Wikipedia iswiki https://is.wikipedia.org/wiki/Fors%C3%AD%C3%B0a MediaWiki 1.44.0-wmf.4 first-letter Miðill Kerfissíða Spjall Notandi Notandaspjall Wikipedia Wikipediaspjall Mynd Myndaspjall Melding Meldingarspjall Snið Sniðaspjall Hjálp Hjálparspjall Flokkur Flokkaspjall Gátt Gáttaspjall TimedText TimedText talk Module Module talk 4 1746 1888666 1888066 2024-11-21T19:54:17Z MediaWiki message delivery 35226 Nýr hluti: /* Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC */ 1888666 wikitext text/x-wiki <!-- Skiljið þessa línu eftir -->{{Potturinn}}__NEWSECTIONLINK____TOC__ == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024: We are back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:UCDM 2024 general.jpg|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the forth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from 1st until 31st March 2024. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contribution in every language! The most active contesters will receive prizes.<br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/UCDM 2024|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[:m:User talk:ValentynNefedov (WMUA)|talk]]) </div> <!-- Message sent by User:ValentynNefedov (WMUA)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26166467 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Report of the U4C Charter ratification and U4C Call for Candidates now available</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am writing to you today with two important pieces of information. First, the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Vote results|report of the comments from the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter ratification]] is now available. Secondly, the call for candidates for the U4C is open now through April 1, 2024. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members are invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Per the charter, there are 16 seats on the U4C: eight community-at-large seats and eight regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Meta-wiki]]. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 5. mars 2024 kl. 16:25 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26276337 --> == Breytingaárekstur: ContentTranslate == Eins og er þá er hægt að nota ContentTranslate til að gera breytingaárekstra sem eru ólíkt hinum breytingarleiðunum (VisualEditor og Wikieditor= ekki lagaðir. Þegar notandinn notar ContentTranslate þá er breyting hans alltaf afrituð reglulega, svo hann geti haldið áfram með hana seinna. Það getur verið hvimleitt að laga breytingu frá ContentTranslate sem bætir við efni og fjarlægir efni frá þér sjálfum. Ég legg því til að þegar breytingarárekstur hefur átt sér stað með ContentTranslate þá sé notandinn látinn vita af því og mælt með því að hann noti VisualEditor. Ef einhver er sammála, þá geri ég breytinguna sjálfur. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 11. mars 2024 kl. 11:44 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Wikimedia Foundation Board of Trustees 2024 Selection</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> : ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear all, This year, the term of 4 (four) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Elections Committee]] will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Board Governance Committee created a Board Selection Working Group from Trustees who cannot be candidates in the 2024 community- and affiliate-selected trustee selection process composed of Dariusz Jemielniak, Nataliia Tymkiv, Esra'a Al Shafei, Kathy Collins, and Shani Evenstein Sigalov [3]. The group is tasked with providing Board oversight for the 2024 trustee selection process, and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 2024: Call for candidates and call for questions * June 2024: Affiliates vote to shortlist 12 candidates (no shortlisting if 15 or less candidates apply) [5] * June-August 2024: Campaign period * End of August / beginning of September 2024: Two-week community voting period * October–November 2024: Background check of selected candidates * Board's Meeting in December 2024: New trustees seated Learn more about the 2024 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|this Meta-wiki page]], and make your plan. '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2024 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Election Volunteers|Meta-wiki page]]. Best regards, [[m:Special:MyLanguage/User:Pundit|Dariusz Jemielniak]] (Governance Committee Chair, Board Selection Working Group) [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Results#Elected [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Minutes:2023-08-15#Governance_Committee [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] Even though the ideal number is 12 candidates for 4 open seats, the shortlisting process will be triggered if there are more than 15 candidates because the 1-3 candidates that are removed might feel ostracized and it would be a lot of work for affiliates to carry out the shortlisting process to only eliminate 1-3 candidates from the candidate list.<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]12. mars 2024 kl. 19:57 (UTC) <!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26349432 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Your wiki will be in read-only soon</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will switch the traffic between its data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. All traffic will switch on '''{{#time:j xg|2024-03-20|en}}'''. The test will start at '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2024-03-20T14:00|en}} {{#time:H:i e|2024-03-20T14:00}}]'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on {{#time:l j xg Y|2024-03-20|en}}. *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. * We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] will be unavailable for about 90 minutes. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. There will be more notifications about this. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. '''Please share this information with your community.'''</div><section end="server-switch"/> </div> [[user:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]], 15. mars 2024 kl. 00:01 (UTC) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=25636619 --> == Stækkun mynda == Heil og sæl, Áðan prufaði ég að stækka myndir á tveimur síðum, [[kanaduðra]] og [[ósatíta]]. Stækkunin var úr 250px (sem er frekar venjulegt á þessari Wikipediu) í 300x400px (sem er venjulegt á þýskumælandi Wikipediu). Mér finnst myndirnar sjást mun betur og líta betur út á síðunni. Ég hugsa að síðurnar sem ég bý til héðan í frá munu nota þessa stærð. Vandamálið er að þessi stærð var ekki gerð fyrir Taxobox-sniðið sem við notum. Þetta gerir það að verkum að það er frekar asnalegt bil á milli veggja Taxoboxsins og vísindalegu flokkuninnar. Ég vildi fá ykkar álit á þessu. [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 18. apríl 2024 kl. 17:53 (UTC) :Mér finnst persónulega að það ætti ekki að vera að breyta sjálfgefnu (default) stærð á myndum nema með mjög góðri ástæðu. Ég hef verið að taka út 300px stærðir á nokkrum myndum því þær falla ekki inní venjur á íslensku Wikipedíunni ([[Urthvalafjörður|Dæmi]]). Þó myndirnar líti betur út í tölvunni þinni þá er ekki víst að þær geri það hjá öllum. Fólk er með mismunandi stærð á skjá. Núna eru líka fleiri og fleiri sem skoða Wikipedíu á snjallsímum og þá koma stórar myndir mjög illa út. Ef það á að fara að nota 300px eða 400px myndir í sniðboxum þá ætti að breyta default stærðinni, ekki að breyta stærðinni í sumum greinum og sumum ekki. Það finnst mér allavega. --[[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 18. apríl 2024 kl. 21:38 (UTC) ::Þetta eru allt góðir punktar. Óþarfi að breyta þessu. [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 19. apríl 2024 kl. 00:21 (UTC) :Það eru alveg klárlega stærðarmörk vegna snjallsíma. Rúmlega helmingur umferðarinnar á Íslensku Wikipediu er frá farsímum (https://stats.wikimedia.org/#/is.wikipedia.org/reading/unique-devices/). 300px þarf góð rök. 400px kemur ekki til greina, sama hvaða rök þú ert með. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 18. apríl 2024 kl. 23:10 (UTC) == Bragfræði; Er þetta Rétt kveðið? == Yfir ból á grundum Garðs [[Kerfissíða:Framlög/194.144.228.58|194.144.228.58]] 24. apríl 2024 kl. 17:46 (UTC) :Ég er ekki viss um hvað þú ert að tala um. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 25. apríl 2024 kl. 23:39 (UTC) == Íslenskar þýðingar nafnrýma == Á [https://phabricator.wikimedia.org/T362441 Phabricator] er tillaga um viðbætur og breytingar á þýðingum á nafnrýmum MediaWiki og helstu verkefna Wikimedia Foundation. Það er ekki nauðsynlegt að vera tæknisérfræðingur til að stofna aðgang þar og gera athugasemdir. [[Notandi:Stefán Örvar Sigmundsson|Stefán Örvar Sigmundsson]] ([[Notandaspjall:Stefán Örvar Sigmundsson|spjall]]) 25. apríl 2024 kl. 17:25 (UTC) :Takk fyrir að benda okkur á þetta. Aldrei hefði ég tekið eftir þessari umræðu. Mér sýnist þetta vera ágætar breytingar. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 25. apríl 2024 kl. 23:38 (UTC) ::@[[Notandi:Steinninn]]: Ertu viss um að "TímasetturSpjall" sé góð þýðing á "TimedText talk", í staðinn fyrir að fallbeygja orðið í "Tímasett spjall"?--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 12. maí 2024 kl. 12:48 (UTC) :@[[Notandi:Stefán Örvar Sigmundsson|Stefán Örvar Sigmundsson]]: Þetta er breyting sem hefur áhrif á meirihluta síðna á nokkrum vefsvæðum, við þurfum að vera viss um að þýðingin sé rétt. ::Í [[phab:T362441#9711433]], skrifaði Stefan-Orvar-Sigmundsson: :{{tilvitnun| Camel case is not how we write things normally, but this is just a technical approach since a literal translation here does not result in a compound noun but an adjective+noun combination. The problem is that we do not even have a word for //subtitles// in Icelandic, we just say //text//. }} :Subtitles er oft ekki þýtt, það er rétt. Margir DVD diskar eru merktir sem "Íslenskur texti". Ég er þó sammála Jon Herald um að hástafir ættu ekki að vera notaðir í nafnrýmum. Í öðrum [https://gerrit.wikimedia.org/r/plugins/gitiles/operations/mediawiki-config/+/53ffc5f17de459db826f5ca0e378d5b9d3951f5b/wmf-config/core-Namespaces.php þýðingum á nafnrýmum] kemur fram að bil eru notuð og það er einmitt ekki tæknileg takmörkun. Það er engin íslensk regla sem segir að það ætti að setja hástaf þarna. Bilin eru yfirfærð yfir í "_" eins og gert er í vefslóðum, en titill síðu í nafnrými væri þó enn með bil. Þannig á TímasetturTexti að vera Tímasettur texti, en á einnig að fallbeygja, nánar um það síðar. :{{Tilvitnun|Trying to make talk pages conform with Icelandic grammar is going to make for some wildly inconsistent names (subject namespaces versus talk namespaces). We have for instance used Wikibækurspjall, Wikipediaspjall, Wikivitnunspjall, Wikiheimildspjall so I see no reason why Wiktionary should be any different. This is technical language, not the Poetic Edda. The same goes for my proposed TímasetturTexti. With such unusual names, the most straightforward thing is to take the namespace name and put [spjall] right after it. I know that we adapt the less technical or more common namespace names; such as category, file, template; but they also only require that a letter or two be added at the end of the word before [spjall] is appended. This is certainly a matter of stylistic choice and I was trying to come up with some rule of thumb.}} :Ég er að leggja til að öll nafnrýmin í hinu svokölluðum verkefna (project) nafnrýmum eigi að hafa fyrsta orð í eignarfalli. Þannig eru nafnrýmin Wikipedíuspjall, Wikibókarspjall, Wikivitnunarspjall, Wikiheimildarspjall, Wikiorðabókarspjall. Wikiorðabók breytti nafnrýminu sínu sérstaklega í [[phab:T9754]] og þú vilt breyta því aftur til baka. Ef þú vilt komast að niðurstöðu við mig verður þú að gefa eftir einhversstaðar, ég ætla að fara nánar yfir afhverju hér á eftir. :Vitnun, heimild og orðabók eru einmitt ekki tæknileg orð. Ef þú vilt halda því fram að þessi breyting er tæknileg, þá er alveg eins hægt að hafa öll nafnrýmin sem eru á ensku núna áfram á ensku. Tillagan sjálf hefur með tungumál að gera, en innleiðing hennar er tæknileg. Ekki blanda þessu saman. Snorra Eddu vísunin á ekki við, þú vilt hunsa málfarsreglur undanfarna alda, og hafa þýðingarnar nær Snorra Eddu, ekki ég. :Þessi orð falla í þrjá flokka (wiki er upprunið frá hawaiísku): :1. Orð sem eru í ensku og hawaiísku: Wikipedia :2. Orð sem eru í hawaiísku og íslensku: Wikibækur, Wikivitnun, Wikiheimild, Wikiorðabók :3. Orð sem eru bara á íslensku: Tímasett spjall :Ég get skilið að vilja ekki þýða Wikipedia þar sem það er erlent orð, en öðru máli gildir um orðin í hópi 2. Wikipedia hefur verið notað sem "Wikipedía" :nokkrum sinnum á pottinum (https://is.wikipedia.org/w/index.php?search=Wikiped%C3%ADa+prefix%3AWikipedia%3APotturinn&title=Kerfiss%C3%AD%C3%B0a:Leit&profile=advanced&fulltext=1&ns4=1), [https://is.wikipedia.org/w/index.php?search=wikiped%C3%ADa&title=Kerfiss%C3%AD%C3%B0a:Leit&profile=advanced&fulltext=1&ns1=1&ns3=1&ns5=1&ns7=1&ns9=1&ns11=1&ns13=1&ns15=1&ns101=1&ns711=1&ns829=1 á spjallsíðum] og jafnvel í [https://timarit.is/?q=Wikiped%C3%ADu&size=10&isAdvanced=false sumum dagblöðum og tímaritum]. :Orðin bækur, vitnun, heimild og orðabók eru íslensk og verða að vera fallbeygð. Samkvæmt https://vefir.mms.is/dagsins/dag_isl_tung/hvernigmyndumvid.pdf þá er "Samsett orð er myndað þannig að fyrri hlutinn er eignarfall (eintala eða fleirtala) af nafnorði" sem er nákvæmlega það sem ég er að leggja til. :Ef þú villt komast að einhverri niðurstöðu við mig um þetta verður þú að gefa eftir í einhverjum þessara hópa, sama hvort það er með þýðingu á Wikipediu, hópi 2 eða Tímasetta spjallinu. Hvað með tímasetta spjallið varðar kemur ekki til greina að minni hálfu að bakka neina einustu tommu með það, enda nafn sem er einvörðungu á íslensku. :{{Tilvitnun|Regarding the Index namespace of Wikisource, I chose //Vísir// as it is something that points (//vísar//) to another thing. That is really what is meant by //index//. If find that //atriðaskrá// works fine too, although it reminds me slightly uncomfortably of //atriðaorðaskrá//, the index that you find at the end of books with all the terms used and where you can find them in said book. I thank you for your suggestion and second it.}} :Fínt. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 12. maí 2024 kl. 11:53 (UTC) ::Líka Stefán, þá erum við með vélmennareglur hérna. Það er ljóst að þessi breyting þarf breytingar á þúsundum, ef ekki tugþúsundum, síðna og ég vill fá að vita á [[Wikipedia:Vélmenni]] hvaða leitarorð þú ætlar að nota til að skipta þessu út.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 12. maí 2024 kl. 12:50 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to select members of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through May 9, 2024. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 25. apríl 2024 kl. 20:21 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to select members of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through May 9, 2024. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 25. apríl 2024 kl. 20:21 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == Umræða um íslenska sveitabæi == Vill vekja athyggli á umræðusíðu sem ég bjó til um tiltekt í flokknum "Íslenskir sveitabæjir". Mér fannst umræðan vera þess eðlis að setja hana í sér síðu. Hún er hér: [[Wikipedia:Potturinn/Sveitabæir]]. Vonandi sjáið þið ykkur fært um að leggja orð í belg. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 26. apríl 2024 kl. 04:44 (UTC) == Heimildalausar greinar: EditCheck == Þetta er móttillaga við tillögu Steinninn á [[Wikipedia:Potturinn/Sveitabæir#Hvað á að gera við greinar með engri heimild]] Ég legg til þess að íslenska wikipedia taki upp [[mw:Edit check]] og noti það til að fækka nýjum heimildalausum greinum. Edit check virkar þannig að hver sá sem býr til grein eða bætir við texta er beðinn, í ritlinum sjálfum, að bæta við heimild. Ég legg til að hafa það virkt fyrir alla, líka stjórnendur. Aðalatriðið sem þarf að ákveða er fjöldi stafa eða setninga þangað til þessi melding birtist. Hér fyrir neðan er tölfræði til að hjálpa við það. Ég legg líka til að kaflarnir ytri tenglar, innri tenglar, heimildir, tilvísanir og neðanmálsgreinar séu undanteknir, þannig að aðeins stafir utan þessara kafla gildi fyrir meldinguna til að birtast. Fjöldi stafa að næsta punkti í greinum: <table border="0"> <tr><th>stafir</th><th>fjöldi</th><th>uppsafnaður fjöldi</th></tr> <tr><td>30-49</td><td>434</td><td>434</td></tr> <tr><td>50-69</td><td>2180</td><td>2614</td></tr> <tr><td>70-99</td><td>11042</td><td>13656</td></tr> <tr><td>100-129</td><td>8074</td><td>21730</td></tr> <tr><td>130-159</td><td>5025</td><td>26755</td></tr> <tr><td>160-199</td><td>3499</td><td>30254</td></tr> <tr><td>200+</td><td>1726</td><td>31980</td></tr> </table> --[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 29. apríl 2024 kl. 12:02 (UTC) :þetta er ágætis hugmynd. Hef ekki séð þetta áður. Kæmi þá melding sem hægt er að hunsa ef manni finnst hún ekki eiga við? [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 30. apríl 2024 kl. 23:42 (UTC) ::[[Mynd:EditCheck-Reference-No.png|200px|right]] ::Það er ekki hægt að hunsa hana, nei. Notandinn er spurður hvort hann vilji bæta við heimild og getur valið já eða nei, og ef hann velur nei, þá er hann spurður afhverju. Sjá mynd. Spurningin verður að sjálfsögðu á íslensku. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 6. maí 2024 kl. 13:23 (UTC) :::Er ekki bara flott að setja þetta inn. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 31. maí 2024 kl. 08:36 (UTC) ::::Thank you for your interest for this feature! ::::We recently published the results of our experiment (see <code>Edit check/Impact</code> at mediawiki.org). People shown the Reference Check are 2.2 times more likely to publish a new content edit that includes a reference and is constructive (not reverted within 48 hours). ::::Regarding the reason why a user chooses "no", that reason is logged and the edit is tagged (see <code>Help:Edit check#Tags_used</code> at mediawiki.org). This way, you can explain to the user why they should add a citation, with a more accurate context. ::::As you show interest to References Check, we will move you up in our deployment plan. I'll get back to you when the date is set. ::::Meanwhile, if you have any question, please let me know! ::::(sorry for the links, a local filter blocks me from posting them properly.) ::::Thanks, [[Notandi:Trizek (WMF)|Trizek (WMF)]] ([[Notandaspjall:Trizek (WMF)|spjall]]) 31. maí 2024 kl. 16:53 (UTC) :Væri til í að sjá þetta virkjað. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 31. maí 2024 kl. 19:42 (UTC) == Íslenskir kvikmyndatitlar == Ég er aðeins að velta fyrir mér greinum um kvikmyndir og titlum þeirra. Margar greinar notast við enska kvikmyndatitla frekar en titla sem myndirnar hafa hlotið á íslensku. Ættu íslenskir titlar alltaf að hafa forgang á íslensku Wikipediu, líka þegar enski titillinn er mun þekktari og algengari í daglegu tali? Eða ættu titlarnir að endurspegla það sem er algengast í daglegu tali og nota enska titla þegar þeir eru þekktari? T.d. er mun algengara að fólk noti enska titilinn Die Hard frekar en Á tæpasta vaði, þótt verið sé að tala á íslensku. Hvað finnst ykkur? [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 30. apríl 2024 kl. 14:57 (UTC) :Ég myndi kjósa að hafa þann titil sem er þekktari og hafa áframvísun frá íslenska heitinu, líkt og notað er fyrir [[Die Hard]] í dag. Eru einhverjar erlendar myndir sem eru betur þekktar með íslenska heitinu? [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 30. apríl 2024 kl. 16:18 (UTC) ::Margar Disney-myndir og aðrar barnamyndir sem hafa verið talsettar, og líka margar myndir sem eru byggðar á skáldsögum eða ævintýrum sem hafa áður verið þýdd á íslensku. En flestar slíkar greinar nota nú þegar íslenskan greinartitil. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 30. apríl 2024 kl. 16:26 (UTC) :Góð pæling. Ég held að það megi alveg reyna að nota íslensku þýðingarnar sem mest. Alltaf gott að stofna síðu með upprunalegum titli líka sem framsendir á aðalsíðuna sem er íslenski titillinn. Upprunalegur titill á að geta komið augljóslega fram, strax í sviga og svo í upplýsingasniði, svo það á ekkert að fara á milli mála um hvaða mynd ræðir. Mér finnst alltaf leiðinlegt þegar myndir sem bera ekki enskan titil verða almennt þekktar undir enska titlinum. Áður fyrr fengu nánast allar kvikmyndir íslenskan titil, misgóðar þýðingar þó en það er bara skemmtilegt. Fá ekki líka allar þýddar bækur íslenskan titil? Ég held að við ættum að reyna ýta undir notkun íslenskra titla kvikmynda þegar þeir eru til og hafa þá almennt í forgrunni (án þess að búa þá til sjálf) en einnig sýna upprunalega titla. [[Notandi:Cinquantecinq|Cinquantecinq]] ([[Notandaspjall:Cinquantecinq|spjall]]) 30. apríl 2024 kl. 21:30 (UTC) ::Ég held að við ættum að halda okkur við þann titil sem flestir þekkja. Þótt að RÚV hafi þýtt titilinn er ólíklegt að margir þekki hann. Lágmark finnst mér að útgefendur hafi notað titilinn í markaðsetningu, eins og Hringadrottningssaga og Ísöld. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 30. apríl 2024 kl. 23:40 (UTC) ::: "Útgefendur"? Áttu þá við dreifingaraðila á Íslandi? Oft er RÚV eini aðilinn sem sýnt hefur viðkomandi mynd eða sjónvarpsþátt á Íslandi. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 1. maí 2024 kl. 08:47 (UTC) ::::Ég myndi segja að það hljóti að teljast viðurkenning útgefanda á íslenska titlinum ef myndin hefur t.d. komið út á DVD með textum sem tilgreina ákveðna þýðingu á upphaflega titlinum. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 1. maí 2024 kl. 18:20 (UTC) :::Eitt annað, mér finnst að það megi ganga út frá þumalputtareglu um að ef mynd er byggð á bók sem hefur verið þýdd á íslensku megi almennt gera ráð fyrir því að íslenski titillinn verði notaður. Yfirleitt hafa titlar bókaþýðinga nokkuð fastari sess og njóta meiri viðurkenningar á íslensku, þannig að mér finnst við hæfi að hafa þá íslenska titilinn á greinum til að gæta samhæfingar. Ég færði greinina um ''Silence of the Lambs'' á ''Lömbin þagna'' meðal annars vegna þess að bókin hefur verið þýdd á íslensku undir þeim titli. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 24. maí 2024 kl. 17:29 (UTC) == Ósamræmi á þýðingu orðsins prefecture == Ég hef verið að skoða síður í tengslum við Japan undanfarið og hef rekið augum á það að enska orðið „prefecture“ er þýtt á tvennan hátt, annars vegar hérað (sbr. síðuna um [[Hyogo-hérað|Hyōgo]]) og hins vegar umdæmi (sbr. síðuna um [[Shizuoka-umdæmi|Shizuoka]]). Ég hef persónulega verið að þýða stjórnsýslueininguna „region“ sem „umdæmi“ og „prefecture“ sem „hérað“ hvað varðar Japan. Vildi fá ykkar skoðanir á þessu máli. Væri líka forvitnilegt ef einhver ætti bók um Japan (eða almenna landafræðibók, kortabók og þess háttar) sem gæti skoðað hvort þessi orð kæmu fram. [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 3. maí 2024 kl. 18:55 (UTC) : Það er dálítið óhefðbundið að þýða ''prefecture'' sem hérað og ''region'' sem umdæmi, en eru einhver rök fyrir að gera það í Japan? --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 3. maí 2024 kl. 21:08 (UTC) ::Það er greinilega hefð fyrir því að kalla prefecture annað hvort umdæmi og hérað, a.m.k. samkvæmt þeim tímaritsgreinum sem ég fletti í gegn um. Ástæðan fyrir því að ég ákvað að þýða region sem umdæmi er vegna þess að flestar orðabækur þýða það þannig. [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 4. maí 2024 kl. 14:15 (UTC) ::: Ég hefði einhvern veginn talið að "umdæmi" verði að vera einhvers konar stjórnsýslueining (umdæmi einhvers), en að "hérað" geti verið hvort tveggja: skilgreindur landshluti án stjórnsýslulegrar stöðu, eða stjórnsýslueining. Kannski spurning um samhengi samt. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 4. maí 2024 kl. 14:23 (UTC) :::: Svo er líka til "sýsla" í merkingunni stjórnsýslueining sem er minni en ''region'', s.s. departement (fr), provincia (it), en kannski þarf einmitt að greina milli eldra og yngra kerfis í Japan. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 4. maí 2024 kl. 14:28 (UTC) ::::Skil ekki alveg hvað þú átt við en þessi svokölluðu region (eða umdæmi) eru stjórnsýslueiningar í Japan og þar ræður landstjóri (e. governor). Héruðin heyra til þessara umdæma. ::::Þannig er hefðbundna valdaröðin í Japan (í mínum takmarkaða skilningi): Japanska ríkið - umdæmi - héruð - borgarstjórn (eða bæjarstjórn) - hverfisstjórn (í sumum tilfellum, einkum í stórborgum eins og Tokyo) [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 4. maí 2024 kl. 18:14 (UTC) ::::: Örugglega rétt ályktað hjá þér. Ég skildi það þannig að ''region'' væri ekki stjórnsýslueining heldur hefðbundin skipting í landshluta sem hver næði yfir nokkur ''prefecture''. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 4. maí 2024 kl. 19:28 (UTC) == Skemmdarverk í gangi == Halló allir. Mig langar að tilkynna skemmdarverk í gangi fyrir kl [[Notandi:Berserkur|<bdi>Berserkur</bdi>]] sem eyddi eftirfarandi greinum án umræðu og án ástæðu: * [[Denis Duverne]] * [[Paris-Saclay]] * [[Henri de Castries]] ‎ * [[Institut polytechnique de Paris]] Það hljóta að vera aðrir. Þakka þér fyrirfram fyrir hjálpina. Mjög góður dagur. [[Kerfissíða:Framlög/2A01:CB00:420:B700:1944:5BE5:1FF0:26DA|2A01:CB00:420:B700:1944:5BE5:1FF0:26DA]] 13. maí 2024 kl. 09:56 (UTC) :Sæl/l. Ég eyði síðum sem eru vélþýddar. Bestu kveðjur.--[[Notandi:Berserkur|Berserkur]] ([[Notandaspjall:Berserkur|spjall]]) 13. maí 2024 kl. 11:36 (UTC) :Un petit wiki comme celui-ci ne peut accepter aucun texte traduit automatiquement (comme celui-ci) dans les articles. L’autoriser dégraderait très rapidement la qualité de notre contenu. Il est déjà possible d'accéder à la version anglaise ou française de Wikipédia et de traduire automatiquement ces articles en islandais dans le navigateur si c'est ce dont on a besoin. Il n’est pas nécessaire de dégrader la version islandaise avec ce contenu médiocre. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 13. maí 2024 kl. 11:51 (UTC) ::Góðan daginn. Augljóslega er þetta ekki sjálfvirk þýðing. Ef þú hefur aðgang býð ég þér að lesa sjálfur, til dæmis: [[Paris-Saclay]] --[[Kerfissíða:Framlög/2A01:CB00:420:B700:F150:AC93:C7FF:7242|2A01:CB00:420:B700:F150:AC93:C7FF:7242]] 13. maí 2024 kl. 11:59 (UTC) :::Ég sé textann. Kjarninn þarna er augljóslega vélþýðing á fyrstu fjórum málsgreinunum úr samvarandi grein á ensku útgáfunni. Sumar setningarnar eru í lagi en aðrar eru rugl sem aðrir þurfa að leggja vinnu í að laga. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 13. maí 2024 kl. 12:10 (UTC) ::::Textinn þarf líklega að bæta, en hann er ekki sjálfvirk þýðing. Af hverju að eyða því án umræðu? Væri ekki betra að bæta úr því...?--[[Kerfissíða:Framlög/2A01:CB00:420:B700:F150:AC93:C7FF:7242|2A01:CB00:420:B700:F150:AC93:C7FF:7242]] 13. maí 2024 kl. 12:11 (UTC) :::::Greinar þurfa að vera á góðri íslensku. Við höfum ekki bolmagn til að laga málfar í nýjum greinum. Ef grein er augljóslega vélþýdd eða þýdd af einhverjum sem kann ekki góða íslensku þá hafa stjórnendur heimild til að eyða henni strax út án umræðu. --[[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 13. maí 2024 kl. 12:21 (UTC) ::::::Þetta er einmitt vandamálið: eyða strax án umræðu. Svona er Wikipedia ekki byggð upp. Það er með því að bæta, með því að ræða, sérstaklega þegar greinin er almennt á góðri íslensku.--[[Kerfissíða:Framlög/2A01:CB00:420:B700:F150:AC93:C7FF:7242|2A01:CB00:420:B700:F150:AC93:C7FF:7242]] 13. maí 2024 kl. 12:48 (UTC) == Aðskilnaður íslenskra og erlendra (almenna) heimilda == Ég var að velta því fyrir mér hvort það væri sniðugt að greina í sundur íslenskar og erlendar heimildir í heimildaskrá. Þá væri hægt að benda á leitin.is, þar sem flestar íslenskar heimildir finnast, í þeim tilgangi að auka trúverðugleika hinnar íslensku wikipediu. Með almennum heimildum á ég við þær heimildir sem eru notaðar á nánast öllum wikipedium og eru þýddar með ýmsum hætti. [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 13. maí 2024 kl. 14:13 (UTC) :Veit ekki hvort mér finnst tilefni til að aðskilja heimildirnar, en klárlega ætti að vera auðveldara að leita að íslenskum heimildum á Leiti. Það var þannig að þegar ISBN bókar var skráð hér var hægt að leita að henni á Leiti, en það virðist ekki lengur vera í boði. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 13. maí 2024 kl. 14:37 (UTC) ::Heimildir sem voru skráðar í ritlunum, annaðhvort með [[File:VisualEditor - Toolbar - citoid citepong.png|40px|alt=Heimild]] eða stikunni fyrir neðan, notuðu worldcat.org. Þeir breyttu vefslóðunum sínum í maí í fyrra og ISBN uppfletting hefur verið brotin síðan, sjá [[phab:T336297]]. ::[[Mynd:RefToolbar_screenshot.PNG|300px|alt=RefToolbar]] ::Leitir.is eða gegnir hentar ekki af því að niðurstöðurnar eru ekki vélar-lesanlegar. Báðir þessir möguleikar (sem báðar myndirnar lýsa) eru á ábyrgð [[Wikimedia Foundation|WMF]]. Ég benti WMF á að fá aftur aðgang að WorldCat í villu [[phab:T352571]]. Villa T352571 myndi leysa báða valmöguleikana. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 13. maí 2024 kl. 17:03 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Sign up for the language community meeting on May 31st, 16:00 UTC</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="message"/>Hello all, The next language community meeting is scheduled in a few weeks - May 31st at 16:00 UTC. If you're interested, you can [https://www.mediawiki.org/w/index.php?title=Wikimedia_Language_engineering/Community_meetings#31_May_2024 sign up on this wiki page]. This is a participant-driven meeting, where we share language-specific updates related to various projects, collectively discuss technical issues related to language wikis, and work together to find possible solutions. For example, in the last meeting, the topics included the machine translation service (MinT) and the languages and models it currently supports, localization efforts from the Kiwix team, and technical challenges with numerical sorting in files used on Bengali Wikisource. Do you have any ideas for topics to share technical updates related to your project? Any problems that you would like to bring for discussion during the meeting? Do you need interpretation support from English to another language? Please reach out to me at ssethi(__AT__)wikimedia.org and [[etherpad:p/language-community-meeting-may-2024|add agenda items to the document here]]. We look forward to your participation! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 14. maí 2024 kl. 21:22 (UTC) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == Spursmál == Af hverju eru áratugirnir á íslensku wikipediu t.d. [[1991-2000]] þegar flestar wikipediur halda því fram að sá áratugur hafi farið fram 1990-1999? Er forvitinn. Bara spyr. [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 20. maí 2024 kl. 21:37 (UTC) :Þessi flokkun byggist á því að það er ekki til neitt ár 0 í tímatalinu og "fyrsti" áratugurinn hlýtur því að hafa verið frá 1-10 og svo koll af kolli. Flokkun áratuga eftir 0-i sem notuð er á ensku Wikipediu er meira menningarfyrirbrigði en strangt til tekið í samræmi við dagatalið. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 20. maí 2024 kl. 21:44 (UTC) ::Áhugavert. Takk fyrir [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 21. maí 2024 kl. 13:57 (UTC) :Þetta er menningarmunur. Það er talað um þetta í greininni [[áratugur]] og ágætis grein á Vísindavefnum https://www.visindavefur.is/svar.php?id=324 --[[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 20. maí 2024 kl. 21:47 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Feedback invited on Procedure for Sibling Project Lifecycle</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle/Invitation for feedback (MM)|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle/Invitation for feedback (MM)}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' [[File:Sibling Project Lifecycle Conversation 3.png|150px|right|link=:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle]] Dear community members, The [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee|Community Affairs Committee]] (CAC) of the [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Board of Trustees|Wikimedia Foundation Board of Trustees]] invites you to give feedback on a '''[[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle|draft Procedure for Sibling Project Lifecycle]]'''. This draft Procedure outlines proposed steps and requirements for opening and closing Wikimedia Sibling Projects, and aims to ensure any newly approved projects are set up for success. This is separate from the procedures for opening or closing language versions of projects, which is handled by the [[:m:Special:MyLanguage/Language committee|Language Committee]] or [[m:Special:MyLanguage/Closing_projects_policy|closing projects policy]]. You can find the details on [[:m:Special:MyLanguage/Talk:Wikimedia Foundation Community Affairs Committee/Procedure for Sibling Project Lifecycle#Review|this page]], as well as the ways to give your feedback from today until the end of the day on '''June 23, 2024''', anywhere on Earth. You can also share information about this with the interested project communities you work with or support, and you can also help us translate the procedure into more languages, so people can join the discussions in their own language. On behalf of the CAC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 22. maí 2024 kl. 02:25 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == Vélmennin sem elska Puigdemont == Þetta skiptir kannski ekki máli, en er hægt að gera eitthvað til að koma í veg fyrir að vélmenni séu að blása upp skoðanir á greininni um Carles Puigdemont? Það væri vafalaust betra að hafa raunverulega sýn á það hvaða greinar fólk er helst að skoða. https://www.mbl.is/folk/frettir/2024/05/20/kongur_islensku_wikipediu/ [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 22. maí 2024 kl. 20:21 (UTC) :Það var beðið um að minnka skoðunar tölurnar fyrir Puigdemont á [[phab:T263908]]. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 22. maí 2024 kl. 20:47 (UTC) :Önnur svona grein er [[Fiann Paul]] sem fær nákvæmlega 144 heimsóknir flesta daga (semsagt heimsókn á 10 mín fresti allan sólarhringinn). Annars gerðist eitthvað skrýtið undir lok maí með [[XXX Rottweilerhundar]]. Bandið kom saman í maí eftir langt hlé og ekki óeðlilegt að heimsóknum myndi fjölga en svo ruku heimsóknir allt í einu upp í tugi þúsunda á hverjum degi og greinar sem er tengt í frá henni fá einnig helling af heimsóknum. Greinin fær margfalt fleiri heimsóknir daglega en forsíðan. Þetta eru alveg örugglega ekki venjulegur lestur á þessum greinum. Samt ólíkt því sem sést á greininni um Puigdemont að því leyti að nánast allar heimsóknir á XXX er sagðar vera úr símum. Svo sér maður að greinar með XXX í titlinum fá líka óvenjulega margar heimsóknir á ensku útgáfunni. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 28. júní 2024 kl. 12:09 (UTC) ::Búðu til villu undir "Pageviews-Anomaly" verkefninu (enska: project) á [[Phab:|phabricator]]. WMF ber ábyrgð á þessu, ekki sjálfboðaliðar. ::Hvað Puigdemont varðar þá var fjöldinn af heimsóknum þar mun fleiri, hann var alltaf í fyrsta sæti á listanum, en það er ekki lengur tilfellið. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 28. júní 2024 kl. 16:55 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Announcing the first Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello, The scrutineers have finished reviewing the vote results. We are following up with the results of the first [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) election]]. We are pleased to announce the following individuals as regional members of the U4C, who will fulfill a two-year term: * North America (USA and Canada) ** – * Northern and Western Europe ** [[m:Special:MyLanguage/User:Ghilt|Ghilt]] * Latin America and Caribbean ** – * Central and East Europe (CEE) ** — * Sub-Saharan Africa ** – * Middle East and North Africa ** [[m:Special:MyLanguage/User:Ibrahim.ID|Ibrahim.ID]] * East, South East Asia and Pacific (ESEAP) ** [[m:Special:MyLanguage/User:0xDeadbeef|0xDeadbeef]] * South Asia ** – The following individuals are elected to be community-at-large members of the U4C, fulfilling a one-year term: * [[m:Special:MyLanguage/User:Barkeep49|Barkeep49]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Superpes15|Superpes15]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Civvì|Civvì]] * [[m:Special:MyLanguage/User:Luke081515|Luke081515]] * – * – * – * – Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community. Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. Follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-wiki]]. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 3. júní 2024 kl. 08:14 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == Að hlaða inn mynd af byggingu == Þegar maður er að breyta grein þá gefst manni tækifæri á að hlaða inn mynd á mjög einfaldann hátt. En það er bara spurt hvort maður hafi tekið myndina sjálfur og allar myndir fara inná Commons. En við vitum að Commons eyðir út myndum af íslenskum byggingum. Nú eru nokkrar svoleiðis myndir sem verður ábyggilega eytt einhvertíma. Til dæmis [[Þingeyjarskóli]]. Myndin þar var sett svoleiðis inn. Er hægt að bæta við haki þar sem maður staðfestir að þetta er ekki mynd af listaverki eða byggingu. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 6. júní 2024 kl. 14:00 (UTC) :WMF bjó til þann möguleika og ber ábyrgð á honum ([[mw:Mobile design/Uploads]]). Búðu til beiðni á https://phabricator.wikimedia.org með Wikipedia aðganginum þínum með "tag"ginu "MediaWiki-Uploading". [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 6. júní 2024 kl. 18:40 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">The final text of the Wikimedia Movement Charter is now on Meta</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final draft available|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final draft available}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hi everyone, The final text of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] is now up on Meta in more than 20 languages for your reading. '''What is the Wikimedia Movement Charter?''' The Wikimedia Movement Charter is a proposed document to define roles and responsibilities for all the members and entities of the Wikimedia movement, including the creation of a new body – the Global Council – for movement governance. '''Join the Wikimedia Movement Charter “Launch Party”''' Join the [[m:Special:MyLanguage/Event:Movement Charter Launch Party|“Launch Party”]] on '''June 20, 2024''' at '''14.00-15.00 UTC''' ([https://zonestamp.toolforge.org/1718892000 your local time]). During this call, we will celebrate the release of the final Charter and present the content of the Charter. Join and learn about the Charter before casting your vote. '''Movement Charter ratification vote''' Voting will commence on SecurePoll on '''June 25, 2024''' at '''00:01 UTC''' and will conclude on '''July 9, 2024''' at '''23:59 UTC.''' You can read more about the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting|voting process, eligibility criteria, and other details]] on Meta. If you have any questions, please leave a comment on the [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter|Meta talk page]] or email the MCDC at [mailto:mcdc@wikimedia.org mcdc@wikimedia.org]. On behalf of the MCDC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 11. júní 2024 kl. 08:44 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == Plans to enable MinT for Wiki readers in Icelandic Wikipedia == {{int:Hello}} Icelandic Wikipedians! Apologies as this message is not in your language, {{int:please-translate}}. The [[mw:Wikimedia_Language_engineering|WMF Language team]] has been working on [[mw:MinT#MinT_for_wiki_readers|MinT for Wiki Readers]]. This feature will allow communities to access more content that is only available in other languages with machine translation in Wikipedia. We will be enabling the initial version of this feature first in Igbo Wikipedia, and your Wikipedia is the next to test and have this feature since it will be beneficial for reading content in other languages. For this, our team would like you to read about the feature and [[:is:Special:AutomaticTranslation|'''test it''']] so you can: * Ask us questions * Tell us how to improve the feature * Give us your feedback on enabling it in your Wikipedia '''About the feature''' The MinT for Wiki Readers is a feature that will allow readers of Icelandic Wikipedia to expand their reading options and knowledge beyond the language they are familiar with in Wikipedia. For instance, if someone is interested in a topic or content that only exists in the Japanese language and the person is not familiar with the language. While using the mobile web version of Wikipedia, the reader can access the machine translation version of that content in the Icelandic language from the language selector or the article's footer (as shown in the media files below). [[File:MinT MVP Language Selector entry point video.webm|Language selector entry point]], [[File:MinT_MVP_Article_footer_entry_point.png|Article footer entry point|align=center|300px|whitebg=no|noborder=yes]] These machine-generated translations of content are clearly identified as such, and the human-created content is surfaced and recommended if available. This feature is in its initial development. It is an early and functional version, and many aspects will be improved based on your community member's feedback on what works and what can be improved to better support your needs as readers. '''How to try the tool''' Before we enable this feature in your Wikipedia by the 26th June 2024, we invite members of your community to try MinT for Wiki Readers in your Wikipedia at [[:is:Special:AutomaticTranslation|Special:AutomaticTranslation]] and give us early feedback in this thread or on [[mw:Talk:MinT#Feedback_from_Wikipedians_about_MinT_for_Wiki_Readers|this talk page]]. Our team would like to know your impression on: * How do you use the feature * Anything we should consider for our plans to enable it? * Your ideas for improving it. We greatly appreciate your time and effort in testing this tool. We eagerly look forward to your valuable feedback and questions, which will be instrumental in the further development of this feature. Thank you. On behalf of the WMF Language team. [[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 13. júní 2024 kl. 21:10 (UTC) == Discord == Ég bjó til [[Wikipedia:Discord|Discord svæði]] fyrir notendur íslenskra Wikimedia verkefna. Mögulega eru einhverjir hér nú þegar Discord notendur og þá er auðvelt að bæta þessu svæði við. Ég reikna ekki með mikilli virkni en ég held að þessi samskiptamáti geti samt alveg hentað þessu litla samfélagi. Þetta getur t.d. verið gagnlegt fyrir þá sem vilja vakta nýlegar breytingar á íslensku Wikipediu þar sem þeim er streymt á sérstakri rás. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 24. júní 2024 kl. 09:27 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is now open – cast your vote</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Ratification vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Ratification vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, The voting to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|'''Wikimedia Movement Charter''']] is now open. The Wikimedia Movement Charter is a document to define roles and responsibilities for all the members and entities of the Wikimedia movement, including the creation of a new body – the Global Council – for movement governance. The final version of the Wikimedia Movement Charter is [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|available on Meta in different languages]] and attached [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wikimedia_Movement_Charter_(June_2024).pdf here in PDF format] for your reading. Voting commenced on SecurePoll on '''June 25, 2024''' at '''00:01 UTC''' and will conclude on '''July 9, 2024''' at '''23:59 UTC'''. Please read more on the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting|voter information and eligibility details]]. After reading the Charter, please [[Special:SecurePoll/vote/398|'''vote here''']] and share this note further. If you have any questions about the ratification vote, please contact the Charter Electoral Commission at [mailto:cec@wikimedia.org '''cec@wikimedia.org''']. On behalf of the CEC,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 25. júní 2024 kl. 10:51 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Voting to ratify the Wikimedia Movement Charter is ending soon</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Final reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, This is a kind reminder that the voting period to ratify the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] will be closed on '''July 9, 2024''', at '''23:59 UTC'''. If you have not voted yet, please vote [[m:Special:SecurePoll/vote/398|on SecurePoll]]. On behalf of the [[m:Special:MyLanguage/Movement_Charter/Ratification/Voting#Electoral_Commission|Charter Electoral Commission]],<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 8. júlí 2024 kl. 03:45 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == Elías Mar == Við mynd af leiði Elíasar hefur "Guðrún G." tekið út "Leiði Elíasar Marar..." sem er rétt beyging orðsins; og sett í staðinn " Leiði Elíasar Mar..." sem er röng beyging orðsins "mar". Getur einhver vinsamlega leiðrétt þetta fyrir mig og okkur fáu af Mar-ættinni, þar sem ég treysti mér ekki til þess? Kærar þakkir og hlýjar kveðjur! Birna Mar 762-7307. Ath.: Ef þið viljið vera svo yndisleg að hafa samband, vinsamlegast sendið einungis sms (ekki hringja) sökum þess að nú eru í gangi svikasímtöl og ég mun því ekki geta svarað símtölum úr óþekktum númerum. Takk fyrir. [[Notandi:Birna26|Birna26]] ([[Notandaspjall:Birna26|spjall]]) 8. júlí 2024 kl. 18:40 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">U4C Special Election - Call for Candidates</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, A special election has been called to fill additional vacancies on the U4C. The call for candidates phase is open from now through July 19, 2024. The [[:m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the [[:foundation:Wikimedia Foundation Universal Code of Conduct|UCoC]]. Community members are invited to submit their applications in the special election for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please review the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|U4C Charter]]. In this special election, according to [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#2. Elections and Terms|chapter 2 of the U4C charter]], there are 9 seats available on the U4C: '''four''' community-at-large seats and '''five''' regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. [[Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter#5. Glossary|No more than two members of the U4C can be elected from the same home wiki]]. Therefore, candidates must not have English Wikipedia, German Wikipedia, or Italian Wikipedia as their home wiki. Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Meta-wiki]]. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 10. júlí 2024 kl. 00:03 (UTC) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == Myndir af Alþingismönnum == Ég setti myndir af núverandi Alþingismönnum inn á Commons. Á vef Alþingis kemur fram þessi fyrirvari: ''Portrettljósmyndir af alþingismönnum sem teknar eru árið 2016 og síðar eru merktar ljósmyndara og með eftirfarandi texta um leyfi til endurbirtingar þeirra: Endurnotkun þessarar ljósmyndar er öllum frjáls, með því skilyrði að nafn ljósmyndara komi fram þar sem hægt er að koma því við. Að auki ber að virða sæmdarrétt höfundar þannig að endurnotkun afbaki ekki eða breyti verki höfundar að skert geti höfundarheiður hans eða sérkenni.'' Við fyrstu sýn virðist fyrirvarinn um sæmdarrétt vera of heftandi til að þetta efni geti farið inn á Commons en þetta er í raun bara hefðbundinn skilgreining á sæmdarrétti sem er tekin orðrétt úr Bernarsáttmálanum. Slíkur fyrirvari hefur ekki verið talinn koma í veg fyrir að efni sé vistað á Commons. Í raun samræmist þessi fyrirvari alveg því að myndirnar væru gefnar út með leyfinu CC-BY-3.0 (í útgáfu 4.0 er aðeins búið að breyta orðalagi um þetta atriði). Ég bjó til [[:c:Template:Attribution-Althing|sérstakt leyfissnið]] á Commons fyrir þessar myndir og myndir sem bera það snið fara í [[:c:Category:Attribution-Althing|þennan flokk]]. Ef einhverjir eru í stuði til að hjálpa við að myndskreyta greinar með þessum myndum þá er það vel þegið. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 17. júlí 2024 kl. 12:13 (UTC) :Voru þessar myndir ekki teknar út af Commons á sínum tíma? [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 17. júlí 2024 kl. 12:26 (UTC) ::Það var gert 2009 skv. [[Wikipedia:Potturinn/Safn_14#h-Myndir_frá_Alþingi_á_Wikimedia_commons-2009-11-11T15:12:00.000Z|þessari umræðu]]. Þá voru myndir settar á Commons á forsendum sem ljóslega gengu ekki upp. Veit ekki til þess að það hafi reynt á þessa skilmála sem hafa komið á Alþingisvefinn 2016. Mig grunar að notendur hér hafi haft eitthvað með það að gera að þessir frjálsari skilmálar voru búnir til. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 17. júlí 2024 kl. 12:42 (UTC) :Það er hægt að láta þessar myndir vera undir nafni þess sem hlóð myndinni inn á is.wikipedia. Á öllum myndasíðunum á íslensku wikipediu er "export to wikimedia commons". Þegar skrá notar frjálst leyfi hérna er hægt að nota það, og kerfið færir sjálfkrafa [[snið:mynd]] yfir í commons sniðið snið:information, þ.m.t. þýðir öll gildi. Það færir líka frjálst leyfissnið hér yfir í sambærilegt snið á commons. Stillingarskráin fyrir þetta er á [[Mw:Extension:FileImporter/Data/is.wikipedia]], nýja alþingissniðið er ekki á listanum. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 17. júlí 2024 kl. 14:48 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Wikimedia Movement Charter ratification voting results</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Movement Charter/Drafting Committee/Announcement - Results of the ratification vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello everyone, After carefully tallying both individual and affiliate votes, the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter/Ratification/Voting#Electoral Commission|Charter Electoral Commission]] is pleased to announce the final results of the Wikimedia Movement Charter voting.   As [[m:Special:MyLanguage/Talk:Movement Charter#Thank you for your participation in the Movement Charter ratification vote!|communicated]] by the Charter Electoral Commission, we reached the quorum for both Affiliate and individual votes by the time the vote closed on '''July 9, 23:59 UTC'''. We thank all 2,451 individuals and 129 Affiliate representatives who voted in the ratification process. Your votes and comments are invaluable for the future steps in Movement Strategy. The final results of the [[m:Special:MyLanguage/Movement Charter|Wikimedia Movement Charter]] ratification voting held between 25 June and 9 July 2024 are as follows: '''Individual vote:''' Out of 2,451 individuals who voted as of July 9 23:59 (UTC), 2,446 have been accepted as valid votes. Among these, '''1,710''' voted “yes”; '''623''' voted “no”; and '''113''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 73.30% voted to approve the Charter (1710/2333), while 26.70% voted to reject the Charter (623/2333). '''Affiliates vote:''' Out of 129 Affiliates designated voters who voted as of July 9 23:59 (UTC), 129 votes are confirmed as valid votes. Among these, '''93''' voted “yes”; '''18''' voted “no”; and '''18''' selected “–” (neutral). Because the neutral votes don’t count towards the total number of votes cast, 83.78% voted to approve the Charter (93/111), while 16.22% voted to reject the Charter (18/111). '''Board of Trustees of the Wikimedia Foundation:''' The Wikimedia Foundation Board of Trustees voted '''not to ratify''' the proposed Charter during their special Board meeting on July 8, 2024. The Chair of the Wikimedia Foundation Board of Trustees, Nataliia Tymkiv, [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_Board_noticeboard/Board_resolution_and_vote_on_the_proposed_Movement_Charter|shared the result of the vote, the resolution, meeting minutes and proposed next steps]].   With this, the Wikimedia Movement Charter in its current revision is '''not ratified'''. We thank you for your participation in this important moment in our movement’s governance. The Charter Electoral Commission, [[m:User:Abhinav619|Abhinav619]], [[m:User:Borschts|Borschts]], [[m:User:Iwuala Lucy|Iwuala Lucy]], [[m:User:Tochiprecious|Tochiprecious]], [[m:User:Der-Wir-Ing|Der-Wir-Ing]]<section end="announcement-content" /> </div> [[Notandi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Notandaspjall:MediaWiki message delivery|spjall]]) 18. júlí 2024 kl. 17:52 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to fill vacancies of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through '''August 10, 2024'''. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 27. júlí 2024 kl. 02:46 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26989444 --> == Viðbót við margmiðlunarreglur == Það þarf að bæta einni reglu við margmiðlunarreglurnar á [[Wikipedia:Margmiðlunarefni]]. Margmiðlunarreglurnar eru til á grundvelli þess að Wikimedia, hýsingaraðili Wikipediu, leyfði höfundarrétt efni samkvæmt [[foundation:Resolution:Licensing_policy]]. Í þessum reglum WMF er klausa sem gleymdist þegar íslensku reglurnar voru gerðar og á grundvelli þess legg ég fram eina reglu til viðbótar. Efni sem er þegar til staðar og er í bága við nýju regluna verður eytt. "An EDP may not allow material where we can reasonably expect someone to upload a freely licensed file for the same purpose, such as is the case for almost all portraits of living notable individuals." :úr reglum WMF Nýju reglurnar: # Ekki má hlaða inn myndum á íslensku wikipediu af núlifandi einstaklingum [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 27. júlí 2024 kl. 15:55 (UTC) :Við fyrstu sýn er eins og hin tillagða reglubreyting sé miklu strangari en Licensing policy reglurnar kveða á um. Tel ég að orðalagið ætti frekar að vera nær þessu: :„Ekki má hlaða inn myndum á Íslensku Wikipediu af núlifandi einstaklingum nema óraunhæft sé að útvega mynd með frjálsu höfundaleyfi.“ [[Notandi:Svavar Kjarrval|Svavar Kjarrval]] ([[Notandaspjall:Svavar Kjarrval|spjall]]) 3. ágúst 2024 kl. 08:52 (UTC) ::Hvað meinar þú með "útvega mynd"? ::Tilgangurinn með reglunni er að jafnvel þó svo að það sé engin frjáls mynd á netinu af viðkomandi þá megi samt ekki setja inn ófrjálsa mynd. Það að fólk setji fyrir sig að fara á opinbera viðburði til að taka mynd er ekki afsökun. ::Það hvort það sé hægt að taka mynd af viðkomandi yfir höfuð má taka til skoðunar. Það gæti gerst að einstaklingurinn sé ekki lengur á opinberum viðburðum, sem mætti taka tillit til, en að sama skapi, enska wikipedia gerir það ekki, svo svigrúmið er lítið þar.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 3. ágúst 2024 kl. 12:01 (UTC) :::Mig vantar dæmi fyrir einstakling sem kemur ekki fram opinberlega. Vigdís vígði [[Veröld – hús Vigdísar]] 85 ára og Ólafur Ragnar hefur komið fram eftir forsetatíð hans. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 3. ágúst 2024 kl. 12:15 (UTC) ::::Ég mun fara yfir þær myndir sem eru til og athuga hvort viðkomandi hafi komið fram, en allar nýjar myndir þurfa að fylgja eftir reglunum. Þannig mun ég ekki eyða gömlum myndum án sönnunar um að hann hafi komið fram opinberlega. ::::Ný tillaga að reglu, margar wikipediur eru með sambærilega reglu: ::::*Einungis má hlaða inn myndum af núlifandi einstaklingi, ef hvort tveggja frjáls mynd af viðfangsefninu er ekki til og ógerlegt er að taka mynd af viðkomandi. ::::**Sá sem hleður inn mynd af núlifandi einstaklingi skal útskýra hvernig undanþágan á við. ::::[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 4. ágúst 2024 kl. 11:10 (UTC) == Flokkur fyrir greinar með töflur eða tölfræði sem þurfa stöðugt viðhald == Á sumum greinum eru töflur og (í færri tilvikum) tölfræði sem þurfa stöðugt, oftast árlegt, viðhald. Til dæmis þarf að uppfæra síðuna um Eurovision og allar „[X-land] í Eurovision“ greinarnar árlega. Ástandið á þessum greinum er vissulega misjafnt. Líka greinar sem fjalla um tónlista- og kvikmyndagerðafólk eða leikara. Þær hafa oftast töflu með öllu því sem einstaklingurinn hefur gert í gegnum tíðina. Það þarf að uppfæra þær í hvert sinn sem einstaklingurinn gerir eitthvað nýtt. Ég sting upp á flokk sem heldur utan um allar síður með töflur sem þurfa viðhald. [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 30. júlí 2024 kl. 22:19 (UTC) :Eurovision ætti að fara inn og út úr flokknum. Þegar Eurovision greinar hafa verið uppfærðar fyrir eitt ár, ættu þær að vera utan við viðhaldsflokkinn þangað til í maí á næsta ári, þegar keppnin er næst haldin. :Þegar listar eru orðnir stórir verður fólk hrætt við þá og kemur ekki nálægt þeim. :Kvikmyndir geta notað 4 ára tímabil, því það tekur 4 ár að búa til kvikmynd. Framleiðslan á [[:en:Cast Away]]+[[:en:What Lies Beneath]] annars vegar og Hringadróttinssögu hins vegar er áhugaverð í þessu samhengi. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 30. júlí 2024 kl. 22:54 (UTC) ::Sammála um Eurovision. Það kann að vera mjög umfangsmikið. ::Skil samt ekki alveg pælinguna um kvikmyndirnar. Er samt sammála um að flokkurinn ætti að vera notaður fyrir þær síður sem hafa töflur sem '''gætu þurft viðhald í náinni framtíð''' ::Erum við allavega sammála um að búa til þennan flokk: ::Flokkur:Töfluviðhald / Viðhald á töflum [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 31. júlí 2024 kl. 00:27 (UTC) :::Segjum að það sé til tvær kvikmyndir, mynd A og mynd B. Segjum líka að upplýsingar leikara og leikstjóra myndar A og myndar B séu í æviágripum viðkomandi. Mynd A var frumsýnd 2020 og myndi vera í uppfærsluflokki. Mynd B var frumsýnd 2021 og myndi fá uppfærsluflokkinn á næsta ári (2025). [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 3. ágúst 2024 kl. 21:56 (UTC) :Eru ekki flestar greinar sem þurfa regulega viðhald. Allt núlifandi fólk til dæmis, hvort sem það er listafólk eða eitthvað annað. Hvernig mundi maður geta notað svona flokk með mörg þúsund greinar. Ætti einhver að fara í gegnum flokkinn einu sinni á ári til að passa að staðreyndir séu uppfærðar. Væri ekki betra að hafa flokk sem mundi heita "Flokkur:Greinar sem voru síðast uppfærðar 2024", "...2023" og svo framvegis. Árið 2025 gætum við reynt að tæma allan 2024 flokkinn. --[[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 3. ágúst 2024 kl. 13:18 (UTC) ::Ekki viss um að ég sé einu sinni sammála eigin tillögu. Það er nú þegar til [[Snið:Uppfæra]]. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 3. ágúst 2024 kl. 13:22 (UTC) :::Jú þetta er svosem alveg ágætis hugdetta. :::Skipar Snið:Uppfæra ekki bara síðum í flokkinn "Flokkur:Uppfæra" og setur viðvörun efst á síðuna? Og ef það skipar þeim ekki í neinn flokk, hver er þá tilgangurinn með því að setja sniðið inn? :::Á ensku Wikipedia skipa snið um viðhald (eins og stubbur) alltaf síðunni í flokk (til dæmis Category:Bird stubs), sem gerir þátttakendum lífið léttara að finna sér verkefni. :::Og ef allar Snið:Uppfæra-síðurnar yrðu settar í einn flokk, væri hann ekki helvíti stór? Af hverju ekki að hafa undirflokka eins og "Flokkur:Uppfæra töflur", "Flokkur:Uppfæra tölfræði" eða "Flokkur:Uppfæra mannfjölda"? :::Smá vangaveltur. Veit ekki neitt. [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 3. ágúst 2024 kl. 18:39 (UTC) :::Fólk hefur mismunandi áhugamál og á það til að breyta meira þeim greinum. Það eru fáir notendur sem myndu fara yfir allar greinar. Kosturinn líka við að bera saman dagsetningar að listinn er þegar minni en allar greinar. :::Það að það þurfi að breyta æviágripum árlega er ekki algilt. Aðalupplýsingar um stjórnmálamenn til dæmis þarf að uppfæra við hverjar kosningar, sem eru ekki á hverju ári og mismunandi tímalengd á milli kosninga eftir löndum. Annað dæmi er [[:En:Programme for International Student Assessment|PISA]] könnunin sem er á þriggja ára fresti. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 3. ágúst 2024 kl. 21:27 (UTC) ::::Þessi umræða væri ekki til ef að það að bæta við Snið:Uppfæra handvirkt virkaði alveg. Það eru tveir vinnuferlar við handvirku leiðina, í fyrsta lagi það að finna greinar sem þarf að uppfæra og í öðru lagi að uppfæra þær, ég held að sumir haldi að það sé bara einn ferill. Það að merkja þær út frá dagsetningum losar að miklu leiti við fyrstu vinnuferils lotuna. Þegar einhver aðferð virkar ekki þá er fínt að reyna að finna aðrar og sjá hvort þær eru betri. Ég hef ekki áhuga á að "berja hausnum við stein" (orðatiltæki) með aðferð sem virkar ekki. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 3. ágúst 2024 kl. 21:49 (UTC) == Innsetning forseta == Besta leiðin til að stækka grunn myndefnis sem hægt er að nota á Wikipediu er að notendur afli þess sjálfir. Ef einhver hér hefur tök á því að fara á Austurvöll á morgun (helst með þokkalega aðdráttarlinsu) og mynda það sem fyrir augu ber, þá væri það auðvitað mjög verðmætt til framtíðar. Tala nú ekki um þegar það er engin frjáls mynd til af verðandi forseta. Ég hefði gert það sjálfur en er ekki á landinu. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 31. júlí 2024 kl. 22:18 (UTC) :Þetta er mjög góð hugmynd. Ég hafði ekki tök á að mæta sjálfur. Verum vakandi fyrir svona viðburðum og reynum að mæta til að taka myndir. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 2. ágúst 2024 kl. 08:10 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Reminder! Vote closing soon to fill vacancies of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement – reminder to vote}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, The voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is closing soon. It is open through 10 August 2024. Read the information on [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election/2024_Special_Election#Voting|the voting page on Meta-wiki to learn more about voting and voter eligibility]]. If you are eligible to vote and have not voted in this special election, it is important that you vote now. '''Why should you vote?''' The U4C is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community input into the committee membership is critical to the success of the UCoC. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C,<section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 6. ágúst 2024 kl. 15:30 (UTC) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Coming soon: A new sub-referencing feature – try it!</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="Sub-referencing"/> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|{{#ifeq:{{#dir}}|ltr|right|left}}|400px]] Hello. For many years, community members have requested an easy way to re-use references with different details. Now, a MediaWiki solution is coming: The new sub-referencing feature will work for wikitext and Visual Editor and will enhance the existing reference system. You can continue to use different ways of referencing, but you will probably encounter sub-references in articles written by other users. More information on [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|the project page]]. '''We want your feedback''' to make sure this feature works well for you: * [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes/Sub-referencing#Test|Please try]] the current state of development on beta wiki and [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|let us know what you think]]. * [[m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing/Sign-up|Sign up here]] to get updates and/or invites to participate in user research activities. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]’s [[m:Special:MyLanguage/WMDE Technical Wishes|Technical Wishes]] team is planning to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We will reach out to creators/maintainers of tools and templates related to references beforehand. Please help us spread the message. --[[m:User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[m:User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]]) 10:36, 19 August 2024 (UTC) <section end="Sub-referencing"/> </div> <!-- Message sent by User:Johannes Richter (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=27309345 --> :Fantastic! --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) :[[Snið:Sfn]] og [[Snið:Harv]] eru notuð í þessum tilgangi (vísa í blaðsíðutal, sem vísar áfram í fulla heimild). Þegar enska wikipedia hefur uppfært þau snið til að nota þennan valmöguleika væri hægt að gera það sama hér.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 19. ágúst 2024 kl. 16:08 (UTC) == Ríki vs. fylki í BNA == Ég held að það að kalla ríki Bandaríkjanna "fylki" sé frekar nýtt fyrirbæri, enda eru þetta Banda''ríkin''. Í flestum bókum sem ég hef litið í eru þetta kölluð ríki. Mér finnst það líka bara hæfa betur. Hvað finnst ykkur? [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 20. ágúst 2024 kl. 21:38 (UTC) :Man allavega eftir því þegar ég var ungur, fyrir meira en 30 árum, þá man ég ekki eftir öðru en að vísað væri til þeirra sem fylkja. En mín persónuleg upplifun er ekki það sem ræður. Ákvað að leita á tímarit.is og sá einhverjar niðurstöður þar sem vísað var til þess að Bandaríkin stóðu saman af fylkjum, svo sem í Skírni 1. janúar 1857 („Eru nú alls 31 fylki í Bandaríkinu, er kjósa 62 til öldúngastofunnar, en 234 til fulltrúastofunnar [...]“) og í sömu ritröð þann 1. janúar 1861 („Norðrfylkin öll eru frjáls, og hér er aðsetr stjórnarinnar, í borginni Washington, og hin mesta verzlunarborg ríkisins Nýja Jórvík; mentir og upplýsíng er og hér meiri en í suðrfylkjunum. Af hinum fornu fylkjum eru 7 frjáls, en 6 þrælafylki.“). En svo eru fleiri ríki sem eru samansett af ágætlega sjálfstæðum einingum, svo sem Þýskaland, og myndi niðurstaðan hér, á hvorn veginn sem hún fer, einnig geta átt við slík tilfelli. [[Notandi:Svavar Kjarrval|Svavar Kjarrval]] ([[Notandaspjall:Svavar Kjarrval|spjall]]) 20. ágúst 2024 kl. 22:16 (UTC) ::Vá, súper áhugavert. Ætti að vera sett inn á [[Fylki Bandaríkjanna]]. Takk fyrir svarið [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 20. ágúst 2024 kl. 22:58 (UTC) :Wikipedía þessi hlítir nútímamálsorðabókinni og slíkum orðasöfnum fyrir nútímaíslensku. Þar stendur að orðið fylki sé notað um ríki í Bandaríkjunum, þ. e. a. s. að það sé meira lýsandi hugtak, síður ríki. Þetta varðar ekki einungis Bandaríkjunum heldur einnig líka t.d. keisaradæmi/keisaraveldi, en þau eru ekki kölluð ríki. :Málið þróast með tímanum og Wikipedía skal skrifa í samræmi við nútímamál. Það er raunar bannað að rita ei venjubundið nútímamál, sem kemur fram í einmitt þessum orðasöfnum. [[Notandi:Óskadddddd|Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 20. ágúst 2024 kl. 22:38 (UTC) ::Já, það meikar sens. [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 20. ágúst 2024 kl. 23:01 (UTC) ::: Ætlaði að svara með Skírnistilvísunina en Svavar var á undan ;)* Þessi umræða hefur komið reglulega upp og fylki og ríki eru jafngild, minnir mig, löng hefð er fyrir fylkjaheitinu og við höfum haldið tryggð við það hér. *Edit* Reyndar var það Þjóðólfur frá 1863 sem ég sá minnast á fylki þegar ég grennslaðist fyrir um það á timarit.is --[[Notandi:Berserkur|Berserkur]] ([[Notandaspjall:Berserkur|spjall]]) 20. ágúst 2024 kl. 23:11 (UTC) :Það á að segja ríki um ríki Bandaríkjanna samkvæmt skilgreiningu stjórnmálafræði. Í Kanada eru hins vegar fylki [[Notandi:Bjornkarateboy|Bjornkarateboy]] ([[Notandaspjall:Bjornkarateboy|spjall]]) 5. október 2024 kl. 23:11 (UTC) :: Meiri hefð er að segja fylki, annars jafngilt. Ath. t.d. umræðu. https://is.wikipedia.org/wiki/Spjall:Fylki_Bandar%C3%ADkjanna --[[Notandi:Berserkur|Berserkur]] ([[Notandaspjall:Berserkur|spjall]]) 6. október 2024 kl. 00:28 (UTC) == Lífverur flokkaðar á tvennan hátt == Ég legg til að við hermum eftir þýsku og sænsku Wikipediu á þann hátt að við skiptum flokkun lífvera í tvennt - annars vegar venjuleg flokkun og hins vegar flokkun eftir fræðiheitum. Lífverur eftir fræðiheitum: * Kategorie:Lebewesen – systematische Übersicht nach wissenschaftlichen Namen * Kategori:Organismer – systematisk översikt med vetenskapliga namn Veit ekki hvað við myndum kalla þetta. Þjóðverjarnir eru svo skipulagðir... [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 21. ágúst 2024 kl. 16:36 (UTC) == Sign up for the language community meeting on August 30th, 15:00 UTC == Hi all, The next language community meeting is scheduled in a few weeks—on August 30th at 15:00 UTC. If you're interested in joining, you can [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#30_August_2024 sign up on this wiki page]. This participant-driven meeting will focus on sharing language-specific updates related to various projects, discussing technical issues related to language wikis, and working together to find possible solutions. For example, in the last meeting, topics included the Language Converter, the state of language research, updates on the Incubator conversations, and technical challenges around external links not working with special characters on Bengali sites. Do you have any ideas for topics to share technical updates or discuss challenges? Please add agenda items to the document [https://etherpad.wikimedia.org/p/language-community-meeting-aug-2024 here] and reach out to ssethi(__AT__)wikimedia.org. We look forward to your participation! [[Notandi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Notandaspjall:MediaWiki message delivery|spjall]]) 22. ágúst 2024 kl. 23:19 (UTC) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == Sess íslenskra grunnskólagreina og möguleg eyðsla == Er virkilega góð hugmynd fyrir alfræðisíðu eins og Wikipedíu að hafa greinar um íslenska grunnskóla sem innihalda sáralítinn fróðleik og sem verða allt of oft fyrir skemmdarverkum? Aðallega er mér spurn hvort þær greinar hlíti einu sinni [[Wikipedia:Markvert efni|markverðugleikastefnu]] Wikipedíu. Ég held að það sé síðunni fyrir bestu að banna og eyða svona ómarkverðum og ófróðlegum greinum um grunnskóla, maður lærir einfaldlega ekkert nýtt; [[Wikipedia:Markvert efni#Ómarkvert efni á ekki heima á Wikipediu|óalfræðilegar]] (þ.e. greinarnar eru t.d. bara "[Nafn skólans] er skóli á/í [bæ/borg]. Hann var stofnaður [ár]. Nemendur eru [fjöldi nemenda] talsins."). Einhverjir sammála? [[Notandi:Óskadddddd|Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 26. ágúst 2024 kl. 19:54 (UTC) :Það virðist bara vera þannig að grunnskólakrakkar skemmi helst síður grunnskólans síns. Staðreyndin er sú að þeir skemma aðrar síður líka, það skemmdarverk er hinsvegar nánast alltaf "Brandur brundaði" eða "Brandur kúkaði" sem er bara síað út og aldrei vistað (sjá [[Kerfissíða:Misnotkunarskrá]]). Skemmdarverk grunnskólanema eru líka flest við skólasetningu og skólaslit. :Stuttar greinar mætti eyða, já, en þegar ég raða greinum úr [[:Flokkur:Íslenskir grunnskólar]] eftir stærð er minnihluti þeirra það litlir. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 26. ágúst 2024 kl. 20:30 (UTC) ::Takk fyrir svarið. En ég vil benda t.d. á [[Auðarskóli|Auðarskóla]] sem inniheldur óalfræðilegar upplýsingar sbr. markverðugleikastefnuna. Slíkar greinar geta ekki verið svo fróðlegar og markverðar. Það má vissulega halda mörgum greinum sem skrifaðar eru um stærri skóla (sem hafa e.t.v. ríka og áhugaverða sögu sem getur talist alfræðileg) en eyða þá langflestum greinum um bara sérhvern grunnskóla. [[Notandi:Óskadddddd|Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 26. ágúst 2024 kl. 20:56 (UTC) :Ég held að það sé gott að ímynda sér aðeins hvernig virkilega góð grein með tæmandi umfjöllun um viðkomandi skóla myndi líta út. Ef það er ekki mjög mikið til af markverðum upplýsingum til að fylla út í þannig grein þá ætti greinin líklega ekki að vera til. Sjá t.d. greinina [[Naustaskóli]]. Þetta er nýlegur hverfisskóli á Akureyri. Greinin er líklega eins ítarleg og grein um svona skóla getur orðið án þess að fara út í mjög ómarkvert efni. Kannski væri betra að taka það sem markvert er saman á öðrum stað, t.d. í yfirliti á síðu viðkomandi sveitarfélags. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 27. ágúst 2024 kl. 16:04 (UTC) :: Það er smá umfjöllun um þetta á [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Notability_(schools)]. Í einhverjum tilvikum gæti verið betra að fjalla um skólann í kafla í grein um viðkomandi sveitarfélag, eða í sérgrein um skóla í tilteknu sveitarfélagi. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 27. ágúst 2024 kl. 16:27 (UTC) :Vonandi erum við öll sammála um að það eru til grunnskólar á Íslandi sem eru markverðir. Þannig að við getum ekki farið að eyða þeim öllum út. Hvað er markverður grunnskóli treysti ég mér samt ekki til að skilgreina. Ég minni líka á (sem flest ykkar vita líklega) að við getum sett okkar reglur óháð ensku Wikipedia. Það er ágætt að nota ensku Wikipedia sem byrjunarpunkt en á endanum er það okkar að ákveða okkar eigin reglur. --[[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 27. ágúst 2024 kl. 18:24 (UTC) ::Jú, vissulega er ekki svo auðvelt að skilgreina það og það eru að sjálfsögðu til markverðir grunnskólar. Ég skrifaði lista fyrir neðan til að auðvelda lesturinn. Með því að hafa þessi skilyrði komum við í veg fyrir að upplýsingarnar séu bara þær sömu og á forsíðu tiltekins skóla. Skólar sem hafa ekkert sem gerir þá einstaka, ólíka öðrum, fara bara á [[Grunnskólar á Íslandi#Listi yfir grunnskóla á Íslandi og nemendafjöldi|þennan lista yfir grunnskóla á Íslandi]]. Má koma með eigin tillögur og ábendingar fyrir listann. ::Skilyrði: ::# Stofnaður fyrir 21. öld; til að tryggja markverðugleika (mikilvægt) ::# Fleiri en 500 nemendur (mikilvægt ef skólinn er enn til, mögulegar undantekningar) ::# Saga skólastofnunarinnar er ýtarleg, og ýmislegt gerðist sem leiddi til stofnunar skólans; rík saga ::# Stórt atvik átti sér stað sem gerði skólann markverðan ::# Skóli ekki lengur til og upplýsingar og saga e.t.v. finnast ekki hæglega á netinu; kemur einnig í veg fyrir skemmdarverk ::[[Notandi:Óskadddddd|Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 27. ágúst 2024 kl. 21:07 (UTC) :::Mér finnst 1 og 2 ekki nauðsynleg skylirði. Svo finnst mér að ef 3, 4 eða 5 eigi við þá megi skrifa grein um skólann, en það þarf bara að uppfylla eitt af þeim (ekki margir skólar sem uppfylla öll þrjú). [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 28. ágúst 2024 kl. 06:55 (UTC) ::::Takk fyrir svarið. Skilyrðin áttu ekki öll að vera öll nauðsynleg heldur bara eins og þú nefndir þurfti bara að uppfylla eitt af þeim, en allt merkt mikilvægt innan sviga átti upphaflega að vera bráðnauðsynlegt. Hugmyndin var að tryggja góðar grunnskólagreinar síður fjölda greina en ætti að duga að uppfylla bara eitt. [[Notandi:Óskadddddd|Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 1. september 2024 kl. 13:41 (UTC) :Mér finnst að íslenska wikipedia ætti að reyna fjalla um íslenska grunnskóla sem best. Og þá að hafa sérsíðu fyrir alla grunnskóla. Þó svo að skólarnir séu nýir og kannski síðurnar stuttar og mögulega fróðleikslitlar þá geta þær gefið einfaldar grunnupplýsingar sem fólk er oft að leita að og á alveg heima á alfræðiriti. [[Notandi:Cinquantecinq|Cinquantecinq]] ([[Notandaspjall:Cinquantecinq|spjall]]) 1. september 2024 kl. 19:40 (UTC) ::Takk fyrir jákvæða og bjartsýna svar þitt. Wikipedía hefur tilhneigingu til að leggja áherslu á almennar upplýsingar og almennar fræðigreinar frekar en sértækar stofnanir nema þær hafi sérstaka sögulega, menningarlega eða félagslega þýðingu. Þ.e.a.s. að bara út af því að maður vill vita e.t.v. hvenær næsta skákmót er þá telst það ekki vera lærdómsríkt efni sem á heima á Wikipedíu. ::Upplýsingum um grunnskóla sem fólk er oft að leita eftir eru ekki nauðsynlegar á Wikipedíu þar sem þær eru aðgengilegar með öðrum hætti, t.d. á síðu tiltekins skóla þar sem upplýsingarnar eru yfirleitt nákvæmari og nýrri. Meðal annars varða grunnskólar ekki alþjóðlegu eða víðtæku samhengi. [[Notandi:Óskadddddd|Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 1. september 2024 kl. 22:05 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr">Announcing the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/board-elections@lists.wikimedia.org/thread/OKCCN2CANIH2K7DXJOL2GPVDFWL27R7C/ Original message at wikimedia-l]. [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, The scrutineers have finished reviewing the vote and the [[m:Special:MyLanguage/Elections Committee|Elections Committee]] have certified the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election/Results|results]] for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024 Special Election|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) special election]]. I am pleased to announce the following individual as regional members of the U4C, who will fulfill a term until 15 June 2026: * North America (USA and Canada) ** Ajraddatz The following seats were not filled during this special election: * Latin America and Caribbean * Central and East Europe (CEE) * Sub-Saharan Africa * South Asia * The four remaining Community-At-Large seats Thank you again to everyone who participated in this process and much appreciation to the candidates for your leadership and dedication to the Wikimedia movement and community. Over the next few weeks, the U4C will begin meeting and planning the 2024-25 year in supporting the implementation and review of the UCoC and Enforcement Guidelines. You can follow their work on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Meta-Wiki]]. On behalf of the U4C and the Elections Committee,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 2. september 2024 kl. 14:05 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Have your say: Vote for the 2024 Board of Trustees!</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Hello all, The voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Board of Trustees election]] is now open. There are twelve (12) candidates running for four (4) seats on the Board. Learn more about the candidates by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Candidates|reading their statements]] and their [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Questions_for_candidates|answers to community questions]]. When you are ready, go to the [[Special:SecurePoll/vote/400|SecurePoll]] voting page to vote. '''The vote is open from September 3rd at 00:00 UTC to September 17th at 23:59 UTC'''. To check your voter eligibility, please visit the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Voter_eligibility_guidelines|voter eligibility page]]. Best regards, The Elections Committee and Board Selection Working Group<section end="announcement-content" /> </div> [[Notandi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Notandaspjall:MediaWiki message delivery|spjall]]) 3. september 2024 kl. 12:14 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == <span lang="en" dir="ltr">Your wiki will be in read-only soon</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="server-switch"/><div class="plainlinks"> [[:m:Special:MyLanguage/Tech/Server switch|Read this message in another language]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-Tech%2FServer+switch&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}] The [[foundation:|Wikimedia Foundation]] will switch the traffic between its data centers. This will make sure that Wikipedia and the other Wikimedia wikis can stay online even after a disaster. All traffic will switch on '''{{#time:j xg|2024-09-25|en}}'''. The switch will start at '''[https://zonestamp.toolforge.org/{{#time:U|2024-09-25T15:00|en}} {{#time:H:i e|2024-09-25T15:00}}]'''. Unfortunately, because of some limitations in [[mw:Special:MyLanguage/Manual:What is MediaWiki?|MediaWiki]], all editing must stop while the switch is made. We apologize for this disruption, and we are working to minimize it in the future. A banner will be displayed on all wikis 30 minutes before this operation happens. This banner will remain visible until the end of the operation. '''You will be able to read, but not edit, all wikis for a short period of time.''' *You will not be able to edit for up to an hour on {{#time:l j xg Y|2024-09-25|en}}. *If you try to edit or save during these times, you will see an error message. We hope that no edits will be lost during these minutes, but we can't guarantee it. If you see the error message, then please wait until everything is back to normal. Then you should be able to save your edit. But, we recommend that you make a copy of your changes first, just in case. ''Other effects'': *Background jobs will be slower and some may be dropped. Red links might not be updated as quickly as normal. If you create an article that is already linked somewhere else, the link will stay red longer than usual. Some long-running scripts will have to be stopped. * We expect the code deployments to happen as any other week. However, some case-by-case code freezes could punctually happen if the operation require them afterwards. * [[mw:Special:MyLanguage/GitLab|GitLab]] will be unavailable for about 90 minutes. This project may be postponed if necessary. You can [[wikitech:Switch_Datacenter|read the schedule at wikitech.wikimedia.org]]. Any changes will be announced in the schedule. '''Please share this information with your community.'''</div><section end="server-switch"/> </div> [[User:Trizek_(WMF)|Trizek_(WMF)]], 20. september 2024 kl. 09:37 (UTC) <!-- Message sent by User:Trizek (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27248326 --> == 'Wikidata item' link is moving. Find out where... == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"><i>Apologies for cross-posting in English. Please consider translating this message.</i>{{tracked|T66315}} Hello everyone, a small change will soon be coming to the user-interface of your Wikimedia project. The [[d:Q16222597|Wikidata item]] [[w:|sitelink]] currently found under the <span style="color: #54595d;"><u>''General''</u></span> section of the '''Tools''' sidebar menu will move into the <span style="color: #54595d;"><u>''In Other Projects''</u></span> section. We would like the Wiki communities feedback so please let us know or ask questions on the [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Discussion page]] before we enable the change which can take place October 4 2024, circa 15:00 UTC+2. More information can be found on [[m:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|the project page]].<br><br>We welcome your feedback and questions.<br> [[Notandi:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Notandaspjall:MediaWiki message delivery|spjall]]) 27. september 2024 kl. 18:56 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&oldid=27524260 --> == Invitation to Participate in Wiki Loves Ramadan Community Engagement Survey == Dear all, Apologies for writing in English. Please help to translate in your language. We are excited to announce the upcoming [[m:Wiki Loves Ramadan|Wiki Loves Ramadan]] event, a global initiative aimed at celebrating Ramadan by enriching Wikipedia and its sister projects with content related to this significant time of year. As we plan to organize this event globally, your insights and experiences are crucial in shaping the best possible participation experience for the community. To ensure that Wiki Loves Ramadan is engaging, inclusive, and impactful, we kindly invite you to participate in our community engagement survey. Your feedback will help us understand the needs of the community, set the event's focus, and guide our strategies for organizing this global event. Survey link: https://forms.gle/f66MuzjcPpwzVymu5 Please take a few minutes to share your thoughts. Your input will make a difference! Thank you for being a part of our journey to make Wiki Loves Ramadan a success. Warm regards, User:ZI Jony 6. október 2024 kl. 03:20 (UTC) Wiki Loves Ramadan Organizing Team <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27510935 --> == <span lang="en" dir="ltr">Preliminary results of the 2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees elections</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Hello all, Thank you to everyone who participated in the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees election]]. Close to 6000 community members from more than 180 wiki projects have voted. The following four candidates were the most voted: # [[User:Kritzolina|Christel Steigenberger]] # [[User:Nadzik|Maciej Artur Nadzikiewicz]] # [[User:Victoria|Victoria Doronina]] # [[User:Laurentius|Lorenzo Losa]] While these candidates have been ranked through the vote, they still need to be appointed to the Board of Trustees. They need to pass a successful background check and meet the qualifications outlined in the Bylaws. New trustees will be appointed at the next Board meeting in December 2024. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2024/Results|Learn more about the results on Meta-Wiki.]] Best regards, The Elections Committee and Board Selection Working Group <section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]] 14. október 2024 kl. 08:25 (UTC) <!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27183190 --> == Greinar án heimilda == Það er ákveðinn notandi hefur verið að stofna mikið af greinum undanfarið sem flestar eiga það sameiginlegt að vera algjörlega án heimilda. Ég og fleiri höfum ítrekað reynt að benda honum á að bæta þetta og fleira á spjallsvæði hans og annar staðar en orðið lítið ágengt. Nú er ég reyndari á ensku Wikipedia þar sem almennt er reynt að taka strangt á slíkum málum. Er eitthvað sem stjórnendur á íslensku Wikipedia hafa gert varðandi svona mál? [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 14. október 2024 kl. 11:48 (UTC) :Auðvitað ætti alltaf að geta heimilda, en það verður þá það sama að gilda um alla. Sumir notendur með stjórnandaréttindi hafa oft búið til greinar án heimilda og það hefur að mestu verið látið óátalið. Bara svo ég taki dæmi úr nýlegum greinum má benda á greinarnar [[Max Ernst]], [[Roskosmos]], [[Vesturhvel]], [[Solaris (hjálparsamtök)]], allt heimildalausar greinar sem skrifaðar voru af möppudýrum. Það virkar á mig eins og hálfgert einelti að einblína á þennan tiltekna notanda í þessum efnum. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 14. október 2024 kl. 11:58 (UTC) :: Sko ... það má stofna greinar án heimilda. Fyrir greinar sem eru stuttar, á byrjunarstigi og í þróun, er almennt ekki gerð ströng krafa um heimildir. Aðeins að heimildir séu til (sjá t.d. [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Notability#Notability_is_based_on_the_existence_of_suitable_sources.2C_not_on_the_state_of_sourcing_in_an_article]). Annað sem þú þarft að hafa í huga er að það er ekki þörf á tilvísunum fyrir atriði sem falla undir almenna þekkingu (sem er allt, eða nánast allt sem kemur fram í þessum greinum - sjá [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Citing_sources#When_and_why_to_cite_sources]). Oftast er ekki vísað í heimildir í inngangi greina, nema það sem þar kemur fram getur verið umdeilt eða á fárra vitorði. Í þriðja lagi (eins og ég hef áður sagt) er mun hjálplegra að nota tagið <nowiki>{{heimild vantar}}</nowiki> á þeim stað sem þér þykir að heimild vanti, fremur en <nowiki>{{heimildir vantar}}</nowiki> sem segir ekkert annað en að heimildir vanti "einhvers staðar". Almennt séð er samt alveg rétt hjá þér að það þarf að bæta tilvísanir í greinum á íslensku wp (meðal annars til að auka trúverðugleika), en það á kannski frekar við eldri og umfangsmeiri greinar en þessa stubba sem verið er að stofna núna. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 14. október 2024 kl. 12:00 (UTC) :::Ég er ekki að finna neitt sem bakkar upp þá staðhæfingu um að ekki sé gerð krafa um heimildir í stuttum greinum. [[Wikipedia:Heimildir]] fer einmitt yfir mikilvægi þess að vísa í heimildir. Varðandi "[https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Notability#Notability_is_based_on_the_existence_of_suitable_sources.2C_not_on_the_state_of_sourcing_in_an_article 3]", þá snýr þessi grein að heimildum sem sýna fram á "notability" umfjöllunarefnisins en enska Wikipedia gerir strangari kröfur um það en íslenska Wikipedia. Vísun [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Citing_sources#When_and_why_to_cite_sources 4] talar heldur ekki um að hægt sé að sleppa heimildum í greinum og varðandi heimildir í inngangi greina, þá er talað um að ekki þurfi alltaf að vísa í heimildir þar svo framarlega að vísað sé í heimildir neðar í grein þar sem nánar er fjallað um það sem kemur fram í inngangi. Varðandi "[https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Citation_overkill 5]" (hér að neðan) þá fjallar það um að vera ekki með of margar heimildir fyrir sérhverja staðhæfingu, ekki að það þurfi ekki að vera með heimildir. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 14. október 2024 kl. 15:38 (UTC) : Þessi grein [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Citation_overkill] er líka hjálpleg í þessu sambandi :) --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 14. október 2024 kl. 12:04 (UTC) ::Ég er nota bene ekki að reyna að skjóta á neinn með því að benda á þessar greinar, svo ég vona að því sé ekki tekið illa. Mér finnst bara ósanngjarnt að skamma Bjornkarateboy fyrir þetta á meðan þetta er frekar viðtekið hjá öðrum notendum. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 14. október 2024 kl. 12:39 (UTC) :::Ætlunin mín var ekki að "níðast" bara á einum notanda (ég hef merkt slatta af öðrum greinum sem heimildarlausum í gegnum tíðina) heldur varð ég bara var við þetta hjá honum í miklu mæli sem mér þótti vera miður því hann er að öðru leyti öflugur notandi. En eins og þú bendir á þá er þetta viðtekin venja hjá fleiri en honum einum að geta ekki heimildia, þar á meðal hjá reyndum notendum með aukin réttindi. Það er þá bara spurning um hvort það sé vilji hjá skrifendum hér á síðunni til að færa þetta í betra form eða halda áfram á svipuðum nótum og nú er gert. Persónulega finnst mér að það ætti að þurfa að vísa í heimildir á öllu því sem er sett í greinar þar sem það eykur trúverðugleika íslensku Wikipedia. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 14. október 2024 kl. 13:15 (UTC) ::::Ertu sum sé [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:You_do_need_to_cite_that_the_sky_is_blue hér] fremur en [https://en.m.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:You_don%27t_need_to_cite_that_the_sky_is_blue hér]? :) [[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 14. október 2024 kl. 13:26 (UTC) :::::Ég myndi klárlega falla í fyrri flokkinn :) Þess má geta að himininn er ekki blár [https://www.forbes.com/sites/briankoberlein/2017/01/11/earths-skies-are-violet-we-just-see-them-as-blue/] sem undirstrikar mikilvægi þess að greinar byggist á heimildum en ekki því sem á að vera almenn þekking. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 14. október 2024 kl. 13:41 (UTC) ::::Langflestar greinar sem þessi notandi hefur skrifað þurfa ekki neinar heimildir. Enginn er andvígur þessum skýringum að mögulega þér undanskildum. Veit þú viljir aðeins Wikipedíu fyrir bestu en ekki allar greinar þurfa heimildir ef skýringin er ljós, eins og t.d. [[Brandari (skrýtla)|þessi grein]] (hvað finnst þér ófullnægjandi?). [[Notandi:Óskadddddd|Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 14. október 2024 kl. 13:45 (UTC) :::::Í ljósi þess að [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:No_original_research Wikipedia er ekki staður fyrir eigin frumrannsóknir] þá tel ég það ófullnægjandi við þessa grein hún getur engra heimilda (sem reyndar er ekki erfitt að finna[https://www.visindavefur.is/search/?q=brandari#]). Það hafa fleiri en ég verið með ábendingar um skort á heimildum. Við viljum náttúrulega öll Wikipedía aðeins fyrir bestu. Mín skoðun er sú að til að gera hana betri þurfi að bæta fagmannleg vinnubrögð í kringum greinar, meðal annars með því að geta heimilda. En ef meirihlutinn hér telur ekki vera þörf á að heimilda sé getið í öllum tilfellum þá nær það bara ekki lengra, ekkert við því að segja. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 14. október 2024 kl. 14:50 (UTC) :::::: Ég er sammála [[Notandi:Óskadddddd]] um að þessi tiltekna grein þarfnast ekki sérstakra tilvísana, þótt ég sé almennt á því að tilvísanir auki bæði trúverðugleika og notagildi Wikipediu. Ég tek fram að ég er mjög hrifinn af tilvísanakerfinu og finnst það tiltölulega einfalt í notkun. Sú stefna að vilja heimildir fyrir öllu, sem maður sér ef maður prófar að stofna grein á en:wp hefur (finnst mér) leitt til þess að mikið af tilvísunum þar eru ekki eins góðar og þær ættu að vera (vísað í lélegar, tímabundnar (link rot) og vafasamar heimildir; bara til að vísa í eitthvað). Heimildarýni er mikilvæg og vísanir í lélegar heimildir bæta ekki trúverðugleika eða notagildi ritsins (raunar hið gagnstæða). Hitt er auðvitað sjálfsagt, að merkja texta með <nowiki>{{heimild vantar}}</nowiki> ef manni vinnst vanta tilvísun fyrir tilteknum fullyrðingum. <nowiki>{{heimildir vantar}}</nowiki> finnst mér geta átt rétt á sér fyrir lengri greinar þar sem er vísað í fáar eða engar heimildir (það er fullt af slíkum greinum hér og ástæða til að gera gangskör í tilvísunum þar), en ekki fyrir þessa stubba sem gera ekki meira en skilgreina viðfangsefnið í þremur setningum. Mér finnst sum sé nærtækara að benda á heimildaskort í lengri og þróaðri greinum, en finnst ekki ástæða til að gagnrýna nýja notendur fyrir stubba án tilvísana. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 14. október 2024 kl. 15:47 (UTC) :::::::Bætti við áminningu á notendur sem nota [[Mw:Extension:WikiEditor|frumkóðaritilinn]] (gamla ritilinn) og hafa breytingarglugga opinn í 60 sekóndur um að bæta við heimild. [[:mw:Edit check]] sér um þá sem nota sýnilega ritilinn ([[Mw:Extension:VisualEditor|VisualEditor]]). :::::::Það er vilji fyrir því að hafa heimildir í nýjum greinum, en það tekur tíma fyrir fólk að læra það, nokkra mánuði, ekki vikur. Ég lít svo á að það þurfi að minna reynda notendur á heimildir frekar en nýja notendur, þetta er spurning um að setja gott fordæmi. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 14. október 2024 kl. 21:04 (UTC) :::::::Ég verð að vera ósammála því að hættan á að það sé vísað í lélegar, tímabundnar eða vafasamar heimildir séu góð rök fyrir að gera ekki kröfu um notkun heimilda, hver sem lengd greinarinnar er. :::::::Varðandi <nowiki>{{heimild vantar}}</nowiki> og <nowiki>{{heimildir vantar}}</nowiki> þá er ég ekkert ósammála þessu í grunninn. Ég hef gert þetta á þann veg að ef engar heimildir eru í grein, óháð lengd hennar, þá nota ég <nowiki>{{heimildir vantar}}</nowiki> en ef einhverjar heimildir er að finna þá merki ég staðhæfingar sem vantar heimild með <nowiki>{{heimild vantar}}</nowiki>. Mér finnst reyndar vanta snið líkt og [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Unreferenced Template:Unreferenced] á en:wp sem tekur fram að ''engar'' heimildir séu í greininni. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 15. október 2024 kl. 09:54 (UTC) ::::::::Sammála því. Það snið væri til bóta. [[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 15. október 2024 kl. 11:41 (UTC) :::::::Sú staðhæfing að sumar greinar þarfnist ekki heimilda þar sem aðeins sé um að ræða fullyrðingar um hluti sem segja sig sjálfir grefur eiginlega undan tilverurétti slíkra greina. Ef grein inniheldur eingöngu upplýsingar sem þykja svo augljósar að ekki þarf að styðja þær með heimildum, til hvers er greinin þá? Fólk mun væntanlega ekki fræðast um neitt af því að lesa grein sem samanstendur eingöngu af upplýsingum sem það veit nú þegar. Þetta eru eiginlega röksemdir sem eru í þversögn við tilgang alfræðirits. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 16. október 2024 kl. 11:05 (UTC) ::::::::Fyrstu setningar hverrar greinar í alfræðiriti skilgreina viðfangsefnið með setningum á forminu "X er Y", til dæmis "Max Ernst var myndlistarmaður", "Lopapeysa er prjónuð peysa" eða "Vatn er vökvi við stofuhita". Í mörgum tilvikum eru þessar setningar "alþekkt sannindi" (sem þýðir ekki að ''allir '' viti af þeim) og það er almennt ekki talin ástæða til að vísa í heimildir fyrir slíkum fullyrðingum, hvorki í alfræðiritum né öðrum ritum (til dæmis í fræðilegum skrifum). Oft er miðað við upplýsingar sem auðvelt er að nálgast í orðabókum og almennum alfræðiritum. Ofhlæði tilvísana til að staðfesta slíkar setningar bætir greinarnar ekki neitt og gerir þær aðeins illlæsilegri. Þetta er samt auðvitað ekki klippt og skorið og það getur verið vafamál hvað er "alþekkt sannindi" (ágætis umræða [https://poorvucenter.yale.edu/undergraduates/using-sources/understanding-and-avoiding-plagiarism/common-knowledge víða á vefnum]). Ástæðan fyrir því að t.d. en:wp sleppir tilvísunum í inngangi greina er auðvitað að tilvísanirnar koma fyrir seinna í greininni. Á is:wp eru margar greinar stubbar - 3-5 setningar sem skilgreina eitthvað hugtak og setja í samhengi við önnur hugtök. Mér finnst ekki ástæða til að ganga hart eftir tilvísunum í slíkum greinum, en þess þá heldur að gera það þegar greinin lengist. Svo þarf alltaf að hafa í huga að tilvísanir í grein eða skortur á þeim er ekki ástæða til að eyða greininni, aðeins að ekki sé hægt að finna heimildir fyrir því sem greinin heldur fram. [[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 16. október 2024 kl. 11:34 (UTC) :::::::::Kannski er ástæða til að útfæra [https://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Content_assessment gæðamatskerfið] frá en:wp hér líka. [[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 16. október 2024 kl. 11:41 (UTC) ::::::::::Það er atriði sem ég hef ætlað að vekja athygli á hérna. Aðallega þá í samhengi við að taka gæða- og úrvalsgreinar og alla ferla í kringum þær til endurskoðunar og fella inn í heildstæðara gæðamatskerfi. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 16. október 2024 kl. 16:37 (UTC) :::::::::::Ég er sammála Alvaldi að það skortir heimildir á is.wp. Og ég hef [[Wikipedia:Potturinn/Sveitabæir#Hvað á að gera við greinar með engri heimild|vakið athyggli á þessu áður]]. Ég væri hlyntur því að setja kröfu um að minnsta kosti eina góða heimild á hverja nýja grein (og svo smátt og smátt eldri greinar). Og setja þá sérstaklega stranga kröfur á möppudýr og aðra virka notendur. Ég er sammála Akigka um að vera ekki með óþarfa tilvísanir á inngangi, en tilvísanir og heimildir eru ekki það sama (þó þær séu mjög líkar). Mér sýnist flestir vera sammála um að það vanti heimildir (ég, Sævar, Alvaldi og TKSnævarr). Spurning bara hvernig við ætlum að ná því framm. Ég hef ekki vakið máls á þessu síðan í apríl því ég hef ekki tíma til að vera með eftirlit á að reglum sé fylgt. Þannig að mér hefur ekki fundist ég vera rétti aðilinn til að koma með tillögur um nýjar reglur. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 22. október 2024 kl. 14:43 (UTC) ::::::::::::Líklegast væri best að byrja á að gera kröfur á nýjar greinar innihaldi að minnsta kosti eina góða heimild eins og þú nefnir. Væri hægt að láta greinar sem ekki eru með heimild eða tilvísun merkjast sjálfvirkt að þær séu án heimilda, t.d. eftir einhverjar x klukkustundir, og jafnvel skilja eftir skilaboð á spjallinu þeirra? Það myndi benda nýjum eða reynslulitlum notendum á að það sé gerð krafa um heimildir. Það að bæta við heimild fyrir litlar greinar ætti ekki að vera neitt óyfirstíganlegt fyrir reyndari notendur. T.d. fyrir litla grein eins og [[Jordan Pickford]] þá væri [https://www.englandfootball.com/england/mens-senior-team/squad/jordan-pickford svona] nægileg heimild. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 22. október 2024 kl. 15:01 (UTC) :::::::::::Ég ætla líka að nefna að reglur sem eru á en.wp eiga ekki alltaf við hér. Og við getum búið til okkar eigin reglur óháð en.wp. Ég nefni þetta bara því það er nokkrum sinnum búið að vísa í enskar reglur sem ég er ekki alveg 100% sammála. Nefni líka að ein ástæðan fyrir mikilvægi þess að vera með heimildir er að ég skrifa greinar með 50 ár í huga, jafnvel 100 til 500 ár. Ef ég set framm eitthvað án heimilda inná íslensku wikipedia þá getur vel verið að einhver taki það út seinna. Það er gott að hafa það í huga þegar þið eruð að skrifa greinar. "Er ég að skrifa eitthvað sem verður svo bara eytt út seinna?". --[[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 22. október 2024 kl. 14:56 (UTC) ::::::::::::Ég geri fastlega ráð fyrir því að Wikipedia sjálf eigi eftir að verða langlífari en 90% af vefheimildum sem er vísað í á henni. Það eru svo fáir að pæla í því að varðveita efni á vefnum til langs tíma og það starf sem er unnið í því er svo viðkvæmt, sbr. nýlega netárás á Internet Archive og endalausar lagaþrætur sem sömu samtök þurfa að standa í gagnvart rétthöfum. Vissulega er samt mikilvægt að vísa til heimilda trúverðugleikans vegna, en heimildirnar sjálfar geta orðið óaðgengilegar. Það er líka ein af ástæðunum fyrir því að mér finnst Wikipedia mikilvæg, af því að hún gæti hreinlega orðið eini staðurinn sem varðveitir suma þekkingu til frambúðar. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 23. október 2024 kl. 14:38 (UTC) :::::::::::Síðasta heimildalausa gæðagreinin missti stimpilinn sinn (það var [[Menntaskólinn á Akureyri]]). Ég er sammála því að breyta kröfunum um Gæða- og Úrvalsgreinar þannig að þær þurfi heimildir, mér sýnist líka meirihluti fyrir því. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 22. október 2024 kl. 17:23 (UTC) ::::::::::::100% sammála þeirri tillögu. [[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 22. október 2024 kl. 20:33 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr">Seeking volunteers to join several of the movement’s committees</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> Each year, typically from October through December, several of the movement’s committees seek new volunteers. Read more about the committees on their Meta-wiki pages: * [[m:Special:MyLanguage/Affiliations_Committee|Affiliations Committee (AffCom)]] * [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|Ombuds commission (OC)]] * [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation/Legal/Community Resilience and Sustainability/Trust and Safety/Case Review Committee|Case Review Committee (CRC)]] Applications for the committees open on 16 October 2024. Applications for the Affiliations Committee close on 18 November 2024, and applications for the Ombuds commission and the Case Review Committee close on 2 December 2024. Learn how to apply by [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation/Legal/Committee_appointments|visiting the appointment page on Meta-wiki]]. Post to the talk page or email [mailto:cst@wikimedia.org cst@wikimedia.org] with any questions you may have. For the Committee Support team, <section end="announcement-content" /> </div> -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 16. október 2024 kl. 23:08 (UTC) <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27601062 --> == Engar heimildir == Væri möguleiki á að vera með snið sambærilegt [https://en.wikipedia.org/wiki/Template:Unreferenced Template:Unreferenced] á en:wp sem myndi bæta við flokki, t.d. [[:Flokkur:Greinar án heimilda]]? Hugsunin er að geta haldið utan um síður sem innihalda ekki neinar heimildir á einfaldan hátt og þá gætu áhugasamir tekið sér tarnir í að bæta þar úr. Það var einu sinni svipað snið, kallað [https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Sni%C3%B0:Engar_heimildir&oldid=1330194 Snið:Engar heimildir], en það áframvísar núna á [[Snið:Heimildir vantar]] sem segir "Heimildir skortir fyrir staðhæfingum í þessari grein" sem mér finnst frekar eiga við greinar sem eru með einhverjar heimildir. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 17. október 2024 kl. 13:19 (UTC) :Það mætti alveg endurvekja "Snið:Engar heimildir", en það mun ekki líta eins út eins og breytingarsagan segir til um - stílinn er orðinn úreldur. Flokkurinn myndi líka vera "Flokkur:Wikipedia:Greinar án heimilda". "Wikipedia" er notað í þessu samhengi því þetta er viðhaldsflokkur. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 17. október 2024 kl. 15:19 (UTC) ::Hljómar vel. Væri þessi texti ef til vill betri? "''Engar heimildir er að finna í þessari grein. Vinsamlegast bættu þeim við undir nýrri fyrirsögn („Heimildir“) eða skildu eftir athugasemd á spjallsíðunni.''" [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 17. október 2024 kl. 16:13 (UTC) ::: Væri ekki nær að vísa á [[Hjálp:Heimildaskráning]] og hvetja fólk til að nota tilvísanir fremur en heimildir sem ekki eru tengdar við textann? (eins og gert er í enska sniðinu) --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 17. október 2024 kl. 18:58 (UTC) ::::Hvernig væri þetta? ''Þessi grein inniheldur '''engar [[Wikipedia:Heimildir|heimildir]]'''. Vinsamlegast hjálpaðu til við að bæta þessa grein með því að [[Hjálp:Heimildaskráning|bæta við tilvitnunum í áreiðanlegar heimildir]]. Efni sem ekki styðst við heimildir gæti verið [[Wikipedia:Sannreynanleikareglan#Heimildabyrðin|fjarlægt]].'' [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 17. október 2024 kl. 19:12 (UTC) ::::: hljómar vel.--[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 17. október 2024 kl. 19:19 (UTC) :::::Tengillinn ætti frekar að vera "með því að [[Hjálp:Heimildaskráning|bæta við tilvitnunum]] í [[Hjálp:Áreiðanlegar heimildir|áreiðanlegar heimildir]]." "Hjálp:Heimildaskráning" minnist bara á áreiðanlegar heimildir í einni setningu. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 18. október 2024 kl. 01:30 (UTC) ::::::Fær minn stuðning. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 18. október 2024 kl. 09:37 (UTC) ::::::: Fín hugmynd. Mætti kannski uppfæra tenglana í þeirri grein í leiðinni. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 18. október 2024 kl. 10:02 (UTC) ::::::::Ég uppfærði [[Snið:Engar heimildir]] í samræmi við þessa umræðu. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 19. október 2024 kl. 09:33 (UTC) == Samvinna mánaðarins og sambærilegt? == Mér fannst samvinna mánaðarins ágætis hugmynd. Það stuðlaði að meiri vinnu á þeim sviðum Wikipediu þar sem þess var þörf. Verður það einhvern tímann keyrt aftur í gang? Og ef ekki, hvers vegna uppfærum við ekki [[Wikipedia:Tillögur að greinum]] eða sköpum WikiProject eins og gert er á ensku og þýsku Wikipediunum? Finnst vanta gríðarlega mikið af efni (t.d. um lönd í Austur-Evrópu og Afríku) og fólk hreinlega viti lítið um hvað það á að skrifa. Í stuttu máli geta þessar hugmyndir (þ.e. samvinna mánaðarins, Wikiproject, tillögur að greinum) veitt fólki innblástur um hvað það á að skrifa. [[Notandi:Logiston|Logiston]] ([[Notandaspjall:Logiston|spjall]]) 20. október 2024 kl. 18:44 (UTC) :Hljómar eins og þú sért að bjóðast til þess að rífa samvinnu mánaðarins í gang. :) [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 20. október 2024 kl. 18:59 (UTC) :Gáttirnar eru svipaðar Wikiproject og þær hafa verið dauðar í nokkur ár. Samvinna mánaðarins virkar fínt, síðasta samvinna sem ég veit um er [[Wikipedia:Samvinna mánaðarins/Sumarið 2023]]. Ef þú býrð til [[Wikipedia:Samvinna mánaðarins/nóvember, 2024]] þá birtist hún á forsíðunni í nóvember. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 20. október 2024 kl. 21:36 (UTC) == Þegar tveir vinna í sömu grein á sama tíma == Ég hef nokkrum sinnum lent í því að vera að vinna í grein á sama tíma og annar notandi og þá hefur komið fyrir að við yfirskrifum breytingar hvors annars. Á ensku Wikipedia lætur editorinn notandann vita ef einhver hefur gert breytingar frá því að maður opnaði editorinn. Er hægt að virkja eitthvað sambærilegt á íslenska Wikipedia? [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 21. október 2024 kl. 21:49 (UTC) :Slík skilaboð eiga einnig að birtast hér. Ég veit hins vegar ekki hvort hægt sé að slökkva/kveikja á þeim, þau bara birtast þegar þau eiga að birtast. Það kemur yfirleitt fram þegar maður breytir greininni eða vistar breytingar. [[Notandi:Óskadddddd|Óskadddddd]] ([[Notandaspjall:Óskadddddd|spjall]]) 21. október 2024 kl. 21:59 (UTC) ::Skilaboðin komu reyndar núna áðan en veit ekki hvort ég gerði eitthvað öðruvísi þá. Mögulega notað "Forskoða" takann eitthvað í fyrra skiptið. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 21. október 2024 kl. 22:07 (UTC) :Það er kerfi sem varnar því að tveir vinni að sömu grein og visti á svipaðan tíma (það er kallað [[Wikipedia:Hugtakaskrá|breytingaárekstur]]), en það er bara virkt fyrir sýnilega ritilinn ([[Mw:Extension:Visual editor|visual editor]]), ekki gamla ritilinn. Eftir því sem ég best veit er það stillt eins hér og á ensku wikipediu. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 21. október 2024 kl. 22:26 (UTC) ::Líklega er það málið. Það er þó virkt á þeim gamla á ensku, ég nota hann mikið þar. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 21. október 2024 kl. 22:36 (UTC) == 'Wikidata item' link is moving, finally. == Hello everyone, I previously wrote on the 27th September to advise that the ''Wikidata item'' sitelink will change places in the sidebar menu, moving from the '''General''' section into the '''In Other Projects''' section. The scheduled rollout date of 04.10.2024 was delayed due to a necessary request for Mobile/MinervaNeue skin. I am happy to inform that the global rollout can now proceed and will occur later today, 22.10.2024 at 15:00 UTC-2. [[m:Talk:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Projects/Move_Wikidata_item_link|Please let us know]] if you notice any problems or bugs after this change. There should be no need for null-edits or purging cache for the changes to occur. Kind regards, -[[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] 22. október 2024 kl. 11:29 (UTC) <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Danny_Benjafield_(WMDE)/MassMessage_Test_List&oldid=27535421 --> == Uppfærsla á upplýsingatöflum fyrir fræðimenn == Nú nýverið voru gerðar breytingar á sniðum fyrir upplýsingatöflur fyrir Alþingismenn til að færa þær í svipaðra horf og aðrar persónutöflur. Er hægt að gera eitthvað svipað fyrir sniðin Vísindamaður og Heimspekingur? Þau virka dálítið úrelt á mig, og úr takt við upplýsingatöflur annars fólks með síður á Wikipediu. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 23. október 2024 kl. 13:12 (UTC) :Hafið þið verið að gera infobox-in frá grunni eða hafið þið endurnýtt þau sem eru gerð á en:wp? Sjálfum hefði mér langað til að laga nokkra bögga í [[Snið:Körfuknattleiksmaður]] og hef stundum pælt í hvort það væri einfaldara að þýða bara sambærilegt infobox á en:wp. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 24. október 2024 kl. 11:54 (UTC) ::Infoboxin eru ýmist íslensk eða frá ensku wikipediu. ::Snið:Körfuknattleiksmaður og tengda enska sniðið er ekki eins ([[:en:Template:Infobox basketball biography]]). Enska sniðið notar [[Snið:Infobox]], en það íslenska notar töflu. Það myndi ekki virka að afrita eitt gildi eða fimm línur úr enska sniðinu og yfir. ::Ef að sömu gildi og eru í Snið:Körfuknattleiksmaður eru áfram í þýddri útgáfu af enska sniðinu þá mætti yfirskrifa íslenska sniðið. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 24. október 2024 kl. 14:01 (UTC) :::Væri hægt að gera tímabundið snið með því sem er í Template:Infobox basketball biography á meðan ég væri að aðlaga það að íslenskunni og gera prufanir? [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 24. október 2024 kl. 15:10 (UTC) : @[[Notandi:Bjarki S]] er þetta eitthvað sem þú gætir skoðað? [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 25. október 2024 kl. 00:51 (UTC) ::Já. Get skoðað það á næstunni. [[Notandi:Bjarki S|Bjarki]] ([[Notandaspjall:Bjarki S|spjall]]) 25. október 2024 kl. 09:09 (UTC) :Snið:Alþjóðasamtök virkar einnig gamalt og ekki tengt öðrum tungumálum. [[Notandi:Cinquantecinq|Cinquantecinq]] ([[Notandaspjall:Cinquantecinq|spjall]]) 27. október 2024 kl. 17:04 (UTC) ::Þær fjórar síður sem nota Snið:Alþjóðasamtök eru með enskar síður sem nota snið sambærilegt [[Snið:Land]] (í gegnum tilvísun frá Template:Infobox geopolitical organisation). Enska Amnesty International notar [[Snið:Infobox organization]] sem er til hérna. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 30. október 2024 kl. 03:57 (UTC) == Final Reminder: Join us in Making Wiki Loves Ramadan Success == Dear all, We’re thrilled to announce the Wiki Loves Ramadan event, a global initiative to celebrate Ramadan by enhancing Wikipedia and its sister projects with valuable content related to this special time of year. As we organize this event globally, we need your valuable input to make it a memorable experience for the community. Last Call to Participate in Our Survey: To ensure that Wiki Loves Ramadan is inclusive and impactful, we kindly request you to complete our community engagement survey. Your feedback will shape the event’s focus and guide our organizing strategies to better meet community needs. * Survey Link: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSffN4prPtR5DRSq9nH-t1z8hG3jZFBbySrv32YoxV8KbTwxig/viewform?usp=sf_link Complete the Survey] * Deadline: November 10, 2024 Please take a few minutes to share your thoughts. Your input will truly make a difference! '''Volunteer Opportunity''': Join the Wiki Loves Ramadan Team! We’re seeking dedicated volunteers for key team roles essential to the success of this initiative. If you’re interested in volunteer roles, we invite you to apply. * Application Link: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfXiox_eEDH4yJ0gxVBgtL7jPe41TINAWYtpNp1JHSk8zhdgw/viewform?usp=sf_link Apply Here] * Application Deadline: October 31, 2024 Explore Open Positions: For a detailed list of roles and their responsibilities, please refer to the position descriptions here: [https://docs.google.com/document/d/1oy0_tilC6kow5GGf6cEuFvdFpekcubCqJlaxkxh-jT4/ Position Descriptions] Thank you for being part of this journey. We look forward to working together to make Wiki Loves Ramadan a success! Warm regards,<br> The Wiki Loves Ramadan Organizing Team 29. október 2024 kl. 05:11 (UTC) <!-- Message sent by User:ZI Jony@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Non-Technical_Village_Pumps_distribution_list&oldid=27568454 --> == Ný stofnun: Miðstöð menntunar og skólaþjónustu == [[Menntamálastofnun]] náði að verða um áratugsgömul áður en henni var lagt og ný stofnun, [[Miðstöð menntunar og skólaþjónustu]] var sett á laggirnar á grunni hinnar. Á síðu gamla MMS er saga hennar rakin, og þá sér í lagi saga Námsgagnastofnunar og Námsmatsstofnunar nefnd. Mig langaði bara að kanna hvort það væri einhver stefna eða hefð um það hvernig best væri að haga þessu: Að hafa eina síðu fyrir nýjustu stofnunina, greina frá sögu hinna þar og láta redirect-vísa af síðum þeirra yfir á þá nýjustu? Eða hafa sér síðu fyrir hverja og eina? Eða ræðst það alfarið af því hversu mikið efni er (núna) til um hverja og eina stofnunina? Eða á man ekkert að hugsa þetta neitt, bara gera eitthvað, og sjá hvernig þetta þróast? --[[Notandi:Swift|Swift]] ([[Notandaspjall:Swift|spjall]]) 14. nóvember 2024 kl. 12:09 (UTC) :Hafa sér síðu fyrir hverja stofnun ef þær voru lagðar niður og nýjar stofnaðar. [[Notandi:Alvaldi|Alvaldi]] ([[Notandaspjall:Alvaldi|spjall]]) 16. nóvember 2024 kl. 17:45 (UTC) == Sign up for the language community meeting on November 29th, 16:00 UTC == Hello everyone, The next language community meeting is coming up next week, on November 29th, at 16:00 UTC (Zonestamp! For your timezone <https://zonestamp.toolforge.org/1732896000>). If you're interested in joining, you can sign up on this wiki page: <https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#29_November_2024>. This participant-driven meeting will be organized by the Wikimedia Foundation’s Language Product Localization team and the Language Diversity Hub. There will be presentations on topics like developing language keyboards, the creation of the Moore Wikipedia, and the language support track at Wiki Indaba. We will also have members from the Wayuunaiki community joining us to share their experiences with the Incubator and as a new community within our movement. This meeting will have a Spanish interpretation. Looking forward to seeing you at the language community meeting! Cheers, [[User:SSethi (WMF)|Srishti]] 21. nóvember 2024 kl. 19:54 (UTC) <!-- Message sent by User:SSethi (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> ie9kwuxs3o0q1galm2wvfh370rkh5w7 3 4039 1888671 1888032 2024-11-21T20:49:11Z Hugibond 62849 /* Af hverju eyðiru breytingunum mínum? */ Svar 1888671 wikitext text/x-wiki {{Skjalasafn|[[Notandaspjall:Akigka/Eldra|Eldra]]}} ==Hrekkjavaka== Sæll/Sæl Akigka Ég sá að þú eyddir út öllum mínum breytingum á [[Hrekkjavaka]]. Var einhver ástæða fyrir því, væri gott að skýringar fylgdu með. Með fyrirfram þökk, [[Notandi:Bahauksson|Bahauksson]] : Sæll. Skýringarnar eru frá Braga á spjallsíðunni þinni. Þetta er í fyrsta lagi copy-paste af frétt á RÚV (s.s. mögulegt höfundaréttarbrot) og í öðru lagi upplýsingar sem eiga heima í sérgrein (sem ég sé að þú hefur búið til :) takk fyrir það). Aðalathugasemdin sem ég hef er samt að það er eins og þú viljir gera hrekkjavöku og veturnætur að ''sama hlut'' sem ég sé enga ástæðu til að gera. Hrekkjavökusiðir kunna að eiga sér einhverjar rætur í heiðnum hausthátíðum - en það er ekkert sem bendir til þess að þeir reki ættir sínar fremur til Norðurlanda en Bretlandseyja eða jafnvel Rómaveldis. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 29. desember 2014 kl. 12:31 (UTC) :: Takk fyrir skýringuna. Já mér datt í hug að þetta væri ástæðan. Ég er búinn að þakka Braga fyrir ábendinguna og breyta að fullu í samræmi við ábendingarnar. Vinsamlegast líttu á breytingarnar áður en þú eyðir þeim út, nýja útgáfan ætti að vera í góðu lagi. Varðandi uppruna hátíðarinnar þá er þetta greinilega sama hátíðin en gengur undir mismunandi nöfnum eftir tungumálum eins og venjulegt er með marga hluti. Þetta er álit fræðimanns við Háskóla Íslands, og ætti því að vera nægjanlega góð ástæða fyrir að hafa umfjöllun um þetta á sömu síðu. En það má vissulega bæta við þínu sjónarhorni að þetta geti líka átt rætur sínar að rekja til Rómarveldis, ef þú hefur einhverjar heimildir fyrir þeirri skoðun? [[Notandi:Bahauksson|Bahauksson]] ::: Ég hef ekkert á móti því að minnst sé á veturnætur í greininni um hrekkjavöku, með tengli á grein um þær, eins og nú er. Veturnætur eru vissulega áhugaverð hátíð sem á skilið ítarlega umfjöllun. Veturnætur eru samt ekki hrekkjavaka og hrekkjavaka er ekki veturnætur jafnvel þótt rekja megi uppruna sumra hrekkjavökusiða til forkristinna hátíða á borð við veturnætur, samhain og lemúríu (sbr. [[:en:Lemuria (festival)]]). --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 29. desember 2014 kl. 13:11 (UTC) ==SDG== Sæl. Hversvegna fá breytingar á menntun Sigmundar Davíðs ekki að standa? Textinn sem þarna er virðist því sem næst vera afritaður beint af hans eigin vefsvæði og því mikil óræðni í honum. Enda hefur SDG aldrei viljað tala mikið um menntun sína. Heimild frá forsætisráðuneytinu ætti nú að bera eitthvað sem fær að standa. : Ég sá ekki að þessar upplýsingar bættu neinu við þær sem fyrir voru í greininni þar sem kemur ágætlega ítarlega fram hvaða nám SDG hefur stundað, eða er ég að misskilja eitthvað? --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 28. maí 2014 kl. 13:34 (UTC) :: Úr samantektinni mátti jafnvel skilja að hann hefði lokið PhD í Oxfordháskóla sem er allskostar ósatt. Hinsvegar gerði ég aftur breytingar og bætti við heimildum og vona að við getum verið sammála um að þær eigi allar rétt á sér. ::: Einnig þótti mér þörf á umritun. Aðallega vegna uppruna efnisins fra sigmundurdavid.is :::: Jújú, þetta er ágætt :), en reyndar kemur ekki fram í heimildinni að hann hafi engri gráðu lokið... --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 28. maí 2014 kl. 14:07 (UTC) == Stóri listinn == Ég hef séð að þú hefur verið að vinna í [[Wikipedia:Greinar sem ættu að vera til/Stóri listinn|stóra listanum]] og er að velta fyrir mér hvort við ættum að líta á hann sem grunntré fyrir flokkunarkerfið á greinum. Ég hef verið að reyna að flokka margar vandræðasíður og veit ekki alltaf við hvað ég eigi að miða. En ef við notuðum stóra listann sem grunn þá væri það mikið auðveldara. Veistu hvort hann sé hugsaður þannig eða bara sjálfstæð flokkun yfir þær greinar sem ættu að vera til. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 13. janúar 2014 kl. 14:55 (UTC) : Ég er svolítið efins, en eflaust mætti prófa það, alla vega fyrir þá hluta. Ég hef líka verið að velta fyrir mér hvort við gætum notað [http://lykilskra.landsbokasafn.is Lykilskrá Gegnis] sem flokkakerfi, a.m.k. að hluta. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 13. janúar 2014 kl. 16:06 (UTC) ::Já það væri líka hægt, að minstakosti nota hann þegar maður rekur í vörðurnar. En er stóri listin okkar smíð eða er þetta þýðing frá wikipedia úti? Og ef svo er, veist þú hvort þeir hafi hann til hliðsjónar. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 13. janúar 2014 kl. 16:13 (UTC) ::Ég prófaði að fletta upp á „krossgáta“ í Lykilskrá Gegnis en engin niðurstaða fannst. Svo kanski við getum ekki alfarið notað hana en hún getur verið góð til viðmiðunar. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 13. janúar 2014 kl. 16:17 (UTC) ::: Prófaðu "krossgátur" :) En stóri listinn er altsvo þýðing af ensku wp. Ég var búinn að uppfæra hann miðað við nýjustu gerð að hluta. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 13. janúar 2014 kl. 17:07 (UTC) :::: Mikið rétt, fleirtalan skilaði þessu og að mér sýnist í fljótu bragði flokkað nokkurnvegin alveg eins og í stóra listanum. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 13. janúar 2014 kl. 17:49 (UTC) == Request for translation == Dear Akigka, please translate the article [[:en:Ryhor Baradulin]]. Thank you in advance. --[[Кыттааччы:Rymchonak|Rymchonak]] ([[Кыттааччы ырытыыта:Rymchonak|ырытыы]]) 11:45, 3 Кулун тутар 2014 (UTC) == Íslensk nöfn á löndum == Þú hefur kannski tekið eftir því að ég er grimmt að bæta inn tengingum á wikiorðabókina og er að vinna þónokkuð í henni. Þar sem þú ert að vinna í landafræðinni og mjög oft, eða næstum alltaf, höfum við þýtt eða aðlagað erlend heiti landa að íslenskunni, þætti mér vænt um ef þú settir tengil á wikiorðabókina svona jafnóðum og þú ert að vinna í þessum greinum, jafnvel þótt orðið sé ekki ennþá til í orðabókinni. Ég skapa þau svo þar strax eða seinna, það er þó að minstakosti komin tengillinn sem virkist þegar orðið hefur verið skráð. Því mér finnst skipta máli að við kunnum að fara með þessi orð, það er oft misbrestur á því að íslenskuðu orðin séu beygð rétt sem dæmi. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 10. mars 2014 kl. 11:56 (UTC) : Skal hafa það í huga. Flott mál. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 10. mars 2014 kl. 13:16 (UTC) ::Takk [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 10. mars 2014 kl. 14:20 (UTC) == Hugtakið „Arabalönd“ == Þar sem þú ert búin að skrifa svo mikið um lönd heimsins er ég að velta fyrir mér hvort þú eigir eitthvað betra orðalag fyrir greinina um [[Mæðradagurinn|Mæðradaginn]], en þar stendur „í Arabalöndum er hann haldinn á jafndægri á vori“. Ég finn hvergi notað orðið ''Arabalönd'' annarstaðar á wikipedia, en er alveg lens hvaða orð ég ætti að nota í staðinn. Dettur þér eitthvað betra orð í hug? [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 8. maí 2014 kl. 15:41 (UTC) :Arabalönd er hugtak sem notað er víða, en á ensku er það "Arab World" (https://en.wikipedia.org/wiki/Arab_World) Að mínu mati er orðið fullkomlega gilt enda er það eina orðið sem á við þessi tilteknu lönd í Norður Afríku og Miðausturlöndum. -[[Notandi:Ice-72|Ice-72]] ([[Notandaspjall:Ice-72|spjall]]) 8. maí 2014 kl. 16:46 (UTC) :: Raunar sýnist mér á smákönnun að Arabaríkin sé algengasta hugtakið... annars virðist [[:en:Arab World]] vera ansi umdeild grein; þótt arabíska sé töluð í Norður-Afríku er ekki endilega víst að íbúar allra Norður-Afríkulanda líti á sig sem "araba", hvað þá allir íbúar í ríkjum Arababandalagsins eins og greinin virðist gefa til kynna. En þetta er samt algengt hugtak í íslensku, eins og fjölmörgum öðrum málum og því sjálfsagt að skýra það hér. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 8. maí 2014 kl. 17:27 (UTC) :::Þannig að við ættum að halda þá inni hugtakinu ''Arabalöndin''? Gæti samt eins og þú segir verið snúið að skrifa grein um þau. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 8. maí 2014 kl. 18:06 (UTC) :::: Þetta er samt hugtak sem er notað svo það er sjálfsagt að skýra inntak þess, þótt það kunni að vera umdeilt. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 9. maí 2014 kl. 09:32 (UTC) == Kosningasnið == Væri ekki hægt að fá kosningasnið líkt og er sett fyrir kosningar á ensku Wikipedia? -[[Notandi:Ice-72|Ice-72]] ([[Notandaspjall:Ice-72|spjall]]) 10. maí 2014 kl. 15:18 (UTC) == Cyril Genik == Hello Akigka, If you have a chance could you take a look at this brief biographical article in my sandbox? I'm having a difficult time finding anyone fluent in Icelandic in my region. I would like to use this text to create an article in the Icelandic Wikipedia. How close am I with the language? It is taken from the English ''Cyril Genik''. [[Notandi:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Notandaspjall:Nicola Mitchell|spjall]]) 15. maí 2014 kl. 14:21 (UTC) : Hello Nicola. The article is a bit far from being in readable Icelandic. If I might suggest something it would be to create a one-paragraph short stub with the <nowiki>{{athygli}}</nowiki> tag and see if anyone cares to correct and expand it. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 15. maí 2014 kl. 15:06 (UTC) Okay, thanks! [[Notandi:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Notandaspjall:Nicola Mitchell|spjall]]) 15. maí 2014 kl. 17:19 (UTC) == Tin Can Cathedral == Hello Akigka, I am looking for someone to translate the English text in my Icelandic Sandbox. This is from the English Wikipedia: '''Tin Can Cathedral''', and its brief biographical adjacent article: '''Cyril Genik'''. If I can get an Icelandic text, I can create the article in the Icelandic Wikipedia. Can you somehow let this be know to the Icelandic Wikipedia? I don't know my way around as to how to do this. I would be grateful for any help you can give me with such a posting, if such a thing is even possible . Thank you. [[Notandi:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Notandaspjall:Nicola Mitchell|spjall]]) 13. ágúst 2014 kl. 21:59 (UTC) : Hello Nicola. The best way I think is to request translation in [[Wikipedia:Potturinn]], but be prepared to wait a bit for the translation (although it seems a very interesting article). --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 14. ágúst 2014 kl. 11:30 (UTC) Hello Akigka, Could you put that request in for me? I don't know how to do this. I'm still searching locally, and have been so for months trying to find someone fluent enough in Manitoba to do an Icelandic translation for me. If I find someone here first, which probably is not likely, I'll remove my request. Thank you for getting back to me. [[Notandi:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Notandaspjall:Nicola Mitchell|spjall]]) 14. ágúst 2014 kl. 11:42 (UTC) Okay,I've posted my request in Wikipedia:Potturinn. Thank you Akigka. [[Notandi:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Notandaspjall:Nicola Mitchell|spjall]]) 16. ágúst 2014 kl. 12:13 (UTC) Hello Akigka, I've found someone in Iceland to do the translation for me. I'll remove the notice now from Wikipedia: Potturinn. [[Notandi:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Notandaspjall:Nicola Mitchell|spjall]]) 16. september 2014 kl. 11:50 (UTC) == An important message about renaming users == <div class="mw-content-ltr"> Dear Akigka, ''My aplogies for writing in English. Please translate or have this translated for you if it will help.'' I am cross-posting this message to many places to make sure everyone who is a Wikimedia Foundation project bureaucrat receives a copy. If you are a bureaucrat on more than one wiki, you will receive this message on each wiki where you are a bureaucrat. As you may have seen, work to perform the Wikimedia cluster-wide [[mw:SUL finalisation|single-user login finalisation]] (SUL finalisation) is taking place. This may potentially effect your work as a local bureaucrat, so please read this message carefully. Why is this happening? As currently stated at [[m:Global rename policy|the global rename policy]], a global account is a name linked to a single user across all Wikimedia wikis, with local accounts unified into a global collection. Previously, the only way to rename a unified user was to individually rename every local account. This was an extremely difficult and time-consuming task, both for stewards and for the users who had to initiate discussions with local bureaucrats (who perform local renames to date) on every wiki with available bureaucrats. The process took a very long time, since it's difficult to coordinate crosswiki renames among the projects and bureaucrats involved in individual projects. The SUL finalisation will be taking place in stages, and one of the first stages will be to turn off Special:RenameUser locally. This needs to be done as soon as possible, on advice and input from Stewards and engineers for the project, so that no more accounts that are unified globally are broken by a local rename to usurp the global account name. Once this is done, the process of global name unification can begin. The date that has been chosen to turn off local renaming and shift over to entirely global renaming is 15 September 2014, or three weeks time from now. In place of local renames is a new tool, hosted on Meta, that allows for global renames on all wikis where the name is not registered will be deployed. Your help is greatly needed during this process and going forward in the future if, as a bureaucrat, renaming users is something that you do or have an interest in participating in. The Wikimedia Stewards have set up, and are in charge of, a new community usergroup on Meta in order to share knowledge and work together on renaming accounts globally, called [[m:Global renamers|Global renamers]]. Stewards are in the process of creating documentation to help global renamers to get used to and learn more about global accounts and tools and Meta in general as well as the application format. As transparency is a valuable thing in our movement, the Stewards would like to have at least a brief public application period. If you are an experienced renamer as a local bureaucrat, the process of becoming a part of this group could take as little as 24 hours to complete. You, as a bureaucrat, should be able to apply for the global renamer right on Meta by the [[m:SRGP|requests for global permissions]] page on 1 September, a week from now. In the meantime please update your local page where users request renames to reflect this move to global renaming, and if there is a rename request and the user has edited more than one wiki with the name, please send them to [[:m:SRUC|the request page for a global rename]]. Stewards greatly appreciate the trust local communities have in you and want to make this transition as easy as possible so that the two groups can start working together to ensure everyone has a unique login identity across Wikimedia projects. Completing this project will allow for long-desired universal tools like a global watchlist, global notifications and many, many more features to make work easier. If you have any questions, comments or concerns about the SUL finalisation, read over the [[m:SUL|Help:Unified login]] page on Meta and leave a note on the talk page there, or on the talk page for [[m:Talk:Global renamers|global renamers]]. You can also contact me on [[m:User talk:Keegan (WMF)|my talk page on meta]] if you would like. I'm working as a bridge between Wikimedia Foundation Engineering and Product Development, Wikimedia Stewards, and you to assure that SUL finalisation goes as smoothly as possible; this is a community-driven process and I encourage you to work with the Stewards for our communities. Thank you for your time. -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] [[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]] 25. ágúst 2014 kl. 18:24 (UTC) <small>--This message was sent using [[m:MassMessage|MassMessage]]. Was there an error? [[m:Talk:MassMessage|Report it!]]</small> </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Keegan_(WMF)/MassMessage/Crats&oldid=9637985 --> == {{int:right-upload}}, [[commons:Special:MyLanguage/Commons:Upload Wizard|{{int:uploadwizard}}]]? == [[Image:Commons-logo.svg|right|100px|alt=Wikimedia Commons logo]] Hello! Sorry for writing in English. As you're an administrator here, please check the message I left on [[MediaWiki talk:Licenses]] and the village pump. Thanks, [[m:User:Nemo_bis|Nemo]] 18. september 2014 kl. 19:22 (UTC) <!-- Message sent by User:Nemo bis@metawiki using the list at http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User_talk:Nemo_bis/Unused_local_uploads&oldid=9923284 --> == Málmkönnukirkjan - Tin Can Cathedral == Hello Akigka, I have put the Icelandic translation into my Icelandic sandbox: [[Notandi:Nicola Mitchell/sandbox]]. The translator had a few minor problems, and those sections I have put in '''bold'''. Would you be able to read through them, as well as the translation overall, and see if you can help. The original English, that she worked from, is the English Wikipedia: '''Tin Can Cathedral''', and its accompanying article '''Cyril Genik'''. Thank you. [[Notandi:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Notandaspjall:Nicola Mitchell|spjall]]) 21. október 2014 kl. 18:53 (UTC) : Hello. Thank you for your contribution to our Wikipedia. I corrected the Genik article and will take a look at the church article in due time. I think that a more apt Icelandic translation of the name would be „Dósakirkjan“ (lit. the can church) as "tin can" usually is just translated as "dós" (as in "tin can factory" -> dósaverksmiðja). I've searched high and low for a reference to the church in the Icelandic Winnipeg press but alas found nothing. Only one fleeting reference to Genik in ''Heimskringla'' ([http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=151589&pageId=2150575&lang=is&q=Genik here]) about the betrayal of some McCreary to the Galician settlement in Yorkton. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 22. október 2014 kl. 11:03 (UTC) Hello Akigka, I've created the article under '''Dósakirkjan'''. I've left the bold print where my translator had problems. Its a miracle that you found a reference to Genik. Its something I was hoping for. Can you work it either into the article or into the External links or See again? But please, when you have a chance, it would be great to have it in the article, fleeting as it is. Thanks for all your help. [[Notandi:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Notandaspjall:Nicola Mitchell|spjall]]) 22. október 2014 kl. 11:28 (UTC) P.S. I've put ''External Links'' into the Cyril Genik article and put the ''Heimskringla'' link in there. Also, I added the citation you needed for the Carpathia Store. You might want to double-check everything when you get a chance. [[Notandi:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Notandaspjall:Nicola Mitchell|spjall]]) 22. október 2014 kl. 13:21 (UTC) == Hlöðustjarna fyrir þig! == {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Copyeditor Barnstar Hires.png|100px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" | '''Hlöðustjarna prófarkalesarans''' |- |style="vertical-align: middle; padding: 3px;" | Thank you for all your hard work on Dósakirkjan and Cyril Genik. [[Notandi:Nicola Mitchell|Nicola Mitchell]] ([[Notandaspjall:Nicola Mitchell|spjall]]) 24. október 2014 kl. 02:27 (UTC) |} == Greinar um þéttbýlisstaði í Svíþjóð == Búið er að semja fjöldann allan af greinum um þéttbýlisstaði í Svíþjóð með meira eða minna vitlausri íslensku, en þó sérstaklega vesen með flokkun. Ég er illa að mér um hvernig flokkunartréið er í Svíþjóð, hvað teljast héruð, sýslur, hvernig til dæmis við þýðum ''komun'' og svo framvegis. Þar sem þú hefur einbeitt þér mikið að landafræði gætir þú skoðað þessar greinar. Þær eru sjálfsagt orðnar nálægt 100+ og því mikilvægt að grípa strax inn í. Notandinn sem er að setja þær inn og ég er búin að vera í nokkru sambandi við, en þekki þetta ekki nóg til að leiðbeina honum almennilega er J 1982 og hér getur þú séð þann „urmul“ af [[Kerfissíða:Framlög/J_1982|greinum og breytingum]] sem hann hefur sett inn og við þurfum sjálfsagt að laga flestar ef ekki allar nema ef við getum leiðbeint honum. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 27. nóvember 2014 kl. 15:27 (UTC) : Ég sé að hann notar "Sveitarfélagið X" - það er allt í lagi en væri kannski betra að nota "X (sveitarfélag)"? --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 28. nóvember 2014 kl. 11:08 (UTC) == [[Roberto Ferruzzi]] == Hi dear Akigka, I want to thank you to have helped me in translating this page. See you soon! [[Notandi:Rei Momo|Rei Momo]] ([[Notandaspjall:Rei Momo|spjall]]) 16. desember 2014 kl. 11:01 (UTC) == Samvinna mánaðarins == Ég veit ekki hvort hver sem er getur sett inn samvinnu mánaðarins en fyrst hún hefur ekki verið valin fyrir mánuðinn datt mér í hug að hún gæti verið íslensk stjórnsýsla. Ég er búinn að vera að vinna í ýmsum greinum sem tengjast stjórnarráði Íslands, ráðuneytum, ráðherrum, stjórnmálaflokkum o.s.frv. Hvernig hljómar það? -[[Notandi:Ice-72|Ice-72]] ([[Notandaspjall:Ice-72|spjall]]) 2. janúar 2015 kl. 18:45 (UTC) : frábær hugmynd :) --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 3. janúar 2015 kl. 15:34 (UTC) == Síðan um íslenska höfunda sem fóru í almenning 1. janúar 2015 == Hvar er aftur síðan sem þú varst að vinna um hvaða Íslenskir höfundar fara í almenning um áramótin núna? Mér langar til að vekja máls á þessu fólki/verkum og almennt um þessa 70 ára reglu.[[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 4. janúar 2015 kl. 11:48 (UTC) : hérna: [[Wikipedia:Aðventudagatal 2014]] --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 4. janúar 2015 kl. 12:13 (UTC) :: Takk. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 4. janúar 2015 kl. 12:24 (UTC) == Sameina greinarnar Almannagæði og Samgæði == Sæl/l Akigka. Hvernig sameinar maður greinar? Viltu sameina fyrir mig greinarnar [[Samgæði]] og [[Almannagæði]], eða segja mér hvernig á að gera það? :) Greinin um Samgæði er bara ein setning, svo það er spurning um að eyða þeirri síðu og vísa "Samgæði" að greininni um "Almannagæði." Svo þarf einnig að bæta við fleiri tungumálatenglum í þeirri grein. Ég veit ekki ekki heldur hvernig á að gera það, þ.e.a.s. "nýja leiðin" til þess. : -[[Notandi:Tjörvi Schiöth|Tjörvi Schiöth]], 22. ágúst 2015, kl. 14:24 (UTC) : Sæll, það er ekkert mál að sameina greinar. Þú getur t.d. breytt greininni [[Samgæði]] og sett þar inn <nowiki>#Tilvísun[[Almannagæði]]</nowiki>. Þá vísar hún sjálfkrafa þangað. Ég skal sjá um að breyta iw-tenglunum, en það er gert á wikidata. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 22. apríl 2015 kl. 14:40 (UTC) == Translating the interface in your language, we need your help == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Hello Akigka, thanks for working on this wiki in your language. [http://laxstrom.name/blag/2015/02/19/prioritizing-mediawikis-translation-strings/ We updated the list of priority translations] and I write you to let you know. The language used by this wiki (or by you in your preferences) needs [[translatewiki:Translating:Group_statistics|about 100 translations or less]] in the priority list. You're almost done! [[Image:Translatewiki.net logo.svg|frame|link=translatewiki:|{{int:translateinterface}}]] Please [[translatewiki:Special:MainPage|register on translatewiki.net]] if you didn't yet and then '''[[translatewiki:Special:Translate/core-0-mostused|help complete priority translations]]''' (make sure to select your language in the language selector). With a couple hours' work or less, you can make sure that nearly all visitors see the wiki interface fully translated. [[User:Nemo_bis|Nemo]] 26. apríl 2015 kl. 14:06 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Nemo bis@metawiki using the list at http://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Meta:Sandbox&oldid=12031713 --> == Grein um Líberland og vandræði með þýðingar á hugtökum == Ég hef mikinn áhuga á örríkjum og landsvæðum sem fólk hefur stofnað sjálft nær alltaf í óþökk annara ríkja og skrifaði fyrstu greinina um slíkt „land“, [[Líberland]] núna áðan. Ég hef verið að vandræðast með þýðingar á ýmsum hugtökum og þá sérstaklega „[https://en.wikipedia.org/wiki/Micronation micronation]“, sem ég þýði örríki á meðan ég hef ekki neitt annað hugtak sem ég þekki og ekki síst „[https://en.wikipedia.org/wiki/Self-proclaimed self-proclaimed]“, sem ég veit ekkert hvernig ég á að þýða svo ekki verði úr eitthvað klúðursslegt hugtak. Hef hvergi fundið íslenskt hugtak yfir „self-proclaimed“. Læt mér detta í hug „Sjálfsyfirlýst örríki“ eða eitthvað í þá veru. Þar sem þú ert búin að vera að skrifa um lönd heimsins (en þessi ósamþykktu eru þó eftir, þau sem ég hef mestan áhuga á) þá passar Taxobox'ið Land oftast ekki við þau, eða þá að mjög margar tölur vantar. Ert þú til í að líta á þessa grein og sjá hvort þú getir lagað hana til þannig að hún sómi sér sæmilega sem grein um „land“ og ekki sýst ef þú hefur einhverjar hugmyndir um hvaða nöfn eigi að gefa þessum ríkjum/landsvæðu (eða borpalli, [https://en.wikipedia.org/wiki/Principality_of_Sealand Seeland] sem er eitt þeirra frægast er bara olíuborpallur). [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 19. maí 2015 kl. 12:42 (UTC) :Sé að fáninn og skjaldamerkið koma ekki fram og fann út að myndir af þeim hafa ekki verið færð yfir á commons svo kanski er þá best að sleppa þeim hér þótt þau birtist á ensku wikipedia þar sem þau eru hýst eins og er? [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 19. maí 2015 kl. 12:46 (UTC) ::Það eina hugtak sem ég finn hér wikipedia sem gætii átt við það sem á ensku kallast ''self-proclaimed autonomous neighbourhood'' sem er notað í ensku greininni um Kristjaníu en þýtt hér sem ''sjálfstýrðu samfélagi''. Veit ekki hvort þessi þýðing gæti orðið „hráefni“ í íslenskt hugtak? [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 19. maí 2015 kl. 13:00 (UTC) ::: Sjálfstýrt er væntanlega þýðing á "autonomous". Önnur leið væri að nota það sem forskeyti "sjálfstjórnar-". Mér finnst "sjálfskipað" ágætt yfir "self-proclaimed". Lausnin með landasniðið (sem þarf í raun að taka algerlega í gegn) er að gera það sveigjanlegra. Hef oft rekið mig á það sjálfur. Lausnin með skjaldarmerki og fána gæti verið þessi: <gallery> Mynd:Coats_of_arms_of_None.svg Mynd:Flag_of_None.svg </gallery> --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 19. maí 2015 kl. 13:10 (UTC) == Hey == Hey, getur þú hjálpað hreinsa þetta atriði, takk: [[Iglesia del Pueblo Guanche]].--[[Kerfissíða:Framlög/83.52.170.108|83.52.170.108]] 29. maí 2015 kl. 08:55 (UTC) == Request == Greetings. Could you create a long and detailed article about the prominent Turkish economist [[en:Dani Rodrik|Dani Rodrik]] in Icelandic? Thank you. == [[Frank Christoph Schnitzler]] == Hello Dear, please start this article. Thank you very much. Susi == Halló == Halló, þú geta bætt þessar greinar, þakka þér: [[Cristóbal Bencomo y Rodríguez]], [[Biskupsdæmi í San Cristóbal de La Laguna]].--[[Kerfissíða:Framlög/83.59.137.248|83.59.137.248]] 31. mars 2016 kl. 11:57 (UTC) == Greinin um Mið-austurlönd == Greinin um [[Mið-Austurlönd]] var gæðagrein en hefur verið algerlega umskrifuð af óskráðum notendum. Ég er illa að mér í bæði afstöðu til breytinga á gæðagreinum annarsvegar og hinsvegar hvort þessar breytingar séu til góðs. Þar sem þú hefur skrifað mikið um landafræði langar mig að biðja þig að skoða greinina og leggja mat á þessar breytingar. Ég hef ekkert snert við þessu en sýnist að þetta sé algerlega farið úr böndunum. Kannski er þarna efni inn á milli sem er gott og nothæft en greinin er bæði orðin allt of löng og í henni efni sem ekki á þar heima heldur í sér greinum. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 3. maí 2016 kl. 10:18 (UTC) : Sæll. Ég sé ekki betur en notandinn eða notendurnir sem lögðu svona mikla vinnu í greinina frá 8. apríl hafi sjálfir merkt hana sem gæðagrein án nokkurrar umræðu :) (hér: [https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Mi%C3%B0-Austurl%C3%B6nd&oldid=1529948]). Það er vissulega margt þarna sem má laga, en ég sé ekki betur en um töluvert aukið efni sé að ræða frá þeim stubb sem greinin var fyrir. Það er því kannski ástæða til að svipta hana gæðagreinarstimplinum, fara yfir hana og lagfæra og tilnefna svo, eða hvað? --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 4. maí 2016 kl. 10:11 (UTC) ::Ef þeir hafa merkt hana sjálfir sem gæðagrein finnst mér ekki spurning um að svifta hana því samkvæmt þeim reglum sem notaðar eru til að kjósa um þær. Hinsvegar eru þeir/þau alltaf af og til að halda áfam með þessa grein og þessvegna hef ég sjálfur ekkert átt við hana en bara fylgst með. Það sem ég tek sérstaklega eftir er hversu ýtarlegir kaflar eru um marga hluti sem mér finnst að ættu að vera í sér greinum með stuttu yfirliti þarna og vísun í aðalgreinar sem þá ætti að stofna með því mikla efni sem þarna er komið inn. Þá fyrst held ég að raunhæft sé að fara yfir greinina og lagfæra það sem betur mætti fara því þetta er gríðarlega löng grein eins og er. [[Notandi:Bragi H|Bragi H]] ([[Notandaspjall:Bragi H|spjall]]) 4. maí 2016 kl. 11:14 (UTC) ==Your administrator status on is.wikisource== Hello. A [[:m:Admin activity review|policy]] regarding the removal of "advanced rights" (administrator, bureaucrat, etc.) was adopted by [[:m:Requests for comment/Activity levels of advanced administrative rights holders|community consensus]] in 2013. According to this policy, the stewards are reviewing activity on wikis with no inactivity policy.   You meet the inactivity criteria (no edits and no log actions for 2 years) on the wiki listed above. Since that wiki does not have its own rights review process, the global one applies.   If you want to keep your rights, you should inform the community of the wiki about the fact that the stewards have sent you this information about your inactivity. If the community has a discussion about it and then wants you to keep your rights, please contact the stewards at [[:m:Stewards' noticeboard]], and link to the discussion of the local community, where they express their wish to continue to maintain the rights.   If you wish to resign your rights, you can reply here or [[m:SRP|request removal of your rights on Meta]].   If there is no response at all after approximately one month, stewards will proceed to remove your administrator and/or bureaucrat rights. In ambiguous cases, stewards will evaluate the responses and will refer a decision back to the local community for their comment and review. If you have any questions, please contact the [[:m:Stewards' noticeboard|stewards]]. '''[[User:Rschen7754|Rs]][[User talk:Rschen7754|chen]][[Special:Contributions/Rschen7754|7754]]''' 14. júlí 2016 kl. 06:24 (UTC) == Magnús Tómasson myndlistarmaður == Sæll. Ég sé að á Wikipedia er stubbur um Magnús Tómasson. Hver gerði þennan stubb? Ég hefði hug á að gera almennilega síðu (grein) um Magnús og feril hans með myndum. Kveðja [[Notandi:Kfk|Kristján Frímann Kristjánsson]] ([[Notandaspjall:Kfk|spjall]]) 4. ágúst 2016 kl. 14:23 (UTC) {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|Notandaspjall|== Ófullnægjandi upplýsingar um {{#if:Kvennaframbod.jpg|[[:Mynd:Frjalslyndir.png{{!}}Frjalslyndir.png]]|myndir}} == Takk fyrir að hlaða inn [[:Mynd:Frjalslyndir.png|Frjalslyndir.png]] {{#if:Kvennaframbod.jpg|{{#if:AlthyduflLogo.png|, [[:Mynd:Kvennaframbod.jpg{{!}}Kvennaframbod.jpg]] og [[:Mynd:AlthyduflLogo.png{{!}}AlthyduflLogo.png]]| og [[:Mynd:Kvennaframbod.jpg{{!}}Kvennaframbod.jpg]]}}|}}. {{#if:Kvennaframbod.jpg|Þær hafa verið merktar|Hún hefur verið merkt}}, því þú hefur ekki skrifað nægilegar upplýsingar. Vinsamlegast lestu vel yfir merkinguna og bættu við þeim upplýsingum sem beðið hefur verið um. Ef upplýsingunum hefur ekki verið bætt innan viku verður {{#if:Kvennaframbod.jpg|skránum eytt. Ef þú sérð þessi skilaboð eftir að þeim|skránni eytt. Ef þú sérð þessi skilaboð eftir að henni}} hefur verið eytt getur þú haft samband við eitt af [[Wikipedia:Möppudýr|Möppudýrunum]] til að endurvekja hana. [[Notandi:Snaevar|Snaevar]] ([[Notandaspjall:Snaevar|spjall]]) 14. ágúst 2016 kl. 22:33 (UTC)}} {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|Mynd|<table id="no_source" class="messagebox noprint" cellpadding="3" cellspacing="0" border="0" style="border:2px solid #990000; background:#FFE6E6; text-align:left;"><tr style="vertical-align:middle;"><td style="padding:.5em .5em .5em .5em;">[[Mynd:Crystal Clear action button cancel.png|50px]]</td><td style="overflow:hidden; width:100%;">Upplýsingar um þessa mynd eða skrá eru ófullnægjandi. Verði þær ekki bættar innan viku verður henni eytt. Upplýsingar um hvaða atriði þurfa að koma fram má finna á [[Kerfissíða:Upload|innhlaðningarsíðunni]]. Vinsamlegast ekki fjarlægja þessi skilaboð af þeim myndum sem þú hefur hlaðið inn. Þegar þú hefur bætt við frekari upplýsingum þá mun einn af [[Wikipedia:Möppudýr|möppudýrum]] síðunnar fara yfir þær, og ef þær eru fullnægjandi þá verður þessi skilaboð fjarlægð. <small>''Til þess sem merkti skránna'': Vinsamlegast láttu þann sem hlóð skránni inn vita með því að setja <code><nowiki>{{</nowiki>subst:ÓU<nowiki>|</nowiki>{{PAGENAME}}<nowiki>}}</nowiki></code> neðst á notendaspjallið hans/hennar.</small></td></tr></table> [[Flokkur:Ófullnægjandi upplýsingar um mynd eða skrá 2007, vika 32|Akigka]]}} == Nikolai Noskov == Halló, kæri Akigka! Ég veit ekki íslenska tungu, en ég ætla að gera fyrir þig að panta: þú getur á íslensku greininni um rússneska söngvari Nikolai Noskov? Ef þú gerir þessa grein, ég mun vera mjög þakklát fyrir þig! Þakka þér! --[[Kerfissíða:Framlög/217.66.156.111|217.66.156.111]] 19. ágúst 2016 kl. 18:01 (UTC) {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|Notandaspjall|== Ófullnægjandi upplýsingar um {{#if:Vinstrigraenir.png|[[:Mynd:Sjalfstaedisflokkurinn.png{{!}}Sjalfstaedisflokkurinn.png]]|myndir}} == Takk fyrir að hlaða inn [[:Mynd:Sjalfstaedisflokkurinn.png|Sjalfstaedisflokkurinn.png]] {{#if:Vinstrigraenir.png|{{#if:Althydubladid_12_okt_1990.png|, [[:Mynd:Vinstrigraenir.png{{!}}Vinstrigraenir.png]] og [[:Mynd:Althydubladid_12_okt_1990.png{{!}}Althydubladid_12_okt_1990.png]]| og [[:Mynd:Vinstrigraenir.png{{!}}Vinstrigraenir.png]]}}|}}. {{#if:Vinstrigraenir.png|Þær hafa verið merktar|Hún hefur verið merkt}}, því þú hefur ekki skrifað nægilegar upplýsingar. Vinsamlegast lestu vel yfir merkinguna og bættu við þeim upplýsingum sem beðið hefur verið um. Ef upplýsingunum hefur ekki verið bætt innan viku verður {{#if:Vinstrigraenir.png|skránum eytt. Ef þú sérð þessi skilaboð eftir að þeim|skránni eytt. Ef þú sérð þessi skilaboð eftir að henni}} hefur verið eytt getur þú haft samband við eitt af [[Wikipedia:Möppudýr|Möppudýrunum]] til að endurvekja hana. [[Notandi:Snaevar|Snaevar]] ([[Notandaspjall:Snaevar|spjall]]) 2. október 2016 kl. 12:27 (UTC)}} {{#ifeq:{{NAMESPACE}}|Mynd|<table id="no_source" class="messagebox noprint" cellpadding="3" cellspacing="0" border="0" style="border:2px solid #990000; background:#FFE6E6; text-align:left;"><tr style="vertical-align:middle;"><td style="padding:.5em .5em .5em .5em;">[[Mynd:Crystal Clear action button cancel.png|50px]]</td><td style="overflow:hidden; width:100%;">Upplýsingar um þessa mynd eða skrá eru ófullnægjandi. Verði þær ekki bættar innan viku verður henni eytt. Upplýsingar um hvaða atriði þurfa að koma fram má finna á [[Kerfissíða:Upload|innhlaðningarsíðunni]]. Vinsamlegast ekki fjarlægja þessi skilaboð af þeim myndum sem þú hefur hlaðið inn. Þegar þú hefur bætt við frekari upplýsingum þá mun einn af [[Wikipedia:Möppudýr|möppudýrum]] síðunnar fara yfir þær, og ef þær eru fullnægjandi þá verður þessi skilaboð fjarlægð. <small>''Til þess sem merkti skránna'': Vinsamlegast láttu þann sem hlóð skránni inn vita með því að setja <code><nowiki>{{</nowiki>subst:ÓU<nowiki>|</nowiki>{{PAGENAME}}<nowiki>}}</nowiki></code> neðst á notendaspjallið hans/hennar.</small></td></tr></table> [[Flokkur:Ófullnægjandi upplýsingar um mynd eða skrá 2007, vika 39|Akigka]]}} == Íran kontra == Sæl/l. Ég vildi benda þér á að síðan [[Íran-kontra hneykslið]] er þegar til og nú eru tvær greinar um málið. [[Notandi:Berserkur|Berserkur]] ([[Notandaspjall:Berserkur|spjall]]) 19. nóvember 2016 kl. 13:14 (UTC) == Request == Hello. Could you create the article [[:en:Foreign relations of Azerbaijan]] in Icelandic, like the article [[Alþjóðatengsl Íslands]] which you created? Thank you. == Share your experience and feedback as a Wikimedian in this global survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello! The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey. We want to know how well we are supporting your work on and off wiki, and how we can change or improve things in the future.<ref group=survey>This survey is primarily meant to get feedback on the Wikimedia Foundation's current work, not long-term strategy.</ref> The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. You have been randomly selected to take this survey as we would like to hear from your Wikimedia community. To say thank you for your time, we are giving away 20 Wikimedia T-shirts to randomly selected people who take the survey.<ref group=survey>Legal stuff: No purchase necessary. Must be the age of majority to participate. Sponsored by the Wikimedia Foundation located at 149 New Montgomery, San Francisco, CA, USA, 94105. Ends January 31, 2017. Void where prohibited. [[m:Community Engagement Insights/2016 contest rules|Click here for contest rules]].</ref> The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. <big>'''[https://wikimedia.qualtrics.com/SE/?SID=SV_6mTVlPf6O06r3mt&Aud=VAE&Src=54VAEWE Take the survey now!]'''</big> You can find more information about [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|this project]]. This survey is hosted by a third-party service and governed by this [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2016_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]]. Please visit our [[m:Community_Engagement_Insights/Frequently_asked_questions|frequently asked questions page]] to find more information about this survey. If you need additional help, or if you wish to opt-out of future communications about this survey, send an email to surveys@wikimedia.org. Thank you! --[[:m:User:EGalvez (WMF)|EGalvez (WMF)]] ([[:m:User talk:EGalvez (WMF)|talk]]) 13. janúar 2017 kl. 22:23 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:EGalvez (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2016/54-VAEWE&oldid=16205395 --> <references group=survey /> == Liv and Maddie == This article was deleted due to having text copied from [[fo:Liv and Maddie|the Faroese Wikipedia]] which was translated from [[en:Liv and Maddie|the English article]]. Could you restore it? I can't find proof that there is an Icelandic version of the show, but should it use the Icelandic name anyway? Last year an IP attempted to create [[Dove Cameron]] who stars in the show and it was deleted, like the article itself. Dove Cameron is an actress and singer who plays the titular roles on the show. The show itself is an American sitcom that airs on Disney Channel. The series stars Dove Cameron in a dual role as identical twin sisters with entirely different personalities who are best friends. I wrote more about the plot in [https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Liv_and_Maddie&diff=748215470&oldid=747164580 this revision]. Also, the same IPs edited [[Gordy]] with English content. That needs translation too. [[Notandi:Kkjj|Kkjj]] ([[Notandaspjall:Kkjj|spjall]]) 23. janúar 2017 kl. 18:37 (UTC) :You have given no reason to restore it. Google translate/ copy-paste sites are unappropriate, it is better to start from scratch in the correct language. The deletor. [[Notandi:Berserkur|Berserkur]] ([[Notandaspjall:Berserkur|spjall]]) 23. janúar 2017 kl. 20:35 (UTC) ::Will you restore it if Akigka or Snaevar fixes it? Snaevar can speak some Faroese, and the Faroese content is also available in the [[da:Liv og Maddie|Danish Wikipedia]]. Should I ask him myself or will he see this? [[Notandi:Kkjj|Kkjj]] ([[Notandaspjall:Kkjj|spjall]]) 24. janúar 2017 kl. 00:29 (UTC) :::I just copied this and asked. [[Notandi:Kkjj|Kkjj]] ([[Notandaspjall:Kkjj|spjall]]) 24. janúar 2017 kl. 00:34 (UTC) :::Bersekur is following protocol here. Admins are allowed to delete pages in a different language than Icelandic, it is one of the items mentioned on the English [[Wikipedia:Overview]]. We have an backlog of pages that should be created, and it is at [[Wikipedia:Beiðnir um greinar]]. Your article does not get any points for having been created already and as far as I am concerned it is in the lowest group of pages in terms of priority.--[[Notandi:Snaevar|Snaevar]] ([[Notandaspjall:Snaevar|spjall]]) 24. janúar 2017 kl. 01:45 (UTC) ::::The original article was written in Icelandic, can I go back to that version? It was in the history. Also last year I uploaded the show's logo along with the original movie poster for ''[[Lady and the Tramp]]''. I couldn't find a license for either but are there TV show logos or movie posters that do? Would you restore it if I could add a license? I'll restore the version of Liv and Maddie without the untranslated content that is still more developed than the current. Would that be OK? And what's the license for the TV logo and the movie poster? [[Notandi:Kkjj|Kkjj]] ([[Notandaspjall:Kkjj|spjall]]) 24. janúar 2017 kl. 22:32 (UTC) :::::I just copied the last part of this conversation. The page about Liv and Maddie was originally written in Icelandic until last year. ''Lady and the Tramp'' still exists, but does not have a movie poster currently. [[Notandi:Kkjj|Kkjj]] ([[Notandaspjall:Kkjj|spjall]]) 26. janúar 2017 kl. 10:47 (UTC) :::Did you see what I wrote at [[Spjall:Titanic (kvikmynd 1997)]]? Also I noticed that Titanic has the movie poster license, can you restore the Lady and the Tramp poster so I can add the license? Also I don't know who else to ask about updating pages about movies and TV shows. Is ''anyone'' here interested in these articles? I keep thinking they aren't, based on what Bersekur and Snaevar said. If you're ever interested or know anyone who is, can you tell me? [[Notandi:Kkjj|Kkjj]] ([[Notandaspjall:Kkjj|spjall]]) 4. desember 2017 kl. 14:12 (UTC) :::::On the backlog of pages that should be created, it lists "Menning", but I'm not sure what this means exactly. One of the listings is for [[My Little Pony: Friendship Is Magic]], but what I don't know is if that show is any more relevant than Liv and Maddie. I tried finding the Icelandic title for the show, but I can't seem to find it. I don't know if the show is dubbed in Icelandic or not, and from what I know Liv and Maddie isn't either. My point is if Liv and Maddie is low priority, then is My Little Pony: Friendship Is Magic low priority as well? Although it was never created, but does it need to be or should it be taken off the backlog? I also tried to reupload [[Mynd:Lady-and-tramp-1955-poster.jpg]], but it just says Skapa Mynd:Lady-and-tramp-1955-poster.jpg, which means creating File:Lady-and-tramp-1955-poster.jpg. I forgot how to upload. Even worse, on the Titanic poster it lists a different source than the English Wikipedia. The file I uploaded for Lady and the Tramp was from the English Wikipedia. It exists in English as [[en:File:Lady-and-tramp-1955-poster.jpg]]. It should be noted that Lady and the Tramp is more notable than My Little Pony: Friendship Is Magic, since it is actually dubbed in Icelandic. The Icelandic dub was made in 1995. But from what I know Liv and Maddie, Gordy, and My Little Pony: Friendship Is Magic are not dubbed. I couldn't find them at least. [[Notandi:Kkjj|Kkjj]] ([[Notandaspjall:Kkjj|spjall]]) 5. desember 2017 kl. 23:35 (UTC) == Your feedback matters: Final reminder to take the global Wikimedia survey == (''Sorry to write in English'') <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello! This is a final reminder that the Wikimedia Foundation survey will close on '''28 February, 2017 (23:59 UTC)'''. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/SE/?SID=SV_6mTVlPf6O06r3mt&Aud=VAE&Src=54VAEWE Take the survey now.]''' If you already took the survey - thank you! We won't bother you again. '''About this survey:''' You can find more information about [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|this project here]] or you can read the [[m:Community_Engagement_Insights/Frequently_asked_questions|frequently asked questions]]. This survey is hosted by a third-party service and governed by this [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2016_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]]. If you need additional help, or if you wish to opt-out of future communications about this survey, send an email through EmailUser function to [[:m:Special:EmailUser/EGalvez_(WMF)| User:EGalvez (WMF)]]. '''About the Wikimedia Foundation:''' The [[:wmf:Home|Wikimedia Foundation]] supports you by working on the software and technology to keep the sites fast, secure, and accessible, as well as supports Wikimedia programs and initiatives to expand access and support free knowledge globally. Thank you! --[[:m:User:EGalvez (WMF)|EGalvez (WMF)]] ([[:m:User talk:EGalvez (WMF)|talk]]) 23. febrúar 2017 kl. 08:09 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:EGalvez (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2016/54-VAEWE&oldid=16297910 --> == Guðrún ósk ólafsdóttir == AFHVERJU Í FOKKA UM EYDDIRU SÍÐUNNI MINNI UM GUÐRÚNU ÓSK ÓLAFSDÓTTUR??? ÉG LAGÐI BLÓÐ SVITA OG TÁR Í HANA! HVERNIG SAMFÉLAGI BÚUM VIÐ EIGINLEGA Í? MÁ EKKERT??? ÉG VIL FÁ ÚTSKÝRIGAR! takk og bæ :) [[Notandi:Katla vigdis|Katla vigdis]] ([[Notandaspjall:Katla vigdis|spjall]]) 24. október 2017 kl. 15:12 (UTC) : Hæ. Það var af nokkrum ástæðum, en aðallega vegna þess að það kom ekki fram hvað Guðrún Ósk Ólafsdóttir hefði gert svo markvert að ástæða væri til að skrifa um hana grein í alfræðirit :) Þú getur kíkt á [[Hjálp:Handbók]] og [[Wikipedia:Markverðugleiki (fólk)]]. Bkv. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 24. október 2017 kl. 15:35 (UTC) == Translation request: '[[w:simple:United Nations General Assembly Resolution 68/262|United Nations General Assembly Resolution 68/262]]' == Hello dear Akigka, saw your wonderful contribution to Icelandic Wikipedia. According to this I would like to ask you translate/help to translate [[w:simple:United Nations General Assembly Resolution 68/262|the small article]] into Icelandic, and add it to the Wikipedia. Thank you in advance for your support/contribution and best wishes! == Listahátíð í Reykjavík == Góðan dag, Mér leikur forvitni á að vita hvers vegna þú eyddir út öllum nýjum upplýsingum sem ég setti inn um Listahátíð í Reykjavík. Ég starfa sem kynningarstjóri Listahátíðar og það er mikil þörf á uppfærslu á síðunni. Enn eru rangar upplýsingar inn á síðunni. : Hæ, mér sýndist þetta vera copy/paste af vef Listahátíðar (og því höfundaréttarbrot). Við eyðum yfirleitt breytingum strax þegar grunur er um slíkt. Þú getur látið vita á viðkomandi spjallsíðu að þú sért á vegum viðkomandi stofnunar að uppfæra textann - sem þú mátt endilega gera. Athugaðu bara að hann sé í samræmi við aðrar greinar hér á WP. Athugaðu líka að upplýsingar um [[Eyrarrósin]]a er að finna á sérstakri síðu. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 20. nóvember 2017 kl. 09:46 (UTC) == Just a picture in [[Maurizio Malvestiti]] page == Hi dearest Akigka, how are you? I'm Rei momo, from [[Caselle Landi]]. I need a little, little, little translation, please, in Icelandic. Could you access in this page and translate for me the last picture I've put? It will take you just 3 minutes!!! I'll be pleased to help you in Italian and Portuguese, thanks a lot for your great help and hope to hear from you soon. [[Notandi:Rei Momo|Rei Momo]] ([[Notandaspjall:Rei Momo|spjall]]) 24. nóvember 2017 kl. 13:18 (UTC) : Thanks again, have a nice week end!!! [[Notandi:Rei Momo|Rei Momo]] ([[Notandaspjall:Rei Momo|spjall]]) 24. nóvember 2017 kl. 18:25 (UTC) == Umsókn [[Notandaspjall:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] um stöðu möppudýrs == Daginn! [[Notandaspjall:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] lagði inn [[Wikipedia:Möppudýr#TKSnaevarr|umsókn]] um stöðu möppudýrs fyrir nokkru en enn sem komið er hafa eingöngu tvö atkvæði borist. Ég ætla að láta öll möppudýr vita af þessu til að bæta þátttökuna í svona kosningum. Endilega greiddu atkvæði ef þú telur þig vera í stöðu til þess! Kær kveðja, [[Notandi:Maxí|Maxí]] ([[Notandaspjall:Maxí|spjall]]) 18. febrúar 2018 kl. 20:35 (UTC) == Share your experience and feedback as a Wikimedian in this global survey == <div class="mw-parser-output"> <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello! The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey. We want to know how well we are supporting your work on and off wiki, and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. You have been randomly selected to take this survey as we would like to hear from your Wikimedia community. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. <big>'''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&prj=we&edc=5&prjedc=we5 Take the survey now!]'''</big> You can find more information about this survey [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|on the project page]] and see how your feedback helps the Wikimedia Foundation support editors like you. This survey is hosted by a third-party service and governed by this [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]] (in English). Please visit our [[m:Special:MyLanguage/Community_Engagement_Insights/Frequently_asked_questions|frequently asked questions page]] to find more information about this survey. If you need additional help, or if you wish to opt-out of future communications about this survey, send an email through the EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]] to remove you from the list. Thank you! </div> <span class="mw-content-ltr" dir="ltr">[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]</span>, 29. mars 2018 kl. 18:40 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&oldid=17881421 --> == Sameining notendanafna == Gætir þú sameinað notendanöfn mín; sett Maleeraq yfir í Makkalitta? [[Notandi:Makkalitta|Makkalitta]] ([[Notandaspjall:Makkalitta|spjall]]) 1. apríl 2018 kl. 17:31 (UTC) == Reminder: Share your feedback in this Wikimedia survey == <div class="mw-parser-output"> <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Every response for this survey can help the Wikimedia Foundation improve your experience on the Wikimedia projects. So far, we have heard from just 29% of Wikimedia contributors. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes to be completed. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&prj=we&edc=5&prjedc=we5 Take the survey now.]''' If you have already taken the survey, we are sorry you've received this reminder. We have design the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone. If you wish to opt-out of the next reminder or any other survey, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]]. You can also send any questions you have to this user email. [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]] This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]]. Thanks! </div> <span class="mw-content-ltr" dir="ltr">[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]</span>, 13. apríl 2018 kl. 01:39 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&oldid=17898685 --> == Your feedback matters: Final reminder to take the global Wikimedia survey == <div class="mw-parser-output"> <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> Hello! This is a final reminder that the Wikimedia Foundation survey will close on '''23 April, 2018 (07:00 UTC)'''. The survey is available in various languages and will take between 20 and 40 minutes. '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_5ABs6WwrDHzAeLr?aud=VAE&prj=we&edc=5&prjedc=we5 Take the survey now.]''' '''If you already took the survey - thank you! We will not bother you again.''' We have designed the survey to make it impossible to identify which users have taken the survey, so we have to send reminders to everyone. To opt-out of future surveys, send an email through EmailUser feature to [[:m:Special:EmailUser/WMF Surveys|WMF Surveys]]. You can also send any questions you have to this user email. [[m:Community_Engagement_Insights/About_CE_Insights|Learn more about this survey on the project page.]] This survey is hosted by a third-party service and governed by this Wikimedia Foundation [[:foundation:Community_Engagement_Insights_2018_Survey_Privacy_Statement|privacy statement]]. </div> <span class="mw-content-ltr" dir="ltr">[[m:User:WMF Surveys|WMF Surveys]]</span>, 20. apríl 2018 kl. 00:48 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:WMF Surveys@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Community_Engagement_Insights/MassMessages/Lists/2018/we5&oldid=17952012 --> == Kaldastríðssnið == Athuga umræðu [[Sniðaspjall:Kaldstríð tölur]] [[Notandi:Berserkur|Berserkur]] ([[Notandaspjall:Berserkur|spjall]]) 28. maí 2018 kl. 22:51 (UTC) == Umræða um nafnskipti == Sæll, gætir þú nokkuð tekið afstöðu í umræðu á [[Spjall:Federalist Papers]] um það hvort það ætti að færa síðuna á heitið Greinar bandalagsmanna? Ég myndi vilja færa síðuna, en ekki án víðtækara samþykkis. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 24. september 2018 kl. 18:13 (UTC) == Sigfús Halldórsson tónskáld == Sæll. Mig langar að skrifa grein um Sigfús Halldórsson tónskáld á Wikipedia og kíkti því á Wikipedia eftir Sigfúsi. Þessi stubbur um Sigfús er mjög villandi. Sigfús var fyrst og síðast tónskáld og tónlistarmaður. Leikmyndagerðin og teiknivinnan var leið hans að föstu starfi fyrir salti í grautinn.[[Notandi:Kfk|Kristján Frímann Kristjánsson]] ([[Notandaspjall:Kfk|spjall]]) 8. mars 2019 kl. 11:03 (UTC) : Sæll. Það ætti að vera lítið mál að breyta greininni til batnaðar :). Bara smella á "Breyta"-flipann... --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 8. mars 2019 kl. 11:05 (UTC) == Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, The Wikimedia Foundation is asking for your feedback in a survey about your experience with {{SITENAME}} and Wikimedia. The purpose of this survey is to learn how well the Foundation is supporting your work on wiki and how we can change or improve things in the future. The opinions you share will directly affect the current and future work of the Wikimedia Foundation. Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(weurwps,act3) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 9. september 2019 kl. 16:18 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(weur_wps,act3)&oldid=19352913 --> == Reminder: Community Insights Survey == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> '''Share your experience in this survey''' Hi {{PAGENAME}}, A couple of weeks ago, we invited you to take the Community Insights Survey. It is the Wikimedia Foundation’s annual survey of our global communities. We want to learn how well we support your work on wiki. We are 10% towards our goal for participation. If you have not already taken the survey, you can help us reach our goal! '''Your voice matters to us.''' Please take 15 to 25 minutes to '''[https://wikimedia.qualtrics.com/jfe/form/SV_0pSrrkJAKVRXPpj?Target=CI2019List(weurwps,act3) give your feedback through this survey]'''. It is available in various languages. This survey is hosted by a third-party and [https://foundation.wikimedia.org/wiki/Community_Insights_2019_Survey_Privacy_Statement governed by this privacy statement] (in English). Find [[m:Community Insights/Frequent questions|more information about this project]]. [mailto:surveys@wikimedia.org Email us] if you have any questions, or if you don't want to receive future messages about taking this survey. Sincerely, </div> [[User:RMaung (WMF)|RMaung (WMF)]] 20. september 2019 kl. 19:47 (UTC) <!-- Message sent by User:RMaung (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=CI2019List(weur_wps,act3)&oldid=19352913 --> == Lönd heimsins == Er einhver áætlun um það hvaða lönd verða sett í mánaðarátakið Lönd heimsins á næstunni? Ef ekki langar mig til að stinga upp á Eþíópíu og Haítí á næstu tveimur mánuðum. Ég hef skrifað slatta af síðum sem tengjast þeim löndum, en landasíðurnar sjálfar eru mjög rýrar. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 9. janúar 2020 kl. 16:11 (UTC) : Nei, engin áætlun, nema kannski að dreifa aðeins milli heimshluta. Þetta eru frábærar tillögur :) --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 9. janúar 2020 kl. 16:29 (UTC) ::Ég vil minna á að það má stórbæta greinina um [[Ísland]]. :Þ Styð þetta átak heilshugar, það vantar oft með sögu og náttúrufar í landagreinum og viðeigandi undirkafla.--[[Notandi:Berserkur|Berserkur]] ([[Notandaspjall:Berserkur|spjall]]) 9. janúar 2020 kl. 16:44 (UTC) == 50.000 greinar == Verður sérstakt Wikipedia logo fyrir 50.000 greinar? : Veit það ekki. Ég kann ekki að breyta lógóinu :) --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 18. júní 2020 kl. 18:15 (UTC) == Translation question == Hæ, sorry for writing in English. A question, since you're an active user of content translation: one of the development teams at the Wikimedia Foundation is looking at machine translation that could be useful as a start when translating articles, hoping to get better support for smaller languages. Of course we shouldn't use machine translation to publish articles, but the idea is that it can be used as a start to save time for the human translator. As a translator, would you say that [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1buHh0-Ab4L2HkkJ6tGW1Nr8HRUtFhGcFKgczHTO7Wqw/edit#gid=0 these sample machine translations] would be useful? Not to be published as they are, but are they good enough to be a useful tool with human editing? /[[Notandi:Johan (WMF)|Johan (WMF)]] ([[Notandaspjall:Johan (WMF)|spjall]]) 28. október 2021 kl. 07:34 (UTC) : Hi Johan. I sometimes find the machine translation useful as a starting point, but it usually requires an almost total rewrite. Its usefulness lies in finding translations of key concepts and automatically linking them to the relevant Wikipedia-article (saves time on creating wikilinks). Sometimes the software surprises me with a more or less adequate translation, but most of the time I need to rephrase and retranslate a lot. Often, after trying out the machine translation, I realise that starting with a carte blanche is quicker. In the samples you provided the first two (Jazz) can all be useful as starting points, with A better than B in both cases. For the second pair (Ancient Egypt) my rough estimate is that only A would be useful as a starting point. The third pair (African Crake) none of the examples are useful starting points. The last pair (Cereal) are actually all quite good, especially the last paragraph (both A and B), and are useful as starting points. Hope this helps. Best regards. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 28. október 2021 kl. 11:34 (UTC) :: And btw, increasing support for small languages in the machine translation is absolutely fantastic :) --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 28. október 2021 kl. 11:37 (UTC) :::There are some tools that could be used to improve Icelandic support at http://malfong.is/index.php?lang=en . In particular ParIce (CC-BY 4.0 licence) would be interesting for Apertium and also the data of Icelandic morphology (link https://bin.arnastofnun.is/DMII/LTdata/ licenced under CC-BY-SA 4.0) since Icelandic is an inflection heavy language. The other translators, Yandex and Google Translate, are shareware and not open to WMF changes anyway, so I am ignoring those.--[[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 28. október 2021 kl. 13:34 (UTC) ::::Thanks, [[Notandi:Snævar|Snævar]]! /[[Notandi:Johan (WMF)|Johan (WMF)]] ([[Notandaspjall:Johan (WMF)|spjall]]) 28. október 2021 kl. 16:39 (UTC) :::[[Notandi:Akigka|Akigka]]: Thank you, much appreciated! :::Would you (or anyone else) reading this have the time to briefly indicate what was the issue with the translations that weren't useful so we get an understanding of the problem and how to pursue this further? /[[Notandi:Johan (WMF)|Johan (WMF)]] ([[Notandaspjall:Johan (WMF)|spjall]]) 28. október 2021 kl. 16:39 (UTC) == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 4. janúar 2022 kl. 18:17 (UTC) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(5)&oldid=22532651 --> == Deployment of FLORES Machine Translation to Icelandic Wikipedia == {{int:Hello}} Friends! Apologies as this message is not in your native language, {{Int:Please-translate}}. The WMF Language team has added another machine translation (MT) support for the Content Translation in Icelandic Wikipedia called FLORES. This means that you can choose to use [https://ai.facebook.com/blog/the-flores-101-data-set-helping-build-better-translation-systems-around-the-world/ FLORES machine translation] when translating Wikipedia articles to Icelandic using [https://is.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation the Content Translation tool]. The FLORES Machine Translation service is provided by an [https://ai.facebook.com/ AI research team at Meta] through a free for use API key that allows the Content Translation to access the service on the FLORES server for an evaluation trial period. This MT is set as optional; in your Wikipedia, which means you can choose not to use it as your preferred initial translator. If you decide to use this service, you can select "FLORES" from the "Initial Translation" dropdown menu where you will find other existing machine translation services on the sidebar. The Wikimedia Foundation has worked out an agreement that allows the use of FLORES without compromising Wikipedia’s policies about attribution of rights, your privacy as a user, and brand representation. You can find more information about the FLORES Machine translation on [[mw:Content_translation/Machine_Translation/Flores#Summary_of_our_agreement_with_Meta|this page]]. Please note that the use of the FLORES MT is optional. However, we would want your community to: *use it to improve the quality of the Machine Translation service; and *[[mw:Talk:Content_translation|provide feedback]] about its quality and ask any questions you might have about this addition. We trust that this addition is a good support to the Content Translations tool towards having better quality articles in Icelandic Wikipedia. Thank you! [[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 7. febrúar 2022 kl. 11:25 (UTC) == Breyting á undirflokkun == Hæhæ. Er einhver sérstök ástæða fyrir því að þú tókst aftur undirflokkunina á flokknum um þingmenn gamla Sósíalistaflokksins? [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 21. febrúar 2022 kl. 23:16 (UTC) : Sæll. Fyrirgefðu. Ég hef óvart ýtt á vitlausan tengil. Tók það aftur. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 21. febrúar 2022 kl. 23:21 (UTC) ::Takk, vildi ekki taka þetta aftur ef ske kynni að það væri einhver ástæða fyrir breytingunni. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 21. febrúar 2022 kl. 23:46 (UTC) ::: Þetta var herfilegur klaufaskapur af því ég er með snertiskjá. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 21. febrúar 2022 kl. 23:47 (UTC) == Álit um færslu == Sæll. Gætir þú gefið þitt álit á mögulegri færslu á síðunni Kíev? [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 25. febrúar 2022 kl. 00:36 (UTC) == Ísland == Sæll, ég vil þakka þér kærlega fyrir viðbætur á sögu Íslands og benda á sama tíma að aðalgreinin [[Saga Íslands]] er ekki með neitt frá 1971.--[[Notandi:Berserkur|Berserkur]] ([[Notandaspjall:Berserkur|spjall]]) 1. mars 2022 kl. 16:33 (UTC) : Já, mætti bæta hana rækilega :) --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 1. mars 2022 kl. 16:39 (UTC) == Making Flores a default Machine Translation for one month in Icelandic Wikipedia == Hello Friends! The WMF Language team would like to make [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Machine_Translation/Flores Flores], provided by an [https://ai.facebook.com/ AI research team at Meta], the default machine translation support in your Wikipedia Content Translation tool for a test period of one month. The above experiment will help us determine how useful the Machine Translation is for your community more reliably. By setting Flores as the default service, we expect more content to be created by using it and the data about its quality to be more representative. We plan to effect this change on 11th April 2022 unless your community has an objection not to make the FLORES the default Machine translation. It is okay if individuals decide to select their default service, which would also be helpful to understand user preferences. However, we would encourage you to use it. After one month, we would revert to the initial default machine translation unless your community thinks otherwise. We thank you for your support and look forward to the outcome of this test. [[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 28. mars 2022 kl. 19:13 (UTC) On behalf of the WMF Language team. ===Flores now enabled as default Machine Translation for one month in Icelandic Wikipedia=== Hello Friends! The WMF Language team has made the [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Machine_Translation/Flores Flores] the default machine translation support in your Wikipedia Content Translation tool for a test period of one month as planned. We look forward to your using the Machine Translation, feedback from your community within this period, and the outcome of this test. Thank you! [[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 12. apríl 2022 kl. 15:49 (UTC) On behalf of the WMF Language team. == Enabling Section Translation: a new mobile translation experience == {{int:Hello}} Icelandic Wikipedians! Apologies as this message is not in Icelandic language, {{Int:Please-translate}}. The [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikimedia_Language_engineering WMF Language team] is pleased to let you know that we will like to enable the [[mw:Content_translation/Section_translation|Section translation]] tool in Icelandic Wikipedia. For this, our team will love you to read about the tool and test it so you can: *Give us your feedback *Ask us questions *Tell us how to improve it. Below is background information about Section translation, why we have chosen your community, and how to test it. '''Background information''' [[mw:Content_translation|Content Translation]] has been a successful tool for editors to create content in their language. More than one million articles have been created across all languages since the tool was released in 2015. The Wikimedia Foundation Language team has improved the translation experience further with the Section Translation. The WMF Language team enabled the early version of the tool in February in Bengali Wikipedia. Through their feedback, the tool was improved and ready for your community to test and help us with feedback to make it better. [https://design.wikimedia.org/strategy/section-translation.html Section Translation] extends the capabilities of Content Translation to support mobile devices. On mobile, the tool will: *Guide you to translate one section at a time in order to expand existing articles or create new ones. *Make it easy to transfer knowledge across languages anytime from your mobile device. Icelandic Wikipedia seems an ideal candidate to enjoy this new tool since data shows significant mobile editing activity. We plan to enable the tool on Icelandic Wikipedia in the coming weeks if there are no objections from your community. After it is enabled, we’ll monitor the content created with the tool and process all the feedback. In any case, feel free to raise any concerns or questions you may already have in any of the following formats: *As a reply to this message *On [[mw:Talk:Content_translation/Section_translation|the project talk page]]. '''Try the tool''' Before the enablement, you can try the current implementation of the tool in [https://test.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation our testing instance]. Once it is enabled on Icelandic Wikipedia, you’ll have access to https://is.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation with your mobile device. You can select an article to translate, and machine translation will be provided as a starting point for editors to improve. '''Provide feedback''' Please provide feedback about Section translation in any of the formats you are most comfortable with. We want to hear about your impressions on: *The tool *What you think about our plans to enable it *Your ideas for improving the tool. Thanks, and we look forward to your feedback and questions. [[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 14. apríl 2022 kl. 15:02 (UTC) On behalf of the WMF Language team '''PS''': Sending your feedback or questions in English is particularly appreciated. But, you can still send them in the language of your choice. ===Section Translation tool enabled in Icelandic Wikipedia=== Hello Icelandic Wikipedians! The WMF Language team is pleased to let you know that the [https://www.mediawiki.org/wiki/Content_translation/Section_translation Section Translation] tool is [https://is.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation?title=%D0%9F%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%BE:%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B4_%D1%81%D0%B0%D0%B4%D1%80%D0%B6%D0%B0%D1%98%D0%B0&from=en&to=is&sx=true&section=#/ now enabled in Icelandic Wikipedia]. It means you can translate real content one section at a time using your mobile devices with ease. Now you can also start translating an article on your mobile device when you notice it is missing in Icelandic. From a Wikipedia article in any language, switch languages and search for íslenska. If the article does not exist, an option to translate it will appear, as shown in the image below. [[File:Sx-language-selector-invite-th.png|thumb|center|Image of the entry point]] We have enabled this tool in your Wikipedia after communicating our intentions to enable it and there was no objections. This tool will be useful for your community since data shows significant mobile device activity in Icelandic Wikipedia. Content created with the tool will be marked [https://is.wikipedia.org/wiki/Kerfiss%C3%AD%C3%B0a:A%C3%B0ger%C3%B0askr%C3%A1r?type=&user=&page=&wpdate=&tagfilter=sectiontranslation&wpfilters%5B%5D=newusers with the “sectiontranslation” tag] for the community to review. We’ll monitor the content created, but we are very interested in hearing about your experience using the tool and reviewing the content created with it. So, [https://is.m.wikipedia.org/wiki/Special:ContentTranslation enjoy the tool] and [https://www.mediawiki.org/wiki/Talk:Content_translation/Section_translation provide feedback] on improving it. Thank you! [[Notandi:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Notandaspjall:UOzurumba (WMF)|spjall]]) 31. maí 2022 kl. 08:04 (UTC) : Great stuff! Look forward to trying this out. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 31. maí 2022 kl. 08:52 (UTC) == Gullna hirðin == Ég var búinn að taka saman nokkur heiti á spjallsíðunni um Gullnu hirðina fyrir nokkrum dögum. Varstu búinn að sjá það? [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 22. apríl 2022 kl. 15:21 (UTC) == Gæðagreinatillögur == Sæll. Gætir þú gefið álit á tillögunni minni um gæðagrein? [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 19. ágúst 2022 kl. 23:26 (UTC) : Geri það. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 19. ágúst 2022 kl. 23:40 (UTC) == Gæðaeftirlit == Sæll. Setti saman lista yfir greinar sem hafa ekki verið uppfærðar í tvö ár eða meira. Hefur þú áhuga á að ættleyða einn af þessum [[Notandi:Steinninn/sandkassi|sjö listum]]. Hugmyndin er að uppfæra úreldar upplýsingar, tengja við ensku wikipedia síðuna, bæta við myndum (ef hægt er), lagfæra flokkun og fleira. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 10. nóvember 2022 kl. 01:26 (UTC) : Hæ. Takk fyrir þetta framtak. Ég verð að viðurkenna að mig óar hálfpartinn við svona löngum (2500 greina) lista. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 10. nóvember 2022 kl. 12:02 (UTC) == Serín == Hæhó, Ég var að spá, þyrfti greinin um frumefnið [[serín]] ekki að heita ,,serín (frumefni)" til að aðgreina frá amínósýrunni serín (sem hefur reyndar ekki verið skrifað um enn)? kv. @[[Notandi:Siggigg97|Siggigg97]] [[Notandi:Siggigg97|Siggigg97]] ([[Notandaspjall:Siggigg97|spjall]]) 4. febrúar 2023 kl. 01:37 (UTC) : Góður punktur. Þarna er samheiti á íslensku sem er ekki í ensku. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 4. febrúar 2023 kl. 09:54 (UTC) == Normandí == Þjóðfáni Normandí er La Croix Saint-Olaf, skil því ekki þessa breytingu hjá þér. Hlébarðarnir tveir (stundum þrír) eru skjaldamerki Normandí ekk þjóðfáni, það er munur á. https://www.lexpress.fr/politique/rassemblement-au-havre-pour-une-reunification-exclusive-de-la-normandie_1537093.html [[Notandi:TheHonestBreton|TheHonestBreton]] ([[Notandaspjall:TheHonestBreton|spjall]]) 19. mars 2023 kl. 12:45 (UTC) :Fáni héraðsins Normandí eru ljónin. Ólafskrossinn er tillaga að fána sem hefur enga opinbera stöðu, sbr greinar um héraðið á fr:wp og en:wp. [[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 19. mars 2023 kl. 15:40 (UTC) ::Í skjaldarmerki Normandí eru hlébarðar (de gueules à deux léopards d’or) ekki ljón. Skjaldarmerki er ekki það sama og fáni. Héraðið Normandí hefur engan sérstakan fána (héraðið notast við lógó sem var búið til 2016). Enginn fáni neinna héraða Frakklands hefur opinbera stöðu, þeir hafa tilfinningagildi. La Croix Saint-Olaf hefur fengið viðurkenningu sem fáni ("Reconnu par l’Association Internationale de Vexillologie, le drapeau normand a trouvé la consécration lors de la parution de l’ouvrage « Flags throught the ages and across the world » (édition Mc Grave Hill Book – Co 1975) et dans sa traduction française « Les drapeaux à travers les ages et dans le monde entier » (Fayard 1976)..") skjaldarmerkið nei. [[Notandi:TheHonestBreton|TheHonestBreton]] ([[Notandaspjall:TheHonestBreton|spjall]]) 19. mars 2023 kl. 20:40 (UTC) ::: Prófaðu að breyta þessu á frönsku wikipediu eða ensku wikipediu, eða taka umræðuna upp þar. Ég er viss um að þú fáir betri og vitrænni umræðu um hver fáni Normandí er þar en hér. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 19. mars 2023 kl. 21:20 (UTC) ::::Prófaðu að fræða þig um það sem þú ert að „leiðrétta". [[Notandi:TheHonestBreton|TheHonestBreton]] ([[Notandaspjall:TheHonestBreton|spjall]]) 19. mars 2023 kl. 22:28 (UTC) :::::Svo ég sé að blanda mér í umræðuna [[Notandi:TheHonestBreton|TheHonestBreton]], þá er hér er spjall af ensku normandí síðunni: What is the story behind the Norman Nordic Cross? Where is it used? When was it invented? Why is it preferred over the two leopard flag? Why is it not preferred? This could probably warrant its own article, but I'm very curious about it. The Jade Knight 20:03, 20 April 2006 (UTC) '''The Nordic Cross was originally used by far-right nationalist movements, such as Le Mouvement Normand, wanting to reference Normandy's history and heritage, and somewhat claim the Viking heritage as their own. Although using it is not particularly right-wing nowadays, it will be used by people referring to Normandy as a separate nation with links to the other Scandinavian countries (reinforcing the Viking heritage over the later duchy-period heritage).'''Hrcolyer (talk) 14:10, 26 January 2009 (UTC) Svo þetta af frönsku wiki (segir það sama): https://fr.wikipedia.org/wiki/Drapeau_normand#La_croix_de_Saint-Olaf [[Notandi:Svarði2|Svarði2]] ([[Notandaspjall:Svarði2|spjall]]) 19. mars 2023 kl. 23:03 (UTC) :Bretónski þjóðfáninn var búinn til af bretónskum fasista sem hét Morvan Marchal. Það tengir enginn bretónska fánann við fasisma í dag. Þjóðfáni Normanna hefur verið notaður í áratugi af fólki með allskonar skoðanir. Þú vitnar hér í fólk með skoðanir en ekki staðreyndir. Staðreyndin er sú að La Croix Saint-Olaf er eini fáni Normandí sem hefur fengið viðurkenningu sem slíkur (bendi á heimildir þær er ég kom með hér). [[Notandi:TheHonestBreton|TheHonestBreton]] ([[Notandaspjall:TheHonestBreton|spjall]]) 20. mars 2023 kl. 15:12 (UTC) ::Ef eina heimildin er frétt um mótmæli um skiftingu sveita/sýsla í eða úr Normandí, þá er ekki um auðugan garð að gresja. Svo það sé endurtekið: Although using it is not particularly right-wing '''nowadays''', it will be used by people referring to Normandy as a separate nation with links to the other Scandinavian countries. Hættu svo að rífast yfir þessu hérna, eigðu frekar umræðu á heimavelli fánans (frönsku wiki). Ef þeir samþykkja þetta, þá væri sjálfsagt að fylgja því hér. [[Notandi:Svarði2|Svarði2]] ([[Notandaspjall:Svarði2|spjall]]) 20. mars 2023 kl. 18:04 (UTC) :Þetta er yfirlæti hjá þér sem á ekki heima hér. Heimildin er hér fyrir neðan eins og hún er hér fyrir ofan ef þú hefðir kynnt þér hana. :Reconnu par l’Association Internationale de Vexillologie, le drapeau normand a trouvé la consécration lors de la parution de l’ouvrage « Flags throught the ages and across the world » (édition Mc Grave Hill Book – Co 1975) et dans sa traduction française « Les drapeaux à travers les ages et dans le monde entier » (Fayard 1976).. [[Notandi:TheHonestBreton|TheHonestBreton]] ([[Notandaspjall:TheHonestBreton|spjall]]) 20. mars 2023 kl. 18:14 (UTC) :: Ég segi eins og Svarði2. Það er mun skynsamlegra að ræða þetta á síðu fána Normandí á frönsku wikipediu [[:fr:Drapeau normand]] en hér. Það að fáni hafi birst í einni fánabók á 8. áratugnum merkir ekki að hann sé "viðurkenndur" sem fáni héraðs, héraðsbúa eða meints þjóðarbrots Normanna. Þessi umræða á einfaldlega ekki heima hér. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 20. mars 2023 kl. 20:01 (UTC) :::Þetta „meints" hjá þér lýsir hroka gagnvart þjóðarbroti og sögu sem þú hefur enga þekkingu á. Það er enginn viðurkenndur fáni fyrir héraðið (La Normandie, région administrative). Þar að auki er La Croix Saint-Olaf jafn rétthár og Treis Cats eða Les P'tits Cats sem táknmynd Normandí. Þú áttar þig á því að hér er verið að ræða um Normandí en ekki héraðið Normandí. Eins og Svarði2 segir „Svo það sé endurtekið": Þú áttar þig á því að hér er verið að ræða um Normandí en ekki héraðið Normandí. Normandí er ekki bara héraðið Normandí sem er í Frakklandi. Ermasundseyjar eru líka hluti af Normandí. Einstaklingar sem hafa enga þekkingu á viðfangsefninu ættu að fræða sig áður en þeir „leiðrétta" hjá þeim sem þekkinguna hafa. En þér er velkomið að fræða þig, það er aldrei of seint að byrja að læra. „Although attention has been paid to the impact of continental Norman law on the Channel Islands, the impact of the experience and practice of the islands themselves on Norman law, more generally, has not been taken into consideration. This is despite the fact that it is increasingly clear that, far from being isolated from developments in continental Normandy, at the social, economic and ecclesiastical level after 1204 the islands were directly involved in exchanges in many contexts. In this paper the role of the islands is assessed in the practice and development of Norman law in the period from the fifteenth century to the seventeenth century." https://www.jerseylaw.je/publications/jglr/Pages/JLR1803_Thornton.aspx [[Notandi:TheHonestBreton|TheHonestBreton]] ([[Notandaspjall:TheHonestBreton|spjall]]) 20. mars 2023 kl. 23:17 (UTC) == Request Writing about Isabelle de Charrière (Q123386) == Hello Akigka, Would you like to write about Isabelle de Charrière (Q123386) for the IS Wikipedia? It will be appreciated if it is done. [[Notandi:Boss-well63|Boss-well63]] ([[Notandaspjall:Boss-well63|spjall]]) 29. mars 2023 kl. 12:30 (UTC) == Viðbót við greinina um Sovétríkin == Þú ert búinn að vera að lappa upp á svo margar greinar um ríki nýlega. Gætirðu kannski bætt síðunni um Sovétríkin á verkefnalistann, þótt það ríki sé ekki enn til? Þetta er mikilvæg grein sem er frekar ófullnægjandi núna. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 19. maí 2023 kl. 21:33 (UTC) : Sæll. Skal kíkja á það. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 19. maí 2023 kl. 22:23 (UTC) == Translation request == Hello. Can you create the article [[:en:Laacher See]], which is the third most powerful volcano in Europe after Campi Flegrei and Santorini, in Icelandic Wikipedia? Yours sincerely, [[Notandi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Notandaspjall:Multituberculata|spjall]]) 24. júní 2023 kl. 09:14 (UTC) : Hi. I'll take a look at it. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 24. júní 2023 kl. 11:07 (UTC) ::Thank you very much for the new article! [[Notandi:Multituberculata|Multituberculata]] ([[Notandaspjall:Multituberculata|spjall]]) 25. júní 2023 kl. 20:30 (UTC) == Færingartillagan á Netanyahu == Sæll. Gætir þú tekið afstöðu um færslutillöguna mína á síðunni um Benjamin Netanyahu? [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 30. október 2023 kl. 21:27 (UTC) == Breytingar == Sæl/l. Væri ekki betra að í stað þess að gera 100-200 breytingar á sömu síðu að bíða aðeins og gera færri breytingar? [[Notandi:Berserkur|Berserkur]] ([[Notandaspjall:Berserkur|spjall]]) 16. nóvember 2023 kl. 00:20 (UTC) : Jú, en ég er með takmarkað vinnsluminni og breytingarnar eiga til að detta út. Margar breytingar ættu ekki að koma að sök þar sem þær birtast allar í einni línu í Nýlegar breytingar. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 16. nóvember 2023 kl. 00:25 (UTC) == Tékkóslóvakía == Sæll. Gætir þú endurbætt síðuna um Tékkóslóvakíu eins og þú ert búinn að gera með aðrar ríkjagreinar? Þetta er örstubbur núna sem segir manni ekkert. [[Notandi:TKSnaevarr|TKSnaevarr]] ([[Notandaspjall:TKSnaevarr|spjall]]) 28. desember 2023 kl. 16:04 (UTC) : Hæ. SKal skoða það við tækifæri. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 28. desember 2023 kl. 16:22 (UTC) == Thank you for being a medical contributors! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {| style="background-color: #fdffe7; border: 1px solid #fceb92;" |rowspan="2" style="vertical-align: middle; padding: 5px;" | [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|130px]] |style="font-size: x-large; padding: 3px 3px 0 3px; height: 1.5em;" |'''The 2023 Cure Award''' |- | style="vertical-align: middle; padding: 3px;" |In 2023 you '''[https://mdwiki.org/wiki/WikiProjectMed:WikiProject_Medicine/Stats/Top_medical_editors_2023_(all) were one of the top medical editors in your language]'''. Thank you from [[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med]] for helping bring free, complete, accurate, up-to-date health information to the public. We really appreciate you and the vital work you do! Wiki Project Med Foundation is a [[meta:Wikimedia_thematic_organizations|thematic organization]] whose mission is to improve our health content. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdWfjVFbDO4ji-_qn2SsAgdCflhcOZychLnr1JUacsPaBr1eA/viewform Consider joining for 2024]''', there are no associated costs. Additionally one of our primary efforts revolves around translation of health content. We invite you to '''[https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php try our new workflow]''' if you have not already. Our dashboard automatically [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/leaderboard.php collects statistics] of your efforts and we are working on [https://mdwiki.toolforge.org/fixwikirefs.php tools to automatically improve formating]. |} Thanks again :-) -- [https://mdwiki.org/wiki/User:Doc_James <span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>] along with the rest of the team at '''[[m:WikiProject_Med|Wiki Project Med Foundation]]''' 3. febrúar 2024 kl. 22:25 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Doc James@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_Other_Language_Editors_2023&oldid=26173705 --> == Áminning == Ég er að senda þér áminningu. Í fyrsta lagi fyrir að saka mig um höfunderréttarbrot á þremur mismunandi síðum, sem er lögbrot, svo við höfum það á hreinu. Ef þér er í alvöru svo mikið í mun að sýna fram á lögbrot þá skalt þú bara kæra mig og sanna það þannig. Og svo aftur fyrir að eyða eyðingartillögu áður en mér gefst tækifæri að svara. Það er eins og þú hafir eitthvað á móti umræðum. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 4. mars 2024 kl. 05:44 (UTC) : Sæll. Biðst afsökunar á því. Auðvitað átti eyðingartillagan að standa og bíða frekari umræðu. En hvar hef ég sakað þig um höfundaréttarbrot? Ég eiginlega man ekki til þess.--[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 4. mars 2024 kl. 11:56 (UTC) :: Sæll aftur [[Notandi:Snævar|Snævar]]. Gæti ég fengið skýringu á þessu með höfundaréttarbrotin? --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 6. mars 2024 kl. 09:57 (UTC) == Skemmdarverk í gangi == Halló allir. Mig langar að tilkynna skemmdarverk í gangi fyrir kl [[Notandi:Berserkur|<bdi>Berserkur</bdi>]] sem eyddi eftirfarandi greinum án umræðu og án ástæðu: * [[Denis Duverne]] * [[Paris-Saclay]] * [[Henri de Castries]] ‎ * [[Institut polytechnique de Paris]] Það hljóta að vera aðrir. Þakka þér fyrirfram fyrir hjálpina. Mjög góður dagur. [[Kerfissíða:Framlög/2A01:CB00:420:B700:1944:5BE5:1FF0:26DA|2A01:CB00:420:B700:1944:5BE5:1FF0:26DA]] 13. maí 2024 kl. 10:06 (UTC) == Minnihátar breyting sem er ekki minniháttar == Sæll. Má ég vinsamlegast biðja þig um að merkja breytingar ekki sem minniháttar ef þær eru það ekki. Samanber [https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Listasafn_Reykjav%C3%ADkur&curid=30620&diff=1864687&oldid=1788111 þessari] og fleirum. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 25. maí 2024 kl. 20:05 (UTC) : Skal reyna að muna eftir því. Er það mikilvægt? --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 27. maí 2024 kl. 01:51 (UTC) ::Já, auðvitað. Ég til dæmis skoða oft "nýlegar breytingar" og filtera út minniháttar breytingar. Ertu með þetta stillt þannig að allar breytingar þínar eru minniháttar nema að þú afhakir það? [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 27. maí 2024 kl. 18:57 (UTC) :::[https://is.wikipedia.org/w/index.php?title=Talnareikningur&curid=40686&diff=1876785&oldid=1566124 Þetta] getur varla talist minniháttar breyting. [[Notandi:Steinninn|Steinn]][[Notandaspjall:Steinninn|inn]] 28. ágúst 2024 kl. 15:10 (UTC) :::: Tók sjálfvirku merkinguna af. Hjálpar vonandi. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 28. ágúst 2024 kl. 16:00 (UTC) == Rembihnútur == Sæll, geturðu gefið mér nánari útskýringu á því hvaðan þú hefur skilning þinn eða heimildir fyrir lýsingum þínum á [[Rembihnútur]]? Ég finn lítið sem ekkert um þetta á vefnum og málskilningur okkar frúnnar rímar ekki við þetta. --[[Notandi:Swift|Swift]] ([[Notandaspjall:Swift|spjall]]) 1. júlí 2024 kl. 10:15 (UTC) : Góður punktur. Þetta er í samræmi við mína máltilfinningu - s.s. að rembihnútur sé það sama og [[:en:Overhand knot]], en þegar ég skoða Tímarit.is sé ég að rembihnútur hefur líka verið notað yfir [[:en:Reef knot]] (líka kallað kerlingarhnútur og rifhnútur) og sem almennt orð yfir illleysanlegan hnút. Overhand knot hefur líka verið kallað "einfaldur hnútur". Hugsanlega ætti að færa þetta til með smáskýringu. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 1. júlí 2024 kl. 10:27 (UTC) == Af hverju eyðiru breytingunum mínum? == Af engri ástæðu eyðir þú breytingunum mínum, af hverju? [[Notandi:Hugibond|Hugibond]] ([[Notandaspjall:Hugibond|spjall]]) 16. nóvember 2024 kl. 12:54 (UTC) : Hugi er persóna í sögunni um Útgarða-Loka og umfjöllun um hann á heima þar. Umfjöllun um sögupersónur á yfirleitt heima í grein um viðkomandi sögu, nema þar sem persónur koma fyrir í mörgum sögum. Var einhver ástæða fyrir því að þú vildir gera sérstaka síðu um Huga? --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 16. nóvember 2024 kl. 13:08 (UTC) ::Magnað. [[Notandi:Hugibond|Hugibond]] ([[Notandaspjall:Hugibond|spjall]]) 21. nóvember 2024 kl. 20:49 (UTC) thmxdy0sc248xgtvc15vqtga4b2n4ap 0 5868 1888651 1726805 2024-11-21T15:59:02Z Akigka 183 1888651 wikitext text/x-wiki {{Frumefni |uppi=Vetni |niðri=Natrín |vinstri= |hægri=Beryllín |Mynd = Lithium_paraffin.jpg| Efnatákn = Li| Sætistala = 3| Efnaflokkur = [[Alkalímálmur]]| Eðlismassi = 535,0| Harka = 0,6| Atómmassi = 6,941| Bræðslumark = 453,69| Suðumark = 1615,0| Efnisástand = Málmur}} '''Litín''' (stundum nefnt liþíum, liþín eða litíum<ref name="efn">{{cite web|url=https://malid.is/leit/lit%C3%ADn|title=Litín|website=Málið.is|retrieved=21.11.2024}}</ref>; frá [[gríska]] orðinu [[wikt:en:λίθος#Ancient Greek|λίθος]], ''liþos'' sem merkir „steinn“) er [[frumefni]] með [[efnatákn]]ið '''Li''' og sætistöluna 3 í [[Lotukerfið|lotukerfinu]]. Í hreinu formi er litín mjúkur, silfurgrár málmur sem tærist og missir gljáann við snertingu við [[loft]] eða [[vatn]]. Það er léttasta fasta efnið og er aðallega notað í varmaflutningsefnum, í [[rafhlaða|rafhlöðum]] og í [[geðstillandi efnasambönd]]um. == Almenn einkenni == Litín er léttast allra [[málmur|málma]] og hefur hálfan eðlismassa [[vatn]]s. Það er silfraður málmur og svo mjúkt að hægt er að skera það með beittum hníf. Eins og allir [[alkalímálmur|alkalímálmar]] hefur litín einungis eina [[gildisrafeind]]. Það tapar þeirri rafeind auðveldlega og breytist þá í jákvætt hlaðna jón með ysta [[rafeindahvel]]ið tómt. Sökum þess hvarfast litín auðveldlega í [[vatni]] og finnst því ekki eitt og sér í náttúrunni. Þrátt fyrir það er það ekki jafn hvarfgjarnt og hið efnafræðilega svipaða frumefni [[natrín]]. [[Mynd:Wie funktioniert eine Lithium-Schwefel-Batterie?.webm|thumb|Lithium rafhlaða]] Þegar því er haldið yfir eldi, gefur það frá sér áberandi [[fagurrauður|fagurrauðan]] [[litur|lit]], en þegar það brennur kröftuglega verður það skínandi hvítt. Ef það kemst í snertingu við [[vatn]] eða [[loft]] kviknar í því. Þetta er eini málmurinn sem hvarfast við [[nitur]] við [[stofuhitastig|stofuhita]]. Litín hefur mikla [[eðlisvarmarýmd]], 3582 J/(kg·K), og vítt hitastigssvið í vökvaformi sem veldur því að það er mjög nytsamlegt efni. == Notkun == Vegna mikillar [[eðlisvarmarýmd]]ar er litín notað við varmaflutning. Það er einnig mikilvægt efni í [[forskaut]] [[rafhlaða|rafhlaðna]] sökum hás [[rafefnamætti]]s. Litínrafhlöður eru ekki aðeins léttari en venjulegar þurrhlöður, heldur framleiða þær líka hærri [[spenna|spennu]] (3 [[volt]] á móti 1,5 voltum). Önnur not: * [[Litínsalt|Litínsölt]] eins og til dæmis [[litínkarbónat]] (Li₂[[kolefni|C]][[súrefni|O]]₃), [[litínsítrat]] og [[litínórótat]] eru geðstillandi efni. Þau eru notuð við meðferð á [[geðhvarfasýki]], því ólíkt öðrum geðstillandi efnum, vinna þau bæði á [[geðhæð]] og [[þunglyndi]]. Litín er einnig notað til að auka áhrif annarra [[geðdeyfðarlyf]]ja. Til þess að litín gagnist í þessum tilgangi þarf magn þess að vera það mikið að það jaðrar við eituráhrif og því þarf að fylgjast vel með styrk þess í blóði á meðan á meðferð stendur. * [[Litínklóríð]] og [[litínbrómíð]] eru gríðarlega [[vökvasæll|vökvasækin]] og eru iðulega notuð sem [[þurrkefni]]. * [[Litíntsterat|Litínstearat]] er algengt háhita[[smurefni]] til hvers kyns nota. * Litín er notað sem [[málmblanda|málmblendisþáttur]] við efnasmíði [[lífrænn]]a efnasambanda. * Það er notað sem [[bráð (málmvinnsla)|bráð]] til að flýta sambræðslu málma í [[rafsuða|rafsuðu]] og [[lóðning]]u. Það kemur einnig í veg fyrir myndun oxíða á meðan á suðu stendur með því að gleypa í sig óhreinindi. Þessi bræðsluhæfileiki er einnig mikilvægur sem bráð í framleiðslu á [[leirmunur|leirmunum]], [[glerungur|glerung]], og [[gler]]i. * [[Litínhýdroxíð]] er notað til að vinna [[koltvísýringur|koltvísýring]] úr lofti í [[geimfar|geimförum]] og [[kafbátur|kafbátum]]. Hvaða alkalíhýdroxíð sem er gleypir í sig CO₂ en litínhýdroxíð er tilvalið sökum lítils eðlismassa. * [[Málmblanda|málmblöndur]] litíns og [[ál|áls]], [[kadmín|kadmíns]], [[kopar|kopars]] og [[mangan|mangans]] eru notaðar í álagsþolna hluti í [[flugvél|flugvélum]]. == Varúðarráðstafanir == Litín í hreinu formi er gríðarlega eldfimt og stafar af því nokkur sprengihætta þegar það kemst í snertingu við loft og ekki síður vatn. Erfitt er að slökkva litínelda, til þess þarf sérstök efni sem hönnuð eru til þess að slökkva þá. Litín er einnig tærandi og fara þarf með það á sérstakan hátt til að koma í veg fyrir að það snerti húð. Geyma skyldi litín í óhvarfgjörnu efnasambandi eins og til dæmis [[nafta]] eða [[kolvatnsefni]]. Litínefnasambönd gegna engu líffræðilegu hlutverki og eru talin örlítið [[eituráhrif|eitruð]]. Þegar efnið er notað sem lyf, verður að fylgjast mjög vandlega með styrk Li⁺ í blóði. == Tilvísanir == <references/> == Tenglar == {{Wiktionary|litín}} {{Commons|Lithium|litíni}} {{Stubbur|efnafræði}} [[Flokkur:Frumefni]] [[Flokkur:Alkalímálmar]] m723ej2yk91ovyz1dcva6txxv43hiij 14 35448 1888685 1399982 2024-11-22T01:49:03Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888685 wikitext text/x-wiki {{Wii}} [[Flokkur:Wii leikir]] [[Flokkur:Tölvuleikir eftir stýrikerfi]] hmhiqn9bmqqmmvndgggobkug408c22w 1888688 1888685 2024-11-22T01:50:44Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir eftir stýrikerfi]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888688 wikitext text/x-wiki {{Wii}} [[Flokkur:Wii leikir]] r697k27kviid9zk75rnrq1x1rru5su0 14 35471 1888686 1402422 2024-11-22T01:49:10Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888686 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Wii]] [[Flokkur:Tölvuleikir eftir stýrikerfi]] {{CommonsCat|Wii games}} l43sdple5lglrtocm10y61jh6py6zzz 1888687 1888686 2024-11-22T01:50:27Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir eftir stýrikerfi]]; bætti við [[Flokkur:Tölvuleikir eftir vélbúnaði]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888687 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Wii]] [[Flokkur:Tölvuleikir eftir vélbúnaði]] {{CommonsCat|Wii games}} md8b9ea494fnsw7ipzqml6boqwflehb 14 37747 1888683 1612464 2024-11-22T01:48:04Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888683 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir eftir vélbúnaði]] {{CommonsCat|PlayStation 3 games}} pkmkl2tvsf8fpq5kgs4kah5m5uriwa9 0 39344 1888646 1570275 2024-11-21T14:52:21Z Bücherfresser 10785 of margir p í nafninu "Hipppolyte" 1888646 wikitext text/x-wiki [[Mynd:DSC00175_-_Ercole_abbatte_la_cerva_di_Cerinea_-_Fontana_romana%2C_sec._I_a.C._-_Foto_di_G._Dall'Orto.jpg|thumb|right|250px|[[Herakles]] og hindin.]] '''Þrautir Heraklesar''' voru tólf og þær innti [[Herakles]] af hendi í þjónustu [[Evrýsþeifur|Evrýsþeifs]]. ==Þrautir Heraklesar í stuttu máli== # '''Nemuljónið''': Hann drap [[Nemuljón]], óargadýr, er enginn mátti sári á koma. Kyrkti Herakles það í fangabrögðum. Hafði hann síðan haus þess í hjálms stað, en feldinn sem kufl. # '''Lernuormurinn''': Ormur einn í Lernuvatni, er hafði óteljandi hausa og meðal þeirra einn, sem var ódauðlegur, eyddi land allt umhverfis. Herakles hjó hausana af orminum, en uxu þá jafnan tveir í stað þess, er af var höggvinn. Sveið Herakles þá með glóandi eikarstofnum fyrir strjúpana og varpaði síðan heljarmiklu bjargi á þann hausinn, sem ódauðlegur var. Rauð hann síðan örvar sínar með blóði [[Lernuormurinn|Lernuormsins]], og særðu þær upp frá því ólæknandi sárum. # '''Hjartarkollan''': Evrýsteifur lagði fyrir Herakles að færa sér lifandi hjartarkollu eina gullhyrnda, er var á Keryníufjalli og var helguð [[Artemis]]. Náði Herakles hindinni eftir eins árs eltingarleik. # '''Villigölturinn''': Villigöltur á Erýmantsfjalli gerði hið mesta spellvirki í [[Arkadía|Arkadíu]]. Keyrði Herakles göltinn út í djúpan snjóskafl og náð honum lifandi. Bar hann síðan þessa ægilegu skepnu á herðum sér til [[Tirynsborg]]ar á fund Evrýsþeifs. Varð konungur þá svo hræddur, að hann skreið ofan í stóran eirketil og skipaði Heraklesi að vinna jafnan afreksverk sín utan borgaramúra. # '''Stymfalsfuglarnir''': [[Stymfalsfuglar]]nir voru í Arkadíu og höfðu nef, klær og vængi af eiri. Skutu þeir eirfjöðrum sínum sem örvum. Herakles fældi fugla þessa upp með eirskellu, sem hann hafði fengið hjá Aþenu. Drap hann þá síðan eða fældi burt. # '''Naut Ágeasar''': [[Ágeas]], konungur í Elis, sonur [[Helíos]]ar ,átti ógrynni [[naut]]a. En [[fjós]] hans höfðu aldrei verið mokuð út, svo að mykjan hafði safnast þar fyrir. Herakles hreinsaði fjósin á einum degi. Veitti hann fljótunum ''Alfeios'' og ''Peneios'' um fjósin. Ágeas hafði heitið Heraklesi tíunda hluta hjarða sinna að launum. En er hann varð þess vísari, að Herakles hafði unnið verkið sem þjónn Evrýsteifs, en ekki sem frjáls maður, færðist hann undan að greiða kaupið. Fór Herakles þá með ófrið á hendur konungi og lagði hann að velli. # '''Skjaldmeyjarnar''': Herakles herjaði á [[Skjaldmeyjar]], drap [[Hippolyte]], drottningu þeirra, og rændi belti hennar, hinni mestu gersemi, er hún hafði þegið af [[Ares]]i. Beltið færði hann dóttur Evrýsteifs. # '''Griðungurinn á Krít''': Herakles náði lifandi griðungi á [[Krít (eyja)|Krítey]], flutti hann til Pelopsskaga og sleppti honum þar. Réð Þeseifur niðurlögum griðungs þessa á Maraþonsvelli. # '''Merar Díómedesar''': Díómedes Þrakverjakonungur átti hryssur þær, er hann ól á mannakjöti. Sigraði Herakles konung þenna í bardaga og kastaði honum sjálfum fyrir hryssurnar. Merarnar færði hann síðan Evrýsteifi. # '''Margra verka ferð''': Lengst í vesturvegi rændi hann nautum [[Gerýones]]ar. Var það risi einn er hafði þrjá líkami, samgróna um miðjuna. Vó hann [[Evrýtíon]] risa, sem nautanna gætti, og varðhundin [[Orþros]], er var tvíhöfðaður. Í leiðangri þessum reisti hann stólpa sinn hvorum megin við [[Gíbraltarsund|Njörvasund]] (Herkúlesarstólpa). Í þessari ferð lagði hann og að velli [[Búsiris]] Egyptalandskonung, er færði Seifi að fórn alla útlendinga, sem að garði bar. Glímdi hann og við [[Anteos]] Jarðarson, er tók nýtt afl í hvert skipti, sem hann snerti Jörð, móður sína. Brá Herakles honum á loft og kyrkti hann. # '''Gullepli Vesturdísa og Atlas risi''': Á leiðinni að gulleplunum leysti hann [[Prómeþeifur|Prómeþeif]] úr fjötrum, og vísaði hann Heraklesi leið til [[Atlas (títan)|Atlasar]] risa, er ber himnahvelfinguna á öxlum sér. Tók Herakles á sig byrði hans, en sendi risann eftir eplunum. Er Atlas kom úr þeirri för, ætlaði hann að nota tækifærið og koma byrði sinni fyrir fullt og allt á Herakles. Neytti Herakles þá bragðvísi: bað Atlas að standa undir himninum meðan hann byggi sér hægindi, svo að hann meiddist ekki á herðunum. Sá Atlas ekki við þessu, en Herakles tók þegar gulleplin og hélt sína leið. # '''Kerberos''': Hin þyngsta þraut Heraklesar þótti sú, er hann fór til undirheima og handsamaði vopnlaus varðhund neðri byggða, [[Kerberos]], er var hin versta óvætt. Bar hann hundinn fyrir Evrýsteif og skilaði honum síðan aftur til [[Hades]]ar. ==Heimildir== * Jón Gíslason, ''Goðafræði Grikkja og Rómverja'' [[Flokkur:Grísk goðafræði]] 3th3lnim6wru3j17hb75vdxs7vfggbh 0 50333 1888697 1295465 2024-11-22T09:36:54Z 157.157.71.82 1888697 wikitext text/x-wiki '''Eyþór Árnason''' (f. [[2. ágúst]] [[1954]]) er [[Ísland|íslenskur]] [[leikari]] og skáld. Hann hefur starfað sem sviðsstjóri frá [[1987]], lengst af hjá [[Stöð 2]], en var ráðinn fyrsti sviðsstjóri tónlistarhússins [[Harpa (tónlistarhús)|Hörpu]] fyrir opnun hússins. Hann hlaut [[Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar]] 2009 fyrir fyrstu ljóðabók sína, ''Hundgá úr annarri sveit''. Árið 2011 sendi hann frá sér ljóðabókina ''Svo ég komi aftur að ágústmyrkrinu''. Ljóðabækur: <nowiki>*</nowiki>Hundgá úr annarri sveit (2009) <nowiki>*</nowiki>Svo ég kom aftur að ágústmyrkrinnu (2011) <nowiki>*</nowiki>Norður (2015) <nowiki>*</nowiki>Ég sef ekki í draumheldu náttfötum (2016) <nowiki>*</nowiki>Skepnur eru vitlausar í þetta (2018) <nowiki>*</nowiki>Réttindabréf í byggingu skýjaborga (2021) <nowiki>*</nowiki>Þar sem dragsúgurinn er hvítur refur (2024) {{stubbur|æviágrip|leikari|Ísland}} [[Flokkur:Íslenskir leikarar]] {{f|1954}} 7i4ej31q7f3tphxi45vy4px1ao9rqww 1888698 1888697 2024-11-22T09:43:20Z 157.157.71.82 1888698 wikitext text/x-wiki '''Eyþór Árnason''' (f. [[2. ágúst]] [[1954]]) er [[Ísland|íslenskur]] [[leikari]] og skáld. Hann hefur starfað sem sviðsstjóri frá [[1987]], lengst af hjá [[Stöð 2]], en var ráðinn fyrsti sviðsstjóri tónlistarhússins [[Harpa (tónlistarhús)|Hörpu]] fyrir opnun hússins. Hann hlaut [[Bókmenntaverðlaun Tómasar Guðmundssonar]] 2009 fyrir fyrstu ljóðabók sína, ''Hundgá úr annarri sveit''. Árið 2011 sendi hann frá sér ljóðabókina ''Svo ég komi aftur að ágústmyrkrinu''. == Ljóðabækur == * ''Hundgá úr annarri sveit'' (2009) * ''Svo ég kom aftur að ágústmyrkrinu'' (2011) * ''Norður'' (2015) * ''Ég sef ekki í draumheldum náttfötum'' (2016) * ''Skepnur eru vitlausar í þetta'' (2018) * ''Réttindabréf í byggingu skýjaborga'' (2021) * ''Þar sem dragsúgurinn er hvítur refur'' (2024) {{stubbur|æviágrip|leikari|Ísland}} [[Flokkur:Íslenskir leikarar]] {{f|1954}} 7fbvt4lag636ipqb7ekdghtp7szk7bc 0 51415 1888645 1887406 2024-11-21T14:20:23Z Bjarki S 9 Tók aftur breytingar frá [[Special:Contributions/82.112.90.22|82.112.90.22]] ([[User talk:82.112.90.22|spjall]]), til baka í síðustu útgáfu frá [[User:Addbot|Addbot]] 1405112 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Ratatouille02.jpg|thumb|200px|Ratatouille í skál með brauð.]] {{aðgreiningartengill1|[[Ratatouille (kvikmynd)]]}} '''Ratatouille''' er réttur sem inniheldur soðið [[grænmeti]]. Maturinn á uppruna sína í [[Nice]] í [[Frakkland]]i. {{Stubbur|matur}} [[Flokkur:Frönsk matargerð]] 80nk0hra355vw8bxkqh6nibhsvr7tba 0 51963 1888667 1845652 2024-11-21T20:03:30Z Season of Solitude 73199 1888667 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | color = pink | name = Grágæs | image = Greylag Goose - St James's Park, London - Nov 2006.jpg | image_width = 240px | image2 = Anser anser - Greylag Goose XC436358.mp3 | regnum = [[Dýraríki]] (''Animalia'') | phylum = [[Seildýr]] (''Chordata'') | classis = [[Fuglar]] (''Aves'') | ordo = [[Gásfuglar]] (''Anseriformes'') | familia = [[Andaætt]] (''Anatidae'') | genus = [[Gráar gæsir]] (''Anser'') | species = '''''A. anser''''' | binomial = ''Anser anser'' | binomial_authority = ([[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], [[1758]]) | range_map = Anser anser distribution map.png | range_map_caption = Útbreiðsla. Grænn: Varplendi. Gult: flækingur. Rautt: Innflutt. }} '''Grágæs''' ([[fræðiheiti]]: ''Anser anser'') er stór gæs sem verpir í [[Evrópa|Evrópu]] og [[Asía|Asíu]]. Grágæs og [[heiðagæs]] verpa á [[Ísland]]i og skipta með sér landinu þannig að grágæs er nær eingöngu á láglendi (neðan 300 yfir sjávarmáli) en heiðargæs er ofar. Grágæsir geta náð 23 ára aldri. Stofninn á Íslandi telur um 60.000 fugla árið 2021 og hefur honum farið fækkandi.<ref>[https://www.ruv.is/frett/2021/10/08/gragaesum-faekkar-her-a-landi Grágæsum fækkar hér á landi] Rúv, sótt 8. okt. 2021</ref> == Tenglar == * [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2700042 ''Grágæs''; grein í Degi 1992] *[https://docplayer.net/50849373-Bliki-timarit-um-fugla-desember-2008.html Appleton, Graham F., et al. “Búsvæðaval Og Stofnvernd Grágæsa á Láglendi.” ''Bliki :'' \(desember) =, no. (desember) = (29), 2008, pp. mber) = (29): bls. 11–18.] * [http://www1.nams.is/fuglar/details.php?val=1&id=30 Grágæs (Fuglavefurinn)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304233613/http://www1.nams.is/fuglar/details.php?val=1&id=30 |date=2016-03-04 }} {{Commons|Anser anser}} {{wikilífverur|Anser anser}} == Heimildir == <references />[[File:Anser anser MHNT.ZOO.2010.11.14.3.jpg|thumb|vinstri| ''Grágæsaregg'']] [[File:Grågås (Anser anser) Ystad 2016.ogv|thumb|left|Grágæs.]] [[File:Grågås (Anser-anser)-Ystad-2015.jpg|thumb|vinstri|Grágæs að fljúga upp af vatni.]]{{Stubbur|fugl}} [[Flokkur:Farfuglar á Íslandi]] [[Flokkur:Grágæsir]] [[Flokkur:Íslenskir fuglar]] mvri3b6zid7byt8oq13k66q316mp0bm 0 52445 1888642 1867144 2024-11-21T12:55:15Z 2A01:6F02:112:C2B1:3145:EC4F:B30:37D2 Tók út óþarfa 1888642 wikitext text/x-wiki '''Kjartan Guðjónsson''' (f. [[2. febrúar]] [[1965]]) er [[Ísland|íslenskur]] [[leikari]]. Hann er þekktastur fyrir leik sinn í [[Stelpurnar|Stelpunum]], [[Hæ Gosi|Hæ Gosa]], [[Pressa|Pressu]] og í [[Ástríður (sjónvarpsþættir)|Ástríði]]. Frá [[2013]] til [[2018]] var hann aðalandlit [[Sláturfélag Suðurlands|SS]] og lék í þremur þáttaröðum af auglýsingaherferðum fyrir fyrirtækið árin [[2013]], [[2015]] og [[2017]]. ==Ferill í kvikmyndum og sjónvarpsþáttum== {| class="wikitable" style="text-align:left;font-size:90%;" |- !Ár !! Kvikmynd/Þáttur !! Hlutverk !! Athugasemdir og verðlaun |- |'''[[1995]]'''||''[[Áramótaskaup 1995]]''|| || |- |'''[[1997]]'''||''[[Perlur og svín]]''||Fasteignasali|| |- |[[1999|'''1999''']] |[[Latibær|''Glanni Glæpur í Latabæ'']] |Nenni Níski | |- |'''[[1999]]'''||''[[Áramótaskaup 1999]]''|| || |- |'''[[2000]]'''||''[[Áramótaskaup 2000]]''|| || |- |'''[[2001]]'''||''[[Áramótaskaup 2001]]''|| || |- |'''[[2002]]'''||''[[Reykjavik Guesthouse: Rent a Bike]]''||Ingólfur|| |- | rowspan="2" |'''[[2003]]''' |''[[Didda og dauði kötturinn (kvikmynd)|Didda og dauði kötturinn]]'' | | |- |''[[Áramótaskaup 2003]]''|| || |- |'''[[2004]]'''||''[[Áramótaskaup 2004]]''|| || |- |'''[[2005]]<nowiki/>-<nowiki/>[[2014]]'''||''[[Stelpurnar]]''|| Ýmis hlutverk|| Aðalhlutverk Fjórar þáttaraðir Einnig handritshöfundur |- |'''[[2007]]''' |''[[Næturvaktin]]'' |Jeppamaður | |- |'''[[2007]]<nowiki/>-<nowiki/>[[2012]]''' |''[[Pressa]]'' |Nökkvi |Aðalhlutverk Þrjár þáttaraðir |- | rowspan="2" |'''[[2008]]''' |''[[Naglinn]]'' |Aðstoðarmaður |Stuttmynd |- |[[Áramótaskaup 2008|''Áramótaskaup 2008'']] | | |- |'''[[2009]]''' |[[Marteinn (sjónvarpsþættir)|''Marteinn'']] |Lárus |Aðalhlutverk |- |'''[[2009]]<nowiki/>-<nowiki/>[[2013]]''' |[[Ástríður (sjónvarpsþættir)|''Ástríður'']] |Bjarni |Aðalhlutverk Tvær þáttaraðir |- |'''[[2010]]<nowiki/>-<nowiki/>[[2013]]''' |[[Hæ Gosi|''Hæ Gosi'']] | |Aðalhlutverk Þrjár þáttaraðir |- | rowspan="2" |'''[[2010]]''' |''[[Sumarlandið]]'' | |Aðalhlutverk |- |[[Mannasiðir Gillz|''Mannasiðir Gillz'']] | | |- |'''[[2011]]''' |[[Áramótaskaup 2011|''Áramótaskaup 2011'']] | | |- |'''[[2013]]<nowiki/>-<nowiki/>[[2017]]''' |''[[Sláturfélag Suðurlands|Árni pulsa]]'' |Árni |Þriggja þáttaraða auglýsingaherferð |- | rowspan="3" |'''[[2014]]''' |[[Harrý og Heimir|''Harrý og Heimir: Morð eru till alls fyrst'']] |Finnbogi | |- |[[Hreinn Skjöldur|''Hreinn Skjöldur'']] | | |- |[[Áramótaskaup 2014|''Áramótaskaup 2014'']] | | |- |} ==Tengill== * {{imdb nafn|1155321}} {{stubbur|æviágrip|leikari|Ísland}} [[Flokkur:Íslenskir leikarar]] {{f|1965}} 7jwgadqwneeqepjulblyc6vt2cdtae2 10 54979 1888678 1423596 2024-11-21T22:59:57Z Snævar 16586 uppfæra frá ensku wikipediu, með íslensku gildunum 1888678 wikitext text/x-wiki {{MusicBrainz meta |type=artist |mbid={{{mbid|{{{id|{{{1|{{{nr|{{#if: {{#property:P434}} | {{#property:P434}} |}}}}}}}}}}}}}} |name={{{name|{{{nafn|{{PAGENAMEBASE}}}}}}}} }} plötulisti á [[MusicBrainz]]<includeonly>{{EditAtWikidata|1={{{mbid|{{{id|{{{1|}}}}}}}}}|pid=P434}}</includeonly><noinclude> {{Documentation}} [[Flokkur:Flakksnið]] </noinclude> rhs09x7696fir60jq8twn7rlxng0tgh 0 62202 1888641 1788549 2024-11-21T12:32:49Z Boltabulla 11487 Bætti við tenglum yfir í Oddskarðsgöng og Strákagöng 1888641 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Múlagöng-west2010.jpg|thumb|Múlagöng]] '''Ólafsfjarðargöng''' eða '''Múlagöng''' eru 3,4 [[kílómetri|km]] einbreið [[veggöng]] gegn um [[Ólafsfjarðarmúli|Ólafsfjarðarmúla]] sem voru tekin í notkun í [[desember]] [[1990]] og vígð [[1. mars]] [[1991]]. Þau leystu af hólmi [[Múlavegur|Múlaveginn]], ótryggan [[vegur|veg]] fyrir [[ólafsfjarðarmúli|Múlann]] og tengja saman [[Dalvík]] og [[Ólafsfjörður|Ólafsfjörð]] yst á [[Tröllaskagi|Tröllaskaga]]. Skömmu fyrir opnun Ólafsfjarðarganga samþykkti [[Alþingi]] að ráðast í gerð jarðganga sem myndu tengja [[Siglufjörður|Siglufjörð]] og Ólafsfjörð. Framkvæmdir við [[Héðinsfjarðargöng]] hófust árið [[2006]]. Rétt suður af göngunum er fossinn [[Mígandi]]. Múlagöng eru þau 4. í röðinni af göngum á Íslandi eftir aðeins [[Oddskarðsgöng|Oddskarðsgöngum]], [[Strákagöng|strákagöngunum]] svonefndu og litlu göngunum um Arnardalshamar. {{stubbur|samgöngur}} [[Flokkur:Íslensk jarðgöng]] [[Flokkur:Dalvíkurbyggð]] q8y1gfjc7qwqzlo5tds3ryvvhokpej8 1888658 1888641 2024-11-21T18:03:50Z Akigka 183 1888658 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Múlagöng-west2010.jpg|thumb|Múlagöng]] '''Ólafsfjarðargöng''' eða '''Múlagöng''' eru 3,4 [[kílómetri|km]] einbreið [[veggöng]] gegn um [[Ólafsfjarðarmúli|Ólafsfjarðarmúla]] sem voru tekin í notkun í [[desember]] [[1990]] og vígð [[1. mars]] [[1991]]. Þau leystu af hólmi [[Múlavegur|Múlaveginn]], ótryggan [[vegur|veg]] fyrir [[ólafsfjarðarmúli|Múlann]] og tengja saman [[Dalvík]] og [[Ólafsfjörður|Ólafsfjörð]] yst á [[Tröllaskagi|Tröllaskaga]]. Skömmu fyrir opnun Ólafsfjarðarganga samþykkti [[Alþingi]] að ráðast í gerð jarðganga sem myndu tengja [[Siglufjörður|Siglufjörð]] og Ólafsfjörð. Framkvæmdir við [[Héðinsfjarðargöng]] hófust árið [[2006]]. Rétt suður af göngunum er fossinn [[Mígandi]]. Múlagöng eru fjórðu elstu göng á Íslandi, á eftir [[Oddskarðsgöng]]um, [[Strákagöng]]um og [[Arnarnesgöng]]um. {{stubbur|samgöngur}} [[Flokkur:Íslensk jarðgöng]] [[Flokkur:Dalvíkurbyggð]] 3ib2abgvcht9oa6dybrdhdkjfdt0udn 1888659 1888658 2024-11-21T18:05:03Z Akigka 183 1888659 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Múlagöng-west2010.jpg|thumb|Múlagöng]] '''Ólafsfjarðargöng''' eða '''Múlagöng''' eru 3,4 [[kílómetri|km]] einbreið [[veggöng]] gegn um [[Ólafsfjarðarmúli|Ólafsfjarðarmúla]] sem voru tekin í notkun í [[desember]] [[1990]] og vígð [[1. mars]] [[1991]]. Þau leystu af hólmi [[Múlavegur|Múlaveginn]], ótryggan [[vegur|veg]] fyrir [[ólafsfjarðarmúli|Múlann]] og tengja saman [[Dalvík]] og [[Ólafsfjörður|Ólafsfjörð]] yst á [[Tröllaskagi|Tröllaskaga]]. Skömmu fyrir opnun Ólafsfjarðarganga samþykkti [[Alþingi]] að ráðast í gerð jarðganga sem myndu tengja [[Siglufjörður|Siglufjörð]] og Ólafsfjörð. Framkvæmdir við [[Héðinsfjarðargöng]] hófust árið [[2006]]. Rétt suður af göngunum er fossinn [[Mígandi]]. Múlagöng eru fjórðu elstu göng á Íslandi, á eftir [[Oddskarðsgöng]]um (1977), [[Strákagöng]]um (1967) og [[Arnarnesgöng]]um (1947). {{stubbur|samgöngur}} [[Flokkur:Íslensk jarðgöng]] [[Flokkur:Dalvíkurbyggð]] 8sprhfv859bd25s30nfc3woqubri6v7 0 64845 1888670 1840591 2024-11-21T20:24:52Z 178.78.252.98 1888670 wikitext text/x-wiki {{Fyrir|rómverska guðinn|Plútó (guð)}} {{reikistjarna | bakgrunnur = #DFDFDF | nafn = Plútó | tákn = [[Mynd:Pluto symbol (large orb, bold).svg|24px|⯓]] | mynd = Hydra, Charon and Pluto (19540320858).jpg | alt = | myndatexti = Plútó, Karon og Hydra. Myndir tekin af ''New Horizons''. | kyn = kvk | nefnt_eftir = [[Plútó (guð)|Plútó]] }} '''Plútó''' (tákn: [[File:Pluto symbol (large orb, bold).svg|16px|⯓]]<ref>{{cite web |url= https://www.jpl.nasa.gov/infographics/what-is-a-dwarf-planet |author= JPL/NASA |date= 2015-04-22 |website= Jet Propulsion Laboratory |title= What is a Dwarf Planet? |access-date= 2022-01-19}}</ref> og [[File:Pluto monogram (bold).svg|16px|♇]]<ref>{{cite book |editor=John Lewis |date=2004 |title=Physics and chemistry of the solar system |url=https://archive.org/details/physicschemistry00lewi_433 |edition= 2 |page=[https://archive.org/details/physicschemistry00lewi_433/page/n78 64] |publisher=Elsevier}}</ref>) er [[dvergreikistjarna]] í [[Kuiper-beltið|Kuiperbeltinu]], 2300 [[km]] í [[þvermál]]. Minnsta fjarlægð Plútós frá jörðu er um 4290 milljón kílómetrar og sú mesta um 7530. <ref>TÞ. [http://www.visindavefur.is/svar.asp?id=510 „Hvað er Plútó langt frá jörðu? “]. Vísindavefurinn 14.6.2000.</ref> Bandaríski [[stjörnufræði|stjörnufræðingurinn]] [[Clyde Tombaugh]] (1906-1997)<ref>Þorsteinn Þorsteinsson. [http://visindavefur.hi.is/svar.asp?id=5328 „Er Plútó ennþá flokkuð sem reikistjarna?“] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060110205617/http://visindavefur.hi.is/svar.asp?id=5328 |date=2006-01-10 }}. Vísindavefurinn 13.10.2005</ref> uppgötvaði Plútó árið [[1930]] en nafnið valdi hann eftir uppástungu 11 ára stúlku, Venetiu Burney (fædd Venetia Phair). [[Sporbaugur]] Plútós um [[sólin|sólu]] liggur ekki í sömu [[plan|sléttu]] og sporbaugar [[reikistjarna]]nna heldur hallar honum um 17 gráður miðað við sléttu þeirra. <ref>ÞV og ÖJ. [http://www.visindavefur.is/svar.asp?id=1415 „Eru brautir plánetanna samhliða eins og sett er fram í öllum bókum og bíómyndum? Er engin braut sem fer þvert á hinar?“]. Vísindavefurinn 23.3.2001.</ref> Ennfremur er sporbaugurinn óvenju ílangur og liggur að hluta fyrir innan sporbaug [[Neptúnus (reikistjarna)|Neptúnusar]]. <ref>Þorsteinn Þorsteinsson. [http://visindavefur.hi.is/svar.asp?id=5328 „Er Plútó ennþá flokkuð sem reikistjarna?“] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060110205617/http://visindavefur.hi.is/svar.asp?id=5328 |date=2006-01-10 }}. Vísindavefurinn 13.10.2005</ref> Árið 1988 uppgötvuðu vísindamenn hjá [[NASA]] að birta Plútós dofnaði lítils háttar þegar hann bar í [[stjarna|stjörnu]], en það var talið sanna að Plútó hefði [[lofthjúpur|lofthjúp]]. Plútó hefur fjóra [[fylgihnöttur|fylgihnetti]], en sá fyrsti sem fannst nefnist [[Karon]]. <ref>[http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/pluto/karon/ Karon (fylgitungl Plútó)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110129042827/http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/pluto/karon/ |date=2011-01-29 }} Stjörnufræðivefurinn 2010</ref> Karon er 900 km í þvermál og snúningstími hans um Plútó er sex sólarhringar. Hinir þrír fylgihnettirnir heita Nix, Hýdra og P4. Nix og Hýdra fundust í maí [[2005]] og tilvist þeirra var staðfest í febrúar [[2006]] en P4 í júlí 2011<ref>{{cite web |url=http://www.stjornuskodun.is/frettir/nr/470 |title=Hubblessjónaukinn finnur áður óþekkt tungl við Plútó |accessdate=20.07.2011 |archive-date=2011-07-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110722195551/http://www.stjornuskodun.is/frettir/nr/470 |url-status=dead }}</ref>. Plútó var lengi talin níunda [[reikistjarna]] [[sólkerfið|sólkerfisins]], eða frá [[1930]] til [[24. ágúst]] 2006, þegar samþykkt var eftir heitar umræður á þingi [[Alþjóðasamband stjörnufræðinga|Alþjóðasambands stjörnufræðinga]] að telja Plútó ekki lengur reikistjörnu, heldur ''dvergreikistjörnu''. Ástæðan var m.a. sú að Plútó er aðeins einn af þúsundum þekktra [[geimfyrirbæri|geimfyrirbæra]] í Kuiperbeltinu og sum eru líklega stærri en hann. Einnig er [[sporbaugur]] Plútós talsvert frábrugðinn sporbaugum reikistjarnanna. == Heimildir == * {{vefheimild|url=http://www.stjornuskodun.is/pluto|titill=Plútó (dvergreikistjarna)|mánuðurskoðað=6. júní|árskoðað=2009}} * Mitton, Jacqueline og Mitton, Simon. [[2000]]. ''Stjörnufræði fyrir byrjendur.'' [[Mál og Menning]], [[Reykjavík]]. * {{vefheimild|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/4596246.stm|titill=BBC News:The girl who named a planet|mánuðurskoðað=13. janúar|árskoðað=2006}} * {{vefheimild|url=http://www.physorg.com/news11093.html|titill=Hubble Confirms Two New Moons of Pluto|mánuðurskoðað=22. febrúar|árskoðað=2006}} == Tilvísanir == {{reflist}} == Tenglar == * [http://www.stjornuskodun.is/pluto Ítarlegar upplýsingar um Plútó á Stjörnufræðivefnum] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100424061103/http://www.stjornuskodun.is/pluto |date=2010-04-24 }} * [http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/pluto/karon/ Ítarlegar upplýsingar um Karon á Stjörnufræðivefnum] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110129042827/http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/pluto/karon/ |date=2011-01-29 }} * [http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/pluto/nix-og-hydra/ Ítarlegar upplýsingar um Nix og Hýdra á Stjörnufræðivefnum]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/geimferdir/new-horizons/ Ítarlegar upplýsingar um New Horizons á Stjörnufræðivefnum] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110127003806/http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/geimferdir/new-horizons |date=2011-01-27 }} * {{vísindavefurinn|2404|Á plánetan Plútó systurplánetu/hnött?}} * {{vísindavefurinn|5328|Er Plútó ennþá flokkuð sem reikistjarna?}} * {{vísindavefurinn|49330|Hefur einhver farið til Plútó?}} * [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2162620 ''Plútó - Nýja reikistjarnan og allar hinar''; grein í Heimskringlu 1932] {{Sólkerfið}} {{Stubbur|stjörnufræði}} [[Flokkur:Sólkerfið]] [[Flokkur:Dvergreikistjörnur]] 32xgtr4baya5goa0jzng07ko076rzzi 0 64846 1888672 1872231 2024-11-21T21:27:14Z 178.19.52.117 1888672 wikitext text/x-wiki {{Aðgreiningartengill}} {{Sjá einnig|Íslenski hesturinn{{!}}íslenska hestinn}} {{Taxobox | color = pink | name = Hestur | status = DOM | image = Finnhorse stallion.jpg | image_width = 250px | regnum = [[Dýraríkið]] (''Animalia'') | phylum = [[Seildýr]] (''Chordate'') | classis = [[Spendýr]] (''Mammalia'') | ordo = [[Hófdýr]] (''Perissodactyla'') | familia = [[Hestar]] (''Equidae'') | genus = [[Hestaættkvísl]] (''Equus'') | species = '''''E. caballus''''' | binomial = ''Equus caballus'' | binomial_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758 }} '''Hestur''' ([[fræðiheiti]]: ''Equus caballus'') er [[tegund]] stórra [[spendýr]]a af [[ættbálkur (líffræði)|ættbálki]] [[hófdýr]]a og eitt af sjö eftirlifandi tegundum af ''[[Equus]]''-ættkvíslinni. Hestur eru svi heitir Hestar hafa skipt miklu máli í mótun samgangna og vinnutækja í heiminum. Talið er að hestur nútímans hafi verið fyrst notaður til að auðvelda manninum vinnu sína um 2000 f. Kr. Í dag er hesturinn meira notaður sem [[húsdýr]] og [[tómstundagaman]] en í [[þriðji heimurinn|þriðja heiminum]] er hann enn mikið notaður við ýmis störf, sérstaklega í [[landbúnaður|landbúnaði]]. [[Íslenski hesturinn]] er smærri en mörg önnur hestakyn. == Lífeðlisfræði == Líffæra- og lífeðlisfræði hestsins eru mjög lík eða eins milli tegunda. Þó eru til frávik s.s. í arabíska gæðingnum sem hefur færri hryggjarliði en aðrar tegundir. Stærð tegundanna er mjög breytileg sem og atferli og búsvæði. === Aldur === Lífaldur hests fer eftir kyni (tegund), umhverfi og erfðum. Í dag lifa hestar gjarnan til 25 til 30 ára aldurs en hestar í villtum stóðum lifa gjarnan styttra enda kljást þeir þar við náttúrulegt val. Elsti hesturinn er talinn hafa verið „Old Billy“ sem lifði til 62 ára aldurs.<ref>{{Vefheimild|url=http://www.fbresearch.org/HorseFacts/Facts/|titill=The Mane Facts About Horse Health|mánuðurskoðað=5. mars|árskoðað=2007}}</ref> === Stærð === [[Mynd:Horse-and-pony.jpg|thumb|250 px|Stærðarmunur á hrossakynjum]] Hrossakynjum er skipt í tvo flokka eftir stærð; smáhesta og hesta. Hæðin er mæld á herðakambi og smáhestar kallast þeir hestar sem ná ekki 147 cm hæð. Skiptingin er þó ekki algild og er t.d. umdeilt hvort [[íslenski hesturinn]] sé hestur eða smáhestur. Þannig þarf einnig að fylgja byggingu og getu hesta til að ákvarða í hvorn flokkinn þeir falla í. Minnsta viðurkennda hrossategundin í heiminum er [[Falabella]] en stærsta er [[Skírir]] (e. ''Shire''). Stærsti einstaklingurinn var Sampson, síðar Mammoth, af Skíriskyni, sem náði 2.20 m hæð. Minnsti einstaklingurinn var Thumbelina (íslenska:''Þumalína'') sem þjáist af vaxtarstöðnun. Hún er 43 cm há á herðakamb.<ref>{{Vefheimild|url=http://www.dailymail.co.uk/pages/live/articles/news/news.html?in_article_id=409317&in_page_id=1770|titill=„Meet Thumbelina, the World's Smallest Horse“ í ''Daily Mail''|mánuðurskoðað=5. mars|árskoðað=2007}}</ref> == Atferli == [[Mynd:Mustang Utah 2005 2.jpg|thumb|left|[[Mustang]]hestar í [[Utah]]]] Hesturinn er [[Hópdýr|hóp-]] og [[flóttadýr]] og hefur alla tíð verið veiddur af [[rándýr]]um. Eðli hans er því að flýja frá öllum hættum og þeir halda sig saman í hóp sem kallast [[stóð]]. Ef engin er undankomuleiðin snúa hestar sér til árásar eða varnar. Hross halda sig saman í hóp og eru nokkuð föst á það að fylgja stóðinu eða leiðtoganum en hestar hafa mikla hvöt til að velja sér leiðtoga. Þetta getur maðurinn nýtt sér við tamningar og þjálfun hestsins. Hestar hafa samskipti hver við annan með líkamstjáningu og hneggi. === Stóðlífið === Stóðið samanstendur af [[Stóðhestur|stóðhesti]] og [[Stóðmeri|stóðmerum]] auk afkvæma. Oft eru yngri graðhestar með í hópnum sem slást um tign í goggunarröðinni. Oftast er það elsta merin sem stjórnar hópnum í leit að fæðu og skjóli. Hún þekkist af því að hún lætur flest hrossin éta á undan sér, ef lítið er um mat, en nýtur samt mestu virðingar allra hrossanna í stóðinu. Hún fer fyrir hópnum og velur bestu og öruggustu leiðina milli beitarsvæða. Þegar hrossahópar eða stóð hvílast eru jafnan 1 til 2 sem standa og „halda vörð“ fyrir rándýrum. Hestar geta sofið standandi en gera það yfirleitt ekki nema á daginn, þá í stutta stund í einu. Á næturnar sofa þeir liggjandi. Hestur í afslöppun hvílir gjarnan aðra afturlöppina og neðri flipinn hangir slakur. Auk þess eru augun lokuð og hesturinn virðist sofa. Folöld fæðast venjulega á vorin eftir 336 daga langa meðgöngu og kallast það að merin ''kasti''. Folöldin kallast ''merfolald'' og ''hestfolald'' eftir kynjum. Fleirburar eru sjaldgæfir, en þó koma tvíburar fyrir. Merar eru þeim eiginleikum gæddar að geta gengið lengur með folaldið ef hart er í ári og gengið þá allt að 365 daga meðgöngu. Þetta er algengt á kaldari svæðum, svo sem á [[Ísland]]i, vegna þess hve vorhret eru algeng. == Þróun == [[Mynd:Cheval de Przewalski.jpg|thumb|250 px|Prezewalski-hestur í Mongólíu]] Elstu vísbendingar um að hesturinn hafi komið frá Mið-Asíu eru frá því um 4.000 f. Kr. en talið er að hófdýr hafi þróast fyrir um 10 milljón árum síðan, eftir að [[Risaeðla|risaeðlurnar]] dóu út. Þau voru helstu spendýrin fram á [[míósen]]-tímabilið þegar [[klaufdýr]] þróuðust til að nýta grasfæðu betur en þau höfðu áður gert. Hesturinn þróaðist frá því að vera með 5 tær ([[klauf]]ir) niður í 4, 3 og loks eina tá á míósen. Hestar með fleiri tær lifðu í deiglendara landi og sukku því ekki í blautan jarðveginn. Einnig breyttist fæða hestsins og hætti hann að vera laufæta í [[Skógur|skógum]] og [[kjarr]]i og fór að éta gras á sléttum meginlandanna. Fæðan varð trénismeiri og því þróaðist [[meltingarkerfi]]ð svo það gæti tekið við grófara æti. Á [[pleistósen]] stækkaði hesturinn til muna og missti 2. og 4. tána ásamt því að hann leitaði frekar út á gresjurnar í fæðuleit. Hliðartærnar minnkuðu hjá ''[[Hipparion]]'' og eina sem eftir lifir af þeim eru [[griffilbein]]in sem nútímahestar nota ekki, en eru þó til staðar. == Notkun == [[Mynd:Dutch Draught.jpg|thumb|250 px|Hollenskur dráttarhestur]] Hestar eru hafðir til margs konar nota, hvort sem það er sem tómstundagaman, til vinnu eða afurða. Hestar voru helstu vopn [[her]]ja fyrir [[Iðnbyltingin|iðnbyltinguna]] og eru einnig notaðir til sjúkraþjálfunar og í ýmsum meðferðum. === Tómstundagaman === Hestar eru notaðir til útreiða og sem félagar manna og annarra dýra, s.s. [[Nautgripur|nautgripa]] og [[Asni|asna]]. Útreiðar í náttúrunni eru stundaðar um allan heim, hvort sem það er útúrdúr fyrir keppnishesta eða fyrir hinn almenna reiðmann. === Keppnir === [[Mynd:Campeonato Argentino de Polo 2010 - 5237109478 e7ed034169 o.jpg|thumb|250 px|Hestar eru einnig notuð í íþróttum]] Keppt er í ýmsum flokkum og gerðum keppna. Helstu keppnirnar eru [[hindrunarstökk]], [[fimi]] og [[veðhlaup]]. Bandarískar búgreinakeppnir á borð við „tunnuhlaup“ og „fánareið“ eru vinsælar vestanhafs og hin besta skemmtun fyrir áhorfendur. Á [[Íslenski hesturinn|íslenska hestinum]] er keppt í gangtegundum, A- og B-flokki og [[tölt]]i auk [[Skeið (gangtegund)|skeið-spretta]]. [[Þolreið]] er einnig vinsæl. === Vinna === [[Mynd:Policja konna Poznań.jpg|thumb|left|Lögregluþjónn á hesti í [[Poznań]] í [[Pólland]]i]] Margar atvinnugreinar vinna við eða nota hesta við vinnu sína. Ef frátaldir eru [[Tamningamaður|tamningamenn]], þjálfarar og [[Dýralæknir|dýralæknar]] nota margar lögregludeildir hesta við störf sín. Bændur og skógarhöggsmenn um allan heim hafa notað hesta til dráttar og gera enn. Í [[Þróunarríki|þróunarríkjum]] eru hestar enn mikið notaðir þó að dregið hafi úr notkun þeirra í atvinnulífi [[Iðnríki|iðnríkjanna]]. === Afurðir === Afurðir hrossa eru kjöt, [[kaplamjólk]], skinn og húðir. Kaplamjólk og blóð hrossa er notað við matargerð í [[Mongólía|Mongólíu]]. Blóð úr fylfullum hryssum og fylsugum (þeir hryssur sem hafa folald á spena) er notað í frjósemislyf innan búfjárræktar. Hrosshár, þ.e. taglhár, eru notuð í fiðluboga og boga á öðrum álíka [[Hljóðfæri|hljóðfærum]]. Hyrni hófanna er notað til gerðar á hóflími, til að laga sprungur og holur í hófum lifandi hrossa. Skinn og húðir eru nýttar í klæði og efni. == Orðaforði == === Gangtegundir === * '''Fet''' er fjórtakta gangtegund, sú hægasta. Fluttur er ein fótur í einu, byrjað á öðrum hvorum afturfæti, síðan framfæti sömu hliðar, næst afturfæti hinnar hliðar hestsins og loks sá framfótur sem ekki hefur hreyfst. Gott fet felst í því að afturfætur stígi í eða vel framfyrir spor framfótar. * '''Brokk''' er tvítakta gangtegund með svifi, þ.e. tveir skástæðir fætur (t.d. vinstri aftur og hægri fram) fylgjast að og stíga samtímis í jörðina. Brokk getur verið bæði róleg og ferðarmikið. Að ''stíga brokkið'' kallast það þegar knapinn rís upp úr hnakknum í takt við hestinn, situr og stígur sitt á hvað. Þetta er gert t.d. ef hesturinn er mjög hastur eða til að hjálpa hestinum með að halda jafnvægi og takti á brokkinu. [[Mynd:Muybridge race horse animated.gif|thumb|150px|Hestur á stökki]] * '''Stökk''' er þrítakta gangtegund. Fyrst stígur í jörðina annar afturfótur, svo samtímis hinn afturfóturinn og skástæður framfótur og loks samstæður framfótur (t.d. hægri aftur, vinstri aftur og hægri fram og loks vinstri fram). Sá framfótur sem teygir sig lengra fram (lendir seinastur í jörðinni) er sá sem leiðir stökkið og kallast stökkið hægra- eða vinstrastökk eftir því. Þegar riðið er á hring, ferning eða sporbaug er innri fótur alltaf sá sem teygir sig framar. Eftirfarandi eru gangtegundir sem ekki öll hestakyn hafa: * '''[[Tölt]]''' (sjá sérgrein) * '''[[Skeið (gangtegund)|Skeið]]''' (sjá sérgrein) * '''Corto, largo, fino''' eru gangtegundir [[perú]]ska [[Paso Fino]]-hestsins. Corto líkist mest brokki hvað hraða varðar, largo er framgripsmeira og hraðara og fino er samansafnað, þ.e. hesturinn teygir afturfæturnar vel innundir búkinn. === Aldur og kyn === * '''folald''' er afkvæmi hests. Folald er unghestur undir eins árs aldri. * '''geldingur''' er vanaður hestur. * '''graðhestur''' (einnig nefndur '''sönghestur''') óvanaður hestur, stóðhestur. * '''meri''' kvenkyns hestur, fullorðinn. * '''tryppi''' er unghestur, 1-4 vetra, þó mismunandi eftir tegundum. Tryppin öðlast ''hests''heitið þegar þau hafa verið tamin og eru þroskuð bæði líkamlega og andlega. * '''vetrungur''' ársgamall hestur. Orðið er óháð kyni. === Líkamsbygging === * '''aurhorn''' (einnig nefnt '''hófþorn''', '''vaðhorn''' eða '''saurhorn''') er hornkörtur á innanverðum framfótum hesta. * '''bógur''' er á framparti hestsins, á báðum hliðum. Hann er upp af framfæti og neðan hálsins. * '''fax og toppur''' sítt og gróft hár á hálsi og enni hestsins. * '''herðakambur''' er hæsti punktur á baki hestins. Hann er notaður þegar hæð hestsins er mæld með stangarmáli. * '''herðatoppur''' er aftasti hluti faxins. * '''hófur''' er neðsti hluti allra fóta. Hann er gerður úr hyrni og vex eins og neglur á mönnum.Hófurinn er úr mjúku efni og slitnar á hörðu undirlagi ef hesturinn er ekki [[járning|járnaður]]. Sjá [[Hófur|sérgrein]] fyrir frekari upplýsingar. * '''hækill''' er liðmót á afturfótum, milli læris og fótleggs. * '''kjúka''' er liðamót á öllum fótum, neðstu liðamótin. Aftan á þeim er hárbrúskur sem kallast [[hófskegg]]. Kjúkan deyfir högg upp í fótinn og spyrnir þegar hesturinn gengur. * '''konungsnef''' er hækilbeinið á afturfæti. * '''lend''' er ofan á afturparti hestsins, hæsti hluti yfir afturfótunum. Þar eru miklir vöðvar sem drífa hestinn áfram þegar hann hleypur, sérstaklega á íslenska hestinum sem notar afturpartinn mjög mikið. * '''tagl''' er sítt hár sem samsvarar faxinu er á enda rófubeinsins. === Litir === [[Mynd:Knabstrupper Baron.jpg|thumb|Grádoppóttur [[Knabstrup]]hestur]] [[Mynd:Horse close.jpg|thumb|Jarpskjótt-, blesóttur hestur]] * '''brúnn/svartur''': ekki eru menn á eitt sáttir um það hvort hross séu svört eða ekki. Brún hross eru brún á búk með brúnt fax og tagl. Bæði fax og búkur geta upplitast af sól. Svört hross hins vegar eru tinnusvört og upplitast ekki. * '''grár''' gráir hestar fæðast í grunnlitum en lýsast svo með aldrinum vegna erfðaeiginleika. Mjög dökk-gráir hestar með hringamynstur kallast '''stein-''' eða '''apalgráir''' en mjög ljósir, jafnvel alveg hvítir eru ljósgráir. * '''jarpur''': jarpt hross er með rauð- eða brúnleitan búk og svart fax og tagl. Búkurinn getur verið annað hvort fagur rauður og kallast liturinn þá '''rauðjarpur''', eða verið brúnn og kallast þá ýmist '''korgjarpur''' eða '''dökkjarpur'''. * '''leirljós''': leirljós hestur er ljós á búk og með samlitt fax eða jafnvel ljósara. Hann hefur gylltan blæ yfir sér. * '''litföróttur''': Litförótt lýsir sér þannig að hrossið hefur sinn tiltekna grunnlit en verður árstíðabundið grár því undirhárin eru grá en vindhárin í grunnlit hestsins. * '''moldóttur''': Moldóttur hestur er með gul-brúnan búk og svart fax og mön á baki að auki. Mjög dökkir moldóttir hestar kallast '''draugmoldóttir'''. * '''móálóttur''': Móálóttir hestar eru með silfurgráan búk og svart fax og tagl. Í faxinu getur verið eitthvað um ljós-brún hár. * '''rauður''': rauður hestur er með rauðleitan búk, jafnvel mjög ljósan eða dökkan. Ef hesturinn hefur gulleitt fax að auki kallast faxið [[glófext]]. * '''skjóttur''': Skjóttir litir fyrirfinnast í öllum grunnlitum. Þeir stafa af því að litarefni vantar í frumurnar á þeim skellum sem eru hvítar. Algengast eru '''rauð-''' og '''brúnskjótt''' hross. '''Önnur einkenni''' * '''blesa''' er hvít rönd í andliti sem nær frá enni niður á flipa. Sé blesan mjög breið er hesturinn breiðblesóttur og jafnvel glámblesóttur ef hvíti liturinn nær út fyrir augun og augun eru annað hvort blá (hringeygður) eða með vagli. * '''hosa''' er hvít skella á fæti en nær lengra upp en sokkur, jafnvel upp fyrir hné/hækil. * '''hringeygur''' hestur hefur blátt auga og hvítan hring í því yst. * '''leisti''' er stutt hvít skella á fæti, nær ekki upp fyrir kjúku. * '''sokkur''' er hvít skella neðst á fæti. Sokkur nær upp á miðjan fótlegg. * '''stjarna''' er hvítur hringur eða stjarna í enni. Bletturinn getur verið ýmist stór eða lítill, reglulegur eða óreglulegur að lögun. Sé mjó rönd niður úr stjörnunni kallast hún halastjarna. * '''tvístjarna''' er þegar stjarna í enni og önnur á snoppu koma saman. Jafnvel er til þrístjörnótt en það er sjaldgæfara. * '''vagl í auga''' er lítil hvít skella í auga hests. == Frægir hestar == * Búkífalos - hestur [[Alexander mikli|Alexanders mikla]] * El Morzillo - hestur [[Hernando Cortés]]ar hershöfðingja. * [[Fagri Blakkur]] - hestur í samnefndri skáldsögu. * Incitatus - uppáhalds hestur [[Calígúla|Calígúlu]] keisara * Léttfeti - hestur [[Lukku Láki|Lukku Láka]] * Litli kall (''lilla gubben'') - hestur [[Lína Langsokkur|Línu Langsokks]] * Milton - frægur hindrunarstökkshestur. * [[Seabiscuit]] - veðhlaupahestur. * [[Sleipnir]] - áttfættur hestur [[Óðinn|Óðins]] * Trigger - hestur [[Roy Rogers]] == Tilvísanir == <references/> == Heimildir == * Helgi Sigurðsson dýralæknir. 2001. ''Hestaheilsa.'' Eiðfaxi, Reykjavík. * {{wpheimild | tungumál = en | titill = Horse | mánuðurskoðað = 17. október | árskoðað = 2005}} == Tenglar == * [http://www.timarit.is/?issueID=419154&pageSelected=0&lang=0 ''Dagur hestsins''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1966] * [http://www.timarit.is/?issueID=337941&pageSelected=32&lang=0 ''Hestaþing fornmanna''; grein í Eimreiðinni 1903] [[Flokkur:Hestar| ]] rszsypgrye7lb6bj7l8tjr85nwcn9aa 1888673 1888672 2024-11-21T21:28:42Z 178.19.52.117 1888673 wikitext text/x-wiki {{Aðgreiningartengill}} {{Sjá einnig|Íslenski hesturinn{{!}}íslenska hestinn}} {{Taxobox | color = pink | name = Hestur | status = DOM | image = Finnhorse stallion.jpg | image_width = 250px | regnum = [[Dýraríkið]] (''Animalia'') | phylum = [[Seildýr]] (''Chordate'') | classis = [[Spendýr]] (''Mammalia'') | ordo = [[Hófdýr]] (''Perissodactyla'') | familia = [[Hestar]] (''Equidae'') | genus = [[Hestaættkvísl]] (''Equus'') | species = '''''E. caballus''''' | binomial = ''Equus caballus'' | binomial_authority = [[Carolus Linnaeus|Linnaeus]], 1758 }} '''Hestur''' ([[fræðiheiti]]: ''Equus caballus'') er [[tegund]] stórra [[spendýr]]a af [[ættbálkur (líffræði)|ættbálki]] [[hófdýr]]a og eitt af sjö eftirlifandi tegundum af ''[[Equus]]''-ættkvíslinni. Hestar hafa skipt miklu máli í mótun samgangna og vinnutækja í heiminum. Talið er að hestur nútímans hafi verið fyrst notaður til að auðvelda manninum vinnu sína um 2000 f. Kr. Í dag er hesturinn meira notaður sem [[húsdýr]] og [[tómstundagaman]] en í [[þriðji heimurinn|þriðja heiminum]] er hann enn mikið notaður við ýmis störf, sérstaklega í [[landbúnaður|landbúnaði]]. [[Íslenski hesturinn]] er smærri en mörg önnur hestakyn. == Lífeðlisfræði == Líffæra- og lífeðlisfræði hestsins eru mjög lík eða eins milli tegunda. Þó eru til frávik s.s. í arabíska gæðingnum sem hefur færri hryggjarliði en aðrar tegundir. Stærð tegundanna er mjög breytileg sem og atferli og búsvæði. === Aldur === Lífaldur hests fer eftir kyni (tegund), umhverfi og erfðum. Í dag lifa hestar gjarnan til 25 til 30 ára aldurs en hestar í villtum stóðum lifa gjarnan styttra enda kljást þeir þar við náttúrulegt val. Elsti hesturinn er talinn hafa verið „Old Billy“ sem lifði til 62 ára aldurs.<ref>{{Vefheimild|url=http://www.fbresearch.org/HorseFacts/Facts/|titill=The Mane Facts About Horse Health|mánuðurskoðað=5. mars|árskoðað=2007}}</ref> === Stærð === [[Mynd:Horse-and-pony.jpg|thumb|250 px|Stærðarmunur á hrossakynjum]] Hrossakynjum er skipt í tvo flokka eftir stærð; smáhesta og hesta. Hæðin er mæld á herðakambi og smáhestar kallast þeir hestar sem ná ekki 147 cm hæð. Skiptingin er þó ekki algild og er t.d. umdeilt hvort [[íslenski hesturinn]] sé hestur eða smáhestur. Þannig þarf einnig að fylgja byggingu og getu hesta til að ákvarða í hvorn flokkinn þeir falla í. Minnsta viðurkennda hrossategundin í heiminum er [[Falabella]] en stærsta er [[Skírir]] (e. ''Shire''). Stærsti einstaklingurinn var Sampson, síðar Mammoth, af Skíriskyni, sem náði 2.20 m hæð. Minnsti einstaklingurinn var Thumbelina (íslenska:''Þumalína'') sem þjáist af vaxtarstöðnun. Hún er 43 cm há á herðakamb.<ref>{{Vefheimild|url=http://www.dailymail.co.uk/pages/live/articles/news/news.html?in_article_id=409317&in_page_id=1770|titill=„Meet Thumbelina, the World's Smallest Horse“ í ''Daily Mail''|mánuðurskoðað=5. mars|árskoðað=2007}}</ref> == Atferli == [[Mynd:Mustang Utah 2005 2.jpg|thumb|left|[[Mustang]]hestar í [[Utah]]]] Hesturinn er [[Hópdýr|hóp-]] og [[flóttadýr]] og hefur alla tíð verið veiddur af [[rándýr]]um. Eðli hans er því að flýja frá öllum hættum og þeir halda sig saman í hóp sem kallast [[stóð]]. Ef engin er undankomuleiðin snúa hestar sér til árásar eða varnar. Hross halda sig saman í hóp og eru nokkuð föst á það að fylgja stóðinu eða leiðtoganum en hestar hafa mikla hvöt til að velja sér leiðtoga. Þetta getur maðurinn nýtt sér við tamningar og þjálfun hestsins. Hestar hafa samskipti hver við annan með líkamstjáningu og hneggi. === Stóðlífið === Stóðið samanstendur af [[Stóðhestur|stóðhesti]] og [[Stóðmeri|stóðmerum]] auk afkvæma. Oft eru yngri graðhestar með í hópnum sem slást um tign í goggunarröðinni. Oftast er það elsta merin sem stjórnar hópnum í leit að fæðu og skjóli. Hún þekkist af því að hún lætur flest hrossin éta á undan sér, ef lítið er um mat, en nýtur samt mestu virðingar allra hrossanna í stóðinu. Hún fer fyrir hópnum og velur bestu og öruggustu leiðina milli beitarsvæða. Þegar hrossahópar eða stóð hvílast eru jafnan 1 til 2 sem standa og „halda vörð“ fyrir rándýrum. Hestar geta sofið standandi en gera það yfirleitt ekki nema á daginn, þá í stutta stund í einu. Á næturnar sofa þeir liggjandi. Hestur í afslöppun hvílir gjarnan aðra afturlöppina og neðri flipinn hangir slakur. Auk þess eru augun lokuð og hesturinn virðist sofa. Folöld fæðast venjulega á vorin eftir 336 daga langa meðgöngu og kallast það að merin ''kasti''. Folöldin kallast ''merfolald'' og ''hestfolald'' eftir kynjum. Fleirburar eru sjaldgæfir, en þó koma tvíburar fyrir. Merar eru þeim eiginleikum gæddar að geta gengið lengur með folaldið ef hart er í ári og gengið þá allt að 365 daga meðgöngu. Þetta er algengt á kaldari svæðum, svo sem á [[Ísland]]i, vegna þess hve vorhret eru algeng. == Þróun == [[Mynd:Cheval de Przewalski.jpg|thumb|250 px|Prezewalski-hestur í Mongólíu]] Elstu vísbendingar um að hesturinn hafi komið frá Mið-Asíu eru frá því um 4.000 f. Kr. en talið er að hófdýr hafi þróast fyrir um 10 milljón árum síðan, eftir að [[Risaeðla|risaeðlurnar]] dóu út. Þau voru helstu spendýrin fram á [[míósen]]-tímabilið þegar [[klaufdýr]] þróuðust til að nýta grasfæðu betur en þau höfðu áður gert. Hesturinn þróaðist frá því að vera með 5 tær ([[klauf]]ir) niður í 4, 3 og loks eina tá á míósen. Hestar með fleiri tær lifðu í deiglendara landi og sukku því ekki í blautan jarðveginn. Einnig breyttist fæða hestsins og hætti hann að vera laufæta í [[Skógur|skógum]] og [[kjarr]]i og fór að éta gras á sléttum meginlandanna. Fæðan varð trénismeiri og því þróaðist [[meltingarkerfi]]ð svo það gæti tekið við grófara æti. Á [[pleistósen]] stækkaði hesturinn til muna og missti 2. og 4. tána ásamt því að hann leitaði frekar út á gresjurnar í fæðuleit. Hliðartærnar minnkuðu hjá ''[[Hipparion]]'' og eina sem eftir lifir af þeim eru [[griffilbein]]in sem nútímahestar nota ekki, en eru þó til staðar. == Notkun == [[Mynd:Dutch Draught.jpg|thumb|250 px|Hollenskur dráttarhestur]] Hestar eru hafðir til margs konar nota, hvort sem það er sem tómstundagaman, til vinnu eða afurða. Hestar voru helstu vopn [[her]]ja fyrir [[Iðnbyltingin|iðnbyltinguna]] og eru einnig notaðir til sjúkraþjálfunar og í ýmsum meðferðum. === Tómstundagaman === Hestar eru notaðir til útreiða og sem félagar manna og annarra dýra, s.s. [[Nautgripur|nautgripa]] og [[Asni|asna]]. Útreiðar í náttúrunni eru stundaðar um allan heim, hvort sem það er útúrdúr fyrir keppnishesta eða fyrir hinn almenna reiðmann. === Keppnir === [[Mynd:Campeonato Argentino de Polo 2010 - 5237109478 e7ed034169 o.jpg|thumb|250 px|Hestar eru einnig notuð í íþróttum]] Keppt er í ýmsum flokkum og gerðum keppna. Helstu keppnirnar eru [[hindrunarstökk]], [[fimi]] og [[veðhlaup]]. Bandarískar búgreinakeppnir á borð við „tunnuhlaup“ og „fánareið“ eru vinsælar vestanhafs og hin besta skemmtun fyrir áhorfendur. Á [[Íslenski hesturinn|íslenska hestinum]] er keppt í gangtegundum, A- og B-flokki og [[tölt]]i auk [[Skeið (gangtegund)|skeið-spretta]]. [[Þolreið]] er einnig vinsæl. === Vinna === [[Mynd:Policja konna Poznań.jpg|thumb|left|Lögregluþjónn á hesti í [[Poznań]] í [[Pólland]]i]] Margar atvinnugreinar vinna við eða nota hesta við vinnu sína. Ef frátaldir eru [[Tamningamaður|tamningamenn]], þjálfarar og [[Dýralæknir|dýralæknar]] nota margar lögregludeildir hesta við störf sín. Bændur og skógarhöggsmenn um allan heim hafa notað hesta til dráttar og gera enn. Í [[Þróunarríki|þróunarríkjum]] eru hestar enn mikið notaðir þó að dregið hafi úr notkun þeirra í atvinnulífi [[Iðnríki|iðnríkjanna]]. === Afurðir === Afurðir hrossa eru kjöt, [[kaplamjólk]], skinn og húðir. Kaplamjólk og blóð hrossa er notað við matargerð í [[Mongólía|Mongólíu]]. Blóð úr fylfullum hryssum og fylsugum (þeir hryssur sem hafa folald á spena) er notað í frjósemislyf innan búfjárræktar. Hrosshár, þ.e. taglhár, eru notuð í fiðluboga og boga á öðrum álíka [[Hljóðfæri|hljóðfærum]]. Hyrni hófanna er notað til gerðar á hóflími, til að laga sprungur og holur í hófum lifandi hrossa. Skinn og húðir eru nýttar í klæði og efni. == Orðaforði == === Gangtegundir === * '''Fet''' er fjórtakta gangtegund, sú hægasta. Fluttur er ein fótur í einu, byrjað á öðrum hvorum afturfæti, síðan framfæti sömu hliðar, næst afturfæti hinnar hliðar hestsins og loks sá framfótur sem ekki hefur hreyfst. Gott fet felst í því að afturfætur stígi í eða vel framfyrir spor framfótar. * '''Brokk''' er tvítakta gangtegund með svifi, þ.e. tveir skástæðir fætur (t.d. vinstri aftur og hægri fram) fylgjast að og stíga samtímis í jörðina. Brokk getur verið bæði róleg og ferðarmikið. Að ''stíga brokkið'' kallast það þegar knapinn rís upp úr hnakknum í takt við hestinn, situr og stígur sitt á hvað. Þetta er gert t.d. ef hesturinn er mjög hastur eða til að hjálpa hestinum með að halda jafnvægi og takti á brokkinu. [[Mynd:Muybridge race horse animated.gif|thumb|150px|Hestur á stökki]] * '''Stökk''' er þrítakta gangtegund. Fyrst stígur í jörðina annar afturfótur, svo samtímis hinn afturfóturinn og skástæður framfótur og loks samstæður framfótur (t.d. hægri aftur, vinstri aftur og hægri fram og loks vinstri fram). Sá framfótur sem teygir sig lengra fram (lendir seinastur í jörðinni) er sá sem leiðir stökkið og kallast stökkið hægra- eða vinstrastökk eftir því. Þegar riðið er á hring, ferning eða sporbaug er innri fótur alltaf sá sem teygir sig framar. Eftirfarandi eru gangtegundir sem ekki öll hestakyn hafa: * '''[[Tölt]]''' (sjá sérgrein) * '''[[Skeið (gangtegund)|Skeið]]''' (sjá sérgrein) * '''Corto, largo, fino''' eru gangtegundir [[perú]]ska [[Paso Fino]]-hestsins. Corto líkist mest brokki hvað hraða varðar, largo er framgripsmeira og hraðara og fino er samansafnað, þ.e. hesturinn teygir afturfæturnar vel innundir búkinn. === Aldur og kyn === * '''folald''' er afkvæmi hests. Folald er unghestur undir eins árs aldri. * '''geldingur''' er vanaður hestur. * '''graðhestur''' (einnig nefndur '''sönghestur''') óvanaður hestur, stóðhestur. * '''meri''' kvenkyns hestur, fullorðinn. * '''tryppi''' er unghestur, 1-4 vetra, þó mismunandi eftir tegundum. Tryppin öðlast ''hests''heitið þegar þau hafa verið tamin og eru þroskuð bæði líkamlega og andlega. * '''vetrungur''' ársgamall hestur. Orðið er óháð kyni. === Líkamsbygging === * '''aurhorn''' (einnig nefnt '''hófþorn''', '''vaðhorn''' eða '''saurhorn''') er hornkörtur á innanverðum framfótum hesta. * '''bógur''' er á framparti hestsins, á báðum hliðum. Hann er upp af framfæti og neðan hálsins. * '''fax og toppur''' sítt og gróft hár á hálsi og enni hestsins. * '''herðakambur''' er hæsti punktur á baki hestins. Hann er notaður þegar hæð hestsins er mæld með stangarmáli. * '''herðatoppur''' er aftasti hluti faxins. * '''hófur''' er neðsti hluti allra fóta. Hann er gerður úr hyrni og vex eins og neglur á mönnum.Hófurinn er úr mjúku efni og slitnar á hörðu undirlagi ef hesturinn er ekki [[járning|járnaður]]. Sjá [[Hófur|sérgrein]] fyrir frekari upplýsingar. * '''hækill''' er liðmót á afturfótum, milli læris og fótleggs. * '''kjúka''' er liðamót á öllum fótum, neðstu liðamótin. Aftan á þeim er hárbrúskur sem kallast [[hófskegg]]. Kjúkan deyfir högg upp í fótinn og spyrnir þegar hesturinn gengur. * '''konungsnef''' er hækilbeinið á afturfæti. * '''lend''' er ofan á afturparti hestsins, hæsti hluti yfir afturfótunum. Þar eru miklir vöðvar sem drífa hestinn áfram þegar hann hleypur, sérstaklega á íslenska hestinum sem notar afturpartinn mjög mikið. * '''tagl''' er sítt hár sem samsvarar faxinu er á enda rófubeinsins. === Litir === [[Mynd:Knabstrupper Baron.jpg|thumb|Grádoppóttur [[Knabstrup]]hestur]] [[Mynd:Horse close.jpg|thumb|Jarpskjótt-, blesóttur hestur]] * '''brúnn/svartur''': ekki eru menn á eitt sáttir um það hvort hross séu svört eða ekki. Brún hross eru brún á búk með brúnt fax og tagl. Bæði fax og búkur geta upplitast af sól. Svört hross hins vegar eru tinnusvört og upplitast ekki. * '''grár''' gráir hestar fæðast í grunnlitum en lýsast svo með aldrinum vegna erfðaeiginleika. Mjög dökk-gráir hestar með hringamynstur kallast '''stein-''' eða '''apalgráir''' en mjög ljósir, jafnvel alveg hvítir eru ljósgráir. * '''jarpur''': jarpt hross er með rauð- eða brúnleitan búk og svart fax og tagl. Búkurinn getur verið annað hvort fagur rauður og kallast liturinn þá '''rauðjarpur''', eða verið brúnn og kallast þá ýmist '''korgjarpur''' eða '''dökkjarpur'''. * '''leirljós''': leirljós hestur er ljós á búk og með samlitt fax eða jafnvel ljósara. Hann hefur gylltan blæ yfir sér. * '''litföróttur''': Litförótt lýsir sér þannig að hrossið hefur sinn tiltekna grunnlit en verður árstíðabundið grár því undirhárin eru grá en vindhárin í grunnlit hestsins. * '''moldóttur''': Moldóttur hestur er með gul-brúnan búk og svart fax og mön á baki að auki. Mjög dökkir moldóttir hestar kallast '''draugmoldóttir'''. * '''móálóttur''': Móálóttir hestar eru með silfurgráan búk og svart fax og tagl. Í faxinu getur verið eitthvað um ljós-brún hár. * '''rauður''': rauður hestur er með rauðleitan búk, jafnvel mjög ljósan eða dökkan. Ef hesturinn hefur gulleitt fax að auki kallast faxið [[glófext]]. * '''skjóttur''': Skjóttir litir fyrirfinnast í öllum grunnlitum. Þeir stafa af því að litarefni vantar í frumurnar á þeim skellum sem eru hvítar. Algengast eru '''rauð-''' og '''brúnskjótt''' hross. '''Önnur einkenni''' * '''blesa''' er hvít rönd í andliti sem nær frá enni niður á flipa. Sé blesan mjög breið er hesturinn breiðblesóttur og jafnvel glámblesóttur ef hvíti liturinn nær út fyrir augun og augun eru annað hvort blá (hringeygður) eða með vagli. * '''hosa''' er hvít skella á fæti en nær lengra upp en sokkur, jafnvel upp fyrir hné/hækil. * '''hringeygur''' hestur hefur blátt auga og hvítan hring í því yst. * '''leisti''' er stutt hvít skella á fæti, nær ekki upp fyrir kjúku. * '''sokkur''' er hvít skella neðst á fæti. Sokkur nær upp á miðjan fótlegg. * '''stjarna''' er hvítur hringur eða stjarna í enni. Bletturinn getur verið ýmist stór eða lítill, reglulegur eða óreglulegur að lögun. Sé mjó rönd niður úr stjörnunni kallast hún halastjarna. * '''tvístjarna''' er þegar stjarna í enni og önnur á snoppu koma saman. Jafnvel er til þrístjörnótt en það er sjaldgæfara. * '''vagl í auga''' er lítil hvít skella í auga hests. == Frægir hestar == * Búkífalos - hestur [[Alexander mikli|Alexanders mikla]] * El Morzillo - hestur [[Hernando Cortés]]ar hershöfðingja. * [[Fagri Blakkur]] - hestur í samnefndri skáldsögu. * Incitatus - uppáhalds hestur [[Calígúla|Calígúlu]] keisara * Léttfeti - hestur [[Lukku Láki|Lukku Láka]] * Litli kall (''lilla gubben'') - hestur [[Lína Langsokkur|Línu Langsokks]] * Milton - frægur hindrunarstökkshestur. * [[Seabiscuit]] - veðhlaupahestur. * [[Sleipnir]] - áttfættur hestur [[Óðinn|Óðins]] * Trigger - hestur [[Roy Rogers]] == Tilvísanir == <references/> == Heimildir == * Helgi Sigurðsson dýralæknir. 2001. ''Hestaheilsa.'' Eiðfaxi, Reykjavík. * {{wpheimild | tungumál = en | titill = Horse | mánuðurskoðað = 17. október | árskoðað = 2005}} == Tenglar == * [http://www.timarit.is/?issueID=419154&pageSelected=0&lang=0 ''Dagur hestsins''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1966] * [http://www.timarit.is/?issueID=337941&pageSelected=32&lang=0 ''Hestaþing fornmanna''; grein í Eimreiðinni 1903] [[Flokkur:Hestar| ]] 3xanqb2ay5336kawd0ycj12bxytu29c 0 71556 1888662 1888630 2024-11-21T19:13:39Z Season of Solitude 73199 Setti inn hlekki þar sem við á 1888662 wikitext text/x-wiki '''Listi yfir [[Latína|latnesk]] heiti [[Risaeðlur|risaeðla]]''' og annarra [[Útdauði|útdauðra dýra]], og samsvarandi [[íslenska|íslensk]] heiti þeirra. === Hugtök: === {| |+ |[[Horneðlur|Ceratopsia]] |[[horneðlur]] |- |[[Vargeðlur|Coelosauria]] |[[vargeðlur]] |- |[[Sköguleðlur|Dicynodontia]] |[[Sköguleðlur|goggeðlur]], [[sköguleðlur]] |- |[[Risaeðlur|Dinosauria]] |[[risaeðlur]], [[dínósárar]] |- |[[Vígeðlur|Dromeosauriadae]] |[[vígeðlur]] |- |[[Andarnefjueðlur|Hadrosauroidea]] |[[andarnefjueðlur]] |- |[[Skeglueðlur|Iguanodontia]] |[[skeglueðlur]] |- |[[Randhöfðar|Marginocephalia]] |[[randhöfðar]] |- |[[Ornithischia]] |[[fleglar]], [[Fleglar|fuglsmjaðmar]] |- |[[Fuglsfetar|Ornithopoda]] |[[fuglsfetar]] |- |[[Þykkhöfðar|Pachycephalosauria]] |[[skalleðlur]], [[þykkhöfðar]] |- |[[Pelycosaurus]] |[[nefeðla]] (Úrelt hugtak) |- |[[Goggeðlur|Placodontia]] |[[goggeðlur]] |- |[[Frumgraseðlur|Plateosauridae]] |[[frumgraseðlur]] |- |[[Graseðlur|Sauropoda]] |[[graseðlur]] |- |[[Eðlungar|Saurisciha]] |[[eðlungar]] |- |[[Boleðlur|Thecodontia]] |[[boleðlur]] |- |[[Þelskriðdýr|Therapsida]] |[[Þelskriðdýr|þeleðlur]] |- |[[Kjöteðlur|Theropoda]] |[[kjöteðlur]] |- |[[Skjaldeðlur|Thyreophora]] |[[skjaldeðlur]] |- |[[Tyrannosauroidea]] |[[ógnareðlur]] |} === Risaeðlutegundir og ættkvíslir: === {| |'''Tegundaheiti (tvínefni):''' |'''Samheiti (tvínefni):''' |'''Íslenskt nafn:'''<ref>Viktor Árnason og Rafn Sigurðsson (óútgefið, 2024). Íslensk Heiti Risaeðla. ''Náttúrufræðingurinn'' '''94''' (3.-4.hefti).</ref> |'''Íslenskt samheiti:''' |- |''Abelisaurus comahuensis'' | |[[Abelseðla]] | |- |''Aegyptosaurus baharijensis'' | |[[Egyptaeðla]] | |- |''Afrovenator abakensis'' | |[[Afríkurumeðla]] | |- |''Albertosaurus sarcophagus'' | |[[Albertaeðla]] | |- |''Alcovasaurus longispinus'' | |[[Dálkkemba]] | |- |''Allosaurus fragilis'' | |[[Skolleðla]] | |- |''Allosaurus valens'' | |[[Djöflaskollur]] | |- |''Alwalkeria malariensis'' | |[[Walkerseðla]] | |- |''Anchiceratops ornatus'' | |[[Illhyrningseðla]] | |- |''Anchiornis huxleyi'' | |[[Fyglingur]] | |- |''Anchisaurus polyzelus'' | |[[Hjáeðla]] | |- |''Ankylosaurus magniventris'' | |[[Gaddeðla]] | |- |''Antarctosaurus wichmannianus'' | |[[Suðurskautseðla]] | |- |''Amargasaurus cazaui'' | |[[Amargaeðla]] | |- |''Amazonsaurus maranhensis'' | |[[Amasóneðla]] | |- |''Amurosaurus riabinini'' | |[[Amúreðla]] | |- |''Apatosaurus ajax'' | |[[Þórseðla]] | |- |''Archaeopteryx lithographica'' | |[[Öglir]] |[[Öglir|Eðlufugl]] |- |''Argentinosaurus huinculensis'' | |[[Argentínurumur]] |[[Argentínurumur|Argentínueðla]] |- |''Atlascopcosaurus loadsi'' | |[[Atlaseðla]] | |- |''Aucasaurus garridoi'' | |[[Ákaeðla]] | |- |''Avimimus portentosus'' | |[[Gaukeðla]] | |- |''Bambiraptor feinbergi'' | |[[Bambeðla]] | |- |''Baptornis advenus'' | |[[Goðafugl]] | |- |''Barapasaurus tagorei'' | |[[Stórfeti]] | |- |''Barosaurus lentus'' |''Gigantosaurus lentus'' |[[Njarðareðla]] | |- |''Baryonyx walkeri'' | |[[Sporeðla]] | |- |''Beipiaosaurus inexpectus'' | |[[Skæreðla]] | |- |''Brachiosaurus altithorax'' | |[[Finngálkn (risaeðla)|Finngálkn]] | |- |''Brachylophosaurus canadensis'' | |[[Stuttkemba]] | |- |''Brontornis burmeisteri'' | |[[Þórsfugl]] | |- |''Brontosaurus excelsus'' | |[[Þrumueðla]] | |- |''Caenagnathus collinsi'' | |[[Nýkjálki]] | |- |''Camarasaurus supremus'' | |[[Gíraffaeðla]] | |- |''Camptosaurus dispar'' | |[[Sauðeðla]] | |- |''Carcharodontosaurus saharicus'' | |[[Háfstanneðla]] | |- |''Carnotaurus sastrei'' | |[[Hnýfileðla]] | |- |''Caudipteryx zoui'' | |[[Fjaðurhali]] | |- |''Centrosaurus apertus'' | |[[Miðhyrna]] | |- |''Ceratosaurus nasicornis'' | |[[Horneðla]] | |- |''Cetiosaurus oxoniensis'' | |[[Fenriseðla]] | |- |''Chasmosaurus belli'' | |[[Klaufhyrna]] | |- |''Chindesaurus bryansmalli'' | |[[Chindeseðla]] | |- |''Coelophysis bauri'' | |[[Drísileðla]] | |- |''Coelophysis kayentakatae'' |''Syntarsus kayentakatae'' |[[Smákollur]] | |- |''Compsognathus longipes'' | |[[Þvengeðla]] | |- |''Confuciusornis sanctus'' | |[[Konfúsíusarfugl]] | |- |''Corythosaurus casuaricus'' | |[[Kúfeðla]] | |- |''Cryolophosaurus ellioti'' | |[[Ískembueðla]] | |- |''Dakotaraptor steini'' | |[[Dakotaþjófur]] | |- |''Daspletosaurus torosus'' | |[[Svarreðla]] | |- |''Deinocheirus mirificus'' | |[[Krumlueðla]] | |- |''Deinonychus antirrhopus'' | |[[Klóeðla]] | |- |''Dilong paradoxus'' | |[[Keisaradreki]] | |- |''Dilophosaurus wetherilli'' | |[[Kolleðla]] | |- |''Diplodocus carnegii'' | |[[Freyseðla]] | |- |''Diplodocus hallorum'' |''Seismosaurus hallorum'' |[[Skjálftaeðla]] | |- |''Dromaeosaurus albertensis'' | |[[Spretteðla]] | |- |''Dromiceiomimus brevitertius'' | |[[Emúaeðla]] | |- |''Dryosaurus altus'' | |[[Eikareðla]] | |- |''Edmontonia longiceps'' | |[[Beltiseðla]] | |- |''Edmontonia rugosidens'' | |[[Edmontongaddeðla]] | |- |''Edmontosaurus annectens'' |''Anatotitan annectens, Anatosaurus annectens'' |[[Andareðla]] | |- |''Edmontosaurus regalis'' | |[[Edmontoneðla]] | |- |''Einiosaurus procurvenisis'' | |[[Vísundseðla]] | |- |''Elaphrosaurus bambergi'' | |[[Fiseðla]] | |- |''Eocursor parvus'' | |[[Árhlaupari]] | |- |''Eoraptor lunensis'' | |[[Áreðla]] | |- |''Eotyrannus lengi'' | |[[Árgramur]] | |- |''Epanterias amplexus'' |''Allosaurus amplexus'' |[[Paneðla]] | |- |''Euhelopus zdanskyi'' | |[[Þrymseðla]] | |- |''Euoplocephalus tutus'' | |[[Gaddygli]] | |- |''Eustreptospondylus oxoniensis'' | |[[Hryggeðla]] | |- |''Fabrosaurus australis'' | |[[Sindreðla]] | |- |''Gallimimus bullatus'' | |[[Hænsneðla]] | |- |''Gargoyleosaurus parkpinorum'' | |[[Grýlueðla]] | |- |''Gasosaurus constructus'' | |[[Gaseðla]] | |- |''Gastonia burgei'' | |[[Gastoneðla]] | |- |''Gastornis parisiensis'' | |[[Parísargastri]] | |- |''Gastornis'' |''Diatryma'' |[[Gastrar]] | |- |''Giganotosaurus carolinii'' | |[[Jötuneðla]] | |- |''Gojirasaurus quayi'' | |[[Godzillaeðla]] | |- |''Gorgosaurus libratus'' | |[[Gorgónueðla]] | |- |''Gryposaurus notabilis'' | |[[Króknefja]] | |- |''Guanlong wucaii'' | |[[Kambdreki]] | |- |''Hadrosaurus foulkii'' | |[[Hlasseðla]] | |- |''Herrerasaurus ischigualastensis'' | |[[Herreraeðla]] | |- |''Hesperornis regalis'' | |[[Krítarlómur]] | |- |''Heterodontosaurus tucki'' | |[[Mistönnungur]] | |- |''Huayangosaurus taibaii'' | |[[Húajangeðla]] | |- |''Hylaeosaurus armatus'' | |[[Skógareðla]] | |- |''Hypacrosaurus altispinus'' | |[[Andarkúfa]] | |- |''Hypselosaurus priscus'' | |[[Háeðla]] | |- |''Hypsilophodon foxii'' | |[[Bagleðla]] | |- |''Iberomesornis romerali'' | |[[Spánaröglir]] | |- |''Ichthyornis dispar'' | |[[Fornimáfur]] |[[Fornimáfur|Fornimávur]] |- |''Iguanodon bernissartensis'' | |[[Grænskegla]] | |- |''Irritator challengeri'' |''Angaturama limai'' |[[Lokaeðla]] | |- |''Janenschia robusta'' | |[[Þursaeðla]] | |- |''Jobaria tiguidensis'' | |[[Gymeðla]] | |- |''Kentrosaurus aethiopicus'' | |[[Geirkemba]] | |- |''Lambeosaurus lambei'' | |[[Lambeseðla]] | |- |''Laosaurus celer'' | |[[Vagleðla]] | |- |''Leaellynasaura amicagraphica'' | |[[Glyrnueðla]] | |- |''Leptoceratops gracilis'' | |[[Smáhyrna]] | |- |''Lesothosaurus diagnosticus'' | |[[Lesótóeðla]] | |- |''Lexovisaurus durobrivensis'' | |[[Lexóvíeðla]] | |- |''Liaoxiornis delicatus'' | |[[Kínatrítill]] | |- |''Liliensternus liliensterni'' | |[[Liliensternseðla]] | |- |''Lufengosaurus huenei'' | |[[Lufengeðla]] | |- |''Magyarosaurus dacus'' | |[[Ungverjarumur]] |[[Ungverjarumur|Ungverjaeðla]] |- |''Maiasaura peeblesorum'' | |[[Freyjueðla]] | |- |''Mamenchisaurus constructus'' | |[[Týseðla]] | |- |''Mapusaurus rosae'' | |[[Jarðeðla]] | |- |''Massospondylus carinatus'' | |[[Harðbakur]] | |- |''Megalosaurus bucklandii'' | |[[Rumeðla]] | |- |''Megaraptor namunhuaiquii'' | |[[Risaþjófur]] | |- |''Melanorosaurus readi'' | |[[Surtseðla]] | |- |''Microceratus gobiensis'' | |[[Goggeðla]] | |- |''Micropachycephalosaurus hongtuyanensis'' | |[[Þverhaus]] | |- |''Microraptor gui'' | |[[Kolvígur]] | |- |''Microraptor hanqingi'' | |[[Svifvígur]] | |- |''Microraptor sp.'' | |[[Vígar]] | |- |''Microraptor zhaoianus'' | |[[Smávígur]] | |- |''Minmi paravertebra'' | |[[Liljueðla]] | |- |''Mirischia asymmetrica'' | |[[Skakkmjaðmi]] | |- |''Monolophosaurus jiangi'' | |[[Einkemba]] | |- |''Mononykus olecranus'' | |[[Krókeðla]] | |- |''Montanoceratops cerorhyncus'' | |[[Montanahyrna]] | |- |''Mussaurus patagonicus'' | |[[Múseðla]] | |- |''Muttaburrasaurus langdoni'' | |[[Lúðureðla]] | |- |''Nanotyrannus lancensis'' | |[[Smágramur]] | |- |''Neovenator salerii'' | |[[Nýskolli]] | |- |''Nodosaurus textilis'' | |[[Skeljungur (risaeðla)|Skeljungur]] | |- |''Ornitholestes hermanni'' | |[[Fuglagrípur]] | |- |''Ornithomimus velox'' | |[[Strúteðla]] | |- |''Orodromeus makelai'' | |[[Fjallfeti]] | |- |''Ouranosaurus nigeriensis'' | |[[Djarfeðla]] | |- |''Oviraptor philoceratops'' | |[[Eggjagrípur]] | |- |''Pachycephalosaurus grangeri'' | |[[Þverhöfði]] | |- |''Pachydyptes ponderosuchus'' | |[[Risamörgæs]] | |- |''Pachyrhinosaurus canadensis'' | |[[Breiðnasi]] | |- |''Pachyrhinosaurus perotorum'' | |[[Beinnasi]] | |- |''Pachyrhinosaurus lakustai'' | |[[Hornnasi]] | |- |''Pachyrhinosaurus sp.'' | |[[Nasar]] | |- |''Panoplosaurus mirus'' | |[[Stórskjöldungur (risaeðla)|Stórskjöldungur]] | |- |''Paralititan stromeri'' | |[[Fenjarumur]] | |- |''Parasaurolophus walkeri'' | |[[Slóeðla]] | |- |''Parksosaurus warreni'' | |[[Skegleðla]] | |- |''Pelecanimimus polyodon'' | |[[Kanaeðla]] | |- |''Pentaceratops sternbergii'' | |[[Fimmhyrna]] | |- |''Piatnitzkysaurus floresi'' | |[[Piatnitzkyeðla]] | |- |''Pisanosaurus mertii'' | |[[Pisanoeðla]] | |- |''Plateosaurus gracilis'' | |[[Söðuleðla]] | |- |''Plateosaurus trossingensis'' |''Sellosaurus gracilis'' |[[Sléttueðla]] | |- |''Poekilopleuron bucklandii'' | |[[Rifeðla]] | |- |''Polacanthus foxii'' | |[[Bryneðla]] | |- |''Procompsognathus triassicus'' | |[[Árþvengur]] | |- |''Protoceratops andrewsi'' | |[[Frumhyrna]] | |- |''Psittacosaurus mongoliensis'' | |[[Páeðla]] | |- |''Rhabdodon priscus'' | |[[Smáskegla]] | |- |''Rhoetosaurus brownei'' | |[[Ýmiseðla]] | |- |''Riojasaurus incertus'' | |[[Stirðbusi]] | |- |''Rubeosaurus ovatus'' |''Styracosaurus ovatus'' |[[Oddhyrna]] | |- |''Saltasaurus loricatus'' | |[[Salteðla]] | |- |''Santanaraptor placidus'' | |[[Santanagrípur]] | |- |''Saurolophus osborni'' | |[[Skokkeðla]] | |- |''Sauropelta edwardsorum'' | |[[Broddeðla]] | |- |''Saurophaganax maximus'' | |[[Eðlubani]] | |- |''Sauroposeidon proteles'' | |[[Gífureðla]] | |- |''Scelidosaurus harrisonii'' | |[[Karteðla]] | |- |''Scipionyx sanniticus'' | |[[Skippíókló]] | |- |''Scolosaurus cutleri'' | |[[Stjakygli]] | |- |''Scutellosaurus lawleri'' | |[[Skjöldungseðla]] | |- |''Segisaurus halli'' | |[[Gilseðla]] | |- |''Shunosaurus lii'' | |[[Sjúnóeðla]] | |- |''Sinornis santensis'' | |[[Kínafugl]] | |- |''Sinornithosaurus millenii'' | |[[Þúsaldarvígur]] | |- |''Sinosauropteryx prima'' | |[[Dúneðla]] | |- |''Spinosaurus aegyptiacus'' | |[[Þorneðla|Uggeðla]] | |- |''Staurikosaurus pricei'' | |[[Suðurkrosseðla]] | |- |''Stegoceras validum'' | |[[Skalleðla]] | |- |''Stegosaurus stenops'' | |[[Kambeðla]] | |- |''Stenonychosaurus inequalis'' |''Troodon formosus'' |[[Sagtanni]] | |- |''Struthiomimus altus'' | |[[Fjalarsnerpa]] | |- |''Struthiosaurus austriacus'' | |[[Frumgaddeðla]] | |- |''Styracosaurus albertensis'' | |[[Ígulhyrna]] | |- |''Suchomimus tenerensis'' | |[[Krókódílshermir]] | |- |''Supersaurus vivianae'' | |[[Ofureðla]] | |- |''Szechuanosaurus campi'' | |[[Kampskollur]] | |- |''Tarbosaurus bataar'' | |[[Þyrilgramur]] | |- |''Telmatosaurus transsylvanicus'' | |[[Mýreðla]] | |- |''Tenontosaurus tilletti'' | |[[Sineðla]] | |- |''Thecodontosaurus antiquus'' | |[[Slíðurtanni]] | |- |''Therizinosaurus cheloniformis'' | |[[Sigðeðla]] | |- |''Thescelosaurus neglectus'' | |[[Ygleðla]] | |- |''Timimus hermani'' | |[[Timeðla]] | |- |''Titanis walleri'' | |[[Títanfugl]] | |- |''Titanosaurus indicus'' | |[[Títaneðla]] | |- |''Torosaurus latus'' | |[[Nauthyrna]] | |- |''Torvosaurus tanneri'' | |[[Dólgseðla]] | |- |''Trachodon mirabilis'' | |[[Undurnefja]] | |- |''Triceratops horridus'' | |[[Þríhyrna]] | |- |''Triceratops prorsus'' | |[[Nashyrningseðla]] | |- |''Trinisaura santamartaensis'' | |[[Trýneðla]] | |- |''Tsintaosaurus spinorhinus'' | |[[Skúfeðla]] | |- |''Tuojiangosaurus multispinus'' | |[[Túókambur]] | |- |''Turiasaurus riodevensis'' | |[[Spánareðla]] | |- |''Tyrannosaurus mcraeensis'' | |[[Makkgramur]] | |- |''Tyrannosaurus rex'' | |[[Grameðla]] | |- |''Ultrasaurus tabriensis'' | |[[Óðinseðla]] | |- |''Utahraptor ostrommaysi'' | |[[Klóskelfir]] | |- |''Velociraptor mongoliensis'' | |[[Snareðla]] | |- |''Vulcanodon karibaensis'' | |[[Gígtanni]] | |- |''Wuerhosaurus homheni'' | |[[Wúerhókambur]] | |- |''Yangchuanosaurus shangyouensis'' | |[[Vareðla]] | |} === Önnur dýr: === {| |+ |[[Ægiseðla|''Aegirosaurus'' ''leptospondylus'']] |[[ægiseðla]] |- |''[[Anomodontia]]'' |[[geifeðlur]] |- |[[Anthrocosaurus|''Anthracosaurus'']] |[[steineðla]] |- |''[[Blakeðla|Dimorphodon macronyx]]'' |[[blakeðla]] |- |[[Jarðeðla|''Edaphosaurus sp.'']] |[[jarðeðla]] |- |[[gnathosaurus|''Gnathosaurus sp.'']] |[[kjálkeðla]] |- |[[Jónkeðla|''Jonkeria sp.'']] |[[jónkeðla]] |- |[[liiopleurodon|''Liopleurodon sp.'']] |[[slétttanni]] |- |[[Sköguleðla|''Lystrosaurus sp.'']] |[[sköguleðla]] |- |[[Svíneðla|''Placerias hesternus'']] |[[svíneðla]] |- |[[Texaskrókur|''Postosuchus sp.'']] |[[texaskrókur]] |- |[[Gepeðla|''Proterosuchus sp.'']] |[[gepeðla]] |- |[[Hnúðeðla|''Scutosaurus karpinskii'']] |[[hnúðeðla]] |- |[[Vígeðla|''Trochosaurus sp.'']] |[[vígeðla]] |} ==Heimildir== * [[Örnólfur Thorlacius]], [[Náttúrufræðingurinn]], 77. árg, hefti 1-2, 2008. [[Flokkur:Listar tengdir dýraríkinu]] [[Flokkur:Risaeðlur| ]] d8fat8nk8v0dtbkvy2k0k2ifdybygc4 0 73131 1888700 1888466 2024-11-22T10:33:04Z Akigka 183 /* Fundur 9, laugardagurinn 6. desember, 2008. */ 1888700 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Hörður Torfason hafði boðað til mótmæla á [[Austurvöllur|Austurvelli]] klukkan 14:00 þann 6. desember 2008 og voru ræðumenn [[Gerður Kristný]], rithöfundur og [[Jón Hreiðar Erlendsson]].<ref>http://raddirfolksins.info/?p=147</ref> Lúðrasveit Íslands undir stjórn [[Rúnar Óskarsson|Rúnars Óskarssonar]] lék á undan fundinum. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankann]] þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan gamla inngang [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Þann 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>...brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin."<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, [[Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson]] og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugi manns (tuttugu, skv. Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu, en 30-40 samkvæmt öðrum sjónarvottum) komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu, en ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, neðan úr [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: :„Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. :Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. :Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!"<ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290 Ráðherrum varðan inngöngu], Frétt vefritsins Smugunnar, 9. desember 2008. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í [[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]] var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami "[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]"<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/ Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, Frétt Mbl.is 9 desember 2008. Skoðað 4 október 2010.]</ref> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] 9fsequ8sesvwqxca76yywr7eiciery9 1888701 1888700 2024-11-22T10:35:18Z Akigka 183 /* Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 */ 1888701 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Þann 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>...brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin."<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, [[Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson]] og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugi manns (tuttugu, skv. Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu, en 30-40 samkvæmt öðrum sjónarvottum) komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu, en ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, neðan úr [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: :„Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. :Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. :Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!"<ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290 Ráðherrum varðan inngöngu], Frétt vefritsins Smugunnar, 9. desember 2008. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í [[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]] var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami "[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]"<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/ Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, Frétt Mbl.is 9 desember 2008. Skoðað 4 október 2010.]</ref> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] iczd1nl856kde7k2hbh3y4yvcs2sb71 1888702 1888701 2024-11-22T10:42:24Z Akigka 183 /* Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 */ 1888702 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Þann 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>...brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin."<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugi manns (tuttugu, skv. Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu, en 30-40 samkvæmt öðrum sjónarvottum) komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu, en ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, neðan úr [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: :„Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. :Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. :Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!"<ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290 Ráðherrum varðan inngöngu], Frétt vefritsins Smugunnar, 9. desember 2008. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í [[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]] var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami "[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]"<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/ Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, Frétt Mbl.is 9 desember 2008. Skoðað 4 október 2010.]</ref> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] kaq7pjah40z6d3eix8s9nb22ehrxt0j 1888703 1888702 2024-11-22T10:42:59Z Akigka 183 /* Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 */ 1888703 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Þann 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugi manns (tuttugu, skv. Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu, en 30-40 samkvæmt öðrum sjónarvottum) komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu, en ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, neðan úr [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: :„Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. :Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. :Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!"<ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290 Ráðherrum varðan inngöngu], Frétt vefritsins Smugunnar, 9. desember 2008. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í [[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]] var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami "[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]"<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/ Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, Frétt Mbl.is 9 desember 2008. Skoðað 4 október 2010.]</ref> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] lcyaoew4inqp0umhpuzyfl4nzz8583v 1888704 1888703 2024-11-22T10:44:27Z Akigka 183 /* Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 */ 1888704 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugi manns (tuttugu, skv. Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu, en 30-40 samkvæmt öðrum sjónarvottum) komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu, en ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, neðan úr [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: :„Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. :Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. :Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!"<ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290 Ráðherrum varðan inngöngu], Frétt vefritsins Smugunnar, 9. desember 2008. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í [[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]] var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami "[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]"<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/ Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, Frétt Mbl.is 9 desember 2008. Skoðað 4 október 2010.]</ref> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] 6wzdspz2ysrblktp5jf0lxb1fukbmnn 1888705 1888704 2024-11-22T10:44:41Z Akigka 183 /* Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 */ 1888705 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugi manns (tuttugu, skv. Lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu, en 30-40 samkvæmt öðrum sjónarvottum) komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu, en ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, neðan úr [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: :„Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. :Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. :Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!"<ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290 Ráðherrum varðan inngöngu], Frétt vefritsins Smugunnar, 9. desember 2008. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í [[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]] var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami "[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]"<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/ Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, Frétt Mbl.is 9 desember 2008. Skoðað 4 október 2010.]</ref> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] 5yt54moutpbi4hv2igp54yctp7grs04 1888708 1888705 2024-11-22T10:50:21Z Akigka 183 /* Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 */ 1888708 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugir manns komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu, en ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, neðan úr [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: <blockquote>Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!"<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-date=20.2.2009|title=Ráðherrum varnað inngöngu|website=Smugan|date=9. desember 2008}}</ref></blockquote> Í ''Morgunblaðinu'' var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami "[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]"<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/|title=Mótmæli við Ráðherrabústaðinn|website=Mbl.is|date=9 desember 2008|retrieved=4 október 2010}}</ref> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] hlihgosumj9cr849l5lnbt51uc3fv29 1888709 1888708 2024-11-22T10:50:51Z Akigka 183 /* Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 */ 1888709 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugir manns komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu, en ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, neðan úr [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: <blockquote>Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!"<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-date=20.2.2009|title=Ráðherrum varnað inngöngu|website=Smugan|date=9. desember 2008}}</ref></blockquote> Í ''Morgunblaðinu'' var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami „[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]“.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/|title=Mótmæli við Ráðherrabústaðinn|website=Mbl.is|date=9 desember 2008|retrieved=4 október 2010}}</ref> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] crg4z4qu9c48c7yjs85909lqwegkno3 1888710 1888709 2024-11-22T10:51:19Z Akigka 183 /* Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 */ 1888710 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugir manns komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu, en ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, neðan úr [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: <blockquote>Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!"<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-date=20.2.2009|title=Ráðherrum varnað inngöngu|website=Smugan|date=9. desember 2008}}</ref></blockquote> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í ''Morgunblaðinu'' var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami „[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]“.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/|title=Mótmæli við Ráðherrabústaðinn|website=Mbl.is|date=9 desember 2008|retrieved=4 október 2010}}</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] m9kex04a0lf9swm56hfinb7lkxx8mfv 1888711 1888710 2024-11-22T10:52:52Z Akigka 183 /* Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 */ 1888711 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugir manns komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu, en ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, neðan úr [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: <blockquote>Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-date=20.2.2009|title=Ráðherrum varnað inngöngu|website=Smugan|date=9. desember 2008}}</ref></blockquote> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í ''Morgunblaðinu'' var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami „[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]“.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/|title=Mótmæli við Ráðherrabústaðinn|website=Mbl.is|date=9 desember 2008|retrieved=4 október 2010}}</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] gdscbyf0du1dvs1k34x9m65eu6i0amm 1888712 1888711 2024-11-22T10:54:16Z Akigka 183 /* Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 */ 1888712 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem [[Nímenningarnir|nímenningunum]] var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugir manns komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram, þriðjudaginn 9. desember. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu. Ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, frá [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: <blockquote>Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-date=20.2.2009|title=Ráðherrum varnað inngöngu|website=Smugan|date=9. desember 2008}}</ref></blockquote> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í ''Morgunblaðinu'' var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami „[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]“.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/|title=Mótmæli við Ráðherrabústaðinn|website=Mbl.is|date=9 desember 2008|retrieved=4 október 2010}}</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] 01ckjisaiha74fbh2alskyv4wuu4u46 1888713 1888712 2024-11-22T10:56:21Z Akigka 183 /* Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 */ 1888713 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem þeim var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugir manns komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram, þriðjudaginn 9. desember. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu. Ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, frá [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: <blockquote>Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-date=20.2.2009|title=Ráðherrum varnað inngöngu|website=Smugan|date=9. desember 2008}}</ref></blockquote> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í ''Morgunblaðinu'' var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami „[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]“.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/|title=Mótmæli við Ráðherrabústaðinn|website=Mbl.is|date=9 desember 2008|retrieved=4 október 2010}}</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] 4mzmkkoja6s22xsgsm9u81mxrue77qp 1888714 1888713 2024-11-22T11:00:19Z Akigka 183 /* Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. */ 1888714 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> Eftir fundinn var aðgerðahópurinn [[Neyðarstjórn kvenna]] með gjörning þar sem styttan af Jóni Sigurðssyni var klædd í bleikan kjól.<ref>{{cite web|url=https://www.visir.is/g/2008435809d/jon-sigurdsson-klaeddur-i-kjol|title=Jón Sigurðsson klæddur í kjól|dags=22.11.2008|website=Vísir.is}}</ref> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem þeim var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugir manns komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram, þriðjudaginn 9. desember. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu. Ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, frá [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: <blockquote>Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-date=20.2.2009|title=Ráðherrum varnað inngöngu|website=Smugan|date=9. desember 2008}}</ref></blockquote> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í ''Morgunblaðinu'' var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami „[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]“.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/|title=Mótmæli við Ráðherrabústaðinn|website=Mbl.is|date=9 desember 2008|retrieved=4 október 2010}}</ref> === Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] ckizgpfh5905rv4copgf0of8a3ng4cn 1888715 1888714 2024-11-22T11:26:47Z Akigka 183 /* Fundur 10, laugardagurinn 13. desember, 2008. */ 1888715 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> Eftir fundinn var aðgerðahópurinn [[Neyðarstjórn kvenna]] með gjörning þar sem styttan af Jóni Sigurðssyni var klædd í bleikan kjól.<ref>{{cite web|url=https://www.visir.is/g/2008435809d/jon-sigurdsson-klaeddur-i-kjol|title=Jón Sigurðsson klæddur í kjól|dags=22.11.2008|website=Vísir.is}}</ref> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem þeim var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugir manns komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram, þriðjudaginn 9. desember. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu. Ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, frá [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: <blockquote>Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-date=20.2.2009|title=Ráðherrum varnað inngöngu|website=Smugan|date=9. desember 2008}}</ref></blockquote> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í ''Morgunblaðinu'' var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami „[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]“.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/|title=Mótmæli við Ráðherrabústaðinn|website=Mbl.is|date=9 desember 2008|retrieved=4 október 2010}}</ref> === Tíundi mótmælafundur, 13. desember 2008 === Tíundi laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli 13. desember 2008. Um 1000 manns mættu á fundinn og sýndu samstöðu með 17 mínútna þögn í stað ræðuhalda. Á Akureyri tóku um 150 manns þátt í mótmælum undir yfirskriftinni „Virkjum lýðræðið“.<ref>{{tímarit.is|4015159|Lögreglan gaf fólki kakóbolla|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=4|útgáfudagsetning=14.12.2008}}</ref> <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG Image:W10 Protesters 9825.JPG </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] i0mz2wb161lax06fxwg5xbme07nezbf 1888716 1888715 2024-11-22T11:27:39Z Akigka 183 /* Tíundi mótmælafundur, 13. desember 2008 */ 1888716 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> Eftir fundinn var aðgerðahópurinn [[Neyðarstjórn kvenna]] með gjörning þar sem styttan af Jóni Sigurðssyni var klædd í bleikan kjól.<ref>{{cite web|url=https://www.visir.is/g/2008435809d/jon-sigurdsson-klaeddur-i-kjol|title=Jón Sigurðsson klæddur í kjól|dags=22.11.2008|website=Vísir.is}}</ref> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem þeim var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugir manns komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram, þriðjudaginn 9. desember. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu. Ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, frá [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: <blockquote>Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-date=20.2.2009|title=Ráðherrum varnað inngöngu|website=Smugan|date=9. desember 2008}}</ref></blockquote> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í ''Morgunblaðinu'' var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami „[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]“.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/|title=Mótmæli við Ráðherrabústaðinn|website=Mbl.is|date=9 desember 2008|retrieved=4 október 2010}}</ref> === Tíundi mótmælafundur, 13. desember 2008 === Tíundi laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli 13. desember 2008. Um 1000 manns mættu á fundinn og sýndu samstöðu með 17 mínútna þögn í stað ræðuhalda. Á Akureyri tóku um 150 manns þátt í mótmælum undir yfirskriftinni „Virkjum lýðræðið“.<ref>{{tímarit.is|4015159|Lögreglan gaf fólki kakóbolla|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=4|útgáfudagsetning=14.12.2008}}</ref> <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG|Mótmælaskilti Image:W10 Protesters 9825.JPG|Neyðarstjórn kvenna </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>„Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.“</blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] 5ujm7trut9jchjbczvfusfxot7axqk8 1888717 1888716 2024-11-22T11:58:19Z Akigka 183 /* Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 */ 1888717 wikitext text/x-wiki {{hreingera|uppfæra, málfar, kaflaskipting, myndanotkun o.s.frv.}} [[Mynd:W15_Protesters_1217.JPG|thumb|Mótmælendur berja á dósir og pottlok á mótmælum 20. janúar 2009.]] [[Mynd:Althingi IMF protest.jpg|thumb|right|Mótmæli við Alþingishúsið í nóvember 2008. Búið er að koma fyrir skilti á svölum hússins sem á stendur „Til sölu (kr) $ 2,100.000.000“ og „IMF Selt“.]] '''Mótmælin á Íslandi í kjölfar efnahagskreppunnar 2008''', betur þekkt sem '''Búsáhaldabyltingin''', voru fjölmenn [[mótmæli]], sem hófust í kjölfar [[Bankahrunið á Íslandi|falls íslensku bankanna]] [[haust]]ið [[2008]]. Boðað var til mótmæla í sömu viku og bankarnir féllu. Í kjölfarið á þeim mótmælum var farið að skipuleggja svokallaða ''laugardagsfundi'' á [[Austurvöllur|Austurvelli]], auk annarra funda og aðgerða á meðal almennings. Mótmælin náðu hámarki í janúar 2009 og lyktaði með því að [[Annað ráðuneyti Geirs H. Haarde|ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar]] féll. Búsáhaldabyltingin er kennd við það að margir þátttakendur börðu sleifum á potta, pottlok og dósir til að skapa takt,<ref name="havadi" /> um leið og þeir sungu [[slagorð]] á borð við „vanhæf ríkisstjórn!“. Skilti með slagorðum eins og „Nýtt lýðveldi“, „Vér mótmælum öll“ og „Helvítis fokking fokk“ voru lýsandi fyrir andrúmsloftið á mótmælunum. Kröfur mótmælenda voru skýrar: stjórn [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankans]] og [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] áttu að víkja þar sem þær væru rúnar öllu trausti almennings. Tveir hópar voru áberandi við skipulagningu mótmæla í byrjun: [[Mótmælasamtökin Nýir tímar]] undir forystu [[Kolfinna Baldvinsdóttir|Kolfinnu Baldvinsdóttur]] fjölmiðlakonu og [[Raddir fólksins]] undir forystu [[Hörður Torfason|Harðar Torfasonar]] tónlistarmanns. Áherslur þessara tveggja hópa voru ólíkar þar sem Nýir tímar vildu leggja áherslu á pólitíska þáttinn á meðan Raddir fólksins töldu að almenningur væri orðin þreyttur á „pólitísku kjaftæði“. Þekktustu mótmælafundirnir voru laugardagsfundir Radda fólksins á Austurvelli þar sem fjöldi fólks flutti ávörp, en aðgerðir fóru fram víðar, meðal annars við [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]], [[Þjóðleikhúsið]] og Lögreglustöðina við Hlemm. Átök mótmælenda og [[óeirðalögregla|óeirðalögreglu]] fóru stigvaxandi eftir því sem leið á mótmælin og náðu hámarki þegar Alþingi kom saman eftir jólafrí 20. janúar 2009. == Atburðarásin == === Neyðarlögin og bankahrunið, 6. október 2008 === {{aðalgrein|Neyðarlögin}} [[Lausafjárkreppan 2007-2008]] olli því að bankar og aðrar fjármálastofnanir víða um heim urðu gjaldþrota. Stærst þessara gjaldþrota var gjaldþrot [[Lehman Brothers]] í september 2008, sem varð til þess að [[millibankalán]] stöðvuðust tímabundið. Það olli aftur greiðsluerfiðleikum íslenskra banka sem voru með stór [[kúlulán]] á gjalddaga og gátu nú ekki endurfjármagnað þau með nýjum lánum. [[Glitnir banki]] var fyrstur íslensku bankanna sem lenti í erfiðleikum og hratt af stað atburðarás sem leiddi til [[Bankahrunið á Íslandi|gjaldþrots allra þriggja stærstu íslensku bankanna]] og setningu [[neyðarlögin|neyðarlaga]] 6. október 2008. Af því tilefni ávarpaði forsætisráðherra, [[Geir H. Haarde]], landsmenn í beinni útsendingu í sjónvarpi og útvarpi: {{tilvitnun2|Á hinum pólitíska vettvangi, jafnt sem annars staðar, er mikilvægt að slíðra sverðin við þessar aðstæður. Miklu skiptir að við sýnum bæði stillingu og yfirvegun þá erfiðu daga sem nú fara í hönd, látum ekki hugfallast og styðjum hvert annað með ráðum og dáð. Á þann hátt, með íslenska bjartsýni, æðruleysi og samstöðu að vopni, munum við standa storminn af okkur. Guð blessi Ísland.|höfundur=Geir H. Haarde (6. október 2008)}} Setning neyðarlaganna og ávarp forsætisráðherra gerðu almenningi á Íslandi ljóst að fjármálakerfið væri að hrynja með [[Efnahagskreppan á Íslandi 2008-2011|alvarlegum afleiðingum]] fyrir íslenskt efnahagslíf. === Samstöðutónleikar á Austurvelli, 8. október 2008 === Tveimur dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða þann 8. október 2008, boðaði [[Bubbi Morthens]] til samstöðutónleika á [[Austurvöllur|Austurvelli]] um hádegið undir yfirskriftinni „Krónan er fallin“.<ref>{{tímarit.is|3634868|Bubbi þjappaði saman þjóðinni|blað=24 stundir|útgáfudagsetning=9. október 2008|blaðsíða=30}}</ref><ref>{{tímarit.is|4201399|Ládeyða á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|útgáfudagsetning=9.10.2008|blaðsíða=42}}</ref> Um 1000-1500 manns mættu og allt gekk vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Mikið var um fjölskyldufólk með börn, og margir að maula á nesti á meðan tónleikunum stóð. Hljómsveitin [[Buff (hljómsveit)|Buff]] lék með Bubba auk þess sem rapparinn [[Poetrix]] kom fram. Bubbi flutti meðal annars nýtt lag sem hann hafði samið kvöldið áður og hét „Ein stór fjölskylda“. Lagið samdi hann fyrir þennan samstöðufund, en það var frumflutt á [[Rás 2]] um morguninn og svo stuttu síðar á [[Bylgjan|Bylgjunni]]. === Fyrstu mótmælin, 10. október 2008 === Fjórum dögum eftir setningu neyðarlaganna, eða föstudaginn 10. október, var boðað til fyrstu mótmælanna á samskiptamiðlinum [[Facebook]] vegna þess ástands sem skapast hefði við fall bankanna. Fólk var hvatt til að mæta á [[Arnarhóll|Arnarhól]] til að krefjast þess að [[Davíð Oddsson]] seðlabankastjóri segði af sér.<ref name=":0">{{cite book|author=Stefán Gunnar Sveinsson|year=2013|title=Búsáhaldabyltingin: Sjálfsprottin eða skipulögð?|location=Reykjavík|publisher=Almenna bókafélagið}}</ref> Samkvæmt frétt [[Reuters]]-fréttastofunnar mættu um 200 manns á mótmælin.<ref name=":0" /> Síðar færðu mótmælendur sig að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Allt gekk vel fyrir sig á meðan mótmælunum stóð.<ref name=":2">{{cite report|author=Geir Jón Þórisson|date=30. júní 2012|title=Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008 til 2011|url=https://rafhladan.is/handle/10802/11046|publisher=Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu}}</ref> Nokkrir mótmælendur urðu ósáttir við það þegar einn úr þeirra hópi fór að syngja „[[Internationalinn]]“ (alþjóðlegt baráttulag [[kommúnismi|kommúnista]]). Sumir létu sig hverfa í kjölfarið þar sem þeir töldu mótmælin vera orðin „of rauð“.<ref name=":0" /> Skipuleggjendum var í kjölfarið ráðlagt að hafa meiri fyrirvara á mótmælunum, sleppa „Nallanum“ og kaupa almennilegt [[gjallarhorn]].<ref name=":0" /> === Samstöðufundur á Ingólfstorgi, 17. október 2008 === Þann 17. október 2008 hélt leikarinn [[Karl Ágúst Úlfsson]] samstöðufund á [[Ingólfstorg]]i. Þetta voru ekki mótmæli heldur [[trommuhringur]] til að sýna að þegar hver og einn leggur fram það sem hann hefur fram að færa þá ná allir að spila saman.<ref name="havadi">{{cite journal|author=Njörður Sigurjónsson|year=2015|title=Hávaði búsáhaldabyltingarinnar|journal=Ritið|volume=15|number=3|pages=137-159|url=https://timarit.is/page/6565669?iabr=on}}</ref> Honum fannst þjóðin þurfa mest á því að halda á þessum erfiðu tímum, að finna að við eigum öll hagsmuna að gæta og að allir þyrftu að leggjast á eitt til að komast á réttan kjöl. Karl Ágúst stóð að samstöðufundinum ásamt fyrirtækinu Practical.<ref>{{Tímarit.is|4008901|Trommað í takt|útgáfudagsetning=18. október 2008|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=1}}</ref> === Annar mótmælafundur, 18. október 2008 === Annar mótmælafundurinn var boðaður klukkan 3, laugardaginn 18. október 2008. Þessi fundur var mun betur skipulagður en sá fyrsti og notaðist við hljóðkerfi og lítið færanlegt svið sem [[Reykjavíkurborg]] útvegaði og komið var fyrir við [[Landsímahúsið]] á [[Austurvöllur|Austurvelli]], líkt og á samstöðutónleikum Bubba 10 dögum fyrr. Aðstandendur voru Hörður Torfason, Kolfinna Baldvinsdóttir, [[Dr. Gunni]] og Andri Sigurðsson. Líkt og á fyrsta fundinum var helsta krafan afsögn seðlabankastjóra. Ræðumenn á fundinum voru [[Þráinn Bertelsson]], rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=RB13PYRcVvE YouTube: Ræða Þráins Bertilssonar 18. október, 2008]</ref> [[Þorvaldur Gylfason]], prófessor við Háskóla Íslands,<ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2008/10/thg181008.pdf Raddir fólksins: Ræða - Þorvaldur Gylfason 18. október, 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> [[Ragnheiður Gestsdóttir]], rithöfundur, [[Biggi Veira|Birgir Þórarinsson]], tölvunarfræðingur og tónlistarmaður, og Kolfinna Baldvinsdóttir, fjölmiðlakona. <gallery> Image:W02 Hördur Torfason Organizer.JPG|Hörður Torfason Image:W02 Protesters 07933.JPG Image:W02 Protesters Auturvöllur 07942.JPG Image:W02 Collection 07946.JPG Image:W02 Austurvöllur 07957s.JPG </gallery> === Þriðji mótmælafundur, 25. október 2008 === Þriðji mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 25. október 2008. Nokkur fjöldi safnaðist saman á Austurvelli þar sem [[Einar Már Guðmundsson]], rithöfundur, [[Guðmundur Gunnarsson]], formaður Rafiðnaðarsambandsins, og [[Jón Baldvin Hannibalsson]], fyrrverandi ráðherra, héldu ræður. Eftir fundinn var farið í mótmælagöngu að [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðnum]] þar sem hrópað var „brennum bankana!“ um leið og fáni [[Landsbankinn|Landsbankans]] var brenndur. === Fjórði mótmælafundur, 1. nóvember 2008 === Fjórði laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli laugardaginn 1. nóvember 2008. Í þetta sinn var mótmælaganga frá [[Hlemmur|Hlemmi]] yfir á Austurvöll. Fjórir vörubílar óku á undan göngunni og þeyttu flautur. [[Sturla Jónsson]], einn af forystumönnum í [[mótmæli vörubílstjóra á Íslandi 2008|mótmælum vörubílstjóra]] fyrr þetta sama ár, var einn ræðumanna. Aðrir ræðumenn voru Pétur Tyrfingsson sálfræðingur, Lárus Páll Birgisson sjúkraliði, Ernesto Ortiz veitingamaður, Óskar Ástþórsson leikskólakennari og Birgir Þórarinsson tónlistarmaður. Allt fór vel fram og var áætlaður fjöldi 1000-1500 manns.<ref>{{tímarit.is|4009688|Á annað þúsund mótmæltu|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=2.11.2008|blaðsíða=1}}</ref> Dúkka var hengd upp á hliðið í Austurstræti.<ref name=":2" /> === Fimmti mótmælafundur, 8. nóvember 2008 === [[Image:W05 Buags flag 8282.JPG|thumb|Bónusfáninn á Alþingishúsinu.]] Fimmti laugardagsfundurinn var haldinn 8. nóvember 2008. Ræðumenn voru Ragnheiður Gestsdóttir rithöfundur, Sigurbjörg Árnadóttir fyrrverandi fréttamaður RÚV í Finnlandi, Arndís Björnsdóttir kennari og Einar Már Guðmundsson rithöfundur.<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8nKnTc7DV8U YouTube: Ræða - Einar Már Guðmundsson 8. nóvember, 2008.]</ref> Þetta voru fjölmennustu mótmælin til þessa en samkvæmt lögreglu voru á fjórða þúsund manns mætt á Austurvöll þar sem mótmælin höfðu verið boðuð.<ref name=":2" /> Skömmu eftir að mótmælin hófust klifraði mótmælandi ([[Haukur Hilmarsson]]) upp á þak [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] og dró [[Bónus (verslun)|Bónus]]fána að húni á fánastöng hússins. Lögreglumenn fóru á bak við húsið til að gæta að honum og nokkur fjöldi mótmælanda safnaðist þar saman í kjölfarið. Þegar fánamaðurinn kom niður reyndi lögregla að handtaka hann, en mótmælendur komu í veg fyrir það og hann slapp. Mótmælin færðust þá aftur inn á Austurvöll þar sem mótmælendur köstuðu skyri og eggjum í Alþingishúsið. Talsverður hiti var í fólki og átti lögreglan á köflum í basli með að halda aftur af mótmælendum.<ref name=":2" /><ref>{{tímarit.is|4010083|Á fjórða þúsund mótmælti|blað=Vísir|útgáfudagsetning=9. nóvember 2008|blaðsíða=4}}</ref> Frásagnir af ástandinu þennan dag voru mismunandi. Daníel Sigurbjörnsson sagði í viðtali í ''[[Morgunblaðið|Morgunblaðinu]]'' 10. nóvember:<blockquote>„Ástandið var mun alvarlegra í portinu en fjölmiðlar hafa sagt frá. Lögreglumenn voru þar í hættu; þeir kallaðir öllum illum nöfnum og margsinnis hótað lífláti [...] Ég fór inn í portið þegar maðurinn birtist uppi á þaki með Bónusfánann. Þegar einn lögreglumaðurinn ætlaði upp stigann gerði maður í portinu sig líklegan til að kippa honum aftur niður og það hefði valdið stórslysi. Mér tókst einhvern veginn að hindra manninn og var kallaður öllum illum nöfnum fyrir vikið og grýttur með eggjum, jógúrt og tómötum. Ástandið var mun alvarlegra en menn gera sér grein fyrir. Mér fannst öryggi mínu ógnað þrátt fyrir að hafa aðeins ætlað að taka þarna nokkrar myndir fyrir sjálfan mig.“<ref name=":4">{{tímarit.is|4203627|Margmenni við mótmæli á Austurvelli|blað=Morgunblaðið|höfundur=Halldór Armand Ásgeirsson|útgáfudagsetning=10 nóvember 2008|blaðsíða=8}}</ref></blockquote> [[Ingvar Á. Þórisson]] kvikmyndagerðamaður sagði í ''Morgunblaðinu'' sama dag:<blockquote>„Sá sem strengdi upp Bónus-fánann uppskar mikið lof fyrir og í kjölfarið safnaðist fólk saman inni í portinu þar sem stiginn var. Þar voru aðeins þrír lögreglumenn. Maður heyrði seinna meir að það voru einhverjir tuddar þarna tilbúnir í slagsmál við lögregluna en ég held nú að það hafi verið lítil hætta á því að þau yrðu. Ég tel að það sé langt í að hér sjóði eitthvað upp úr.“</blockquote> Hann taldi lögregluna hafa brugðist vel við mótmælunum. „Ég var þarna fremst og fannst lögreglan bregðast hárrétt við. Þeir voru ekki með neinar brynsveitir og létu ekki æsa sig upp í neitt.“<ref name=":4" /> Á þessum mótmælum mætti [[Gunnar Már Pétursson]] myndlistarmaður í fyrsta sinn með skilti sem á stóð slagorðið „Helvítis fokking fokk!“.<ref>{{cite web|url=https://www.flickr.com/photos/johannesgunnar/3013903904/in/album-72157609177016624|author=Jói Gunnar|website=Flickr|title=Helvítis Fokking Fokk!|date=8.11.2008}}</ref> Þetta átti eftir að verða nokkurs konar einkennisslagorð Búsáhaldabyltingarinnar sem lýsti óánægju án þess að setja fram stefnu eða kröfu um breytingar. <gallery> Image:W05 Speaker Ragnheidur Gestsdottir 08323.JPG|Ragnheiður Gestsdóttir. Image:W05 Protesters Austurvöllur 08325.JPG|Mótmælendur með skilti. </gallery> === Sjötti mótmælafundur, 15. nóvember 2008. === Sjötti laugardagsfundurinn var haldinn 15. nóvember 2008. Ræðumenn voru [[Andri Snær Magnason]] rithöfundur,<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=8Hm0yr2kmJU YouTube: Ræður: Viðar Þorsteinsson og Andri Snær 15. nóvember, 2008.]</ref> Viðar Þorsteinsson heimspekingur og [[Kristín Helga Gunnarsdóttir]] rithöfundur. [[Lúðrasveit Íslands]] undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Taldi lögregla að um 6000 manns hefðu mætt á Austurvöll.<ref>{{tímarit.is|4204103|Vaxandi styrkur mótmæla|útgáfudagsetning=17.11.2008|blaðsíða=4|blað=Morgunblaðið}}</ref> <blockquote>Mikill hiti var í fundarmönnum og ljóst að fólk krefst aðgerða. Þúsundir manna öskruðu já háum rómi þegar Hörður Torfason, tónlistarmaður og skipuleggjandi mótmælanna, spurði fólk hvort það vildi stjórn Seðlabankans burt. Sömu sögu var að segja þegar hann spurði hvort fólk vildi stjórn Fjármálaeftirlitsins, spillingaröflin og ríkisstjórnina burt. Þúsundraddað já kvað við. Rétt eins og fólk krafðist kosninga í vor með háværu já-svari.<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|archive-url=https://vefsafn.is/is/20130502181530/http://www.dv.is/frettir/2008/11/15/serfraedingur-i-ad-gelda-og-svaefa/|website=DV.is|date=15. nóvember, 2008|title=Sérfræðingur í að gelda og svæfa|archive-date=2.5.2013}}</ref></blockquote> Eftir fundinn kastaði fólk eggjum, skyri og klósettrúllum í Alþingishúsið. Kveikt var í klósettrúllu á tröppum hússins, en lögreglan slökkti eldinn.<ref>{{tímarit.is|4010468|Kröfðust lýðræðis|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=16.11.2008|blaðsíða=6}}</ref> Um kvöldið voru vel sóttir samstöðutónleikar í [[Laugardalshöll]] þar sem íslenskt tónlistarfólk bauð til ókeypis tónleika. Meðal flytjenda voru [[Stuðmenn]], [[Buff (hljómsveit)|Buff]], [[Ný dönsk]], [[Ragnheiður Gröndal]], [[Lay Low]], [[Sálin hans Jóns míns (hljómsveit)|Sálin hans Jóns míns]], [[Baggalútur]] og [[HAM (hljómsveit)|Ham]].<ref>{{tímarit.is|4204139|Hlýleg stemning á samstöðutónleikum|útgáfudagsetning=17.11.2008|blað=Morgunblaðið|blaðsíða=40}}</ref> <gallery> image:W06 Speaker Vidar Thorsteinsson 08339.JPG|Viðar Þorsteinsson image:W06 Protesters 08361.JPG|Mótmælaskilti Image:W06 Andri Snær Magnason Speaker 08345.JPG|Andri Snær Magnason Image:W06 Protesters 08446.JPG|Mannfjöldinn á Austurvelli </gallery> === Sjöundi mótmælafundur, 22. nóvember, 2008. === Sjöundi laugardagsfundurinn var haldinn 22. nóvember 2008. Ræðumenn voru Sindri Viðarsson sagnfræðinemi, [[Katrín Oddsdóttir]] laganemi og [[Gerður Pálmadóttir]], atvinnurekandi í Hollandi. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum og [[Hjalti Rögnvaldsson]] las baráttuljóð. <blockquote>Katrín sagði meðal annars ríkisstjórnina hafa brotið mannréttindi Íslendinga þegar skrifað var undir lánabeiðni til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins. Þá væri það ekki ákvörðun þeirra Ingibjargar Sólrúnar og Geirs Haarde hvort gengið yrði til kosninga, eins og þau hafa sagt ekki tímabært. Hún lauk máli sínu með hrópunum "Góðir Íslendingar, við látum ekki kúga okkur" og uppskar mikinn fögnuð viðstaddra." <ref>{{tímarit.is|4010848|Mótmælendur gerast háværari|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=23. nóvember, 2008|blaðsíða=2}}</ref></blockquote> Eftir fundinn var aðgerðahópurinn [[Neyðarstjórn kvenna]] með gjörning þar sem styttan af Jóni Sigurðssyni var klædd í bleikan kjól.<ref>{{cite web|url=https://www.visir.is/g/2008435809d/jon-sigurdsson-klaeddur-i-kjol|title=Jón Sigurðsson klæddur í kjól|dags=22.11.2008|website=Vísir.is}}</ref> <gallery> Image:W07 Band2.JPG|Lúðrasveit Íslands leikur Image:W07 Hjalti Rögnvaldsson 08679.JPG|Ljóðalestur Hjalti Rögnvaldsson Image:W07 Protesters 8727.JPG|Mótmælendur með skilti sem á stendur „Vér mótmælum öll“ Image:W07 Katrin Oddsdottir speaker 08700.JPG|Katrín Oddsdóttir flytur erindi Image:W07 Protesters 8713.JPG|Mótmælendur </gallery> === Áhlaup á lögreglustöðina, 22. nóvember 2008 === {{aðalgrein|Áhlaupið á lögreglustöðina við Hverfisgötu 22. nóvember 2008}} Föstudaginn 21. nóvember var [[Haukur Hilmarsson]] handtekinn af lögreglunni fyrir að hafa klifrað upp í byggingarkrana í tengslum við mótmæli [[Saving Iceland]] á [[Kárahnúkavirkjun|Kárahnjúkum]] árið 2005. Margir töldu að tilgangur handtökunnar væri sá einn að taka hann úr umferð fyrir mótmælin um helgina.<ref>{{cite web|url=http://this.is/nei/?p=893|title=Lögregla tekur mótmælanda úr umferð|website=Nei.|date=22.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20090130162516/http://this.is/nei/?p=893|archive-date=30.1.2009}}</ref> Í ræðu sinni á laugardagsmótmælunum daginn eftir fordæmdi Hörður Torfason handtökuna og hvatti viðstadda til að fylkja liði að lögreglustöðinni á Hverfisgötu þar sem Haukur var í haldi. Milli 500 og eitt þúsund manns söfnuðust saman fyrir utan lögreglustöðina þar sem slagorðin „Út með Hauk! Inn með Geir!“ voru hrópuð. Mannfjöldinn braut sér leið í gegnum útidyr hússins, en var hrakinn frá af lögregluliði í óeirðabúningum sem beitti piparúða. Fimm þurftu að leita sér aðhlynningar á slysavarðstofu og erlendis var fjallað um atburðinn eins og óeirðir. Um klukkan 18:00 bárust þær fréttir að Hauki hefði verið sleppt úr haldi og að óþekktur aðili hefði greitt fyrir hann sektina sem hann var handtekinn fyrir að hafa ekki greitt.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|author=Ásgeir H. Ingólfsson|title=Grátið eggjarauðutárum|website=Smugan|archive-url=https://vefsafn.is/is/20110106122642/http://www.smugan.is/skyringar/frettaskyringar/nr/89|archive-date=1.1.2011}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/11/22/fanganum_sleppt/|title=Fanganum sleppt|website=mbl.is|date=22.11.2008}}</ref> === Útifundur og borgarafundur, 24. nóvember 2008 === Mánudaginn 24. nóvember stóðu [[BSRB]] og fleiri samtök fyrir útifundi á Ingólfstorgi undir yfirskriftinni „Verjum velferðina“. Þar var borin upp vantrauststillaga á ríkisstjórnina og Alþingi og nokkrir fóru inn á þingpalla. Um 1000 manns voru á torginu og allt gekk vel fyrir sig. Um kvöldið var fjölmennur [[opinn borgarafundur]] í [[Háskólabíó]]i, en þar gekk líka allt vel fyrir sig.<ref name=":2" /> Sýnt var frá fundinum í beinni útsendingu á [[RÚV]]. Á þeim fundi mælti [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] hin fleygu orð „Þið eruð ekki þjóðin“ við lítinn fögnuð viðstaddra.<ref>{{tímarit.is|4011594|Góð vika/slæm vika|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=56|útgáfudagsetning=29.11.2008}}</ref> === Áttundi mótmælafundur, 29. nóvember 2008 === Áttundi laugardagsfundurinn var haldinn 29. nóvember 2008. Ræðumenn í þetta sinn voru [[Illugi Jökulsson]] rithöfundur,<ref>{{cite web|url=http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|title=Gerum það án þeirra|website=DV.is/blogg: Ræða|author=Illugi Jökulsson|date=29.11.2008|archive-url=https://vefsafn.is/is/20100326161528/http://www.dv.is/blogg/tresmidja/2008/11/29/gerum-thad-theirra/|archive-date=26.3.2010}}</ref> Kristín Tómasdóttir frístundaráðgjafi, og [[Stefán Jónsson (f. 1964)|Stefán Jónsson]] leikstjóri.<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|title=Stefán Jónsson á Austurvelli 29. nóvember 2008|author=Stefán Jónsson|date=29.11.2008|archive-date=2008-12-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081204013021/http://smugan.is/pistlar/raedur/nr/183|access-date=2024-11-18|url-status=bot: unknown}}</ref> Á fimmta þúsund manns mættu á fundinn, þrátt fyrir kulda, og góð stemning var í hópnum.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/|vefsíða=mbl.is|date=29. nóvember, 2008|title=Segir góða stemningu á mótmælafundi|archive-date=6.10.2017|archive-url=https://vefsafn.is/is/20171006173230/http://www.mbl.is/frettir/forsida/2008/11/29/segir_goda_stemningu_a_motmaelafundi/}}</ref> Þátttakendum bauðst að undirrita „uppsagnarbréf“ handa völdum ráðamönnum.<ref>{{tímarit.is|4011987|Ráðamönnum sagt upp|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=30. nóvember 2008|blaðsíða=1}}</ref> === Mótmæli við Stjórnarráðið og Seðlabankann, 1. desember 2008 === [[Mynd:W08_Protesters_Arnarhóll_9424.JPG|thumb|Mótmælendur á Arnarhóli.]] Mánudaginn 1. desember 2008 (fullveldisdaginn) mætti hópur mótmælanda fyrir utan [[Stjórnarráð Íslands|Stjórnarráðið]]. [[Eva Hauksdóttir]] fór þar fremst í flokki ásamt átta manns. Hélt fólkið á svörtum og rauðum fánum. Eva Hauksdóttir fór með ýmiskonar þulur og særingar ásamt því að hópurinn kastaði kjötstykkjum á Stjórnarráðið og á grasblettinn þar fyrir framan. Eftir um hálfa klukkustund fór hópurinn í átt að [[Seðlabanki Íslands|Seðlabankanum]]. Eva Hauksdóttir fór með lögreglumanni að afgreiðsluborði bankans og óskaði eftir því að fá að hitta [[Davíð Oddsson]] Seðlabankastjóra. Nokkur hópur af mótmælendum hafði komið sér fyrir í anddyrinu ásamt Evu og var farið að láta ófriðlega. [[Lögregla|Lögreglan]] vísaði fólkinu út. Í framhaldinu fór Eva til fundar við Davíð Oddson. Eftir fundinn kom [[Eva Hauksdóttir|Eva]] út með brúðu í líki Davíðs og framdi þar gjörning sem gekk út á að bera Davíð úr bankanum. Á [[Arnarhóll|Arnarhóli]] höfðu um 1000 manns safnast saman þegar mest var og fór fólk að streyma þaðan að [[Seðlabanki|Seðlabankanum]]. Þegar hópurinn hafði náð áfangastað var ástandið orðið mjög eldfimt og nokkrir mótmælendur komnir á þak bankans. Margt fólk safnaðist fyrir í anddyrinu sem varð til þess að lögreglan gaf skipun um að rýma anddyrið. Þetta var gert nokkrum sinnum með litlum árangri sem varð til þess að lögreglan hótaði að nota [[Piparúði|piparúða]] á mótmælendur. Það kom þó aldrei til þess þar sem lögreglan átti samtal við mótmælendur sem töluðu um það að þau vildu fara út með einhverri reisn og helst ekki fyrr en eftir einhvern tíma. Þá voru þau fyrirmæli gefin út til aðgerðahópa lögreglu að beita ekki neinni hörku við að koma mótmælendum út. Ágætlega gekk hjá lögreglu að koma fólkinu út en þó voru um 100 manns sem ekki vildu fara. Lögreglan gerði þá samkomulag við mótmælendur að ef þeir myndu bakka með sína lögreglumenn þá myndu mótmælendur fara út. Þetta gekk eftir og tókst lögreglu að rýma anddyrið án þess að til átaka kæmi.<ref name=":2" /> === Níundi mótmælafundur, 6. desember 2008 === Níundi mótmælafundurinn var haldinn laugardaginn 6. desember 2008. Ræðumenn voru [[Gerður Kristný]] rithöfundur og Jón Hreiðar Erlendsson fyrrum vörubílstjóri. Lúðrasveit Íslands undir stjórn Rúnars Óskarssonar lék á undan fundinum. Um 1500 manns sóttu fundinn, en þar boðaði Hörður Torfason upphaf „skyndiaðgerða“: <blockquote>Um 1.500 manns sóttu mótmælafund vegna efnahagsástandsins á Austurvelli í gær. Skipuleggjandi boðar til aðgerða með klukkustundar fyrirvara í vikunni. MÓTMÆLI Það er ekki nóg að halda mótmælafundi einu sinni í viku. Nú taka við skyndiaðgerðir. <ref>[http://vefblod.visir.is/index.php?s=2629&p=66525 Fréttablaðið 7. desember, 2008. Boða skyndiaðgerðir.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Stöð 2 Kvöldfréttir.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/?channelID=&programID=d93d6ddc-f3df-4c27-90e2-28d49738f306&mediaSourceID=fbf147c6-d35e-4e1f-afe5-83fa8b4abb8f&mediaClipID=7f98a25e-45ce-4eb3-a65a-1213e38650b5 Stöð 2 6. desember, 2008. Kvöldfréttir]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref></blockquote> Fundurinn var boðaður kl. 14:00. Fáir mættu á mótmælin í byrjun eða um 200-300 manns. [[Lögreglan á Íslandi|Lögreglan]] fylgdist með ákveðnum einstaklingum sem mest voru áberandi á mótmælunum við Seðlabankann þann 1. desember. Um klukkan 15:00 sást til tveggja pilta klifra upp á svalir fyrir ofan inngang Alþingishússins með skilti sem á stóð „Elskaðu land þitt“ og tilvísun í netslóð sem vísaði á sönglag á netinu. Eftir að þeir voru búnir að koma upp skiltinu fóru þeir niður. Stóðu mótmælin yfir til klukkan 15:31 og þegar mest var voru um 1000 manns á mótmælunum samkvæmt lögreglu. Eftir að mótmælunum lauk urðu nokkrir einstaklingar eftir á svæðinu og klukkan 16:02 kölluðu lögreglumenn lið sitt til baka en lögreglan hafði fylgst grant með mótmælunum sem fóru fram án átaka.<ref name=":2" /> Dreifimiðum var dreift á mótmælunum þar sem boðað var til nýrra mótmæla þann 8. desember á Austurvelli. Fyrirsögn dreifimiðanna var „TÍMI FYRIR AÐGERÐIR“ og stóð þar að þau mótmæli yrðu „annað stig“ í baráttu mótmælenda fyrir breytingum sem felast meðal annars í því að „raunverulega framkvæma þær ágætu hugmyndir sem fram hafa komið og hvernig megi ná fram réttlætinu. Ekki láta þig vanta, vertu með í aðgerðum gegn yfirvaldinu, vertu með í Byltingunni!“.<ref name=":2" /> === Mótmæli í Alþingishúsinu, 8. desember 2008 === {{aðalgrein|Nímenningarnir}} Mánudaginn 8. desember 2008 freistaði hópur um 30 mótmælenda þess að komast á palla Alþingis. Þingverðir og lögregla meinuðu fólkinu að komast á þingpalla. Níu úr þessum hóp voru síðar ákærð fyrir árás á sjálfræði Alþingis. Í ákæru sem þeim var birt 1. mars segir að fólkið sé ákært fyrir: <blockquote>... brot gegn valdstjórninni, almannafriði og allsherjarreglu og húsbrot með því að hafa, þann 8. desember 2008, ásamt hópi óþekktra manna, í heimildarleysi ruðst inn í Alþingishúsið við Austurvöll meðan á þingfundi stóð. ... Með háttsemi sinni rufu ákærðu friðhelgi Alþingis og starfsfrið auk þess sem öryggi Alþingis var hætta búin.<ref>{{cite web |url=http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%c3%a6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |title=rvk9.org, stuðningssíða nímenninganna. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2011-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110201050856/http://www.rvk9.org/2010/05/21/ak%C3%A6rurnar-a-hendur-nimenningunum/ |url-status=dead }}</ref></blockquote> Tveir mótmælendanna komust upp á áhorfendapalla Alþingis, Snorri Páll Jónsson Úlfhildarson og óþekkt kona. Áður en hann var dreginn niður náði Snorri að hrópa af pöllunum: {{tilvitnun2|Þetta hús þjónar ekki tilgangi sínum lengur, drullið ykkur út.<ref>{{cite web |url=http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |title=attac.is, Ég ákæri ykkur. Ræða Sólveigar Jónsdóttur á Austurvelli 15. maí 2010. sótt 29. september 2010 |access-date=2010-10-01 |archive-date=2016-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160305102100/http://attac.is/index.php?option=com_content&view=article&id=109:raeea-solveigar-jonsdottur-a-austurvelli-15-mai-2010 |url-status=dead }}</ref>}} Hópur sem kallaði sig „Aðgerð Aðgerð“ lýsti yfir ábyrgð á aðgerðunum. Til nokkurra átaka kom fyrir utan þinghúsið þegar félagar hinna handteknu reyndu að frelsa þá úr klóm lögreglu. Lögreglan var með sérstakan viðbúnað á lögreglustöðinni við Hverfisgötu af ótta við sams konar umsátursástand og 22. nóvember. Ekki kom þó til þess.<ref>{{tímarit.is|6449496|„Út, út, drullið ykkur út“|blað=DV|útgáfudagsetning=9.12.2008|blaðsíða=8|höfundur=Atli Már Gylfason}}</ref> === Mótmæli við Ráðherrabústaðinn, 9. desember 2008 === Nokkrir tugir manns komu saman við [[Ráðherrabústaðurinn|Ráðherrabústaðinn]] við [[Tjarnargata|Tjarnargötu]] til að mótmæla ríkisstjórnarfundi sem þar fór fram, þriðjudaginn 9. desember. Hópurinn stillti sér upp í götunni og kom þannig í veg fyrir að ráðherrarnir kæmust að húsinu frá Tjarnargötu. Ráðherrarnir gengu þá inn bakdyramegin í gegnum garðinn ofan við húsið, frá [[Suðurgata|Suðurgötu]]. Eftirfarandi tilkynning var send út vegna aðgerðarinnar: <blockquote>Pólitísk aðgerð, 9.desember 2008, við Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu: Við, fólkið, komum í veg fyrir inngöngu inn í Ráðherrabústaðinn við Tjarnargötu og stöðvum þar með áframhaldandi valdníðslu ráðamanna. Peningar hafa stýrt fólki á kostnað réttinda þeirra og ráðamenn og þeirra klíkur hafa hagrætt fjármagni eftir eigin hagsmunum. Sú hagræðing hefur ekki skilað sér í réttlátu samfélagi, réttlátum heimi. Tími aðgerða er runninn upp, því réttlátt samfélag er ekki einungis mögulegt, heldur er það skylda okkar að berjast fyrir því!<ref>{{cite web|url=http://www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-url=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090220132513/www.smugan.is/frettir/frettir/nr/290|archive-date=20.2.2009|title=Ráðherrum varnað inngöngu|website=Smugan|date=9. desember 2008}}</ref></blockquote> Tveir voru handteknir fyrir að hlýða ekki tilmælum lögreglu.<ref>[http://logregla.is/displayer.asp?cat_id=1040&module_id=220&element_id=13128 Lögregluvefurinn, Höfuðborgarsvæðið, fréttir 9 desember 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}. Skoðað 4. október 2010.</ref> Í ''Morgunblaðinu'' var því slegið föstu að mótmælendur við Ráðherrabústaðinn væri sami „[h]ópur mótmælenda sem efndi til mótmæla í Alþingishúsinu [8. desember]“.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2008/12/09/motmaeli_vid_radherrabustadinn/|title=Mótmæli við Ráðherrabústaðinn|website=Mbl.is|date=9 desember 2008|retrieved=4 október 2010}}</ref> === Tíundi mótmælafundur, 13. desember 2008 === Tíundi laugardagsfundurinn var haldinn á Austurvelli 13. desember 2008. Um 1000 manns mættu á fundinn og sýndu samstöðu með 17 mínútna þögn í stað ræðuhalda. Á Akureyri tóku um 150 manns þátt í mótmælum undir yfirskriftinni „Virkjum lýðræðið“.<ref>{{tímarit.is|4015159|Lögreglan gaf fólki kakóbolla|blað=Fréttablaðið|blaðsíða=4|útgáfudagsetning=14.12.2008}}</ref> <gallery> Image:W10 Hördur Torfason organizer 9761.JPG|Tíunda vikan Image:W10 Protesters 9755.JPG|Mótmælaskilti Image:W10 Protesters 9825.JPG|Neyðarstjórn kvenna </gallery> === Mótmæli við bankana og 101 Hotel 17. desember 2008 === Boðuð mótmæli áttu að hefjast kl. 9:00 við [[Austurvöllur|Austurvöll]] og þaðan átti að halda í Bankanna. Strax kl. 09:17 voru um 30 mótmælendur komnir inn á skrifstofur [[Landsbankinn|Landsbankans]] í [[Kirkjustræti]], flestir grímuklæddir og var óskað eftir aðstoð [[Lögreglan á Íslandi|lögreglu]] við að koma þeim út. Hópurinn hélt þá í Landsbankann við [[Austurstræti]] og hafði mótmælendum fjölgað í um 50 manns og komu þau sér fyrir á 2. hæð hússins og stóð viðveran til um kl. 10:00 eða þar til ákveðið var að fara að Landsbankanum við [[Laugavegur|Laugaveg 77]]. Þegar komið var í bankann skipti hópurinn sér upp í tvo minni hópa. Einn hópurinn fór á skrifstofurnar og hinn hélt sér í afgreiðslusal. Eftir skamma stund yfirgáfu mótmælendur bankann og fóru á kaffihús [[Hljómalind|Hljómalindar]].<ref name=":2" /> Um kl. 13:00 var kallað til lögreglu vegna hóps mótmælenda sem saman voru komnir á [http://101hotel.is/ 101 Hotel] við [[Hverfisgata|Hverfisgötu]] 10. Voru þeir að bíða eftir [[Björgólfur Thor Björgólfsson|Björgólfi Thor Björgólfssyni]] sem þar var staddur. Mótmælendur sættust á að fara út af hótelinu. Þegar mótmælendur voru komnir út, gekk [[Jón Ásgeir Jóhannesson|Jón Ágeir Jóhannesson]] út af hótelinu og samkvæmt lögreglu veittust þeir að honum og reyndu að hefta för hans.<ref name=":5">http://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/</ref><ref name=":2" /><ref>http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=278655&pageId=4015407&lang=is&q=Veist%20a%F0%20J%F3ni%20%C1sgeiri</ref> Á bloggsíðu [[Guðjón Heiðar Valgarðsson|Guðjóns Heiðars Valgarðssonar]], einn af mótmælendunum segir hann:<blockquote>Þegar Jón Ásgeir kom út spurði ég hann hvort hann hafi stöðvað frétt [[DV]], hann veitti ekki svör og ætlaði greinilega ekki að staldra við og spjalla. Því tók ég mér snjóbolta í hönd og henti honum í smettið á Jóni. Fleiri fylgdu í kjölfarið og fékk Jón vænar gusur af snjóslugsi yfir fína jakkann sinn.<ref>{{cite web|url=https://frussukusk.blog.is/blog/frussukusk/entry/747924/|title=Ég kastaði snjóbolta í Jón Ásgeir Jóhannesson|author=Guðjón Heiðar Valgarðsson|date=17.12.2008|website=Blog.is}}</ref></blockquote>Einnig segir hann að það hafi verið afar frelsandi að kasta snjóbolta í hann og mælti með að aðrir gerðu slíkt hið sama þegar Jón Ágeir yrði á vegi þeirra<ref name=":5" />. === Fundur 11, laugardagurinn 20. desember, 2008. === * Þögul mótmæli. <gallery> Image:W11 Silent Protest 0073.JPG </gallery> === Fundur 12, laugardagurinn 27. desember, 2008. === * Ræðumenn: ** [[Björn Þorsteinsson]], [[heimspekingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Björns Þorsteinssonar 27. des 2008.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** [[Ragnhildur Sigurðardóttir]], [[sagnfræðingur]] <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/ba271208.pdf Raddir fólksins: Ræða Ragnhildar Sigurðardóttur 27. des 2008]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> <gallery> Image:W12 Björn Thorsteinsson speaker 0194.JPG|Björn Þorsteinsson </gallery> === Kryddsíldarmótmælin, 31. desember 2008 === Mótmæli í tengslum við beina útsendingu á [[kryddsíld (sjónvarpsþáttur)|kryddsíld]] [[Stöð 2|Stöðvar 2]] á [[Hótel Borg]] á gamlársdag. Mótmælendur klipptu í sundur myndsnúru og útsendingu var hætt. === Fundur 13, laugardagurinn 3. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Halldóra Guðrún Ísleifsdóttir]], kennari og grafiskur hönnuður <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/hgi030109.pdf Raddir fóklsins: Ræða Halldóru Guðrúnar Ísleifsdóttur 3. janúar, 2009.]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Einar Már Guðmundsson, rithöfundur <ref>[http://raddirfolksins.org/wp-content/uploads/2009/01/emg030109.pdf Raddir fólksins: Ræða Einars más Guðmundssonar 3. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> ** Dagný Dimmblá, 8 ára skólastelpa <gallery> Image:W13 Hördur Torfason organizer 0366.JPG|Hörður Torfason Image:W13 Protesters 0394.JPG Image:W13 Einar Már Gudmundsson speaker 0477.JPG|Einar Már Image:W13 Protesters 0412.JPG Image:W13 Protesters 0434.JPG </gallery> === Fundur 14, laugardagurinn 10. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Þorvaldur Þorvaldssson]], [[trésmiður]] ** [[Lilja Mósesdóttir]], [[hagfræðingur]] <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090130155618/www.smugan.is/pistlar/penninn/lilja-mosesdottir/nr/574 Smugan: Ræða Lilju Mósesdóttur 10. janúar 2009]</ref> ** [[Lárus Páll Birgisson]], [[sjúkraliði]] <ref>[http://this.is/nei/?p=2430 Nei: Ræða Lárusar Páls Birgissonar 10. janúar 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Góð mæting á Austurvöll <ref>[http://visir.is/article/20090110/FRETTIR01/628959631 Vísir 10. janúar 2009. Góð mæting á Austurvöll]</ref> <gallery> Image:W14 Lilla Mosesdottir speaker 0741.JPG|Lilja Mósesdóttir Image:W14 Protesters 0711.JPG Image:W14 Protesters 0801.JPG Image:W14 Protesters 1063.JPG </gallery> === Fundur 15, laugardagurinn 17. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Svanfríður Anna Lárusdóttir]], [[Atvinnuleysi|atvinnulaus]] ** [[Gylfi Magnússon]], [[dósent]] <ref>[http://www3.hi.is/%7Egylfimag/A_Austurvelli_17-1-09.pdf Ræða Gylfa Magnússonar, 17. janúar, 2009]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Mótmælt á sex stöðum á landinu <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090417233855/ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item246628/ Ruv frétt 17. janúar 2009: Mótmælt á sex stöðum á landinu]</ref> *[[Nýjar raddir]], samtök sem [[Ástþór Magnússon]] stofnaði, efndu til samkomu við Austurvöll sama dag klukkan 15:15. Þar áttu umræður að hefjast með stuttu ávarpi og þá átti orðið að vera laust. Lögreglan mætti á staðinn og fjarlægði sendiferðabíl og annan búnað Nýrra radda. Í framhaldi kærðu Nýjar raddir framgöngu [[Lögreglustjórinn í Reykjavík|Lögreglustjórans í Reykjavík]]. <gallery> Image:W14x Protesters 0976.JPG Image:W14x Protesters at Austurvöllur 0993.JPG Image:W14x Speaker Gylfi Magnusson 1025.JPG|Gylfi Magnússon Image:W14x Speaker Svanfridur Anna Larusdottir 1060.JPG|Svanfríður Anna Lárusdóttir Image:W14x Protesters 1099.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, þriðjudaginn 20. janúar, 2009. === Fyrr um kvöldið höfðu mótmælendur reynt að kveikja í [[Óslóartréð|Óslóartrénu]] þar sem það stóð en eldurinn hafði slokknað að sjálfum sér.<ref>{{cite web|url=http://www.visir.is/osloartred-fellt-og-brennt/article/2009276463267|title=Oslóartréð fellt og brennt|date=20.1.2009|website=Vísir.is}}</ref> Það var ekki fyrr en laust fyrir miðnætti sem nokkrir mótmælendur tóku að gera aðra atlögu að trénu með því að klippa á víra sem hélt því uppi. Það gekk ekki alveg sem skyldi í fyrstu en eftir dágóða stund náðist að fella tréð með þeim afleiðingum að það féll á jörðina. Mótmælendur drógu tréð og fóru með það fyrir framan tengibyggingu [[Alþingishúsið|Alþingishússins]] á Austurvelli.<ref>{{cite web|url=http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/osloartred_borid_a_balid/|title=Óslóartréð borið á bálið|date=21.1.2009|website=Mbl.is}}</ref> Gerðar voru nokkrar tilraunir til þess að kveikja í trénu en það reyndist erfitt að fá það til að loga. Það hafðist þó að lokum og stóð í ljósum loga fram eftir morgni. * Þjóðin var í Alþingisgarðinum.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22324;play=0mbl Sjónvarp - Þjóðin var í Alþingisgarðinum]</ref> Lögreglan beitti kylfum á mótmælendur.<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22325;play=0 mbl Sjónvarp - Beittu kylfum á mótmælendur]</ref> <gallery> Image:W15 090120-DSC01585.JPG Image:W15 Police 1445.JPG Image:W15 Protesters 1231.JPG Image:W15 Protesters 1253.JPG Image:W15 Protesters 1807.JPG </gallery> === Mótmæli við Stjórnarráðið, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið -mbl Sjónvarp. <ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22350;play=0 mbl Sjónvarp - Erlendir fjölmiðlar fjalla um atvikið við stjórnarráðið]</ref> Ráðist að bíl forsætisráðherra - BBC. <ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843412.stm BBC News - Protesters hit Icelandic PM's car]</ref> * [[Hallgrímur Helgason]] rithöfundur barði með báðum hnefum á húddið á ráðherrabíl forsætisráðherra þegar hann ók frá Stjórnarráðinu í gegnum mannþröngina. <gallery> Image:W15a Protesters 1894.JPG Image:W15a Protesters 1897.JPG Image:W15a Protesters 1919.JPG Image:W15a Protesters 1936.JPG Image:W15a Protesters 1943.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, miðvikudaginn 21. janúar, 2009. === * Mótmæli fram á nótt. Allt lauslegt brennt.- mbl Sjónvarp<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/index.html?media_id=22337;play=0 mbl Sjónvarp mbl Sjónvarp - Mótmæla aftur í dag]</ref> * Mótmæli í miðborginni - Bylgjan Fréttir 12.<ref>[http://vefmidlar.visir.is/VefTV/?channelID=&programID=94d580b4-f0dc-4267-887f-d2d6b0fecba2&mediaSourceID=2c9d5131-041b-49df-ab78-3ca493f602d2&mediaClipID=65df3424-25bd-48da-8e52-a6ef8f1a8471 Bylgjan útvarpsfréttir 22. janúar, 2009. - Mótmæli í miðborginni]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> Táragasi beitt á Austurvelli - mbl.<ref>[http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/01/22/taragasi_beitt_a_austurvelli mbl 22. janúar, 2009. - Táragasi beitt á Austurvelli]</ref> * Ein örsaga frá þessu kvöldi sem er höfð eftir í bókinni ''Hrunið'' eftir [[Guðni Th. Jóhannesson|Guðna Th. Jóhannesson]] er að svissneski listaverkasafnarinn [[Francesca Thyssen-Bornemisza]] hafi haldið kvöldverðarboð fyrir íslenska myndlistarmenn á veitingastaðnum Við Tjörnina og lyktin af táragasi borist gestum sem stóðu og drukku kampavín á svölunum.<ref>{{cite journal|author=Benedikt Jóhannesson|year=2009|journal=Skírnir|volume=183|number=2|title=Í skugga hrunsins: Ritdómar|page=519|url=https://timarit.is/gegnir/991008671949706886}}</ref> Thyssen-Bornemisza var áberandi bakhjarl íslenskrar myndlistar á þessum tíma og árin eftir hrun. * Mótmælendur héldu áfram mótmælum við Stjórnarráðið um nóttina og hópur tók að kasta grjóti að lögreglu sem stóð varðstöðu við húsið. Nokkrir mótmælendur tóku sér þá stöðu fyrir framan lögreglu til að verja hana fyrir grjótkastinu. Eftir það róuðust mótmælin, en næstu daga var kallað eftir því að mótmælendur sýndu andstöðu við ofbeldi með appelsínugulum lit (sem var vísun í [[Appelsínugula byltingin|appelsínugulu byltinguna]] í Úkraínu 2004-5). <gallery> Image:W15b Protesters 2260.JPG Image:W15b Protesters 2269.JPG </gallery> === Mótmæli við Alþingishús, fimmtudaginn 22. janúar, 2009. === [[Mynd:W15c Protesters 2580.JPG|thumb|Mótmælendur slá á trommur.]] * "Þrátt fyrir meiðsl á fólki, beinbrotna mótmælendur eftir barsmíðar lögreglu, þrátt fyrir að táragasi hafi verið beitt til að sundra mótmælendum og lögreglumaður dvalið á sjúkrahúsi í skammtímalegu eftir miðvikudaginn létu mótmælendur ekki bilbug á sér finna og mættu aftur í gær, fimmtudaginn 22. janúar, til aðgerða á Austurvelli. Lögreglan virðist spila good cop-bad cop að hætti bíómynda: nú var Geir Jón á svæðinu og fór þá allt friðsamlega fram. Grímuklæddir og grímulausir höfðu hátt saman, í ró og spekt. Mótmælendur færðu lögreglumönnum blóm og heitt kakó. Einn og einn var tekinn af lögreglu, en það var að mestu gert ofstopalaust. - Nei.<ref>[http://this.is/nei/?p=3221 Nei 23. jan 2009 - ''Good cop''-dagur á Austurvelli ]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref> * Um kvöldið þann 22. janúar 2009, hélt [[Samfylkingin|Samfylkingarfélag Reykjavíkur]] fjölmennan félagsfund í [[Þjóðleikhúskjallarinn|Þjóðleikhúskjallaranum]]. Mikill fjöldi mótmælenda safnaðist saman fyrir utan Þjóðleikhúsið og bál var kveikt. Á fundinum var samþykkt ályktun þess efnis að skora á [[Þingflokkur|þingflokk]] [[Samfylkingin|Samfylkingarinnar]] að slíta stjórnarsamstarfinu þegar í stað.<ref>http://www.mbl.is/frettir/innlent/2009/01/21/samthykktu_alyktun_um_stjornarslit/</ref> === Fundur 16, laugardagurinn 24. janúar, 2009. === * Ræðumenn: ** [[Magnús Björn Ólafsson]], blaðamaður ** [[Hildur Helga Sigurðardóttir]], blaðamaður ** [[Jakobína Ingunn Ólafsdóttir]], [[stjórnsýslufræðingur]] ** [[Guðmundur Andri Thorsson]], rithöfundur * Um það bil 6000 manns tóku þátt í mótmælunum. <ref>[http://wayback.vefsafn.is/wayback/20090206120314/www.ruv.is/heim/frettir/frett/store64/item247637 Allt að 6000 á Austurvelli í dag] </ref> <gallery> Image:W16 Drummers 02618.JPG|Trommað við Alþingishús Image:W16 Thorvaldur performs 02631.JPG|Þorvaldur syngur Image:W16 Speaker Magnus Björn Olafsson 2682.JPG|Magnús Björn Ólafsson Image:W16 Protesters 2687.JPG Image:W16 Protester 2729.JPG </gallery> === Stjórnarslit, mánudaginn 26. janúar, 2009 === Eftir tíð mótmæli í kjölfarið á hruni [[íslensku bankanna]] haustið 2009, þar sem þess var krafist að [[Ríkisstjórn Íslands|ríkisstjórnin]] segði af sér, var farið að hitna verulega undir stjórnarsamstarfinu. Mikil óánægja og vantraust var í samfélaginu gagnvart stjórnvöldum og gjarnan heyrðist slagorðið ,,[[vanhæf ríkisstjórn]]". Farið var að gæta mikillar óánægju innan stjórnarflokkanna og var ein helsta ástæða þess, sú krafa [[Formaður Samfylkingarinnar|formanns Samfylkingarinnar]] að hún tæki við [[Forsætisráðuneyti Íslands|forsætisráðuneytinu]].<ref>[http://mbl.is/mm/frettir/sjonvarp/22438/ Mbl sjónvarp: Yfirlýsing Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur 26. janúar, 2009 um stjórnarslit]</ref> Þann 25. janúar, tilkynnti þáverandi [[Atvinnuvega- og nýsköpunarráðherra Íslands|viðskiptaráðherra]] [[Björgvin G. Sigurðsson]] um afsögn sína, einnig var tilkynnt að þáverandi forstjóri [[Fjármálaeftirlitið|fjármálaeftirlitsins]] [[Jónas Fr. Jónsson]] og stjórn þess myndu segja af sér. Með þessu kvaðst Björgvin vera að axla [[Pólitísk ábyrgð|pólitíska ábyrgð]] sem viðskiptaráðherra á [[Bankahrunið á Íslandi|bankahruninu]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/sett_fram_til_ad_knyja_fram_stjornarslit/</ref> Þann 26. janúar 2009, funduðu þáverandi forsætisráðherra [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] og [[Ingibjörg Sólrún Gísladóttir]] þáverandi [[Utanríkisráðherrar á Íslandi|utanríkisráðherra]] í [[Alþingishúsið|Alþingishúsinu]]. Á þeim fundi var ákveðið að slíta ríkisstjórnarsamstarfi flokkanna. Af fundi loknu gekk [[Geir Hilmar Haarde|Geir H. Haarde]] á fund [[Forseti Íslands|forseta Íslands]], [[Ólafur Ragnar Grímsson|Ólafs Ragnars Grímssonar]], á [[Bessastaðir|Bessastöðum]] og baðst lausnar fyrir hönd ráðuneytis síns og [[Ríkisstjórn|ríkisstjórnarinnar]].<ref>http://www.mbl.is/frettir/kosning/2009/01/26/geir_til_bessastada_klukkan_16/</ref> * <gallery> Image:W16a Protester 02999.JPG Image:W16a Bessastadir 03017.JPG Image:W26a Geir H. Haarde arrives 03030.JPG Image:W16a Resignation 3041.JPG|Afsögn Geirs H. Haarde </gallery> === Fundur 17, laugardagurinn 31. janúar, 2009 === * Ræðumenn: ** Viðar Hreinsson, bókmenntafræðingur ** Katrín Snæhólm Baldursdóttir, listakona ** Viðar Þorsteinsson, heimsspekingur <gallery> Image:W17 Chorus of the Nation 3322.JPG|Þjóðarkórinn Image:W17 Katrin Snæholm Baldursdottir speaker 3389.JPG|Katrín Snæhólm Baldursdóttir Image:W17 Protesters 3402.JPG </gallery> == Mótmælendur == Samkvæmt rannsókn sem var gerð á 609 manns á höfuðborgasvæðinu sýndu niðurstöður að 25% eða fjórðungur Íslendinga tók þátt í mótmælum á [[Austurvöllur|Austuvelli]] í kjölfar [[Efnahagshrunið|efnahagshrunsins]] árið 2008 á einhverjum tímapunkti. Mótmælin urðu vettvangur landsmanna til þess að afla sér upplýsinga um hrunið, efnahagsleg óvissa var áberandi og vildu landsmenn frekari skýringar á málinu<ref>{{cite web |url=http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-01-21 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222015638/http://councilforeuropeanstudies.org/critcom/financial-crisis-and-protest-in-iceland-october-2008-january-2009/ |url-status=dead }}</ref>. Niðurstöður sýndu fram á að landsmenn sem voru óánægðir með [[Lýðræði|lýðræðið]] og töldu vera spillingu í stjórnmálum, sérstaklega vinstri sinnaðir, voru mun líklegri til þess að mæta og taka þátt í mótmælunum<ref name=":3">http://skemman.is/stream/get/1946/6856/18610/1/106-113__JonGunnar_BerglindHolm_SigrunOlafs_FELMANbok.pdf{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }}</ref>. Ef farið er nánar yfir niðurstöður kemur í ljós að þeir sem að höfðu neikvæðar væntingar um framtíðarstöðu sína og lífskjör voru 15 sinnum líklegri til að sækja mótmælin reglulega miðað við samanburð á hámarks- og lágmarksgildum á mælingunni, burtséð frá þvi hver þáverandi lífskjör þeirra voru. Þeir landsmenn sem skilgreindu sig lengst til [[Vinstristefna|vinstri]] voru 50 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað á mótmælin en þeir sem skilgreindu sig lengst til [[Hægristefna|hægri]]. Vantraust á stjórnmálakerfið hafði einnig áhrif, þeir sem báru lítið traust til stjórnmálakerfisins samanborið við þá sem báru mikið traust til þess voru 6 sinnum líklegri til þess að mæta á mótmælin. Landsmenn sem töldu að það væru ójöfn tækifæri í landinu vegna spillingar í samfélginu voru með yfirburðum líklegri til þess að taka ítrekað þátt í mótmælunum á Austurvelli. Ef skoðað er hámarks- og lágmarksgildi í mælingunni eru þeir sem að mælast hæstir 150 sinnum líklegri til þess að mæta ítrekað en þeir sem mælast lægstir<ref name=":3" />. === Mótmælendahópar, samtök og hreyfingar === Í kjölfar efnahagshrunsins urðu til hópar fólks sem hafði áhyggjur af ástandinu og vildu legja sitt af mörkum til að freista þess að hafa áhrif. [[Raddir fólksins|'''Raddir fólksins''']] eru samtök sem stofnuð voru með það að markmiði að ná saman fólki til þess að mótmæla á friðsaman hátt. Samtökin, með [[Hörður Torfason|Hörð Torfason]] í broddi fylkingar, héldu vikuleg mótmæli á Austurvelli frá 11.október til og með 27.júní 2009 auk annarra funda. Heimasíða þeirra er [http://raddirfolksins.info/ Raddir fólksins] [[Hagsmunasamtök heimilanna|'''Hagsmunasamtök heimilanna''']] voru stofnuð 15.janúar 2009. Markmið þeirra var að taka á brýnum fjárhagsvanda heimilanna í landinu sem skapaðist í kjölfar efnahagshrunsins og að forða heimilunum í landinu frá ósanngjarnri eignaupptöku, óbærilegum skuldaklyfjum og upplausn. [[Andspyrna (hreyfing)|'''Andspyrna''']] er hreyfing anarkista, vefsíðan [http://www.andspyrna.org andspyrna.org]geymir færslur frá 23.júní 2008 sem var fyrir efnahagshrunið. Í færslu á síðu Andspyrnu segir "Barátta anarkista snýst um að fella öll yfirvöld og útrýma allri pýramídalaga skipulagningu. Tvö orð - Án yfirvalds! - eru grunnurinn að hugmyndafræði anarkista; einföld og stutt setning, en flókin og margslungin í verki. Við munum kappkosta að gera grein fyrir fjölbreyttri flóru hugmynda og aðgerða innan anarkismans og eigna ekki neinni einstakri stefnu..."<ref>[http://www.andspyrna.org/index.php?start=305 Heimasíða Andspyrnu]</ref> Færsla 29.október 2008 fjallar um Andspyrnubíó þar sem lesandanum er boðið í bíó á ákveðnum dagsetningum til þess að horfa á andófsmyndir. [[Neyðarstjórn kvenna]] '''Appelsínugulir''' - Appelsínugulur litur einkenndi þá sem vildu friðsamlega mótmæli, þeir sem völdu að tilheyra þessum hóp áttu sér engan málsvara en allir þeir sem báru appelsínugulan lit voru málsvarar yfirlýsingarinnar. Yfirlýsing appelsínugulra: Við erum appelsínugul. Við erum friðsöm. Við viljum breytingar. Appelsínugulur… * … er friðsöm krafa um breytingar. * … merkir að sá sem fer fram með ofbeldi eða skemmdarverkum talar ekki í þínu nafni. * … er krafa um að Alþingi endurnýi umboð sitt frá fólkinu í landinu eins fljótt og auðið er. * … lýsir hvorki stjórnmálaskoðun né stendur fyrir neitt annað en hér er upp talið. == Aðgerðir lögreglu == Eftir að mótmæli hófust í kjölfar bankahrunsins í október 2008 gerði lögregla sér ljóst fyrir að mótmæli af þessari stærðargráðu höfðu ekki sést áður hér á landi og þurfti lögregla því að bregðast við breyttu landslagi og ákveða hvernig skildi bregðast við þegar út brytust fjöldamótmæli. Lögreglan á Íslandi fékk sérhannaðan óeirðarbúnað árið 2002 í tengslum við NATÓ fund sem haldinn var hér á landi og var búist við mótmælum í kjölfarið.Verklagsreglur varðandi mannfjöldastjórnum voru gefnar út í apríl 2002. Það kom svo á daginn að ekki var þörf á þeim viðbúnaði en ákvað lögreglan að viðhalda þeirri þjálufun sem fram hafði farið og halda áfram að verða sér úti um nauðsynlegan búnað í tengslum við mannfjöldastjórnun. Lögregla þurfi lítið að beita sér vegna mótmæla fyrr en árið 2005 þegar vörubílstjórar mótmæltu olíugjöldum og sköttum sem íþyngdi rekstrarumhverfi þeirra. Þegar bankakerfið á Íslandi hrundi þá brutust út mótmæli og var búist við því að almenningur myndi gera áhlaup á bankana og mögulega gætu brotist út óeirðir. Stefán Eiríksson kallaði saman yfirlögregluþjóna og aðstoðarlögreglustjóra sunnudaginn eftir bankahrunið og ræddu þeir meðal annars um það sem gæti komið upp t.d. viðbrögð almennings ef greiðslukortafyrirtæki lokuðu, og mögulega seðlaþurrð hjá bönkunum. Yfirstjórn LRH ákvað að aðkoma lögreglu að mótmælunum  sem voru að brjótast út yrði að lögreglan reyndi í lengstu lög að forðast alla valdbeitingu við störf sín við að halda aftur af mótmælendum heldur reyna að nota samræður og ræða frekar við skipuleggjendur mótmælanna. Handtökur yrðu ekki framkvæmdar nema ómögulegt væri að koma ró á mannskapinn og þá ef um líkamlegu ofbeldi gegn lögreglumönnum eða öðrum væri beitt.<ref name=":2" /> === Skýrsla um aðgerðir lögreglu í mótmælunum === [[Geir Jón Þórisson]] skrifaði árið 2012 skýrsluna „Samantekt á skipulagi lögreglu við mótmælin 2008-2011“ að beiðni [[Stefán Eiríksson|Stefáns Eiríkssonar]] lögreglustjóra höfuðborgarsvæðisins. Hugmyndin var skrá niður á einn stað allar þær upplýsingar sem lögreglan byggi yfir varðandi mótmælin. Á þessu tímabili var Geir Jón starfandi yfirlögregluþjónn og kom að undirbúningi aðgerða lögreglu við mótmælin. Skýrslan er ein mikilvægasta heimildin um aðgerðir lögreglu í mótmælunum. Hún olli talsverðu fjaðrafoki þegar hún kom út, þar sem eintak barst til fjölmiðla þar sem ekki var strikað yfir viðkvæmar upplýsingar. Engu að síður þótti skýrslan góð heimild um vaxandi óánægju í samfélaginu sem leiddi til harðra mótmæla.<ref name=":2" /> Skýrslan rekur stefnu og ákvarðanatöku lögreglustjóra höfuðborgasvæðisins sem og samantekt á einstaka mótmælum. Í lok skýrslunnar koma svo tölfræðiupplýsingar sem sýna meðal annars fjölda lögreglumanna sem tóku þátt í starfi á vettvangi mótmælanna. Skýrslan byggist aðallega á gögnum og skráningum úr lögreglukerfi þar sem dagbók var skrifuð fyrir hvern einasta dag sem mótmæli voru. Farið var yfir umfjallanir fjölmiðla, greinaskrif og fleira, og þannig aflað upplýsinga um gagnrýni á framgöngu lögreglunnar í mótmælum. Skýrsluhöfundur taldi þó að sjálfsagt hefði mátt leggjast í frekari rannsóknarvinnu vegna mótmælanna, en dagbækur lögreglu voru misgóðar heimildir. Hann taldi það kost að hann kom sjálfur að flestum mótmælunum.<ref name=":2" /> Varðandi skipulag lögreglu kom fram að lögreglumönnum var raðað í átta manna flokka sem stjórnað var af flokkstjórum. Fjöldi aðgerðahópanna tók mið af áætluðum fjölda mótmælenda og því hvort menn töldu að einhver átök myndu brjótast út. Fram kemur í skýrslunni að notast hafi verið við aðferðafræði mannfjöldastjórnunar. Því hafi einstaklingsframtak lögreglumanna ekki verið fyrir hendi og þar með auðveldara að tryggja öguð og markviss vinnubrögð. Helsta tölfræði sem kom fram í skýrslunni var eftirfarandi: * Fjöldi aðgerða lögreglu vegna mótmæla sem er lýst í skýrslunni voru 138. * Samtals störfuðu 4.714 lögreglumenn í öllum mótmælunum, margir komu við sögu oftar en einu sinni. * Ef gengið er út frá tímasetningum sem koma fram í skýrslunni má ætla að heildartímafjöldi sem lögregla var við störf tengdum mótmælum hafi verið um 26.656,5 klst. * Áætlaður kostnaður LRH vegna mótmæla á fyrrgreindu tímabili er 65-70 milljónir króna. Innifalið í þeirri upphæð eru kaup á viðbótarbúnaði og fleira. Embætti LRH fékk enga viðbótarfjárveitingu frá ríkinu vegna þessa kostnaðar. Einn mótmælenda sem nefndur er í skýrslunni, [[Eva Hauksdóttir]], óskaði eftir að fá aðgang að skýrslunni. Þegar lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu hafnaði því kærði hún ákvörðunina til úrskurðarnefndar um upplýsingamál. Í des­em­ber 2012 kvað úr­sk­urðar­nefndin upp úr að synj­un lög­reglu­stjór­ans var staðfest, en þó þannig að veita skyldi aðgang að köfl­um sem heita „Gagn­rýni. Viðhorf annarra, s.s. fjöl­miðla“ og að til­tek­inni um­fjöll­un um kær­anda. Eva kvartaði þá til [[Umboðsmaður Alþingis|umboðsmanns Alþing­is]]. Með bréfi í apríl 2013 gerði nefnd­in umboðsmanni grein fyr­ir því að hún væri reiðubú­in til að ­taka málið upp að nýju, bær­ist henni ósk þess efn­is frá kær­anda. Hinn 23. júní 2013 barst slík ósk og hef­ur úr­sk­urður­inn að geyma nýja niður­stöðu um skyldu lög­reglu­stjór­ans á höfuðborg­ar­svæðinu til að af­henda um­rædda skýrslu.<ref>{{cite web|url=http://www.unu.is/urskurdir/nr/8292|title=541/2014. Úrskurður frá 8. október 2014|vefsíða=Stjórnarráð Íslands}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/10/19/eva_hauks_faer_adgang_ad_skyrslu_geirs_jons/|title=Eva Hauks fær aðgang að skýrslu Geirs Jóns|date=19.10.2014|website=Mbl.is}}</ref> Skýrslan var gerð opinber 24. október 2014 þegar hún var afhent fjölmiðlum. Ein­tök sem voru send á fjölmiðla voru síðar inn­kölluð eftir að í ljós kom að hægt var að sjá afmáðan text­a, bæði í pappírsútgáfu og stafrænni útgáfu. Skýrslan inniheldur viðkæmar persónuupplýsingar um 75 einstaklinga þar sem meðal annars er greint frá fjölskylduhögum, geðrænum vandamálum og stjórnamálaskoðunum. [[Persónuvernd]] óskaði í kjölfarið eftir skýringum frá lögreglunni á höfuðborgarsvæðinu. Í svari lögreglu við fyrirspurn Persónuverndar kom fram að starfsmenn sem sáu um að afmá texta í skýrslunni höfðu aðeins „almenna tölvukunnáttu“. Skortur hafi verið á nauðsynlegri yfirsýn og eftirliti, og að fram færi öryggisathugun. Alls kvörtuðu fimm til Persónuverndar vegna birtingar skýrslunnar. <ref>{{cite web |url=https://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-09 |archive-date=2014-11-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141106094059/http://www.personuvernd.is/efst-a-baugi/urskurdir-og-alit/2014/greinar/nr/1873 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://stundin.is/frett/geir-jon-braut-log-vid-gerd-busahaldaskyrslunnar/|title=Lögreglustjórar brutu gegn mótmælendum|author=Áslaug Karen Jóhannsdóttir|date=4.3.2015|website=Stundin}}</ref> Eftir að skýrslan hafði verið birt í fjölmiðlum barst kæra frá [[Guðmundur Franklín Jónsson|Guðmundi Franklín Jónssyni]], stofnanda [[Hægri grænir|Hægri grænna]], en hann kærði Geir Jón Þórisson vegna ummæla í skýrslunni. Þar er Guðmundar Franklín getið á blaðsíðu 192: „Áður en mótmælin áttu sér stað mátti sjá áskorun á netinu frá Guðmundi Franklín Jónssyni þar sem hann hvatti fólk til þess að mæta og taka með sér úldið grænmæti og annað svipað til þess að henda í bankann.“ == Eftirmæli == Búsáhaldabyltingin hefur þótt umdeilt viðfangsefni. Fræðimenn hafa ólíkar skoðanir, deilt um mikilvægi hennar, arfleið og afleiðingar. Hún hefur einnig verið bitbein í pólítískri umræðu á ýmsum vettvangi. === Opinber umræða === * Í maí 2012 gerð [[Árni Johnsen]] lítið úr Búsáhaldabyltingunni og sagði "Hér varð engin Búsáhaldabylting" í umræðu á Alþingi um þjóðaratkvæðagreiðslu um nýja stjórnaskrá.<ref>http://www.althingi.is/altext/140/05/r18110741.sgml</ref> * [[Egill Helgason]] bloggaði í október 2012 um Reykjavíkurbréf [[Morgunblaðið|Morgunblaðsins]] þar sem lítið var gert úr búsáhaldabyltingunni og aðdranda hennar. Hann var afar ósáttur eftir lestur bréfsins þar sem hann vildi meina að þau væri tilraun til þess að endurskrifa söguna.<ref>{{cite web |url=http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |title=Geymd eintak |access-date=2017-03-18 |archive-date=2017-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170902221640/http://eyjan.pressan.is/silfuregils/2012/10/07/ad-endurskrifa-soguna/ |url-status=dead }}</ref> * [[Una Sighvatsdóttir]] fréttamaður skrifaði grein í október 2009 á [[mbl.is]] sem bar heitið „Búsáhaldabylting í andarstlitrunum“ þar sem hún sagði frá byltingunni og stiklaði á stóru um helstu vendipunkta í atburðarrásinni sem átti sér fyrri hluta árs 2009.<ref>http://www.mbl.is/greinasafn/grein/1302856/</ref> === Bækur === Skrifaðar hafa verið þó nokkrar bækur sem fjalla um búsáhaldabyltinguna. Bækurnar eru að mörgu leiti ólíkar og fjalla um hinar ýmsu hliðar byltingarinnar þrátt fyrir að þær fjalli í grunninn um sama efni. * ''Búsáhaldabyltingin – sjálfsprottin eða skipulögð?'' kom út árið 2013 og er höfundur hennar [[Stefán Gunnar Sveinsson]] sagnfræðingur og blaðamaður. Höfundur reynir að skýra hvernig mótmælin komu til. Bókin er byggð á skýrslum og og viðtölum fremur en fræðilegum kenningum. Að lokum reynir höfundur að svara spurningunni sem varpað er fram í titli bókarinnar.<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/busahaldabyltingin/</ref> * ''Economic Crisis and Mass Protest – The Pots and Pans Revolution in Iceland'' er bók eftir [[Jón Gunnar Bernburg]], prófessor í félagsfræði við Háskóla Íslands sem kom út 2016. Í bókinni skýrir höfundur frá því hvernig efnahagskreppan leiddi til fjöldamótmæla á árunum 2008 og 2009. Bókina byggir höfundur á þriggja ára rannsóknarvinnu þar sem hann tók viðtöl mótmælendur, skoðaði orðræðu í samfélaginu ásamt því að skoða gögn lögreglu. Þá eru mótmælin sett í samhengi við önnur nýleg fjöldamótmæli sem hafa átt sér stað víða um heim.<ref>https://www.routledge.com/Economic-Crisis-and-Mass-Protest-The-Pots-and-Pans-Revolution-in-Iceland/Bernburg/p/book/9781472425478</ref> * ''Útistöður'' er skrifuð af [[Margrét Tryggvadóttir|Margréti Tryggvadóttir]] bókmenntafræðingi og kom út árið 2014. Í bókinni lýsir hún eigin þáttöku í mótmælunum sem leiddu svo til setu hennar á Alþingi vorið 2009. Í bókinni er atburðarrásin rakin frá bankahruninu eins og höfundur upplifði þann tíma. Bókin er fjölbreytt og tekur á mörgum af hitamálunum í íslenskri pólitík eins og [[Icesave]] og umsókn um aðild Íslands að [[ESB]].<ref>http://hrunid.hi.is/sagasidferdi/utistodur/</ref> === Fræðigreinar === * Ingólfur V. Gíslason rannsakaði mótmælin og gaf í kjölfarið út greinina „Lögreglan og Búsáhaldabyltingin“ sem kom út árið 2014. Í greininn leitar hann skýringa á því hversu friðsamleg mótmælin voru miðað við stærðargráðu þeirra. Hann tók viðtal við 13 lögreglumenn sem stóðu vaktina í mótmælunum.<ref>{{cite journal|author=Ingólfur Gíslason|year=2014|title=Lögreglan og búsáhaldabyltingin|journal=Íslenska þjóðfélagið|volume=5|number=2|pages=5-18|url=https://vefsafn.is/is/20220121170206mp_/https://www.thjodfelagid.is/index.php/Th/article/view/66/53}}</ref> * [[Njörður Sigurjónsson]] gaf út árið 2015 greinina „Hávaði búsáhaldabyltingarinnar“ um aðferðir sem mótmælendur beittu í Búsáhaldabyltingunni. Greinin kom út í ''Ritinu - tímariti Hugvísindastofnunar''.<ref name="havadi" /> === Ýmislegt === Árið 2012 var höggmyndin „Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni“ eftir spænska myndlistarmanninn [[Santiago Sierra]], sett upp á Austurvelli, gegnt Alþingishúsinu. Verkið á að minna á mikilvægi [[borgaraleg réttindi|borgaralegra réttinda]],<ref>{{cite web|url=https://safneign.listasafnreykjavikur.is/is/verk/H-153|website=Listasafn Reykjavíkur|title=Svarta keilan, minnisvarði um borgaralega óhlýðni}}</ref> en sumir hafa kosið að túlka það sem eins konar minnisvarða um Búsáhaldabyltinguna.<ref>{{tímarit.is|5777218|Svarta keilan tákn um ofbeldi á helgum stað|blað=Fréttablaðið|útgáfudagsetning=4.10.2012|blaðsíða=2}}</ref> Margir stjórnmálamenn hafa lýst sig andvíga staðsetningu verksins, meðal annars [[Sturla Böðvarsson]] sem þá var [[forseti Alþingis]] sem taldi það reist Alþingi til háðungar, og [[Bergþór Ólason]] þingmaður Miðflokksins sem taldi það merki um sundrungu.<ref>{{cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2022-06-16-svarta-keilan-er-a-rettum-stad|title=Svarta keilan er á „réttum stað“|date=16.6.2022|author=Björn Malmquist|website=RÚV}}</ref> == Tengt efni == * [[Öskra]] * [[Mótmæli 2009-2010]] == Heimildir == {{reflist}} == Tenglar == * [https://hrunid.hi.is/ Hrunið, þið munið - Ráðstefnuvefur og gagnabanki] * http://www.guardian.co.uk/world/2009/jan/22/iceland-protests-recession * http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7843327.stm {{Hrunið}} [[Flokkur:Efnahagskreppan á Íslandi 2008–2009]] [[Flokkur:Mótmæli á Íslandi]] m77hx4vtrarhem936hqklvzovce2fh4 0 75163 1888656 1865243 2024-11-21T17:10:09Z Bjarki S 9 1888656 wikitext text/x-wiki '''Fjórflokkakerfið''' eða '''fjórflokkurinn''' er óformlegt hugtak sem er notað í [[Ísland|íslenskri]] [[stjórnmál]]aumræðu og vísar til þess að undantekningalaust í [[stjórnmálasaga Íslands|stjórnmálasögu Íslands]] hafa fjórir flokkar fengið nær öll atkvæði í [[Alþingiskosningar|Alþingiskosningum]] þótt fleiri flokkar hafi boðið fram. Upphaf þessa má segja að sé árið [[1930]] þegar íslenskir kommúnistar klufu sig úr [[Alþýðuflokkurinn|Alþýðuflokknum]]. [[Framsóknarflokkurinn]] og Alþýðuflokkurinn voru báðir stofnaðir árið [[1916]] en hægrivængurinn varð sameinaður í einum flokk árið [[1929]], þegar [[Sjálfstæðisflokkurinn]] varð til. Fáum flokkum hefur tekist að ógna stöðu fjórflokksins en oftar en ekki hefur að minnsta kosti eitt framboð í viðbót komist á þing. Í [[Alþingiskosningar 1987|alþingiskosningunum 1987]] klauf [[Borgaraflokkurinn|Borgaraflokkur]] [[Albert Guðmundsson|Alberts Guðmundssonar]] sig úr Sjálfstæðisflokknum og tók af honum mikið fylgi. Engu að síður fengu flokkarnir fjórir samanlagt um það bil 75% atkvæða. Upprunalega var hugtakið fjórflokkurinn notað af [[Vilmundur Gylfason|Vilmundi Gylfasyni]] og [[Bandalag jafnaðarmanna|Bandalagi jafnaðarmanna]]. <templatestyles src="Flex-einnDálkur/styles.css /> {| class="wikitable flex-singleColumn" |+ Stjórnmálaflokkar sem mynda ''fjórflokkinn'' |- !Ár !1 !2 !3 !4 |- |1930-1938 |[[Sjálfstæðisflokkurinn]] |[[Framsóknarflokkurinn]] |[[Alþýðuflokkurinn]] |[[Kommúnistaflokkur Íslands]] |- |1938-1956 |[[Sjálfstæðisflokkurinn]] |[[Framsóknarflokkurinn]] |[[Alþýðuflokkurinn]] |[[Sameiningarflokkur alþýðu - Sósíalistaflokkurinn|Sósíalistaflokkurinn]] |- |1956-1998 |[[Sjálfstæðisflokkurinn]] |[[Framsóknarflokkurinn]] |[[Alþýðuflokkurinn]] |[[Alþýðubandalagið]] |- |1998- |[[Sjálfstæðisflokkurinn]] |[[Framsóknarflokkurinn]] |[[Samfylkingin]] |[[Vinstrihreyfingin - grænt framboð]] |} == Tengt efni == * [[Flokksræði]] * [[Tvíflokkakerfi]] * [[Fjölflokkakerfi]] == Tenglar == * [http://www.kom.is/frettir/nr/1000536/ Lifir fjórflokkurinn?]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.pressan.is/frettir/lesafrett/til-varnar-stjornmalaflokkum Til varnar stjórnmálaflokkum] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624191148/http://www.pressan.is/frettir/lesafrett/til-varnar-stjornmalaflokkum |date=2016-06-24 }}, Heimir Hannesson 14. júní 2012 {{Íslensk stjórnmál}} [[Flokkur:Íslensk stjórnmál]] o8ejshveauc9ndzze43h8zy8o6y47z2 1888657 1888656 2024-11-21T17:11:09Z Bjarki S 9 1888657 wikitext text/x-wiki '''Fjórflokkakerfið''' eða '''fjórflokkurinn''' er óformlegt hugtak sem er notað í [[Ísland|íslenskri]] [[stjórnmál]]aumræðu og vísar til þess að undantekningalaust í [[stjórnmálasaga Íslands|stjórnmálasögu Íslands]] hafa fjórir flokkar fengið flest atkvæði í [[Alþingiskosningar|Alþingiskosningum]] þótt fleiri flokkar hafi boðið fram. Upphaf þessa má segja að sé árið [[1930]] þegar íslenskir kommúnistar klufu sig úr [[Alþýðuflokkurinn|Alþýðuflokknum]]. [[Framsóknarflokkurinn]] og Alþýðuflokkurinn voru báðir stofnaðir árið [[1916]] en hægrivængurinn varð sameinaður í einum flokk árið [[1929]], þegar [[Sjálfstæðisflokkurinn]] varð til. Fáum flokkum hefur tekist að ógna stöðu fjórflokksins en oftar en ekki hefur að minnsta kosti eitt framboð í viðbót komist á þing. Í [[Alþingiskosningar 1987|alþingiskosningunum 1987]] klauf [[Borgaraflokkurinn|Borgaraflokkur]] [[Albert Guðmundsson|Alberts Guðmundssonar]] sig úr Sjálfstæðisflokknum og tók af honum mikið fylgi. Engu að síður fengu flokkarnir fjórir samanlagt um það bil 75% atkvæða. Upprunalega var hugtakið fjórflokkurinn notað af [[Vilmundur Gylfason|Vilmundi Gylfasyni]] og [[Bandalag jafnaðarmanna|Bandalagi jafnaðarmanna]]. <templatestyles src="Flex-einnDálkur/styles.css /> {| class="wikitable flex-singleColumn" |+ Stjórnmálaflokkar sem mynda ''fjórflokkinn'' |- !Ár !1 !2 !3 !4 |- |1930-1938 |[[Sjálfstæðisflokkurinn]] |[[Framsóknarflokkurinn]] |[[Alþýðuflokkurinn]] |[[Kommúnistaflokkur Íslands]] |- |1938-1956 |[[Sjálfstæðisflokkurinn]] |[[Framsóknarflokkurinn]] |[[Alþýðuflokkurinn]] |[[Sameiningarflokkur alþýðu - Sósíalistaflokkurinn|Sósíalistaflokkurinn]] |- |1956-1998 |[[Sjálfstæðisflokkurinn]] |[[Framsóknarflokkurinn]] |[[Alþýðuflokkurinn]] |[[Alþýðubandalagið]] |- |1998- |[[Sjálfstæðisflokkurinn]] |[[Framsóknarflokkurinn]] |[[Samfylkingin]] |[[Vinstrihreyfingin - grænt framboð]] |} == Tengt efni == * [[Flokksræði]] * [[Tvíflokkakerfi]] * [[Fjölflokkakerfi]] == Tenglar == * [http://www.kom.is/frettir/nr/1000536/ Lifir fjórflokkurinn?]{{Óvirkur hlekkur|bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.pressan.is/frettir/lesafrett/til-varnar-stjornmalaflokkum Til varnar stjórnmálaflokkum] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160624191148/http://www.pressan.is/frettir/lesafrett/til-varnar-stjornmalaflokkum |date=2016-06-24 }}, Heimir Hannesson 14. júní 2012 {{Íslensk stjórnmál}} [[Flokkur:Íslensk stjórnmál]] ohi6ufspi8l1kb3otce57z5p3sc4dka 0 83707 1888647 1864174 2024-11-21T15:18:57Z 178.19.52.201 1888647 wikitext text/x-wiki '''Helgi björnsson Ketilsson''' var [[landnámsmaður]] sem nam land á [[Kjalarnes]]i milli [[Mógilsá]]r og Mýdalsár og bjó i vestmannaeyjum Helgi var skibidi [[Ketill flatnefur|Ketils flatnefs]] og bróðir [[Auður djúpúðga Ketilsdóttir|Auðar djúpúðgu]], [[Björn austræni Ketilsson|Björns austræna]] og [[Þórunn hyrna|Þórunnar hyrnu]]. Hann fór til [[Ísland]]s úr [[Suðureyjar|Suðureyjum]] mjög snemma á [[landnámsöld]] og var hinn fyrsta vetur undir þaki [[Ingólfur Arnarson|Ingólfs Arnarsonar]] í [[Reykjavík]]. Svo nam hann land á Kjalarnesi með ráði Ingólfs og bjó þar síðan. Hann hafði verið skírður en hefur vísast verið blendinn í trúnni; í [[Kjalnesinga saga|Kjalnesinga sögu]] er honum svo lýst að hann hafi verið „nýtmenni mikit í fornum sið, blótmaðr lítill, spakr ok hægr við alla“. Karl Helga er ekki tilgreind í [[Landnámabók|Landnámu]] en í Kjalnesinga sögu, sem þykir fremur ótraust heimild, er hún sögð hafa verið Þórný dóttir Ingólfs Arnarsonar. Synir hans voru Víga-Hrappur og Kollsveinn. [[Jón Ögmundsson]] biskup var niðji Kollsveins. == Heimild == * {{vefheimild|url=http://snerpa.is/net/snorri/landnama.htm|titill=Landnámabók á snerpa.is.}} [[Flokkur:Landnámsmenn á Íslandi]] [[Flokkur:Kjósarsýsla]] mkbqd8nskc9fkuhtj6juk4ylw4fdf12 1888648 1888647 2024-11-21T15:19:37Z 178.19.52.201 1888648 wikitext text/x-wiki '''Helgi björnsson Ketilsson''' var [[landnámsmaður]] sem nam land á [[Kjalarnes]]i milli [[Mógilsá]]r og Mýdalsár og bjó i vestmannaeyjum Helgi var sonur [[Ketill flatnefur|Ketils flatnefs]] og bróðir [[Auður djúpúðga Ketilsdóttir|Auðar djúpúðgu]], [[Björn austræni Ketilsson|Björns austræna]] og [[Þórunn hyrna|Þórunnar hyrnu]]. Hann fór til [[Ísland]]s úr [[Suðureyjar|Suðureyjum]] mjög snemma á [[landnámsöld]] og var hinn fyrsta vetur undir þaki [[Ingólfur Arnarson|Ingólfs Arnarsonar]] í [[Reykjavík]]. Svo nam hann land á Kjalarnesi með ráði Ingólfs og bjó þar síðan. Hann hafði verið skírður en hefur vísast verið blendinn í trúnni; í [[Kjalnesinga saga|Kjalnesinga sögu]] er honum svo lýst að hann hafi verið „nýtmenni mikit í fornum sið, blótmaðr lítill, spakr ok hægr við alla“. Karl Helga er ekki tilgreind í [[Landnámabók|Landnámu]] en í Kjalnesinga sögu, sem þykir fremur ótraust heimild, er hún sögð hafa verið Þórný dóttir Ingólfs Arnarsonar. Synir hans voru Víga-Hrappur og Kollsveinn. [[Jón Ögmundsson]] biskup var niðji Kollsveins. == Heimild == * {{vefheimild|url=http://snerpa.is/net/snorri/landnama.htm|titill=Landnámabók á snerpa.is.}} [[Flokkur:Landnámsmenn á Íslandi]] [[Flokkur:Kjósarsýsla]] 5qyqfnxk264dtz3je917hlrwx12ndic 1888649 1888648 2024-11-21T15:20:40Z 178.19.52.201 1888649 wikitext text/x-wiki ᚾ'''Helgi björnsson Ketilsson''' var [[landnámsmaður]] sem nam land á [[Kjalarnes]]i milli [[Mógilsá]]r og Mýdalsár og bjó i vestmannaeyjum Helgi var sonur [[Ketill flatnefur|Ketils flatnefs]] og bróðir [[Auður djúpúðga Ketilsdóttir|Auðar djúpúðgu]], [[Björn austræni Ketilsson|Björns austræna]] og [[Þórunn hyrna|Þórunnar hyrnu]]. Hann fór til [[Ísland]]s úr [[Suðureyjar|Suðureyjum]] mjög snemma á [[landnámsöld]] og var hinn fyrsta vetur undir þaki [[Ingólfur Arnarson|Ingólfs Arnarsonar]] í [[Reykjavík]]. Svo nam hann land á Kjalarnesi með ráði Ingólfs og bjó þar síðan. Hann hafði verið skírður en hefur vísast verið blendinn í trúnni; í [[Kjalnesinga saga|Kjalnesinga sögu]] er honum svo lýst að hann hafi verið „nýtmenni mikit í fornum sið, blótmaðr lítill, spakr ok hægr við alla“. Karl Helga er ekki tilgreind í [[Landnámabók|Landnámu]] en í Kjalnesinga sögu, sem þykir fremur ótraust heimild, er hún sögð hafa verið Þórný dóttir Ingólfs Arnarsonar. Synir hans voru Víga-Hrappur og Kollsveinn. [[Jón Ögmundsson]] biskup var niðji Kollsveins. == Heimild == * {{vefheimild|url=http://snerpa.is/net/snorri/landnama.htm|titill=Landnámabók á snerpa.is.}} [[Flokkur:Landnámsmenn á Íslandi]] [[Flokkur:Kjósarsýsla]] jbyih4oou1vmeh28d926wy2tu7q11x9 1888650 1888649 2024-11-21T15:20:54Z 178.19.52.201 1888650 wikitext text/x-wiki '''Helgi björnsson Ketilsson''' var [[landnámsmaður]] sem nam land á [[Kjalarnes]]i milli [[Mógilsá]]r og Mýdalsár og bjó i vestmannaeyjum Helgi var sonur [[Ketill flatnefur|Ketils flatnefs]] og bróðir [[Auður djúpúðga Ketilsdóttir|Auðar djúpúðgu]], [[Björn austræni Ketilsson|Björns austræna]] og [[Þórunn hyrna|Þórunnar hyrnu]]. Hann fór til [[Ísland]]s úr [[Suðureyjar|Suðureyjum]] mjög snemma á [[landnámsöld]] og var hinn fyrsta vetur undir þaki [[Ingólfur Arnarson|Ingólfs Arnarsonar]] í [[Reykjavík]]. Svo nam hann land á Kjalarnesi með ráði Ingólfs og bjó þar síðan. Hann hafði verið skírður en hefur vísast verið blendinn í trúnni; í [[Kjalnesinga saga|Kjalnesinga sögu]] er honum svo lýst að hann hafi verið „nýtmenni mikit í fornum sið, blótmaðr lítill, spakr ok hægr við alla“. Karl Helga er ekki tilgreind í [[Landnámabók|Landnámu]] en í Kjalnesinga sögu, sem þykir fremur ótraust heimild, er hún sögð hafa verið Þórný dóttir Ingólfs Arnarsonar. Synir hans voru Víga-Hrappur og Kollsveinn. [[Jón Ögmundsson]] biskup var niðji Kollsveins. == Heimild == * {{vefheimild|url=http://snerpa.is/net/snorri/landnama.htm|titill=Landnámabók á snerpa.is.}} [[Flokkur:Landnámsmenn á Íslandi]] [[Flokkur:Kjósarsýsla]] 5qyqfnxk264dtz3je917hlrwx12ndic 1888692 1888650 2024-11-22T09:07:38Z 178.19.52.201 1888692 wikitext text/x-wiki '''Helgi björnsson Ketilsson''' var [[landnámsmaður]] sem nam land á [[Kjalarnes]]i milli [[Mógilsá]]r og Mýdalsár og bjó i vestmannaeyjum sigma Helgi var sonur [[Ketill flatnefur|Ketils flatnefs]] og bróðir [[Auður djúpúðga Ketilsdóttir|Auðar djúpúðgu]], [[Björn austræni Ketilsson|Björns austræna]] og [[Þórunn hyrna|Þórunnar hyrnu]]. Hann fór til [[Ísland]]s úr [[Suðureyjar|Suðureyjum]] mjög snemma á [[landnámsöld]] og var hinn fyrsta vetur undir þaki [[Ingólfur Arnarson|Ingólfs Arnarsonar]] í [[Reykjavík]]. Svo nam hann land á Kjalarnesi með ráði Ingólfs og bjó þar síðan. Hann hafði verið skírður en hefur vísast verið blendinn í trúnni; í [[Kjalnesinga saga|Kjalnesinga sögu]] er honum svo lýst að hann hafi verið „nýtmenni mikit í fornum sið, blótmaðr lítill, spakr ok hægr við alla“. Karl Helga er ekki tilgreind í [[Landnámabók|Landnámu]] en í Kjalnesinga sögu, sem þykir fremur ótraust heimild, er hún sögð hafa verið Þórný dóttir Ingólfs Arnarsonar. Synir hans voru Víga-Hrappur og Kollsveinn. [[Jón Ögmundsson]] biskup var niðji Kollsveins. == Heimild == * {{vefheimild|url=http://snerpa.is/net/snorri/landnama.htm|titill=Landnámabók á snerpa.is.}} [[Flokkur:Landnámsmenn á Íslandi]] [[Flokkur:Kjósarsýsla]] 1n32hrtg4rhvv3srbt7l70n0ttl57fj 1888693 1888692 2024-11-22T09:18:02Z 178.19.52.201 something 1888693 wikitext text/x-wiki '''Helgi björnsson Ketilsson''' var [[landnámsmaður]] sem nam land á [[Kjalarnes]]i milli [[Mógilsá]]r og Mýdalsár og bjó i vestmannaeyjum Skibidi sigma ohio Helgi var sonur [[Ketill flatnefur|Ketils rizzler]] og bróðir [[Auður djúpúðga Ketilsdóttir|Auðar djúpúðgu]], [[Björn austræni Ketilsson|Björns austræna]] og [[Þórunn hyrna|Þórunnar hyrnu]]. Hann fór til [[Ísland]]s úr [[Suðureyjar|Suðureyjum]] mjög snemma á [[landnámsöld]] og var hinn fyrsta vetur undir þaki [[Ingólfur Arnarson|Ingólfs Arnarsonar]] í [[Reykjavík]]. Svo nam hann land á Kjalarnesi með ráði Ingólfs og bjó þar síðan. Hann hafði verið skírður en hefur vísast verið blendinn í trúnni; í [[Kjalnesinga saga|Kjalnesinga sögu]] er honum svo lýst að hann hafi verið „nýtmenni mikit í fornum sið, blótmaðr lítill, spakr ok hægr við alla“. Karl Helga er ekki tilgreind í [[Landnámabók|Landnámu]] en í Kjalnesinga sögu, sem þykir fremur ótraust heimild, er hún sögð hafa verið Þórný dóttir Ingólfs Arnarsonar. Synir hans voru Víga-Hrappur og Kollsveinn. [[Jón Ögmundsson]] biskup var niðji Kollsveins. == Heimild == * {{vefheimild|url=http://snerpa.is/net/snorri/landnama.htm|titill=Landnámabók á snerpa.is.}} [[Flokkur:Landnámsmenn á Íslandi]] [[Flokkur:Kjósarsýsla]] aqatje3m11yfo6asxyof6cj25xuzdvb 1888694 1888693 2024-11-22T09:20:04Z 178.19.52.201 1888694 wikitext text/x-wiki '''Helgi björnsson Ketilsson''' var [[landnámsmaður]] sem nam land á [[Kjalarnes]]i milli [[Mógilsá]]r og Mýdalsár og bjó i vestmannaeyjum Skibidi sigma ohio Helgi var sonur [[Ketill flatnefur|Ketils rizzler]] og bróðir [[Auður djúpúðga Ketilsdóttir|Auðar djúpúðgu diva]], [[Björn austræni Ketilsson|Björns austræna]] og [[Þórunn hyrna|Þórunnar hyrnu]] the goat. Hann fór til [[Ísland]]s úr [[Suðureyjar|Suðureyjum]] mjög snemma á [[landnámsöld]] og var hinn fyrsta vetur undir þaki [[Ingólfur Arnarson|Ingólfs Arnarsonar]] í [[Reykjavík]]. Svo nam hann land á Kjalarnesi með ráði Ingólfs og bjó þar síðan. Hann hafði verið skírður en hefur vísast verið blendinn í trúnni; í [[Kjalnesinga saga|Kjalnesinga sögu]] er honum svo lýst að hann hafi verið „nýtmenni mikit í fornum sið, blótmaðr lítill, spakr ok hægr við alla“. Karl Helga er ekki tilgreind í [[Landnámabók|Landnámu]] en í Kjalnesinga sögu, sem þykir fremur ótraust heimild, er hún sögð hafa verið Þórný dóttir Ingólfs Arnarsonar. Synir hans voru Víga-Hrappur og Kollsveinn. [[Jón Ögmundsson]] biskup var niðji Kollsveins. == Heimild == * {{vefheimild|url=http://snerpa.is/net/snorri/landnama.htm|titill=Landnámabók á snerpa.is.}} [[Flokkur:Landnámsmenn á Íslandi]] [[Flokkur:Kjósarsýsla]] p7tn0l2kf4t99oo9hfyrjcih32y2zkv 1888695 1888694 2024-11-22T09:21:31Z 178.19.52.201 1888695 wikitext text/x-wiki '''Helgi björnsson Ketilsson''' var [[landnámsmaður]] sem nam land á [[Kjalarnes]]i milli [[Mógilsá]]r og Mýdalsár og bjó i vestmannaeyjum Sigma Helgi var sonur [[Ketill flatnefur|Ketils flatnefur]] og bróðir [[Auður djúpúðga Ketilsdóttir|Auðar djúpúðgu]], [[Björn austræni Ketilsson|Björns austræna]] og [[Þórunn hyrna|Þórunnar hyrnu]]. Hann fór til [[Ísland]]s úr [[Suðureyjar|Suðureyjum]] mjög snemma á [[landnámsöld]] og var hinn fyrsta vetur undir þaki [[Ingólfur Arnarson|Ingólfs Arnarsonar]] í [[Reykjavík]]. Svo nam hann land á Kjalarnesi með ráði Ingólfs og bjó þar síðan. Hann hafði verið skírður en hefur vísast verið blendinn í trúnni; í [[Kjalnesinga saga|Kjalnesinga sögu]] er honum svo lýst að hann hafi verið „nýtmenni mikit í fornum sið, blótmaðr lítill, spakr ok hægr við alla“. Karl Helga er ekki tilgreind í [[Landnámabók|Landnámu]] en í Kjalnesinga sögu, sem þykir fremur ótraust heimild, er hún sögð hafa verið Þórný dóttir Ingólfs Arnarsonar. Synir hans voru Víga-Hrappur og Kollsveinn. [[Jón Ögmundsson]] biskup var niðji Kollsveins. == Heimild == * {{vefheimild|url=http://snerpa.is/net/snorri/landnama.htm|titill=Landnámabók á snerpa.is.}} [[Flokkur:Landnámsmenn á Íslandi]] [[Flokkur:Kjósarsýsla]] sbijc6r7weyre8ywq8pk1s02ivdthe7 10 89055 1888660 1785879 2024-11-21T18:25:12Z Snævar 16586 eyða? 1888660 wikitext text/x-wiki [http://www.ordabanki.hi.is/wordbank/terminfo?idTerm={{{1}}}&FirstResult=0&mainlanguage=IS Orðið „{{#if:{{{is|}}} | {{{is}}} | {{PAGENAME}} }}“] á [[Orðabanki íslenskrar málstöðvar|Orðabanka íslenskrar málstöðvar]]{{#if:{{{ordasafn|}}}|&#32;úr orðasafninu „{{{ordasafn}}}“:|:}}<small>{{#if:{{{is|}}}|[[íslenska]]: „{{{is}}}“{{#if:{{{is1|}}}|, „{{{is1}}}“|}}{{#if:{{{is2|}}}|, „{{{is2}}}“|}}{{#if:{{{is3|}}}|, „{{{is3}}}“|}}|}}{{#if:{{{skilgr|}}}|'''Skilgreining''': {{{skilgr}}}|}}{{#if:{{{skyr|}}}|'''Skýring''': {{{skyr}}}|}}{{#if:{{{se|}}}|'''Sjá einnig''': [[{{{se}}}]]{{#if:{{{se1|}}}|, [[{{{se1}}}]]|}}{{#if:{{{se2|}}}|, [[{{{se2}}}]]|}}|}}{{#if:{{{da|}}}|[[danska]]: ''{{{da}}}''{{#if:{{{da1|}}}|, ''{{{da1}}}''|}}|}}{{#if:{{{en|}}}|[[enska]]: ''{{{en}}}''{{#if:{{{en1|}}}|, ''{{{en1}}}''|}}|}}{{#if:{{{fr|}}}|[[finnska]]: ''{{{fi}}}''|}}{{#if:{{{fr|}}}|[[franska]]: ''{{{fr}}}''{{#if:{{{fr1|}}}|, ''{{{fr1}}}''|}}|}}{{#if:{{{fo|}}}|[[færeyska]]: ''{{{fo}}}''|}}{{#if:{{{it|}}}|[[ítalska]]: ''{{{it}}}''{{#if:{{{it1|}}}|, ''{{{it1}}}''|}}|}}{{#if:{{{nb|}}}|[[norskt bókmál]]: ''{{{nb}}}''|}}{{#if:{{{la|}}}|[[latína]]: ''{{{la}}}''|}}{{#if:{{{es|}}}|[[spænska]]: ''{{{es}}}''|}}{{#if:{{{sv|}}}|[[sænska]]: ''{{{sv}}}''|}}{{#if:{{{pt|}}}|[[portúgalska]]: ''{{{pt}}}''{{#if:{{{pt1|}}}|, ''{{{pt1}}}''|}}{{#if:{{{pt2|}}}|, ''{{{pt2}}}''|}}{{#if:{{{pt3|}}}|, ''{{{pt3}}}''|}}|}}{{#if:{{{de|}}}|[[þýska]]: ''{{{de}}}''|}}</small><noinclude> {{eyða|Minna viðhald að láta bara [[Notandi:InternetArchiveBot]] um þessa tengla. Breyta öllum ítengingum í tengla.}} [[Flokkur:Flakksnið]] </noinclude> 1kvxvi9dhjp4pm2530ekx0c2eznxxqv 11 89310 1888652 907933 2024-11-21T16:01:21Z Akigka 183 Nýr hluti: /* Úrelt snið? */ 1888652 wikitext text/x-wiki Af hverju þarf að sýna fyrir neðan hverja tilvísun íslenska og enska orðið? Íslenska orðið kemur jú fram þar sem tilvísunin stendur. Þetta er varla relevant eða hvað? Svo er annað: af hverju erum við að tilgreina allar niðurstöður Orðabankans í greinum? Þótt hann sé auðvitað til margs nytsamlegur þá er fullt af orðum og orðasamböndum þar sem enginn hefur nokkurn tíma notað eða eru sjaldgæf í almennri umræðu... --[[Notandi:Akigka|Akigka]] 7. ágúst 2010 kl. 00:37 (UTC) : Þetta er alveg rétt, það er ekki þörf á þessu. --[[Notandi:Cessator|Cessator]] 7. ágúst 2010 kl. 02:09 (UTC) == Úrelt snið? == Það virkar alla vega ekki í núverandi mynd. [[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 21. nóvember 2024 kl. 16:01 (UTC) ndh91rwzrzus7vnkwi35oek3fqb51ob 1888653 1888652 2024-11-21T16:04:28Z Akigka 183 /* Úrelt snið? */ 1888653 wikitext text/x-wiki Af hverju þarf að sýna fyrir neðan hverja tilvísun íslenska og enska orðið? Íslenska orðið kemur jú fram þar sem tilvísunin stendur. Þetta er varla relevant eða hvað? Svo er annað: af hverju erum við að tilgreina allar niðurstöður Orðabankans í greinum? Þótt hann sé auðvitað til margs nytsamlegur þá er fullt af orðum og orðasamböndum þar sem enginn hefur nokkurn tíma notað eða eru sjaldgæf í almennri umræðu... --[[Notandi:Akigka|Akigka]] 7. ágúst 2010 kl. 00:37 (UTC) : Þetta er alveg rétt, það er ekki þörf á þessu. --[[Notandi:Cessator|Cessator]] 7. ágúst 2010 kl. 02:09 (UTC) == Úrelt snið? == Það virkar alla vega ekki í núverandi mynd. [[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 21. nóvember 2024 kl. 16:01 (UTC) : Afsakið, það virkar vel. Sé að það hefur bara verið vitlaust notað á einum stað. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 21. nóvember 2024 kl. 16:04 (UTC) 3daywsgnq1t2h5asbiez3zjqze8bgd8 1888655 1888653 2024-11-21T16:58:50Z Snævar 16586 /* Úrelt snið? */ Svar 1888655 wikitext text/x-wiki Af hverju þarf að sýna fyrir neðan hverja tilvísun íslenska og enska orðið? Íslenska orðið kemur jú fram þar sem tilvísunin stendur. Þetta er varla relevant eða hvað? Svo er annað: af hverju erum við að tilgreina allar niðurstöður Orðabankans í greinum? Þótt hann sé auðvitað til margs nytsamlegur þá er fullt af orðum og orðasamböndum þar sem enginn hefur nokkurn tíma notað eða eru sjaldgæf í almennri umræðu... --[[Notandi:Akigka|Akigka]] 7. ágúst 2010 kl. 00:37 (UTC) : Þetta er alveg rétt, það er ekki þörf á þessu. --[[Notandi:Cessator|Cessator]] 7. ágúst 2010 kl. 02:09 (UTC) == Úrelt snið? == Það virkar alla vega ekki í núverandi mynd. [[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 21. nóvember 2024 kl. 16:01 (UTC) : Afsakið, það virkar vel. Sé að það hefur bara verið vitlaust notað á einum stað. --[[Notandi:Akigka|Akigka]] ([[Notandaspjall:Akigka|spjall]]) 21. nóvember 2024 kl. 16:04 (UTC) :[[Magnesín]] og [[Rafgreining]] eru með ranga tengla og tengillinn á [[Tilleiðsla]] tengir í raun á aðleiðslu. Öll þessi þrjú dæmi eru rangar notkanir, líklega tenglar sem voru til en eru það ekki lengur (dæmi: https://web.archive.org/web/20160305074604/https://www.ordabanki.hi.is/wordbank/terminfo?idTerm=325487&FirstResult=0&mainlanguage=IS). Ég er á því að breyta tenglinum í sniðinu yfir á nýju vefslóðina, eins og vefþjónninn bendir á. [[Notandi:Snævar|Snævar]] ([[Notandaspjall:Snævar|spjall]]) 21. nóvember 2024 kl. 16:58 (UTC) 5ywkx1rl3ihgscqi97cx32a7m09re7t 0 108832 1888696 1716438 2024-11-22T09:26:45Z 82.112.65.240 1888696 wikitext text/x-wiki '''Þorgeir Jónsson''' (f. 7. desember 1903, d. 5. janúar 1989<ref>[http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1696170 Þorgeir Jónsson í Gufunesi látinn]. Morgunblaðið, 4. tölublað (06.01.1989), Blaðsíða 4</ref>) var íslenskur glímukappi og hestamaður í Gufunesi, Reykjavík. Árið 1927 varð hann glímukóngur Íslands, Íslandsmeistari í kúluvarpi og kringlukasti. == Heimildir == <references/> {{stubbur|æviágrip|ísland|íþrótt}} [[Flokkur:Íslenskir glímukappar]] {{fd|1903|1989}} rch3avublwgzbb48evaliv6wep2ttm6 0 125260 1888639 1877678 2024-11-21T12:18:42Z Berserkur 10188 1888639 wikitext text/x-wiki {{Knattspyrnumaður |nafn= Alfreð Finnbogason |mynd= [[Mynd:Alfreð_Finnbogason_2018.jpg|250px]] |fullt nafn= Alfreð Finnbogason |fæðingardagur= 2. febrúar 1989 |fæðingarbær= [[Grindavík]] |fæðingarland=[[Ísland]] |hæð=1.84cm |staða=Framherji |núverandi lið= |númer=27 |ár í yngri flokkum= |yngriflokkalið={{ISL}} [[Ungmennafélag Grindavíkur|Grindavík]]<br>{{SKO}} Hutchinson Vale<br>{{ISL}} [[Ungmennafélagið Fjölnir|Fjölnir]]<br> {{ISL}} [[Breiðablik UBK|Breiðablik]] |ár1=2007-2010 |ár2=2007 |ár3=2011-12 |ár4=2012 |ár5=2012-14 |ár6=2014-2016 |ár7=2015-16 |ár8=2016 |ár9=2016-2022 |ár10=2022-2023 |ár11=2023-2024 |lið1=[[Breiðablik UBK]] |lið2=→ Augnablik (Lán) |lið3= [[KSC Lokeren|Lokeren]] |lið4=→ Helsingborg (Lán) |lið5= Heerenveen |lið6= [[Real Sociedad]] |lið7=→ Olympiacos (Lán) |lið8=→ [[FC Augsburg|Augsburg]] (Lán) |lið9= [[FC Augsburg|Augsburg]] |lið10=[[Lyngby Boldklub]] |lið11=[[KAS Eupen]] |leikir (mörk)1=45 (30) |leikir (mörk)2=2 (2) |leikir (mörk)3=22 (5) |leikir (mörk)4=17 (12) |leikir (mörk)5=62 (53) |leikir (mörk)6=25 (2) |leikir (mörk)7=7 (1) |leikir (mörk)8=14 (7) |leikir (mörk)9=101 (30) |leikir (mörk)10=12 (3) |leikir (mörk)11= 27 (1) |landsliðsár=2009-11<br>2010-2024 |landslið=Ísland U-21<br>[[Íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ísland]] |landsliðsleikir (mörk)=11 (5)<br>73 (18) }} '''Alfreð Finnbogason''' er [[Ísland|íslenskur]] fyrrum [[Knattspyrna|knattspyrnumaður]] sem spilaði sem framherji. Alfreð ólst upp hjá [[Breiðablik]] og fór svo til [[Lokeren]] eftir að hafað unnið [[Úrvalsdeild karla í knattspyrnu|Pepsi deildina]] með Breiðablik. Árið 2012 fór Alfreð á lán til [[Helsingborg IF]] og var síðan seldur til [[SC Heerenveen]] á [[Holland|Hollandi]]. Á seinasta tímabili sínu hjá Heerenveen var Alfreð markahæstur í hollensku úrvalsdeildinni [[Eredivisie]] með 24 mörk í 50 leikjum. Eftir það tímabil voru mörg stórlið á borð við [[AS Roma]] og [[Liverpool FC|Liverpool]] sem sýndu Alfreð áhuga en það var [[Real Sociedad]] sem náði að krækja í hann fyrir rúmlega 7.5 milljónir evra. Frá 2016-2022 var hann með Augsburg í Þýskalandi. Alfreð skoraði tvær þrennur tímabilið 2017-2018 fyrir liðið. Hann meiddist seinni hluta tímabils en endaði með 12 mörk alls. Alfreð skoraði fyrsta mark Íslands í [[HM 2028|heimsmeistarakeppninni í knattspyrnu árið 2018]]. Alfreð skoraði 18 mörk fyrir [[íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu]]. Hann lagði landsliðsskóna á hilluna árið 2024. [[Mynd:FWC 2018 - Group D - NGA v ISL - Photo 21.jpg|thumb|Alfreð á HM 2018.]] ==Verðlaun== ===Félagslið=== '''[[Breiðablik UBK|Breiðablik]]''' *Íslandsmeistari (1): [[Pepsideild karla í knattspyrnu 2010|2010]] *Bikarmeistari (1): 2009 '''Helsingborg''' *Svenska Supercupen (1): 2012 ==Tölfræði== ===Félagslið=== ''Tölfræði uppfærð 29. mars 2016''<ref>{{cite web|url=http://www.transfermarkt.com/alfred-finnbogason/leistungsdaten/spieler/90024|title=Alfreð Finnbogason|publisher=Transfermarkt|accessdate=29. mars 2016}}</ref> {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !Tímabil!!Lið!!Deild!!Leikir!!Mörk!!Leikir!!Mörk!!Leikir!!Mörk!!Leikir!!Mörk!!Leikir!!Mörk |- !Colspan="3"|Ísland!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|Bikarkeppni!!Colspan="2"|Lengjubikarinn!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2007||Augnablik (Lán)||[[3. deild karla í knattspyrnu|3. deild]] |2 || 2 ||Colspan="2"|—||Colspan="2"|—||Colspan="2"|—|| '''2''' || '''2''' |- |[[Landsbankadeild karla í knattspyrnu 2008|2008]]||rowspan="3"|[[Breiðablik UBK|Breiðablik]]||rowspan="3"|[[Úrvalsdeild karla í knattspyrnu|Úrvalsdeild]] |4 || 1 || 1 || 0 || 3 || 0 ||Colspan="2"|—|| '''8''' || '''1''' |- |[[Pepsideild karla í knattspyrnu 2009|2009]] |18 || 13 || 4 || 2 || 4 || 0 ||Colspan="2"|—|| '''26''' || '''15''' |- |[[Pepsideild karla í knattspyrnu 2010|2010]] |21 || 14 || 1 || 0 || 6 || 5 || 2 || 0 || '''30''' || '''19''' |- !colspan=3|Heild !45 !!30 !!6 !!2 !!13 !!5 !!2 !!0 !!'''66''' !!'''37''' |- !Colspan="3"|Belgía!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|Beker van Belgie!!Colspan="2"|Annað!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2010-11||rowspan="2"|[[K.S.C. Lokeren Oost-Vlaanderen|Lokeren]]||rowspan="2"|[[Belgian Pro League]] |15 || 4 ||Colspan="2"|—||Colspan="2"|—||Colspan="2"|—|| '''15''' || '''4''' |- |2011-12 |7 || 1 || 3 || 2 ||Colspan="2"|—||Colspan="2"|—|| '''10''' || '''3''' |- !colspan=3|Heild !22 !!5 !!3 !!2 !!0 !!0 !!0 !!0 !!'''25''' !!'''7''' |- !Colspan="3"|Svíþjóð!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|Svenska Cupen!!Colspan="2"|Svenska Supercupen!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2012||[[Helsingborgs IF|Helsingborg]] (Lán)||[[Allsvenskan]] |17 || 12 ||Colspan="2"|—|| 1 || 0 || 4 || 1 || '''22''' || '''13''' |- !Colspan="3"|Holland!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|KNVB Beker!!Colspan="2"|Evrópa Play-Off!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2012-13||rowspan="2"|[[SC Heerenveen|Heerenveen]]||rowspan="2"|[[Eredivisie]] |31 || 24 || 2 || 4 || 2 || 0 ||Colspan="2"|—|| '''35''' || '''28''' |- |2013-14 |31 || 29 || 3 || 2 || 1 || 0 ||Colspan="2"|— ||'''35''' || '''31''' |- !colspan=3|Heild !62 !!53 !!5 !!6 !!3 !!0 !!0 !!0 !!'''70''' !!'''59''' |- !Colspan="3"|Spánn!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|Copa del Rey!!Colspan="2"|Annað!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2014-15||[[Real Sociedad]]||[[La Liga]] |25 || 2 || 4 || 2 ||Colspan="2"|—|| 2 || 0 || '''31''' || '''4''' |- !Colspan="3"|Grikkland!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|Greek Cup!!Colspan="2"|Annað!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2015-16||[[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] (Lán)||[[Superleague]] |7 || 1 || 3 || 0 ||Colspan="2"|—|| 3 || 1 || '''13''' || '''2''' |- !Colspan="3"|Þýskaland!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|DFB-Pokal!!Colspan="2"|Annað!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2015-16||[[FC Augsburg|Augsburg]] (Lán)||[[Bundesliga]] |7 || 3 || 0 || 0 ||Colspan="2"|—|| 0 || 0 || '''7''' || '''3''' |- !colspan=3|Leikjaferill Heild !185 !!106 !!21 !!12 !!17 !!5 !!11 !!2 !!'''234''' !!'''125''' |} ===Landslið=== ''Tölfræði uppfærð 9. október 2016''<ref>{{cite web|url=http://www.ksi.is/mot/motalisti/felagsmadur/?pLeikmadurNr=145684&pListi=4|title=Alfreð Finnbogason|publisher=KSÍ|accessdate=7. október 2016}}</ref> {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !colspan="3"|[[Íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu|A landslið]] |- !Ár !!Leikir !!Mörk |- |2010||2||1 |- |2011||4||0 |- |2012||6||2 |- |2013||8||1 |- |2014||3||1 |- |2015||7||2 |- |2016||10||4 |} ==Tilvísun== {{reflist|2}} {{F|1989}} [[Flokkur:Íslenskir knattspyrnumenn]] 0ofk7aw1m6we07e1r7h5te75j8rs5cd 1888640 1888639 2024-11-21T12:19:27Z Berserkur 10188 1888640 wikitext text/x-wiki {{Knattspyrnumaður |nafn= Alfreð Finnbogason |mynd= [[Mynd:Alfreð_Finnbogason_2018.jpg|250px]] |fullt nafn= Alfreð Finnbogason |fæðingardagur= 2. febrúar 1989 |fæðingarbær= [[Grindavík]] |fæðingarland=[[Ísland]] |hæð=1.84cm |staða=Framherji |núverandi lið= |númer=27 |ár í yngri flokkum= |yngriflokkalið={{ISL}} [[Ungmennafélag Grindavíkur|Grindavík]]<br>{{SKO}} Hutchinson Vale<br>{{ISL}} [[Ungmennafélagið Fjölnir|Fjölnir]]<br> {{ISL}} [[Breiðablik UBK|Breiðablik]] |ár1=2007-2010 |ár2=2007 |ár3=2011-12 |ár4=2012 |ár5=2012-14 |ár6=2014-2016 |ár7=2015-16 |ár8=2016 |ár9=2016-2022 |ár10=2022-2023 |ár11=2023-2024 |lið1=[[Breiðablik UBK]] |lið2=→ Augnablik (Lán) |lið3= [[KSC Lokeren|Lokeren]] |lið4=→ Helsingborg (Lán) |lið5= Heerenveen |lið6= [[Real Sociedad]] |lið7=→ Olympiacos (Lán) |lið8=→ [[FC Augsburg|Augsburg]] (Lán) |lið9= [[FC Augsburg|Augsburg]] |lið10=[[Lyngby Boldklub]] |lið11=[[KAS Eupen]] |leikir (mörk)1=45 (30) |leikir (mörk)2=2 (2) |leikir (mörk)3=22 (5) |leikir (mörk)4=17 (12) |leikir (mörk)5=62 (53) |leikir (mörk)6=25 (2) |leikir (mörk)7=7 (1) |leikir (mörk)8=14 (7) |leikir (mörk)9=101 (30) |leikir (mörk)10=12 (3) |leikir (mörk)11= 27 (1) |landsliðsár=2009-11<br>2010-2024 |landslið=Ísland U-21<br>[[Íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu|Ísland]] |landsliðsleikir (mörk)=11 (5)<br>73 (18) }} '''Alfreð Finnbogason''' er [[Ísland|íslenskur]] fyrrum [[Knattspyrna|knattspyrnumaður]] sem spilaði sem framherji. Alfreð ólst upp hjá [[Breiðablik]] og fór svo til [[Lokeren]] eftir að hafað unnið [[Úrvalsdeild karla í knattspyrnu|Pepsi deildina]] með Breiðablik. Árið 2012 fór Alfreð á lán til [[Helsingborg IF]] og var síðan seldur til [[SC Heerenveen]] á [[Holland|Hollandi]]. Á seinasta tímabili sínu hjá Heerenveen var Alfreð markahæstur í hollensku úrvalsdeildinni [[Eredivisie]] með 24 mörk í 50 leikjum. Eftir það tímabil voru mörg stórlið á borð við [[AS Roma]] og [[Liverpool FC|Liverpool]] sem sýndu Alfreð áhuga en það var [[Real Sociedad]] sem náði að krækja í hann fyrir rúmlega 7.5 milljónir evra. Frá 2016-2022 var hann með Augsburg í Þýskalandi. Alfreð skoraði tvær þrennur tímabilið 2017-2018 fyrir liðið. Hann meiddist seinni hluta tímabils en endaði með 12 mörk alls. Alfreð skoraði fyrsta mark Íslands í [[HM 2018|heimsmeistarakeppninni í knattspyrnu árið 2018]]. Alfreð skoraði 18 mörk fyrir [[íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu]]. Hann lagði landsliðsskóna á hilluna árið 2024. [[Mynd:FWC 2018 - Group D - NGA v ISL - Photo 21.jpg|thumb|Alfreð á HM 2018.]] ==Verðlaun== ===Félagslið=== '''[[Breiðablik UBK|Breiðablik]]''' *Íslandsmeistari (1): [[Pepsideild karla í knattspyrnu 2010|2010]] *Bikarmeistari (1): 2009 '''Helsingborg''' *Svenska Supercupen (1): 2012 ==Tölfræði== ===Félagslið=== ''Tölfræði uppfærð 29. mars 2016''<ref>{{cite web|url=http://www.transfermarkt.com/alfred-finnbogason/leistungsdaten/spieler/90024|title=Alfreð Finnbogason|publisher=Transfermarkt|accessdate=29. mars 2016}}</ref> {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !Tímabil!!Lið!!Deild!!Leikir!!Mörk!!Leikir!!Mörk!!Leikir!!Mörk!!Leikir!!Mörk!!Leikir!!Mörk |- !Colspan="3"|Ísland!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|Bikarkeppni!!Colspan="2"|Lengjubikarinn!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2007||Augnablik (Lán)||[[3. deild karla í knattspyrnu|3. deild]] |2 || 2 ||Colspan="2"|—||Colspan="2"|—||Colspan="2"|—|| '''2''' || '''2''' |- |[[Landsbankadeild karla í knattspyrnu 2008|2008]]||rowspan="3"|[[Breiðablik UBK|Breiðablik]]||rowspan="3"|[[Úrvalsdeild karla í knattspyrnu|Úrvalsdeild]] |4 || 1 || 1 || 0 || 3 || 0 ||Colspan="2"|—|| '''8''' || '''1''' |- |[[Pepsideild karla í knattspyrnu 2009|2009]] |18 || 13 || 4 || 2 || 4 || 0 ||Colspan="2"|—|| '''26''' || '''15''' |- |[[Pepsideild karla í knattspyrnu 2010|2010]] |21 || 14 || 1 || 0 || 6 || 5 || 2 || 0 || '''30''' || '''19''' |- !colspan=3|Heild !45 !!30 !!6 !!2 !!13 !!5 !!2 !!0 !!'''66''' !!'''37''' |- !Colspan="3"|Belgía!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|Beker van Belgie!!Colspan="2"|Annað!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2010-11||rowspan="2"|[[K.S.C. Lokeren Oost-Vlaanderen|Lokeren]]||rowspan="2"|[[Belgian Pro League]] |15 || 4 ||Colspan="2"|—||Colspan="2"|—||Colspan="2"|—|| '''15''' || '''4''' |- |2011-12 |7 || 1 || 3 || 2 ||Colspan="2"|—||Colspan="2"|—|| '''10''' || '''3''' |- !colspan=3|Heild !22 !!5 !!3 !!2 !!0 !!0 !!0 !!0 !!'''25''' !!'''7''' |- !Colspan="3"|Svíþjóð!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|Svenska Cupen!!Colspan="2"|Svenska Supercupen!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2012||[[Helsingborgs IF|Helsingborg]] (Lán)||[[Allsvenskan]] |17 || 12 ||Colspan="2"|—|| 1 || 0 || 4 || 1 || '''22''' || '''13''' |- !Colspan="3"|Holland!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|KNVB Beker!!Colspan="2"|Evrópa Play-Off!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2012-13||rowspan="2"|[[SC Heerenveen|Heerenveen]]||rowspan="2"|[[Eredivisie]] |31 || 24 || 2 || 4 || 2 || 0 ||Colspan="2"|—|| '''35''' || '''28''' |- |2013-14 |31 || 29 || 3 || 2 || 1 || 0 ||Colspan="2"|— ||'''35''' || '''31''' |- !colspan=3|Heild !62 !!53 !!5 !!6 !!3 !!0 !!0 !!0 !!'''70''' !!'''59''' |- !Colspan="3"|Spánn!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|Copa del Rey!!Colspan="2"|Annað!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2014-15||[[Real Sociedad]]||[[La Liga]] |25 || 2 || 4 || 2 ||Colspan="2"|—|| 2 || 0 || '''31''' || '''4''' |- !Colspan="3"|Grikkland!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|Greek Cup!!Colspan="2"|Annað!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2015-16||[[Olympiacos F.C.|Olympiacos]] (Lán)||[[Superleague]] |7 || 1 || 3 || 0 ||Colspan="2"|—|| 3 || 1 || '''13''' || '''2''' |- !Colspan="3"|Þýskaland!!Colspan="2"|Deild!!Colspan="2"|DFB-Pokal!!Colspan="2"|Annað!!Colspan="2"|[[UEFA|Evrópa]]!!Colspan="2"|Heild |- |2015-16||[[FC Augsburg|Augsburg]] (Lán)||[[Bundesliga]] |7 || 3 || 0 || 0 ||Colspan="2"|—|| 0 || 0 || '''7''' || '''3''' |- !colspan=3|Leikjaferill Heild !185 !!106 !!21 !!12 !!17 !!5 !!11 !!2 !!'''234''' !!'''125''' |} ===Landslið=== ''Tölfræði uppfærð 9. október 2016''<ref>{{cite web|url=http://www.ksi.is/mot/motalisti/felagsmadur/?pLeikmadurNr=145684&pListi=4|title=Alfreð Finnbogason|publisher=KSÍ|accessdate=7. október 2016}}</ref> {| class="wikitable" style="text-align: center" |- !colspan="3"|[[Íslenska karlalandsliðið í knattspyrnu|A landslið]] |- !Ár !!Leikir !!Mörk |- |2010||2||1 |- |2011||4||0 |- |2012||6||2 |- |2013||8||1 |- |2014||3||1 |- |2015||7||2 |- |2016||10||4 |} ==Tilvísun== {{reflist|2}} {{F|1989}} [[Flokkur:Íslenskir knattspyrnumenn]] 7zlmq5r8zyjeki0ctcfmp4ds1h43kys 14 147204 1888682 1612551 2024-11-22T01:47:55Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888682 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir eftir vélbúnaði]] 4fpa2o3h2w7a9v1feiwtm805aiwj8ym 14 147205 1888684 1612552 2024-11-22T01:48:18Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888684 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir eftir vélbúnaði]] 4fpa2o3h2w7a9v1feiwtm805aiwj8ym 1888689 1888684 2024-11-22T01:52:50Z QuantumFoam66 98636 bætti við [[Flokkur:Tölvuleikir á einum palli]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888689 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir eftir vélbúnaði]] [[Flokkur:Tölvuleikir á einum palli]] r26yt3c5no4ldn6126jkfwnelj4f2j4 14 147207 1888664 1612557 2024-11-21T19:17:05Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888664 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir eftir viðfangsefni]] 6ukvru0ll9ydg9vi11hi57z22zuvjym 14 147208 1888665 1811067 2024-11-21T19:17:18Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888665 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir eftir viðfangsefni]] 6ukvru0ll9ydg9vi11hi57z22zuvjym 14 147210 1888661 1612554 2024-11-21T19:13:29Z QuantumFoam66 98636 1888661 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir]] [[Flokkur:Tölvuleikir eftir tegund]] {{Eyða|category is empty}} nx2obdtwajplphgpx50ij7hnw7i3ish 14 147211 1888663 1612555 2024-11-21T19:14:00Z QuantumFoam66 98636 1888663 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir]] [[Flokkur:Tölvuleikir eftir tegund]] {{Eyða|category is empty}} nx2obdtwajplphgpx50ij7hnw7i3ish 14 147215 1888691 1736241 2024-11-22T01:55:20Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888691 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir eftir viðfangsefni]] 6ukvru0ll9ydg9vi11hi57z22zuvjym 1888706 1888691 2024-11-22T10:46:34Z Berserkur 10188 Berserkur færði [[Flokkur:Tölvuleikir um vírus útbreiðslu]] á [[Flokkur:Tölvuleikir um vírusútbreiðslu]] 1888691 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir eftir viðfangsefni]] 6ukvru0ll9ydg9vi11hi57z22zuvjym 14 147216 1888681 1612550 2024-11-22T01:47:20Z QuantumFoam66 98636 fjarlægði [[Flokkur:Tölvuleikir]] með [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 1888681 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir eftir fyrirtæki]] 6gj8iyzfe155rnrmhggxxflgz72fzn4 0 160728 1888674 1848176 2024-11-21T22:38:19Z DoctorHver 2456 /* Íslensku Jóladagatölin */ 1888674 wikitext text/x-wiki '''Jóladagatal Sjónvarpsins''' er árlegur viðburður í íslensku sjónvarpi þar sem taldir eru niður dagarnir til jóla í formi sjónvarpsþátta. [[Rúv|RÚV]] sýndi fyrst jóladagatalið ''Jólin Nálgast í Kærabæ'' árið 1988. Árið 1989 var ekkert jóladagatal á dagskrá RÚV en allar götur síðan 1990 hefur jóladagatal verið árviss viðburður. RÚV hefur framleitt níu þessara dagatala að meðtöldu ''Jólin nálgast í Kærabæ'' en einnig sýnt jóladagatöl frá Þýskalandi, Danmörku, Noregi og Svíþjóð. ==Íslensku Jóladagatölin== {| class="wikitable sortable" |-bgcolor="#cccccc" ! style="width:35px" |'''Ár''' ! style="width:210px" |Titill ! style="width:350px" |'''Höfundur''' ! style="width:45px" |'''Endursýnt''' !ATH |- |1988 |'''[[Jólin nálgast í Kærabæ]]''' |[[Iðunn Steinsdóttir]] |Nei | |- |1990 |'''[[Á baðkari til Betlehem]]''' |[[Sigurður G. Valgeirsson]] & [[Sveinbjörn I. Baldvinsson]] |Já (1995, 2004) | |- |1991 |'''[[Stjörnustrákur]]'''<ref>{{cite news |url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=226461&pageId=2930806&lang=is&q=stj%F6rnustr%E1kur |title=Jólaævintýri Sigrúnar Eldjárns|accessdate=15 Feb 2011|date=7 December 1991 |work=[[Þjóðviljinn]]}}</ref> |[[Sigrún Eldjárn]] |Já (1998, 2006) |Handrit þ'''á'''ttanna um '''Stjörnustrák''' var einnig gefinn ut sem bók |- |1992 |'''[[Tveir á báti]]'''<ref>{{cite news |url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=125228&pageId=1776572&lang=is&q=tveir%20%E1%20b%E1ti |title=Ekki upphaf að rithöfundaferli <nowiki>[sic]</nowiki>|accessdate=15 Feb 2011|date=10 December 1992 |work=[[Morgunblaðið]]}}</ref> |[[Kristín Atladóttir]] |Já (2000) | |- |1994 |'''[[Jól á leið til jarðar]]'''<ref>{{cite news |url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=126896&pageId=1818289&lang=is&q=j%F3l%20%E1%20lei%F0%20til%20jar%F0ar%20j%F3ladagatal |title=Brúðumyndin kemur til Íslands|accessdate=15 Feb 2011|date=24 November 1994 |work=[[Morgunblaðið]]}}</ref> |[[Friðrik Erlingsson]] & [[Sigurður Örn Brynjólfsson]] |Já (1999, 2007) |Upphaflega st<nowiki/>[[Davíð Þór Jónsson|ó]]<nowiki/>ð til að gera framhalds sj<nowiki/>[[Davíð Þór Jónsson|ó]]<nowiki/>nvarpsþætti um Pú og Pa oskilt joladagatals þáttunum enn þvi var hafnað af RUV. Þvi var raðist i að gera teiknimyndasögu strimla (e. comic strips) fyrir Frettablaðið og komu þeir út árinn 2004 til 2006. Strimlarnir voru siðan endur útgefnir a bókarformi 2024. |- |1996 |'''[[Hvar er Völundur?]]'''<ref>{{cite news |url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=1867559 |title=Jóladagatal Sjónvarpsins |accessdate=15 Feb 2011|date=1 December 1996 |work=[[Morgunblaðið]]}}</ref> |[[Þorvaldur Þorsteinsson]] |Já (2002, 2012, 2018) | |- |1997 |'''[[Klængur sniðugi]]'''<ref>{{cite news |url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=130096&pageId=1893239&lang=is&q=kl%E6ngur%20sni%F0ugi |title=Hver er Klængur sniðugi?|accessdate=15 Feb 2011|date=3 December 1997 |work=[[Morgunblaðið]]}}</ref> |[[Davíð Þór Jónsson]] & [[Steinn Ármann Magnússon]] |Já (2003,2009) | |- |2005 |'''[[Töfrakúlan]]'''<ref>{{cite news |url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=271284&pageId=3875532&lang=is&q=t%F6frak%FAlan |title=Bjarga jólunum frá öfundsjúkum töfrakarli |accessdate=15 Feb 2011|date=27 November 2005 |work=[[Fréttablaðið]]}}</ref> |[[Jóhann G. Jóhannsson (f. 1971)|Jóhann G. Jóhannsson]] & [[Þóra Sigurðardóttir]] |Nei | |- |2008 |'''[[Jólaævintýri Dýrmundar]]''' |[[Davíð Þór Jónsson]], [[Halldór Gylfason]] & [[Þorkell Heiðarsson]] |Nei | |- |2022 |[[Randalín og Mundi: Dagar í desember|'''Randalín og Mundi: Dagar í desember''']]<ref>{{Cite web|url=https://www.ruv.is/frett/2022/11/17/uppataekjasamir-krakkar-i-nyju-joladagatali-ruv|title=Uppátækjasamir krakkar í nýju jóladagatali RÚV|last=Mariash|last2=annalth|date=2022-11-17|website=RÚV|language=is|access-date=2022-11-25}}</ref> | |Nei | |} ==Erlend dagatöl í íslensku sjónvarpi== {| class="wikitable sortable" |-bgcolor="#cccccc" ! style="width:35px" |'''Ár''' ! style="width:210px" |'''Titill''' ! style="width:350px" |'''Höfundur''' ! style="width:45px" |'''Uppruna-land''' |- |1993 |'''[[Mumindalen (TV series)|Jul i Mumindalen]]'''<ref>{{cite news |url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=195097&pageId=2620280&lang=is&q=j%F3l%20%ED%20m%FAm%EDndal |title=Dagskrá|accessdate=15 Feb 2011|date=2 December 1993 |work=[[Morgunblaðið]]}}</ref> |[[Tove Jansson]] & [[Lars Jansson (cartoonist)|Lars Jansson]] |Svíþjóð |- |2001 |'''Leyndardómar jólasveinsins (Weihnachtsmann & Co. KG)'''<ref>{{cite news |url=http://timarit.is/view_page_init.jsp?issId=148284&pageId=2129322&lang=is&q=leyndard%F3mar%20j%F3lasveinsins |title=Dagskrá |accessdate=15 Feb 2011|date=12 December 2001 |work=[[Fréttablaðið]]}}</ref> | |Þýskaland |- |2010 (E:2020) |[[Jól í Snædal|'''Jól í Snædal''']] '''(Jul i Svingen)''' |[[Kjetil Indregard]] |Noregur |- |2011 (E:2016) |'''[[Pagten]]''' |[[Maya Ilsøe]] |Danmörk |- |2013 (E:2019) |'''Jólakóngurinn (Julkongen)''' | Lars Gudmestad & Harald Rosenløw Eeg. |Noregur |- |2014 |'''Jesú og Jósefína (Jesus og Josefine)''' |Bo Hr. Hansen & Nikolaj Scherfig |Danmörk |- |2015 |'''Tímaflakkið (Tidsrejsen)''' (E:2023) |[[DR (broadcaster)|DR]], Poul Berg & Kaspar Munk |Danmörk |- |2017 |'''Snæholt (Snøfall)''' |Hege Waagbø |Noregur |- |2021 |'''Saga Selmu (Selmas saga)''' |Per Simonsson & Stefan Roos |Svíþjóð |} == Tilvísanir == <references /> [[Flokkur:Íslenskir sjónvarpsþættir]] [[Flokkur:Íslenskir barnaþættir]] 8da0leotspnn221o6fxg0fcagtikah9 0 170949 1888668 1879278 2024-11-21T20:10:16Z Óskadddddd 83612 1888668 wikitext text/x-wiki '''Miðeind''' er íslenskt hugbúnaðarfyrirtæki sem þróar máltækni og gervigreindartækni fyrir íslensku. Fyrirtækið var stofnað þann [[19. desember]] [[2013]] af [[Vilhjálmur Þorsteinsson|Vilhjálmi Þorsteinssyni]]. Fyrirtækið er þekkt fyrir að skapa raddappið Emblu, málgreiningarvélina Greyni og vefleikinn Netskrafl. == Saga == Fyrirtækið var upphaflega stofnað þann 19. desember 2013 af Vilhjálmi Þorsteinssyni sem fjárfestingafélag.<ref>{{Cite web|url=https://www.vb.is/frettir/felag-vilhjalms-tapadi-19-milljonum/|title=Félag Vilhjálms tapaði 19 milljónum|website=www.vb.is|access-date=2024-03-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://keldan.is/Fyrirtaeki/Yfirlit/5912131480|title=Miðeind ehf. {{!}} Fyrirtækjaleit Keldunnar|website=keldan.is|language=is-is|access-date=2024-03-03}}</ref> En árið 2015, eftir útgáfu Netskrafls, hafði það orðið hugbúnaðarfyrirtæki.<ref>{{Cite web|url=https://www.linkedin.com/company/mideind/?originalSubdomain=is|title=Miðeind {{!}} LinkedIn|website=is.linkedin.com|language=en|access-date=2024-11-21}}</ref> Síðla árs 2019 gerðist fyrirtækið aðili að SÍM, Samstarf um íslenska máltækni, og þróaði raddappið Emblu og málgreiningarvélina Greyni.<ref>{{Cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/menning-og-daegurmal/383-milljonir-i-maltaekni/|title=383 milljónir í máltækni - RÚV.is|date=2019-09-04|website=RÚV|access-date=2024-03-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://vefsafn.is/is/20230319193913/https://www.frettabladid.is/frettir/fyrsta-islenska-radd-forritid-hae-embla/|title=Fyrsta ís­lenska radd-for­ritið: „Hæ Embla“|website=vefsafn.is|access-date=2024-03-03}}</ref><ref>{{Vefheimild|url=https://www.sky.is/images/stories/Tolvumal/Tolvumal_2022.pdf|titill=EMBLA OG TÆKIFÆRIN Í ÍSLENSKRI MÁLTÆKNI|höfundur=Sveinbjörn Þórðarson, hugbúnaðarsérfræðingur hjá Miðeind og upphafsmaður Emblu|útgefandi=SKÝRSLUTÆKNIFÉLAG ÍSLANDS}}</ref> Fyrirtækið gaf út raddappið Emblu þann [[12. nóvember]] [[2020]].<ref>{{Cite web|url=https://vefsafn.is/is/20230319194302/https://www.frettabladid.is/markadurinn/fyrsta-forritid-sem-skilur-og-talar-islensku-komid-markad/|title=Fyrsta forritið sem skilur og talar íslensku komið á markað|website=vefsafn.is|access-date=2024-03-03}}</ref> Fyrirtækið hóf samstarf árið 2022 við tæknifyrirtækið [[OpenAI]] um að þjálfa nýjasta líkan, ChatGPT-4, í íslensku.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2023-03-14-islenska-annad-tungumal-spjallmennisins-chatgpt/|title=Íslenska annað tungumál spjallmennisins ChatGPT - RÚV.is|last=Drífudóttir|first=Elsa María Guðlaugs|last2=Diego|first2=Hugrún Hannesdóttir|date=2023-03-14|website=RÚV|access-date=2024-03-03|last3=Birgisdóttir|first3=Gunnhildur Kjerúlf}}</ref> Það var í fyrsta skipti sem OpenAI gerði tilraunir til að þjálfa líkanið í annað mál en ensku.<ref name=":0" /> == Heimildir == * [https://mideind.is/is/um-mideind Um Miðeind - Miðeind] * [https://mideind.is/is/sagan Sagan - Miðeind] == Tilvísanir == {{Reflist}} [[Flokkur:Íslensk fyrirtæki]] sg1wtvwieqtillc6kofrjrdiesuyv2o 1888669 1888668 2024-11-21T20:11:58Z Óskadddddd 83612 1888669 wikitext text/x-wiki '''Miðeind''' er íslenskt hugbúnaðarfyrirtæki sem þróar máltækni og gervigreindartækni fyrir íslensku. Fyrirtækið var stofnað þann [[19. desember]] [[2013]] af [[Vilhjálmur Þorsteinsson|Vilhjálmi Þorsteinssyni]]. Fyrirtækið er þekkt fyrir að skapa raddappið Emblu, málgreiningarvélina Greyni og vefleikinn Netskrafl. == Saga == Fyrirtækið var upphaflega stofnað þann 19. desember 2013 af Vilhjálmi Þorsteinssyni sem fjárfestingafélag.<ref>{{Cite web|url=https://www.vb.is/frettir/felag-vilhjalms-tapadi-19-milljonum/|title=Félag Vilhjálms tapaði 19 milljónum|website=www.vb.is|access-date=2024-03-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://keldan.is/Fyrirtaeki/Yfirlit/5912131480|title=Miðeind ehf. {{!}} Fyrirtækjaleit Keldunnar|website=keldan.is|language=is-is|access-date=2024-03-03}}</ref> En árið 2015, eftir útgáfu Netskrafls, hafði það formlega orðið hugbúnaðarfyrirtæki.<ref>{{Cite web|url=https://www.linkedin.com/company/mideind/?originalSubdomain=is|title=Miðeind {{!}} LinkedIn|website=is.linkedin.com|language=en|access-date=2024-11-21}}</ref> Síðla árs 2019 gerðist fyrirtækið aðili að SÍM, Samstarf um íslenska máltækni, og þróaði raddappið Emblu og málgreiningarvélina Greyni.<ref>{{Cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/menning-og-daegurmal/383-milljonir-i-maltaekni/|title=383 milljónir í máltækni - RÚV.is|date=2019-09-04|website=RÚV|access-date=2024-03-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://vefsafn.is/is/20230319193913/https://www.frettabladid.is/frettir/fyrsta-islenska-radd-forritid-hae-embla/|title=Fyrsta ís­lenska radd-for­ritið: „Hæ Embla“|website=vefsafn.is|access-date=2024-03-03}}</ref><ref>{{Vefheimild|url=https://www.sky.is/images/stories/Tolvumal/Tolvumal_2022.pdf|titill=EMBLA OG TÆKIFÆRIN Í ÍSLENSKRI MÁLTÆKNI|höfundur=Sveinbjörn Þórðarson, hugbúnaðarsérfræðingur hjá Miðeind og upphafsmaður Emblu|útgefandi=SKÝRSLUTÆKNIFÉLAG ÍSLANDS}}</ref> Fyrirtækið gaf út raddappið Emblu þann [[12. nóvember]] [[2020]].<ref>{{Cite web|url=https://vefsafn.is/is/20230319194302/https://www.frettabladid.is/markadurinn/fyrsta-forritid-sem-skilur-og-talar-islensku-komid-markad/|title=Fyrsta forritið sem skilur og talar íslensku komið á markað|website=vefsafn.is|access-date=2024-03-03}}</ref> Fyrirtækið hóf samstarf árið 2022 við tæknifyrirtækið [[OpenAI]] um að þjálfa nýjasta líkan, ChatGPT-4, í íslensku.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2023-03-14-islenska-annad-tungumal-spjallmennisins-chatgpt/|title=Íslenska annað tungumál spjallmennisins ChatGPT - RÚV.is|last=Drífudóttir|first=Elsa María Guðlaugs|last2=Diego|first2=Hugrún Hannesdóttir|date=2023-03-14|website=RÚV|access-date=2024-03-03|last3=Birgisdóttir|first3=Gunnhildur Kjerúlf}}</ref> Það var í fyrsta skipti sem OpenAI gerði tilraunir til að þjálfa líkanið í annað mál en ensku.<ref name=":0" /> == Heimildir == * [https://mideind.is/is/um-mideind Um Miðeind - Miðeind] * [https://mideind.is/is/sagan Sagan - Miðeind] == Tilvísanir == {{Reflist}} [[Flokkur:Íslensk fyrirtæki]] 2zblp0l0zk8p5dmyg6110vm5wpay4ux 0 171211 1888699 1788102 2024-11-22T09:45:01Z H5566 102438 1888699 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Laekjargata_14_b.jpg|thumb|right|Tjarnarskóli.]] '''Tjarnarskóli''' er [[einkaskóli]] á unglingastigi staðsettur í [[Lækjargata 14b|Lækjargötu 14b]] í [[miðborg Reykjavíkur]]. Skólinn var stofnaður árið 1985 og átti að starfa í nánum tengslum við atvinnulíf, en síðustu ár hafa áherslur skólans verið á mannrækt og einstaklingsmiðað nám. Skólinn hefur meðal annars nýtt aðstöðu í [[Miðbæjarskólinn|Miðbæjarskólanum]] þar sem hann hóf starfsemi og starfaði til 1987. Skólastjórar eru Sigurborg og Birna. Fjöldi nemenda er um 50. {{stubbur}} [[Flokkur:Grunnskólar í Reykjavík]] [[Flokkur:Miðborg Reykjavíkur]] {{s|1985}} 4bi8o1vf030yo05xdpcjbqci2ywvotr 0 177760 1888643 1888626 2024-11-21T13:55:25Z Berserkur 10188 /* 20. nóvember */ 1888643 wikitext text/x-wiki [[Mynd:Eruption_near_Grindavík_on_March_16,_2024.png|thumb|Hrauntungur nálægt Grindavíkurbæ í fjórða eldgosi goshrinunnar.]] '''Eldgosin við Sundhnúksgíga''' er [[eldgos]]ahrina sem hófst í desember 2023 við [[Sundhnúksgígar|Sundhnúksgíga]] norðan [[Grindavík]]ur og austan [[Svartsengi]]s. Goshrinan hófst eftir að kvikusöfnun hófst undir Svartsengi í lok október 2023 og stór kvikugangur myndaðist í nóvember. Nú hafa orðið sjö sprungugos á kvikuganginum þar sem hraunrennsli er mest fyrstu klukkustundirnar þegar gýs á langri sprungu en gosin hafa svo dregist saman á fáein gosop sem hafa sum verið virk í margar vikur. Sjöunda gos hrinunnar stendur nú yfir. Eldgosahrinan og jarðhræringar í aðdraganda hennar eru á meðal stærstu náttúruhamfara sem gengið hafa yfir á Íslandi. [[Grindavík]]urbær var rýmdur þegar kvikugangurinn myndaðist 10. nóvember 2023 og þar hefur orðið verulegt eignatjón á fasteignum og innviðum, aðallega vegna sprunguhreyfinga. Hraun frá eldgosunum hefur runnið yfir vegi og lagnir og ráðist hefur verið í gerð mikilla varnargarða til að verja Grindavíkurbæ, [[Svartsengisvirkjun]] og aðra innviði. == Jarðsaga svæðisins == [[Mynd:Reykjanes volcanic systems.png|thumb|Eldstöðvarkerfin á Reykjanesskaga. Svartsengiskerfið er merkt númer 2 á kortinu.]] Eftir [[Reykjanesskagi|Reykjanesskaga]] endilöngum liggur rekbelti þar sem [[Flekakenningin|jarðskorpuflekar]] Evrasíu og Norður-Ameríku bæði reka í sundur og nuddast saman. Það rekbelti er í raun framhald [[Atlantshafshryggurinn|Atlantshafshryggsins]] sem kemur á land við [[Reykjanes]]. Landrekinu fylgja jarðskjálftar og eldgos í [[Eldstöðvakerfi|eldstöðvarkerfum]] á skaganum en [[Svartsengiskerfi|Svartsengiskerfið]] er eitt þeira. Landslag Reykjanesskaga er mjög mótað af eldvirkninni þar sem þau fjöll og stapar sem rísa á utanverðum skaganum mynduðust við eldgos undir jökli og víðáttumikil hraun þekja stóran hluta hans. Frá lokum [[Ísöld|ísaldar]] hefur eldvirkni á Reykjanesskaga gengið í bylgjum þar sem skiptast á gostímabil sem vara í tvær til þrjár aldir og goshlé sem vara í sex til átta aldir. Ef aðeins er horft er til eldstöðvarkerfanna utarlega á skaganum sem kennd eru við Svartsengi og Reykjanes hafa gosskeiðin þó staðið yfir í skemmri tíma og goshléin varað lengur.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://isor.is/jardhiti/yfirlit-um-jardfraedi-reykjanesskaga/|title=Yfirlit um jarðfræði Reykjanesskaga – isor.is|language=is|access-date=2024-09-19}}</ref><ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.visindavefur.is/svar.php?id=65699|title=Hvað getið þið sagt mér um eldvirkni á Reykjanesskaga?|website=Vísindavefurinn|language=is|access-date=2024-09-19}}</ref> Síðasta gosskeiði á Reykjanesskaga lauk eftir [[Reykjaneseldar|Reykjaneselda]] á fyrri hluta 13. aldar. Þá urðu mörg eldgos bæði á landi og í hafi úti fyrir Reykjanesi. Í þessari goshrinu runnu [[Arnarseturshraun]], [[Illahraun]] og [[Eldvarpahraun]] frá eldstöðvum í Svartsengiskerfinu. Goshrinunni lauk [[1240]]. Á næstsíðasta gosskeiðinu á svæðinu sem var fyrir um 2000 árum myndaðist [[Sundhnúksgígar|Sundhnúksgígaröðin]] norðaustan við Grindavík og hraun frá eldgosum þar rann þá til sjávar við Grindavík.<ref name=":0" /> == Aðdragandi goshrinunnar == [[Mynd:Svartsengi GPS 20-24.svg|thumb|Lóðréttar hreyfingar á GPS-stöð Veðurstofu Íslands við Svartsengi frá upphafi 2020 til september 2024.]] Eftir 780 ára goshlé á Reykjanesskaga greindust fyrstu óyggjandi merki um að kvika væri á hreyfingu á svæðinu 21. janúar 2020 þegar vart varð við skarpt [[landris]] á [[Global Positioning System|GPS]]<nowiki/>-mælum [[Veðurstofa Íslands|Veðurstofu Íslands]] við fjallið [[Þorbjörn (fjall)|Þorbjörn]] við Grindavík.<ref name=":1">{{Cite web|url=https://en.vedur.is/volcanoes/fagradalsfjall-eruption/|title=Volcano-tectonic activity on the Reykjanes Peninsula since 2019: Overview and associated hazards {{!}} Reykjanes peninsula|website=Icelandic Meteorological office|language=en|access-date=2024-09-19}}</ref> 26. janúar lýsti Almannavarnadeild [[Ríkislögreglustjóri|Ríkislögreglustjóra]] yfir óvissuástandi vegna landrissins og hættu á að eldgos myndi hefjast á Svartsengissvæðinu og 27. janúar var haldinn almennur íbúafundur í Grindavík vegna möguleika á að landrisið myndi leiða til eldgoss.<ref>{{Vefheimild|url=https://timarit.is/page/7281269#page/n0/mode/2up|titill=Óvissustig á Reykjanesi|útgefandi=Morgunblaðið|mánuður=27. janúar|ár=2020|mánuðurskoðað=19. september|árskoðað=2024|bls=1}}</ref><ref>{{Vefheimild|url=https://timarit.is/page/7224297?iabr=on|titill=Vaka til að Grindvíkingar geti sofið|útgefandi=Fréttablaðið|mánuður=28. janúar|ár=2020|mánuðurskoðað=20. september|árskoðað=2024}}</ref> Landrisið fjaraði út á næstu vikum en tók aftur kipp í mars og svo aftur í maí 2020.<ref name=":1" /> 24. febrúar 2021 hófst svo kraftmikil jarðskjálftahrina við [[Fagradalsfjall]] þar sem stærstu skjálftar náðu yfir 5 stiga styrk. Skjálftahrinan varð vegna myndunar [[Kvikuinnskot|kvikugangs]] undir Fagradalsfjalli en að kvöldi 19. mars 2021 hófst svo [[Eldgosið við Fagradalsfjall 2021|eldgos í Geldingadölum í Fagradalsfjalli]] þar sem kvikugangurinn náði til yfirborðs. Það gos stóð í um sex mánuði. Annað eldgos hófst svo út frá sama kvikugangi við [[Eldgosið við Meradali 2022|Meradali í ágúst 2022]] og hið þriðja við [[Eldgosið við Litla-Hrút 2023|Litla-Hrút í júlí 2023]]. Því gosi lauk í byrjun ágúst 2023 en fljótlega eftir goslok fór að bera á að því að land væri tekið að rísa aftur undir Fagradalsfjalli.<ref>{{Vefheimild|url=https://www.vedur.is/um-vi/frettir/hrodun-a-landrisi-a-reykjanesskaga|titill=Líkur hafa aukist á að nýr kvikugangur myndist undir Fagradalsfjalli|útgefandi=Veðurstofa Íslands|mánuður=13. október|ár=2023|mánuðurskoðað=24. september|árskoðað=2024}}</ref> Á Svartsengissvæðinu var allt með kyrrum kjörum á meðan þessum atburðum við Fagradalsfjall stóð fyrir utan að kippur varð í landrisi við Svartsengi á milli fyrsta og annars eldgossins í maí 2022.<ref>{{Vefheimild|url=https://timarit.is/page/7758840?iabr=on#page/n11/mode/2up/search/landris|titill=Þorbjörn rís og staðan gæti þróast í frekari innskotavirkni eða eldgos|útgefandi=Víkurfréttir|mánuður=18. maí|ár=2022|mánuðurskoðað=20. september|árskoðað=2024|bls=12}}</ref> Þrátt fyrir að Svartsengi og Fagradalsfjall séu iðulega talin sitt hvort eldstöðvarkerfið, eða Fagradalsfjall talið til eldstöðvarkerfis [[Krýsuvík|Krýsuvíkur]], þá er talið ljóst að allar kvikuhreyfingar, innskot og eldgos á Reykjanesskaga frá 2020 séu hluti af sömu atburðarásinni þar sem kvika hefur safnast fyrir í djúpu kvikuhólfi og leitað þaðan bæði upp í lárétt kvikuinnskot ([[Silla (jarðfræði)|sillur]]) á Svartsengissvæðinu á um 4-5 kílómetra dýpi en einnig í lóðrétt innskot undir Fagradalsfjalli á 1-6 kílómetra dýpi sem hafi leitt af sér eldgosin 2021 til 2023. Það rennir stoðum undir þetta að efnasamsetning kvikunnar sem kom upp í Fagradalsfjallseldunum er áþekk þeirri sem komið hefur upp við Sundhnúksgíga og jarðskjálftasneiðmyndir benda einnig til þess að um 10 kílómetra breiða kvikugeymslu sé að finna undir Fagradalsfjalli á 9-12 kílómetra dýpi. Slík geymsla gæti rúmað um 50 rúmkílómetra af kvikubráð.<ref name=":1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.hi.is/frettir/reykjanesgosbeltid_vaknad_af_um_800_ara_blundi|title=Reykjanesgosbeltið vaknað af um 800 ára blundi|website=Háskóli Íslands|language=is|access-date=2024-09-24}}</ref> === Skjálftahrina og nýtt landris í október 2023 === Snemma morguns 25. október 2023 hófst öflug jarðskjálftahrina á svæðinu milli Þorbjarnar og Sundhnúks norðan Grindavíkur. Óvissustigi almannavarna var lýst yfir vegna skjálftahrinunnar.<ref>{{Cite web|url=https://www.visir.is/g/20232479758d|title=Lýsa yfir ó­vissu­stigi vegna jarð­hræringa á Reykja­nes­skaga - Vísir|last=Ísleifsson|first=Atli|date=2023-10-25|website=visir.is|language=is|access-date=2024-09-27}}</ref> Frá 25. október til 7. nóvember mældust tæplega 20 þúsund jarðskjálftar á þessum slóðum, þar af rúmlega 70 sem náðu 3 að stærð og sjö sem náðu 4 að stærð.<ref>{{Cite web|url=https://vedur.is/skjalftar-og-eldgos/yfirlit/manudir/titill-jardskjalftayfirlit-fyrir-viku-43-og-44-23-oktober-7november-2023|title=Vikulegt jarðskjálftayfirlit {{!}} Vikuyfirlit|website=Veðurstofa Íslands|language=is|access-date=2024-09-27}}</ref> Landris hófst svo á nýjan leik við Þorbjörn 26. október. Þetta var í fimmta skiptið sem kvika tók að streyma inn í kvikuhólf á svæðinu en það gerðist þrisvar 2020 og einu sinni 2022. Innstreymið sem hófst í október 2023 mældist þó strax kraftmeira en í fyrri skiptin.<ref>{{Cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2023-10-28-landris-maelist-naerri-blaa-loninu-395225|title=Landris mælist nærri Bláa lóninu - RÚV.is|last=Karlsson|first=Ari Páll|date=2023-10-28|website=RÚV|access-date=2024-09-27}}</ref> Kvikuhólfið var svonefnd [[silla]], þ.e. lárétt kvikuinnskot sem myndast á milli jarðlaga í jarðskorpunni. Í fyrstu viku nóvember 2023 var innstreymi kviku inn í hólfið um 7,5 rúmmetrar á sekúndu sem var um fjórfalt meira en sést hafði í fyrri innskotum við Þorbjörn 2020 og 2022.<ref>{{Cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2023/11/06/visbendingar_um_aukinn_hrada_a_thenslu/|title=Vísbendingar um aukinn hraða á þenslu|website=www.mbl.is|language=is|access-date=2024-09-27}}</ref> Sillan var þá talin vera um einn metri á þykkt og sex milljónir rúmmetra að rúmmáli.<ref>{{Cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2023/11/06/metri_ad_thykkt_og_sex_milljon_rummetra_stor/|title=Metri að þykkt og sex milljón rúmmetra stór|website=www.mbl.is|language=is|access-date=2024-09-27}}</ref> 2. nóvember var haldinn íbúafundur í Grindavík þar sem kom fram í máli [[Kristín Jónsdóttir (eldfjalla- og jarðskjálftafræðingur)|Kristínar Jónsdóttur,]] eldfjalla- og jarðskjálftafræðings hjá [[Veðurstofa Íslands]], að um væri að ræða kraftmeiri atburð en þá sem áður höfðu sést á Reykjanesskaga. Hún sagði innstreymi kviku í silluna undir Svartsengi geta varað lengi án þess að það kæmi til eldgoss og að ef til þess kæmi þá væri það líklegast á svæði frá norðvestanverðum Þorbirni að [[Sýlingarfell|Sýlingarfelli]].<ref>{{Cite web|url=https://www.vf.is/frettir/kroftugri-atburdur-en-vid-hofum-adur-sed-a-thessu-svaedi|title=Kröftugri atburður en við höfum áður séð á þessu svæði|website=www.vf.is|language=is|access-date=2024-09-28}}</ref> Athyglin beindist mikið að [[Svartsengisvirkjun]] og afleiðingum þess ef röskun yrði á starfsemi hennar í eldgosi, en virkjunin sér öllum byggðarlögum á Suðurnesjum fyrir heitu vatni auk þess sem allar tengingar rafmagns og neysluvatns til Grindavíkur fara þar í gegn. Þann 8. nóvember lagði sérstakur innviðahópur almannavarna fram tillögur að varnargörðum á Svartsengissvæðinu til að verja virkjunina og [[Bláa lónið]] fyrir mögulega hraunrennsli.<ref>{{Cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2023-11-08-varnargardar-vid-svartsengi-teiknadir-upp-396053|title=Varnargarðar við Svartsengi teiknaðir upp - RÚV.is|last=Ingvarsdóttir|first=Ásrún Brynja|date=2023-11-08|website=RÚV|access-date=2024-09-28}}</ref> Þrátt fyrir að Bláa lónið væri yfir miðju kvikuinnskotinu hélt starfsemi þar áfram en það sætti nokkurri gagnrýni. Úlfar Lúðvíksson, lögreglustjóri á Suðurnesjum, sagði það óábyrgt að halda starfseminni áfram í ljósi aðstæðna en stjórnendur fyrirtækisins svöruðu því á móti að hættumat almannavarna hefði ekki breyst og því væri engin ástæða til að loka lóninu að svo stöddu. Aðfararnótt 9. nóvember gekk svo kröftug jarðskjálftahrina yfir svæðið með 22 skjálftum yfir 3 á stærð frá miðnætti til kl. 3 um nóttina.<ref name=":3">Upplýsingar af [http://skjalftalisa.vedur.is/#/page/map Skjálfta-Lísu], sóttar 6. október 2024.</ref> Margir gestir á hóteli Bláa lónsins flúðu þá ástandið og um morguninn tilkynntu stjórnendur fyrirtækisins að lóninu yrði lokað í eina viku.<ref>{{Cite web|url=https://www.vf.is/frettir/saekja-ottaslegna-gesti-a-hotelid-vid-blaa-lonid|title=Sækja óttaslegna gesti á hótelið við Bláa lónið|date=9. nóvember 2024|website=www.vf.is|language=is|access-date=2024-10-06}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://heimildin.is/grein/19530/|title=Búið að loka Bláa lóninu – Verður lokað í eina viku|last=|date=2023-11-09|website=Heimildin|access-date=2024-10-06}}</ref> Þann 9. nóvember sagði [[Þorvaldur Þórðarson]] eldfjallafræðingur í viðtali að hann teldi rétt að rýma Grindavíkurbæ þegar í stað, að minnsta kosti að næturlagi.<ref>{{Cite web|url=https://www.visir.is/g/20232486697d/telur-ad-grindvikingar-aettu-ad-sofa-annars-stadar-en-heima-hja-ser/20231113143426/https://www.visir.is/g/20232486697d/telur-ad-grindvikingar-aettu-ad-sofa-annars-stadar-en-heima-hja-ser|title=Telur að Grind­víkingar ættu að sofa annars staðar en heima hjá sér - Vísir|last=Rafn Ágúst Ragnarsson|first=|date=2023-11-09|website=visir.is|language=is|access-date=2024-10-06}}</ref> [[Víðir Reynisson]], yfirlögregluþjónn almannavarna, bað Grindvíkinga þó um að halda ró sinni og sagði að nægur fyrirvari yrði til rýmingar ef það liti út fyrir eldgos sem ógnaði byggð í Grindavík.<ref>{{Cite web|url=https://www.visir.is/g/20232486968d/-ibuar-i-grindavik-geta-verid-rolegir-|title=„Í­búar í Grinda­vík geta verið ró­legir“ - Vísir|last=Sólrún Dögg Jósefsdóttir|first=|date=2023-11-09|website=visir.is|language=is|access-date=2024-10-06}}</ref> === Kvikuhlaupið 10. nóvember 2023 === [[Mynd:Sundhnúkagos kvikuhlaup.svg|thumb|Kort af kvikuhlaupinu 10. nóvember 2023.]] Að morgni föstudagsins 10. nóvember 2023 um kl. 7:20 hófst skjálftahrina sem afmörkuð var við [[Sundhnúksgígar|Sundhnúksgíga]] austur af [[Sýlingarfell|Sýlingarfelli]]. Um morguninn og framan af degi voru skjálftarnir þar flestir smáir en nokkrir náðu þó 3 að stærð, flestir í kringum hádegi, og einn mældist 4,3 að stærð kl. 12:44.<ref name=":32">Upplýsingar af [http://skjalftalisa.vedur.is/#/page/map Skjálfta-Lísu], sóttar 6. október 2024.</ref> Í tilkynningu Veðurstofu kl. 13:00 kom fram að skjálftarnir gætu tengst kvikuhreyfingum á miklu dýpi.<ref>{{Cite web|url=https://www.vedur.is/um-vi/frettir/jardhraeringar-grindavik-eldri-faerslur/jardhraeringar-grindavik-okt-nov-2023|title=Jarðhræringar Grindavík : okt - nov 2023 {{!}} Jarðhræringar Gríndavík eldri færslur|website=Veðurstofa Íslands|language=is|access-date=2024-10-06}}</ref> Eftir kl. 15:00 hljóp verulega aukinn kraftur í skjálftahrinuna á sama svæði með stærri og tíðari jarðskjálftum. Um kl. 17:00 var viðbúnaðarstig almannavarna hækkað upp á hættustig sem var til marks um að hafin væri atburðarás sem gæti endað með eldgosi. Á næstu klukkustundum hélt skjálftahrinan áfram og tók að færast til suðvestur í átt að Grindavík og einnig til norðausturs. [[Grindavíkurvegur|Grindavíkurvegi]] var lokað kl. 18:22 vegna skemmda á veginum. Margir íbúar í Grindavík tóku að yfirgefa bæinn að eigin frumkvæði vegna stanslausra skjálfta og í fjölmiðlum lýstu þeir nokkru uppnámi í bænum og sögðu upplifunina ekki líkjast neinu sem gengið hefði á áður. Fjöldahjálparstöðvar voru opnaðar í Grindavík, Reykjanesbæ, Kópavogi og Slefossi eftir kl. 20 þar sem Grindvíkingum var boðið að dvelja. [[Þór (skip)|Varðskipið Þór]] var einnig sent af stað til Grindavíkur. Skömmu fyrir kl. 21 kom tilkynning frá almannavörnum um að skýr merki væru á mælum Veðurstofu um að [[Kvikuinnskot|kvikugangur]] væri að myndast við Sundhnúk sem gæti náð til yfirborðs og að mestar líkur væru þá á eldgosi norðan vatnaskila við Sundhnúk þar sem hraun myndi ekki renna í átt til Grindavíkur.<ref>{{Cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2023-11-10-dregid-hefur-ur-skjalftavirkni-og-ny-gogn-syna-litla-breytingu-396242|title=Dregið hefur úr skjálftavirkni og ný gögn sýna litla breytingu - RÚV.is|last=RÚV|first=Fréttastofa|date=2023-11-10|website=RÚV|access-date=2024-10-18}}</ref><ref name=":02">{{Cite web|url=https://heimildin.is/grein/21074/#_=_|title=Hvað gerðist í Grindavík 10. nóvember?|last=Jón Ferdínand Estherarson|first=|date=2024-03-14|website=Heimildin|access-date=2024-10-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.almannavarnir.is/frettir/skyr-merki-um-myndum-kvikugangs/|title=Skýr merki um myndum kvikugangs|date=2023-11-10|website=Almannavarnir|language=is|access-date=2024-10-18}}</ref> Um klukkan 22 lét Veðurstofan almannavarnir vita af því að kvikugangurinn væri mögulega að ná undir Grindarvíkurbæ og það var svo staðfest rétt fyrir kl.23 og þá mælti Veðurstofa með rýmingu bæjarins. Lögreglustjórinn á Suðurnesjum ákvað þá að rýma skyldi Grindavíkurbæ og samtímis færðist viðbúnaðarstig almannavarna upp á neyðarstig. Þegar sú ákvörðun var tekin var talið að meirihluti íbúa Grindavíkur hefði þegar yfirgefið bæinn að eigin frumkvæði.<ref name=":02" /> Eftir miðnætti flutti [[Víðir Reynisson]] tilkynningu frá almannavörnum í sjónvarpi þar sem kom fram að sambærilegur atburður hefði ekki orðið á Íslandi frá [[Eldfell|eldgosinu í Heimaey 1973]].<ref>{{Vefheimild|url=https://www.ruv.is/sjonvarp/spila/tilkynning-fra-almannavornum/35754/akv851|titill=Tilkynning frá almannavörnum|útgefandi=RÚV|mánuður=11. nóvember|ár=2023|mánuðurskoðað=18. október|árskoðað=2024}}</ref> Þegar birti af degi 11. nóvember kom í ljós að mikið tjón hafði orðið í Grindavík vegna umbrotanna kvöldið áður. [[Sigdalur]] hafði myndast yfir kvikuganginum í gegnum Grindavíkurbæ og miklar sprungur höfðu opnast sem skemmdu byggingar, götur og lagnir víða í bænum. Kvikuhlaupinu hefur verið lýst sem sjaldgæfum atburði á heimsvísu.<ref name=":02" /> Á aðeins sex klukkustundum myndaðist 15 kílómetra langur kvikugangur á 1-5 kílómetra dýpi sem var mest 8 metra breiður. Innstreymi kviku í hann nam um 7000 rúmmetrum á sekúndu, sem jafngildir 20-földu rennsli [[Þjórsá|Þjórsár]].<ref>{{Cite web|url=https://www.vedur.is/um-vi/frettir/skyringum-varpad-fram-um-tilurd-kvikugangsins-vid-grindavik-i-timaritinu-science|title=Skýringum varpað fram um tilurð kvikugangsins við Grindavík í tímaritinu Science|date=2024-02-08|website=Veðurstofa Íslands|language=is|access-date=2024-10-18}}</ref> ==Eldgosin== ===18.-21. desember 2023=== [[Mynd:2023 Grindavik eruption.jpg|thumb|Mynd af gosinu í desember 2023.]] Þann [[18. desember]] um kl. 22:17 hófst eldgos við [[Sundhnúksgígar|Sundhnúksgíga]], austan við [[Svartsengi]] og norðan við [[Grindavík]]. Tæpum 5 vikum áður var Grindavík rýmd vegna jarðskjálftahrinu sem hafði staðið frá því í október. Nokkrar skemmdir urðu á bænum og stórar sprungur aflöguðu hús og vegi og slitu lagnir. Talið var að [[kvikugangur]] væri undir bænum. Gangurinn teygði sig suðvestur/norðaustur um 15 kílómetra og náði út í sjó og norður yfir Sýlingafell.<ref>[https://www.ruv.is/frettir/innlent/2023-11-15-throun-kvikugangs-undir-grindavik-397218 Þróun kvikugangs undir Grindavík] Rúv, sótt 20/12 2023</ref> Ljóst var að gosið var stærst af þeim atburðum [[Fagradalsfjallseldar|Fagradalsfjallselda]] frá 2021. Sprungan sem opnaðist var allt að 4 kílómetrar. Hraun vall í norðaustur og eftir sólarhring minnkaði sprungan í afmarkaðri virk svæði eða í tvo gíga. Þann 21. desember sást engin virkni í gígunum.<ref>[https://www.visir.is/g/20232506477d/gosinu-vid-sundhnuksgiga-lokid Gosinu við Sundhnúksgíga lokið] Vísir, sótt 21/12</ref> Hraunið breiddi úr sér 3,5 ferkílómetra. ===14.-16. janúar 2024=== [[Mynd:Grindavik and the eruption 14 januar 2024.jpg|thumb|Gosið 14. janúar.]] Þann 14. janúar 2024 rétt fyrir klukkan 8 um morguninn opnaðist ný sprunga nálægt Hagafell,<ref>[https://www.visir.is/g/20242514675d/eldgos-er-hafid Eldgos er hafið] Vísir.is, 14/1 2024</ref> og önnur minni innan varnargarða, alveg upp við byggðina í [[Grindavík|Grindavík.]] Hraunrennslið eyðilagði hið minnsta þrjú hús í bænum. Rafmagnslaust og heitavatnslaust varð í bænum. Gosvirkni varði ekki lengi og var engin virkni sjáanleg um klukkan eitt eftir miðnætti 16. janúar. ===8.-9. febrúar 2024=== [[Mynd:Eldgos 8. febrúar 2024 Almannavarnir.jpg|thumb|Eldgosið 8. febrúar.]] Um 30 mínútum eftir smáskjálftavirkni norðaustan við Sýlingarfell kl. 5:30, hófst eldgos á sömu slóðum þann 8. febrúar. Gosið var á sömu slóðum og gaus 18. desember og var sprungan um 3 km löng, frá Sundhnúk í suðri til austurenda Stóra-Skógfells. Gosstrókarnir náðu um 50-80 m hæð og gosmökkurinn upp í um 3 km hæð. <ref>[https://www.vedur.is/um-vi/frettir/jardskjalftahrina-nordan-vid-grindavik-hofst-i-nott Eldgos hafið norðaustan við Sýlingarfell] Veðurstofan 8. febrúar, 2024 </ref> Eldgosið rauf Grindavíkurveg og hitaveitulögn sem þjónaði Suðurnesjum. Það breyttist tímabundið í lítið [[sprengigos]] þar sem það komst í [[grunnvatn]].<ref>{{Cite web|url=https://www.visir.is/g/20242526548d/vaktin-hraunid-hefur-nad-grinda-vikur-vegi|title=Vaktin: Hraunið hefur náð Grinda­víkur­vegi - Vísir|last=Ísleifsson|first=Hólmfríður Gísladóttir,Margrét Björk Jónsdóttir,Lovísa Arnardóttir,Atli|date=2024-08-02|website=visir.is|language=is|access-date=2024-02-08}}</ref> Líkt og með síðustu gos á sömu slóðum minnkaði kraftur gossins þegar leið á fyrsta dag þess. Þann 9. febrúar sást engin virkni í eftirstandandi gígum. <ref>[https://www.visir.is/g/20242527450d/engin-merki-um-gosvirkni Engin merki um gosvirkni] Vísir, 9/2 2024 </ref> Í gosinu komu upp um 13 milljónir rúmmetra af gosefnum sem þöktu um 4 ferkílómetra.<ref>{{Cite web|url=https://www.mbl.is/frettir/innlent/2024/02/21/hraunid_for_hratt_yfir_i_februar/|title=Hraunið fór hratt yfir í febrúar|date=2024-02-21|website=Mbl.is|access-date=2024-10-31}}</ref> ===16. mars-8. maí 2024=== [[Mynd:Eruption near Grindavík on March 16, 2024.png|thumb|Fjórða eldgos hrinunnar, mynd tekin 16. mars 2024.]] Klukkan 20:23 þann 16. mars hófst gos milli Stóra-Skógfells og Hagafells. Sprungan var 3,5 kílómetra löng og rann hraun til vesturs og suður til Suðurstrandavegs. Varnargarðar beindu hrauninu frá Grindavík. Á fimmta degi gossins hafði virknin einangrast í 7-8 gígum. <ref>[https://www.visir.is/g/20242545435d/toluverd-kvikustrokavirkni-enn-i-gangi Töluverð kvikustrókavirkni enn í gangi] Vísir, sótt 21/3 2024</ref> en í lok mars var einungis virkni í tveimur gígum. Hraunið fyllti Melhólsnámu þar sem sótt hafði verið efni í varnargarða. <ref>[https://www.visir.is/g/20242550260d/slokknad-i-sydsta-og-minnsta-gignum-en-enn-mikil-virkni Slokknað í í syðsta og minnsta gígnum...] Vísir, 31/3 2024</ref> Í byrjun apríl var virkni í einum gíg sem fjaraði út í byrjun maí. <!--https://jardvis.hi.is/is/eldgos-vid-sundhnuk-utbreidsla-og-rummal-hrauns-samantekt-til-og-med-8-mai-2024--> ===29. maí-22. júní=== [[Mynd:Eldgos_29_maí_2024_B.jpg|thumb|Fimmta eldgos hrinunnar, mynd tekin 29. maí 2024.]] Eldgos hófst norðaustan við Sýlingarfell þegar 1-2 kílómetra sprunga opnaðist og varð um 3,5 km löng. Gosið var talið það stærsta í hrinunni. Það minnkaði eftir fyrstu tímanna og rennsli hrauns sem rann aðallega suður hægðist. <ref>[https://www.ruv.is/frettir/innlent/2024-05-29-greinilega-staersta-gosid-i-thessari-hrinu-413975 Greinilega stærsta gosið í þessari hrinu] RÚV, sótt 30. maí 2024</ref> Þann 4. júní minnkaði virknin verulega og virkni fór úr tveimur gígum í einn. <ref>[https://www.visir.is/g/20242580175d/virdist-hafa-dregid-verulega-ur-krafti-gossins Virðist hafa dregið verulega úr krafti gossins] Vísir 4. júní, 2024</ref> Í gosinu eyðilögðust rafmagnsmöstur og fór rafmagn af bænum. Einnig fór hraun yfir Grindavíkurveg og Nesveg. <ref>[https://www.ruv.is/english/2024-06-05-six-days-to-build-temporary-power-link-to-grindavik 6 days to build temporary power link to Grindavík] Rúv English, 5. júní, 2024</ref> Þann 22. júní sást engin virkni í gígnum. Dögunum áður hafði vatni verið sprautað á hrauntauma sem brutust yfir varnargarða kílómetra frá Svartsengi. ===22. ágúst-5. september === Eldgos hófst 22. ágúst klukkan 21:26. Sprungur teygðu sig í 7 kílómetra fyrstu klukkutímana, þó gaus ekki samtímis á allri þeirri vegalengd. <ref>[https://www.ruv.is/frettir/innlent/2024-08-23-hefur-gosid-a-sjo-kilometra-langri-gosras-420285 Hefur gosið á 7 km langri gosrás] Rúv, sótt 23/8 2024</ref> Um 1.300 manns voru í Bláa lóninu þegar gosið hófst og var það rýmt. <ref>[https://www.visir.is/g/20242611291d/um-1.300-manns-i-og-vid-blaa-lonid-thegar-gosid-hofst Um 1.300 manns í og við Bláa lónið þegar gosið hófst] Vísir.is, sótt 24/8 2024 </ref> Gosið var á svipuðum slóðum og áður en náði þó örlítið norðar, að lokum urðu gígar einungis virkir hjá [[Stóra-Skógfell]]i. Hraunrennsli fór aðallega norður. Gosið var metið stærsta í goshrinunni. <ref>[https://www.visir.is/g/20242611919d/staersta-gosid-til-thessa Stærsta gosið til þessa] Vísir, 24/8 2024</ref> Flatarmál hraunsins var 15 ferkílómetrar í lok ágúst 2024.<ref>[https://www.vedur.is/um-vi/frettir/jardhraeringar-grindavik Jarðhræringar í Grindavík] Veðurstofan 26/8 2024</ref> Engin virkni sást 5. september. <ref>[https://www.ruv.is/frettir/innlent/2024-09-05-enga-virkni-ad-sja-i-gignum-421265 Enga virkni að sjá í gígnum] Rúv 5/6 2024</ref> ===20. nóvember=== Sjöunda eldgos hrinunnar hófst kl. 23:14 að kvöldi 20. nóvember 2024. Sprungan varð allt að 3 km löng en gosið var minni en í ágúst. Hraunið rann norður en tunga teygði sig vestur, yfir Grindavíkurveg og fór yfir bílastæði við Bláa lónið. <ref>[https://www.ruv.is/frettir/innlent/2024-11-20-hraunid-rennur-yfir-bilastaedi-blaa-lonsins-428061 Hraunið rennur yfir bílastæði Bláa lónsins] Rúv, sótt 21. nóvember, 2024 </ref> Rafmagnslaust varð í Grindavík eftir að Svartsengislína til bæjarins rofnaði. Hitaveituæðin Njarðvíkuræð sem var fergjuð eftir að goshrinan hófst, hélt. <ref>[https://www.ruv.is/frettir/innlent/2024-11-21-rafmagnsleysi-i-grindavik-en-vonast-til-ad-njardvikuraed-haldi-428211 Rafmagnsleysi í Grindavík en vonast til að Njarðvíkuræð haldi]Rúv, sótt 21. nóvember, 2024</ref> ===Samantekt um eldgosin=== Þegar hafa orðið sjö eldgos í goshrinunni sem öll hafa komið upp nálægt kvikuganginum sem myndaðist í nóvember 2023. Eldgosin hafa öll hafist sem sprungugos á löngum gossprungum sem hafa náð hámarki eftir nokkrar klukkustundir og svo farið að dragast saman á ný og annað hvort fjarað alveg út eða einangrast við fá gosop sem gosið hefur áfram úr á lægri afköstum í einhverja daga eða vikur. Þróun goshrinunnar hefur verið í átt að stærri eldgosum og reiknað er með því að næsta eldgos verði enn stærra en það gos sem hófst í seinni hluta ágúst. Miðað við hraða kvikusöfnunar í kvikuhólfið undir Svartsengi er gert ráð fyrir að næsta eldgos gæti orðið í kringum áramót 2024 og 2025.<ref>{{Cite web|url=https://www.ruv.is/frettir/innlent/2024-10-30-buast-vid-odru-gosi-i-lok-arsins-eda-byrjun-naesta-426125|title=Búast við öðru gosi í lok ársins eða byrjun næsta|date=2024-10-30|website=RÚV|access-date=2024-10-31}}</ref> Efnasamsetning gosefnis hefur verið ólík eftir gosum og ólíkari innbyrðis en sást í eldgosunum þremur við Fagradalsfjall. Það þykir benda til þess að gerð kvikuhólfsins við Svartsengi sé nokkuð flókin og einkennist af samspili margra „kvikulinsa“.<ref>[https://www.ruv.is/frettir/innlent/2024-09-26-olikt-hraun-gerir-erfidara-ad-spa-fyrir-um-naestu-gos-423202 Ólíkt hraun gerir erfiðara að spá fyrir um næstu gos] Rúv, 26/9 2024</ref> {| class="wikitable" |+ Yfirlit eldgosa við Sundhnúksgíga<ref>{{Cite web|url=https://www.visindavefur.is/svar.php?id=87070|title=Hvað hefur gosið oft á Reykjanesskaga síðan 2021 og hversu stór hafa gosin verið?|date=2024-10-08|website=Vísindavefurinn|access-date=2024-10-31}}</ref> |- ! Gos nr. !! Hófst !! Lengd (dagar) !! Rúmmál hrauns<br>(milljónir m³) !! Flatarmál hrauns<br>(km²) |- | I || 18.12.2023 - 22:17 || 2,5 || 12 || 3,4 |- | II || 14.01.2024 - 07:57 || 2 || 2 || 0,7 |- | III || 08.02.2024 - 06:02 || 1 || 13 || 4,0 |- | IV || 16.03.2024 - 20:23 || 53 || 35 || 6,2 |- | V || 29.05.2024 - 07:57 || 24 || 45 || 9,3 |- | VI || 22.08.2024 - 21.26 || 14 || 61 || 15,8 |- | VII || 20.11.2024 - 23:14 || || || |} <!-- ==Aðgengi og verðmætabjörgun í Grindavík== ==Stuðningsaðgerðir== ==Varnargarðar== ==Afleiðingar== ===Slys á fólki=== ===Eignatjón=== ===Efnahagsáhrif=== --> ==Tenglar== *[https://jardvis.hi.is/is/eldgos-vid-sundhnuksgiga Síða Jarðvísindastofnunar um gosið] ==Tilvísanir== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Eldsumbrot við Sundhnúksgíga 2023–2024}} [[Flokkur:2023]] [[Flokkur:2024]] [[Flokkur:Eldgos á Íslandi]] 3yrn0xmvyx8qzzv1hwbawi9z1nezsng 0 183616 1888654 1888627 2024-11-21T16:16:24Z Akigka 183 /* Flokkun */ 1888654 wikitext text/x-wiki {{Taxobox | name = Skógarsnípa | image = Woodcock earthworm.jpg | image_caption= Skógarsnípa með ánamaðk. | status = LC | regnum = [[Dýraríki]] (''Animalia'') | phylum = [[Seildýr]] (''Chordata'') | classis = [[Fuglar]] (''Aves'') | ordo = [[Strandfuglar]] (''Charadriiformes'') | familia = [[Snípuætt]] (''Scolopacidae'') | genus = ''[[Scolopax]]'' | species = '''''S. rusticola''''' | binomial = ''Scolopax rusticola'' | binomial_authority = ([[Linnaeus]], 1758) | range_map = ScolopaxRusticolaIUCNver2019-2.png | range_map_caption = Dreifing ''S. rusticola'', varpsvæði eru ljósgræn, heilsárssvæði eru dökkgræn og farsvæði eru blá. }} '''Skógarsnípa''' ([[fræðiheiti]]: ''Scolopax rusticola'') er [[fugl]] af [[snípuætt]] (Scolopacidae), og ein af þeim tveimur tegundum þessarar ættar sem almennt teljast til íslenskra varpfugla.<ref name=":0">{{Vefheimild|url=https://nmsi.is/molar/fugl_manadarins/skogarsnipa/|titill=Skógarsnípa (Scolopax rusticola)|höfundur=Jóhann Óli Hilmarsson|útgefandi=Náttúruminjasafn Íslands|mánuðurskoðað=11|árskoðað=2024}}</ref> Varp var hins vegar ekki staðfest fyrr en 2003, eða 2004, (líklega einungis sökum almenns erfiðleika við að finna hreiður þeirra) en fram að því ári var skógarsnípan tíður gestur, einna helst á haustin og vorin.<ref>Bjarni Diðrik Sigurðsson og Borgþór Magnússon, 2004. Skógarsnípa: nýr varpfugl finnst í furuskógi á Skorradal. Skógræktarritið 2004: 14 – 17.</ref><ref>Skógarsnípa - nýr varpfugl á Íslandi. ''Bændablaðið, 12. apríl 2005''</ref> == Flokkun == Líkt og áður hefur verið nefnt á skógarsnípan sér einn náskyldan ættingja á Íslandi, [[Hrossagaukur|hrossagaukinn]] (''Gallinago gallinago''). Báðar tegundirnar eru í snípuætt þó þær til heyri sitthvorri [[Ættkvísl (flokkunarfræði)|ættkvíslinni]]. Á heimsmælikvarða er tegundin metin [[ekki í útrýmingarhættu]]<ref>{{Cite journal|last=IUCN|date=2016-10-01|title=Scolopax rusticola: BirdLife International: The IUCN Red List of Threatened Species 2019: e.T22693052A155471018|url=https://www.iucnredlist.org/species/22693052/155471018|language=en|doi=10.2305/iucn.uk.2016-3.rlts.t22693052a155471018.en}}</ref> en íslenski stofninn er það smár og viðkvæmur að hér hefur tegundin verið metin [[viðkvæmar tegundir|viðkvæm tegund]].<ref>{{Cite web|url=https://www.ni.is/is/midlun/utgafa/valistar/fuglar/valisti-fugla|title=Válisti fugla {{!}} Náttúrufræðistofnun Íslands|website=www.ni.is|language=is|access-date=2024-11-21}}</ref> == Lýsing == Skógarsnípunni hefur meðal annars verið líkt við ofvaxin hrossagauk <ref name=":0" />, en tegundin er hvorutveggja stærri og sverari en ættingi sinn.<ref>{{Vefheimild|url=https://www.skogargatt.is/skogasnipa|titill=Skógarsnípa|útgefandi=Skógræktarfélag Íslands|mánuðurskoðað=11|árskoðað=2024}}</ref> Hún er að meðaltali um 33-35 cm á lengd, og ekki nema 300 g á þyngd.<ref>Jón Ásgeir Jónsson (2015). Skógarfuglar. ''Frækornið'' (34). Sótt þann 21.11.2024 af https://www.skog.is/wp-content/uploads/2020/05/FK34.pdf</ref> Vænghaf skógarsnípa er um það bil 55-65 cm <ref name=":1">Mullarney, Killian; Svensson, Lars; Zetterstrom, Dan; Grant, Peter (1999). ''Collins Bird Guide''. Lundúnir: HarperCollins 150. ISBN <bdi>0-00-219728-6</bdi>.</ref> og er því að meðaltali um 10-15 cm lengra en hjá hrossagauknum.<ref name=":1" /> Skógarsnípan er vel aðlöguð að skógarbotnunum sem þær búa í sem endurspeglast einna best í felulitum þeirra, eins og sjá má á titilssíðumynd. Með ljós og dökkbrúnum rákum ásamt ljósum og dökkum flekkum á baki og höfði lítur skógarsnípan út eins og skógarbotn [[Barrtré|barrskógs]] en hún er almennt ljósari eða gráleit á kviði. == Dreifing og búsvæði == === Dreifing === Tegundin hefur gamlaheimsútbreiðslu og teygir sig frá Íslandi austur til [[Japan]] á [[Varptími|varptíma]] en safnast almennt saman á meginlandi [[Evrópa|Evrópu]] og [[Bretlandseyjar|Bretlandseyjum]] utan hans. Hún er tíður farfugl við [[Miðjarðarhafið|Miðjarðarhaf]], í [[Kína]] og á [[Indland|Indlandi]] en hluti [[Heimsstofn|heimsstofnsins]] heldur sig þar utan varptímans. Yfirgnæfandi meirihluta stofnsins verpir í [[Svíþjóð]] og í [[Rússland|Rússlandi]].<ref>{{Cite book|title=Birds in Europe: their conservation status|date=1994|publisher=BirdLife International ; Distributed in the Americas by Smithsonian Institution Press|isbn=978-1-56098-527-3|editor-last=Tucker|editor-first=G. M.|series=BirdLife conservation series|location=Cambridge : Washington, DC|editor-last2=Heath|editor-first2=Melanie F.|editor-last3=Socha|editor-first3=Caroline M.|editor-last4=Royal Society for the Protection of Birds|editor-last5=BirdLife International}}</ref> Lítill stofn heldur til á [[Asóreyjar|Asóreyjum]] og hefur aðskilst Evrópustofninum [[Erfðafræði|erfðafræðilega]].<ref>{{Cite journal|last=Andrade|first=Pedro|last2=Rodrigues|first2=Tiago M.|last3=Muths|first3=Delphine|last4=Afonso|first4=Sandra|last5=Lopes|first5=Susana|last6=Godinho|first6=Raquel|last7=Leitão|first7=Manuel|last8=Ferrand|first8=Yves|last9=Ferrand|first9=Nuno|date=2022-01|title=Genetic differentiation in Eurasian Woodcock ( Scolopax rusticola ) from the Azores|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/ibi.12991|journal=Ibis|language=en|volume=164|issue=1|pages=313–319|doi=10.1111/ibi.12991|issn=0019-1019}}</ref> === Búsvæði === Á Íslandi sækist tegundin einna helst í skóga með miklum botngróðri.<ref name=":0" /> Landnám hennar mætti mögulega álykta að haldist í hendur við aukna [[skógrækt]] Íslendinga á 20 öld. Í heimkynnum sínum á meginlandi Evrópu sækja skógarsnípur bæði í lauf- og barrskóga. == Hegðun == === Mökunaratferli === Karlfuglar skógarsnípunnar framkvæma söngflug, þar sem fuglinn flýgur yfir óðal sitt við ljósaskipti og framleiðir rámt hljóð sem sagt hefur verið svipa til hljóðs í ryðguðum hjólbörum. Þetta hljóð gefur hann nokkrum sinnum frá sér áður en söngflugið endar með háu tísti.<ref name=":0" /> Sökum erfiðleika við að finna skógarsnípur á skógarbotnum hafa syngjandi karlfuglar verið ein helsta leið til þess að staðfesta tilvist tegundarinnar á landinu. == Heimildir == it2pqfcgfcaxkcv26vfdu9qx9ny3ir4 10 183618 1888675 2023-06-22T18:42:10Z en>Izno 0 [[phab:T337149#8953569]] 1888675 wikitext text/x-wiki [https://musicbrainz.org/{{{type|{{{1}}}}}}/{{{mbid|{{{id|{{{2}}}}}}}}} {{{name|{{{3}}}}}}]<!-- -->{{#if:{{{wdc-property|}}}|{{WikidataCheck|property={{{wdc-property}}}|value={{{mbid|{{{id|{{{2|{{{wdc-value|}}}}}}}}}}}}|category={{#if:{{{wdc-category|}}}|{{{wdc-category}}}|{{#ifeq:{{{type|{{{1}}}}}}|release-group|MusicBrainz release group|MusicBrainz {{{type|{{{1}}}}}}}}}}|namespaces={{{wdc-namespaces|0}}} }} | }}<!-- --><includeonly><!-- -->{{#ifeq:{{NAMESPACENUMBER}}|0|{{#if:{{{mbid|{{{id|{{{2|}}}}}}}}}||<span class="error"> ⚠ "<code>mbid</code>" is missing!</span>{{Main other|[[Category:MusicBrainz templates used with incorrect or deprecated parameters]]}}|}}<!-- -->{{#if:{{{name|{{{3|}}}}}}||<span class="error"> ⚠ "<code>name</code>" is missing!</span>{{Main other|[[Category:MusicBrainz templates used with incorrect or deprecated parameters]]}}|}}|}}<!-- -->{{Main other|[[Category:Articles with MusicBrainz {{#ifeq:{{{type|{{{1}}}}}}|release-group|release group|{{{type|{{{1}}}}}}}} links]]}}<!-- --></includeonly><!-- --><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> jxpgqrxo2h50a5ullatmxjiepg80oqx 1888676 1888675 2024-11-21T22:44:01Z Snævar 16586 1 breyting flutt inn frá [[:en:Template:MusicBrainz_meta]]: notað af Snið:MusicBrainz-listamaður 1888675 wikitext text/x-wiki [https://musicbrainz.org/{{{type|{{{1}}}}}}/{{{mbid|{{{id|{{{2}}}}}}}}} {{{name|{{{3}}}}}}]<!-- -->{{#if:{{{wdc-property|}}}|{{WikidataCheck|property={{{wdc-property}}}|value={{{mbid|{{{id|{{{2|{{{wdc-value|}}}}}}}}}}}}|category={{#if:{{{wdc-category|}}}|{{{wdc-category}}}|{{#ifeq:{{{type|{{{1}}}}}}|release-group|MusicBrainz release group|MusicBrainz {{{type|{{{1}}}}}}}}}}|namespaces={{{wdc-namespaces|0}}} }} | }}<!-- --><includeonly><!-- -->{{#ifeq:{{NAMESPACENUMBER}}|0|{{#if:{{{mbid|{{{id|{{{2|}}}}}}}}}||<span class="error"> ⚠ "<code>mbid</code>" is missing!</span>{{Main other|[[Category:MusicBrainz templates used with incorrect or deprecated parameters]]}}|}}<!-- -->{{#if:{{{name|{{{3|}}}}}}||<span class="error"> ⚠ "<code>name</code>" is missing!</span>{{Main other|[[Category:MusicBrainz templates used with incorrect or deprecated parameters]]}}|}}|}}<!-- -->{{Main other|[[Category:Articles with MusicBrainz {{#ifeq:{{{type|{{{1}}}}}}|release-group|release group|{{{type|{{{1}}}}}}}} links]]}}<!-- --></includeonly><!-- --><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> jxpgqrxo2h50a5ullatmxjiepg80oqx 1888677 1888676 2024-11-21T22:59:07Z Snævar 16586 1888677 wikitext text/x-wiki [https://musicbrainz.org/{{{type|{{{1}}}}}}/{{{mbid|{{{id|{{{2}}}}}}}}} {{{name|{{{3}}}}}}]<!-- -->{{#if:{{{wdc-property|}}}|{{WikidataCheck|property={{{wdc-property}}}|value={{{mbid|{{{id|{{{2|{{{wdc-value|}}}}}}}}}}}}|category={{#if:{{{wdc-category|}}}|{{{wdc-category}}}|{{#ifeq:{{{type|{{{1}}}}}}|release-group|MusicBrainz release group|MusicBrainz {{{type|{{{1}}}}}}}}}}|namespaces={{{wdc-namespaces|0}}} }} | }}<!-- --><includeonly><!-- -->{{#ifeq:{{NAMESPACENUMBER}}|0|{{#if:{{{mbid|{{{id|{{{2|}}}}}}}}}||<span class="error"> ⚠ "<code>mbid</code>" is missing!</span>{{Main other|[[Flokkur:MusicBrainz snið með röng eða úreld gildi]]}}|}}<!-- -->{{#if:{{{name|{{{3|}}}}}}||<span class="error"> ⚠ "<code>name</code>" is missing!</span>{{Main other|[[Flokkur:MusicBrainz snið með röng eða úreld gildi]]}}|}}|}}<!-- {{Main other|[[Category:Articles with MusicBrainz {{#ifeq:{{{type|{{{1}}}}}}|release-group|release group|{{{type|{{{1}}}}}}}} links]]}} --></includeonly><!-- --><noinclude> {{Documentation}} </noinclude> hw7slmt2gcsid5q899l9yrz4cf7a6cf 0 183619 1888679 2024-11-22T00:08:05Z Bjornkarateboy 97178 Búið til með því að þýða síðuna „[[:en:Special:Redirect/revision/1258652820|The Best (song)]]“ 1888679 wikitext text/x-wiki '''The Best''' oft kallað '''Simply the Best''' er dægurlag eftir söngkonuna [[Bonnie Tyler]] en var oftast sungið af [[Tina Turner|Tinu Turner]]. Bonnie Tyler gaf lagið út 1988 en ári síðar gaf Tina Turner út ábreiðu af laginu og síðan þá hefur lagið langoftast verið tengt við Turner.<ref>{{Cite web|url=https://www.sunnlenska.is/menning/tina-turner-tekur-bonnie-tyler/|title=Tina Turner tekur Bonnie Tyler|last=gk|date=2023-10-20|website=sunnlenska.is|language=is|access-date=2024-11-22}}</ref> [[Flokkur:Dægurlög]] 2c2f4rqxptzc47rehh14rtvq3pksi7t 1888680 1888679 2024-11-22T00:08:24Z Bjornkarateboy 97178 1888680 wikitext text/x-wiki '''The Best''' oft kallað '''Simply the Best''' er dægurlag eftir söngkonuna [[Bonnie Tyler]] en var oftast sungið af [[Tina Turner|Tinu Turner]]. Bonnie Tyler gaf lagið út 1988 en ári síðar gaf Tina Turner út ábreiðu af laginu og síðan þá hefur lagið langoftast verið tengt við Turner.<ref>{{Cite web|url=https://www.sunnlenska.is/menning/tina-turner-tekur-bonnie-tyler/|title=Tina Turner tekur Bonnie Tyler|last=gk|date=2023-10-20|website=sunnlenska.is|language=is|access-date=2024-11-22}}</ref> == Tilvísanir == [[Flokkur:Dægurlög]] 96ua9u7eqtygjrfjzzk29ihh7f2h3jw 14 183620 1888690 2024-11-22T01:53:24Z QuantumFoam66 98636 Bjó til síðu með „[[Flokkur:Tölvuleikir]]“ 1888690 wikitext text/x-wiki [[Flokkur:Tölvuleikir]] samdha7b0rys6yy8o8fub3jy8yk4eyi 14 183621 1888707 2024-11-22T10:46:34Z Berserkur 10188 Berserkur færði [[Flokkur:Tölvuleikir um vírus útbreiðslu]] á [[Flokkur:Tölvuleikir um vírusútbreiðslu]] 1888707 wikitext text/x-wiki #tilvísun [[:Flokkur:Tölvuleikir um vírusútbreiðslu]] o05a8ofezqe2p3d0r31pma691podvyn