ვიკიპედია kawiki https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%92%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%93%E1%83%98 MediaWiki 1.43.0-wmf.2 first-letter მედია სპეციალური განხილვა მომხმარებელი მომხმარებლის განხილვა ვიკიპედია ვიკიპედია განხილვა ფაილი ფაილის განხილვა მედიავიკი მედიავიკის განხილვა თარგი თარგის განხილვა დახმარება დახმარების განხილვა კატეგორია კატეგორიის განხილვა პორტალი პორტალი განხილვა TimedText TimedText talk მოდული მოდულის განხილვა 0 3522 4648002 4579898 2024-04-25T17:05:53Z 178.134.181.84 /* ბიოგრაფია */ wikitext text/x-wiki {{მრავალმნიშვნელოვნება*|დავით|დავით}} {{მმართველი |ქვეყანა = [[საქართველოს სამეფო|საქართველოს]] |თანამდებობა = მეფე |სახელი = დავით VI ნარინი |ორიგინალური სახელი = |რიგი = |რიგი-მეუღლეების = |სურათი =David VI Narin.jpg |წარწერა = |მმართველობის დასაწყისი = [[1247]] |მმართველობის დასასრული = [[1293]] |კორონაცია = |წინამორბედი = [[რუსუდანი]] |მემკვიდრე = [[კონსტანტინე I (დავით VI ნარინის ძე)|კონსტანტინე I]] |სხვა წოდებები = |ვიცე-პრეზიდენტი = |პარტია = |დაბადების თარიღი = [[1225]] |დაბადების ადგილი = |გარდაცვალების თარიღი = [[1293]] |გარდაცვალების ადგილი = |ქორწინება = 1. თამარ ამანელისძე<br />2. თეოდორა პალეოლოგინა |შვილები = 1. [[კონსტანტინე I (დავით VI ნარინის ძე)|კონსტანტინე I]]<br />2. [[მიქელი, იმერეთის მეფე|მიქელი]]<br />3. [[ვახტანგ II]]<br />4. ალექსანდრე<br />5. [[რუსუდანი (დავით VI-ის ასული)|რუსუდანი]] |დინასტია = [[ბაგრატიონები]] |მამა = [[ღიას ად-დინი]] |დედა = [[რუსუდანი]] |ხელმოწერა=David Narin khelrtva (vect).svg}} '''დავით VI''' ''ნარინი'' (დ. დაახლოებით [[1225]] — გ. [[1293]]) — საქართველოს მეფე [[1245]] ([[1247]])-1293, [[რუსუდანი|რუსუდან]] მეფის ძე. ==ბიოგრაფია== დაახლოებით [[1230]] წელს, როდესაც აღმოსავლეთ საქართველო [[ხვარაზმი|ხვარაზმელებს]] ჰქონდათ დაპყრობილი და სამეფო კარი [[ქუთაისი|ქუთაისში]] იყო გახიზნული, მცირეწლოვანი დავითი დედამ თანამოსაყდრედ დასვა. [[მონღოლები|მონღოლებთან]] რუსუდანის შეთანხმების შემდეგ, დაახლოებით [[1242]]-[[1244<ref></ref>]] წლებში, დედა-შვილი [[თბილისი|თბილისში]] დაბრუნდა. იმავე წლებში მონღოლთა ადგილობრივმა ხელისუფლებამ ტახტის მემკვიდრე, ქართველი დიდებულ ფეოდალთა ერთი ჯგუფის თანხლებით, [[ოქროს ურდო|ოქროს ურდოში]] [[ბათო-ყაენი|ბათო-ყაენთან]] მეფედ დასამტკიცებლად გაგზავნა . ქართველები დიდ ყაენთან გაგზავნეს [[ყარაყორუმი|ყარაყორუმში]]. ტახტის მემკვიდრე მონღოლეთში რამდენიმე წელიწადს ჩარჩა. საქართველოში მის შესახებ არაფერი იცოდნენ. [[1246]] წელს ყარაყორუმში ჩავიდა ტახტის ახალი მემკვიდრე [[დავით VII|დავით]] გიორგის ძე. [[გუიუქ-ყაენი|ყაენმა გუიუქმა]] საცილობელი საკითხი მონღოლური სამართლის მიხედვით გადაწყვიტა: დავით გიორგის ძე, როგორც უფროსი, უფროს ([[მონღოლური ენა|მონღოლურად]] „ულუ“) მეფედ, ხოლო დავით რუსუდანის ძე უმცროს (მონღოლურად „ნარინი“) მეფედ დაამტკიცა. [[1248]] ([[1249]]) დავით VI და დავით VII თბილისში ჩამოვიდნენ. [[1259]]-მდე ორივე მეფე თანხმობით განაგებდა სამეფოს. [[1256]]-იდან საქართველო [[ჰულაგუიანთა სახელმწიფო]]ს შემადგენლობაში მოექცა. [[მონღოლების ბატონობა საქართველოში|მონღოლების ბატონობის]] სიმძიმით შექმნილი აუტანელი გაჭირვების გამო [[1259]] დაიწყო აჯანყება დავით VI-ის მეთაურობით. ყაენმა [[ჰულაგუ-ხანი|ჰულაგუ-ხანმა]] დავით VI-ის წინააღმდეგ დიდძალი ჯარი გაგზავნა არღუნ-ნოინის სარდლობით. დავით VI-მ ბრძოლის გაგრძელება შეუძლებლად ცნო, ლაშქარი დაშალა, თვითონ დასავლეთ საქართველოში გადავიდა და ქუთაისში გამაგრდა. არღუნმა დასავლეთ საქართველოში გადასვლა ვერ გაბედა, მაგრამ ახლა აჯანყებული დავით VII ულუს წიმააღმდეგ მოუხდა ბრძოლა ([[1260]]). ეს უკანასკნელი [[1261]] იძულებული გახდა დავით VI-თან გადასულიყო. [[1262]] წელს, როცა დავით VII მონღოლებს შეუთანხმდა და აღმოსავლეთ საქართველოში გადავიდა, დავით VI ფაქტობრივად დასავლეთ საქართველოს ([[იმერეთი]]ს) მეფედ დარჩა. დასავლეთ საქართველოზე მონღოლების ბატონობა არ ვრცელდება და დავით VI დამოუკიდებლად განაგებდა ქვეყანას. მისი საგარეო პოლიტიკა იქითკენ იყო მიმართული, რომ განემტკიცებინა კავშირი [[ილხანები]]ს მეტოქე ქვეყნებთან და აღედგინა საქართველოს პოლიტიკური გავლენა [[ტრაპიზონი]]ს სამეფოში. ამ მიზნით ჯერ [[1264]]-[[1265]], ხოლო შემდეგ [[1268]] წელს დავით VI-მ ელჩები გაგზავნა [[ეგვიპტე|ეგვიპტის]] სულთანთან. მეორე მხრით, დავით VI-ს მეგობრული ურთიერთობა ჰქონდა [[ოქროს ურდო]]სთან. ამასთან, დავით VI ცდილობდა [[ილხანთა სამეფო|ილხანთა სამეფოში]] ატეხილი შინაომები თავის სასარგებლოდ გამოეყენებინა. [[1269]] ([[1270]]) დავით VI-მ შეიხიზნა მონღოლი ბატონიშვილი [[თეგუდარი]] (ნიკუდარი), რომელიც [[ბარახა-ყაენი|ბარახა-ყაენთან]] (მავერა-ნაჰრის, შვიდმდინარეთისა და აღმოსავლეთ თურქესტანის ყაენი [[1266]]-71) ერთად [[აბაღა-ყაენი|აბაღა-ყაენის]] (ილხანი [[1263]]-82) წინააღმდეგ იბრძოდა. მაგრამ როცა თეგუდარის ლაშქარმა ყაჩაღურ ძარცვა-რბევას მიჰყო ხელი, იგივე დავით VI წინ აღუდგა მას აბაღას სარდალ სირმონთან ერთად. 70-იან წლებში დავით VI-ს გადაუდგა [[რაჭა|რაჭის]] ერისთავი [[კახაბერისძე კახაბერ|კახაბერ კახაბერისძე]], რომელიც აბაღას ეახლა და დავით VI-ის წინააღმდეგ ბრძოლაში თავისი სამსახური შესთავაზა. აბაღას სარდლები ორჯერ შეიჭრნენ იმერეთში, მაგრამ დავით VI ხელში ვერ ჩაიგდეს. მონღოლთა ბატონობის შედეგად საქართველოს ძლიერების შესუსტებას [[ტრაპიზონის იმპერია|ტრაპიზონის სამეფოში]] ქართული ორიენტაციის დასის განადგურება და ბიზანტიის მომხრე პოლიტიკური დაჯგუფების გაძლიერება მოჰყვა. განსაკუთრებით გააქტიურდა ბიზანტიის მთავრობა ტრაპიზონის მეფის [[იოანე II (ტრაპიზონი)|იოანე II-ის]] ([[1266]]-[[1297]]) დროს. [[1282]] წლის აპრილში დავით VI-მ ილაშქრა ტრაპიზონის სამეფოში. ტრაპიზონის აღება ვერ შეძლო, თუმცა საკეისროს დიდი ნაწილი დაიპყრო. [[1284]] წელს საქართველოში გათხოვილი ტრაპიზონის მეფის იოანე II-ის და [[თეოდორა (ტრაპიზონი)|თეოდორა]] დავით VI-ის ჯარის დახმარებით ტრაპიზონში შეიჭრა და კეისარი გახდა. იმპერიაში საქართველოს პოლიტიკური გავლენა დამყარდა, მაგრამ შემდეგში ვითარება შეიცვალა და იოანე II-მ ხელისუფლება დაიბრუნა. დავით VI-ისა და დავით VII-ის დროიდან საქართველო ფაქტობრივად სამ პოლიტიკურ ერთეულად (აღმოსავლეთ საქართველო, სამცხე და დასავლეთ საქართველო) იყო დაყოფილი. == ლიტერატურა == *'' გუჩუა ვ''., ქსე, ტ. 3, გვ. 335, თბ., 1978 == რესურსები ინტერნეტში == {{commonscat|David VI of Georgia}} * [http://www.tbilisiymca.ge/index.php?&lan=center&id=history&sub=4: History of Georgia – XIII-XV centuries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040920032222/http://www.tbilisiymca.ge/index.php |date=2004-09-20 }} {{დაიწყე ყუთი}} {{მემკვიდრეობის ყუთი| წინამორბედი= [[რუსუდანი]] | ტიტული=[[საქართველოს მეფე]] | წლები=[[1245]] - [[1259]]| შემდეგი = [[დავით VII]]}} {{დაასრულე ყუთი}} {{ერთიანი საქართველოს მეფეები}} [[კატეგორია:საქართველოს მეფეები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1225]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1293]] [[კატეგორია:საქართველოს სამეფოს ბაგრატიონები]] pfr9ekdt571rmuqjo0bld4husvydwbo 4648052 4648002 2024-04-25T19:25:15Z MIKHEIL 18439 [[Special:Contributions/178.134.181.84|178.134.181.84]]-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა [[User:L H R B S20|L H R B S20]]-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია wikitext text/x-wiki {{მრავალმნიშვნელოვნება*|დავით|დავით}} {{მმართველი |ქვეყანა = [[საქართველოს სამეფო|საქართველოს]] |თანამდებობა = მეფე |სახელი = დავით VI ნარინი |ორიგინალური სახელი = |რიგი = |რიგი-მეუღლეების = |სურათი =David VI Narin.jpg |წარწერა = |მმართველობის დასაწყისი = [[1247]] |მმართველობის დასასრული = [[1293]] |კორონაცია = |წინამორბედი = [[რუსუდანი]] |მემკვიდრე = [[კონსტანტინე I (დავით VI ნარინის ძე)|კონსტანტინე I]] |სხვა წოდებები = |ვიცე-პრეზიდენტი = |პარტია = |დაბადების თარიღი = [[1225]] |დაბადების ადგილი = |გარდაცვალების თარიღი = [[1293]] |გარდაცვალების ადგილი = |ქორწინება = 1. თამარ ამანელისძე<br />2. თეოდორა პალეოლოგინა |შვილები = 1. [[კონსტანტინე I (დავით VI ნარინის ძე)|კონსტანტინე I]]<br />2. [[მიქელი, იმერეთის მეფე|მიქელი]]<br />3. [[ვახტანგ II]]<br />4. ალექსანდრე<br />5. [[რუსუდანი (დავით VI-ის ასული)|რუსუდანი]] |დინასტია = [[ბაგრატიონები]] |მამა = [[ღიას ად-დინი]] |დედა = [[რუსუდანი]] |ხელმოწერა=David Narin khelrtva (vect).svg}} '''დავით VI''' ''ნარინი'' (დ. დაახლოებით [[1225]] — გ. [[1293]]) — საქართველოს მეფე [[1245]] ([[1247]])-1293, [[რუსუდანი|რუსუდან]] მეფის ძე. ==ბიოგრაფია== დაახლოებით [[1230]] წელს, როდესაც აღმოსავლეთ საქართველო [[ხვარაზმი|ხვარაზმელებს]] ჰქონდათ დაპყრობილი და სამეფო კარი [[ქუთაისი|ქუთაისში]] იყო გახიზნული, მცირეწლოვანი დავითი დედამ თანამოსაყდრედ დასვა. [[მონღოლები|მონღოლებთან]] რუსუდანის შეთანხმების შემდეგ, დაახლოებით [[1242]]-[[1243]] წლებში, დედა-შვილი [[თბილისი|თბილისში]] დაბრუნდა. იმავე წლებში მონღოლთა ადგილობრივმა ხელისუფლებამ ტახტის მემკვიდრე, ქართველი დიდებულ ფეოდალთა ერთი ჯგუფის თანხლებით, [[ოქროს ურდო|ოქროს ურდოში]] [[ბათო-ყაენი|ბათო-ყაენთან]] მეფედ დასამტკიცებლად გაგზავნა . ქართველები დიდ ყაენთან გაგზავნეს [[ყარაყორუმი|ყარაყორუმში]]. ტახტის მემკვიდრე მონღოლეთში რამდენიმე წელიწადს ჩარჩა. საქართველოში მის შესახებ არაფერი იცოდნენ. [[1246]] წელს ყარაყორუმში ჩავიდა ტახტის ახალი მემკვიდრე [[დავით VII|დავით]] გიორგის ძე. [[გუიუქ-ყაენი|ყაენმა გუიუქმა]] საცილობელი საკითხი მონღოლური სამართლის მიხედვით გადაწყვიტა: დავით გიორგის ძე, როგორც უფროსი, უფროს ([[მონღოლური ენა|მონღოლურად]] „ულუ“) მეფედ, ხოლო დავით რუსუდანის ძე უმცროს (მონღოლურად „ნარინი“) მეფედ დაამტკიცა. [[1248]] ([[1249]]) დავით VI და დავით VII თბილისში ჩამოვიდნენ. [[1259]]-მდე ორივე მეფე თანხმობით განაგებდა სამეფოს. [[1256]]-იდან საქართველო [[ჰულაგუიანთა სახელმწიფო]]ს შემადგენლობაში მოექცა. [[მონღოლების ბატონობა საქართველოში|მონღოლების ბატონობის]] სიმძიმით შექმნილი აუტანელი გაჭირვების გამო [[1259]] დაიწყო აჯანყება დავით VI-ის მეთაურობით. ყაენმა [[ჰულაგუ-ხანი|ჰულაგუ-ხანმა]] დავით VI-ის წინააღმდეგ დიდძალი ჯარი გაგზავნა არღუნ-ნოინის სარდლობით. დავით VI-მ ბრძოლის გაგრძელება შეუძლებლად ცნო, ლაშქარი დაშალა, თვითონ დასავლეთ საქართველოში გადავიდა და ქუთაისში გამაგრდა. არღუნმა დასავლეთ საქართველოში გადასვლა ვერ გაბედა, მაგრამ ახლა აჯანყებული დავით VII ულუს წიმააღმდეგ მოუხდა ბრძოლა ([[1260]]). ეს უკანასკნელი [[1261]] იძულებული გახდა დავით VI-თან გადასულიყო. [[1262]] წელს, როცა დავით VII მონღოლებს შეუთანხმდა და აღმოსავლეთ საქართველოში გადავიდა, დავით VI ფაქტობრივად დასავლეთ საქართველოს ([[იმერეთი]]ს) მეფედ დარჩა. დასავლეთ საქართველოზე მონღოლების ბატონობა არ ვრცელდება და დავით VI დამოუკიდებლად განაგებდა ქვეყანას. მისი საგარეო პოლიტიკა იქითკენ იყო მიმართული, რომ განემტკიცებინა კავშირი [[ილხანები]]ს მეტოქე ქვეყნებთან და აღედგინა საქართველოს პოლიტიკური გავლენა [[ტრაპიზონი]]ს სამეფოში. ამ მიზნით ჯერ [[1264]]-[[1265]], ხოლო შემდეგ [[1268]] წელს დავით VI-მ ელჩები გაგზავნა [[ეგვიპტე|ეგვიპტის]] სულთანთან. მეორე მხრით, დავით VI-ს მეგობრული ურთიერთობა ჰქონდა [[ოქროს ურდო]]სთან. ამასთან, დავით VI ცდილობდა [[ილხანთა სამეფო|ილხანთა სამეფოში]] ატეხილი შინაომები თავის სასარგებლოდ გამოეყენებინა. [[1269]] ([[1270]]) დავით VI-მ შეიხიზნა მონღოლი ბატონიშვილი [[თეგუდარი]] (ნიკუდარი), რომელიც [[ბარახა-ყაენი|ბარახა-ყაენთან]] (მავერა-ნაჰრის, შვიდმდინარეთისა და აღმოსავლეთ თურქესტანის ყაენი [[1266]]-71) ერთად [[აბაღა-ყაენი|აბაღა-ყაენის]] (ილხანი [[1263]]-82) წინააღმდეგ იბრძოდა. მაგრამ როცა თეგუდარის ლაშქარმა ყაჩაღურ ძარცვა-რბევას მიჰყო ხელი, იგივე დავით VI წინ აღუდგა მას აბაღას სარდალ სირმონთან ერთად. 70-იან წლებში დავით VI-ს გადაუდგა [[რაჭა|რაჭის]] ერისთავი [[კახაბერისძე კახაბერ|კახაბერ კახაბერისძე]], რომელიც აბაღას ეახლა და დავით VI-ის წინააღმდეგ ბრძოლაში თავისი სამსახური შესთავაზა. აბაღას სარდლები ორჯერ შეიჭრნენ იმერეთში, მაგრამ დავით VI ხელში ვერ ჩაიგდეს. მონღოლთა ბატონობის შედეგად საქართველოს ძლიერების შესუსტებას [[ტრაპიზონის იმპერია|ტრაპიზონის სამეფოში]] ქართული ორიენტაციის დასის განადგურება და ბიზანტიის მომხრე პოლიტიკური დაჯგუფების გაძლიერება მოჰყვა. განსაკუთრებით გააქტიურდა ბიზანტიის მთავრობა ტრაპიზონის მეფის [[იოანე II (ტრაპიზონი)|იოანე II-ის]] ([[1266]]-[[1297]]) დროს. [[1282]] წლის აპრილში დავით VI-მ ილაშქრა ტრაპიზონის სამეფოში. ტრაპიზონის აღება ვერ შეძლო, თუმცა საკეისროს დიდი ნაწილი დაიპყრო. [[1284]] წელს საქართველოში გათხოვილი ტრაპიზონის მეფის იოანე II-ის და [[თეოდორა (ტრაპიზონი)|თეოდორა]] დავით VI-ის ჯარის დახმარებით ტრაპიზონში შეიჭრა და კეისარი გახდა. იმპერიაში საქართველოს პოლიტიკური გავლენა დამყარდა, მაგრამ შემდეგში ვითარება შეიცვალა და იოანე II-მ ხელისუფლება დაიბრუნა. დავით VI-ისა და დავით VII-ის დროიდან საქართველო ფაქტობრივად სამ პოლიტიკურ ერთეულად (აღმოსავლეთ საქართველო, სამცხე და დასავლეთ საქართველო) იყო დაყოფილი. == ლიტერატურა == *'' გუჩუა ვ''., ქსე, ტ. 3, გვ. 335, თბ., 1978 == რესურსები ინტერნეტში == {{commonscat|David VI of Georgia}} * [http://www.tbilisiymca.ge/index.php?&lan=center&id=history&sub=4: History of Georgia – XIII-XV centuries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040920032222/http://www.tbilisiymca.ge/index.php |date=2004-09-20 }} {{დაიწყე ყუთი}} {{მემკვიდრეობის ყუთი| წინამორბედი= [[რუსუდანი]] | ტიტული=[[საქართველოს მეფე]] | წლები=[[1245]] - [[1259]]| შემდეგი = [[დავით VII]]}} {{დაასრულე ყუთი}} {{ერთიანი საქართველოს მეფეები}} [[კატეგორია:საქართველოს მეფეები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1225]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1293]] [[კატეგორია:საქართველოს სამეფოს ბაგრატიონები]] igum8ks72kx2g9plaatsw6k8jq5kgb0 0 3594 4648100 4631876 2024-04-26T05:28:37Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{რჩეული/2.0}}{{ინფოდაფა ქრისტიანული კონფესია |სახელი = [[ფაილი:Emblem of the Papacy SE.svg|20პქ]]<br/>კათოლიკე ეკლესია |ლიტურგია = დასავლური და აღმოსავლური |სკოლები = 139&nbsp;000 |საავადმყოფოები = 5500 |შენიშვნები = '''მრევლი:''' 1,345 მილიარდი (2019)<br/>'''ეპისკოპოსები:''' 5364<br/>'''მღვდლები:''' 414&nbsp;336<br/>'''დიაკვნები:''' 48&nbsp;238 |დედაქალაქი = [[რომი]], [[იტალია]] ''(დე იურე)''<br/>[[ვატიკანი]] ''(დე ფაქტო)'' |დაფუძნების თარიღი = [[წმინდა მიწა]] |დაფუძნების ადგილი = [[I საუკუნე]] |დამფუძნებელი = [[იესო ქრისტე]] ''(რელიგიის)''<br/>[[პეტრე მოციქული]] ''(საკუთრივ რომის ეკლესიის)'' |ენა = [[ლათინური]] ''(ოფიციალური)'' და ადგილობრივი ენები |არეალი = [[მსოფლიო]] |სტრუქტურა = არქისაეპისკოპოსო: 640<br/>საეპისკოპოსო: 2851<br/>სამრევლო: 221&nbsp;700 |მშობლიური სახელი = Ecclesia Catholica |ეკლესიები = ლათინური ეკლესია და 23 [[აღმოსავლეთის კათოლიკური ეკლესიები|აღმოსავლეთის ეკლესია]] |მმართველობა = [[წმინდა საყდარი]] |მეთაურის სახელი = [[ფრანცისკე]] |მეთაურის წოდება = [[რომის პაპი]] |პოლიტიკა = სამოციქულო |თეოლოგია = კათოლიკური თეოლოგია |წმინდა წერილი = [[ბიბლია]] |შემოკლებით = კათოლიციზმი |წარწერა = წმინდა პეტრეს ბაზილიკა, მსოფლიოს უდიდესი კათოლიკური ეკლესია |სურათი = Saint Peter's Basilica facade, Rome, Italy.jpg|ვებ-საიტი=[https://www.vatican.va/content/vatican/en.html www.vatican.va] }} {{ქრისტიანობა}} '''კათოლიციზმი''' ({{Lang-el|καθολικός}}), ოფიციალური სახელია '''რომის კათოლიკე ეკლესია''' ({{Lang-la|Ecclesia Catholica Romana}}), ან უბრალოდ '''კათოლიკე ეკლესია''' ({{Lang-la|Ecclesia Catholica}}) ― [[ქრისტიანობა|ქრისტიანობის]] ყველაზე დიდი კონფესია და, ასევე, მსოფლიოს უდიდესი რელიგიური მიმდინარეობა, რომელსაც, 2019 წლის მონაცემებით 1,345 მილიარდი მონათლული კათოლიკე მიმდევარი ჰყავს<ref name=":0">[https://www.osservatoreromano.va/it/news/2021-03/quo-068/pubblicati-br-l-annuario-pontificio-2021-br-e-l-annuarium-statis.html "Pubblicati l'Annuario Pontificio 2021 e l'Annuarium Statisticum Ecclesiae 2019"](in Italian). L'Osservatore Romano. 25 March 2021. Archived from the original on 25 March 2020. Retrieved 29 March 2021.</ref><ref>Marty, Martin E. (29 April 2021).[https://www.britannica.com/topic/Roman-Catholicism "Roman Catholicism"]. ''Encyclopedia Britannica''. Retrieved 17 June 2021.</ref>. როგორც მსოფლიოში უდიდესმა და უძველესმა, ასევე მუდმივად მოქმედმა საერთაშორისო ინსტიტუტმა<ref name=":2">Mark A. Noll. The New Shape of World Christianity (Downers Grove, IL: IVP Academic, 2009), 191.</ref>, კათოლიკე ეკლესიამ დიდი როლი შეასრულა დასავლური ცივილიზაციის ისტორიასა და განვითარებაში<ref>O'Collins, p. v (preface).</ref>. კათოლიციზმი აერთიანებს 24 კონკრეტულ ეკლესიასა და მთელს მსოფლიოში არსებულ 3500 ეპარქიას. [[რომის პაპი|პაპი]], რომელიც არის [[რომი|რომის]] ეპისკოპოსი, არის ასევე მთელი ეკლესიის მეთაური<ref>"Lumen gentium". www.vatican.va. Retrieved 11 October 2020.</ref>. რომის საეპისკოპოსო, რომელიც აგრეთვე ცნობილია, როგორც წმინდა საყდარი, არის ეკლესიის ცენტრალური მმართველი ორგანო. [[წმინდა საყდარი]] შედგება ორი ნაწილისაგან: [[რომის კურია|რომის კურიისგან]], რომელსაც ოფისები [[ვატიკანი|ვატიკანში]] აქვს, და რომის ანკლავისგან, რომლის მეთაურიც თავად პაპია. კათოლიციზმის მთავარი რელიგიური იდეოლოგია გამომდინარეობს [[ნიკეის პირველი საეკლესიო კრება|ნიკეის საეკლესიო კრების]] მრწამსიდან. ამ მოძღვრების მიხედვით, არსებობს ერთადერთი, წმინდა, კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია, რომელიც თავად [[იესო ქრისტე|იესო ქრისტემ]] დააარსა<ref>[http://webarchive.loc.gov/all/20070710201403/http://www.catholicnews.com/data/stories/cns/0703923.htm "Vatican congregation reaffirms truth, oneness of Catholic Church"]. Catholic News Service. Archived from the original on 10 July 2007. Retrieved 17 March 2012.</ref><ref>Bokenkotter 2004, p. 7.</ref>. ამავე მოძღვრებით, კათოლიკე ეპისკოპოსები არიან ქრისტეს მოციქულთა მემკვიდრეები, ხოლო [[რომის პაპი]] თავად [[წმინდა პეტრე|წმინდა პეტრეს]] მემკვიდრე და, მაშასადამე, მთელი ეკლესიის მეთაურია, რამეთუ მას მიანიჭა ქრისტემ პირველობა<ref>ბიბლია: მათე 16:19.</ref>. კათოლიკეთა მტკიცებით, სწორედ ისინი იყენებენ თავდაპირველ ქრისტიანულ სარწმუნოებას, რომელსაც ქადაგებდნენ მოციქულები. კათოლიკე ეკლესია უშეცდომოდ ინარჩუნებს სწავლებას წმინდა წერილებისა და წმინდა ტრადიციების მეშვეობით, როგორც ავთენტურადაა განმარტებული ეკლესიის მაგისტერიუმში<ref>[[:en:Catechism_of_the_Catholic_Church|Catechism of the Catholic Church (2nd ed.)]]. Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraph 890.</ref>. ლათინური ეკლესია, ოცდასამი აღმოსავლური ეკლესია და ინსტიტუტები, როგორებიცაა: მენდიკანტური ორდენები, დახურული სამონასტრო ორდენები და სხვა წმინდა ორდენები, ასახავენ ეკლესიაში არსებულ მრავალფეროვან თეოლოგიურ და სულიერ აქცენტებს<ref>[[:en:Catechism_of_the_Catholic_Church|Catechism of the Catholic Church (2nd ed.).]] Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraph 835. The rich variety of … theological and spiritual heritages proper to the local churches 'unified in a common effort shows all the more resplendently the catholicity of the undivided Church'.(cf. Second Vatican Council, Dogmatic Constitution on the Church Lumen gentium, 23)</ref><ref>Colin Gunton. "Christianity among the Religions in the Encyclopedia of Religion", Religious Studies, Vol. 24, number 1, page 14. In a review of an article from the Encyclopedia of Religion, Gunton writes: "[T]he article [on Catholicism in the encyclopedia] rightly suggests caution, suggesting at the outset that Roman Catholicism is marked by several different doctrinal, theological and liturgical emphases."</ref>. შვიდი საიდუმლოდან კათოლიციზმში მთავარ ადგილს [[ზიარება|ევქარისტია]], ანუ ზიარება იკავებს, რომელიც ლიტურგიულად აღევლინება წირვისას<ref>[[:en:Catechism_of_the_Catholic_Church|Catechism of the Catholic Church (2nd ed.)]]. Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraphs 1322–1327. [T]he Eucharist is the sum and summary of our faith</ref>. ამ დროს შეწირული პური და ღვინო წარმოადგენს ქრისტეს ხორცისა და სისხლის განსახიერებას. კათოლიციზმში ასევე დიდი ადგილი უკავია [[მარიამ ღვთისმშობელი|წმინდა მარიამს]], რომელიც აღიქმება მარადიულ ქალწულად, ღვთისმშობლად, ზეცის დედოფლად და ეკლესიის დედად<ref>[http://www.catholicnewsagency.com/resources/mary/general-information/the-four-marian-dogmas/ "The Four Marian Dogmas"]. Catholic News Agency. Retrieved 25 March 2017.</ref>. კათოლიკური სოციალური სწავლება ასევე ხაზს უსვამს ავადმყოფთა, ღარიბთა და ტანჯულთა მხარდაჭერას მოწყალების ფიზიკური და სულიერი საშუალებების მეშვეობით. კათოლიკური ეკლესია ათასობით სკოლასა და საავადმყოფოს ფლობს მთელი მსოფლიოს გარშემო, რის გამოც იგი არის განათლებისა და ჯანდაცვის უმსხვილესი არასამთავრობო მიმწოდებელი მსოფლიოში<ref>Agnew, John (12 February 2010). "Deus Vult: The Geopolitics of Catholic Church". ''Geopolitics''. '''15''' (1): 39–61.</ref>. მის დაქვემდებარებაშია ასევე არაერთი საქველმოქმედო და ჰუმანიტარული ორგანიზაცია. კათოლიციზმმა უდიდესი გავლენა იქონია დასავლურ ფილოსოფიაზე, კულტურაზე, ხელოვნებაზე, მუსიკასა და მეცნიერებაზე. კათოლიკე მისიონერები დღემდე მთელ მსოფლიოში მოღვაწეობენ ადამიანთა მოქცევისა და დიასპორის გაზრდის მიზნით. XX საუკუნეში ევროპაში განხორციელებული [[სეკულარიზმი|სეკულარიზმის]] პოლიტიკისა და [[კომუნიზმი|კომუნისტური]] რეჟიმის მიერ ქრისტიანობის დევნის გამო, დღეისათვის კათოლიკეთა უმეტესობა დედამიწის სამხრეთ ნახევარსფეროში ცხოვრობს. კათოლიკური ეკლესია თანაზიარებაში იყო აღმოსავლეთის ბერძნული წესის [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან]] 1054 წლის [[დიდი სქიზმა|დიდ სქიზმამდე]], რომელიც უმეტესად პაპის ავტორიტეტისა და [[სულიწმინდა|სულიწმინდის]] გამომავლობის საკითხში ორი კონფესიის უთანხმოებამ გამოიწვია. 431 წლის [[ეფესოს საეკლესიო კრება|ეფესოს საეკლესიო კრებამდე]] დასავლური და აღმოსავლური ეკლესიები ფაქტობრივად იდენტური იყო, 451 წლის [[ქალკედონის საეკლესიო კრება|ქალკედონის კრების]] შემდეგ კი ქრისტოლოგიაში არსებული განსხვავებების გამო მოხდა მათი თავდაპირველი გახლეჩა. XVI საუკუნის ევროპაში განხორციელებულმა [[რეფორმაცია|რეფორმაციამ]] გამოიწვია კათოლიკე ეკლესიისაგან მისი დიდი ნაწილის გამოყოფა და ცალკე, [[პროტესტანტიზმი|პროტესტანტულ]] კონფესიად გადაქცევა. XX საუკუნიდან კათოლიკური ეკლესია ხშირად ხდება კრიტიკის ობიექტი სექსუალობის შესახებ დოგმატური სწავლებების, ქალების მღვდლებად ხელდასმის წინააღმდეგ არსებული დოქტრინისა და სასულიერო პირების მხრიდან სექსუალური ძალადობის შემთხვევების გამო. == სახელი == [[ფაილი:Ignatius of Antiochie.jpg|მარცხნივ|მინი|[[ეგნატე ანტიოქიელი|წმინდა ეგნატე ანტიოქიელი]], რომელმაც 110 წელს პირველად გამოიყენა ტერმინი „კათოლიკე ეკლესია“ (საყოველთაო ეკლესიის მნიშვნელობით) თავის „სმირნელთა მიმართ ეპისტოლეში“. იგი სიკვდილით დასაჯეს რომში, მისი წმინდა ნაწილები დაკრძალულია იქვე, ბაზილიკა სან-კლემენტე-ალ-ლატერანოში]]პირველად ტერმინი კათოლიკე ({{Lang-el|καθολικός}}, იგი პირდაპირ ნიშნავს „საყოველთაო“-ს) II საუკუნის დასაწყისში იქნა გამოყენებული. საკუთრივ ტერმინის „კათოლიკე ეკლესია“ ({{Lang-el|καθολικὴ ἐκκλησία}}) პირველი გამოყენება [[ეგნატე ანტიოქიელი|წმინდა ეგნატე ანტიოქიელის]] სახელს მიეწერება, რომელიც ერთიან ქრისტიანულ ეკლესიას ასე უწოდებდა 110 წელს დაწერილ ეპისტოლეში სმირნელთა მიმართ<ref>MacCulloch, Christianity, p. 127.</ref>. [[კირილე იერუსალიმელი|წმინდა კირილე იერუსალიმელის]] კატეხეზურ სწავლებაში (დაახლ. 350 წ.) სახელი „კათოლიკე ეკლესია“ გამოიყენებოდა ქრისტიანობის განსხვავებული მიმდევრობებისაგან განსამიჯნად, რომლებიც საკუთარ თავს ასევე „ეკლესიას“ უწოდებდნენ. ცნება „კათოლიკე“ კიდევ უფრო ხაზგასმული იყო ერთიანი რომის უკანასკნელი იმპერატორის, [[თეოდოსიუს I]]-ის 380 წელს გამოცემულ ედიქტში, რომელიც აარსებდა რომის იმპერიის სახელმწიფო ეკლესიას<ref>[https://web.archive.org/web/20120208135704/http://webu2.upmf-grenoble.fr/Haiti/Cours/Ak/Constitutiones/Thessalonique.htm "Edictum de fide catholica"]. Archived from the original on 8 February 2012. Retrieved 9 October 2017.</ref>. 1054 წელს მომხდარი [[დიდი სქიზმა|დიდი საეკლესიო სქიზმისა]] და საქრისტიანოს დასავლურ და აღმოსავლურ ნაწილებად გახლეჩის შემდეგ, აღმოსავლეთის ეკლესიამ დაირქვა [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებელი]] (თუმცა სრულ სახელში იგი მაინც იწოდება „მართლმადიდებელ კათოლიკე ეკლესიად“<ref>"Eastern Orthodoxy", Encyclopædia Britannica online.</ref>), ხოლო დასავლეთის ეკლესიამ თავს კათოლიკე უწოდა. წმინდა საყდარი თანაზიარებაში იყო დასავლეთის ყველა ეკლესიასთან და მათაც კათოლიკეები ეწოდებოდათ XVI საუკუნის [[პროტესტანტული რეფორმაცია|რეფორმაციამდე]], სანამ მათი ნაწილი გამოეყო რომის ეკლესიას, გაუქმდა მათ შორის არსებული თანაზიარება და ეწოდათ [[პროტესტანტიზმი|პროტესტანტები]]<ref>"catholic, adj. and n." Oxford English Dictionary Online. Oxford University Press, June 2014. Web. 7 August 2014. Excerpt: "After the separation of East and West 'Catholic' was assumed as its descriptive epithet by the Western or Latin Church, as 'Orthodox' was by the Eastern or Greek. At the Reformation, the term 'Catholic' was claimed as its exclusive right by the body remaining under the Roman obedience, in opposition to the 'Protestant' or 'Reformed' National Churches. These, however, also retained the term, giving it, for the most part, a wider and more ideal or absolute sense, as the attribute of no single community, but only of the whole communion of the saved and saintly in all churches and ages. In England, it was claimed that the Church, even as Reformed, was the national branch of the 'Catholic Church' in its proper historical sense." Note: The full text of the OED definition of "catholic" can be consulted here.</ref>. მიუხედავად იმისა, რომ რომის პაპის ეპარქიის აღსაწერად დასავლეთ რომის იმპერიის დაცემის შემდეგ და ადრეული შუა საუკუნეების პერიოდში (VI-X საუკუნეები) გამოიყენებოდა ტერმინი „რომაული ეკლესია“, მთელი დასავლური ეკლესიის აღსანიშნავად მაშინაც გამოიყენებოდა ტერმინი „რომის კათოლიკე ეკლესია“. „რომაული კათოლიკობა“ ასევე იხსენიება ხოლმე წმინდა საყდრის მიერ მომზადებულ დოკუმენტებში. 1990 წლიდან სახელი „კათოლიკე ეკლესია“ კათოლიკურ კატეხეზებში გამოიყენება მთელი ეკლესიის აღსანიშნად, ხოლო 1983 წლიდან კანონიკური სამართლის კოდექსშიც დამკვიდრდა. სახელი „კათოლიკე ეკლესია“ ასევე გამოიყენეს [[ვატიკანის პირველი კრება|ვატიკანის პირველი კრების]] (1869-1870), [[ვატიკანის მეორე კრება|ვატიკანის მეორე კრების]] (1962-1965), [[ტრიენტის საეკლესიო კრება|ტრიენტის კრებისა]] (1545-1563) და მრავალ სხვა დოკუმენტში. == ისტორია == === ზოგადი მიმოხილვა === [[ფაილი:Perugino - Entrega de las llaves a San Pedro (Capilla Sixtina, 1481-82).jpg|მარცხნივ|მინი|290x290პქ|[[პიეტრო პერუჯინო|პიეტრო პერუჯინოს]] მიერ შესრულებული ფრესკა [[სიქსტეს კაპელა|სიქსტეს კაპელაზე]], რომელზეც ნაჩვენებია, თუ როგორ გადასცემს [[იესო ქრისტე|ქრისტე]] სამოთხის გასაღებს [[პეტრე მოციქული|წმინდა პეტრეს]].]] ქრისტიანული რელიგია ეფუძნება [[იესო ქრისტე|იესო ქრისტეს]] სწავლებებს, რომელიც ცხოვრობდა და ქადაგებდა ჩვ. წ. I საუკუნეში, [[რომის იმპერია|რომის იმპერიის]] [[იუდეველთა სამეფო|იუდეის პროვინციაში]]. კათოლიკური მოძღვრებით, თანამედროვე რომის კათოლიკე ეკლესია არის თავად ქრისტეს მიერ დაარსებული ადრეული ქრისტიანული საზოგადოების მემკვიდრე. მიუხედავად რელიგიური კონფლიქტებისა და სასტიკი დევნისა, ქრისტიანობამ გავრცელება რომის იმპერიაში მალევე დაიწყო. იმპერატორმა [[კონსტანტინე I დიდი|კონსტანტინემ]] 313 წელს ქრისტიანობის დევნა შეწყვიტა, 380 წელს კი იმპერიის სახელმწიფო რელიგიაც ხდება. V-VI საუკუნეებში დასავლეთ რომის იმპერია მთლიანად გერმანულმა ტომებმა დაიპყრეს, რომლებმაც თავიდან არიული ქრისტიანობა მიიღეს, თუმცა საბოლოოდ კათოლიკეები გახდნენ და მოექცნენ [[რომის პაპი|რომის პაპის]] პრიმატში. VII-VIII საუკუნეებში დაწყებულმა [[არაბთა დაპყრობითი ომები|ისლამურმა დაპყრობებმა]] და [[ისლამი|ისლამის]] გაფართოვებამ გამოიწვია საქრისტიანოს საგრძნობლად შევიწროვება. მუსლიმთა ხმელთაშუა ზღვაზე გაბატონებას მოჰყვა ნელ-ნელა დასავლელი და აღმოსავლელი ქრისტიანების ჩამოშორება და რომისა და კონსტანტინოპოლის ეკლესიებს შორის ბზარების გაჩენა. საეკლესიო ხელისუფლებასთან დაკავშირებული კონფლიქტები, განსაკუთრებით რომის პაპის ავტორიტეტთან დაკავშირებული, ნელ-ნელა გამწვავდა და კულმინაციას XI საუკუნეში მიაღწია, როდესაც 1054 წელს მოხდა [[დიდი სქიზმა]] და ერთიანი საქრისტიანო გაიყო კათოლიკეებად და [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებლებად]]. კათოლიკეებმა რომის პაპი მსოფლიო ეკლესიის მეთაურად სცნეს, მართლმადიდებლებმა კი — არა, თუმცა ეს გახლეჩის ერთადერთი მიზეზი არ ყოფილა. ეკლესიის შიდა განხეთქილება ჯერ კიდევ 431 წლის [[ეფესოს საეკლესიო კრება|ეფესოს კრებასა]] და 451 წლის [[ქალკედონის საეკლესიო კრება|ქალკედონის კრებიდან]] დაიწყო. მიუხედავად სქიზმისა, არაერთი აღმოსავლური ეკლესია რომთან თანაზიარებაში დარჩა, რასაც XV საუკუნეში მოჰყვა [[აღმოსავლეთის კათოლიკური ეკლესიები|აღმოსავლეთის კათოლიკური ეკლესიების]] გაჩენა. [[ფაილი:The Last Supper - Leonardo Da Vinci - High Resolution 32x16.jpg|მინი|381x381პქ|[[საიდუმლო სერობა (ლეონარდო და ვინჩი)|საიდუმლო სერობა]], შესრულებულია [[ლეონარდო და ვინჩი|ლეონარდო და ვინჩის]] მიერ. გამოსახულია იესო ქრისტე და მისი თორმეტივე მოციქული.]] ადრეული ეკლესიები ევროპაში ბერძნული და რომაული ცივილიზაციების შემნარჩუნებლები გახდნენ. მალევე რომის კათოლიკე ეკლესია დომინანტი ძალა გახდა მთელ დასავლურ ევროპაში, რომელსაც თავად მონარქებიც ექვემდებარებოდნენ. რენესანსის დროსაც კი, მრავალი პოლიტიკური მოღვაწე განაგრძობდა ეკლესიის დაფინანსებას. უკვე XVI საუკუნიდან კი დაიწყო ეკლესიის, განსაკუთრებით კი რელიგიური ავტორიტეტის სერიოზული რყევა, რაც [[მარტინ ლუთერი|ლუთერის]] ქადაგებებისა და ევროპაში [[პროტესტანტული რეფორმაცია|პროტესტანტული რეფორმაციის]] შედეგი იყო, რომლის დროსაც თითქმის მთელი ჩრდილოეთი ევროპა მოსწყდა რომის კათოლიკე ეკლესიას. ამას მოჰყვა XVII საუკუნეში დაწყებული [[განმანათლებლობა]] და ინტელექტუალურ-სამეცნიერო მიღწევები, რომლებიც თანდათან ამცირებდა ეკლესიის გავლენებს. თუმცა, ამ ყველაფრის პარალელურად, ესპანელი, პორტუგალიელი და ფრანგი მოგზაურები, მკვლევრები და მისიონერები კათოლიციზმს მთელს ამერიკაში, აზიასა და აფრიკაში ავრცელებდნენ. 1870 წელს მოწვეულმა ვატიკანის მეორე კრებამ მიიღო [[პაპის უცდომელობა|პაპის უცდომელობის]] დოგმატი, რასაც [[იტალიის სამეფო (1861-1946)|იტალიის სამეფოს]] მიერ ქალაქ რომის ანექსია და [[პაპის ოლქი|პაპის სამფლობელოების]] დაპყრობა მოჰყვა. XX საუკუნის ანტი-კლერიკული მთავრობები მთელ მსოფლიოში, მათ შორის ესპანეთში, პორტუგალიასა და მექსიკაში, სასტიკად დევნიდნენ კათოლიციზმს და სიკვდილით სჯიდნენ როგორც კათოლიკე სასულიერო, ისე საერო პირებს. [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომისას]] რომის კათოლიკე ეკლესიამ დაგმო [[ნაციონალ-სოციალიზმი|ნაცისტური]] იდეოლოგია და ასობით ათასი ებრაელი გადაარჩინა [[ჰოლოკოსტი|ჰოლოკოსტს]]. თუმცა, პრესის მხრიდან მისი ეს ძალისხმევა კრიტიკულად შეფასდა, როგორც არაადეკვატური. ომის შემდეგ რელიგიის თავისუფლება სასტიკად შეიზღუდა [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|საბჭოთა კავშირის]] მიერ გაკომუნისტებულ აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში, რომელთაგან რამდენიმეც უმეტესად კათოლიკური აღმსარებლობისა იყო. 1960-იან წლებში მოიწვიეს ვატიკანის მეორე კრება, ლიტურგიული და რელიგიური პრაქტიკების რეფორმებისათვის, რომელსაც მომხრეები „ფანჯრის გაღებას“ უწოდებდნენ, თუმცა ტრადიციული კათოლიკეების მხრიდან დიდი კრიტიკა გამოიწვია. როგორც შინაგანი, ისე გარეგანი კრიტიკის ფონზე, ეკლესიამ მხარი დაუჭირა, ან კიდევ ერთხელ ღიად მხარი დაუჭირა საკამათო დოქტრინალურ პოზიციებს სექსუალობასა და გენდერთან დაკავშირებით, მათ შორის სასულიერო პირად ხელდასმის შეზღუდვას ქალებისათვის და აბორტის აკრძალვა, ასევე კონტრაცეფციის, ქორწინების გარეშე სექსუალური აქტივობისა და განქორწინების შესახებ. კათოლიკური ეკლესია ასევე ეწინააღმდეგება ანულაციის გარეშე ხელმეორე ქორწინებას, ისევე, როგორც ერთი სქესის მქონე პირთა ქორწინებას. === მოციქულთა ეპოქა და პაპობა === [[ფაილი:DambachVille StEtienne 14.JPG|მინი|293x293პქ|იესო დავალებებსა და სამოთხის გასაღებს გადასცემს წმინდა პეტრეს]] [[ახალი აღთქმა|ახალი აღთქმის]] სახარებებში აღწერილია იესო ქრისტეს საქმიანობები და სწავლება, [[ქრისტეს თორმეტი მოციქული|თორმეტი მოციქულის]] კურთხევა და მათი დიდი დავალება ― გააგრძელონ და მსოფლიოში გაავრცელონ მისი სწავლება. „<nowiki/>[[საქმე წმიდათა მოციქულთა]]<nowiki/>“ მოგვითხრობს მოციქულების საქმეებზე, ქრისტიანული ეკლესიის დაარსებასა და რომის იმპერიაში მისი გავრცელების შესახებ<ref>Burkett, p. 263</ref>. კათოლიკური ეკლესიის სწავლებით, ქადაგება [[სულთმოფენობა|სულთმოფენობიდან]] დაიწყეს, რომელიც ხდება ქრისტეს [[აღდგომა|აღდგომიდან]] ორმოცდაათი დღის შემდეგ. ორმოცდამეათე დღეს მოციქულებზე [[სულიწმინდა]] ცეცხლის სახით გადმოვიდა და მოციქულებს შესძინა სხვადასხვა ენაზე ქრისტიანობის ქადაგებისა და სასწაულების მოხდენის უნარი. კათოლიკური სწავლებით, რომის ეპისკოპოსის თაოსნობით არსებული ეპისკოპოსთა კოლეგია მოციქულთა მემკვიდრეა. [[მათეს სახარება|მათეს სახარებაში]] არსებულ ერთ მომენტში, ქრისტე [[პეტრე მოციქული|პეტრე მოციქულს]] უწოდებს „კლდეს“, რომელზეც დაშენდება ქრისტიანული ეკლესია<ref>ბიბლია: მათე 16:13-20.</ref>. კათოლიკე ეკლესია რომის ეპისკოპოსს სწორედ პეტრეს მემკვიდრედ თვლის, რამეთუ მკვლევართა უმეტესობა ადასტურებს, რომ პეტრე რომის პირველი ეპისკოპოსი იყო. თუმცა ასევე არსებობს მოსაზრება, რომ პაპის ინსტიტუტი არაა დაფუძნებული წმინდა პეტრეს ტახტზე და ამტკიცებენ, რომ პეტრე საერთოდაც არ ყოფილა რომში და, შესაბამისად, არც მისი პირველი ეპისკოპოსი ყოფილა. ამის გამო, ბევრი მკვლევარი სვამს კითხვას, არის თუ არა რეალური კავშირი პაპის ინსტიტუტსა და წმინდა პეტრეს შორის, თუმცა, ძირითადი სკოლები და სწავლებები ემხრობიან და ამოწმებენ იმ ფაქტს, რომ იგი რომის პირველი ეპისკოპოსი იყო და ავტომატურად ყველა [[რომის პაპი]] მისი მემკვიდრეა, რაც პაპს კათოლიკეებისათვის მსოფლიო ეკლესიის უპირობო მეთაურად აქცევს<ref>Brown, Raymond E. (2003). 101 Questions and Answers on the Bible. Paulist Press. pp. 132–134. <nowiki>ISBN 978-0-8091-4251-4</nowiki>.</ref>. === ანტიკური პერიოდი და ადრეული შუა საუკუნეები === [[ფაილი:Cristoforo Roncalli - Pope Sylvester Baptizes Constantine - WGA18063.jpg|მარცხნივ|მინი|312x312პქ|პაპი სილვესტერ I ნათლავს იმპერატორ კონსტანტინეს]] რომის იმპერიაში არსებული პირობები ხელს უწყობდა მთელ იმპერიაში ახალი იდეოლოგიების გავრცელებას. იმპერიის გზები და სანაოსნო პორტები მოგზაურობას აადვილებდა, ხოლო იმპერიის მკვიდრებისათვის მგზავრობა უფასო იყო. იმპერიული ხელისუფლება ხელს უწყობდა ბერძნული ფესვების მქონე საერთო კულტურის გავრცელებას. რომის იმპერიის სხვა წარმართული რელიგიებისაგან განსხვავებით, ქრისტიანობა თავის მიმდევრებს ყველა სხვა ღმერთის დაგმობას სთხოვდა, [[იუდაიზმი|იუდაიზმიდან]] მიღებული პრაქტიკით. ქრისტიანობის მიღება წარმართულ დღესასწაულებზე და წარმართ ადამიანზე ქორწინების შესაძლებლობაზე უარის თქმასაც ნიშნავდა, რაც საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ერთობ ხელისშემშლელი ფაქტორები იყო. ამას ერთვოდა მთავრობის წარმომადგენელთა შიში, რომ ქრისტიანები მათ ღმერთებს ანრისხებდნენ, ამით კი დაკარგავდნენ იმპერიის მშვიდობასა და კეთილდღეობას. ამ მიზეზების გამო იმპერიაში დაიწყო ქრისტიანების უსასტიკესი დევნა, რომელიც IV საუკუნემდე გაგრძელდა. [[ფაილი:Basilica di San Pietro 1450.jpg|მინი|310x310პქ|წმინდა პეტრეს ძველი ბაზილიკა, აგებული 318 წელს, იმპერატორ კონსტანტინეს ბრძანებით]] 313 წელს მომხდარი სასწაულის გამო, იმპერატორმა [[კონსტანტინე I დიდი|კონსტანტინე I]]-მა გამოსცა [[მილანის ედიქტი]], რომლითაც ქრისტიანობა კანონიერ აღმსარებლობად სცნო და შეწყვიტა მისი მიმდევრების დევნა. 330 წელს მან იმპერიის დედაქალაქი [[კონსტანტინოპოლი|კონსტანტინოპოლში]] (თანამედროვე სტამბოლი, თურქეთი) გადაიტანა. უკვე 380 წელს თესალონიკის ედიქტმა ნიკეის ქრისტიანობა იმპერიის ოფიციალური რელიგია გახადა. აღსანიშნავია, რომ იმპერიის აღმოსავლეთ ნაწილებში ქრისტიანობა [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის იმპერიის]] დაცემამდე შენარჩუნდა. შემდეგ პერიოდში უკვე დაიწყო ე.წ. საეკლესიო კრებების პერიოდი, რა დროსაც შედგა შვიდი მთავარი მსოფლიო საეკლესიო კრება: [[ნიკეის პირველი საეკლესიო კრება|ნიკეის]] (325), [[კონსტანტინოპოლის პირველი საეკლესიო კრება|კონსტანტინოპოლის]] (381), [[ეფესოს საეკლესიო კრება|ეფესოს]] (431), [[ქალკედონის საეკლესიო კრება|ქალკედონის]] (451), [[კონსტანტინოპოლის მეორე საეკლესიო კრება|კონსტანტინოპოლის]] (553), [[კონსტანტინოპოლის მესამე საეკლესიო კრება|კონსტანტინოპოლის]] (680-681), [[ნიკეის მეორე საეკლესიო კრება|ნიკეისა]] (787) და [[კონსტანტინოპოლის მეოთხე საეკლესიო კრება|კონსტანტინოპოლის]] (879-880). ამ შვიდი საეკლესიო კრების პერიოდში გაჩნდა ხუთი ძირითადი საყდარი: რომის, [[კონსტანტინოპოლის საპატრიარქო|კონსტანტინოპოლის]], [[ანტიოქიის საპატრიარქო|ანტიოქიის]], [[იერუსალიმის პატრიარქების სია|იერუსალიმისა]] და [[ალექსანდრიის პატრიარქები|ალექსანდრიის]]. 451 წლის ქალკედონის საეკლესიო კრებამ, სადავო მოქმედების კანონით, კონსტანტინოპოლის საყდარი აიყვანა თანამდებობაზე, რომელიც იყო „რომის ეპისკოპოსთან შედარებით მეორე უმაღლესი და ძალაუფლების მქონე“<ref>Ayer, p. 553</ref>. 350-500 წლებში რომის ეპისკოპოსები/პაპები სტაბილურად ზრდიდნენ თავიანთ ავტორიტეტს. ბიზანტიის იმპერატორმა [[იუსტინიანე I|იუსტინიანემ]], რომელმაც თავის იმპერიაში წარმატებით დაამკვიდრა კეისაროპაპიზმი, მოიპოვა იმდენი ძალაუფლება, რომ „ჰქონდა უფლება და მოვალეობა თავისი კანონებით დაერეგულირებინა თაყვანიცემისა და დისციპლინების უმცირესი დეტალებიც კი და ასევე ეკარნახა თეოლოგიური მოსაზრებები, რომლებიც გატარდებოდა ეკლესიაში“<ref>Noble, p. 214.</ref>. ამან, ცხადია კონსტანტინოპოლის პატრიარქის როლისა და ძალაუფლების შემცირება გამოიწვია, განსხვავებით რომის პაპისაგან. ამას მოჰყვა ის, რომ რომის პაპის გავლენა გავრცელდა აღმოსავლეთის ეკლესიებზეც, რის შემდეგაც ბერძენი სასულიერო პირები მთავარ საკითხებს რომის პაპთან ათანხმებდნენ. ამრიგად, 537 წელს დაიწყო და 752 წელს დასრულდა ე.წ. ბიზანტიის პაპობა, რომლის დროსაც რომის პაპები აკონტროლებდნენ კონსტანტინოპოლის ეკლესიას. ამ დროს იმპერატორი კონსტანტინოპოლის ნაცვლად რავენაში გზავნიდა წარმომადგენლობებს კურთხევისათვის, ხოლო კონსტანტინოპოლის პატრიარქს უმეტესად იმპერატორი, ან ბერძენი სასულიერო პირები ირჩევნდნენ, რომელთაც შემდეგში რომის პაპი ამტკიცებდა. [[ფაილი:Chlodwigs taufe.jpg|მარცხნივ|მინი|334x334px|მეფე ხლოდვიგის ნათლობა]] მომდევნო საუკუნეებში რომის იმპერიაში შეჭრილმა გერმანულმა ტომებმა ქრისტიანობა მიიღეს, მაგრამ არიული ფორმით, რომელიც მალევე რომის კათოლიკე ეკლესიამ ერესად გამოაცხადა. გერმანელ მმართველებსა და მათ კათოლიკე ქვეშევრდომებს შორის წარმოქმნილი უთანხმოებების აღმოსაფხვრელად, ისინი იძულებულნი გახდნენ საბოლოოდ კათოლიკეები გამხდარიყვნენ და ეღიარებინათ პაპის ავტორიტეტი. 497 წელს [[ფრანკთა სახელმწიფო|ფრანკთა]] მეფე [[ხლოდვიგ I]] გაქრისტიანდა, მასთან ერთად კი მთელი ერიც, რის შემდეგაც მეფე პაპის მთავარი მოკავშირე ხდება. იგივე მოხდა [[ვესტგუთების სამეფო|ვესტგოთებთან]] 589 წელს და ლომბარდებთან VII საუკუნეში. ამ ყველაფერთან ერთად, ქრისტიანობა დასავლეთში კლასიკური ცივილიზაციისა და მწიგნობრობის მთავარ შემნარჩუნებელ ძალად იქცა, ბარბაროსების ბატონობის პირობებში. დასავლური წესის ბერ-მონაზვნობის ერთ-ერთმა ფუძემდებელმა, [[ბენედიქტე ნურსიელი|ბენედიქტე ნურსიელმა]], თავისი მმართველობის მეშვეობით, უდიდესი გავლენა მოახდინა ევროპულ კულტურაზე ადრეული კათოლიკური სამონასტრო სულიერი მემკვიდრეობის დამკვიდრება-გავრცელებით. ბენედიქტური ტრადიცია დღემდეა მოღწეული, უძველესი კულტურის შენარჩუნება-გადაცემის გზით. ამ პერიოდის სამონასტრო სწავლების ცენტრი [[ირლანდია]] გახდა. ადრეულმა ირლანდიელმა მისიონერებმა, როგორებიც იყვნენ: კოლუმბა და კოლუმბანუსი, ქრისტიანული სამონასტრო ცხოვრების წესი მთელ ევროპაში გაავრცელეს. === შუა საუკუნეები და ადრეული რენესანსი === ==== ლათინური წესის ღვთისმსახურების გაჩენა და დიდი სქიზმა ==== {{მთავარი|არაბთა დაპყრობითი ომები|დიდი სქიზმა}} რომის კათოლიკე ეკლესია იყო დომინანტი და დიდი გავლენის მქონე მთელ დასავლურ ცივილიზაციაზე, რაც დაიწყო ჯერ კიდევ ანტიკურ ეპოქაში და გასტანა თანამედროვე ეპოქის გარიჟრაჟამდე. იგი იყო რომაული, გოთიკური, რენესანსული, მანერისტული და ბაროკოს სტილის ხელოვნების ერთ-ერთი მთავარი მფარველი. რენესანსის დროის მოღვაწეები, როგორებიც იყვნენ: [[რაფაელი]], [[მიქელანჯელო ბუონაროტი|მიქელანჯელო]], [[ლეონარდო და ვინჩი|და ვინჩი]], [[სანდრო ბოტიჩელი|ბოტიჩელი]], [[ფრა ანჯელიკო]], [[ტინტორეტო|ტინტორენტო]], [[ტიციანი]], ბერნინი და [[კარავაჯო]], ეკლესიის მიერ დაფინანსებულ არაერთ პროექტზე მუშაობდნენ. სწორედ ამიტომ, [[სტენფორდის უნივერსიტეტი|სტენფორდის უნივერსიტეტის]] ისტორიკოსმა პოლ ლეგუტკომ განაცხადა, რომ კათოლიკური ეკლესია არის „ღირებულებების, იდეების, მეცნიერების, კანონებისა და ინსტიტუტების განვითარების ცენტრი, რომელმაც შექმნა ის, რასაც ჩვენ ვუწოდებთ დასავლურ ცივილიზაციას“<ref>Woods Jr., Thomas. [https://web.archive.org/web/20060822150152/http://www.nrbookservice.com/products/BookPage.asp?prod_cd=c6664 "Review of How the Catholic Church Built Western Civilisation"]. National Review Book Service. Archived from the original on 22 August 2006. Retrieved 16 September 2006.</ref>. [[ფაილი:النشاط الإسلامي في البحر المتوسط بين القرنين السابع والتاسع الميلاديين.jpg|მინი|279x279პქ|მუსლიმთა შეტევები ქრისტიანულ სამყაროზე]] VII საუკუნეში დაწყებულმა მასობრივმა ისლამურმა დაპყრობებმა და შემოსევებმა ქრისტიანული სამყარო ერთობ შეავიწროვა. [[ისლამი|მუსლიმებმა]] დაიკავეს ქრისტიანული [[ლევანტი]], [[ჩრდილოეთი აფრიკა|ჩრდილოეთ აფრიკა]] და [[პირენეს ნახევარკუნძული|იბერიის ნახევარკუნძული]], რასაც მოჰყვა მუსლიმებსა და ქრისტიანებს შორის ბრძოლის დაწყება ხმელთაშუა ზღვის ქვეყნებში. ამასთან, მუსლიმთა ბატონობის ქვეშ აღმოჩნდა ხუთი მთავარი საყდრიდან სამი: იერუსალიმის, ალექსანდრიისა და ანტიოქიის. აქედან გამომდინარე, დარჩენილ ორ საყდარს შორის დაიწყო ბრძოლა პირველობისათვის. მუსლიმთა წინსვლა დასავლეთში [[კარლოს მარტელი|კარლოს მარტელმა]] შეაჩერა [[პუატიეს ბრძოლა (732)|პუატიეს ბრძოლაში]] გამარჯვებით, ხოლო აღმოსავლეთში კონსტანტინოპოლის წარუმატებელმა ალყამ. VIII საუკუნიდან ბიზანტიამ დაკარგა იტალიური სამფლობელოები, რომლებიც ავტომატურად რომის წმინდა საყდარს მიუერთდა. 754 წელს პაპ [[სტეფანე II (III)|სტეფანე II]]-ის მოთხოვნით ფრანკთა მეფე [[პიპინ მოკლე|პიპინ მოკლემ]] დაიპყრო მისი მოწინააღმდეგე ლომბარდიის სამეფო, რომლის მიწების დიდი ნაწილი მან რომის პაპს აჩუქა, რასაც მოჰყვა ცენტრალურ იტალიაში [[პაპის ოლქი|რომის პაპის ოლქის]] გაჩენა. ამან დასავლეთში რომის პაპის ავტორიტეტის განუზომელი ზრდა გამოიწვია. 860-იანი წლებიდან რომის პაპსა და კონსტანტინოპოლის პატრიარქს შორის წარმოიშვა განხეთქილება, რადგან პატრიარქმა [[ფოტიოს I]]-მა გააკრიტიკა და დაგმო რომის პაპი [[ნიკოლოზ I (პაპი)|ნიკოლოზ I]], რომელმაც დასავლური წესის ლიტურგიაში გარკვეული ცვლილებები შეიტანა. განხეთქილება საბოლოოდ შერიგებით დაგვირგვინდა, თუმცა არსებული განსხვავებები შემდეგ საუკუნეებში უფრო გაღრმავდა და საქრისტიანომ სქიზმის თავიდან აცილება ვეღარ მოახერხა. [[ფაილი:Great Schism 1054.svg|მარცხნივ|მინი|307x307პქ|საქრისტიანო 1054 წელს, სქიზმის შემდეგ: სტაფილოსფრად კათოლიკეები, ლურჯად კი მართლმადიდებლები]] შემდეგ საეკლესიო კრებაზე, 879 წელს პატრიარქმა ფოტიოს I-მა ისარგებლა იმით, რომ პაპ [[იოანე VIII (პაპი)|იოანე VIII]]-ის ლეგატებმა არ იცოდნენ ბერძნული და თავი მსოფლიო პატრიარქად გამოაცხადა. ამის გამო პაპმა იოანემ დასაჯა ლეგატები, ხოლო ფოტიოსს ანათემა გამოუცხადა. სწორედ აქედან ჩაეყარა დიდ განხეთქილებას მთავარი საფუძველი. დასავლეთისა და აღმოსავლეთის ეკლესიებს შორის დავა XI საუკუნეში კვლავ განახლდა. ეს გამოწვეული იყო იმით, რომ ამ პერიოდში ბიზანტიის შემადგენლობაში მყოფ სამხრეთიტალიურ ეპარქიებში [[ნორმანები|ნორმანებმა]] დაიწყეს გაბატონება, რომის პაპმა [[ლეო IX]]-მ მათ წინააღმდეგ დახმარება აღუთქვა ბერძნებს, ოღონდ სანაცვლოდ, ამ ტერიტორიის ეკლესიები ბერძნულიდან ლათინურ წესზე უნდა გადასულიყვნენ, რაც გულისმობდა რამდენიმე ძირეული ცვლილების შეტანას. ამ პერიოდში დასავლეთსა და აღმოსავლეთს შორის მთავარი განსხვავება ის იყო, რომ ლათინურ წესში ზიარებისას აუფუებელ სეფისკვერს იყენებდნენ, წირვა მხოლოდ ლათინურად აღევლინებოდა და მრსწამსში ცვლილება იყო შეტანილი ფილიოკვეს (ბერძნული მრწამსით [[სულიწმინდა]] მხოლოდ [[მამა ღმერთი|მამა ღმერთისგან]] გამოდის, ხოლო ლათინური ცვლილებით მამისაგანაც და ძისგანაც) დამატების სახით. პაპის ამ წინადადებას რეგიონების მმართველები დათანხმდნენ, მაგრამ ბერძნული სამღვდელოება წინ აღუდგა. სიტუაცია კიდევ უფრო გამწვავდა, როდესაც 1053 წელს პატრიარქმა [[მიქაელ I (კონსტანტინოპოლის პატრიარქი)|მიქაელ I]]-მა ბერძნულ წესზე გადაიყვანა, ან საერთოდ დახურა კონსტანტინოპოლში მდებარე ლათინური ეკლესიები. აღნიშნული კონფლიქტის მოსაგვარებლად რომის პაპმა ლეო IX-მ კონსტანტინოპოლში გააგზავნა კარდინალი ჰუმბერტ სილვა-კანდიდელი. მან კონსტანტინოპოლში თავისივე დაწერილი წერილი ჩაიტანა, რომელშიც „პაპი“ აცხადებდა, რომ მისი იურისდიქცია კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოზეც ვრცელდებოდა, იგი ასევე უარყოფდა პატრიარქის მსოფლიო ეკლესიის მეთაურობას, ეჭვქვეშ აყენებდა მის მადლმოდილებას და მოითხოვდა ბერძნულ წესში არსებულ ცდომილებათა აღმოფხვრას, რომელთაც არ აღიარებდა რომის ეკლესია. ერთ-ერთი კამათის შემდეგ, 1054 წლის 16 ივლისს ჰუმბერტმა [[აია-სოფიას ტაძარი|აია სოფიას ტაძრის]] საკურთხეველზე დადო ბულა, რომლითაც რომის კათოლიკე ეკლესიისაგან განკვეთილად აცხადებდა პატრიარქ მიქაელსა და სხვა მართლმადიდებელ სასულიერო პირებს. ბულაში ბერძნული წესის ეკლესია „მწვალებლობის ბუდედ“ იყო მოხსენიებული და მას მრსწამსის შეცვლაში ადანაშაულებდნენ. ამას მოჰყვა 20 ივლისს ბერძენი სასულიერო პირების კრება, რომელმაც ანათემას გადასცა რომის პაპი და დაწვა ჰუმბერტის ბულა. აქედან მოყოლებული ერთიანი საქრისტიანო გაიყო ორ მთავარ მიმდინარეობად: ლათინური წესის მომხრეებად და ბერძნული წესის მომხრეებად. ბერძნული წესის მიმდევრებმა თავს მათლმადიდებლები უწოდეს, ხოლო ლათინურისებმა ― კათოლიკეები. ==== ჯვაროსნული ეპოქა ==== {{მთავარი|ჯვაროსნული ლაშქრობები}} [[ფაილი:B Urban II2.jpg|მინი|353x353პქ|ურბან II-ის გამოსვლა კლერმონში]] სქიზმის შემდეგ დასავლეთისა და აღმოსავლეთის ქრისტიანებს შორის კავშირი და კონტაქტი ფაქტობრივად გაწყდა. დასავლეთის ეკლესიაში კი ცვლილებები გრძელდებოდა. სქიზმიდან მალევე, ჰილდებრანდ სოვანელის ძალისხმევამ, გამოიწვია კარდინალთა კოლეგიის შექმნა, რომელიც ირჩევდა ახალ პაპს. 1061 წელს კოლეგიამ პირველად აირჩია ამგვარი წესით პაპი [[ალექსანდრე II]]. 1073 წელს პაპი ალექსანდრე გარდაიცვალა, მის ნაცვლად კი კოლეგიამ ახალ პაპად თავად ჰილდებრანდი აირჩია, [[გრიგოლ VII (პაპი)|გრიგოლ VII]]-ის სახელით. მის სახელსვე მიეწერება კარდინალთა კოლეგიის ძირითადი საარჩევნო სისტემის შემუშავება, რომელიც დღემდე ფუნქციონირებს. მანვე წამოიწყო ე.წ. გრიგორიანული რეფორმები, რომელიც საერო ხელისუფლების სასულიეროსთან დაქვემდებარებას ემსახურებოდა, რამაც შემდეგში რომის პაპსა და საღვთო რომის იმპერატორებს შორის დიდი დაპირისპირება გამოიწვია, უმეტესად, ეს იყო ბრძოლა [[ინვესტიტურისათვის ბრძოლა|ინვესტიტურისათვის]]. ამას მოჰყვა კომპრომისული [[ვორმსის კონკორდატი|ვორმსის კონკორდატის]] მიღება, რომლის მიხედვითაც საღვთო რომის იმპერატორებს ჰქონდათ ეპისკოპოსების დანიშვნის ძალაუფლება, ეპისკოპოსები კი ემორჩილებოდნენ როგორც საერო, ისე სასულიერო ხელისუფლებას. მრავალწლიანი პაუზის შემდეგ, ბიზანტიის იმპერატორმა [[ალექსი I კომნენოსი|ალექსი I]]-მა გადადგა პირველი ნაბიჯი და თურქ-სელჩუკებისაგან ერთობ შევიწროვებულმა, რომის პაპსა და კათოლიკურ სამყაროს დახმარება სთხოვა. პაპ [[ურბან II]]-ს ერთობ აწუხებდა აღმოსავლეთში მიმდინარე მოვლენები, კერძოდ კი ქრისტიანული სახელწმიფოების თურქების მხრიდან შევიწროვება და [[წმინდა მიწა|წმინდა მიწის]] მუსლიმთა ხელში ყოფნა. ამასთან, პაპები იმედოვნებდნენ, რომ გარკვეული დროის შემდეგ ისევ მოახერხებდნენ ბერძნებთან გაერთიანებას, რის გამოც ურბან II დათანხმდა იმპერატორის თხოვნას და 1095 წელს საფრანგეთის ქალაქ [[კლერმონის საეკლესიო კრება|კლერმონში]] გამოვიდა სიტყვით, სადაც სრულიად კათოლიკური სამყაროს ლიდერებს მოუწოდა დარაზმულიყვნენ წმინდა მიწისა და აღმოსავლეთის ქრისტიანების გამოსახსნელად. [[ფაილი:Crusader States (1135)-ka.png|მარცხნივ|მინი|366x366პქ|ჯვაროსნული სახელმწიფოები 1135 წელს]] ურბან II-ის მოწოდებამ დიდი გამოხმაურება ჰპოვა მთელ დასავლეთ ევროპაში, რასაც 1096 წელს შედეგად მოჰყვა [[პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობა|პირველი ჯვაროსნული ლაშქრობის]] მოწყობა, რომლის დროსაც კათოლიკეებმა მუსლიმთა ხელიდან გამოიხსნეს და ბიზანტიას დაუბრუნეს არაერთი მნიშვნელოვანი პუნქტი, მათ შორის ქალაქი ნიკეა. 1099 წელს მათ დაიკავეს თავად იერუსალიმი და მთლიანად ლევანტის რეგიონი, სადაც დაარსდა ოთხი ქრისტიანული სახელმწიფო: [[იერუსალიმის სამეფო]], [[ტრიპოლის საგრაფო]], [[ანტიოქიის სამთავრო]] და [[ედესის საგრაფო]], სათავეში კათოლიკე მონარქებით. ცხადია, გარდა მუსლიმთა ხელიდან გამოხსნისა, ჯვაროსნულ ლაშქრობას სხვა მიზანიც ჰქონდა, კერძოდ კი აღმოსავლეთში პაპის ძალაუფლებისა და კათოლიციზმის გავრცელება. რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში ლევანტში მშვიდობა სუფევდა, ადგილობრივ სახელმწიფოებში კი ფრანგულ-ლათინური წარმოშობის კათოლიკე დიდებულები იყვნენ გაბატონებულები. მშვიდობა 1144 წელს დაირღვა, როდესაც მუსლიმებმა ედესის საგრაფო და ქალაქი [[ალეპო]] დაიპყრეს. ამას მოჰყვა მუსლიმთა თარეშის დაყება ტრიპოლსა და ანტიოქიაშიც, რის აღსაკვეთადაც რომის პაპმა [[ევგენი III]]-მ ევროპელ მონარქებს კვლავ მოუწოდა ევროპელ მონარქებს ახალი ლაშქრობისაკენ. პაპის ამ მოწოდებას მხოლოდ საფრანგეთის მეფე [[ლუი VII]] და გერმანიის მეფე [[კონრად III]] გამოეხმაურნენ და 1147 წელს დაიწყეს [[მეორე ჯვაროსნული ლაშქრობა]]. მათ წარუმატებლად სცადეს დამასკოს, აკრისა და ასკალონის აღება, მაგრამ განცდილმა მარცხებმა ორივე მონარქს დაუკარგა გამარჯვების რწმენა, რის გამოც 1149 წელს უკან გაბრუნდნენ. ამას მოჰყვა მუსლიმთა კიდევ უფრო გათამამება. 1170-იან წლებში ერთობ გაძლიერდა [[აიუბიდები|აიუბიდების დინასტიის]] ეგვიპტის სასულთნო, რომელმაც დაიპყრო სირია და მესოპოტამია, 1187 წელს კი, მიუხედავად [[გი დე ლუზინიანი|გი დე ლუზინიანის]] დიდი წინააღმდეგობისა, სულთანმა [[სალადინი|სალადინმა]] დაიპყრო იერუსალიმი. როდესაც ეს ამბავი პაპ [[ურბან III]]-ს მოახსენეს, იგი ნერვიულობისაგან გარდაიცვალა. მის მაგივრად ახალმა პაპმა, [[გრიგოლ VIII]]-მ მოუწოდა კათოლიკე მონარქებს წმინდა მიწის გამოხსნისაკენ. 1188 წელს მოწოდებას საღვთო რომის იმპერატორი [[ფრიდრიხ I ბარბაროსა|ფრიდრიხ I]] გამოეხმაურა და დიდი ჯარით დაიძრა წმინდა მიწისკენ, მაგრამ გზაში მდინარე სალეფზე გადასვლისას დაიხრჩო, უმეთაურო გერმანელები კი უკან გაბრუნდნენ. 1189 წელს მესამე ჯვაროსნულ ლაშქრობას ინგლისის მეფე [[რიჩარდ I]] და საფრანგეთის მეფე [[ფილიპ II ოგიუსტი|ფილიპ II]] შეუერთდნენ. ამას დაერთო ის, რომ ბიზანტიის იმპერატორი [[ისააკ II ანგელოსი|ისააკ II]] რეალურად მუსლიმებს უჭერდა მხარს, რის გამოც ინგლისელებმა მას 1191 წელს სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი კუნძული კვიპროსი წაართვეს და იქ [[კვიპროსის სამეფო]] შექმნეს, ასევე კათოლიკე მეფით სათავეში. ამასობაში ნადავლთან და იერუსალიმის მეფის კანდიდატურასთან დაკავშირებით ფრანგებსა და ინგლისელებს შორის უთანხმოება წარმოიშვა, რის გამოც ფილიპ II თავისი ჯარიანად უკან გაბრუნდა. ამის მიუხედავად, რიჩარდ I-მა დაიპყრო ქალაქი ასკალონი და იაფა, 1192 წელს კი სასტიკად დაამარცხა სულთანი სალადინი. იმავე წელს რიჩარდსა და სალადინს შორის გაფორმდა ზავი, რითაც მას რჩებოდა ტერიტორიების უმეტესობა და იერუსალიმი, რითაც სამეფო არსებობას განაგრძობდა. [[ფაილი:PriseDeConstantinople1204PalmaLeJeune.JPG|მინი|287x287პქ|კათოლიკე ჯვაროსნების მიერ მართლმადიდებლობისა და ბიზანტიის ცენტრის: კონსტანტინოპოლის აღება, 1204 წელი.]] 1202 წელს პაპის მოწოდებით გაძლიერებული ეგვიპტის წინააღმდეგ კიდევ ერთი ჯვაროსნული ლაშქრობა უნდა მოწყობილიყო, მაგრამ ვენეციელთა მზაკვრობის დამსახურებით, რომელთაც ეგვიპტესთან სავაჭრო კავშირის გაფუჭება არ სურდათ, ლაშქრობის გეზი შეიცვალა და მათი სამიზნე [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის იმპერიის]] დედაქალაქი და მართლმადიდებლობის ცენტრი — [[კონსტანტინოპოლის ალყა (1204)|კონსტანტინოპოლი]] გახდა. 1204 წელს ჯვაროსნებმა წარმატებით მოახერხეს მისი აღება, რის შემდეგაც მათ კონსტანტინოპოლი გაძარცვეს და გადაწვეს. ამის შემდეგ კათოლიკე ჯვაროსნებმა ბიზანტიის იმპერია ოთხ ნაწილად გაყვეს: [[ეპირის დესპოტატი]], [[ნიკეის იმპერია]], [[ლათინთა იმპერია]] და [[აქაიის სამთავრო]], რომელთაც სათავეში ისევ კათოლიკე მონარქები ჩაუყენეს. [[ფაილი:LatinEmpire2.png|მარცხნივ|მინი|333x333პქ|ბიზანტიის ტერიტორიაზე შექმნილი ლათინური სახელმწიფოები]] მართალია მოახერხეს მართლმადიდებლობის ცენტრში გაბატონება, თუმცა ვერ შეძლეს მათთან კვლავ გაერთიანება, ხოლო წმინდა მიწა კვლავ საფრთხეში იყო. ამის გამო 1215 წელს პაპმა [[ინოკენტი III]]-მ კვლავ გააკეთა ლაშქრობისაკენ მოწოდება, რომელიც 1217 წელს დაიწყო უნგრეთის მეფე [[ანდრაშ II]]-ის ხელმძღვანელობით. მისი გეგმა პირდაპირ ეგვიპტეზე თავდასხმა და მისი დაპყრობა იყო. 1218 წელს ანდრაში უკან გაბრუნდა და მეთაურობა ჰოლანდიის გრაფმა იკისრა, რომელსაც ახალმა სულთანმა იერუსალიმის დაბრუნება და ბრძოლის შეწყვეტა შესთავაზა, მაგრამ უარი მიიღო. იმავე წელს ჯვაროსნებმა აიღეს ქალაქი დუმიატი, მაგრამ მანსურიასთან დამარცხდნენ, ამიტომაც 1221 წელს სულთან ალ-კამილთან ზავი დადეს და უკან გაბრუნდნენ. ამ წარუმატებლობის გამო 1227 წელს პაპმა [[გრიგოლ IX]]-მ ისევ გააკეთა მოწოდება წმინდა მიწის გამოხსნისაკენ, რომელსაც საღვთო რომის იმპერატორი [[ფრიდრიხ II შტაუფენი|ფრიდრიხ II]] გამოეხმაურა. ფრიდრიხი თავად იერუსალიმის დედოფალ [[იზაბელა II იერუსალიმელი|იზაბელა II]]-ზე იყო დაქორწინებული, ამიტომაც სამეფოს გამოხსნა მის პირად ინტერესებშიც იყო. 1228 წელს ფრიდრიხმა დაიპყრო იაფა, 1229 წელს კი სულთანთან ხელშეკრულება გააფორმა და დაიბრუნა იერუსალიმში. იგი ცოტა ხნით შევიდა წმინდა ქალაქში, შემდეგ კი უკან დაბრუნდა, რასაც კათოლიკე ჯვაროსნების წმინდა ქალაქზე კონტროლის აღდგენა მოჰყვა, თუმცა 1244 წელს მათ ის კვლავ დაკარგეს. ამის გამო საფრანგეთის მეფე [[ლუი IX]]-მ 1248 წელს მეშვიდე ჯვაროსნული ლაშქრობა დაიწყო, თუმცა დიდ წარმატებას ვერ მიაღწია, ამიტომაც 1254 წელს ზავი გააფორმა სულთანთან, რომლითაც ომამდელი სტატუს-კვო შენარჩუნდა. ლუი ამით არ დანებებულა, ამიტომაც 1270 წელს მერვე ლაშქრობა წამოიწყო ტუნისის ასაღებად, თუმცა ლუის ტუნისში დაავადება შეეყარა და იქვე გარდაიცვალა, რასაც ზავი მოჰყვა. 1271 წელს ლუის ძმამ, მეფე [[შარლ I ანჟუელი|შარლ I]]-მა და ინგლისის პრინცმა [[ედუარდ I (ინგლისი)|ედუარდმა]] უკანასკნელი ლაშქრობა წამოიწყეს, რომელიც აბსოლუტური მარცხით დაგვირგვინდა და უკან გაბრუნდნენ. ამას აღმოსავლეთში მუსლიმების გათამამება და თანდათან ჯვაროსნული სახელმწიფოების დაკავება მოჰყვა. მათ ჯერ იერუსალიმის სამეფო დაიპყრეს, შემდეგ ანტიოქიის საგრაფო, საბოლოოდ კი ტრიპოლის საგრაფოც. 1291 წელს დაეცა ჯვაროსანთა უკანასკნელი სიმაგრე, ქალაქი აკო, რითაც ჯვაროსნული ეპოქა საბოლოოდ დასრულდა და ლევანტში კვლავ მუსლიმები გაბატონდნენ. ==== ავინიონის პაპობა და დასავლური სქიზმა ==== {{მთავარი|პაპების ავინიონის ტყვეობა|დიდი განხეთქილება კათოლიკურ ეკლესიაში}} [[ფაილი:Avignon, Palais des Papes depuis Tour Philippe le Bel by JM Rosier.jpg|მინი|330x330პქ|პაპების რეზიდენცია ავინიონში]] XIV საუკუნის დადგომასთან ერთად კათოლიკურ სამყაროში დიდი არეულობა დაიწყო, რაც გამოწვეული იყო ფრანგი მონარქების გავლენის ზრდით ეკლესიაზე. 1305 წელს საფრანგეთის მეფე [[ფილიპ IV (საფრანგეთი)|ფილიპ IV]]-ის გავლენით კარდინალებმა რომის პაპად წარმოშობით ფრანგი [[კლემენტ V]] აირჩიეს. სულ მალე, 1309 წელს პაპმა კლემენტმა რეზიდენცია რომიდან საფრანგეთის ქალაქ [[ავინიონი|ავინიონში]] გადაიტანა და იქვე გადასახლდა. ამის გამო მას „ფრანგების პაპი“ უწოდეს, ხოლო იმ პერიოდს, როდესაც პაპები ავინიონში ისხდნენ, ეწოდება „პაპების ავინიონის ტყვეობა“, რომელიც თითქმის მთელ საუკუნეს გაგრძელდა. მთელი ამ დროის განმავლობაში საფრანგეთის მეფეების გავლენით პაპის თანამდებობაზე მხოლოდ ფრანგები აირჩეოდნენ. ამრიგად, კათოლიკურ სამყაროს 1309 წლიდა 1377 წლამდე სულ შვიდი ავინიონელი ფრანგი პაპი მართავდა: [[კლემენტ V]] (1305-1314), [[იოანე XXII]] (1316-1334), [[ბენედიქტე XII]] (1334-1342), [[კლემენტ VI]] (1342-1352), [[ინოკენტი VI]] (1352-1362), [[ურბან V]] (1362-1370) და [[გრიგოლ XI]] (1370-1378). [[ფაილი:Giorgio Vasar retour idéalisé de Grégoire XI à Rome.jpg|მარცხნივ|მინი|288x288პქ|პაპ გრიგოლ XI-ის რომში დაბრუნება, 1377 წელი, რითაც დასრულდა ავინიონის ტყვეობა]] ავინიონის ტყვეობისას პაპები მთლიანად ფრანგი მონარქების მითითებებით მოქმედებდნენ, რაც სხვა ევროპელ მმართველებს დიდად აღიზიანებდა, განსაკუთრებით ფრანგული პოლიტიკის მოწინააღმდეგე ინგლისელებსა და გერმანელებს. უკვე ფილიპ IV-ისა და მისი ძეების უმემკვიდრეოდ დაღუპვამ, რასაც საფრანგეთში [[ვალუას დინასტია|ვალუების]] გამეფება და ინგლისთან დაწყებული [[ასწლიანი ომი]] მოჰყვა, ავინიონის პაპობა ძლიერად შეირყა. ავინიონის პაპებმა დაკარგეს მთავარი მფარველი, ანუ საფრანგეთის მონარქი, რომელიც მთლიანად ომზე იყო გადართული. ამასთან, რომის პაპობის მომხრე ინგლისელთა საფრანგეთში წარმატებული ექსპანსია ერთობ აშფოთებდა ავინიონელებს, რის გამოც 1377 წელს პაპმა [[გრიგოლ XI]]-მ დატოვა ავინიონი და საზეიმოდ დაბრუნდა რომში, რითაც დასრულდა ტყვეობა და აღდგა რომის პაპობა. [[ფაილი:Western schism 1378-1417.svg|მინი|297x297პქ|დასავლური სქიზმის რუკა: ვარდისფრად ავინიონის პაპის მომხრეები (საფრანგეთი, შოტლანდია, ესპანეთი და ნეაპოლი), ლურჯად რომის პაპის მომხრეები (ინგლისი, იტალია, ფლანდრია, უნგრეთი, დანია, შვედეთი და პოლონეთი), ყვითლად მხარეთმონაცვლეები (საღვთო რომი და პორტუგალია).]] 1378 წელს, რომში დაბრუნებიდან მალევე, პაპი გრიგოლი აღესრულა. ახალი პაპის არჩევასთან დაკავშირებულ იდეოლოგიურ განსხვავებებს კი მოჰყვა [[დიდი განხეთქილება კათოლიკურ ეკლესიაში]], რომელიც ასევე ცნობილია დასავლური სქიზმის სახელითაც. 1378 წელს თითქმის მთელი იტალიის, ინგლისის, ირლანდიის, ფლანდრიის, უნგრეთის, პოლონეთის, გერმანიისა და სკანდინავიის სასულიერო პირებმა რომის პაპად [[ურბან VI]] აირჩიეს, ხოლო ნეაპოლის, შოტლანდიის, საფრანგეთისა და ესპანეთის სამღვდელოებამ ავინიონში პაპად დასვა [[კლემენტ VII (ანტიპაპი)|კლემენტ VII]]. ამას მოჰყვა პაპის ორი კურიის გაჩენა, რის შემდეგაც ორივე პაპმა შეაჩვენა ერთმანეთი. დასავლური სქიზმა საკმაოდ დიდ ხანს გაგრძელდა და XV საუკუნეშიც გაგრძელდა. 1409 წელს მოიწვიეს [[პიზის საეკლესიო კრება]], რომელმაც თანამდებობიდან გადააყენა როგორც ავინიონის პაპი [[ბენედიქტე XIII (ანტიპაპი)|ბენედიქტე XIII]] (ანტიპაპი), ისე რომის პაპი [[გრიგოლ XII]], მის ნაცვლად კი თანამდებობაზე ანტიპაპი [[ალექსანდრე V]] დასვა. ამ მოვლენამ სიტუაცია კიდევ უფრო გაამწვავა და გაართულა, რადგან გადაყენებულმა პაპებმა არ სცნეს საეკლესიო კრების გადაწყვეტილება და მომხრეებთან ერთად გააპროტესტეს იგი, რასაც შედეგად მოჰყვა ის, რომ კათოლიკურ სამყაროში გაჩნდა უკვე სამი პაპი. ცხადია, ეკლესიაში მიმდინარე დავამ ხელი შეუწყო მთელ ევროპაში სხვადასხვა ერეტიკული სწავლებების გავრცელებას, რაც დიდ უკმაყოფილებას იწვევდა არისტოკრატიაშიც, რადგან ახალი სწავლებები უმეტესად ფეოდალური წყობის წინააღმდეგ იყო მიმართული. ამიტომ, ამით უკმაყოფილო ევროპელმა დიდებულებმა კვლავ ერთიანი ეკლესიის ჩამოყალიბება მოითხოვეს. სწორედ ამის გამო, 1414 წელს მოიწვიეს [[კონსტანცის საეკლესიო კრება]], რომელიც 1418 წლამდე გაიწელა, თუმცა შედეგი გამოიღო. კრების დადგენილებამ თანამდებობიდან გადააყენა სამივე პაპი: იოანე XXIII, გრიგოლ XII და ბენედიქტე XIII, მათ ნაცვლად კი რომის პაპად აირჩია [[მარტინ V]], რითაც საბოლოოდ დასრულდა დასავლური სქიზმა. ==== რეკონკისტას დასასრული და ინკვიზიციის გაჩენა ==== {{მთავარი|ინკვიზიცია|რეკონკისტა}} [[ფაილი:Stilke Hermann Anton - Joan of Arc's Death at the Stake.jpg|მინი|307x307პქ|ინკვიზიციის მიერ ჟანა დ’არკის კოცონზე დაწვა]] ჯვაროსნული ლაშქრობებისა და დასავლური სქიზმის პარალელურად, არაბების მიერ დაპყრობილ იბერიის ნახევარკუნძულზე ესპანელები და პორტუგალიელები აქტიურად აწარმოებდნენ მუსლიმთაგან განმათავისუფლებელ ომებს, რაც ისტორიაში [[რეკონკისტა|რეკონკისტას]] სახელითაა ცნობილი. იმავდროულად, გახშირებული ერეტიკული სწავლებების წინააღმდეგ საბრძოლველად, 1215 წელს შემდგარი ლატერანის საეკლესიო კრების დადგენილებით, შეიქმნა კათოლიკე ეკლესიის სასამართლო ტრიბუნალი — [[ინკვიზიცია]], რომელსაც კათოლიკე სასულიერო პირები მართავდნენ. ბრალდებულს ეძლეოდა თავის მართლების საშუალება, თუმცა მის წინააღმდეგ გამოდიოდნენ მოწმეები და თავად კათოლიკე ეკლესია, რის გამოც, ფრანცისკელი ბერის, ბერნარდ დელისიეს სიტყვებით, ინკვიზიციისაგან თავის დაღწევა და მასზე თავის გამართლება ისეთი რთული საქმე იყო, რომ ერეტიკოსობაში დადანაშაულების შემთხვევაში, თავად [[წმინდა პეტრე]] და [[პავლე მოციქული|წმინდა პავლეც]] ვერანაირად გაიმართლებდნენ თავებს. ინკვიზიცია მთელ კათოლიკურ ევროპაში მოქმედებდა, თუმცა განსაკუთრებული აქტიურობით ესპანეთსა და პორტუგალიაში გამოიყენებოდა. მას შემდეგ, რაც ინკვიზიცია ბრალდებულს დამნაშავედ სცნობდა, ხდებოდა შესაბამისი სასჯელით დასჯა, რაც უმეტესად კოცონზე დაწვა იყო. ეს იმიტომ, რომ მიიჩნევდნენ, რომ თუ ერეტიკოსი და ჯადოქარი ამქვეყნიურ ცხოვრებაშივე დაიწვებოდა ცეცხლზე და იგემებდა [[ჯოჯოხეთი|ჯოჯოხეთურ]] ტანჯვას, იგი ცოდვებისაგან განიწმინდებოდა. სწორედ ამის გამო, საუკუნეთა განმავლობაში უამრავი ადამიანი დაწვეს კოცონზე მთელ ევროპაში მწვალებლობისა და ჯადოქრობის ბრალდებით, მათ შორის: [[ჟანა დ’არკი]], [[გალილეო გალილეი]], [[ჯორდანო ბრუნო]] და ა.შ. რაც შეეხება რეკონკისტას, იგი ერთობ ხანგრძლივი და რთული პროცესი აღმოჩნდა. ის ჯერ კიდევ 722 წელს დაიწყო [[ასტურიის სამეფო|ასტურიის სამეფოს]] დამაარსებელმა მეფე [[პელაიო|პელაიომ]] და გასტანა XV საუკუნის ბოლომდე. რეკონკისტას დასრულებას ის ფაქტორიც უშლიდა ხელს, რომ ესპანური სამეფოები დაქსაქსულები იყვნენ და არ იბრძოდნენ ერთობლივად, რასაც პერიოდულად თავად მათ შორის ატეხილი ომებიც ემატებოდა ხოლმე. მიუხედავად ამისა, ისინი პერიოდულად აახლებდნენ ომს მუსლიმთა წინააღმდეგ და მიიწევდნენ სამხრეთისაკენ. 1035 წელს დამოუკიდებლები გახდნენ [[კასტილიის სამეფო|კასტილიისა]] და [[არაგონის სამეფო|არაგონის სამეფოები]], 1037 წელს კი კასტილია ლეონის სამეფოსთან გაერთიანდა და გახდა მთავარი ესპანური სამეფო. 1031 წელს დაიშალა [[კორდოვის საამირო]], რამაც ესპანელებს ბიძგი მისცა. [[ფაილი:La Rendición de Granada - Pradilla.jpg|მარცხნივ|მინი|315x315პქ|უკანასკნელი მუსლიმი ამირა გრანადის გასაღებს გადასცემს მეფე ფერდინანდსა და დედოფალ ისაბელს, 1492 წელი]] 1085 წელს კასტილიელებმა გამოიხსნეს ქალაქი [[ტოლედო]], რომელიც მათ დედაქალაქად იქცა. რამდენიმე წელში არაგონელებმა დაიპყრეს [[ვალენსია|ვალენსიაც]]. რეკონკისტას წარმატებმა ჩრდილოეთ აფრიკიდან გადმოსულმა [[ალმორავიდები|ალმორავიდებმა]] შეაჩერეს და ვალენსია დაიბრუნეს. 1118 წელს არაგონელებმა მათ სარაგოსა წაართვეს. აღსანიშნავია, რომ რეკონკისტა ასევე იყო კათოლიციზმისა და ისლამის დაპირისპირების განსახიერებაც, რამეთუ ესპანელების წინსვლასთან ერთად მუსლიმურ ქალაქებში შედიოდა კათოლიკური აღმსარებლობა, მოსახლეობა ნებით თუ ძალით ინათლებოდა და მეჩეთები ეკლესიებად კეთდებოდა. 1139 წელს შეიქმნა [[პორტუგალიის სამეფო|პორტუგალიის სამეფოც]], რომელიც ასევე აქტიურად ჩაება რეკონკისტაში, დაიპყრო [[ლისაბონი]] და მუსლიმები თანდათან მთლიანად გააძევა. სწორედ პორტუგალია გახდა პირველი სამეფო, რომელმაც რეკონკისტა დაასრულა [[ალგარვი|ალგარვის]] დაპყრობით. XIII საუკუნიდან კასტილიელები და არაგონელები ისევ გააქტიურდნენ. 1236 წელს კასტილიელებმა აიღეს [[კორდობა (ესპანეთი)|კორდობა]] და გააქრისტიანეს მისი მოსახლეობა, იგივე გააკეთეს არაგონელებმა 1248 წელს [[სევილია|სევილიაში]], 1229-1238 წლებში კი ბალეარის კუნძულებსა და ვალენსიაში. ამის შემდეგ მუსლიმების უკანასკნელ სიმაგრედ [[გრანადის საამირო|გრანადის საამიროღა]] იქცა. უკვე 1492 წელს, კასტილიის დედოფალმა [[ისაბელ I კასტილიელი|ისაბელ I]]-მა და მისმა მეუღლემ, მეფე [[ფერდინანდ II არაგონელი|ფერდინანდ II არაგონელმა]] ერთობლივი ძალებით დაიწყეს [[გრანადის დაცემა|გრანადის ალყა]], რომელიც იმავე წელს დაეცა, რითაც დასრულდა რეკონკისტა. მათი ბრძანებით მთელი საამიროს ებრაული და მუსლიმური მოსახლეობა კათოლიციზმზე მოექცა, ან ყოველგვარი ქონების გარეშე მაროკოსა და ოსმალეთში გაიქცა. ამის გამო რომის პაპმა მათ „კათოლიკე რწმენის დამცველთა“ წოდება მიანიჭა. აღსანიშნავია, რომ მათ დროს ესპანეთში და, შემდეგში ამის გავლენით, პორტუგალიაშიც, ძალიან გაძლიერდა ინკვიზიცია. ინკვიზიტორებს ესპანეთში გარდა ერესის აღმოფხვრისა, დაევალათ, რომ მკაცრად ედევნებინათ მორისკებისთვის (მონათლული მავრები) და მარანებისათვის (მონათლული ებრაელები), რათა თავიანთ ძველ წესებზე არ ელოცათ. ამან გამოიწვია ადგილობრივი მუსლიმებისა და ებრაელების მთლიანად კათოლიკურ წიაღში მოქცევა და ესპანელებთან ასიმილირება. === აღმოჩენების ეპოქა === [[ფაილი:Spanish Empire.png|მინი|372x372px|ესპანეთის კოლონიური იმპერია და მისი ინტერესის სფეროები თავისი ძლიერების პიკზე]] ესპანეთის გამაერთიანებელი და რეკონკისტას დამასრულებელი მეფე-დედოფლის, [[ისაბელ I კასტილიელი|ისაბელ კასტილიელისა]] და [[ფერდინანდ II არაგონელი|ფერდინანდ არაგონელის]] სახელს უკავშირდება ასევე [[დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენები|აღმოჩენების ეპოქის]] დაწყება. მათ დააფინანსეს [[ქრისტეფორე კოლუმბი|ქრისტეფორე კოლუმბის]] მოგზაურობა, რომელმაც შემთხვევით აღმოაჩინა ამერიკის კონტინენტი და იგი ესპანეთის საკუთრებად გამოაცხადა. ესპანელებმა ახალი სამყაროს დაპყრობასა და კოლონიზაციას მალევე მიჰყვეს ხელი. იქიდან უამრავი სიმდიდრე და ახალი პროდუქტები გამოჰქონდათ. რომის პაპმა [[ალექსანდრე VI (პაპი)|ალექსანდრე VI]]-მ მათ კურთხევაც მისცათ, ახალი სამყაროს ათვისებისა და იქ კათოლიციზმის გავრცელებისათვის. სულ მალე ამერიკის კოლონიზაციაში პორტუგალიაც ჩაება, რამაც ესპანეთი და პორტუგალია მსოფლიოს უდიდეს, უმდიდრეს და ერთობ ძლიერ იმპერიებად აქცია. სულ მალე მათ ხელში აღმოჩნდა თითქმის მთელი ამერიკა და აფრიკის სანაპიროები, სადაც ისინი თავიანთი ენისა და კულტურის გარდა, ავრცელებდნენ კათოლიციზმსაც, რამაც დღეისათვის კათოლიკობის უდიდესი კერები შექმნა, ევროპაზე დიდებიც კი ([[ბრაზილია]], [[არგენტინა]], [[მექსიკა]], [[კოლუმბია]] და სხვა). გარდა ამერიკისა და აფრიკისა, ესპანელები და პორტუგალიელები ეწეოდნენ აზიის კოლონიზაციასაც, რითაც აიხსნება ის, რომ დღეისათვის [[ფილიპინები]] აზიის უდიდესი ქრისტიანული და კათოლიკური ქვეყანაა, ასევე ტიმორი, მათსავე სახელს მიეწერება კათოლიკური კერების გაჩენა ინდოეთში. აღსანიშნავია, რომ პორტუგალიელი იეზუიტი მისიონერები აქტიურად მოღვაწეობდნენ ინდოეთში, ჩინეთსა და იაპონიაში, რასაც ამ ქვეყნებში კათოლიკური სამრევლოების გაჩენა მოჰყვა. მოგვიანებით კოლონიზაციაში ასევე აქტიურად ჩაება ასევე კათოლიკური აღმსარებლობის მქონე საფრანგეთი, რომელმაც არაკათოლიკეებს აუკრძალა [[კვებეკი|კვებეკსა]] და სხვა ფრანგულ კოლონიებში დასახლება. უნდა აღინიშნოს, რომ სწორედ ამის გავლენით დღემდე [[კანადა|კანადის]] მოსახლეობის უმრავლესობა აღმსარებლობით კათოლიკეა და ასევე კათოლიციზმის ერთგული დარჩა წარსულში ფრანგების კოლონია, თუმცა ამჟამად აშშ-ს შტატი [[ლუიზიანა]]. კათოლიციზმი დღემდე მთავარი რელიგიური კონფესიაა აშშ-ში შემავალ, თუმცა წარსულში ესპანეთის კოლონიად მყოფ შტატებში, როგორებიცაა: [[კალიფორნია]], [[ტეხასი]], [[ნიუ-მექსიკო]], [[არიზონა]] და ა.შ. === პროტესტანტული რეფორმაცია და კონტრ-რეფორმაცია === {{მთავარი|პროტესტანტული რეფორმაცია}} ==== ადრეული პროტესტანტები და ჰუსიტური ომები ==== {{მთავარი|ჰუსიტური ომები}} პირველი პრე-რეფორმაციული პროტესტანტული დაჯგუფებები კათოლიკურ სამყაროში ჯერ კიდევ 1170-იან წლებში გაჩნდა. იგი საფრანგეთის ქალაქ ლიონში წარმოიშვა გაღატაკებულ გლეხთა შორის და მალევე გავრცელდა სხვა რეგიონებშიც. მათ თავს [[ვალდენსები]] უწოდეს და ძლიერად გამოხატული ანტიკათოლიკური განწყობით გამოირჩეოდნენ, უმეტესად მტრულად უყურებდნენ მდიდარ ფეოდალებსა და კიდევ უფრო გამდიდრებულ კათოლიკე სასულიერო პირებს. შესაბამისად, მათი მოძღვრება ქონებრივ უთანასწორობასა და ოქროსმოყვარეობას უპირისპირდებოდა. 1215 წელს რომის კათოლიკე ეკლესიამ ეს მიმდინარეობა ერესად გამოაცხადა და დაიწყო მათი სასტიკი დევნა, თუმცა პატარა სექტებად გადარჩენა მაინც მოახერხეს, პროტესტანტული რეფორმაციის დროს კი [[კალვინიზმი|კალვინისტებთან]] გაერთიანდნენ და ასიმილირდნენ. ასეთივე ხასიათს ატარებდა XIV საუკუნის ჰოლანდიელ გლეხებში გაჩენილი რეფორმაციული მიმდინარეობა, რომელსაც [[ლოლარდები]] ეწოდებოდათ. იგი მალევე ინგლისში გავრცელდა და მსგავსად ვალდენსებისა, რეფორმაციისას [[ანგლიკანიზმი|ანგლიკანებთან]] და კალვინისტებთან გაერთიანდნენ. [[ფაილი:Jan Hus at the Stake.jpg|მარცხნივ|მინი|იან ჰუსის კოცონზე დაწვა]] შემდეგში უკვე XV საუკუნის ინგლისელი და ჩეხი რეფორმატორების იდეებისაგან შთაგონებულმა ჩეხმა მქადაგებელმა [[იან ჰუსი|იან ჰუსმა]], თავი მოუყარა მათ თეორიებს და ისტორიაში პირველად შექმნა მწყობრი რეფორმატორული მოძღვრება, რომლის მიმდევრებსაც შემდეგში მისსავე პატივსაცემად [[ჰუსიტები]] ეწოდათ. იგი ღიად დაუპირისპირდა კათოლიკურ იდეოლოგიასა და მის მომხრე გაბატონებულ არისტოკრატიას. მისი მოწოდებით ეკლესია უნდა დაბრუნებოდა პირველად სახეს, ხოლო საზოგადოებრივი ცხოვრება უნდა შეცვლილიყო წმინდა წერილის მიხედვით, ფეოდალებს კი სტატუსი მხოლოდ მაშინ უნდა შენარჩუნებოდნენ, თუკი ისინი სრულად დაიცავდნენ ქრისტიანულ მოღძვრებას. ვინაიდან მას ბევრი მიმდევარი გამოუჩნდა მთელ ჩეხეთში, ამან პაპის ყურადღებაც მიიპყრო და 1410 წელს მან შეაჩვენა იან ჰუსი. 1412 წელს ჰუსი ღიად დაუპირისპირდა ინდულგენციებით ვაჭრობას, რის გამოც პრაღიდან გააძევეს. სწორედ გადასახლებისას დაასრულა მან თავისი ტრაქტატი და ჩეხურ ენაზე თარგმნა ბიბლია, რაც აკრძალული იყო, რამეთუ მაშინდელი დოგმატით ღვთის სიტყვა მხოლოდ ლათინურად, ბერძნულად, ან ებრაულად უნდა წაკითხულიყო. 1414 წელს ამის გამო იგი [[კონსტანცის საეკლესიო კრება|კონსტანცის საეკლესიო კრებაზე]] გამოიძახეს, სადაც დააპატიმრეს და 1415 წელს ინკვიზიციამ იგი კოცონზე დაწვა, როგორც ერეტიკოსი. ჰუსის შეჩვენებამ და დაწვამ ვერ შეაჩერა მთელ ჩეხეთში მოდებული ჰუსიტური მოძრაობა, რასაც 1420 წელს შედეგად მოჰყვა ჰუსიტური ომების დაწყება. ჰუსიტებს [[იან ჟიჟკა]] მეთაურობდა, ხოლო კათოლიკეებს საღვთო რომის იმპერატორი [[სიგიზმუნდ I ლუქსემბურგი|სიგიზმუნდ I]], რომლის მხარესაც იბრძოდნენ გერმანელი, პოლონელი, უნგრელი, სილეზიელი და იტალიელი კათოლიკეები. რომის პაპმა იმპერატორის ჩეხეთში ლაშქრობა ანტი-ჰუსიტურ ჯვაროსნულ ლაშქრობად გამოაცხადა და მხარდაჭერა გამოუცხადა. ამის მიუხედავად, იმავე წლის მაისში ჰუსიტებმა ჟიჟკას მეთაურობით პრაღა დაიკავეს. მიუხედავად რამდენიმეთვიანი ალყისა, სიგიზმუნდ I ვიტკოვის მთაზე გადამწყვეტ ბრძოლაში დამარცხდა, რის გამოც იძულებული გახდა პრაღისათვის ალყა მოეხსნა, რის შემდეგაც ჰუსიტებმა ხელში ჩაიგდეს მთელი მორავიაც. 1421 წლიდან თავად ჰუსიტების ორ პარტიას შორის წარმოიშვა უთანხმოება და გაიყვნენ, რითაც იმპერატორმა სიგიზმუნდმა ისარგებლა და პაპის მოწოდებით მათ წინააღმდეგ მეორე ჯვაროსნული ლაშქრობა მოაწყო. მომარაგების პრობლემებისა და არაერთი დიდი მარცხის შემდეგ, მიუხედავად ჟიჟკას ჯარების უკან დახევისა, ჯვაროსნები უკან გაბრუნდნენ. 1423 წელს ჰუსიტები თავად მორავიასა და უნგრეთს შეესივნენ. ისინი მდინარე დუნაიმდე მივიდნენ, თუმცა გზად იმპერატორის დიდი ლაშქარი გადაეღობათ, ამიტომაც ჟიჟკა უბრძოლველად გაბრუნდა ჩეხეთში. უნგრეთში მომხდარმა წარუმატებლობამ ჰუსიტთა ორი ფრთა კვლავ დაუპირისპირა ერთმანეთს, რასაც მათ შორის სამოქალაქო ომის დაწყება მოჰყვა. 1424 წელს იან ჟიჟკა გარდაიცვალა და იგი [[პროკოპ დიდი|პროკოპ დიდმა]] ჩაანაცვლა, თუმცა ჩეხეთს შავი ჭირი მოედო, რამაც დიდად შეასუსტა ჰუსიტების პოზიციები. ამის გამო, 1425 წელს კათოლიკეებმა მესამე ანტი-ჰუსიტური ლაშქრობა წამოიწყეს, თუმცა ამჯერადაც წარუმატებლად დასრულდა. [[ფაილი:Josef Mathauser - Bitva u Lipan roku 1434.jpg|მინი|302x302პქ|ლიპანის ბრძოლა]] 1426 წელს ბრანდენბურგის კურფიურსტმა, რომელმაც თავი კათოლიციზმის დამცველად მიიჩნია, მეოთხე ჯვაროსნული ლაშქრობა წამოიწყო ჰუსიტების წინააღმდეგ, თუმცა მანაც ვერ მიაღწია წარმატებას. ამით გათამამებულმა ჰუსიტებმა არაერთხელ დაარბიეს ავსტრია, საქსონია და სილეზია, რის შემდეგაც ვენასაც კი შემოარტყეს ალყა, თუმცა უშედეგოდ. 1431 წელს ასევე კრახით დასრულდა მეხუთე ჯვაროსნული ლაშქრობა ჰუსიტების წინააღმდეგ. მიუხედავად ხუთი ჯვაროსნული ლაშქრობის მოგერიებისა, ჰუსიტთა მთავარი ფრთის, ტაბორიტების პოზიცია ძალიან არამყარი იყო. მათი მეორე ფრთა, უტრავკისტები შემდეგ კათოლიკეებს შეეკრნენ, რამაც ისინი ერთობ რთულ სიტუაციაში ჩააყენა. 1434 წელს ლიპანის ბრძოლაში კათოლიკეებმა და უტრავკისტებმა ერთობლივად სასტიკად დაამარცხეს ტაბორიტები, რის შემდეგაც მათ დაკარგეს ჰუსიტების ლიდერობა და საბოლოოდ განადგურდნენ. ამას მოჰყვა 1436 წელს კათოლიკე იმპერატორ სიგიზმუნდ I-ის ჩეხეთის მეფედ დასმა, რამაც საბოლოოდ დაასრულა ჰუსიტური ომები. ==== ლუთერის გამოჩენა და მოღვაწეობა ==== {{მთავარი|მარტინ ლუთერი|ლუთერანობა}} [[ფაილი:Ferdinand Pauwels - Luther hammers his 95 theses to the door.jpg|მარცხნივ|მინი|მარტინ ლუთერი ეკლესიის კარზე აკრავს 95 თეზისს, რითაც დაიწყო რეფორმაცია]] XV საუკუნის ჩეხეთში განვითარებულმა ჰუსიტურმა მოძრაობამ ბიძგი მისცა სხვა ევროპულ ანტიკათოლიკურ მოძრაობებსაც. ამ დროისათვის რომის კათოლიკე ეკლესიას უკვე ბევრი აკრიტიკებდა იქ არსებული გარყვნილების, კორუფციისა და, უმეტესად კი, [[ინდულგენცია|ინდულგენციებით]] ვაჭრობის გამო. ინდულგენცია, რაც კათოლიკური გაგებით ცოდვების სრულ მიტევებას გულისხმობს, რომის ეკლესიამ ფურცლების სახით სავაჭრო საგნად აქცია. კათოლიკე სასულიერო პირები ამტკიცებდნენ, რომ თუ ინდულგენციის ფურცელს შეიძენდი, ცოდვები სრულად მოგეტევებოდა და დაიმკვიდრებდი ცათა სასუფეველს. ცხადია, ცოდვის სიმძიმიდან გამომდინარე ინდულგენციებს სხვადასხვა ფასი ჰქონდა. აღსანიშნავია, რომ ამით კათოლიკე ეკლესიამ ერთობ დიდი სიმდიდრე დააგროვა, თუმცა ბევრი მტერი და მოწინააღმდეგეც გაიჩინა. კათოლიკური სამყაროს განსაკუთრებული უკმაყოფილება პაპ [[ალექსანდრე VI (პაპი)|ალექსანდრე VI]]-ის დროს დაიწყო, რომელიც ცნობილი იყო თავისი ავხორცი ცხოვრებით. მას თავისი საყვარლის, [[ვანოცა დეი კატანეი|ვანოცა დეი კატანეისგან]] არაერთი უკანონო შვილი ჰყავდა, რომელთაც ევროპელ მონარქებზე აქორწინებდა, ასევე ცნობილია მისი მეორე საყვარელიც, [[ჯულია ფარნეზე]], რომლისგანაც აღზევდნენ [[ფარნეზეები]] და გაბატონდნენ [[პარმა|პარმაში]]. დადიოდა ჭორები, რომ პაპის უკანონო შვილებს ერთმანეთთან ინცესტური კავშირებიც ჰქონდათ, თავად პაპმა კი რამდენჯერმე მოაწყო ორგია, რაც კათოლიკური სამყაროს აღშფოთებას იწვევდა. [[ფაილი:Raphael - Pope Leo X with two cardinals.jpg|მინი|296x296პქ|პაპი ლეო X, ვის დროსაც დაიწყო პროტესტანტული რეფორმაცია]] სწორედ ამ პერიოდში, XVI საუკუნის დასაწყისში გამოჩნდა [[მარტინ ლუთერი]]. 1517 წელს [[საქსონია|საქსონიაში]], თანამედროვე გერმანიაში, ეკლესიის კარზე [[ავგუსტინელთა ორდენი|ავგუსტინელმა]] ბერმა მარტინ ლუთერმა მიაჭედა თავისი ჩამოწერილი [[95 თეზისი|ოთხმოცდათხუთმეტი თეზისი]], რომელშიც ჩამოწერილი იყო კათოლიკე ეკლესიის ყველა ნაკლოვანება და მათ აღმოფხვრას ისახავდა მიზნად. მისი თეზისები აპროტესტებდნენ კათოლიკე ეკლესიის დოქტრინის ძირითად პუნქტებს, მათ შორის ინდულგენციებით ვაჭრობას, რის გამოც 1521 წლის ლაიფციგის დებატების დადგენილებით პაპმა [[ლეო X]]-მ იგი ეკლესიიდან განკვეთა. ამის მიუხედავად, ლუთერმა აქტიური მუშაობა განაგრძო და მალე საკმაოდ მრავალმრიცხოვანი მრევლიც გამოუჩნდა მთელ გერმანიაში, რომლებმაც თავს [[ლუთერანობა|ლუთერანები]] უწოდეს. მისი იდეებით შთაგონებულმა სხვა რეფორმატორებმა, როგორებიც იყვნენ [[ულრიხ ცვინგლი]] შვეიცარიაში და [[ჟან კალვინი]] საფრანგეთში, დაიწყეს ლუთერის მსგავსად რეფორმატორული მოძრაობები და შექმნეს თავიანთი პროტესტანტული ეკლესიები, რომლებიც დღემდე აქტიურად ფუნქციონირებს. კალვინი მალევე იქნა საფრანგეთიდან განდევნილი, თუმცა მისმა იდეებმა დიდი პოპულარობა ჰპოვა ნიდერლანდებსა და შოტლანდიაში, სადაც [[კალვინიზმი]] უცებ გავრცელდა, [[ცვინგლიანობა]] კი შვეიცარიის არაერთ პროვინციაში გაბატონდა, თუმცა ვერ შეძლო კათოლიციზმის ბოლომდე განდევნა. რაც შეეხება ლუთერს, იგი XVI საუკუნის მეორე ნახევრამდე ცხოვრობდა და ქადაგებდა, მისი მოღვაწეობისას ლუთერანობა გასცდა გერმანიის საზღვრებს და მოედო მთელ სკანდინავიასა და ბალტიისპირეთს. ==== რეფორმაცია გერმანიაში ==== [[ფაილი:Carlos V en la Batalla de Mühlberg, por Tiziano.jpg|მარცხნივ|მინი|274x274პქ|იმპერატორი კარლ V მიუჰლბერგის ბრძოლაში, შმალკადენის ომი, 1548 წელი.]] ჯერ კიდევ 1521 წელს, რომის პაპმა [[ლეო X]]-მ საღვთო რომის იმპერატორ [[კარლ V]]-ს სთხოვა ლუთერის შეჩერება, რის გამოც იმპერატორმა იგი ვორმსში გერმანელ მთავართა კრებაზე დაიბარა და მოსთხოვა თავისი მოძღვრების დაგმობა, რაზეც უარი მიიღო. ამის გამო [[იან ჰუსი|იან ჰუსის]] მსგავსად, კათოლიკურ ინკვიზიციას ლუთერი კოცონზე უნდა დაეწვა, თუმცა იგი საქსონიის კურფიურსტმა იხსნა და თავისთან შეიფარა. მართალია კურფიურსტი [[ფრიდრიხ III (საქსონია)|ფრიდრიხ III]] ბოლომდე კათოლიკედ დარჩა, თუმცა იგი იზიარებდა ლუთერის იდეებს. სიტუაცია მას შემდეგ დაიძაბა, რაც 1525 წელს [[პრუსია|პრუსიის საჰერცოგო]] ოფიციალურად გახდა პირველი ლუთერანული სახელმწიფო გერმანიაში. პრუსიის ჰერცოგმა ალბერტმა სახელმწიფოს რელიგიად ევანგელისტური ლუთერანობა გამოაცხადა, რამაც იმპერატორი კარლის აღშფოთება გამოიწვია. კარლი შიშობდა, რომ ალბერტს სხვა გერმანელი მთავრებიც მიბაძავდნენ, რაც მის იმპერიასა და მმართველობას კარგს არაფერს უქადდა, რამეთუ კათოლიკურ ევროპაში პროტესტანტულ წყობაზე გადასვლა გერმანიას პოლიტიკურ იზოლაციამდე მიიყვანდა. კარლის შიში მალევე ახდა და 1526 წელს [[ჰესენის ლანდსაგრაფო|ჰესენის ლანდგრაფმა]], 1527 წელს [[საქსონიის საკურფიურსტო|საქსონიის კურფიურსტმა]], 1530 წელს [[კურპფალცი|პფალცის კურფიურსტმა]], ხოლო 1534 წელს [[ვიურტემბერგი|ვიურტემბერგის ჰერცოგმა]], ღიად მიიღეს ლუთერანობა და თავიანთი დომენიანად განუდგნენ რომის კათოლიკე ეკლესიას. იმპერატორმა კარლმა არ სცნო მათი ქმედებები და ასევე დაგმო აუგსბურგის აღსარება, რასაც [[თიურინგია|თიურინგიაში]] მოჰყვა პროტესტანტ მთავართა მიერ [[შმალკალდენის კავშირი|შმალკალდენის კავშირის]] შექმნა, რასაც 1546 წელს შედეგად მოჰყვა ამ კავშირის წევრებსა და კარლ V-ს შორის [[შმალკალდენის ომი|შმალკალდენის ომის]] დაწყება. იმპერატორმა 1548 წელს სასტიკად დაამარცხა ლუთერანი მთავრები და პასაუს ხელშეკრულებით დაშალა მათი კავშირი, თუმცა ამას რეფორმაციის შეჩერება არ მოჰყოლია. საბოლოოდ კარლ V იძულებული გახდა დათმობებზე წასულიყო და 1555 წელს პროტესტანტებთან გააფორმა [[აუგსბურგის რელიგიური ზავი|აუგსბურგის ხელშეკრულება]], რომლის მიხედვითაც საღვთო რომის იმპერიაში გამოცხადდა რელიგიური თავისუფლება, რითაც შეწყდა ლუთერანების დევნა. ოღონდ, რელიგიურ თავისუფლებას თავისი პირობები ჰქონდა: ყველა ადამიანი თავისი მთავრის აღმსარებლობის უნდა ყოფილიყო, ანუ ლუთერანი ვერ იცხოვრებდა კათოლიკურ სამთავროში და ვერც კათოლიკე ლუთერანულში, რასაც შემდეგ წლებში გერმანულ სამთავროებს შორის მოსახლეობის დიდი გადასახლებები მოჰყვა. ==== რეფორმაცია ინგლისსა და შოტლანდიაში ==== {{მთავარი|ანგლიკანობა|რეფორმაცია შოტლანდიაში}} [[ფაილი:Catherine Aragon Henri VIII by Henry Nelson ONeil.jpg|მინი|324x324პქ|დედოფალი კატალინა არაგონელი ევედრება თავის მეუღლეს, ინგლისის მეფე ჰენრი VIII-ს, რათა გადააფიქრებინოს განქორწინება და რომის ეკლესიასთან კავშირის გაწყვეტა]] ინგლისში რეფორმაცია შედარებით უფრო გვიან, 1530-იან წლებში დაიწყო, რასაც, გერმანიისაგან განსხვავებით, არ ჰქონია რელიგიური საფუძვლები. ყველაფერი ინგლისის მეფე [[ჰენრი VIII]]-ის უკმაყოფილებით დაიწყო, რომელსაც მეუღლე, დედოფალი [[კატალინა არაგონელი]] ვაჟს ვერ უჩენდა. მათ მხოლოდ ერთი გოგონა ჰყავდათ, რასაც ჰენრი იმას აბრალებდა, რომ ღმერთი გაუწყრა და არ აძლევდა მამრობითი სქესის მემკვიდრეს, რადგანაც დედოფალი კატალინა ჰენრიმდე მის ძმაზე, უელსის [[არტური (უელსის პრინცი)|პრინც არტურზე]] იყო დაქორწინებული. ამ მიზეზების გამო ჰენრიმ კატალინასთან არსებული ქორწინების ანულაცია და თავის საყვარელ [[ენ ბოლეინი|ანა ბოლეინზე]] ქორწინება განიზრახა, რომელიც დაჟინებით ჰპირდებოდა მას ვაჟის გაჩენას. ამის გამო ჰენრი VIII-მ რომის პაპ [[კლემენტ VII]]-ს ოფიციალურად მოსთხოვა ქორწინების ანულირება, მიზეზად კი კატალინასა და არტურის ქორწინების ვალიდურობას უსახელებდა, თუმცა თავად დედოფალი ამბობდა, რომ მისი და პრინცის ქორწინება არ ყოფილა კონსუმირებული და ჰენრის კანონიერი ცოლი იყო. ამას ემატებოდა ისიც, რომ პაპი კლემენტე საღვთო რომის იმპერატორისა და ესპანეთის მეფის, [[კარლ V]]-ის ძლიერი ზეწოლის ქვეშ იყო, რომელიც დედოფალ კატალინას დისწულად ერგებოდა და პაპს კატეგორიულად უკრძალავდა დეიდამისის ქორწინების გაუქმებას. ამის გამო კლემენტ VII-მ მეფეს ქორწინების ანულირებაზე უარი უთხრა, რამაც განარისხა ჰენრი VIII და ანა ბოლეინის წაქეზებით, 1533 წელს საკუთარი, ინგლისის [[ანგლიკანიზმი|ანგლიკანური ეკლესია]] ჩამოაყალიბა, რომლის მეთაურიც თვითონვე იყო და გამოეყო რომის კათოლიკე ეკლესიას. [[ფაილი:KnoxMaryLongBeachCovenantPC.jpg|მარცხნივ|მინი|332x332პქ|კალვინისტი მქადაგებელი ჯონ ნოქსი, რომელიც მუდმივად ეწინააღმდეგებოდა კათოლიკე დედოფალ მერი სტიუარტსა და მის მმართველობას, ცდილობს დედოფლის გადაბირებას]] ამგვარ პირობებში ჰენრი გაეყარა კატალინას და ცოლად [[ენ ბოლეინი|ანა ბოლეინი]] შეირთო, თუმცა ვაჟი მასთანაც არ შეეძინა. ამის შემდეგ ჰენრი კიდევ ოთხჯერ დაქორწინდა და ხელმძღვანელობდა ინგლისის რეფორმაციას, რასაც დიდი წინააღმდეგობა და მსხვერპლი მოჰყვა. დიდებულთა ნაწილი კეთილდღეობის შესანარჩუნებლად დაემორჩილა მას და ანგლიკანი გახდა, თუმცა ბევრმა უარი თქვა, ამიტომაც მეფემ ისინი სიკვდილით დასაჯა, მათ შორის იყო ჰენრის ახლო მეგობარი [[ტომას მორი|თომას მორიც]], რომელიც რომის კათოლიკე ეკლესიამ წმინდანად შერაცხა. აღსანიშნავია, რომ ჰენრის ქმედებებს ეწინააღმდეგებოდა მისი ოჯახიც, მაგალითად, მისი დები: [[მერი ტიუდორი (საფრანგეთის დედოფალი)|მერი]] და [[მარგარეტ ტიუდორი|მარგარეტ ტიუდორები]], ბოლომდე კათოლიკე ეკლესიის ერთგულები დარჩნენ, ისევე, როგორც თავად ჰენრის უფროსი ქალიშვილი. ამის მიუხედავად, მან მთელი ინგლისი და უელსი ანგლიკანურ წყობაზე გადაიყვანა, თუმცა იგივე ვერ მოახერხა ირლანდიაში, რომელიც ასევე კათოლიკე ეკლესიის ერთგული დარჩა. იგი ასევე აქტიურად აფინანსებდა შოტლანდიელ კალვინისტებსა და მათ მეთაურ [[ჯონ ნოქსი|ჯონ ნოქსს]], რომლებმაც ისარგებლეს მეფის ნაადრევი დაღუპვითა და დედოფალ [[მარიამ სტიუარტი|მერი სტიუარტის]] არასრულწლოვანებით და შოტლანდია მთლიანად კალვინიზმზე მოაქციეს. მოგვიანებით, მერი ერთობ არაპოპულარული იყო შოტლანდიაში კათოლიკობისა და პაპის ერთგულების გამო. მერი ცდილობდა ქვეყანაში რელიგიური შემწყნარებლობა შემოეღო, რათა კათოლიკეებსა და კალვინისტებს მშვიდობიანად ეცხოვრათ, ამის გამო შვილი პროტესტანტულ აღმსარებლობაზეც მოაქცია, მაგრამ იგი საბოლოოდ მაინც დაამხეს და გააძევეს, რითაც შოტლანდიაში კათოლიკეთა მმართველობა დასრულდა. [[ფაილი:James II and Family (Mignard).jpg|მინი|255x255პქ|[[ჯეიმზ II (ინგლისი)|ჯეიმზ II]] და დედოფალი [[მარია მოდენელი]] შვილებთან ერთად, ბრიტანეთის ისტორიაში უკანასკნელი ღიად კათოლიკე მონარქები]] ჰენრის შემდეგ ტახტი მისმა ძემ, პირველმა ანგლიკანმა მეფემ დაიკავა, რომელიც მალევე უნაყოფოდ დაიღუპა და ტახტი ჰენრისა და კატალინას კათოლიკე ასულმა, [[მერი I (ინგლისი)|მერი I]]-მა დაიკავა. იგი მალევე ესპანეთის მეფეზე დაქორწინდა და დაიწყო ინგლისში კათოლიციზმის კვლავ გავრცელება. იმის გამო, რომ ამ გზაზე იგი ძალადობასაც არ ერიდებოდა, ინგლისელებმა სისხლიანი მერი შეარქვეს. მალევე მერიც დაიღუპა და ტახტი ჰენრის კიდევ ერთმა ანგლიკანმა შვილმა, დედოფალმა [[ელისაბედ I]]-მა დაიკავა. მან მოახერხა რელიგიური შემწყნარებლობის შემოღება, რითაც ინგლისში რეფორმაციის ეპოქა დასრულდა. ელისაბედის გარდაცვალების შემდეგ ტახტი ჰენრი VIII-ის დის, მარგარეტის შვილთაშვილმა, შოტლანდიის მეფე [[ჯეიმზ I (ინგლისი)|ჯეიმზ I]]-მა დაიკავა. ჯეიმზიცა და მისი ცოლიც ანგლიკანები იყვნენ, რამაც კათოლიკე ინგლისელებში პროტესტი გამოიწვია და შეთქმულების მოწყობის გზით სცადეს მათი დახოცვა, თუმცა ამაოდ. ჯეიმზის შემდეგ ტახტზე მისი ძე ავიდა, რომელიც ერთობ სწყალობდა კათოლიკეებს, მეტიც, მან საფრანგეთის კათოლიკე პრინცესაზე იქორწინა, რის გამოც მას ფარულ კათოლიკეობაში სდებდნენ ბრალს. ამის შემდეგ [[სტიუარტები|სტიუარტთა დინასტიის]] ყველა დედოფალი აღმსარებლობით კათოლიკე იყო, რაც ქვეყნის რომის ეკლესიასთან აშკარა დაახლოვებას იწვევდა. მას შემდეგ, რაც [[ჯეიმზ II (ინგლისი)|ჯეიმზ II]]-მ ოფიციალურად მიიღო კათოლიკობა, ცოლად კათოლიკე პრინცესა შეირთო და ტახტის მემკვიდრეც კათოლიკედ მონათლა, ინგლისელები ამბოხდნენ და [[სახელოვანი რევოლუცია|სახელოვანი რევოლუციის]] გზით დაამხეს ისინი. სწორედ ასე დასრულდა ბრიტანეთის ისტორიაში უკანასკნელი კათოლიკე მონარქების მმართველობა, რომლებიც საფრანგეთში გაიქცნენ. მოგვიანებით კათოლიკეებმა [[იაკობინელები|იაკობინური ომები]] წამოიწყეს, თუმცა ამ ქვეყანაში ბოლომდე რომის კათოლიკე ეკლესიის აღდგენა ვეღარ მოხდა. [[ფაილი:Reformation.gif|მარცხნივ|მინი|304x304პქ|რეფორმაციის მსვლელობა ევროპაში: მწვანედ კათოლიკეები, ლურჯად კი პროტესტანტები]] ==== რეფორმაცია სკანდინავიასა და ბალტიისპირეთში ==== სკანდინავიაში რეფორმაციამ მალევე შეაღწია გერმანიიდან. [[კალმარის უნია|კალმარის უნიაში]] გაერთიანებით უკმაყოფილო სკანდინავიური ერები გამუდმებით ეძებდნენ მიზეზებს კავშირის დასაშლელად, რეფორმაცია კი ამ მიზეზად იქცა. მას შემდეგ, რაც მეფე [[კრისტიან II]]-მ სტოკჰოლმში დამოუკიდებლობის მომხრე პროტესტანტი დიდებულების ხოცვა-ჟლეტა მოაწყო, შვედური რეფორმაცია გააქტიურდა. 1523 წელს შვედეთმა ფინეთის საჰერცოგოსთან ერთად დამოუკიდებლობა გამოაცხადა კალმარის უნიისაგან და მეფედ ლუთერანი [[გუსტავ ერიქსონ ვაზა|გუსტავ I ვაზა]] აირჩიეს, რომელმაც ისტორიაში ერთ-ერთმა პირველმა გამოაცხადა ლუთერანობა სახელმწიფო რელიგიად და გამოეყო რომის კათოლიკე ეკლესიას. სულ მალე იგივე პროცესები დაიწყო დანიასა და ნორვეგიაშიც, სადაც კათოლიკე მეფე კრისტიან II ტახტიდან მისმა ლუთერანმა ბიძამ, [[ფრედერიკ I]]-მა ჩამოაგდო და [[ოლდენბურგები|ოლდენბურგებისათვის]] ტახტის შესანარჩუნებლად ორივე სამეფოში ლუთერანობა გამოაცხადა ეროვნულ რელიგიად, თავისი კათოლიკე ძმისწული და მისი ცოლ-შვილი კი დანიიდან გააძევა. მათ სცადეს ტახტის დაბრუნება, თუმცა ამაოდ, რადგან პროტესტანტი დანიელები და ნორვეგიელები არ ემხრობოდნენ კათოლიკე მონარქის ტახტზე ასვლის იდეას. აღსანიშნავია, რომ ლუთერანობა ყველაზე ბოლოს ისლანდიაში გავრცელდა, თუმცა საბოლოოდ ისლანდიელებიც გამოეყვნენ რომის ეკლესიას. უკვე XVII საუკუნიდან, როდესაც შვედებმა და დანიელებმა [[ლივონია]] დაიპყრეს და იგი კათოლიკურ პოლონეთს წაართვეს, ლუთერანობა გავრცელდა და დამკვიდრდა ესტონეთსა და ლატვიაშიც. მიუხედავად შემდეგში [[რუსეთის იმპერია|რუსების]] მცდელობისა იქ [[მართლმადიდებლობა]] შეეტანათ, ეს ორი ქვეყანა ბოლომდე ლუთერანობის ერთგული დარჩა. ==== რეფორმაცია ნიდერლანდებში ==== {{მთავარი|ნიდერლანდების რევოლუცია}} [[ფაილი:Oudewater moord.jpg|მინი|271x271პქ|კათოლიკე ესპანელების მიერ კალვინისტი ნიდერლანდელების სიმაგრის, უტრეხტის აღება 1575 წელს, რა დროსაც ქალაქი გადაწვეს და გაჟლიტეს მისი მოსახლეობა]] ნიდერლანდებში რეფორმაცია მხოლოდ 1560-იან წლებში დაიწყო და იგი რელიგიურთან ერთად ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის ხასიათსაც ატარებდა. თითქმის მთელი XVI საუკუნე ნიდერლანდები ესპანეთის დაქვემდებარებაში იყო. ისაბელ კასტილიელიდან მოყოლებული, ესპანეთსა და მის სამფლობელოებში კათოლიკური ინკვიზიცია მთელი სიმკაცრით მოქმედებდა, რაც თავისუფალი ბუნების მქონე ნიდერლანდელებში უკმაყოფილებას იწვევდა. ამიტომაც იქ, განსაკუთრებით კი ჰოლანდიაში, ფეხი სწრაფად მოიკიდა კალვინიზმმა და შემდეგში მთელ ჩრდილოურ პროვინციებშიც გავრცელდა. კალვინიზმი მალევე მიიღეს ნიდერლანდელმა წარჩინებულებმა, რომელთა მეთაურადაც ორანის პრინცი [[ვილემ ორანელი|ვილემ I]] იქცა. 1568 წლიდან ესპანეთის მეფე [[ფილიპე II (ესპანეთი)|ფილიპე II]]-მ ვილემსა და მის მოკავშირეებს ოფიციალურად გამოუცხადა ომი, რითაც დაიწყო ნიდერლანდური რევოლუცია, რომელიც ასევე [[ნიდერლანდების რევოლუცია|ოთხმოცწლიანი ომის]] სახელითაა ცნობილი. ომი გარდა კალვინისტებსა და კათოლიკეებს შორის დაპირისპირებისა, ასევე იყო ნიდერლანდელთა განმათავისუფლებელი ბრძოლაც ესპანეთისაგან. მის პერიოდში ესპანელები სასტიკად იპყრობდნენ კალვინისტთა ქალაქებს, წვავდნენ, ძარცვავდნენ და მოსახლეობას ჟლეტდნენ. ამის გამო ანტვერპენის, უტრეხტისა და კათოლიკურ ნაწილებთან ახლოს მდებარე სხვა დიდი ქალაქების მოსახლეობა თითქმის მთლიანად გაიხიზნა ჩრდილოეთით. ნიდერლანდებში რეფორმაციამ ვილემისა და ფილიპეს შთამომავლობის კიდევ ორ თაობაში განაგრძო არსებობა და საბოლოოდ 1648 წელს დასრულდა, როდესაც [[ფილიპე IV]]-მ ოფიციალურად სცნო ნიდერლანდების გამოყოფა, თუმცა სამხრეთი ნიდერლანდები ესპანეთისა და რომის კათოლიკე ეკლესიის ერთგული დარჩა, საბოლოოდ კი ბელგიის სახით ჩამოყალიბდა. ==== საფრანგეთის რელიგიური ომები ==== {{მთავარი|საფრანგეთის რელიგიური ომები}} [[ფაილი:Massacre of the Vaudois of Merindol.jpg|მარცხნივ|მინი|291x291პქ|კალვინისტთა სოფელ მერინდოლის ხოცვა-ჟლეტა, 1545 წელი.]] საფრანგეთში პროტესტანტობამ 1530-იანი წლებიდან შეაღწია, როდესაც ლუთერის ქადაგებებით შთაგონებელ მქადაგებელ [[ჟან კალვინი|ჟან კალვინს]] მიმდევრები გამოუჩნდნენ. კალვინისტებს ფრანგებმა [[ჰუგენოტები]] უწოდეს და მეფე [[ფრანსუა I (საფრანგეთი)|ფრანსუა I]]-ის ბრძანებით თავიდანვე დაიწყო მათი უსასტიკესი დევნა. იმის გამო, რომ ჰუგენოტები აქტიურად ცდილობდნენ კათოლიკეთა მოქცევას, 1540 წელს მეფემ ინკვიზიცია შემოიღო და გააძლიერა კალვინისტთა დევნა. 1545 წელს მეფის ბრძანებით მიწასთან გაასწორეს ჰუგენოტთა სოფელი მერინდოლი, რასაც მერინდოლის ხოცვა-ჟლეტა ეწოდა. იგივე პოლიტიკას ატარებდა მისი ძე, მეფე [[ანრი II (საფრანგეთი)|ანრი II]], რის გამოც კალვინიზმი საფრანგეთში ფეხს დიდად ვერ იკიდებდა და თავად კალვინიც იძულებული გახდა სამშობლო დაეტოვებინა. სიტუაცია 1559 წლიდან შეიცვალა, როდესაც ტახტს სუსტი მეფე [[ფრანსუა II (საფრანგეთი)|ფრანსუა II]] იკავებს. მისი ცოლის, დედოფალ [[მარიამ სტიუარტი|მერი სტიუარტის]] ბიძებმა, ჰერცოგმა დე გიზმა და მისმა ძმებმა ხელში აიღეს მთელი ძალაუფლება და კიდევ უფრო გაამკაცრეს პოლიტიკა ჰუგენოტების მიმართ. მას შემდეგ, რაც ფრანსუა დაიღუპა და მის მცირეწლოვან ძმას, [[შარლ IX (საფრანგეთი)|შარლ IX]]-ს რეგენტად დედა-დედოფალი [[ეკატერინე მედიჩი]] დაენიშნა, მდგომარეობამ უფრო დაიწყო დამძიმება. ეკატერინეს რელიგიური შემწყნარებლობის გამოცხადება სურდა, რაც ასეც ქნა, თუმცა 1562 წელს გიზებმა თვითნებურად ამოხოცეს ვასში მყოფი მლოცველი კალვინისტები, რასაც საპასუხო რეაქცია და საფრანგეთის რელიგიური ომები მოჰყვა შედეგად. კალვინისტებს ლიდერად მალევე ნავარის მეფე [[ანტუან დე ბურბონი]] მოევლინა, თუმცა 1562 წელს გამართულ ბრძოლაში გარდაიცვალა [[ფრანსუა დე გიზი|ფრანსუა დე გიზიცა]] და ანტუან დე ბურბონიც, ამიტომ ისინი მათმა ძეებმა, [[ანრი I დე გიზი|ანრი დე გიზმა]] და [[ანრი ნავარელი|ანრი ნავარელმა]] ჩაანაცვლეს. [[ფაილი:Debat-Ponsan-matin-Louvre.jpg|მინი|288x288px|კათოლიკეები ათვალიერებენ ბართლომეს ღამეს დახოცილ ჰუგენოტთა გვამებს]] 1565 წელს ეკატერინესთან მისი ასული, ესპანეთის დედოფალი [[ელიზაბეტ დე ვალუა|ელიზაბეტი]] ჩავიდა და გადასცა მეფე [[ფილიპე II (ესპანეთი)|ფილიპე II]]-ის დანაბარები, გაემკაცრებინა ჰუგენოტებთან პოლიტიკა, წინააღმდეგ შემთხვევაში მოკავშირეს დაკარგავდა. სწორედ ამის გავლენით, 1572 წლის აგვისტოში ომის დასასრულებლად ეკატერინემ ანრი ნავარელს თავისი ასული [[მარგარიტა დე ვალუა|მარგარიტა ვალუა]] მიათხოვა, ისარგებლა მათ ქორწილში შეკრებილი ჰუგენოტების სიმრავლით და 24 აგვისტოს ღამით მუსრი გაავლო მათ. ამ ღამეს კათოლიკეებმა ათობით ათასი ჰუგენოტი ამოხოცეს და შემდეგ დღეებშიც აგრძელებდნენ, ეს მოვლენა [[ბართლომეს ღამე|წმინდა ბართლომეს ღამის]] სახელითაა ცნობილი. კათოლიკეთა მოქმედებებმა აიძულა ანრი ნავარელი დროებით კათოლიკე გამხდარიყო, თუმცა ნავარაში დაბრუნების შემდეგ ისევ ჰუგენოტი გახდა. 1580-იან წლებში კრიზისი გამწვავდა. ანრი დე გიზმა ტახტზე განაცხადა პრეტენზია, რის გამოც მეფე [[ანრი III ვალუა|ანრი III]] იძულებული გახდა მოეკლა იგი, რამაც კათოლიკეთა განრისხება გამოიწვია. ამის გამო მათ შური იძიეს და 1589 წელს მოკლეს მეფე ანრი III, მისი ანდერძით კი ტახტი ანრი ნავარელს დარჩა, რამაც ვითარება უარესად დაძაბა, რამეთუ პარიზელები ჰუგენოტ მეფეს არ უშვებდნენ დედაქალაქში. ამით ისარგებლა ესპანეთის მეფემ და პარიზის დაკავებას ცდილობდა. 1598 წელს, ტახტის დასაკავებლად ანრი IV ნავარელმა მიიღო კათოლიკობა, რა დროსაც განაცხადა „პარიზი ღირს მესად!“ და გააძევა ფილიპე. იმავე წელს მან [[ნანტის ედიქტი]] გამოსცა, რითაც საფრანგეთში რელიგიური თავისუფლება გამოცხადდა და დასრულდა ომი, თუმცა შემდეგში ანრის შთამომავლებმა მთლიანად ამოხოცეს და გადაასახლეს ჰუგენოტები. ამრიგად, საფრანგეთში რეფორმაცია კათოლიკეთა გამარჯვებით დასრულდა. ==== ოცდაათწლიანი ომი და რეფორმაციის დასასრული ==== {{მთავარი|ოცდაათწლიანი ომი}} მთელ ევროპაში რეფორმაციის კულმინაციად [[ოცდაათწლიანი ომი]] იქცა. მიუხედავად დროებითი ზავებისა, ევროპულ სახელმწიფოებში გრძელდებოდა ლოკალური კონფლიქტები კათოლიკეებსა და პროტესტანტებს შორის, რამაც ერთიანად იფეთქა 1618 წელს ოცდაათწლიანი ომის დაწყებით, როდესაც ჩეხმა პროტესტანტებმა სასახლის ფანჯრიდან გადაყარეს იმპერატორის კათოლიკე ელჩები. ომი მხოლოდ 1648 წელს დასრულდა და გაანადგურა უამრავი გერმანული ქალაქი თუ სოფელი, რამეთუ საბრძოლო პოლიგონს საღვთო რომის იმპერია წარმოადგენდა. 1648 წელს გაფორმებული [[ვესტფალიის ზავი|ვესტფალიის ზავით]] საბოლოოდ გადაწყდა მანამდე არსებული რელიგიური კონფლიქტები და გამოცხადდა რელიგიური თავისუფლება, ასევე გაივლო ახალი სახელმწიფო საზღვრები, რამაც ბოლო მოუღო რეფორმაციასა და რელიგიურ ომებს. === განმანათლებლობა და თანამედროვე პერიოდი === რელიგიური კონფლიქტებისა და ომების დასრულებას XVII საუკუნის ევროპაში განმანათლებლობის ეპოქის დადგომა მოჰყვა, რამაც, ხალხის ცნობიერების ამაღლებასთან ერთად, ძლიერად შეარყია ეკლესიის გავლენები. XVIII საუკუნის გამოჩენილი მოაზროვნეები და ენციკლოპედისტები, განსაკუთრებით კი [[ვოლტერი]], კრიტიკის ქარ-ცეცხლში ატარებდნენ როგორც ზოგადად რელიგიას, ისე კონკრეტულად რომის კათოლიკე ეკლესიას. კრიტიკა ძირითადად გამოწვეული იყო 1683 წელს [[ლუი XIV]]-ის მიერ ნანტის ედიქტის გაუქმებითა და ფრანგი კალვინისტების იძულებით გაკათოლიკებით. ასევე მწვავე რეაქცია მოჰყვა [[გალილეო გალილეი|გალილეო გალილეის]] ინკვიზიციის მიერ კოცონზე დაწვას, რომელიც ცნობილი მოაზროვნე იყო. კათოლიკე ეკლესიის ძალაუფლება განსაკუთრებულად შეარყია 1789 წელს დაწყებულმა [[საფრანგეთის რევოლუცია|საფრანგეთის რევოლუციამ]]. რევოლუციურმა ძალებმა საფრანგეთში საეკლესიო მიწები სახელწმიფოს გადასცა, რასაც მძიმე შედეგები მოჰყვა: ეკლესია-მონასტრების ძარცვა და განადგურება, სამარხებისა და უძველესი რელიკვიური სიწმინდეების ხელყოფა, დიდი ტერორის დროს კი ბერ-მონაზონთა წამებასაც არ ერიდებოდნენ. უკვე 1798 წელს [[ნაპოლეონ ბონაპარტი|ნაპოლეონ ბონაპარტის]] გენერალი, [[ლუი-ალექსანდრ ბერთიე|ლუი ალექსანდრე ბერტიე]] შეიჭრა იტალიაში და დააპატიმრა თავად რომის პაპი [[პიუს VI]], რომელიც ტყვეობაში გარდაიცვალა. 1801 წლის კონკორდატის მეშვეობით ნაპოლეონმა აღადგინა კათოლიკე ეკლესია საფრანგეთში. 1815 წელს ნაპოლეონის საბოლოო დაცემას, კათოლიკე ეკლესიის კვლავ გაძლიერება და აღორძინება მოჰყვა. [[ფაილი:Vatican-assemblee-1870-119120 2.jpg|მინი|304x304პქ|ვატიკანის პირველი კრება]] 1854 წელს რომის პაპმა [[პიუს IX]]-მ, კათოლიკე ეპისკოპოსთა აბსოლუტური უმრავლესობის მხარდაჭერით, შემოიღო [[მარიამ ღვთისმშობელი|ღვთისმშობელ მარიამის]] უბიწოდ ჩასახვის ახალი დოგმატი, რომელზე მსჯელობაც 1851-1853 წლებში მიმდინარეობდა. 1870 წელს ვატიკანის პირველმა კრებამ დაამტკიცა [[პაპის უცდომელობა|პაპის უცდომელობის]] დოქტრინა, რომელიც შემდეგში ასევე დოგმის სახით დადგინდა. არსებულ ცვლილებებს დიდი უთანხმოება და აზრთა სხვადასხვაობა მოჰყვა, რამაც გამოიწვია სეპარატისტული მოძრაობის ― ძველი კათოლიკე ეკლესიის შექმნა. 1860-იან წლებში მიმდინარე [[რისორჯიმენტო|რისორჯიმენტომ]], ანუ იტალიის გაერთიანებამ, დიდად დააზარალა პაპი. თავდაპირველად იტალიის სამეფომ [[პაპის ოლქი|პაპის ოლქს]] ადრეატიკის ზღვაზე გასასვლელი ჩამოაჭრა, თუმცა რომი და მისი მიდამოები ისევ პაპს დარჩა. უკვე 1870 წელს იტალიის სამეფომ მთელი ოლქი დაიკავა, მათ შორის რომიც. ამის საპასუხოდ პაპმა პიუს IX-მ ეკლესიიდან განკვეთა იტალიის მეფე [[ვიტორიო ემანუელე II]], არ სცნო მისი სამეფოს მიწის გადასახადები და უარყო მის მიერ მიცემული გარანტიები, იტალიასთან შეერთების შემდეგ პრივილეგიების შენარჩუნებასთან დაკავშირებით. იტალიის ხელისუფლების დაქვემდებარებაში შესვლისაგან თავის ასარიდებლად პაპმა თავი „ვატიკანის პატიმრად“ გამოაცხადა<ref>Kertzer, David I. (2006). ''Prisoner of the Vatican''. Houghton Mifflin Harcourt. p. PT155.</ref>. ეს დაპირისპირება საკმაოდ დიდ ხანს გაგრძელდა და მხოლოდ 1929 წელს დასრულდა [[ლატერანის ხელშეკრულება|ლატერანის ხელშეკრულებით]], როდესაც რომის პაპმა აღიარა იტალიის სამეფოს სუვერენულობა და ასევე სცნო მისი სუვერენიტეტი პაპის ოლქის ყოფილ მიწებზე, რის სანაცვლოდაც იტალიის მთავრობამ აღიარა პაპის სუვერენი ვატიკანზე, რასაც მოჰყვა [[ვატიკანი|ვატიკანის]] დამოუკიდებელ და სუვერენულ ქვეყნად გადაქცევა. რომის კათოლიკე ეკლესია ასევე აშკარად ემხრობოდა ევროპული იმპერიების მიერ მთელი აფრიკის კოლონიზაციას და იქ თავიანთ მისიონერებს აქტიურად აგზავნიდნენ. მართალია, მეტ-ნაკლებად აფრიკაში კათოლიციზმი გავრცელდა და დღესაც კი არაერთ აფრიკულ სახელმწიფოში იგი დომინანტური კონფესიაა, თუმცა ისტორიკოსთა ცნობით, კათოლიკე მისიონერები არ ცდილობდნენ ადრილობრივი აფრიკელების დაცვას და მათ ევროპელთა თანასწორებად არ მიიჩნევდნენ, განსხვავებით პროტესტანტი მქადაგებლებისაგან, რომლებიც ებრძოდნენ კოლონიურ უსამართლობას. სწორედ ამიტომ, აფრიკაში პროტესტანტობა კათოლიციზმის მსგავსად ასევე ფართოდ გავრცელდა. === XX საუკუნე === ==== ბრძოლა ნაცისტებისა და კომუნისტების წინააღმდეგ ==== [[ფაილი:Miguel Pro's execution (1927).jpg|მარცხნივ|მინი|216x216პქ|მექსიკელი იეზუიტის, მიგელ აგუსტინ პროს სიკვდილით დასჯა, 1927 წელი]] [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველი მსოფლიო ომის]] დაწყებისას რომის პაპმა ევროპელ ლიდერებს მშვიდობისაკენ მოუწოდა, თუმცა ამაოდ. 1917 წლის 1 აგვისტოს ასევე წარუმატებლად დასრულდა პაპ [[ბენედიქტე XV]]-ის ინიციატივა სახელად „Dès le début“<ref>John Pollard "Papal Diplomacy and The Great War" (2014).</ref>. XX საუკუნეში არაერთი ანტიკლერიკული მთავრობა გამოჩნდა. 1926 წელს შემოღებულმა კალიეს სამართალმა, რომელიც ეკლესიისა და სახელმწიფოს ერთმანეთისაგან ჩამოშორებას ისახავდა მიზნად, მექსიკაში კრისტეროს ომი გამოიწვია, რომლის დროსაც 3,000-ზე მეტი მღვდელი გადაასახლეს ან მოკლეს, შეურაცხყვეს ეკლესიები, დასცინოდნენ მორწმუნეებს, აუპატიურებდნენ მონაზვნებს და ხვრეტდნენ ბერებს. ასეთივე რთული სიტუაცია იყო აღმოსავლეთ ევროპაშიც. 1917 წლის [[ოქტომბრის რევოლუცია|ოქტომბრის რევოლუციის]] შემდეგ რუსეთში სათავეში [[კომუნიზმი|კომუნისტები]] მოვიდნენ, რომელთაც ბრძოლა გამოუცხადეს ყველა რელიგიურ ინსტიტუტს, მათ შორის რომის კათოლიკე ეკლესიასაც. 1922 წელს რუსეთის იმპერიის ტერიტორიაზე ჩამოყალიბებულ [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|საბჭოთა კავშირში]] დაიწყო კათოლიკეების სასტიკი დევნა, რომელიც 1930-იანი წლების ბოლომდე გაგრძელდა. კომუნისტები სიკვდილით სჯიდნენ და ასახლებდნენ სასულიერო პირებს, საერო პირებს კი ეკლესიებში მისვლას უკრძალავდნენ. კომუნისტურმა ხელისუფლებამ მოახდინა ძვირფასი ეკლესიური ნივთების კონფისკაცია, რის შემდეგაც ეკლესიები დახურეს. კათოლიკე ეკლესიას დიდი ზიანი მიადგა 1936-1939 წლების ესპანეთშიც, იქ მიმდინარე [[ესპანეთის სამოქალაქო ომი|სამოქალაქო ომის]] გამო, სადაც [[ფრანსისკო ფრანკო]] ეკლესიაზე განხორციელებულ ძალადობას რესპუბლიკური იდეებით ამართლებდა. XX საუკუნის პირველ ნახევარში ამ სამ სახელმწიფოში განვითარებულ მოვლენებს პაპმა [[პიუს XI]]-მ „საშინელი სამკუთხედი“<ref>Fontenelle, Mrg R (1939), ''Seine Heiligkeit Pius XI'', p. 164. Alsactia, France</ref> უწოდა. [[ფაილი:Pius XII with stole.png|მინი|პაპი პიუს XII, რომელიც მთელი მეორე მსოფლიო ომის განმავლობაში მოღვაწეობდა]] 1933 წლიდან კათოლიკეთა დევნა იწყება [[მესამე რაიხი|ნაცისტურ გერმანიაშიც]]. მას შემდეგ, რაც [[ადოლფ ჰიტლერი|ჰიტლერმა]] აშკარად დაარღვია რაიხსკონკორდატი და ხელი მიჰყო კათოლიკეთა დევნას, 1937 წელს პაპმა პიუს XI-მ საჯაროდ დაგმო [[ნაციონალ-სოციალიზმი|ნაცისტების]] მიერ ეკლესიის შევიწროვება და ასევე მათი იდეოლოგიაც ნეოპაგანიზმისა და რასობრივი უპირატესობის შესახებ. რომის კათოლიკე ეკლესიამ ასევე დაგმო 1939 წელს ჰიტლერის თავდასხმა პოლონეთზე, რომელმაც [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომის]] დაწყება გამოიწვია. ნაცისტებმა თავიანთ ოკუპირებულ ქვეყნებში ათასობით კათოლიკე მღვდელი, ბერ-მონაზონი და მორწმუნე დააპატიმრეს და საკონცენტრაციო ბანაკში გადაიყვანეს, სადაც ისინი აწამეს და მოკლეს, მათ შორის იყვნენ კათოლიკე ეკლესიის წმინდანები: [[მაქსიმილიან კოლბე]] და [[ედით შტაინი]]. ამის საპირისპიროდ, კათოლიკე სასულიერო პირები წამყვან როლს ასრულებდნენ ფაშისტური სლოვაკეთის სახელმწიფოს მართვაში, რომელიც, ამის მიუხედავად ემხრობოდა ნაცისტებსა და მათ ანტისემიტურ იდეოლოგიას, მეტიც, ისინი სლოვაკეთში [[ჰოლოკოსტი|ჰოლოკოსტის]] განხორციელებას უწყობდნენ ხელს. სლოვაკეთის პრეზიდენტი [[იოზეფ ტისო]], რომელიც ასევე კათოლიკე მღვდელი იყო, ღიად უჭერდა მხარს მის სახელმწიფოში მცხოვრები ებრაელების სრულ განადგურებას. კათოლიკეები პასიურად, მაგრამ მაინც მონაწილეობდნენ ნაციზმის დასამარცხებლად ბრძოლაში. განსაკუთრებით ცნობილია კათოლიკეთა წინააღმდეგობის ჯგუფის მეთაური ჰაინრიხ მაიერი, რომელიც აქტიურად იბრძოდა და ანადგურებდა ნაცისტების იარაღების საწარმოებს. მან ადრევე აცნობა აშშ-ს მთავრობას ევროპაში მიმდინარე ებრაელთა შევიწროვების შესახებ და ახორციელებდა სტრატეგიას „ყოველი ბომბი, რომელიც ეცემა შეიარაღების ქახნებს, ამცირებს ომს და ზოგავს მშვიდობიან მოსახლეობას“<ref>Paul Vecsei "Der Priester, der unter das Fallbeil kam" In: Wiener Zeitung 13 March 2021; Elisabeth Boeckl-Klamper, Thomas Mang, Wolfgang Neugebauer: Gestapo-Leitstelle Wien 1938–1945. Vienna 2018, <nowiki>ISBN 978-3-902494-83-2</nowiki>, pp. 299–305; Hans Schafranek: Widerstand und Verrat: Gestapospitzel im antifaschistischen Untergrund. Vienna 2017, <nowiki>ISBN 978-3-7076-0622-5</nowiki>, pp. 161–248; Fritz Molden: Die Feuer in der Nacht. Opfer und Sinn des österreichischen Widerstandes 1938–1945. Vienna 1988, p. 122; Peter Broucek "Die österreichische Identität im Widerstand 1938–1945" (2008), p. 163; Hansjakob Stehle "Die Spione aus dem Pfarrhaus (German: The spy from the rectory)" In: Die Zeit, 5 January 1996; Christoph Thurner "The CASSIA Spy Ring in World War II Austria: A History of the OSS's Maier-Messner Group" (2017), pp 35; Bernhard Kreutner "Gefangener 2959: Das Leben des Heinrich Maier – Mann Gottes und unbeugsamer Widerstandskämpfer" (2021).</ref>. დაახლოებით 1943 წელს, ადოლფ ჰიტლერმა შეიმუშავა რომის პაპის გატაცებისა და გერმანიაში დატყვევების გეგმა. მან გენერალ ვოლფს გადასცა კიდეც ბრძანება შესაბამისი მოქმედებებისათვის, თუმცა გეგმა ჩავარდა. მიუხედავად იმისა, რომ პაპი [[პიუს XII]] აქტიურად ებრძოდა ნაციზმს და ჰოლოკოსტს ათასობით ებრაელი გადაარჩინა, კათოლიკე ეკლესიას მაინც დიდად აკრიტიკებდნენ საუკუნეების განმავლობაში ჩანერგილი ანტი-სემიტური სწავლებებისათვის. ბევრი პირდაპირ პაპსაც ადანაშაულებდა, რომ საკმარისი არ გააკეთა. [[ფაილი:Toasting Polish Dachau.jpg|მარცხნივ|მინი|251x251პქ|საკონცენტრაციო ბანაკში დატყვევებული კათოლიკე პოლონელები აღნიშნავენ ნაციზმის დამარცხებას]] ნაცისტების მიერ ოკუპირებულ [[იუგოსლავია|იუგოსლავიაში]], რომლის მოსახლეობის საკმაოდ დიდი ნაწილი კათოლიციზმის მიმდევარი იყო, ხალხი მხარს უჭერდა ჰიტლერის მიერ დაყენებულ კათოლიკე ფაშისტი ხორვატების, [[უსტაშები|უსტაშების]] რეჟიმს, რომელიც [[ავსტრია-უნგრეთის იმპერია|ავსტრია-უნგრეთის იმპერიის]] დაშლის შემდეგ წარმოიშვა და ძლიერად ანტი-კომუნისტური იდეოლოგიის მატარებელი იყო. მათმა მმართველობამ იუგოსლავიელი კათოლიკეები შედარებით უკეთეს მდგომარეობაში ჩააყენა და მათი დევნა არ დაწყებულა, თუმცა დაიწყო მართლმადიდებელი სერბების, მუსლიმების, ებრაელებისა და სხვა არახორვატი მოსახლეობის დევნა. იმის გამო, რომ ამ ფაქტთან დაკავშირებით რომის ეკლესია არაფერს აკეთებდა, ისტორიკოსი იოზო ტომასევიჩი წერდა: „როგორც ჩანს, კათოლიკე ეკლესია სრულად უჭერდა მხარს (უსტაშების) რეჟიმს და მათ პოლიტიკას“<ref>Tomasevich, Jozo (2001). War and Revolution in Yugoslavia, 1941-1945: Occupation and Collaboration. Stanford University Press. p. 555. <nowiki>ISBN 978-0-8047-7924-1</nowiki>.</ref>. ომის დასრულების შემდეგ დაემხო ფაშიზმი და ნაციზმი, თუმცა მთელ აღმოსავლეთ ევროპაში დამყარდა კომუნისტური მმართველობა, რასაც იქ კათოლიკეთა დევნის დაწყება მოჰყვა, მსგავსად საბჭოთა კავშირისა. ამ ფაქტმა პაპის შეშფოთებაც გამოიწვია, რამეთუ კომუნისტურ მხარეს აღმოჩნდა არაერთი სრულად კათოლიკური ქვეყანა, მათ შორის: პოლონეთი, ჩეხეთი, სლოვაკეთი, უნგრეთი, სლოვენია და ხორვატია. კომუნისტები მკაცრად ზღუდავდნენ რელიგიურ თავისუფლებას, მაგრამ ეს დიდად არაფერს ცვლიდა. ამან გამოიწვია ის, რომ რომის კათოლიკე ეკლესია დაუპირისპირდა კომუნიზმს, რაც შემდეგში დიდ ძალად იქცა 90-იან წლებში მისი დამხობისას, განსაკუთრებით პოლონეთში. 1949 წელს [[ჩინეთის სამოქალაქო ომი|ჩინეთის სამოქალაქო ომში]] კომუნისტების გამარჯვებას შედეგად ქვეყნიდან კათოლიკე მისიონერთა გაძევება მოჰყვა. მის ნაცვლად მთავრობამ პატრიოტული ეკლესია ჩამოაყალიბა და მისი ეპისკოპოსები დანიშნა. უკვე 1960-იანი წლების კულტურული რევოლუციისას, ჩინელმა კომუნისტებმა ყველა რელიგიური დაწესებულება დახურეს. როდესაც ჩინეთში ეკლესიები კვლავ გაიხსნა, ისინი ისევ პატრიოტული ეკლესიის გავლენის ქვეშ მოექცნენ. ამ პირობებში არაერთი კათოლიკე მღვდელი დააპატიმრეს, რომისადმი ერთგულების გამო. ==== ვატიკანის მეორე კრება ==== [[ფაილი:Second Vatican Council by Lothar Wolleh 005 – unframed.jpg|მინი|259x259პქ|ვატიკანის მეორე კრება]] 1962-1965 წლებში მოიწვიეს ვატიკანის მეორე კრება, რომელმაც ყველაზე დიდი და მნიშვნელოვანი ცვლილებები შეიტანა კათოლიკურ პრაქტიკაში [[ტრიენტის საეკლესიო კრება|ტრიენტის საეკლესიო კრების]] შემდეგ, რომელიც მანამდე ოთხი საუკუნით ადრე ჩატარდა. რომის პაპ [[იოანე XXIII]]-ის ინიციატივით, ამ კრებამ კათოლიკური პრაქტიკების მოდერნიზება მოახდინა, რაც გამოიხატა იმაში, რომ ნება დართოთ წირვა ადგილობრივ ენებზე აღევლინათ და წაახალისა მრევლის „სრულიად შეგნებული და აქტიური მონაწილეობა ლიტურგიულ მსვლელობებში“. რეფორმათა დამცველმა კათოლიკეებმა ამ მოვლენას „ფანჯრის გახსნა“ უწოდეს. პაპმა ასევე მოწოდება გააკეთა, რომ ურთიერთობა გაუმჯობესებულიყო არაქრისტიანულ რელიგიებთან, განსაკუთრებით კი იუდაიზმთან. მიუხედავად იმისა, რომ ცვლილებებს ხალხი დადებითად შეხვდა, ტრადიციონალისტ კათოლიკეთა მხრიდან დიდი წინააღმდეგობა მოჰყვა. არქიეპისკოპოსმა მარსელ ლეფებვრმა მკაცრად გააკრიტიკა კრება და განაცხადა, რომ პაპის ლიტურგიულმა რეფორმებმა „გაანადგურა წმინდა წირვა და საიდუმლოებები“. ამ კრებაზე ასევე განხილულ იქნა კათოლიკური სწავლების რამდენიმე მიმართულება, რომელიც იმხანად ერთობ დიდი განხილვის ობიექტად იყო ქცეული. ერთ-ერთი ასეთი იყო ჰორმონალური კონტრაცეფციის (რომელიც აბებით ხდება) აკრძალვა. კათოლიკე ეკლესია გმობდა ყველა კონტრაცეფციულ საშუალებას, რაც მათი ამორალური სახითაც აიხსნებოდა, თუმცა ახალი გზის შემოღებამ პაპი იოანე აიძულა შეექმნა კომიტეტი, რომელიც ასეთ საკითხებთან დაკავშირებით გადაწყვეტილებების მისაღებად მორალურ-თეოლოგიურ რჩევებს მისცემდა. პაპმა [[პავლე VI|პავლე VI-]]<nowiki/>მ მოგვიანებით გააფართოვა კომიტეტის მოქმედების სფერო. კომიტეტმა მას შესთავაზა, რომ დაშვებულად გამოეცხადებინა კონტრაცეფციის რამდენიმე საშუალება, თუმცა მან უარყო მათი არგუმენტები და გამოაცხადა, რომ მხარს უჭერდა ეკლესიის მუდმივ სწავლებას კონტრაცეფციის წინააღმდეგ. ამრიგად, მან დაგმო ჰორმონალური მეთოდიც. პაპის ამ პოზიციამ მრავალი კათოლიკეს მხრიდან უარყოფითი დამოკიდებულება გამოიწვია. ==== იოანე პავლე II ==== {{მთავარი|იოანე პავლე II}} [[ფაილი:President Ronald Reagan and Nancy Reagan meet with Pope John Paul II at the Vatican Library.jpg|მარცხნივ|მინი|299x299პქ|პაპი [[იოანე პავლე II]] ხვდება აშშ-ს პრეზიდენტ [[რონალდ რეიგანი|რონალდ რეიგანსა]] და მის მეუღლეს, [[ნენსი რეიგანი|ნენსის]], 1982 წელი. რომის პაპი კომუნიზმის დაცემასა და ცივი ომის დასრულებაში ერთ-ერთ მთავარ როლს ასრულებდა.]] 1978 წელს [[იოანე პავლე II]], წარმოშობით პოლონელი, [[კრაკოვი|კრაკოვის]] ყოფილი მთავარეპისკოპოსი, გახდა პირველი არაიტალიელი რომის პაპი ბოლო 455 წლის განმავლობაში. მისი 26-წლიანი [[პონტიფიკატი|პონთიფიკატი]] კათოლიკე ეკლესიაში ერთ-ერთი ყველაზე ხანგრძლივი იყო. საბჭოთა კავშირის მეთაური [[მიხეილ გორბაჩოვი]] ევროპაში კომუნიზმის დამხობის დაჩქარებას სწორედ პაპ იოანე პავლე II-ის სახელს მიაწერდა. იოანე პავლე II ცდილობდა და დიდი წვლილიც მიუძღვის კომუნისტურ სახელმწიფოებში კათოლიციზმის რესტავრაციაში. მისი ეს მცდელობა ყველაზე კარგად მისსავე მშობლიურ პოლონეთზე აისახა ყველაზე უკეთ. მანვე დააწესა მსოფლიო ახალგაზრდობის დღე, როდესაც მთელ მსოფლიოში მცხოვრებ კათოლიკე ახალგაზრდებს შესაძლებლობა ეძლევათ რომის პაპს შეხვდნენ. როგორც წესი, შეხვედრა 2-3 წელში ერთხელ იმართება ხოლმე. ამასთან, მან ყველა პაპზე მეტ ― 129 ქვეყანაში იმოგზაურა. აღსანიშნავია, რომ 1999 წლის ნოემბერში იგი საქართველოსაც ეწვია და შეხვდა პატრიარქ [[ილია II]]-ს. პაპი იოანე პავლე ასევე ხაზს უსვამდა შრომის ღირსებას და იცავდა მშრომელთა უფლებებს, ჰქონოდათ სამართლიანი ანაზღაურება და უსაფრთხო სამუშაო გარემო. იგი ასევე აქტიურად გამოდიოდა რამდენიმე საეკლესიო სწავლების, მათ შორის აბორტის ამორალურობის, ევთანაზიისა და სიკვდილით დასჯის წინააღმდეგ<ref>John Paul II (25 March 1995). "Evangelium Vitae". Libreria Editrice Vaticana. Archived from the original on 27 October 2014. Retrieved 16 November 2014.</ref>. XX საუკუნის დამლევიდან კათოლიკე ეკლესია კვლავ გახდა კრიტიკის ობიექტი სექსუალობის შესახებ არსებული დოქტრინების, ქალების მღვდლად დასმის წინააღმდეგობისა და სექსუალური ძალადობის შემთხვევების გამო. === XXI საუკუნე === [[ფაილი:Pope Benedict XVI Blessing.jpg|მინი|243x243პქ|პაპი ბენედიქტე XVI]] 2005 წელს იოანე პავლე II გარდაიცვალა და კარდინალებმა ახალ პაპად გერმანელი [[ბენედიქტე XVI]] აირჩიეს. იგი ცნობილი გახდა თავისი კონსერვატორული მიდგომებით. პაპი ბენედიქტე სეკულარიზმის წინააღმდეგ გამოდიოდა და ცდილობდა ტრადიციული ქრისტიანული ღირებულებების დაცვას. ასევე აქტიურად ატარებდა ტრიდენტინულ წირვას, რომელსაც მან „განსაკუთრებული ფორმა“ უწოდა. 2012 წელს, ვატიკანის მეორე კრების 50 წლის იუბილესთან დაკავშირებით, ეპისკოპოსთა ასამბლეამ განიხილა განვითარებულ სამყაროში განმდგარ კათოლიკეთა ხელახალი ევანგელიზაცია. უკვე 2013 წელს ბენედიქტე XVI მოწინავე ასაკთან დაკავშირებული სისუსტისა და სირთულეების მიზეზით პაპის ტახტიდან გადადგა, რისი პრეცედენტიც ბოლო 600 წლის განმავლობაში არ ყოფილა. მისმა გადადგომამ კათოლიკეებში გარკვეული უთანხმოება გამოიწვია, რომლებიც ამტკიცებდნენ, რომ ღვთის წინაშე პაპი კვლავ ის იყო და რომ ბოლომდე არ გადამდგარა. [[ფაილი:Pope Francis South Korea 2014.png|მარცხნივ|მინი|268x268პქ|პაპი ფრანცისკე]] ==== პაპი ფრანცისკე ==== {{მთავარი|ფრანცისკე}} 2013 წელს, ბენედიქტეს გადადგომის შემდეგ, კარდინალებმა პაპი [[ფრანცისკე]] აირჩიეს, რომლის პონთიფიკატიც დღემდე გრძელდება. იგი გახდა პირველი ლათინოამერიკელი რომის პაპი და აგრეთვე არის პირველი არაევროპელი პაპი სირიელი [[გრიგოლ III (პაპი)|გრიგოლ III]]-ის შემდეგ, რომელიც მერვე საუკუნეში მოღვაწეობდა. პაპი ფრანცისკე გამოირჩევა ღარიბებსა და გარემოზე ზრუნვით, თავმდაბლობაზე ხაზგასმითა და სხვა რელიგიათა პატივისცემით. ასევე აღსანიშნავია მისი ძალისხმევა, რომელსაც იგი ეწევა მართლმადიდებლურ ეკლესიებთან ბოლო საუკუნეების განმავლობაში წარმოშობილი გაუცხოების წინააღმდეგ. იგი შეხვდა რამდენიმე პატრიარქს, მათ შორის 2016 წელს შეხვდა საქართველოს პატრიარქ [[ილია II]]-ს. ასევე, პირველად 1054 წლის დიდი სქიზმის შემდეგ, კონსტანტინოპოლის პატრიარქი რომის პაპის კურთხევას დაესწრო. 2016 წელსვე იგი ჰავანაში, კუბაზე შეხვდა რუსეთის პატრიარქ [[კირილე I (მოსკოვის პატრიარქი)|კირილეს]] და ხელი მოაწერეს დეკლარაციას, რომელიც ითვალისწინებდა ორ ქრისტიანულ კონფესიას შორის ერთობის აღდგენას. 2014 წელს ეპისკოპოსთა სინოდის მესამე რიგგარეშე გენერალურმა კრებამ მიმართა ეკლესიას ქორწინებებთან და კათოლიკეთა „არარეგალურ“ ურთიერთობებთან (მაგალითად მათ შესახებ, ვინც ეკლესიურად განქორწინებული არაა, თუმცა იმყოფება მეორე ქორწინებაში მაშინ, როცა ჯერ კიდევ პირველ ქორწინებაშია ღვთის წინაშე) დაკავშირებით. მიუხედავად იმისა, რომ მათ გადაწყვეტილებას ბევრი მიესალმა, დიდწილად მაინც კრიტიკის სამიზნედ იქცა. 2017 წელს ეგვიპტეში ვიზიტისას პაპმა ფრანცისკემ აღადგინა ნათლობის ორმხრივი აღიარება კოპტურ მართლმადიდებლურ ეკლესიასთან. 2021 წელს პაპმა ფრანცისკემ გამოსცა სამოციქულო წერილი ''Traditionis Custodes'', რომლითაც გააუქმა ზოგიერთი ნებართვა, რომელიც მისმა წინამორბედმა გასცა რომაული წესის საგანგებო ფორმასთან დაკავშირებით და ხაზი გაუსვა რომის პაპის უპირატესობას, ჩვეულებრივ ფორმას. == ორგანიზაცია == === ეკლესიის იერარქია === [[ფაილი:Emblem of the Papacy SE.svg|მინი|340x340პქ|პაპის ემბლემა, რომელზეც გამოსახულია სამოთხის გასაღებები პაპის გვირგვინქვეშ, რაც პაპის, როგორც პეტრეს მემკვიდრეობას გამოხატავს, რადგანაც მათეს სახარების მიხედვით ქრისტემ სწორედ პეტრე მოციქულს გადასცა ისინი და უთხრა: „ მოგცემ შენ ცათა სასუფევლის გასაღებს, და რასაც შეკრავ მიწაზე, შეკრული იქნება ცაშიც, ხოლო რასაც დახსნი მიწაზე, დახსნილი იქნება ცაშიც.“ (მათე, 16:19).]] კათოლიკე ეკლესია მიჰყვება საეპისკოპოსო პოლიტიკას, რომელსაც უძღვებიან წმინდა ორდენთა საიდუმლომიღბული ეპისკოპოსები და აქვთ ეკლესიის მართვის ოფიციალური იურისდიქცია. იერარქიულად არსებობს სასულიერო პირთა სამი დონე: 1. ეპისკოპატი, შედგება ეპისკოპოსებისაგან, რომელთა იურისდიქცია ვრცელდება კონკრეტულ გეოგრაფიულ არეალზე და მას ეწოდება ეპარქია, 2. პრესბიტარიატი, რომელიც შედგება ეპისკოპოსთაგან ხელდასმული მღვდლებისაგან, რომლებიც მუშაობენ ადგილობრივ ეპარქიებსა და წმინდა ორდენებში და 3. დიაკონატი, რომელიც შედგება მღვდლებისა და ეპისკოპოსთა დამხმარე დიაკვნებისაგან. საბოლოოდ ყველა ამ იერარქიული დონის სასულიერო პირს ხელმძღვანელობს რომის ეპისკოპოსი, ანუ პაპი, რომლის იურისდიქციულ ერთეულსაც ეწოდება წმინდა საყდარი. ეპარქიული სტრუქტურის გარდა, ასევე არსებობს სხვა რელიგიური ინსტიტუტებიც, რომლებიც მათ პარალელურად ფუნქციონირებენ ავტონომიურად, მაგრამ მაინც ექვემდებარებიან პაპის პრიმატს. გარდა ამისა, საკუთრივ ღვთისმსახურებისას საერო პირები მღვდელთან ერთად ასრულებენ არაერთ ლიტურგიულ რიტუალს. === წმინდა საყდარი, პაპობა, რომის კურია და კარდინალთა კოლეგია === სრულიად კათოლიკე ეკლესიას ხელმძღვანელობს რომის ეპისკოპოსი, რომელიც სახელია [[რომის პაპი|პაპის]] სახელით ({{Lang-lat|Papa}}, ნიშნავს „მამა“-ს). ამჟამინდელი რომის პაპი [[ფრანცისკე]] 2013 წლის 13 მარტს აირჩია პაპის კონკლავმა. კათოლიკეთა რწმენითა და [[მათეს სახარება|მათეს სახარების]] მიხედვით, პაპობა [[იესო ქრისტე|ქრისტემ]] დააარსა, როდესაც რომის პირველ ეპისკოპოსს, ანუ [[პეტრე მოციქული|პეტრე მოციქულს]] გადასცა სასუფევლის გასაღებები და უთხრა: {{ციტატა|და მე გეუბნები: შენა ხარ კლდე, და ამ კლდეზე ავაშენებ ჩემს ეკლესიას, და ჯოჯოხეთის ბჭენი ვერ სძლევენ მას. (მათე, 16:18)<br/><br/>მოგცემ შენ ცათა სასუფევლის გასაღებს, და რასაც შეკრავ მიწაზე, შეკრული იქნება ცაშიც, ხოლო რასაც დახსნი მიწაზე, დახსნილი იქნება ცაშიც. (მათე, 16:19)}} იმ ეპარქიას, რომელზეც ვრცელდება რომის პაპის იურისდიქცია, ეწოდება „<nowiki/>[[წმინდა საყდარი]]<nowiki/>“ ({{Lang-lat|Sancta Sedes}}), ან „სამოციქულო საყდარი“ (რადგანაც იგი პეტრე მოციქულის საყდრად მიიჩნევა). პაპს უშუალოდ ემსახურება [[რომის კურია]], ცენტრალური სამმართველო ორგანო, რომელიც განაგებს კათოლიკე ეკლესიის ყოველდღიურ საქმიანობას. რომის პაპი ასევე არის [[ვატიკანი|ვატიკანის]] სუვერენული მმართველი, რომელიც მდებარეობს ქალაქ [[რომი|რომში]]. ამის გამო პაპი იღებს სახელმწიფოთა ელჩებსა და მეთაურებს და თავადაც გზავნის მათთან დიპლომატიურ წარმომადგენლობებს, ოღონდ როგორც წმინდა საყდრის მეთაური და არა როგორც სახელმწიფოს მმართველი. წმინდა საყდარი ასევე ანიჭებს და აარსებს ორდენებსა და მედლებს, რომელთა დიდი ნაწილიც ჯერ კიდევ შუა საუკუნეებში შეიქმნა. მიუხედავად იმისა, რომ წმინდა პეტრეს ბაზილიკა ვატიკანში მდებარეობს, წმინდა პეტრეს საფლავთან ერთად, თავად რომის ეპარქიის პაპის ტაძარი არის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის არქიბაზილიკა, რომელიც ქალაქ რომში მდებარეობს, თუმცა, როგორც წმინდა საყდრის ნაწილი, სარგებლობს ექსტრატერიტორიული პრივილეგიებით. კათოლიკე ეკლესიის ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი და საპატიო წოდებაა [[კარდინალი (რელიგია)|კარდინალობა]], რომელსაც თავად პაპი ანიჭებს გარკვეულ სასულიერო პირებს, როგორიცაა მაგალითად რომის კურიის ხელმძღვანელი, გამორჩეული ღვთისმეტყველი და მთავარ ქალაქებში მომსახურე ეპისკოპოსები. მმართველობასთან და ზოგიერთ საკითხთან დაკავშირებული რჩევებისათვის რომის პაპი სწორედ კარდინალთა კოლეგიას მიმართავს ხოლმე. პაპის გარდაცვალების ან თანამდებობიდან გადადგომის შემდეგ, კარდინალთა კოლეგიის 80 წლამდე წევრები იკრიბებიან და თითოეული ხმის მეშვეობით კოლეგიის ერთ წევრს ახალ პაპად ირჩევენ. მიუხედავად იმისა, რომ კონკლავს პაპად ნებისმიერი კათოლიკე მამაკაცის არჩევა შეეძლო, 1389 წლიდან მოყოლებული მხოლოდ კარდინალებს ირჩევენ. === კანონიკური სამართალი === [[ფაილი:Scale of justice, canon law.svg|მარცხნივ|მინი|252x252პქ|რომის კათოლიკე ეკლესიის კანონიკური სამართლის სიმბოლო]] კანონიკური სამართალი ({{Lang-lat|Jus Canonicum}}) არის კანონებისა და სამართლებრივი პრინციპების სისტემა, რომელიც მიღებულია და აღესრულება კათოლიკე ეკლესიის იერარქიული ხელისუფლების მიერ მისი გარე ორგანიზაციებისა და შიდა სისტემის დასარეგულირებლად, ასევე კათოლიკეთა შორის არსებული წესრიგის დასაცავად. ლათინური ეკლესიის კანონიკური სამართალი იყო პირველი თანამედროვე დასავლური სამართლებრივი სისტემა და არის ასევე უძველესი, დღემდე მოქმედი დასავლური სამართლებრივი სისტემა. რაც შეეხება აღმოსავლეთის კათოლიკე ეკლესიების კანონიკურ სამართალს, იგი თავისი ტრადიციულობით გამოირჩევა და მართავს 23 კონკრეტულ ეკლესიას. პოზიტიურ საეკლესიო კანონებზე, რომლებიც პირდაპირ ან ირიბად ეფუძნება უცვლელ ღვთიურ კანონს ან ბუნებით კანონს, უფლებამოსილებას იღებს ეკლესიის უდიდესი კანონმდებელი — რომის პაპი — რომელიც ფლობს საკანონმდებლო, აღმასრულებელ და სასამართლო ხელისუფლებათა მთლიან ძალაუფლებას. შედარებით უფრო ფორმალური კანონების აღსრულება კი ჩვეულებრივ და დელეგირებულ კანონმდებელსაც შეუძლია. აღსანიშნავია, რომ კანონიკურ სამართალს აქვს ჩვეულებრივი სამართლებრივი სისტემისათვის დამახასიათებელი ყველა ელემენტი: იურისტები, სასამართლოები, მოსამართლეები და სრულიად ჩამოყალიბებული სამართლებრივი კოდექსი როგორც ლათინური, ისე აღმოსავლეთის ეკლესიებისათვის. სამოქალაქო სამართლისაგან განსხვავებით, კანონიკური სამართალი ეხება მხოლოდ კათოლიკე ეკლესიის ცხოვრების წესსა და ორგანიზებას. გარკვეულ ასპექტებში, როგორიცაა მაგალითად ბავშვებზე მეურვეობა, კანონიკური სამართალი გზას უთმობს სამოქალაქოს, ანალოგიურად, სამოქალაქო სამართალი ისეთ სფეროში, როგორიცაა ქორწინება, ძალის ნაწილს ანიჭებს კანონიკურ სამართალს. ამჟამად ლათინურ ეკლესიაში მოქმედებს 1983 წლის კანონიკური სამართლის კოდექსი. აღმოსავლეთის კათოლიკე ეკლესიების კანონიკურ სამართალში კი ბოლო ცვლილება 1990 წელს შევიდა. === ლათინური და აღმოსავლური ეკლესიები === ქრისტიანობის ისტორიის პირველი ათასი წლის განმავლობაში დასავლეთისა და აღმოსავლეთის საქრისტიანოებს შორის დიდი განსხვავებები გაჩნდა. მიუხედავად იმისა, რომ 1054 წლის დიდი სქიზმის შემდეგ აღმოსავლური წესის ეკლესიები აღარ არიან რომის კათოლიკე ეკლესიასთან თანაზიარებაში, აღმოსავლეთში მაინც გაჩნდა სამრევლოები, რომლებიც თავიანთი წესების ერთგულები დარჩნენ, თუმცა აღიარეს პაპის უპირატესობა და შევიდნენ კათოლიკე ეკლესიის წიაღში, რის გამოც მათ აღმოსავლეთის კათოლიკე ეკლესიები ეწოდებათ. მიუხედავად იმისა, რომ კათოლიციზმში ყველაზე დიდი და ძლიერი მაინც რომის ლათინური წესის ეკლესიაა, რომელსაც მთელს მსოფლიოში 1 მილიარდზე მეტი მიმდევარი ჰყავს, არსებობს აღმოსავლური წესის 23 კათოლიკე ეკლესიაც. აღმოსავლეთის კათოლიკეები თვითმმართველობით სარგებლობენ და ჯამში 17,3 მილიონი მიმდევარი ჰყავთ. ლათინურ ეკლესიას მთლიანად პაპი და მის მიერ დადგენილი ეპისკოპოსები მართავენ. რომის პაპს პატრიარქატული როლი აკისრია და ითვლება ლათინური ეკლესიის თავდაპირველ და უწმინდეს ლიდერად. რაც შეეხება აღმოსავლეთის კათოლიკე ეკლესიებს, მათ თავიანთი მეთაურები ჰყავთ, ოღონდ, განსხვავებით სხვა აღმოსავლეთის ქრისტიანებისაგან, ისინი მეთაურად პაპს აღიარებენ და ამის გამო შედიან მის პრიმატში. აღმოსავლეთის კათოლიკეები იყვნენ ის ქრისტიანები, რომელთაც დიდი სქიზმის დროს არ დაიჭირეს არცერთი რადიკალური მხარე და დარჩნენ თანაზიარებაში როგორც კათოლიკეებთან, ისე მართლმადიდებლებთან. ამრიგად, აღმოსავლელი კათოლიკეები ღვთისმსახურების წესებით იგივე მართლმადიდებლები არიან, თუმცა პაპის პრიმატში შესვლის გამო კათოლიკეებად იწოდებიან. ცხადია, თავად მათ შორისაც არსებობს განსხვავებები, ამიტომაც ჯამში სულ 23 ასეთი აღმოსავლეთის კათოლიკე ეკლესია არსებობს. ზოგიერთ აღმოსავლურ კათოლიკე ეკლესიას საეკლესიო სინოდის მიერ არჩეული პატრიარქი მართავს, ზოგიერთს კი არქიეპისკოპოსი, ან სულაც მიტროპოლიტი. თითოეულ ამ ეკლესიას აქვს თავისი შინაგანი ორგანიზების, ლიტურგიული რიტუალებისა და სადღესასწაულო კალენდრების მართვის უფლებამოსილება, მხოლოდ ისინი პაპის ავტორიტეტს ექვემდებარებიან. რომის კურიას აქვს სპეციალური განყოფილება აღმოსავლეთის ეკლესიების კონგრეგაციის სახით, მათთან ახლო ურთიერთობის შესანარჩუნებლად. როგორც წესი, რომის პაპი არ ნიშნავს და არც თანამდებობიდან ხსნის აღმოსავლეთის კათოლიკე სასულიერო პირებს, თუმცა, თუ საჭიროდ ჩათვლის, მას აქვს ამის უფლებამოსილებაც და მმართველობის შიდა სტრუქტურებში ჩარევის უფლებაც. === მიმდევრები === {{bar box|width=250px|float=left|title=კათოლიკეთა პროცენტული რაოდენობა კონტინენტების მიხედვით 2019 წელს {{bar percent|[[ამერიკა]]|Blue|48.1}} {{bar percent|[[ევროპა]]|Gold|21.2}} {{bar percent|[[აფრიკა]]|Brown|18.7}} {{bar percent|[[აზია]]|#d4213d|11.0}} {{bar percent|[[ოკეანეთი]]|Purple|0.8}}}}კათოლიციზმი ქრისტიანული კონფესიებიდან უდიდესია, ხოლო რელიგიური მიმდინარეობებიდან [[სუნიზმი|სუნიტური ისლამის]] შემდეგ რიგით მეორე<ref>[https://www.yourdictionary.com/catholic-church "Definition of Catholic Church on the Your Dictionary website"]. Yourdictionary.com. Retrieved 3 June 2020. The Roman Catholic Church, which consists of 23 particular Churches in full communion with the Bishop of Rome. The Catholic Church is the world's second largest religious body after Sunni Islam.</ref>. ეკლესიის წევრობა განისაზღვრება კათოლიკედ მონათლულ პირთა რაოდენობით, რომელიც მსოფლიოში 1,345 მილიარდს აღწევდა 2019 წლის მონაცემებით, რაც მსოფლიოს მოსახლეობის 18%-ს შეადგენდა<ref name=":0">[https://www.osservatoreromano.va/it/news/2021-03/quo-068/pubblicati-br-l-annuario-pontificio-2021-br-e-l-annuarium-statis.html "Pubblicati l'Annuario Pontificio 2021 e l'Annuarium Statisticum Ecclesiae 2019"](in Italian). L'Osservatore Romano. 25 March 2021. Archived from the original on 25 March 2020. Retrieved 29 March 2021.</ref>. მთელ მსოფლიოში ყველაზე მეტი კათოლიკე მოსახლეობა ბრაზილიას ჰყავს, კათოლიკეთა რაოდენობით კი მას მოჰყვებიან მექსიკა, ფილიპინები, ამერიკის შეერთებული შტატები და იტალია. კათოლიკეები ქრისტიანთა მთელი რაოდენობის ნახევარზე მეტს წარმოადგენენ. აღსანიშნავია, რომ კათოლიკე მოსახლეობის 100% მხოლოდ ვატიკანს ჰყავს, მას კი აღმოსავლეთი ტიმორი მოჰყვება 97%-ით<ref>Chryssides, George D.; Wilkins, Margaret Z. (2014). Christians in the Twenty-First Century. p. 9. <nowiki>ISBN 978-1-317-54558-3</nowiki>. Roughly half of all Christians worldwide are Roman Catholics</ref>. საუკუნეებთან ერთად მსოფლიოში კათოლიკეთა გეოგრაფიული დანაწილებაც შეიცვალა. დღეისათვის კათოლიკეთა რიცხვი კონტინენტების მიხედვით ასეთია: ამერიკა 48.1%-ით, ევროპა 21.2%-ით, აფრიკა 18.7%-ით, აზია 11%-ით და ოკეანეთი 0.8%-ით<ref name=":0"/>. კათოლიკე ეკლესია მრევლის გარდა აერთიანებს ეპისკოპოსებს, მათ მიერ ხელდასმულ მღვდლებს, ბერ-მონაზვნებს, საეკლესიო მსახურებს, მისიონერებსა და კატეხისტებს. 2019 წლის მონაცემებით კათოლიკე ეკლესიას ჰყავდა 467,938 სასულიერო პირი, მათ შორის 5,364 ეპისკოპოსი, 414,336 მღვდელი და 48,238 დიაკვანი<ref name=":0"/>. ასევე აღსანიშნავია არახელდასმული ღვთისმსახურებიც, რომელთა რაოდენობაც ასე ნაწილდება: 3,157,568 კატეხისტი, 367,679 მისიონერი და 39,951 ეკლესიის მსახური<ref>"News – Agenzia Fides". www.fides.org.</ref>. კათოლიკეები, რომლებიც ქორწინების ან მარტოხელა ცხოვრების ნაცვლად, უბიწოებასა და საეკლესიო ცხოვრების ერთგულებას ამჯობინებენ, დღეისათვის შეადგენენ 54,559 მამაკაცსა და 705,529 ქალს. ისინი არ არიან ხელდასმულები, თუმცა განიხილებიან სასულიერო პირებად<ref>[http://press.vatican.va/content/salastampa/en/bollettino/pubblico/2016/03/05/160305b.html "Pontifical Yearbook 2016 and the Annuarium Statisticum Ecclesiae 2014: dynamics of a Church in transformation"]. press.vatican.va.</ref>. <gallery mode="packed" widths="150" heights="200" caption="კათოლიკეთა პროცენტული და რიცხობრივი რაოდენობების რუკები"> ფაილი:Percent of Catholics by Country–Pew Research 2011.svg|კათოლიკეთა პროცენტული რაოდენობა მსოფლიოში (2011) ფაილი:Number of Catholics by Country–Pew Research 2011.svg|კათოლიკეთა რიცხობრივი რაოდენობა მსოფლიოში (2011) </gallery> ==== კათოლიკეთა რაოდენობა ქვეყნების მიხედვით ==== {| class="wikitable mw-collapsible" |+'''კათოლიციზმი ქვეყნების მიხედვით''' !ქვეყანა !მთელიმო სახლეობა ! data-sort-type="number" |კათოლიკეთა პროცენტული რაოდენობა ! data-sort-type="number" |კათოლიკეთა მთელი რაოდენობა |- |[[ფაილი:Flag of Australia (converted).svg|frameless|20x20პქ|border]] [[ავსტრალია]] | align="right" |23,400,000 | align="center" |22.6% | align="right" |5,292,000 |- |[[ფაილი:Flag of Austria.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[ავსტრია]] | align="right" |8,940,000 | align="center" |54.9% | align="right" |4,907,354<ref>{{cite web|url=https://www.katholisch.at/site/kirche/sl/kircheinoesterreich/statistik|title=4.91 Millionen Katholiken in Österreich|work=Catholic Church Austria}}</ref> |- |[[ფაილი:Flag of the Taliban.svg|border|27x27პქ]] [[ავღანეთი]] | align="right" |29,928,987 | align="center" |0.0003% | align="right" |200<ref>[http://www.gcatholic.org/dioceses/diocese/afgh0.htm] {{cite web|url=http://www.gcatholic.org/dioceses/diocese/afgh0.htm|date=12 March 2021|title=Missio sui juris of Afghanistan, 2018}}</ref> |- |[[ფაილი:Flag of Azerbaijan.svg|frameless|20x20პქ|საზღვარი]] [[აზერბაიჯანი]] | align="right" |8,581,400 | align="center" |0.03% | align="right" |2,574 |- |[[ფაილი:Flag of Albania.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[ალბანეთი]] | align="right" |3,020,000 | align="center" |10%<ref>[http://www.instat.gov.al/en/census/census-2011/census-data.aspx] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151113172816/http://www.instat.gov.al/en/census/census-2011/census-data.aspx|date=13 November 2015}} latest albanian census, 2011</ref> | align="right" |302,000 |- |[[ფაილი:Flag of Algeria.svg|border|20x20პქ|border]] [[ალჟირი]] | align="right" |32,531,853 | align="center" |0.14%<ref name="rm">Deeb, Mary Jane. "Religious minorities" ''Algeria (Country Study)''. Federal Research Division, Library of Congress; Helen Chapan Metz, ed. December 1993. ''This article incorporates text from this source, which is in the public domain''.[http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/about.html]</ref> | align="right" |45,000 |- |[[ფაილი:Flag of Andorra.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[ანდორა]] | align="right" |70,000 | align="center" |88.2% | align="right" |61,740 |- |[[ფაილი:Flag of Angola.svg|frameless|20x20პქ]] [[ანგოლა]] | align="right" |31,100,000 | align="center" |41.1%-50%<ref name="auto">{{Cite web|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm#wrapper|title=International Religious Freedom Report for 2015|website=2009-2017.state.gov}}</ref>-55%<ref>{{cite web|year=2015|title=Introduction - Religions in Angola: History, Gender and Politics|publisher=Queen's University Belfast|url=https://pureadmin.qub.ac.uk/ws/portalfiles/portal/17157569/SSM_Introduction_Angola_2015.pdf}}</ref>-56.4%-60% | align="right" |12,500,000-20,000,000<ref>{{cite web|url=http://g1.globo.com/mundo/noticia/2013/02/igrejas-evangelicas-competem-com-a-catolica-em-angola.html|last=Presse|first=France|title=Igrejas evangélicas competem com a católica em Angola|date=7 February 2013|publisher=[[G1 (website)|G1]]}}</ref> |- |[[ფაილი:Flag of Antigua and Barbuda.svg|frameless|20x20პქ]] [[ანტიგუა და ბარბუდა]] | align="right" |84,522 | align="center" |8.2% | align="right" |6,930 |- |[[ფაილი:Flag of Argentina.svg|frameless|20x20პქ]] [[არგენტინა]] | align="right" |42,000,000 | align="center" |62.9%<ref>[http://www.ceil-conicet.gov.ar/wp-content/uploads/2019/11/ii25-2encuestacreencias.pdf Segunda Encuesta Nacional Sobre Creencias y Actitudes Religiosas en Argentina 2019]</ref>-63.3%<ref>{{Cite web|url=https://www.latinobarometro.org/latOnline.jsp|title=Latinobarómetro Database|website=www.latinobarometro.org}}</ref>-66%<ref name="latinobarometro">[http://www.cooperativa.cl/noticias/site/artic/20180112/asocfile/20180112124342/f00006494_religion_chile_america_latina_2017.pdf Latinobarometro] retrieved 8 February 2018</ref>-71%<ref name="Latinobarometro 2017">{{cite web|title=Latinobarómetro 1995–2017: El Papa Francisco y la Religión en Chile y América Latina|url=http://www.cooperativa.cl/noticias/site/artic/20180112/asocfile/20180112124342/f00006494_religion_chile_america_latina_2017.pdf|access-date=19 January 2018|language=es|date=January 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180113093209/http://www.cooperativa.cl/noticias/site/artic/20180112/asocfile/20180112124342/f00006494_religion_chile_america_latina_2017.pdf|archive-date=13 January 2018|url-status=live}}</ref> | align="right" |26,000,000 - 29,820,000 |- |[[ფაილი:Flag of Armenia.svg|frameless|20x20პქ]] [[სომხეთი]] | align="right" |2,982,904 | align="center" |1% | align="right" |29,829 |- |[[ფაილი:Flag of the Bahamas.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბაჰამის კუნძულები]] | align="right" |330,000 | align="center" |12% | align="right" |39,600 |- |[[ფაილი:Flag of Bahrain.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბაჰრეინი]] | align="right" |800,000 | align="center" |8.9% | align="right" |71,200 |- |[[ფაილი:Flag of Bangladesh.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბანგლადეში]] | align="right" |158,000,000 | align="center" |0.07% | align="right" |110,000 |- |[[ფაილი:Flag of Barbados.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბარბადოსი]] | align="right" |250,012 | align="center" |4.2% | align="right" |10,000 |- |[[ფაილი:Flag of Belarus (1995–2012).svg|frameless|20x20პქ]] [[ბელარუსი]] | align="right" |9,500,000 | align="center" |7.1%<ref name="mfa">{{cite web|title=Religion and denominations in the Republic of Belarus|url=http://www.mfa.gov.by/upload/pdf/religion_eng.pdf|publisher=Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Belarus|archive-url=https://web.archive.org/web/20171014085840/http://www.mfa.gov.by/upload/pdf/religion_eng.pdf|archive-date=14 October 2017|url-status=dead|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171014085840/http://www.mfa.gov.by/upload/pdf/religion_eng.pdf|archivedate=14 ოქტომბერი 2017}}</ref> | align="right" |674,500 |- |[[ფაილი:Flag of Belgium (civil).svg|frameless|20x20პქ]] [[ბელგია]] | align="right" |11,200,000 | align="center" |57.1%<ref name="EB2018">{{cite book|title=Eurobarometer 90.4: Attitudes of Europeans towards Biodiversity, Awareness and Perceptions of EU customs, and Perceptions of Antisemitism|publisher=European Commission|url=https://zacat.gesis.org/webview/index.jsp?headers=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfVariable%2FZA7556_V11&stubs=V204&previousmode=table&weights=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfVariable%2FZA7556_V412&V204slice=1&analysismode=table&study=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfStudy%2FZA7556&charttype=null&gs=7&V11slice=1&V204subset=1+-+10%2C11%2C12+-+13%2C14&mode=table&top=yes|date=August 2019|via=[[GESIS – Leibniz Institute for the Social Sciences|GESIS]]}}</ref>-58%<ref name="Special Eurobarometer 393">''[http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_393_en.pdf Special Eurobarometer 393 - Discrimination in the European Union in 2012]'' p. T98, T99 (233-234).</ref> | align="right" |6,500,000 |- |[[ფაილი:Flag of Belize.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბელიზი]] | align="right" |334,000 | align="center" |40%<ref name="belize2000">[http://www.belize.com/belize-demographics 2010 Census of Belize Detailed Demographics of 2000 and 2010]. belize.com (2011).</ref> | align="right" |133,600 |- |[[ფაილი:Flag of Benin.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბენინი]] | align="right" |7,460,025 | align="center" |26.6%<ref name="clerus.org">{{cite web|url=http://www.clerus.org/clerus/dati/2008-12/05-6/proportioncathos08.htm|title=Data|publisher=Congregation for the Clergy|access-date=2 June 2013}}</ref> | align="right" |1,984,366 |- |[[ფაილი:Flag of Bhutan.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბჰუტანი]] | align="right" |2,232,291 | align="center" |0.06% | align="right" |1,339 |- |[[ფაილი:Flag of Bolivia (state).svg|frameless|20x20პქ]] [[ბოლივია]] | align="right" |10,500,000 | align="center" |70%<ref>{{cite web|url=https://www.statista.com/statistics/1066911/religious-affiliation-in-bolivia/|title=Religion affiliation in Bolivia as of 2018, by type|date=29 April 2020|first=Marina|last=Pasquali|publisher=statista.com|access-date=8 August 2020}}</ref>-73%<ref name="latinobarometro" />-77%<ref name="Pew Latin">{{cite web|url=http://www.pewforum.org/2014/11/13/religion-in-latin-america|title=Religion in Latin America|date=13 November 2014|publisher=Pew Forum|access-date=2018-07-19}}</ref> | align="right" |7,980,000 |- |[[ფაილი:Flag of Bosnia and Herzegovina.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბოსნია და ჰერცეგოვინა]] | align="right" |3,531,159 | align="center" |15.19%<ref>{{Cite web|url=http://www.popis2013.ba/popis2013/doc/Popis2013prvoIzdanje.pdf|title=Archived copy|archive-url=https://web.archive.org/web/20171224103940/http://www.popis2013.ba/popis2013/doc/Popis2013prvoIzdanje.pdf|archive-date=24 December 2017|url-status=dead|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171224103940/http://www.popis2013.ba/popis2013/doc/Popis2013prvoIzdanje.pdf|archivedate=24 დეკემბერი 2017}}</ref> | align="right" |536,333 |- |[[ფაილი:Flag of Botswana.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბოტსვანა]] | align="right" |1,640,115 | align="center" |4.9% | align="right" |80,365 |- |[[ფაილი:Flag of Brazil.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბრაზილია]] | align="right" |210,600,000 | align="center" |54%<ref name="latinobarometro" />-58.1%<ref>{{cite web|title=Religion affiliation in Brazil as of 2018, by type|publisher=Statista|url=https://www.statista.com/statistics/1066928/religious-affiliation-in-brazil/}}</ref>-61%<ref name="Pew Latin" />-64.6%<ref>[https://veja.abril.com.br/blog/reinaldo/o-ibge-e-a-religiao-cristaos-sao-86-8-do-brasil-catolicos-caem-para-64-6-evangelicos-ja-sao-22-2/ O IBGE e a religião — Cristãos são 86,8% do Brasil; católicos caem para 64,6%; evangélicos já são 22,2%] Reinaldo Azevedo in Veja</ref>-65.0%<ref>{{cite web|url=https://www.pewforum.org/2013/02/13/the-global-catholic-population|title=The Global Catholic Population|date=2013-02-13}}</ref> | align="right" |123,000,000 - 134,000,000<ref>{{Cite web|url=http://g1.globo.com/mundo/noticia/2013/03/america-latina-abriga-40-dos-catolicos-do-mundo.html|title=América Latina abriga 40% dos católicos do mundo|first=France|last=Presse|date=13 March 2013|website=Mundo}}</ref> - 140,000,000<ref>{{Cite web|url=https://gaudiumpress.org/content/24332-mexico-e-o-segundo-pais-com-mais-catolicos-no-mundo-informam-dados-oficiais-mexicanos/|title=México é o segundo país com mais católicos no mundo, informam dados oficiais mexicanos|date=10 March 2011|website=Gaudium Press}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://catracalivre.com.br/viagem-livre/importancia-do-turismo-religioso-pelo-mundo/|title=A importância do turismo religioso pelo mundo|date=9 July 2017|website=Catraca Livre}}</ref> |- |[[ფაილი:Flag of Brunei.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბრუნეი]] | align="right" |372,361 | align="center" |5% | align="right" |18,618 |- |[[ფაილი:Flag of Bulgaria.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბულგარეთი]] | align="right" |7,450,349 | align="center" |0.5% | align="right" |37,251 |- |[[ფაილი:Flag of Burkina Faso.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბურკინა-ფასო]] | align="right" |13,925,313 | align="center" |17% | align="right" |2,367,303 |- |[[ფაილი:Flag of Burundi.svg|frameless|20x20პქ]] [[ბურუნდი]] | align="right" |12,000,000 | align="center" |62.1% | align="right" |7,440,000 |- |[[ფაილი:Flag of Cape Verde.svg|frameless|20x20პქ]] [[კაბო-ვერდე]] | align="right" |512,096 | align="center" |77.3% | align="right" |395,850 |- |[[ფაილი:Flag of Cambodia.svg|frameless|20x20პქ]] [[კამბოჯა]] | align="right" |13,607,069 | align="center" |<0.1% | align="right" |<10,000 |- |[[ფაილი:Flag of Cameroon.svg|frameless|20x20პქ]] [[კამერუნი]] | align="right" |25,640,965 | align="center" |38.4% | align="right" |9,846,000 |- |[[ფაილი:Flag of Canada.svg|frameless|20x20პქ]] [[კანადა]] | align="right" |35,770,000 | align="center" |38.7%<ref name="religion2011">{{cite web|url=http://www.statcan.gc.ca/daily-quotidien/130508/dq130508b-eng.htm?HPA|title=Religions in Canada—Census 2011|publisher=Statistics Canada/Statistique Canada}}</ref> | align="right" |13,843,000 |- |[[ფაილი:Flag of the Central African Republic.svg|frameless|20x20პქ]] [[ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკა]] | align="right" |3,799,897 | align="center" |29%<ref>{{cite web|title=International Religious Freedom Report for 2016|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm?year=2016&dlid=268630|work=U.S. Department of State|access-date=29 July 2018}}</ref> | align="right" |949,974 |- |[[ფაილი:Flag of Chad.svg|frameless|20x20პქ]] [[ჩადი]] | align="right" |12,000,000 | align="center" |20%-22.8%<ref name="pewchad">[http://www.globalreligiousfutures.org/countries/chad/religious_demography#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2010 Pew Research Center's Religion & Public Life Project: Chad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131216202531/http://www.globalreligiousfutures.org/countries/chad/religious_demography#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2010 |date=2013-12-16 }}. Pew Research Center. 2010.</ref> | align="right" |2,520,000 |- |[[ფაილი:Flag of Chile.svg|frameless|20x20პქ]] [[ჩილე]] | align="right" |18,000,000 | align="center" |45%<ref>[https://encuestabicentenario.uc.cl/resultados/ "Encuesta Nacional Bicentenario 2019: Religión"]</ref>-55%<ref>{{Cite web|url=http://plazapublica.cl/wp-content/uploads/658799.pdf|title=Archived copy|archive-url=https://web.archive.org/web/20170207182725/http://plazapublica.cl/wp-content/uploads/658799.pdf|archive-date=7 February 2017|url-status=dead|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170207182725/http://plazapublica.cl/wp-content/uploads/658799.pdf|archivedate=7 თებერვალი 2017}}</ref>-64%<ref name="Pew Latin" />-66.6%<ref>8 236 900 out of 12 366 108 people over 15 years of age. {{cite web|title=Population 15 years of age or older, by religion, region, sex and age groups. (censused population)|url=http://www.censo.cl/cuadros/censada/Cuadro06_1.xls|work=Censo 2012|language=es|format=.xls|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140301095110/http://www.censo.cl/cuadros/censada/Cuadro06_1.xls|archive-date=1 March 2014|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140301095110/http://www.censo.cl/cuadros/censada/Cuadro06_1.xls|archivedate=1 მარტი 2014}}</ref> | align="right" |8,100,000 - 12,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of the People's Republic of China.svg|frameless|20x20პქ]] [[ჩინეთი]] | align="right" |1,400,000,000 | align="center" |0.43%-0.7% | align="right" |6,000,000<ref>{{cite web|url=http://www.scio.gov.cn/zfbps/ndhf/37884/Document/1626520/1626520.htm|archive-url=https://web.archive.org/web/20180508020010/http://www.scio.gov.cn/zfbps/ndhf/37884/Document/1626520/1626520.htm|url-status=dead|archive-date=2018-05-08|title=《中国保障宗教信仰自由的政策和实践》白皮书（全文）|date=2018-04-03|access-date=2020-05-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180508020010/http://www.scio.gov.cn/zfbps/ndhf/37884/Document/1626520/1626520.htm|archivedate=2018-05-08}}</ref>-12,000,000<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-49494016|publisher=[[BBC]]|title=Chinese Catholic bishop ordained with Pope's approval|date=28 August 2019|access-date=28 May 2020}}</ref> |- |[[ფაილი:Flag of Colombia.svg|frameless|20x20პქ]] [[კოლუმბია]] | align="right" |48,000,000 | align="center" |70.9%<ref name="Colombia1">{{cite book|url=http://www.bdigital.unal.edu.co/10780/1/Del%20monopolio%20cat%C3%B3lico%20a%20la%20explosi%C3%B3n%20pentecostal.pdf|title=Del monopolio católico a la explosión pentecostal'|first1=Beltrán|last1=Cely|first2=William|last2=Mauricio|year=2013|publisher=Universidad Nacional de Colombia, Facultad de Ciencias Humanas, Centro de Estudios Sociales (CES), Maestría en Sociología|language=es|isbn=978-958-761-465-7|page=101|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20160327173229/http://www.bdigital.unal.edu.co/10780/1/Del%20monopolio%20cat%C3%B3lico%20a%20la%20explosi%C3%B3n%20pentecostal.pdf|archive-date=27 March 2016|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160327173229/http://www.bdigital.unal.edu.co/10780/1/Del%20monopolio%20cat%C3%B3lico%20a%20la%20explosi%C3%B3n%20pentecostal.pdf|archivedate=27 მარტი 2016}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160327173229/http://www.bdigital.unal.edu.co/10780/1/Del%20monopolio%20cat%C3%B3lico%20a%20la%20explosi%C3%B3n%20pentecostal.pdf |date=27 მარტი 2016 }}</ref><ref name="Colombia2">{{cite journal|url=http://www.bdigital.unal.edu.co/8486/1/williammauriciobeltran.2011.pdf|title=Descripción cuantitativa de la pluralización religiosa en Colombia|first1=Beltrán|last1=Cely|first2=William|last2=Mauricio|journal=Universitas Humanística|volume=73|year=2012|pages=201–238|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140329185722/http://www.bdigital.unal.edu.co/8486/1/williammauriciobeltran.2011.pdf|archive-date=29 March 2014}} Based on a 2010 survey in "major cities throughout the country, many mid-size cities, and the rural region of Uraba".</ref>-73%<ref name="latinobarometro" />-75%<ref>{{cite web|url=http://www.eltiempo.com/vida-de-hoy/religion/informe-de-latinobarometro-sobre-el-catolicismo-en-america-latina_13842815-4|title=Fieles católicos caen 13 por ciento en A. Latina entre 1995 y el 2014|work=eltiempo.com|date=16 April 2014|access-date=14 February 2015}}</ref>-79%<ref name="Pew Latin" /><ref name="CIA">{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/colombia/|title=CIA – The World Factbook – Colombia|publisher=Cia.gov|access-date=27 April 2020}}</ref> | align="right" |34,000,000-37,900,000 |- |[[ფაილი:Flag of the Comoros.svg|frameless|20x20პქ]] [[კომორის კუნძულების კავშირი]] | align="right" |800,000 | align="center" |0.2% | align="right" |1,600 |- |[[ფაილი:Flag of the Republic of the Congo.svg|frameless|20x20პქ]] [[კონგოს რესპუბლიკა]] | align="right" |5,062,021 | align="center" |33.1%-52.9%<ref>{{cite web|date=2015|title=Congo, Republic of the|access-date=18 May 2020|publisher=Association of Religion Data Archives|url=http://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_58_1.asp|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201022230535/https://thearda.com/internationalData/countries/Country_58_1.asp|archivedate=22 ოქტომბერი 2020}}</ref> | align="right" |1,675,529-2,409,661 |- |[[ფაილი:Flag of the Democratic Republic of the Congo.svg|frameless|20x20პქ]] [[კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა]] | align="right" |100,000,000 | align="center" |36.8%-45%<ref name="auto" />-47.3%-55.8%<ref>{{cite web|date=2015|title=Congo, Democratic Republic of the|access-date=18 May 2020|publisher=Association of Religion Data Archives|url=http://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_57_1.asp|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180511034429/http://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_57_1.asp|archivedate=11 მაისი 2018}}</ref> | align="right" |36,800,000 - 55,800,000 |- |[[ფაილი:Flag of Costa Rica.svg|frameless|20x20პქ]] [[კოსტა-რიკა]] | align="right" |5,100,000 | align="center" |47%<ref name="ciep">{{cite news|last1=Murillo|first1=Alvaro|date=7 July 2021|title=Encuesta CIEP-UCR evidencia a una Costa Rica estatista y menos religiosa|agency=Semanario Universidad|url=https://semanariouniversidad.com/pais/encuesta-ciep-ucr-evidencia-a-una-costa-rica-estatista-y-menos-religiosa/|access-date=8 July 2021}}</ref><ref>[https://ciep.ucr.ac.cr/sites/default/files/Informe-encuesta-MARZO6-2018.pdf Informe de Resultados de la Encuesta de Opinión Sociopolítica Realizada en Febrero de 2018] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201107195838/https://ciep.ucr.ac.cr/sites/default/files/Informe-encuesta-MARZO6-2018.pdf |date=2020-11-07 }} Publicado el 6 de marzo de 2018</ref>-57%<ref name="latinobarometro" />-62%-71.8%<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=LkWoDwAAQBAJ&q=71.8%25+Roman+Catholic+Costa+Rica&pg=PA29|title=Costa Rica|first=Alicia Z.|last=Klepeis|publisher=Bellwether Media|year=2019|isbn=9781618915887}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=9HmNDwAAQBAJ&q=71.8%25+Roman+Catholic+Costa+Rica&pg=PT987|title=The CIA World Factbook 2019-2020|author=[[Central Intelligence Agency]]|year=2019|publisher=Simon and Schuster|isbn=9781510750470}}</ref><ref>{{cite web|title=Costa Rica|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/costa-rica/|publisher=The World Factbook|quote=Roman Catholic 71.8%, Evangelical and Pentecostal 12.3%, other Protestant 2.6%, Jehovah's Witness 0.5%, other 2.4%, none 10.4%}}</ref> | align="right" |2,350,000 - 3,500,000 |- |[[ფაილი:Flag of Croatia at the UN.svg|frameless|20x20პქ]] [[ხორვატია]] | align="right" |4,284,889 | align="center" |86.3% | align="right" |3,698,000 |- |[[ფაილი:Flag of Cuba (sky blue).svg|frameless|20x20პქ]] [[კუბა]] | align="right" |11,163,934 | align="center" |51.7%-60%<ref>{{Cite web|url=https://www.state.gov/wp-content/uploads/2019/01/Cuba-2.pdf|title=CUBA 2017 INTERNATIONAL RELIGIOUS FREEDOM REPORT}}</ref> | align="right" |6,000,000<ref>{{cite book|quote=Of Cuba's 6 Million Catholics|publisher=Routledge|title=Covering Castro|year=2018|isbn=9781351294188|first=Jay|last=Mallin|url=https://books.google.com/books?id=7vZKDwAAQBAJ&q=6+million+catholics+in+cuba&pg=PT55}}</ref> |- |[[ფაილი:Flag of Cyprus.svg|frameless|20x20პქ]] [[კვიპროსი]] | align="right" |1,100,000 | align="center" |2.9%<ref name="Cyprus">{{cite web|url=http://www.mof.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/All/8B96E149FE049F49C2257AD90055559F/$file/POP_CEN_11-POP_FOREIGN_LANG_RELIG-EN-170615.xls?OpenElement|title=Population census of Cyprus|publisher=Statistical Service of Cyprus|access-date=28 August 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20150727083419/http://www.mof.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/All/8B96E149FE049F49C2257AD90055559F/$file/POP_CEN_11-POP_FOREIGN_LANG_RELIG-EN-170615.xls?OpenElement|archive-date=27 July 2015|url-status=dead}}</ref> | align="right" |11,000 |- |[[ფაილი:Flag of the Czech Republic.svg|frameless|20x20პქ]] [[ჩეხეთი]] | align="right" |10,500,000 | align="center" |10.2%<ref>{{Cite web|url=http://www.czso.cz/sldb2011/eng/redakce.nsf/i/tab_7_1_population_by_religious_belief_and_by_municipality_size_groups/$File/PVCR071_ENG.pdf|title=Population by religious belief and by municipality size groups. Absolute percentage and percentage adjusted proportional to the part of the population that answered this question|publisher=Czech Statistical Office|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150221184947/http://www.czso.cz/sldb2011/eng/redakce.nsf/i/tab_7_1_population_by_religious_belief_and_by_municipality_size_groups/%24File/PVCR071_ENG.pdf|archive-date=21 February 2015|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150221184947/http://www.czso.cz/sldb2011/eng/redakce.nsf/i/tab_7_1_population_by_religious_belief_and_by_municipality_size_groups/$File/PVCR071_ENG.pdf|archivedate=21 თებერვალი 2015}}</ref>-21%<ref name="Pew2017">{{cite web|url=http://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-affiliation/|title=Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe|date=10 May 2017|publisher=Pew Research Center|access-date=2017-09-09}}</ref>-27.1%<ref name="EB2015">{{citation|title=DISCRIMINATION IN THE EU IN 2015|url=http://zacat.gesis.org/webview/index.jsp?headers=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfVariable%2FZA6595_V11&previousmode=table&stubs=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfVariable%2FZA6595_V294&study=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfStudy%2FZA6595&V294slice=1&mode=table&v=2&weights=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfVariable%2FZA6595_V499&V294subset=1+-+12&analysismode=table&gs=7&V11slice=AT&top=yes|year=2015|series=437|work=Special Eurobarometer|location=European Union|publisher=European Commission|access-date=15 October 2017|via=[[GESIS – Leibniz Institute for the Social Sciences|GESIS]]}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171015202418/http://zacat.gesis.org/webview/index.jsp?headers=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfVariable%2FZA6595_V11&previousmode=table&stubs=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfVariable%2FZA6595_V294&study=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfStudy%2FZA6595&V294slice=1&mode=table&v=2&weights=http%3A%2F%2F193.175.238.79%3A80%2Fobj%2FfVariable%2FZA6595_V499&V294subset=1+-+12&analysismode=table&gs=7&V11slice=AT&top=yes |date=15 ოქტომბერი 2017 }}</ref> | align="right" |1,071,000 - 2,856,000 |- |[[ფაილი:Flag of Côte d'Ivoire.svg|frameless|20x20პქ]] [[კოტ-დ’ივუარი]] | align="right" |23,800,000<ref>{{cite web|url=http://www.ins.ci/n/index.php?option=com_content&view=article&id=19&Itemid=27|title=Informations Générales sur la COTE D'IVOIRE|author=Administrator|access-date=14 February 2015}}</ref> | align="center" |21.4% | align="right" |5,093,000 |- |[[ფაილი:Flag of Denmark.svg|frameless|20x20პქ]] [[დანია]] | align="right" |5,630,000 | align="center" |0.7%<ref>{{cite web|url=http://www.katolsk.dk/1635/|title=katolsk.dk: The Catholic Church in Denmark|access-date=14 February 2015}}</ref> | align="right" |46,000 |- |[[ფაილი:Flag of Djibouti.svg|frameless|20x20პქ]] [[ჯიბუტი]] | align="right" |476,703 | align="center" |0.2% | align="right" |953 |- |[[ფაილი:Flag of Dominica.svg|frameless|20x20პქ]] [[დომინიკა]] | align="right" |71,540 | align="center" |58.1% | align="right" |41,564 |- |[[ფაილი:Flag of the Dominican Republic.svg|frameless|20x20პქ]] [[დომინიკელთა რესპუბლიკა]] | align="right" |10,400,000 | align="center" |48%<ref name="latinobarometro" />-57% | align="right" |4,992,000 - 5,928,000 |- |[[ფაილი:Flag of East Timor (3-2).svg|frameless|20x20პქ]] [[აღმოსავლეთი ტიმორი]] | align="right" |1,054,000 | align="center" |97.57%<ref name="religion">{{cite web|url=http://www.statistics.gov.tl/wp-content/uploads/2016/11/3_2015-V2-Nationality-Citizenship-Religion.xls|title=Nationality, Citizenship, and Religion|date=25 October 2015|access-date=29 January 2020|publisher=Government of Timor-Leste|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20190714155507/http://www.statistics.gov.tl/wp-content/uploads/2016/11/3_2015-V2-Nationality-Citizenship-Religion.xls|archive-date=14 July 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191221231647/http://www.statistics.gov.tl/wp-content/uploads/2016/11/3_2015-V2-Nationality-Citizenship-Religion.xls|archivedate=21 დეკემბერი 2019}}</ref>-98.3%<ref name="DHS 2013">{{cite web|url=https://dhsprogram.com/pubs/pdf/FR329/FR329.pdf|title=Timor-Leste: Demographic and Health Survey, 2016|publisher=General Directorate of Statistics, Ministry of Planning and Finance & Ministry of Health|page=35|access-date=21 April 2018}}</ref> | align="right" |1,021,000 |- |[[ფაილი:Flag of Ecuador.svg|frameless|20x20პქ]] [[ეკვადორი]] | align="right" |15,223,680 | align="center" |77.0%<ref name="latinobarometro" />-79%<ref name="Pew Latin" />-80.4%<ref name="INEC">{{cite web|publisher=Instituto Nacional de Estadisticas y Censos|date=15 August 2012|title=INEC presenta por primera vez estadísticas sobre religión|url=https://www.ecuadorencifras.gob.ec/inec-presenta-por-primera-vez-estadisticas-sobre-religion/}}</ref><ref name="Report">{{cite web|publisher=According to a 2012 survey by the National Institute of Statistics and Census, the most recent government survey available, approximately 92 percent of the population professes a religious affiliation or belief. Of those, 80.4 percent is Roman Catholic; 11.3 percent evangelical Christian, including Pentecostals; and 1.3 percent Jehovah's Witnesses. Seven percent belongs to other religious groups|title=ECUADOR 2018 INTERNATIONAL RELIGIOUS FREEDOM REPORT|url=https://www.state.gov/wp-content/uploads/2019/05/ECUADOR-2018-INTERNATIONAL-RELIGIOUS-FREEDOM-REPORT.pdf}}</ref> | align="right" |11,265,523 |- |[[ფაილი:Flag of Equatorial Guinea.svg|frameless|20x20პქ]] [[ეკვატორული გვინეა]] | align="right" |1,620,000 | align="center" |80.7% | align="right" |1,410,000 |- |[[ფაილი:Flag of Egypt.svg|frameless|20x20პქ]] [[ეგვიპტე]] | align="right" |77,505,756 | align="center" |0.1% | align="right" |187,320<ref>{{Cite web|url=http://www.cnewa.org/source-images/Roberson-eastcath-statistics/eastcatholic-stat17.pdf|title=The Eastern Catholic Churches 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20181024215818/http://www.cnewa.org/source-images/Roberson-eastcath-statistics/eastcatholic-stat17.pdf|archive-date=24 October 2018|url-status=dead|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181024215818/http://www.cnewa.org/source-images/Roberson-eastcath-statistics/eastcatholic-stat17.pdf|archivedate=24 ოქტომბერი 2018}}</ref> |- |[[ფაილი:Flag of El Salvador.svg|frameless|20x20პქ]] [[ელ-სალვადორი]] | align="right" |7,000,000 | align="center" |39%<ref name="latinobarometro" />-47%<ref name="state2017">{{cite web|title=International Religious Freedom Report for 2017: El Salvador|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm?year=2017&dlid=281072|website=www.state.gov|access-date=31 December 2018}}</ref>-50%<ref name="Pew Latin" /> | align="right" |2,730,000 - 3,500,000 |- |[[ფაილი:Flag of Eritrea (1993–1995).svg|frameless|20x20პქ]] [[ერიტრეა]] | align="right" |4,561,599 | align="center" |3.3% | align="right" |150,532 |- |[[ფაილი:Flag of Estonia.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[ესტონეთი]] | align="right" |1,332,893 | align="center" |0.3% | align="right" |3,998 |- |[[ფაილი:Flag of Ethiopia.svg|frameless|20x20პქ]] [[ეთიოპია]] | align="right" |73,053,286 | align="center" |0.7% | align="right" |584,426 |- |[[ფაილი:Flag of the Federated States of Micronesia.svg|frameless|20x20პქ]] [[მიკრონეზია]] | align="right" |104,468 | align="center" |52.6%<ref>{{cite web|url=http://www.globalreligiousfutures.org/countries/federated-states-of-micronesia#/?affiliations_religion_id=26&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|title=Religions in the Federated States of Micronesia PEW-GRF|publisher=Globalreligiousfutures.org|access-date=20 September 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170910191432/http://globalreligiousfutures.org/countries/federated-states-of-micronesia#/?affiliations_religion_id=26&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|archivedate=10 სექტემბერი 2017}}</ref>-55%<ref>{{cite web|publisher=United States Department of State|title=2019 Report on International Religious Freedom: Micronesia|url=https://www.state.gov/reports/2019-report-on-international-religious-freedom/micronesia/}}</ref> | align="right" |60,000 |- |[[ფაილი:Flag of Fiji.svg|frameless|20x20პქ]] [[ფიჯი]] | align="right" |893,354 | align="center" |9.1% | align="right" |80,401 |- |[[ფაილი:Flag of Finland.svg|frameless|20x20პქ]] [[ფინეთი]] | align="right" |5,451,270 | align="center" |0.2%<ref>{{cite web|url=http://www.catholic-hierarchy.org/diocese/dhels.html|title=Helsinki (Diocese) [Catholic-Hierarchy]|author=David M. Cheney|access-date=28 May 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.catholicculture.org/news/headlines/index.cfm?storyid=20313|title=Finland's tiny Catholic community expanding, will open new parish|access-date=28 May 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.catholicworldreport.com/Blog/2906/bp_sippo_confirms_new_catholic_church_opening_in_may_in_kuopio_in_eastern_finland.aspx|title=Bp. Sippo confirms new Catholic church opening in May in Kuopio, in Eastern Finland|access-date=28 May 2016}}</ref> | align="right" |12,434 |- | [[ფაილი:Flag of France.svg|frameless|20x20პქ]] [[საფრანგეთი]] | align="right" |66,600,000 | align="center" |47%<ref>{{Cite journal|date=September 2019|title=Special Eurobarometer 493, pages 229-230|url=https://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/SPECIAL/surveyKy/2251|journal=European Union: European Commission}}</ref>-48%<ref>{{Cite journal|date=January 2019|title=État des lieux de la laïcité en France|url=http://www.institut-viavoice.com/wp-content/uploads/2019/01/Etat-des-lieux-de-la-la%C3%AFcit%C3%A9-en-France.-Etude-Viavoice-pour-lObservatoire-de-la-la%C3%AFcit%C3%A9.pdf|journal=Observatoire de la Laïcité|accessdate=2021-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200110171721/http://www.institut-viavoice.com/wp-content/uploads/2019/01/Etat-des-lieux-de-la-la%C3%AFcit%C3%A9-en-France.-Etude-Viavoice-pour-lObservatoire-de-la-la%C3%AFcit%C3%A9.pdf|archivedate=2020-01-10}}</ref>-51%<ref name="2016Montaigne-IFOP">{{cite web|url=http://www.institutmontaigne.org/res/files/publications/a-french-islam-is-possible-report.pdf|title=A French Islam is possible|date=2016|publisher=Institut Montaigne|archive-url=https://web.archive.org/web/20170915201551/http://www.institutmontaigne.org/res/files/publications/a-french-islam-is-possible-report.pdf|archive-date=15 September 2017|page=13|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170915201551/http://www.institutmontaigne.org/res/files/publications/a-french-islam-is-possible-report.pdf|archivedate=15 სექტემბერი 2017}}</ref>-57%<ref>''[https://www.reforme.net/actualite/societe/sondage-les-protestants-en-france-en-2017-1-qui-sont-les-protestants/ Les protestants en France en 2017] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171019192134/https://www.reforme.net/actualite/societe/sondage-les-protestants-en-france-en-2017-1-qui-sont-les-protestants/ |date=2017-10-19 }}'' Ipsos.</ref>-60%<ref name="2017PRC">{{cite web|url=http://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2018/05/24150841/Full-Topline-FINAL-FOR-PUBLICATION.pdf|title=Being Christian in Western Europe|date=2018|publisher=Pew Research Center|access-date=24 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20190802131920/http://assets.pewresearch.org/wp-content/uploads/sites/11/2018/05/24150841/Full-Topline-FINAL-FOR-PUBLICATION.pdf|archive-date=2 August 2019|url-status=dead}}</ref>–66%<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/france/|title=The World Factbook|access-date=28 May 2016}}</ref> | align="right" |31,300,000–44,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of Gabon.svg|frameless|20x20პქ]] [[გაბონი]] | align="right" |1,389,201 | align="center" |50% | align="right" |694,600 |- |[[ფაილი:Flag of The Gambia.svg|frameless|20x20პქ]] [[გამბია]] | align="right" |1,593,256 | align="center" |2.1% | align="right" |33,458 |- |[[ფაილი:Flag of Georgia.svg|frameless|20x20პქ]] [[საქართველო]] | align="right" |4,677,401 | align="center" |0.8% | align="right" |84,193<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/fields/401.html "The World Factbook"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201016203251/https://www.cia.gov/library/publications/resources/the-world-factbook/fields/401.html |date=2020-10-16 }}. ''CIA World Factbook''. 2018. Retrieved 2 May 2019.</ref> |- |[[ფაილი:Flag of Germany.svg|frameless|20x20პქ]] [[გერმანია]] | align="right" |83,100,000 | align="center" |26.7%<ref>{{Cite web|url=https://www.dbk.de/presse/aktuelles/meldung/kirchenstatistik-2020|title=Kirchenstatistik 2020|date=2021-07-14|first=Deutsche|last=Bischofskonferenz|website=Deutsche Bischofskonferenz|access-date=18 July 2021}}</ref> | align="right" |22,193,000 |- |[[ფაილი:Flag of Ghana.svg|frameless|20x20პქ]] [[განა]] | align="right" |21,029,853 | align="center" |12.9% | align="right" |2,712,851 |- |[[ფაილი:Flag of Greece (1970-1975).svg|frameless|20x20პქ]] [[საბერძნეთი]] | align="right" |11,170,957 | align="center" |0.4% | align="right" |44,683 |- |[[ფაილი:Flag of Grenada.svg|frameless|20x20პქ]] [[გრენადა]] | align="right" |89,502 | align="center" |44.6% | align="right" |39,917 |- |[[ფაილი:Flag of Guatemala.svg|frameless|20x20პქ]] [[გვატემალა]] | align="right" |15,773,000 | align="center" |43%<ref name="latinobarometro" />-45%<ref name="GUATEMALA">{{cite web|title=International Religious Freedom Report for 2017: Guatemala|url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm?year=2017&dlid=281076|website=www.state.gov|access-date=27 July 2018}}</ref>-50%<ref name="Pew Latin" /> | align="right" |7,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of Guinea.svg|frameless|20x20პქ]] [[გვინეა]] | align="right" |9,467,866 | align="center" |2.6% | align="right" |246,164 |- |[[ფაილი:Flag of Guinea-Bissau.svg|frameless|20x20პქ]] [[გვინეა-ბისაუ]] | align="right" |1,416,027 | align="center" |8.9% | align="right" |126,026 |- |[[ფაილი:Flag of Guyana.svg|frameless|20x20პქ]] [[გაიანა]] | align="right" |765,283 | align="center" |8.1% | align="right" |91,833 |- |[[ფაილი:Flag of Haiti.svg|frameless|20x20პქ]] [[ჰაიტი]] | align="right" |10,000,000 | align="center" |54.7%-56.7%-56.8% | align="right" |5,470,000 |- |[[ფაილი:Flag of Honduras.svg|frameless|20x20პქ]] [[ჰონდურასი]] | align="right" |8,800,000 | align="center" |37%<ref name="latinobarometro" />-46% | align="right" |3,256,000-4,048,000 |- |[[ფაილი:Flag of Hungary.svg|frameless|20x20პქ]] [[უნგრეთი]] | align="right" |9,877,000 | align="center" |37.2%–53.0%<ref name="Special Eurobarometer 393" />-56%<ref name="Pew2017" />-62%.<ref name="EURO2019">[https://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/SPECIAL/surveyKy/2251 Special Eurobarometer 493, European Union: European Commission, September 2019, pages 229-230] Retrieved 17 January 2020. The question asked was "Do you consider yourself to be...?" With a card showing: Catholic, Orthodox Christian, Protestant, Other Christian, Jewish, Muslim - Shia, Muslim - Sunni, Other Muslim, Sikh, Buddhist, Hindu, Atheist, Non believer/Agnostic and Other. Also space was given for Refusal (SPONTANEOUS) and Don't Know. Jewish, Sikh, Buddhist and Hindu did not reach the 1% threshold.</ref> | align="right" |3,674,244 |- |[[ფაილი:Flag of Iceland.svg|frameless|20x20პქ]] [[ისლანდია]] | align="right" |355,277 | align="center" |3.9%<ref>{{cite web|url=https://icelandmag.is/article/icelanders-abandon-national-state-church-old-pagan-asatru-continues-grow|title=Icelanders abandon National State Church, as old pagan Ásatrú continues to grow|publisher=Iceland Magazine|access-date=13 November 2018}}</ref> | align="right" |13,799 |- |[[ფაილი:Flag of India.svg|frameless|20x20პქ]] [[ინდოეთი]] | align="right" |1,280,000,000 | align="center" |0.9%–1.5%<ref>James Roberts and Ellen Teague, "Covid-19 fuels Dalit bias," TABLET, 2 May 2020, 24.</ref> | align="right" |11,520,000–19,900,000<ref name="BBC">[http://news.bbc.co.uk/2/hi/4243727.stm Factfile: Catholics around the world] on BBC news.</ref> |- |[[ფაილი:Flag of Indonesia.svg|frameless|20x20პქ]] [[ინდონეზია]] | align="right" |270,000,000 | align="center" |3.1%<ref name="RELIGION">{{cite web|url=https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|title=Statistik Umat Menurut Agama di Indonesia|publisher=Ministry of Religious Affairs|date=15 May 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20200903221250/https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|archive-date=3 September 2020|language=id|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200903221250/https://data.kemenag.go.id/agamadashboard/statistik/umat|archivedate=3 სექტემბერი 2020}}</ref> | align="right" |8,400,000 |- |[[ფაილი:Flag of Iran.svg|frameless|20x20პქ]] [[ირანი]] | align="right" |85,202,000 | align="center" |0.02% | align="right" |13,603 |- |[[ფაილი:Flag of Iraq.svg|frameless|20x20პქ]] [[ერაყი]] | align="right" |38,000,000 | align="center" |0.35% | align="right" |133,000 |- |[[ფაილი:Flag of Ireland.svg|frameless|20x20პქ]] [[ირლანდია]] | align="right" |4,762,000 | align="center" |78.3%<ref>{{Cite web|url=https://www.thejournal.ie/census-2016-statistics-3326599-Apr2017/|title=One in 10 Irish people say they have no religion, the second largest group behind Roman Catholics|last=Ryan|first=Órla|website=TheJournal.ie|language=en|access-date=2019-07-09}}</ref> | align="right" |3,729,000 |- |[[ფაილი:Flag of Israel.svg|frameless|20x20პქ]] [[ისრაელი]] | align="right" |7,746,000 | align="center" |1.2% | align="right" |92,952 |- |[[ფაილი:Flag of Italy.svg|frameless|20x20პქ]] [[იტალია]] | align="right" |60,800,000 | align="center" |74%<ref name="Ipsos2017">{{Cite news|date=17 November 2017|title=I cattolici tra presenza nel sociale e nuove domande alla politica|publisher=Ipsos MORI|url=http://www.acli.it/wp-content/uploads/2017/11/Cattolici-e-politica-analisi-Ipsos-novembre-2017.pdf|archive-url=https://web.archive.org/web/20180124122738/http://www.acli.it/wp-content/uploads/2017/11/Cattolici-e-politica-analisi-Ipsos-novembre-2017.pdf|archive-date=24 January 2018}}</ref>-75%<ref name="doxa">{{cite web|url=http://www.doxa.it/news/religiosita-e-ateismo-in-italia-nel-2014|title=Religiosità e ateismo in Italia nel 2014 - Doxa|website=www.doxa.it|accessdate=2021-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170120193715/http://www.doxa.it/news/religiosita-e-ateismo-in-italia-nel-2014/|archivedate=2017-01-20}}</ref>-76.5%<ref>{{cite web|url=http://cronachelaiche.globalist.it/Detail_News_Display?ID=20167|title=Cattolici maggioranza in Italia?|publisher=cronachelaiche.globalist.it|date=14 May 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20140826115355/http://cronachelaiche.globalist.it/Detail_News_Display?ID=20167|archive-date=26 August 2014|url-status=dead|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140826115355/http://cronachelaiche.globalist.it/Detail_News_Display?ID=20167|archivedate=26 აგვისტო 2014}}</ref>-78.9%<ref name="EB2018" />-81.7%<ref name="spring2016">{{Cite web|url=http://www.pewglobal.org/dataset/spring-2016-survey-data/|title=Spring 2016 Survey Data {{!}} Pew Research Center|website=www.pewglobal.org|pages=Questions Q109ITA and Q109ITAb|language=en-US|access-date=2017-10-09}}</ref> | align="right" |42,000,000 - 50,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of Jamaica.svg|frameless|20x20პქ]] [[იამაიკა]] | align="right" |2,889,000 | align="center" |2% | align="right" |57,780 |- |[[ფაილი:Flag of Japan.svg|frameless|20x20პქ]] [[იაპონია]] | align="right" |127,417,244 | align="center" |0.3%- 0.5%<ref name="chy">{{Cite web|url=http://www.catholic-hierarchy.org/country/sc1.html|title=Statistics by Country, by Catholic Population [Catholic-Hierarchy]|website=www.catholic-hierarchy.org}}</ref> | align="right" |382,251 |- |[[ფაილი:Flag of Jordan.svg|frameless|20x20პქ]] [[იორდანია]] | align="right" |5,759,732 | align="center" |0.4% | align="right" |23,038 |- |[[ფაილი:Flag of Kazakhstan.svg|frameless|20x20პქ]] [[ყაზახეთი]] | align="right" |15,185,844 | align="center" |0.6% | align="right" |91,115 |- |[[ფაილი:Flag of Kenya.svg|frameless|20x20პქ]] [[კენია]] | align="right" |47,560,000 | align="center" |20.6%<ref name="Census2019">{{cite web|url=https://www.knbs.or.ke/?wpdmpro=2019-kenya-population-and-housing-census-volume-iv-distribution-of-population-by-socio-economic-characteristics&wpdmdl=5730&ind=7HRl6KateNzKXCJaxxaHSh1qe6C1M6VHznmVmKGBKgO5qIMXjby1XHM2u_swXdiR|title=2019 Kenya Population and Housing Census Volume IV: Distribution of Population by Socio-Economic Characteristics|access-date=24 March 2020|website=Kenya National Bureau of Statistics}}</ref><ref name="CIAKenya">{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/kenya/|title=CIA – The World Factbook – Kenya|publisher=Cia.gov|access-date=23 July 2020}}</ref>-22.1% | align="right" |9,816,000 |- |[[ფაილი:Flag of Kiribati.svg|frameless|20x20პქ]] [[კირიბატი]] | align="right" |98,000 | align="center" |55.8%-57.3%<ref name="Census 2015">{{cite book|title=Kiribati Census 2015|url=http://www.mfed.gov.ki/sites/default/files/2015%20Population%20Census%20Report%20Volume%201%28final%20211016%29.pdf|access-date=21 December 2018}}</ref> | align="right" |54,684 |- |[[ფაილი:Flag of North Korea.svg|frameless|20x20პქ]] [[ჩრდილოეთი კორეა]] | align="right" |22,912,177 | align="center" |0.01% | align="right" |2,291 |- |[[ფაილი:Flag of South Korea.svg|frameless|20x20პქ]] [[სამხრეთი კორეა]] | align="right" |53,121,668 | align="center" |11.1%<ref name="CBCK">{{cite web|url=http://www.cbck.or.kr/Notice/20190453|title=Catholic Church in Korea Statistics 2019|access-date=3 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200803192320/http://www.cbck.or.kr/Notice/20190453|archive-date=3 August 2020}}</ref> | align="right" |5,914,669 |- |[[ფაილი:Flag of Kosovo.svg|frameless|20x20პქ]] [[კოსოვო]] | align="right" |1,920,079 | align="center" |3.4% | align="right" |65,000 |- |[[ფაილი:Flag of Kuwait.svg|frameless|20x20პქ]] [[ქუვეითი]] | align="right" |2,335,648 | align="center" |6.1% | align="right" |142,474 |- |[[ფაილი:Flag of Kyrgyzstan.svg|frameless|20x20პქ]] [[ყირგიზეთი]] | align="right" |5,146,281 | align="center" |0.1% | align="right" |5,146 |- |[[ფაილი:Flag of Laos.svg|frameless|20x20პქ]] [[ლაოსი]] | align="right" |6,217,141 | align="center" |0.6% | align="right" |37,302 |- |[[ფაილი:Flag of Latvia.svg|frameless|20x20პქ]] [[ლატვია]] | align="right" |2,290,237 | align="center" |19.1% | align="right" |437,435 |- |[[ფაილი:Flag of Lebanon.svg|frameless|20x20პქ]] [[ლიბანი]] | align="right" |4,800,000 | align="center" |28.8% | align="right" |1,382,400 |- |[[ფაილი:Flag of Lesotho.svg|frameless|20x20პქ]] [[ლესოთო]] | align="right" |2,067,000 | align="center" |45.7%-49.4%<ref name="Lesotho">{{cite web|date=2015|title=Lesotho|access-date=18 May 2020|publisher=Association of Religion Data Archives|url=http://www.thearda.com/internationalData/countries/Country_130_1.asp|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210811214132/https://thearda.com/internationalData/Countries/Country_130_1.asp|archivedate=11 აგვისტო 2021}}</ref> | align="right" |946,000-1,052,237<ref name="Lesotho" /> |- |[[ფაილი:Flag of Liberia.svg|frameless|20x20პქ]] [[ლიბერია]] | align="right" |3,482,211 | align="center" |5.4% | align="right" |188,039 |- |[[ფაილი:Flag of Libya.svg|frameless|20x20პქ]] [[ლიბია]] | align="right" |5,765,563 | align="center" |0.7% | align="right" |40,358 |- |[[ფაილი:Flag of Liechtenstein.svg|frameless|20x20პქ]] [[ლიხტენშტაინი]] | align="right" |33,863 | align="center" |75.9%-81.7% | align="right" |25,803 |- |[[ფაილი:Flag of Lithuania.svg|frameless|20x20პქ]] [[ლიეტუვა]] | align="right" |2,944,459 | align="center" |77.2%<ref>{{cite web|url=http://www.osp.stat.gov.lt/en/web/guest/pranesimai-spaudai?articleId=223122|title=Ethnicity, mother tongue and religion|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20141008005424/http://www.osp.stat.gov.lt/en/web/guest/pranesimai-spaudai?articleId=223122|archive-date=8 October 2014|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141008005424/http://www.osp.stat.gov.lt/en/web/guest/pranesimai-spaudai?articleId=223122|archivedate=8 ოქტომბერი 2014}}. 2013-03-15.</ref>-83%<ref name="EURO2019" /> | align="right" |2,311,722 |- |[[ფაილი:Flag of Luxembourg.svg|frameless|20x20პქ]] [[ლუქსემბურგი]] | align="right" |538,000 | align="center" |63.8%<ref name="EB2018" />-65.9% | align="right" |369,600 |- |[[ფაილი:Flag of Madagascar.svg|frameless|20x20პქ]] [[მადაგასკარი]] | align="right" |18,040,341 | align="center" |29.5%<ref name="clerus.org" />-38.1%<ref name="Madagascar">{{cite web|url=http://www.globalreligiousfutures.org/countries/madagascar#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2015|title=Religions in Madagascar PEW-GRF|publisher=Globalreligiousfutures.org|access-date=20 September 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191109064122/http://globalreligiousfutures.org/countries/madagascar#/?affiliations_religion_id=0&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2015|archivedate=9 ნოემბერი 2019}}</ref> | align="right" |5,318,293-7,890,000<ref name="Madagascar" /> |- |[[ფაილი:Flag of Malawi.svg|frameless|20x20პქ]] [[მალავი]] | align="right" |12,158,924 | align="center" |28.4%<ref name="clerus.org" /> | align="right" |3,449,487 |- |[[ფაილი:Flag of the United States.svg|frameless|20x20პქ]] [[ამერიკის შეერთებული შტატები]] | align="right" |330,000,000 | align="center" |22%<ref name="AVA2017">{{cite book|last1=Cox|first1=Daniel|last2=Jones|first2=Ribert P.|title=America's Changing Religious Identity|url=https://www.prri.org/research/american-religious-landscape-christian-religiously-unaffiliated/|work=2020 American Values Atlas|publisher=Public Religion Research Institute|date=7 July 2021}}</ref>-20%<ref>"In US, Decline of Christianity Continues at Rapid Pace," Pew Research Center, 17 October 2019</ref>-22%<ref>ABC News/Washington Post poll (Langer Research Associates), Allison de Jong, 10 May 2018</ref></ref>-23%<ref name="Gallup2016religion">{{Cite news|last=Newport|first=Frank|date=23 December 2016|title=Five Key Findings on Religion in the U.S.|language=en-us|work=Gallup|url=https://news.gallup.com/poll/200186/five-key-findings-religion.aspx|access-date=2018-04-05}}</ref>-25%<ref><nowiki>{{Cite web |url=</nowiki>https://news./ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130711221836/http://news/ |date=2013-07-11 }} |title=gallup.com/poll/1/341957/religiosity-largely-unaffected-events.... Megan Brenan, "Religiosity Largely Unaffected by Events of 2020 in U.S., March 29, 2021, p.5 "Meanwhile, in 2020, 25% of Americans said they are Catholic, and 2% Jews" |access-date=26 June 2021 | See also: Articles by Megan Thee Brenan|RealClear Politics, Zero...</ref> | align="right" |66,000,000-72,600,000-81,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of Malaysia.svg|frameless|20x20პქ]] [[მალაიზია]] | align="right" |23,953,136 | align="center" |3.3% | align="right" |1,290,453 |- |[[ფაილი:Flag of Maldives.svg|frameless|20x20პქ]] [[მალდივის რესპუბლიკა]] | align="right" |349,106 | align="center" |0.02% | align="right" |80 |- |[[ფაილი:Flag of Mali.svg|frameless|20x20პქ]] [[მალი]] | align="right" |12,291,529 | align="center" |1.5% | align="right" |189,289 |- |[[ფაილი:Flag of Malta.svg|frameless|20x20პქ]] [[მალტა]] | align="right" |428,000 | align="center" |84.4%<ref>{{cite web|title=Mass attendance set to collapse in the years to come|publisher=Times of Malta|year=2019|url=https://www.timesofmalta.com/articles/view/20190127/local/mass-attendance-set-to-collapse-in-the-years-to-come.700305|access-date=27 January 2019|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20190128082740/https://www.timesofmalta.com/articles/view/20190127/local/mass-attendance-set-to-collapse-in-the-years-to-come.700305|archive-date=28 January 2019}}</ref>-93%<ref name="2018 survey">{{Cite web|url=http://www.maltatoday.com.mt/news/data_and_surveys/85738/maltatoday_survey__maltese_identity_still_very_much_rooted_in_catholicism|title=MaltaToday Survey {{!}} Maltese identity still very much rooted in Catholicism|website=MaltaToday.com.mt|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20190326134607/https://www.maltatoday.com.mt/news/data_and_surveys/85738/maltatoday_survey__maltese_identity_still_very_much_rooted_in_catholicism|archive-date=26 March 2019|url-status=live|access-date=2019-03-26}}</ref> | align="right" |361,372 |- |[[ფაილი:Flag of the Marshall Islands.svg|frameless|20x20პქ]] [[მარშალის კუნძულები]] | align="right" |62,000 | align="center" |8.4% | align="right" |5,208 |- |[[ფაილი:Flag of Mauritania.svg|frameless|20x20პქ]] [[მავრიტანია]] | align="right" |3,086,859 | align="center" |0.1% | align="right" |3,086 |- |[[ფაილი:Flag of Mauritius.svg|frameless|20x20პქ]] [[მავრიკი]] | align="right" |1,230,602 | align="center" |23.6% | align="right" |289,314 |- |[[ფაილი:Flag of Mexico.svg|frameless|20x20პქ]] [[მექსიკა]] | align="right" |126,500,000 | align="center" |80%<ref name="latinobarometro" />-81%<ref name="Pew Latin" />-82.7%<ref name="2010-census">{{cite web|url=http://www3.inegi.org.mx/sistemas/TabuladosBasicos/Default.aspx?c=27302&s=est|title=Censo de Población y Vivienda 2010 – Cuestionario básico|publisher=INEGI|access-date=4 March 2011}}</ref>-84.9% | align="right" |100,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of Moldova.svg|frameless|20x20პქ]] [[მოლდოვა]] | align="right" |4,455,421 | align="center" |0.5% | align="right" |20,494 |- |[[ფაილი:Flag of Monaco.svg|frameless|20x20პქ]] [[მონაკო]] | align="right" |36,371 | align="center" |82.3% | align="right" |29,933 |- |[[ფაილი:Flag of Mongolia.svg|frameless|20x20პქ]] [[მონღოლეთი]] | align="right" |2,791,272 | align="center" |0.04% | align="right" |1,116 |- |[[ფაილი:Flag of Montenegro.svg|frameless|20x20პქ]] [[მონტენეგრო]] | align="right" |625,266 | align="center" |3.4% | align="right" |21,299 |- |[[ფაილი:Flag of Morocco.svg|frameless|20x20პქ]] [[მაროკო]] | align="right" |32,725,847 | align="center" |0.07% | align="right" |22,908 |- |[[ფაილი:Flag of Mozambique.svg|frameless|20x20პქ]] [[მოზამბიკი]] | align="right" |19,406,703 | align="center" |27.2%-28.4%-30.5%<ref name="DHS 2015">{{cite web|url=https://dhsprogram.com/pubs/pdf/AIS12/AIS12.pdf|title=Moçambique: Inquérito de Indicadores de Imunização, Malária e HIV/SIDA em Moçambique (IMASIDA), 2015|publisher=Ministério da Saúde & Instituto Nacional de Estatística|language=pt|page=40|access-date=20 April 2018}}</ref> | align="right" |4,618,795 |- |[[ფაილი:Flag of Myanmar.svg|frameless|20x20პქ]] [[მიანმარი]] | align="right" |42,909,464 | align="center" |1.1% | align="right" |450,549 |- |[[ფაილი:Flag of Namibia.svg|frameless|20x20პქ]] [[ნამიბია]] | align="right" |2,030,692 | align="center" |22.8%<ref>https://dhsprogram.com/pubs/pdf/FR298/FR298.pdf</ref> | align="right" |344,202 |- |[[ფაილი:Flag of Nauru.svg|frameless|20x20პქ]] [[ნაურუ]] | align="right" |10,084 | align="center" |32.96%<ref>{{cite web|publisher=US Department of State|year=2003|url=https://2001-2009.state.gov/g/drl/rls/irf/2003/24314.htm|title=International Religious Freedom Report 2003&nbsp;– Nauru|access-date=2 May 2005}}</ref> | align="right" |3,324 |- |[[ფაილი:Flag of Nepal.svg|frameless|21x21პქ]] [[ნეპალი]] | align="right" |27,676,547 | align="center" |0.03% | align="right" |8,302 |- |[[ფაილი:Flag of the Netherlands.svg|frameless|20x20პქ]] [[ნიდერლანდები]] | align="right" |17,450,000 | align="center" |21.7%<ref>{{cite web|url=http://www.ru.nl/kaski/onderzoek/cijfers-rooms/|title=Cijfers Rooms-Katholieke Kerk|access-date=16 July 2021}}</ref> | align="right" |3,785,000 |- |[[ფაილი:Flag of New Zealand.svg|frameless|20x20პქ]] [[ახალი ზელანდია]] | align="right" |4,700,000 | align="center" |10.0%<ref>{{Cite web|url=https://www.stats.govt.nz/information-releases/2018-census-totals-by-topic-national-highlights|title=Census 2018 results|archive-url=https://web.archive.org/web/20190923102431/https://www.stats.govt.nz/information-releases/2018-census-totals-by-topic-national-highlights|archive-date=23 September 2019|url-status=dead|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190923102431/https://www.stats.govt.nz/information-releases/2018-census-totals-by-topic-national-highlights|archivedate=23 სექტემბერი 2019}}</ref> | align="right" |470,000 |- |[[ფაილი:Flag of Nicaragua.svg|frameless|20x20პქ]] [[ნიკარაგუა]] | align="right" |6,000,000 | align="center" |40%<ref name="latinobarometro" />-50%-55%<ref>[http://www.prolades.com/ The Latin American Socio-Religious Studies Program / Programa Latinoamericano de Estudios Sociorreligiosos (PROLADES)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180112003048/http://www.prolades.com/ |date=2018-01-12 }} PROLADES Religion in America by country</ref><ref name="Census2005">{{cite web|title=CENSO DE POBLACIÓN 2005|url=http://www.inide.gob.ni/censos2005/ResumenCensal/Resumen2.pdf|access-date=4 April 2015|date=2005|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130717205530/http://www.inide.gob.ni/censos2005/resumencensal/resumen2.pdf|archivedate=17 ივლისი 2013}}</ref> | align="right" |2,400,000-3,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of Niger.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[ნიგერი]] | align="right" |11,665,937 | align="center" |0.1% | align="right" |11,665 |- |[[ფაილი:Flag of Nigeria.svg|frameless|20x20პქ]] [[ნიგერია]] | align="right" |190,000,000 | align="center" |12.6% | align="right" |23,940,000 |- |[[ფაილი:Flag of North Macedonia.svg|frameless|20x20პქ]] [[ჩრდილოეთ მაკედონია]] | align="right" |2,038,514 | align="center" |1% | align="right" |20,452 |- |[[ფაილი:Flag of Norway.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[ნორვეგია]] | align="right" |5,060,000 | align="center" |2.4%<ref>{{cite web|url=http://www.ssb.no/trosamf/|title=Trus- og livssynssamfunn utanfor Den norske kyrkja - SSB|access-date=14 February 2015}}</ref>-3.02%<ref name="stat2018christiancommunities">[https://www.ssb.no/en/kultur-og-fritid/statistikker/trosamf/aar/2019-12-03?fane=tabell&sort=nummer&tabell=405229 Members of Christian communities outside the Church of Norway.] Statistics Norway 3.12.2019</ref> | align="right" |120,900 |- |[[ფაილი:Flag of Oman.svg|frameless|20x20პქ]] [[ომანი]] | align="right" |3,000,000 | align="center" |4.1% | align="right" |110,000 |- |[[ფაილი:Flag of Pakistan.svg|frameless|20x20პქ]] [[პაკისტანი]] | align="right" |207,000,000 | align="center" |0.8% | align="right" |1,656,000 |- |[[ფაილი:Flag of Palau.svg|frameless|20x20პქ]] [[პალაუ]] | align="right" |19,949 | align="center" |41.6% | align="right" |8,299 |- |[[ფაილი:Flag of Palestine.svg|frameless|20x20პქ]] [[პალესტინა]] | align="right" |3,761,904 | align="center" |2% | align="right" |80,000 |- |[[ფაილი:Flag of Panama.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[პანამა]] | align="right" |3,500,000 | align="center" |55%<ref name="latinobarometro" />-63%-70% | align="right" |1,925,000 - 2,400,000 |- |[[ფაილი:Flag of Papua New Guinea.svg|frameless|20x20პქ]] [[პაპუა ახალი გვინეა]] | align="right" |7,000,000 | align="center" |26% | align="right" |1,890,000 |- |[[ფაილი:Flag of Paraguay.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[პარაგვაი]] | align="right" |6,800,000 | align="center" |88.3%-89%<ref name="Pew Latin" /><ref name="latinobarometro" /> | align="right" |6,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of Peru.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[პერუ]] | align="right" |32,800,000 | align="center" |74%<ref name="latinobarometro" />-76% | align="right" |24,600,000 |- |[[ფაილი:Flag of the Philippines.svg|frameless|20x20პქ]] [[ფილიპინები]] | align="right" |105,000,000 | align="center" |80.6%-81.4%-82.9%<ref name="newsinfo.inquirer.net">{{cite web|url=http://newsinfo.inquirer.net/463377/filipino-catholic-population-expanding-say-church-officials|title=Filipino Catholic population expanding, say Church officials|work=inquirer.net}}</ref><ref>[http://www.pewforum.org/2012/07/19/asian-americans-a-mosaic-of-faiths-overview/ Asian Americans: A Mosaic of Faiths], Pew Research. 19 July 2012.</ref>-86%<ref>{{Cite web|url=https://asiasociety.org/education/religion-philippines|title=Religion in the Philippines|website=Asia Society}}</ref> | align="right" |85,470,000 |- |[[ფაილი:Flag of Poland.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[პოლონეთი]] | align="right" |38,496,000 | align="center" |85.8%<ref name="repgus2014">{{cite book|url=http://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5515/2/9/1/rocznik_statystyczny_rp_2014.pdf|title=Rocznik statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2014|author=Główny Urząd Statystyczny|publisher=Zakład Wydawnictw Statystycznych|place=Warszawa|year=2014}}</ref>-87.5%<ref name="GUS99">GUS, ''[http://stat.gov.pl/download/cps/rde/xbcr/gus/LUD_ludnosc_stan_str_dem_spo_NSP2011.pdf Narodowy Spis Powszechny Ludnosci 2011: 4.4. Przynależność wyznaniowa (National Survey 2011: 4.4 Membership in faith communities)]'' p. 99/337 (PDF file, direct download 3.3 MB). {{ISBN|978-83-7027-521-1}}</ref>-92.9%<ref>{{Cite web|url=https://stat.gov.pl/en/infographics-and-widgets/infographics/infographic-religiousness-of-polish-inhabitiants,4,1.html|title=Infographic - Religiousness of Polish inhabitiants|last=GUS|website=stat.gov.pl|language=en|access-date=2019-06-17}}</ref> | align="right" |33,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of Portugal.svg|frameless|20x20პქ]] [[პორტუგალია]] | align="right" |10,500,000<ref>{{cite web|url=http://censos.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=censos_historia_pt_2001|title=Instituto Nacional de Estatistica, Censos 2011|access-date=14 February 2015}}</ref> | align="center" |81.0%<ref>{{cite web|url=http://www.ine.pt/xportal/xmain?xpid=INE&xpgid=ine_indicadores&indOcorrCod=0006396&contexto=bd&selTab=tab2|title=Portal do Instituto Nacional de Estatística|access-date=14 February 2015}}</ref>–85%<ref>{{Cite web|url=https://www.portugalproperty.com/guide-to-portugal/living-in-portugal/religion|title=Religion in Portugal|website=www.portugalproperty.com}}</ref>-88.0%<ref>{{cite web|url=http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_393_en.pdf|title=European Poll}}</ref> | align="right" |8,600,000–9,240,000 |- |[[ფაილი:Flag of Qatar (1949–1971).svg|frameless|20x20პქ]] [[კატარი]] | align="right" |863,051 | align="center" |5.8% | align="right" |50,000 |- |[[ფაილი:Flag of Romania.svg|frameless|20x20პქ]] [[რუმინეთი]] | align="right" |22,329,977 | align="center" |4.7% | align="right" |1,787,408 |- |[[ფაილი:Flag of Russia.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[რუსეთი]] | align="right" |143,420,309 | align="center" |0.5% | align="right" |717,101 |- |[[ფაილი:Flag of Rwanda.svg|frameless|20x20პქ]] [[რუანდა]] | align="right" |11,000,000 | align="center" |43.7%<ref>{{cite web|url=http://statistics.gov.rw/system/files/user_uploads/files/books/RPHC4_Socio_cultural_characteristics_population.pdf|title=Census 2012|work=Rwanda Census Office|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150319060208/http://statistics.gov.rw/system/files/user_uploads/files/books/RPHC4_Socio_cultural_characteristics_population.pdf|archive-date=19 March 2015|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150319060208/http://statistics.gov.rw/system/files/user_uploads/files/books/RPHC4_Socio_cultural_characteristics_population.pdf|archivedate=19 მარტი 2015}}</ref>-49.5%<ref name="Rwanda">{{cite web|title=Religions in Rwanda - PEW-GRF|url=http://www.globalreligiousfutures.org/countries/rwanda#/?affiliations_religion_id=26&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|access-date=7 June 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20191103215539/http://www.globalreligiousfutures.org/countries/rwanda#/?affiliations_religion_id=26&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|archivedate=3 ნოემბერი 2019}}</ref> | align="right" |4,807,000 |- |[[ფაილი:Flag of Saint Kitts and Nevis (WFB 2000).svg|frameless|20x20პქ]] [[სენტ-კიტსი და ნევისი]] | align="right" |51,000 | align="center" |6.7% | align="right" |3,400 |- |[[ფაილი:Flag of Saint Lucia.svg|frameless|20x20პქ]] [[სენტ-ლუსია]] | align="right" |165,600 | align="center" |61.3% | align="right" |101,500 |- |[[ფაილი:Flag of Saint Vincent and the Grenadines.svg|frameless|20x20პქ]] [[სენტ-ვინსენტი და გრენადინები]] | align="right" |106,000 | align="center" |7.5% | align="right" |7,950 |- |[[ფაილი:Flag of Samoa.svg|frameless|20x20პქ]] [[სამოა]] | align="right" |179,000 | align="center" |19.6% | align="right" |35,084 |- |[[ფაილი:Flag of San Marino.svg|frameless|20x20პქ]] [[სან-მარინო]] | align="right" |32,500 | align="center" |90.5%-97%><ref name="CIASANMARINO">{{cite news|title=People of San Marino|work=CIA World Fact Book|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/san-marino/|access-date=1 November 2010}}</ref> | align="right" |29,412 |- |[[ფაილი:Flag of Sao Tome and Principe.svg|frameless|20x20პქ]] [[სან-ტომე და პრინსიპი]] | align="right" |163,000 | align="center" |73.5%<ref name="clerus.org" /> | align="right" |119,805 |- |[[ფაილი:Flag of Saudi Arabia.svg|frameless|20x20პქ]] [[საუდის არაბეთი]] | align="right" |26,417,599 | align="center" |2.5%-3.8%-7%<ref>{{Cite web|url=http://www.asianews.it/index.php?l=en&art=1436|title=A catacomb Church? Perhaps, but one that is alive and well . . . and universal|website=www.asianews.it}}</ref> | align="right" |660,439-1,300,000 |- |[[ფაილი:Flag of Senegal.svg|frameless|20x20პქ]] [[სენეგალი]] | align="right" |11,126,832 | align="center" |3.5% | align="right" |389,439 |- |[[ფაილი:Flag of Serbia.svg|frameless|20x20პქ]] [[სერბეთი]] | align="right" |7,120,600 | align="center" |6.1% | align="right" |433,167 |- |[[ფაილი:Flag of Seychelles.svg|frameless|20x20პქ]] [[სეიშელის კუნძულები]] | align="right" |93,000 | align="center" |76.2%<ref>{{cite web|url=http://www.nsb.gov.sc/wp-content/uploads/2012/12/Population_and_Housing_Census_2010_Report.pdf|title=Archived copy|access-date=2015-04-26|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140514112130/http://www.nsb.gov.sc/wp-content/uploads/2012/12/Population_and_Housing_Census_2010_Report.pdf|archive-date=14 May 2014}}</ref> | align="right" |70,866 |- |[[ფაილი:Flag of Sierra Leone.svg|frameless|20x20პქ]] [[სიერა-ლეონე]] | align="right" |6,017,643 | align="center" |2.9% | align="right" |174,511 |- |[[ფაილი:Flag of Singapore.svg|frameless|20x20პქ]] [[სინგაპური]] | align="right" |4,425,720 | align="center" |4.8%-6.7%<ref name="Singapore Census 2015">Statistics Singapore: [http://www.singstat.gov.sg/publications/publications-and-papers/GHS/ghs2015content 2015 General Household Survey] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170505143054/http://www.singstat.gov.sg/publications/publications-and-papers/GHS/ghs2015content|date=5 May 2017}}. [http://www.singstat.gov.sg/docs/default-source/default-document-library/publications/publications_and_papers/GHS/ghs2015/excel/t43-48.xls Religion data] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160409100146/http://www.singstat.gov.sg/docs/default-source/default-document-library/publications/publications_and_papers/GHS/ghs2015/excel/t43-48.xls|date=9 April 2016}}</ref>-7.1% | align="right" |165,964 |- |[[ფაილი:Flag of Slovakia.svg|frameless|20x20პქ]] [[სლოვაკეთი]] | align="right" |5,397,036 | align="center" |62%<ref>{{cite web|title=Data from the Slovak Statistical Office 2011|year=2011|url=http://portal.statistics.sk/files/tab-14.pdf|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20121114093733/http://portal.statistics.sk/files/tab-14.pdf|archive-date=14 November 2012|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121114093733/http://portal.statistics.sk/files/tab-14.pdf|archivedate=14 ნოემბერი 2012}}</ref> | align="right" |3,347,277 |- |[[ფაილი:Flag of Slovenia.svg|frameless|20x20პქ]] [[სლოვენია]] | align="right" |2,095,861 | align="center" |72.1%<ref>{{cite web|url=https://katoliska-cerkev.si/letno-porocilo-katoliske-cerkve-v-sloveniji-2020|title=Slovenian Catholic Church official report for 2019|publisher=Slovenian Catholic Church|access-date=31 December 2020}}</ref><ref>{{cite web|title=Prebivalstvo in katoličani v Sloveniji (page 72)|url=https://katoliska-cerkev.si/media/datoteke/Dokumenti%20in%20publikacije/LETNO%20POROCILO%202020-SPLET.pdf|publisher=katoliska-cerkev.si|access-date=31 March 2021}}</ref> | align="right" |1,509,986 |- |[[ფაილი:Flag of the Solomon Islands.svg|frameless|20x20პქ]] [[სოლომონის კუნძულები]] | align="right" |523,000 | align="center" |19% | align="right" |100,000 |- |[[ფაილი:Flag of Somalia.svg|frameless|20x20პქ]] [[სომალი]] | align="right" |8,591,629 | align="center" |0.001% | align="right" |100 |- |[[ფაილი:Flag of South Africa.svg|frameless|20x20პქ]] [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა]] | align="right" |44,344,136 | align="center" |7.1% | align="right" |2,851,327 |- |[[ფაილი:Flag of South Sudan.svg|frameless|20x20პქ]] [[სამხრეთი სუდანი]] | align="right" |10,000,000 | align="center" |39.7%<ref name="SouthSudan">{{cite web|title=Religions in South Sudan - PEW-GRF|url=http://www.globalreligiousfutures.org/countries/south-sudan#/?affiliations_religion_id=26&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|access-date=6 October 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181202113435/http://www.globalreligiousfutures.org/countries/south-sudan#/?affiliations_religion_id=26&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|archivedate=2 დეკემბერი 2018}}</ref> | align="right" |3,950,000<ref name="SouthSudan" /> |- |[[ფაილი:Flag of Spain.svg|frameless|20x20პქ]] [[ესპანეთი]] | align="right" |46,700,000 | align="center" |66.0%<ref name="CIS2018">{{Cite web|url=http://datos.cis.es/pdf/Es3231mar_A.pdf|author=''Centro de Investigaciones Sociológicas'' (Centre for Sociological Research)|title=Barómetro de noviembre de 2018|date=November 2018|page=21|access-date=5 December 2018|language=es}}</ref>-67%<ref>[http://datos.cis.es/pdf/Es3273marMT_A.pdf Centro de Investigaciones Sociológicas: Barómetro de Febrero 2020, página 27.]¿Cómo se define Ud. en materia religiosa: católico/a practicante, católico/a no practicante, creyente de otra religión, agnóstico/a, indiferente o no creyente, o ateo/a?</ref>-68%<ref name="CIS">{{Cite web|url=http://datos.cis.es/pdf/Es3101mar_A.pdf|author=''Centro de Investigaciones Sociológicas'' (Centre for Sociological Research)|title=Barómetro de junio de 2015|date=June 2015|page=131|access-date=7 June 2015|language=es}}</ref>-68.9%<ref name="CIASPAIN">{{cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/spain/|title=CIA – The World Factbook – Spain|publisher=Cia.gov|access-date=24 February 2014}}</ref>-70%<ref>{{cite book|title=Religion and Law in Spain|first=Javier Martínez-|last=Torrón|isbn=9789403500447|year=2018|url=https://books.google.com/books?id=ZT9sDwAAQBAJ&q=70%25+Spain+Catholic&pg=PT12|quote=The last months' surveys show that approximately 70% of the Spanish people recognize themselves as Catholic}}</ref> | align="right" |32,364,000<ref name="Aleteia">{{Cite web|url=https://aleteia.org/2019/01/18/the-top-10-most-catholic-countries-in-the-world/|title=The top 10 most Catholic countries in the world|date=18 January 2019|website=Aleteia — Catholic Spirituality, Lifestyle, World News, and Culture}}</ref> |- |[[ფაილი:Flag of Sri Lanka.svg|frameless|20x20პქ]] [[შრი-ლანკა]] | align="right" |20,264,000 | align="center" |6.1%<ref>[http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/Pages/Activities/Reports/cph2011Pub/pop43.pdf Census 2011] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130510095546/http://www.statistics.gov.lk/PopHouSat/CPH2011/Pages/Activities/Reports/cph2011Pub/pop43.pdf |date=2013-05-10 }} retrieved 12. March 2014</ref> | align="right" |1,237,000 |- |[[ფაილი:Flag of Sudan.svg|frameless|20x20პქ]] [[სუდანი]] | align="right" |31,000,000 | align="center" |1% | align="right" |300,000 |- |[[ფაილი:Flag of Suriname.svg|frameless|20x20პქ]] [[სურინამი]] | align="right" |551,000 | align="center" |21.6%<ref>{{Cite web|url=http://www.statistics-suriname.org/images/Presentatie.pdf|title=National Census|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924105905/http://www.statistics-suriname.org/images/Presentatie.pdf|archive-date=24 September 2015|url-status=dead|accessdate=11 დეკემბერი 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924105905/http://www.statistics-suriname.org/images/Presentatie.pdf|archivedate=24 სექტემბერი 2015}}</ref> | align="right" |119,000 |- |[[ფაილი:Flag of Eswatini.svg|frameless|20x20პქ]] [[სვაზილენდი]] | align="right" |1,100,000 | align="center" |4.9% | align="right" |62,803 |- |[[ფაილი:Flag of Sweden.svg|frameless|20x20პქ]] [[შვედეთი]] | align="right" |10,000,000 | align="center" |1.8% | align="right" |180,000 |- |[[ფაილი:Flag of Switzerland.svg|frameless|20x20პქ]] [[შვეიცარია]] | align="right" |8,600,000 | align="center" |35.1%<ref name="BfSreligion15-17">{{Cite news|last=Statistik|first=Bundesamt für|title=Religionen|language=de|url=https://www.bfs.admin.ch/bfs/de/home/statistiken/bevoelkerung/sprachen-religionen/religionen.html|access-date=2019-10-29}}</ref> | align="right" |3,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of Syria.svg|frameless|20x20პქ]] [[სირია]] | align="right" |18,448,752 | align="center" |2.1% | align="right" |368,975 |- |[[ფაილი:Flag of Taiwan.svg|frameless|20x20პქ]] [[ტაივანი]] | align="right" |22,894,384 | align="center" |1.3% | align="right" |297,626 |- |[[ფაილი:Flag of Tajikistan.svg|frameless|20x20პქ]] [[ტაჯიკეთი]] | align="right" |7,163,506 | align="center" |0.01% | align="right" |<1,000 |- |[[ფაილი:Flag of Tanzania.svg|frameless|20x20პქ]] [[ტანზანია]] | align="right" |57,000,000 | align="center" |25.6<ref>{{Cite web |url=https://www.partner-religion-development.org/fileadmin/user_upload/190915_Faith_Development_in_Focus_Tanzania.pdf |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2021-12-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220407010508/https://www.partner-religion-development.org/fileadmin/user_upload/190915_Faith_Development_in_Focus_Tanzania.pdf |archivedate=2022-04-07 }}</ref> -31.4%<ref>{{cite web|url=http://globalreligiousfutures.org/countries/tanzania#/?affiliations_religion_id=26&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|title=Religion in Tanzania|year=2010|publisher=Pew Research Center|accessdate=2021-12-11|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190301140032/http://globalreligiousfutures.org/countries/tanzania#/?affiliations_religion_id=26&affiliations_year=2010&region_name=All%20Countries&restrictions_year=2016|archivedate=2019-03-01}}</ref> | align="right" |14,000,000-18,000,000 |- |[[ფაილი:Flag of Thailand.svg|frameless|20x20პქ]] [[ტაილანდი]] | align="right" |69,000,000 | align="center" |0.3%-0.58%<ref name="BP-20191120">{{cite news|last1=Suksamran|first1=Nauvarat|last2=Mala|first2=Dumrongkiat|date=20 November 2019|title=How Catholicism took root in Thailand|work=Bangkok Post|url=https://www.bangkokpost.com/thailand/general/1798124#cxrecs_s|access-date=20 November 2019}}</ref><ref name="LiCAS.news">{{cite news|title=Celebrating 350 Years of the Vatican's Mission to Siam|work=LiCAS.news|url=https://missiontosiam.licas.news/|access-date=13 January 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200113071125/https://missiontosiam.licas.news/|archivedate=13 იანვარი 2020}}</ref> | align="right" |388,468<ref>{{cite news|last1=Thaitrakulpanich|first1=Asaree|date=2 October 2019|title=HERE'S POPE FRANCIS' SCHEDULE FOR HIS THAILAND VISIT|work=Khaosod English|url=http://www.khaosodenglish.com/news/2019/10/02/heres-pope-francis-schedule-for-his-thailand-visit/|access-date=2 October 2019}}</ref><ref>{{cite news|date=13 September 2019|title=Pope Francis to visit Thailand November 20–23|work=Thai PBS|agency=Agence France-Presse|url=https://www.thaipbsworld.com/pope-francis-to-visit-thailand-november-20-23/|access-date=14 September 2019}}</ref> |- |[[ფაილი:Flag of Togo.svg|frameless|20x20პქ]] [[ტოგო]] | align="right" |5,681,519 | align="center" |26.4% | align="right" |1,499,921 |- |[[ფაილი:Flag of Tonga.svg|frameless|20x20პქ]] [[ტონგა]] | align="right" |102,000 | align="center" |15.6% | align="right" |15,912 |- |[[ფაილი:Flag of Trinidad and Tobago.svg|frameless|20x20პქ]] [[ტრინიდადი და ტობაგო]] | align="right" |1,330,000 | align="center" |21.6%<ref>[http://cso.planning.gov.tt/sites/default/files/content/images/census/TRINIDAD%20AND%20TOBAGO%202011%20Demographic%20Report.pdf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140508024958/http://cso.planning.gov.tt/sites/default/files/content/images/census/TRINIDAD%20AND%20TOBAGO%202011%20Demographic%20Report.pdf|date=8 May 2014|work=Trinidad Census 2011|page=18}}</ref> | align="right" |286,000 |- |[[ფაილი:Flag of Turkey.svg|frameless|20x20პქ]] [[თურქეთი]] | align="right" |77,700,000 | align="center" |0.05% | align="right" |35,000 |- |[[ფაილი:Flag of Tunisia.svg|frameless|20x20პქ]] [[ტუნისი]] | align="right" |11,000,000 | align="center" |0.2% | align="right" |22,000 |- |[[ფაილი:Flag of Turkmenistan.svg|frameless|20x20პქ]] [[თურქმენეთი]] | align="right" |4,750,000 | align="center" |0.01%<ref>{{cite web|author=Fides Staff|date=2010-07-15|title=ASIA/TURKMENISTAN - Local Catholic Church receives official government recognition|work=Fides|url=http://www.fides.org/aree/news/newsdet.php?idnews=27086&lan=eng|archive-url=https://archive.today/20130414190630/http://www.fides.org/aree/news/newsdet.php?idnews=27086&lan=eng|url-status=dead|archive-date=2013-04-14|accessdate=2021-12-11|archiveurl=https://archive.today/20130414190630/http://www.fides.org/aree/news/newsdet.php?idnews=27086&lan=eng|archivedate=2013-04-14}}</ref> | align="right" |500 |- |[[ფაილი:Flag of Tuvalu.svg|frameless|20x20პქ]] [[ტუვალუ]] | align="right" |10,000 | align="center" |1% | align="right" |100 |- |[[ფაილი:Flag of Uganda.svg|frameless|20x20პქ]] [[უგანდა]] | align="right" |42,000,000 | align="center" |39.3%<ref name="Census 2014">{{cite web|url=http://www.ubos.org/onlinefiles/uploads/ubos/NPHC/2014%20National%20Census%20Main%20Report.pdf|title=2014 Uganda Population and Housing Census – Main Report|publisher=Uganda Bureau of Statistics|access-date=2 May 2019}}</ref> | align="right" |16,500,000 |- |[[ფაილი:Flag of Ukraine.svg|frameless|20x20პქ]] [[უკრაინა]] | align="right" |43,000,000 | align="center" |5.6% -10%<ref>Pew Research Center, 12/19/18, 5 facts about Catholics in Europe</ref><ref>Razumkov Center, 26 May 2016 pp 22,29.</ref> | align="right" |2,408,000-4,300,000 |- |[[ფაილი:Flag of the United Arab Emirates.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[არაბთა გაერთიანებული საამიროები]] | align="right" |2,563,212 | align="center" |5% | align="right" |128,160 |- |[[ფაილი:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|frameless|20x20პქ]] [[გაერთიანებული სამეფო]] | align="right" |63,100,000 | align="center" |9%<ref>{{Cite web|url=http://www.prct.org.uk/downloads/research/18-table-1-2011-2012-statistics-of-rc-population-fourth-draft-1/file|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140420034328/http://www.prct.org.uk/downloads/research/18-table-1-2011-2012-statistics-of-rc-population-fourth-draft-1/file|url-status=dead|title=Table 1 2011 2012 statistics of RC population fourth draft by the Pastoral Research Centre Trust, an independent research organization|archivedate=20 April 2014}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.scotlandscensus.gov.uk/documents/2011-census-key-results-from-releases-2a-to-2d/|title=2011 Census: Key Results from Releases 2A to 2D|website=Scotland's Census}}</ref><ref name="2011census">{{cite web|url=http://www.scotlandscensus.gov.uk/documents/censusresults/release2a/scotland/KS209SCb.pdf|title=Scotland's Census 2011 – Table KS209SCb|publisher=scotlandscensus.gov.uk|access-date=26 September 2013}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ninis2.nisra.gov.uk/public/pivotgrid.aspx?dataSetVars=ds-3971-lh-73-yn-2011-sk-136-sn-Census%202011-yearfilter--|title=NINIS Home Page|access-date=14 February 2015}}{{Dead link|date=აპრილი 2023 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> | align="right" |5,700,000 |- |[[ფაილი:Flag of Uruguay (Rivera).svg|frameless|20x20პქ]] [[ურუგვაი]] | align="right" |3,500,000 | align="center" |38%<ref name="latinobarometro" />-41%<ref>{{cite web|url=https://www.theglobeandmail.com/world/article-in-secular-uruguay-a-populist-cardinal-rallies-the-faithful-and-kicks/|title=In secular Uruguay, a populist cardinal rallies the faithful and kicks off a feud|work=The Globe and Mail|date=14 May 2018}}</ref>-42%<ref name="Pew Latin" />-47.1% | align="right" |1,330,000 |- |[[ფაილი:Flag of Uzbekistan.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[უზბეკეთი]] | align="right" |26,851,195 | align="center" |0.01% | align="right" |2,685 |- |[[ფაილი:Flag of the Vatican City.svg|frameless|20x20პქ|border]] [[ვატიკანი]] | align="right" |842 | align="center" |100% | align="right" |842 |- |[[ფაილი:Flag of Vanuatu (official).svg|frameless|20x20პქ]] [[ვანუატუ]] | align="right" |243,304 | align="center" |13.1% | align="right" |36,500 |- |[[ფაილი:Flag of Venezuela.svg|frameless|20x20პქ]] [[ვენესუელა]] | align="right" |32,000,000 | align="center" |67%<ref name="latinobarometro" />-71%-73% | align="right" |21,440,000 -23,360,000 |- |[[ფაილი:Flag of Vietnam.svg|frameless|20x20პქ]] [[ვიეტნამი]] | align="right" |90,000,000 | align="center" |6.9%<ref name="2014data">Home Office: ''[https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/389940/CIG.Vietnam.Religious_Minority_Groups.v1.0.pdf Country Information and Guidance — Vietnam: Religious minority groups]''. December 2014. Quoting United Nations' [http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=14914&LangID=E "Press Statement on the visit to the Socialist Republic of Viet Nam by the Special Rapporteur on freedom of religion or belief"]. Hanoi, Viet Nam 31 July 2014. [http://www.ohchr.org/Documents/Issues/Religion/StatementVietnameseVersion31July2014.pdf Vietnamese]. Quote, p. 8: "[...] According to the official statistics presented by the Government, the overall number of followers of recognized religions is about 24 million out of a population of almost 90 million. Formally recognized religious communities include 11 million Buddhists, 6.2 million Catholics, 1.4 million Protestants, 4.4 million Cao Dai followers, 1.3 million Hoa Hao Buddhists as well as 75,000 Muslims, 7000 Baha'ís, 1500 Hindus and others. The official number of places of worship comprises 26,387 pagodas, temples, churches and other religious facilities. [...] While the majority of Vietnamese do not belong to one of the officially recognized religious communities, they may nonetheless – occasionally or regularly – practise certain traditional rituals, usually referred to in Viet Nam under the term "belief". Many of those traditional rituals express veneration of ancestors. [...]"</ref>-7.4%<ref name="RIRF">Vietnamese Government Committee for Religious Affairs (2018).</ref> | align="right" |6,200,000 |- |[[ფაილი:Flag of the Sahrawi Arab Democratic Republic (3-2).svg|frameless|20x20პქ]] [[დასავლეთი საჰარა]] | align="right" |273,008 | align="center" |0.06% | align="right" |163 |- |[[ფაილი:Flag of Yemen.svg|frameless|20x20პქ]] [[იემენი]] | align="right" |20,727,063 | align="center" |0.02% | align="right" |4,145 |- |[[ფაილი:Flag of Zambia.svg|frameless|20x20პქ]] [[ზამბია]] | align="right" |14,300,000 | align="center" |21% | align="right" |3,003,000 |- |[[ფაილი:Flag of Zimbabwe.svg|frameless|20x20პქ]] [[ზიმბაბვე]] | align="right" |12,746,990 | align="center" |7.71% | align="right" |982,792 |- !სულ !7,093,798,000 !17.68% !1,253,926,000 |} ==== კათოლიციზმი საქართველოში ==== {{მთავარი|კათოლიციზმი საქართველოში}} საქართველოში ქრისტიანობის შემოსვლასთან ერთად დამკვიდრდა არაერთი ბერძნული თუ რომაული წესის რიტუალები და საეკლესიო ღვთისმსახურება. აღსანიშნავია, რომ საქართველოში მქადაგებელი და ქართველთა გამაქრისტიანებელი წმინდა ნინო, ქართველ კათოლიკეთა მფარველად მიიჩნევა. აღსანიშნავია ისიც, რომ მიუხედავად 1054 წლის [[დიდი სქიზმა|დიდი საეკლესიო სქიზმისა]], რომლის დროსაც ქართული ეკლესია [[კონსტანტინოპოლის მართლმადიდებელი ეკლესია|კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოს]] მხარეს დადგა, რომის პაპთან და კათოლიკურ სამყაროსთან კავშირი არ გაწყვეტილა და, შესაბამისად, ქართველთა შედარებით მცირე ნაწილი განაგრძობდა ლათინური წესის ლიტურგიის აღვლენას. პაპის ავტორიტეტის ცნობასთან დაკავშირებითაც სადავოა, შუა საუკუნის ქართველთა დამოკიდებულება, რაც განპირობებულია თავად [[რუსუდან დედოფალი|რუსუდან დედოფლის]] წერილითაც, სადაც იგი აშკარად სცნობდა პაპის ავტორიტეტს და სწერდა: {{ციტატა|უწმინდესო პაპო, მამაო და ყველა ქრისტიანის მეუფევ, ნეტარი პეტრეს ტახტის მპყრობელო, საქართველოს თავმდაბალი დედოფალი რუსუდანი, ერთგული მსახური და ასული შენი ფერხთა წინაშე შენთა თავსა ვხრი...}} [[ფაილი:Catholic Church in Georgia.svg|მინი|241x241პქ|საქართველოში მოქმედი კათოლიკე ეკლესიის გერბი, ცენტრში გამოსახულია წმინდა ნინოს ჯვარი]] ამასთან ერთად, ქართველთა კათოლიციზმთან ადრეულ კავშირზევე მოწმობს ქართველ მეფეთა კავშირი რომის პაპთან და ჯვაროსნებთან, როდესაც დიდგორის ბრძოლაში არაერთი ფრანგი კათოლიკე იბრძოდა ქართველთა მხარეს, ხოლო მოგვიანებით, პაპი მეფე ლაშა-გიორგის „ქრისტიანობის ბურჯს“ უწოდებდა, რაც მიანიშნებს იმაზე, რომ ქართველებსა და კათოლიციზმს შორის კავშირი არ გაწყვეტილა, ბერძნებისა და რუსებისგან განსხვავებით. უკვე რუსუდან დედოფლის მმართველობაშივე საქართველოში ჩამოსვლას და ქადაგებას იწყებენ კათოლიკე მისიონერები, რამაც ხელი შეუწყო ქართველთა შორის კათოლიციზმის გავრცელებას. ჯერ კიდევ XIII საუკუნეში, საქართველოში მოღვაწეობას იწყებენ ფრანცისკელთა და დომინიკელთა ორდენის წარმომადგენლები, რომელთაც ააგეს თბილისის კათოლიკური ეკლესია. აღნიშნულ კათედრას XVI საუკუნემდე მართავდა 14 კათოლიკე ეპისკოპოსი, რის პარალელურადაც კათოლიციზმი ვრცელდებოდა ქართლში, მესხეთში, აჭარაში, კახეთში, იმერეთსა და გურიაში. განსაკუთრებით დიდი როლი ითამაშა მეფე [[გიორგი V ბრწყინვალე|გიორგი V ბრწყინვალემ]], რომელსაც კავშირი ჰქონდა რომის პაპთან და საფრანგეთის მეფესთან ერთად ჰქონდა ჯვაროსნული ლაშქრობის მოწყობის სურვილიც. საქართველოში კათოლიკეთა მომრავლებასთან ერთად, თბილისის გარდა შეიქმნა ცხუმისა და სებასტოპოლის საეპისკოპოსოებიც, უკვე 1328 წელს კი რომის პაპმა [[იოანე XXII]]-მ სმირნის საეპისკოპოსო კათედრა თბილისში გადიტანა. [[ფაილი:სულხან-საბა ორბელიანი.jpg|მარცხნივ|მინი|229x229პქ|სულხან-საბა ორბელიანი, ერთ-ერთი ცნობილი ქართველი კათოლიკე]] 1444 წელს ქართველთა ელჩობა ასევე ესწრებოდა პაპის მიერ ორგანიზებულ [[ფერარა-ფლორენციის საეკლესიო კრება|ფერარა-ფლორენციის საეკლესიო კრებას]], რომელიც მიზნად ისახავდა კათოლიკეთა და მართლმადიდებელთა გაერთიანებას თურქების წინააღმდეგ, თუმცა აღნიშნული უნია ვერ შედგა. ამის მიუხედავად ქართველებში კათოლიციზმი მაინც ვრცელდებოდა, რაზეც მოწმობს მკვლევარ ზაზა ჭიჭინაძის ნაშრომი, რომელიც წერს, რომ კათოლიციზმი უფრო მეტად ერუდირებულ და წარჩინებულ ქართველებში ვრცელდებოდა. მიუხედავად XVI საუკუნეში განცდილი შევიწროვებისა, კათოლიციზმმა ხელახლა იწყო გავრცელება XVII საუკუნიდან, განსაკუთრებით მას შემდეგ, რაც მადლობელმა მეფე [[თეიმურაზ I]]-მა კათოლიკეებს, რომელთაც მას დედამისის, [[ქეთევან დედოფალი|დედოფალ ქეთევანის]] წმინდა ნაწილები ჩამოუტანეს, გორში დიდი მიწები აჩუქა, რის შემდეგაც გორშიც დაიწყო კათოლიკური ეკლესია-მონასტრების შენება. ამასთანავე, საქართველოში კათოლიკე მისიონერები მოღვაწეობას აგრძელებდნენ, რომელთაგან გამორჩეულია [[კრისტოფორო დე კასტელი|ქრისტეფორე კასტელი]] და [[არქანჯელო ლამბერტი]], რომელმაც მნიშვნელოვანი ცნობები და პორტრეტები შემოინახეს საქართველოს ისტორიიდან. განსაკუთრებით აღსანიშნავია კათოლიკეებთან დაახლოვებული მეფე [[ვახტანგ VI]]-ისა და მისი აღმზრდელის, ცნობილი ქართველი კათოლიკეს, [[სულხან-საბა ორბელიანი|სულხან-საბა ორბელიანის]] მოღვაწეობა, რომლებიც ხელს უწყობდნენ ქართული მწიგნობრობისა და მეცნიერების აღორძინებას.აღსანიშნავია მათივე თანამედროვე აღმოსავლეთ საქართველოს კათალიკოს-პატრიარქი [[ანტონ I]]-ც, რომელიც თავადაც აღიარებდა რომის პაპის უპირატესობას და ახლო ურთიერთობა ჰქონდა კათოლიკეებთან. შემდეგ ეპოქაში კათოლიკეთა სერიოზული დევნა დაიწყო, რომელიც, შედარებით მიწყნარდა XIX საუკუნეში, რუსული მმართველობისას, რომლის პირობებშიც არაერთი ახალი კათოლიკური ეკლესია აშენდა ქუთაისში, ბათუმში, გორსა და თბილისში. ამ დროს მოღვაწეობდნენ ასევე ისეთი ცნობილი ქართველი კათოლიკეები, როგორებიც არიან: [[ივანე გვარამაძე]], [[მიხეილ თამარაშვილი]], [[პეტრე ხარისჭირაშვილი]], [[მიხეილ თარხნიშვილი]], [[ზაქარია ფალიაშვილი]], [[პეტრე ოცხელი]] და ა.შ. გასაბჭოების შემდეგ კათოლიკეთა დევნა-შევირწოვება კვლავ განახლდა, თუმცა [[თბილისის პეტრე და პავლე მოციქულთა ეკლესია]] მაინც ფუნქციონირებდა. [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|საბჭოთა კავშირის]] დაშლის შემდეგ, ახალმა მთავრობამ ბათუმის, გორისა და ქუთაისის კათოლიკური ტაძრები მართლმადიდებლებს გადასცა, რაც დღემდე სადავო რჩება, თუმცა მათ ნაცვლად ახალი ტაძრები იქნა აგებული. დღეის მდგომარეობით საქართველოში კათოლიკე მრევლი არის ბათუმში, ოზურგეთში, ქუთაისში, თბილისში, რუსთავში, სოხუმში, ახალციხესა და გორში, თუმცა აღსანიშნავია, რომ ასევე არაერთი სოფელი კახეთში, მესხეთში, იმერეთსა და ქართლში დღემდე კათოლიკური აღმსარებლობისაა, რის გათვალისწინებითაც საქართველოში 80,000-მდე კათოლიკე ცხოვრობს, რომელთა შორისაც არიან როგორც ლათინური, ისე სომხური და ქალდეური წესის კათოლიკეები. გარდა ამისა, 1997 წელს რომის პაპმა ამიერკავკასიის ლათინ კათოლიკეთა ადმინისტრატორად და ეპისკოპოსად [[ჯუზეპე პაზოტო]] დანიშნა, რომლის რეზიდენციაც თბილისშია. აგრეთვე, საქართველოს ეწვია რომის ორი პაპი: [[იოანე პავლე II]] და [[ფრანცისკე]]. ამასთან ერთად, მისი ინიციატივით 2001 წელს დაარსდა კათოლიკეთა უნივერსიტეტი, რომელიც [[სულხან-საბა ორბელიანის უნივერსიტეტი|სულხან-საბა ორბელიანის სახელს]] ატარებს, ასევე თბილისში გაიხსნა კათოლიკური საავადმყოფო „კაცთა მაცხოვარი“ და გამოიცემა კათოლიკეთა ორი ჟურნალი: „საბა“ და „დიალოგი“. ასევე შექმნილია ქართველ კათოლიკეთა საქველმოქმედო ორგანიზაცია „საქართველოს კარიტასი“.<gallery mode="packed-overlay" widths="150" heights="130" caption="ცნობილი ქართული კათოლიკური ეკლესიები"> ფაილი:Tbilisi St. Peter-Paul Catholic Church(1).jpg|თბილისის პეტრე და პავლე მოციქულთა ეკლესია ფაილი:Cathedral of the Blessed Virgin Mary in Batumi.jpg|ბათუმის ღვთისმშობლის სახელობის სადავო ეკლესია ფაილი:Tbilisi Catholical church St. Maria.png|თბილისის მარიამ ღვთისმშობლის ამაღლების კათოლიკური საკათედრო ტაძარი ფაილი:უდის ღვთისმშობლის მიძინების ტაძარი.jpg|უდის ღვთისმშობლის მიძინების სადავო ეკლესია ფაილი:Khareba church.jpg|ქუთაისის ღვთისმშობლის ხარების სადავო ეკლესია </gallery> == დოქტრინა == === კათოლიკური ბიბლია და თეოლოგია === [[ფაილი:Holy Angels Catholic Church (Sandusky, Ohio) - Holy Bible.JPG|მინი|216x216პქ|ბიბლიის გამოსახულება კათოლიკური ეკლესიის ვიტრაჟზე]] კათოლიკური დოქტრინა საუკუნეების განმავლობაში ყალიბდებოდა და ასახავს ძველი ქრისტიანების უშუალო სწავლებებს, ერეტიკული და მართლმადიდებლური სწავლებების ოფიციალურ განმარებებს, მსოფლიო კრებათა დადგენილებებს და სხვა თეოლოგიურ საკითხებს. ეკლესია მიიჩნევს, რომ იგი სულიწმინდის მადლითა და ხელმძღვანელობით ფუნქციონირებს. ამის გამო რომის კათოლიკე ეკლესიას აქვს არაერთი დოქტრინა, რომლებზე დაყრდნობითაც ხდება ხოლმე ამა თუ იმ საკითხთან დაკავშირებული მტკიცე გადაწყვეტილებების მიღება. კათოლიკური სწავლებით, გამოცხადებებს აქვს ერთი საერთო წყარო: ღმერთი, და მას უნდა ვემსახუროთ ორი გზით: [[ბიბლია|წმინდა წერილისა]] და წმინდა ტრადიციების დაცვით. წმინდა წერილი შედგება კათოლიკური ბიბლიის 73 წიგნისაგან, რომელიც თავის მხრივ შედგება [[ძველი აღთქმა|ძველი აღთქმის]] 46 და [[ახალი აღთქმა|ახალი აღთქმის]] 27 წერილისაგან. რაც შეეხება წმინდა ტრადიციებს, მიიჩნევა, რომ ეს არის იმ რიტუალებისა და ჩვეულებების ერთობლიობა, რომლებიც კათოლიკე ეკლესიამ უცვლელად შემოინახა მოციქულთა დროიდან. წმინდა წერილი და წმინდა ტრადიცია ერთად ქმნის ე.წ. ''Depositum fidei''-ს (ლათინურიდან პირდაპირი თარგმანია „რწმენის დეპოზიტი“). მთელი კათოლიკური დოქტრინები შეჯამებულია [[კატეხიზმო|კათოლიკური ეკლესიის კატეხიზმოში]], რომელიც წმინდა საყდრის მიერ თარგმნილი და გამოქვეყნებულია თითქმის ყველა ენაზე, მათ შორის ქართულადაც. === ღმერთის ბუნება — სამება === {{მთავარი|სამება}} [[ფაილი:PetrusPictaviensis CottonFaustinaBVII-folio42v ScutumFidei early13thc.jpg|მარცხნივ|მინი|279x279პქ|1210-იან წლებში შექმნილი ლათინური მანუსკრიპტი, რომელიც ასახავს ღმერთის სამსახოვან ბუნებას]] კათოლიკე ეკლესია მიიჩნევს, რომ არსებობს ერთი მარადიული ღმერთი, რომელიც არსებობს სამი ჰიპოსტატის, ანუ „პიროვნების“ პერიკორეზის სახით („ურთიერთ ბინადარი“): [[მამა ღმერთი]], [[იესო ქრისტე|ძე ღმერთი]] და [[სულიწმინდა]], რომელთა საერთო სახელწოდებასაც წარმოადგენს წმინდა სამება<ref>[[:en:Catechism_of_the_Catholic_Church|Catechism of the Catholic Church (2nd ed.)]]. Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraphs 232–237, 252.</ref>. [[ფაილი:Hendrick van balen Holy trinity.jpg|მინი|354x354პქ|XVII საუკუნეში ჰენდრიკ ვან ბალენის მიერ შესრულებული „წმინდა სამება“]] კათოლიკეებს სწამთ, რომ [[იესო ქრისტე]] არის სამების „მეორე პიროვნება“, ანუ ძე ღმერთი. იგი არის მხოლოდშობილი ძე მამა ღმერთისა და არაა მისი ქმნილება, რასაც მკაცრადაც უსვამენ ხაზს რწმენის აღიარებისას და ამბობენ: „...ღმერთი ჭეშმარიტი ღვთისაგან ჭეშმარიტისა, შობილი და არა ქმნილი, თანაარსი მამისა, რომლისაგან ყოველი შეიქმნა“. ინკარნაციის სახელით ცნობილი მოვლენით, სულიწმინდის ძალით, ღმეთი გაერთიანდა ადამიანურ ბუნებასთან და ჩაისახა [[მარიამ ღვთისმშობელი|ქალწული მარიამის]] საშვილოსნოში. მაშასადამე, ქრისტე აღქმულია, როგორც სრულიად ღვთაებრივი მოვლენა ადამიანის სხეულში. ისწავლება, რომ ქრისტეს მისია დედამიწაზე მოიცავდა ადამიანებისათვის თავისი სწავლებების დატოვებასა და ღმერთზე მანამდე არსებული წარმოდგენების სწორად შეცვლას, მისი სწავლებები კი ბიბლიაშია წარმოდგენილი მისივე ოთხი მოციქულის სახარებების სახით<ref>McGrath, pp. 4–6.</ref>. ითვლება, რომ იესომ დაუშვა თავისი ჯვარცმა და ამით მან საკუთარი თავი შესწირა მსხვერპლად კაცობრიობისა და ღმერთის შერიგებისათვის. ეს შერიგება ცნობილია, როგორც პასქალური საიდუმლო. ამის გამო ქრისტე ქვეყნიერების ცოდვათა ამღებადაც ითვლება. ბერძნული ტერმინი „ქრისტე“ და ებრაული „მესია“, ორივე ნიშნავს „ცხებულს“, რაც გულისხმობს ქრისტიანულ რწმენას იმის თაობაზე, რომ იესოს სიკვდილი და შემდეგ აღდგომა არის ძველი აღთქმის მესიანური წინასწარმეტყველების ასრულება<ref>Kreeft, pp. 71–72</ref>. კათოლიციზმი დოგმატურად ასწავლის, რომ სულიწმინდა „მამისაგან და ძისაგან გამოვალს“ არა როგორც ორი სხვადასხვა, არამედ ერთი ღვთაებისაგან. მიიჩნევა, რომ მამა ღმერთი არის სულიწმინდის პირველი წარმოშობა, მაგრამ ვინაიდან იგი ასევე არის ძის მამა და ძესთან ერთად ერთადერთი პრინციპი, სულიწმინდა მისგანაც გამოდის. ეს რწმენა გამოხატულია [[ფილიოკვე|ფილიოკვეს]] ({{Lang-lat|Filioque}}) პუნქტში, რომელიც 381 წლის ნიკეის საეკლესიო კრების დადგენილების საფუძველზე დაემატა ლათინურ მრწამსში, თუმცა მას არ აღიარებს აღმოსავლეთის მართლმადიდებლური ეკლესია. [[ფაილი:Hildesheim Wrisberg-Epitaph Mitteltafel.jpg|მარცხნივ|მინი|ეკლესიის ალეგორიული ნახატი. ეკლესია წარმოდგენილია ცენტრში, დიადემიანი ქალის სახით, რომელიც ჯაჭვებით (რომლებიც წმინდა საიდუმლოებების სიმბოლოა) აკავშირებს ერთმანეთთან ღმერთს, სასულიერო პირებსა უბრალო ადამიანებს]] === ეკლესიის ბუნება === კათოლიკური სწავლებით, რომის კათოლიკე ეკლესია არის „ერთი ჭეშმარიტი ეკლესია“<ref>William Cardinal Levada (29 June 2007). [https://web.archive.org/web/20130813100622/https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20070629_responsa-quaestiones_en.html "Responses to Some Questions Regarding Certain Aspects of the Doctrine of the Church"]. Rome: Congregation for the Doctrine of the Faith. Archived from the original on 13 August 2013. Retrieved 26 November 2014.</ref>, „კაცობრიობის ხსნის საყოველთაო საიდუმლო“<ref>[https://web.archive.org/web/20121017073250/https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19651207_gaudium-et-spes_en.html "Pastoral Constitution on the Church in the Modern World GAUDIUM ET SPES § 45"]. Vatican.va. 7 December 1965. Archived from the original on 17 October 2012. Retrieved 4 April 2015.</ref> და „ერთი ჭეშმარიტი რელიგია“<ref>Paragraph 2, second sentence: "Dignitatis humanae". Archived from the original on 11 February 2012. Retrieved 20 June 2015.</ref>. კატეხეზების მიხედვით, როგორც ნიკეის სარწმუნოებაშია აღწერილი, კათოლიკე ეკლესია აღწერილია, როგორც „ერთი, წმინდა, კათოლიკე და სამოციქულო ეკლესია“<ref>[[:en:Catechism_of_the_Catholic_Church|Catechism of the Catholic Church (2nd ed.)]]. Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraph 811.</ref>. ისინი ერთობლივად ცნობილია, როგორც ეკლესიის ოთხი ნიშანი. სწავლების მიხედვით, კათოლიკური და ზოგადად ეკლესიის დამაარსებელი თავად იესო ქრისტეა. ახალ აღთქმაში აღწერილი რამდენიმე მოვლენა მიიჩნევა კათოლიკე ეკლესიის დამაარსებლად. მათ შორისაა ქრისტეს აღდგომა და ამაღლება, რის შემდეგაც ორმოცდაათ დღეში მოხდა [[სულთმოფენობა|სულთმოფენობის]] სასწაული, რის შედეგადაც მის მოციქულებს სხვადასხვა ენაზე საუბრის ნიჭი მიეცა და დაევალათ ქრისტეს ქადაგებების მთელ მსოფლიოში გავრცელება. სწორედ სულთმოფენობა მიიჩნევა კათოლიკე ეკლესიის დაარსების მოვლენად. კათოლიკური სწავლებით, ვინაიდან ქრისტემ წმინდა პეტრე დანიშნა მსოფლიო ეკლესიათა მეთაურად ხოლო რომის პაპი პეტრეს მემკვიდრეა, ყველა კათოლიკე ეპისკოპოსი და მღვდელიც მის მემკვიდრედ მოიაზრება, რადგანაც ისინი პირველი საუკუნიდან მოყოლებული ერთმანეთის მიერ არიან ხელდასმულნი. კათოლიკური რწმენით, ეკლესია არის „იესოს უწყვეტი მემკვიდრეობა დედამიწაზე“<ref>Schreck, p. 131</ref> და მხოლოდ მას და მის წიაღში მყოფთ აქვთ გადარჩენის საშუალება. ქრისტეს ვნების (ტანჯვის) მეშვეობით, როდესაც იგი ჯვარს ეცვა და მოკვდა, გამოსყიდული იქნა კაცობრიობის მანამდელი ცოდვები და ადამიანები ღმერთს შეურიგდნენ, შესაბამისად, მხოლოდ მისი მორწმუნეები იქნებიან მიღებულნი ცათა სასუფეველში<ref>Catechism of the Catholic Church (2nd ed.). Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraph 816. The Second Vatican Council's Decree on Ecumenism explains: 'For it is through Christ's Catholic Church alone, which is the universal help toward salvation, that the fullness of the means of salvation can be obtained. It was to the apostolic college alone, of which Peter is the head, that we believe that our Lord entrusted all the blessings of the New Covenant, in order to establish on earth the one Body of Christ into which all those should be fully incorporated who belong in any way to the People of God.' [Unitatis redintegratio 3 § 5.]</ref>. ამრიგად, ღმერთთან შერიგების შემდეგ, იესოს სიტყვებისა და ქადაგებების მიხედვით ცხოვრების შემთხვევაში ინდივიდს შეუძლია სამოთხეში მოხვედრა. სწორედ ეკლესია და სასულიერო პირები მიიჩნევიან იმ მთავარ რგოლად, რომელიც ადამიანებს ეხმარება ამ გზის ქრისტიანულად გავლაში, წმინდა საიდუმლოებების შესრულებასა და გარდაცვალების შემდეგ მარადიული სასუფევლის დამკვიდრებაში. ეკლესია ასევე წირვა-ლოცვასა და ზიარებას განიხილავს, როგორც ქრისტეს მსხვერპლშეწირვით მიღწეულ მადლს, რითაც ამტკიცებს ადამიანთა ურთიერთობას ღმერთთან და ეხმარება მათ ცოდვების დაძლევაში<ref>[https://www.vatican.va/archive/compendium_ccc/documents/archive_2005_compendium-ccc_en.html#God%20Comes%20to%20Meet%20Man "The paschal mystery in the sacraments of the church"]. Compendium of the Catechism of the Catholic Church. Vatican.va. 2005. Retrieved 14 December 2014.</ref>. === საშინელი სამსჯავრო === [[ფაილი:Stefan Lochner - Last Judgement - circa 1435.jpg|მინი|301x301px|სტეფან ლოხნერის მიერ შესრულებული „საშინელი სამსჯავრო“, 1435 წელი.]] კათოლიკური სწავლებით სიკვდილის შემდეგ ადამიანის მარადიული სული გამოეყოფა მის გარდაცვლილ სხეულს და წარსდგება საშინელ სამსჯავროზე ღმერთის წინაშე, სადაც მიიღებს კონკრეტულ და სამართლიან განაჩენს მისი ცოდვებისა და განვლილი ცხოვრებიდან გამომდინარე. თუმცა, საბოლოო და ყველაზე დიდი სამსჯავრო იქნება მეორედ მოსვლის შემდეგ, როდესაც ქრისტე დაჯდება მთელი კაცობრიობის საყოველთაო სამსჯავროზე. ეს იქნება საბოლოო განაჩენი და საშინელი სამსჯავრო, რითაც, კათოლიკური მოძღვრებით, დასრულდება კაცობრიობის ისტორია და დაიწყება ახალი და უკეთესი ცისა და მიწის ერთიანი ცხოვრება, რომელსაც თავად ღმერთი მართავს სამართლიანად<ref>Catechism of the Catholic Church (2nd ed.). Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraphs 1038–1041.</ref>. სიკვდილის შემდეგ გამოტანილი განაჩენით, კათოლიკური რწმენით სული შეიძლება მოხვდეს შემდეგი სამი განზომილებიდან ერთ-ერთში: # [[სამოთხე]], ნათელი და ულამაზესი ადგილი, სადაც ხვდებიან კეთილი და მორწმუნე ადამიანები, ენიჭებათ მარადიული სიცოცხლე და ღვთის მადლი. აქ სული გადადის ღმერთის ღვთაებრივ ბუნებასთან დაუსრულებელ კავშირში, რომელშიც სული უსასრულო ნეტარებით უჭვრეტს უფალს<ref>Catechism of the Catholic Church (2nd ed.). Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraphs 1023–1029, 1042–1050.</ref>; # [[განსაწმენდელი]], დროებითი განზომილება იმ სულთა ცოდვებისაგან განწმენდისათვის, რომელნიც განზრახულნი არიან სამოთხეში მოსახვედრად, თუმცა ბოლომდე არ არიან მოწყვეტილნი ცოდვას, შესაბამისად, სამოთხეში დაუყოვნებლივ შესვლა არ შეუძლიათ<ref>Catechism of the Catholic Church (2nd ed.). Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraphs 1030–1032, 1054.</ref>. განსაწმენდელში სული იტანჯება, იწმინდება და სრულყოფილდება. კათოლიკური რწმენით, განსაწმენდელში მყოფ სულებს სამოთხეში შესვლაში და ტანჯვის უფრო მალე დასრულებაში შეიძლება დაეხმაროს ცოცხალი ახლობლების ლოცვა და წმინდანთა შუამავლობა<ref>[http://www.ewtn.com/Library/Liturgy/zlitur215.htm "Saints' Prayers for Souls in Purgatory"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110430072118/http://www.ewtn.com/Library/Liturgy/zlitur215.htm |date=2011-04-30 }}. Ewtn.com. Retrieved 28 October 2010.</ref>; # [[ფაილი:Follower of Jheronimus Bosch Christ in Limbo.jpg|მინი|301x301პქ|„ქრისტე ჯოჯოხეთში“, შესრულებულია 1575 წელს უცნობი ავტორის მიერ]][[ჯოჯოხეთი]], ყველაზე ბნელი, მცხუნვარე და შემზარავი ადგილი, ეშმაკისა და დემონების სამყოფელი, სადაც გარდაცვალების შემდეგ აღმოჩნდებიან იმ ადამიანთა სულები, რომლებიც აგრძელებდნენ ცხოვრებას მომაკვდინებელ ცოდვაში და ცოდვებს არ ინანიებდნენ. ჯოჯოხეთში მოხვედრა ღმერთთან სამუდამო განშორებას ნიშნავს. ეკლესიური სწავლებით, არავინაა ბოლომდე ჯოჯოხეთისათვის განწირული, თუ იგი ღიად არ გმობს ღმერთს, ან ცოდვებს არ ნანობს. მიუხედავად ამისა, ღვთის მიმტევებლური ბუნებიდან გამომდინარე, შეუძლებელია აბსოლუტური დარწმუნებით ითქვას, თუ ვინ მოხვდება ჯოჯოხეთში. კათოლიციზმი გვასწავლის, რომ ღვთის წყალობით ადამიანს შეუძლია ცოდვები ნებისმიერ დროს მოინანიოს სიკვდილამდე, იპოვოს რწმენა და ამით მოიპოვოს ხსნა<ref>Catechism of the Catholic Church (2nd ed.). Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraph 1037.</ref>. კათოლიკური სწავლებისა და დოგმატის მიხედვით, მოუნათლავი ჩვილები და არაქრისტიანები, რომელთაც არ აქვთ მომაკვდინებელი ცოდვა, ხვდებიან ჯოჯოხეთის ყველაზე ზედა შრეში, რომელშიც გაურკვევლობაში არიან. ისინი არ იტანჯებიან, თუმცა ვერც სამოთხეში შედიან. სწორედ ამიტომ, სიკვდილის შემდეგ ქრისტე ჩავიდა ჯოჯოხეთის ზედა შრეში და გამოიხსნა მანამდე დაბადებული კეთილი ადამიანები<ref>[http://www.catholicculture.org/culture/library/view.cfm?id=7529&CFID=32422018&CFTOKEN=46037657 "Library : The Hope of Salvation for Infants Who Die Without Being Baptised"]. Catholic Culture. 19 January 2007. Retrieved 28 October 2010.</ref>; მიუხედავად იმისა, რომ კათოლიკური სწავლებით მხოლოდ ქრისტიანებს აქვთ ხსნის საშუალება, ის ასევე აღიარებს, რომ სულიწმინდას შეუძლია გამოიყენოს თავისი შესაძლებლობები, რათა დააახლოვოს კათოლიციზმთან მისგან განცალკევებული ქრისტიანები და ასე მიიყვანოს ადამიანი ხსნამდე. სწავლების მიხედვით, ვინც გადარჩება, გადარჩება კათოლიკე ეკლესიის მეშვეობით, მაგრამ ადამიანის გადარჩენა ასევე შესაძლებელია ნათლობით, ევქარისტიითა და ნათლობამდელი მოწამეობით, რომელიც ცნობილია, როგორც სისხლით ნათლობა. === წმინდანები და ერთგულები === კათოლიციზმში, და ზოგადად, ქრისტიანობაში, წმინდანი არის ადამიანი, რომელიც აღიარებულია, როგორც განსაკუთრებული სიწმინდის ან ღმერთთან განსაკუთრებული სიახლოვის მქონე, ხოლო კანონიზაცია არის აქტი, რომლითაც ქრისტიანული ეკლესია აცხადებს, რომ გარდაცვლილი ადამიანი წმინდანია. ამის შემდეგ პიროვნება შედის აღიარებულ წმინდანთა „კანონში“, ანუ სიაში. პირველი ასეთი ადამიანები, რომლებიც წმინდანებად შეირაცხნენ, იყვნენ თავად ქრისტეს მოწაფეები. ვინაიდან თითქმის ყველა მათგანი მტანჯველი სიკვდილით აღესრულა, მათ აღსასრულთან დაკავშირებული გადმოცემები და ლეგენდები, ასევე მათთან დაკავშირებული სასწაულები, ქრისტესადმი მათი რწმენის დადასტურებად იქნა აღქმული. მეოთხე საუკუნეში გამოჩნდნენ „აღმსარებლები“, წმინდანები, რომელთაც ქრისტესადმი თავიანთი რწმენა და სიყვარული დაამტკიცეს არა მტანჯველი სიკვდილით, არამედ სიტყვითა და ცხოვრებით. კათოლიკე ეკლესიაში, როგორც ლათინურ, ისე აღმოსავლეთის ეკლესიებში, კანონიზაცია მინდობილია წმინდა საყდრისათვის, მისი აქტი კი ხდება მხოლოდ ხანგრძლივი პროცესის დასასრულს, რომლის განმავლობაშიც უნდა წარდგინდეს უამრავი სანდო მტკიცებულება, რომ მოცემული პიროვნება ცხოვრობდა და გარდაიცვალა სამაგალითო წმინდა გზით, რათა ეკლესიამ იგი კანონიზაციის ღირსად სცნოს. ეკლესიის მიერ წმინდანად აღიარება პირდაპირ ნიშნავს, რომ ეს ადამიანი სიკვდილის შემდეგ პირდაპირ სამოთხეში მოხვდა, რომ ის საჯაროდ შეიძლება მოიხსენიონ და ასევე ოფიციალურად მოიხსენიონ საეკლესიო ლიტურგიისას, მათ შორის წმინდანთა ლიტანიაში. კანონიზაცია ნიშნავს წმინდანის საყოველთაოდ, მთელი კათოლიკე ეკლესიისათვის თაყვანისცემისა და ლიტურგიაში გამოყენების უფლებას, მხოლოდ ადგილობრივ სამრევლოში თაყვანისცემისთვის კი საჭიროა კურთხევის მიღება. ღვთისმსახურება არის „ღვთისმოსავობის გარეგნული პრაქტიკა“, რომელიც არ არის კათოლიკე ეკლესიის ოფიციალური ნაწილი, მაგრამ არის კათოლიკეებში პოპულარული სულიერი პრაქტიკა. ეს მოიცავს სხვადასხვა პრაქტიკას წმინდანთა თაყვანისცემასთან დაკავშირებით, განსაკუთრებით აღმატებულია ღვთისმშობლის როლი. ერთგულთა სხვა პრაქტიკები მოიცავს წმინდა გამოსახულებების თაყვანისცემას, მომლოცველობას, კურთხეულ ზიარებას, ჯვრის პატივისცემას, ასევე იესოს, მისი სახისა და წმინდა გულის, ან წმინდანთა გამოსახულების მქონე სკულპტურების თაყვანისცემას. დღეისათვის კათოლიკე ეკლესიას ასობით წმინდანი ჰყავს, თითქმის ყველა ეროვნებისა, ყველა ეპოქიდან, რომლებიც უწყვეტად იხსენიებიან ლოცვებსა და ლიტურგიებში, თუმცა ასევე არსებობენ უფრო აღმატებული და განსაკუთრებული დატვირთვის, ან სულაც მეტად ცნობილი და პოპულარული წმინდანებიც.<gallery mode="packed-overlay" caption="რომის კათოლიკე ეკლესიის ყველაზე ცნობილი და პოპულარული წმინდანები"> ფაილი:Guido Reni - Saint Joseph and the Christ Child - Google Art Project.jpg|წმინდა იოსები ფაილი:1650 Guercino--Saint Peter--Crocker Art Museum--Sacramento.jpg|წმინდა პეტრე ფაილი:St. Paul, by El Greco.jpg|წმინდა პავლე ფაილი:Saint Patrick Catholic Church (Junction City, Ohio) - stained glass, Saint Patrick - detail.jpg|წმინდა პატრიკი ფაილი:Maria Magdalene (Titian 1565) Petersburg Eremitage.jpg|მარიამ მაგდალინელი ფაილი:Triunfo de San Agustín.jpg|ნეტარი ავგუსტინე ფაილი:Santa Catalina de Alejandría - Pedro Ruiz González.jpg|წმინდა ეკატერინე ალექსანდრიელი ფაილი:Master of the Madonna of Vyšší Brod – Saint Barbara.jpg|წმინდა ბარბარე ფაილი:Gaspar de Crayer - Saint Dominic.jpg|წმინდა დომინიკე ფაილი:San Francisco - Antonio Arias.jpg|წმინდა ფრანცისკე ასიზელი ფაილი:Hugues Merle - Saint Elizabeth of Hungary - 56.284 - Detroit Institute of Arts.jpg|წმინდა ელისაბედ უნგრელი ფაილი:St-thomas-aquinas.jpg|წმინდა თომა აკვინელი ფაილი:After^ Adam Elsheimer (1578-1610) - St. Christopher - RCIN 400938 - Royal Collection.jpg|წმინდა კრისტოფერი ფაილი:Guido Reni (1575-1642) (after) - Saint Cecilia - 533871 - National Trust.jpg|წმინდა კიკილია ფაილი:Musée d'art et d'archéologie du Périgord - Attribué à Francesco Cairo - Sainte Catherine de Sienne.jpg|წმინდა ეკატერინე სიენელი ფაილი:Bartolomé Esteban Murillo (1617-1682) - The Vision of Saint Anthony of Padua - 1974P24 - Birmingham Museums Trust.jpg|წმინდა ანტონი პადუელი ფაილი:St-Valentine-Kneeling-In-Supplication.jpg|წმინდა ვალენტინე ფაილი:Saint Joseph's Catholic Church (Central City, Kentucky) - stained glass, St. Theresa of Ávila detail.jpg|წმინდა ტერეზა ავილელი ფაილი:Saint Nicholas Church (Osgood, Ohio) - stained glass, Saint Nicholas - detail.jpg|წმინდა ნიკოლოზი ფაილი:Saint Benedict MET DT10251.jpg|წმინდა ბენედიქტე ნურსიელი ფაილი:MEDAILLON.OF.SAINT.THOMAS.MORE.jpg|წმინდა თომას ბეკეტი ფაილი:Bartolomé Esteban Murillo (1617-1682) (studio of) - The Vision of Saint Rose of Lima (1586–1618) - 1257136 - National Trust.jpg|წმინდა როზა ლიმელი ფაილი:S.Rita da Cascia.jpg|წმინდა რიტა კასკიელი ფაილი:200px-Faustina.jpg|წმინდა ფაუსტინა კოვალსკა ფაილი:Mother Teresa 1.jpg|დედა ტერეზა ფაილი:George H W Bush and Pope John Paul II (cropped).jpg|წმინდა პაპი იოანე პავლე II </gallery> === ქალწული მარიამი === {{მთავარი|მარიამ ღვთისმშობელი}} [[ფაილი:Angelico, madonna col bambino, pinacoteca sabauda.jpg|მინი|341x341პქ|მარიამ ღვთისმშობელი ყრმა იესოთი. ხატი შესრულებულია 1430 წელს, ფრა ანჯელიკოს მიერ.]] კათოლიციზმში არსებობს მარიოლოგიის სახელით ცნობილი განხრა, რომელიც მთლიანად მარიამ ღთისმშობლის შესახებ არსებულ სწავლებებსა და მოძღვრებებს ეხება, ისევე, როგორც მორწმუნეთა მხრიდან მის მიმართ თაყვანისცემის წესებს. მარიამს სრულიად ქრისტიანულ სამყაროში უკავია დიდი ადგილი და მას ღვთისმშობელს ({{Lang-el|Θεοτόκος}}, პირდაპირი თარგმანია „ღვთის მატარებელი“) უწოდებენ. აგრეთვე, კათოლიკურ მრწამსში დოგმატურად ითვლება წმინდა მარიამი მარადქალწულად. შემდეგ საუკუნეებში მასთან დაკავშირებული სწავლებები უფრო გაღრმავდა და დაემატა მისი უბიწოდ ჩასახვის დოგმაც. აღსანიშნავია, რომ მარიოლოგიური დოგმატების დამატების შემდეგ პაპმა ეპისკოპოსებს კონსულტაციაც გაუწია, რათა მსოფლიოში სწორად ექადაგათ კათოლიკური მრწამსი. მიუხედავად იმისა, რომ დასავლეთის კათოლიკეები მარიამის ხორციელად ამაღლებას აღიარებენ, აღმოსავლეთის კათოლიკეები დღემდე აღნიშნავენ მისი მიძინების დღეს. ლათინური წესის კათოლიკეები, რომლებიც მარიამის ხორციელად ამაღლებას აღიარებენ თავიანთ მრწამსს წმინდა იოანე დამასკელის წერილს აყრდნობენ, რომელიც წერდა: {{ციტატა|წმინდა იუვენალმა, იერუსალიმის ეპისკოპოსმა, ქალკედონის კრებაზე (451 წ.) იმპერატორ მარკიანესა და დედოფალ პულხერიას, რომელთაც წმინდა მარიამის ცხედრის დაპატრონება სურდათ, აცნობა, რომ მარიამი მოციქულთა გარემოცვაში გარდაიცვალა, მაგრამ როდესაც წმინდა თომას თხოვნით მისი საფლავი გახსნეს, ცარიელი დახვდათ, რითაც მოციქულებმა დაასკვნეს, რომ ღვთისმშობლის ცხედარი ზეცად ამაღლდა}} ქალწულ მარიამისადმი თაყვანისცემა და ერთგულება კათოლიკური ღვთისმოსაობის ნაწილად მიიჩნევა, მაგრამ, ცხადია, განსხვავდება ღმერთის თაყვანისცემისაგან. პრაქტიკაში შედის არა მხოლოდ მისდამი მიძღვნილი სავარდის და სავედრებელი ლოცვები, არამედ ასევე მარიანული ხელოვნება, მუსიკა და არქიტექტურა. საეკლესიო წლის განმავლობაში აღინიშნება რამდენიმე მარიანული დღესასწაული და ღვთისმშობელს პატივს მრავალი აღმატებული წოდებით მიაგებენ, მაგალითად ხშირად უწოდებენ ზეცის დედოფალს. რომის პაპმა პავლე VI-მ მას ეკლესიის დედაც უწოდა, რადგან ქრისტეს შობით იგი თითოეულ ქრისტიანს სულიერ დედად მოევლინა. იესოს ცხოვრებაში არსებული მარიამის უდიდესი როლის გამო, არაერთი ლოცვა და საღვთისმსახურო რიტუალი ეძღვნება მას, რაც ჩვეულებრივი კათოლიკური პრაქტიკაა. განსაკუთრებით პოპულარულია იგი ისეთ პროვინციებში, სადაც ადგილობრივ ქრისტიანებს მარიამ ღვთისმშობელი თავად გამოეცხადა. ასეთ ადგილებს წარმოადგენს ლურდი საფრანგეთში, [[ფატიმა (ქალაქი)|ფატიმა]] პორტუგალიაში და [[გვადალუპეს ღვთისმშობლის ტაძარი|გვადალუპე]] მექსიკაში<ref>Schreck, p. 368</ref>. აღსანიშნავია, რომ ხშირად მას მოიხსენიებენ სწორედ ამ სახელების საშუალებითაც, როგორიცაა „გვადალუპეს ღვთისმშობელი“ (ეს განსაკუთრებით პოპულარულია ლათინურ ამერიკაში), ასევე „ფატიმას ღვთისმშობელი“ და ა.შ. დღეისათვის იმ ადგილებში, სადაც გამოცხადება მოხდა, ქალწულ მარიამის დიდი ტაძრები და სამკურნალო ცენტრებია გაშენებული, რომელთაც ყოველწლიურად მილიონობით ქრისტიანი სტუმრობს. == ოთხი დოგმატი == საუკუნეების განმავლობაში კათოლიციზმმა გამოიმუშავა ოთხი მთავარი დოგმატი, რომლებზეცაა დაფუძნებული კათოლიკური სწავლება. აღსანიშნავია ისიც, რომ სწორედ ეს დოგმატები იქცა შემდეგში მართლმადიდებლებთან წარმოშობილი უთანხმოების მთავარ მიზეზად. ამრიგად, რომის კათოლიკე ეკლესიას აქვს ოთხი მთავარი დოგმატი: 1. ფილიოკვე, 2. პაპის უცდომელობა და კიდევ ორი მარიოლოგიური დოგმატი, რომელიც ეხება ღვთისმშობელ მარიამის უბიწოდ ჩასახვასა და ამაღლებას<ref>პაპუაშვილი, ნუგზარ მსოფლიო რელიგიები საქართველოში / [რედ.: სოზარ სუბარი]. - თბ. : თავისუფლების ინ-ტი, 2002. - 232გვ. ; 20სმ.. - რეზ. ინგლ. ენ.. - ბიბლიოგრ.: გვ.225.</ref>. === ფილიოკვე === {{მთავარი|ფილიოკვე}} [[ფაილი:Filioque.JPG|მარცხნივ|მინი|247x247პქ|ფილიოკვე]] ტერმინი ფილიოკვე წარმომდგარია ლათინური ''Filioque''-სგან და ითარგმნება, როგორც „და ძისაგან“. იგი 431 წლის ნიკეის მსოფლიო საეკლესიო კრების დადგენილებით დაემატა რწმენის სიმბოლოს მერვე მუხლში, რის შემდეგაც დადგინდა, რომ სულიწმინდა გამოდის „მამისაგან და ძისაგან“, არა მხოლოდ მამისაგან, როგორც ეს მანამდე იყო აღიარებული და როგორც დღესაცაა მართლმადიდებლობაში. აღსანიშნავია, რომ ფილიოკვე პირველად ტერტუნილესთან გვხვდება II-III საუკუნეებში, მის შემდეგ კი მას ვხვდებით არაერთ წმინდა მამასთანაც, როგორც ლათინურენოვნებთან, ისე ბერძნულენოვნებთან, მაგალითად: [[ნეტარი ავგუსტინე]], [[ათანასე ალექსანდრიელი|წმ. ათანასე ალექსანდრიელი]], [[მაქსიმე აღმსარებელი]], [[კირილე ალექსანდრიელი]], [[გრიგოლ ნოსელი]] და ა.შ. 589 წლის ტოლედოს საეკლესიო კრებით ფილიოკვე დამკვიდრდა ესპანეთისა და საფრანგეთის საეკლესიო ლიტურგიებში, 1000 წელს კი იგი თავად რომის პაპმაც აღიარა და ჩართო თავის ლიტურგიაში, რის შემდეგაც დამკვიდრდა იგი სრულიად დასავლეთის ეკლესიებში. კათოლიკეები ფილიოკვეს წარმოშობას ბიბლიას, კერძოდ კი იოანეს სახარებას უკავშირებენ, რომელშიც ქრისტე სულიწმინდის მოვლინებას გვპირდება და ამბობს „ჩემგან მიიღებს და თქვენ გაუწყებთ<ref>იოანე, 16:14-15</ref>“. ფილიოკვეს მომხრეთა განმარტებით, სამების ურთიერთობაში ერთი პირი მეორისაგან ვერაფერს მიიღებს, თუ მისგან არაა გამოსული. ქრისტე რომ წუთისოფელს მოევლინა, მამის ნაცვლად მოევლინა. მან რომ ჩვენ სული მოგვცეს, თვითონ უნდა გაიღოს. მათი თქმით, წმ. სულს ახალ აღთქმაში ამის გამო ეწოდება „ქრისტეს სული<ref>გალ. 8:9; ფილიპ. 1:19</ref>“ და „ძის სული“<ref>გალ. 4:6</ref>. ამ და ზოგი სხვა გამონათქვამის საფუძველზე მოგვიანებით, ყველაზე მკვეთრად თომა აქვინელის მიერ, ჩამოყალიბდა დოგმატი სულიწმიდის ჰიპოსტასურად (არსობრივავად) არა მხოლოდ მამისაგან, არამედ ძისაგანაც გამომავალობისა. === პაპის უცდომელობა === {{მთავარი|პაპის უცდომელობა}} 1870 წელს ვატიკანის საეკლესიო კრებამ შემოიღო [[პაპის უცდომელობა|პაპის უცდომელობის]] დოგმატი. იგი ხშირად ერევათ პაპის უცოდველობაში, თუმცა პაპის უცდომელობა ნიშნავს, რომ რომის პაპი, როგორც [[პეტრე მოციქული|წმინდა პეტრეს]] მემკვიდრე და ქრისტეს ეკლესიის საჭეთმპყრობელი შეუძლებელია ცდებოდეს, ანუ უცდომელია მხოლოდ მაშინ, როდესაც იგი ეკლესიის სახელით დოგმატებსა და მორალის საკითხებზე ქადაგებს სამქადაგებლო კათედრიდან. კათოლიკური ეკლესიის თეორეტიკოსები ამ დოგმატის საფუძვლად როგორც საღვთო წერილს და საღვთო გადმოცემას, ისე წარსულის გამოცდილებას და მემკვიდრეობას ასახელებენ, რადგან პაპი მოციქულთა თავის, პეტრეს მოსაყდრეა, ითვლება, რომ სწორედ მასზე გადავიდა ის უფლებამოსილება, რითაც მაცხოვარმა პეტრე ― „სარწმუნოების კლდე“ ― აღჭურვა. ლაპარაკია „შეკვრისა და გახსნის“ უფლებაზე<ref>მათე, 18:19</ref>, რაც მსოფლიო ეკლესიის მართვა-გამგებლობის სადავეთა ერთი პირის, კერძოდ ― პეტრეს მემკვიდრეთა ხელში მოქცევის აუცილებლობის დამოწმებადაა აღქმული. რაც შეეხება ისტორიულ ასპექტებს, ყურადღება იმ ფაქტების გარშემო მახვილდება, რომ მსოფლიო საეკლესიო კრებების კურთხევა და განჩინებათა დამტკიცება პაპის პრეროგატივა იყო. [[ფაილი:Diego Velázquez - The Coronation of the Virgin - WGA24439.jpg|მინი|357x357პქ|მარადქალწულ ღვთისმშობელ მარიამის ამაღლება და კორონაცია, შესრულებულია 1645 წელს [[დიეგო ველასკესი|დიეგო ველასკესის]] მიერ, ინახება [[პრადოს მუზეუმი|პრადოს მუზეუმში]], ესპანეთში.]] უცდომელობის დოგმატი არის იმ რწმენისა და თეორიის გაფართოება და მაღალ რეგისტრში წარმოჩენა, რომელსაც დასავლეთის ეკლესიაში ღრმად ჰქონდა ფესვები გადგმული. ესაა პაპის პირველობის ანუ პრიმატის, მისი უფროსობის, დანარჩენ პატრიარქებზე თანამდებობრივად აღმატებულობის, ყველა ქრისტიანის, ყველა ეკლესიის გამაერთიანებლის რწმენა. ამ რწმენის გამო რომის პაპი, ძველი რომაული ტრადიციით, პონტიფექსად (ხიდის მშენებლად) იწოდებოდა და იწოდება. === ორი მარიოლოგიური დოგმატი === კათოლიციზმში ასევე არსებობს ორი მარიოლოგიური დოგმატი, რომლებიც ეხება ყოვლადქალწული ღვთისმშობელი მარიამის უბიწოდ ჩასახვასა და მის ამაღლებას. კათოლიკე ეკლესია აღიარებს არა მხოლოდ თავად ქალწულ მარიამში სულიწმინდის ძალით ქრისტეს უბიწოდ ჩასახვას, არამედ თავად მარიამის უბიწოდ ჩასახვასაც იოაკიმისა და ანასაგან. მანამდე არსებული ეს რწმენა რომის პაპმა [[პიუს IX]]-მ 1854 წელს დოგმატად გამოაცხადა და ჩამოაყალიბა, 8 დეკემბერი კი მარიამის უმანკოდ ჩასახვის დღესასწაულად გამოაცხადა. კათოლიკური რწმენით იესომ პირველცოდვა უბიწოდ ჩასახვის გზით აღხოცა. ამაზე დაყრდნობით, მარიოლოგიური დოგმატი ამბობს, რომ იესოს ასეთი უბიწოებისათვის ასევე საჭირო იყო მისი სრულიად უბიწო სხეულში ჩასახვა, რის გამოც ღვთისმშობელი მარიამის ყოვლითურთ უბიწო უნდა ყოფილიყო. აქედან გამომდინარე ჩამოყალიბდა ჯერ მიდგომა, შემდეგ კი დოგმატი, რომ მარიამს პირველცოდვა არ მიჰკარებია და იგი საშოში ჩასახვის წამიდანვე უფალმა წმინდა ჰყო. 1950 წელს პაპმა [[პიუს XII]]-მ შემოიღო მეორე მარიოლოგიური დოგმატი მარიამ ღვთისმშობლის ხორციელად ზეცად ამაღლების შესახებ. აღსანიშნავია, რომ ამის რწმენა მართლმადიდებლობაშიც არსებობს, თუმცა არა დოგმატის სახით. ამ დოგმატის მიხედვით, ღვთისმშობელს, როგორც პირველქმნილი ცოდვის საერთო კანონიდან გამონაკლისს, ჩასახვისთანავე მიეცა ზებუნებრივი ნიჭები, რომლებიც ცოდვით დაცემამდე ჰქონდათ პირველმშობლებს: სიმართლე და უკვდავება. ასე რომ, ღვთისმშობელი არ უნდა დაქვემდებარებოდა სხეულით სიკვდილის კანონს. და, თუ იგი მაინც აღსრულდა, რომაელ ღვთისმეტყველთა მსჯელობით, მხოლოდ იმიტომ, რომ მან თავისი ძის მსგავსად, სიკვდილი კეთილნებობით მიიღო. მაგრამ სიკვდილმა მასზე ვერ იბატონა და იგი ხორციელად ამაღლდა ზეცად. == საეკლესიო საიდუმლონი == {{მთავარი|საიდუმლონი}} [[ფაილი:Seven Sacraments Rogier.jpg|მარცხნივ|მინი|291x291პქ|„შვიდი საიდუმლო“, შესრულებულია [[როგირ ვან დერ ვეიდენი|როგირ ვან დერ ვეიდენის]] მიერ, 1448 წელს.]] კათოლიკური სწავლებით ეკლესიას სულ შვიდი საიდუმლო აქვს, რომლებიც თავად ქრისტემ დააწესა. საიდუმლოთა რაოდენობა და ბუნება საბოლოოდ საეკლესიო კრებებით განისაზღვრა, რომელთაგან უმთავრესი [[ტრიენტის საეკლესიო კრება|ტრიენტის კრება]] იყო. ამრიგად, კათოლიკე ეკლესიას აქვს სულ შვიდი საიდუმლო: ნათლობა, კონფირმაცია, ევქარისტია, სინანული, სნეულთა ცხება (იგი მიეკუთვნება „უკანასკნელი წეს-ჩვეულებების“ რიგს), მღვდლობა და წმინდა ქორწინება. საიდუმლოებები გამოხატულია თვალსაჩინო რიტუალებით, რომელთაც კათოლიკეები თავად აღასრულებენ და აღიქვამენ, როგორც ღმერთთან დამაკავშირებელ ქმედებებს, რომელთა მეშვეობითაც ღვთის მადლი გადადის მათზე. კათოლიკე ეკლესიის [[კატეხიზმო]] საიდუმლოებებს სამ ჯგუფად ჰყოფს: ინიციაციურ, განმკურნებელ და აღსასრულებელ საიდუმლოებებად. ეს ჯგუფები თავის მხრივ ადამიანის ბუნებრივი და სულიერი ცხოვრების ეტაპებს ასახავენ, რომლებიც უნდა გაიაროს ადამიანმა თუ აპირებს კათოლიკური მრწამსით ცხოვრებას. საიდუმლოთა ლიტურგიები ეკლესიის მისიაში ერთიანია, შემდეგი კატეხეზის მიხედვით: {{ციტატა|ახალი აღთქმის ლიტურგიაში, ყოველი ლიტურგიული მოქმედება, განსაკუთრებით კი ევქარისტიისა და სხვა საეკლესიო საიდუმლოებათა აღსრულება, არის ქრისტესა და ეკლესიის შეხვედრა. სალიტურგიო კრებული თავის ერთიანობას იღებს „სულის წმინდის ზიარებისგან“, რომელიც აერთიანებს ღვთის შვილებს ქრისტეს ერთადერთ სხეულში. ეს ჭარბობს ყველა კაცობრივ სიახლოვეს: რასობრივს, კულტურულსა და სოციალურს.}} საეკლესიო დოქტრინის თანახმად, საეკლესიო საიდუმლოებები მოითხოვს სათანადო ფორმას, მატერიას და განსაზღვრას, რათა მართებულად აღესრულოს. გარდა ამისა, კანონიკური სამართალი, როგორც ლათინური, ისე აღმოსავლეთის ეკლესიათათვის, არეგულირებს თუ ვის შეუძლია აღასრულოს გარკვეული საიდუმლოებები და ასევე მკაცრად განსაზღვრავს იმას, თუ ვინ შეიძლება ეზიაროს ამ საიდუმლოებებს. მათ, ვინც იმყოფებიან მომაკვდინებელ ცოდვაში, ეკრძალებათ ზიარების მიღება მანამ, სანამ ამ ცოდვისაგან არ გათავისუფლდებიან. ზიარება ასევე ეკრძალებათ სხვა რელიგიებისა თუ კონფესიების წარმომადგენლებს, რომლებიც არ იმყოფებიან თანაზიარებაში კათოლიკე ეკლესიასთან. ამასთან, კათოლიკეებს ზიარების მიღებამდე მინიმუმ ერთი საათით ადრე მაინც მოეთხოვებათ საკვების მიღებისაგან თავის შეკავება. კათოლიკეებს, თუნდაც სიკვდილთან ძალიან ახლოს მყოფებს, არ შეუძლიათ ზიარება, ახსარება და სხვა წმინდა საიდუმლოებების შესრულება არაკათოლიკე ღვთისმსახურთან, მაგალითად პროტესტანტ მღვდლთან. ანალოგიურად, კათოლიკე ღვთისმსახურებს ეკრძალებათ საიდუმლოებების აღსრულება მათთვის, ვინც კათოლიკე არაა. თუმცა, აღსანიშნავია, რომ აღმოსავლეთის კათოლიკეები, რომლებიც თანაზიარებაში მართლმადიდებლებთანაც არიან, გამოუვალი და რთული სიტუაციებისას საიდუმლოებებს მართლმადიდებელი ქრისტიანებისთვისაც ასრულებენ ხოლმე. === ინიციაციური საიდუმლოებები === ==== ნათლობა ==== {{მთავარი|ნათლისღება}} [[ფაილი:El bautismo de Jesús, por José Ferraz de Almeida Júnior.jpg|მინი|303x303პქ|იესო ქრისტეს ნათლობა მდინარე იორდანეში, შესრულებულია 1895 წელს ხოსე ფერარ დე ალმეიდა უმცროსის მიერ.]] კათოლიკე ეკლესიის გადმოსახედიდან, ნათლობა სამი ინიციაციური საიდუმლოდან უპირველესია. როგორც პირველსაწყისი, იგი ადამიანის ყველა მანამდელ ცოდვას შლის და აქცევს ქრისტიანად. როგორც ღვთის ერთგვარი უსასყიდლო ძღვენი, ადამიანს ნათლობა მონათვლამდელი ცოდვებისაგან ათავისუფლებს და ეს ეხება ახალშობილ ბავშვებსაც კი, რომელთაც, მართალია არ აქვთ ჩადენილი ცოდვები, მაგრამ მაინც არ არიან თავისუფალნი პირველქმნილი ცოდვისაგან. თუ ახალშობილს სიკვდილის საფრთხე ემუქრება და ფიზიკურად შეუძლებელია მღვდლის პოვნა, ეკლესია ნებას რთავს ექიმს, მედდას თუ ოჯახის წევრს, რომ ბავშვი მაშინვე მონათლოს. ნათლის მიღება ადამიანს ცხოვრებაში მხოლოდ ერთხელ შეუძლია და კათოლიციზმი არ აღიარებს მეორე ნათლობას, მათთვისაც კი, ვინც კათოლიციზმზე სხვა ქრისტიანული დომინაციებიდან გადადიან ხოლმე, რადგან „ვიღებ ერთსა ნათელს“ ერთგვარი დოგმასავითაა დამკვიდრებული. აღსანიშნავია, რომ აქედან გამომდინარე, კათოლიკე ეკლესია აღიარებს როგორც მართლმადიდებლურ, ისე პროტესტანტულ ნათლობას. კათოლიკე ეკლესია ასევე აღიარებს იმ ნათლობას, რომელიც ჩატარებულია იმ ადამიანთა მიერ, რომლებიც არ არიან კათოლიკეები, ან სულაც ქრისტიანები, მხოლოდ იმ პირობით, რომ ისინი აპირირებენ თავადაც გაქრისტიანდნენ და რიტუალს ყოველივე წესის დაცვით ატარებენ, რადგან ეკლესია ამბობს: „აკეთონ ის, რასაც აკეთებს ეკლესია, როცა ნათლავს“<ref>Catechism of the Catholic Church (2nd ed.). Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraph 1256.</ref>. ==== კონფირმაცია ==== ნათლობისას სულიწმინდისაგან ადამიანზე გადასული მადლის ბოლომდე მისაღებად კათოლიკე ეკლესია კონფირმაციას, ანუ რწმენის აღიარებას საჭიროდ მიიჩნევს. კათოლიკეებში გავრცელებული პრაქტიკაა, რომ მონათლულ ადამიანს კონფირმაცია ევალება, თუმცა თუ მონათლული პირი ჩვილია ან მცირეწლოვანია, მაშინ უკვე განსხვავებული მიდგომებია. აღმოსავლეთის კათოლიკეებში კონფირმაცია მონათვლის შემდეგ ევალებათ პატარებსაც, თუმცა ლათინური წესის კათოლიკეებში მცირეწლოვნებს ეს არ მოეთხოვებათ. უმეტესად ეს ასაკი 6-10 წლამდე მერყეობს, რასაც თავად ადგილობრივი მღვდელი ან ეპისკოპოსი განსაზღვრავს, ბავშვის მზაობის მიხედვით. შესაბამისად, კონფირმაციამდე კათოლიკეები არ აზიარებენ, მხოლოდ ნათლობის შემდგომი რწმენის აღიარების შემდეგ იღებს კათოლიკე ქრისტიანი ზიარებას და ამით აძლიერებს მასზე გადასულ მადლს. აღმოსავლეთის კათოლიკეები ამას მირონცხებას უწოდებენ, რადგან რიტუალი სრულდება სწორედ მონათლული ადამიანისათვის მირონის, ანუ წმინდა წყლის ცხებით. კათოლიციზმში კონფირმაცია ნიშნავს, რომ ადამიანი გონივრულად აცნობიერებს საიდუმლოთა მადლსა და ქრისტიანობის არსს, რომ იგი სინანულის საიდუმლოთი განწმენდილია და მზადაა იცხოვროს, როგორც ქრისტიანმა. ==== ევქარისტია ==== {{მთავარი|ევქარისტია}} [[ფაილი:Ecce Agnus Dei.jpg|მარცხნივ|მინი|280x280პქ|ევქარისტიული რიტუალი კათოლიკური წირვისას]] კათოლიკეებისათვის ევქარისტია ის საიდუმლოა, რომელიც ასრულებს ინიციაციას. იგი იწოდება, როგორც „ქრისტიანული ცხოვრების წყარო და მწვერვალი“<ref>Catechism of the Catholic Church (2nd ed.). Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraphs 1322–1324.</ref>. ცერემონია, რომლის დროსაც კათოლიკე პირველად იღებს ევქარისტიას, ეწოდება პირველი ზიარება და მას განსაკუთრებული დატვირთვა აქვს. ევქარისტიული დღესასწაული, რომელსაც ასევე უწოდებენ წირვასა და საღვთო ლიტურგიას, მოიცავს ლოცვებსა და წმინდა წერილის კითხვას, ასევე პურისა და ღვინის შესაწირავს, რომლებიც განთავსებულია საკურთხეველზე და მღვდელი აკურთხებს, რათა იქცეს ქრისტეს ხორცად და სისხლად. მღვდელი ამ დროს ერთგვარად იმეორებს იესოს მიერ საიდუმლო სერობაზე წარმოთქმულ სიტყვებს, როდესაც, ჯვარცმის წინა ღამეს მან მოციქულები აზიარა თავის სისხლსა და ხორცს. ზიარება ერთგვარი გაგრძელება, გახსენება და წარმოჩენაა იესოს მიერ გაღებული მსხვერპლისა. კათოლიკური ხედვით, ზიარების მეშვეობით ღვთიური მადლი გადადის მორწმუნე ქრისტიანებზე, ათავისუფლებს მათ ცოდვებისაგან და ეხმარება მორალურ ცოდვებთან ბრძოლაში, თუმცა მოკვდავებს მაინც მიეტევებათ ცოდვები სინანულის საიდუმლოს მეშვეობითაც. === განმკურნებელი საიდუმლოებები === კათოლიკური მოძღვრება განმკურნებელ საიდუმლოებებში აერთიანებს სინანულის საიდუმლოსა და სნეულთა ცხებას. ==== სინანული ==== {{მთავარი|სინანული}} [[ფაილი:Исповедь берн собор.jpg|მინი|298x298პქ|ბერძნული რიტის კათოლიკე მორწმუნე აღსარებას აბარებს მღვდელს, ლვოვი, უკრაინა. ]] სინანულის საიდუმლო (ასევე ეწოდება შერიგება, მიტევება, აღსარება და მოქცევა), გამოხატავს ქცევას იმ ქრისტიანისა, რომელიც ნათლობის შემდეგ ქრისტეს ცოდვით განშორდა<ref name=":1">[https://www.vatican.va/archive/compendium_ccc/documents/archive_2005_compendium-ccc_en.html#The%20Sacraments%20of%20Healing "Compendium of the CCC, 296". Vatican.va. Retrieved 30 June 2011.]</ref>. ამ საიდუმლოს აღსასრულებლად საჭიროა თავად ადამიანის სურვილი და სინანულის განცდა ჩადენილის გამო, შემდეგ მოძღვართან აღსარების ჩაბარება და მონანიება, ამის შემდეგ კი ზიარება, რაც მორწმუნეს ცოდვისაგან განწმენდს. კათოლიკური ხედვით, მძიმე და მომაკვდინებელი ცოდვები ქრისტიანმა წელიწადში ერთხელ მაინც უნდა მოინანიოს, ხოლო ყოველი ზიარების წინ ასევე სასურველია მღვდელთან მისვლა და აღსარების თქმა<ref name=":1"/>. თავის მხრივ, მღვდლებს უმძიმესი პასუხისმგებლობა ეკისრებათ, რადგან არ აქვთ უფლება გათქვან აღსარებისას მოსმენილი ცოდვები, რაც თავის მხრივ ადამიანს ეხმარება თავი დაცულად იგრძნოს და მღვდელს ყველაფერი უამბოს. ==== სნეულთა ცხება ==== [[ფაილი:Extreme Unction Rogier Van der Weyden.jpg|მარცხნივ|მინი|254x254პქ|სნეულის ცხება, შესრულებულია როგირ ვან დერ ვეიდენის მიერ]] მიუხედავად იმისა, რომ მირონს კათოლიკეები მხოლოდ სამი საიდუმლოს აღსასრულებლად იყენებენ, სასულიერო პირები სხვა წმინდა ზეთებს იყენებენ იმ კათოლიკეს დასალოცად, რომელსაც სნეულების ან სიბერის გამო სიკვდილი ემუქრება. ითვლება, რომ ამ საიდუმლოს აღსრულება, რომელიც ცნობილია, როგორც სნეულთა ცხება, ადამიანს აძლევს ნუგეშს, სიმშვიდესა და მხნეობას, ხოლო თუ მას ახსარების თქმა ფიზიკურად აღარ შეუძლია, ცოდვების მიტევებასაც კი<ref name=":1"/>. აღნიშნული საიდუმლო მიეკუთვნება ზიარების საიდუმლოს, რომელსაც სამი სახე აქვს: სინანულისა და აღსარების შემდგომი ზიარება, ევქარისტიული ზიარება და სნეულთა ცხება, ანუ სიკვდილის წინა ზიარება. აღსანიშნავია, რომ სნეულთა ცხება შეუძლიათ მხოლოდ კეთოლიკე მღვდლებსა და ეპისკოპოსებს. === აღსასრულებელი საიდუმლოებები === კათოლიკური კატეხიზმოს მიხედვით, არსებობს კიდევ ორი საეკლესიო საიდუმლოება: მღვდლობა და ქორწინება, რომელიც მიმართულია კათოლიკეთა ცხონებისაკენ. როგორც კატეხიზმო განმარტავს, მათ განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვთ, რადგან ხელს უწყობენ როგორც საეკლესიო მისიის, ისე წმინდა ოჯახთა შექმნის გზით „საღვთო ერის აშენებას“. [[ფაილი:მღვდლად ხელდასმა.jpg|მინი|321x321პქ|ეპისკოპოს [[ჯუზეპე პაზოტო|ჯუზეპე პაზატოს]] მიერ ქართველი დიაკვნის მღვდლად ხელდასმის ცერემონია, ღვთისმშობლის სავარდის სახელობის ტაძარი, [[ახალციხე]], საქართველო, 2021 წელი.]] ===== მღვდლობა ===== {{მთავარი|მღვდლობა}} მღვდლობა კათოლიციზმში ერთ-ერთი უდიდესი და რთულად შესასრულებელი საიდუმლოა და სანამ მღვდელი გახდება, მორწმუნემ დიდი გზა უნდა გაიაროს. გარდა ნათლობის, კონფირმაციისა და ევქარისტიისა, რაც მას კათოლიკედ აქცევს, მღვდელს მიღებული უნდა ჰქონდეს შესაბამისი თეოლოგიური განათლება და დიაკვნად მსახურების გამოცდილება, რის შემდეგაც მას ჩაუტარდება მღვდლად ხელდასმის რიტუალი სხვა, უკვე მოქმედი მღვდლებისა და ეპისკოპოსებისაგან. აღსანიშნავია, რომ მართლმადიდებელი და პროტესტანტი ეკლესიებისაგან განსხვავებით, კათოლიკე ეკლესია მღვდლებს ქორწინებისა და შვილების ყოლის უფლებას არ აძლევს. როგორც კათოლიკური კატეხიზმო განმარტავს: {{ციტატა|მღვდელობა საეკლესიო საიდუმლოებაა, რომლის წყალობითაც ქრისტეს მიერ მის მოწაფეთათვის მინდობილი მისია გრძელდება ეკლესიაში ჟამთასვლის დასრულებამდე: ეს, მაშასადამე, სამოციქულო მსახურების საკრამენტია. იგი შეიცავს სამ ხარისხს: ეპისკოპოსი, პრესვიტერი და დიაკონი (კათოლიკე ეკლესიის კატეხიზმო, 1535:337).}} ==== ქორწინება ==== {{მთავარი|ჯვრისწერა|ქორწინება}} [[ფაილი:Georgian Catholic Wedding.jpg|მარცხნივ|მინი|279x279პქ|ქართველი კათოლიკე წყვილის ჯვრისწერა თბილისის [[თბილისის პეტრე და პავლე მოციქულთა ეკლესია|პეტრე და პავლე მოციქულთა სახელობის ეკლესიაში]]]] კათოლიკური სწავლებით, ქორწინება არის სოციალური და სულიერი კავშირი ქალსა და მამაკაცს შორის, რომლებიც მოვალენი არიან ერთმანეთს უერთგულონ, დაეხმარონ, იმოქმედონ ერთმანეთის სასიკეთოდ და გამრავლებისათვის შვილები გააჩინონ. სექსუალური მორალის შესახებ კათოლიკური სწავლების თანახმად, სწორედ ქორწინებაა ერთადერთი მდგომარეობა, როდესაც სექსუალური აქტი ცოდვა არაა. კათოლიკური ქორწინება, ან ქორწინება, რომელიც ჩატარებულია ნებისმიერი ქრისტიანული კონფესიის პირობებში, მიიჩნევა საიდუმლოდ. საკრამენტული ქორწინება არ შეიძლება გაიხლიჩოს, შესაბამისად, კათოლიციზმი არ სცნობს განქორწინებას, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც სიკვდილი ერევა საქმეში. ამას გარდა, ეკლესია ანულაციის ნებასაც იძლევა გარკვეულ შემთხვევებში, მაგალითად მაშინ, თუ ქორწინება კონსუმირებული არაა. ამასთან, ეკლესია ადგენს კონკრეტულ წესებსა და ნორმებს, რომლებიც ცნობილია, როგორც კანონიკური ფორმა, რომელიც კათოლიკეებმა უნდა დაიცვან. როგორც უკვე აღინიშნა, კათოლიკე ეკლესია არ სცნობს განქორწინებას, როგორც მოქმედი ქორწინების დასრულებას, თუმცა სახელმწიფოს მხრიდან აღიარებულ განქორწინების ფორმებს მაინც უშვებს, როდესაც ეს ერთ-ერთი მეუღლისა და მათი შვილების კეთილდღეობასა და სიცოცხლის უზრუნველყოფას ეხება. ამასთან ერთად, კომპეტენტური საეკლესიო ტრიბუნალის მიერ ცალკეული შემთხვევების განხილვისას შეიძლება მოხდეს ქორწინების ბათილად ცნობა. ეკლესიის მხრიდან განქორწინების შემდეგ ხელმეორედ ქორწინება იკრძალება, თუ პირველი ქორწინება ბათილად არაა ცნობილი. == კათოლიკური ლიტურგია == [[ფაილი:Thebible33.jpg|მინი|305x305პქ|კათოლიკური რელიგიური ნივთები: ბიბლია, ჯვარცმა და სავარდი]] კათოლიკე ეკლესია 24 ავტონომიურ ეკლესიას აერთიანებს, რომელთა შორისაც მრავალი ლიტურგიული და ტრადიციული განსხვავება არსებობს, რაც ასახავს მათ განსხვავებულობასა და მრავალფეროვნებას ისტორიული და კულტურული მხრივ, თუმცა რწმენა ერთია. აღმოსავლეთის კათოლიკე ეკლესიების კანონთა კოდექსის მიხედვით: „რიტუალი არის ცალკეული ხალხის ლიტურგიკული, საღვთისმეტყველო, სულიერი და დისციპლინური მემკვიდრეობა, რომელიც გამოიხატება რწმენაში საკუთარი ცხოვრების წესით ყოველ ავტონომიურ ეკლესიაში“<ref name=":2" />. ევქარისტიული საიდუმლოს ლიტურგია, რომელიც გარკვეულწილად განსხვავდება დასავლურ და აღმოსავლურ წესში, მაინც მთავარ კათოლიკურ ლიტურგიად რჩება, რადგან იგი აღქმულია, როგორც ქრისტეს შესაწირავი. მისი ყველაზე ფართოდ გამოყენებადი ფორმაა რომაული წესი, რომელიც დაამკვიდრა 1969 წელს პაპმა [[პავლე VI]]-მ და 2002 წელს გადახედა [[იოანე პავლე II]]-მ. აღსანიშნავია, რომ რომაული წესის ზიარება ჯერ კიდევ 1962 წლიდან იყო გავრცელებული ეკლესიაში. მიუხედავად ამისა, აღმოსავლეთის კათოლიკე ეკლესიებს საკუთარი რიტუალები აქვთ. === დასავლური წესი === [[ფაილი:Missa tridentina 002.jpg|მარცხნივ|მინი|335x335პქ|ევქარისტიული საიდუმლოს აღსრულების რიტუალი დასავლური წესის ტრიდენტული წირვისას]] დასავლური, ანუ რომაული წესის ლათინური ლიტურგია არის კათოლიციზმში ყველაზე უფრო ფართოდ გავრცელებული და აღსრულებადი წესი. მიუხედავად იმისა, რომ იგი რომში წარმოიშვა და თავიდან მხოლოდ ევროპაში იყო გავრცელებული, იგი დღეისათვის მთელი მსოფლიოს მასშტაბით გამოიყენება. წირვის ამჟამინდელი ჩვეულებრივი ფორმა 1969 წელს იქნა დამკვიდრებული და ამის შემდეგ წირვა აღესრულება არა მხოლოდ ლათინურ, არამედ ადგილობრივ ენებზეც. ლათინური წესის ლიტურგიული ზესი შემდეგი ქრონოლოგიით აღევლინება: შესავალი რიტუალები (შემოსვლის პროცესია, საკურთხევლის მისალმება, პენიტენციალური აქტი, საგალობელი „უფალო შეგვიწყალენ“ ({{Lang-el|Kyrie Eleison}}), „დიდება მაღალთა შინა ღმერთსა“ ({{Lang-lat|Gloria in excelsis Deo}}) და შეჯამება), სიტყვისმიერი ლიტურგია (საკითხავები წმინდა წერილიდან, საპასუხო ფსალმუნი, რწმენის აღიარება და ერთგულთა ლოცვა), ევქარისტული ლიტურგია (ღვინისა და პურის მომზადება, ლოცვა შესაწირავზე, ევქარისტიული ლოცვა, ზიარების რიტუალი: [[მამაო ჩვენო]], მშვიდობის მისალმება, ფრაქცია და ზიარების მიღება) და შემაჯამებელი სიტყვა ({{Lang-lat|Ite, missa est!}}). 2007 წელს პაპმა [[ბენედიქტე XVI]]-მ დაადასტურა 1962 წელს შემოსული რომაული წირვის წესის, როგორც „არაჩვეულებრივი ფორმის“ ({{Lang-lat|Forma extraordinaria}}) არსებობის კანონიერება. ამის შემდეგ დასავლურ წესში დამკვიდრდა ორი ტიპის: ძველი და ახალი ლიტურგია, ორივე ფორმის გამოყენება პაპმა დაამტკიცა, როგორც ჩვეულებრივი ({{Lang-lat|Forma ordinaria}}) და არაჩვეულებრივი ({{Lang-lat|Forma extraordinaria}}) ფორმები<ref>[https://web.archive.org/web/20160223094426/https://www.vatican.va/roman_curia/pontifical_commissions/ecclsdei/documents/rc_com_ecclsdei_doc_20110430_istr-universae-ecclesiae_en.html "Instruction on the application of the Apostolic Letter Summorum Pontificum of His Holiness Pope Benedict XVI given Motu Proprio"]. ''vatican.va''. Archived from the original on 23 February 2016. Retrieved 12 February 2016.</ref>. 1962 წელს შემოსული წირვის წესი ვატიკანის მეორე კრების ჩატარებამდე ცოტა ხნით ადრე გამოქვეყნდა და იყო პირველი ცვლილება 1570 წელს პაპ [[პიუს V]]-ის მიერ ტრიესტის კრებაზე შეტანილი ცვლილებების შემდეგ, რის გამოც მას ტრიდენტული მესა ეწოდა. პაპ პიუს V-ის მიერ შეტანილი ცვლილებები მოგვიანებით გადაიხედა 1604 წელს პაპ [[კლემენტ VIII]]-ის, 1634 წელს [[ურბან VIII]]-ის, 1911 წელს [[პიუს X]]-ის, 1955 წელს [[პიუს XII]]-ის და 1962 წელს პაპ [[იოანე XXIII]]-ის მიერ. მიუხედავად ამისა, აღნიშნული ტიპის რომაული წირვის წესი არ შეცვლილა 1962 წლამდე, რომელიც ოფიციალურად გამოაქვეყნა 1969 წელს პაპმა პავლე VI-მ. მისი დადგენილებით, მისი გამოყენება დაშვებულ იქნა საჯარო წირვებზეც, პაპმა ბენედიქტემ კი გაკეთა დაშვება, რომ აღვლენილიყო ადგილობრივ ენებზეც. ეს ნებართვები დიდწილად პაპმა [[ფრანცისკე|ფრანცისკემ]] 2021 წელს გააუქმა თავისი დადგენილებით ''motu proprio Traditiones custodes'', რომელშიც პაპ პავლე VI-ისა და იოანე პავლე II-ის მსგავსად, უპირატესობას ჩვეულებრივ წირვას ანიჭებს<ref>[https://www.vaticannews.va/en/pope/news/2021-07/pope-motu-proprio-traditionis-custodes-1962-roman-missal-liturgy.html "New norms regarding use of 1962 Roman Missal: Bishops given greater responsibility"]. Vatican News. Vatican City. 16 July 2021. Retrieved 16 July 2021.</ref>. აღსანიშნავია, რომ მილანის არქიეპარქიაში, სადაც დაახლოებით ხუთი მილიონი კათოლიკეა, ევროპაში ყველაზე დიდი მესა აღევლინება ხოლმე ამბროსიული რიტუალის მიხედვით. სხვა ლათინური წესის რიტუალებიდან აღსანიშნავია მოზარაბული. როგორც წესი, აღნიშნულ რიტუალებს მრავალსაუკუნოვანი ისტორია აქვთ და ჯერ კიდევ 1570 წლის კრებამდე იქნენ წარმოშობილნი. === აღმოსავლური წესი === [[ფაილი:Crowning in Syro-Malabar Nasrani Wedding by Mar Gregory Karotemprel.jpg|მინი|278x278პქ|აღმოსავლეთ სირიული წესის კათოლიკური ჯვრისწერა ინდოეთში, რომელიც ერთ-ერთია აღმოსავლეთის 23 კათოლიკე ეკლესიიდან.]] აღმოსავლეთის 23 კათოლიკე ეკლესია იზიარებს საერთო სამკვიდრო და ლიტურგიულ რიტუალებს აღმოსავლეთის სხვა ქრისტიანებსა და მართლმადიდებლებთან, რომლებიც აღარ არიან წმინდა საყდართან თანაზიარებაში. მათ შორის არიან ეკლესიები, რომლებიც მიმოფენილია მთელს ევრაზიასა და აფრიკაში, მათ შორის რუსეთში, საქართველოში, სომხეთში, ბალკანეთში, ჩინეთში, ინდოეთსა და ახლო აღმოსავლეთში, განსაკუთრებით კი ლიბანში, რომლის მოსახლეობის დიდი ნაწილიც სწორედ აღმოსავლური კათოლიციზმის მიმდევარია. აღმოსავლეთის კათოლიკეები არიან ის ქრისტიანები, რომელთაც აქვთ მართლმადიდებელთა და აღმოსავლეთის ქრისტიანთა მსგავსი ლიტურგიული წესები, მაგრამ სქიზმის დროს არ გამოსულან თანაზიარებიდან რომის კათოლიკე ეკლესიისაგან და მართლმადიდებლებთან თანაზიარების გაწვეტის ფასად, შეინარჩუნეს წმინდა საყდართან თანაზიარება და დარჩნენ კათოლიკეებად<ref>See "Eastern Catholic Churches"; In part: "The definition of an Eastern-Rite Catholic is: A Christian of any Eastern Catholic churches in union with the pope: i.e. a Catholic who belongs not to the Roman, but to an Eastern rite. They differ from other Eastern Christians in that they are in communion with Rome, and from Latins in that they have other rites"</ref>. აღმოსავლეთის კათოლიკეთა მიერ გამოყენებული რიტუალები მოიცავს როგორც სომხური სამოციქულო ეკლესიის რიტუალებს, ისე ბერძნულ-ბიზანტიურ რიტუალს, ასევე ანტიოქიურ, სლავურ, სირიულ, მარონიტულ, ქალდეურ და ალექსანდრიულ რიტუალებს. ამის გამო რომის კათოლიკე ეკლესიამ აღმოსავლეთის კათოლიკეებს მიანიჭა ავტონომია, რათა თავიანთი ლიტურგიული ფორმები და თაყვანისცემის დეტალები თავადვე დაედგინათ. წარსულში აღმოსავლეთის კათოლიკეთა მიერ გამოყენებული ზოგიერთი რიტუალი მაინც ლათინური წესით იყო განპირობებული. თუმცა, ვატიკანის მეორე კრების შემდეგ, ისინი დაუბრუნდნენ ძველებურ წესს. აქედან გამომდინარე, თითოეულ აღმოსავლეთის კათოლიკურ ეკლესიას აქვს საკუთარი საეკლესიო ლიტურგიული კალენდარი, თუმცა მაინც ექვემდებარებიან რომის საყდარს<ref>[http://ccky.org/wp-content/uploads/2011/06/Eastern-Rite-Catholicism.pdf "Eastern Rite Catholicism"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150410005013/http://ccky.org/wp-content/uploads/2011/06/Eastern-Rite-Catholicism.pdf |date=2015-04-10 }}(PDF). Catholic Conference of Kentucky. Retrieved 4 April 2015.</ref>. == კათოლიკური დღესასწაულები == [[ფაილი:Saint James the Less Church (Columbus, Ohio) - nave, decorated for Christmas.jpg|მარცხნივ|მინი|245x245პქ|საშობაოდ მორთული წმინდა ჯეიმზის კათოლიკური ეკლესია კოლუმბუსში, ოჰაიო, აშშ.]] მსგავსად სხვა ქრისტიანული კონფესიებისა, კათოლიციზმშიც უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება შობისა და აღდგომის დღესასწაულებს. კათოლიკეები [[ქრისტეს შობა|ქრისტეს შობას]] 25 დეკემბერს აღნიშნავენ, რისთვისაც მზადება და მარხვა იწყება 4 კვირით ადრე, ამ პერიოდს კი ეწოდება [[ადვენტი]]. ამის შემდეგ, 1 იანვარს აღინიშნება ღვთისმშობლობა, ხოლო 2 იანვარს [[მირქმა]], რასაც მოსდევს 6 იანვარს ასევე საშობაო დღესასწაული — ეპიფანია. ამის შემდეგ, ეპიფანიიდან პირველ კვირა დღეს აღინიშნება [[ნათლისღება|ნათლისღების]] დღესასწაული, რის შემდეგაც დგება რიგითი ჟამი, ხოლო მარტის დასაწყისში იწყება მზადება და დიდი მარხვა [[აღდგომა|აღდგომისათვის]]. როგორც წესი, კათოლიკური აღდგომა აითვლება ბუნიობიდან, ანუ 21 მარტის შემდეგ პირველი სრული მთვარის შესრულებიდან ერთი კვირის შემდეგ, რის გამოც, უმეტესად კათოლიკური და მართლმადიდებლური აღდგომა, სხვა დღესასწაულთა მსგავსად, ერთმანეთს სცდება. აღდგომიდან ორმოც დღეში აღინიშნება [[ამაღლება]], ამ მოვლენიდან ათ დღეში კი [[სულთმოფენობა]]. უკვე 29 ივნისს აღინიშნება [[პეტრე-პავლობის მარხვა|პეტრე-პავლობა]], რასაც მოსდევს 6 აგვისტოს [[ფერისცვალება]], 15 აგვისტოს კი ღვთისმშობლის ზეცად აღყვანების დღე. 8 სექტემბერს აღინიშნება ღვთისმშობლის შობის დღე, 14 სექტემბერს კი [[ჯვართამაღლება]]. ამის შემდეგ, 1 ნოემბერს არის ყველა წმინდანის დღესასწაული, 8 ნოემბერს კი მარიამის უმანკოდ ჩასახვის დღე. ასევე აღინიშნება ხოლმე სხვადასხვა წმინდანის მოხსენიების დღეებიც, რომელთაც კულტურათა მიხედვით განსხვავებული წმინდანის ხსენებას აღნიშნავენ, მაგალითად ირლანდიაში წმინდა პატრიკისას, საქართველოში კი წმინდა გიორგისა და წმინდა ნინოსას. == კათოლიკეთა კულტურული მემკვიდრეობა == [[ფაილი:Creación de Adám.jpg|მინი|317x317პქ|ცნობილი ფრაგმენტი „<nowiki/>[[ადამის შექმნა]]<nowiki/>“ მიქელანჯელოს სიქსტეს კაპელიდან]] კათოლიციზმს უდიდესი გავლენა ჰქონდა ხელოვნებაზე, განსაკუთრებით კი მხატვრობასა და არქტიტექტურაზე. საუკუნეთა განმავლობაში რომის კათოლიკე ეკლესიის წიაღში და მისი ხელშეწყობით აღმოცენდა [[რენესანსი|რენესანსული]] ხელოვნება, რასაც მოჰყვა [[ბაროკო|ბაროკოს]], [[როკოკო|როკოკოსა]] თუ [[მოდერნიზმი|მოდერნიზმის]] განვითარება. თავად რომის პაპებიც აქტიურად თანამშრობლობდნენ თავიანთ თანამედროვე ხელოვან ადამიანებთან, მათ შორის [[მიქელანჯელო ბუონაროტი|მიქელანჯელოსთან]], [[ლეონარდო და ვინჩი|ლეონარდო და ვინჩისთან]], [[ტიციანი|ტიციანთან]], [[რაფაელი|რაფაელთან]], [[პეტერ პაულ რუბენსი|რუბენსთან]] და სხვა გამოჩენილ მხატვრებთან, რომლებიც მათი დაკვეთით მუშაობდნენ. სწორედ ერთ-ერთი ასეთი დაკვეთის შედეგს წარმოაგენს ვატიკანში არსებული მიქელანჯელოს ცნობილი [[სიქსტეს კაპელა]]. ამასთან ერთად, კათოლიკური ეკლესიები, რომლებიც თითქმის ყველა ეპოქაში შენდებოდა, გამოხატავენ არქიტექტურულ სტილთა ცვალებადობასაც. აღსანიშნავია, რომ არაერთი კათოლიკური ეკლესია იუნესკომ მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლთა სიაში შეიტანა, მათ შორისაა [[წმინდა პეტრეს ბაზილიკა]], [[საგრადა-ფამილია]], [[კელნის საკათედრო ტაძარი|კელნის კათედრალი]], [[ნოტრ-დამი]] და სხვა მრავალი. აღსანიშნავია გოთიკური არქიტექტურული სტილიც, რომლის დამკვიდრებაშიც კათოლიკე ეკლესიამ დიდი როლი ითამაშა.<gallery mode="packed" heights="110" caption="ცნობილი კათოლიკური ეკლესიები და ბაზილიკები მსოფლიოს გარშემო"> ფაილი:Basilica di San Pietro in Vaticano September 2015-1a.jpg|წმინდა პეტრეს ბაზილიკა, ვატიკანი ფაილი:Σαγράδα Φαμίλια 2941.jpg|საგრადა-ფამილია, ბარსელონა, ესპანეთი ფაილი:St John's Co-Cathedral, Valletta.jpg|წმინდა იოანეს კათედრალი, ვალეტა, მალტა ფაილი:Notre Dame comp.jpg|ნოტრ-დამი, პარიზი, საფრანგეთი ფაილი:View of Santa Maria del Fiore in Florence.jpg|სანტა-მარია-დელ-ფიორე, ფლორენცია, იტალია ფაილი:Milano - Piazza Duomo 01.JPG|დუომო-დი-მილანო, მილანი, იტალია ფაილი:St. Stephen's Basilica, Budapest.jpg|წმინდა სტეფანეს ბაზილიკა, ბუდაპეშტი, უნგრეთი ფაილი:Venezia- Piazza San Marco - 50337056581.jpg|წმინდა მარკოს ეკლესია, ვენეცია, იტალია ფაილი:Catedral-Basílica de Nuestra Señora del Pilar (Front).jpg|დელ-პილარის კათედრალ-ბაზილიკა, სარაგოსა, ესპანეთი ფაილი:Kölner Dom - Westfassade 2022 ohne Gerüst-0968.jpg|კელნის კათედრალი, კელნი, გერმანია ფაილი:St Vitus Prague September 2016-21.jpg|წმინდა ვიტის კათედრალი, პრაღა, ჩეხეთი ფაილი:00 4079 Abtei Mont Saint Michel.jpg|მონ-სენ-მიშელის სააბატო, ნორმანდია, საფრანგეთი ფაილი:Basílica de Notre-Dame, Montreal, Canadá, 2017-08-11, DD 20-22 HDR.jpg|ნოტრ-დამის ბაზილიკა, მონრეალი, კანადა ფაილი:Santuario de Las Lajas, Ipiales, Colombia, 2015-07-21, DD 21-23 HDR.jpg|სანტუარიო-დე-ლას-ლახასი, კოლუმბია ფაილი:StPatCathExt1.jpg|წმინდა პატრიკის კათედრალი, ნიუ-იორკი, აშშ </gallery> == სოციალური და კულტურული გამოწვევები == === კათოლიციზმის სოციალური სწავლება === {{მთავარი|ეკლესიის სოციალური სწავლება}}კათოლიკური სოციალური სწავლება, რომელიც ეყრდნობა იესოს ღატაკთა მიმართ გამოვლენილი ზრუნვის ფენომენს, დიდ ყურადღებას აქცევს ადამიანური მოწყალების ფიზიკურ-მატერიალურ გამოვლინებებს, კერძოდ, ავადმყოფებისა და ღარიბების მხარდაჭერასა და მათზე ზრუნვას. კათოლიკე ეკლესიის კანონიკური სამართალი ამბობს, რომ ქრისტიანი მორწმუნეები გარკვეულწილად ვალდებულნი არიან, რომ ხელი შეუწყონ სოციალური სამართლიანობის აღდგენას და, უფლის მცნებათა გათვალისწინებით, ღარიბებს დაეხმარონ. აღნიშნულ წესს საფუძველი 1891 წელს ჩაუყარა პაპმა [[ლეო XIII]]-მ. რაც შეეხება კათოლიკურ სწავლებას სექსუალობასთან დაკავშირებით, იგი უბიწოების პრაქტიკის შენარჩუნებას მოითხოვს, რაც ნიშნავს, რომ სექსუალური კავშირი მხოლოდ ჯვარდაწერილ ცოლსა და ქმარს შორის უნდა შედგეს, აღნიშნული წესი ადამიანის სულიერი და ფიზიკური მთლიანობის შენარჩუნებას ემსახურება. საეკლესიო სწავლებები სექსუალობის შესახებ მზარდი კრიტიკისა და დაპირისპირების საგნად იქცა, განსაკუთრებით ვატიკანის მეორე კრების შემდეგ, რაც გამოწვეული იყო დასავლურ სამყაროში შეცვლილი დამოკიდებულებების გამო, რაც გამოიწვია სექსუალური რევოლუციის სახელით ცნობილმა მოვლენამ. ეკლესია ასევე ჩართულია ბუნების დაცვის საქმეში. 2015 წელს გამოცემული დოკუმენტით პაპმა ფრანცისკემ დაგმო კონსუმერიზმი და განაცხადა, რომ წუხდა უპასუხისმგებლო განვითარებით გამოწვეული სავალალო შედეგებისა და გლობალური დათბობის გამო. რომის პაპმა შეშფოთება გამოთქვა იმაზე, რომ პლანეტის გლობალური დათბობა უფრო დიდი პრობლემის სიმპტომია, რაც, პაპის განცხადებით, თავის მხრივ გამოწვეულია განვითარებული სამყაროს გულგრილი მიდგომით პლანეტაზე მიმდინარე პროცესებთან დაკავშირებით, რადგან ადამიანები უფრო მეტად მოკლევადიანი ეკონომიკური სარგებლის მიღებისაკენ ისწრაფვიან. === სოციალური სერვისები === [[ფაილი:Gibson and Mother Marianne Cope.jpg|მინი|282x282პქ|დედა მარიანა კოუპი და ფრანცისკელთა ორდენის სხვა მონაზვნები კეთროვან პაციენტებთან ერთად, კააკოს კათოლიკური ჰოსპიტალი, ჰავაი, 1886 წელი.]] კათოლიკე ეკლესია არის განათლებისა და სამედიცინო მომსახურეობის უდიდესი არასამთავრობო მიმწოდებელი მსოფლიოში. 2010 წელს კათოლიკე ეკლესიის პაპის საბჭომ ჯანდაცვის მუშაკთა პასტორალური დახმარებით განაცხადა, რომ ეკლესია მართავდა მსოფლიოში არსებულ ჯანდაცვის დაწესებულებათა 26%-ს, მათ შორის საავადმყოფოებს, კლინიკებს, ბავშვთა სახლებს, აფთიაქებსა და კეთროვანთა ცენტრებს<ref>[http://www.catholicnewsagency.com/news/catholic_hospitals_represent_26_percent_of_worlds_health_facilities_reports_pontifical_council/ "Catholic hospitals comprise one quarter of world's healthcare, council reports"l]. Catholic News Agency. 10 February 2010. Retrieved 17 August 2012.</ref>. რომის კათოლიკე ეკლესია ასევე ყოველთვის აქტიურად იყო ჩაბმული საგანმანათლებლო სფეროში, რაზეც მეტყველებს მისი წვლილი პირველი ევროპული უნივერსიტეტის დაარსების საქმეში. ის მართავს და აფინანსებს ათასობით დაწყებით და საშუალო სკოლას, კოლეჯსა და უნივერსიტეტს მთელი მსოფლიოს მასშტაბით. გარდა ამისა, კათოლიკე ეკლესია მართავს მსოფლიოში უდიდეს არასამთავრობო სასკოლო სისტემას. აღსანიშნავია, რომ 2001 წელს ლათინ კათოლიკეთა ინიციატივით საქართველოშიც იქნა დაფუძნებული მათი უნივერსიტეტი, რომელიც გამოჩენილი ქართველი კათოლიკეს, [[სულხან-საბა ორბელიანი|სულხან-საბა ორბელიანის]] სახელს ატარებს და ეწოდება [[სულხან-საბა ორბელიანის უნივერსიტეტი]], რომელიც დღემდე აქტიურად ფუნქციონირებს. კათოლიკე ეკლესიის ქალთა რელიგიურმა ინსტიტუტებმა განსაკუთრებით დიდი როლი ითამაშეს ჯანდაცვისა და განათლების სერვისების მსოფლიო მასშტაბით მიწოდებაზე. აღნიშნულ საქმეს უმეტესად კათოლიკე მონაზვნები ახორციელებენ ისეთი ორდენებიდან, როგორებიცაა: გულმოწყალების დები, ღარიბთა პატარა დები, ქველმოქმედი მისიონერები, წმინდა საიდუმლოს დები, წმინდა ვინსენტისა და წმინდა პავლეს ქველმოქმედების ქალიშვილები და ა.შ. ამ მხრივ განსაკუთრებით ცნობილია კათოლიკე მონაზონი, [[დედა ტერეზა|დედა ტერეზა კალკუტელი]], არაერთი საქველმოქმედო მისიის ფუძემდებელი, რომელსაც 1979 წელს [[ნობელის პრემია|ნობელის პრემიაც]] მიენიჭა მშვიდობის დარგში ინდოეთში გაწეული საქველმოქმედო საქმიანობისა და ღარიბთა დახმარებისათვის. 1996 წელს იგივე ნომინაციაში გაიმარჯვა კათოლიკე ეპისკოპოსმა კარლოს ფილიპე ხიმენეს ბელომ „აღმოსავლეთ ტიმორში კონფლიქტის სამართლიან და მშვიდობიან გადაწყვეტაზე მუშაობისათვის“<ref>"Press Release – Nobel Peace Prize 1996". Nobelprize.org. 11 October 1996. Retrieved 28 October 2010.</ref>. === სექსუალური მორალი და კონტრაცეფცია === [[ფაილი:Hans Memling - Allegory with a Virgin - WGA14896.jpg|მარცხნივ|მინი|288x288პქ|ჰანს მემლინგის მიერ 1479-1480 წლებში შექმნილი „უბიწოების ალეგორია“]] კათოლიკე ეკლესია თავის ყველა წევრს მოუწოდებს უბიწოების შენარჩუნებისაკენ, მათი ცხოვრებისეული მდგომარეობის მიხედვით. ეკლესიურად, უბიწოება მოიცავს ზომიერებას, თავშეკავებას, თავდადებულობას, პიროვნულ ზრდასა და ღვთის მადლში ყოფნას. ის მორწმუნეთა მხრიდან მოითხოვს ვნების, მასტურბაციის, სიძვის, პორნოგრაფიის, პროსტიტუციისა და გაუპატიურების უარყოფას, დაგმობასა და მათგან თავის შეკავებას. მათთვის, ვინც ქორწინებაში არ იმყოფება, უბიწოება ნიშნავს ყველანაირი სექსუალური აქტივობისაგან თავის შეკავებას და თავშეკავებულ ცხოვრებას. ხოლო მათ, ვინც ქორწინებაში არიან, მოეთხოვებათ ცოლქმრული სიწმინდის შენარჩუნება<ref>Catechism of the Catholic Church (2nd ed.). Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraph 2332. Sexuality affects all aspects of the human person in the unity of his body and soul. It especially concerns affectivity, the capacity to love and to procreate, and in a more general way the aptitude for forming bonds of communion with others.</ref>. ეკლესიური სწავლებით სექსუალური აქტივობა ნებადართულია მხოლოდ დაქორწინებული წყვილისათვის, იქნება ეს ქრისტიანთა საიდუმლოებრივი ქორწინება თუ სამართლებრივი ქორწინება, სადაც ერთი ან ორივე მეუღლე მოუნათლავია, ან უბრალოთ არ აქვთ ჯვარი დაწერილი. რომანტიკულ ურთიერთობებშიც კი, მათ შორის თუ წყვილი უკვე საქორწინო ნიშნობაში იმყოფება, პარტნიორებს თავშეკავებისაკენ მოუწოდებენ, რათა გამოიმუშავონ ურთიერთპატივისცემა და ერთგულება. ქორწინებაში უბიწოდ ყოფნა, თავის მხრივ მოითხოვს ცოლქმრული ერთგულებისა და ქორწინების ნაყოფიერების დაცვას. ქრისტიანულ ქორწინებაში მყოფ წყვილს ერთმანეთთან უნდა აკავშირებდეს ნდობა და პატიოსნება, ასევე სულიერი და ფიზიკური სიახლოვე. ამასთან, სექსუალური აქტივობა ყოვეთვის უნდა ემსახურებოდეს სიცოცხლის შექმნასაც და წყვილს სიყვარულში აერთიანებდეს<ref>[https://web.archive.org/web/20110303114045/https://www.vatican.va/holy_father/paul_vi/encyclicals/documents/hf_p-vi_enc_25071968_humanae-vitae_en.html "Humanae Vitae"]. ''vatican.va''. 25 July 1968. Archived from the original on 3 March 2011.</ref>. კათოლიციზმში კონტრაცეფცია და ზოგიერთი სხვა სახის სექსუალური პრაქტიკა არაა დაშვებული, თუმდა ოჯახის დაგეგმვის ბუნებრივი მეთოდები და მშობიარობებს შორის ინტერვალის ბუნებრივად ზრდა ნებადართულია. რომის პაპმა ფრანცისკემ 2015 წელს განაცხადა, რომ ის წუხს, რომ ეკლესია „შეპყრობილია“ ისეთი საკითხებით, როგორებიცაა: [[აბორტი]], [[ერთი სქესის მქონე ადამიანების ქორწინება|ერთი სქესის მქონე წყვილთა ქორწინება]] და კონტრაცეფცია, და გააკრიტიკა კათოლიკე ეკლესია სიყვარულზე წინ დოგმატების დაყენების გამო<ref>[https://www.nytimes.com/2013/09/20/world/europe/pope-bluntly-faults-churchs-focus-on-gays-and-abortion.html "Pope Says Church Is 'Obsessed' With Gays, Abortion and Birth Control"]. The New York Times. 20 September 2013.</ref>. ამასთან ერთად, მიუხედავად იმისა, რომ კათოლიციზმი გმობს აბორტსა და ხელოვნურ კონტრაცეფციულ საშუალებებს, 1998 წლის ანგარიშით აშშ-ში კათოლიკე ქალების 96%-ს გამოყენებული ჰქონდა კონტრაცეფციული საშუალებები ცხოვრების გარკვეულ ეტაპზე, და კათოლიკეთა 72%-ს სჯეროდა, რომ ამის მიუხედავადაც შეიძლება იყოს ქალი ე.წ. კარგი კათოლიკე. აღსანიშნავია, რომ პრეზერვატივს, როგორც ახალი ინფექციების გადადებისაგან და ორსულობისაგან თავდასაცავ საშუალებას, ეკლესია მაინც კრძალავს<ref>Catholics for a Choice (1998). [https://web.archive.org/web/20061011221417/http://www.catholicsforchoice.org/topics/prevention/documents/1998amatterofconsciece.pdf "A Matter of Conscience: Catholics on Contraception"] (PDF). Archived from the original (PDF) on 11 October 2006. Retrieved 1 October 2006.</ref>. ამრიგად, ნებადართულია მხოლოდ ორსულობისაგან დამცავი ბუნებრივი მეთოდები, თუმცა არა კონტრაცეფციული საშუალებები და აბორტი. === განქორწინება და ანულირების დეკლარირება === კათოლიციზმის კანონიკური სამართალი არ ითვალისწინებს განქორწინებას ორ მონათლულ ქრისტიანს შორის, რადგან მოქმედი, კონსუმირებული საკრამენტული ქორწინება ითვლება უვადო კავშირად. თუმცა, ამის მიუხედავად, ქორწინება მაინც შეიძლება იცნოს ბათილად, თუ არსებობს იმის მტკიცებულება, რომ ქორწინება გარკვეული დაბრკოლებების გამო თავიდანვე არ შესულა ძალაში. ქორწინების ბათილად ცნობა, ანუ, როგორც მას უწოდებენ, ანულირება, არის საეკლესიო ტრიბუნალის გადაწყვეტილება, რომელიც ქორწინებას უმოქმედოდ აცხადებს და ამბობს, რომ იგი უნდა გაბათილდეს, რადგან არც არასდროს არსებულა რეალურად. გარდა ამისა, მოუნათლავ პირებს შორის არსებული ქორწინება ასევე შეიძლება გაუქმდეს პაპის ნებართვით, ისეთ სიტუაციაში, როგორიცაა, მაგალითად კათოლიკეზე ან კათოლიკური წესით ქორწინების სურვილი. აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ სამოქალაქო განქორწინების მიუხედავად განქორწინებულ პირს ხელახალი ქორწინება აყენებს „საჯარო და მუდმივი მრუშობის“ მდგომარეობაში<ref>"Canon 1141–1143". 1983 Code of Canon Law. Catholicdoors.com.</ref>, რადგან მისი მეორე ქორწინება არ იქნება ვალიდური, სანამ პირველი მეუღლე ცოცხალია და მეორეზე ჯვარს არ დაიწერს. ამ ცოდვის თავიდან ასარიდებლად მორწმუნე კათოლიკეები უარს ამბობენ მეორე ქორწინებაზე სამოქალაქო განქორწინების შემდეგ. 2006 წელს მსოფლიო მასშტაბით საეკლესიო ტრიბუნალმა 49,000-ზე მეტი ქორწინება სცნო ბათილად. ბოლო 30 წლის განმავლობაში ქორწინებათა დაახლოებით 55-70% ანულირდა ამერიკის შეერთებულ შტატებში. ანულირების მოთხოვნები პროცენტულად სწრაფად იზრდება. მაგალითად, აშშ-ში 2006 წელს 27,000 ქორწინების ანულირება მოხდა, მაშინ, როდესაც 1968 წელს ეს რაოდენობა იგივე ქვეყანაში მხოლოდ 338-ს უტოლდებოდა<ref>Soule, W. Becket. [http://www.kofc.org/un/en/resources/cis/cis301.pdf "Preserving the Sanctity of Marriage"] (PDF). ''2009''. Knights of Columbus. Retrieved 6 January 2014.</ref>. განქორწინებაზე მოთხოვნები ასევე იზრდება ევროპის არაერთ კათოლიკურ ქვეყანაშიც. ამის გამო არაერთმა კათოლიკურმა ქვეყანამ შემოიღო განქორწინების საეკლესიო პროცედურები: [[იტალია|იტალიამ]] 1970 წელს, [[პორტუგალია|პორტუგალიამ]] 1975 წელს, [[ბრაზილია|ბრაზილიამ]] 1977 წელს, [[ესპანეთი|ესპანეთმა]] 1981 წელს, [[ირლანდია|ირლანდიამ]] 1996 წელს, [[ჩილე|ჩილემ]] 2004 წელს, ხოლო [[მალტა|მალტამ]] 2011 წელს. აღნიშნული პროცედურა დღემდე არ შემოუღია ვატიკანსა და ფილიპინებს, თუმცა ფილიპინების მთავრობამ განქორწინება დაუშვა, ოღონდ მხოლოდ მუსლიმი წყვილებისათვის. === ჰომოსექსუალობა === კათოლიკური სწავლებით „ჰომოსექსუალური აქტები“ ეწინააღმდეგება „ბუნებით კანონებს“, როგორც „გარყვნილების აქტები“, თუმცა, იგი არ მოუწოდებს მორწმუნეებს თავად ჰომოსექსუალთა დევნისაკენ, არამედ მათთან ღირსეულად და პატივით მოპყრობისაკენ<ref>''Catechism of the Catholic Church'' (2nd ed.). Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraphs 2357–2359.</ref>. კათოლიკური ეკლესიის კატეხიზმოს მიხედვით: {{ციტატა|მამაკაცთა და ქალთა დიდი რიცხვი ამჟღავნებს ღრმად გამჯდარ ჰომოსექსუალურ მიდრეკილებას. ეს ობიექტურად უწესრიგო მიმართება მათი უმრავლესობისთვის განსაცდელს წარმოადგენს. ამის გამო მათ პატივისცემით, თანაგრძნობითა და ფაქიზად უნდა მოვეპყრათ. მათ მიმართ აღკვეთილ უნდა იქნას ყოველგვარი უსამართლო დევნა და ჩაგვრა. ეს პიროვნებები მოწოდებულნი არიან განახორციელონ ღვთის მოწოდება მათს ცხოვრებაში და, თუ ქრისტიანები არიან, შეუერთონ უფლის ჯვარზე შეწირულ მსხვერპლს ის სიძნელეები, რომლებიც, შესაძლოა, ცხოვრებაში შეხვდნენ მათი მდგომარეობის მიზეზით (კათოლიკური ეკლესიის კატეხიზმო, პპ. 2358).<br/><br/>ჰომოსექსუალური პიროვნებები მოწოდებულნი არიან სრული თავშეკავებისაკენ, საკუთარი თავის პატრონობის სიქველის ძალით, რომელიც შინაგან თავისუფლებას აყალიბებს, ზოგჯერ უანგარო მეგობრობის დახმარებით, ლოცვითა და საკრამენტული მადლის წყალობით თანდათანობითა და განუხრელად მათ შეუძლიათ და ვალდებულნი არიან მიაღწიონ ქრისტიანულ სრულქმნილებას (კათოლიკური ეკლესიის კატეხიზმო, პპ. 2359).}} კატეხიზმოს ეს ნაწილი თავისებურად ციტირებდა პაპი ფრანცისკეს მიერ 2013 წლის ინტერვიუში ნათქვამ ფრაზას, სადაც მან, როდესაც ცალკეული პიროვნებების შესახებ ჰკითხეს, უპასუხა: {{ციტატა|მე ვფიქრობ, რომ როდესაც ხვდები მსგავს ადამიანს (პიროვნება, რომლის შესახებაც მას ჰკითხეს), უნდა შეგეძლოს განსხვავება გეისა და [[ლობი]]ს შორის, რადგან ლობები საერთოდ არ არიან კარგები. თუ ადამიანი გეია და ეძებს უფალს და აქვს კეთილი ნება, აბა, ვინ ვარ მე, რომ განვიკითხო ის?}} პაპის ამ ინტერვიუდან ნათელი გახდა, ვატიკანის პოზიციის ცვლილება აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებთ, მაგრამ არა ეკლესიის სწავლებაში, რაც ნიშნავს იმას, რომ კათოლიკე ეკლესია კვლავ ეწინააღმდეგება ერთი სქესის მქონე წყვილთა ქორწინებას<ref>Catechism of the Catholic Church (2nd ed.). Libreria Editrice Vaticana. 2019. Paragraphs 1601–1605.</ref>, მიუხედავად იმისა, რომ ეს უკვე არაერთ კათოლიკურ ქვეყანაშია მიღებული. ამის გამო, არაერთი კონსერვატორი კათოლიკე არ დაეთანხმა პაპს და ეკლესიის პოზიციის ნაწილობრივი ცვლილება გააკრიტიკეს. === გენდერული თანასწორობა და ქალების ხელდასმა === [[ფაილი:Zenonkapelle links - Episcopa Teodora - Paschalis I. Mutter.jpg|მინი|292x292პქ|რომის პაპ [[პასხალის I]]-ის დედა, თეოდორა, რომელიც, ზოგიერთი მკვლევრის მიხედვით, კათოლიკე ეკლესიაში ეპისკოპოსის თანამდებობას იკავებდა]] კათოლიკე ქალები და მამაკაცები თანაბრად ეწევიან რელიგიურ საქმიანობას, დაწყებული მომლოცველობითა და სწავლების უფლებით, ისე ჯანდაცვის უზრუნველყოფითა და მისიონერობით. მიუხედავად იმისა, რომ წინა საუკუნეებში ეკლესია დიდად ზღუდავდა ქალებს და უპირატესობას მამაკაცებს ანიჭებდა, კათოლიკე ქალებმა მაინც დიდი როლი ითამაშეს ეკლესიის ცხოვრებაში. განსაკუთრებით მონაზვნები და რელიგიურ ორდენთა დები, რომლებიც აქტიურად იყვნენ და არიან ჩაბმულნი მსოფლიო ჯანდაცვისა და განათლების სერვისების ქსელების გავრცელებასა და მართვაში. ბოლო ათწლეულებში დასავლურ სამყაროში გაზრდილმა ქალთა უფლებებმა ასევე წამოჭრა ქალების მღვდლად ხელდასმის საკითხიც. პროტესტანტულმა ეკლესიამ ეს შეთავაზება მიიღო, მაგრამ შედარებით უფრო კონსერვატიული სახის კათოლიკე ეკლესიაში ეს ცოტა გაპრობლემდა. რომის პაპმა [[იოანე პავლე II]]-მ დაადასტურა, რომ რომის კათოლიკე ეკლესია „არ თვლის თავს უფლებამოსილად დაუშვას ქალების მღვლად ხელდასმა“<ref>[https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/apost_letters/1994/documents/hf_jp-ii_apl_19940522_ordinatio-sacerdotalis.html Apostolic Letter Ordinatio Sacerdotalis of John Paul II to the Bishops of the Catholic Church on Reserving Priestly Ordination to Men Alone] Archived 25 November 2015 at the Wayback Machine Copyright 1994 Libreria Editrice Vaticana. Retrieved 25 March 2015</ref>. ამ გადაწყვეტილების საწინააღმდეგოდ, ოპოზიციურმა ჯგუფებმა, როგორიცაა „კათოლიკე ქალი მღვდელმსახურები“ აღასრულებდნენ გარკვეულ ცერემონიებს, რაც, კანონიკური სამართლის მიხედვით, უკანონოა და არასწორი. რწმენის დოქტრინალურმა კრებამ ამ საკითხს გამოქვეყნებული განცხადებით უპასუხა და განმარტა, რომ ნებისმიერი კათოლიკე ეპისკოპოსი, რომელიც მონაწილეობას მიიღებდა ქალების ხელდასმაში, ისევე, როგორც თავად ის ქალები, ავტომატურად განიკვეთებოდნენ ეკლესიისაგან, კანონიკური სამართლის 1378-ე მუხლისა და სხვა საეკლესიო კანონების მიხედვით<ref>[http://www.catholicnewsagency.com/news/vatican_decrees_excommunication_for_participation_in_ordination_of_women/ "Vatican decrees excommunication for participation in 'ordination' of women"]. Catholic News Agency. 29 May 2008. Retrieved 6 June 2011.</ref>. === სექსუალური შევიწროვებისა და ძალადობის ფაქტები === 90-იანი წლებიდან მოყოლებული, რომის კათოლიკე ეკლესია სკანდალშია გახვეული, რადგან ცნობილი გახდა სასულიერო პირებისა და ეკლესიის სხვა წევრების მხრიდან არასრულწლოვანთა მიმართ განხორციელებული სექსუალური ძალადობის შესახებ. აღნიშნული საკითხი საერთაშორისო დებატებისა და სამართალწარმოების პროცესების აღძვრის საბაბი, და მედიაში ფართოდ გაშუქებადი მოვლენა გახდა. ძალადობასთან დაკავშირებული საჩივრების გამო კათოლიკე ეკლესია მკაცრად გააკრიტიკეს, რადგან, ცნობილი გახდა, რომ ზოგიერთი ეპისკოპოსი მფარველობდა მოძალადე სასულიერო პირებს და სხვა ეპარქიებში უშვებდნენ, სადაც ისინი აღნიშნულ მოქმედებას აგრძელებდნენ. სკანდალის საპასუხოდ, ეკლესიაში ჩამოყალიბდა ფორმალური პროცედურები, რათა ხელი შეეწყოს ძალადობის თავიდან არიდებას, წაახალისოს ნებისმიერი სახის შეურაცხყოფისას მსხვერპლთა მხრიდან მიმართვიანობა და ასეთი შეტყობინებების დროული განხილვა, თუმცა, ამ პროცედურათა ეფექტურობასთან დაკავშირებით მოგვიანებით კვლავ კამათობდნენ<ref>David Willey (15 July 2010). "Vatican 'speeds up' abuse cases". BBC News. Retrieved 28 October 2010.</ref>. ამის გამო, 2014 წელს პაპმა ფრანცისკემ დააარსა არასრულწლოვანთა დამცველი პაპის კომისია<ref>[http://press.vatican.va/content/salastampa/de/bollettino/pubblico/2014/03/22/0199/00444.html "Comunicato della Sala Stampa: Istituzione della Pontificia Commissione per la Tutela dei Minori"]. Holy See Press Office. 22 March 2014. Retrieved 30 March 2014.</ref>. == იხილეთ აგრეთვე == * [[ქრისტიანობა]] * [[მართლმადიდებლობა]] * [[პროტესტანტობა]] * [[კათოლიციზმი საქართველოში]] == ლიტერატურა == {{Refbegin}} {{Div col}} * Asci, Donald P. (2002) ''The Conjugal Act as Personal Act. A Study of the Catholic Concept of the Conjugal Act in the Light of Christian anthropology'', San Francisco: Ignatius Press. {{ISBN|0-89870-844-3}}. * {{cite book|last=Ayer|first=Joseph Cullen|year=1941|title=A Source Book for Ancient Church History|publisher=Mundus Publishing|isbn=978-1-84830-134-4}} * {{cite web|title=Canon 42|url=https://www.vatican.va/archive/ENG1104/_INDEX.HTM|publisher=Vatican|work=1983 Code of Canon Law|access-date=9 March 2008|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20080220062727/https://www.vatican.va/archive/ENG1104/_INDEX.HTM|archive-date=20 February 2008}} * {{cite web|title=Catechism of the Catholic Church|publisher=Libreria Editrice Vaticana|year=1994|url=https://www.vatican.va/archive/ENG0015/_INDEX.HTM|access-date=1 May 2011|url-status=|archive-url=https://web.archive.org/web/20120206103358/https://www.vatican.va/archive/ENG0015/_INDEX.HTM|archive-date=6 February 2012}} * Barry, Rev. Msgr. John F (2001). ''One Faith, One Lord: A Study of Basic Catholic Belief''. Gerard F. Baumbach, Ed.D. {{ISBN|0-8215-2207-8}}. * Bauer, Susan Wise (2010). ''The History of Medieval World: From the Conversion of Constantine to the First Crusade''. Norton. {{ISBN|978-0-393-05975-5}}. * Baumgartner, Frederic J. (2003). ''Behind Locked Doors: A History of the Papal Elections''. Palgrave Macmillan. {{ISBN|0-312-29463-8}}. * Bethell, Leslie (1984). ''The Cambridge History of Latin America''. Cambridge University Press. {{ISBN|0-521-23225-2}}. * {{cite book|last=Bokenkotter|first=Thomas|year=2004|title=A Concise History of the Catholic Church|url=https://archive.org/details/concisehistoryof00boke|publisher=Doubleday|isbn=0-385-50584-1}} * Bunson, Matthew (2008). ''Our Sunday Visitor's Catholic Almanac''. Our Sunday Visitor Publishing. {{ISBN|1-59276-441-X}}. * Bruni, Frank; Burkett, Elinor (2002). ''A Gospel of Shame: Children, Sexual Abuse and the Catholic Church''. Harper Perennial. p.&nbsp;336. {{ISBN|978-0-06-052232-2}}. * Chadwick, Owen (1995). ''A History of Christianity''. Barnes & Noble. {{ISBN|0-7607-7332-7}}. * Clarke, Graeme (2005), "Third-Century Christianity", in Bowman, Alan K., Peter Garnsey and Averil Cameron. ''The Cambridge Ancient History'' 2nd ed., volume 12: ''The Crisis of Empire, A.D. 193–337'', Cambridge University Press, pp.&nbsp;589–671, {{ISBN|978-0-521-30199-2}}. * Collinge, William J. ''Historical dictionary of Catholicism'' (1997) [https://archive.org/details/historicaldictio00coll online free] * Collins, Michael; Price, Mathew A. (1999). ''The Story of Christianity''. Dorling Kindersley. {{ISBN|0-7513-0467-0}}. * Coriden, James A; Green, Thomas J; Heintschel, Donald E. (1985). ''The Code of Canon Law: A Text and Commentary, Study Edition''. Paulist Press. {{ISBN|978-0-8091-2837-2}}. * Davidson, Ivor (2005). ''The Birth of the Church''. Monarch. {{ISBN|1-85424-658-5}}. * Derrick, Christopher (1967). ''Trimming the Ark: Catholic Attitudes and the Cult of Change''. New York: P.J. Kennedy & Sons. {{ISBN|978-0-09-096850-3}}. * Duffy, Eamon (1997). ''Saints and Sinners, a History of the Popes''. Yale University Press. {{ISBN|0-300-07332-1}}. * Dussel, Enrique (1981). ''A History of the Church in Latin America''. Wm. B. Eerdmans. {{ISBN|0-8028-2131-6}}. * Fahlbusch, Erwin (2007). ''The Encyclopedia of Christianity''. Wm. B. Eerdmans. {{ISBN|0-8028-2415-3}}. * Froehle, Bryan; Mary Gautier (2003). ''Global Catholicism, Portrait of a World Church''. Orbis books; Center for Applied Research in the Apostolate, Georgetown University. {{ISBN|1-57075-375-X}}. * Gale Group. (2002) ''New Catholic Encyclopedia'', 15 vol, with annual supplements; highly detailed coverage * Hastings, Adrian (2004). ''The Church in Africa 1450–1950''. Oxford University Press. {{ISBN|0-19-826399-6}}. * Herring, George (2006). ''An Introduction to the History of Christianity''. Continuum International. {{ISBN|0-8264-6737-7}}. * Koschorke, Klaus; Ludwig, Frieder; Delgado, Mariano (2007). ''A History of Christianity in Asia, Africa, and Latin America, 1450–1990''. Wm B Eerdmans Publishing Co. {{ISBN|978-0-8028-2889-7}}. * Kreeft, Peter (2001). ''Catholic Christianity''. Ignatius Press. {{ISBN|0-89870-798-6}}. * Latourette, by Kenneth Scott. ''Christianity in a Revolutionary Age: A History of Christianity in the 19th and 20th centuries'' (5 vol. 1969); detailed coverage of Catholicism in every major country * Ulrich L. Lehner, (2016) The Catholic Enlightenment. The Forgotten History of a Global Movement {{ISBN|978-0-19-023291-7}} * Leith, John (1963). ''Creeds of the Churches''. Aldine Publishing Co. {{ISBN|0-664-24057-7}}. * MacCulloch, Diarmaid (2010). ''Christianity: The First Three Thousand Years''. Viking. {{ISBN|978-0-670-02126-0}}. originally published 2009 by Allen Lane, as ''A History of Christianity'' * MacCulloch, Diarmaid (2003). ''The Reformation''. Viking. {{ISBN|0-670-03296-4}}. * MacMullen, Ramsay (1984), ''Christianising the Roman Empire: (A.D. 100–400)''. New Haven, CT: Yale University Press, {{ISBN|978-0-585-38120-6}} * Marthaler, Berard (1994). ''Introducing the Catechism of the Catholic Church, Traditional Themes and Contemporary Issues''. Paulist Press. {{ISBN|0-8091-3495-0}}. * McBrien, Richard and Harold Attridge, eds. (1995) ''The HarperCollins Encyclopedia of Catholicism''. HarperCollins. {{ISBN|978-0-06-065338-5}}. * McManners, John, ed. ''The Oxford Illustrated History of Christianity''. (Oxford University Press 1990). {{ISBN|0-19-822928-3}}. * Norman, Edward (2007). ''The Roman Catholic Church, An Illustrated History''. University of California Press. {{ISBN|978-0-520-25251-6}}. * O'Collins, Gerald; Farrugia, Maria (2003). ''Catholicism: The Story of Catholic Christianity'' Oxford University Press. {{ISBN|978-0-19-925995-3}}. * Perreau-Saussine, Emile (2012). ''Catholicism and Democracy: An Essay in the History of Political Thought''. {{ISBN|978-0-691-15394-0}}. * Phayer, Michael (2000). ''The Catholic Church and the Holocaust, 1930–1965''. Indiana University Press. {{ISBN|0-253-33725-9}}. * Pollard, John Francis (2005). ''Money and the Rise of the Modern Papacy, 1850–1950''. Cambridge University Press. {{ISBN|978-0-521-81204-7}}. * Rhodes, Anthony (1973). ''The Vatican in the Age of the Dictators (1922–1945)''. Holt, Rinehart and Winston. {{ISBN|0-03-007736-2}}. * Riley-Smith, Jonathan]] (1997). ''The First Crusaders''. Cambridge University Press. {{ISBN|978-0-511-00308-0}}. * Schreck, Alan (1999). The Essential Catholic Catechism.Servant Publications. {{ISBN|1-56955-128-6}}. * Schwaller, John Frederick. (2011) ''The history of the Catholic Church in Latin America: from conquest to revolution and beyond'' (NYU Press) * Smith, Janet, ed. (1993) ''Why "Humanae Vitae" Was Right'', San Francisco: Ignatius Press. * Smith, Janet (1991) ''"Humanae Vitae", a Generation Later'', Washington, DC: Catholic University of America Press, * Stewart, Cynthia (2008) ''The Catholic Church: A Brief Popular History'' 337 pages * Tausch, Arno, Global Catholicism in the Age of Mass Migration and the Rise of Populism: Comparative Analyses, Based on Recent World Values Survey and European Social Survey Data (24 November 2016). Available at https://mpra.ub.uni-muenchen.de/75243/1/MPRA_paper_75243.pdf Research Papers in Economics, University of Connecticut * Tausch, Arno, The Effects of 'Nostra Aetate:' Comparative Analyses of Catholic Antisemitism More Than Five Decades after the Second Vatican Council (8 January 2018). * Tausch, Arno, Are Practicing Catholics More Tolerant of Other Religions than the Rest of the World? Comparative Analyses Based on World Values Survey Data (21 November 2017). * Vatican, Central Statistics Office (2007). ''Annuario Pontificio (Pontifical Yearbook)''. Libreria Editrice Vaticana. {{ISBN|978-88-209-7908-9}}. * Vidmar, John (2005). ''The Catholic Church Through the Ages''. Paulist Press. {{ISBN|0-8091-4234-1}}. * Wilken, Robert (2004). "Christianity". in Hitchcock, Susan Tyler; Esposito, John. ''Geography of Religion''. National Geographic Society. {{ISBN|0-7922-7317-6}}. * {{cite book|last=Woods Jr|first=Thomas|author-link=Thomas Woods|year=2005|title=How the Catholic Church Built Western Civilisation|url=https://archive.org/details/howcatholicchurc0000wood|publisher=Regnery Publishing, Inc.|isbn=0-89526-038-7}} {{Div col end}} {{Refend}} == რესურსები ინტერნეტში == * {{URL|https://www.vatican.va|Vatican.va}} წმინდა საყდრის ოფიციალური ვებსაიტი * {{YouTube|The Vatican|u=vatican}} == სქოლიო == {{სქოლიო|5}} [[კატეგორია:კათოლიციზმი|*]] [[კატეგორია:ქრისტიანობა]] 8evafwd35dmfe5xd0ympis3d8d9orp9 0 4978 4647929 4642287 2024-04-25T13:29:04Z Surprizi 14671 /* რესურსები ინტერნეტში */ wikitext text/x-wiki '''პავლე გიორგის ძე გილაშვილი''' (დ. [[2 მაისი]], [[1918]], [[თბილისი]] ― გ. [[1 ოქტომბერი]], [[1994]], იქვე) — ქართველი საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე. [[სკკპ|კომუნისტური პარტიის]] წევრი [[1939]] წლიდან. [[1956]] წელს დაამთავრა სკკპ ცკ-თან არსებული [[უმაღლესი პარტიული სკოლა]]. [[1934]]-[[1937]] წლებში თბილისის სტალინის სახელობის ორთქლმავალ-ვაგონშემკეთებელ ქარხანაში მუშაობდა [[ზეინკალი|ზეინკლად]]. 1937-იდან [[კომკავშირი|კომკავშირულ]] სამუშაოზეა, 1939-იდან — [[წითელი არმია|წითელ არმიაში]]. მონაწილეობდა [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომში]]. დემობილიზაციის შემდეგ ისევ პარტიულ სამუშაოს უბრუნდება: საქართველოს კომუნისტური პარტიის თბილისის ლენინის სახელობის რაიკომის მეორე, შემდეგ პირველი მდივანი, [[ცხინვალი|ცხინვალის]] საქალაქო კომიტეტის პირველი მდივანი, საქართველოს კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის ადმინისტრაციული ორგანოების განყოფილების გამგე, [[რუსთავი|რუსთავის]] საქალაქო კომიტეტის პირველი მდივანი, სკკპ ცკ-ის ინსტრუქტორი. [[1967]]-იდან [[აფხაზეთის ასსრ]]-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე, [[1972]]-იდან საქართველოს კომპარტიის თბილისის საქალაქო კომიტეტის პირველი მდივანი. [[1976]]-[[1989]] — საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. იყო [[საქართველოს სსრ-ის IV მოწვევის უმაღლესი საბჭო|საქართველოს სსრ-ის IV]], [[საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭო|X]], [[საქართველოს სსრ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭო|XI]] მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი, აგრეთვე სსრკ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარის მოადგილე, სკკპ ცენტრალური სარევიზიო კომისიის წევრი, სსრკ VIII-XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოებულია [[ოქტომბრის რევოლუციის ორდენი|ოქტომბრის რევოლუციის]], [[წითელი ვარსკვლავის ორდენი|წითელი ვარსკვლავის]], [[საპატიო ნიშანი|„საპატიო ნიშნის“]] ორდენებით და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|3|154}} * ენციკლოპედია "საქართველო", ტ. 1, გვ. 617, თბ., 1997 ==რესურსები ინტერნეტში== *{{nplg ბიოგრაფია|00002057}} * [https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/358782/1/P_5380.jpg პავლე გილაშვილის ბიოგრაფია (IV მოწვევა)] * [https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/344774/1/P_6916.jpg პავლე გილაშვილის ბიოგრაფია (X მოწვევა)] * [https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/341115/1/P_4417.jpg პავლე გილაშვილის ბიოგრაფია (XI მოწვევა)] {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:გილაშვილი, პავლე}} [[კატეგორია:ქართველი პოლიტიკოსები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:ოქტომბრის რევოლუციის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:წითელი ვარსკვლავის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:დაბადებული 2 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1918]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1994]] [[კატეგორია:საპატიო ნიშნის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IV მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სკკპ-ის XXIV ყრილობის დელეგატები]] [[კატეგორია:სკკპ-ის XXV ყრილობის დელეგატები]] [[კატეგორია:სკკპ-ის XXVI ყრილობის დელეგატები]] [[კატეგორია:სკკპ-ის XXVII ყრილობის დელეგატები]] [[კატეგორია:თბილისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:გილაშვილები|პ]] [[კატეგორია:ქართველები მეორე მსოფლიო ომში]] mivlmokgunuwdsrosu8ynf2ms8fz8sp 0 5005 4648105 4637623 2024-04-26T06:54:25Z Surprizi 14671 /* ისტორია */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული |სტატუსი = |ქართული სახელი = სამხრეთ ოსეთის აო |მშობლიური სახელი = {{lang-ru|Юго-Осетинская ао}} |ქვეყანა = სსრკ |დაქვემდებარება = {{დროშა|საქართველოს სსრ}} |რუკა= Samxret osetis avtonomiuri olqis ruka.jpg |პანორამის სიგანე = |წარწერა = |დროშა = |გერბი = |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |ქვეყნის რუკის ზომა = |ქვეყნის რუკა = 250 |რეგიონის რუკის ზომა = |რეგიონის რუკა = |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = |რეგიონი = |ადმინისტრაციული ცენტრი = |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]] |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |დაარსების თარიღი = |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = |კლიმატი = |ოფიციალური ენა = |მოსახლეობა = |აღწერის წელი = |სიმჭიდროვე = |აგლომერაცია = |ეროვნული შემადგენლობა = |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = |ეთნოქორონიმი = |დროის სარტყელი = |DST = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = |საავტომობილო კოდი = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = |პარამეტრის სახელი1 = |პარამეტრი1 = }} '''სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი''', '''''სამხრეთ ოსეთის აო''''' ({{lang-ru|Юго-Осетинская автономная область, ''Юго-Осетинская ао''}}; [[1922]]-[[1990]] წლებში) — ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს სსრ]]-ს შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ადმინისტრაციული ცენტრი — ქალაქი [[ცხინვალი]]. ოლქის სამართლებრივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტია კანონი სამხრეთ ოსეთის აო-ს შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ-ს უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით 1980 წელს. ==გეოგრაფია== მდებარეობდა ცენტრალური [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთაზე. ჩრდ. საზღვარი იყო კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის თხემი, აღმოსავლეთით – [[ალევის ქედი]], დასავლეთით საზღვარი კვეთდა [[ლიხის ქედი|ლიხის]], [[რაჭის ქედი|რაჭისა]] და [[კედელა]]ს ქედებს, მდინარეების [[ძირულა|ძირულის]], [[ყვირილა|ყვირილის]], [[ჯეჯორა|ჯეჯორისა]] და [[ღარულა|ღარულის]] ზემო დინების ხეობებს და მთავრდებოდა [[მამისონის უღელტეხილი|მამისონის უღელტეხილთან]]. სამხრეთ საზღვარი [[შიდა ქართლი]]ს ვაკის ჩრდილო პერიფერიაზე გადიოდა. სამხრეთ ოსეთის აო–ს ჩრდილოეთით ესაზღვრებოდა [[ჩრდილოეთი ოსეთი|ჩრდილოეთ ოსეთის არ]], აღმოსავლეთით [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი|ყაზბეგისა]] და [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი|დუშეთის]], სამხრეთით — [[კასპის მუნიციპალიტეტი|კასპის]], [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორის]], [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელისა]] და [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]], დასავლეთით — [[საჩხერის მუნიციპალიტეტი|საჩხერისა]] და [[ონის მუნიციპალიტეტი|ონის]] [[მუნიციპალიტეტი|მუნიციპალიტეტები]]. ფართობი 3,8 ათასი კმ² (საქართველოს ტერიტორიის 5,4 %). მოსახლეობა 97,4 ათასი კაცი ([[1981]]). ცენტრი – ქ. ცხინვალი (სტალინირი — 1936-1961 წწ.). სამხრეთ ოსეთში იყო 4 ადმინისტრაციული რაიონი: [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]]; ერთი საოლქო დაქვემდებარების ქალაქი ([[ცხინვალი]]); ოთხი დაბა ([[ყორნისი|ზნაური]], [[კვაისა]], [[ახალგორი]], [[ჯავა]]). == ისტორია == [[1801]] წელს რუსეთის მიერ [[ქართლ-კახეთის სამეფო]]ს მიერთების შემდეგ დაიწყო აღნიშნული ტერიტორიის ადმინისტრაციული დაყოფა. ყოფილი სამეფოს ადგილას წარმოიქმნა [[საქართველოს გუბერნია]], რომლის ჩრდილოეთი საზღვარი გადიოდა ისტორიული [[დვალეთი]]ს ჩრდილოეთით და შემდეგ აღმოსავლეთით მიუყვებოდა [[კავკასიონი]]ს მთავარ ქედს, უვლიდა ჩრდილოეთიდან ისტორიულ [[ხევი|ხევს]], [[არხვატი|არხოტს]], შატილსა და [[თუშეთი|თუშეთს]]. [[საქართველოს გუბერნია|საქართველოს]], [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთისა]] და [[ტფილისის გუბერნია|ტფილისის გუბერნიებს]] ჰქონდათ თავისი შიდა დაყოფა. ერთ-ერთი ასეთი ერთეული იყო [[გორის მაზრა]]. [[1842]] წელს გორის მაზრას ჩამოსცილდა მთიელი [[ოსები]]თ დასახლებული სოფლები და მათგან [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთის გუბერნიის]] შემადგენლობაში ცალკე ერთეული — [[ოსეთის ოკრუგი]] შეიქმნა (შედგებოდა ჯავის, პატარა ლიახვის და ნარის უბნებისაგან). [[1859]] წლის 19 ივნისს ტფილისის გუბერნიის ოსეთის ოკრუგის ნარის უბანი გადაეცა კავკასიის ხაზის მარცხენა ფრთას, „ოსეთის ოკრუგი“ გაუქმდა და ნარჩენი ნაწილი მიერთებული იქნა გორის მაზრაზე [[ოსეთის უბანი|ოსეთის უბნის]] სახელით<ref>{{რიკსკ|2|34|34641|588|არა}}</ref>. 1860 წლის დასაწყისისათვის გორის მაზრა იყოფოდა ოთხ საპოლიციო უბნად: გორის, ოსეთის, სურამის, ხიდისთავის. 1920 წლის 8 ივნისს საქართელოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელისუფლებამ ცხინვალს ალყა შემოარტყა და ქალაქიდან განდევნა აჯანყებული ბოლშევიკები<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485506/1/Komunisti_1920_N7.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. 1920 წელს ბოლშევიკები უკანასკნელი ორი წლის მანძილზე მესამეჯერ აჯანყდნენ „სამხრეთ ოსეთში“, მათ გამოაცხადეს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარება და ისწრაფვოდნენ ოსი ხალხის ეროვნული თვითგამორკვევისკენ<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485509/1/Komunisti_1920_N10.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი შეიქმნა [[1922]] წლის 22 აპრილს, სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოებისა და სახალხო კომისართა საბჭოს მიერ მიღებული დეკრეტი №2-ით.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/23065 Декрет №2 Об образовании автономной области Юго-Осетии]</ref> დეკრეტი მიღებულია: * [[ფილიპე მახარაძე]] – სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოების თავმჯდომარე; * [[სერგო ქავთარაძე]] – სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე; * [[ფ. კალანდაძე]] – ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის მდივანი. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი იყო ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ]] შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ოლქის სამართლებლივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტი იყო კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით (1980). ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო — სამხრეთ ოსეთის აო სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის აო-ში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის აო სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოთა უფლებამოსილების ვადა ორნახევარი წელი იყო. არჩევნების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წ. 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრ. ოსეთის აო საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახელმწიფო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის აო პროკურორს ნიშნავდა სსრკ გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. აო სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. 1980-1990-იან წლებში საქართველოში ეროვნული მოძრაობის პარალელურად გააქტიურდნენ სეპარატისტული ძალებიც, რომლებიც ცდილობენ ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ შექმნით მოახდინათ სახელმწიფო ხელისუფლების უზურპაცია, ხელეყოთ საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობა, ჩამოეშორებინათ საქართველოს მისი ისტორიული, განუყოფელი ნაწილი, რაც აშკარად ეწინააღმდეგებოდა არა მარტო საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციას, არამედ თვით სსრ კავშირის კონსტიტუციასა და საერთაშორისო სამართლის ელემენტარულ ნორმებს. მიუხედავად საქართველოს რესპუბლიკის ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოების არაერთი გაფრთხილებისა, აღკვეთილიყო ავტონომიური ოლქის თვითმარქვია ხელისუფლების უკანონო მოქმედებანი, ოლქში 9 დეკემბერს მაინც ჩატარდა ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს არჩევნები, რითაც საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტრიულ მთლიანობას რეალური საფრთხე შეექმნა. იმის გათვალისწინებით, რომ სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი 1922 წელს შეიქმნა ამ რეგიონში მცხოვრები მკვიდრი ქართველები მოსახლეობის ნების უგულებელყოფით და სრულიად საქართველოს ინტერესების საზიანოდ, რაც არაერთხელ დადასტურდა ოლქის არსებობის მანძილზე, აგრეთვე იმის გამო, რომ ოს ხალხს საბჭოთა კავშირში გააჩნია საკუთარი სახელმწიფოებრიობა თავისი ისტორიულ ტერიტორიაზე – ჩრდილოეთ ოსეთში და რომ საქართველოს რესპუბლიკაში მცხოვრები ოსი მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილი ცხოვრობს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ფარგლებში, სადაც მას ყოველთვის ჰქონდა კულტურული ავტონომიის ყველა უფლება. 1990 წლის 20 სექტემბერს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭომ (წაქეზებულმა [[ანდრია სახაროვი]]ს ლოზუნგით „საქართველო მცირე იმპერიაა“) მიიღო დადგენილება ოლქის „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად გარდაქმნის შესახებ“. ეს გადაწყვეტილება საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმმა გააუქმა 21 სექტემბერს. მიუხედავად ამისა, ოლქის საბჭოს მეთხუთმეტე სესიამ ძალაში დატოვა თავისი გადაწყვეტილება, აირჩია ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიული რესპუბლიკის აღმასრულებელი კომიტეტი“ და მიიღო დროებითი დებულება უზენაესი საბჭოსა და ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ და ეს არჩევნები დანიშნა 1990 წლის 2 დეკემბერს. ამის საპასუხოდ საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესმა საბჭომ 1990 წლის 22 ნოემბერს მიიღო დადგენილება: „გაუქმდეს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს დადგენილება ავტონომიური ოლქის ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად“ გარდაქმნის შესახებ და, აქედან გამომდინარე, მის მიერ მიღებული ყველა გადაწყვეტილება, მათ შორის 1990 წლის 2 დეკემბრისათვის არჩევნების დანიშვნისა და ჩატარების შესახებ, რადგანაც ისინი ეწინააღმდეგებიან საქართველოს რესპუბლიკის მოქმედი კონსტიტუციის, აგრეთვე სსრ კავშირის კონსტიტუციის დებულებებსა და საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმის 1990 წლის 21 სექტემბრის დადგენილებას. მიუხედავად აღნიშნულისა, მოსკოვის მიერ წაქეზებული ოსი სეპარატისტები აგრძელებდნენ საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის საწინააღმდეგო მოქმედებას, რასაც მოჰყვა იძულებითი ნაბიჯი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის შენარჩუნების მიზნით და მიღებული იქნა საქართველოს რესპუბლიკის კანონი - „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ“ და დადგენილება - „ქ. ცხინვალისა და ჯავის რაიონის ტერიტორიაზე საგანგებო წესების გამოცხადების შესახებ“. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი გაუქმდა [[1990]] წლის 11 დეკემბერს, საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის 104-ე მუხლის მე-3 და მე-11 პუნქტების შესაბამისად, [[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო]]ს დადგენილებით (გამოქვეყნდა „საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს უწყებები“, 12, 31/12/1990), დოკუმენტის ნომერი №63-ით.<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1079618?publication=0#! საქართველოს რესპუბლიკის კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ]</ref> კანონი ითვალისწინებდა შემდეგს: გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი; გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, მისი აღმასრულებელი და განმკარგულებელი ორგანო – აღმასრულებელი კომიტეტი და ოლქის სხვა სახელმწიფო ორგანოები; ძალადაკარგულად ჩაითვალა სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტისა და საქართველოს სახალხო კომისართა საბჭოს 1922 წლის 20 აპრილის №2 დეკრეტი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის მოწყობის შესახებ“ და საქართველოს სსრ 1980 წლის 12 ნოემბრის კანონი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ“; ცნობილი იქნეს ბათილად და იურიდიული ძალის არმქონე ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს 1990 წლის 9 დეკემბრის არჩევნები და მისი შედეგები; საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს წარმოედგინა წინადადებანი ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობის შესახებ<ref>{{საქართველოს უწყებები|290386|9-11}}</ref>. კანონი მიღებულია: *[[ზვიად გამსახურდია]] — საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე. == მოსახლეობა== [[1979]] წლის აღწერით სამხრ. ოსეთში მუდმივი მცხოვრები იყო 98 000 კაცი. ცხინვალში ცხოვრობდნენ: [[ოსები]] – 65 000 (66,4 %), [[ქართველები]] – 28 000 (28,8 %), [[რუსები]] – 2 000 (2,1 %), [[სომხები]] – 1 000 (1 %), სხვა ეროვნებანი – 2 000-მდე (1,7 %). სამხრ. ოსეთის აო მოსახლეობის ხვედრითი წილი საქართველოს მოსახლეობაში 1,9 %-ს შეადგენდა. საბჭოთა პერიოდში მოსახლეობის ზრდა შემდეგი იყო: [[1926]] წ. ოლქში ცხოვრობდა 87 700 კაცი, [[1939]] წ. – 106 100 კაცი, [[1959]] წ. – 96 800 კაცი, [[1970]] წ. – 99 400 კაცი, 1979 წ. – 97 400 კაცი. მოსახლეობის ბუნებრივი ზრდა (რაც უმთავრესად სიკვდილიანობის შემცირებით აიხსნება) არ იყო დაბალი, იგი საერთო რესპუბლიკურ შესაბამის მაჩვენებელს უტოლდებოდა. ოსები ძირითადად ოლქის ჩრდილოეთ ნაწილში ცხოვრობდნენ, 70-იან წლებში მათმა რაოდენობამ სამხრეთშიც მოიმატა (უმთავრესად მოსახლეობის მექანიკური ზრდის შედეგად). ქართველები უმეტესად სამხრეთ ნაწილში სახლობდნენ. საქალაქო ცენტრებში ცხოვრობდნენ რუსები, სომხები, ქართველი [[ებრაელები]]. 50-იანი წლებიდან მოყოლებული ოლქში ვითარდებოდა [[მრეწველობა]], რამაც განაპირობა რუსი და [[უკრაინელები|უკრაინელი]] მოსახლეობის გაჩენა. მოსახლეობის საშუალო სიმჭიდროვე იყო 1 კმ²-ზე 25 კაცი, მაშინ როცა სიმჭიდროვე დამუშავებული ფართობის 1 კმ²-ზე 280 კაცს აღწევდა. ოქლის სხვადასხვა ნაწილში მოსახლეობის სიმჭიდროვე განსხვავებული იყო. შედარებით უფრო დასახლებული და მეურნეობრივადაც უფრო ათვისებული სამხრეთ ნაწილი იყო (1 კმ²-ზე 70-80 კაცი). ნაკლებად იყო დასახლებული ჩრდილოეთ ნაწილი (ჯავის რაიონში საშუალო სიმჭიდროვე 1 კმ²-ზე 7 კაცს არ აღემატებოდა). მოსახლეობის 54,7 % [[სოფელი|სოფლად]] ცხოვრობდა და უმთავრესად მეურნეობას მისდევდა. ქალქის მოსახლეობის ხვედრითი წილი ოლქის მთლიან მოსახლეობაში წლების მიხედვით შემდეგნაირად იზრდებოდა: 1926 წ. – 6,6 %, 1939 წ. – 13,0 %, 1959 წ. –29,8 %, 1970 წ. – 37,0 %, 1979 წ. – 42,3 %. ოლქის სამხრეთ და საშუალმთიან ზონაში თავმოყრილია მოსახლეობის 90%-ზე მეტი. [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთებზე განლაგებული სხვა რაიონების მსგავსად, სამხრეთ ოსეთში მიმდინარეობდა მაღალმთის მოსახლეობის ბარად ჩამოსვლის პროცესი, რის შედეგადაც ზოგიერთი სოფელი მთლიანად დაცარიელდა. ოლქის სოფლების უმეტესობა 50-100 მცხოვრებისაგან შედგებოდა, დიდი სოფლები (2000-ზე მეტი მცხოვრებით) არ იყო. ოლქის მრეწველობასა და მშენებლობაში ჩაბმული მოსახლეობის დაახლოებით 35 % ქ. ცხინვალზე მოდიოდა, სადაც თავმოყრილი იყო ოლქის მრეწველობის ძირითადი ნაწილი. ==მმართველობა== ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისაგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ხელისუფლების ორგანოთა ვადა ორ-ნახევარი წელი იყო. არჩენების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წლის 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახალხო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის პროკურორს ნიშნავდა სსრკ-ს გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქს სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. ==მასმედია== პირველი წიგნი ოსურ ენაზე 1798 წელს დაისტამბა. XX საუკუნის დასაწყისში გამოვიდა ეროვნული გაზეთები: „[[ირიონ გაზეთი]]“ („ოსური გაზეთი“, დაარსდა 1906), „ნოგ ცარდი“ („ახალი ცხოვრება“, 1907), ჟურნალები: „[[ზონდი (გაზეთი)|ზონდი]]“ („გონება“, 1907), „[[აფსირი]]“ („თავთავი“, 1910) და სხვა. სამხრეთ ოსეთის აოვტომიური ოლქის შექმნის შემდეგ გამოდიოდა საოლქო გაზეთები: *„[[სოვეთონ ირისთონი]]“ („საბჭოთა ოსეთი“, 1924 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 12,5 ათ. ც.), *„[[საბჭოთა ოსეთი]]“ (1933 წლიდან, ქართულ ენაზე, ტირაჟი 1,2 ათ. ც.); რაიონული გაზეთები: ქართულ და ოსურ ენებზე: *„[[ლენინელი (გაზეთი)|ლენინელი]]“ (1935 წლიდან, ტირაჟი 2,8 ათ. ც.), *„[[კოლხოზონ ცარდი]]“ („საკოლმეურნეო ცხოვრება“, 1939 წლიდან, ტირაჟი 1,7 ათ. ც.), *„[[ძაუ (გაზეთი)|ძაუ]]“ (1939 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 2,3 ათ. ც.); ჟურნალები: *„[[ფიდიუაგი]]“ („მაცნე“, 1927 წლიდან, ტირაჟი 13,7 ათ. ც.) — საქართველოს მწერალთა კავშირის სამხრეთ ოსეთის განყოფილების ორგანო. გამომცემლობა „[[ირისთონი]]“ („ოსეთი“, 1930 წლიდან) ყოველწლიურად გამოსცემდა 45 დასახელების წიგნს 170 ათ. ც. საერთო ტირაჟით, ლიტერატურა გამოდიოდა ოსურ და რუსულ ენებზე. [[რადიომაუწყებლობა]] სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქში მუშაობდა 1939 წლის სექტემბრიდან. ოლქი იღებდა ცენტრალური და რესპუბლიკური ტელევიზიათა გადაცემების პირველ პროგრამებს. 1962 წელს ცხინვალში დაიდგა ტელეტრანსლიატორი. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაცია]] — დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა]] — სეპარატისტული დე ფაქტო რესპუბლიკა, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[ცხინვალის რეგიონი]] == ლიტერატურა == {{ქსე|საქ სსრ|335-343}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/lett_1.html#TofC3 ზ.გამსახურდია, To Honorable Senator Deconcini and Representative Hoyer; March 4th, 1993]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/abkhaz_1.html#TofC13 ზ.გამსახურდია, An open letter to Dr. George Hewitt]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=sakharov+%22minor+empire%22&btnG=Search A.Sakharov: Georgia as "minor empire"] * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F++%22%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%22&btnG=Search A.Сахаров: "Грузия малая империя"] *[https://www.flickr.com/photos/national_archives_of_georgia/15889638623/in/photostream// სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის რუკა] საქართველოს ეროვნული არქივი == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{საბჭოთა კავშირის ავტონომიური ოლქები}} [[კატეგორია:სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი| ]] 58orofohgntklj69oo0idkamy6v7iib 4648106 4648105 2024-04-26T06:57:54Z Surprizi 14671 /* ისტორია */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული |სტატუსი = |ქართული სახელი = სამხრეთ ოსეთის აო |მშობლიური სახელი = {{lang-ru|Юго-Осетинская ао}} |ქვეყანა = სსრკ |დაქვემდებარება = {{დროშა|საქართველოს სსრ}} |რუკა= Samxret osetis avtonomiuri olqis ruka.jpg |პანორამის სიგანე = |წარწერა = |დროშა = |გერბი = |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |ქვეყნის რუკის ზომა = |ქვეყნის რუკა = 250 |რეგიონის რუკის ზომა = |რეგიონის რუკა = |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = |რეგიონი = |ადმინისტრაციული ცენტრი = |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]] |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |დაარსების თარიღი = |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = |კლიმატი = |ოფიციალური ენა = |მოსახლეობა = |აღწერის წელი = |სიმჭიდროვე = |აგლომერაცია = |ეროვნული შემადგენლობა = |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = |ეთნოქორონიმი = |დროის სარტყელი = |DST = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = |საავტომობილო კოდი = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = |პარამეტრის სახელი1 = |პარამეტრი1 = }} '''სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი''', '''''სამხრეთ ოსეთის აო''''' ({{lang-ru|Юго-Осетинская автономная область, ''Юго-Осетинская ао''}}; [[1922]]-[[1990]] წლებში) — ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს სსრ]]-ს შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ადმინისტრაციული ცენტრი — ქალაქი [[ცხინვალი]]. ოლქის სამართლებრივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტია კანონი სამხრეთ ოსეთის აო-ს შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ-ს უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით 1980 წელს. ==გეოგრაფია== მდებარეობდა ცენტრალური [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთაზე. ჩრდ. საზღვარი იყო კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის თხემი, აღმოსავლეთით – [[ალევის ქედი]], დასავლეთით საზღვარი კვეთდა [[ლიხის ქედი|ლიხის]], [[რაჭის ქედი|რაჭისა]] და [[კედელა]]ს ქედებს, მდინარეების [[ძირულა|ძირულის]], [[ყვირილა|ყვირილის]], [[ჯეჯორა|ჯეჯორისა]] და [[ღარულა|ღარულის]] ზემო დინების ხეობებს და მთავრდებოდა [[მამისონის უღელტეხილი|მამისონის უღელტეხილთან]]. სამხრეთ საზღვარი [[შიდა ქართლი]]ს ვაკის ჩრდილო პერიფერიაზე გადიოდა. სამხრეთ ოსეთის აო–ს ჩრდილოეთით ესაზღვრებოდა [[ჩრდილოეთი ოსეთი|ჩრდილოეთ ოსეთის არ]], აღმოსავლეთით [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი|ყაზბეგისა]] და [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი|დუშეთის]], სამხრეთით — [[კასპის მუნიციპალიტეტი|კასპის]], [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორის]], [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელისა]] და [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]], დასავლეთით — [[საჩხერის მუნიციპალიტეტი|საჩხერისა]] და [[ონის მუნიციპალიტეტი|ონის]] [[მუნიციპალიტეტი|მუნიციპალიტეტები]]. ფართობი 3,8 ათასი კმ² (საქართველოს ტერიტორიის 5,4 %). მოსახლეობა 97,4 ათასი კაცი ([[1981]]). ცენტრი – ქ. ცხინვალი (სტალინირი — 1936-1961 წწ.). სამხრეთ ოსეთში იყო 4 ადმინისტრაციული რაიონი: [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]]; ერთი საოლქო დაქვემდებარების ქალაქი ([[ცხინვალი]]); ოთხი დაბა ([[ყორნისი|ზნაური]], [[კვაისა]], [[ახალგორი]], [[ჯავა]]). == ისტორია == [[1801]] წელს რუსეთის მიერ [[ქართლ-კახეთის სამეფო]]ს მიერთების შემდეგ დაიწყო აღნიშნული ტერიტორიის ადმინისტრაციული დაყოფა. ყოფილი სამეფოს ადგილას წარმოიქმნა [[საქართველოს გუბერნია]], რომლის ჩრდილოეთი საზღვარი გადიოდა ისტორიული [[დვალეთი]]ს ჩრდილოეთით და შემდეგ აღმოსავლეთით მიუყვებოდა [[კავკასიონი]]ს მთავარ ქედს, უვლიდა ჩრდილოეთიდან ისტორიულ [[ხევი|ხევს]], [[არხოტის ხეობა|არხოტს]], [[შატილის ხეობა|შატილსა]] და [[თუშეთი|თუშეთს]]. [[საქართველოს გუბერნია|საქართველოს]], [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთისა]] და [[ტფილისის გუბერნია|ტფილისის გუბერნიებს]] ჰქონდათ თავისი შიდა დაყოფა. ერთ-ერთი ასეთი ერთეული იყო [[გორის მაზრა]]. [[1842]] წელს გორის მაზრას ჩამოსცილდა მთიელი [[ოსები]]თ დასახლებული სოფლები და მათგან [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთის გუბერნიის]] შემადგენლობაში ცალკე ერთეული — [[ოსეთის ოკრუგი]] შეიქმნა (შედგებოდა ჯავის, პატარა ლიახვის და ნარის უბნებისაგან). [[1859]] წლის 19 ივნისს ტფილისის გუბერნიის ოსეთის ოკრუგის ნარის უბანი გადაეცა კავკასიის ხაზის მარცხენა ფრთას, „ოსეთის ოკრუგი“ გაუქმდა და ნარჩენი ნაწილი მიერთებული იქნა გორის მაზრაზე [[ოსეთის უბანი|ოსეთის უბნის]] სახელით<ref>{{რიკსკ|2|34|34641|588|არა}}</ref>. 1860 წლის დასაწყისისათვის გორის მაზრა იყოფოდა ოთხ საპოლიციო უბნად: გორის, ოსეთის, სურამის, ხიდისთავის. 1920 წლის 8 ივნისს საქართელოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელისუფლებამ ცხინვალს ალყა შემოარტყა და ქალაქიდან განდევნა აჯანყებული ბოლშევიკები<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485506/1/Komunisti_1920_N7.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. 1920 წელს ბოლშევიკები უკანასკნელი ორი წლის მანძილზე მესამეჯერ აჯანყდნენ „სამხრეთ ოსეთში“, მათ გამოაცხადეს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარება და ისწრაფვოდნენ ოსი ხალხის ეროვნული თვითგამორკვევისკენ<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485509/1/Komunisti_1920_N10.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი შეიქმნა [[1922]] წლის 22 აპრილს, სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოებისა და სახალხო კომისართა საბჭოს მიერ მიღებული დეკრეტი №2-ით.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/23065 Декрет №2 Об образовании автономной области Юго-Осетии]</ref> დეკრეტი მიღებულია: * [[ფილიპე მახარაძე]] – სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოების თავმჯდომარე; * [[სერგო ქავთარაძე]] – სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე; * [[ფ. კალანდაძე]] – ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის მდივანი. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი იყო ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ]] შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ოლქის სამართლებლივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტი იყო კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით (1980). ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო — სამხრეთ ოსეთის აო სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის აო-ში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის აო სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოთა უფლებამოსილების ვადა ორნახევარი წელი იყო. არჩევნების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წ. 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრ. ოსეთის აო საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახელმწიფო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის აო პროკურორს ნიშნავდა სსრკ გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. აო სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. 1980-1990-იან წლებში საქართველოში ეროვნული მოძრაობის პარალელურად გააქტიურდნენ სეპარატისტული ძალებიც, რომლებიც ცდილობენ ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ შექმნით მოახდინათ სახელმწიფო ხელისუფლების უზურპაცია, ხელეყოთ საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობა, ჩამოეშორებინათ საქართველოს მისი ისტორიული, განუყოფელი ნაწილი, რაც აშკარად ეწინააღმდეგებოდა არა მარტო საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციას, არამედ თვით სსრ კავშირის კონსტიტუციასა და საერთაშორისო სამართლის ელემენტარულ ნორმებს. მიუხედავად საქართველოს რესპუბლიკის ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოების არაერთი გაფრთხილებისა, აღკვეთილიყო ავტონომიური ოლქის თვითმარქვია ხელისუფლების უკანონო მოქმედებანი, ოლქში 9 დეკემბერს მაინც ჩატარდა ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს არჩევნები, რითაც საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტრიულ მთლიანობას რეალური საფრთხე შეექმნა. იმის გათვალისწინებით, რომ სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი 1922 წელს შეიქმნა ამ რეგიონში მცხოვრები მკვიდრი ქართველები მოსახლეობის ნების უგულებელყოფით და სრულიად საქართველოს ინტერესების საზიანოდ, რაც არაერთხელ დადასტურდა ოლქის არსებობის მანძილზე, აგრეთვე იმის გამო, რომ ოს ხალხს საბჭოთა კავშირში გააჩნია საკუთარი სახელმწიფოებრიობა თავისი ისტორიულ ტერიტორიაზე – ჩრდილოეთ ოსეთში და რომ საქართველოს რესპუბლიკაში მცხოვრები ოსი მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილი ცხოვრობს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ფარგლებში, სადაც მას ყოველთვის ჰქონდა კულტურული ავტონომიის ყველა უფლება. 1990 წლის 20 სექტემბერს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭომ (წაქეზებულმა [[ანდრია სახაროვი]]ს ლოზუნგით „საქართველო მცირე იმპერიაა“) მიიღო დადგენილება ოლქის „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად გარდაქმნის შესახებ“. ეს გადაწყვეტილება საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმმა გააუქმა 21 სექტემბერს. მიუხედავად ამისა, ოლქის საბჭოს მეთხუთმეტე სესიამ ძალაში დატოვა თავისი გადაწყვეტილება, აირჩია ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიული რესპუბლიკის აღმასრულებელი კომიტეტი“ და მიიღო დროებითი დებულება უზენაესი საბჭოსა და ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ და ეს არჩევნები დანიშნა 1990 წლის 2 დეკემბერს. ამის საპასუხოდ საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესმა საბჭომ 1990 წლის 22 ნოემბერს მიიღო დადგენილება: „გაუქმდეს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს დადგენილება ავტონომიური ოლქის ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად“ გარდაქმნის შესახებ და, აქედან გამომდინარე, მის მიერ მიღებული ყველა გადაწყვეტილება, მათ შორის 1990 წლის 2 დეკემბრისათვის არჩევნების დანიშვნისა და ჩატარების შესახებ, რადგანაც ისინი ეწინააღმდეგებიან საქართველოს რესპუბლიკის მოქმედი კონსტიტუციის, აგრეთვე სსრ კავშირის კონსტიტუციის დებულებებსა და საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმის 1990 წლის 21 სექტემბრის დადგენილებას. მიუხედავად აღნიშნულისა, მოსკოვის მიერ წაქეზებული ოსი სეპარატისტები აგრძელებდნენ საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის საწინააღმდეგო მოქმედებას, რასაც მოჰყვა იძულებითი ნაბიჯი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის შენარჩუნების მიზნით და მიღებული იქნა საქართველოს რესპუბლიკის კანონი - „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ“ და დადგენილება - „ქ. ცხინვალისა და ჯავის რაიონის ტერიტორიაზე საგანგებო წესების გამოცხადების შესახებ“. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი გაუქმდა [[1990]] წლის 11 დეკემბერს, საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის 104-ე მუხლის მე-3 და მე-11 პუნქტების შესაბამისად, [[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო]]ს დადგენილებით (გამოქვეყნდა „საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს უწყებები“, 12, 31/12/1990), დოკუმენტის ნომერი №63-ით.<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1079618?publication=0#! საქართველოს რესპუბლიკის კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ]</ref> კანონი ითვალისწინებდა შემდეგს: გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი; გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, მისი აღმასრულებელი და განმკარგულებელი ორგანო – აღმასრულებელი კომიტეტი და ოლქის სხვა სახელმწიფო ორგანოები; ძალადაკარგულად ჩაითვალა სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტისა და საქართველოს სახალხო კომისართა საბჭოს 1922 წლის 20 აპრილის №2 დეკრეტი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის მოწყობის შესახებ“ და საქართველოს სსრ 1980 წლის 12 ნოემბრის კანონი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ“; ცნობილი იქნეს ბათილად და იურიდიული ძალის არმქონე ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს 1990 წლის 9 დეკემბრის არჩევნები და მისი შედეგები; საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს წარმოედგინა წინადადებანი ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობის შესახებ<ref>{{საქართველოს უწყებები|290386|9-11}}</ref>. კანონი მიღებულია: *[[ზვიად გამსახურდია]] — საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე. == მოსახლეობა== [[1979]] წლის აღწერით სამხრ. ოსეთში მუდმივი მცხოვრები იყო 98 000 კაცი. ცხინვალში ცხოვრობდნენ: [[ოსები]] – 65 000 (66,4 %), [[ქართველები]] – 28 000 (28,8 %), [[რუსები]] – 2 000 (2,1 %), [[სომხები]] – 1 000 (1 %), სხვა ეროვნებანი – 2 000-მდე (1,7 %). სამხრ. ოსეთის აო მოსახლეობის ხვედრითი წილი საქართველოს მოსახლეობაში 1,9 %-ს შეადგენდა. საბჭოთა პერიოდში მოსახლეობის ზრდა შემდეგი იყო: [[1926]] წ. ოლქში ცხოვრობდა 87 700 კაცი, [[1939]] წ. – 106 100 კაცი, [[1959]] წ. – 96 800 კაცი, [[1970]] წ. – 99 400 კაცი, 1979 წ. – 97 400 კაცი. მოსახლეობის ბუნებრივი ზრდა (რაც უმთავრესად სიკვდილიანობის შემცირებით აიხსნება) არ იყო დაბალი, იგი საერთო რესპუბლიკურ შესაბამის მაჩვენებელს უტოლდებოდა. ოსები ძირითადად ოლქის ჩრდილოეთ ნაწილში ცხოვრობდნენ, 70-იან წლებში მათმა რაოდენობამ სამხრეთშიც მოიმატა (უმთავრესად მოსახლეობის მექანიკური ზრდის შედეგად). ქართველები უმეტესად სამხრეთ ნაწილში სახლობდნენ. საქალაქო ცენტრებში ცხოვრობდნენ რუსები, სომხები, ქართველი [[ებრაელები]]. 50-იანი წლებიდან მოყოლებული ოლქში ვითარდებოდა [[მრეწველობა]], რამაც განაპირობა რუსი და [[უკრაინელები|უკრაინელი]] მოსახლეობის გაჩენა. მოსახლეობის საშუალო სიმჭიდროვე იყო 1 კმ²-ზე 25 კაცი, მაშინ როცა სიმჭიდროვე დამუშავებული ფართობის 1 კმ²-ზე 280 კაცს აღწევდა. ოქლის სხვადასხვა ნაწილში მოსახლეობის სიმჭიდროვე განსხვავებული იყო. შედარებით უფრო დასახლებული და მეურნეობრივადაც უფრო ათვისებული სამხრეთ ნაწილი იყო (1 კმ²-ზე 70-80 კაცი). ნაკლებად იყო დასახლებული ჩრდილოეთ ნაწილი (ჯავის რაიონში საშუალო სიმჭიდროვე 1 კმ²-ზე 7 კაცს არ აღემატებოდა). მოსახლეობის 54,7 % [[სოფელი|სოფლად]] ცხოვრობდა და უმთავრესად მეურნეობას მისდევდა. ქალქის მოსახლეობის ხვედრითი წილი ოლქის მთლიან მოსახლეობაში წლების მიხედვით შემდეგნაირად იზრდებოდა: 1926 წ. – 6,6 %, 1939 წ. – 13,0 %, 1959 წ. –29,8 %, 1970 წ. – 37,0 %, 1979 წ. – 42,3 %. ოლქის სამხრეთ და საშუალმთიან ზონაში თავმოყრილია მოსახლეობის 90%-ზე მეტი. [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთებზე განლაგებული სხვა რაიონების მსგავსად, სამხრეთ ოსეთში მიმდინარეობდა მაღალმთის მოსახლეობის ბარად ჩამოსვლის პროცესი, რის შედეგადაც ზოგიერთი სოფელი მთლიანად დაცარიელდა. ოლქის სოფლების უმეტესობა 50-100 მცხოვრებისაგან შედგებოდა, დიდი სოფლები (2000-ზე მეტი მცხოვრებით) არ იყო. ოლქის მრეწველობასა და მშენებლობაში ჩაბმული მოსახლეობის დაახლოებით 35 % ქ. ცხინვალზე მოდიოდა, სადაც თავმოყრილი იყო ოლქის მრეწველობის ძირითადი ნაწილი. ==მმართველობა== ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისაგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ხელისუფლების ორგანოთა ვადა ორ-ნახევარი წელი იყო. არჩენების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წლის 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახალხო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის პროკურორს ნიშნავდა სსრკ-ს გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქს სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. ==მასმედია== პირველი წიგნი ოსურ ენაზე 1798 წელს დაისტამბა. XX საუკუნის დასაწყისში გამოვიდა ეროვნული გაზეთები: „[[ირიონ გაზეთი]]“ („ოსური გაზეთი“, დაარსდა 1906), „ნოგ ცარდი“ („ახალი ცხოვრება“, 1907), ჟურნალები: „[[ზონდი (გაზეთი)|ზონდი]]“ („გონება“, 1907), „[[აფსირი]]“ („თავთავი“, 1910) და სხვა. სამხრეთ ოსეთის აოვტომიური ოლქის შექმნის შემდეგ გამოდიოდა საოლქო გაზეთები: *„[[სოვეთონ ირისთონი]]“ („საბჭოთა ოსეთი“, 1924 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 12,5 ათ. ც.), *„[[საბჭოთა ოსეთი]]“ (1933 წლიდან, ქართულ ენაზე, ტირაჟი 1,2 ათ. ც.); რაიონული გაზეთები: ქართულ და ოსურ ენებზე: *„[[ლენინელი (გაზეთი)|ლენინელი]]“ (1935 წლიდან, ტირაჟი 2,8 ათ. ც.), *„[[კოლხოზონ ცარდი]]“ („საკოლმეურნეო ცხოვრება“, 1939 წლიდან, ტირაჟი 1,7 ათ. ც.), *„[[ძაუ (გაზეთი)|ძაუ]]“ (1939 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 2,3 ათ. ც.); ჟურნალები: *„[[ფიდიუაგი]]“ („მაცნე“, 1927 წლიდან, ტირაჟი 13,7 ათ. ც.) — საქართველოს მწერალთა კავშირის სამხრეთ ოსეთის განყოფილების ორგანო. გამომცემლობა „[[ირისთონი]]“ („ოსეთი“, 1930 წლიდან) ყოველწლიურად გამოსცემდა 45 დასახელების წიგნს 170 ათ. ც. საერთო ტირაჟით, ლიტერატურა გამოდიოდა ოსურ და რუსულ ენებზე. [[რადიომაუწყებლობა]] სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქში მუშაობდა 1939 წლის სექტემბრიდან. ოლქი იღებდა ცენტრალური და რესპუბლიკური ტელევიზიათა გადაცემების პირველ პროგრამებს. 1962 წელს ცხინვალში დაიდგა ტელეტრანსლიატორი. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაცია]] — დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა]] — სეპარატისტული დე ფაქტო რესპუბლიკა, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[ცხინვალის რეგიონი]] == ლიტერატურა == {{ქსე|საქ სსრ|335-343}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/lett_1.html#TofC3 ზ.გამსახურდია, To Honorable Senator Deconcini and Representative Hoyer; March 4th, 1993]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/abkhaz_1.html#TofC13 ზ.გამსახურდია, An open letter to Dr. George Hewitt]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=sakharov+%22minor+empire%22&btnG=Search A.Sakharov: Georgia as "minor empire"] * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F++%22%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%22&btnG=Search A.Сахаров: "Грузия малая империя"] *[https://www.flickr.com/photos/national_archives_of_georgia/15889638623/in/photostream// სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის რუკა] საქართველოს ეროვნული არქივი == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{საბჭოთა კავშირის ავტონომიური ოლქები}} [[კატეგორია:სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი| ]] 5g0ketllqrlmezxvhmiijgusl2pu6gt 4648107 4648106 2024-04-26T07:16:42Z Surprizi 14671 /* ისტორია */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული |სტატუსი = |ქართული სახელი = სამხრეთ ოსეთის აო |მშობლიური სახელი = {{lang-ru|Юго-Осетинская ао}} |ქვეყანა = სსრკ |დაქვემდებარება = {{დროშა|საქართველოს სსრ}} |რუკა= Samxret osetis avtonomiuri olqis ruka.jpg |პანორამის სიგანე = |წარწერა = |დროშა = |გერბი = |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |ქვეყნის რუკის ზომა = |ქვეყნის რუკა = 250 |რეგიონის რუკის ზომა = |რეგიონის რუკა = |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = |რეგიონი = |ადმინისტრაციული ცენტრი = |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]] |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |დაარსების თარიღი = |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = |კლიმატი = |ოფიციალური ენა = |მოსახლეობა = |აღწერის წელი = |სიმჭიდროვე = |აგლომერაცია = |ეროვნული შემადგენლობა = |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = |ეთნოქორონიმი = |დროის სარტყელი = |DST = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = |საავტომობილო კოდი = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = |პარამეტრის სახელი1 = |პარამეტრი1 = }} '''სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი''', '''''სამხრეთ ოსეთის აო''''' ({{lang-ru|Юго-Осетинская автономная область, ''Юго-Осетинская ао''}}; [[1922]]-[[1990]] წლებში) — ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს სსრ]]-ს შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ადმინისტრაციული ცენტრი — ქალაქი [[ცხინვალი]]. ოლქის სამართლებრივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტია კანონი სამხრეთ ოსეთის აო-ს შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ-ს უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით 1980 წელს. ==გეოგრაფია== მდებარეობდა ცენტრალური [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთაზე. ჩრდ. საზღვარი იყო კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის თხემი, აღმოსავლეთით – [[ალევის ქედი]], დასავლეთით საზღვარი კვეთდა [[ლიხის ქედი|ლიხის]], [[რაჭის ქედი|რაჭისა]] და [[კედელა]]ს ქედებს, მდინარეების [[ძირულა|ძირულის]], [[ყვირილა|ყვირილის]], [[ჯეჯორა|ჯეჯორისა]] და [[ღარულა|ღარულის]] ზემო დინების ხეობებს და მთავრდებოდა [[მამისონის უღელტეხილი|მამისონის უღელტეხილთან]]. სამხრეთ საზღვარი [[შიდა ქართლი]]ს ვაკის ჩრდილო პერიფერიაზე გადიოდა. სამხრეთ ოსეთის აო–ს ჩრდილოეთით ესაზღვრებოდა [[ჩრდილოეთი ოსეთი|ჩრდილოეთ ოსეთის არ]], აღმოსავლეთით [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი|ყაზბეგისა]] და [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი|დუშეთის]], სამხრეთით — [[კასპის მუნიციპალიტეტი|კასპის]], [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორის]], [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელისა]] და [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]], დასავლეთით — [[საჩხერის მუნიციპალიტეტი|საჩხერისა]] და [[ონის მუნიციპალიტეტი|ონის]] [[მუნიციპალიტეტი|მუნიციპალიტეტები]]. ფართობი 3,8 ათასი კმ² (საქართველოს ტერიტორიის 5,4 %). მოსახლეობა 97,4 ათასი კაცი ([[1981]]). ცენტრი – ქ. ცხინვალი (სტალინირი — 1936-1961 წწ.). სამხრეთ ოსეთში იყო 4 ადმინისტრაციული რაიონი: [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]]; ერთი საოლქო დაქვემდებარების ქალაქი ([[ცხინვალი]]); ოთხი დაბა ([[ყორნისი|ზნაური]], [[კვაისა]], [[ახალგორი]], [[ჯავა]]). == ისტორია == [[1801]] წელს რუსეთის მიერ [[ქართლ-კახეთის სამეფო]]ს მიერთების შემდეგ დაიწყო აღნიშნული ტერიტორიის ადმინისტრაციული დაყოფა. ყოფილი სამეფოს ადგილას წარმოიქმნა [[საქართველოს გუბერნია]], რომლის ჩრდილოეთი საზღვარი გადიოდა ისტორიული [[დვალეთი]]ს ჩრდილოეთით და შემდეგ აღმოსავლეთით მიუყვებოდა [[კავკასიონი]]ს მთავარ ქედს, უვლიდა ჩრდილოეთიდან ისტორიულ [[ხევი|ხევს]], [[არხოტის ხეობა|არხოტს]], [[შატილის ხეობა|შატილსა]] და [[თუშეთი|თუშეთს]]. [[საქართველოს გუბერნია|საქართველოს]], [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთისა]] და [[ტფილისის გუბერნია|ტფილისის გუბერნიებს]] ჰქონდათ თავისი შიდა დაყოფა. ერთ-ერთი ასეთი ერთეული იყო [[გორის მაზრა]]. [[1842]] წელს გორის მაზრას გამოეყო მთიელი [[ოსები]]თ დასახლებული სოფლები და მათგან [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთის გუბერნიის]] შემადგენლობაში ცალკე ერთეული — [[ოსეთის ოკრუგი]] შეიქმნა (შედგებოდა ჯავის, პატარა ლიახვის და ნარის უბნებისაგან). [[1859]] წლის 19 ივნისს ტფილისის გუბერნიის ოსეთის ოკრუგის ნარის უბანი გადაეცა კავკასიის ხაზის მარცხენა ფრთას, „ოსეთის ოკრუგი“ გაუქმდა და ნარჩენი ნაწილი მიერთებული იქნა გორის მაზრაზე [[ოსეთის უბანი|ოსეთის უბნის]] სახელით<ref>{{რიკსკ|2|34|34641|588|არა}}</ref>. 1860 წლის დასაწყისისათვის გორის მაზრა იყოფოდა ოთხ საპოლიციო უბნად: გორის, ოსეთის, სურამის, ხიდისთავის. 1920 წლის 8 ივნისს საქართელოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელისუფლებამ ცხინვალს ალყა შემოარტყა და ქალაქიდან განდევნა აჯანყებული ბოლშევიკები<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485506/1/Komunisti_1920_N7.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. 1920 წელს ბოლშევიკები უკანასკნელი ორი წლის მანძილზე მესამეჯერ აჯანყდნენ „სამხრეთ ოსეთში“, მათ გამოაცხადეს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარება და ისწრაფვოდნენ ოსი ხალხის ეროვნული თვითგამორკვევისკენ<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485509/1/Komunisti_1920_N10.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი შეიქმნა [[1922]] წლის 22 აპრილს, სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოებისა და სახალხო კომისართა საბჭოს მიერ მიღებული დეკრეტი №2-ით.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/23065 Декрет №2 Об образовании автономной области Юго-Осетии]</ref> დეკრეტი მიღებულია: * [[ფილიპე მახარაძე]] – სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოების თავმჯდომარე; * [[სერგო ქავთარაძე]] – სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე; * [[ფ. კალანდაძე]] – ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის მდივანი. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი იყო ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ]] შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ოლქის სამართლებლივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტი იყო კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით (1980). ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო — სამხრეთ ოსეთის აო სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის აო-ში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის აო სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოთა უფლებამოსილების ვადა ორნახევარი წელი იყო. არჩევნების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წ. 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრ. ოსეთის აო საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახელმწიფო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის აო პროკურორს ნიშნავდა სსრკ გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. აო სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. 1980-1990-იან წლებში საქართველოში ეროვნული მოძრაობის პარალელურად გააქტიურდნენ სეპარატისტული ძალებიც, რომლებიც ცდილობენ ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ შექმნით მოახდინათ სახელმწიფო ხელისუფლების უზურპაცია, ხელეყოთ საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობა, ჩამოეშორებინათ საქართველოს მისი ისტორიული, განუყოფელი ნაწილი, რაც აშკარად ეწინააღმდეგებოდა არა მარტო საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციას, არამედ თვით სსრ კავშირის კონსტიტუციასა და საერთაშორისო სამართლის ელემენტარულ ნორმებს. მიუხედავად საქართველოს რესპუბლიკის ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოების არაერთი გაფრთხილებისა, აღკვეთილიყო ავტონომიური ოლქის თვითმარქვია ხელისუფლების უკანონო მოქმედებანი, ოლქში 9 დეკემბერს მაინც ჩატარდა ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს არჩევნები, რითაც საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტრიულ მთლიანობას რეალური საფრთხე შეექმნა. იმის გათვალისწინებით, რომ სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი 1922 წელს შეიქმნა ამ რეგიონში მცხოვრები მკვიდრი ქართველები მოსახლეობის ნების უგულებელყოფით და სრულიად საქართველოს ინტერესების საზიანოდ, რაც არაერთხელ დადასტურდა ოლქის არსებობის მანძილზე, აგრეთვე იმის გამო, რომ ოს ხალხს საბჭოთა კავშირში გააჩნია საკუთარი სახელმწიფოებრიობა თავისი ისტორიულ ტერიტორიაზე – ჩრდილოეთ ოსეთში და რომ საქართველოს რესპუბლიკაში მცხოვრები ოსი მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილი ცხოვრობს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ფარგლებში, სადაც მას ყოველთვის ჰქონდა კულტურული ავტონომიის ყველა უფლება. 1990 წლის 20 სექტემბერს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭომ (წაქეზებულმა [[ანდრია სახაროვი]]ს ლოზუნგით „საქართველო მცირე იმპერიაა“) მიიღო დადგენილება ოლქის „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად გარდაქმნის შესახებ“. ეს გადაწყვეტილება საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმმა გააუქმა 21 სექტემბერს. მიუხედავად ამისა, ოლქის საბჭოს მეთხუთმეტე სესიამ ძალაში დატოვა თავისი გადაწყვეტილება, აირჩია ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიული რესპუბლიკის აღმასრულებელი კომიტეტი“ და მიიღო დროებითი დებულება უზენაესი საბჭოსა და ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ და ეს არჩევნები დანიშნა 1990 წლის 2 დეკემბერს. ამის საპასუხოდ საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესმა საბჭომ 1990 წლის 22 ნოემბერს მიიღო დადგენილება: „გაუქმდეს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს დადგენილება ავტონომიური ოლქის ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად“ გარდაქმნის შესახებ და, აქედან გამომდინარე, მის მიერ მიღებული ყველა გადაწყვეტილება, მათ შორის 1990 წლის 2 დეკემბრისათვის არჩევნების დანიშვნისა და ჩატარების შესახებ, რადგანაც ისინი ეწინააღმდეგებიან საქართველოს რესპუბლიკის მოქმედი კონსტიტუციის, აგრეთვე სსრ კავშირის კონსტიტუციის დებულებებსა და საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმის 1990 წლის 21 სექტემბრის დადგენილებას. მიუხედავად აღნიშნულისა, მოსკოვის მიერ წაქეზებული ოსი სეპარატისტები აგრძელებდნენ საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის საწინააღმდეგო მოქმედებას, რასაც მოჰყვა იძულებითი ნაბიჯი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის შენარჩუნების მიზნით და მიღებული იქნა საქართველოს რესპუბლიკის კანონი - „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ“ და დადგენილება - „ქ. ცხინვალისა და ჯავის რაიონის ტერიტორიაზე საგანგებო წესების გამოცხადების შესახებ“. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი გაუქმდა [[1990]] წლის 11 დეკემბერს, საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის 104-ე მუხლის მე-3 და მე-11 პუნქტების შესაბამისად, [[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო]]ს დადგენილებით (გამოქვეყნდა „საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს უწყებები“, 12, 31/12/1990), დოკუმენტის ნომერი №63-ით.<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1079618?publication=0#! საქართველოს რესპუბლიკის კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ]</ref> კანონი ითვალისწინებდა შემდეგს: გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი; გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, მისი აღმასრულებელი და განმკარგულებელი ორგანო – აღმასრულებელი კომიტეტი და ოლქის სხვა სახელმწიფო ორგანოები; ძალადაკარგულად ჩაითვალა სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტისა და საქართველოს სახალხო კომისართა საბჭოს 1922 წლის 20 აპრილის №2 დეკრეტი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის მოწყობის შესახებ“ და საქართველოს სსრ 1980 წლის 12 ნოემბრის კანონი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ“; ცნობილი იქნეს ბათილად და იურიდიული ძალის არმქონე ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს 1990 წლის 9 დეკემბრის არჩევნები და მისი შედეგები; საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს წარმოედგინა წინადადებანი ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობის შესახებ<ref>{{საქართველოს უწყებები|290386|9-11}}</ref>. კანონი მიღებულია: *[[ზვიად გამსახურდია]] — საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე. == მოსახლეობა== [[1979]] წლის აღწერით სამხრ. ოსეთში მუდმივი მცხოვრები იყო 98 000 კაცი. ცხინვალში ცხოვრობდნენ: [[ოსები]] – 65 000 (66,4 %), [[ქართველები]] – 28 000 (28,8 %), [[რუსები]] – 2 000 (2,1 %), [[სომხები]] – 1 000 (1 %), სხვა ეროვნებანი – 2 000-მდე (1,7 %). სამხრ. ოსეთის აო მოსახლეობის ხვედრითი წილი საქართველოს მოსახლეობაში 1,9 %-ს შეადგენდა. საბჭოთა პერიოდში მოსახლეობის ზრდა შემდეგი იყო: [[1926]] წ. ოლქში ცხოვრობდა 87 700 კაცი, [[1939]] წ. – 106 100 კაცი, [[1959]] წ. – 96 800 კაცი, [[1970]] წ. – 99 400 კაცი, 1979 წ. – 97 400 კაცი. მოსახლეობის ბუნებრივი ზრდა (რაც უმთავრესად სიკვდილიანობის შემცირებით აიხსნება) არ იყო დაბალი, იგი საერთო რესპუბლიკურ შესაბამის მაჩვენებელს უტოლდებოდა. ოსები ძირითადად ოლქის ჩრდილოეთ ნაწილში ცხოვრობდნენ, 70-იან წლებში მათმა რაოდენობამ სამხრეთშიც მოიმატა (უმთავრესად მოსახლეობის მექანიკური ზრდის შედეგად). ქართველები უმეტესად სამხრეთ ნაწილში სახლობდნენ. საქალაქო ცენტრებში ცხოვრობდნენ რუსები, სომხები, ქართველი [[ებრაელები]]. 50-იანი წლებიდან მოყოლებული ოლქში ვითარდებოდა [[მრეწველობა]], რამაც განაპირობა რუსი და [[უკრაინელები|უკრაინელი]] მოსახლეობის გაჩენა. მოსახლეობის საშუალო სიმჭიდროვე იყო 1 კმ²-ზე 25 კაცი, მაშინ როცა სიმჭიდროვე დამუშავებული ფართობის 1 კმ²-ზე 280 კაცს აღწევდა. ოქლის სხვადასხვა ნაწილში მოსახლეობის სიმჭიდროვე განსხვავებული იყო. შედარებით უფრო დასახლებული და მეურნეობრივადაც უფრო ათვისებული სამხრეთ ნაწილი იყო (1 კმ²-ზე 70-80 კაცი). ნაკლებად იყო დასახლებული ჩრდილოეთ ნაწილი (ჯავის რაიონში საშუალო სიმჭიდროვე 1 კმ²-ზე 7 კაცს არ აღემატებოდა). მოსახლეობის 54,7 % [[სოფელი|სოფლად]] ცხოვრობდა და უმთავრესად მეურნეობას მისდევდა. ქალქის მოსახლეობის ხვედრითი წილი ოლქის მთლიან მოსახლეობაში წლების მიხედვით შემდეგნაირად იზრდებოდა: 1926 წ. – 6,6 %, 1939 წ. – 13,0 %, 1959 წ. –29,8 %, 1970 წ. – 37,0 %, 1979 წ. – 42,3 %. ოლქის სამხრეთ და საშუალმთიან ზონაში თავმოყრილია მოსახლეობის 90%-ზე მეტი. [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთებზე განლაგებული სხვა რაიონების მსგავსად, სამხრეთ ოსეთში მიმდინარეობდა მაღალმთის მოსახლეობის ბარად ჩამოსვლის პროცესი, რის შედეგადაც ზოგიერთი სოფელი მთლიანად დაცარიელდა. ოლქის სოფლების უმეტესობა 50-100 მცხოვრებისაგან შედგებოდა, დიდი სოფლები (2000-ზე მეტი მცხოვრებით) არ იყო. ოლქის მრეწველობასა და მშენებლობაში ჩაბმული მოსახლეობის დაახლოებით 35 % ქ. ცხინვალზე მოდიოდა, სადაც თავმოყრილი იყო ოლქის მრეწველობის ძირითადი ნაწილი. ==მმართველობა== ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისაგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ხელისუფლების ორგანოთა ვადა ორ-ნახევარი წელი იყო. არჩენების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წლის 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახალხო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის პროკურორს ნიშნავდა სსრკ-ს გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქს სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. ==მასმედია== პირველი წიგნი ოსურ ენაზე 1798 წელს დაისტამბა. XX საუკუნის დასაწყისში გამოვიდა ეროვნული გაზეთები: „[[ირიონ გაზეთი]]“ („ოსური გაზეთი“, დაარსდა 1906), „ნოგ ცარდი“ („ახალი ცხოვრება“, 1907), ჟურნალები: „[[ზონდი (გაზეთი)|ზონდი]]“ („გონება“, 1907), „[[აფსირი]]“ („თავთავი“, 1910) და სხვა. სამხრეთ ოსეთის აოვტომიური ოლქის შექმნის შემდეგ გამოდიოდა საოლქო გაზეთები: *„[[სოვეთონ ირისთონი]]“ („საბჭოთა ოსეთი“, 1924 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 12,5 ათ. ც.), *„[[საბჭოთა ოსეთი]]“ (1933 წლიდან, ქართულ ენაზე, ტირაჟი 1,2 ათ. ც.); რაიონული გაზეთები: ქართულ და ოსურ ენებზე: *„[[ლენინელი (გაზეთი)|ლენინელი]]“ (1935 წლიდან, ტირაჟი 2,8 ათ. ც.), *„[[კოლხოზონ ცარდი]]“ („საკოლმეურნეო ცხოვრება“, 1939 წლიდან, ტირაჟი 1,7 ათ. ც.), *„[[ძაუ (გაზეთი)|ძაუ]]“ (1939 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 2,3 ათ. ც.); ჟურნალები: *„[[ფიდიუაგი]]“ („მაცნე“, 1927 წლიდან, ტირაჟი 13,7 ათ. ც.) — საქართველოს მწერალთა კავშირის სამხრეთ ოსეთის განყოფილების ორგანო. გამომცემლობა „[[ირისთონი]]“ („ოსეთი“, 1930 წლიდან) ყოველწლიურად გამოსცემდა 45 დასახელების წიგნს 170 ათ. ც. საერთო ტირაჟით, ლიტერატურა გამოდიოდა ოსურ და რუსულ ენებზე. [[რადიომაუწყებლობა]] სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქში მუშაობდა 1939 წლის სექტემბრიდან. ოლქი იღებდა ცენტრალური და რესპუბლიკური ტელევიზიათა გადაცემების პირველ პროგრამებს. 1962 წელს ცხინვალში დაიდგა ტელეტრანსლიატორი. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაცია]] — დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა]] — სეპარატისტული დე ფაქტო რესპუბლიკა, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[ცხინვალის რეგიონი]] == ლიტერატურა == {{ქსე|საქ სსრ|335-343}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/lett_1.html#TofC3 ზ.გამსახურდია, To Honorable Senator Deconcini and Representative Hoyer; March 4th, 1993]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/abkhaz_1.html#TofC13 ზ.გამსახურდია, An open letter to Dr. George Hewitt]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=sakharov+%22minor+empire%22&btnG=Search A.Sakharov: Georgia as "minor empire"] * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F++%22%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%22&btnG=Search A.Сахаров: "Грузия малая империя"] *[https://www.flickr.com/photos/national_archives_of_georgia/15889638623/in/photostream// სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის რუკა] საქართველოს ეროვნული არქივი == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{საბჭოთა კავშირის ავტონომიური ოლქები}} [[კატეგორია:სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი| ]] 5b5rnd5flm5rh7i4ymhix78qv0a5zup 4648108 4648107 2024-04-26T07:18:08Z Surprizi 14671 /* ისტორია */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული |სტატუსი = |ქართული სახელი = სამხრეთ ოსეთის აო |მშობლიური სახელი = {{lang-ru|Юго-Осетинская ао}} |ქვეყანა = სსრკ |დაქვემდებარება = {{დროშა|საქართველოს სსრ}} |რუკა= Samxret osetis avtonomiuri olqis ruka.jpg |პანორამის სიგანე = |წარწერა = |დროშა = |გერბი = |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |ქვეყნის რუკის ზომა = |ქვეყნის რუკა = 250 |რეგიონის რუკის ზომა = |რეგიონის რუკა = |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = |რეგიონი = |ადმინისტრაციული ცენტრი = |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]] |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |დაარსების თარიღი = |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = |კლიმატი = |ოფიციალური ენა = |მოსახლეობა = |აღწერის წელი = |სიმჭიდროვე = |აგლომერაცია = |ეროვნული შემადგენლობა = |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = |ეთნოქორონიმი = |დროის სარტყელი = |DST = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = |საავტომობილო კოდი = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = |პარამეტრის სახელი1 = |პარამეტრი1 = }} '''სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი''', '''''სამხრეთ ოსეთის აო''''' ({{lang-ru|Юго-Осетинская автономная область, ''Юго-Осетинская ао''}}; [[1922]]-[[1990]] წლებში) — ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს სსრ]]-ს შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ადმინისტრაციული ცენტრი — ქალაქი [[ცხინვალი]]. ოლქის სამართლებრივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტია კანონი სამხრეთ ოსეთის აო-ს შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ-ს უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით 1980 წელს. ==გეოგრაფია== მდებარეობდა ცენტრალური [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთაზე. ჩრდ. საზღვარი იყო კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის თხემი, აღმოსავლეთით – [[ალევის ქედი]], დასავლეთით საზღვარი კვეთდა [[ლიხის ქედი|ლიხის]], [[რაჭის ქედი|რაჭისა]] და [[კედელა]]ს ქედებს, მდინარეების [[ძირულა|ძირულის]], [[ყვირილა|ყვირილის]], [[ჯეჯორა|ჯეჯორისა]] და [[ღარულა|ღარულის]] ზემო დინების ხეობებს და მთავრდებოდა [[მამისონის უღელტეხილი|მამისონის უღელტეხილთან]]. სამხრეთ საზღვარი [[შიდა ქართლი]]ს ვაკის ჩრდილო პერიფერიაზე გადიოდა. სამხრეთ ოსეთის აო–ს ჩრდილოეთით ესაზღვრებოდა [[ჩრდილოეთი ოსეთი|ჩრდილოეთ ოსეთის არ]], აღმოსავლეთით [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი|ყაზბეგისა]] და [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი|დუშეთის]], სამხრეთით — [[კასპის მუნიციპალიტეტი|კასპის]], [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორის]], [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელისა]] და [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]], დასავლეთით — [[საჩხერის მუნიციპალიტეტი|საჩხერისა]] და [[ონის მუნიციპალიტეტი|ონის]] [[მუნიციპალიტეტი|მუნიციპალიტეტები]]. ფართობი 3,8 ათასი კმ² (საქართველოს ტერიტორიის 5,4 %). მოსახლეობა 97,4 ათასი კაცი ([[1981]]). ცენტრი – ქ. ცხინვალი (სტალინირი — 1936-1961 წწ.). სამხრეთ ოსეთში იყო 4 ადმინისტრაციული რაიონი: [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]]; ერთი საოლქო დაქვემდებარების ქალაქი ([[ცხინვალი]]); ოთხი დაბა ([[ყორნისი|ზნაური]], [[კვაისა]], [[ახალგორი]], [[ჯავა]]). == ისტორია == [[1801]] წელს რუსეთის მიერ [[ქართლ-კახეთის სამეფო]]ს მიერთების შემდეგ დაიწყო აღნიშნული ტერიტორიის ადმინისტრაციული დაყოფა. ყოფილი სამეფოს ადგილას წარმოიქმნა [[საქართველოს გუბერნია]], რომლის ჩრდილოეთი საზღვარი გადიოდა ისტორიული [[დვალეთი]]ს ჩრდილოეთით და შემდეგ აღმოსავლეთით მიუყვებოდა [[კავკასიონი]]ს მთავარ ქედს, უვლიდა ჩრდილოეთიდან ისტორიულ [[ხევი|ხევს]], [[არხოტის ხეობა|არხოტს]], [[შატილის ხეობა|შატილსა]] და [[თუშეთი|თუშეთს]]. [[საქართველოს გუბერნია|საქართველოს]], [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთისა]] და [[ტფილისის გუბერნია|ტფილისის გუბერნიებს]] ჰქონდათ თავისი შიდა დაყოფა. ერთ-ერთი ასეთი ერთეული იყო [[გორის მაზრა]]. [[1842]] წელს გორის მაზრას გამოეყო მთიელი [[ოსები]]თ დასახლებული სოფლები და მათგან [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთის გუბერნიის]] შემადგენლობაში შეიქმნა დამოუკიდებელი ერთეული — [[ოსეთის ოკრუგი]] (შედგებოდა ჯავის, პატარა ლიახვის და ნარის უბნებისაგან). [[1859]] წლის 19 ივნისს ტფილისის გუბერნიის ოსეთის ოკრუგის ნარის უბანი გადაეცა კავკასიის ხაზის მარცხენა ფრთას, „ოსეთის ოკრუგი“ გაუქმდა და ნარჩენი ნაწილი მიერთებული იქნა გორის მაზრაზე [[ოსეთის უბანი|ოსეთის უბნის]] სახელით<ref>{{რიკსკ|2|34|34641|588|არა}}</ref>. 1860 წლის დასაწყისისათვის გორის მაზრა იყოფოდა ოთხ საპოლიციო უბნად: გორის, ოსეთის, სურამის, ხიდისთავის. 1920 წლის 8 ივნისს საქართელოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელისუფლებამ ცხინვალს ალყა შემოარტყა და ქალაქიდან განდევნა აჯანყებული ბოლშევიკები<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485506/1/Komunisti_1920_N7.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. 1920 წელს ბოლშევიკები უკანასკნელი ორი წლის მანძილზე მესამეჯერ აჯანყდნენ „სამხრეთ ოსეთში“, მათ გამოაცხადეს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარება და ისწრაფვოდნენ ოსი ხალხის ეროვნული თვითგამორკვევისკენ<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485509/1/Komunisti_1920_N10.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი შეიქმნა [[1922]] წლის 22 აპრილს, სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოებისა და სახალხო კომისართა საბჭოს მიერ მიღებული დეკრეტი №2-ით.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/23065 Декрет №2 Об образовании автономной области Юго-Осетии]</ref> დეკრეტი მიღებულია: * [[ფილიპე მახარაძე]] – სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოების თავმჯდომარე; * [[სერგო ქავთარაძე]] – სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე; * [[ფ. კალანდაძე]] – ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის მდივანი. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი იყო ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ]] შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ოლქის სამართლებლივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტი იყო კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით (1980). ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო — სამხრეთ ოსეთის აო სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის აო-ში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის აო სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოთა უფლებამოსილების ვადა ორნახევარი წელი იყო. არჩევნების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წ. 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრ. ოსეთის აო საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახელმწიფო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის აო პროკურორს ნიშნავდა სსრკ გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. აო სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. 1980-1990-იან წლებში საქართველოში ეროვნული მოძრაობის პარალელურად გააქტიურდნენ სეპარატისტული ძალებიც, რომლებიც ცდილობენ ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ შექმნით მოახდინათ სახელმწიფო ხელისუფლების უზურპაცია, ხელეყოთ საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობა, ჩამოეშორებინათ საქართველოს მისი ისტორიული, განუყოფელი ნაწილი, რაც აშკარად ეწინააღმდეგებოდა არა მარტო საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციას, არამედ თვით სსრ კავშირის კონსტიტუციასა და საერთაშორისო სამართლის ელემენტარულ ნორმებს. მიუხედავად საქართველოს რესპუბლიკის ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოების არაერთი გაფრთხილებისა, აღკვეთილიყო ავტონომიური ოლქის თვითმარქვია ხელისუფლების უკანონო მოქმედებანი, ოლქში 9 დეკემბერს მაინც ჩატარდა ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს არჩევნები, რითაც საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტრიულ მთლიანობას რეალური საფრთხე შეექმნა. იმის გათვალისწინებით, რომ სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი 1922 წელს შეიქმნა ამ რეგიონში მცხოვრები მკვიდრი ქართველები მოსახლეობის ნების უგულებელყოფით და სრულიად საქართველოს ინტერესების საზიანოდ, რაც არაერთხელ დადასტურდა ოლქის არსებობის მანძილზე, აგრეთვე იმის გამო, რომ ოს ხალხს საბჭოთა კავშირში გააჩნია საკუთარი სახელმწიფოებრიობა თავისი ისტორიულ ტერიტორიაზე – ჩრდილოეთ ოსეთში და რომ საქართველოს რესპუბლიკაში მცხოვრები ოსი მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილი ცხოვრობს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ფარგლებში, სადაც მას ყოველთვის ჰქონდა კულტურული ავტონომიის ყველა უფლება. 1990 წლის 20 სექტემბერს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭომ (წაქეზებულმა [[ანდრია სახაროვი]]ს ლოზუნგით „საქართველო მცირე იმპერიაა“) მიიღო დადგენილება ოლქის „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად გარდაქმნის შესახებ“. ეს გადაწყვეტილება საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმმა გააუქმა 21 სექტემბერს. მიუხედავად ამისა, ოლქის საბჭოს მეთხუთმეტე სესიამ ძალაში დატოვა თავისი გადაწყვეტილება, აირჩია ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიული რესპუბლიკის აღმასრულებელი კომიტეტი“ და მიიღო დროებითი დებულება უზენაესი საბჭოსა და ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ და ეს არჩევნები დანიშნა 1990 წლის 2 დეკემბერს. ამის საპასუხოდ საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესმა საბჭომ 1990 წლის 22 ნოემბერს მიიღო დადგენილება: „გაუქმდეს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს დადგენილება ავტონომიური ოლქის ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად“ გარდაქმნის შესახებ და, აქედან გამომდინარე, მის მიერ მიღებული ყველა გადაწყვეტილება, მათ შორის 1990 წლის 2 დეკემბრისათვის არჩევნების დანიშვნისა და ჩატარების შესახებ, რადგანაც ისინი ეწინააღმდეგებიან საქართველოს რესპუბლიკის მოქმედი კონსტიტუციის, აგრეთვე სსრ კავშირის კონსტიტუციის დებულებებსა და საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმის 1990 წლის 21 სექტემბრის დადგენილებას. მიუხედავად აღნიშნულისა, მოსკოვის მიერ წაქეზებული ოსი სეპარატისტები აგრძელებდნენ საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის საწინააღმდეგო მოქმედებას, რასაც მოჰყვა იძულებითი ნაბიჯი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის შენარჩუნების მიზნით და მიღებული იქნა საქართველოს რესპუბლიკის კანონი - „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ“ და დადგენილება - „ქ. ცხინვალისა და ჯავის რაიონის ტერიტორიაზე საგანგებო წესების გამოცხადების შესახებ“. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი გაუქმდა [[1990]] წლის 11 დეკემბერს, საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის 104-ე მუხლის მე-3 და მე-11 პუნქტების შესაბამისად, [[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო]]ს დადგენილებით (გამოქვეყნდა „საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს უწყებები“, 12, 31/12/1990), დოკუმენტის ნომერი №63-ით.<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1079618?publication=0#! საქართველოს რესპუბლიკის კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ]</ref> კანონი ითვალისწინებდა შემდეგს: გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი; გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, მისი აღმასრულებელი და განმკარგულებელი ორგანო – აღმასრულებელი კომიტეტი და ოლქის სხვა სახელმწიფო ორგანოები; ძალადაკარგულად ჩაითვალა სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტისა და საქართველოს სახალხო კომისართა საბჭოს 1922 წლის 20 აპრილის №2 დეკრეტი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის მოწყობის შესახებ“ და საქართველოს სსრ 1980 წლის 12 ნოემბრის კანონი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ“; ცნობილი იქნეს ბათილად და იურიდიული ძალის არმქონე ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს 1990 წლის 9 დეკემბრის არჩევნები და მისი შედეგები; საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს წარმოედგინა წინადადებანი ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობის შესახებ<ref>{{საქართველოს უწყებები|290386|9-11}}</ref>. კანონი მიღებულია: *[[ზვიად გამსახურდია]] — საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე. == მოსახლეობა== [[1979]] წლის აღწერით სამხრ. ოსეთში მუდმივი მცხოვრები იყო 98 000 კაცი. ცხინვალში ცხოვრობდნენ: [[ოსები]] – 65 000 (66,4 %), [[ქართველები]] – 28 000 (28,8 %), [[რუსები]] – 2 000 (2,1 %), [[სომხები]] – 1 000 (1 %), სხვა ეროვნებანი – 2 000-მდე (1,7 %). სამხრ. ოსეთის აო მოსახლეობის ხვედრითი წილი საქართველოს მოსახლეობაში 1,9 %-ს შეადგენდა. საბჭოთა პერიოდში მოსახლეობის ზრდა შემდეგი იყო: [[1926]] წ. ოლქში ცხოვრობდა 87 700 კაცი, [[1939]] წ. – 106 100 კაცი, [[1959]] წ. – 96 800 კაცი, [[1970]] წ. – 99 400 კაცი, 1979 წ. – 97 400 კაცი. მოსახლეობის ბუნებრივი ზრდა (რაც უმთავრესად სიკვდილიანობის შემცირებით აიხსნება) არ იყო დაბალი, იგი საერთო რესპუბლიკურ შესაბამის მაჩვენებელს უტოლდებოდა. ოსები ძირითადად ოლქის ჩრდილოეთ ნაწილში ცხოვრობდნენ, 70-იან წლებში მათმა რაოდენობამ სამხრეთშიც მოიმატა (უმთავრესად მოსახლეობის მექანიკური ზრდის შედეგად). ქართველები უმეტესად სამხრეთ ნაწილში სახლობდნენ. საქალაქო ცენტრებში ცხოვრობდნენ რუსები, სომხები, ქართველი [[ებრაელები]]. 50-იანი წლებიდან მოყოლებული ოლქში ვითარდებოდა [[მრეწველობა]], რამაც განაპირობა რუსი და [[უკრაინელები|უკრაინელი]] მოსახლეობის გაჩენა. მოსახლეობის საშუალო სიმჭიდროვე იყო 1 კმ²-ზე 25 კაცი, მაშინ როცა სიმჭიდროვე დამუშავებული ფართობის 1 კმ²-ზე 280 კაცს აღწევდა. ოქლის სხვადასხვა ნაწილში მოსახლეობის სიმჭიდროვე განსხვავებული იყო. შედარებით უფრო დასახლებული და მეურნეობრივადაც უფრო ათვისებული სამხრეთ ნაწილი იყო (1 კმ²-ზე 70-80 კაცი). ნაკლებად იყო დასახლებული ჩრდილოეთ ნაწილი (ჯავის რაიონში საშუალო სიმჭიდროვე 1 კმ²-ზე 7 კაცს არ აღემატებოდა). მოსახლეობის 54,7 % [[სოფელი|სოფლად]] ცხოვრობდა და უმთავრესად მეურნეობას მისდევდა. ქალქის მოსახლეობის ხვედრითი წილი ოლქის მთლიან მოსახლეობაში წლების მიხედვით შემდეგნაირად იზრდებოდა: 1926 წ. – 6,6 %, 1939 წ. – 13,0 %, 1959 წ. –29,8 %, 1970 წ. – 37,0 %, 1979 წ. – 42,3 %. ოლქის სამხრეთ და საშუალმთიან ზონაში თავმოყრილია მოსახლეობის 90%-ზე მეტი. [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთებზე განლაგებული სხვა რაიონების მსგავსად, სამხრეთ ოსეთში მიმდინარეობდა მაღალმთის მოსახლეობის ბარად ჩამოსვლის პროცესი, რის შედეგადაც ზოგიერთი სოფელი მთლიანად დაცარიელდა. ოლქის სოფლების უმეტესობა 50-100 მცხოვრებისაგან შედგებოდა, დიდი სოფლები (2000-ზე მეტი მცხოვრებით) არ იყო. ოლქის მრეწველობასა და მშენებლობაში ჩაბმული მოსახლეობის დაახლოებით 35 % ქ. ცხინვალზე მოდიოდა, სადაც თავმოყრილი იყო ოლქის მრეწველობის ძირითადი ნაწილი. ==მმართველობა== ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისაგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ხელისუფლების ორგანოთა ვადა ორ-ნახევარი წელი იყო. არჩენების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წლის 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახალხო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის პროკურორს ნიშნავდა სსრკ-ს გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქს სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. ==მასმედია== პირველი წიგნი ოსურ ენაზე 1798 წელს დაისტამბა. XX საუკუნის დასაწყისში გამოვიდა ეროვნული გაზეთები: „[[ირიონ გაზეთი]]“ („ოსური გაზეთი“, დაარსდა 1906), „ნოგ ცარდი“ („ახალი ცხოვრება“, 1907), ჟურნალები: „[[ზონდი (გაზეთი)|ზონდი]]“ („გონება“, 1907), „[[აფსირი]]“ („თავთავი“, 1910) და სხვა. სამხრეთ ოსეთის აოვტომიური ოლქის შექმნის შემდეგ გამოდიოდა საოლქო გაზეთები: *„[[სოვეთონ ირისთონი]]“ („საბჭოთა ოსეთი“, 1924 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 12,5 ათ. ც.), *„[[საბჭოთა ოსეთი]]“ (1933 წლიდან, ქართულ ენაზე, ტირაჟი 1,2 ათ. ც.); რაიონული გაზეთები: ქართულ და ოსურ ენებზე: *„[[ლენინელი (გაზეთი)|ლენინელი]]“ (1935 წლიდან, ტირაჟი 2,8 ათ. ც.), *„[[კოლხოზონ ცარდი]]“ („საკოლმეურნეო ცხოვრება“, 1939 წლიდან, ტირაჟი 1,7 ათ. ც.), *„[[ძაუ (გაზეთი)|ძაუ]]“ (1939 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 2,3 ათ. ც.); ჟურნალები: *„[[ფიდიუაგი]]“ („მაცნე“, 1927 წლიდან, ტირაჟი 13,7 ათ. ც.) — საქართველოს მწერალთა კავშირის სამხრეთ ოსეთის განყოფილების ორგანო. გამომცემლობა „[[ირისთონი]]“ („ოსეთი“, 1930 წლიდან) ყოველწლიურად გამოსცემდა 45 დასახელების წიგნს 170 ათ. ც. საერთო ტირაჟით, ლიტერატურა გამოდიოდა ოსურ და რუსულ ენებზე. [[რადიომაუწყებლობა]] სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქში მუშაობდა 1939 წლის სექტემბრიდან. ოლქი იღებდა ცენტრალური და რესპუბლიკური ტელევიზიათა გადაცემების პირველ პროგრამებს. 1962 წელს ცხინვალში დაიდგა ტელეტრანსლიატორი. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაცია]] — დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა]] — სეპარატისტული დე ფაქტო რესპუბლიკა, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[ცხინვალის რეგიონი]] == ლიტერატურა == {{ქსე|საქ სსრ|335-343}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/lett_1.html#TofC3 ზ.გამსახურდია, To Honorable Senator Deconcini and Representative Hoyer; March 4th, 1993]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/abkhaz_1.html#TofC13 ზ.გამსახურდია, An open letter to Dr. George Hewitt]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=sakharov+%22minor+empire%22&btnG=Search A.Sakharov: Georgia as "minor empire"] * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F++%22%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%22&btnG=Search A.Сахаров: "Грузия малая империя"] *[https://www.flickr.com/photos/national_archives_of_georgia/15889638623/in/photostream// სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის რუკა] საქართველოს ეროვნული არქივი == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{საბჭოთა კავშირის ავტონომიური ოლქები}} [[კატეგორია:სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი| ]] cjtvzeu01dx0fnnihuictmbm8ukede6 4648109 4648108 2024-04-26T07:27:19Z Surprizi 14671 /* ისტორია */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული |სტატუსი = |ქართული სახელი = სამხრეთ ოსეთის აო |მშობლიური სახელი = {{lang-ru|Юго-Осетинская ао}} |ქვეყანა = სსრკ |დაქვემდებარება = {{დროშა|საქართველოს სსრ}} |რუკა= Samxret osetis avtonomiuri olqis ruka.jpg |პანორამის სიგანე = |წარწერა = |დროშა = |გერბი = |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |ქვეყნის რუკის ზომა = |ქვეყნის რუკა = 250 |რეგიონის რუკის ზომა = |რეგიონის რუკა = |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = |რეგიონი = |ადმინისტრაციული ცენტრი = |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]] |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |დაარსების თარიღი = |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = |კლიმატი = |ოფიციალური ენა = |მოსახლეობა = |აღწერის წელი = |სიმჭიდროვე = |აგლომერაცია = |ეროვნული შემადგენლობა = |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = |ეთნოქორონიმი = |დროის სარტყელი = |DST = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = |საავტომობილო კოდი = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = |პარამეტრის სახელი1 = |პარამეტრი1 = }} '''სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი''', '''''სამხრეთ ოსეთის აო''''' ({{lang-ru|Юго-Осетинская автономная область, ''Юго-Осетинская ао''}}; [[1922]]-[[1990]] წლებში) — ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს სსრ]]-ს შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ადმინისტრაციული ცენტრი — ქალაქი [[ცხინვალი]]. ოლქის სამართლებრივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტია კანონი სამხრეთ ოსეთის აო-ს შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ-ს უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით 1980 წელს. ==გეოგრაფია== მდებარეობდა ცენტრალური [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთაზე. ჩრდ. საზღვარი იყო კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის თხემი, აღმოსავლეთით – [[ალევის ქედი]], დასავლეთით საზღვარი კვეთდა [[ლიხის ქედი|ლიხის]], [[რაჭის ქედი|რაჭისა]] და [[კედელა]]ს ქედებს, მდინარეების [[ძირულა|ძირულის]], [[ყვირილა|ყვირილის]], [[ჯეჯორა|ჯეჯორისა]] და [[ღარულა|ღარულის]] ზემო დინების ხეობებს და მთავრდებოდა [[მამისონის უღელტეხილი|მამისონის უღელტეხილთან]]. სამხრეთ საზღვარი [[შიდა ქართლი]]ს ვაკის ჩრდილო პერიფერიაზე გადიოდა. სამხრეთ ოსეთის აო–ს ჩრდილოეთით ესაზღვრებოდა [[ჩრდილოეთი ოსეთი|ჩრდილოეთ ოსეთის არ]], აღმოსავლეთით [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი|ყაზბეგისა]] და [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი|დუშეთის]], სამხრეთით — [[კასპის მუნიციპალიტეტი|კასპის]], [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორის]], [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელისა]] და [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]], დასავლეთით — [[საჩხერის მუნიციპალიტეტი|საჩხერისა]] და [[ონის მუნიციპალიტეტი|ონის]] [[მუნიციპალიტეტი|მუნიციპალიტეტები]]. ფართობი 3,8 ათასი კმ² (საქართველოს ტერიტორიის 5,4 %). მოსახლეობა 97,4 ათასი კაცი ([[1981]]). ცენტრი – ქ. ცხინვალი (სტალინირი — 1936-1961 წწ.). სამხრეთ ოსეთში იყო 4 ადმინისტრაციული რაიონი: [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]]; ერთი საოლქო დაქვემდებარების ქალაქი ([[ცხინვალი]]); ოთხი დაბა ([[ყორნისი|ზნაური]], [[კვაისა]], [[ახალგორი]], [[ჯავა]]). == ისტორია == [[1801]] წელს რუსეთის მიერ [[ქართლ-კახეთის სამეფო]]ს მიერთების შემდეგ დაიწყო აღნიშნული ტერიტორიის ადმინისტრაციული დაყოფა. ყოფილი სამეფოს ადგილას წარმოიქმნა [[საქართველოს გუბერნია]], რომლის ჩრდილოეთი საზღვარი გადიოდა ისტორიული [[დვალეთი]]ს ჩრდილოეთით და შემდეგ აღმოსავლეთით მიუყვებოდა [[კავკასიონი]]ს მთავარ ქედს, უვლიდა ჩრდილოეთიდან ისტორიულ [[ხევი|ხევს]], [[არხოტის ხეობა|არხოტს]], [[შატილის ხეობა|შატილსა]] და [[თუშეთი|თუშეთს]]. [[საქართველოს გუბერნია|საქართველოს]], [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთისა]] და [[ტფილისის გუბერნია|ტფილისის გუბერნიებს]] ჰქონდათ თავისი შიდა დაყოფა. ერთ-ერთი ასეთი ერთეული იყო [[გორის მაზრა]]. [[1842]] წელს გორის მაზრას გამოეყო მთიელი [[ოსები]]თ დასახლებული სოფლები და მათგან [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთის გუბერნიის]] შემადგენლობაში შეიქმნა დამოუკიდებელი ერთეული — [[ოსეთის ოკრუგი]] (შედგებოდა ჯავის, პატარა ლიახვის და ნარის უბნებისაგან). [[1859]] წლის 19 ივნისს ტფილისის გუბერნიის ოსეთის ოკრუგის ნარის უბანი ([[დვალეთი]]) გადაეცა კავკასიის ხაზის მარცხენა ფრთას, „ოსეთის ოკრუგი“ გაუქმდა და ნარჩენი ნაწილი მიერთებული იქნა გორის მაზრაზე [[ოსეთის უბანი|ოსეთის უბნის]] სახელით<ref>{{რიკსკ|2|34|34641|588|არა}}</ref>. 1860 წლის დასაწყისისათვის გორის მაზრა იყოფოდა ოთხ საპოლიციო უბნად: გორის, ოსეთის, სურამის, ხიდისთავის. 1920 წლის 8 ივნისს საქართელოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელისუფლებამ ცხინვალს ალყა შემოარტყა და ქალაქიდან განდევნა აჯანყებული ბოლშევიკები<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485506/1/Komunisti_1920_N7.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. 1920 წელს ბოლშევიკები უკანასკნელი ორი წლის მანძილზე მესამეჯერ აჯანყდნენ „სამხრეთ ოსეთში“, მათ გამოაცხადეს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარება და ისწრაფვოდნენ ოსი ხალხის ეროვნული თვითგამორკვევისკენ<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485509/1/Komunisti_1920_N10.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი შეიქმნა [[1922]] წლის 22 აპრილს, სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოებისა და სახალხო კომისართა საბჭოს მიერ მიღებული დეკრეტი №2-ით.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/23065 Декрет №2 Об образовании автономной области Юго-Осетии]</ref> დეკრეტი მიღებულია: * [[ფილიპე მახარაძე]] – სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოების თავმჯდომარე; * [[სერგო ქავთარაძე]] – სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე; * [[ფ. კალანდაძე]] – ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის მდივანი. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი იყო ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ]] შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ოლქის სამართლებლივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტი იყო კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით (1980). ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო — სამხრეთ ოსეთის აო სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის აო-ში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის აო სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოთა უფლებამოსილების ვადა ორნახევარი წელი იყო. არჩევნების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წ. 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრ. ოსეთის აო საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახელმწიფო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის აო პროკურორს ნიშნავდა სსრკ გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. აო სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. 1980-1990-იან წლებში საქართველოში ეროვნული მოძრაობის პარალელურად გააქტიურდნენ სეპარატისტული ძალებიც, რომლებიც ცდილობენ ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ შექმნით მოახდინათ სახელმწიფო ხელისუფლების უზურპაცია, ხელეყოთ საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობა, ჩამოეშორებინათ საქართველოს მისი ისტორიული, განუყოფელი ნაწილი, რაც აშკარად ეწინააღმდეგებოდა არა მარტო საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციას, არამედ თვით სსრ კავშირის კონსტიტუციასა და საერთაშორისო სამართლის ელემენტარულ ნორმებს. მიუხედავად საქართველოს რესპუბლიკის ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოების არაერთი გაფრთხილებისა, აღკვეთილიყო ავტონომიური ოლქის თვითმარქვია ხელისუფლების უკანონო მოქმედებანი, ოლქში 9 დეკემბერს მაინც ჩატარდა ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს არჩევნები, რითაც საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტრიულ მთლიანობას რეალური საფრთხე შეექმნა. იმის გათვალისწინებით, რომ სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი 1922 წელს შეიქმნა ამ რეგიონში მცხოვრები მკვიდრი ქართველები მოსახლეობის ნების უგულებელყოფით და სრულიად საქართველოს ინტერესების საზიანოდ, რაც არაერთხელ დადასტურდა ოლქის არსებობის მანძილზე, აგრეთვე იმის გამო, რომ ოს ხალხს საბჭოთა კავშირში გააჩნია საკუთარი სახელმწიფოებრიობა თავისი ისტორიულ ტერიტორიაზე – ჩრდილოეთ ოსეთში და რომ საქართველოს რესპუბლიკაში მცხოვრები ოსი მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილი ცხოვრობს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ფარგლებში, სადაც მას ყოველთვის ჰქონდა კულტურული ავტონომიის ყველა უფლება. 1990 წლის 20 სექტემბერს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭომ (წაქეზებულმა [[ანდრია სახაროვი]]ს ლოზუნგით „საქართველო მცირე იმპერიაა“) მიიღო დადგენილება ოლქის „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად გარდაქმნის შესახებ“. ეს გადაწყვეტილება საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმმა გააუქმა 21 სექტემბერს. მიუხედავად ამისა, ოლქის საბჭოს მეთხუთმეტე სესიამ ძალაში დატოვა თავისი გადაწყვეტილება, აირჩია ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიული რესპუბლიკის აღმასრულებელი კომიტეტი“ და მიიღო დროებითი დებულება უზენაესი საბჭოსა და ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ და ეს არჩევნები დანიშნა 1990 წლის 2 დეკემბერს. ამის საპასუხოდ საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესმა საბჭომ 1990 წლის 22 ნოემბერს მიიღო დადგენილება: „გაუქმდეს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს დადგენილება ავტონომიური ოლქის ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად“ გარდაქმნის შესახებ და, აქედან გამომდინარე, მის მიერ მიღებული ყველა გადაწყვეტილება, მათ შორის 1990 წლის 2 დეკემბრისათვის არჩევნების დანიშვნისა და ჩატარების შესახებ, რადგანაც ისინი ეწინააღმდეგებიან საქართველოს რესპუბლიკის მოქმედი კონსტიტუციის, აგრეთვე სსრ კავშირის კონსტიტუციის დებულებებსა და საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმის 1990 წლის 21 სექტემბრის დადგენილებას. მიუხედავად აღნიშნულისა, მოსკოვის მიერ წაქეზებული ოსი სეპარატისტები აგრძელებდნენ საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის საწინააღმდეგო მოქმედებას, რასაც მოჰყვა იძულებითი ნაბიჯი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის შენარჩუნების მიზნით და მიღებული იქნა საქართველოს რესპუბლიკის კანონი - „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ“ და დადგენილება - „ქ. ცხინვალისა და ჯავის რაიონის ტერიტორიაზე საგანგებო წესების გამოცხადების შესახებ“. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი გაუქმდა [[1990]] წლის 11 დეკემბერს, საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის 104-ე მუხლის მე-3 და მე-11 პუნქტების შესაბამისად, [[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო]]ს დადგენილებით (გამოქვეყნდა „საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს უწყებები“, 12, 31/12/1990), დოკუმენტის ნომერი №63-ით.<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1079618?publication=0#! საქართველოს რესპუბლიკის კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ]</ref> კანონი ითვალისწინებდა შემდეგს: გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი; გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, მისი აღმასრულებელი და განმკარგულებელი ორგანო – აღმასრულებელი კომიტეტი და ოლქის სხვა სახელმწიფო ორგანოები; ძალადაკარგულად ჩაითვალა სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტისა და საქართველოს სახალხო კომისართა საბჭოს 1922 წლის 20 აპრილის №2 დეკრეტი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის მოწყობის შესახებ“ და საქართველოს სსრ 1980 წლის 12 ნოემბრის კანონი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ“; ცნობილი იქნეს ბათილად და იურიდიული ძალის არმქონე ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს 1990 წლის 9 დეკემბრის არჩევნები და მისი შედეგები; საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს წარმოედგინა წინადადებანი ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობის შესახებ<ref>{{საქართველოს უწყებები|290386|9-11}}</ref>. კანონი მიღებულია: *[[ზვიად გამსახურდია]] — საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე. == მოსახლეობა== [[1979]] წლის აღწერით სამხრ. ოსეთში მუდმივი მცხოვრები იყო 98 000 კაცი. ცხინვალში ცხოვრობდნენ: [[ოსები]] – 65 000 (66,4 %), [[ქართველები]] – 28 000 (28,8 %), [[რუსები]] – 2 000 (2,1 %), [[სომხები]] – 1 000 (1 %), სხვა ეროვნებანი – 2 000-მდე (1,7 %). სამხრ. ოსეთის აო მოსახლეობის ხვედრითი წილი საქართველოს მოსახლეობაში 1,9 %-ს შეადგენდა. საბჭოთა პერიოდში მოსახლეობის ზრდა შემდეგი იყო: [[1926]] წ. ოლქში ცხოვრობდა 87 700 კაცი, [[1939]] წ. – 106 100 კაცი, [[1959]] წ. – 96 800 კაცი, [[1970]] წ. – 99 400 კაცი, 1979 წ. – 97 400 კაცი. მოსახლეობის ბუნებრივი ზრდა (რაც უმთავრესად სიკვდილიანობის შემცირებით აიხსნება) არ იყო დაბალი, იგი საერთო რესპუბლიკურ შესაბამის მაჩვენებელს უტოლდებოდა. ოსები ძირითადად ოლქის ჩრდილოეთ ნაწილში ცხოვრობდნენ, 70-იან წლებში მათმა რაოდენობამ სამხრეთშიც მოიმატა (უმთავრესად მოსახლეობის მექანიკური ზრდის შედეგად). ქართველები უმეტესად სამხრეთ ნაწილში სახლობდნენ. საქალაქო ცენტრებში ცხოვრობდნენ რუსები, სომხები, ქართველი [[ებრაელები]]. 50-იანი წლებიდან მოყოლებული ოლქში ვითარდებოდა [[მრეწველობა]], რამაც განაპირობა რუსი და [[უკრაინელები|უკრაინელი]] მოსახლეობის გაჩენა. მოსახლეობის საშუალო სიმჭიდროვე იყო 1 კმ²-ზე 25 კაცი, მაშინ როცა სიმჭიდროვე დამუშავებული ფართობის 1 კმ²-ზე 280 კაცს აღწევდა. ოქლის სხვადასხვა ნაწილში მოსახლეობის სიმჭიდროვე განსხვავებული იყო. შედარებით უფრო დასახლებული და მეურნეობრივადაც უფრო ათვისებული სამხრეთ ნაწილი იყო (1 კმ²-ზე 70-80 კაცი). ნაკლებად იყო დასახლებული ჩრდილოეთ ნაწილი (ჯავის რაიონში საშუალო სიმჭიდროვე 1 კმ²-ზე 7 კაცს არ აღემატებოდა). მოსახლეობის 54,7 % [[სოფელი|სოფლად]] ცხოვრობდა და უმთავრესად მეურნეობას მისდევდა. ქალქის მოსახლეობის ხვედრითი წილი ოლქის მთლიან მოსახლეობაში წლების მიხედვით შემდეგნაირად იზრდებოდა: 1926 წ. – 6,6 %, 1939 წ. – 13,0 %, 1959 წ. –29,8 %, 1970 წ. – 37,0 %, 1979 წ. – 42,3 %. ოლქის სამხრეთ და საშუალმთიან ზონაში თავმოყრილია მოსახლეობის 90%-ზე მეტი. [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთებზე განლაგებული სხვა რაიონების მსგავსად, სამხრეთ ოსეთში მიმდინარეობდა მაღალმთის მოსახლეობის ბარად ჩამოსვლის პროცესი, რის შედეგადაც ზოგიერთი სოფელი მთლიანად დაცარიელდა. ოლქის სოფლების უმეტესობა 50-100 მცხოვრებისაგან შედგებოდა, დიდი სოფლები (2000-ზე მეტი მცხოვრებით) არ იყო. ოლქის მრეწველობასა და მშენებლობაში ჩაბმული მოსახლეობის დაახლოებით 35 % ქ. ცხინვალზე მოდიოდა, სადაც თავმოყრილი იყო ოლქის მრეწველობის ძირითადი ნაწილი. ==მმართველობა== ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისაგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ხელისუფლების ორგანოთა ვადა ორ-ნახევარი წელი იყო. არჩენების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წლის 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახალხო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის პროკურორს ნიშნავდა სსრკ-ს გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქს სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. ==მასმედია== პირველი წიგნი ოსურ ენაზე 1798 წელს დაისტამბა. XX საუკუნის დასაწყისში გამოვიდა ეროვნული გაზეთები: „[[ირიონ გაზეთი]]“ („ოსური გაზეთი“, დაარსდა 1906), „ნოგ ცარდი“ („ახალი ცხოვრება“, 1907), ჟურნალები: „[[ზონდი (გაზეთი)|ზონდი]]“ („გონება“, 1907), „[[აფსირი]]“ („თავთავი“, 1910) და სხვა. სამხრეთ ოსეთის აოვტომიური ოლქის შექმნის შემდეგ გამოდიოდა საოლქო გაზეთები: *„[[სოვეთონ ირისთონი]]“ („საბჭოთა ოსეთი“, 1924 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 12,5 ათ. ც.), *„[[საბჭოთა ოსეთი]]“ (1933 წლიდან, ქართულ ენაზე, ტირაჟი 1,2 ათ. ც.); რაიონული გაზეთები: ქართულ და ოსურ ენებზე: *„[[ლენინელი (გაზეთი)|ლენინელი]]“ (1935 წლიდან, ტირაჟი 2,8 ათ. ც.), *„[[კოლხოზონ ცარდი]]“ („საკოლმეურნეო ცხოვრება“, 1939 წლიდან, ტირაჟი 1,7 ათ. ც.), *„[[ძაუ (გაზეთი)|ძაუ]]“ (1939 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 2,3 ათ. ც.); ჟურნალები: *„[[ფიდიუაგი]]“ („მაცნე“, 1927 წლიდან, ტირაჟი 13,7 ათ. ც.) — საქართველოს მწერალთა კავშირის სამხრეთ ოსეთის განყოფილების ორგანო. გამომცემლობა „[[ირისთონი]]“ („ოსეთი“, 1930 წლიდან) ყოველწლიურად გამოსცემდა 45 დასახელების წიგნს 170 ათ. ც. საერთო ტირაჟით, ლიტერატურა გამოდიოდა ოსურ და რუსულ ენებზე. [[რადიომაუწყებლობა]] სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქში მუშაობდა 1939 წლის სექტემბრიდან. ოლქი იღებდა ცენტრალური და რესპუბლიკური ტელევიზიათა გადაცემების პირველ პროგრამებს. 1962 წელს ცხინვალში დაიდგა ტელეტრანსლიატორი. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაცია]] — დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა]] — სეპარატისტული დე ფაქტო რესპუბლიკა, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[ცხინვალის რეგიონი]] == ლიტერატურა == {{ქსე|საქ სსრ|335-343}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/lett_1.html#TofC3 ზ.გამსახურდია, To Honorable Senator Deconcini and Representative Hoyer; March 4th, 1993]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/abkhaz_1.html#TofC13 ზ.გამსახურდია, An open letter to Dr. George Hewitt]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=sakharov+%22minor+empire%22&btnG=Search A.Sakharov: Georgia as "minor empire"] * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F++%22%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%22&btnG=Search A.Сахаров: "Грузия малая империя"] *[https://www.flickr.com/photos/national_archives_of_georgia/15889638623/in/photostream// სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის რუკა] საქართველოს ეროვნული არქივი == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{საბჭოთა კავშირის ავტონომიური ოლქები}} [[კატეგორია:სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი| ]] an0458mo383ns1hlmtry6adm23ljik1 4648112 4648109 2024-04-26T08:05:38Z Surprizi 14671 /* ისტორია */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული |სტატუსი = |ქართული სახელი = სამხრეთ ოსეთის აო |მშობლიური სახელი = {{lang-ru|Юго-Осетинская ао}} |ქვეყანა = სსრკ |დაქვემდებარება = {{დროშა|საქართველოს სსრ}} |რუკა= Samxret osetis avtonomiuri olqis ruka.jpg |პანორამის სიგანე = |წარწერა = |დროშა = |გერბი = |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |ქვეყნის რუკის ზომა = |ქვეყნის რუკა = 250 |რეგიონის რუკის ზომა = |რეგიონის რუკა = |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = |რეგიონი = |ადმინისტრაციული ცენტრი = |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]] |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |დაარსების თარიღი = |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = |კლიმატი = |ოფიციალური ენა = |მოსახლეობა = |აღწერის წელი = |სიმჭიდროვე = |აგლომერაცია = |ეროვნული შემადგენლობა = |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = |ეთნოქორონიმი = |დროის სარტყელი = |DST = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = |საავტომობილო კოდი = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = |პარამეტრის სახელი1 = |პარამეტრი1 = }} '''სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი''', '''''სამხრეთ ოსეთის აო''''' ({{lang-ru|Юго-Осетинская автономная область, ''Юго-Осетинская ао''}}; [[1922]]-[[1990]] წლებში) — ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს სსრ]]-ს შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ადმინისტრაციული ცენტრი — ქალაქი [[ცხინვალი]]. ოლქის სამართლებრივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტია კანონი სამხრეთ ოსეთის აო-ს შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ-ს უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით 1980 წელს. ==გეოგრაფია== მდებარეობდა ცენტრალური [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთაზე. ჩრდ. საზღვარი იყო კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის თხემი, აღმოსავლეთით – [[ალევის ქედი]], დასავლეთით საზღვარი კვეთდა [[ლიხის ქედი|ლიხის]], [[რაჭის ქედი|რაჭისა]] და [[კედელა]]ს ქედებს, მდინარეების [[ძირულა|ძირულის]], [[ყვირილა|ყვირილის]], [[ჯეჯორა|ჯეჯორისა]] და [[ღარულა|ღარულის]] ზემო დინების ხეობებს და მთავრდებოდა [[მამისონის უღელტეხილი|მამისონის უღელტეხილთან]]. სამხრეთ საზღვარი [[შიდა ქართლი]]ს ვაკის ჩრდილო პერიფერიაზე გადიოდა. სამხრეთ ოსეთის აო–ს ჩრდილოეთით ესაზღვრებოდა [[ჩრდილოეთი ოსეთი|ჩრდილოეთ ოსეთის არ]], აღმოსავლეთით [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი|ყაზბეგისა]] და [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი|დუშეთის]], სამხრეთით — [[კასპის მუნიციპალიტეტი|კასპის]], [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორის]], [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელისა]] და [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]], დასავლეთით — [[საჩხერის მუნიციპალიტეტი|საჩხერისა]] და [[ონის მუნიციპალიტეტი|ონის]] [[მუნიციპალიტეტი|მუნიციპალიტეტები]]. ფართობი 3,8 ათასი კმ² (საქართველოს ტერიტორიის 5,4 %). მოსახლეობა 97,4 ათასი კაცი ([[1981]]). ცენტრი – ქ. ცხინვალი (სტალინირი — 1936-1961 წწ.). სამხრეთ ოსეთში იყო 4 ადმინისტრაციული რაიონი: [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]]; ერთი საოლქო დაქვემდებარების ქალაქი ([[ცხინვალი]]); ოთხი დაბა ([[ყორნისი|ზნაური]], [[კვაისა]], [[ახალგორი]], [[ჯავა]]). == ისტორია == [[1801]] წელს რუსეთის მიერ [[ქართლ-კახეთის სამეფო]]ს მიერთების შემდეგ დაიწყო აღნიშნული ტერიტორიის ადმინისტრაციული დაყოფა. ყოფილი სამეფოს ადგილას წარმოიქმნა [[საქართველოს გუბერნია]], რომლის ჩრდილოეთი საზღვარი გადიოდა ისტორიული [[დვალეთი]]ს ჩრდილოეთით და შემდეგ აღმოსავლეთით მიუყვებოდა [[კავკასიონი]]ს მთავარ ქედს, უვლიდა ჩრდილოეთიდან ისტორიულ [[ხევი|ხევს]], [[არხოტის ხეობა|არხოტს]], [[შატილის ხეობა|შატილსა]] და [[თუშეთი|თუშეთს]]. [[საქართველოს გუბერნია|საქართველოს]], [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთისა]] და [[ტფილისის გუბერნია|ტფილისის გუბერნიებს]] ჰქონდათ თავისი შიდა დაყოფა. ერთ-ერთი ასეთი ერთეული იყო [[გორის მაზრა]]. [[1842]] წელს გორის მაზრას გამოეყო მთიელი [[ოსები]]თ დასახლებული სოფლები და მათგან [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთის გუბერნიის]] შემადგენლობაში შეიქმნა დამოუკიდებელი ერთეული — [[ოსეთის ოკრუგი]] (შედგებოდა ჯავის, პატარა ლიახვის და ნარის უბნებისაგან). [[1859]] წლის 19 ივნისს ტფილისის გუბერნიის ოსეთის ოკრუგის ნარის უბანი ([[დვალეთი]]) გადაეცა კავკასიის ხაზის მარცხენა ფრთას, „ოსეთის ოკრუგი“ გაუქმდა და ნარჩენი ნაწილი მიერთებული იქნა გორის მაზრაზე [[ოსეთის უბანი|ოსეთის უბნის]] სახელით<ref>{{რიკსკ|2|34|34641|588|არა}}</ref>. 1860 წლის დასაწყისისათვის გორის მაზრა იყოფოდა ოთხ საპოლიციო უბნად: გორის, ოსეთის, სურამის, ხიდისთავის. 1867 წლის 9 დეკემბრის დებულებით გაუქმდა გორის მაზრის უბნებად დაყოფა, ხოლო 1888 წელს კვლავ აღდგა. გორის მაზრაში ჩამოყალიბდა ხუთი საპოლიციო უბანი: ახალქალაქის, ბორჯომის, სურამის, ტყვიავის, ცხინვალის. 1920 წლის 8 ივნისს საქართელოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელისუფლებამ ცხინვალს ალყა შემოარტყა და ქალაქიდან განდევნა აჯანყებული ბოლშევიკები<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485506/1/Komunisti_1920_N7.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. 1920 წელს ბოლშევიკები უკანასკნელი ორი წლის მანძილზე მესამეჯერ აჯანყდნენ „სამხრეთ ოსეთში“, მათ გამოაცხადეს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარება და ისწრაფვოდნენ ოსი ხალხის ეროვნული თვითგამორკვევისკენ<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485509/1/Komunisti_1920_N10.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი შეიქმნა [[1922]] წლის 22 აპრილს, სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოებისა და სახალხო კომისართა საბჭოს მიერ მიღებული დეკრეტი №2-ით.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/23065 Декрет №2 Об образовании автономной области Юго-Осетии]</ref> დეკრეტი მიღებულია: * [[ფილიპე მახარაძე]] – სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოების თავმჯდომარე; * [[სერგო ქავთარაძე]] – სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე; * [[ფ. კალანდაძე]] – ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის მდივანი. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი იყო ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ]] შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ოლქის სამართლებლივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტი იყო კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით (1980). ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო — სამხრეთ ოსეთის აო სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის აო-ში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის აო სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოთა უფლებამოსილების ვადა ორნახევარი წელი იყო. არჩევნების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წ. 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრ. ოსეთის აო საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახელმწიფო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის აო პროკურორს ნიშნავდა სსრკ გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. აო სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. 1980-1990-იან წლებში საქართველოში ეროვნული მოძრაობის პარალელურად გააქტიურდნენ სეპარატისტული ძალებიც, რომლებიც ცდილობენ ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ შექმნით მოახდინათ სახელმწიფო ხელისუფლების უზურპაცია, ხელეყოთ საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობა, ჩამოეშორებინათ საქართველოს მისი ისტორიული, განუყოფელი ნაწილი, რაც აშკარად ეწინააღმდეგებოდა არა მარტო საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციას, არამედ თვით სსრ კავშირის კონსტიტუციასა და საერთაშორისო სამართლის ელემენტარულ ნორმებს. მიუხედავად საქართველოს რესპუბლიკის ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოების არაერთი გაფრთხილებისა, აღკვეთილიყო ავტონომიური ოლქის თვითმარქვია ხელისუფლების უკანონო მოქმედებანი, ოლქში 9 დეკემბერს მაინც ჩატარდა ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს არჩევნები, რითაც საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტრიულ მთლიანობას რეალური საფრთხე შეექმნა. იმის გათვალისწინებით, რომ სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი 1922 წელს შეიქმნა ამ რეგიონში მცხოვრები მკვიდრი ქართველები მოსახლეობის ნების უგულებელყოფით და სრულიად საქართველოს ინტერესების საზიანოდ, რაც არაერთხელ დადასტურდა ოლქის არსებობის მანძილზე, აგრეთვე იმის გამო, რომ ოს ხალხს საბჭოთა კავშირში გააჩნია საკუთარი სახელმწიფოებრიობა თავისი ისტორიულ ტერიტორიაზე – ჩრდილოეთ ოსეთში და რომ საქართველოს რესპუბლიკაში მცხოვრები ოსი მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილი ცხოვრობს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ფარგლებში, სადაც მას ყოველთვის ჰქონდა კულტურული ავტონომიის ყველა უფლება. 1990 წლის 20 სექტემბერს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭომ (წაქეზებულმა [[ანდრია სახაროვი]]ს ლოზუნგით „საქართველო მცირე იმპერიაა“) მიიღო დადგენილება ოლქის „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად გარდაქმნის შესახებ“. ეს გადაწყვეტილება საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმმა გააუქმა 21 სექტემბერს. მიუხედავად ამისა, ოლქის საბჭოს მეთხუთმეტე სესიამ ძალაში დატოვა თავისი გადაწყვეტილება, აირჩია ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიული რესპუბლიკის აღმასრულებელი კომიტეტი“ და მიიღო დროებითი დებულება უზენაესი საბჭოსა და ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ და ეს არჩევნები დანიშნა 1990 წლის 2 დეკემბერს. ამის საპასუხოდ საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესმა საბჭომ 1990 წლის 22 ნოემბერს მიიღო დადგენილება: „გაუქმდეს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს დადგენილება ავტონომიური ოლქის ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად“ გარდაქმნის შესახებ და, აქედან გამომდინარე, მის მიერ მიღებული ყველა გადაწყვეტილება, მათ შორის 1990 წლის 2 დეკემბრისათვის არჩევნების დანიშვნისა და ჩატარების შესახებ, რადგანაც ისინი ეწინააღმდეგებიან საქართველოს რესპუბლიკის მოქმედი კონსტიტუციის, აგრეთვე სსრ კავშირის კონსტიტუციის დებულებებსა და საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმის 1990 წლის 21 სექტემბრის დადგენილებას. მიუხედავად აღნიშნულისა, მოსკოვის მიერ წაქეზებული ოსი სეპარატისტები აგრძელებდნენ საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის საწინააღმდეგო მოქმედებას, რასაც მოჰყვა იძულებითი ნაბიჯი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის შენარჩუნების მიზნით და მიღებული იქნა საქართველოს რესპუბლიკის კანონი - „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ“ და დადგენილება - „ქ. ცხინვალისა და ჯავის რაიონის ტერიტორიაზე საგანგებო წესების გამოცხადების შესახებ“. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი გაუქმდა [[1990]] წლის 11 დეკემბერს, საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის 104-ე მუხლის მე-3 და მე-11 პუნქტების შესაბამისად, [[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო]]ს დადგენილებით (გამოქვეყნდა „საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს უწყებები“, 12, 31/12/1990), დოკუმენტის ნომერი №63-ით.<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1079618?publication=0#! საქართველოს რესპუბლიკის კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ]</ref> კანონი ითვალისწინებდა შემდეგს: გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი; გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, მისი აღმასრულებელი და განმკარგულებელი ორგანო – აღმასრულებელი კომიტეტი და ოლქის სხვა სახელმწიფო ორგანოები; ძალადაკარგულად ჩაითვალა სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტისა და საქართველოს სახალხო კომისართა საბჭოს 1922 წლის 20 აპრილის №2 დეკრეტი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის მოწყობის შესახებ“ და საქართველოს სსრ 1980 წლის 12 ნოემბრის კანონი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ“; ცნობილი იქნეს ბათილად და იურიდიული ძალის არმქონე ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს 1990 წლის 9 დეკემბრის არჩევნები და მისი შედეგები; საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს წარმოედგინა წინადადებანი ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობის შესახებ<ref>{{საქართველოს უწყებები|290386|9-11}}</ref>. კანონი მიღებულია: *[[ზვიად გამსახურდია]] — საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე. == მოსახლეობა== [[1979]] წლის აღწერით სამხრ. ოსეთში მუდმივი მცხოვრები იყო 98 000 კაცი. ცხინვალში ცხოვრობდნენ: [[ოსები]] – 65 000 (66,4 %), [[ქართველები]] – 28 000 (28,8 %), [[რუსები]] – 2 000 (2,1 %), [[სომხები]] – 1 000 (1 %), სხვა ეროვნებანი – 2 000-მდე (1,7 %). სამხრ. ოსეთის აო მოსახლეობის ხვედრითი წილი საქართველოს მოსახლეობაში 1,9 %-ს შეადგენდა. საბჭოთა პერიოდში მოსახლეობის ზრდა შემდეგი იყო: [[1926]] წ. ოლქში ცხოვრობდა 87 700 კაცი, [[1939]] წ. – 106 100 კაცი, [[1959]] წ. – 96 800 კაცი, [[1970]] წ. – 99 400 კაცი, 1979 წ. – 97 400 კაცი. მოსახლეობის ბუნებრივი ზრდა (რაც უმთავრესად სიკვდილიანობის შემცირებით აიხსნება) არ იყო დაბალი, იგი საერთო რესპუბლიკურ შესაბამის მაჩვენებელს უტოლდებოდა. ოსები ძირითადად ოლქის ჩრდილოეთ ნაწილში ცხოვრობდნენ, 70-იან წლებში მათმა რაოდენობამ სამხრეთშიც მოიმატა (უმთავრესად მოსახლეობის მექანიკური ზრდის შედეგად). ქართველები უმეტესად სამხრეთ ნაწილში სახლობდნენ. საქალაქო ცენტრებში ცხოვრობდნენ რუსები, სომხები, ქართველი [[ებრაელები]]. 50-იანი წლებიდან მოყოლებული ოლქში ვითარდებოდა [[მრეწველობა]], რამაც განაპირობა რუსი და [[უკრაინელები|უკრაინელი]] მოსახლეობის გაჩენა. მოსახლეობის საშუალო სიმჭიდროვე იყო 1 კმ²-ზე 25 კაცი, მაშინ როცა სიმჭიდროვე დამუშავებული ფართობის 1 კმ²-ზე 280 კაცს აღწევდა. ოქლის სხვადასხვა ნაწილში მოსახლეობის სიმჭიდროვე განსხვავებული იყო. შედარებით უფრო დასახლებული და მეურნეობრივადაც უფრო ათვისებული სამხრეთ ნაწილი იყო (1 კმ²-ზე 70-80 კაცი). ნაკლებად იყო დასახლებული ჩრდილოეთ ნაწილი (ჯავის რაიონში საშუალო სიმჭიდროვე 1 კმ²-ზე 7 კაცს არ აღემატებოდა). მოსახლეობის 54,7 % [[სოფელი|სოფლად]] ცხოვრობდა და უმთავრესად მეურნეობას მისდევდა. ქალქის მოსახლეობის ხვედრითი წილი ოლქის მთლიან მოსახლეობაში წლების მიხედვით შემდეგნაირად იზრდებოდა: 1926 წ. – 6,6 %, 1939 წ. – 13,0 %, 1959 წ. –29,8 %, 1970 წ. – 37,0 %, 1979 წ. – 42,3 %. ოლქის სამხრეთ და საშუალმთიან ზონაში თავმოყრილია მოსახლეობის 90%-ზე მეტი. [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთებზე განლაგებული სხვა რაიონების მსგავსად, სამხრეთ ოსეთში მიმდინარეობდა მაღალმთის მოსახლეობის ბარად ჩამოსვლის პროცესი, რის შედეგადაც ზოგიერთი სოფელი მთლიანად დაცარიელდა. ოლქის სოფლების უმეტესობა 50-100 მცხოვრებისაგან შედგებოდა, დიდი სოფლები (2000-ზე მეტი მცხოვრებით) არ იყო. ოლქის მრეწველობასა და მშენებლობაში ჩაბმული მოსახლეობის დაახლოებით 35 % ქ. ცხინვალზე მოდიოდა, სადაც თავმოყრილი იყო ოლქის მრეწველობის ძირითადი ნაწილი. ==მმართველობა== ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისაგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ხელისუფლების ორგანოთა ვადა ორ-ნახევარი წელი იყო. არჩენების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წლის 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახალხო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის პროკურორს ნიშნავდა სსრკ-ს გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქს სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. ==მასმედია== პირველი წიგნი ოსურ ენაზე 1798 წელს დაისტამბა. XX საუკუნის დასაწყისში გამოვიდა ეროვნული გაზეთები: „[[ირიონ გაზეთი]]“ („ოსური გაზეთი“, დაარსდა 1906), „ნოგ ცარდი“ („ახალი ცხოვრება“, 1907), ჟურნალები: „[[ზონდი (გაზეთი)|ზონდი]]“ („გონება“, 1907), „[[აფსირი]]“ („თავთავი“, 1910) და სხვა. სამხრეთ ოსეთის აოვტომიური ოლქის შექმნის შემდეგ გამოდიოდა საოლქო გაზეთები: *„[[სოვეთონ ირისთონი]]“ („საბჭოთა ოსეთი“, 1924 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 12,5 ათ. ც.), *„[[საბჭოთა ოსეთი]]“ (1933 წლიდან, ქართულ ენაზე, ტირაჟი 1,2 ათ. ც.); რაიონული გაზეთები: ქართულ და ოსურ ენებზე: *„[[ლენინელი (გაზეთი)|ლენინელი]]“ (1935 წლიდან, ტირაჟი 2,8 ათ. ც.), *„[[კოლხოზონ ცარდი]]“ („საკოლმეურნეო ცხოვრება“, 1939 წლიდან, ტირაჟი 1,7 ათ. ც.), *„[[ძაუ (გაზეთი)|ძაუ]]“ (1939 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 2,3 ათ. ც.); ჟურნალები: *„[[ფიდიუაგი]]“ („მაცნე“, 1927 წლიდან, ტირაჟი 13,7 ათ. ც.) — საქართველოს მწერალთა კავშირის სამხრეთ ოსეთის განყოფილების ორგანო. გამომცემლობა „[[ირისთონი]]“ („ოსეთი“, 1930 წლიდან) ყოველწლიურად გამოსცემდა 45 დასახელების წიგნს 170 ათ. ც. საერთო ტირაჟით, ლიტერატურა გამოდიოდა ოსურ და რუსულ ენებზე. [[რადიომაუწყებლობა]] სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქში მუშაობდა 1939 წლის სექტემბრიდან. ოლქი იღებდა ცენტრალური და რესპუბლიკური ტელევიზიათა გადაცემების პირველ პროგრამებს. 1962 წელს ცხინვალში დაიდგა ტელეტრანსლიატორი. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაცია]] — დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა]] — სეპარატისტული დე ფაქტო რესპუბლიკა, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[ცხინვალის რეგიონი]] == ლიტერატურა == {{ქსე|საქ სსრ|335-343}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/lett_1.html#TofC3 ზ.გამსახურდია, To Honorable Senator Deconcini and Representative Hoyer; March 4th, 1993]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/abkhaz_1.html#TofC13 ზ.გამსახურდია, An open letter to Dr. George Hewitt]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=sakharov+%22minor+empire%22&btnG=Search A.Sakharov: Georgia as "minor empire"] * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F++%22%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%22&btnG=Search A.Сахаров: "Грузия малая империя"] *[https://www.flickr.com/photos/national_archives_of_georgia/15889638623/in/photostream// სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის რუკა] საქართველოს ეროვნული არქივი == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{საბჭოთა კავშირის ავტონომიური ოლქები}} [[კატეგორია:სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი| ]] 29ee1k1iw152nkrckwwybjd8x085ti9 4648113 4648112 2024-04-26T08:07:54Z Surprizi 14671 /* ისტორია */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული |სტატუსი = |ქართული სახელი = სამხრეთ ოსეთის აო |მშობლიური სახელი = {{lang-ru|Юго-Осетинская ао}} |ქვეყანა = სსრკ |დაქვემდებარება = {{დროშა|საქართველოს სსრ}} |რუკა= Samxret osetis avtonomiuri olqis ruka.jpg |პანორამის სიგანე = |წარწერა = |დროშა = |გერბი = |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |ქვეყნის რუკის ზომა = |ქვეყნის რუკა = 250 |რეგიონის რუკის ზომა = |რეგიონის რუკა = |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = |რეგიონი = |ადმინისტრაციული ცენტრი = |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]] |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |დაარსების თარიღი = |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = |კლიმატი = |ოფიციალური ენა = |მოსახლეობა = |აღწერის წელი = |სიმჭიდროვე = |აგლომერაცია = |ეროვნული შემადგენლობა = |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = |ეთნოქორონიმი = |დროის სარტყელი = |DST = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = |საავტომობილო კოდი = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = |პარამეტრის სახელი1 = |პარამეტრი1 = }} '''სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი''', '''''სამხრეთ ოსეთის აო''''' ({{lang-ru|Юго-Осетинская автономная область, ''Юго-Осетинская ао''}}; [[1922]]-[[1990]] წლებში) — ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს სსრ]]-ს შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ადმინისტრაციული ცენტრი — ქალაქი [[ცხინვალი]]. ოლქის სამართლებრივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტია კანონი სამხრეთ ოსეთის აო-ს შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ-ს უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით 1980 წელს. ==გეოგრაფია== მდებარეობდა ცენტრალური [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთაზე. ჩრდ. საზღვარი იყო კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის თხემი, აღმოსავლეთით – [[ალევის ქედი]], დასავლეთით საზღვარი კვეთდა [[ლიხის ქედი|ლიხის]], [[რაჭის ქედი|რაჭისა]] და [[კედელა]]ს ქედებს, მდინარეების [[ძირულა|ძირულის]], [[ყვირილა|ყვირილის]], [[ჯეჯორა|ჯეჯორისა]] და [[ღარულა|ღარულის]] ზემო დინების ხეობებს და მთავრდებოდა [[მამისონის უღელტეხილი|მამისონის უღელტეხილთან]]. სამხრეთ საზღვარი [[შიდა ქართლი]]ს ვაკის ჩრდილო პერიფერიაზე გადიოდა. სამხრეთ ოსეთის აო–ს ჩრდილოეთით ესაზღვრებოდა [[ჩრდილოეთი ოსეთი|ჩრდილოეთ ოსეთის არ]], აღმოსავლეთით [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი|ყაზბეგისა]] და [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი|დუშეთის]], სამხრეთით — [[კასპის მუნიციპალიტეტი|კასპის]], [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორის]], [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელისა]] და [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]], დასავლეთით — [[საჩხერის მუნიციპალიტეტი|საჩხერისა]] და [[ონის მუნიციპალიტეტი|ონის]] [[მუნიციპალიტეტი|მუნიციპალიტეტები]]. ფართობი 3,8 ათასი კმ² (საქართველოს ტერიტორიის 5,4 %). მოსახლეობა 97,4 ათასი კაცი ([[1981]]). ცენტრი – ქ. ცხინვალი (სტალინირი — 1936-1961 წწ.). სამხრეთ ოსეთში იყო 4 ადმინისტრაციული რაიონი: [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]]; ერთი საოლქო დაქვემდებარების ქალაქი ([[ცხინვალი]]); ოთხი დაბა ([[ყორნისი|ზნაური]], [[კვაისა]], [[ახალგორი]], [[ჯავა]]). == ისტორია == [[1801]] წელს რუსეთის მიერ [[ქართლ-კახეთის სამეფო]]ს მიერთების შემდეგ დაიწყო აღნიშნული ტერიტორიის ადმინისტრაციული დაყოფა. ყოფილი სამეფოს ადგილას წარმოიქმნა [[საქართველოს გუბერნია]], რომლის ჩრდილოეთი საზღვარი გადიოდა ისტორიული [[დვალეთი]]ს ჩრდილოეთით და შემდეგ აღმოსავლეთით მიუყვებოდა [[კავკასიონი]]ს მთავარ ქედს, უვლიდა ჩრდილოეთიდან ისტორიულ [[ხევი|ხევს]], [[არხოტის ხეობა|არხოტს]], [[შატილის ხეობა|შატილსა]] და [[თუშეთი|თუშეთს]]. [[საქართველოს გუბერნია|საქართველოს]], [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთისა]] და [[ტფილისის გუბერნია|ტფილისის გუბერნიებს]] ჰქონდათ თავისი შიდა დაყოფა. ერთ-ერთი ასეთი ერთეული იყო [[გორის მაზრა]]. [[1842]] წელს გორის მაზრას გამოეყო მთიელი [[ოსები]]თ დასახლებული სოფლები და მათგან [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთის გუბერნიის]] შემადგენლობაში შეიქმნა დამოუკიდებელი ერთეული — [[ოსეთის ოკრუგი]] (შედგებოდა ჯავის, პატარა ლიახვის და ნარის უბნებისაგან). [[1859]] წლის 19 ივნისს ტფილისის გუბერნიის ოსეთის ოკრუგის ნარის უბანი ([[დვალეთი]]) გადაეცა კავკასიის ხაზის მარცხენა ფრთას, „ოსეთის ოკრუგი“ გაუქმდა და ნარჩენი ნაწილი მიერთებული იქნა გორის მაზრაზე [[ოსეთის უბანი|ოსეთის უბნის]] სახელით<ref>{{რიკსკ|2|34|34641|588|არა}}</ref>. 1860 წლის დასაწყისისათვის გორის მაზრა იყოფოდა ოთხ საპოლიციო უბნად: გორის, ოსეთის, სურამის, ხიდისთავის. 1867 წლის 9 დეკემბრის დებულებით გაუქმდა გორის მაზრის უბნებად დაყოფა, ხოლო 1888 წელს კვლავ აღდგა, ოღონდ გორის მაზრა იყოფოდა შემდეგ საპოლიციო უბნებად: ახალქალაქის, ბორჯომის, სურამის, ტყვიავის, ცხინვალის. 1920 წლის 8 ივნისს საქართელოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელისუფლებამ ცხინვალს ალყა შემოარტყა და ქალაქიდან განდევნა აჯანყებული ბოლშევიკები<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485506/1/Komunisti_1920_N7.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. 1920 წელს ბოლშევიკები უკანასკნელი ორი წლის მანძილზე მესამეჯერ აჯანყდნენ „სამხრეთ ოსეთში“, მათ გამოაცხადეს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარება და ისწრაფვოდნენ ოსი ხალხის ეროვნული თვითგამორკვევისკენ<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485509/1/Komunisti_1920_N10.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი შეიქმნა [[1922]] წლის 22 აპრილს, სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოებისა და სახალხო კომისართა საბჭოს მიერ მიღებული დეკრეტი №2-ით.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/23065 Декрет №2 Об образовании автономной области Юго-Осетии]</ref> დეკრეტი მიღებულია: * [[ფილიპე მახარაძე]] – სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოების თავმჯდომარე; * [[სერგო ქავთარაძე]] – სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე; * [[ფ. კალანდაძე]] – ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის მდივანი. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი იყო ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ]] შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ოლქის სამართლებლივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტი იყო კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით (1980). ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო — სამხრეთ ოსეთის აო სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის აო-ში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის აო სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოთა უფლებამოსილების ვადა ორნახევარი წელი იყო. არჩევნების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წ. 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრ. ოსეთის აო საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახელმწიფო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის აო პროკურორს ნიშნავდა სსრკ გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. აო სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. 1980-1990-იან წლებში საქართველოში ეროვნული მოძრაობის პარალელურად გააქტიურდნენ სეპარატისტული ძალებიც, რომლებიც ცდილობენ ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ შექმნით მოახდინათ სახელმწიფო ხელისუფლების უზურპაცია, ხელეყოთ საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობა, ჩამოეშორებინათ საქართველოს მისი ისტორიული, განუყოფელი ნაწილი, რაც აშკარად ეწინააღმდეგებოდა არა მარტო საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციას, არამედ თვით სსრ კავშირის კონსტიტუციასა და საერთაშორისო სამართლის ელემენტარულ ნორმებს. მიუხედავად საქართველოს რესპუბლიკის ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოების არაერთი გაფრთხილებისა, აღკვეთილიყო ავტონომიური ოლქის თვითმარქვია ხელისუფლების უკანონო მოქმედებანი, ოლქში 9 დეკემბერს მაინც ჩატარდა ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს არჩევნები, რითაც საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტრიულ მთლიანობას რეალური საფრთხე შეექმნა. იმის გათვალისწინებით, რომ სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი 1922 წელს შეიქმნა ამ რეგიონში მცხოვრები მკვიდრი ქართველები მოსახლეობის ნების უგულებელყოფით და სრულიად საქართველოს ინტერესების საზიანოდ, რაც არაერთხელ დადასტურდა ოლქის არსებობის მანძილზე, აგრეთვე იმის გამო, რომ ოს ხალხს საბჭოთა კავშირში გააჩნია საკუთარი სახელმწიფოებრიობა თავისი ისტორიულ ტერიტორიაზე – ჩრდილოეთ ოსეთში და რომ საქართველოს რესპუბლიკაში მცხოვრები ოსი მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილი ცხოვრობს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ფარგლებში, სადაც მას ყოველთვის ჰქონდა კულტურული ავტონომიის ყველა უფლება. 1990 წლის 20 სექტემბერს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭომ (წაქეზებულმა [[ანდრია სახაროვი]]ს ლოზუნგით „საქართველო მცირე იმპერიაა“) მიიღო დადგენილება ოლქის „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად გარდაქმნის შესახებ“. ეს გადაწყვეტილება საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმმა გააუქმა 21 სექტემბერს. მიუხედავად ამისა, ოლქის საბჭოს მეთხუთმეტე სესიამ ძალაში დატოვა თავისი გადაწყვეტილება, აირჩია ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიული რესპუბლიკის აღმასრულებელი კომიტეტი“ და მიიღო დროებითი დებულება უზენაესი საბჭოსა და ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ და ეს არჩევნები დანიშნა 1990 წლის 2 დეკემბერს. ამის საპასუხოდ საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესმა საბჭომ 1990 წლის 22 ნოემბერს მიიღო დადგენილება: „გაუქმდეს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს დადგენილება ავტონომიური ოლქის ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად“ გარდაქმნის შესახებ და, აქედან გამომდინარე, მის მიერ მიღებული ყველა გადაწყვეტილება, მათ შორის 1990 წლის 2 დეკემბრისათვის არჩევნების დანიშვნისა და ჩატარების შესახებ, რადგანაც ისინი ეწინააღმდეგებიან საქართველოს რესპუბლიკის მოქმედი კონსტიტუციის, აგრეთვე სსრ კავშირის კონსტიტუციის დებულებებსა და საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმის 1990 წლის 21 სექტემბრის დადგენილებას. მიუხედავად აღნიშნულისა, მოსკოვის მიერ წაქეზებული ოსი სეპარატისტები აგრძელებდნენ საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის საწინააღმდეგო მოქმედებას, რასაც მოჰყვა იძულებითი ნაბიჯი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის შენარჩუნების მიზნით და მიღებული იქნა საქართველოს რესპუბლიკის კანონი - „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ“ და დადგენილება - „ქ. ცხინვალისა და ჯავის რაიონის ტერიტორიაზე საგანგებო წესების გამოცხადების შესახებ“. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი გაუქმდა [[1990]] წლის 11 დეკემბერს, საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის 104-ე მუხლის მე-3 და მე-11 პუნქტების შესაბამისად, [[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო]]ს დადგენილებით (გამოქვეყნდა „საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს უწყებები“, 12, 31/12/1990), დოკუმენტის ნომერი №63-ით.<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1079618?publication=0#! საქართველოს რესპუბლიკის კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ]</ref> კანონი ითვალისწინებდა შემდეგს: გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი; გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, მისი აღმასრულებელი და განმკარგულებელი ორგანო – აღმასრულებელი კომიტეტი და ოლქის სხვა სახელმწიფო ორგანოები; ძალადაკარგულად ჩაითვალა სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტისა და საქართველოს სახალხო კომისართა საბჭოს 1922 წლის 20 აპრილის №2 დეკრეტი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის მოწყობის შესახებ“ და საქართველოს სსრ 1980 წლის 12 ნოემბრის კანონი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ“; ცნობილი იქნეს ბათილად და იურიდიული ძალის არმქონე ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს 1990 წლის 9 დეკემბრის არჩევნები და მისი შედეგები; საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს წარმოედგინა წინადადებანი ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობის შესახებ<ref>{{საქართველოს უწყებები|290386|9-11}}</ref>. კანონი მიღებულია: *[[ზვიად გამსახურდია]] — საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე. == მოსახლეობა== [[1979]] წლის აღწერით სამხრ. ოსეთში მუდმივი მცხოვრები იყო 98 000 კაცი. ცხინვალში ცხოვრობდნენ: [[ოსები]] – 65 000 (66,4 %), [[ქართველები]] – 28 000 (28,8 %), [[რუსები]] – 2 000 (2,1 %), [[სომხები]] – 1 000 (1 %), სხვა ეროვნებანი – 2 000-მდე (1,7 %). სამხრ. ოსეთის აო მოსახლეობის ხვედრითი წილი საქართველოს მოსახლეობაში 1,9 %-ს შეადგენდა. საბჭოთა პერიოდში მოსახლეობის ზრდა შემდეგი იყო: [[1926]] წ. ოლქში ცხოვრობდა 87 700 კაცი, [[1939]] წ. – 106 100 კაცი, [[1959]] წ. – 96 800 კაცი, [[1970]] წ. – 99 400 კაცი, 1979 წ. – 97 400 კაცი. მოსახლეობის ბუნებრივი ზრდა (რაც უმთავრესად სიკვდილიანობის შემცირებით აიხსნება) არ იყო დაბალი, იგი საერთო რესპუბლიკურ შესაბამის მაჩვენებელს უტოლდებოდა. ოსები ძირითადად ოლქის ჩრდილოეთ ნაწილში ცხოვრობდნენ, 70-იან წლებში მათმა რაოდენობამ სამხრეთშიც მოიმატა (უმთავრესად მოსახლეობის მექანიკური ზრდის შედეგად). ქართველები უმეტესად სამხრეთ ნაწილში სახლობდნენ. საქალაქო ცენტრებში ცხოვრობდნენ რუსები, სომხები, ქართველი [[ებრაელები]]. 50-იანი წლებიდან მოყოლებული ოლქში ვითარდებოდა [[მრეწველობა]], რამაც განაპირობა რუსი და [[უკრაინელები|უკრაინელი]] მოსახლეობის გაჩენა. მოსახლეობის საშუალო სიმჭიდროვე იყო 1 კმ²-ზე 25 კაცი, მაშინ როცა სიმჭიდროვე დამუშავებული ფართობის 1 კმ²-ზე 280 კაცს აღწევდა. ოქლის სხვადასხვა ნაწილში მოსახლეობის სიმჭიდროვე განსხვავებული იყო. შედარებით უფრო დასახლებული და მეურნეობრივადაც უფრო ათვისებული სამხრეთ ნაწილი იყო (1 კმ²-ზე 70-80 კაცი). ნაკლებად იყო დასახლებული ჩრდილოეთ ნაწილი (ჯავის რაიონში საშუალო სიმჭიდროვე 1 კმ²-ზე 7 კაცს არ აღემატებოდა). მოსახლეობის 54,7 % [[სოფელი|სოფლად]] ცხოვრობდა და უმთავრესად მეურნეობას მისდევდა. ქალქის მოსახლეობის ხვედრითი წილი ოლქის მთლიან მოსახლეობაში წლების მიხედვით შემდეგნაირად იზრდებოდა: 1926 წ. – 6,6 %, 1939 წ. – 13,0 %, 1959 წ. –29,8 %, 1970 წ. – 37,0 %, 1979 წ. – 42,3 %. ოლქის სამხრეთ და საშუალმთიან ზონაში თავმოყრილია მოსახლეობის 90%-ზე მეტი. [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთებზე განლაგებული სხვა რაიონების მსგავსად, სამხრეთ ოსეთში მიმდინარეობდა მაღალმთის მოსახლეობის ბარად ჩამოსვლის პროცესი, რის შედეგადაც ზოგიერთი სოფელი მთლიანად დაცარიელდა. ოლქის სოფლების უმეტესობა 50-100 მცხოვრებისაგან შედგებოდა, დიდი სოფლები (2000-ზე მეტი მცხოვრებით) არ იყო. ოლქის მრეწველობასა და მშენებლობაში ჩაბმული მოსახლეობის დაახლოებით 35 % ქ. ცხინვალზე მოდიოდა, სადაც თავმოყრილი იყო ოლქის მრეწველობის ძირითადი ნაწილი. ==მმართველობა== ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისაგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ხელისუფლების ორგანოთა ვადა ორ-ნახევარი წელი იყო. არჩენების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წლის 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახალხო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის პროკურორს ნიშნავდა სსრკ-ს გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქს სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. ==მასმედია== პირველი წიგნი ოსურ ენაზე 1798 წელს დაისტამბა. XX საუკუნის დასაწყისში გამოვიდა ეროვნული გაზეთები: „[[ირიონ გაზეთი]]“ („ოსური გაზეთი“, დაარსდა 1906), „ნოგ ცარდი“ („ახალი ცხოვრება“, 1907), ჟურნალები: „[[ზონდი (გაზეთი)|ზონდი]]“ („გონება“, 1907), „[[აფსირი]]“ („თავთავი“, 1910) და სხვა. სამხრეთ ოსეთის აოვტომიური ოლქის შექმნის შემდეგ გამოდიოდა საოლქო გაზეთები: *„[[სოვეთონ ირისთონი]]“ („საბჭოთა ოსეთი“, 1924 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 12,5 ათ. ც.), *„[[საბჭოთა ოსეთი]]“ (1933 წლიდან, ქართულ ენაზე, ტირაჟი 1,2 ათ. ც.); რაიონული გაზეთები: ქართულ და ოსურ ენებზე: *„[[ლენინელი (გაზეთი)|ლენინელი]]“ (1935 წლიდან, ტირაჟი 2,8 ათ. ც.), *„[[კოლხოზონ ცარდი]]“ („საკოლმეურნეო ცხოვრება“, 1939 წლიდან, ტირაჟი 1,7 ათ. ც.), *„[[ძაუ (გაზეთი)|ძაუ]]“ (1939 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 2,3 ათ. ც.); ჟურნალები: *„[[ფიდიუაგი]]“ („მაცნე“, 1927 წლიდან, ტირაჟი 13,7 ათ. ც.) — საქართველოს მწერალთა კავშირის სამხრეთ ოსეთის განყოფილების ორგანო. გამომცემლობა „[[ირისთონი]]“ („ოსეთი“, 1930 წლიდან) ყოველწლიურად გამოსცემდა 45 დასახელების წიგნს 170 ათ. ც. საერთო ტირაჟით, ლიტერატურა გამოდიოდა ოსურ და რუსულ ენებზე. [[რადიომაუწყებლობა]] სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქში მუშაობდა 1939 წლის სექტემბრიდან. ოლქი იღებდა ცენტრალური და რესპუბლიკური ტელევიზიათა გადაცემების პირველ პროგრამებს. 1962 წელს ცხინვალში დაიდგა ტელეტრანსლიატორი. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაცია]] — დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა]] — სეპარატისტული დე ფაქტო რესპუბლიკა, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[ცხინვალის რეგიონი]] == ლიტერატურა == {{ქსე|საქ სსრ|335-343}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/lett_1.html#TofC3 ზ.გამსახურდია, To Honorable Senator Deconcini and Representative Hoyer; March 4th, 1993]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/abkhaz_1.html#TofC13 ზ.გამსახურდია, An open letter to Dr. George Hewitt]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=sakharov+%22minor+empire%22&btnG=Search A.Sakharov: Georgia as "minor empire"] * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F++%22%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%22&btnG=Search A.Сахаров: "Грузия малая империя"] *[https://www.flickr.com/photos/national_archives_of_georgia/15889638623/in/photostream// სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის რუკა] საქართველოს ეროვნული არქივი == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{საბჭოთა კავშირის ავტონომიური ოლქები}} [[კატეგორია:სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი| ]] eayh9i8mbj6oo4y7irjcisomzlmg3dk 4648114 4648113 2024-04-26T08:10:43Z Surprizi 14671 /* ისტორია */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული |სტატუსი = |ქართული სახელი = სამხრეთ ოსეთის აო |მშობლიური სახელი = {{lang-ru|Юго-Осетинская ао}} |ქვეყანა = სსრკ |დაქვემდებარება = {{დროშა|საქართველოს სსრ}} |რუკა= Samxret osetis avtonomiuri olqis ruka.jpg |პანორამის სიგანე = |წარწერა = |დროშა = |გერბი = |გერბის სიგანე = |დროშის სიგანე = |ქვეყნის რუკის ზომა = |ქვეყნის რუკა = 250 |რეგიონის რუკის ზომა = |რეგიონის რუკა = |რაიონის რუკის ზომა = |რეგიონის ტიპი = |რეგიონი = |ადმინისტრაციული ცენტრი = |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]] |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |დაარსების თარიღი = |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = |კლიმატი = |ოფიციალური ენა = |მოსახლეობა = |აღწერის წელი = |სიმჭიდროვე = |აგლომერაცია = |ეროვნული შემადგენლობა = |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = |ეთნოქორონიმი = |დროის სარტყელი = |DST = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსი = |საავტომობილო კოდი = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = |პარამეტრის სახელი1 = |პარამეტრი1 = }} '''სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი''', '''''სამხრეთ ოსეთის აო''''' ({{lang-ru|Юго-Осетинская автономная область, ''Юго-Осетинская ао''}}; [[1922]]-[[1990]] წლებში) — ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს სსრ]]-ს შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ადმინისტრაციული ცენტრი — ქალაქი [[ცხინვალი]]. ოლქის სამართლებრივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტია კანონი სამხრეთ ოსეთის აო-ს შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ-ს უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით 1980 წელს. ==გეოგრაფია== მდებარეობდა ცენტრალური [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთაზე. ჩრდ. საზღვარი იყო კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის თხემი, აღმოსავლეთით – [[ალევის ქედი]], დასავლეთით საზღვარი კვეთდა [[ლიხის ქედი|ლიხის]], [[რაჭის ქედი|რაჭისა]] და [[კედელა]]ს ქედებს, მდინარეების [[ძირულა|ძირულის]], [[ყვირილა|ყვირილის]], [[ჯეჯორა|ჯეჯორისა]] და [[ღარულა|ღარულის]] ზემო დინების ხეობებს და მთავრდებოდა [[მამისონის უღელტეხილი|მამისონის უღელტეხილთან]]. სამხრეთ საზღვარი [[შიდა ქართლი]]ს ვაკის ჩრდილო პერიფერიაზე გადიოდა. სამხრეთ ოსეთის აო–ს ჩრდილოეთით ესაზღვრებოდა [[ჩრდილოეთი ოსეთი|ჩრდილოეთ ოსეთის არ]], აღმოსავლეთით [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი|ყაზბეგისა]] და [[დუშეთის მუნიციპალიტეტი|დუშეთის]], სამხრეთით — [[კასპის მუნიციპალიტეტი|კასპის]], [[გორის მუნიციპალიტეტი|გორის]], [[ქარელის მუნიციპალიტეტი|ქარელისა]] და [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი|ხაშურის]], დასავლეთით — [[საჩხერის მუნიციპალიტეტი|საჩხერისა]] და [[ონის მუნიციპალიტეტი|ონის]] [[მუნიციპალიტეტი|მუნიციპალიტეტები]]. ფართობი 3,8 ათასი კმ² (საქართველოს ტერიტორიის 5,4 %). მოსახლეობა 97,4 ათასი კაცი ([[1981]]). ცენტრი – ქ. ცხინვალი (სტალინირი — 1936-1961 წწ.). სამხრეთ ოსეთში იყო 4 ადმინისტრაციული რაიონი: [[ყორნისის რაიონი|ზნაურის რაიონი]], [[ლენინგორის რაიონი]], [[ცხინვალის რაიონი]] და [[ჯავის რაიონი]]; ერთი საოლქო დაქვემდებარების ქალაქი ([[ცხინვალი]]); ოთხი დაბა ([[ყორნისი|ზნაური]], [[კვაისა]], [[ახალგორი]], [[ჯავა]]). == ისტორია == [[1801]] წელს რუსეთის მიერ [[ქართლ-კახეთის სამეფო]]ს მიერთების შემდეგ დაიწყო აღნიშნული ტერიტორიის ადმინისტრაციული დაყოფა. ყოფილი სამეფოს ადგილას წარმოიქმნა [[საქართველოს გუბერნია]], რომლის ჩრდილოეთი საზღვარი გადიოდა ისტორიული [[დვალეთი]]ს ჩრდილოეთით და შემდეგ აღმოსავლეთით მიუყვებოდა [[კავკასიონი]]ს მთავარ ქედს, უვლიდა ჩრდილოეთიდან ისტორიულ [[ხევი|ხევს]], [[არხოტის ხეობა|არხოტს]], [[შატილის ხეობა|შატილსა]] და [[თუშეთი|თუშეთს]]. [[საქართველოს გუბერნია|საქართველოს]], [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთისა]] და [[ტფილისის გუბერნია|ტფილისის გუბერნიებს]] ჰქონდათ თავისი შიდა დაყოფა. ერთ-ერთი ასეთი ერთეული იყო [[გორის მაზრა]]. [[1842]] წელს გორის მაზრას გამოეყო მთიელი [[ოსები]]თ დასახლებული სოფლები და მათგან [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთის გუბერნიის]] შემადგენლობაში შეიქმნა დამოუკიდებელი ერთეული — [[ოსეთის ოკრუგი]] (შედგებოდა ჯავის, პატარა ლიახვის და ნარის უბნებისაგან). [[1859]] წლის 19 ივნისს ტფილისის გუბერნიის ოსეთის ოკრუგის ნარის უბანი ([[დვალეთი]]) გადაეცა კავკასიის ხაზის მარცხენა ფრთას, „ოსეთის ოკრუგი“ გაუქმდა და ნარჩენი ნაწილი მიერთებული იქნა გორის მაზრაზე [[ოსეთის უბანი|ოსეთის უბნის]] სახელით<ref>{{რიკსკ|2|34|34641|588|არა}}</ref>. 1860 წლის დასაწყისისათვის გორის მაზრა იყოფოდა ოთხ საპოლიციო უბნად: გორის, ოსეთის, სურამის, ხიდისთავის. 1867 წლის 9 დეკემბრის დებულებით გაუქმდა გორის მაზრის უბნებად დაყოფა, ხოლო 1888 წელს კვლავ აღდგა, ოღონდ ხუთ (ახალქალაქის, ბორჯომის, სურამის, ტყვიავისა და ცხინვალის) საპოლიციო უბნად. 1920 წლის 8 ივნისს საქართელოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ხელისუფლებამ ცხინვალს ალყა შემოარტყა და ქალაქიდან განდევნა აჯანყებული ბოლშევიკები<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485506/1/Komunisti_1920_N7.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. 1920 წელს ბოლშევიკები უკანასკნელი ორი წლის მანძილზე მესამეჯერ აჯანყდნენ „სამხრეთ ოსეთში“, მათ გამოაცხადეს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარება და ისწრაფვოდნენ ოსი ხალხის ეროვნული თვითგამორკვევისკენ<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/485509/1/Komunisti_1920_N10.pdf გაზ. „კომუნისტი“]</ref>. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი შეიქმნა [[1922]] წლის 22 აპრილს, სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოებისა და სახალხო კომისართა საბჭოს მიერ მიღებული დეკრეტი №2-ით.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/23065 Декрет №2 Об образовании автономной области Юго-Осетии]</ref> დეკრეტი მიღებულია: * [[ფილიპე მახარაძე]] – სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის საბჭოების თავმჯდომარე; * [[სერგო ქავთარაძე]] – სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე; * [[ფ. კალანდაძე]] – ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის მდივანი. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი იყო ეროვნული ტერიტორიული ერთეული, რომელიც შედიოდა [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ]] შემადგენლობაში ადმინისტრაციული ავტონომიის უფლებით. ოლქის სამართლებლივი მდგომარეობის განმსაზღვრელი სპეციალური იურიდიული აქტი იყო კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ, რომელიც მიიღო საქართველოს სსრ უმაღლესმა საბჭომ ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს წარდგინებით (1980). ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო — სამხრეთ ოსეთის აო სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის აო-ში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის აო სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოთა უფლებამოსილების ვადა ორნახევარი წელი იყო. არჩევნების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წ. 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრ. ოსეთის აო საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახელმწიფო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის აო პროკურორს ნიშნავდა სსრკ გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. აო სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. 1980-1990-იან წლებში საქართველოში ეროვნული მოძრაობის პარალელურად გააქტიურდნენ სეპარატისტული ძალებიც, რომლებიც ცდილობენ ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ შექმნით მოახდინათ სახელმწიფო ხელისუფლების უზურპაცია, ხელეყოთ საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტორიული მთლიანობა, ჩამოეშორებინათ საქართველოს მისი ისტორიული, განუყოფელი ნაწილი, რაც აშკარად ეწინააღმდეგებოდა არა მარტო საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციას, არამედ თვით სსრ კავშირის კონსტიტუციასა და საერთაშორისო სამართლის ელემენტარულ ნორმებს. მიუხედავად საქართველოს რესპუბლიკის ხელისუფლების უმაღლესი ორგანოების არაერთი გაფრთხილებისა, აღკვეთილიყო ავტონომიური ოლქის თვითმარქვია ხელისუფლების უკანონო მოქმედებანი, ოლქში 9 დეკემბერს მაინც ჩატარდა ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს არჩევნები, რითაც საქართველოს რესპუბლიკის ტერიტრიულ მთლიანობას რეალური საფრთხე შეექმნა. იმის გათვალისწინებით, რომ სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი 1922 წელს შეიქმნა ამ რეგიონში მცხოვრები მკვიდრი ქართველები მოსახლეობის ნების უგულებელყოფით და სრულიად საქართველოს ინტერესების საზიანოდ, რაც არაერთხელ დადასტურდა ოლქის არსებობის მანძილზე, აგრეთვე იმის გამო, რომ ოს ხალხს საბჭოთა კავშირში გააჩნია საკუთარი სახელმწიფოებრიობა თავისი ისტორიულ ტერიტორიაზე – ჩრდილოეთ ოსეთში და რომ საქართველოს რესპუბლიკაში მცხოვრები ოსი მოსახლეობის მხოლოდ მცირე ნაწილი ცხოვრობს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ფარგლებში, სადაც მას ყოველთვის ჰქონდა კულტურული ავტონომიის ყველა უფლება. 1990 წლის 20 სექტემბერს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭომ (წაქეზებულმა [[ანდრია სახაროვი]]ს ლოზუნგით „საქართველო მცირე იმპერიაა“) მიიღო დადგენილება ოლქის „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად გარდაქმნის შესახებ“. ეს გადაწყვეტილება საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმმა გააუქმა 21 სექტემბერს. მიუხედავად ამისა, ოლქის საბჭოს მეთხუთმეტე სესიამ ძალაში დატოვა თავისი გადაწყვეტილება, აირჩია ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიული რესპუბლიკის აღმასრულებელი კომიტეტი“ და მიიღო დროებითი დებულება უზენაესი საბჭოსა და ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ და ეს არჩევნები დანიშნა 1990 წლის 2 დეკემბერს. ამის საპასუხოდ საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესმა საბჭომ 1990 წლის 22 ნოემბერს მიიღო დადგენილება: „გაუქმდეს სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭოს დადგენილება ავტონომიური ოლქის ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა დემოკრატიულ რესპუბლიკად“ გარდაქმნის შესახებ და, აქედან გამომდინარე, მის მიერ მიღებული ყველა გადაწყვეტილება, მათ შორის 1990 წლის 2 დეკემბრისათვის არჩევნების დანიშვნისა და ჩატარების შესახებ, რადგანაც ისინი ეწინააღმდეგებიან საქართველოს რესპუბლიკის მოქმედი კონსტიტუციის, აგრეთვე სსრ კავშირის კონსტიტუციის დებულებებსა და საქართველოს სსრ უზენაესი საბჭოს პრეზიდიუმის 1990 წლის 21 სექტემბრის დადგენილებას. მიუხედავად აღნიშნულისა, მოსკოვის მიერ წაქეზებული ოსი სეპარატისტები აგრძელებდნენ საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის საწინააღმდეგო მოქმედებას, რასაც მოჰყვა იძულებითი ნაბიჯი ქვეყნის ტერიტორიული მთლიანობის შენარჩუნების მიზნით და მიღებული იქნა საქართველოს რესპუბლიკის კანონი - „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ“ და დადგენილება - „ქ. ცხინვალისა და ჯავის რაიონის ტერიტორიაზე საგანგებო წესების გამოცხადების შესახებ“. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი გაუქმდა [[1990]] წლის 11 დეკემბერს, საქართველოს რესპუბლიკის კონსტიტუციის 104-ე მუხლის მე-3 და მე-11 პუნქტების შესაბამისად, [[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო]]ს დადგენილებით (გამოქვეყნდა „საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს უწყებები“, 12, 31/12/1990), დოკუმენტის ნომერი №63-ით.<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1079618?publication=0#! საქართველოს რესპუბლიკის კანონი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის გაუქმების შესახებ]</ref> კანონი ითვალისწინებდა შემდეგს: გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი; გაუქმებულიყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, მისი აღმასრულებელი და განმკარგულებელი ორგანო – აღმასრულებელი კომიტეტი და ოლქის სხვა სახელმწიფო ორგანოები; ძალადაკარგულად ჩაითვალა სრულიად საქართველოს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტისა და საქართველოს სახალხო კომისართა საბჭოს 1922 წლის 20 აპრილის №2 დეკრეტი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის მოწყობის შესახებ“ და საქართველოს სსრ 1980 წლის 12 ნოემბრის კანონი „სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის შესახებ“; ცნობილი იქნეს ბათილად და იურიდიული ძალის არმქონე ე.წ. „სამხრეთ ოსეთის საბჭოთა რესპუბლიკის“ უმაღლესი საბჭოს 1990 წლის 9 დეკემბრის არჩევნები და მისი შედეგები; საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს წარმოედგინა წინადადებანი ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული მოწყობის შესახებ<ref>{{საქართველოს უწყებები|290386|9-11}}</ref>. კანონი მიღებულია: *[[ზვიად გამსახურდია]] — საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს თავმჯდომარე. == მოსახლეობა== [[1979]] წლის აღწერით სამხრ. ოსეთში მუდმივი მცხოვრები იყო 98 000 კაცი. ცხინვალში ცხოვრობდნენ: [[ოსები]] – 65 000 (66,4 %), [[ქართველები]] – 28 000 (28,8 %), [[რუსები]] – 2 000 (2,1 %), [[სომხები]] – 1 000 (1 %), სხვა ეროვნებანი – 2 000-მდე (1,7 %). სამხრ. ოსეთის აო მოსახლეობის ხვედრითი წილი საქართველოს მოსახლეობაში 1,9 %-ს შეადგენდა. საბჭოთა პერიოდში მოსახლეობის ზრდა შემდეგი იყო: [[1926]] წ. ოლქში ცხოვრობდა 87 700 კაცი, [[1939]] წ. – 106 100 კაცი, [[1959]] წ. – 96 800 კაცი, [[1970]] წ. – 99 400 კაცი, 1979 წ. – 97 400 კაცი. მოსახლეობის ბუნებრივი ზრდა (რაც უმთავრესად სიკვდილიანობის შემცირებით აიხსნება) არ იყო დაბალი, იგი საერთო რესპუბლიკურ შესაბამის მაჩვენებელს უტოლდებოდა. ოსები ძირითადად ოლქის ჩრდილოეთ ნაწილში ცხოვრობდნენ, 70-იან წლებში მათმა რაოდენობამ სამხრეთშიც მოიმატა (უმთავრესად მოსახლეობის მექანიკური ზრდის შედეგად). ქართველები უმეტესად სამხრეთ ნაწილში სახლობდნენ. საქალაქო ცენტრებში ცხოვრობდნენ რუსები, სომხები, ქართველი [[ებრაელები]]. 50-იანი წლებიდან მოყოლებული ოლქში ვითარდებოდა [[მრეწველობა]], რამაც განაპირობა რუსი და [[უკრაინელები|უკრაინელი]] მოსახლეობის გაჩენა. მოსახლეობის საშუალო სიმჭიდროვე იყო 1 კმ²-ზე 25 კაცი, მაშინ როცა სიმჭიდროვე დამუშავებული ფართობის 1 კმ²-ზე 280 კაცს აღწევდა. ოქლის სხვადასხვა ნაწილში მოსახლეობის სიმჭიდროვე განსხვავებული იყო. შედარებით უფრო დასახლებული და მეურნეობრივადაც უფრო ათვისებული სამხრეთ ნაწილი იყო (1 კმ²-ზე 70-80 კაცი). ნაკლებად იყო დასახლებული ჩრდილოეთ ნაწილი (ჯავის რაიონში საშუალო სიმჭიდროვე 1 კმ²-ზე 7 კაცს არ აღემატებოდა). მოსახლეობის 54,7 % [[სოფელი|სოფლად]] ცხოვრობდა და უმთავრესად მეურნეობას მისდევდა. ქალქის მოსახლეობის ხვედრითი წილი ოლქის მთლიან მოსახლეობაში წლების მიხედვით შემდეგნაირად იზრდებოდა: 1926 წ. – 6,6 %, 1939 წ. – 13,0 %, 1959 წ. –29,8 %, 1970 წ. – 37,0 %, 1979 წ. – 42,3 %. ოლქის სამხრეთ და საშუალმთიან ზონაში თავმოყრილია მოსახლეობის 90%-ზე მეტი. [[კავკასიონი]]ს სამხრეთ კალთებზე განლაგებული სხვა რაიონების მსგავსად, სამხრეთ ოსეთში მიმდინარეობდა მაღალმთის მოსახლეობის ბარად ჩამოსვლის პროცესი, რის შედეგადაც ზოგიერთი სოფელი მთლიანად დაცარიელდა. ოლქის სოფლების უმეტესობა 50-100 მცხოვრებისაგან შედგებოდა, დიდი სოფლები (2000-ზე მეტი მცხოვრებით) არ იყო. ოლქის მრეწველობასა და მშენებლობაში ჩაბმული მოსახლეობის დაახლოებით 35 % ქ. ცხინვალზე მოდიოდა, სადაც თავმოყრილი იყო ოლქის მრეწველობის ძირითადი ნაწილი. ==მმართველობა== ავტონომიური ოლქის სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანო იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, რომელიც 140 დეპუტატისაგან შედგებოდა და ირჩევდა თავის აღმასრულებელ კომიტეტს. ავტონომიური ოლქის სახალხო დეპუტატთა საბჭო, ისევე როგორც სახელმწიფო ხელისუფლების რაიონული, საქალაქო, სადაბო და სასოფლო ორგანოები შესაბამისი სახალხო დეპუტატთა საბჭოების სახით სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ ოლქში იქმნებოდა და მოქმედებდა საქართველოს სსრ კონსტიტუციის მე-7 კარის საფუძველზე („სახელმწიფო ხელისუფლებისა და მმართველობის ადგილობრივი ორგანოები საქართველოს საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკაში“). სამხრეთ ოსეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში ხელისუფლების ორგანოთა ვადა ორ-ნახევარი წელი იყო. არჩენების ჩატარებას არეგულირებდა საქართველოს სსრ 1979 წლის 15 ივნისის კანონი „საქართველოს სსრ სახალხო დეპუტატთა ადგილობრივი საბჭოების არჩევნების შესახებ“. მართლმსაჯულების ორგანოები იყო სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის საოლქო სასამართლო და რაიონული (საქალაქო) სახალხო სასამართლოები. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის პროკურორს ნიშნავდა სსრკ-ს გენერალური პროკურორი 5 წლის ვადით. სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქს სსრკ უმაღლეს საბჭოს ეროვნებათა საბჭოში წარმოდგენილი იყო 5 დეპუტატით. ==მასმედია== პირველი წიგნი ოსურ ენაზე 1798 წელს დაისტამბა. XX საუკუნის დასაწყისში გამოვიდა ეროვნული გაზეთები: „[[ირიონ გაზეთი]]“ („ოსური გაზეთი“, დაარსდა 1906), „ნოგ ცარდი“ („ახალი ცხოვრება“, 1907), ჟურნალები: „[[ზონდი (გაზეთი)|ზონდი]]“ („გონება“, 1907), „[[აფსირი]]“ („თავთავი“, 1910) და სხვა. სამხრეთ ოსეთის აოვტომიური ოლქის შექმნის შემდეგ გამოდიოდა საოლქო გაზეთები: *„[[სოვეთონ ირისთონი]]“ („საბჭოთა ოსეთი“, 1924 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 12,5 ათ. ც.), *„[[საბჭოთა ოსეთი]]“ (1933 წლიდან, ქართულ ენაზე, ტირაჟი 1,2 ათ. ც.); რაიონული გაზეთები: ქართულ და ოსურ ენებზე: *„[[ლენინელი (გაზეთი)|ლენინელი]]“ (1935 წლიდან, ტირაჟი 2,8 ათ. ც.), *„[[კოლხოზონ ცარდი]]“ („საკოლმეურნეო ცხოვრება“, 1939 წლიდან, ტირაჟი 1,7 ათ. ც.), *„[[ძაუ (გაზეთი)|ძაუ]]“ (1939 წლიდან, ოსურ ენაზე, ტირაჟი 2,3 ათ. ც.); ჟურნალები: *„[[ფიდიუაგი]]“ („მაცნე“, 1927 წლიდან, ტირაჟი 13,7 ათ. ც.) — საქართველოს მწერალთა კავშირის სამხრეთ ოსეთის განყოფილების ორგანო. გამომცემლობა „[[ირისთონი]]“ („ოსეთი“, 1930 წლიდან) ყოველწლიურად გამოსცემდა 45 დასახელების წიგნს 170 ათ. ც. საერთო ტირაჟით, ლიტერატურა გამოდიოდა ოსურ და რუსულ ენებზე. [[რადიომაუწყებლობა]] სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქში მუშაობდა 1939 წლის სექტემბრიდან. ოლქი იღებდა ცენტრალური და რესპუბლიკური ტელევიზიათა გადაცემების პირველ პროგრამებს. 1962 წელს ცხინვალში დაიდგა ტელეტრანსლიატორი. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[სამხრეთ ოსეთის ადმინისტრაცია]] — დროებითი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[სამხრეთ ოსეთის რესპუბლიკა]] — სეპარატისტული დე ფაქტო რესპუბლიკა, ყოფილი სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის ტერიტორიაზე. *[[ცხინვალის რეგიონი]] == ლიტერატურა == {{ქსე|საქ სსრ|335-343}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/lett_1.html#TofC3 ზ.გამსახურდია, To Honorable Senator Deconcini and Representative Hoyer; March 4th, 1993]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://bpg.host-ed.me/shavlego/abkhaz_1.html#TofC13 ზ.გამსახურდია, An open letter to Dr. George Hewitt]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=sakharov+%22minor+empire%22&btnG=Search A.Sakharov: Georgia as "minor empire"] * [http://www.google.com/search?hl=en&lr=&q=%D1%81%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2+%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F++%22%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F%22&btnG=Search A.Сахаров: "Грузия малая империя"] *[https://www.flickr.com/photos/national_archives_of_georgia/15889638623/in/photostream// სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქის რუკა] საქართველოს ეროვნული არქივი == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{საბჭოთა კავშირის ავტონომიური ოლქები}} [[კატეგორია:სამხრეთ ოსეთის ავტონომიური ოლქი| ]] etdog9ah6soti3mlmc8m9eklit7lsw7 0 7607 4647940 4647326 2024-04-25T14:08:00Z Mehman 75871 [[Special:Contributions/109.205.45.17|109.205.45.17]]-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა [[User:ალექსანდროს|ალექსანდროს]]-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია wikitext text/x-wiki {{მრავალმნიშვნელოვნება|ივანე ჯავახიშვილი|ივანე ჯავახიშვილი (მრავალმნიშვნელოვანი)}} {{ინფოდაფა პიროვნება |სახელი = ივანე ჯავახიშვილი |მშობსახელი = |დაბსახელი = |პორტრეტი = ივანე ჯავახიშვილი.jpg |ფოტოს სიგანე = 250პქ |წარწერა = |მოღვაწეობა = ისტორიკოსი და საზოგადო მოღვაწე. |დაბ თარიღი = [[23 აპრილი]]/[[11 აპრილი]], [[1876]] |დაბ ადგილი = [[თბილისი]] |გარდ თარიღი = {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|1940|11|18|1876|04|23}} |გარდ ადგილი = [[თბილისი]] |მოქალაქეობა = {{დროშა|რუსეთის იმპერია}} <br /> {{დროშა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა}} <br /> {{დროშა|სსრკ}} |სხვა მოქალაქეობა = |მამა = ალექსანდრე ჯავახიშვილი |დედა = სოფიო ვახვახიშვილი |მეუღლე = ანასტასია ჯავახიშვილი |შვილები = |ჯილდოები = |საიტი = |სხვადასხვა = |ხელმოწერა=File:Javakhishvili signature (vect).svg}} [[ფაილი:Javakhishvili_post_stamp_2016).jpg|მინი|ივანე ჯავახიშვილის საიუბილეო მარკა. 2016. ავტ: გ. ქართველიშვილი]] '''ივანე ჯავახიშვილი''' (დ. [[23 აპრილი]] <small>[ძვ. სტ. 11 აპრილი]</small>, [[1876]], [[თბილისი]] — გ. [[18 ნოემბერი]], [[1940]], იქვე) — [[ქართველები|ქართველი]] ისტორიკოსი და საზოგადო მოღვაწე, [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს (თსუ) თანადამფუძნებელი, [[საქართველოს ისტორია|საქართველოსა]] და [[კავკასიის ისტორია|კავკასიის ისტორიის]] თანამედროვე სამეცნიერო სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი, [[საბჭოთა კავშირი]]ს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი, ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი, [[პროფესორი]]. ==ბავშვობის წლები== ივანე ალექსანდრეს ძე ჯავახიშვილი დაიბადა [[1876]] წლის [[11 აპრილი|11 აპრილს]], ქალაქ [[თბილისი|თბილისში]]. მამამისი ალექსანდრე ივანეს ძე ჯავახიშვილი იყო სამოქალაქო მრჩეველი, რომელიც სხვადასხვა დროს მსახურობდა თელავში მასწავლებლად, სიღნაღის, თბილისისა და გორის მაზრებში პედაგოგ-ინსპექტორად. დედა, სოფიო ათანასეს ასული ვახვახიშვილი, „მაღალი, ტანადი, ნაზი და დარბაისელი მანდილოსანი იყო. მის ჭკვიან და ალერსიან თვალებში - რომელთაც ხადახან სევდა გადაჰკრავს ოდნავადაც და რომელნიც თითქოს თქვენ სულში იცქირებიანო - დიდი სითბოა და მიმზიდველობა“.<ref>მაყაშვილი, კ. (1926). ''ივანე ჯავახიშვილი.'' ჩვენი მეცნიერებები. №17-18. გვ. 2.</ref> პატრიოტი ალექსანდრე ჯავახიშვილი შვილებს ქართულ წესსა და რიგზე ზრდიდა, სამშობლოს წარსულისადმი ინტერესს უღვიძებდა და ქართული ენის სიყვარულს უნერგავდა. იგი ყველა ქართულ ჟურნალ-გაზეთს ღებულობდა. ივანე ჯავახიშვილის მოგონებებიდან ჩანს, რომ მათ ბიბლიოთეკაში „ყველა წიგნი მოიპოვებოდა, რაც კი კავკასიაში და საქართველოში იყო გამოცემული“. ძმები ცდილობდნენ გიმნაზიის გაკვეთილების შესწავლამდე ადრე შინ მიტანილი ქართული ჟურნალ-გაზეთები წაეკითხათ. [[1885]] წელს ივანე ჯავახიშვილი თბილისის პროგიმნაზიაში შევიდა, ხოლო [[1888]] წელს გიმნაზიის მეორე კლასში მიიღეს, სადაც ის [[1895]] წლამდე სწავლობდა. ივანესთვის გიმნაზიის რეჟიმი აუტანელი გამოდგა. მისი სიყრმის მეგობარი, ივანე თევდორეს ძე ნიჟარაძე წერდა: „გიმნაზია ვანოს არ მოსწონდა, სწავლობდა კი კარგად. გარუსების ტენდენცია და ქართული კულტურის დევნა სულს უხუთავდა ქართველ შეგნებულ მოწაფეობას“. ივანე ჯავახიშვილი ქართული კულტურისა და ისტორიის შესწავლას გიმნაზიის გარეთ ახერხებდა. ივანე ნიჟარაძე წერდა: „შეგნებული ქართველი ახალგაზრდობა დამოუკიდებლივ სწავლობდა თავის ენასა და კულტურას. მათ შორის საუკეთესო წარმომადგენელი იყო ვანო. მას უკვე გიმნაზიაში ჰქონდა გადაწყვეტილი, რომ უნივერსიტეტის აღმოსავლური ენების ფაკულტეტის ქართულ-სომხურ განყოფილებაზე შევიდოდა. ვანო ძალიან ნაკითხი იყო...“ გიმნაზიაში ივანე ჯავახიშვილს ყველაზე მეტად ისტორია იტაცებდა. ფ. გონდოევის სიტყვით: „განსაკუთრებით უყვარდა ვანოს ისტორია. თვით ისტორიის მასწავლებელსაც უყვარდა მოსმენა ვანოს პასუხებისა, რომლებიც არასდროს არ იყო გაზეპირებული და ტრაფარეტული; ეს პასუხები ყოველთვის ამომწურავად გადმოგვცემდნენ იმ ეპოქის სულს, რომლებზედაც მოგვითხრობდა ვანო“.<ref>ყაუხჩიშვილი, ს. (1948). ივანე ჯავახიშვილი. მნათობი, №3, გვ. 114.</ref> ივანე ჯავახიშვილი იმდენად იყო გატაცებული ისტორიით, რომ ჯერ კიდევ სიყრმეში წაიკითხა მოხსენება „ანდრია მოციქულის მოგზაურობა საქართველოში“. გიმნაზიაში სწავლის დროსვე შეითვისა ის, რომ ისტორიული წყაროები და ფაქტები არც უკრიტიკოდ უნდა მიეღო, არც ხელაღებით უარეყო. მას შემდეგ, რაც ხალხოსანთა მიზანსწრაფვა ამაო აღმოჩნდა და მათი ჯგუფები დაიშალა, დაპატიმრებას გადარჩენილები თუ პატიმრობიდან დაბრუნებულები ქართველი ხალხის ეროვნული სულისკვეთების გამოღვიძებას კულტურულ-საგანმანათლებლო მუშაობით ცდილობდნენ. ფართოდ გათვითცნობიერებული ივანე ჯავახიშვილი, რომელიც დიდ დროს უთმობდა გარეშე ლიტერატურისა და ჟურნალ-გაზეთების კითხვას, მოწინავეთა გულისნადებს ადვილად ხვდებოდა. XIX საუკუნის 90-იან წლებში ის აქტიურად მონაწილეობდა კულტურულ-საგანმანათლებლო ასპარეზზე. გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ ივანე ჯავახიშვილი სოფელ [[ხოვლე]]ში გაემგზავრა და უნივერსიტეტისთვის მზადება დაიწყო. გიმნაზიის დირექცია ივანე ჯავახიშვილს ახასიათებდა, როგორც პატიოსან, ზრდილობიან და შრომისმოყვარე ახალგაზრდას. „...იგი არის მშვიდი, თავაზიანი, რის გამო ყველას უყვარს. ჯავახიშვილი დაჯილდოებულია ბუნებრივი ნიჭით, მასთან ძლიერ შრომისმოყვარე და მუყათია... ბევრს კითხულობს და ფრიად ნაკითხია. კარგად უკრავს ვიოლინოს და გატაცებულია ამითი. ის საუკეთესო და მეტად თავაზიანი ახალგაზრდაა არა მარტო უფროსების, არამედ ტოლებისა და უმცროსების მიმართაც“. ==რუსეთში ყოფნისას== ===პეტერბურგის უნივერსიტეტში=== [[ფაილი:Ivane Javakhishvili in 1906.jpg|მინი|ივანე ჯავახიშვილი [[1906]] წელს.]] [[1895]] წელს ივანე ჯავახიშვილმა თბილისის პირველი გიმნაზია დაამთავრა. იმავე წლის 27 ივლისს მან თხოვნით მიმართა [[პეტერბურგის უნივერსიტეტი]]ს რექტორს, რომ ჩაერიცხათ აღმოსავლურ ენათა ფაკულტეტის სომხურ-ქართულ-სპარსულ განყოფილებაზე. იმ პერიოდში რუსეთში არსებულ უნივერსიტეტებში მისაღები გამოცდები არ ტარდებოდა, უნივერსიტეტებში ირიცხებდნენ ახალგაზრდები, რომლებსაც დასრულებული ჰქონდათ გიმნაზიის სრული კურსი. აგვისტოში იგი პეტერბურგის უნივერსიტეტის აღმოსავლურ ენათა ფაკულტეტის სომხურ-ქართულ-ირანულ განყოფილებაზე შევიდა. სპეციალურ საგნად საქართველოსა და სომხეთის ისტორია აირჩია. ის და ი. ნიჟარაძე ერთად გაემგზავრნენ სანქტ-პეტერბურგში და ყაზანის ქუჩაძე, 15 ნომერში ოთახი ერთად იქირავეს. ი. ჯავახიშვილი ისტორიულ-ფილოლოგიური და იურიდიული ფაკულტეტების ლექციებსაც ესწრებოდა. უნივერსიტეტში ყოფნისას ივანე ისმენდა გამოჩენილი მეცნიერების: [[ნიკო მარი]]ს (სომხური ენა და ლიტერატურა), [[ალექსანდრე ცაგარელი]]ს (ქართული ენა და ლიტერატურა), ჟუკოვსკის (სპარსული ენა დალიტერატურა), ვესელოვსკის (აღმოსავლეთის ქვეყნების ისტორიის ზოგადი კურსი) და სხვათა ლექციებს. ალ. ცაგარელის, ვ. როზენისა და პ. კოკოვცევის ხელმძღანელობით სპეციალურ სემინარებშიც მონაწილეობდა. თავისი ცოდნითა და განათლებით ივ. ჯავახიშვილმა თავიდანვე მიიპყრო სპეციალისტების ყურადღება. მის შესახებ ნიკო მარი წერდა: „უნივერსიტეტში შემოსვლისთანავე ჯავახიშვილი ამჟღავნებდა ქართული ლიტერატურის გამოცემული ძეგლების გარკვეულ ცოდნას, რაც ჩემს მიერ შემჩნეული იყო პირველ ლექციებზევე. შემდგომმა მუშაობამ ამ მიმართულებით მას საგრძნობი მიღწევები მოუპოვა. მისი ამ მიღწევების შესახებ მეცნიერულ ქართველოლოგიაში მე ვმსჯელობ საკუთარი დაკვირვების საფუძველზე“. ივანე ჯავახიშვილი ერთიან ინტერესს იჩენდა, როგორც ქართული, ისე სომხური ენისა და ლიტერატურის ისტორიისადმი. 1898 წელს ივანე ჯავახიშვილმა წარადგინა სადიპლომო ნაშრომი -„ანდრია მოციქულისა და წმ. ნინოს მოღვაწეობა საქართველოში“, რომელიც უნივერსიტეტის საბჭომ მოიწონა და ავტორი ოქროს მედლით დააჯილდოვა. 1899 წელს წარმატებით ჩააბარა გამოცდები და 20 აგვისტოს მიიღო I ხარისხის დიპლომი. შრომისადმი სიყვარულისა და სწავლით გატაცების გამო ნიკო მარმა სტუდენტი ივანე ჯავახიშვილი დაიახლოვა და არა მარტო საუნივერსიტეტო ლექციებსა და სემინარებში ამეცადინებდა, არამედ ბინაზეც იწვევდა და დამატებით საათებს უტარებდა. ამიტომაც 1899 წლის 22 მაისს საპროფესოროდ მოსამზადებლად უნივერსიტეტში მისი დატოვება მოითხოვა. ივანე ჯავახიშვილის ინიციატივით პეტერბურგში მყოფ ამიერკავკასიის და განსაკუთრებით, სამხრეთიდან მოსულ სტუდენტებთან კავშირი დამყარდა და „ამიერკავკასიის სათვისტომო“ დაარსდა. მისივე ინიციატივით იმართებოდა „ქართული საღამოები“, რომელთა პროგრამებიც უმთავრესად ქართული ცეკვა-სიმღერებისაგან შედგებოდა, დიდძალ მაყურებელს იზიდავდა და მთელი ფულადი შემოსავალი ღარიბ სტუდენტებს ხმარდებოდა. ===სამაგისტრო გამოცდები=== [[1899]] წლის 21 მაისის აღმოსავლური ენების ფაკულტეტის დადგენილებით ივანე ჯავახიშვილი საპროფესოროდ მოსამზადებლად დატოვეს. პროფესორთა საბჭომ დადგენილება დაამტკიცა და [[1899]] წლის [[1 ივლისი]]დან ძალაში შევიდა. ივ. ჯავახიშვილის საპროფესოროდ მოსამზადებელი ვადა 2 წელი იყო. განათლების სამინისტრომ უნივერსიტეტის შუამდგომლობა დააკმაყოფილა და ივ. ჯავახიშვილს 1900 წლის პირველი იანვრიდან თვეში 50 მანეთის ოდენობით სტიპენდია დაუნიშნა. ივ. ჯავახიშვილი უნივერსიტეტის დამთავრებისას თავისუფლად იყენებდა ბერძნულ, ლათინურ, სომხურ, სპარსულ და სირიულ წყაროებს და მომავალში სომხური ფილოლოგიის სპეციალისტი უნდა გამხდარიყო. ნ. მარის დახასიათებით, ივანემ ზედმიწევნით ზუსტად იცოდა რუსული და ევროპული ენები (უნივერსიტეტში ყოფნის დროს გერმანულ ენაში კერძოდ ემზადებოდა, 1898 წელს კი, სრულყოფის მიზნნით, საზაფხულო არდადეგების დროს, ქ. [[კენიგსბერგი|კენიგსბერგში]] იმყოფებოდა). [[1901]] წლის [[27 იანვარი|27 იანვარს]] ივანე ჯავახიშვილი სამაგისტრო გამოცდებზე გავიდა, სადაც მას „[[ქართლის ცხოვრება|ქართლის ცხოვრებიდან]]“ ტექსტის წაკითხვა, გადათარგმნა და გარჩევა, „[[დასტურლამალი|დასტურლამალიდან]]“ ასევე, წაკითხვა, გადათარგმნა და გრამატიკულად გარჩევა დაევალა. ქართულ სიტყვიერებაში სტუდენტს ამ უკანასკნელი ძეგლის, როგორც სიტყვიერების ძეგლის განხილვა მოსთხოვეს, საქართველოს ისტორიიდან კი 2 საკითხი შეხვდა: „1. როდის მოვიდნენ პირველად საქართველოში ოსმალო თურქები, როგორც დამპყრობნი? როდის აიღეს ქუთაისი, თბილისი? 2. ისტორიულ-გეოგრაფიული მიმოხილვა“. გამოცდის ჩაბარების შემდეგ ივანე ჯავახიშვილმა „ქართული სიტყვიერების მაგისტრის ხარისხი“ მოიპოვა.<ref>ყაუხჩიშვილი, ს. (1948). ივანე ჯავახიშვილი. მნათობი, №3, გვ. 115.</ref> ===მივლინება და მოგზაურობა სინას მთაზე=== სამაგისტრო გამოცდების ჩაბარების შემდეგ, კვალიფიკაციის ამაღლების მიზნით ივანე გავახიშილი საზღვარგარეთ, [[ბერლინის უნივერსიტეტი|ბერლინის უნივერსიტეტში]] მიავლინეს. გერმანიის დედაქალაქში ყოფნისას ქართულ ისტორიულ ძეგლებს თარგმნიდა, გამოკვლევებს წერდა და ქართველი ხალხის კულტურულ მიღწევებს ევროპელ მეცნიერთათვის ხელმისაწვდომს ხდიდა. მან გერმანულად თარგმნა და გამოკვლევა დაურთო „ევსტატე მცხეთელის მარტვილობას“ და კ. შულცთან ერთად გერმანულადვე გადათარგმნა და გამოკვლევა დაურთო [[იოანე საბანისძე|იოანე საბანისძის]] ჰაგიოგრაფიულ ნაწარმოებს - „[[აბო თბილელის წამება]]“. გერმანიიდან დაბრუნების შემდეგ, 1902 წლის აპრილში ივანე ჯავახიშვილი ნიკო მართან ერთად ქართული ხელნაწერების შესწავლა-აღწერის მიზნით [[არაბეთი|არაბეთში]] [[სინას მთა]]ზე გაემგზავრა. 1902 წლის 7 მაისს ნიკო მარი წერდა: „...ჯავახიშვილი მუშაობაში ძალიან ბეჯითი და ამტანი აღმოჩნდა...“ <ref>ყაუხჩიშვილი, ს. (1948). ივანე ჯავახიშვილის ცხოვრება და მოღვაწეობა. მნათობი, №3, გვ. 117.</ref> სინას მთაზე მუშაობისას არა ერთი ფასდაუდებელი ძეგლი გამოავლინეს. განსაკუთრებით ძვირფასია ივ. ჯავახიშვილის მიერ გადაწერილი იოანე-ზოსიმეს „კრებაი თთუეთაი წელიწადისათაი“ და სხვა ძეგლები. ===პედაგოგიური მოღვაწეობა პეტერბურგის უნივერსიტეტში=== სინას მთიდან დაბრუნების შემდეგ ივანე ჯავახიშვილმა აღმოსავლურ ენათა ფაკულტეტს განცხადებით მიმართა ლექციების კითხვის უფლების მიცემის შესახებ. იგი სომხურ-ქართული სიტყვიერების კათედრაზე პრივატ-დოცენტის თანამდებობას თხოულობდა. არსებული წესის თანახმად მას ჯერ სანიმუშო საჯარო ლექციები უნდა წაეკითხა. ჯავახიშვილმა ორი სანიმუშო ლექცია წაიკითხა: პირველი 1902 წლის 1 ნოემბერს მის მიერ არჩეულ თემაზე - ქართული ეკლესიის რეფორმა მეთერთმეტე საუკუნეში“, მეორე კი იმავე წლის 18 ნოემბერს ფაკულტეტის მიერ მიცემულ თემაზე: „სტეფანოს ორბელიანის ისტორია. როგორც წყარო ადგილობრივი ისტორიისათვის“. ორივე ლექციის მოწონების შემდეგ ფაკულტეტმა ივანე ჯავახიშვილს დაავალა, წერილობით წარედგინა თუ რა კურსებს წაიკითხავდა. 1902 წლის 17 დეკემბერს ფაკულტეტმა მის მიერ წარდგენილი კურსების სია დაამტკიცა: 1. ეკლესიის ნაციონალიზაციის ისტორია საქართველოში (V-VII სს.), სათანადო ჰაგიოგრაფიული ძეგლების შესწავლით (კვირაში 3 საათი). 2) საზოგადოებრივი წყობლება სომხეთში ჩვენი წელთაღრიცხვით V საუკუნეში, სათანადო ადგილების კითხვით ლაზარე ფარპელისა და ფავსტოს ბიზანტიელის ისტორიებიდან (კვირაში 2 საათი). სპეციალურ კურსებთან ერთად ივანე ჯავახიშვილი ზოგად კურსებსაც კითხულობდა, მათ შორის: საზოგადოებრივი წყობილება ძველ საქართველოსა და სომხეთში, საქართველოსა და სომხეთის საეკლესიო ისტორია და სხვა. ივანე ჯავახიშვილმა ლექციების კითხვა 1903 წლიდან დაიწყო და ამავე წელს, 1 იანვარს იქნა არჩეული პრივატ-დოცენტად. ამ თანამდებობაზე 14 წლის განმავლობაში მუშაობდა. თვიურ ხელფასად დაენიშნა 100 მანეთი. 1904-1905 წლებში ივანე ჯავახიშვილმა სალექციო კურსები უფრო გააფართოვა. მისი სალექციო კურსები იყო: საქართველოს ისტორია, საქართველოს სამართლის ისტორია, საქართველოს ეკონომიკური ისტორია, ქალაქ ანისის ისტორია, ქართული ენა, ქართველოლოგიის შესავალი, ქართული ეპიგრაფიკა, ქართული პალეოგრაფია და სხვა. იგი ლექციებს არა მარტო რუსულად, არამედ ქართულადაც კითხულბდა და მის ლექციებს არა მარტო მისი უშუალო სტუდენტები, არამედ სხვა ფაკულტეტებისა და ინსტიტუტების სტუდენტებიც ესწრებოდნენ. 1906 წელს ჯავახიშვილმა ჯვარი დაიწერა წარჩინებული ქართული ოჯახის წარმომადგენელზე, ანასტასია ჯამბაკურ-ორბელიანზე (1884-1968). 1907 წლის 13 მაისს ივანე ჯავახიშვილმა წარმატებით დაიცვა სადისერტაციო თემა: „ძველი საქართველოსა და ძველი სომხეთის სახელმწიფოებრივი წყობილება“. აღმოსავლურ ენათა ფაკულტეტის სამეცნიერო საბჭომ დისერტანტს ქართული სიტყვიერების მაგისტრის სამეცნიერო ხარისხი მიანიჭა. ===ქართველ სტუდენტთა სამეცნიერო წრე=== ჯერ კიდევ 1903 წელს, როდესაც ივანე ჯავახიშვილმა უნივერსიტეტში ლექციების კითხვა დაიწყო, საქართველოს ისტორიის შემსწავლელი სექცია ჩამოაყალიბა, რომელიც შემდეგში გაფართოვდა და 1907 წლის მიწურულს ქართველ სტუდენტთა სამეცნიერო წრის ცალკე ჩამოყალიბების შესახებ საკითხი დაისვა. უნივერსიტეტის საბჭომ სამეცნიერო წრის წესდება დაამტკიცა 1908 წლის 3 მარტს. წესდებაში განსაზღვრული იყოს წრის მიზანი: XVIII-XIX საუკუნეების საქართველოს ისტორიის და ლიტერატურის შესწავლა, რეალურ მიზანს კი წარმოადგენდა მზადება ქართული უნივერსიტეტის დაარსებისთვის. სამეცნიერო წრის წევრებმა ექვსი წლის განმავლობაში ერთობლივი მუხლჩაუხრელი მუშაობის შედეგად XIX საუკუნისა XX საუკუნის პირველი ათწლეულის ქართულ ჟურნალ-გაზეთებში გამოქვეყნებული მასალები აღრიცხეს და წესრიგში მოიყვანეს. ასევე, წრის წევრები სამეცნიერო გამოკვლევებსაც წერდნენ, რომელთა თემებსაც ივანე ჯავახიშვილი ურჩევდა. [[1915]] წელს სამეცნიერო წრემ გამოსცა კრებული, რომელშიც წრის წევრთა საგულისხმო გამოკვლევები იყო დაბეჭდილი. ივანე ჯავახიშვილი იმედოვნებდა, რომ სტუდენტთა სამეცნიერო წრე ქართველოლოგიაში მეცნიერული მუშაობის ცენტრის პეტერბურგიდან თბილისში გადმოსატანად სათანადო პირობებს შექმნიდა. 1911-1912 წლებში ივანე ჯავახიშვილის ინიციატივით პეტერბურგის უნივერსიტეტის სტუდენტთა სამეცნიერო წრემ სააღრიცხვო ანკეტები შეავსო, რათა გამოერკვიათ თუ რამდენი ქართველი სტუდენტი სწავლობდა რუსეთში და საზღვარგარეთ და ამა თუ იმ უნივერსიტეტში რამდენი და რა სპეციალობის ქართველი სწავლული მოღვაწეობდა. ეს ანკეტები [[ოდესა]]ში, [[ვარშავა]]ში, [[ყაზანი|ყაზანში]], [[ხარკოვი|ხარკოვში]], [[ბრიუსელი|ბრიუსელში]], [[ბერლინი|ბერლინსა]] და სხვა ქალაქებში დაიგზავნა, რომლებიც შემდეგ სამეცნიერო წრეს დაუბრუნდა. ანკეტების მეშვეობით გაირკვა, რომ „... არ იყო თითქმის არც ერთი დარგი მეცნიერებისა, ხელოვნებისა და ტექნიკისა, რომ მას არ დასწაფებოდეს ქართველი სტუდენტი“. ===საჯარო ლექციები=== [[ფაილი:Ivane Javakhishvili monument.jpg|მინი|ივანე ჯავახიშვილის ძეგლი თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პანთეონში.]] ყველა პროგრესული ძალის დარაზმვის, ქართული კულტურის აღდგენა-აღორძინების ამოცანის განხორციელებისათვის სამეცნიერო წრეს მუშაობის ერთ-ერთ სახედ საქართველოს კულტურულ-ისტორიული წარსულის შესახებ საჯარო ლექციების კითხვა მიაჩნდა. ამ საქმესაც სათავეში ივანე ჯავახიშვილი ჩაუდგა. ზაფხულისა და ზამთრის არდადეგების დროს დიდი მეცნიერი საქართველოსკენ მოეშურებოდა და მოხსენებებით გამოდიოდა. მისი ლექციები დიდ შთაბეჭდილებას ახდენნდა მსმენელზე. ჯერ კიდევ პრივანტ-დოცენტად პეტერბურგის უნივერსიტეტში ყოფნის დროს ივ. ჯავახიშვილი საქართველოს წარსულის კვლევა-ძიებით არ კმაყოფილდებოდა. თავის კაბინეტშიც არ იყო ჩაკეტილი, თბილისში, ქუთაისსა და სხვა ქალაქებში საჯარო ლექციების კითხვით ხალხის კულტურული თვითშეგნების ამაღლებას ცდილობდა. იმდროინდელი ქართული პრესა ივანე ჯავახიშვილის ლექციებს ეხმაურებოდა, აღნიშნული ლექციების შინაარსს ბეჭდავდა და ამ გზით გაზეთებიც ქართული კულტურის ერთგვარ პროპაგანდას ეწეოდნენ ხალხში. მაგ: გაზეთის „ისარი“ 1907 წლის 27 და 28 ივნისის ნომრებში მოთავსებული კორესპონდენციები (რომლებიც ივ. ჯავახიშვილის მიერ წაკითხულ საჯარო ლექციებს ეხებოდა) არაერთ მოწოდებას შეიცავდა: „... უცხოელებთან შეტაკებამ ქართველების ეროვნული გრძნობა გამოაღვიძა, მჭიდროდ შეაერთა და თვითშემეცნება უმაღლეს წერტილამდე აიყვანა“; <ref>გაზეთი „ისარი“. (1907). №139. გვ. 2-3.</ref> „... ქართველებმა მიაღწიეს მიზანს და ბერძნებს არაფერში ჩამორჩნენ, თუ არ გადააჭარბეს კიდეც. ამ ხანში საქართველოს ყველა კუთხის მკვიდრნი ისე მჭიდროდ იყვენ შეკავშირებულნი, ისე იყვნენ გამსჭვალულნი საერთოდ საქართველოს გადიდების სურვილით, რომ ხსენება არც-კი იყო არავითარ იმერლობა-ამერლობისა და სხვა ამის მსგავს რისმე, რომელიც ჩვენდა საამრცხვინოდ დღესაც სავსებით არ გამქრალა...“.<ref>გაზეთი „ისარი“. (1907). 27-28 ივნისი, №138. გვ. 2-4.</ref> ივანე ჯავახიშვილის მიერ წაკითხული ერთ-ერთი ლექციისშესახებ ალ. ფრონელი წერდა: „...ახალგაზრდა მეცნიერმა ჯავახიშვილმა წარსულ კვირას წაიკითხა საჯარო ლექცია; „ეკონომიური ისტორია საქართველოსი უძველეს დროიდან მეცამეტე საუკუნემდე ქრისტესშობის შემდეგ“. ფრონელი ყურადღებას ამახვილებდა, რომ საგანი ძნელი იყო, მასალები მცირე დამიუხედავად ამისა, „სიმცირეს მასალისას არ შეუშინდა ლექტორი, რაც გამოქვეყნებულია, იმას თავი მოუყარა და შედარებით სავსე სურათი დაგვიხატა ჩვენის საქართველოს წარსულის ეკონომიური ვითარებისა“. ივანე ჯავახიშვილი განსაკუთრებით ხაზს უსვამდა ლექციებში ქართველთა სათანადო დამსახურებას და ამას თიგი სრული შეგნებით აკეთებდა. 1908 წლის 14 ივლისს ივანე ჯავახიშვილმა დეპუტატთა საკრებულო დარბაზში, ქარული საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოების სხდომაზე წაიკითხა ლექცია თემაზე: „საქართველოს ისტორიკოსთა ფილოსოფიური და მეთოდოლოგიური შეხედულების განვითარება VIII-XII საუკუნეთა განმავლობაში.<ref>გაზეთი „ამირანი“. (1908). №86. გვ.3-4.</ref> 1910 წლის იანვარში ივანე ჯავახიშვილი პეტერბურგიდან თბილისში ჩამოვიდა და საჯარო ლექციები წაიკითხა ძველი ქართული საისტორიო მწერლობის ისტორიიდან. წაკითხული 4 ლექციის შესახებ „[[საქართველოს მოამბე]]“ წერდა: „ლექციების მთავარი ღირსება იყო სიუხვე ცნობათა და მათი კრიტიკა, მერმე კიდევ მოხერხებული კონცენტრაცია აუარებელ მასალისა, რითაც ბ-ნი ივ, ჯავახივილი მართლაც განირჩევა ჩვეულებრივ პროფესორთაგან...“.<ref>ჟურნალი „საქართველოს მოამბე“. (1910). №13. გვ.9-11.</ref> ასეთ ლექციებში განვითარებული დებულებები ივანე ჯავახიშვილმა გააფართოვა და ბოლოს ცალკე წიგნად („ძველი ქართული საისტორიო მწერლობა“) გამოსცა. 1913 წლის ზამთარში ივ. ჯავახიშვილი ჩვეულებრივ ეწვია საქართველოს და თბილისელებს ახალი მეცნიერული ნააზრევი გააცნო. მეცნიერი ძველი ქართული ხელოვნების შესახებ მოხსენებით გამოვიდა. ივანე ჯავახიშვილის ლექციები ქართველ ხალხს რწმენას უმტკიცებდა, სამშობლოს აყვარებდა და უკეთესი მომავლისათვის ბრძოლის აუცილებლობას უნერგავდა. ივანე ჯავახიშვილმა პირველმა ახსნა, რომ ქართული ტაძრების სიდიადე მოთხოვნილებით იყო განპირობებული, ე.ი. ქართველი ხალხის კულტურული დონე იმდენად მაღალი იყო, რომ უბრალოდ ნაგები შენობა მათ გემოვნებას ვერ დააკმაყოფილებდაო. „ქართული ტაძრების ნაშთები ამტკიცებენ, რომ, ნამდვილი მოთხოვნილება იყო მშვენიერების, ბუნებისა და ხელოვნებისა, ხუროთმოძღვრებისა“.<ref>„სახალხო გაზეთი“. (1914). №1084. გვ.3</ref> 1906 წელს გამოვიდა ივანე ჯავახიშვილის ნაშრომი - „პოლიტიკური და სოციალური მოძრაობა საქართველოში XIX საუკუნეში“. წინასიტყვაობაში ივ. ჯავახიშვილი ნაშრომის დანიშნულებას განმარტავდა და აღნიშნავდა, რომ უკვე რამდენიმე წელიწადია, რაც რუსეთის საზოგადოებრივ აზრს იზიდავს საქართველოში არსებული მძლავრი სოციალური და პოლიტიკური მოძრაობები. ამ წიგნში მეცნიერმა თვითმპყრობელობის ნაციონალური პოლიტიკის ნამდვილი არსი დამაჯერებელი ფაქტებით გამოააშკარავა. ამ ნაშრომის გამოცემის გამო პოლიციამ ივანე ჯავახიშვილი სამართალში მისცა. სასამართლოს დადგენილებით ივანე ჯავახიშვილის ეს შრომა მავნე წიგნად აღიარეს და აკრძალეს. განადგურების შესახებ დადგენილებამ მაინც ვერ უშველა, ცალკეული ცალები გადარჩა და მკითხველამდე მაინც მიაღწია. აკადემიკოსი [[სიმონ ჯანაშია]] აღიშნავდა, რომ ივანე ჯავახიშვილი სარბიელზე გამოვიდა, როგორც საზოგადოებრივი მებრძოლი, რომლისთვისაც მეცნიერული მუშაობა მარტოოდენ საზოგადოებრივი აქტიურობის ერთი ფორმათაგანი იყო. ივანე ჯავახიშვილი საგანგებოდ უკვირდებოდა ძველი საქართელოს სოციალური მოძრაობისა და კლასთა ბრძოლის ისტორიის საკითხებს. ამ პრობლემათა სერიიდან მან გამოაქვეყნა მონოგრაფია „სოციალური ბრძოლის ისტორია საქართველოში IX-XIII საუკუნეებში“.<ref>ჯავახიშვილი, ი. (1922-1923). „გლეხთა მოძრაობის ისტორიის ერთი ფურცელი ძველს სომხეთში“. ტფილისი: ტფილისის უნივერსიტეტის მოამბე, ტომი II. გვ. 247-261</ref> ივანე ჯავახიშვილმა პირველმა აღნიშნა, რომ, კლასთა ბრძოლის ყველა ნიშანი საქართველოსთვისაც ისევე იყო დამახასიათებელი, როგორც სხვა ყველა განვითარებული ქვეყნისთვის. [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს ჯავახიშვილმა კონფიდენციალური ურთიერთობა დაამყარა [[გერმანიის იმპერია|გერმანიის იმპერიის]] ხელისუფლებასთან. ის 1916 წელს ჩავიდა იმ დროისთვის ნეიტრალური სახელმწიფოს, [[შვედეთის სამეფო]]ს დედაქალაქ სტოკჰოლმში, სადაც საიდუმლოდ შეხვდა იქ აკრედიტებულ გერმანიის იმპერიის ელჩს. 1917 წელს, როდესაც რუსეთში ცარიზმი დაემხო, ივანე ჯავახიშვილმა თავის ბინაზე მოიწვია ქართველ პატრიოტთა მცირე ჯგუფი და თათბირი გამართა. მაშინ ქ. თბილისში ქართული უნივერსიტეტის გახსნა გადაწყვიტეს. 1917 წლის აპრილში ჯავახიშვილი საქართველოში დაბრუნდა. 1918 წლის იანვარში ივანე ჯავახიშვილის საქმიანობა [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის უნივერსიტეტის]] დაარსებით დაგვირგვინდა. [[ფაილი:Museum of Khovle.jpg|მინი|მარცხნივ|250პქ|<center>ივანე ჯავახიშვილის სახლ-მუზეუმი [[ხოვლე]]ში.<br /><small>ჯაბა ლაბაძის ფოტო</small></center>]] ივ. ჯავახიშვილი დაიბადა თბილისში, ალექსანდრე ჯავახიშვილისა და სოფიო ვახვახიშვილის ოჯახში. მამამისი, თავადი ალექსანდრე ჯავახიშვილი გიმნაზიის მასწავლებელი იყო. [[1895]] წელს ივანე ჯავახიშვილმა დაასრულა თბილისის პირველი კლასიკური გიმნაზია, [[1899]] წელს კი [[პეტერბურგის უნივერსიტეტი]]ს აღმოსავლურ ენათა ფაკულტეტის სომხურ-ქართულ-ირანული განყოფილება. [[1899]]-[[1901]] წლებში იყო ამავე უნივერსიტეტის მაგისტრანტი. [[1901]]-[[1902]] წლებში იგი მიწვეულ იქნა [[ბერლინის უნივერსიტეტში]] ([[გერმანია]]). 1902 წელს ის [[ნიკო მარი|ნიკო მართან]] ერთად გაემგზავრა [[სინას მთა]]ზე ქართული ხელნაწერების აღსაწერად. ამან მისცა საშუალება, გავარჯიშებულიყო ძველი ქართული ხელნაწერების კითხვაში. 1903 წელს მან დაიწყო ლექციების კითხვა პეტერბურგის უნივერსიტეტში, აღმოსავლური ფაკულტეტის ქართული და სომხური ფილოლოგიის კათედრაზე, როგორც პრივატ-დოცენტმა. 1907 წლის 13 მაისს ნაშრომისათვის „ძველი საქართველოსა და ძველი სომხეთის სახელმწიფოებრივი წყობილება“ მას მიენიჭა მაგისტრის სამეცნიერო ხარისხი. ჯავახიშვილისგან ელოდნენ სადოქტორო დისერტაციის მომზადებას, თუმცა მას ეს არ აინტერესებდა. მისი ინტერესი საქართველოში დაბრუნება და ქართულ ენაზე მეცნიერების განვითარება იყო. 1907-1917 წლებში იგი ხელმძღვანელობდა პეტერბურგის უნივერსიტეტის ქართველ სტუდენტთა სამეცნიერო წრეს. ჯავახიშვილს წერილით მიმართა [[ექვთიმე თაყაიშვილი|ექვთიმე თაყაიშვილმა]] და შესთავაზა მის მიერ დაფუძნებულ [[საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოება]]ს ჩადგომოდა სათავეში, რომლის წევრი ჯავახიშვილი 1907 წლიდან იყო. ჯავახიშვილმა თავმჯდომარეობაზე უარი თქვა, თუმცა ექვთიმე თაყაიშვილის ემიგრაციის შემდეგ, 1921-27 წლებში უძღვებოდა ამ საზოგადოებას. [[1918]] წელს მას მიენიჭა პროფესორის სამეცნიერო წოდება. 1917 წელს [[ცარიზმი]]ს დამარცხებამ და [[თებერვლის რევოლუცია]]მ შესაძლებელი გახადა [[რუსეთის იმპერია]]ში არარუსულენოვანი უნივერსიტეტის დაარსება. მან პეტერბურგში დააარსა საინიციატივო ჯგუფი, ხოლო მაისის დასაწყისში ჩავიდა თბილისში, სადაც ჩაიტანა უკვე მზა წესდება და დახმარებისთვის ექვთიმე თაყაიშვილს მიმართა. 12 მაისს ჯავახიშვილმა და თაყაიშვილმა გამართეს დამფუძნებელი კრების პირველი სხდომა, სადაც საპატიო თავმჯდომარედ [[პეტრე მელიქიშვილი]] აირჩიეს. დაარსების სავარაუდო თარიღად 1918 წლის დასაწყისი განისაზღვა. 1918 წლის 13 იანვარს შედგა უნივერსიტეტის პირველი სხდომა, სადაც რექტორად ივანე ჯავახიშვილის არჩევა სურდათ, თუმცა ამ უკანასკნელმა უარი განაცხადა და რექტორად [[პეტრე მელიქიშვილი]] აირჩიეს. მიუხედავად ამისა, ფაქტობრივი რექტორი მაინც ჯავახიშვილი იყო, რადგან მელიქიშვილი არაფერს წყვეტდა უმისოდ. 1918 წლის 26 იანვარს კი უნივერსიტეტი საზეიმოდ გაიხსნა. 1918-1919 წლებში ჯავახიშვილი იყო სიბრძნისმეტყველების ფაკულტეტის დეკანი, [[1919]]-[[1926]] წლებში ამავე უნივერსიტეტის რექტორი. [[1918]]–[[1938]] წლებში ის თსუ-ს საქართველოს ისტორიის კათედრას ხელმძღვანელობდა, [[1936]]-[[1940]] წლებში კი საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმის საქართველოს ისტორიის განყოფილებას ედგა სათავეში. იმავდროულად იგი იყო კავკასიისმცოდნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის მეცნიერ-კონსულტანტი, [[1937]] წლიდან რუსთაველის სახელობის მუზეუმის დირექტორი. [[1939]] წელს არჩეულ იქნა [[სსრკ-ის მეცნიერებათა აკადემია|სსრკ-ის მეცნიერებათა აკადემიის]] ნამდვილ წევრად (აკადემიკოსად). ივანე ჯავახიშვილის მეცნიერული მოღვაწეობის მთავარ მიმართულებებს წარმოადგენდა საქართველოსა და კავკასიის ისტორია და [[ისტორიოგრაფია]], ქართული ეკონომიკისა და სამართლის ისტორია, [[კავკასიის ეთნოლოგია]], [[საქართველოს ეთნოგრაფია]], [[კავკასიური ენები]], საქართველოს საისტორიო გეოგრაფია, ქართული მუსიკალური ხელოვნების ისტორია. ითვლებოდა ისტორიული წყაროთმცოდნეობის ქართული სამეცნიერო სკოლის ფუძემდებლად. იყო 170-ზე მეტი სამეცნიერო შრომის, მათ შორის 20-ზე მეტი მონოგრაფიის ავტორი. ჯავახიშვილმა ღრმა კვალი დატოვა მეცნიერულ ქართველოლოგიაში. მას ფუძემდებლური ნაშრომები აქვს დატოვებული ისტორიულ-ფილოლოგიური მეცნიერების თითქმის ყველა დარგში. როგორც მეცნიერმა, ჯავახიშვილმა ჯერ კიდევ სტუდენტობის დროიდან მიიქცია ყურადღება. ნაშრომისათვის „ანდრია მოციქულისა და წმინდა ნინოს მოღვაწეობა საქართველოში“ პეტერბურგის უნივერსიტეტის სამეცნიერო საბჭომ ოქროს მედლით დააჯილდოვა ([[1898]]). ქართული ხელნაწერების შესწავლა-აღწერის მიზნით ჯავახიშვილმა [[ნიკოლოზ მარი|ნიკო მართან]] ერთად იმოგზაურა [[სინის მთა]]ზე ([[1902]]) და არაერთი მაღალი ღირსების ძეგლი გამოავლინა. == სამეცნიერო შრომები == ჯავახიშვილმა დასაბამი მისცა საქართველოს ისტორიის უმდიდრესი წყაროთმცოდნეობითი ბაზის ღრმა მეცნიერულ კვლევას. განსაკუთრებით დიდია მისი ღვაწლი ძველი ქართული ჟამთააღმწერლობითი თხზულებების კრებულის — „ქართლის ცხოვრების“ შესწავლის საქმეში. მანვე აღმოაჩინა აღნიშნული კრებულის უძველესი ნუსხა, რომელიც ანა დედოფლისეული „ქართლის ცხოვრების“ სახელითაა ცნობილი. ჯავახიშვილმა შექმნა ქართული წყაროთმცოდნეობის ფუძემდებლური ნაშრომი „ისტორიის მიზანი, წყაროები და მეთოდები წინათ და ახლა“, რომელიც გამოიცა ოთხ წიგნად: 1. ძველი ქართული საისტორიო მწერლობა (V—XVIII სს.), (გამოსცა 1916, 1921, 1945, 1977); 2. ქართული საფას-საზომთამცოდნეობა ანუ ნუმიზმატიკა-მეტროლოგია (1925); 3. ქართული დამწერლობათამცოდნეობა ანუ პალეოგრაფია (1926, 1949); 4. ქართული სიგელთამცოდნეობა ანუ დიპლომატიკა (1925). ჯავახიშვილმა შეისწავლა ძველი სომხური საისტორიო მწერლობა (I წიგნი გამოიცა 1935) და სომხურ ისტორიოგრაფიასაც მნიშვნელოვანი ღვაწლი დასდო. ჯავახიშვილს ეკუთვნის კაპიტალური შრომა „ქართველი ერის ისტორია“ (5 წიგნად), რომელშიც სრულიად ახლებურადაა შესწავლილი საქართველოს პოლიტიკური ისტორია, სოციალური ურთიერთობის ფორმები, ქართველი ხალხის ვინაობისა და მიგრაციის საკითხები, სახელმწიფოებრივი წყობილების ფორმები, მატერიალური კულტურა, იდეოლოგია, სარწმუნოება, კულტურა. ჯავახიშვილის სახელთანაა დაკავშირებული საქართველოს ისტორიის გეოგრაფიის პრობლემების ფართო მასშტაბით კვლევა. ისტორიის გეოგრაფიულ საკითხებს საჭიროებისამებრ იგი სხვადასხვა ნაშრომში ეხება, საგანგებოდ კი ამ პრობლემას უძღვნა მონოგრაფია „საქართველოს საზღვრები ისტორიულად და თანამედროვე თვალსაზრისით“ ([[1919]]). ივ. ჯავახიშვილი მნიშვნელოვან ყურადღებას უთმობდა არქეოლოგიურ კვლევა-ძიებას. მის სახელთან არის დაკავშირებული 1930-იანი წლების შუა ხანებში ფართომასშტაბიანი არქეოლოგიური გათხრების დაწყება მცხეთასა და არმაზში. ჯავახიშვილმა საგანგებოდ შეისწავლა საქართველოს ეკონომიკის ისტორია. დღესაც ამ დარგის მეცნიერთა სამაგიდო წიგნს წარმოადგენს მისი 2 ტომიანი ფუნდამენტური მონოგრაფია „საქართველოს ეკონომიური ისტორია“. ჯავახიშვილმა დიდი ამაგი დასდო ქართული სამართლის ისტორიის შესწავლასაც. შექმნა კაპიტალური ნაშრომი „ქართული სამართლის ისტორია“ (I წიგნი გამოქვეყნდა 1919, 1928; II წიგნის I ნაკვეთი — 1928; II წიგნის II ნაკვეთი — 1929, უკანასკნელი გამოცემა „თხზულებანი“, ტ. 6-7, 1982—1984). ჯავახიშვილმა საფუძვლიანად გამოიკვლია მშენებლობის ხელოვნება ძველ საქართველოში. შექმნა ფუძემდებლური მონოგრაფია ქართული მუსიკის ისტორიის საკითხებზე. [[1943]] ჯავახიშვილის თანაავტორობით გამოქვეყნდა საქართველოს ისტორიის სასკოლო სახელმძღვანელო, რომელსაც [[1947]] წელს მიენიჭა სახელმწიფო პრემია. ჯავახიშვილი დიდ ყურადღებას უთმობდა ქართული ენის უძველესი აგებულებისა და ნათესაობის საკითხების კვლევას. მან პირველმა დაასაბუთა ქართველური ენების მთის იბერიულ-კავკასიურ ენებთან ნათესაობა ძირითადი გრამატიკული კატეგორიებისა და ლექსიკის მიხედვით, რითიც მყარი ნიადაგი მოამზადა იბერიულ-კავკასიურ ენათმეცნიერების ჩამოყალიბებისა და განვითარებისათვის. ჯავახიშვილის სახელთანაა დაკავშირებული უძველეს პალიმფსესტურ ხელნაწერებში V—VII საუკუნეებში ხანმეტი ტექსტების აღმოჩენა, რასაც უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება ქართული ენის წერილობითი ისტორიის პერიოდიზაციისათვის. ჯავახიშვილი აქტიურად იღვწოდა ქართული ხელოსნობისა და შინამრეწველობის ისტორიის შესასწავლად. მისი ინიციატივითა და ხელმძღვანელობით იქნა შეკრებილი ქართული შინამრეწველობის უმდიდრესი მასალა (გამოიცა 3 ტომად 1976—1986 წლებში). ჯავახიშვილი აქტიურად მონაწილეობდა [[ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება|ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოებისა]] და საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოების მუშაობაში. მისი უშუალო ხელმძღვანელობით მოეწყო ვეფხისტყაოსნის 750 წლისთავისადმი მიძღვნილი საიუბილეო გამოფენა. ივანე ჯავახიშვილი გარდაიცვალა თბილისში, დაკრძალულია თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბაღში. თბილისში არსებობს მისი სახელობის [[ივანე ჯავახიშვილის მოედანი|მოედანი]] და [[ივანე ჯავახიშვილის ქუჩა|ქუჩა]]. ივანე ჯავახიშვილის სახელს ატარებს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი, ქ. თბილისის 53-ე საშუალო სკოლა და სხვ. ==თბილისის უნივერსიტეტის დამფუძნებელი პროფესორები== <imagemap> ფაილი:TSU Founding Professors.jpg|700px|center poly 242 142 214 151 206 127 184 122 193 85 221 66 213 37 227 17 248 19 260 38 255 65 283 85 286 96 248 98 237 119 237 131 [[იასონ მოსეშვილი]] poly 351 155 368 140 356 115 364 101 345 90 353 69 344 42 319 39 308 55 304 79 308 95 290 107 299 128 310 153 336 149 [[ვასილ კაკაბაძე]] poly 458 146 427 120 411 86 429 73 438 60 426 38 442 14 458 15 471 28 470 56 480 66 505 73 514 96 482 109 469 138 [[სოლომონ ქურდიანი]] poly 530 159 505 129 482 123 492 110 521 98 515 82 508 64 514 44 529 37 547 44 557 69 549 89 569 105 545 120 [[გიორგი ახვლედიანი]] poly 445 207 473 183 466 151 473 136 479 128 499 128 511 145 521 170 523 178 542 189 556 217 555 252 553 258 445 257 443 238 [[მიხეილ ზანდუკელი]] poly 689 228 656 196 673 164 677 136 696 126 683 109 681 87 688 56 717 58 740 75 728 107 736 118 754 131 762 157 748 194 722 220 [[კორნელი კეკელიძე]] poly 773 141 762 123 767 94 778 77 803 77 820 97 815 124 824 141 819 154 822 179 826 193 804 206 792 227 765 254 762 279 736 287 717 313 694 274 695 233 724 223 752 195 763 164 [[ევგენი ჭოღოშვილი]] poly 681 469 685 454 693 408 716 390 720 342 719 318 738 289 766 280 769 255 797 226 806 208 830 195 825 177 822 167 823 146 835 133 863 132 871 148 872 164 868 178 891 200 891 301 813 302 786 325 768 351 758 426 748 431 745 461 699 470 688 469 [[მიხეილ თაქთაქიშვილი]] poly 563 230 545 184 533 174 547 121 580 105 582 98 569 79 581 51 608 48 620 65 618 87 614 95 648 109 664 146 653 156 637 137 605 136 590 153 589 189 589 202 574 212 [[გიორგი კონიაშვილი]] poly 561 262 567 231 581 211 595 201 593 186 593 152 606 139 634 141 646 155 647 180 639 190 662 210 675 237 673 325 646 338 631 345 611 441 562 461 566 263 [[ალექსანდრე დიდებულიძე]] poly 88 466 83 411 66 371 20 358 1 355 2 232 30 217 22 196 31 173 59 166 79 182 74 215 91 233 105 253 124 265 128 298 117 314 126 324 133 363 126 390 129 406 148 439 173 464 162 470 [[მიხეილ კონიაშვილი]] poly 34 106 30 77 44 55 72 55 86 73 80 111 70 122 82 131 93 166 92 190 105 240 78 214 83 183 60 161 24 172 18 197 26 216 9 227 0 169 3 146 12 129 28 118 [[ ნიკო მგელაძე]] poly 133 115 125 87 141 67 157 62 174 74 180 103 175 114 181 122 202 132 206 145 187 138 159 145 145 160 148 178 153 202 126 223 122 259 106 247 105 235 94 188 95 161 98 138 124 125 [[სერგო გორგაძე]] poly 236 460 205 441 178 387 171 355 150 347 146 312 131 298 128 262 129 228 153 212 160 199 151 166 161 148 186 140 205 158 210 167 206 197 235 207 264 262 272 287 260 307 287 323 289 371 277 436 292 454 290 463 253 458 [[გრიგოლ ნათაძე]] poly 311 162 297 138 285 101 250 101 242 122 247 145 216 159 220 194 240 208 262 204 289 201 306 199 303 181 [[ანდრია ბენაშვილი]] poly 356 211 359 177 345 155 334 152 313 158 313 171 307 183 310 200 298 213 274 216 274 259 279 301 287 316 303 342 346 392 372 384 395 273 416 265 381 211 363 213 [[ივანე ჯავახიშვილი]] poly 382 93 368 106 364 121 374 135 371 145 353 162 364 179 361 208 388 210 400 225 427 253 441 250 441 205 460 188 451 152 422 139 418 113 409 91 [[ნიკო ჩიგოგიძე]] </imagemap> == საინტერესო ცნობები== [[სურათი:Ge-money-lari-5.jpg|მინი|250პქ|ი. ჯავახიშვილი [[ლარი|5-ლარიან]] ბანკნოტზე]] * ივანე ჯავახიშვილი გამოსახულია [[ლარი]]ს 5-ნომინალის ბანკნოტზე. * [[1958]] წელს ივანე ჯავახიშვილის პირადი ბიბლიოთეკა და ნივთები [[ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი|ხელნაწერთა ინსტიტუტს]] (ახლანდელი ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი) გადაეცა. ==ნაშრომები== * ჯავახიშვილი, ი. (1928). [http://digitallibrary.tsu.ge/book/%212017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_saq-ekon_1.pdf საქართველოს ეკონომიური ისტორია: წიგნი პირველი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329001747/http://digitallibrary.tsu.ge/book/!2017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_saq-ekon_1.pdf |date=2019-03-29 }}. მეორე, ახლად დაწერილი გამოცემა. ტფილისი: ქართული წიგნი, 428 გვ. * ჯავახიშვილი, ი. (1935). საქართველოს ეკონომიური ისტორია: წიგნი მეორე. მეორე, ახლად დაწერილი გამოცემა. ტფილისი: ფედერაცია. 708 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1928). ქართველი ერის ისტორია, წიგნი პირველი. მესამე შევსებული და გადამუშავებული გამოცემა. ტფილისი: გამომცემელი: სილ. თავართქილაძე. 375 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1948). ქართველი ერის ისტორია, წიგნი მეორე. [რედ. სიმონ ყაუხჩიშვილი, ალ. ჯავახიშვლი]. თბილისი: სტალინის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 418 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1948). ქართველი ერის ისტორია, წიგნი მეორე. [რედ. სიმონ ყაუხჩიშვილი, ალ. ჯავახიშვლი]. თბილისი: სტალინის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 418 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1949). ქართველი ერის ისტორია, წიგნი მესამე. XIII-XIV საუკუნეები. [რედ. სიმონ ყაუხჩიშვილი, ალ. ჯავახიშვლი]. თბილისი: სტალინის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 360 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1948). ქართველი ერის ისტორია, წიგნი მეოთხე. XV-XVI საუკუნეები. [რედ. სიმონ ყაუციშვილი, ალ. ჯავახიშვლი]. თბილისი: სტალინის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 372 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1953). ქართველი ერის ისტორია, წიგნი მეხუთე.]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329013113/http://digitallibrary.tsu.ge/book/!2017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_kartveli_5.pdf |date=2019-03-29 }} [რედ. სიმონ ყაუციშვილი, ალ. ჯავახიშვლი]. თბილისი: სტალინის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 263 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1935). ძველი სომხური საისტორიო მწერლობა. წიგნი პირველი. [რედ. გ. იმედაშვილი]. თბილისი: სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 216 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1990). ქართული მუსიკის ისტორიის ძირითადი საკითხები.. [რედ. მანან კორძაია]. თბილისი: ხელოვნება. 335 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1956). ქართული ენსა და მწერლობის ისტორიის საკითხები. [რედ. ილ. აბულაძე. ალ. ბარამიძე]. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა. 225 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1945). [http://digitallibrary.tsu.ge/book/%212017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_dzveli_1.pdf ისტორიის მიზანი, წყაროები და მეთოდები წინათ და ეხლა: წიგნი 1. ძველი ქართული საისტორიო მწერლობა (V-XVIII) სს.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329000425/http://digitallibrary.tsu.ge/book/!2017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_dzveli_1.pdf |date=2019-03-29 }}. მეორე-მესამე გამოცემა. [რედ. სიმონ ყაუხჩიშვილი]. თბილისი: სტალიის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 448 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1937). [https://digitallibrary.tsu.ge/book/2021/sep/books/javaxishvili_kartuli_2.pdf ქართველი ერის ისტორიის შესავალი. ტომი 2. ქართული და კავკასიური ენების თავდაპირველი ბუნება და ნათესაობა. თბილისი: ტფილისის უნივერსიტეტის გამოცემა] *ჯავახიშვილი, ი. (1928). [http://digitallibrary.tsu.ge/book/%212017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_samartlis_1.pdf ქართული სამართლის ისტორია: წიგნი პირველი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190329030546/http://digitallibrary.tsu.ge/book/!2017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_samartlis_1.pdf |date=2019-03-29 }}. თბილისი: ტფილისის უივერსიტეტის გამოცემა. 220 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1926). ისტორიის მიზანი, წყაროები და მეთოდები წინათ და ეხლა: ქართული დამწერლობათა-მცოდნეობა ანუ პალეოგრაფია. წიგნი 3, ნაკვეთი 1.. ტფილისი: ქართული წიგნი. 240 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (2002). ენციკლოპედიური ლექსიკონი.[რედ. რ. მეტრეველი]. თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 798 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1979). [http://digitallibrary.tsu.ge/book/%212017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_1.pdf თხზულებანი თორმეტ ტომად, ტომი I] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190414040315/http://digitallibrary.tsu.ge/book/!2017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_1.pdf |date=2019-04-14 }}. [რედ. ვალერიან გაბაშვილი]. თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 463 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1983). [http://digitallibrary.tsu.ge/book/%212017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_2.pdf თხზულებანი თორმეტ ტომად, ტომი II.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190819073501/http://digitallibrary.tsu.ge/book/!2017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_2.pdf |date=2019-08-19 }} თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 496 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1982). [http://digitallibrary.tsu.ge/book/%212017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_3.pdf თხზულებანი თორმეტ ტომად, ტომი III.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200227165314/http://digitallibrary.tsu.ge/book/!2017/free/academia/publications/dj/javaxishvili_3.pdf |date=2020-02-27 }} თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 527 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1996). თხზულებანი თორმეტ ტომად, ტომი IV. თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 512 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1982). თხზულებანი თორმეტ ტომად, ტომი VI. თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 464 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1992). თხზულებანი თორმეტ ტომად, ტომი X თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. 782 გვ. *ჯავახიშვილი, ი. (1998). [ თხზულებანი თორმეტ ტომად, ტომი XI. [რედ. მელიქიშვილი, გ. ალექსიძე, ზ. ჟორდანია, ი. ტორაძე, გ. თბილისი: მეცნიერება. 704 გვ. ==ლიტერატურა== *''[[ექვთიმე თაყაიშვილი]]'', რჩეული ნაშრომები ტ. I გვ.414-418 — თბილისი, 1968 * ჯანაშია, ს. (1938). ''ივ. ჯავახიშვილი''. თბილისი: მნათობი. №6. გვ. 94-101. * ბერძენიშვილი, დ. (1958). ''ივ. ჯავახიშვილი და პეტერბურგის ქართველ სტუდენტთა სამეცნიერო წრე.'' თსუ. სტუდენტთა შრომების კრებული. ტომი №8. გვ. 115-132. * ლომთათიძე, გ. (1951). ''ივანე ჯავახიშვილი და გათხრითი არქეოლოგია საქართველოში.'' მიმომხილველი. ტომი №2. გვ. 1-36. * რატიანი, პრ. (1966). ''ივანე ჯავახიშვილის მსოფლმხედველობისათვის.'' მნათობი. №6. გვ.169-180. * {{Cite book|last=კუტალაძე|first=გურამ|title=ივანე ჯავახიშვილი : ბიბლიოგრაფია (1976–2004)|publisher=თბილ. უნ-ტის გამ-ბა|year=2005|location=თბ.|url=http://evergreen.tsu.ge/eg/opac/record/65363}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211202061238/https://evergreen.tsu.ge/eg/opac/record/65363 |date=2021-12-02 }} * {{Cite book|last=ჯანელიძე|first=ოთარ|title=ივანე ჯავახიშვილი : (ბიოგრაფიის მივიწყებული ფურცლები)|publisher=|year=1996|location=თბ.|url=http://evergreen.tsu.ge/eg/opac/record/69138}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211202062236/https://evergreen.tsu.ge/eg/opac/record/69138 |date=2021-12-02 }} * {{Cite book|last=ქისტაური|first=შოთა|title=ივანე ჯავახიშვილი — საქართველოს ეკონომიკური ისტორიის მკვლევარი|publisher=სამთავისი|year=1996|location=თბ.|url=http://evergreen.tsu.ge/eg/opac/record/53044}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211202074703/https://evergreen.tsu.ge/eg/opac/record/53044 |date=2021-12-02 }} * {{Cite book|last=მეტრეველი|first=როინ|title=ივანე ჯავახიშვილი და თბილისის უნივერსიტეტი|publisher=თბილ. უნ-ტის გამ-ბა|year=1996|location=თბ.|url=http://evergreen.tsu.ge/eg/opac/record/27383}}{{Dead link|date=დეკემბერი 2023 |bot=InternetArchiveBot }} * {{Cite book|last=კალანდაძე|first=ალექსანდრე|title=ივანე ჯავახიშვილი და საქართველოს არქეოლოგია|publisher=მეცნიერება|year=1977|location=თბ.|url=http://evergreen.tsu.ge/eg/opac/record/14954}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211202070620/https://evergreen.tsu.ge/eg/opac/record/14954 |date=2021-12-02 }} *''ჯავახიშვილი ნ''. „სანკტ-პეტერბურგის უნივერსიტეტში ივანე ჯავახიშვილის მოღვაწეობის ისტორიიდან“, „ახალი და უახლესი ისტორიის საკითხები“ N18 2016 წ. გვ. 21-33 —თბილისი, „უნივერსალი“ 2016 ISSN 1512-3154 == რესურსები ინტერნეტში == {{მინიდაფა |პორტალი = ბიოგრაფიები |ვიქსიკონი = |ვიკიწიგნები = |ვიკიციტატა = ივანე ჯავახიშვილი |ვიკიწყარო = |ვიკისახეობები = |ვიკისიახლეები = |ვიკისაწყობი = Ivane Javakhishvili |მეტავიკი = }} * {{nplg ბიოგრაფია|00001539}} * [http://burusi.wordpress.com/history/ivane-javakhishvili/ ივანე ჯავახიშვილი], ცხოვრება, მოღვაწეობა, ფოტოგალერეა. ჟურნალი [http://burusi.wordpress.com/ „ბურუსი“]. * [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/95/Georgian_Etiquette_History.pdf დავით სართანია - ქართული ეტიკეტის ისტორია] * [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/68/Sciense_Inheritance_of_Ivane_Javakhishvili.pdf დავით სართანია - ივანე ჯავახიშვილის სამეცნიერო მემკვიდრეობა] * [http://drive.google.com/file/d/1XkGpcoAH6mpzS3__Y8bxGlADdYqTQWRp/view ივანე ჯავახიშვილის კარტოგრაფიული მემკვიდრეობა] სართანია დ., ნიკოლაიშვილი დ., კოხრეიძე ა., უჯმაჯურიძე ა., თოლორდავა რ., ჩხიკვიშვილი გ. თბ. თსუ, 2016 * [http://www.allgeo.org/index.php/ka/2018-12-12-16-13-02/2019-03-09-12-52-23 ივანე ჯავახიშვილის შემოქმედება Allgeo.org-ზე] == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{-}} {{თსუ-ს დამფუძნებლები}} {{თსუ-ის რექტორები}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:ჯავახიშვილი, ივანე}} [[კატეგორია:ქართველი ისტორიკოსები]] [[კატეგორია:დაბადებული 23 აპრილი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1876]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 18 ნოემბერი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1940]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორები]] [[კატეგორია:ქართველი ქართველოლოგები]] [[კატეგორია:ქართველი რუსთველოლოგები]] [[კატეგორია:ჯავახიშვილები|ი]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეზო-სავანეში დაკრძალულები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორები]] [[კატეგორია:საქართველოს საისტორიო და საეთნოგრაფიო საზოგადოების წევრები]] [[კატეგორია:სანქტ-პეტერბურგის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] hnu7gghn5m1kzaz4x4arda6zq8dkbgh 0 10733 4647920 4638966 2024-04-25T13:13:18Z Caucasian127 155501 wikitext text/x-wiki {{მმართველი |ქვეყანა = |თანამდებობა = [[საქართველოს მმართველთა სია|ერისმთავარი]] |სახელი = |ორიგინალური სახელი = |რიგი = |რიგი-მეუღლეების = |პორტრეტი = |წარწერა =გუარამის მონეტა (შეინიშნება სასანიდური გავლენა). |მმართველობის დასაწყისი = [[575]] |მმართველობის დასასრული = [[600]] |კორონაცია = |წინამორბედი = სასანიდი [[მარზპანი]] |მემკვიდრე = [[სტეფანოზ I]] |სხვა წოდებები = |ვიცე-პრეზიდენტი = |პარტია = |დაბადების თარიღი = |დაბადების ადგილი = |გარდაცვალების თარიღი = |გარდაცვალების ადგილი = |ქორწინება = |შვილები = [[სტეფანოზ I|სტეფანოზ]]<br />[[დემეტრე ვიპატოსი|დემეტრე]] |დინასტია = [[ბაგრატიონები]] |მამა = ბაგრატ ბივრიტიანი<ref>[http://www.royalhouseofgeorgia.ge/p/geo/439 საქართველოს სამეფო სახლი], ''გენეალოგია''</ref> |დედა = |სურათი=Kartvelo-Sasanian coin of Gurgen i.e. Guaram I of Iberia.jpg}} '''გუარამი''', ''გვარამი''<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/68532 ვახუშტის „საქართველოს ისტორია“]; გვერდი: — დ —</ref> — [[საქართველოს მმართველთა სია|ქართლის პირველი ერისმთავარი]] ([[575]]–[[600]]) [[სასანიანთა იმპერია|სასანიანთა იმპერიის]] ადმინისტრაციული მოხელის – [[მარზპანი|მარზპანის]] ({{lang-fa|ოლქის მმართველი}}) გამგებლობის შემდეგ და კლარჯეთის კურაპალატი ([[588]]–≈[[590]]). არსებობს მოსაზრება, რომ გუარამი უნდა იყოს VI საუკუნის 70-იან წლებში ირანის წინააღმდეგ აჯანყებული ქართლის მეთაური [[გურგენის აჯანყება|გურგენი]]. [[ჯუანშერი]]ს ცნობით, გუარამი იყო [[ვახტანგ გორგასალი|ვახტანგ გორგასლის]] შვილიშვილი დედის მხრიდან. მას ქართლის ერისთავების თხოვნით ბიზანტიის კეისარმა კურაპალატობა უბოძა და ქართლის მეფედ დანიშნა. „მოქცევაჲ ქართლისაჲს“ ცნობით, გუარამი ქართლის ერისთავებმა აირჩიეს ერისმთავრად. [[სუმბატ დავითის ძე]] გუარამს ქართველ [[ბაგრატიონები|ბაგრატიონთა]] მამამთავრად მიიჩნევს. წყაროების საერთო მოწმობით, გუარამმა საფუძველი ჩაუყარა [[მცხეთის ჯვრის მონასტერი|მცხეთის ჯვრის ტაძარს]]. ==წარმომავლობა== სუმბატ დავითის ძის ქრონიკაში მოცემულია გუარამის გენეალოგია, რომელიც უკავშირდება ისრაელის მეფე [[დავითი|დავითს]]. [[ჯუანშერი|ჯუანშერის]] ცნობით, გუარამი იყო [[ვახტანგ გორგასალი|ვახტანგ გორგასლის]] შვილიშვილი. სუმბატ დავითის ძე და ჯუანშერი ერთხმად აღიარებენ, [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის]] კარზე გუარამის კურაპალიტად დანიშვნას. გუარამი ქართულ ისტორიოგრაფიაში პირველი კურაპალატია. [[სუმბატ დავითის ძე]] გუარამს თვლის ქართველ [[ბაგრატიონები|ბაგრატიონთა]] მამათავრად. წყაროების საერთო მოწმობით, გუარამმა საფუძველი ჩაუყარა [[მცხეთა|მცხეთის]] [[ჯვარი (მცხეთა)|ჯვრის ტაძარს]]. == ლიტერატურა == {{commonscat|Guaram I of Iberia}} {{ქსე|3|287|ბოგვერაძე ა.}} * ზ. ალექსიძე, ქართლში ბაგრატიონთა დინასტიის პირველი გამოჩენა, კრებული ბაგრატიონები, თბილისი, 2003. * მ. ბახტაძე, ერისთავობის ინსტიტუტი საქართველოში. თბილისი, 2003; * ჯუანშერი, ქართლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩიშვილის გამოცემა I. თბილისი, 1955. გვერდი 218-222; * ვ. გოილაძე, VI საუკუნეში ქართლის ადგილობრივი სახელმწიფოებრიობის აღდგენის დათარიღებისათვის. მაცნე, ისტორიის სერია №1, 1979; * ა. ბოგვერაძე, ქართლის ფეოდალური სახელმწიფოს აღდგენა, საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტომი II, თბილისი, 1973; * სუმბატ დავითის ძე, ქართლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩიშვილის გამოცემა I. თბილისი, 1955. გვერდი 372-374; * მოქცევაჲ ქართლისაჲ, ძველი ქართული აგოგრაფიული ლიტერატურის ძეგლები. ი. აბულაძის გამოცემა I, თბილისი, 1963; * პროკოპი კესარიელი, გეორგიკა, ს. ყაუხჩიშვილის გამოცემა II. თბილისი, 1965; * {{წიგნი | first=| ავტორი= [[სიმონ ყაუხჩიშვილი|ყაუხჩიშვილი, ს.]]| სათაური=ბიზანტიელი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ | chapter=| გამომცემლობა=ტფილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა |ტომი=III|ადგილი=ტფილისი |წელი=1936| origyear=| isbn=| edition=|page=|url=}} ==სქოლიო== {{სქოლიოს სია}} {{დაიწყე ყუთი}} {{მემკვიდრეობის ყუთი| წინამორბედი= სასანიდი [[მარზპანი]]| ტიტული=[[საქართველოს მმართველთა სია|ქართლის მეფე]] [[კურაპალატი]] | წლები= [[575]] — [[600]] | შემდეგი = [[სტეფანოზ I]]}} {{დაასრულე ყუთი}} {{ქართლის ერისთავები}} [[კატეგორია:ქართლის ერისმთავრები]] [[კატეგორია:ქართველი კურაპალატები]] evocp66d0cs91zynvwhhw0hbcflfw80 0 10762 4648021 3886440 2024-04-25T17:28:39Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:XVIII საუკუნის ქართველები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მრავალმნიშვნელოვნება|დავით|დავით}} '''დავით ბოდბელი''' (''ვაჩნაძე''), (გ. [[27 ივლისი]], [[1790]]) — [[დავითგარეჯა|დავითგარეჯის მონასტრის]] [[არქიმანდრიტი]] [[1751]]-[[1762]], [[1764]]-იდან [[ბოდბის მონასტერი|ბოდბის]] ეპისკოპოსი [[მიტროპოლიტი]]ს წოდებით, საეკლესიო მწერალი, [[მწიგნობარი]]. განათლება მიიღო დავითგარეჯის მონასტერში. მისი მასწავლებლები იყვნენ [[იოსები (ვაჩნაძე)]] და [[იოანე (ჯორჯაძე)]]. არაერთი ხელნაწერი წიგნი შემატა მან დავითგარეჯისა და ბოდბის ბიბლიოთეკებს — ზოგი თვითონ გადაწერა, ზოგი საკუთარი ხარჯით გადააწერინა ან იყიდა. [[1790]] წელს [[მხედრული (დამწერლობა)|მხედრულით]] გადააწერინა „დიდი სჯულის კანონი“ და დაუთმო მას რამდენიმე ტერმინის განმარტება. ==ლიტერატურა== {{ქე|2|282|ლომინაძე ბ.}} * ლომინაძე ბ., ქართული ფეოდალური ურთიერთობის ისტორიიდან (სენიორიები), [ტ.] 1, თბ., 1966. [[კატეგორია:ქართველი არქიმანდრიტები]] [[კატეგორია:ქართველი მწიგნობრები]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1790]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 27 ივლისი]] [[კატეგორია:XVIII საუკუნის ქართველები]] 01yotz3t8t2juykekz2s4mn4b38egcc 0 10767 4648067 3886661 2024-04-25T20:08:40Z Kober 394 wikitext text/x-wiki '''დავით მიძნაძორელი''' — [[IX საუკუნე|IX საუკუნის]] I ნახევრის [[ქართველები|ქართველი]] საეკლესიო მოღვაწე, [[მიჯნაძორი|მიძნაძორის მონასტრის]] ([[კლარჯეთი]]) მაშენებელი და პირველი წინამძღვარი. დავითის მოწაფეები იყვნენ [[ილარიონი (ქართლი)|ილარიონი]] და [[ბარეთელთა|ბარეთელთის მონასტრის]] (კლარჯეთი) მაშენებელი და წინამძღვარი [[ზაქარია ბარეთელთელი|ზაქარია]]. [[გიორგი მერჩულე]] დავით მიძნაძორელს დიდს და მონასტერთა მაშენებელს უწოდებს. საქართველოს ეკლესიის მიერ შერაცხულია წმინდანად და მოიხსენიება 5 (18) ოქტომბერს კლარჯეთის უდაბნოს ღირს მამათა და დედათა შორის. ==ლიტერატურა== * ''ინგოროყვა პ.,'' გიორგი მერჩულე, თბ., 1954. {{ქე|2|291|ბოგვერაძე ა.}} [[კატეგორია:ქართველი საეკლესიო მოღვაწეები]] j3fjo95e7c14t91aq8imlyznrkwhzo7 4648068 4648067 2024-04-25T20:08:48Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი წმინდანები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''დავით მიძნაძორელი''' — [[IX საუკუნე|IX საუკუნის]] I ნახევრის [[ქართველები|ქართველი]] საეკლესიო მოღვაწე, [[მიჯნაძორი|მიძნაძორის მონასტრის]] ([[კლარჯეთი]]) მაშენებელი და პირველი წინამძღვარი. დავითის მოწაფეები იყვნენ [[ილარიონი (ქართლი)|ილარიონი]] და [[ბარეთელთა|ბარეთელთის მონასტრის]] (კლარჯეთი) მაშენებელი და წინამძღვარი [[ზაქარია ბარეთელთელი|ზაქარია]]. [[გიორგი მერჩულე]] დავით მიძნაძორელს დიდს და მონასტერთა მაშენებელს უწოდებს. საქართველოს ეკლესიის მიერ შერაცხულია წმინდანად და მოიხსენიება 5 (18) ოქტომბერს კლარჯეთის უდაბნოს ღირს მამათა და დედათა შორის. ==ლიტერატურა== * ''ინგოროყვა პ.,'' გიორგი მერჩულე, თბ., 1954. {{ქე|2|291|ბოგვერაძე ა.}} [[კატეგორია:ქართველი საეკლესიო მოღვაწეები]] [[კატეგორია:ქართველი წმინდანები]] a1s2t9c3du3bxcno6erk8m1f9u6qbaw 4648069 4648068 2024-04-25T20:09:03Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:IX საუკუნის ქართველები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''დავით მიძნაძორელი''' — [[IX საუკუნე|IX საუკუნის]] I ნახევრის [[ქართველები|ქართველი]] საეკლესიო მოღვაწე, [[მიჯნაძორი|მიძნაძორის მონასტრის]] ([[კლარჯეთი]]) მაშენებელი და პირველი წინამძღვარი. დავითის მოწაფეები იყვნენ [[ილარიონი (ქართლი)|ილარიონი]] და [[ბარეთელთა|ბარეთელთის მონასტრის]] (კლარჯეთი) მაშენებელი და წინამძღვარი [[ზაქარია ბარეთელთელი|ზაქარია]]. [[გიორგი მერჩულე]] დავით მიძნაძორელს დიდს და მონასტერთა მაშენებელს უწოდებს. საქართველოს ეკლესიის მიერ შერაცხულია წმინდანად და მოიხსენიება 5 (18) ოქტომბერს კლარჯეთის უდაბნოს ღირს მამათა და დედათა შორის. ==ლიტერატურა== * ''ინგოროყვა პ.,'' გიორგი მერჩულე, თბ., 1954. {{ქე|2|291|ბოგვერაძე ა.}} [[კატეგორია:ქართველი საეკლესიო მოღვაწეები]] [[კატეგორია:ქართველი წმინდანები]] [[კატეგორია:IX საუკუნის ქართველები]] 8b5ywl0lmbs09057i25ptx8t94lln6v 0 12489 4647926 4561459 2024-04-25T13:23:52Z Ekkatterrinna 123439 /* 1941—1950 */ დიერდ დე ჰევეში wikitext text/x-wiki {{ითარგმნება}} [[ნობელის პრემია ქიმიაში]] გაიცემა ყოველწლიურად 1901 წლიდან და შეადგენს 10 მილიონ [[შვედური კრონი|შვედურ კრონს]], რაც დაახლოებით 1,1 მლნ [[ევრო]]ს შეესაბამება. თუკი ერთ წელს პრემიას რამდენიმე ქიმიკოსი მიიღებს, პრემია თანატოლ ნაწილებად გაიყოფა ლაურეატებს შორის. ლაურეატების შერჩევა [[შვედეთის სამეფოს მეცნიერებათა აკადემია|შვედეთის სამეფოს მეცნიერებათა აკადემიის]] პრეროგატივაა. 1895 წლის 27 ნოემბრით დათარიღებულ ანდერძში, რომელიც ჯილდოს მინიჭების წესს განსაზღვრავდა, პრემიის დამწესებელი [[ალფრედ ნობელი]] აღნიშნავდა, რომ ნობელის პრემია ქიმიის დარგში უნდა მიენიჭოს მას, „ვისაც ეკუთვნის ყველაზე მნიშვნელოვანი ქიმიური აღმოჩენა ან გაუმჯობესება“. ყოველ წელს ნობელის პრემია ლაურეატს ალფრედ ნობელის გარდაცვალების დღეს, 19 დეკემბერს, გადაეცემა შვედეთის მეფის მიერ. ჯილდოს დაწესებიდან დღემდე სულ 153 ქიმიკოსმა მიიღო ნობელის პრემია. მათგან 150 მამაკაცია (98 %) და სამი ქალი (2 %). == ნობელის პრემიის ლაურეატები == ეს სია შეიცავს [[ნობელის პრემია ქიმიაში|ქიმიაში ნობელის პრემიის]] ლაურეატთა ქრონოლოგიურ ნუსხას ნობელის კომიტეტის დასაბუთებითურთ. ანბანური ნუსხას იძლევა [[:კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ქიმიის დარგში|ნობელის პრემიის ლაურეატები ქიმიაში]] ---- __NOTOC__ <center> [[#1901—1910|1901–1910]] · [[#1911—1920|1911–1920]] · [[#1921—1930|1921–1930]] · [[#1931—1940|1931–1940]] · [[#1941—1950|1941–1950]] · [[#1951—1960|1951–1960]] · [[#1961—1970|1961–1970]] · [[#1971—1980|1971–1980]] · [[#1981—1990|1981–1990]] · [[#1991—2000|1991–2000]] · [[#2001—2010|2001–2010]] [[#2011—დღემდე|2011–დღემდე]] </center> ---- == 1901—1910 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|წელი ! width="20%"|პიროვნება ! width="15%"|ქვეყანა ! მოტივირება პრემიის მინიჭებისათვის ! width="90px"|სურათი |- valign="top" |1901 |[[იაკობ ჰენდრიკ ვანტ-ჰოფი]]<br />(1852–1911) |[[ნიდერლანდები]] |„პრემია მიენიჭა ხსნარებში [[ოსმოსური წნევა|ოსმოსური წნევის]] და ქიმიური დინამიკის განსაკუთრებული მნიშვნელობის აღმოჩენისთვის“ |[[ფაილი:Vant Hoff.jpg|90px|Jacobus Henricus van ’t Hoff]] |- valign="top" |1902 |[[ემილ ფიშერი]]<br />(1852–1919) |[[გერმანიის იმპერია]] | „[[ნახშირწყლები|საქარიდული]] და [[პურინის ფუძეები|პურინული ჯგუფის]] შემცველი ნივთიერებების სინთეზისთვის ჩატარებული ექსპერიმენტებისთვის“ |[[ფაილი:Убеншвуаншвышь.jpg|90px|Emil Fischer]] |- valign="top" |1903 |[[სვანტე არენიუსი|სვანტე ავგუსტ არენიუსი]]<br />(1859–1927) |[[შვედეთი]] |„პრემია მიენიჭა ქიმიის განვითარებაში მისი [[ელექტროლიტური დისოციაცია|ელექტროლიტური დისოციაციის]] თეორიის განსაკუთრებული მნიშვნელობისთვის“ |[[ფაილი:Arrhenius2.jpg|90px|Svante August Arrhenius]] |- valign="top" |1904 |სერ [[უილიამ რამზაი]]<br />(1852–1916) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |„ატმოსფეროში სხვადასხვა [[ინერტული აირები]]ს აღმოჩენისა და პერიოდულ სისტემაში მათი მდებარეობის განსაზღვრისათვის“ |[[ფაილი:William Ramsay.jpg|90px|William Ramsay]] |- valign="top" |1905 |[[ადოლფ ბაიერი]]<br />(1835–1917) |[[გერმანიის იმპერია]] |„[[ორგანული საღებავები]]სა და ჰიდროარომატულ ნაერთებზე ჩატარებული სამუშაოების შედეგად ორგანული ქიმიისა და ქიმიური მრეწველობის განვითარებაში შეტანილი წვლილისთვის“ |[[ფაილი:Adolf_von_Baeyer_(1905).jpg|90px|Adolf von Baeyer]] |- valign="top" |1906 |[[ანრი მუასანი]]<br />(1852–1907) |[[საფრანგეთი]] |„ელემენტ [[ფთორი]]ს მიღებისა და ლაბორატორულ და სამრეწველო პრაქტიკაში ელექტროღუმელის შეტანისათვის, რომელსაც მის პატივსაცემეად მისი სახელი მიენიჭა“ |[[ფაილი:Henri Moissan.jpg|90px|Henri Moissan]] |- valign="top" |1907 |[[ედუარდ ბუხნერი]]<br />(1860–1917) |[[გერმანიის იმპერია]] |„[[უჯრედგარეთა ფერმეტაცია|უჯრედგარეთა ფერმეტაციის]] აღმოჩენისა და ბიოქიმიაში ჩატარებული სამეცნიერო-კვლევითი სამუშაოებისთვის“ |[[ფაილი:Eduard Buchner (Nobel 1907).png|90px|Eduard Buchner]] |- valign="top" |1908 |[[ერნესტ რეზერფორდი]]<br />(1871–1937) |[[გაერთიანებული სამეფო]]/[[ახალი ზელანდია]] |„ქიმიაში [[რადიოაქტიური ნივთიერები]]ს ელემენტთა გახლეჩვის სფეროში მის მიერ ჩატარებული კვლევისათვის“ |[[ფაილი:Ernest Rutherford (Nobel).jpg|90px|Ernest Rutherford]] |- valign="top" |1909 |[[ვილჰელმ ოსტვალდი]]<br />(1853–1932) |[[გერმანიის იმპერია]] |„რეაქციათა სიჩქარეებისა და [[ქიმიური წონასწორობა|ქიმიური წონასწორობის]] მართვის პრინციპების კვლევისა და [[კატალიზი|კატალიზში]] ჩატარებული სამუშაოების წვლილის აღიარებისთვის“ |[[ფაილი:Wilhelm Ostwald.jpg|90px|Wilhelm Ostwald]] |- valign="top" |1910 |[[ოტო ვალახი]]<br />(1847–1931) |[[გერმანიის იმპერია]] |„[[ორგანული ქიმია|ორგანული ქიმიის]] და [[ქიმიური მრეწველობა|ქიმიური მრეწველობის]] განვითარებაში მისი მიღწევების და აგრეთვე მის მიერ [[ალიციკლური ნაერთები]]ს სფეროში ჩატარებული სამუშოებისათვის“ |[[ფაილი:Otto Wallach.jpg|90px|Otto Wallach]] |} == 1911—1920 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|წელი ! width="20%"|პიროვნება ! width="15%"|ქვეყანა ! მოტივირება პრემიის მინიჭებისათვის ! width="90px"|სურათი |- valign="top" |1911 |[[მარი სკლოდოვსკა-კიური]]<br />(1867–1934) |[[პოლონეთი]]/[[საფრანგეთი]] |„ქიმიის განვითარებაში წვლილის შეტანისათვის: ელემენტების [[რადიუმი]]სა და [[პოლონიუმი]]ს აღმოჩენისათვის, რადიუმის გამოყოფისათვის, მისი ბუნებისა და ნაერთების შესწავლისათვის“ |[[ფაილი:Marie Curie (Nobel-Chem).jpg|90px|Marie Curie]] |- valign="top" |rowspan="2"|1912 |[[ვიქტორ გრინიარი]]<br />(1871–1935) |[[საფრანგეთი]] |„ორგანული ქიმიის განვითარებაში მნიშვნელოვანი რეაქტივის - [[გრინიარის რეაქცია|გრინიარის]] აღმოჩენისათვის“ |[[ფაილი:Viktor-grignard (cropped).jpg|90px|Victor Grignard]] |- valign="top" |[[პოლ საბატიე (ქიმიკოსი)|პოლ საბატიე]]<br />(1854–1941) |[[საფრანგეთი]] |„წვრილდისპერსული მეტალების თანაობისას ორგანული ნაერთების [[ჰიდრირება|ჰიდრირების]] მეთოდის აღმოჩენისთვის, რაც მნიშვნელოვანი სტიმული იყო ორგანული ქიმიის განვითარებისათვის“ |[[ფაილი:Paul Sabatier.jpg|90px|Paul Sabatier]] |- valign="top" |1913 |[[ალფრედ ვერნერი]]<br />(1866–1919) |[[შვეიცარია]] |„[[არაორგანული ქიმია|არაორგანულ ქიმიაში]] ატომებისა და მოლეკულების [[ქიმიური ბმა|ბმების]] ბუნების დადგენისათვის“ |[[ფაილი:Alfred Werner.jpg|90px|Alfred Werner]] |- valign="top" |1914 |[[თეოდორ უილიამ რიჩარდსი]]<br />(1868–1928)<br />''(მიენიჭა 1915)'' |[[აშშ]] |„ქიმიურ ელემენტთა [[ატომური მასა|ატომური მასები]] ზუსტი დადგენისათვის“ |[[ფაილი:Theodore william richards.jpg|90px|Theodore William Richards]] |- valign="top" |1915 |[[რიხარდ ვილშტეტერი]]<br />(1872–1942) |[[გერმანიის იმპერია]] |„მცენარეული სამყაროს მღებავი ნივთიერებების, განსაკუთრებით [[ქლოროფილი]]ს გამოკვლევისათვის“ |[[ფაილი:Richard Willstätter.jpg|90px|Richard Martin Willstätter]] |- valign="top" |1916 |''პრემია არ გაცემულა'' | | | |- valign="top" |1917 |''პრემია არ გაცემულა'' | | | |- valign="top" |1918 |[[ფრიც ჰაბერი]]<br />(1868–1934)<br />''(მიენიჭა 1919)'' |[[გერმანიის იმპერია]] |„[[ამიაკი]]ს სინთეზისათვის მისი შემადგენელი ელემენტეგისაგან“ |- valign="top" |1919 |''პრემია არ გაცემულა'' | | | |- valign="top" |1920 |[[ვალთერ ნერნსტი|ვალთერ ფრიდრიხ ჰერმან ნერნსტი]]<br />(1864–1941)<br />''(მიენიჭა 1921)'' |[[ვაიმარის რესპუბლიკა|გერმანიის იმპერია]] |„[[თერმოქიმია]]ში მისი შრომების აღიარებისათვის“ |[[ფაილი:Walther Nernst.jpg|90px|Walther Hermann Nernst]] |} == 1921—1930 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|წელი ! width="20%"|პიროვნება ! width="15%"|ქვეყანა !მოტივირება პრემიის მინიჭებისათვის ! width="90px"|სურათი |- valign="top" |1921 |[[ფრედერიკ სოდი]]<br />(1877–1956)<br />''(მიენიჭა 1922)'' |[[გაერთიანებული სამეფო]] |„რადიოაქტიული ნივთიერებათა ქიმიის განვითარებისათვის [[იზოტოპები]]ს წარმოშობისა და ბუნების გამოკვლევისათვის“ |[[ფაილი:Frederick Soddy.jpg|90px|Frederick Soddy]] |- valign="top" |1922 |[[ფრენსის ასტონი]]<br />(1877–1945) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |„მის მიერვე გამოგონილი [[მას-სპექტროგრაფი]]ს დახმარებით დიდი რაოდენობით არარადიოაქტიული ელემენტთა [[იზოტოპები]]ს აღმოჩენისათვის და მთელი რიცხვების წესის ფორმულირებისათვის “ | |- valign="top" |1923 |[[ფრიც პრეგლი]]<br />(1869–1930) |[[ავსტრია]] |„ორგანული ნივთიერებათა [[მიკროანალიზი|მიკროანალიზური]] მეთოდის აღმოჩენისათვის“ |[[ფაილი:Fritz Pregl.jpg|90px|Fritz Pregl]] |- valign="top" |1924 |''პრემია არ გაცემულა'' | | | |- valign="top" |1925 |[[რიხარდ ზიგმონდი]]<br />(1865–1929)<br />''(მიენიჭა 1926)'' |[[ვაიმარის რესპუბლიკა|გერმანიის იმპერია]] |„[[კოლოიდები|კოლოიდური ხსნარების]] ჰეტეროგენული ბუნების დადგენისათვის და ამასთან დაკავშირებით იმ მეთოდთა შემუშავებისთვის, რომელთაც ფუნდამენტური მნიშვნელობა ჰქონდათ თანამედროვე [[კოლოიდური ქიმია|კოლოიდურ ქიმიაში]]“ | |- valign="top" |1926 |[[თეოდორ სვედბერგი]]<br />(1884–1941) |[[შვედეთი]] |„[[დისპერსიული სისტემები]]ს სფეროში ჩატარებული კვლევებისთვის“ |[[ფაილი:The-svedberg-1.jpg|90px|The Svedberg]] |- valign="top" |1927 |[[ჰაინრიხ ვილანდი]]<br />(1877–1957)<br />''(მიენიჭა 1928)'' |[[ვაიმარის რესპუბლიკა|გერმანიის იმპერია]] |„[[ნაღვლის მჟავები|ნაღვლის მჟავასა]] და მის მსგავს ნივთიერებათა აღნაგობის დასადგენად ჩატარებული კვლევებისათვის“ | |- valign="top" |1928 |[[ადოლფ ვინდაუსი]]<br />(1876–1959) |[[ვაიმარის რესპუბლიკა|გერმანიის იმპერია]] |„[[სტერინები]]სა და მისი [[ვიტამინები|ვიტამინთა]] ჯგუფთან ბმების აღნაგობის შესწავლისათვის“ |[[ფაილი:Windaus.jpg|90px|Adolf Otto Reinhold Winadaus]] |- valign="top" |rowspan="2"|1929 |[[ართურ ჰარდენი]]<br />(1865–1940) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |rowspan="2" |„[[სპირტული დუღილი|შაქრის ფერმენტაციისა]] და [[ფერმენტები|ფერმენტული]] დუღილის გამოკვლევისათვის“ |[[ფაილი:ArthurHarden.jpg|90px|Arthur Harden]] |- valign="top" |[[ჰანს ჩელპინი]]<br />(1873–1964) |[[შვედეთი]] |[[ფაილი:Euler-chelpin.jpg|90px|Hans von Euler-Chelpin]] |- valign="top" |1930 |[[ჰანს ფიშერი]]<br />(1881–1945) |[[ვაიმარის რესპუბლიკა|გერმანიის იმპერია]] |„შრომებისთვის სისხლის და მცენარეთა მღებავი ნივთიერების სტრუქტურისთვისა და [[ჰემინი]]ს სინთეზის კვლევისათვის“ |[[ფაილი:Hans Fischer (Nobel).jpg|90px|Hans Fischer]] |} == 1931—1940 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|წელი ! width="20%"|პიროვნება ! width="15%"|ქვეყანა ! მოტივირება პრემიის მინიჭებისათვის ! width="90px"|სურათი |- valign="top" |rowspan="2"|1931 |[[კარლ ბოში]]<br />(1874–1940) |[[ვაიმარის რესპუბლიკა|გერმანიის იმპერია]] |rowspan="2" | „მაღალი წნევის მეთოდების ქიმიაში დანერგვისა და განვითარებისათვის“ |[[ფაილი:Carl Bosch.jpg|90px|Carl Bosch]] |- |[[ფრიდრიხ ბერგიუსი]]<br />(1884–1949) |[[ვაიმარის რესპუბლიკა|გერმანიის იმპერია]] |[[ფაილი:Bergius.jpg|90px|Friedrich Bergius]] |- valign="top" |1932 |[[ირვინგ ლენგმიური]]<br />(1881–1957) |[[აშშ]] |„ქიმიაში [[ზედაპირული მოვლენები]]ს სფეროში აღმოჩენებისა და კვლევებისათვის“ |[[ფაილი:Irving Langmuir.jpg|90px|Irving Langmuir]] |- valign="top" |1933 |''პრემია არ გაცემულა'' | | | |- valign="top" |1934 |[[ჰაროლდ იური]]<br />(1893–1981) |[[აშშ]] |[[დეიტერიუმი|„მძიმე წყალბადის]] აღმოჩენისთვის“ |[[ფაილი:Harold Urey.jpg|90px|Harold C. Urey]] |- valign="top" |rowspan="2"|1935 |[[ფრედერიკ ჟოლიო-კიური]]<br />(1900–1958) |[[საფრანგეთი]] |rowspan="2" |„ახალი რადიოაქტიური ნივთიერებების სინთეზისათვის“ |[[ფაილი:Frédéric_Joliot-Curie_ArM2.jpg|90px|Frédéric Joliot-Curie]] |- |[[ირენ ჟოლიო-კიური]]<br />(1897–1956) |[[საფრანგეთი]] | |- valign="top" |1936 |[[პეტერ იოზეფ ვილჰელმ დებაი]]<br />(1884–1966) |[[ნიდერლანდები]] |„დიპოლური მომენტისა და [[რენტგენული სხივები]]ს და გაზებში ელექტრონთა დიფრაქციის გამოკვლევისათვის, რამაც მოლეკულური სტრუქტურების დადგენაში მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა“ |[[ფაილი:Debye100.jpg|90px|Petrus Josephus Wilhelmus Debye]] |- valign="top" |rowspan="2"|1937 |[[უოლტერ ნორმან ჰოუორთი]]<br />(1883–1950) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |„[[ნახშირწყლები]]სა და [[ვიტამინი C|C ვიტამინის]] გამოკვლევისათვის“ |[[ფაილი:Norman Haworth.jpg|90px|Walter Norman Haworth]] |- valign="top" |[[პაულ კარერი]]<br />(1889–1971) |[[შვეიცარია]] |„[[კაროტინოიდები]]ს, [[ფლავინები]]ს, [[ვიტამინი A|A]] და [[ვიტამინი B|B2 ვიტამინების]] გამოკვლევისათვის “ | |- valign="top" |1938 |[[რიჩარდ კუნი]]<br />(1900–1967)<br />''(მიენიჭა 1939)'' |[[გერმანიის იმპერია 1933-1945|გერმანიის იმპერია]] |„[[კაროტინოიდები]]ს და [[ვიტამინები]]ს გამოკვლევისათვის“ | |- valign="top" |rowspan="2"|1939 |[[ადოლფ ბუტენანდი]]<br />(1903–1995) |[[გერმანიის იმპერია 1933-1945|გერმანიის იმპერია]] |„[[სასქესო ჰორმონები|სასქესო ჰორმონებზე]] ქიმიაში ჩატარებული კვლევებისათვის“ | |- valign="top" |[[ლეოპოლდ რუჟიჩკა]]<br />(1887–1976) |[[შვეიცარია]] |„პოლიმეთილებებისა და მაღალ [[ტერპენები|ტერპენებზე]] ჩატარებული კვლევებისათვის“ | |- valign="top" |1940 |''პრემია არ გაცემულა'' | | | |} == 1941—1950 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|წელი ! width="20%"|პიროვნება ! width="15%"|ქვეყანა ! მოტივირება პრემიის მინიჭებისათვის ! width="90px"|სურათი |- valign="top" |1941 |''პრემია არ გაცემულა'' | | | |- valign="top" |1942 |''პრემია არ გაცემულა'' | | | |- valign="top" |1943 |[[დიორდ დე ჰევეში|დიერდ ჰევეში]]<br />(1885–1966)<br />''(მიენიჭა 1944)'' |[[უნგრეთი]] |„[[იზოტოპები]]ს ნიშანდებული ატომების გამოყენებისათვის ქიმიური პროცესების შესასწავლად“ |[[ფაილი:George de Hevesy.jpg|90px|George de Hevesy]] |- valign="top" |1944 |[[ოტო ჰანი]]<br />(1879–1968)<br />''(მიენიჭა 1945)'' |[[გერმანია 1945-1949|გერმანიის იმპერია]]<!--keine Flagge, Bekanntgabe erst am 20. November 1945, vgl. http://nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1944/press.html --> |„მძიმე [[ბირთვის გაყოფა|ბირთვების გახლეჩვის]] უნარის აღმოჩენისათვის“ |[[ფაილი:Bundesarchiv Bild 183-46019-0001, Otto Hahn.jpg|90px|ოტო ჰანი]] |- valign="top" |1945 |[[არტური ილმარი ვირტანენი]]<br />(1895–1973) |[[ფინეთი]] |„[[სოფლის მეურნეობა]]სა და საკვები ნივთიერებათა ქიმიის კვლევაში მიღწეული წარმატებისათვის, განსაკუთრებით საქონლის საკვების [[კონსერვაცია|კონსერვაციის]] მეთოდის შემუშავებისათვის“ |[[ფაილი:Virtanen.jpg|90px|Artturi Ilmari Virtanen]] |- valign="top" |rowspan="3"|1946 | [[ჯეიმზ სამნერი]]<br />(1887–1955) |[[აშშ]] | „[[ფერმენტები|ფერმენტის]] კრისტალიზაციის მოვლენის აღმოჩენისათვის“ | |- valign="top" |[[ჯონ ნორთროპი]]<br />(1891–1987) |[[აშშ]] |rowspan="2"|„[[ვირუსები|ვირუსული]] ცილების და ფერმენტების სუფთა სახით მიღებისათვის“ | |- |[[უენდელ მერედით სტენლი]]<br />(1904–1971) |[[აშშ]] | |- valign="top" |1947 |[[რობერტ რობინსონი]]<br />(1886–1975) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |„ბიოლოგიური მნიშვნელობის მცენარეული პროდუქტების კერძოდ [[ალკალოიდები]]ს შესწავლისათვის“ | |- valign="top" |1948 |[[არნე ტისელიუსი]]<br />(1902–1971) |[[შვედეთი]] | „[[ელექტროფორეზი]]სა და [[ადსორბცია|ადსორბციული]] ანალიზის შესწავლისათვის კერძოდ სისხლის შრატის ცილების კომპლექსური ბუნების აღმოჩენისათვის“ |[[ფაილი:Arne Tiselius.jpg|90px|Arne Wilhelm Kaurin Tiselius]] |- valign="top" |1949 |[[უილიამ ჯიოკი]]<br />(1895–1982) |[[აშშ]] | „ქიმიური [[თერმოდინამიკა|თერმოდინამიკის]] შესწავლაში შეტანილი წვლილისათვის, კერძოდ ექსტრემანურად დაბალ ტემპერატურაზე ნივთიერების ქცევის კვლევაში მიღწეულ წარმატებისათვის“ | |- valign="top" |rowspan="2"|1950 |[[ოტო დილსი]]<br />(1876–1954) |[[გერმანია]] |rowspan="2"|„[[დიენური სინთეზი]]ს აღმოჩენისა და განვითარებისათვის“ | |- |[[კურტ ალდერი]]<br />(1902–1958) |[[გერმანია]] | |} == 1951—1960 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|წელი ! width="20%"|პიროვნება ! width="15%"|ქვეყანა ! მოტივირება პრემიის მინიჭებისათვის ! width="90px"|სურათი |- valign="top" |rowspan="2"|1951 |[[ედუინ მატისონ მაკმილანი]]<br />(1907–1991) |[[აშშ]] |rowspan="2"|„[[ტრანსურანული ელემენტები]]ს ქიმიის დარგში მიღწეული აღმოჩენებისათვის“ | |- |[[გლენ თეოდორ სიბორგი]]<br />(1912–1999) |[[აშშ]] |[[ფაილი:Glenn_Seaborg_-_1964.jpg|90px]] |- valign="top" |rowspan="2"|1952 |[[არჩერ მარტინი]]<br />(1910–2002) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |rowspan="2"|„[[განაწილებითი ქრომატოგრაფია|განაწილებითი ქრომატოგრაფიის]] აღმოჩენისათვის“ | |- |[[რიჩარდ სინგი]]<br />(1914–1994) |[[გაერთიანებული სამეფო]] | |- valign="top" |1953 |[[ჰერმან შტაუდინგერი]]<br />(1881–1965) |[[გერმანია]] |„[[პოლიმერების ქიმია|მაღალმოლეკულურ ნაერთების ქიმიის]] დარგში აღმოჩენებისთვის“ | |- valign="top" |1954 |[[ლაინუს პოლინგი]]<br />(1901–1994) |[[აშშ]] |„[[ქიმიური ბმა|ქიმიური ბმის]] ბუნების კვლევებისათვის და მიღწეული შედეგების გამოყენებისათვის ქიმიურ ნაერთთა სტრუქტურის დადგენაში“ |[[ფაილი:Pauling.jpg|90px|Linus Carl Pauling]] |- valign="top" |1955 |[[ვინსენტ დიუ ვინიო]]<br />(1901–1978) |[[აშშ]] |„ბიოლოგიურად აქტიურ ნივთიერებებთან მუშაობისათვის, განსაკუთრებით პოლიპეპტიდური ჰორმონის სინთეზის პირველად განხორციელებისათვის“ | |- valign="top" |rowspan="2"|1956 |[[სირილ ნორმან ჰინშელვუდი]]<br />(1897–1967) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |rowspan="2"|„[[ქიმიური რეაქცია|ქიმიურ რეაქციათა]] მექანიზმების დადგენისათვის“ | |- |[[ნიკოლაი სემიონოვი]]<br />(1896–1986) |[[სსრკ]] |[[ფაილი:KustodiyevSemenov Kapitsa.JPG|90px|Nikolai Nikolajewitsch Semjonow (rechts)]] |- valign="top" |1957 |[[ალექსანდერ ტოდი]]<br />(1907–1997) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |„[[ნუკლეოტიდები]]სა და ნუკლეოტიდური კოფერმენტებზე ჩატარებული სამუშაოსათვის“ | |- valign="top" |1958 |[[ფრედერიკ სენგერი]]<br />(1918-2013) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |„ცილების, კერძოდ [[ინსულინი]]ს აღნაგობის დადგენისათვის“ |[[ფაილი:Frederick Sanger2.jpg|90px|Frederick Sanger]] |- valign="top" |1959 |[[იაროსლავ ჰეიროვსკი]]<br />(1890–1967) |[[ჩეხოსლოვაკია]] |„[[პოლაროგრაფია|პოლაროგრაფიული მეთოდის]] აღმოჩენისა და განვითარებისათვის“ |[[ფაილი:Heyrovsky deska.jpg|90px|Jaroslav Heyrovský]] |- valign="top" |1960 |[[უილარდ ლიბი]]<br />(1908–1980) |[[აშშ]] |„[[ნახშირბადი|ნახშირბადი 14]] გამოყენებით ხმოვანების დადგენის მეთოდის შემუშავებისათვის [[არქეოლოგია|არქეოლოგიის]], [[გეოლოგია|გეოლოგიის]], [[გეოფიზიკა|გეოფიზიკისა]] და სხვა მეცნიერებათა დარგებში“ (იხილეთ [[რადიონახშირბადის მეთოდი]]) | |} == 1961—1970 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|წელი ! width="20%"|პიროვნება ! width="15%"|ქვეყანა ! მოტივირება პრემიის მინიჭებისათვის ! width="90px"|სურათი |- valign="top" |1961 |[[მელვინ კალვინი]]<br />(1911–1997) |[[აშშ]] |„მცენარეების მიერ [[ნახშირორჟანგი]]ს შეთვისების შესწავლისათვის“ |[[ფაილი:Melvin Calvin.jpg|90px|Melvin Calvin]] |- valign="top" |rowspan="2"|1962 |[[მაქს პერუცი]]<br />(1914–2002) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |rowspan="2"|„[[გლობულინები|გლობულინური ცილების]] სტრუქტურის კვლევისათვის“ | |- |[[ჯონ კენდრუ]]<br />(1917–1997) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |[[ფაილი:KendrewMyoglobin.jpg|90px|John Cowdery Kendrew]] |- valign="top" |rowspan="2"|1963 |[[კარლ ციგლერი]]<br />(1898–1973) |[[გერმანია]] |rowspan="2"|„მაღალმოლეკულური [[პოლიმერები]]ს ქიმიისა და ტექნოლოგების დარგში აღმოჩენებისათვის“ (ციგლერი-ნატა-კატალიზატორი) | |- |[[ჯულიო ნატა]]<br />(1903–1979) |[[იტალია]] | |- valign="top" |1964 |[[დოროთი ჰოჯკინი]]<br />(1910–1994) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |„[[რენტგენის სხივები]]ს დახმარებით ბიოლოგიურად აქტიურ ნივთიერებათა სტრუქტურების დადგენისათვის“ | |- valign="top" |1965 |[[რობერტ ვუდვორდი]]<br />(1917–1979) |[[აშშ]] |„[[ორგანული სინთეზი]]ს დარგის განვითარებაში შეტანილი წვლილისათვის“ |[[ფაილი:Woodward.jpg|90px|Robert B. Woodward]] |- valign="top" |1966 |[[რობერტ მალიკენი]]<br />(1896–1986) |[[აშშ]] |„მოლეკულური [[ატომური ორბიტალი|ორბიტალების]] მეთოდის დახმარებით მოლეკულების ელექტრონული სტრუქტურისა და [[ქიმიური ბმა|ქიმიურ ბმებზე]] შესრულებული ფუნდამენტალური სამუშაოებისათვის.“ | |- valign="top" |rowspan="3"|1967 |[[მანფრედ ეიგენი]]<br />(* 1927) |[[გერმანია]] |rowspan="3"|„ენერგიის მოკლე იმპულსების დახმარებით წონასწორობის დარღვევის შედეგად სტიმულირებულ ექსპერიმენტულად სწრაფი ქიმიური რეაქციების შესწავლისათვის“ | |- valign="top" |[[რონალდ ნორიში]]<br />(1897–1978) |[[გაერთიანებული სამეფო]] | |- |[[ჯორჯ პორტერი]]<br />(1920–2002) |[[გაერთიანებული სამეფო]] | |- valign="top" |1968 |[[ლარს ონსაგერი]]<br />(1903–1976) |[[აშშ]] |„ შეუქცევად [[თერმოდინამიკა|თერმოდინამიკურ]] პროცესების კვლევისათვის ფუნდამენტალური მნიშვნელოვანი ურთიერთობათა თანაფარდობის აღმოჩენისათვის, რომელსაც მისი სახელი ეწოდა.“ | |- valign="top" |rowspan="2"|1969 |[[დერეკ ბარტონი]]<br />(1918–1998) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |rowspan="2"|„[[კონფორმაციული ანალიზი]]ს განვითარებასა და მის ქიმიაში გამოყენებაში შეტანილი წვლილისათვის.“ | |- |[[ოდ ჰასელი]]<br />(1897–1981) |[[ნორვეგია]] | |- valign="top" |1970 |[[ლუის ლელუარი]]<br />(1906–1987) |[[არგენტინა]] |„შაქრის პირველი ნუკლეოტიდის აღმოჩენისათვის და მისი ფუნქციის შესწავლისათვის შაქრად გარდაქმნასა და რთული [[ნახშირწყლები]]ს [[ბიოსინთეზი|ბიოსინთეზში]].“ |[[ფაილი:Luis Federico Leloir - young.jpg|90px|Luis Federico Leloir]] |} == 1971—1980 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|წელი ! width="20%"|პიროვნება ! width="15%"|ქვეყანა ! მოტივირება პრემიის მინიჭებისათვის ! width="90px"|სურათი |- valign="top" |1971 |[[ჟერარდ ჰერცბერგი]]<br />(1904–1999) |[[კანადა]] |„მოლეკულების, განსაკუთრებით [[თავისუფალი რადიკალები]]ს ელექტრონული სტრუქტურისა და აგებულების შესწავლაში შეტანილი წვლილისათვის“ |]“ | |- valign="top" |rowspan="3"|1972 |[[კრისტიან ბემერ ანფინსენი]]<br />(1916–1995) |[[აშშ]] |„[[რიბონუკლეაზები|რიბონუკლეაზის]], განსაკუთრებით ამინომჟავური თანმიმდევრობების და მისი ბიოლოგიურად აქტიური კონფერმეტების ურთიერთდამოკიდებულების შესწავლაში შესრულებული სამუშაოებისათვის.“ |[[ფაილი:Christian B. Anfinsen, NIH portrait, 1969.jpg|90px|Christian B. Anfinsen]] |- valign="top" |[[სტანფორდ მური]]<br />(1913–1982) |[[აშშ]] |rowspan="2"|„რიბონუკლეაზის მოლეკულის აქტიური ცენტრის კატალიზური მოქმედებასა და ქიმიურ სტრუქტურას შორის დამოკიდებულების განსაზღვრაში შეტანილი წვლილისათვის“ | |- |[[უილიამ სტაინი]]<br />(1911–1980) |[[აშშ]] | |- valign="top" |rowspan="2"|1973 |[[ერნსტ ოტო ფიშერი]]<br />(1918–2007) |[[გერმანია]] |rowspan="2"|„ერთმანეთისაგან დამოუკიდებლად [[მეტალორგანული ნაერთები]]ს ე. წ. [[ფეროცენი|სენდვიჩების]] ქიმიაში შესრულებული ნოვატორიული სამუშაოებისათვის.“ | |- |[[ჯეფრი ვილკინსონი]]<br />(1921–1996) |[[გაერთიანებული სამეფო]] | |- valign="top" |1974 |[[პოლ ფლორი]]<br />(1910–1985) |[[აშშ]] |„[[მაკრომოლეკულა|მაკრომოლეკულების]] [[ფიზიკური ქიმია|ფიზიკურ ქიმიაში]] თეორიული და ექსპერიმენტული ფუნდამენტალური მიღწევებისათვის“ | |- valign="top" |rowspan="2"|1975 |[[ჯონ კორნფორთი]]<br />(დ. 1917) |[[ავსტრალია]]/[[გაერთიანებული სამეფო]] |„[[ფერმენტები|ფერმენტატული]]-[[კატალიზი]]ს რეაქციია [[სტერეოქიმია|სტერეოქიმიის]] კვლევისათვის.“ | |- valign="top" |[[ვლადიმირ პრელოგი]]<br />(1906–1998) |[[შვეიცარია]] |„ორგანული მოლეკულებისა და რეაქციების სტერეო ქიმიის სფეროში კვლევებისათვის.“ | |- valign="top" |1976 |[[უილიამ ლიფსკომი]]<br />(დ. 1919) |[[აშშ]] | „[[ბორანები]]ს ([[ბორწყალბადები]]) სტრუქტურის გამოკვლევისათვის რაც მნიშვნელოვანია ბმის პრობლემის ახსნისათვის“ | |- valign="top" |1977 |[[ილია პრიგოჟინი]]<br />(1917–2003) |[[ბელგია]] |„არაწონასწორული პროცესების [[თერმოდინამიკა]]ში განსაკუთრებით [[დისიპატია|დისიპატიური]] სტრუქტურების თეორიის განსაზღვრაში შეტანილი წვლილისათვის“ | |- valign="top" |1978 |[[პიტერ მიჩელი]]<br />(1920–1992) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |"ღვაწლისათვის ბიოლოგიური ენერგიის გადატანის პროცესის დახასიათებაში, [[ქემიოსმოსური თეორია|ქემიოსმოსური თეორიის]] შექმნის საშუალებით" | |- valign="top" |rowspan="2"|1979 |[[ჰერბერტ ბრაუნი]]<br />(1912–2004) |[[აშშ]] |rowspan="2"|[[ბორი|ბორ-]] და [[ფოსფორი|ფოსფორ]] შემცვლელი რთული ნაერთების ორგანული სინთეზის ახალი მეთოდების შემუშავებისათვის" | |- |[[გეორგ ვიტიგი]]<br />(1897–1987) |[[გერმანია]] | |- valign="top" |rowspan="3"|1980 |[[პაულ ბერგი]]<br />(დ. 1926) |[[აშშ]] |„ფუნდამენტური კვლევებისათვის [[ნუკლეინის მჟავები|ნუკლეინმჟავების]] ბიოქიმიური თვისებების, განსაკუთრებით [[რეკომბინირებული დნმ]] თავისებურებების, კვლევის სფეროში“ |[[ფაილი:Paul Berg in 1980.jpg|90px|Paul Berg]] |- valign="top" |[[უოლტერ გილბერტი]]<br />(დ. 1932) |[[აშშ]] |rowspan="2"| „ნუკლეინის მჟავებში პირველადი თანმიმდევრობის დადგენა“ |[[ფაილი:WalterGilbert2.jpg|90px|Walter Gilbert]] |- |[[ფრედერიკ სენგერი]]<br />(1918-2013) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |[[ფაილი:Frederick Sanger2.jpg|90px|Frederick Sanger]] |} == 1981—1990 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|წელი ! width="20%"|პიროვნება ! width="15%"|ქვეყანა ! მოტივირება პრემიის მინიჭებისათვის ! width="90px"|სურათი |- valign="top" |rowspan="2"|1981 |[[კენიჩი ფუკუი]]<br />(1918–1998) |[[იაპონია]] |rowspan="2"|ქიმიური რეაქციის მიმდინარეობის თეორიის შექმნისათვის | |- |[[როალდ ჰოფმანი]]<br />(* 1937) |[[აშშ]] | |- valign="top" |1982 |[[აარონ კლუგი]]<br />(* 1926) |[[გაერთიანებული სამეფო]] |კრისტალოგრაფიული ელექტრონული მიკროსკოპიის მეთოდის შემუშავებისა და ბიოლოგიურად მნიშვნელოვანი კომპლექსების ნეუკეინმჟავა-ცილა სტრუქტურის გარკვევისათვის | |- valign="top" |1983 |[[ჰენრი ტაუბე]]<br />(1915–2005) |[[აშშ]] |ელექტრონის გადატანით მიმდინარე წიმიური რეაქციების მექანიზმების, განსაკუთრებით მეტალთა კომპლექსების შესწავლისათვის | |- valign="top" |1984 |[[რობერტ მერიფილდი]]<br />(1921–2006) |[[აშშ]] |მყარ მატრიცებზე ქიმიური რეაქციების ჩატარების შემოთავაზებისათვის | |- valign="top" |rowspan="2"|1985 |[[ჰერბერტ ჰაუპტმანი]]<br />(* 1917) |[[აშშ]] |rowspan="2"|სტრუქტურის გაშიფვრის პირდაპირი მეთოდის შემუშავებით ბრწყინვალე მიღწევებისათვის | |- |[[ჯერომ კარლი]]<br />(* 1918) |[[აშშ]] | |- valign="top" |rowspan="3"|1986 |[[დადლი ჰერშბახი]]<br />(* 1932) |[[აშშ]] |rowspan="3"|ელემენტარული ქიმიური პროცესების დინამიკაში მიღწერული განვითარებისათვის |[[ფაილი:Herschbach.JPG|90px|Dudley R. Herschbach]] |- |[[იან ლიი]]<br />(* 1936) |[[აშშ]] |[[ფაილი:APEC2004 Chamanto.jpg|90px|Yuan T. Lee (hintere Reihe links)]] |- |[[ჯონ პოლანი]]<br />(* 1929) |[[კანადა]] | |- valign="top" |rowspan="3"|1987 |[[დონალდ კრამი]]<br />(1919–2001) |[[აშშ]] |rowspan="3"|მაღალი შერჩევითობის სტრუქტურულ-სპეციფიკური ურთიერთქმედების მოლეკულების შემუშავება და გამოყენებისათვის | |- |[[ჟან მარი ლენი]]<br />(* 1939) |[[საფრანგეთი]] |[[ფაილი:Bundesarchiv B 145 Bild-F088117-0003, Jean-Marie Lehn.jpg|90px|Jean-Marie Lehn]] |- |[[ჩარლზ პედერსენი]]<br />(1904–1989) |[[აშშ]] | |- valign="top" |rowspan="3"|1988 |[[იოჰან დაიზენჰოფერი]]<br />(* 1943) |[[გერმანია]] |rowspan="3"|ფოტოსინთეზური სარეაქციო ცენტრის სამგანზომილებიანი სტრუქტურის დადგენისათვის | |- |[[რობერტ ჰუბერი]]<br />(* 1937) |[[გერმანია]] |[[ფაილი:Robert Huber.JPG|90px|Robert Huber]] |- |[[ჰარტმუტ მიხელი]]<br />(* 1948) |[[გერმანია]] | |- valign="top" |rowspan="2"|1989 |[[სიდნი ოლტმენი]]<br />(* 1939) |[[კანადა]]/[[აშშ]] |rowspan="2"|რიბონუკლეიმჟავების კატალიზური თვისებების აღმოჩენისათვის | |- |[[ტომას ჩექი]]<br />(* 1947) |[[აშშ]] |[[ფაილი:Thomas r. cech.jpg|90px|Thomas R. Cech]] |- valign="top" |1990 |[[ელაის კორი]]<br />(* 1928) |[[აშშ]] |ორგანული სინთეზის თეორიისა და მეთოდოლოგიის განვითარებისათვის | |} == 1991—2000 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|Jahr ! width="20%"|Person ! width="15%"|Nationalität ! Begründung für die Preisvergabe ! width="90px"|Bild |- valign="top" |1991 |[[რიჩარდ ერნსტი]]<br />(* 1933) |[[შვეიცარია]] |„მაღალი სიზუსტის ბირთვულ მაგნიტური რეზონანსული სპექტრომეტრიის მეთოდოლოგიის განვითარებაში წვლილისათვის“ | |- valign="top" |1992 |[[რუდოლფ მარკუსი]]<br />(* 1923) |[[აშშ]] |„ქიმიურ სისტემებში ელეტქრონის გადატანის რეაქციების თეორიაში წვლილისათვის“ |[[ფაილი:Prof. Dr. Rudolph A. Marcus.jpg|90px|Rudolph Arthur Marcus]] |- valign="top" |rowspan="2"|1993 |[[კერი მულისი]]<br />(* 1944) |[[აშშ]] |„პოლიმერული ჯაჭვური რეაქციის მეთოდის შემუშავებისათვის“ |[[ფაილი:Kary Mullis.jpg|90px|Kary Mullis]] |- valign="top" |[[მაიკლ სმითი]]<br />(1932–2000) |[[კანადა]] |„ფუნდამენტალური წვლილის შეტანისათვის ოლიგონუკლეოტიდურ-ბაზირებული, ლიკალურ-ორიენტირებულ მუტაგენეზის დადგენაში და მის განვითარებაში ცილების შესწავლისათვის“ | |- valign="top" |1994 |[[ჯორჯ ოლაჰი]]<br />(* 1927) |[[აშშ]] |„für seine Erforschung der [[Carbokation]]en (positiv geladene Kohlenstoffionen), die unter anderem für die Entwicklung von Kunst- und Kraftstoffen wichtig wurde“ | |- valign="top" |rowspan="3"|1995 |[[პოლ კრუტცენი]]<br />(* 1933) |[[ნიდერლანდები]] |rowspan="3"|„für ihre Arbeiten zur Chemie der [[Atmosphäre]], insbesondere über Bildung und Abbau von [[Ozon]]“ | |- |[[მარიო მოლინა]]<br />(* 1943) |[[აშშ]] | |- |[[შერვუდ როულანდი]]<br />(* 1927) |[[აშშ]] |[[ფაილი:F. Sherwood Rowland.jpg|90px|Frank Sherwood Rowland]] |- valign="top" |rowspan="3"|1996 |[[რობერტ კარლი]]<br />(* 1933) |[[აშშ]] |rowspan="3"|„für die Entdeckung der [[Fullerene]], auch Buckyballs genannt, einer neuen Form des [[Kohlenstoff]]s mit kugelförmigen Molekülen“ | |- |[[ჰაროლდ კროტო]]<br />(* 1939) |[[დიდი ბრიტანეთი]] |[[ფაილი:Hkroto.jpg|90px|Harold Kroto]] |- |[[რიჩარდ სმელი]]<br />(1943–2005) |[[აშშ]] | |- valign="top" |rowspan="3"|1997 |[[პოლ ბოიერი]]<br />(* 1918) |[[აშშ]] |rowspan="2"|„für die Klärung der Synthese des energiereichen Moleküls [[Adenosintriphosphat]] (ATP)“ | |- |[[ჯონ უოკერი]]<br />(* 1941) |[[დიდი ბრიტანეთი]] | |- valign="top" |[[იენს სკოუ]]<br />(* 1918) |[[დანია]] |„für die Entdeckung des ionentransportierenden Enzyms [[Natrium-Kalium-Pumpe|Natrium-Kalium-ATPase]]“ | |- valign="top" |rowspan="2"|1998 |[[ვალტერ კონი]]<br />(* 1923) |[[აშშ]] |„für seine Entwicklung [[Quantenchemie|quantenchemischer]] Methoden“ | |- valign="top" |[[ჯონ ფოფლი]]<br />(1925–2004) |[[დიდი ბრიტანეთი]] |„für die Entwicklung von Methoden, mit denen die Eigenschaften von Molekülen und deren Zusammenwirken in chemischen Prozessen theoretisch erforscht werden können“ | |- valign="top" |1999 |[[აჰმედ ზევეილი]]<br />(* 1946) |[[ეგვიპტე]]/[[აშშ]] |„für seine Studien des Übergangszustands chemischer Reaktionen mit Hilfe der [[Femtosekundenlaser|Femtosekundenspektroskopie]]“ | |- valign="top" |rowspan="3"|2000 |[[ალან ჰეგერი]]<br />(* 1936) |[[აშშ]] |rowspan="3"|„für die Entdeckung und Entwicklung von [[Leitfähige Polymere|leitenden Polymeren]]“ | |- |[[ალან მაკ-დიარმიდი]]<br />(1927–2007) |[[აშშ]]/[[ახალი ზელანდია]] | |- |[[ჰიდეკი შირაკავა]]<br />(* 1936) |[[იაპონია]] | |} == 2001—2010 == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|Jahr ! width="20%"|Person ! width="15%"|Nationalität ! Begründung für die Preisvergabe ! width="90px"|Bild |- valign="top" |rowspan="3"|2001 |[[უილიამ ნოულზი]]<br />(* 1917) |[[აშშ]] |rowspan="2"|„für ihre Arbeiten über chiral katalysierende [[Stereoselektive Hydrierung|Hydrierungsreaktionen]]“ |[[ფაილი:Bush7NobelLaureates.jpg|90px|William S. Knowles (vierter von links)]] |- |[[რიოძი ნოიორი]]<br />(* 1938) |[[იაპონია]] |[[ფაილი:Noyori small.jpg|90px|Ryoji Noyori]] |- valign="top" |[[ბარი შარპლესი]]<br />(* 1941) |[[აშშ]] |„für seine Arbeiten über chiral katalysierende Oxidationsreaktionen“ (z.B. [[Sharpless-Epoxidierung]]) | |- valign="top" |rowspan="3"|2002 |[[ჯონ ფენი (ქიმიკოსი)|ჯონ ფენი]]<br />(* 1917) |[[აშშ]] |rowspan="2"|„für ihre Entwicklung von weichen [[Elektrospray-Ionisation|Desorptions/Ionisations-Methoden]] für [[Massenspektrometrie|massenspektrometrische]] Analysen von biologischen [[Makromolekül]]en“ |[[ფაილი:John B Fenn01.jpg|90px|John B. Fenn]] |- |[[კიოტი ტანაკა]]<br />(* 1959) |[[იაპონია]] | |- valign="top" |[[კურტ ვიუტრიხი]]<br />(* 1938) |[[შვეიცარია]] |„für seine Entwicklung der [[Kernspinresonanzspektroskopie|kernmagnetischen Resonanzspektroskopie]] zur Bestimmung der dreidimensionalen Struktur von biologischen [[Makromolekül]]en in Lösungen“ |[[ფაილი:Kurt-Wuethrich.jpg|90px|Kurt Wüthrich]] |- valign="top" |rowspan="2"|2003 |[[პიტერ აგრი]]<br />(* 1949) |[[აშშ]] |„für die Entdeckung der Wasserkanäle in [[Zellmembran]]en“ |[[ფაილი:Bush6NobelLaureates.jpg|90px|Peter Agre (zweiter von rechts)]] |- valign="top" |[[როდერიკ მაკ-კინონი]]<br />(* 1956) |[[აშშ]] |„für seine strukturellen und mechanischen Studien von [[Ionenkanal|Ionenkanälen]] in [[Zellmembran]]en“ |[[ფაილი:Roderick MacKinnon, M.D..jpg|90px|Roderick MacKinnon]] |- valign="top" |rowspan="3"|2004 |[[აარონ ჩეხანოვერი]]<br />(* 1947) |[[ისრაელი]] |rowspan="3"|„für die Entdeckung des [[Ubiquitin]]-gesteuerten [[Proteolyse|Proteinabbaus]]“ |[[ფაილი:Nobel2004chemistrylaurets-Ciehanover.jpg|90px|Aaron Ciechanover]] |- |[[ავრამ ჰერშკო]]<br />(* 1937) |[[ისრაელი]] |[[ფაილი:Nobel2004chemistrylaurets-Hershko.jpg|90px|Avram Hershko]] |- |[[ირვინ როუზი]]<br />(* 1926) |[[აშშ]] |[[ფაილი:Nobel2004chemistrylaurets-Rose.jpg|90px|Irwin Rose]] |- valign="top" |rowspan="3"|2005 |[[ივ შოვენი]]<br />(* 1930) |[[საფრანგეთი]] |rowspan="3"|„für die Entwicklung der [[Metathese (Chemie)|Metathese]]-Methode in der organischen Synthese“ | |- |[[რობერტ გრაბსი]]<br />(* 1942) |[[აშშ]] |[[ფაილი:Robert Grubbs.jpg|90px|Robert Grubbs]] |- |[[რიჩარდ შროკი]]<br />(* 1945) |[[აშშ]] |[[ფაილი:President George W. Bush meets with the 2005 Nobel Prize recipients, Tuesday, Nov. 8, 2005 in the Oval Office at the White House.jpg|90px|Richard R. Schrock (zweiter von rechts)]] |- valign="top" |2006 |[[როჯერ კორნბეგი]]<br />(* 1947) |[[აშშ]] |„für seine Arbeiten über die molekularen Grundlagen der [[Gen]]transkription in [[Eukaryoten|eukaryotischen Zellen]]“ |[[ფაილი:Roger.Kornberg.JPG|90px|Roger D. Kornberg]] |- valign="top" |2007 |[[გერჰარდ ერტლი]]<br />(* 1936) |[[გერმანია]] |„für seine Studien von chemischen Verfahren auf festen [[Oberflächenchemie|Oberflächen]]“ |[[ფაილი:Prof Ertl-Portrait.jpg|90px|Gerhard Ertl]] |- valign="top" |rowspan="3"|2008 |[[ოსამუ შიმომურა]]<br />(* 1928) |[[იაპონია]] |rowspan="3"|„für die Entdeckung und Weiterentwicklung des [[Grün fluoreszierendes Protein|grün fluoreszierenden Proteins]]“ |[[ფაილი:Osamu Shimomura-press conference Dec 06th, 2008-2.jpg|90px|Osamu Shimomura]] |- |[[მარტინ ჩალფი]]<br />(* 1947) |[[აშშ]] |[[ფაილი:Martin Chalfie-press conference Dec 07th, 2008-4.jpg|90px|Martin Chalfie]] |- |[[როჯერ ციენი]]<br />(* 1952) |[[აშშ]] |[[ფაილი:Roger Tsien-press conference Dec 07th, 2008-2.jpg|90px|Roger Tsien]] |- valign="top" |rowspan="3"|2009 |[[ვენკატრამან რამაკრიშნანი]]<br />(* 1952) |{{GBR}} |rowspan="3"|„für die Studien zur Struktur und Funktion des [[Ribosom]]s“ |[[ფაილი:Nobel Prize 2009-Press Conference KVA-08.jpg|90px|Venkatraman Ramakrishnan]] |- |[[ტომას სტეიცი]]<br />(* 1940) |{{USA}} |[[ფაილი:Nobel Prize 2009-Press Conference KVA-10.jpg|90px|Thomas A. Steitz]] |- |[[ადა იონათი]]<br />(* 1939) |{{ISR}} |[[ფაილი:Nobel Prize 2009-Press Conference KVA-15.jpg|90px|Ada Yonath]] |- valign="top" |rowspan="3"|2010 |[[რიჩარდ ჰეკი]]<br />(* 1931) |{{USA}} |rowspan="3"|„für [[Palladium]]-katalysierte [[Kreuzkupplung]]en in [[Organische Chemie|organischer]] [[Synthese (Chemie)|Synthese]]“ | |- |[[ეი-იჩი ნეგისი]]<br />(* 1935) |{{JPN}} | |- |[[აკირა სუზუკი]]<br />(* 1930) |{{JPN}} | |} == 2011—დღემდე == {|class="wikitable" cellpadding="5" |- class="hintergrundfarbe5" ! width="5%"|Jahr ! width="20%"|Person ! width="15%"|Nationalität ! Begründung für die Preisvergabe ! width="90px"|Bild |- valign="top" ||2011 |[[დან შეხტმანი]] |{{ISR}} |"for the discovery of [[quasicrystal]]s"<ref>{{cite web | title = The Nobel Prize in Chemistry 2011| publisher = Nobelprize.org | url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2011/index.html|accessdate=2011-10-05}}</ref> |[[File:Nobel Prize 2011-Nobel interviews KVA-DSC 8039.jpg|75px]] |- valign="top" |rowspan="2"|2012 |[[რობერტ ლეფკოვიცი]] |{{USA}} |rowspan="2"|"for studies of [[G protein-coupled receptor|G-protein-coupled receptors]]"<ref name="nobel-2012">{{cite web | title = The Nobel Prize in Chemistry 2012| publisher = Nobelprize.org | url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2012/index.html|accessdate=2012-10-13}}</ref> | [[File:Lefkowitz3.jpg|75px]] |- |[[ბრაიან კობილკა]] |{{USA}} |[[ფაილი:Brian Kobilka (649437151).jpg|75px]] |- valign="top" |rowspan="3"|2013 |[[მარტინ კარპლუსი]] | {{USA}}<br />{{AUT}} |rowspan="3"|"for the development of multiscale models for complex chemical systems"<ref>{{cite web | title = The Nobel Prize in Chemistry 2013| publisher = Nobelprize.org | url = http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2013/|accessdate=2013-10-09}}</ref> | |- |[[მაიკლ ლევიტი]] |{{USA}}<br />{{UK}}<br />{{ISR}} |[[ფაილი:Michael Levitt.jpg|75პქ]] |- |[[არიე ვერშელი]] |{{USA}}<br />{{ISR}} |[[ფაილი:AW TW PS.jpg|75პქ]] |- | rowspan=3 | 2014 | [[ერიკ ბეციგი]] | {{USA}} | rowspan=3 | "for the development of [[Super-resolution microscopy|super-resolved fluorescence microscopy]]"<ref>{{cite news | url = https://www.bbc.com/news/science-environment-29536525 | title = Microscope work wins Nobel Prize | date = 8 October 2014 | publisher = BBC | access-date = 21 June 2018 | archive-url = https://web.archive.org/web/20180719074030/https://www.bbc.com/news/science-environment-29536525 | archive-date = 19 July 2018 | url-status = live }}</ref> | [[File:Eric Betzig.jpg|75px]] |- | [[შტეფან ჰელი]] | {{flag|გერმანია}}<br>{{flag|რუმინეთი}}<ref>{{cite news|url=http://www.digi24.ro/Stiri/Digi24/Actualitate/Stiinta+si+Mediu/EXCLUSIV+Stefan+Hell+laureat+al+premiului+Nobel+Educatia+primita|title=Erviu Exclusiv Digi24. Stefan Hell, laureat al premiului Nobel: Educaţia primită în România m-a ajutat mult. Mi-a ușurat viața|language=ro|access-date=31 December 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20160307153232/http://www.digi24.ro/Stiri/Digi24/Actualitate/Stiinta+si+Mediu/EXCLUSIV+Stefan+Hell+laureat+al+premiului+Nobel+Educatia+primita|archive-date=7 March 2016|url-status=live}}</ref> |[[File:Stefan W Hell.jpg|75px]] |- | [[უილიამ მოურნერი]] | {{USA}} |[[File:WE Moerner.jpg|75px]] |- | rowspan=3 | 2015 | [[ტომას ლინდალი]] | {{flag|შვედეთი}}<br>{{flag|გაერთიანებული სამეფო}} | rowspan=3 | "for mechanistic studies of [[DNA repair]]"<ref>{{cite web| title = The Nobel Prize in Chemistry 2015| publisher = Nobelprize.org| url = https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2015/| access-date = 14 June 2017| archive-url = https://web.archive.org/web/20170615224214/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2015/| archive-date = 15 June 2017| url-status = live}}</ref> | [[File:Tomas Lindahl 0209.jpg|75px]] |- | [[პოლ მოდრიჩი]] | {{USA}} |[[File:Paul L. Modrich 0151.jpg|75px]] |- | [[აზიზ სანჯარი]] | {{USA}}<br>{{flag|თურქეთი}} | [[File:Aziz Sancar 0176.jpg|75px]] |- | rowspan=3 | 2016 | [[ჟან-პიერ სოვაჟი]] | {{flag|საფრანგეთი}} | rowspan=3 | "for the design and synthesis of [[molecular machine]]s"<ref>{{cite web| title = The Nobel Prize in Chemistry 2016| publisher = Nobelprize.org| url = https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2016/press.html| access-date = 5 October 2016| archive-url = https://web.archive.org/web/20161005100522/https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2016/press.html| archive-date = 5 October 2016| url-status = live}}</ref> | [[File:Nobel_Laureates_0828_(30679373053).jpg|75px]] |- | [[ფრეიზერ სტოდარტი]] | {{Nowrap| {{flag|გაერთიანებული სამეფო}}}}<br>{{USA}} | [[File:Nobel Laureates Fraser Stoddart 2016 (31117136180).jpg|75px]] |- | [[ბენ ფერინგა]] | {{flag|ნიდერლანდები}} | [[File:FeringaWiki.jpg|75px]] |- | rowspan=3 | 2017 | [[ჟაკ დიუბოშე]] | {{flag|შვეიცარია}} | rowspan=3 | "for developing [[cryo-electron microscopy]] for the high-resolution structure determination of biomolecules in solution"<ref>{{cite web| title = The Nobel Prize in Chemistry 2017| publisher = Nobelprize.org| url = https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2017/| access-date = 4 October 2017| archive-url = https://web.archive.org/web/20180406144445/https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/2017/| archive-date = 6 April 2018| url-status = live}}</ref> | [[File:Jacques_Dubochet_D81_4506_(38005029785).jpg|75px]] |- | [[იოახიმ ფრანკი]] | {{flag|გერმანია}}<br>{{USA}}<ref>Frank, Joachim (2017), [http://franklab.cpmc.columbia.edu/franklab/wp-content/uploads/2016/09/Joachim-Frank-Long-CV-Sep-2016_complete1.pdf Curriculum Vitae] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171009143354/http://franklab.cpmc.columbia.edu/franklab/wp-content/uploads/2016/09/Joachim-Frank-Long-CV-Sep-2016_complete1.pdf |date=9 October 2017 }}. Retrieved 4 October 2017.</ref> | [[File:Joachim_Frank_EM1B8792_(27115577469).jpg|75px]] |- | [[რიჩარდ ჰენდერსონი (ბიოლოგი)|რიჩარდ ჰენდერსონი]] | {{flag|გაერთიანებული სამეფო}} |[[File:Richard_Henderson_D81_4486_(38005042695).jpg|75px]] |- | rowspan="3" |2018 | [[ფრენსის არნოლდი]] |{{USA}} |"for the [[directed evolution]] of enzymes"<ref>Press Release: [https://old.nobelprize.org/che-press.pdf?_ga=2.67876817.1135025470.1538548911-1481862404.1538548911 The Nobel Prize in Chemistry 2018] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181003142015/https://old.nobelprize.org/che-press.pdf?_ga=2.67876817.1135025470.1538548911-1481862404.1538548911 |date=3 October 2018 }}</ref> | |[[File:Frances Arnold 2012.png|75px]] |- |[[ჯორჯ სმითი (ქიმიკოსი)|ჯორჯ სმითი]] |{{USA}} | rowspan="2" |"for the [[phage display]] of peptides and antibodies" | [[File:George Smith EM1B5849 (31295409687).jpg|75px]] |- |[[გრეგორი უინტერი]] |{{flag|გაერთიანებული სამეფო}} |[[File:Gregory Winter in the Master's Garden at Trinity College by Aga Machaj .jpg|75px]] |- | rowspan=3 | 2019 |[[ჯონ გუდენაფი]] | {{USA}} | rowspan=3 | "for the development of [[lithium ion batteries]]"<ref>{{cite web| title = The Nobel Prize in Chemistry 2019| publisher = Nobelprize.org| url = https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2019/press-release/| access-date = 9 October 2019| url-status = live}}</ref> | [[File:John B. Goodenough (cropped).jpg|75px]] |- | [[სტენლი უიტინგემი]] | {{flag|გაერთიანებული სამეფო}}<br>{{USA}} | |- | [[აკირა იოშინო]] | {{flag|იაპონია}} | [[File:Akira Yoshino cropped 3 Akira Yoshino 201910.jpg|75px]] |} ---- __NOTOC__ <center> [[#1901—1910|1901–1910]] · [[#1911—1920|1911–1920]] · [[#1921—1930|1921–1930]] · [[#1931—1940|1931–1940]] · [[#1941—1950|1941–1950]] · [[#1951—1960|1951–1960]] · [[#1961—1970|1961–1970]] · [[#1971—1980|1971–1980]] · [[#1981—1990|1981–1990]] · [[#1991—2000|1991–2000]] · [[#2001—2010|2001–2010]] [[#2011—დღემდე|2011–დღემდე]] </center> ---- == Rangliste nach Nationalitäten == ''Die Aufteilung des Preises auf mehrere Personen resultiert pro Jahr und Nation maximal in einer Zählung.'' {|class="wikitable sortable" style="text-align:right;" |- class="hintergrundfarbe6" !align="center" | Nation !align="center" | Anzahl der Verleihungen |- | align="left"| [[აშშ]] || 60,5 |- | align="left"| [[ახალი ზელანდია]] || 2 |- | align="left"| [[არგენტინა]] || 1 |- | align="left"| [[ავსტრალია]] || 0,5 |- | align="left"| [[ავსტრია]] || 1 |- | align="left"| [[ბელგია]] || 1 |- | align="left"| [[გერმანია]] || 28 |- | align="left"| [[გაერთიანებული სამეფო]] || 25 |- | align="left"| [[დანია]] || 1 |- | align="left"| [[ეგვიპტე]] || 0,5 |- | align="left"| [[იაპონია]] || 6 |- | align="left"| [[ისრაელი]] || 3 |- | align="left"| [[იტალია]] || 1 |- | align="left"| [[კანადა]] || 3,5 |- | align="left"| [[ნიდერლანდები]] || 3 |- | align="left"| [[ნორვეგია]] || 1 |- | align="left"| [[საფრანგეთი]] || 8 |- | align="left"| [[სსრკ]] || 1 |- | align="left"| [[უნგრეთი]] || 1 |- | align="left"| [[ფინეთი]] || 1 |- | align="left"| [[შვეიცარია]] || 6 |- | align="left"| [[შვედეთი]] || 4 |- | align="left"| [[ჩეხოსლოვაკია]] || 1 |} ---- == რესურსები ინტერნეტში == * [http://www.nobel.se/chemistry/laureates/ ნობელის პრემიის ლაურეატების ოფიციალური სია ქიმიის დარგში] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ნობელის პრემია}} [[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ქიმიაში| ]] q0ea5lz2zqkzbomnok9f07qwutn82ea 0 15610 4648073 4499283 2024-04-25T20:40:09Z GiorgiXIII 62215 wikitext text/x-wiki საკუთარი სახელი '''აბანო''' შეიძლება აღნიშნავდეს: ==ქალაქი== * [[აბანო-ტერმე]] — ქალაქი იტალიაში. ==სოფელები საქართველოში== * [[აბანო (ქარელის მუნიციპალიტეტი)|აბანო]] — სოფელი ქარელის მუნიციპალიტეტში; * [[აბანო (ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი)|აბანო]] — სოფელი ყაზბეგის მუნიციპალიტეტში; * [[აბანო (ჯავის რაიონი)|აბანო]] — სოფელი ჯავის მუნიციპალიტეტში; * აბანო — სოფელ [[კოხტა (წალკის მუნიციპალიტეტი)|კოხტას]] ძველი სახელწოდება. ==ასევე== * [[აბანოს მყინვარი|აბანო]] — მყინვარი ყაზბეგის მუნიციპალიტეტში; * [[აბანოს უღელტეხილი|აბანო]] — უღელტეხილი კავკასიონის მთავარ წყალგამყოფ ქედზე; * [[აბანო (მდინარე)|აბანო]] — მდინარე აღმოსავლეთ საქართველოში; * [[აბანო (შენობა)|აბანო]] — ტანის დასაბანად საგანგებოდ მოწყობილი შენობა; * [[აბანოს ქუჩა]] — ქუჩა თბილისში, კრწანისის რაიონში. ==პიროვნება== * [[პიეტრო დ’აბანო]] — შუა საუკუნეების იტალიელი მოაზროვნე, ექიმი. {{მრავალმნიშვნელოვანი}} {{მინიდაფა |პორტალი = |ვიქსიკონი = აბანო |ვიკიწიგნები = |ვიკიციტატა = |ვიკიწყარო = |ვიკისახეობები = |ვიკისიახლეები = |ვიკისაწყობი = |მეტავიკი = }} 7bdne3idb72zw2dyl8lt8ydmgdmidh0 0 15631 4648078 4423068 2024-04-25T21:14:41Z GiorgiXIII 62215 wikitext text/x-wiki {{მმ*|აბანო}} {{ინფოდაფა მყინვარი | სახელი = აბანოს მყინვარი | მშობლიური სახელი = | სურათი = | წარწერა = |lat_dir =N |lat_deg =42 |lat_min =41 |lat_sec = 40.99 |lon_dir =E |lon_deg =44 |lon_min =32 |lon_sec =29 | ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}} | ტერიტორიული ერთეული = [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი]] | ქედი = მყინვარწვერის მასივი | ფართობი = 1,6 | სიგრძე = 4,2 | სიგანე = 0,61 | სისქე = | ტიპი = | მდგომარეობა = | პოზრუკა = საქართველო | პოზრუკა2 = საქართველო მცხეთა-მთიანეთის მხარე }} '''აბანოს მყინვარი'''<ref>{{ქე|1|13||არა}}</ref>, '''აბანო'''<ref>{{სგსოლ|საქართველოს|13}}</ref> — [[მყინვარი]] [[საქართველო]]ში, [[მცხეთა-მთიანეთის მხარე|მცხეთა-მთიანეთის მხარის]] [[ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი|ყაზბეგის მუნიციპალიტეტში]]. მდებარეობს [[მყინვარწვერის მასივი]]ს აღმოსავლეთ კალთაზე, [[დევდარაკი|დევდარაკის მყინვარის]] სამხრეთით. მიემართება სამხრეთ აღმოსავლეთისაკენ. სიგრძე 4,2 კმ, ფართობი 1,6 კმ², უდიდესი სიგანე 610 მ. ასაზრდოებს [[მდინარე]] [[თერგი]]ს მარცხენა შენაკადს — [[ჩხერი|ჩხერს]]. 1909–1910 წლებში ერთ-ერთი მთის ჩამოქცევის შედეგად მყინვარის ზედაპირზე წარმოიქმნა ოთხი კატასტროფული გლაციალური [[ღვარცოფი]], რომელიც გაუყვა მდინარე [[ჩხერი|ჩხერს]] და დაანგრია ჩხერის ხიდი, ხოლო [[საქართველოს სამხედრო გზა|საქართველოს სამხედრო გზის]] სიახლოვეს სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებს ზიანი მიაყენა.<ref>[http://glacier-hazard.narod.ru/abano.htm აბანოს მყინვარის დახასიათება]</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{საქართველოს მყინვარები}} {{კავკასიონის მთიანეთი}} [[კატეგორია:მცხეთა-მთიანეთის მხარის მყინვარები]] n8gq29k7o4jplcvfeeev1u0xzsgouxn 0 16702 4648070 4540048 2024-04-25T20:10:20Z Kober 394 wikitext text/x-wiki [[სურათი:David Rektor signature.svg|thumb|დავით რექტორის ხელმოწერა]] '''დავით რექტორი''', ''დავით ალექსის ძე (ალექსიშვილი) მესხიშვილი'' (დ. [[1745]] — გ. [[1824]]) — [[ქართველები|ქართველი]] მეცნიერი, [[მწიგნობარი]], პედაგოგი, კალიგრაფი. ==ბიოგრაფია== დაახლოებით 1764-1765 წლებში დაამთავრა [[თბილისის სემინარია]]. 70-იანი წლების ბოლოსა და 80-იანი წლების დასაწყისში [[ერეკლე II|ერეკლე II-ის]] კარზე [[მდივანი|მდივან]]-[[მწიგნობარი]] იყო და [[გაიოზ რექტორი|გაიოზ რექტორთან]] ერთად ხელმძღვანელობდა განათლების საქმეს. [[1783]] წელს გაიოზ რექტორის [[რუსეთის იმპერია|რუსეთში]] გამგზავრების შემდეგ [[თელავის სემინარია]]ში ჯერ რექტორის მოვალეობის შემსრულებელი იყო, [[1790]] წლიდან სემინარიის გაუქმებამდე ([[1801]]) კი მისი რექტორი. ეწეოდა ნაყოფიერ სამეცნიერო-პედაგოგიურ მოღვაწეობას. სემინარიაში ასწავლიდა გრამატიკას, თეორიულ ფიზიკას, ეთიკას, მაგრამ ოფიციალური სასწავლო გეგმები არ აკმაყოფილებდა და ფართოდ გაშალა საგანმანათლებლო მუშაობა — სემინარიაში დააარსა ლიტერატურული-შემოქმედებითი წრე. დავით რექტორი ავტორია მრავალი სახელმძღვანელოსი („არითმეტიკა“, „სწავლანი ოთხნაწილედნი“, ქართული წერის დედნები და სხვა). მეფე [[გიორგი XII|გიორგი XII-ის]] დავალებით დავით რექტორს შეუმოწმებია [[ნათლისმცემლის მონასტერი (გარეჯი)|ნათლისმცემლის]], [[კალოუბანი|კალოუბნის]], [[სიონის ტაძარი|სიონის]], [[ქაშვეთის ეკლესია|ქაშვეთის]], [[მცხეთა|მცხეთისა]] და [[ანჩისხატი]]ს სკოლები. მან შეადგინა ხელნაწერთა სია, რომელიც ცნობილია 1810 წლის კატალოგის სახელწოდებით. მასვე ეკუთვნის მეორე ბიბლიოგრაფიული ნაშრომი „ძველთა ქართველთა მთარგმნელთათვის“, სადაც თავმოყრილია ცნობები ძველი ქართველი მწერლებსა და მთარგმნელებზე. დავით რექტორი ეწეოდა ლექსიკოგრაფიულ მუშაობასაც. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია [[ორბელიანი, სულხან-საბა|სულხან-საბა ორბელიანის]] ლექსიკონის კომენტარები (დაზუსტებულია ცალკეული სიტყვების მნიშვნელობა, ზოგჯერ კი დამატებულია ახალი სიტყვები თავისი განმარტებით). დავით რექტორის პოეტურ მემკვიდრეობაში შეიმჩნევა ფრანგ განმანათებელთა იდეების კვალი და [[ანტონ I|ანტონ I-ის]] სქოლატიკური სკოლის გავლენა. დავით რექტორი დახვეწილი და ნაყოფიერი კალიგრაფი იყო. მის მიერ გადაწერილ მრავალრიცხოვან ხელნაწერთაგან აღსანიშნავია ქართული სიტყვაკაზმული მწერლობის ორტომიანი ანთოლოგია (ხელნაწერი S-1511, 1512, [[ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი]]). ==ლიტერატურა== {{ქე|2|291|როგავა ა.}} ==რესურსები ინტერნეტში== *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/663/1/Iveria_1877_11_N39.pdf გაზ. „ივერია“, №39, 24 ნოემბერი, 1877.] [[კატეგორია:ქართველი მწიგნობრები]] [[კატეგორია:ქართველი კალიგრაფები]] [[კატეგორია:ქართველი პედაგოგები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1745]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1824]] iaxdxivf1x1yeoanqsud6kbtqtmv723 0 27441 4648076 4647221 2024-04-25T20:57:18Z GiorgiXIII 62215 /* დაკავება ჩეჩნეთში */ wikitext text/x-wiki {{short description|Russian journalist, writer and activist (1958–2006)}} {{Infobox person | name = ანა პოლიტკოვსკაია | native_name = {{nobold|Анна Политковская}} | image = Anna Politkovskaja im Gespräch mit Christhard Läpple.jpg{{!}}border | caption = პოლიტკოვსკაია 2005 წელს | birth_name = ანა სტეპანოვნა მაზეპა | birth_date = {{Birth date|1958|8|30|df=y}} | birth_place = [[ნიუ-იორკი]], აშშ. | death_date = {{death date and age|2006|10|7|1958|8|30|df=y}} | death_place = [[მოსკოვი]], რუსეთი | death_cause = მკვლელობა | resting_place = [[ტროეკუროვის სასაფლაო]], მოსკოვი | spouse = [[ალექსანდრე პოლიტკოვსკი]] | children = 2 | occupation = ჟურნალისტი, მწერალი | citizenship = რუსეთი, აშშ<ref name=BeckySmith>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/russia/article/0,,1896806,00.html |title='Independent journalism has been killed in Russia' Becky Smith |work=The Guardian |location=London |date=11 October 2006|access-date=8 August 2009}}</ref> | alma_mater = [[მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]] | module = {{Infobox writer|embed=yes | period = 1982–2006 | subject = Politics, [[freedom of the press]], human rights, [[social issue]]s | notableworks = ''[[Putin's Russia: Life in a Failing Democracy]]'', ''A Small Corner of Hell: Dispatches from Chechnya'' | ჯილდოები = {{Awd|Amnesty International Global Award for Human Rights Journalism|2001}} }} }} '''ანა პოლიტკოვსკაია''' ({{lang-ru|Анна Степановна Политковская}}; დ. [[30 აგვისტო]], [[1958]], [[ნიუ-იორკი]] ― გ. [[7 ოქტომბერი]], [[2006]], [[მოსკოვი]]) — [[რუსები|რუსი]] ჟურნალისტი და სამოქალაქო აქტივისტი, რომელიც ცნობილი იყო [[ჩეჩნეთის მეორე ომი|ჩეჩნეთის ომი]]სა და [[ჩრდილოეთი კავკასია|ჩრდილოეთ კავკასიაში]] მიმდინარე მოვლენების ალტერნატიული გაშუქებით და [[ვლადიმერ პუტინი]]ს ადმინისტრაციის მწვავე კრიტიკით. სწორედ მისმა რეპორტაჟმა [[ჩეჩნეთი]]დან შექმნა პოლიტკოვსკაიას ეროვნული და საერთაშორისო რეპუტაცია.<ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/news/2006/oct/09/guardianobituaries.russia|title=Obituary: Anna Politkovskaya|last=Hearst|first=David|date=9 October 2006|work=The Guardian|access-date=30 June 2019|language=en-GB|issn=0261-3077}}</ref> შვიდი წლის განმავლობაში ანა უარს ამბობდა შეეჩერებინა ომის შესახებ გაშუქება, მიუხედავად მრავალი დაშინებისა და ძალადობისა. პოლიტკოვსკაია რუსულმა სამხედრო ძალებმა ჩეჩნეთში დააკავეს და იმიტირებულ სიკვდილით დასჯას მისცეს. ის მოწამლეს მაშინ, როდესაც [[მოსკოვი]]დან [[დონის როსტოვი|დონის როსტოვის]] გავლით მიფრინავდა, რათა 2004 წლის [[ბესლანის ტერაქტი|ბესლანის სკოლის მძევლებს]] დახმარებოდა კრიზისის მოგვარებაში, თუმცა იძულებული გახდა უკან დაბრუნებულიყო, რადგან ჯანმრთელობის აღდგენა [[მოსკოვი|მოსკოვში]] ფრთხილ სამედიცინო მკურნალობას მოითხოვდა. მისი 1999 წლის შემდგომი სტატიები [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთში]] არსებული პირობების შესახებ რამდენჯერმე გამოიცა წიგნებად.<ref>these were mostly published outside of Russia, see Literature.</ref> რუს მკითხველებს ძირითადი წვდომა მის გამოძიებებსა და პუბლიკაციებზე ჰქონდათ რუსულ გაზეთ [[ნოვაია გაზეტა]]ს(Новая газета) მეშვეობით, რომელიც აშუქებდა რუსეთის პოლიტიკურ და სოციალურ საკითხებს კრიტიკულ საგამოძიებო მასალებად. 2000 წლიდან მოყოლებული, მან თავისი მოღვაწეობისთვის მიიღო მრავალი საერთაშორისო ჯილდო. 2004 წელს მან გამოაქვეყნა წიგნი ''[[პუტინის რუსეთი]]'', რუსეთის პირადი ანგარიში დასავლელ მკითხველთათვის.<ref>{{Cite web|url=http://politkovskaya.novayagazeta.ru/pub2/kniga/kniga.shtml|title=АННА СТЕПАНОВНА ПОЛИТКОВСКАЯ |trans-title=Anna Stepanovna Politkovskaya |website=Novaya Gazeta|language=ru|access-date=30 June 2019}}</ref> 2006 წლის 7 ოქტომბერს იგი მოკლეს საკუთარი საცხოვრებელი კორპუსის ლიფტში. ეს იყო მკვლელობა, რომელმაც საერთაშორისო ყურადღება მიიპყრო.<ref>{{cite web |last=Gilman |first=Martin |url=http://www.moscowtimes.ru/article/600/42/378788.htm |title=Russia Leads Europe In Reporter Killings |work=Moscow Times |date=16 June 2009 |access-date=8 August 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090625134223/http://www.moscowtimes.ru/article/600/42/378788.htm |archive-date=25 June 2009 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090625134223/http://www.moscowtimes.ru/article/600/42/378788.htm |archivedate=25 ივნისი 2009 }}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20090902112934/http://thereport.amnesty.org/sites/report2009.amnesty.org/files/documents/air09-en.pdf The State of the World's Human Rights (Internet Archive)], [[Amnesty International]] 2009, Report on Jan–Dec 2008, p. 272: "In June [2008], the Office of the Prosecutor General announced that it had finished its investigation into the killing of human rights journalist Anna Politkovskaya, who was shot dead in Moscow in October 2006. Three men accused of involvement in her murder went on trial in November; all denied the charges. A fourth detainee, a former member of the Federal Security Services who had initially been detained in connection with the murder, remained in detention on suspicion of another crime. The person suspected of shooting Anna Politkovskaya had not been detained by the end of the year and was believed to be in hiding abroad."</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/6035133.stm|title=Anna Politkovskaya: Putin's Russia|work=BBC News|access-date=9 October 2006 |date=9 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20061107104936/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/6035133.stm|archive-date=7 November 2006 |url-status=live}}</ref> 2014 წლის ივნისში ხუთ მამაკაცს მიესაჯა პატიმრობა მკვლელობისთვის, მაგრამ ჯერ კიდევ გაურკვეველია ვინ შეუკვეთა ან გადაიხადა მკვლელობა.<ref name="nytimes-sentences-june2014" /> == ბიოგრაფია == === ადრეული ცხოვრება და განათლება === ანა მაზეპა პოლიტკოვსკაია დაიბადა [[ნიუ-იორკი|ნიუ-იორკში]] 1958 წელს. ის იყო [[უკრაინა|უკრაინელი]] სტეპან ფედოროვიც მაზეპას (1927-2006) და რაისა ალექსანდროვნა მაზეპას (1929-2021) ქალიშვილი.ზოგიერთი წყარო ამბობს, რომ მისი დაბადების სახელი იყო ''ანა მაზეპა'' (Hanna Mazeppa)''.<ref>[https://day.kyiv.ua/en/article/time-out/halyna-mazepa-my-fondest-ukrainian-memories-are-katerynoslav Halyna Mazepa: My fondest Ukrainian memories are of Katerynoslav], day.kyiv.ua</ref> სხვა წყაროებში ნათქვამია, რომ იგი დაიბადა [[ჩერნიჰივი|უკრაინის ჩერნიგოვის რეგიონში]].<ref>[http://www.annapolitkovskayafund.com/contact.html Biography] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150405135412/http://www.annapolitkovskayafund.com/contact.html |date=5 April 2015}}, annapolitkovskayafund.com</ref> მისი მშობლები, საბჭოთა დიპლომატები გაეროში, იყვნენ [[უკრაინა|უკრაინელები]].<ref>[http://www.notablebiographies.com/supp/Supplement-Mi-So/Politkovskaya-Anna.html Anna Politkovskaya], notablebiographies.com</ref> პოლიტკოვსკაიამ ბავშვობის უმეტესი ნაწილი [[მოსკოვი|მოსკოვში]] გაატარა; დაამთავრა [[მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს ჟურნალისტიკის სკოლა 1980 წელს.<ref>[http://russiaprofile.org/bg_people/resources_whoiswho_alphabet_p_anna_politkovskaya.html Politkovskaya, Anna Stepanovna] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150310081349/http://russiaprofile.org/bg_people/resources_whoiswho_alphabet_p_anna_politkovskaya.html |date=10 March 2015 }}, russiaprofile.org</ref> იქ ყოფნისას მან დაიცვა დისერტაცია [[მარინა ცვეტაევა]]ს პოეზიის შესახებ<ref>Her school friends would note that the only and main specific about Politkovskaya is that she was very much into Tsvetaeva, who also have specific place in her poetry about [[hell]], which probably influenced the titles of Politkovskaya books – {{YouTube|9so6xrvjiKA|Anna Politkovskaya: Last Interview}}, Simon Karlinsky, ''[https://books.google.com/books?id=I3A7AAAAIAAJ Marina Tsvetaeva: The Woman, Her World, and Her Poetry]'', CUP Archive, 1985</ref> და დაქორწინდა თანაკურსელ [[ალექსანდრე პოლიტკოვსკი]]ზე. მათ ორი შვილი შეეძინათ, ვერა და ილია. თავდაპირველად ალექსანდრე იმით იყო ცნობილი, რომ შეუერთდა ტელეჟურნალისტ [[ვლადისლავ ლისტიევი|ვლადისლავ ლისტიევს]], როგორც ერთ-ერთი წამყვანი ტელეკომპანია [[ვზგლიადი|''ვზგლიად'']](взгляд)- ში. ბავშვობის წლების გარდა, პოლიტკოვსკაიამ არაუმეტეს რამდენიმე კვირა გაატარა [[რუსეთი]]ს გარეთ, მაშინაც კი, როცა მის სიცოცხლეს საფრთხე ემუქრებოდა. ის იყო [[აშშ]]-ს მოქალაქე და ჰქონდა [[აშშ]]-ის პასპორტი, თუმცა მას არასოდეს უთქვამს უარი რუსეთის მოქალაქეობაზე.<ref name=BeckySmith/> === ჟურნალისტიკური კარიერა === პოლიტკოვსკაია მუშაობდა [[იზვესტია|''იზვესტიაში'']](Известия) 1982 წლიდან 1993 წლამდე, როგორც რეპორტიორი და რედაქტორი საგანგებო სიტუაციებისა და უბედური შემთხვევებისა.1994 წლიდან 1999 წლამდე მუშაობდა [[ობშჩაია გაზეტა|''ობშჩაია გაზეტას'']](Общая газета)მთავარი რედაქტორის თანაშემწედ, რომელსაც ხელმძღვანელობდა [[იეგორ იაკოვლევი]], სადაც ხშირად წერდა სოციალურ პრობლემებზე, განსაკუთრებით ლტოლვილების მდგომარეობაზე.1999 წლის ივნისიდან 2006 წლამდე ის წერდა სტატიებს გაზეთ [[ნოვაია გაზეტა|''ნოვაია გაზეტა'']]სთვის (Новая газета), ძლიერი საგამოძიებო რეპორტაჟით, რომელიც თავიდანვე კრიტიკულად აფასებდა ახალ პოსტსაბჭოთა რეჟიმს.მან გამოაქვეყნა რამდენიმე ჯილდოს მფლობელი წიგნი [[ჩეჩნეთი]]ს, [[რუსეთი]]ს ცხოვრებისა და რუსეთის შესახებ [[ვლადიმერ პუტინი]]ს დროს, მათ შორისაა ''[[პუტინის რუსეთი|პუტინის რუსეთიც]]''.<ref name="politkovskaya">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/10/14/AR2006101400805.html?nav=rss_print/outlook|title=Her Own Death, Foretold|publisher=Politkovskaya, Anna|access-date=15 October 2006 |date=15 October 2006}}</ref><ref name="ulysses1">{{cite web|url=http://www.lettre-ulysses-award.org/authors03/politkovskaia.html|title=Anna Politkovskaya|publisher=Lettre Ulysses Award|access-date=9 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20060902132353/http://www.lettre-ulysses-award.org/authors03/politkovskaia.html|archive-date=2 September 2006 |url-status=live}}</ref> ===ცნობები ჩეჩნეთიდან=== პოლიტკოვსკაიამ მოიგო ჯილდოები თავისი ნამუშევრებისთვის.<ref name="ulysses1"/><ref>[https://web.archive.org/web/20081005024338/http://www.europarl.europa.eu/news/expert/event_by_type_page/23-2008-10/default_en.htm Naming ceremony for the "Anna Politkovskaya" Press Conference Room (Internet Archive)], an announcement of [[European Parliament]].</ref> მან გამოიყენა ყოველი ეს შემთხვევა, რათა უფრო მეტი შეშფოთება და პასუხისმგებლობა მოეთხოვა დასავლეთის მთავრობებისაგან, რომლებიც [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებზე]] [[2001 წლის 11 სექტემბრის ტერორისტული აქტები|11 სექტემბრის თავდასხმების]] შემდეგ მიესალმნენ [[ვლადიმერ პუტინი|პუტინის]] წვლილს მათ „ტერორთან ომში“.იგი ესაუბრა ოფიციალურ პირებს, სამხედროებსა და [[პოლიცია]]ს, ასევე ხშირად სტუმრობდა საავადმყოფოებსა და ლტოლვილთა ბანაკებს [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთში]] და მეზობელ [[ინგუშეთი|ინგუშეთში]], რათა გასაუბრებოდა დაშავებულებსა და სამშობლოდან ამოძირკვულ ადამიანებს განახლებული ბრძოლების შედეგად.<ref>{{cite web |author=Lokshina, T. |language = en |url = https://www.hrw.org/news/2016/10/07/why-anna-politkovskaya-still-inspires |title =Why Anna Politkovskaya Still Inspires |publisher = Human Rights Watch |date = 6 October 2016 |accessdate = 26 November 2021}}</ref> [[ჩეჩნეთის მეორე ომი|ჩეჩნეთის ომისა]] და პრორუსული რეჟიმის მრავალ კრიტიკულ სტატიაში, პოლიტკოვსკაიამ აღწერა რუსეთის სამხედრო ძალების, ჩეჩენი აჯანყებულების და რუსეთის მიერ მხარდაჭერილი ადმინისტრაციის მიერ [[ახმად კადიროვი]]სა და მისი ვაჟის, [[რამზან კადიროვი|რამზან კადიროვის]] მიერ ჩადენილი სავარაუდო ძალადობა.მან ასევე აღწერა ადამიანთა უფლებების დარღვევა და პოლიტიკური წარუმატებლობა [[ჩრდილოეთ კავკასია]]ში. 1999 წელს, ერთ-ერთი მსგავსი შემთხვევის დროს, მან არა მხოლოდ [[გროზნო]]ში დაბომბვის ქვეშ მყოფი ეთნიკურად შერეულ მოხუცთა სახლის გაჭირვებაზე დაწერა, არამედ დაეხმარა ხანდაზმული მაცხოვრებლების უსაფრთხო ევაკუაციას მისი გაზეთისა და საზოგადოების მხარდაჭერით.მისი სტატიები, რომელთაგან ბევრი საფუძვლად უდევს ''ბინძურ ომსა'' (2001) და ''ჯოჯოხეთის პატარა კუთხეს'' (2003), ასახავს კონფლიქტს, რომელმაც სასტიკი გავლენა იქონია,როგორც ჩეჩენ მებრძოლებზე, ისე ფედერალური არმიის გაწვეულ ჯარისკაცებზე და შექმნა ჯოჯოხეთი მშვიდობიან მოსახლეობათა შორის. როგორც პოლიტკოვსკაია იტყობინება, კადიროვების დროს ვითომდა აღდგენილი წესრიგი გახდა ენდემური წამების, გატაცებისა და მკვლელობის რეჟიმი, როგორც ჩეჩნეთის ახალი ხელისუფლების, ისე იქამდე დაფუძნებული სხვადასხვა ფედერალური ძალების მიერ.<ref name="politkovskaya" /> მისი ერთ-ერთი ბოლო გამოძიება იყო [[ჩეჩენი სკოლის მოსწავლეების მასობრივი მოწამვლა|ჩეჩენი სკოლის მოსწავლეების სავარაუდო მასობრივი მოწამვლა]] ძლიერი და უცნობი ქიმიური ნივთიერებით, რამაც ისინი მრავალი თვის განმავლობაში ქმედუუნარო გახადა.<ref>[https://www.theguardian.com/world/2006/mar/01/russia.chechnya Poison in the air], ''[[The Guardian]]'', by Anna Politkovskaya</ref> ===ვლადიმირ პუტინისა და FSB-ის კრიტიკა=== მას შემდეგ, რაც პოლიტკოვსკაია ფართოდ ცნობილი გახდა დასავლეთში, მას დაევალა დაეწერა „[[პუტინის რუსეთი]]“ (მოგვიანებით დასათაურებული,როგორც „ცხოვრება წარუმატებელ დემოკრატიაში“), მისი შეხედულებებისა და გამოცდილების უფრო ფართო აღწერა მას შემდეგ, რაც ყოფილი [[კგბ]] [[პოლკოვნიკი]] [[ვლადიმერ პუტინი]] [[ბორის ელცინი]]ს მმართველობისას რუსეთის პრემიერ მინისტრი გახდა,შემდეგ კი უკვე პრეზიდენტი.ეს მოიცავდა [[ჩეჩნეთის მეორე ომი]]ს წარმოებას.წიგნში მან დაადანაშაულა [[რუსეთის უშიშროების ფედერალური სამსახური]] (FSB) ყველა სამოქალაქო თავისუფლების ჩახშობაში საბჭოთა სტილის დიქტატურის დასამყარებლად, მაგრამ აღიარა:<blockquote> სწორედ ჩვენ ვართ პასუხისმგებელი პუტინის პოლიტიკაზე... საზოგადოებამ გამოავლინა უსაზღვრო აპათია... ჩეკისტების ძალაუფლებაში გაძლიერების შემდეგ, ჩვენ მივეცით მათ ჩვენი შიშის დანახვის საშუალება და ამით მხოლოდ გავაძლიერეთ მათი სურვილი, მოგვექცნენ როგორც პირუტყვს. კგბ პატივს სცემს მხოლოდ ძლიერებს. სუსტს ის შთანთქავს. ჩვენ ყველამ უნდა ვიცოდეთ ეს.</blockquote> მან ასევე დაწერა:<blockquote> ჩვენ ვბრუნდებით საბჭოთა უფსკრულში, ინფორმაციულ ვაკუუმში, რომელიც სიკვდილს ნიშნავს ჩვენი უმეცრებისგან. ჩვენ მხოლოდ ინტერნეტი დაგვრჩენია, სადაც ინფორმაცია ჯერ კიდევ თავისუფლადაა ხელმისაწვდომი.დანარჩენი, თუ გინდა ჟურნალისტად მუშაობა, ეს პუტინის აბსოლუტური სერობაა.წინააღმდეგ შემთხვევაში, ეს შეიძლება იყოს სიკვდილი, ტყვია, შხამი ან სასამართლო პროცესი - რასაც ჩვენი სპეცსამსახურები, პუტინის მცველი ძაღლები, მიზანშეწონილად მიიჩნევენ.<ref>[https://www.theguardian.com/comment/story/0,,1300193,00.html "Poisoned by Putin"], ''[[The Guardian]]'', 9 September 2004</ref></blockquote> „ხალხი ხშირად მეუბნება, რომ პესიმისტი ვარ, რომ არ მჯერა რუსი ხალხის სიძლიერის, რომ აკვიატებული ვარ პუტინის წინააღმდეგ ოპოზიციაში და ამის მიღმა ვერაფერს ვხედავ&quot;,ანა ხსნის ესეს სათაურით ,,მეშინია?&quot; და ასრულებს წიგნსა და ესეს სიტყვებით: „თუ ვინმეს ჰგონია, რომ შეუძლია ნუგეშისცემა „ოპტიმისტური“ პროგნოზით, ასეც მოიქცეს. ეს, რა თქმა უნდა, უფრო მარტივი გზაა, მაგრამ ეს არის სიკვდილით დასჯა ჩვენი შვილიშვილებისთვის.<ref>{{cite web|url=http://www.lettre-ulysses-award.org/authors03/politkovskaia.html |title=Short biography from the 2003 Lettre Ulysses Award |publisher=Lettre-ulysses-award.org |access-date=8 August 2009}}</ref><ref>{{cite book|title=Putin's Russia: Life in a Failing Democracy|first=Anna|last=Politkovskaya|year=2005|isbn=978-0-8050-7930-2|publisher=Metropolitan Books|url-access=registration|url=https://archive.org/details/putinsrussialife00poli}}</ref><ref>[http://www.timesonline.co.uk/article/0,,60-2394867,00.html Obituaries: Anna Politkovskaya], ''The Times'', 9 October 2006</ref><ref>[http://www.press.uchicago.edu/Misc/Chicago/674320.html "Russia's Secret Heroes"], an excerpt from ''A Small Corner of Hell: Dispatches from Chechnya.''</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20110103055739/http://www.time.com/time/europe/hero/politkovskaya.html "Disquiet On The Chechen Front" (Internet Archive)], TIMEeurope Heroes 2003</ref><ref>[https://www.pbs.org/independentlens/democracyondeadline/politkovskaya.html Video – on the documenting the Chechen war as Russian journalist] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171108073955/http://www.pbs.org/independentlens/democracyondeadline/politkovskaya.html |date=8 November 2017 }}, [[PBS]]' ''Democracy on Deadline''</ref> ===რუსული დღიური=== 2007 წლის მაისში, [[Random House]]-მა პოლიტკოვსკაიას სიკვდილის შემდეგ გამოსცა რუსული დღიური, რომელიც შეიცავს ამონაწერებს მისი რვეულიდან და სხვა ნაწერებიდან. წიგნში, სახელწოდებით '',,ჟურნალისტის საბოლოო ანგარიში პუტინის რუსეთში ცხოვრების, კორუფციისა და სიკვდილის შესახებ"'' მოცემულია 2003 წლის დეკემბრიდან 2005 წლის აგვისტომდე პერიოდი.მათ შორისაა,რაც პოლიტკოვსკაიამ აღწერა, როგორც ,,რუსული საპარლამენტო დემოკრატიის სიკვდილი", [[ბესლანის ტერაქტი|ბესლანის სკოლის მძევალთა კრიზისი]] და „უკმაყოფილების ზამთარი და ზაფხული“ 2005 წლის იანვრიდან აგვისტომდე.<ref>pp 187–98, ''A Russian Diary'', 2007.</ref> იმის გამო, რომ იგი მოკლეს, "სანამ თარგმანი სრულდებოდა, საბოლოო რედაქტირება მისი დახმარების გარეშე უნდა გაგრძელებულიყო", - წერს მთარგმნელი [[არჩ ტაიტი]] წიგნის ჩანაწერში.<ref>p xi, ''A Russian Diary'', 2007.</ref> „ვინ მოკლა ანა და ვინ იდგა მისი მკვლელის მიღმა, უცნობი რჩება“, - წერდა ჯონ სნოუ, გაერთიანებული სამეფოს მე-4 არხის მთავარი ახალი ამბების წამყვანი წიგნის გაერთიანებული სამეფოში გამოცემის წინასიტყვაობაში. „მისმა მკვლელობამ ძალიან ბევრ ჩვენგანს წაართვა ინფორმაციისა და კონტაქტის აბსოლუტურად სასიცოცხლო წყაროები”, - დაასკვნა მან, „თუმცა, საბოლოო ჯამში, შეიძლება ჩაითვალოს, რომ მან შეძლო და გზა გახსნა რუსეთის შუაგულში არსებული ბნელი ძალების ნიღბის მოსახსნელად.უნდა ვაღიარო,რომ დავასრულე „რუსული დღიურის“ კითხვა იმის განცდით,რომ ის დიდი რაოდენობით უნდა აიღონ და ჩამოაგდონ ჰაერიდან დედა რუსეთის მთელ სიგრძე-სიგანეზე,რათა მისმა ხალხმა წაიკითხოს“.<ref>p x, ''A Russian Diary'', 2007.</ref> ==მძევლებთან მოლპარაკების მცდელობა== პოლიტკოვსკაია აქტიურად იყო ჩართული 2002 მოსკოვის თეატრის კრიზისის დროს მძევალთა გათავისუფლების მცდელობებში.როდესაც 2004 წლის სექტემბრის დასაწყისში ჩრდილოეთ კავკასიაში [[ბესლანის ტერაქტი|ბესლანის სკოლის მძევლების კრიზისმა]] იფეთქა,პოლიტკოვსკაიამ სცადა იქ გაფრენა შუამავლად,მაგრამ ჩამოიყვანეს თვითმფრინავიდან მწვავედ მოწამვლის მცდელობის გამო დონის როსტოვში.(იხ.[[#მოწამვლა]])<ref>Anna Politkovskaya, [https://www.theguardian.com/world/2002/oct/30/russia.terrorism I tried and failed], ''[[The Guardian]]'', 30 October 2002</ref><ref>{{cite news|url=http://news.independent.co.uk/europe/article1819666.ece|title=Murder in Moscow: The shooting of Anna Politkovskaya|work=The Independent |location=London |date=8 October 2006|access-date=19 May 2007 |first1=Andrew |last1=Osborn |first2=Cole |last2=Moreton|archive-url=https://web.archive.org/web/20070524113700/http://news.independent.co.uk/europe/article1819666.ece |archive-date=24 May 2007 |url-status=dead}}</ref> ==წვდომა რუსეთის ხელისუფლებასთან== [[მოსკოვი|მოსკოვში]] პოლიტკოვსკაიას არ იწვევდნენ პრესკონფერენციებსა ან შეკრებებზე, რომლებსაც დიდი ალბათობით [[მოსკოვის კრემლი|კრემლი]]ს ოფიციალური პირები ესწრებოდნენ, იმისათვის, რომ ორგანიზატორებს ანას მიმართ სიმპათია არ გამოემჟღავნათ.ამის მიუხედავად, ბევრი მაღალი თანამდებობის პირი ესაუბრებოდა მას, როდესაც ის წერდა სტატიებს ან აწარმოებდა გამოძიებებს. პოლიტკოვსკაიას ერთ-ერთი სტატიის თანახმად, მას ესაუბრებოდნენ, „მაგრამ მხოლოდ მაშინ, როდესაც მათ არ აკვირდებოდნენ: გარეთ ხალხში, ან სახლებში, რომლებსაც ისინი სხვადასხვა გზით უახლოვდებოდნენ, როგორც ჯაშუშები".<ref name="politkovskaya" /> მან ასევე განაცხადა, რომ [[მოსკოვის კრემლი|კრემლი]] ცდილობდა დაებლოკა მისთვის ინფორმაციაზე წვდომა და დისკრედიტაცია მოეხდინა:<blockquote>მე აღარ წავალ ჩემს მიერ არჩეული გზის სხვა სიამოვნებებზე, მოწამვლა, დაპატიმრება, მუქარა წერილებით და ინტერნეტით, სატელეფონო მოკვლის მუქარა, ყოველკვირეული გამოძახება გენერალურ პროკურატურაში, რათა ხელი მოვაწერო განცხადებებს პრაქტიკულად ყველა სტატიაზე, რასაც მე ვწერ (პირველი კითხვა კი იყო: "როგორ და საიდან მიიღეთ ეს ინფორმაცია?").რა თქმა უნდა, არ მომწონს ჩემს შესახებ მუდმივად დამცინავი სტატიები, რომლებიც ჩნდება სხვა გაზეთებსა და ინტერნეტ საიტებზე, სადაც წარმოდგენილი ვარ, როგორც მოსკოვის გიჟი.ამაზრზენად მიმაჩნია ასე ცხოვრება. მე მინდა ცოტა მეტი გაგება.<ref name="politkovskaya"/></blockquote> ==სასიკვდილო მუქარები== პოლიტკოვსკაიას მკვლელობის შემდეგ, [[ვიაჩესლავ იზმაილოვი|ვიაჩესლავ იზმაილოვმა]], მისმა კოლეგამ [[ნოვაია გაზეტა]]ში - სამხედრო კაცმა, რომელიც 1999 წლამდე [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთში]] ათობით მძევლის გათავისუფლების მოლაპარაკებას აწარმოებდა - თქვა, რომ მან იცოდა, სულ მცირე, ცხრა შემთხვევა, როდესაც პოლიტკოვსკაია სიკვდილს დაუპირისპირდა. – „ჩვეულებრივ, ჯარისკაცები არ მიდიან ასე ხშირად ბრძოლაში და არ ბრუნდებიან ცოცხლები“.<ref>''Novaya gazeta'', October 2006</ref> თავად პოლიტკოვსკაიამ არ უარყო, რომ ეშინოდა, მაგრამ ამავდროულად ის გრძნობდა პასუხისმგებლობას და წუხდა ინფორმატორებზე.2005 წლის დეკემბერში [[ვენა]]ში პრესის თავისუფლების შესახებ კონფერენციაზე დასწრებისას, რომელიც ორგანიზებული იყო „რეპორტიორები საზღვრებს გარეშეს“(Reporters Without Borders) მიერ, მან თქვა: „ადამიანები ხანდახან სიცოცხლეს სწირავენ იმისათვის, რომ ხმამაღლა თქვან ის, რასაც ფიქრობენ. სინამდვილეში, შესაძლოა ისიც მოკლან, ვინც ინფორმაციას მაწვდის.საფრთხეში მარტო მე არ ვარ. მე მაქვს მაგალითები, რომლებიც ამას ადასტურებს.“<ref>{{cite web|language=fr|url=http://www.rsf.org/article.php3?id_article=19098|title=Trois journalistes tués le jour de l'inauguration à Bayeux du Mémorial des reporters|publisher=Reporters Without Borders|date=7 October 2006 |access-date=9 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20061029220955/http://www.rsf.org/article.php3?id_article=19098 |archive-date= 29 October 2006 |url-status=dead}}</ref>ანას მუშაობის შედეგად ხშირად ემუქრებოდნენ სიკვდილით, მათ შორის, ემუქრებოდნენ გაუპატიურებით და ის განიცდიდა იმიტირებულ სიკვდილით დასჯას [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთში]] სამხედროების მიერ დაპატიმრების შემდეგ.<ref>{{cite news|url=https://www.theguardian.com/women/story/0,,1327791,00.html|title=Dispatches from a savage war|author=Meek, James|work=The Guardian |location=London |date=15 October 2004|access-date=9 October 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061022172019/http://www.guardian.co.uk/women/story/0%2C%2C1327791%2C00.html|archive-date=22 October 2006 |url-status=live}}</ref><ref>[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/10/14/AR2006101400805.html "Her Own Death, Foretold"], 15 October 2006.</ref> ===დაკავება ჩეჩნეთში=== 2001 წლის დასაწყისში პოლიტკოვსკაია დააკავეს სამხედრო ჩინოვნიკებმა სამხრეთ მთის სოფელ ხათუნში.<ref>[https://www.theguardian.com/chechnya/Story/0,,443569,00.html "How the heroes of Russia turned into the tormentors of Chechnya"], 27 February 2001.</ref> იგი იძიებდა 90 ჩეჩენი ოჯახის საჩივრებს ფედერალური ძალების "დასჯის დარბევის" შესახებ. მან გამოკითხა ჩეჩენი ბებია როზიტას სოფელ ტოვზენიდან, რომელმაც 12 დღე გაუძლო ცემას, ელექტროშოკსა და ორმოში ჩაკეტვას.მამაკაცები, რომლებმაც როსიტა დააკავეს, თავი [[რუსეთის უშიშროების ფედერალური სამსახური|FSB]]-ს თანამშრომლებად წარმოადგინეს. წამების მსხვერპლებმა გამოსასყიდი ითხოვეს როზიტას ნათესავებისგან, რომლებმაც მოლაპარაკება შეძლეს მცირე თანხაზე, რომლის გადახდაც მათ შეეძლოთ.სხვა გამოკითხულმა აღწერა ჩეჩენი მამაკაცების მკვლელობა და გაუპატიურება სოფელ ხათუნთან ახლოს „კომერციული ზოლის საკონცენტრაციო ბანაკში“.<ref>{{in lang|ru}} [http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/14n/n14n-s00.shtml A concentration camp with a commercial bias: A report on a business trip to a zone] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110513121138/http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/14n/n14n-s00.shtml |date=13 May 2011 }}, Anna Politkovskaya, 6 February 2001, ''[[Novaya Gazeta]]'' No. 14. [http://www.online-translator.com/url/tran_url.asp?direction=re&autotranslate=on&transliterate=on&url=http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/14n/n14n-s00.shtml Machine translation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110513121138/http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/14n/n14n-s00.shtml |date=13 May 2011 }} .</ref><ref>{{in lang|ru}} [http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/15n/n15n-s02.shtml No evil limit: They shoot less now, but hopes are fading] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110513121130/http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/15n/n15n-s02.shtml |date=13 May 2011 }}, Anna Politkovskaya, 1 March 2001, ''[[Novaya Gazeta]]'', No. 15. [http://www.online-translator.com/url/tran_url.asp?direction=re&autotranslate=on&transliterate=on&url=http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/15n/n15n-s02.shtml Machine translation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110513121130/http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/15n/n15n-s02.shtml |date=13 May 2011 }} .</ref><ref>{{in lang|ru}} [http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/16n/n16n-s09.shtml The story of an unknown soldier] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110513121146/http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/16n/n16n-s09.shtml |date=13 May 2011 }}, Anna Politkovskaya, 5 March 2001, ''[[Novaya Gazeta]]'', No 16. [http://www.online-translator.com/url/tran_url.asp?direction=re&autotranslate=on&transliterate=on&url=http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/16n/n16n-s09.shtml Machine translation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110513121146/http://2001.novayagazeta.ru/nomer/2001/16n/n16n-s09.shtml |date=13 May 2011 }} .</ref> ბანაკის დატოვებისას პოლიტკოვსკაია დააკავეს, დაკითხეს, სცემეს და დაამცირეს: „ახალგაზრდა ოფიცრებმა მაწამეს, ოსტატურად მირტყამდნენ მტკივნეულ ადგილებზე. მათ დაათვალიერეს ჩემი შვილების სურათები და ამბობდნე, თუ რას უზამდნენ მათ.ეს დაახლოებით სამი საათი გაგრძელდა.“<ref name=polit /> ის იყო იმიტირებული სიკვდილით დასჯილი [[БМ-21|BM-21]] [[ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემა|Grad მრავალჯერადი სარაკეტო სისტემის]] გამოყენებით, შემდეგ მოწამლეს ფინჯანი ჩაით, რამაც მისი ღებინება გამოიწვია დაჩანაწერებიც ჩამოართვეს. ანამ ასე აღწერა თავისი იმიტირებული სიკვდილით დასჯა: <blockquote>პოდპოლკოვნიკმა შავგვრემანი სახითა და დაღლილი მუქი ამობურცული თვალებით საქმიანად მითხრა:„წავიდეთ,უნდა გესროლო“. კარვიდან სრულ სიბნელეში გამიყვანა. ღამეები აქ შეუვალია. ცოტა ხნის სიარულის შემდეგ მან მითხრა: „მზად ხარ თუ არა,აი მეც მოვედი.“ირგვლივ რაღაც პულსირებული ცეცხლი აფეთქდა, იყო ყვირილი, ღრიალი და ბრდღვინვა. პოდპოლკოვნიკს ძალიან გაუხარდა, როცა შიშისაგან ჩავიკეცე. აღმოჩნდა, რომ სწორედ [[БМ-21|„გრადის“ სარაკეტო სადგურის]] ქვეშ მივყავდი გასროლის მომენტში.<ref name=polit>[http://www.press.uchicago.edu/ucp/books/book/chicago/S/bo3617244.html Politkovskaya, Anna (2003) ''A Small Corner of Hell: Dispatches from Chechnya''], translated by Alexander Burry and Tatiana Tulchinsky, [[The University of Chicago Press]], 2003, {{ISBN|0-226-67432-0}} (accessed 2015-02-28).</ref></blockquote> იმიტირებული სიკვდილით დასჯის შემდეგ რუსმა პოდპოლკოვნიკმა ანას უთხრა: „აი, [[აბანო (შენობა)|აბანო]], გაიხადე ტანსაცმელი". იმის დანახვისას, რომ მის სიტყვებს არანაირი შედეგი არ მოჰყვა, პოდპოლკოვნიკი ძალიან გაბრაზდა: „ნამდვილი პოდპოლკოვნიკი გეხვეწება, შენ კი უარს ამბობ, მებრძოლო ძუკნავ“.<ref name=polit /> 2006 წელს [[ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლო|ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ]] რუსეთის ფედერაციას პასუხისმგებლობა დააკისრა ეჭვმიტანილ [[ინგუშები|ინგუშ]] მეომარ, ხაჯი-მურატ იანდიევის იძულებით გაუჩინარებაში.გენერალ-პოლკოვნიკი ალექსანდრე ბარანოვი, რუსეთის [[კავკასია]]ში განლაგების მეთაური, რომელიც პოლიტკოვსკაიას ბანაკის მეგზურმა მოიხსენია, როგორც ის, ვინც ბრძანა დატყვევებული ბოევიკების ორმოებში შენახვა, გადაიღეს, თუ როგორ ბრძანა იანდიევის სიკვდილით დასჯა.<ref>[http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/view.asp?action=html&documentId=807138&portal=hbkm&source=externalbydocnumber "Bazorkina vs. Russia"], a judgement by [[European Court of Human Rights]], 27 July 2006.</ref> ===მოწამვლა=== 2004 წლის სექტემბერში სამხრეთით ფრენისას, რათა ეწარმოებინა მოლაპარაკება მათთან, ვინც აიყვანა [[ბესლანის ტერაქტი|ათასი მძევალი ბესლანის]] (ჩრდილოეთ ოსეთი) სკოლაში, პოლიტკოვსკაია სასტიკად ავად გახდა და გონება დაკარგა მას შემდეგ, რაც [[აეროფლოტი|აეროფლოტის]] ბორტგამცილებლის მიცემული ჩაი დალია. გავრცელებული ინფორმაციით, იგი მოწამლული იყო, ზოგის მიერ დადანაშაულებული [[ყოფილი საბჭოთა საიდუმლო პოლიცია|ყოფილ საბჭოთა საიდუმლო პოლიციის]] მოსაწამლი საშუალებით.<ref>{{cite web|url=http://www.ifex.org/en/content/view/full/61071|title=Russian journalist reportedly poisoned en route to hostage negotiations|publisher=[[International Freedom of Expression Exchange|IFEX]]|date=3 September 2004|access-date=11 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20070129030454/http://www.ifex.org/en/content/view/full/61071|archive-date=29 January 2007|url-status=dead}}</ref><ref name="Sunday Times">{{cite news|url=http://www.timesonline.co.uk/tol/news/uk/article1625866.ece|title=The Laboratory 12 poison plot|author=Sixsmith, Martin|work=[[The Sunday Times (UK)|The Sunday Times]]|date=8 April 2007|access-date=20 May 2007 |location=London}}</ref> ===მუქარა OMON-ის ოფიცრის მხრიდან=== 2001 წელს პოლიტკოვსკაია გაიქცა [[ვენა]]ში, ელექტრონული ფოსტით მუქარის მიღების შემდეგ, რომ პოლიციელი, რომელსაც იგი ადანაშაულებდა [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთში]] მშვიდობიანი მოსახლეობის მიმართ სისასტიკეში, შურისძიებას აპირებდა.[[კაპრალი]] სერგეი ლაპინი 2002 წელს დააპატიმრეს და ბრალი წაუყენეს, მაგრამ მის წინააღმდეგ საქმე მომდევნო წელს დაიხურა.2005 წელს ლაპინი გაასამართლეს და დააპატიმრეს დაკავებული ჩეჩენი მოქალაქის წამებისა და შემდგომ გაუჩინარების გამო, ამ საქმეში კი ის პოლიტკოვსკაიამ თავისივე სტატია ''„გაუჩინარებულ ხალხში“'' ამხილა.<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6031887.stm|title=Russians remember killed reporter|publisher=BBC|date=8 October 2006|access-date=9 October 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20080408110913/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/6031887.stm|archive-date=8 April 2008|url-status=live}}</ref><ref name=guardian-lapin>[https://www.theguardian.com/russia/article/0,,1940816,00.html "Siberian police 'obstructing Politkovskaya murder inquiry'"], 6 November 2006.</ref> ლაპინის ყოფილი ოფიცერი პოლიტკოვსკაიას მკვლელობაში ეჭვმიტანილთა შორის იყო, იმ თეორიით, რომ მკვლელობის მოტივი შესაძლოა შურისძიება ყოფილიყო ლაპინის მსჯავრდებაში მონაწილეობის მიღებისთვის.<ref name=guardian-lapin/> ===კონფლიქტი რამზან კადიროვთან=== 2004 წელს პოლიტკოვსკაიას ჰქონდა დიალოგი [[რამზან კადიროვი|რამზან კადიროვთან]],ჩეჩნეთის მაშინდელ პრემიერ-მინისტრთან.მისმა ერთ-ერთმა თანაშემწემ უთხრა: „ვინმეს უნდა ესროლა თქვენთვის მოსკოვში, ზუსტად ქუჩაში, როგორც ამას შენს [[მოსკოვი|მოსკოვში]] აკეთებენ".კადიროვმა ანას გაუმეორა: "შენ მტერი ხარ, რომელიც უნდა დაიხვრიტოს".<ref>[http://politkovskaya.novayagazeta.ru/pub/2004/2004-051.shtml «Тебя надо было расстрелять еще в Москве, на улице, как там у вас в Москве расстреливают... Тебя надо было расстрелять...». Рамзан вторит: «Ты&nbsp;— враг... Расстрелять... Ты&nbsp;— враг...»] "Interview with Ramzan Kadyrov" ''tr. "You should have been shot back in Moscow, on the street, like they shoot you in Moscow ... You should have been shot ..." Ramzan echoes: "You are the enemy ... Shoot ... You are the enemy ...", 21 June 2004, ''Novaya Gazeta''.'', 21 June 2004, ''Novaya gazeta''</ref> პოლიტკოვსკაიას მკვლელობის დღეს, ნოვაია გაზეტას მთავარმა რედაქტორმა, [[დიმიტრი მურატოვი|დიმიტრი მურატოვმა]] თქვა, რომ ანა გეგმავდა ვრცელი ისტორიის გამოქვეყნებას იმ წამების პრაქტიკის შესახებ, რომლებსაც იყენებდნენ ჩეჩნეთის უშიშროების რაზმები, ცნობილები, როგორც კადიროვიტები. თავის ბოლო ინტერვიუში ანამ [[რამზან კადიროვი|კადიროვი]] - ახლა უკვე ჩეჩნეთის პრეზიდენტი - აღწერა, როგორც "ჩვენი დროის ჩეჩენი [[იოსებ სტალინი|სტალინი]]".<ref name="MOSCOWTIMES1">{{cite web|url=http://www.templetonthorp.com/en/news1371|title=Politkovskaya Gunned Down Near Home|work=TempletonThorp|publisher=Templeton Thorp Group|access-date=2 September 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071029191420/http://www.templetonthorp.com/en/news1371|archive-date=29 October 2007|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180626220456/http://www.templetonthorp.com/en/news1371|archivedate=26 ივნისი 2018}} (Citing ''The Moscow Times'', 09.x.06)</ref> ==მკვლელობა და გამოძიება== პოლიტკოვსკაია გარდაცვლილი იპოვეს საკუთარი საცხოვრებელი კორპუსის ლიფტში, მოსკოვის ცენტრში, 2006 წლის 7 ოქტომბერს, პუტინის დაბადების დღეზე.<ref>{{cite news|last1=Rykovtseva|first1=Yelena|title=Политковская и Путин. День смерти и день рождения. Все, что Анна Политковская писала о Владимире Путине в "Новой газете" |trans-title=Politkovskaya and Putin. Day of death and birthday. Everything that Anna Politkovskaya wrote about Vladimir Putin in Novaya Gazeta|url=http://www.svoboda.org/content/transcript/24351889.html|publisher=[[Radio Free Europe/Radio Liberty]]|date=7 October 2011}}</ref> მას ორჯერ ესროლეს მკერდში, ერთხელ მხარში და ერთხელაც თავში ახლო მანძილიდან.<ref>{{cite web|url=http://www.kommersant.com/p711307/r_530/Murder_reporter_Politkovskaya/ |title=Journalist Gives Her Life for Her Profession|publisher=Kommersant.com |date=9 October 2006 |access-date=1 August 2011}}</ref><ref>{{cite news | url=https://www.theguardian.com/world/2006/oct/10/russia.media | title=The only good journalist ... | date=10 October 2006 | work=[[The Guardian]] | access-date=19 October 2015}}</ref><ref>[[Yuri Felshtinsky]] and [[Vladimir Pribylovsky]], ''The Corporation. Russia and the KGB in the Age of President Putin'', {{ISBN|1-59403-246-7}}, Encounter Books; 25 February 2009, [http://www.encounterbooks.com/books/thecorporation/ description] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120225041103/http://www.encounterbooks.com/books/thecorporation/ |date=25 February 2012 }}, pp. 479–452.{{page?|date=August 2021}}{{clarify|date=August 2021}}</ref><ref>Boris Volodarsky, "The KGB's Poison Factory", Frontline Books, 2009, page 251.</ref>მკვლელობას მოჰყვა ფართო საერთაშორისო რეაქცია. დაკრძალვა გაიმართა 2006 წლის 10 ოქტომბერს მოსკოვის გარეუბანში, [[ტროეკუროვის სასაფლაო]]ზე. სანამ პოლიტკოვსკაიას დაკრძალავდნენ, ათასზე მეტი მგლოვიარე მის კუბოს გადაეხვია, რათა უკანასკნელად გამოეხატათ პატივისცემა მისდამი.სასაფლაოზე პოლიტკოვსკაიას ათობით კოლეგა, საზოგადო მოღვაწე და მისი მოღვაწეობის თაყვანისმცემელი შეიკრიბა.ცერემონიაზე რუსი მაღალჩინოსნები ვერ გამოჩნდნენ.<ref name="Funeral">{{cite news|agency=Reuters|title=Thousands mourn Russian journalist|date=10 October 2006}}</ref> პოლიტკოვსკაია დაკრძალეს მამის მახლობლად, რომელიც მანამდე ცოტა ხნით ადრე გარდაიცვალა. 2007 წლის მაისში, ანას სტატიების სიკვდილშემდგომი კრებული, დასათაურებული, როგორც ''კარგი მიზეზი'', გამოაქვეყნა [[ნოვაია გაზეტა]]მ და გაუშვა მოსკოვში, [[გორბაჩოვის ფონდი|გორბაჩოვის ფონდში]].<ref>Politkovskaya, Anna. ''Nothing But the Truth''. 2010.</ref> ეს მოვლენა შვილიშვილის დაბადებიდან მალევე მოხდა: ვერას ქალიშვილს ბებიის პატივსაცემად ანა დაარქვეს.რამდენიმე თვის შემდეგ პოლიტკოვსკაიას მკვლელობაში სხვადასხვა სახით მონაწიელობაში ეჭვმიტანილი 10 მამაკაცი დააკავეს.<ref>[http://www.novayagazeta.ru/data/2007/66/00.html "The first arrests have been made", 30 August 2007, ''Novaya Gazeta''] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091125201058/http://www.novayagazeta.ru/data/2007/66/00.html |date=25 November 2009 }} in Russian.</ref> ოთხი მათგანი მოსკოვის რაიონულ სამხედრო სასამართლოში 2008 წლის ოქტომბერში იქნა წარდგენილი. [[ფაილი:Mogila Anna Politkovskaya.jpg|მინი|ანა პოლიტკოვსკაიას საფლავი მოსკოვის [[ტროეკუროვის სასაფლაო]]ზე]] [[File:Ramzan Kadyrov (2018-06-15) 01.jpg|thumb|ზოგიერთი მკვლევარი ამტკიცებდა, რომ პოლიტკოვსკაიას მკვლელობის უკან, შესაძლოა, [[რამზან კადიროვი|ჩეჩნეთის ლიდერი რამზან კადიროვი]] ან მისი ხალხი იდგნენ.<ref>{{cite news |title=A Saudi Disappearance With Russian Echoes |url=https://www.bloomberg.com/opinion/articles/2018-10-12/will-khashoggi-s-disappearance-shape-saudi-prince-mohamed-s-rule |work=Bloomberg |date=12 October 2018}}</ref>]] ===პირველი სასამართლო პროცესი, 2008–2009 წწ=== პოლიტკოვსკაიას მკვლელის უშუალო დახმარებაში, რომლებიც, სავარაუდოდ, ორი ეჭვმიტანილი ძმა იყო, ბრალი წაუყენეს სამ მამაკაცს. არასაკმარისი მტკიცებულება არსებობდა მეოთხე კაცის - [[რუსეთის უშიშროების ფედერალური სამსახური|FSB]]-ის პოლკოვნიკის - მკვლელობაში დასადანაშაულებლად, თუმცა იგი ეჭვმიტანილი იყო ორგანიზაციის სათავეში დგომისთვის, ამავდროულად ის სასამართლოში სხვა დანაშაულისთვის იყო წარდგენილი. საქმე ნაფიც მსაჯულთა წინაშე წარიმართა (ეს იშვიათი შემთხვევაა რუსეთში)<ref>{{Cite web|url=http://en.novayagazeta.ru/politics/7975.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150228234414/http://en.novayagazeta.ru/politics/7975.html|url-status=dead|title=Новая Газета – novayagazeta.ru|archivedate=28 February 2015|website=Новая газета}}</ref> და ნაფიც მსაჯულთა დაჟინებული მოთხოვნის შემდეგ ღია იყო პრესისა და საზოგადოებისთვის.<ref>[https://web.archive.org/web/20110807090734/http://en.novayagazeta.ru/data/2008/87/ 24 November 2008, ''Novaya Gazeta''] Reports on the first week of the trial (Internet Archive).</ref><ref>{{cite web|url=http://en.novayagazeta.ru/data/2008/89/00.html|title=Rehearsal for murder|work=Novaya Gazeta|date=1 December 2008|access-date=1 August 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110716055830/http://en.novayagazeta.ru/data/2008/89/00.html|archive-date=16 July 2011|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716055830/http://en.novayagazeta.ru/data/2008/89/00.html|archivedate=16 ივლისი 2011}}</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20110807085840/http://en.novayagazeta.ru/data/2008/90/ 4 December 2008, ''Novaya Gazeta'' (Internet Archive)] Reports on the second week of the trial.</ref> 2008 წლის 25 ნოემბერს გავრცელდა ინფორმაცია, რომ პოლიტკოვსკაიას მკვლელობა შესაძლოა რუსეთში მყოფმა პოლიტიკოსმა დაუკვეთა. მურად მუსაევმა, სასამართლოში მყოფი მამაკაცების ადვოკატმა, განუცხადა ჟურნალისტებს, რომ საქმის ჩანაწერებში, როგორც დანაშაულის ერთ-ერთ ინტერპრეტაციაში, აღნიშნულია, რომ ანას სიკვდილის უკან რუსეთში მცხოვრები პოლიტიკოსი იდგა (მაგრამ ამ ჩანაწერებში ის არ არის დასახელებული).<ref name="Musayevhear">{{in lang|ru}}[http://newsru.com/russia/25nov2008/politk.html Убийство Политковской заказал некий политик в России, и об этом упоминается в деле, заявил адвокат обвиняемых, Newsru.com] ''tr. The murder of Politkovskaya was ordered by a certain politician in Russia, and this is mentioned in the case, the lawyer of the accused said.'' 25 November 2008 ''[[NEWSru]]''</ref><ref>{{cite news |title=Russia murder trial judge queried |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/7747816.stm |work=BBC News |date=25 November 2008 |access-date =10 December 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081205183624/http://news.bbc.co.uk/2/hi/in_depth/7747816.stm|archive-date= 5 December 2008 |url-status=live}}</ref> 2008 წლის 5 დეკემბერს, [[სერგეი სოკოლოვი|სერგეი სოკოლოვმა]], ნოვაია გაზეტას უფროსმა რედაქტორმა, სასამართლოში განაცხადა, რომ მიიღო ინფორმაცია წყაროებიდან, (რომელსაც არ დაასახელებს), რომ ბრალდებული ჯაბრაილ მახმუდოვი იყო [[რუსეთის უშიშროების ფედერალური სამსახური|FSB]]-ის აგენტი.<ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/russia-politkovskaya-idUSL561563220081205|title=Suspect in reporter's murder was Russian agent-witness|newspaper=Reuters |date=5 December 2008|via=www.reuters.com}}</ref> მისი თქმით, მახმუდოვის ბიძა ლომ-ალი გაიტუკაევი, რომელიც 12 წლიან პატიმრობას იხდიდა უკრაინელი ბიზნესმენის მკვლელობის მცდელობისთვის, ასევე მუშაობდა FSB-ში.<ref>{{cite news |title=Editor links FSB to Politkovskaya death |url=http://www.moscowtimes.ru/article/1010/42/372957.htm |work=[[Moscow Times]] |date=8 December 2008 |access-date =10 December 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090728020122/http://www.moscowtimes.ru/article/1010/42/372957.htm |archive-date=28 July 2009 |url-status=dead}}</ref> რუსეთის საგამოძიებო კომიტეტმა - ბელგიის პოლიციის დახმარებით - დააკავა ანა პოლიტკოვსკაიას მკვლელობაში ეჭვმიტანილი მამაკაცი, მას შემდეგ რაც ის [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთის რესპუბლიკაში]] დააკავეს და [[მოსკოვი|მოსკოვში]] დაკითხვაზე გადაიყვანეს. ===გამამართლებელი განაჩენის შემდეგ=== მას შემდეგ, რაც სამივე მამაკაცი გაამართლეს პოლიტკოვსკაიას მკვლელობაში 2009 წლის თებერვალში, ანას შვილებმა-ვერამ და ილიამ, მათმა ადვოკატებმა კარინა მოსკალენკომ და ანა სტავიცკაიამ და [[ნოვაია გაზეტა]]ს უფროსმა რედაქტორმა [[სერგეი სოკოლოვი|სერგეი სოკოლოვმა]] მოსკოვში პრესკონფერენციაზე გამოხატეს თავიანთი რეაქცია სასამართლო პროცესის შესახებ.<ref>[http://en.novayagazeta.ru/data/2009/18/00.html "The whole system stands condemned", 20 February 2009, ''Novaya Gazeta'', in English] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090906133824/http://en.novayagazeta.ru/data/2009/18/00.html |date=6 September 2009 }}. Transcript of press conference following verdict.</ref> სასამართლო პროცესის დასრულებასთან დაკავშირებით თავის კომენტარებში ენდრიუ მაკინტოშმა, ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის მედიის ქვეკომიტეტის თავმჯდომარემ და მედიის თავისუფლების მომხსენებელმა, გამოხატა იმედგაცრუება იმის შესახებ, რაც, მისი აზრით, იყო პროგრესის ნაკლებობა მკვლელობის გამოძიებაში, ან რუსეთის ხელისუფლების უუნარობა იპოვონ მკვლელები: <blockquote>„ორი წლის წინ, რეზოლუციაში 1535 (2007), ასამბლეამ მოუწოდა რუსეთის პარლამენტს, ყურადღებით დააკვირდეს ანა პოლიტკოვსკაიას მკვლელობის საქმეში სისხლის სამართლის გამოძიების პროგრესს და პასუხისმგებლობა დაეკისრა ხელისუფლებას ნებისმიერი გამოძიების ან დევნის წარუმატებლობისთვის.სასამართლო პროცესის გუშინ დახურვა მხოლოდ აშკარა წარუმატებლობად შეიძლება ჩაითვალოს.მოვუწოდებ რუსეთის ხელისუფლებას და პარლამენტს, დაიწყოს სათანადო გამოძიება და ნათელი მოჰფინოს ამ მკვლელობას, რომელიც ძირს უთხრის არა მხოლოდ გამოხატვის თავისუფლებას რუსეთში, არამედ მის დემოკრატიულ საფუძველს, რომელიც დაფუძნებულია კანონის უზენაესობაზე. არ არსებობს გამართლება პოლიტიკურად კრიტიკოსი ჟურნალისტების მკვლელობებზე, რომლებიც წერენ კორუფციისა და დანაშაულის წინააღმდეგ ხელისუფლების შიგნით, როგორიცაა გიორგი გონგაძის მკვლელობა უკრაინაში 2000 წელს და პოლ კლებნიკოვის მკვლელობა მოსკოვში 2004 წელს.<ref>{{cite web|url=http://assembly.coe.int/ASP/Press/StopPressView.asp?ID=2132 |title=PACE Rapporteur on media freedom expresses his deep frustration at the lack of progress in investigating the murder of Anna Politkovskaya in Russia |publisher=Assembly.coe.int |access-date=8 August 2009 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090528114840/http://assembly.coe.int/ASP/Press/StopPressView.asp?ID=2132 |archive-date=28 May 2009 |df=dmy}}</ref></blockquote> სასამართლო პროცესის დასრულებამდე 2009 წლის 19 იანვარს მოსკოვში მოკლეს ადვოკატი [[სტანისლავ მარკელოვი]], რომელმაც გამოიძია პოლიტკოვსკაიას მიერ დოკუმენტირებული მრავალი შეურაცხყოფა.<ref name=markelov-shot/> ჟურნალისტი [[ანასტასია ბაბუროვა]], რომელიც იმ დროს მარკელოვთან ერთად იმყოფებოდა, მოგვიანებით გარდაიცვალა ჩარევის მცდელობისას მიღებული დაზიანებებით.<ref name=markelov-shot>[http://www.timesonline.co.uk/tol/news/world/europe/article5547721.ece Anna Politkovskaya's lawyer Stanislav Markelov shot dead in Moscow]. ''[[The Times]]''</ref> პოლიტკოვსკაიას ჟურნალისტურ საქმიანობასთან უფრო მჭიდროდ იყო დაკავშირებული 2009 წლის 15 ივლისს [[ნატალია ესტემიროვა]]ს მკვლელობა. ადამიანის უფლებათა დაცვის საზოგადოების მემორიალის საბჭოს წევრი და პოლიტკოვსკაიას ერთ-ერთი მთავარი ინფორმატორი, გიდი და კოლეგა [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთში]] ესტემიროვა გაიტაცეს [[გროზნო]]ში და რამდენიმე საათის შემდეგ გარდაცვლილი იპოვეს მეზობელ [[ინგუშეთი|ინგუშეთის რესპუბლიკაში]].<ref name="telegraph.co.uk">[https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/russia/5835198/Russian-activist-Natalia-Estemirova-found-dead.html "Russian activist Natalya Estemirova found dead"], ''[[The Daily Telegraph]]'', 15 July 2009</ref> ===განმეორებითი სასამართლო პროცესი, 2012 და 2014 წწ=== 2009 წლის 5 აგვისტოს უზენაესმა სასამართლომ დააკმაყოფილა პროკურატურის სარჩელი პოლიტკოვსკაიას პროცესზე გამოტანილ გამამართლებელ განაჩენთან დაკავშირებით და მითითება გასცა ხელახალი სასამართლო პროცესის გამართვის თაობაზე.<ref>{{cite web|url=http://en.novayagazeta.ru/data/2009/85/00.html|title=Second time around|work=Novaya Gazeta|date=7 August 2009|access-date=1 August 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110716055853/http://en.novayagazeta.ru/data/2009/85/00.html|archive-date=16 July 2011|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110716055853/http://en.novayagazeta.ru/data/2009/85/00.html|archivedate=16 ივლისი 2011}}</ref> 2011 წლის აგვისტოში რუსმა პროკურორებმა განაცხადეს, რომ ისინი ახლოს იყვნენ მკვლელობის გახსნასთან, ყოფილი პოლიციელის დიმიტრი პავლიუჩენკოვის დაკავების შემდეგ, რომელიც, მათი თქმით, იყო მთავარი ორგანიზატორი.<ref name="FT 24 August 2011">{{cite news |url=http://www.ft.com/cms/s/0/a53c875a-ce68-11e0-b755-00144feabdc0.html |title=Russia 'close to solving journalist's murder' |author=Charles Clover |date=24 August 2011 |newspaper=Financial Times |access-date=24 August 2011}}</ref> მომდევნო თვეში გაზეთმა ''კომერსანტმა'' განაცხადა, რომ პავლიუჩენკოვის თქმით, ლომ-ალი გაიტუკაევი იყო ის, ვინც მოლაპარაკებას აწარმოებდა მკვლელობის დამკვეთთან და მიუხედავად იმისა, რომ პავლიუჩენკოვმა სახელი არ იცოდა, ის ეჭვობდა, რომ დამკვეთი შეიძლება ყოფილიყო გაქცეული ბიზნესმენი და [[პუტინი]]ს კრიტიკოსი [[ბორის ბერეზოვსკი]]. 2012 წლის დეკემბერში დიმიტრი პავლიუჩენკოვი დამნაშავედ იქნა ცნობილი და მიესაჯა 11 წლით თავისუფლების აღკვეთა მაღალი უსაფრთხოების კოლონიაში.<ref>{{Cite web|url=https://www.amnesty.org/en/press-releases/2012/12/russia-assassin-sentenced-journalist-murder/|title=Russia: Assassin sentenced for journalist murder|date=14 December 2012 |publisher=Amnesty International|language=en|access-date=30 June 2019}}</ref> 2014 წლის მაისში პოლიტკოვსკაიას მკვლელობაში ხუთი მამაკაცი გაასამართლეს, მათ შორის ის სამი ბრალდებული, რომლებიც წინა სასამართლო პროცესზე გაამართლეს.ბრალი წაუყენეს სამ ჩეჩენ ძმას, რომელთაგან ერთი ბრალდებული იყო პოლიტკოვსკაიას დაჭრაში მოსკოვის საცხოვრებელი კორპუსის სადარბაზოში. 2014 წლის ივნისში მამაკაცებს მიუსაჯეს პატიმრობა, ორ მათგანს კი- ლომ-ალი გაიტუკაევსადა მის ძმისშვილს, რუსტამ მახმუდოვს, სამუდამო პატიმრობა. ჯერ კიდევ გაურკვეველია ვინ შეუკვეთა ან გადაიხადა მკვლელობა.<ref name="nytimes-sentences-june2014">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2014/06/10/world/europe/moscow-court-sentences-5-to-prison-for-contract-killing-of-anna-politkovskaya.html|title=Moscow Court Sentences 5 to Prison for Contract Killing of Journalist|last=Roth|first=Andrew|newspaper=The New York Times|date=9 June 2014|access-date=9 June 2014}}</ref> ===მკვლელობა გაუხსნელი დარჩა, 2016 წელი=== 2016 წლის სექტემბერში, ვლადიმერ მარკინმა, საგამოძიებო კომიტეტის ოფიციალურმა წარმომადგენელმა, ანა პოლიტკოვსკაიას მკვლელობა 21-ე საუკუნის რუსეთის ერთ-ერთ ყველაზე დრამატულ დანაშაულად<ref>Vladimir Markin, ''Samye gromkie prestuppleniya 21 veka v Rossii'', 2016.</ref> დაასახელა და განაცხადა, რომ საქმე გახსნილია. ანას კოლეგები [[ნოვაია გაზეტა]]ში აპროტესტებდნენ, რომ სანამ დანაშაულის წამქეზებელი ან დამფინანსებელი არ გამოვლინდება, არ იქნება დაპატიმრებული და არ განიხილება, საქმე ვერ დაიხურება. [[File:Garden of the Righteous, Warsaw, March 19, 2022 Protest.jpg|thumb|სლოგანები, რომლებიც აპროტესტებენ [[რუსეთის შეჭრა უკრაინაში (2022)|2022 წელს რუსეთის შეჭრას უკრაინაში]] პოლიტკოვსკაიას მემორიალზე [[ვარშავა]]ში, მართალთა ბაღში.]] 2016 წლის 7 ოქტომბერს, ნოვაია გაზეტამ გამოაქვეყნა ვიდეო რგოლი, რომელშიც რედაქტორებს, კორესპონდენტებს, ფოტოგრაფებსა და ტექნიკურ-ადმინისტრაციული პერსონალს უჭირავს ტექსტური დაფები, სადაც მოცემულია მკვლელობის საქმის დეტალები და არაერთხელაა ნათქვამი, რომ "ანას მკვლელობის დამფინანსებელი არ არის ნაპოვნი". <ref>{{Cite web|url=https://www.novayagazeta.ru/articles/2016/10/06/70089-ne-smeyte-govorit-chto-ubiystvo-raskryto-video|title=Не смейте говорить, что убийство раскрыто. Видеообращение редакции |trans-title="Don't you dare say that the murder has been solved. Video message from the editor." |date=6 October 2016 |website=Новая газета – Novayagazeta.ru |language=ru |access-date=30 June 2019}}</ref> იმავე დღეს მთავარი რედაქტორის მოადგილემ [[სერგეი სოკოლოვი|სერგეი სოკოლოვმა]] გამოაქვეყნა ოფიციალური გამოძიების დამადანაშაულებელი რეზიუმე, სადაც აღწერილი იყო ცრუ მონაცვლეობა და ნაკლოვანებები და, ამავდროულად, ხაზგასმით აღნიშნა სოკოლოვმა, რომ გამოძიება ახლა უკვე ფაქტობრივად შეწყვეტილია.<ref>{{Cite web|url=http://www.rightsinrussia.info/russian-media/novayagazeta-15|title=Sergei Sokolov: "Do not dare say the murder of Anna Politkovskaya is Solved" [Novaya gazeta] – Rights in Russia|website=rightsinrussia.info|access-date=30 June 2019}}</ref> მას შემდეგ, რაც 2014 წელს სამი ძმა მახმუდოვი, ხაჯიკურბანოვი და ლომ-ალი გაიტუკაევი გაასამართლეს-წერს სოკოლოვი- გამომძიებელთა ოდესღაც დიდი გუნდი ერთ ადამიანამდე შემცირდა და ერთ წელიწადში ეს ადმიანიც პენსიაზე გავიდა, ხოლო ის ქვედა რანგის გამომძიებელმა ჩაანაცვლა. 2000 წელს იგორ დომნიკოვის, ''ნოვაია გაზეტას'' კიდევ ერთი ჟურნალისტის მკვლელობამ აჩვენა, რომ დამნაშავეები შესაძლოა გამოვლენილიყო (ისინი გაასამართლეს 2008 წელს).<ref>{{Cite web |url=http://mediaconflictsinrussia.org/card/2978/ |title=Media Conflicts in Russia, 2004–2014, The death of Igor Domnikov, 16 May 2000 (in Russian). |access-date=29 October 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161030001427/http://mediaconflictsinrussia.org/card/2978/ |archive-date=30 October 2016 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://mediaconflictsinrussia.org/card/3245/ |title=Media Conflicts in Russia, 2004–2014, The contract-killing of Igor Domnikov (in Russian). |access-date=29 October 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161030001808/http://mediaconflictsinrussia.org/card/3245/ |archive-date=30 October 2016 |url-status=dead }}</ref> The Intercept-მა გამოაქვეყნა ედვარდ სნოუდენის მიერ გამოცემული საიდუმლო დოკუმენტი Intellipedia-ს სკრინშოტით, რომლის მიხედვითაც: <blockquote>(TS//SI/REL TO USA, AUS, CAN, GBR, NZL) ცნობილია, რომ რუსეთის ფედერალური სადაზვერვო სამსახურები (ალბათ [[რუსეთის უშიშროების ფედერალური სამსახური|FSB]]) მიზნად ისახავდნენ მოკლული რუსი ჟურნალისტის ანა პოლიტკოვსკაიას ვებგვერდის ანგარიშს. 2005 წლის 5 დეკემბერს RFIS-მა წამოიწყო თავდასხმა ანგარიშზე annapolitovskaya@US Provider1, მავნე პროგრამული უზრუნველყოფის განლაგებით, რომელიც არ არის ხელმისაწვდომი საჯარო დომენში. უცნობია, უკავშირდება თუ არა თავდასხმა ჟურნალისტის სიკვდილს.<ref>{{cite web|url=https://theintercept.com/2016/12/29/top-secret-snowden-document-reveals-what-the-nsa-knew-about-previous-russian-hacking/|title=Top-Secret Snowden Document Reveals What the NSA Knew About Previous Russian Hacking|author=Sam Biddle|date=29 December 2016|publisher=The Intercept}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.aclu.org/sites/default/files/field_document/anna-politkovskaya-intellipedia-redacted.pdf|title=Intellipedia Anna Politkovskaya article}}</ref></blockquote> ==დოკუმენტური ფილმები== * 2008 წელს მაშა ნოვიკოვამ ანას შესახებ გადაიღო დოკუმენტური ფილმი ''ანა, შვიდი წელი ფრონტზე'', 78წთ, ნიდერლანდები. * 2008 წელს შვეიცარიელმა რეჟისორმა ერიკ ბერგკრაუტმა გადაიღო დოკუმენტური ფილმი სახელად ''წერილი ანას'', პოლიტკოვსკაიას სიცოცხლესა და სიკვდილზე. მასში შედის ინტერვიუები მის შვილ ილიასთან, ქალიშვილ ვერასთან, ყოფილ ქმარ ალექსანდრე პოლიტკოვსკისთან და სხვებთან, როგორებიცაა ბიზნესმენი [[ბორის ბერეზოვსკი]] და კინორეჟისორი [[ანდრეი ნეკრასოვი]].<ref>[http://www.themoscowtimes.com/arts_n_ideas/article/death-of-a-journalist/362909.html Death of a Journalist]. A new documentary, "Letter to Anna," charts the life and death of the journalist Anna Politkovskaya. It is unlikely to be released in Russia. By Roland Elliott Brown, ''[[Moscow Times]]'', 16 May 2008 (accessed 28 February 2015)</ref><ref>{{cite news|author=Derek Elley|url=https://www.variety.com/review/VE1117936425.html?categoryid=31&cs=1 |title=Letter to Anna: The Story of Journalist Politkovskaya's Death |work=Variety |date=6 March 2008|access-date =8 August 2009}}</ref><ref>{{cite web|last=Bartyzel |first=Monika |url=http://www.cinematical.com/2008/04/25/hot-docs-review-letter-to-anna-the-story-of-journalist-politk/ |title=Hot Docs Review: Letter to Anna&nbsp;— The Story of Journalist Politkovskaya's Death |publisher=Cinematical.com |date=25 April 2008 |access-date =8 August 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090321120912/http://www.cinematical.com/2008/04/25/hot-docs-review-letter-to-anna-the-story-of-journalist-politk |archive-date=21 March 2009 |url-status=dead}}</ref> * 2011 წელს რუსმა რეჟისორმა [[მარინა გოლდოვსკაია]]მ გადაიღო დოკუმენტური ფილმი სახელად ''თავისუფლების მწარე გემო'', შვედურ-რუსულ-ამერიკული კოპროდუქცია. სათაური ეხება ამავე რეჟისორის ადრინდელ დოკუმენტურ ფილმ ''თავისუფლების გემოს'' (1991), რომელიც რუსულ ცხოვრებას ეხება ახალ, პოსტსაბჭოთა რეალობაში და ასახავს პოლიტკოვსკის ოჯახს. ''თავისუფლების მწარე გემო'' აჩვენეს [[ვარშავის კინოფესტივალი|ვარშავის 27-ე საერთაშორისო კინოფესტივალზე]], სადაც მან საუკეთესო დოკუმენტური მხატვრული ფილმის ჯილდო მოიპოვა. ფესტივალის პროგრამიდან:<ref>{{Cite web|url=https://wff.pl/filmy/gorzki-smak-wolnosci|title=WARSZAWSKI FESTIWAL FILMOWY|website=WFF|access-date=22 November 2019}}</ref> <blockquote>ის იყო მამაცი, გაბედული და ლამაზი. რუსეთის სახელმწიფოს ბოროტმოქმედების უშიშრად გამოვლენისას ანა პოლიტკოვსკაიამ ზოგში მოწიწება გამოიწვია და უთვალავში შიში. მოსკოვის ლიბერალური ნოვაია გაზეტას გამომძიებელი პუტინის მთავრობის მსხვერპლთა ერთადერთი წარმომადგენელი იყო. მისი ხმა იყო მარტოხელა, მაგრამ საკმარისად ხმამაღალი, რომ მთელ ქვეყანას გაეგო. ძალიან ხმამაღალი იყო. 48 წლის ასაკში იგი მოკლეს მხოლოდ თავისი საქმის კეთების გამო. ეს არის დოკუმენტური ფილმი ადამიანის სულის სიმამაცის შესახებ. როგორც რეჟისორი ამბობს, „ეს ახლა განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, როდესაც სამყარო სავსეა ცინიზმითა და კორუფციით, როცა ასე ძალიან გვჭირდება მეტი ადამიანი ანას გამბედაობის, კეთილსინდისიერებისა და ერთგულების დონის მქონე“.</blockquote> ===ბიოგრაფიული ფილმები=== ბიოგრაფიული ფილმის, სახელწოდებით ''ანას'' გადაღებები 2022 წელს დაიწყო [[მაქსინ პიკი|მაქსინ პიკთან]] ერთად, ანა პოლიტკოვსკაიას როლში. ასევე, [[ჯეისონ აიზეკსი]] და [[კიარან ჰაინდი]] მთავარ როლებს ასრულებენ.<ref>{{Cite web|url=https://www.filmstories.co.uk/news/maxine-peake-jason-isaacs-set-for-mother-russia-movie|title=Maxine Peak, Jason Isaacs set for Mother Russia movie|website=Filmstories.co.uk<|date=16 May 2022 }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.deadline.com/2022/09/house-dragon-emma-darcy-industry-willow-ellie-bamber-anna-movie-1235115537|title='House Of The Dragon' Star Emma D'Arcy, 'Industry' Actor Harry Lawtey & 'Willow' Star Ellie Bamber Join Movie 'Anna' About Murdered Russian Journalist & Putin Scourge Anna Politkovskaya|website=Deadline.com|date=12 September 2022 }}</ref> ==ჯილდოები== * 2001 წელი: რუსეთის ჟურნალისთა კავშირის „ოქროს კალმის პრიზი“.<ref>{{cite web|url=http://www.ruj.ru|title=Russian Union of Journalists|publisher=Ruj.ru|date=30 June 2011|access-date=1 August 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110722134246/http://www.ruj.ru/|archive-date=22 July 2011|url-status=live}}</ref> * 2001 წელი: [[Amnesty International]]-ის საერთაშორისო ჯილდო ადამიანის უფლებათა ჟურნალისტიკაში. * 2002 წელი: ნორვეგიელ ავტორთა კავშირის გამოხატვის თავისუფლების პრიზი. („Ytringsfrihetsprisen“) * 2002 წელი: ცენზურის ჯილდოს ინდექსი „თავისუფალი გამოხატვის დასაცავად“.<ref>{{cite web|url=https://www.indexoncensorship.org/index-freedom-expression-awards-2015/|title=Index: The Voice of free expression|date=5 May 2015}}</ref> * 2002 წელი: PEN ამერიკული ცენტრის წერის თავისუფლების ჯილდო. * 2002 წელი: ქალთა საერთაშორისო მედიის ფონდი, ჯილდო ჟურნალისტიკაში გამბედაობისთვის.<ref>{{cite web |url=https://www.iwmf.org/2002/10/anna-politkovskaya-2002-courage-in-journalism-award/ |title=Anna Politkovskaya; 2002 Courage in Journalism Award |website=IWMF |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160916060131/https://www.iwmf.org/blog/2002/10/14/anna-politkovskaya-2002-courage-in-journalism-award/ |archive-date=16 September 2016 |access-date=13 January 2021}}</ref> * 2003 წელი: Lettre Ulysses ჯილდო რეპორტაჟის ხელოვნებისთვის.<ref>{{cite web|url=http://www.lettre-ulysses-award.org/pics/user/684_hptrophy_polit.jpg|title=Award photograph|access-date=8 August 2009}}</ref> * 2003 წელი: ჰერმან კესტენის მედალი.<ref>{{cite web|url=https://www.pen-deutschland.de/en/kesten-preis/preistrager/|title=Award winners of the Hermann Kesten-Award|website=pen-deutschland.de|access-date=7 October 2019|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190603100659/https://www.pen-deutschland.de/en/kesten-preis/preistrager/|archivedate=3 ივნისი 2019}}</ref> * 2004 წელი: ოლოფ პალმის პრემია (მიიღო ლუდმილა ალექსეევასთან და სერგეი კოვალევთან ერთად).<ref>{{cite web|url=http://www.palmefonden.se/2004-ljudmila-aleksejeva-sergej-kovaljov-anna-politkovskaja-2/|title=2004 – Ljudmila Aleksejeva, Sergej Kovaljov, Anna Politkovskaja|website=palmefonden.se|access-date=7 October 2019}}</ref> * 2004 წელი: ვასკეს მონტალბანის ჯილდო საერთაშორისო ჟურნალისტიკის სფეროში. * 2005: სამოქალაქო გამბედაობის პრიზი (მინ კო ნაინგთან და მუნირ საიდ თალიბთან ერთად).<ref>{{cite web|url=http://www.civilcourageprize.org/honorees.htm|title=Civil Courage Prize|year=2010|publisher=civilcourageprize.org|access-date=11 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110423075448/http://www.civilcourageprize.org/honorees.htm|archive-date=23 April 2011|url-status=dead}}</ref> * 2005: პრემია მედიის თავისუფლებისა და მომავლისთვის.<ref>{{cite web|url=https://www.leipziger-medienstiftung.de/en/medienpreis-en/prize-for-the-freedom-and-future-of-the-media/laureates/anna-politkowskaja-en/|title=Anna Politkowskaja |website=Media Foundation of Sparkasse |location=Leipzig |access-date=7 October 2019}}</ref> * 2006 წელი: ტიზიანო ტერზანის სახელობის საერთაშორისო ჟურნალისტური პრემია. * 2006 წელი: პრესის საერთაშორისო ინსტიტუტის მსოფლიო პრესის თავისუფლების გმირი.<ref>{{cite web|url=http://www.freemedia.at/awards/anna-politkovskaya.html|title=Anna Politkovskaya, Russia: World Press Freedom Hero|year=2010|publisher=[[International Press Institute]]|access-date=26 January 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20130520153928/http://www.freemedia.at/awards/anna-politkovskaya.html|archive-date=20 May 2013|url-status=dead}}</ref> * 2007 წელი: იუნესკო/გილერმო კანოს პრესის თავისუფლების მსოფლიო პრემია (პირველად სიკვდილის შემდეგ მიენიჭა).<ref>{{cite web|url=http://portal.unesco.org/ci/en/ev.php-URL_ID=1738&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html|title=World Press Freedom Prize 2007|publisher=UNESCO|access-date=8 August 2009}}</ref> * 2007 წელი: ეროვნული პრესის კლუბი (აშშ)/ჯონ აუბუჩონის პრესის თავისუფლების ჯილდო (სიკვდილშემდგომი).<ref>{{cite web|url=https://www.press.org/news-multimedia/news/national-press-club-russian-authorities-find-those-who-ordered-journalists-murd|title=National Press Club to Russian Authorities: Find Those Who Ordered Journalist's Murder|date=11 June 2014|last=Oswald|first=Rachel|website=press.org|access-date=7 October 2019}}</ref> * 2007 წელი: Geschwister-Scholl პრიზი (სიკკვდილშემდგომი).<ref>{{cite web|url=https://geschwister-scholl-preis.de/preistraeger/2007/|title=Anna Politkovskaja / Geschwister-Scholl-Preis|website=geschwister-scholl-preis.de|language=de|access-date=7 October 2019}}</ref> * 2007 წელი: დემოკრატიის ჯილდო პრესის თავისუფლებისთვის [[დემოკრატიის ეროვნული ფონდი|დემოკრატიის ეროვნული ფონდის]] მიერ.<ref>{{cite web|url=http://www.ned.org/press/releases.html#aug3107|title=International Media Assistance is an Underappreciated Key to Democratic Development|author=Shannon Maguire|publisher=Nation Endowment for Democracy|date=15 July 2008|access-date=31 August 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080426072841/http://www.ned.org/press/releases.html#aug3107|archive-date=26 April 2008|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090417020627/http://www.ned.org/press/releases.html#aug3107|archivedate=17 აპრილი 2009}}</ref> 2007-2008 წლის სასწავლო წელს [[ევროპის კოლეჯი|ევროპის კოლეჯშ]]ი მის საპატივცემულოდ დაარქვეს. [[File:Pojmenování Promenády Anny Politkovské ve Stromovce v Praze, 27.2.2020 (5).jpg|thumb|ანა პოლიტკოვსკაიას პრომენადი [[პრაღა]]ში.]] ===ანა პოლიტკოვსკაიას პრემია=== საერთაშორისო უფლებადამცველმა ორგანიზაციამ RAW in WAR (Reach All Women in War), რომელიც ფოკუსირებულია ომისა და კონფლიქტის ზონებში მომუშავე ქალი უფლებადამცველების მხარდაჭერასა და დაცვაზე, 2006 წელს დააარსა ანა პოლიტკოვსკაიას ყოველწლიური ჯილდო მის პატივსაცემად. ჯილდო გადაეცემა „ადამიანის უფლებათა დამცველ ქალს მსოფლიოს კონფლიქტის ზონიდან, რომელიც, ანას მსგავსად, იცავს ამ კონფლიქტის მსხვერპლებს, ხშირად დიდი პირადი რისკის ქვეშ“.<ref name=RAW>{{cite web |url=http://www.rawinwar.org/content/blogcategory/17/193/ |title=The winner of the 2011 Anna Politkovskaya Award is RAZAN ZAITOUNEH from SYRIA |publisher=[[Reach All Women in War]] |access-date=30 January 2012 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090105205306/http://www.rawinwar.org/content/blogcategory/17/193/ |archive-date=5 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090105205306/http://www.rawinwar.org/content/blogcategory/17/193/ |archivedate=5 იანვარი 2009 }}</ref> 2006 წელს მარიანა კაცაროვამ, პოლიტკოვსკაიას ახლო მეგობარმა და ადამიანის უფლებადამცველმა კოლეგამ, დააარსა RAW in WAR (Reach All Women in War) და ანა პოლიტკოვსკაიას ჯილდო ლონდონში, ბოსნიის ომის ზონებში,კოსოვოსა და ჩრდილოეთ კავკასიაში ჟურნალისტად და ადამიანის უფლებათა ადვოკატად მუშაობის შემდეგ. მარინას, მათ შორის, ნამუშევარი აქვს 10 წელი Russia Researcher [[Amnesty International]]-თვის. პირველად ჯილდო ანა პოლიტკოვსკაიას მკვლელობის ერთი წლისთავზე, 2007 წლის 7 ოქტომბერს, გადაეცა მის მეგობარსა და კოლეგას, ჩეჩენ აქტივისტს, [[ნატალია ესტემიროვა|ნატალია ესტემიროვას]], რომელიც თავად იქნა გატაცებული და მოკლული 2009 წელს ჩეჩნეთში, რათა მისი ადამიანის უფლებათა დაცვა შეეჩერებინათ.<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/8152648.stm |title=Obituary: Natalia Estemirova |date=15 November 2009 |work=BBC News |access-date =30 January 2012}}</ref><ref name="telegraph.co.uk"/> ===ანა პოლიტკოვსკაიას ჟურნალისტიკის ჯილდო (ფერარა, იტალია)=== ასევე არსებობს „ანა პოლიტკოვსკაია ჟურნალისტიკის ჯილდო“ ("il premio giornalistico Anna Politkovskaja"), რომელიც ყოველწლიურად გაიცემა ფერარაში, იტალიაში, ჟურნალ L'internationale და ფერარას კომუნის მიერ.<ref>{{Cite web|url=http://www.internazionale.it/|title=Premio Festival Ferrara|website=Internazionale|language=it|access-date=30 June 2019}}</ref> ===ანა პოლიტკოვსკაიას ჟურნალისტიკის ჯილდოს გამარჯვებულები=== * 2015 წელი: ასიფ მოჰიუდინი<ref>{{cite news | title = Asif Mohiuddin wins Anna Politkovskaya Award | url = http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2015/08/13/asif-mohiuddin-wins-anna-politkovskaya-award/ | newspaper = Dhaka Tribune | date = 13 August 2015 | access-date = 9 May 2018 }}</ref><ref>{{cite news | title = Asif Mohiuddin receives Anna Politkovskaya Award | url = http://www.dhakatribune.com/bangladesh/2015/10/02/asif-mohiuddin-receives-anna-politkovskaya-award/ | newspaper = Dhaka Tribune | date = 2 October 2015 | access-date = 9 May 2018 }}</ref> ==ბიბლიოგრაფია== * პოლიტკოვსკაია, ანა (2000) [http://www.decitre.fr/livres/Voyage-en-enfer.aspx/9782221092798 ''Voyage en enfer: Journal de Tchetchenie''], რობერტ ლაფონტი: პარიზი. * პოლიტკოვსკაია, ანა (2001) ''ბინძური ომი: რუსი რეპორტიორი ჩეჩნეთში, ჰარვილი: ლონდონი.'' * Политковская, Анна (2002) [http://tapirr.com/polit/politkovskaya/vt_ch.htm ''Вторая чеченская''] (''ჩეჩნეთის მეორე ომი''), ზახაროვი: მოსკოვი ** პოლიტკოვსკაია, ანა (2003) [http://www.press.uchicago.edu/ucp/books/book/chicago/S/bo3617244.html ''ჯოჯოხეთის პატარა კუთხე: გზავნილები ჩეჩნეთიდან''], ''ვტორაია ჩეჩენსკაიას'' თარგმანი, ჩიკაგოს პრესის უნივერსიტეტი. აღმოჩენისის თარიღი: 2015-02-28. * პოლიტკოვსკაია, ანა (Politkovs'ka, Anna). [http://ukrlife.org/main/evshan/chechen.htm "Druha chechens'ka."] თარგმ. ი.ანდრუსიაკი. კიევი: დიოკორი, 2004. (უკრაინულად.) * პოლიტკოვსკაია, ანა (2004) ''პუტინის რუსეთი'', ჰარვილი: ლონდონი.{{ISBN|980293316-3|}} * პოლიტკოვსკაია, ანა (2007) ''რუსული დღიური: ჟურნალისტის საბოლოო ანგარიში პუტინის რუსეთში ცხოვრების, კორუფციისა და სიკვდილის შესახებ'', ჰარვილ სეკერი: ლონდონი. * Политковская, Анна (2007) (კარგი მიზეზით), ნოვაია გაზეტა: მოსკოვი. მოიცავს ანა პოლიტკოვსკაიას ყველა დასრულებულ თუ დაუსრულებელ სტატიას ნოვაია გაზეტასთვის, 989 გვ. რუსული სათაური საშინლად ასახავს საბჭოთა კავშირში 1930-იანი წლების ბოლოს დიდი ტერორის მსხვერპლთა ხშირ ურწმუნო კითხვას<ref>See Zoya Marchenko, "The Way it Was", in Simeon Vilensky (ed.), ''Till My Tale is Told'', Virago: London, 1999, p. 201.{{ISBN?}}</ref>: "მაგრამ რისთვის?!" («За что?!») * პოლიტკოვსკაია, ანა (2010) [https://web.archive.org/web/20110512174135/http://www.randomhouse.co.uk/catalog/book.htm?command=Search&db=main.txt&eqisbndata=1846552397 ''არაფერი, გარდა სიმართლისა''] არჩეული დისპეტჩერები, ჰარვილ სეკერი: ლონდონი. 480 გვერდიანი სარჩევი 2007 წლის ტომიდან „За что“ (კარგი მიზეზით). * პოლიტკოვსკაია, ანა (2011) ''ღირს ჟურნალისტიკის გამო სიკვდილი?: საბოლოო დისპეტჩები'', მელვილ ჰაუსის გამომცემლობა: ბრუკლინი, ნიუ-იორკი. ==რესურსები ინტერნეტში== {{Wikiquote}} {{wikisource|The One-Year Anniversary of the Assassination of Anna Politkovskaya}} {{Commons}} * {{cite web|url=http://exhibition.ipvnews.org/page_01.php |title="The Chronicles of Hell" ანა პოლიტკოვსკაიას ხსოვნისადმი მიძღვნილი გამოფენა |access-date=27 October 2013 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20070928004208/http://exhibition.ipvnews.org/page_01.php |archive-date=28 September 2007 }} IPVnews-ის მიერ *[https://web.archive.org/web/20100118115803/http://www.rawinwar.org/content/category/7/17/197/ „ანა პოლიტკოვსკაიას ჯილდო“] ყოველწლიურად გადასცემს [http://www.rawinwar.org/ RAW in WAR (Reach All Women in WAR)] ქალთა უფლებადამცველებს ომისა და კონფლიქტების დროს. პირველად „ანა პოლიტკოვსკაიას პრემიის“ ლაურეატი, 2007 წელს, [[ნატალია ესტემიროვა]] გახდა. * წიგნის კითხვის ფესტივალი, ანა პოლიტკოვსკაიას ედინბურგის წიგნის საერთაშორისო ფესტივლის აუდიოჩანაწერები და ტრანსკრიფციები 2004–2005 (ინგლისურად ნათარგმნი, სტრიმინგის აუდიო) * [https://web.archive.org/web/20081002051048/http://voinenet.ru/index.php?aid=17039 ფოტორეპორტაჟი 2008 წლის აგვისტოს მოსკოვის მიტინგიდან,] რომელიც ეძღვნება ანა პოლიტკოვსკაიას დაბადების 50 წლისთავს (რუსულად) * [https://web.archive.org/web/20071109163751/http://www.pen.org/viewmedia.php/prmMID/984/prmID/1064 მწერლის სინდისი: ანა პოლიტკოვსკაიას გახსენება და რუსეთის მივიწყებული ომი, 2006 წლის 6 დეკემბერი, CUNY სამაგისტრო ცენტრი, ნიუ – იორკი – აუდიო] * [http://www.rawinwar.org/ Reach all Women in War (RAW in WAR)] * [http://ukrlife.org/main/evshan/chechen.htm პოლიტკოვსკაიას ჩანაწერები თავისი უკრაინული წარმოშობის შესახებ თავისივე წიგნის Diokor Press-ის უკრაინულ გამოცემაში] {{Civil Courage Prize laureates}} {{IWMF awards}} {{Footer Olof Palme Prize laureates}} {{Assassinated Russian journalists}} {{UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize}} {{Authority control}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{Commons|Anna Politkovskaya}} {{DEFAULTSORT:პოლიტკოვსკაია, ანა}} [[კატეგორია:რუსი ჟურნალისტები]] [[კატეგორია:დაბადებული 30 აგვისტო]] [[კატეგორია:დაბადებული 1958]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 7 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2006]] [[კატეგორია:ტროეკუროვის სასაფლაოზე დაკრძალულები]] 7o3mnt7z3aqoe4bkm3kofma13gef93v 0 31969 4648055 4647686 2024-04-25T19:35:01Z MIKHEIL 18439 [[Special:Contributions/94.43.51.210|94.43.51.210]]-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა [[User:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]]-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კინო | სახელი = დიდი ქალაქის ჩირაღდნები<br />City Lights | სურათი = 200px-Citylights.jpg | ტიტრი = | რეჟისორი = [[ჩარლზ ჩაპლინი]] | პროდიუსერი = ჩარლზ ჩაპლინი | სცენარისტი = ჩარლზ ჩაპლინი | როლებში = ჩარლზ ჩაპლინი [[ვირჯინია ჩერილი]] | კომპოზიტორი = ჩარლზ ჩაპლინი | ოპერატორი= როლი ტოტეოჰი, გორდონ პოლოკი | რედაქტირება = | დისტრიბუტორი = [[United Artists]] | გამოვიდა = [[30 იანვარი]], [[1931]] | ხანგრძლივობა = 87 წუთი | ქვეყანა = [[აშშ]] | ენა = [[მუნჯი ფილმი]] | ბიუჯეტი = $ 1,5 მილიონი | შემოსავალი = $5 019 181 | წინ_უძღოდა = | შემდეგი = | საიტი = | imdb_id = }} '''დიდი ქალაქის ჩირაღდნები''' ({{lang-en|City Lights}}) — [[ჩარლი ჩაპლინი]]ს [[1931]] წელს გამოსული [[მუნჯი ფილმი]], მისივე მონაწილეობით. ჩაპლინმა ასევე შექმნა მუსიკა, რომელიც ფილმის გახმოვანების ძირითადი ნაწილია, ვინაიდან მასში დიალოგები არ არის. ფილმი გადმოსცემს ორი ადამიანის, მაწანწალასა და უსინათლო გოგონას ისტორიას, სადაც მაწანწალას თავს სწირავს უსინათლო გოგონას ბედნიერების გამო. == გადაღება == ჩარლი ჩაპლინი ცნობილი იყო როგორც [[პერფექციონისტი]]; ის განთქმული იყო გაცილებით მეტი გამეორებით ვიდრე ნემისმიერი სხვა რეჟისორი იმ პერიოდში. ერთი პერიოდი [[ვირჯინია ჩერილი]] დაითხოვა კიდეც და [[ჯორჯია ჰეილი]]ს გადაღება დაიწყო მთავარ როლში ფილმში „[[ოქროს ციებ-ცხელება]]“, თუმცა ეს ზედმეტად ძვირი დაჯდა, მისი ბიუჯეტისთვისაც კი, და მას ჩერილის დაბრუნება მოუწია „დიდი ქალაქის ჩირაღდნების“ დასასრულებლად. ფილმი 1929 წელს დასრულდა, თუმცა ეკრანებზე მხოლოდ ორი წლით გვიან გამოვიდა. ფილმის გადაღების პერიოდში კინოინდუსტრიის სტანდარტი ხმოვანი კინო იყო. მუნჯი კინოს მსახიობები ზოგადად გახმოვანებული ფილმების წინააღმდეგ გამოდიოდნენ და ჩაპლინმა ამ ფილმის მუნჯად გადაღება მხოლოდ მისი [[ჰოლივუდი|ჰოლივუდზე]] ზეგავლენითა და ფილმის გადაღებისას სრული დამოუკიდებლობით მოახერხა. ფილმს ფონად მუსიკა გასდევს, მცირეოდენი სხვა გაურკვეველი ხმოვანი ეფექტებით; დიალოგები სატიტულო ჩანართებით იყო წარმოდგენილი. ფილმის გადაღების დასრულებისას მაყურებლები უკვე ხმოვანი კინოთი იყვენენ გატაცემული და მუნჯი ფილმი არავის გაინტერესებდა. 1931 წელს ხმოვან ფილმებზე აჟიოტაჟი უკვე ჩამცხრალი იყო და ჩაპლინის ფილმი ამ დროს ერთგვარ ინოვაციად ჩაითვალა. თუმცა მოდა 1929 წელთან შედარებით უკვე შეცვლილი იყო და ფილმი მაყურებლისთვის ერთგვარად ანაქრონისტული ჩანდა. == რესურსები ინტერნეტში == {{commonscat-inline|City Lights}} * [http://www.charliechaplin.com/biography/articles/4-City-Lights დიდი ქალაქის ჩირაღდნები] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101122062524/http://charliechaplin.com/biography/articles/4-City-Lights |date=2010-11-22 }} ჩარლი ჩაპლინის ოფიციალური საიტზე * {{IMDb title|0021749|დიდი ქალაქის ჩირაღდნები}} * {{Rotten-tomatoes|city_lights|დიდი ქალაქის ჩირაღდნები}} * {{tcmdb title|324720|დიდი ქალაქის ჩირაღდნები}} * {{AllMovie სახელწოდება|9751|დიდი ქალაქის ჩირაღდნები}} [[კატეგორია:მუნჯი ფილმები]] [[კატეგორია:ჩარლი ჩაპლინის ფილმები]] [[კატეგორია:1931 წლის ფილმები]] [[კატეგორია:შავ-თეთრი ფილმები]] [[კატეგორია:აშშ-ის ფილმების ეროვნული რეესტრის ფილმები]] [[კატეგორია:United Artists-ის ფილმები]] [[კატეგორია:ამერიკული რომანტიკული დრამატული ფილმები‎]] 6sl7gdlf3lolpd40zlntyria84vx4g4 0 35620 4648139 3989495 2024-04-26T10:17:00Z 185.70.53.87 wikitext text/x-wiki {{ტაქსოდაფა | სახელი = გინკგო | სურათის ფაილი = Gingko-Blaetter.jpg | სურათის წარწერა = | სურათის აღწერა = | სამეფო = მცენარეები | განყოფილება = [[გინგკოსნაირნი]] | კლასი = [[გინგკოსნაირნი]] | რიგი = [[გინკგოსნაირნი]] | ოჯახი = [[გინკგოსებრნი]] | გვარი = [[გინკგო]] | ლათ = Ginkgo | არეალის რუკა = }} '''გინკგო''' ({{lang-la|Ginkgo}}) — [[შიშველთესლოვნები|შიშველთესლოვანი]] ფოთოლმცვივანი ხეების უძველესი გვარი [[გინკგოსნაირნი|გინკგოსნაირთა]] განყოფილებისა. ერთადერთი თანამედროვე სახეობა — ორნაკვთიანი გინკგო (ginkgo biloba) გაშლილვარჯიანი 30-40 მ სიმაღლის და 1 მ-მდე დიამეტრის ორსახლიანი ხეა. ველურად იზრდება მხოლოდ სამხრეთ ჩინეთში. როგორც დეკორატიული მცენარე, მოშენებულია მსოფლიოს მრავალ ბოტანიკურ ბაღსა და პარკში; [[საქართველო]]ში შემოტანილია XIX საუკუნეში [[შავი ზღვა|შავი ზღვის]] სანაპიროზე. განსაკუთრებით კარგად ხარობს კოლხეთში, სადაც გიგანტურ ზომას აღწევს. გინკო ბილობა სამეგრელოში, მიურატების სასახლის ტერიტორიაზე, შატო ჭკადუაში გვხვდება. ხე ერთ-ერთი ძველი გინკო ბილობას წარმომადგენელია საქართველოში. იზრდება აგრეთვე აღმოსავლეთ საქართველოში, კერძოდ [[თბილისის ბოტანიკური ბაღი|თბილისის ბოტანიკურ ბაღსა]] და უნივერსიტეტის ბაღში. ყინვაგამძლეა. == ლიტერატურა == {{ქსე|3|157|}} {{ქე|2|12|}} [[კატეგორია:გინგკოსნაირნი]] 6tb7m4e9v80dug94flqpozrvxl0eklj 0 35833 4648155 4633632 2024-04-26T11:32:24Z Mimos 1205 /* ბიოგრაფია */ wikitext text/x-wiki {{მმ*|მოსულიშვილი}} {{ინფოდაფა მწერალი}} '''მიხო (მიხეილ) ანზორის ძე მოსულიშვილი''' (დ. [[10 დეკემბერი]], [[1962]], [[არაშენდა (გურჯაანის მუნიციპალიტეტი)|არაშენდა]], [[გურჯაანის მუნიციპალიტეტი]], [[საქართველო]]) — [[ქართველები|ქართველი]] მწერალი, გეოლოგი, [[ღირსების მედალი|ღირსების მედლის]] კავალერი და [[გალა (ლიტერატურული პრემია)|გალას პრემიის]] ლაურეატი. == ბიოგრაფია == მიხო მოსულიშვილი დაიბადა [[1962]] წლის 10 დეკემბერს. დედა, ციალა ზაქარიას ასული ვარაზაშვილი (17.02.1943 – 26.03.2022) იყო დიასახლისი, ხოლო მამა, ანზორ მიხეილის ძე მოსულიშვილი (4.04.1937 - 25.05.2021) კი მძღოლი. [[1986]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის]] (თსუ) გეოგრაფია-გეოლოგიის ფაკულტეტი, გეოლოგის სპეციალობით. [[1981]]—[[1984]] წლებში სწავლობდა უნივერსიტეტის მეორად ფაკულტეტზე, სპეციალობით — კინოდრამატურგია. 1986 წლიდან მუშაობდა გეოლოგად [[ფშავი|ფშავში]], 1991-2010 წლებში კი სხვადასხვა ჟურნალ-გაზეთებში, 2010 წლიდან არის თავისუფალი მწერალი. პირველი ნაწარმოები ''[[ტყის კაცი (ნოველა)|ტყის კაცი]]'' გამოაქვეყნა ჟურნალ „ცისკრის“ დამატება „ნობათში“ [[1984]] წელს. გამოცემული აქვს რომანების, მოთხრობების, პიესებისა და თარგმანების ოცზე მეტი წიგნი. მისი პიესების მიხედვით სპექტაკლები დადგმულია საქართველოს სხვადასხვა თეატრებში, ასევე ტელევიზიაში და რადიოში. მისი ნაწარმოებები თარგმნილია ლატვიურ, ინგლისურ, გერმანულ, სომხურ და რუსულ ენებზე. 2004 წლიდან მიხო მოსულიშვილი იყო ოცზე მეტი წიგნის რედაქტორი<ref>[https://borbalo.blogspot.com/2014/03/blog-post.html რედაქტორი მიხო მოსულიშვილი]</ref>, რომელთა შორის სჭარბობს პოეტური კრებულები. == ნამუშევრები == === წიგნები === '''ქართულად''': ====რომანები==== * ''[[უჟამო ჟამის რაინდი (რომანი)|უჟამო ჟამის რაინდი]]'' (რომანი-მენიპეა), თბ. ბესტსელერი, 1999 * ''[[ფრენა უკასროდ]]'' (რომანი), თბ. სულაკაური, 2001 * ''[[ბენდელა]]'' (დოკუმენტური რომანი), თბ. საარი, 2003 * ''[[ვაჟა–ფშაველა (ბიოგრაფიული რომანი)|ვაჟა-ფშაველა]]'' (ბიოგრაფიული რომანი), თბ. პეგასი, 2011 * ''[[ჰელესა (კინორომანი)|ჰელესა]]''<ref>http://www.wix.com/mimos77/helessa</ref> (კინორომანი), თბ. უსტარი, 2012 * ''[[დიდი ძუ დათვი]]'' (რომანი), თბ. საუნჯე, 2013 ====მოთხრობები, მინიატურები, პიესები, ლექსები==== * ''[[ტყის კაცი (ნოველა)|ტყის კაცი]] (პიესა), თბ. კულტურის სამინისტრო, 1988 * ''[[მთვარიანი დღის ფრესკები]]'' (მოთხრობები, მინიატურები), თბ. მერანი, 1990 * ''[[სივრცე ვერტიკალში]]'' (მოთხრობები, მინიატურები), თბ. მერანი, 1997 * ''[[გედები თოვლქვეშ]]'' (მინიატურები), თბ. საარი, 2004 * ''[[თითქმის პიკასო და ცოტა ბოსხი, მარჯვნიდან]]'' (პიესები), თბ. საარი, 2010 * ''[[მადლის ქვა]]'' (მოთხრობები), თბ. სიესტა, 2011 * ''[[არსაიდან არსაითკენ]]'' (მინიატურები, მოთხრობა), თბ. საუნჯე, 2012 * ''[[სულის მდინარე]]'' (მოთხრობები), თბ. ინტელექტი, 2012 * ''[[Laudakia Caucasia (პიესა)|Laudakia Caucasia]] (პიესა), თბ. უსტარი, 2014 * ''[[ჩემო მეჟოლია]]'' (პიესა), თბ. გლოსა, 2015 * ''[[დარდისას გეტყვი]]'' (შვიდი მოთხრობა, მინიატურები რვა სხვადასხვა ციკლიდან და ორი ესსეი), თბ. ბაკმი, 2023 * ''[[სიჩუმეს ვხედავ...]]'' (ლექსების წიგნი, ნაწერი იშვიათად, სტუდენტობიდან სიბერემდე<ref>[https://borbalo.blogspot.com/2023/11/blog-post_24.html „სიჩუმეს ვხედავ...“]</ref>), რედაქტორი [[ნინო სადღობელაშვილი]], თბ. კალმოსანი, 2023 '''გერმანულად''': * ''გედები თოვლქვეშ''<ref>[https://portal.dnb.de/opac.htm?method=simpleSearch&cqlMode=true&query=idn%3D1148578188 „გედები თოვლქვეშ“ გერმანიის ეროვნული ბიბლიოთეკის კატალოგში]</ref>, გერმანულად თარგმნეს [[ირმა შიოლაშვილი|ირმა შიოლაშვილმა]] და იოახიმ ბრიტცემ – ''Schwäne im Schnee''<ref>[http://wp.pop-verlag.com/?p=2480 Micho Mossulischwili: Schwäne im Schnee]</ref> Übersetzung aus dem Georgischen von Irma Schiolaschwili und Joachim Britze. Kaukasische Bibliothek. (Hrsg. Uli Rothfuss und Traian Pop) Band 16. (Georgien). ISBN 978-3-86356-170-3, Pop Verlag, Ludwigsburg, 2017 '''თურქულად''': * ''ზამთარმა მოიქნია კუდი'' (თურქ. Mart kapıdan baktırır) მოთხობების კრებულში: „თანხმიერ ასო-ბგერათა ანთოლოგია“ (არაჩვეულებრივი მოთხრობები თანამედროვე ქართული ლიტერატურიდან), თურქულად თარგმნა [[ფარნა-ბექა ჩილაშვილი|ფარნა-ბექა ჩილაშვილმა]], (თურქ.: ''Sessiz Harfler Antolojisi''<ref>[http://www.pandora.com.tr/urun/sessiz-harfler-antolojisi-cagdas-gurcu-edebiyatindan-sira-disi-oykuler/612947 „თანხმიერ ასო-ბგერათა ანთოლოგია“ თურქულად]</ref> - Çağdaş Gürcü Edebiyatından Sıra Dışı Öyküler), 2017, ISBN 978-605-84-7873-2 === პიესები === [[File:Latvian My Redbreast - 2016.jpg|thumb|right|„ჩემო მეჟოლია“ ლატვიურ ენაზე, 2016 წელი]] '''ქართულად''': {{Div col}} * ''[[ობობა (პიესა)|ობობა]], 1990 * ''[[ბედის საზღვარი]]'', 1995 * ''[[თეთრი ლაშქარი]]'', 1997 * ''[[მხიარული დამბაჩა]]'', (2002) * ''[[ცეკვა მკვდრებით]]'', 2005 * ''[[მოპარული ახალი წლის ზღაპარი (პიესა)|მოპარული ახალი წლის ზღაპარი]]'', (2008) * ''[[საშობაო ბატი კომშით (პიესა)|საშობაო ბატი კომშით]]'', 2009 * ''[[ჟიკჟიკობა ღამე]]'', 2010 * ''[[ხაპრა-თაგვობანა]]'', 2010 * ''[[არავის ვეყმოთ, არცა ვემონოთ, გარეშე ღვთისა დამბადებლისა]]'', 2010 * ''[[ჩემო მეჟოლია]]'', 2012 * ''[[ვაჟა-ფშაველა (პიესა)|ვაჟა-ფშაველა]]'', 2012 * ''[[Laudakia Caucasia (პიესა)|Laudakia Caucasia]], 2013 * ''[[გიაურ-ყუში]]'', 2015 * ''[[უკანასკნელი თოლია]], 2018 {{Div col end}} '''გერმანულად''': * ''საშობაო ბატი კომშით'', გერმანულად თარგმნა მაია ლიპარტელიანმა – Weihnachtsgans mit Quitten von Micho Mosulischwili im buch: "Zwischen Orient und Okzident" (Theaterstücke aus Georgien)<ref>[https://tdz.de/shop/produkt/efedda6f-a07a-4a21-b1bc-49c9dbd137ed Zwischen Orient und Okzident (Theaterstücke aus Georgien)]</ref>, Verlag Theater der Zeit, 2015, ISBN 978-3-95749-061-2 '''ლატვიურად''': * ''ჩემო მეჟოლია''<ref>[https://openlibrary.org/works/OL17613868W/Mana_Sarkanr%C4%ABkl%C4%ABte „ჩემო მეჟოლია“ ლატვიურად]</ref>, ლატვიურად თარგმნა ნინო იაკობიძემ – Miho Mosulišvili ''Mana Sarkanrīklīte'' (Skumja, ïoti skumja komçdija), Vitola izdevnieciba, Latvia, 2016, ISBN 978-9934-554-06-3 === თარგმანები === * [[ბორის აკუნინი]] — ''[[აზაზელი]]'' (კონსპიროლოგიური დეტექტივი), არეტე, 2004, ISBN 99940-745-8-X; ''თურქული გამბიტი'' (ჯაშუშური დეტექტივი), პალიტრა L, 2006, ISBN 99940-42-07-6; ''ლევიათანი'' (ჰერმეტული დეტექტივი), პალიტრა L, 2006 წელი, ISBN 9994-53-21-3; მეორე გამოცემა, პალიტრა L, 2010, ISBN 978-9941-413-98-8 * [[გაიუს სვეტონიუს ტრანკვილუსი]] — ''თორმეტი კეისრის ცხოვრება'', პეგასი, 2011, ISBN 978-9941-9206-1-5 * ანრი გიდელი — ''[[პაბლო პიკასო|პიკასო]]'', ქართული ბიოგრაფიული ცენტრი, 2013, ISBN 978-9941-444-13-5 * გულელმო ფერერო — ''[[იულიუს კეისარი]]'', ქართული ბიოგრაფიული ცენტრი, 2016, ISBN 978-9941-444-26-5 * [[ვიქტორ პელევინი]] — ''სამი ცუკერბრინის სიყვარული'' (რომანი-[[დისტოპია]]), პალიტრა L, 2017, ISBN 978-9941-24-628-9 == თეატრი == ===ორიგინალური პიესები=== * ''მეცამეტე ექსპერიმენტული'' — ავთანდილ ციხიშვილის სახელობის უსინათლოთა დრამატული თეატრი, რეჟისორი ალექსანდრე ლაბაძე, 2002 * ''[[თეთრი ლაშქარი]]'' — სოხუმის მოზარდ მაყურებელთა სახელმწიფო თეარტი „თეთრი ტალღა“, რეჟისორი გიორგი რატიანი, 2005 * [[მოპარული ახალი წლის ზღაპარი (პიესა)|''მოპარული ახალი წლის ზღაპარი'']] — ჭიათურის აკაკი წერეთლის სახელობის სახელმწიფო თეატრი, რეჟისორი [[სოსო ნემსაძე]], 2008; გორის გიორგი ერისთავის სახელობის სახელმწიფო თეატრი, რეჟისორი სოსო ნემსაძე, 2012; რუსულად: Сказка об украденном Новом годе — ნოდარ დუმბაძის მოზარდ მაყურებელთა თეატრი, რეჟისორი სერგეი შვედკოვი, 2012; ქუთაისის იაკობ გოგებაშვილის სახელობის თოჯინების პროფესიული სახელმწიფო თეატრი, რეჟისორი ეკატერინე სირაძე, 2013 * ''ენკი–ბენკი ([[მხიარული დამბაჩა]])'' — „მეორე თეატრი“, (საბავშვო თეატრი, მის: დავით აღმაშენებლის პროსპექტი # 60), რეჟისორი ნათია კავსაძე, 2008 * ''[[საშობაო ბატი კომშით (პიესა)|საშობაო ბატი კომშით]]'' — ილიაუნის თეატრი („ვაკის სარდაფი“), რეჟისორი [[გურამ ბრეგაძე]], 2009; [[რუსთავის დრამატული თეატრი]], რეჟისორი გურამ ბრეგაძე, 2013; [[ოზურგეთის დრამატული თეატრი]], რეჟისორი გურამ ბრეგაძე, 2015 * ''[[არავის ვეყმოთ, არცა ვემონოთ, გარეშე ღვთისა დამბადებლისა]]'' — რუსთავის კულტურის ცენტრი (მის: ქ. რუსთავი, წმინდა ნინოს ქ. # 1), რეჟისორი [[გეგა ქურციკიძე]], 2010; [[ნოდარ დუმბაძე|ნოდარ დუმბაძის]] სახელობის სახელმწიფო ცენტრალური საბავშვო თეატრი, რეჟისორი გეგა ქურციკიძე, 2012 * ''[[ჩემო მეჟოლია]]'' — ბოლნისის მუნიციპალური თეატრი, რეჟისორი ზურაბ ხვედელიძე, 2013; [[მარჯანიშვილის თეატრი|კოტე მარჯანიშვილის სახელობის სახელმწიფო აკადემიური დრამატული თეატრი]] (მცირე სცენა), რეჟისორი [[ხათუნა მილორავა]], 2014; ვასო გოძიაშვილის სახელობის ველისციხის სახალხო თეატრი, რეჟისორი ომარ კაკაბაძე, 2016; ხულოს სახელმწიფო დრამატული თეატრი, რეჟისორი გეგა ქურციკიძე, 2016 * ''[[ხაპრა-თაგვობანა]]'' — [[ვასო გოძიაშვილი]]ს სახელობის ველსიციხის თეატრი, რეჟიროსი ომარ კაკაბაძე, 2017 * ''[[თეთრი ლაშქარი]]'' — [[კახის სახელმწიფო ქართული დრამატურგიული თეატრი|კახის სახელმწიფო ქართული დრამატული თეატრი]], რეჟისორი ლერი შიოშვილი, 2020 * ''[[ჟიკჟიკობა ღამე]]'' — [[ნოდარ დუმბაძის სახელობის მოზარდ მაყურებელთა თეატრი]], რეჟისორი და ინსცენირების ავტორი [[ეკატერინე კატო შარიქაძე]], 2024 ===თარგმნილი და ინსცენირებული პიესები=== * ''საზღვრები'' — ლეონიდ ზორინის „ვარშავული მელოდიის“ მიხედვით, [[მარჯანიშვილის თეატრი]]ს „ახალი სცენა“, რეჟისორი გიორგი (გოგა) ოსეფაშვილი, 2014 * ''მსუქანი ბიჭი ნატურმორტში'' — იონ საპდარუს სევდიანი კომედია ორ მოქმედებად, ბათუმის ილია ჭავჭავაძის სახელობის სახელმწიფო დრამატული თეატრის „ახალი სცენა“, რეჟისორი იონ საპდარუ, 2015 * ''პინოკიოს თავგადასავალი'' — კარლო კოლოდის საბავშვო რომანის ინსცენირება, სანდრო ახმეტელის სახელობის მუნიციპალური დრამატული თეატრი, რეჟისორი ლაშა გოგნიაშვილი, 2016 == რადიოთეატრი == * ''[[ტყის კაცი (ნოველა)|ტყის კაცი]]'' (1988), რეჟისორი ბადრი მიქაშავიძე * ''[[სიკვდილი გუარამ მამფალისა]]'' (1989), რეჟისორი ბადრი მიქაშავიძე * ''[[ობობა (პიესა)|ობობა]]'' (1990). რეჟისორი ბადრი მიქაშავიძე * ''[[ცეკვა მკვდრებით]]'' (2008), რეჟისორი [[ზურაბ კანდელაკი]] * ''[[ჟიკჟიკობა ღამე]]'' (2018), რეჟისორი [[ზურაბ კანდელაკი]] == კინო == * [[კახეთის მატარებელი (ფილმი)|კახეთის მატარებელი]] (სცენარის თანაავტორი) – რეჟისორი [[ლალი კიკნაველიძე]], 2018 წ. == ტელევიზია == * ''ჩემი მეგობარი ჰიტლერი'', ტელესპექტაკლის სცენარის თანაავტორი ([[იუკიო მისიმა]]ს მიხედვით), საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი, 1999, რეჟისორი [[ანდრო ენუქიძე]]. * ''[[წვრილ ვარსკვლავთა ღამე]]'' (ტელესერიალი), 45 სერია, სცენარის თანაავტორი, საქართველოს ტელევიზიის პირველი არხი, 1999–2000 == პრემიები და ჯილდოები == {{ღირსების მედალი}} * [[ღირსების მედალი]], საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება # 132<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/111388 ჟურნალ „ცისკრის“ თანამშრომელთა საქართველოს ორდენებითა და მედლებით დაჯილდოების შესახებ]</ref> (ჟურნალ [[ცისკარი (ჟურნალი)|„ცისკრის“]] 150 წლის იუბილესთან დაკავშირებით გაზეთ „საქართველოს რესპუბლიკის“ 1998 წლის 15 მარტის ნომერში), 1998 [[File:Sertificat from Mea, 2012.jpg|thumb|right|ეფექტური მარკეტინგის კონფერენციის ჯილდოს ვერცხლის პრიზის სერტიფიკატი გამომცემლობა „უსტარს“ მიხო მოსულიშვილის რომანისათვის „ჰელესა“, 27 აგვისტო, 2012, [[პორტლენდი]], [[ორეგონი]], აშშ]] * საქტელერადიო კომიტეტის პრემია რადიოპიესისათვის ''ტყის კაცი'', 1987 * პირველი პრემია თბილისის მერიის, ახალგაზრდობის საქმეთა თბილისის სამმართველოსა და წიგნის მოყვარულთა კავშირ „ბესტსელერის“ ლიტერატურულ კონკურსში, რომანისთვის ''უჟამო ჟამის რაინდი'', [[1998]]. * საერთაშორისო ლიტერატურული კონკურსის, „ბეკარის“ (ლიტერატურული ნაწარმოებები მუსიკაზე) პრემია ნომინაციაში „ჯაზი და როკ-მუსიკა: პროზა“ მოთხრობისათვის ''ურაკპარაკი'' (''Глухомань'' — მთარგმნელი მაია ბირიუკოვა), 2005, [[მოსკოვი]]. * ლიტერატურული კონკურსის „ფორმულა-ნლო“-2006-ის (პროზა) დიპლომი და პრემია, 31 დეკემბერი, 2006, [[ათენი]]. * ლიტერატურული კონკურსის „ხერთვისის“ პრემია (პროზა) და სკულპტურა, 8 დეკემბერი, 2007, [[თბილისი]]. * [[გალა (ლიტერატურული პრემია)]] ბიოგრაფიული რომანისათვის „ვაჟა–ფშაველა“, 2011 * ვერცხლის პრიზი გამომცემლობა "უსტარს" კინორომანისათვის “ჰელესა” (სინოპსისით) ეფექტური მარკეტინგის ჯილდოს კონფერენციაზე (The Summit Marketing Effectiveness Award) ნომინაციაში: “მცირე ბიუჯეტი”, 27 აგვისტო, 2012, [[პორტლენდი]], [[ორეგონი]], [[აშშ]] * თუმანიშვილის სახელობის ფონდის, თუმანიშვილის კინომსახიობთა თეატრის და ქალაქ თბილისის მერიის კულტურული ღონისძიებების ცენტრის ერთობლივი პროექტის „ახალი ქართული პიესა 2012“-ის პრიზი პიესისათვის ''[[ვაჟა-ფშაველა (პიესა)|ვაჟა-ფშაველა]]'', 12 დეკემბერი, 2012 * ლიტერატურული კონკურსის „საუკეთესო მოთხრობა მასწავლებელისთვის“ პირველი ადგილი, მოთხრობისათვის „მდოგვის მარცვლისა და ანგელოზებისათვის“, 30 სექტემბერი, 2019 * ლიტერატურული კონკურსის „მაჩაბელი“ მთავარი პრიზი ნომინაციაში „საუკეთესო პროზაული ნაწარმოები“ მოთხრობისათვის „ტურის ქორწილი, ანუ მზე პირს იბანს“, 22 ივლისი, 2022 * პირველი ადგილი ლიტერატურულ კონკურსზე „ლილე-2022“, მოთხრობისათვის „ზეცას ვიყავ, ზეცა ვნახე“, 30 სექტემბერი, 2022; იგიგვე პრიზი „ლილე 2023“-ზე, მოთხრობისათვის „ჯავახეთის ფამფარულა, ჩემი...“, 11 სექტემბერი, 2023 ==ლიტერატურა== * ''ჯალიაშვილი მ.,'' ლიტერატურული წერილები, თბ., წყაროსთვალი, 2006 - ISBN 99940-899-0-0 * ''ჯაველიძე ე.,'' უკეთუ სულითა (ლიტერატურული წერილები), თბ., მერანი, 1989 * ''ბენაშვილი გ.,'' ლიტერატურულ-კრიტიკული ეტიუდები, თბ., მერანი, 1989 * ''გრიგალაშვილი ნ.,'' ზრუნვის საგანი (ლიტერატურულ-კრიტიკული წერილები), თბ., მერანი, 1988 == რესურსები ინტერნეტში == {{მინიდაფა |პორტალი = ბიოგრაფიები |ვიქსიკონი = |ვიკიწიგნები = |ვიკიციტატა = მიხო მოსულიშვილი |ვიკიწყარო = |ვიკისახეობები = |ვიკისიახლეები = |ვიკისაწყობი = Miho Mosulishvili |მეტავიკი = |ვიკიმონაცემები = Q529583 }} * {{nplg ბიოგრაფია|00000534}} * [http://burusi.wordpress.com/literature/mikho-mosulishvili/ მიხო მოსულიშვილი — Mikho Mosulishvili] — ბურუსი * [https://www.tsu.ge/in/library/lib-authors/10118 უნივერსიტეტელი ავტორები: მიხეილ მოსულიშვილი] * [http://maiajaliashvili.blogspot.com/2011/02/blog-post_11.html მაია ჯალიაშვილი — „ნისლის ადამიანები“] * [http://book.gov.ge/en/author/mosulishvili-mikho-/120/ Miho Mosulishvili] — Georigian National Book Center * [http://openlibrary.org/authors/OL802155A/Mixo_Mosulis%CC%8Cvili Miho Mosulishvili] — Open Library * [https://mihobooks.wordpress.com/ Mikhobooks] — Reviews for novels and plays by Mikho Mosulishvili * [https://borbalo.blogspot.com/2024/03/blog-post.html ოთხი პიესა (ტექსტები) ქართული თეატრის ელექტრონული არქივის „მსოფლიო დრამატურგიის ელექტრონული ბიბლიოთეკის“ ბაზაში] * [https://poetry.ge/pages/mimos/poems მიხო მოსულიშვილი - ლექსები, პოემები] ==სქოლიო== {{სქოლიო|2}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:მოსულიშვილი, მიხო}} [[კატეგორია:მიხო მოსულიშვილი| ]] [[კატეგორია:ქართველი მწერლები]] [[კატეგორია:ქართველი დრამატურგები]] [[კატეგორია:ქართველი სცენარისტები]] [[კატეგორია:ქართველი მთარგმნელები]] [[კატეგორია:ქართველი გეოლოგები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1962]] [[კატეგორია:საქართველოს ღირსების მედლით დაჯილდოებულები]] [[კატეგორია:გალას პრემიის ლაურეატები]] [[კატეგორია:გურჯაანის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] {{სქოლიო}} {{მიხო მოსულიშვილი}} 6dh9teiwfzpgpkljog8bx40kipp99xv 0 36896 4647992 4568523 2024-04-25T16:49:52Z Kober 394 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მთა | სახელი = დავაკრანი | სურათი = Kulbaki and Davakrani.jpg | სურათის_წარწერა = [[ქულბაქი]] (მარცხნივ) და დავაკრანი (მარჯვნივ), ხედი სოფ. [[ფოკა|ფოკიდან]] | ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}} | ტერიტორიული ერთეული = [[ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტი]], [[დმანისის მუნიციპალიტეტი]] | სიმაღლე = 2820 | შეფარდებითი სიმაღლე = | lat_dir = N |lat_deg =41 |lat_min =24 |lat_sec =12 | lon_dir = E |lon_deg =43 |lon_min =54 |lon_sec =53 | პოზრუკა = საქართველო | პოზრუკა2 = საქართველო სამცხე-ჯავახეთის მხარე | იზოლაცია = | დაკავშირებული მთა = | სია = | მთის მასივი = | ქედი = [[ჯავახეთის ქედი]] | ლანდშაფტი = | ტიპი = | ვულკანური რკალი = | ვულკანური სარტყელი = | ამგებელი ქანები = [[ვულკანი|ვულკანური]] [[ანდეზიტი|ანდეზიტ]]-[[ბაზალტი|ბაზალტური]] [[ლავა]] | ასაკი = | პირველი ასვლა = | უმარტივესი მარშრუტი = | ბოლო ამოფრქვევა = | საიტი = | ვიკისაწყობი = Category:Davakrani }} '''დავაკრანი''' — [[მთა]] [[საქართველო]]ში, [[სამცხე-ჯავახეთის მხარე|სამცხე-ჯავახეთის მხარის]] [[ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტი]]სა და [[ქვემო ქართლის მხარე|ქვემო ქართლის მხარის]] [[დმანისის მუნიციპალიტეტი]]ს ადმინისტრაციულ საზღვარზე. მდებარეობს [[ჯავახეთის ქედი|ჯავახეთის ქედზე]]. სიმაღლე [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 2820 მ. აგებულია [[ვულკანი|ვულკანური]] [[ანდეზიტი|ანდეზიტ]]-[[ბაზალტი|ბაზალტური]] [[ლავა|ლავებით]]. დავაკრანს აქვს დამრეცი კალთები და [[გუმბათი|გუმბათისებრი]] ფორმა. შემოსილია ალპური და სუბალპური [[მდელო]]ებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|3|331|}} [[კატეგორია:სამცხე-ჯავახეთის მხარის მთები]] [[კატეგორია:ქვემო ქართლის მხარის მთები]] enk8e8n10pwr84020ar1pf5cxruev4d 0 36900 4648009 3983203 2024-04-25T17:22:50Z Kober 394 /* ლიტერატურა */ wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Davitis moneta (A).jpg|მინი|დავით აღმაშენებლის მონეტა]] '''დავით აღმაშენებლის მონეტა''' — [[დავით IV|დავით IV აღმაშენებლის]] სპილენძის უნიკალური მონეტა. იწონის 10,73 გ. შუბლზე წერტილოვან რკალში მოთავსებულია სამეფო ტანსაცმლით მოსილი მეფის პორტრეტული გამოსახულება. მეფის თავსაბურავია ჯვრიანი სტემა, რომლიდანაც სახის ორივე მხარეს მარგალიტებიანი საკიდები — პენდილიები ეშვება; ყელს შემოუყვება მსხვილი მძივების წყება; სამხრეებიც და კაბაც თვლებით არის შემკული; მარჯვენა ხელში სკიპტრა უპყრია, მარცხენაში კი — ჯვრიანი სფერო. ფიგურის ორივე მხარეს განთავსებულია დაქარაგმებული [[ასომთავრული]] ზედწერილი: „დთ – მფ“ („დავით მეფე“). ხაზოვანი რკალით შემოსაზღვრული ზურგის ცენტრში, ოთხფურცლიან ბუდეში მოთავსებულია ტოლმკლავა ჯვარი, რომლის მკლავების შემსხვილებულ ბოლოებზე თითო წერტილია დასმული. ჯვრის ბუდეს გარს შემოუყვება დაქარაგმებული ასომთავრული წარწერა: „დთ–მფ–აფთ–ქ–რნ–კხთ–სხთ“ („დავით, მეფე აფხაზთა, ქართველთა, რანთა, კახთა, სომეხთა“). მონეტა მოჭრილი უნდა იყოს [[1118]] წლის შემდეგ, როდესაც დავით აღმაშენებელმა [[ლორე]] აიღო და [[ტაშირ-ძორაგეტის სამეფო|ტაშირის („სომეხთა“) სამეფო]] საქართველოს შემოუერთა. დავით აღმაშენებლის მონეტის ცნობილი ერთადერთი ეგზემპლარი დაცულია [[ბრიტანეთის მუზეუმი|ბრიტანეთის მუზეუმში]] ([[ლონდონი]]). იგი [[1857]] წელს ენისკილენის ჰერცოგმა უილიამ კოულმა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთში]] ყოფნის დროს შეგროვილ სხვა აღმოსავლურ მონეტებთან ერთად გადასცა მუზეუმს. ==ლიტერატურა== * დუნდუა გ., რას მოგვითხრობენ ძველებური მონეტები, თბ., 1968. * კაპანაძე დ., ქართული ნუმიზმატიკის სიახლენი, კრ.:კავკასიის ხალხთა ისტორიის საკითხები, თბ., 1966. * მეტრეველი რ., დავით აღმაშენებელი, თბ., 1965. * Lang D., Notes of Caucasian numismatics, «Numismatic Chronicle», 1957, v. 17. {{ქსე|3|337|დუნდუა გ.}} {{ქე|2||ქუთელია თ.}} * პატარაია, მ., დავით აღმაშენებელი: ნუმიზმატიკური მემკვიდრეობა, თბ., არტანუჯი, 2022. [[კატეგორია:საქართველოს მონეტები]] bwo39xo48bzngab15c29hgwf5z6j27i 4648010 4648009 2024-04-25T17:23:01Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Davitis moneta (A).jpg|მინი|დავით აღმაშენებლის მონეტა]] '''დავით აღმაშენებლის მონეტა''' — [[დავით IV|დავით IV აღმაშენებლის]] სპილენძის უნიკალური მონეტა. იწონის 10,73 გ. შუბლზე წერტილოვან რკალში მოთავსებულია სამეფო ტანსაცმლით მოსილი მეფის პორტრეტული გამოსახულება. მეფის თავსაბურავია ჯვრიანი სტემა, რომლიდანაც სახის ორივე მხარეს მარგალიტებიანი საკიდები — პენდილიები ეშვება; ყელს შემოუყვება მსხვილი მძივების წყება; სამხრეებიც და კაბაც თვლებით არის შემკული; მარჯვენა ხელში სკიპტრა უპყრია, მარცხენაში კი — ჯვრიანი სფერო. ფიგურის ორივე მხარეს განთავსებულია დაქარაგმებული [[ასომთავრული]] ზედწერილი: „დთ – მფ“ („დავით მეფე“). ხაზოვანი რკალით შემოსაზღვრული ზურგის ცენტრში, ოთხფურცლიან ბუდეში მოთავსებულია ტოლმკლავა ჯვარი, რომლის მკლავების შემსხვილებულ ბოლოებზე თითო წერტილია დასმული. ჯვრის ბუდეს გარს შემოუყვება დაქარაგმებული ასომთავრული წარწერა: „დთ–მფ–აფთ–ქ–რნ–კხთ–სხთ“ („დავით, მეფე აფხაზთა, ქართველთა, რანთა, კახთა, სომეხთა“). მონეტა მოჭრილი უნდა იყოს [[1118]] წლის შემდეგ, როდესაც დავით აღმაშენებელმა [[ლორე]] აიღო და [[ტაშირ-ძორაგეტის სამეფო|ტაშირის („სომეხთა“) სამეფო]] საქართველოს შემოუერთა. დავით აღმაშენებლის მონეტის ცნობილი ერთადერთი ეგზემპლარი დაცულია [[ბრიტანეთის მუზეუმი|ბრიტანეთის მუზეუმში]] ([[ლონდონი]]). იგი [[1857]] წელს ენისკილენის ჰერცოგმა უილიამ კოულმა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთში]] ყოფნის დროს შეგროვილ სხვა აღმოსავლურ მონეტებთან ერთად გადასცა მუზეუმს. ==ლიტერატურა== * დუნდუა გ., რას მოგვითხრობენ ძველებური მონეტები, თბ., 1968. * კაპანაძე დ., ქართული ნუმიზმატიკის სიახლენი, კრ.:კავკასიის ხალხთა ისტორიის საკითხები, თბ., 1966. * მეტრეველი რ., დავით აღმაშენებელი, თბ., 1965. * Lang D., Notes of Caucasian numismatics, «Numismatic Chronicle», 1957, v. 17. {{ქსე|3|337|დუნდუა გ.}} {{ქე|2||ქუთელია თ.}} * პატარაია, მ., დავით აღმაშენებელი: ნუმიზმატიკური მემკვიდრეობა, თბ., არტანუჯი, 2022. [[კატეგორია:საქართველოს მონეტები]] [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] nnb8zlgfew5819967th31dum9mz66v3 0 36902 4648017 4388171 2024-04-25T17:25:11Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:ქართლ-კახეთის სამეფო]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''„სამართალი ბატონისშვილის დავითისა“''' — ქართული სამართლის კოდიფიკაციის პროექტი, რომელიც შეადგინა [[დავით ბატონიშვილი|დავით ბატონიშვილმა]] XIX საუკუნის დასაწყისში. „სამართალი ბატონისშვილის დავითისა“ ორ წყებად შემუშავდა და ცნობილია ადრინდელი და შემდგომიც, გავრცობილ-განვითარებული სახით. თავდაპირველად დავით ბატონიშვილმა მოამზადა იგი თავისი მამის, ქართლ-კახეთის უკანასკნელი მეფის, [[გიორგი XII]]-ის დავალებით და 2-ჯერ გადაანუსხვინა. ამ სახით პროექტი შედგებოდა პრეამბულის, 245 მუხლისა და საძიებლისაგან. ერთი ნუსხა დავითს [[ვახტანგ VI-ის სამართლის წიგნთა კრებული|ვახტანგ VI-ის სამართლის წიგნთა კრებულისათვის]] დაურთავს და მასთან ერთად აუკინძვინებია; ეს მისეული „დიდი სამართლის წიგნი“ შემდეგში [[ოლივერ უორდროპი|ო. უორდროპს]] ჰქონია და ახლა იგი ოქსფორდში, ბოდლის ბიბლიოთეკაში ინახება. თავის „სამართალზე“ მეორედ დავითს უკვე პეტერბურგში სენატორობისას, ძირითადად [[1811]]-[[1813]] წლებში უმუშავნია, როდესაც მთავრობის განწესებით ვახტანგის კრებულის რუსული თარგმანთა განმხილველ კომიტეტს მეთაურობდა. გვიანდელი მუშაობის ნაყოფია წანამატ-მინაწერები, დამატებითი მუხლები, ფრაგმენტები, რომლებიც პირვანდელი ტექსტის სათანადო თავებს უნდა დამატებოდა. „სამართალი ბატონისშვილის დავითისა“ ფეოდალური ხანის სამართლის წიგნებივით ერთიანი ნორმატიული ძეგლია და, თუმცა დარგობრივად გაწყობილი არ არის, თითქმის ყველა იმდროინდელ სამართლებრივ ურთიერთობას აწესრიგებს, დაწყებული სახელმწიფო სამართლით და დამთავრებული სამოქალაქო ბრუნვის, სამემკვიდრეო და საქორწინო-საოჯახო ურთიერთობათა, დამნაშავეობასთან ბრძოლისა და მართლმსაჯულების ზოგად და განსაკუთრებულ საკითხებამდე. დავითისივე თქმით, მის „სამართალს“ „აქვს უმეტეს მიდრეკილებით ბუნებითისა მიმართ სჯულისა“, ე. ი. [[ბუნებითი სამართალი|ბუნებითი სამართლისა]]. იგი შედგენილია საგანმანათლებლო ფილოსოფიის იდეების შთაგონებით და [[განათლებული აბსოლუტიზმი]]ს თეორიისა და პრაქტიკის მიხედვით; მასში ასახულია ბევრი პროგრესული ზოგადზნეობრივი თუ სამართლეებრივი პრინციპი, მაგ., გაზიარებულია დებულება, რომ „უფრორე უმჯობეს არს ათისა დამნაშავისა განთავისეფლებაჲ, ვიდრე ერთისა უბრალოისა წარწყმედაჲ“ (მ. 187). თავის საკოდიფიკაციო მუშაობაში დავითი ძირითადად ეროვნული ტრადიციის ნიადაგზე იდგა. საჭიროების კვალობაზე ახალისებდა და ავითარებდა ძველად მოქმედსა და თავისი დროის სამართლის ნორმებს. ამასთანავე, მას საქმის ცნობილი ცოდნით და მოხერხებულად, საქართველოს ვითარება-მოთხოვნილებასთან შეხამებულად გადმოაქვს თავის „სამართალში“ [[ეკატერინე II]]-ის განაწესის ზოგი დებულება, [[პეტრე I]]-ის სამხედრო წესდების ნორმები, ზოგი რამ რუსეთის მეფის ალექსი მიხეილის ძის [[1649]] წლის სჯულდებიდან და სხვა. ხანგრძლივ საკოდიფიკაციო მუშაობაში დავითს ასულდგმულებდა იმედი, რომ მისი შეუპოვარი მეცადინეობა ქართლ-კახეთის სამეფოს აღსადგენად, თუნდაც შეკვეცილი თვითმმართველობის პირობით, ნაყოფს გამოიღებდა და მაშინ ეს ნაღვაწიც ქვეყანას გამოადგებოდა. ამ ვარაუდითვე მან რამდენიმე (უფრო ფორმის მხრივ და რედაქციულად) გადააკეთა თავისი „სამართალი“ რუსული ვარიანტადაც (1019 მუხლად) და მას [[საქართველოს სამართლისა და კანონმცოდნეობის მიმოხილვა|„საქართველოს სამართლისა და კანონმცოდნეობის მიმოხილვა“]] უწოდა. „სამართალი ბატონისშვილის დავითისა“ ძვირფასი წყაროა ძველი ქართული პოზიტიური სამართლისა და მისი განვითარების ხაზის შესაცნობად. ==ლიტერატურა== {{ქსე|8|702|ფურცელაძე დ.}} [[კატეგორია:ძველი ქართული სამართალი]] [[კატეგორია:ქართლ-კახეთის სამეფო]] aclshch07l3k30bw89bsgkgz7b6u44f 0 37438 4648066 4423189 2024-04-25T20:03:49Z GiorgiXIII 62215 wikitext text/x-wiki {{მმ*|დიკლო (მრავალმნიშვნელოვანი)}} {{ინფოდაფა მყინვარი | სახელი = დასავლეთ დიკლოს მყინვარი | მშობლიური სახელი = | სურათი = | წარწერა = |lat_dir = N|lat_deg = 42|lat_min = 29|lat_sec = 04 |lon_dir = E|lon_deg = 45|lon_min = 46|lon_sec = 04 | ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}} | ტერიტორიული ერთეული = [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი]] | ქედი = [[პირიქითი ქედი]] | ფართობი = 0,3 | სიგრძე = 0,8 | სიგანე = | სისქე = | ტიპი = კარული | მდგომარეობა = | პოზრუკა = საქართველო | პოზრუკა2 = საქართველო კახეთის მხარე }} '''დასავლეთ დიკლოს მყინვარი''' — კარული ტიპის [[მყინვარი]] [[საქართველო]]ში, [[კახეთის მხარე]]ში, [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი|ახმეტის მუნიციპალიტეტში]].<ref>{{სგსოლ|საქართველოს|59}}</ref> მდებარეობს [[თუშეთი|თუშეთში]], [[პირიქითი ქედი]]ს სამხრეთ კალთაზე. ფართობი 0,3 კმ², უდიდესი სიგრძე 0,8 კმ. დასავლეთ დიკლოს მყინვარი ასაზრდოებს [[მდინარე]] [[პირიქითი ალაზანი|პირიქითი ალაზნის]] მარცხენა შენაკადს — დიკლოსწყალს.<ref>{{ქე|2|430||არა}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{საქართველოს მყინვარები}} [[კატეგორია:კახეთის მხარის მყინვარები]] igovefqy99j73x2k7r4fmn761rebz4c 0 43353 4648104 4641889 2024-04-26T06:11:50Z Surprizi 14671 /* შექმნა 1846 წელს */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ყოფილი ქვეყანა |სახელი = ტფილისის გუბერნია |მშობლიური სახელი = |სტატუსი = [[გუბერნია]] |ჰიმნი = |დროშა = |დროშის აღწერა = |გერბი = Coat of arms of Tiflis Governorate 1878.svg |გერბის აღწერა = გერბი |რუკა = Tiflis Governorate of Caucasus Viceroyalty.png |აღწერა = ტფილისის გუბერნია [[კავკასიის სამეფისნაცვლო]]ს შემადგენლობაში. 1917 წელი |რუკა1 =Map of Tiflis Governorate-ka.svg |აღწერა1 = ტფილისის გუბერნიის საზღვრების ცვლილება 1846-1917 წლებში |p1 = საქართველო-იმერეთის გუბერნია |flag_p1 = Georgia-Imeretia Governorate.JPG |p2 = |flag_p2 = |p3 = |flag_p3 = |p4 = |flag_p4 = |შექმნილია = [[14 დეკემბერი]] [[1846]] |ლიკვიდერებულია = [[1917]] |s1 = ამიერკავკასიის დემოკრატიული ფედერაციული რესპუბლიკა |flag_s1 = Flag_of_the_Transcaucasian_Federation.svg |s2 = |flag_s2 = |s3 = |flag_s3 = |s4 = |flag_s4 = |s5 = |flag_s5 = |s6 = |flag_s6 = |s7 = |flag_s7 = |s8 = |flag_s8 = |s9 = |flag_s9 = |s10 = |flag_s10 = |s11 = |flag_s11 = |s12 = |flag_s12 = |s13 = |flag_s13 = |s14 = |flag_s14 = |s15 = |flag_s15 = |დევიზი = |დედაქალაქი = [[ტფილისი]] |ქალაქები = |ენა = |ვალუტა = |ფართობი = |მოსახლეობა = |მართველობის ფორმა = |დინასტია = |მმართველის ტიტული = |მმართველი1 = |მმართველი1 წელი = |მმართველის ტიტული2 = |მმართველი2 = |მმართველი2 წელი = |მმართველის ტიტული3 = |მმართველი3 = |მმართველი3 წელი = |მმართველის ტიტული4 = |მმართველი4 = |მმართველი4 წელი = |მმართველის ტიტული5 = |მმართველი5 = |მმართველი5 წელი = |მმართველის ტიტული6 = |მმართველი6 = |მმართველი6 წელი = |მმართველის ტიტული7 = |მმართველი7 = |მმართველი7 წელი = |მმართველის ტიტული8 = |მმართველი8 = |მმართველი8 წელი = |რელიგია = |დამატებითი პარამეტრი1 = |პარამეტრის შიგთავსი1 = |ეტაპი1 = |თარიღი1 = |წელი1 = |ეტაპი2 = |თარიღი2 = |წელი2 = |ეტაპი3 = |თარიღი3 = |წელი3 = |ეტაპი4 = |თარიღი4 = |წელი4 = |ეტაპი5 = |თარიღი5 = |წელი5 = |ეტაპი6 = |თარიღი6 = |წელი6 = |დამატებითი პარამეტრი2 = |პარამეტრის შიგთავსი2 = |წინა = |წინამორბედი1 = |წინამორბედი2 = |წინამორბედი3 = |წინამორბედი4 = |წინამორბედი5 = |წინამორბედი6 = |წინამორბედი7 = |შემდეგი = |მემკვიდრე1 = |მემკვიდრე2 = |მემკვიდრე3 = |მემკვიდრე4 = |მემკვიდრე5 = |მემკვიდრე6 = |მემკვიდრე7 = |სქოლიო = {{reflist}} }} '''ტფილისის გუბერნია''' ({{lang-ru|Тифлисская губерния}}; {{OldStyleDate|26|დეკემბერი|1846|14||}} — [[1917]]) — [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული. ადმინისტრაციული ცენტრი — [[ტფილისი]]. ==ისტორია== ===ადმინისტრაციული დაყოფა=== ====შექმნა 1846 წელს==== [[1846]] წლის 14 დეკემბერს [[ნიკოლოზ I (რუსეთი)|ნიკოლოზ I]]-ის ბრძანებით [[საქართველო-იმერეთის გუბერნია|საქართველო-იმერეთის გუბერნიის]] დაშლის შედეგად ამიერკავკასიაში წარმოიქმნა ორი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული: ტფილისისა და [[ქუთაისის გუბერნია]]<ref>{{რიკსკ|2|21|20701|647|არა}}</ref>. [[1846]] წელს ტფილისის გუბერნია შედგებოდა<ref>§ 2. Тифлисская губерния образуется из следующих уездов теперешней Грузино-Имеретинской губернии: 1) Тифлискаго, 2) Горийскаго, 3) Телавскаго, 4) Сигнахскаго, 5) Елисаветполскаго, 6) Эриванкаго, 7) Нахичеванскаго и 8) Александрапольскаго. К этому последнему уезду присоединяется от уезда Ахалцихскаго участок Ахалкалакский. принадлежащие к этой губернии округи: Горских народов, Осетинский и Тушино-Пшаво-Хевсурский остаются на прежнем основании. Губернским городом остается Тифлис.</ref>: {| class="wikitable" |- ! № ! მაზრები, უბნები ! ადმინისტ. ცენტრი |- | 1 | [[ტფილისის მაზრა]] (სართიჭალის უბანი, ტფილისის უბანი, ბორჩალოს უბანი, ახალქალაქის უბანი) | [[ტფილისი]] |- | 2 | [[გორის მაზრა]] (ხიდისთავის უბანი, გორის უბანი, სურამის უბანი, ) | [[გორი]] |- | 3 | [[თელავის მაზრა]] (ყვარელის უბანი, თელავის უბანი, ) | [[თელავი]] |- | 4 | [[სიღნაღის მაზრა]] (უკანამხარის უბანი, სიღანაღის უბანი, შირაქის უბანი) | [[სიღნაღი]] |- | 5 | [[ელიზავეტპოლის მაზრა]] (ელიზავეტპოლის უბანი, შამშადილის უბანი, კაზახის უბანი, ) | [[ელიზავეტპოლი]] |- | 6 | [[ერევნის მაზრა]] (სარდარ-აბადის უბანი, სურმალინის უბანი, გოქჩის უბანი) | [[ერევანი]] |- | 7 | [[ნახიჩევანის მაზრა]] (ნახიჩევნის უბანი, ორდუბადის უბანი, დარალაგეზის უბანი) | [[ნახიჩევანი]] |- | 8 | [[ალექსანდროპოლის მაზრა]] (ბამბაკის უბანი, შურაღელის უბანი) | [[ალექსანდროპოლი]] |- | 9 | [[ოსეთის ოკრუგი]] (ნარის უბანი, ჯავის უბანი, პატარა ლიახვის უბანი) | [[ჯავა]] |- | 10 | [[თუშ-ფშავ-ხევსურეთის ოკრუგი]] (ფშავ-ხევსურეთის უბანი, თუშეთის უბანი) | [[?]] |- | 11 | [[მთის ოკრუგი]] (ხევის უბანი, მთიულეთის უბანი, ქსანის უბანი) | [[ქვეშეთი]] |} ====ცვლილება 1849-1900 წლებში==== [[1849]] წლის 9 ივნისს ტფილისის გუბერნიას გამოეყო ერევნის, ნახიჩევნის და ალექსანდრაპოლის (ახალქალაქის უბნის გამოკლებით) მაზრები, რომლითაც შეიქმნა [[ერევნის გუბერნია]]<ref>'''Образование в закавказском крае эриванской губернии.''' Положением, утвержденным Нами в 14 декабря 1846 года (20.701), Закавказский край разделен на 4 губернии: Тифлисскую, Кутаисскую, Шемахинскую и Дербентскую. Ныне, во внимании к представлению Наместника Кавказского, рассмотревшему Кавказским Комитетом, признавая полезным и необходимым, для успешного движения дел и удобнейшего управления, образовать в Закавказском краееще новую губернию, Мы Повелеваем: 1) В состав этой, вновь учреждаемой губернии, отделить: от Тифлисской губернии уезды: Эриванский, Нахичеванский и Александрапольский, кроме участка Ахалкалакского, а от Шемахинской губернии участок Мигринский и селение Канак Шушинского уезда</ref>, ხოლო ქუთაისის გუბერნიის ახალციხის მაზრას შეუერთეს, ტფილისის გუბერნიიდან გამოყოფილი ალექსანდროპოლის მაზრის ახალქალაქის უბანი<ref>{{რიკსკ|2|24|23303|312|არა}}</ref>. [[1859]] წლის 19 ივნისს ტფილისის გუბერნიის ოსეთის ოკრუგის ნარის უბანი გადაეცა კავკასიის ხაზის მარცხენა ფრთას, ხოლო ოსეთის ოკრუგი გაუქმდა და ნარჩენი ნაწილი მიერთებული იქნა გორის მაზრაზე ოსეთის უბნის სახელით<ref>{{რიკსკ|2|34|34641|588|არა}}</ref>. [[1860]] წლლის 23 სექტემბერს ბარიატინსკის ბრძანებით ტფილისის გუბერნიის თიანეთის ოკრუგს შატილის მხრიდან შეუერთდა არღუნის ხეობის ორი ქისტეთის მითხოსა და მალხის საზოგადოებები (სახანოს და მაისტის)<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/229508/1/Kavkaz_1860_N81.pdf Газ. «Кавказ», №81, 1860]</ref>. მანამდე კი, [[1854]] წელს იქაური [[ქისტები]] მთიდან [[პანკისი|პანკისში]] გადაასახლეს<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/219576/1/Kavkaz_1856_N52.pdf Газ. «Кавказ», №52, 1856]</ref>, ხოლო [[1912]] წელს იყო მცდელობა აღნიშნული მიწები ტფილისის გუბერნიიდან [[თერგის ოლქი]]სთვის გადაეცათ<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/288958/1/Kavkaz_1912_N182.pdf Газ. «Кавказ», №182, 1912]</ref><ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/289124/1/Kavkaz_1912_N198.pdf Газ. «Кавказ», №198, 1912]</ref>. [[1868]] წლის 12 თებერვალს [[ელიზავეტპოლის გუბერნია|ელიზავეტპოლის გუბერნიის]] შექმნასთან დაკავშირებით, ტფილისის გუბერნიას დარჩა 6 მაზრა: გორის, დუშეთის, თელავის [თიანეთის საბოქაულოთი], სიღნაღის [შირაქის საბოქაულოთი], ტფილისის [თრიალეთის და ლორეს საბოქაულოთი] და ახალციხის [ახალქალაქის საბოქაულოთი]<ref>{{რიკსკ|2|43|45491|128|არა}}</ref>. აქედან [[ახალციხის მაზრა]] [[ქუთაისის გუბერნია]]ს ჩამოეჭრა, ხოლო ლორეს საბოქაულო — [[ერევნის გუბერნია]]ს. [[1900]] წელს ტფილისის გუბერნია შედგებოდა: {| class="wikitable" | align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''მაზრები, ოკრუგები, საპოლიციო უბნები''' |[[სურათი:Map-etno-tiflis.jpg|100x100px|]]<br /><center>'''(1900 წელი)'''<br />მოსახლეობა<ref>[http://dlib.rsl.ru/viewer/01003824999#?page=388 «Кавказский календарь» на 1902 год: 57-й год - Тифлис, 1901]</ref></center> |- | '''[[ტფილისის მაზრა]]'''<br />საპოლიციო უბნები:||'''66 377''' |- | I. სართიჭალის უბანი (რეზიდ. [[მარიენფელდი]])||30 373 |- | II. ტფილისის უბანი (რეზიდ. [[ორბეთი (თეთრიწყაროს მუნიციპალიტეტი)|ელისავეტინსკოე]])||30 950 |- | III. ყარაიის უბანი (რეზიდ. [[ყარა-ტაპა]])||5054 |- | |- | '''[[ახალქალაქის მაზრა]]'''<br />საპოლიციო უბნები:||'''71 003''' |- | I. ბარალეთის უბანი (რეზიდ. [[ბარალეთი]])||37 834 |- | II. ბოგდანოვკის უბანი (რეზიდ. [[ბოგდანოვკა]])||33 169 |- | |- | '''[[ახალციხის მაზრა]]'''<br />საპოლიციო უბნები:||'''51 273''' |- | I. ქობლიანის უბანი (რეზიდ. [[უდე]])||16 459 |- | II. აწყურის უბანი (რეზიდ. [[აწყური (ახალციხის მუნიციპალიტეტი)|აწყური]])||16 171 |- | III. ურაველის უბანი (რეზიდ. [[ზურდალი]])||18 643 |- | |- | '''[[ბორჩალოს მაზრა]]'''<br />საპოლიციო უბნები:||'''100 675''' |- | I. ბორჩალოს უბანი (რეზიდ. [[შულავერი (მარნეულის მუნიციპალიტეტი)|შულავერი]])||20 640 |- | II. ეკატერინენფელდის უბანი (რეზიდ. [[ეკატერინენფელდი]])||13 869 |- | III. ლორეს უბანი (რეზიდ. [[ჯელალ-ოღლი]])||32 776 |- | IV. თრიალეთის უბანი (რეზიდ. [[ალექსანდერსგილფი]])||34 562 |- | |- | '''[[გორის მაზრა]]'''<br />საპოლიციო უბნები:||'''167 310''' |- | I. ბორჯომის უბანი (რეზიდ. [[ბორჯომი]])||5379 |- | II. მეჯვრისხევის უბანი (რეზიდ. [[მეჯვრისხევი]])||29 575 |- | III. სურამის უბანი (რეზიდ. [[მიხაილოვო]])||38 744 |- | IV. ხიდისთავის უბანი (რეზიდ. [[ქარელი]])||39 690 |- | V. ცხინვალის უბანი (რეზიდ. [[ცხინვალი]])||53 562 |- | |- | '''[[დუშეთის მაზრა]]'''<br />საპოლიციო უბნები:||'''67 472''' |- | I. ბაზალეთის უბანი (რეზიდ. [[ბაზალეთი (დუშეთის მუნიციპალიტეტი)|ბაზალეთი]])||16 178 |- | II. მცხეთის უბანი (რეზიდ. [[მცხეთა]])||14 144 |- | III. ქსანის უბანი (რეზიდ. [[ახალგორი]])||19 628 |- | IV. ქვეშეთის უბანი (რეზიდ. [[ქვეშეთი]])||17 522 |- | |- | '''[[სიღნაღის მაზრა]]'''<br />საპოლიციო უბნები:||'''76 028''' |- | I. ბაკურციხის უბანი (რეზიდ. [[გურჯაანი]])||18 684 |- | II. ქოდალოს უბანი (რეზიდ. [[ქოდალო]])||22 255 |- | III. მაჩხაანის უბანი (რეზიდ. [[მაჩხაანი]])||33 259 |- | IV. შირაქის უბანი (რეზიდ. [[დედოფლისწყარო]])||1830 |- | |- | '''[[თელავის მაზრა]]'''<br />საპოლიციო უბნები:||'''52 472''' |- | I. ყვარლის უბანი (რეზიდ. [[ყვარელი]])||19 788 |- | II. წინანდლის უბანი (რეზიდ. [[წინანდალი]])||32 684 |- | |- | '''[[თიანეთის მაზრა]]'''<br />საპოლიციო უბნები:||'''35 417''' |- | I. ფშავ-ხევსურეთის უბანი (რეზიდ. [[ბარისახო]])||9778 |- | II. ერწოს უბანი (რეზიდ. [[ამტნისხევი]])||14 900 |- | III. თუშეთ-კახეთის უბანი (რეზიდ. [[ახმეტა]] ზამთარში, [[ომალო]] - ზაფხულში)||10 739 |- | |- | '''[[ზაქათალის ოკრუგი]]'''<br />საპოლიციო უბნები:||'''72 582''' |- || I. ალიაბადის უბანი (რეზიდ. [[ალიაბადი (ზაქათალა)|ალიაბადი]])||13 987 |- | II. ბელაქნის უბანი (რეზიდ. [[ბელაქანი]])||15 807 |- | III. ჭარ-მუხახის უბანი (რეზიდ. [[ზაქათალა]])||20 764 |- | IV. კაკის უბანი (რეზიდ. [[კახ-მუღალი]])||22 024 |} [[ტფილისის მაზრა|ტფილისის]], [[ახალქალაქის მაზრა|ახალქალაქის]], [[ახალციხის მაზრა|ახალციხის]], [[ბორჩალოს მაზრა|ბორჩალოს]], [[გორის მაზრა|გორის]], [[დუშეთის მაზრა|დუშეთის]], [[სიღნაღის მაზრა|სიღნაღის]], [[თელავის მაზრა|თელავის]], [[თიანეთის მაზრა|თიანეთის]] მაზრებად და [[ზაქათალის ოკრუგი|ზაქათალის ოკრუგად]]. ფართობი 44 607 კმ², მოსახლეობა 1 040 943 კაცი. აქედან ქალაქებში (ზაქათალის ოკრუგის გარეშე) ცხოვრობდა 207 294 კაცი (XX საუკუნის დასაწყისის მონაცემებით). ეროვნული შემადგენლობა: [[ქართველები]], [[სომხები]], [[რუსები]], [[აზერბაიჯანელები]] და სხვა. ტფილისის გუბერნია გაუქმდა 1917 წელს. ==ლიტერატურა== * საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 5-6, თბ., 1970-1972; {{ქსე|4|605|ცინცაძე ზ.}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ტფილისის გუბერნია]] 54sxe4ijzgrd6f6ctyzns60aiwni1dq 0 52248 4648151 4546339 2024-04-26T11:18:45Z 176.74.107.199 ფსჰ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პროგრამა | სახელი = [[ფაილი:WordPress logo.svg|200px]] | ლოგო = | სურათი = [[ფაილი:WordPress MP6 dashboard.png|300px]] | სურათის აღწერა = | ავტორი = | მწარმოებელი = WordPress Foundation | გამოშვების თარიღი = {{start date|2003|05|27}} | ბოლო გამოშვების ვერსია = {{LSR/WordPress}} | ბოლო გამოშვების თარიღი = | ბოლო საცდელი ვერსია = | ბოლო საცდელი ვერსიის თარიღი = | დაპროგრამების ენა = | ოპერაციული სისტემა = | პლატფორმა = | ენა = [[PHP]] | სტატუსი = | ჟანრი = [[ბლოგის პროგრამული უზრუნველყოფა]] | ლიცენზია = [[GNU General Public License Version 2|GNU GPLv2]]+<ref>{{cite web |url=https://wordpress.org/about/gpl/ |title=WordPress: About: GPL |publisher=WordPress.org |accessdate=15 June 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100612181645/http://wordpress.org/about/gpl/ |archivedate=12 ივნისი 2010 }}</ref> | საიტი = {{URL|https://wordpress.org}} | სტანდარტი = | თარიღი = }} '''WordPress''' — [[ბლოგი]]ს და საიტების მართვის სისტემა. დაწერილია [[PHP]] პროგრამირების ენაზე და იყენებს [[MySQL]] მონაცემთა ბაზას<ref>{{cite web |publisher=WordPress |title=WordPress Web Hosting |url=https://wordpress.org/hosting/ |accessdate=21 May 2013}}</ref>. ვრცელდება [[GNU GPL]] ლიცენზით. 2013 წლის აგვისტოსთვის WordPress იყენებდa 200 მილიონი საიტის 22 პროცენტი.<ref>{{cite web|url=http://w3techs.com/technologies/overview/content_management/all/ |title=Usage Statistics and Market Share of Content Management Systems for Websites |date=August 2013 |publisher=W3Techs |accessdate=August 2013}}</ref> იგი არის ბლოგინგის ყველაზე პოპულარული საშუალება ინტერნეტში.<ref>{{cite web |accessdate=2013-08-01 |url=http://trends.builtwith.com/cms |title=CMS Usage Statistics |publisher=BuiltWith}}</ref> ამჟამად გამოიყენება 60 მილიონზე მეტ საიტზე.<ref>{{cite web |url=http://www.forbes.com/sites/jjcolao/2012/09/05/the-internets-mother-tongue/ |title=With 60 Million Websites, WordPress Rules The Web. So Where's The Money? |last=Coalo |first=J.J |date=5 September 2012 |work=[[Forbes]]}}</ref> WordPress პირველად გამოქვეყნდა 2003 წლის 27 მაისს, დამაარსებლების, [[მეტ მალენვეგი]]ს <ref name=release>{{cite web |url=https://wordpress.org/news/2003/05/wordpress-now-available/ |title=WordPress Now Available |publisher=WordPress |last=Mullenweg |first=Matt |accessdate=2010-07-22}}</ref> და [[მაიკ ლიტლის მიერ]],<ref name=release_commit>{{cite web |url=https://core.trac.wordpress.org/changeset/8 |title=Commit number 8 }}</ref>, ''b2/cafelog''-ის განშტოების სახით. სისტემის მუდმივი ლიცენზიაა GPLv2 (ან უფრო გვიანდელი).<ref>{{cite web|url=http://wordpress.org/about/license/ |title=WordPress › About » License |publisher=Wordpress.org |date= |accessdate=2014-06-30}}</ref> == რესურსები ინტერნეტში == {{Commons category}} *{{ოფიციალური|http://wordpress.org}} *[http://www.wordpressfoundation.org WordPress-ის ფონდი] == სქოლიო == {{სქოლიოს სია|2}} [[კატეგორია:WordPress| ]] [[კატეგორია:ბლოგის პროგრამული უზრუნველყოფა]] [[კატეგორია:საიტის მართვის სისტემები]] dq7f31iar3pt1prmtakgsvj3dwpxrd1 4648153 4648151 2024-04-26T11:22:19Z 176.74.107.199 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პროგრამა | სახელი = [[ფაილი:WordPress logo.svg|200px]] | ლოგო = | სურათი = [[ფაილი:WordPress MP6 dashboard.png|300px]] | სურათის აღწერა = | ავტორი = | მწარმოებელი = WordPress Foundation | გამოშვების თარიღი = {{start date|2003|05|27}} | ბოლო გამოშვების ვერსია = {{LSR/WordPress}} | ბოლო გამოშვების თარიღი = | ბოლო საცდელი ვერსია = | ბოლო საცდელი ვერსიის თარიღი = | დაპროგრამების ენა = | ოპერაციული სისტემა = | პლატფორმა = | ენა = [[PHP]] | სტატუსი = | ჟანრი = [[ბლოგის პროგრამული უზრუნველყოფა]] | ლიცენზია = [[GNU General Public License Version 2|GNU GPLv2]]+<ref>{{cite web |url=https://wordpress.org/about/gpl/ |title=WordPress: About: GPL |publisher=WordPress.org |accessdate=15 June 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100612181645/http://wordpress.org/about/gpl/ |archivedate=12 ივნისი 2010 }}</ref> | საიტი = {{URL|https://wordpress.org}} | სტანდარტი = | თარიღი = }} == ვორდპრესი == {{Commons category}} *{{ოფიციალური|http://wordpress.org}} *[http://www.wordpressfoundation.org WordPress-ის ფონდი] == სქოლიო == {{სქოლიოს სია|2}} [[კატეგორია:WordPress| ]] [[კატეგორია:ბლოგის პროგრამული უზრუნველყოფა]] [[კატეგორია:საიტის მართვის სისტემები]] 95p9ckjvhqtl6rhy38sn5tfygmsny7q 4648154 4648153 2024-04-26T11:22:44Z 176.74.107.199 გვერდი დაცარიელდა wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 62967 4648085 4448887 2024-04-26T01:12:48Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[სურათი:Shahnameh3-1.jpg|thumb|[[ფირდოუსი|ფირდოუსის]] [[შაჰნამე]]]] '''ირანისტიკა''' არის ინტერდისციპლინური [[მეცნიერება]], რომელიც შეისწავლის ირანულ და სპარსულ სულიერ და მატერიალურ მემკვიდრეობას უძველესი დროიდან დღემდე (ძველი ირანისტიკა <=> ახალი ირანისტიკა). ირანისტიკის კვლევის სფეროში შედის ირანის [[ისტორია|ისტორიის]], [[ლიტერატურა|ლიტერატურის]], [[ხელოვნება|ხელოვნების]] და საერთოდ [[კულტურა|კულტურის]] პრობლემატური საკითხების მეცნიერული შესწავლა–დამუშავება. ყოველივე კი ეფუძნება [[ირანული ენები]]ს შესწავლას. ირანისტიკა მოიცავს დღევანდელი [[ირანი]]ს, [[ავღანეთი]]ს, [[უზბეკეთი]]სა და [[ტაჯიკეთი]]ს პოლიტიკურ–გეოგრაფიული სივრცეში არსებულ [[სახელმწიფო]]ებს. [[სურათი:Soltaniyeh interiors.jpg|thumb|left|ორნამენტიკა ოლიაითუს მავზოლეუმში ([[სოლთანიე]])]] == ირანისტიკა თანამედროვე ირანში == XX საუკუნის დასაწყისში [[უნივერსიტეტი|თეირანის უნივერსიტეტში]] ირანისტიკის რამდენიმე კათედრა გაიხსნა, სადაც მეცნიერული კვლევა–ძიება '''ძველ ირანისტიკა'''ზე იყო კონცენტრირებული, შეისწავლიდნენ როგორც [[ენათმეცნიერება]]სა და [[არქეოლოგია]]ს, ასევე [[ძველი ირანი]]ს კულტურას, [[სპარსული ლიტერატურა|სპარსულ ლიტერატურასა]] და [[ისტორია]]ს. [[შირაზის უნივერსიტეტი|შირაზის უნივერსიტეტში]] ალირეზა შაპურ შაჰბაზის ხელმძღვანელობით სწავლების ძირითად საგანს [[არქეოლოგია]] წარმოადგენდა და [[აქემენიდები|აქემენიდთა ხანას]] იკვლევდნენ. : დღემდე ყველაზე დიდი სპარსული ენის ენციკლოპედიური ლექსიკონი 15 ტომისაგან შედგება. == რესურსები ინტერნეტში == *[http://www.societasiranologicaeu.org/ ''Societas Iranologica Europea''–ს ბმული] *[http://www.iranian-studies.com/0203-resources.shtml ირანისტიკული ჟურნალები] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070611053333/http://www.iranian-studies.com/0203-resources.shtml |date=2007-06-11 }} *[http://www.iranchamber.com/index.php ''Iran Chamber Society''–ს ბმული] *[http://www.iranheritage.org/default. ''Iran Heritage Foundation''–ის ბმული, ლონდონი]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} *[http://www.tavoosonline.com/Main/IndexEn.aspx ''Tavoos'' ირანული ხელოვნების ჟურნალი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080321195258/http://www.tavoosonline.com/Main/IndexEn.aspx |date=2008-03-21 }} *[http://www.qoqnoos.com/''"ყოქნოოს"'' ირანული ხელოვნება და ხელოვანები] *[http://www.afghan-web.com/ ''Afghanistan-Online'' ავღანეთის კულტურის ბმული] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211218214918/https://www.afghan-web.com/ |date=2021-12-18 }} *[http://www.afghanland.com/home/home.html ''ავღანელთა ქვეყანა'' - ავღანეთის კულტურა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080618071150/http://www.afghanland.com/home/home.html |date=2008-06-18 }} *[http://www.mage.com/ Mage-Verlagslink − წიგნები სპარსული კულტურის შესახებ] == რესურსები ინტერნეტში == * [http://www.humanities.tsu.ge/bachagmos.asp თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტი. '''აღმოსავლეთმცოდნეობა'''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070708080223/http://www.humanities.tsu.ge/bachagmos.asp |date=2007-07-08 }} * [http://www.humanities.tsu.ge/bakalavriati%202008/programebi%20-%20iranistika.pdf თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტი '''ირანისტიკის საბაკალავრო პროგრამა''' (მცირე დახასიათება)]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} * [http://www.humanities.tsu.ge/bakalavriati%202008/programebi%20-%20iranistika.pdf თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტი '''ირანისტიკის საბაკალავრო პროგრამა'''ზე სასწავლო საგნების ჩამონათვალი]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} == იხილეთ აგრეთვე == * [[აღმოსავლეთმცოდნეობა]] * [[ისლამოლოგია]] * [[არაბისტიკა]] * [[ებრაისტიკა]] * [[ოსმანისტიკა]] * [[არაბული ანბანი]] * [[თბილისის აზიისა და აფრიკის ინსტიტუტი]] [[კატეგორია:ფილოლოგია]] [[კატეგორია:აღმოსავლეთმცოდნეობა]] rz68wel2vkbrzey23civ8blhk0p1ysb 0 72627 4647964 4314523 2024-04-25T14:22:30Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''გივი ჯავახიშვილი''' (დ. [[18 დეკემბერი]], [[1912]], [[თბილისი]] — გ. [[10 ნოემბერი]], [[1985]], იქვე) — [[ქართველები|ქართველი]] საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწე, [[საქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭო]]ს თავმჯდომარე 1953—1975 წლებში. საქართველოს სსრ დამსახურებული გეოლოგი. საქართველოს სსრ III-VII მოწვევის და სსრკ V-IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. == ბიოგრაფია == გივი ჯავახიშვილი დაიბადა 1912 წლის 18 დეკემბერს, [[თბილისი|თბილისში]], ცნობილი ექიმის [[დიმიტრი ჯავახიშვილი]]სა და ანა მაღალაშვილის ოჯახში. 1934 წელს დაამთავრა ამიერკავკასიის ინდუსტრიული ინსტიტუტი (ამჟამად — [[საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტი]]) ინჟინერ-გეოლოგის სპეციალობით. 1934 წლიდან 1952 წლამდე მუშაობდა სხვადასხვა თანამდებობებზე ადგილობრივ და პარტიულ ორგანოებში. 1952 წელს დაინიშნა ქალაქ [[თბილისი]]ს ვიცე-მერად, იმავე წელს — ქალაქის მერად, 1953 წლის აპრილიდან სექტემბრამდე საქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის პირველ მოადგილეა, ხოლო 1953 წლის სექტემბრიდან 1975 წლის 18 დეკემბრამდე გ. ჯავახიშვილი საქართველოს მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეა. როგორც მთავრობის თავმჯდომარე გივი ჯავახიშვილი წლების მანძილზე ხელმძღვანელობდა [[ქართული ენა|ქართული ენის]] დაცვის სახელმწიფო კომისიას, 1968 წელს ის იყო [[შოთა რუსთაველი]]ს დაბადებიდან 800 წლის საუბილეო კომისიის თავმჯდომარე. მრავალი მოწვევის სსრკ და საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. 1958 წელს გივი ჯავახიშვილი ხელმძღვანელობდა საქართველოს დელეგაციას [[ბრიუსელი|ბრიუსელში]] ([[ბელგია]]) მსოფლიო გამოფენა, ექსპო-ზე, ხოლო 1967 წელს [[მონრეალი]]ს ([[კანადა]]) ექსპო-ზე. 1961 წელს გივი ჯავახიშვილი სიტყვით გამოვიდა [[მოსკოვი|მოსკოვში]] სკკპ ყრილობაზე, სადაც საქართველოს დელეგაციის სახელით თანხმობა განაცხადა [[სტალინი]]ს ნეშტის [[კრემლი]]ს მავზოლეუმიდან გამოტანაზე. გივი ჯავახიშვილის ინიციატივითა და ხელშეწყობით აშენდა ქ. თბილისში ფილარმონიის დარბაზი და სპორტის სასახლე. 1966 წელს მან გახსნა [[თბილისის მეტროპოლიტენი]]ს პირველი სადგური. პრემიერ-მინისტრობის 22 წლის მანძილზე (ყველაზე ხანგრძლივი პერიოდი საქართველოს ისტორიაში) გივი ჯავახიშვილმა თბილისში უმასპინძლა [[ინდოეთი]]ს პრემიერ-მინისტრს [[ჯავაჰარლალ ნერუ]]ს, [[დანია|დანიის]] დედოფალს [[მარგრეტე II]]-ს, საფრანგეთის პრეზიდენტს [[ჟორჟ პომპიდუ]]ს, [[ირანი]]ს შაჰს [[მოჰამედ რეზა ფეჰლევი]]ს, [[კუბა|კუბი]]ს ლიდერს [[ფიდელ კასტრო]]ს და მეოცე საუკუნის ბევრ სხვა ისტორიული მნიშვნელობის პირებს. დაჯილდოებული იყო [[ლენინის ორდენი|ლენინის]], [[შრომის წითელი დროშის ორდენი|შრომის წითელი დროშის]], „[[საპატიო ნიშნის ორდენი|საპატიო ნიშნის]]“ ორდენებითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ეთ|0|1000}} == რესურსები ინტერნეტში == {{Nplg ბიოგრაფია|00009812}} *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/353297/1/P_6146.jpg გივი ჯავახიშვილის ბიოგრაფია (III მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/357826/1/P_5250.jpg გივი ჯავახიშვილის ბიოგრაფია (IV მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/353828/1/P_7203.jpg გივი ჯავახიშვილის ბიოგრაფია (V მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/357363/1/P_7577.jpg გივი ჯავახიშვილის ბიოგრაფია (VII მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/350304/1/P_5599.jpg გივი ჯავახიშვილის ბიოგრაფია ( სსრკ V მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/357158/1/P_7126.jpg გივი ჯავახიშვილის ბიოგრაფია ( სსრკ VI მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/349482/1/P_6413.jpg გივი ჯავახიშვილის ბიოგრაფია ( სსრკ VII მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/337126/1/P_6489.jpg გივი ჯავახიშვილის ბიოგრაფია ( სსრკ VIII მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/346807/1/P_6563.jpg გივი ჯავახიშვილის ბიოგრაფია ( სსრკ IX მოწვევა)] {{DEFAULTSORT:ჯავახიშვილი, გივი}} [[კატეგორია:ქართველი გეოლოგები]] [[კატეგორია:დაბადებული 18 დეკემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1912]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 10 ნოემბერი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1985]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის III მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IV მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის V მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის V მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:ლენინის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:შრომის წითელი დროშის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:საპატიო ნიშნის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:თბილისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:ჯავახიშვილები|გ]] kxxt6nzawu9f6ya00j81uqn9s8wf6vb 0 91831 4648132 4627072 2024-04-26T10:11:12Z Surprizi 14671 მომხმარებელმა Surprizi გვერდი „[[ნახევრგამტარი]]“ გადაიტანა გვერდზე „[[ნახევარგამტარი]]“ wikitext text/x-wiki '''ნახევარგამტარი'''<ref name="ქსე" /><ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/360772/1/Samsheneblo_Enciklopediuri_Leqsikoni_Tomi_III.pdf ხმელიძე თ., გურგენიძე დ., „სამშენებლო ენციკლოპედიური ლექსიკონი“, ტ. III, თბ., 2021, გვ. 281-282]</ref><ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/257753/1/Disertacia.pdf ჩიჯავაძე ნ., „ბორის, მანგანუმის და სპილენძის ოქსიდების შემცველ კომპოზიციებში სტაბილური ელექტრომახასიათებლების მქონე მინამასალების მიღება და შესწავლა“, თბ., 2018]</ref><ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/468824/1/Nano_Studies_2021–2022_N21-22.pdf Nano Studies, 21/22, 2021-2022]</ref>, ''ნახევრად გამტარი''<ref name="ქსე">{{ქსე|7|347—350||არა}}</ref> — [[მასალა]], რომელიც [[ელექტროგამტარობა|ელექტროგამტარობის]] თვალსაზრისით, შუალედურ რგოლს იკავებს [[გამტარი|გამტარსა]] და [[დიელექტრიკი|დიელექტრიკს]] შორის და განსხვავდება გამტარებისგან (ლითონებისგან) ელექტროგამტარობის ძლიერი დამოკიდებულებით მინარევების კონცენტრაციაზე, ტემპერატურაზე და სხვადასხვა სახის გამოსხივების ზემოქმედებაზე. ==მგრძნობიარობა ტემპერატურლი ცვლილებების მიმართ== ნახევარგამტარის გამტარისაგან ყველაზე მკაფიოდ გამტარობის ტემპერატურაზე დამოკიდებულების ხასიათი განასხვავებს. გაზომვები გვიჩენებს, რომ ბევრი ელემენტისა ([[სილიციუმი]], [[გერმანიუმი]], [[სელენი]] და სხვა) და ნაერთის (<chem>PbS</chem>, <chem>CdS</chem> და სხვა) კუთრი წინაღობა ლითონის მსგავსად კი არ იზრდება ტემპერატურის ზრდასთან ერთად, არამედ პირიქით მკვეთრად მცირდება, ამასთან ერთად ტემპერატურის ცვლილების საკმარისად დიდ ინტერვალში კუთრი გამტარობა, როგორც წესი, იზრდება ექსპონენციალური კანონით: :<math>\sigma=\sigma_0 exp (-E_A/kT)</math>, სადაც <math>k</math> [[ბოლცმანის მუდმივა]]ა, <math>E_A</math> — ნახევარგამტარებში [[ელექტრონი|ელექტრონების]] აქტივაციის [[ენერგია]], <math>\sigma_0</math> — პროპორციულობის [[კოეფიციენტი]], რომელიც სინამდვილეში დამოკიდებულია ტემპერატურაზე, მაგრამ გაცილებით სუსტად, ვიდრე ექსპონენციალური მამრავლი. ტემპერატურის გარზდისას სითბური მოძრაობა არღვევს ელექტრონების ბმას მათი ნაწილი, რომელიც <math>exp (-E_A/kT)</math> პროპორციულია, [[ელექტროდენი|დენის]] თავისუფალი მატარებელი ხდება. ელექტრონების ბმა შეიძლება დაირღვეს აგრეთვე ნახევარგამტარებზე გარე ზემოქმედებით: [[სინათლე|სინათლის]] დასხივებით, ჩქარი ნაწილაკების ნაკადით, ძლიერი [[ელექტრული ველი]]თ და ა. შ. ამიტომ ნახევარგამტარისთვის დამახასიათებელია ელექტროგამტარობის უაღრესად დიდი მგრძნობიარობა გარე ზემოქმედების მიმართ. ვინაიდან ბევრ შემთხვევაში [[კრისტალი]]ს დეფექტებთან ან [[მინარევი|მინარევებთან]] ლოკალიზებული ელექტრონის '''''E_A''''' ენერგია მნიშვნელოვნად მცირეა, ვიდრე მოცემული ნახევარგამტარის იდეალურ კრისტალში, ნახევარგამტარის ელექტროგამტარობა ასევე ძლიერ მგრძნობიარეა კრისტალის დეფექტებისა და მინარევების შემცველობის მიმართ. ამგვარად, ტემპერატურის ცვლილებებით, მინარევების შეყვანით და ა. შ. შესაძლებელია ნახევარგამტარის ელექტროგამტარობის ცვლილება დიდ ინტერვალში. ტემპერატურის კლებასთან ერთად ნახევარგამტარის კუთრი წინაღობა იზრდება და უტოლდება დიელექტრიკს. ==ნახევარგამტარის აგებულება== იმისათვის, რომ გავარკვიოთ ნახევარგამტარის გამტარობის მექანიზმი, აუცილებელია ვიცოდეთ ნახევარგამტარის კრისტალის აგებულება და იმ კავშირის ბუნება, რომელიც კრისტალის ატომებს აკავებს ერთმანეთის მახლობლად. [[ფაილი:Covalent bonding in silicon.svg|მინი|სილიციუმის კრისტალის კოვალენტური ბმა]] მაგალითისათვის განვიხილოთ სილიციუმის კრისტალი. სილიციუმი ოთხვალენტიანი ელემენტია. ეს ნიშნავს, რომ ატომის გარეთა შრეში ოთხი ელექტრონია, რომლებიც შედარებითსუსტადაა დაკავშირებული ბირთვთან. სილიციუმის თითოეული ატომის უახლოეს მეზობელ ატომთა რიცხვიც ოთხის ტოლია. მეზობელი ატომების წყვილთა ურთიერთქმედება წყვილელექტრონული კავშირით, ანუ ე. წ. [[კოვალენტური კავშირი]]თ ხორციელდება. ამ კავშირის შექმნაში თითოეული ატომიდან თითო სავალენტო ელექტრონი მონაწილეობს. ეს ელექტრონი წყდება ატომს (საერთო ხდება კრისტალისათვის) და მოძრაობის დროის უმეტეს ნაწილს მეზობელ ატომებს შორის არსებულ სივრცეში ატარებს. მისი უარყოფითი მუხტი სილიციუმის დადებით იონებს ერთმანეთის მახლობლად აკავებს. არ უნდა ვიფიქროთ, რომ საერთო ელექტრონთა წყვილი მხოლოდ ორ ატომს ეკუთვნის. თითოეული ატომი მეზობელ ატომებთან ქმნის ოთხ კავშირს და მოცემული სავალენტო ელექტრონი შეიძლება ნებისმიერ მათგანშ მოძრაობდეს. მეზობელ ატომამდე მისული, ის შეიძლება გადავიდეს მომდევნოში, და ასე გადაინაცვლოს მთელი კრისტალის გასწვრივ. საერთო სავალენტო ელექტრონი მთელ კრისტალს ეკუთვნის. სილიციუმის წყვილელქეტრონული კავშირი საკმაოდ მტკიცეა და დაბალ ტემპერატურაზე არ წყდება. ამიტომ სილიციუმი დაბალ ტემპერატურაზე დენს არ ატარებს. ატომთა კავშირში მონაწილე სავალენტო ელექტრონები მჭიდროდაა დაკავშირებული კრისტალურ მესერთან და გარე ელექტრული ველი ვერ ახდენს შესამჩნევ გავლენას მათ მოძრაობაზე. მსგავსი აგებულება აქვს გერმანიუმის კრისტალსაც. ==ელექტრონული გამტარობა== სილიციუმის გახურებისას სავალენტო ელექტრონის კინეტიკური ენერგია მატულობს და ცალკეული კავშირები ირღვევა. ზოგიერთი ელექტრონი ტოვებს თავის „გათელილ გზას“ და ხდება თავისუფალი — ლითონის ელექტრონების მსგავსად. ელექტრულ ველში ისინი გადაადგილდებიან მესრის კვანძებს შორის და ქმნიან ელექტრულ დენს. ნახევარგამტარის გამტარობას, რომელიც განპირობებულია მასში თავისუფალი ელექტრონების არსებობით, ელექტრონული გამტარობა ეწოდება. ტემპერატურის ზრდასთან ერთად იზრდება გაწყვეტილ კავშირთა და, მაშასადამე, თავისუფალ ელექტრონთა რაოდენობაც. 300-700 K-მდე გათბობის დროს მუხტის თავისუფალ გადამტანთა რიცხვი იზრდება <math>10^{17} \text {მ}^{-3}</math>-დან <math>10^{24} \text {მ}^{-3}</math>-მდე. ეს ამცირებს წინაღობას. ==ხვრელური კავშირი== კავშირის გაწყვეტისას იქმნება ვაკანტური ადგილი, რომელსაც აკლია ელექტრონი. მას ხვრელი ეწოდება. ხვრელში არის ჭარბი დადებითი მუხტი დანარჩენ, ნორმალურ კავშირებთან შედარებით. კრისტალში ხვრელის მდებარეობა უცვლელი როდია. უწყვეტად მიმდინარეობს შემდეგი პროცესი. შექმნილი ხვრელის ადგილს იკავებს ერთ-ერთი იმ ელექტროდებიდან, რომლებიც ატომებს აკავშირებდა და აღადგენს აქ წყვილელექტრონულ კავშირს. იმ ადგილას, საიდანაც „გადმოხტა“ ელექტრონი, იქმნება ახალი ხვრელი. ამრიგად, ხვრელი გადაადგილდება მთელ კრისტალში. თუ ელექტრული ველის დაძაბულობა საცდელ ნიმუშში ნულის ტოლია, მაშინ ხვრელების გადაადგილება, რაც დადებითი მუხტებისგადაადგილების ტოლფასია, ქაოსურია და ამიტომ ელექტრულ დენს ვერ ქმნის. მაგრამ თუ საცდელ ნიმუშში ელექტრული ველი არსებობს, მაშინ ხვრელები მოწესრიგებულად გადაადგილდება და, ამგვარად, თავისუფალი ელექტრონების ელექტრულ დენს დაემატება ხვრელების მოწესრიგებული მოძრაობით შექმნილი ელექტრული დენი. ხვრელების მოძრაობის მიმართულება ელექტრონთა მოძრაობის მიმართულების საპირისპიროა. ამრიგად, ნახევარგამტარში არის მუხტის ორი ტიპის გადამტანი: ელექტრონი და ხვრელი. ამიტომ ნახევარგამტარს ახასიათებს არა მარტო ელექტრონული, არამედ ხვრელური გამტარობაც. ==ნახევარგამტართა ელექტოგამტარობა მინარევის არსებობის დროს== ნახევარგამტარის საკუთარი გამტარობა ჩვეულებრივ დიდი არაა, რადგან მასში თავისუფალი ელექტრონები ცოტაა. მაგალითად, გერმანიუმში ოთახის ტემპერატურაზე <math>n_e=3\cdot10^{13} \text{სმ}^{-3}</math>. ამავე დროს გერმანიუმის ატომთა რიცხვი <math>1 {\text{სმ}}^3</math>-ში დაახლოებით <math>10^{23}</math> რიგისაა. ასე, რომ თავისუფალ ელექტრონთა რაოდენობა ატომთა საერთო რაოდენობის დაახლოებით მეატმილიარდედი ნაწილია. ნახევარგამტარის საკუთარი გამტარობა ძალიან ჰგავს ელექტროლიტის წყალხსნარის ან ნადნობის გამტარობას. ორივე შემთხვევაში მუხტის თავისუფალ გადამტანთა რიცხვი იზრდება სითბური მოძრაობის ინტენსივობის ზრდასთან ერთად. ამიტომ ნახევარგამტარის, ელექტროლიტის წყალხსნარისა და ნადნობის გამტარობა იზრდება ტემპერატურის ზრდასთან ერთად. ნახევარგამტარის არსებითი თავისებურება ისაა, რომ მასში მინარევების არსებობისას საკუთარ გამტარობასთან ერთად იმნება დამატებითი — მინარევული გამტარობა. მინარევის კონცენტრაციის შეცვლით შეიძლება საგრძნობლად ვცვალოთ ამა თუ იმ ნიშნის მუხტის გადამტანთა რაოდენობა. ამის შედეგად შეიძლება დავამზადოთ ნახევარგამტარი, რომელშიც გვექნება უარყოფითი ან დადებითი მუხტის გადამტანების უპირატესი კონცენტრაცია. ნახევარგამტარის სწორედ ეს თავისებურება ქმნის მისი პრაქტიკული გამოყენების ფართო შესაძლებლობას. ===დონორული მინარევი=== [[ფაილი:Donor in Si lattice.png|მინი|n-ტიპის ნახევარგამტარი]] როგორც ცნობილია, თუ ნახევარგამტარში არის მინარევი, მაგალითად, [[დარიშხანი]]ს ატომები (ძალიან მცირე კონცენტრაციის დროსაც კი), მაშინ მასში თავისუფალი ელექტრონების რიცხვი მეტისმეტად იზრდება. ეს ხდება შემდეგი მიზეზის გამო. დარიშხანის ატომს აქვს ხუთი სავალენტო ელექტრონი. ოთხი მათგანი მონაწილეობს მოცემული ატომის გარემომცველ ატომებთან, მაგალითად, სილიციუმის ატომებთან, კოვალენტურ კავშირში. მეხუთე სავალენტო ელექტრონი სუსტად არის დაკავშირებული ატომთან. ის ადვილად ტოვებს დარიშხანის ატომ სდა ხდება თავისუფალი. თუ დარიშხანის ატომების რიცხვი ერთი მეათმილიონედი ნაწილი იქნება სილიციუმის რიცხვისა, მაშინთავისუფალი ელექტრონების კონცენტრაცია ტოლი გახდება <math>10^{16} {\text{სმ}}^{-3}</math>-სა. ეს ათასჯერ მეტია სუფთა ნახევარგამტარის თავისუფალი ელექტრონების კონცენტრაციაზე. იმ მინარევს, რომელიც ადვილად გასცემს ელექტრონებს და, მაშასადამე, ზრდის თავისუფალი ელექტრონების რიცხვს, დონორული (გამცემი) მინარევი ეწოდება. რადგან დონორული მინარევის შემცველ ნახევარგამტარში თავისუფალი ელექტრონები გაცილებით მეტია, ვიდრე ხვრელები, მას n-ტიპის (სიტყვიდან {{lang-en|'''n'''egativ||უარყოფითი}}) ნახევარგამტარს ოწოდებენ. n-ტიპის ნახევარგამტარში ელექტრონები მუხტის ძირითდი გადამტანებია, ხვრელიები კი — არაძირითადი. ===აქცეპტორული მინარევი=== [[ფაილი:Acceptor in Si lattice.png|მინი|p-ტიპის ნახევარგამტარი]] თუ მინარევად [[ინდიუმი|ინდიუმს]] გამოვიყენებთ, რომლის ატომი სამვალენტიანია, ნახევარგამტარის გამტარობის ხასიათი შეიცვლება. ამ შემთხვევაშ მეზობლებთან ნორმალური წყვილელექტრონული კავშირების შესაქმნელად ინდიუმის ატომს აკლია ერთი ელექტრონი. ამის შედეგად იქმნება ხვრელი. ხვრელების რიცხვი კრისტალშ ტოლი იქნება მინარევის ატომთა რიცხვისა. ამგვარ მინარევს აქცეპტორული (მიმღები) მინარევი ეწოდება. ელექტრულ ველში ხვრელები გადაადგილდება ველის მიმართულებით და, ამრიგად, იქმნება ხვრელური გამტარობა. ნახევარგამტარს, რომლის ხვრელური გამტარობა მეტია ელექტრონულთან შედარებით, p-ტიპის (სიტყვიდან {{lang-en|'''p'''ositiv||დადებითი}}) ნახევარგამტარი ეწოდება. p-ტიპის ნახევარგამტარში ხვრელები მუხტის ძირითადი გადამტანებია, ელექტრონები კი — არაძირითადი. ==ელექტრული დენი p- და n-ტიპის ნახევარგამტართა კონტაქტში== [[ფაილი:ელექტრული დენი ნახევარგამტარში.jpg|მინი|მარცხნივ|ელექტრული დენი p- და n-ტიპის ნახევარგამტართა კონტაქტში]] სურათზე გამოსახულია ნახევარგამტარის სქემა, რომლის მარჯვენა მხარე შეიცავს დონორულ მინარევს და ამიტომ იგი n-ტიპი ნახევარგამტარია, მარცხენა მხარე კი აქცეპტორულ მინარევს შეიცავს და იგი p-ტიპის ნახევარგამტარია. ელექტრონები გამოსახულია სტაპილოსფერი წრეებით, ხვრელები კი — შავით. სხვადასხვა ტიპის ორი ნახევარგამტარის კონტაქტს p-n გადასვლა ეწოდება. კონტაქტის წარმოქმნისას ელექტრონები ნაწილობრივ n-ტიპის ნახევარგამტარიდან p-ტიპის ნახევარგამტარში გადადიან, ხვრელები კი საპირისპიროდ მოძრაობს. ხდება დიფუზია, რაც მოგვაგონებს ასეთივე მოვლენას აირში: ორი სხვადასხვა აირის ურთიერთშეხებისას სითბური მოძრაობის გამო მათი მოლეკულების ერთმანეთში შერევას. ამის შედეგად n-ტიპის ნახევარგამტარი იმუხტება დადებითად, p-ტიპისა კი — უარყოფითად. დიფუზია წყდება მას შემდეგ, რაც გადასვლის ზონაში აღძრული ველი ხელს უშლის ელექტრონებისა და ხვრელების შემდგომ გადაადგილებას. თუ ჩავრთავთ p-n გადასვლის მქონე ნახევარგამტარს ელექტრულ წრედში ისე, რომ p-ტიპის ნახევარგამტარის პოტენციალი დადევითი იყოს, n-ტიპისა კი — უარყოფითი. ამ დროს p-n გადასვლა განხორციელდება ძირითადი გადამტანებით: n უბნიდან pუბანში ელექტრონებით, ხოლო p-დან n-ში ხვრელებით. ამის გამო მთელი ნიმუშის გამტარობა იქნება დიდი, წინაღობა კი — მცირე. აღნიშნულ გადასვლას პირდაპირი გადასვლა ეწოდება. დენის ძალის დამოკიდებულება პოტენციალთა სხვაობაზე — ვოლტამპერული მახასიათებელი — პირდაპირი გადასვლისთვის გამოსახულია გრაფიკზე უწყვეტი წირით. თუ მოცემულ ნახევარგამტარს წრედში ჩავრთავთ შეცვლილი პოლუსებით, მაშინ იმავე პოტენციალთა სხვაობისას დენის ძალა წრედში საგრძნობლად ნაკლები აღმოჩნდება, ვიდრე პირდაპირი გადასვლის დროს იყო. ეს განპირობებულია შემდეგით: ელექტრონები კონტაქტზე ახლა გადის p უბნიდან n უბანში, ხვრელები კი — n-დან p-ში. მაგრამ p-ტიპის ნახევარგამტარში ცოტაა თავისუფალი ელექტრონი, n-ტიპისაში კი ცოტაა ხვრელები. ახლა კონტაქტზე გადასვლა ხორციელდება არაძირითადი გადამტანებით, რომელთა რიცხვი მცირეა. ამის გამო ნიმუშის გამტარობა იქნება უმნიშვნელო, წინაღობა კი — დიდი. იქმნება ე. წ. ჩამკეტი შრე. ამ გადასვლას შექცეული გადასვლა ეწოდება. მისი ვოლტამპერული მახასიათებელი გამოსახულია გრაფიკზე პუნქტირწირით. ამრიგად p-n გადასვლა დენის მიმართ არასიმეტრიულია: პირდაპირი მიმართულებით წინაღობა საგრძნობლად ნაკლებია, ვიდრე შექცეული მიმართულებით. p-n გადასვლის ეს თვისება გამოყენებულია ცვლადი დენის გამართვისათვის. ნახევარპერიოდის განმავლობაში, როცა p-ტიპის ნახევარგამტარის პოტენციალი დადებითია, დენი თავისუფლად გადადის p-n გადასვლაზე. პერიოდის შემდეგ ნახევარში დენი პრაქტიკულად ნულის ტოლია. ნახევარგამტარები ფართოდ გამოიყენება: ნახევარგამტარულ დიოდებში, ტრანზისტორებში, თერმისტორებში, თერმორეზისტორებსა და სხვადასხვა ტიპის მიკროსქემებში. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ნახევრად გამტარების ფიზიკა]] [[კატეგორია:ელექტრობა]] r96sh5nr72nc5bk76atx2o6etqnrb7j 1 92019 4648134 4627068 2024-04-26T10:11:12Z Surprizi 14671 მომხმარებელმა Surprizi გვერდი „[[განხილვა:ნახევრგამტარი]]“ გადაიტანა გვერდზე „[[განხილვა:ნახევარგამტარი]]“ wikitext text/x-wiki :ნახევარგამტარები და ნახევრადგამტარები,... მე ერთ [[სიტყვა]]დ ვიცოდი. იქნებ შეამოწმოთ? --[[მომხმარებელი:Pirtskhalava|Pirtskhalava]] 14:03, 17 მაისი 2009 (UTC) ::მთავარი სტატია ორი სიტყვისგან შედგება, ხოლო ნახევარგამტარები გადამისამართებაა გაკეთებული. ნახევრადგამტარები - აქდანაც გაკეთდეს გადამისამართება?--[[მომხმარებელი:Zangala|ცანგალა]] ([[მომხმარებელი განხილვა:Zangala|გ]]) 17:17, 17 მაისი 2009 (UTC) 1984 წლის ქსეში ძირითადი ვერსია ცალცალკეა ნახევრად|გამრატები, მაშინ როდესაც 1988 წლის ფიზიკის სკოლის სახელმძღვანელოში ერთად წერია ყველაგან „ნახევრადგამტარები“. ჩემი აზრით ერთად უნდა იწერებოდეს. სხვა წყაროებსაც გადავხედავ.--[[მომხმარებელი:Surprizi|Surprizi]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Surprizi|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Surprizi|წვლილი]]) 18:20, 20 თებერვალი 2024 (UTC) მოკლედ ყველა თანამედროვე ტექნიკური გამოცემა, რაც ივერიელზე დავძებნე ყველა ერთხმად აღიარებს ტერმინ „ნახევარგამტარი“. შესაბამისად გადასატანია. ამასთან სათაური როგორც წესი მხოლობითში უნდა იყოს.--[[მომხმარებელი:Surprizi|Surprizi]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Surprizi|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Surprizi|წვლილი]]) 18:37, 20 თებერვალი 2024 (UTC) :ენის ლოგიკით, სწორი ფორმები შეიძლება იყოს: ნახევრად გამტარი და ნახევარგამტარი, ნახევრად ბუჩქი და ნახევარბუჩქი, სამმაგად რთული და სამმაგრთული. ამიტომ ორივე ვარიანტი უნდა დაფიქსირდეს. [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] 18:43, 20 თებერვალი 2024 (UTC) ::მეტყველების დროს, ამ შემთხვევაში ტექნიკური ტერმინის ხანმოკლე შეჩერებას ჩემი აზრით, ადგილი არ აქვს, ამდენად ტერმინი მთლიანია, იმის გათვალისწინებითაც, რომ სპეციალური ლიტერატურა მთლიანი ტერმინის სასარგებლოდ მეტყველებს, თუმცა სტატიაში ალტერნატიული ფორმაც დავტოვოთ, ბუნებრივია. - [[User:Otogi|<span style="color:#0018A8; font-family:Neuropol"><b>OTOGI</b></span>]] <small>^{[[User talk:Otogi|<span style="color:#0018A8">Messages</span>]]}</small> 20:00, 20 თებერვალი 2024 (UTC) owz9o670rj81z52570maycfcnislvlf 0 98633 4647993 4401391 2024-04-25T16:50:25Z Kober 394 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = [[სოფელი]] |ქართული სახელი = დავბერი |მშობლიური სახელი = |ქვეყანა = საქართველო |დაქვემდებარება = |პანორამა = Davberi (Photo A. Muhranoff, 2011).jpg |პანორამის სიგანე = |წარწერა = |lat_dir = N |lat_deg =42 |lat_min =55 |lat_sec =50 |lon_dir = E |lon_deg =42 |lon_min =55 |lon_sec =37 |CoordAddon = type:city(466100)_region: |CoordScale = |ქვეყნის რუკის ზომა = 300 |ქვეყნის რუკა = |რეგიონის რუკის ზომა = 300 |რეგიონის რუკა = |რაიონის რუკის ზომა = 300 |რეგიონის ტიპი = მხარე |რეგიონი = სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარე |რეგიონი ცხრილში = |შიდა დაყოფა = |რაიონის ტიპი = მუნიციპალიტეტი |რაიონი = მესტიის მუნიციპალიტეტი |თემი = კალის თემი{{!}}კალა |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |დაარსების თარიღი = |პირველი ხსენება = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |ფართობი = |სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე{{!}}ზღვის დონიდან |დასახლების ცენტრის სიმაღლე = 1840 |კლიმატი = |ოფიციალური ენა = |მოსახლეობა = 12<ref name="აღწერა 2014">{{cite web |url=http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=2152&lang=geo |title=მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 |date=ნოემბერი 2014 |publisher=საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური |accessdate=7 ნოემბერი, 2016}}</ref> |აღწერის წელი = 2012 |სიმჭიდროვე = |აგლომერაცია = |ეროვნული შემადგენლობა = [[ქართველები]] 100 % |სარწმუნოებრივი შემადგენლობა = [[საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია|მართლმადიდებლები]] |ეთნოქორონიმი = |დროის სარტყელი = +4 |DST = |სატელეფონო კოდი = +995 |საფოსტო ინდექსი = |საავტომობილო კოდი = |საიტი = |კატეგორია ვიკისაწყობში = Davberi }} '''დავბერი''' — [[სოფელი]] [[საქართველო]]ში, [[სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარე|სამეგრელო-ზემო სვანეთის მხარის]] [[მესტიის მუნიციპალიტეტი|მესტიის მუნიციპალიტეტში]], [[კალის თემი|კალის]] ადმინისტრაციული ერთეული (სოფლები: დავბერი, [[ვიჩნაში]], [[იფრარი]], [[ლალხორი]], [[ხალდე]], [[ხე (მესტიის მუნიციპალიტეტი)|ხე]]). მდებარეობს [[სვანეთის კავკასიონი]]ს სამხრეთით, [[მდინარე]] [[ენგური]]ს მარჯვნივ, [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 1840 მ., [[მესტია|მესტიიდან]] 42 კმ. საბჭოთა პერიოდში განვითარებული იყო [[მეცხოველეობა]]. ==დემოგრაფია== 2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 12 ადამიანი. {| class="wikitable" style="text-align:right" |- ! აღწერის წელი !! მოსახლეობა !! კაცი !! ქალი |- | 2002<ref name="აღწერა 2002">[[Commons:File:2002 Census of village population of Georgia.pdf|საქართველოს მოსახლეობის 2002 წლის პირველი ეროვნული საყოველთაო აღწერის ძირითადი შედეგები, ტომი II]]</ref> || 44 || 20 || 24 |- | 2014<ref name="აღწერა 2014" /> || {{კლება}} 12 || 9 || 3 |} ==ლიტერატურა== {{ქსე|3|331}} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=47228 დავბერი] — უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{მესტიის მუნიციპალიტეტი}} [[კატეგორია:მესტიის მუნიციპალიტეტის სოფლები]] dkulwut2x16x5suh45n8wadq32c47ja 0 130670 4647933 4639434 2024-04-25T13:44:08Z Min69700 82677 კომისია თებერვალი 24 wikitext text/x-wiki {{რეკლამა}} {{მიკერძოებული}} {{გადასაწერი}} {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = მაგთიკომი | ლოგო = Magticom Logo.svg | ლოგოს_ზომა = 200პქ | ტიპი = [[შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება]] | დევიზი = | დაფუძნდა = [[1996]] წლის [[12 თებერვალი]] | დაიხურა = | დამაარსებელი = დოქტორი გიორგი (გია) ჯოხთაბერიძე | მდებარეობა = {{flagicon|Georgia}} [[თბილისი]], [[საქართველო]] | მფლობელი = ITC LLC (USA) და Telcell Wireless LLC (USA) | წამყვანი = | პარტნიორი = | დარგი = [[ტელეკომუნიკაცია]] | პროდუქცია = [[მობილური ტელეფონი]]ა, <br />მობილური ინტერნეტი, <br />ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინტერნეტი,<br />ინტერნეტ ტელევიზია ([[IPTV]])<br />სადენიანი ტელეფონია (VoIP)<br /> | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | შვილობილი = | ფილიალი = 50 აბონენტთა მომსახურების ოფისი; 88 მომსახურების პუნქტი იუსტიციის სახლში | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | მშობელი = | საიტი = {{url|magticom.ge}} }} „'''მაგთიკომი'''“ ({{lang-en|MagtiCom}}) — ქართული სატელეკომუნიკაციო კომპანია, რომელიც [[1996|1996 წლის]] [[12 თებერვალი|12 თებერვალს]] დააფუძნა [[გია ჯოხთაბერიძე|გიორგი (გია) ჯოხთაბერიძემ]]. კომპანიამ პირველი კომერციული ზარი მობილური ქსელიდან [[1997]] წლის [[22 სექტემბერი|22 სექტემბერს]] განახორციელა. „მაგთიკომის“ სერვისები მოიცავს: მობილურ ტელეფონიას; მობილურ ინტერნეტს (2G, 2.5G, 3G, 3.5G, 4G, 4.5G); სადენიან ფიქსირებულ ტელეფონიას (VoIP); ინტერნეტ ტელევიზიას ([[IPTV]]) ([[2016]] წლიდან) და ოპტიკურ-ბოჭკოვან ინტერნეტს (2016 წლიდან). „მაგთიკომის“ მობილურ ქსელში გაერთიანებულია შემდეგი თაობის ტექნოლოგიები: GSM (2G და 2.5G), UMTS (3G და 3.5G HSPA+), LTE (4G, 4.5G LTE-Advanced). აღნიშნული ტექნოლოგიები დანერგილია 800, 900, 1800 და 2100 მეგაჰერც სიხშირეებზე. „მაგთიკომის“ ქსელის დაფარვის არეალი (9105 საბაზო სადგური) შეადგენს საქართველოს დასახლებული კონტროლირებადი ტერიტორიის 99%-ს. „მაგთიკომი“ მობილურ ბაზარზე ლიდერია (ბაზრის წილი: 41.6%; 2024 წლის თებერვალი). მომსახურების ფართო ქსელით - 50 ოფისით და 88 იუსტიციის სახლით - მაგთიკომი 3 მილიონამდე აბონენტს ემსახურება. 2024 წლის მარტის მონაცემებით „მაგთიკომის“ წვლილი ქართული ეკონომიკის გავითარებაში შეადგენს - 2.560.681.915 ლარს.<ref>[https://www.magticom.ge/ka/about-company მაგთიკომის წვლილი ქართულ ეკონომიკაში]</ref> 2016 წლიდან, „მაგთიკომი“ ISP ოპერატორი და, შედეგად, სრული საკომუნიკაციო სერვისის მიმწოდებელია.<ref>[https://www.magticom.ge/ka/about-company მაგთიკომი ISP ოპერატორი]</ref> [[2017]] წლის ნოემბრიდან "მაგთიკომმა" ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინტერნეტის ბაზარზე ლიდერობა მოიპოვა და პოზიციას სტაბილურად ინარჩუნებს. <ref name=":0" /> ==მფლობელები== შპს „მაგთიკომი“ 1996 წლის 12 თებერვალს დააფუძნა დოქტორმა გიორგი (გია) ჯოხთაბერიძემ, რომელიც კომპანიის 75%-ს ფლობს. გიორგი (გია) ჯოხთაბერიძეს სრული კონტროლი აქვს კომპანიაზე. მფლობელებისა და მათი პროცენტული წილის განაწილების შესახებ იხ. სქემა 1.  [[ფაილი:Mploblebi8.02.21.jpg|მინი|(სქემა 1,)|არა|413x413პქ]] == ისტორია == === მნიშვნელოვანი მოვლენები === *[[ფაილი:Magticom Logo.svg|მინი|მაგთიკომის ლოგო, 2016 - დღემდე]][[1997]] წლის 22 სექტემბერი - „მაგთიკომის“ ქსელიდან პირველი კომერციული ზარი განხორციელდა;<ref name="about">[https://www.magticom.ge/ka/about-company მნიშვნელოვანი მოვლენები]</ref> * [[2001]] წელი - GPRS ქსელის მშენებლობის შედეგად პირველი GPRS ზარი განხორციელდა;<ref name="about"/> * [[2005]] წელი - ოპერირება დაიწყო „მაგთიკომის“ ახალგაზრდულმა ბრენდმა „ბალი“.<ref name="about"/> * [[2005]] წელი - „მაგთიკომი“ 800 მეგაჰერცის სტანდარტი [[CDMA]]-ს საექსპლუატაციო ლიცენზიის მფლობელი გახდა;<ref name="about"/> * [[2006]] წელი - 3G ქსელის გამართვის შედეგად გაეშვა 3G სერვისები: ვიდეოზარი, მობილური ტელევიზია, მაღალსიჩქარიანი ინტერნეტი;<ref name="about"/> * [[2008]] წლის აპრილი - ოპერირება დაიწყო „მაგთი ფიქსმა“ - მაგთი ფიქსი წარმოადგენდა უსადენო ფიქსირებული ტელეფონიის მომსახურებას, რომელიც ოპერირებისთვის იყენებდა [[CDMA]] 450 ტექნოლოგიას (ოპერირებდა 450 მეგაჰერც სიხშირეზე). 2022 წლის 29 ივლისს მაგთი ფიქსის სერვისი გაუქმდა.<ref name="about"/> * [[2009]] წელი - „მაგთიკომმა“ საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს დაკვეთით, ერთიანი საგანმანათლებლო ქსელის შექმნის ფარგლებში, საქართველოს ყველა რესურსცენტრისა და საჯარო სკოლის ინტერნეტიზაციის პროექტი დაიწყო. „მაგთიკომმა“ ქსელის გამართვა დათქმულ ვადაზე ადრე დაასრულა, მთელს საქართველოში 2150-ზე მეტი საჯარო სკოლა და რესურსცენტრი ჩართო და დღემდე ემსახურება;<ref name="about"/> * [[2010]] წელი - ოპერირება დაიწყო „მაგთიკომის“ მესამე მობილურმა ბრენდმა „ბანი“;<ref name="about"/> *[[ფაილი:Magti logo 1997.png|მინი|მაგთი GSM-ის ლოგო, 1997 -2006|230x230პქ]][[2012]] წლის იანვარი - ამოქმედდა „[[მაგთისატი]]“ - საქართველოში თანამგზავრული მაუწყებლობის პირველი ოპერატორი, რომელიც ქვეყნის ნებისმიერ წერტილში მაღალი ხარისხის ტელემაუწყებლობას უზრუნველყოფდა. 2022 წლის 31 დეკემბერს მაგთისატის მომსახურება გაუქმდა;<ref name="about"/> * 2013 წლის დეკემბერი -  „მაგთიკომმა“ საკუთარი წარმოების, ქართულ ენაზე გახმოვანებული 3 ახალი კინოარხი შესთავაზა მომხმარებელს - „მაგთი ჰიტი“, „მაგთი კინო“, „ჩვენი მაგთი“; <ref name="about"/> * [[2015]] წლის [[1 თებერვალი]] -  გაეშვა „მაგთიკომის“ 4G/LTE ქსელი, რომლის დაფარვის არეალიც საქართველოს დასახლებული და კონტროლირებადი ტერიტორიის 92%-ს მოიცავს;<ref name="about"/> * [[2016]] წლის [[30 მაისი]] - შპს „მაგთიკომსა“ და შპს „კავკასუს ონლაინს“ შორის ხელი მოეწერა საოპერაციო აქტივების ნასყიდობის ხელშეკრულებას;<ref name="about"/> * [[2016]] წლის [[31 მაისი]] - "მაგთიკომმა“, პირველად საქართველოს ტელესაკომუნიკაციო ბაზარზე, თავის მომხმარებელს შესთავაზა 4.5G LTE-Advanced ქსელი;<ref name="about"/> * [[2016]] წლის [[1 აგვისტო]] - "მაგთიკომმა“ ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინტერნეტის, ინტერნეტ-ტელევიზიის ([[IPTV]]), ფიქსირებული ტელეფონიისა და ჰოსტინგის სერვისის მიწოდება დაიწყო, რის შემდეგაც ის სრულ საკომუნიკაციო მომსახურებას - მობილურ და ფიქსირებულ ტელეფონიას, ინტერნეტსა და ტელევიზიას - სთავაზობს მომხმარებელს; <ref name="about"/> * [[ფაილი:Magti Logo.png|მინი|223x223პქ|მაგთის ლოგო, 2006-2020]][[2016]] წლის [[21  ნოემბერი]] - "მაგთიკომსა" და "დელტაკომს" შორის მაგთიკომის მიერ დელტაკომის  100%-იანი წილის შესყიდვის ხელშეკრულებას მოეწერა ხელი;<ref name="about"/> * [[ფაილი:Magti- 2020-logo.jpg|მინი|223x223პქ|მაგთის ლოგო, 2020 - დღემდე]][[2017]] წლის ნოემბრიდან "მაგთიკომმა" ოპტიკურ-ბოჭკოვან ინტერნეტის ბაზარზეც ლიდერობა მოიპოვა და პოზიციას სტაბილურად ინარჩუნებს; <ref name=":0" /> * საქართველოს კომუნიკაციების კომისიის [[2019]] წლის მაისის მონაცემებით, მაგთიკომი ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინტერნეტის, ტელევიზიის (ტრანზიტული მაუწყებლობა) და მობილური ტელეფონიის ბაზარზე სტაბილურად ლიდერობს;<ref name=":0">[https://analytics.gncc.ge/ka/statistics-share/?c=mobiles&total=total&sid=482266 საქართველოს კომუნიკაციების კომისია]</ref> * [[2018]] წლის [[2 მაისი]] - პირველად საქართველოში "მაგთიკომმა" გაუშვა VoLTE (Voice over Long Term Evolution) ტექნოლოგია; <ref name="about"/> * [[2019]] წლის [[18 მარტი]] - Magti TV PLAY - ტელევიზიის აპლიკაცია სმარტფონისთვის; <ref name="about"/> * [[2019]] წლის [[1 აგვისტო]] პირველად საქართველოში უახლესი ტექნოლოგია - eSIM მაგთისგან; <ref name="about"/> * [[2020]] წლის [[13 აგვისტოს]] მაგთიკომმა მე-5 თაობის ტექნოლოგია ([[5G]]) სატესტო რეჟიმში გაუშვა; * [[2020]] წლის [[22 აგვისტოს]] შეიცვალა მაგთის ლოგო; * [[2021]] წლის 12 თებერვალს, [[umlaut]] - გლობალური საკონსულტაციო კომპანია საქართველოში საუკეთესოდ მაგთიკომის ქსელი აღიარა და “Best in Test” - სერტიფიკატი გადასცა; * [[2022]] წლის თებერვალს - დაინერგა ელექტრონული ხელმოწერა; * [[2023]] წლის აგვისტო - დაინერგა BI (Business Intelligence); * [[2024]] წლის 30 იანვარს, შპს „მაგთიკომმა“ წარმატებით გაიარა ISO 27001 სტანდარტთან შესაბამისობის მასერტიფიცირებელი აუდიტი და ბრიტანეთის სტანდარტების ინსტიტუტისგან (BSI) შესაბამისი სერტიფიკატი მიიღო. == მობილური ტელეფონია == „მაგთიკომში“ პირველი კომერციული ზარი [[1997]] წლის 22 სექტემბერს განხორციელდა. „მაგთიკომის“ მობილურ ქსელში გაერთიანებულია შემდეგი თაობის ტექნოლოგიები: GSM (2G და 2.5G), UMTS (3G და 3.5G HSPA+), LTE (4G, 4.5G LTE-Advanced). აღნიშნული ტექნოლოგიები დანერგილია 800, 900, 1800 და 2100 მეგაჰერც სიხშირეებზე. საქართველოს კომუნიკაციების კომისიის ოფიციალური მონაცემებით, 2024 წლის თებერვლის მდგომარეობით, მაგთიკომს 2,269,275 აბონენტი ჰყავს.<ref name=":0" /> ==ინტერნეტი== „მაგთიკომი“ თავის მომხმარებელს ორი ტიპის ინტერნეტ-სერვისს სთავაზობს: [[2001]] წლიდან მობილურ ინტერნეტს, ხოლო [[2016]] წლიდან - საცალო ბაზრისთვის განკუთვნილ ოპტიკურ-ბოჭკოვან ინტერნეტს. === მობილური ინტერნეტი === „მაგთიკომის“ მომხმარებელი [[Wap|WAP]] სერვისის გამოყენებით ინტერნეტით 2001 წლიდან სარგებლობს. GPRS ტექნოლოგიაზე დაფუძნებული ინტერნეტი კი მომხმარებელს კომპანიამ 2002 წელს შესთავაზა, რომელსაც მალე HSDPA, HSPA და HSPA+ ტექნოლოგიები მოჰყვა. 2015 წლიდან „მაგთიკომი“ 4G LTE ინტერნეტქსელს აწვდის, 2016 წლის მაისიდან კი 4,5G - იგივე LTE Advanced ქსელს სთავაზობს მომხმარებელს. კომუნიკაციების კომისიის მონაცემებით, წლების განმავლობაში „მაგთიკომს“ ინტერნეტმოხმარების ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი აქვს.<ref>[https://analytics.gncc.ge/ka/statistics/?c=mobiles&sid=222316&f=mobinttraffic&exp=traffic კომუნიკაციების კომისია]</ref> === ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინტერნეტი === ოპტიკურ-ბოჭკოვანი [[ინტერნეტი]] მომხმარებელს მიეწოდება [[ოპტიკური ბოჭკო|ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ქსელის]] მეშვეობით, რაც დღეისათვის ყველაზე თანამედროვე ქსელურ ინფრასტრუქტურას წარმოადგენს. აღნიშნული ქსელი გამოირჩევა მონაცემთა გადაცემის მაღალი სიჩქარითა და ხარისხით.  ოფიციალური მონაცემების თანახმად, 2024 წლის თებერვლის მდგომარეობით მაგთიკომი ბაზრის ლიდერია; კომპანიას 516,886 ინტერნეტაბონენტი ჰყავს.<ref name=":0" /> ==ტელევიზია== „მაგთიკომი“ მომხმარებელს ინტერნეტ ტელევიზიას [[IPTV]]-ის - 2016 წლიდან სთავაზობს.  „მაგთიკომი“ ლიდერია  ტელევიზიის (ტრანზიტული მაუწყებლობა) ბაზარზეც. ოფიციალური მონაცემებით 2024 წლის თებერვლის მდგომარეობით მაგთიკომს 348,083 აბონენტი ჰყავს.<ref name=":0" /> === IPTV === [[IPTV]] ინტერნეტპროტოკოლით ([[IP]]) გავრცელებული ტელევიზიის სტანდარტია. ამ სტანდარტით მომხმარებელს შეუძლია ეთერის მართვა, გადახვევა და დაპაუზება. IPTV-ის ფარგლებში შესაძლებელია სასურველი გადაცემის უკან დაბრუნება, ნებისმიერი გადაცემის შეჩერება და შემდეგ იმავე ადგილიდან გაგრძელება. === საკუთარი წარმოების არხები === „მაგთიკომი“ [[2013]] წლის დეკემბრიდან მომხმარებელს საკუთარი წარმოების, ქართულ ენაზე გახმოვანებულ 3 კინოარხს სთავაზობს - „მაგთი ჰიტი“, „მაგთი კინო“ და „ჩვენი მაგთი“. ==ფიქსირებული ტელეფონია== ==== სადენიანი ფიქსირებული ტელეფონია (VoIP) ==== VoIP ტექნოლოგია წარმოადგენს სადენიან ფიქსირებულ ტელეფონიას, რომელიც ხორციელდება ინტერნეტ პროტოკოლის ([[IP]]) მეშვეობით. ტრადიციული სატელეფონო კავშირისგან განსხვავებით, აქ ხმოვანი სიგნალი ციფრული სახით გადაიცემა. საცალო ბაზარზე სადენიანი ფიქსირებული ტელეფონიის შეთავაზება “მაგთიკომმა” [[2016]] წლიდან დაიწყო. == მაგთიკომის ინტერნეტ-ტექნოლოგიების განვითარება == [[ფაილი:Magticom4-5.jpg|მინი|241x241პქ]] „მაგთიკომის“ ინტერნეტ-ტექნოლოგიების განვითარების ქრონოლოგია: * 2001 წელი - 2G ტექნოლოგია - [[SMS]]  და მცირე მოცულობის მონაცემთა გადაცემა [[WAP]] ტექნოლოგიით * 2002 წელი - 2,5G ტექნოლოგია - MMS  და GPRS ტექნოლოგია * 2006 წელი - 3G ტექნოლოგია - UMTS უსადენო ფართოზოლოვანი კავშირი მობილურებისთვის * 2009 წელი - 3,5G ტექნოლოგია - HSDPA, HSPA, HSPA+ მონაცემთა გადაცემა უფრო მაღალი სიჩქარით * 2015 წელი - 4G ტექნოლოგია - LTE ქსელი * 2016 წელი - 4,5G ტექნოლოგია - იგივე LTE Advanced.  == სადგურები == კომპანიას საქართველოში 10 170 მე-2, მე-3 და მე-4 თაობის მობილური ქსელის მიმღებ-გადამცემი საბაზო სადგური აქვს. == მობილური და ინტერნეტ-ქსელების დაფარვა == 2023 წლის მდგომარეობით, „მაგთიკომი“ საქართველოს დასახლებული და კონტროლირებადი ტერიტორიის 99%-ის დაფარვას უზრუნველყოფს.<ref name="offices">[https://www.magticom.ge/ka/useful-info/offices მაგთიკომის დაფარვის ზონა]</ref> <center>[[ფაილი:Coverage map of Magticom 2020.jpg|ალტ=|545x545პქ]]</center> == აბონენტთა მომსახურება == „მაგთიკომი“ მომხმარებელს მომსახურებას უწევს როგორც მომსახურების ოფისების, ისე ცხელი ხაზის მეშვეობით, მთელი კვირის განმავლობაში. კომპანიის აბონენტებისთვის ზარი უფასოა. „მაგთიკომის“ მომსახურების 50 ოფისი (13 [[თბილისი|თბილისში]] და 37 საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში) მომხმარებელს მთელი სამუშაო კვირის განმავლობაში ემსახურება, ოფისების ნაწილი მუშაობს შაბათ-კვირასაც.<ref name="offices" /> დამატებით, „მაგთიკომის“ მომსახურების ოფისები გახსნილია 88 იუსტიციის სახლში, მთელს საქართველოში.<ref name="offices" /> აბონენტების მომსახურების წარმომადგენლები „ვებ-ჩატის“ საშუალებითაც ემსახურებიან მომხმარებლებს. == როუმინგი == „მაგთიკომი“ მომხმარებელს როუმინგულ მომსახურებასაც სთავაზობს.<ref>[https://www.magticom.ge/ka/private/mobile/mobile-services/roaming როუმინგი]</ref> კომპანიის როუმინგ-პარტნიორების სიაში 191 ქვეყანა და 441 ოპერატორია. == კულტურული და სოციალური პროექტები == „ჩვენ ქართულ საქმეს ვაკეთებთ“ - ამ ეგიდით „მაგთიკომმა“, სხვადასხვა მიმართულებით, ასეულობით პროექტი განახორციელა, მათ შორის [[ქართული კულტურა|ქართული კულტურის]], [[სპორტი]]ს, ჯანდაცვის, ხელოვნებისა და განათლების მხარდასაჭერად. ეროვნულ პროექტებს შორის აღსანიშნავია ქართველ მოღვაწეთა ნამუშევრების წიგნად/ალბომად გამოცემა, რომელიც პრეზენტაციის დღეს უფასოდ რიგდება. „მაგთიკომის“ არქივში ინახება ათობით მწერლის, პოეტის, მხატვრის, მოქანდაკისა თუ არქიტექტორის ნამუშევრები - წიგნები, ტომეულები და ალბომები. == ჟურნალი "მუდმივი" == „მაგთიკომის“ კვარტალური ჟურნალი „მუდმივი“ 1999 წლიდან გამოიცემა.<ref>{{Cite web |url=http://www.magticom.ge/magazines/ |title=ჟურნალი მუდმივი |accessdate=2016-09-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160914183258/http://www.magticom.ge/magazines/ |archivedate=2016-09-14 }}</ref> ჟურნალი ასახავს როგორც „მაგთიკომში“ მიმდინარე სიახლეებს, ისე ტექნოლოგიური წინსვლის მსოფლიო მაგალითებსა თუ სხვადასხვა საინტერესო ინფორმაციას. ჟურნალ „მუდმივის“ სრული ელექტრონული ვერსიის ნახვა „მაგთიკომის“ ვებ-გვერდზე არის შესაძლებელი. ბეჭდური სახით მისი ტირაჟი 25 000 ერთეულს შეადგენს. ჟურნალი უფასოა. დისტრიბუცია ხორციელდება როგორც თბილისში, ისე რეგიონებში. ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.magticom.ge/ ოფიციალური ვებ-გვერდი] == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:საქართველოს სატელეკომუნიკაციო კომპანიები]] 9y3i3itvizinvy6qhc0maaq572yef6t 4647934 4647933 2024-04-25T13:46:38Z Min69700 82677 wikitext text/x-wiki {{რეკლამა}} {{მიკერძოებული}} {{გადასაწერი}} {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = მაგთიკომი | ლოგო = Magticom Logo.svg | ლოგოს_ზომა = 200პქ | ტიპი = [[შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოება]] | დევიზი = | დაფუძნდა = [[1996]] წლის [[12 თებერვალი]] | დაიხურა = | დამაარსებელი = დოქტორი გიორგი (გია) ჯოხთაბერიძე | მდებარეობა = {{flagicon|Georgia}} [[თბილისი]], [[საქართველო]] | მფლობელი = ITC LLC (USA) და Telcell Wireless LLC (USA) | წამყვანი = | პარტნიორი = | დარგი = [[ტელეკომუნიკაცია]] | პროდუქცია = [[მობილური ტელეფონი]]ა, <br />მობილური ინტერნეტი, <br />ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინტერნეტი,<br />ინტერნეტ ტელევიზია ([[IPTV]])<br />სადენიანი ტელეფონია (VoIP)<br /> | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | შვილობილი = | ფილიალი = 50 აბონენტთა მომსახურების ოფისი; 88 მომსახურების პუნქტი იუსტიციის სახლში | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | მშობელი = | საიტი = {{url|magticom.ge}} }} „'''მაგთიკომი'''“ ({{lang-en|MagtiCom}}) — ქართული სატელეკომუნიკაციო კომპანია, რომელიც [[1996|1996 წლის]] [[12 თებერვალი|12 თებერვალს]] დააფუძნა [[გია ჯოხთაბერიძე|გიორგი (გია) ჯოხთაბერიძემ]]. კომპანიამ პირველი კომერციული ზარი მობილური ქსელიდან [[1997]] წლის [[22 სექტემბერი|22 სექტემბერს]] განახორციელა. „მაგთიკომის“ სერვისები მოიცავს: მობილურ ტელეფონიას; მობილურ ინტერნეტს (2G, 2.5G, 3G, 3.5G, 4G, 4.5G); სადენიან ფიქსირებულ ტელეფონიას (VoIP); ინტერნეტ ტელევიზიას ([[IPTV]]) ([[2016]] წლიდან) და ოპტიკურ-ბოჭკოვან ინტერნეტს (2016 წლიდან). „მაგთიკომის“ მობილურ ქსელში გაერთიანებულია შემდეგი თაობის ტექნოლოგიები: GSM (2G და 2.5G), UMTS (3G და 3.5G HSPA+), LTE (4G, 4.5G LTE-Advanced). აღნიშნული ტექნოლოგიები დანერგილია 800, 900, 1800 და 2100 მეგაჰერც სიხშირეებზე. „მაგთიკომის“ ქსელის დაფარვის არეალი (9105 საბაზო სადგური) შეადგენს საქართველოს დასახლებული კონტროლირებადი ტერიტორიის 99%-ს. „მაგთიკომი“ მობილურ ბაზარზე ლიდერია (ბაზრის წილი: 41.6%; 2024 წლის თებერვალი). მომსახურების ფართო ქსელით - 50 ოფისით და 88 იუსტიციის სახლით - მაგთიკომი 3 მილიონამდე აბონენტს ემსახურება. 2024 წლის მარტის მონაცემებით „მაგთიკომის“ წვლილი ქართული ეკონომიკის გავითარებაში შეადგენს - 2.560.681.915 ლარს.<ref>[https://www.magticom.ge/ka/about-company მაგთიკომის წვლილი ქართულ ეკონომიკაში]</ref> 2016 წლიდან, „მაგთიკომი“ ISP ოპერატორი და, შედეგად, სრული საკომუნიკაციო სერვისის მიმწოდებელია.<ref>[https://www.magticom.ge/ka/about-company მაგთიკომი ISP ოპერატორი]</ref> [[2017]] წლის ნოემბრიდან "მაგთიკომმა" ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინტერნეტის ბაზარზე ლიდერობა მოიპოვა და პოზიციას სტაბილურად ინარჩუნებს. <ref name=":0" /> ==მფლობელები== შპს „მაგთიკომი“ 1996 წლის 12 თებერვალს დააფუძნა დოქტორმა გიორგი (გია) ჯოხთაბერიძემ, რომელიც კომპანიის 75%-ს ფლობს. გიორგი (გია) ჯოხთაბერიძეს სრული კონტროლი აქვს კომპანიაზე. მფლობელებისა და მათი პროცენტული წილის განაწილების შესახებ იხ. სქემა 1.  [[ფაილი:Mploblebi8.02.21.jpg|მინი|(სქემა 1,)|არა|413x413პქ]] == ისტორია == === მნიშვნელოვანი მოვლენები === *[[ფაილი:Magticom Logo.svg|მინი|მაგთიკომის ლოგო, 2016 - დღემდე]][[1997]] წლის 22 სექტემბერი - „მაგთიკომის“ ქსელიდან პირველი კომერციული ზარი განხორციელდა;<ref name="about">[https://www.magticom.ge/ka/about-company მნიშვნელოვანი მოვლენები]</ref> * [[2001]] წელი - GPRS ქსელის მშენებლობის შედეგად პირველი GPRS ზარი განხორციელდა;<ref name="about"/> * [[2005]] წელი - ოპერირება დაიწყო „მაგთიკომის“ ახალგაზრდულმა ბრენდმა „ბალი“.<ref name="about"/> * [[2005]] წელი - „მაგთიკომი“ 800 მეგაჰერცის სტანდარტი [[CDMA]]-ს საექსპლუატაციო ლიცენზიის მფლობელი გახდა;<ref name="about"/> * [[2006]] წელი - 3G ქსელის გამართვის შედეგად გაეშვა 3G სერვისები: ვიდეოზარი, მობილური ტელევიზია, მაღალსიჩქარიანი ინტერნეტი;<ref name="about"/> * [[2008]] წლის აპრილი - ოპერირება დაიწყო „მაგთი ფიქსმა“ - მაგთი ფიქსი წარმოადგენდა უსადენო ფიქსირებული ტელეფონიის მომსახურებას, რომელიც ოპერირებისთვის იყენებდა [[CDMA]] 450 ტექნოლოგიას (ოპერირებდა 450 მეგაჰერც სიხშირეზე). 2022 წლის 29 ივლისს მაგთი ფიქსის სერვისი გაუქმდა.<ref name="about"/> * [[2009]] წელი - „მაგთიკომმა“ საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს დაკვეთით, ერთიანი საგანმანათლებლო ქსელის შექმნის ფარგლებში, საქართველოს ყველა რესურსცენტრისა და საჯარო სკოლის ინტერნეტიზაციის პროექტი დაიწყო. „მაგთიკომმა“ ქსელის გამართვა დათქმულ ვადაზე ადრე დაასრულა, მთელს საქართველოში 2150-ზე მეტი საჯარო სკოლა და რესურსცენტრი ჩართო და დღემდე ემსახურება;<ref name="about"/> * [[2010]] წელი - ოპერირება დაიწყო „მაგთიკომის“ მესამე მობილურმა ბრენდმა „ბანი“;<ref name="about"/> *[[ფაილი:Magti logo 1997.png|მინი|მაგთი GSM-ის ლოგო, 1997 -2006|230x230პქ]][[2012]] წლის იანვარი - ამოქმედდა „[[მაგთისატი]]“ - საქართველოში თანამგზავრული მაუწყებლობის პირველი ოპერატორი, რომელიც ქვეყნის ნებისმიერ წერტილში მაღალი ხარისხის ტელემაუწყებლობას უზრუნველყოფდა. 2022 წლის 31 დეკემბერს მაგთისატის მომსახურება გაუქმდა;<ref name="about"/> * 2013 წლის დეკემბერი -  „მაგთიკომმა“ საკუთარი წარმოების, ქართულ ენაზე გახმოვანებული 3 ახალი კინოარხი შესთავაზა მომხმარებელს - „მაგთი ჰიტი“, „მაგთი კინო“, „ჩვენი მაგთი“; <ref name="about"/> * [[2015]] წლის [[1 თებერვალი]] -  გაეშვა „მაგთიკომის“ 4G/LTE ქსელი, რომლის დაფარვის არეალიც საქართველოს დასახლებული და კონტროლირებადი ტერიტორიის 92%-ს მოიცავს;<ref name="about"/> * [[2016]] წლის [[30 მაისი]] - შპს „მაგთიკომსა“ და შპს „კავკასუს ონლაინს“ შორის ხელი მოეწერა საოპერაციო აქტივების ნასყიდობის ხელშეკრულებას;<ref name="about"/> * [[2016]] წლის [[31 მაისი]] - "მაგთიკომმა“, პირველად საქართველოს ტელესაკომუნიკაციო ბაზარზე, თავის მომხმარებელს შესთავაზა 4.5G LTE-Advanced ქსელი;<ref name="about"/> * [[2016]] წლის [[1 აგვისტო]] - "მაგთიკომმა“ ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინტერნეტის, ინტერნეტ-ტელევიზიის ([[IPTV]]), ფიქსირებული ტელეფონიისა და ჰოსტინგის სერვისის მიწოდება დაიწყო, რის შემდეგაც ის სრულ საკომუნიკაციო მომსახურებას - მობილურ და ფიქსირებულ ტელეფონიას, ინტერნეტსა და ტელევიზიას - სთავაზობს მომხმარებელს; <ref name="about"/> * [[ფაილი:Magti Logo.png|მინი|223x223პქ|მაგთის ლოგო, 2006-2020]][[2016]] წლის [[21  ნოემბერი]] - "მაგთიკომსა" და "დელტაკომს" შორის მაგთიკომის მიერ დელტაკომის  100%-იანი წილის შესყიდვის ხელშეკრულებას მოეწერა ხელი;<ref name="about"/> * [[ფაილი:Magti- 2020-logo.jpg|მინი|223x223პქ|მაგთის ლოგო, 2020 - დღემდე]][[2017]] წლის ნოემბრიდან "მაგთიკომმა" ოპტიკურ-ბოჭკოვან ინტერნეტის ბაზარზეც ლიდერობა მოიპოვა და პოზიციას სტაბილურად ინარჩუნებს; <ref name=":0" /> * საქართველოს კომუნიკაციების კომისიის [[2019]] წლის მაისის მონაცემებით, მაგთიკომი ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინტერნეტის, ტელევიზიის (ტრანზიტული მაუწყებლობა) და მობილური ტელეფონიის ბაზარზე სტაბილურად ლიდერობს;<ref name=":0">[https://analytics.gncc.ge/ka/statistics-share/?c=mobiles&total=total&sid=482266 საქართველოს კომუნიკაციების კომისია]</ref> * [[2018]] წლის [[2 მაისი]] - პირველად საქართველოში "მაგთიკომმა" გაუშვა VoLTE (Voice over Long Term Evolution) ტექნოლოგია; <ref name="about"/> * [[2019]] წლის [[18 მარტი]] - Magti TV PLAY - ტელევიზიის აპლიკაცია სმარტფონისთვის; <ref name="about"/> * [[2019]] წლის [[1 აგვისტო]] პირველად საქართველოში უახლესი ტექნოლოგია - eSIM მაგთისგან; <ref name="about"/> * [[2020]] წლის [[13 აგვისტოს]] მაგთიკომმა მე-5 თაობის ტექნოლოგია ([[5G]]) სატესტო რეჟიმში გაუშვა; * [[2020]] წლის [[22 აგვისტოს]] შეიცვალა მაგთის ლოგო; * [[2021]] წლის 12 თებერვალს, [[umlaut]] - გლობალური საკონსულტაციო კომპანია საქართველოში საუკეთესოდ მაგთიკომის ქსელი აღიარა და “Best in Test” - სერტიფიკატი გადასცა; * [[2022]] წლის თებერვალს - დაინერგა ელექტრონული ხელმოწერა; * [[2023]] წლის აგვისტო - დაინერგა BI (Business Intelligence); * [[2024]] წლის 30 იანვარს, შპს „მაგთიკომმა“ წარმატებით გაიარა ISO 27001 სტანდარტთან შესაბამისობის მასერტიფიცირებელი აუდიტი და ბრიტანეთის სტანდარტების ინსტიტუტისგან (BSI) შესაბამისი სერტიფიკატი მიიღო. == მობილური ტელეფონია == „მაგთიკომში“ პირველი კომერციული ზარი [[1997]] წლის 22 სექტემბერს განხორციელდა. „მაგთიკომის“ მობილურ ქსელში გაერთიანებულია შემდეგი თაობის ტექნოლოგიები: GSM (2G და 2.5G), UMTS (3G და 3.5G HSPA+), LTE (4G, 4.5G LTE-Advanced). აღნიშნული ტექნოლოგიები დანერგილია 800, 900, 1800 და 2100 მეგაჰერც სიხშირეებზე. საქართველოს კომუნიკაციების კომისიის ოფიციალური მონაცემებით, 2024 წლის თებერვლის მდგომარეობით, მაგთიკომს 2,269,275 აბონენტი ჰყავს.<ref name=":0" /> ==ინტერნეტი== „მაგთიკომი“ თავის მომხმარებელს ორი ტიპის ინტერნეტ-სერვისს სთავაზობს: [[2001]] წლიდან მობილურ ინტერნეტს, ხოლო [[2016]] წლიდან - საცალო ბაზრისთვის განკუთვნილ ოპტიკურ-ბოჭკოვან ინტერნეტს. === მობილური ინტერნეტი === „მაგთიკომის“ მომხმარებელი [[Wap|WAP]] სერვისის გამოყენებით ინტერნეტით 2001 წლიდან სარგებლობს. GPRS ტექნოლოგიაზე დაფუძნებული ინტერნეტი კი მომხმარებელს კომპანიამ 2002 წელს შესთავაზა, რომელსაც მალე HSDPA, HSPA და HSPA+ ტექნოლოგიები მოჰყვა. 2015 წლიდან „მაგთიკომი“ 4G LTE ინტერნეტქსელს აწვდის, 2016 წლის მაისიდან კი 4,5G - იგივე LTE Advanced ქსელს სთავაზობს მომხმარებელს. კომუნიკაციების კომისიის მონაცემებით, წლების განმავლობაში „მაგთიკომს“ ინტერნეტმოხმარების ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი აქვს.<ref>[https://analytics.gncc.ge/ka/statistics/?c=mobiles&sid=222316&f=mobinttraffic&exp=traffic კომუნიკაციების კომისია]</ref> === ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ინტერნეტი === ოპტიკურ-ბოჭკოვანი [[ინტერნეტი]] მომხმარებელს მიეწოდება [[ოპტიკური ბოჭკო|ოპტიკურ-ბოჭკოვანი ქსელის]] მეშვეობით, რაც დღეისათვის ყველაზე თანამედროვე ქსელურ ინფრასტრუქტურას წარმოადგენს. აღნიშნული ქსელი გამოირჩევა მონაცემთა გადაცემის მაღალი სიჩქარითა და ხარისხით.  ოფიციალური მონაცემების თანახმად, 2024 წლის თებერვლის მდგომარეობით მაგთიკომი ბაზრის ლიდერია; კომპანიას 516,886 ინტერნეტაბონენტი ჰყავს.<ref name=":0" /> ==ტელევიზია== „მაგთიკომი“ მომხმარებელს ინტერნეტ ტელევიზიას [[IPTV]]-ის - 2016 წლიდან სთავაზობს.  „მაგთიკომი“ ლიდერია  ტელევიზიის (ტრანზიტული მაუწყებლობა) ბაზარზეც. ოფიციალური მონაცემებით 2024 წლის თებერვლის მდგომარეობით მაგთიკომს 348,083 აბონენტი ჰყავს.<ref name=":0" /> === IPTV === [[IPTV]] ინტერნეტპროტოკოლით ([[IP]]) გავრცელებული ტელევიზიის სტანდარტია. ამ სტანდარტით მომხმარებელს შეუძლია ეთერის მართვა, გადახვევა და დაპაუზება. IPTV-ის ფარგლებში შესაძლებელია სასურველი გადაცემის უკან დაბრუნება, ნებისმიერი გადაცემის შეჩერება და შემდეგ იმავე ადგილიდან გაგრძელება. === საკუთარი წარმოების არხები === „მაგთიკომი“ [[2013]] წლის დეკემბრიდან მომხმარებელს საკუთარი წარმოების, ქართულ ენაზე გახმოვანებულ 3 კინოარხს სთავაზობს - „მაგთი ჰიტი“, „მაგთი კინო“ და „ჩვენი მაგთი“. ==ფიქსირებული ტელეფონია== ==== სადენიანი ფიქსირებული ტელეფონია (VoIP) ==== VoIP ტექნოლოგია წარმოადგენს სადენიან ფიქსირებულ ტელეფონიას, რომელიც ხორციელდება ინტერნეტ პროტოკოლის ([[IP]]) მეშვეობით. ტრადიციული სატელეფონო კავშირისგან განსხვავებით, აქ ხმოვანი სიგნალი ციფრული სახით გადაიცემა. საცალო ბაზარზე სადენიანი ფიქსირებული ტელეფონიის შეთავაზება “მაგთიკომმა” [[2016]] წლიდან დაიწყო. == მაგთიკომის ინტერნეტ-ტექნოლოგიების განვითარება == [[ფაილი:Magticom4-5.jpg|მინი|241x241პქ]] „მაგთიკომის“ ინტერნეტ-ტექნოლოგიების განვითარების ქრონოლოგია: * 2001 წელი - 2G ტექნოლოგია - [[SMS]]  და მცირე მოცულობის მონაცემთა გადაცემა [[WAP]] ტექნოლოგიით * 2002 წელი - 2,5G ტექნოლოგია - MMS  და GPRS ტექნოლოგია * 2006 წელი - 3G ტექნოლოგია - UMTS უსადენო ფართოზოლოვანი კავშირი მობილურებისთვის * 2009 წელი - 3,5G ტექნოლოგია - HSDPA, HSPA, HSPA+ მონაცემთა გადაცემა უფრო მაღალი სიჩქარით * 2015 წელი - 4G ტექნოლოგია - LTE ქსელი * 2016 წელი - 4,5G ტექნოლოგია - იგივე LTE Advanced.  == სადგურები == კომპანიას საქართველოში 10 170 მე-2, მე-3 და მე-4 თაობის მობილური ქსელის მიმღებ-გადამცემი საბაზო სადგური აქვს. == მობილური და ინტერნეტ-ქსელების დაფარვა == 2024 წლის მდგომარეობით, „მაგთიკომი“ საქართველოს დასახლებული და კონტროლირებადი ტერიტორიის 99%-ის დაფარვას უზრუნველყოფს.<ref name="offices">[https://www.magticom.ge/ka/useful-info/offices მაგთიკომის დაფარვის ზონა]</ref> <center>[[ფაილი:Coverage map of Magticom 2020.jpg|ალტ=|545x545პქ]]</center> == აბონენტთა მომსახურება == „მაგთიკომი“ მომხმარებელს მომსახურებას უწევს როგორც მომსახურების ოფისების, ისე ცხელი ხაზის მეშვეობით, მთელი კვირის განმავლობაში. კომპანიის აბონენტებისთვის ზარი უფასოა. „მაგთიკომის“ მომსახურების 50 ოფისი (13 [[თბილისი|თბილისში]] და 37 საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში) მომხმარებელს მთელი სამუშაო კვირის განმავლობაში ემსახურება, ოფისების ნაწილი მუშაობს შაბათ-კვირასაც.<ref name="offices" /> დამატებით, „მაგთიკომის“ მომსახურების ოფისები გახსნილია 88 იუსტიციის სახლში, მთელს საქართველოში.<ref name="offices" /> აბონენტების მომსახურების წარმომადგენლები „ვებ-ჩატის“ საშუალებითაც ემსახურებიან მომხმარებლებს. == როუმინგი == „მაგთიკომი“ მომხმარებელს როუმინგულ მომსახურებასაც სთავაზობს.<ref>[https://www.magticom.ge/ka/private/mobile/mobile-services/roaming როუმინგი]</ref> კომპანიის როუმინგ-პარტნიორების სიაში 191 ქვეყანა და 441 ოპერატორია. == კულტურული და სოციალური პროექტები == „ჩვენ ქართულ საქმეს ვაკეთებთ“ - ამ ეგიდით „მაგთიკომმა“, სხვადასხვა მიმართულებით, ასეულობით პროექტი განახორციელა, მათ შორის [[ქართული კულტურა|ქართული კულტურის]], [[სპორტი]]ს, ჯანდაცვის, ხელოვნებისა და განათლების მხარდასაჭერად. ეროვნულ პროექტებს შორის აღსანიშნავია ქართველ მოღვაწეთა ნამუშევრების წიგნად/ალბომად გამოცემა, რომელიც პრეზენტაციის დღეს უფასოდ რიგდება. „მაგთიკომის“ არქივში ინახება ათობით მწერლის, პოეტის, მხატვრის, მოქანდაკისა თუ არქიტექტორის ნამუშევრები - წიგნები, ტომეულები და ალბომები. == ჟურნალი "მუდმივი" == „მაგთიკომის“ კვარტალური ჟურნალი „მუდმივი“ 1999 წლიდან გამოიცემა.<ref>{{Cite web |url=http://www.magticom.ge/magazines/ |title=ჟურნალი მუდმივი |accessdate=2016-09-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160914183258/http://www.magticom.ge/magazines/ |archivedate=2016-09-14 }}</ref> ჟურნალი ასახავს როგორც „მაგთიკომში“ მიმდინარე სიახლეებს, ისე ტექნოლოგიური წინსვლის მსოფლიო მაგალითებსა თუ სხვადასხვა საინტერესო ინფორმაციას. ჟურნალ „მუდმივის“ სრული ელექტრონული ვერსიის ნახვა „მაგთიკომის“ ვებ-გვერდზე არის შესაძლებელი. ბეჭდური სახით მისი ტირაჟი 25 000 ერთეულს შეადგენს. ჟურნალი უფასოა. დისტრიბუცია ხორციელდება როგორც თბილისში, ისე რეგიონებში. ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.magticom.ge/ ოფიციალური ვებ-გვერდი] == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:საქართველოს სატელეკომუნიკაციო კომპანიები]] fu4v0028wdx2je5810qk89nuu8dqo26 0 131252 4647927 4559579 2024-04-25T13:27:23Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''გიორგი სამსონის ძე ძოწენიძე''' (დ. {{OldStyleDate|23|თებერვალი|1910|10||}}, [[ქუთაისი]], — გ. [[5 მაისი]] [[1976]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[გეოლოგია|გეოლოგი]]. სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი ([[1968]]). საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი ([[1955]]). გეოლოგია-მინერალოგიის მეცნიერებათა დოქტორი ([[1947]]), [[პროფესორი]] ([[1948]]). სკკპ წევრი [[1940]] წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში გიორგი ძოწენიძე იყო [[თსუ|თსუ]]-ის მინერალოგიისა და პეტროგრაფიის კათედრის გამგე, ხოლო [[1958]]-[[1959]] წლებში [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს რექტორის პასუხსაგებ მოვალეობას ასრულებდა. == ბიოგრაფია == გიორგი ძოწენიძე დაიბადა ქალაქ [[ქუთაისი|ქუთაისში]], მუშის ოჯახში. [[1925|1925 წელს]] დაამთავრა საშუალო სკოლა და სწავლა განაგრძო [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში]], რომელიც [[1929]] წელს წარმატებით დაასრულა. ცნობილმა გეოლოგმა [[ალექსანდრე თვალჭრელიძე]]მ იგი სწავლის პერიოდში მიიწვია ლაბორანტად მინერალოგია-პეტროგრაფიის კათედრაზე, ხოლო უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ ძოწენიძემ – ასპირანტურაში განაგრძო სწავლა. აქ იგი წლების მანძილზე მუშაობდა სხვადასხვა თანამდებობაზე. ქართული გეოლოგიური სკოლის ჩამოყალიბების პირველ პერიოდში მის ცნობილ დამაარსებლებს [[ალექსანდრე ჯანელიძე]]ს, [[ალექსანდრე თვალჭრელიძე]]ს და [[კალისტრატე გაბუნია]]ს — გიორგი ძოწენიძის პირველ მასწავლებლებს — არ ჰყოფნიდათ კვალიფიციური კადრები იმ მრავალი პრობლემის გადასაჭრელად, რომელიც სამამულო გეოლოგიის წინაშე იდგა. ამიტომ კათედრაზე მუშაობის პარალელურად ძოწენიძე სათავეში ჩაუდგა საველე გეოლოგიურ პარტიებს, რომლებიც იმხანად სხვადასხვა სასარგებლო წიაღისეულ საბადოებს ეძიებდნენ, რათა ისინი შეესწავლათ და ხალხის სამსახურში ჩაეყენებინათ. მრავალმხრივი იყო გიორგი ძოწენიძის მეცნიერული ინტერესები, მაგრამ მან იმთავითვე თავისი მოღვაწეობის ძირითად მიმართულებად [[პალეოვულკანოლოგია]] და დანალექ ქანთა კვლევა აირჩია. მან გამოიკვლია [[რაჭა|ზემო რაჭისა]] და [[სვანეთი|ქვემო სვანეთის]] დარიშხანი, ზემო სვანეთის ანთიმონიტი, აჭარის გოგირდ-კოლჩედანი, საქართველოს სხვადასხვა კუთხის პოლიმეტალები, აგრეთვე ბარიტის, ფოსფორის, ნალციმის და მრავალი სხვა საბადო. მისი პირველ ფუნდამენტურ ნაშრომს პალეოვულკანოლოგიაში წარმოადგენს [[1938]] წელს გამოქვეყნებული ნაშრომი „საქართველოს შუაიურული ვულკანოგენური წყების პეტროგრაფიის შესახებ“. აქ მან პირველმა აღნიშნა [[კავკასიონი|კავკასიონზე]] თავისებური ვულკანიტების, სპილიტების არსებობა, ამასთან დაადგინა, რომ სპილიტები აღნიშნული წყების მხოლოდ ქვედა ჰორიზონტებს ქმნიან, დამაჯერებლად აჩვენა, რომ იურული ვულკანური წარმონაქმნები წარმოადგენენ კირტუტიანი ვულკანიზმის კანონზომიერი განვითარების სურათს. მომდევნო წლებში გიორგი ძოწენიძე გატაცებით აგრძელებდა [[საქართველო]]ს მიოცენამდელი წარმონაქმნების შედარებით შესწავლას, განსაკუთრებით ფართოდ აშუქებდა მათ პეტროქიმიურ ბუნებას და ვულკანიზმის ევოლუციის ხასიათს. ამ მრავალწლიანი გამოკვლევების ციკლის დამაგვირგვინებელი იყო [[1948]] წელს გამოქვეყნებული მონოგრაფია — „საქართველოს მიოცენამდელი ეფუზიური ვულკანიზმი“. ამ შესანიშნავმა ნაშრომმა დიდი როლი შეასრულა სამამულო პეტროლოგიის განვითარებაში∙ ამიტომაც იყო, რომ ძოწენიძეს [[1950]] წელს [[სტალინური პრემია]] მიენიჭა. 1959-1976 წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1960 წლიდან სსრ კავშირის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარის მოადგილე. თვალსაჩინოა გიორგი ძოწენიძის დამსახურება საქართველოს დანალექი წყებების კვლევის საქმეში. ამ მიზნით მან საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის გეოლოგიის ინსტიტუტში ჩამოაყალიბა ლითოლოგიის განყოფილება. მისი ხელმძღვანელობით და მისივე უშუალო მონაწილეობით ტარდებოდა საქართველოს დანალექი ფორმაციების ლითოლოგიური შესწავლა. ამ სფეროში მნიშვნელოვანი ნაშრომების რიცხვს მიეკუთვნება [[1961]] წელს გამოქვეყნებული მისი მონოგრაფია — „საქართველოს შუაიურული ნახშირიანი ნალექების ზოლის ლითოლოგია და პალეოგეოგრაფია“. მნიშვნელოვანია გამოკვლევები, რომლებიც მან მიუძღვნა [[გეოლოგია]]ში სრულიად ახალ მეცნიერულ მიმართულებას — [[ვულკანიზმი]]ს როლს [[დანალექი ქანები|დანალექი ქანებისა]] და მადანთწარმოებაში∙ ძოწენიძე იყო ვულკანოლოგთა და სედიმენტოლოგთა საერთაშორისო ასოციაციის ([[1970]]), [[ბულგარეთი]]ს ([[1971]]) და [[ლონდონი]]ს ([[1975]]) გეოლოგიისა და [[აშშ|აშშ]]-ის ([[1971]]) გეოგრაფიის საზოგადოებების წევრი. == ჯილდოები == გიორგი ძოწენიძე დაჯილდოებული იყო 3 [[ლენინის ორდენი]]თ, [[შრომის წითელი დროშის ორდენი]]თა და მედლებით. == თხზულებები == * Домиоценовый эффузивный вулканизм Грузии, Тбилиси, 1948; * Литология батских отложений Окрибы, Тбилиси, 1956 (совм. с др.); * Влияние вулканизма на образование осадков, М., 1965. == ლიტერატურა == {{ქსე|11|290-291|}} *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/448379/1/Komunisti_1976_N107.pdf გაზ. „კომუნისტი“, №107 (16537), 8 მაისი, 1876] == რესურსები ინტერნეტში == {{დრე|1953957|გიორგი ძოწენიძე}} {{nplg ბიოგრაფია|00001268}} *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/358407/1/P_5312.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (IV მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/354096/1/P_7230.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (V მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/357414/1/P_7600.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (VII მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/357394/1/P_7158.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (სსრკ VI მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/349758/1/P_6447.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (სსრკ VII მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/337150/1/P_6499.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (სსრკ VIII მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/347132/1/P_6586.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (სსრკ IX მოწვევა)] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{თსუ-ის რექტორები}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:ძოწენიძე, გიორგი}} [[კატეგორია:საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის აკადემიკოსები]] [[კატეგორია:ქართველი გეოლოგები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IV მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის V მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:ქუთაისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:ძოწენიძეები|გ]] rmo5f834nhoiq8xlb6p8ivwvmtmmmpx 4647928 4647927 2024-04-25T13:27:58Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''გიორგი სამსონის ძე ძოწენიძე''' (დ. {{OldStyleDate|23|თებერვალი|1910|10||}}, [[ქუთაისი]], — გ. [[5 მაისი]] [[1976]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[გეოლოგია|გეოლოგი]]. სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი ([[1968]]). საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი ([[1955]]). გეოლოგია-მინერალოგიის მეცნიერებათა დოქტორი ([[1947]]), [[პროფესორი]] ([[1948]]). სკკპ წევრი [[1940]] წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში გიორგი ძოწენიძე იყო [[თსუ|თსუ]]-ის მინერალოგიისა და პეტროგრაფიის კათედრის გამგე, ხოლო [[1958]]-[[1959]] წლებში [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს რექტორის პასუხსაგებ მოვალეობას ასრულებდა. == ბიოგრაფია == გიორგი ძოწენიძე დაიბადა ქალაქ [[ქუთაისი|ქუთაისში]], მუშის ოჯახში. [[1925|1925 წელს]] დაამთავრა საშუალო სკოლა და სწავლა განაგრძო [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში]], რომელიც [[1929]] წელს წარმატებით დაასრულა. ცნობილმა გეოლოგმა [[ალექსანდრე თვალჭრელიძე]]მ იგი სწავლის პერიოდში მიიწვია ლაბორანტად მინერალოგია-პეტროგრაფიის კათედრაზე, ხოლო უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ ძოწენიძემ – ასპირანტურაში განაგრძო სწავლა. აქ იგი წლების მანძილზე მუშაობდა სხვადასხვა თანამდებობაზე. ქართული გეოლოგიური სკოლის ჩამოყალიბების პირველ პერიოდში მის ცნობილ დამაარსებლებს [[ალექსანდრე ჯანელიძე]]ს, [[ალექსანდრე თვალჭრელიძე]]ს და [[კალისტრატე გაბუნია]]ს — გიორგი ძოწენიძის პირველ მასწავლებლებს — არ ჰყოფნიდათ კვალიფიციური კადრები იმ მრავალი პრობლემის გადასაჭრელად, რომელიც სამამულო გეოლოგიის წინაშე იდგა. ამიტომ კათედრაზე მუშაობის პარალელურად ძოწენიძე სათავეში ჩაუდგა საველე გეოლოგიურ პარტიებს, რომლებიც იმხანად სხვადასხვა სასარგებლო წიაღისეულ საბადოებს ეძიებდნენ, რათა ისინი შეესწავლათ და ხალხის სამსახურში ჩაეყენებინათ. მრავალმხრივი იყო გიორგი ძოწენიძის მეცნიერული ინტერესები, მაგრამ მან იმთავითვე თავისი მოღვაწეობის ძირითად მიმართულებად [[პალეოვულკანოლოგია]] და დანალექ ქანთა კვლევა აირჩია. მან გამოიკვლია [[რაჭა|ზემო რაჭისა]] და [[სვანეთი|ქვემო სვანეთის]] დარიშხანი, ზემო სვანეთის ანთიმონიტი, აჭარის გოგირდ-კოლჩედანი, საქართველოს სხვადასხვა კუთხის პოლიმეტალები, აგრეთვე ბარიტის, ფოსფორის, ნალციმის და მრავალი სხვა საბადო. მისი პირველ ფუნდამენტურ ნაშრომს პალეოვულკანოლოგიაში წარმოადგენს [[1938]] წელს გამოქვეყნებული ნაშრომი „საქართველოს შუაიურული ვულკანოგენური წყების პეტროგრაფიის შესახებ“. აქ მან პირველმა აღნიშნა [[კავკასიონი|კავკასიონზე]] თავისებური ვულკანიტების, სპილიტების არსებობა, ამასთან დაადგინა, რომ სპილიტები აღნიშნული წყების მხოლოდ ქვედა ჰორიზონტებს ქმნიან, დამაჯერებლად აჩვენა, რომ იურული ვულკანური წარმონაქმნები წარმოადგენენ კირტუტიანი ვულკანიზმის კანონზომიერი განვითარების სურათს. მომდევნო წლებში გიორგი ძოწენიძე გატაცებით აგრძელებდა [[საქართველო]]ს მიოცენამდელი წარმონაქმნების შედარებით შესწავლას, განსაკუთრებით ფართოდ აშუქებდა მათ პეტროქიმიურ ბუნებას და ვულკანიზმის ევოლუციის ხასიათს. ამ მრავალწლიანი გამოკვლევების ციკლის დამაგვირგვინებელი იყო [[1948]] წელს გამოქვეყნებული მონოგრაფია — „საქართველოს მიოცენამდელი ეფუზიური ვულკანიზმი“. ამ შესანიშნავმა ნაშრომმა დიდი როლი შეასრულა სამამულო პეტროლოგიის განვითარებაში∙ ამიტომაც იყო, რომ ძოწენიძეს [[1950]] წელს [[სტალინური პრემია]] მიენიჭა. 1959-1976 წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1960 წლიდან სსრ კავშირის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარის მოადგილე. თვალსაჩინოა გიორგი ძოწენიძის დამსახურება საქართველოს დანალექი წყებების კვლევის საქმეში. ამ მიზნით მან საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის გეოლოგიის ინსტიტუტში ჩამოაყალიბა ლითოლოგიის განყოფილება. მისი ხელმძღვანელობით და მისივე უშუალო მონაწილეობით ტარდებოდა საქართველოს დანალექი ფორმაციების ლითოლოგიური შესწავლა. ამ სფეროში მნიშვნელოვანი ნაშრომების რიცხვს მიეკუთვნება [[1961]] წელს გამოქვეყნებული მისი მონოგრაფია — „საქართველოს შუაიურული ნახშირიანი ნალექების ზოლის ლითოლოგია და პალეოგეოგრაფია“. მნიშვნელოვანია გამოკვლევები, რომლებიც მან მიუძღვნა [[გეოლოგია]]ში სრულიად ახალ მეცნიერულ მიმართულებას — [[ვულკანიზმი]]ს როლს [[დანალექი ქანები|დანალექი ქანებისა]] და მადანთწარმოებაში∙ ძოწენიძე იყო ვულკანოლოგთა და სედიმენტოლოგთა საერთაშორისო ასოციაციის ([[1970]]), [[ბულგარეთი]]ს ([[1971]]) და [[ლონდონი]]ს ([[1975]]) გეოლოგიისა და [[აშშ|აშშ]]-ის ([[1971]]) გეოგრაფიის საზოგადოებების წევრი. == ჯილდოები == გიორგი ძოწენიძე დაჯილდოებული იყო 3 [[ლენინის ორდენი]]თ, [[შრომის წითელი დროშის ორდენი]]თა და მედლებით. == თხზულებები == * Домиоценовый эффузивный вулканизм Грузии, Тбилиси, 1948; * Литология батских отложений Окрибы, Тбилиси, 1956 (совм. с др.); * Влияние вулканизма на образование осадков, М., 1965. == ლიტერატურა == {{ქსე|11|290-291|}} *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/448379/1/Komunisti_1976_N107.pdf გაზ. „კომუნისტი“, №107 (16537), 8 მაისი, 1876] == რესურსები ინტერნეტში == {{დრე|1953957|გიორგი ძოწენიძე}} {{nplg ბიოგრაფია|00001268}} *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/358407/1/P_5312.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (IV მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/354096/1/P_7230.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (V მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/357414/1/P_7600.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (VII მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/357394/1/P_7158.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (სსრკ VI მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/349758/1/P_6447.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (სსრკ VII მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/337150/1/P_6499.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (სსრკ VIII მოწვევა)] *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/347132/1/P_6586.jpg გიორგი ძოწენიძის ბიოგრაფია (სსრკ IX მოწვევა)] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{თსუ-ის რექტორები}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:ძოწენიძე, გიორგი}} [[კატეგორია:საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის აკადემიკოსები]] [[კატეგორია:ქართველი გეოლოგები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის რექტორები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IV მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის V მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:ქუთაისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:ძოწენიძეები|გ]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] 4v69nfvbeu2ypohomz9jn931c9knvis 0 147506 4648110 4209779 2024-04-26T07:35:39Z 91.151.138.233 /* შედეგები */ wikitext text/x-wiki '''საქართველოს ნატოში გაწევრიანების პლებისციტი (2008)''' — პლებისციტი საქართველოში, რომელიც მიმდინარეობდა [[საქართველოს საპრეზიდენტო არჩევნები (2008)|2008 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების]] პარალელურად. ==საფუძველი== {{მთავარი|საქართველოს საპრეზიდენტო არჩევნები (2008)}} 2008 წლის 5 იანვარს დანიშნული საპრეზიდენტო არჩევნების პარალელურად დაინიშნა [[საქართველოს საპარლამენტო არჩევნების თარიღის დასადგენი პლებისციტი (2008)]] და საქართველოს ნატოში გაწევრიანების პლებისციტი (2008). ==შედეგები== პლებისციტის კითხვა განსაზღვრული იყო შემდეგნაირად: „უჭერთ თუ არა მხარს საქართველოს გაწევრიანებას ჩრდილოატლანტიკურ ხელშეკრულების ორგანიზაციაში (ნატო)?“ {| class="wikitable" ="1" |- ! ! დიახ ! არა ! სულ |- | ხმების რაოდენობა | 1,355,328 | 404,943 | 1,760,271 |- | % | 77.00 | 23.00 | 100.00 |} ==რესურსები ინტერნეტში== *[http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=21&info_id=4608 შემაჯამებელი ოქმი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111211180318/http://www.cec.gov.ge/index.php?lang_id=GEO&sec_id=21&info_id=4608 |date=2011-12-11 }} {{საქართველოს არჩევნები}} [[Category:საქართველოს არჩევნები და რეფერენდუმები]] [[კატეგორია:2008 წლის რეფერენდუმები]] 07waut9ew8wug0bwxyc3hu85xmf8qsa 0 147516 4648146 4409945 2024-04-26T10:55:41Z 2001:A61:2670:3201:2079:D4DD:1C78:DB11 /* შედეგები */ wikitext text/x-wiki '''საქართველოს ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოების არჩევნები (2002)''' — [[ადგილობრივი თვითმმართველობა|ადგილობრივი თვითმმართველობის]] ორგანოების არჩევნები [[საქართველო|საქართველოში]], რომელიც გაიმართა [[2002]] წლის 2 ივნისს. არჩევნების პოლიტიკური დატვირთვა მაღალი იყო, რადგან ის წარმოადგენდა [[საქართველოს საკანონმდებლო ორგანოს არჩევნები (2003)|2003 წლის საპარლამენტო არჩევნების]] გენერალურ რეპეტიციას. ==არჩევნების წესი== არჩევნები გაიმართა სოფლებში, თემებში, დაბებში და ქალაქებში. არჩეულ იქნა [[საკრებულო]]ები, ასევე მერები და გამგებლები პირდაპირი წესით, გარდა [[თბილისი]]სა და [[ფოთი]]სა. ამ ქალაქებში მერს ნიშნავდა [[საქართველოს პრეზიდენტი]]. ეს იყო საქართველოს ისტორიაში დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ პირველი შემთხვევა ქალაქების მერების პირდაპირ არჩევისა. საკრებულოების არჩევნები ჩატარდა მაჟორიტარული წესით, მრავალმანდატიან საარჩევნო ოლქებში. ==შედეგები== [[თბილისი|თბილისში]] საარჩევნო ბარიერი 7-მა პოლიტიკურმა სუბიექტმა გადალახა. არჩევნებში მონაწილეობა მიიღო მოქალაქეთა 46%-მა. მმართველმა პარტიამ, [[საქართველოს მოქალაქეთა კავშირი|მოქალაქეთა კავშირმა]] ხმათა 2,5% მიიღო და ვერ მოხვდა 49-წევრიან [[თბილისის საკრებულო]]ში. ყველაზე მეტი ხმა მიიღეს: * პარტიების ბლოკი: [[ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა]], [[საქართველოს რესპუბლიკური პარტია]], [[საქართველოს კონსერვატიული პარტია]] – 25,5% (16 მანდატი) * [[საქართველოს ლეიბორისტული პარტია]] – 23,75% (15 მანდატი) საქართველოს მასშტაბით წარმატებას მიაღწია [[ახალი მემარჯვენეები]]ს პარტიამ, რომელმაც მოიგო არჩევნები საქართველოს თვითმმართველი ერთეულების უმრავლესობაში, მათ შორის საქართველოს სიდიდით მეორე ქალაქში – [[ქუთაისი|ქუთაისში]], სადაც მერად აირჩიეს მემარჯვენე ნუგზარ ფალიანი. თბილისის 394 საარჩევნო უბანში ხმების დათვლის შედეგად დედაქალაქის საკრებულოში ყველაზე მეტი ადგილი ლეიბორისტებმა მოიპოვეს. საკრებულოში ადგილები შემდეგნაირად გადანაწილდა: 1. საქართველოს ლეიბორისტული (შრომის) პარტია – 25,5% – 16 ადგილი 2. საარჩევნო ბლოკი “ნაციონალური მოძრაობა – დემოკრატიული ფრონტი” – 23,75% – 15 ადგილი 3. ახალი მემარჯვენეები – 11,36% – 6 ადგილი 4. საქართველოს ქრისტიან-კონსერვატორთა პარტია – 7,27% – 4 ადგილი 5. საარჩევნო ბლოკი “მრეწველობა გადაარჩენს საქართველოს”  – 7,13% – 4 ადგილი 6. საარჩევნო ბლოკი “აღორძინება XXI” – 6,34% – 3 ადგილი 7. ბლოკი “ერთობა” – 4,13% – 2 ადგილი ==ლიტერატურა== *„ადგილობრივი თვითმმართველობა საქართველოში 1991-2014“, გვ. 52-53 თბილისი, 2015 *https://civil.ge/ka/archives/127847?fbclid=IwAR1qKVbopm9kdQxhpgw5KrbAErcBOPjhgaKGzs582CmmbMaKaPZEAsqM2Qg {{საქართველოს არჩევნები}} [[კატეგორია:საქართველოს ადგილობრივი არჩევნები]] [[კატეგორია:2002 წლის არჩევნები]] n9m7ywxlmvieffde3cii4zl9tz7q8t6 0 152927 4648089 4611239 2024-04-26T02:47:03Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ორგანიზაცია |სახელი = ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი |ორგანიზაციის სახელი მშობლიური= |ორგანიზაციის სახელი მშობლიური კოდი= |სურათი = Poster Institute.jpg |ზომა = |სურათის წარწერა= ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტის პოსტერი |ფოტო = |ფოტოს ზომა = |ფოტოს წარწერა= |ლოგო = |ლოგოს ზომა = |ლოგოს წარწერა = |რუკა = |რუკის ზომა = |რტიტრი = |აბრევიატურა = |დევიზი = |შეიქმნა = [[1 ივლისი]], [[1917]] |გაუქმდა = |ტიპი = სამეცნიერო დაწესებულება |სტატუსი = |მიზანი = |შტაბ-ბინა = [[თბილისი]] |ადგილმდებარეობა = [[საქართველო]] |ემსახურება რეგიონს = |წევრები = |ენა = |მდივანი = |ლიდერი წარწერა = დირექტორი |ლიდერი სახელი = გიორგი ჭეიშვილი |ლიდერი წარწერა2 = |ლიდერი სახელი2 = |ლიდერი წარწერა3 = |ლიდერი სახელი3 = |მნიშვნელოვანი პირები = |მთავარი ორგანო = |მშობელი ორგანიზაცია= |გაწევრიანება = |ბიუჯეტი = |შტატი = |მოხალისე = |საიტი = http://institutehist.ucoz.net/ |შენიშვნები = |ყოფილი სახელი = კავკასიის ისტორიულ-არქეოლოგიური ინსტიტუტი<br > კავკასიისმცოდნეობის ინსტიტუტი <br > ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტი <br > ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი <br > |ფერები= }} '''ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი''' — სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტი [[საქართველო]]ში. სათავეს იღებს [[1917]] წლის [[1 ივლისი|1-ელ ივლისს]] [[თბილისი|თბილისში]] დაარსებული „კავკასიის ისტორიულ-არქეოლოგიური ინსტიტუტიდან“, რომლის შექმნის ინიციატორიც [[ნიკო მარი]], ხოლო ნამდვილი წევრები [[ექვთიმე თაყაიშვილი]] და [[გიორგი ჩუბინაშვილი]] იყვნენ.{{გადასვლა|#კავკასიის ისტორიულ-არქეოლოგიური ინსტიტუტი}} [[1931]] წელს ინსტიტუტს ბუნებისმეტყველების განყოფილება დაემატა და „კავკასიისმცოდნეობის ინსტიტუტი“ ეწოდა.{{გადასვლა|#კავკასიისმცოდნეობის ინსტიტუტი}} [[1936]] წელს, მორიგი რეორგანიზაციის შემდეგ, ინსტიტუტს „აკადემიკოს ნიკო მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტი“ ეწოდა, რომლის მუდმივ კონსულტანტად [[ივანე ჯავახიშვილი]] იყო მოწვეული. „ენიმკი“ [[ქართველური ენები|ქართველურ ენათა]], [[იბერიულ-კავკასიური ენები|კავკასიურ ენათა]], [[ლექსიკოლოგია|ლექსიკოლოგიისა]] და სამეცნიერო ტერმიონოლოგიის, ახლო აღმოსავლეთის ენათა, [[არქეოლოგია|არქეოლოგიის]], [[ეთნოგრაფია|ეთნოგრაფიისა]] და [[ანთროპოლოგია|ანთროპოლოგიის]], [[ისტორია|ისტორიის]], [[ფილოლოგია|ფილოლოგიის]], ზოგადი [[ენათმეცნიერება|ენათმეცნიერების]] განყოფილებებს, [[ფონეტიკა|ფონეტიკისა]] და ნ. მარის კაბინეტებს მოიცავდა .{{გადასვლა|#ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტი}} [[1941]] წლის [[8 მაისი|8 მაისს]] „ენიმკი“ გაიყო და მის ბაზაზე ორი ინსტიტუტი შეიქმნა: ისტორიის ინსტიტუტი და [[არნოლდ ჩიქობავას სახელობის ენათმეცნიერების ინსტიტუტი|აკად. ნ. მარის ენის ინსტიტუტი]].{{გადასვლა|#ისტორიის ინსტიტუტი მეორე მსოფლიო ომის დროს}} არქეოლოგიური და ეთნოგრაფიული სამუშაოების გაფართოების გამო, [[1964]] წელს ისტორიის ინსტიტუტს „ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი“ ეწოდა.{{გადასვლა|#ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი}} [[1977]] წელს „ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტს“ არქეოლოგიური განყოფილება გამოეყო, რომელიც დამოუკიდებელ კვლევის ცენტრად ჩამოყალიბდა. [[2006]] წლიდან ინსტიტუტი [[საჯარო სამართლის იურიდიული პირი]] „ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი“ გახდა.{{გადასვლა|#ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი}} ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტში სხვადასხვა დროს მოღვაწეობდნენ: [[ექვთიმე თაყაიშვილი]], [[გიორგი ჩუბინაშვილი]], [[სიმონ ჯანაშია]], [[გიორგი ახვლედიანი]], [[ნიკო ბერძენიშვილი]], [[ვუკოლ ბერიძე]], [[გიორგი ნიორაძე]], [[აკაკი შანიძე]], [[ვარლამ თოფურია]], [[გიორგი წერეთელი (ენათმეცნიერი)|გიორგი წერეთელი]], [[არნოლდ ჩიქობავა]], [[გიორგი მელიქიშვილი]], [[სიმონ ყაუხჩიშვილი]], [[ვერა ბარდაველიძე]], [[გიორგი ჩიტაია]] და სხვ. დაარსებიდან დღემდე ინსტიტუტი საქართველოს ისტორიისა და ქართველი ხალხის ყოფისა და კულტურის შემსწავლელი ძირითადი ცენტრია. ==კავკასიის ისტორიულ-არქეოლოგიური ინსტიტუტი== [[სურათი:Nikolai Marr 1905.jpg|left|200px|thumb|[[ნიკო მარი]] ― კავკასიის ისტორიულ-არქეოლოგიური ინსტიტუტის დამფუძნებელი]] [[ნიკო მარი|ნიკო მარმა]] [[თბილისი|თბილისში]] მეცნიერებათა აკადემიის შექმნის პროექტი ჯერ კიდევ [[1906]] წელს შეადგინა, მაგრამ იმ დროისთვის პროექტი ვერ განხორციელდა. [[1917]] წლის [[თებერვლის რევოლუცია|თებერვლის რევოლუციის]] შემდეგ ინსტიტუტის დაარსების იდეა რეალური გახდა. იმავე წლის [[6 ივნისი|6 ივნისს]] რუსეთის განათლების სამინისტრომ კავკასიის ისტორიულ-არქეოლოგიური ინსტიტუტის წესდება და დროებითი შტატები დაამტკიცა. ინსტიტუტის დაარსების ოფიციალურ თარიღად 1917 წლის 1-ლი ივლისი ითვლება.<ref name="ინსტიტუტი 70">{{წიგნი|ავტორი =თოფურიძე, ქ. მიქელაძე, თ. ითონიშვილი, ვ. ჟორდანია, ო.|ნაწილი = |სათაური=''ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი'' |ორიგინალი = |ბმული = |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1988 |ტომი= |გვერდები = 7-19|გვერდნი= |სერია = |isbn = 5-520-00575-3 |ტირაჟი =}}</ref> კავკასიის ისტორიულ-არქეოლოგიური ინსტიტუტის მთავარი დანიშნულება [[კავკასია|კავკასიისა]] და მონათესავე ხალხების ([[ახლო აღმოსავლეთი]]ს მოსახლეობა) ენის, ისტორიისა და ყოფა-ცხოვრების შესწავლა, კავკასიიმცოდნეობასთან დაკავშირებული დისციპლინების განვითარება და კავკასიის მატერიალური და არამატერიალური კულტურის ნიმუშების დაცვა იყო.<ref name="ჯანაშია, 1944">ჯანაშია, ს. (1944). [http://dspace.gela.org.ge/handle/123456789/4990 მოკლე ანგარიში აკად. ნ. მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტის და მისი სამეცნიერო საბჭოს მუშაობისა, 1936-1941 წწ.]. ''აკად. ნ. მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტის მოამბე XIV.'' თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა. გვ. 375-397.</ref> [[1917]] წლის [[6 სექტემბერი|6 სექტემბერს]], წესდების შესაბამისად, ინსტიტუტის ნამდვილ წევრებად [[ექვთიმე თაყაიშვილი]] და [[გიორგი ჩუბინაშვილი]], ხოლო ადიუნქტებად (უმცროს მეცნიერ-თანამშრომლად) [[დიმიტრი გორდეევი (ხელოვნებათმცოდნე)|დიმიტრი გორდეევი]] და სირაკან ტიგრანიანი აირჩიეს. ერთი წლით სწავლული მდივნის მოვალეობას ალექსანდრე შჩეპოტიევი ასრულებდა, შემდეგ კი ― დიმიტრი გორდეევი. [[1917]] წლის დეკემბერში სამეცნიერო საბჭოს დადგენილებით, 45 მეცნიერს ინსტიტუტის დაარსების შესახებ შეტყობინებები დაუგზავნეს და მათ საქმიანობაში წევრი-თანამშრომლის სტატუსით ჩართვა სთხოვეს. ადრესატებს შორის იყვნენ: [[ივანე ჯავახიშვილი]], [[კორნელი კეკელიძე]], [[პავლე ინგოროყვა]], [[იუსტინე აბულაძე]], [[ივანე ორბელი]], [[ვუკოლ ბერიძე]], [[ლეონ მელიქსეთ-ბეგი]] და სხვ. თუმცა მიმართვას მხოლოდ 9 მეცნიერი გამოეხმაურა.<ref name="ინსტიტუტი 70" /> [[1919]] წელს გიორგი ჩუბინაშვილმა [[წნორი]]სა და [[ატენის სიონი|ატენის]] (ნაწილობრივ) გეგმები შეადგინა. ექვთიმე თაყაიშვილმა დასავლეთ საქართველოში [[ქუთაისი]]სა და [[რაჭა|რაჭის]] ეკლესია-მონასტრები მოიარა და საეკლესიო ნივთები აღწერა. დიმიტრი გორდეევი ერთ თვეს [[სამეგრელო]]ში მუშაობდა. ამავე წელს [[რუსეთის მეცნიერებათა აკადემია]]მ ინსტიტუტში ქართულ ხელნაწერებზე სამუშაოდ პროფესორი [[რობერტ ბლეიკი]] მოავლინა.<ref name="ინსტიტუტი 70" /> [[ფაილი:Giorgi Chubinashvili.jpg|მინი|მარჯვნივ|200px|[[გიორგი ჩუბინაშვილი]] ― კავკასიის ისტორიულ-არქეოლოგიური ინსტიტუტის ნამდვილი წევრი [[1917]]-[[1924]] წლებში]] [[1922]]-[[1931]] წლებში ინსტიტუტის მეცნიერ-თანამშრომელთა რიცხვი 7-ს არ აღემატებოდა. [[1921]] წელს [[ექვთიმე თაყაიშვილი]] [[საქართველო]]დან [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] გატანილ განძს მცველად გაჰყვა და ინსტიტუტის დირექტორის მოადგილის თანამდებობაც დატოვა.<ref>გოგილაშვილი, ვ. კვაჭაძე, ც. (2010). ''[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/189/1/eqvTime%20TayaiSvilis%20Sromebi.pdf ექვთიმე თაყაიშვილი: ბიობიბლიოგრაფია]''. თბილისი: ეროვნული სამეცნიერო ბიბლიოთეკა. ISBN 978-9941-0-1791-9. გვ. 43.</ref> [[1924]] წელს ინსტიტუტი [[გიორგი ჩუბინაშვილი|გიორგი ჩუბინაშვილმა]]ც დატოვა. სხვადასვა დროს ინსტიტუტში მუშაობა დაიწყეს: [[სარგის კაკაბაძე]]მ (1922), [[მიხეილ პოლიევქტოვი|მიხეილ პოლიევქტოვმა]] და [[ლეონ მელიქსეთ-ბეგი|ლეონ მელიქსეთ-ბეგმა]] (1924), ვლადიმერ ფუთურიძემ და [[ვერა ბარდაველიძე]]მ (1930). [[1924]] წელს ინსტიტუტის სააპტიო წევრად ვასილ ბართოლდი აირჩიეს.<ref name="ინსტიტუტი 70" /> [[1928]] წელს სარგის კაკაბაძის ხელმძღვანელობით ინსტიტუტში [[თბილისი]]ს, [[მცხეთა|მცხეთის]] და მათი რაიონების შემსწავლელი კომისია შეიქმნა, რომელმაც სიონის, [[ანჩისხატი]]ს, [[ვანქის ტაძარი|ვანქისა]] და სხვ. ეკლესიები გამოიკვლია. ინსტიტუტის პირველი პერიოდული ორგანო „Известия Кавказского историко-археологического института в Тифлисе“ [[1923]] წლიდან, ხოლო მეორე „Бюллетень Кавказского историко-археологического института в Тифлисе“ [[1928]] წლიდან გამოდიოდა.<ref name="ინსტიტუტი 70" /> ===ექსპედიციები=== კავკასიის ისტორიულ-არქეოლოგიური ინსტიტუტის საქმიანობაში მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავა სამეცნიერო ექსპედიციებს ისტორიული ძეგლების შესასწავლად. [[1917]] წლის ზაფხულში ნიკო მარის ინიციატივით, ექსპედიციები მოეწყო [[ლაზეთი|ლაზეთსა]] და [[მესხეთი|მესხეთში]]. თვენახევრის მანძილზე [[იოსებ ყიფშიძე]]მ ლაზეთში იმოგზაურა და ჭანური ტექსტები შეკრიბა,<ref>დანელია, კ. (1985). ''[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/8855/1/Danelia%20-%20Kipshidze.pdf იოსებ ყიფშიძე: ცხოვრება და მეცნიერული მემკვიდრეობა]''. თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა. გვ. 41-44.</ref> რომლებიც მისი გარდაცვალების შემდეგ, [[1937]] წელს „ენიმკის მოამბეში“ გამოაქვეყნდა.<ref>ყიფშიძე, ი. (1937). ''[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/4952/1/enimki%20moambe%20I.pdf საანგარიშო მოხსენება ჭანეთში საენათმეცნიერო მივლინებისა 1917 წლის ზაფხულს].'' აკად. ნ. მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტის მოამბე. I. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა. გვ. 145-177.</ref> [[დავით ყიფშიძე (ფილოლოგი)|დავით ყიფშიძემ]], ს. ლომიამ და [[დიმიტრი გორდეევი (ხელოვნებათმცოდნე)|დიმიტრი გორდეევმა]] მესხეთში იმოგზაურეს. დავით ყიფშიძემ [[ვარძია|ვარძიის]] დიდი ტაძრის ფრესკები, ხოლო დიმიტრი გორდეევმა [[საფარის მონასტერი|საფარის]], [[ჭულის მონასტერი|ჭულისა]] და [[ზარზმის მონასტერი|ზარზმის ტაძრების]] [[კედლის მხატვრობა]] შეისწავლა. ინსტიტუტის ორგანიზებით, სამეცნიერო ექსპედიციები მოეწყო [[ლორეს პროვინცია]]ში, [[გორი|გორში]], [[წილკანი|წილკანსა]] და [[საგურამო]]ში, ასევე დასავლეთ საქართველოს რეგიონებში. [[ეთნოგრაფია|ეთნოგრაფიული]] ექსპედიცია მოეწყო აფხაზეთში.<ref name="ინსტიტუტი 70" /> ==კავკასიისმცოდნეობის ინსტიტუტი== [[ფაილი:Vera Bardavelidze.jpg|მინი|მარცხნივ|[[ვერა ბარდაველიძე]] ― ინსტიტუტის ეთნოლოგიის განყოფილების თანამშრომელი [[1930]]-[[1970]] წლებში]] [[1931]] წელს კავკასიის ისტორიულ-არქეოლოგიურ ინსტიტუტს ბუნებისმეტყველების განყოფილება დაემატა და „სსრ კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის კავკასიისმცოდნეობის ინსტიტუტი“ ეწოდა. ინსტიტუტში საბუნებისმეტყველო და საზოგადოებრივ მეცნიერებათა განყოფილებები შეიქმნა. ეს უკანასკნელი თავის მხრივ ორ სექტორად: მეტყველების კულტურის (ენა, [[ლიტერატურა]], [[ფოლკლორი]], [[ტოპონიმიკა]]) და [[ისტორია|ისტორიის]], [[ეკონომიკა|ეკონომიკისა]] და მატერიალური კულტურის სექტორებად გაიყო.<ref name="ინსტიტუტი 70" /> 1930-იან წლებში ინსტიტუტის სახელწოდების ცვლილებასთან ერთად სტრუქტურული ცვლილებებიც განხორციელდა. ინსტიტუტში უფროსი სპეციალისტის, მეცნიერი სპეციალისტისა და სხვადასხვა თანრიგის მეცნიერ-თანამშრომელთა თანამდებობები ჩამოყალიბდა. ამავე პერიოდში ინსტიტუტს [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს კურსდამთავრებულებიც შეუერთდნენ. [[1930]] წლიდან ინსტიტუში მუშაობდნენ: [[გიორგი ნიორაძე]], ვლადიმერი ფუთურიძე, [[ვერა ბარდაველიძე]], [[მიხეილ პოლიევქტოვი]]; 1934 წლიდან: [[გიორგი ხაჭაპურიძე]], [[კარპეზ დონდუა]], [[გრიგოლ ნათაძე]], [[შალვა ამირანაშვილი]], [[ნიკოლოზ ბერძენიშვილი]],<ref name="ბერძენიშვილი">{{წიგნი|ავტორი =ბარკავა, მ. დოლიძე, ე.|ნაწილი = |სათაური=''ნიკოლოზ ბერძენიშვილი: ბიობიბლიოგრაფია'' |ორიგინალი = |ბმული = |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1981 |ტომი= |გვერდები = 8|გვერდნი= |სერია = |isbn = |ტირაჟი =}}</ref> [[სერგი ჟღენტი]], [[გიორგი წერეთელი (ენათმეცნიერი)|გიორგი წერეთელი]],<ref name="წერეთელი">{{წიგნი|ავტორი =ბარკავა, მ. ბაღათურია, ნ.|ნაწილი = |სათაური=''გიორგი წერეთელი: ბიობიბლიოგრაფია'' |ორიგინალი = |ბმული = https://tsu.ge/data/file_db/library/Tsereteli%20Giorgi%20(1904-1973).pdf |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1986 |ტომი= |გვერდები = 6, 26|გვერდნი= |სერია = |isbn = |ტირაჟი =}}</ref> [[მაკარ ხუბუა]]; [[1935]] წლიდან: [[სიმონ ჯანაშია]],<ref name="ჯანაშია" /> [[რუსუდან ხარაძე]], [[აკაკი შანიძე]],<ref name="შანიძე">{{წიგნი|ავტორი =გოგილაშვილი, ვ. ჩხიკვიშვილი, ნ.|ნაწილი = |სათაური=''აკაკი შანიძე: ბიობიბლიოგრაფია'' |ორიგინალი = |ბმული = |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1977 |ტომი= |გვერდები = 57|გვერდნი= |სერია = |isbn = |ტირაჟი =}}</ref>, [[გიორგი ჩიტაია]],<ref name="ჩიტაია">{{წიგნი|ავტორი =გოგილაშვილი, ვ. დოლიძე, ე.|ნაწილი = |სათაური=''გიორგი ჩიტაია: ბიობიბლიოგრაფია'' |ორიგინალი = |ბმული = http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/181/1/giorgi%20chitaia.pdf|პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = ეროვნული სამეცნიერო ბიბლიოთეკა |წელი =2010 |ტომი= |გვერდები = 11, 34|გვერდნი= |სერია = |isbn = 978-9941-0-2926-4 |ტირაჟი =}}</ref> [[გიორგი ახვლედიანი]].<ref name="ახვლედიანი">{{წიგნი|ავტორი =ბარკავა, მ. დოლიძე, ე.|ნაწილი = |სათაური=''გიორგი ახვლედიანი: ბიობიბლიოგრაფია'' |ორიგინალი = |ბმული = |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1978 |ტომი= |გვერდები = 39-40|გვერდნი= |სერია = |isbn = |ტირაჟი =}}</ref><ref name="ინსტიტუტი 70" /> 1930-იან წლებში ინსტიტუტში ასპირანტურის განყოფილება შეიქმნა, რომლის პირველი გამოშვება [[1934]] წელს მოეწყო. იმავე წლის [[20 დეკემბერი|20 დეკემბერს]] [[ნიკო მარი]] გარდაიცვალა. მომდევნო წლის დასაწყისში ინსტიტუტს მისი სახელი ეწოდა. [[1934]] წელს ინსტიტუტში ისტორიისა და მატერიალური კულტურის და ლიტერატურისა და ენის სექტორები ამოქმედდა, მომდევნო წელს ― ახლო აღმოსავლეთისა და ეთნოგრაფიის სექტორები, ხოლო [[1936]] წელს ― საქართველოს ისტორიის სექტორი, რომელშიც თავდაპირველად მხოლოდ სამი მეცნიერი მუშაობდა: [[ივანე ჯავახიშვილი]], [[სიმონ ჯანაშია]] და [[ნიკო ბერძენიშვილი]].<ref name="ინსტიტუტი 70" /> [[1936]] წლის [[25 მარტი|25 მარტს]] ინსტიტუტში 8 სექტორი ჩამოყალიბდა: ამიერკავკასიის ხალხთა ისტორიის, ამიერკავკასიის ხალხთა ენების, [[ეთნოგრაფია|ეთნოგრაფიისა]] და [[არქეოლოგია|არქეოლოგიის]], საქართველოს ისტორიის, ქართული ლიტერატურის, ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნების, [[გეოგრაფია|გეოგრაფიის]] სექტორები და ნიკო მარის სახელობის კაბინეტი.<ref name="ინსტიტუტი 70" /> [[1935]]-[[1936]] წლებში ინსტიტუტს დანიშნულებისა და მიმართულების შესაბამისად, სახელი რამდენჯერმე შეეცვალა. [[1936]] წლის [[27 თებერვალი|27]] თებერვალს, საკავშირო მეცნიერებათა აკადემიის საქართველოს ფილიალის პრეზიდიუმის დადგენილებით, მას „აკადემიკოს ნიკო მარის სახელობის ამიერკავკასიის ხალხთა ისტორიის, მატერიალური კულტურის, ენისა და ლიტერატურის ინსტიტუტი“ ეწოდა. იმავე წლის ივლისში ინსტიტუტის სახელწოდებაში მცირე ცვლილებები შევიდა და საბოლოოდ, „აკად. ნ. მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტი“ (შემოკლებით „ენიმკი“) ეწოდა. იმავე წელს ინსტიტუტის დირექტორად [[სიმონ ჯანაშია]] დაინიშნა,<ref name="ჯანაშია" /> ხოლო მუდმივ მეცნიერ-კონსულტანტად ― [[ივანე ჯავახიშვილი]].<ref name="ბერძენიშვილი" /><ref name="ინსტიტუტი 70" /> ==ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტი== ===სტრუქტურა=== [[ფაილი:სიმონ ჯანაშია.jpg|მინი|მარჯვნივ|200px|[[სიმონ ჯანაშია]] ― ინსტიტუტის ისტორიის სექტორის ხელმძღვანელი ([[1937]]-[[1939]]) და დირექტორი ([[1936]]-[[1947]])]] აკადემიკოს ნიკო მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტი [[მიხეილ ლერმონტოვის ქუჩა]]ზე, N3 სახლში იყო განთავსებული. [[ვლადიმერ მაჭავარიანი]]ს შეფასებით, „ენიმკის“ „სულიერი მეთაური ივანე ჯავახიშვილი იყო, ხოლო საქმის უშუალო წარმმართველი ― სიმონ ჯანაშია“.<ref>მაჭავარიანი, ვ. (1976). [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/21449/1/Mnatobi_1976_N10.pdf დიდი ადამიანის ახლოს]. ''მნათობი''. N10. თბილისი: საქართველოს ცენტრალური კომიტეტის გამომცემლობა. გვ. 134-137.</ref> [[1936]] წელს საქართველოს მთავრობის დადგენილებით, საქართველოს სსრ განათლების სახალხო კომისარიატთან არსებული [[არქეოლოგია|არქეოლოგიური]] და [[ანთროპოლოგია|ანთროპოლოგიური]] ინსტიტუტები გაუქმდა და „ენიმკის“ ეთნოგრაფიისა და არქეოლოგიის სექტორს შეუერთდა, ხოლო სატერმინოლოგიო კომიტეტი ინსტიტუტში სამეცნიერო ტერმინოლოგიის განყოფილებად ჩამოყალიბდა, რომლის ხელმძღვანელადაც [[ვუკოლ ბერიძე]] დაინიშნა.<ref name="ბერიძე">{{წიგნი|ავტორი = ბარკავა, მ. კვაჭაძე, ც.|ნაწილი = |სათაური=''ვუკოლ ბერიძე: ბიობიბლიოგრაფია'' |ორიგინალი = |ბმული = http://science.org.ge/old/members/BioBibliografia/Vukoil%20Beridze.pdf |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =2006 |ტომი= |გვერდები = 13|გვერდნი= |სერია = |isbn = 999407-67-10-9 |ტირაჟი =}}</ref> არქეოლოგიის, ანთროპოლოგიისა და ეთნოგრაფიის სექტორის ხელმძღვანელად [[გიორგი ნიორაძე]], ხოლო ანთროპოლოგიის სექტორის ხელმძღვანელად [[ალექსანდრე ნათიშვილი]] დაინიშნა. „ენიმკის“ ქართული ლიტერატურის სექტორი [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი|თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტთან]] არსებულ [[ქართული ლიტერატურის ინსტიტუტი|შოთა რუსთაველის სახელობის ლიტერატურის ინსტიტუტს]] გადაეცა.<ref name="ინსტიტუტი 2">{{წიგნი|ავტორი =თოფურიძე, ქ. მიქელაძე, თ. ითონიშვილი, ვ. ჟორდანია, ო.|ნაწილი = |სათაური=''ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი'' |ორიგინალი = |ბმული = |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1988 |ტომი= |გვერდები = 20-37|გვერდნი= |სერია = |isbn = 5-520-00575-3 |ტირაჟი =}}</ref> [[1937]] წელს ინსტიტუტის სექტორებად დაყოფა გაუქმდა და განყოფილებები ჩამოყალიბდა. ამიერკავკასიის ხალხთა ისტორიისა და საქართველოს ისტორიის სექტორები ისტორიის განყოფილებაში გაერთიანდა, რომლის ხელმძღვანელადაც სიმონ ჯანაშია დაინიშნა, [[1939]] წლიდან კი, [[ნიკოლოზ ბერძენიშვილი]].<ref name="ბერძენიშვილი" /> [[1938]] წელს ანთროპოლოგიის სექცია დაიხურა, ხოლო ეთნოგრაფიის სექცია ცალკე განყოფილებად ჩამოყალიბდა. მომდევნო წელს ფილოლოგიის განყოფილება შეიქმნა, ლექსიკოლოგიისა და მეცნიერული ტერმინოლოგიის განყოფილებები გაერთიანდა და ორი კაბინეტის ბაზაზე ზოგადი ენათმეცნიერების განყოფილება შეიქმნა.<ref name="ინსტიტუტი 2" /> [[1940]] წლისთვის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტში ცხრა განყოფილება ფუნქციონირებდა: # ქართველურ ენათა განყოფილება (ხელმძღვანელი [[აკაკი შანიძე]])<ref name="შანიძე" /> # კავკასიურ ენათა განყოფილება (ხელ. [[არნოლდ ჩიქობავა]])<ref name=ჩიქობავა">{{წიგნი|ავტორი = ბარკავა, მ. გვერდწითელი, ქ.|ნაწილი = |სათაური=''არნოლდ ჩიქობავა: ბიობიბლიოგრაფია'' |ორიგინალი = |ბმული = http://science.org.ge/old/members/BioBibliografia/Arnold%20Chikobava.pdf |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1979 |ტომი= |გვერდები = 52|გვერდნი= |სერია = |isbn = |ტირაჟი =}}</ref> # ლექსიკოლოგიისა და ტერმინოლოგიის განყოფილება (ხელ. [[ვუკოლ ბერიძე]])<ref name="ბერიძე" /> # ისტორიის განყოფილება (ხელ. [[სიმონ ჯანაშია]],<ref name="ჯანაშია" /> [[1939]] წლიდან ― [[ნიკო ბერძენიშვილი]])<ref name="ბერძენიშვილი" /> # ეთნოგრაფიის განყოფილება (ხელ. [[გიორგი ჩიტაია]])<ref name="ჩიტაია" /> # არქეოლოგიის განყოფილება (ხელ. [[გიორგი ნიორაძე]]) # ახლო აღმოსავლეთის ენათა განყოფილება (ხელ. [[გიორგი წერეთელი]])<ref name="წერეთელი" /> # ზოგადი ენათმეცნიერების განყოფილება (ხელ. [[გიორგი ახვლედიანი]])<ref name="ახვლედიანი" /> # ფილოლოგიის განყოფილება (ხელ. [[აკაკი შანიძე]], [[1940]] წლიდან ― [[სიმონ ყაუხჩიშვილი]]) [[1939]] წლის [[7 ნოემბერი|7 ნოემბერს]] „ენიმკის“ სამეცნიერო საბჭოს საკანდიდატო და სადოქტორო დისერტაციების მიღებისა და სამეცნიერო ხარისხის მინიჭების უფლება მიეცა. მომდევნო წლის [[29 დეკემბერი|29 დეკემბერს]] დისერტაცია დაიცვა ეთნოგრაფიის განყოფილების უმცროსმა მეცნიერ-თანამშრომელმა [[ალექსი რობაქიძე (ეთნოგრაფი)|ალექსი რობაქიძემ]]. ეს ინსტიტუტში დაცული პირველი დისერტაცია იყო.<ref name="ინსტიტუტი 2" /> ===სამეცნიერო-კვლევითი საქმიანობა=== [[ფაილი:არნოლდ ჩიქობავა.jpg|მინი|მარცხნივ|200px|[[არნოლდ ჩიქობავა]] ― მთის კავკასიურ ენათა განყოფილების ხელმძღვანელი]] ====ისტორია==== ისტორიის დარგში ინსტიტუტის კვლევა-ძიებაში წამყვანი ადგილი ეკავა საქართველოს ძველი პერიოდისა და ფეოდალური ხანის საკვანძო საკითხებს, ქართველურ ტომთა წარმომავლობასა და განსახლების სივრცეს, საქართველოს სოციალურ-ეკონომიკურ და პოლიტიკურ ისტორიას, საქართველოსა და კავკასიის, საქართველოსა და [[ახლო აღმოსავლეთი]]ს ურთიერთობებს და ა.შ. სამეცნიერო კვლევა-ძიება ქართული და უცხოური წყაროების მოძიებაზე, დამუშავებასა და გამოცემაზე იყო მიმართული. [[1939]] წელს XIII-XVIII საუკუნის საქართველოს ისტორიის საკითხებზე მონოგრაფიული გამოკვლევა გამოსცეს ივანე ჯავახიშვილმა და ნიკო ბერძენიშვილმა, მომდევნო წელს კი, მათი და სიმონ ჯანაშიას ავტორობით, საქართველოს ისტორიის სახელმძღვანელო გამოიცა.ე.<ref name="ინსტიტუტი 2" /> ====არქეოლოგია==== არქეოლოგიის დარგში ინსტიტუტის საქმიანობაში წამყვანი ადგილი ეკავა საქართველოს სხვადასხვა რეგიონში სისტემატური არქეოლოგიური გათხრების ჩატარებას, მოპოვებული მასალების დამუშავებასა და გამოქვეყნებას. [[ივანე ჯავახიშვილი]] არქეოლოგიური სამუშაოების გეგმაზომიერად წარმართვას მოითხოვდა.<ref name=ლორთქიფანიძე">ლორთქიფანიძე, ო. (1976). [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/137389/1/Ciskari_1976_N8.pdf არქეოლოგია ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ინსტიტუტში]. ''ცისკარი''. N8. თბილისი: საქართველოს ალკკ ცენტრალური კომიტეტისა და მწერალთა კავშირის ორგანო. ISSN 0132-6023. გვ. 127-134.</ref> „ენიმკის“ მეცნიერ-თანამშრომელთა ხელმძღვანელობით არქეოლოგიური ექსპედიციები მოეწყო: [[არხილოსკალო]]ში (1937), [[კასპი|კასპში]] (1937),<ref name="ჯანაშია, 1937">ჯანაშია, ს. (რედ.). (1937). ''[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/4954/1/enimki%20moambe%20II-3.pdf აკად. ნ. მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტის მოამბე II-3]''. ტფილისი: სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის საქართველოს ფილიალის გამომცემლობა. გვ. 361-362.</ref> [[ღები|ღებში]] (1938),<ref>ჯანაშია, ს. (რედ.). (1939). ''[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/4967/1/moambe%204-3.pdf აკად. ნ. მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტის მოამბე IV-3]''. ტფილისი: სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის საქართველოს ფილიალის გამომცემლობა. გვ. 345-361.</ref> [[დაბლაგომი|დაბლაგომში]] (1936), [[ბოლნისი|ბოლნისში]] (1936), [[ალაზნის ვაკე|ალაზნის ველზე]], [[საფარლო]]ს მახლობლად (1937), სოფელ [[ოდიში (ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი)|ოდიშში]] (1937), [[კოლხეთის დაბლობი|კოლხეთის დაბლობზე]], სოფელ [[დიდი განთიადი|დიდ განთიადში]], [[ძირულა]]ს ხეობაში (1939), [[ჩხოროწყუ]]ში (1939), [[სამშვილდე]]ში (1939). განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი იყო [[1937]] წელს არმაზისხევის შესართავთან მცხეთის სისტემატური შესწავლის დაწყება.<ref name="ჯანაშია, 1944" /> ====ეთნოგრაფია==== [[ფაილი:Giorgi Chitaia.jpg|მინი|მარჯვნივ|200px|[[გიორგი ჩიტაია]] ― ეთნოგრაფიული განყოფილების ხელმძღვანელი]] ეთნოგრაფიის დარგში ინსტიტუტის საქმიანობაში სისტემატური სახე მიეცა საველე ეთნოგრაფიულ სამუშაოებს, მოპოვებული მასალების დამუშავებასა და გამოქვეყნებას. [[1937]] წელს, [[გიორგი ჩიტაია]]ს ხელმძღვანელობით, ეთნოგრაფიის განყოფილებამ კომპლექსური ექსპედიცია მოაწყო [[იმერეთი|იმერეთში]], [[ბაღდათის მუნიციპალიტეტი|ბაღდათის რაიონში]], თელავის რაიონსა და ზემო სვანეთში.<ref name="ჯანაშია, 1937" /> [[1939]] წელს ეთნოგრაფიული ექსპედიციები მოეწყო [[რაჭა]]ში, [[თიანეთი|თიანეთში]], [[პირიქითა ხევსურეთი|პირიქითა ხევსურეთში]], [[ქიზიყი|ქიზიყში]], [[ფშავი|ფშავში]], [[პატარა ლიახვი]]სა და [[მეჯუდა|მეჯუდის]] ხეობებში.<ref>ჩიტაია, გ. (რედ.). (1941). ''[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/4972/1/moambe%20XI.pdf აკად. ნ. მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის მოამბე, XI]''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref> ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტის არსებობის პერიოდში ქართველმა ეთნოგრაფებმა გამოაქვეყნეს მონოგრაფიები და ეთნოგრაფიული ნაშრომები: „ქართული ხალხური ორნამენტი I: ხევსურული“,<ref>ბარდაველიძე, ვ. ჩიტაია, გ. (1939). ''ქართული ხალხური ორნამენტი. 1: ხევსურული''. ტფილისი: სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის საქართველოს ფილიალის გამომცემლობა.</ref>„სხვანურ ხალხურ დღეობათა კალენდარი I: ახალწლის ციკლი“,<ref>ბარდაველიძე, ვ. (1939). ''[http://dspace.gela.org.ge/handle/123456789/8705 სვანურ ხალხურ დღეობათა კალენდარი I: ახალწლის ციკლი]''. ტფილისი: სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის საქართველოს ფილიალის გამომცემლობა.</ref> „დიდი ოჯახის გადმონაშთები სვანეთში“,<ref>ხარაძე, რ. (1939). ''[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/7037/1/Didi%20Odjaxis%20gadmonashtebi%20Svanet%201939.pdf დიდი ოჯახის გადმონაშთები სვანეთში]''. ტფილისი: სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის საქართველოს ფილიალის გამომცემლობა.</ref> „კოლექტიური ნადირობის გადმონაშთები რაჭაში“,<ref>რობაქიძე, ა. (1941). ''კოლექტიური ნადირობის გადმონაშთები რაჭაში''. ტფილისი: სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის საქართველოს ფილიალის გამომცემლობა.</ref>„აღმოსავლეთ საქართველოს ქართველი მთიელების სასულიერო ტექსტები“<ref>ბარდაველიძე, ვ. (1938). ''[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/321462/1/Masalebi_Saqartvelos_Etnografiistvis_1938_Nakveti_I.pdf აღმოსავლეთ საქართველოს ქართველი მთიელების სასულიერო ტექსტები]''. ტფილისი: სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის საქართველოს ფილიალის გამომცემლობა.</ref> და ა.შ. ინსტიტუტის საქმიანობის შედეგად გამოიცა საქართველოს ისტორიის ქართული ძეგლები, საქართველოს ისტორიის უცხოური წყაროები და სხვ.<ref name="ინსტიტუტი 2" /> ინსტიტუტში ორი პერიოდული ორგანო დაარსდა: „აკად. ნ. მარის სახელობის ენის ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტის მოამბე“ („ენიმკის მოამბე“), რომლის 14 ნომერიც [[1937]]-[[1944]] წლებში გამოიცა. ამავე პერიოდში დაიბეჭდა „მასალები საქართველოს და კავკასიის ეთნოგრაფიისთვის“, 23 ნომერი, [[1938]]-[[1940]] წლებში კი, „მასალები საქართველოს ეთნოგრაფიისთვის“, 6 ნომერი.<ref name="ინსტიტუტი 2" /> [[1941]] წლის [[8 მაისი|8 მაისს]], [[საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემია|საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის]] ბრძანებით, აკად. ნ. მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტი ენისა და ისტორიის ინსტიტუტებად გაიყო. ორად გაყოფის შემდეგ, [[1943]] წლამდე [[სიმონ ჯანაშია]] ერთდროულად იყო ორივე ინსტიტუტის დირექტორი, ხოლო [[1947]] წლამდე, გარდაცვალებამდე მხოლოდ ისტორიის ინსტიტუტის დირექტორად დარჩა.<ref name="ჯანაშია" /> ==ისტორიის ინსტიტუტი მეორე მსოფლიო ომის დროს== [[ფაილი:Simon kaukchishvili.jpg|მინი|მარცხნივ|200px|[[სიმონ ყაუხჩიშვილი]] ― ფილოლოგიის განყოფილების ხელმძღვანელი]] [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს ინსტიტუტში სამეცნიერო-პოპულარული ნაწარმოებების ორი სერია: „ქართველი ხალხის ბრძოლა უცხოელ დამპყრობთა წინააღმდეგ“ და „წითელარმიელის ბიბლიოთეკა“ შეიქმნა. ამ სერიების ფარგლებში გამოიცა [[ნიკო ბერძენიშვილი]]ს „თათართა ბატონობის ხანა“ (1941),<ref>ბერძენიშვილი, ნ. (1941). ''[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/61533/1/Tatarta_Batonobis_Xana.pdf თათართა ბატონობის ხანა]''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref> [[სიმონ ჯანაშია]]ს „ქართლის ცხოვრების ძველი და ახალი ფურცლები“ (1942)<ref>ჯანაშია, ს. (1942). ''ქართლის ცხოვრების ძველი და ახალი ფურცლები''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა</ref> [[ვალერიან გაბაშვილი]]ს „თათართა შემოსევები საქართველოში: ბაგრატ V და გიორგი VI“ (1943),<ref>გაბაშვილი, ვ. (1943). ''[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/57937/1/Tatarta_Shemosevebi_Saqartveloshi.pdf თათართა შემოსევები საქართველოში: ბაგრატ V და გიორგი VI]''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref> [[მამია დუმბაძე|მამია დუმბაძის]] „გენერალი ივანე ანდრონიკაშვილი“<ref>დუმბაძე, მ. (1943). ''გენერალი ივანე ანდრონიკაშვილი''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref> (1943), [[შოთა მესხია]]ს „ერთი ფურცელი ქართველთა გმირული წარსულიდან“<ref>მესხია, შ. (1943). ''ერთი ფურცელი ქართველთა გმირული წარსულიდან: ლუარსაბ I და სიმონ I''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref> და სხვ. ქართული და უცხოური საისტორიო წყაროების მეცნიერულ-კრიტიკული შესწავლა და გამოსაცემად მომზადება ფილოლოგიის განყოფილებას ევალებოდა. [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს პერიოდში [[სიმონ ყაუხჩიშვილი]]ს რედაქციით გამოიცა „[[ანასეული ქართლის ცხოვრება]]“.<ref>ყაუხჩიშვილი, ს. (1942). ''[http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/4924/8/kartlis%20cxovreba%20anaseuli.pdf ქართლის ცხოვრება: ანა დედოფლისეული ნუსხა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210914162527/http://dspace.gela.org.ge/bitstream/123456789/4924/8/kartlis%20cxovreba%20anaseuli.pdf |date=2021-09-14 }}''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref> განყოფილებაში ინტენსიური მუშაობა მიმდინარეობდა საქართველოს შესახებ სპარსული წყაროების თარგმნასა და გამოქვეყნებაში.<ref name="თოფურიძე">{{წიგნი|ავტორი =თოფურიძე, ქ. მიქელაძე, თ. ითონიშვილი, ვ. ჟორდანია, ო.|ნაწილი = |სათაური=''ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი'' |ორიგინალი = |ბმული = |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1988 |ტომი= |გვერდები = 38-45|გვერდნი= |სერია = |isbn = 5-520-00575-3 |ტირაჟი =}}</ref> [[1941]] წლის ივლისიდან მცხეთა-არმაზისა და დასავლეთ საქართველოს არქეოლოგიური გათხრები შეწყდა. მცხეთა-არმაზის სისტემატური არქეოლოგიური სამუშაოები მხოლოდ 1943 წლის სექტემბრიდან განახლდა. ორი წლის შემდეგ გათხრები დაიწყო კოლხეთში.<ref name="თოფურიძე" /> მეორე მსოფლიო ომის პერიოდში ერთნოგრაფიის განყოფილება სამი მიმართულებით მუშაობდა: ქართველურ ტომთა ძველი მეურნეობისა და მატერიალური კულტურის გადმონაშთების შესწავლა; ქართველ ტომთა ძველი სოციალური ურთიერთობების გადმონაშთების შესწავლა და ქართველ ტომთა სულიერი კულტურის გადმონაშთების შესწავლა. 1943 წელს კომპლექსური ეთნოგრაფიული ექპედიცია მოეწყო ხევსურეთში, მომდევნო წელს: სვანეთში, ხევსურეთში, გურიასა და გუდამაყარში, 1945 წელს კი, გუდამაყარ-ხანდოს ხეობასა და ზემო სვანეთში.<ref name="თოფურიძე" /> [[1943]] წელს ისტორიის ინსტიტუტს აკად. ივანე ჯავახიშვილის სახელი ეწოდა. [[1944]]-[[1945]] წლებში ისტორიის ინსტიტუტში ფილოსოფიის, ქართული მუსიკალური ფოლკლორისა და ქართული ხალხური მედიცინის ისტორიის განყოფილებები გაიხსნა. [[1946]] წელს ფილოსოფიის განყოფილება ინსტიტუტს გამოეყო და [[ფილოსოფიის ინსტიტუტი|ცალკე ინსტიტუტად]] ჩამოყალიბდა.<ref name="თოფურიძე" /> ==ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი== [[1964]] წელს ისტორიის ინსტიტუტს „ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი“ ეწოდა. ცხრილში მოცემულია ინსტიტუტის განყოფილებების სტრუქტურის, შემადგენლობისა და ცვლილებების შესახებ ინფორმაცია [[1987]] წლისთვის:<ref name="ინსტიტუტი 4" /> {| class="wikitable" |+განყოფილებების ისტორია და სტრუქტურა !განყოფილება !დაარსების თარიღი !ხელმძღვანელ(ებ)ი !ისტორია !ცნობილი მოღვაწეები |- |'''ძველი ისტორიის განყოფილება''' |[[1954]] წელი |[[გიორგი მელიქიშვილი]] ([[1954]] წლიდან) |ჩამოყალიბდა ისტორიის განყოფილების სამად გაყოფის შემდეგ. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 18 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[მერი ინაძე]], [[დავით ხახუტაიშვილი]], [[გრიგოლ გიორგაძე (აღმოსავლეთმცოდნე)|გრიგოლ გიორგაძე]], [[ნანა ხაზარაძე]], [[ჯემალ შარაშენიძე]], [[მანანა ხვედელიძე]], [[ლევან გორდეზიანი]], [[ლაშა ჯანაშია]], [[ნოდარ ლომოური]], [[გურამ მამულია]], [[მანანა ხიდაშელი]], [[გურამ ყორანაშვილი]] |- |'''ფეოდალური ხანის საქართველოს ისტორიის განყოფილება''' |[[1954]] წელი |[[ნიკოლოზ ბერძენიშვილი]] ([[1954]]-[[1960]]), [[მამია დუმბაძე]] (1960 წლიდან) |ჩამოყალიბდა ისტორიის განყოფილების სამად გაყოფის შემდეგ. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 27 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[შოთა მესხია]], [[ოლღა სოსელია]], [[ვალერიან გაბაშვილი]], [[დავით გვრიტიშვილი]], [[ვარლამ დონდუა]], [[ვიქტორ გუჩუა]], [[ზურაბ ანჩაბაძე]] |- |'''ახალი ისტორიის განყოფილება''' |[[1954]] წელი |[[პროკოფი რატიანი]] ([[1953]]-[[1957]]), [[ირაკლი ანთელავა]] (1957-1978) |ჩამოყალიბდა ისტორიის განყოფილების სამად გაყოფის შემდეგ. [[1964]] წლამდე ეწოდებოდა „კაპიტალიზმის ხანის ისტორიის განყოფილება“. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 18 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[მაქსიმე ბერძნიშვილი]], [[ედიშერ ხოშტარია-ბროსე]], [[ოთარ ჟორდანია]], [[ტროფიმე ხუნდაძე]], [[გივი ჯამბურია]], [[მანანა ქიქოძე]], [[დერმიშა გოგოლაძე]], [[ალექსანდრე ბენდიანიშვილი]] |- |'''საბჭოთა საქართველოს ისტორიის განყოფილება''' |[[1950]] წლის [[31 იანვარი]] |[[გიორგი ხაჭაპურიძე]] (1950-1957), [[იური კაჭარავა]] (1958-) |ჩამოყალიბდა „სამამულო ომის ისტორიის შემსწავლელი კომისიის“ ბაზაზე. შემდგომში განყოფილების ბაზაზე შეიქმნა სამი ახალი განყოფილება: სოციალისტური რევოლუცის ისტორიის, დიდი სამამულო ომის ისტორიისა და ფაბრიკა-ქარხნების, კოლმეურნეობებისა და საბჭოთა მეურნეობების ისტორიის განყოფილებები. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 22 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[აკაკი სურგულაძე]], [[ილია მირცხულავა]], [[ცეცილია კალანდაძე]], [[სანდრო ჩხარტიშვილი]], [[ნიკოლოზ მახარაძე]], [[სავლე შარიქაძე]], [[ლევან თოიძე]], [[ფარნა ლომაშვილი]], [[ჯუანშერ ვათეიშვილი]] |- |'''დიდი სამამულო ომის პერიოდის საქართველოს ისტორიის განყოფილება''' |[[1975]] წლის [[მაისი]] |ნ. სტურუა (1975-1984), [[მაყვალა ნათმელაძე]] ([[1984]] წლიდან) |ჩამოყალიბდა საბჭოთა საქართველოს ისტორიის განყოფილების ბაზაზე. |[[ივანე ბაბალაშვილი]], [[ელვერ კუპატაძე]], [[გიზო ნიშნიანიძე]], |- |'''საქართველოს სსრ შრომითი კოლექტივების ისტორიის განყოფილება''' |[[1976]] |[[ალექსანდრე კოჭლავაშვილი]] (1976-1977), [[სანდრო ჩხარტიშვილი]] (1977-1985), [[მიხეილ სამსონაძე]] (1985 წლიდან) |ჩამოყალიბდა საქართველოს სსრ-ის ქალაქების, სოფლების, ფაბრიკების, ქარხნების, კოლმეურნეობებისა და საბჭოთა მეურნეობების ისტორიის შემსწავლელი საპრობლემო ჯგუფის ბაზაზე. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 10 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[ალექსანდრე დაუშვილი]] |- |'''საქართველოს ძველი და შუა საუკუნეების ისტორიის წყაროთმცოდნეობის განყოფილება''' |[[1963]] წელი |რ. კიკნაძე ([[1969]] წლიდან) |ჯერ კიდევ „ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტში“ ჩაეყარა საფუძველი, ფილოლოგიის განყოფილებაში, სადაც ქართულ და უცხოურ წყაროებს შეისწავლიდნენ და გამოსცემდნენ. [[1941]] წლის შემდეგ განყოფილება სხვადასხვა სახელით არსებობდა: [[1948]] წლიდან ბიზანტიოლოგიის განყოფილება ერქვა, ხოლო [[1954]] წლიდან წყაროთა პუბლიკაციის განყოფილება ეწოდა, [[1963]] წელს კი ― წყაროთმცოდნეობის განყოფილება. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 21 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[ვარლამ ფუთურიძე]], [[მაქსიმე ბერძნიშვილი]], [[ალექსანდრე გამყრელიძე]], [[თინათინ ყაუხჩიშვილი]], [[თინა ენუქიძე]], [[ლიანა დავლიანიძე]], [[მარიამ ჩხარტიშვილი]] |- |'''ისტორიული მეცნიერებისა და საზოგადოებრივი აზრის ისტორიის განყოფილება''' |[[1961]] წლის [[დეკემბერი]] |[[პროკოფი რატიანი]] ([[1961]]-[[1987]]) |ჩამოყალიბდა [[ნიკოლოზ ბერძენიშვილი]]ს ინიციატივით. ქართული საზოგადოებრივი აზრის ისტორიის შესწავლა განყოფილებას [[1973]] წლიდან დაევალა. [[1987]] წელს იგი ახალი ისტორიის განყოფილებას შეუერთდა. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 11 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[გრიგოლ მარგიანი]], [[უშანგი სიდამონიძე]], [[არჩილ ათანელიშვილი]], [[გურამ ყორანაშვილი]] |- |'''საბჭოთა კავშირის ხალხებთან საქართველოს ურთიერთობის ისტორიის განყოფილება''' |[[1962]] წლის [[დეკემბერი]] |[[გიორგი პაიჭაძე]] (1962 წლიდან) |თავდაპირველად ეწოდებოდა რუსეთ-საქართველოს ურთიერთობების ისტორიის შემსწავლელი განყოფილება. საქმიანობის გაფართოების შემდეგ, [[1966]] წელს განყოფილებას ეს სახელი ეწოდა. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 10 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[ცეცილია კალანდაძე]], [[ჯუანშერ ვათეიშვილი]], [[მზია მგალობლიშვილი]], [[თამარ ტივაძე]] |- |'''კავკასიის ხალხთა ისტორიის განყოფილება''' |[[1958]] წლის [[ოქტომბერი]] |[[ზურაბ ანჩაბაძე]] ([[1958]]-[[1973]]), გ. თოგოშვილი (1973 წლიდან) |განყოფილება ისტორიის ინსტიტუტისა და [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს ასპირანტებისგან ჩამოყალიბდა [[1954]]-[[1957]] წლებში. თავდაპირველად „კავკასიის მთიანეთის ხალხთა ისტორიის განყოფილება“ ეწოდებოდა, შემდეგ ― „საქართველოს კავკასიის ხალხთან ურთიერთობის განყოფილება“, საბოლოოდ კი, „კავკასიის ხალხთა ისტორიის განყოფილება“ ეწოდა. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 10 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[მიხეილ გონიკიშვილი]], [[ზაირა დიდებულიძე]], [[აკაკი გასვიანი]] |- |'''ევროპის ქვეყნების ისტორიის განყოფილება''' |[[1969]] წლის [[დეკემბერი]] |[[ილია ტაბაღუა]] (დაარსებიდან) |ჩამოყალიბდა [[1968]] წელს შექმნილი ევროპის ქვეყნების ისტორიის საპრობლემო ჯგუფის ბაზაზე. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 19 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[იცხაკ დავიდი]], [[ბეჟან გიორგაძე]], [[ვაჟა ჩოჩია]], [[არჩილ ათანელიშვილი]] |- |'''ისტორიული გეოგრაფიის განყოფილება''' |[[1955]] წლის [[დეკემბერი]] |კ. მელითაური (1955-1963), [[დავით მუსხელიშვილი]] (1970 წლიდან) |[[1959]] წლამდე „ისტორიული გეოგრაფიისა და ვარძიის განყოფილება“ ერქვა. [[1963]]-[[1967]] წლებში წყაროთმცოდნეობის განყოფილებასთან ერთად არსებობდა. 1967 წელს „ისტორიული გეოგრაფიის კაბინეტად“ ჩამოყალიბდა, რომელიც [[1970]] წელს განყოფილებად გადაკეთდა. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 16 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[გიორგი ცქიტიშვილი]], [[დევი ბერძენიშვილი]] |- |'''კონკრეტული სოციოლოგიური კვლევის განყოფილება''' |[[1966]] წელი |[[მიხეილ გეგეშიძე]], ა. კაცაძე (1983 წლიდან) |შეიქმნა კონკრეტულ-სოციალურ კვლევა-ძიებათა ლაბორატორიის ბაზაზე. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 6 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[ლევან ფრუიძე]], [[გიორგი წულაძე]] |- |'''საქართველოს სსრ-ის ქალაქებისა და სოფლების ისტორიის განყოფილება''' |[[1984]] წლის [[მარტი]] |ჯ. ოდიშელი |[[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 9 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[მარიამ ლორთქიფანიძე]], [[აკაკი სურგულაძე]], [[თამარ ჩხეიძე]], |- |'''საქართველოს ისტორიულ ძეგლთა ნუსხისა და სამეცნიერო ინფორმაციის განყოფილება''' |[[1974]] წლის [[აპრილი]] |[[უშანგი სიდამონიძე]] (დაარსებიდან) |თავდაპირველად განყოფილებას მხოლოდ სამეცნიერო-საინფორმაციო საქმიანობა ევალებოდა, [[1978]] წლიდან კი, საქართველოს მასშტაბით ისტორიის ძეგლთა აღწერილობის შედგენა დაევალა. [[1987]] წლისთვის განყოფილებაში 7 თანამშრომელი მუშაობდა. |[[ირაკლი ანთელავა]], [[კახაბერ კახაძე]], [[შალვა ვანიშვილი]] |- |'''ეთნოგრაფიის განყოფილება''' | ― |[[გიორგი ჩიტაია]], [[ალექსი რობაქიძე (ეთნოგრაფი)|ალექსი რობაქიძე]] |ეთნოგრაფიის განყოფილება ინსტიტუტის დაარსებიდან მოყოლებული სხვადასხვა სახელწოდებით არსებობდა. [[1961]]-[[1981]] წლებში ეთნოგრაფიის სექტორი საქართველოს ეთნოგრაფიისა და კავკასიის ეთნოგრაფიის განყოფილებებს მოიცავდა. 1964 წელს ეთნოგრაფიის სექტორს შეემატა ანთროპოლოგიის განყოფილება. [[1987]] წლისთვის ეთნოგრაფიის განყოფილება მოიცავდა ხუთ სექტორს: მატერიალური კულტურისა და სამეურნეო ყოფის ეთნოგრაფიული შესწავლის, სოციალურ ურთიერთობათა ერთნოგრაფიული შესწავლის, სულიერი კულტურის ეთნოგრაფიული შესწავლის, კავკასიის [[ეთნოგრაფია|ეთნოგრაფიისა]] და [[ანთროპოლოგია|ანთროპოლოგიის]] სექტორებს. |[[ვერა ბარდაველიძე]], [[მალხაზ აბდუშელიშვილი]], [[ვალერიან ითონიშვილი]], [[თინათინ ოჩიაური]], [[ნელი ბრეგაძე]], [[აკაკი სოხაძე]], [[გიორგი გოცირიძე (ეთნოლოგი)|გიორგი გოცირიძე]], [[თამილა ცაგარეიშვილი]], [[როლანდ თოფჩიშვილი]], [[ვახტანგ ითონიშვილი]], [[თინა იველაშვილი]] |- |} ==ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი== [[1977]] წელს ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტს არქეოლოგიური განყოფილება გამოეყო, რომელიც დამოუკიდებელ კვლევის ცენტრად ჩამოყალიბდა [[ოთარ ლორთქიფანიძე|ოთარ ლორთქიფანიძის]] ხელმძღვანელობით.<ref name="ინსტიტუტი 4">{{წიგნი|ავტორი =თოფურიძე, ქ. მიქელაძე, თ. ითონიშვილი, ვ. ჟორდანია, ო.|ნაწილი = |სათაური=''ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი'' |ორიგინალი = |ბმული = |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1988 |ტომი= |გვერდები =46-64|გვერდნი= |სერია = |isbn = 5-520-00575-3 |ტირაჟი =}}</ref> [[2006]] წელს ინსტიტუტს „ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი“ ეწოდა. [[2021]] წლის მონაცემებით, ინსტიტუტში ხუთი განყოფილება ფუნქციონირებს: ძველ ქვეყნების ისტორიის (ხელმძღვანელი [[ლევან გორდეზიანი]]), შუა საუკუნეების საქართველოს ისტორიისა და წყაროთმცოდნეობის (ხელ. [[მარიამ ჩხარტიშვილი]]), ახალი და უახლესი ისტორიის (ხელ. [[ავთანდილ სონღულაშვილი]]), საქართველოს ეთნოლოგიისა (ხელ. ქეთევან ხუციშვილი) და კავკასიის ეთნოლოგიის განყოფილებები (ხელ. [[როლანდ თოფჩიშვილი]]). ინსტიტუტის შემადგენლობაშია ანთროპოლოგიური კვლევის ლაბორატორიაც. ==სამეცნიერო კვლევა-ძიება== ===არქეოლოგიის განყოფილება=== არქეოლოგიის განყოფილებაში ცნობილი არქეოლოგები: [[ანდრია აფაქიძე]], [[მიხეილ ივაშჩენკო]], [[გერმანე გობეჯიშვილი]], [[ალექსანდრე კალანდაძე (არქეოლოგი)|ალექსანდრე კალანდაძე]], [[გიორგი ლომთათიძე]], [[ტარიელ ჩუბინიშვილი]], [[გიორგი ცქიტიშვილი]] და სხვ. მოღვაწეობდნენ. [[1937]] წელს [[ივანე ჯავახიშვილი]]სა და [[ნიკო ბერძენიშვილი]]ს ხელმძღვანელობით დიდი მცხეთის არქეოლოგიური შესწავლა დაიწყო, [[1947]] წელს ― [[ვანი]]ს ნაქალაქარის (ნ. ხოშტარიას ხელმძღვანელობით), [[1948]]-[[1949]] წლებში ― [[განჯისკარი]]ს კერამიკული საწარმოსა და [[რუსთავი]]ს ნაქალაქარის (გიორგი ლომთათიძის ხელმძღვანელობით), [[1950]] წელს ― [[საგვარჯილე]]ს ქვის ხანის სადგომის, [[1952]] წელს ― [[ბიჭვინთა|ბიჭვინთის]] ნაქალაქარის (ანდრია აფაქიძის ხელმძღვანელობით), [[1952]] წელს ― [[ხოვლეგორა|ხოვლეგორის]] და [[1958]] წელს ― შავიზღვისპირეთის.<ref name="არქეოლოგია">{{წიგნი|ავტორი =თოფურიძე, ქ. მიქელაძე, თ. ითონიშვილი, ვ. ჟორდანია, ო.|ნაწილი = |სათაური=''ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი'' |ორიგინალი = |ბმული = |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1988 |ტომი= |გვერდები = 117-142|გვერდნი= |სერია = |isbn = 5-520-00575-3 |ტირაჟი =}}</ref> [[1959]] წელს არქეოლოგიის განყოფილებას ქვისა და ბრინჯაოს ხანის (ხელმძღვანელი გერმანე გობეჯიშვილი) და [[ანტიკური ხანა|ანტიკური ხანის]] (ხელმძღ. [[ანდრია აფაქიძე]]) განყოფილებები გამოეყო. [[1965]] წელს ინსტიტუტში საქართველოს [[ქვის ხანა|ქვის ხანი]]სა და საქართველოს შუა საუკუნეების არქეოლოგიის განყოფილებები შეიქმნა. [[1972]] წელს საქართველოს არქეოლოგიური ძეგლების ნუსხის განყოფილება ამოქმედდა, მომდევნო წელს კი, [[ენეოლითი|ენეოლით]]-ადრე და შუა [[ბრინჯაოს ხანა|ბრინჯაოს ხანის]] საქართველოს არქეოლოგიის განყოფილება, გვიანი ბრინჯაოს ხანის საქართველოს არქეოლოგიის განყოფილება და პალეოურბანისტული კვლევის ლაბორატორია შეიქმნა.<ref name="არქეოლოგია" /> [[1977]] წელს არქეოლოგიური კვლევის ცენტრი დამოუკიდებელ კვლევით ცენტრად ჩამოყალიბდა. ძველი ქვის ხანის საქართველოს არქეოლოგიის გაყოფილების ექსპედიციები მოეწყო სამხრეთ საქართველოს მთიანეთში, [[წყალწითელას ხეობა]]ში, [[კოდორის ხეობა]]სა და [[თერჯოლის მუნიციპალიტეტი|თერჯოლის რაიონში]]. არქეოლოგიური ექსპედიციების დროს [[საკაჟია]]ს მღვიმეში [[ნეანდერტალელი]] ადამიანის ზედა ყბა, ხოლო [[თრიალეთი (მხარე)|თრიალეთში]] [[პეტროგლიფები]] აღმოაჩინეს.<ref name="არქეოლოგია" /> ქვის ხანის პრობლემების შესახებ გამოკვლევები გამოაქვეყნეს: [[გურამ გრიგოლია (არქეოლოგი)|გურამ გრიგოლია]]მ,<ref>გირგოლია, გ. (1963). ''[https://drive.google.com/file/d/1Lp8zE0bA0xY_QnL6swBjA9YgvKCY6I2q/view ქვემო ქართლის პალეოლითი: დამარხული გამოქვაბული წოფი I]. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref> [[მედეა ნიორაძე]]მ,<ref>ნიორაძე, მ. (1975). ''სამერცხლე კლდის მღვიმე და დასავლეთ საქართველოს ზედა პალეოლითი''. თბილისი: მეცნიერება.</ref> ლ. ნებიერიძემ,<ref>ნებიერიძე, ლ. (1978). ''დარკვეთის მრავალფენიანი ეხი''. თბილისი: მეცნიერება.</ref> ლუიზა წერეთელმა<ref>წერეთელი, ლ. (1973). ''მეზოლითური კულტურა კავკასიის შავიზღვისპირეთში''. თბილისი: მეცნიერება.</ref> და სხვ. [[ნეოლითი|ნეოლით]]-ადრელითონის ხანის არქეოლოგიის განყოფილების თანამშრომლებმა ენეოლითის ხანის ადრესამიწათმოქმედო ძეგლები [[ქვემო ქართლი|ქვემო ქართლსა]] და [[არაგვის ხეობა]]ში გამოიკვლიეს, ადრებრინჯაოს ხანის [[მტკვარ-არაქსის კულტურა|მტკვარ-არაქსის კულტურის]] ძეგლები კი ქვემო და [[შიდა ქართლი|შიდა ქართლში]], მესხეთ-ჯავახეთში, არაგვის ხეობაში, [[ყვირილა]]ს ხეობასა და [[იორი|იორ]]-[[ალაზანი|ალაზნის]] აუზში.<ref name="არქეოლოგია" /> ენეოლით-ბრინჯაოს ხანის პრობლემები გამოკვლეულია გერმანე გობეჯიშვილის,<ref>გობეჯიშვილი, გ. (1978). ''თეთრიწყაროს ნასოფლარი''. თბილისი: მეცნიერება.</ref> ტარიელ ჩუბინიშვილის,<ref>ჩუბინიშვილი, ტ. (1963). ''ამირანის გორა''. თბილისი: საბჭოთა საქართველო.</ref> [[კონსტანტინე ფიცხელაური]]სა<ref>ფიცხელაური, კ. (1965). ''იორ-ალაზნის აუზის ტერიტორიაზე მოსახლე ტომთა უძველესი კულტურა: წინაანტიკური ხანის არქეოლოგიური მასალების მიხედვით''. თბილისი: მეცნიერება.</ref> და სხვათა ნაშრომებში. მესხეთ-ჯავახეთის ექსპედიციამ სამცხის ტერიტორიაზე პირველად გამოავლინა [[პალეოლითი|პალეოლითური]] ხანის ძეგლები. ისტორიული სამცხის ტერიტორიაზე ადრეანტიკური და ელინისტური ხანის ნიმუშები აღმოაჩინეს. თბილისის ექსპედიციის დროს ჩატარებული კვლევა-ძიების შემდეგ მტკვარ-არაქსის კულტურის უძველესი ძეგლები: თრელი-ღრმახევის არქეოლოგიური ჯგუფი გამოიყო, ხოლო დელისის ნასახლარზე ბრინჯაოს მეტალურგიის არსებობა დადასტურდა. აფხაზეთის ექსპედიციის დროს [[ფიჩორი (გალის მუნიციპალიტეტი)|ფიჩორის]] ნასახლარზე ბრინჯაოს მეტალურგიისა და უმაღლესი მიწათმოქმედების ნიმუშები აღმოაჩინეს.<ref name="არქეოლოგია" /> [[1969]] წლიდან ანტიკური ხანის არქეოლოგიის განყოფილების საველე არქეოლოგიური კვლევა-ძიება მიმდინარეობდა მცხეთაში, ბიჭვინთაში, ბორჯომის ხეობაში, ვანში და სხვ. ანტიკური ხანის არქეოლოგიის განყოფილებამ შეადგინა კრებულები: „მცხეთა“ (ექვსტომეული) და „დიდი პიტიუნტი“ (სამტომეული). მონოგრაფიები გამოსცეს ანდრია აფაქიძემ,<ref>აფაქიძე, ა. (1963). ''ქალაქები და საქალაქო ცხოვრება ძველ საქართველოში ''. თბილისი: სსრ მეცნიერებათა აკადემია.</ref> [[გურამ ლორთქიფანიძე (არქეოლოგი)|გურამ ლორთქიფანიძემ]],<ref>ლორთქიფანიძე, გ. (1991). ''ბიჭვინთის ნაქალაქარი''. თბილისი: თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა.</ref> [[გიორგი დუნდუა]]მ<ref>დუნდუა, გ. (1979). ''საქართველოს სამონეტო განძები: რომაული ხანის მონეტები სოფ. ეკიდან და სეფიეთიდან.'' თბილისი: მეცნიერება.</ref> და სხვ. ===ეთნოლოგიის განყოფილება=== [[ფაილი:Nunu Benduqidze239.jpg|მინი|მარჯვნივ|ჯულიეტა რუხაძე ეთნოგრაფიულ ექსპედიციაში [[1960]] წელს, [[ბარისახო]], [[ხევსურეთი]]]] ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტის ეთნოგრაფიის განყოფილებაში კვლევა-ძიება სხვადასხვა მიმართულებით მიმდინარეობდა. მატერიალური კულტურისა და სამეურნეო ყოფის საკითხებს აქტიურად შეისწავლიდა [[გიორგი ჩიტაია]], რომელმაც რამდენიმე გამოკვლევა გამოაქვეყნა ქართული სახვნელი იარაღებისა და მიწათმოქმედების სისტემების შესახებ, მათ შორის: „რაჭული სახვნელი“, „ქსნური მთის გუთანი“ და სხვ. მიწათმოქმედების, ტერასული მეურნეობის, ნიადაგთმცოდნეობისა და აგროეთნოგრაფიის საკითხებზე მუშაობდნენ [[ნელი ბრეგაძე]] („მთის მიწათმოქმედება საქართველოში“) [[ჯულიეტა რუხაძე]] („ხალხური აგრიკულტურა დასავლეთ საქართველოში“), [[მიხეილ გეგეშიძე]] („სარწყავი მიწათმოქმედება საქართველოში“)<ref>გეგეშიძე, მ. (1961). ''სარწყავი მიწათმოქმედება საქართველოში: ისტ. ეთნოგრ. შესწავლის ცდა''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref> და სხვ. მევენახეობა-მეღვინეობის საკითხები შეისწავლეს [[ლევან ფრუიძე]]მ („მევენახეობა და მეღვინეობა საქართველოში, I, რაჭა“)<ref>ფრუიძე, ლ. (1974). ''[https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/101407 მევენახეობა და მეღვინეობა საქართველოში: ეთნოგრაფიული მასალები მიხედვით, I, რაჭა]''. თბილისი: საქართველოს საისტორიო საზოგადოება.</ref>, ა. ლეკიაშვილმა, ლ. გაბუნიამ და სხვ.<ref name="ეთნოგანყოფილება">{{წიგნი|ავტორი =თოფურიძე, ქ. მიქელაძე, თ. ითონიშვილი, ვ. ჟორდანია, ო.|ნაწილი = |სათაური=''ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი'' |ორიგინალი = |ბმული = |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1988 |ტომი= |გვერდები = 142-159|გვერდნი= |სერია = |isbn = 5-520-00575-3 |ტირაჟი =}}</ref> ეთნოგრაფიის განყოფილებაში შეისწავლიდნენ მესაქონლეობასთან დაკავშირებულ საკითხებს: მსხვილფეხა და წვრილფეხა მესაქონლეობის ფორმებს, სამეურნეო ნაგებობებს, პროდუქციის დამზადებისა და რეალიზაციის გზებს, რწმენა-წარმოდგენებს და ა.შ. ინსტიტუტის თანამშრომლები იკვლევდნენ მეფუტკრეობის („მეფუტკრეობის ისტორიისათვის“<ref>რობაქიძე, ა. (1960). ''მეფუტკრეობის ისტორიისათვის''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათ აკადემიის გამომცემლობა.</ref>), მონადირეობის („კოლექტიური ნადირობის გადმონაშთები რაჭაში“<ref>რობაქიძე, ა. (1941). ''კოლექტიური ნადირობის გადმონაშთები რაჭაში''. თბილისი: საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref> ), მეთევზეობისა და მეაბრეშუმეობის („მეაბრეშუმეობა საქართველოში“<ref>აბესაძე, ნ. (1957). ''მეაბრეშუმეობა საქართველოში (ეთნოგრაფიული მასალების მიხედვით)''. თბილისი: სამეცნიერო-მეთოდური კაბინეტის გამომცემლობა.</ref>) დარგებს. [[ფაილი:Malkhaz Abdushelishvili.jpg|მინი|მარცხნივ|200px|[[მალხაზ აბდუშელიშვილი]] ― ქართული ანთროპოლოგიური სკოლის ერთ-ერთი ფუძემდებელი]] ეთნოგრაფიული მონაცემების საფუძველზე საცხოვრებელი და სამეურნეო ნაგებობებისა და დასახლების ტიპების შესწავლას [[გიორგი ჩიტაია]]მ ჩაუყარა საფუძველი. საქართველოს სხვადასხვა კუთხის საცხოვრებელი ნაგებობები შეისწავლეს [[თინათინ ოჩიაური|თინათინ ოჩიაურმა]], [[ვალერიან ითონიშვილი|ვალერიან ითონიშვილმა]] („საცხოვრებელი ნაგებობანი ხევში ძველად და ახლა“), ჯულიეტა რუხაძემ და სხვ. ინსტიტუტის თანამშრომლებმა ასევე შეისწავლეს საქართველოში გავრცელებული წისქვილები (ს. ბედუკაძე), ხალხური ტრანსპორტი (მიხეილ გეგეშიძე)<ref>გეგეშიძე, მ. (1956). ''ქართული ხალხური ტრანსპორტი''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref>, ქართული კერამიკა ([[ლუბა ბოჭორიშვილი]])<ref>ბოჭორიშვილი, ლ. (1949). ''ქართული კერამიკა''. თბილისი : საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა.</ref> და მეთუნეობა, ხის ჭურჭელი და სხვ. [[1962]]-[[1968]] წლებში ეთნოგრაფიის განყოფილების წევრები აღმოსავლეთ საქართველოს მთიანეთში საკულტო ძეგლებს შეისწავლიდნენ. [[1945]]-[[1953]] წლებში ინსტიტუტში მუსიკალური ფოლკლორის განყოფილება ფუნქციონირებდა. 1960-იანი წლებიდან მუშაობა ძირითადად მუსიკალური ეთნოგრაფიის მიმართულებით წარიმართა. განყოფილების თანამშრომლები ქართულ სიმღერებსა და საკრავებს ისტორიულ-ეთნოგრაფიულ ასპექტში შეისწავლიდნენ ([[ნანული მაისურაძე]],<ref>მაისურაძე, ნ. (1989). ''ქართული ხალხური მუსიკა და მისი ისტორიულ-ეთნოგრაფიული ასპექტები''. თბილისი: მეცნიერება.</ref> [[მანანა შილაკაძე]]<ref>შილაკაძე, მ. (1970). ''ქართული ხალხური საკრავები და საკრავიერი მუსიკა''. თბილისი: მეცნიერება.</ref>). [[1946]] წელს რუსუდან ხარაძემ დიდოეთში კოლატერალური ნათესაობის საკითხები გამოიკვლია, [[1957]] წელს გიორგი ჩიტაიას ხელმძღვანელობით ექსპედიცია მოეწყო [[ადიღე]]ში, მომდევნო წელს კი, ალექსი რობაქიძის ხელმძღვანელობით ― [[ყაბარდო-ბალყარეთი|ყაბარდო-ბალყარეთში]]. [[1961]] წელს ინსტიტუტში კავკასიის ეთნოგრაფიის განყოფილება ჩამოყალიბდა. [[1964]] წლიდან „კავკასიის ეთნოგრაფიული კრებულის“ გამოცემა დაიწყო. ეთნოგრაფიული ექსპედიციები მოეწყო: [[ჩეჩნეთი|ჩეჩნეთ]]-[[ინგუშეთი|ინგუშეთში]] ([[1962]]-[[1965]], [[1978]]), ოსეთში ([[1966]]-[[1969]]), ხევში, მთიულეთ-გუდამაყარში, ხებსურეთში, პანკისის ხეობაში, თუშეთში და ა.შ.<ref name="ეთნოგანყოფილება" /> [[1964]] წელს ეთნოგრაფიის განყოფილებაში [[ანთროპოლოგია|ანთროპოლოგიის]] სექტორი ჩამოყალიბდა, სადაც ძირითადად ეთნოგენეზსა და რასების ჩამოყალიბების ისტორიას შეისწავლიდნენ. [[1968]] წლიდან გამოცემულ ანთროპოლოგიურ კრებულებში „მასალები კავკასიის ანთროპოლოგიისათვის“ რკინის, ბრინჯაოს, ელინისტური, ადრეანტიკური, გვიანანტიკური, ფეოდალური და კავკასიის ანთროპოლოგია იყო შესწავლილი. ანთროპოლოგიის სექტორში შეისწავლიდნენ საქართველოსა და კავკასიის მოსახლეობის ანთროპო-სომატოლოგიურ საკითხებსაც. პალეოანთროპოლოგიური მასალების მოპოვების მიზნით, ანთროპოლოგები ხშირად მონაწილეობდნენ არქეოლოგიურ ექსპედიციებში. 1968 წლიდან დაიწყო დერმატოგლიფიკური და ოდონტოლოგიური ექსპედიციები.<ref name="ეთნოგანყოფილება" /> [[1985]] წელს ეთნიკური პროცესების შესწავლას ნ. აბესაძემ ჩაუყარა საფუძველი. საქართველოს ტერიტორიაზე მოსახლეობის მიგრაციის საკითხებზე [[როლანდ თოფჩიშვილი]] მუშაობდა. საქართველოს სხვადასხვა კუთხის საქორწინო წეს-ჩვეულებები გამოიკვლიეს ვალერიან ითონიშვილმა,<ref>ითონიშვილი, ვ. (1960). ''ქართველ მთიელთა საოჯახო ურთიერთობის ისტორიიდან''. თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა და სტამბა.</ref> [[რუსუდან ხარაძე]]მ, [[ლიანა მელიქიშვილი|ლიანა მელიქიშვილმა]]<ref>მელიქიშვილი, ლ. (1986). ''ტრადიციული საქორწილო წეს-ჩვეულებების სტრუქტურის ანალიზი და ინოვაცია''. თბილისი: მეცნიერება.</ref> და სხვ. ==კონფერენციები, კონგრესები და სიმპოზიუმები== [[ფაილი:GiorgiMelikishvili.jpg|thumb|right|220px|[[გიორგი მელიქიშვილი]] ― ინსტიტუტის დირექტორი [[1965]]-[[1999]] წლებში]] ინსტიტუტში რეგულარულად ტარდებოდა სამეცნიერო სესიები და კონფერენციები. თანამშრომლებიც რეგულარულად მონაწილეობდნენ საერთაშორისო კონფერენციებში, სიმპოზიუმებსა და კონგრესებში. ქვემოთ მოცემულია სამეცნიერო სესიების, კონფერენციების, კონგრესებისა და სიმპოზიუმების ჩამონათვალი, რომელთა (ერთ-ერთი) ორგანიზატორიც ინსტიტუტი იყო: *1971: ძველი აღმოსავლეთისადმი მიძღვნილი V საკავშირო სესია, [[თბილისი]].<ref>ხახუტაიშვილი, დ. (1971). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/168952 ძველი აღმოსავლეთისადმი მიძღვნილი V საკავშირო სესია]''. №2. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 169-173.</ref> *1979: საკავშირო სესია წერილობითი ისტორიული წყაროების შესწავლისა და გამოცემის აქტუალური პრობლემების შესახებ, [[ქუთაისი]]. ([[სოხუმი]] (1982)<ref>კიკნაძე, მ. ჩხარტიშვილი, მ. სხირტლაძე, ზ. (1983). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/169173 სსრ კავშირის შექმნის 60 წლისთავისადმი მიძღვნილი წყაროთმცოდნეთა საკავშირო სამეცნიერო სესია ქ. სოხუმში]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია''. №2. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 205-209.</ref>,[[ბათუმი]] (1985)<ref>კიკნაძე, მ. ქადაგიძე, მ. (1986). [https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/169186/1/Macne_1986_N1.pdf წყაროთმცოდნეთა საკავშირო სამეცნიერო სესია ქ. ბათუმში]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სესია''. №1. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 185-190.</ref>). *1980: რესპუბლიკური სესია წერილობითი ისტორიული წყაროების შესწავლისსა და გამოცემის აქტუალური პრობლემების შესახებ, [[თელავი]].<ref>ალასანია, გ. (1980). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/169174 წყაროთმცოდნეთა რესპუბლიკური სესია თელავში]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია''. №3. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 203-205.</ref> ([[გორი]] (1981),<ref>ჩხარტიშვილი, მ. (1981). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/169158 წყაროთმცოდნეთა რესპუბლიკური სესია თელავში]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია''. №3. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 194-197.</ref> [[ფასანაური]] (1983), [[ზუგდიდი]] (1984), [[თბილისი]] (1986)<ref>მარსაგიშვილი, მ. (1986). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/169191 სამეცნიერო კონფერენცია წყაროთმცოდნეობის აქტუალურ საკითხებზე]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია''. №4. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 178-181.</ref>, [[ოზურგეთი]] (1987)<ref>ქადაგიძე, მ. (1987). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/169202 დიდი ოქტომბრის 70 წლისთავისადმი მიძღვნილი რესპუბლიკური წყაროთმცოდნეობითი სამეცნიერო სესია]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია''. №4. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 192-194.</ref>). *1981: საკავშირო სამეცნიერო კონფერენცია „ინტელიგენცია და რევოლუცია. XX საუკუნე“. *1985: ეთნოგრაფთა VII რესპუბლიკური სამეცნიერო სესია, [[სოხუმი]].<ref>შამილაძე, გ. (1986). [https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/169186/1/Macne_1986_N1.pdf ეთნოგრაფთა VII რესპუბლიკური სამეცნიერო სესია ქ. სოხუმში]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სესია''. №1. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 180-185.</ref> ქვემოთ მოცემულია საერთაშორისო ფორუმების ჩამონათვალი, რომლებშიც ინსტიტუტის თანამშრომლები მონაწილეობდნენ: *[[1964]]: ანთროპოლოგთა და ეთნოგრაფთა VII საერთაშორისო კონგრესი, [[მოსკოვი]]. მონაწილეები: [[ვერა ბარდაველიძე]], [[გიორგი ჩიტაია]], [[მიხეილ გეგეშიძე]], [[ტარიელ ჩუბინიშვილი]] და სხვ.<ref>ჩიტაია, გ. (1965). ანთროპოლოგიურ და ეთნოგრაფიულ მეცნიერებათა საერთაშორისო კონგრესი. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია.'' №2. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 212-223.</ref> *[[1968]]: ანთროპოლოგიურ და ეთნოგრაფიულ მეცნიერებათა VIII საერთაშორისო კონგრესი, [[იაპონია]]. მონაწილეები: [[გიორგი მელიქიშვილი]], [[მალხაზ აბდუშელიშვილი]]. *1969: აზიის, აფრიკისა და ლათინური ამერიკის ისტორიკოსთა საერთაშორისო სიმპოზიუმი, [[ალმათი]]. მონაწ: [[ცეცილია კალანდაძე]]. *[[1970]]: ისტორიის მეცნიერებათა XIII საერთაშორისო კონგრესი, [[მოსკოვი]]. მონაწილეები: [[მამია დუმბაძე]], [[მარიამ ლორთქიფანიძე]], [[ოთარ ლორთქიფანიძე]], [[გიორგი მელიქიშვილი]], [[დავით მუსხელიშვილი]] და სხვ.<ref>ტაბაღუა, ი. (1971). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/168951 ისტორიულ მეცნიერებათა XIII საერთაშორისო კონგრესი]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია. №1. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 169-175.</ref> *1970: სოციოლოგთა VII კონგრესი, [[ვარნა]]. მონაწ: მიხეილ გეგეშიძე. [[ფაილი:Grigol Giorgadze.jpeg|მინი|მარჯვნივ|[[გრიგოლ გიორგაძე (აღმოსავლეთმცოდნე)|გრიგოლ გიორგაძე]] ― ისტორიკოს-ეკონომისტთა VII კონგრესის მონაწილე ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტიდან]] *1970: სიმპოზიუმი ამიერკავკასიაში კაპიტალიზმის გენეზისის საკითხებზე, [[ბაქო]]. მონაწ: მ. გაფრინდაშვილი, [[მიხეილ სამსონაძე]], [[ედიშერ ხოშტარია-ბროსე]].<ref>გაფრინდაშვილი, მ. სამსონაძე, მ. ხოშტარია, ე. (1970). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/162891 სიმპოზიუმი ამიერკავკასიაში კაპიტალიზმის გენეზისის საკითხებზე]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია.'' 3(54). თბილისი: მეცნიერება. გვ. 229-238.</ref> *1970: ეკონომიკური ისტორიის V კონგრესი, [[სანქტ-პეტერბურგი]]. მონაწ: ოთარ ლორთქიფანიძე, დავით მუსხელიშვილი. *[[1971]]: ბიზანტიოლოგიის XIV კონგრესი, [[ბუქარესტი]]. მონაწ: მარიამ ლორთქიფანიძე. *[[1973]]: ანთროპოლოგიურ და ეთნოგრაფიულ მეცნიერებათა IX საერთაშორისო კონგრესი, [[ჩიკაგო]]. მონაწილეები: გიორგი მელიქიშვილი, მალხაზ აბდუშელიშვილი. *[[1975]]: ისტორიის მეცნიერებათა XIV მსოფლიო კონგრესი, [[სან-ფრანცისკო]]. მონაწილეები: [[აკაკი სურგულაძე]], [[ილია ტაბაღუა]], მარიამ ლორთქიფანიძე. *[[1976]]: ბიზანტიოლოგთა კონგრესი, [[ათენი]]. მონაწ: მარიამ ლორთქიფანიძე. *[[1978]]: ანთროპოლოგიურ და ეთნოგრაფიულ მეცნიერებათა X საერთაშორისო კონგრესი, [[დელი]]. მონაწილე: მალხაზ აბდუშელიშვილი. *1978: ისტორიკოს-ეკონომისტთა VII კონგრესი, [[ედინბურგი]]. მონაწ: [[გრიგოლ გიორგაძე (აღმოსავლეთმცოდნე)|გრიგოლ გიორგაძე]]. *1979: პოლიტოლოგთა XI კონგრესი, მოსკოვი. მონაწ: ე. მენაბდე. *1982: ევროპული ეთნოლოგიისა და ფოლკლორის II კონგრესი, [[სუზდალი]]. მონაწ: [[ვახტანგ ჩიქოვანი (ეთნოლოგი)|ვახტანგ ჩიქოვანი]], [[ნინო ჩინჩალაძე]]. *1982: ბულგარისტიკის II კონგრესი, [[სოფია]]. მონაწ: [[ნელი ბრეგაძე]]. *1984: ახლო აღმოსავლეთის შუა საუკუნეთა ისტორიოგრაფიის პრობლემებისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო სესია, [[სანქტ-პეტერბურგი]].<ref>ჩხარტიშვილი, მ. (1984). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/169177 ახლო აღმოსავლეთის შუა საუკუნეთა ისტორიოგრაფიის პრობლემებისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო სესია ლენინგრადში]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია. №1. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 190-192.</ref> *1984: IV საკავშირო კონფერენცია „წყაროთმცოდნეობისა და სპეციალური ისტორიული დისციპლინების აქტუალური პრობლემები“, [[დნეპროპეტროვსკი]].<ref>ჩხარტიშვილი, მ. ბოლებრუხი, ა. (1984). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/169178 IV საკავშირო კონფერენცია - „წყაროთმცოდნეობისა და სპეციალური ისტორიული დისციპლინების აქტუალური პრობლემები]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია. №2. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 187-190.</ref> *[[1985]]: ისტორიისმ მეცნიერებათა XVI საერთაშორისო კონგრესი, [[შტუტგარტი]]. მონაწილეები: მარიამ ლორთქიფანიძე, ილია ტაბაღუა. *[[1987]]: ბუდაპეშტის VII კონგრესი საგანმანათლებლო საკითხების შესახებ, [[ბუდაპეშტი]]. მონაწ: [[მიხეილ გაფრინდაშვილი]].<ref>გაფრინდაშვილი, მ. (1987). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/169202 საერთაშორისო კონგრესი განმანათლებლობის ისტორიის პრობლემებზე]''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია''. №4. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 194-196.</ref> *[[2016]]: 48-ე მსოფლიო კონგრესი, [[ვაშინგტონი]]. მონაწ: [[ვაჟა კიკნაძე]]. *2016: საერთაშორისო სამეცნიერო-პრაქტიკული კონფერენცია, [[ასტანა]]. მონაწ: ვაჟა კიკნაძე. ==სტრუქტურა== [[ფაილი:ასლანიშვილი, შალვა.jpg|მინი|მარცხნივ|[[შალვა ასლანიშვილი]] ― ისტორიის ინსტიტუტის მუსიკალური ფოლკლორის განყოფილების ხელმძღვანელი [[1945]]-[[1950]] წლებში]] ===ისტორიული და ეთნოგრაფიული არქივი=== [[2006]] წელს ინსტიტუტში განხორციელებული ცვლილებების შემდეგ სპეციალური სტრუქტურული ერთეული: ისტორიული და ეთნოგრაფიული არქივი შეიქმნა. არქივში ინსტიტუტის განყოფილებებში დაცულმა მასალამ მოიყარა თავი. ექსპედიციების საარქივო ფონდთან ერთად ინსტიტუტში დაცულია: ;პირადი საარქივო ფონდი პირად საარქივო ფონდში ინსტიტუტის თანამშრომელთა პირადი არქივებია დაცული, მათ შორის: [[ნანული აბესაძე|ნანული აბესაძის]], [[ვერა ბარდაველიძე|ვერა ბარდაველიძის]], [[ლუბა ბოჭორიშვილი]]ს, [[მიხეილ გეგეშიძე|მიხეილ გეგეშიძის]], [[გიორგი ლომთათიძე|გიორგი ლომთათიძის]], [[ალექსი ოჩიაური]]ს, [[თინათინ ოჩიაური]]სა და სხვათა პირადი ფონდები. ;გრაფიკული მასალის ფონდი გრაფიკული მასალის ფონდში საქართველოსა და კავკასიის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების, რელიგიური, საცხოვრებელი, თავდაცვითი და სამეურნეო დანიშნულების ნაგებობების ანაზომები, ჩანახატები და ა.შ. არის დაცული. მასალები XX საუკუნის 30-80-იან წლებშია შესრულებული. ;მუსიკალური ფონდი ინსტიტუტის მუსიკალური ფონდი მაგნიტოფონებზე არსებულ ჩანაწერებსა და ცვილის ლილვაკების კოლექციას მოიცავს. ცვილის ლილვაკების კოლექცია საქართველოში უდიდესია. ფონდი 1920-1950-იან წლებში ექსპედიციების დროს [[სერგი ჟღენტი]]ს, [[თამარ მამალაძე|თამარ მამალაძის]], [[შალვა ასლანიშვილი]]სა და უცნობი ჩამწერის მიერ საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში ჩაწერილ სიმღერებს აერთიანებს. [[2005]] წელს საქართველოს კულტურის, ძეგლთა დაცვისა და სპორტის სამინისტროსა და [[ვენა|ვენის]] ფონოგრამარქივის მხარდაჭერით მუსიკალური ფონდის მასალა სრულად გადავიდა ციფრულ მატარებლებზე. ===გამოცემები=== ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტის ყოველწლიური, მრავალპროფილიანი, რეფერირებადი სამეცნიერო ჟურნალია „ქრონოსი“, რომელშიც [[ისტორია|ისტორიის]], [[ეთნოლოგია|ეთნოლოგიის]], ფიზიკური [[ანთროპოლოგია|ანთროპოლოგიის]], [[არქეოლოგია|არქეოლოგიისა]] და ხელოვნების ისტორიის შესახებ ორიგინალური ნაშრომები იბეჭდება. ჟურნალის პირველი ნომერი [[2020]] წელს დაიბეჭდა.<ref>თვარაძე, ა. (2020). ''ქრონოსი, 1''. თბილისი: ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტი. ISSN 2667-9477.</ref> ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტის კრებულებია: „ქართული წყაროთმცოდნეობა“, „ახალი და უახლესი ისტორიის საკითხები“, „კავკასიის ეთნოლოგიური კრებული“, „საქართველოს შუა საუკუნეების ისტორიის საკითხები“, „ისტორიულ-ეთნოლოგიური ძიებანი“, „ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტის შრომები“ და „კავკასიურ-ახლოაღმოსავლური კრებული“. ===მდებარეობა=== [[ნიკო მარი]]ს [[სანქტ-პეტერბურგი|პეტროგრადში]] ყოფნის დროს, დირექტორის მოვალეობას მისი მოადგილე, [[ექვთიმე თაყაიშვილი]] ასრულებდა. თავდაპირველად ინსტიტუტიც მის ბინაში იყო განთავსებული. [[1919]] წლიდან „კავკასიისმცოდნეობის ისტორიულ-არქეოლოგიური ინსტიტუტი“ [[მიხეილ ლერმონტოვის ქუჩა]]ზე (№3) გადავიდა, 40-იან წლებში ― ძერჟინსკის ქუჩაზე (№8), ხოლო [[1981]] წლიდან ცალკე შენობაში განთავსდა, მელიქიშვილის ქუჩის №10-ში (იხ. [[ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტის შენობა]]). 2010-იან წლებში ინსტიტუტი მელიქიშვილის ქუჩიდან [[უნივერსიტეტის ქუჩა]]ზე (№2) გადავიდა. ===დირექტორები=== * [[სიმონ ჯანაშია]] (1936-1947)<ref name="ჯანაშია">{{წიგნი|ავტორი =ხოშტარია, ე.|ნაწილი = |სათაური=''სიმონ ჯანაშია: ბიობიბლიოგრაფია'' |ორიგინალი = |ბმული =|პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1976 |ტომი= |გვერდები = 48-49|გვერდნი= |სერია = |isbn = |ტირაჟი =}}</ref> * [[ნიკო ბერძენიშვილი]] (1947-1965)<ref name="ბერძენიშვილი" /> * [[გიორგი მელიქიშვილი]] (1965-1999) * [[დავით მუსხელიშვილი]] (1999-2006) * [[ვაჟა კიკნაძე]] (2006-2018) * [[გიორგი ჭეიშვილი]] (2018-დღემდე) ==ლიტერატურა== *{{წიგნი|ავტორი =თოფურიძე, ქ. მიქელაძე, თ. ითონიშვილი, ვ. ჟორდანია, ო.|ნაწილი = |სათაური=''ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი'' |ორიგინალი = |ბმული = |პასუხისმგებელი = |გამოცემა = |ადგილი =თბილისი |გამომცემლობა = „მეცნიერება“ |წელი =1988 |ტომი= |გვერდები = |გვერდნი= |სერია = |isbn = 5-520-00575-3 |ტირაჟი =}} *კიკნაძე, რ. (1984). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/169178 წყაროთმცოდნეობითი კვლევა ივ. ჯავახიშვილის სახ. ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტში]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების ისტორიის სერია''. №2. თბილისი: მეცნიერება. ISSN 0132-6058. გვ. 157-168. *ლორთქიფანიძე, ო. (1976). [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/137389/1/Ciskari_1976_N8.pdf არქეოლოგია ივანე ჯავახიშვილის სახელობის ინსტიტუტში]. ''ცისკარი''. N8. თბილისი: ლიტერატურულ-მხატვრული და საზოგადოებრივ-პოლიტიკური ჟურნალი. ISSN 0132-6023. გვ. 127-134. *ოდიშელი, ჯ. (1971). [https://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/168952 ივ. ჯავახიშვილის სახელობის ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტი 1970 წელს]. ''მაცნე: ისტორიის, არქეოლოგიის, ეთნოგრაფიისა და ხელოვნების სერია''. №2. თბილისი: მეცნიერება. გვ. 149-158. *ჯანაშია, ს. (1944). [http://dspace.gela.org.ge/handle/123456789/4990 მოკლე ანგარიში აკად. ნ. მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტის და მისი სამეცნიერო საბჭოს მუშაობისა, 1936-1941 წწ.]. ''აკად. ნ. მარის სახელობის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტის მოამბე XIV.'' თბილისი: საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამომცემლობა. გვ. 375-397. == რესურსები ინტერნეტში == * [http://institutehist.ucoz.net/ ისტორიისა და ეთნოლოგიის ინსტიტუტის ოფიციალური ვებ-გვერდი] ==სქოლიო== {{სქოლიოს სია}} [[კატეგორია:საქართველოს სამეცნიერო ორგანიზაციები]] [[კატეგორია:1917 წელს დაარსებული სამეცნიერო ორგანიზაციები]] [[კატეგორია:საქართველოს სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტები]] [[კატეგორია:განათლება საქართველოში]] [[კატეგორია:მეცნიერება და ტექნოლოგიები საქართველოში]] [[კატეგორია:მეცნიერება და ტექნოლოგიები საბჭოთა კავშირში]] cpds73d1epq4m0nx5k6xkt0a16lald3 0 172623 4648057 4547789 2024-04-25T19:47:11Z 2A0B:6204:6FE:BA00:F155:474E:8AFD:8E29 /* კონკურენტები და მტრები */ wikitext text/x-wiki {{ტაქსოდაფა | სახელი = ქურციკი | სურათის ფაილი =Gazella subgutturosa 2018.jpg | სამეფო = ცხოველები | ტიპი = [[ქორდიანები]] | ქვეტიპი = [[ხერხემლიანები]] | კლასი = [[ძუძუმწოვრები]] | რიგი = [[წყვილჩლიქოსნები]] | ქვერიგი = [[მცოხნელები]] | ოჯახი = [[ძროხისებრნი]] | გვარი = [[გაზელი]] | სახეობა = '''ქურციკი''' | ლათ = {{btname|Gazella subgutturosa|([[Güldenstädt]], [[1780]])}} | ვიკისახეობები = Gazella subgutturosa | commons = Gazella subgutturosa | itis = 625101 | ncbi = 59529 | eol = 129520 | fw = 149570 | არეალის რუკა = | არეალის ლეგენდა = }} '''ქურციკი''', '''ჯეირანი''' ({{lang-la|Gazella subgutturosa}}) — წყვილჩლიქოსანი ცხოველი [[ძროხისებრნი|ძროხისებრთა ოჯახისა]]. მისი სხეულის სიგრძე 95-115 სმ, მასა 33 კგ აღწევს. ძირითადად ბალახეულით იკვებება. ==გავრცელება== ქურციკი გვხვდება [[ირანი|ირანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]], [[ავღანეთი|ავღანეთში]], [[პაკისტანი|პაკისტანში]], [[მონღოლეთი|მონღოლეთში]], [[ჩინეთი|ჩინეთში]], [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანში]], [[ყაზახეთი|ყაზახეთში]], [[უზბეკეთი|უზბეკეთში]], [[ყირგიზეთი|ყირგიზეთში]], [[ტაჯიკეთი|ტაჯიკეთსა]] და [[თურქმენეთი|თურქმენეთში]]. [[საქართველო]]ში იშვიათად შემოდის აზერბაიჯანიდან და ერთეულების სახით გვხვდება [[შირაქის ვაკე|შირაქის ველის]] აღმოსავლეთ ნაწილში. XIX საუკუნის II ნახევარში ქურციკი ფართოდ იყო გავრცელებული საქართველოს აღმოსავლეთ რაიონებში: [[სამგორის ველი|სამგორის]], [[გარდაბნის ვაკე|გარდაბნის]], [[შირაქის ვაკე|შირაქისა]] და [[ელდარის ველი|ელდარის ველებსა]] და ნახევრად უდაბნოს ზონაში. განსაკუთრებით მკვეთრად შემცირდა ქურციკის გავრცელების ადგილები XX საუკუნის 20-40-იან წლებში, ტერიტორიის სასოფლო-სამეურნეო მიზნით ფართოდ ათვისების გამო. ==ადგილსამყოფელი== გავრცელებულია [[მცირე აზია|მცირე აზიის]], [[ამიერკავკასია|ამიერკავკასიის]], [[შუა აზია|შუა აზიის]], [[ყაზახეთი|ყაზახეთისა]] და [[ცენტრალური აზია|ცენტრალური აზიის]] უდაბნოებსა და ნახევარუდაბნოებში. საქართველოში ქურციკის ადგილისამყოფელს წარმოადგენს ღია ველები უდაბნოსა და ნახევრად უდაბნოს ავშნიანი მლაშე ნიადაგებით. ==გამრავლება== დედალი ქურციკი გამრავლებაში მონაწილეობს 18-19 თვის ასაკიდან, მამალი — 2.5 წლიდან. ქერშილობა ნოემბრის მეორე ნახევრიდან ეწყებათ და დეკემბრის ბოლომდე გრძელდება. მაკეობა 5-5,5 თვეს გრძელდება. [[აპრილი|აპრილ]]-[[მაისი|მაისში]] შობს 1-2, იშვიათად 3 თიკანს. [[პოლიგამია|პოლიგამური]] ცხოველია. ==კონკურენტები და მტრები== ქურციკის რაოდენობის შემცირებას განაპირობებს ის, რომ მის ადგილსამყოფელზე ცხვრის ფარები ძოვენ. ბუნებრივი მტრებია: მგელი, ტურა და მელა. გარკვეულ ზიანს აყენებს მეცხვარე და მაწანწალა ძაღლები, მოზარდი ქურციკისათვის ზიანი არწივებსაც მოაქვთ. ==დასაცავად მიღებული ზომები== XX საუკუნის ბოლოს [[საქართველო]]ში ქურციკი გადაშენდა. შეტანილია საქართველოს „წითელ ნუსხაში“.<ref>{{Cite web | title = საქართველოს „წითელი ნუსხის“ დამტკიცების შესახებ |url = https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2256983?publication=0 | publisher = ''matsne.gov.ge'' | date = 20 თებერვალი, 2014 | accessdate = 13 ნოემბერი, 2020}}</ref> ქურციკზე ნადირობა აკრძალულია. [[2013]] წლიდან, [[ბუნების მსოფლიო ფონდი]]ს (WWF) კავკასიის წარმომადგენლობის ინიციატივით, [[საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო|გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროსა]] და [[საქართველოს დაცული ტერიტორიების სააგენტო|დაცული ტერიტორიების სააგენტოს]] ჩართულობით, ასევე, [[აზერბაიჯანი]]ს ეკოლოგიისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროსთან თანამშრომლობითა და [[გერმანია|გერმანიის]] მთავრობის ხელშეწყობით, საქართველოში მიმდინარეობს ქურციკის აღდგენის პროექტი. [[2019]] წლის მონაცემებით, ქურციკის 70-ზე მეტი ინდივიდი იყო შემოყვანილი აზერბაიჯანიდან და გაშვებული საქართველოში, ამ ცხოველის ისტორიული გავრცელების არეალში, [[ვაშლოვანის ეროვნული პარკი|ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების]] მიმდებარე [[სამუხის ველი|სამუხის ველზე]].<ref>{{Cite news | url = https://mtisambebi.ge/news/ecology/item/887-qurzikebis-gadasarchenad-samuxis-velze-gadampren-prinvelebze-nadiroba-aikrwala | title = ქურციკების გადასარჩენად სამუხის ველზე გადამფრენ ფრინველებზე ნადირობა აიკრძალა | website = mtisambebi.ge | date = 2019-02-11 | access-date = 10 დეკემბერი, 2020}}</ref> სამინისტროს მიერ [[2020]] წლის დეკემბერში გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, საქართველოში ქურციკების რაოდენობა 150-მდე აღწევს.<ref>{{Cite news | url = http://www.tabula.ge/ge/story/184016-soflis-meurneoba-qurcikis-aghdgenis-proeqti-tsarmatebulia-mati-raodenoba-150-mde | title = სოფლის მეურნეობა: ქურციკის აღდგენის პროექტი წარმატებულია, მათი რაოდენობა 150-მდე აღწევს | website = tabula.ge | date = 2020-12-14 | access-date = 14 დეკემბერი, 2020}}</ref> == ლიტერატურა == {{Refbegin}} {{ქსე|10|577|გიორგაძე ვ.}} {{სწწ|14-15|სსრტ}} *{{წიგნი | გვარი = ჯანაშვილი | სახელი = ა. | სათაური = საქართველოს ცხოვეთა სამყარო | ტომი = III: ხერხემლიანები | ადგილი = თბ. | წელი = 1963}} *{{რუსული წიგნი | ავტორი = Соколов И. И. | სათაური = Млекопитающие | ტომი = 1 | ტომები = 3 | ადგილი = М.-Л. | წელი = 1958}} *{{წიგნი | გვარი = როდონაია | სახელი = თ. | სათაური = საქართველოს სანადირე-სარეწაო ძუძუმწოვართა ჰელმინთები | ადგილი = თბ. | წელი = 1972}} {{Refend}} == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:გაზელი]] [[კატეგორია:საქართველოს წითელ წიგნში შეტანილი ცხოველები]] f1aottyodsihofjl6nurv99q8fduo4q 4648102 4648057 2024-04-26T05:39:37Z Beqabai 65017 [[Special:Contributions/2A0B:6204:6FE:BA00:F155:474E:8AFD:8E29|2A0B:6204:6FE:BA00:F155:474E:8AFD:8E29]]-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა [[User:Otogi|Otogi]]-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია wikitext text/x-wiki {{ტაქსოდაფა | სახელი = ქურციკი | სურათის ფაილი =Gazella subgutturosa 2018.jpg | სამეფო = ცხოველები | ტიპი = [[ქორდიანები]] | ქვეტიპი = [[ხერხემლიანები]] | კლასი = [[ძუძუმწოვრები]] | რიგი = [[წყვილჩლიქოსნები]] | ქვერიგი = [[მცოხნელები]] | ოჯახი = [[ძროხისებრნი]] | გვარი = [[გაზელი]] | სახეობა = '''ქურციკი''' | ლათ = {{btname|Gazella subgutturosa|([[Güldenstädt]], [[1780]])}} | ვიკისახეობები = Gazella subgutturosa | commons = Gazella subgutturosa | itis = 625101 | ncbi = 59529 | eol = 129520 | fw = 149570 | არეალის რუკა = | არეალის ლეგენდა = }} '''ქურციკი''', '''ჯეირანი''' ({{lang-la|Gazella subgutturosa}}) — წყვილჩლიქოსანი ცხოველი [[ძროხისებრნი|ძროხისებრთა ოჯახისა]]. მისი სხეულის სიგრძე 95-115 სმ, მასა 33 კგ აღწევს. ძირითადად ბალახეულით იკვებება. ==გავრცელება== ქურციკი გვხვდება [[ირანი|ირანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]], [[ავღანეთი|ავღანეთში]], [[პაკისტანი|პაკისტანში]], [[მონღოლეთი|მონღოლეთში]], [[ჩინეთი|ჩინეთში]], [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანში]], [[ყაზახეთი|ყაზახეთში]], [[უზბეკეთი|უზბეკეთში]], [[ყირგიზეთი|ყირგიზეთში]], [[ტაჯიკეთი|ტაჯიკეთსა]] და [[თურქმენეთი|თურქმენეთში]]. [[საქართველო]]ში იშვიათად შემოდის აზერბაიჯანიდან და ერთეულების სახით გვხვდება [[შირაქის ვაკე|შირაქის ველის]] აღმოსავლეთ ნაწილში. XIX საუკუნის II ნახევარში ქურციკი ფართოდ იყო გავრცელებული საქართველოს აღმოსავლეთ რაიონებში: [[სამგორის ველი|სამგორის]], [[გარდაბნის ვაკე|გარდაბნის]], [[შირაქის ვაკე|შირაქისა]] და [[ელდარის ველი|ელდარის ველებსა]] და ნახევრად უდაბნოს ზონაში. განსაკუთრებით მკვეთრად შემცირდა ქურციკის გავრცელების ადგილები XX საუკუნის 20-40-იან წლებში, ტერიტორიის სასოფლო-სამეურნეო მიზნით ფართოდ ათვისების გამო. ==ადგილსამყოფელი== გავრცელებულია [[მცირე აზია|მცირე აზიის]], [[ამიერკავკასია|ამიერკავკასიის]], [[შუა აზია|შუა აზიის]], [[ყაზახეთი|ყაზახეთისა]] და [[ცენტრალური აზია|ცენტრალური აზიის]] უდაბნოებსა და ნახევარუდაბნოებში. საქართველოში ქურციკის ადგილისამყოფელს წარმოადგენს ღია ველები უდაბნოსა და ნახევრად უდაბნოს ავშნიანი მლაშე ნიადაგებით. ==გამრავლება== დედალი ქურციკი გამრავლებაში მონაწილეობს 18-19 თვის ასაკიდან, მამალი — 2.5 წლიდან. ქერშილობა ნოემბრის მეორე ნახევრიდან ეწყებათ და დეკემბრის ბოლომდე გრძელდება. მაკეობა 5-5,5 თვეს გრძელდება. [[აპრილი|აპრილ]]-[[მაისი|მაისში]] შობს 1-2, იშვიათად 3 თიკანს. [[პოლიგამია|პოლიგამური]] ცხოველია. ==კონკურენტები და მტრები== ქურციკის რაოდენობის შემცირებას განაპირობებს ის, რომ მის ადგილსამყოფელზე ცხვრის ფარები ძოვენ. ბუნებრივი მტრებია: მგელი, ტურა და მელა. გარკვეულ ზიანს აყენებს მეცხვარე და მაწანწალა ძაღლები, მოზარდი ქურციკისათვის ზიანი არწივებსაც მოაქვთ. ==დასაცავად მიღებული ზომები== XX საუკუნის ბოლოს [[საქართველო]]ში ქურციკი გადაშენდა. შეტანილია საქართველოს „წითელ ნუსხაში“.<ref>{{Cite web | title = საქართველოს „წითელი ნუსხის“ დამტკიცების შესახებ |url = https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2256983?publication=0 | publisher = ''matsne.gov.ge'' | date = 20 თებერვალი, 2014 | accessdate = 13 ნოემბერი, 2020}}</ref> ქურციკზე ნადირობა აკრძალულია. [[2013]] წლიდან, [[ბუნების მსოფლიო ფონდი]]ს (WWF) კავკასიის წარმომადგენლობის ინიციატივით, [[საქართველოს გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო|გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროსა]] და [[საქართველოს დაცული ტერიტორიების სააგენტო|დაცული ტერიტორიების სააგენტოს]] ჩართულობით, ასევე, [[აზერბაიჯანი]]ს ეკოლოგიისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტროსთან თანამშრომლობითა და [[გერმანია|გერმანიის]] მთავრობის ხელშეწყობით, საქართველოში მიმდინარეობს ქურციკის აღდგენის პროექტი. [[2019]] წლის მონაცემებით, ქურციკის 70-ზე მეტი ინდივიდი იყო შემოყვანილი აზერბაიჯანიდან და გაშვებული საქართველოში, ამ ცხოველის ისტორიული გავრცელების არეალში, [[ვაშლოვანის ეროვნული პარკი|ვაშლოვანის დაცული ტერიტორიების]] მიმდებარე [[სამუხის ველი|სამუხის ველზე]].<ref>{{Cite news | url = https://mtisambebi.ge/news/ecology/item/887-qurzikebis-gadasarchenad-samuxis-velze-gadampren-prinvelebze-nadiroba-aikrwala | title = ქურციკების გადასარჩენად სამუხის ველზე გადამფრენ ფრინველებზე ნადირობა აიკრძალა | website = mtisambebi.ge | date = 2019-02-11 | access-date = 10 დეკემბერი, 2020}}</ref> სამინისტროს მიერ [[2020]] წლის დეკემბერში გამოქვეყნებული მონაცემების თანახმად, საქართველოში ქურციკების რაოდენობა 150-მდე აღწევს.<ref>{{Cite news | url = http://www.tabula.ge/ge/story/184016-soflis-meurneoba-qurcikis-aghdgenis-proeqti-tsarmatebulia-mati-raodenoba-150-mde | title = სოფლის მეურნეობა: ქურციკის აღდგენის პროექტი წარმატებულია, მათი რაოდენობა 150-მდე აღწევს | website = tabula.ge | date = 2020-12-14 | access-date = 14 დეკემბერი, 2020}}</ref> == ლიტერატურა == {{Refbegin}} {{ქსე|10|577|გიორგაძე ვ.}} {{სწწ|14-15|სსრ}} *{{წიგნი | გვარი = ჯანაშვილი | სახელი = ა. | სათაური = საქართველოს ცხოვეთა სამყარო | ტომი = III: ხერხემლიანები | ადგილი = თბ. | წელი = 1963}} *{{რუსული წიგნი | ავტორი = Соколов И. И. | სათაური = Млекопитающие | ტომი = 1 | ტომები = 3 | ადგილი = М.-Л. | წელი = 1958}} *{{წიგნი | გვარი = როდონაია | სახელი = თ. | სათაური = საქართველოს სანადირე-სარეწაო ძუძუმწოვართა ჰელმინთები | ადგილი = თბ. | წელი = 1972}} {{Refend}} == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:გაზელი]] [[კატეგორია:საქართველოს წითელ წიგნში შეტანილი ცხოველები]] lorc67nqd64f50i0v6pmixfyl9jjluy 4 173175 4648071 4647777 2024-04-25T20:21:23Z MediaWiki message delivery 56643 /* Vote now to select members of the first U4C */ ახალი სექცია wikitext text/x-wiki {{/თავი}} == Global bot flag request for Lingua Libre Bot == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> : <small>Apologies for sending this message solely in English. {{int:please-translate}}.</small> {{int:hello}}, This is a notice pursuant the [[:m:Special:MyLanguage/Bot policy|global bot policy]], to inform you that [[:m:User:Lingua Libre Bot|Lingua Libre Bot]] is requesting approval to operate as a global bot. The discussion can be found at [[:m:Special:MyLanguage/Steward_requests/Bot_status#Lingua_Libre_Bot|Steward requests/Bot status]] in Meta-Wiki. All Wikimedia Community members can participate in the discussion if they so wish. {{int:thank-you}} <small>''You are receiving this message because this page is listed in the [[:m:Bot policy/New global bot discussion|list of pages to notify]] about new global bot discussions. If you no longer wish to be notified, you may remove this page from that list at any time.''</small> <bdi lang="en" dir="ltr">--[[m:User:MarcoAurelio|MA]] ([[m:User talk:MarcoAurelio|განხილვა]]) 11:04, 21 აგვისტო 2023 (UTC)</bdi> </div> <!-- Message sent by User:MarcoAurelio@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Bot_policy/New_global_bot_discussion&oldid=25384075 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Review the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Announcement - Review|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Announcement - Review}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello all, I am pleased to share the next step in the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] work. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) draft charter]] is now ready for your review. The [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Enforcement Guidelines]] require a [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines#4.5_U4C_Building_Committee|Building Committee]] form to draft a charter that outlines procedures and details for a global committee to be called the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines#4._UCoC_Coordinating_Committee_(U4C)|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]]. Over the past few months, the U4C Building Committee worked together as a group to discuss and draft the U4C charter. The U4C Building Committee welcomes feedback about the draft charter now through 22 September 2023. After that date, the U4C Building Committee will revise the charter as needed and a community vote will open shortly afterward. Join the conversation during the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/U4C Building Committee#Conversation hours|conversation hours]] or on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Meta-wiki]]. Best,<br /><section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]], on behalf of the U4C Building Committee, 15:35, 28 აგვისტო 2023 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25392152 --> == სტატიის განხილვაზე გაგზავნა == მოგესალმებით, გთხოვთ დამეხმარეთ, თუ როგორ გავაგზავნო განხილვაზე ბ-ნ დავით გურგენიძის (საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის რექტორის გვერდი) განხილვის ღილაკი არ ჩანს. გავეცანი წესებს და დავამატე {{subst:submit}}. ეს მოქმედება საკმარისია, რომ ვიკიპედიის რედაქტორებმა ნახონ და განიხილონ რექტორის გვერდი? გთხოვთ მირჩიეთ, როგორ მოვიქცე? უღრმესი მადლობა ნაირა ავალიანი სოც. მეცნიერებათა დოქტორი [[მომხმარებელი:Naira Avaliani|Naira Avaliani]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Naira Avaliani|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Naira Avaliani|წვლილი]]) 11:07, 13 სექტემბერი 2023 (UTC) :{{ping|Naira Avaliani}} - {{არა|უარი}}. [[მომხმარებელი:Naira Avaliani/სავარჯიშო]] მიუხედავად იმისა, რომ სტატია აკმაყოფილებს [[ვპ:ბიო]]ს მოთხოვნებს და მისი არსებობა მისაღებია, არსებული მდგომარეობით ეს არის სივის გვერდის გადმოტანის მცდელობა. უნდა მოხდეს სტატიის '''გადაწერა''' და ბიოგრაფიების მოთხოვნებთან შესაბამისობაში მოყვანა.--[[მომხმარებელი:DerFuchs|<font color="#474747" style="font-size:0.9em">Der</font><font color="#000">'''Fuchs'''</font>]] <small>^{[[მომხმარებელი განხილვა:DerFuchs|<span style="color:grey">მიწერა</span>]]}</small> 13:41, 13 სექტემბერი 2023 (UTC) ::დიდი მადლობა. [[მომხმარებელი:Naira Avaliani|Naira Avaliani]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Naira Avaliani|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Naira Avaliani|წვლილი]]) 10:20, 14 სექტემბერი 2023 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">== Opportunities open for the Affiliations Committee, Ombuds commission, and the Case Review Committee ==</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> <div style="margin:.2em 0 .5em;margin-{{#switch:{{PAGELANGUAGE}}|ar|arc|ary|arz|azb|bcc|bgn|ckb|bqi|dv|fa|fa-af|glk|ha-arab|he|kk-arab|kk-cn|ks|ku-arab|ms-arab|mzn|pnb|prd|ps|sd|ug|ur|ydd|yi=right|left}}:3ex;"> [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short|''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.'']] ''<span class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</span>''</div> Hi everyone! The [[m:Special:MyLanguage/Affiliations Committee|Affiliations Committee]] (AffCom), [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|Ombuds commission]] (OC), and the [[m:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety/Case_Review_Committee|Case Review Committee]] (CRC) are looking for new members. These volunteer groups provide important structural and oversight support for the community and movement. People are encouraged to nominate themselves or encourage others they feel would contribute to these groups to apply. There is more information about the roles of the groups, the skills needed, and the opportunity to apply on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments|'''Meta-wiki page''']]. On behalf of the Committee Support team,<br /><section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ~ [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 16:41, 9 ოქტომბერი 2023 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25570445 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Review and comment on the 2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection rules package</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear all, Please review and comment on the Wikimedia Foundation Board of Trustees selection rules package from now until 29 October 2023. The selection rules package was based on older versions by the Elections Committee and will be used in the 2024 Board of Trustees selection. Providing your comments now will help them provide a smoother, better Board selection process. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|More on the Meta-wiki page]]. Best, Katie Chan <br> Chair of the Elections Committee<br /><section end="announcement-content" /> </div> 01:12, 17 ოქტომბერი 2023 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25570445 --> == Office hour of the CEE Hub (6 November 2023) == Hello everyone, We want to invite you to the ninth monthly office hour(s) that [[metawiki:Wikimedia CEE Hub|CEE Hub]] will organise, where you can learn more about newly formed regional hub, and what CEE Hub can help you and your communities. The ninth session will take place on '''Monday, November 6^th at 17:00 CET time'''. Open office hours are meant as a virtual space where anyone can talk to CEE Hub staff, ask questions, or discuss relevant CEE and Hub related topics. You can find a link on the following [[metawiki:Wikimedia CEE Hub/Office hours|Meta page]]. If you don`t have a time to come on our Office hour, you can read more about development of the CEE Hub on our '''[[metawiki:Wikimedia CEE Hub/News|News page]]'''. We will be happy to see some of you. --[[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 09:29, 6 ნოემბერი 2023 (UTC) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=25178510 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Coming soon: Reference Previews</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="ReferencePreviewsDefault"/> [[File:Example_of_a_Reference_Preview.png|right|300px]] A new feature is coming to your wiki soon: Reference Previews are popups for references. Such popups have existed on wikis as local gadgets for many years. Now there is a central solution, available on all wikis, and consistent with the [[mw:Special:MyLanguage/Page Previews|PagePreviews feature]]. Reference Previews will be visible to everyone, including readers. If you don’t want to see them, [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#Opt-out feature|you can opt out]]. If you are [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|using the gadgets]] Reference Tooltips or Navigation Popups, you won’t see Reference Previews unless you disable the gadget. Reference Previews have been a beta feature on many wikis since 2019, and a default feature on some since 2021. Deployment is planned for November 22. * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Reference Previews|Help page]] * [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews|Project page with more information (in English)]]. * Feedback is welcome [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews|on this talk page]]. -- For [[m:WMDE Technical Wishes|Wikimedia Deutschland’s Technical Wishes]] team,<section end="ReferencePreviewsDefault"/> </div> [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]], 13:11, 15 ნოემბერი 2023 (UTC) <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25866958 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">(New) Feature on [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]]: Adding geopoints via QID</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="Body"/>Since September 2022, it is possible to create geopoints using a QID. Many wiki contributors have asked for this feature, but it is not being used much. Therefore, we would like to remind you about it. More information can be found on the [[M:WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation/Geopoints via QID|project page]]. If you have any comments, please let us know on the [[M:Talk:WMDE Technical Wishes/Geoinformation/Geopoints via QID|talk page]]. – Best regards, the team of Technical Wishes at Wikimedia Deutschland <section end="Body"/> </div> [[M:User:Thereza Mengs (WMDE)|Thereza Mengs (WMDE)]] 12:31, 13 დეკემბერი 2023 (UTC) <!-- Message sent by User:Thereza Mengs (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25955829 --> == Invitation == Dear colleagues, I invite you to take part in the [[:meta:Requests for comment/"Putin khuylo!" on the main page|discussion]] on Meta about the admissibility of nominating the article [[Путин хуйло!]] to good status and placing it on the main page of Wikipedia. [[მომხმარებელი:Asorev|Asorev]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Asorev|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Asorev|წვლილი]]) 07:19, 26 დეკემბერი 2023 (UTC) == [[User:Hubble]] == The user, who has over 2000 contributions here, is suspected of paid editing, see this: [[:en:WP:COIN#Paid editing agency]]. The user gathered 10 contributions on the English Wikipedia just to publish a low-quality article listed on the website of a paid-editing company as an example of their creations. Please review their edits. Ping me when replying and reply only in English. [[მომხმარებელი:Janhrach|Janhrach]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Janhrach|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Janhrach|წვლილი]]) 09:14, 29 დეკემბერი 2023 (UTC) == Reusing references: Can we look over your shoulder? == ''Apologies for writing in English.'' The Technical Wishes team at Wikimedia Deutschland is planning to [[m:WMDE Technical Wishes/Reusing references|make reusing references easier]]. For our research, we are looking for wiki contributors willing to show us how they are interacting with references. * The format will be a 1-hour video call, where you would share your screen. [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ More information here]. * Interviews can be conducted in English, German or Dutch. * [[mw:WMDE_Engineering/Participate_in_UX_Activities#Compensation|Compensation is available]]. * Sessions will be held in January and February. * [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ Sign up here if you are interested.] * Please note that we probably won’t be able to have sessions with everyone who is interested. Our UX researcher will try to create a good balance of wiki contributors, e.g. in terms of wiki experience, tech experience, editing preferences, gender, disability and more. If you’re a fit, she will reach out to you to schedule an appointment. We’re looking forward to seeing you, [[m:User:Thereza Mengs (WMDE)| Thereza Mengs (WMDE)]] <!-- Message sent by User:Thereza Mengs (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25956752 --> == Looking for your Input: Invitation to interview on using Wikidata in other projects == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''Note: Apologies for cross-posting and sending in English.'' Hello, the '''[[m:WD4WMP|Wikidata for Wikimedia Projects]]''' team at Wikimedia Deutschland would like to hear about your experiences using Wikidata in the sibling projects. If you are interested in sharing your opinion and insights, please consider signing up for an interview with us in this '''[https://wikimedia.sslsurvey.de/Wikidata-for-Wikimedia-Interviews Registration form]'''.<br> ''Currently, we are only able to conduct interviews in English.'' The front page of the form has more details about what the conversation will be like, including how we would '''compensate''' you for your time. For more information, visit our ''[[m:WD4WMP/AddIssue|project issue page]]'' where you can also share your experiences in written form, without an interview.<br>We look forward to speaking with you, [[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[m:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]]) 08:53, 5 January 2024 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WD4WMP/ScreenerInvite2&oldid=26048136 --> == Feminism and Folklore 2024 == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition from February 1, 2024, to March 31, 2024 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2024|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 07:26, 18 იანვარი 2024 (UTC) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore 2024]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2024 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2024|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' -- [[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 07:26, 18 იანვარი 2024 (UTC) </div></div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=23942484 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am reaching out to you today to announce that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) Charter is now open. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]] now through '''2 February 2024'''. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C Charter]] is on Meta-wiki with translations available. Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:08, 19 იანვარი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == A new feature for previewing references on your wiki == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:Page Previews and Reference Previews.png|alt=Montage of two screenshots, one showing the Reference Previews feature, and one showing the Page Previews feature|right|350x350px]] ''Apologies for writing in English. If you can translate this message, that would be much appreciated.'' Hi. As announced some weeks ago <sup>[<nowiki/>[[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/CNPRQE2IG5ZNAVAOHBMF4AXXRLGJE6UT/|1]]] [<nowiki/>[[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/46|2]]]</sup>, Wikimedia Deutschland’s [[m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes]] team introduced [[mw:Special:MyLanguage/Help:Reference_Previews|Reference Previews]] to many wikis, including this one. This feature shows popups for references in the article text. While this new feature is already usable on your wiki, most people here are not seeing it yet because your wiki has set [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#Relation to gadgets|a gadget as the default]] for previewing references. <u>We suggest removing the default flag from this gadget on your wiki.</u> That will mean: * The new default for reference popups on your wiki will be Reference Previews. * However, if you want to keep using the gadget, you can still enable it in [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|your personal settings]]. The benefit of having Reference Previews as the default is that the user experience will be consistent across wikis and with the [[mw:Special:MyLanguage/Page_Previews|Page Previews feature]], and that the software will be easier to maintain overall. If your wiki wants to make this change, [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Gadgets#Usage|you can remove the default flag yourself]] or [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#Reference Previews to become the default for previewing references on more wikis.|ask the Technical Wishes team to remove it for you]], ideally by February 12. – Kind regards, [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]], 09:40, 23 იანვარი 2024 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johanna_Strodt_(WMDE)/MassMessageRecipients&oldid=26116196 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Last days to vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am reaching out to you today to remind you that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) charter will close on '''2 February 2024'''. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]]. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C charter]] is on Meta-wiki with translations available. Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 17:00, 31 იანვარი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == Request for global bot flag for CommonsDelinker == Hello! This is a notification to let you know that a new request for the [[m:Special:MyLanguage/Bot policy#Global bots|global bot]] flag for [[Special:Contributions/CommonsDelinker|CommonsDelinker]] has been started. Please note that the request will remain open for 14 days starting today. You can leave a comment or opinion on [[m:Steward requests/Bot status#Global bot status requests|the relevant page]]! Best regards --[[m:User:Superpes15|Superpes15]] ([[m:User talk:Superpes15|talk]]) <!-- Message sent by User:Superpes15@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Bot_policy/New_global_bot_discussion&oldid=25384075 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Announcing the results of the UCoC Coordinating Committee Charter ratification vote</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, Thank you everyone for following the progress of the Universal Code of Conduct. I am writing to you today to announce the outcome of the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|ratification vote]] on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee Charter]]. 1746 contributors voted in this ratification vote with 1249 voters supporting the Charter and 420 voters not. The ratification vote process allowed for voters to provide comments about the Charter. A report of voting statistics and a summary of voter comments will be published on Meta-wiki in the coming weeks. Please look forward to hearing about the next steps soon. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:23, 12 თებერვალი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26160150 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024: We are back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:UCDM 2024 general.jpg|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the forth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from 1st until 31st March 2024. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contribution in every language! The most active contesters will receive prizes.<br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/UCDM 2024|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[:m:User talk:ValentynNefedov (WMUA)|talk]]) </div> <!-- Message sent by User:ValentynNefedov (WMUA)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26166467 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Report of the U4C Charter ratification and U4C Call for Candidates now available</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am writing to you today with two important pieces of information. First, the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Vote results|report of the comments from the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter ratification]] is now available. Secondly, the call for candidates for the U4C is open now through April 1, 2024. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members are invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Per the charter, there are 16 seats on the U4C: eight community-at-large seats and eight regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Meta-wiki]]. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 16:25, 5 მარტი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26276337 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Wikimedia Foundation Board of Trustees 2024 Selection</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> : ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear all, This year, the term of 4 (four) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Elections Committee]] will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Board Governance Committee created a Board Selection Working Group from Trustees who cannot be candidates in the 2024 community- and affiliate-selected trustee selection process composed of Dariusz Jemielniak, Nataliia Tymkiv, Esra'a Al Shafei, Kathy Collins, and Shani Evenstein Sigalov [3]. The group is tasked with providing Board oversight for the 2024 trustee selection process, and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 2024: Call for candidates and call for questions * June 2024: Affiliates vote to shortlist 12 candidates (no shortlisting if 15 or less candidates apply) [5] * June-August 2024: Campaign period * End of August / beginning of September 2024: Two-week community voting period * October–November 2024: Background check of selected candidates * Board's Meeting in December 2024: New trustees seated Learn more about the 2024 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|this Meta-wiki page]], and make your plan. '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2024 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Election Volunteers|Meta-wiki page]]. Best regards, [[m:Special:MyLanguage/User:Pundit|Dariusz Jemielniak]] (Governance Committee Chair, Board Selection Working Group) [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Results#Elected [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Minutes:2023-08-15#Governance_Committee [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] Even though the ideal number is 12 candidates for 4 open seats, the shortlisting process will be triggered if there are more than 15 candidates because the 1-3 candidates that are removed might feel ostracized and it would be a lot of work for affiliates to carry out the shortlisting process to only eliminate 1-3 candidates from the candidate list.<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]19:57, 12 მარტი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26349432 --> == CEE Hub Office Hour, Catch Up session and other announcements == Hi everyone, We want to inform you about the upcoming calls/sessions that [[:m:Wikimedia CEE Hub|CEE Hub]] will organise, along with some small announcements of the other sessions that may be interesting for some of you. First of all, we are inviting you to the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Office hours|CEE Hub Office Hour]]''' dedicated this time to the [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|''Microgrants'']]''',''' which will be held on Monday (22 April) at 18:00 CEST (''[[:m:Event:CEE Hub Office Hour/April 2024|'''register here''']]''). Also, we are making early announcement of the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|Catch Up]]''' dedicated to the [[:m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2024-2025|Annual Plan of the Wikimedia Foundation for the period 2024/25]], where you will have a chance to hear introduction about this plan directly from the CEO of the WMF, along with CEE Hub updates and later during the call Q&A session of 20 minutes. This session will be held on Wednesday (8 May) at 19:00 CEST ('''''[[:m:Event:CEE Catch Up Nr. 6 (May 2024)|register here]]'''''). Additionally, during this Friday (19 April) at 19:30 CEST at [[:m:Wikimedia Summit 2024|Wikimedia Summit]] in Berlin will be organised a [[:m:Wikimedia Summit 2024/Regional Meetups|'''regional CEE meet-up''']] with hybrid option, so you can join remotely as well (''[http://meet.google.com/bue-khkb-onr Google Meeting ID]''). Please use the registration pages on Meta for the CEE Hub Office Hour and CEE Catch Up session, so you will get a link directly. ___________________________________ At the end, if you are interested to hear more about [[:en:Wikipedia:The_Wikipedia_Library|'''Wikipedia Library''']] and how this works, that every Wikimedia user with an active account for at least 6 months, contributed at least 500 times to Wikimedia projects, made at least 10 edits in the past month, and not be currently blocked from writing on any Wikimedia project, can have an access to the Wikipedia Library, you can attend one of two possible [[Grants:Knowledge Sharing/Connect|Let’s Connect learning clinics]]: <nowiki>*</nowiki> '''Time zone 1''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdKuS77ymmedlOnrqfdwv-Y1j3T8a197b6lZ33GbMZJ24OaAQ/viewform Registration link here] ('''April 23rd,  18:00 CEST''') '''* Time zone 2''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfKP-MZ8F342dTFMIKp8WyjEPEntwkb3af8fEGOlM2J-BAfWA/viewform Registration link here] ('''April 26th, 09:00 CEST''') If you need more information about these sessions, you can contact Gorana Gomirac ([mailto:gorana.gomirac@vikimedija.org gorana.gomirac@vikimedija.org]). <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=25178510 --> == Application for WikiOutdoor Training 2024 == Hi everyone, Application is now officially OPEN for the unforgettable adventure with WikiOutdoor Training 2024! Whether you're a seasoned explorer or a newcomer to the world of outdoor documentation, this is your chance to join us in the mesmerizing Prespa Region of Macedonia from September 7th to 9th, 2024. Fill the application form and share with us why you're excited to be part of this incredible journey.  Let's come together to explore, learn, and capture the beauty of our world! Please share this survey also with other community members. If you have any other questions or concerns, please let us know. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScMUXq4M7N44ZwrLUxrusUPh0rjNk0qGb_uYyJ-84uzLJ3mQg/viewform?usp=sf_link Register here]'''. Deadline for applying is 20th of May, 2024 [[მომხმარებელი:Деан Лазаревски|Деан Лазаревски]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Деан Лазаревски|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Деан Лазаревски|წვლილი]]) 13:00, 22 აპრილი 2024 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to select members of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through May 9, 2024. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 20:21, 25 აპრილი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> orw6eie76em8v9iijy6r3e9b5uf7dso 4648072 4648071 2024-04-25T20:21:25Z MediaWiki message delivery 56643 /* Vote now to select members of the first U4C */ ახალი სექცია wikitext text/x-wiki {{/თავი}} == Global bot flag request for Lingua Libre Bot == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> : <small>Apologies for sending this message solely in English. {{int:please-translate}}.</small> {{int:hello}}, This is a notice pursuant the [[:m:Special:MyLanguage/Bot policy|global bot policy]], to inform you that [[:m:User:Lingua Libre Bot|Lingua Libre Bot]] is requesting approval to operate as a global bot. The discussion can be found at [[:m:Special:MyLanguage/Steward_requests/Bot_status#Lingua_Libre_Bot|Steward requests/Bot status]] in Meta-Wiki. All Wikimedia Community members can participate in the discussion if they so wish. {{int:thank-you}} <small>''You are receiving this message because this page is listed in the [[:m:Bot policy/New global bot discussion|list of pages to notify]] about new global bot discussions. If you no longer wish to be notified, you may remove this page from that list at any time.''</small> <bdi lang="en" dir="ltr">--[[m:User:MarcoAurelio|MA]] ([[m:User talk:MarcoAurelio|განხილვა]]) 11:04, 21 აგვისტო 2023 (UTC)</bdi> </div> <!-- Message sent by User:MarcoAurelio@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Bot_policy/New_global_bot_discussion&oldid=25384075 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Review the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Announcement - Review|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/U4C Building Committee/Announcement - Review}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Hello all, I am pleased to share the next step in the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal Code of Conduct|Universal Code of Conduct]] work. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) draft charter]] is now ready for your review. The [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal Code of Conduct/Enforcement guidelines|Enforcement Guidelines]] require a [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines#4.5_U4C_Building_Committee|Building Committee]] form to draft a charter that outlines procedures and details for a global committee to be called the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines#4._UCoC_Coordinating_Committee_(U4C)|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]]. Over the past few months, the U4C Building Committee worked together as a group to discuss and draft the U4C charter. The U4C Building Committee welcomes feedback about the draft charter now through 22 September 2023. After that date, the U4C Building Committee will revise the charter as needed and a community vote will open shortly afterward. Join the conversation during the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/U4C Building Committee#Conversation hours|conversation hours]] or on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Meta-wiki]]. Best,<br /><section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]], on behalf of the U4C Building Committee, 15:35, 28 აგვისტო 2023 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25392152 --> == სტატიის განხილვაზე გაგზავნა == მოგესალმებით, გთხოვთ დამეხმარეთ, თუ როგორ გავაგზავნო განხილვაზე ბ-ნ დავით გურგენიძის (საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის რექტორის გვერდი) განხილვის ღილაკი არ ჩანს. გავეცანი წესებს და დავამატე {{subst:submit}}. ეს მოქმედება საკმარისია, რომ ვიკიპედიის რედაქტორებმა ნახონ და განიხილონ რექტორის გვერდი? გთხოვთ მირჩიეთ, როგორ მოვიქცე? უღრმესი მადლობა ნაირა ავალიანი სოც. მეცნიერებათა დოქტორი [[მომხმარებელი:Naira Avaliani|Naira Avaliani]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Naira Avaliani|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Naira Avaliani|წვლილი]]) 11:07, 13 სექტემბერი 2023 (UTC) :{{ping|Naira Avaliani}} - {{არა|უარი}}. [[მომხმარებელი:Naira Avaliani/სავარჯიშო]] მიუხედავად იმისა, რომ სტატია აკმაყოფილებს [[ვპ:ბიო]]ს მოთხოვნებს და მისი არსებობა მისაღებია, არსებული მდგომარეობით ეს არის სივის გვერდის გადმოტანის მცდელობა. უნდა მოხდეს სტატიის '''გადაწერა''' და ბიოგრაფიების მოთხოვნებთან შესაბამისობაში მოყვანა.--[[მომხმარებელი:DerFuchs|<font color="#474747" style="font-size:0.9em">Der</font><font color="#000">'''Fuchs'''</font>]] <small><sup>[[მომხმარებელი განხილვა:DerFuchs|<span style="color:grey">მიწერა</span>]]</sup></small> 13:41, 13 სექტემბერი 2023 (UTC) ::დიდი მადლობა. [[მომხმარებელი:Naira Avaliani|Naira Avaliani]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Naira Avaliani|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Naira Avaliani|წვლილი]]) 10:20, 14 სექტემბერი 2023 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">== Opportunities open for the Affiliations Committee, Ombuds commission, and the Case Review Committee ==</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> <div style="margin:.2em 0 .5em;margin-{{#switch:{{PAGELANGUAGE}}|ar|arc|ary|arz|azb|bcc|bgn|ckb|bqi|dv|fa|fa-af|glk|ha-arab|he|kk-arab|kk-cn|ks|ku-arab|ms-arab|mzn|pnb|prd|ps|sd|ug|ur|ydd|yi=right|left}}:3ex;"> [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short|''You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.'']] ''<span class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments/Announcement/Short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</span>''</div> Hi everyone! The [[m:Special:MyLanguage/Affiliations Committee|Affiliations Committee]] (AffCom), [[m:Special:MyLanguage/Ombuds_commission|Ombuds commission]] (OC), and the [[m:Special:MyLanguage/Trust_and_Safety/Case_Review_Committee|Case Review Committee]] (CRC) are looking for new members. These volunteer groups provide important structural and oversight support for the community and movement. People are encouraged to nominate themselves or encourage others they feel would contribute to these groups to apply. There is more information about the roles of the groups, the skills needed, and the opportunity to apply on the [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation Legal department/Committee appointments|'''Meta-wiki page''']]. On behalf of the Committee Support team,<br /><section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ~ [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 16:41, 9 ოქტომბერი 2023 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Keegan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25570445 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Review and comment on the 2024 Wikimedia Foundation Board of Trustees selection rules package</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' :''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Rules package review - short}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear all, Please review and comment on the Wikimedia Foundation Board of Trustees selection rules package from now until 29 October 2023. The selection rules package was based on older versions by the Elections Committee and will be used in the 2024 Board of Trustees selection. Providing your comments now will help them provide a smoother, better Board selection process. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|More on the Meta-wiki page]]. Best, Katie Chan <br> Chair of the Elections Committee<br /><section end="announcement-content" /> </div> 01:12, 17 ოქტომბერი 2023 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25570445 --> == Office hour of the CEE Hub (6 November 2023) == Hello everyone, We want to invite you to the ninth monthly office hour(s) that [[metawiki:Wikimedia CEE Hub|CEE Hub]] will organise, where you can learn more about newly formed regional hub, and what CEE Hub can help you and your communities. The ninth session will take place on '''Monday, November 6<sup>th</sup> at 17:00 CET time'''. Open office hours are meant as a virtual space where anyone can talk to CEE Hub staff, ask questions, or discuss relevant CEE and Hub related topics. You can find a link on the following [[metawiki:Wikimedia CEE Hub/Office hours|Meta page]]. If you don`t have a time to come on our Office hour, you can read more about development of the CEE Hub on our '''[[metawiki:Wikimedia CEE Hub/News|News page]]'''. We will be happy to see some of you. --[[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 09:29, 6 ნოემბერი 2023 (UTC) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=25178510 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Coming soon: Reference Previews</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="ReferencePreviewsDefault"/> [[File:Example_of_a_Reference_Preview.png|right|300px]] A new feature is coming to your wiki soon: Reference Previews are popups for references. Such popups have existed on wikis as local gadgets for many years. Now there is a central solution, available on all wikis, and consistent with the [[mw:Special:MyLanguage/Page Previews|PagePreviews feature]]. Reference Previews will be visible to everyone, including readers. If you don’t want to see them, [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#Opt-out feature|you can opt out]]. If you are [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|using the gadgets]] Reference Tooltips or Navigation Popups, you won’t see Reference Previews unless you disable the gadget. Reference Previews have been a beta feature on many wikis since 2019, and a default feature on some since 2021. Deployment is planned for November 22. * [[mw:Special:MyLanguage/Help:Reference Previews|Help page]] * [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews|Project page with more information (in English)]]. * Feedback is welcome [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews|on this talk page]]. -- For [[m:WMDE Technical Wishes|Wikimedia Deutschland’s Technical Wishes]] team,<section end="ReferencePreviewsDefault"/> </div> [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]], 13:11, 15 ნოემბერი 2023 (UTC) <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25866958 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">(New) Feature on [[mw:Special:MyLanguage/Help:Extension:Kartographer|Kartographer]]: Adding geopoints via QID</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="Body"/>Since September 2022, it is possible to create geopoints using a QID. Many wiki contributors have asked for this feature, but it is not being used much. Therefore, we would like to remind you about it. More information can be found on the [[M:WMDE_Technical_Wishes/Geoinformation/Geopoints via QID|project page]]. If you have any comments, please let us know on the [[M:Talk:WMDE Technical Wishes/Geoinformation/Geopoints via QID|talk page]]. – Best regards, the team of Technical Wishes at Wikimedia Deutschland <section end="Body"/> </div> [[M:User:Thereza Mengs (WMDE)|Thereza Mengs (WMDE)]] 12:31, 13 დეკემბერი 2023 (UTC) <!-- Message sent by User:Thereza Mengs (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25955829 --> == Invitation == Dear colleagues, I invite you to take part in the [[:meta:Requests for comment/"Putin khuylo!" on the main page|discussion]] on Meta about the admissibility of nominating the article [[Путин хуйло!]] to good status and placing it on the main page of Wikipedia. [[მომხმარებელი:Asorev|Asorev]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Asorev|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Asorev|წვლილი]]) 07:19, 26 დეკემბერი 2023 (UTC) == [[User:Hubble]] == The user, who has over 2000 contributions here, is suspected of paid editing, see this: [[:en:WP:COIN#Paid editing agency]]. The user gathered 10 contributions on the English Wikipedia just to publish a low-quality article listed on the website of a paid-editing company as an example of their creations. Please review their edits. Ping me when replying and reply only in English. [[მომხმარებელი:Janhrach|Janhrach]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Janhrach|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Janhrach|წვლილი]]) 09:14, 29 დეკემბერი 2023 (UTC) == Reusing references: Can we look over your shoulder? == ''Apologies for writing in English.'' The Technical Wishes team at Wikimedia Deutschland is planning to [[m:WMDE Technical Wishes/Reusing references|make reusing references easier]]. For our research, we are looking for wiki contributors willing to show us how they are interacting with references. * The format will be a 1-hour video call, where you would share your screen. [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ More information here]. * Interviews can be conducted in English, German or Dutch. * [[mw:WMDE_Engineering/Participate_in_UX_Activities#Compensation|Compensation is available]]. * Sessions will be held in January and February. * [https://wikimedia.sslsurvey.de/User-research-into-Reusing-References-Sign-up-Form-2024/en/ Sign up here if you are interested.] * Please note that we probably won’t be able to have sessions with everyone who is interested. Our UX researcher will try to create a good balance of wiki contributors, e.g. in terms of wiki experience, tech experience, editing preferences, gender, disability and more. If you’re a fit, she will reach out to you to schedule an appointment. We’re looking forward to seeing you, [[m:User:Thereza Mengs (WMDE)| Thereza Mengs (WMDE)]] <!-- Message sent by User:Thereza Mengs (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=WMDE_Technical_Wishes/Technical_Wishes_News_list_all_village_pumps&oldid=25956752 --> == Looking for your Input: Invitation to interview on using Wikidata in other projects == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''Note: Apologies for cross-posting and sending in English.'' Hello, the '''[[m:WD4WMP|Wikidata for Wikimedia Projects]]''' team at Wikimedia Deutschland would like to hear about your experiences using Wikidata in the sibling projects. If you are interested in sharing your opinion and insights, please consider signing up for an interview with us in this '''[https://wikimedia.sslsurvey.de/Wikidata-for-Wikimedia-Interviews Registration form]'''.<br> ''Currently, we are only able to conduct interviews in English.'' The front page of the form has more details about what the conversation will be like, including how we would '''compensate''' you for your time. For more information, visit our ''[[m:WD4WMP/AddIssue|project issue page]]'' where you can also share your experiences in written form, without an interview.<br>We look forward to speaking with you, [[m:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[m:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]]) 08:53, 5 January 2024 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/WD4WMP/ScreenerInvite2&oldid=26048136 --> == Feminism and Folklore 2024 == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition from February 1, 2024, to March 31, 2024 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2024|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2024/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 07:26, 18 იანვარი 2024 (UTC) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024|Wiki Loves Folklore 2024]]''' an international photography contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2024 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2024/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2024|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' -- [[მომხმარებელი:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[მომხმარებლის განხილვა:MediaWiki message delivery|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/MediaWiki message delivery|წვლილი]]) 07:26, 18 იანვარი 2024 (UTC) </div></div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=23942484 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am reaching out to you today to announce that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) Charter is now open. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]] now through '''2 February 2024'''. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C Charter]] is on Meta-wiki with translations available. Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:08, 19 იანვარი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == A new feature for previewing references on your wiki == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:Page Previews and Reference Previews.png|alt=Montage of two screenshots, one showing the Reference Previews feature, and one showing the Page Previews feature|right|350x350px]] ''Apologies for writing in English. If you can translate this message, that would be much appreciated.'' Hi. As announced some weeks ago ^{[<nowiki/>[[listarchive:list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/CNPRQE2IG5ZNAVAOHBMF4AXXRLGJE6UT/|1]]] [<nowiki/>[[m:Special:MyLanguage/Tech/News/2023/46|2]]]}, Wikimedia Deutschland’s [[m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes]] team introduced [[mw:Special:MyLanguage/Help:Reference_Previews|Reference Previews]] to many wikis, including this one. This feature shows popups for references in the article text. While this new feature is already usable on your wiki, most people here are not seeing it yet because your wiki has set [[m:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#Relation to gadgets|a gadget as the default]] for previewing references. <u>We suggest removing the default flag from this gadget on your wiki.</u> That will mean: * The new default for reference popups on your wiki will be Reference Previews. * However, if you want to keep using the gadget, you can still enable it in [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|your personal settings]]. The benefit of having Reference Previews as the default is that the user experience will be consistent across wikis and with the [[mw:Special:MyLanguage/Page_Previews|Page Previews feature]], and that the software will be easier to maintain overall. If your wiki wants to make this change, [[mw:Special:MyLanguage/Extension:Gadgets#Usage|you can remove the default flag yourself]] or [[m:Talk:WMDE Technical Wishes/ReferencePreviews#Reference Previews to become the default for previewing references on more wikis.|ask the Technical Wishes team to remove it for you]], ideally by February 12. – Kind regards, [[m:User:Johanna Strodt (WMDE)|Johanna Strodt (WMDE)]], 09:40, 23 იანვარი 2024 (UTC) </div> <!-- Message sent by User:Johanna Strodt (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johanna_Strodt_(WMDE)/MassMessageRecipients&oldid=26116196 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Last days to vote on the Charter for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - voting reminder}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am reaching out to you today to remind you that the voting period for the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) charter will close on '''2 February 2024'''. Community members may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|cast their vote and provide comments about the charter via SecurePoll]]. Those of you who voiced your opinions during the development of the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|UCoC Enforcement Guidelines]] will find this process familiar. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|current version of the U4C charter]] is on Meta-wiki with translations available. Read the charter, go vote and share this note with others in your community. I can confidently say the U4C Building Committee looks forward to your participation. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 17:00, 31 იანვარი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=25853527 --> == Request for global bot flag for CommonsDelinker == Hello! This is a notification to let you know that a new request for the [[m:Special:MyLanguage/Bot policy#Global bots|global bot]] flag for [[Special:Contributions/CommonsDelinker|CommonsDelinker]] has been started. Please note that the request will remain open for 14 days starting today. You can leave a comment or opinion on [[m:Steward requests/Bot status#Global bot status requests|the relevant page]]! Best regards --[[m:User:Superpes15|Superpes15]] ([[m:User talk:Superpes15|talk]]) <!-- Message sent by User:Superpes15@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Bot_policy/New_global_bot_discussion&oldid=25384075 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Announcing the results of the UCoC Coordinating Committee Charter ratification vote</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:wiki/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Announcement - results}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, Thank you everyone for following the progress of the Universal Code of Conduct. I am writing to you today to announce the outcome of the [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter/Voter_information|ratification vote]] on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee Charter]]. 1746 contributors voted in this ratification vote with 1249 voters supporting the Charter and 420 voters not. The ratification vote process allowed for voters to provide comments about the Charter. A report of voting statistics and a summary of voter comments will be published on Meta-wiki in the coming weeks. Please look forward to hearing about the next steps soon. On behalf of the UCoC Project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 18:23, 12 თებერვალი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26160150 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024: We are back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[File:UCDM 2024 general.jpg|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the forth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2024|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from 1st until 31st March 2024. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contribution in every language! The most active contesters will receive prizes.<br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/UCDM 2024|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:ValentynNefedov (WMUA)|ValentynNefedov (WMUA)]] ([[:m:User talk:ValentynNefedov (WMUA)|talk]]) </div> <!-- Message sent by User:ValentynNefedov (WMUA)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26166467 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Report of the U4C Charter ratification and U4C Call for Candidates now available</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – call for candidates}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Hello all, I am writing to you today with two important pieces of information. First, the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter/Vote results|report of the comments from the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter ratification]] is now available. Secondly, the call for candidates for the U4C is open now through April 1, 2024. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members are invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Per the charter, there are 16 seats on the U4C: eight community-at-large seats and eight regional seats to ensure the U4C represents the diversity of the movement. Read more and submit your application on [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|Meta-wiki]]. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 16:25, 5 მარტი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26276337 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> Wikimedia Foundation Board of Trustees 2024 Selection</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> : ''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement| You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]]'' : ''<div class="plainlinks">[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2024/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]</div>'' Dear all, This year, the term of 4 (four) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections committee|Elections Committee]] will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Board Governance Committee created a Board Selection Working Group from Trustees who cannot be candidates in the 2024 community- and affiliate-selected trustee selection process composed of Dariusz Jemielniak, Nataliia Tymkiv, Esra'a Al Shafei, Kathy Collins, and Shani Evenstein Sigalov [3]. The group is tasked with providing Board oversight for the 2024 trustee selection process, and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 2024: Call for candidates and call for questions * June 2024: Affiliates vote to shortlist 12 candidates (no shortlisting if 15 or less candidates apply) [5] * June-August 2024: Campaign period * End of August / beginning of September 2024: Two-week community voting period * October–November 2024: Background check of selected candidates * Board's Meeting in December 2024: New trustees seated Learn more about the 2024 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024|this Meta-wiki page]], and make your plan. '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2024 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2024/Election Volunteers|Meta-wiki page]]. Best regards, [[m:Special:MyLanguage/User:Pundit|Dariusz Jemielniak]] (Governance Committee Chair, Board Selection Working Group) [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Results#Elected [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Minutes:2023-08-15#Governance_Committee [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] Even though the ideal number is 12 candidates for 4 open seats, the shortlisting process will be triggered if there are more than 15 candidates because the 1-3 candidates that are removed might feel ostracized and it would be a lot of work for affiliates to carry out the shortlisting process to only eliminate 1-3 candidates from the candidate list.<section end="announcement-content" /> </div> [[User:MPossoupe_(WMF)|MPossoupe_(WMF)]]19:57, 12 მარტი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:MPossoupe (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26349432 --> == CEE Hub Office Hour, Catch Up session and other announcements == Hi everyone, We want to inform you about the upcoming calls/sessions that [[:m:Wikimedia CEE Hub|CEE Hub]] will organise, along with some small announcements of the other sessions that may be interesting for some of you. First of all, we are inviting you to the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Office hours|CEE Hub Office Hour]]''' dedicated this time to the [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|''Microgrants'']]''',''' which will be held on Monday (22 April) at 18:00 CEST (''[[:m:Event:CEE Hub Office Hour/April 2024|'''register here''']]''). Also, we are making early announcement of the next '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|Catch Up]]''' dedicated to the [[:m:Wikimedia Foundation Annual Plan/2024-2025|Annual Plan of the Wikimedia Foundation for the period 2024/25]], where you will have a chance to hear introduction about this plan directly from the CEO of the WMF, along with CEE Hub updates and later during the call Q&A session of 20 minutes. This session will be held on Wednesday (8 May) at 19:00 CEST ('''''[[:m:Event:CEE Catch Up Nr. 6 (May 2024)|register here]]'''''). Additionally, during this Friday (19 April) at 19:30 CEST at [[:m:Wikimedia Summit 2024|Wikimedia Summit]] in Berlin will be organised a [[:m:Wikimedia Summit 2024/Regional Meetups|'''regional CEE meet-up''']] with hybrid option, so you can join remotely as well (''[http://meet.google.com/bue-khkb-onr Google Meeting ID]''). Please use the registration pages on Meta for the CEE Hub Office Hour and CEE Catch Up session, so you will get a link directly. ___________________________________ At the end, if you are interested to hear more about [[:en:Wikipedia:The_Wikipedia_Library|'''Wikipedia Library''']] and how this works, that every Wikimedia user with an active account for at least 6 months, contributed at least 500 times to Wikimedia projects, made at least 10 edits in the past month, and not be currently blocked from writing on any Wikimedia project, can have an access to the Wikipedia Library, you can attend one of two possible [[Grants:Knowledge Sharing/Connect|Let’s Connect learning clinics]]: <nowiki>*</nowiki> '''Time zone 1''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdKuS77ymmedlOnrqfdwv-Y1j3T8a197b6lZ33GbMZJ24OaAQ/viewform Registration link here] ('''April 23rd,  18:00 CEST''') '''* Time zone 2''' [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfKP-MZ8F342dTFMIKp8WyjEPEntwkb3af8fEGOlM2J-BAfWA/viewform Registration link here] ('''April 26th, 09:00 CEST''') If you need more information about these sessions, you can contact Gorana Gomirac ([mailto:gorana.gomirac@vikimedija.org gorana.gomirac@vikimedija.org]). <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=25178510 --> == Application for WikiOutdoor Training 2024 == Hi everyone, Application is now officially OPEN for the unforgettable adventure with WikiOutdoor Training 2024! Whether you're a seasoned explorer or a newcomer to the world of outdoor documentation, this is your chance to join us in the mesmerizing Prespa Region of Macedonia from September 7th to 9th, 2024. Fill the application form and share with us why you're excited to be part of this incredible journey.  Let's come together to explore, learn, and capture the beauty of our world! Please share this survey also with other community members. If you have any other questions or concerns, please let us know. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScMUXq4M7N44ZwrLUxrusUPh0rjNk0qGb_uYyJ-84uzLJ3mQg/viewform?usp=sf_link Register here]'''. Deadline for applying is 20th of May, 2024 [[მომხმარებელი:Деан Лазаревски|Деан Лазаревски]] ([[მომხმარებლის განხილვა:Деан Лазаревски|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/Деан Лазаревски|წვლილი]]) 13:00, 22 აპრილი 2024 (UTC) == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to select members of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through May 9, 2024. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 20:21, 25 აპრილი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> == <span lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr">Vote now to select members of the first U4C</span> == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens|You can find this message translated into additional languages on Meta-wiki.]] [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024/Announcement – vote opens}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, I am writing to you to let you know the voting period for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is open now through May 9, 2024. Read the information on the [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2024|voting page on Meta-wiki]] to learn more about voting and voter eligibility. The Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. Community members were invited to submit their applications for the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, please [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. On behalf of the UCoC project team,<section end="announcement-content" /> </div> [[m:User:RamzyM (WMF)|RamzyM (WMF)]] 20:21, 25 აპრილი 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:RamzyM (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=26390244 --> ekkn61d1romujkfwy3rsfbfpe2rmkz1 0 173375 4648013 4575332 2024-04-25T17:23:56Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''სამხედრო რეფორმები''' — [[XII საუკუნე|XII საუკუნის]] პირველი მეოთხედის საქართველოში [[დავით აღმაშენებელი|დავით აღმაშენებლის]] მიერ გატარებული ღონისძიებების კომპლექსი, რომელიც მიზნად ისახავდა [[საქართველო]]ს ლაშქრის გაწვრთნა-ორგანიზებას და საომარ მოქმედებათა ტაქტიკისა და სტრატეგიის გარდაქმნა-გაუმჯობესებას. დავით აღმაშენებელმა მკაცრი სამხედრო დისციპლინა შემოიღო [[ჯარი|ჯარში]]. განსაკუთრებული ყურადღება მიექცა ლაშქრის კარგად გაწვრთნას, ამ მიზნით მან არსებულ წესებში საგრძნობი ცვლილებები შემოიტანა. მოქმედების სისწრაფისათვის ქვეითი ჯარი შეიცვალა ცხენოსანი რაზმებით. ფართოდ იქნა გამოყენებული მტრის შემოტყუებისა და მასზე მოულოდნელად თავდასხმის ხერხი. შეიქმნა მზვერავების ([[მსტოვარი|მსტოვრები]]) ფართო ქსელი. საქართველოს ლაშქრის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი თვისება იყო სწრაფი მანევრირების უნარი, რასაც ხელი შეუწყო დავითის მიერ აგებულმა ხიდებმა და მოწესრიგებულმა გზებმა. დიდი ყურადღება მიექცა წინამბრძოლებს, რომელთა მოვალეობა იყო პირველნი შებრძოდნენ მტერს. თვით დავით აღმაშენებელი „უმსგავსო სპასპეტი და წინამბრძოლი“ ყოფილა. საქართველოში მუდმივი ლაშქრის შექმნისათვის არსებითი მნიშვნელობა ჰქონდა [[ყივჩაყთა გადმოსახლება საქართველოში|ყივჩაყთა ჩამოსახლებას საქართველოში 1118—1120 წლებში]]. დავით აღმაშენებელმა „წყობად განმავალი რჩეული ორმოცი ათასი“ ყივჩაყი უზრუნველყო საჭურვლითა და ცხენებით და კარგად გაწვრთნა. ყივჩაყთა ვალდებულება საქართველოს ფეოდალური სახელმწიფოს მიმართ მხოლოდ სამხედრო სამსახური იყო, ამდენად ისინი მუდმივ ლაშქარს წარმოადგენენ. საჭიროების შემთხვევაში მეფეს შეეძლო შეეყარა „თვისისა სამეფოსა სპანი, რჩეულნი და მოკაზმულნი, ცხენ-კეთილნი და პირშეუქცეველნი“, რომლებსაც, როგორც ჩანს, გადამწყვეტ მომენტებში იყენებდა მეფე. მაგ., [[დიდგორის ბრძოლა]]ში საქართველოს ლაშქარი ასე გამოიყურებოდა: *ქართველთა ლაშქარი — ქართველი მოსახლეობისაგან შედგენილი, ომის წინ საგანგებოდ შეკრებილი ლაშქარი; *„მონა-სპა“ — მეფის თანმხლები 5 ათასი მხედრისაგან შემდგარი ლაშქარი; *ყივჩაყთა ლაშქარი — მუდმივი ლაშქარი; *„როქის სპა“ — დაქირავებული ლაშქარი. ეროვნების მიხედვით: 40 ათასი ქართველი, 15 ათასი ყივჩაყი, 500 ალანი და 100 ევროპელი რაინდი. საქართველოს სამეფო კარის მიერ გატარებულმა სამხედრო ღონისძიებებმა ქვეყანა გაამაგრა და გააძლიერა, შექმნა მტკიცე საფუძველი ფეოდალური საქართველოს ერთიანობის აღდგენისათვის. ==წყარო== *ცხოვრება მეფეთ-მეფისა დავითისი, წგნ.: ქართლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩიშვილის გამოც., ტ. 1, თბ., 1955 ==ლიტერატურა== *''მესხია შ.,'' ძლევაჲ საკვირველი, თბ., 1972; *''მეტრეველი რ.,'' დიდნი საქმენი (XI საუკუნის მეორე ნახევრისა და XII საუკუნის პირველი მეოთხედის საქართველოს ისტორიის ზოგიერთი საკითხი), თბ., 1978; {{დავით აღმაშენებელი}} [[კატეგორია:საქართველოს სამხედრო ისტორია]] [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] ceu433wpfqtts1kf572a4y8rcyy4g9q 0 198475 4647924 4497012 2024-04-25T13:16:29Z Caucasian127 155501 wikitext text/x-wiki {{მმართველი |ქვეყანა = [[ქართლის საერისმთავრო|ქართლის]] |თანამდებობა = [[ერისმთავარი]] |სახელი = სტეფანოზი |ორიგინალური სახელი = |რიგი = |რიგი-მეუღლეების = |სურათი = Dschwari Relief 2.jpg |წარწერა = |მმართველობის დასაწყისი = [[590]]/[[591]] |მმართველობის დასასრული = [[604]]/[[605]] |კორონაცია = |წინამორბედი = [[გუარამი|გუარამ I კურაპალატი]], ''(ერთი მონეტის საფუძველზე შესაძლოა იყოს — [[ჯუანშერ I]])'' |მემკვიდრე = [[ადარნასე (ერისმთავარი)|ადარნასე]] |სხვა წოდებები = |ვიცე-პრეზიდენტი = |პარტია = |დაბადების თარიღი = |დაბადების ადგილი = |გარდაცვალების თარიღი = [[605]] |გარდაცვალების ადგილი = |ქორწინება = |შვილები = [[ადარნასე (ერისმთავარი)|ადარნასე]] |დინასტია = [[ბაგრატიონები]] |მამა = [[გუარამი]] |დედა = }} '''სტეფანოზ I''' — [[ქართლი]]ს [[ერისმთავარი]] VI საუკუნის დასასრულსა და VII საუკუნის დასაწყისში (დაახლოებით [[590]]/[[591]]—[[604]]/[[605]]), ქართლის პირველი ერისმთავრის [[გუარამ კურაპალატი]]ს ძე. ატარებდა პატრიკიოზის ბიზანტიურ ტიტულს. შემდეგ განუდგა ბიზანტიას და სპარსეთის ორიენტაციის გზას დაადგა. [[ფაილი:Stephanoz I of Georgia 6th century.jpg|მინი|ქართლის ერისმთავრის - სტეფანოზ პირველის მიერ მოჭრილი ვერცხლის მონეტა ქართული წარწერით და ჯვრის გამოსახულებით. მე-7 საუკუნე]] ისტორიკოს ჯუანშერის ცნობით, ბერძენთა (ბიზანტიელები) და სპარსთა შიშით მეფის ტიტულის ტარება ვერ გაბედა. სტეფანოზ I თვის ძმასთან — დემეტრესთან ერთად იყო მცხეთის [[ჯვარი (მცხეთა)|ჯვრის]] ეკლესიის ერთ-ერთი აღმშენებელი. მისი რელიეფური გამოსახულება დღემდეა შემორჩენილი ეკლესიის აღმოსავლეთ ფასადზე. იგი განაგებდა ქართლის სახელმწიფოს უდიდეს ნაწილს, რომელიც თავისუფალი იყო სპარსელთა პოლიტიკურ და კულტურულ ზეგავლენისაგან. მის დროს მოიჭრა ორი სახის მონეტა, რომლებიც სასანური დრაქმების მინაბაძს წარმოადგენენ. პირველი სახის მონეტაზე გამოსახულია [[ჰორმიზდ IV]]-ის პორტრეტი ფალაური წარწერით, მონეტის კედელზე ოთხი ქართული ასოა ჩასმული „სფნზ“ – სტეფანოზ. მონეტის ზურგზე, კი იქ სადაც სასანურ მონეტებზე გამოსახული იყო ცეცხლი, დგას ჯვარი. აღნიშნული მონეტა დაცულია [[ბერლინი]]ს მუზუმში. მეორე სახის მონეტა ათზე მეტია ჩვენამდე მოღწეული. მასზე აღარ გვხვდება ფალაური წარწერები, მონეტის შუბლზე გამოსახულია თავად სტეფანოზი, რაც მიუთითებს მის ფაქტობრივ დამოუკიდებლობაზე. == ლიტერატურა == {{ქსე|9|567}} *''მ.ლორთქიფანიძე, რ.მეტრეველი,'' საქართველოს მეფეები, თბ., 2007 *''აბრამიშვილი გ.,'' სტეფანოზ მამფალის ფრესკული წარწერა ატენის სიონში, თბ., 1977 {{დაიწყე ყუთი}} {{მემკვიდრეობის ყუთი| წინამორბედი= [[გუარამი|გუარამ I კურაპალატი]] | ტიტული=[[ქართლი|ქართლის ერისთავი]] | წლები=დაახლ. [[595]] - [[605]]<br />დაახლ. [[600]] - [[619]] — [[ვახუშტი ბატონიშვილი]]| შემდეგი = [[ადარნასე (ერისმთავარი)|ადარნასე]]}} {{დაასრულე ყუთი}} {{ქართლის ერისმთავრები}} [[კატეგორია:ქართლის ერისმთავრები]] mikrik5uhls15n8v1e3g0d01hi1abpg 0 202162 4648087 4115452 2024-04-26T02:16:08Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Erupting geysir.jpg|მინი|250პქ|[[გეიზერი]]ს ამოფრქვევა]] [[ფაილი:GullfossOverview.jpg|მინი|250პქ|გიუდლფოსის ჩანჩქერი]] '''ტურიზმი''' [[ისლანდია]]ში ეროვნული ეკონომიკის უფრო და უფრო მნიშვნელოვანი სექტორი ხდება. [[2006]] წელს [[ტურიზმი]]ს ინდუსტრიამ ქვეყნის [[მთლიანი ეროვნული პროდუქტი]]ს 4,1% შეადგინა. [[2010]] წელს ისლანდიას 500 000 [[ტურიზმი|ტურისტი]] ეწვია.<ref>[http://www.statice.is/?PageID=1512&src=/temp_en/Dialog/varval.asp?ma=SAM08101%26ti=Tourism+industry+share+of+gross+domestic+product+2000-2006++%26path=../Database/ferdamal/ferdaidnadur/%26lang=1%26units=Million%20ISK/percentage%20change/percentage Statistics Iceland]</ref><ref>{{Cite web |url=http://english.themarker.com/business-in-brief-1.367775 |title=Israeli tourists stay longer in Iceland |accessdate=2012-08-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111219151915/http://english.themarker.com/business-in-brief-1.367775 |archivedate=2011-12-19 }}</ref> ==ისტორია== [[ისლანდია]]ში ტურიზმმა [[1990-იანი წლები|1990-იანი]] წლებიდან დაიწყო ზრდა. [[2000]] წელს, ტურისტთა რიცხვმა პირველად გადააჭარბა მთლიან ადგილობრივ მოსახლეობას. აქედან მოყოლებული, ტურიზმმა ყოველწლიურად საშუალოდ 11%-ით ზრდა დაიწყო. [[2004]] წელს ქვეყანას დაახლოებით 360 000 ადამიანი ესტურმა,<ref>{{cite web|title=Tourism in Iceland|url=http://www.visiticeland.com/displayer.asp?cat_id=599|accessdate=2008-03-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120212092417/http://www.visiticeland.com/displayer.asp?cat_id=599|archivedate=2012-02-12}}</ref> 2007 წელს 485 000,<ref>{{cite web|title=Tourism in Iceland|url=http://www.ferdamalastofa.is/file.asp?id=2328|accessdate=2009-01-26|archiveurl=http://wayback.vefsafn.is/wayback/20060304142313/www.ferdamalastofa.is/file.asp?id=2328|archivedate=2006-03-04}}</ref> 2008-ში კი 500 000. [[2000]] წელს, [[ტურიზმი]]ს სექტორში შექმნილი სამუშაო ადგილების რაოდენობა 7 385 იყო, 2006 წელს 8 211 (მთლიანი სამუშაო ძალის 4,5%).<ref>[http://www.statice.is/?PageID=1512&src=/temp_en/Dialog/varval.asp?ma=SAM08101%26ti=Tourism+industry+share+of+gross+domestic+product+2000-2006++%26path=../Database/ferdamal/ferdaidnadur/%26lang=1%26units=Million%20ISK/percentage%20change/percentage Statistics Iceland]</ref> ისლანდიის ავიახაზების გაყიდვების სამსახურის დირექტორის ინფორმაციით, უცხოელ ტურისტებს შორის ისლანდიაში ყველაზე მეტ დროს [[ისრაელი|ისრაელელები]] ატარებენ, რომლებიც ქვეყანაში საშუალოდ 10-12 დღე ჩერდებიან.<ref>{{Cite web |url=http://english.themarker.com/business-in-brief-1.367775 |title=Israeli tourists stay longer in Iceland |accessdate=2012-08-02 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111219151915/http://english.themarker.com/business-in-brief-1.367775 |archivedate=2011-12-19 }}</ref> ==რესურსები ინტერნეტში== *{{Wikivoyage|Iceland|ისლანდია}} *[http://www.icetourist.is Icelandic Tourist Board] *[http://www.icelandtouristboard.com/ Icelandic Tourist Board in North America] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081006161312/http://icelandtouristboard.com/ |date=2008-10-06 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ტურიზმი ევროპაში}} [[კატეგორია:ისლანდიის ტურიზმი]] lr9xlagz7rh75sska5aciy2fd5ofwan 0 205135 4647918 4560887 2024-04-25T13:12:36Z 81.95.160.37 /* არტილერია */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სამხედრო ნაწილი | ნაწილის სახელი = სახმელეთო ჯარები | სურათი = [[File:Army Flag of Georgia.svg|300px]] | წარწერა = საქართველოს სახმელეთო ჯარების დროშა | რაოდენობა = 35000 | ქვეყანა = [[საქართველო]] | allegiance = [[საქართველოს თავდაცვის სამინისტრო]] | შემადგენლობა = [[ფაილი:Georgian Defense Forces Eastern Command flag (2018).png|20px]] აღმოსავლეთ ოპერატიული დაჯგუფება<br>[[ფაილი:Georgian Defense Forces Western Command flag (2018).png|20px]] დასავლეთ ოპერატიული დაჯგუფება | ტიპი = [[სახმელეთო ჯარები]] | როლი = საომარი მოქმედებების წარმოება ხმელეთზე | ზომა = დივიზია | სამეთაურო სტრუქტურა = | გარნიზონი = | garrison_label = | მეტსახელი = | patron = | დევიზი = | ფერები = | colors_label = | march = | თილისმა = | აღჭურვილობა = | equipment_label = | ბრძოლები = {{plainlist| * [[აფხაზეთის ომი (1992-1993)]] * [[სამხრეთ ოსეთის ომი (1991–1992)]] * [[KFOR|კოსოვოს სამშვიდობო ოპერაცია]] * [[შეტაკებები ცხინვალის რეგიონში (2004)]] * [[ერაყის ომი|ერაყის სამშვიდობო ოპერაცია]] * [[რუსეთ-საქართველოს ომი (2008)]] * [[ISAF]] }} | დღესასწაულები = | მხატვრული გაფორმება = | საბრძოლო დამსახურებები = | disbanded = <!-- მეთაურები --> | მეთაური1 = [[ივერი სუბელიანი]] | coმმander1_label = პოლკოვნიკი | მეთაური2 = | coმმander2_label = | მეთაური3 = | coმმander3_label = | ცნობილი მეთაურები = <!-- განმასხვავებელი ნიშნები --> | საიდენტიფიკაციო სიმბოლო = [[File:Ground Forces of Georgia logo.png|50px]] | identification_symbol_label = | საიდენტიფიკაციო სიმბოლო2 = | identification_symbol_2_label = | საიდენტიფიკაციო სიმბოლო3 = | identification_symbol_3_label = | საიდენტიფიკაციო სიმბოლო4 = | identification_symbol_4_label = <!-- თვითმფრინავი --> | მოიერიშე თვითმფრინავი = | ბომბდამშენი თვითმფრინავი = | ელექტრონული თვითმფრინავი = | გამანადგურებელი თვითმფრინავი = | ვერტმფრენი = | მოიერიშე ვერტმფრენი = | aircraft_helicopter_cargo = | aircraft_helicopter_multirole = | aircraft_helicopter_observation = | სატრანსპორტო ვერტმფრენი = | aircraft_helicopter_utility = | გადამტაცი თვითმფრინავი = | საპატრულო თვითმფრინავი = | მზვერავი თვითმფრინავი = | სავარჯიშო თვითმფრინავი = | სატრანსპორტო თვითმფრინავი = }} '''სახმელეთო ჯარები''' — [[საქართველოს თავდაცვის ძალები|საქართველოს თავდაცვის ძალების]] ერთ-ერთი ნაირსახეობა, რომელიც მისი უმსხვილესი სამხედრო ფორმირებაა. [[საქართველო|საქართველოს]] სახმელეთო ჯარები იყოფა ორ ოპერატიულ დაჯგუფებათ – აღმოსავლეთ ოპერატიულ დაჯგუფებად და დასავლეთ ოპერატიულ დაჯგუფებად. == ისტორია == [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|საბჭოთა კავშირის]] [[სსრკ-ის დაშლა|დაშლის]] შემდეგ საქართველო ფაქტობრივად შეიარაღებული ძალების გარეშე დარჩა. სწორედ სახმელეთო ძალები, ეროვნულ გვარდიასთან ერთად, იქცა საქართველოს შეიარაღებული ძალების ჩამოყალიბების საფუძვლად. [[საქართველოს სსრ]]-ს დროს საქართველოს ტერიტორიაზე მდგარი 31-ე საარმიო კორპუსი, რომელიც ოთხი დივიზიისგან შედგებოდა, [[1993]] წლის ივლისში დაიშალა. ოთხი [[დივიზია|დივიზიისგან]] ორი [[ამიერკავკასიის რუსეთის ჯარების დაჯგუფება|ამიერკავკასიის რუსეთის ჯარების დაჯგუფების]] შემადგენლობაში შევიდა და ჩამოყალიბდა რუსეთის ბაზებად, დანარჩენი ორი კი [[საქართველოს შეიარაღებული ძალები|საქართველოს შეიარაღებული ძალების]] სახმელეთო ბრიგადებად გადაკეთდა. == სტრუქტურა == საქართველოს სახმელეთო ჯარები უმთავრესად შედგება ხუთი ქვეითი და ორი საარტილერი ბრიგადისგან. გარდა ამისა, სახმელეთო ჯარების შემადგენლობაში ასევე შედის საინჟინრო ბრიგადა, საჰაერო თავდაცვის ბრიგადა, ორი ტანკსაწიწინააღმდეგო ბატალიონი, ცალკეული მსუბუქი ქვეითი ბატალიონი, სამედიცინო ბატალიონი, დაზვერვის ბატალიონი და კავშირგაბმულობის ბატალიონი, ცალკეული რადიოტექნიკური დაზვერვის ბატალიონი, საავიაციო ბრიგადა. სახმელეთო ჯარების შემადგენლობაში შედის არარეგულარული ნაწილები, სპეციალური ოპერაციების ბრიგადის და კონტრტერორისტული დაჯგუფების სახით. სახმელეთო ჯარებში ამჟამად ირიცხება 36 553 კაცი, რომელთაგან 28 477 კაპრალია, 125 კადეტი, 6 166 ოფიცერი და სერჟანტი, 388 სამოქალაქოა, 21 კი წარმოადგენს სარდლობას. საქართველოს სახმელეთო ჯარების სარდლის მოვალეობის შემსრულებელია [[პოლკოვნიკი]] [[ივერი სუბელიანი]]. == ამოცანები == * საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის დაცვა; * კანონმდებლობით დადგენილი წესით, სამხედრო ძალებთან ან/და პარტნიორი ქვეყნების საერთაშორისო მრავალეროვნულ ძალებთან ერთობლივი სამშვიდობო, ჰუმანიტარული და სხვა სახის სწავლებებსა და ოპერაციებში მონაწილეობა; * საერთაშორისო ხელშეკრულებებითა და შეთანხმებებით ნაკისრი ვალდებულებების შესრულებაში მონაწილეობა; * კომპეტენციის ფარგლებში სახელმწიფო და არასახელმწიფო სტრუქტურებთან თანამშრომლობა; * თავდაცვის მინისტრისა და გაერთიანებული შტაბის უფროსის სამართლებრივი აქტებით განსაზღვრული სხვა ამოცანების შესასრულებლად მზადყოფნა. == შეიარაღება == {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი ! style="text-align: left;"|დანიშნულება ! style="text-align: left;"|რაოდენობა |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" |'''ტანკები, ქვეითთა საბრძოლო მანქანები, ჯვშანტრანსპორტიორები და დაჯავშნული მანქანები''' |- | [[T-72|T-72Sim1]]/[[T-72|T-72B]] | {{flagcountry| Czech Republic }}/{{flagcountry| Ukraine }} | ძირითადი საბრძოლო ტანკი | 187+ |- | [[T-54/55]] | {{flagcountry| Soviet Union }} | საბრძოლო ტანკი | 20/30 |- | [[ლაზიკა (საბრძოლო მანქანა)|ლაზიკა]] | {{flagcountry|Georgia}} | ქვეითთა საბრძოლო მანქანა | 6+ |- | [[BMP-1|BMP-1U]]/[[BMP-1P]] | {{flagcountry|Soviet Union}}/{{flagcountry|Ukraine}} | ჯავშანმანქანა | N/A |- | [[BMP-2]] | {{flagcountry|Soviet Union}} | ქვეითთა საბრძოლო მანქანა | N/A |- | [[დიდგორი 1]] | {{flagcountry|Georgia}} | ჯავშანმანქანა | 25+ |- | [[დიდგორი 2]] | {{flagcountry|Georgia}} | დაზვერვის და კონვოირების ჯავშანმანქანა | 25+ |- | [[დიდგორი 3]] | {{flagcountry|Georgia}} | სამღერძიანი ჯავშანტრანსპორტიორი | 5+ |- | [[Wolf (ჯავშანმანქანა)]] | {{flagcountry|Israel}} | ჯავშანმანქანა | 50+ |- | [[კუგარი|კუგარი (ჯავშანტრანსპორტიორი)ტანკსაწინააღმდეგო]] | {{flagcountry|USA}} | [[ყველგანმავალი]] | N/A |- | [[BTR-80]] | {{flagcountry|Soviet Union}} | ჯავშანმანქანა | N/A |- | [[BTR-70]] | {{flagcountry|Soviet Union}}/{{flagcountry|Ukraine}} | ჯავშანმანქანა | 45 |- | [[Nurol Ejder]] | {{flagcountry|Turkey}} | ჯავშანმანქანა | 90-100 |- | [[BRDM-2]] | {{flagcountry|Soviet Union}} | სადაზვერვო ჯავშანმანქანა | N/A |- | {{ფაქტი|[[Renault VAB]]|10|10|2020}} | {{flagcountry|France}} | ჯავშანმანქანა | N/A |- | {{ფაქტი|[[VBL]]|10|10|2020}} | {{flagcountry|France}} | ყველგანმავალი | N/A |- | [[MT-LB]] | {{flagcountry|Soviet Union}} | სპეცდანიშნულების მანქანა | N/A |- | [[Humvee]] | {{flagcountry|United States}} | ჯავშანმანქანა | 110 |- | [[Otokar Cobra]] | {{flagcountry|Turkey}} | ჯავშანმანქანა | 150-300 |- | [[DELGA-1]] | {{flagcountry|Georgia}} | სპეცდანიშნულების მანქანა | N/A |- |} ==== არტილერია ==== [[File:LAR-160.jpg|thumb|right|157px|LAR-160]] [[File:T813 army2.JPG|thumb|right|157px|RM-70]] [[File:SVLR M-87 Orkan.jpg|thumb|right|157px|M87 LRSV]] [[File:Lešany, Vojenské muzeum, bojová technika IV.JPG|thumb|right|157px|152მმ SpGH DANA]] {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი ! style="text-align: left;"|ვერსია ! style="text-align: left;"|რაოდენობა |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემები''' |- | [[LAR-160]] | {{flagicon|Israel }} | 160&nbsp;მმ | 0 |- | [[ZCRS-122]] | {{flagicon|Georgia }} | 122&nbsp;მმ | 4 |- | [[LAR-160|Grad-Lar]] | {{flagicon|Israel }} {{flagicon|Georgia }} | 122&nbsp;მმ | 4 |- | [[RM-70]] | {{flagicon|Czech Republic}} | 122&nbsp;მმ | 24 |- | [[BM-21]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 122&nbsp;მმ | 16 |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' თვითმავალი არტილერია''' |- | [[2S19 Msta]] | {{flagicon|Ukraine}} | 152&nbsp;მმ |0 |- | [[152მმ SpGH DANA]] | {{flagicon|Czech Republic}} | 152&nbsp;მმ | 36 |- | [[2S3 Akatsiya]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 152&nbsp;მმ | 24 |- | [[2S1 Gvozdika]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 152&nbsp;მმ | 20 |- | [[2S7 Pion]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 203&nbsp;მმ | 0 |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' ბუქსირებადი არტილერია''' |- | [[85 მმ ტანკსაწინააღმდეგო D-48]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 85&nbsp;მმ | |- | [[122 მმჰაუბიცა 2A18 (D-30)|2A18 (D-30)]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 122&nbsp;მმ | 60-120 |- | [[152 მმ ბუქსირებადი ჰაუბიცა M1955 (D-20)|M1955 (D-20)]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 152&nbsp;მმ | |- | [[152 მმჰაუბიცა 2A65|Msta-B]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 152&nbsp;მმ | |- | [[152 მმ gun 2A36|Giatsint-B]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 152&nbsp;მმ | |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' ტანკსაწინააღმდეგო იარაღი''' |- | [[Kombat (ATGM)]] | {{flagicon|Ukraine}} | 125&nbsp;მმ | |- | [[SPG-9]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 73&nbsp;მმ | |- | [[D-48|85 მმ ტანკსაწინააღმდეგო D-48]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 85&nbsp;მმ | |- | [[MT-12]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 100&nbsp;მმ | |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' ნაღმმტყორცნები''' |- | [[2B9]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 82&nbsp;მმ | |- | [[M75]] | {{flagicon|იუგოსლავია}} | 120&nbsp;მმ | N/A |- | [[2B14]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | 82&nbsp;მმ | N/A |- | [[2B11]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | 120&nbsp;მმ | N/A |- | [[M-43]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | 120&nbsp;მმ | N/A |- |} [[File:US Customs and Border Protection unmanned aerial vehicle.jpg|thumb|right|157px|Hermes 450]] [[File:SPYDER.jpg|thumb|right|157px|SPYDER]] [[File:Bulgarian SA-8.jpg|thumb|right|157px|9K33 Osa]] [[File:Buk-M1-2 9A310M1-2.jpg|thumb|right|157px|9K37 Buk]] ==== საფრენი საშუალებები და ჰაერსაწინააღმდეგო საშუალებები ==== {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი ! style="text-align: left;"|რაოდენობა |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | '''უპილოტო საფრენი აპარატები''' |- | [[Elbit Hermes 450]] | {{flagicon|Israel}} | |- | [[Elbit Skylark]] | {{flagicon|Israel}} | N/A |- | [[უპილოტა საფრენი საშუალება]] | {{flagicon|Georgia}} | N/A |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' საზენიტო არტილერია''' |- | [[ZU-23-2]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- | [[ZSU-23-4]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- | [[57 მმ AZP S-60]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' გადასატანი საზენიტო სარაკეტო კომპლექსები''' |- | [[Strela-2]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 1.000 |- | [[9K38 Igla]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 2.000 |- | [[Strela-2]]m | {{flagicon|Soviet Union}} | N/A |- | [[Grom (რაკეტა)]] | {{flagicon|Poland}} | 30-50 |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' თვითმავალი საზენიტო სარაკეტო კომპლექსები''' |- | [[Osa-AKM]] | {{flagicon|Soviet Union }} | 18 |- | [[SPYDER]] | {{flagicon|Israel}} | ? |- | [[9K35 Strela-10]] | {{flagicon|Soviet Union }} | 12 |- | [[S-125]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 0 |- | {{ფაქტი|[[Tor რაკეტა system]]|10|10|2020}} | {{flagicon|Soviet Union}} | 0 |- | [[Buk რაკეტა system|Buk-M1]] | {{flagicon|Ukraine}} | 0 |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' რადიოელექტრონული ბრძოლის საშუალებები''' |- | [[Kolchuga პასიური რადარი]] | {{flagicon|Ukraine}} | 4 |- | [[P-18 რადარი]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- | 36D6-M | {{flagicon|Ukraine}} | |- | ST-68U(19zh6) | {{flagicon|Ukraine}} | |- | 1L117 | {{flagicon|Soviet Union}} | |- |} ==== ტანკსაწინააღმდეგო საშუალებები ==== [[File:RPG-22 rocket launcher.jpg|thumb|right|170px|RPG-22]] [[File:AT4 rocket launcher.jpg|thumb|right|157px|AT4]] {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი ! style="text-align: left;"|რაოდენობა |- | RD-7 | {{flagicon|Georgia}} | |- | [[M75]] | {{flagicon|Turkey}} | |- | [[RPO-A Shmel (Bumblebee)]] | {{flagicon|Ukraine}} | |- | [[AT-4 Spigot|AT-4]] | {{flagicon|USA}} | |- | [[9K115-2 Metis-M]] | {{flagicon|Ukraine}} | |- | [[9M113 Konkurs]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- | [[9K111 Fagot]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- | [[RPG-7]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | |- | [[RPG-22]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | |- | PDM-1 | {{flagicon|Georgia}} | |- | [[RPG-18]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | |- |} ==== ტყვიამფრქვევები, პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევევი, ავტომატები და ყუმბარმტყორცნები ==== [[File:PEO M4 Carbine RAS M68 CCO.png|thumb|right|170px|Carbine, 5.56 მმ, M4]] [[File:IMI-Negev006a.jpg|thumb|right|157px|Negev]] [[File:Tavor-latrun-exhibition-1.jpg|thumb|right|157px|TAR-21]] {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი |- | [[M4A1]] | {{flagicon|USA}} |- | [[Bushmaster M4 Type Carbine]] | {{flagicon|USA}} |- | [[G5 carbine]] | {{flagicon|Georgia }} |- | [[AK-74M]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[IMI Negev|Negev lmg]] | {{flagicon|Israel}} |- | [[Heckler & Koch MP5]] | {{flagicon|Germany}} |- | [[Heckler & Koch UMP-45]] | {{flagicon|Germany}} |- | [[TAR-21]] | {{flagicon|Israel}} |- | [[Heckler & Koch G36]] | {{flagicon|Germany}} |- | [[PK ტყვიამფრქევი]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[M134]] | {{flagicon|USA}} |- | [[DShK]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[NSV ტყვიამფრქევი]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[GP-25]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} |- | [[AG-40]] | {{flagicon|Romania}}{{flagicon|Georgia}} |- | [[M203]] | {{flagicon|USA}} |- | [[CIS 40 AGL]] | {{flagicon|Singapore}} |- | [[AGS-17]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- |} ==== სნაიპერული შაშხანები და ტაბელური იარაღები ==== [[File:PEO M24 SWS.jpg|thumb|right|170px|M24 Sniper]] [[File:Sniper Zastava M93.jpg|thumb|right|157px|Zastava]] [[File:M82A1 afmil.jpg|thumb|right|157px|Barrett M82]] [[File:Glock17.jpg|thumb|right|170px|Glock]] {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი |- | [[M40 შაშხანა]] | {{flagicon|USA}} |- | [[Galil|Galil Galatz სნაიპერული შაშხანა]] | {{flagicon|Israel}} |- | [[Desert Tactical Arms Stealth Recon Scout|Scout SRS]] | {{flagicon|USA}} |- | [[M24 Sniper Weapon System]] | {{flagicon|USA}} |- | [[SVD შაშხანა|Dragunov SVD-M]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[VSS Vintorez]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[Sako TRG|TRG-22/42 შაშხანა]] | {{flagicon|Finland}} |- | [[M93 Black Arrow|Zastava M93 Black Arrow]] | {{flagicon|Serbia}} |- | [[Barrett M95]] | {{flagicon|USA}} |- | [[Barrett M82A1]] | {{flagicon|USA}} |- | [[McMillan Tac-50]] | {{flagicon|USA}} |- | [[OM 50 Nemesis]] | {{flagicon|Switzerland}} |- | [[Benelli M4]] | {{flagicon|Italy}} |- | [[Makarov PM]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[Glock 21]] | {{flagicon|Austria}} |- | [[Glock 17]] | {{flagicon|Austria}} |- | [[CZ-75]] | {{flagicon|Czech Republic}} |- | P-9 | {{flagicon|Georgia}} |- | [[Tanfoglio Force]] | {{flagicon|Italy}} |- | [[Jericho 941]] | {{flagicon|Israel}} |- | [[Sig Sauer P226]] | {{flagicon|Switzerland}} |- |} == რესურსები ინტერნეტში == *[http://milmail.wordpress.com/2010/07/30/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%9D-%E1%83%AB%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98/ სახმელეთო ძალები] * [http://www.gazeta.ru/politics/2008/08/10_a_2806921.shtml?incut3 რესურსი რუსულ ენაზე] * [http://georgianarmy.wordpress.com/2011/05/15/%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98-%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A6%E1%83%94%E1%83%91/ ქართული არმიის შეიარაღება] * [http://www.globalfirepower.com/country-military-strength-detail.asp?country_id=Georgia Georgia Military Strength | Georgia Military Strength Detail by the numbers.] * [http://www.mod.gov.ge/ge/ArmedForces/LandForces/Commander/ თავდაცვის სამინისტრო] {{საქართველოს უსაფრთხოების ძალები}} [[კატეგორია:საქართველოს შეიარაღებული ძალები| ]] 3dtjmailrpg0oaf8et60npkwhrene7f 4647923 4647918 2024-04-25T13:14:16Z 81.95.160.37 /* შეიარაღება */ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სამხედრო ნაწილი | ნაწილის სახელი = სახმელეთო ჯარები | სურათი = [[File:Army Flag of Georgia.svg|300px]] | წარწერა = საქართველოს სახმელეთო ჯარების დროშა | რაოდენობა = 35000 | ქვეყანა = [[საქართველო]] | allegiance = [[საქართველოს თავდაცვის სამინისტრო]] | შემადგენლობა = [[ფაილი:Georgian Defense Forces Eastern Command flag (2018).png|20px]] აღმოსავლეთ ოპერატიული დაჯგუფება<br>[[ფაილი:Georgian Defense Forces Western Command flag (2018).png|20px]] დასავლეთ ოპერატიული დაჯგუფება | ტიპი = [[სახმელეთო ჯარები]] | როლი = საომარი მოქმედებების წარმოება ხმელეთზე | ზომა = დივიზია | სამეთაურო სტრუქტურა = | გარნიზონი = | garrison_label = | მეტსახელი = | patron = | დევიზი = | ფერები = | colors_label = | march = | თილისმა = | აღჭურვილობა = | equipment_label = | ბრძოლები = {{plainlist| * [[აფხაზეთის ომი (1992-1993)]] * [[სამხრეთ ოსეთის ომი (1991–1992)]] * [[KFOR|კოსოვოს სამშვიდობო ოპერაცია]] * [[შეტაკებები ცხინვალის რეგიონში (2004)]] * [[ერაყის ომი|ერაყის სამშვიდობო ოპერაცია]] * [[რუსეთ-საქართველოს ომი (2008)]] * [[ISAF]] }} | დღესასწაულები = | მხატვრული გაფორმება = | საბრძოლო დამსახურებები = | disbanded = <!-- მეთაურები --> | მეთაური1 = [[ივერი სუბელიანი]] | coმმander1_label = პოლკოვნიკი | მეთაური2 = | coმმander2_label = | მეთაური3 = | coმმander3_label = | ცნობილი მეთაურები = <!-- განმასხვავებელი ნიშნები --> | საიდენტიფიკაციო სიმბოლო = [[File:Ground Forces of Georgia logo.png|50px]] | identification_symbol_label = | საიდენტიფიკაციო სიმბოლო2 = | identification_symbol_2_label = | საიდენტიფიკაციო სიმბოლო3 = | identification_symbol_3_label = | საიდენტიფიკაციო სიმბოლო4 = | identification_symbol_4_label = <!-- თვითმფრინავი --> | მოიერიშე თვითმფრინავი = | ბომბდამშენი თვითმფრინავი = | ელექტრონული თვითმფრინავი = | გამანადგურებელი თვითმფრინავი = | ვერტმფრენი = | მოიერიშე ვერტმფრენი = | aircraft_helicopter_cargo = | aircraft_helicopter_multirole = | aircraft_helicopter_observation = | სატრანსპორტო ვერტმფრენი = | aircraft_helicopter_utility = | გადამტაცი თვითმფრინავი = | საპატრულო თვითმფრინავი = | მზვერავი თვითმფრინავი = | სავარჯიშო თვითმფრინავი = | სატრანსპორტო თვითმფრინავი = }} '''სახმელეთო ჯარები''' — [[საქართველოს თავდაცვის ძალები|საქართველოს თავდაცვის ძალების]] ერთ-ერთი ნაირსახეობა, რომელიც მისი უმსხვილესი სამხედრო ფორმირებაა. [[საქართველო|საქართველოს]] სახმელეთო ჯარები იყოფა ორ ოპერატიულ დაჯგუფებათ – აღმოსავლეთ ოპერატიულ დაჯგუფებად და დასავლეთ ოპერატიულ დაჯგუფებად. == ისტორია == [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|საბჭოთა კავშირის]] [[სსრკ-ის დაშლა|დაშლის]] შემდეგ საქართველო ფაქტობრივად შეიარაღებული ძალების გარეშე დარჩა. სწორედ სახმელეთო ძალები, ეროვნულ გვარდიასთან ერთად, იქცა საქართველოს შეიარაღებული ძალების ჩამოყალიბების საფუძვლად. [[საქართველოს სსრ]]-ს დროს საქართველოს ტერიტორიაზე მდგარი 31-ე საარმიო კორპუსი, რომელიც ოთხი დივიზიისგან შედგებოდა, [[1993]] წლის ივლისში დაიშალა. ოთხი [[დივიზია|დივიზიისგან]] ორი [[ამიერკავკასიის რუსეთის ჯარების დაჯგუფება|ამიერკავკასიის რუსეთის ჯარების დაჯგუფების]] შემადგენლობაში შევიდა და ჩამოყალიბდა რუსეთის ბაზებად, დანარჩენი ორი კი [[საქართველოს შეიარაღებული ძალები|საქართველოს შეიარაღებული ძალების]] სახმელეთო ბრიგადებად გადაკეთდა. == სტრუქტურა == საქართველოს სახმელეთო ჯარები უმთავრესად შედგება ხუთი ქვეითი და ორი საარტილერი ბრიგადისგან. გარდა ამისა, სახმელეთო ჯარების შემადგენლობაში ასევე შედის საინჟინრო ბრიგადა, საჰაერო თავდაცვის ბრიგადა, ორი ტანკსაწიწინააღმდეგო ბატალიონი, ცალკეული მსუბუქი ქვეითი ბატალიონი, სამედიცინო ბატალიონი, დაზვერვის ბატალიონი და კავშირგაბმულობის ბატალიონი, ცალკეული რადიოტექნიკური დაზვერვის ბატალიონი, საავიაციო ბრიგადა. სახმელეთო ჯარების შემადგენლობაში შედის არარეგულარული ნაწილები, სპეციალური ოპერაციების ბრიგადის და კონტრტერორისტული დაჯგუფების სახით. სახმელეთო ჯარებში ამჟამად ირიცხება 36 553 კაცი, რომელთაგან 28 477 კაპრალია, 125 კადეტი, 6 166 ოფიცერი და სერჟანტი, 388 სამოქალაქოა, 21 კი წარმოადგენს სარდლობას. საქართველოს სახმელეთო ჯარების სარდლის მოვალეობის შემსრულებელია [[პოლკოვნიკი]] [[ივერი სუბელიანი]]. == ამოცანები == * საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობის დაცვა; * კანონმდებლობით დადგენილი წესით, სამხედრო ძალებთან ან/და პარტნიორი ქვეყნების საერთაშორისო მრავალეროვნულ ძალებთან ერთობლივი სამშვიდობო, ჰუმანიტარული და სხვა სახის სწავლებებსა და ოპერაციებში მონაწილეობა; * საერთაშორისო ხელშეკრულებებითა და შეთანხმებებით ნაკისრი ვალდებულებების შესრულებაში მონაწილეობა; * კომპეტენციის ფარგლებში სახელმწიფო და არასახელმწიფო სტრუქტურებთან თანამშრომლობა; * თავდაცვის მინისტრისა და გაერთიანებული შტაბის უფროსის სამართლებრივი აქტებით განსაზღვრული სხვა ამოცანების შესასრულებლად მზადყოფნა. == შეიარაღება == {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი ! style="text-align: left;"|დანიშნულება ! style="text-align: left;"|რაოდენობა |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" |'''ტანკები, ქვეითთა საბრძოლო მანქანები, ჯვშანტრანსპორტიორები და დაჯავშნული მანქანები''' |- | [[T-72|T-72Sim1]]/[[T-72|T-72B]] | {{flagcountry| Czech Republic }}/{{flagcountry| Ukraine }} | ძირითადი საბრძოლო ტანკი | 100+ |- | [[T-54/55]] | {{flagcountry| Soviet Union }} | საბრძოლო ტანკი | რეზერვი |- | [[ლაზიკა (საბრძოლო მანქანა)|ლაზიკა]] | {{flagcountry|Georgia}} | ქვეითთა საბრძოლო მანქანა | 6+ |- | [[BMP-1|BMP-1U]]/[[BMP-1P]] | {{flagcountry|Soviet Union}}/{{flagcountry|Ukraine}} | ჯავშანმანქანა | N/A |- | [[BMP-2]] | {{flagcountry|Soviet Union}} | ქვეითთა საბრძოლო მანქანა | N/A |- | [[დიდგორი 1]] | {{flagcountry|Georgia}} | ჯავშანმანქანა | 16 |- | [[დიდგორი 2]] | {{flagcountry|Georgia}} | დაზვერვის და კონვოირების ჯავშანმანქანა | 18 |- | [[დიდგორი 3]] | {{flagcountry|Georgia}} | სამღერძიანი ჯავშანტრანსპორტიორი | 5 |- | [[Wolf (ჯავშანმანქანა)]] | {{flagcountry|Israel}} | ჯავშანმანქანა | 46 |- | [[კუგარი|კუგარი (ჯავშანტრანსპორტიორი)ტანკსაწინააღმდეგო]] | {{flagcountry|USA}} | [[ყველგანმავალი]] | N/A |- | [[BTR-80]] | {{flagcountry|Soviet Union}} | ჯავშანმანქანა | N/A |- | [[BTR-70]] | {{flagcountry|Soviet Union}}/{{flagcountry|Ukraine}} | ჯავშანმანქანა | 45 |- | [[Nurol Ejder]] | {{flagcountry|Turkey}} | ჯავშანმანქანა | 60 |- | [[BRDM-2]] | {{flagcountry|Soviet Union}} | სადაზვერვო ჯავშანმანქანა | N/A |- | {{ფაქტი|[[Renault VAB]]|10|10|2020}} | {{flagcountry|France}} | ჯავშანმანქანა | N/A |- | {{ფაქტი|[[VBL]]|10|10|2020}} | {{flagcountry|France}} | ყველგანმავალი | N/A |- | [[MT-LB]] | {{flagcountry|Soviet Union}} | სპეცდანიშნულების მანქანა | N/A |- | [[Humvee]] | {{flagcountry|United States}} | ჯავშანმანქანა | 110 |- | [[Otokar Cobra]] | {{flagcountry|Turkey}} | ჯავშანმანქანა | 60 |- | [[DELGA-1]] | {{flagcountry|Georgia}} | სპეცდანიშნულების მანქანა | N/A |- |} ==== არტილერია ==== [[File:LAR-160.jpg|thumb|right|157px|LAR-160]] [[File:T813 army2.JPG|thumb|right|157px|RM-70]] [[File:SVLR M-87 Orkan.jpg|thumb|right|157px|M87 LRSV]] [[File:Lešany, Vojenské muzeum, bojová technika IV.JPG|thumb|right|157px|152მმ SpGH DANA]] {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი ! style="text-align: left;"|ვერსია ! style="text-align: left;"|რაოდენობა |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემები''' |- | [[LAR-160]] | {{flagicon|Israel }} | 160&nbsp;მმ | 0 |- | [[ZCRS-122]] | {{flagicon|Georgia }} | 122&nbsp;მმ | 4 |- | [[LAR-160|Grad-Lar]] | {{flagicon|Israel }} {{flagicon|Georgia }} | 122&nbsp;მმ | 4 |- | [[RM-70]] | {{flagicon|Czech Republic}} | 122&nbsp;მმ | 24 |- | [[BM-21]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 122&nbsp;მმ | 16 |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' თვითმავალი არტილერია''' |- | [[2S19 Msta]] | {{flagicon|Ukraine}} | 152&nbsp;მმ |0 |- | [[152მმ SpGH DANA]] | {{flagicon|Czech Republic}} | 152&nbsp;მმ | 36 |- | [[2S3 Akatsiya]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 152&nbsp;მმ | 24 |- | [[2S1 Gvozdika]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 152&nbsp;მმ | 20 |- | [[2S7 Pion]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 203&nbsp;მმ | 0 |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' ბუქსირებადი არტილერია''' |- | [[85 მმ ტანკსაწინააღმდეგო D-48]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 85&nbsp;მმ | |- | [[122 მმჰაუბიცა 2A18 (D-30)|2A18 (D-30)]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 122&nbsp;მმ | 60-120 |- | [[152 მმ ბუქსირებადი ჰაუბიცა M1955 (D-20)|M1955 (D-20)]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 152&nbsp;მმ | |- | [[152 მმჰაუბიცა 2A65|Msta-B]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 152&nbsp;მმ | |- | [[152 მმ gun 2A36|Giatsint-B]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 152&nbsp;მმ | |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' ტანკსაწინააღმდეგო იარაღი''' |- | [[Kombat (ATGM)]] | {{flagicon|Ukraine}} | 125&nbsp;მმ | |- | [[SPG-9]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 73&nbsp;მმ | |- | [[D-48|85 მმ ტანკსაწინააღმდეგო D-48]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 85&nbsp;მმ | |- | [[MT-12]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 100&nbsp;მმ | |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' ნაღმმტყორცნები''' |- | [[2B9]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 82&nbsp;მმ | |- | [[M75]] | {{flagicon|იუგოსლავია}} | 120&nbsp;მმ | N/A |- | [[2B14]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | 82&nbsp;მმ | N/A |- | [[2B11]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | 120&nbsp;მმ | N/A |- | [[M-43]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | 120&nbsp;მმ | N/A |- |} [[File:US Customs and Border Protection unmanned aerial vehicle.jpg|thumb|right|157px|Hermes 450]] [[File:SPYDER.jpg|thumb|right|157px|SPYDER]] [[File:Bulgarian SA-8.jpg|thumb|right|157px|9K33 Osa]] [[File:Buk-M1-2 9A310M1-2.jpg|thumb|right|157px|9K37 Buk]] ==== საფრენი საშუალებები და ჰაერსაწინააღმდეგო საშუალებები ==== {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი ! style="text-align: left;"|რაოდენობა |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | '''უპილოტო საფრენი აპარატები''' |- | [[Elbit Hermes 450]] | {{flagicon|Israel}} | |- | [[Elbit Skylark]] | {{flagicon|Israel}} | N/A |- | [[უპილოტა საფრენი საშუალება]] | {{flagicon|Georgia}} | N/A |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' საზენიტო არტილერია''' |- | [[ZU-23-2]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- | [[ZSU-23-4]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- | [[57 მმ AZP S-60]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' გადასატანი საზენიტო სარაკეტო კომპლექსები''' |- | [[Strela-2]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 1.000 |- | [[9K38 Igla]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 2.000 |- | [[Strela-2]]m | {{flagicon|Soviet Union}} | N/A |- | [[Grom (რაკეტა)]] | {{flagicon|Poland}} | 30-50 |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' თვითმავალი საზენიტო სარაკეტო კომპლექსები''' |- | [[Osa-AKM]] | {{flagicon|Soviet Union }} | 18 |- | [[SPYDER]] | {{flagicon|Israel}} | ? |- | [[9K35 Strela-10]] | {{flagicon|Soviet Union }} | 12 |- | [[S-125]] | {{flagicon|Soviet Union}} | 0 |- | {{ფაქტი|[[Tor რაკეტა system]]|10|10|2020}} | {{flagicon|Soviet Union}} | 0 |- | [[Buk რაკეტა system|Buk-M1]] | {{flagicon|Ukraine}} | 0 |- ! style="align: center; background: lavender;" colspan="7" | ''' რადიოელექტრონული ბრძოლის საშუალებები''' |- | [[Kolchuga პასიური რადარი]] | {{flagicon|Ukraine}} | 4 |- | [[P-18 რადარი]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- | 36D6-M | {{flagicon|Ukraine}} | |- | ST-68U(19zh6) | {{flagicon|Ukraine}} | |- | 1L117 | {{flagicon|Soviet Union}} | |- |} ==== ტანკსაწინააღმდეგო საშუალებები ==== [[File:RPG-22 rocket launcher.jpg|thumb|right|170px|RPG-22]] [[File:AT4 rocket launcher.jpg|thumb|right|157px|AT4]] {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი ! style="text-align: left;"|რაოდენობა |- | RD-7 | {{flagicon|Georgia}} | |- | [[M75]] | {{flagicon|Turkey}} | |- | [[RPO-A Shmel (Bumblebee)]] | {{flagicon|Ukraine}} | |- | [[AT-4 Spigot|AT-4]] | {{flagicon|USA}} | |- | [[9K115-2 Metis-M]] | {{flagicon|Ukraine}} | |- | [[9M113 Konkurs]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- | [[9K111 Fagot]] | {{flagicon|Soviet Union}} | |- | [[RPG-7]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | |- | [[RPG-22]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | |- | PDM-1 | {{flagicon|Georgia}} | |- | [[RPG-18]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} | |- |} ==== ტყვიამფრქვევები, პისტოლეტ-ტყვიამფრქვევევი, ავტომატები და ყუმბარმტყორცნები ==== [[File:PEO M4 Carbine RAS M68 CCO.png|thumb|right|170px|Carbine, 5.56 მმ, M4]] [[File:IMI-Negev006a.jpg|thumb|right|157px|Negev]] [[File:Tavor-latrun-exhibition-1.jpg|thumb|right|157px|TAR-21]] {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი |- | [[M4A1]] | {{flagicon|USA}} |- | [[Bushmaster M4 Type Carbine]] | {{flagicon|USA}} |- | [[G5 carbine]] | {{flagicon|Georgia }} |- | [[AK-74M]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[IMI Negev|Negev lmg]] | {{flagicon|Israel}} |- | [[Heckler & Koch MP5]] | {{flagicon|Germany}} |- | [[Heckler & Koch UMP-45]] | {{flagicon|Germany}} |- | [[TAR-21]] | {{flagicon|Israel}} |- | [[Heckler & Koch G36]] | {{flagicon|Germany}} |- | [[PK ტყვიამფრქევი]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[M134]] | {{flagicon|USA}} |- | [[DShK]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[NSV ტყვიამფრქევი]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[GP-25]] | {{flagicon|Soviet Union}}{{flagicon|Georgia}} |- | [[AG-40]] | {{flagicon|Romania}}{{flagicon|Georgia}} |- | [[M203]] | {{flagicon|USA}} |- | [[CIS 40 AGL]] | {{flagicon|Singapore}} |- | [[AGS-17]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- |} ==== სნაიპერული შაშხანები და ტაბელური იარაღები ==== [[File:PEO M24 SWS.jpg|thumb|right|170px|M24 Sniper]] [[File:Sniper Zastava M93.jpg|thumb|right|157px|Zastava]] [[File:M82A1 afmil.jpg|thumb|right|157px|Barrett M82]] [[File:Glock17.jpg|thumb|right|170px|Glock]] {| class="wikitable" ! style="text-align: left;"|დასახელება ! style="text-align: left;"|მწარმოებელი |- | [[M40 შაშხანა]] | {{flagicon|USA}} |- | [[Galil|Galil Galatz სნაიპერული შაშხანა]] | {{flagicon|Israel}} |- | [[Desert Tactical Arms Stealth Recon Scout|Scout SRS]] | {{flagicon|USA}} |- | [[M24 Sniper Weapon System]] | {{flagicon|USA}} |- | [[SVD შაშხანა|Dragunov SVD-M]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[VSS Vintorez]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[Sako TRG|TRG-22/42 შაშხანა]] | {{flagicon|Finland}} |- | [[M93 Black Arrow|Zastava M93 Black Arrow]] | {{flagicon|Serbia}} |- | [[Barrett M95]] | {{flagicon|USA}} |- | [[Barrett M82A1]] | {{flagicon|USA}} |- | [[McMillan Tac-50]] | {{flagicon|USA}} |- | [[OM 50 Nemesis]] | {{flagicon|Switzerland}} |- | [[Benelli M4]] | {{flagicon|Italy}} |- | [[Makarov PM]] | {{flagicon|Soviet Union}} |- | [[Glock 21]] | {{flagicon|Austria}} |- | [[Glock 17]] | {{flagicon|Austria}} |- | [[CZ-75]] | {{flagicon|Czech Republic}} |- | P-9 | {{flagicon|Georgia}} |- | [[Tanfoglio Force]] | {{flagicon|Italy}} |- | [[Jericho 941]] | {{flagicon|Israel}} |- | [[Sig Sauer P226]] | {{flagicon|Switzerland}} |- |} == რესურსები ინტერნეტში == *[http://milmail.wordpress.com/2010/07/30/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%9D-%E1%83%AB%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98/ სახმელეთო ძალები] * [http://www.gazeta.ru/politics/2008/08/10_a_2806921.shtml?incut3 რესურსი რუსულ ენაზე] * [http://georgianarmy.wordpress.com/2011/05/15/%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98-%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1-%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A6%E1%83%94%E1%83%91/ ქართული არმიის შეიარაღება] * [http://www.globalfirepower.com/country-military-strength-detail.asp?country_id=Georgia Georgia Military Strength | Georgia Military Strength Detail by the numbers.] * [http://www.mod.gov.ge/ge/ArmedForces/LandForces/Commander/ თავდაცვის სამინისტრო] {{საქართველოს უსაფრთხოების ძალები}} [[კატეგორია:საქართველოს შეიარაღებული ძალები| ]] 3f6usi5whjo1r9ho0kcom5u9aw852w2 0 223968 4647908 4521550 2024-04-25T12:37:29Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki {{მმ*|მახარაძე}} {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი | სახელი= ფილიპე მახარაძე | მშობლიურ ენაზე= | სურათი= Филипп Иесеевич Махарадзе.jpg | სურათის ზომა= | წარწერა= | დაბადების სახელი= | ფსევდონიმი= | დაბადების თარიღი= [[9 მარტი]], [[1868]] | დაბადების ადგილი= [[გონებისკარი]] | გარდაცვალების თარიღი= [[10 დეკემბერი]], [[1941]] | გარდაცვალების ადგილი= [[თბილისი]] | მოქალაქეობა= [[საქართველოს სსრ]] | განათლება=ვარშავის ვეტერინარული ინსტიტუტი | სამეცნიერო ხარისხი= | ეროვნება= [[ქართველები|ქართველი]] | რელიგია= [[ათეიზმი|ათეისტი]] | პარტია= [[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]] | ძირითადი იდეები= [[კომუნიზმი]], [[სოციალიზმი]] | საქმიანობა= | მამა= იესე მახარაძე | დედა= | მეუღლე= | შვილები= | ჯილდოები= | ხელმოწერა= | საიტი= }} '''ფილიპე იესეს ძე მახარაძე''' (დ. [[9 მარტი]], [[1868]] — გ. [[10 დეკემბერი]], [[1941]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ბოლშევიკი, რევოლუციონერი და საბჭოთა პარტიული მოღვაწე. [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|1921 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის]] დროს [[რსფსრ|საბჭოთა რუსეთის მიერ]] საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპაციის ერთ-ერთი შემოქმედი, [[საქართველოს რევოლუციური კომიტეტი]]ს თავმჯდომარე. ==ბიოგრაფია== ===ბავშვობა და განათლება=== ფილიპე მახარაძე დაიბადა [[ოზურგეთის მაზრა|ოზურგეთის მაზრის]] სოფელ [[გონებისკარი|კარისყურეში]]. სოფელში შემორჩენილია მისი მშობლიური სახლი. მის მამას, მღვდელ ესე მახარაძეს განათლება ჰქონდა მიღებული, ამიტომ 10 წლის ფილიპე 1877 წელს მშობლებმა სასწავლებლად მიაბარეს [[ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელი|ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელში]]. ამ დროს იქ სწავლობდნენ [[ნოე ჟორდანია]] და [[თედორე კიკვაძე]]. 1884 წელს, მახარაძე შევიდა [[თბილისის სასულიერო სემინარია|თბილისის სასულიერო სემინარიაში]]. სემინარიის თვითგანვითარების წრეებში მახარაძემ შეისწავლა დობროლიუბოვის, ჩერნიშევსკის, ბელინსკის, პისარევის და სხვათა თხზულებანი. სემინარიის ადმინისტრაცია ყოველ ღონეს ხმარობდა, რათა არ მიეცათ მოსწავლეებისთვის საშუალება აკრძალული წიგნების კითხვისა და წრეების მოწყობისა, მაგრამ სემინარიის ადმინისტრაციის რეჟიმს საწინააღმდეგო შედეგები მოჰქონდა - დაიწყო მოსწავლეთა მღელვარება. 1886 წლის 24 მაისს, მოსწავლე იოსებ ლაღიაშვილმა მოკლა რექტორი ჩუდეცკი. ამ აქტს მოჰყვა მოსწავლეთა მასიური გარიცხვა, რომელთა სიაში იყო ფილიპე მახარაძეც, მაგრამ ინსპექტორის თავდებობით იგი დატოვეს სემინარიაში. 1889 წელს მახარაძე გადავიდა სემინარიის უკანასკნელ მე-6 კლასში, ამ დროს იგი სათავეში ჩაუდგა სემინარიის მოსწავლეთა მოძრაობას, რომელიც მიმართული იყო ახლადდანიშნული რექტორის მკაცრი რეჟიმის წინააღმდეგ. მას დაუწერეს ნიშანი 4 და დაუხშეს სწავლის გაგრძელების შესაძლებლობა. მახარაძემ ს. მიქაძემ, ვლ. დარჩიაშვილმა და სხვებმა გაგზავნეს საბუთები [[ვარშავა|ვარშავის]] ვეტერიანრულ ინსტიტუტში, საიდანაც მიიღო დადებითი პასუხი ჩარიცხვის შესახებ და 1891 წლის აგვისტოში გემ „პუშკინით“ [[ოდესა|ოდესიდან]] ვარშავაში გაემგზავრა. ვარშავაში ის გაეცნო „შრომის განთაისუფლების“ ჯგუფის მუშაობას, გაეცნო [[მარქსიზმი]]სა და [[სოციალ-დემოკრატია|სოციალ-დემოკრატიის]] იდეებს. ინსტიტუტში სწავლა მახარაძეს არ დაუსრულებია. [[1891]] წელს გახდა [[რსდმპ|სოციალ-დემოკრატიული პარტიის]] წევრი და დაიწყო პროპაგანდსტული მუშაობა ვარშავის მუშებს შორის. ის ვარშავიდან საქართველოში აგზავნიდა სოციალ-დემოკრატიულ ლიტერატურას და საკუთარ წერილებს: „მწარე ფიქრები", „წერილები ჩვენი ცხოვრების შესახებ“, „უთავბოლობის ნაყოფი“. [[1893]] წლის აპრილში ვარშავის ჟანდარმერიამ გაანადგურა ქალაქის არალეგალური წერეები. მახარაძე დააპატიმრეს და მოათავსეს ალექსანდრეს ციტადელში. ორი წლის შემდეგ, [[1895]] წელს, ის საქართველოში გადაასახლეს. ===რევოლუციური მოღვაწეობა=== 1896-97 წლებში მახარაძე პოლიციის ზედამხედველობის ქვეშ ცხოვრობდა [[სიღნაღის მაზრა]]ში და არალეგალურად ჩადიოდა თბილისში. ის ჩაერთო [[მესამე დასი]]ს საქმიანობაში და 1897-1900 წლებში დაუახლოვდა [[იოსებ სტალინი|სტალინს]], [[ალექსანდრე წულუკიძე]]ს, [[ლადო კეცხოველი|ლადო კეცხოველს]]. წულუკიძესთან ერთად მახარაძე 1901 წლის დასაწყისში მუშაობდა ბათუმში, მუშებთან. 1901 წელს თბილისში მონაწილეობა მიიღო [[მშრომელთა საერთაშორისო დღე|საპირველმაისო]] დემონსტრაციაში, რის გამოც კვლავ დააპატიმრეს. 1902 წელს პოლიციის მეთვალყურეობის ქვეშ ცხოვრობდა ქუთაისში. იქ წულუკიძესთან ერთად მუშაობდა [[იმერეთი]]სა და [[გურია|გურიის]] კომიტეტებთან. 1903 წელს მახარაძემ მონაწილეობა მიიღო სოციალ-დემოკრატიული ორგანიზაციების კავკასიის პირველ ყრილობაში, სადაც შეიქმნა კავკასიის საკავშირო კომიტეტი, რომლის წევრადაც ისიც აირჩიეს. ამ პერიოდში ქართულად თარგმნა [[ლენინი]]ს ნაშრომი „სოფლის ღარიბებს“. 1905 წელს იყო ფაქტობრივი რედაქტორი ჟურნალ „[[მოგზაური]]სა“. 1905 წლის დამლევს ის დააპატიმრეს და მოათავსეს [[მეტეხის ციხე]]ში, საიდანაც 1906 წლის მაისში გაათავისუფლეს. 1906 წელს გაემგზავრა ბერლინში. იქ დაუკავშირდა [[სერგო ორჯონიკიძე]]ს. [[1907]] წელს დაბრუნდა თბილისში და მონაწილეობდა [[რუსეთის რევოლუცია (1905)|1905-07 წლების რევოლუციურ გამოსვლებში]]. 1907 წელს მონაწილეობდა [[ილია ჭავჭავაძე|ილია ჭავჭავაძის]] მკვლელობაში. ამავე პერიოდში თანამშრომლობდა გაზეთ „დროსა“ და „თბილისის ბოლშევიკების ლიტერატურულ ბიუროში“. რევოლუციური მოღვაწეობისათვის [[ცარიზმი]] დევნიდა მახარაძეს და ის არაერთხელ დააპატიმრეს. 1908 წელს გადაასახლეს [[ასტრახანის გუბერნია]]ში სადაც დაჰყო 1911 წლამდე. 1911-13 წლებში იყო [[დონბასი|დონბასში]], 1913-14 წლებში იყო [[ბაქო]]ში და რედაქტორობდა ჟურნალ „ჩვენ წყაროს“. 1914 წელს [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დაწყებისთანავე მახარაძე დააპატიმრეს და გადაასახლეს [[ყუბის მაზრა]]ში, 1915 წელს კი გადაასახლეს [[ბაქოს გუბერნია]]ში, საიდანაც გაიქცა ქუთაისში, [[1916]] წელს კი - თბილისში. 1917 წელს იყო გაზეთ „კავკასიელი მუშის“ და „ბრძოლის“ რედაქტორი. [[1917 წლის თებერვლის რევოლუცია|თებერვლის რევოლუციის]] შემდეგ მახარაძე ბოლშევიკურმა ბიურომ გაგზავნა პეტროგრადში აპრილის კონფერენციაზე. საქართველოში დაბრუნების შემდეგ, ოქტომბერში მახარაძემ მონაწილეობა მიიღო პარტიის სამხარეო ყრილობის მუშაობაში და შევიდა პარტიის კავკასიის სამხარეო კომიტეტის შემადგენლობაში. 1918 წლის მაისის დამლევს, [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|მენშევიკური მთავრობის]] დამყარების დროს მახარაძე აღმოჩნდა არარეგალურ მდგომარეობაში. ის გადავიდა ჩრდილოეთ კავკასიაში, სადაც გადატანილი იყო რსდმპ კავკასიის სამხარეო კომიტეტის მთელი მუშაობა. ამ დროს ფილიპე მახარაძე იყო თერგის ოლქის ფინანსთა კომისარი. 1919 წელს ის იყო შეიარაღებული აჯანყების მზადების ერთ-ერთი ხელმძღვანელი. [[1919]] წელს დააპატიმრეს და [[მეტეხის ციხე]]ში ჩასვეს, მაგრამ 1920 წლის თებერვალში გაიქცა. ის ფარულად, [[ოსეთი]]ს გავლით გადავიდა ჩრდილოეთ კავკასიაში და შემდეგ კვლავ დაბრუნდა საქართველოში არალეგალური მუშაობისთვის. [[1920]] წლის ივნისში მან მოახერხა მოსკოვში კომინტერნის მეორე კონგრესზე გამგზავრება. ===მოღვაწეობა საბჭოთა საქართველოში=== 1921 წლის თებერვალ-მარტში [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|საქართველოს საბჭოთა ოკუპაციის]] ერთ-ერთი ორგანიზატორი. 16 თებერვალს დაინიშნა [[საქართველოს რევკომი]]ს თავმჯდომარედ, რომელიც [[საქართველოს სსრ]]–ის საწყის წლებში ქვეყნის მმართველი ორგანო იყო. მახარაძემ მხარი დაუჭირა საქართველოს სსრ–ის [[ავტონომია]]ს შენარჩუნებას [[სსრკ|საბჭოთა კავშირის]] და არა [[ამიერკავკასიის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|ამიერკავკასიის სსრ-ს]] შემადგენლობაში და ამ პოზიციით დაუპირისპირდა [[სერგო ორჯონიკიძე]]ს. მახარაძეს ქართულ [[ნაციონალ-უკლონიზმი|ნაციონალურ-უკლონიზმში]] დასდეს ბრალი და იმავე წლის 7 ივლისს გაათავისუფლეს თანამდებობიდან. მის ნაცვლად დანიშნეს [[ბუდუ მდივანი]]. მახარაძე ჯერ წავიდა მოსკოვში, ხოლო დაბრუნების შემდეგ სხვადასხვა პარტიულ და სახელმწიფო თანამდებობას იკავებდა. ამავდროულად ის იყო მიწათმოქმედების სახალხო კომისარი, საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი (1921-23 წწ), ცაკ-ის თავმჯდომარე (1922 წ.). 1924 წლის [[1924 წლის აგვისტოს აჯანყება|აგვისტოს აჯანყების]] დროს იმყოფებოდა მშობლიურ სოფელში. 28 აგვისტოს, აჯანყების დაწყების დღეს როდესაც ის დააპატიმრეს აჯანყებულებმა. ოზურგეთის მაზრის მილიციამ შეძლო მისი გათავისუფლება და [[გომისმთა|გომისმთის]] გზით გადაიყვანა [[აჭარა]]ში.<ref>{{წიგნი|ავტორი=ჯიქია ლ.|ავტორის ბმული=ლევან ჯიქია|სათაური=1924 წლის აჯანყება დასავლეთ საქართველოში|ადგილი=თბ.|წელი=2012|გამომცემლობა=უნივერსალი|გვერდები=183|ბმული=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/171148/1/Disertacia.pdf }}</ref> 1929-1930 წლებში მახარაძე იყო ამიერკავკასიის რესპუბლიკის სახელმწიფო საგეგმო კომისიის თავმჯდომარე. 1929 წლის 1 მარტიდან 1931 წლის 20 თებერვლამდე იყო საქართველოს [[საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე]]. 1931 წლიდან მახარაძე გახდა საქართველოს სსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარე. ამავე დროს 1936 წლამდე, ამიერკავკასიის ფედერაციის დაშლამდე, იყო ამ რესპუბლიკის ცაკის ერთ-ერთი თავმჯდომარე. 1938 წლის 10 ივლისიდან 1941 წლის 10 დეკემბრამდე იყო [[საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭო]]ს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე<ref>{{საქართველოს უწყებები|281007|3-4}}</ref>. ===გარდაცვალების შემდეგ=== გარდაიცვალა [[1941]] წელს. დაკრძალეს [[მთაწმინდის პანთეონი|მთაწმინდის პანთეონში]]. 1987 წელს, [[მეოცე საუკუნის მეორე ნახევრის ქართული ეროვნული მოძრაობა|ეროვნული მოძრაობის]] აღმავლობის დროს ფილიპე მახარაძის საფლავი ააფეთქეს. კომუნისტური პარტიის მაშინდელი გენ-მდივნის [[ჯუმბერ პატიაშვილი]]ს ბრძანებით საფლავი აღადგინეს, თუმცა მოგვიანებით, 1989 წელს ის, [[მიხა ცხაკაია]]სა და [[სილიბისტრო თოდრია]]სთან ერთად გადაასვენეს [[ხუდადოვის სასაფლაო]]ზე. მახარაძისა და ცხაკაიას ადგილას 2008-2009 წლებში [[ანა კალანდაძე]] და [[ნოდარ დუმბაძე]] დაკრძალეს. [[1934]]-[[1989]] წლებში მის სახელს ატარებდა ქალაქი [[ოზურგეთი]] და [[ოზურგეთის რაიონი]]. ქალაქის ერთ-ერთ მოედანზე, რკინიგზის სადგურის წინ 1958 წლის 21 მარტს დაიდგა მისი ძეგლი, ხოლო 1957 წელს მის მშობლიურ სოფელში გაიხსნა სახლ-მუზეუმი. მუზეუმი ამჟამად არ ფუნქციონირებს, თუმცა სახლის ნანგრევები დღემდეა შემორჩენილი. მახარაძის სახელი დღესაც ეწოდება ერთ-ერთ ქუჩას კურორტ [[ბახმარო]]ში და სოფელ [[ფილიპოვკა]]ს ჯავახეთში. ==პუბლიცისტიკა== მახარაძე ავტორია რამდენიმე ნაშრომისა. მოღვაწეობდა ლიტერატურულ კრიტიკაში. დაწერილი აქვს წერილები „კრიტიკული განხილვა“ (1896), „ხალხური პოეზია და ბ-ნი მელიტონ კელენჯერიძე“ (1897), „დანიელ ჭონქაძე და მისი დრო“ (1904), „ეგნატე ნინოშვილის დრო, ცხოვრება და შემოქმედება“ (1930), „მაქსიმ გორკი“ (1932), „მხცოვანი მწერალი ვასილ ბარნოვი“ (1934). მახარაძეს აგრეთვე დაწერილი აქვს ბოლშევიკური პარტიის ისტორიასთან დაკავშირებული ნაშრომები: „1905 წელი ამიერ-კავკასიაში“ (1925), „ამიერკავკასიაში რევოლუციური მოძრაობის ნარკვევები“ (1927) და „რჩევები და ბრძოლა საქართველოში საბჭოთა ძალაუფლებისათვის“ (1928). ==პირადი და ოჯახური ცხოვრება== მახარაძე მიეკუთვნებოდა იმ იშვიათ ადრეულ ბოლშევიკთა რიცხვს, რომლებიც [[პოლიტიკური რეპრესიები საბჭოთა კავშირში#დიდი წმენდა|სტალინურ წმენდას]] გადაურჩნენ. მახარაძე დაქორწინებული იყო მასწავლებელ და რევოლუციონერ [[ნინო სმოლნიაკოვა]]ზე. სმოლნიკოვას მოწაფეთა შორის იყო [[ვლადიმერ მაიაკოვსკი]]ც. სმოლნიაკოვა თან ახლდა მახარაძეს [[1908]] წლის გადასახლებიდან და აგრეთვე რევოლუციურ მოღვაწეობას ეწეოდა. მათი შვილი, [[არჩილ მახარაძე]] საბჭოთა ინჟინერ-პოლკოვნიკი იყო. ==ლიტერატურა== {{ქსე|6|516|ლ. თოიძე, ს. ყუბანეიშვილი}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{commons|Category:Filipp Makharadze}} * {{nplg ბიოგრაფია|00009212}} * {{nplg ილია|00011209}} * [http://www.hrono.ru/biograf/maharadze.html ფილიპე მახარაძე, ბიოგრაფიული ცნობები] {{ru icon}} * [http://www.knowbysight.info/MMM/03487.asp Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898 - 1991] {{ru icon}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:მახარაძე, ფილიპე}} [[კატეგორია:დაბადებული 1868]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1941]] [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] [[კატეგორია:ქართველი ათეისტები]] [[კატეგორია:ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] [[კატეგორია:დაბადებული 9 მარტი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 10 დეკემბერი]] [[კატეგორია:მახარაძეები|ფილიპე]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები| 01]] [[კატეგორია:საქართველოს სოფლის მეურნეობის მინისტრები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საკავშირო კპ-ის (ბ) XVIII ყრილობის დელეგატები]] [[კატეგორია:ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრები]] [[კატეგორია:ბოლშევიკები]] [[კატეგორია:მთაწმინდის პანთეონიდან გადასვენებულები]] asg1cwan0by456v8l1rn0qpa6254nab 4647910 4647908 2024-04-25T12:39:46Z Surprizi 14671 /* სქოლიო */ wikitext text/x-wiki {{მმ*|მახარაძე}} {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი | სახელი= ფილიპე მახარაძე | მშობლიურ ენაზე= | სურათი= Филипп Иесеевич Махарадзе.jpg | სურათის ზომა= | წარწერა= | დაბადების სახელი= | ფსევდონიმი= | დაბადების თარიღი= [[9 მარტი]], [[1868]] | დაბადების ადგილი= [[გონებისკარი]] | გარდაცვალების თარიღი= [[10 დეკემბერი]], [[1941]] | გარდაცვალების ადგილი= [[თბილისი]] | მოქალაქეობა= [[საქართველოს სსრ]] | განათლება=ვარშავის ვეტერინარული ინსტიტუტი | სამეცნიერო ხარისხი= | ეროვნება= [[ქართველები|ქართველი]] | რელიგია= [[ათეიზმი|ათეისტი]] | პარტია= [[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]] | ძირითადი იდეები= [[კომუნიზმი]], [[სოციალიზმი]] | საქმიანობა= | მამა= იესე მახარაძე | დედა= | მეუღლე= | შვილები= | ჯილდოები= | ხელმოწერა= | საიტი= }} '''ფილიპე იესეს ძე მახარაძე''' (დ. [[9 მარტი]], [[1868]] — გ. [[10 დეკემბერი]], [[1941]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ბოლშევიკი, რევოლუციონერი და საბჭოთა პარტიული მოღვაწე. [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|1921 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის]] დროს [[რსფსრ|საბჭოთა რუსეთის მიერ]] საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპაციის ერთ-ერთი შემოქმედი, [[საქართველოს რევოლუციური კომიტეტი]]ს თავმჯდომარე. ==ბიოგრაფია== ===ბავშვობა და განათლება=== ფილიპე მახარაძე დაიბადა [[ოზურგეთის მაზრა|ოზურგეთის მაზრის]] სოფელ [[გონებისკარი|კარისყურეში]]. სოფელში შემორჩენილია მისი მშობლიური სახლი. მის მამას, მღვდელ ესე მახარაძეს განათლება ჰქონდა მიღებული, ამიტომ 10 წლის ფილიპე 1877 წელს მშობლებმა სასწავლებლად მიაბარეს [[ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელი|ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელში]]. ამ დროს იქ სწავლობდნენ [[ნოე ჟორდანია]] და [[თედორე კიკვაძე]]. 1884 წელს, მახარაძე შევიდა [[თბილისის სასულიერო სემინარია|თბილისის სასულიერო სემინარიაში]]. სემინარიის თვითგანვითარების წრეებში მახარაძემ შეისწავლა დობროლიუბოვის, ჩერნიშევსკის, ბელინსკის, პისარევის და სხვათა თხზულებანი. სემინარიის ადმინისტრაცია ყოველ ღონეს ხმარობდა, რათა არ მიეცათ მოსწავლეებისთვის საშუალება აკრძალული წიგნების კითხვისა და წრეების მოწყობისა, მაგრამ სემინარიის ადმინისტრაციის რეჟიმს საწინააღმდეგო შედეგები მოჰქონდა - დაიწყო მოსწავლეთა მღელვარება. 1886 წლის 24 მაისს, მოსწავლე იოსებ ლაღიაშვილმა მოკლა რექტორი ჩუდეცკი. ამ აქტს მოჰყვა მოსწავლეთა მასიური გარიცხვა, რომელთა სიაში იყო ფილიპე მახარაძეც, მაგრამ ინსპექტორის თავდებობით იგი დატოვეს სემინარიაში. 1889 წელს მახარაძე გადავიდა სემინარიის უკანასკნელ მე-6 კლასში, ამ დროს იგი სათავეში ჩაუდგა სემინარიის მოსწავლეთა მოძრაობას, რომელიც მიმართული იყო ახლადდანიშნული რექტორის მკაცრი რეჟიმის წინააღმდეგ. მას დაუწერეს ნიშანი 4 და დაუხშეს სწავლის გაგრძელების შესაძლებლობა. მახარაძემ ს. მიქაძემ, ვლ. დარჩიაშვილმა და სხვებმა გაგზავნეს საბუთები [[ვარშავა|ვარშავის]] ვეტერიანრულ ინსტიტუტში, საიდანაც მიიღო დადებითი პასუხი ჩარიცხვის შესახებ და 1891 წლის აგვისტოში გემ „პუშკინით“ [[ოდესა|ოდესიდან]] ვარშავაში გაემგზავრა. ვარშავაში ის გაეცნო „შრომის განთაისუფლების“ ჯგუფის მუშაობას, გაეცნო [[მარქსიზმი]]სა და [[სოციალ-დემოკრატია|სოციალ-დემოკრატიის]] იდეებს. ინსტიტუტში სწავლა მახარაძეს არ დაუსრულებია. [[1891]] წელს გახდა [[რსდმპ|სოციალ-დემოკრატიული პარტიის]] წევრი და დაიწყო პროპაგანდსტული მუშაობა ვარშავის მუშებს შორის. ის ვარშავიდან საქართველოში აგზავნიდა სოციალ-დემოკრატიულ ლიტერატურას და საკუთარ წერილებს: „მწარე ფიქრები", „წერილები ჩვენი ცხოვრების შესახებ“, „უთავბოლობის ნაყოფი“. [[1893]] წლის აპრილში ვარშავის ჟანდარმერიამ გაანადგურა ქალაქის არალეგალური წერეები. მახარაძე დააპატიმრეს და მოათავსეს ალექსანდრეს ციტადელში. ორი წლის შემდეგ, [[1895]] წელს, ის საქართველოში გადაასახლეს. ===რევოლუციური მოღვაწეობა=== 1896-97 წლებში მახარაძე პოლიციის ზედამხედველობის ქვეშ ცხოვრობდა [[სიღნაღის მაზრა]]ში და არალეგალურად ჩადიოდა თბილისში. ის ჩაერთო [[მესამე დასი]]ს საქმიანობაში და 1897-1900 წლებში დაუახლოვდა [[იოსებ სტალინი|სტალინს]], [[ალექსანდრე წულუკიძე]]ს, [[ლადო კეცხოველი|ლადო კეცხოველს]]. წულუკიძესთან ერთად მახარაძე 1901 წლის დასაწყისში მუშაობდა ბათუმში, მუშებთან. 1901 წელს თბილისში მონაწილეობა მიიღო [[მშრომელთა საერთაშორისო დღე|საპირველმაისო]] დემონსტრაციაში, რის გამოც კვლავ დააპატიმრეს. 1902 წელს პოლიციის მეთვალყურეობის ქვეშ ცხოვრობდა ქუთაისში. იქ წულუკიძესთან ერთად მუშაობდა [[იმერეთი]]სა და [[გურია|გურიის]] კომიტეტებთან. 1903 წელს მახარაძემ მონაწილეობა მიიღო სოციალ-დემოკრატიული ორგანიზაციების კავკასიის პირველ ყრილობაში, სადაც შეიქმნა კავკასიის საკავშირო კომიტეტი, რომლის წევრადაც ისიც აირჩიეს. ამ პერიოდში ქართულად თარგმნა [[ლენინი]]ს ნაშრომი „სოფლის ღარიბებს“. 1905 წელს იყო ფაქტობრივი რედაქტორი ჟურნალ „[[მოგზაური]]სა“. 1905 წლის დამლევს ის დააპატიმრეს და მოათავსეს [[მეტეხის ციხე]]ში, საიდანაც 1906 წლის მაისში გაათავისუფლეს. 1906 წელს გაემგზავრა ბერლინში. იქ დაუკავშირდა [[სერგო ორჯონიკიძე]]ს. [[1907]] წელს დაბრუნდა თბილისში და მონაწილეობდა [[რუსეთის რევოლუცია (1905)|1905-07 წლების რევოლუციურ გამოსვლებში]]. 1907 წელს მონაწილეობდა [[ილია ჭავჭავაძე|ილია ჭავჭავაძის]] მკვლელობაში. ამავე პერიოდში თანამშრომლობდა გაზეთ „დროსა“ და „თბილისის ბოლშევიკების ლიტერატურულ ბიუროში“. რევოლუციური მოღვაწეობისათვის [[ცარიზმი]] დევნიდა მახარაძეს და ის არაერთხელ დააპატიმრეს. 1908 წელს გადაასახლეს [[ასტრახანის გუბერნია]]ში სადაც დაჰყო 1911 წლამდე. 1911-13 წლებში იყო [[დონბასი|დონბასში]], 1913-14 წლებში იყო [[ბაქო]]ში და რედაქტორობდა ჟურნალ „ჩვენ წყაროს“. 1914 წელს [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დაწყებისთანავე მახარაძე დააპატიმრეს და გადაასახლეს [[ყუბის მაზრა]]ში, 1915 წელს კი გადაასახლეს [[ბაქოს გუბერნია]]ში, საიდანაც გაიქცა ქუთაისში, [[1916]] წელს კი - თბილისში. 1917 წელს იყო გაზეთ „კავკასიელი მუშის“ და „ბრძოლის“ რედაქტორი. [[1917 წლის თებერვლის რევოლუცია|თებერვლის რევოლუციის]] შემდეგ მახარაძე ბოლშევიკურმა ბიურომ გაგზავნა პეტროგრადში აპრილის კონფერენციაზე. საქართველოში დაბრუნების შემდეგ, ოქტომბერში მახარაძემ მონაწილეობა მიიღო პარტიის სამხარეო ყრილობის მუშაობაში და შევიდა პარტიის კავკასიის სამხარეო კომიტეტის შემადგენლობაში. 1918 წლის მაისის დამლევს, [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|მენშევიკური მთავრობის]] დამყარების დროს მახარაძე აღმოჩნდა არარეგალურ მდგომარეობაში. ის გადავიდა ჩრდილოეთ კავკასიაში, სადაც გადატანილი იყო რსდმპ კავკასიის სამხარეო კომიტეტის მთელი მუშაობა. ამ დროს ფილიპე მახარაძე იყო თერგის ოლქის ფინანსთა კომისარი. 1919 წელს ის იყო შეიარაღებული აჯანყების მზადების ერთ-ერთი ხელმძღვანელი. [[1919]] წელს დააპატიმრეს და [[მეტეხის ციხე]]ში ჩასვეს, მაგრამ 1920 წლის თებერვალში გაიქცა. ის ფარულად, [[ოსეთი]]ს გავლით გადავიდა ჩრდილოეთ კავკასიაში და შემდეგ კვლავ დაბრუნდა საქართველოში არალეგალური მუშაობისთვის. [[1920]] წლის ივნისში მან მოახერხა მოსკოვში კომინტერნის მეორე კონგრესზე გამგზავრება. ===მოღვაწეობა საბჭოთა საქართველოში=== 1921 წლის თებერვალ-მარტში [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|საქართველოს საბჭოთა ოკუპაციის]] ერთ-ერთი ორგანიზატორი. 16 თებერვალს დაინიშნა [[საქართველოს რევკომი]]ს თავმჯდომარედ, რომელიც [[საქართველოს სსრ]]–ის საწყის წლებში ქვეყნის მმართველი ორგანო იყო. მახარაძემ მხარი დაუჭირა საქართველოს სსრ–ის [[ავტონომია]]ს შენარჩუნებას [[სსრკ|საბჭოთა კავშირის]] და არა [[ამიერკავკასიის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|ამიერკავკასიის სსრ-ს]] შემადგენლობაში და ამ პოზიციით დაუპირისპირდა [[სერგო ორჯონიკიძე]]ს. მახარაძეს ქართულ [[ნაციონალ-უკლონიზმი|ნაციონალურ-უკლონიზმში]] დასდეს ბრალი და იმავე წლის 7 ივლისს გაათავისუფლეს თანამდებობიდან. მის ნაცვლად დანიშნეს [[ბუდუ მდივანი]]. მახარაძე ჯერ წავიდა მოსკოვში, ხოლო დაბრუნების შემდეგ სხვადასხვა პარტიულ და სახელმწიფო თანამდებობას იკავებდა. ამავდროულად ის იყო მიწათმოქმედების სახალხო კომისარი, საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი (1921-23 წწ), ცაკ-ის თავმჯდომარე (1922 წ.). 1924 წლის [[1924 წლის აგვისტოს აჯანყება|აგვისტოს აჯანყების]] დროს იმყოფებოდა მშობლიურ სოფელში. 28 აგვისტოს, აჯანყების დაწყების დღეს როდესაც ის დააპატიმრეს აჯანყებულებმა. ოზურგეთის მაზრის მილიციამ შეძლო მისი გათავისუფლება და [[გომისმთა|გომისმთის]] გზით გადაიყვანა [[აჭარა]]ში.<ref>{{წიგნი|ავტორი=ჯიქია ლ.|ავტორის ბმული=ლევან ჯიქია|სათაური=1924 წლის აჯანყება დასავლეთ საქართველოში|ადგილი=თბ.|წელი=2012|გამომცემლობა=უნივერსალი|გვერდები=183|ბმული=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/171148/1/Disertacia.pdf }}</ref> 1929-1930 წლებში მახარაძე იყო ამიერკავკასიის რესპუბლიკის სახელმწიფო საგეგმო კომისიის თავმჯდომარე. 1929 წლის 1 მარტიდან 1931 წლის 20 თებერვლამდე იყო საქართველოს [[საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე]]. 1931 წლიდან მახარაძე გახდა საქართველოს სსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარე. ამავე დროს 1936 წლამდე, ამიერკავკასიის ფედერაციის დაშლამდე, იყო ამ რესპუბლიკის ცაკის ერთ-ერთი თავმჯდომარე. 1938 წლის 10 ივლისიდან 1941 წლის 10 დეკემბრამდე იყო [[საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭო]]ს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე<ref>{{საქართველოს უწყებები|281007|3-4}}</ref>. ===გარდაცვალების შემდეგ=== გარდაიცვალა [[1941]] წელს. დაკრძალეს [[მთაწმინდის პანთეონი|მთაწმინდის პანთეონში]]. 1987 წელს, [[მეოცე საუკუნის მეორე ნახევრის ქართული ეროვნული მოძრაობა|ეროვნული მოძრაობის]] აღმავლობის დროს ფილიპე მახარაძის საფლავი ააფეთქეს. კომუნისტური პარტიის მაშინდელი გენ-მდივნის [[ჯუმბერ პატიაშვილი]]ს ბრძანებით საფლავი აღადგინეს, თუმცა მოგვიანებით, 1989 წელს ის, [[მიხა ცხაკაია]]სა და [[სილიბისტრო თოდრია]]სთან ერთად გადაასვენეს [[ხუდადოვის სასაფლაო]]ზე. მახარაძისა და ცხაკაიას ადგილას 2008-2009 წლებში [[ანა კალანდაძე]] და [[ნოდარ დუმბაძე]] დაკრძალეს. [[1934]]-[[1989]] წლებში მის სახელს ატარებდა ქალაქი [[ოზურგეთი]] და [[ოზურგეთის რაიონი]]. ქალაქის ერთ-ერთ მოედანზე, რკინიგზის სადგურის წინ 1958 წლის 21 მარტს დაიდგა მისი ძეგლი, ხოლო 1957 წელს მის მშობლიურ სოფელში გაიხსნა სახლ-მუზეუმი. მუზეუმი ამჟამად არ ფუნქციონირებს, თუმცა სახლის ნანგრევები დღემდეა შემორჩენილი. მახარაძის სახელი დღესაც ეწოდება ერთ-ერთ ქუჩას კურორტ [[ბახმარო]]ში და სოფელ [[ფილიპოვკა]]ს ჯავახეთში. ==პუბლიცისტიკა== მახარაძე ავტორია რამდენიმე ნაშრომისა. მოღვაწეობდა ლიტერატურულ კრიტიკაში. დაწერილი აქვს წერილები „კრიტიკული განხილვა“ (1896), „ხალხური პოეზია და ბ-ნი მელიტონ კელენჯერიძე“ (1897), „დანიელ ჭონქაძე და მისი დრო“ (1904), „ეგნატე ნინოშვილის დრო, ცხოვრება და შემოქმედება“ (1930), „მაქსიმ გორკი“ (1932), „მხცოვანი მწერალი ვასილ ბარნოვი“ (1934). მახარაძეს აგრეთვე დაწერილი აქვს ბოლშევიკური პარტიის ისტორიასთან დაკავშირებული ნაშრომები: „1905 წელი ამიერ-კავკასიაში“ (1925), „ამიერკავკასიაში რევოლუციური მოძრაობის ნარკვევები“ (1927) და „რჩევები და ბრძოლა საქართველოში საბჭოთა ძალაუფლებისათვის“ (1928). ==პირადი და ოჯახური ცხოვრება== მახარაძე მიეკუთვნებოდა იმ იშვიათ ადრეულ ბოლშევიკთა რიცხვს, რომლებიც [[პოლიტიკური რეპრესიები საბჭოთა კავშირში#დიდი წმენდა|სტალინურ წმენდას]] გადაურჩნენ. მახარაძე დაქორწინებული იყო მასწავლებელ და რევოლუციონერ [[ნინო სმოლნიაკოვა]]ზე. სმოლნიკოვას მოწაფეთა შორის იყო [[ვლადიმერ მაიაკოვსკი]]ც. სმოლნიაკოვა თან ახლდა მახარაძეს [[1908]] წლის გადასახლებიდან და აგრეთვე რევოლუციურ მოღვაწეობას ეწეოდა. მათი შვილი, [[არჩილ მახარაძე]] საბჭოთა ინჟინერ-პოლკოვნიკი იყო. ==ლიტერატურა== {{ქსე|6|516|ლ. თოიძე, ს. ყუბანეიშვილი}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{commons|Category:Filipp Makharadze}} * {{nplg ბიოგრაფია|00009212}} * {{nplg ილია|00011209}} * [http://www.hrono.ru/biograf/maharadze.html ფილიპე მახარაძე, ბიოგრაფიული ცნობები] {{ru icon}} * [http://www.knowbysight.info/MMM/03487.asp Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898 - 1991] {{ru icon}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:მახარაძე, ფილიპე}} [[კატეგორია:დაბადებული 1868]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1941]] [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] [[კატეგორია:ქართველი ათეისტები]] [[კატეგორია:ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] [[კატეგორია:დაბადებული 9 მარტი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 10 დეკემბერი]] [[კატეგორია:მახარაძეები|ფილიპე]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საქართველოს სოფლის მეურნეობის მინისტრები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საკავშირო კპ-ის (ბ) XVIII ყრილობის დელეგატები]] [[კატეგორია:ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრები]] [[კატეგორია:ბოლშევიკები]] [[კატეგორია:მთაწმინდის პანთეონიდან გადასვენებულები]] 867cmj05o4l6pq34ls7rz96g8fwo2ts 4647959 4647910 2024-04-25T14:21:45Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki {{მმ*|მახარაძე}} {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი | სახელი= ფილიპე მახარაძე | მშობლიურ ენაზე= | სურათი= Филипп Иесеевич Махарадзе.jpg | სურათის ზომა= | წარწერა= | დაბადების სახელი= | ფსევდონიმი= | დაბადების თარიღი= [[9 მარტი]], [[1868]] | დაბადების ადგილი= [[გონებისკარი]] | გარდაცვალების თარიღი= [[10 დეკემბერი]], [[1941]] | გარდაცვალების ადგილი= [[თბილისი]] | მოქალაქეობა= [[საქართველოს სსრ]] | განათლება=ვარშავის ვეტერინარული ინსტიტუტი | სამეცნიერო ხარისხი= | ეროვნება= [[ქართველები|ქართველი]] | რელიგია= [[ათეიზმი|ათეისტი]] | პარტია= [[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]] | ძირითადი იდეები= [[კომუნიზმი]], [[სოციალიზმი]] | საქმიანობა= | მამა= იესე მახარაძე | დედა= | მეუღლე= | შვილები= | ჯილდოები= | ხელმოწერა= | საიტი= }} '''ფილიპე იესეს ძე მახარაძე''' (დ. [[9 მარტი]], [[1868]] — გ. [[10 დეკემბერი]], [[1941]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ბოლშევიკი, რევოლუციონერი და საბჭოთა პარტიული მოღვაწე. [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|1921 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის]] დროს [[რსფსრ|საბჭოთა რუსეთის მიერ]] საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპაციის ერთ-ერთი შემოქმედი, [[საქართველოს რევოლუციური კომიტეტი]]ს თავმჯდომარე. ==ბიოგრაფია== ===ბავშვობა და განათლება=== ფილიპე მახარაძე დაიბადა [[ოზურგეთის მაზრა|ოზურგეთის მაზრის]] სოფელ [[გონებისკარი|კარისყურეში]]. სოფელში შემორჩენილია მისი მშობლიური სახლი. მის მამას, მღვდელ ესე მახარაძეს განათლება ჰქონდა მიღებული, ამიტომ 10 წლის ფილიპე 1877 წელს მშობლებმა სასწავლებლად მიაბარეს [[ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელი|ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელში]]. ამ დროს იქ სწავლობდნენ [[ნოე ჟორდანია]] და [[თედორე კიკვაძე]]. 1884 წელს, მახარაძე შევიდა [[თბილისის სასულიერო სემინარია|თბილისის სასულიერო სემინარიაში]]. სემინარიის თვითგანვითარების წრეებში მახარაძემ შეისწავლა დობროლიუბოვის, ჩერნიშევსკის, ბელინსკის, პისარევის და სხვათა თხზულებანი. სემინარიის ადმინისტრაცია ყოველ ღონეს ხმარობდა, რათა არ მიეცათ მოსწავლეებისთვის საშუალება აკრძალული წიგნების კითხვისა და წრეების მოწყობისა, მაგრამ სემინარიის ადმინისტრაციის რეჟიმს საწინააღმდეგო შედეგები მოჰქონდა - დაიწყო მოსწავლეთა მღელვარება. 1886 წლის 24 მაისს, მოსწავლე იოსებ ლაღიაშვილმა მოკლა რექტორი ჩუდეცკი. ამ აქტს მოჰყვა მოსწავლეთა მასიური გარიცხვა, რომელთა სიაში იყო ფილიპე მახარაძეც, მაგრამ ინსპექტორის თავდებობით იგი დატოვეს სემინარიაში. 1889 წელს მახარაძე გადავიდა სემინარიის უკანასკნელ მე-6 კლასში, ამ დროს იგი სათავეში ჩაუდგა სემინარიის მოსწავლეთა მოძრაობას, რომელიც მიმართული იყო ახლადდანიშნული რექტორის მკაცრი რეჟიმის წინააღმდეგ. მას დაუწერეს ნიშანი 4 და დაუხშეს სწავლის გაგრძელების შესაძლებლობა. მახარაძემ ს. მიქაძემ, ვლ. დარჩიაშვილმა და სხვებმა გაგზავნეს საბუთები [[ვარშავა|ვარშავის]] ვეტერიანრულ ინსტიტუტში, საიდანაც მიიღო დადებითი პასუხი ჩარიცხვის შესახებ და 1891 წლის აგვისტოში გემ „პუშკინით“ [[ოდესა|ოდესიდან]] ვარშავაში გაემგზავრა. ვარშავაში ის გაეცნო „შრომის განთაისუფლების“ ჯგუფის მუშაობას, გაეცნო [[მარქსიზმი]]სა და [[სოციალ-დემოკრატია|სოციალ-დემოკრატიის]] იდეებს. ინსტიტუტში სწავლა მახარაძეს არ დაუსრულებია. [[1891]] წელს გახდა [[რსდმპ|სოციალ-დემოკრატიული პარტიის]] წევრი და დაიწყო პროპაგანდსტული მუშაობა ვარშავის მუშებს შორის. ის ვარშავიდან საქართველოში აგზავნიდა სოციალ-დემოკრატიულ ლიტერატურას და საკუთარ წერილებს: „მწარე ფიქრები", „წერილები ჩვენი ცხოვრების შესახებ“, „უთავბოლობის ნაყოფი“. [[1893]] წლის აპრილში ვარშავის ჟანდარმერიამ გაანადგურა ქალაქის არალეგალური წერეები. მახარაძე დააპატიმრეს და მოათავსეს ალექსანდრეს ციტადელში. ორი წლის შემდეგ, [[1895]] წელს, ის საქართველოში გადაასახლეს. ===რევოლუციური მოღვაწეობა=== 1896-97 წლებში მახარაძე პოლიციის ზედამხედველობის ქვეშ ცხოვრობდა [[სიღნაღის მაზრა]]ში და არალეგალურად ჩადიოდა თბილისში. ის ჩაერთო [[მესამე დასი]]ს საქმიანობაში და 1897-1900 წლებში დაუახლოვდა [[იოსებ სტალინი|სტალინს]], [[ალექსანდრე წულუკიძე]]ს, [[ლადო კეცხოველი|ლადო კეცხოველს]]. წულუკიძესთან ერთად მახარაძე 1901 წლის დასაწყისში მუშაობდა ბათუმში, მუშებთან. 1901 წელს თბილისში მონაწილეობა მიიღო [[მშრომელთა საერთაშორისო დღე|საპირველმაისო]] დემონსტრაციაში, რის გამოც კვლავ დააპატიმრეს. 1902 წელს პოლიციის მეთვალყურეობის ქვეშ ცხოვრობდა ქუთაისში. იქ წულუკიძესთან ერთად მუშაობდა [[იმერეთი]]სა და [[გურია|გურიის]] კომიტეტებთან. 1903 წელს მახარაძემ მონაწილეობა მიიღო სოციალ-დემოკრატიული ორგანიზაციების კავკასიის პირველ ყრილობაში, სადაც შეიქმნა კავკასიის საკავშირო კომიტეტი, რომლის წევრადაც ისიც აირჩიეს. ამ პერიოდში ქართულად თარგმნა [[ლენინი]]ს ნაშრომი „სოფლის ღარიბებს“. 1905 წელს იყო ფაქტობრივი რედაქტორი ჟურნალ „[[მოგზაური]]სა“. 1905 წლის დამლევს ის დააპატიმრეს და მოათავსეს [[მეტეხის ციხე]]ში, საიდანაც 1906 წლის მაისში გაათავისუფლეს. 1906 წელს გაემგზავრა ბერლინში. იქ დაუკავშირდა [[სერგო ორჯონიკიძე]]ს. [[1907]] წელს დაბრუნდა თბილისში და მონაწილეობდა [[რუსეთის რევოლუცია (1905)|1905-07 წლების რევოლუციურ გამოსვლებში]]. 1907 წელს მონაწილეობდა [[ილია ჭავჭავაძე|ილია ჭავჭავაძის]] მკვლელობაში. ამავე პერიოდში თანამშრომლობდა გაზეთ „დროსა“ და „თბილისის ბოლშევიკების ლიტერატურულ ბიუროში“. რევოლუციური მოღვაწეობისათვის [[ცარიზმი]] დევნიდა მახარაძეს და ის არაერთხელ დააპატიმრეს. 1908 წელს გადაასახლეს [[ასტრახანის გუბერნია]]ში სადაც დაჰყო 1911 წლამდე. 1911-13 წლებში იყო [[დონბასი|დონბასში]], 1913-14 წლებში იყო [[ბაქო]]ში და რედაქტორობდა ჟურნალ „ჩვენ წყაროს“. 1914 წელს [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დაწყებისთანავე მახარაძე დააპატიმრეს და გადაასახლეს [[ყუბის მაზრა]]ში, 1915 წელს კი გადაასახლეს [[ბაქოს გუბერნია]]ში, საიდანაც გაიქცა ქუთაისში, [[1916]] წელს კი - თბილისში. 1917 წელს იყო გაზეთ „კავკასიელი მუშის“ და „ბრძოლის“ რედაქტორი. [[1917 წლის თებერვლის რევოლუცია|თებერვლის რევოლუციის]] შემდეგ მახარაძე ბოლშევიკურმა ბიურომ გაგზავნა პეტროგრადში აპრილის კონფერენციაზე. საქართველოში დაბრუნების შემდეგ, ოქტომბერში მახარაძემ მონაწილეობა მიიღო პარტიის სამხარეო ყრილობის მუშაობაში და შევიდა პარტიის კავკასიის სამხარეო კომიტეტის შემადგენლობაში. 1918 წლის მაისის დამლევს, [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|მენშევიკური მთავრობის]] დამყარების დროს მახარაძე აღმოჩნდა არარეგალურ მდგომარეობაში. ის გადავიდა ჩრდილოეთ კავკასიაში, სადაც გადატანილი იყო რსდმპ კავკასიის სამხარეო კომიტეტის მთელი მუშაობა. ამ დროს ფილიპე მახარაძე იყო თერგის ოლქის ფინანსთა კომისარი. 1919 წელს ის იყო შეიარაღებული აჯანყების მზადების ერთ-ერთი ხელმძღვანელი. [[1919]] წელს დააპატიმრეს და [[მეტეხის ციხე]]ში ჩასვეს, მაგრამ 1920 წლის თებერვალში გაიქცა. ის ფარულად, [[ოსეთი]]ს გავლით გადავიდა ჩრდილოეთ კავკასიაში და შემდეგ კვლავ დაბრუნდა საქართველოში არალეგალური მუშაობისთვის. [[1920]] წლის ივნისში მან მოახერხა მოსკოვში კომინტერნის მეორე კონგრესზე გამგზავრება. ===მოღვაწეობა საბჭოთა საქართველოში=== 1921 წლის თებერვალ-მარტში [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|საქართველოს საბჭოთა ოკუპაციის]] ერთ-ერთი ორგანიზატორი. 16 თებერვალს დაინიშნა [[საქართველოს რევკომი]]ს თავმჯდომარედ, რომელიც [[საქართველოს სსრ]]–ის საწყის წლებში ქვეყნის მმართველი ორგანო იყო. მახარაძემ მხარი დაუჭირა საქართველოს სსრ–ის [[ავტონომია]]ს შენარჩუნებას [[სსრკ|საბჭოთა კავშირის]] და არა [[ამიერკავკასიის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|ამიერკავკასიის სსრ-ს]] შემადგენლობაში და ამ პოზიციით დაუპირისპირდა [[სერგო ორჯონიკიძე]]ს. მახარაძეს ქართულ [[ნაციონალ-უკლონიზმი|ნაციონალურ-უკლონიზმში]] დასდეს ბრალი და იმავე წლის 7 ივლისს გაათავისუფლეს თანამდებობიდან. მის ნაცვლად დანიშნეს [[ბუდუ მდივანი]]. მახარაძე ჯერ წავიდა მოსკოვში, ხოლო დაბრუნების შემდეგ სხვადასხვა პარტიულ და სახელმწიფო თანამდებობას იკავებდა. ამავდროულად ის იყო მიწათმოქმედების სახალხო კომისარი, საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი (1921-23 წწ), ცაკ-ის თავმჯდომარე (1922 წ.). 1924 წლის [[1924 წლის აგვისტოს აჯანყება|აგვისტოს აჯანყების]] დროს იმყოფებოდა მშობლიურ სოფელში. 28 აგვისტოს, აჯანყების დაწყების დღეს როდესაც ის დააპატიმრეს აჯანყებულებმა. ოზურგეთის მაზრის მილიციამ შეძლო მისი გათავისუფლება და [[გომისმთა|გომისმთის]] გზით გადაიყვანა [[აჭარა]]ში.<ref>{{წიგნი|ავტორი=ჯიქია ლ.|ავტორის ბმული=ლევან ჯიქია|სათაური=1924 წლის აჯანყება დასავლეთ საქართველოში|ადგილი=თბ.|წელი=2012|გამომცემლობა=უნივერსალი|გვერდები=183|ბმული=http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/171148/1/Disertacia.pdf }}</ref> 1929-1930 წლებში მახარაძე იყო ამიერკავკასიის რესპუბლიკის სახელმწიფო საგეგმო კომისიის თავმჯდომარე. 1929 წლის 1 მარტიდან 1931 წლის 20 თებერვლამდე იყო საქართველოს [[საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე]]. 1931 წლიდან მახარაძე გახდა საქართველოს სსრ-ის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარე. ამავე დროს 1936 წლამდე, ამიერკავკასიის ფედერაციის დაშლამდე, იყო ამ რესპუბლიკის ცაკის ერთ-ერთი თავმჯდომარე. 1938 წლის 10 ივლისიდან 1941 წლის 10 დეკემბრამდე იყო [[საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭო]]ს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე<ref>{{საქართველოს უწყებები|281007|3-4}}</ref>. ===გარდაცვალების შემდეგ=== გარდაიცვალა [[1941]] წელს. დაკრძალეს [[მთაწმინდის პანთეონი|მთაწმინდის პანთეონში]]. 1987 წელს, [[მეოცე საუკუნის მეორე ნახევრის ქართული ეროვნული მოძრაობა|ეროვნული მოძრაობის]] აღმავლობის დროს ფილიპე მახარაძის საფლავი ააფეთქეს. კომუნისტური პარტიის მაშინდელი გენ-მდივნის [[ჯუმბერ პატიაშვილი]]ს ბრძანებით საფლავი აღადგინეს, თუმცა მოგვიანებით, 1989 წელს ის, [[მიხა ცხაკაია]]სა და [[სილიბისტრო თოდრია]]სთან ერთად გადაასვენეს [[ხუდადოვის სასაფლაო]]ზე. მახარაძისა და ცხაკაიას ადგილას 2008-2009 წლებში [[ანა კალანდაძე]] და [[ნოდარ დუმბაძე]] დაკრძალეს. [[1934]]-[[1989]] წლებში მის სახელს ატარებდა ქალაქი [[ოზურგეთი]] და [[ოზურგეთის რაიონი]]. ქალაქის ერთ-ერთ მოედანზე, რკინიგზის სადგურის წინ 1958 წლის 21 მარტს დაიდგა მისი ძეგლი, ხოლო 1957 წელს მის მშობლიურ სოფელში გაიხსნა სახლ-მუზეუმი. მუზეუმი ამჟამად არ ფუნქციონირებს, თუმცა სახლის ნანგრევები დღემდეა შემორჩენილი. მახარაძის სახელი დღესაც ეწოდება ერთ-ერთ ქუჩას კურორტ [[ბახმარო]]ში და სოფელ [[ფილიპოვკა]]ს ჯავახეთში. ==პუბლიცისტიკა== მახარაძე ავტორია რამდენიმე ნაშრომისა. მოღვაწეობდა ლიტერატურულ კრიტიკაში. დაწერილი აქვს წერილები „კრიტიკული განხილვა“ (1896), „ხალხური პოეზია და ბ-ნი მელიტონ კელენჯერიძე“ (1897), „დანიელ ჭონქაძე და მისი დრო“ (1904), „ეგნატე ნინოშვილის დრო, ცხოვრება და შემოქმედება“ (1930), „მაქსიმ გორკი“ (1932), „მხცოვანი მწერალი ვასილ ბარნოვი“ (1934). მახარაძეს აგრეთვე დაწერილი აქვს ბოლშევიკური პარტიის ისტორიასთან დაკავშირებული ნაშრომები: „1905 წელი ამიერ-კავკასიაში“ (1925), „ამიერკავკასიაში რევოლუციური მოძრაობის ნარკვევები“ (1927) და „რჩევები და ბრძოლა საქართველოში საბჭოთა ძალაუფლებისათვის“ (1928). ==პირადი და ოჯახური ცხოვრება== მახარაძე მიეკუთვნებოდა იმ იშვიათ ადრეულ ბოლშევიკთა რიცხვს, რომლებიც [[პოლიტიკური რეპრესიები საბჭოთა კავშირში#დიდი წმენდა|სტალინურ წმენდას]] გადაურჩნენ. მახარაძე დაქორწინებული იყო მასწავლებელ და რევოლუციონერ [[ნინო სმოლნიაკოვა]]ზე. სმოლნიკოვას მოწაფეთა შორის იყო [[ვლადიმერ მაიაკოვსკი]]ც. სმოლნიაკოვა თან ახლდა მახარაძეს [[1908]] წლის გადასახლებიდან და აგრეთვე რევოლუციურ მოღვაწეობას ეწეოდა. მათი შვილი, [[არჩილ მახარაძე]] საბჭოთა ინჟინერ-პოლკოვნიკი იყო. ==ლიტერატურა== {{ქსე|6|516|ლ. თოიძე, ს. ყუბანეიშვილი}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{commons|Category:Filipp Makharadze}} * {{nplg ბიოგრაფია|00009212}} * {{nplg ილია|00011209}} * [http://www.hrono.ru/biograf/maharadze.html ფილიპე მახარაძე, ბიოგრაფიული ცნობები] {{ru icon}} * [http://www.knowbysight.info/MMM/03487.asp Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898 - 1991] {{ru icon}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:მახარაძე, ფილიპე}} [[კატეგორია:დაბადებული 1868]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1941]] [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] [[კატეგორია:ქართველი ათეისტები]] [[კატეგორია:ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] [[კატეგორია:დაბადებული 9 მარტი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 10 დეკემბერი]] [[კატეგორია:მახარაძეები|ფილიპე]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საქართველოს სოფლის მეურნეობის მინისტრები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საკავშირო კპ-ის (ბ) XVIII ყრილობის დელეგატები]] [[კატეგორია:ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრები]] [[კატეგორია:ბოლშევიკები]] [[კატეგორია:მთაწმინდის პანთეონიდან გადასვენებულები]] daevclejxpss2afnmxdwbkf782tcofv 0 238307 4648016 4031791 2024-04-25T17:24:08Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''„ცხოვრება მეფეთ მეფისა დავითისი“''' — [[საქართველო]]ს მეფის [[დავით IV აღმაშენებელი|დავით IV აღმაშენებლის]] ([[1089]]-[[1125]] წწ.) ისტორიკოსის თხზულება. დაწერილია დაახლოებით [[1130]]-იან წლებში. შესულია [[ქართლის ცხოვრება|„ქართლის ცხოვრების“]] კრებულში. სავარაუდო ავტორია [[არსენ ბერი]] (ს.კაკაბაძე, კ.კეკელიძე, კ. გრიგოლია, ჯ. ოდიშელი). თხზულებაში ასახულია [[1080]]-[[1125]] წლების პერიოდი, როდესაც საქართველო წინა აზიის ერთ-ერთ უძლიერეს სახელმწიფოდ ჩამოყალიბდა. ობიექტურადაა აღწერილი დავითის პროგრესული სამხედრო-პოლიტიკური ხასიათის ღონისძიებები; ნაჩვენებია მის მიერ ეკლესიის დემოკრატიზაციისათვის, ქვეყნის საშინაო და საგარეო ძლიერების ამაღლებისათვის გადადგმული კონკრეტული ნაბიჯები, საქართველოში [[ყივჩაყები|ყივჩაყთა]] [[ყივჩაყთა გადმოსახლება საქართველოში|გადმოსახლების]] საკმაოდ რთული, გონივრულად განხორციელებული, მრავალი ასპექტის მქონე პროცესი. ცხოვრება მეფეთ მეფისა დავითისი პოლემიკური ნაწარმოებია — ავტორი დავითის პოლიტიკის არა მარტო აღმწერი, არამედ აქტიური დამცველი და თანამდგომია. თხზულება დაწერილია დიდად განათლებული, ნიჭიერი სახელმწიფო და სასულიერო მოღვაწის მიერ, ისტორიული პროცესის ახსნისას იგი [[პროვინდენციალიზმი|პროვინდენციალიზმს]] ეყრდნობა, იყენებს ისტორიულ-შედარებით მეთოდსაც; წინა პლანზე სწევს [[ქრისტიანობა|ქრისტიანული]] მორალის ძირითად დოგმებს. ნაწარმოებში ვხვდებით რემინესცენციებს სასულიერო წიგნებიდან. [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიური]] სამყაროს გავლენით, [[საქართველო]]ს სახელმწიფოს და მისი მესვეურის გაძლიერების შესაბამისად, აქ პირველად არის აღიარებული მეფის ღვთისსწორობის იდეა (იზოთეოსი) — დავითი „მესიის ხმალია“, მისი სახლით [[ღმერთი]] მოქმედებს. განსაკუთრებით ნათლად რომ წარმოაჩინოს დავით აღმაშენებლის როლი, ისტორიკოსი [[ძველი აღმოსავლეთი]]სა და [[ანტიკური ხანა|ანტიკური]] სამყაროს ისტორიის კარგი ცოდნის საფუძველზე საინტერესო პარალელებს ავლებს ერთი მხრივ, დავითსა, და მეორე მხრივ, [[ალექსანდრე მაკედონელი|ალექსანდრე მაკედონელსა]] და [[ტროის ომი]]ს გმირ [[აქილევსი|აქილევსს]] შორის. იგი ხაზს უსვამს რომ ალექსანდრე მაკედონელის დიდი სახელი მისი ქვეყნის სიძლიერემ განსაზღვრა მსოფლიო-ისტორიულ პროცესში და რომ პირადი ღირსებებით დავითი ალექსანდრეს სრულიად არ ჩამოუვარდებოდა. თხზულება დაწერილია დახვეწილი სტილით, მდიდარი [[ქართული ენა|ქართულით]]. იკითხება პოეტური პროზის დონეზე. ავტორმა დიდი ოსტატობით წარმოსახა დავითის მშფოთვარე ეპოქის სული, ნათლად უჩვენა სოციალურად დაპირისპირებული ძალების პოლიტიკური ჭიდილი. ნაწარმოები მდიდარია როგორც ისტორიულ-გეოგრაფიული, ისე ქრონოლოგიური მასალით. == ლიტერატურა == {{ქსე|11|256|ოდიშელი ჯ.}} * ''კაკაბაძე ს.'', დავით აღმაშენებლის მემატიანის ვინაობა, ტფ., 1913 ==რესურსები ინტერნეტში == * [http://www.orthodoxy.ge/istoria/qartlis_tskhovreba/agmashenebeli1.htm დავით აღმაშენებლის ისტორიკოსი, ცხოვრება მეფეთ-მეფისა დავითისი] [[კატეგორია:ქართლის ცხოვრება]] [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] mzpz6iacamgvst2kzwdjwix18r2a2ke 0 240193 4647914 4647629 2024-04-25T12:59:17Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''თბილისის ალყა (627–628)''' – იყო [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიის იმპერიისა]] და დასავლეთ თურქული ხაგანატის ალყა 627-628 წლებში [[სასანური ქართლი|სასანიური იბერიის]] [[სასანიანთა იმპერია|სასანიდური]] ვასალი მმართველის, ერისთავის [[სტეფანოზ I]] იბერიის წინააღმდეგ. == ისტორია == 627 წელს [[ჰერაკლე (ბიზანტია)|ჰერაკლე]] შეხვდა თავის მოკავშირეებს [[თბილისი|თბილისის]] მახლობლად და დაიწყო [[ბიზანტიის იმპერია|ბიზანტიისა]] და გოქთურქის ერთობლივი ოპერაციები თბილისის ალყაში მოქცევისთვის, სადაც ბიზანტიელები იყენებდნენ ტრიბუშეტებს კედლების გასარღვევად.{{Sfn-2|Dennis|1998|გვ=99–104}} საპასუხოდ [[სასანიანთა იმპერია|სასანიანმა]] შაჰმა [[ხოსრო II]]-მ 1000 მხედარი გაგზავნა გენერალ შაჰრაპლაკანის მეთაურობით ქალაქის გასამაგრებლად.{{Sfn-2|Kaegi|2003|გვ=144}} ალყა დიდი პროგრესის გარეშე გაგრძელდა, ალყაში მოქცეულთა მხრიდან ხშირი შეურაცხყოფით. ორი თვის შემდეგ [[ხაზართა სახაკანო|ხაზარები]] უკან დაიხიეს სტეპში და დაპირდნენ, რომ შემოდგომაზე დაბრუნდნენ.{{Sfn-2|Kaghankatvatsi|1861|გვ=108}} [[ჯაბღუ|ჯაბღუმ]] დატოვა ახალგაზრდა ბორი შადი, მისი ვაჟი ან ძმისშვილი, პასუხისმგებელი დარჩენილი ორმოცი ათასისთვის, რომლებიც უნდა დახმარებოდნენ ჰერაკლეს ალყის დროს. ცოტა ხანში ესენიც წავიდნენ, ბიზანტიელებს დატოვეს, რომ ალყა მარტო გაეგრძელებინათ და ალყაში მოქცეულთაგან დაცინვა გამოიწვია. სექტემბრის შუა რიცხვებში, სანამ ალყა გრძელდებოდა, ჰერაკლე გაემართა სამხრეთით, რათა დაეცვა თავისი ბაზა ზემო ტიგროსში.{{Sfn-2|Oman|1893|გვ=211}} 12 დეკემბერს მან დაამარცხა [[სასანიანთა იმპერია|სასანიდები]] [[ნინევიის ბრძოლა|ნინევეს ბრძოლაში]] და გაემართა [[ქტესიფონი|ქტესიფონში]], მაგრამ დედაქალაქში მისვლამდე [[ხოსრო II]] მოკლა მისმა ვაჟმა [[კავად II|კავადმა]], ხოლო 628 წლის აპრილში ზავი დადო ჰერაკლესთან. ზავი იყო გამყოფი, რადგან ჰერაკლეს მოკავშირეებმა განაგრძეს ომი [[კავკასია|კავკასიაში]]. 628 წლის ბოლოს მოკავშირეებმა აიღეს [[თბილისი]], გაძარცვეს და [[სტეფანოზ I]] მოკლეს.{{Sfn-2|Baumer|2021|გვ=227}} ჰერაკლემ იბერიის ტახტზე [[ადარნასე (ერისმთავარი)|ადარნასე]] დასვა. == სქოლიო == {{სქოლიო|2}} == ლიტერატურა == * {{cite book|title=History of the Caucasus|volume=1: At the Crossroads of Empires|first=Christoph|last=Baumer|publisher=I.B. Tauris|year=2021}} * {{Citation|last=Dennis|first=George T.|title=Byzantine Heavy Artillery: the Helepolis|publisher=Duke University|year=1998|journal=Greek, Roman and Byzantine Studies|volume=39|pages=99–115|url=http://www.deremilitari.org/resources/pdfs/dennis2.pdf|postscript=.|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20110805093618/http://www.deremilitari.org/resources/pdfs/dennis2.pdf|archive-date=2011-08-05}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120111110954/http://www.deremilitari.org/resources/pdfs/dennis2.pdf |date=2012-01-11 }} * {{Citation|last=Oman|first=Charles|author-link=Sir Charles William Chadwick Oman|title=Europe, 476-918, Volume 1|publisher=Macmillan|year=1893|url=https://books.google.com/books?id=N6A-AAAAYAAJ|postscript=.}} * {{Cite book|last=Kaghankatvatsi|first=Movses|url=https://books.google.com/books?id=USjw0fXVOHAC&pg=PA105#v=onepage&q&f=false|title=Исторія Агванъ ... Переводъ съ армянскаго|date=1861|year=1861|language=ru|translator-last=Patkaneanc|translator-first=K.P.|trans-title=The story of agvan Moses Kagankatvatsi, a writer of the 10th century}} * {{Citation|last=Kaegi|first=Walter Emil|author-link=Walter Kaegi|title=Heraclius: Emperor of Byzantium|publisher=Cambridge University Press|year=2003|isbn=978-0-521-81459-1|url=https://books.google.com/books?id=tlNlFZ_7UhoC|postscript=.}} == ლიტერატურა == {{ქსე|11|627|გოილაძე ვ.}} * საქართველოს ისტორიის ნარკვევები, ტ. 2, თბ., 1973 {{შემოსევები საქართველოში}} [[კატეგორია:ლაშქრობები საქართველოში]] dy6r046xsuygaysm1asxqiqfzudg2o6 0 254595 4648084 4523142 2024-04-26T00:20:19Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი =იოსიპ ბროზ ტიტო | სურათი=Josip Broz Tito uniform portrait.jpg | სურათის ზომა = 190px | ხელმოწერა = | მონარქი = | წინამორბედი= | მემკვიდრე = | დაბადების თარიღი =7 მაისი, 1892 | დაბადების ადგილი= [[კუმროვეცი]], [[ავსტრია-უნგრეთის იმპერია]] | გარდაცვალების თარიღი = 4 მაისი , 1980 | გარდაცვალების ადგილი=[[ლუბლიანა]], [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა]] | ეროვნება = | მეუღლე = | პროფესია = | რელიგია = | პარტია = იუგოსლავიის კომუნისტთა ლიგა | რიგი =[[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|იუგოსლავიის]] [[იუგოსლავიის კომუნისტთა ლიგა|კომუნისტთა ლიგის]] მე-4 პრეზიდენტი | თანამდებობა დაიკავა = მარტი, 1939 | თანამდებობა დატოვა = 4 მაისი, 1980 | წინამორბედი = მილან გორკიჩი | მემკვიდრე = ლაზარ მოისოვი | მონარქი= | რიგი2 = [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|იუგოსლავიის]] 1-ლი [[იუგოსლავიის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] | თანამდებობა დაიკავა2 = 14 იანვარი, 1965 | თანამდებობა დატოვა2= 4 მაისი, 1980 | წინამორბედი2 = ივან რიბარი <small>(როგორც, სახალხო ასამბლეის პრეზიდიუმის პრეზიდენტი)</small> | მემკვიდრე2 = ლაზარ კოლიშევსკი | მონარქი2= | რიგი3 = | თანამდებობა დაიკავა3 = | თანამდებობა დატოვა3 = | წინამორბედი3 = | მემკვიდრე3 = | პრემიერ-მინისტრი3 = | რიგი4 = | თანამდებობა დაიკავა4 = | თანამდებობა დატოვა4 = | წინამორბედი4 = | მემკვიდრე4 = |პრემიერ-მინისტრი4= | რიგი5 = | თანამდებობა დაიკავა5 = | თანამდებობა დატოვა5 = | წინამორბედი5 = | მემკვიდრე5 = | მამა= | დედა= | მეუღლე= პელაგია ბელოუსოვა <small>(1919–1939)</small> <br />ჰერტა ჰაასი <small>(1940–1943)</small><br /> ''დავორიანკა პაუნოვიჩი ''<small>(არაოფიცილურად, 1941-1946)</small><br /> იოვანკა ბუდისავლევიჩი <small>(1952–1980)</small> | შვილები= ზლატკო ლეონ ბროზი<br />მიშო ბროზი | ხელმოწერა = Tito signature.svg }} '''იოსიპ ბროზ ტიტო''' ({{lang-sh|Јосип Броз, Josip Broz}} დაბადებით იოსიპ ბროზი, ტიტო პარტიული ფსევდონიმია რომელიც მოგვიანებით შეუერთდა გვარს; დ.[[7 მაისი]], [[1892]], [[კუმროვეცი]], [[ავსტრია-უნგრეთის იმპერია]] — გ. [[4 მაისი]], [[1980]], [[ლუბლიანა]], [[სლოვენიის სოციალისტური რესპუბლიკა]], [[იუგოსლავია]]) — იუგოსლავიელი კომუნისტი, [[იუგოსლავიის სახალხო-გამათავისუფლებელი ომი|პარტიზანული წინააღმდეგობის]] მეთაური [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს პერიოდში. იუგოსლავიის კომუნისტური პარტიის ლიდერი [[1945]]–[[1980]] წლებში, მარშალი (29 სექტემბერი 1943). იოსიფ ბროზ ტიტო 1892 წლის მაისში დაიბადა ჩრდილოეთ ხორვატიაში, კუმროვეცში მდიდარი გლეხის ოჯახში. ტიტო თავიდანვე გამოირჩეოდა ნაციონალისტური მსოფლმხედველობით, ავანტიურიზმით, ქედმაღლობითა და განდიდების მანიით. [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს იგი იბრძოდა კარპატების ფრონტზე რუსებისა და სერბების წინააღმდეგ. იგი რუსებს ტყვედ ჩაუვარდა, შემდეგ აღმოჩნდა დასავლეთ ციმბირში, სადაც წისქვილში მექანიკოსად მუშაობდა. რუსეთში სამოქალაქო ომის დამთავრების შემდეგ იგი სამშობლოში არ დაბრუნებულა, შევიდა ბოლშევიკურ პარტიაში და მოსკოვში განაგრძო სწავლა. იმ პერიოდში იგი დაუახლოვდა ტროცკისტ [[ბელა კუნი|ბელა კუნს]], რომლის დახმარებითაც გაიკეთა კარიერა და იმჟამინდელი კომინტერნის აპარატში დაიწყო მუშაობა ერთ-ერთ ხელმძღვანელ თანამდებობაზე. 30-იანი წლების მეორე ნახევრის დამდეგს ტიტო იუგოსლავიის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის მდივანი გახდა. [[ფაშისტური გერმანია|ფაშისტური გერმანიის]] მიერ იუგოსლავიის ოკუპაციის შემდეგ იგი სათავეში ჩაუდგა პარტიზანულ მოძრაობას. 1943 წლის ივნისში ტიტო დაიჭრა სამხრეთ-აღმოსავლეთ ბოსნიაში, სუტიესკის ბრძოლაში. პარტიზანების ზეწოლის შედეგად ხორვატიაში პაველიჩისა და სერბეთში ნედიჩის მთავრობები დაემხო და 1945 წლის 7 მაისს ტიტომ ხელი მოაწერა იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკის შექმნის დეკლარაციას. იუგოსლავიის განთავისუფლებისთვის ბრძოლაში გამოჩენილი გმირობისთვის, იუგოსლავიის სახალხო გმირის წოდება მიენიჭა ქართველ მფრინავ [[ალექსანდრე მანაგაძე]]ს. მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ, [[იოსებ სტალინი]] და ტიტო აღმოსავლეთ ევროპის ახალ გეოპოლიტიკურ მოდელზე ვერ შეთანხმდნენ, რის გამოც საბჭოთა კავშირსა და იუგოსლავიას შორის ურთიერთობა დაიძაბა. 1953 წელს ტიტო იყო პირველი [[სოციალისტური ბლოკი]]ს წარმომადგენელი სახელმწიფოს ხელმძღვანელი, რომელიც ოფიციალური ვიზიტით [[გაერთიანებული სამეფო|გაერთიანებულ სამეფოში]] იმყოფებოდა. ვიზიტი გასაიდუმლოებული იყო, ტიტომ შეხვედრები გამართა პრემიერ-მინისტრ [[უინსტონ ჩერჩილი|უინსტონ ჩერჩილთან]] და დედოფალ [[ელისაბედ II]]-ესთან. პროფესიით [[ზეინკალი|ზეინკალმა]] იოსიპ ბროზ ტიტომ თავისი დახვეწილი მანერებით, როიალზე დაკვრის დიდებული ტალანტითა და ერუდიციით ერთობ გააოცა და აღაფრთოვანა დედოფალი. [[ცივი ომი]]ს პირობებში, 1955 წლის აპრილში ტიტომ მონაწილეობა მიიღო ინდონეზიის პრეზიდენტ [[სუკარნო|აჰმედ სუკარნოს]] მიერ 1955 წელს მოწვეულ [[ბანდუნგის კონფერენცია]]ში, სადაც იუგოსლავიის გარდა [[აფრიკა|აფრიკისა]] და [[აზია|აზიის]] ქვეყნები მონაწილეობდნენ. კონფერენციის ორგანიზატორები სუკარნოსთან და ტიტოსთან ერთად იყვნენ [[ბირმა|ბირმის]] პრემიერ-მინისტრი [[უ ნუ]], [[ინდოეთი]]ს პრემიერ-მინისტრი [[ჯავაჰარლალ ნერუ]], [[ეგვიპტე|ეგვიპტის]] პრეზიდენტი [[გამალ აბდელ ნასერი]] და [[განა|განის]] პრეზიდენტი [[კვამე ნკრუმა]]. მათ მხარს უჭერდნენ [[ჩრდილოეთ ვიეტნამი]]ს პრეზიდენტი [[ჰო ში მინი]], [[ჩინეთი|ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის]] პრემიერი [[ჯოუ ენლაი]] და [[კამბოჯა|კამბოჯის]] მონარქი [[ნოროდომ სიანუკი]]. კონფერენციის მდივანი ცნობილი ბირმელი დიპლომატი [[უ ტანი]] იყო. კონფერენციაზე იმსჯელეს „მესამე სამყაროს“ ქვეყნების დემოკრატიული განვითარების სტრატეგიაზე და დაგმეს კოლონიალიზმი, რასობრივი დისკრიმინაცია და სეგრეგაცია, მხარდაჭერა გამოუცხადეს დამოუკიდებლობისათვის მებრძოლ ხალხებს. კონფერენციის დასრულების შემდეგ მოლაპარაკებები გრძელდებოდა, 1956 წელს სამხრივი შეხვერდები გაიმართა ტიტოს, ინდოეთის პრემიერ-მინისტრ ჯავაჰარლალ ნერუს და ეგვიპტის პრეზიდენტ გამალ აბდელ ნასერს შორის. 1955 წელს, საბჭოთა კავშირის ლიდერმა [[ნიკიტა ხრუშჩოვი|ნიკიტა ხრუშჩოვმა]] იუგოსლავიის სოციალისტურ ფედერაციულ რესპუბლიკასთან ურთიერთობა განაახლა და ბელგრადშიც ჩავიდა. 1956 წელს იოსიპ ბროზ ტიტო საპასუხო ვიზიტით საბჭოთა კავშირს ეწვია. ამ დროს, მან გაიცნო და განსაკუთრებით დაუმეგობრდა [[საქართველოს სსრ]] კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის პირველ მდივან [[ვასილ მჟავანაძე]]ს. 1958 წელს ვასილ მჟავანაძე, ოჯახთან ერთად, ესტუმრა იუგოსლავიას. ხოლო 1967 წელს, მეორედ ჩავიდა ბელგრადში. მჟავანაძეების ოჯახს კუნძულ ბრიონზე იოსიპ ბროზ ტიტო და მისი მეუღლე მასპინძლობდნენ, მჟავანაძის და ტიტოს ურთიერთობის ძირითადი ინტერესები სოფლის მეურნეობის განვითარება იყო. 1961 წლის სექტემბერში, ბელგრადის პირველ კონფერენციაზე, ტიტოს და მისი თანამოაზრე ქვეყნების მეთაურთა მრავალწლიანი მოლაპარაკებების შემდეგ, ოცდახუთი სახელმწიფოს შემადგენლობით შეიქმნა [[მიუმხრობლობის მოძრაობა]]. მოძრაობის გენერალურ მდივნად ტიტო აირჩიეს, რომელიც ამ პოსტს 1964 წლამდე იკავებდა, შემდეგ კი [[გამალ აბდელ ნასერი]]მ შეცვალა. ტიტო სამჯერ იყო დაქორწინებული, პირველი მეუღლე იყო პელაგია ბელოუსოვა, რომელიც რუსეთში გადასახლებისას, [[ომსკი|ომსკში]] გაიცნო 1918 წელს, ამ დროს პელაგია 13 წლის იყო. გაცნობიდან ერთი წლის შემდეგ წყვილი დაქორწინდა და მალევე საცხოვრებლად იუგოსლავიაში გადავიდნენ. მათ ხუთი შვილი ეყოლათ, თუმცა მხოლოდ ერთი, ზლატკო ლეონი (დაბ. 4 თებერვალი, 1924) გადარჩა. 1928 წელს პელაგია ტიტოს დაპატიმრების შემდეგ საცხოვრებლად რუსეთში დაბრუნდა, 1936 წელს კი ოფიციალურად განქორწინდნენ. 1936 წელს, მოსკოვში ვიზიტისას ტიტომ გაიცნო ავსტრიელი კომუნისტი ლუსია ბაუერი და იქორწინა მასზე, თუმცა მოგვიანებით მათი ქორწინების დოკუმენტი გაუჩინარდა. 1940 წელს მეორედ იქორწინა [[სლოვენიელები|სლოვენიელ]] ჰერტა ჰაასზე, რომელთანაც ვაჟი, მომავალი დიპლომატი მიშო ბროზი გაუჩნდა. ჰერტაზე დაქორწინებიდან მალევე ტიტომ პარალელური ურთიერთობა გააბა, საკუთარ პირად მდივანთან დავორიანკა პაუნოვიჩთან, თანაპარტიელებში ცნობილი კოდური სახელით ზდენკა. 1943 წელს ტიტო ჰერტა ჰაასს ოფიციალურად დაშორდა და არაფორმალური თანაცხოვრება გააგრძელა ზდენკა პაუნოვიჩთან, რომელიც 1946 წელს [[ტუბერკულოზი]]თ გარდაიცვალა. ტიტომ პაუნოვიჩი საკუთარი რეზიდენციის, ბელი დვორის ეზოში დაკრძალა. ტიტოს შემდეგი რჩეული იოვანკა ბუდისავლევიჩი იყო, მათი პირველი შეხვედრისას ტიტო 59 წლის იყო, იოვანკა კი მხოლოდ 27-ის, თუმცა ამას ხელი არ შეუშლია მათთვის გაცნობიდან მალევე, 1952 წლის აპრილში დაქორწინებულიყვნენ. იოვანკა ბროზი ტიტოს სიკვდილამდე ცხოვრობდა მეუღლესთან ერთად. იოსიპ ბროზ ტიტო 87 წლის ასაკში [[ლიუბლიანა]]ში, 1980 წლის 4 მაისს გარდაიცვალა. დაკრძალულია ბელგრადში „[[ყვავილების სახლი|ყვავილების სახლში]]“. == რესურსები ინტერნეტში == * [http://www.hrono.ru/biograf/bio_t/tito_ib.php ბიოგრაფია საიტზე „hrono.ru“] * [http://www.coldwar.ru/conflicts/yugoslaviya/tito.php ცივი ომი: იოსიპ ბროზ ტიტო] {{ref-ru}} * [http://www.telegrafua.com/406/history/8364/ Кіевскій ТелеграфЪ: Шипы и розы от Броз Тито] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101020161407/http://www.telegrafua.com/406/history/8364 |date=2010-10-20 }} {{ref-ru}} * [http://www.titoville.com/odlikovanja.html Tito’s Home Page: Decorations, Orders, Medals…] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050625073534/http://www.titoville.com/odlikovanja.html |date=2005-06-25 }} {{ref-en}} * [http://www.tito-memorial.com Virtual Josip Broz Tito Memorial] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100513081251/http://www.tito-memorial.com/ |date=2010-05-13 }} {{ref-en}} * [http://www.marxists.org/archive/tito/index.htm Josip Broz Tito Archive] — marxists.org {{მიუმხრობლობის მოძრაობის გენერალური მდივნები}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:ტიტო, იოსიპ ბროზ}} [[კატეგორია:დაბადებული 7 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1892]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 4 მაისი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1980]] [[კატეგორია:XX საუკუნის პოლიტიკოსები]] [[კატეგორია:ხორვატი პოლიტიკოსები]] [[კატეგორია:იუგოსლავიის პრეზიდენტები]] [[კატეგორია:მარშლები]] [[კატეგორია:მეორე მსოფლიო ომის პოლიტიკური ლიდერები]] [[კატეგორია:გამარჯვების ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:იუგოსლავიის სახალხო გმირები]] [[კატეგორია:იუგოსლავიის პრემიერ-მინისტრები]] feq8dtmrviwa0k1jcvcx1dbmgtud52x 0 256231 4648148 4618107 2024-04-26T10:58:51Z უცნობი ადამიანი 160758 ექსპერტიზის შედეგები wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | ფერი = | სახელი = პოლ უოკერი | ფოტო = PaulWalkerEdit-1.jpg | ფოტოს სიგანე = 220პქ | წარწერა = | დაბსახელი = პოლ უილიამ უოკერ IV | დაბთარიღი = [[12 სექტემბერი]], [[1973]] | დაბადგილი = [[გრენდეილი (კალიფორნია)|გრენდეილი]], [[კალიფორნიის შტატი|კალიფორნია]], [[აშშ]] | გარდთარიღი = {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|2013|11|30|1973|9|12}} | გარდადგილი = [[სანტა-კლარიტა (კალიფორნია)|სანტა-კლარიტა]], [[კალიფორნიის შტატი|კალიფორნია]], [[აშშ]] | საქმიანობა = მსახიობი | სხვა სახელები= | აქტიურობის წლები = 1985–2013 | მეუღლეები = | პარტნიორები = | მამა = | შვილები = 1 | რეზიდენცია= | საიტი= | აკადემიის ჯილდოები= | ემმის ჯილდოები= | სხვა ჯილდოები= | BAFTA ჯილდოები | სეზარის ჯილდოები= | ოქროს გლობუსის ჯილდოები = | ტონის ჯილდოები = }} [[ფაილი:Paul Walker's death.png|thumb|232px|ავტოავარია, რომლის დროსაც გარდაიცვალა მსახიობი პოლ უოკერი]] '''პოლ უილიამ უოკერ IV''' ({{lang-en|Paul William Walker IV}}; დ. [[12 სექტემბერი]], [[1973]] — გ. [[30 ნოემბერი]], [[2013]]) — [[აშშ|ამერიკელი]] მსახიობი. ცნობილი გახდა ბრაიან ო'კონერის როლის შესრულებით „[[ფორსაჟი]]ს“ ფილმების სერიაში. გარდაიცვალა [[2013]] წლის 30 ნოემბერს, [[კალიფორნიის შტატი]]ს ქალაქ [[სანტა-კლარიტა (კალიფორნია)|სანტა-კლარიტაში]], ავტო-კატასტროფაში<ref>[http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shoubiznesi/38469-msakhibi-pol-uokeri-40-tslis-asakshi-avtoavariashi-daighupa.html მსახიობი პოლ უოკერი 40 წლის ასაკში ავტოავარიაში დაიღუპა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304224743/http://www.palitratv.ge/akhali-ambebi/shoubiznesi/38469-msakhibi-pol-uokeri-40-tslis-asakshi-avtoavariashi-daighupa.html |date=2016-03-04 }}. palitratv</ref>. ==ფილმოგრაფია== {{ფილმშიზედა}} {{ფილმში|1986|[[მონსტრი კარადაში]] |Monster in the Closet| „პროფესორი“ ბენეტი }} {{ფილმში|1997|[[სტუდენტური გუნდი]] |Varsity Blues| ლანს ჰარბორი }} {{ფილმში|1999|[[დანგრეული სასახლე]] |Brokedown Palace| ჯეისონი}} {{ფილმში|2001|[[ფორსაჟი]] | The Fast and the Furious|ბრაიან ო'კონერი}} {{ფილმში|2003|[[ორმაგი ფორსაჟი]] | 2 Fast 2 Furious|ბრაიან ო'კონერი}} {{ფილმში|2005|[[სიღრმეში]] |Into the Blue | ჯერედ კოული}} {{ფილმში|2006|[[მინუს 22 გრადუსი ცელსიუსით]] |Eight Below|ჯერი შეპარდი}} {{ფილმში|2006|[[სამმაგი ფორსაჟი]] |The Fast and the Furious: Tokyo Drift|ბრაიან ო'კონერი}} {{ფილმში|2006|[[ჩვენი მამების დროშები (ფილმი)|ჩვენი მამების დროშები]] |Flags of Our Fathers| [[ჰენკ ჰანსენი]] }} {{ფილმში|2009|[[ფორსაჟი 4]] |Fast & Furious|ბრაიან ო'კონერი}} {{ფილმში|2011|[[ფორსაჟი 5]] |Fast Five|ბრაიან ო'კონერი}} {{ფილმში|2013|[[ფორსაჟი 6]] |Fast & Furious 6|ბრაიან ო'კონერი}} {{ფილმში|2015|[[ფორსაჟი 7]] |Furious 7|ბრაიან ო'კონერი}} {{ფილმშიქვედა}} == გარდაცვალება == [[2013]] წლის [[30 ნოემბერი|30 ნოემბერს]] ზუსტად ადგილობრივი დროით 15:30-ზე, უოკერი და მისი მეგობარი [[როჯერ როდასი]]<ref>{{cite web |url=http://fabwags.com/racecar-driver-roger-rodas-paul-walkers-driver-in-deadly-crash-wife-kristine-rodas-survives-him/ |title=Paul Walker Friend Roger Rodas Bio |accessdate=2013-11-15 |date=December2013}}</ref> საქველმოქმედო ფონდ „Reach Out Worldwide“-ის, [[ჰაიანი (ტაიფუნი)|ტაიფუნ ჰაიანის]] მსხველპლთა დასახმარებლად გამართულ ღონისძიებაზე მივიდნენ<ref name="CNN1">{{cite web |last1=Duke |first1=Alan |last2=Sutton |first2=Joe |url=http://www.cnn.com/2013/11/30/showbiz/actor-paul-walker-dies/| title='Fast & Furious' star Paul Walker killed in car crash | publisher=[[CNN]]|date=2013-12-01 | accessdate=2013-12-01}}</ref><ref>{{cite news|url=http://abclocal.go.com/kabc/story?section=news/entertainment&id=9344668|title='Fast and Furious' star Paul Walker dies in Valencia car crash, publicist says|publisher=[[ABC News]]|date=November 30, 2013|accessdate=2013-11-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140502050919/http://abclocal.go.com/kabc/story?section=news%2Fentertainment&id=9344668|archivedate=2014-05-02}}</ref>. ისინი მალევე წამოვიდნენ ღონისძიებიდან წითელი „[[Porsche Carrera GT]]“-თი რომელიც როდასს ეკუთვნოდა. გზაზე მძღოლმა საჭე ვერ დაიმორჩილა და მანქანა ღამის განათების ბოძსა და გვერდზე მდგომ ხეს დაეჯახა, [[ვალენსია (კალიფორნია)|ვალენსიაში]], მანქანა 90 წამის შემდგომ აალდა<ref name="CNN1" /><ref name="TIME1">{{cite news|url=http://entertainment.time.com/2013/11/30/publicist-fast-furious-actor-paul-walker-dies-in-car-crash/|title=Publicist: Fast & Furious Actor Paul Walker Dies in Car Crash|publisher=[[TIME]]|date=30 November 2013|accessdate=2013-11-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131209205008/http://entertainment.time.com/2013/11/30/publicist-fast-furious-actor-paul-walker-dies-in-car-crash/|archivedate=2013-12-09}}</ref><ref>Schabner, Dean (November 30, 2013). [http://abcnews.go.com/Entertainment/fast-furious-star-paul-walker-killed-crash/story?id=21059278 'Fast and Furious' Star Paul Walker Killed in Crash"]. [[ABC News]].</ref><ref>{{cite web | url=http://www.nydailynews.com/news/national/paul-walker-dies-crash-report-article-1.1533786 | title=Paul Walker dead at 40: 'Fast and Furious' star killed in fiery car crash | date=2013-11-30 | accessdate=2013-11-30 | author=Joel Landau | publisher=[[NY Daily News]] | archiveurl=https://web.archive.org/web/20190516000225/https://www.nydailynews.com/news/national/paul-walker-dies-crash-report-article-1.1533786 | archivedate=2019-05-16 }}</ref>. ლოს-ანჯელესის შერიფის განყოფილებამ განაცხადა, რომ ორივე შემთხვევის ადგილზევე დაიღუპა. ავტო-კატასტროფის მიზეზად მაღალი სიჩქარე სახელდება<ref name="TIME1" /><ref name="BBC">{{cite news | title = Fast & Furious actor Paul Walker dies in California car crash | date = 1 December 2013 | publisher = BBC News | url = http://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-25173331 | work = BBC News US & Canada | accessdate = 2013-12-01}}</ref>. ასევე შემთხვევის ადგილისაკენ მიმავალი გზის 8 მონაკვეთზე აღინიშნება დამწვარი რეზინისა და ე.წ. „[[ფუნთუშა (დრიფტი)|ფუნთუშის]]“ („წრეზე [[დრიფტი]]“) კვალი<ref name="CNN1"/>.. ექსპერტიზამ დაადგინა რომ პოლის ტრაქეაში ნაპოვნი იქნა კვამლი რაც იმას ნიშნავს რომ იგი შეჯახების შემდეგ კვლავ ცოცხალი იყო, გათიშულ მდგომარეობაში, და არსებობდა იმის ალბათობაც რომ თუ მანქანას ცეცხლი არ გაუჩნდებოდა, პოლი შესაძლოა გადარჩენილიყო, მას აღენიშნებოდა მრავლობითი მოტეხილობები და თერმალური დამწვრობა. == რესურსები ინტერნეტში == {{Commonscat-inline|Paul Walker}} *{{ოფიციალური|http://paulwalker.com/}} *{{AllMovie სახელი|237780}} *{{imdb|id=0908094|name=პოლ უოკერი}} == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{DEFAULTSORT:უოკერ, პოლ}} [[კატეგორია:დაბადებული 12 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1973]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 30 ნოემბერი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2013]] [[კატეგორია:ამერიკელი მსახიობები]] [[კატეგორია:XX საუკუნის მამაკაცი მსახიობები]] [[კატეგორია:XXI საუკუნის მამაკაცი მსახიობები]] [[კატეგორია:ჰოლივუდ-ჰილზში დაკრძალულები]] e4fsfxfg8iursz6hyqtgxg8n79ltf42 0 273464 4648111 4088392 2024-04-26T07:48:02Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Cape_Colony_map.png|მინი|250პქ|კაპის პროვინცია]] '''კაპის პროვინცია''' ({{lang-en|The Cape of Good Hope Province, Cape Province}}) — [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა|სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკის]] უდიდესი პროვინცია [[1910]]-[[1994]] წლებში. დედაქალაქი [[კეიპტაუნი]]. პროვინცია შეიქმნა [[1910]] წელს და თავდაპირველად მოიცავდა [[კაპის კოლონია]]ს და რამდენიმე მცირე რაიონს: ბრიტანეთის ბეჩუანალენდს (ამჟამად [[ბოტსვანა]]), აღმოსავლეთი გრიკვალენდი და დასავლეთი გრიკვალენდი. კაპის პროვინცია იყო ერთადერთი სადაც ფერადკანიანებს ჰქონდათ ხმის უფლება, თუმცა ეს პოლიტიკა შეიცვალა [[1948]] წელს, როდესაც ხელისუფლებაში მოვიდა [[სამხრეთ აფრიკის ეროვნული პარტია|ეროვნული პარტია]], რომელმაც [[აპართეიდი]] თავის იდეოლოგიად გამოაცხადა. [[1994]] წელს კაპის პროვინცია დაიყო სამ ნაწილად: [[დასავლეთი კაპის პროვინცია|დასავლეთ]], [[აღმოსავლეთი კაპის პროვინცია|აღმოსავლეთ]] და [[ჩრილოეთი კაპის პროვინცია|ჩრდილოეთ კაპის]] პროვინციებად. მცირე ნაწილი კი შევიდა [[ჩრდილო-დასავლეთი (სარ)|ჩრდილო-დასავლეთის]] შემადგენლობაში. == რესურსები ინტერნეტში == *[http://uk.holidaysguide.yahoo.com/p-travelguide-45871-cape_town_history-i A history of the Cape Province] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060911173600/http://uk.holidaysguide.yahoo.com/p-travelguide-45871-cape_town_history-i |date=2006-09-11 }} *[http://www.national.archives.gov.za/sources1.htm Archives kept at Cape Town] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210422195815/http://www.national.archives.gov.za/sources1.htm |date=2021-04-22 }} [[კატეგორია:სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა]] h6o4wxmm3n2jx6y5i06vx4koxooc26x 0 273806 4648048 3485840 2024-04-25T19:21:31Z GiorgiXIII 62215 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მყინვარი | სახელი = ხუტიის მყინვარი | მშობლიური სახელი = | სურათი = | წარწერა = |lat_dir = N |lat_deg = 43 |lat_min = 10 |lat_sec = 01 |lon_dir = E |lon_deg = 41 |lon_min = 48 |lon_sec = 48 | ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}} | ტერიტორიული ერთეული = [[გულრიფშის მუნიციპალიტეტი]] | ქედი = [[აფხაზეთის კავკასიონი]] | ფართობი = 1,5 | სიგრძე = 2,2 | სიგანე = | სისქე = | ტიპი = ხეობური | მდგომარეობა = | პოზრუკა = საქართველო | პოზრუკა2 = საქართველო აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა }} '''ხუტიის მყინვარი''' — [[ხეობა|ხეობის]] ტიპის [[მყინვარი]] [[საქართველო]]ში, [[აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა|აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში]], [[გულრიფშის მუნიციპალიტეტი|გულრიფშის მუნიციპალიტეტში]]. მდებარეობს [[აფხაზეთის კავკასიონი|აფხაზეთის კავკასიონზე]], [[ხუტიის ქედი]]ს დასავლეთ კალთაზე, [[მდინარე]] [[კოდორი]]ს მარჯვენა შენაკადი — ხეცკვარის აუზში. სიგრძე 2,2 კმ, ფართობი 1,5 კმ². [[მყინვარის ენა]] მთავრდება [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 2000 მ სიმაღლეზე. ხუტიის მყინვარის [[ფირნი]]ს ხაზის სიმაღლე ზღვის დონიდან 3050 მ-ია. == ლიტერატურა == {{ქსე|11|519|გობეჯიშვილი რ.}} {{საქართველოს მყინვარები}} [[კატეგორია:აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკის მყინვარები]] 4eud1srlnu93w45ymha5pb43upeq9vv 0 313376 4648083 4646725 2024-04-26T00:19:43Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 2 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მწერალი}} '''იოსეფ ჰორა''' ({{lang-cz|Josef Hora}}; დ. [[8 ივლისი]], [[1891]], [[დობრჟინი]], [[რუდენიცე]]ს ახლოს — გ. [[21 ივნისი]], [[1945]], [[პრაღა]]) — [[ჩეხები|ჩეხი]] პოეტი, ჩეხოსლოვაკიის სახალხო მხატვარი (1945, სიკვდილის შემდეგ). ==ბიოგრაფია== იოსეფ ჰორა დაიბადა დობრჟინში, ლიტომერიში, ბოჰემია ფერმაში, სადაც ახლა მის სახელობის მუზეუმი მდებარეობს<ref>[http://www.josefhora.cz/index.php?sec=uvod Webpage of the birth home of Josef Hora] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110718174300/http://www.josefhora.cz/index.php?sec=uvod |date=2011-07-18 }} {{Cs icon}}</ref>. მამამ მალე გაყიდა სოფელში არსებული სახლი და ოჯახი საცხოვრებლად [[პრაღა]]ში გადავიდა<ref name="Baborakova">[http://www.spisovatele.cz/josef-hora Marie Baboráková: Josef Hora] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303213728/http://www.spisovatele.cz/josef-hora |date=2016-03-03 }} {{Cs icon}}</ref>. [[1896]] წელს მისი მშობლები გაშორდნენ და იოსეფი და დედამისი ჯერ დობრჟინში დაბრუნდნენ, შემდეგ კი რუდნიცაში, სადაც ის გიმნაზიაში შევიდა. სწავლის პერიოდში ის ლექსების წერას ცდილობდა და რამოდენიმე მათგანიც კი გამოაქვეყნა ქალთა ჟურნალში<ref name="Nevidalova">[http://www.arts.gla.ac.uk/Slavonic/Hora.html Šárka Nevidalová: Josef Hora] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040515111519/http://www.arts.gla.ac.uk/Slavonic/Hora.html |date=2004-05-15 }} {{En icon}}</ref>. [[1910]] წელს ჩაირიცხა პრაღის ჩარლზის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე. [[1912]] წელს იგი შეუერთდა სოციალ-დემოკრატიულ პარტიას და დაიწყო წერა მისი გაზეთებისა და ჟურნალებისთვის<ref name="Kdo byl kdo">[http://www.arts.gla.ac.uk/Slavonic/Hora.html Czech edition of Who was who] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040515111519/http://www.arts.gla.ac.uk/Slavonic/Hora.html |date=2004-05-15 }} {{Cs icon}}</ref>. იგი გახდა ადგილობრივი გაზეთის რედაქტორი, სადაც გაიცნო მისი მომავალი მეუღლე, ზდენკა იანუშკოვა. წყვილი [[1919]] წელს დაქორწინდა და მალე ქალიშვილი შეეძინათ<ref name="Czech Writers">ed. Milan Blahynka: Čeští spisovatelé 20. století, Praha, Československý spisovatel {{Cs icon}}</ref>. [[1925]] წლის შემოდგომაზე ეწვია [[სსრკ]]-ს. მოგზაურობამ მას დაანახა არა მხოლოდ ახალი რეჟიმის წარმატებები, არამედ პრობლემები დემოკრატიასთან<ref name="Dech">Miloslav Novotný: epilogue to the novel Dech na skle, Praha 1948 {{Cs icon}}</ref>. ==შემოქმედება== მისი პირველი კრებული იყო „ლექსები“ (1915). პოეტის სოციალისტური მრწამსი მომწიფდა [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს შემდგომ წლებში; იყო [[ჩეხოსლოვაკიის კომუნისტური პარტია|ჩეხოსლოვაკიის კომუნისტური პარტიის]] წევრი (1921). ამ პერიოდის ლექსებისათვის დამახასიათებელია სოციალისტური პროტესტი („აყვავებული ხე“, 1920; „სამყაროს გული და ქაოსი“, 1922). ჰორა ეწეოდა პროლეტარული ხელოვნების პროპაგანდას. 20-იანი წლების ბოლოს განიცდიდა იდეურ კრიზისს. 30-იან წლებში შექმნა მისტიკური განწყობილების ლექსები. [[1938]]-[[1945]] წლებში წერდა პატრიოტულ ლექსებს (კრებული სამშობლო, 1938 და სხვა). ავტორია რომანებისა „სოციალისტური იმედი“, „თიხის ბაბილონი“ (ორივე 1922), „მშიერი წელი“ (1926), „სუნთქვა მიწაზე“ (1938) და სხვა. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|688}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:ჰორა, იოსეფ}} [[კატეგორია:ჩეხი პოეტები]] [[კატეგორია:ჩეხოსლოვაკიელი კომუნისტები]] [[კატეგორია:დაბადებული 8 ივლისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1891]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 21 ივნისი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1945]] ht9soxkb83v012xp05dxjq2b5ko5dv6 0 327860 4648147 4646966 2024-04-26T10:58:26Z Gobrona 28077 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ვიდეო თამაშების სერია | სიგანე = | სურათის ზომა = | სახელწოდება = | collapsible = | მდგომარეობა = | სურათი = Fallout_logo.svg | ტიტრი = Fallout სერიის ლოგო | პლატფორმები = [[DOS]]<br />[[Microsoft Windows]]<br />[[Mac OS]]<br />[[Mac OS X]]<br /> [[PlayStation 2]]<br />[[PlayStation 3]]<br />[[PlayStation 4]]<br />[[Xbox]]<br />[[Xbox 360]]<br />[[Xbox One]]<br />[[Cloud computing|Cloud]] ([[OnLive]])<br />[[iOS]]<br />[[Android]] | თავდაპირველი პლატფორმა = [[DOS]], [[Windows]], [[Mac OS]] | შექმნის თარიღი = | დეველოპერი = [[Interplay Entertainment]]<br/>[[Black Isle Studios]]<br/>[[Micro Forté Studios]]<br/>[[Bethesda Game Studios]]<br/>[[Obsidian Entertainment]] | გამომცემელი = [[Interplay Entertainment]]<br/>[[Bethesda Softworks]] | ჟანრი = [[როლური ვიდეო თამაში|როლური თამაში]] <br/><small>(1997-2001)</small><br>[[მოქმედებითი როლური ვიდეო თამაში]] <br/> <small>(2004-დან მოყოლებული)</small> | სპინოფები = | საიტი = [https://fallout4.com// ოფიციალური საიტი] | შემქმნელი = | დიზაინერი = | მხატვარი = | სცენარისტები = | კომპოზიტორი = | პირველი გამოცემის ვერსია = [[Fallout (ვიდეო თამაში)|Fallout]] | პირველი გამოშვების თარიღი = [[30 სექტემბერი]], [[1997]] | ბოლო გამოცემის ვერსია = [[Fallout 4]] | ბოლო გამოშვების თარიღი = [[10 ნოემბერი]], [[2015]] }} '''''Fallout''''' — [[პოსტაპოკალიპტიკა|პოსტაპოკალიფტური]] [[როლური ვიდეო თამაში]]ს სერია, გამოშვებული [[Interplay Entertainment]]-სა და [[Bethesda Softworks]]-ის მიერ. თამაშში მოქმედება ვითარდება შორეულ მომავალში, [[აშშ]]-ის ტერიტორიაზე, ატომური აფეთქების შემდეგ, სადაც მსოფლიო გადაქცეულია რადიოაქტიურ უდაბნოდ და სუფევს ანარქია. ''Fallout''-ის სერია განსხვავდება [[რეტროფუტურიზმი|რეტროფუტურისტული]] ხასითის სტილით, რომელიც შთაგონებულია 1950-ანი წლების მასობრივი კულტურით. თამაშის ძირითადი სერია თავისთავში მოიცავს [[მოქმედებითი როლური ვიდეო თამაში|Action RPG]] ჟანრს და [[ღია სამყარო|ღია სამყაროს]] ელემენტებს, რომლებიც მოთამაშეეს სთავაზობენ სრულიად თავისუფლად გამოიკვლიონ მრავალფეროვანი სამყარო და გადალახონ სხვადასხვა დაბრკოლებები. პირველი ორი სერია თამაშიდან ''[[Fallout (ვიდეო თამაში)|Fallout]]'' და ''[[Fallout 2]]'' შექმნილი იქნა [[Black Isle Studios]] მიერ. 2004 წელს [[Interplay Entertainment]]-მა დახურა [[Black Isle Studios]]<ref>{{cite web|author= |url=http://www.gamespot.com/news/6086046.html |title=Q&A: Feargus Urquhart, Part One |publisher=GameSpot.com |date=2008-10-28 |accessdate=2013-09-08}}</ref> და გააგრძელა [[მოქმედებითი თამაში|მოქმედებითი თამაშების]] წარმოება RPG-ის ელემენტებით [[PlayStation 2]]-სა და [[Xbox]]-თვის. 2008 წელს, [[Bethesda Softworks]]-მა გამოსცა რიგით მესამე ნაწილი სერიიდან ''[[Fallout 3]].'' რასაც მოჰყვა [[Obsidian Entertainment|Obsidian Entertainment-ის]]<nowiki/>მიერ მომდევნო ნაწილის ''[[Fallout: New Vegas]]-''ის გამოცემა 2010 წელს. [[2015]] წლის 3 ივნისს დაანონსდა მომდევნო ნაწილი ''[[Fallout 4]],'' რომელიც 2015 წლის 10 ნოემბერს ვამოვიდა. დღესდღეობით, Bethesda Softworks ფლობს თამაშის წარმოების ყველა უფლებას <ref>{{cite web | title=Contract between Bethesda and Interplay Entertainment Corp | url=http://www.sec.gov/Archives/edgar/data/1057232/000117091807000324/0001170918-07-000324.txt | date=2007-04-09 | accessdate=2007-05-16}}</ref>. მას შემდეგმ რაც Bethesda შეიძენს ინტელექტუალურ საკუთრების უფლებას, იგი მიიღებს ლიცენზიას შექმნას [[მასიური მრავალმოთამაშიანი ონლაინ როლური თამაში]]ს ([[ინგლისური ენა|ინგლ]]. (MMORPG) ''Fallout''-ის სერიიდან. ამ თემასთან დაკავშირებით მიმდინარეობდა დავა Bethesda Softworks-სა და [[Interplay Entertainment]] შორის. თუმცა აღნიშნული საქმე გადაწყდა Bethesda სასარგებლოდ.<ref>{{cite web | title=Bethesda acquires Fallout MMO rights | url=https://www.gameinformer.com/b/news/archive/2012/01/09/bethesda-settles-lawsuit-over-fallout-license.aspx|publisher=Gameinformer.com|accessdate=2013-09-08}}</ref><ref>{{cite web | title=Beta Status for ''Fallout Online'' | url=http://www.betawatcher.com/game.aspx?gameid=417|publisher=Betawatcher.com|accessdate=2013-09-08}}</ref> ==ძირითადი სერიები== {| style="float:right; margin:0 0 1ex 2em; font-size:11px; line-height:90%;" cellspacing="0" cellpadding="0" |+'''გამოშვების ქრონოლოგია'''<br /><br /> |- | 1997 — ! style="width:20px; background:#CCCCCC; border-top:1px solid black; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"| | <br />— ''[[Fallout (ვიდეო თამაში)|Fallout]]''<br /><br /> |- | 1998 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"| | <br />— ''[[Fallout 2]]''<br /><br /> |- | 1999 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"| <br /><br /> |- | 2000 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"| <br /><br /> | |- | 2001 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"| | <br />— ''[[Fallout Tactics: Brotherhood of Steel]]''<br /><br /> |- | 2002 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"|<br /><br /> | |- | 2003 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"|<br /><br /> | |- | 2004 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"| | <br />— ''[[Fallout: Brotherhood of Steel]]''<br /><br /> |- | 2005 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"|<br /><br /> | |- | 2006 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"|<br /><br /> | |- | 2007 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"|<br /><br /> | |- | 2008 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"| | <br />— ''[[Fallout 3]]''<br /><br /> |- | 2009 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"|<br /><br /> | |- | 2010 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"| | <br />— ''[[Fallout: New Vegas]]''<br /><br /> |- | 2011 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"|<br /><br /> |- | 2012 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"|<br /><br /> | |- | 2013 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"|<br /><br /> | |- | 2014 — ! style="background:#CCCCCC; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"|<br /><br /> |- | 2015 — ! style="background:#CCCCCC; border-top:1px solid black; border-right:1px solid black; border-bottom:1px solid black; border-left:1px solid black;"| | <br />— ''[[Fallout Shelter]]''<br /><br />— ''[[Fallout 4]]'' |- |} ===''Fallout (1997)''=== ''{{Main|Fallout (ვიდეო თამაში)}}'' ''Fallout'' გამოშვებული 1997 წელს. Fallout-ის მიმდინარეობა ვითარდება 2161 წელს, პოსტ-აპოკალიპტურ სამხრეთ კალიფორნიაში. მთავარი გმირი არის თავშესაფრის მკვიდრი. მას დავალებული აქვს მოძებნოს წყლის ჩიპი, რათა გადაარჩინოს სხვა მიწისქვეშა თავშესაფრები. ამის შემდეგ თავშესაფრის მკვიდრმა უნდა ჩაშალოს მუტანტების ბანდის გეგმები, რომელსაც მეთაურობს Master-ის სახელით ცნობილი მუტანტი. ''Fallout''-ის გამოსვლა თავდაპირველად დაგეგმილი იყო [[GURPS]]-ზე,(როლური თამაშების უნივერსალური სისტემა). თუმცა GURPS-ის შემქმნელ [[სტივენ ჯექსონი|სტივენ ჯექსონთან]]-თან უთანხმოების გამო ვერ მოხერხდა აღნიშნულზე გამოშვება<ref>{{cite web|url=http://uk.retro.ign.com/articles/948/948937p3.html|title=IGN Presents the History of Fallout|date=2009-01-28|work=[[IGN]]|page=3|accessdate=2009-01-30|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090201052725/http://uk.retro.ign.com/articles/948/948937p3.html|archivedate=2009-02-01}}</ref>. ''Fallout''-ის ატმოსფერო და მხატვრული შემოქმედებითი მხარე გვახსენებს მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ ამერიკას და ბირთვული ომის პარანოიას, რომელიც სუფევდა იმ დროში. ===''Fallout 2 (1998)''=== ''{{Main|Fallout 2}}'' ''Fallout 2'' გამოშვებული იქნა 1998 წელს, რამდენიმე გაუმჯობესებით [[Fallout (ვიდეო თამაში)|პირველ სერიასთან]] შედარებით — [[თამაშის ძრავა|თამაშის ძრავი]]ს ჩათვლით. ასევე დამატებითი მახასიათებლები და ცვლილებები თამაშის სამყაროში პაროდიების ჩათვლით. ''Fallout 2''-ში თამაშის მიმდინარეობა ხდება 2241 წელს, Fallout-ის მოვლენებიდან 80 წლის შემდეგ და ომის დამთავრებიდან 164 წლის შემდეგ. აქაც, პირველი ნაწილის მსგავსად, მთავარი გმირი არის თავშესაფრის მკვიდრი. მოთამაშე საკუთარ თავზე ირგებს რჩეულის როლს და ცდილობს გადაარჩინოს საკუთარი სოფელი გვალვისა და შიმშილისგან. მაშ შემდეგ რაც იგი გადაარჩენს სოფელს, მას კვალავ მოუწევს ხელმეორედ მისი გადარჩენა, ამჯერად — ანკლავისგან, რომელიც წარმოადგენს ომამდელი ამერიკის შეერთებული შტატების მთავრობის ნარჩენებს. ===''Fallout 3 (2008)''=== ''{{Main|Fallout 3}}'' ''Fallout 3''-ის შემქმნელია [[Bethesda Game Studios]], ხოლო გამომშვები არის [[Bethesda Softworks]]. ''Fallout 3''-ის მიმდინარეობა ხდება 2277 წელს, წინა მოვლენებიდან 200 წლის შემდეგ, როდესაც ბირთვული ომის შედეგად მთელი მსოფლიო განადგურდა<ref>{{cite web|url=http://fallout.bethsoft.com/eng/info/faq.html|title=FAQ|publisher=[[Bethesda Softworks]]|date=2008-05-05|accessdate=2013-09-08}}</ref>. ამ კატასტროფის მიზეზს წარმოადგენს საერთაშორისო კონფლიქტი აშშ-სა და ჩინეთს შორის, მომხდარი 2077 წელს, ნავთობის დეფიციტის გამო. თამაშის მთავარი პერსონაჟი არის თავშესაფარ 101-ის მკვიდრი. თავშესაფარი შექმნილი იქნა ბირთვული ომისგან თავდასაცავად და 1000 ადამიანზე არის გაანგარიშებული. ერთ დღესაც, პერსონაჟის მამა თავშესაფრიდან გაურკვეველ ვითარებაში ქრება. თამაშის მთავარი გმირი ინტერესდება მამამისის გაუჩინარებით და მიემგზავრება მის მოსაძებნად, რათა დაადგინოს მამის გაუჩინარების მიზეზი. მოქმედება ვითარდება ქალაქ [[ვაშინგტონი]]ს ნანგრევებში. მოგზაურობისას პერსონაჟს ეხმარებიან გადარჩენილი ადამიანები. მოთამაშეს უწევს ბრძოლა სხვადასხვა მტრის წინააღმდეგ, რომელიც ბინადრობს ამ ტერიტორიაზე. [[ფაილი:Upon reflection, he realized he overdressed for his new job with hotel security.jpg|მინი|მარჯვნივ|200პქ|სერიების გულშემატკივარი NCR-ის ფორმაში.]] ===''Fallout: New Vegas (2010)''=== ''{{Main|Fallout: New Vegas}}'' ''Fallout: New Vegas'' გამოვიდა 2010 წლის 19 ნოემბერს<ref>{{cite web |url=http://news.filefront.com/fallout-new-vegas-release-date-announced |title=Fallout: New Vegas Release Date Announced |publisher=News.filefront.com |date= |accessdate=2012-01-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101103231726/http://news.filefront.com/fallout-new-vegas-release-date-announced/ |archivedate=2010-11-03 }}</ref><ref>http://usatoday30.usatoday.com/printedition/life/20100216/fallout16_st.art.htm</ref><ref>http://www.joystiq.com/2009/04/20/fallout-new-vegas-coming-to-consoles-next-year/</ref>. შემქმნელია [[Obsidian Entertainment]]-ის მიერ. თამაშის შექმნაში ასევე მონაწილეობდნენ [[Fallout (ვიდეო თამაში)|Fallout]] და [[Fallout 2]]-ის შემქმნელებიც. ''New Vegas'' არ არის პირდაპირი გაგრძელება ''Fallot 3''-სა<ref name="Josh Sawyer GameSpot Interview">{{cite web|title=Fallout: New Vegas Interview: Josh Sawyer|url=http://au.gamespot.com/xbox360/rpg/falloutnewvegas/video/6261040/fallout-new-vegas-interview-josh-sawyer|last=Tong|first=Sophia|work=GameSpot|date=4 მაისი, 2010|format=Video|accessdate=2015-12-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110711071939/http://au.gamespot.com/xbox360/rpg/falloutnewvegas/video/6261040/fallout-new-vegas-interview-josh-sawyer|archivedate=2011-07-11}}</ref><ref name="usatoday">{{cite news|url=http://www.usatoday.com/printedition/life/20100216/fallout16_st.art.htm|title=What happens in 'Fallout: New Vegas'|last=Snider|first=Mike|work=USATODAY.com|date=16 თებერვალი, 2010|accessdate=February 16, 2010}}</ref>. ის უფრო მეატად არის განცალკევებული პროდუქტი. თამაშში მოქმედება ვითარდება ''Fallout 3''-ში მომხდარი მოვლენებიდან 4 წლის შემდეგ. მაგარამ ''Fallout 3''-ის არცერთი პერსონაჟი არ ფიგურირებს. მთავარი პერსონაჟი არის კურიერი, რომელიც მოგზაურობს პოსტაპოკალიფტურ [[მოჰავეს უდაბნო]]ში. თამაშის დაწყებისთანავე მოვლენები ვითარდება შემდეგნაირად: კურირერი დაიჭრება მაფიის ბანდის მიერ. მკვდრად მიჩნეულ კურიერს იპოვის ქალაქ [[გუდსპრინგსი ,ნევადა|გუდსპრინგსი]]ს მცველი რობოტი ვიქტორი. ვიქტორს კურიერი მიჰყავს ექიმ მითჩელთან, რომელიც გადაარჩენს მას. ამის შემდეგ იწყება კურიერის თავგადასავალი. იგი იწყებს იმათ ძებნას, ვინც მისი მკვლელობის მცდელობაში მიიღო მონაწილეობა. ქალაქი New Vegas არის [[ლას ვეგასი]] პოსტპოკალიფტური ინტერპრეტაცია, სადაც განთავსებულია მხოლოდ და მხოლოდ ოთხი [[კაზინო]]: "Gomorrah", "The Atomic Wrangler," "The Tops," და "Ultra-Luxe" ===''Fallout 4 (2015)''=== ''{{Main|Fallout 4}}'' ''Fallout 4'' შექმნილია [[Bethesda Game Studios]]-ის და გამოქვეყნებულია [[Bethesda Softworks]]-ის მიერ.გამოვიდა 2015 წლის 10 ნოემბერს [[Windows]], [[PlayStation 4]]-სა და [[Xbox One]]-ზე. ''Fallout 4''-ში მოქმედება მიმდინარეობს ბირთვული ომიდან 200 წლის შემდეგ, პოსტაპოკალიფტურ [[ბოსტონი|ბოსტონში]]<ref>{{cite web|url=http://www.gamespot.com/articles/fallout-4-officially-confirmed-for-pc-xbox-one-ps4/1100-6427776/|title=Fallout 4 Officially Confirmed for PC, Xbox One, PS4|last=Hussain|first=Tamoor|date=3 ივნისი, 2015|accessdate=June 3, 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ign.com/articles/2015/06/03/fallout-4-officially-revealed-by-teaser-site|title=FALLOUT 4 OFFICIALLY REVEALED BY TEASER SITE|last=Karmali|first=Luke|date=June 3, 2015|accessdate=3 ივნისი, 2015}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=GE2BkLqMef4|title=Fallout 4 - Official Trailer|publisher=Bethseda Softworks|date=June 3, 2015|accessdate=3 ივნისი, 2015}}</ref><ref>{{Cite web|title = Why Fallout 4's Protagonists Have Voices - IGN|url = http://www.ign.com/articles/2015/06/22/why-fallout-4s-protagonists-have-voices|accessdate = 2015-06-25}}</ref>. მოთამაშე ამოდის მიწისქვეშა ბუნკერიდან. მოთამაშეს შესაძლებლობა აქვს გამოიკვლიოს [[ღია სამყარო]]. ასევე მოთამაშეებს შეუძლიათ ააშენონ და დაანგრიონ შენობები. შესაძლებელია დასახლებების აშენება. თამაშის პროცესი ჰგავს ''Fallout 3''. ამოცანების შესრულება და გამოცდილების დაგროვება მოთამაშეს საშუალებას აძლევს, აიმაღლონ დონეები (ინგლ. Levels), რის შედეგადაც ხდება ახალი უნარ-ჩვევების შეძენა. ==სფინ-ოფ თამაშები== ===''Fallout Tactics: Brotherhood of Steel (2001)''=== ''{{Main|Fallout Tactics: Brotherhood of Steel}}'' ''Fallout Tactics'' გამოვიდა 2001 წელს. ის არის პირველი თამაში ''Fallout''-ის სერიებიდან, რომელიც წარმოადგენს [[არახაზოვანი თამაშის სტილი|არახაზოვანი თამაშის სტილს]]. ასევე თამაში, მოთამაშეებს აძლევს უნარ-ჩვევების და პრივილეგიების კონფიგურაციის საშუალებას. ''Fallout Tactics'' ფოკუსირებულია ტაქტიკურ ბრძოლაზე. ახალი, სხვადასხვა საბრძოლო სისტემა მოიცავს სხვადასხვა რეჟიმებს, პოზიციებს, მოდიფიკაციებს. მაგრამ მოთამშეს არ გააჩნია დიალოგების პარამეტრები. ყველაზე მეტი კრიტიკა თამაშმა დაიმსახურა არა გეიმფლეის გამო, არამედ წინა სერიებთან შეუთავსებლობის გამო. ის, ასევე მოიცავს მულტიპლეიერის რეჟიმს. წინა ორი სერიისგან განსხვავებით, ''Fallout Tactics''-ის მიმდინარეობა [[კალიფორნია|კალიფორნიის]] ნაცვლად ხდება შუადასავლეთ ამერიკაში. ===''Fallout: Brotherhood of Steel (2004)''=== ''{{Main|Fallout: Brotherhood of Steel}}'' ''Fallout: Brotherhood of Steel'' გახდა პირველი ''Falout'' თამაში, რომელიც გამოვიდა [[სათამაშო კონსოლი|სათამაშო კონსოლზე]] 2004 წელს. თამაშში მთავარ მიზანს წამოადგნეს ორგანიზაცია ფოლადის საძმოს დაკარგული წევრების მოძებვნა. ''Brotherhood of Steel'' არის [[მოქმედებითი როლური ვიდეო თამაში]]ს ჟანრის თამაში. მასში არ არის [[NPC]] პერსონაჟების მხარდაჭერა, რომლებიც მხარში უდგანან მოთამაშეებს ბრძოლის დროს. თამაშში გამოყნებულია [[Slipknot]]-ის, [[დევინ თაუნსენდი]]სა და [[ლუი არმსტრონგი]]ს კომპოზიციები. ეს იყო უკანასკნელი სერია, რომელიც გამოუშვა [[Interplay Entertainment]]-მა. ===''Fallout Shelter (2015)''=== ''{{Main|Fallout Shelter}}'' ''Fallout Shelter'' არის [[სიმულატორი]]ს ჟანრის ვიდეო თამაში [[iOS]]-სა და [[Android]] [[ოპერაციული სისტემა|ოპერაციული სისტემებისათვის]]. მოთამაშე მოქმედებს, როგორც ზედამხედველი და უნდა ააშენეოს და მართოს თავშესაფარი და მისი მკვიდრნი. ასევე მის მოვალეობაში შედის გაგზავნოს ხალხი უდაბნოში დასაზვერად, დავალებეების შესასრულებლად და თავშესაფრის დასაცავად, სხვადასხვა თავდასხმების შესაჩერებლად. ''Fallout Shelter'' გამოვიდა 2015 წელს. ==გაუქმებული თამაშები== ===''Fallout Extreme''=== ''Fallout Extreme'' უნდა ყოფილიყო [[Fallout (სერიები)|თამაშის]] გაგრძელება, რომლის შემუშავება მიმდინარეობდა 2000 წელს, თუმცა აღნიშნულ პრეოქტზე მუშაობა გაუქმებული იქნა <ref>{{cite web|url=http://www.rockpapershotgun.com/2010/01/27/no-more-than-words-fallout-extreme/|title=No More Than Words: Fallout Extreme|publisher=Rock Paper Shotgun|last=Gillen|first=Kieron|date=January 27, 2010|accessdate=20 ივნისი, 2010}}</ref>. ===''Van Buren''=== ''{{Main|Van Buren}}'' ''Van Buren'' უნდა ყოფილიყო რიგით მესამე ნაწილის კოდური სახელწოდება, რომელსაც ქმნიდა [[Black Isle Studios]] და უშვებდა [[Interplay Entertainment]]. მისი მთავარი მახასიათებლები იყო გაუმჯობესებული [[თამაშის ძრავა|ძრავა]] [[3D კომპიუტერული გრაფიკა|3D გრაფიკა]], ახალი ლოკაციები, მანქანები და მოდიფიცირებული ვერსია SPECIAL სისტემისა. მისი შექმნა ფინანსების არარსებობის გამო შეჩერდა. Interplay-მა თამაშის საავტორო უფლებელი მიყიდა [[Bethesda Softworks]], რომელმაც დაიწყო მუშაობა საკუთარ ''Fallout 3''-ის ვერსიაზე. ===''Fallout: Brotherhood of Steel 2''=== ''{{Main|Fallout: Brotherhood of Steel 2}}'' ''Fallout: Brotherhood of Steel 2'' იყო ''Brotherhood of Steel''-ის პირდაპირი გაგრძელება, თუმცა აღნიშნულ თამაშზე მუშაობა შეწყდა. იგი დაგეგმილი იყო 2004 წლის შობისთვის<ref>{{cite news|url=http://www.scribd.com/doc/13173070/Fallout-Brotherhood-of-Steel-2-Design-Document|title=Brotherhood of Steel Part 2|accessdate=21 ივლისი 2011}}</ref>. ''Fallout'' თამაშების მსგავსად, მასში უნდა ყოფილიყო თამაშის რეპუტაციის მარტივი სისტემა. თამაში ემატებოდა 40 ახალი იარაღი და ათი ახალი სახის მტერი. მოთამაშეზე იქნებოდა დამოკიდებული, პერსონაჟი კეთილი იქნებოდა თუ ბოროტი; ოთხი პერსონაჟი, რომლითაც შესაძლებელი იქნებოდა თამაში, ექნებოდათ მათთვის დამახასიათებელი ბრძოლის სტილი და ერთმანეთისგან განსხვავებული შესაძლებლობები. ასევე, მოთამაშეებს შესაძლებლობა იქნებოდათ კოოპერატივში თამაში. The Dark Alliance Engine იძლეოდა უმრავ შესაძლებლობებს. ===''Fallout Online''=== ''{{Main|Fallout Online}}'' ''Fallout Online'' (თავდაპირველად ცნობილი როგორც ''Project V13'') გაუქმებული პროექტი, რომელსაც ქმნიდა Interplay და [[Masthead Studios]]<ref>{{cite web |url=http://uk.gamespot.com/news/6207361.html?tag=result;title;0 |title=Earthrise studio arming Fallout MMORPG |publisher=Gamespot.com |first=Tor |last=Thorsen |date=2009-04-03 |accessdate=2009-04-10 |archiveurl=https://archive.today/20120717011533/http://uk.gamespot.com/news/6207361.html?tag=result;title;0 |archivedate=2012-07-17 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.stuffwelike.com/stuffwelike/2008/04/09/interplay-returns-brings-fallout-mmo/ |title=Interplay returns; brings Fallout MMO |publisher=StuffWeLike.com |first=Garbled |last=Zombie |date=2008-04-10 |accessdate=2008-04-10}}</ref>. თამაშის შექმნა დაიწყო 2008 წელს. 2009 წელს [[Bethesda Softworks]]-მა სარჩელი შეიტანა Interplays წინააღმდეგ, იმის გამო, რომ Interplay არღვევდა ყველანაირ შეთანხმებას ''Fallout''-ის საავტორო უფლებებთან დაკავშირებით<ref>{{cite web |url=http://www.massively.com/2009/09/11/bethesda-and-interplay-lock-legal-horns-over-fallout-mmo/ |title=Bethesda and Interplay lock legal horns over Fallout MMO |publisher=Massively.com |first=Colin |last=Brennan |date=2009-09-11 |accessdate=2009-09-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090915191010/http://www.massively.com/2009/09/11/bethesda-and-interplay-lock-legal-horns-over-fallout-mmo |archivedate=2009-09-15 }}</ref>. 2012 წლის 2 იანვარს მათ მიაღწიეს შეთანხმებას, რომლის მიხედვითაც ''Fallout Online'' გაუქმდებოდა და ყველა უფლება ''Falout''-ის შექმნაზე გადადიოდა Bethesda საკუთრებაში<ref>{{cite web|title=The Great Fallout Legal Battle Ends Without a Fallout MMO|url=http://kotaku.com/5874561/the-great-fallout-legal-battle-ends-without-a-fallout-mmo|publisher=Kotaku|accessdate=10 იანვარი 2012}}</ref>. მას შემდეგ ''Project V13'' აღდგა, მაგრამ სულ სხვა სახელწოდებით - Mayan Apocalypse. ==სერიების მიმოხილვა== ===გარემო=== [[ფაილი:Flag_of_the_United_States_(Fallout).svg|მინი|250პქ|აშშ-ის დროშა „Fallout“-ის სერიაში]] [[ფაილი:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China_(Fallout).svg|მინი|250პქ|ჩინეთის დროშა „Fallout“- დან]] სერიების მიმდინარეობა ხდება გამოგონილ [[ამერიკის შეერთებული შტატები|ამერიკის შეერთებულ შტატებში]], სადაც მოქმედება ვითარდება ალტერნატიული ისტორითა და რეალობით, მეორე მსოფლიო ომის შემდგომ მოყოლებული. ამ დროში ჩამოყალიბდა უცნაური სოციალ-ტექნოლოგიური [[სტატუს-კვო]].ამ პერიოდში დომინირებდნენ მოწინავე რობოტები, ატომური მანქანები, სხვადასხვა ენერგეტიკული იარაღები და სხვა ფუტურისტული ტექნოლოგიები.აქ სუფევდა ცივი ომის პარანოია - გავლებული პარალელი 1950-იან წლებთან. ამგვარი ატმოსფერო იყო შექმნილი ამერიკის ცხოვრების სტილში 21 საუკუნემდე. თამაშის სიუჟეტის დაწყებამდე ასი წლით ადრე, ენერგეტიკულმა კრიზისმა გამოიწვია ნავთობის მარაგის გამოფიტვა, რამაც მაშინდელი მსოფლიო მიიყვანა "რესურსების ომამდე". ბრძოლა მიმდინარეობდა [[ევროპა|ევროპის]] თნამეგობრობრობასა და ახლოაღმოსავლეთის ქვეყნებს შორის. ამან გამოიწვია მთელი რიგი ღონისძიებები:[[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია|გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის]] დაშლა და კანადის ანექსია [[აშშ]]-ის მიერ, [[ჩინეთი]]ს შეჭრა [[ალასკა|ალასკში]]ს და მისი სამხედრო ოკუპაცია. საბოლოოდ, 2077 წელს, ეს ყველაფერი დაგვირგვინდა "დიდი ომით". ბირთვული ომი მიმდინარეობდა ორი საათის განმავლობაში, რომელმაც შექმნა პოსტაპოკალიფტური გარემო ამერიკის შეერთებულ შტატებში, სადაც ვითარდება ''Fallout''-ის სამყარო. ===თავშესაფრები=== [[ფაილი:Vault Tec Fallout 3 logotipo.png|მინი|მარჯვნივ|150პქ|Vault-Tec-ის ლოგო]] მოვლენების ამგვარი განვითარების შედეგად 2054 წელს, აშშ-ის ხელისუფლება შეუდგა საერთო ნაციონალური პროექტის განხორციელებას; აეშენებინა მიწისქვეშა ბუნკერები. თავშესაფრები აგებული იქნა სახელმწიფო კომპანია Vault-Tec-ის მიერ. პროქტი ცნობილია, როგორც საზოგადოებრივი თავშესაფრები. თითოეული სარდაფი გაანგარიშებული იყო 1000 კაცზე. თავდაპირველეად გათვლილი იყო 400 000 ასეთი სარდაფის აგება, მაგრამ მხოლოდ 120 შექმნა. თუმცა სინამდვილეში, პროექტი არ ყოფილა გათვლილი მხოლოდ და მხოლოდ საზოგადოებრივი კეთილდღეობისთვის , ის იყო ნაწილი სოციალური ექპერიმენტებისა და აგებული იქნა, იმისთვის რომ განესაზღვრათ, თუ როგორ იმოქმედებდა სხვადასხვა ეკოლოგიური გარემო პირობები ადამიანის პსიქოლოგიაზე. ექსპერიმენტი მრავალფეროვანი იყო და მოიცავდა შემდეგს: თავშესაფრებში უნდა შეექმნათ თითიოეული მაცხოვრებლის კლონი და დაესახლებინათ სარდაფში. სარდაფში არ იქნებოდა არცერთი სახის გასართობი საშუალება. თავშესაფარს ეყოლებოდა ზედამხედველი, რომელიც ყველა წელიწადს მსხვრეპლად შესწირვდა ფიზიკურად არაპროპორციული შეფარდების მამაკაცებსა და ქალებს, სარდაფში გაშვებული იქნებოდა მუტაგენური ევოლუციური ვირუსი, კარი იქნებოდა ღია, სადაც მაცხოვრებლები იქნებოდნენ მომაკვინებელი რადიციით დასხივებულები. თუმცა ფინანსების სიმცირისა და სისტემის უხარისხობის გამო, მსაგავსი ექპერიმენტი უმეტეს თავშესაფარში ჩაიშალა. უმეტესი ამ სარდაფებიდან თვითგანადგურებამდე მივიდა და რამდენიმე ხნსის შემდეგ, როდესაც გადარჩენილებმა გახსნეს სარდაფები, ისინი უბრალო სამარხებად იყვნენ ქცეულნი. ===ომის შემდგომი პერიოდი=== „დიდი ომის“ შემდგომ [[ამერიკის შეერთებული შტატები]] გაეხვია პოსტაპოკალიპტურ გარემოში, ცნობილი როგორც „გაუკაცრიელებული უდაბნო“. (ინგლ."the Wasteland"). ომმა და ბირთვულმა [[არმაგედონი|არმაგედონმა]] მთლიანად გააუკაცრიელა ქვეყანა ადამიანებისგან. ქვეყნის მთლიანი ქონება უყურადღბოდ იქნა დატოვებული. ატმოსფეროში, შემთხვთხვევით გაშვებული ბიოლოგიური ნივთიერების გამო საკვები და წყალი დასხივდა რადიაციის შედეგად. თითქმის სიცოხცლის ყველა ფორმამ მუტაცია განიცადა. ქვეყნის თითქმის მთლიანი ინფრასტრუქტურა განადგურებული იქნა და პირველადი მოხმარების საგნების დეფიციტი შეიქმნა. საქონლის გაცვლა გამოცვლა ძირითად საარსებო წყაროს წარმოადგენა ქვეყნისთვის, სადაც ქაღალდის კუპიურების მაგივრად გამოიყენებოდა შუშის ბოთლების თავსახურები. თითქმის ყველა ქალაქი დაცარიელდა და გაიძარცვა მარადიორების მიერ. მთლიანი უდაბნო დასახლებული იყო მიმოფანტული მცირე თემებით. ადამიანების უმეტსმა ნაწილმა, რომლებმაც ვერ მოახერხეს თავშესაფრებში გამაგრება გადაურჩნენ ატომურ ომს, თუმცა მათი უმეტესობა დასხივებული იქნა რადიაციის და გადაქცეული იქნა საშინელ არსებებად, ეგრეთ წოდებულ გულებად ([[ინგლისური ენა|ინგლ]]:ghouls),მიუხედავად იმისა, რომ მათ მიეცათ არსებობის განუსაზღვრელი დრო, ისინი დაემსგავსნენ ზომბის მაგვარ არსებებებს; დაკარგეს თმები, მათი სხეული გაიხრწნა და გაუხდათ ხრიალა ხმა. თუმცა, თითქმის ყველა გული ღიზიანდება მათი ზომბთან შედარებისას, ამგვარი შედარება ყველაზე დიდ შეურაცხყოფას წარმოადგენს მათთვის. დიდი რაოდენობით რადიაციის მიღების შემდეგ, გულების უმეტესი ნაწილი ჭკუიდან შეიშალა; იქცნენ უგუნურ, აგრესიულ და ინსტინქტებით მოქმედ არსებებად. ===დაჯგუფებები=== მიუხედავად იმისა, რომ ''Fallout'' სამყარო არის სამყოფელი უამრავი დამოუკიდებელად მოქმედი დაჯგუფებისა, ასევე აქ არის ფრაქციების რაოდენობა, რომლებმაც თავიანთი წვლილი შეიტანეს ომის შემდგომი ამერიკის ჩამოყალიბებაში. ეს ფრაქციები ხშირად, გვევლინებიან მთავარ მოქმედ პირებად ''Fallout''-ის სიუჟეტური ხაზის მიმდინარეობისას. * '''ფოლადის საძმო''' ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].''Brotherhood of Steel'') არის დაჯგუფება, რომელიც იღწვის ომამდელი ცოდნის, ღირებულებებისა და ტექნოლოგიების შეგროვება-შენარჩუნებისთვის. ისინი მიჰყვებიან ამ მიზანს რელიგიური ფანატიზმის გავლენით. მათი წევრების უმეტესი ნაწილი არის გადარჩენილი ამერიკელი სამხედროების შთამომავალი. ქსენოფობიური შეხედულებების შედეგად, საძმოს წევრები თვლიან , რომ მხოლოდ ისინი არიან ერთადერთი მემკვიდრეები ომამდელი ტექნოლოგიებისა, რამაც განაპირობა სხვა ფრაქციებთან ომის დაწყება. [[ვაშინგტონი]]ს აღმოსვლეთ სანაპიროს ტერიტორიაზე (ცნობილი, როგორც უდაბნოს დედაქალაქი) საძმო თავისთავზე იღებს ამ ტერიტორის დაცვას და ანდგურებს აქ მობინადრე სუპერმუტანტებს და ასევე ამ რეგიონში ეხმარება ხალხს მიიღოს სუფთა წყალი.<ref>{{cite web|first=Chris|last=Avellone|authorlink=Chris Avellone|title=Fallout Bible 6|work=Fallout Bible|date=2002-07-10|url=http://fallout.gamepedia.com/Fallout_Bible_6#New_California_Republic|accessdate=2006-09-20}} </ref> [[File:Enclave_Symbol_Fallout_3_y_New_Vegas.png|thumb|left|upright|ანლკავის ლოგო. ორგანიზაცია, რომელიც ომამდელი [[აშშ]]-ის მთავრობის წარმონაქმნებისგან შედგება.]] * '''ანკლავი''' ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].Enclave) შედგება ომამდელი აშშ-ის ფედერალური მთავრობის ნარჩენებისგან. იგი ''Falout 2''-სა და ''Fallout 3''-ში მოქმედებს, როგორც მთავარი ანტაგონისიტი (მოწინააღმდეგე). მათ აქვთ წვდომა ომამდელ მაღალ თეექნოლოგიებთან, როგორებიც არის მოწინავე სიმძლავრის ჯავშანი და [[პლაზმა|პლაზმური]] შეიარაღება. მათ მთავარ მიზანს წარმოადგენს მუტაციის სრული ამოძირკვა უდაბნოდან, რის შედეგადაც ისინი ფიქრობენ, რომ შეძლებენ ომამდელი აშშ-ის აღდგენას. რადიაცია არის მიზეზი FEV ვირუსის გავრცელების, რომლითაც დაავადებულია თითქმის ყველა ცოცხალი არსება უდაბნოში. * '''ახალი კალიფორნიის რესპუბლიკა''' ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].(NCR) New California Republic) წარმოადგენს კონსტიტუციურ რესპუბლიკას. ის არის ყველაზე დიდი ფრაქცია დასახლებითა და ტერიტორიით მთელ პოსტაპოკალიფტურ ამერიკაში. NCR არის ომამდელი ამერიკის ღირებულებების მატარებელი, რომლის ლოზუნგია "ძველი მსოფლიოს ღირებულებები." დაფუძნდა [[კალიფორნია]]ში. იგი ფლობს ჰოლდინგებსა და ინვენტარს [[ნევადა]]ში, [[ორეგონი|ორეგონში]] და [[ნიუ-მექსიკო]]ში, [[კოლორადო|მდინარე კოლორადოსთან]] ახლოს. NCR აგრეთვე ფლობს ჰუვერის კაშხალს Fallout : New Vegas-ის დაწყებიდან. * '''ცეზარის ლეგიონი''' ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].Caesar's Legion) არის [[ავტოკრატია|ავტოკრატიული]], [[ტოტალიტარიზმი|ტოტალიტარული]] ერთგვაროვანი [[დიქტატურა]], რომელიც ფლობს 87 დაპყრობილ ტომს. იგი უარს ამბობს თანამედროვე ტექნოლოგიების გამოყენებაზე და ემხრობა [[მონათმფლობელობა|მონათმფლობელობას]]. მათი შეხედულებები და იდეალები დაფუძნებულია [[რომის იმპერია]]ზე. ლეგიონი აფართოებს საკუთარ ტერიტორიებს ძალადობრივი გზით, განადგურებისა და დამონების გზით, ცდილობს დაპყრობილ ხალხს უარი ათქმევინოს მის ორიგინალურ კულტურასა და შეგნებაზე. *'''აპოკალიფსის მიმდევრები''' ([[ინგლისური ენა|ინგლ]]. Followers of the Apocalypse) არის ცუდად ორგანიზებული კოლექტივი, რომლის მთავარი მიზანია ჰუმანიტარული საქმიანობისა და ცოდნის აღდგენა, გავრცელება და შენარჩუნება. ჩამოყალიბდა ახალი კალიფორნიის რესპუბლიკაში. ისინი ასევე შეინიშნებიან მთელ დასავლეთ რეგიონებში. ძირითადად მოღვაწეობენ სამედიცინო ცენტრებში. *'''მისტერ ჰაუსი''' ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].Mr. House) ის არის ახალი ვეგასის ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].New Vegas) მესაკუთრე. (ომის შემდგომი ლას ვეგასის პროტოტიპი.) გავლენიანი ბიზნესმენი, მეცნიერი და მეწარმე. მან იწინასწარმეტყველა "დიდი ომი" და თორმეტი წელი მუშაობდა ქალაქის გადარჩენის გეგმაზე. მიუხედავად იმისა, რომ მან შეძლო ქალაქის ნაწილის გადარჩენა, რადიაციამ გაანადგურა მისი მიმდებარე ტერიტორიები. იმედოვნებდა, რომ უხელმძღვანელებდა ადამიანების პროგრეესს აპოკალიფსის შემდეგ. ჰაუსმა, ექსპერიმენტების შედეგად შეძლო მიეღწია უკვდავებას, იმის გამო რომ შეექმნა გრძელვადიანი გამძლე გეგმა ცივილიზაციის აღსადგენად, განევითარებინა მეცნერება, და მოეხდინა სამრეწველო ზრდა და მოეტანა მოგება ''New Vegas''-ისთვის. *'''სუპერმუტანტები''' ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].Super Mutants) არის შედეგი ომისდრიონდელი ექსპერიმენტებისა, რამაც ხალხი აქცია დიდი ზომის ბილოლოგიურად უკვდავ მუტანტებად, ევოლუციური ვირსუსის გაშვების შედეგად. მიუხედავად იმისა, რომ უმეტესი ნაწილი სუპერმუტანტებისა მტრობენ ადამიანებს, არსებობს მცირე ჯგუფები, რომლებიც მშვიდობიანად არიან განწყობლინი ადამიანების მიმართ. ===გავლენა=== Fallout-ის ისტორიის შექმნა შთაგონებული იქნა 1950-იანი წლების სამეცნიერო ფანტასტიკის [[Pulp-ჟურნალი|Pulp-ჟურნალებითა]] და კომიქსებით. სადაც ძირითად თემას წარმოადგენს [[ატომის ეპოქა|ატომის ეპოქის]] ოპტიმიზმი. თამაშის გარემო [[რეტროფუტურიზმი|რეტროფუტურისტული]]ა, სადაც ფიგურირებს ლაზერული იარაღები და ფილმ [[Forbidden Planet]]-ის მსგავსი რობოტები. კომპიუტერები იყენებენ [[ვაკუუმის მილები|ვაკუუმის მილებს]] [[ტრანზისტორი|ტრანზისტორების]] ნაცვლად. დანგრეული შენობების არქიტექტურა აგებულია [[არტ-დეკო]]-სა და [[გუგი (არქიტექტურა)|გუგის]] სტილში. ენერგეტიკული იარაღები ჰგავს ისეთ იარაღებს, როემლებსაც გამოიყენებდა კომიქსების გმირი [[ფლეშ გორდონი]]. ხოლო რაც შეეხება თამაშში არსებულ მანქანებს, შექმნლილია [[1950-იანები|1950]]-იანი წელების სტილში. თამაშში გამოყენებული ბილბორდები და ბროშურები 1950-იანები წლების მოტივებზე არის აგებული. თამაშშზე ძირითადი გავლენა მოახდინა [[ჰარლან ელისონი]]ს მოთხრობამ [[ბიჭი და ძაღლი (მოთხრობა)|ბიჭი და ძაღლი]]. სადაც მთავარი გმირი ვიკი და მისი ძაღლი ბლადი მოგზაურობენ აშშ-ის უდაბნოში, სამხრეთ დასავლეთ ტერიტორიაზე, სადაც დათარეშობენ მარადიორების ბანდები, ჭკუიდან შეშლილი რობოტები და მუტანტები.<ref>{{cite web | url=http://www.escapistmagazine.com/articles/view/issues/issue_211/6283-Junktown-Dog.2 | title=Junktown Dog | publisher=The Escapist | date=ივლისი 21, 2009 | accessdate=29 ივლისი, 2011 | author=Fiegel, Michael | archiveurl=https://www.webcitation.org/6ESHHyfeu?url=http://www.escapistmagazine.com/articles/view/issues/issue_211/6283-Junktown-Dog.2 | archivedate=2013-02-15 }}</ref> ასევე თამაში შთაგონებული იქნა ''[[შეშლილი მაქსი (ფრენჩაიზი)|შეშლილი მაქსის]]'' სერიებით, პოსტაპოკალიფტური უდაბნოს ატმოსფეროთი. ==გეიმპლეი== ===SPECIAL=== SPECIAL არის პერსონაჟის უნარ-ჩვევების სტატისტიკური სისტემა, რომელიც შეიქმნა პირადად Fallout სერიებისთვის. სიტყვა SPECIAL არის [[აკრონიმი]], იგივე აბრევიატურა, რომელიც შედგება შვიდი ატრიბუტისგან: ძალა. ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].'''S'''trength), აღქმა ([[ინგლისური ენა|ინგლ]]'''P'''erception), გამძლეობა ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].'''E'''ndurance), ქარიზმა ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].'''C'''harisma), ინტელექტი ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].'''I'''ntelligence), სიმარჯვე ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].'''A'''gility), იღბალი ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].'''L'''uck). SPECIAL სისტემა პირველად გამოყენებული იქნა GURPS-ზე. SPECIAL მოიცავს შემდეგ ძირითად კომპლექტურ მახასიათებლებს: *ატრიბუტები (ზემოთ ჩამოთვლილი) წარმოადგენენ პერსონაჟის მთავარ ბირთვს, თანადაყოლილ შესაძლებლობებს. ატრიბუტები რჩება მთელი თამაშის განმავლობაში. მიუხედავად ამისა, იგი ცვალებადია და მასზე შეიძლება გავლენა მოახდინოს სხვადასხვა გარემო პირობებმა, მაგალითად [[ნარკოტიკი|ნარკოტიკებზე]] დამოკიდებულებამ, ფიზიკურმა დაზიანებამ.მაგალითისთვის, როდესაც პერსონაჟი ატარებს სხვადასხვა მძიმე ჯავშანს, ტარების განმავლობაში, მას დააკლდება სიმარჯვის მაჩვენებელი. *უნარ-ჩვევები ([[ინგლისური ენა|ინგლ]].Skills) წარმოადგენს პერსონაჟის უნარიანობას სხვადასხვა დავალების შესრულებისას - ნაჩვენებია პროცენტებში. უნარჩვევების მაქსიმუმი არის 100 პროცენტი. SPECIAL სტატისტიკაში, კვალიფიკაციის ამაღლება ხდება პერიოდოულად, გარკვეული ნიშნულის მიღწევის შემდეგ. SPECIAL სისტემა პირველად გამოიყენეს ''[[Fallout (ვიდეო თამაში)|Fallout]]''-ში, ''[[Fallout 2]]''-სა და ''[[Fallout Tactics: Brotherhood of Steel]]''-ში. სრულიად მოდიფიცირებული ვერსია გამოყენებული იქნა [[Fallout 3]]-ში [[Fallout: New Vegas]]-ში, ''[[Fallout: Warfare]]''-სა და ''[[Fallout 4]]''-ში. აგრეთვე SPECIAL გამოიყენეს Fallout Shelter-ში რომელიც მობილურ პლათფორმაზე გამოვიდა. Fallout სერიების გარდა, სისტემა გამოიყენეს როლური ვიდეო თამაშის ჟანრის თამაშ [[Lionheart: Legacy of the Crusader]]-შიც. ===Pip-Boy=== Pip-Boy (პერსონალური ინფორმაცის პროცესორი-ბიჭუნა) არის მაჯის კომპიუტერი, რომელიც გამოყენებულია ''[[Fallout (ვიდეო თამაში)|Fallout]]'', ''[[Fallout 2]]''-ში, ''[[Fallout 3]]''-ში, ''[[Fallout: New Vegas]]''-სა და ''[[Fallout 4]]''-ში. მასში ინახება ინფორმაცია დავალებების, ინვენტარის, ბრძოლის მართვის, მოთამაშის სტატისტიკისა და უნარჩვევების სტატისტიკის შესახებ. Fallout-სა და ''Fallout 2''-ში გამოიყენება Pip-Boy 2000. Fallout Tactics-ში არის მოდიფიცირებული ვერსია Pip-Boy 2000BE. ''Fallout 3''-სა და ''Fallout: New Vegas''-ში გაოიყენეს Pip-Boy 3000. ხოლო რაც შეეხება ''Fallout 4'', მასში გამოიყენება გაუმჯობესებული ვერსია Pip-Boy 300 Mark IV. ==სამაგიდო თამაში== ===''Fallout: Warfare''=== სამაგიდო თამაში. დაფუძნებულია ''Fallout Tactics''-ის სიუჟეტზე, რომელიც იყენებს SPECIAL-ის მარტივ სისტემას. თამაშის წესი დაიწერა [[კრისტოფერ ტეილორი (ვიდეო თამაშების დიზაინერი)|კრისტოფერ ტეილორი]]ს მიერ. ''Fallout: Warfare'' გააჩნია ხუთი განსხვავაებული ფრაქცია, მანქანები და თამაშის ოთხი ტიპი. ''Fallout: Warfare'' მიიღო უამრავი ჯილდო, მათ შორის წლის თამაშის ჯილდო. ==იურიდიული ქმედება== მას შემდეგ, რაც Interplay აღმოჩნდა გაკოტრებიბის წინაშე, მან Falout-ის მთლიანი ფრენჩეიზი მიყიდა [[Bethesda Softworks|Bethesda]], თუმცა შეინარჩუნა უფლებები ''[[Fallout Online]]''-ის შექმნაზე. 2008 წლის 8 სექტემბერს Bethesda Softworks-მა უჩივლა Interplay-ის საავტორო უფლებების დარღვევის გამო და მოითხოვდა სასამართლოში თამაშის შექმნის გაუქმებას და Interplay-ისთვის ''Fallout'' ტრილოგიის გაყიდვებიდან წილის ჩამორთმევას. Bethesda ცდილობდა დაემტკიცებინა, რომ Interplay-ის არ ჰქონდა უფლება ''Fallout'' ტრილოგიის გაყიდვა ინტერნეტ მაღაზიების საშუალებით, როგორიც არის მაგალითად [[Steam (პროგრამა)|Steam]].Bethesda ასევე აპროტესტებდა იმას, რომ Fallout Online-ის სრულმაშტაბიანი შექმნა არ განხორციელდა და მინიმალური დანახარჯი, რომელიც 30 მილიონს შეადგენდა არ იქნა გამოყენებული. Interplay შეიტანა კონტრ სარჩელი და აცხადებდა, რომ მას კონტრაქტით გაჩნდა ყველა უფლება, ინტერნეტ მაღაზიის საშუალებით გაეყიდა ''Fallout'' ტრილოგია, ხოლო რაც შეეხება თამაშის შექმნას, თამაში იმყოფებოდა სრულ მაშტაბიანი შექმნის პროცესში, მაგრამ გამოსვლის თარიღი დაუდგენელი იყო.<ref>{{cite web|url=http://news.bigdownload.com/2009/09/11/bethesda-softworks-files-lawsuit-against-interplay-over-fallout/|title=Bethesda-Fallout Lawsuit|accessdate=21 ივნისი 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110114010413/http://news.bigdownload.com/2009/09/11/bethesda-softworks-files-lawsuit-against-interplay-over-fallout|archivedate=2011-01-14}}</ref> საბოლოოდ, 2012 წლის 12 დეკემბერს სასამართლო სხდომაზე გადაწყდა, რომ Bethesda მზად იყო გადაეხადა Interplay-სთვის 2 მილიონი აშშ დოლარი ''Fallout online''-ის საავტორო უფლებების შეძენის სანაცვლოდ. ხოლო რაც შეეხებაა Interplay-ის, მას უფლება მიეცა ''[[Fallout (ვიდეო თამაში)|Fallout]]'', ''[[Fallout 2]]'' და ''[[Fallout Tactics: Brotherhood]]''-ის გაყიდვა ეწარმოებინა 2013 წლის 31 დეკემბრამდე. ==კრიტიკოსების შეფასება== თამაშის ხუთმა სერიამ მოიპოვა საერთაშორისო აღიარება და მაღალი შეფასებები მიიღო კრიტიკოსებისგან. ყველაზე რეიტინგული სერიებიდან აღმოჩნდა Fallout 3, რომელიც ფლობს 92.85 % და 93 % [[GameRankings]]-სა და [[Metacritic]]-ის საიტებზე {| class="wikitable" |- !თამაში !! [[GameRankings]] !! [[Metacritic]] |- | „[[Fallout“ (ვიდეო თამაში)|Fallout]] || (PC) 89.69<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/pc/197289-fallout/index.html |title=''Fallout'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130517225854/http://www.gamerankings.com/pc/197289-fallout/index.html |archivedate=2013-05-17 }}</ref> || (PC) 89<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/pc/fallout |title=''Fallout'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> |- | „[[Fallout 2]]“ || (PC) 87.13%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/pc/63576-fallout-2/index.html |title=''Fallout 2'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> || (PC) 86<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/pc/fallout-2 |title=''Fallout 2'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> |- | „[[Fallout Tactics: Brotherhood of Steel]]“ || (PC) 80.91%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/pc/370849-fallout-tactics-brotherhood-of-steel/index.html |title=''Fallout Tactics: Brotherhood of Steel'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100531042519/http://www.gamerankings.com/pc/370849-fallout-tactics-brotherhood-of-steel/index.html |archivedate=2010-05-31 }}</ref>|| (PC) 82<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/pc/fallout-tactics-brotherhood-of-steel |title=''Fallout Tactics: Brotherhood of Steel'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> |- | „[[Fallout: Brotherhood of Steel]]“ || (Xbox) 65.58%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/xbox/589789-fallout-brotherhood-of-steel/index.html |title=''Fallout: Brotherhood of Steel'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013 |archiveurl=https://archive.today/20180815114938/http://www.gamerankings.com/xbox/589789-fallout-brotherhood-of-steel/index.html |archivedate=2018-08-15 }}</ref> <br/> (PS2) 65.49%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/ps2/589788-fallout-brotherhood-of-steel/index.html |title=''Fallout: Brotherhood of Steel'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013 |archiveurl=https://archive.today/20180815114630/http://www.gamerankings.com/ps2/589788-fallout-brotherhood-of-steel/index.html |archivedate=2018-08-15 }}</ref> || (Xbox) 66<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/xbox/fallout-brotherhood-of-steel |title=''Fallout: Brotherhood of Steel'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> <br/> (PS2) 64<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/playstation-2/fallout-brotherhood-of-steel |title=''Fallout: Brotherhood of Steel'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> |- | „[[Fallout 3]]“ || (X360) 92.85%<ref name="GR score">{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/xbox360/939933-fallout-3/index.html |title=''Fallout 3'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120123145648/http://www.gamerankings.com/xbox360/939933-fallout-3/index.html |archivedate=2012-01-23 }}</ref> <br/> (PC) 90.85%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/pc/918428-fallout-3/index.html |title=''Fallout 3'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120105214250/http://www.gamerankings.com/pc/918428-fallout-3/index.html |archivedate=2012-01-05 }}</ref> <br/> (PS3) 90.52<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/ps3/939932-fallout-3/index.html |title=''Fallout 3'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120217044408/http://www.gamerankings.com/ps3/939932-fallout-3/index.html |archivedate=2012-02-17 }}</ref> || (X360) 93<ref name="MC score">{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/xbox-360/fallout-3 |title=''Fallout 3'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> <br/> (PC) 91<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/pc/fallout-3 |title=''Fallout 3'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=August 14, 2013}}</ref> <br/> (PS3) 90<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/playstation-3/fallout-3 |title=''Fallout 3'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> |- | „[[Fallout: New Vegas]]“ || (X360) 83.84%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/xbox360/959557-fallout-new-vegas/index.html |title=''Fallout: New Vegas'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=August 14, 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130717061019/http://www.gamerankings.com/xbox360/959557-fallout-new-vegas/index.html |archivedate=ივლისი 17, 2013 }}</ref> <br/> (PC) 83.65%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/pc/959559-fallout-new-vegas/index.html |title=''Fallout: New Vegas'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130814124648/http://www.gamerankings.com/pc/959559-fallout-new-vegas/index.html |archivedate=2013-08-14 }}</ref> <br/> (PS3) 83.11%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/ps3/959558-fallout-new-vegas/index.html |title=''Fallout: New Vegas'' Reviews |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130724041908/http://www.gamerankings.com/ps3/959558-fallout-new-vegas/index.html |archivedate=2013-07-24 }}</ref> || (X360) 84<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/xbox-360/fallout-new-vegas |title=''Fallout: New Vegas'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> <br/> (PC) 84<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/pc/fallout-new-vegas |title=''Fallout: New Vegas'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> <br/> (PS3) 82<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/playstation-3/fallout-new-vegas |title=''Fallout: New Vegas'' Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=14 აგვისტო, 2013}}</ref> |- | „[[Fallout 4]]“|| (XONE) 89.65%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/xboxone/164593-fallout-4/index.html |title=Fallout 4 for Xbox One |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=11 ნოემბერი, 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151117025211/http://www.gamerankings.com/xboxone/164593-fallout-4/index.html |archivedate=2015-11-17 }}</ref> <br/> (PC) 86.15%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/pc/164594-fallout-4/index.html |title=Fallout 4 for PC |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=11 ნოემბერი, 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151117015611/http://www.gamerankings.com/pc/164594-fallout-4/index.html |archivedate=2015-11-17 }}</ref> <br/> (PS4) 88.64%<ref>{{cite web |url=http://www.gamerankings.com/ps4/164592-fallout-4/index.html |title=Fallout 4 for PlayStation 4 |publisher=[[GameRankings]] |accessdate=11 ნოემბერი, 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151113090652/http://www.gamerankings.com/ps4/164592-fallout-4/index.html |archivedate=2015-11-13 }}</ref>|| (XONE) 88<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/xbox-one/fallout-4 |title=Fallout 4 for Xbox One Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=11 ნოემბერი, 2015}}</ref> <br/> (PC) 87<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/pc/fallout-4 |title=Fallout 4 for PC Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=11 ნოემბერი, 2015}}</ref> <br/> (PS4) 87<ref>{{cite web |url=http://www.metacritic.com/game/playstation-4/fallout-4 |title=Fallout 4 for PlayStation 4 Reviews |publisher=[[Metacritic]] |accessdate=11 ნოემბერი, 2015}}</ref> |- |} ==რესურსები ინტერნეტში== *{{official website|http://fallout.bethsoft.com/}} *[http://fallout.gamepedia.com/Fallout_Wiki The Vault], ''Fallout''-ის ვიკი *[http://fallout.wikia.com/wiki/Fallout_Wiki Nukapedia], ''Fallout''-ის ვიკი ==სქოლიო== {{სქოლიო|3}} {{ZeniMax Media}} {{Black Isle Studios თამაშები}} {{Fallout-ის სერია}} [[კატეგორია:ვიდეო თამაშების სერიები]] [[კატეგორია:ღია სამყაროს ვიდეო თამაშები]] [[კატეგორია:არტ-დეკო თამაშები]] [[კატეგორია:ვიდეო თამაშების ფრენჩაიზები]] [[კატეგორია:პოსტაპოკალიფტური ვიდეო თამაშები]] [[კატეგორია:რეტროფუტურისტული ვიდეო თამაშები]] [[კატეგორია:Fallout (სერია)]] hmqopjlko8aho9ghxuebzwbin5fa4u8 0 338427 4648088 4615359 2024-04-26T02:30:32Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {|class="wikitable" align="right" width="100" | colspan="2" align="center" | [[ფაილი:Flag_of_the_Hispanicity.svg|frameless]]<br /><small>''დროშა ქრისტეფორე კოლუმბის სამი გემის სიმბოლოა.''</small> |- | colspan="2" align="center" | [[ფაილი:Hispanidad.svg|frameless|upright=1.5]] |- | colspan="2" | {{legend|#000080|ისპანიდადის ქვეყნები მსოფლიო რუკაზე}} |- | colspan="2" align="center" bgcolor="#e9e9e9" | '''ისპანიდადის ქვეყნები''' |- | '''ევროპა''' * {{ESP}} '''აზია და ოკეანეთი''' * {{PHI}} '''აფრიკა''' * {{GEQ}} * {{flag|საჰარის არაბთა დემოკრატიული რესპუბლიკა}} || '''ამერიკა''' * {{ARG}} * {{BOL}} * {{CHI}} * {{COL}} * {{CRI}} * {{CUB}} * {{DOM}} * {{ECU}} * {{flag|სალვადორი}} * {{GUA}} * {{flag|ჰონდურასი}} * {{MEX}} * {{NIC}} * {{PAN}} * {{PAR}} * {{PER}} * {{flag|პუერტო-რიკო}} * {{URU}} * {{VEN}} |} '''ისპანიდადი''' ({{lang-es|Hispanidad}}, ესპანურენოვანი ქვეყნების თანასაზოგადოება) — მრავალეროვანი ერების და ქვეყნების თანასაზოგადოება, რომელშიც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს [[ესპანური ენა]] და მის საფუძველზე ჩამოყალიბებული [[კულტურა]]. '''ისპანიდადის''' თანასაზოგადოებას ტრადიციულად მიეკუთვნება [[ლათინური ამერიკა|ლათინური ამერიკის]], [[აფრიკა|აფრიკის]] და წყნარი ოკეანის აუზის 23 ქვეყანა (იხ. რუკა). ამ რიცხვში არ შედიან ტერიტორიები, რომლებზეც ესპანური ენის სტატუსი ოფიციალურად არ არის აღიარებული — პირველ რიგში, [[აშშ]]-ის მთელი რიგი სამხრეთის შტატები. '''ისპანიდადის''' კონცეფციას ხშირად უკავშირებენ 1492 წლის 12 ოქტომბერს [[ქრისტეფორე კოლუმბი]]ს მეთაურობით პირველი [[ესპანელები]]ს ჩასვლას [[ამერიკა]]ში. ზოგიერთ ესპანურენოვან ქვეყანაში ეს თარიღი [[კოლუმბის დღე|კოლუმბის დღის]] ეროვნული დღესასწაულია. == ისტორია == ესპანურენოვანი ხალხის მიერ საკუთარი კულტურული ერთიანობის გააზრება დაიწყო ჯერ კიდევ XVIII საუკუნეში, როდესაც 1713 წელს შეიქმნა [[ესპანური ენის სამეფო აკადემია]], რომლის ამოცანაში შედიოდა მთელ მსოფლიოში გავრცელებული ესპანური ენის სტანდარტიზაცია. მიუხედავად იმისა, რომ XIX საუკუნის განმავლობაში ესპანური კოლონიების უმრავლესობამ მიიღო დამოუკიდებლობა ან გადავიდა სხვა სახელმწიფოების კონტროლ ქვეშ, კულტურული ერთიანობის პრობლემები არ გამქრალა. 1951 წელს შეიქმნა ესპანური ენის აკადემიის ასოციაცია. XX საუკუნის ბოლო მეოთხედში ესპანეთში პოლიტიკური რეჟიმის დემოკრატიზაციამ თან მოიტანა ესპანურენოვანი სამყაროს ინტეგრაციის ახალი ფორმების გაჩენა — კერძოდ, ყოველწლიური [[იბერო-ამერიკული სამიტი]]ს ჩატარება, რომელშიც ესპანურენოვან ქვეყნებთან ერთად მონაწილეობას იღებენ პორტუგალურენოვნებიც, სხვადასხვა ქვეყნებში იბეროამერიკული კულტურული ცენტრების დაარსება და ა. შ. == ისპანიდადი მთელ მსოფლიოში == ესპანური ენა [[დედა ენა|მშობლიური ენაა]] 333 მილიონზე მეტი ადამიანისათვის (იმყოფება მესამე ადგილზე [[ჩინური ენა|ჩინურისა]] და [[ინგლისური ენა|ინგლისურის]] შემდეგ). ესპანურ ენაზე მოლაპარაკე მოსახლეობის საერთო რაოდენობა შეადგენს 395 მილიონზე მეტ ადამიანს. === ევროპა === [[ევროპა|ევროპის]] ესპანურენოვანი მოსახლეობის უმრავლესობა ცხოვრობს [[ესპანეთი|ესპანეთში]], ეს დაახლოებით 44 მილიონი ადამიანია. ასევე ადგილი აქვს ოფიციალურ ემიგრაციას ლათინური ამერიკიდან, თანაც არა მარტო ესპანეთში, არამედ [[კონტინენტი]]ს სხვა ქვეყნებში. პირველ რიგში ეს მოვლენა ეხება [[საფრანგეთი|საფრანგეთს]], სადაც ცხოვრობს დაახლოებით 2 მილიონი ესპანურ ენაზე მოლაპარაკე. === ამერიკა === ესპანურენოვანი მოსახლეობის დიდი უმრავლესობა თავმოყრილია [[ლათინური ამერიკა|ლათინურ ამერიკაში]]. მისი რაოდენობა აჭარბებს 300 მილიონ ადამიანს. ისეთი ქვეყნები, როგორებიცაა: [[არგენტინა]], [[ურუგვაი]], [[ბოლივია]], [[ჩილე]], [[კოლუმბია]], [[კოსტა-რიკა]], [[კუბა]], [[დომინიკელთა რესპუბლიკა]], [[ეკვადორი]], [[სალვადორი]], [[გვატემალა]], [[ჰონდურასი]], [[მექსიკა]], [[ნიკარაგუა]], [[პანამა]], [[პარაგვაი]], [[პერუ]], [[პუერტო-რიკო]] და [[ვენესუელა]] არიან ქვეყნები, სადაც მოსახლეობის საკმაოდ დიდი ნაწილი ესპანურენოვანია. [[ფაილი:Chichen-Itza-Observatory-Platform.jpg|thumb|right|ჩიჩენ-იცეს ობსერვატორიის ნანგრევები]] [[ფაილი:Tiwanaku1.jpg|thumb|ტიუანაკოს ქანდაკება]] [[აშშ]]-ში, [[ბელიზი|ბელიზში]] და [[ბრაზილია]]ში, რომლებიც ოფიციალურად არ ითვლებიან ესპანურენოვან ქვეყნებად, კოლონიალური პერიოდის ან უფრო გვიანდელი იმიგრაციის დროიდან ცხოვრობს ესპანურ ენაზე მოლაპარაკე ადამიანების დიდი რაოდენობა. ბელიზის მოსახლეობის 50 %-ზე მეტი ლაპარაკობს ესპანურად, ხოლო აშშ-ში ესპანურად ლაპარაკობს 40 მილიონზე მეტი ადამიანი, ანუ ქვეყნის მოსახლეობის საერთო რაოდენობის 13 %-ზე მეტი. === აფრიკა === აფრიკის კონტინენტის ესპანურენოვანი მოსახლეობა თავმოყრილია ესპანეთის ზღვისიქითა ტერიტორიებზე ([[კანარის კუნძულები]], [[სეუტა]], [[მელილია]] და [[ესპანეთის სუვერენული ტერიტორიები]]), ასევე [[ეკვატორული გვინეა|ეკვატორულ გვინეაში]], სადაც ესპანური ენა ოფიციალური სახელმწიფო ენაა, თუმცა ხალხი ლაპარაკობს საკუთარ მშობლიურ ენებზე. [[მაროკო]]ში და [[დასავლეთი საჰარა|დასავლეთ საჰარაში]] ხალხის ზოგიერთი ნაწილი ინარჩუნებს ესპანურ თვისებებს, თუმცა ეს ქვეყნები განიცდიან [[არაბული ენა|არაბული]] და [[ბერბერო-ლიბიური ენები|ბერბერული ენების]] და ადგილობრივი კულტურის დიდ გავლენას. საერთო ჯამში აფრიკაში 2 მილიონი ადამიანი ლაპარაკობს ესპანურ ენაზე. == აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონი == [[ფილიპინები]] [[აზია|აზიის]] ერთადერთი ქვეყანაა, რომელიც ინარჩუნებს ესპანური გავლენის შესამჩნევ კვალს საკუთარ კულტურაზე და მათ მშობლიურ ენებში ბევრია ესპანური ენიდან ნასესხები სიტყვები. ფილიპინური კულტურის და ენის ბევრი ატრიბუტი — ესპანური წარმომავლობისაა. ეს იმით აიხსნება, რომ ესპანეთი ქვეყანას მექსიკიდან მართავდა 300 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში. უფრო მოგვიანებითაც კი, ქვეყანაში ამერიკული ბატონობის თითქმის 50-წლიანი პერიოდის შემდეგ, ადგილობრივმა კულტურამ და ენამ შეინარჩუნა ესპანური ენის და კიდევ უფრო მეტად ლათინოამერიკული მემკვიდრეობის დამახასიათებელი ნიშნები. აზია-წყნარი ოკეანის რეგიონის სხვა ქვეყნები, რომლებიც იმავე ხარისხის ლათინოამერიკული წარმოშობის გავლენას განიცდიან, როგორსაც ფილიპინები, არიან: * [[გუამი]]ს და [[ჩრდილოეთ მარიანას კუნძულები]], სადაც ლაპარაკობენ [[ჩამორო (ენა)|ჩამოროს]] და ესპანურზე დაფუძნებულ კრეოლურ ენებზე, რადგანაც ისინი იყვნენ ესპანეთის კოლონიები. * [[კაროლინის კუნძულები]], რომელიც დღეისათვის გაყოფილია [[მიკრონეზიის ფედერაციული შტატები]]ს აღმოსავლეთ ნაწილსა და [[პალაუ]]ს შორის. იქ ასევე ლაპარაკობენ ესპანურზე დაფუძნებულ კრეოლურ ენაზე და ადგილობრივი ენები განიცდიდნენ ესპანურ გავლენას. * [[აღდგომის კუნძული]], დღეისათვის [[ჩილე]]ს ზღვისიქითა ტერიტორია. ესპანური კუნძულის ოფიციალური ენაა. == მსოფლიოს ქვეყნებში ესპანურ ენაზე მოლაპარაკე ადამიანების რაოდენობის ცხრილი == {|class="sortable wikitable" style="text-align:center;" |- !rowspan=2|№ !rowspan=2|ქვეყანა !rowspan=2|მოსახლეობა<ref name="EstimPoblacONU">[http://esa.un.org/unpd/wpp/Excel-Data/population.htm Estimación de la ONU de la población de 2011 a 2100]</ref> !colspan=2|ესპანურ ენაზე, როგორც მშობლიურზე მოლაპარაკენი !colspan=3|ესპანური ენის მცოდნენი |- !მოსახლეობის %<ref>Ver: [[Anexo: Hablantes de español como lengua materna en el 2003 (según el Britannica Book)]]</ref> !მოსახლეობა<br />ად.<ref>En los países con el español oficial, la cifra se obtiene aplicando el porcentaje de la columna anterior. En los países con el español no oficial figura la población inmigrante o de origen de países hispanohablante.</ref> !მთლიანი მოსახლეობის %<ref name="DemografíaLengEsp">Página 28 de: [http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf Demografía de la lengua española] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100923081035/http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf |date=2010-09-23 }}.</ref> !უპირატესი ენა<ref>El n.º de hablantes en los países con el español oficial (filas más oscuras), se obtiene aplicando los porcentajes de la columna anterior sobre los datos de población actualizados.</ref><ref name=Eurob2012>[[Anexo:Hablantes de español en la U.E. según el Eurobarómetro (2012)|Hablantes de español en la U.E. según el Eurobarómetro 2012]]: Hablantes de español como lengua materna (pág.T40), hablantes que hablan muy bién el español (pág.T74), hablantes capaces de mantener una conversación en español (pág.T64)</ref> !სულ<ref name=Eurob2012 /><ref name="EstudEspañol">[[Anexo:Estudiantes de español]]</ref> |-bgcolor=#efefef |1||[[მექსიკა]] | 122&nbsp;273&nbsp;473<ref>[http://www.conapo.gob.mx/es/CONAPO/Proyecciones Estimación del CONAPO (Consejo Nacional de Población de México) para 2016] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130807091233/http://www.conapo.gob.mx/es/CONAPO/Proyecciones |date=2013-08-07 }}.</ref> |92,7&nbsp;%<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mx.html |title=cia.gov |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180129161335/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mx.html |archivedate=2018-01-29 }}</ref> | {{formatnum:{{#expr: 122273473 * 0.927 round 0}}}} |98,5&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" /> |colspan=2 align=center| {{formatnum:{{#expr: 122273473 * 0.985 round 0}}}} |-bgcolor=#ffffff |2||[[აშშ]] | 321&nbsp;442&nbsp;019<ref>[http://www.census.gov/popclock/ (4 de julio de 2014) Reloj poblacional] en: ''[[U.S. Census Bureau]]''. Consultado el 04-03-2015.</ref> |13,1&nbsp;%<ref>Porcentaje de hispanohablantes mayores de 5 años en 2014: [http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_13_1YR_S1601&prodType=table U.S. Census Bureau 2014 American Community Survey.] {{Webarchive|url=https://archive.today/20200212211235/http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_13_1YR_S1601&prodType=table |date=2020-02-12 }} en ''[[American Community Survey]]''. Consultado el 10-09-2011.</ref> |39&nbsp;254&nbsp;342<ref>Población mayor de 5 años que habla español en casa en 2014: [http://factfinder2.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_14_1YR_C16001&prodType=table Languaje spoken at home: 2014 American Community Survey] en: ''[[American Community Survey]]''. Consultado el 10-09-2011.</ref>|| {{#expr: 51500000 / 314687369 * 100 round 1}}&nbsp;% || {{formatnum:41343921}}<ref name="Español 2015" /><ref>La población hispana en 2014 es de 55&nbsp;387&nbsp;539. De ellos, 50&nbsp;256&nbsp;369 son mayores de 5 años ([http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?src=bkmk factfinder.census.gov] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150521091454/http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?src=bkmk |date=2015-05-21 }}). El 82&nbsp;% habla bien español según la encuesta Centro Hispano Pew, realizada en 2011. [http://www.pewhispanic.org/2012/04/04/iv-language-use-among-latinos/ pewhispanic.org] Por otro lado, 2,8 millones de no hispanos hablan español en sus casas. [http://www.pewresearch.org/fact-tank/2013/08/13/spanish-is-the-most-spoken-non-english-language-in-u-s-homes-even-among-non-hispanics/ pewhispanic.org] Extrapolando los datos, se obtiene un total de más de 44 millones de hablantes de español correctamente (55.387.539-5.131.170)*0,82+2.800.000. Aún quedarían sin contabilizar parte de los más de 9 millones de indocumentados hispanos que no están en el censo, y los no hispanos que han aprendido correctamente la lengua, aunque no lo hablen en sus casas.</ref> || {{formatnum:52000000}}<ref name="Español 2015">Según un informe del 2015 del Instituto Cervantes, hay 559 millones de hablantes de español. 468 millones lo hablan con dominio nativo como primera o segunda lengua, el resto lo habla con competencia limitada entre los que hay 21 millones de estudiantes: [http://www.cedro.org/docs/default-source/otros/informe_cervantes.pdf?sfvrsn=2 ''El español, una lengua viva. Informe 2015'' (página 8).] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160224003013/http://www.cedro.org/docs/default-source/otros/informe_cervantes.pdf?sfvrsn=2 |date=2016-02-24 }}</ref><ref>15 millones de hablantes de español como segunda lengua en EE.UU.: [https://www.ethnologue.com/country/US/languages ethnologue.com]</ref><ref>7,8 millones de estudiantes de español que hay en EE.UU. ([https://web.archive.org/web/20120527180733/http://www.fundacionsiglo.com/espanol/cap1.pdf fundacionsiglo.com]).</ref> |-bgcolor=#efefef |3||[[კოლუმბია]] |48&nbsp;615&nbsp;000<ref>[http://www.dane.gov.co/reloj/reloj_animado.php Censo DANE (reloj poblacional)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120114091321/http://www.dane.gov.co/reloj/reloj_animado.php |date=2012-01-14 }}. Actualizado el 01/04/2016.</ref> |98,2&nbsp;% |{{formatnum:{{#expr: 48615000 - 850000}}}}<ref>Hay 850&nbsp;000 personas que hablan otras lenguas indígenas. La principal lengua es Wayuu hablada por 122&nbsp;000 personas: [http://www.lenguasdecolombia.gov.co/content/ley-de-lenguas-nativas www.lenguasdecolombia.gov.co] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140326080213/https://www.lenguasdecolombia.gov.co/content/ley-de-lenguas-nativas |date=2014-03-26 }}</ref> |99,20&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 48615000 * 0.992 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |4||[[ესპანეთი]] | 46&nbsp;624&nbsp;382<ref>Según estimaciones del padrón municipal del [[Instituto Nacional de Estadística (España)|INE]] el 1/1/2015. http://www.ine.es/jaxi/menu.do?type=pcaxis&path=/t20/e245/&file=inebase {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190107063013/http://www.ine.es/jaxi/menu.do?type=pcaxis&path=%2Ft20%2Fe245%2F&file=inebase%20 |date=2019-01-07 }}</ref> |82,0&nbsp;%<ref name=Eurob2012 />|| {{formatnum:{{#expr: 46624382 * 0.82 round 0}}}} |98,80&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center| {{formatnum:{{#expr: 46624382 * 0.988 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |5||[[არგენტინა]] | 43&nbsp;590&nbsp;368<ref>[http://www.indec.gov.ar/bajarPublicacion.asp?idc=3D2BFB85B73CA5EE01EF7C16425C4F61164ABA15860CC2C245A368C60365FEE807EA9BDED4FEDB76 (en Población – Proyecciones y estimaciones – pág. 28). Estimación del censo argentino INDEC para 2016] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181001080738/https://www.indec.gov.ar/bajarPublicacion.asp?idc=3D2BFB85B73CA5EE01EF7C16425C4F61164ABA15860CC2C245A368C60365FEE807EA9BDED4FEDB76 |date=2018-10-01 }}. 40&nbsp;117&nbsp;096 es la cifra definitiva de población del censo para 2010 ([http://www.indec.gov.ar/nuevaweb/cuadros/2/c2_proyecciones_nac_2010_2040.xls INDEC] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140226000756/http://www.indec.gov.ar/nuevaweb/cuadros/2/c2_proyecciones_nac_2010_2040.xls |date=2014-02-26 }})</ref> |91,6&nbsp;% | {{formatnum:40300000}}<ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=AR www.ethnologue.com/show_country.asp?name=AR]. Según Ethnologue, hay 3.646.270 hablantes maternos con una lengua distinta al español. 3.400.000 de lenguas inmigrantes, como el italiano (1.500.000), el árabe (1.000.000), el alemán (400.000), o el guaraní (200.000). También se contabilizan 246.270 hablantes de lenguas aborígenes. Las más habladas son Quichua (60.000) y el Toba (40.000)</ref> |99,40&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" /> |colspan=2 align=center| {{formatnum:{{#expr: 43590368 * 0.994 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |6||[[ვენესუელა]] |31&nbsp;028&nbsp;637<ref>Censo de Venezuela. Estimación para 2015: [www.ine.gov.ve http://www.ine.gov.ve/index.php?option=com_content&view=category&id=98&Itemid=51 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190107062938/http://www.ine.gov.ve/index.php?option=com_content&view=category&id=98&Itemid=51 |date=2019-01-07 }} Proyección del INE de Venezuela para 2016].</ref> |96,3&nbsp;% |{{formatnum:{{#expr: 31028637 - 1098244}}}}<ref>Hay 1&nbsp;098&nbsp;244 de personas que hablan otra lengua como lengua materna. 310&nbsp;244 hablan lenguas indígenas, de las que la principal es Wayuu con 199&nbsp;000. Las principales lenguas extranjeras son el chino (400&nbsp;000), el portugués (254&nbsp;000), y el árabe (110&nbsp;000).: [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=ve Ethnologue]</ref> |98,80&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" /> |colspan=2 align=center| {{formatnum:{{#expr: 31028637 * 0.988 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |7||[[პერუ]] |31&nbsp;488&nbsp;625<ref>{{Cite web |url=http://www.inei.gob.pe/media/principales_indicadores/libro.pdf |title=Estimación INE para 2015 (pág. 140). |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190107062955/https://www.inei.gob.pe/media/principales_indicadores/libro.pdf%20 |archivedate=2019-01-07 }}</ref> |84,1&nbsp;%<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pe.html |title=cia.gov. |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161105025708/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/pe.html |archivedate=2016-11-05 }}</ref> | {{formatnum:{{#expr: 31488625 * 0.841 round 0}}}} |86,60&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" /> |colspan=2 align=center| {{formatnum:{{#expr: 31488625 * 0.866 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |8||[[ჩილე]] | 18&nbsp;191&nbsp;884<ref>[http://www.ine.cl/canales/chile_estadistico/demografia_y_vitales/proyecciones2014/proyecciones-de-poblacion-2014.xlsx INE de Chile. Proyección para 2016.]</ref> | 98,5&nbsp;% | {{formatnum:{{#expr: 18191884 - 281600}}}}<ref>Hay 281&nbsp;600 personas que hablan otra lengua. La principal lengua es el Mapudungun (250&nbsp;000): [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=CL Ethnologue]</ref> |99,30&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" /> |colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 18191884 * 0.993 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |9||[[ეკვადორი]] | 16&nbsp;218&nbsp;000<ref>[http://www.ecuadorencifras.gob.ec/ Estimación del reloj población de Ecuador]</ref> |92,3&nbsp;%<ref>Según el censo de Ecuador de 2010, hay 14&nbsp;306&nbsp;876 personas en Ecuador, de las cuales, 13,2 millones hablan español en 2011 según Ethnologue.</ref> | 13&nbsp;500&nbsp;000<ref>Según [http://www.ethnologue.com/country/EC/languages Ethnologue], en 2011</ref> |98,10&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" /> |colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 16218000 * 0.981 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |10||[[გვატემალა]]||16&nbsp;176&nbsp;133<ref>{{Cite web |url=http://www.ine.gob.gt/index.php/estadisticas/tema-indicadores |title=Estimación del INE para 2015 |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140314175005/http://www.ine.gob.gt/index.php/estadisticas/tema-indicadores |archivedate=2014-03-14 }}</ref>||60&nbsp;%<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gt.html |title=cia.gov |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151002082023/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gt.html |archivedate=2015-10-02 }}</ref>||{{formatnum:{{#expr: 16176133 * 0.6 round 0}}}}||86,40&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 16176133 * 0.864 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |11||[[კუბა]]||11&nbsp;390&nbsp;000<ref name="EstimPoblacONU" />||100,0&nbsp;%<ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=CU ethnologue.com]</ref>||11&nbsp;390&nbsp;000||99,40&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 11390000 * 0.994 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |12||[[დომინიკელთა რესპუბლიკა]]||10&nbsp;528&nbsp;000<ref name="EstimPoblacONU" />||98,5 %<ref>Según el censo de 2010, la población es de 9&nbsp;445&nbsp;281, y los hablantes de español son 9&nbsp;300&nbsp;000 en 2011 según Ethnologue</ref>||9&nbsp;300&nbsp;000<ref>[http://www.ethnologue.com/country/DO/languages Ethnologue (2011)]</ref> ||99,60&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" /> ||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 10528000 * 0.996 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |13||[[ბოლივია]]||10&nbsp;958&nbsp;089<ref>Estimación para el 2016 del [http://www.ine.gob.bo/indice/indice.aspx?d1=0301&d2=6 INE de Bolivia]</ref>||58&nbsp;%<ref>[http://www.unicef.org/bolivia/resources_2108.htm unicef.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304093629/http://www.unicef.org/bolivia/resources_2108.htm |date=2016-03-04 }} (según censo de 1992)</ref>||| {{formatnum:{{#expr: 10958089 / 100 * 58 round 0}}}}||87,90&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 10958089 * 0.879 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |14||[[ჰონდურასი]]||8&nbsp;721&nbsp;014<ref>[http://www.ine.gob.hn/index.php/component/content/article?id=81 Estimación del INE para 2016] ([[Instituto Nacional de Estadística (Honduras)]]).</ref>||97,5&nbsp;%|| 8&nbsp;513&nbsp;264<ref>Hay 207&nbsp;750 personas que hablan otra lengua materna, principalmente el Garifuna (98&nbsp;000).: [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=HN Ethnologue]</ref> ||99,00&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 8721014 * 0.99 round 0}}}} |-bgcolor=#ffffff |15||[[საფრანგეთი]]||65&nbsp;635&nbsp;000<ref>[http://www.insee.fr/en/bases-de-donnees/bsweb/serie.asp?idbank=001641607 A 1 de noviembre de 2012]</ref>||{{#expr: 477564 / 65635000 * 100 round 1}}&nbsp;%||{{formatnum:477564}}<ref>1&nbsp;% de la población de Francia mayor de 15 años, que en 2012 era de 47&nbsp;756&nbsp;439 ([[Anexo:Hablantes de español en la U.E. según el Eurobarómetro (2012)]]). A 1 de enero de 2014, hay 215&nbsp;183 inmigrantes solo de España en Francia según el INE.</ref>||{{#expr: 6685901 / 65635000 * 100 round 1}}&nbsp;% ||1&nbsp;910&nbsp;258<ref name=Eurob2012 />||{{formatnum:6685901}}<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |16||[[ბრაზილია]] |201&nbsp;032&nbsp;714<ref>[http://www.ibge.gov.br/home/presidencia/noticias/noticia_visualiza.php?id_noticia=1961&id_pagina=1&titulo=IBGE-divulga-as-estimativas-populacionais-dos-municipios-em-2011- IBGE 2013]</ref>||{{#expr: 468380 / 201032714 * 100 round 1}}&nbsp;% |498&nbsp;275<ref>Página 32 de [https://web.archive.org/web/20090612022111/http://www.ucm.es/info/icei/pdf/DT%2003-06.pdf ucm.es] (50&nbsp;% de 733&nbsp;000 extranjeros son de Mercosur + 125&nbsp;150 inmigrantes españoles según el ([http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=/t20/p85001/a2015/l0/&file=01001.px&type=pcaxis&L=0 INE (1/1/2016)]) + 6625 mexicanos ([[Anexo:Mexicanos en el mundo]] en el 2010).</ref> | {{#expr: 12483547 / 201032714 * 100 round 1}}&nbsp;% |{{formatnum:498275}} ||6 676 018 <ref>(460.018 hablantes nativos + 96.000 competencia limitada + 6.120.000 estudiantes. 5.500.000 pueden mantener una conversación): [http://eldiae.es/wp-content/uploads/2015/06/espanol_lengua-viva_20151.pdf eldiae.es (páginas 7 y 14)]</ref> |-bgcolor=#efefef |17||[[სალვადორი]]||6&nbsp;520&nbsp;675<ref>{{Cite web |url=http://www.digestyc.gob.sv/index.php/novedades/avisos/540-ya-se-encuentra-disponible-el-boletin-ipc-septiembre-2012.html |title=Estimación gubernamental para 2016 |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171021164030/http://www.digestyc.gob.sv/index.php/novedades/avisos/540-ya-se-encuentra-disponible-el-boletin-ipc-septiembre-2012.html |archivedate=2017-10-21 }}</ref>||96,8&nbsp;%||6&nbsp;090&nbsp;000<ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=SV Estimación de Ethnologue para 2014]</ref>||99,70&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 6520675 * 0.997 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |18||[[ნიკარაგუა]]||6&nbsp;042&nbsp;000<ref name="EstimPoblacONU" />||91,6&nbsp;%||5&nbsp;551&nbsp;876<ref>Hay 490&nbsp;124 personas que hablan otra lengua, principalmente el Mískito (154&nbsp;000).: [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=NI Ethnologue]</ref>||97&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 6042000 * 0.97 round 0}}}} |-bgcolor=#ffffff |19||[[იტალია]]|| 60&nbsp;820&nbsp;696<ref>[http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&language=en&pcode=tps00001&tableSelection=1&footnotes=yes&labeling=labels&plugin=1 Eurostat a 1 de enero de 2013]</ref> ||{{#expr: 470332 / 60820696 * 100 round 1}}&nbsp;%||470&nbsp;332<ref>246&nbsp;208 peruanos ([[Emigración peruana]] en 2012) + 120&nbsp;000 ecuatorianos ([http://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?ID=591]) + 64&nbsp;000 colombianos ([http://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?ID=344 en 2003]) + 22&nbsp;262 españoles ([http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=/t20/p85001/a2013/l0/&file=01001.px&type=pcaxis&L=0 INE 2013]) + 11&nbsp;239 argentinos ([[Emigración argentina]] en 2012) + 3485 mexicanos + 3138 chilenos</ref>||{{#expr: 5704863 / 60820696 * 100 round 1}}%|| {{formatnum:1037248}}<ref name=Eurob2012 />|| {{formatnum:5704863}}<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#efefef |20||[[კოსტა რიკა]]||4&nbsp;890&nbsp;379<ref>[http://www.inec.go.cr/Web/Home/GeneradorPagina.aspx Proyección de población del INEC para 2016] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151120125018/http://www.inec.go.cr/Web/Home/GeneradorPagina.aspx |date=2015-11-20 }} ''[[Instituto Nacional de Estadística y Censos (Costa Rica)|Instituto Nacional de Estadística y Censos]]''.</ref>||98,1&nbsp;%||4&nbsp;804&nbsp;961<ref>Hay 85&nbsp;418 personas que hablan otra lengua como lengua materna [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=CR Ethnologue]</ref>||99,20&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" /> ||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 4890379 * 0.992 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |21||[[პარაგვაი]]||6&nbsp;854&nbsp;536<ref>[http://www.dgeec.gov.py/Publicaciones/Biblioteca/proyeccion%20nacional/Estimacion%20y%20proyeccion%20Nacional.pdf www.dgeec.gov.py (2016)]</ref> ||57&nbsp;%<ref>[http://findarticles.com/p/articles/mi_qa3876/is_199806/ai_n8805121/ findarticles.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130907120032/http://findarticles.com/p/articles/mi_qa3876/is_199806/ai_n8805121/ |date=2013-09-07 }} (según el censo de 1992, el 50&nbsp;% hablan conjuntamente español y guaraní en sus casa, y un 7&nbsp;% solo habla español)</ref>||{{formatnum:{{#expr: 6854536 / 100 * 57 round 0}}}}||69,50&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 6854536 * 0.695 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |22||[[პანამა]]|| 3&nbsp;764&nbsp;166<ref name="EstimPoblacONU" />|| 85,7&nbsp;% || 3&nbsp;263&nbsp;123<ref>Hay 501&nbsp;043 personas que hablan otra lengua como lengua materna: [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=PA Ethnologue]</ref> ||93,10&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 3764166 * 0.931 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |23||[[ურუგვაი]]|| 3&nbsp;480&nbsp;222<ref>[http://www.ine.gub.uy/web/guest/estimaciones-y-proyecciones Proyección del Censo de Uruguay para 2016]</ref>||95,5&nbsp;%|| 3&nbsp;330&nbsp;022<ref>Hay 150&nbsp;200 personas que hablan otra lengua como lengua materna [http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=UY Ethnologue]</ref>||98,90&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 3480222 * 0.989 round 0}}}} |-bgcolor=#efefef |24||[[პუერტო-რიკო]]|| 3&nbsp;474&nbsp;182<ref>[http://www.census.gov/popest/data/national/totals/2015/index.html Census Bureau 2015]</ref>||95,3&nbsp;%<ref>{{Cite web |url=http://factfinder.census.gov/servlet/GRTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-_box_head_nbr=R1602&-ds_name=ACS_2009_1YR_G00_&-redoLog=false&-format=US-30&-mt_name=ACS_2008_1YR_G00_R1602_US30&-CONTEXT=grt |title=Census Bureau 2009 |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110606173254/http://factfinder.census.gov/servlet/GRTTable?_bm=y&-geo_id=01000US&-_box_head_nbr=R1602&-ds_name=ACS_2009_1YR_G00_&-redoLog=false&-format=US-30&-mt_name=ACS_2008_1YR_G00_R1602_US30&-CONTEXT=grt |archivedate=2011-06-06 }}</ref>||{{formatnum:{{#expr: 3474182 * 0.951 round 0}}}} ||98,80&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />||colspan=2 align=center|{{formatnum:{{#expr: 3474182 * 0.988 round 0}}}} |-bgcolor=#ffffff 33,848,24 |25||[[მაროკო]] |33&nbsp;848&nbsp;242<ref>[http://www.hcp.ma/ hcp.ma (2014)]</ref> |{{#expr: 8003 / 31759997 * 100 round 2}}&nbsp;% |8&nbsp;691<ref>[http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=/t20/p85001/a2016/l0/&file=01001.px&type=pcaxis&L=0 INE, 2016]</ref> |10%<ref>{{Cite web |url=http://www.exteriores.gob.es/Embajadas/RABAT/es/Noticias/Documents/LENGESPMARR.pdf |title=Euromonitor, 2012 (página 32) |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150425134251/http://www.exteriores.gob.es/Embajadas/RABAT/es/Noticias/Documents/LENGESPMARR.pdf |archivedate=2015-04-25 }}</ref> |{{formatnum:8691}} |{{formatnum:3415000}}<ref>[http://eldiae.es/wp-content/uploads/2012/07/2012_el_espanol_en_el_mundo.pdf Instituto Cervantes, 2012]</ref><ref>Según el libro de Ammadi, 2002, hay entre 4 y 7 millones de hablantes [https://web.archive.org/web/20131106191132/http://www.slideshare.net/magdarol/el-espaol-en-el-contexto-sociolingstico-marroqui-evolucin-y-perspectivas-i El español en el contexto Sociolingüístico marroquí: Evolución y perspectivas]</ref><ref>El 21,9&nbsp;% de la población de Marruecos, según una encuesta realizada en el 2005 por el CIDOB ([http://www.realinstitutoelcano.org/wps/portal/rielcano/contenido?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/elcano/elcano_es/zonas_es/lengua+y+cultura/ari116-2008 realinstitutoelcano.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160718084050/http://www.realinstitutoelcano.org/wps/portal/rielcano/contenido?WCM_GLOBAL_CONTEXT=%2Felcano%2Felcano_es%2Fzonas_es%2Flengua+y+cultura%2Fari116-2008 |date=2016-07-18 }}, [http://www.afapredesa.org/index.php?option=com_content&task=view&id=195&Itemid=2 afapredesa.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101202204552/http://www.afapredesa.org/index.php?option=com_content&task=view&id=195&Itemid=2 |date=2010-12-02 }}). La población de Marruecos según el censo del 2004 es de 29&nbsp;680&nbsp;069 personas ([http://www.hcp.ma/ hcp.ma]).</ref> |-bgcolor=#ffffff |26||[[დიდი ბრიტანეთი]]||63&nbsp;181&nbsp;775<ref>[http://www.ons.gov.uk/ons/guide-method/census/2011/uk-census/index.html Censo del 2011]</ref>||{{#expr: 194487 / 63181775 * 100 round 1}}&nbsp;% ||222&nbsp;596<ref>90&nbsp;000 colombianos ([http://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?ID=344 en 2003]) + 102&nbsp;498 españoles ([http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=/t20/p85001/a2016/l0/&file=01001.px&type=pcaxis&L=0 en 2016]) + 10&nbsp;455 mexicanos ([https://web.archive.org/web/20090916161514/http://www.london.gov.uk/gla/publications/factsandfigures/dmag-update-2006-09.pdf en 2009]) + 7391 argentinos ([[Anexo:Emigración argentina]] en 2012) + 5131 chilenos ([http://www.chilesomostodos.gov.cl/descargas/cat_view/50-registro-de-chilenos.html en 2005] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111006181906/http://www.chilesomostodos.gov.cl/descargas/cat_view/50-registro-de-chilenos.html |date=2011-10-06 }}) + 7121 peruanos ([[Anexo:Emigración peruana]] en 2012)</ref>|| {{#expr: 3110880 / 63181775 * 100 round 1}}&nbsp;% ||518&nbsp;480<ref name=Eurob2012 />||3&nbsp;110&nbsp;880<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |27||[[ფილიპინები]] |97&nbsp;866&nbsp;000<ref>{{Cite web |url=http://www.popcom.gov.ph/ |title=Reloj poblacional del censo |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190403061418/http://www.popcom.gov.ph/ |archivedate=2019-04-03 }}</ref>||{{#expr: 3325 / 97866000 * 100 round 1}}&nbsp;% ||4&nbsp;735<ref>A 1/1/2015 había 3&nbsp;822 españoles en Filipinas: [http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=/t20/p85001/a2015/l0/&file=01001.px&type=pcaxis&L=0 INE]</ref><ref>En el 2010 había 913 mexicanos en Filipinas: [http://www.ime.gob.mx/mundo/asia.htm www.ime.gob.mx] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110817185538/http://www.ime.gob.mx/mundo/asia.htm |date=2011-08-17 }}</ref> |{{#expr: 3016773 / 97866000 * 100 round 1}}&nbsp;% |438&nbsp;882<ref>[https://web.archive.org/web/20090612022111/http://www.ucm.es/info/icei/pdf/DT%2003-06.pdf Demografía de la lengua española] (pág. 33). Francisco Moreno y Jaime Otero cifran, en 2007, en 439&nbsp;000 personas el “grupo de dominio nativo” ([http://www.realinstitutoelcano.org/wps/portal/rielcano/contenido?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/elcano/elcano_es/zonas_es/asia-pacifico/ari27-2009 realinstitutoelcano.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209231124/http://www.realinstitutoelcano.org/wps/portal/rielcano/contenido?WCM_GLOBAL_CONTEXT=%2Felcano%2Felcano_es%2Fzonas_es%2Fasia-pacifico%2Fari27-2009 |date=2014-02-09 }})</ref> |3&nbsp;016&nbsp;773<ref>1&nbsp;816&nbsp;773 de español + 1&nbsp;200&nbsp;000 de español criollo ([[Chabacano]] de Zamboanga, y Cavite, Basilan, Cotabato): Antonio Quilis “La lengua española en Filipinas”, 1996 pág.234 [http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/01350553135573500088680/209438_0013.pdf cervantesvirtual.com], [http://www.mepsyd.es/redele/Biblioteca2006/DavidSanchez/Memoria.pdf mepsyd.es] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091219101858/http://mepsyd.es/redele/Biblioteca2006/DavidSanchez/Memoria.pdf |date=2009-12-19 }} (pág. 249), [http://www.mepsyd.es/exterior/au/es/File/Ten_Reasons_low-res(1).pdf mepsyd.es] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091224061318/http://www.mepsyd.es/exterior/au/es/File/Ten_Reasons_low-res(1).pdf |date=2009-12-24 }} (pág. 23), [http://spanish-differences.com/Spanish/Philippines-Spanish.php spanish-differences.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090817015943/http://spanish-differences.com/Spanish/Philippines-Spanish.php |date=2009-08-17 }}, [http://www.aresprensa.com/cms/cms/front_content.php?idart=208 aresprensa.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190107062952/http://www.aresprensa.com/cms/cms/front_content.php?idart=208%20 |date=2019-01-07 }}./ R.W.Thompson habla de 2&nbsp;900&nbsp;000 de hablantes de español en el libro [http://books.google.es/books?id=wawGFWNuHiwC&pg=PA45&lpg=PA45&dq=Pluricentric+languages:+differing+norms+in+different+nations+spanish+philippines+speakers&source=bl&ots=x7TW-xNMF4&sig=RP1S7am0HUL6bcwOM_e2E5KdgeU&hl=es&ei=vCXASpS0LqXkmwO0lZnlBg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1#v=onepage&q=&f=false "Pluricentric languages: differing norms in different nations"] página 45, [https://web.archive.org/web/20190323163100/http://www.sispain.org/spanish/language/worldwid.html sispain.org]./ Según el Instituto Cervantes de Manila, hay más de 2 millones de hablantes de español y sumando los hablantes de Chabacano, alrededor de 3 millones ([http://www.elcastellano.org/noticia.php?id=505 elcastellano.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100629084919/http://www.elcastellano.org/noticia.php?id=505 |date=2010-06-29 }}). El español fue lengua oficial hasta 1973, y se mantuvo en la enseñanza pública hasta 1987. La actual presidenta [[Gloria Macapagal Arroyo]], pidió al gobierno de España que colaborara en la reintroducción del idioma español dentro del currículum de los alumnos de la escuela pública.</ref><ref>Según el informe de 2012 del Instituto Cervantes ([http://eldiae.es/wp-content/uploads/2012/07/2012_el_espanol_en_el_mundo.pdf eldiae.es]), hay 3&nbsp;017&nbsp;265 hablantes de español, 439&nbsp;000 con dominio nativo, 2&nbsp;557&nbsp;773 con competencia limitada (página 6), y 20&nbsp;492 estudiantes de español (página 10).</ref> |-bgcolor=#ffffff |28||[[გერმანია]]||80&nbsp;327&nbsp;900<ref>{{Cite web |url=https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/GesellschaftStaat/Bevoelkerung/Bevoelkerungsstand/Tabellen/Zensus_Geschlecht_Staatsangehoerigkeit.html |title=Censo alemán a 31 de diciembre de 2011 |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181221205616/https://www.destatis.de/DE/ZahlenFakten/GesellschaftStaat/Bevoelkerung/Bevoelkerungsstand/Tabellen/Zensus_Geschlecht_Staatsangehoerigkeit.html |archivedate=2018-12-21 }}</ref> || {{#expr: 187036 / 80327900 * 100 round 1}}&nbsp;% ||210&nbsp;535<ref>139&nbsp;555 españoles ([http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=/t20/p85001/a2016/l0/&file=01001.px&type=pcaxis&L=0 INE 2016]) + 27&nbsp;328 peruanos ([[Emigración peruana]] en 2012) + 13&nbsp;313 colombianos ([http://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?ID=344 en 2003]) + 12&nbsp;520 mexicanos ([http://www.destatis.de/jetspeed/portal/cms/Sites/destatis/Internet/DE/Content/Statistiken/Bevoelkerung/MigrationIntegration/Migrationshintergrund/Tabellen/Content100/MigrationshintergrundStaatsangehoerigkeit,templateId=renderPrint.psml] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101229095012/http://www.destatis.de/jetspeed/portal/cms/Sites/destatis/Internet/DE/Content/Statistiken/Bevoelkerung/MigrationIntegration/Migrationshintergrund/Tabellen/Content100/MigrationshintergrundStaatsangehoerigkeit,templateId=renderPrint.psml |date=2010-12-29 }}) + 7&nbsp;391 argentinos ([[Emigración argentina]] en 2012) + 6&nbsp;704 chilenos ([http://www.chilesomostodos.gov.cl/descargas/cat_view/50-registro-de-chilenos.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111006181906/http://www.chilesomostodos.gov.cl/descargas/cat_view/50-registro-de-chilenos.html |date=2011-10-06 }}) + 3&nbsp;724 ecuatorianos ([https://web.archive.org/web/20141006112601/http://tukuymigra.com/images/normativa/cat_est_tab_ecd_flacso1.pdf])</ref>|| {{#expr: 2576366 / 80327900 * 100 round 1}}&nbsp;% ||644&nbsp;091<ref name=Eurob2012 />||2&nbsp;576&nbsp;366<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#efefef |29||[[ეკვატორული გვინეა]]||1&nbsp;622&nbsp;000<ref>{{Cite web |url=http://www.guineaecuatorialpress.com/estadistica.php |title=Estimación del censo de Guinea Ecuatorial para 2010 |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100806160229/http://www.guineaecuatorialpress.com/estadistica.php |archivedate=2010-08-06 }}</ref>|| 0,15&nbsp;% ||1&nbsp;705<ref>Españoles según el INE 2016</ref> ||90,50&nbsp;%<ref name="DemografíaLengEsp" />|| {{formatnum:{{#expr: 1622000 * 0.137 round 0}}}}<ref>[http://cvc.cervantes.es/lengua/anuario/anuario_06-07/pdf/paises_08.pdf cvc.cervantes.es] (El 13,7&nbsp;% habla español con dominio nativo)</ref> || {{formatnum:{{#expr: 1622000 * 0.905 round 0}}}} |-bgcolor=#ffffff |30||[[კანადა]]||34&nbsp;437&nbsp;000<ref>{{Cite web |url=http://www80.statcan.gc.ca/wes-esw/page1-eng.htm |title=Reloj poblacional del censo |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160224204154/http://www80.statcan.gc.ca/wes-esw/page1-eng.htm |archivedate=2016-02-24 }}</ref> ||{{#expr: 439000 / 34437000 * 100 round 1}}%||439&nbsp;000<ref>Censo de Canadá de 2011: [http://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2011/as-sa/98-314-x/98-314-x2011003_2-eng.cfm www12.statcan.gc.ca/census]</ref> || {{#expr: 1001853 / 34437000 * 100 round 1}}% ||839&nbsp;000<ref>Además de 439&nbsp;000 hablantes de español como lengua materna en 2011, hay 400&nbsp;000 hablantes como segunda lengua en 2006: [http://elcorreo.ca/2009/06/el-espanol-la-lengua-extranjera-mas-hablada-en-canada/ elcorreo.ca]</ref>||1&nbsp;001&nbsp;853<ref name="EstudEspañol" /><ref name="Esp2012">[http://eldiae.es/wp-content/uploads/2012/07/2012_el_espanol_en_el_mundo.pdf Informe de 2012 del Instituto Cervantes] (página 6)</ref><ref>PMB Statistics: [https://web.archive.org/web/20130115100619/http://ads.mediaincanada.com/articles/mic/20061011/profile.html?page=2 mediaincanada.com] (hablantes de español mayores de 12 años).</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.tlntv.com/pressReleases/2007/TLN%20EN%20ESPANOL%20is%20born.pdf |title=tlntv |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071109125024/http://www.tlntv.com/pressReleases/2007/TLN%20EN%20ESPANOL%20is%20born.pdf |archivedate=2007-11-09 }}</ref> |-bgcolor=#ffffff |31||[[რუმინეთი]]||21&nbsp;413&nbsp;815<ref>Estimación de Eurostat para el 1/1/2011: [http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&language=en&pcode=tps00001&tableSelection=1&footnotes=yes&labeling=labels&plugin=1 Eurostat]</ref>|||| || {{#expr: 912337 / 21413815 * 100 round 1}}&nbsp;% ||182&nbsp;467<ref name=Eurob2012 />||912&nbsp;337<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |32||[[პორტუგალია]]|| 10&nbsp;636&nbsp;888<ref>Eurostat a 1 de enero de 2010</ref>||{{#expr: 10013 / 10636888 * 100 round 1}}&nbsp;%||10&nbsp;635<ref name="Inmigr.Españoles.2013">[http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=/t20/p85001/a2013/l0/&file=01001.px&type=pcaxis&L=0 Inmigrantes españoles según el censo INE, en el 2013].</ref> || {{#expr: 808091 / 10636888 * 100 round 1}}&nbsp;% ||323&nbsp;237<ref name=Eurob2012 />||808&nbsp;091<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |33||[[ნიდერლანდები]]||16&nbsp;665&nbsp;900<ref>[http://www.cbs.nl/en-GB/menu/themas/bevolking/cijfers/extra/bevolkingsteller.htm Reloj poblacional del censo]</ref> ||{{#expr: 59578 / 16665900 * 100 round 1}}&nbsp;%||65&nbsp;112<ref>30&nbsp;300 colombianos ([http://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?ID=344 en 2003]) + 24&nbsp;372 residentes españoles en los Países Bajos según Censo del 2013 + 7&nbsp;835 peruanos ([http://www.iom.int/files/live/sites/iom/files/pbn/docs/Perfil_Migratorio_Peru_2012.pdf en 2012] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140209161716/http://www.iom.int/files/live/sites/iom/files/pbn/docs/Perfil_Migratorio_Peru_2012.pdf |date=2014-02-09 }}) + 1&nbsp;206 mexicanos + 1&nbsp;399 chilenos ([[Anexo:Chilenos en el mundo]])</ref>|| {{#expr: 668599 / 16665900 * 100 round 1}}&nbsp;% ||133&nbsp;719<ref name=Eurob2012 />||668&nbsp;599<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |34||[[შვედეთი]]||9&nbsp;555&nbsp;893<ref>{{Cite web |url=http://www.scb.se/Pages/Product____25799.aspx |title=Censo del 2012 |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131105201119/http://www.scb.se/Pages/Product____25799.aspx |archivedate=2013-11-05 }}</ref> ||{{#expr: 101472 / 9422661 * 100 round 1}}&nbsp;% ||101&nbsp;472<ref>Censo sueco SCB (2002)</ref>|| {{#expr: 467474 / 9555893 * 100 round 1}}&nbsp;% ||101&nbsp;472<ref name=Eurob2012 />||467&nbsp;474<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |35||[[ავსტრალია]]||21&nbsp;507&nbsp;717<ref>{{Cite web |url=http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0?opendocument&navpos=220 |title=Censo del 2011 |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140403010101/http://www.censusdata.abs.gov.au/census_services/getproduct/census/2011/quickstat/0?opendocument&navpos=220 |archivedate=2014-04-03 }}</ref>|| {{#expr: 111400 / 21507717 * 100 round 1}}&nbsp;% ||111&nbsp;400<ref>[http://www.abs.gov.au/ausstats/abs@.nsf/Lookup/2071.0main+features902012-2013]</ref>|| {{#expr: 447175 / 21507717 * 100 round 1}}&nbsp;% ||111&nbsp;400|| 447&nbsp;175<ref name="DemografíaLengEsp" /> |-bgcolor=#ffffff |36|| [[ბელგია]]|| 10&nbsp;827&nbsp;519<ref>[http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&language=en&pcode=tps00001&tableSelection=1&footnotes=yes&labeling=labels&plugin=1 Estimación de Eurostat]</ref> ||{{#expr: 67024 / 10827519 * 100 round 1}}&nbsp;% ||75&nbsp;850<ref>Hay 59&nbsp;144 españoles residiendo en Bélgica a 1 de enero de 2016 según el [http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=/t20/p85001/a2016/l0/&file=01001.px&type=pcaxis&L=0 INE, 2016], 15&nbsp;000 colombianos en el 2003 [http://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?ID=344], y 1&nbsp;706 chilenos en 2005 ([[Anexo:Chilenos en el mundo]]).</ref>|| {{#expr: 446977 / 10827519 * 100 round 1}}&nbsp;% ||89&nbsp;395<ref name=Eurob2012 />||446&nbsp;977<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |37||[[პოლონეთი]]|| 38&nbsp;092&nbsp;000<ref>{{Cite web |url=http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_P_Population_projection_for_Poland_2008_2035.pdf |title=Estimación oficial para mediados del 2010 |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140209141735/http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_P_Population_projection_for_Poland_2008_2035.pdf |archivedate=2014-02-09 }}</ref> |||| || 0,83&nbsp;%|| 324&nbsp;137<ref name=Eurob2012 /> ||324&nbsp;137<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |38||[[ავსტრია]]|| 8&nbsp;404&nbsp;252<ref>Estimación de Eurostat para 1/1/2011: [http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&language=en&pcode=tps00001&tableSelection=1&footnotes=yes&labeling=labels&plugin=1 Eurostat]</ref>||||||3,18&nbsp;% ||70&nbsp;098<ref name=Eurob2012 /> || 280&nbsp;393<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |39||[[კოტ-დ’ივუარი]]||21&nbsp;359&nbsp;000<ref>Estimación oficial para 2009: [http://www.ins.ci/stats/Tableaux/Tab06.htm ins.ci] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120113022857/http://www.ins.ci/stats/Tableaux/Tab06.htm |date=2012-01-13 }}</ref>||||||1,10&nbsp;% || ||235&nbsp;806<ref name="EstudEspañol" /> |-bgcolor=#ffffff |40||[[ალჟირი]]|| 36&nbsp;300&nbsp;000 |||| ||0,61&nbsp;%||175&nbsp;422<ref>Entre 150&nbsp;000 y 200&nbsp;000 refugiados saharauis en los campamentos de Tinduf: [http://www.aprendemas.com/Noticias/html/N1960_F17012007.HTML El refuerzo del español llega a los saharauis con una escuela en los campos de Tinduf] en: ''Aprendemas.com''. Consultado el 17-01-2007.</ref>||223&nbsp;422<ref>Le añadimos 48&nbsp;000 hablantes de español con competencia limitada de la [[Provincia de Orán]] (página 31 de la [https://web.archive.org/web/20090612022111/http://www.ucm.es/info/icei/pdf/DT%2003-06.pdf Demografía de la lengua española)]</ref> |-bgcolor=#ffffff |41||[[ბელიზი]]|| 333&nbsp;200<ref>Estadísticas oficiales para mediados del 2009: [https://web.archive.org/web/20170525033505/http://www.statisticsbelize.org.bz/dms20uc/dynamicdata/docs/20100112164405_2.pdf statisticsbelize.org.bz]</ref>|| 52,1&nbsp;%<ref>El 52,1&nbsp;% de los beliceños habla con fluidez el español en 2001: [http://cvc.cervantes.es/lengua/anuario/anuario_06-07/pdf/paises_42.pdf cervantes.es]</ref>|| 173&nbsp;597 ||62,8&nbsp;%<ref>El 52,1&nbsp;% habla español con fluidez y el 11&nbsp;% tiene conocimientos del idioma, en total el 62,8%: [http://celade.cepal.org/cgibin/RpWebEngine.exe/PortalAction?&MODE=MAIN&BASE=CPVBLZ2000&MAIN=WebServerMain.inl celade.cepal.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170712000806/http://celade.cepal.org/cgibin/RpWebEngine.exe/PortalAction?&MODE=MAIN&BASE=CPVBLZ2000&MAIN=WebServerMain.inl |date=2017-07-12 }}</ref> || 173&nbsp;597||209&nbsp;250 |-bgcolor=#ffffff |42||[[დანია]]||5&nbsp;564&nbsp;219<ref>[http://www.dst.dk/HomeUK/Statistics/Key_indicators/Population/pop.aspx dst.dk]</ref>|||||| || {{formatnum:45613}}<ref name=Eurob2012 /> || {{formatnum:182450}}<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |43||[[ისრაელი]]|| 7&nbsp;588&nbsp;400<ref>{{Cite web |url=http://www1.cbs.gov.il/reader/mainind/indengnew.html |title=Estimación oficial para 2010 |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://www.webcitation.org/617eLk9Bu?url=http://www1.cbs.gov.il/reader/mainind/indengnew.html |archivedate=2011-08-22 }}</ref> ||1,25&nbsp;%||95&nbsp;000<ref>15&nbsp;000 hablantes nativos de judeo-español ([http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf eprints.ucm.es] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100923081035/http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf |date=2010-09-23 }}), más 80&nbsp;000 inmigrantes iberoamericanos, principalmente de Argentina ([http://cvc.cervantes.es/obref/congresos/sevilla/comunicacion/ponenc_shadas.htm cervantes.es])</ref>||2,3&nbsp;%||95&nbsp;000||175&nbsp;231<ref>Pág 34 y 35 del estudio [https://web.archive.org/web/20090612022111/http://www.ucm.es/info/icei/pdf/DT%2003-06.pdf Demografía de la Lengua española, pág. 35]</ref> |-bgcolor=#ffffff |44||[[იაპონია]]|| 127&nbsp;950&nbsp;000<ref>[http://www.stat.go.jp/english/data/jinsui/tsuki/index.htm Censo oficial japonés par 1 de junio de 2011]</ref>||0,08&nbsp;%||108&nbsp;179<ref>100&nbsp;229 residentes peruanos en 2012 ([[Emigración peruana]]), 3893 residentes argentinos ([[Emigración argentina]]), 1&nbsp;803 residentes mexicanos ([[Emigración mexicana]]) y 2&nbsp;165 residentes españoles (según el [[Instituto Nacional de Estadística (España)|INE]] a 1/1/2016)</ref>|| 0,13&nbsp;% ||107&nbsp;514|| 167&nbsp;514<ref name="EstudEspañol" /> |-bgcolor=#ffffff |45||[[ირლანდია]]|| 4&nbsp;581&nbsp;269<ref>Estimación oficial del 2011: [https://web.archive.org/web/20161223220208/http://www.cso.ie/census/documents/Prelim%20complete.pdf cso.ie]</ref>|| || 5&nbsp;325<ref name="Inmigr.Españoles.2013" /> || 2,70&nbsp;% ||35&nbsp;220<ref name=Eurob2012 />|| 140&nbsp;880<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |46||[[შვეიცარია]]|| 7&nbsp;866&nbsp;500<ref>[http://www.bfs.admin.ch/bfs/portal/en/index/themen/01/02/blank/key/bevoelkerungsstand.html Estimación del censo para 1 de enero de 2011]</ref> ||1,7&nbsp;%<ref>{{Cite web |url=http://www.all-about-switzerland.info/swiss-population-languages.html |title=Switzerland's Four National Languages |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100723142913/http://www.all-about-switzerland.info/swiss-population-languages.html |archivedate=2010-07-23 }}</ref>||123&nbsp;000 ||1,75&nbsp;% ||123&nbsp;000||137&nbsp;420<ref name="EstudEspañol" /> |-bgcolor=#ffffff |47||[[ფინეთი]]||5&nbsp;391&nbsp;699<ref>Estimación oficial de 2011: [http://www.stat.fi/til/vrm.html stat.fi]</ref>|||||| || ||133&nbsp;200<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |48||[[ბულგარეთი]]||7&nbsp;364&nbsp;570<ref>[http://www.nsi.bg/census2011/NPDOCS/Census2011final.pdf nsi.bg]</ref>|||| ||1,82&nbsp;% || 130&nbsp;750<ref name=Eurob2012 /> ||130&nbsp;750<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |49||[[ნიდერლანდების ანტილის კუნძულები]]|| 227&nbsp;000<ref>[http://www.indexmundi.com/g/g.aspx?c=nt&v=21&l=es]</ref>||4,71&nbsp;% ||10&nbsp;699|| 55,30&nbsp;% ||125&nbsp;534||125&nbsp;534<ref>Pág. 31 del estudio:[http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf Demografía de la Lengua española] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100923081035/http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf |date=2010-09-23 }}</ref> |-bgcolor=#ffffff |50||[[სენეგალი]]||12&nbsp;855&nbsp;153<ref>Estimación oficial para 1/1/2011: [http://www.ansd.sn/senegal_indicateurs.html ansd.sn] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120117060113/http://www.ansd.sn/senegal_indicateurs.html |date=2012-01-17 }}</ref>||||||0,79&nbsp;% || ||101&nbsp;455<ref name="EstudEspañol" /> |-bgcolor=#ffffff |51||[[ჩეხეთი]]||10&nbsp;513&nbsp;209<ref>Estimación oficial para 2012: [http://www.czso.cz/eng/redakce.nsf/i/population czso.cz] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140331091537/http://www.czso.cz/eng/redakce.nsf/i/population |date=2014-03-31 }}</ref>|||||| || ||90&nbsp;124<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |52||[[კამერუნი]]||21&nbsp;599&nbsp;100<ref>[http://www.statistics-cameroon.org/downloads/annuaire2010/chap4.pdf Evolution de la population par sexe de 1976 à 2012] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130115100619/http://www.statistics-cameroon.org/downloads/annuaire2010/chap4.pdf |date=2013-01-15 }} en: ''Annuaire Statistique du Cameroun 2010''. Consultado el 23-08-2012.</ref>||||1&nbsp;377<ref>(en francés) Pág. 113-115 de la [http://publications.iom.int/bookstore/free/Cameroun_Profile_2009.pdf Tableau 20: Immigrants au Cameroun, en 2007.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130429190041/http://publications.iom.int/bookstore/free/Cameroun_Profile_2009.pdf |date=2013-04-29 }} en: ''Migration au Cameroun Profil National 2009''. Consultado el 13-09-2012.</ref> ||||1&nbsp;377 ||87&nbsp;077<ref>[https://web.archive.org/web/20150613070805/http://www.unidadenladiversidad.com/historico/opinion/opinion_ant/2002/octubre_2002/opinion_301002.htm Falta apoyo para el español en Camerún] en: ''Unidad en la diversidad''. Consultado el 30-10-2002.</ref> |-bgcolor=#ffffff |53||[[საბერძნეთი]]|| 10&nbsp;787&nbsp;690<ref>Estimación oficial para 1/1/2011: [https://web.archive.org/web/20151015195739/http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_01_F_GR.pdf statistics.gr]</ref>||||||0,80&nbsp;% || || 86&nbsp;936<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |54||[[უნგრეთი]]||9&nbsp;985&nbsp;722<ref>Estimación oficial para 1/1/2011: [http://portal.ksh.hu/pls/ksh/docs/eng/xstadat/xstadat_annual/i_wdsd003b.html portal.ksh.hu]</ref>||||||0,85&nbsp;% || ||83&nbsp;206<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |55||[[არუბა]]||101&nbsp;484<ref>Estimación oficial para el 29/09/2010: [http://www.censo2010.aw/index.php?option=com_content&view=article&id=112&Itemid=48&lang=pa censo2010.aw] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120425151522/http://www.censo2010.aw/index.php?option=com_content&view=article&id=112&Itemid=48&lang=pa |date=2012-04-25 }}</ref>||||6&nbsp;800||74,30&nbsp;% ||75&nbsp;402<ref>{{Cite web |url=http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf |title=Página 32 |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100923081035/http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf |archivedate=2010-09-23 }}</ref>||75&nbsp;402 |-bgcolor=#ffffff |56||[[ტრინიდადი და ტობაგო]]||1&nbsp;317&nbsp;714<ref>{{Cite web |url=http://www.cso.gov.tt/statistics/Pages/details.aspx?category=Population%20Statistics |title=cso.gov.tt (2010) |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120107040217/http://www.cso.gov.tt/statistics/Pages/details.aspx?category=Population%20Statistics |archivedate=2012-01-07 }}</ref> || 0,31&nbsp;% ||4&nbsp;100<ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=TT Ethnologue]</ref>||5&nbsp;%]<ref>[http://cvc.cervantes.es/lengua/anuario/anuario_06-07/pdf/paises_41.pdf El español en Trinidad y Tobago] ''Anuario 2006-07 del Instituto Cervantes''. Consultado el 06-03-2009.</ref>||4&nbsp;100|| {{formatnum:{{#expr: 1317714 * 0.05 round 0}}}} |-bgcolor=#ffffff |57||[[ანდორა]]|| 85&nbsp;015<ref>Estimaciones oficiales para 1/7/2010: [http://www.estadistica.ad/serveiestudis/web/banc_dades4.asp?lang=2&codi_tema=2&codi_divisio=8&codi_subtemes=8 estadistica.ad] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110520014358/http://www.estadistica.ad/serveiestudis/web/banc_dades4.asp?lang=2&codi_tema=2&codi_divisio=8&codi_subtemes=8 |date=2011-05-20 }}</ref> ||39,7&nbsp;%<ref name="EspAndorr">[http://www.catala.ad/images/stories/Coneixements09.pdf catala.ad catala.ad (pág. 24 y 25)]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> ||33&nbsp;305<ref name="EspAndorr" /> ||65.30&nbsp;%<ref name="EspAndorr" />||54&nbsp;906<ref name="EspAndorr" />||54&nbsp;906 |-bgcolor=#ffffff |58||[[სლოვენია]]|| 2&nbsp;055&nbsp;040<ref>Reloj poblacional: [http://www.stat.si/eng/tema_demografsko_prebivalstvo.asp stat.si] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090618041010/http://www.stat.si/eng/tema_demografsko_prebivalstvo.asp |date=2009-06-18 }}</ref>|||||| ||35&nbsp;194<ref name=Eurob2012 /> ||52&nbsp;791<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |59||[[ახალი ზელანდია]]|| 4&nbsp;417&nbsp;200<ref>Reloj poblacional: [http://www.stats.govt.nz/methods_and_services/population_clock.aspx stats.govt.nz] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100604223109/http://www.stats.govt.nz/methods_and_services/population_clock.aspx |date=2010-06-04 }}</ref>||||21&nbsp;645<ref>{{Cite web |url=http://www.stats.govt.nz/~/media/Statistics/Census/2006-reports/quickstats-subject/Culture-Identity/quickstats-about-culture-and-identity-tables.xls |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924130552/http://www.stats.govt.nz/~/media/Statistics/Census/2006-reports/quickstats-subject/Culture-Identity/quickstats-about-culture-and-identity-tables.xls |archivedate=2015-09-24 }}</ref>||1,07&nbsp;%||21&nbsp;645||47&nbsp;322<ref name="EstudEspañol" /> |-bgcolor=#ffffff |60||[[სლოვაკია]]||5&nbsp;435&nbsp;273<ref>Estimación oficial para el 1/1/2011: [http://portal.statistics.sk/showdoc.do?docid=29519 portal.statistics.sk] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150725015632/http://portal.statistics.sk/showdoc.do?docid=29519 |date=2015-07-25 }}</ref>||||||0,79&nbsp;% || ||45&nbsp;500 |-bgcolor=#ffffff |61||[[ნორვეგია]]|| 4&nbsp;973&nbsp;500<ref>[http://www.ssb.no/english/subjects/02/befolkning_en/ ssb.no]</ref>|| 0,25&nbsp;% ||12&nbsp;573<ref>[http://cvc.cervantes.es/obref/anuario/anuario_04/almansa/p04.htm Instituto Cervantes]</ref>||0,73&nbsp;% || 12&nbsp;573||36&nbsp;250<ref name="EstudEspañol" /> |-bgcolor=#ffffff |62||[[ჩინეთი]] |{{formatnum:1339724852}}<ref>{{Cite web |url=http://www.stats.gov.cn/english/newsandcomingevents/t20110428_402722237.htm |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130907083003/http://www.stats.gov.cn/english/newsandcomingevents/t20110428_402722237.htm |archivedate=2013-09-07 }}</ref> || 0&nbsp;%||5&nbsp;209<ref name="Inmigr.Españoles.2013" /><ref>[[Emigración mexicana]]</ref>||0,0025&nbsp;% ||5&nbsp;209 ||35&nbsp;209<ref>[http://www.cervantes.es/imagenes/File/prensa/Anuario%202012.pdf cervantes.es] (25&nbsp;000 universitarios + 5&nbsp;000 estudiantes en el Instituto Cervantes)</ref> |-bgcolor=#ffffff |63||[[გიბრალტარი]] (დიდი ბრიტანეთი)||29&nbsp;441<ref>Datos oficiales a 1/7/2010: [http://www.gibraltar.gov.gi/statistics/faqs gibraltar.gov.gi]</ref>|| 77,3&nbsp;%<ref>[http://www.um.es/tonosdigital/znum19/secciones/estudios-23-Gibraltar.htm www.um.es - 5.2. Datos descriptivos de los usos de español e inglés, Gráfico 2 -] (Una encuesta a estudiantes revela que el 77,3&nbsp;% habla con su madre sólo español, o más español, o igual español que inglés)</ref>|| 22&nbsp;758 ||100&nbsp;%<ref>[http://www.elcastellano.org/noticia.php?id=889 elcastellano.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130630153630/http://www.elcastellano.org/noticia.php?id=889 |date=2013-06-30 }} (el español es utilizado prácticamente por la totalidad de la población).</ref>|| 22&nbsp;758 ||29&nbsp;441 |-bgcolor=#ffffff |64||[[ლიტვა]]|| 2&nbsp;972&nbsp;949<ref>Reloj poblacional: [http://db1.stat.gov.lt/statbank/selectvarval/saveselections.asp?MainTable=M3010101&PLanguage=1&TableStyle=&Buttons=&PXSId=7743&IQY=&TC=&ST=ST&rvar0=&rvar1=&rvar2=&rvar3=&rvar4=&rvar5=&rvar6=&rvar7=&rvar8=&rvar9=&rvar10=&rvar11=&rvar12=&rvar13=&rvar14= db1.stat.gov.lt (estimación para el 2013)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100819130935/http://db1.stat.gov.lt/statbank/selectvarval/saveselections.asp?MainTable=M3010101&PLanguage=1&TableStyle=&Buttons=&PXSId=7743&IQY=&TC=&ST=ST&rvar0=&rvar1=&rvar2=&rvar3=&rvar4=&rvar5=&rvar6=&rvar7=&rvar8=&rvar9=&rvar10=&rvar11=&rvar12=&rvar13=&rvar14= |date=2010-08-19 }}</ref>|||||| || ||28&nbsp;297<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |65||[[ლუქსემბურგი]]||524&nbsp;853<ref>{{Cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/lu.html |title=cia.gov (2012) |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151117022402/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/lu.html |archivedate=2015-11-17 }}</ref>|| || 4&nbsp;049<ref name=Eurob2012 /> || || 8&nbsp;098<ref name=Eurob2012 /> || 24&nbsp;294<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |66||[[ნორვეგია]]|| 5&nbsp;063&nbsp;709<ref>[http://ssb.no/befolkning/statistikker/folkendrkv/kvartal/2013-05-14#content Según el censo noruego para 2013]</ref>|| ||12&nbsp;573<ref name="Esp2012" /> || || 12&nbsp;573 ||23&nbsp;677<ref name="Esp2012" /> |-bgcolor=#ffffff |67||[[რუსეთი]]||142&nbsp;914&nbsp;136<ref>Estimación oficial a 1/1/2011: [http://www.gks.ru/bgd/free/b04_03/IssWWW.exe/Stg/d01/65oz-shisl28.htm gks.ru] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120315160426/http://www.gks.ru/bgd/free/b04_03/Isswww.exe/Stg/d01/65oz-shisl28.htm |date=2012-03-15 }}</ref>||||3&nbsp;320||0,016&nbsp;%||3&nbsp;320||23&nbsp;320<ref name="EstudEspañol" /> |-bgcolor=#efefef |68||[[დასავლეთი საჰარა]]|||||||||| s.d.||22&nbsp;000<ref name="Esp2012" /> |-bgcolor=#ffffff |69||[[აშშ-ის ვირჯინის კუნძულები]]|| 106&nbsp;405<ref>{{Cite web |url=http://2010.census.gov/news/releases/operations/cb11-cn180.html |title=2010.census.gov |accessdate=2016-04-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121101063104/https://2010.census.gov/news/releases/operations/cb11-cn180.html |archivedate=2012-11-01 }}</ref>||15,78&nbsp;%||16&nbsp;788<ref>[https://web.archive.org/web/20131003050719/http://www.census.gov/Press-Release/www/2002/usvifullprofile.pdf Censo 2000] ''Population and Housing Profile: 2000, Geography: U.S. Virgin Islands'' [[Islas Vírgenes Estadounidenses]] en [[PDF]].</ref> ||15,78&nbsp;%||16&nbsp;788||16&nbsp;788 |-bgcolor=#ffffff |70||[[ლატვია]]||2&nbsp;209&nbsp;000<ref>Estimación oficial para el 1/10/2011: [http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/population-key-indicators-30624.html csb.gov.lv] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130628214416/http://www.csb.gov.lv/en/statistikas-temas/population-key-indicators-30624.html |date=2013-06-28 }}</ref>|||||| 0,63&nbsp;% || ||13&nbsp;943<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |71||[[თურქეთი]]|| 73&nbsp;722&nbsp;988<ref>Estimación oficial para 1/1/2011: [http://www.turkstat.gov.tr/PreTablo.do?tb_id=39&ust_id=11 turkstat.gov.tr] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181001080405/http://www.turkstat.gov.tr/PreTablo.do?tb_id=39&ust_id=11 |date=2018-10-01 }}</ref>|| ||1&nbsp;134<ref>Inmigrantes españoles según INE 2011</ref>||0,031&nbsp;% ||1&nbsp;134 ||13&nbsp;480<ref>[http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf Demografía de la lengua española (pag. 37)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100923081035/http://eprints.ucm.es/8936/1/DT03-06.pdf |date=2010-09-23 }}. 8&nbsp;000 hablantes de judeo español + 4&nbsp;346 estudiantes de español</ref> |-bgcolor=#ffffff |72||[[კვიპროსი]]||838,897<ref>[http://www.cystat.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/All/732265957BAC953AC225798300406903?OpenDocument&sub=2&sel=1&e= Preliminary Results of the Census of Population, 2011] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130115100623/http://www.cystat.gov.cy/mof/cystat/statistics.nsf/All/732265957BAC953AC225798300406903?OpenDocument&sub=2&sel=1&e= |date=2013-01-15 }} en: ''Στατιστική Υπηρεσία''. Consultado el 01-10-2011.</ref>||||||||||13&nbsp;208<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |73||[[ინდოეთი]] |{{formatnum:1210193422}}<ref>[[:en:India#CITEREFMinistry of Home Affairs2011|Censo de India de 2011]].</ref>|| ||695<ref>[http://www.ine.es/jaxi/tabla.do?path=/t20/p85001/a2013/l0/&file=01001.px&type=pcaxis&L=0 Españoles residentes en la India en 2013 según el INE]</ref> || ||695 || 10&nbsp;445<ref>[http://www.cervantes.es/imagenes/File/prensa/Anuario%202012.pdf cervantes.es] (4&nbsp;250 alumnos en las universidades + 5&nbsp;500 alumnos en centros privados)</ref> |-bgcolor=#ffffff |74||[[ესტონეთი]]||1&nbsp;294&nbsp;455<ref>[http://www.stat.ee/phc2011 Censo de 2011] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161010065115/http://www.stat.ee/phc2011 |date=2016-10-10 }}.</ref>||||||||||9&nbsp;457<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |75||[[იამაიკა]]||2&nbsp;709&nbsp;300<ref>[http://statinja.gov.jm/Demo_SocialStats/population.aspx Population by Sex: 2006–2011] en: ''[[Statistical Institute of Jamaica]]''. Consultado el 17-08-2012.</ref> || ||8&nbsp;000||||8&nbsp;000||8&nbsp;000<ref>(Dentro del estudio:valor económico del español)</ref> |-bgcolor=#ffffff |76||[[ნამიბია]]||2&nbsp;104&nbsp;900<ref>[https://web.archive.org/web/20130903094317/http://www.npc.gov.na/publications/2011_Preliminary_Result.pdf Namibia 2011 Population and Housing Census Preliminary Results] en: ''[[National Planning Comission]]''. Consultado el 1º-01-2012.</ref>||||||||3&nbsp;870<ref>[http://cvc.cervantes.es/lengua/anuario/anuario_06-07/pdf/paises_12.pdf El español en Namibia, 2005.] ''[[Instituto Cervantes]]''.</ref>||3&nbsp;969 |-bgcolor=#ffffff |77||[[ეგვიპტე]]||82&nbsp;950&nbsp;332<ref>[http://www.capmas.gov.eg/?lang=1 الاثنين, 20, اغسطس, 2012 تعداد مصر اليوم.] en: ''[[Central Agency for Public Mobilization and Statistics]]''. Consultado el 20-08-2012.</ref> ||||||||||3&nbsp;500<ref>[http://cvc.cervantes.es/lengua/anuario/anuario_06-07/pdf/cifras.pdf El español en cifras, 2005.] en: Instituto Cervantes. Consultado el 19-08-2012.</ref> |-bgcolor=#ffffff |78||[[მალტა]]||417&nbsp;617<ref>[http://www.nso.gov.mt/statdoc/document_file.aspx?id=3173 Demographic Review 2010] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130516051022/http://nso.gov.mt/statdoc/document_file.aspx?id=3173 |date=2013-05-16 }} en: ''[[National Statistics Office]]''. Consultado el 01-05-2011.</ref>||||||||||3&nbsp;354<ref name=Eurob2012 /> |-bgcolor=#ffffff |79||[[ბენინი]]||7&nbsp;958&nbsp;813<ref>[http://www.insae-bj.org/2012/doc/Notre%20Annuaire/2005_2007/LA_POPULATION_2005-2007.pdf Annuaire 2005–2007] en: ''[[Institut National de la Statistique et de l'Analyse Economique]]''. Consultado el 01-01-2010.</ref> ||||||||||1&nbsp;504<ref>[http://www.um.es/tonosdigital/znum20/secciones/estudios-10-espanol_en_benin.htm La lengua de Cervantes, medio siglo después, en Benín] en: ''[[Revista Electrónica de Estudios Filológicos]]''. Consultado el 01-12-2010.</ref> |-bgcolor=#ffffff |80||[[ფოლკლენდის კუნძულები]]||2&nbsp;955||||||||||227<ref>[https://web.archive.org/web/20160303165315/http://www.falklands.gov.fk//documents/Census%20Report%202006.pdf Language other than English spoken at Home (Excluding temporary residents and visitors] ''Falkland Islands Census Statistics 2006''. En [[PDF]].</ref> |-bgcolor=#ffffff |81||[[ვატიკანი]]|||||||||| s.d.||s.d. |-bgcolor=#efefef ! !ჯამი | {{formatnum:7300000000}}<br /><small>(მსოფლიოს მთლიანი მოსახლეობა)</small><ref>[http://www.census.gov/population/international/ Population Clocks] en: ''[[U.S. Census]]'' al 12-09-2012.</ref> | {{formatnum:{{#expr: 44492159200 / 7300000000 round 2}}}}&nbsp;% ! {{formatnum:{{#expr: 113347509 + 39254342 + 47765000 + 38231993 + 40300000 + 29930393 + 26481934 + 17910284 + 13500000 + 9705680 + 498275 + 11266000 + 9300000 + 6355692 + 8513264 + 477564 + 6090000 + 5551876 + 470332 + 3877140 + 4804961 + 3263123 + 3303947 + 3330022 + 8691 + 222596 + 4735 + 210535 + 1705 + 439000 + 10635 + 61666 + 101472 + 111400 + 75850 + 173597 + 95000 + 108179 + 123000 + 10699 + 5325 + 1377 + 6800 + 4100 + 33305 + 21645 + 12573 + 5209 + 22758 + 4049 + 12573 + 3320 + 16788 + 1134 + 695 + 8000 + 3000 round 0}}}}<ref name="Ethnologue">[http://www.ethnologue.com/language/spa Ethnologue]</ref><ref name="hablantesnativos">420 millones de hablantes nativos, según el Instituto Cervantes y British Council: [http://www.cervantes.es/sobre_instituto_cervantes/prensa/2012/noticias/nota-londres-palabra-por-palabra.htm cervantes.es]</ref> | {{formatnum:{{#expr: 48631237400 / 7300000000 round 2}}}}&nbsp;% // {{formatnum:{{#expr: 53508361300 / 7300000000 round 2}}}}&nbsp;% ! {{formatnum:{{#expr: 120439371 + 41343921 + 48226080 + 46064889 + 43328826 + 30656293 + 27269149 + 18064541 + 15850998 + 13976179 + 498275 + 11321660 + 10485888 + 9632160 + 8633804 + 1910258 + 6501113 + 5860740 + 1037248 + 4763903 + 4851256 + 3504439 + 3432492 + 3441940 + 8691 + 518480 + 438882 + 644091 + 222214 + 839000 + 182467 + 323237 + 133719 + 101472 + 111400 + 89395 + 324137 + 70098 + 175422 + 173597 + 45613 + 95000 + 107514 + 35220 + 123000 + 130750 + 125534 + 1377 + 75402 + 4100 + 54906 + 35194 + 21645 + 5209 + 12573 + 22758 + 8098 + 12573 + 3320 + 19092 + 16788 + 1134 + 695 + 8000 + 3870 round 0}}}}<ref name="Español 2015" /> ! {{formatnum:{{#expr: 120439371 + 52000000 + 48226080 + 46064889 + 43328826 + 30656293 + 27269149 + 18064541 + 15909858 + 13976179 + 11321660 + 10485888 + 9632160 + 8633804 + 6685901 + 6676018 + 6501113 + 5860740 + 5704863 + 4763903 + 4851256 + 3504439 + 3432492 + 3441940 + 3415000 + 3110880 + 3016763 + 2576365 + 1467910 + 1001853 + 912337 + 808091 + 668599 + 467474 + 447175 + 446977 + 324137 + 280393 + 235806 + 223422 + 209250 + 182450 + 175231 + 167514 + 140880 + 137420 + 133200 + 130750 + 125534 + 101455 + 90124 + 87077 + 86742 + 83206 + 75402 + 73656 + 65886 + 54906 + 52791 + 47322 + 45500 + 36250 + 35209 + 29441 + 28297 + 24294 + 23677 + 23320 + 19092 + 16788 + 13943 + 13480 + 13208 + 10445 + 9457 + 8000 + 7344 + 6104 + 3969 + 3354 + 1504 + 227 round 0}}}}<ref name="Español 2015" /><ref>Más de 500 millones de hablantes ([http://www.la-moncloa.es/presidente/intervenciones/discursos/prdi20090129.htm la-moncloa.es] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100929205846/http://www.la-moncloa.es/Presidente/Intervenciones/Discursos/prdi20090129.htm |date=2010-09-29 }}, [http://www.cervantes.es/sobre_instituto_cervantes/prensa/2011/noticias/nota_diae_palabrafavorita.htm cervantes.es], [http://www.fundeu.es/Articulos.aspx?frmOpcion=ARTICULO&frmFontSize=2&frmIdArticulo=3140 fundeu.es]{{Dead link|date=იანვარი 2024 |bot=InternetArchiveBot }})</ref> |} ==იხილეთ აგრეთვე== * [[პორტუგალენოვანი ქვეყნების თანამეგობრობა]] * [[ფრანკოფონები]] * [[ფრანკოფონია]] * [[ფრანგულენოვანი ქვეყნები]] * [[ანგლოფონები]] * [[ანგლოსფერო]] * [[ქვეყნების სია ინგლისურენოვანი მოსახლეობის რაოდენობის მიხედვით]] * [[ქვეყნების და ტერიტორიების სია, სადაც ინგლისური ოფიციალური ენაა]] * [[რუსოფონები]] * [[ნიდერლანდების ენის კავშირი]] * [[გერმანულენოვანი ქვეყნები]] * [[არაბული სამყარო]] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ისპანიდადი]] [[კატეგორია:ესპანური ენა]] [[კატეგორია:ლათინური ამერიკა]] 8x2ac5lvomzsssntta5i4obl7h5s3q3 0 339330 4647998 4273677 2024-04-25T17:00:36Z 87.253.51.172 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ვაჟა მარგველაშვილი | სურათი = | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = ვაჟა მარგველაშვილი | სრული სახელი = | მეტსახელი = | ეროვნება = | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1993|10|3}} | დაბადების ადგილი = [[გორი]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = | წონა = | ვებსაიტი = | ქვეყანა = | სპორტი = | სახეობა = | კლუბი = | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = {{მედალისპორტი|[[ძიუდო]]}} {{მედალიშეჯიბრი |[[ძიუდოს მსოფლიო ჩემპიონატი|მსოფლიო ჩემპიონატი]]}} {{ბრინჯაოს მედალი |[[ძიუდოს მსოფლიო ჩემპიონატი 2017|ბუდაპეშტი 2017]] | -66 კგ.}} {{მედალიშეჯიბრი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი|ევროპის ჩემპიონატი]]}} {{ოქროს მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი 2024|ზაგრები 2024]] | -66 კგ.}} {{ოქროს მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი 2016|ყაზანი 2016]] | -66 კგ.}} {{ვერცხლის მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი 2021|ლისაბონი 2021]] | -66 კგ.}} {{ბრინჯაოს მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი 2019|მინსკი 2019]] | -66 კგ.}} |} | მედლები = }} '''ვაჟა მარგველაშვილი''' (დ. [[3 ოქტომბერი]], [[1993]], [[გორი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ძიუდო]]ისტი. მსოფლიო ჩემპიონატის ორგზის ბრინჯაოს პრიზიორი ([[2015]], გუნდური; [[ჩელიაბინსკი]], [[რუსეთი]]; 2017, 66კგ; [[ბუდაპეშტი]], [[უნგრეთი]]), ევროპის სამგზის ჩემპიონი ([[2016]], 66 კგ და გუნდური; [[ყაზანი]], [[რუსეთი]]; [[2017]], გუნდური; [[ვარშავა]], [[პოლონეთი]]), ევროპის ჩემპიონატის ბრინჯაოს პრიზიორი ([[2019]]), ევროპის თამაშების ბრინჯაოს პრიზიორი ([[2019]]), მსოფლიო მასტერსის ბრინჯაოს პრიზიორი ([[2017]]), გრან-სლემის გამარჯვებული ([[2018]]), გრან-სლემის ვიცე-ჩემპიონი ([[2019]]), გრან-სლემის ბრინჯაოს პრიზიორი ([[2017]]), გრან-პრის გამარჯვებული ([[2016]]), გრან-პრის ბრინჯაოს პრიზიორი და მრავალი საერთაშორისო ტურნირის ბრინჯაოს პრიზიორი. ის არის აგრეთვე ძიუდოში საქართველოს სამგზის ჩემპიონი ([[2012]], [[2014]], [[2016]]), საქართველოს ჩემპიონატის ბრინჯაოს პრიზიორი (2010, 2011), საქართველოს ჩემპიონი ახალგაზრდებში ([[2011]], [[თბილისი]]), ევროპის ვიცე-ჩემპიონი ახალგაზრდებში ( [[2012]], [[პორეჩი]], [[ხორვატია]]). იყო [[2016]] წლის [[ზაფხულის ოლიმპიური თამაშები 2016|რიო დე ჟანეიროს ოლიმპიადის]] მონაწილე და დამარცხდა მეორე წრეში. == რესურსებში ინტერნეტში == * [http://www.judoinside.com/judoka/73171/Vazha_Margvelashvili/judo-career Vazha Margvelashvili]. judoinside {{DEFAULTSORT:მარგველაშვილი, ვაჟა}} [[კატეგორია:დაბადებული 3 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1993]] [[კატეგორია:ქართველი ძიუდოისტები]] [[კატეგორია:გორის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] p39tjumi774fpgqcu2onj2jlwgasymj 4648001 4647998 2024-04-25T17:04:50Z 87.253.51.172 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ვაჟა მარგველაშვილი | სურათი = | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = ვაჟა მარგველაშვილი | სრული სახელი = | მეტსახელი = | ეროვნება = | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1993|10|3}} | დაბადების ადგილი = [[გორი]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = | წონა = | ვებსაიტი = | ქვეყანა = | სპორტი = | სახეობა = | კლუბი = | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = {{მედალისპორტი|[[ძიუდო]]}} {{მედალიშეჯიბრი |ოლიმპიური თამაშები}} {{ვერცხლის მედალი |[[ზაფხულის ოლიმპიური თამაშები 2020|ტოკიო 2020]] | -66 კგ}} {{მედალიშეჯიბრი |[[ძიუდოს მსოფლიო ჩემპიონატი|მსოფლიო ჩემპიონატი]]}} {{ბრინჯაოს მედალი |[[ძიუდოს მსოფლიო ჩემპიონატი 2017|ბუდაპეშტი 2017]] | -66 კგ.}} {{მედალიშეჯიბრი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი|ევროპის ჩემპიონატი]]}} {{ოქროს მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი 2024|ზაგრები 2024]] | -66 კგ.}} {{ოქროს მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი 2016|ყაზანი 2016]] | -66 კგ.}} {{ვერცხლის მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი 2021|ლისაბონი 2021]] | -66 კგ.}} {{ბრინჯაოს მედალი |[[ძიუდოს ევროპის ჩემპიონატი 2019|მინსკი 2019]] | -66 კგ.}} |} | მედლები = }} '''ვაჟა მარგველაშვილი''' (დ. [[3 ოქტომბერი]], [[1993]], [[გორი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ძიუდო]]ისტი. მსოფლიო ჩემპიონატის ორგზის ბრინჯაოს პრიზიორი ([[2015]], გუნდური; [[ჩელიაბინსკი]], [[რუსეთი]]; 2017, 66კგ; [[ბუდაპეშტი]], [[უნგრეთი]]), ევროპის სამგზის ჩემპიონი ([[2016]], 66 კგ და გუნდური; [[ყაზანი]], [[რუსეთი]]; [[2017]], გუნდური; [[ვარშავა]], [[პოლონეთი]]), ევროპის ჩემპიონატის ბრინჯაოს პრიზიორი ([[2019]]), ევროპის თამაშების ბრინჯაოს პრიზიორი ([[2019]]), მსოფლიო მასტერსის ბრინჯაოს პრიზიორი ([[2017]]), გრან-სლემის გამარჯვებული ([[2018]]), გრან-სლემის ვიცე-ჩემპიონი ([[2019]]), გრან-სლემის ბრინჯაოს პრიზიორი ([[2017]]), გრან-პრის გამარჯვებული ([[2016]]), გრან-პრის ბრინჯაოს პრიზიორი და მრავალი საერთაშორისო ტურნირის ბრინჯაოს პრიზიორი. ის არის აგრეთვე ძიუდოში საქართველოს სამგზის ჩემპიონი ([[2012]], [[2014]], [[2016]]), საქართველოს ჩემპიონატის ბრინჯაოს პრიზიორი (2010, 2011), საქართველოს ჩემპიონი ახალგაზრდებში ([[2011]], [[თბილისი]]), ევროპის ვიცე-ჩემპიონი ახალგაზრდებში ( [[2012]], [[პორეჩი]], [[ხორვატია]]). იყო [[2016]] წლის [[ზაფხულის ოლიმპიური თამაშები 2016|რიო დე ჟანეიროს ოლიმპიადის]] მონაწილე და დამარცხდა მეორე წრეში. == რესურსებში ინტერნეტში == * [http://www.judoinside.com/judoka/73171/Vazha_Margvelashvili/judo-career Vazha Margvelashvili]. judoinside {{DEFAULTSORT:მარგველაშვილი, ვაჟა}} [[კატეგორია:დაბადებული 3 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1993]] [[კატეგორია:ქართველი ძიუდოისტები]] [[კატეგორია:გორის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] 4od2j6qfxw56xqxlejdx7onfwomeq5v 0 344655 4648080 4527022 2024-04-25T21:23:47Z Markoza ruxadze 160751 wikitext text/x-wiki '''ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადება ქართლში''' — [[IV საუკუნე]]ში, [[იბერია]]ში [[მირიან III|მირიან]] მეფის დროს ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადება. ქართლის ოფიციალურად გაქრისტიანებასთან დაკავშირებით, მოიპოვება 4 ძირითადი წყარო: მოქცევაჲ ქართლისაჲ, ქართლის ცხოვრება, ბერძნულ-რომაული წყაროები ([[გელასი კესარიელი]]ს და [[რუფინოსი]]ს თხზულებები) და [[მოვსეს ხორენაცი]]ს „სომხეთის ისტორია“, რომელთაგან მოქცევაჲ ქართლისაჲ ითვლება დანარჩენი სამი წყაროსთვის ამოსავალ წერტილად. წლების მანძილზე ქართულ და არაქართულ ისტორიოგრაფიაში, საქართველოში ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადების შესახებ აზრთა სხვადასხვაობა არსებობდა. [[სერგი გორგაძე|სერგი გორგაძის]] აზრით „მოქცევაჲ ქართლისაჲს ქრონოლოგია იმდენად არეულია, რომ ძალიან ძნელია მას დაეყრდნო“, ამიტომ სხვადასხვა დროს სახელდებოდა იბერიის გაქრისტიანების სხვადასხვა თარიღი. რომაელ ისტორიკოსს სოზომენეს პირდაპირ აქვს მითითებული რომ „ქართლის გაქრისტიანება მოხდა 326 წლის (ნიკეის პირველი საეკლესიო კრება) ახლო ხანებში“. ივანე ჯავახიშვილი ასევე იკვლევდა აღნიშნულ საკითხს, რომელმაც გაქრისტიანების სავარაუდო თარიღად 337 წელი ჩათვალა (კონსტანტინე დიდის გარდაცვალების თარიღი). ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად აღიარება მნიშვნელოვანი წინ გადადგმული ნაბიჯი იყო ხალხის და ქვეყნის განვითარებისთვის. ქრისტიანული რწმენა მნიშვნელოვან გავლენას ახდენდა ქართული საზოგადოებისა და სახელმწიფოს საგარეო ორიენტაციაზე, ეს განამტკიცებდა კავშირს რომთან და უპირისპირდებოდა ირანის აგრესიულ პოლიტიკას. შეგვიძლია ავღნიშნოთ ისიც რომ საქართველოში ქრისტიანობა პირველი საუკუნიდან არსებობდა, მაგრამ უფრო მნიშვნელოვანი იყო სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადება, რადგან ეს ხალხს აერთიანებდა და ერთმანეთთან აახლოვებდა. ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადება მნიშვნელოვანი იყო მორალურად, ზნეობრივად და ამან ხელი შეუწყო საქართველოს სახელმწიფოდ ჩამოყალიბებას. ==უკიდურესი საზღვრები== იმისათვის რომ უფრო ზუსტად წარმოვიდგინოთ მოვლენების განვითარება, აუცილებელია დავაწესოთ მოვლენების უკიდურესი ზედა და ქვედა ზღვარი. ===ქვედა ზღვარი — 313 წელი=== {{მთავარი|მილანის ედიქტი}} ქვედა ზღვრად ყოველი მიზეზ გარეშე შეგვიძლია ავიღოთ 313 წელი, როგორც ქრისტიანობის საყოველთაო შეწყნარების დასაწყისი. ქრისტიანობას თავისი არსებობის საწყის ეტაპზე მეტად რთული გზის გადალახვა მოუწია. 313 წლამდე ([[მილანის ედიქტი|მილანის ედიქტამდე]]) რომის იმპერიაში ქრისტიანობის საყოველთაოდ აღიარება სიკვდილით დასჯადი იყო. ქრისტიანობაში იურიდიული საზღვრები 313 წლამდე ფიზიკურად არ არსებობდა და თუკი არსებობდა ის მეტად პირობითი იყო. უფრო განვითარებული იყო ქრისტიანობის რომელიმე ქალაქში არსებობა, სადაც იჯდა მოციქულის მიერ დატოვებული ეპისკოპოსი. ასე მაგალითად, 325 წელს ნიკეის პირველ საეკლესიო კრებაზე მოწვეული იყო ქალაქ პიტიუნტის ეპისკოპოსი სტრატოფილე. [[პიტიუნტი]] ასოცირდება როგორც ბიჭვინთასთან, ასევე ლაზეთში ოფთან მდებარე ერთ-ერთ ქალაქთანაც. ასევე 381 წელს კონსტანტინოპოლის პირველ საეკლესიო კრებაზე მოწვეული იყო იბერიის ეკლესიის წარმომადგენელი ეპისკოპოსი პანტოფილე. იბერიად მოიაზრებოდა როგორც ქართლი და ეგრისი, ასევე კაპადოკიის რეგიონში არსებული [[იბერიის თემი]]ც. არც ერთს და არც მეორე მღვდელთმთავარს ქართული წყაროები არ მოიხსენიებენ ქართლის მღვდელთმთავართა რიგებში. მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძის სიტყვებით<ref>ა. ჯაფარიძე, „საქართველოს ისტორია საერო და საეკლესიო 100 რუკის მიხედვით“, გვ. 34</ref>: {{ციტატა|პირველ მსოფლიო კრების მუშაობაში 325 წელს მონაწილეობდა პიტიუნტის ეპისკოპოსი სტრატოფილე. ისმის კითხვა, თუ რომელი ეკლესიის იურისდიქციაში შედიოდა პიტიუნტი IV საუკუნეში (325 წლისათვის). ამასთან დაკავშირებით უნდა ითქვას, რომ ამ პერიოდში არ იყო ჩამოყალიბებული და ჯერ კიდევ არ არსებობდა კონსტანტინოპოლის, იერუსალიმის, ანტიოქიისა და სხვა საპატრიარქოები თავიანთი ვრცელი საზღვრებით. ისინი, როგორც საპატრიარქოები, მხოლოდ შემდგომ ჩამოყალიბდნენ V-VI საუკუნეებში. 325 წელს რომის იმპერიაშიც კი სახელმწიფო სარწმუნოებად მხოლოდ ცხადდებოდა და ეკლესიათა საზღვრებიც საბოლოოდ არც იყო განსაზღვრული. ამ პერიოდში ყალიბდებოდა საქართველოს ეკლესიაც. ამიტომაც, პიტიუნტში არსებულ ქრისტიანული თემის რომელიმე ეკლესიის ქვეშ დაქვემდებარებაზე ლაპარაკი შეუძლებელია. ანუ პიტიუნტის ეპისკოპოსი სტრატოფილე ისევე შეიძლება მივიჩნიოთ ქართული ეკლესიის ქვეშ დაქვემდებარებულად, როგორც სხვა ეკლესიებისა.|[[მიტროპოლიტი ანანია|მიტროპოლიტი ანანია]] (ჯაფარიძე)}} ===ზედა ზღვარი — 327 წელი=== ზედა ზღვრად შეიძლება გამოყენებულ იქნას ქართლის გაქრისტიანებაში მონაწილე პიროვნებების — [[კონსტანტინე I დიდი|კონსტანტინე დიდი]]სა და [[მოციქულთასწორი ელენე|ელენე დედოფლის]] მოღვაწეობის წლები. ცნობილია, რომ კონსტანტინე დიდი გარდაიცვალა [[337]] წელს, ხოლო ელენე დედოფალი [[327]] წელს. ქართლის გაქრისტიანება უნდა მომხდარიყო ელენესა და კონსტანტინე დიდის სიცოცხლეში ანუ მილანის ედიქტსა და ელენე დედოფლის გარდაცვალებამდე [[313]]-[[327]] წლებში. <timeline> ImageSize = width:800 height:100 PlotArea = width:720 height:75 left:65 bottom:20 AlignBars = justify Colors = id:time value:rgb(0.7,0.7,1) # id:period value:rgb(1,0.7,0.5) # id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) # id:era value:rgb(1,0.85,0.5) # id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) # id:filler value:gray(0.9) # background bar id:black value:black period= from:310 till:340 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:1 start:310 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:310 PlotData = align:center textcolor:black fontsize:10 mark:(line,black) width:10 shift:(0,-5) bar:&nbsp; color:filler from: 313 till: 327 text:მილანის ედიქტიდან ელენეს გარდაცვალებამდე </timeline> ==წმ. რიფსიმეს წამება — 317 წელი== {{მთავარი|რიფსიმე}} [[ფაილი:St. Hripseme.jpg|მინი|წმ. რიფსიმე]] მაშინ, როდესაც ქრისტიანი ქალწულები — წმინდა ნინო, წმინდა რიფსიმე და სხვები ქართილსაკენ მოეშურებოდნენ, რიფსიმე თავისი მშვენიერებისა და წარმომავლობის გამო სომხეთის მეფე [[თრდატ I]]-ის ინტერესის სფერო გახდა. იმის გამო რომ ქრისტიან რიფსიმეს თავი ქრისტესთვის ჰქონდა მიძღვნილი, მტკიცე უარზე იყო ცოლად გაყოლოდა ვინმეს, თუნდაც სამეფო წრის წარმომადგენელს. {{ციტირება|ხოლო ვითარცა წარიკითხა თრდატ ბრძანება ესე კეისრისა, მსწრაფლ იწყო ძიებად მათდა, და პოვნა იგინი საწნეხელთა მათ შინა პირველ ჴსენებულთა. და იხილა რა რიფსიმე, აღივსო გულის-თქმითა და განიხარა სიხარულითა დიდითა, და განიზრახა ცოლად მოყვანება მისი. ხოლო არა ერჩდა წმიდა რიფსიმე. მაშინ იწამა იგი, დედა-მძუძე მისი გაიანე და სხუანი მრავალნი მათთანანი, ვითარცა წერილ არს წამება მათი და სასწაული მოქცევასა შინა სომეხთასა. (რამეთუ მადლითა ღმრთისათა იქმნა მეფე თრდატ ეშუად). ხოლო რომელნი-მე მათ წმიდათაგანნი დაიმალნეს და ივლტოდეს. მაშინ ესე წმიდა ნინო დაიმალა ეკალთა შორის ვარდისათა, რომელი-იგი ჯერეთ არა ყუაოდა მას ჟამსა. და ოდეს-იგი აღმოვიდოდეს სულნი წმიდათა მათ მოწამეთანი, იხილა წმიდამან ნინო სტეფანეს მსგავსი დიაკონი, ჩამომავალი ოლარითა ნათლისათა; და ჴელთა მისთა აქუნდა სასაკუმევლე, რომლისაგან გამოვიდოდა კუამლი სულნელებისა, რომელი ცათა დაფარვიდა, და მის თანა სიმრავლე ერთა ზეცისათა. და მათ შეერთნეს სულნი წმიდათა მოწამეთანი.|||[[ქართლის ცხოვრება]]}} [[317]] წელს სომხეთის მეფემ რიფსიმეს [[ენა]] მოაჭრა და უბრძანა ქვებით ჩაექოლათ, მისი მეგობარი გაიანე დანააწევრეს და [[ვეფხვი|ვეფხვებს]] შეაჭამეს. რიფსიმეს წამების შემდეგ ნინო ჯავახეთის გავლით მცხეთისკენ ეშურება. <timeline> ImageSize = width:800 height:100 PlotArea = width:720 height:75 left:65 bottom:20 AlignBars = justify Colors = id:time value:rgb(0.7,0.7,1) # id:period value:rgb(1,0.7,0.5) # id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) # id:era value:rgb(1,0.85,0.5) # id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) # id:filler value:gray(0.9) # background bar id:black value:black period= from:310 till:340 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:1 start:310 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:310 PlotData = align:center textcolor:black fontsize:10 mark:(line,black) width:10 shift:(0,-5) bar:ripsime color:time from: 317 till: 327 text:რიფსიმედან ელენემდე bar:shualedi color:filler from: 313 till: 327 text:მილანის ედიქტიდან ელენემდე </timeline> ==არმაზის დაცემა== არმაზის კერპი განადგურებულ იქნა მისივე დღესასწაულის დღეს — 6 აგვისტოს (ქრისტიანულ ეკლესიაში [[ფერისცვალება]] დღე). {{ციტირება|ხოლო მასვე დღესა რისხვისასა, ოდეს დასცხრა სეტყუა იგი და ქარი სასტიკი, მაშინ გამოვიდა წმიდა ნინო კლდისა მისგან ნაპრალისა და პოვა თუალი იგი ბივრილი, აღიღო და წარმოვიდა წინა-კერძო დასასრულსა მის კლდისა ცხჳრისასა, სადა ყოფილ იყო ძუელი ციხე, და მუნ დგა ხე ერთი ბრინჯისა, შუენიერი, მაღალი და რტო-მრავალი, სადა-იგი ყოფილ-იყო ბარტამ მეფისა საგრილი და განსასუენებელი. და მივიდა ხესა მას ქუეშე, გამონიშნა ნიში ქრისტეს ჯუარისა და ილოცვიდა მუნ ექუს დღე. და მადლობდა ღმერთსა და ევედრებოდა, რათა მოხედნეს წყალობით ერსა მას შეცთომილსა და იჴსნეს ეშმაკისაგან. ხოლო ოდეს იქმნა ესე, ჟამი იყო მეექუსე, და '''დღე მეექუსე''' და თჳსა მის, ოდეს იგი ევმანოელ თაბორს მამისა ხატი უჩუენა თავთა მათ მოწაფეთა და თავთა მათ წინასწარმეტყუელთა.|||[[ქართლის ცხოვრება]]}} თუ მზის დაბნელება იყო 319 წლის 6 მაისს, ხოლო რიფსიმე აწამეს 317 წლის 30 მარტს, მაშინ არმაზის განადგურბის დღე — 6 აგვისტო, შეიძლება ყოფილიყო ან [[317]], ან [[318]] წელი. ==მირიან მეფის „მზის დაბნელება“== ===მზის სრული დაბნელება — 319 წლის 6 მაისი=== <small>(რიცხვები მოცემულია ძველი სტილით)</small> {{მთავარი|მზის დაბნელება}} ქართლის ისტორიული წყაროების მიხედვით მირიან მეფეს თხოთის მთაზე „მზე დაუბნელდა“. მრავალი მეცნიერი თუ ისტორიკოსი ამოწმებდა აღნიშნულ მოვლენას და ყველა დადიოდა ერთ დასკვნაზე: თხოთის მთის მიდამოებში მირიან მეფის მეფობის პერიოდში არცერთი სრული დაბნელება არ შეინიშნებოდა. საქმე იმაში მდგომარეობდა რომ 1878 წელს [[თეოდორ ოპპოლცერი]]ს მიერ შემუშავებული მყარი რუკები, რომლებზეც დატანილი იყო მზის სრული დაბნელებები არ იყო ზუსტი, რომლითაც ხელმძღვანელობდა მთელი მეცნიერება. 2014 წელს [[ფრედ ესპენაკი]]ს მიერ შეიქმნა ახალი რუკები, რომლის ხელში იყო უფრო დაზუსტებული მონაცემები ციური სხეულების მოძრაობისა და ბრუნვისა. ძველი მეთოდოლოგიისაგან განსხვავებით, თანამედროვე სატელიტურმა საშუალებებმა დადგინდა, რომ 313-327 წლების ინტერვალში დედამიწაზე მოხდა 10 მზის '''სრული''' დაბნელება. {| class="wikitable" |- bgcolor="#CCCCCC" | კატ. ნომ.|| თარიღი || დრო|| Saros Num.|| Ecl. Type || Gamma || Ecl. Mag. || Lat. || Long. || Sun Alt. || ხანგრძლივობა || ტრაექტორია |- | 05513 || [[313]] სექ. 07 || 07:32:57 || 88 || T || -0.3108 || 1.0281 || 9.8° S || 88.7° E || 71.8° || 02 წთ. 30 წმ. || [[Image:SE0313-09-07T.gif|100x100px]] |- | 05516 || [[315]] იან. 22 || 04:06:13 || 65 || T || -0.9636 || 1.0344 || 71.5° S || 104.1° W || 14.9° || 01 წთ. 48 წმ. || [[Image:SE0315-01-22T.gif|100x100px]] |- | 05518 || [[316]] იან. 11 || 19:59:24 || 75 || T || -0.2935 || 1.0406 || 38.5° S || 80.1° W || 72.7° || 03 წთ. 18 წმ. || [[Image:SE0316-01-11T.gif|100x100px]] |- | 05521 || [[317]] ივნ. 25 || 15:23:13 || 90 || T || -0.5370 || 1.0288 || 8.7° S || 23.8° W || 57.5° || 03 წთ. 04 წმ. || [[Image:SE0317-06-25T.gif|100x100px]] |- | 05526 || [[319]] მაი. 06 || 16:29:08 || 72 || T || 0.5319 || 1.0508 || 48.0° N || 46.8° W || 57.6° || 03 წთ. 56 წმ. || [[Image:SE0319-05-06T.gif|100x100px]] |- | 05529 || [[320]] ოქტ. 18 || 09:46:09 || 87 || T || 0.2308 || 1.0263 || 2.9° N || 64.8° E || 76.6° || 02 წთ. 36 წმ. || [[Image:SE0320-10-18T.gif|100x100px]] |- | 05531 || [[321]] ოქტ. 08 || 01:09:39 || 97 || T || 0.9018 || 1.0445 || 54.6° N || 141.7° W || 25.2° || 03 წთ. 05 წმ. || [[Image:SE0321-10-08T.gif|100x100px]] |- | 05536 || [[324]] თებ. 11 || 13:18:54 || 84 || T || -0.3543 || 1.0457 || 34.3° S || 21.2° E || 69.1° || 03 წთ. 50 წმ. || [[Image:SE0324-02-11T.gif|100x100px]] |- | 05541 || [[326]] ივნ. 16 || 14:42:01 || 71 || T || -0.8071 || 1.0403 || 30.0° S || 3.0° W || 36.0° || 03 წთ. 43 წმ. || [[Image:SE0326-06-16T.gif|100x100px]] |- | 05543 || [[327]] ივნ. 06 || 06:52:21 || 81 || Tm || -0.0413 || 1.0810 || 20.5° N || 106.9° E || 87.8° || 07 წთ. 03 წმ. || [[Image:SE0327-06-06T.gif|100x100px]] |} აქედან მზის სრული დაბნელება, რომელიც თხოთის მთასთან კავშირში აღმოჩნდა, იყო შესაბამისად: 313, 319 და 320 წლების მზის დაბნელებები, ხოლო აქედან 320 წლისა — 313 წლის მზის დაბნელების აქტიობაზე თხოთის მთის მიდამოებში ოდნავ მეტია, მაგრამ ვერანაირად ვერ მივლენ 319 წლის 6 მაისის თხოთის მთის მზის დაბნელებასთან, რადგანაც ამ დროს ის იმყოფებოდა ეპიცენტრში.<ref>[http://www.eclipsewise.com/ Predictions for Solar and Lunar Eclipses]</ref> მოგვიანებით, მცხეთის მიდამოებში არსებული „სასწაულებრივი ხისგან“ გამოთლიან სამ ჯვარს, რომლიდანაც ერთს თხოთის მთაზე, მეორეს ჯვრის მონასტრის ადგილას და მესამეს კი უჯარმაში აღმართავენ. თანამედროვე სატელიტური დაკვირვებბეით დადგინდა, რომ 319 წლის 6 მაისის მზის სრული დაბნელება დაიწყო მექსიკის წყნარი ოკეანის ნაპირებიდან და დასრულდა საქართველოში საგარეჯოსთან.<ref>[http://www.eclipsewise.com/solar/SEsearch/SEsearchmap.php?Ecl=03190506 Total Solar Eclipse of 319 May 06]</ref> {{პანორამა|მზის დაბნელების ტრაექტორია 319, 6 მაისი.jpg|950px|319 წლის 6 მაისის მზის სრული დაბნელება და აღმართული სამი ჯვარი. <br /><small>(ლურჯი ხაზით შემოსაზღვრულია სრული დაბნელების არეალი, ხოლო წითლით უბრალოდ მისი ცენტრალური ხაზი. მზის დაბნელების ხარისხი ლურჯი პერიმეტრის შიგნით ყველგან ერთნაირია)</small>}} [[ფაილი:მზის სული დაბნელება, მზის ატიობის მინიმუმში (ჩანახატი).jpg|მინი|მზის სული დაბნელება, მზის აქტივობის მინიმუმში (ჩანახატი)]] თუ დავაკვირდებით მზის სრულ დაბნელებას, მზის აქტივობის მინიმუმში დავინახავთ მთვარის ოთხ მხარეს გამომავალ სხივებს რომელიც მას ჯვრის ფორმას აძლევს. აღნიშნული მდგომარეობა იყო თხოთის მთაზე 319 წელს და შესაბამისად მირიან მეფემ ეს აღნიშნული ჯვრის სიმბოლოც დაინახა. ზოგადად მირიან მეფე ნებროთიანთა დინასტიის პრიველი წარმომადგენელი იყო და მისთვის უცხო არ იყო ასტრონომია და მათ შორის მზის დაბნელების მოვლენაც, რომელიც არც თუ იშვიათად ხდება. ძველი ასტრონომებისთვის ასევე საკმაოდ ცნობილი იყო მზის დაბნელების ჯვრისმაგვარი სხივები მზის აქტივობის მინიმუმში. [[ფაილი:Derafsh Kaviani flag of the late Sassanid Empire.svg|მინი|სასანიდების დინასტიის ოთხსივიანი დროშა]] [[ფაილი:წუღრუღაშენის ბოლნური ჯვარი.jpg|მინი|ბოლნური ჯვარი წუღრუღაშენში]] [[ფაილი:Vale Virgin church.jpg|მინი|ფეხზე მდგარი ბოლნური ჯვარი ვალეში]] სპარსეთში, მირიანის დროს სასანიდების დინასტიას ჰქონდა ოთხსხივიანი დროშა, რომელიც სავარაუდოდ მზის დაბნელებასთან კავშირში იყო. აღნიშნული ტიპი ახლოს დგას ადრეულ პერიოდში გავრცელებულ „ბოლნურ ჯვართან“, რომელიც წარმოადგენს ფეხზე მდგარ გამოსახულებას. ძველ სამყაროში აღნიშნული ტიპის მზის დაბნელება მეტად მნიშვნელოვან მოვლენად მიაჩნდათ.<ref>[http://eclipsology.blogspot.com/2009/09/how-solar-cross-symbol-was-inspired-by.html How The Solar Cross Symbol Was Inspired By Total Solar Eclipses ]</ref> ამიტომ მირიანი, რომლის [[მოგვი]] (ასტრონომი) მძიმე სენისაგან წმინდა ნინომ განკურნა, უნდა ყოფილიყო საქმის კურსში ასეთი მეტად მნიშვნელოვანი მოვლენის არსებობის შესახებ. ამიტომ ასეთი მზის დაბნელება მისთვის უკვალოდ არ ჩაივლიდა. <timeline> ImageSize = width:800 height:100 PlotArea = width:720 height:75 left:65 bottom:20 AlignBars = justify Colors = id:time value:rgb(0.7,0.7,1) # id:period value:rgb(1,0.7,0.5) # id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) # id:era value:rgb(1,0.85,0.5) # id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) # id:filler value:gray(0.9) # background bar id:black value:black period= from:310 till:340 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:1 start:310 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:310 PlotData = align:center textcolor:black fontsize:10 mark:(line,black) width:10 shift:(0,-5) bar:dabneleba color:period from: 319 till: 327 text:მზის დაბნელებიდან ელენემდე bar:ripsime color:time from: 317 till: 327 text:რიფსიმედან ელენემდე bar:shualedi color:filler from: 313 till: 327 text:მილანის ედიქტიდან ელენემდე </timeline> ===თვალთ დაბნელება — 318 წლის 20 ივლისი, შაბათი=== აღნიშნული მოვლენა ასახულია ქართლის ცხოვრებაში სადაც „დაბნელების“ დღედ 20 ივლისი შაბათია სახელდებული. {{ციტირება|და იყო. დღესა ერთსა ზაფხულისასა, '''თუესა ივლისსა ოცსა, დღესა შაბათსა''', განვიდა მეფე ნადირობად მუხნარით-კერძო, და მოუჴდა უჩინო იგი მტერი, ეშმაკი, და შთაუგდო გულსა სიყუარული კერპთა და ცეცხლისა; და იგონებდა ყოველსა მსახურებასა მათსა და მახჳლითა მოწყუედასა ყოველთა ქრისტიანეთასა. და რქუა მეფემან ოთხთა თანა-მზრახველთა მისთა: „ღირს ვართ ჩუენ ღმერთთა ჩუენთაგან ბოროტის ყოფასა, რამეთუ უდებ ვიქმნენით მსახურებასა მათსა და მიუშჳთ ჩუენ ქრისტიანეთა გრძნეულთა ქადაგებად სჯულსა მათსა ქუეყანასა ჩუენსა: რამეთუ გრძნებითა ჰყოფენ საკჳრველებათა მათ. აწ ესე არს განზრახვა ჩემი, რათა ბოროტად მოვსრნეთ ყოველნი მოსავნი ჯუარ-ცმულისანი და უმეტეს შეუდგეთ მსახურებასა ღმერთთა მათ მპყრობელთა ქართლისათა; ვამხილოთ ნანას, ცოლსა ჩემსა, შენანება და დატეობა სჯულსა ჯუარ-ცმულისასა, და თუ არა მერჩდეს, დავივიწყო სიყუარული მისი და სხუათა-ვე თანა წარვწყმიდო იგი-ცა“. და დაუმტკიცეს განზრახვა მისი თანა-მზრახველთა მათ, რამეთუ მჴურვალედ იყვნეს იგინი საქმესა ამას, და ნებვიდა პირველითგან და ვერ იკადრებდეს განცხადებად. ხოლო მეფემან მოვლო ყოველი სანახები მუხნარისა და აღვიდა მთასა ზედა თხოთისასა მაღალსა, რათა-მცა მოიხილა კასპად და უფლისციხედ. განვიდა თხემსა მთისასა. შუა-სამხრისა ოდენ დაბ/ნელდა მზე მთასა ზედა და იქმნა ვითარცა ღამე ბნელი, უკუნი, და დაიპყრნა ბნელმან არენი და ადგილნი. და განიბნივნეს ურთიერთას ჭირისაგან და ურვისა. და დაშთა მეფე მარტო, და იარებოდა მთათა და მაღნართა შეშინებული და შეძრწუნებული. დადგა ერთსა ადგილსა და წარეწირა სასოება ცხოვრებისა მისისა. და ვითარცა მოეგო თავსა თჳსსა ცნობასა, და განიზრახვიდა ესრეთ გულსა თჳსსა: „აჰა ესე-რა, ვხადე ღმერთთა ჩემთა და არა ვპოვე ჩემ ზედა ლხინება. აწ, რომელსა-იგი ქადაგებს ნინო ჯუარსა და ჯუარ-ცმულსა და ჰყოფს კურნებასა, მისითა მოსავობითა, არა-მცა ძალ ედვა-ა ჴსნა ჩემი ამის ჭირისაგან? რამეთუ ვარ მე ცოცხლივ ჯოჯოხეთსა შინა და არა უწყი, თუ ყოვლისა ქუეყანისათჳს იქმნა დაქცევა ესე, ანუ თუ ჩემთჳს ოდენ იქმნა. აწ, თუ ოდენ ჩემთჳს არს ჭირი ესე, ღმერთო ნინოსო, განმინათლე ბნელი ესე და მიჩუენე საყოფელი ჩემი; და აღვიარო სახელი შენი, და აღვმართო ძელი ჯუარისა და თაყუანის-ვცე მას და აღვაშენო სახლი სალოცველად ჩემდა, და ვიყო მორჩილ ნინოსა სჯულსა ზედა ჰრომთასა“. ესე ყოველი რა წართქუა, განთენა და გამობრწყინდა მზე. და გარდაჴდა მეფე ცხენისაგან, დადგა მას-ვე ადგილსა, განიპყრნა ჴელნი აღმოსავლით ცად მიმართ და თქუა: „შენ ხარ ღმერთი ყოველთა ზედა ღმერთთა და უფალი ყოველთა ზედა უფალთა, ღმერთი, რომელსა ნინო იტყჳს; და საქებელ არს სახელი შენი ყოვლისა დაბადებულისაგან, ცასა ქუეშე და ქუეყანასა ზედა. რამეთუ შენ მიჴსენ მე ჭირისაგან და განმინათლე ბნელი ჩემი. აჰა ესე-რა, მიცნობიეს, რამეთუ გინდა ჴსნა ჩემი, ლხინება და მიახლება შენდა, უფალო კურთხეულო. ამას ადგილსა აღვმართო ძელი ჯუარისა, რომლითა იდიდებოდის სახელი შენი და იჴსენებოდის საქმე ესე სასწაული უკუნისამდე“. დადაისწავა ადგილი იგი და წარმოემართა. იხილეს ნათელი და მოერთო ერი განბნეული. ხოლო მეფე ღაღადებდა: „მიეცით ღმერთსა ნინოსსა დიდება, რამეთუ იგი არს საუკუნითგან ღმერთი და მას მხოლოსა შუენის დიდება უკუნისამდე“.[[ქართლის ცხოვრება]]}} ისტორიულ წყაროებში მოხსენიებული დღეები წარმოდგენილია [[იულიუსის კალენდარი|ძველი სტილით]], რაც ასტრონომიული კალენდრის ([[გრიგორიანული კალენდარი]]) მიხედვით 1 დღით მეტს ნიშნავს, მაშასადამე ასტრონომიული კალენდრის შესაბამისად, 318 წლის 20 ივლისი ექვივალენტურია იულიუსის კალენდრის ამავე წლის 21 ივლისის.<ref>[http://www.abaratz.com/DateConverter.html Конвертер дат]</ref> {{ციტირება|<center>თ ა ვ ი მ ე შ ჳ დ ე, მამაო გუაკურთხენ</center> და იყო. დღესა ერთსა ზაფხულისასა, თუესა ივლისსა ოცსა, დღესა შაბათსა, განვიდა მეფე ნადირობად მუხნარით-კერძო, და მოუჴდა უჩინო იგი მტერი, ეშმაკი, და შთაუგდო გულსა სიყუარული კერპთა და ცეცხლისა; და იგონებდა ყოველსა მსახურებასა მათსა და მახჳლითა მოწყუედასა ყოველთა ქრისტიანეთასა. და რქუა მეფემან ოთხთა თანა-მზრახველთა მისთა: „ღირს ვართ ჩუენ ღმერთთა ჩუენთაგან ბოროტის ყოფასა, რამეთუ უდებ ვიქმნენით მსახურებასა მათსა და მიუშჳთ ჩუენ ქრისტიანეთა გრძნეულთა ქადაგებად სჯულსა მათსა ქუეყანასა ჩუენსა: რამეთუ გრძნებითა ჰყოფენ საკჳრველებათა მათ. აწ ესე არს განზრახვა ჩემი, რათა ბოროტად მოვსრნეთ ყოველნი მოსავნი ჯუარ-ცმულისანი და უმეტეს შეუდგეთ მსახურებასა ღმერთთა მათ მპყრობელთა ქართლისათა; ვამხილოთ ნანას, ცოლსა ჩემსა, შენანება და დატეობა სჯულსა ჯუარ-ცმულისასა, და თუ არა მერჩდეს, დავივიწყო სიყუარული მისი და სხუათა-ვე თანა წარვწყმიდო იგი-ცა.<ref>[https://wikisource.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98_%E1%83%9B%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%22%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%A0_%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A5%E1%83%AA%E1%83%94%E1%83%95%E1%83%90%22_(1955)#%E1%83%97%E1%83%A5%E1%83%A3%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90_%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%90-%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%90_%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%98%E1%83%A7%E1%83%9D_%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%AC%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%94_%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%98,_%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98-%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%94_%E1%83%98%E1%83%AE%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%90_%E1%83%93%E1%83%90_%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%AC%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A5%E1%83%AA%E1%83%94%E1%83%95%E1%83%90_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%AC%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C_%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%90,_%E1%83%93%E1%83%90_%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%95%E1%83%A0%E1%83%93%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%90_%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%98_%E1%83%90%E1%83%A6%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%B3%E1%83%A1_%E1%83%A5%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%90,_%E1%83%AF%E1%83%A3%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%90_%E1%83%90%E1%83%A6%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%B3%E1%83%A1,_%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%90%E1%83%A6%E1%83%A8%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%B3%E1%83%A1_%E1%83%93%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A1_%E1%83%A8%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%AC%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%B3%E1%83%A1 თქუმული სიდონია დედა-კაცისა რომელი იყო მოწაფე ნინოსი, რომელი-ესე იხილა და დაიწერა მოქცევა სასწაულითა მირიან მეფისა, და შევრდომა ნინოსი აღსარებისათჳს ქრისტესისა, ჯუარისა აღმართებისათჳს, ეკლესიათა აღშენებისათჳს და მას შინა სასწაულთა მისთათჳს]. ლეონტი მროველი "ნინოს მიერ ქართლის მოქცევა" (1955) - ქართლის ცხოვრება - ტომი I - ს. ყაუხჩიშვილის რედაქციით. ქართული საისტორიო მწერლობის ძეგლები.</ref>|}} 25 მარტს პარასკევ დღეს მირიან მეფემ „საკვირველი ხე“ მოაჭრევინა და 37 დღის შემდეგ 1 მაისს, რომელიც კვირა დღე იყო გამოათლევინა სამი ჯვარი. {{ციტირება|ვითარცა ნათელ-იღეს მეფემან, და დედოფალმან, და შვილთა მათთა, და ყოველმან ერმან, მაშინ დგა ხე ერთი ადგილსა ერთსა, კლდესა ზედა ბორცუსა შეუვალსა, და იყო ხე იგი შუენიერი ფრიად და სულნელი... ესე მოჰკუეთეს მარტსა ოცდახუთსა, დღესა პარასკევსა. და დაადგრა ხე იგი ეგრეთ დღესა ოცდაჩჳდმეტსა, და არა შეიცვალა ფერი ფურცელმან მისმან, ვითარცა დგა ძირსა-ვე ზედა მისსა, თავსა ზედა წყაროსასა, ვიდრემდის ყოველნი ხენი მაღნარისანი შეიმოსნეს ფურცლითა და ხენი ნაყოფისა გამომღებელნი შეიმოსნეს ყუავილითა. მაშინ თუესა მაისსა ერთსა შექმნნეს ჯუარნი ესე, და შჳდსა ამის თჳსასა აღმართნეს ჴელის დადებითა მეფეთათა, სიხარულითა და წადიერებითა ყოვლისა ერისა ქალაქისათა, და იყვნეს ეკლესიასა შინა. ხოლო დიდნი იგი მთავარნი არა განეშორებოდეს ეკლესიასა წმიდასა, და სუეტსა ნათლისასა, და ჯუარსა მას ცხოველსა, რამეთუ ხედვიდეს სასწაულთა მათ უზომოთა და კურნებათა მათ მიუთხრობელთა. და დღესა კჳრიაკესა აღვსებისა ზატიკსა ყო მირიან მეფემან და ყოველმან მცხეთამან, შეწირეს შესაწირავი იგი დღე განაწესეს ჯუარისა მსახურებად, აღვსებისა ზატიკი, ყოველმან ქართლმან მოდღენდელად დღედმდე.|||[[ქართლის ცხოვრება]]}} აღვსების ზატიკის-ზატიკს დააწესეს გოლგოთის ჯვრის დღესასწაული, იზეიმება აღვსებიდან ანუ აღდგომიდან ორი კვირის თავზე, კვირა დღეს. 1 მაისი კვირა დღე (აღვსების ზატიკის-ზატიკის დღე) 313-337 წლებში იყო: [[315]], [[320]], [[326]] და [[337]] წლებში. ზატიკის აღვსებიდან გამომდინარე, აღდგომა დღე იყო 17 აპრილი. 17 აპრილი [[აღდგომა]] დღე 313-337 წლებში იყო, მხოლოდ [[320]] წელს. <timeline> ImageSize = width:800 height:100 PlotArea = width:720 height:75 left:65 bottom:20 AlignBars = justify Colors = id:time value:rgb(0.7,0.7,1) # id:period value:rgb(1,0.7,0.5) # id:age value:rgb(0.95,0.85,0.5) # id:era value:rgb(1,0.85,0.5) # id:eon value:rgb(1,0.85,0.7) # id:filler value:gray(0.9) # background bar id:black value:black period= from:310 till:340 TimeAxis = orientation:horizontal ScaleMajor = unit:year increment:1 start:310 ScaleMinor = unit:year increment:1 start:310 PlotData = align:center textcolor:black fontsize:10 mark:(line,black) width:10 shift:(0,-5) bar:agdgoma color:eon from: 310 till: 320 text: from: 320 till: 340 text: 320 წლის 17 აპრილი . bar:zatiki color:age from: 310 till: 315 text: from: 315 till: 320 text: 315 . from: 320 till: 326 text:320 . from: 326 till: 337 text:326 . from: 337 till: 340 text:337 . bar:dabneleba color:period from: 319 till: 327 text:მზის დაბნელებიდან ელენემდე bar:ripsime color:time from: 317 till: 327 text:რიფსიმედან ელენემდე bar:shualedi color:filler from: 313 till: 327 text:მილანის ედიქტიდან ელენემდე </timeline> მირიან მეფის ბრძანებით, სრულიად იბერიაში, ნიშნად ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადებისა, ერთად პირველი საზეიმო წირვა-ლოცვა გადაიხადეს 320 წლის 17 აპრილს აღდგომა დღეს. ==ლიტერატურა== *{{წიგნი| ავტორი= [[სიმონ ყაუხჩიშვილი|ყაუხჩიშვილი, ს.]]| სათაური=ბიზანტიელი მწერლების ცნობები საქართველოს შესახებ | ნაწილი=ნიკიფორე ქსანთოპულოსი| გამომცემლობა=მეცნიერება |ტომი=VII|ადგილი=თბილისი|წელი=1967| origyear=| isbn=| edition=|გვერდები=98-106|url=}} ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://www.youtube.com/watch?v=Tylp8gJ85z0 ქართული დოკუმენტალისტიკა - "მირიან მეფის სასწაული" ] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ქრისტიანობის ისტორია]] [[კატეგორია:იბერიის სამეფო]] [[კატეგორია:საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია]] h2us6losl1mskeysy1gfvs6jqlta0xa 0 352998 4647963 4404636 2024-04-25T14:22:22Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = ნოდარ ჭითანავა | ფოტო = Chitanava-004.jpg | ფოტოს სიგანე =250პქ | წარწერა = | მშობლსახელი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი = [[10 მარტი]], [[1935]] | დაბადგილი = [[ჭკადუაში]], [[ზუგდიდის რაიონი]], [[საქართველოს სსრ]], [[სსრკ]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | მოქალაქეობა = {{დროშა|სსრკ}} →<br />{{დროშა|საქართველო}} | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი =[[საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი]]<br/>სკკპ-ს ცენტრალური კომიტეტის უმაღლესი პარტიული სკოლა. | მოღვაწეობა = | საქმიანობა =[[ეკონომიკა|ეკონომისტი]] | აქტიურობის წლები = | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = | პარტნიორები = | შვილები = | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = | მოსახმობი სიგნალი = | სუფთა მოგება = | სახელი1 = | მოდული1 = | სახელი2 = | მოდული2 = | სახელი3 = | მოდული3 = | სახელი4 = | მოდული4 = | სახელი5 = | მოდული5 = | სახელი6 = | მოდული6 = | სახელი7 = | მოდული7 = | საიტი = | ხელმოწერა = | ხელმოწერის ზომა = | ხელმოწერა ალტ = | შენიშვნები = }} '''ნოდარ ამბროსის ძე ჭითანავა''' (დ. [[10 მარტი]], [[1935]], სოფ. [[ჭკადუაში]], ახლანდ. [[ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ეკონომისტი, ეკონომიკურ მეცნიერებათა კანდიდატი. [[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|სკკპ]]-ს წევრი [[1990]]-[[1991]] წელი, [[1958]] წლიდან პარტიის წევრი. ==ბიოგრაფია== [[1963]] წელს დაამთავრა [[საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი|შრომის წითელი დროშის ორდენოსანი საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი]], ხოლო [[1968]] წელს საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის უმაღლესი პარტიული სკოლა. 1959 წლიდან მოყოლებული კომკავშირული და პარტიული საქმიანობით იყო დაკავებული. [[1973]]-[[1974]] წლებში მუშაობდა საქართველოს კპ აჭარის რეგიონული კომიტეტის მეორე მდივნად. [[1974]]-[[1979]] წლებში — საქართველოს სსრ სოფლის მეურნეობის მინისტრი. [[1979]]-[[1985]] წლებში მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის პირველი მოადგილე. [[1985]]-[[1989]] [[წელი|წლებში]] იყო საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის მდივანი. [[1989]]-[[1990]] წლებში იყო საქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე.<ref>http://www.dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/70633</ref> სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს მე-10 და მე-11 მოწვევის დეპუტატი. [[1990]]-[[1992]] წლებში საქართველოს რესპუბლიკის სოფლის მეურნეობის, კვების მრეწველობისა და სატყეო მეურნეობის მინისტრი. 1990-1991 წლებში იყო [[საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭოს წევრები|საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭო]]ს წევრი საარჩევნო ბლოკი „[[საქართველოს ერთიანი კომუნისტური პარტია|საქართველოს ერთიანი კომუნისტური პარტიიდან]]“, ხელი აქვს მოწერილი [[საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტი|საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის აღდგენის აქტზე]] (1991 წლის 9 აპრილი). ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00007029}} *[http://www.parliament.ge/ge/parlamentarebi/wina-mowvevis-parlamentebi/saqartvelos-respublikis-pirveli-mowvevis-uzenaesi-sabcho-1990-1991-ww/chitanava-nodar.page ნოდარ ჭითანავა— საქართველოს პარლამენტის ოფიციალური საიტი] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{საქართველოს რესპუბლიკის პირველი მოწვევის უზენაესი საბჭოს წევრები}} {{DEFAULTSORT:ჭითანავა, ნოდარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 10 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1935]] [[კატეგორია:ქართველი ეკონომისტები]] [[კატეგორია:საქართველოს სოფლის მეურნეობის მინისტრები]] [[კატეგორია: შრომის წითელი დროშის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს რესპუბლიკის I მოწვევის უზენაესი საბჭოს წევრები]] [[კატეგორია:საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტის კურსდამთავრებულები (1963)]] [[კატეგორია:ზუგდიდის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტიის წევრები]] qs03brskx9aq800r8py4hyhhrmr6am7 0 360759 4647991 4497747 2024-04-25T16:49:05Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Eriwan.jpg|thumb|220px|1903 წლის [[ერევნის გუბერნია|ერევნის გუბერნიის]] რუკა თურქულენოვანი ტოპონიმებით]] თურქული ტოპონიმების გადარქმევა [[სომხეთი|სომხეთში]] — პროცესი, რომელიც მიზნად ისახავდა, [[თურქული ენები|თურქული]] ტოპონიმის მქონე დასახლებების სახელწოდების გადარქმევას, წარმოებული [[სომხეთის სსრ]]-ს და [[სომხეთი]]ს მთავრობების მიერ, [[XX საუკუნე|XX]]-[[XXI საუკუნე]]ებში. ეს პროცესი დაიწყო 1924 წელს, რომელიც მჭიდროდ დაკავშირებული იყო შიდა პოლიტიკურ პროცესებთან, როგორიცაა სომხების რეპატრიაცია (დაბრუნება) სახზღვარგარეთიდან [[სსრკ]]-ში და [[აზერბაიჯანელები]]ს გადასახლება სომხეთიდან [[მტკვარ-არაქსის დაბლობი|მტკვარ-არაქსის დაბლობზე]].<ref name= "saparov">[http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179#no23 The alteration of place names and construction of national identity in Soviet Armenia. Arseny SAPAROV]</ref> ტოპონიმები, დიდი რაოდენობით შეცვალეს 1935 წელს, ომის შემდგომ პერიოდში, 1967-1968 წლებში და 1988 წელს, როდესაც დიდი რაოდენობით აზერბაიჯანელი მოსახლეობა გააძევეს სომხეთიდან.<ref>[http://news.bbc.co.uk/hi/russian/news/newsid_3681000/3681079.stm Карабах: хронология конфликта]</ref><ref name="newsarmenia.ru">{{Cite web |url=http://www.newsarmenia.ru/arm1/20070222/41641689.html |title=Новости Армении. В 2007 году в Армении завершится процесс переименования населенных пунктов республики 16:21. 22/02/2007 |accessdate=2017-01-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111005011511/http://www.newsarmenia.ru/arm1/20070222/41641689.html |archivedate=2011-10-05 }}</ref> ტოპონიმის შეცვლის რამდენიმე მეთოდი არსებობდა: ტოპონიმის თარგმნა, დასახელების ნახევრის თარგმნა ან ჰიბრიდული გადათარგმნა, [[ენათმეცნიერება|ლინგვისტური]] გადაკეთება, ტოპონიმის სრული შეცვლა.<ref name= "saparov" /> == თურქული ტოპონიმების გაჩენა სომხეთში == [[ფაილი:Shah Abbas.jpg|thumb|right|150px|შაჰ აბას I]] [[სომხები]] — თანამედროვე სომხეთის ძირძველი მოსახლეობის შთამომავლებია, ხოლო [[აირარატი|არაქსის ველი]] — [[სომხეთის ისტორია|სომხეთის სახელმწიფოს]] ისტორიული ცენტრია. ზუსტად იქ იყო [[დიდი სომხეთი]]ს დედაქალაქები, ხოლო შუა საუკუნეებში, ასევე [[ანისის სამეფო|ბაგრატიდების სომხეთი]]ს დედაქალაქებიც — [[ერვანდაშატი]], არმავირი, [[არტაშატი]], [[ვაღარშაპატი]] (ასევე, სომხების სასულიერო ცენტრი 303-484 წლებში, და ისევ 1441 წლიდან), [[დვინი]] (ასევე სომხების სასულიერო ცენტრი 484-931 წლებში) და [[ანისი]]. ყველა ეს ქალაქი, უძველესი სომხური კულტურის განვითარების, ძირითადი ცენტრებია. XI საუკუნიდან დაწყებული, სომხეთის ტერიტორიაზე შემოიჭრნენ [[სელჩუკთა სახელმწიფო|თურქი-სელჩუკები]] — თანამედროვე მცირე აზიელი, კავკასიელი და [[სტარა-პლანინა|ბალკანელი]] თურქების წინაპრები. სომხეთის დაპყრობა, 1064 წელს დაიწყო და 1071 წელს, [[მანასკერტის ბრძოლა]]ში სელჩუკების გამარჯვებით დასრულდა.<ref name="Пути развития"/> სელჩუკთა შეჭრა, სომხური ეთნიკური ჯგუფისთვის დიდი უბედურების ტოლფასი იყო, რაც გამოიწვია სომხების დიდი ნაწილის ემიგრაცია.<ref name="Пути развития">А. Новосельцев, В. Пашуто, Л. Черепнин. Пути развития феодализма издательство= Наука год= 1972 <br>''«А затем началось сельджукское нашествие. Оно нанесло первый катастрофический удар по армянскому этносу. Часть Васпуракана, Гохтн, и, наконец, Сюник стали объектом захвата сельджуков в первую очередь. В результате резкой и достаточно фанатичной политики сельджукских владык, в политических целях принявших ислам и ставших его очередным „оплотом“, армянское население вынуждено было покидать родную землю и эмигрировать на север в пределы Грузии и особенно в Киликию.<br />Сражение при Манцикерте (Маназкерте) привело к окончательной потере Армении Византией. Теперь центрами армянской политической и культурной жизни стали Киликия и Албания. Эта последняя в XII—XIII вв. была тесно связана с Грузией и порой от неё зависела. В последующие века процесс этнических изменений продолжался, пока «метс сюргюн» («великое изгнание») — армяно-тюркское) Аббаса I в начале XVII в. не привело к резкому сокращению армянского населения Восточной Армении»''.</ref> ამ მომენტიდან, [[სომხეთის მთიანეთი|სომხეთის მთიანეთზე]], რომელიც მოიცავს კავკასიის ნაწილს,<ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/35301/Armenian-Highland Britannica encyclopedia] статья «Armenian Highland»:<br>«''mountainous region of Transcaucasia. It lies mainly in Turkey, occupies all of Armenia, and includes southern Georgia, western Azerbaijan, and northwestern Iran''».</ref> დაიწყო სომხების და ქურთების გაძევების მრავალსაუკუნოვანი პროცესი. სომხეთში თურქების შემოსევის ახალი ტალღა დაკავშირებული იყო [[მონღოლთა იმპერია|მონღოლების შემოსევასთან]], ხოლო შემდეგ [[თემურლენგი]]ს შემოსევასთან. ამავე დროს, სომხურ მიწებს ადგილობრივი მოსახლეობისგან ართმევდნენ და ჩამოსულ მომთაბარე მოსახლეობას აძლევდნენ.<ref>''Аббас-Кули-ага Бакиханов.'' [http://www.vostlit.info/Texts/rus2/Bakihanov/frametext4.htm Гюлистан-и Ирам]:<br>«''шах Исмаил (Сефеви) переселил из Ирака племя Баят частью в Эриван, а частью в Дербенд и Шабран, чтобы усилить местных правителей''».</ref><ref name="АИ">[http://www.kulichki.com/~gumilev/HE2/he2510.htm История Востока. В 6 т. Т. 2. Восток в средние века.] — М.: Восточная литература РАН, 2002. — ISBN 5-02-017711-3<br>«''В описаниях современников сельджукское нашествие предстаёт как бедствие для стран Закавказья. Сельджуки быстрее всего утвердились в южных армянских землях, откуда армянское население вынуждено было эмигрировать в пределы Византии. Так возникло Киликийское Армянское царство, просуществовавшее до конца XIV в. На Армянском нагорье начался многовековой процесс оттеснения армянского и курдского населения пришлым тюркским. То же самое имело место и в пределах Закавказья''».</ref> თუმცა, ჯერ მონღოლების შემოჭრის პოქაში, [[მარკო პოლო]] აღნიშნავდა, რომ სომხური მოსახლეობა სჭარბობს მთელ სომხეთის ისტორიულ ტერიტორიაზე, [[სივასი]]დან მუღანამდე.<ref>«''Живут в этой провинции главным образом армяне-схизматики … Эта Армения в длину тянется от [[Себаста (Киликия)|Себаста]] [Сиваса] до равнины [[Муганская степь|Ороган]] [Мугань], а в ширину от гор [[Понтийские горы|Баркар]] до [[Тебриз|Тауриса]] [Тебриза]…''»<br>[http://www.vostlit.info/Texts/rus7/Jurden/frametext.htm После Марко Поло. Путешествия западных чужеземцев в страны трех Индий.] — М.: Наука, 1968.</ref> [[1603|1603 წელს]], [[აბას I (ირანი)|აბას I-ის]] ორგანიზებით, აღმოსავლეთ სომხეთიდან [[სეფიანთა იმპერია|სპარსეთის]] სიღრმეში, სომხების მასობრივი გადასახლება დაიწყო. გადასახლების დროს, გაანადგურეს დიდი სომხური ქალაქი ''ჯუგა'' (ახლანდელი [[ჯულფა]], [[ნახიჩევანის ავტონომიური რესპუბლიკა|ნახიჩევანში]]), რომელიც [[აბრეშუმი]]თ ვაჭრობის მსოფლიო ცენტრი იყო. შემდგომ, ქალაქის გადასახლებული მკვიდრნი, [[ისპაანი]]ს სომხური გარეუბანი დააარსეს — „ახალი ჯუგა“.<ref name="Даврижеци">''Аракел Даврижеци.'' [http://www.vostlit.info/Texts/rus2/Davrizeci/text1.phtml Книга историй]</ref><ref name="historic.ru">[http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000029/st022.shtm Всемирная история. Т. IV.]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} — М., 1958. — С. 563.</ref> ზუსტად ამ მოვლენამ გამოიწვია სომხური მოსახლეობის მკვეთრი შემცირება აღმოსავლეთ სომხეთში.<ref name="Пути развития"/> მუდმივი დამანგრეველი ომები სპარსეთსა და ოსმალეთის იმპერიებს შორის, ასევე მათმა „გადამწვარი მიწის“ პოლიტიკამ, გამოიწვია სომხეთის მოსახლეობის მკვეთრი შემცირება. სანამ მოიწევდა ოსმალეთის ჯარი, სპარსელებმა გადაასახლეს ასობით ათასი ადამიანი, შედეგად ამ ტერიტორიაზე ჩასახლდა თურქული ტომები. არსენი საფაროვის თქმით, თუ ტერიტორიის გადაცემა ხდება ადგილობრივი მოსახლეობის მოსპობით, მაშინ სრულიად იცვლება რეგიონის „კულტურული ლანდშაფტი“ და ტოპონიმები. ამ მოსაზრებას ემხრობა რუსი მკვლევარი ივან შოპენიც, რომელიც იმაზე მიუთითებს, რომ ჩამოსული თურქი მომთაბარე ტომები როდესაც ვერ ადგენდნენ დასახლების ძველ სახელწოდებას, მაშინ ისინი ახალ სახელს აძლევდნენ დასახლებას. სომხური მოსახლეობის ფართომასშტაბიანი გადასახლებით და ამ ტერიტორიაზე თურქულენოვანი მომთაბარე ტომების ჩასახლებით, რადიკალურად შეიცვალა რეგიონის ეთნიკური შემადგენლობა და მისი კულტურული ლანდშაფტი. დასახლებების ძველი სომხური ტოპონიმიკა ნაწილობრივ დარჩა, მაგრამ ადაპტირებული ან მთლიანად შეცვლილი თურქულზე.<ref name="SAPAROV">''Arseny Saparov.'' [http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179 The alteration of place names and construction of national identity in Soviet Armenia]</ref> == ტოპონიმების გაჩენის აზერბაიჯანული ვერსია == მსოფლიო საისტორიო მეცნიერების აზრით, თურქები კავკასიაში ჩვენს წელთაღრიცხვამდე არ გამოჩენილან. 630 წლის აპრილში, დასავლეთ თურქულმა სახაკანომ თავს დაესხა სომხეთს,<ref>Гумилёв Л. Н. ''Древние тюрки'', АЙРИС-пресс, 2009, isbn 978-5-8112-3742-5</ref> ხოლო VII-VIII საუკუნეებში, თანამედროვე სომხეთის ტერიტორიასა და აღმოსავლეთ თურქეთის მცირე ნაწილში, რამდენიმეჯერ შეიჭრა [[ხაზართა სახაკანო]]ს ჯარი, მაგრამ მნიშვნელოვანი რაოდენობით თურქები აქ [[XI საუკუნე]]მდე არ დასახლდნენ. თურქები, პირველად მასობრივად დასახლდნენ თანამედროვე სომხეთის ტერიტორიაზე XI საუკუნეში, სელჩუკების შეჭრით, როდესაც ჩამოსული თურქი მომთაბარე ტომებმა შეცვალეს რეგიონის ეთნიკური სურათი, რაც შეამცირა სომხური და ქურთული მოსახლეობა.<ref name="АИ1"/> ეს სათავე ჩაუყარა XI-XIII საუკუნეებში, აზერბაიჯანელი მოსახლეობის ფორმირებას, რომელიც [[XV საუკუნე]]ში დასრულდა.<ref name="АИ1">[http://www.kulichki.com/~gumilev/HE2/he2510.htm История Востока. В 6 т. Т. 2. Восток в средние века.] — М.: [[Восточная литература (издательство)|Восточная литература РАН]], 2002. — ISBN 5-02-017711-3<br>«''Нашествие сельджуков сопровождалось страшными опустошениями и разрушением многих закавказских городов. Оно имело огромные последствия для исторических судеб Закавказья. Впервые сюда пришла большая волна тюркского населения. Отдельные группы тюрок проникали в регион и прежде, преимущественно с севера (хазары, булгары и т. д.), но они не изменили этнический состав населения закавказских стран. Иное дело сельджуки. Их племена прежде всего обосновались на превосходных пастбищах Южного Азербайджана (собственно Азербайджана) и Мугани, а затем Арана. Предгорная часть Арана особенно интенсивно заселилась тюркскими кочевниками на протяжении XII—XV вв., и постепенно древнее название Аран заменилось на Карабах (тюркско-иранское Чёрный сад). (…) Проникновение тюрок в Восточное Закавказье постепенно привело к тюркизации значительной части местного населения, что положило именно в XI—XIII вв. начало формированию тюркоязычной азербайджанской народности. (…) На Армянском нагорье начался многовековой процесс оттеснения армянского и курдского населения пришлым тюркским''»</ref> აზერბაიჯანული თვალსაზრისით, რომელიც მარტო აზერბაიჯანში არსებობს, თურქები რეგიონის ყველაზე ძველი მოსახლეობაა და შესაბამისად, თურქული ტოპონიმები სომხეთის ტერიტორიაზე, ჯერ [[ურარტუ]]ს ([[ძვ. წ. IX საუკუნე|ძვ. წ. IX]]-[[ძვ. წ. VI საუკუნე|VI საუკუნეებში]]) დროიდან გაჩნდა. საბირ ასადოვის თქმით, თვითონ სიტყვა ''ურარტუს'' თურქული ფესვი აქვს, სადაც „ურ/ური“ — „გორას“, ხოლო „ართ“ „პლატოს, მთას“ ნიშნავს. იგი ასევე აცხადებს, რომ [[არარატის ვაკე|არარატის ვაკის]] და [[სევანის ტბა|სევანის ტბის]] რეგიონის რიგი ადგილების დასახელება, რომელიც ასახულია ურარტუს წარწერებში, თურქული (აზერბაიჯანული) წარმოშობისაა. მისი აზრით, თურქულიდან „არ“ - „წითელი“ წარმოიშვა სომხეთის სახელი. [[დიდი სომხეთი]]ს დედაქალაქის, [[არტაშატი]]ს სახელიც, ასევე თურქულიდან გაჩნდა, სადაც „არტ“ აქვს „ფერდობი, ქედი, ზურგი, მთა“ მნიშვნელობა და „შატ“ — „კლდოვანი ბორცვი, შესართავი, მთის ამაღლება, მდინარის განშტოების ადგილი“. ასევე სახელწოდება „[[დვინი]]“, მისი განცხადებით, გამომდინარეობს თურქული „დაბან“-იდან, რაც „გორას, უღელტეხილს“ ნიშნავს. ასადოვის თქმით: „სომხეთის ყველა ისტორიული ძეგლი და მისი ტოპონიმები, ამტკიცებს, რომ ათასობით წლის განმავლობაში, აზერბაიჯანელები ამ ტერიტორიის ძირითადი მოსახლეობა იყო“.<ref>САБИР АСАДОВ. Историческая география Западного Азербайджана. (Дополненное, переработанное издание на русском языке). — Баку, издательство «Азербайджан», 1998. — 560 стр. Научный редактор Будаг Будагов, академик. НАПЕЧАТАНО СОГЛАСНО УКАЗУ ПРЕЗИДЕНТА АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ РЕСПУБЛИКИ ГЕЙДАРА АЛИЕВА ОТ 26 МАРТА 1998 ГОДА «О ГЕНОЦИДЕ АЗЕРБАЙДЖАНЦЕВ». Стр. 17-22</ref> ასადოვის მოსაზრებით, „აზერბაიჯანული ტოპონიმების“ ჩანაცვლება „სომხური ტოპონიმებით“, ცალსახად „ტოპონიმების გენოციდია“, რომლის შემდეგ მოხდა ''[[აზერბაიჯანელების გენოციდის დღე|აზერბაიჯანელი ხალხის გენოციდი]]''. გ. გაებულაევიც ასევე მიიჩნევს, რომ ტოპონიმები აღნიშნული [[პტოლემე]]ს მიერ, V საუკუნის ქართულ წყაროებში მოცემული ტოპონიმები, ეთნონიმები და ტოპონიმები, მოცემული VII საუკუნის [[აშხარჰაცუიცი|სომხურ გეოგრაფიაში]] და ასე შემდეგ, მიუთითების იმაზე, რომ ეს ტოპონიმები სამხრეთ კავკასიაში თურქული წარმოშობისაა, რომელიც გაჩნდა [[სკვითები]]ს და [[საკები]]ს ტომის შეღწევასთან ერთად, სადაც იგი ამ ტომებს თურქულენოვანს უწოდებს,<ref>Гиясаддин Аскер оглы Гейбуллаев. ТОПОНИМИЯ АЗЕРБАЙДЖАНА. Баку — Элм — 1986. АКАДЕМИЯ НАУК АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ ССР. СЕКТОР АРХЕОЛОГИИ И ЭТНОГРАФИИ</ref> მიუხედავად იმისა, რომ მსოფლიოს მეცნიერებაში ისინი ცალსახად [[ირანული ენები|ირანულენოვანად]] ითვლებიან. ასე, გეიდულაევი მიიჩნევს თურქულ ტოპონიმებად: „უძველეს თურქულ ეთნო-ტოპონიმებს: ''[[კავკასიის ალბანეთი|ალბანი]] (I-II ს.), ბალასაქანი (III ს.), ქემაჰია (II ს.), კანგარი (V ს.), ჩოლი (V ს.), ხუნანი (V ს.), გარგარი (V ს.), შაქე (VII ს.), ტერტერი (VII ს.), [[განჯა]] (VIII ს.), სადაც ასახულია თურქულენოვანი ტომების სახელები: ალბანი, საქი, კამაკი, კანგარი, ჩოლი, ჰუნი, გარგარი, პეჩენეგი, ტერტერი, კანდჟეკი''“. თუმცა, თანამედროვე მეცნიერება, კავკასიელ ალბანელებს ცალსახად განიხილავენ [[ნახურ-დაღესტნური ენები|კავკასიურენოვან]] ტომებად, ლეკების ნათესავად. == ტოპონიმების გადარქმევა XX საუკუნეში == [[ფაილი:Iravan with turkic toponims.jpg|250px|thumb|ერევნის გუბერნიის აღმოსავლეთი ნაწილი, თურქული ტოპონიმებით.]] {{იხილეთ აგრეთვე|აზერბაიჯანელთა დეპორტაცია სომხეთიდან}} [[XVII საუკუნე|XVII საუკუნიდან]] [[XIX საუკუნე|საუკუნის]] დასაწყისამდე, აღმოსავლეთ სომხეთის მოსახლეობის უმრავლესობას მუსლიმები წარმოადგენდნენ — [[აზერბაიჯანელები]] და [[ქურთები]], ხოლო XIX საუკუნის ბოლოს მათ უმრავლესობას აზერბაიჯანელები წარმოადგენდნენ.<ref>''Н. Г. Волкова (Наталья Георгиевна Волкова — одна из ведущих советских этнографов-кавказоведов, признанный ученый в области этнической истории народов Кавказа, автор нескольких монографических исследований по этническому составу населения Северного Кавказа, по кавказской этнонимике) Кавказский Этнографический Сборник'', Статья: Этнические процессы в Закавказье в XIX—XX вв. — IV. — СССР, Институт Этнографии им. М.Маклая, АН СССР, Москва: Наука, 1969. — С. 10. — 199 с. — 1700 экз. <!-- — ISBN 2131 Т11272 это тип заказа и номер тиража --><blockquote>В 1897 г. из 137,9 тыс. населения здесь жило 63,6 тыс. армян (46,2 %), 71,2 тыс. азербайджанцев (51,7 %), 1,8 тыс. курдов (1,3 %). По данным сельскохозяйственной переписи 1922 г., всё население Зангезура насчитывало 63,5 тыс. человек, в том числе 56,9 тыс. армян (89,5 %), азербайджанцев 6,5 тыс. (10,2 %), русских 0,2 тыс. (0,3 %).</blockquote></ref> ჯაფარ გიასი და იბრაჰიმ ბოზიელი თავის წიგნში „Armenian acts of cultural terrorism“ (''კულტურული ტერორიზმის სომხური აქტები''), აღნიშნავს, რომ XX საუკუნის დასაწყისში, სომხეთის ტერიტორიაზე არსებული 2310 გეოგრაფიული დასახელებიდან 2000 თურქული წარმოშობისაა, რომელიც კორკოდიანის წიგნშიც, „საბჭოთა სომხეთის მოსახლეობა“ (1932) მოცემულია.<ref>[http://www.isagambar.az/cefer-giyasi-eng.htm Джафар Гияси и Ибрагим Бозйель. ARMENIAN ACTS OF CULTURAL TERRORISM. [[Анкара]] 1997] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100119180939/http://www.isagambar.az/cefer-giyasi-eng.htm |date=2010-01-19 }} <blockquote>In his Population of Soviet Armenia, published in 1932, Z. Korkodyan reports that in the 19th and early 20th centuries, about 2000 cites of the total 2310 were of Turkish origin. </blockquote> {{ref-en}}</ref> [[სომხეთის სსრ]]-ში ტოპონიმების შეცვლის აქტი, მჭიდროდ იყო დაკავშირებული [[სსრკ]]-ს შიდა პოლიტიკურ პროცესებთან. 1924-1930 წლებში, შეცვალეს დაახლოებით 80 ტოპონიმი. ტოპონიმების შეცვლის მიზეზი, 1935 წლის 3 იანვრის ოფიციალური გადაწყვეტილებით დამტკიცდა. ოფიციალურ ბრძანებაში ტოპონიმების შეცვლის მიზეზი ახსნილია მათი რელიგიური წარმოშობით, ფეოდალური წარსულით და ა.შ. გარდა ამისა, ბევრი ტოპონიმი განმეორდებოდა ორ ან მეტ ტერიტორიაზე, რაც ართულებდა პოსტის და სხვა განყოფილებების საქმიანობას. ტოპონიმების შეცვლის მზარდმა აქციამ, დაფიქსირდა ომისშემდგომ წლებშიც (1946-1950 წწ.), რომლის ერთ-ერთი მიზეზი, 1945 წლის ნოემბერში, [[სომხების მიგრაცია სამხრეთ კავკასიაში|სომხების მასობრივი რეპატრიაცია]] იყო. 1946-1948 წლებში ახლო აღმოსავლეთიდან, ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკიდან, და დასავლეთ ევროპიდან, დაახლოებით 90 000 სომეხი ჩამოვიდა.<ref>Barbara A. Anderson and Brian D. Silver, "Population redistribution and the ethnic balance in Transcaucasia, " in Ronald G. Suny, ed., Transcaucasia, nationalism, and social change; essays in the history of Armenia, Azerbaijan, and Georgia (Ann Arbor : University of Michigan Press, 1996): 488.</ref> აღსანიშნავია, რომ [[სომხეთი]]ს [[სომხეთის პრეზიდენტი|პირველი პრეზიდენტი]] [[ლევონ ტერ-პეტროსიანი]]ც ამ გადმოსახლების დროს ჩამოვიდა სომხეთში. სხვა სოციალურ-პოლიტიკური პროცესი, რომელიც დაკავშირებულია ტოპონიმების შეცვლასთან, სომხეთიდან აზერბაიჯანელი მოსახლეობის გადასახლება იყო.<ref>[http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179#no23 Arseny Saparov, International Relations Department, London School of Economics, Houghton Street, London WC2A 2AE, A.Saparov@lse.ac.uk ] <blockquote>Another social-political process that apparently affected place naming in Armenia was the emigration of Azerbaijanis from the Armenian SSR that occurred in that period.</blockquote></ref> გადასახლების ბრძანება, 1948 წლის 10 მარტრს სსრკ-ს მინისტრთა საბჭომ მიიღო, რომლის მიხედვითაც, აზერბაიჯანელი მოსახლეობა [[სომხეთის სსრ]]-დან [[აზერბაიჯანის სსრ]]-ში გადაასახლეს.<ref>[http://www.hrono.info/dokum/194_dok/19480310azer.html Постановление N: 754 Совета министров СССР]</ref> ამ გეგმის მიხედვით, დაახლოებით 100 000 ადამიანი „ნებაყოფლობით“ უნდა გადასხლებულიყო. თვითონ გადასახლების პროცესი შეიცავდა სამ სტადიას: 10 000 ადამიანი 1948 წელს, 40 000 ადამიანი 1949 წელს, 50 000 ადამიანი 1950 წელს.<ref>[http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179#no23 Arseny Saparov, International Relations Department, London School of Economics, Houghton Street, London WC2A 2AE, A.Saparov@lse.ac.uk] <blockquote>According to this plan some 100,000 people had to be «voluntarily» resettled. The emigration occurred in three stages : 10,000 people were resettled in 1948, another 40,000 in 1949, and 50,000 in 1950</blockquote></ref> [[ფაილი:Карта-Новобаязетского-уезда.jpg|left|300px|thumb|ერევნის გუბერნიის ნოვობაიაზეტსკის და ალექსანდროპოლსკის მაზრის 1899 წლის რუკა, თურქული ტოპონიმებით.]] 1947 წლის 23 დეკემბრის [[სსრკ]]-ის მინისტრთა საბჭოს № 4083 დადგენილების ერთ-ერთ პუნქტში წერია:<ref>[http://ru.wikisource.org/wiki/Постановление_Совета_Министров_СССР_от_23.12.1947_№_4083 Постановление Совета Министров СССР от 23.12.1947 № 4083]</ref> {{ციტირება|11. ნება დაერთოს სომხეთის სსრ-ს მინისტრთა საბჭოს, აზერბაიჯანელი მოსახლეობისგან გამოთავისუფლებულ შენობებსა და საცხოვრებელ სახლებში ჩაასახლონ საზღვაგარეთიდან ჩამოსული სომხები.}} 1967-1968 წლებში, მკვეთრად გაიზარდა ტოპონიმების შეცვლის შემთხვევები, როდესაც შეიცვალა 50-ზე მეტი ტოპონიმი.<ref>[http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179#no23 Arseny Saparov, International Relations Department, London School of Economics, Houghton Street, London WC2A 2AE, A.Saparov@lse.ac.uk] <blockquote>These waves of emigrations of the Azerbaijani population and immigrations of Armenians were apparently one of the major causes for renamings in the Armenian SSR in the post-war period. We should also consider the general decline in Russo- Turkish relations in the aftermath of the Second World War, and Stalin’s demands for the return of the territories seceded to Turkey in 1921.31 The post-war renamings campaign ended in 1950, and the annual number of renamings steadily declined until 1967—1968. The years 1967 and 1968 were marked by a sudden increase in renamings when more than 50 place-names were changed. The explanation for this phenomenon could be the attempt of the local authorities to accommodate the resurgence of Armenian nationalism that occurred two years earlier.</blockquote></ref> 1980-იან წლების ბოლოსთვის, [[სომხეთის სსრ]]-ის ტერიტორიაზე, დარჩენილი იყო 152 აზერბაიჯანული სოფელი თურქული ტოპონიმით.<ref>[http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179#no23 Arseny Saparov, International Relations Department, London School of Economics, Houghton Street, London WC2A 2AE, A.Saparov@lse.ac.uk ]<blockquote>By late 1980’s there were 152 Azerbaijani villages in the Armenian SSR all with Turkic place-names.</blockquote></ref> მიუხედავად იმისა, რომ თურქული ტოპონიმების უმრავლესობა საბჭოთა კავშირის დროს შეიცვალა, „დეთურქიზაციის“ მთლიანი პროცესი სომხეთის დამოუკიდებლობის პირველ წლებში დასრულდა.<ref name="ИСКАНДАРЯН">[Александр Искандарян. АРМЕНИЯ: УДРЕВЛЕНИЕ МОДЕРНА. НАЦИОНАЛЬНЫЕ ИСТОРИИ НА ПОСТСОВЕТСКОМ ПРОСТРАНСТВЕ – II. АРМЕНИЯ: УДРЕВЛЕНИЕ МОДЕРНА. 2009. 225-243]</ref> მთლიანობაში, 1924 წლიდან 1988 წლამდე, სომხეთის სსრ-მ 600-ზე მეტი ტოპონიმი შეცვალა. უძრავი ქონების სახელმწიფო საკადასტრო კომიტეტის უფროსის მანუკ ვარდანიანის ცნობით, 2006 წელს კიდევ 57 დასახლებას შეეცვალა სახელი. 2007 წლისთვის, იგეგმებოდა კიდევ 21 დასახლებისთვის სახელის შეცვლა.<ref name="newsarmenia.ru"/> === ბუნებრივი ტოპონიმების გადარქმევა === === ჰიდრონიმები === [[ფაილი:Gokcha.jpg|thumb|[[სევანის ტბა|გოქჩას]] ტბა Blackie & Sons ატლასზე ([[ედინბურგი]]) [[1882|1882 წელი]]]] 107 ჰიდრონიმიდან 71 (66 %) ჰიდრონიმი შეცვალეს.<ref>[http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179#Cairn_no29 Arseny Saparov, International Relations Department, London School of Economics, Houghton Street, London WC2A 2AE, A.Saparov@lse.ac.uk] <blockquote>There are 107 hydronyms in the list, 71 (66 %) of which were renamed.</blockquote></ref> მათ ნაწილს ჰქონდა თურქული წარმოშობა, რაც წყალთანაა დაკავშირებული: ''-ჩაი'' (მდინარე), ''-გიოლი'' (ტბა), ''-ბულახი'' (წყარო), ''-სუ'' (წყალი). აქედან 26 შეცვალეს სახელის სომხური ექვივალენტიდ. ასე ''-გიოლი'' შეცვალეს ''-ლიჩ''-ით (12 ტოპონიმიდან სახელში ''გიოლით'' 11 შეცვალეს ''ლიჩ''-ზე), ''-ბულახი'' შეცვალეს ''ახბიურ''-ით (4 ტოპონიმი სახლეში ''-ბულახით'' 2 შეცვალეს ''ახბიურით'' და მხოლოდ ერთი რუსული ''-როდნიკი''-თ), ხოლო ''-სუ'' სომხური ''-ჯურ''-ით. სხვა სიტუაცია იყო თურქული ''-ჩაი''-თ. 9 ტოპონიმიდან, მხოლოდ ერთი შეცვალეს სომხური ''-გეტ''-ით. ხოლო დარჩენილი 8 ტოპონიმს ახალი სახელი მოიფიქრეს. მთლიანობაში, ტოპონიმების შეცვლის მეთოდი, ოთხ კატეგორიად შეგვიძლია დავყოთ:<ref>[http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179#Cairn_no29 Arseny Saparov, International Relations Department, London School of Economics, Houghton Street, London WC2A 2AE, A.Saparov@lse.ac.uk] <blockquote>If one considers the method of renamings, it is possible to distinguish four categories. </blockquote></ref> * 1. ტოპონიმის თარგმნა: ''ქარაგიოლი''-ს თურქული ტოპონიმის სომხური ვერსიაა ''სევლიჩი'' (შავი+ტბა); მდინარე ''ბალიღლი'' გადათარგმნეს ''ძიკნაგეთი'' (თევზიანი (მდინარე)). ჯამში 5 შემთხვევა. * 2. ტოპონიმის ნახევრის თარგმნა ან ჰიბრიდული გადათარგმნა: ''შორბულახი'' → ''მუშახბიური''; ''ქარაგიოლი'' → ''ქარალიჩი'' (თარგმნა). ჯამში 12 შემთხვევა. * 3. ლინგვისტური გადაკეთება:<ref>[http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179#Cairn_no29 Arseny Saparov, International Relations Department, London School of Economics, Houghton Street, London WC2A 2AE, A.Saparov@lse.ac.uk] <blockquote>3. Linguistic adaptation : Kafan into Kapan (Hapan), Ertapin into Artabun.</blockquote></ref> ''კაფჰანი'' → ''[[კაპანი]]'', ''ერტაპინი'' → ''არტაბუნი''. 27 შემთხვევა. * 4. სრული შეცვლა: ''ბასუტი'' → ''წავი'', ''ჩაიზემი'' → ''კაშუნი''. 29 შემთხვევა. ასე, შეცვლილი ჰიდრონიმების ნახევარზე მეტს, ძველი ტოპონიმის ელემენტი გააჩნია. === ორონიმები === 315 ორონიმიდან 164 (52%) ორონიმს ტოპონიმი შეუცვალეს. [[ორონიმი|ორონიმების]] შემთხვევაში, გამოირჩევიან შემდეგი თურქული ტოპონიმები: ''-დაღ'' (მთა) — 17 შემთხვევა, ''-თეფე'' ([[ბორცვი]]) — 9 შემთხვევა, ''-გაია'' ([[კლდე]]) — 4 შემთხვევა. თურქული ტოპონიმები, შემდეგი მეთოდით შეცვალეს: 17 ტოპონიმიდან ''-დაღ''-ით 10 შეცვალეს სომხური ექვივალენტიდ ''-სარ''; 6-დან 9 ტოპონიმი ''-თეფე''-თი შეცვალეს როგორც ''-სარ''-ით, ისე ''-ბლურ''-ით; ასევე ყველა 4 ''-გაია'' შეცვალეს ''-კარ''-ად. როგორც ჰიდრონიმების შემთხვევაში, აქაც შეგვიძლია გამოვყოთ ტოპონიმების შეცვლის 4 კატეგორია:<ref>[http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179#Cairn_no29 Arseny Saparov, International Relations Department, London School of Economics, Houghton Street, London WC2A 2AE, A.Saparov@lse.ac.uk] <blockquote>Following the pattern established for hydronyms we can apply the same four categories here as well. </blockquote></ref> * 1. ცნობილია, თარგმნის 8 შემთხვევა: ''აღდაღი'' → ''სპიტაკასარი'' (თეთრი+მთა); ''დემირლი'' → ''ერკრასარი'' (რკინის (მთა)). * 2. ცნობილია, ჰიბრიდული თარგმნის 14 შემთხვევა: ''მურად-თეფე'' → ''მურადსარი'', ''კამარკაია'' → ''კამარკარი''. * 3. გახშირებული მეთოდია ტოპონიმის გადაკეთება. ცნობილია 98 შემთხვევა: ''ხარტინლარი'' → ''ხარტინლერი'' (თურქული დაბოლოება ''ლარი'' შეცვლილია სომხური ''ლერი''-თ, მთის შემთხვევაში); ''იშიღლი'' → ''იშხანსარი''. * 4. ცნობილია, ტოპონიმის მთლიანი შეცვლის 44 შემთხვევა: ''მამანი'' → ''წახკაძორი'', ''ბოღუთლუ'' → ''არდენი''. == აზერბაიჯანის პოზიცია == თანამედროვე აზერბაიჯანელი ავტორები, სომხეთის მიერ თურქული ტოპონიმების შეცვლას, „კულტურული ტერორიზმის“ და „ლინგვისტური გენოციდის“ კვალიფიკაციას აძლევენ.<ref>[http://www.isagambar.az/cefer-giyasi-eng.htm Джафар Гияси, Ибрагим Бозйель. Армянские акты культурного геноцида. [[ანკარა]], 1997] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100119180939/http://www.isagambar.az/cefer-giyasi-eng.htm |date=2010-01-19 }} {{Cite web |url=http://www.isagambar.az/cefer-giyasi-eng.htm |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2017-01-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100119180939/http://www.isagambar.az/cefer-giyasi-eng.htm |archivedate=2010-01-19 }} {{ref-en}}</ref> == შეცვლილი თურქული ტოპონიმები == აზერბაიჯანელი ავტორების ცნობით, 1924-1991 წლებში, სომხეთში შემდეგი თურქული ტოპონიმები შეიცვალა:<ref>[http://www.azcongress.ru/article.php?775 Культурный терроризм Таблица топонимов деазербайджанизации территории Республики Армения. Из брошюры «Акты армянского культурного террора», изданной в 1997 г. в Анкаре при поддержке и участии Чрезвычайного и Полномочного Посла М.Новрузова.]</ref><ref name="azeri">{{Cite web |url=http://www.anl.az/el/a/av_tqs.pdf |title=Депортация, Геноцид, Беженцы. Вагиф Арзуманлы, Назим |accessdate=2017-01-08 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100923001841/http://www.anl.az/el/a/av_tqs.pdf |archivedate=2010-09-23 }}</ref><ref>[http://garabagh.ws/wp-content/uploads//2009/11/1988-ci-il-sənədləri.doc Список переименованных азербайджанских населённых пунктов Армении согласно постановлениям Высшего Совета Армянской ССР. Назим Мустафа. Баку, 2006. Стр. 7-42] {{Az}}</ref> {| class="wikitable sortable" !ძველი სახელი !ახალი სახელი !რაიონი/მდებარეობა !შეცვლის თარიღი |- |ავდალაღალი ({{lang-az|Avdalağalı}})||ვარაშენი||[[მარტუნი (სომხეთი)|მარტუნი]]||03.01.1935 |- |აბილქენდი ({{lang-az|Abilkənd}})||კალინინე||[[მასისი (ქალაქი)|მასისი]]||- |- |აჯისუ ({{lang-az|Acısu}})||აჯაჯური||[[იჯევანი]]||- |- |აჯიბაჯი ({{lang-az|Acıbac}})<ref name="azeri"/>||აჯაბაჯი||[[კაპანი]]||09.04.1991 |- |ადამხანი ({{lang-az|Adamxan}})<ref name="azeri"/>||ვარდაძორი||[[მარტუნი (სომხეთი)|მარტუნი]]||03.07.1968 |- |ადიიამანი ({{lang-az|Adıyaman}})<ref name="azeri"/>||გარნოვიტი||[[თალინი]]||12.11.1946 |- |აღაზორი||კატნაპიური||აბოვიანი||04.04.1946 |- |აღბულახი ({{lang-az|Ağbulaq}})<ref name="azeri"/>||ლუსაპიური||სპიტაკი||26.04.1946 |- |აღბულახი ({{lang-az|Ağbulaq}})<ref name="azeri"/>||აგპერეკი||წითელი სოფელი||09.04.1991 |- |აღბულახი ({{lang-az|Ağbulaq}})<ref name="azeri"/>||აგბულაქი||გორუსი||09.04.1991 |- |აღჯაარხი ({{lang-az|Ağcaarx}})<ref name="azeri"/>||არევიკი||ოკტემბერიანი||04.04.1946 |- |აღჯაქიშლაქი ({{lang-az|Ağcaqışlaq}})<ref name="azeri"/>||გეტაშენი||არტაშატი||21.07.1948 |- |აღჯაქიშლაქი ({{lang-az|Ağcaqışlaq}})<ref name="azeri"/>||გეტაზატი||არტაშატი||25.05.1967 |- |აღჰამზალი ({{lang-az|Ağhəmzəli}})<ref name="azeri"/>||მარმარაშენი||მასისი||25.05.1967 |- |აღინის რაიონი ({{lang-az|Ağin rayonu}})<ref name="azeri"/>||ანისის რაიონი||-||12.10.1961 |- |აღქენდი ({{lang-az|Ağkənd}})<ref name="azeri"/>||აშოტავანი||[[სისიანი]]||17.04.1948 |- |აღქენდი ({{lang-az|Ağkənd}})<ref name="azeri"/>||[[აღნჯაძორი]]||[[ეღეგნაძორი]]||03.07.1968 |- |ალაგიოზი ({{lang-az|Alagöz}})<ref name="azeri"/>||[[არაგაწავანი]]||[[თალინი]]||31.07.1950 |- |აღქილისა ({{lang-az|Ağkilsə}})<ref name="azeri"/>||კრაშენი||ახურიანი||07.12.1945 |- |აღქილისა ({{lang-az|Ağkilsə}})<ref name="azeri"/>||[[აზატი (სომხეთი)|აზატი]]||[[ვარდენისი]]||03.01.1935 |- |აღქილისა ({{lang-az|Ağkilsə}})<ref name="azeri"/>||ჯერმაკავანი||[[იჯევანი]]||19.04.1991 |- |აღყალა ({{lang-az|Ağqala}})<ref name="azeri"/>||ბერდუნკი||[[გავარი (სომხეთი)|გავარი]]||09.04.1991 |- |აღუდი ({{lang-az|Ağudi}})<ref name="azeri"/>||აგიტუ||[[სისიანი]]||09.04.1991 |- |აღზიბირი ({{lang-az|Ağzıbir}})<ref name="azeri"/>||ლჩაპი||კამო||07.12.1945 |- |ახტა ({{lang-az|Axta}})<ref name="azeri"/>||რაზდანი||-||30.04.1959 |- |ახტის რაიონი ({{lang-az|Axtarayonu}})<ref name="azeri"/>||რაზდანის რაიონი||-||30.04.1959 |- |ახტახანა ({{lang-az|Axtaxana}})<ref name="azeri"/>||ჩორატსანი||კაპანი||01.06.1940 |- |ახუნდი ({{lang-az|Axund}})<ref name="azeri"/>||ბზოვანი||არტაშატი||- |- |აღდაღი ({{lang-az|Ağdağ}})||აგდანი||იჯევანი||25.05.1967 |- |ალაქილისა ({{lang-az|Alakilsə}})<ref name="azeri"/>||გოვტუნი||ამასია||09.04.1991 |- |ალაჩიქაია ({{lang-az|Alaçıqqaya}})<ref name="azeri"/>||ალაჩიგი||[[დილიჯანი]]||- |- |ალაჰვერდის რაიონი ({{lang-az|Allahverdi rayonu}})<ref name="azeri"/>||თუმანიანის რაიონი||-||19.09.1969 |- |აღდაში ({{lang-az|Ağdaş}})||აბოვიანი||არტაშატი||01.12.1949 |- |ალმალი ({{lang-az|Almalı}})<ref name="azeri"/>||[[ხნძორუტი (ვაიოცძორი)|ხნძორუტი]]||[[ვაიქი]]||12.11.1946 |- |არალიხი ({{lang-az|Aralıx}})<ref name="azeri"/>||ერაზგოვარცი||ახურიანი||07.12.1945 |- |არალიხი ({{lang-az|Aralıx}})<ref name="azeri"/>||გრიბოედოვი||აეჩმიაძინი||25.05.1978 |- |არაზდიუზიუ ({{lang-az|Arazdüzü}})||ერასხი||სისიანი||03.07.1968 |- |არაზდაიანი ({{lang-az|Arazdəyən}})<ref name="azeri"/>||ერასხი||არარატი||03.07.1968 |- |არიხველი ({{lang-az|Arıxvəli}})<ref name="azeri"/>||ლერნუტი||ახურიანი||21.10.1967 |- |არმუდლუ ({{lang-az|Armudlu}})<ref name="azeri"/>||ტუფაშენი||არტიკი||31.05.1946 |- |არმუდლუ ({{lang-az|Armudlu}})<ref name="azeri"/>||ტანზუტი||[[არმავირი (სომხეთი)|არმავირი]]||04.04.1946 |- |არფა ({{lang-az|Arpa}})<ref name="azeri"/>||[[არენი]]||ეღეგნაძორი||10.09.1946 |- |არფაჩაი ({{lang-az|Arpaçay}})<ref name="azeri"/>||ახურიანი||ახურიანი||31.07.1950 |- |არფავარი ({{lang-az|Arpavar}})<ref name="azeri"/>||ლუსაკერტი/ნშავანი||არტაშატი||20.07.1945/21.10.1967 |- |არზაქენდი ({{lang-az|Ərzəkənd}})||არზაკანი||რაზდანი||- |- |ახტახანა ({{lang-az|Axtaxana}})||ჯორასტანი||კაპანი||01.06.1940 |- |ავდალარი ({{lang-az|Avdallar}})<ref name="azeri"/>||ცაწავანი||[[აბოვიანი]]||04.04.1946 |- |ავდიბეი ({{lang-az|Avdıbəy}})<ref name="azeri"/>||წახკაბერი||[[სპიტაკი]]||21.10.1967 |- |აიარი||აგარაკანძორი||ეღეგნაძორი||10.09.1946 |- |აიასლი ({{lang-az|Ayaslı}})<ref name="azeri"/>||[[აიგესტანი]]||[[არტაშატი]]||03.01.1935 |- |აინალი ({{lang-az|Aynalı}})<ref name="azeri"/>||დავდაშენი||თალინი||19.04.1950 |- |აინალი ({{lang-az|Aynalı}})||წახკუნკი||ეჩმიაძინი||04.04.1946 |- |აიანზური ({{lang-az|Əyənzur}})||[[აღავნაძორი (ვაიოცძორი)|აღავნაძორი]]||[[ეღეგნაძორი]]||10.09.1946 |- |აირიმი||ფტავანი||ნოემბერიანი||- |- |აისესი ({{lang-az|Aysəsi}})||ყიზილგიული||ეღეგნაძორი||10.09.1946 |- |ალიბეილი ({{lang-az|Əlibəyli}})||ატარბეკიანი||ეჩმიაძინი||04.04.1946 |- |ალიგულუშენი ({{lang-az|Əliquluşən}})||აზატაშენი||გორისი||01.06.1940 |- |ალიხანი ({{lang-az|Əlixan}})||გეტიკი||გუკასიანი||03.01.1935 |- |ალილი ({{lang-az|Əlili}})||სალვარდი||სისიანი||03.01.1935 |- |ამირხანი||სარატაკი||არტიკი||01.06.1940 |- |ამირლი||გტუჯური||აპარანი||19.04.1950 |- |აშაღი-აღბაში ({{lang-az|Aşağı Ağbaş}})||[[არევაშატი]]||[[არტაშატი]]||20.08.1945 |- |აშაღი-აღდანი ({{lang-az|Aşağı Ağdan}})||მორუტი||იჯევანი||20.05.1967 |- |აშაღი-აღჯაგალა ({{lang-az|Aşağı Ağcaqala}})||ნერკინ-ბაზმაბერდი||თალინი||04.04.1946 |- |აშაღი-ადიიამანი ({{lang-az|Aşağı Adıyaman}})<ref name="azeri"/>||ნერკინ-გეტაშენი||მარტუნი||07.12.1945 |- |აშაღი-ალჩაჰი ({{lang-az|Aşağı Alçah}})<ref name="azeri"/>||არწვანისტი||მარტუნი||27.09.1968 |- |აშაღი-აინალი ({{lang-az|Aşağı Aylanlı}})<ref name="azeri"/>||ლენუგი||ეჩმიაძინი||04.04.1946 |- |აშაღი-განლიჯა ({{lang-az|Aşağı Qanlıca}})<ref name="azeri"/>||ვაგრამაბერდი||ახურიანი||26.04.1946 |- |აშაღი-ყარაქოიმაზი ({{lang-az|Aşağı Qaraqoymaz}})<ref name="azeri"/> ||ნერკინ-სასუნაშენი||[[თალინი]]||12.11.1946 |- |აშაღი-ყარანლიქი ({{lang-az|Aşağı Qaranlıq}})<ref name="azeri"/> (დასახლება)||მარტუნი||მარტუნი||- |- |აშაღი-ყარანლიქი ({{lang-az|Aşağı Qaranlıq}})<ref name="azeri"/> (რაიონი)||მარტუნი||მარტუნი||09.09.1930 |- |აშაღი-ყარხიმი ({{lang-az|Aşağı Qarxm}})<ref name="azeri"/>||არაქსი||ეჩმიაძინი||04.04.1946 |- |აშაღი-გიოზალდერე ({{lang-az|Aşağı Gözəldərə}})<ref name="azeri"/>||ვარდენისი||მარტუნი||07.02.1945 |- |აშაღი-გიულასარი ({{lang-az|Aşağı Göyləsər}})<ref name="azeri"/>||დიმიტროვი||არტაშატი||01.12.1949 |- |აშაღი-ნეჯილი ({{lang-az|Aşağı Necili}})<ref name="azeri"/>||საიათ-ნოვა||მასისი||25.01.1978 |- |აშაღი-ფირთიკენი ({{lang-az|Aşağı Pirtikən}})<ref name="azeri"/>||ძორაგიუხი||[[თალინი]]||02.03.1940 |- |ბაბაქიში I||ახავნაძორი||რაზდენი||15.07.1948 |- |ბაბაქიში II||ბუჟაკანი||აპარანი||- |- |ბაბურლუ||ვარწარაშენი||ანი||03.02.1947 |- |ბაჯიოღლი||აიკავანი||ახურიანი||07.12.1945 |- |ბახჩალარი||ბაგარანი||ოკტემბერიანი||03.07.1968 |- |ბარანა||ნოემბერიანი||ნოემბერიანი||04.01.1938 |- |ბასარქეჩერი ({{lang-az|Basarkeçər}})<ref name="azeri"/>||[[ვარდენისი]]||[[ვარდენისი]]||11.06.1969 |- |ბაშ-აბარანი||აპარანი||აპარინი||03.01.1935 |- |ბაშიოხი||აიკუკი||აბოვიანი||04.04.1946 |- |ბაშქენდი I||აკუნკი||აბოვიანი||04.04.1946 |- |ბაშქენდი II||არწვაშენი||წითელი სოფელი||- |- |ბაშქენდი III||გეგარკუნიკი||კამო||04.04.1946 |- |ბაშქენდი IV||ვერნაშენი||ეღეგნაძორი||10.09.1946 |- |ბაშნალი||ბაგრამიანი||არტაშატი||01.12.1949 |- |ბაიანდური||ბაგატური||გორისი||07.05.1969 |- |ბაზარჯიკი||არაი||აპარანი||15.07.1946 |- |ბადალი||ეხეგნუტი||ოკტემბერიანი||04.04.1946 |- |ვეზირხანა||ძიტანკოვი||ანი||- |- |ბირელი||ლანჩარი||არარატი||03.07.1968 |- |ბიტლიჯე||ბარცრაშენი||არტაშატი||20.08.1945 |- |ბილხეირი||შენავანი||აბარანი||19.04.1950 |- |ბოღაზქესენი||ძორკანი||ანი||03.01.1935 |- |ბოიუტლუ||არტენი||თალინი||31.07.1950 |- |ბოზდოღანი||სარაკანი||ანი||03.01.1935 |- |ბოზიოხუში||მუსაელიანი||გუკასიანი||12.11.1946 |- |ბოიუქ-არიხველი||მეც-მანტაში||არტიკი||03.01.1935 |- |ბოიუქ-ქეფენექი||მუსაელიანი||ახურიანი||03.01.1935 |- |ბოიუქ-ქეითი||კეტი||ახურიანი||28.08.1948 |- |ბოიუქ-ყარაქილისე||კიროვაკანი||-||03.01.1935 |- |ბოიუქ-შეხრიარი||ნალბანდიანი||ოკტემბერიანი||19.04.1950 |- |ბოიუქ-შიშთეფე||მეც-სეპასარი||გუკასიანი||12.11.1948 |- |ბოიუქ-ვადი||ვედი||არარატი||04.04.1948 |- |გატრანი||გეტამეჩი||ნაირი||21.07.1948 |- |ჰაბიბქენდი||კალინინი||მასისი||26.09.1957 |- |ჰაჯი-ბაირამი||ბაგარანი||ოკტემბერიანი||03.01.1935 |- |ჰაჯი-ხალილი||წახკაოვიტი||არაგაცი||15.07.1946 |- |ჰაჯილარი||მარგასტანი||ეჩმიაძინი||03.01.1935 |- |ჰაჯი-მუღანი||მუხანი||კამო||- |- |ჰაჯი-ნაზარი||კამო||ახურიანი||03.01.1935 |- |ჰაჯი-ყარა I||აიგეშატი||ეჩმიაძინი||03.01.1935 |- |ჰაჯი-ყარა II||ლერნაპატი||გუგარკი||26.09.1957 |- |ჰაჯი-ყარა III||მაკარაშენი||გუგარკი||01.03.1946 |- |ჰასანქენდი||შატინი||ეხეგნაძორი||03.01.1935 |- |ყაჩაგანი||ლერნავანი||სპიტაკი||26.04.1946 |- |ყადირლი||ლადკანისტი||არარატი||03.07.1968 |- |ყალარაქი||შენავანი||ოკტემბერიანი||04.04.1946 |- |ყამიშგუთი||ეხეგნუტი||გუგარკი||03.01.1935 |- |ყანლიჯა||მარმაშენი||ახურიანი||26.04.1946 |- |ყაფილი||გუსანაგიუკი||ანი||03.02.1947 |- |ყარაბოია||ხნკოიანი||სპიტაკი||26.04.1946 |- |ყარაბულახი||ერინჟდატაპი||აპარანი||15.07.1946 |- |ყარაბურუნი||კარმრაშენი||თალინი||31.07.1950 |- |ყარაჩორანი||არაკიუგი||აშტარაკი||04.04.1946 |- |ყარადაღლი I||მრგავეტი||არტაშატი||20.08.1945 |- |ყარადაღლი II||წახკაშენი||არტაშეტი||20.08.1945 |- |ყარადაში||სევკარი||იჯევანი||- |- |ყარახამზალი||ბურასტანი||არტაშეტი||- |- |ყარაქილისე I||ახურიკი||ახურიანი||03.01.1935 |- |ყარაქილისე II ({{lang-az|Qarakilsə}})<ref name="azeri"/>||[[ჰართავანი]]||[[აპარანი]]||19.04.1950 |- |ყარაქილისე III||ძორაშენი||გუკასიანი||03.01.1935 |- |ყარაქილისე IV||სისავანი||სისიანი||02.03.1940 |- |ყარაქილისე V||სისიანი||-||02.03.1940 |- |ყარალი||გატნაჯური||სპიტაკი||26.04.1946 |- |ყარანლიქი||გეხოვიტი||მარტუნი||03.07.1968 |- |ყარანლიქი||ლუსაჰიუკი||აპარანი||10.09.1948 |- |ყარანლიქდერე||ლუსაძორი||იჯევანი||21.01.1935 |- |ყარაგალა I||გეტაპი||თალინი||12.11.1946 |- |ყარაგალა II||სევაბერდი||აბოვიანი||21.06.1948 |- |ყარღაბაზარი||აიკაშენი||ეჩმიაძინი||25.05.1967 |- |გარხუნი||ჯრარატი||ეჩმიაძინი||04.04.1946 |- |გასიმალი/გასიმლი||გეტაპი||არტიკი||01.04.1940 |- |გაშგა||ვერდაშატი||არარატი||10.09.1948 |- |ყაზანჩი||მეგრაშენი||არტიკი||31.05.1946 |- |გემერლი||არტაშატი||არტაშატი||04.09.1945 |- |გემერლი||მეწამორი||ეჩმიაძინი||15.07.1946 |- |გაზანფარი||[[არაგაწი (არაგაწოტნი)|არაგაწი]]||აპარანი||10.09.1948 |- |გიოდაქბულახი||გარჩახპიური||ვარდენისი||12.08.1948 |- |გიოდაქლი||მრგავანი||არტაშატი||20.08.1945 |- |გიოლი||ლიჩკი||მარტუნი||- |- |გორანი||გოგარანი||სპიტაკი||20.04.1946 |- |გიოქუმბაზი||გეხანისტი||მასისი||01.12.1949 |- |გიოზალდერე I||გეხადირი||არტიკი||31.05.1946 |- |გიოზალდერე II||გეხაძორი||არტიკი||31.05.1946 |- |გიოზალდერე III||გეხაძორი||არაგაცი||15.07.1946 |- |გიოზლიუ||აკუნკი||თალინი||12.11.1946 |- |ჰეიდარ-ბეი||სვერდლოვი||სტეფანავანი||01.04.1940 |- |გოჩურლუ||მგრაშატი||ოკტემბერიანი||04.04.1946 |- |გიოლგათი||გეგანისტი||არტიკი||15.07.1948 |- |ყონახგირენი||შირაქი||ახურიანი||02.03.1940 |- |ყოთურბულახი||კატნახპიური||სტეფანავანი||03.01.1935 |- |გიოთური||გეტაპი||ეხეგნაძორი||03.01.1935 |- |ყოშავენქი||აიკაძორი||ანი||19.04.1956 |- |გიულდერვიში||ვოსკეტასი||თალინი||03.01.1935 |- |გიულელი ({{lang-az|Güləli}})||[[აიგეძორი]]||შამშადილი||04.05.1939 |- |გულუჩდანი||სპანდარიანი||არტიკი||31.05.1946 |- |ყურდბულახი||აიგეშატი||ოკტემბერიანი||19.04.1950 |- |ყურდბულახი||კრასარი||გუკასიანი||12.01.1946 |- |გურჯალილი||გეხაპუში||კაპანი||29.06.1949 |- |ყურდუგულუ||არმავირი||ოკტემბერიანი||03.01.1935 |- |ყუშჩუ||კეჯუტი||აზიზბეკოვი||12.11.1946 |- |გუთნიყიშლაქი||ხოვატშენი||არტიკი||15.07.1946 |- |გუზუგიუდენი||აიგეშატი||ოკტემბერიანი||19.04.1950 |- |გუზუქენდი||ხოზიკენტი||ამასია||- |- |ყიფჩაქი||არიჩი||არტიკი||31.05.1946 |- |გირახეირი||სიზავეტი||გუკასიანი||12.11.1946 |- |ყირხბულახი||აკუნკი||ვარდენისი||03.01.1935 |- |ყირხდეირმანი ({{lang-az|Qırxdəyirman}})<ref name="azeri" />||[[ჰნაბერდი (არაგაწოტნი)|ჰნაბერდი]]||[[არაგაწოტნის პროვინცია|არაგაწოტნი]]||15.07.1946 |- |ყიზილყოჩი||გუკასიანი||გუკასიანი||12.10.1956 |- |ყიზილყოჩის რაიონი||გუკასიანის რაიონი||-||04.01.1938 |- |ყიზილქილისა||კარმრავანი||გუკასიანი||03.01.1935 |- |ყიზილთეიმური||ვოსკევაზი||აშტარაკი||03.01.1935 |- |ყიზილიორენი||შენავანი||სპიტაკი||26.04.1946 |- |ყილიჩატახი||სისერი||თალინი||12.11.1946 |- |გიულაბლი||ჯორაზლუკი||აბარანი||15.07.1946 |- |გიულაბლი||აიგეზდორი||შამშადილი||04.05.1939 |- |დაგარლი||გეტკი||ახურიანი||07.02.1945 |- |დამჯილი||მურავიანი||აპარანი||03.01.1935 |- |დანაგირმეზი I||ოვიტი||აპარანი||15.08.1948 |- |დანაგირმეზი II||ნიგავანი||აპარანი||15.07.1940 |- |დარგალი||აიგეზარდი||არტაშატი||30.12.1957 |- |დაშგალა||კარაბერდი||ანი||03.02.1947 |- |დაშლი||დაშტეკარი||არარატი||03.07.1968 |- |დაშნუშავანი||აიგეხატი||თუმანიანი||02.02.1963 |- |დაიმადაღლი||შრვენანცი||კაპანი||- |- |დედელი||ეხნიკი||თალინი||12.11.1948 |- |დელიქდაში||ცაკკარი||მარტუნი||- |- |დელიყარდაში||სარუხანი||კამო||- |- |დელექლი||წოვაშენი||აბოვიანი||21.06.1948 |- |დემბელი||დებეტაშენი||ნოემბერიანი||18.08.1960 |- |დერბენდი||კარმაკარი||ახურიანი||26.04.1948 |- |დერეჩიჩექი||[[წაღკაძორი]]||[[რაზდანი (ქალაქი)|რაზდანი]]||1947 |- |დერექენდი||ძორაგიუხი||გუგარკი||- |- |დერექოი||დერეგიუხი||გუკასიანი||- |- |დეველი||არარატი||არარატი||03.01.1935 |- |ჯაბეჩალი||ჯორაოვიტი||მასისი||27.02.1960 |- |ჯადგირანი I||ბაზმაიანი||ნაირი||08.07.1957 |- |ჯადგირანი II||რაზდანი||აბოვიანი||03.01.1935 |- |ჯაფარაბადი I||არგავანდი||მასისი||04.04.1946 |- |ჯაფარაბადი II||გეტაშენი||ოკტემბერიანი||04.04.1946 |- |ჯალალ-ოღლი||[[სტეფანავანი]]||სტეფანავანი||- |- |ჯამიშლი||[[ალაგიაზი]]||აპარანი||04.01.1938 |- |ჯელები||ჯრაძორი||ამასია||26.04.1946 |- |ჯანგი||ვარდაბლური||არაგაცი||19.04.1950 |- |ჯენეთლი I||ლანჯაზატი||არტაშატი||21.10.1967 |- |ჯენეთლი II||ზოვაშენი||არტაშატი||02.03.1940 |- |ჯიზიხლარი||წოხამარგი||გუკასიანი||12.11.1948 |- |ჯირჯირი||ვარსერი||სევანი||26.04.1948 |- |დირექლერი||კარნუტი||ახურიანი||26.04.1946 |- |დოქუზი||კანაჩუტი||არტაშატი||20.08.1945 |- |დოვშანიქიშლაქი||შირავაკანი||ანი||19.04.1950 |- |დიუზხარაბი||არტაშენი||გუკასიანი||12.11.1946 |- |დიუზქენდი I||ახურიანი||ახურიანი||07.12.1945 |- |დიუზქენდი II||ბაროჟი||თალინი||03.01.1935 |- |ენგიჯე||განდძაკი||ეხეგნაძორი||10.09.1946 |- |ილანჩალანი||არტაშავანი||აშტარაკი||- |- |ილხიაბი||აიგაბასტი||ახურიანი||26.94.1946 |- |იმანშალი||მხჩიანი||არტაშატი||03.01.1935 |- |იმირხანი||სარატაკი||არტიკი||01.061940 |- |იმირლი||ტუჯური||აბარანი||19.04.1950 |- |ინექლი||ანტარუტი||აშტარაკი||01.12.1949 |- |იფექლი (ოილაღი)||მასისი||მასისი||4.04.1946 |- |ქალ-ალი||ნორაბერდი||ანი||03.02.1947 |- |კალთახჩი||არტაკიუკი||სპიტაკი||26.04.1946 |- |კაფტარლი||პანიკი||არტიკი||- |- |ქელექარხი||გუკასიანი||მასისი||01.12.1949 |- |ქეჩილი||მრაგაშატი||ოკტემბერიანი||04.04.1976 |- |ქერფიჩლი||გეხადირი||აბოვიანი||03.01.1935 |- |ქერიმარხი||სოვეტაკანი||ოკტემბერიანი||03.01.1935 |- |ქერიმქენდი||ძახკაშენი||კამო||02.03.1940 |- |ქესიქბაში||ლერნაკერტი||მარტუნი||07.12.1945 |- |ქევერი||ნორ-ბაიაზეტი||კამო||13.04.1959 |- |ქირაჩი||ჯრაპი||ანი||03.02.1947 |- |ქიჩიქ-ქრიხველი||პოკრ-მანტაში||არტიკი||01.01.1935 |- |ქიჩიქ-ყარაქილისე||აზატანი||ახურიანი||07.12.1945 |- |ქიჩიქ-ქეფენექი||ოვიტი||ახურიანი||07.12.1945 |- |ქიჩიქ-ქეითი||ლერნანცკი||ახურიანი||26.10.1946 |- |ქიჩიქ-შიშთეფე||პოკრ-სეპასარი||გუკასიანი||12.12.1946 |- |ყილისექენდი||სრაშენი||კაპანი||- |- |ქირდიქენდი||ლერნაძორი||კაპანი||- |- |ქოლაგირენი||ანტარამუტი||გუგარკი||10.09.1948 |- |ქიორბულახი||ცხკაშენი||გუკასიანი||20.10.1946 |- |ქორუ||ჯორაშენი||გორისი||19.04.1950 |- |ქიოსამამედი||ბატიკიანი||კამო||- |- |ქერფიულიუ||არშალუისი||ეჩმიაძინი||03.01.1935 |- |ყურთქულაქი||ბოლორაბერდი||ეხეგნაძორი||10.09.1948 |- |ქიულიუსერი||ბამბაკავანი||არტაშატი||20.08.1945 |- |კუზუჯიქი||ლანჩახპიური||კამო||19.04.1950 |- |ლალექენდი||ლალიკიუკი||იჯევანი||- |- |ლელვერი||დებეტავანი||ნოემბერიანი||18.06.1960 |- |ლემბელი||ბაგრატაშენი||ნოემბერიანი||18.06.1960 |- |ლოკი||ვარტანიძორი||მეღრი||18.06.1960 |- |მუჰმუთჯუკი||პემზაშენი||არტიკი||02.03.1940 |- |მასტარა||[[დალარიკი]]||თალინი||21.08.1965 |- |მაიდა||ლერნაროტი||აშტარაკი||01.12.1949 |- |მეჯიდლი||ნორ-კიანგი||არტიკი||01.06.1940 |- |მეჰრიბანი||კატნახპიური||თალინი||19.04.1950 |- |მელიქქენდი||მელიკიუგი||არაგაცი||15.07.1946 |- ||მელიქლერი||სპანდარიანი||სისიანი||04.05.1939 |- |მელიქიოხი||წახკავანი||იჯევანი||02.03.1940 |- |მესიმლი||აიგებატი||არტაშატი||01.07.1949 |- |მეზრე||ბარცრავანი||სისიანი||10.09.1946 |- |მეჰრაბლი||ვარდაშენი||არტაშატი||20.08.1945 |- |მისხანა||ხაკავანი||რაზდანი||01.12.1949 |- |მოლა-ბეიაზიდი||ბამბაკაშატი||ოკტემბერიანი||03.01.1935 |- |მოლა-ბადალი||ბადალი||ოკტემბერიანი||- |- |მოლა-დურსუნი||შაუმიანი||ეჩმიაძინი||- |- |მოლა-გიოიჩე||მორალიკი||ანი||03.01.1935 |- |მორუთი||აკნახპიური||იჯევანი||11.11.1970 |- |მუღანჯიკი||აიგეძორი||გორისი||19.04.1950 |- |მუნჯუხლუ||წილკარი||არაგაწი||15.07.1946 |- |მურად-თეფე||კანაკერავანი||აბოვიანი||15.08.1964 |- |მუსახანა||ვოსკეიასკი||ახურიანი||26.04.1946 |- |მუსლუღლუ||ლანჩიკი||ანი||03.02.1947 |- |ოღრუჯა||გარაიმანი||ვარდენისი||- |- |ორთაქილისე||მაისიანი||ახურიანი||26.04.1946 |- |ოჯაღგულუ||არაპი||ახურიანი||16.04.1946 |- |ოღულბეილი||ბერკანუში||არტაშატი||20.08.1945 |- |ორთაქენდი||გლაძორი||ეხეგნაძორი||10.09.1946 |- |ოვანდერე||ოვნაძორი||სტეფანავანი||19.04.1950 |- |იორდექლი||ლჩაშენი||სევანი||26.04.1946 |- |ფაშაქენდი||მარმარიკი||რაზდანი||03.01.1935 |- |ფაშალი||ზარიტაპი||აზიზბეკოვი||08.07.1957 |- |ფირმელექი||არეკი||თალინი||03.01.1935 |- |ფირმეზრე||კატნარატი||კაპანი||29.06.1949 |- |ფირთიქენი||წახკასარი||თალინი||02.03.1940 |- |ფოლად-აირიმი||ფოლადი||იჯევანი||- |- |საჩლი ({{lang-az|Saçlı}})||[[ნორაშენი (არაგაწოტნი)|ნორაშენი]]||[[არაგაწი]]||15.07.1946 |- |თარამ-ამედი||მეგრაშეტი||ამასია||26.04.1946 |- |ჰამზაჩემენი||ბოზიგეკი||გუგარკი||- |- |ხაჩაქილისე||ნაგაფეტვანი||არტიკი||30.01.1961 |- |ხაჩადარაღი||აშტარაკი||იჯევანი||- |- |ხაჩდური||წახკაშატი||თუმანიანი||03.01.1935 |- |ჰამამლი||სპიტაკი||სპიტაკი||28.09.1949 |- |ხეირბეილი||ერვანდაშატი||ოკტემბერიანი||25.05.1967 |- |ჩანახჩი||სოვეტაშენი||არარატი||10.09.1948 |- |ჩათგირანი I||გეტაშენი||აბოვიანი||01.03.1935 |- |ჩათგირანი II||ნორ-გეხი||აშტარაკი||10.02.1962 |- |ჩემბერექი||წითელი სოფელი||წითელი სოფელი||- |- |ჩირახლი||ჯრარატი||ახურიანი||07.02.1945 |- |ჩირფლი||ჯრაპი||ანი||03.02.1947 |- |ჩიდამლი||აზატავანი||არტაშატი||20.08.1945 |- |ჩიფთელი||ზუიგახპური||გუკასიანი||12.11.1948 |- |ჩორლუ||ლერნეგიუხი||გუკასიანი||12.10.1967 |- |ჩოთური||სარამეჩი||სპიტაკი||26.04.1948 |- |ჩუბუქჩუ||ვარდანაშენი||ოკტემბერიანი||04.04.1948 |- |ჩუბუქლუ||წოვაგიუხი||სევანი||03.01.1935 |- |ჩული||არტავანი||აზიზბეკოვი||19.04.1950 |- |ევჩილერი ({{lang-az|Evçilər}})||არაპზაპი||ოკტემბერიანი||10.04.1947 |- |ელარი ({{lang-az|Ellər}})||[[აბოვიანი]]||აბოვიანი||12.10.1961 |- |ელეიეზი||არაგაწი||თალინი||31.07.1950 |- |ელიგირიხი||ასტაძორი||მარტუნი||03.01.1935 |- |ელეროიუღუ ({{lang-az|Elləroyuğu}})||ელერი||ამასია||- |- |ერდეფინი||ეხეგისი||ეხეგნაძორი||10.09.1946 |- |ესქიფარა||ვისკეპარი||ნოემბერიანი||- |- |ეფენდი ({{lang-az|Əfəndi}})||კარაჯორი||სპიტაკი||26.04.1946 |- |ეფენდი ({{lang-az|Əfəndi}})||ნორაშენი||სევანი||04.01.1938 |- |ეფენდი||ნორ-კესერია||ოკტემბერიანი||14.01.1969 |- |} ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.cairn.info/article.php?ID_REVUE=CMR&ID_NUMPUBLIE=CMR_441&ID_ARTICLE=CMR_441_0179#no23 The alteration of place names and construction of national identity in Soviet Armenia. Arseny SAPAROV] * [http://www.azcongress.ru/article.php?268 აზერბაიჯანული ტოპონიმების ბედი. ჯაფარ გიასი, იბრაჰიმ ბოზიელი] ==სქოლიო== <div style="height:250px; overflow:auto; padding:3px; border:1px solid #aaa;" class="scrollbox"> {{Reflist | colwidth = 30em | refs = }}</div> [[კატეგორია:თურქული ენა]] [[კატეგორია:სომხეთის ისტორია]] [[კატეგორია:სომხეთის გეოგრაფია]] dbuy28ez9x4y9wro7p25mcy04pamnnp 0 367438 4648015 4594437 2024-04-25T17:24:04Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki [[ფაილი:დავით აღმაშენებლის ანდერძი.jpg|მინი|დავით აღმაშენებლის ანდერძი]] '''ანდერძი მეფე დავით IV აღმაშენებლისა შიომღვიმის მონასტრისადმი''' — [[ანდერძი]] დაწერილია [[1123]]–[[1124]] წლებში [[დავით აღმაშენებელი|დავით აღმაშენებლის]] [[შირვანი|შირვანში]] ლაშქრობის წინ, როდესაც მეფე [[შიომღვიმის მონასტერი|შიომღვიმის ლავრაში]] მისულა და [[შიო მღვიმელი|წმინდა მამა შიოს]] გამარჯვებას შევედრებია: „ჟამსა ჩემსა შირვანსა ზედა განმართვისასა შევევედრე შეწევნად ჩემდა, შესავედრებელსა ჩემსა, წმიდასა მამასა შიოს… და სასომან და განმანათლებელმან ჩემმან ბერამან არსენი მიბრძანა ამის ანდერძისა დაწერა“. სიგელით დავით აღმაშენებელმა შიომღვიმის ლავრას უანდერძა ქართლში მდებარე რამდენიმე სოფელი, საეკლესიო ნივთები და სურსათი.<ref>Fფრაგმენტი. ეტრატი. ზომა 26X28, ნუსხა-ხუცური.ფ.1448, საბ.#2120.</ref> შესრულებულია [[ნუსხური|ნუსხახუცური დამწერლობით]], ხოლო პირველი და ბოლო სტრიქონები — [[მხედრული|მხედრულით]], სავარაუდოდ, დავით აღმაშენებლის ხელით.<ref>„[ქ. თავს]დებითა ღ(მრ)თისაითა მე, დ (ა ვ ი) თ ს მ(ი)წყი(ე)ს“. „ქ. სიმტკიცეო ყ(ოვე)ლთაო ღ(მერ)თო, დაამტკიცე, მტკიცედა უქციე“.</ref> მადლიერმა მეფემ შიომღვიმის მონასტერს ამ ანდერძით დიდძალი ქონება და მრავალი ყმა-მამული უბოძა. [[არსენ ბერი|არსენ ბერისა]] და მოძღვარ იოვანეს რჩევით დავითმა მონასტერს საგანგებო [[ტიპიკონი]] დაუწესა, ხოლო ძველი განუახლა და დაუმტკიცა. მისი ბრძანებით მონასტრის შუა ადგილას ააშენეს ღვთისმშობლის დიდი გუმბათოვანი ეკლესია (მოგვიანებით [[გივი ამილახვარი|გივი ამილახვარმა]] ეს ტაძარი ხელახლა ააშენებინა, XIX საუკუნეში ეპისკოპოსმა [[ალექსანდრე (ოქროპირიძე)|ალექსანდრე ოქროპირიძემ]] იგი შეაკეთა და მოახატვინა). ამ დროს მონასტრის წინამძღვარი იყო მთავარი მამა-მემღვიმე მიქაელი. ანდერძის მიხედვით შიომღვიმის მონასტერს სასამართლო შეუვალობა ადრე ჰქონდა მინიჭებული. დავითმა კი ეს შეუვალობა აღუდგინა. მეფემ ასევე განაახლა დროთა განმავლობაში დარღვეული შიომღვიმის სოფლებისათვის ნაბოძები ძვეკი შეუვალობა-შეწირულობანი; დაამტკიცა და გადასახადებისაგან გაათავისუფლა შიომღვიმის მფლობელობა [[თბილისი|თბილისში]]. დავითმა შიომღვიმე სამეფო მონასტრად აქცია და უშუალო მფარველად და პატრონად [[მწიგნობართუხუცეს-ჭყონდიდელი]] დაუნიშნა, რითაც მის ხელშეუხებლობას მეტი სიმტკიცე შესძინა. ანდერძის მიხედვით, მონასტერს მეფის სათანადო პატივისცემით შეხვედრაც ევალებოდა სიმბოლური ძღვნით. დავითი თავის ანდერძში მწიგნობართუხუცეს-ჭყონდიდელს, არსენ ბერს და თავის ძეს [[დემეტრე I|დემეტრეს]] უბარებს შიომღვიმეში სამშენებლო საქმეების დასრულებას, კათოლიკოს [[იოანე VI|იოანე VI-ის]] მიერ მის კურთხევას და სთხოვს მათ იზრუნონ ამ ანდერძის შესრულებაზე. ანდერძი მნიშვნელოვან ცნობას გვაწვდის მეფის მიერ [[ბედიის საეპისკოპოსო|ბედიელ]]-[[ალავერდის ეპარქია|ალავერდელის]] ინსტიტუტის დაარსების შესახებ. იგი ერთადერთი ისტორიული საბუთია, საიდანაც ვგებულობთ [[მუხრანის ციხე-გალავანი|მუხრანის ციხისა]] და [[ზედაზნის ციხე|ზედაზნის ციხის]] მფლობელი ურჩი ფეოდალების — ძაგანისა და მოდისტოსის — მეფის წინააღმდეგ ამბოხის ამბავს (დოკუმენტიდან არ ჩანს, თუ რომელი საგვარეულოს წარმომადგენლები არიან). 1103 წელს, როდესაც დავითმა ზედაზნის ციხე აიღო, მამა-მემღვიმეებმა (ბერები) ძაგანი შეიპყრეს და მეფეს გადასცეს.. ანდერძში ვხვდებით ცნობებს სამონასტრო წესწყობილების, გამგებლობის, წესდება-ტიპიკონისა და მეურნეობის შესახებ. იგი მნიშვნელოვანი წყაროა სოციალურ-ეკონომიკური, პოლიტიკურ-სახელისუფლო ტერმინების შესასწავლად. დაცულია ცნობები ისტორიუკ გეოგრაფიაზე; დამოწმებულია მეფეთა, კათოლიკოსთა, ეპისკოპოსთა, დიდ თუ მცირე ფეოდალთა მონასტრისადმი შეწირულობების 40-ზე მეტი ძველი შიომღვიმური საბუთი. პირველად ამ ანდერძის შესახებ ცნობა საზოგადოებას [[პლატონ იოსელიანი|პლატონ იოსელიანმა]] მიაწოდა წიგნში „Описание Шиомгвимской пустыни в Грузии“ (Тфл., 1845). ჩვენამდე მოღწეულია ანდერძის დედნის მხოლოდ მცირე ფრაგმენტი: მისი თავდაპირველი ზომა 2 მეტრს აღემატებოდა. [[1915]] წელს, [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს, ფრონტის ხაზთან სიახლოვის გამო, ანდერძი სხვა დანარჩენ საბუთებთან და საარქივო მასალასთან ერთად ჩრდილოეთ კაკასიაში — [[რომანოვსკი|რომანოვსკში]] გახიზნეს. [[1919]] წელს საბჭოთა ჯარების ამ ტერიტორიების დაკავების შემდეგ იქ დაცული 3000 ქართული სიგელ-გუჯარი ერთიანად განადგურებულ იქნა. დავით აღმაშენებლის სიგელის გადარჩენილი ფრაგმენტი, [[გიორგი II]]-ის საბუთის ფრაგმენტთან ერთად, გადაარჩინა და [[1923]] წელს [[სარგის კაკაბაძე]]ს გადასცა ადგილობრივმა მკვიდრმა აბრამ ევანგულოვმა. თუმცა არსებობს სრულ დედანზე დამყარებული გამოცემები, ასევე მისი ფოტოპირები (ამ ფოტოპირების დამზადებაში დიდი ღვაწლი ცნობილ ფოტოგრაფს [[ალექსანდრე როინაშვილი|ა. როინაშვილს]] მიუძღვის). ანდერძი რამდენჯერმეა გამოცემული. დავით IV აღმაშენებელს მრავალწლიანი ბრძოლა ჰქონდა ქართლის ფეოდალებთან, მუხრანისა და ზედაზნის მფლობელებთან ძაგან- თან და მის ძმასთან მოდისტოსთან (დოკუმენტიდან არ ჩანს, თუ რომელი საგვარეულოს წარმომადგენლები არიან). 1103, როდესაც დავითმა ზედაზნის ციხე აიღო, მამა-მემღვიმეებმა (ბერები) ძაგანი შეიპყრეს და მეფეს გადასცეს. მეფე ეწვია [[შიომღვიმე|შიომღვიმის ლავრას]] კურთხევის მისაღებად მეტად მნიშვნელოვანი ბრძოლის წინ და ასევე ღვთის მშობლის მიძინების ტაძრის სანახავად, რომლის აგება მის სახელს უკავშირდება. ანდერძი წარმოადგენს საგულისხმო ისტორიულ და ლიტერატურულ წყაროს და დიდი მნიშვნელობა აქვს ქართული სამართლისა და დიპლომატიკის ისტორიისათვის. საბუთს თავსა და ბოლოში დავით აღმაშენებლის ავტოგრაფული წარწერები ჰქონდა დართული. [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისამდე სიგელი სრული სახით იყო დაცული: მისი თავდაპირველი ზომა 2 მეტრს აღემატებოდა. იგი 5 კეფისაგან და 165 სტრიქონისაგან შედგებოდა. [[1915]] წელს, [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს, ფრონტის ხაზთან სიახლოვის გამო, ანდერძი სხვა დანარჩენ საბუთებთან და საარქივო მასალასთან ერთად ჩრდილოეთ კაკასიაში — [[რომანოვსკი|რომანოვსკში]] გახიზნეს. [[1919]] წელს საბჭოთა ჯარების ამ ტერიტორიების დაკავების შემდეგ იქ დაცული 3000 ქართული სიგელ-გუჯარი ერთიანად განადგურებულ იქნა. დავით აღმაშენებლის სიგელის გადარჩემილი ფრაგმენტი, [[გიორგი II]]-ის საბუთის ფრაგმენტთან ერთად, [[1923]] წელს [[სარგის კაკაბაძე]]ს გადასცა ადგილობრივმა მკვიდრმა აბრამ ევანგულოვმა. დოკუნენტი დაუბრუნდა საქართველოს ცენტრალურ არქივს (ამჟამად ინახება [[ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი|ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში]]). არსებობს სრულ დედანზე დამყარებული გამოცემები, ასევე მისი ფოტოპირები ([[ალექსანდრე როინაშვილი]], [[1895]]). == იხილეთ აგრეთვე == * [[დავით აღმაშენებლის ანდერძი გელათისადმი]] == ლიტერატურა == {{ქე|2||გოგოლაძე ა.}} == რესურსები ინტერნეტში == * [https://archive.gov.ge/ge/news/erovnul-arqivshi-davit-agmasheneblis-unikaluri-sabutebia-daculi ეროვნულ არქივში დავით აღმაშენებლის უნიკალური საბუთებია დაცული] == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:ქართული ხელნაწერები]] [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] s7ojx7ghm5cfcr1qqa6hbpht1pncez5 0 370770 4648047 4615860 2024-04-25T19:11:14Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}} '''იდა ფროინდი''' ({{lang-en|Ida Freund}}; დ. [[15 აპრილი]], [[1863]] — გ. [[15 მაისი]], [[1914]]) — [[ქიმია|ქიმიის]] პირველი ქალი ლექტორი [[გაერთიანებული სამეფო]]ს უნივერსიტეტში<ref name=Newnham>{{cite web|title=Ida Freund biography|url=http://www.newn.cam.ac.uk/about-newnham/college-history/biographies/content/ida-freund|publisher=Newnham college, Cambridge|accessdate=2017-04-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160112235348/http://www.newn.cam.ac.uk/about-newnham/college-history/biographies/content/ida-freund|archivedate=2016-01-12}}</ref>. ცნობილია თავისი გავლენით მეცნიერების სწავლებაში, განსაკუთრებით, ქალებსა და გოგონებს შორის. მან დაწერა ქიმიის ორი მნიშვნელოვანი სახელმძღვანელო და გამოიგონა გაზის საზომი მილი, რომელიც მის სახელს ატარებს. ამასთანავე, ფროინდის სახელს უკავშირდება [[ქიმიურ ელემენტთა პერიოდული სისტემა|ქიმიურ ელემენტთა პერიოდული სისტემის]] მსგავსი პატარა კექსების გამოცხობის იდეა<ref name="Palmer 2007">{{cite journal|last=Palmer|first=Bill|title=Ida Freund: Teacher, Educator, Feminist, and Chemistry Textbook Writer|journal=Transactions on Internet Research|date=July 2007|url=http://internetjournals.net/journals/tir/2007/July/Paper%2012.pdf|accessdate=14 January 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131015164524/http://internetjournals.net/journals/tir/2007/July/Paper%2012.pdf|archivedate=15 ოქტომბერი 2013}}</ref><ref>{{cite book|last=Rayner-Canham|first=M|title=Chemistry Was Their Life: Pioneering British Women Chemists, 1880-1949|year=2008|publisher=Imperial College Press|location=London|page=227|url=http://www.worldscientific.com/worldscibooks/10.1142/p538|doi=10.1142/p538|isbn=978-1-86094-986-9}}</ref>. ==ბიოგრაფია== [[ფაილი:Periodic Table Elements Cupcakes FF2009 10 02 crop.JPG|მინი|[[ქიმიურ ელემენტთა პერიოდული სისტემა|ქიმიურ ელემენტთა პერიოდული სისტემის]] კექსები<ref name="Palmer 2007">{{cite journal|last=Palmer|first=Bill|title=Ida Freund: Teacher, Educator, Feminist, and Chemistry Textbook Writer|journal=Transactions on Internet Research|date=July 2007|url=http://internetjournals.net/journals/tir/2007/July/Paper%2012.pdf|accessdate=14 January 2014}}</ref><ref>{{cite book|last=Rayner-Canham|first=M|title=Chemistry Was Their Life: Pioneering British Women Chemists, 1880-1949|year=2008|publisher=Imperial College Press|location=London|page=227|url=http://www.worldscientific.com/worldscibooks/10.1142/p538|doi=10.1142/p538|isbn=978-1-86094-986-9}}</ref>]] იდა ფროინდი დაიბადა [[1863]] წლის [[15 აპრილი|15 აპრილს]], [[ავსტრია]]ში. დედის გარდაცვალების შემდეგ, იგი ბებიასთან და ბაბუასთან გადავიდა საცხოვრებლად, [[ვენა]]ში. [[1881]] წელს, ორივე მათგანი გარდაიცვალა და იგი [[ინგლისი|ინგლისში]], ბიძასთან და მეურვესთან — მევიოლინე ლუდვიგ შტრაუსთან გადასახლდა, რომელიც იოახიმის კვარტეტის ცნობილი წევრი და ჰალის ორკესტრის წინამძღოლი იყო ([[1875]]-[[1888]])<ref name="chem.qmul">{{cite web|author=Margaret Hill|author2=Alan Dronsfield|title=Ida Freund, the first woman chemistry lecturer|url=http://www.chem.qmul.ac.uk/rschg/Newsletter/NL1101.pdf|publisher=RSC Historical Group, QMUL|pages=14&ndash;20 | work=RSC Historical Society Newsletter}}</ref>. იდა ფროინდმა, გირტონის კოლეჯში დაიწყო სწავლა და [[საბუნებისმეტყველო მეცნიერებები]]ს კურსში, პირველი კლასის წოდებები მოიპოვა<ref name="chem.qmul"/>, მიუხედავად იმისა, რომ [[ინგლისური ენა|ინგლისურ ენა]]ს მხოლოდ სასკოლო დონეზე ფლობდა. კემბრიჯის სასწავლო კოლეჯში, იგი ქიმიის ლექტორი გახდა ქალებისთვის და ერთი წლის შემდეგ, კემბრიჯის ნიუნჰემის კოლეჯს შეუერთდა, როგორც პროფესორის ასისტენტი. [[1890]] წელს, მან [[ქიმია|ქიმიის]] განყოფილების ლექტორის თანამდებობა დაიკავა ([[1893]]-[[1912]]). [[გაერთიანებული სამეფო|გაერთიანებულ სამეფოში]], იგი პირველი ქალი იყო, რომელიც უნივერსიტეტში განყოფილების სრულუფლებიან ლექტორად დაინიშნა<ref name="chem.qmul"/><ref name=Newnham/>. თავდაპირველად, ფროინდი ნიუნჰემის კოლეჯის პარტნიორი იყო, მოგვიანებით კი — მისი საბჭოს წევრიც გახდა<ref name=odnb>{{cite web|last=Ogilvie|first=Marilyn Bailey|title=Freund, Ida|url=http://www.oxforddnb.com/view/article/48490|work=Oxford Dictionary of National Biography}}</ref>. იქიდან გამომდინარე, რომ იგი სწავლებაზე იყო გადართული, ცოტა დრო დარჩა კვლევებისთვის, რის გამოც, ვერც მაგისტრის ხარისხი მოიპოვა და ვერც დოქტორის. იგი პასუხისმგებელი იყო თავისი სტუდენტების ლაბორატორიულ წვრთნაზე, რომელთაც კოლეჯამდე მცირე ცოდნა ჰქონდათ [[ქიმია]]ში, ან საერთოდ არ ჰქონდათ<ref name="principles">{{cite book|last=Freund|first=Ida|title=The Fundamental Principles of Chemistry|year=1920|publisher=Cambridge University Press|page=preface}}</ref>. სტუდენტებს შორის, იგი ითვლებოდა შთამაგონებელ მასწავლებლად და განსაკუთრებული ხასიათის მქონე ადამიანად. ველოსიპედით სეირნობისას მომხდარი ავარიის შედეგად, ბავშვობაში, მან ფეხი დაკარგა, რის გამოც, გადაადგილებისთვის სხვადასხვა საშუალებას იყენებდა — ხელჯოხებს, პროთეზის ფეხს და სამთვლიანი ველოსიპედის მსგავს ინვალიდის ეტლს, რომელსაც მკლავებით მართავდა<ref name="chem.qmul"/><ref name=odnb/>. მისმა შეზღუდული შესაძლებლობამ და ჩაცმის უჩვეულო სტილმა, დამახასიათებელი ფიგურა შექმნა, რომელიც გამორჩეული იყო იდა ფროინდის კოლეგებს და თანამედროვეებს შორის<ref>{{cite book|last=Smith|first=Jonathan|title=Teaching and Learning in Nineteenth-century Cambridge|year=2001|publisher=Boydell & Brewer|location=Cambridge|page=155|url=https://books.google.com/?id=P0X7F4mLTpkC|isbn=9780851157832}}</ref><ref>{{cite book|last=Sheffield|first=Suzanne Le-May|title=Women and science : social impact and interaction|url=https://archive.org/details/womensciencesoci0000shef|year=2006|publisher=Rutgers Univ. Press|location=New Brunswick, N.J. [u.a.]|isbn=9780813537375|page=[https://archive.org/details/womensciencesoci0000shef/page/121 121]|edition=1. pbk.}}</ref>. იდა ფროინდი აქტიური [[ფემინიზმი|ფემინისტი]] და ქალთა საარჩევნო უფლების მხარდამჭერი იყო. მისი სახელი იმ ქალებს შორისაა, რომელთაც 1900-იანი წლების დასაწყისში ქიმიურ საზოგადოებაში გაწევრიანებისთვის ბრძოლა დაიწყეს<ref>{{cite book|author=Geoffrey Rayner-Canham|author2=Marelene Rayner-Canham|title=Women in chemistry : their changing roles from alchemical times to the mid-twentieth century|year=2001|publisher=Chemical Heritage Foundation|location=Philadelphia|isbn=0-941901-27-0|page=60|url=http://www.dianepublishing.net/Women_in_Chemistry_p/0941901270.htm}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170907123947/http://www.dianepublishing.net/Women_in_Chemistry_p/0941901270.htm |date=2017-09-07 }}</ref>. საბოლოოდ, [[1920]] წელს, მისი გარდაცვალებიდან 6 წლის შემდეგ, ქალებმა საზოგადოების წევრობის უფლება მოიპოვეს<ref>{{cite web|title=Fight for Rights|url=http://www.rsc.org/images/Historical_tcm18-145179.pdf|work=rsc.org|publisher=Royal Society of Chemistry}}</ref>. 1913 წელს პენსიაზე გასვლამდე, ჯანმრთელობის გაუარესების გამო, იგი ნიუნჰემში იმყოფებოდა<ref name="chem.qmul"/>. მისი სამსახურიდან წამოსვლის შემდეგ, ნიუნჰემის ქიმიის ლაბორატორია დაიხურა, რადგან იმ დროისთვის, მდედრობითი სქესის წარმომადგენელ სტუდენტებს, უნივერსიტეტის ქიმიის განყოფილების ლაბორატორიაში მუშაობის უფლება ჰქონდათ. იდა ფროინდი გარდაიცვალა [[1914]] წლის [[15 მაისი|15 მაისს]], ქირურგიული ჩარევის შემდეგ, როდესაც საკუთარ სახლში თავის მეორე წიგნზე მუშაობდა. [[1998]] წლის აპრილში, ნიუნჰემის ლაბორატორია მემორიალის სახით აღადგინეს<ref name=odnb/>. ამასთანავე, შეიქმნა იდა ფროინდის მემორიალური ფონდი, რომლის მიზანია მდედრობითი სქესის წარმომადგენელ მასწავლებელთა სტანდარტის გაზრდა [[ფიზიკა|ფიზიკურ]] მეცნიერებებში, რაც მათ შემდგომში სწავლის საშუალებას აძლევს. იდა ფროინდის მემორიალური პრემიას ნიუნჰემის კოლეჯი გასცემს<ref>{{cite web|title=Awards from Newnham college|url=http://www.admin.cam.ac.uk/reporter/2001-02/weekly/5856/49.html|publisher=University of Cambridge}}</ref>. გარდა ამისა, გირტონის კოლეჯი ფროინდის პრემიით აჯილდოებს ფიზიკურ მეცნიერებებში პირველი კლასის აკადემიური მიღწევების მქონე სტუდენტებს. ==ლიტერატურა== * {{წიგნი |ავტორი=Brock W. H.|часть= |ссылка часть= |სათაური=The case of the poisonous socks : tales from chemistry |оригинал= |ссылка= |викитека= |ответственный= |გამოცემა= |ადგილი=Cambridge |გამომცემლობა=RSC |წელი=2011|том= |страницы= |страниц=|серия= |isbn=978-1-84973-324-3|тираж= |ref=Brock}} * {{წიგნი |ავტორი=Freund I.|часть= |ссылка часть= |სათაური=The Fundamental Principles of Chemistry |оригинал= |ссылка= |викитека= |ответственный= |გამოცემა= |ადგილი=|გამომცემლობა=Cambridge University Press |წელი=1920|том= |страницы= |страниц=|серия= |isbn=|тираж= |ref=Freund}} * {{სტატია|ავტორი=Ogilvie M. B.|სათაური=Ida Freund|ссылка=http://www.oxforddnb.com/index/48/101048490/|გამოცემა=Oxford Dictionary of National Biography|წელი=2004|месяц=|число=|номер=|выпуск=|issn=|страницы=|doi=10.1093/ref:odnb/48490|ref=Ogilvie}} * {{სტატია|ავტორი=|სათაური=Periodic Table Cupcakes|ссылка=http://www.huffingtonpost.com/news/periodic-table-cupcakes|გამოცემა=The Huffington Post|წელი=2012|месяц=2|число=17|номер=|выпуск=|issn=|страницы=|doi=|ref=The Huffington Post}} * {{სტატია|ავტორი=Palmer B.|სათაური=Ida Freund: Teacher, Educator, Feminist, and Chemistry Textbook Writer|ссылка=http://internetjournals.net/journals/tir/2007/July/Paper%2012.pdf|გამოცემა=Transactions on Internet Research|წელი=2007|месяц=7|число=|номер=|выпуск=|issn=|страницы=|doi=|ref=Palmer}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ფროინდი, იდა}} [[კატეგორია:ავსტრიელი ქიმიკოსები]] [[კატეგორია:ინგლისელი ქიმიკოსები]] [[კატეგორია:ინგლისელი გამომგონებლები]] [[კატეგორია:ქიმიკოსი ქალები]] 8b213qswj4vhs7djv094lojuhwfz89q 0 376210 4648082 3953178 2024-04-25T23:41:49Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ადმინისტრაციული ერთეული|ნიგერია |მშობლიური სახელი = {{lang-en|Yobe State}} |ქართული სახელი = იობეს შტატი |დროშა = |გერბი = |ქვეყანა = ნიგერია |ჰიმნი = |სტატუსი = შტატი |შედის = |მოიცავს = 17 თვითმმართველობის რაიონი |დედაქალაქი = [[დამატურუ]] |მსხვილი ქალაქი = |მსხვილი ქალაქები = |თარიღი = [[27 აგვისტო]], [[1991]] |მეთაური = |მეთაური 2 = |მშპ = |მშპ წელი = |მშპ ადგილი = |მშპ ესმ = |ენა = |ენები = |მოსახლეობა = 2 321 339 |აღწერის წელი = 2006 |ადგილი მოსახლეობით = 32 |ეროვნული შემადგენლობა = |სიმჭიდროვე = 51,02 |აღმსარებლობა = |ფართობი = 45 502 |ადგილი ფართობით = 6 |ფართობის პროცენტი = |მაქსიმალური სიმაღლე = |საშუალო სიმაღლე = |მინიმალური სიმაღლე = |განედი = |გრძედი = |რუკა = Nigeria Yobe State map.png |დროის სარტყელი = +1 |აბრევიატურა = |ISO = NG-YO |FIPS = |სატელეფონო კოდი = |საფოსტო ინდექსები = |ინტერნეტ-დომენი = |საავტომობილო სანომრე ნიშნები = |საიტი = http://www.yobestate.gov.ng/ |კატეგორია ვიკისაწყობში = |პარამეტრი1 = |შენიშვნა = }} '''იობეს შტატი''' ({{lang-en|Yobe State}}) — [[ნიგერიის შტატები|შტატი]] [[ნიგერია|ნიგერიის]] ჩრდილო-აღმოსავლეთით. * ადმინისტრაციული ცენტრი — ქალაქი [[დამატურუ]]. * ფართობი — 45 502 კმ², მოსახლეობა — 2 321 339 ადამიანი ([[2006]]).<ref>[https://web.archive.org/web/20110519235026/http://www.population.gov.ng/files/nationafinal.pdf Population by State and Sex]. population.gov.ng</ref> == ისტორია == იობეს შტატი შეიქმნა 1991 წლის 27 აგვისტოს [[ბორნოს შტატი]]ს დასავლეთი ნაწილისაგან,<ref name="yobe">{{cite web|url=http://www.yobestate.gov.ng/?q=content/about-yobe-state|title=About Yobe State|publisher=Yobe State government|accessdate=2012-03-16|lang=en|archiveurl=https://www.webcitation.org/6BB25PghP?url=http://www.yobestate.gov.ng/?q=content%2Fabout-yobe-state|archivedate=2012-10-05}}</ref> შტატის ტერიტორიაზე მოქმედებს [[შარიათი]]ს კანონები. == ადმინისტრაციული დაყოფა == იობეს შტატი დაყოფილია 17 თვითმმართველობის რაიონად. == ეკონომიკა == იობეს შტატი — ნიგერიის ღარიბი სასოფლო-სამეურნეო შტატია. ==რესურსები ინტერნეტში == * [https://web.archive.org/web/20100405005929/http://www.yobestate.gov.ng/ შტატის ოფიციალური საიტი] * [http://www.humnet.ucla.edu/humnet/aflang/Yobe/yobe.html UCLA Yobe Languages Project] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120315171307/http://www.humnet.ucla.edu/humnet/aflang/Yobe/yobe.html |date=2012-03-15 }} * [https://web.archive.org/web/20091007011423/http://www.nipost.gov.ng/PostCode.aspx Nigerian Post Office- with map of LGAs of the state] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ნიგერიის შტატები}} [[კატეგორია:ნიგერიის შტატები]] 6l8o1s5eqj2x4uco1t10zvsouimmjbu 0 390760 4647957 4544001 2024-04-25T14:21:13Z Surprizi 14671 /* სქოლიო */ wikitext text/x-wiki {{მმ*|ელიავა}} {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი |ფოტო = [[ფაილი:Shalva_Eliava_-_2.jpg|220პქ]] }} '''შალვა ზურაბის ძე ელიავა''' (დ. [[30 სექტემბერი]], [[1883]], [[ღანირი]] — გ. [[3 დეკემბერი]], [[1937]]) — [[ქართველები|ქართველი]] საბჭოთა პარტიული მოღვაწე, რევოლუციონერი და ბოლშევიკი. [[წითელი დროშის ორდენი|წითელი დროშისა]] და [[შრომის წითელი დროშის ორდენი|შრომის წითელი დროშის]] ორდენების კავალერი. [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|1921 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის]] დროს [[საქართველოს რევოლუციური კომიტეტი|საბჭოთა რუსეთის მიერ]] საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის ოკუპაციის ერთ-ერთი შემოქმედი, 1923-1927 წლებში საქართველოს სსრ-ს, ხოლო 1927-1930 წლებში ამიერკავკასიის სფსრ-ს სახკომსაბჭოს თავმჯდომარე . [[1937|1937]] წელს, „[[დიდი წმენდა|დიდი წმენდის]]“ დროს, დახვრიტეს. ==ბიოგრაფია== 1904 წლიდან იყო [[რსდმპ]] წევრი. 1905-1907 წლებში პარტიულ მუშაობას ეწეოდა თბილისში, ქუთაისში, პეტერბურგსა და სხვა ქალაქებში. 1911 წლის დასაწყისში დააპატიმრეს და ოლონეცის გუბერნიაში გადაასახლეს. 1912 წელს ავადმყოფობის გამო ასტრახანში გადაიყვანეს. 1913-1915 წლებში მუშაობდა პეტერბურგში, ფაბრიკაში. 1915 წელს კვლავ დააპატიმრეს და გადაასახლეს ჯერ ასტრახანის, შემდეგ ვოლოგდის გუბერნიაში. [[თებერვლის რევოლუცია|თებერვლის რევოლუციის]] შემდეგ, 1917 წლის მარტიდან დეკემბრამდე იყო [[ვოლოგდის გუბერნია|ვოლოგდის გუბერნიის]] მუშათა და ჯარისკაცთა დეპუტატების საბჭოს პირველი თავმჯდომარე. 1918 წლის იანვარ-აპრილში იყო ამავე გუბერნიის აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარე. 1919 წლის 10 აპრილიდან 11 აგვისტომდე იყო ბოლშევიკთა აღმოსავლეთ ფრონტის სამხრეთ დაჯგუფების სამხედრო რევოლუციური საბჭოს წევრი. 1919 წლის 8 ოქტომბრიდან 1922 წლის 30 აგვისტომდე იყო მოსკოვის მთავრობის მიერ შექმნილი [[თურქესტანი]]ს უმაღლესი მმართველობითი ორგანოს, თურქკომისიის თავმჯდომარე. 1920 წელს დაინიშნა [[რსფსრ]]-ს სრულუფლებიან წარმომადგენლად ოსმალეთსა და ირანში. საბჭოთა რუსეთის სახელით მონაწილეობდა [[მუსტაფა ქემალ ათათურქი]]ს მოძრაობასთან მოლაპარაკებებში. [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|საბჭოთა რუსეთის მიერ საქართველოს ოკუპაციის]] დროს მივლინებული იყო მე-11 წითელი არმიის სამხედრო რევოლუციურ საბჭოს წევრად და [[საქართველოს რევოლუციური კომიტეტი]]ს თავმჯდომარის მოადგილედ, რომელიც შეიქმნა [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|საბჭოთა რუსეთ-საქართველოს ომის]] დროს დამოუკიდებელი საქართველოს ოკუპაციის ლეგიტიმაციის მიზნით.<ref>{{Cite web |url=http://damoukidebloba.ge/c/news/1921-25-tebervali |title=1921 წლის 25 თებერვლის ოკუპაცია, ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი |accessdate=2020-05-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200922135615/http://damoukidebloba.ge/c/news/1921-25-tebervali |archivedate=2020-09-22 }}</ref> რამდენადაც რევკომის თავმჯდომარე [[ფილიპე მახარაძე]] საქართველოში არ იმყოფებოდა, ელიავა ფაქტობრივად ასრულებდა თავმჯდომარის მოვალეობებს. საქართველოს ოკუპაციის შემდეგ, 1921 წელს [[ალექსანდრე სვანიძე]]სთან ერთდ ხელი მოაწერა [[ყარსის ხელშეკრულება]]ს, რომლის მიხედვით [[საქართველოს სსრ]]-ს დარჩა [[ბათუმის ოკრუგი]] და [[აჭარის ოკრუგი|აჭარის ოკრუგები]], ხოლო [[ართვინის ოკრუგი]] და [[არტაანის ოკრუგი]] საქართველომ დაკარგა და თურქეთის შემადგენლობაში შევიდა.<ref>[http://hrono.ru/dokum/192_dok/19211013kars.php Договор о дружбе между АССР, ССРА и ССРГ с одной стороны и Турцией с другой, заключенный при участии РСФСР в Карсе]</ref><ref>ვარდოსანიძე ს., გურული ვ., ხარაძე კ., ჯიქია ლ., კვარაცხელია მ., საქართველოს სახელმწიფო საზღვრის ისტორია (1917-1957), თბ., 2015</ref> 1921-1923 წლებში იყო [[საქართველოს სსრ]]-ს სამხედრო და საზღვაო საქმეთა სახალხო კომისარი, ხოლო 1922-23 წლებში იგივე თანამდებობა ეკავა [[ამიერკავკასიის სფსრ]]-ში. 1923-27 წლებში იყო საქართველოს სსრ-ს სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე, 1927-1930 წლებში იყო ამიერკავკასიის სფსრ-ს სახკომსაბჭოს თავმჯდომარე. 1931-35 წლებში იყო საბჭოთა კავშირის საგარეო ვაჭრობის სახალხო კომისრის მოადგილე, ხოლო 1936-37 წლებში — მსუბუქი მრეწველობის სახალხო კომისრის მოადგილე. ===სიკვდილი=== 1937 წელს დააპატიმრეს და დახვრიტეს ანტისაბჭოთა შეთქმულებაში მონაწილეობის ბრალდებით დააკავეს. მოგვიანებით პირადი ქონების კონფისკაციით დახვრეტა მიესაჯა.<ref name="stalsia">[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=26&t=3550 ელიავა შალვა ზურაბის ძე], სტალინური სიები საქართველოდან [ელექტრონული მონაცემთა ბაზა] / ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდი სამხრეთ კავკასიაში – HEINRICH BÖLL STIFTUNG SOUTH CAUCASUS, ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი – INSTITUTE FOR DEVELOPMENT OF FREEDOM OF INFORMATION (IDFI), საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრო, საერთაშორისო საზოგადოება „მემორიალი“, საქართველოში შვეიცარიის საელჩო – Embassy of Switzerland in Georgia. - 2013.</ref> ელიავას ბრალად ედებოდა: {{ციტატა|რომ იყო მემარჯვენეთა კ/რ ორგანიზაციის ერთ-ერთი ხელმძღვანელი საქართველოში. იყო რა უშუალოდ დაკავშირებული მემარჯვენეთა საკავშირო კ/რ ცენტრთან, მონაწილეობდა ტერაქტების მომზადებაში საბჭოთა მთავრობისა და საკავშირო კპ (ბ)-ს ხელმძღვანელების წინააღმდეგ. კავშირი ჰქონდა საკავშირო კ/რ სამხედრო ცენტრთან და ეწეოდა აქტიურ ჯაშუშურ-სადაზვერვო საქმიანობას ზოგიერთი უცხოური სახელმწიფოს სასარგებლოდ.<ref name="stalsia"/> }} [[1956|1956 წელს]] ამიერკავკასიის სამხედრო ოლქის სამხედრო ტრიბუნალმა იუსტიციის პოლკოვნიკ ლატიშევის ხელმძღვანელობით იხელმძღვანელა საქართველოს სსრ სისხლის სამართლის პროცესუალური კოდექსის 417 მუხლით და განაჩინა: საქ. სსრ შინსახკომის სამეულის 1937 წლის 3 დეკემბრის გადაწყვეტილება შალვა ზურაბის ძე ელიავას მიმართ გაუქმდეს და საქმის წარმოება შეწყდეს დანაშაულის ნიშნების არარსებობის გამო.<ref name="stalsia"/> ==ლიტერატურა== {{ქსე|4|125|თოიძე, ლ.}} *''თოიძე, ლ.'' შალვა ელიავა, თბილისი 1965 *Suny, Ronald Grigor (1994), ''The Making of the Georgian Nation'', pp.&nbsp;214, 235, 251-2, 276, 380, 388. Indiana University Press, {{ISBN|0-253-20915-3}}. {{en icon}} * [http://www.oval.ru/enc/85987.html Шалва Зурабович Элиава] დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია {{ru icon}} ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00014783}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ელიავა, შალვა}} [[კატეგორია:დაბადებული 1883]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1937]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საბჭოთა კავშირის რეპრესიების მსხვერპლნი საქართველოში]] [[კატეგორია:წითელი დროშის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:შრომის წითელი დროშის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:საკავშირო კპ-ის (ბ) XV ყრილობის დელეგატები]] [[კატეგორია:საკავშირო კპ-ის (ბ) XVI ყრილობის დელეგატები]] [[კატეგორია:საკავშირო კპ-ის (ბ) XVII ყრილობის დელეგატები]] [[კატეგორია:რსდმპ-ის წევრები]] [[კატეგორია:სკკპ ცკ-ის წევრობის კანდიდატები]] [[კატეგორია:სამტრედიის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] [[კატეგორია:ბოლშევიკები]] l9uyroa7arf3b8d78d0uoexgww2om5q 0 402509 4648059 4423874 2024-04-25T19:49:04Z GiorgiXIII 62215 wikitext text/x-wiki {{მმ*|დიკლო (მრავალმნიშვნელოვანი)}} {{ინფოდაფა მყინვარი | სახელი = აღმოსავლეთ დიკლოს მყინვარი | მშობლიური სახელი = | სურათი = | წარწერა = |lat_dir = N|lat_deg = 42|lat_min = 29|lat_sec = 04 |lon_dir = E|lon_deg = 45|lon_min = 46|lon_sec = 28 | ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}} | ტერიტორიული ერთეული = [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი]] | ქედი = [[პირიქითი ქედი]] | ფართობი = 0,20 | სიგრძე = 1,4 | სიგანე = | სისქე = | ტიპი = კარული | მდგომარეობა = | პოზრუკა = საქართველო | პოზრუკა2 = საქართველო კახეთის მხარე }} '''აღმოსავლეთ დიკლოს მყინვარი''' — კარული ტიპის [[მყინვარი]] [[საქართველო]]ში, [[კახეთის მხარე]]ში, [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი|ახმეტის მუნიციპალიტეტში]].<ref>{{სგსოლ|საქართველოს|59}}</ref> მდებარეობს [[თუშეთი|თუშეთში]], [[პირიქითი ქედი]]ს სამხრეთ კალთაზე. ფართობი 0,20 კმ², სიგრძე 1,4 კმ. აღმოსავლეთ დიკლოს მყინვარი ასაზრდოებს მდინარე [[პირიქითი ალაზანი|პირიქითი ალაზნის]] მარცხენა შენაკადს — დიკლოსწყალს.<ref>{{ქე|2|430||არა}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{საქართველოს მყინვარები}} [[კატეგორია:კახეთის მხარის მყინვარები]] sf0cm6y94ew6m3h3cbcnus9b2mozh4s 0 409889 4648020 3986953 2024-04-25T17:27:58Z Kober 394 wikitext text/x-wiki '''დავით ბატონიშვილის სასახლე''' — [[გიორგი XII]]-ის ძის, [[დავით ბატონიშვილი|დავით ბატონიშვილის]] სასახლე [[თბილისი|თბილისში]], მდებარეობდა [[გარეთუბანი|გარეთუბანში]], [[მტკვარი|მტკვრის]] მარჯვენა ნაპირთან ახლოს (გადაჰყურებდა [[მტკვარი|მტკვარს]]), ახლანდელი [[მარი ბროსეს ქუჩა |მარი ბროსეს ქუჩის]] მარცხენა მხარეს. [[სიონის ტაძარი|სიონისა]] და [[ანჩისხატი|ანჩისხატის]] ეკლესიებს შორის მდგარი ([[XVII საუკუნე|XVII]]-[[XVIII საუკუნე|XVIII]] სს.) სამეფო სასახლე [[აღა-მაჰმად-ხანი|აღა-მაღმად-ხანის]] შემოსევას შეეწირა. მისი აღდგენა ვერ შეძლეს ვერც [[ერეკლე II|ერეკლე II-მ]] და ვერც [[გიორგი XII|გიორგი XII-მ]]. [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] მიერ აღმოსავლეთ საქართველოს სამეფოს გაუქმების ([[1801]]) შემდეგ დანგრეული სასახლის სამშენებლო მასალა რუსეთის ხელისუფლებამ [[თბილისი|თბილისში]] მშენებარე სხვადასხვა საუწყებო შენობის აგებას მოახმარა. ამის გამო [[დავით ბატონიშვილი|დავით ბატონიშვილმა]] რუსეთის ხელისუფლებას პროტესტი განუცხადა, მაგრამ უშედეგოდ. როგორც ჩანს, ამან გადააწყვეტინა მას ახალი სასახლის აგება. მშენებლობა, სამშენებლო ხარჯის ნუსხის მიხედვით, [[1801]] წლის 8 მაისს დაუწყიათ: {{ციტატა|ქ. ღ∼თით. გარეთ, ბატონის შვილის ბრძანებით სასახლის მუშაობას ხელი მიეყო და იმისი ხარჯი ამას ქვეით სწერია...}} (სცსია, ფ. 1448, საქ. №5964). კავკასიის მთავარმართებელმა [[პავლე ციციანოვი|პავლე ციციანოვმა]] [[1803]] წელს ქართლ-კახეთის სამეფო ოჯახის წევრები და მათი თანმხლები ქართველი თავადაზნაურობა რუსეთში ძალდატანებით გადაასახლა. მათ შორის იყო დავით ბატონიშვილიც, რის გამოც მის მიერ დაწყებული სასახლის მშენებლობა დაუსრულებელი დარჩა. დავით ბატონიშვილის სასახლე დატანილია თბილისის [[1809]] წლის ე. წ. ბანოვის გეგმაზე №9-ით „Дворецъ Царсвича Давида Георгиевича (Незаконченной стройкой)“. [[1838]] წლის 20 ივნისს თბილისის [[გარეთუბანი|გარეთუბნის]] ნაწილის გეგმაზე, როდესაც ეწოდება „Часть планагорода Тифлиса называемого Гаретубанью, с показаниемъ на...“ №59-ით დატანილია მართკუთხა ფორმის ვიწრო შენობა ([[1809]] წლის გეგმაზეც დავით ბატონიშვილის სასახლე მართკუთხა ფორმითაა დატანილი). თანდართულ განმარტებაში აქვს წარწერა: „Каменный двухъэтажный домъ, бывшего Царевича Давида“, №60-ით დატანილია სასახლის კუთვნილი ქვით ნაგები სამზარეულო, ხოლო №61-ით თანადროულ განმარტებაში მოხსენიებულია მეჩეთი, რაც ერთადერთი ცნობაა გარეთუბანში [[XIX საუკუნე|XIX]] ს-ში მუალიმანური სალოცავის არსებობის შესახებ. გეგმაზე უკვე ამ დროისთვის დავით ბატონიშვილის სასახლის მიმდებარე ტერიტორია სხვადასხვა დანიშნულების შენობებს ეკავათ (მესანგრეთა ყაზარმები და სხვ.). XIX საუკუნის II ნახევარში გარეთუბნის ინტენსიურმა გაშენიანებამ აღნიშნულ ადგილს მთლიანად შეუცვალა გარეგანი სახე. ==ლიტერატურა== * გეგია ლ., გარეთუბანში მდგარი დავით ბატონიშვილის სასახლის ისტორიისათვის „ხელოვნება“, 1998, №2; * {{ეთ|0|409}} {{ქე|2|283|ბერიძე თ.}} [[კატეგორია:თბილისის ისტორია]] g2bft7b1jn7k3gwo51olcetx4myugdn 0 415196 4647995 4433908 2024-04-25T16:55:09Z Temo Saralidze 160746 შევცვალე კომპანიის სახელი, რომელიც არასწორად ეწერა wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = Europebet | ლოგო = Europebet logo.png | ლოგოს_ზომა = 250პქ | ლოგოს_ტიტრი = ევროპაბეთის ოფიციალური ლოგო | სურათი = | სურათის_ზომა = | სურათის_ტიტრი = | ყოფილი_სახელწოდება = | ტიპი = [[შვილობილი კომპანია|შვილობილი]] | დევიზი = | დაფუძნდა = {{დაიწყე თარიღი და ასაკი|2010}} | დაიხურა = | დამაარსებელი = | მდებარეობა = [[თბილისი]], [[საქართველო]] | მფლობელი = Betsson Group | წამყვანი = | პარტნიორი = | დარგი = აზარტული თამაშები | პროდუქცია = სლოტ-თამაშები, რულეტი, სპორტბეთინგი, პოკერი | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | თანამშრომელი = 565 | შვილობილი = | ფილიალი = | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = სავალდებულო | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | საიტი = {{url|https://www.europebet.com/ka}} }} '''Europebet''' — ქართული გემბლინგ კომპანია, რომელიც დაარსდა [[2010]] წლის ნოემბერში.<ref name="europebet"/> [[2015]] წლიდან Europebet საერთაშორისო კომპანია Betsson Group-ის წევრია. Europebet მომხმარებლებს სხვადასხვა პროდუქტს სთავაზობს, როგორებიცაა სპორტბეთინგი, ონლაინ-სამორინე, [[პოკერი]], [[ბლექჯეკი]], რულეტები, სლოტ თამაშები, კენო და რეგიონის კლასიკური თამაშები — [[ნარდი]], [[დომინო]], [[ბურა]] და [[სეკა]]. კომპანიაში ამჟამად დასაქმებულია 365 საშტატო თანამშრომელი და 200-მდე კონტრაქტორი. ევროპაბეთი დაარსდა [[2010]] წელს და ოპერირებდა ოფლაინ სეგმენტზე — სლოტების სათამაშო აპარატები და ტოტალიზატორები. [[2010]] წელს გაეშვა ონლაინ ვერსია, სპორტის და კაზინოს პროდუქტებით. [[2011]] წელს ევროპაბეთს დაემატა ონლაინ-პოკერი, ხოლო იმავე წელს დაემატა პოპულარული თამაში — ნარდი. [[2012]] წელს დაემატა ონლაინ-სლოტები.<ref name="europebet">{{cite web|url=https://www.europebet.com/ka/customerservice/about-us|title=ევროპაბეთის ისტორია ოფიციალურ საიტზე|publisher=Europebet|accessdate=25 აგვისტო 2018‎}}</ref> [[2015]] წლის ივნისში 100%-იანი მართვის უფლებით, ევროპაბეთი მილიონ 50 მილიონი დოლარის სანაცვლოდ შეიძინა [[შვედეთი|შვედურმა]] საერთაშორისო კომპანია Bettson Group-მა.<ref>{{cite web|url=https://www.casino.org/news/betsson-acquires-europe-bet-for-50-million|title=Betsson Acquires Europe-Bet For $50 Million|publisher=casino.org|date=29 ივნისი, 2015|accessdate=25 აგვისტო, 2018}}</ref> Bettson Group-ის განცხადებით 35 მილიონი აშშ დოლარის ინვესტირება 1 წლის შემდგომ მოხდება იმ პირობით, თუ სათამაშო რეგულაციები არ შეიცვლება.<ref name="worldsport"/> [[2018]] წელს ევროპაბეთმა შექმნა სპორტული პორტალი Popsport.com, იმავე წელს კი შექნნა მუსიკალური პორტალი Popmusic.ge. ევროპაბეთის სალაროები ხელმისაწვდომია 10 დიდ ქალაქში: [[თბილისი|თბილისში]], [[რუსთავი|რუსთავში]], [[ბათუმი|ბათუმში]], [[ქუთაისი|ქუთაისში]], [[ფოთი|ფოთში]], [[ხაშური|ხაშურში]], [[ოზურგეთი|ოზურგეთში]], [[ჭიათურა|ჭიათურაში]], [[გორი|გორსა]] და [[თელავი|თელავში]]. Europebet-ის კაზინოთი და სლოტ-კლუბით სარგებლობა შესაძლებელია თბილისში, ბათუმში, თელავსა და [[ოზურგეთი|ოზურგეთში]]. ევროპაბეთის ტოტალიზატორი ხელმისაწვდომია თბილისში, ბათუმში, [[ქუთაისი|ქუთაისში]], ფოთში, ხაშურში, ოზურგეთსა და თელავში<ref>{{cite web|url=https://www.europebet.com/ka/customerservice/cashdesks|title=ფილიალები|publisher=Europebet|accessdate=25 აგვისტო, 2018}}</ref> [[2014]] წლიდან ევროპაბეთის მინი ფეხბურთის გუნდი მონაწილეობას იღებს ბიზნეს ჩემპიონთა ლიგაზე.<ref>{{cite web|url=https://popsport.com/article/5531-biznesis-chempionta-liga-evropabeti-brinjaos-ligis-sauketeso-gundia|title=ბიზნესის ჩემპიონთა ლიგა|ევროპაბეთი ბრინჯაოს ლიგის საუკეთესო გუნდია!|author=ქეთო რაზმაძე|publisher=popsport.com|date=1 აგვისტო, 2018|accessdate=8 სექტემბერი, 2018}}</ref> გუნდი ზედიზედ 3 წლის განმავლობაში ტურნირის ფინალისტია. [[2015]] წელს ევროპაბეთის პოკერ რუმები მსოფლიოს ერთ-ერთი უმსხვილესი ტურნირის WPT (World Poker Tour) მასპინძელი გახდა.<ref name="worldsport">{{cite web|url=https://www.worldsport.ge/ge/page/124919_onlain-tamashebis-lideri-operatoris-evropa-betis-shedzenis-shemdeg-saqartvelos-betson-djgufis-generaluri-direqtori-pirveli-oficialuri-vizitit-ewvia|title=ონლაინ თამაშების ლიდერის „ევროპა-ბეთის“ შეძენის შემდეგ საქართველოს „ბეთსონ ჯგუფის“ გენერალური დირექტორი პირველი ოფიციალური ვიზიტით ეწვია|publisher=„მსოფლიო სპორტი“|date=17 აგვისტო, 2015|accessdate=8 სექტემბერი, 2018}}</ref> WPT ტურნირებში მონაწილეობა 500-ზე მეტმა მოთამაშემ მიიღო. WPT ტურნირის საერთო საპრიზო ფონდმა 200 ათასი დოლარი შეადგინა.<ref>{{cite web|url=https://www.kvirispalitra.ge/economic/25301-world-poker-tour-istoriuli-pirveli-turniri-saqarthveloshi-daitsyo.html|title=World Poker Tour ისტორიული პირველი ტურნირი საქართველოში დაიწყო!|publisher=„[[კვირის პალიტრა]]“|date=30 მაისი, 2015|accessdate=8 სექტემბერი, 2018}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cardschat.com/news/world-poker-tour-partners-europe-bet-georgia-events-9958|title=World Poker Tour Partners with Europe-Bet for Georgia Events|publisher=cardschat.com|date=16 თებერვალი, 2015|accessdate=25 აგვისტო, 2018}}</ref> [[2016]] წელს ევროპაბეთმა ნარდის საერთაშორისო ტურნირს „Backgammon World Cup“-ს უმასპინძლა. ტურნირი ევროპაბეთსა და „Backgammon Club“-ის ორგანიზატორობით ჩატარდა და საპრიზო ფონდი 120 ათასი დოლარი იყო.<ref>{{cite web|url=http://www.wbf.net/?page_id=7668|title=WORLDWIDE TROPHY GEORGIA 2016 & WORLDWIDE TEAM CHALLENGE|publisher=wbf.net|accessdate=8 სექტემბერი, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180120124957/http://www.wbf.net/?page_id=7668|archivedate=2018-01-20}}</ref> ევროპაბეთის პარტნიორები არიან: SB Betting,<ref>{{cite web|url=http://www.sb-betting.com/betting-software-customers/|title=Customers|publisher=sb-betting.com|accessdate=25 აგვისტო, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180901181217/http://www.sb-betting.com/betting-software-customers/|archivedate=2018-09-01}}</ref> Betradar,<ref>{{cite web|url=https://www.sportradar.com/news-archive/betradar-unveil-new-product-virtual-horse-classics/|title=Betradar unveil new product: Virtual Horse Classics|publisher=sportradar.com|date=24ივლისი, 2013|accessdate=2018-08-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210124003503/https://sportradar.com/news-archive/betradar-unveil-new-product-virtual-horse-classics/|archivedate=2021-01-24}}</ref> Nsoft, Betgenius,<ref>{{cite web|url=http://betting.geniussports.com/company-information/#partners|title=PARTNERS|publisher=betting.geniussports.com|accessdate=25 აგვისტო, 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180813141652/http://betting.geniussports.com/company-information/#partners|archivedate=2018-08-13}}</ref> Evolution gaming,<ref>{{cite web|url=https://www.evolutiongaming.com/who-we-are/customers|title=EACH CLIENT IS UNIQUE|publisher=evolutiongaming.com|accessdate=25 აგვსიტო, 2018}}</ref> GCompany, EGT, NetEnt,<ref>{{cite web|url=https://www.netent.com/en/betsson-renews-agreement-with-net-entertainment/|title=Betsson renews agreement with Net Entertainment|publisher=netent.com|date=27 აპრილი, 2010|accessdate=25 აგვისტო, 2018}}</ref> Novomatic, Yggdrasil, Igrosoft, iSofBet, Pragmatic, Play’n GO, Playson, Endorphina<ref>{{cite web|url=https://endorphina.com/partners|title=PARTNERS|publisher=endorphina.com|accessdate=25 აგვისტო, 2018}}</ref> და QuickFire. == რესურსები ინტერნეტში == * {{ოფიციალური|https://www.europebet.com/ka}} * {{Facebook|europebet}} * [https://popsport.com/ popsport-ის ოფიციალური საიტი] *[https://popmusic.ge/ popmusic-ის ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190312181156/https://popmusic.ge/ |date=2019-03-12 }} == სქოლიო == {{სქოლიო}} [[კატეგორია:2010 წელს დაარსებული ქართული კომპანიები]] [[კატეგორია:აზარტული თამაშების კომპანიები]] [[კატეგორია:აზარტული თამაშების საიტები]] [[კატეგორია:ონლაინ კაზინოები]] [[კატეგორია:ბუკმეიკერები]] oon94iareu51wp6srb1ic0ydan9kbnq 1 427731 4648044 3620240 2024-04-25T19:04:29Z GiorgiXIII 62215 wikitext text/x-wiki == მუნიციპალიტეტი == მოკლედ, ეს სოფელი საჯარო რეესტრის საფუძველზე შედის 2014 წელს დარეგისტრირებული აჟარის მუნიციპალიტეტში, მანამდე კი გეოგრაფიული სახელების ლექსიკონში შედიოდა გულრიფშის მუნიციპალიტეტში, მანამდე კი გულრიფშის რაიონში. [[მომხმარებელი:Surprizi|Surprizi]] ^{[[მომხმარებლის განხილვა:Surprizi|განხილვა]]}<sub style="margin-left:-4.5em">[[სპეციალური:Contributions/Surprizi|წვლილი]]</sub> 09:32, 26 იანვარი 2019 (UTC) :მოკლედ ეს აჟარის მუნიციპალიტეტი და ცხინვალის რეგიონის 3 თუ 4 მუნიციპალიტეტი არის დროებითი ადმინისტრაციული ერთეულები, რომლებიც დე ფაქტო უკვე აღარც არსებობს. ჩემი აზრით სტატიაში იყოს გულრიფშის მუნიციპალიტეტი და იქვე ფრჩხილებში მიეწეროს (აჟარის მუნიციპალიტეტი)--[[მომხმარებელი:David1010|<span style="background:#5D8AA8;color:#F0F8FF;padding:0 4px">'''''დათო'''''</span>]][[მომხმარებლის განხილვა:David1010|<span style="background:#F0F8FF;padding:0 4px;color:#5D8AA8;">'''''1010'''''</span>]] 12:14, 26 იანვარი 2019 (UTC) ::სავსებით გეთანხმებით. ჩემი აზრით საკმარისზე მეტი დრო გავიდა მას შემდეგ, რაც სამაჩაბლოში და აფხაზეთში ხელოვნურად შექმნილი ეს ე.წ. მუნიციპალიტეტები გაუქმებულიყო. მე არ ვიცი საერთოდ რისთვის შექმნეს ისინი. შეიძლება თავის დროზე მას გარკვეული დატვირთვა ჰქონდა ან ახლო მომავალში შეიძლება ჰქონოდა, მაგრამ რომ არ გამართლდა ხომ ყველა ხედავს. დღეისათვის მათი ხსენება პირადად მე ღიმილს მგვრის, ხოლო ე.წ. სამხრეთ ოსეთის სპეციალური რეგიონის (თუ რაღაც ამგვარის) ხსენებაზე მაგრად მეცინება. ეს ჩვენი მთავრობა რაზე ფიქრობს ვერ გამიგია (საერთოდ თუ ფიქრობს). ხომ ხედავენ, რომ ხალხს ეცინება, ადექი და გააუქმე რა, მოიმადლიერებ მაინც. აზერბაიჯანმა 30 წლის განმავლობაში ყარაბაღში ასეთი რაღაც-რუღაცეები შექმნა? მე არ გამიგია და რაღა ჩვენ ვიგონებთ სისულელეებს.[[მომხმარებელი:GiorgiXIII|GiorgiXIII]] ([[მომხმარებლის განხილვა:GiorgiXIII|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/GiorgiXIII|წვლილი]]) 19:04, 25 აპრილი 2024 (UTC) hq416bk2lmipzkvyzedn9epcrep1rzd 0 433794 4648141 3654232 2024-04-26T10:44:37Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:ელექტროძრავები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ასინქრონული ელექტროძრავა''' — ელექტრული ასინქრონული მანქანა, რომელიც ელექტრულ ენერგიას მექანიკურ ენერგიად გარდაქმნის. ==ისტორია== ასინქრონული ელექტროძრავის შექმნა შესაძლებელი გახდა მბრუნავი მაგნიტური ველის მოვლენის აღმოჩენის შემდეგ. [[1888]] წელს იტალიელმა ფიზიკოსმა გ. ფერარისმა და ხორვატიელმა ინჟინერ-მეცნიერმა [[ნიკოლა ტესლა]]მ ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად მეცნიერულად დაასაბუთეს [[მბრუნავი მაგნიტური ველი]]ს არსი. [[1887]] წელს ნიკოლა ტესლამ ააგო პირველი ორფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, მაგრამ ამუშავების ცუდი მახასიათებლების გამო იგი ვერ გავრცელდა. [[1889]] წელს მ. დოლივო-დობროვოლსკიმ გამოცადა სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, რომლის როტორი „[[ციყვი]]ს [[ბორბალი|ბორბლის]]“ ტიპისა იყო. ეს ძრავა სხვა ძრავებთან შედარებით მეტად მარტივი და საიმედოა (კონსტრუქცია დღემდე ძირითადად უცვლელია). [[1890]] წელს დოლივო-დობროვოლსკიმ გამოიგონა ფაზური როტორი, რომელსაც ჰქონდა საკონტაქტო რგოლები და მუშავებული მოწყობილობა. ==ასინქრონული ელექტროძრავის ტიპები== ასინქრონული ელექტროძრავის კონსტრუქციის გაფორმებას, სიმძლავრესა და გაბარიტს განსაზღვრავს მისი დანიშნულება და მუშაობის პირობები. მაგალითად, საერთო დანიშნულების ასინქრონული ელექტროძრავს აქვს, წყლით ან ჰაერით, გაგრილების სისტემა; არის აგრეთვე აფეთქებაუსაფრთხო გარსაცმიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, რომელსაც უმთავრესად შახტებსა და აფეთქებასაფრთხიან სათავსებში იყენებენ. ზოგიერთი სახის (მაგალითად, ავტომატიკისა და ტელემექანიკის სისტემებისათვის განკუთვნილ) ასინქრონული ელექტროძრავას აქვს მართვის ბლოკებისა და დამცავი ამამუშავებელი აპარატურის კომპლექტიც. ასინქრონული ელექტროძრავის ძირითადი კონსტრუქციული ელემენტია [[სტატორი]] - უძრავი ნაწილი და [[როტორი]] - მბრუნავი ნაწილი. ==ასინქრონული ელექტროძრავების ბრუნვის სიჩქარის რეგულირება== ასინქრონული ელექტროძრავის სტატორის გრაგნილებში გამავალი ორ ან სამფაზიანი ცვლადი დენის მიერ აღძრული მბრუნავი მაგნიტური ველისა და როტორის გრაგნილებში სტატორის ველის მიერ ინდუცირებული დენის ურთიერთმოქმედების შედეგად მანქანის ლილვზე წარმოქმნილი მექანიკური ძალვები აიძულებს როტორს ასინქრონულად იბრუნოს მაგნიტური ველის ბრუნვის მიმართულებით. როტორის ბრუნვის სიჩქარე ნაკლებია ველის ბრუნვის სიჩქარეზე. როტორის გრაგნილი შეიძლება იყოს ფაზური ან მოკლედ შერთული (გალია). ასინქრონული ელექტროძრავის როტორის ბრუნვის სიჩქარე სტატორის მაგნიტური ველის ბრუნვის სიხშირეზეა დამოკიდებული. ამ სიჩქარეს განსაზღვრავს მკვებავი დენის სიხშირე და ძრავას პოლუსების წყვილთა რიცხვი. ასინქრონული ელექტროძრავის ბრუნვის სიჩქარის შეცვლა სტატორის მკვებავ ქსელში დენის სიხშირის რეგულირებით ან პოლუსების წყვილთა რიცხვის შეცვლით შეიძლება. ფაზურროტორიან ასინქრონული ელექტროძრავის სარეგულირებლად როტორის წრედში რთავენ სარეგულაციო [[რეოსტატი|რეოსტატს]] რეგულირება შეიძლება აგრეთვე რამდენიმე მანქანის კასკადური ჩართვით. მოკლედ შერთული როტორიანი ასინქრონული ელექტროძრავის ქსელში უშუალოდ ჩართვისას ამუშავების დენი 4-7-ჯერ აღემატება ნომინალურს, ამიტომ ქსელში უშუალოდ რთავენ მხოლოდ 200 კვტ-მდე [[სიმძლავრე|სიმძლავრის]] ძრავას. ამუშავების დენის ძალა 3-4-ჯერ შეამცირონ, მძლავრმოკლედ შერთულ ასინქრონული ელექტროძრავის ამუშავებისას შემცირებულ ძაბვას აწვდიან. ფაზურროტორიანი ასინქრონული ელექტროძრავის ამუშავების დენს ზღუდავენ როტორის წრედში ჩართული ამუშავების წინაღობით, რომელსაც როტორის გაქანების პროცესში თანდათან ამცირებენ. ასინქრონული ელექტროძრავა სხვადასხვა სიმძლავრისაა (ვატის მეათედებიდან ათასობით კვტ-მდე). ცვლადი დენის სხვა ძრავებთან შედარებით სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავის კონსტრუქცია უფრო საიმდეო და მარტივია. მარტივია აგრეთვე მისი სქემა. ასინქრონული ელექტროძრავას აქვს ნაკლიც: მცირე დატვირთვის რეჟიმით მუშაობისას ხარჯავს მნიშვნელოვან რეაქტიულ სიმძლავრეს; შეზღუდულია მისი ბრუნვის სიჩქარის რეგულირების დიაპაზონი. არარეგულირებად ამძრავებში ძირითადი ძრავაა სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა. ==ლიტერატურა== {{ქსე|1|632}} [[კატეგორია:ძრავები]] [[კატეგორია:ელექტროძრავები]] rsq2w6n8xo83isfeg56ag7qe5gwcmui 4648142 4648141 2024-04-26T10:44:45Z Surprizi 14671 წაიშალა [[კატეგორია:ძრავები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ასინქრონული ელექტროძრავა''' — ელექტრული ასინქრონული მანქანა, რომელიც ელექტრულ ენერგიას მექანიკურ ენერგიად გარდაქმნის. ==ისტორია== ასინქრონული ელექტროძრავის შექმნა შესაძლებელი გახდა მბრუნავი მაგნიტური ველის მოვლენის აღმოჩენის შემდეგ. [[1888]] წელს იტალიელმა ფიზიკოსმა გ. ფერარისმა და ხორვატიელმა ინჟინერ-მეცნიერმა [[ნიკოლა ტესლა]]მ ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად მეცნიერულად დაასაბუთეს [[მბრუნავი მაგნიტური ველი]]ს არსი. [[1887]] წელს ნიკოლა ტესლამ ააგო პირველი ორფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, მაგრამ ამუშავების ცუდი მახასიათებლების გამო იგი ვერ გავრცელდა. [[1889]] წელს მ. დოლივო-დობროვოლსკიმ გამოცადა სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, რომლის როტორი „[[ციყვი]]ს [[ბორბალი|ბორბლის]]“ ტიპისა იყო. ეს ძრავა სხვა ძრავებთან შედარებით მეტად მარტივი და საიმედოა (კონსტრუქცია დღემდე ძირითადად უცვლელია). [[1890]] წელს დოლივო-დობროვოლსკიმ გამოიგონა ფაზური როტორი, რომელსაც ჰქონდა საკონტაქტო რგოლები და მუშავებული მოწყობილობა. ==ასინქრონული ელექტროძრავის ტიპები== ასინქრონული ელექტროძრავის კონსტრუქციის გაფორმებას, სიმძლავრესა და გაბარიტს განსაზღვრავს მისი დანიშნულება და მუშაობის პირობები. მაგალითად, საერთო დანიშნულების ასინქრონული ელექტროძრავს აქვს, წყლით ან ჰაერით, გაგრილების სისტემა; არის აგრეთვე აფეთქებაუსაფრთხო გარსაცმიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, რომელსაც უმთავრესად შახტებსა და აფეთქებასაფრთხიან სათავსებში იყენებენ. ზოგიერთი სახის (მაგალითად, ავტომატიკისა და ტელემექანიკის სისტემებისათვის განკუთვნილ) ასინქრონული ელექტროძრავას აქვს მართვის ბლოკებისა და დამცავი ამამუშავებელი აპარატურის კომპლექტიც. ასინქრონული ელექტროძრავის ძირითადი კონსტრუქციული ელემენტია [[სტატორი]] - უძრავი ნაწილი და [[როტორი]] - მბრუნავი ნაწილი. ==ასინქრონული ელექტროძრავების ბრუნვის სიჩქარის რეგულირება== ასინქრონული ელექტროძრავის სტატორის გრაგნილებში გამავალი ორ ან სამფაზიანი ცვლადი დენის მიერ აღძრული მბრუნავი მაგნიტური ველისა და როტორის გრაგნილებში სტატორის ველის მიერ ინდუცირებული დენის ურთიერთმოქმედების შედეგად მანქანის ლილვზე წარმოქმნილი მექანიკური ძალვები აიძულებს როტორს ასინქრონულად იბრუნოს მაგნიტური ველის ბრუნვის მიმართულებით. როტორის ბრუნვის სიჩქარე ნაკლებია ველის ბრუნვის სიჩქარეზე. როტორის გრაგნილი შეიძლება იყოს ფაზური ან მოკლედ შერთული (გალია). ასინქრონული ელექტროძრავის როტორის ბრუნვის სიჩქარე სტატორის მაგნიტური ველის ბრუნვის სიხშირეზეა დამოკიდებული. ამ სიჩქარეს განსაზღვრავს მკვებავი დენის სიხშირე და ძრავას პოლუსების წყვილთა რიცხვი. ასინქრონული ელექტროძრავის ბრუნვის სიჩქარის შეცვლა სტატორის მკვებავ ქსელში დენის სიხშირის რეგულირებით ან პოლუსების წყვილთა რიცხვის შეცვლით შეიძლება. ფაზურროტორიან ასინქრონული ელექტროძრავის სარეგულირებლად როტორის წრედში რთავენ სარეგულაციო [[რეოსტატი|რეოსტატს]] რეგულირება შეიძლება აგრეთვე რამდენიმე მანქანის კასკადური ჩართვით. მოკლედ შერთული როტორიანი ასინქრონული ელექტროძრავის ქსელში უშუალოდ ჩართვისას ამუშავების დენი 4-7-ჯერ აღემატება ნომინალურს, ამიტომ ქსელში უშუალოდ რთავენ მხოლოდ 200 კვტ-მდე [[სიმძლავრე|სიმძლავრის]] ძრავას. ამუშავების დენის ძალა 3-4-ჯერ შეამცირონ, მძლავრმოკლედ შერთულ ასინქრონული ელექტროძრავის ამუშავებისას შემცირებულ ძაბვას აწვდიან. ფაზურროტორიანი ასინქრონული ელექტროძრავის ამუშავების დენს ზღუდავენ როტორის წრედში ჩართული ამუშავების წინაღობით, რომელსაც როტორის გაქანების პროცესში თანდათან ამცირებენ. ასინქრონული ელექტროძრავა სხვადასხვა სიმძლავრისაა (ვატის მეათედებიდან ათასობით კვტ-მდე). ცვლადი დენის სხვა ძრავებთან შედარებით სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავის კონსტრუქცია უფრო საიმდეო და მარტივია. მარტივია აგრეთვე მისი სქემა. ასინქრონული ელექტროძრავას აქვს ნაკლიც: მცირე დატვირთვის რეჟიმით მუშაობისას ხარჯავს მნიშვნელოვან რეაქტიულ სიმძლავრეს; შეზღუდულია მისი ბრუნვის სიჩქარის რეგულირების დიაპაზონი. არარეგულირებად ამძრავებში ძირითადი ძრავაა სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა. ==ლიტერატურა== {{ქსე|1|632}} [[კატეგორია:ელექტროძრავები]] nb83i4h1od7zjvhkl5qs6y6vl86cza7 4648144 4648142 2024-04-26T10:48:30Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ასინქრონული ელექტროძრავა''' — ელექტრული ასინქრონული მანქანა, რომელიც [[ელექტროენერგია]]ს [[მექანიკური ენერგია|მექანიკურ ენერგიად]] გარდაქმნის. ==ისტორია== ასინქრონული ელექტროძრავის შექმნა შესაძლებელი გახდა მბრუნავი მაგნიტური ველის მოვლენის აღმოჩენის შემდეგ. [[1888]] წელს იტალიელმა ფიზიკოსმა გ. ფერარისმა და ხორვატიელმა ინჟინერ-მეცნიერმა [[ნიკოლა ტესლა]]მ ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად მეცნიერულად დაასაბუთეს [[მბრუნავი მაგნიტური ველი]]ს არსი. [[1887]] წელს ნიკოლა ტესლამ ააგო პირველი ორფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, მაგრამ ამუშავების ცუდი მახასიათებლების გამო იგი ვერ გავრცელდა. [[1889]] წელს მ. დოლივო-დობროვოლსკიმ გამოცადა სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, რომლის როტორი „[[ციყვი]]ს [[ბორბალი|ბორბლის]]“ ტიპისა იყო. ეს ძრავა სხვა ძრავებთან შედარებით მეტად მარტივი და საიმედოა (კონსტრუქცია დღემდე ძირითადად უცვლელია). [[1890]] წელს დოლივო-დობროვოლსკიმ გამოიგონა ფაზური როტორი, რომელსაც ჰქონდა საკონტაქტო რგოლები და მუშავებული მოწყობილობა. ==ასინქრონული ელექტროძრავის ტიპები== ასინქრონული ელექტროძრავის კონსტრუქციის გაფორმებას, სიმძლავრესა და გაბარიტს განსაზღვრავს მისი დანიშნულება და მუშაობის პირობები. მაგალითად, საერთო დანიშნულების ასინქრონული ელექტროძრავს აქვს, წყლით ან ჰაერით, გაგრილების სისტემა; არის აგრეთვე აფეთქებაუსაფრთხო გარსაცმიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, რომელსაც უმთავრესად შახტებსა და აფეთქებასაფრთხიან სათავსებში იყენებენ. ზოგიერთი სახის (მაგალითად, ავტომატიკისა და ტელემექანიკის სისტემებისათვის განკუთვნილ) ასინქრონული ელექტროძრავას აქვს მართვის ბლოკებისა და დამცავი ამამუშავებელი აპარატურის კომპლექტიც. ასინქრონული ელექტროძრავის ძირითადი კონსტრუქციული ელემენტია [[სტატორი]] - უძრავი ნაწილი და [[როტორი]] - მბრუნავი ნაწილი. ==ასინქრონული ელექტროძრავების ბრუნვის სიჩქარის რეგულირება== ასინქრონული ელექტროძრავის სტატორის გრაგნილებში გამავალი ორ ან სამფაზიანი ცვლადი დენის მიერ აღძრული მბრუნავი მაგნიტური ველისა და როტორის გრაგნილებში სტატორის ველის მიერ ინდუცირებული დენის ურთიერთმოქმედების შედეგად მანქანის ლილვზე წარმოქმნილი მექანიკური ძალვები აიძულებს როტორს ასინქრონულად იბრუნოს მაგნიტური ველის ბრუნვის მიმართულებით. როტორის ბრუნვის სიჩქარე ნაკლებია ველის ბრუნვის სიჩქარეზე. როტორის გრაგნილი შეიძლება იყოს ფაზური ან მოკლედ შერთული (გალია). ასინქრონული ელექტროძრავის როტორის ბრუნვის სიჩქარე სტატორის მაგნიტური ველის ბრუნვის სიხშირეზეა დამოკიდებული. ამ სიჩქარეს განსაზღვრავს მკვებავი დენის სიხშირე და ძრავას პოლუსების წყვილთა რიცხვი. ასინქრონული ელექტროძრავის ბრუნვის სიჩქარის შეცვლა სტატორის მკვებავ ქსელში დენის სიხშირის რეგულირებით ან პოლუსების წყვილთა რიცხვის შეცვლით შეიძლება. ფაზურროტორიან ასინქრონული ელექტროძრავის სარეგულირებლად როტორის წრედში რთავენ სარეგულაციო [[რეოსტატი|რეოსტატს]] რეგულირება შეიძლება აგრეთვე რამდენიმე მანქანის კასკადური ჩართვით. მოკლედ შერთული როტორიანი ასინქრონული ელექტროძრავის ქსელში უშუალოდ ჩართვისას ამუშავების დენი 4-7-ჯერ აღემატება ნომინალურს, ამიტომ ქსელში უშუალოდ რთავენ მხოლოდ 200 კვტ-მდე [[სიმძლავრე|სიმძლავრის]] ძრავას. ამუშავების დენის ძალა 3-4-ჯერ შეამცირონ, მძლავრმოკლედ შერთულ ასინქრონული ელექტროძრავის ამუშავებისას შემცირებულ ძაბვას აწვდიან. ფაზურროტორიანი ასინქრონული ელექტროძრავის ამუშავების დენს ზღუდავენ როტორის წრედში ჩართული ამუშავების წინაღობით, რომელსაც როტორის გაქანების პროცესში თანდათან ამცირებენ. ასინქრონული ელექტროძრავა სხვადასხვა სიმძლავრისაა (ვატის მეათედებიდან ათასობით კვტ-მდე). ცვლადი დენის სხვა ძრავებთან შედარებით სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავის კონსტრუქცია უფრო საიმდეო და მარტივია. მარტივია აგრეთვე მისი სქემა. ასინქრონული ელექტროძრავას აქვს ნაკლიც: მცირე დატვირთვის რეჟიმით მუშაობისას ხარჯავს მნიშვნელოვან რეაქტიულ სიმძლავრეს; შეზღუდულია მისი ბრუნვის სიჩქარის რეგულირების დიაპაზონი. არარეგულირებად ამძრავებში ძირითადი ძრავაა სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა. ==ლიტერატურა== {{ქსე|1|632}} [[კატეგორია:ელექტროძრავები]] 8kt76ii3nosy4gr8f4zp9omuub9fd9t 4648145 4648144 2024-04-26T10:51:18Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Tesla's three-phase asynchronous motor.jpg|thumb|[[ნიკოლა ტესლა|ნ. ტესლას]] სამფასიანი ასინქრონული ელექტროძრავა. [[ნიკოლა ტესლას მუზეუმი]], [[ბელგრადი]]]] '''ასინქრონული ელექტროძრავა''' — ელექტრული ასინქრონული მანქანა, რომელიც [[ელექტროენერგია]]ს [[მექანიკური ენერგია|მექანიკურ ენერგიად]] გარდაქმნის. ==ისტორია== ასინქრონული ელექტროძრავის შექმნა შესაძლებელი გახდა მბრუნავი მაგნიტური ველის მოვლენის აღმოჩენის შემდეგ. [[1888]] წელს იტალიელმა ფიზიკოსმა გ. ფერარისმა და ხორვატიელმა ინჟინერ-მეცნიერმა [[ნიკოლა ტესლა]]მ ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად მეცნიერულად დაასაბუთეს [[მბრუნავი მაგნიტური ველი]]ს არსი. [[1887]] წელს ნიკოლა ტესლამ ააგო პირველი ორფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, მაგრამ ამუშავების ცუდი მახასიათებლების გამო იგი ვერ გავრცელდა. [[1889]] წელს მ. დოლივო-დობროვოლსკიმ გამოცადა სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, რომლის როტორი „[[ციყვი]]ს [[ბორბალი|ბორბლის]]“ ტიპისა იყო. ეს ძრავა სხვა ძრავებთან შედარებით მეტად მარტივი და საიმედოა (კონსტრუქცია დღემდე ძირითადად უცვლელია). [[1890]] წელს დოლივო-დობროვოლსკიმ გამოიგონა ფაზური როტორი, რომელსაც ჰქონდა საკონტაქტო რგოლები და მუშავებული მოწყობილობა. ==ასინქრონული ელექტროძრავის ტიპები== ასინქრონული ელექტროძრავის კონსტრუქციის გაფორმებას, სიმძლავრესა და გაბარიტს განსაზღვრავს მისი დანიშნულება და მუშაობის პირობები. მაგალითად, საერთო დანიშნულების ასინქრონული ელექტროძრავს აქვს, წყლით ან ჰაერით, გაგრილების სისტემა; არის აგრეთვე აფეთქებაუსაფრთხო გარსაცმიანი ასინქრონული ელექტროძრავა, რომელსაც უმთავრესად შახტებსა და აფეთქებასაფრთხიან სათავსებში იყენებენ. ზოგიერთი სახის (მაგალითად, ავტომატიკისა და ტელემექანიკის სისტემებისათვის განკუთვნილ) ასინქრონული ელექტროძრავას აქვს მართვის ბლოკებისა და დამცავი ამამუშავებელი აპარატურის კომპლექტიც. ასინქრონული ელექტროძრავის ძირითადი კონსტრუქციული ელემენტია [[სტატორი]] - უძრავი ნაწილი და [[როტორი]] - მბრუნავი ნაწილი. ==ასინქრონული ელექტროძრავების ბრუნვის სიჩქარის რეგულირება== ასინქრონული ელექტროძრავის სტატორის გრაგნილებში გამავალი ორ ან სამფაზიანი ცვლადი დენის მიერ აღძრული მბრუნავი მაგნიტური ველისა და როტორის გრაგნილებში სტატორის ველის მიერ ინდუცირებული დენის ურთიერთმოქმედების შედეგად მანქანის ლილვზე წარმოქმნილი მექანიკური ძალვები აიძულებს როტორს ასინქრონულად იბრუნოს მაგნიტური ველის ბრუნვის მიმართულებით. როტორის ბრუნვის სიჩქარე ნაკლებია ველის ბრუნვის სიჩქარეზე. როტორის გრაგნილი შეიძლება იყოს ფაზური ან მოკლედ შერთული (გალია). ასინქრონული ელექტროძრავის როტორის ბრუნვის სიჩქარე სტატორის მაგნიტური ველის ბრუნვის სიხშირეზეა დამოკიდებული. ამ სიჩქარეს განსაზღვრავს მკვებავი დენის სიხშირე და ძრავას პოლუსების წყვილთა რიცხვი. ასინქრონული ელექტროძრავის ბრუნვის სიჩქარის შეცვლა სტატორის მკვებავ ქსელში დენის სიხშირის რეგულირებით ან პოლუსების წყვილთა რიცხვის შეცვლით შეიძლება. ფაზურროტორიან ასინქრონული ელექტროძრავის სარეგულირებლად როტორის წრედში რთავენ სარეგულაციო [[რეოსტატი|რეოსტატს]] რეგულირება შეიძლება აგრეთვე რამდენიმე მანქანის კასკადური ჩართვით. მოკლედ შერთული როტორიანი ასინქრონული ელექტროძრავის ქსელში უშუალოდ ჩართვისას ამუშავების დენი 4-7-ჯერ აღემატება ნომინალურს, ამიტომ ქსელში უშუალოდ რთავენ მხოლოდ 200 კვტ-მდე [[სიმძლავრე|სიმძლავრის]] ძრავას. ამუშავების დენის ძალა 3-4-ჯერ შეამცირონ, მძლავრმოკლედ შერთულ ასინქრონული ელექტროძრავის ამუშავებისას შემცირებულ ძაბვას აწვდიან. ფაზურროტორიანი ასინქრონული ელექტროძრავის ამუშავების დენს ზღუდავენ როტორის წრედში ჩართული ამუშავების წინაღობით, რომელსაც როტორის გაქანების პროცესში თანდათან ამცირებენ. ასინქრონული ელექტროძრავა სხვადასხვა სიმძლავრისაა (ვატის მეათედებიდან ათასობით კვტ-მდე). ცვლადი დენის სხვა ძრავებთან შედარებით სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავის კონსტრუქცია უფრო საიმდეო და მარტივია. მარტივია აგრეთვე მისი სქემა. ასინქრონული ელექტროძრავას აქვს ნაკლიც: მცირე დატვირთვის რეჟიმით მუშაობისას ხარჯავს მნიშვნელოვან რეაქტიულ სიმძლავრეს; შეზღუდულია მისი ბრუნვის სიჩქარის რეგულირების დიაპაზონი. არარეგულირებად ამძრავებში ძირითადი ძრავაა სამფაზიანი ასინქრონული ელექტროძრავა. ==ლიტერატურა== {{ქსე|1|632}} [[კატეგორია:ელექტროძრავები]] kvcfaifn8otyifp73gqvbx4hy0wxwjw 0 442635 4647996 3815587 2024-04-25T16:56:30Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:XII საუკუნის ქართველები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''დავითის ისტორიკოსი''' — [[დავით აღმაშენებელი|დავით აღმაშენებ]]ლის მეფობის ამსახველი ნაწარმოების „ცხოვრება მეფეთ-მეფისა დავითის“ [[ავტორი]], [[ისტორიოგრაფია]]ში შესულია დავითის [[ისტორიკოსი]]ს სახელით (მისი ვინაობა უცნობია). ნაწარმოები დაწერილია დავითის გარდაცვალების ([[1125]] წელი) მომდევნო წლებში. ავტორის მიზანია დავითის პიროვნების სიდიადის ცხადყოფა და მეფის მოწინააღმდეგეთა („მაბრალობელთა“) არგუმენტების უარყოფა. [[თბილისი]]ს შესახებ იძლევა მოკლე, მაგრამ მრავლისმეტყველ ცნობებს. აღნიშნავს, რომ დავითმა [[თბილისი]] პირველივე ბრძოლით აიღო ([[1122]] წელი) და „დაუმკვდრა შვილთა თვსთა საჭურჭლედ და სახლად თვსად საუკუნოდ“ დავითის [[ისტორიკოსი]]ს თქმით, თბილისი იმთავითვე არ ყოფილა მტკიცედ შემოერთებული — „ჯერეთ არა სრულად შემოყენებულ იყო უღელსა ქუეშე მორჩილებისა“. იმ დროს თბილისში მძინვარებდა [[ქრისტიანი|ქრისტიან]]თა ხოცვა-ჟლეტა: ...„სავსე იყო სისხლითა ქრისტიანეთათა: რამეთუ ოდესმე ყვიან ღავღავი და თვინიერ მიზეზისაცა მოსრნიან რაოდენნი პოვნიან ქრისტიანენი“. ამ უაღრესად საყურადღებო ცნობით ირკვევა, რომ თბილისელთა შორის ხშირი ყოფილა „ღავღავი“ (შფოთი, ამბოხი, მღელვარება), რასაც შედეგად [[მაჰმადიანი|მაჰმადიან]]თა მხრიდან ქრისტიანთა მოსვრა მოჰყოლია. ეს ცნობა პარალელს პოულობს ისტორიკოს [[ალ-ფარიკი|ალ-ფარიკ]]თან, რის საფუძველზეც მკვლევარებს გამოაქვთ დასკვნა, რომ თბილისში [[1121]] წლამდეც მიმდინარეობდა სოციალური კონფესიური ბრძოლა. ზოგის აზრით, ეს რელიგიური შუღლი არსებობდა ქალაქის მოსახლეობის მხოლოდ [[მუსლიმი|მუსლიმ]]ანურ ზედაფენასა და [[ქართველი|ქართველ]] ფეოდალთა შორის. რელიგიური დაპირისპირება თბილისის „დაბალი ხალხის“ მაჰმადიანურ და ქრისტიანულ ელემენტებში გამორიცხული ჩანს. ამ ცნობებზე დაყრდნობით ზოგი [[თბილისი|თბილის]]ში საქალაქო კომუნის არსებობას ვარაუდობს (შ. მესხია). == ლიტერატურა == {{ეთ|0|410}} [[კატეგორია:ქართველი ისტორიკოსები]] [[კატეგორია:XII საუკუნის ქართველები]] pj0dem5a4xcz5z0juwxxrrgd3l48yn6 4648012 4647996 2024-04-25T17:23:44Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''დავითის ისტორიკოსი''' — [[დავით აღმაშენებელი|დავით აღმაშენებ]]ლის მეფობის ამსახველი ნაწარმოების „ცხოვრება მეფეთ-მეფისა დავითის“ [[ავტორი]], [[ისტორიოგრაფია]]ში შესულია დავითის [[ისტორიკოსი]]ს სახელით (მისი ვინაობა უცნობია). ნაწარმოები დაწერილია დავითის გარდაცვალების ([[1125]] წელი) მომდევნო წლებში. ავტორის მიზანია დავითის პიროვნების სიდიადის ცხადყოფა და მეფის მოწინააღმდეგეთა („მაბრალობელთა“) არგუმენტების უარყოფა. [[თბილისი]]ს შესახებ იძლევა მოკლე, მაგრამ მრავლისმეტყველ ცნობებს. აღნიშნავს, რომ დავითმა [[თბილისი]] პირველივე ბრძოლით აიღო ([[1122]] წელი) და „დაუმკვდრა შვილთა თვსთა საჭურჭლედ და სახლად თვსად საუკუნოდ“ დავითის [[ისტორიკოსი]]ს თქმით, თბილისი იმთავითვე არ ყოფილა მტკიცედ შემოერთებული — „ჯერეთ არა სრულად შემოყენებულ იყო უღელსა ქუეშე მორჩილებისა“. იმ დროს თბილისში მძინვარებდა [[ქრისტიანი|ქრისტიან]]თა ხოცვა-ჟლეტა: ...„სავსე იყო სისხლითა ქრისტიანეთათა: რამეთუ ოდესმე ყვიან ღავღავი და თვინიერ მიზეზისაცა მოსრნიან რაოდენნი პოვნიან ქრისტიანენი“. ამ უაღრესად საყურადღებო ცნობით ირკვევა, რომ თბილისელთა შორის ხშირი ყოფილა „ღავღავი“ (შფოთი, ამბოხი, მღელვარება), რასაც შედეგად [[მაჰმადიანი|მაჰმადიან]]თა მხრიდან ქრისტიანთა მოსვრა მოჰყოლია. ეს ცნობა პარალელს პოულობს ისტორიკოს [[ალ-ფარიკი|ალ-ფარიკ]]თან, რის საფუძველზეც მკვლევარებს გამოაქვთ დასკვნა, რომ თბილისში [[1121]] წლამდეც მიმდინარეობდა სოციალური კონფესიური ბრძოლა. ზოგის აზრით, ეს რელიგიური შუღლი არსებობდა ქალაქის მოსახლეობის მხოლოდ [[მუსლიმი|მუსლიმ]]ანურ ზედაფენასა და [[ქართველი|ქართველ]] ფეოდალთა შორის. რელიგიური დაპირისპირება თბილისის „დაბალი ხალხის“ მაჰმადიანურ და ქრისტიანულ ელემენტებში გამორიცხული ჩანს. ამ ცნობებზე დაყრდნობით ზოგი [[თბილისი|თბილის]]ში საქალაქო კომუნის არსებობას ვარაუდობს (შ. მესხია). == ლიტერატურა == {{ეთ|0|410}} [[კატეგორია:ქართველი ისტორიკოსები]] [[კატეგორია:XII საუკუნის ქართველები]] [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] p2suyscugf82lrw1j5t8wijkayagvif 0 447165 4647987 4210107 2024-04-25T16:33:52Z 94.137.186.82 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სკოლა | სახელწოდება = სსიპ - ქალაქ თბილისის №174 საჯარო სკოლა | სურათი = | დევიზი = | დაარსდა = | დაიხურა = | დირექტორი = | ტიპი = [[საჯარო სკოლა|საჯარო]] | მოსწავლე = 869 <ref> [https://edu.aris.ge/schools/qalaq-tbilisis-174-sadjaro-skola edu.aris.ge] </ref> | მისამართი = [[საქართველო]], [[თბილისი]], გლდანის რაიონი, [[მუხიანი (თბილისი)|მუხიანი]], 1-ლი მ/რ | ტელეფონი = 263 54 86; 263 82 15; | ფაქსი = | E-mail = muxiani_174@yahoo.com | ვებ–გვერდი = | ველი = | ტექსტის ველი = }} '''თბილისის 174-ე საჯარო სკოლა''' (სრული სახელწოდება — ''სსიპ - ქალაქ თბილისის 174-ე საჯარო სკოლა'') — ქალაქ [[თბილისი]]ს ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულება. სკოლაში სწავლობს 1789 მოსწავლე და მუშაობს 60 მასწავლებელი. ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://www.yell.ge/company.php?lan=geo&id=66944 yell.ge] * [http://skolebi.com/%E1%83%A1%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%90/school/%E1%83%A1%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%9E_-_%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A5_%E1%83%97%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A1_174_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AF%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9D_%E1%83%A1%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%90/418 174-ე საჯარო სკოლა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191022040739/http://skolebi.com/%E1%83%A1%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%90/school/%E1%83%A1%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%9E_-_%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A5_%E1%83%97%E1%83%91%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%A1_174_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AF%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9D_%E1%83%A1%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%90/418 |date=2019-10-22 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:გლდანის რაიონის სკოლები|174]] 9hly5im778jr67i2m2biiax49ghljqo 0 456743 4648054 4647850 2024-04-25T19:28:20Z MIKHEIL 18439 [[Special:Contributions/185.115.7.178|185.115.7.178]]-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა [[User:გიო ოქრო|გიო ოქრო]]-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი = გია ჯაფარიძე | სურათი= Gia Japaridze.jpg | სურათის ზომა =250px | წარწერა სურათის ქვეშ= | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1974|5|11}} | დაბადების ადგილი= [[თბილისი]], [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ]], [[საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკების კავშირი|სსრკ]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა = {{დროშა|საქართველო}} | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | რეზიდენცია = | საარჩევნო ოლქი = | მამა = | დედა = | მეუღლე = | შვილები= | განათლება =<li> [[თსუ|თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტისა]] ([[1996]]) </li> <li> [[ათენის უნივერსიტეტი]]ს ([[2007]])</li> | პროფესია = | საქმიანობა = | რელიგია = | ჯილდოები = | პარტია = | საიტი= | რიგი = [[საქართველოს უნივერსიტეტი]]ს საერთაშორისო ურთიერთობების პროგრამის ხელმძღვანელი | თანამდებობა დაიკავა = [[2017]] | თანამდებობა დატოვა = | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი = | პრემიერ-მინისტრი = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | რიგი2 = | თანამდებობა დაიკავა2 = | თანამდებობა დატოვა2= | წინამორბედი2 = | მემკვიდრე2 = | პრეზიდენტი2= | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2= | რიგი3 = | თანამდებობა დაიკავა3 = | თანამდებობა დატოვა3 = | წინამორბედი3 = | მემკვიდრე3 = | პრეზიდენტი3 = | პრემიერ-მინისტრი3= | რიგი4 = | თანამდებობა დაიკავა4 = | თანამდებობა დატოვა4 = | წინამორბედი4 = | მემკვიდრე4 = | პრეზიდენტი4 = | პრემიერ-მინისტრი4= | რიგი5 = | თანამდებობა დაიკავა5 = | თანამდებობა დატოვა5 = | წინამორბედი5 = | მემკვიდრე5 = | პრეზიდენტი5 = | პრემიერ-მინისტრი5= }} '''გია (გაიოზ) ჯაფარიძე''' (დ. [[11 მაისი]], [[1974]], [[თბილისი]]) — [[ქართველები|ქართველი]] დიპლომატი, [[საქართველოს უნივერსიტეტი]]ს საერთაშორისო ურთიერთობების პროგრამის თანახელმძღვანელი, სოციალურ მეცნიერებათა სკოლის პოლიტიკისა და საერთაშორისო ურთიერთობების დეპარტამენტის ლექტორი. <ref>[[საქართველოს უნივერსიტეტი]] - [https://ug.edu.ge/persons/full/4295 ჯაფარიძე გია - პოლიტიკისა და საერთაშორისო ურთიერთობების დეპარტამენტი სოციალურ მეცნიერებათა სკოლა] </ref> გია ჯაფარიძე იყო GRASS-ის და GSAC-ის უფროსი მკვლევარი. 2020 წლიდან არის ილია ჭავჭავაძის ცენტრის ბორდის წევრი. დიპლომატიური საქმიანობის პერიოდში გია ჯაფარიძე [[საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო]]ს წარმოადგენდა მრავალი სხვადასხვა მიმართულებით: საქართველოს საელჩოს საკონსულო ოფიცერი და მრჩეველი [[საბერძნეთი|საბერძნეთის რესპუბლიკაში]]; მრჩეველი, ევროპის საქმეთა დეპარტამენტი, [[ბალკანეთი|ბალკანეთის ქვეყნების სამმართველო]]; [[პორტუგალია|პორტუგალიის რესპუბლიკაში]] საქართველოს დიპლომატიური მისიის ხელმძღვანელი, ელჩისს მოვალეობის შემსრულებელი და დიპლომატიური მისიის ხელმძღვანელის მოადგილე; [[კვიპროსი|კვიპროსის რესპუბლიკაში]] საქართველოს დიპლომატიური მისიის ხელმძღვანელის მოვალეობის შემსრულებელი. <ref name="gipa">[https://gipa.ge/geo/lectors/show/672 GIPA - მოწვეული ლექტორები], გაიოზ (გია) ჯაფარიძე - საქართველოს პოლიტიკა და მმართველობა</ref> გია ჯაფარიძე [[თსუ|თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტისა]] ([[1996]]) და [[ათენის უნივერსიტეტი]]ს ([[2007]]) კურსდამთავრებულია. მისი ფორმალური სწავლება მოიცავს კლასიკურ ფილოლოგიას, საერთაშორისო ურთიერთობებს, პოლიტიკურ თეორიას, საერთაშორისო სამართალს, ევროპულ ინტეგრაციასა და ამერიკის შეერთებული შტატების საგარეო პოლიტიკას. ==პუბლიკაციები== === წიგნები === * (ავტორთა ჯგუფი) [https://chavchavadzecenter.ge/public/uploads/other/2022-09-02/2646.pdf?fbclid=IwAR2lMfzhZCmnIEpocFXv6UsQmwbAaLiGekVqVKPqIcYGl-RcM1_Lh-YWZn0 შიდაპარტიული დემოკრატიის დეფიციტის შედეგები საქართველოში], თბ., ილია ჭავჭავაძის ევროპული სწავლებისა და სამოქალაქო განათლების ცენტრი, 2021. * (ავტორთა ჯგუფი) [https://www.researchgate.net/profile/Mariam-Gersamia/publication/349076594_shidapartiuli_demokratia_sakartveloshi_C_ilia_chavchavadzis_sakhelobis_evropuli_kvlevebisa_da_samokalako_ganatlebis_tsentri_tbilisi_2020/links/601e9af3458515893984fb0f/shidapartiuli-demokratia-sakartveloshi-C-ilia-chavchavadzis-sakhelobis-evropuli-kvlevebisa-da-samokalako-ganatlebis-tsentri-tbilisi-2020.pdf შიდაპარტიული დემოკრატია საქართველოში], თბ., ილია ჭავჭავაძის ევროპული სწავლებისა და სამოქალაქო განათლების ცენტრი, 2020. * (ავტორთა ჯგუფი) [https://chavchavadzecenter.ge/public/uploads/other/2021-03-09/1198.pdf ლიბერალიზმი და საქართველო], თბ., ილია ჭავჭავაძის ევროპული სწავლებისა და სამოქალაქო განათლების ცენტრი 2020. * [https://ugsp.ug.edu.ge/storage/publications/March2021/CgDIrUgwHCzrgs824jWA.pdf გაეროს ჩართულობა კვიპროსის პრობლემისა და აფხაზეთის კონფლიქტის მოგვარების საკითხში] : შედარებითი ანალიზი, თბ., საქართველოს უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 2020. === სტატიები === * [https://akhaliiveria.ge/ka/article/31 გვეშველება რამე?, ჟურნალი „ახალი ივერია“, 2023] * [https://akhaliiveria.ge/ka/article/18 რამდენიმე სიტყვა ნეიტრალიტეტის მომაკვდავ კონცეფტსა და პრაქტიკაში დამკვიდრების  შეუძლებლობაზე, ჟურნალი „ახალი ივერია“, 2022] (თანავტორი) * [https://www.akhaliiveria.ge/ka/article/5 Veni, vidi, perdidi, ჟურნალი „ახალი ივერია“, 2022] * [https://www.radiotavisupleba.ge/a/31535751.html კრიზისიდან კრიზისამდე, რადიო თავისუფლება, 29 ოქტომბერი, 2021] * [http://liberali.ge/articles/view/42572/proportsiuli-tu-shereuli-saarchevno-sistema პროპორციული თუ შერეული საარჩევნო სისტემა, ჟურნალი „ლიბერალი“, 19/01/2019] * [http://www.tabula.ge/ge/story/143051-fiqrni-orbelianis-sasaxlis-piras ფიქრნი „ორბელიანის“ სასახლის პირას, ჟურნალი „ტაბულა“, 18/01/2019] * [http://grass.org.ge/wp-content/uploads/2018/07/article-2.pdf „Political masquerade passed off as a democratic change of government in Georgia“, 7/18/2018] (თანაავტორი) * [http://grass.org.ge/wp-content/uploads/2018/08/merkeli-1-phinal.pdf გერმანიის კანცლერის ვიზიტი საქართველოში, 22/08/2018]] * [http://forbes.ge/news/1937/vizaliberalizacia ვიზა ლიბერალიზაცია - შესაძლებლობები და რისკები, მარტი, 2017, FORBES Magazine] * [http://www.tabula.ge/en/story/84127-in-colonial-dependence In colonial dependence, June, 2014, TABULA Magazine] * [http://acip.ug.edu.ge/news/full/46 ფლირტი თუ ურთიერთობების ნორმალიზაციაs? 2016-08-16]] * [https://acip.ug.edu.ge/news/full/21 ევროპის კავშირი-თურქეთი: გრძელი გზა გაურკვეველი დასასრულით, 2015-12-09] *[https://gsac.ge/wp-content/uploads/2018/12/Georgian-Foreign-Policy-Overview-Gia-Japaridze.docx ''„საქართველოს საგარეო პოლიტიკის მიმოხილვა“''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200201134528/https://gsac.ge/wp-content/uploads/2018/12/Georgian-Foreign-Policy-Overview-Gia-Japaridze.docx |date=2020-02-01 }}, GSAC (Georgian Strategic Analysis Center) {{ka}}, 2018 წლის დეკემბერი. *[http://grass.org.ge/wp-content/uploads/2018/07/article-2.pdf "Political masquerade passed off as a democratic change of government in Georgia"] {{en}}, 2018 წლის 18 ივლისი. *[http://grass.org.ge/wp-content/uploads/2018/07/MACEDONIA-Gia-Japaridze.pdf „25 წლიანი მოლაპარაკებების შედეგი: ყირმ-იდან ჩრდილოეთ მაკედონიამდე“] {{ka}}, 2018 წლის 20 ივლისი. *[http://grass.org.ge/wp-content/uploads/2018/08/merkeli-1-phinal.pdf Visit of German Chancellor in Georgia] {{ka}}, 2018 წლის 22 აგვისტო *[http://forbes.ge/news/1937/vizaliberalizacia Visa liberalization - Opportunities and risks] {{ka}}, FORBES Magazine, 2017 წლის მარტი *[http://www.tabula.ge/en/story/84127-in-colonial-dependence In colonial dependence] {{en}}, TABULA Magazine, 2014 წლის ივნისი *[http://iveria.biz/print:page,1,367-sizifosis-axali-cikli-tu-axali-realoba-xmeltasua-zrvis-auzsi.html Online article – New reality in the Mediterranean] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200128165736/http://iveria.biz/print:page,1,367-sizifosis-axali-cikli-tu-axali-realoba-xmeltasua-zrvis-auzsi.html |date=2020-01-28 }} {{ka}}, 2014 წლის 17 თებერვალი *[https://girchi.ge/ka/story/karznebi-mucebs-da-ubloko-statusi/95/ Online article - Factories to workers and non block status]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} {{ka}}, 2017 წლის მარტი *[http://acip.ug.edu.ge/news/full/46 Online article - Flirt or normalization of relations?] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200131120339/http://acip.ug.edu.ge/news/full/46 |date=2020-01-31 }} {{ka}}, 2016 წლის 16 აგვისტო *[http://acip.ug.edu.ge/news/full/21 Online article - The European Union-Turkey: The long road to an unknown end] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200131120337/http://acip.ug.edu.ge/news/full/21 |date=2020-01-31 }} {{ka}}, 2015 წლის 9 დეკემბერი ==რესურსები ინტერნეტში== *{{nplg ბიოგრაფია|00016977}} *[https://tabula.ge/ge/topic/გია-ჯაფარიძე გია ჯაფარიძე ტაბულაზე] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ჯაფარიძე, გია}} [[კატეგორია:დაბადებული 11 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1974 ]] [[კატეგორია:ქართველი დიპლომატები]] [[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:თბილისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:ჯაფარიძეები|გ]] 6mcsull7mo8r5zyutppvxxb5mbhxb5r 1 461670 4648140 3823861 2024-04-26T10:34:42Z გიო ოქრო 84301 /* სათაური */ ახალი სექცია wikitext text/x-wiki {{ქალები ვიკიპედიაში 2020}} == სათაური == /ˈætwɛl/ ქართულად იქნება ატუელი. w ზოგიერთი ხმოვნის (a, e, i) წინ გადმოდის როგორც უ. [[User:გიო ოქრო|'''''<span style="color:gold">გიო</span> <span style="color:#66FF00">ოქრო</span>''''']] 10:34, 26 აპრილი 2024 (UTC) 6kl15yf43k5lo7zqmmwwizmksexpcvd 0 467209 4648014 4020113 2024-04-25T17:24:00Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''დავით აღმაშენებლის ანდერძი გელათისადმი''' — ძველი ქართული [[დიპლომატიკა|დიპლომატიკური]] ძეგლი. ანდერძი დაუთარიღებელია. სავარაუდოდ შექმნილია 1125 წლის მომდევნო წლებით (ნ. შოშიაშვილი, ვ. სილოგავა, თ. ენუქიძე). დოკუმენტის მიხედვით, იგი დაწერილია საქართველოს მეფის [[დავით IV აღმაშენებელი|დავით IV აღმაშენებლის]] ბრძანებით მეფის მოძღვრის — [[არსენ ბერი|არსენის]] მიერ დავითის გარდაცვალებამდე ცოტა ხნით ადრე. თუმცა არსენ ბერი საბუთის შემდგენლად მოხსენიებულია მხოლოდ სათაურში, ხოლო სათაური გვიანდელია. ანდერძის შემდგენლად ტექსტში მოხსენიებულია მეფის „მლოცველი ბერი“, რომლიც ვინაობაც უცნობია. ანდერძით დავით აღმაშენებელი თავის ძეს [[დემეტრე I|დემეტრეს]] ტახტის მემკვიდრედ აცხადებს და უბარებს რიგი საქმეების აღსრულებას. საქმე ეხება თავისი ოჯახის, დედოფლის და შვილების პატრონობას, [[გელათის მონასტერი|გელათისა]] და იქ არსებული საგვარეულო საძვალის კურთხევას. ამავე დროს მეფე თავის მემკვიდრეს ანდერძად უბარებს სხვა მონასტრებისა და მამულებისათვის სამეფო ხაზინიდან შესაწირავების გაცემას. დავითი თავის ანდერძში უფალს შესთხოვს მიწიერი ცოდვების მონანიებას და შენდობას, ხოლო დემეტრესათვის ამ დანაბარების შესრულებაში თანადგომას სთხოვს თავის მოძღვარს არსენ ბერსა და ქართლის კათოლიკოსს. აღნიშნული ანდერძის შესახებ ქართულ ისტორიოგრაფიაში არსებობს მოსაზრება, თითქოს იგი ნაყალბევია და დავით აღმაშენებლის ბრძანებით არ არის შედგენილი. ამ მოსაზრების ავტორები ძირითადად ეყრდნობიან საბუთის დასაწყის ფრაგმენტს, სადაც, მათი აზრით, ჩანს, რომ ანდერძი დაწერილია მეფის გარდაცვალების შემდეგ: „...დამიტევა მე საწუთრომან და, დამძიმებული ცოდუათა სიმრავლითა, მწუხარედ განმიყუანა წინაშე მსაჯულისა“. ამავე დროს მას არა აქვს მეფის ხელრთვა, რაც ახლავს [[ანდერძი მეფე დავით IV აღმაშენებლისა შიომღვიმის მონასტრისადმი|დავით აღმაშენებლის ანდერძს შიომღვიმისადმი]]. ეჭვს განსაკუთრებით აძლიერებს ის გარემოება, რომ დავითი ამ ანდერძით დემეტრეს უბარებს ტახტის მემკვიდრეობის წესის შეცვლას. კერძოდ, მეფე სთხოვს შვილს, რომ „თუ ვარგ იყოს ცუატაცა შემდგომად მისსა მეფე ყოს მამულსა ზედა“. აქ ლაპარაკია დემეტრეს უმცროს ნახევარძმაზე — [[ვახტანგი (დავით აღმაშენებლის ძე)|ვახტანგზე]]. ეს მემკვიდრეობის პრინციპის დარღვევა იყო, რადგან, გაბატონებული ტრადიციის მიხედვით, ტახტი გადადიოდა მამიდან უფროს ვაჟზე და არა ძმაზე. ამიტომ, ამ მოსაზრებების ავტორთა ვარაუდით ეს ანდერძი ნაყალბევია. მიუხედავად ამისა, საბუთი მაინც მნიშვნელოვანია იმ ეპოქის საქართველოს ისტორიის რიგი საკითხების შესასწავლად. ანდერძში ვხვდებით ქვეყნის პოლიტიკურ-გეოგრაფიული საზღვრების დახასიათებას: „[[ნიკოფსია|ნიკოფსიითგან]] [[დარუბანდი|დარუბანდისა]] საზღურადმდე და [[ოსები|ოვსეთიდგან]] სოერად და არეგაწადმდე“, რაც იმის მანიშნებელია, რომ დავით აღმაშენებლის მეფობის ბოლოს საქართველოს სახელმწიფო კავკასიური იმპერია იყო, რომლის საზღვრები თითქმის მთელ კავკასიას მოიცავდა და დავით აღმაშენებელსაც ისტორიულ წყაროებში „ზღვიდან ზღვამდე“ მპყრობელის სტატუსი ჰქონდა. ანდერძის დედანი დაკარგულია. არსებობს XIX საუკუნის 4 პირი. არსებულ პირებზე დაყრდნობით ანდერძი გამოსცეს მ. ბროსემ, მ. საბინინმა, თ. ჟორდანიამ, დ. ბაქრაძემ, ი. დოლიძემ. ბოლოს ეს ანდერძი შევიდა „ქართული ისტორიული საბუთების კორპუსის“ I ტომში (თბ., 1984; რედაქტორი – ნ. შოშიაშვილი). ==ლიტერატურა== {{ქე|2||გოგოლაძე ა.}} [[კატეგორია:ქართული ხელნაწერები]] [[კატეგორია:დავით IV აღმაშენებელი]] dfjitp5sza197jme20ft60at6vxoyz0 0 475198 4647994 3987069 2024-04-25T16:51:47Z Kober 394 დაემატა [[კატეგორია:XIV საუკუნის ქართველები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''დავით ანდრონიკეს ძე''' — XIV საუკუნის ქართველი დიდგვაროვანი, „პროვინციის მეფე“ ([[1354]]-[[1382]]). მიჩნეულია [[დავით VIII]]-ის შვილიშვილად. დავითმა 1382 წლის სიგელით მამულები უბოძა ოქროს საყდარს, მასში აღნიშნულია დავითის ზეობის 28-ე [[ინდიქტიონი]], რომლის მიხედვითაც დავითის „მეფობა“ 1354 წლიდან უნდა იწყებოდეს. ამავე სიგელში დასახელებული არიან მისი შვილები — გიორგი და ალექსანდრე. ანდრონიკე „მეფეს“ ორი ვაჟი ჰყავდა: დავითი და [[გიორგი ალასტანელი]], ორივეს „პროვინციის მეფობაზე“ ჰქონდა პრეტენზია, ამიტომ სამფლობელო მამულები განაწილდა. გიორგის, როგორც უფროსს, მიუღია სამფლობელოების ძირითადი ტერიტორიები — [[ალასტანი]] და მისი რეგიონი. აქედან გამომდინარე, მიიღო მან ზედწოდება „ალასტანელი“, დავითი თავისი მამის სამფლობელოებსაც დაეუფლა [[შიდა ქართლი|შიდა ქართლში]]. 1382 წლის შემდეგ მის შესახებ ცნობები არ მოიპოვება. ==ლიტერატურა== * ნინიძე დ., „პროვინციის მეფეები“ XIV–XV საუკუნეების საქართველოში, თბ., 1995; {{ქე|2|287|ნინიძე დ.}} [[კატეგორია:ქართველი დიდებულები]] [[კატეგორია:პიროვნებები გაურკვეველი დაბადების თარიღით]] [[კატეგორია:პიროვნებები გაურკვეველი გარდაცვალების თარიღით]] [[კატეგორია:XIV საუკუნის ქართველები]] 4xd1m0aqac6iprfnpf4pjsfpn3vq4uf 0 475227 4648077 4554984 2024-04-25T21:04:18Z GiorgiXIII 62215 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა საგვარეულო|დამფუძვნებელი=დავით [[დიმიტრი ბატონიშვილი (XV საუკუნე)|დიმიტრი ბატონიშვილის (თვალდამწვარი)]] ძე|გერბი=Bagration-Davidov COA.jpg|პერიოდი=XVI საუკუნიდან|ტიტული=[[თავადი]];|განშტოებები=[[რამაზიშვილები]]|ქვეშევრდომობა=[[ქართლის სამეფო]], [[ქართლ-კახეთის სამეფო]], [[რუსეთის იმპერია]]|სასახლეები=[[ნულის ციხე]]|სამფლობელოები=[[დირბი]], [[ბრეთი]], [[ბებნისი]], [[ნული (თიღვის მუნიციპალიტეტი)|ნული]], [[ფცა (ქარელის მუნიციპალიტეტი)|ფცა]], [[აბანო (ქარელის მუნიციპალიტეტი)|აბანო]], [[თორმანეული]], [[ღვერთეთი]], [[თიხევი]], [[ბროწლეთი]], [[ტკოცა]]}} '''დავითიშვილ-ბაგრატიონები''' — [[ბაგრატიონები|ბაგრატიონთა]] სამეფო სახლის საგვარეულო განშტოება, რ-იც XVI საუკუნიდან ფეოდალურ [[სათავადო]]დ ჩამოყალიბდა. წარმოდგება ბაგრატიონთა კახეთის შტოსგან. [[1511]] წელს [[გიორგი II (კახეთის მეფე)|გიორგი ბატონიშვილმა]] მოკლა მამა — [[კახეთის სამეფო|კახეთის მეფე]] [[ალექსანდრე I (კახეთის მეფე)|ალექსანდრე I]], ხოლო ძმას — [[დიმიტრი ბატონიშვილი (XV საუკუნე)|დიმიტრი ბატონიშვილს]] — თვალები დასთხარა ([[ვახუშტი ბატონიშვილი]]ს სიტყვებით, „აღმოქადა მასცა თუალნი“) და ცოლშვილიანად გააძევა. [[ქართლის სამეფო|ქართლში]] გადასვლის შემდეგ დიმიტრის შთამომავლებისაგან დაიწყო ბაგრატიონთა სახლის საგვარეულო განშტოება, რომელთაც „თვალდამწვრიანები“ უწოდეს. შემდგომში ეს განშტოება სათავადო სახლად ჩამოყალიბდა. დიმიტრი „თვალდამწვრის“ ჩამომავალ დავითიდან ისინი დავითიშვილებად იწოდნენ. დავითიშვილთა თავადურ სახლში დიმიტრის ძის — დავით თვალდამწვრიანის შვილის — რამაზ დავითიშვილის შთამომავლობით კი, კიდევ ერთი საგვარეულო განშტოება — რამაზიშვილები — დაფუძნდა. XVI–XVIII საუკუნეებში ამ ორ შტოს შორის ხშირი იყო დავები, რაც ისტორიულ საბუთებშია ასახული: რამაზიშვილები თავიანთ განაყოფს მამულებს ედავებოდნენ, ხოლო დავითიშვილები მათ „სახლიკაცობას“ არ ცნობენ. ისტორიული წყაროებით, დავითიშვილების სამფლობელო ყოფილა [[შიდა ქართლი]]ს შემდეგი სოფლები: თავდაპირველად — [[დირბი]], [[ბრეთი]], [[ბებნისი]], შემდეგ — [[ნული (თიღვის მუნიციპალიტეტი)|ნული]], [[ფცა (ქარელის მუნიციპალიტეტი)|ფცა]], [[აბანო (ქარელის მუნიციპალიტეტი)|აბანო]], [[თორმანეული]], [[ღვერთეთი]], თიხევი, [[ბროწლეთი]], [[ტკოცა]]. ნულში ჰქონდათ სასახლე, კოშკი, საყდარი და ა. შ. [[დიმიტრი ბაქრაძე|დიმიტრი ბაქრაძის]] აზრით, ბაგრატიონთა საგვარეულოს ამ განშტოების საძვალე [[რუისი (ტაძარი)|რუისის ტაძარში]] უნდა ყოფილიყო. მოგვიანებით საგვარეულოს თავისი გერბიც გაუჩნდა. იოანე ბატონიშვილის მიხედვით, [[ცხინვალი|ცხინვალში]] „წყლის ხეობასა შინა“ ცხოვრობენ თავადი დავითიშვილნი და „არიან გუარით ბაგრატოანნი“. XVIII საუკუნის ბოლოსა და XIX საუკუნეში თავადურ გვართა ერთმა ნაწილმა თავისი ძველი, ძირითადი გვარი დაიბრუნა. ეს დავითიშვილებმაც შეძლეს — [[1783]] წლის [[გეორგიევსკის ტრაქტატი|ტრაქტატს]] თანდართულ [[ქართლ-კახეთის სამეფო|ქართლ-კახეთის]] თავადებისა და აზნაურების ნუსხაში მათი წარმომადგენელი მოხსენიებულია როგორც „თავადი დავითისშვილი–ბაგრატოვანი“. ამ პერიოდში დავითიშვილის გვარისა და, შესაბამისად, ბაგრატიონობის დაბრუნება რამაზიშვილებმაც მოახერხეს. ==ლიტერატურა== * გორგიჯანიძე ფ., საქართველოს ისტორია, ს. კაკაბაძის გამოც., «საისტორიო მოამბე», 1925, წგ. 1; * ეგნატაშვილი ბ., ახალი ქართლის ცხოვრება. მეორე ტექსტი, წგ.: ქართლის ცხოვრება, ს. ყაუხჩიშვილის გამოც., ტ. 2, თბ., 1959; * ვახუშტი, აღწერა სამეფოსა საქართველოსა, იქვე, ტ. 4, თბ., 1973. {{ქე|2||ნინიძე დ.}} [[კატეგორია:ბაგრატიონები]] [[კატეგორია:ქართველი თავადები]] [[კატეგორია:დავითიშვილები]] midesuxugkelr1q10emkv8hp2qahs64 0 477675 4647962 4644814 2024-04-25T14:22:13Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი | სახელი= ზურაბ ჩხეიძე | მშობლიურ ენაზე= | სურათი= | სურათის ზომა= | წარწერა= | დაბადების სახელი= | ფსევდონიმი= | დაბადების თარიღი= {{დაბადების თარიღი|1930|5|13}} | დაბადების ადგილი= [[შორაპანი]], [[ზესტაფონის რაიონი]], [[საქართველოს სსრ]], [[სსრკ]] | გარდაცვალების თარიღი= [[2007]] | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა= {{დროშა|სსრკ}} →<br />{{დროშა|საქართველო}} | განათლება= [[საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი]] | სამეცნიერო ხარისხი= | ეროვნება= [[ქართველები|ქართველი]] | რელიგია= | პარტია= | ძირითადი იდეები= | საქმიანობა= | მამა= | დედა= | მეუღლე= | შვილები= | ჯილდოები= | ხელმოწერა= | საიტი= }} '''ზურაბ ამბროსის ძე ჩხეიძე''' (დ. [[13 მაისი]], [[1930]], დაბა [[შორაპანი]], ახლანდ. [[ზესტაფონის მუნიციპალიტეტი]] — გ. ნოემბერი, [[2007]]) — [[ქართველები|ქართველი]] საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოხელე, ინჟინერ-მეტალურგისტი. სკკპ წევრი. ==ბიოგრაფია== ზურაბ ჩხეიძე დაიბადა 1930 წელს შორაპანში. [[1954]] წელს დაამთავრა [[საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი]]ს მეტალურგიის ფაკულტეტი. მუშაობდა მეფოლადის შეგირდად, შემდეგ ეკავა სხვადასხვა სამეცნიერო, სამეურნეო და პარტიული თანამდებობები, იყო ქარხნის დირექტორი, საქალაქო კომიტეტის მდივანი, კავშირგაბმულობის მინისტრი, საქართველოს კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის მდივანი, გარდაქმნის წლებში — რესპუბლიკის სახელმწიფო საგეგმო კომიტეტის თავმჯდომარე, რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის პირველი მოადგილე. 1989 წლის 29 მარტს დაინიშნა მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარედ, გადადგა 1989 წლის აპრილში. [[1995]]-[[1999]] წლებში იყო [[საქართველოს პარლამენტის მეოთხე მოწვევის დეპუტატები|საქართველოს მე-4 მოწვევის პარლამენტის წევრი]] (ზესტაფონის მაჟორიტარი). ==ლიტერატურა== *სობჩაკი ა., „თბილისის ჟამტეხილი ანუ 1989 წლის სისხლიანი კვირა“, თბილისი, 2013, გვ. 83-85 ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00002523}} *[http://www.parliament.ge/ge/parlamentarebi/wina-mowvevis-parlamentebi/saqartvelos-parlamenti-1995-1999-ww/zurab-cxeize-45545.page ზურაბ ჩხეიძე — საქართველოს პარლამენტის ოფიციალური საიტი] {{საქართველოს მე-4 მოწვევის პარლამენტის წევრები}} {{DEFAULTSORT:ჩხეიძე, ზურაბ}} [[კატეგორია:დაბადებული 13 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1930]] [[კატეგორია:საქართველოს IV მოწვევის პარლამენტის წევრები]] [[კატეგორია:ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] [[კატეგორია:ქართველი ინჟინრები]] [[კატეგორია:საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტის კურსდამთავრებულები (1954)]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] s0kjcuxdo4ekibp32asqzu6o4jdc7bv 0 485519 4648122 4382497 2024-04-26T09:44:45Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება |სტატუსი = ქალაქი |ქართული სახელი = კატანდუანესი |დაქვემდებარება = |სურათი = |სურათის აღწერა = |დროშა = |დროშის სიგანე = |გერბი = |გერბის სიგანე = |ქვეყანა = |შიდა დაყოფა = |რეგიონის ტიპი = |რეგიონი = |რეგიონი ცხრილში = |რაიონის ტიპი = |რაიონი = |თემის ტიპი = |თემი = |თემი ცხრილში = |მმართველის ტიპი = |მმართველი = |წინა სახელები = |სტატუსი-დან = |კლიმატი= |ენები = |add1n= |add1= }} '''კატანდუანესი''' — [[ფილიპინები]]ს კუნძული პროვინცია, რომელიც მდებარეობს [[ლუსონი]]ს ბიკოლის რეგიონში. იგი არის ფილიპინების მე-12 კუნძული ფართობის მიხედვით. პკატანდუანესის დედაქალაქია [[ვირაკი (კატანდუანესი)|ვირაკი]]. 2015 წლის მონაცემებით, პროვინციის მოსახლეობა 260 964 ადამიანს შეადგენს. პროვინცია შედგება კატანდუანესის კუნძულის (მას ასევე ''ვირაკის კუნძულსაც'' ეძახიან), პანაის კუნძული, ლეტეს კუნძულის, პალუმბანესის კუნძულთა ჯგუფისა (პორონგპონგი, ტიგნობი და კალაბაჯიო) და ირგვლივ არსებული პატარ-პატარა კუნძულებისგან. პროვინცია ცნობილია მოლუსკების განამარხებული არქეოლოგიური ძეგლებით, რომელიც ფილიპინების ისტორიაში სიძველით მეორეა ამონიტების არქეოლოგიურ ძეგლებს შორის. აღმოჩენილი ამონიტების ზოგიერთი სახეობის ნახვა სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის რეგიონის გარდა არსადაა შესაძლებელი. მდიდარი გეოლოგიური ისტორიისა და პროვინციის მნიშვნელობის გამო მრავალი მკვლევარი მიიჩნევს, რომ კატანდუანესს დიდი შანსები აქვს იუნესკოს გლობალური გეოპარკების სიაში მოსახვედრად.<ref>{{Cite web|url=http://balita.ph/2010/03/29/100m-year-old-ammonite-found-in-catanduanes/|title=100M year-old ammonite found in Catanduanes|date=March 29, 2010|website=balita.ph - Online Filipino News|accessdate=ნოემბერი 2, 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180619163912/http://balita.ph/2010/03/29/100m-year-old-ammonite-found-in-catanduanes/|archivedate=ივნისი 19, 2018}}</ref> კატანდუანესი 1900-იან წლებში [[ამბოს კამარინესი]]ს პროვინციის , ხოლო შემდეგ ალბაის პროვინციის შემადგენლობაში შედიოდა. კატანდუანესმა ალბაისგან პროვინციული ავტონომია კონგრესმენ ფრანცისკო პერფექტოს მიერ ''House Bill No. 301''-ის შევსების შემდეგ მოიპოვა. ბილი 1945 წლის 26 სექტემბერს დაამტკიცეს და იმავე წლის 24 ოქტომბერს მას ხელი პრეზიდენტმა [[სერხიო ოსმენია]]მაც მოაწერა. 1947 წელს ჩატარებული არჩევნების შემდეგ ალფონსო ვ. უსერო პირველი არჩეული გუბერნატორი გახდა. ==ეტიმოლოგია== კატანდუანესის პირველი სახელწოდება ''Isla de Cobos'' იყო, რაც ესპანელი კონკისტადორების მიერ დარქმეულის ახელი იყო. ესპანელებმა სახელი 1573 წლისთვის შეარქვეს იქ მცხოვრები ტომების ქოხების მიხედვით, რასაც ''cobos''-ს უწოდებდნენ. კატანდუანესი ესპანიზირებული ფორმაა და მომდინარეობს სიტყვა ''tandu''-დან და ''samdong''-დან. პირველი ადგილობრივი ხოჭოს სახელწოდებაა, ხოლო მეორე კუნძულზე უხვად არსებული ხის სახელია. სიტყვების კატანდუანი ან კასამდონგანი შესაბამისად აღნიშნავს ადგილს, სადაც უხვად არიან ხოჭოები (Tandu) და ადგილს, სადაც უხვად ყვავის სამდონგის ხე (Samdong).<ref name="History">{{cite web|title=Brief Historical Background|url=http://catanduanes.gov.ph/Brief_Historical_Background.html|website=Catandungan; The Official Website of Catanduanes|publisher=Provincial Government of Catanduanes|accessdate=July 24, 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20120608131822/http://catanduanes.gov.ph/Brief_Historical_Background.html|archivedate=June 8, 2012}}</ref> ==ისტორია== [[File:Puraran_beach.jpg|thumb|პურანანის პლაჟი]] ===ესპანელებამდელი პერიოდი=== ესპანელებამდე პანაის კუნძულებზე [[ბორნეო]]ელი დატუები ცხოვრობდნენ. მათი შთამომავლები შემდეგში მთელი არქიპელაგის მასშტაბით გადაადგილდნენ და კატანდუანესის პირველი მაცხოვრებლები გახდნენ. კუნძული [[მინდანაო]]ს კუნძულიდან წამოსული მოროელების რეიდებს ვერ გადაუჩა, რის გამოც უამრავი ჩანაწერი განადგურდა და დაიკარგა. ===ესპანური პერიოდი=== [[1573]] წელს მეკობრეებზე სანადიროდ და ადგილობრივთა დასაპყრობად კატანდუანესში [[ხუან დე სალსედო]] ჩავიდა. სამი წლის შემდეგ [[აკაპულკო]]დან წამოსული გალეონების ექსპედიცია კუნძულის მახლობლად ჩაიძირა. გადარჩენილები დახოცეს ან მოსამსახურეებად აიყვანეს. ბატოში მდებარე ბატალაის ეკლესია, რომელიც დედაქალაქ ვირაკიდან რამდენიმე კილომეტრის დაშორებით მდებარეობს, ამ ისტორიულ მოვლენას აღნიშნავს. ====ევანგელიზაცია==== კუნძულის ევანგელიზაცია 20 წლის შემდეგ დაიწყო, როდესაც დამპყრობლებმა ბიკოლის რეგიონი დაიმორჩილეს და ესპანელი ჯარისკაცები უკან ფრანცისკანელ მისიონერებთან ერთად დაბრუნდნენ. ჯვრებით შეიარაღებულმა მისიონერებმა, რომელთაც ხმლებით შეიარაღებული კონკისტადორები უმაგრებდნენ ზურგს, სამხრეთ ტომების მოქცევის შემდეგ მოსახლეობის ევანგელისტურ რწმენაზე მოქცევა დიდი წინააღმდეგობის გარეშე შეძლეს. 1600-1857 წლებში კოლონიზატორებმა ადგილობრივი მმართველების ხელშეწყობით სამრევლოები დააარსეს: კარამორანი (1601), პანდანი (1650), ვიგა (1661), პანგანიბანი (1663), ვირაკი (1775), ბატო (1830) და სან ანდრესი (1853). ===დამოუკიდებლობის დღე=== ამერიკელებისგან დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან სამი თვის შემდეგ კატანდუანესი ალბაის პროვინციისგან დამოუკიდებელ პროვინციად გამოცხადდა. 1945 წლის 26 სექტემბერს მისი დამოუკიდებლობა კონგრესმა ცნო, ხოლო იმავე წლის 24 ოქტომბერს დოკუმენტს პრეზიდეტნმა [[სერხიო ოსმენია]]მაც მოაწერა ხელი და ძალაშიო 26 ოქტომბერს შევიდა.<ref name="bicolperyodiko.com">{{Cite web|url=https://bicolperyodiko.com/2018/03/02/catanduanes-doctors-hospital-fully-operational-na/|title=Catanduanes Doctors Hospital, fully operational na – Bicol Peryodiko|first=Rodrigo|last=DeCuatro|accessdate=2020-11-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20201205015301/https://bicolperyodiko.com/2018/03/02/catanduanes-doctors-hospital-fully-operational-na/|archivedate=2020-12-05}}</ref> კატანდუანესი ბიკოლის რეგიონის მეექვსე პროვინცია გახდა. 1947 წელს ჩატარებული არჩევნების შემდეგ პირველ გუბერნატორად ალფონსო ვ. უსერო აირჩიეს. ==გეოგრაფია== [[File:Ph fil catanduanes.png|thumb|კატანდუანესის ადმინისტრაციული დაყოფა]] კატანდუანესი მდებარეობს ლუსონის უკიდურეს აღმოსავლეთ ნაწილში: ჩრდილოეთ განედის 13.3-14.1 გრადუსსა და აღმოსავლეთ გრძედის 124.1-124.3 გრადუსებს შორის. კუნძულის დასავლეთით მაქუედას არხი მდებარეობს, სამხრეთით ლაგონოის ყურე, ხოლო ჩრდილოეთითა და აღმოსავლეთით [[ფილიპინების ზღვა]]. პროვინციის შემადგენლობაში რამდენიმე პატარა კუნძული შედის. მისი საერთო ფართობი 1 492.16 კმ²-ია. სანაპირო ხაზი დაახლოებით 400 კმ-ის სიგრძისაა. კატანდუანესი მთიანი ტოპოგრაფიით ხასიათდება. მოსახლეობის დიდი ნაწილი სანაპიროების მახლობლად მდებარე ვაკეებზე ბინადრობს. უმაღლესი მწვერვალია ბოკტოტი, რომელიც ვირაკისა და სან მიგელის მუნიციპალიტეტებს შორის ზღვის დონიდან 803 მეტრის სიმაღლეზე მდებარეობს. კატანდუანესი იყოფა 11 მუნიცპალიტეტად.<ref name=nscblist>{{cite web |title=List of Provinces |url=http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/listprov.asp |work=PSGC Interactive |publisher=National Statistical Coordination Board |accessdate=January 22, 2013 |location=Makati City, Philippines |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130111015112/http://www.nscb.gov.ph/activestats/psgc/listprov.asp |archivedate=January 11, 2013 }}</ref> ==დემოგრაფია== 2015 წლის მონაცემებით კატანდუანესის მოსახლეობა 260 964 ადამიანს უდრის, ხოლო მოსახლეობის სიმჭიდროვე 170 ადამიანი/კმ-ზეა.<ref name="NSOBicolCom">{{cite web|title=Census 2000; Population and Housing; Region V|url=http://www.nsobicol.com/Special_Release_CPH/Special_Release_on_CPH_2000_Region_V_Final.pdf|website=Philippine Statistics Authority (Philippine Statistics Authority – Region V)|accessdate=June 29, 2016|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304060235/http://www.nsobicol.com/Special_Release_CPH/Special_Release_on_CPH_2000_Region_V_Final.pdf|archivedate=მარტი 4, 2016}}</ref> [[2000]] წლისთვის მოსახლეობის რაოდენობა 215 356 ადამიანს უდრიდა, ხოლო 1990-იან წლებში წლიური მატების მაჩვენებელი 1.42%-ს უტოლდებოდა.შემდეგი 10 წლის მანძილზე საშუალუ წლიური მატების მაჩვენებელი 1.35% იყო და 2010 წლისთვის 246 300 ადამიანი შეადგინა. თითქმის ყველა მათგანი პროვინციაში დაბადებული მოქალაქეა. ნატურალიზებული მოქალაქეები, უმეტესად ჩინელები, მოსახლეობის დაახლოებით 1 %-ს შეადგენენ.<ref name="Demographics">{{cite web|title=Statictics; Catanduanes Demographics|url=http://pia.gov.ph/provinces/catanduanes|website=Philippine Information Agency (PIA)|accessdate=January 10, 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170429155405/http://pia.gov.ph/provinces/catanduanes|archivedate=აპრილი 29, 2017}}</ref> შინამეურნეობების რაოდენობა 41 019-ია, ხოლო ზომა - 5.25.<ref name="bicolperyodiko.com"/> ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://web.archive.org/web/20050804083046/http://www.catanduanes.gov.ph/ Official website of the Provincial Government of Catanduanes] * [http://dilgbicol.org/ DILG Regional Office No. 5 (Bicol Region) ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100807094459/http://dilgbicol.org/directory/dilg-provincial-offices.html |date=2010-08-07 }} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ბიკოლის რეგიონი}} {{ფილიპინების ადმინისტრაციული დაყოფა}} {{ფილიპინების კუნძულები}} [[კატეგორია:კატანდუანესი]] [[კატეგორია:ფილიპინების პროვინციები]] [[კატეგორია:ლუსონის კუნძულები]] [[კატეგორია:1945 წელს დაარსებული ქვეყნები და ტერიტორიები]] [[კატეგორია:ფილიპინების კუნძულოვანი პროვინციები]] qqq34r6kbnn59kjawjgtgi2ui0evqr2 0 495879 4647961 4247687 2024-04-25T14:22:05Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki === [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ-ის]] სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე === {|class="wikitable" |- ! ! სახელი ! ფოტო ! ვადის დასაწყისი ! ვადის დასასრული |- | 1 | <center>[[ბუდუ მდივანი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[7 მარტი]] [[1922]]||<center>[[19 აპრილი]] [[1922]] |- | 2 | <center>[[სერგო ქავთარაძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[19 აპრილი]] [[1922]]||<center>[[21 იანვარი]] [[1923]] |- | 3 | <center>[[შალვა ელიავა]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[21 იანვარი]] [[1923]]||<center>[[14 ივნისი]] [[1927]] |- | 4 | <center>[[ლავრენტი ქართველიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[14 ივნისი]] [[1927]]||<center> [[7 მარტი]][[1929]] |- | 5 | <center>[[ფილიპე მახარაძე]]||||<center>[[1 მარტი]] [[1929]]||<center>[[20 თებერვალი]] [[1931]] |- | 6 | <center>[[ლევან სუხიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[20 თებერვალი]] [[1931]]||<center>[[12 სექტემბერი]] [[1931]] |- | 7 | <center>[[გერმანე მგალობლიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[17 სექტემბერი]] [[1931]]||<center>[[8 მაისი]] [[1937]] |- | 8 | <center>[[ვალერი ბაქარაძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[10 ივლისი]] [[1937]]||<center>[[27 მარტი]] [[1946]] |} === [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ-ის]] მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე === {|class="wikitable" |- ! ! სახელი ! ფოტო ! ვადის დასაწყისი ! ვადის დასასრული |- | 1 | <center>[[ვალერი ბაქარაძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[27 მარტი]] [[1946]]||<center>[[26 მარტი]] [[1947]] |- | 2 | <center>[[ზაქარია ჩხუბიანიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[26 მარტი]] [[1947]]||<center>[[6 აპრილი]] [[1952]] |- | 3 | <center>[[ზაქარია კეცხოველი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[6 აპრილი]] [[1952]]||<center>[[15 აპრილი]] [[1953]] |- | 4 (1) | <center>[[ვალერი ბაქარაძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[15 აპრილი]] [[1953]]||<center>[[29 ოქტომბერი]] [[1953]] |- | 5 | <center>[[გივი ჯავახიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[29 ოქტომბერი]] [[1953]]||<center>[[17 დეკემბერი]] [[1975]] |- | 6 | <center>[[ზურაბ პატარიძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[17 დეკემბერი]] [[1975]]||<center>[[5 ივნისი]] [[1982]] |- | 7 | <center>[[დიმიტრი ქართველიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[2 ივლისი]] [[1982]]||<center>[[12 აპრილი]] [[1986]] |- | 8 | <center>[[ოთარ ჩერქეზია]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[12 აპრილი]] [[1986]]||<center>[[29 მარტი]] [[1989]] |- | 9 | <center>[[ზურაბ ჩხეიძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[29 მარტი]] [[1989]]||<center>[[14 აპრილი]] [[1989]] |- | 10 | <center>[[ნოდარ ჭითანავა]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[14 აპრილი]] [[1989]]||<center>[[15 ნოემბერი]] [[1990]] |- |11 |<center> [[თენგიზ სიგუა]]||[[ფაილი:თენგიზ სიგუა.jpg|center|70px]]||<center> [[15 ნოემბერი]] [[1990]] ||<center> [[9 აპრილი]] [[1991]] |} [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] f9nayzejynq5cz74stbopcwoi7g8r1q 4647965 4647961 2024-04-25T14:23:17Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki === [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ-ის]] სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარე === {|class="wikitable" |- ! ! სახელი ! ფოტო ! ვადის დასაწყისი ! ვადის დასასრული |- | 1 | <center>[[ბუდუ მდივანი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[7 მარტი]] [[1922]]||<center>[[19 აპრილი]] [[1922]] |- | 2 | <center>[[სერგო ქავთარაძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[19 აპრილი]] [[1922]]||<center>[[21 იანვარი]] [[1923]] |- | 3 | <center>[[შალვა ელიავა]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[21 იანვარი]] [[1923]]||<center>[[14 ივნისი]] [[1927]] |- | 4 | <center>[[ლავრენტი ქართველიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[14 ივნისი]] [[1927]]||<center> [[7 მარტი]][[1929]] |- | 5 | <center>[[ფილიპე მახარაძე]]||||<center>[[1 მარტი]] [[1929]]||<center>[[20 თებერვალი]] [[1931]] |- | 6 | <center>[[ლევან სუხიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[20 თებერვალი]] [[1931]]||<center>[[12 სექტემბერი]] [[1931]] |- | 7 | <center>[[გერმანე მგალობლიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[17 სექტემბერი]] [[1931]]||<center>[[8 მაისი]] [[1937]] |- | 8 | <center>[[ვალერი ბაქარაძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[10 ივლისი]] [[1937]]||<center>[[27 მარტი]] [[1946]] |} === [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრ-ის]] მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე === {|class="wikitable" |- ! ! სახელი ! ფოტო ! ვადის დასაწყისი ! ვადის დასასრული |- | 1 | <center>[[ვალერი ბაქარაძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[27 მარტი]] [[1946]]||<center>[[26 მარტი]] [[1947]] |- | 2 | <center>[[ზაქარია ჩხუბიანიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[26 მარტი]] [[1947]]||<center>[[6 აპრილი]] [[1952]] |- | 3 | <center>[[ზაქარია კეცხოველი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[6 აპრილი]] [[1952]]||<center>[[15 აპრილი]] [[1953]] |- | 4 (1) | <center>[[ვალერი ბაქარაძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[15 აპრილი]] [[1953]]||<center>[[29 ოქტომბერი]] [[1953]] |- | 5 | <center>[[გივი ჯავახიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[29 ოქტომბერი]] [[1953]]||<center>[[17 დეკემბერი]] [[1975]] |- | 6 | <center>[[ზურაბ პატარიძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[17 დეკემბერი]] [[1975]]||<center>[[5 ივნისი]] [[1982]] |- | 7 | <center>[[დიმიტრი ქართველიშვილი]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[2 ივლისი]] [[1982]]||<center>[[12 აპრილი]] [[1986]] |- | 8 | <center>[[ოთარ ჩერქეზია]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[12 აპრილი]] [[1986]]||<center>[[29 მარტი]] [[1989]] |- | 9 | <center>[[ზურაბ ჩხეიძე]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[29 მარტი]] [[1989]]||<center>[[14 აპრილი]] [[1989]] |- | 10 | <center>[[ნოდარ ჭითანავა]]||[[ფაილი:Emblem of the Georgian SSR.svg|center|70px]]||<center>[[14 აპრილი]] [[1989]]||<center>[[15 ნოემბერი]] [[1990]] |- |11 |<center> [[თენგიზ სიგუა]]||[[ფაილი:თენგიზ სიგუა.jpg|center|70px]]||<center> [[15 ნოემბერი]] [[1990]] ||<center> [[9 აპრილი]] [[1991]] |} [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები| ]] kipckstthxm00ghtu9pt2414w95srdh 0 498231 4647930 4635219 2024-04-25T13:33:46Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''საბჭოთა საქართველოს ლიდერთა სია''', ''საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის ხელმძღვანელობა'' — [[საჯარო მმართველობა|სახელმწიფო მმართველობის]] ორგანოები, რომლებსაც ხელმძღვენელობდნენ სახელმწიფო და პარტიული ფიგურები და რომლებიც ახორციელებდნენ კონტროლს საბჭოთა რესპუბლიკის ტერიტორიაზე. [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის]] (საქართველოს სსრ, სსსრ) უმაღლეს ხელმძღვანელობას, 1921 წელს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების მომენტიდან 1990 წლის ოქტომბრის პირველ მრავალპარტიულ არჩევნებამდე, ახორციელებდა რესპუბლიკის მთავრობა და საქართველოს კომუნისტური პარტია [[სკკპ|სკკპ-ის]] შემადგენლობაში. საქართველოს კომპარტიის უმაღლესი ორგანო იყო [[საქართველოს კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტი|ცენტრალური კომიტეტი]] (ცკ), და საქართველოს ცკ კპ-ის პირველი მდივანი იყო რესპუბლიკის ფაქტობრივი ხელმძღვანელი 1921–1990 წლებში. საქართველოს სსრ უმაღლეს საკანონმდებლო ორგანო 1921–1938 წლებში იყო საბჭოთა ყრილობა, ხოლო 1938–1992 წლებში — ერთპარტიული [[საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭო|უმაღლესი საბჭო]], რომელი დეპუტატები (გარდა 1990 წლის არჩევნებისა), საქართველოს კომპარტიის ხელმძღვანელობის მიერ აუცილებელი ნებართვის შემდეგ, ირჩეოდნენ უალტერნატივო საფუძველზე 4 წლის განმავლობაში (1979 წლიდან – 5 წლით). უმაღლესი საბჭო არ იყო მუდმივმოქმედი ორგანო, მისი დეპუტატები იკრიბებოდნენ რამდენიმედღიან სესიებზე 2–3-ჯერ წელიწადში. ყოველდღიური ადმინისტრაციული მუშაობის ჩასატარებლად, უმაღლესი საბჭო ირჩევდა მუდმივმოქმედ პრეზიდიუმს, ნომინალურად რესპუბლიკის კოლექტიური მეთაურის ფუნქციის შემსრულებელს. 1989 წლის ნოემბერში კომპარტიის ცკ-ის პირველი მდივანი ასევე არჩეულ იქნა საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარედ, პარტიის სტრუქტურებიდან საპარლამენტო სტრუქტურებში ხელმძღვანელობის შეუფერხებლად გადასვლის პირობების შექმნის მიზნით. თუმცა მრავალპარტიულ საპარლამენტო არჩევნებზე 1990 წლის ოქტომბერში გამარჯვება მოიპოვა ოპოზიციურმა ბლოკმა [[მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო]], რომლის შემდეგ კომპარტიის ძალაუფლება საქართველოში დასრულდა. 1990 წლის 14 აპრილს საქართველოს სსრ-ს ეწოდა [[საქართველოს რესპუბლიკა]], 1991 წლის 9 აპრილს უმაღლესმა საბჭომ მიიღო აქტი საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის შესახებ. 1991 წლის დეკემბერში, სსრკ-ს დაშლის შესახებ ხელშეკრულების ხელმოწერით, საქართველო, აღიარებულ იქნა როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფო. == საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარეები == {{იხილეთ აგრეთვე|საქართველოს რევოლუციური კომიტეტი}} {| class="wikitable sortable" ! სურათი ! სახელი ! მმართველობის დასაწყისი ! მმართველობის დასასრული ! პარტია ! თანამდებობა |- | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|80px]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br><small>(1881–1937)</small> | align="center" |[[15 თებერვალი]], [[1921]] | align="center" |[[6 მარტი]], [[1921]] | align="center" |[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]] | align="center" |საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი |- | align="center" |[[ფაილი:Филипп Иесеевич Махарадзе.jpg|80px]] | align="center" |[[ფილიპე მახარაძე|ფილიპე იესეს ძე მახარაძე]]<br><small>(1868–1941)</small> | align="center" |[[6 მარტი]], [[1921]] | align="center" |[[7 ივლისი]], [[1921]] | align="center" |[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]] | align="center" |საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარე |- | align="center" |[[ფაილი:Polikarp Mdivani.jpg|80px]] | align="center" |[[პოლიკარპე მდივანი|ბუდუ (პოლიკარპე) გურგენის ძე მდივანი]] <br><small>(1897–1935)</small> | align="center" |[[7 ივლისი]], [[1921]] | align="center" |[[12 მარტი]], [[1922]] | align="center" |[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]] | align="center" |საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარე |- |} ===[[ასფსრ|ასფსრ-ის]] სამხარეო კომიტეტის და [[სკპცკ|სკპცკ-ის]] მდივნები=== {{მთავარი|ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა}} {{იხილეთ აგრეთვე|საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის პირველი მდივანი}} {| width=96% class="wikitable" | colspan="2" align="center" width="32%" |<gallery> Emblem of the Transcaucasian SFSR (1922-1923).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1922–1923). Emblem of the Transcaucasian SFSR (1923-1924).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1923–1924). Emblem of the Transcaucasian SFSR (1924-1930).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1924–1930). Emblem of the Transcaucasian SFSR (1930-1936).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1930–1936). Flag of Transcaucasian SFSR.svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] დროშა<br />(1922–1936). </gallery> | colspan="2" align="center" width="32%" |<gallery> Emblem of the Georgian SSR (1921-1922).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1921–1922). Emblem of the Georgian SSR (1921-1937).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1921–1937). Flag of the Georgian Soviet Socialist Republic (1921–1922).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1921–1922). Flag of the Georgian Soviet Socialist Republic (1922–1937).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1922–1937). </gallery> |- | colspan="2" align="center" width="32%" |'''ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკის სამხარეო კომიტეტი, მდივნები''' | colspan="2" align="center" width="32%" |'''საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის ([[ბოლშევიკები|ბ]]) ცენტრალური კომიტეტი<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=31&t=33947 სკპ (ბ) ცკ (საკავშირო კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტი)]. საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა: ქართულ-ოსური ლექსიკონი.</ref>, მდივნები''' |- !პორტრეტი !სახელი !პორტრეტი !სახელი |- | align="center" rowspan="2"|[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" rowspan="2"|[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[23 თებერვალი]], [[1922]]–[[3 ნოემბერი]], [[1922]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[1 თებერვალი]], [[1922]]–[[აპრილი]], [[1922]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |მიხეილ სტეფანეს ძე ოკუჯავა<br />[[აპრილი]], [[1922]]–[[ოქტომბერი]], [[1922]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Alexander Myasnikyan (2).jpg|100 px|center]] | align="center" |ალექსანდრე თეოდორეს ძე მიასნიკოვი (მიასნიკიანი)<br />[[3 ნოემბერი]], [[1922]]–[[11 დეკემბერი]], [[1924]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პასუხისმგებელი პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |[[ბესარიონ ლომინაძე|ბესარიონ ბესარიონის ძე ლომინაძე]]<br />[[ოქტომბერი]], [[1922]]–[[1924]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |[[სერგო ორჯონიკიძე|გრიგოლ (სერგო) კონსტანტინეს ძე ორჯონიკიძე]]<br />[[11 დეკემბერი]], [[1924]]–[[8 დეკემბერი]], [[1926]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | rowspan="3" align="center" | | rowspan="3" align="center" |მიხეილ ივანეს ძე კახიანი<br />[[1924]]–[[6 მაისი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[8 დეკემბერი]], [[1926]]–[[27 ნოემბერი]], [[1929]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Krinicki.jpg|100 px|center]] | align="center" |ალექსანდრე ივანეს ძე კრინიცკი<br />[[27 ნოემბერი]], [[1929]]–[[8 მაისი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |ბესარიონ ბესარიონის ძე ლომინაძე<br />[[8 მაისი]], [[1930]]–[[19 ნოემბერი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |ლევან დავითის ძე ღოღობერიძე<br />[[6 მაისი]], [[1930]]–[[20 ნოემბერი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:L I Lavrentiev Kartvelishvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ლავრენტი ქართველიშვილი|ლავრენტი იოსების ძე ქართველიშვილი]]<br />[[19 ნოემბერი]], [[1930]]–[[9 ნოემბერი]], [[1931]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |[[სამსონ მამულია]]<br />[[20 ნოემბერი]], [[1930]]–[[12 სექტემბერი]], [[1931]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[9 ნოემბერი]], [[1931]]–[[17 ოქტომბერი]], [[1932]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" |[[ფაილი:L I Lavrentiev Kartvelishvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ლავრენტი ქართველიშვილი|ლავრენტი იოსების ძე ქართველიშვილი]]<br />[[12 სექტემბერი]], [[1931]]–[[14 ნოემბერი]], [[1931]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ლავრენტი ბერია|ლავრენტი პავლეს ძე ბერია]]<br />[[17 ოქტომბერი]], [[1932]]–[[23 აპრილი]], [[1937]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |[[ლავრენტი ბერია|ლავრენტი პავლეს ძე ბერია]]<br />[[14 ნოემბერი]], [[1931]]–[[31 აგვისტო]], [[1938]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | colspan="2" align="left" |<small>[[1936|1936 წლის]] [[5 დეკემბერი|5 დეკემბერს]] [[ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა]] ლიკვიდირებულ იქნა. [[საქართველოს სსრ|საქართველოს]], [[აზერბაიჯანის სსრ|აზერბაიჯანის]] და [[სომხეთის სსრ|სომხეთის]] საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკები დამოუკიდებლად შევიდნენ [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირის]] შემადგენლობაში.</small> |- | colspan="2" |<small>[[1937|1937 წლის]] [[23 აპრილი|23 აპრილს]] ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივნის თანამდებობა გაუქმდა.</small> |- |} ===[[სკპცკ|სკპცკ-ის]] [[საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის პირველი მდივანი|პირველი მდივნები]], საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს და საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები=== {{იხილეთ აგრეთვე|საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო}} {| width=96% class="wikitable" |- | colspan="6" align="center" width="32%"|<gallery> Emblem of the Georgian SSR (1937-1981).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1937–1981). Emblem of the Georgian SSR.svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1981–1990). Flag of the Georgian Soviet Socialist Republic (1937–1951).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1937–1951). Flag of Georgian SSR.svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1951–1990). </gallery> |- | colspan="2" rowspan="2" align="center" width="32%"|'''საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტი, მდივნები''' | colspan="4" align="center" width="32%"|'''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო'''<ref>[http://www.knowbysight.info/1_GRUZ/03488.asp Высшие органы государственной власти ССР Грузия - Грузинской ССР - Республики Грузия]</ref> |- | colspan="2" align="center" width="32%" |'''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო, თავმჯდომარეები''' | colspan="2" align="center" width="32%" |'''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმი, თავმჯდომარეები''' |- !პორტრეტი !სახელი !პორტრეტი !სახელი !პორტრეტი !სახელი |- | rowspan="6" align="center" | | rowspan="6" align="center" |[[კანდიდ ჩარკვიანი|კანდიდ ნესტორის ძე ჩარკვიანი]]<br />[[31 აგვისტო]], [[1938]]–[[2 აპრილი]], [[1952]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | rowspan="3" align="center" | | rowspan="3" align="center" |[[იოსებ კოჭლამაზაშვილი|იოსებ დიმიტრის ძე კოჭლამაზაშვილი]]<br />[[8 ივლისი]], [[1938]]–[[24 მარტი]], [[1947]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" |[[ფაილი:Филипп Иесеевич Махарадзе.jpg|80px]] | align="center" |[[ფილიპე მახარაძე|ფილიპე იესეს ძე მახარაძე]]<br />[[10 ივლისი]], [[1938]]–[[10 დეკემბერი]], [[1941]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |ვაკანსია<br />[[10 დეკემბერი]], [[1941]]–[[3 იანვარი]], [[1942]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარის მოადგილეები</small> |- | align="center" | | align="center" |[[გიორგი სტურუა|გიორგი თედორეს ძე სტურუა]]<br />[[3 იანვარი]], [[1942]]–[[26 მარტი]], [[1948]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ვასილ გოგუა|ვასილ ბარნაბას ძე გოგუა]]<br />[[26 მარტი]], [[1947]]–[[26 მარტი]], [[1948]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" rowspan="3"| | align="center" rowspan="3"|[[ვასილ გოგუა|ვასილ ბარნაბას ძე გოგუა]]<br />[[26 მარტი]], [[1948]]–[[5 აპრილი]], [[1952]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[არჩილ გიგოშვილი|არჩილ ალექსანდრეს ძე გიგოშვილი]]<br />[[26 მარტი]], [[1948]]–[[18 აპრილი]], [[1951]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |მიხეილ მიხეილის ძე ლელაშვილი<br />[[18 აპრილი]], [[1951]]–[[5 აპრილი]], [[1952]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[აკაკი მგელაძე|აკაკი ივანეს ძე მგელაძე]]<br />[[2 აპრილი]], [[1952]]–[[14 აპრილი]], [[1953]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[გივი ჯავახიშვილი|გივი დიმიტრის ძე ჯავახიშვილი]]<br />[[5 აპრილი]], [[1952]]–[[15 აპრილი]], [[1953]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |ზაქარია ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი<br />[[5 აპრილი]], [[1952]]–[[15 აპრილი]], [[1953]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |ალექსანდრე იორდანეს ძე მირცხულავა<br />[[14 აპრილი]], [[1953]]–[[20 სექტემბერი]], [[1953]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |არჩილ დიმიტრის ძე გიორგაძე<br />[[15 აპრილი]], [[1953]]–[[1954]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |ვლადიმერ გედევანის ძე ცხოვრებაშვილი<br />[[15 აპრილი]], [[1953]]–[[29 ოქტომბერი]], [[1953]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" rowspan="2" |[[ფაილი:ვასილ მჟავანაძე.jpg|100 px|center]] | align="center" rowspan="2" |[[ვასილ მჟავანაძე|ვასილ პავლეს ძე მჟავანაძე]]<br />[[20 სექტემბერი]], [[1953]]–[[29 სექტემბერი]], [[1972]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[ვიქტორ კუპრაძე|ვიქტორ დიმიტრის ძე კუპრაძე]]<br />[[1954]]–[[26 აპრილი]], [[1963]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |მირონ დიმიტრის ძე ჩუბინიძე<br />[[29 ოქტომბერი]], [[1953]]–[[17 აპრილი]], [[1959]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[რაფიელ დვალი|რაფიელ რაფიელის ძე დვალი]]<br />[[26 აპრილი]], [[1963]]–[[12 ივლისი]], [[1971]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" |[[ფაილი:Georgi Dzotsenidze 1970.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[გიორგი ძოწენიძე|გიორგი სამსონის ძე ძოწენიძე]]<br />[[18 აპრილი]], [[1959]]–[[26 იანვარი]], [[1976]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Ceausescu in Tbilisi. 1976 (1).jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ედუარდ შევარდნაძე|ედუარდ ამბროსის ძე შევარდნაძე]]<br />[[29 სექტემბერი]], [[1972]]–[[6 ივლისი]], [[1985]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | rowspan="3" align="center" |[[ფაილი:Irakli Abashidze.jpg|100 px|center]] | rowspan="3" align="center" |[[ირაკლი აბაშიძე|ირაკლი ბესარიონის ძე აბაშიძე]]<br />[[12 ივლისი]], [[1971]]–[[14 ნოემბერი]], [[1990]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |[[პავლე გილაშვილი|პავლე გიორგის ძე გილაშვილი]]<br />[[26 იანვარი]], [[1976]]–[[29 მარტი]], [[1989]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ჯუმბერ პატიაშვილი|ჯუმბერ ილიას ძე პატიაშვილი]]<br />[[6 ივლისი]], [[1985]]–[[14 აპრილი]], [[1989]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია<br />[[29 მარტი]], [[1989]]–[[17 ნოემბერი]], [[1989]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[გივი გუმბარიძე|გივი გრიგოლის ძე გუმბარიძე]]<br />[[14 აპრილი]], [[1989]]–[[7 დეკემბერი]], [[1990]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[გივი გუმბარიძე|გივი გრიგოლის ძე გუმბარიძე]]<br />[[17 ნოემბერი]], [[1989]]–[[14 ნოემბერი]], [[1990]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ავთანდილ მარგიანი|ავთანდილ ანტონის ძე მარგიანი]]<br />[[7 დეკემბერი]], [[1990]]–[[20 თებერვალი]], [[1991]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" |[[ფაილი:Гамсахурдіа.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ზვიად გამსახურდია|ზვიად კონსტანტინეს ძე გამსახურდია]]<br />[[14 ნოემბერი]], [[1990]]–[[14 აპრილი]], [[1991]]<br /><small>[[მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო]]<br />[[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო|საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს]] თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |ჯემალ ფრიდონის ძე მიქელაძე<br />[[20 თებერვალი]], [[1991]]–[[26 აგვისტო]], [[1991]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[აკაკი ასათიანი|აკაკი თორნიკეს ძე ასათიანი]]<br />[[18 აპრილი]], [[1991]]–[[2 იანვარი]], [[1992]]<br /><small>საქართველოს მონარქიული პარტია<br />საქართველოს ტრადიციონალისტთა კავშირი<br />[[მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო]]<br />[[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო|საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს]] თავმჯდომარე</small> |- |} ==იხილეთ აგრეთვე== *[[საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის პირველი მდივანი]] *[[საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე]] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{საბჭოთა საქართველოს მმართველები}} [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის პოლიტიკოსები]] gpf75tgpecoum7hsjznp3ox3jfxtj62 4647931 4647930 2024-04-25T13:34:36Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''საბჭოთა საქართველოს ლიდერთა სია''', ''საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის ხელმძღვანელობა'' — [[საჯარო მმართველობა|სახელმწიფო მმართველობის]] ორგანოები, რომლებსაც ხელმძღვენელობდნენ სახელმწიფო და პარტიული ფიგურები და რომლებიც ახორციელებდნენ კონტროლს საბჭოთა რესპუბლიკის ტერიტორიაზე. [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის]] (საქართველოს სსრ, სსსრ) უმაღლეს ხელმძღვანელობას, 1921 წელს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების მომენტიდან 1990 წლის ოქტომბრის პირველ მრავალპარტიულ არჩევნებამდე, ახორციელებდა რესპუბლიკის მთავრობა და საქართველოს კომუნისტური პარტია [[სკკპ|სკკპ-ის]] შემადგენლობაში. საქართველოს კომპარტიის უმაღლესი ორგანო იყო [[საქართველოს კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტი|ცენტრალური კომიტეტი]] (ცკ), და საქართველოს ცკ კპ-ის პირველი მდივანი იყო რესპუბლიკის ფაქტობრივი ხელმძღვანელი 1921–1990 წლებში. საქართველოს სსრ უმაღლეს საკანონმდებლო ორგანო 1921–1938 წლებში იყო საბჭოთა ყრილობა, ხოლო 1938–1992 წლებში — ერთპარტიული [[საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭო|უმაღლესი საბჭო]], რომელი დეპუტატები (გარდა 1990 წლის არჩევნებისა), საქართველოს კომპარტიის ხელმძღვანელობის მიერ აუცილებელი ნებართვის შემდეგ, ირჩეოდნენ უალტერნატივო საფუძველზე 4 წლის განმავლობაში (1979 წლიდან – 5 წლით). უმაღლესი საბჭო არ იყო მუდმივმოქმედი ორგანო, მისი დეპუტატები იკრიბებოდნენ რამდენიმედღიან სესიებზე 2–3-ჯერ წელიწადში. ყოველდღიური ადმინისტრაციული მუშაობის ჩასატარებლად, უმაღლესი საბჭო ირჩევდა მუდმივმოქმედ პრეზიდიუმს, ნომინალურად რესპუბლიკის კოლექტიური მეთაურის ფუნქციის შემსრულებელს. 1989 წლის ნოემბერში კომპარტიის ცკ-ის პირველი მდივანი ასევე არჩეულ იქნა საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარედ, პარტიის სტრუქტურებიდან საპარლამენტო სტრუქტურებში ხელმძღვანელობის შეუფერხებლად გადასვლის პირობების შექმნის მიზნით. თუმცა მრავალპარტიულ საპარლამენტო არჩევნებზე 1990 წლის ოქტომბერში გამარჯვება მოიპოვა ოპოზიციურმა ბლოკმა [[მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო]], რომლის შემდეგ კომპარტიის ძალაუფლება საქართველოში დასრულდა. 1990 წლის 14 აპრილს საქართველოს სსრ-ს ეწოდა [[საქართველოს რესპუბლიკა]], 1991 წლის 9 აპრილს უმაღლესმა საბჭომ მიიღო აქტი საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის შესახებ. 1991 წლის დეკემბერში, სსრკ-ს დაშლის შესახებ ხელშეკრულების ხელმოწერით, საქართველო, აღიარებულ იქნა როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფო. == საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარეები == {{იხილეთ აგრეთვე|საქართველოს რევოლუციური კომიტეტი}} {| class="wikitable sortable" ! სურათი ! სახელი ! მმართველობის დასაწყისი ! მმართველობის დასასრული ! პარტია ! თანამდებობა |- | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|80px]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br><small>(1881–1937)</small> | align="center" |[[15 თებერვალი]], [[1921]] | align="center" |[[6 მარტი]], [[1921]] | align="center" |[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]] | align="center" |საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი |- | align="center" |[[ფაილი:Филипп Иесеевич Махарадзе.jpg|80px]] | align="center" |[[ფილიპე მახარაძე|ფილიპე იესეს ძე მახარაძე]]<br><small>(1868–1941)</small> | align="center" |[[6 მარტი]], [[1921]] | align="center" |[[7 ივლისი]], [[1921]] | align="center" |[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]] | align="center" |საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარე |- | align="center" |[[ფაილი:Polikarp Mdivani.jpg|80px]] | align="center" |[[პოლიკარპე მდივანი|ბუდუ (პოლიკარპე) გურგენის ძე მდივანი]] <br><small>(1897–1935)</small> | align="center" |[[7 ივლისი]], [[1921]] | align="center" |[[12 მარტი]], [[1922]] | align="center" |[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]] | align="center" |საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარე |- |} ===[[ასფსრ|ასფსრ-ის]] სამხარეო კომიტეტის და [[სკპცკ|სკპცკ-ის]] მდივნები=== {{მთავარი|ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა}} {{იხილეთ აგრეთვე|საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის პირველი მდივანი}} {| width=96% class="wikitable" | colspan="2" align="center" width="32%" |<gallery> Emblem of the Transcaucasian SFSR (1922-1923).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1922–1923). Emblem of the Transcaucasian SFSR (1923-1924).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1923–1924). Emblem of the Transcaucasian SFSR (1924-1930).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1924–1930). Emblem of the Transcaucasian SFSR (1930-1936).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1930–1936). Flag of Transcaucasian SFSR.svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] დროშა<br />(1922–1936). </gallery> | colspan="2" align="center" width="32%" |<gallery> Emblem of the Georgian SSR (1921-1922).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1921–1922). Emblem of the Georgian SSR (1921-1937).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1921–1937). Flag of the Georgian Soviet Socialist Republic (1921–1922).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1921–1922). Flag of the Georgian Soviet Socialist Republic (1922–1937).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1922–1937). </gallery> |- | colspan="2" align="center" width="32%" |'''ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკის სამხარეო კომიტეტი, მდივნები''' | colspan="2" align="center" width="32%" |'''საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის ([[ბოლშევიკები|ბ]]) ცენტრალური კომიტეტი<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=31&t=33947 სკპ (ბ) ცკ (საკავშირო კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტი)]. საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა: ქართულ-ოსური ლექსიკონი.</ref>, მდივნები''' |- !პორტრეტი !სახელი !პორტრეტი !სახელი |- | align="center" rowspan="2"|[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" rowspan="2"|[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[23 თებერვალი]], [[1922]]–[[3 ნოემბერი]], [[1922]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[1 თებერვალი]], [[1922]]–[[აპრილი]], [[1922]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |მიხეილ სტეფანეს ძე ოკუჯავა<br />[[აპრილი]], [[1922]]–[[ოქტომბერი]], [[1922]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Alexander Myasnikyan (2).jpg|100 px|center]] | align="center" |ალექსანდრე თეოდორეს ძე მიასნიკოვი (მიასნიკიანი)<br />[[3 ნოემბერი]], [[1922]]–[[11 დეკემბერი]], [[1924]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პასუხისმგებელი პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |[[ბესარიონ ლომინაძე|ბესარიონ ბესარიონის ძე ლომინაძე]]<br />[[ოქტომბერი]], [[1922]]–[[1924]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |[[სერგო ორჯონიკიძე|გრიგოლ (სერგო) კონსტანტინეს ძე ორჯონიკიძე]]<br />[[11 დეკემბერი]], [[1924]]–[[8 დეკემბერი]], [[1926]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | rowspan="3" align="center" | | rowspan="3" align="center" |მიხეილ ივანეს ძე კახიანი<br />[[1924]]–[[6 მაისი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[8 დეკემბერი]], [[1926]]–[[27 ნოემბერი]], [[1929]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Krinicki.jpg|100 px|center]] | align="center" |ალექსანდრე ივანეს ძე კრინიცკი<br />[[27 ნოემბერი]], [[1929]]–[[8 მაისი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |ბესარიონ ბესარიონის ძე ლომინაძე<br />[[8 მაისი]], [[1930]]–[[19 ნოემბერი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |ლევან დავითის ძე ღოღობერიძე<br />[[6 მაისი]], [[1930]]–[[20 ნოემბერი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:L I Lavrentiev Kartvelishvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ლავრენტი ქართველიშვილი|ლავრენტი იოსების ძე ქართველიშვილი]]<br />[[19 ნოემბერი]], [[1930]]–[[9 ნოემბერი]], [[1931]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |[[სამსონ მამულია]]<br />[[20 ნოემბერი]], [[1930]]–[[12 სექტემბერი]], [[1931]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[9 ნოემბერი]], [[1931]]–[[17 ოქტომბერი]], [[1932]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" |[[ფაილი:L I Lavrentiev Kartvelishvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ლავრენტი ქართველიშვილი|ლავრენტი იოსების ძე ქართველიშვილი]]<br />[[12 სექტემბერი]], [[1931]]–[[14 ნოემბერი]], [[1931]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ლავრენტი ბერია|ლავრენტი პავლეს ძე ბერია]]<br />[[17 ოქტომბერი]], [[1932]]–[[23 აპრილი]], [[1937]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |[[ლავრენტი ბერია|ლავრენტი პავლეს ძე ბერია]]<br />[[14 ნოემბერი]], [[1931]]–[[31 აგვისტო]], [[1938]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | colspan="2" align="left" |<small>[[1936|1936 წლის]] [[5 დეკემბერი|5 დეკემბერს]] [[ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა]] ლიკვიდირებულ იქნა. [[საქართველოს სსრ|საქართველოს]], [[აზერბაიჯანის სსრ|აზერბაიჯანის]] და [[სომხეთის სსრ|სომხეთის]] საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკები დამოუკიდებლად შევიდნენ [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირის]] შემადგენლობაში.</small> |- | colspan="2" |<small>[[1937|1937 წლის]] [[23 აპრილი|23 აპრილს]] ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივნის თანამდებობა გაუქმდა.</small> |- |} ===[[სკპცკ|სკპცკ-ის]] [[საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის პირველი მდივანი|პირველი მდივნები]], საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს და საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები=== {{იხილეთ აგრეთვე|საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო}} {| width=96% class="wikitable" |- | colspan="6" align="center" width="32%"|<gallery> Emblem of the Georgian SSR (1937-1981).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1937–1981). Emblem of the Georgian SSR.svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1981–1990). Flag of the Georgian Soviet Socialist Republic (1937–1951).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1937–1951). Flag of Georgian SSR.svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1951–1990). </gallery> |- | colspan="2" rowspan="2" align="center" width="32%"|'''საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტი, მდივნები''' | colspan="4" align="center" width="32%"|'''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო'''<ref>[http://www.knowbysight.info/1_GRUZ/03488.asp Высшие органы государственной власти ССР Грузия - Грузинской ССР - Республики Грузия]</ref> |- | colspan="2" align="center" width="32%" |'''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო, თავმჯდომარეები''' | colspan="2" align="center" width="32%" |'''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმი, თავმჯდომარეები''' |- !პორტრეტი !სახელი !პორტრეტი !სახელი !პორტრეტი !სახელი |- | rowspan="6" align="center" | | rowspan="6" align="center" |[[კანდიდ ჩარკვიანი|კანდიდ ნესტორის ძე ჩარკვიანი]]<br />[[31 აგვისტო]], [[1938]]–[[2 აპრილი]], [[1952]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | rowspan="3" align="center" | | rowspan="3" align="center" |[[იოსებ კოჭლამაზაშვილი|იოსებ დიმიტრის ძე კოჭლამაზაშვილი]]<br />[[8 ივლისი]], [[1938]]–[[24 მარტი]], [[1947]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" |[[ფაილი:Филипп Иесеевич Махарадзе.jpg|80px]] | align="center" |[[ფილიპე მახარაძე|ფილიპე იესეს ძე მახარაძე]]<br />[[10 ივლისი]], [[1938]]–[[10 დეკემბერი]], [[1941]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |ვაკანსია<br />[[10 დეკემბერი]], [[1941]]–[[3 იანვარი]], [[1942]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარის მოადგილეები</small> |- | align="center" | | align="center" |[[გიორგი სტურუა|გიორგი თედორეს ძე სტურუა]]<br />[[3 იანვარი]], [[1942]]–[[26 მარტი]], [[1948]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ვასილ გოგუა|ვასილ ბარნაბას ძე გოგუა]]<br />[[26 მარტი]], [[1947]]–[[26 მარტი]], [[1948]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" rowspan="3"| | align="center" rowspan="3"|[[ვასილ გოგუა|ვასილ ბარნაბას ძე გოგუა]]<br />[[26 მარტი]], [[1948]]–[[5 აპრილი]], [[1952]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[არჩილ გიგოშვილი|არჩილ ალექსანდრეს ძე გიგოშვილი]]<br />[[26 მარტი]], [[1948]]–[[18 აპრილი]], [[1951]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |მიხეილ მიხეილის ძე ლელაშვილი<br />[[18 აპრილი]], [[1951]]–[[5 აპრილი]], [[1952]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[აკაკი მგელაძე|აკაკი ივანეს ძე მგელაძე]]<br />[[2 აპრილი]], [[1952]]–[[14 აპრილი]], [[1953]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[გივი ჯავახიშვილი|გივი დიმიტრის ძე ჯავახიშვილი]]<br />[[5 აპრილი]], [[1952]]–[[15 აპრილი]], [[1953]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |[[ზაქარია ჩხუბიანიშვილი|ზაქარია ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი]]<br />[[5 აპრილი]], [[1952]]–[[15 აპრილი]], [[1953]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |ალექსანდრე იორდანეს ძე მირცხულავა<br />[[14 აპრილი]], [[1953]]–[[20 სექტემბერი]], [[1953]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |არჩილ დიმიტრის ძე გიორგაძე<br />[[15 აპრილი]], [[1953]]–[[1954]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |ვლადიმერ გედევანის ძე ცხოვრებაშვილი<br />[[15 აპრილი]], [[1953]]–[[29 ოქტომბერი]], [[1953]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" rowspan="2" |[[ფაილი:ვასილ მჟავანაძე.jpg|100 px|center]] | align="center" rowspan="2" |[[ვასილ მჟავანაძე|ვასილ პავლეს ძე მჟავანაძე]]<br />[[20 სექტემბერი]], [[1953]]–[[29 სექტემბერი]], [[1972]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[ვიქტორ კუპრაძე|ვიქტორ დიმიტრის ძე კუპრაძე]]<br />[[1954]]–[[26 აპრილი]], [[1963]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |მირონ დიმიტრის ძე ჩუბინიძე<br />[[29 ოქტომბერი]], [[1953]]–[[17 აპრილი]], [[1959]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[რაფიელ დვალი|რაფიელ რაფიელის ძე დვალი]]<br />[[26 აპრილი]], [[1963]]–[[12 ივლისი]], [[1971]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" |[[ფაილი:Georgi Dzotsenidze 1970.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[გიორგი ძოწენიძე|გიორგი სამსონის ძე ძოწენიძე]]<br />[[18 აპრილი]], [[1959]]–[[26 იანვარი]], [[1976]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Ceausescu in Tbilisi. 1976 (1).jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ედუარდ შევარდნაძე|ედუარდ ამბროსის ძე შევარდნაძე]]<br />[[29 სექტემბერი]], [[1972]]–[[6 ივლისი]], [[1985]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | rowspan="3" align="center" |[[ფაილი:Irakli Abashidze.jpg|100 px|center]] | rowspan="3" align="center" |[[ირაკლი აბაშიძე|ირაკლი ბესარიონის ძე აბაშიძე]]<br />[[12 ივლისი]], [[1971]]–[[14 ნოემბერი]], [[1990]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |[[პავლე გილაშვილი|პავლე გიორგის ძე გილაშვილი]]<br />[[26 იანვარი]], [[1976]]–[[29 მარტი]], [[1989]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ჯუმბერ პატიაშვილი|ჯუმბერ ილიას ძე პატიაშვილი]]<br />[[6 ივლისი]], [[1985]]–[[14 აპრილი]], [[1989]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია<br />[[29 მარტი]], [[1989]]–[[17 ნოემბერი]], [[1989]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[გივი გუმბარიძე|გივი გრიგოლის ძე გუმბარიძე]]<br />[[14 აპრილი]], [[1989]]–[[7 დეკემბერი]], [[1990]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[გივი გუმბარიძე|გივი გრიგოლის ძე გუმბარიძე]]<br />[[17 ნოემბერი]], [[1989]]–[[14 ნოემბერი]], [[1990]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ავთანდილ მარგიანი|ავთანდილ ანტონის ძე მარგიანი]]<br />[[7 დეკემბერი]], [[1990]]–[[20 თებერვალი]], [[1991]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" |[[ფაილი:Гамсахурдіа.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ზვიად გამსახურდია|ზვიად კონსტანტინეს ძე გამსახურდია]]<br />[[14 ნოემბერი]], [[1990]]–[[14 აპრილი]], [[1991]]<br /><small>[[მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო]]<br />[[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო|საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს]] თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |ჯემალ ფრიდონის ძე მიქელაძე<br />[[20 თებერვალი]], [[1991]]–[[26 აგვისტო]], [[1991]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[აკაკი ასათიანი|აკაკი თორნიკეს ძე ასათიანი]]<br />[[18 აპრილი]], [[1991]]–[[2 იანვარი]], [[1992]]<br /><small>საქართველოს მონარქიული პარტია<br />საქართველოს ტრადიციონალისტთა კავშირი<br />[[მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო]]<br />[[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო|საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს]] თავმჯდომარე</small> |- |} ==იხილეთ აგრეთვე== *[[საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის პირველი მდივანი]] *[[საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე]] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{საბჭოთა საქართველოს მმართველები}} [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის პოლიტიკოსები]] l8n3diud3e1wb99uithau0kzk1rytrw 4647932 4647931 2024-04-25T13:37:41Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''საბჭოთა საქართველოს ლიდერთა სია''', ''საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის ხელმძღვანელობა'' — [[საჯარო მმართველობა|სახელმწიფო მმართველობის]] ორგანოები, რომლებსაც ხელმძღვენელობდნენ სახელმწიფო და პარტიული ფიგურები და რომლებიც ახორციელებდნენ კონტროლს საბჭოთა რესპუბლიკის ტერიტორიაზე. [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკის]] (საქართველოს სსრ, სსსრ) უმაღლეს ხელმძღვანელობას, 1921 წელს საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების მომენტიდან 1990 წლის ოქტომბრის პირველ მრავალპარტიულ არჩევნებამდე, ახორციელებდა რესპუბლიკის მთავრობა და საქართველოს კომუნისტური პარტია [[სკკპ|სკკპ-ის]] შემადგენლობაში. საქართველოს კომპარტიის უმაღლესი ორგანო იყო [[საქართველოს კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტი|ცენტრალური კომიტეტი]] (ცკ), და საქართველოს ცკ კპ-ის პირველი მდივანი იყო რესპუბლიკის ფაქტობრივი ხელმძღვანელი 1921–1990 წლებში. საქართველოს სსრ უმაღლეს საკანონმდებლო ორგანო 1921–1938 წლებში იყო საბჭოთა ყრილობა, ხოლო 1938–1992 წლებში — ერთპარტიული [[საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭო|უმაღლესი საბჭო]], რომელი დეპუტატები (გარდა 1990 წლის არჩევნებისა), საქართველოს კომპარტიის ხელმძღვანელობის მიერ აუცილებელი ნებართვის შემდეგ, ირჩეოდნენ უალტერნატივო საფუძველზე 4 წლის განმავლობაში (1979 წლიდან – 5 წლით). უმაღლესი საბჭო არ იყო მუდმივმოქმედი ორგანო, მისი დეპუტატები იკრიბებოდნენ რამდენიმედღიან სესიებზე 2–3-ჯერ წელიწადში. ყოველდღიური ადმინისტრაციული მუშაობის ჩასატარებლად, უმაღლესი საბჭო ირჩევდა მუდმივმოქმედ პრეზიდიუმს, ნომინალურად რესპუბლიკის კოლექტიური მეთაურის ფუნქციის შემსრულებელს. 1989 წლის ნოემბერში კომპარტიის ცკ-ის პირველი მდივანი ასევე არჩეულ იქნა საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარედ, პარტიის სტრუქტურებიდან საპარლამენტო სტრუქტურებში ხელმძღვანელობის შეუფერხებლად გადასვლის პირობების შექმნის მიზნით. თუმცა მრავალპარტიულ საპარლამენტო არჩევნებზე 1990 წლის ოქტომბერში გამარჯვება მოიპოვა ოპოზიციურმა ბლოკმა [[მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო]], რომლის შემდეგ კომპარტიის ძალაუფლება საქართველოში დასრულდა. 1990 წლის 14 აპრილს საქართველოს სსრ-ს ეწოდა [[საქართველოს რესპუბლიკა]], 1991 წლის 9 აპრილს უმაღლესმა საბჭომ მიიღო აქტი საქართველოს სახელმწიფოებრივი დამოუკიდებლობის შესახებ. 1991 წლის დეკემბერში, სსრკ-ს დაშლის შესახებ ხელშეკრულების ხელმოწერით, საქართველო, აღიარებულ იქნა როგორც დამოუკიდებელი სახელმწიფო. == საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარეები == {{იხილეთ აგრეთვე|საქართველოს რევოლუციური კომიტეტი}} {| class="wikitable sortable" ! სურათი ! სახელი ! მმართველობის დასაწყისი ! მმართველობის დასასრული ! პარტია ! თანამდებობა |- | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|80px]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br><small>(1881–1937)</small> | align="center" |[[15 თებერვალი]], [[1921]] | align="center" |[[6 მარტი]], [[1921]] | align="center" |[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]] | align="center" |საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარის მოვალეობის შემსრულებელი |- | align="center" |[[ფაილი:Филипп Иесеевич Махарадзе.jpg|80px]] | align="center" |[[ფილიპე მახარაძე|ფილიპე იესეს ძე მახარაძე]]<br><small>(1868–1941)</small> | align="center" |[[6 მარტი]], [[1921]] | align="center" |[[7 ივლისი]], [[1921]] | align="center" |[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]] | align="center" |საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარე |- | align="center" |[[ფაილი:Polikarp Mdivani.jpg|80px]] | align="center" |[[პოლიკარპე მდივანი|ბუდუ (პოლიკარპე) გურგენის ძე მდივანი]] <br><small>(1897–1935)</small> | align="center" |[[7 ივლისი]], [[1921]] | align="center" |[[12 მარტი]], [[1922]] | align="center" |[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]] | align="center" |საქართველოს რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარე |- |} ===[[ასფსრ|ასფსრ-ის]] სამხარეო კომიტეტის და [[სკპცკ|სკპცკ-ის]] მდივნები=== {{მთავარი|ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა}} {{იხილეთ აგრეთვე|საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის პირველი მდივანი}} {| width=96% class="wikitable" | colspan="2" align="center" width="32%" |<gallery> Emblem of the Transcaucasian SFSR (1922-1923).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1922–1923). Emblem of the Transcaucasian SFSR (1923-1924).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1923–1924). Emblem of the Transcaucasian SFSR (1924-1930).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1924–1930). Emblem of the Transcaucasian SFSR (1930-1936).svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] გერბი<br />(1930–1936). Flag of Transcaucasian SFSR.svg|[[ამიერკავკასიის სოციალისტური ფედერაციული საბჭოთა რესპუბლიკა|ასფსრ-ის]] დროშა<br />(1922–1936). </gallery> | colspan="2" align="center" width="32%" |<gallery> Emblem of the Georgian SSR (1921-1922).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1921–1922). Emblem of the Georgian SSR (1921-1937).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1921–1937). Flag of the Georgian Soviet Socialist Republic (1921–1922).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1921–1922). Flag of the Georgian Soviet Socialist Republic (1922–1937).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1922–1937). </gallery> |- | colspan="2" align="center" width="32%" |'''ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკის სამხარეო კომიტეტი, მდივნები''' | colspan="2" align="center" width="32%" |'''საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის ([[ბოლშევიკები|ბ]]) ცენტრალური კომიტეტი<ref>[http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=31&t=33947 სკპ (ბ) ცკ (საკავშირო კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტი)]. საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა: ქართულ-ოსური ლექსიკონი.</ref>, მდივნები''' |- !პორტრეტი !სახელი !პორტრეტი !სახელი |- | align="center" rowspan="2"|[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" rowspan="2"|[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[23 თებერვალი]], [[1922]]–[[3 ნოემბერი]], [[1922]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[1 თებერვალი]], [[1922]]–[[აპრილი]], [[1922]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |მიხეილ სტეფანეს ძე ოკუჯავა<br />[[აპრილი]], [[1922]]–[[ოქტომბერი]], [[1922]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Alexander Myasnikyan (2).jpg|100 px|center]] | align="center" |ალექსანდრე თეოდორეს ძე მიასნიკოვი (მიასნიკიანი)<br />[[3 ნოემბერი]], [[1922]]–[[11 დეკემბერი]], [[1924]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პასუხისმგებელი პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |[[ბესარიონ ლომინაძე|ბესარიონ ბესარიონის ძე ლომინაძე]]<br />[[ოქტომბერი]], [[1922]]–[[1924]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |[[სერგო ორჯონიკიძე|გრიგოლ (სერგო) კონსტანტინეს ძე ორჯონიკიძე]]<br />[[11 დეკემბერი]], [[1924]]–[[8 დეკემბერი]], [[1926]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | rowspan="3" align="center" | | rowspan="3" align="center" |მიხეილ ივანეს ძე კახიანი<br />[[1924]]–[[6 მაისი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პასუხისმგებელი პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[8 დეკემბერი]], [[1926]]–[[27 ნოემბერი]], [[1929]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Krinicki.jpg|100 px|center]] | align="center" |ალექსანდრე ივანეს ძე კრინიცკი<br />[[27 ნოემბერი]], [[1929]]–[[8 მაისი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |ბესარიონ ბესარიონის ძე ლომინაძე<br />[[8 მაისი]], [[1930]]–[[19 ნოემბერი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |ლევან დავითის ძე ღოღობერიძე<br />[[6 მაისი]], [[1930]]–[[20 ნოემბერი]], [[1930]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:L I Lavrentiev Kartvelishvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ლავრენტი ქართველიშვილი|ლავრენტი იოსების ძე ქართველიშვილი]]<br />[[19 ნოემბერი]], [[1930]]–[[9 ნოემბერი]], [[1931]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |[[სამსონ მამულია]]<br />[[20 ნოემბერი]], [[1930]]–[[12 სექტემბერი]], [[1931]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Mamia Orakhelashvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[მამია ორახელაშვილი|ივანე (მამია) დიმიტრის ძე ორახელაშვილი]]<br />[[9 ნოემბერი]], [[1931]]–[[17 ოქტომბერი]], [[1932]]<br /><small>[[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" |[[ფაილი:L I Lavrentiev Kartvelishvili.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ლავრენტი ქართველიშვილი|ლავრენტი იოსების ძე ქართველიშვილი]]<br />[[12 სექტემბერი]], [[1931]]–[[14 ნოემბერი]], [[1931]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ლავრენტი ბერია|ლავრენტი პავლეს ძე ბერია]]<br />[[17 ოქტომბერი]], [[1932]]–[[23 აპრილი]], [[1937]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივანი</small> | align="center" | | align="center" |[[ლავრენტი ბერია|ლავრენტი პავლეს ძე ბერია]]<br />[[14 ნოემბერი]], [[1931]]–[[31 აგვისტო]], [[1938]]<br /><small>რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია (ბოლშევიკების)<br />საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტის პირველი მდივანი</small> |- | colspan="2" align="left" |<small>[[1936|1936 წლის]] [[5 დეკემბერი|5 დეკემბერს]] [[ამიერკავკასიის საბჭოთა ფედერაციული სოციალისტური რესპუბლიკა]] ლიკვიდირებულ იქნა. [[საქართველოს სსრ|საქართველოს]], [[აზერბაიჯანის სსრ|აზერბაიჯანის]] და [[სომხეთის სსრ|სომხეთის]] საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკები დამოუკიდებლად შევიდნენ [[საბჭოთა კავშირი|საბჭოთა კავშირის]] შემადგენლობაში.</small> |- | colspan="2" |<small>[[1937|1937 წლის]] [[23 აპრილი|23 აპრილს]] ამიერკავკასიის სამხარეო კომიტეტის პირველი მდივნის თანამდებობა გაუქმდა.</small> |- |} ===[[სკპცკ|სკპცკ-ის]] [[საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის პირველი მდივანი|პირველი მდივნები]], საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს და საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები=== {{იხილეთ აგრეთვე|საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო}} {| width=96% class="wikitable" |- | colspan="6" align="center" width="32%"|<gallery> Emblem of the Georgian SSR (1937-1981).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1937–1981). Emblem of the Georgian SSR.svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] გერბი<br />(1981–1990). Flag of the Georgian Soviet Socialist Republic (1937–1951).svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1937–1951). Flag of Georgian SSR.svg|[[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|სსსრ-ის]] დროშა<br />(1951–1990). </gallery> |- | colspan="2" rowspan="2" align="center" width="32%"|'''საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის (ბ) ცენტრალური კომიტეტი, მდივნები''' | colspan="4" align="center" width="32%"|'''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო'''<ref>[http://www.knowbysight.info/1_GRUZ/03488.asp Высшие органы государственной власти ССР Грузия - Грузинской ССР - Республики Грузия]</ref> |- | colspan="2" align="center" width="32%" |'''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭო, თავმჯდომარეები''' | colspan="2" align="center" width="32%" |'''საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმი, თავმჯდომარეები''' |- !პორტრეტი !სახელი !პორტრეტი !სახელი !პორტრეტი !სახელი |- | rowspan="6" align="center" | | rowspan="6" align="center" |[[კანდიდ ჩარკვიანი|კანდიდ ნესტორის ძე ჩარკვიანი]]<br />[[31 აგვისტო]], [[1938]]–[[2 აპრილი]], [[1952]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | rowspan="3" align="center" | | rowspan="3" align="center" |[[იოსებ კოჭლამაზაშვილი|იოსებ დიმიტრის ძე კოჭლამაზაშვილი]]<br />[[8 ივლისი]], [[1938]]–[[24 მარტი]], [[1947]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" |[[ფაილი:Филипп Иесеевич Махарадзе.jpg|80px]] | align="center" |[[ფილიპე მახარაძე|ფილიპე იესეს ძე მახარაძე]]<br />[[10 ივლისი]], [[1938]]–[[10 დეკემბერი]], [[1941]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |ვაკანსია<br />[[10 დეკემბერი]], [[1941]]–[[3 იანვარი]], [[1942]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარის მოადგილეები</small> |- | align="center" | | align="center" |[[გიორგი სტურუა|გიორგი თედორეს ძე სტურუა]]<br />[[3 იანვარი]], [[1942]]–[[26 მარტი]], [[1948]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ვასილ გოგუა|ვასილ ბარნაბას ძე გოგუა]]<br />[[26 მარტი]], [[1947]]–[[26 მარტი]], [[1948]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" rowspan="3"| | align="center" rowspan="3"|[[ვასილ გოგუა|ვასილ ბარნაბას ძე გოგუა]]<br />[[26 მარტი]], [[1948]]–[[5 აპრილი]], [[1952]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[არჩილ გიგოშვილი|არჩილ ალექსანდრეს ძე გიგოშვილი]]<br />[[26 მარტი]], [[1948]]–[[18 აპრილი]], [[1951]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |მიხეილ მიხეილის ძე ლელაშვილი<br />[[18 აპრილი]], [[1951]]–[[5 აპრილი]], [[1952]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[აკაკი მგელაძე|აკაკი ივანეს ძე მგელაძე]]<br />[[2 აპრილი]], [[1952]]–[[14 აპრილი]], [[1953]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[გივი ჯავახიშვილი|გივი დიმიტრის ძე ჯავახიშვილი]]<br />[[5 აპრილი]], [[1952]]–[[15 აპრილი]], [[1953]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |[[ზაქარია ჩხუბიანიშვილი|ზაქარია ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი]]<br />[[5 აპრილი]], [[1952]]–[[15 აპრილი]], [[1953]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |ალექსანდრე იორდანეს ძე მირცხულავა<br />[[14 აპრილი]], [[1953]]–[[20 სექტემბერი]], [[1953]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |არჩილ დიმიტრის ძე გიორგაძე<br />[[15 აპრილი]], [[1953]]–[[1954]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |ვლადიმერ გედევანის ძე ცხოვრებაშვილი<br />[[15 აპრილი]], [[1953]]–[[29 ოქტომბერი]], [[1953]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" rowspan="2" |[[ფაილი:ვასილ მჟავანაძე.jpg|100 px|center]] | align="center" rowspan="2" |[[ვასილ მჟავანაძე|ვასილ პავლეს ძე მჟავანაძე]]<br />[[20 სექტემბერი]], [[1953]]–[[29 სექტემბერი]], [[1972]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|საკავშირო კომუნისტური პარტია (ბოლშევიკების)]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[ვიქტორ კუპრაძე|ვიქტორ დიმიტრის ძე კუპრაძე]]<br />[[1954]]–[[26 აპრილი]], [[1963]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |მირონ დიმიტრის ძე ჩუბინიძე<br />[[29 ოქტომბერი]], [[1953]]–[[17 აპრილი]], [[1959]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[რაფიელ დვალი|რაფიელ რაფიელის ძე დვალი]]<br />[[26 აპრილი]], [[1963]]–[[12 ივლისი]], [[1971]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" |[[ფაილი:Georgi Dzotsenidze 1970.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[გიორგი ძოწენიძე|გიორგი სამსონის ძე ძოწენიძე]]<br />[[18 აპრილი]], [[1959]]–[[26 იანვარი]], [[1976]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" |[[ფაილი:Eduard Shevardnadze in 1987.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ედუარდ შევარდნაძე|ედუარდ ამბროსის ძე შევარდნაძე]]<br />[[29 სექტემბერი]], [[1972]]–[[6 ივლისი]], [[1985]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | rowspan="3" align="center" |[[ფაილი:Irakli Abashidze.jpg|100 px|center]] | rowspan="3" align="center" |[[ირაკლი აბაშიძე|ირაკლი ბესარიონის ძე აბაშიძე]]<br />[[12 ივლისი]], [[1971]]–[[14 ნოემბერი]], [[1990]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარე</small> | align="center" | | align="center" |[[პავლე გილაშვილი|პავლე გიორგის ძე გილაშვილი]]<br />[[26 იანვარი]], [[1976]]–[[29 მარტი]], [[1989]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ჯუმბერ პატიაშვილი|ჯუმბერ ილიას ძე პატიაშვილი]]<br />[[6 ივლისი]], [[1985]]–[[14 აპრილი]], [[1989]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია<br />[[29 მარტი]], [[1989]]–[[17 ნოემბერი]], [[1989]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[გივი გუმბარიძე|გივი გრიგოლის ძე გუმბარიძე]]<br />[[14 აპრილი]], [[1989]]–[[7 დეკემბერი]], [[1990]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[გივი გუმბარიძე|გივი გრიგოლის ძე გუმბარიძე]]<br />[[17 ნოემბერი]], [[1989]]–[[14 ნოემბერი]], [[1990]]<br /><small>საქართველოს კომუნისტური პარტია<br />საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |[[ავთანდილ მარგიანი|ავთანდილ ანტონის ძე მარგიანი]]<br />[[7 დეკემბერი]], [[1990]]–[[20 თებერვალი]], [[1991]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" |[[ფაილი:Гамсахурдіа.jpg|100 px|center]] | align="center" |[[ზვიად გამსახურდია|ზვიად კონსტანტინეს ძე გამსახურდია]]<br />[[14 ნოემბერი]], [[1990]]–[[14 აპრილი]], [[1991]]<br /><small>[[მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო]]<br />[[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო|საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს]] თავმჯდომარე</small> |- | align="center" | | align="center" |ჯემალ ფრიდონის ძე მიქელაძე<br />[[20 თებერვალი]], [[1991]]–[[26 აგვისტო]], [[1991]]<br /><small>[[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]]<br />[[საქართველოს კომუნისტური პარტიის ცენტრალური კომიტეტი|საქართველოს კომუნისტური პარტიის (ბოლშევიკების) ცენტრალური კომიტეტის]] პირველი [[მდივანი]]</small> | align="center" | | align="center" |[[აკაკი ასათიანი|აკაკი თორნიკეს ძე ასათიანი]]<br />[[18 აპრილი]], [[1991]]–[[2 იანვარი]], [[1992]]<br /><small>საქართველოს მონარქიული პარტია<br />საქართველოს ტრადიციონალისტთა კავშირი<br />[[მრგვალი მაგიდა — თავისუფალი საქართველო]]<br />[[საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭო|საქართველოს რესპუბლიკის უზენაესი საბჭოს]] თავმჯდომარე</small> |- |} ==იხილეთ აგრეთვე== *[[საქართველოს სსრ კომუნისტური პარტიის პირველი მდივანი]] *[[საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე]] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{საბჭოთა საქართველოს მმართველები}} [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის პოლიტიკოსები]] lhw75m5um032o4vtqs5cjd2kg2snl8t 14 500234 4647955 4274956 2024-04-25T14:20:29Z Surprizi 14671 მომხმარებელმა Surprizi გვერდი „[[კატეგორია:საქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]]“ გადაიტანა გვერდზე „[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]]“ wikitext text/x-wiki [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის პოლიტიკოსები]] [[კატეგორია:საქართველოს პრემიერ-მინისტრები]] 58okxmixw1scfmw5ca5et2pzbkf2lx4 0 501975 4648043 4245334 2024-04-25T18:56:52Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მუსიკოსი | ფონი = solo_singer | სახელი = იგი აზალია | ფოტო = Iggy Azalea August 2015.jpg | ფოტოს სიგანე = 220პქ | წარწერა = | დაბსახელი = | დაიბადა = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1990|06|07}} | დაბადების ადგილი = [[სიდნეი]], [[ახალი სამხრეთი უელსი]], [[ავსტრალია]] | გარდთარიღი = | გარდადგილი = | სხვა სახელები= | განათლება = | აქტიურობის წლები = [[2011]] – დღემდე | მეუღლე= | შვილები = | პარტნიორები = | საქმიანობა= მომღერალი | მამა = | რეზიდენცია= | საიტი = iggyazalea.com | გამორჩეული როლები = | ტონის ჯილდოები | ჟანრი = Hip hop | ლეიბლი = Bad Dreams Empire Island Virgin EMI Def Jam Grand Hustle Mercury}} '''ამეთვისტო ამელია კელი''' ({{lang-en|Amethyst Amelia Kelly}}; დაიბადა [[1990]] წლის [[7 ივნისი|7 ივნისს]], [[სიდნეი]], [[ახალი სამხრეთი უელსი]], [[ავსტრალია]]) - ცნობილი თავისი სასცენო სახელით იგი აზალია (/ /zeɪliə /), ავსტრალიელი რეპერი, კომპოზიტორი და ყოფილი მოდელი. 16 წლის ასაკში აზალია გადავიდა [[ამერიკის შეერთებული შტატები|შეერთებულ შტატებში]] სიდნეიდან, ავსტრალია, მუსიკის კარიერის დასაწყებად. აზალიამ საზოგადოების აღიარება მოიპოვა მას შემდეგ, რაც [[YouTube]]- ზე გამოაქვეყნა მისი სიმღერების "Pussy" და "Two Times" მუსიკალური კლიპები, რომლებმაც სწრაფად მოიპოვეს პოპულარობა. მალევე აზალიამ ხელი მოაწერა ხმის ჩამწერი კონტრაქტს ამერიკელ რეპერთან T.I.– ს ლეიბლ [[Grand Hustle]]– თან და გამოუშვა სადებიუტო მიქსტეიპი, [[Ignorant Art]] (2011). == ადრეული ცხოვრება == '''ამეთვისტო ამელია კელი''' დაიბადა [[სიდნეი|სიდნეიში]] და გაიზარდა [[მალუმბიმბი|მალუმბიმბიში]], [[ახალი სამხრეთი უელსი]]. მისი მამა, ბრენდან კელი, იყო ირლანდიელ-ავსტრალიელი მხატვარი და კომიქსების მხატვარი , ხოლო დედამ, ტანია, ასუფთავებდა დასასვენებელ სახლებსა და სასტუმროებს. აზალია ცხოვრობდა სახლში, რომელიც მამამისმა ხელით ააშენა ტალახის აგურისგან, 5 ჰექტარ მიწაზე გარშემორტყმული. მას ჰყავს ორი და-ძმა, სახელად მათიასი და კელი. ზალიას თქმით, მას აბორიგენი (ძირძველი ავსტრალიელი) წარმოშობა აქვს: "ჩემი ოჯახი ავსტრალიაში პირველი ფლოტით ჩამოვიდა. ჩემი ოჯახი დიდი ხნის განმავლობაში იმყოფებოდა ამ ქვეყანაში, 100 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში. თუ თქვენი ოჯახი ავსტრალიაში ცხოვრობდა დიდი ხანია, ყველას აქვს ცოტაოდენი [[აბორიგენი (ტომი)|აბორიგენული]] სისხლი. მე ვიცი, რომ ჩემს ოჯახს აქვს, რადგან ჩვენ გვაქვს თვალის ისეთი მდგომარეობა, რაც მხოლოდ აბორიგენებს აქვთ. ” მამამისმა მისი გაუპატიურება დაიწყო 14 წლის ასაკში რამაც მასზე დიდი გავლენა მოახდინა. სანამ სოლო კარიერას შეუდგებოდა, აზალიამ თავისი სამეზობლოდან კიდევ ორ გოგონასთან ერთად შექმნა ჯგუფი: "მე ისეთი ვიყავი, რეპერიც შეიძლება ვიყო. ეს შეიძლება იყოს [[TLC]]. მე მარცხენა თვალი ვიქნები". აზალიამ საბოლოოდ გადაწყვიტა ჯგუფის დაშლა, რადგან სხვა გოგონები ამას სერიოზულად არ უყურებდნენ: "მე სერიოზულად ვხედავ ყველაფერს, რასაც ვაკეთებ. მე ძალიან კონკურენტუნარიანი ვარ." [[File:Iggy Azalea - ACL Music Festival (2).jpg|thumb|აზალეა 2014 წლის ოქტომბერში პერფორმანსის დროს]] == კარიერა == აზალიას სადებიუტო სტუდიური ალბომი, [[The New Classic]] (2014), მსოფლიოს რამდენიმე ჩარტში ხუთეულში მოხვდა, მაგრამ არაერთგვაროვანი შეფასება მიიღო ინდუსტრიიდან. ალბომი საბოლოოდ მოწინავე [[Billboard Top R & B]] / [[Hip-Hop]] ალბომებში გავიდა<ref>[https://www.billboard.com/articles/columns/chart-beat/6084575/john-legend-and-iggy-azalea-hit-no-1-on-rbhip-hop-charts John Legend and Iggy Azalea Hit No. 1 on R&B/Hip-Hop Charts]. ''Billboard''. Retrieved 11 May 2014.</ref>, რითც აზალია გახდა პირველი არაამერიკული ქალი რეპერი, რომელიც ჩარტის სათავეში მოხვდა. New Classic- ს წინ უძღოდა სადებიუტო სინგლი "[[Work]]" და ჩარტ-ტოპ სინგლი "[[Fancy]]", რომელიც მოხვდა აშშ-ს [[Billboard Hot 100]]-ში<ref> [https://web.archive.org/web/20150113091921/http://www.billboard.com/articles/news/6143261/hot-100-iggy-azalea-fancy-magic-rude-shawn-mendes "Iggy Azalea Claims Longest Hot 100 Reign for a Female Rapper With "Fancy"]. ''Billboard''. Archived from the original on 13 January 2015.</ref>. იგიმ მონაწილეობა მიიღო [[არიანა გრანდე|არიანა გრანდეს]] სინგლში "[[Problem]]", რომელიც "[[Fancy]]" - ს გრანდეადგილზე აღმოჩნდა. ამ ჰიტებით აზალია შეუერთდა [[The Beatles]]- ის რიგებს, როგორც ერთადერთი აქტი, რომელიც ერთსა და ორზე იმყოფებოდა ერთდროულად მათი პირველი ორი ცხელი 100 ჩანაწერით<ref>[https://www.billboard.com/articles/news/6106532/iggy-azalea-hot-100-fancy-magic-calvin-harris "Iggy Azalea Remains Atop Hot 100 With 'Fancy'; MAGIC!, Calvin Harris Hit Top 10"]. ''Billboard''. 4 June 2014.</ref>. გარდა ამისა, მან მიაღწია ცხელ 100-ზე ერთდროულად სამი ათი ჰიტის ხსენებული სიმღერებით და ალბომის მეხუთე სინგლით, "[[Black Widow]]", რომლის დებიუტი შედგა მოგვიანებით. სადებიუტო ალბომის შემდეგ, აზალიამ გამოუშვა უამრავი სინგლი, რომ დაელოდებინა მეორე ალბომი, Digital Distortion. ამასთან, მის ლეიბლთან კონფლიქტების სერიამ, ასევე პირადმა კონფლიქტებმა გამოიწვია, რომ პროექტი გაუქმდა. შესაბამისად, აზალიამ შეცვალა ლეიბლები და გამოუშვა [[EP Survive the Summe]]<nowiki/>r (2018) [[Island Records]]– ის ქვეშ. შემდგომმა უთანხმოებამ განაპირობა აზალია დამოუკიდებელი მხატვრის გახდომა და შექმნა საკუთარი ეტიკეტი, Bad Dreams, იმპერიასთან დისტრიბუციული გარიგების საშუალებით. მისი მეორე ალბომი, [[In My Defence]], გამოვიდა 2019 წელს, რასაც მოჰყვა კიდევ ერთი [[EP, Wicked Lips]], იმავე წელს<ref>[https://tucson.com/r/entertainment/music/iggy-azalea-extremely-excited-for-ep/article_16ece2f9-22a2-5741-9b94-f8ea507e7972.amp.html "Iggy Azalea 'extremely excited' for EP"]{{Dead link|date=სექტემბერი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}. ''Arizona Daily Star''. Retrieved 8 November 2019.</ref>. დებიუტის შემდეგ, აზალიამ 48 მილიონი ჩანაწერი გაყიდა მსოფლიოში, 22 მილიონი სინგლი მარტო შეერთებულ შტატებში. აზალიას ჯილდოებში შედის ორი [[American Music Awards]], სამი [[Billboard Music Awards]], [[MTV Video Music Award,]] [[People's Choice Award]], ოთხი [[Teen Choice Awards]] და ოთხი [[გრემის ჯილდო|გრემის]] პრემიის ნომინაცია. აზალიას ოფიციალურ [[YouTube]] არხმა დააგროვა 3.2 მილიარდი ნახვა, ხოლო 14 მუსიკალურ ვიდეოს 100 მილიონზე მეტი ნახვა აქვს [[Vevo]]- ზე. == ლიტერატურა == * [https://www.amazon.com/Iggy-Azalea-Time-Laura-Murray/dp/1608186717 Iggy Azalea (Big Time)]. Creative Education (July 15, 2016). 24 გვერდი == რესურსები ინტერნეტში == * [https://open.spotify.com/artist/5yG7ZAZafVaAlMTeBybKAL იგი აზალია] [[Spotify]]-ზე * {{facebook|iggyazalea}} *{{instagram|thenewclassic}} * {{twitter|iggyazalea}} *{{imdb name|5404318}} * [https://iggyazalea.com/ ოფიციალური საიტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190508191300/https://iggyazalea.com/ |date=2019-05-08 }} == სქოლიო == {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:იგი, აზალია}} [[კატეგორია:დაბადებული 7 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1990]] [[კატეგორია:ამერიკელი მომღერლები]] [[კატეგორია:ავსტრალიელი მომღერლები]] [[კატეგორია:XX საუკუნის მომღერლები]] [[კატეგორია:XXI საუკუნის მომღერლები]] [[კატეგორია:რეპერები]] [[კატეგორია:ამერიკელი რეპერები]] 2l1jtusbmy5z2ji2q2j12jla9a24vo9 0 518646 4648116 4644838 2024-04-26T08:21:04Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი}} '''კარენ ასლანიანი''' (დ. [[22 ივლისი]], [[1995]]) — [[სომხები|სომეხი]] ბერძნულ-რომაული სტილით მოჭიდავე. ევროპის სამგზის ბრინჯაოს მედლის პრიზიორი 67 კგ წონით კატეგორიაში, 2018, 2019 და 2020 წლებში.<ref name="uww_european_wrestling_championships_2018">{{Cite web|url=https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2018-05/results_04_kaspiisk.pdf|title=2018 European Wrestling Championships Results|website=United World Wrestling|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412211223/https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2018-05/results_04_kaspiisk.pdf|archive-date=12 April 2020|access-date=12 April 2020}}</ref><ref name="uww_european_wrestling_championships_2019">{{Cite web|url=https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2019-04/opt-final-book_european_bucharest_2019.pdf|title=2019 European Wrestling Championships Results|website=United World Wrestling|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412162932/https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2019-04/opt-final-book_european_bucharest_2019.pdf|archive-date=12 April 2020|access-date=12 April 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200412162932/https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2019-04/opt-final-book_european_bucharest_2019.pdf|archivedate=12 აპრილი 2020}}</ref><ref name="uww_european_championships_results_2020">{{Cite web|url=https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2020-02/eucs-rome-final-book_1.pdf|title=2020 European Wrestling Championships Results|website=United World Wrestling|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412124934/https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2020-02/eucs-rome-final-book_1.pdf|archive-date=12 April 2020|access-date=12 April 2020}}</ref> [[2019]] წელს წარადგინა სომხეთი [[მინსკი|მინსკში]] გამართულ ევროპულ თამაშებზე. ბრინჯაოს მედლისთვის ბრძოლაში დამარცხდა მატე ნემეშთან.<ref name="uww_european_games_results_2019">{{Cite web|url=https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2019-10/results_06_minsk.pdf|title=2019 European Games Wrestling Results|website=United World Wrestling|url-status=live|access-date=4 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412134017/https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2019-10/results_06_minsk.pdf|archive-date=12 April 2020}}</ref> მონაწილეობა მიიღო [[ტოკიო]]ში, [[იაპონია]]ში გამართულ 2020 წლის ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე, 67 კგ წონით კატეგორიაში.<ref name="armenia_and_romania_book_tokyo_2020_places_2021">{{Cite news|last=Shefferd|first=Neil|date=8 May 2021|title=Armenia and Romania book multiple Tokyo 2020 places at UWW World Olympic Games qualifier|work=InsideTheGames.biz|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1107558/uww-greco-roman-qualifying|access-date=8 May 2021}}</ref> == კარიერა == [[2015]] წელს კარენ ასლანიანმა წარადგინა სომხეთი 2015 წლის მსოფლიო სამხედრო თამაშებზე, რომელიც მუნგიონში, [[სამხრეთ კორეა]]ში გაიმართა. ბერძნულ-რომაულ ჭიდაობაში 66 კგ წონით კატეგორიაში მოიპოვა ვერცხლის მედალი. ფინალში დამარცხდა კორეელ კიმ ჯი-ჰუნთან.<ref name="wrestling_results_book_military_world_games_2015">{{Cite web|title=Results Book|url=https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/media/document/event/results/results_10_mungyeong.pdf|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200809191451/https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/media/document/event/results/results_10_mungyeong.pdf|archive-date=9 August 2020|access-date=9 August 2020|website=2015 Military World Games – United World Wrestling}}</ref> [[2018]] წელს 67 კგ წონით კატეგორიაში ასპარეზობდა კასპიისკში, რუსეთში გამართულ ევროპის ჩემპიონატზე. მოიპოვა ბრინჯაოს მედალი. 1/16 ფინალში ანგარიშით 5-3 დაამარცხა სერბი მოჭიდავე, მატე ნემეში. მეოთხედფინალში კარენ ასლანიანი ანგარიშით 3-6 დამარცხდა რუს არტემ სურკოვთან. რეპეშაჟის მეორე რაუნდში ასლანიანმა დაამარცხა აზერბაიჯანელი მეტოქე ელმან მუხთაროვი (ანგარიშით 5-3). ბრინჯაოს მედლისთვის შეხვედრაში ანგარიშით 7-2 დაამარცხა პოლონელი მოჭიდავე დავიდ კარეჩინსკი. <ref>{{Cite web |url=https://arena.unitedworldwrestling.org/weight-category/show/00390ad8-4bc3-11e8-89df-080027548b1b/print/complete-results |title=Results |accessdate=2021-10-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200911003615/https://arena.unitedworldwrestling.org/weight-category/show/00390ad8-4bc3-11e8-89df-080027548b1b/print/complete-results |archivedate=2020-09-11 }}</ref> [[2019]] წელს 67 კგ წონით კატეგორიაში მონაწილეობდა ბუქარესტში, [[რუმინეთი|რუმინეთში]] გამართულ ევროპის ჩემპიონატზე. მოიპოვა ბრინჯაოს მედალი. 1/32 ფინალში ანგარიშით 0-4 დამარცხდა პოლონეთის სახელით მოასპარეზე გევორგ სააკიანთან. სააკიანის ფინალში გადასვლის გამო გადაერთო რეპეშაჟში, ბრინჯაოს მედლისთვის ბრძოლაში. რეპეშაჟის პირველ შეხვედრაში დაამარცხა ბელარუსი იარასლავ კარდაში, ანგარიშით 11-1. რეპეშაჟის მეორე შეხვედრაში დაამარცხა ბულგარელი მოჭიდავე კონსტანტინ სტასი, ანგარიშით 8-0. ბრინჯაოს მედლისთვის შეხვედრაში დაამარცხა სერბი მატე ნემეში, ანგარიშით 4-2. <ref>{{Cite web |url=https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2019-04/opt-final-book_european_bucharest_2019.pdf |title=European Championships Bullettin |accessdate=2021-10-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200412162932/https://unitedworldwrestling.org/sites/default/files/2019-04/opt-final-book_european_bucharest_2019.pdf |archivedate=2020-04-12 }}</ref> [[2020]] წელს 67 კგ წონით კატეგორიაში მონაწილეობდა რომში, იტალიაში გამართულ ევროპის ჩემპიონატზე. მოიპოვა ბრინჯაოს მედალი. 1/32 ფინალში დაამარცხა შვედი სიმონ ერლანდსონი. 1/16 ფინალში ანგარიშით 9-0 დაამარცხა ქართველი მოჭიდავე გიორგი შოთაძე. მეოთხედფინალში ანგარიშით 10-1 დაამარცხა სერბი მატე ნემეში. ნახევარფინალში დამარცხდა [[რუსეთი]]ს წარმომადგენელ ნაზირ აბდულაევთან, ანგარიშით 3-4. ბრინჯაოს მედლისთვის ბრძოლაში დაამარცხა უნგრელი მეტოქე, ანგარიშით 7-5.<ref name="armenia_claims_two_titles_2020">{{Cite news|last=Etchells|first=Daniel|url=https://www.insidethegames.biz/articles/1090467/armenia-golds-european-wrestling-champs|title=Armenia claim two Greco-Roman titles on day three of European Wrestling Championships|date=12 February 2020|work=InsideTheGames.biz|access-date=12 February 2020|url-status=live}}</ref><ref name="uww_european_championships_results_2020"/> ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://www.olympedia.org/athletes/140553 Olympedia] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:სომეხი მოჭიდავეები ბერძნულ-რომაულ სახეობაში]] tf18um0o8zsc5pr0ty0p2mai1xmonoc 0 523211 4647958 4310442 2024-04-25T14:21:32Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ზაქარია კეცხოველი''' (დ. [[10 ივლისი]], [[1902]], სოფ. [[ტყვიავი]], ახლანდელი [[გორის მუნიციპალიტეტი]] — გ. [[22 ივლისი]], [[1970]]) — თანამდებობის პირი, მეცნიერი, სოფლის მეურნეობის მუშაკი. [[სა­ქარ­თვე­ლოს სსრ მინისტრთა საბჭო]]ს თავმჯდომარე (1952-1953). მიღებული ჰქონდა აგრონომიული განათლება. სასოფლო-სამეურნეო კოოპერაციაში ეკავა ხელმძღვანელი თანამდებობა, ამავე დროს სამეცნიერო-კვლევით საქმიანობას ეწეოდა ხილ-კენკრის მეურნეობის ინსტიტუტში. 1944 წლიდან იყო სა­ქართველოს სახკომსაბჭოს თავმჯდომარის მო­ად­გილე და კვების მრეწველობის სახალხო კომისარი. 1946-1947 წლებში [[სა­ქართველოს სსრ გემო-კვების მრეწველობის სამინისტრო|სა­ქართველოს სსრ გემო-კვების მრეწველობის]] მინისტრი და მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის მო­ად­გი­ლე, 1947 წლიდან — სა­ქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარის პირველი მო­ად­გი­ლე, შემდეგ — თავმჯდომარე. 1953 წლიდან [[სა­ქართველოს სსრ სასურსათო საქონლის მრეწველობის სამინისტრო|სა­ქართველოს სსრ სასურსათო საქონლის მრეწველობის]] მინისტრი. [[1957]] წლიდან [[ცეკავშირი]]ს გამგეობის თავმჯდომარე. მიღებული აქვს სა­ხელმწიფო ჯილდოები. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00015593}} * [https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/336157/1/P_4859.jpg ზაქარია კეცხოველის ბიოგრაფია (II მოწვევა)] * [https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/353530/1/P_6186.jpg ზაქარია კეცხოველის ბიოგრაფია (III მოწვევა)] * [https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/358722/1/P_5373.jpg ზაქარია კეცხოველის ბიოგრაფია (IV მოწვევა)] * [https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/355240/1/P_7331.jpg ზაქარია კეცხოველის ბიოგრაფია (V მოწვევა)] * [https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/317179/1/F_036.jpg ზაქარია კეცხოველის ბიოგრაფია (სსრკ III მოწვევა)] {{DEFAULTSORT:კეცხოველი, ზაქარია}} [[კატეგორია:დაბადებული 10 ივლისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1902]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 22 ივლისი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1970]] [[კატეგორია:გორის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის II მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის III მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IV მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის V მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის III მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:კეცხოველები|ზ]] [[კატეგორია:ქართველი სოფლის მეურნეობის მუშაკები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] cck6sr33efknu7ffx0dj84yliz7mkhx 0 527726 4647913 4341278 2024-04-25T12:59:04Z Surprizi 14671 /* ლიტერატურა */ wikitext text/x-wiki '''ზაქარია ჩხუბიანიშვილი''' (დ. [[1903]], [[რუისპირი]] — გ. [[1980]]) — [[ქართველი]] [[ინჟინერია|ინჟინერი]], გამომგონებელი, თანამდებობის პირი, სოფლის მეურნეობის მუშაკი. ==ბიოგრაფია== [[1917]] წლამდე სწავლობდა თელავის სასულიერო სასწავლებელში. სახსრების უქონლობის გამო, იგი იძულებული იყო თავი დაენებებინა სწავლისათვის. [[1922]] წლის დამლევს მუშაობდა სოფელ რუისპირის რევკომის მდივნად, ხოლო შემდეგ [[1923]] წელს არჩეულ იქნა გლეხკომის თავმჯდომარედ. [[1925]] წელს დაამთავრა თელავის საბჭოთა პარტსკოლა: იმავე წელს არჩეულ იქნა ალკკ სამაზრო კომიტეტის შემადგენლობაში და მუშაობდა ინსტრუქტორად. [[1926]] წელს გაიგზავნა [[ბორჯომი]]ს რაიონში, სადაც მუშაობდა მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ, შემდეგ [[1929]] წლამდე [[კახეთი|კახეთის]] ოლქის მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ იყო. [[1929]] წელს [[თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტი|თბილისის სატყეო-ტექნიკურ ინსტიტუტში]] შევიდა და სწავლასთან ერთად მსახურობდა კიდეც. [[1932]] წლიდან იყო თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის კოლექტივის ბიუროს მდივანი. [[1933]] წლის [[აგვისტო]]ში საქართველოს სატყეო ტრესტის საწარმოო-ტექნიკური განყოფილების უფროსად დაინიშნა და ამავე დროს პარტკომის მდივნად მუშაობდა სატყეო მრეწველობის სახალხო კომისარიატის რწმუნებული სამმართველოში. [[1935]] წელს დაინიშნა ამიერკავკასიის სატყეო მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორად, სადაც მუშაობდა [[1936]] წლამდე. ამავე წელს გაიგზავნა ლენინგრადის სატყეო-ტექნუკური აკადემიის ასპირანტურაში. [[1937]] წლის [[ივნისი|ივნისში]] გამოწვეულ იქნა აკადემიიდან და დაინიშნა თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის დირექტორად. იყო საქართველოს სსრ სატყეო მრეწველობის სახალხო კომისარი. [[1956]]-[[1976]] წლებში ხელმძღვანელობდა თავის ინიციატივით დაარსებულ სატყეო მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს, არის 20-მდე სამეცნიერო ნაშრომისა და სამი [[მონოგრაფია|მონოგრაფიის]] ავტორი. მისი ინიციატივით დაინერგა ფოთლოვანი ჯიშის [[მერქნიანი ჯიშები|მერქნის]] ([[მურყანი]]) გამოყენება [[ცელულოზა-ქაღალდის მრეწველობა|ცელულოზა-ქაღალდი]]ს მრეწველობაში, ამ საკითხზე დაიცვა [[დისერტაცია]] „მურყანის მერქანი და მისი გამოყენება ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობაში“ (მონოგრაფია, [[1961]] წელი). ზაქარია ჩხუბიანიშვილის უშუალო მონაწილეობითა და ინიციატივით აშენდა ავეჯის ფაბრიკა და ხის დამამუშავებელი კომბინატი თბილისში, [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი|ახმეტის]] სახერხი ქარხანა, [[ენგური|ენგურის]] ქაღალდის კომბინატი, [[ახალდაბა (დაბა)|ახალდაბისა]] და [[ქუთაისი]]ს ავეჯის ფაბრიკები, ავეჯის მსხვილი საწარმო „განთიადი“ თბილისში. დაჯილდოებული იყო ორდენებითა და მედლები, მიღებული ჰქონდა სახელმწიფო ჯილდოები. ==ჯილდოები== * საქართველოს დამსახურებული ინჟინერი ==ბიბლიოგრაფია== * მურყნის მერქანი და მისი გამოყენების შესაძლებლობანი ცელულოზ-ქაღალდის მრეწველობაში, თბ., საბჭ. საქართველო, 1964, გვ. 173 * მურყანი, როგორც ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობის ახალი ნედლეული, თბ., საქ. სას-სამ. ინ-ტის გამ-ბა და სტ., 1960, გვ. 25 ==ლიტერატურა== * კახეთის გამოჩენილი ადამიანები/ოთარ ნაცარაშვილი, თბ., 2001, გვ. 194 *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/454200/3/Komunisti_1980_N99.pdf გაზ. „კომუნისტი“, №99 (17742), 29 აპრილი, 1980] ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00016227}} {{DEFAULTSORT:ჩხუბიანიშვილი, ზაქარია}} [[კატეგორია:ქართველი გამომგონებლები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1903]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1980]] pfv2ctnko1kxikir6857m7efy11ewip 4647916 4647913 2024-04-25T13:11:43Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ზაქარია ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი''' (დ. [[1903]], [[რუისპირი]] — გ. 24 აპრილი, [[1980]]) — [[ქართველი]] [[ინჟინერია|ინჟინერი]], გამომგონებელი, პარტიული, საბჭოთა და სამეურნეო დარგის მუშაკი. სკკპ წევრი 1928 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1917]] წლამდე სწავლობდა თელავის სასულიერო სასწავლებელში. სახსრების უქონლობის გამო, იგი იძულებული იყო თავი დაენებებინა სწავლისათვის. [[1922]] წლის დამლევს მუშაობდა სოფელ რუისპირის რევკომის მდივნად, ხოლო შემდეგ [[1923]] წელს არჩეულ იქნა გლეხკომის თავმჯდომარედ. [[1925]] წელს დაამთავრა თელავის საბჭოთა პარტსკოლა: იმავე წელს არჩეულ იქნა ალკკ სამაზრო კომიტეტის შემადგენლობაში და მუშაობდა ინსტრუქტორად. [[1926]] წელს გაიგზავნა [[ბორჯომი]]ს რაიონში, სადაც მუშაობდა მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ, შემდეგ [[1929]] წლამდე [[კახეთი|კახეთის]] ოლქის მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ იყო. [[1929]] წელს [[თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტი|თბილისის სატყეო-ტექნიკურ ინსტიტუტში]] შევიდა და სწავლასთან ერთად მსახურობდა კიდეც. [[1932]] წლიდან იყო თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის კოლექტივის ბიუროს მდივანი. [[1933]] წლის [[აგვისტო]]ში საქართველოს სატყეო ტრესტის საწარმოო-ტექნიკური განყოფილების უფროსად დაინიშნა და ამავე დროს პარტკომის მდივნად მუშაობდა სატყეო მრეწველობის სახალხო კომისარიატის რწმუნებული სამმართველოში. [[1935]] წელს დაინიშნა ამიერკავკასიის სატყეო მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორად, სადაც მუშაობდა [[1936]] წლამდე. ამავე წელს გაიგზავნა ლენინგრადის სატყეო-ტექნუკური აკადემიის ასპირანტურაში. [[1937]] წლის [[ივნისი|ივნისში]] გამოწვეულ იქნა აკადემიიდან და დაინიშნა თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის დირექტორად. 1937-1940 წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სატყეო მეურნეობის სახალხო კომისარი; 1940-1941 წლებში პარტიის სიღნაღის რაიონული კომიტეტის პირველი მდივანი; 1942 წელს საქართველოს კპ ცკ-ის მდივანი მრეწველობის დარგში; 1944-1946 წლებში საქართველოს კპ თბილისის საქალაქო კომიტეტის მეორე მდივანი; 1946-1952 წლებში საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარე; 1952-1953 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1953 წლიდან საქართველოს ხე-ტყისა და ხის დამამუშავებელი მრეწველობის მინისტრი. [[1959]]-[[1976]] წლებში ხელმძღვანელობდა თავის ინიციატივით დაარსებულ სატყეო მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს, არის 20-მდე სამეცნიერო ნაშრომისა და სამი [[მონოგრაფია|მონოგრაფიის]] ავტორი. მისი ინიციატივით დაინერგა ფოთლოვანი ჯიშის [[მერქნიანი ჯიშები|მერქნის]] ([[მურყანი]]) გამოყენება [[ცელულოზა-ქაღალდის მრეწველობა|ცელულოზა-ქაღალდი]]ს მრეწველობაში, ამ საკითხზე დაიცვა [[დისერტაცია]] „მურყანის მერქანი და მისი გამოყენება ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობაში“ (მონოგრაფია, [[1961]] წელი). ზაქარია ჩხუბიანიშვილის უშუალო მონაწილეობითა და ინიციატივით აშენდა ავეჯის ფაბრიკა და ხის დამამუშავებელი კომბინატი თბილისში, [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი|ახმეტის]] სახერხი ქარხანა, [[ენგური|ენგურის]] ქაღალდის კომბინატი, [[ახალდაბა (დაბა)|ახალდაბისა]] და [[ქუთაისი]]ს ავეჯის ფაბრიკები, ავეჯის მსხვილი საწარმო „განთიადი“ თბილისში. დაჯილდოებული იყო ორდენებითა და მედლები, მიღებული ჰქონდა სახელმწიფო ჯილდოები. ==ჯილდოები== * საქართველოს დამსახურებული ინჟინერი ==ბიბლიოგრაფია== * მურყნის მერქანი და მისი გამოყენების შესაძლებლობანი ცელულოზ-ქაღალდის მრეწველობაში, თბ., საბჭ. საქართველო, 1964, გვ. 173 * მურყანი, როგორც ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობის ახალი ნედლეული, თბ., საქ. სას-სამ. ინ-ტის გამ-ბა და სტ., 1960, გვ. 25 ==ლიტერატურა== * კახეთის გამოჩენილი ადამიანები/ოთარ ნაცარაშვილი, თბ., 2001, გვ. 194 *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/454200/3/Komunisti_1980_N99.pdf გაზ. „კომუნისტი“, №99 (17742), 29 აპრილი, 1980] ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00016227}} {{DEFAULTSORT:ჩხუბიანიშვილი, ზაქარია}} [[კატეგორია:ქართველი გამომგონებლები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1903]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1980]] 2jragnhz0ouf5lt3rsbxwjfimfsdg2z 4647917 4647916 2024-04-25T13:12:30Z Surprizi 14671 /* რესურსები ინტერნეტში */ wikitext text/x-wiki '''ზაქარია ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი''' (დ. [[1903]], [[რუისპირი]] — გ. 24 აპრილი, [[1980]]) — [[ქართველი]] [[ინჟინერია|ინჟინერი]], გამომგონებელი, პარტიული, საბჭოთა და სამეურნეო დარგის მუშაკი. სკკპ წევრი 1928 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1917]] წლამდე სწავლობდა თელავის სასულიერო სასწავლებელში. სახსრების უქონლობის გამო, იგი იძულებული იყო თავი დაენებებინა სწავლისათვის. [[1922]] წლის დამლევს მუშაობდა სოფელ რუისპირის რევკომის მდივნად, ხოლო შემდეგ [[1923]] წელს არჩეულ იქნა გლეხკომის თავმჯდომარედ. [[1925]] წელს დაამთავრა თელავის საბჭოთა პარტსკოლა: იმავე წელს არჩეულ იქნა ალკკ სამაზრო კომიტეტის შემადგენლობაში და მუშაობდა ინსტრუქტორად. [[1926]] წელს გაიგზავნა [[ბორჯომი]]ს რაიონში, სადაც მუშაობდა მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ, შემდეგ [[1929]] წლამდე [[კახეთი|კახეთის]] ოლქის მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ იყო. [[1929]] წელს [[თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტი|თბილისის სატყეო-ტექნიკურ ინსტიტუტში]] შევიდა და სწავლასთან ერთად მსახურობდა კიდეც. [[1932]] წლიდან იყო თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის კოლექტივის ბიუროს მდივანი. [[1933]] წლის [[აგვისტო]]ში საქართველოს სატყეო ტრესტის საწარმოო-ტექნიკური განყოფილების უფროსად დაინიშნა და ამავე დროს პარტკომის მდივნად მუშაობდა სატყეო მრეწველობის სახალხო კომისარიატის რწმუნებული სამმართველოში. [[1935]] წელს დაინიშნა ამიერკავკასიის სატყეო მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორად, სადაც მუშაობდა [[1936]] წლამდე. ამავე წელს გაიგზავნა ლენინგრადის სატყეო-ტექნუკური აკადემიის ასპირანტურაში. [[1937]] წლის [[ივნისი|ივნისში]] გამოწვეულ იქნა აკადემიიდან და დაინიშნა თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის დირექტორად. 1937-1940 წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სატყეო მეურნეობის სახალხო კომისარი; 1940-1941 წლებში პარტიის სიღნაღის რაიონული კომიტეტის პირველი მდივანი; 1942 წელს საქართველოს კპ ცკ-ის მდივანი მრეწველობის დარგში; 1944-1946 წლებში საქართველოს კპ თბილისის საქალაქო კომიტეტის მეორე მდივანი; 1946-1952 წლებში საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარე; 1952-1953 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1953 წლიდან საქართველოს ხე-ტყისა და ხის დამამუშავებელი მრეწველობის მინისტრი. [[1959]]-[[1976]] წლებში ხელმძღვანელობდა თავის ინიციატივით დაარსებულ სატყეო მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს, არის 20-მდე სამეცნიერო ნაშრომისა და სამი [[მონოგრაფია|მონოგრაფიის]] ავტორი. მისი ინიციატივით დაინერგა ფოთლოვანი ჯიშის [[მერქნიანი ჯიშები|მერქნის]] ([[მურყანი]]) გამოყენება [[ცელულოზა-ქაღალდის მრეწველობა|ცელულოზა-ქაღალდი]]ს მრეწველობაში, ამ საკითხზე დაიცვა [[დისერტაცია]] „მურყანის მერქანი და მისი გამოყენება ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობაში“ (მონოგრაფია, [[1961]] წელი). ზაქარია ჩხუბიანიშვილის უშუალო მონაწილეობითა და ინიციატივით აშენდა ავეჯის ფაბრიკა და ხის დამამუშავებელი კომბინატი თბილისში, [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი|ახმეტის]] სახერხი ქარხანა, [[ენგური|ენგურის]] ქაღალდის კომბინატი, [[ახალდაბა (დაბა)|ახალდაბისა]] და [[ქუთაისი]]ს ავეჯის ფაბრიკები, ავეჯის მსხვილი საწარმო „განთიადი“ თბილისში. დაჯილდოებული იყო ორდენებითა და მედლები, მიღებული ჰქონდა სახელმწიფო ჯილდოები. ==ჯილდოები== * საქართველოს დამსახურებული ინჟინერი ==ბიბლიოგრაფია== * მურყნის მერქანი და მისი გამოყენების შესაძლებლობანი ცელულოზ-ქაღალდის მრეწველობაში, თბ., საბჭ. საქართველო, 1964, გვ. 173 * მურყანი, როგორც ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობის ახალი ნედლეული, თბ., საქ. სას-სამ. ინ-ტის გამ-ბა და სტ., 1960, გვ. 25 ==ლიტერატურა== * კახეთის გამოჩენილი ადამიანები/ოთარ ნაცარაშვილი, თბ., 2001, გვ. 194 *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/454200/3/Komunisti_1980_N99.pdf გაზ. „კომუნისტი“, №99 (17742), 29 აპრილი, 1980] ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00016227}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩხუბიანიშვილი, ზაქარია}} [[კატეგორია:ქართველი გამომგონებლები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1903]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1980]] mhe704kyp69koya2pwutmfj25kfztwc 4647919 4647917 2024-04-25T13:13:03Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ზაქარია ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი''' (დ. [[1903]], [[რუისპირი]] — გ. 24 აპრილი, [[1980]]) — [[ქართველი]] [[ინჟინერია|ინჟინერი]], გამომგონებელი, პარტიული, საბჭოთა და სამეურნეო დარგის მუშაკი. სკკპ წევრი 1928 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1917]] წლამდე სწავლობდა თელავის სასულიერო სასწავლებელში. სახსრების უქონლობის გამო, იგი იძულებული იყო თავი დაენებებინა სწავლისათვის. [[1922]] წლის დამლევს მუშაობდა სოფელ რუისპირის რევკომის მდივნად, ხოლო შემდეგ [[1923]] წელს არჩეულ იქნა გლეხკომის თავმჯდომარედ. [[1925]] წელს დაამთავრა თელავის საბჭოთა პარტსკოლა: იმავე წელს არჩეულ იქნა ალკკ სამაზრო კომიტეტის შემადგენლობაში და მუშაობდა ინსტრუქტორად. [[1926]] წელს გაიგზავნა [[ბორჯომი]]ს რაიონში, სადაც მუშაობდა მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ, შემდეგ [[1929]] წლამდე [[კახეთი|კახეთის]] ოლქის მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ იყო. [[1929]] წელს [[თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტი|თბილისის სატყეო-ტექნიკურ ინსტიტუტში]] შევიდა და სწავლასთან ერთად მსახურობდა კიდეც. [[1932]] წლიდან იყო თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის კოლექტივის ბიუროს მდივანი. [[1933]] წლის [[აგვისტო]]ში საქართველოს სატყეო ტრესტის საწარმოო-ტექნიკური განყოფილების უფროსად დაინიშნა და ამავე დროს პარტკომის მდივნად მუშაობდა სატყეო მრეწველობის სახალხო კომისარიატის რწმუნებული სამმართველოში. [[1935]] წელს დაინიშნა ამიერკავკასიის სატყეო მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორად, სადაც მუშაობდა [[1936]] წლამდე. ამავე წელს გაიგზავნა ლენინგრადის სატყეო-ტექნუკური აკადემიის ასპირანტურაში. [[1937]] წლის [[ივნისი|ივნისში]] გამოწვეულ იქნა აკადემიიდან და დაინიშნა თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის დირექტორად. 1937-1940 წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სატყეო მეურნეობის სახალხო კომისარი; 1940-1941 წლებში პარტიის სიღნაღის რაიონული კომიტეტის პირველი მდივანი; 1942 წელს საქართველოს კპ ცკ-ის მდივანი მრეწველობის დარგში; 1944-1946 წლებში საქართველოს კპ თბილისის საქალაქო კომიტეტის მეორე მდივანი; 1946-1952 წლებში საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარე; 1952-1953 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1953 წლიდან საქართველოს ხე-ტყისა და ხის დამამუშავებელი მრეწველობის მინისტრი. [[1959]]-[[1976]] წლებში ხელმძღვანელობდა თავის ინიციატივით დაარსებულ სატყეო მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს, არის 20-მდე სამეცნიერო ნაშრომისა და სამი [[მონოგრაფია|მონოგრაფიის]] ავტორი. მისი ინიციატივით დაინერგა ფოთლოვანი ჯიშის [[მერქნიანი ჯიშები|მერქნის]] ([[მურყანი]]) გამოყენება [[ცელულოზა-ქაღალდის მრეწველობა|ცელულოზა-ქაღალდი]]ს მრეწველობაში, ამ საკითხზე დაიცვა [[დისერტაცია]] „მურყანის მერქანი და მისი გამოყენება ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობაში“ (მონოგრაფია, [[1961]] წელი). ზაქარია ჩხუბიანიშვილის უშუალო მონაწილეობითა და ინიციატივით აშენდა ავეჯის ფაბრიკა და ხის დამამუშავებელი კომბინატი თბილისში, [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი|ახმეტის]] სახერხი ქარხანა, [[ენგური|ენგურის]] ქაღალდის კომბინატი, [[ახალდაბა (დაბა)|ახალდაბისა]] და [[ქუთაისი]]ს ავეჯის ფაბრიკები, ავეჯის მსხვილი საწარმო „განთიადი“ თბილისში. დაჯილდოებული იყო ორდენებითა და მედლები, მიღებული ჰქონდა სახელმწიფო ჯილდოები. ==ჯილდოები== * საქართველოს დამსახურებული ინჟინერი ==ბიბლიოგრაფია== * მურყნის მერქანი და მისი გამოყენების შესაძლებლობანი ცელულოზ-ქაღალდის მრეწველობაში, თბ., საბჭ. საქართველო, 1964, გვ. 173 * მურყანი, როგორც ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობის ახალი ნედლეული, თბ., საქ. სას-სამ. ინ-ტის გამ-ბა და სტ., 1960, გვ. 25 ==ლიტერატურა== * კახეთის გამოჩენილი ადამიანები/ოთარ ნაცარაშვილი, თბ., 2001, გვ. 194 *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/454200/3/Komunisti_1980_N99.pdf გაზ. „კომუნისტი“, №99 (17742), 29 აპრილი, 1980] ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00016227}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩხუბიანიშვილი, ზაქარია}} [[კატეგორია:ქართველი გამომგონებლები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1903]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1980]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] k6p22yl1kxb1zkvfj5gy3jtq7ypki8c 4647921 4647919 2024-04-25T13:13:38Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ზაქარია ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი''' (დ. [[1903]], [[რუისპირი]] — გ. [[24 აპრილი]], [[1980]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — [[ქართველი]] [[ინჟინერია|ინჟინერი]], გამომგონებელი, პარტიული, საბჭოთა და სამეურნეო დარგის მუშაკი. სკკპ წევრი 1928 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1917]] წლამდე სწავლობდა თელავის სასულიერო სასწავლებელში. სახსრების უქონლობის გამო, იგი იძულებული იყო თავი დაენებებინა სწავლისათვის. [[1922]] წლის დამლევს მუშაობდა სოფელ რუისპირის რევკომის მდივნად, ხოლო შემდეგ [[1923]] წელს არჩეულ იქნა გლეხკომის თავმჯდომარედ. [[1925]] წელს დაამთავრა თელავის საბჭოთა პარტსკოლა: იმავე წელს არჩეულ იქნა ალკკ სამაზრო კომიტეტის შემადგენლობაში და მუშაობდა ინსტრუქტორად. [[1926]] წელს გაიგზავნა [[ბორჯომი]]ს რაიონში, სადაც მუშაობდა მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ, შემდეგ [[1929]] წლამდე [[კახეთი|კახეთის]] ოლქის მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ იყო. [[1929]] წელს [[თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტი|თბილისის სატყეო-ტექნიკურ ინსტიტუტში]] შევიდა და სწავლასთან ერთად მსახურობდა კიდეც. [[1932]] წლიდან იყო თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის კოლექტივის ბიუროს მდივანი. [[1933]] წლის [[აგვისტო]]ში საქართველოს სატყეო ტრესტის საწარმოო-ტექნიკური განყოფილების უფროსად დაინიშნა და ამავე დროს პარტკომის მდივნად მუშაობდა სატყეო მრეწველობის სახალხო კომისარიატის რწმუნებული სამმართველოში. [[1935]] წელს დაინიშნა ამიერკავკასიის სატყეო მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორად, სადაც მუშაობდა [[1936]] წლამდე. ამავე წელს გაიგზავნა ლენინგრადის სატყეო-ტექნუკური აკადემიის ასპირანტურაში. [[1937]] წლის [[ივნისი|ივნისში]] გამოწვეულ იქნა აკადემიიდან და დაინიშნა თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის დირექტორად. 1937-1940 წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სატყეო მეურნეობის სახალხო კომისარი; 1940-1941 წლებში პარტიის სიღნაღის რაიონული კომიტეტის პირველი მდივანი; 1942 წელს საქართველოს კპ ცკ-ის მდივანი მრეწველობის დარგში; 1944-1946 წლებში საქართველოს კპ თბილისის საქალაქო კომიტეტის მეორე მდივანი; 1946-1952 წლებში საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარე; 1952-1953 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1953 წლიდან საქართველოს ხე-ტყისა და ხის დამამუშავებელი მრეწველობის მინისტრი. [[1959]]-[[1976]] წლებში ხელმძღვანელობდა თავის ინიციატივით დაარსებულ სატყეო მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს, არის 20-მდე სამეცნიერო ნაშრომისა და სამი [[მონოგრაფია|მონოგრაფიის]] ავტორი. მისი ინიციატივით დაინერგა ფოთლოვანი ჯიშის [[მერქნიანი ჯიშები|მერქნის]] ([[მურყანი]]) გამოყენება [[ცელულოზა-ქაღალდის მრეწველობა|ცელულოზა-ქაღალდი]]ს მრეწველობაში, ამ საკითხზე დაიცვა [[დისერტაცია]] „მურყანის მერქანი და მისი გამოყენება ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობაში“ (მონოგრაფია, [[1961]] წელი). ზაქარია ჩხუბიანიშვილის უშუალო მონაწილეობითა და ინიციატივით აშენდა ავეჯის ფაბრიკა და ხის დამამუშავებელი კომბინატი თბილისში, [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი|ახმეტის]] სახერხი ქარხანა, [[ენგური|ენგურის]] ქაღალდის კომბინატი, [[ახალდაბა (დაბა)|ახალდაბისა]] და [[ქუთაისი]]ს ავეჯის ფაბრიკები, ავეჯის მსხვილი საწარმო „განთიადი“ თბილისში. დაჯილდოებული იყო ორდენებითა და მედლები, მიღებული ჰქონდა სახელმწიფო ჯილდოები. ==ჯილდოები== * საქართველოს დამსახურებული ინჟინერი ==ბიბლიოგრაფია== * მურყნის მერქანი და მისი გამოყენების შესაძლებლობანი ცელულოზ-ქაღალდის მრეწველობაში, თბ., საბჭ. საქართველო, 1964, გვ. 173 * მურყანი, როგორც ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობის ახალი ნედლეული, თბ., საქ. სას-სამ. ინ-ტის გამ-ბა და სტ., 1960, გვ. 25 ==ლიტერატურა== * კახეთის გამოჩენილი ადამიანები/ოთარ ნაცარაშვილი, თბ., 2001, გვ. 194 *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/454200/3/Komunisti_1980_N99.pdf გაზ. „კომუნისტი“, №99 (17742), 29 აპრილი, 1980] ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00016227}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩხუბიანიშვილი, ზაქარია}} [[კატეგორია:ქართველი გამომგონებლები]] [[კატეგორია:დაბადებული 1903]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1980]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] 2e28s5l2gl7liey4hwh2i1ebhme3ywa 4647922 4647921 2024-04-25T13:14:12Z Surprizi 14671 /* რესურსები ინტერნეტში */ wikitext text/x-wiki '''ზაქარია ნიკოლოზის ძე ჩხუბიანიშვილი''' (დ. [[1903]], [[რუისპირი]] — გ. [[24 აპრილი]], [[1980]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — [[ქართველი]] [[ინჟინერია|ინჟინერი]], გამომგონებელი, პარტიული, საბჭოთა და სამეურნეო დარგის მუშაკი. სკკპ წევრი 1928 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1917]] წლამდე სწავლობდა თელავის სასულიერო სასწავლებელში. სახსრების უქონლობის გამო, იგი იძულებული იყო თავი დაენებებინა სწავლისათვის. [[1922]] წლის დამლევს მუშაობდა სოფელ რუისპირის რევკომის მდივნად, ხოლო შემდეგ [[1923]] წელს არჩეულ იქნა გლეხკომის თავმჯდომარედ. [[1925]] წელს დაამთავრა თელავის საბჭოთა პარტსკოლა: იმავე წელს არჩეულ იქნა ალკკ სამაზრო კომიტეტის შემადგენლობაში და მუშაობდა ინსტრუქტორად. [[1926]] წელს გაიგზავნა [[ბორჯომი]]ს რაიონში, სადაც მუშაობდა მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ, შემდეგ [[1929]] წლამდე [[კახეთი|კახეთის]] ოლქის მედსანშრომის კავშირის გამგეობის თავმჯდომარედ იყო. [[1929]] წელს [[თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტი|თბილისის სატყეო-ტექნიკურ ინსტიტუტში]] შევიდა და სწავლასთან ერთად მსახურობდა კიდეც. [[1932]] წლიდან იყო თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის კოლექტივის ბიუროს მდივანი. [[1933]] წლის [[აგვისტო]]ში საქართველოს სატყეო ტრესტის საწარმოო-ტექნიკური განყოფილების უფროსად დაინიშნა და ამავე დროს პარტკომის მდივნად მუშაობდა სატყეო მრეწველობის სახალხო კომისარიატის რწმუნებული სამმართველოში. [[1935]] წელს დაინიშნა ამიერკავკასიის სატყეო მეურნეობის სამეცნიერო-კვლევითი ინსტიტუტის დირექტორად, სადაც მუშაობდა [[1936]] წლამდე. ამავე წელს გაიგზავნა ლენინგრადის სატყეო-ტექნუკური აკადემიის ასპირანტურაში. [[1937]] წლის [[ივნისი|ივნისში]] გამოწვეულ იქნა აკადემიიდან და დაინიშნა თბილისის სატყეო-ტექნიკური ინსტიტუტის დირექტორად. 1937-1940 წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სატყეო მეურნეობის სახალხო კომისარი; 1940-1941 წლებში პარტიის სიღნაღის რაიონული კომიტეტის პირველი მდივანი; 1942 წელს საქართველოს კპ ცკ-ის მდივანი მრეწველობის დარგში; 1944-1946 წლებში საქართველოს კპ თბილისის საქალაქო კომიტეტის მეორე მდივანი; 1946-1952 წლებში საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარე; 1952-1953 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1953 წლიდან საქართველოს ხე-ტყისა და ხის დამამუშავებელი მრეწველობის მინისტრი. [[1959]]-[[1976]] წლებში ხელმძღვანელობდა თავის ინიციატივით დაარსებულ სატყეო მრეწველობის სამეცნიერო-კვლევით ინსტიტუტს, არის 20-მდე სამეცნიერო ნაშრომისა და სამი [[მონოგრაფია|მონოგრაფიის]] ავტორი. მისი ინიციატივით დაინერგა ფოთლოვანი ჯიშის [[მერქნიანი ჯიშები|მერქნის]] ([[მურყანი]]) გამოყენება [[ცელულოზა-ქაღალდის მრეწველობა|ცელულოზა-ქაღალდი]]ს მრეწველობაში, ამ საკითხზე დაიცვა [[დისერტაცია]] „მურყანის მერქანი და მისი გამოყენება ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობაში“ (მონოგრაფია, [[1961]] წელი). ზაქარია ჩხუბიანიშვილის უშუალო მონაწილეობითა და ინიციატივით აშენდა ავეჯის ფაბრიკა და ხის დამამუშავებელი კომბინატი თბილისში, [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი|ახმეტის]] სახერხი ქარხანა, [[ენგური|ენგურის]] ქაღალდის კომბინატი, [[ახალდაბა (დაბა)|ახალდაბისა]] და [[ქუთაისი]]ს ავეჯის ფაბრიკები, ავეჯის მსხვილი საწარმო „განთიადი“ თბილისში. დაჯილდოებული იყო ორდენებითა და მედლები, მიღებული ჰქონდა სახელმწიფო ჯილდოები. ==ჯილდოები== * საქართველოს დამსახურებული ინჟინერი ==ბიბლიოგრაფია== * მურყნის მერქანი და მისი გამოყენების შესაძლებლობანი ცელულოზ-ქაღალდის მრეწველობაში, თბ., საბჭ. საქართველო, 1964, გვ. 173 * მურყანი, როგორც ცელულოზისა და ქაღალდის მრეწველობის ახალი ნედლეული, თბ., საქ. სას-სამ. ინ-ტის გამ-ბა და სტ., 1960, გვ. 25 ==ლიტერატურა== * კახეთის გამოჩენილი ადამიანები/ოთარ ნაცარაშვილი, თბ., 2001, გვ. 194 *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/454200/3/Komunisti_1980_N99.pdf გაზ. „კომუნისტი“, №99 (17742), 29 აპრილი, 1980] ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00016227}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩხუბიანიშვილი, ზაქარია}} [[კატეგორია:დაბადებული 1903]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1980]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 24 აპრილი]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:ქართველი გამომგონებლები]] 701v9mq7h2r1phv81qupcd51bpfyod8 0 551056 4647960 4513379 2024-04-25T14:21:54Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ზურაბ ალექსანდრეს ძე პატარიძე''' (დ. [[9 სექტემბერი]], [[1928]], [[თბილისი]], — გ. [[5 ივნისი]], [[1982]], სოფ. [[სართიჭალა]]; დაკრძალულია [[საბურთალოს პანთეონი|საბურთალოს პანთეონში]]) — [[ქართველები|ქართველი]] საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოხელე, [[საქართველოს სსრ]] მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე ([[1975]]-[[1982]]). დაამთავრა [[საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი|საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტის]] სამთო ფაკულტეტი ([[1952]]). [[1955]] წლიდან იყო [[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია|სსრკ კომუნისტური პარტიის]] წევრი. 1950-იან წლებში სხვადასხვა თანამდებობაზე მუშაობდა [[ჭიათურა|ჭიათურის]] მაღაროთა სამმართველოში. [[1962]]-[[1967]] წლებში იყო საქართველოს კომპარტიის ჭიათურის საქალაქო კომიტეტის პირველი მდივანი, 1967-[[1972]] წლებში — კომპარტიის საორგანიზაციო-პარტიული სამუშაოების განყოფილების ინსტრუქტორი, 1972—1975 წლებში — საქართველოს სსრ კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის მდივანი, 1975 წლის დეკემბრიდან გარდაცვალებამდე — საქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარე. არჩეული იყო საქართველოს სსრ მე-6, მე-7, მე-8, მე-9, მე-10 მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად, საბჭოთა კავშირის მე-9-10 მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად, [[1976]] წლიდან იყო სსრკ კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის წევრობის კანდიდატი. დაიღუპა ავტოსაგზაო შემთხვევის შედეგად სოფ. სართიჭალასთან 1982 წელს. დაჯილდოებული იყო [[ოქტომბრის რევოლუციის ორდენი|ოქტომბრის რევოლუციის]], [[შრომის წითელი დროშის ორდენი|შრომის წითელი დროშის]] და [[ლენინის ორდენი|ლენინის ორდენებით]]. ==ლიტერატურა== * გამოჩენილი ინჟინრები და მეცნიერები: კრებული/შემდგ.: მიტროპოლიტი ანანია ჯაფარიძე [და სხვ.]. -თბ., 2012. -გვ.117-118. * საქართველოს არქიტექტორთა და მშენებელთა ენციკლოპედია. წიგნი 2. -თბ., 2021. -გვ. 218-219. ==რესურსები ინტერნეტში== {{nplg ბიოგრაფია|00016932}} {{DEFAULTSORT:პატარიძე, ზურაბ}} [[კატეგორია:დაბადებული 9 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1928]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 5 ივნისი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1982]] [[კატეგორია:თბილისში დაბადებულები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:ქართველი ინჟინრები]] [[კატეგორია:ოქტომბრის რევოლუციის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:შრომის წითელი დროშის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:ლენინის ორდენის კავალრები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] 5483d9rudyjk1sl44xxqvsexvfo3o0p 0 552332 4648090 4524801 2024-04-26T03:30:50Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მწერალი | სახელი = იულიუს იანონისი | მშობლიური სახელი = | სურათი= Юлюс_Янонис.jpg | ტიტრი = | ჩარჩო = | ფსევდონიმი = | სრული სახელი = | დაბადების თარიღი = [[5 აპრილი]], [[1896]] | დაბადების ადგილი = | გარდაცვალების თარიღი = {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|1917|5|30|1896|4|5}} | გარდაცვალების ადგილი = | საქმიანობა = | ეროვნება = [[ლიტველები||ლიტველი]] | პერიოდი = | ჟანრი = | ენა = | მოქალაქეობა = | alma_mater = | თემატიკა = | მიმდინარეობა = | დებიუტი = | magnum_opus = | მეუღლე = | პარტნიორი = | შვილები = | ნათესავები = | გავლენა მოახდინეს = | გავლენა მოახდინა = | საიტი = | ხელმოწერა = | სქოლიო = }} '''იულიუს იანონისი''' ({{Lang-lt|Julius Janonis}}; დ. [[5 აპრილი]], [[1896]], სოფ. ბერჟინიაი, [[ბირჟაის რაიონი]], [[ლიეტუვა|ლიტვა]] — გ. [[30 მაისი]], [[1917]], ცარსკოე სელო, ახლანდელი [[პუშკინი (ქალაქი)|პუშკინი]]) — [[ლიტველები|ლიტველი]] პოეტი და რევოლუციონერი, ლიტვური პროლეტარული რევოლუციური პოეზიის ფუძემდებელი.<ref>Янонис, Юлюс // Краткая литературная энциклопедия / Гл. ред. А. А. Сурков. — М. : Советская энциклопедия, 1962—1978</ref> <ref>История литовской литературы. Вильнюс: Vaga, 1977.</ref> ==ბიოგრაფია== [[ფაილი:Julius_Janonis_kriksto_irasas.png|მარცხნივ|მინი| იულიუს იანონისის დაბადებისა და ნათლობის ჩანაწერის ასლი ბირჟაის ეკლესიის რეესტრების წიგნში]] იულიუს იანონისი დაიბადა 1896 წლის 5 აპრილს სოფ. ბერჟინიაიში ([[ბირჟაის რაიონი]], [[ლიეტუვა|ლიტვა]]). [[1906]]-[[1913]] წლებში სწავლობდა [[ბირჟაი|ბირჟაის]] სკოლაში, შემდეგ შაველის ვაჟთა გიმნაზიაში. სკოლის წლებში წერდა ფოლკლორულ ტექსტებს, უგზავნიდა ჟურნალს „Aušrinė“ და ლიტვის სამეცნიერო საზოგადოებას. [[1910]] წელს მან გამოაქვეყნა თავისი პირველი ლექსები ჟურნალში „Jaunimas“ („ახალგაზრდობა“). იგი დაინტერესდა მუშათა მოძრაობით და 1913 წელს შეუერთდა მარქსისტულ წრეს. [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველი მსოფლიო ომის]] დროს ევაკუირებულ იქნა [[ვორონეჟი|ვორონეჟში]]. 1915 წლის აგვისტოდან 1916 წლის იანვრამდე სწავლობდა ვორონეჟის გიმნაზიაში. [[1916|1916 წლის]] დასაწყისში გადავიდა [[სანქტ-პეტერბურგი|პეტროგრადში]] და ბოლშევიკურ პარტიაში აქტიური ფიგურა გახდა. [[1916|1916 წლის]] დეკემბერში და [[1917|1917 წლის]] თებერვალში დააპატიმრეს. თებერვლის რევოლუციის შემდეგ გაათავისუფლეს, იგი გახდა [[რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია|რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის (ბოლშევიკები)]] ლიტვის რეგიონალური კომიტეტის მდივანი, მუშაობდა ლიტვის ბოლშევიკური გაზეთის „Tesa“-ს („Правда“, „სიმართლე“) რედაქციაში კორექტორად. იყო რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტიის (ბ) მე-7 (აპრილის) სრულიად რუსეთის კონფერენციის კორესპონდენტი. იულიუს იანონისი მძიმედ იყო დაავადებული [[ტუბერკულოზი|ტუბერკულოზით]], მაგრამ ის ძალიან ბევრს მუშაობდა. სწავლობდა ფილოსოფოსების კლასიკურ მემკვიდრეობას, სამეცნიერო სოციალიზმის ფუძემდებლების ლეგალურ ნაშრომებს, შოულობდა არალეგალურ წიგნებს, სტატიებს, ბროშურებს და ხარბად კითხულობდა მათ. რეფერატებით გამოდიოდა ლიტვური გიმნაზიის წრეებში და უფრო ფართე აუდიტორიასთანაც — ქალაქის მოსწავლე-ახალგაზრობასთან. მოხსენებებით გამოდიოდა პოლიტიკური ეკონომიის საკითხებზე, მონაწილეობდა დისპუტებში ახალმოდური პოეტების წიგნებისა და ვორონეჟის სცენაზე დადგმული პიესების ესთეტიკური და საზოგადოებრივი ფასეულობების შესახებ. ღამეებს ათევდა პუბლიკაციების წერაში, ქმნიდა ღრმად ჩამწვდომი ლირიკით და დაუნდობელი სიმართლით გაჯერებულ ლექსებს. იატაკქვეშა რუსული მარქსისტული ორგანიზაციის ჟურნალისთვის რუსულ ენაზე დაწერა თავისი ლექსი „პოეტი“. პროგრესირებადმა დაავადებამ პოეტს უბიძგა მატარებელს ჩავარდნოდა და [[თვითმკვლელობა|თვითმკვლელობით]] დაესრულებინა სიცოცხლე [[1917]] წლის 30 მაისს. ==შემოქმედება== 1910-1913 წლების ლექსებს ახასიათებს როგორც ბუნების მოტივები, ასევე სოციალური უსამართლობა, კონფლიქტი ოცნებასა და რეალობას შორის. იგრძნობა მაირონისის პოეზიის გავლენა. 1914-1917 წლების ლექსებში იანონისი გახდა ლიტვური პროლეტარული პოეზიის ფუძემდებელი და პირველი ლიტველი ქალაქელი პოეტი. პროლეტარული ბრძოლის იდეები ყველაზე სრულყოფილად არის განსახიერებული ლექსებში „მჭედელი“, „შრომის არმია“, „დაკოჟრილი ხელები“, „მშრომელს“ და სხვა. კრებული „ლექსები“ გამოიცა [[1918]] წელს [[ვორონეჟი|ვორონეჟში]]. წიგნმა ლიტვური რევოლუციური ლირიკის ჩამოყალიბებაზე მოახდინა გავლენა. უფრო მეტი დიდება იულიუს იანონისთან XX საუკუნის 60-იან წლებში მივიდა, როცა მისი სახელი [[ვორონეჟი]]ს დასავლეთ მიკრორაიონში ერთ-ერთ ქუჩას მიენიჭა. ეს ადგილი მწერალ [[სამუილ მარშაკი|მარშაკი]]ს ქუჩიდან იწყება და მოკლე მონაკვეთზე დგას ორი სკოლა: №73 და №75. აქვეა №37 ბიბლიოთეკა. ქუჩის დანარჩენი ნაწილი მრავალსართულიან საცხოვრებელ სახლებს უჭირავს. იულიუს იანონისი იყო პოემების, საბავშვო ლექსების, ფელეტონების, მოთხრობების, პუბლიკაციების ავტორი. მან რამდენიმე ლექსი რუსულად დაწერა. იყენებდა ფსევდონიმებს „Kukutis“, „Vaidilos Ainis“, „Julius Litvin“ და სხვას. მისი ლექსები ითარგმნა მრავალ ენაზე, მათ შორის რუსულ, ლატვიურ და თურქმენულ ენაზე. თავად პოეტმა ლიტვურ ენაზე თარგმნა [[ალექსანდრე პუშკინი]]ს და ალექსეი კალცოვის ლექსები. [[ფაილი:Tomb_of_Julis_Janonis.jpg|მინი|280x280პქ| იულიუს იანონისის საფლავი ყაზანის სასაფლაოზე (ქალაქი პუშკინი)]] [[ფაილი:Beržiniai,_Janonio_akmuo.JPG|მინი|280x280პქ| იულიუს იანონისის ხსოვნის ქვა (ბიარჟინიაი, ბირჟაის რაიონი, ლიტვა)]] ==ხსოვნა== * [[ვორონეჟი|ვორონეჟში]] არის იულიუს იანონისის სახელობის ქუჩა, ასევე 73-ე სკოლაში მისი სახელობის ლიტვური კულტურის მუზეუმი. 1985 წელს ყოფილი გიმნაზიის შენობაზე, სადაც პოეტი სწავლობდა, დამონტაჟდა სამახსოვრო მემორიალური დაფა. * [[შიაულიაი (ქალაქი)|შაულიაიში]] არის იანონისის მემორიალური მუზეუმი და მისი სახელობის გიმნაზია * [[ბირჟაი|ბირჟაიში]] დგას პოეტის ძეგლი (მოქანდაკე კონსტანტინას ბოგდანასი). * [[ლიტვის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|ლიტვის სსრ-ში]] იანონისის სახელობისაა ქაღალდის ქარხანა. * [[პუშკინი (ქალაქი)|პუშკინში]], ყაზანის სასაფლაოზე, სადაც პოეტია დაკრძალული, აშენდა მემორიალი - დამონტაჟდა ორი [[სტელა]] [[ბარელიეფი|ბარელიეფით]] და პირველი [[სტროფი|სტროფით]] ლექსიდან „პოეტი“<ref>[http://www.russianresources.lt/archive/Janonis/Janonis_1.html Стихотворение '''Поэт'''.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131007035902/http://www.russianresources.lt/archive/Janonis/Janonis_1.html |date=2013-10-07 }} Воронеж, 25.XII.1915. Впервые опубликовано в журнале «Октябрь». 1927. № 6.</ref>, რომელიც გამოიყენება [[ეპიტაფია|ეპიტაფიად]], ლიტვურ და რუსულ ენებზე. * გადაღებულია მხატვრული ფილმი „იულიუს იანონისი“ (1959), რომელშიც იულიუსის როლი შეასრულა ჰენრიკას კურაუსკასმა.<ref>{{Cite web |url=https://sovetkino.com/yu/0005.php |title=Энциклопедия советского кино — Юлюс Янонис |accessdate=2023-05-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230528071324/https://sovetkino.com/yu/0005.php |archivedate=2023-05-28 }}</ref> ==ბიბლიოგრაფია== *Janonio raštai. Kaunas, 1921. *Raštai. T. 1—2. Vilnius, 1957. *Избранное. Москва, 1955. *Поэт (Стихотворения и 14 интерпретаций литовских художников). Вильнюс, 1966. *Песня борцов / Переводы В. Гордейчева и Е. Новичихина. — Воронеж: Центр.-Чернозёмное книжн. изд-во, 1981. 2-е изд: там же, 1986 ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://voronezhliter.ru/fakelnoe-serdce-litovskogo-gimnazista-yanonisa ФАКЕЛЬНОЕ СЕРДЦЕ ЛИТОВСКОГО ГИМНАЗИСТА ЯНОНИСА] * [https://voplit.ru/article/yulyus-yanonis-glazami-sovremennikov/ Юлюс Янонис глазами современников] * [https://bloknot-voronezh.ru/news/kem-byl-yulyus-yanonis-che-imya-zhestko-pereputali-893046 Кем был Юлюс Янонис] * [https://web.archive.org/web/20070930160108/http://www.lle.lt/FMPro?-db=lle2004.fp5&-format=detail.htm&-lay=straipsnis&-op=eq&a=j&-max=2147483647&-recid=40938&-find= Janonis, Julius] * Янонис, Юлюс // Краткая литературная энциклопедия / Гл. ред. А. А. Сурков. — М. : Советская энциклопедия, 1962—1978. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:იანონისი, იულიუს}} [[კატეგორია:რუსი რევოლუციონერები]] [[კატეგორია:მარქსისტები]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1917]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 30 მაისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1896]] [[კატეგორია:დაბადებული 5 აპრილი]] czqriisy8bbjwg0o72mnagb07z7o21t 0 552926 4648065 4527830 2024-04-25T20:03:21Z 2A0B:6204:2137:3800:5577:A5F3:8BD5:27A4 wikitext text/x-wiki საკუთარი გვარი '''ტყებუჩავა''' შეიძლება აღნიშნავდეს ერთ-ერთ შემდეგ პიროვნებათაგანს: * [[ავთანდილ ტყებუჩავა]] — ქართველი იურისტი, პოლიტიკოსი * [[ანა ტყებუჩავა]] — ქართველი მსახიობი * [[გოჩა ტყებუჩავა]] — ქართველი ფეხბურთელი, მწვრთნელი * [[ლეონტი ტყებუჩავა]] — საბჭოთა სამეურნეო და პარტიული მოხელე {{მრავალმნიშვნელოვანი}} [[კატეგორია:ქართული გვარები]] 4hyylkdmi6ib79ilg5r6ieupqc5bo7a 4648101 4648065 2024-04-26T05:38:36Z Beqabai 65017 [[Special:Contributions/2A0B:6204:2137:3800:5577:A5F3:8BD5:27A4|2A0B:6204:2137:3800:5577:A5F3:8BD5:27A4]]-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა [[User:Kober|Kober]]-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია wikitext text/x-wiki საკუთარი სახელი '''ტყებუჩავა''' შეიძლება აღნიშნავდეს ერთ-ერთ შემდეგ პიროვნებათაგანს: * [[ავთანდილ ტყებუჩავა]] — ქართველი იურისტი, პოლიტიკოსი * [[ანა ტყებუჩავა]] — ქართველი მსახიობი * [[გოჩა ტყებუჩავა]] — ქართველი ფეხბურთელი, მწვრთნელი * [[ლეონტი ტყებუჩავა]] — საბჭოთა სამეურნეო და პარტიული მოხელე {{მრავალმნიშვნელოვანი}} [[კატეგორია:ქართული გვარები]] 0zbs1ul45qiclm106cqm812c340itec 0 558344 4648115 4588073 2024-04-26T08:16:12Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა დასახლება}} '''კარგილი''' ― ქალაქი [[ინდოეთი]]ს მიერ ადმინისტრირებადი [[ლადექი]]ს ტერიტორიაზე, [[ქაშმირი]]ს კონფლიქტურ რეგიონში. არის ინდოეთის ადმინისტრირებადი [[მოკავშირე ტერიტორია|მოკავშირე ტერიტორიის]], [[ლადექი]]ს დედაქალაქი და კარგილის რაიონის ადმინისტრაციული ცენტრი. იგი მეორე უდიდესი ქალაქია ლადექში, [[ლეჰი (ინდოეთი)|ლეჰის]] შემდეგ.<ref>Osada et al (2000), p. 298.</ref> კარგილი [[სრინაგარი]]დან 204 კმ-ით აღმოსავლეთით, ხოლო ლეჰიდან 234 კმ-ით დასავლეთით მდებარეობს. გაშლილია მდინარე სურუსა და ვახა-რონგის შესართავის სანაპიროზე. ==ეტიმოლოგია== ლადექის ქრონიკებში მოხსენიებული კარგილის სახელი [[ვაილი]]ზე ტრანსლიტერირდება როგორც ''dkar skyil''.<ref>{{cite book |last=Francke |first=August Hermann |author-link=A. H. Francke |title=Antiquities of Indian Tibet, Part 2 |publisher=Superintendent Government Printing |location=Calcutta |year=1926 |url=https://archive.org/details/in.gov.ignca.24327 |via=archive.org |page=128}} </ref> სიტყვა შეიძლება აღნიშნავდეს ნათელ ან ჯანსაღ ტერიტორიას.<ref>[https://www.thlib.org/reference/dictionaries/tibetan-dictionary/translate.php THL Tibetan to English Translation Tool], The Tibetan & Himalayan Library. Term: "dkar skyil".</ref> ვაილის ტრანსლიტერაციის მიხედვით, თანამედროვე გაზეთებში ქალაქის სახელი გამოითქმის როგორც ''dkar `khyi''.<ref>{{citation |first=Dan |last=Martin |title=The Emergence of Bon and the Tibetan Polemical Tradition |publisher=Indiana University |year=1991 |url=https://books.google.com/books?id=vucKAAAAYAAJ |at=p. 280, note 128}}; See also {{citation |last=Gyeltsen |first=Jamyang |script-title=bo:དགོན་རབས་ཀུན་གསལ་ཉི་སྣང་།|title=dgon rabs kun gsal nyi snang / |publisher=Library of Tibetan Works and Archives |year=2020 |page=xx |isbn=9789390752270 |url=https://books.google.com/books?id=5NBBEAAAQBAJ&pg=PR20}}</ref> იგი შეიძლება აღნიშნავდეს ნათელ ან მთის სასარგებლო ამფითეატრს.<ref>[https://www.thlib.org/reference/dictionaries/tibetan-dictionary/translate.php THL Tibetan to English Translation Tool], The Tibetan & Himalayan Library. Term: "dkar 'khyil".</ref> ფრაზა ხშირად გვხვდება ტიბეტურ ლიტერატურაში. კარგილის მკვიდრები ქალაქის სახელის წარმოშობას ''Khar-სა'' (ფორტი) და ''rkil-ს'' (ცენტრი) უკავშირებენ, რაც მრავალ ფორტს შორის ცენტრალურ მდებარეობაზე მიანიშნებს.{{sfnp|Radhika Gupta, Allegiance and Alienation|2013|p=49}} რადჰიკა გუპტა მიიჩნევს, რომ ეს შესაფერისი აღწერაა იმ ადგილისთვის, რომელიც თანაბარი მანძილითაა დაშორებული [[სრინაგარი]]დან, [[ლეჰი (ინდოეთი)|ლეჰიდან]] და [[სკარდუ]]დან.{{sfnp|Radhika Gupta, Allegiance and Alienation|2013|p=49}} ==მდებარეობა== [[File:Kargil.map.gif|thumb|left|200px|კარგილის მდებარეობა ქაშმირთან, ბალტისტანთან და ლეჰთან მიმართებით]] კარგილი მდინარეთა რამდენიმე ხეობის შესართავთან მდებარეობს: ჩრდილოეთითა და სამხრეთით მდინარე სურუს ხეობა მდებარეობს, სამხრეთ-აღმოსავლეთით ― ვახა-რონგის ხეობა, ხოლო აღმოსავლეთით ― სოდის ხეობა. ჩრდილოეთით, მცირე მანძილის დაშორებით მდებარეობს მდინარე დრასის ხეობა, რომელიც სურუს ხეობიდან იშლება და ზოჯი-ძაის გასასვლელისა და [[ქაშმირი]]სკენ მიუყვება. შესაბამისად, კარგილი ქაშმირის, ლადექისა და ბალტისტანის მარშრუტების გზაჯვარედინზე მდებარეობს. მკვლევარ ჯანეტ რიზვის აზრით, ინდის ხეობა მაროლსა და დაჰს შორის ვიწრო კანიონს წარმოადგენს და თანამედროვე ხანამდე მარტივად გასავლელი არ იყო. სწორედ ამიტომ, ჩვეულებრივ, ბალტისტანსა და ლეჰს შორის სავაჭრო გზა სურუს ხეობისა და ვახა-რონგის გავლით კარგილზე გადიოდა.{{sfnp|Rizvi, Ladakh: Crossroads of High Asia|1996|pp=19–20}}<ref>{{citation |title=Lost kingdoms of the gold-digging ants (Review of ''L'or des fourmis: La découverte de l'Eldorado grec au Tibet'' by Michel Peissel) |first1=Janet |last1=Rizvi |first2=G. M. |last2=Kakpori |journal=India International Centre Quarterly |date=Summer 1988 |volume=15 |number=2 |pages=131–147 |jstor=23002056}}</ref> [[ინდოეთის გაყოფა|ინდოეთის გაყოფისა]] და [[ქაშმირის პირველი ომი]]ს შემდეგ ბალტისტანი [[პაკისტანი]]ს დაქვემდებარებაში გადავიდა. კონფლიქტის ბოლოს მწვერვალი 13620, რომელიც კარგილს გადმოჰყურებს და სრინაგარი-ლეჰის მაგისტრალი პაკისტანის დაქვემდებარებაში აღმოჩნდა. ინდოეთ-პაკისტანის 1971 წლის ომის დროს ინდოეთის სამხედრო ძალებმა კონტროლის ხაზის ჩრდილოეთით გადაწევა მოახერხეს, რითის კარგილის უსაფრთხოება უფრო უზრუნველყვეს. ამ ზეწოლის შემდეგ მნიშვნელოვანი სოფელი ჰუნდერმანი ინდოეთის კონტროლქვეშ აღმოჩნდა. ==ისტორია== ===დამოუკიდებელი ინდოეთი=== [[File:KargilWarMemorial2.JPG|thumb|200px|კარგილის ომის მემორიალი]] [[ინდოეთის პაკისტანის პირველი ომი]]ს შემდეგ ცეცხლის შეწყვეტის ხაზის შედეგად ლადექის ვაზარათი გაიყო და კარგილისა და ლეჰის თეჰსილები ინდოეთის მხარეს აღმოჩნდა, ხოლო სკარდუს თეჰსილი ― [[პაკისტანი]]ს მხარეს. ინდოეთის მხარს დარჩენილი ორი თეჰსილი მალე რაიონად გამოცხადდა, ხოლო ლადექი ჯამუსა და ქაშმირის დანაყოფებთან ერთად [[ჯამუ და ქაშმირი]]ს შტატის დანაყოფად (დივიზიად) გამოცხადდა. პაკისტანმა სკარდუს თეჰსილს [[ბალტისტანი]] უწოდა და რამდენიმე რაიონად დაყო. [[ინდოეთ-პაკისტანის მესამე ომი]]ს შემდეგ მხარეებმა [[სიმლის შეთანხმება|სიმლის შეთანხმებას]] მოაწერეს ხელი, რის შემდეგაც ცეცხლის შეწყვეტის ხაზი ნაწილობრივ შეიცვალა კონტროლის ხაზად ჩამოყალიბდა.<ref>{{cite book |first=Pervaiz Iqbal |last=Cheema |title=The Armed Forces of Pakistan |publisher=Allen & Unwin |year=2003 |isbn=1-86508-119-1}} Pg 4</ref> ==გეოგრაფია== [[File:Kargil town, India panorama.jpg|thumb|left|200px|კარგილის ხედი]] კარგილის საშუალოდ სიმაღლე ზღვის დონიდან 2 676 მეტრზე მდებარეობს. გაშენებულია მდინარე სურუს სანაპიროებზე. იგი სრინაგარიდან 205 კმ-ითაა დაშორებული.<ref>[http://kargil.nic.in/profile/profile.htm Profile of Kargil District] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090518031923/http://kargil.nic.in/profile/profile.htm |date=18 May 2009 }} Official website of Kargil District</ref> [[ჰიმალაები]]ს სხვა ტერიტორიების მსგავსად, კარგილს კლიმატი ზომიერია. ზაფხული ცელია ცივი ღამეებით, ხოლო ზამთარი გრძელი და სუსხიანია, რომლის დროსაც ტემპერატურა −20 °C-ზე (−4 °F) დაბლა ეცემა.<ref>{{cite web| url=http://kargil.nic.in/profile/climate.htm| archive-url=https://web.archive.org/web/20090410042319/http://kargil.nic.in/profile/climate.htm |archive-date=10 April 2009|title=Climate & Soil conditions|work=Official website of Kargil District| access-date=2009-05-20}}</ref> ==დემოგრაფია== [[2011]] წლის აღწერის მიხედვით, კარგილის მოსახლეობა 16 338 ადამიანს შეადგენს. მოსახლეობის უმრავლესობა (11 496 ადამიანი) რეგისტრირებულ ტომებს მიეკუთვნება. მოსახლეობის 75%-მა იცის წერა-კითხვა.<ref name=census>[https://cdn.s3waas.gov.in/s341ae36ecb9b3eee609d05b90c14222fb/uploads/2018/09/2018091067.pdf District Census Handbook: Kargil], Directorate of Census Operations, 2011, pp.&nbsp;22–23</ref> ===რელიგია=== კარგილის მოსახლეობის უმრავლესობა (77.56%) [[ისლამი]]ს მიმდევარია. მეორე უდიდეს რელიგიურ ჯგუფს (19.21%) [[ინდუიზმი]]ს მიმდევრები წარმოადგენენ. ბუდისტები მოსახლეობის 0.54%-ს, ხოლო სიქიზმის მიმდევრები 2.2%-ს შეადგენენ.<ref name="Kargil Population">{{cite web|url=https://www.censusindia2011.com/jammu-kashmir/kargil/kargil/kargil-mc-population.html|title=Kargil City Population|work=Census India|access-date=22 September 2020}}</ref> ==ტრანსპორტი== ===საჰაერო=== ქალაქიდან 8 კმ-ის დაშორებით მდებარეობს [[კარგილის აეროპორტი]], რომელიც სრულად არ ფუნქციონირებს. აეროპორტი შეტანილია ე.წ. UDAN სქემაში და სამომავლოდ სრულად ამოქმედება იგეგმება. უახლოესი ფუნქციონირებადი აეროპორტია [[სრინაგარის საერთაშორისო აეროპორტი]]. ===რკინიგზა=== კარგილი ინდოეთის სხვა ქალაქებთან რკინიგზით ჯერ კიდევ არ არის დაკავშირებული. იგეგმება სრინაგარი-კარგილი-ლეჰის რკინიგზის ხაზის გაყვანა, რომელის სრინაგარს კარგილის გავლით ლეჰთან დააკავშირებს. უახლოესი მთავარი სარკინიგზო სადგური ჯამუ-ტავის სარკინიგზო სადგურია, რომელიც 472 კმ-ის დაშორებით მდებარეობს. ==იხილეთ აგრეთვე== *[[კარგილის ომი]] *[[ლადექი]] *[[ლეჰი (ინდიოეთი)|ლეჰი]] ==ბიბლიოგრაფია== * {{citation |last=Aggarwal |first=Ravina |title=Beyond Lines of Control: Performance and Politics on the Disputed Borders of Ladakh, India |url=https://books.google.com/books?id=2k3mgWCitj0C |year=2004 |publisher=Duke University Press |isbn=0-8223-3414-3 |ref={{sfnref|Aggarwal, Beyond Lines of Control|2004}}}} * {{citation |last=Charak |first=Sukhdev Singh |title=General Zorawar Singh |publisher=Publications Division, Government of India |year=1983 |url=https://archive.org/details/GENERALZORAWARSINGH |via=archive.org |ref={{sfnref|Charak, General Zorawar Singh|1983}}}} * {{citation |last=Cunningham |first=Alexander |title=Ladak: Physical, Statistical, Historical |publisher=Wm. H. Allen and Co |location=London |year=1854 |url=https://archive.org/details/ladakphysicalsta00cunnrich |via=archive.org |ref={{sfnref|Cunningham, Ladak|1854}}}} * {{citation |last=Francke |first=Rev. A. H. |author-link= |title=A History of Western Tibet |publisher=S. W. Partridge & Co |date=1907 |url=https://archive.org/details/historyofwestern00ahfr/page/n6 |via=archive.org |ref={{sfnref|Francke, A History of Western Tibet|1907}}}} * {{cite book |first=Radhika |last=Gupta |chapter=Allegiance and Alienation: Border Dynamics in Kargil |editor=David N. Gellner |title=Borderland Lives in Northern South Asia |chapter-url=https://books.google.com/books?id=I5raAgAAQBAJ&pg=PA47 |year=2013 |publisher=Duke University Press |isbn=978-0-8223-7730-6 |pages=47–71 |ref={{sfnref|Radhika Gupta, Allegiance and Alienation|2013}}}} * {{cite book |last=Francke |first=August Hermann |author-link= |title=Antiquities of Indian Tibet, Part 2 |publisher=Superintendent Government Printing |location=Calcutta |year=1926 |url=https://archive.org/details/in.gov.ignca.24327 |via=archive.org |ref={{sfnref|Francke, Antiquities of Indian Tibet, Part 2|1926}}}} * {{citation |last1=Handa |first1=O. C. |title=Buddhist Western Himalaya: A politico-religious history |url=https://books.google.com/books?id=R4VuovXa5YUC&pg=PA197 |year=2001 |publisher=Indus Publishing |isbn=978-81-7387-124-5 |ref={{sfnref|Handa, Buddhist Western Himalaya|2001}}}} * {{citation |last=Huttenback |first=Robert A. |title=Gulab Singh and the Creation of the Dogra State of Jammu, Kashmir, and Ladakh |journal=The Journal of Asian Studies |volume=20 |number=4 |year=1961 |pages=477–488 |doi=10.2307/2049956 |jstor=2049956 |s2cid=162144034 |url=https://pahar.in/mountains/Books%20and%20Articles/Indian%20Subcontinent/1961%20Gulab%20Singh%20and%20Creation%20of%20Dogra%20State%20of%20Jammu%20Kashmir%20and%20Ladakh%20by%20Huttenback%20from%20J%20Asian%20Studies%20v20%20s.pdf |ref={{sfnref|Huttenback, Gulab Singh and the Creation of the Dogra State|1961}} }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181123065805/http://pahar.in/mountains/Books%20and%20Articles/Indian%20Subcontinent/1961%20Gulab%20Singh%20and%20Creation%20of%20Dogra%20State%20of%20Jammu%20Kashmir%20and%20Ladakh%20by%20Huttenback%20from%20J%20Asian%20Studies%20v20%20s.pdf |date=2018-11-23 }} * {{citation |last=Karim |first=Maj Gen Afsir |title=Kashmir The Troubled Frontiers |url=https://books.google.com/books?id=lf2jAQAAQBAJ&pg=PT30 |date=2013 |publisher=Lancer Publishers LLC |isbn=978-1-935501-76-3 |pages=30– |ref={{sfnref|Karim, Kashmir The Troubled Frontiers|2013}}}} * {{citation |title=Gulab Singh |first=K. M. |last=Panikkar |author-link= |publisher=Martin Hopkinson Ltd |year=1930 |location=London |url=https://archive.org/details/gulabsingh179218031570mbp |ref={{sfnref|Panikkar, Gulab Singh|1930}}}} * {{citation |last=Rizvi |first=Janet |title=Ladakh: Crossroads of High Asia |year=1996 |publisher=Oxford University Press |edition=Second |isbn=978-0-19-564016-8 |url=https://archive.org/details/ladakhcrossroads0000rizv |via=archive.org |url-access=registration |ref={{sfnref|Rizvi, Ladakh: Crossroads of High Asia|1996}}}} ==დამატებითი საკითხავი== * {{cite web|url=http://www.dawn.com/2006/10/21/ed.htm#4 |first=Javed |last=Hussain |title=Kargil: what might have happened |work=Dawn |date=2006-10-21 |access-date=2009-05-20 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081202060619/http://www.dawn.com/2006/10/21/ed.htm |archive-date=2 December 2008}} * {{citation |author1=Yukiyasu Osada |author2=Gavin Allwright |author3=Atsushi Kanamaru |year=2000 |title=Mapping the Tibetan World |publication-date=2004 |publisher=Kotan Publishing |location=Tokyo |isbn=0-9701716-0-9 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/isbn_9780970171603 }} * {{citation |author=Paul Beersmans |title=Jammu and Kashmir State 1998 |publisher=Belgian Association for Solidarity with Jammu and Kashmir |date=13 June 1998 |url=http://www.basjak.org/JKS1998.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071006202146/http://www.basjak.org/JKS1998.htm |archive-date=6 October 2007 |url-status=dead }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071006202146/http://www.basjak.org/JKS1998.htm |date=6 ოქტომბერი 2007 }} ==რესურსები ინტერნეტში== {{Commons category|Kargil}} * [https://kargil.nic.in/ Kargil Official Website] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:კარქილი]] [[კატეგორია:კარგილის რაიონის ქალაქები]] [[კატეგორია:ლადაქის გეოგრაფია]] kyicb32j2ajx2nj6sz4aly9bqizqxzu 0 560744 4648117 4610355 2024-04-26T08:30:01Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა ლიდერი | სახელი = კარინ ერერა | სურათი= Herrera-Arévalo,_posesión_2024_(cropped)_(cropped).jpg | სურათის ზომა = 250პქ | წარწერა სურათის ქვეშ=კარინ ერერა 2024 წელს | ხელმოწერა = | დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1968|7|25}} | დაბადების ადგილი= [[გვატემალა (ქალაქი)|გვატემალა]], [[გვატემალა]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი= | მოქალაქეობა = | ეროვნება = | რეზიდენცია = | დაკრძალულია = | საარჩევნო ოლქი = | მამა = | დედა = | მეუღლე = გუსტავო გომეს ალვარესი | შვილები= 2 | ნათესავები = | განათლება = [[გვატემალის უნივერსიტეტი]], [[სალამანკის პაპის უნივერსიტეტი]] | პროფესია = ბიოლოგი, სოციოლოგი, პოლიტიკოსი | საქმიანობა = | რელიგია = | ჯილდოები = | პარტია = [[სემილია (გვატემალა)|სემილია]] | საიტი= | რიგი = [[გვატემალა|გვატემალის]] 18-ე ვიცე-პრეზიდენტი | თანამდებობა დაიკავა = [[15 იანვარი]], [[2024]] | თანამდებობა დატოვა = | ვიცე-პრეზიდენტი = | პრეზიდენტი = [[ბერნარდო არევალო]] | პრემიერ-მინისტრი = | წინამორბედი = [[გილერმო კასტილიო]] | მემკვიდრე = | რიგი2 = | თანამდებობა დაიკავა2 = | თანამდებობა დატოვა2= | წინამორბედი2 = | მემკვიდრე2 = | პრეზიდენტი2= | ვიცე-პრეზიდენტი2 = | პრემიერ-მინისტრი2= | რიგი3 = | თანამდებობა დაიკავა3 = | თანამდებობა დატოვა3 = | წინამორბედი3 = | მემკვიდრე3 = | პრეზიდენტი3 = | პრემიერ-მინისტრი3= }} '''კარინ ლარისა ერერა აგილარი''' ({{lang-es|Karin Larissa Herrera Aguilar}}; დ. [[25 ივლისი]], [[1968]]<ref name=":0">{{cite news|url=https://www.rudagt.org/temas/karin-herrera-la-cientifica-que-podria-ser-vicepresidenta-del-pais|title=Karin Herrera, la científica que podría ser vicepresidenta del país|publisher=Ruda GT|access-date=21 June 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230719161532/https://www.rudagt.org/temas/karin-herrera-la-cientifica-que-podria-ser-vicepresidenta-del-pais| archive-date = 19 July 2023|language=spanish}}</ref>, [[გვატემალა (ქალაქი)|გვატემალა]], [[გვატემალა]]) — გვატემალელი ბიოლოგი, პროფესორი, სოციოლოგი და პოლიტიკოსი. გვატემალის მე-18 ვიცე-პრეზიდენტი [[2024]] წლის 15 იანვრიდან.<ref name=":4">{{cite web|url=https://www.prensalibre.com/guatemala/elecciones-generales-guatemala-2023/el-binomio-presidencial-del-partido-movimiento-semilla-es-bernardo-arevalo-y-karin-herrera/|title=El binomio presidencial del partido Movimiento Semilla es Bernardo Arévalo y Karin Herrera|date=22 January 2023 |publisher=Prensa Libre|access-date=22 January 2023|language=spanish}}</ref> აირჩიეს პრეზიდენტ [[ბერნარდო არევალო]]სთან ერთად [[2023]] წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში.<ref name="AP News 2023">{{cite web |date=20 August 2023 |title=Progressive Arévalo is 'virtual winner' of Guatemala election after corruption angered voters |url=https://apnews.com/article/guatemala-election-torres-arevalo-d5bffc895c90570aafa77a0b2056a640 |access-date=21 August 2023 |website=AP News}}</ref> ==ბიოგრაფია== კარინ ერერა დაიბადა ადალბერტო ერერასა და გლადის აგილარის საშუალო კლასის ოჯახში [[1968]] წლის 25 ივლისს.<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite web |last=Medinilla |first=Angélica |date=2023-08-19 |title=Karin Herrera, una científica quiere ser vicepresidenta |url=https://www.agenciaocote.com/blog/2023/08/19/karin-herrera-una-cientifica-quiere-ser-vicepresidenta/ |access-date=2023-08-24 |website=Agencia Ocote |language=es}}</ref> მამამისი იყო იურისტი ქალაქ [[უეუეტენანგო]]დან, ხოლო დედა — დიასახლისი ქალაქ [[ხუტიაპა|ხუტიაპიდან]]. დაასრულა სან-კარლოსის უნივერსიტეტის ქიმიურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი ბიოლოგიის სპეციალობით.<ref name=":2">{{Cite web |date=2016-08-25 |title=Karin Larissa Herrera Aguilar, MSc. PhD |url=https://eqb.ccqqfar.usac.edu.gt/karin-herrera/ |access-date=2023-08-24 |website=Escuela de Química Biológica |language=es |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230130222138/https://eqb.ccqqfar.usac.edu.gt/karin-herrera/ |archivedate=2023-01-30 }}</ref> მან მიიღო მაგისტრის ხარისხი გარემოსდაცვით კვლევებში გვატემალის უნივერსიტეტში და დოქტორის ხარისხი პოლიტიკურ მეცნიერებასა და სოციოლოგიაში [[ესპანეთი|ესპანეთში]], სალამანკის პაპის უნივერსიტეტში. მიღებული აქვს რამდენიმე საერთაშორისო ჯილდო გარემოს დაცვაზე მუშაობისათვის.<ref name=":2" /><ref name=":3">{{Cite web |last=Mendicoa |first=Gabriela |date=2018-06-06 |title=Entrevista con la Dra. Karin Herrera (Guatemala): Simposio Iberoamericano de Química Clínica y Expolab {{!}} Infobioquimica.org |url=https://infobioquimica.com/new/2018/06/06/entrevista-con-la-dra-karin-herrera-guatemala-simposio-iberoamericano-de-quimica-clinica-y-expolab/ |access-date=2023-08-24 |language=es-AR}}</ref> ==პოლიტიკური კარიერა== 2023 წელს პრეზიდენტოპის კანდიდატ ბერნარდო არევალოსთან ერთად იბრძოდა ვიცე-პრეზიდენტის კანდიდატობისათვის და მეორე ტურში დაამარცხეს [[სანდრა ტორესი]]სა და [[რომეო გუერა]]ს წყვილი.<ref name=":4" /> ერერამ განაცხადა, რომ მისი პოლიტიკური იდეოლოგია ეფუძნება [[ქრისტიანული ჰუმანიზმი|ქრისტიანულ ჰუმანიზმს]].<ref name=":1" /> ==პირადი ცხოვრება== [[2001]] წელს იგი დაქორწინდა ბიოლოგ გუსტავო გომეს ალვარესზე. წყვილი [[2021]] წელს დაშორდა. მათ ორი შვილი ჰყავთ. [[ესპანური ენა|ესპანურის]] გარდა, ერერა თავისუფლად ფლობს [[ინგლისური ენა|ინგლისურ ენას]].<ref name=":1" /> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ერერა, კარინ}} [[კატეგორია:დაბადებული 25 ივლისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1968]] [[კატეგორია:გვატემალელი პოლიტიკოსი ქალები]] [[კატეგორია:გვატემალის ვიცე-პრეზიდენტები]] t6ufowzsy6snwp1ucl2e09zzlrbesph 0 560769 4648042 4633434 2024-04-25T18:50:40Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა კრატერი |კუთვნილება=მთვარის კრატერი |სახელწოდება=იბნ ეზრა |მშობლიური სახელწოდება=Abenezra |სურათი= |წარწერა= |ქვეყანა= |რეგიონი= |რაიონი= |სიმაღლე= |დიამეტრი=43.2 კმ |სიგრძე= |ფართობი= |მოცულობა=1300 კმ³ |ტიპი=დარტყმითი კრატერი |უდიდესი სიღრმე=3730 მ |საშუალო სიღრმე= |ეპონიმი= |დამტკიცებულია=1935 |lat_dir = S |lat_deg =20.99 |lat_min = |lat_sec = |lon_dir = E |lon_deg =11.89 |lon_min = |lon_sec = |ციური სხეული=მთვარე |ვიკისაწყობი }} '''კრატერი იბნ ეზრა''' ({{lang-la|Abenezra}}) — [[დარტყმითი მეტეორიტული კრატერი]] [[მთვარე]]ზე. მდებარეობს [[მთვარის ხილული მხარე|მთვარის ხილული მხარის]] სამხრეთ ნაწილში. სახელი ეწოდა ებრაელი ფილოსოფოსის, მოაზროვნის, ასტროლოგისა და ასტრომომის [[აბრაჰამ იბნ ეზრა]]ს პატივსაცემად (დამტკიცებულ იქნა [[საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირი|საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირის]] მიერ [[1935]] წელს). == კრატერის აღწერა == კრატერის უახლოესი მეზობლებია კრატერი [[დონატი (მთვარის კრატერი)|დონატი]] დასავლეთით; კრატერები [[ერი (მთვარის კრატერი)|ერი]] და [[არგელანდერი (მთვარის კრატერი)|არგელანდერი]] ჩრდილო-დასავლეთით; კრატერი [[გებერი (მთვარის კრატერი)|გებერი]] ჩრდილო-აღმოსავლეთით<ref>{{Cite web |url=https://planetarynames.wr.usgs.gov/images/Lunar/lac_96_lo.pdf |title=Кратер Ибн Эзра на карте LAC-96 |access-date=2019-12-02 |archive-date=2013-02-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130220212022/http://planetarynames.wr.usgs.gov/images/Lunar/lac_96_lo.pdf |deadlink=no }}</ref>. კრატერის ცენტრის სელენოგრაფიული კოორდინატებია {{Coord|20.99|S|11.89|E|globe:Moon|nogoogle=1|noosm=1}}, დიამეტრია 43.2 კმ, სიღრმე 3.7 კმ<ref>{{Cite web |url=http://fisherka.csolutionshosting.net/astronote/plan/craterdepth/html/CraterDepthFeatureNameWestfall.html |title=John E. Westfall's Atlas of the Lunar Terminator, Cambridge Univ. Press (2000) |access-date=2014-12-08 |archive-date=2014-12-18 |archive-url=https://archive.today/20141218234310/http://fisherka.csolutionshosting.net/astronote/plan/craterdepth/html/CraterDepthFeatureNameWestfall.html |deadlink=no }}</ref>. კრატერს მრავალკუთხა ფორმა აქვს და ზომიერად განადგურებულია. ზვინული ბასრი კიდითაა, შიდა ფერდობი ტერასული სტრუქტურის ხილული ნაშთებით, შიდა ფერდობის სიგანე აღმოსავლეთ ნაწილში გაცილებით მეტია, ვიდრე დასავლეთ ნაწილში. ზვინულის სიმაღლე მიმდებარე ტერიტორიის ზემოთ აღწევს 1050 მ, კრატერის მოცულობა დაახლოებით 1300 კმ³. თასის ფსკერი უსწორმასწოროა, აღმოსავლეთ ნაწილში უჩვეულო თაღოვანი ფორმის ქედების გროვაა. == სატელიტური კრატერები == [[ფაილი:Abenezra lunar crater map.jpg|300px|მინი|მარცხნივ|დევიდ კემბლერის ფოტო]] {| class="wikitable" align="center" ! იბნ ეზრა ! class="unsortable" | კოორდინატები ! დიამეტრი, კმ |- |A |{{Coord|22.79|S|10.44|E|globe:moon|nogoogle=1|noosm=1|name=Ибн Эзра A}} |22.2 |- |B |{{Coord|20.82|S|10.06|E|globe:moon|nogoogle=1|noosm=1|name=Ибн Эзра B}} |13.8 |- |C |{{Coord|21.37|S|11.09|E|globe:moon|nogoogle=1|noosm=1|name=Ибн Эзра C}} |43.7 |- |D |{{Coord|21.76|S|9.65|E|globe:moon|nogoogle=1|noosm=1|name=Ибн Эзра D}} |7.3 |- |E |{{Coord|21.46|S|9.4|E|globe:moon|nogoogle=1|noosm=1|name=Ибн Эзра E}} |14.1 |- |F |{{Coord|21.58|S|10.34|E|globe:moon|nogoogle=1|noosm=1|name=Ибн Эзра F}} |6.3 |- |G |{{Coord|20.53|S|11|E|globe:moon|nogoogle=1|noosm=1|name=Ибн Эзра G}} |4.9 |- |H |{{Coord|21.09|S|12.71|E|globe:moon|nogoogle=1|noosm=1|name=Ибн Эзра H}} |4.7 |- |J |{{Coord|19.92|S|10.69|E|globe:moon|nogoogle=1|noosm=1|name=Ибн Эзра J}} |4.3 |- |P |{{Coord|20.02|S|9.85|E|globe:moon|nogoogle=1|noosm=1|name=Ибн Эзра P}} |39.3 |} ==იხილეთ აგრეთვე== *[[მთვარის კრატერების სია]] ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/14 საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირი] — Abenezra * [http://www.lpi.usra.edu/resources/lunar_orbiter/bin/srch_nam.shtml?Abenezra%7C0 Цифровой фотографический атлас Луны] * [http://www.lpi.usra.edu/resources/apollo/search/feature/?feature=Abenezra Снимки кратера с борта Аполлона-14, Аполлона-16] * [http://www.lpi.usra.edu/resources/mapcatalog/LAC/lac96/ Кратер Ибн Эзра на карте LAC-96] * [http://www.lpi.usra.edu/resources/mapcatalog/usgs/I690/ Селенологическая карта окрестностей кратера] * {{cite web |url = https://the-moon.wikispaces.com/Abenezra |title = Описание кратера на сайте The Moon-Wiki |lang = en |deadlink = yes |archive-url = https://web.archive.org/web/20180530161313/http://the-moon.wikispaces.com/Abenezra |archive-date = 2018-05-30 |access-date = 2020-06-23 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20180530161313/http://the-moon.wikispaces.com/Abenezra |archivedate = 2018-05-30 }} * [http://planet4589.org/astro/lunar/RP-1097.pdf Andersson, L.E., and E.A. Whitaker, NASA Catalogue of Lunar Nomenclature, NASA Reference Publication 1097, October 1982.] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} [[კატეგორია:მთვარის დარტყმითი კრატერები]] 6st5c79ztp2qlik7pq53ehj8hpnwntk 0 561737 4648079 4643174 2024-04-25T21:16:00Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა სპორტსმენი | თავისფერი = | სახელი = ილია თოფურია | სურათი =Salome Zourabichvili awards Ilia Topuria with the Order of Honor (cropped).jpg | სურათისზომა = | წარწერა = | დაბადების სახელი = | სრული სახელი = | მეტსახელი = მატადორი | ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]] | დაბადების თარიღი = [[21 იანვარი]], [[1997]] | დაბადების ადგილი = [[ჰალე]], [[გერმანია]] | გარდაცვალების თარიღი = | გარდაცვალების ადგილი = | სიმაღლე = 173 | წონა = 65 | საიტი = | ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}}<ref>{{cite news |last1=Lee |first1=Alexander K. |title=Watch Ilia Topuria get swarmed by fans at crazy Georgia homecoming |url=https://www.mmafighting.com/2024/3/18/24104914/video-ilia-topuria-swarmed-by-fans-at-georgia-homecoming |work=MMA Fighting |date=18 მარტი, 2024 |language=en |access-date=22 მარტი, 2024}}</ref> | სპორტი = [[შერეული საბრძოლო ხელოვნება]] | სახეობა = აბსოლუტური საბძოლო ჩემპიონატი/[[Ultimate Fighting Championship]] | კლუბი = კლიმენტ კლუბი | გუნდი = | მწვრთნელი = | მედლისთარგები = | ჯილდოები = {{ღირსების ორდენი}} | მედლები = }} '''ილია თოფურია''' (დ. [[21 იანვარი]], [[1997]], [[ჰალე (ვესტფალია)|ჰალე]], [[გერმანია]]) — [[ქართველები|ქართველი]] პროფესიონალი მებრძოლი. ამჟამად ასპარეზობს ქვემსუბუქი წონითი დივიზიონის „აბსოლუტურ საბრძოლო ჩემპიონატში“ (Ultimate Fighting Championship, UFC). 2024 წლის 18 თებერვალს, ალექსანდრე ვოლკანოვსკის დამარცხების შემდეგ, ილია თოფურია გახდა UFC-ის ჩემპიონი. 2024 წლის 5 მარტიდან — ესპანეთის მოქალაქე. == ბიოგრაფია == ილია თოფურია დაიბადა გერმანიაში, ვესტფალიის ქალაქ [[ჰალე (ვესტფალია)|ჰალეში]], ქართველი მშობლების ოჯახში. შვიდი წლის ასაკში ოჯახთან ერთად საცხოვრებლად საქართველოში გადავიდა, სადაც სკოლაში ბერძნულ-რომაულ ჭიდაობაში ვარჯიში დაიწყო. 2013 წელს, როცა თოფურია თხუთმეტი წლის იყო, მისი ოჯახი საცხოვრებლად გადავიდა [[ესპანეთი]]ს ქალაქ [[ალიკანტე]]ში, სადაც მან ვარჯიში საბრძოლო ხელოვნებაში „კლიმენტ კლუბში“ დაიწყო. ის და მისი ძმა ალექსანდრე პირველი ქართველები არიან, ვინც ჯიუ-ჯიცუს შავი ქამრის მფლობელები გახდნენ. 2015 წელს შედგა მისი დებიუტი პროფესიონალთა ადგილობრივ შეჯიბრებებში. 27 წლის ილია თოფურია პირველად შევიდა ტიტულოვან წრეში: ის UFC-ში 2020 წლიდან ასპარეზობს და რეკორდი 6-0 აქვს დამყარებული. 2020 წლის 11 ოქტომბერს თოფურია „მაროკოელ ეშმაკს“ იუსეფ ზალალს დაუპირისპრდა და სამრაუნდიან ორთაბრძოლაში გამარჯვება მოიპოვა. 2022 წლის 19 მარტს, ლონდონში, UFC-ის ღონისძიებაზე, ორგანიზაციაში მეოთხე ორთაბრძოლა გამართა ილია თოფურიამ და ინგლისელი მეტოქე ჯეი ჰერბერტი მეორე რაუნდში ნოკაუტით დაამარცხა<ref>[https://www.ambebi.ge/article/274174-chemi-kartvelebi-ixocebodnen-vigaca-ki-amaze-icin/ "ჩემი ქართველები იხოცებოდნენ, ვიღაცა კი ამაზე იცინის... ილოცოს, არსად გადამეყაროს" - რატომ დაუპირისპირდა ქართველი "მატადორი" ბრიტანელ მებრძოლს ოქტაგონს მიღმა?]</ref>. 2024 წელს UFC 298-ზე ქვემსბუქი დივიზიონის ქამრისთვის ილია თოფურია დაუპირისპირდა ამ დივიზონის ჩემპიონ ალექსანდერ ვოლკანოვსკის და ბრძოლა მეორე რაუნდში ნოკაუტით მოუგო. == ჯილდოები == * 2024 — [[ღირსების ორდენი (საქართველო)|ღირსების ორდენი]]<ref>{{cite news |title=პრეზიდენტმა ილია თოფურია ღირსების ორდენით დააჯილდოვა |url=https://www.radiotavisupleba.ge/a/32871850.html |access-date=21 მარტი, 2024 |work=რადიო თავისუფლება |date=21 მარტი, 2024 |language=ka}}</ref> <small>„საქართველოში შერეული საბრძოლო ხელოვნების პოპულარიზაციის საქმეში შეტანილი განსაკუთრებული პირადი წვლილისა და წარმატებული სპორტული საქმიანობისთვის“.</small> == რესურსები ინტერნეტში == * [https://www.ambebi.ge/article/305741-sakartveloshi-rom-vcxovrobdi-vicodi-mis-shesaxeb-k/ საქართველოში რომ ვცხოვრობდი...] * [https://www.ambebi.ge/article/286671-ukompromiso-brzola-dapirispireba-pedi-pimblettan/ უკომპრომისო ბრძოლა, დაპირისპირება პედი პიმბლეტთან და შურისძიება ქართველების შეურაცხყოფის გამო - როგორია ილია თოფურიას წარმატების გზა] * [https://sportall.ge/skhva-sakheobebi/mma/154617-.html "მე შენ გაგაფრთხილე..." - თოფურიამ პედი პიმბლეტს სცემა (ვიდეო)] * [https://sportall.ge/skhva-sakheobebi/mma/154624-.html "ილია, ჯიგარი ხარ..." - დვალიშვილი მომხდარ ინციდენტს გამოეხმაურა] * [https://europop.ge/article/59704-chamoitane-eg-kamari-rogor-amkhneveben-ilia-topurias-legendebi?fbclid=IwAR0CQdKFkskf2vTDjTVHfG0SAtqev9qE9PoVqCKwkFlY2o0dfrL9bml5G0k 'ჩამოიტანე ეგ ქამარი!' - როგორ ამხნევებენ ილია თოფურიას ლეგენდები] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240217062645/https://europop.ge/article/59704-chamoitane-eg-kamari-rogor-amkhneveben-ilia-topurias-legendebi?fbclid=IwAR0CQdKFkskf2vTDjTVHfG0SAtqev9qE9PoVqCKwkFlY2o0dfrL9bml5G0k |date=2024-02-17 }} * [https://www.ufc.com/athlete/ilia-topuria ილია თოფურია UFC-ის საიტზე] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{ავტორიტეტული წყაროები}} {{DEFAULTSORT:თოფურია, ილია}} [[კატეგორია:დაბადებული 21 იანვარი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1997]] [[კატეგორია:ქართველი შერეული საბრძოლო ხელოვნების მებრძოლები]] [[კატეგორია:საქართველოს ღირსების ორდენის კავალრები]] dh9l86jfuqd0lhpu4pye297zsmotp3o 3 561750 4648152 4618628 2024-04-26T11:21:07Z 176.74.107.199 wikitext text/x-wiki {{დარღვევა|გ2}}--[[მომხმარებელი:L H R B S20|L H R B S20]] ([[მომხმარებლის განხილვა:L H R B S20|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/L H R B S20|წვლილი]]) 06:45,19 თებერვალი 2024 (UTC) gwbpx2bg7o7j4geyvfvy78ssaiinw7f 0 565155 4648028 4645043 2024-04-25T18:15:25Z InternetArchiveBot 124291 [[ვიკიპედია:გადამოწმებადობა|შემოწმების]] მიზნით 1 წიგნის დამატება (20240425sim)) #IABot (v2.0.9.5) ([[User:GreenC bot|GreenC bot]] wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება | სიგანე = | სახელი = მარი პოპლენი | ფოტო = File:Marie Popelin (1846-1923).jpg | ფოტოს სიგანე = 200px |წარწერა = მარი პოპლენი | ალტ = | მშობლსახელი = | ენის კოდი = | დაბსახელი = | დაბთარიღი = [[16 დეკემბერი]], [[1846]] | დაბადგილი = [[სჰარბეკი]], [[ბრიუსელი]], [[ბელგია]] | მოინათლა = | გაუჩინარების თარიღი = | გაუჩინარების ადგილი = | გაუჩინარების სტატუსი = | გარდთარიღი = [[5 ივნისი]], [[1913]] | გარდადგილი = [[იქსელი]], ბრიუსელი, ბელგია | გარდაცვალების მიზეზი = | სხეულის პოვნის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილი = | დაკრძალვის ადგილის კოორდინატები = | ძეგლები = | რეზიდენცია = | სხვა სახელები = | ეროვნება = | მოქალაქეობა = | ეთნიკური წარმომავლობა = | ქვეშევრდომობა = | განათლება = | ალმა-მატერი = | მოღვაწეობა = | საქმიანობა = იურისტი, მასწავლებელი, ქალთა უფლებების დამცველი | აქტიურობის წლები = | დამსაქმებელი = | ორგანიზაცია = | ხელფასი = | ქონება = | ცნობილია როგორც = პირველი ქალი, რომელმაც ბელგიაში სამართლის დოქტორის ხარისხი მიიღო | ცნობილი ნაშრომები = | სიმაღლე = | წონა = | წოდება = | წლები = | წინამორბედი = | მემკვიდრე = | პარტია = | მოძრაობა = | ოპონენტები = | რელიგია = | წაყენებული ბრალდება = | განაჩენი = | დანაშაულებრივი სტატუსი = | მეუღლეები = | პარტნიორები = | შვილები = | მამა = | დედა = | ნათესავები = | ჯილდოები = | მოსახმობი სიგნალი = | სუფთა მოგება = }} '''მარი პოპლენი''' ({{lang-fr|Marie Popelin}}; დ. [[16 დეკემბერი]], [[1846]] ― გ. [[5 ივნისი]], [[1913]]) ― [[ბელგიელები|ბელგიელი]] იურისტი, ადრეული ფემინისტური პოლიტიკური მოძრაობის წინამძღოლი. ქალთა განათლების საკითხების განვითარებისთვის პოპლენი ისაბელ გატი დე გამონთან ერთად მუშაობდა და პირველი ბელგიელი ქალი გახდა, რომელმაც სამართლის დოქტორის ხარისხი მიიღო. მას შემდეგ, რაც ადვოკატობის შესაძლებლობა არ მისცეს, პოპლენი ქალთა უფლებების ბელგიური ლიგის წინამძღოლი გახდა. ==ბიოგრაფია== მარი პოპლენი დაიბადა სჰარბეკში, [[ბრიუსელი]]ს მახლობლად, საშუალო კლასის ოჯახში, [[1846]] წლის 16 სექტემბერს.{{sfn|Biographie nationale|1976|p=733}} მისი ძმებიდან ერთ-ერთი ექიმი იყო, მეორე ― სამხედრო ოფიცერი. პოპლენმა იმ დროისთვის კარგი განათლება მიიღო. დასთან, ლუიზთან ერთად ბრიუსელში სწავლობდა, სადაც ინსტიტუტს ცნობილი ფემინისტი პედაგოგი, ისაბელ გატი დე გამონი ხელმძღვანელობდა 1864 წლიდან 1875 წლამდე. გატისთან განსხვავებული პოზიციის გამო, დები მონსში გადავიდნენ, სადაც გოგონებისთვის ახალი სკოლა გახსნეს. [[1882]] წელს მარი პოპლენი ბრიუსელში დაბრუნდა, სადაც საშუალო სკოლას ხელმძღვანელობდა ლაკენში, თუმცა მომდევნო წელს თანამდებობიდან გადააყენეს.{{sfn|Biographie nationale|1976|p=733-4}} ==ლიტერატურა== {{refbegin}} * {{Cite journal|last=Albisetti|first=James C.|date=2000|title=Portia Ante Portas: Women and the Legal Profession in Europe, ca. 1870–1925|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-social-history_summer-2000_33_4/page/825|journal=Journal of Social History|language=en|volume=33|issue=4|pages=825–857|doi=10.1353/jsh.2000.0051|s2cid=|issn=0022-4529}} * {{Cite journal|last=Carlier|first=Julie|date=2010|title=Forgotten Transnational Connections and National Contexts: an 'entangled history' of the political transfers that shaped Belgian feminism, 1890–1914|journal=Women's History Review|volume=19|issue=4|pages=503–522|doi=10.1080/09612025.2010.502396|s2cid=|issn=0961-2025}} * {{cite book|ref={{harvid|Biographie nationale|1976}}|last1=de Bueger-Van Lierde|first1=F.|title=Biographie nationale de Belgique|date=1976|publisher=Académie royale de Belgique|location=Brussels|at=733-742|chapter=Popelin, Marie|volume=39|chapter-url=http://www.academieroyale.be/fr/la-biographie-nationale-personnalites-detail/personnalites/marie-popelin/Vrai/}}<!--NB: Columns, not pages---> * {{Cite journal|last=de Bueger-Van Lierde|first=Françoise|year=1972|title=A l'origine du mouvement féministe en Belgique. "L'Affaire Popelin"|journal=Revue Belge de Philologie et d'Histoire|language=fr-FR|volume=50|issue=4|pages=1128–1137|doi=10.3406/rbph.1972.2941|url=http://www.persee.fr/doc/rbph_0035-0818_1972_num_50_4_2941}} * {{cite book|last=Mossman|first=Mary Jane|title=Honouring Social Justice|publisher=University of Toronto Press|isbn=978-1-4426-9235-0|chapter=The First Women Lawyers: Gender Equality and Professionalism in Law|year=2008}} * {{cite web|ref={{harvid|National Bank of Belgium website}}|title=New 2-euro commemorative coin on display in the Museum (2011)|url=http://www.nbbmuseum.be/2011/05/2euro_vrouwendag.htm|publisher=National Bank of Belgium Museum|access-date=26 May 2014|archiveurl=https://archive.today/20131013153821/http://www.nbbmuseum.be/2011/05/2euro_vrouwendag.htm|archivedate=13 ოქტომბერი 2013}} {{refend}} ==დამატებითი ლიტერატურა== {{refbegin}} * {{cite journal |ref=none|last1=Gubin|first1=Eliane|author-link1=|last2=Piette|first2=Valérie|last3=Jacques|first3=Catherine|title=Les féminismes belges et français de 1830 à 1914: Une approche comparée|journal=Le Mouvement Social|date=January–March 1997|issue=178|pages=36–68|doi=10.2307/3779562|jstor=|language=fr}} * {{cite book |ref=none|last=Nandrin|first=Jean-Pierre|title=Dictionnaire des femmes belges XIX^e et XX^e siècles|date=2006|publisher=Racine|location=Bruxelles|isbn=978-2-87386-434-7|editor=Gubin, Éliane|chapter=POPELIN, Marie (1846–1913)|language=fr|display-editors=etal}} * {{cite book |ref=none|last1=Aubenas|first1=Jacqueline|last2=Van Rokeghem|first2=Suzanne|last3=Vercheval-Vervoort|first3=Jeanne|title=Des femmes dans l'histoire en Belgique, depuis 1830|date=2006|publisher=Luc Piré|location=Brussels|isbn=978-2-87415-523-9|language=fr}} * {{cite book |ref=none|last=Schandevyl|first=Eve|chapter=Women and the Courts in Twentieth-Century Belgium: An Historical Perspective|editor1-last=Kimble|editor1-first=Sara L.|editor2-last=Röwekamp|editor2-first=Marion|title=New Perspectives on European Women's Legal History |url=https://www.routledge.com/New-Perspectives-on-European-Womens-Legal-History/Kimble-Rowekamp/p/book/9781138805545 |date=2016|publisher=Routledge|isbn=978-1-138-80554-5}} {{refend}} ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პოპლენი, მარი}} [[კატეგორია:დაბადებული 1846]] [[კატეგორია:დაბადებული 16 დეკემბერი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1913]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 5 ივნისი]] [[კატეგორია:ბელგიელი ფემინისტები]] [[კატეგორია:ბელგიელი ქალთა უფლებების დამცველი აქტივისტები]] [[კატეგორია:ბელგიელი ქალი ადვოკატები]] [[კატეგორია:XIX საუკუნის ბელგიელი ადვოკატები]] [[კატეგორია:XX საუკუნის ბელგიელი ადვოკატები]] [[კატეგორია:XIX საუკუნის ქალი ადვოკატები]] [[კატეგორია:ბელგიელი სუფრაჟისტები]] [[კატეგორია:XX საუკუნის ქალი ადვოკატები]] k18pez8oe6zjwsx7qn8nvkv1rzaskl9 0 565453 4648086 4646815 2024-04-26T01:34:36Z InternetArchiveBot 124291 დაარქივდა 1 წყარო და 0 წყარო მოინიშნა მკვდრად.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მწერალი}} '''ირმა კურტი''' (დ. [[20 მარტი]], [[1966]]) — ალბანელი პოეტი, მწერალი, ლირიკოსი, ჟურნალისტი და მთარგმნელი. ის არის ნატურალიზებული იტალიის მოქალაქე.<ref>https://www.pw.org/directory/writers/irma_kurti</ref><ref>{{cite web |last1=Saro |first1=Vangjush |title=Irma Kurti - Ikone e kultures shqiptare |url=https://perqasje.com/2020/02/irma-kurti-ikonee-kultures-shqiptare/ |website=Perqasje Italo Shqiptare |publisher=Artur Nura |access-date= 9 January 2021}}</ref> == პირადი ცხოვრება == ირმამ დაამთავრა ტირანას უნივერსიტეტის ინგლისური ფაკულტეტი [[1988]] წელს, მას შემდეგ, იგი მუშაობდა ინგლისური ენის [[მასწავლებელი|მასწავლებლად]] სკოლაში და [[ჟურნალისტი|ჟურნალისტად]] სხვადასხვა ჟურნალ-გაზეთებში, როგორიცაა "Mësuesi" (მასწავლებელი) და "Dita informacion" (დღის ინფორმაცია). [[1997]] წლის [[სექტემბერი|სექტემბერში]] მან წარმატებით დაამთავრა [[ბერძნული ენა|ბერძნული ენისა]] და კულტურის ერთწლიანი კურსი [[ათენის უნივერსიტეტი|ათენის უნივერსიტეტში]], [[საბერძნეთი|საბერძნეთში]]. მან ასევე გაიარა მრავალი კურსი ჟურნალისტიკის სპეციალიზაციისთვის [[ევროპა|ევროპისა]] და [[ჩრდილოეთი ამერიკა|ჩრდილოეთ ამერიკის]] სხვადასხვა ქვეყნებში. კურტი [[პოეზია|პოეზიით]] ადრეულ ასაკში დაკავდა..<ref>{{cite web |last1=Folino |first1=Bianca |title=Incontro con Irma Kurti |url=https://www.kukaosmagazine.com/incontro-con-irma-kurti/ |website=kukaosmagazine.com |publisher=Placebook Publishing&Writer Agency |access-date=9 January 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210803184956/https://www.kukaosmagazine.com/incontro-con-irma-kurti/ |archivedate=3 აგვისტო 2021 }}</ref> [[1980]] წელს მან მოიპოვა პირველი პრიზი, ჟურნალ "პიონიერის" 35 წლის იუბილეს ფარგლებში ჩატარებულ, ეროვნულ კონკურსში.<ref>https://store.pothi.com/book/irma-kurti-vanished-loves/</ref> [[1989]] წელს მან მიიღო მეორე პრიზი ალბანეთის დამოუკიდებლობის მიღების 45 წლისთავზე რადიო ტირანას მიერ ორგანიზებულ კონკურსში, რომელიც მხოლოდ ახალგაზრდა პოეტებისთვის ჩატარდა..<ref>https://www.bookemon.com/book-profile/within-sorrow/914340</ref> მას შემდეგ მან მოიგო 85 ჯილდო იტალიასა და შვეიცარიაში რამდენიმე საერთაშორისო ლიტერატურულ კონკურსში. [[2013]] წელს მან მოიგო IX გამოცემის საერთაშორისო პრიზი Universum Donna (წლის ქალის ექვივალენტი) და გაიმარჯვა მშვიდობის ელჩის ნომინაციაში. მას ასევე მიენიჭა პრიზი: "2015 წლის ალბანელი პოეტი".<ref>{{cite web |title=Shpallen çmimet P.E.N Albania 2015 |url=https://www.trt.net.tr/shqip/kultura-dhe-arti/2015/11/15/shpallen-cmimet-p-e-n-albania-2015-366112 |website=TRT Shqip |access-date=9 January 2021}}</ref> ირმა კურტი ასევე ცნობილია როგორც ლირიკოსი, იგი გახლავთ არაერთი ცნობილი ალბანური სიმღერის ტექსტის ავტორი.<ref>{{cite web |last1=Gazetar |title=Tekstet e poetes shqiptare Irma Kurti, në tregun ndërkombëtar të muzikës |url=https://diasporashqiptare.al/2020/05/17/poetja-shqiptare-irma-kurti-ne-tregun-nderkombetar-te-muzikes/ |website=Diaspora shqiptare |access-date=9 January 2021}}</ref> მან გამოაქვეყნა ოცდარვა წიგნი ალბანურად და ოცდაოთხი იტალიურად, მათ შორის პოეზიის კრებულები, მოთხრობები და რომანები.<ref>{{cite journal |title=Shkrimtarja shqiptare Irma Kurti boton librin "I ricordi di un medico" |journal=Gazeta Metro |date=17 December 2020 |url=https://gazetametro.net/shkrimtarja-shqiptare-irma-kurti-boton-librin-i-ricordi-di-un-medico/ |access-date=9 January 2021}}</ref> მისი წიგნები ითარგმნა და გამოიცა 14 ქვეყანაში.<ref> https://www.polismagazino.gr/poems-by-irma-kurti/</ref> 2020 წელს მან მიიღო ვიკიპოეზიის საპატიო პრეზიდენტის წოდება.<ref>{{cite journal |title=Poetja Irma Kurti Nderohet Në Itali Si "Akademike Dhe Presidente Nderi" E Enciklopedisë Poetike |journal=ObserverKult |date=7 August 2020 |url=https://observerkult.com/poetja-irma-kurti-nderohet-ne-itali-si-akademike-dhe-presidente-nderi-e-enciklopedise-poetike/}}</ref> ცხოვრობს ბერგამოში, იტალია.<ref>https://en.kavyakishor.com/2023/04/25/irma-kurti-poems-and-bio/</ref> ==რესურსები ინტერნეტში== * [http://www.comune.rozzano.mi.it/index.php/archivio-news/421-maggio-2013/1638-incontro-con-la-poesia-di-irma-kurti.html Incontro con la poesia di Irma Kurti] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160305074802/http://www.comune.rozzano.mi.it/index.php/archivio-news/421-maggio-2013/1638-incontro-con-la-poesia-di-irma-kurti.html |date=5 March 2016}} * [http://www.albanianews.it/notizie/flashnews/irma-kurti Irma Kurti] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131006075250/http://www.albanianews.it/notizie/flashnews/irma-kurti|date=2013-10-06}} * [http://www.qlibri.it/poesia/poesia-italiana/sotto-la-mia-maglia/ Sotto la mia maglia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20151126175409/http://www.qlibri.it/poesia/poesia-italiana/sotto-la-mia-maglia/ |date=2015-11-26 }} *[https://web.archive.org/web/20120328035129/http://www.marta-ajo.it/vis_dettaglio.php?id_livello=3335 'Tra le due rive', di Irma Kurti] *{{cite web | title=Parole in Fuga | website=Parole in Fuga | url=http://www.paroleinfuga.it/display-text.asp?IDopera=43110 | language=it | access-date=11 January 2024}} *{{cite web | title=Letërsia fillon tek dhimbja | website=Forumi Shqiptar | url=https://www.forumishqiptar.com/threads/51735-Let%C3%ABrsia-fillon-tek-dhimbja | language=sq | access-date=11 January 2024}} *{{cite web | title=Pubblicato il libro “Tra le due rive” un coinvolgente romanzo di Kurti Irma | website=Report On Line | date=30 November 1999 | url=https://www.reportonline.it/2011040212146/cultura/pubblicato-il-libro-tra-le-due-rive-un-coinvolgente-romanzo-di-kurti-irma.html | language=it | access-date=11 January 2024}} *{{cite web | title=Incontri con scrittori stranieri 2012 | website=La Kinzica | url=https://www.lakinzica.it/eventi-pisa-incroci-di-civilta-incontri-con-scrittori-stranieri-pontedera/ | access-date=11 January 2024}} *[http://www.albanianews.it/notizie/flashnews/irma-kurti Irma Kurti] *{{cite web | title=Irma Kurti, një roman për emigracionin | website=Gazeta Panorama Online| date=30 April 2015 | url=http://www.panorama.com.al/irma-kurti-nje-roman-per-emigracionin/ | access-date=11 January 2024}} *{{cite web | title=Çmimi Irma Kurti, “Universum Donna” | website=Gazeta Panorama Online| date=9 September 2013 | url=http://www.panorama.com.al/cmimi-irma-kurti-universum-donna/ | access-date=11 January 2024}} *[https://web.archive.org/web/20160304071125/http://pegasiworld-al.com/irma-kurti/ Irma Kurti] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} [[კატეგორია:იტალიელი პოეტები]] [[კატეგორია:იტალიელი მწერლები]] [[კატეგორია:ალბანელი ჟურნალისტები]] [[კატეგორია:მთარგმნელები]] [[კატეგორია:ალბანელი პოეტები]] [[კატეგორია:მწერალი ქალები]] [[კატეგორია:ალბანელი მწერლები]] [[კატეგორია:ალბანელები]] 0sfw1xz8qifpe8ulhv6vdaxvvu5idw6 0 565463 4648004 4645525 2024-04-25T17:18:35Z InternetArchiveBot 124291 [[ვიკიპედია:გადამოწმებადობა|შემოწმების]] მიზნით 1 წიგნის დამატება (20240425sim)) #IABot (v2.0.9.5) ([[User:GreenC bot|GreenC bot]] wikitext text/x-wiki [[ასტრონომია|ასტრონომიაში]] '''ბლიცარი''' არის [[ნეიტრონული ვარსკვლავი|ნეიტრონული ვარსკვლავის]] ჰიპოთეტური ტიპი, კონკრეტულად [[პულსარი]], რომელიც სიჩქარის შენელების თანავე შავ ხვრელებად კოლაფსირდება. ჰეინო ფალკემ და ლუჩიანო რეცოლამ 2013 წელს ივარაუდეს ამ ვარკსლვავების არსებობა, როგორც სწრაფი რადიო აფეთქებების ახსნა. == მიმოხილვა == ვარაუდობენ, რომ ეს ვარსკვლავები, თუ ისინი არსებობენ, ვარაუდობენ, იწყებენ [[ნეიტრონული ვარსკვლავი|ნეიტრონული ვარსკვლავის]] მასით, რომელესაც შეუძლია მისი [[შავი ხვრელი|შავ ხვრელად]] კოლაფსი, თუ ის საკმარისად სწრაფად არ იბრუნებდა. თუმცა, ნეიტრონული ვარსკვლავი ისე სწრაფად ტრიალებს რომ [[ცენტრიდანული ძალა]] გრავიტაციას ლახავს. ეს აქცევს ნეიტრონულ ვარსკვლავს ტიპურ, მაგრამ განწირულ [[პულსარი|პულსარს]], რომლის ძლიერი [[მაგნიტური ველი]] ასხივებს ენერგიას და ანელებს მის ბრუნვას. საბოლოოდ შესუსტებული ცენტრიდანული ძალა ვეღარ აჩერებს პულსარს შავ ხვრელად კოლაფსში. კოლაფსის მომენტში, პულსარის მაგნიტური ველის ნაწილი შავი ხვრელის გარეთ მოულოდნელად წყდება მის წყაროს. ეს მაგნიტური ენერგია მაშინვე გარდაიქმნება ფართო სპექტრის რადიო ენერგიად. {{Refn|{{cite journal |last1=Thornton |first1=D. |last2=Stappers |first2=B. |last3=Bailes |first3=M. |last4=Barsdell |first4=B. |last5=Bates |first5=S. |last6= Bhat |first6=N.D.R. |last7=Burgay |first7=M. |last8= Burke-Spolaor |first8=S. |last9=Champion |first9=D.J. |last10=Coster |first10=P. |last11=d'Amico |first11=N. |last12=Jameson |first12=A. |last13=Johnston |first13=S. |last14=Keith |first14=M. |last15=Kramer |first15=M. |last16=Levin |first16=L. |last17=Milia |first17=S. |last18=Ng |first18=C. |last19=Possenti |first19=A. |last20=van Straten |first20=W. |display-authors=6 |date=5 July 2013 |title=A population of fast radio bursts at cosmological distances |url=https://archive.org/details/sim_science_2013-07-05_341_6141/page/53 |journal=Science |volume=341 |issue=6141 |pages=53–56 |doi=10.1126/science.1236789 |arxiv= 1307.1628 |bibcode= 2013Sci...341...53T |pmid=23828936 |s2cid= 206548502 }}<br/>For a popular summary see<ref name=SciD-PR-130705101626/><ref name=SciD-PR-130705102031/>}} 2015 წლის იანვრის მდგომარეობით, აქამდე გამოვლენილია შვიდი რადიო მოვლენა, რომლებიც შესაძლოა წარმოადგენდნენ ასეთ შესაძლო კოლაფსებს; ვარაუდობენ, რომ ისინი ყოველ 10 წამში ერთხელ ხდება დაკვირვებად სამყაროში. იმის გამო, რომ მაგნიტურმა ველმა ადრე გაწმინდა მიმდებარე სივრცე გაზისა და მტვრისგან, არ არსებობს ახლომახლო მასალა, რომელიც მოხვდება ახალ შავ ხვრელში. ამრიგად, არ არსებობს [[რენტგენული გამოსხივება|რენტგენის]] ან [[გამა-გამოსხივება|გამა გამოსხივების]] აფეთქება, რაც ჩვეულებრივ ხდება ხოლმე სხვა შავი ხვრელების წარმოქმნის დროს. თუ ბლიცარები არსებობენ, მათ შეუძლიათ შემოგვთავაზონ ახალი გზა შავი ხვრელის წარმოქმნის დეტალებზე დასაკვირვებლად. <ref>{{Cite web|title=Blitzars: Fast radio bursts from supramassive rotating neutron stars|url=http://www.astro.ru.nl/~falcke/PR/blitzar/|access-date=8 July 2013}}</ref> [[კატეგორია:შავი ხვრელები]] [[კატეგორია:ნეიტრონული ვარსკვლავი]] [[კატეგორია:ჰიპოთეტური ვარსკვლავები]] qc8zecdr6szh4h7aly8hu5okio2h6xh 0 565552 4648026 4645911 2024-04-25T18:04:18Z InternetArchiveBot 124291 [[ვიკიპედია:გადამოწმებადობა|შემოწმების]] მიზნით 1 წიგნის დამატება (20240425sim)) #IABot (v2.0.9.5) ([[User:GreenC bot|GreenC bot]] wikitext text/x-wiki '''S/2018 J 4''' — [[იუპიტერის ბუნებრივი თანამგზავრები|პლანეტა იუპიტერის ბუნებრივი თანამგზავრი]]. აღმოაჩინა სკოტ ს. შეპარდმა [[2018]] წლის 11 მაისს, [[ჩილეს სერრო ტოლოლოს ობსერვატორია]]ში 4 მეტრიანი ტელესკოპის გამოყენებით. აღნიშნული აღმოჩენა მიღებულ იქნა [[მცირე პლანეტების ცენტრი]]ს მიერ 2023 წლის 20 იანვარს, მას შემდეგ, რაც აღნიშნული თანამგზავრის შესახებ დაგროვდა საკმარისი და უტყუარი ინფორმაცია<ref name="MPEC-2023-B51"/>. თანამგზავრის დიამეტრია დაახლოებით 2 კმ, აბსოლუტური ვარსკვლავიერი სიდიდე — 16.7<ref name="SheppardMoons"/><ref name="jplsats-disc"/>. იგი [[იუპიტერი]]ს [[არარეგულარული თანამგზავრი]]ა, მოძრაობს პირდაპირი მიმართულებით, ხოლო ორბიტა ეკლიპტიკის მიმართ დახრილია 53° კუთხით. იგი მიეკუთვნება მსგავსი დახრის მქონე კარპოს ჯგუფს, რომელიც S/2018 J 4-ის აღმოჩენამდე ითვლებოდა, რომ წარმოადგენდა გამონაკლისს<ref name="SheppardMoons"/>. იუპიტერის ყველა არარეგულარული თანამგზავრის მსგავსად, S/2018 J 4-ის ორბიტა დროთა განმავლობაში ძალიან იცვლება მზის და სხვა პლანეტების გრავიტაციული აშლილობის გამო<ref name="Brozovic2017"/>. S/2018 J 4-ის ორბიტის [[დიდი ნახევარღერძი]] შეადგენს 16.3 მლნ კმ-ს, [[ექსცენტრისიტეტი]] — 0.18<ref name="jplsats-elem"/>. კარპოს მსგავსად, S/2018 J 4-ის ძალიან მაღალი დახრილობა ემორჩილება ლიდოვ-კოზაის რეზონანსს, სადაც ხდება პერიოდული ცვლა მის ორბიტალურ ექსცენტრიულობასა და დახრილობას შორის, მაშინ როცა მისი [[პერიცენტრი]]ს არგუმენტი მერყეობს მუდმივ მნიშვნელობაზე აფსიდური პრეცესის გარეშე<ref name="Nesvorny2003"/>. მაგალითად, ლიდოვი-კოზაის რეზონანსი იწვევს თანამგზავრ კარპოს ექსცენტრიულობისა და დახრის ცვლილებას, შესაბამისად 0.19-0.69 და 44-59°-ს შუალედში<ref name="Brozovic2017"/>. S/2018 J 4-ის პერიცენტრის მნიშვნელობა იცვლება დაახლოებით 270° ეკლიპტიკასთან მიმართებაში, რის შედაგდაც პერიცენტრის დროს ის ყოველთვის იუპიტერის ზემოთ იმყოფება, ხოლო აპოცენტრის დროს — ქვემოთ<ref name="jplsats-elem"/>. == სქოლიო == {{reflist|refs= <ref name="MPEC-2023-B51">{{cite web |title = MPEC 2023-B51 : S/2018 J 4 |url = https://minorplanetcenter.net/mpec/K23/K23B51.html |work = Minor Planet Electronic Circulars |publisher = Minor Planet Center |date = 20 January 2023 |accessdate = 20 January 2023}}</ref> <ref name="SheppardMoons">{{cite web |title = Moons of Jupiter |url = https://sites.google.com/carnegiescience.edu/sheppard/moons/jupitermoons |first = Scott S. |last = Sheppard |work = Earth & Planets Laboratory |publisher = Carnegie Institution for Science |accessdate = 20 January 2023}}</ref> <ref name="jplsats-disc">{{cite web |title = Planetary Satellite Discovery Circumstances |url = https://ssd.jpl.nasa.gov/sats/discovery.html |work = JPL Solar System Dynamics |publisher = NASA |accessdate = 20 January 2023}}</ref> <ref name="jplsats-elem">{{cite web |title = Planetary Satellite Mean Elements |url = https://ssd.jpl.nasa.gov/sats/elem/sep.html |work = JPL Solar System Dynamics |publisher = NASA |accessdate = 13 February 2023}}</ref> <ref name="Nesvorny2003">{{cite journal |first1 = David |last1 = Nesvorný |first2 = Jose L. A. |last2 = Alvarellos |first3 = Luke |last3 = Dones |first4 = Harold F. |last4 = Levison |title = Orbital and Collisional Evolution of the Irregular Satellites |url = https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2003-07_126_1/page/398 |journal = The Astronomical Journal |date = July 2003 |volume = 126 |issue = 1 |pages = 398–429 |doi-access = free |doi = 10.1086/375461 |bibcode = 2003AJ....126..398N |s2cid = 8502734}}</ref> <ref name="Brozovic2017">{{cite journal |first1 = Marina |last1 = Brozović |first2 = Robert A.|last2 = Jacobson |title = The Orbits of Jupiter's Irregular Satellites |journal = The Astronomical Journal |date = March 2017 |volume = 153 |issue = 4 |id = 147 |pages = 10 |doi-access = free |doi = 10.3847/1538-3881/aa5e4d |bibcode = 2017AJ....153..147B |s2cid = 125571053}}</ref> }} {{ასტრონომია}} {{მზის სისტემა}} [[კატეგორია:იუპიტერის თანამგზავრები]] mlnm1t6lsirap984dv6wj5ksy2bkvq4 0 565809 4647896 4647889 2024-04-25T12:00:06Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი}} '''სიგნე კივი''' ({{lang-et|Signe Kivi}}, ქალიშვილობაში ბუშმანი, Buschmann, დ. [[24 თებერვალი]], [[1957]] [1], [[ტალინი]]) — [[ესტონელი]] ტექსტილის [[მხატვარი]], [[პოლიტიკოსი]] და სახელმწიფო მოღვაწე.ესტონეთის რეფორმის პარტიის წევრი, ესტონეთის მე-14 მოწვევის [[რიიგიკოგუ|რიიგიკოგუს]] მოქმედი წევრი [[2019]] წლიდან.<ref name="rii" /> წარსულში — ესტონეთის კონგრესის წევრი ([[1990]]-[[1992]]), კულტურის [[მინისტრი]] ([[1999]]-[[2002]]),<ref name=err /> მე-9 და მე-10 მოწვევის ესტონეთის რიიგიკოგუს წევრი ([[2003]]-[[2005]]), პროფესორი ([[1997]]-[[2000]] ) და ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორი ([[2005]]-[[2015]]), ტარტუს ხელოვნების [[მუზეუმი|მუზეუმის]] დირექტორი ([[2017]]–[[2019]]).<ref name="err2">{{cite web |author = Малова, Дина |url = https://rus.err.ee/1149461/joanna-hoffman-samaja-bolshaja-mechta-novoe-zdanie-dlja-tartuskogo-hudozhestvennogo-muzeja |title = Йоанна Хоффман: самая большая мечта - новое здание для Тартуского художественного музея |publisher = [[Эстонская общественная телерадиовещательная корпорация|ERR]] |date = 2020-10-21 |access-date = 2021-03-15 |archive-date = 2021-05-13 |archive-url = https://web.archive.org/web/20210513051928/https://rus.err.ee/1149461/joanna-hoffman-samaja-bolshaja-mechta-novoe-zdanie-dlja-tartuskogo-hudozhestvennogo-muzeja |deadlink = no }}</ref> [[ფინეთი|ფინეთის]] ლომის ორდენის დიდი ჯვრის [[რაინდი]] ([[2001]]), თეთრი ვარსკვლავის მე-4 ხარისხის ორდენის კავალერი ([[2004]]), [[პორტუგალია|პორტუგალიის]] ღირსების ორდენის სარდალი ([[2006]]), ბელგიის გვირგვინის ორდენის სარდალი (2008).<ref name="rii" /> ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1957]] წლის [[24 თებერვალი|24 თებერვალს]] ტალინში. დედა — ურვე ბუშმანი, ესტონეთის [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] არქივის თანამშრომელი, რომელსაც [[2018]] წელს მიენიჭა პრეზიდენტის პრემია ფოლკლორის შეგროვებისთვის, რადგან „ყოველთვის ამჩნევდა ხალხური მემკვიდრეობის დახვეწილ ნიუანსებს“.<ref>{{cite web |url = https://president.ee/ru/president/institutions/974-2010-10-04-12-58-36/5248-2010-11-02-14-36-54/layout-institution.html |title = Премия за собирание фольклора |publisher = Канцелярия Президента Республики |access-date = 2021-03-15 }}</ref> [[1975]] წელს დაამთავრა ტალინის №46 საშუალო [[სკოლა]] პელგულინში. სკოლაში სწავლის პერიოდში გატაცებული იყო [[ცურვა|ცურვით]], [[მძლეოსნობა|მძლეოსნობით]], [[ტანვარჯიში|ტანვარჯიშით]] და ხალხური ცეკვებით. [[1984]] წელს დაამთავრა ესტონეთის სსრ ხელოვნების ინსტიტუტი ტექსტილისა და მსუბუქი [[მრეწველობა|მრეწველობის]] პროდუქციის მხატვრული დიზაინისა და მოდელირების სპეციალობით, მიიღო [[მაგისტრი|მაგისტრის]] ხარისხი.<ref name="rii" /> [[1980]]-[[1985]] წლებში ხალხური რეწვის ასოციაციაში "Kodu" (Rahvatööndusettevõte "Kodu") მუშაობდა მხატვრად, [[1985]]-[[1991]] წლებში — ესტონეთის სსრ ხელოვნების ფონდის ტალინის ქარხანაში "Ars".<ref name="rii" /> [[1988]] წლიდან ასწავლიდა ესტონეთის სსრ ხელოვნების ინსტიტუტში. [[1997]]-[[2000]] წლებში — ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის პროფესორი, [[1999]] წლიდან — ტექსტილის კათედრის გამგე, [[2002]] წლიდან — მოწვეული [[პროფესორი]], ხოლო [[2005]]-[[2015]] წლებში — ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორი.<ref name="rii" /> სიგნე კივი [[1987]] წლიდან გახდა ესტონეთის მხატვართა კავშირის წევრი. [[1995]] წლიდან [[1998]] წლამდე — კავშირის ვიცე-პრეზიდენტი, შემდეგ კი პრეზიდენტი 1999 წლამდე.<ref name="rii" /> [[1999]] წელს [[მარტ ლაარი|მარტ ლარის]] მთავრობაში მან მიიღო კულტურის მინისტრის პორტფელი. <ref name="err2" /> იგი ასევე იყო კულტურის საკითხთა საბჭოსა და ესტონეთის სპორტის საბჭოს თავმჯდომარე. მარტ ლარას გადადგომის შემდეგ, მან [[სიიმ კალასი|სიიმ კალასის]] მთავრობაში შეინარჩუნა კულტურის მინისტრის პოსტი. ესტონეთის სახელმწიფო ფონდის Kultuurkapital-ის ხელმძღვანელმა ავო ვიჟოლ-ის მიერ [[სახელმწიფო]] ფულის გაფლანგვის გამო, სიგნე კივიმ თანამდებობიდან გადადგომაზე განცხადება დაწერა,<ref name=err>{{cite web |author = Михайлов, Сергей |url = https://rus.err.ee/918722/gosudarstvo-trebuet-bankrotstva-rastratchika-kazennyh-deneg-avo-vijolja |title = Государство требует банкротства растратчика казенных денег Аво Вийоля |publisher = [[Эстонская общественная телерадиовещательная корпорация|ERR]] |date = 2019-03-11 |access-date = 2021-03-15 |archive-date = 2020-08-12 |archive-url = https://web.archive.org/web/20200812214459/https://rus.err.ee/918722/gosudarstvo-trebuet-bankrotstva-rastratchika-kazennyh-deneg-avo-vijolja |deadlink = no }}</ref>, რომელსაც [[2002]] წლის [[23 აგვისტო|23 აგვისტოს]] <ref name="rii" /> პრემიერ მინისტრმა ხელი მოაწერა. სიგნე კივი წლების განმავლობაში იკავებდა სხვადასხვა პოზიციებსა და თანამდებობებს: 1998–[[2006]] წლებში, [[2014]] – დან დღემდე — ესტონეთის რეფორმების პარტიის წევრი, 1996–1999, 2002 წლებში — ტალინის საქალაქო ასამბლეის დეპუტატი, არჩეული 1999 წელს, მაგრამ მას მოუწია დაეტოვებინა ტალინის საქალაქო ასამბლეა, რადგან დაინიშნა კულტურის მინისტრად. [[2003]] წელს იგი გახდა მე-9 მოწვევის Riigikogu-ს წევრი. 2003 წლის საპარლამენტო [[არჩევნები|არჩევნების]] შედეგების შემდეგ იგი აირჩიეს მე-10 მოწვევის რიიგიკოგუს დეპუტატად. 2003-2005 წლებში — კულტურის კომისიის თავმჯდომარის მოადგილე. [[2005]] წელს მან დატოვა Riigikogu ,რადგან დაინიშნა ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორად.<ref name="err2" /><ref name="rii" /> [[2017]] წლის [[26 ივნისი|26 ივნისს]] მან დაიკავა [[ტარტუ|ტარტუს]] ხელოვნების მუზეუმის დირექტორის თანამდებობა. [[2019]] წლის საპარლამენტო არჩევნების შედეგების შემდეგ მოიპოვა [[მანდატი]] ტარტუს <ref name="err2" /><ref name="rii" /> ოლქის ამომრჩევლებისგან და დატოვა თანამდებობა. არის [[პარლამენტი|პარლამენტის]] კულტურის კომისიის წევრი.<ref name="rii">{{cite web |url = https://www.riigikogu.ee/ru/rijgikogu/sozyv/chleny-rijgikogu/saadik/71bdc9b2-841d-408f-8ace-909e8c11d7d5/Сигне-Киви |title = Сигне Киви |publisher = Рийгикогу |access-date = 2021-03-15 |date = 2020-06-18 |archive-date = 2020-12-02 |archive-url = https://web.archive.org/web/20201202125348/https://www.riigikogu.ee/ru/rijgikogu/sozyv/chleny-rijgikogu/saadik/71bdc9b2-841d-408f-8ace-909e8c11d7d5/%D0%A1%D0%B8%D0%B3%D0%BD%D0%B5-%D0%9A%D0%B8%D0%B2%D0%B8 |deadlink = no }}</ref> [[2009]] წელს — ესტონეთის [[ელჩი]] შემოქმედებისა და ინოვაციების ევროპულ წელს (EYCI). 2019 წლიდან — ესტონეთის ეროვნული ბიბლიოთეკის გამგეობის წევრი.<ref name="rii" /> მონაწილეობა აქვს მიღებული მრავალ გამოფენაში ესტონეთსა და მის ფარგლებს გარეთ, ასევ არის ესტონურ პრესაში სტატიების ავტორი.<ref name="rii" /> ==პირადი ცხოვრება== დაქორწინებულია კალიუ კივიზე. მისი მეუღლე [[1995]] წლიდან [[2011]] წლამდე იყო ესტონეთის [[თოჯინების თეატრი|თოჯინების თეატრის]] (ახლანდელი ესტონეთის ახალგაზრდული თეატრი)მთავარი მხატვარი. ჰყავს ორი ვაჟი, ორი [[გერი]], ექვსი შვილიშვილი.<ref name="rii" /> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:კივი,სიგნე}} [[კატეგორია:დაბადებული 24 თებერვალი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1957]] [[კატეგორია:ესტონელი პოლიტიკოსი ქალები]] [[კატეგორია:ესტონელი მხატვრები]] qtvwufh5kr8c0h4dvx27z3badjov2jy 4647898 4647896 2024-04-25T12:15:48Z მიმოზა 158661 /* ბიოგრაფია */ wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი}} '''სიგნე კივი''' ({{lang-et|Signe Kivi}}, ქალიშვილობაში ბუშმანი, Buschmann, დ. [[24 თებერვალი]], [[1957]] [1], [[ტალინი]]) — [[ესტონელი]] ტექსტილის [[მხატვარი]], [[პოლიტიკოსი]] და სახელმწიფო მოღვაწე.ესტონეთის რეფორმის პარტიის წევრი, ესტონეთის მე-14 მოწვევის [[რიიგიკოგუ|რიიგიკოგუს]] მოქმედი წევრი [[2019]] წლიდან.<ref name="rii" /> წარსულში — ესტონეთის კონგრესის წევრი ([[1990]]-[[1992]]), კულტურის [[მინისტრი]] ([[1999]]-[[2002]]),<ref name=err /> მე-9 და მე-10 მოწვევის ესტონეთის რიიგიკოგუს წევრი ([[2003]]-[[2005]]), პროფესორი ([[1997]]-[[2000]] ) და ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორი ([[2005]]-[[2015]]), ტარტუს ხელოვნების [[მუზეუმი|მუზეუმის]] დირექტორი ([[2017]]–[[2019]]).<ref name="err2">{{cite web |author = Малова, Дина |url = https://rus.err.ee/1149461/joanna-hoffman-samaja-bolshaja-mechta-novoe-zdanie-dlja-tartuskogo-hudozhestvennogo-muzeja |title = Йоанна Хоффман: самая большая мечта - новое здание для Тартуского художественного музея |publisher = [[Эстонская общественная телерадиовещательная корпорация|ERR]] |date = 2020-10-21 |access-date = 2021-03-15 |archive-date = 2021-05-13 |archive-url = https://web.archive.org/web/20210513051928/https://rus.err.ee/1149461/joanna-hoffman-samaja-bolshaja-mechta-novoe-zdanie-dlja-tartuskogo-hudozhestvennogo-muzeja |deadlink = no }}</ref> [[ფინეთი|ფინეთის]] ლომის ორდენის დიდი ჯვრის [[რაინდი]] ([[2001]]), თეთრი ვარსკვლავის მე-4 ხარისხის ორდენის კავალერი ([[2004]]), [[პორტუგალია|პორტუგალიის]] ღირსების ორდენის სარდალი ([[2006]]), ბელგიის გვირგვინის ორდენის სარდალი (2008).<ref name="rii" /> ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1957]] წლის [[24 თებერვალი|24 თებერვალს]] ტალინში. დედა — ურვე ბუშმანი, ესტონეთის [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] არქივის თანამშრომელი, რომელსაც [[2018]] წელს მიენიჭა პრეზიდენტის პრემია ფოლკლორის შეგროვებისთვის, რადგან „ყოველთვის ამჩნევდა ხალხური მემკვიდრეობის დახვეწილ ნიუანსებს“.<ref>{{cite web |url = https://president.ee/ru/president/institutions/974-2010-10-04-12-58-36/5248-2010-11-02-14-36-54/layout-institution.html |title = Премия за собирание фольклора |publisher = Канцелярия Президента Республики |access-date = 2021-03-15 }}</ref> [[1975]] წელს დაამთავრა ტალინის №46 საშუალო [[სკოლა]] პელგულინში. სკოლაში სწავლის პერიოდში გატაცებული იყო [[ცურვა|ცურვით]], [[მძლეოსნობა|მძლეოსნობით]], [[ტანვარჯიში|ტანვარჯიშით]] და ხალხური ცეკვებით. [[1984]] წელს დაამთავრა ესტონეთის სსრ ხელოვნების ინსტიტუტი ტექსტილისა და მსუბუქი [[მრეწველობა|მრეწველობის]] პროდუქციის მხატვრული დიზაინისა და მოდელირების სპეციალობით, მიიღო [[მაგისტრი|მაგისტრის]] ხარისხი.<ref name="rii" /> [[1980]]-[[1985]] წლებში ხალხური რეწვის ასოციაციაში "Kodu" (Rahvatööndusettevõte "Kodu") მუშაობდა მხატვრად, [[1985]]-[[1991]] წლებში — ესტონეთის სსრ ხელოვნების ფონდის ტალინის ქარხანაში "Ars".<ref name="rii" /> [[1988]] წლიდან ასწავლიდა ესტონეთის სსრ ხელოვნების ინსტიტუტში. [[1997]]-[[2000]] წლებში — ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის პროფესორი, [[1999]] წლიდან — ტექსტილის კათედრის გამგე, [[2002]] წლიდან — მოწვეული [[პროფესორი]], ხოლო [[2005]]-[[2015]] წლებში — ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორი.<ref name="rii" /> სიგნე კივი [[1987]] წლიდან გახდა ესტონეთის მხატვართა კავშირის წევრი. [[1995]] წლიდან [[1998]] წლამდე — კავშირის ვიცე-პრეზიდენტი, შემდეგ კი პრეზიდენტი 1999 წლამდე.<ref name="rii" /> [[1999]] წელს [[მარტ ლაარი|მარტ ლარის]] მთავრობაში მან მიიღო კულტურის მინისტრის პორტფელი. <ref name="err2" /> იგი ასევე იყო კულტურის საკითხთა საბჭოსა და ესტონეთის სპორტის საბჭოს თავმჯდომარე. მარტ ლარას გადადგომის შემდეგ, მან [[სიიმ კალასი|სიიმ კალასის]] მთავრობაში შეინარჩუნა კულტურის მინისტრის პოსტი. ესტონეთის სახელმწიფო ფონდის Kultuurkapital-ის ხელმძღვანელმა ავო ვიჟოლ-ის მიერ [[სახელმწიფო]] ფულის გაფლანგვის გამო, სიგნე კივიმ თანამდებობიდან გადადგომაზე განცხადება დაწერა,<ref name=err>{{cite web |author = Михайлов, Сергей |url = https://rus.err.ee/918722/gosudarstvo-trebuet-bankrotstva-rastratchika-kazennyh-deneg-avo-vijolja |title = Государство требует банкротства растратчика казенных денег Аво Вийоля |publisher = [[Эстонская общественная телерадиовещательная корпорация|ERR]] |date = 2019-03-11 |access-date = 2021-03-15 |archive-date = 2020-08-12 |archive-url = https://web.archive.org/web/20200812214459/https://rus.err.ee/918722/gosudarstvo-trebuet-bankrotstva-rastratchika-kazennyh-deneg-avo-vijolja |deadlink = no }}</ref>, რომელსაც [[2002]] წლის [[23 აგვისტო|23 აგვისტოს]] <ref name="rii" /> პრემიერ მინისტრმა ხელი მოაწერა. სიგნე კივი წლების განმავლობაში იკავებდა სხვადასხვა პოზიციებსა და თანამდებობებს: 1998–[[2006]] წლებში, [[2014]] – დან დღემდე — ესტონეთის რეფორმების პარტიის წევრი, 1996–1999, 2002 წლებში — ტალინის საქალაქო ასამბლეის დეპუტატი, არჩეული 1999 წელს, მაგრამ მას მოუწია დაეტოვებინა ტალინის საქალაქო ასამბლეა, რადგან დაინიშნა კულტურის მინისტრად. [[2003]] წელს იგი გახდა მე-9 მოწვევის Riigikogu-ს წევრი. 2003 წლის საპარლამენტო [[არჩევნები|არჩევნების]] შედეგების შემდეგ იგი აირჩიეს მე-10 მოწვევის რიიგიკოგუს დეპუტატად. 2003-2005 წლებში — კულტურის კომისიის თავმჯდომარის მოადგილე. [[2005]] წელს მან დატოვა Riigikogu ,რადგან დაინიშნა ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორად.<ref name="err2" /><ref name="rii" /> [[2017]] წლის [[26 ივნისი|26 ივნისს]] მან დაიკავა [[ტარტუ|ტარტუს]] ხელოვნების მუზეუმის დირექტორის თანამდებობა. [[2019]] წლის საპარლამენტო არჩევნების შედეგების შემდეგ მოიპოვა [[მანდატი]] ტარტუს <ref name="err2" /><ref name="rii" /> ოლქის ამომრჩევლებისგან და დატოვა თანამდებობა. [[პარლამენტი|პარლამენტის]] კულტურის კომისიის წევრი.<ref name="rii">{{cite web |url = https://www.riigikogu.ee/ru/rijgikogu/sozyv/chleny-rijgikogu/saadik/71bdc9b2-841d-408f-8ace-909e8c11d7d5/Сигне-Киви |title = Сигне Киви |publisher = Рийгикогу |access-date = 2021-03-15 |date = 2020-06-18 |archive-date = 2020-12-02 |archive-url = https://web.archive.org/web/20201202125348/https://www.riigikogu.ee/ru/rijgikogu/sozyv/chleny-rijgikogu/saadik/71bdc9b2-841d-408f-8ace-909e8c11d7d5/%D0%A1%D0%B8%D0%B3%D0%BD%D0%B5-%D0%9A%D0%B8%D0%B2%D0%B8 |deadlink = no }}</ref> [[2009]] წელს — ესტონეთის [[ელჩი]] შემოქმედებისა და ინოვაციების ევროპულ წელს (EYCI). 2019 წლიდან — ესტონეთის ეროვნული ბიბლიოთეკის გამგეობის წევრი.<ref name="rii" /> მონაწილეობა აქვს მიღებული მრავალ გამოფენაში ესტონეთსა და მის ფარგლებს გარეთ, ასევ არის ესტონურ პრესაში სტატიების ავტორი.<ref name="rii" /> ==პირადი ცხოვრება== დაქორწინებულია კალიუ კივიზე. მისი მეუღლე [[1995]] წლიდან [[2011]] წლამდე იყო ესტონეთის [[თოჯინების თეატრი|თოჯინების თეატრის]] (ახლანდელი ესტონეთის ახალგაზრდული თეატრი)მთავარი მხატვარი. ჰყავს ორი ვაჟი, ორი [[გერი]], ექვსი შვილიშვილი.<ref name="rii" /> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:კივი,სიგნე}} [[კატეგორია:დაბადებული 24 თებერვალი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1957]] [[კატეგორია:ესტონელი პოლიტიკოსი ქალები]] [[კატეგორია:ესტონელი მხატვრები]] 57f7v9igz579qfxgd9p0o7fopd6aa97 4648005 4647898 2024-04-25T17:19:28Z მიმოზა 158661 /* სქოლიო */ wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი}} '''სიგნე კივი''' ({{lang-et|Signe Kivi}}, ქალიშვილობაში ბუშმანი, Buschmann, დ. [[24 თებერვალი]], [[1957]] [1], [[ტალინი]]) — [[ესტონელი]] ტექსტილის [[მხატვარი]], [[პოლიტიკოსი]] და სახელმწიფო მოღვაწე.ესტონეთის რეფორმის პარტიის წევრი, ესტონეთის მე-14 მოწვევის [[რიიგიკოგუ|რიიგიკოგუს]] მოქმედი წევრი [[2019]] წლიდან.<ref name="rii" /> წარსულში — ესტონეთის კონგრესის წევრი ([[1990]]-[[1992]]), კულტურის [[მინისტრი]] ([[1999]]-[[2002]]),<ref name=err /> მე-9 და მე-10 მოწვევის ესტონეთის რიიგიკოგუს წევრი ([[2003]]-[[2005]]), პროფესორი ([[1997]]-[[2000]] ) და ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორი ([[2005]]-[[2015]]), ტარტუს ხელოვნების [[მუზეუმი|მუზეუმის]] დირექტორი ([[2017]]–[[2019]]).<ref name="err2">{{cite web |author = Малова, Дина |url = https://rus.err.ee/1149461/joanna-hoffman-samaja-bolshaja-mechta-novoe-zdanie-dlja-tartuskogo-hudozhestvennogo-muzeja |title = Йоанна Хоффман: самая большая мечта - новое здание для Тартуского художественного музея |publisher = [[Эстонская общественная телерадиовещательная корпорация|ERR]] |date = 2020-10-21 |access-date = 2021-03-15 |archive-date = 2021-05-13 |archive-url = https://web.archive.org/web/20210513051928/https://rus.err.ee/1149461/joanna-hoffman-samaja-bolshaja-mechta-novoe-zdanie-dlja-tartuskogo-hudozhestvennogo-muzeja |deadlink = no }}</ref> [[ფინეთი|ფინეთის]] ლომის ორდენის დიდი ჯვრის [[რაინდი]] ([[2001]]), თეთრი ვარსკვლავის მე-4 ხარისხის ორდენის კავალერი ([[2004]]), [[პორტუგალია|პორტუგალიის]] ღირსების ორდენის სარდალი ([[2006]]), ბელგიის გვირგვინის ორდენის სარდალი (2008).<ref name="rii" /> ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1957]] წლის [[24 თებერვალი|24 თებერვალს]] ტალინში. დედა — ურვე ბუშმანი, ესტონეთის [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] არქივის თანამშრომელი, რომელსაც [[2018]] წელს მიენიჭა პრეზიდენტის პრემია ფოლკლორის შეგროვებისთვის, რადგან „ყოველთვის ამჩნევდა ხალხური მემკვიდრეობის დახვეწილ ნიუანსებს“.<ref>{{cite web |url = https://president.ee/ru/president/institutions/974-2010-10-04-12-58-36/5248-2010-11-02-14-36-54/layout-institution.html |title = Премия за собирание фольклора |publisher = Канцелярия Президента Республики |access-date = 2021-03-15 }}</ref> [[1975]] წელს დაამთავრა ტალინის №46 საშუალო [[სკოლა]] პელგულინში. სკოლაში სწავლის პერიოდში გატაცებული იყო [[ცურვა|ცურვით]], [[მძლეოსნობა|მძლეოსნობით]], [[ტანვარჯიში|ტანვარჯიშით]] და ხალხური ცეკვებით. [[1984]] წელს დაამთავრა ესტონეთის სსრ ხელოვნების ინსტიტუტი ტექსტილისა და მსუბუქი [[მრეწველობა|მრეწველობის]] პროდუქციის მხატვრული დიზაინისა და მოდელირების სპეციალობით, მიიღო [[მაგისტრი|მაგისტრის]] ხარისხი.<ref name="rii" /> [[1980]]-[[1985]] წლებში ხალხური რეწვის ასოციაციაში "Kodu" (Rahvatööndusettevõte "Kodu") მუშაობდა მხატვრად, [[1985]]-[[1991]] წლებში — ესტონეთის სსრ ხელოვნების ფონდის ტალინის ქარხანაში "Ars".<ref name="rii" /> [[1988]] წლიდან ასწავლიდა ესტონეთის სსრ ხელოვნების ინსტიტუტში. [[1997]]-[[2000]] წლებში — ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის პროფესორი, [[1999]] წლიდან — ტექსტილის კათედრის გამგე, [[2002]] წლიდან — მოწვეული [[პროფესორი]], ხოლო [[2005]]-[[2015]] წლებში — ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორი.<ref name="rii" /> სიგნე კივი [[1987]] წლიდან გახდა ესტონეთის მხატვართა კავშირის წევრი. [[1995]] წლიდან [[1998]] წლამდე — კავშირის ვიცე-პრეზიდენტი, შემდეგ კი პრეზიდენტი 1999 წლამდე.<ref name="rii" /> [[1999]] წელს [[მარტ ლაარი|მარტ ლარის]] მთავრობაში მან მიიღო კულტურის მინისტრის პორტფელი. <ref name="err2" /> იგი ასევე იყო კულტურის საკითხთა საბჭოსა და ესტონეთის სპორტის საბჭოს თავმჯდომარე. მარტ ლარას გადადგომის შემდეგ, მან [[სიიმ კალასი|სიიმ კალასის]] მთავრობაში შეინარჩუნა კულტურის მინისტრის პოსტი. ესტონეთის სახელმწიფო ფონდის Kultuurkapital-ის ხელმძღვანელმა ავო ვიჟოლ-ის მიერ [[სახელმწიფო]] ფულის გაფლანგვის გამო, სიგნე კივიმ თანამდებობიდან გადადგომაზე განცხადება დაწერა,<ref name=err>{{cite web |author = Михайлов, Сергей |url = https://rus.err.ee/918722/gosudarstvo-trebuet-bankrotstva-rastratchika-kazennyh-deneg-avo-vijolja |title = Государство требует банкротства растратчика казенных денег Аво Вийоля |publisher = [[Эстонская общественная телерадиовещательная корпорация|ERR]] |date = 2019-03-11 |access-date = 2021-03-15 |archive-date = 2020-08-12 |archive-url = https://web.archive.org/web/20200812214459/https://rus.err.ee/918722/gosudarstvo-trebuet-bankrotstva-rastratchika-kazennyh-deneg-avo-vijolja |deadlink = no }}</ref>, რომელსაც [[2002]] წლის [[23 აგვისტო|23 აგვისტოს]] <ref name="rii" /> პრემიერ მინისტრმა ხელი მოაწერა. სიგნე კივი წლების განმავლობაში იკავებდა სხვადასხვა პოზიციებსა და თანამდებობებს: 1998–[[2006]] წლებში, [[2014]] – დან დღემდე — ესტონეთის რეფორმების პარტიის წევრი, 1996–1999, 2002 წლებში — ტალინის საქალაქო ასამბლეის დეპუტატი, არჩეული 1999 წელს, მაგრამ მას მოუწია დაეტოვებინა ტალინის საქალაქო ასამბლეა, რადგან დაინიშნა კულტურის მინისტრად. [[2003]] წელს იგი გახდა მე-9 მოწვევის Riigikogu-ს წევრი. 2003 წლის საპარლამენტო [[არჩევნები|არჩევნების]] შედეგების შემდეგ იგი აირჩიეს მე-10 მოწვევის რიიგიკოგუს დეპუტატად. 2003-2005 წლებში — კულტურის კომისიის თავმჯდომარის მოადგილე. [[2005]] წელს მან დატოვა Riigikogu ,რადგან დაინიშნა ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორად.<ref name="err2" /><ref name="rii" /> [[2017]] წლის [[26 ივნისი|26 ივნისს]] მან დაიკავა [[ტარტუ|ტარტუს]] ხელოვნების მუზეუმის დირექტორის თანამდებობა. [[2019]] წლის საპარლამენტო არჩევნების შედეგების შემდეგ მოიპოვა [[მანდატი]] ტარტუს <ref name="err2" /><ref name="rii" /> ოლქის ამომრჩევლებისგან და დატოვა თანამდებობა. [[პარლამენტი|პარლამენტის]] კულტურის კომისიის წევრი.<ref name="rii">{{cite web |url = https://www.riigikogu.ee/ru/rijgikogu/sozyv/chleny-rijgikogu/saadik/71bdc9b2-841d-408f-8ace-909e8c11d7d5/Сигне-Киви |title = Сигне Киви |publisher = Рийгикогу |access-date = 2021-03-15 |date = 2020-06-18 |archive-date = 2020-12-02 |archive-url = https://web.archive.org/web/20201202125348/https://www.riigikogu.ee/ru/rijgikogu/sozyv/chleny-rijgikogu/saadik/71bdc9b2-841d-408f-8ace-909e8c11d7d5/%D0%A1%D0%B8%D0%B3%D0%BD%D0%B5-%D0%9A%D0%B8%D0%B2%D0%B8 |deadlink = no }}</ref> [[2009]] წელს — ესტონეთის [[ელჩი]] შემოქმედებისა და ინოვაციების ევროპულ წელს (EYCI). 2019 წლიდან — ესტონეთის ეროვნული ბიბლიოთეკის გამგეობის წევრი.<ref name="rii" /> მონაწილეობა აქვს მიღებული მრავალ გამოფენაში ესტონეთსა და მის ფარგლებს გარეთ, ასევ არის ესტონურ პრესაში სტატიების ავტორი.<ref name="rii" /> ==პირადი ცხოვრება== დაქორწინებულია კალიუ კივიზე. მისი მეუღლე [[1995]] წლიდან [[2011]] წლამდე იყო ესტონეთის [[თოჯინების თეატრი|თოჯინების თეატრის]] (ახლანდელი ესტონეთის ახალგაზრდული თეატრი)მთავარი მხატვარი. ჰყავს ორი ვაჟი, ორი [[გერი]], ექვსი შვილიშვილი.<ref name="rii" /> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:კივი, სიგნე}} [[კატეგორია:დაბადებული 24 თებერვალი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1957]] [[კატეგორია:ესტონელი პოლიტიკოსი ქალები]] [[კატეგორია:ესტონელი მხატვრები]] rdw3xmmr7535lxv01bgljb384wx2aot 4648008 4648005 2024-04-25T17:21:53Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პოლიტიკოსი}} '''სიგნე კივი''' ({{lang-et|Signe Kivi}}, ქალიშვილობაში ბუშმანი, Buschmann, დ. [[24 თებერვალი]], [[1957]] [1], [[ტალინი]]) — [[ესტონელი]] ტექსტილის [[მხატვარი]], [[პოლიტიკოსი]] და სახელმწიფო მოღვაწე.ესტონეთის რეფორმის პარტიის წევრი, ესტონეთის მე-14 მოწვევის [[რიიგიკოგუ|რიიგიკოგუს]] მოქმედი წევრი [[2019]] წლიდან.<ref name="rii" /> წარსულში — ესტონეთის კონგრესის წევრი ([[1990]]-[[1992]]), კულტურის [[მინისტრი]] ([[1999]]-[[2002]]),<ref name=err /> მე-9 და მე-10 მოწვევის ესტონეთის რიიგიკოგუს წევრი ([[2003]]-[[2005]]), პროფესორი ([[1997]]-[[2000]] ) და ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორი ([[2005]]-[[2015]]), ტარტუს ხელოვნების [[მუზეუმი|მუზეუმის]] დირექტორი ([[2017]]–[[2019]]).<ref name="err2">{{cite web |author = Малова, Дина |url = https://rus.err.ee/1149461/joanna-hoffman-samaja-bolshaja-mechta-novoe-zdanie-dlja-tartuskogo-hudozhestvennogo-muzeja |title = Йоанна Хоффман: самая большая мечта - новое здание для Тартуского художественного музея |publisher = [[Эстонская общественная телерадиовещательная корпорация|ERR]] |date = 2020-10-21 |access-date = 2021-03-15 |archive-date = 2021-05-13 |archive-url = https://web.archive.org/web/20210513051928/https://rus.err.ee/1149461/joanna-hoffman-samaja-bolshaja-mechta-novoe-zdanie-dlja-tartuskogo-hudozhestvennogo-muzeja |deadlink = no }}</ref> [[ფინეთი|ფინეთის]] ლომის ორდენის დიდი ჯვრის [[რაინდი]] ([[2001]]), თეთრი ვარსკვლავის მე-4 ხარისხის ორდენის კავალერი ([[2004]]), [[პორტუგალია|პორტუგალიის]] ღირსების ორდენის სარდალი ([[2006]]), ბელგიის გვირგვინის ორდენის სარდალი (2008).<ref name="rii" /> ==ბიოგრაფია== დაიბადა [[1957]] წლის [[24 თებერვალი|24 თებერვალს]] ტალინში. დედა — ურვე ბუშმანი, ესტონეთის [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] არქივის თანამშრომელი, რომელსაც [[2018]] წელს მიენიჭა პრეზიდენტის პრემია ფოლკლორის შეგროვებისთვის, რადგან „ყოველთვის ამჩნევდა ხალხური მემკვიდრეობის დახვეწილ ნიუანსებს“.<ref>{{cite web |url = https://president.ee/ru/president/institutions/974-2010-10-04-12-58-36/5248-2010-11-02-14-36-54/layout-institution.html |title = Премия за собирание фольклора |publisher = Канцелярия Президента Республики |access-date = 2021-03-15 }}</ref> [[1975]] წელს დაამთავრა ტალინის №46 საშუალო [[სკოლა]] პელგულინში. სკოლაში სწავლის პერიოდში გატაცებული იყო [[ცურვა|ცურვით]], [[მძლეოსნობა|მძლეოსნობით]], [[ტანვარჯიში|ტანვარჯიშით]] და ხალხური ცეკვებით. [[1984]] წელს დაამთავრა ესტონეთის სსრ ხელოვნების ინსტიტუტი ტექსტილისა და მსუბუქი [[მრეწველობა|მრეწველობის]] პროდუქციის მხატვრული დიზაინისა და მოდელირების სპეციალობით, მიიღო [[მაგისტრი|მაგისტრის]] ხარისხი.<ref name="rii" /> [[1980]]-[[1985]] წლებში ხალხური რეწვის ასოციაციაში "Kodu" (Rahvatööndusettevõte "Kodu") მუშაობდა მხატვრად, [[1985]]-[[1991]] წლებში — ესტონეთის სსრ ხელოვნების ფონდის ტალინის ქარხანაში "Ars".<ref name="rii" /> [[1988]] წლიდან ასწავლიდა ესტონეთის სსრ ხელოვნების ინსტიტუტში. [[1997]]-[[2000]] წლებში — ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის პროფესორი, [[1999]] წლიდან — ტექსტილის კათედრის გამგე, [[2002]] წლიდან — მოწვეული [[პროფესორი]], ხოლო [[2005]]-[[2015]] წლებში — ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორი.<ref name="rii" /> სიგნე კივი [[1987]] წლიდან გახდა ესტონეთის მხატვართა კავშირის წევრი. [[1995]] წლიდან [[1998]] წლამდე — კავშირის ვიცე-პრეზიდენტი, შემდეგ კი პრეზიდენტი 1999 წლამდე.<ref name="rii" /> [[1999]] წელს [[მარტ ლაარი|მარტ ლარის]] მთავრობაში მან მიიღო კულტურის მინისტრის პორტფელი. <ref name="err2" /> იგი ასევე იყო კულტურის საკითხთა საბჭოსა და ესტონეთის სპორტის საბჭოს თავმჯდომარე. მარტ ლარას გადადგომის შემდეგ, მან [[სიიმ კალასი|სიიმ კალასის]] მთავრობაში შეინარჩუნა კულტურის მინისტრის პოსტი. ესტონეთის სახელმწიფო ფონდის Kultuurkapital-ის ხელმძღვანელმა ავო ვიჟოლ-ის მიერ [[სახელმწიფო]] ფულის გაფლანგვის გამო, სიგნე კივიმ თანამდებობიდან გადადგომაზე განცხადება დაწერა,<ref name=err>{{cite web |author = Михайлов, Сергей |url = https://rus.err.ee/918722/gosudarstvo-trebuet-bankrotstva-rastratchika-kazennyh-deneg-avo-vijolja |title = Государство требует банкротства растратчика казенных денег Аво Вийоля |publisher = [[Эстонская общественная телерадиовещательная корпорация|ERR]] |date = 2019-03-11 |access-date = 2021-03-15 |archive-date = 2020-08-12 |archive-url = https://web.archive.org/web/20200812214459/https://rus.err.ee/918722/gosudarstvo-trebuet-bankrotstva-rastratchika-kazennyh-deneg-avo-vijolja |deadlink = no }}</ref>, რომელსაც [[2002]] წლის [[23 აგვისტო|23 აგვისტოს]] <ref name="rii" /> პრემიერ მინისტრმა ხელი მოაწერა. სიგნე კივი წლების განმავლობაში იკავებდა სხვადასხვა პოზიციებსა და თანამდებობებს: 1998–[[2006]] წლებში, [[2014]] – დან დღემდე — ესტონეთის რეფორმების პარტიის წევრი, 1996–1999, 2002 წლებში — ტალინის საქალაქო ასამბლეის დეპუტატი, არჩეული 1999 წელს, მაგრამ მას მოუწია დაეტოვებინა ტალინის საქალაქო ასამბლეა, რადგან დაინიშნა კულტურის მინისტრად. [[2003]] წელს იგი გახდა მე-9 მოწვევის Riigikogu-ს წევრი. 2003 წლის საპარლამენტო [[არჩევნები|არჩევნების]] შედეგების შემდეგ იგი აირჩიეს მე-10 მოწვევის რიიგიკოგუს დეპუტატად. 2003-2005 წლებში — კულტურის კომისიის თავმჯდომარის მოადგილე. [[2005]] წელს მან დატოვა Riigikogu ,რადგან დაინიშნა ესტონეთის სამხატვრო აკადემიის რექტორად.<ref name="err2" /><ref name="rii" /> [[2017]] წლის [[26 ივნისი|26 ივნისს]] მან დაიკავა [[ტარტუ|ტარტუს]] ხელოვნების მუზეუმის დირექტორის თანამდებობა. [[2019]] წლის საპარლამენტო არჩევნების შედეგების შემდეგ მოიპოვა [[მანდატი]] ტარტუს <ref name="err2" /><ref name="rii" /> ოლქის ამომრჩევლებისგან და დატოვა თანამდებობა. [[პარლამენტი|პარლამენტის]] კულტურის კომისიის წევრი.<ref name="rii">{{cite web |url = https://www.riigikogu.ee/ru/rijgikogu/sozyv/chleny-rijgikogu/saadik/71bdc9b2-841d-408f-8ace-909e8c11d7d5/Сигне-Киви |title = Сигне Киви |publisher = Рийгикогу |access-date = 2021-03-15 |date = 2020-06-18 |archive-date = 2020-12-02 |archive-url = https://web.archive.org/web/20201202125348/https://www.riigikogu.ee/ru/rijgikogu/sozyv/chleny-rijgikogu/saadik/71bdc9b2-841d-408f-8ace-909e8c11d7d5/%D0%A1%D0%B8%D0%B3%D0%BD%D0%B5-%D0%9A%D0%B8%D0%B2%D0%B8 |deadlink = no }}</ref> [[2009]] წელს — ესტონეთის [[ელჩი]] შემოქმედებისა და ინოვაციების ევროპულ წელს (EYCI). 2019 წლიდან — ესტონეთის ეროვნული ბიბლიოთეკის გამგეობის წევრი.<ref name="rii" /> მონაწილეობა აქვს მიღებული მრავალ გამოფენაში ესტონეთსა და მის ფარგლებს გარეთ, ასევ არის ესტონურ პრესაში სტატიების ავტორი.<ref name="rii" /> ==პირადი ცხოვრება== დაქორწინებულია კალიუ კივიზე. მისი მეუღლე [[1995]] წლიდან [[2011]] წლამდე იყო ესტონეთის [[თოჯინების თეატრი|თოჯინების თეატრის]] (ახლანდელი ესტონეთის ახალგაზრდული თეატრი)მთავარი მხატვარი. ჰყავს ორი ვაჟი, ორი [[გერი]], ექვსი შვილიშვილი.<ref name="rii" /> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:კივი, სიგნე}} [[კატეგორია:დაბადებული 24 თებერვალი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1957]] [[კატეგორია:ესტონელი პოლიტიკოსი ქალები]] [[კატეგორია:ესტონელი მხატვრები]] insujo477fsl3bro6s2t2osmxfbjbq6 0 565811 4647915 4647888 2024-04-25T13:07:36Z Ekkatterrinna 123439 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}}'''დიორდ დე ჰევეში''' (ასევე ცნობილი როგორც '''გეორგ ჩარლზ დე ჰევეში''' ან '''გეორგ კარლ ფონ ჰევეში''' {{Lang-hu}} ''Hevesy György'', {{Lang-de}}''Georg Karl von Hevesy, დ. [[1 აგვისტო]] [[1885]], [[ბუდაპეშტი]] — გ. [[5 ივლისი]], [[1966]], [[ფრაიბურგი]]) —'' ებრაელი ქიმიკოსი. ნობელის პრემიის ლაურეატი ქიმიის დარგში ([[1943]]). [[1923]] წელს ჰოლანდიელ ფიზიკოს დ. კოსტერთან ერთად აღმოაჩინა ჰაფნიუმი. უნგრეთის მეცნიერებათა აკადემიის საპატიო აკადემიკოსი, [[ლონდონის სამეფო საზოგადოება|ლონდონის სამეფო საზოგადოების]] უცხოელი წევრი ([[1939]]) <ref>[https://collections.royalsociety.org/DServe.exe?dsqIni=Dserve.ini&dsqApp=Archive&dsqCmd=Show.tcl&dsqDb=Persons&dsqPos=0&dsqSearch=((text)%3D%27NA5854%27) Hevesy; George Charles de (1885 - 1966)]{{ref-en}}</ref>, გერმანიის ნატურალისტთა აკადემიის "ლეოპოლდინას" ([[1960]]) და [[პაპის მეცნიერებათა აკადემია|პაპის მეცნიერებათა აკადემიის]] [[1961|(1961)]] წევრი. == ბიოგრაფია == დაიბადა მდიდარ [[ებრაელები|ებრაულ]] ოჯახში, რომელმაც მიიღო [[კათოლიციზმი]] . [[1908]] წელს დაამთავრა ბუდაპეშტის უნივერსიტეტი. [[ბუდაპეშტი|ბუდაპეშტის]] ( [[1918]] ), [[კოპენჰაგენი|კოპენჰაგენის]] ( [[1920]] - [[1926]], [[1934]] - [[1943]] ), [[ფრაიბურგი|ფრაიბურგის]] ( [[1926]] - [[1934]] ) და [[სტოკჰოლმის უნივერსიტეტი|სტოკჰოლმის უნივერსიტეტიების]] ( [[1943]] ) პროფესორი. [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომის]] დროს იყო კოპენჰაგენის [[ნილს ბორი|ნილს ბორის]] ინსტიტუტის მკვლევარი. როდესაც გერმანიის ჯარები შევიდნენ დანიაში და დაიკავეს დედაქალაქი [[1940]] წლის აპრილში, დე ჰევეშიმ გერმანელი ფიზიკოსების [[მაქს ფონ ლაუე|მაქს ფონ ლაუსა]] და [[ჯეიმზ ფრანკი|ჯეიმზ ფრანკის]] ოქროს [[ნობელის პრემია|ნობელის მედლები]] [[სამეფო წყალი|სამეფო წყალში]] გახსნა, რათა ისინი ოკუპანტებისგან დაემალა. [[მაქს ფონ ლაუე|ფონ ლაუ]] და [[ჯეიმზ ფრანკი|ფრანკი]] [[გერმანია|გერმანიაში]] ნაციონალ-სოციალისტების ოპოზიციაში იყვნენ და თავიანთი მედლები მიაბარეს [[ნილს ბორი|ნილს ბორს,]] რათა თავიდან აეცილებინათ მათი კონფისკაცია [[გერმანია|გერმანიაში]], სადაც [[ნობელის პრემია|ნობელის]] მედლის მიღება და ტარება აკრძალული იყო მას შემდეგ, რაც ნაციონალ-სოციალისტების მოწინააღმდეგე [[კარლ ფონ ოსეცკი|კარლ ფონ ოსიეცკიმ]] [[1935]] წელს მიიღო [[ნობელის მშვიდობის პრემია]] . ომის დასრულების შემდეგ, დე ჰევეშიმ ოქრო ხსნარიდან გამოყო და გადასცა შვედეთის სამეფო მეცნიერებათა აკადემიას, რომელმაც დაამზადა ახალი მედლები ლაუესა და ფრანკისთვის. == რადიოიზოტოპების პირველი გამოყენება == [[1911]] წელს ახალგაზრდა სტუდენტი ჰევეში, რომელიც [[მანჩესტერი|მანჩესტერში]] მუშაობდა რადიოაქტიურ მასალებზე, სიღარიბის გამო ჰოსტელში ცხოვრობდა. დროთა განმავლობაში ჰევეშს გაუჩნდა ეჭვი, რომ საერთო საცხოვრებლის კაფეტერია საჭმლის მოსამზადებლად იყენებდა საკვების ნარჩენებს, თანაც სავარაუდოდ ზოგჯერ საკმაოდ ძველს. თავისი ჰიპოთეზის შესამოწმებლად მან მორჩენილ კერძს დაუმატა მცირე რაოდენობით რადიოაქტიური მასალა. რამდენიმე დღის შემდეგ, როცა მსგავსი კერძი მიაწოდეს, მან აიღო ნიმუში და მარტივი ელექტროსკოპის გამოყენებით დაადასტურა საკუთარი ვარაუდი, რომ საკვები რადიოაქტიური იყო. ეს საინტერესო ამბავი ხშირად გამოიყენება მაგალითად და მიუთითებს მეცნიერის საგამომძიებლო ბუნებაზე, მაგრამ ჰევეში ამავე დროს დაკავებული იყო ამ სფეროში უფრო სერიოზული კვლევებით, კერძოდ, ქიმიური პროცესების შესწავლისთვის მარკირებული ატომების (იზოტოპური ინდიკატორები) გამოყენებით. <ref name="first_isotope">[http://www.iop.org/EJ/abstract/0034-4885/72/1/016701/ The uses of radiotracers in the life sciences]. Thomas J Ruth 2009 Rep. Prog. Phys. 72 016701 (23pp) doi: 10.1088/0034-4885/72/1/016701</ref> == ძირითადი სამუშაოები == * [[1913]] — წარადგინა იზოტოპური ინდიკატორების მეთოდი (მარკირებული ატომები), ფრიდრიხ პანეტთან ერთად მისი გამოყენება ბიოლოგიური კვლევისთვის. * [[1922|1922 წელი]] — დირკ კოსტერთან ერთად [[ჰაფნიუმი|ჰაფნიუმის]] აღმოჩენა. * [[1936]] — უნგრელ ქიმიკოს ს. ლევისთან ერთად პირველად გამოიყენეს აქტივაციის ანალიზი. == დამსახურების აღიარება == * [[ნობელის პრემია]] ქიმიაში ( [[1943]] ) — "ქიმიური პროცესების შესწავლისას იზოტოპების მარკირებული ატომების სახით გამოყენებისთვის" * კოპლის მედალი ([[1949]]) * ფარადეის ლექცია ([[1950]]) * კოტენიუსის მედალი ([[1959]]) * პრემია "მშვიდობიანი ატომისთვის" ( 1959 ). == ხსოვნა == 2009 წელს [[საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირი|საერთაშორისო ასტრონომიულმა კავშირმა]] [[მთვარე|მთვარის]] ჩრდილოეთ პოლუსის რეგიონში მდებარე კრატერს მეცნიერის საპატივსაცემოდ უწოდა ჰევეში. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{ნობელის პრემია 1943}} {{ნობელის პრემია ქიმიაში}} {{DEFAULTSORT:დე ჰევეში, დიორდ}} [[კატეგორია:შვედეთის სამეფო მეცნიერებათა აკადემიის წევრები]] [[კატეგორია:ლონდონის სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრები]] [[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ქიმიაში]] [[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ანბანის მიხედვით]] [[კატეგორია:ფრაიბურგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1966]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 5 ივლისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1885]] [[კატეგორია:დაბადებული 1 აგვისტო]] 0y9whn8xoc3ry5r852zqz5oxh3rsquu 4647925 4647915 2024-04-25T13:22:44Z Ekkatterrinna 123439 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი}}'''დიორდ დე ჰევეში''' (ასევე ცნობილი როგორც '''გეორგ ჩარლზ დე ჰევეში''' ან '''გეორგ კარლ ფონ ჰევეში''' {{Lang-hu}} ''Hevesy György'', {{Lang-de}}''Georg Karl von Hevesy, დ. [[1 აგვისტო]] [[1885]], [[ბუდაპეშტი]] — გ. [[5 ივლისი]], [[1966]], [[ფრაიბურგი]]) —'' [[ებრაელები|ებრაელი]] ქიმიკოსი. [[ნობელის პრემიის ლაურეატები ქიმიაში|ნობელის პრემიის ლაურეატი ქიმიის დარგშ]]<nowiki/>ი ([[1943]]). [[1923]] წელს [[ჰოლანდიელები|ჰოლანდიელ]] ფიზიკოს დ. კოსტერთან ერთად აღმოაჩინა [[ჰაფნიუმი|ჰაფნიუმი.]] უნგრეთის მეცნიერებათა აკადემიის საპატიო აკადემიკოსი, [[ლონდონის სამეფო საზოგადოება|ლონდონის სამეფო საზოგადოების]] უცხოელი წევრი ([[1939]]) <ref>[https://collections.royalsociety.org/DServe.exe?dsqIni=Dserve.ini&dsqApp=Archive&dsqCmd=Show.tcl&dsqDb=Persons&dsqPos=0&dsqSearch=((text)%3D%27NA5854%27) Hevesy; George Charles de (1885 - 1966)]{{ref-en}}</ref>, გერმანიის ნატურალისტთა აკადემიის "ლეოპოლდინას" ([[1960]]) და [[პაპის მეცნიერებათა აკადემია|პაპის მეცნიერებათა აკადემიის]] [[1961|(1961)]] წევრი. == ბიოგრაფია == დაიბადა მდიდარ [[ებრაელები|ებრაულ]] ოჯახში, რომელმაც მიიღო [[კათოლიციზმი]] . [[1908]] წელს დაამთავრა ბუდაპეშტის უნივერსიტეტი. [[ბუდაპეშტი|ბუდაპეშტის]] ( [[1918]] ), [[კოპენჰაგენი|კოპენჰაგენის]] ( [[1920]] - [[1926]], [[1934]] - [[1943]] ), [[ფრაიბურგი|ფრაიბურგის]] ( [[1926]] - [[1934]] ) და [[სტოკჰოლმის უნივერსიტეტი|სტოკჰოლმის უნივერსიტეტიების]] ( [[1943]] ) პროფესორი. [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომის]] დროს იყო კოპენჰაგენის [[ნილს ბორი|ნილს ბორის]] ინსტიტუტის მკვლევარი. როდესაც გერმანიის ჯარები შევიდნენ დანიაში და დაიკავეს დედაქალაქი [[1940]] წლის აპრილში, დე ჰევეშიმ გერმანელი ფიზიკოსების [[მაქს ფონ ლაუე|მაქს ფონ ლაუსა]] და [[ჯეიმზ ფრანკი|ჯეიმზ ფრანკის]] ოქროს [[ნობელის პრემია|ნობელის მედლები]] [[სამეფო წყალი|სამეფო წყალში]] გახსნა, რათა ისინი ოკუპანტებისგან დაემალა. [[მაქს ფონ ლაუე|ფონ ლაუ]] და [[ჯეიმზ ფრანკი|ფრანკი]] [[გერმანია|გერმანიაში]] ნაციონალ-სოციალისტების ოპოზიციაში იყვნენ და თავიანთი მედლები მიაბარეს [[ნილს ბორი|ნილს ბორს,]] რათა თავიდან აეცილებინათ მათი კონფისკაცია [[გერმანია|გერმანიაში]], სადაც [[ნობელის პრემია|ნობელის]] მედლის მიღება და ტარება აკრძალული იყო მას შემდეგ, რაც ნაციონალ-სოციალისტების მოწინააღმდეგე [[კარლ ფონ ოსეცკი|კარლ ფონ ოსიეცკიმ]] [[1935]] წელს მიიღო [[ნობელის მშვიდობის პრემია]] . ომის დასრულების შემდეგ, დე ჰევეშიმ ოქრო ხსნარიდან გამოყო და გადასცა შვედეთის სამეფო მეცნიერებათა აკადემიას, რომელმაც დაამზადა ახალი მედლები ლაუესა და ფრანკისთვის. == რადიოიზოტოპების პირველი გამოყენება == [[1911]] წელს ახალგაზრდა სტუდენტი ჰევეში, რომელიც [[მანჩესტერი|მანჩესტერში]] მუშაობდა რადიოაქტიურ მასალებზე, სიღარიბის გამო ჰოსტელში ცხოვრობდა. დროთა განმავლობაში ჰევეშს გაუჩნდა ეჭვი, რომ საერთო საცხოვრებლის კაფეტერია საჭმლის მოსამზადებლად იყენებდა საკვების ნარჩენებს, თანაც სავარაუდოდ ზოგჯერ საკმაოდ ძველს. თავისი ჰიპოთეზის შესამოწმებლად მან მორჩენილ კერძს დაუმატა მცირე რაოდენობით რადიოაქტიური მასალა. რამდენიმე დღის შემდეგ, როცა მსგავსი კერძი მიაწოდეს, მან აიღო ნიმუში და მარტივი ელექტროსკოპის გამოყენებით დაადასტურა საკუთარი ვარაუდი, რომ საკვები რადიოაქტიური იყო. ეს საინტერესო ამბავი ხშირად გამოიყენება მაგალითად და მიუთითებს მეცნიერის საგამომძიებლო ბუნებაზე, მაგრამ ჰევეში ამავე დროს დაკავებული იყო ამ სფეროში უფრო სერიოზული კვლევებით, კერძოდ, ქიმიური პროცესების შესასწავლად ნიშანდებული ატომების (იზოტოპური ინდიკატორები) გამოყენებით. <ref name="first_isotope">[http://www.iop.org/EJ/abstract/0034-4885/72/1/016701/ The uses of radiotracers in the life sciences]. Thomas J Ruth 2009 Rep. Prog. Phys. 72 016701 (23pp) doi: 10.1088/0034-4885/72/1/016701</ref> == ძირითადი სამუშაოები == * [[1913]] — წარადგინა იზოტოპური ინდიკატორების მეთოდი (ნიშანდებული ატომები), ფრიდრიხ პანეტთან ერთად მისი გამოყენება ბიოლოგიური კვლევისთვის. * [[1922|1922 წელი]] — დირკ კოსტერთან ერთად [[ჰაფნიუმი|ჰაფნიუმის]] აღმოჩენა. * [[1936]] — უნგრელ ქიმიკოს ს. ლევისთან ერთად პირველად გამოიყენეს აქტივაციის ანალიზი. == დამსახურების აღიარება == * [[ნობელის პრემია]] ქიმიაში ( [[1943]] ) — [[იზოტოპები|„იზოტოპების]] ნიშანდებული ატომების გამოყენებისათვის ქიმიური პროცესების შესასწავლად“ * კოპლის მედალი ([[1949]]) * ფარადეის ლექცია ([[1950]]) * კოტენიუსის მედალი ([[1959]]) * პრემია "მშვიდობიანი ატომისთვის" ( 1959 ). == ხსოვნა == 2009 წელს [[საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირი|საერთაშორისო ასტრონომიულმა კავშირმა]] [[მთვარე|მთვარის]] ჩრდილოეთ პოლუსის რეგიონში მდებარე კრატერს მეცნიერის საპატივსაცემოდ უწოდა ჰევეში. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{ნობელის პრემია 1943}} {{ნობელის პრემია ქიმიაში}} {{DEFAULTSORT:დე ჰევეში, დიორდ}} [[კატეგორია:შვედეთის სამეფო მეცნიერებათა აკადემიის წევრები]] [[კატეგორია:ლონდონის სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრები]] [[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ქიმიაში]] [[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ანბანის მიხედვით]] [[კატეგორია:ფრაიბურგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1966]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 5 ივლისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1885]] [[კატეგორია:დაბადებული 1 აგვისტო]] e6n52zki0g27xbwrd2smtsyaitoy6dk 0 565814 4647897 2024-04-25T12:10:50Z Surprizi 14671 ახალი გვერდი: '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. 5(17) ივნისი, 1884, სოფელი კულაში, ქუთაისის მაზრა, ქუთაისის გუბერნია, რუსეთის იმპერია — გ. 1 აპრილი, 1956, თბილისი, საქართველოს სსრ) — ქართველი რევოლუციონე... wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. 5(17) ივნისი, 1884, სოფელი კულაში, ქუთაისის მაზრა, ქუთაისის გუბერნია, რუსეთის იმპერია — გ. 1 აპრილი, 1956, თბილისი, საქართველოს სსრ) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== 1901-1903 წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, 1905 წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. 1919-1920 წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. 1921-1922 წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; 1923-1925 წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; 1929-1931 წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; 1931-1933, 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარის მოადგილე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} 4dthigodiokbiq5wcxm28qxjej2wqi5 4647899 4647897 2024-04-25T12:31:57Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარის მოადგილე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} gb8zzua1bgan2xcov97x7255kpixkpw 4647900 4647899 2024-04-25T12:32:14Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარის მოადგილე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] dgej639gltbmpwi8nsw43xotxuyhajx 4647901 4647900 2024-04-25T12:32:49Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარის მოადგილე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] slld3srnf7sp82edfb4hm21hl55srln 4647902 4647901 2024-04-25T12:33:00Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 აპრილი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარის მოადგილე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 აპრილი]] pnffe23g7foocibktcx0awkytpxs5sq 4647903 4647902 2024-04-25T12:33:20Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1956]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარის მოადგილე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 აპრილი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1956]] 9ni6fwohkm1qgz4kdpcrrhide3q4frx 4647904 4647903 2024-04-25T12:33:36Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარის მოადგილე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 აპრილი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1956]] [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] 1lrna3ckmmfsp6drnqnijvzx05876ge 4647905 4647904 2024-04-25T12:34:07Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახალხო კომისრები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარის მოადგილე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 აპრილი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1956]] [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახალხო კომისრები]] gcmnol5tlzi16j6b7d75oa93s5b5ruw 4647906 4647905 2024-04-25T12:35:27Z Surprizi 14671 /* ბიოგრაფია */ wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 აპრილი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1956]] [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახალხო კომისრები]] autmfele2mvs3o8l7hkyw348c0he885 4647907 4647906 2024-04-25T12:36:05Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 აპრილი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1956]] [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახალხო კომისრები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] 3am6sowy1u157tb7qivy96mnysa1vty 4647909 4647907 2024-04-25T12:38:15Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 აპრილი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1956]] [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახალხო კომისრები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები| 02]] qxs90sbo6z44rjb3eezjdmhthtg91rv 4647911 4647909 2024-04-25T12:40:09Z Surprizi 14671 /* ლიტერატურა */ wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 აპრილი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1956]] [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახალხო კომისრები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები| 02]] 47fpal2o0yg0csp1495bc0bf05vfoyi 4647912 4647911 2024-04-25T12:40:19Z Surprizi 14671 /* ლიტერატურა */ wikitext text/x-wiki '''გიორგი თევდორეს ძე სტურუა''' (დ. {{OldStyleDate|17|ივნისი|1884|5||}}, სოფელი [[კულაში]], [[ქუთაისის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[1 აპრილი]], [[1956]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — ქართველი რევოლუციონერი, საბჭოთა სახელმწიფო და პარტიული მოღვაწე. კომპარტიის წევრი 1901 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1901]]-[[1903]] წლებში მუშაობდა თბილისის, ბაქოსა და ბათუმის ქარხნებში და აქტიურ მონაწილეობას იღებდა მუშათა გაფიცვა-დემონსტრაციებში. 1903-1905 წლებში მუშაობდა რსდმპ ბაქოს კომიტეტის არალეგალურ სტამბაში, [[1905]] წელს — მოსკოვის რსდმპ ცკ-ის არალეგალურ სტამბაში. არაერთხელ იყო დაპატიმრებული და გადასახლებული. დიდი როლი შეასრულა ჩრდილოკავკასიასა და აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლებისა დამყარებისათვის ბრძოლაში. [[1919]]-[[1920]] წლებში იყო რკპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის წევრი. 1919 წლის ოქტომბერ-ნოემბერში საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის მთავრობის წინააღმდეგ აჯანყების ერთ-ერთი ორგანიზატორი. მუშაობდა რკ (ბ) აზერბაიჯანის ცკ-ის მდივნად. [[1921]]-[[1922]] წლებში იყო საქართველოს სსრ-ის სასურსათო საქმეთა კომისრის მოადგილე; [[1923]]-[[1925]] წლებში საქართველოს კპ (ბ) თბილისის საქალაქო, 1925-1927 წლებში საქართველოს კპ (ბ) აფხაზეთის საოლქო კომიტეტის მდივანი; [[1929]]-[[1931]] წელბში საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახკომი; 1932-1934 წლებში საქართველოს კპ (ბ) ცენტრალური საკონტროლო კომისიის და საქართველოს სსრ-ის მუშათა და გლეხთა ინსპექციის თავჯდომარე; [[1931]]-[[1933]], 1934-1937 და 1953 წლებში საქართველოს პროფსაბჭოს თავჯდომარე; 1938-1941 წლებში საქართველოს სსრ-ის სახკომსაბჭოს თავჯდომარის პირველი მოადგილე; 1942-1948 წლებში საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავჯდომარე; 1955-1956 წლებში ლენინის ცენტრალური მუზეუმის თბილისის ფილიალის დირექტორი. არაერთხელ იყო საკავშირო კპ (ბ) ყრილობის დელეგატი, სსრკ-ის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოვებულია 2 ლენინის ორდენით, შრომის წითელი დროშის ორდენით, სამამულო ომის I ხარისხის ორდენით, აგრეთვე მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|587|გეგეშიძე ზ.}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:სტურუა, გიორგი}} [[კატეგორია:დაბადებული 17 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1884]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 აპრილი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1956]] [[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის იუსტიციის სახალხო კომისრები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] p4tq6dky9u1fx0172dm6squtslj4ij3 0 565815 4647935 2024-04-25T13:54:39Z Ekkatterrinna 123439 შექმნილია გვერდის თარგმნით „[[:ru:Special:Redirect/revision/128951004|Петронижевич, Бранислав]]“ wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება}}'''ბრანისლავ პეტრონიევიჩი''' ( '''პეტრონიევიჩი''' ( {{Lang-sr|Бранислав Петронијевић}} ) (დ. 25 მარტი / 6 აპრილი, [[1875]], სოვლიაკი [[უბის თემი|უბის]] მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]] — გ. [[4 მარტი|4 მარტი,]] [[1954]], [[ბელგრადი]], [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|SFRY]] ) — [[სერბეთი|სერბი]] და [[იუგოსლავია|იუგოსლავიელი]] ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი, ფილოსოფიის დოქტორი (1898), ბელგრადის უნივერსიტეტის პროფესორი (1903). [[სერბეთის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემია|სერბეთის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის]] [[აკადემიკოსი]] (1920 წლიდან). იუგოსლავიური ფილოსოფიის თვალსაჩინო წარმომადგენელი. შესულია " 100 ყველაზე ცნობილ სერბთა " ჩამონათვალში. == ბიოგრაფია == ბრანისლავ პეტრონიევიჩი იყო ვთისმეტყველის შვილი. საწყისი განათლება ვალევოს გიმნაზიაში მიიღო. შემდეგ სწავლა ბელგრადის უმაღლეს სკოლაში გააგრძელა. 1894 წლიდან სწავლობდა მედიცინას [[ვენის უნივერსიტეტი|ვენის უნივერსიტეტში]] . შეუერთდა უნივერსიტეტის ფილოსოფიურ საზოგადოებას. ესწრებოდა [[ლუდვიგ ბოლცმანი|ლუდვიგ ბოლცმანის]] ლექციებს. სამი წლის შემდეგ გადავიდა [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი|ლაიფციგის უნივერსიტეტში]], სადაც სწავლობდა ფილოსოფიას იოჰანეს ვოლკელტის, [[ვილჰელმ ოსტვალდი|ვილჰელმ ოსტვალდის]] და [[ერნსტ მახი|ერნსტ მახის]] ხელმძღვანელობით. 1898 წელს მან დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია ''Der Satz vom Grunde'' ( '''„გონების პრინციპი). “''' გამოაქვეყნა რამდენიმე ნაშრომი ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის საკითხებზე. მან შექმნა ორიგინალური სისტემა, რომლის ფარგლებშიც, [[მეტაფიზიკა|მეტაფიზიკის]] გარდა, განიხილა [[ეპისტემოლოგია|ცოდნის თეორია]] და [[საბუნებისმეტყველო ფილოსოფია|ბუნების ფილოსოფია]]. შეიმუშავა მეტაფიზიკური თეორია, რომელსაც მან უწოდა მონოპლურალიზმი, შეადარა ის [[ბარუხ სპინოზა|სპინოზას]], [[გოტფრიდ ლაიბნიცი|ლაიბნიცის]] და [[ჯორჯ ბერკლი|ჯორჯ ბერკლის]] თეორიებს და დაუკავშირა იგი '''„დისკრეტული გეომეტრიის “''' საკუთარ ვერსიას, მისი შემეცნების '''„ემპირიორაციონალისტურ “''' თეორიას და ბუნების ევოლუციურ ფილოსოფიას. ბრანისლავ პეტრონევიჩი წერდა გერმანულ და ფრანგულ ენებზე. მისი ძირითადი ნაშრომებია: '''„მეტაფიზიკის პრინციპები “''' (ორი ტომი), '''„თანამედროვე ფილოსოფიის ისტორია“''', '''„საყოველთაო ევოლუცია “''', '''„სტატიები და კვლევები “''' (ოთხი ტომი), '''„ემპირიული ფსიქოლოგია “''', '''„სიცოცხლის ღირებულების შესახებ “'''(ავტობიოგრაფიასთან ერთად გამოქვეყნდა მეცნიერის გარდაცვალების შემდეგ). მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მათემატიკის ლოგიკურ საფუძვლებში. მისი ყველაზე გამორჩეული ნაშრომები ეხება ტიპიურ [[გეომეტრია|გეომეტრიას]], [[სივრცე-დრო|სივრცის]] [[უსასრულობა|უსასრულობის]] პრობლემას, სამი სხეულის პრობლემას, სხვაობის კოეფიციენტებს და მათემატიკურ ინდუქციას. ფსიქოლოგიის სფეროში მან შეიმუშავა გამჭვირვალობაზე დაკვირვების, სიღრმისა და რთული ფერების დაკვირვების თეორიები. 1906 წლის თებერვლიდან იყო სერბეთის სამეფო მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი. პირველი მსოფლიო ომის დროს იყო ომის კორესპონდენტი. ომის შემდეგ გახდა ეწეოდა პედაგოგიურ საქმიანობას ბელგრადის უნივერსიტეტში. 1932-1933 წლებში მუშაობდა სერბეთის სამეფო აკადემიის მდივნად. 1938 წელს დააარსა სერბეთის ფილოსოფიური საზოგადოება. 1941 და 1947 წლებში იყო ნომინირებული [[ნობელის პრემია ლიტერატურაში|ნობელის პრემიაზე ლიტერატურის დარგში]] . [[ფაილი:UB_022.jpg|მარჯვნივ|მინი|300x300პქ| ბრანისლავ პეტრონიზევიჩის ბიუსტი [[უბის თემი|უბეში]]]] == შერჩეული ნაშრომები == * Спиритизам. Београд, 1900. стр. 74 * Фридрих Ниче. Н. Сад, 1902. стр. 99 * О слободи воље, моралној и кривичној одговорности. Београд, 1906. стр. 178+1 * Едуард Хартман. Живот и филозофија. Београд, 1907. стр. 43 * Филозофија у «Горском Вијенцу» Н. Сад, 1908. стр. 60 * Основи емпириске психологије. Београд, 1910. стр. 318 * Чланци и студије. Књ. I—III. Београд, 1913-22. * Шопенхауер, Ниче и Спенсер. Београд, 1922. стр. 316 * Историја новије филозофије. I део од Ренесансе до Канта. Београд, 1922. стр. 389 * Основи емпириске психологије. II изд. Књ. I—III. Београд, 1923-6. стр. 12+172 * Основи теорије сазнања са 19 сл. у тексту. Београд, 1923. стр. 187 * Хегел и Хартман. Београд, 1924. стр. 151 * Чланци и студије. Нова серија. Београд, 1932. стр. 1932 * Принципи метафизике — I, II, Београд, 1998. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} [[კატეგორია:სერბები]] [[კატეგორია:ფილოსოფიის დოქტორები]] [[კატეგორია:ლაიფციგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1954]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 4 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1875]] [[კატეგორია:დაბადებული 6 აპრილი]] g22xvd8ofdmmfio738ydmwiy33tfius 4647936 4647935 2024-04-25T13:55:41Z Ekkatterrinna 123439 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Ekkatterrinna|Ekkatterrinna]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პიროვნება}}'''ბრანისლავ პეტრონიევიჩი''' ( '''პეტრონიევიჩი''' ( {{Lang-sr|Бранислав Петронијевић}} ) (დ. 25 მარტი / 6 აპრილი, [[1875]], სოვლიაკი [[უბის თემი|უბის]] მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]] — გ. [[4 მარტი|4 მარტი,]] [[1954]], [[ბელგრადი]], [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|SFRY]] ) — [[სერბეთი|სერბი]] და [[იუგოსლავია|იუგოსლავიელი]] ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი, ფილოსოფიის დოქტორი (1898), ბელგრადის უნივერსიტეტის პროფესორი (1903). [[სერბეთის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემია|სერბეთის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის]] [[აკადემიკოსი]] (1920 წლიდან). იუგოსლავიური ფილოსოფიის თვალსაჩინო წარმომადგენელი. შესულია " 100 ყველაზე ცნობილ სერბთა " ჩამონათვალში. == ბიოგრაფია == ბრანისლავ პეტრონიევიჩი იყო ვთისმეტყველის შვილი. საწყისი განათლება ვალევოს გიმნაზიაში მიიღო. შემდეგ სწავლა ბელგრადის უმაღლეს სკოლაში გააგრძელა. 1894 წლიდან სწავლობდა მედიცინას [[ვენის უნივერსიტეტი|ვენის უნივერსიტეტში]] . შეუერთდა უნივერსიტეტის ფილოსოფიურ საზოგადოებას. ესწრებოდა [[ლუდვიგ ბოლცმანი|ლუდვიგ ბოლცმანის]] ლექციებს. სამი წლის შემდეგ გადავიდა [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი|ლაიფციგის უნივერსიტეტში]], სადაც სწავლობდა ფილოსოფიას იოჰანეს ვოლკელტის, [[ვილჰელმ ოსტვალდი|ვილჰელმ ოსტვალდის]] და [[ერნსტ მახი|ერნსტ მახის]] ხელმძღვანელობით. 1898 წელს მან დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია ''Der Satz vom Grunde'' ( '''„გონების პრინციპი). “''' გამოაქვეყნა რამდენიმე ნაშრომი ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის საკითხებზე. მან შექმნა ორიგინალური სისტემა, რომლის ფარგლებშიც, [[მეტაფიზიკა|მეტაფიზიკის]] გარდა, განიხილა [[ეპისტემოლოგია|ცოდნის თეორია]] და [[საბუნებისმეტყველო ფილოსოფია|ბუნების ფილოსოფია]]. შეიმუშავა მეტაფიზიკური თეორია, რომელსაც მან უწოდა მონოპლურალიზმი, შეადარა ის [[ბარუხ სპინოზა|სპინოზას]], [[გოტფრიდ ლაიბნიცი|ლაიბნიცის]] და [[ჯორჯ ბერკლი|ჯორჯ ბერკლის]] თეორიებს და დაუკავშირა იგი '''„დისკრეტული გეომეტრიის “''' საკუთარ ვერსიას, მისი შემეცნების '''„ემპირიორაციონალისტურ “''' თეორიას და ბუნების ევოლუციურ ფილოსოფიას. ბრანისლავ პეტრონევიჩი წერდა გერმანულ და ფრანგულ ენებზე. მისი ძირითადი ნაშრომებია: '''„მეტაფიზიკის პრინციპები “''' (ორი ტომი), '''„თანამედროვე ფილოსოფიის ისტორია“''', '''„საყოველთაო ევოლუცია “''', '''„სტატიები და კვლევები “''' (ოთხი ტომი), '''„ემპირიული ფსიქოლოგია “''', '''„სიცოცხლის ღირებულების შესახებ “'''(ავტობიოგრაფიასთან ერთად გამოქვეყნდა მეცნიერის გარდაცვალების შემდეგ). მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მათემატიკის ლოგიკურ საფუძვლებში. მისი ყველაზე გამორჩეული ნაშრომები ეხება ტიპიურ [[გეომეტრია|გეომეტრიას]], [[სივრცე-დრო|სივრცის]] [[უსასრულობა|უსასრულობის]] პრობლემას, სამი სხეულის პრობლემას, სხვაობის კოეფიციენტებს და მათემატიკურ ინდუქციას. ფსიქოლოგიის სფეროში მან შეიმუშავა გამჭვირვალობაზე დაკვირვების, სიღრმისა და რთული ფერების დაკვირვების თეორიები. 1906 წლის თებერვლიდან იყო სერბეთის სამეფო მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი. პირველი მსოფლიო ომის დროს იყო ომის კორესპონდენტი. ომის შემდეგ გახდა ეწეოდა პედაგოგიურ საქმიანობას ბელგრადის უნივერსიტეტში. 1932-1933 წლებში მუშაობდა სერბეთის სამეფო აკადემიის მდივნად. 1938 წელს დააარსა სერბეთის ფილოსოფიური საზოგადოება. 1941 და 1947 წლებში იყო ნომინირებული [[ნობელის პრემია ლიტერატურაში|ნობელის პრემიაზე ლიტერატურის დარგში]] . [[ფაილი:UB_022.jpg|მარჯვნივ|მინი|300x300პქ| ბრანისლავ პეტრონიზევიჩის ბიუსტი [[უბის თემი|უბეში]]]] == შერჩეული ნაშრომები == * Спиритизам. Београд, 1900. стр. 74 * Фридрих Ниче. Н. Сад, 1902. стр. 99 * О слободи воље, моралној и кривичној одговорности. Београд, 1906. стр. 178+1 * Едуард Хартман. Живот и филозофија. Београд, 1907. стр. 43 * Филозофија у «Горском Вијенцу» Н. Сад, 1908. стр. 60 * Основи емпириске психологије. Београд, 1910. стр. 318 * Чланци и студије. Књ. I—III. Београд, 1913-22. * Шопенхауер, Ниче и Спенсер. Београд, 1922. стр. 316 * Историја новије филозофије. I део од Ренесансе до Канта. Београд, 1922. стр. 389 * Основи емпириске психологије. II изд. Књ. I—III. Београд, 1923-6. стр. 12+172 * Основи теорије сазнања са 19 сл. у тексту. Београд, 1923. стр. 187 * Хегел и Хартман. Београд, 1924. стр. 151 * Чланци и студије. Нова серија. Београд, 1932. стр. 1932 * Принципи метафизике — I, II, Београд, 1998. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{DEFAULTSORT:პეტრონიჟევიჩი, ბრანისლავ}} [[კატეგორია:სერბები]] [[კატეგორია:ფილოსოფიის დოქტორები]] [[კატეგორია:ლაიფციგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1954]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 4 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1875]] [[კატეგორია:დაბადებული 6 აპრილი]] tsavdeye95tsite4vofqxprlqv6l8kw 4647937 4647936 2024-04-25T13:58:53Z Ekkatterrinna 123439 სქოლიოს დამატება wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Ekkatterrinna|Ekkatterrinna]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პიროვნება}}'''ბრანისლავ პეტრონიევიჩი''' ( '''პეტრონიევიჩი''' ( {{Lang-sr|Бранислав Петронијевић}} ) (დ. 25 მარტი / 6 აპრილი, [[1875]], სოვლიაკი [[უბის თემი|უბის]] მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]] — გ. [[4 მარტი|4 მარტი,]] [[1954]], [[ბელგრადი]], [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|SFRY]] ) — [[სერბეთი|სერბი]] და [[იუგოსლავია|იუგოსლავიელი]] ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი, ფილოსოფიის დოქტორი (1898), ბელგრადის უნივერსიტეტის პროფესორი (1903). [[სერბეთის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემია|სერბეთის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის]] [[აკადემიკოსი]] (1920 წლიდან). იუგოსლავიური ფილოსოფიის თვალსაჩინო წარმომადგენელი. შესულია " 100 ყველაზე ცნობილ სერბთა " ჩამონათვალში.<ref>Tischlinger, H. & D. M. Unwin 2004. UV-Untersuchungen des Berliner Exemplares von ''Archaeopteryx lithographica'' H. v. Meyer 1861 und der isolierten ''Archaeopteryx''-Feder. Archaeopteryx '''22''': 17-50; Eichstätt.</ref> == ბიოგრაფია == ბრანისლავ პეტრონიევიჩი იყო ვთისმეტყველის შვილი. საწყისი განათლება ვალევოს გიმნაზიაში მიიღო. შემდეგ სწავლა ბელგრადის უმაღლეს სკოლაში გააგრძელა. 1894 წლიდან სწავლობდა მედიცინას [[ვენის უნივერსიტეტი|ვენის უნივერსიტეტში]] . შეუერთდა უნივერსიტეტის ფილოსოფიურ საზოგადოებას. ესწრებოდა [[ლუდვიგ ბოლცმანი|ლუდვიგ ბოლცმანის]] ლექციებს. სამი წლის შემდეგ გადავიდა [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი|ლაიფციგის უნივერსიტეტში]], სადაც სწავლობდა ფილოსოფიას იოჰანეს ვოლკელტის, [[ვილჰელმ ოსტვალდი|ვილჰელმ ოსტვალდის]] და [[ერნსტ მახი|ერნსტ მახის]] ხელმძღვანელობით. 1898 წელს მან დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია ''Der Satz vom Grunde'' ( '''„გონების პრინციპი). “''' გამოაქვეყნა რამდენიმე ნაშრომი ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის საკითხებზე. მან შექმნა ორიგინალური სისტემა, რომლის ფარგლებშიც, [[მეტაფიზიკა|მეტაფიზიკის]] გარდა, განიხილა [[ეპისტემოლოგია|ცოდნის თეორია]] და [[საბუნებისმეტყველო ფილოსოფია|ბუნების ფილოსოფია]]. შეიმუშავა მეტაფიზიკური თეორია, რომელსაც მან უწოდა მონოპლურალიზმი, შეადარა ის [[ბარუხ სპინოზა|სპინოზას]], [[გოტფრიდ ლაიბნიცი|ლაიბნიცის]] და [[ჯორჯ ბერკლი|ჯორჯ ბერკლის]] თეორიებს და დაუკავშირა იგი '''„დისკრეტული გეომეტრიის “''' საკუთარ ვერსიას, მისი შემეცნების '''„ემპირიორაციონალისტურ “''' თეორიას და ბუნების ევოლუციურ ფილოსოფიას. ბრანისლავ პეტრონევიჩი წერდა გერმანულ და ფრანგულ ენებზე. მისი ძირითადი ნაშრომებია: '''„მეტაფიზიკის პრინციპები “''' (ორი ტომი), '''„თანამედროვე ფილოსოფიის ისტორია“''', '''„საყოველთაო ევოლუცია “''', '''„სტატიები და კვლევები “''' (ოთხი ტომი), '''„ემპირიული ფსიქოლოგია “''', '''„სიცოცხლის ღირებულების შესახებ “'''(ავტობიოგრაფიასთან ერთად გამოქვეყნდა მეცნიერის გარდაცვალების შემდეგ).<ref>Petronijević, Branislav (1957). Mišković, Vojislav M. (ed.). ''Branislav Petronijević 1875-1954''. Belgrade: Naučno delo.</ref> მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მათემატიკის ლოგიკურ საფუძვლებში. მისი ყველაზე გამორჩეული ნაშრომები ეხება ტიპიურ [[გეომეტრია|გეომეტრიას]], [[სივრცე-დრო|სივრცის]] [[უსასრულობა|უსასრულობის]] პრობლემას, სამი სხეულის პრობლემას, სხვაობის კოეფიციენტებს და მათემატიკურ ინდუქციას. ფსიქოლოგიის სფეროში მან შეიმუშავა გამჭვირვალობაზე დაკვირვების, სიღრმისა და რთული ფერების დაკვირვების თეორიები. 1906 წლის თებერვლიდან იყო სერბეთის სამეფო მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი. პირველი მსოფლიო ომის დროს იყო ომის კორესპონდენტი. ომის შემდეგ გახდა ეწეოდა პედაგოგიურ საქმიანობას ბელგრადის უნივერსიტეტში. 1932-1933 წლებში მუშაობდა სერბეთის სამეფო აკადემიის მდივნად. 1938 წელს დააარსა სერბეთის ფილოსოფიური საზოგადოება.<ref>Cekić, Miodrag (1980). "Die Wissenschaft und Philosophie von Branislav Petronijević". ''Zeitschrift für Philosophische''</ref> 1941 და 1947 წლებში იყო ნომინირებული [[ნობელის პრემია ლიტერატურაში|ნობელის პრემიაზე ლიტერატურის დარგში]] .<ref>Popović, Nikola (15 July 1943). "Rad Univerziteta u toku prošle godine". ''Obnova''.</ref> [[ფაილი:UB_022.jpg|მარჯვნივ|მინი|300x300პქ| ბრანისლავ პეტრონიზევიჩის ბიუსტი [[უბის თემი|უბეში]]]] == რჩეული ნაშრომები == * Спиритизам. Београд, 1900. стр. 74 * Фридрих Ниче. Н. Сад, 1902. стр. 99 * О слободи воље, моралној и кривичној одговорности. Београд, 1906. стр. 178+1 * Едуард Хартман. Живот и филозофија. Београд, 1907. стр. 43 * Филозофија у «Горском Вијенцу» Н. Сад, 1908. стр. 60 * Основи емпириске психологије. Београд, 1910. стр. 318 * Чланци и студије. Књ. I—III. Београд, 1913-22. * Шопенхауер, Ниче и Спенсер. Београд, 1922. стр. 316 * Историја новије филозофије. I део од Ренесансе до Канта. Београд, 1922. стр. 389 * Основи емпириске психологије. II изд. Књ. I—III. Београд, 1923-6. стр. 12+172 * Основи теорије сазнања са 19 сл. у тексту. Београд, 1923. стр. 187 * Хегел и Хартман. Београд, 1924. стр. 151 * Чланци и студије. Нова серија. Београд, 1932. стр. 1932 * Принципи метафизике — I, II, Београд, 1998. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{DEFAULTSORT:პეტრონიჟევიჩი, ბრანისლავ}} [[კატეგორია:სერბები]] [[კატეგორია:ფილოსოფიის დოქტორები]] [[კატეგორია:ლაიფციგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1954]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 4 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1875]] [[კატეგორია:დაბადებული 6 აპრილი]] 4smpcv9wco6pyz97kkf924zln8fs2yv 4647997 4647937 2024-04-25T16:59:12Z Ekkatterrinna 123439 ტექსტის დამატება wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Ekkatterrinna|Ekkatterrinna]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პიროვნება}}'''ბრანისლავ პეტრონიევიჩი''' ( '''პეტრონიევიჩი''' ( {{Lang-sr|Бранислав Петронијевић}} ) (დ. 25 მარტი / 6 აპრილი, [[1875]], სოვლიაკი [[უბის თემი|უბის]] მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]] — გ. [[4 მარტი|4 მარტი,]] [[1954]], [[ბელგრადი]], [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|SFRY]] ) — [[სერბეთი|სერბი]] და [[იუგოსლავია|იუგოსლავიელი]] ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი, ფილოსოფიის დოქტორი (1898), ბელგრადის უნივერსიტეტის პროფესორი (1903). [[სერბეთის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემია|სერბეთის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის]] [[აკადემიკოსი]] (1920 წლიდან). იუგოსლავიური ფილოსოფიის თვალსაჩინო წარმომადგენელი. შესულია " 100 ყველაზე ცნობილ სერბთა " ჩამონათვალში.<ref>Tischlinger, H. & D. M. Unwin 2004. UV-Untersuchungen des Berliner Exemplares von ''Archaeopteryx lithographica'' H. v. Meyer 1861 und der isolierten ''Archaeopteryx''-Feder. Archaeopteryx '''22''': 17-50; Eichstätt.</ref> == ბიოგრაფია == ბრანისლავ პეტრონიევიჩი დაიბადა 1875 წლის 6 აპრილს (25 მარტი) სერბეთის ქალაქ უბასთან, პატარა სოფელ სოვლიაკში, თეოლოგ მარკო იერემიჩის ოჯახში. გვარი პეტრონიევიჩი მომდინარეობს ბრანისლავის ბაბუისგან, პეტრონი იერემიჩისგან, რომელიც ადგილობრივი ეკლესიის მსახური იყო. ვინაიდან იერემიჩების ოჯახი დევნილი კარაგეორგევიჩების დინასტიის მხურვალე მხარდამჭერი იყო, სკოლაში ზეწოლის თავიდან ასაცილებლად, მამამ ვაჟს გვარი შეუცვალა. ბრანისლავმა საწყისი განათლება ვალევოს გიმნაზიაში მიიღო. შემდეგ სწავლა ბელგრადის უმაღლეს სკოლაში გააგრძელა. 1894 წლიდან სწავლობდა მედიცინას [[ვენის უნივერსიტეტი|ვენის უნივერსიტეტში]] . შეუერთდა უნივერსიტეტის ფილოსოფიურ საზოგადოებას. ესწრებოდა [[ლუდვიგ ბოლცმანი|ლუდვიგ ბოლცმანის]] ლექციებს. სამი წლის შემდეგ გადავიდა [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი|ლაიფციგის უნივერსიტეტში]], სადაც სწავლობდა ფილოსოფიას იოჰანეს ვოლკელტის, [[ვილჰელმ ოსტვალდი|ვილჰელმ ოსტვალდის]] და [[ერნსტ მახი|ერნსტ მახის]] ხელმძღვანელობით. 1898 წელს მან დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია ''Der Satz vom Grunde'' ( '''„გონების პრინციპი). “''' გამოაქვეყნა რამდენიმე ნაშრომი ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის საკითხებზე. მან შექმნა ორიგინალური სისტემა, რომლის ფარგლებშიც, [[მეტაფიზიკა|მეტაფიზიკის]] გარდა, განიხილა [[ეპისტემოლოგია|ცოდნის თეორია]] და [[საბუნებისმეტყველო ფილოსოფია|ბუნების ფილოსოფია]]. შეიმუშავა მეტაფიზიკური თეორია, რომელსაც მან უწოდა მონოპლურალიზმი, შეადარა ის [[ბარუხ სპინოზა|სპინოზას]], [[გოტფრიდ ლაიბნიცი|ლაიბნიცის]] და [[ჯორჯ ბერკლი|ჯორჯ ბერკლის]] თეორიებს და დაუკავშირა იგი '''„დისკრეტული გეომეტრიის “''' საკუთარ ვერსიას, მისი შემეცნების '''„ემპირიორაციონალისტურ “''' თეორიას და ბუნების ევოლუციურ ფილოსოფიას. ბრანისლავ პეტრონევიჩი წერდა გერმანულ და ფრანგულ ენებზე. მისი ძირითადი ნაშრომებია: '''„მეტაფიზიკის პრინციპები “''' (ორი ტომი), '''„თანამედროვე ფილოსოფიის ისტორია“''', '''„საყოველთაო ევოლუცია “''', '''„სტატიები და კვლევები “''' (ოთხი ტომი), '''„ემპირიული ფსიქოლოგია “''', '''„სიცოცხლის ღირებულების შესახებ “'''(ავტობიოგრაფიასთან ერთად გამოქვეყნდა მეცნიერის გარდაცვალების შემდეგ).<ref>Petronijević, Branislav (1957). Mišković, Vojislav M. (ed.). ''Branislav Petronijević 1875-1954''. Belgrade: Naučno delo.</ref> მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მათემატიკის ლოგიკურ საფუძვლებში. მისი ყველაზე გამორჩეული ნაშრომები ეხება ტიპიურ [[გეომეტრია|გეომეტრიას]], [[სივრცე-დრო|სივრცის]] [[უსასრულობა|უსასრულობის]] პრობლემას, სამი სხეულის პრობლემას, სხვაობის კოეფიციენტებს და მათემატიკურ ინდუქციას. ფსიქოლოგიის სფეროში მან შეიმუშავა გამჭვირვალობაზე დაკვირვების, სიღრმისა და რთული ფერების დაკვირვების თეორიები. 1906 წლის თებერვლიდან იყო სერბეთის სამეფო მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი. პირველი მსოფლიო ომის დროს იყო ომის კორესპონდენტი. ომის შემდეგ გახდა ეწეოდა პედაგოგიურ საქმიანობას ბელგრადის უნივერსიტეტში. 1932-1933 წლებში მუშაობდა სერბეთის სამეფო აკადემიის მდივნად. 1938 წელს დააარსა სერბეთის ფილოსოფიური საზოგადოება.<ref>Cekić, Miodrag (1980). "Die Wissenschaft und Philosophie von Branislav Petronijević". ''Zeitschrift für Philosophische''</ref> 1941 და 1947 წლებში იყო ნომინირებული [[ნობელის პრემია ლიტერატურაში|ნობელის პრემიაზე ლიტერატურის დარგში]] .<ref>Popović, Nikola (15 July 1943). "Rad Univerziteta u toku prošle godine". ''Obnova''.</ref> [[ფაილი:UB_022.jpg|მარჯვნივ|მინი|300x300პქ| ბრანისლავ პეტრონიზევიჩის ბიუსტი [[უბის თემი|უბეში]]]] == რჩეული ნაშრომები == * Спиритизам. Београд, 1900. стр. 74 * Фридрих Ниче. Н. Сад, 1902. стр. 99 * О слободи воље, моралној и кривичној одговорности. Београд, 1906. стр. 178+1 * Едуард Хартман. Живот и филозофија. Београд, 1907. стр. 43 * Филозофија у «Горском Вијенцу» Н. Сад, 1908. стр. 60 * Основи емпириске психологије. Београд, 1910. стр. 318 * Чланци и студије. Књ. I—III. Београд, 1913-22. * Шопенхауер, Ниче и Спенсер. Београд, 1922. стр. 316 * Историја новије филозофије. I део од Ренесансе до Канта. Београд, 1922. стр. 389 * Основи емпириске психологије. II изд. Књ. I—III. Београд, 1923-6. стр. 12+172 * Основи теорије сазнања са 19 сл. у тексту. Београд, 1923. стр. 187 * Хегел и Хартман. Београд, 1924. стр. 151 * Чланци и студије. Нова серија. Београд, 1932. стр. 1932 * Принципи метафизике — I, II, Београд, 1998. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{DEFAULTSORT:პეტრონიჟევიჩი, ბრანისლავ}} [[კატეგორია:სერბები]] [[კატეგორია:ფილოსოფიის დოქტორები]] [[კატეგორია:ლაიფციგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1954]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 4 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1875]] [[კატეგორია:დაბადებული 6 აპრილი]] 87te8zr9mogb263gynp59ackuanmlwb 4647999 4647997 2024-04-25T17:00:47Z Ekkatterrinna 123439 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Ekkatterrinna|Ekkatterrinna]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პიროვნება}}'''ბრანისლავ პეტრონიჟევიჩი''' ( სწორი გამოთქმა '''პეტრონიევიჩი''' ( {{Lang-sr|Бранислав Петронијевић}} ) (დ. 25 მარტი / 6 აპრილი, [[1875]], სოვლიაკი [[უბის თემი|უბის]] მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]] — გ. [[4 მარტი|4 მარტი,]] [[1954]], [[ბელგრადი]], [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|SFRY]] ) — [[სერბეთი|სერბი]] და [[იუგოსლავია|იუგოსლავიელი]] ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი, ფილოსოფიის დოქტორი (1898), ბელგრადის უნივერსიტეტის პროფესორი (1903). [[სერბეთის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემია|სერბეთის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის]] [[აკადემიკოსი]] (1920 წლიდან). იუგოსლავიური ფილოსოფიის თვალსაჩინო წარმომადგენელი. შესულია " 100 ყველაზე ცნობილ სერბთა " ჩამონათვალში.<ref>Tischlinger, H. & D. M. Unwin 2004. UV-Untersuchungen des Berliner Exemplares von ''Archaeopteryx lithographica'' H. v. Meyer 1861 und der isolierten ''Archaeopteryx''-Feder. Archaeopteryx '''22''': 17-50; Eichstätt.</ref> == ბიოგრაფია == ბრანისლავ პეტრონიევიჩი დაიბადა 1875 წლის 6 აპრილს (25 მარტი) სერბეთის ქალაქ უბასთან, პატარა სოფელ სოვლიაკში, თეოლოგ მარკო იერემიჩის ოჯახში. გვარი პეტრონიევიჩი მომდინარეობს ბრანისლავის ბაბუისგან, პეტრონი იერემიჩისგან, რომელიც ადგილობრივი ეკლესიის მსახური იყო. ვინაიდან იერემიჩების ოჯახი დევნილი კარაგეორგევიჩების დინასტიის მხურვალე მხარდამჭერი იყო, სკოლაში ზეწოლის თავიდან ასაცილებლად, მამამ ვაჟს გვარი შეუცვალა. ბრანისლავმა საწყისი განათლება ვალევოს გიმნაზიაში მიიღო. შემდეგ სწავლა ბელგრადის უმაღლეს სკოლაში გააგრძელა. 1894 წლიდან სწავლობდა მედიცინას [[ვენის უნივერსიტეტი|ვენის უნივერსიტეტში]] . შეუერთდა უნივერსიტეტის ფილოსოფიურ საზოგადოებას. ესწრებოდა [[ლუდვიგ ბოლცმანი|ლუდვიგ ბოლცმანის]] ლექციებს. სამი წლის შემდეგ გადავიდა [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი|ლაიფციგის უნივერსიტეტში]], სადაც სწავლობდა ფილოსოფიას იოჰანეს ვოლკელტის, [[ვილჰელმ ოსტვალდი|ვილჰელმ ოსტვალდის]] და [[ერნსტ მახი|ერნსტ მახის]] ხელმძღვანელობით. 1898 წელს მან დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია ''Der Satz vom Grunde'' ( '''„გონების პრინციპი). “''' გამოაქვეყნა რამდენიმე ნაშრომი ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის საკითხებზე. მან შექმნა ორიგინალური სისტემა, რომლის ფარგლებშიც, [[მეტაფიზიკა|მეტაფიზიკის]] გარდა, განიხილა [[ეპისტემოლოგია|ცოდნის თეორია]] და [[საბუნებისმეტყველო ფილოსოფია|ბუნების ფილოსოფია]]. შეიმუშავა მეტაფიზიკური თეორია, რომელსაც მან უწოდა მონოპლურალიზმი, შეადარა ის [[ბარუხ სპინოზა|სპინოზას]], [[გოტფრიდ ლაიბნიცი|ლაიბნიცის]] და [[ჯორჯ ბერკლი|ჯორჯ ბერკლის]] თეორიებს და დაუკავშირა იგი '''„დისკრეტული გეომეტრიის “''' საკუთარ ვერსიას, მისი შემეცნების '''„ემპირიორაციონალისტურ “''' თეორიას და ბუნების ევოლუციურ ფილოსოფიას. ბრანისლავ პეტრონევიჩი წერდა გერმანულ და ფრანგულ ენებზე. მისი ძირითადი ნაშრომებია: '''„მეტაფიზიკის პრინციპები “''' (ორი ტომი), '''„თანამედროვე ფილოსოფიის ისტორია“''', '''„საყოველთაო ევოლუცია “''', '''„სტატიები და კვლევები “''' (ოთხი ტომი), '''„ემპირიული ფსიქოლოგია “''', '''„სიცოცხლის ღირებულების შესახებ “'''(ავტობიოგრაფიასთან ერთად გამოქვეყნდა მეცნიერის გარდაცვალების შემდეგ).<ref>Petronijević, Branislav (1957). Mišković, Vojislav M. (ed.). ''Branislav Petronijević 1875-1954''. Belgrade: Naučno delo.</ref> მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მათემატიკის ლოგიკურ საფუძვლებში. მისი ყველაზე გამორჩეული ნაშრომები ეხება ტიპიურ [[გეომეტრია|გეომეტრიას]], [[სივრცე-დრო|სივრცის]] [[უსასრულობა|უსასრულობის]] პრობლემას, სამი სხეულის პრობლემას, სხვაობის კოეფიციენტებს და მათემატიკურ ინდუქციას. ფსიქოლოგიის სფეროში მან შეიმუშავა გამჭვირვალობაზე დაკვირვების, სიღრმისა და რთული ფერების დაკვირვების თეორიები. 1906 წლის თებერვლიდან იყო სერბეთის სამეფო მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი. პირველი მსოფლიო ომის დროს იყო ომის კორესპონდენტი. ომის შემდეგ გახდა ეწეოდა პედაგოგიურ საქმიანობას ბელგრადის უნივერსიტეტში. 1932-1933 წლებში მუშაობდა სერბეთის სამეფო აკადემიის მდივნად. 1938 წელს დააარსა სერბეთის ფილოსოფიური საზოგადოება.<ref>Cekić, Miodrag (1980). "Die Wissenschaft und Philosophie von Branislav Petronijević". ''Zeitschrift für Philosophische''</ref> 1941 და 1947 წლებში იყო ნომინირებული [[ნობელის პრემია ლიტერატურაში|ნობელის პრემიაზე ლიტერატურის დარგში]] .<ref>Popović, Nikola (15 July 1943). "Rad Univerziteta u toku prošle godine". ''Obnova''.</ref> [[ფაილი:UB_022.jpg|მარჯვნივ|მინი|300x300პქ| ბრანისლავ პეტრონიზევიჩის ბიუსტი [[უბის თემი|უბეში]]]] == რჩეული ნაშრომები == * Спиритизам. Београд, 1900. стр. 74 * Фридрих Ниче. Н. Сад, 1902. стр. 99 * О слободи воље, моралној и кривичној одговорности. Београд, 1906. стр. 178+1 * Едуард Хартман. Живот и филозофија. Београд, 1907. стр. 43 * Филозофија у «Горском Вијенцу» Н. Сад, 1908. стр. 60 * Основи емпириске психологије. Београд, 1910. стр. 318 * Чланци и студије. Књ. I—III. Београд, 1913-22. * Шопенхауер, Ниче и Спенсер. Београд, 1922. стр. 316 * Историја новије филозофије. I део од Ренесансе до Канта. Београд, 1922. стр. 389 * Основи емпириске психологије. II изд. Књ. I—III. Београд, 1923-6. стр. 12+172 * Основи теорије сазнања са 19 сл. у тексту. Београд, 1923. стр. 187 * Хегел и Хартман. Београд, 1924. стр. 151 * Чланци и студије. Нова серија. Београд, 1932. стр. 1932 * Принципи метафизике — I, II, Београд, 1998. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{DEFAULTSORT:პეტრონიჟევიჩი, ბრანისლავ}} [[კატეგორია:სერბები]] [[კატეგორია:ფილოსოფიის დოქტორები]] [[კატეგორია:ლაიფციგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1954]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 4 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1875]] [[კატეგორია:დაბადებული 6 აპრილი]] ereycx2rnu0ohm29rrgwr94p343d55h 4648003 4647999 2024-04-25T17:06:01Z Ekkatterrinna 123439 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Ekkatterrinna|Ekkatterrinna]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პიროვნება|პორტრეტი=Branislav Petronijevic.jpg|დაბ თარიღი=[[6 აპრილი]] [[1875]]|დაბ ადგილი=სოვლიაკი [[უბის თემი]]ს მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]]|გარდ თარიღი=[[4 მარტი]] [[1954]] (79 წლის)|გარდ ადგილი=[[ბელგრადი]]}}'''ბრანისლავ პეტრონიჟევიჩი''' ( სწორი გამოთქმა '''პეტრონიევიჩი''' ( {{Lang-sr|Бранислав Петронијевић}} ) (დ. 25 მარტი / 6 აპრილი, [[1875]], სოვლიაკი [[უბის თემი|უბის თემის]] მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]] — გ. [[4 მარტი|4 მარტი,]] [[1954]], [[ბელგრადი]], [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|SFRY]] ) — [[სერბეთი|სერბი]] და [[იუგოსლავია|იუგოსლავიელი]] ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი, ფილოსოფიის დოქტორი (1898), ბელგრადის უნივერსიტეტის პროფესორი (1903). [[სერბეთის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემია|სერბეთის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის]] [[აკადემიკოსი]] (1920 წლიდან). იუგოსლავიური ფილოსოფიის თვალსაჩინო წარმომადგენელი. შესულია " 100 ყველაზე ცნობილ სერბთა " ჩამონათვალში.<ref>Tischlinger, H. & D. M. Unwin 2004. UV-Untersuchungen des Berliner Exemplares von ''Archaeopteryx lithographica'' H. v. Meyer 1861 und der isolierten ''Archaeopteryx''-Feder. Archaeopteryx '''22''': 17-50; Eichstätt.</ref> == ბიოგრაფია == ბრანისლავ პეტრონიევიჩი დაიბადა 1875 წლის 6 აპრილს (25 მარტი) სერბეთის ქალაქ უბასთან, პატარა სოფელ სოვლიაკში, თეოლოგ მარკო იერემიჩის ოჯახში. გვარი პეტრონიევიჩი მომდინარეობს ბრანისლავის ბაბუისგან, პეტრონი იერემიჩისგან, რომელიც ადგილობრივი ეკლესიის მსახური იყო. ვინაიდან იერემიჩების ოჯახი დევნილი კარაგეორგევიჩების დინასტიის მხურვალე მხარდამჭერი იყო, სკოლაში ზეწოლის თავიდან ასაცილებლად, მამამ ვაჟს გვარი შეუცვალა. ბრანისლავმა საწყისი განათლება ვალევოს გიმნაზიაში მიიღო. შემდეგ სწავლა ბელგრადის უმაღლეს სკოლაში გააგრძელა. 1894 წლიდან სწავლობდა მედიცინას [[ვენის უნივერსიტეტი|ვენის უნივერსიტეტში]] . შეუერთდა უნივერსიტეტის ფილოსოფიურ საზოგადოებას. ესწრებოდა [[ლუდვიგ ბოლცმანი|ლუდვიგ ბოლცმანის]] ლექციებს. სამი წლის შემდეგ გადავიდა [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი|ლაიფციგის უნივერსიტეტში]], სადაც სწავლობდა ფილოსოფიას იოჰანეს ვოლკელტის, [[ვილჰელმ ოსტვალდი|ვილჰელმ ოსტვალდის]] და [[ერნსტ მახი|ერნსტ მახის]] ხელმძღვანელობით. 1898 წელს მან დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია ''Der Satz vom Grunde'' ( '''„გონების პრინციპი). “''' გამოაქვეყნა რამდენიმე ნაშრომი ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის საკითხებზე. მან შექმნა ორიგინალური სისტემა, რომლის ფარგლებშიც, [[მეტაფიზიკა|მეტაფიზიკის]] გარდა, განიხილა [[ეპისტემოლოგია|ცოდნის თეორია]] და [[საბუნებისმეტყველო ფილოსოფია|ბუნების ფილოსოფია]]. შეიმუშავა მეტაფიზიკური თეორია, რომელსაც მან უწოდა მონოპლურალიზმი, შეადარა ის [[ბარუხ სპინოზა|სპინოზას]], [[გოტფრიდ ლაიბნიცი|ლაიბნიცის]] და [[ჯორჯ ბერკლი|ჯორჯ ბერკლის]] თეორიებს და დაუკავშირა იგი '''„დისკრეტული გეომეტრიის “''' საკუთარ ვერსიას, მისი შემეცნების '''„ემპირიორაციონალისტურ “''' თეორიას და ბუნების ევოლუციურ ფილოსოფიას. ბრანისლავ პეტრონევიჩი წერდა გერმანულ და ფრანგულ ენებზე. მისი ძირითადი ნაშრომებია: '''„მეტაფიზიკის პრინციპები “''' (ორი ტომი), '''„თანამედროვე ფილოსოფიის ისტორია“''', '''„საყოველთაო ევოლუცია “''', '''„სტატიები და კვლევები “''' (ოთხი ტომი), '''„ემპირიული ფსიქოლოგია “''', '''„სიცოცხლის ღირებულების შესახებ “'''(ავტობიოგრაფიასთან ერთად გამოქვეყნდა მეცნიერის გარდაცვალების შემდეგ).<ref>Petronijević, Branislav (1957). Mišković, Vojislav M. (ed.). ''Branislav Petronijević 1875-1954''. Belgrade: Naučno delo.</ref> მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მათემატიკის ლოგიკურ საფუძვლებში. მისი ყველაზე გამორჩეული ნაშრომები ეხება ტიპიურ [[გეომეტრია|გეომეტრიას]], [[სივრცე-დრო|სივრცის]] [[უსასრულობა|უსასრულობის]] პრობლემას, სამი სხეულის პრობლემას, სხვაობის კოეფიციენტებს და მათემატიკურ ინდუქციას. ფსიქოლოგიის სფეროში მან შეიმუშავა გამჭვირვალობაზე დაკვირვების, სიღრმისა და რთული ფერების დაკვირვების თეორიები. 1906 წლის თებერვლიდან იყო სერბეთის სამეფო მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი. პირველი მსოფლიო ომის დროს იყო ომის კორესპონდენტი. ომის შემდეგ გახდა ეწეოდა პედაგოგიურ საქმიანობას ბელგრადის უნივერსიტეტში. 1932-1933 წლებში მუშაობდა სერბეთის სამეფო აკადემიის მდივნად. 1938 წელს დააარსა სერბეთის ფილოსოფიური საზოგადოება.<ref>Cekić, Miodrag (1980). "Die Wissenschaft und Philosophie von Branislav Petronijević". ''Zeitschrift für Philosophische''</ref> 1941 და 1947 წლებში იყო ნომინირებული [[ნობელის პრემია ლიტერატურაში|ნობელის პრემიაზე ლიტერატურის დარგში]] .<ref>Popović, Nikola (15 July 1943). "Rad Univerziteta u toku prošle godine". ''Obnova''.</ref> [[ფაილი:UB_022.jpg|მარჯვნივ|მინი|300x300პქ| ბრანისლავ პეტრონიზევიჩის ბიუსტი [[უბის თემი|უბეში]]]] == რჩეული ნაშრომები == * Спиритизам. Београд, 1900. стр. 74 * Фридрих Ниче. Н. Сад, 1902. стр. 99 * О слободи воље, моралној и кривичној одговорности. Београд, 1906. стр. 178+1 * Едуард Хартман. Живот и филозофија. Београд, 1907. стр. 43 * Филозофија у «Горском Вијенцу» Н. Сад, 1908. стр. 60 * Основи емпириске психологије. Београд, 1910. стр. 318 * Чланци и студије. Књ. I—III. Београд, 1913-22. * Шопенхауер, Ниче и Спенсер. Београд, 1922. стр. 316 * Историја новије филозофије. I део од Ренесансе до Канта. Београд, 1922. стр. 389 * Основи емпириске психологије. II изд. Књ. I—III. Београд, 1923-6. стр. 12+172 * Основи теорије сазнања са 19 сл. у тексту. Београд, 1923. стр. 187 * Хегел и Хартман. Београд, 1924. стр. 151 * Чланци и студије. Нова серија. Београд, 1932. стр. 1932 * Принципи метафизике — I, II, Београд, 1998. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{DEFAULTSORT:პეტრონიჟევიჩი, ბრანისლავ}} [[კატეგორია:სერბები]] [[კატეგორია:ფილოსოფიის დოქტორები]] [[კატეგორია:ლაიფციგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1954]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 4 მარტი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1875]] [[კატეგორია:დაბადებული 6 აპრილი]] imz84s3efntk1f3o5hobnfocv77sfuz 4648023 4648003 2024-04-25T17:32:00Z Ekkatterrinna 123439 wikitext text/x-wiki [[სპეციალური:Contributions/Ekkatterrinna|Ekkatterrinna]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პიროვნება|პორტრეტი=Branislav Petronijevic.jpg|დაბ თარიღი=[[6 აპრილი]] [[1875]]|დაბ ადგილი=სოვლიაკი [[უბის თემი]]ს მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]]|გარდ თარიღი=[[4 მარტი]] [[1954]] (78 წლის)|გარდ ადგილი=[[ბელგრადი]]|მოქალაქეობა={{დროშა|სერბეთი}}|საქმიანობა=[[ფილოსოფოსი]], უნივერსიტეტის ლექტორი}}'''ბრანისლავ პეტრონიჟევიჩი''' ( სწორი გამოთქმა '''პეტრონიევიჩი''' ( {{Lang-sr|Бранислав Петронијевић}} ) (დ. 25 მარტი / 6 აპრილი, [[1875]], სოვლიაკი [[უბის თემი|უბის თემის]] მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]] — გ. [[4 მარტი|4 მარტი,]] [[1954]], [[ბელგრადი]], [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|SFRY]] ) — [[სერბეთი|სერბი]] და [[იუგოსლავია|იუგოსლავიელი]] ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი, ფილოსოფიის დოქტორი ([[1898]]), [[ბელგრადი]]ს უნივერსიტეტის პროფესორი ([[1903]]). [[სერბეთის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემია|სერბეთის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის]] [[აკადემიკოსი]] ([[1920]] წლიდან). იუგოსლავიური ფილოსოფიის თვალსაჩინო წარმომადგენელი. შესულია " 100 ყველაზე ცნობილ სერბთა " ჩამონათვალში.<ref>Tischlinger, H. & D. M. Unwin 2004. UV-Untersuchungen des Berliner Exemplares von ''Archaeopteryx lithographica'' H. v. Meyer 1861 und der isolierten ''Archaeopteryx''-Feder. Archaeopteryx '''22''': 17-50; Eichstätt.</ref> == ბიოგრაფია == ბრანისლავ პეტრონიევიჩი დაიბადა [[1875]] წლის 6 აპრილს ([[25 მარტი]]) [[სერბეთი]]ს ქალაქ უბასთან, პატარა სოფელ სოვლიაკში, თეოლოგ მარკო იერემიჩის ოჯახში. გვარი პეტრონიევიჩი მომდინარეობს ბრანისლავის ბაბუისგან, პეტრონი იერემიჩისგან, რომელიც ადგილობრივი ეკლესიის მსახური იყო. ვინაიდან იერემიჩების ოჯახი დევნილი კარაგეორგევიჩების დინასტიის მხურვალე მხარდამჭერი იყო, სკოლაში ზეწოლის თავიდან ასაცილებლად, მამამ ვაჟს გვარი შეუცვალა. ბრანისლავმა საწყისი განათლება ვალევოს გიმნაზიაში მიიღო. შემდეგ სწავლა [[ბელგრადი]]ს უმაღლეს სკოლაში გააგრძელა. [[1894]] წლიდან სწავლობდა მედიცინას [[ვენის უნივერსიტეტი|ვენის უნივერსიტეტში]]. შეუერთდა უნივერსიტეტის ფილოსოფიურ საზოგადოებას. ესწრებოდა [[ლუდვიგ ბოლცმანი|ლუდვიგ ბოლცმანის]] ლექციებს. სამი წლის შემდეგ გადავიდა [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი|ლაიფციგის უნივერსიტეტში]], სადაც სწავლობდა ფილოსოფიას იოჰანეს ვოლკელტის, [[ვილჰელმ ოსტვალდი|ვილჰელმ ოსტვალდის]] და [[ერნსტ მახი|ერნსტ მახის]] ხელმძღვანელობით. [[1898]] წელს მან დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია ''Der Satz vom Grunde'' ( „გონების პრინციპი“).<ref>A. Stojković, M. Prvаnović, A. Grubić, ''Život i delo srpskih nаučnikа'', Book 8, ed. Miloje R. Sаrić, Beograd : SANU, 2002, pp. 213–260, ISBN 86-7025-231-7</ref> გამოაქვეყნა რამდენიმე ნაშრომი ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის საკითხებზე. მან შექმნა ორიგინალური სისტემა, რომლის ფარგლებშიც, [[მეტაფიზიკა|მეტაფიზიკის]] გარდა, განიხილა [[ეპისტემოლოგია|ცოდნის თეორია]] და [[საბუნებისმეტყველო ფილოსოფია|ბუნების ფილოსოფია]]. შეიმუშავა მეტაფიზიკური თეორია, რომელსაც მან უწოდა მონოპლურალიზმი, შეადარა ის [[ბარუხ სპინოზა|სპინოზას]], [[გოტფრიდ ლაიბნიცი|ლაიბნიცის]] და [[ჯორჯ ბერკლი|ჯორჯ ბერკლის]] თეორიებს და დაუკავშირა იგი „დისკრეტული გეომეტრიის “ საკუთარ ვერსიას, მისი შემეცნების „ემპირიორაციონალისტურ '''“''' თეორიას და ბუნების ევოლუციურ ფილოსოფიას. ბრანისლავ პეტრონევიჩი წერდა გერმანულ და ფრანგულ ენებზე. მისი ძირითადი ნაშრომებია: „მეტაფიზიკის პრინციპები “ (ორი ტომი), „თანამედროვე ფილოსოფიის ისტორია“, „საყოველთაო ევოლუცია “, „სტატიები და კვლევები “ (ოთხი ტომი), „ემპირიული ფსიქოლოგია “, „სიცოცხლის ღირებულების შესახებ “(ავტობიოგრაფიასთან ერთად გამოქვეყნდა მეცნიერის გარდაცვალების შემდეგ).<ref>Petronijević, Branislav (1957). Mišković, Vojislav M. (ed.). ''Branislav Petronijević 1875-1954''. Belgrade: Naučno delo.</ref> მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მათემატიკის ლოგიკურ საფუძვლებში. მისი ყველაზე გამორჩეული ნაშრომები ეხება ტიპიურ [[გეომეტრია|გეომეტრიას]], [[სივრცე-დრო|სივრცის]] [[უსასრულობა|უსასრულობის]] პრობლემას, სამი სხეულის პრობლემას, სხვაობის კოეფიციენტებს და მათემატიკურ ინდუქციას. ფსიქოლოგიის სფეროში მან შეიმუშავა გამჭვირვალობაზე დაკვირვების, სიღრმისა და რთული ფერების დაკვირვების თეორიები.<ref>Lazović, Živan; Pavković, Aleksandar ([[1998]]). ''[https://www.rep.routledge.com/articles/overview/south-slavs-philosophy-of/v-1/sections/academic-philosophy-before-the 'Academic philosophy before the Second World War In: South Slavs, philosophy of' In: Routledge Encyclopedia of Philosophy]''. London: Taylor & Francis. [[ISBN]] <bdi>[[:en:Special:BookSources/0415187125|0415187125]]</bdi>. Retrieved 20 February 2019.</ref> [[1906]] წლის თებერვლიდან იყო [[სერბეთის სამეფო]] მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი. [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს იყო ომის კორესპონდენტი. ომის შემდეგ გახდა ეწეოდა პედაგოგიურ საქმიანობას [[ბელგრადი]]ს უნივერსიტეტში. [[1932]]-[[1933]] წლებში მუშაობდა [[სერბეთის სამეფო]] აკადემიის მდივნად. [[1938]] წელს დააარსა [[სერბეთი]]ს ფილოსოფიური საზოგადოება.<ref>Cekić, Miodrag ([[1980]]). "Die Wissenschaft und Philosophie von Branislav Petronijević". ''Zeitschrift für Philosophische''</ref> [[1941]] და [[1947]] წლებში იყო ნომინირებული [[ნობელის პრემია ლიტერატურაში|ნობელის პრემიაზე ლიტერატურის დარგში]] .<ref>Popović, Nikola (15 July 1943). "Rad Univerziteta u toku prošle godine". ''Obnova''.</ref><ref>Child, James Mark (1922). [[iarchive:theoryofnaturalp00boscrich|''A Theory of Natural Philosophy''.]] Chicago, London: Open Court Publishing Company. p. 11.</ref> [[ფაილი:UB_022.jpg|მარჯვნივ|მინი|300x300პქ| ბრანისლავ პეტრონიზევიჩის ბიუსტი [[უბის თემი|უბეში]]]] == რჩეული ნაშრომები == * Спиритизам. Београд, 1900. стр. 74 * Фридрих Ниче. Н. Сад, 1902. стр. 99 * О слободи воље, моралној и кривичној одговорности. Београд, 1906. стр. 178+1 * Едуард Хартман. Живот и филозофија. Београд, 1907. стр. 43 * Филозофија у «Горском Вијенцу» Н. Сад, 1908. стр. 60 * Основи емпириске психологије. Београд, 1910. стр. 318 * Чланци и студије. Књ. I—III. Београд, 1913-22. * Шопенхауер, Ниче и Спенсер. Београд, 1922. стр. 316 * Историја новије филозофије. I део од Ренесансе до Канта. Београд, 1922. стр. 389 * Основи емпириске психологије. II изд. Књ. I—III. Београд, 1923-6. стр. 12+172 * Основи теорије сазнања са 19 сл. у тексту. Београд, 1923. стр. 187 * Хегел и Хартман. Београд, 1924. стр. 151 * Чланци и студије. Нова серија. Београд, 1932. стр. 1932 * Принципи метафизике — I, II, Београд, 1998. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{DEFAULTSORT:პეტრონიჟევიჩი, ბრანისლავ}} [[კატეგორია:დაბადებული 6 აპრილი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1875]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 4 მარტი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1954]] [[კატეგორია:სერბები]] [[კატეგორია:ფილოსოფიის დოქტორები]] [[კატეგორია:ლაიფციგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] c3iog4kow6i9xiq2i70hss9y2l3lgnc 4648024 4648023 2024-04-25T17:32:57Z Ekkatterrinna 123439 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა პიროვნება|პორტრეტი=Branislav Petronijevic.jpg|დაბ თარიღი=[[6 აპრილი]] [[1875]]|დაბ ადგილი=სოვლიაკი [[უბის თემი]]ს მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]]|გარდ თარიღი=[[4 მარტი]] [[1954]] (78 წლის)|გარდ ადგილი=[[ბელგრადი]]|მოქალაქეობა={{დროშა|სერბეთი}}|საქმიანობა=[[ფილოსოფოსი]], უნივერსიტეტის ლექტორი}}'''ბრანისლავ პეტრონიჟევიჩი''' ( სწორი გამოთქმა '''პეტრონიევიჩი''' ( {{Lang-sr|Бранислав Петронијевић}} ) (დ. [[25 მარტი]] / [[6 აპრილი|6 აპრილი,]] [[1875]], სოვლიაკი [[უბის თემი|უბის თემის]] მახლობლად, [[სერბეთის სამთავრო]] — გ. [[4 მარტი|4 მარტი,]] [[1954]], [[ბელგრადი]], [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|SFRY]] ) — [[სერბეთი|სერბი]] და [[იუგოსლავია|იუგოსლავიელი]] ფილოსოფოსი, მათემატიკოსი, ფილოსოფიის დოქტორი ([[1898]]), [[ბელგრადი]]ს უნივერსიტეტის პროფესორი ([[1903]]). [[სერბეთის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემია|სერბეთის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის]] [[აკადემიკოსი]] ([[1920]] წლიდან). იუგოსლავიური ფილოსოფიის თვალსაჩინო წარმომადგენელი. შესულია " 100 ყველაზე ცნობილ სერბთა " ჩამონათვალში.<ref>Tischlinger, H. & D. M. Unwin 2004. UV-Untersuchungen des Berliner Exemplares von ''Archaeopteryx lithographica'' H. v. Meyer 1861 und der isolierten ''Archaeopteryx''-Feder. Archaeopteryx '''22''': 17-50; Eichstätt.</ref> == ბიოგრაფია == ბრანისლავ პეტრონიევიჩი დაიბადა [[1875]] წლის 6 აპრილს ([[25 მარტი]]) [[სერბეთი]]ს ქალაქ უბასთან, პატარა სოფელ სოვლიაკში, თეოლოგ მარკო იერემიჩის ოჯახში. გვარი პეტრონიევიჩი მომდინარეობს ბრანისლავის ბაბუისგან, პეტრონი იერემიჩისგან, რომელიც ადგილობრივი ეკლესიის მსახური იყო. ვინაიდან იერემიჩების ოჯახი დევნილი კარაგეორგევიჩების დინასტიის მხურვალე მხარდამჭერი იყო, სკოლაში ზეწოლის თავიდან ასაცილებლად, მამამ ვაჟს გვარი შეუცვალა. ბრანისლავმა საწყისი განათლება ვალევოს გიმნაზიაში მიიღო. შემდეგ სწავლა [[ბელგრადი]]ს უმაღლეს სკოლაში გააგრძელა. [[1894]] წლიდან სწავლობდა მედიცინას [[ვენის უნივერსიტეტი|ვენის უნივერსიტეტში]]. შეუერთდა უნივერსიტეტის ფილოსოფიურ საზოგადოებას. ესწრებოდა [[ლუდვიგ ბოლცმანი|ლუდვიგ ბოლცმანის]] ლექციებს. სამი წლის შემდეგ გადავიდა [[ლაიფციგის უნივერსიტეტი|ლაიფციგის უნივერსიტეტში]], სადაც სწავლობდა ფილოსოფიას იოჰანეს ვოლკელტის, [[ვილჰელმ ოსტვალდი|ვილჰელმ ოსტვალდის]] და [[ერნსტ მახი|ერნსტ მახის]] ხელმძღვანელობით. [[1898]] წელს მან დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია ''Der Satz vom Grunde'' ( „გონების პრინციპი“).<ref>A. Stojković, M. Prvаnović, A. Grubić, ''Život i delo srpskih nаučnikа'', Book 8, ed. Miloje R. Sаrić, Beograd : SANU, 2002, pp. 213–260, ISBN 86-7025-231-7</ref> გამოაქვეყნა რამდენიმე ნაშრომი ექსპერიმენტული ფსიქოლოგიის საკითხებზე. მან შექმნა ორიგინალური სისტემა, რომლის ფარგლებშიც, [[მეტაფიზიკა|მეტაფიზიკის]] გარდა, განიხილა [[ეპისტემოლოგია|ცოდნის თეორია]] და [[საბუნებისმეტყველო ფილოსოფია|ბუნების ფილოსოფია]]. შეიმუშავა მეტაფიზიკური თეორია, რომელსაც მან უწოდა მონოპლურალიზმი, შეადარა ის [[ბარუხ სპინოზა|სპინოზას]], [[გოტფრიდ ლაიბნიცი|ლაიბნიცის]] და [[ჯორჯ ბერკლი|ჯორჯ ბერკლის]] თეორიებს და დაუკავშირა იგი „დისკრეტული გეომეტრიის “ საკუთარ ვერსიას, მისი შემეცნების „ემპირიორაციონალისტურ '''“''' თეორიას და ბუნების ევოლუციურ ფილოსოფიას. ბრანისლავ პეტრონევიჩი წერდა გერმანულ და ფრანგულ ენებზე. მისი ძირითადი ნაშრომებია: „მეტაფიზიკის პრინციპები “ (ორი ტომი), „თანამედროვე ფილოსოფიის ისტორია“, „საყოველთაო ევოლუცია “, „სტატიები და კვლევები “ (ოთხი ტომი), „ემპირიული ფსიქოლოგია “, „სიცოცხლის ღირებულების შესახებ “(ავტობიოგრაფიასთან ერთად გამოქვეყნდა მეცნიერის გარდაცვალების შემდეგ).<ref>Petronijević, Branislav (1957). Mišković, Vojislav M. (ed.). ''Branislav Petronijević 1875-1954''. Belgrade: Naučno delo.</ref> მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანა მათემატიკის ლოგიკურ საფუძვლებში. მისი ყველაზე გამორჩეული ნაშრომები ეხება ტიპიურ [[გეომეტრია|გეომეტრიას]], [[სივრცე-დრო|სივრცის]] [[უსასრულობა|უსასრულობის]] პრობლემას, სამი სხეულის პრობლემას, სხვაობის კოეფიციენტებს და მათემატიკურ ინდუქციას. ფსიქოლოგიის სფეროში მან შეიმუშავა გამჭვირვალობაზე დაკვირვების, სიღრმისა და რთული ფერების დაკვირვების თეორიები.<ref>Lazović, Živan; Pavković, Aleksandar ([[1998]]). ''[https://www.rep.routledge.com/articles/overview/south-slavs-philosophy-of/v-1/sections/academic-philosophy-before-the 'Academic philosophy before the Second World War In: South Slavs, philosophy of' In: Routledge Encyclopedia of Philosophy]''. London: Taylor & Francis. [[ISBN]] <bdi>[[:en:Special:BookSources/0415187125|0415187125]]</bdi>. Retrieved 20 February 2019.</ref> [[1906]] წლის თებერვლიდან იყო [[სერბეთის სამეფო]] მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი. [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს იყო ომის კორესპონდენტი. ომის შემდეგ გახდა ეწეოდა პედაგოგიურ საქმიანობას [[ბელგრადი]]ს უნივერსიტეტში. [[1932]]-[[1933]] წლებში მუშაობდა [[სერბეთის სამეფო]] აკადემიის მდივნად. [[1938]] წელს დააარსა [[სერბეთი]]ს ფილოსოფიური საზოგადოება.<ref>Cekić, Miodrag ([[1980]]). "Die Wissenschaft und Philosophie von Branislav Petronijević". ''Zeitschrift für Philosophische''</ref> [[1941]] და [[1947]] წლებში იყო ნომინირებული [[ნობელის პრემია ლიტერატურაში|ნობელის პრემიაზე ლიტერატურის დარგში]] .<ref>Popović, Nikola (15 July 1943). "Rad Univerziteta u toku prošle godine". ''Obnova''.</ref><ref>Child, James Mark (1922). [[iarchive:theoryofnaturalp00boscrich|''A Theory of Natural Philosophy''.]] Chicago, London: Open Court Publishing Company. p. 11.</ref> [[ფაილი:UB_022.jpg|მარჯვნივ|მინი|300x300პქ| ბრანისლავ პეტრონიზევიჩის ბიუსტი [[უბის თემი|უბეში]]]] == რჩეული ნაშრომები == * Спиритизам. Београд, 1900. стр. 74 * Фридрих Ниче. Н. Сад, 1902. стр. 99 * О слободи воље, моралној и кривичној одговорности. Београд, 1906. стр. 178+1 * Едуард Хартман. Живот и филозофија. Београд, 1907. стр. 43 * Филозофија у «Горском Вијенцу» Н. Сад, 1908. стр. 60 * Основи емпириске психологије. Београд, 1910. стр. 318 * Чланци и студије. Књ. I—III. Београд, 1913-22. * Шопенхауер, Ниче и Спенсер. Београд, 1922. стр. 316 * Историја новије филозофије. I део од Ренесансе до Канта. Београд, 1922. стр. 389 * Основи емпириске психологије. II изд. Књ. I—III. Београд, 1923-6. стр. 12+172 * Основи теорије сазнања са 19 сл. у тексту. Београд, 1923. стр. 187 * Хегел и Хартман. Београд, 1924. стр. 151 * Чланци и студије. Нова серија. Београд, 1932. стр. 1932 * Принципи метафизике — I, II, Београд, 1998. == სქოლიო == {{სქოლიოს სია}} {{DEFAULTSORT:პეტრონიჟევიჩი, ბრანისლავ}} [[კატეგორია:დაბადებული 6 აპრილი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1875]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 4 მარტი]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 1954]] [[კატეგორია:სერბები]] [[კატეგორია:ფილოსოფიის დოქტორები]] [[კატეგორია:ლაიფციგის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]] 5j4ii37s14trqmti73k8mb1cefehxjr 0 565816 4647938 2024-04-25T14:07:12Z Surprizi 14671 ახალი გვერდი: '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. 26 სექტემბერი, 1933, თბილისი, საქართველოს სსრ — გ. ) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== 1956 წელს დაამთავრა საქარ... wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. 26 სექტემბერი, 1933, თბილისი, საქართველოს სსრ — გ. ) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== 1956 წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. 1957-1959 წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. 1961 წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: 1967-1970 წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, 1986-1989 წლებში — თავჯდომარეა. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} h9a6fa6vgs1foqjqp1xqqpya2yi3voj 4647939 4647938 2024-04-25T14:08:00Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. 26 სექტემბერი, 1933, თბილისი, საქართველოს სსრ — გ. ) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== 1956 წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. 1957-1959 წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. 1961 წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: 1967-1970 წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, 1986-1989 წლებში — თავჯდომარეა. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} ixlg03xx04kuvdyp69awgr38mywx99z 4647941 4647939 2024-04-25T14:08:10Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. 26 სექტემბერი, 1933, თბილისი, საქართველოს სსრ — გ. ) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== 1956 წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. 1957-1959 წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. 1961 წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: 1967-1970 წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, 1986-1989 წლებში — თავჯდომარეა. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] r3jy8nl1qhlazzottcrt7m8mj150fy4 4647942 4647941 2024-04-25T14:08:18Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. 26 სექტემბერი, 1933, თბილისი, საქართველოს სსრ — გ. ) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== 1956 წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. 1957-1959 წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. 1961 წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: 1967-1970 წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, 1986-1989 წლებში — თავჯდომარეა. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] fmggd1vz2u1e5stdvjaybcf4c38zzxp 4647943 4647942 2024-04-25T14:08:32Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. 26 სექტემბერი, 1933, თბილისი, საქართველოს სსრ — გ. ) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== 1956 წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. 1957-1959 წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. 1961 წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: 1967-1970 წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, 1986-1989 წლებში — თავჯდომარეა. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] o8dyyo0qz9fz2rf8dyx2prf9w0blsux 4647944 4647943 2024-04-25T14:09:42Z Surprizi 14671 /* ბიოგრაფია */ wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. 26 სექტემბერი, 1933, თბილისი, საქართველოს სსრ — გ. ) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== 1956 წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. 1957-1959 წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. 1961 წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: 1967-1970 წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, 1986-1989 წლებში — თავჯდომარეა. 1989 წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] k2f5nn1vvvxu8lli6jbs1gon4ilpoeo 4647945 4647944 2024-04-25T14:10:03Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. 26 სექტემბერი, 1933, თბილისი, საქართველოს სსრ — გ. ოქტომბერი, 2004, მოსკოვი) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== 1956 წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. 1957-1959 წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. 1961 წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: 1967-1970 წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, 1986-1989 წლებში — თავჯდომარეა. 1989 წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] 8ehm4b3ic2co5lsj8dkdvk7ymsnu42a 4647946 4647945 2024-04-25T14:11:39Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] grk51zr6ymismyp510uncvzadivbrsh 4647947 4647946 2024-04-25T14:15:33Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] kstikqbk8z6pyftdjzzabgtsiixy2jy 4647948 4647947 2024-04-25T14:16:04Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] 3kp997l3u0avm4za7eeimc2sjesmztn 4647949 4647948 2024-04-25T14:16:20Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] 5fkn1zxj2uhxoby6u7oqtr9a9je723u 4647950 4647949 2024-04-25T14:16:43Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] jc8d2t1uyzof38nafjdo6fawl5lx7gx 4647951 4647950 2024-04-25T14:16:58Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხტა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] spyeo30kmt1lr4wljrzxmtk0xp4e4h4 4647952 4647951 2024-04-25T14:17:13Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპვ ცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხთა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] d11z9250hb0qyahjiam5vdaxb9cpk5a 4647953 4647952 2024-04-25T14:18:44Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარეები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპვ ცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხთა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარეები]] hw0bxxkik4s6m1o9ddmdt8wnqiimeyq 4647954 4647953 2024-04-25T14:19:13Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპვ ცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხთა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარეები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] jnv76749679ja95h9qqj7t8buk29a1s 4647966 4647954 2024-04-25T14:24:30Z Surprizi 14671 /* ლიტერატურა */ wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპვ ცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხთა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] o1n9ulih2j7gbvtmfsxf8yvndif4jbk 4647981 4647966 2024-04-25T16:12:48Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[25 ოქტომბერი]], [[2004]], [[მოსკოვი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპვ ცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხთა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} ==რესურსები ინტერნეტში== *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/172017/1/Svobodnaia_Gruzia_2004_N193-194.pdf Газ. «Свободная Грузия», №193-194 (23190), 26 октябрь, 2004, ст. 8] {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] 3dovpfsguqzdowf0en5wpu252btxzup 4647986 4647981 2024-04-25T16:30:57Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[23 ოქტომბერი]], [[2004]], [[თბილისი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპვ ცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხთა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} ==რესურსები ინტერნეტში== *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/172017/1/Svobodnaia_Gruzia_2004_N193-194.pdf Газ. «Свободная Грузия», №193-194 (23190), 26 октябрь, 2004, ст. 8] *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/16007/1/Sakartvelos_Respublika_2004-N247.pdf გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“, №247 (4976), 24 ოქტომბერი, 2004] {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] do783dkv3e5rg6bvflstc94i4fwj5ww 4647988 4647986 2024-04-25T16:45:04Z Surprizi 14671 /* რესურსები ინტერნეტში */ wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[23 ოქტომბერი]], [[2004]], [[თბილისი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპვ ცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხთა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} ==რესურსები ინტერნეტში== *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/172017/1/Svobodnaia_Gruzia_2004_N193-194.pdf Газ. «Свободная Грузия», №193-194 (23190), 26 октябрь, 2004, ст. 8] *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/16007/1/Sakartvelos_Respublika_2004-N247.pdf გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“, №247 (4976), 24 ოქტომბერი, 2004] *https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/16009/3/Sakartvelos_Respublika_2004-N248.pdf გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“, №248 (4977), 26 ოქტომბერი, 2004] {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] ri76em5dmvxki9syypxi655do2g4dda 4647989 4647988 2024-04-25T16:45:18Z Surprizi 14671 /* რესურსები ინტერნეტში */ wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[23 ოქტომბერი]], [[2004]], [[თბილისი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპვ ცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხთა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} ==რესურსები ინტერნეტში== *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/172017/1/Svobodnaia_Gruzia_2004_N193-194.pdf Газ. «Свободная Грузия», №193-194 (23190), 26 октябрь, 2004, ст. 8] *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/16007/1/Sakartvelos_Respublika_2004-N247.pdf გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“, №247 (4976), 24 ოქტომბერი, 2004] *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/16009/3/Sakartvelos_Respublika_2004-N248.pdf გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“, №248 (4977), 26 ოქტომბერი, 2004] {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] g5x2z3e9gkq9dgq08ntl3ic5vez03on 4647990 4647989 2024-04-25T16:49:03Z Surprizi 14671 /* ბიოგრაფია */ wikitext text/x-wiki '''ოთარ ევტიხის ძე ჩერქეზია''' (დ. [[26 სექტემბერი]], [[1933]], [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]] — გ. [[23 ოქტომბერი]], [[2004]], [[თბილისი]]) — საბჭოთა პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე, სკკპ წევრი 1955 წლიდან. ==ბიოგრაფია== [[1956]] წელს დაამთავრა საქართველოს ვ. ლენინის სახელობის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი, სპეციალობით ინჟინერ-მშენებელი. შრომითი საქმიანობა დაიწყო 1957 წლიდან. [[1957]]-[[1959]] წლებში იყო ალკკ ცკ-ის სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის გამგე. 1959-1960 წლებში მუშაობდა სრულიად საკავშირო ალკკ ცკ-ის აპარატში მოკავშირე რესპუბლიკების კომკავშირულ ორგანოთა განყოფილების პასუხისმგებელ ორგანიზატორად, შემდეგ — სტუდენტ ახალგაზრდობასთან მუშაობის განყოფილების გამგის მოადგილედ. [[1961]] წლიდან იყო საქართველოს ალკკ ცკ-ის პირველი მდივანი. 1967 წლიდან პარტიულ სამუშაოზეა: [[1967]]-[[1970]] წლებში საქართველოს კომპარტიის თბილისის ორჯონიკიძის რაიკომის პირველი მდივანი; 1970-1972 წლებში საქართველოს კპ ცკ-ის მეცნიერთა და მასწავლებელთა განყოფილების გამგე, ორგანიზაციულ-პარტიული მუშაობის განყოფილების გამგე. წლების მანძილზე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. 1973 წლის თებერვლიდან საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავჯდომარის მოადგილეა, 1985 წლის სექტემბრიდან პირველი მოადგილე, [[1986]]-[[1989]] წლებში — თავჯდომარეა. [[1989]] წელს იყო საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარე. 1992 წლიდან იგი დიპლომატიურ სამუშაოზეა, იყო საქართველოს საგანგებო და სრულუფლებიანი დესპანი რუსეთის ფედერაციაში, ხოლო 2004 წლიდან ასოციაციაში „რუსეთ-საქართველოს საქმიანი საბჭო“. ჩერქეზია არჩეული იყო საქართველოს სსრ-ის VIII-X, სსრკ VII, XI მოწვევების უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად. იყო საქართველოს კპვ ცკ-ის ბიუროს წევრი. დაჯილდოვებული იყო შრომის წითელი დროშის, ხალხთა მეგობრობის, „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა და მედლებით. ==ლიტერატურა== {{ქსე|11|102-103}} ==რესურსები ინტერნეტში== *[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/172017/1/Svobodnaia_Gruzia_2004_N193-194.pdf Газ. «Свободная Грузия», №193-194 (23190), 26 октябрь, 2004, ст. 8] *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/16007/1/Sakartvelos_Respublika_2004-N247.pdf გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“, №247 (4976), 24 ოქტომბერი, 2004] *[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/16009/3/Sakartvelos_Respublika_2004-N248.pdf გაზ. „საქართველოს რესპუბლიკა“, №248 (4977), 26 ოქტომბერი, 2004] {{საქართველოს სსრ უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები}} {{DEFAULTSORT:ჩერქეზია, ოთარ}} [[კატეგორია:დაბადებული 26 სექტემბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1933]] [[კატეგორია:გარდაცვლილი 2004]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის VIII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის IX მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის X მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის VII მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:სსრკ-ის XI მოწვევის უმაღლესი საბჭოს დეპუტატები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] [[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს პრეზიდიუმის თავმჯდომარეები]] mlizde7ofte50iug45y57bqd7uqmaci 14 565817 4647956 2024-04-25T14:20:29Z Surprizi 14671 მომხმარებელმა Surprizi გვერდი „[[კატეგორია:საქართველოს სსრ მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]]“ გადაიტანა გვერდზე „[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]]“ wikitext text/x-wiki #გადამისამართება [[:კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მინისტრთა საბჭოს თავმჯდომარეები]] ikvop6r7nol648npepfnudj136u562t 0 565818 4647967 2024-04-25T14:38:16Z მიმოზა 158661 ახალი გვერდი: {{subst:მუშავდება}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. 23 ოქტომბერი[1],1983, ერევანი[2]) —სომეხი ფოტოჟურნალისტი და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია კავკასიის კონფლ... wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. 23 ოქტომბერი[1],1983, ერევანი[2]) —სომეხი ფოტოჟურნალისტი და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია კავკასიის კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფაქტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში[3]. 2005 წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo ფოტოგრაფიის კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ[4]. 2006 წელს დაამთავრა ბულგარეთის ამერიკული უნივერსიტეტი მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.[5] ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა სომხეთში BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი[5]. 2008 წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.[3] 2009 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის მიწისძვრის შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტაციისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ ელექტროენერგია, წყალი და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყო, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის დეკემბერში ერევანში გამოიფინა(6) 2013 წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ მიგრაციას თურქეთში[7]. 2016 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც სირიის სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები არ იყო საკმარისი. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.[8]ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღოთ მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინატ ისინი ინსტაგრამზე, რათა ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთგაგებისთვის[9]. 2017 წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს კოტ დ'ივუარში,სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა ტყუპების მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ მეჩეთებში და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა აბიჯანში[10]. იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან ყარაბაღში.[11] ==სქოლიო== pgqei5bupbkbr3tlge4ix33dkg3p3qx 4647968 4647967 2024-04-25T14:51:27Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული23 ოქტომბერი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. 23 ოქტომბერი[1],1983, ერევანი[2]) —სომეხი ფოტოჟურნალისტი და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია კავკასიის კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფაქტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში[3]. 2005 წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo ფოტოგრაფიის კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ[4]. 2006 წელს დაამთავრა ბულგარეთის ამერიკული უნივერსიტეტი მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.[5] ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა სომხეთში BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი[5]. 2008 წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.[3] 2009 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის მიწისძვრის შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტაციისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ ელექტროენერგია, წყალი და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყო, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის დეკემბერში ერევანში გამოიფინა(6) 2013 წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ მიგრაციას თურქეთში[7]. 2016 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც სირიის სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები არ იყო საკმარისი. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.[8]ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღოთ მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინატ ისინი ინსტაგრამზე, რათა ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთგაგებისთვის[9]. 2017 წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს კოტ დ'ივუარში,სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა ტყუპების მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ მეჩეთებში და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა აბიჯანში[10]. იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან ყარაბაღში.[11] ==სქოლიო== [[კატეგორია:დაბადებული23 ოქტომბერი]] fkh9hlk8atdpjqz4locre6qmqy9sblz 4647969 4647968 2024-04-25T14:51:45Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:დაბადებული23 ოქტომბერი]]; დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. 23 ოქტომბერი[1],1983, ერევანი[2]) —სომეხი ფოტოჟურნალისტი და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია კავკასიის კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფაქტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში[3]. 2005 წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo ფოტოგრაფიის კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ[4]. 2006 წელს დაამთავრა ბულგარეთის ამერიკული უნივერსიტეტი მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.[5] ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა სომხეთში BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი[5]. 2008 წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.[3] 2009 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის მიწისძვრის შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტაციისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ ელექტროენერგია, წყალი და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყო, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის დეკემბერში ერევანში გამოიფინა(6) 2013 წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ მიგრაციას თურქეთში[7]. 2016 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც სირიის სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები არ იყო საკმარისი. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.[8]ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღოთ მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინატ ისინი ინსტაგრამზე, რათა ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთგაგებისთვის[9]. 2017 წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს კოტ დ'ივუარში,სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა ტყუპების მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ მეჩეთებში და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა აბიჯანში[10]. იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან ყარაბაღში.[11] ==სქოლიო== [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] 6dw6sk4gv5k3vwc0sl4vr9fqo9rugwz 4647970 4647969 2024-04-25T14:52:11Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. 23 ოქტომბერი[1],1983, ერევანი[2]) —სომეხი ფოტოჟურნალისტი და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია კავკასიის კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფაქტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში[3]. 2005 წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo ფოტოგრაფიის კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ[4]. 2006 წელს დაამთავრა ბულგარეთის ამერიკული უნივერსიტეტი მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.[5] ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა სომხეთში BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი[5]. 2008 წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.[3] 2009 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის მიწისძვრის შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტაციისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ ელექტროენერგია, წყალი და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყო, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის დეკემბერში ერევანში გამოიფინა(6) 2013 წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ მიგრაციას თურქეთში[7]. 2016 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც სირიის სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები არ იყო საკმარისი. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.[8]ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღოთ მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინატ ისინი ინსტაგრამზე, რათა ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთგაგებისთვის[9]. 2017 წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს კოტ დ'ივუარში,სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა ტყუპების მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ მეჩეთებში და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა აბიჯანში[10]. იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან ყარაბაღში.[11] ==სქოლიო== [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] 50f93h8zfgczgmi4lfqdfa2nj2lyzoy 4647971 4647970 2024-04-25T14:53:03Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. 23 ოქტომბერი[1],1983, ერევანი[2]) —სომეხი ფოტოჟურნალისტი და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია კავკასიის კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფაქტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში[3]. 2005 წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo ფოტოგრაფიის კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ[4]. 2006 წელს დაამთავრა ბულგარეთის ამერიკული უნივერსიტეტი მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.[5] ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა სომხეთში BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი[5]. 2008 წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.[3] 2009 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის მიწისძვრის შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტაციისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ ელექტროენერგია, წყალი და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყო, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის დეკემბერში ერევანში გამოიფინა(6) 2013 წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ მიგრაციას თურქეთში[7]. 2016 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც სირიის სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები არ იყო საკმარისი. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.[8]ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღოთ მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინატ ისინი ინსტაგრამზე, რათა ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთგაგებისთვის[9]. 2017 წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს კოტ დ'ივუარში,სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა ტყუპების მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ მეჩეთებში და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა აბიჯანში[10]. იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან ყარაბაღში.[11] ==სქოლიო== [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] hqmw9yomnrlq8bnqqagvb976rslfwhe 4647972 4647971 2024-04-25T14:53:29Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:ფოტოჟურნალისტები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. 23 ოქტომბერი[1],1983, ერევანი[2]) —სომეხი ფოტოჟურნალისტი და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია კავკასიის კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფაქტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში[3]. 2005 წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo ფოტოგრაფიის კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ[4]. 2006 წელს დაამთავრა ბულგარეთის ამერიკული უნივერსიტეტი მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.[5] ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა სომხეთში BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი[5]. 2008 წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.[3] 2009 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის მიწისძვრის შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტაციისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ ელექტროენერგია, წყალი და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყო, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის დეკემბერში ერევანში გამოიფინა(6) 2013 წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ მიგრაციას თურქეთში[7]. 2016 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც სირიის სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები არ იყო საკმარისი. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.[8]ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღოთ მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინატ ისინი ინსტაგრამზე, რათა ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთგაგებისთვის[9]. 2017 წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს კოტ დ'ივუარში,სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა ტყუპების მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ მეჩეთებში და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა აბიჯანში[10]. იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან ყარაბაღში.[11] ==სქოლიო== [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:ფოტოჟურნალისტები]] 83ingnpwuqmygh783mthyksxld25y2r 4647973 4647972 2024-04-25T14:54:25Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:ფოტოჟურნალისტები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. 23 ოქტომბერი[1],1983, ერევანი[2]) —სომეხი ფოტოჟურნალისტი და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია კავკასიის კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფაქტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში[3]. 2005 წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo ფოტოგრაფიის კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ[4]. 2006 წელს დაამთავრა ბულგარეთის ამერიკული უნივერსიტეტი მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.[5] ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა სომხეთში BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი[5]. 2008 წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.[3] 2009 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის მიწისძვრის შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტაციისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ ელექტროენერგია, წყალი და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყო, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის დეკემბერში ერევანში გამოიფინა(6) 2013 წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ მიგრაციას თურქეთში[7]. 2016 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც სირიის სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები არ იყო საკმარისი. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.[8]ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღოთ მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინატ ისინი ინსტაგრამზე, რათა ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთგაგებისთვის[9]. 2017 წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს კოტ დ'ივუარში,სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა ტყუპების მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ მეჩეთებში და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა აბიჯანში[10]. იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან ყარაბაღში.[11] ==სქოლიო== [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] hqmw9yomnrlq8bnqqagvb976rslfwhe 4647974 4647973 2024-04-25T14:54:41Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:ჟურნალისტები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. 23 ოქტომბერი[1],1983, ერევანი[2]) —სომეხი ფოტოჟურნალისტი და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია კავკასიის კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფაქტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში[3]. 2005 წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo ფოტოგრაფიის კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ[4]. 2006 წელს დაამთავრა ბულგარეთის ამერიკული უნივერსიტეტი მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.[5] ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა სომხეთში BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი[5]. 2008 წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.[3] 2009 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის მიწისძვრის შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტაციისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ ელექტროენერგია, წყალი და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყო, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის დეკემბერში ერევანში გამოიფინა(6) 2013 წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ მიგრაციას თურქეთში[7]. 2016 წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც სირიის სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები არ იყო საკმარისი. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.[8]ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღოთ მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინატ ისინი ინსტაგრამზე, რათა ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთგაგებისთვის[9]. 2017 წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს კოტ დ'ივუარში,სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა ტყუპების მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ მეჩეთებში და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა აბიჯანში[10]. იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან ყარაბაღში.[11] ==სქოლიო== [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:ჟურნალისტები]] 7qjti1i5vlfts3nk4xcipf3pdt0ubu7 4647975 4647974 2024-04-25T15:15:00Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პიროვნება}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. [[23 ოქტომბერი]][1],[[1983]], [[ერევანი]][2]) — [[სომეხი]] [[ფოტოჟურნალისტი]] და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია [[კავკასია|კავკასიის]] კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფოტოდოკუმენტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში[3]. [[2005]] წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo [[ფოტოგრაფია|ფოტოგრაფიის]] კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ[4]. [[2006]] წელს დაამთავრა [[ბულგარეთი|ბულგარეთის]] ამერიკული [[უნივერსიტეტი]] მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.[5] ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა [[სომხეთი|სომხეთში]] BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი[5]. [[2008]] წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.[3] [[2009]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის [[მიწისძვრა|მიწისძვრის]] შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტირებისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ [[ელექტროენერგია]], [[წყალი]] და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყვნენ, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ერევანში გამოიფინა(6) [[2013]] წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ [[მიგრაცია|მიგრაციას]] [[თურქეთი|თურქეთში]][7]. [[2016]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც [[სირია|სირიის]] სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე არ იყო საკმარისი ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.[8]ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღო მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინა ისინი ინსტაგრამზე და ამით ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთპატივისცემისთვის[9]. [[2017]] წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს [[კოტ-დ’ივუარი|კოტ დ'ივუარში]],სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა [[ტყუპები|ტყუპების]] მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ [[მეჩეთი|მეჩეთებში]] და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა [[აბიჯანი|აბიჯანიში]][10]. იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან [[ყარაბაღი|ყარაბაღში]].[11] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბაბაჯანიანი,ანუში}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:ჟურნალისტები]] gofycamjhlonsausqv4gau01nov913m 4647976 4647975 2024-04-25T15:34:03Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა პიროვნება}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. [[23 ოქტომბერი]][1],[[1983]], [[ერევანი]][2]) — [[სომეხი]] [[ფოტოჟურნალისტი]] და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია [[კავკასია|კავკასიის]] კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფოტოდოკუმენტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში.<ref name="hyperallergic">{{Cite web|url=https://hyperallergic.com/308491/the-street-style-of-armenian-women/|title=The Street Style of Armenian Women|author=Claire Voon|date=19 September 2016|publisher=Hyperallergic|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2005]] წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo [[ფოტოგრაფია|ფოტოგრაფიის]] კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ.<ref name="picsart">{{Cite web|url=https://picsart.com/blog/post/empowering-women-photography/|title=Empowering Women Through Photography|author=Karine Vann|date=26 July 2016|publisher=Picsart|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2006]] წელს დაამთავრა [[ბულგარეთი|ბულგარეთის]] ამერიკული [[უნივერსიტეტი]] მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.<ref name="vogue_it">{{Cite news|title=Anush Babajanyan • Portfolio|author=Alessia Glaviano|url=http://www.vogue.it/en/photography/photostories/2017/06/06/portfolio-by-anush-babajanyan/|website=Vogue|date=6 June 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა [[სომხეთი|სომხეთში]] BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი.<ref name="vogue_it"/> [[2008]] წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.<ref name="hyperallergic"/> [[2009]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის [[მიწისძვრა|მიწისძვრის]] შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტირებისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ [[ელექტროენერგია]], [[წყალი]] და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყვნენ, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ერევანში გამოიფინა(6) [[2013]] წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ [[მიგრაცია|მიგრაციას]] [[თურქეთი|თურქეთში]].<ref>{{Cite news|title=Culture Vulture: Photojournalist Anush Babajanyan|author=Liana Aghajanian|url=http://www.ianyanmag.com/culture-vulture-photojournalist-anush-babajanyan/|website=Ianyan Mag|date=20 December 2009|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2016]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც [[სირია|სირიის]] სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე არ იყო საკმარისი ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.<ref>{{Cite news|title=After a Century, Syrian Refugees Return to Armenia|author=Jordan G. Teicher|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/06/27/after-a-century-syrian-refugees-return-to-armenia/?_r=0|website=The New York Times|date=27 June 2017|access-date=9 December 2017}}</ref> ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღო მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინა ისინი ინსტაგრამზე და ამით ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთპატივისცემისთვის.<ref>{{Cite news|title=Building Bridges Between Turkey and Armenia|author=James Estrin|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/01/24/building-bridges-people-to-people-between-turks-and-armenians/?_r=0|website=The New York Times|date=24 January 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2017]] წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს [[კოტ-დ’ივუარი|კოტ დ'ივუარში]],სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა [[ტყუპები|ტყუპების]] მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ [[მეჩეთი|მეჩეთებში]] და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა [[აბიჯანი|აბიჯანიში]].<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/11/25/563341944/photos-people-think-the-twins-of-abidjan-can-make-a-wish-come-true|title=PHOTOS: People Think The Twins Of Abidjan Can Make A Wish Come True|author=Maanvi Singh|date=25 November 2017|publisher=NPR|access-date=9 December 2017}}</ref> იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან [[ყარაბაღი|ყარაბაღში]].<ref>{{Cite web|url=http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|title=From Russia to Iran: Crossing the Wild Frontier|date=4 September 2017|publisher=Bradfordzone|archive-url=https://web.archive.org/web/20171130105718/http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|archive-date=30 November 2017|access-date=10 December 2017|url-status=dead}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბაბაჯანიანი,ანუშ}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:ჟურნალისტები]] sph8gcmq4w0ojmr5c77iwex93h4vlqe 4647977 4647976 2024-04-25T15:37:16Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა მხატვარი}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. [[23 ოქტომბერი]][1],[[1983]], [[ერევანი]][2]) — [[სომეხი]] [[ფოტოჟურნალისტი]] და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია [[კავკასია|კავკასიის]] კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფოტოდოკუმენტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში.<ref name="hyperallergic">{{Cite web|url=https://hyperallergic.com/308491/the-street-style-of-armenian-women/|title=The Street Style of Armenian Women|author=Claire Voon|date=19 September 2016|publisher=Hyperallergic|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2005]] წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo [[ფოტოგრაფია|ფოტოგრაფიის]] კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ.<ref name="picsart">{{Cite web|url=https://picsart.com/blog/post/empowering-women-photography/|title=Empowering Women Through Photography|author=Karine Vann|date=26 July 2016|publisher=Picsart|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2006]] წელს დაამთავრა [[ბულგარეთი|ბულგარეთის]] ამერიკული [[უნივერსიტეტი]] მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.<ref name="vogue_it">{{Cite news|title=Anush Babajanyan • Portfolio|author=Alessia Glaviano|url=http://www.vogue.it/en/photography/photostories/2017/06/06/portfolio-by-anush-babajanyan/|website=Vogue|date=6 June 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა [[სომხეთი|სომხეთში]] BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი.<ref name="vogue_it"/> [[2008]] წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.<ref name="hyperallergic"/> [[2009]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის [[მიწისძვრა|მიწისძვრის]] შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტირებისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ [[ელექტროენერგია]], [[წყალი]] და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყვნენ, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ერევანში გამოიფინა(6) [[2013]] წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ [[მიგრაცია|მიგრაციას]] [[თურქეთი|თურქეთში]].<ref>{{Cite news|title=Culture Vulture: Photojournalist Anush Babajanyan|author=Liana Aghajanian|url=http://www.ianyanmag.com/culture-vulture-photojournalist-anush-babajanyan/|website=Ianyan Mag|date=20 December 2009|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2016]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც [[სირია|სირიის]] სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე არ იყო საკმარისი ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.<ref>{{Cite news|title=After a Century, Syrian Refugees Return to Armenia|author=Jordan G. Teicher|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/06/27/after-a-century-syrian-refugees-return-to-armenia/?_r=0|website=The New York Times|date=27 June 2017|access-date=9 December 2017}}</ref> ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღო მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინა ისინი ინსტაგრამზე და ამით ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთპატივისცემისთვის.<ref>{{Cite news|title=Building Bridges Between Turkey and Armenia|author=James Estrin|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/01/24/building-bridges-people-to-people-between-turks-and-armenians/?_r=0|website=The New York Times|date=24 January 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2017]] წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს [[კოტ-დ’ივუარი|კოტ დ'ივუარში]],სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა [[ტყუპები|ტყუპების]] მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ [[მეჩეთი|მეჩეთებში]] და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა [[აბიჯანი|აბიჯანიში]].<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/11/25/563341944/photos-people-think-the-twins-of-abidjan-can-make-a-wish-come-true|title=PHOTOS: People Think The Twins Of Abidjan Can Make A Wish Come True|author=Maanvi Singh|date=25 November 2017|publisher=NPR|access-date=9 December 2017}}</ref> იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან [[ყარაბაღი|ყარაბაღში]].<ref>{{Cite web|url=http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|title=From Russia to Iran: Crossing the Wild Frontier|date=4 September 2017|publisher=Bradfordzone|archive-url=https://web.archive.org/web/20171130105718/http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|archive-date=30 November 2017|access-date=10 December 2017|url-status=dead}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბაბაჯანიანი,ანუშ}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:ჟურნალისტები]] dqs8b7c93wthdrgq3qq6hflg0w8gotj 4647978 4647977 2024-04-25T15:39:56Z მიმოზა 158661 /* სქოლიო */ wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა მხატვარი}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. [[23 ოქტომბერი]][1],[[1983]], [[ერევანი]][2]) — [[სომეხი]] [[ფოტოჟურნალისტი]] და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია [[კავკასია|კავკასიის]] კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფოტოდოკუმენტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში.<ref name="hyperallergic">{{Cite web|url=https://hyperallergic.com/308491/the-street-style-of-armenian-women/|title=The Street Style of Armenian Women|author=Claire Voon|date=19 September 2016|publisher=Hyperallergic|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2005]] წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo [[ფოტოგრაფია|ფოტოგრაფიის]] კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ.<ref name="picsart">{{Cite web|url=https://picsart.com/blog/post/empowering-women-photography/|title=Empowering Women Through Photography|author=Karine Vann|date=26 July 2016|publisher=Picsart|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2006]] წელს დაამთავრა [[ბულგარეთი|ბულგარეთის]] ამერიკული [[უნივერსიტეტი]] მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.<ref name="vogue_it">{{Cite news|title=Anush Babajanyan • Portfolio|author=Alessia Glaviano|url=http://www.vogue.it/en/photography/photostories/2017/06/06/portfolio-by-anush-babajanyan/|website=Vogue|date=6 June 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა [[სომხეთი|სომხეთში]] BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი.<ref name="vogue_it"/> [[2008]] წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.<ref name="hyperallergic"/> [[2009]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის [[მიწისძვრა|მიწისძვრის]] შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტირებისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ [[ელექტროენერგია]], [[წყალი]] და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყვნენ, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ერევანში გამოიფინა(6) [[2013]] წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus[4]. ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ [[მიგრაცია|მიგრაციას]] [[თურქეთი|თურქეთში]].<ref>{{Cite news|title=Culture Vulture: Photojournalist Anush Babajanyan|author=Liana Aghajanian|url=http://www.ianyanmag.com/culture-vulture-photojournalist-anush-babajanyan/|website=Ianyan Mag|date=20 December 2009|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2016]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც [[სირია|სირიის]] სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე არ იყო საკმარისი ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.<ref>{{Cite news|title=After a Century, Syrian Refugees Return to Armenia|author=Jordan G. Teicher|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/06/27/after-a-century-syrian-refugees-return-to-armenia/?_r=0|website=The New York Times|date=27 June 2017|access-date=9 December 2017}}</ref> ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღო მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინა ისინი ინსტაგრამზე და ამით ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთპატივისცემისთვის.<ref>{{Cite news|title=Building Bridges Between Turkey and Armenia|author=James Estrin|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/01/24/building-bridges-people-to-people-between-turks-and-armenians/?_r=0|website=The New York Times|date=24 January 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2017]] წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს [[კოტ-დ’ივუარი|კოტ დ'ივუარში]],სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა [[ტყუპები|ტყუპების]] მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ [[მეჩეთი|მეჩეთებში]] და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა [[აბიჯანი|აბიჯანიში]].<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/11/25/563341944/photos-people-think-the-twins-of-abidjan-can-make-a-wish-come-true|title=PHOTOS: People Think The Twins Of Abidjan Can Make A Wish Come True|author=Maanvi Singh|date=25 November 2017|publisher=NPR|access-date=9 December 2017}}</ref> იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან [[ყარაბაღი|ყარაბაღში]].<ref>{{Cite web|url=http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|title=From Russia to Iran: Crossing the Wild Frontier|date=4 September 2017|publisher=Bradfordzone|archive-url=https://web.archive.org/web/20171130105718/http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|archive-date=30 November 2017|access-date=10 December 2017|url-status=dead}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბაბაჯანიანი,ანუში}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:ჟურნალისტები]] lafrwlujho84p7a8hjxv14hp2jywrzm 4647979 4647978 2024-04-25T15:44:18Z მიმოზა 158661 /* კარიერა */ wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა მხატვარი}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. [[23 ოქტომბერი]][1],[[1983]], [[ერევანი]][2]) — [[სომეხი]] [[ფოტოჟურნალისტი]] და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია [[კავკასია|კავკასიის]] კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფოტოდოკუმენტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში.<ref name="hyperallergic">{{Cite web|url=https://hyperallergic.com/308491/the-street-style-of-armenian-women/|title=The Street Style of Armenian Women|author=Claire Voon|date=19 September 2016|publisher=Hyperallergic|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2005]] წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo [[ფოტოგრაფია|ფოტოგრაფიის]] კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ.<ref name="picsart">{{Cite web|url=https://picsart.com/blog/post/empowering-women-photography/|title=Empowering Women Through Photography|author=Karine Vann|date=26 July 2016|publisher=Picsart|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2006]] წელს დაამთავრა [[ბულგარეთი|ბულგარეთის]] ამერიკული [[უნივერსიტეტი]] მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.<ref name="vogue_it">{{Cite news|title=Anush Babajanyan • Portfolio|author=Alessia Glaviano|url=http://www.vogue.it/en/photography/photostories/2017/06/06/portfolio-by-anush-babajanyan/|website=Vogue|date=6 June 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა [[სომხეთი|სომხეთში]] BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი.<ref name="vogue_it"/> [[2008]] წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.<ref name="hyperallergic"/> [[2009]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის [[მიწისძვრა|მიწისძვრის]] შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტირებისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ [[ელექტროენერგია]], [[წყალი]] და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყვნენ, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ერევანში გამოიფინა(6) [[2013]] წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus.<ref name="picsart"/> ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ [[მიგრაცია|მიგრაციას]] [[თურქეთი|თურქეთში]].<ref>{{Cite news|title=Culture Vulture: Photojournalist Anush Babajanyan|author=Liana Aghajanian|url=http://www.ianyanmag.com/culture-vulture-photojournalist-anush-babajanyan/|website=Ianyan Mag|date=20 December 2009|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2016]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც [[სირია|სირიის]] სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე არ იყო საკმარისი ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.<ref>{{Cite news|title=After a Century, Syrian Refugees Return to Armenia|author=Jordan G. Teicher|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/06/27/after-a-century-syrian-refugees-return-to-armenia/?_r=0|website=The New York Times|date=27 June 2017|access-date=9 December 2017}}</ref> ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღო მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინა ისინი ინსტაგრამზე და ამით ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთპატივისცემისთვის.<ref>{{Cite news|title=Building Bridges Between Turkey and Armenia|author=James Estrin|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/01/24/building-bridges-people-to-people-between-turks-and-armenians/?_r=0|website=The New York Times|date=24 January 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2017]] წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს [[კოტ-დ’ივუარი|კოტ დ'ივუარში]],სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა [[ტყუპები|ტყუპების]] მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ [[მეჩეთი|მეჩეთებში]] და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა [[აბიჯანი|აბიჯანიში]].<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/11/25/563341944/photos-people-think-the-twins-of-abidjan-can-make-a-wish-come-true|title=PHOTOS: People Think The Twins Of Abidjan Can Make A Wish Come True|author=Maanvi Singh|date=25 November 2017|publisher=NPR|access-date=9 December 2017}}</ref> იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან [[ყარაბაღი|ყარაბაღში]].<ref>{{Cite web|url=http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|title=From Russia to Iran: Crossing the Wild Frontier|date=4 September 2017|publisher=Bradfordzone|archive-url=https://web.archive.org/web/20171130105718/http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|archive-date=30 November 2017|access-date=10 December 2017|url-status=dead}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბაბაჯანიანი,ანუში}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:ჟურნალისტები]] eh843ifyze3ue5prq5vhlzcxprov3ap 4647980 4647979 2024-04-25T16:00:58Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა მხატვარი}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. [[23 ოქტომბერი]],[[1983]], [[ერევანი]]) — [[სომეხი]] [[ფოტოჟურნალისტი]] და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია [[კავკასია|კავკასიის]] კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფოტოდოკუმენტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში.<ref name="hyperallergic">{{Cite web|url=https://hyperallergic.com/308491/the-street-style-of-armenian-women/|title=The Street Style of Armenian Women|author=Claire Voon|date=19 September 2016|publisher=Hyperallergic|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2005]] წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo [[ფოტოგრაფია|ფოტოგრაფიის]] კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ.<ref name="picsart">{{Cite web|url=https://picsart.com/blog/post/empowering-women-photography/|title=Empowering Women Through Photography|author=Karine Vann|date=26 July 2016|publisher=Picsart|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2006]] წელს დაამთავრა [[ბულგარეთი|ბულგარეთის]] ამერიკული [[უნივერსიტეტი]] მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.<ref name="vogue_it">{{Cite news|title=Anush Babajanyan • Portfolio|author=Alessia Glaviano|url=http://www.vogue.it/en/photography/photostories/2017/06/06/portfolio-by-anush-babajanyan/|website=Vogue|date=6 June 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა [[სომხეთი|სომხეთში]] BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი.<ref name="vogue_it"/> [[2008]] წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.<ref name="hyperallergic"/> [[2009]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის [[მიწისძვრა|მიწისძვრის]] შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტირებისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ [[ელექტროენერგია]], [[წყალი]] და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყვნენ, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ერევანში გამოიფინა(6) [[2013]] წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus.<ref name="picsart"/> ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ [[მიგრაცია|მიგრაციას]] [[თურქეთი|თურქეთში]].<ref>{{Cite news|title=Culture Vulture: Photojournalist Anush Babajanyan|author=Liana Aghajanian|url=http://www.ianyanmag.com/culture-vulture-photojournalist-anush-babajanyan/|website=Ianyan Mag|date=20 December 2009|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2016]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც [[სირია|სირიის]] სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე არ იყო საკმარისი ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.<ref>{{Cite news|title=After a Century, Syrian Refugees Return to Armenia|author=Jordan G. Teicher|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/06/27/after-a-century-syrian-refugees-return-to-armenia/?_r=0|website=The New York Times|date=27 June 2017|access-date=9 December 2017}}</ref> ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღო მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინა ისინი ინსტაგრამზე და ამით ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთპატივისცემისთვის.<ref>{{Cite news|title=Building Bridges Between Turkey and Armenia|author=James Estrin|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/01/24/building-bridges-people-to-people-between-turks-and-armenians/?_r=0|website=The New York Times|date=24 January 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2017]] წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს [[კოტ-დ’ივუარი|კოტ დ'ივუარში]],სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა [[ტყუპები|ტყუპების]] მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ [[მეჩეთი|მეჩეთებში]] და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა [[აბიჯანი|აბიჯანიში]].<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/11/25/563341944/photos-people-think-the-twins-of-abidjan-can-make-a-wish-come-true|title=PHOTOS: People Think The Twins Of Abidjan Can Make A Wish Come True|author=Maanvi Singh|date=25 November 2017|publisher=NPR|access-date=9 December 2017}}</ref> იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან [[ყარაბაღი|ყარაბაღში]].<ref>{{Cite web|url=http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|title=From Russia to Iran: Crossing the Wild Frontier|date=4 September 2017|publisher=Bradfordzone|archive-url=https://web.archive.org/web/20171130105718/http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|archive-date=30 November 2017|access-date=10 December 2017|url-status=dead}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბაბაჯანიანი,ანუში}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:ჟურნალისტები]] 40wqdqln8eyi728bzzre334omk7pif5 4648007 4647980 2024-04-25T17:20:57Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:ფოტოგრაფები]]; დაემატა [[კატეგორია:სომეხი ფოტოგრაფები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა მხატვარი}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. [[23 ოქტომბერი]],[[1983]], [[ერევანი]]) — [[სომეხი]] [[ფოტოჟურნალისტი]] და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია [[კავკასია|კავკასიის]] კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფოტოდოკუმენტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში.<ref name="hyperallergic">{{Cite web|url=https://hyperallergic.com/308491/the-street-style-of-armenian-women/|title=The Street Style of Armenian Women|author=Claire Voon|date=19 September 2016|publisher=Hyperallergic|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2005]] წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo [[ფოტოგრაფია|ფოტოგრაფიის]] კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ.<ref name="picsart">{{Cite web|url=https://picsart.com/blog/post/empowering-women-photography/|title=Empowering Women Through Photography|author=Karine Vann|date=26 July 2016|publisher=Picsart|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2006]] წელს დაამთავრა [[ბულგარეთი|ბულგარეთის]] ამერიკული [[უნივერსიტეტი]] მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.<ref name="vogue_it">{{Cite news|title=Anush Babajanyan • Portfolio|author=Alessia Glaviano|url=http://www.vogue.it/en/photography/photostories/2017/06/06/portfolio-by-anush-babajanyan/|website=Vogue|date=6 June 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა [[სომხეთი|სომხეთში]] BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი.<ref name="vogue_it"/> [[2008]] წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.<ref name="hyperallergic"/> [[2009]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის [[მიწისძვრა|მიწისძვრის]] შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტირებისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ [[ელექტროენერგია]], [[წყალი]] და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყვნენ, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ერევანში გამოიფინა(6) [[2013]] წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus.<ref name="picsart"/> ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ [[მიგრაცია|მიგრაციას]] [[თურქეთი|თურქეთში]].<ref>{{Cite news|title=Culture Vulture: Photojournalist Anush Babajanyan|author=Liana Aghajanian|url=http://www.ianyanmag.com/culture-vulture-photojournalist-anush-babajanyan/|website=Ianyan Mag|date=20 December 2009|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2016]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც [[სირია|სირიის]] სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე არ იყო საკმარისი ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.<ref>{{Cite news|title=After a Century, Syrian Refugees Return to Armenia|author=Jordan G. Teicher|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/06/27/after-a-century-syrian-refugees-return-to-armenia/?_r=0|website=The New York Times|date=27 June 2017|access-date=9 December 2017}}</ref> ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღო მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინა ისინი ინსტაგრამზე და ამით ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთპატივისცემისთვის.<ref>{{Cite news|title=Building Bridges Between Turkey and Armenia|author=James Estrin|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/01/24/building-bridges-people-to-people-between-turks-and-armenians/?_r=0|website=The New York Times|date=24 January 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2017]] წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს [[კოტ-დ’ივუარი|კოტ დ'ივუარში]],სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა [[ტყუპები|ტყუპების]] მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ [[მეჩეთი|მეჩეთებში]] და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა [[აბიჯანი|აბიჯანიში]].<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/11/25/563341944/photos-people-think-the-twins-of-abidjan-can-make-a-wish-come-true|title=PHOTOS: People Think The Twins Of Abidjan Can Make A Wish Come True|author=Maanvi Singh|date=25 November 2017|publisher=NPR|access-date=9 December 2017}}</ref> იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან [[ყარაბაღი|ყარაბაღში]].<ref>{{Cite web|url=http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|title=From Russia to Iran: Crossing the Wild Frontier|date=4 September 2017|publisher=Bradfordzone|archive-url=https://web.archive.org/web/20171130105718/http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|archive-date=30 November 2017|access-date=10 December 2017|url-status=dead}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბაბაჯანიანი,ანუში}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:სომეხი ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:ჟურნალისტები]] 37u580s6tqmaxba4rhmuxpef74vec9e 4648018 4648007 2024-04-25T17:25:29Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:ჟურნალისტები]]; დაემატა [[კატეგორია:სომეხი ჟურნალისტები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა მხატვარი}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. [[23 ოქტომბერი]],[[1983]], [[ერევანი]]) — [[სომეხი]] [[ფოტოჟურნალისტი]] და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია [[კავკასია|კავკასიის]] კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფოტოდოკუმენტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში.<ref name="hyperallergic">{{Cite web|url=https://hyperallergic.com/308491/the-street-style-of-armenian-women/|title=The Street Style of Armenian Women|author=Claire Voon|date=19 September 2016|publisher=Hyperallergic|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2005]] წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo [[ფოტოგრაფია|ფოტოგრაფიის]] კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ.<ref name="picsart">{{Cite web|url=https://picsart.com/blog/post/empowering-women-photography/|title=Empowering Women Through Photography|author=Karine Vann|date=26 July 2016|publisher=Picsart|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2006]] წელს დაამთავრა [[ბულგარეთი|ბულგარეთის]] ამერიკული [[უნივერსიტეტი]] მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.<ref name="vogue_it">{{Cite news|title=Anush Babajanyan • Portfolio|author=Alessia Glaviano|url=http://www.vogue.it/en/photography/photostories/2017/06/06/portfolio-by-anush-babajanyan/|website=Vogue|date=6 June 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა [[სომხეთი|სომხეთში]] BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი.<ref name="vogue_it"/> [[2008]] წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.<ref name="hyperallergic"/> [[2009]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის [[მიწისძვრა|მიწისძვრის]] შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტირებისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ [[ელექტროენერგია]], [[წყალი]] და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყვნენ, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ერევანში გამოიფინა(6) [[2013]] წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus.<ref name="picsart"/> ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ [[მიგრაცია|მიგრაციას]] [[თურქეთი|თურქეთში]].<ref>{{Cite news|title=Culture Vulture: Photojournalist Anush Babajanyan|author=Liana Aghajanian|url=http://www.ianyanmag.com/culture-vulture-photojournalist-anush-babajanyan/|website=Ianyan Mag|date=20 December 2009|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2016]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც [[სირია|სირიის]] სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე არ იყო საკმარისი ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.<ref>{{Cite news|title=After a Century, Syrian Refugees Return to Armenia|author=Jordan G. Teicher|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/06/27/after-a-century-syrian-refugees-return-to-armenia/?_r=0|website=The New York Times|date=27 June 2017|access-date=9 December 2017}}</ref> ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღო მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინა ისინი ინსტაგრამზე და ამით ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთპატივისცემისთვის.<ref>{{Cite news|title=Building Bridges Between Turkey and Armenia|author=James Estrin|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/01/24/building-bridges-people-to-people-between-turks-and-armenians/?_r=0|website=The New York Times|date=24 January 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2017]] წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს [[კოტ-დ’ივუარი|კოტ დ'ივუარში]],სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა [[ტყუპები|ტყუპების]] მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ [[მეჩეთი|მეჩეთებში]] და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა [[აბიჯანი|აბიჯანიში]].<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/11/25/563341944/photos-people-think-the-twins-of-abidjan-can-make-a-wish-come-true|title=PHOTOS: People Think The Twins Of Abidjan Can Make A Wish Come True|author=Maanvi Singh|date=25 November 2017|publisher=NPR|access-date=9 December 2017}}</ref> იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან [[ყარაბაღი|ყარაბაღში]].<ref>{{Cite web|url=http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|title=From Russia to Iran: Crossing the Wild Frontier|date=4 September 2017|publisher=Bradfordzone|archive-url=https://web.archive.org/web/20171130105718/http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|archive-date=30 November 2017|access-date=10 December 2017|url-status=dead}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბაბაჯანიანი,ანუში}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:სომეხი ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:სომეხი ჟურნალისტები]] loq5k3b0x774v23ug9wrrkqqqyqoxba 4648019 4648018 2024-04-25T17:26:56Z მიმოზა 158661 /* სქოლიო */ wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} {{ინფოდაფა მხატვარი}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' (დ. [[23 ოქტომბერი]],[[1983]], [[ერევანი]]) — [[სომეხი]] [[ფოტოჟურნალისტი]] და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია [[კავკასია|კავკასიის]] კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფოტოდოკუმენტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში.<ref name="hyperallergic">{{Cite web|url=https://hyperallergic.com/308491/the-street-style-of-armenian-women/|title=The Street Style of Armenian Women|author=Claire Voon|date=19 September 2016|publisher=Hyperallergic|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2005]] წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo [[ფოტოგრაფია|ფოტოგრაფიის]] კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ.<ref name="picsart">{{Cite web|url=https://picsart.com/blog/post/empowering-women-photography/|title=Empowering Women Through Photography|author=Karine Vann|date=26 July 2016|publisher=Picsart|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2006]] წელს დაამთავრა [[ბულგარეთი|ბულგარეთის]] ამერიკული [[უნივერსიტეტი]] მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.<ref name="vogue_it">{{Cite news|title=Anush Babajanyan • Portfolio|author=Alessia Glaviano|url=http://www.vogue.it/en/photography/photostories/2017/06/06/portfolio-by-anush-babajanyan/|website=Vogue|date=6 June 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა [[სომხეთი|სომხეთში]] BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი.<ref name="vogue_it"/> [[2008]] წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.<ref name="hyperallergic"/> [[2009]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის [[მიწისძვრა|მიწისძვრის]] შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტირებისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ [[ელექტროენერგია]], [[წყალი]] და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყვნენ, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ერევანში გამოიფინა(6) [[2013]] წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus.<ref name="picsart"/> ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ [[მიგრაცია|მიგრაციას]] [[თურქეთი|თურქეთში]].<ref>{{Cite news|title=Culture Vulture: Photojournalist Anush Babajanyan|author=Liana Aghajanian|url=http://www.ianyanmag.com/culture-vulture-photojournalist-anush-babajanyan/|website=Ianyan Mag|date=20 December 2009|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2016]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც [[სირია|სირიის]] სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე არ იყო საკმარისი ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.<ref>{{Cite news|title=After a Century, Syrian Refugees Return to Armenia|author=Jordan G. Teicher|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/06/27/after-a-century-syrian-refugees-return-to-armenia/?_r=0|website=The New York Times|date=27 June 2017|access-date=9 December 2017}}</ref> ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღო მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინა ისინი ინსტაგრამზე და ამით ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთპატივისცემისთვის.<ref>{{Cite news|title=Building Bridges Between Turkey and Armenia|author=James Estrin|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/01/24/building-bridges-people-to-people-between-turks-and-armenians/?_r=0|website=The New York Times|date=24 January 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2017]] წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს [[კოტ-დ’ივუარი|კოტ დ'ივუარში]],სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა [[ტყუპები|ტყუპების]] მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ [[მეჩეთი|მეჩეთებში]] და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა [[აბიჯანი|აბიჯანიში]].<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/11/25/563341944/photos-people-think-the-twins-of-abidjan-can-make-a-wish-come-true|title=PHOTOS: People Think The Twins Of Abidjan Can Make A Wish Come True|author=Maanvi Singh|date=25 November 2017|publisher=NPR|access-date=9 December 2017}}</ref> იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან [[ყარაბაღი|ყარაბაღში]].<ref>{{Cite web|url=http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|title=From Russia to Iran: Crossing the Wild Frontier|date=4 September 2017|publisher=Bradfordzone|archive-url=https://web.archive.org/web/20171130105718/http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|archive-date=30 November 2017|access-date=10 December 2017|url-status=dead}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბაბაჯანიანი, ანუში}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:სომეხი ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:სომეხი ჟურნალისტები]] jadcwrol00nkyey20zopmvujlbkvj08 4648022 4648019 2024-04-25T17:30:46Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მხატვარი}} '''ანუშ ბაბაჯანიანი''' ({{lang-hy|Անուշ Բաբաջանյան}}; დ. [[23 ოქტომბერი]],[[1983]], [[ერევანი]]) — [[სომეხი]] [[ფოტოჟურნალისტი]] და ქალთა ფოტოკოლექტივის 4Plus-ის დამფუძნებელი. ის ყველაზე მეტად ცნობილია [[კავკასია|კავკასიის]] კონფლიქტურ ზონებში ცხოვრების ამსახველი ფოტოდოკუმენტებით. ==ბიოგრაფია== ანუშ ბაბაჯანიანი სწავლობდა კავკასიის მასობრივი ინფორმაციის ინსტიტუტში.<ref name="hyperallergic">{{Cite web|url=https://hyperallergic.com/308491/the-street-style-of-armenian-women/|title=The Street Style of Armenian Women|author=Claire Voon|date=19 September 2016|publisher=Hyperallergic|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2005]] წელს ბაბაჯანიანმა დაამთავრა World Press Photo [[ფოტოგრაფია|ფოტოგრაფიის]] კურსი, რომელიც ორგანიზებული იყო რუბენ მანგასარიანის მიერ.<ref name="picsart">{{Cite web|url=https://picsart.com/blog/post/empowering-women-photography/|title=Empowering Women Through Photography|author=Karine Vann|date=26 July 2016|publisher=Picsart|access-date=9 December 2017}}</ref> [[2006]] წელს დაამთავრა [[ბულგარეთი|ბულგარეთის]] ამერიკული [[უნივერსიტეტი]] მასობრივი კომუნიკაციების სპეციალობის განხრით.<ref name="vogue_it">{{Cite news|title=Anush Babajanyan • Portfolio|author=Alessia Glaviano|url=http://www.vogue.it/en/photography/photostories/2017/06/06/portfolio-by-anush-babajanyan/|website=Vogue|date=6 June 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> ==კარიერა== სკოლის დამთავრების შემდეგ ბაბაჯანიანი მუშაობდა [[სომხეთი|სომხეთში]] BBC-ის მონიტორინგის სამსახურში კონტრაქტორად, რის შემდეგაც იგი გახდა თავისუფალი ფოტოჟურნალისტი.<ref name="vogue_it"/> [[2008]] წლიდან ბაბაჯანიანმა ერევნის ქუჩებში დაიწყო ქალების გადაღება, რომლებიც გამოირჩეოდნენ ნათელი და თავისუფალი სამოსით. აქედან გამომდინარე შეიმუშავა პროექტი, რომელსაც მან უწოდა Inlandish (ინტრავაგანტური), გამოიყენა რა ნეოლოგიზმი სიტყვის outlandish-ის(ექსტრავაგანტური) საპირისპიროდ, რომელშიც მან გამოიკვლია, თუ როგორ ვლინდება ქალების შინაგანი ცხოვრება მათ გარეგნობაში.<ref name="hyperallergic"/> [[2009]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი გიუმრის [[მიწისძვრა|მიწისძვრის]] შედეგად გადარჩენილთა დოკუმენტირებისთვის.ოცი წლის შემდეგაც კი, თითქმის 4000 ოჯახი ცხოვრობდა იმპროვიზირებულ ლითონის ქოხებში და სახლებში. მათ არ ჰქონდათ [[ელექტროენერგია]], [[წყალი]] და იმდენად სავალალო მდგომარეობა იყვნენ, რომ კიდევ ერთ მიწისძვრას შეიძლება მთლიანად გაენადგურებინა. მისი ნამუშევრები 2009 წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ერევანში გამოიფინა(6) [[2013]] წელს ბაბაჯანიანმა დააარსა ქალთა ფოტოკოლექტივი 4Plus.<ref name="picsart"/> ათი ფოტოგრაფის ერთობლივი გამოფენა „დედა სომხეთი“ 4Plus-ის ერთ-ერთი პირველი პროექტი იყო. ერევნის გამარჯვების პარკში მდებარე „დედა სომხეთის“ ქანდაკებით შთაგონებული და კონტრასტი, რომელიც ქალთა პატივისცემის სიმბოლოა, ათი ფოტოპროექტიდან თითოეული აშუქებს სხვადასხვა საკითხს, რომელიც დგას ქვეყნის ქალების წინაშე. ბაბაჯანიანმა ასევე დაიწყო გრძელვადიანი პროექტი, რომელიც ადასტურებს ფოტოდოკუმენტებით სომეხი ქალების სამუშაოდ [[მიგრაცია|მიგრაციას]] [[თურქეთი|თურქეთში]].<ref>{{Cite news|title=Culture Vulture: Photojournalist Anush Babajanyan|author=Liana Aghajanian|url=http://www.ianyanmag.com/culture-vulture-photojournalist-anush-babajanyan/|website=Ianyan Mag|date=20 December 2009|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2016]] წელს ბაბაჯანიანმა დაიწყო პროექტი სირიელი სომხების გამოცდილების ფოტოდოკუმენტაციისთვის, რომლებიც [[სირია|სირიის]] სამოქალაქო ომიდან გაიქცნენ ერევანში. მიუხედავად იმისა, რომ სომხეთის მთავრობამ სწრაფი ზომები მიიღო ლტოლვილებისთვის მოქალაქეობის მინიჭების მიზნით, მათი ეკონომიკური მდგომარეობა კვლავ სახიფათო იყო: არ იყო სამუშაო, ასევე არ იყო საკმარისი ოფიციალური საცხოვრებელი სახლები. ბაბაჯანიანის ფოტოები ასახავს ლტოლვილთა საშინაო ცხოვრებას. კერძოდ, მან აჩვენა მნიშვნელოვანი არტეფაქტები, რომლებიც მათ თან მოიტანეს წარსული ცხოვრების გასახსენებლად.<ref>{{Cite news|title=After a Century, Syrian Refugees Return to Armenia|author=Jordan G. Teicher|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/06/27/after-a-century-syrian-refugees-return-to-armenia/?_r=0|website=The New York Times|date=27 June 2017|access-date=9 December 2017}}</ref> ჯონ სტანმეიერთან და სერა აკჩანთან ერთად მან წამოიწყო Bridging Stories, ფოტოგრაფიის სასწავლო პროგრამა თურქებისა და სომხებისთვის, რათა გადაეღო მათი ყოველდღიური ცხოვრება,გაეზიარებინა ისინი ინსტაგრამზე და ამით ხელი შეეწყოთ ხალხებს შორის ურთიერთპატივისცემისთვის.<ref>{{Cite news|title=Building Bridges Between Turkey and Armenia|author=James Estrin|url=https://lens.blogs.nytimes.com/2017/01/24/building-bridges-people-to-people-between-turks-and-armenians/?_r=0|website=The New York Times|date=24 January 2017|access-date=10 December 2017}}</ref> [[2017]] წელს ბაბაჯანიანი მოგზაურობს [[კოტ-დ’ივუარი|კოტ დ'ივუარში]],სადაც დოკუმენტალურად ასახა ხალხის რწმენა [[ტყუპები|ტყუპების]] მისტიკური ძალების შესახებ. ერთნაირად ჩაცმული დები და ძმები დახეტიალობდნენ [[მეჩეთი|მეჩეთებში]] და გამვლელები მათ ფულს აძლევდნენ კურთხევის სანაცვლოდ. ფოტოების სერია გამოიფინა [[აბიჯანი|აბიჯანიში]].<ref>{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2017/11/25/563341944/photos-people-think-the-twins-of-abidjan-can-make-a-wish-come-true|title=PHOTOS: People Think The Twins Of Abidjan Can Make A Wish Come True|author=Maanvi Singh|date=25 November 2017|publisher=NPR|access-date=9 December 2017}}</ref> იგი ასევე გამოჩნდა ლევისონ ვუდის სატელევიზიო გადაცემაში „რუსეთიდან ირანში“, სადაც წამყვანი ამოგზაურა მთიან [[ყარაბაღი|ყარაბაღში]].<ref>{{Cite web|url=http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|title=From Russia to Iran: Crossing the Wild Frontier|date=4 September 2017|publisher=Bradfordzone|archive-url=https://web.archive.org/web/20171130105718/http://www.bradfordzone.co.uk/from-russia-to-iran-crossing-the-wild-frontier-channel-4-10-september-800pm/|archive-date=30 November 2017|access-date=10 December 2017|url-status=dead}}</ref> ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:ბაბაჯანიანი, ანუში}} [[კატეგორია:დაბადებული 23 ოქტომბერი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1983]] [[კატეგორია:სომეხი ფოტოგრაფები]] [[კატეგორია:სომეხი ჟურნალისტები]] 90eu67h4lt8p1xsrbu9g58al66eoguk 1 565821 4648000 2024-04-25T17:01:22Z Ekkatterrinna 123439 https://fountain.toolforge.org/editathons/cee-spring-2024-ka wikitext text/x-wiki {{ვიკიგაზაფხული 2024}} pvwi30acpibz9rnftbrijzuo2lhc8i1 3 565822 4648006 2024-04-25T17:19:34Z Jaba1977 3604 ახალი გვერდი: {{გამარჯობა}}— ~~~~ wikitext text/x-wiki {{გამარჯობა}}— [[მომხმარებელი:Jaba1977|<span style="color:#006400;">'''''Wiki -'''''</span>]] [[მომხმარებელი განხილვა:Jaba1977|<span style="color:#006400">'''''ჯაბა'''''</span>]] 17:19, 25 აპრილი 2024 (UTC) hx75fgi0nktudvyrnzn5jk9x8z0rlau 1 565823 4648011 2024-04-25T17:23:21Z მიმოზა 158661 https://fountain.toolforge.org/editathons/cee-spring-2024-ka wikitext text/x-wiki {{ვიკიგაზაფხული 2024}} pvwi30acpibz9rnftbrijzuo2lhc8i1 1 565824 4648025 2024-04-25T17:33:45Z მიმოზა 158661 https://fountain.toolforge.org/editathons/cee-spring-2024-ka wikitext text/x-wiki {{ვიკიგაზაფხული 2024}} pvwi30acpibz9rnftbrijzuo2lhc8i1 0 565825 4648027 2024-04-25T18:14:36Z მიმოზა 158661 ახალი გვერდი: {{subst:მუშავდება}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თ... wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} 55mu0c8dzpmw012u6gt1z94txrsuceg 4648029 4648027 2024-04-25T18:15:31Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] 9gi5o0wi3k1opx1ffp2rdpo98a8rcwt 4648030 4648029 2024-04-25T18:16:00Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] ivbgatfught0dd0aaxwjuhsrwduh5qe 4648031 4648030 2024-04-25T18:16:41Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:სომეხი ქორეოგრაფები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი ქორეოგრაფები]] ayncqtkxwc298a17w1lkhx4wdait6re 4648032 4648031 2024-04-25T18:19:18Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი ქორეოგრაფები]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] n6sfxc0mw2xuviubsfgpqpb633i59p1 4648033 4648032 2024-04-25T18:19:48Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:ერევანში დაბადებულები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი ქორეოგრაფები]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:ერევანში დაბადებულები]] a14np793zxqqzce3t5sydelf2uz7wit 4648034 4648033 2024-04-25T18:20:57Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:XXI საუკუნის ქორეოგრაფები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი ქორეოგრაფები]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:ერევანში დაბადებულები]] [[კატეგორია:XXI საუკუნის ქორეოგრაფები]] fxa6jjal3bwl4u2osej0vu9ion13tp6 4648035 4648034 2024-04-25T18:21:27Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:XXI საუკუნის ქორეოგრაფები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი ქორეოგრაფები]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:ერევანში დაბადებულები]] a14np793zxqqzce3t5sydelf2uz7wit 4648036 4648035 2024-04-25T18:21:41Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:ერევანში დაბადებულები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი ქორეოგრაფები]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] n6sfxc0mw2xuviubsfgpqpb633i59p1 4648037 4648036 2024-04-25T18:21:52Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი ქორეოგრაფები]] ayncqtkxwc298a17w1lkhx4wdait6re 4648038 4648037 2024-04-25T18:22:01Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:სომეხი ქორეოგრაფები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] ivbgatfught0dd0aaxwjuhsrwduh5qe 4648039 4648038 2024-04-25T18:22:17Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] eji931u0l2vfa4tvctcid54ydtm8d64 4648040 4648039 2024-04-25T18:22:40Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:რეჟისორები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' (სომ. Ռիմա Պիպոյան; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია[1]. 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.[2]პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ[3]. რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] pfo6ruj3i5jyqx9kf7kl47rrwbcol8s 4648041 4648040 2024-04-25T18:33:49Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.[5] ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".[6]თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.[7]2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“ სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა.[9] 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.[10] 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.[11][12] ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ[13]. 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით[14]. სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი[15][16][17]სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste)[18]. ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი[19]. 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს[5][20][21][22][23][24]. მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე[25][26][27][28][29][30][31] [32][33]. 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე [37]. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale[54]-ში. 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე[55]. იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] bs8o4khnn1hmjipijyvi3n0kjov876e 4648045 4648041 2024-04-25T19:06:54Z მიმოზა 158661 /* ბიოგრაფია */ wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> 2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე .<ref name="автоссылка2" /> 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] e46danbstewl49tdk93blwpczl62xmr 4648046 4648045 2024-04-25T19:09:42Z მიმოზა 158661 /* შემოქმედებითი საქმიანობა */ wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}; დ. 2 ივნისი, 1988) — სომეხი ქორეოგრაფი, რეჟისორი, მოცეკვავე და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე ბალეტისა და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> 2017 წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა იტალიაში, ესპანეთში, სერბეთში, ხორვატიაში, რუსეთში, ბელორუსიაში, გერმანიაში, პოლონეთში, მოლდოვაში, საქართველოში, ბელგიაში, პორტუგალიაში და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა 1988 წელს ერევანში, სომხეთში. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. 23 აპრილი, 1962)— ბიოლოგიურ მეცნიერებათა დოქტორი, სომხეთის სახელმწიფო ხ. აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. 7 ნოემბერი, 1962) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების ექსპერტი, ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო კოლეჯში.<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== 1995 წლიდან 1997 წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის მე-12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. ამბარცუმიანის სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კატრიერა დაიწყო , როგორც ბალერინამ. 1997 წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და 2006 წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. რომის ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და რსფსრ სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და როგორც ქორეოგრაფმა მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. 2005 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-2010 წწ.) იწყებს თანამშრომლობას კულტურისა და ხელოვნების სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია იყო შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> 2010 წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების ბაკალავრის ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, 2012 წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== 2007 წლიდან 2009 წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცი სახელობის ლიცეუმში კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. 2008 წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური ცეკვის, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, 2016 წლიდან კი ქორეოგრაფიას. 2010-2013 წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. 2011 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2009 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. 2017 წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> 2018 წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთის გაცნობა შეძლო საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის სიმფონიებზე დაყრდნობით. ბალეტის ლიბრეტო თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებსა, კონკურსებში და თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას იღებს. 2016 წელს მან მიიღო სტიპენდია, როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, არქიტექტორებთან, კომპოზიტორებთან, დიზაინერებთან და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი პიესა "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე", რომლითაც მგასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის, ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. 2019 წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> 2020 წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო ფილმი „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. 2021 წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და უკრაინას შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური ფოლკლორის განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] dlxrbyiycjc1nc30zcjqwugumetlfg1 4648058 4648046 2024-04-25T19:48:01Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] jdgswbv3j1ok436929th6lrrvyo247d 4648060 4648058 2024-04-25T19:50:58Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:დაბადებული ერევანში]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] [[კატეგორია:დაბადებული ერევანში]] hte5cv71imv2u526vj0go2ffn6yu9q0 4648061 4648060 2024-04-25T19:51:06Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:დაბადებული ერევანში]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] jdgswbv3j1ok436929th6lrrvyo247d 4648062 4648061 2024-04-25T19:52:52Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:ცეკვის მასწავლებელი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] [[კატეგორია:ცეკვის მასწავლებელი]] mwj25evrczp67jol5yf14k5eup4ry7e 4648063 4648062 2024-04-25T19:53:15Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:ცეკვის მასწავლებელი]]; დაემატა [[კატეგორია:მასწავლებელი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] [[კატეგორია:მასწავლებელი]] rfdlucj8z9namb65d4v19yyvjytbjs5 4648064 4648063 2024-04-25T19:53:23Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:მასწავლებელი]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] jdgswbv3j1ok436929th6lrrvyo247d 4648091 4648064 2024-04-26T04:29:25Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:მოცეკვავეები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:რეჟისორები]] rnpra14q2h26j82uzeg47guybrm9x1b 4648092 4648091 2024-04-26T04:29:35Z მიმოზა 158661 წაიშალა [[კატეგორია:რეჟისორები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] ll3ryvkev7i0yy5wgakt2b5r0bdtqc5 4648093 4648092 2024-04-26T04:30:07Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] eg9j0ppfdpma4pmhdkjnkkof43k3x0d 4648094 4648093 2024-04-26T04:30:24Z მიმოზა 158661 დაემატა [[კატეგორია:სომეხი რეჟისორები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა სამველოვნა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ ხაჩატუროვიჩი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:სომეხი რეჟისორები]] b80pqgki5mzc9sczgsxe4v534pa840n 4648095 4648094 2024-04-26T04:32:55Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა: სამველ პიპოიანი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა: ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ დანტე ალიგიერის ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და ფილიპ გლასის მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის 3 აგვისტოს სამეფო უბნის თეატრში, თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს მხარდაჭერით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრი <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. 2013 წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. 2016 წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> ბერლინში ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ამ სპექტაკლის სათამაშოდ ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილება, სტუდენტებისთვის მოეწყო ათი და მეტი მასტერკლასი. უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“ შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:სომეხი რეჟისორები]] mpnq5wxvugz2qwv0706hkfeowi90hbb 4648096 4648095 2024-04-26T04:58:16Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} '''რიმა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა, სამველ პიპოიანი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა, ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით თავისი სამშობლო ,სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ [[დანტე ალიგიერი|დანტე ალიგიერის]] ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და [[ფილიპ გლასი|ფილიპ გლასის]] მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის [[3 აგვისტო|3 აგვისტოს]] [[სამეფო უბნის თეატრი|სამეფო უბნის თეატრში]], თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური მხარდაჭერით და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს თანადგომით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. [[2013]] წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. [[2016]] წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> [[ბერლინი|ბერლინში]] ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ეს სპექტაკლი გაეტანა ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილების სტუდენტებისთვის მოეწყო მასტერკლასები, უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“-ს შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:სომეხი რეჟისორები]] senlbvydfky0b2ms4fngnxm306tqrd9 4648097 4648096 2024-04-26T05:04:46Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|25|04|2024}} [[ფაილი:Rima Pipoyan.jpg|300px|მინი]] '''რიმა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის მასწავლებელი. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი პრიზი და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა, სამველ პიპოიანი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა, ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ ანატომიას პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ პიესებს, რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის სადისერტაციო ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით თავისი სამშობლო ,სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა თბილისში, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ [[დანტე ალიგიერი|დანტე ალიგიერის]] ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და [[ფილიპ გლასი|ფილიპ გლასის]] მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის [[3 აგვისტო|3 აგვისტოს]] [[სამეფო უბნის თეატრი|სამეფო უბნის თეატრში]], თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური მხარდაჭერით და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს თანადგომით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. [[2013]] წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. [[2016]] წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> [[ბერლინი|ბერლინში]] ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ეს სპექტაკლი გაეტანა ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა საცეკვაო სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“ როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილების სტუდენტებისთვის მოეწყო მასტერკლასები, უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“-ს შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:სომეხი რეჟისორები]] j56ed2mxd8k6c5tmd1ohcmp1zkd7dqu 4648098 4648097 2024-04-26T05:19:34Z მიმოზა 158661 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Rima Pipoyan.jpg|300px|მინი]] '''რიმა პიპოიანი''' ({{lang-hy|Ռիմա Պիպոյան}}, დ. [[2 ივნისი]], [[1988]]) — [[სომხები|სომეხი]] [[ქორეოგრაფია|ქორეოგრაფი]], [[რეჟისორი]], [[მოცეკვავე]] და ცეკვის [[მასწავლებელი]]. ის სომხეთში თანამედროვე [[ბალეტი|ბალეტისა]] და თანამედროვე ცეკვის ერთ-ერთი პიონერია.<ref>[http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf ОСНОВНЫЕ ТЕНДЕНЦИИ БАЛЕТНОГО ИСКУССТВА АРМЕНИИ] {{Wayback|url=http://etd.asj-oa.am/5174/2/Dissertaciya_Nazenik_G_S__posledni_variant.pdf |date=20181223045639 }} 10 May 2018 стр. 178—180</ref> [[2017]] წელს რიმამ შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი „ქორეოგრაფიის განვითარება“, რომლის მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის განვითარების ხელშეწყობა.<ref>{{Cite web|url=https://sptnkne.ws/uxDT|title=Пресс-конференция, посвященная презентации образовательного и культурного фонда "Развитие хореографии" 08.03.2017|author=|website=|date=|publisher=|deadlink=yes}}</ref> პროფესიული კარიერის განმავლობაში მან მიიღო მრავალი ჯილდო და სერთიფიკატი როგორც სომხეთში, ასევე მის ფარგლებს გარეთ.<ref>[https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates Призы и Сертификаты] {{Wayback|url=https://rimapipoyan.com/prizes-and-certificates |date=20200410220347 }} April 9, 2020/</ref> რიმა პიპოიანმა თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრები წარადგინა [[იტალია|იტალიაში]], [[ესპანეთი|ესპანეთში]], [[სერბეთი|სერბეთში]], [[ხორვატია|ხორვატიაში]], [[რუსეთი|რუსეთში]], [[ბელარუსი|ბელორუსიაში]], [[გერმანია|გერმანიაში]], [[პოლონეთი|პოლონეთში]], [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], [[საქართველო|საქართველოში]], [[ბელგია|ბელგიაში]], [[პორტუგალია|პორტუგალიაში]] და ა.შ. ==ბიოგრაფია== რიმა პიპოიანი დაიბადა [[1988]] წელს [[ერევანი|ერევანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]]. რიმა პიპოიანის მამა, სამველ პიპოიანი (დ. [[23 აპრილი]], [[1962]])— ბიოლოგიურ [[მეცნიერებათა დოქტორი]], სომხეთის სახელმწიფო ხ.აბოვიანის სახელობის პედაგოგიური უნივერსიტეტის პროფესორი. დედა, ლარისა კირაკოსიანი (დ. [[7 ნოემბერი]], [[1962]]) — ბიოფიზიკოსი, არასამთავრობო საზოგადოებრივი ორგანიზაციის „პროფესიული განათლების რეფორმების“ თავმჯდომარე, დაწყებითი და საშუალო პროფესიული განათლების [[ექსპერტი]], ასწავლის პლასტიკურ [[ანატომია|ანატომიას]] პ.ტერმელეზიანის სახელობის სახელმწიფო სამხატვრო [[კოლეჯი|კოლეჯში]].<ref name="автоссылка1">{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|title=Быть Анной Франк: прожить жизнь со смыслом|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081037/http://www.agenda-tv.com/2017/05/blog-post.html|deadlink=no}}</ref> ==== განათლება ==== [[1995]] წლიდან [[1997]] წლამდე რიმა სწავლობდა ერევნის ს.კიროვის სახელობის №12 საშუალო სკოლაში (ამჟამინდელი ერევნის ვ. [[ვიქტორ ამბარცუმიანი|ამბარცუმიანის]] სახელობის №12 საბაზო სკოლა). რიმამ სამსახიობო კარიერა დაიწყო, როგორც [[ბალერინა|ბალერინამ]]. [[1997]] წელს ჩაირიცხა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ სკოლაში კლასიკური ცეკვის განყოფილებაში და [[2006]] წელს წარჩინებით დაამთავრა სკოლა ცეკვის მასწავლებლის ხარისხით. [[რომი|რომის]] ქორეოგრაფიულ სკოლაში სწავლის წლებში რიმას ჰქონდა პატივი ემუშავა ქორეოგრაფთან და [[რსფსრ]] სახალხო არტისტთან მაქსიმ მარტიროსიანთან. ის მონაწილეობდა მაქსიმ სააკოვიჩის სპექტაკლებში, როგორც მოცეკვავე და ამასტან ერთად როგორც ქორეოგრაფმა, მისგან ბევრი რამ ისწავლა. რიმამ პროფესიული გზა, როგორც ქორეოგრაფმა ადრეულ ასაკში დაიწყო. [[2005]] წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში, „ცეკვის რეჟისურის“ სპეციალობაზე სომეხი ბალეტის მოცეკვავე, ქორეოგრაფი და რსფსრ სახალხო არტისტის ვილენ გალსტიანის ხელმძღვანელობით. სწავლის პერიოდში (2005-[[2010]] წწ.) იწყებს თანამშრომლობას [[კულტურა|კულტურისა]] და [[ხელოვნება|ხელოვნების]] სხვადასხვა დარგის მოღვაწეებთან, წერს საკუთარ [[პიესა|პიესებს]], რომლებიც საკმაოდ წარმატებული აღმოჩნდა საერთაშორისო ფესტივალების დიდ სცენებზე. ამ დროს მას, როგორც ქორეოგრაფს, უკვე ჰქონდა შეთავაზება სომხეთის რამდენიმე თეატრიდან. დღემდე მან წარმატებით დადგა მრავალი ქორეოგრაფიული ნამუშევარი, მათ შორის სპექტაკლები "By Falling We Rise" და "Pictures of Middle".<ref>{{Cite web|url=https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|title=Arts and Culture in South Caucasus|publisher=www.eda.admin.ch|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://www.eda.admin.ch/countries/armenia/de/home/aktuell/news.html/countries/armenia/en/meta/news/2017/june/arts-and-culture-in-south-caucasus|deadlink=no}}</ref> თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი "შუა საუკუნეების სურათები" რიმა პიპოიანის [[დისერტაცია|სადისერტაციო]] ნაშრომია, რომელშიც წარმოდგენილია შუა საუკუნეების სომხეთის სხვადასხვა თემები კომიტასის, ავეტ ტერტერიანის მუსიკით და სომხური შუა საუკუნეების საკრალური შარაქანის სიმღერებით. სპექტაკლი დადებითად შეაფასეს კრიტიკოსებმა და ცეკვის ექსპერტებმა, როგორებიც არიან ვილენ გალსტიანი, ელვირა მნაცაკანიანი, ნაზენიკ სარქისიანი, რუდოლფ ხარატიანი და სხვები. წარმოდგენის ქორეოგრაფიული ენა იყო მრავალმხრივი: კლასიკური ბალეტის, თანამედროვე ცეკვის, საბრძოლო ხელოვნებისა და სომხური შუა საუკუნეების სიმბოლოებისა და ჟესტების ნაზავი, რომელიც აღებული იყო რიმას მიერ ძველი სომხური წიგნებიდან.<ref>[http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf РАЗНОВИДНОСТИ ТВОРЧЕСКОГО ВОПРИЯТИЯ ПРОШЛОГО АРМЯНСКИМИ БАЛЕТМЕЙСТЕРАМИ XX — НАЧАЛА XXI ВЕКОВ] {{Wayback|url=http://kantegh.asj-oa.am/2256/1/263.pdf |date=20200411193353 }}06 Sep 2016 10:35 стр 5</ref> [[2010]] წელს რიმამ წარჩინებით დაამთავრა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტი საცეკვაო რეჟისურის სპეციალობით და მიიღო ხელოვნების [[ბაკალავრიატი|ბაკალავრის]] ხარისხი. 2010 წელს ჩაირიცხა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტის სამაგისტრო პროგრამაზე, [[2012]] წელს წარჩინებით დაამთავრა და მიიღო მაგისტრის ხარისხი საცეკვაო რეჟისურაში. მისი სამაგისტრო ნაშრომი ეძღვნებოდა თანამედროვე ცეკვას: მის წარმოშობას, მის დამფუძნებლებს, თავისებურებებს და თანამედროვე ცეკვის შესწავლის მნიშვნელობას. სწავლის პერიოდში და შემდგომი საქმიანობის დროს, რიმა პიპოიანი ამდიდრებს თავის ცოდნას და საცეკვაო უნარებს. როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე, ესწრება მასტერკლასებს ისეთი ცნობილი ქორეოგრაფებისგან, მოცეკვავეებისა და საცეკვაო ჯგუფებისგან, როგორიცაა აკრამ ხანი, იოან ეკმანი, რიმან ქოიანი, კომპანია „The LaborGras“ ა.შ. ==== სამუშაო გამოცდილება ==== [[2007]] წლიდან [[2009]] წლამდე რიმა პიპოიანი მუშაობდა ანანია შირაკაცის სახელობის [[ლიცეუმი|ლიცეუმში]] კლასიკური ცეკვის მასწავლებლად. [[2008]] წლიდან მუშაობს ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში კლასიკური, სახასიათო და ისტორიული ცეკვის მასწავლებლად, [[2016]] წლიდან კი — ქორეოგრაფიის. 2010-[[2013]] წლებში, როგორც ჟიურის წევრი და ქორეოგრაფი, თანამშრომლობდა ტელეკომპანია „შანტთან“ და საცეკვაო პროგრამის „იცეკვე თუ შეგიძლია“<ref>{{Cite web|url=https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|title=ՊԱՐԻ՜Ր, ԹԵ ԿԱՐՈՂ ԵՍ|publisher=www.shanttv.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-08-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200805011852/https://www.shanttv.com/shows/so-you-think-you-can-dance3.html|deadlink=no}}</ref> სამი სეზონის განმავლობაში 30-ზე მეტი საცეკვაო ნომრის ქორეოგრაფია დადგა. [[2011]] წლიდან [[2012]] წლამდე მუშაობდა ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ თეატრში ქორეოგრაფად და სოლისტად. 2012 წლიდან 2013 წლამდე ის ასწავლიდა ცეკვას სამსახიობო და სარეჟისორო კურსებზე და ხელმძღვანელობდა ერევნის თეატრისა და კინოს სახელმწიფო ინსტიტუტში „ცეკვის რეჟისურის“ კურსს. [[2017]] წელს მან შექმნა კულტურული და საგანმანათლებლო ფონდი "ქორეოგრაფიის განვითარებისთვის", რომლის მთავარი მიზანია სომხეთში თანამედროვე ცეკვისა და თანამედროვე ბალეტის ხელოვნების განვითარების ხელშეწყობა, ასევე დამწყები ქორეოგრაფების, რეჟისორების, მოცეკვავეების და ცეკვის მასწავლებლების პოპულარიზაციას,რათა მათ განავითარონ საკუთარი შემოქმედებითი, საგანმანათლებლო და კულტურული პროექტები სომხეთის რესპუბლიკაში.<ref>{{Cite web|url=https://radiovan.fm/station/article/3957|title=«Классический танец через призму модерна» - RadioVan.fm|publisher=radiovan.fm|lang=ru|accessdate=2020-04-18}}</ref> [[2018]] წლიდან რიმა მუშაობს სომხეთის სახელმწიფო პედაგოგიურ უნივერსიტეტში თანამედროვე ცეკვის მასწავლებლად.<ref>{{Cite web|url=https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|title=Rima Samvel Pipoyan|publisher=aspu.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20200412010433/https://aspu.am/en/content/rima_samvel_pipoyan/Armenian|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tweb.live/videos/watch/QIEhWDrhFsU|title=Հաջողության բանաձև - Ժամանակակից պար 2|publisher=tweb|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref> ==== შემოქმედებითი საქმიანობა ==== რიმა პიპოიანი ერთ-ერთი პირველი სომეხი ქორეოგრაფია, რომელმაც თავისი ქორეოგრაფიული ნამუშევრებით თავისი სამშობლო ,სომხეთი გააცნო ბევრ ქვეყანას საზღვარგარეთ.<ref>{{Cite web|url=https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|title=Рима Пипоян «открыла» путь для хореографов|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013542/https://www.aravot.am/2017/07/19/898041/|deadlink=no}}</ref> 2013 წელს რიმამ მიიღო მოწვევა [[თბილისი|თბილისში]], სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალზე საცეკვაო სპექტაკლის დასადგმელად. იგი ქმნის პიესას „La Vita Nuova“ [[დანტე ალიგიერი|დანტე ალიგიერის]] ამავე სახელწოდების ნაწარმოებისა და [[ფილიპ გლასი|ფილიპ გლასის]] მუსიკის მიხედვით.<ref>{{Cite web|url=https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|title=НОВАЯ СТЕЗЯ|publisher=www.golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150448/https://www.golosarmenii.am/article/22820/novaya-stezya|deadlink=no}}</ref> სპექტაკლის მსოფლიო პრემიერა შედგა 2020 წლის [[3 აგვისტო|3 აგვისტოს]] [[სამეფო უბნის თეატრი|სამეფო უბნის თეატრში]], თბილისში Wayback Machine-ზე. 2015 წელს, სამხრეთ კავკასიის თანამედროვე ცეკვისა და ექსპერიმენტული ხელოვნების ფესტივალის ფინანსური მხარდაჭერით და სომხეთის რესპუბლიკის კულტურის სამინისტროს თანადგომით, რიმა პიპოიანმა სომხეთის ოპერისა და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის <ref>{{Cite web|url=https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|title=КНЯЖНА ТАРАКАНОВА НА БАЛЕТНОЙ СЦЕНЕ|publisher=golosarmenii.am|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013544/https://golosarmenii.am/article/30843/knyazhna-tarakanova-na-baletnoj-scene|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://planeta.ru/campaigns/12795|title=Современный спектакль-балет в Армении|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-15|archive-date=2020-04-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150423/https://planeta.ru/campaigns/12795|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://armtimes.com/hy/article/66695|title=«Մեղապարտ կրքեր». նոր բալետային ներկայացում՝ ամենաառեղծվածային դեմքերից մեկի մասին|publisher=Armtimes.com|lang=hy|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013541/https://armtimes.com/hy/article/66695|deadlink=no}}</ref> სცენაზე დადგა თანამედროვე საბალეტო სპექტაკლი „ცოდვილი ვნებები“. სპექტაკლი დაიდგა თავადის ქალის ტარაკანოვას ცხოვრების ფაქტებზე და [[ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენი|ლუდვიგ ვან ბეთჰოვენის]] [[სიმფონია|სიმფონიებზე]] დაყრდნობით. ბალეტის [[ლიბრეტო]] თავად პიპოიანმა დაწერა, ხოლო თავადის ქალ ტარაკანოვას პერსონაჟს სომხეთის დამსახურებული არტისტი და სომხეთის [[ოპერის თეატრი|ოპერისა]] და ბალეტის ეროვნული აკადემიური თეატრის პრიმა ბალერინა მარია დივანიანმა განასახიერა. [[2013]] წლიდან რიმა პიპოიანის ქორეოგრაფიული ნამუშევრების მიწვევა იწყება საზღვარგარეთის მრავალ ქვეყანაში: იგი მონაწილეობს სხვადასხვა საცეკვაო ფესტივალებში, კონკურსებში და იღებს თანამშრომლობის ბევრ შეთავაზებას. [[2016]] წელს მან მიიღო [[სტიპენდია]], როგორც ბერლინის სამხატვრო აკადემიის ქორეოგრაფმა (Akademie der Künste).<ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|title=Rima Pipoyan|publisher=www.adk.de|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20191014170053/https://www.adk.de/de/akademie/junge-akademie/berlin-stipendium/2016/Rima-Pipoyan.htm|deadlink=no}}</ref> [[ბერლინი|ბერლინში]] ყოფნის ერთი წლის განმავლობაში რიმა თანამშრომლობდა ხელოვნების სხვადასხვა დარგის წარმომადგენლებთან მხატვრებთან, [[არქიტექტორი|არქიტექტორებთან]], [[კომპოზიტორი|კომპოზიტორებთან]], [[დიზაინერი|დიზაინერებთან]] და ა.შ. ისინი აკადემიაში ერთობლივად აწყობენ ვიზიტებს, „ღია კარის“ პრეზენტაციის დღეებს, სადაც რიმა მონაწილეობს როგორც მოცეკვავე და ქორეოგრაფი.<ref>{{Cite web|url=https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|title=JUNGE AKADEMIE. AGORA ARTES / Interplay of the Arts - Exhibition at Akademie der Künste {{!}} Hanseatenweg in Berlin|publisher=ArtRabbit|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215053/https://www.artrabbit.com/events/junge-akademie-agora-artes-interplay-of-the-arts|deadlink=no}}</ref> 2017 წელს, ბერლინის სამხატვრო აკადემიის სცენაზე, რიმამ აჩვენა თავისი ახალი [[პიესა]] "Hello, Kitty!",რომელიც ეფუძნება ანა ფრანკის დღიურებს.<ref name="автоссылка1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|title=Премьера в Берлине: балет-моноспектакль об Анне Франк|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-18|archive-date=2018-02-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20180219043513/http://www.aravot-ru.am/2017/04/17/240065/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.adk.de/en/press/press-releases.htm?we_objectID=56959|title=The Akademie der Künste Introduces Its Fellows|publisher=www.adk.de|lang=en|accessdate=2020-04-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|title=Junge Akademie: AGORA ARTES. Programm-Nacht|publisher=ASK HELMUT – Besser ausgehen in Berlin.|lang=de|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215012/https://askhelmut.com/events/2017-04-29-18-00-akademie-der-kunste-junge-akademie-agora-artes|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|title=Армянский хореограф расскажет о трагической жизни еврейской девочки|publisher=Sputnik Армения|lang=ru|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013559/https://ru.armeniasputnik.am/exclusive/20170420/7072886/armyanskij-horeograf-rasskazhet-tragicheskuyu-zhizn-evrejskoj-devochki.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|title=Возрождение Анны Франк в Германии|lang=ru|accessdate=2020-04-20|archive-date=2020-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20200221081032/http://www.agenda-tv.com/2017/04/dramaticsannafrank.html|deadlink=no}}</ref> მონო სპექტაკლის "Hello, Kitty!" წარმატებული პრემიერის შემდეგ, რიმამ მიიღო მრავალი შეთავაზება ეს სპექტაკლი გაეტანა ევროპის ქვეყნების სხვადასხვა სცენაზე.<ref>{{Cite web|url=http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|title=theaterstück: Faki Kronik Day 4 - Diaries, Shoes, and Playful Light|author=Richard Pettifer|date=2018-05-26|publisher=theaterstück|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://theaterstuck.blogspot.com/2018/05/faki-kronik-day-4-diaries-shoes-and.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|title=Rima Pipoyan|publisher=Enrico Pastore|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215010/https://www.enricopastore.com/tag/rima-pipoyan/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://attack.hr/faki21/en.html|title=21st International Festival of Alternative Theatrical Expression – FAKI, May 22nd - May 27th 2018, AKC Medika|publisher=attack.hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2018-05-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20180527040915/http://www.attack.hr/faki21/en.html|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|title=21. FAKI, ZG {{!}} SEEcult.org|publisher=www.seecult.org|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215018/http://www.seecult.org/content/21-faki-zg|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|title=Festival alternativnog kazališnog izričaja FAKi u svom 21. izdanju|publisher=metro-portal.hr|lang=hr|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215009/http://metro-portal.hr/festival-alternativnog-kazalisnog-izricaja-faki-u-svom-21-izdanju/112188|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://picbabun.com/tag/%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%84%D0%B5%D1%81%D1%82|title=Posts tagged as #молдфест {{!}} Picbabun|publisher=picbabun.com|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215106/https://picbabun.com/tag/%25d0%25bc%25d0%25be%25d0%25bb%25d0%25b4%25d1%2584%25d0%25b5%25d1%2581%25d1%2582|deadlink=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|title=Stagione2019 {{!}} Officine CAOS|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2019-12-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191215230954/https://www.officinecaos.net/index.php/stagione2019/|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|title=Opera Prima: voce alle nuove Generazioni {{!}} Partnership|author=Rita Borga|date=2018-09-13|publisher=Krapp's Last Post|lang=it|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-10-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020165618/http://www.klpteatro.it/opera-prima-festival-2018-voce-ai-giovani|deadlink=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|title="Здравствуй, Китти" в Италии, фестиваль Opera Prima|author=|website=|date=|publisher=|access-date=2020-04-17|archive-date=2020-11-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201127141227/https://www.paneacquaculture.net/2018/09/17/festival-opera-prima-fra-maestri-e-nuove-generazioni-1a-parte/|deadlink=no}}</ref> 2018 წელს რიმამ შექმნა სოლო საცეკვაო ნომერი "ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე" და გასტროლებით მოიარა მთელ ევროპაში. აღნიშნული საცეკვაო ნომერი წარმოდგენილი იყო ევროპის 10-ზე მეტი ქვეყნის 30-ზე მეტ ქალაქში და მონაწილეობა მიიღო ძალიან ბევრ ცნობილ ფესტივალებსა და კონკურსებში, სადაც მიიღო სხვადასხვა ჯილდოები და პროზები. თავად რიმა პიპოიანის მიერ შესრულებულმა როლმა სპექტაკლში „ქალი გადაწყვეტილების მიღებამდე“, დიდი მოწონება დაიმსახურა პროფესიონალ და არაპროფესიონალ მაყურებელთა შორის. ჟიურის წევრები სხვადასხვა ქვეყანიდან, ქორეოგრაფები და მოცეკვავეები, განსაკუთრებით ხაზს უსვამდნენ ქორეოგრაფიული სტილის სიახლეს და ორიგინალურობას, ისევე როგორც რიმას ხასიათის სიძლიერეს სცენაზე. [[2019]] წელს რიმა პიპოიანი მიიწვიეს ვენეციის ბიენალეზე, როგორც ახალგაზრდა პერსპექტიული ქორეოგრაფი, რათა დაედგა საცეკვაო სპექტაკლი, რომელშიც მონაწილეობას მიიღებდა 7 პროფესიონალი მოცეკვავე მთელი მსოფლიოდან. „ბიენალე-ქორეოგრაფთა კოლეჯის“ პროექტის ფარგლებში, რიმამ დადგა სპექტაკლი „What If“, რომლის მსოფლიო პრემიერა შედგა ვენეციის Teatro Piccolo Arsenale-ში.<ref>{{Cite web|url=https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|title=Biennale Danza 2019 {{!}} Biennale College Choreographers - Three new creations|author=Teatro Piccolo Arsenale SESTIERE CASTELLOCAMPO DELLA TANA|date=2019-02-25|publisher=La Biennale di Venezia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20200410215020/https://www.labiennale.org/en/dance/2019/biennale-danza-2019/biennale-college-choreographers-three-new-creations-2019-06-30-19-00|deadlink=no}}</ref> [[2020]] წელს, ის ხდება ერთ-ერთი გამარჯვებული „East-West Residents“, როგორც ქორეოგრაფი და მოცეკვავე.<ref>{{Cite web|url=https://www.creativearmenia.org/residency|title=Residency|publisher=Creative Armenia|lang=en|accessdate=2020-04-14|archive-date=2020-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408013540/https://www.creativearmenia.org/residency|deadlink=no}}</ref> იმავე წელს რიმამ გადაიღო მოკლემეტრაჟიანი საცეკვაო [[ფილმი]] „EL“, რომელმაც მიიღო არაერთი საერთაშორისო ჯილდო სხვადასხვა კინოფესტივალზე. 2020 წელს, რიმა პიპოიანის ხელმძღვანელობით, ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიულ კოლეჯში იხსნება „თანამედროვე ცეკვის“ განყოფილება. [[2021]] წელს, რიმა პიპოიანის ინიციატივით, სომხეთსა და [[უკრაინა|უკრაინას]] შორის დაიწყო საცეკვაო თანამშრომლობის ახალი პროექტი. პროექტის მთავარი იდეაა სომხეთსა და უკრაინას შორის ხანგრძლივი და საიმედო კულტურული პარტნიორობის შექმნა. პროექტის განხორციელებისას კლასიკური ცეკვის, ასევე ერევნის სახელმწიფო ქორეოგრაფიული სასწავლებლის სომხური [[ფოლკლორი|ფოლკლორის]] განყოფილების სტუდენტებისთვის მოეწყო მასტერკლასები, უკრაინული ცეკვის გაკვეთილებს ასწავლიდა კიევის ოპერისა და ბალეტის აკადემიური თეატრის ბალეტის სოლისტი ვლადისლავ ბონდარი. პროექტის ერთ-ერთი მთავარი მოვლენა იყო რიმა პიპოიანის საცეკვაო სპექტაკლის „მე, ჩემი არა მე და ისევ მე“-ს შექმნა. ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{DEFAULTSORT:პიპოიანი, რიმა}} [[კატეგორია:დაბადებული 2 ივნისი]] [[კატეგორია:დაბადებული 1988]] [[კატეგორია:სომეხი მოცეკვავეები]] [[კატეგორია:სომეხი რეჟისორები]] jmoer7tfsdi8f6bmiuseou78m15de22 3 565826 4648049 2024-04-25T19:23:19Z MIKHEIL 18439 ახალი გვერდი: {{subst:ტესტი}}— ~~~~ wikitext text/x-wiki == გთხოვთ, ვარჯიშისთვის გამოიყენოთ [[ვიკიპედია:სავარჯიშო|„სავარჯიშო გვერდი“]] ! == {{ახალბედა/ტესტი}} — [[მომხმარებელი:MIKHEIL|<font color="#0000FF">Mikheil</font>]] <small>^{[[მომხმარებელი განხილვა:MIKHEIL|<span style="color:#00FF00">მიწერა</span>]]}</small> 19:23, 25 აპრილი 2024 (UTC) cwv9tkpydr7ztrij9z64irnbvo0erf9 3 565827 4648050 2024-04-25T19:24:00Z MIKHEIL 18439 ახალი გვერდი: {{subst:ტესტი}}— ~~~~ wikitext text/x-wiki == გთხოვთ, ვარჯიშისთვის გამოიყენოთ [[ვიკიპედია:სავარჯიშო|„სავარჯიშო გვერდი“]] ! == {{ახალბედა/ტესტი}} — [[მომხმარებელი:MIKHEIL|<font color="#0000FF">Mikheil</font>]] <small>^{[[მომხმარებელი განხილვა:MIKHEIL|<span style="color:#00FF00">მიწერა</span>]]}</small> 19:24, 25 აპრილი 2024 (UTC) 9aybz81g9wq99er2pqywcdwsllg11z5 3 565828 4648051 2024-04-25T19:24:35Z MIKHEIL 18439 ახალი გვერდი: {{subst:ტესტი}}— ~~~~ wikitext text/x-wiki == გთხოვთ, ვარჯიშისთვის გამოიყენოთ [[ვიკიპედია:სავარჯიშო|„სავარჯიშო გვერდი“]] ! == {{ახალბედა/ტესტი}} — [[მომხმარებელი:MIKHEIL|<font color="#0000FF">Mikheil</font>]] <small>^{[[მომხმარებელი განხილვა:MIKHEIL|<span style="color:#00FF00">მიწერა</span>]]}</small> 19:24, 25 აპრილი 2024 (UTC) 9aybz81g9wq99er2pqywcdwsllg11z5 3 565829 4648053 2024-04-25T19:25:59Z MIKHEIL 18439 ახალი გვერდი: {{გამარჯობა}}— ~~~~ wikitext text/x-wiki {{გამარჯობა}}— [[მომხმარებელი:MIKHEIL|<font color="#0000FF">Mikheil</font>]] <small>^{[[მომხმარებელი განხილვა:MIKHEIL|<span style="color:#00FF00">მიწერა</span>]]}</small> 19:25, 25 აპრილი 2024 (UTC) ow7nere1d7va5pojs9hysjmy7nsrodi 3 565830 4648056 2024-04-25T19:39:36Z MIKHEIL 18439 ახალი გვერდი: {{გამარჯობა}}— ~~~~ wikitext text/x-wiki {{გამარჯობა}}— [[მომხმარებელი:MIKHEIL|<font color="#0000FF">Mikheil</font>]] <small>^{[[მომხმარებელი განხილვა:MIKHEIL|<span style="color:#00FF00">მიწერა</span>]]}</small> 19:39, 25 აპრილი 2024 (UTC) 7cq7hwa7zvtv62jg9zvd5v59ymh1b82 0 565831 4648074 2024-04-25T20:40:55Z Guga.Geguchadze 160748 ქართულ ვიკიპედიაში საერთოდ არ მოიძებნებოდა ინფორმაცია კაბუროფობიის შესახებ, ამიტომ გადავწყვიტე გამომექვეყნებინა ეს გვერდი იმ ცოდნით, რასაც მე ვფლობდი ამ თემის შესახებ. wikitext text/x-wiki კაბუროფობია კიბორჩხალებისა და ლობსტერების შიშია. [[ფაილი:Liocarcinus vernalis.jpg|მინი|[[კიბორჩხალა]]]] სიტყვის [კაბუროფობია] [[ეტიმოლოგია]] მომდინარეობს ბერძნული სიტყვიდან [[https://translate.google.com/?sl=el&tl=ka&text=%CE%BA%CE%B1%CE%B2%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B7%CF%82&op=translate καβουρης]] (გამოითქმის "kavouris"), რაც ნიშნავს [კრაბს], ხოლო სუფიქსი [-phobia], ასევე ბერძნულიდან, წარმოიქმნება სიტყვიდან [[https://translate.google.com/?sl=el&tl=ka&text=%CF%86%CE%BF%CE%B2%CE%AF%CE%B1&op=translate φοβία]] (გამოითქმის. "[[ფობია]]") კაბუროფობია უკიდურესად იშვიათი [[ფობია|ფობიაა]], მაგრამ საზოგადოების ყურადღების ცენტრში მოექცა, როცა თანამედროვე პოპ მომღერალმა განაცხადა, რომ კიბორჩხალების ეშინოდა. ასევე, ინტერნეტში გავრცელდა ვიდეო-ხუმრობა (შესაძლოა დადგმული) რომელშიც ჩანდა ლობსტერებით გარშემორტმული შეშინებული მამაკაცი. კაბუროფობია ძალიან სპეციფიკურია და ის ასევე შეიძლება იყოს უფრო ფართო ფობიის ნაწილი, სახელწოდებით [[ოსტრაკონოფობია]], რომელიც არის კიბოსნაირების შიში, კრევეტების, ხამანწკების, ხამანწკების, კიბორჩხალების, ლობსტერების და ა.შ. საინტერესო ისაა, რომ სიტყვას [კიბორჩხალა] ბერძნულში სხვა მნიშვნელობაც აქვს, ეს არის სიტყვა [[https://translate.google.com/?sl=el&tl=ka&text=%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%82&op=translate Καρκίνος]] (გამოითქმის „კარკინოს“), რომელიც არის სამედიცინო ტერმინის [<nowiki/>[[სიმსივნე|კიბო]]] ფუძე. loyjdhxpzc6lhseirzdjd3j8zd461f5 4648075 4648074 2024-04-25T20:41:18Z Guga.Geguchadze 160748 wikitext text/x-wiki კაბუროფობია კიბორჩხალებისა და ლობსტერების შიშია. [[ფაილი:Liocarcinus vernalis.jpg|მინი|[[კიბორჩხალა]]]] სიტყვის [<nowiki/>[[კაბუროფობია]]] [[ეტიმოლოგია]] მომდინარეობს ბერძნული სიტყვიდან [[https://translate.google.com/?sl=el&tl=ka&text=%CE%BA%CE%B1%CE%B2%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B7%CF%82&op=translate καβουρης]] (გამოითქმის "kavouris"), რაც ნიშნავს [კრაბს], ხოლო სუფიქსი [-phobia], ასევე ბერძნულიდან, წარმოიქმნება სიტყვიდან [[https://translate.google.com/?sl=el&tl=ka&text=%CF%86%CE%BF%CE%B2%CE%AF%CE%B1&op=translate φοβία]] (გამოითქმის. "[[ფობია]]") კაბუროფობია უკიდურესად იშვიათი [[ფობია|ფობიაა]], მაგრამ საზოგადოების ყურადღების ცენტრში მოექცა, როცა თანამედროვე პოპ მომღერალმა განაცხადა, რომ კიბორჩხალების ეშინოდა. ასევე, ინტერნეტში გავრცელდა ვიდეო-ხუმრობა (შესაძლოა დადგმული) რომელშიც ჩანდა ლობსტერებით გარშემორტმული შეშინებული მამაკაცი. კაბუროფობია ძალიან სპეციფიკურია და ის ასევე შეიძლება იყოს უფრო ფართო ფობიის ნაწილი, სახელწოდებით [[ოსტრაკონოფობია]], რომელიც არის კიბოსნაირების შიში, კრევეტების, ხამანწკების, ხამანწკების, კიბორჩხალების, ლობსტერების და ა.შ. საინტერესო ისაა, რომ სიტყვას [კიბორჩხალა] ბერძნულში სხვა მნიშვნელობაც აქვს, ეს არის სიტყვა [[https://translate.google.com/?sl=el&tl=ka&text=%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%82&op=translate Καρκίνος]] (გამოითქმის „კარკინოს“), რომელიც არის სამედიცინო ტერმინის [<nowiki/>[[სიმსივნე|კიბო]]] ფუძე. as73c5cejrgv6crwuxy3jwuvzya1wjd 1 565832 4648081 2024-04-25T22:39:25Z 5.173.154.29 /* შესწორება */ ახალი სექცია wikitext text/x-wiki == შესწორება == ვაჟა მარგველაშვილი გორში არ დაბადებულა. დაიბადა ქარელის რაიონში სოფელი ბერძენაული [[სპეციალური:წვლილი/5.173.154.29|5.173.154.29]] 22:39, 25 აპრილი 2024 (UTC) ag3vx3wb3anuxtb5a14ocl95j08oea5 1 565833 4648099 2024-04-26T05:21:06Z მიმოზა 158661 https://fountain.toolforge.org/editathons/cee-spring-2024-ka wikitext text/x-wiki {{ვიკიგაზაფხული 2024}} pvwi30acpibz9rnftbrijzuo2lhc8i1 0 565834 4648103 2024-04-26T05:39:53Z მიმოზა 158661 ახალი გვერდი: {{subst:მუშავდება}} '''მიხალ შიმეჩკა''' (სლოვაკ. Michal Šimečka; დ. 10 მაისი, 1984, ბრატისლავა) — სლოვაკი ჟურნალისტი, მკვლევარი და პოლიტიკური აქტივისტი. 2022 წლიდან სოციალ-ლიბერალური პარტიის პროგრესუ... wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/მიმოზა|მიმოზა]].|26|04|2024}} '''მიხალ შიმეჩკა''' (სლოვაკ. Michal Šimečka; დ. 10 მაისი, 1984, ბრატისლავა) — სლოვაკი ჟურნალისტი, მკვლევარი და პოლიტიკური აქტივისტი. 2022 წლიდან სოციალ-ლიბერალური პარტიის პროგრესული სლოვაკეთის თანადამფუძნებელი და ლიდერი. სლოვაკეთის ეროვნული საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილე 2023 წლის 25 ოქტომბრიდან[1]. ყოფილი ევროპარლამენტის ვიცე-პრეზიდენტი (2022-2023) და ევროპარლამენტის წევრი (2019-2023), ფრაქციის განახლებული ევროპის ვიცე-პრეზიდენტი (2020-2021)[2]. ==ბიოგრაფია== მიხაილ შიმეჩკა დაიბადა 1984 წლის 10 მაისს ბრატისლავაში, ჩეხოსლოვაკიაში[2].იგი არის ჟურნალისტის მარტინ მილან შიმეჩკას ვაჟი (დ. 1957 ) და ფილოსოფოსის, მწერლისა და დისიდენტის მილან შიმეჩკას (1930-1990) შვილიშვილი. შიმეჩკამ 2006 წელს მიიღო ბაკალავრის ხარისხი პოლიტიკურ მეცნიერებებსა და საერთაშორისო ურთიერთობებში პრაღის ჩარლზის უნივერსიტეტში. შემდეგ მან 2008 წელს დაასრულა ოქსფორდის უნივერსიტეტის სენტ-ანტონის კოლეჯში რუსული და აღმოსავლეთ ევროპის კვლევების მაგისტრი, სანამ გადავიდა ნუფილდის კოლეჯში, სადაც მიიღო დოქტორის ხარისხი პოლიტიკასა და საერთაშორისო ურთიერთობებში 2012 წელს.[4] sf1edjmpav4s6fpd09w2hisfcm1ijhr 6 565835 4648118 2024-04-26T08:57:55Z WDS-Georgia 160005 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 0 565836 4648119 2024-04-26T09:04:32Z Irmaguru 118553 შექმნილია გვერდის თარგმნით „[[:ru:Special:Redirect/revision/137187376|Молдова-фильм]]“ wikitext text/x-wiki '''„მოლდოვა-ფილმი“''' ( {{Lang-ro|Moldova-film, Молдова-филм}} ) - მხატვრული, ანიმაციური და ქრონიკულ-დოკუმენტური ფილმების კინოსტუდია [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], რომელიც დაარსდა 1952 წელს. == ისტორია == „მოლდოვა-ფილმი“ სათავეს იღებს უკრაინული ახალი ამბების გადაცემის საკორესპონდენციო პუნქტიდან, რომელიც შეიქმნა [[კიშინიოვი|კიშინიოვში]] 1940 წელს, მოლდოვას სსრკ-ში შესვლის შემდეგ. 1944 წელს საკორესპონდენტო პუნქტმა მუშაობა განაახლა. 1952 წლის [[26 აპრილი|26 აპრილს]] მის ბაზაზე შეიქმნა ქრონიკულ-დოკუმენტური ფილმების კინოსტუდია. დირექტორი გახდა ვიქტორ მაკარის ძე შეველოვი, მოლდოვეთის სსრ კულტურის მინისტრის მოადგილე, ავტორი რომანისა „ვინც გვიყვარს, ისინი ცოცხლობენ“. 1957 წლის [[24 იანვარი|24 იანვარს]] იგი გადაკეთდა მხატვრული და ქრონიკულ-დოკუმენტური ფილმების კინოსტუდიად და მიიღო დასახელება „მოლდოვა-ფილმი“. საბჭოთა პერიოდში კინოსტუდია მოიცავდა ხუთ შემოქმედებით გაერთიანებას („არტა“, „ლუმინა“, „ლუჩაფერული“, „პანორამა“, „სტელუცა“), რომლებიც ყოველწლიურად აწარმოებდნენ 6-მდე სრულმეტრაჟიან მხატვრულ ფილმს (რომელთაგან სამი. ცენტრალური ტელევიზიის დაკვეთით იყო), 4 მულტიპლიკაციურ ფილმს, 25 დოკუმენტურსა და 20 სამეცნიერო-პოპულარულ და საგანმანათლებლო ფილმს, ასევე კინოჟურნალ „საბჭოთა მოლდავეთის“ 12 ნომერს და სატირული ჟურნალის „უსტურიჩის“ 6 ნომერს. 1971 წელს სსრკ სახელმწიფო პრემია მიენიჭა ფილმს „ბრალდებულია მკვლელობაში“. [[მოლდავეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|მოლდავეთის სსრ-ის]] სახელმწიფო პრემია მიენიჭა ფილმებს „დიმიტრი კანტემირი“ (1976) და [[Большая малая война (фильм)|„დიდი პატარა ომი“]] (1982). ფილმმა „შემოდგომის ბოლო თვე“ (1965) მიიღო გრანპრი 1967 წელს [[კანი (პროვანსი)|კანის]] ახალგაზრდული ფილმების საერთაშორისო კინოფესტივალზე. ფილმმა [[ლაუტარი|„ლაუტარები“]] (1971) მიიღო სან სებასტიანის საერთაშორისო კინოფესტივალის მეორე პრიზი (ვერცხლის ნიჟარა) (1972), სან სებასტიანის საერთაშორისო კინოფესტივალის ჟიურის სპეციალური პრიზი (1972), [[ნეაპოლი|ნეაპოლის]] საერთაშორისო კინოს ვერცხლის ნიმფა. ფესტივალი (1972) და [[Орвиенто|ორვიენტოს]] საერთაშორისო კინოფესტივალის სპეციალური დიპლომი (1972). ფილმი [[Сады идут в завтра (фильм)|„ბაღები ხვალინდელ დღეში მიდიან]]<nowiki/>“ (1974) დაჯილდოვდა ოქროს მედლით 1974 წელს [[პარდუბიცე|პარდუბიცეს]] საერთაშორისო სასოფლო-სამეურნეო ფილმების კინოფესტივალზე. ანიმაციურ ფილმს „ჰაიდუკი“ 1986 წელს კანის 39-ე კინოფესტივალზე ოქროს პალმის რტო მიენიჭა მოკლემეტრაჟიანი ფილმების კატეგორიაში. 1982 წლამდე „მოლდოვა-ფილმმა“ გადაიღო 120 მხატვრული და 800 დოკუმენტური ფილმი, კინოჟურნალის „საბჭოთა მოლდოვას“ 750 ნომერი, ჟურნალის „უსტურიჩის“ 40 ნომერი და 40 მულტიპლიკაციური ფილმი. კინოსტუდიაში შედგა ისეთი კინემატოგრაფისტების დებიუტი, როგორებიც არიან რეჟისორები: გ. ნატანსონი, მიხეილ კალიკი, ემილ ლოტიანუ, ბადიმ დერბენიოვი და ოპერატორი პეტრე ტოდოროვსკი. „მოლდოვა-ფილმში“ თავისი პირველი როლები ითამაშეს მსახიობებმა: ტატიანა ვასილიევამ („მარკ ტვენი წინააღმდეგია“ 1975) და მიხაილ ბოიარსკიმ („ხიდები“, 1974). კინოსტუდია მუშაობდა ისეთ რეჟისორებთან, როგორებიც არიან ვალერიუ გაჟიუ, მოსე იზრაილევი, ვალერიუ ჟერეგი და მიხაილ ტიმოფტი; ასევე პროდიუსერ ანატოლი სმიშლიაევთან. კინოსტუდიის მრავალი ფილმის მუსიკა ცნობილმა მოლდოველმა კომპოზიტორმა ევგენი დოგამ დაწერა. 1990-იანი წლების დასაწყისში, უსახსრობის გამო, კინოსტუდიის საქმიანობა მკვეთრად შეიზღუდა. == ფილმები (შერჩევით) == == მულტფილმები == * == ლიტერატურა == [[კატეგორია:ანიმაციური სტუდიები]] [[კატეგორია:საბჭოთა კინოსტუდიები]] [[კატეგორია:კინოსტუდიები ანბანის მიხედვით]] rclc3avkpz7wrqdhc931lzmrf84z0oz 4648120 4648119 2024-04-26T09:14:43Z Irmaguru 118553 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Irmaguru|Irmaguru]].|26|04|2024}} {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = „მოლდოვა-ფილმი“ | ლოგო = | ლოგოს_ზომა = | ლოგოს_ტიტრი = | სურათი = Stamp_of_Moldova_md014st.jpg | სურათის_ზომა = | სურათის_ტიტრი = | ყოფილი_სახელწოდება = | ტიპი = | დევიზი = | დაფუძნდა = 1952 | დაიხურა = | დამაარსებელი = | მდებარეობა = [[მოლდოვა]] | მფლობელი = | წამყვანი = კაი | პარტნიორი = | დარგი = | პროდუქცია = [[მხატვრული ფილმი|ფილმები]], <br />[[ანიმაციური ფილმი]] | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | თანამშრომელი = | შვილობილი = | ფილიალი = | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | საიტი = }} '''„მოლდოვა-ფილმი“''' ( {{Lang-ro|Moldova-film, Молдова-филм}}) — მხატვრული, ანიმაციური და ქრონიკულ-დოკუმენტური ფილმების კინოსტუდია [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], რომელიც დაარსდა 1952 წელს. ==ისტორია== „მოლდოვა-ფილმი“ სათავეს იღებს უკრაინული ახალი ამბების გადაცემის საკორესპონდენციო პუნქტიდან, რომელიც შეიქმნა [[კიშინიოვი|კიშინიოვში]] 1940 წელს, მოლდოვას სსრკ-ში შესვლის შემდეგ. 1944 წელს საკორესპონდენტო პუნქტმა მუშაობა განაახლა. 1952 წლის [[26 აპრილი|26 აპრილს]] მის ბაზაზე შეიქმნა ქრონიკულ-დოკუმენტური ფილმების კინოსტუდია. დირექტორი გახდა ვიქტორ მაკარის ძე შეველოვი, მოლდოვეთის სსრ კულტურის მინისტრის მოადგილე, ავტორი რომანისა „ვინც გვიყვარს, ისინი ცოცხლობენ“. 1957 წლის [[24 იანვარი|24 იანვარს]] იგი გადაკეთდა მხატვრული და ქრონიკულ-დოკუმენტური ფილმების კინოსტუდიად და მიიღო დასახელება „მოლდოვა-ფილმი“. საბჭოთა პერიოდში კინოსტუდია მოიცავდა ხუთ შემოქმედებით გაერთიანებას („არტა“, „ლუმინა“, „ლუჩაფერული“, „პანორამა“, „სტელუცა“), რომლებიც ყოველწლიურად აწარმოებდნენ 6-მდე სრულმეტრაჟიან მხატვრულ ფილმს (რომელთაგან სამი. ცენტრალური ტელევიზიის დაკვეთით იყო), 4 მულტიპლიკაციურ ფილმს, 25 დოკუმენტურსა და 20 სამეცნიერო-პოპულარულ და საგანმანათლებლო ფილმს, ასევე კინოჟურნალ „საბჭოთა მოლდავეთის“ 12 ნომერს და სატირული ჟურნალის „უსტურიჩის“ 6 ნომერს. 1971 წელს სსრკ სახელმწიფო პრემია მიენიჭა ფილმს „ბრალდებულია მკვლელობაში“. [[მოლდავეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|მოლდავეთის სსრ-ის]] სახელმწიფო პრემია მიენიჭა ფილმებს „დიმიტრი კანტემირი“ (1976) და [[Большая малая война (фильм)|„დიდი პატარა ომი“]] (1982). ფილმმა „შემოდგომის ბოლო თვე“ (1965) მიიღო გრანპრი 1967 წელს [[კანი (პროვანსი)|კანის]] ახალგაზრდული ფილმების საერთაშორისო კინოფესტივალზე. ფილმმა [[ლაუტარი|„ლაუტარები“]] (1971) მიიღო სან სებასტიანის საერთაშორისო კინოფესტივალის მეორე პრიზი (ვერცხლის ნიჟარა) (1972), სან სებასტიანის საერთაშორისო კინოფესტივალის ჟიურის სპეციალური პრიზი (1972), [[ნეაპოლი|ნეაპოლის]] საერთაშორისო კინოს ვერცხლის ნიმფა. ფესტივალი (1972) და [[Орвиенто|ორვიენტოს]] საერთაშორისო კინოფესტივალის სპეციალური დიპლომი (1972). ფილმი [[Сады идут в завтра (фильм)|„ბაღები ხვალინდელ დღეში მიდიან]]<nowiki/>“ (1974) დაჯილდოვდა ოქროს მედლით 1974 წელს [[პარდუბიცე|პარდუბიცეს]] საერთაშორისო სასოფლო-სამეურნეო ფილმების კინოფესტივალზე. ანიმაციურ ფილმს „ჰაიდუკი“ 1986 წელს კანის 39-ე კინოფესტივალზე ოქროს პალმის რტო მიენიჭა მოკლემეტრაჟიანი ფილმების კატეგორიაში. 1982 წლამდე „მოლდოვა-ფილმმა“ გადაიღო 120 მხატვრული და 800 დოკუმენტური ფილმი, კინოჟურნალის „საბჭოთა მოლდოვას“ 750 ნომერი, ჟურნალის „უსტურიჩის“ 40 ნომერი და 40 მულტიპლიკაციური ფილმი. კინოსტუდიაში შედგა ისეთი კინემატოგრაფისტების დებიუტი, როგორებიც არიან რეჟისორები: გ. ნატანსონი, მიხეილ კალიკი, ემილ ლოტიანუ, ბადიმ დერბენიოვი და ოპერატორი პეტრე ტოდოროვსკი. „მოლდოვა-ფილმში“ თავისი პირველი როლები ითამაშეს მსახიობებმა: ტატიანა ვასილიევამ („მარკ ტვენი წინააღმდეგია“ 1975) და მიხაილ ბოიარსკიმ („ხიდები“, 1974). კინოსტუდია მუშაობდა ისეთ რეჟისორებთან, როგორებიც არიან ვალერიუ გაჟიუ, მოსე იზრაილევი, ვალერიუ ჟერეგი და მიხაილ ტიმოფტი; ასევე პროდიუსერ ანატოლი სმიშლიაევთან. კინოსტუდიის მრავალი ფილმის მუსიკა ცნობილმა მოლდოველმა კომპოზიტორმა ევგენი დოგამ დაწერა. 1990-იანი წლების დასაწყისში, უსახსრობის გამო, კინოსტუდიის საქმიანობა მკვეთრად შეიზღუდა. ==ფილმები (შერჩევით)== * 1966 — წითელი მინდვრები * 1971 — „[[ლაუტარი|ლაუტარები]]“ ==მულტიპლიკაციური ფილმები== ==ლიტერატურა== * Кутырева А. — Внимание, мотор! (О работе киностудии «Молдова- фильм») // Советская Молдавия, 26 марта 1978 ==რესურსები ინტერნეტში== *[https://moldovafilm.md/ru/glavnaya/ ოფიციალური საიტი] * [https://www.imdb.com/search/title/?companies=co0013397 მოლდოვა-ფილმი imdb-ზე] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{იდენტიფიკატორები}} [[კატეგორია:ანიმაციური სტუდიები]] [[კატეგორია:საბჭოთა კინოსტუდიები]] [[კატეგორია:კინოსტუდიები ანბანის მიხედვით]] [[კატეგორია:1952 წელს დაარსებული კომპანიები]] tl5iqzcbwsfnxu5t9nqcqhxtvk8gtf0 4648128 4648120 2024-04-26T10:06:37Z Irmaguru 118553 wikitext text/x-wiki {{მუშავდება/ძირი|[[სპეციალური:Contributions/Irmaguru|Irmaguru]].|26|04|2024}} {{ინფოდაფა კომპანია | სახელი = „მოლდოვა-ფილმი“ | ლოგო = | ლოგოს_ზომა = | ლოგოს_ტიტრი = | სურათი = Stamp_of_Moldova_md014st.jpg | სურათის_ზომა = | სურათის_ტიტრი = | ყოფილი_სახელწოდება = | ტიპი = | დევიზი = | დაფუძნდა = 1952 | დაიხურა = | დამაარსებელი = | მდებარეობა = [[კიშინიოვი]], [[მოლდოვა]] | მფლობელი = | წამყვანი = | პარტნიორი = | დარგი = | პროდუქცია = [[მხატვრული ფილმი|ფილმები]], <br />[[ანიმაციური ფილმი]] | შემოსავალი = | საწარმოო შემოსავალი = | სუფთა მოგება = | თანამშრომელი = | შვილობილი = | ფილიალი = | აუდიტორი = | რეგისტრაცია = | მომხმარებელი = | სერვისის ენა = | საიტი = }} '''„მოლდოვა-ფილმი“''' ( {{Lang-ro|Moldova-film, Молдова-филм}}) — მხატვრული, ანიმაციური და ქრონიკულ-დოკუმენტური ფილმების კინოსტუდია [[მოლდოვა|მოლდოვაში]], რომელიც დაარსდა 1952 წელს. ==ისტორია== „მოლდოვა-ფილმი“ სათავეს იღებს უკრაინული ახალი ამბების გადაცემის საკორესპონდენციო პუნქტიდან, რომელიც შეიქმნა [[კიშინიოვი|კიშინიოვში]] 1940 წელს, მოლდოვას სსრკ-ში შესვლის შემდეგ. 1944 წელს საკორესპონდენტო პუნქტმა მუშაობა განაახლა. 1952 წლის [[26 აპრილი|26 აპრილს]] მის ბაზაზე შეიქმნა ქრონიკულ-დოკუმენტური ფილმების კინოსტუდია. დირექტორი გახდა ვიქტორ მაკარის ძე შეველოვი, მოლდოვეთის სსრ კულტურის მინისტრის მოადგილე, ავტორი რომანისა „ვინც გვიყვარს, ისინი ცოცხლობენ“. 1957 წლის [[24 იანვარი|24 იანვარს]] იგი გადაკეთდა მხატვრული და ქრონიკულ-დოკუმენტური ფილმების კინოსტუდიად და მიიღო დასახელება „მოლდოვა-ფილმი“. საბჭოთა პერიოდში კინოსტუდია მოიცავდა ხუთ შემოქმედებით გაერთიანებას („არტა“, „ლუმინა“, „ლუჩაფერული“, „პანორამა“, „სტელუცა“), რომლებიც ყოველწლიურად აწარმოებდნენ 6-მდე სრულმეტრაჟიან მხატვრულ ფილმს (რომელთაგან სამი. ცენტრალური ტელევიზიის დაკვეთით იყო), 4 მულტიპლიკაციურ ფილმს, 25 დოკუმენტურსა და 20 სამეცნიერო-პოპულარულ და საგანმანათლებლო ფილმს, ასევე კინოჟურნალ „საბჭოთა მოლდავეთის“ 12 ნომერს და სატირული ჟურნალის „უსტურიჩის“ 6 ნომერს. 1971 წელს სსრკ სახელმწიფო პრემია მიენიჭა ფილმს „ბრალდებულია მკვლელობაში“. [[მოლდავეთის საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|მოლდავეთის სსრ-ის]] სახელმწიფო პრემია მიენიჭა ფილმებს „დიმიტრი კანტემირი“ (1976) და [[Большая малая война (фильм)|„დიდი პატარა ომი“]] (1982). ფილმმა „შემოდგომის ბოლო თვე“ (1965) მიიღო გრანპრი 1967 წელს [[კანი (პროვანსი)|კანის]] ახალგაზრდული ფილმების საერთაშორისო კინოფესტივალზე. ფილმმა [[ლაუტარი|„ლაუტარები“]] (1971) მიიღო სან სებასტიანის საერთაშორისო კინოფესტივალის მეორე პრიზი (ვერცხლის ნიჟარა) (1972), სან სებასტიანის საერთაშორისო კინოფესტივალის ჟიურის სპეციალური პრიზი (1972), [[ნეაპოლი|ნეაპოლის]] საერთაშორისო კინოს ვერცხლის ნიმფა. ფესტივალი (1972) და [[Орвиенто|ორვიენტოს]] საერთაშორისო კინოფესტივალის სპეციალური დიპლომი (1972). ფილმი [[Сады идут в завтра (фильм)|„ბაღები ხვალინდელ დღეში მიდიან]]<nowiki/>“ (1974) დაჯილდოვდა ოქროს მედლით 1974 წელს [[პარდუბიცე|პარდუბიცეს]] საერთაშორისო სასოფლო-სამეურნეო ფილმების კინოფესტივალზე. ანიმაციურ ფილმს „ჰაიდუკი“ 1986 წელს კანის 39-ე კინოფესტივალზე ოქროს პალმის რტო მიენიჭა მოკლემეტრაჟიანი ფილმების კატეგორიაში. 1982 წლამდე „მოლდოვა-ფილმმა“ გადაიღო 120 მხატვრული და 800 დოკუმენტური ფილმი, კინოჟურნალის „საბჭოთა მოლდოვას“ 750 ნომერი, ჟურნალის „უსტურიჩის“ 40 ნომერი და 40 მულტიპლიკაციური ფილმი. კინოსტუდიაში შედგა ისეთი კინემატოგრაფისტების დებიუტი, როგორებიც არიან რეჟისორები: გ. ნატანსონი, მიხეილ კალიკი, ემილ ლოტიანუ, ბადიმ დერბენიოვი და ოპერატორი პეტრე ტოდოროვსკი. „მოლდოვა-ფილმში“ თავისი პირველი როლები ითამაშეს მსახიობებმა: ტატიანა ვასილიევამ („მარკ ტვენი წინააღმდეგია“ 1975) და მიხაილ ბოიარსკიმ („ხიდები“, 1974). კინოსტუდია მუშაობდა ისეთ რეჟისორებთან, როგორებიც არიან ვალერიუ გაჟიუ, მოსე იზრაილევი, ვალერიუ ჟერეგი და მიხაილ ტიმოფტი; ასევე პროდიუსერ ანატოლი სმიშლიაევთან. კინოსტუდიის მრავალი ფილმის მუსიკა ცნობილმა მოლდოველმა კომპოზიტორმა ევგენი დოგამ დაწერა. 1990-იანი წლების დასაწყისში, უსახსრობის გამო, კინოსტუდიის საქმიანობა მკვეთრად შეიზღუდა. 2022 წელს კინოსტუდიამ თავისი არსებობის 70 წლის იუბილე აღნიშნა.<ref>[https://www.moldpres.md/ru/news/2022/04/17/22002922 Киностудия «Молдова-Фильм» отмечает свое 70-летие]</ref> თანამედროვე აპარატურული აღჭურვილობა შესაძლებლობას აძლევს „მოლდოვა-ფილმს“, ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული პროექტის ფარგლებში, დაწესებულების ფონდებში შენახული ფილმების გააციფრულოს. ამით შესაძლებლობა ჩნდება, 1600-ზე მეტი ფილმი დაბრუნდეს დიდ და პატარა ეკრანებზე. კიშინიოვში არსებულმ ამერიკის საელჩომ კინოსტუდია სკანირებისა და გაციფრულებისთვის საჭირო აპარატურით მოამარაგა. ამასთან, ტექნიკურმა სპეციალისტებმა, ფილმების ციფრულ ფორმატში გადატანის უზრუნველსაყოფად, სწავლება გაიარეს.<ref>[https://eu4moldova.eu/ru/bolee-1600-filmov-iz-arhiva-moldova-film-budut-ocifrovany-pri-podderzhke-evropejskogo-sojuza-i-pravitelstva-ssha/ Более 1600 фильмов из архива «Молдова Фильм» будут оцифрованы при поддержке Европейского Союза и правительства США]</ref> კინოსტუდია „მოლდოვა-ფილმის“ კინემატოგრაფიული ფონდი ითვლება ნაციონალურ საკუთრებად. 70-ზე მეტი წლის განმავლობაში მასში თავი მოიყარა 1600-ზე მეტმა ფილმმა. მათ შორის 180 მხატვრული, 1050 დოკუმენტური და 109 ანიმაციური ფილმია. ==ფილმები (შერჩევით)== * 1966 — წითელი მინდვრები * 1971 — „[[ლაუტარი|ლაუტარები]]“ ==მულტიპლიკაციური ფილმები== ==ლიტერატურა== * Кутырева А. — Внимание, мотор! (О работе киностудии «Молдова- фильм») // Советская Молдавия, 26 марта 1978 ==რესურსები ინტერნეტში== * [https://moldovafilm.md/ru/glavnaya/ კინოსტუდიის ოფიციალური საიტი] * [https://www.imdb.com/search/title/?companies=co0013397 მოლდოვა-ფილმი imdb-ზე] * [https://www.facebook.com/MoldovaFilm/?locale=ru_RU მოლდოვა-ფილმი facebook-ზე] * [https://www.film.ru/a-z/movies/moldova „მოლდოვა-ფილმის“ ფილმები] * [https://www.youtube.com/playlist?list=PL6t54Fq3Uh6Yh7MeVw_IThbJKFK9fXXCF „მოლდოვა-ფილმის“ ფილმები youtube-ზე] ==სქოლიო== {{სქოლიო}} {{იდენტიფიკატორები}} [[კატეგორია:ანიმაციური სტუდიები]] [[კატეგორია:საბჭოთა კინოსტუდიები]] [[კატეგორია:კინოსტუდიები ანბანის მიხედვით]] [[კატეგორია:1952 წელს დაარსებული კომპანიები]] [[კატეგორია:მოლდოვას კინოსტუდიები]] [[კატეგორია:ფილმების დისტრიბუტორები]] 6v244xs5d3lnxkna09dgd9ryc80pvmy 1 565837 4648121 2024-04-26T09:15:57Z Irmaguru 118553 https://fountain.toolforge.org/editathons/cee-spring-2024-ka wikitext text/x-wiki {{ვიკიგაზაფხული 2024}} pvwi30acpibz9rnftbrijzuo2lhc8i1 0 565838 4648123 2024-04-26T09:46:08Z Surprizi 14671 ახალი გვერდი: '''თბოელექტრული გენერატორი''', ''თბოელექტრული გარდამქმნელი'' — მოწყობილობა, რომელიც თბურ ენერგიას უშუალოდ გარდაქმნის ელექტრულ ენერგიად. თბოელექტრული გენერატორის მოქმედება ე... wikitext text/x-wiki '''თბოელექტრული გენერატორი''', ''თბოელექტრული გარდამქმნელი'' — მოწყობილობა, რომელიც თბურ ენერგიას უშუალოდ გარდაქმნის ელექტრულ ენერგიად. თბოელექტრული გენერატორის მოქმედება ემყარება ზეემბეკის ეფექტს (არაერთგვაროვანი ნახევარგამტარების ან გამტარების წრედში მისი უბნების სხვადასხვა ტემპერატურამდე <math>T_1</math> და <math>T_0</math> გახურებისას წამოიქმნება თერმო ელექტრო მამოძრავებელი ძალა, <math>E_T</math>). :<math>E_T=\alpha(T_1-T_0)</math>, სადაც 3p4x5ynx7d6di1r6trvz745jrqwhj45 4648124 4648123 2024-04-26T09:48:01Z Surprizi 14671 დაემატა [[კატეგორია:ელექტროგენერატორები]] გაჯეტ [[ვპ:HC|HotCat]]-ით wikitext text/x-wiki '''თბოელექტრული გენერატორი''', ''თბოელექტრული გარდამქმნელი'' — მოწყობილობა, რომელიც თბურ ენერგიას უშუალოდ გარდაქმნის ელექტრულ ენერგიად. თბოელექტრული გენერატორის მოქმედება ემყარება ზეემბეკის ეფექტს (არაერთგვაროვანი ნახევარგამტარების ან გამტარების წრედში მისი უბნების სხვადასხვა ტემპერატურამდე <math>T_1</math> და <math>T_0</math> გახურებისას წამოიქმნება თერმო ელექტრო მამოძრავებელი ძალა, <math>E_T</math>). :<math>E_T=\alpha(T_1-T_0)</math>, სადაც [[კატეგორია:ელექტროგენერატორები]] fhj7eenag75l7pa9xwigq0fdxn5317t 4648125 4648124 2024-04-26T09:57:05Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''თბოელექტრული გენერატორი''', ''თბოელექტრული გარდამქმნელი'' — მოწყობილობა, რომელიც თბურ ენერგიას უშუალოდ გარდაქმნის ელექტრულ ენერგიად. თბოელექტრული გენერატორის მოქმედება ემყარება ზეემბეკის ეფექტს (არაერთგვაროვანი ნახევარგამტარების ან გამტარების წრედში მისი უბნების სხვადასხვა ტემპერატურამდე <math>T_1</math> და <math>T_0</math> გახურებისას წამოიქმნება თერმო ელექტრო მამოძრავებელი ძალა, <math>E_T</math>). :<math>E_T=\alpha(T_1-T_0)</math>, სადაც <math>\alpha</math> არის თერმოემძ-ს კოეფიციენტი, რომელიც დამოკიდებულია მასალაზე. თბოელექტრული გენერატორი მოიცავს თბური ენერგიის წყაროს, თერმოელემენტებს, დენგამტარ წრედებსა და სითბოს არინების მოწყობილობას (რადიატორს). თბური ენერგიის წყაროა ბირთვული რეაქციები, წვის ქიმიური რეაქციები და მზე. თანამედროვე თბოელექტრული გენერატორებში იყენებენ მიმდევრობით შეერთებულ თბობატარეებად გაერთიანებულ ნახევარგამტარიან თერმოელემენტებს. თერმოელემენტი შედგება <math>n</math> და <math>p</math> გამტარობის ნახევარგამტარული ღეროებისა და ელექტრული სიმძლავრის ასართმევად განკუთვნილი ლითონის ფირფიტებისაგან. 350-600 K ტემპერატურის ინტერვალში თერმოელემენტის ყველაზე ეფექტური მასალაა მყარი ხსნარები <chem>Bi2Te3-Bi2Se3</chem> (n-ტიპი) და [[კატეგორია:ელექტროგენერატორები]] daqv9be2toeeb93lsbfqb2k8cqm8gwn 4648127 4648125 2024-04-26T10:06:36Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''თბოელექტრული გენერატორი''', ''თბოელექტრული გარდამქმნელი'' — მოწყობილობა, რომელიც თბურ ენერგიას უშუალოდ გარდაქმნის ელექტრულ ენერგიად. თბოელექტრული გენერატორის მოქმედება ემყარება ზეემბეკის ეფექტს (არაერთგვაროვანი ნახევარგამტარების ან გამტარების წრედში მისი უბნების სხვადასხვა ტემპერატურამდე <math>T_1</math> და <math>T_0</math> გახურებისას წამოიქმნება თერმო ელექტრო მამოძრავებელი ძალა, <math>E_T</math>). :<math>E_T=\alpha(T_1-T_0)</math>, სადაც <math>\alpha</math> არის თერმოემძ-ს კოეფიციენტი, რომელიც დამოკიდებულია მასალაზე. თბოელექტრული გენერატორი მოიცავს თბური ენერგიის წყაროს, თერმოელემენტებს, დენგამტარ წრედებსა და სითბოს არინების მოწყობილობას (რადიატორს). თბური ენერგიის წყაროა ბირთვული რეაქციები, წვის ქიმიური რეაქციები და მზე. თანამედროვე თბოელექტრული გენერატორებში იყენებენ მიმდევრობით შეერთებულ თბობატარეებად გაერთიანებულ ნახევარგამტარიან თერმოელემენტებს. თერმოელემენტი შედგება <math>n</math> და <math>p</math> გამტარობის ნახევარგამტარული ღეროებისა და ელექტრული სიმძლავრის ასართმევად განკუთვნილი ლითონის ფირფიტებისაგან. 350-600 K ტემპერატურის ინტერვალში თერმოელემენტის ყველაზე ეფექტური მასალაა მყარი ხსნარები <chem>Bi2Te3-Bi2Se3</chem> (<math>n</math>-ტიპი) და <chem>Bi2Te3-Sb2Se3</chem> (<math>p</math>-ტიპი). უფრო მაღალი ტემპერატურისათვის იყენებენ ნაერთებს: PbTe, PbSe, AgSbTe2, GeTe და მათ საფუძველზე დამზადებულ მყარ ხსნარებს. XIX საუკუნის ბოლოსა და XX საუკუნის დასაწყისში ლითონის შენადნობთა საფუძველზე დამზადებული თბოელექტრული გენერატორის პირველი მოდელების მქკ %-ის ნაწილებს უდრიდა. ნახევარგამტარიანი თბოელემენტებით აგებული თბოელექტრული გენერატორის მქკ კი <math>T_1-T_0=400 K</math> ტემპერატურაზე უდრის 8-10%, ხოლო <math>T_1-T_0=1000 K</math> (როცა <mathT_0=300 K</math>) ტემპერატურაზე 15-18%-ს. ==ლიტერატურა== {{ქსე|4|662|ხომერიკი ო.}} [[კატეგორია:ელექტროგენერატორები]] 0klnlzhjwwvzuoexopxko35kevfaaiw 4648129 4648127 2024-04-26T10:07:01Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''თბოელექტრული გენერატორი''', ''თბოელექტრული გარდამქმნელი'' — მოწყობილობა, რომელიც თბურ ენერგიას უშუალოდ გარდაქმნის ელექტრულ ენერგიად. თბოელექტრული გენერატორის მოქმედება ემყარება ზეემბეკის ეფექტს (არაერთგვაროვანი ნახევარგამტარების ან გამტარების წრედში მისი უბნების სხვადასხვა ტემპერატურამდე <math>T_1</math> და <math>T_0</math> გახურებისას წამოიქმნება თერმო ელექტრო მამოძრავებელი ძალა, <math>E_T</math>). :<math>E_T=\alpha(T_1-T_0)</math>, სადაც <math>\alpha</math> არის თერმოემძ-ს კოეფიციენტი, რომელიც დამოკიდებულია მასალაზე. თბოელექტრული გენერატორი მოიცავს თბური ენერგიის წყაროს, თერმოელემენტებს, დენგამტარ წრედებსა და სითბოს არინების მოწყობილობას (რადიატორს). თბური ენერგიის წყაროა ბირთვული რეაქციები, წვის ქიმიური რეაქციები და მზე. თანამედროვე თბოელექტრული გენერატორებში იყენებენ მიმდევრობით შეერთებულ თბობატარეებად გაერთიანებულ ნახევარგამტარიან თერმოელემენტებს. თერმოელემენტი შედგება <math>n</math> და <math>p</math> გამტარობის ნახევარგამტარული ღეროებისა და ელექტრული სიმძლავრის ასართმევად განკუთვნილი ლითონის ფირფიტებისაგან. 350-600 K ტემპერატურის ინტერვალში თერმოელემენტის ყველაზე ეფექტური მასალაა მყარი ხსნარები <chem>Bi2Te3-Bi2Se3</chem> (<math>n</math>-ტიპი) და <chem>Bi2Te3-Sb2Se3</chem> (<math>p</math>-ტიპი). უფრო მაღალი ტემპერატურისათვის იყენებენ ნაერთებს: PbTe, PbSe, AgSbTe2, GeTe და მათ საფუძველზე დამზადებულ მყარ ხსნარებს. XIX საუკუნის ბოლოსა და XX საუკუნის დასაწყისში ლითონის შენადნობთა საფუძველზე დამზადებული თბოელექტრული გენერატორის პირველი მოდელების მქკ %-ის ნაწილებს უდრიდა. ნახევარგამტარიანი თბოელემენტებით აგებული თბოელექტრული გენერატორის მქკ კი <math>T_1-T_0=400 K</math> ტემპერატურაზე უდრის 8-10%, ხოლო <math>T_1-T_0=1000 K</math> (როცა <math>T_0=300 K</math>) ტემპერატურაზე 15-18%-ს. ==ლიტერატურა== {{ქსე|4|662|ხომერიკი ო.}} [[კატეგორია:ელექტროგენერატორები]] fbm7odf5gm5tsfrmsf1yrg83qnbcd10 4648131 4648129 2024-04-26T10:10:32Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''თბოელექტრული გენერატორი''', ''თბოელექტრული გარდამქმნელი'' — [[მოწყობილობა]], რომელიც [[თბური ენერგია|თბურ ენერგიას]] უშუალოდ გარდაქმნის [[ელექტრული ენერგია|ელექტრულ ენერგიად]]. თბოელექტრული გენერატორის მოქმედება ემყარება [[ზეემბეკის ეფექტი|ზეემბეკის ეფექტს]] (არაერთგვაროვანი ნახევარგამტარების ან გამტარების წრედში მისი უბნების სხვადასხვა ტემპერატურამდე <math>T_1</math> და <math>T_0</math> გახურებისას წამოიქმნება თერმო [[ელექტრო მამოძრავებელი ძალა]], <math>E_T</math>). :<math>E_T=\alpha(T_1-T_0)</math>, სადაც <math>\alpha</math> არის თერმოემძ-ს კოეფიციენტი, რომელიც დამოკიდებულია მასალაზე. თბოელექტრული გენერატორი მოიცავს თბური ენერგიის წყაროს, თერმოელემენტებს, დენგამტარ წრედებსა და სითბოს არინების მოწყობილობას (რადიატორს). თბური ენერგიის წყაროა ბირთვული რეაქციები, წვის ქიმიური რეაქციები და მზე. თანამედროვე თბოელექტრული გენერატორებში იყენებენ მიმდევრობით შეერთებულ თბობატარეებად გაერთიანებულ ნახევარგამტარიან თერმოელემენტებს. თერმოელემენტი შედგება <math>n</math> და <math>p</math> გამტარობის ნახევარგამტარული ღეროებისა და ელექტრული სიმძლავრის ასართმევად განკუთვნილი ლითონის ფირფიტებისაგან. 350-600 K ტემპერატურის ინტერვალში თერმოელემენტის ყველაზე ეფექტური მასალაა მყარი ხსნარები <chem>Bi2Te3-Bi2Se3</chem> (<math>n</math>-ტიპი) და <chem>Bi2Te3-Sb2Se3</chem> (<math>p</math>-ტიპი). უფრო მაღალი ტემპერატურისათვის იყენებენ ნაერთებს: <chem>PbTe</chem>, <chem>PbSe</chem>, <chem>AgSbTe2</chem>, <chem>GeTe</chem> და მათ საფუძველზე დამზადებულ მყარ ხსნარებს. [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] ბოლოსა და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისში ლითონის შენადნობთა საფუძველზე დამზადებული თბოელექტრული გენერატორის პირველი მოდელების [[მქკ]] ნაკლები იყო 1%-ზე. [[ნახევარგამტარი]]ანი თბოელემენტებით აგებული თბოელექტრული გენერატორის მქკ კი <math>T_1-T_0=400 K</math> ტემპერატურაზე უდრის 8-10%, ხოლო <math>T_1-T_0=1000 K</math> (როცა <math>T_0=300 K</math>) ტემპერატურაზე 15-18%-ს. ==ლიტერატურა== {{ქსე|4|662|ხომერიკი ო.}} [[კატეგორია:ელექტროგენერატორები]] 8tj1o7fq9xst82qllqzwbgsirm25p20 4648137 4648131 2024-04-26T10:13:01Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki '''თბოელექტრული გენერატორი''', ''თბოელექტრული გარდამქმნელი'' — [[მოწყობილობა]], რომელიც [[თბური ენერგია|თბურ ენერგიას]] უშუალოდ გარდაქმნის [[ელექტროენერგია]]დ. თბოელექტრული გენერატორის მოქმედება ემყარება [[ზეემბეკის ეფექტი|ზეემბეკის ეფექტს]] (არაერთგვაროვანი ნახევარგამტარების ან გამტარების წრედში მისი უბნების სხვადასხვა ტემპერატურამდე <math>T_1</math> და <math>T_0</math> გახურებისას წამოიქმნება თერმო [[ელექტრო მამოძრავებელი ძალა]], <math>E_T</math>). :<math>E_T=\alpha(T_1-T_0)</math>, სადაც <math>\alpha</math> არის თერმოემძ-ს კოეფიციენტი, რომელიც დამოკიდებულია მასალაზე. თბოელექტრული გენერატორი მოიცავს თბური ენერგიის წყაროს, თერმოელემენტებს, დენგამტარ წრედებსა და სითბოს არინების მოწყობილობას (რადიატორს). თბური ენერგიის წყაროა ბირთვული რეაქციები, წვის ქიმიური რეაქციები და მზე. თანამედროვე თბოელექტრული გენერატორებში იყენებენ მიმდევრობით შეერთებულ თბობატარეებად გაერთიანებულ ნახევარგამტარიან თერმოელემენტებს. თერმოელემენტი შედგება <math>n</math> და <math>p</math> გამტარობის ნახევარგამტარული ღეროებისა და ელექტრული სიმძლავრის ასართმევად განკუთვნილი ლითონის ფირფიტებისაგან. 350-600 K ტემპერატურის ინტერვალში თერმოელემენტის ყველაზე ეფექტური მასალაა მყარი ხსნარები <chem>Bi2Te3-Bi2Se3</chem> (<math>n</math>-ტიპი) და <chem>Bi2Te3-Sb2Se3</chem> (<math>p</math>-ტიპი). უფრო მაღალი ტემპერატურისათვის იყენებენ ნაერთებს: <chem>PbTe</chem>, <chem>PbSe</chem>, <chem>AgSbTe2</chem>, <chem>GeTe</chem> და მათ საფუძველზე დამზადებულ მყარ ხსნარებს. [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] ბოლოსა და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისში ლითონის შენადნობთა საფუძველზე დამზადებული თბოელექტრული გენერატორის პირველი მოდელების [[მქკ]] ნაკლები იყო 1%-ზე. [[ნახევარგამტარი]]ანი თბოელემენტებით აგებული თბოელექტრული გენერატორის მქკ კი <math>T_1-T_0=400 K</math> ტემპერატურაზე უდრის 8-10%, ხოლო <math>T_1-T_0=1000 K</math> (როცა <math>T_0=300 K</math>) ტემპერატურაზე 15-18%-ს. ==ლიტერატურა== {{ქსე|4|662|ხომერიკი ო.}} [[კატეგორია:ელექტროგენერატორები]] qeol80fgmshrndpax6qy2wk5k4lfqpu 4648138 4648137 2024-04-26T10:16:35Z Surprizi 14671 wikitext text/x-wiki [[ფაილი:Thermoelectric Generator Diagram.svg|მინი|თბოელექტრული გენერატორის მუშაობის სქემა]] '''თბოელექტრული გენერატორი''', ''თბოელექტრული გარდამქმნელი'' — [[მოწყობილობა]], რომელიც [[თბური ენერგია|თბურ ენერგიას]] უშუალოდ გარდაქმნის [[ელექტროენერგია]]დ. თბოელექტრული გენერატორის მოქმედება ემყარება [[ზეემბეკის ეფექტი|ზეემბეკის ეფექტს]] (არაერთგვაროვანი ნახევარგამტარების ან გამტარების წრედში მისი უბნების სხვადასხვა ტემპერატურამდე <math>T_1</math> და <math>T_0</math> გახურებისას წამოიქმნება თერმო [[ელექტრო მამოძრავებელი ძალა]], <math>E_T</math>). :<math>E_T=\alpha(T_1-T_0)</math>, სადაც <math>\alpha</math> არის თერმოემძ-ს კოეფიციენტი, რომელიც დამოკიდებულია მასალაზე. თბოელექტრული გენერატორი მოიცავს თბური ენერგიის წყაროს, თერმოელემენტებს, დენგამტარ წრედებსა და სითბოს არინების მოწყობილობას (რადიატორს). თბური ენერგიის წყაროა ბირთვული რეაქციები, წვის ქიმიური რეაქციები და მზე. თანამედროვე თბოელექტრული გენერატორებში იყენებენ მიმდევრობით შეერთებულ თბობატარეებად გაერთიანებულ ნახევარგამტარიან თერმოელემენტებს. თერმოელემენტი შედგება <math>n</math> და <math>p</math> გამტარობის ნახევარგამტარული ღეროებისა და ელექტრული სიმძლავრის ასართმევად განკუთვნილი ლითონის ფირფიტებისაგან. 350-600 K ტემპერატურის ინტერვალში თერმოელემენტის ყველაზე ეფექტური მასალაა მყარი ხსნარები <chem>Bi2Te3-Bi2Se3</chem> (<math>n</math>-ტიპი) და <chem>Bi2Te3-Sb2Se3</chem> (<math>p</math>-ტიპი). უფრო მაღალი ტემპერატურისათვის იყენებენ ნაერთებს: <chem>PbTe</chem>, <chem>PbSe</chem>, <chem>AgSbTe2</chem>, <chem>GeTe</chem> და მათ საფუძველზე დამზადებულ მყარ ხსნარებს. [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნის]] ბოლოსა და [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისში ლითონის შენადნობთა საფუძველზე დამზადებული თბოელექტრული გენერატორის პირველი მოდელების [[მქკ]] ნაკლები იყო 1%-ზე. [[ნახევარგამტარი]]ანი თბოელემენტებით აგებული თბოელექტრული გენერატორის მქკ კი <math>T_1-T_0=400 K</math> ტემპერატურაზე უდრის 8-10%, ხოლო <math>T_1-T_0=1000 K</math> (როცა <math>T_0=300 K</math>) ტემპერატურაზე 15-18%-ს. ==ლიტერატურა== {{ქსე|4|662|ხომერიკი ო.}} [[კატეგორია:ელექტროგენერატორები]] d8jmvjf8cytkye0eadoa297xszm094u 0 565839 4648126 2024-04-26T10:06:22Z WDS-Georgia 160005 ახალი გვერდი: {{ინფოდაფა მეცნიერი | ფოტო = ეკატერინე ფხაკაძე.jpg | დაბადების თარიღი = ? | დაბადების ადგილი = [[ქუთაისი]], [[საქართველოს სოციალისტური საბჭოთა რესპუბლიკა|საქ. სსრ]], [[ასფსრ]], ... wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი | ფოტო = ეკატერინე ფხაკაძე.jpg | დაბადების თარიღი = ? | დაბადების ადგილი = [[ქუთაისი]], [[საქართველოს სოციალისტური საბჭოთა რესპუბლიკა|საქ. სსრ]], [[ასფსრ]], [[სსრკ]] | გარდაცვალების თარიღი = [[1955]] | გარდაცვალების ადგილი = [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]], [[სსრკ]] }} '''ეკატერინე ლუარსაბის ასული ფხაკაძე''' ( ?- [[1955წ]]), დაიბადა ქ [[ქუთაისი|ქუთაისში]], [https://georgianherstories.blogspot.com/2014/04/blog-post_29.html დაამთავრა ქუთაისის ქალთა პირველი გიმნაზია,] სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩააბარა [[https://w.wiki/6KBm|თბილისის სახ. უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე]] და შემდეგ ფილოლოგიის ფაკულტეტზე. ცხოვრობდა ოჯახთან ერთად თბილისში, ფიქრის გორაზე, [[https://w.wiki/9tBd|ი. ნიკოლაძის]] 1 შესახვევში, რომელსაც [[1991]] წ დაერქვა მისი ვაჟიშვილის, გამოჩენილი მეცნიერის, პროფესორ [[ლუარსაბ შარაშიძე|ლუარსაბ შარაშიძის]] სახელი. ===მოღვაწეობა=== [[ფაილი:წმინდა პეტრე-პავლეს ტაძარი.jpg|მინი|მარცხნივ]] იგი იყო ერთ-ერთი შემწირველი ქუთაისი ბაგრატის ტაძრისა, მან მიიღო მონაწილეობა მის აღდგენა-რესტავრაციაში, რაც დაფიქსირდა 19.. გაზეთ…… სამწუხაროდ აღნიშნული გაზეთის იდენთიფიკაცია ვერ ხერხდება და ფოტოზე ასახული ინფორმაცია გახლავთ ერთადერთი წყარო ===ხსოვნა=== გარდაიცვალა [[1955]] წ ქ.თბილისში, დაკრძალულია ვაკის სასაფლაოზე. ===ოჯახი=== * მეუღლე — კალისტრატე შარაშიძე, ექიმი. ** შვილი — [[ლუარსაბ შარაშიძე]] ( [[1923]]-[[1991]]წწ.),ექიმი, მეცნიერი, პროფესორი. ** რძალი — რუსუდან ბულუსაშვილი (1954–1991 წწ.; დ. 1928, თბილისი — გ. 2021, იქვე), მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი. *** შვილიშვილი - გიორგი შარაშიძე( 1945-2012წწ.), ექიმი, მედიცინის დოქტორი *** შვილიშვილი — მანანა შარაშიძე (დ. 1955, თბილისი), მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი, ბიზნესლედი, მეცენატი; *** შვილიშვილი — მაია შარაშიძე (დ. 1958, თბილისი), მედიცინის დოქტორი. <gallery> ფაილი:კ. შარაშიძე ე. ფხაკაძე.jpg|კალისტრატე შარაშიძე (დამსახურებული ექიმი) და ეკატერინე ფხაკაძე (ექიმი) ფაილი:რუსუდან_ბულუსაშვილი.jpg|[[რუსუდან ბულუსაშვილი]] — ქართველი ექიმი, მორფოლოგი, ჰისტოქიმიკოსი </gallery> [[მომხმარებელი:WDS-Georgia|WDS-Georgia]] ([[მომხმარებლის განხილვა:WDS-Georgia|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/WDS-Georgia|წვლილი]]) 10:06, 26 აპრილი 2024 (UTC) mt6qp3ucgofkjzkv084aar4pyxb2y9b 4648130 4648126 2024-04-26T10:10:22Z WDS-Georgia 160005 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი | ფოტო = ეკატერინე ფხაკაძე.jpg | დაბადების თარიღი = ? | დაბადების ადგილი = [[ქუთაისი]], [[საქართველოს სოციალისტური საბჭოთა რესპუბლიკა|საქ. სსრ]], [[ასფსრ]], [[სსრკ]] | გარდაცვალების თარიღი = [[1955]] | გარდაცვალების ადგილი = [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]], [[სსრკ]] }} '''ეკატერინე ლუარსაბის ასული ფხაკაძე''' ( ?- [[1955წ]]), დაიბადა ქ [[ქუთაისი|ქუთაისში]], [https://georgianherstories.blogspot.com/2014/04/blog-post_29.html დაამთავრა ქუთაისის ქალთა პირველი გიმნაზია,] სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩააბარა [https://w.wiki/6KBm|თბილისის სახ. უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე] და შემდეგ ფილოლოგიის ფაკულტეტზე. ცხოვრობდა ოჯახთან ერთად თბილისში, ფიქრის გორაზე, [https://w.wiki/9tBd|ი. ნიკოლაძის] 1 შესახვევში, რომელსაც [[1991]] წ დაერქვა მისი ვაჟიშვილის, გამოჩენილი მეცნიერის, პროფესორ [[ლუარსაბ შარაშიძე|ლუარსაბ შარაშიძის]] სახელი. ===მოღვაწეობა=== [[ფაილი:წმინდა პეტრე-პავლეს ტაძარი.jpg|მინი|მარცხნივ]] იგი იყო ერთ-ერთი შემწირველი ქუთაისი ბაგრატის ტაძრისა, მან მიიღო მონაწილეობა მის აღდგენა-რესტავრაციაში, რაც დაფიქსირდა 19.. გაზეთ…… სამწუხაროდ აღნიშნული გაზეთის იდენთიფიკაცია ვერ ხერხდება და ფოტოზე ასახული ინფორმაცია გახლავთ ერთადერთი წყარო. ===ხსოვნა=== გარდაიცვალა [[1955]] წ ქ.თბილისში, დაკრძალულია ვაკის სასაფლაოზე. ===ოჯახი=== * მეუღლე — კალისტრატე შარაშიძე, ექიმი. ** შვილი — [[ლუარსაბ შარაშიძე]] ( [[1923]]-[[1991]]წწ.),ექიმი, მეცნიერი, პროფესორი. ** რძალი — რუსუდან ბულუსაშვილი (1954–1991 წწ.; დ. 1928, თბილისი — გ. 2021, იქვე), მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი. *** შვილიშვილი - გიორგი შარაშიძე( 1945-2012წწ.), ექიმი, მედიცინის დოქტორი *** შვილიშვილი — მანანა შარაშიძე (დ. 1955, თბილისი), მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი, ბიზნესლედი, მეცენატი; *** შვილიშვილი — მაია შარაშიძე (დ. 1958, თბილისი), მედიცინის დოქტორი. <gallery> ფაილი:კ. შარაშიძე ე. ფხაკაძე.jpg|კალისტრატე შარაშიძე (დამსახურებული ექიმი) და ეკატერინე ფხაკაძე (ექიმი) ფაილი:რუსუდან_ბულუსაშვილი.jpg|[[რუსუდან ბულუსაშვილი]] — ქართველი ექიმი, მორფოლოგი, ჰისტოქიმიკოსი </gallery> [[მომხმარებელი:WDS-Georgia|WDS-Georgia]] ([[მომხმარებლის განხილვა:WDS-Georgia|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/WDS-Georgia|წვლილი]]) 10:06, 26 აპრილი 2024 (UTC) 5pgcscqghx4jhof4sty46219d7vlufe 4648136 4648130 2024-04-26T10:12:59Z WDS-Georgia 160005 wikitext text/x-wiki {{ინფოდაფა მეცნიერი | ფოტო = ეკატერინე ფხაკაძე.jpg | დაბადების თარიღი = ? | დაბადების ადგილი = [[ქუთაისი]], [[საქართველოს სოციალისტური საბჭოთა რესპუბლიკა|საქ. სსრ]], [[ასფსრ]], [[სსრკ]] | გარდაცვალების თარიღი = [[1955]] | გარდაცვალების ადგილი = [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]], [[სსრკ]] }} '''ეკატერინე ლუარსაბის ასული ფხაკაძე''' ( ?- [[1955წ]]), დაიბადა ქ [[ქუთაისი|ქუთაისში]], [https://georgianherstories.blogspot.com/2014/04/blog-post_29.html დაამთავრა ქუთაისის ქალთა პირველი გიმნაზია,] სკოლის დამთავრების შემდეგ ჩააბარა [https://w.wiki/6KBm|თბილისის სახ. უნივერსიტეტის სამედიცინო ფაკულტეტზე] და შემდეგ ფილოლოგიის ფაკულტეტზე. ცხოვრობდა ოჯახთან ერთად თბილისში, ფიქრის გორაზე, [https://w.wiki/9tBd|ი. ნიკოლაძის] 1 შესახვევში, რომელსაც [[1991]] წ დაერქვა მისი ვაჟიშვილის, გამოჩენილი მეცნიერის, პროფესორ [[ლუარსაბ შარაშიძე|ლუარსაბ შარაშიძის]] სახელი. ===მოღვაწეობა=== [[ფაილი:წმინდა პეტრე-პავლეს ტაძარი.jpg|მინი|მარცხნივ]] იგი იყო ერთ-ერთი შემწირველი ქუთაისის წმიდა პეტრე-პავლეს ტაძრისა, მან მიიღო მონაწილეობა მის აღდგენა-რესტავრაციაში, რაც დაფიქსირდა 19.. გაზეთ…… სამწუხაროდ აღნიშნული გაზეთის იდენთიფიკაცია ვერ ხერხდება და ფოტოზე ასახული ინფორმაცია გახლავთ ერთადერთი წყარო. ===ხსოვნა=== გარდაიცვალა [[1955]] წ ქ.თბილისში, დაკრძალულია ვაკის სასაფლაოზე. ===ოჯახი=== * მეუღლე — კალისტრატე შარაშიძე, ექიმი. ** შვილი — [[ლუარსაბ შარაშიძე]] ( [[1923]]-[[1991]]წწ.),ექიმი, მეცნიერი, პროფესორი. ** რძალი — რუსუდან ბულუსაშვილი (1954–1991 წწ.; დ. 1928, თბილისი — გ. 2021, იქვე), მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი. *** შვილიშვილი - გიორგი შარაშიძე( 1945-2012წწ.), ექიმი, მედიცინის დოქტორი *** შვილიშვილი — მანანა შარაშიძე (დ. 1955, თბილისი), მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი, ბიზნესლედი, მეცენატი; *** შვილიშვილი — მაია შარაშიძე (დ. 1958, თბილისი), მედიცინის დოქტორი. <gallery> ფაილი:კ. შარაშიძე ე. ფხაკაძე.jpg|კალისტრატე შარაშიძე (დამსახურებული ექიმი) და ეკატერინე ფხაკაძე (ექიმი) ფაილი:რუსუდან_ბულუსაშვილი.jpg|[[რუსუდან ბულუსაშვილი]] — ქართველი ექიმი, მორფოლოგი, ჰისტოქიმიკოსი </gallery> [[მომხმარებელი:WDS-Georgia|WDS-Georgia]] ([[მომხმარებლის განხილვა:WDS-Georgia|განხილვა]]/[[სპეციალური:Contributions/WDS-Georgia|წვლილი]]) 10:06, 26 აპრილი 2024 (UTC) j4qb9q8b0w4x08hyyymhlnpmo8cpu0q 0 565840 4648133 2024-04-26T10:11:12Z Surprizi 14671 მომხმარებელმა Surprizi გვერდი „[[ნახევრგამტარი]]“ გადაიტანა გვერდზე „[[ნახევარგამტარი]]“ wikitext text/x-wiki #გადამისამართება [[ნახევარგამტარი]] qm208bcwmavcuiwpddz321yp76fdzdj 1 565841 4648135 2024-04-26T10:11:12Z Surprizi 14671 მომხმარებელმა Surprizi გვერდი „[[განხილვა:ნახევრგამტარი]]“ გადაიტანა გვერდზე „[[განხილვა:ნახევარგამტარი]]“ wikitext text/x-wiki #გადამისამართება [[განხილვა:ნახევარგამტარი]] ny475ctk28i6hhbdxgdnd1fd8mi6dly 14 565842 4648143 2024-04-26T10:46:47Z Surprizi 14671 ახალი გვერდი: [[კატეგორია:ძრავები]] wikitext text/x-wiki [[კატეგორია:ძრავები]] dqd1z4ji0oc7hg2xdw3fpkruqgp9kz0 0 565843 4648149 2024-04-26T11:08:33Z Surprizi 14671 ახალი გვერდი: '''სინქრონული ელექტროძრავა''' — სინქრონული ელექტრული მანქანა, რომელიც მუშაობს ძრავას რეჟიმით. სინქრონული ელექტროძრავის სტატორს აქვს მრავალფაზიანი (უმეტესად სამფაზიანი ღუზ... wikitext text/x-wiki '''სინქრონული ელექტროძრავა''' — სინქრონული ელექტრული მანქანა, რომელიც მუშაობს ძრავას რეჟიმით. სინქრონული ელექტროძრავის სტატორს აქვს მრავალფაზიანი (უმეტესად სამფაზიანი ღუზის გრაგნილი). როტორზე მდებარეობს აგზნების გრაგნილი, რომელსაც იმდენივე პოლუსი აქვს, რამდენიც სტატორის გრაგნილს. სტატორის გრაგნილს უერთებენ ცვლადიდ ენის ქსელს, როტორის გრაგნილს კი (სინქრონული ელექტროძრავას უმრავლეს კონსტრუქციაში) — მუდმივი დენის წყაროს. სინქრონული ელექტროძრავის აღსაგზნებად იყენებენ მუდმივი დენის გენერატორებს ან ტირისტორულ გამმრთველებს, რომლებიც უზრუნველყოფენ ძრავის მუშაობის უფრო მაღალ (ელექტრომანქანურ ამგზნებებთან შედარებით) საიმედოობას. მცირე სიმძლავრის (2 კვტ-მდე) სინქრონული ელექტროძრავას ზოგჯერ აღაგზნებენ მუდმივი მაგნიტით ან სტატორის რეაქტიული დენით. სინქრონული ელექტროძრავის ამუშავება შეიძლება სამნაირად: დამხამრე ძრავას მეშვეობით, სიხშირულად და ასინქრონულად (ყველაზე გავრცელებული). [[ასინქრონული ელექტროძრავა]]საგან განსხვავებით, სინქრონული ელექტროძრავას შეუძლია მოცემული დატვირთვის დროს იმუშაოს სხვადასხვა სიმძლავრის კოეფიციენტით (<math>\cos\phi</math>). აღგზნების დენის გაზრდისას სიმძლავრის კოეფიციენტი იზრდება და ამ დენის გარკვეული მნიშვნელობის დროს უტოლდება 1-ს. აგზნების დენის სიდიდის შესაბამისად რეაქტიული სიმძლავრე შეიძლება გადაეცეს ქსელს (გადამეტაგზნება) ან მოხმარებულ იქნეს ქსელიდან (უკმარაგზნება). სინქრონული ელექტროძრავას იყენებენ ისეთ ელექტროამძრავებში , რომლებიც არ საჭიროებენ ბრუნვის სიხშირის რეგულირებას, მაშინ როცა ძრავას ლილვზე არაა მნიშვნელოვანი გადამეტვირთვა (მაგალითად, ტუმბოს, კომპრესორის, ვენტილატორისა და მისთა ასამუშავებლად). ==ლიტერატურა== {{ქსე|9|376}} [[კატეგორია:ელექტროძრავები]] omuxmsrhzlu4sygz9gfskrt9q4itxt8 0 565844 4648150 2024-04-26T11:17:51Z Gobrona 28077 გადამისამართება გვერდზე „[[Apple Inc.]]“ wikitext text/x-wiki #გადამისამართება [[Apple Inc.]] pa3s0gjdjkkphs0u9qmt982r091z6bv