Pharsalia/I

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="la">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikisource</sitename>
    <dbname>lawikisource</dbname>
    <base>https://la.wikisource.org/wiki/Pagina_prima</base>
    <generator>MediaWiki 1.44.0-wmf.6</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Specialis</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Disputatio</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Usor</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Disputatio Usoris</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Vicifons</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Disputatio Vicifontis</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Fasciculus</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Disputatio Fasciculi</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Disputatio MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Formula</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Disputatio Formulae</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Auxilium</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Disputatio Auxilii</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Categoria</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Disputatio Categoriae</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">Scriptor</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">Disputatio Scriptoris</namespace>
      <namespace key="104" case="first-letter">Pagina</namespace>
      <namespace key="105" case="first-letter">Disputatio Paginae</namespace>
      <namespace key="106" case="first-letter">Liber</namespace>
      <namespace key="107" case="first-letter">Disputatio Libri</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modulus</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Disputatio Moduli</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Pharsalia/I</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11478</id>
    <revision>
      <id>223369</id>
      <parentid>193546</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T00:24:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ceciliawolf</username>
        <id>21139</id>
      </contributor>
      <comment>insert {{versus}}, {{liber}}, fons in {{titulus}}; text according to book.</comment>
      <origin>223369</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33233" sha1="lsqktvghaohj5xifccgj2yuvbvhl776" xml:space="preserve">{{titulus
|Scriptor=Marcus Annaeus Lucanus
|OperaeTitulus=Pharsalia
|OperaeWikiPagina=Pharsalia
|Annus=anno 65
|SubTitulus=Liber I
|Editio=Cambridge, 1875
|Fons=[https://www.google.com.br/books/edition/M_Annaei_Lucani_Pharsaliae_liber_primus/LMIDAAAAQAAJ google books]
}}
{{Liber
|Post=Liber II
|PostNomen=Pharsalia/II
}}
&lt;poem&gt;
Bella per Emathios plus quam civilia campos
iusque datum sceleri canimus, populumque potentem
in sua victrici conversum viscera dextra,
cognatasque acies, et rupto foedere regni
certatum totis concussi viribus orbis{{versus|5}}
in commune nefas, infestisque obvia signis
signa, pares aquilas, et pila minantia pilis.
:Quis furor, o cives, quae tanta licentia ferri,
gentibus invisis, Latium praebere cruorem?
Quumque superba foret Babylon spolianda tropaeis{{versus|10}}
Ausoniis, umbraque erraret Crassus inulta,
bella geri placuit nullos habitura triumphos?
Heu quantum terrae potuit pelagique parari
hoc quem civiles hauserunt sanguine dextrae,
unde venit Titan, et nox ubi sidera condit,{{versus|15}}
quaque dies medius flagrantibus aestuat horis,
et qua bruma rigens ac nescia vere remitti
adstringit Scythico glacialem frigore pontum.
Sub iuga iam Seres, iam barbarus isset Araxes,
et gens si qua iacet nascenti conscia Nilo.{{versus|20}}
Tunc, si tantus amor belli tibi, Roma, nefandi,
totum sub Latias leges quum miseris orbem,
in te verte manus: nondum tibi defuit hostis.
At nunc semirutis pendent quod moenia tectis
urbibus Italiae, lapsisque ingentia muris{{versus|25}}
saxa iacent, nulloque domus custode tenentur,
rarus et antiquis habitator in urbibus errat,
horrida quod dumis multosque inarata per annos
Hesperia est, desuntque manus poscentibus arvis,
non tu, Pyrrhe ferox, nec tantis cladibus auctor{{versus|30}}
Poenus erit: nulli penitus descendere ferro
contigit: alta sedent civilis vulnera dextrae.
Quod si non aliam venturo fata Neroni
invenere viam, magnoque aeterna parantur
regna deis, caelumque suo servire tonanti{{versus|35}}
non nisi saevorum potuit post bella Gigantum:
iam nihil, o superi, querimur: scelera ipsa nefasque
hac mercede placent: diros Pharsalia campos
impleat, et Poeni saturentur sanguine manes;
ultima funesta concurrant proelia Munda.{{versus|40}}
His, Caesar, Perusina fames Mutinaeque labores
accedant fatis, et quas premit aspera classes
Leucas et ardenti servilia bella sub Aetna:
multum Roma tamen debet civilibus armis,
quod tibi res acta est. Te, quum statione peracta{{versus|45}}
asta petes serus, praelati regia caeli
excipiet gaudente polo, seu sceptra tenere,
seu te flammigeros Phoebi conscendere currus,
telluremque nihil mutato sole timentem
igne vago lustrare iuvet: tibi numine ab omni{{versus|50}}
cedetur, iurisque tui natura relinquet,
quis deus esse velis, ubi regnum ponere mundi.
Sed neque in Arctoo sedem tibi legeris orbe,
nec polus aversi calidus qua vergitur Austri,
unde tuam videas obliquo sidere Romam.{{versus|55}}
Aetheris immensi partem si presseris unam,
sentiet axis onus. Librati pondera caeli
orbe tene medio: pars aetheris illa sereni
tota vacet nullaeque obstent a Caesare nubes.
Tunc genus humanum positis sibi consulat armis,{{versus|60}}
inque vicem gens omnis amet: pax missa per orbem
ferrea belligeri compescat limina Iani.
Sed mihi iam numen: nec, si te pectore vates
accipio, Cirrhaea velim secreta moventem
sollicitare deum Bacchumque avertere Nysa.{{versus|65}}
Tu satis ad dandas Romana in carmina vires.
:Fert animus causas tantarum expromere rerum,
immensumque aperitur opus, quid in arma furentem
impulerit populum, quid pacem excusserit orbi.
Invida fatorum series, summisque negatum{{versus|70}}
stare diu; nimioque graves sub pondere lapsus;
nec se Roma ferens. Sic, quum compage soluta
saecula tot mundi suprema coegerit hora,
antiquum repetent iterum chaos omnia; mixtis
sidera sideribus concurrent: ignea pontum{{versus|75}}
astra petent: tellus extendere litora nolet
excutietque fretum: fratri contraria Phoebe
ibit, et obliquum bigas agitare per orbem
indignata diem poscet sibi: totaque discors
machina divulsi turbabit foedera mundi.{{versus|80}}
In se magna ruunt: laetis hunc numina rebus
crescendi posuere modum. Nec gentibus ullis
commodat in populum terrae pelagique potentem
invidiam Fortuna suam. Tu causa malorum
facta tribus dominis communis, Roma, nec umquam{{versus|85}}
in turbam missi feralia foedera regni.
O male concordes nimiaque cupidine caeci,
quid miscere iuvat vires orbemque tenere
in medium? Dum terra fretum terramque levabit
aër et longi volvent Titana labores{{versus|90}}
noxque diem caelo totidem per signa sequetur,
nulla fides regni sociis, omnisque potestas
impatiens consortis erit. Nec gentibus ullis
credite, nec longe fatorum exempla petantur.
Fraterno primi maduerunt sanguine muri:{{versus|95}}
nec pretium tanti tellus pontusque furoris
tunc erat: exiguum dominos commisit asylum.
:Temporis angusti mansit concordia discors,
paxque fuit non sponte ducum. Nam sola futuri
Crassus erat belli medius mora. Qualiter undas{{versus|100}}
qui secat et geminum gracilis mare separat Isthmos,
nec patitur conferre fretum; si terra recedat,
Ionium Aegaeo frangat mare: sic, ubi saeva
arma ducum dirimens miserando funere Crassus
Assyrias Latio maculavit sanguine Carras,{{versus|105}}
Parthica Romanos solverunt damna furores.
Plus illa vobis acie quam creditis actum est,
Arsacidae: bellum victis civile dedistis.
Dividitur ferro regnum, populique potentis
quae mare quae terras quae totum possidet orbem{{versus|110}}
non cepit fortuna duos. Nam pignora iuncti
sanguinis et diro ferales omine taedas
abstulit ad manes Parcarum Iulia saeva
intercepta manu. Quod si tibi fata dedissent
maiores in luce moras, tu sola furentes{{versus|115}}
inde virum poteras atque hinc retinere parentem,
armatasque manus excusso iungere ferro,
ut generos mediae soceris iunxere Sabinae.
Morte tua discussa fides bellumque movere
permissum ducibus. Stimulos dedit aemula virtus.{{versus|120}}
Tu, nova ne veteres obscurent acta triumphos,
et victis cedat piratica laurea Gallis,
Magne, times: te iam series ususque laborum
erigit impatiensque loci fortuna secundi.
Nec quemquam iam ferre potest Caesarve priorem{{versus|125}}
Pompeiusve parem. Quis iustius induit arma
scire nefas: magno se iudice quisque tuetur,
victrix causa deis placuit sed victa Catoni.
Nec coiere pares: alter vergentibus annis
in senium longoque togae tranquillior usu{{versus|130}}
dedidicit iam pace ducem; famaeque petitor
multa dare in vulgus; totus popularibus auris
impelli plausuque sui gaudere theatri:
nec reparare novas vires, multumque priori
credere fortunae; stat magni nominis umbra,{{versus|135}}
qualis frugifero quercus sublimis in agro
exuvias veteres populi sacrataque gestans
dona ducum nec iam validis radicibus haerens
pondere fixa suo est, nudosque per aëra ramos
effundens trunco non frondibus efficit umbram;{{versus|140}}
et quamvis primo nutet casura sub Euro,
tot circum silvae firmo se robore tollant,
sola tamen colitur. Sed non in Caesare tantum
nomen erat nec fama ducis: sed nescia virtus
stare loco, solusque pudor non vincere bello.{{versus|145}}
Acer et indomitus; quo spes quoque ira vocasset
ferre manum, et numquam temerando parcere ferro:
successus urgere suos, instare favori
numinis, impellens quidquid sibi summa petenti
obstaret, gaudensque viam fecisse ruina.{{versus|150}}
Qualiter expressum ventis per nubila fulmen
aetheris impulsi sonitu mundique fragore
emicuit rupitque diem populosque paventes
terruit obliqua praestringens lumina flamma.
In sua templa furit: nullaque exire vetante{{versus|155}}
materia, magnamque cadens magnamque revertens
dat stragem late sparsosque recolligit ignes.
:Hae ducibus causae suberant: sed publica belli
semina, quae populos semper mersere potentes.
Namque ut opes mundo nimias fortuna subacto{{versus|160}}
intulit, et rebus mores cessere secundis,
praedaque et hostiles luxum suasere rapinae:
non auro tectisque modus: mensasque priores
aspernata fames: cultus gestare decoros
vix nuribus rapuere mares: fecunda virorum{{versus|165}}
paupertas fugitur; totoque accersitur orbe
quo gens quaeque perit. Tum longos iungere fines
agrorum, et quondam duro sulcata Camilli
vomere et antiquos Curiorum passa ligones
longa sub ignotis extendere rura colonis.{{versus|170}}
Non erat is populus quem pax tranquilla iuvaret,
quem sua libertas immotis pasceret armis.
Inde irae faciles; et quod suasisset egestas
vile nefas; magnumque decus ferroque petendum
plus patria potuisse sua; mensuraque iuris{{versus|175}}
vis erat: hinc leges et plebiscita coactae,
et cum consulibus turbantes iura tribuni:
hinc rapti fasces pretio sectorque favoris
ipse sui populus, letalisque ambitus urbi
annua venali referens certamina Campo:{{versus|180}}
hinc usura vorax avidumque in tempora faenus
et concussa fides et multis utile bellum.
:Iam gelidas Caesar cursu superaverat Alpes,
ingentesque animo motus bellumque futurum
ceperat. Ut ventum est parvi Rubiconis ad undas,{{versus|185}}
ingens visa duci Patriae trepidantis imago
clara per obscuram vultu moestissima noctem
turrigero canos effundens vertice crines
caesarie lacera nudisque adstare lacertis,
et gemitu permixta loqui: ‘Quo tenditis ultra?{{versus|190}}
Quo fertis mea signa, viri? si iure venitis,
si cives, huc usque licet.’ Tum perculit horror
membra ducis, riguere comae gressusque coercens
languor in extrema tenuit vestigia ripa.
Mox ait: ‘O magnae qui moenia prospicis urbis{{versus|195}}
Tarpeia de rupe Tonans Phrygiique penates
gentis Iuleae et rapti secreta Quirini
et residens celsa Latialis Iupiter Alba
Vestalesque foci summique o numinis instar
Roma fave coeptis; non te furialibus armis{{versus|200}}
persequor; en adsum victor terraque marique
Caesar ubique tuus—liceat modo—nunc quoque miles.
Ille erit ille nocens qui me tibi fecerit hostem.’
Inde moras solvit belli tumidumque per amnem
signa tulit propere: sicut squalentibus arvis{{versus|205}}
aestiferae Libyes viso leo comminus hoste
subsedit dubius totam dum colligit iram;
mox ubi se saevae stimulavit verbere caudae
erexitque iubas vasto et grave murmur hiatu
infremuit, tum torta levis si lancea Mauri{{versus|210}}
haereat aut latum subeant venabula pectus,
per ferrum tanti securus vulneris exit.
:Fonte cadit modico parvisque impellitur undis
puniceus Rubicon quum fervida canduit aestas:
perque imas serpit valles et Gallica certus{{versus|215}}
limes ab Ausoniis disterminat arva colonis.
Tum vires praebebat hiemps atque auxerat undas
tertia iam gravido pluvialis Cynthia cornu,
et madidis Euri resolutae flatibus Alpes.
Primus in obliquum sonipes opponitur amnem{{versus|220}}
excepturus aquas: molli tum cetera rumpit
turba vado faciles iam fracti fluminis undas.
Caesar ut adversam superato gurgite ripam
attigit Hesperiae vetitis et constitit arvis:
‘Hic,’ ait, ‘hic pacem temerataque iura relinquo;{{versus|225}}
te, Fortuna, sequor. Procul hinc iam foedera sunto.
Credidimus fatis. Utendum est iudice bello.’
Sic fatus, noctis tenebris rapit agmina ductor
impiger et torto Balearis verbere fundae
ocior et missa Parthi post terga sagitta;{{versus|230}}
vicinumque minax invadit Ariminum. Ignes
solis lucifero fugiebant astra relicto,
iamque dies primos belli visura tumultus
exoritur. Seu sponte deum, seu turbidus Auster
impulerat, moestam tenuerunt nubila lucem.{{versus|235}}
Constitit ut capto iussus deponere miles
signa foro, stridor lituum clangorque tubarum
non pia concinuit cum rauco classica cornu.
Rupta quies populi stratisque excita iuventus
diripuit sacris adfixa penatibus arma{{versus|240}}
quae pax longa dabat: nuda iam crate fluentes
invadunt clypeos curvataque cuspide pila
et scabros nigrae morsu rubiginis enses.
Ut notae fulsere aquilae Romanaque signa,
et celsus medio conspectus in agmine Caesar,{{versus|245}}
diriguere metu, gelidos pavor occupat artus,
et tacito mutos volvunt in pectore questus:
‘o male vicinis haec moenia condita Gallis,
o tristi damnata loco! Pax alta per omnes
et tranquilla quies populos: nos praeda furentum{{versus|250}}
primaque castra sumus. Melius, Fortuna, dedisses
orbe sub Eoo sedem gelidaque sub Arcto
errantesque domos Latii quam claustra tueri.
Nos primi Senonum motus Cimbrumque furentem
vidimus et Martem Libyes cursumque furoris{{versus|255}}
Teutonici. Quoties Romam Fortuna lacessit,
hac iter est bellis.’ Gemitu sic quisque latenti,
non ausus timuisse palam: vox nulla dolori
credita: sed quantum, volucres cum bruma coercet,
rura silent mediusque tacet sine murmure pontus,{{versus|260}}
tanta quies. Noctis gelidas lux solverat umbras:
ecce faces belli dubiaeque in proelia menti
urgentes addunt stimulos cunctasque pudoris
rumpunt fata moras: iustos Fortuna laborat
esse ducis motus et causas invenit armis.{{versus|265}}
Expulit ancipiti discordes urbe tribunos
victo iure minax iactatis curia Gracchis.
Hos iam mota ducis vicinaque signa petentes
audax venali comitatur Curio lingua:
vox quondam populi libertatemque tueri{{versus|270}}
ausus et armatos plebi miscere potentes.
Utque ducem varias volventem pectore curas
conspexit: ‘dum voce tuae potuere iuvari,
Caesar,’ ait, ‘partes quamvis nolente senatu
traximus imperium tunc quum mihi Rostra tenere{{versus|275}}
ius erat et dubios in te transferre Quirites.
Sed postquam leges bello siluere coactae,
pellimur e patriis laribus patimurque volentes
exsilium: tua nos faciet victoria cives.
Dum trepidant nullo firmatae robore partes,{{versus|280}}
tolle moras. Semper nocuit differre paratis.
Par labor atque metus pretio maiore petuntur.
Bellantem geminis tenuit te Gallia lustris,
pars quota terrarum. Facili si proelia pauca
gesseris eventu tibi Roma subegerit orbem.{{versus|285}}
Nunc neque te longi remeantem pompa triumphi
excipit aut sacras poscunt Capitolia lauros.
Livor edax tibi cuncta negat; gentesque subactas
vix impune feres. Socerum depellere regno
decretum genero est. Partiri non potes orbem,{{versus|290}}
solus habere potes.’ Sic postquam fatus, et ipsi
in bellum prono tantum tamen addidit irae
accenditque ducem quantum clamore iuvatur
Eleus sonipes, quamvis iam carcere clauso
immineat foribus pronusque repagula laxet.{{versus|295}}
Convocat armatos extemplo ad signa maniplos:
utque satis trepidum turba coeunte tumultum
composuit, vultu dextraque silentia iussit:
‘bellorum o socii, qui mille pericula Martis
mecum,’ ait, ‘experti decimo iam vincitis anno,{{versus|300}}
hoc cruor Arctois meruit diffusus in arvis
vulneraque et mortes hiemesque sub Alpibus actae?
Non secus ingenti bellorum Roma tumultu
concutitur quam si Poenus transcenderet Alpes
Hannibal. Implentur valido tirone cohortes:{{versus|305}}
in classem cadit omne nemus: terraque marique
iussus Caesar agi. Quid si mihi signa iacerent
Marte sub adverso ruerentque in terga feroces
Gallorum populi? Nunc, quum Fortuna secundis
mecum rebus agat superique ad summa vocantes,{{versus|310}}
temptamur. Veniat dux longa pace solutus
milite cum subito partesque in bella togatae
Marcellusque loquax et nomina vana Catones.
Scilicet extremi Pompeium emtique clientes
continuo per tot sociabunt tempora regno?{{versus|315}}
Ille reget currus, nondum patientibus annis?
Ille semel raptos numquam dimittet honores?
Quid iam rura querar totum suppressa per orbem
ac iussam servire famem? Quis castra timenti
nescit mixta foro, gladii quum triste minantes{{versus|320}}
iudicium insolita trepidum cinxere corona,
atque auso medias perrumpere milite leges
Pompeiana reum clauserunt signa Milonem?
Nunc quoque ne lassum teneat privata senectus
bella nefanda parat suetus civilibus armis{{versus|325}}
et docilis Sullam scelerum vicisse magistrum.
Utque ferae tigres numquam posuere furorem,
quas nemore Hyrcano matrum dum lustra sequuntur
altus caesorum pavit cruor armentorum,
sic et Sullanum solito tibi lambere ferrum{{versus|330}}
durat, Magne, sitis. Nullus semel ore receptus
pollutas patitur sanguis mansuescere fauces.
Quem tamen inveniet tam longa potentia finem?
Quis scelerum modus est? Ex hoc te iam, improbe, regno
ille tuus saltem doceat discedere Sulla.{{versus|335}}
Post Cilicasne vagos et lassi Pontica regis
proelia barbarico vix consummata veneno
ultima Pompeio dabitur provincia Caesar,
quod non victrices aquilas deponere iussus
paruerim? Mihi si merces erepta laborum est{{versus|340}}
his saltem longi non cum duce praemia belli
reddantur: miles sub quolibet iste triumphet.
Conferet exsanguis quo se post bella senectus?
quae sedes erit emeritis? quae rura dabuntur
quae noster veteranus aret? quae moenia fessis?{{versus|345}}
An melius fient piratae, Magne, coloni?
Tollite iampridem victricia tollite signa:
viribus utendum est quas fecimus: arma tenenti
omnia dat qui iusta negat. Nec numina deerunt:
nam nec praeda meis neque regnum quaeritur armis,{{versus|350}}
detrahimus dominos urbi servire paratae.’
Dixerat, at dubium non claro murmure vulgus
secum incerta fremit: pietas patriique penates
quamquam caede feras mentes animosque tumentes
frangunt; sed diro ferri revocantur amore{{versus|355}}
ductorisque metu. Summi tunc munera pili
Laelius emeritique gerens insignia doni
servati civis referentem praemia quercum:
‘si licet,’ exclamat, ‘Romani maxime rector
nominis et ius est veras expromere voces,{{versus|360}}
quod tam lenta tuas tenuit patientia vires
conquerimur. Deeratne tibi fiducia nostri?
Dum movet haec calidus spirantia corpora sanguis
et dum pila valent fortes torquere lacerti
degenerem patiere togam regnumque senatus?{{versus|365}}
Usque adeo miserum est civili vincere bello?
Duc age per Scythiae populos per inhospita Syrtis
litora per calidas Libyae sitientis harenas:
haec manus ut victum post terga relinqueret orbem
oceani tumidas remo compescuit undas,{{versus|370}}
fregit et Arctoo spumantem vertice Rhenum.
Iussa sequi tam posse mihi quam velle necesse est.
Nec civis meus est in quem tua classica, Caesar,
audiero. Per signa decem felicia castris
perque tuos iuro quocumque ex hoste triumphos;{{versus|375}}
pectore si fratris gladium iuguloque parentis
condere me iubeas plenaeque in viscera partu
coniugis invita peragam tamen omnia dextra;
si spoliare deos ignemque immittere templis,
numina miscebit castrensis flamma Monetae;{{versus|380}}
castra super Tusci si ponere Tybridis undas
Hesperios audax veniam metator in agros.
Tu quoscumque voles in planum effundere muros
his aries actus disperget saxa lacertis:
illa licet penitus tolli quam iusseris urbem{{versus|385}}
Roma sit.’ His cunctae simul adsensere cohortes,
elatasque alte quaecumque ad bella vocaret
promisere manus. It tantus ad aethera clamor
quantus piniferae Boreas quum Thracius Ossae
rupibus incubuit curvato robore pressae{{versus|390}}
fit sonus aut rursus redeuntis in aethera silvae.
:Caesar ut acceptum tam prono milite bellum
fataque ferre videt, ne quo languore moretur
fortunam, sparsas per Gallica rura cohortes
evocat et Romam motis petit undique signis.{{versus|395}}
Deseruere cavo tentoria fixa Lemano,
castraque quae Vosegi curvam super ardua rupem
pugnaces pictis cohibebant Lingonas armis.
Hi vada liquerunt Isarae qui gurgite ductus
per tam multa suo famae maioris in amnem{{versus|400}}
lapsus ad aequoreas nomen non pertulit undas.
Solvuntur flavi longa statione Rutheni:
mitis Atax Latias gaudet non ferre carinas,
finis et Hesperiae promoto limite Varus:
quaque sub Herculeo sacratus numine portus{{versus|405}}
urget rupe cava pelagus: non Corus in illum
ius habet aut Zephyrus: solus sua litora turbat
Circius et tuta prohibet statione Monoeci.
Quaque iacet litus dubium quod terra fretumque
vindicat alternis vicibus, quum funditur ingens{{versus|410}}
oceanus, vel quum refugis se fluctibus aufert.
Ventus ab extremo pelagus sic axe volutet
destituatque ferens; an sidere mota secundo
Tethyos unda vagae lunaribus aestuet horis;
flammiger an Titan ut alentes hauriat undas{{versus|415}}
erigat Oceanum fluctusque ad sidera ducat,
quaerite quos agitat mundi labor: at mihi semper
tu quaecumque moves tam crebros causa meatus
ut superi voluere late. Tunc rura Nemetis
qui tenet, et ripas Aturi qua litore curvo{{versus|420}}
molliter admissum claudit Tarbellicus aequor,
signa movet, gaudetque amoto Santonus hoste:
et Biturix longisque leves Suessones in armis:
optimus excusso Leucus Remusque lacerto;
optima gens flexis in gyrum Sequana frenis:{{versus|425}}
et docilis rector rostrati Belga covinni:
Arvernique ausi Latio se fingere fratres
sanguine ab Iliaco populi; nimiumque rebellis
Nervius et caesi pollutus {{tooltip|sanguine|aut foedere}} Cottae:
et qui te laxis imitantur, Sarmata, {{tooltip|braccis|aut bracis}}{{versus|430}}
Vangiones: Batavique truces quos aere recurvo
stridentes acuere tubae: qua Cinga pererrat
gurgite: qua Rhodanus raptum velocibus undis
in mare fert Ararim: qua montibus ardua summis
gens habitat cana pendentes rupe {{tooltip|Gebennas|aut Cebennas}}:{{versus|435}}
[''Pictones immunes subigunt sua rura; nec ultra''
''instabiles Turonas circumsita castra coercent,''
''in nebulis, Meduana, tuis marcere perosus''
''Andus, iam placida Ligeris recreatur ab unda;''
''inclyta Caesaris Genabos dissolvitur alis.'']&lt;ref&gt;Interpolatio; vide Alexander Andrée, [https://www.researchgate.net/publication/360965089_Lucan's_Lost_Gauls_The_Interpolation_at_De_Bello_Civili_1436-40 ''Lucan’s Lost Gauls: The Interpolation at De Bello Civili 1.436-40''], October 2021, in Research Gate.&lt;/ref&gt;{{versus|440}}
tu quoque laetatus converti proelia, Trevir:
et nunc tonse Ligur quondam per colla decora
crinibus effusis toti praelate Comatae:
et quibus immitis placatur sanguine diro
Teutates horrensque feris altaribus Hesus{{versus|445}}
et Taranis Scythicae non mitior ara Dianae.
Vos quoque, qui fortes animas belloque peremptas
laudibus in longum vates dimittitis aevum,
plurima securi fudistis carmina, Bardi.
Et vos barbaricos ritus moremque sinistrum{{versus|450}}
sacrorum, Druidae, positis repetistis ab armis.
Solis nosse deos et caeli numina vobis
aut solis nescire datum: nemora alta remotis
incolitis lucis: vobis auctoribus umbrae
non tacitas Erebi sedes Ditisque profundi{{versus|455}}
pallida regna petunt: regit idem spiritus artus
orbe alio: longae—canitis si cognita—vitae
mors media est. Certe populi quos despicit Arctos
felices errore suo quos ille timorum
maximus haud urget leti metus. Inde ruendi{{versus|460}}
in ferrum mens prona viris animaeque capaces
mortis et ignavum rediturae parcere vitae.
Et vos cirrigeros bellis arcere Caycos
oppositi petitis Romam Rhenique feroces
deseritis ripas et apertum gentibus orbem.{{versus|465}}
:Caesar ut immensae collecto robore vires
audendi maiora fidem fecere per omnem
spargitur Italiam vicinaque moenia complet.
Vana quoque ad veros accessit fama timores
irrupitque animos populi clademque futuram{{versus|470}}
intulit et velox properantis nuntia belli
innumeras solvit falsa in praeconia linguas.
Est qui tauriferis ubi se Mevania campis
explicat audaces ruere in certamina turmas
adferat, et qua Nar Tiberino illabitur amni{{versus|475}}
barbaricas saevi discurrere Caesaris alas:
ipsum omnes aquilas collataque signa ferentem
agmine non uno densisque incedere castris.
Nec qualem meminere vident: maiorque ferusque
mentibus occurrit victoque immanior hoste.{{versus|480}}
Hunc inter Rhenum populos Alpesque iacentes
finibus Arctois patriaque a sede revulsos
pone sequi, iussamque feris a gentibus urbem
Romano spectante rapi. Sic quisque pavendo
dat vires famae: nulloque auctore malorum{{versus|485}}
quae finxere timent. Nec solum vulgus inani
perculsum terrore pavet: sed curia et ipsi
sedibus exsiluere Patres invisaque belli
consulibus fugiens mandat decreta senatus.
Tunc quae tuta petant et quae metuenda relinquant{{versus|490}}
incerti, quo quemque fugae tulit impetus urgent
praecipitem populum serieque haerentia longa
agmina prorumpunt. Credas aut tecta nefandas
corripuisse faces aut iam quatiente ruina
nutantes pendere domos: sic turba per urbem{{versus|495}}
praecipiti lymphata gradu, velut unica rebus
spes foret adflictis patrios excedere muros,
inconsulta ruit. Qualis quum turbidus Auster
reppulit a Libycis immensum Syrtibus aequor
fractaque veliferi sonuerunt pondera mali{{versus|500}}
desilit in fluctus deserta puppe magister
navitaque et nondum sparsa compage carinae
naufragium sibi quisque facit: sic urbe relicta
in bellum fugitur. Nullum iam languidus aevo
evaluit revocare parens coniunxve maritum{{versus|505}}
fletibus aut patrii dubiae dum vota salutis
conciperent tenuere Lares: nec limine quisquam
haesit et extremo tunc forsitan urbis amatae
plenus abit visu: ruit inrevocabile vulgus.
O faciles dare summa deos eademque tueri{{versus|510}}
difficiles. Urbem populis victisque frequentem
gentibus et generis coeat si turba capacem
humani facilem venturo Caesare praedam
ignavae liquere manus. Quum pressus ab hoste
clauditur externis miles Romanus in oris,{{versus|515}}
effugit exiguo nocturna pericula vallo,
et subitus rapti munimine cespitis agger
praebet securos intra tentoria somnos:
tu tantum audito bellorum nomine, Roma,
desereris; nox una tuis non credita muris.{{versus|520}}
Danda tamen venia est tantorum danda pavorum:
Pompeio fugiente timent. Tum ne qua futuri
spes saltem trepidas mentes levet addita fati
peioris manifesta fides superique minaces
prodigiis terras implerunt aethera pontum.{{versus|525}}
Ignota obscurae viderunt sidera noctes,
ardentemque polum flammis, caeloque volantes
obliquas per inane faces, crinemque timendi
sideris et terris mutantem regna cometen.
Fulgura fallaci micuerunt crebra sereno,{{versus|530}}
et varias ignis denso dedit aëre formas:
nunc iaculum longo nunc sparso lumine lampas
emicuit caelo. Tacitum sine nubibus ullis
fulmen et Arctois rapiens e partibus ignem
percussit {{tooltip|Latiale|aut Latiare}} caput: stellaeque minores{{versus|535}}
per vacuum solitae noctis decurrere tempus
in medium venere diem: cornuque coacto
iam Phoebe toto fratrem quum redderet orbe
terrarum subita percussa expalluit umbra.
Ipse caput medio Titan quum ferret Olympo{{versus|540}}
condidit ardentes atra caligine currus
involvitque orbem tenebris gentesque coegit
desperare diem: qualem fugiente per ortus
sole Thyesteae noctem duxere Mycenae.
Ora ferox Siculae laxavit Mulciber Aetnae;{{versus|545}}
nec tulit in caelum flammas sed vertice prono
ignis in Hesperium cecidit latus. Atra Charybdis
sanguineum fundo torsit mare. Flebile saevi
latravere canes. Vestali raptus ab ara
ignis; et ostendens confectas flamma Latinas{{versus|550}}
scinditur in partes geminoque cacumine surgit
Thebanos imitata rogos. Tunc cardine tellus
subsedit, veteremque iugis nutantibus Alpes
discussere nivem. Tethys maioribus undis
Hesperiam Calpen summumque implevit Atlanta.{{versus|555}}
Indigetes flevisse deos urbisque laborem
testatos sudore Lares delapsaque templis
dona suis dirasque diem foedasse volucres
accipimus; silvisque feras sub nocte relictis
audaces media posuisse cubilia Roma.{{versus|560}}
Tunc pecudum faciles humana ad murmura linguae,
monstrosique hominum partus numeroque modoque
membrorum, matremque suus conterruit infans:
diraque per populum Cumanae carmina vatis
vulgantur. Tunc quos sectis Bellona lacertis{{versus|565}}
saeva movet cecinere deos: crinemque rotantes
sanguineum populis ulularunt tristia Galli.
Compositis plenae gemuerunt ossibus urnae.
Tunc fragor armorum magnaeque per avia voces
auditae nemorum, et venientes comminus umbrae.{{versus|570}}
Quique colunt iunctos extremis moenibus agros
diffugiunt: ingens urbem cingebat Erinnys
excutiens pronam flagranti vertice pinum
stridentesque comas: Thebanam qualis Agaven
impulit aut saevi contorsit tela Lycurgi{{versus|575}}
Eumenis: aut qualem iussu Iunonis iniquae
horruit Alcides viso iam Dite Megaeram.
Insonuere tubae et quanto clamore cohortes
miscentur tantum nox atra silentibus umbris
edidit. Et medio visi consurgere Campo{{versus|580}}
tristia Sullani cecinere oracula manes:
tollentemque caput gelidas Anienis ad undas
agricolae fracto Marium fugere sepulchro.
Haec propter placuit Tuscos de more vetusto
acciri vates. Quorum qui maximus aevo{{versus|585}}
Aruns incoluit desertae moenia Lucae,
fulminis edoctus motus venasque calentes
fibrarum et monitus volitantis in aëre pennae,
monstra iubet primum nullo quae semine discors
protulerat natura rapi sterilique nefandos{{versus|590}}
ex utero fetus infaustis urere flammis.
Mox iubet et totam pavidis a civibus urbem
ambiri et festo purgantes moenia lustro
longa per extremos pomoeria cingere fines
pontifices sacri quibus est permissa potestas.{{versus|595}}
Turba minor ritu sequitur succincta Gabino,
Vestalemque chorum ducit vittata sacerdos
Troianam soli cui fas vidisse Minervam.
Tunc qui fata deum secretaque carmina servant
et lotam parvo revocant Almone Cybeben,{{versus|600}}
et doctus volucres augur servare sinistras,
septemvirque epulis festis Titiique sodales
et Salius laeto portans ancilia collo,
attollensque apicem generoso vertice Flamen.
Dumque illi effusam longis anfractibus urbem{{versus|605}}
circumeunt, Aruns dispersos fulminis ignes
colligit et terrae moesto cum murmure condit
datque locis nomen sacris. Tunc admovet aris
electa cervice marem. Iam fundere Bacchum
coeperat obliquoque molas inducere cultro:{{versus|610}}
impatiensque diu non grati victima sacri,
cornua succincti premerent quum torva ministri,
deposito victum praebebat poplite collum.
Nec cruor emicuit solitus: sed vulnere largo
diffusum rutilo nigrum pro sanguine virus.{{versus|615}}
Palluit attonitus sacris feralibus Aruns
atque iram superum raptis quaesivit in extis.
Terruit ipse color vatem: nam pallida tetris
viscera tincta notis gelidoque infecta cruore
plurimus adsperso variabat sanguine livor.{{versus|620}}
Cernit tabe iecur madidum: venasque minaces
hostili de parte videt. Pulmonis anheli
fibra latet parvusque secat vitalia limes.
Cor iacet: et saniem per hiantes viscera rimas
emittunt: produntque suas omenta latebras.{{versus|625}}
Quodque—nefas—nullis impune adparuit extis
ecce videt capiti fibrarum increscere molem
alterius capitis: pars aegra et marcida pendet,
pars micat et celeri venas movet improba pulsu.
His ubi concepit magnorum fata malorum{{versus|630}}
exclamat: ‘vix fas, superi, quaecumque monetis
prodere me populis: neque enim tibi summe litavi
Iupiter hoc sacrum: caesique in pectora tauri
inferni venere dei. Non fanda timemus:
sed venient maiora metu. Di visa secundent{{versus|635}}
et fibris sit nulla fides; sed conditor artis
finxerit ista Tages.’ Flexa sic omnia Tuscus
involvens multaque tegens ambage canebat.
:At Figulus cui cura deos secretaque coeli
nosse fuit, quem non stellarum Aegyptia Memphis{{versus|640}}
aequaret visu numerisque moventibus astra,
‘aut hic errat,’ ait, ‘nulla cum lege per aevum
mundus et incerto discurrunt sidera motu:
aut si fata movent urbi generique paratur
humano matura lues. Terraene dehiscent{{versus|645}}
subsidentque urbes? an tollet fervidus aër
temperiem? segetes tellus infida negabit?
omnis an infusis miscebitur unda venenis?
quod cladis genus, o superi, qua peste paratis
saevitiam? extremi multorum tempus in unum{{versus|650}}
convenere dies. Summo si frigida coelo
stella nocens nigros Saturni accenderet ignes,
Deucalioneos fudisset Aquarius imbres
totaque diffuso latuisset in aequore tellus.
Si saevum radiis Nemeaeum, Phoebe, Leonem{{versus|655}}
nunc premeres, toto fluerent incendia mundo
succensusque tuis flagrasset curribus aether.
Hi cessant ignes: tu, qui flagrante minacem
Scorpion incendis cauda chelasque peruris,
quid tantum, Gradive, paras? nam mitis in alto{{versus|660}}
Iupiter occasu premitur Venerisque salubre
sidus hebet motuque celer Cyllenius haeret,
et caelum Mars solus habet. Cur signa meatus
deseruere suos mundoque obscura feruntur:
ensiferi nimium fulget latus Orionis?{{versus|665}}
imminet armorum rabies: ferrique potestas
confundet ius omne manu: scelerique nefando
nomen erit virtus: multosque exibit in annos
hic furor. Et superos quid prodest poscere finem?
Cum domino pax ista venit. Duc, Roma, malorum{{versus|670}}
continuam seriem clademque in tempora multa
extrahe civili tantum iam libera bello.’
Terruerant satis haec pavidam praesagia plebem:
sed maiora premunt. Nam qualis vertice Pindi
Edonis Ogygio decurrit plena Lyaeo{{versus|675}}
talis et attonitam rapitur matrona per urbem
vocibus his prodens urgentem pectora Phoebum:
‘quo feror, o Paean? qua me super aethera raptam
constituis terra? video Pangaea nivosis
cana iugis latosque Haemi sub rupe Philippos.{{versus|680}}
Quis furor hic, o Phoebe, doce: quo tela manusque
Romanae miscent acies, bellumque sine hoste est?
quo diversa feror? primos me ducis in ortus,
qua mare Lagei mutatur gurgite Nili.
Hunc ego fluminea deformis truncus harena{{versus|685}}
qui iacet agnosco: dubiam super aequora Syrtin
arentemque feror Libyen quo tristis Erinnys
transtulit Emathias acies. Nunc desuper Alpis
nubiferae colles atque aëriam Pyrenen
abripimur. Patriae sedes remeamus in urbis{{versus|690}}
impiaque in medio peraguntur bella senatu.
Consurgunt partes iterum totumque per orbem
rursus eo. Nova da mihi cernere litora Ponti
telluremque novam: vidi iam, Phoebe, Philippos.’
Haec ait et lasso iacuit defecta furore.
&lt;/poem&gt;</text>
      <sha1>lsqktvghaohj5xifccgj2yuvbvhl776</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pharsalia/V</title>
    <ns>0</ns>
    <id>39540</id>
    <revision>
      <id>223371</id>
      <parentid>223361</parentid>
      <timestamp>2024-12-07T02:05:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ceciliawolf</username>
        <id>21139</id>
      </contributor>
      <comment>insert {{titulus}} {{liber}}.</comment>
      <origin>223371</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38843" sha1="l4wf4nscwdqo5z0ky7hri15vrx158qj" xml:space="preserve">{{titulus
|Scriptor=Marcus Annaeus Lucanus
|OperaeTitulus=Pharsalia
|OperaeWikiPagina=Pharsalia
|Annus=anno 65
|SubTitulus=Liber II
|Editio=
|Fons=
}}
{{Liber
|Ante=Liber I
|AnteNomen=Pharsalia/I
|Post=Liber III
|PostNomen=Pharsalia/III
}}
&lt;poem&gt;
Sic alterna duces bellorum vulnera passos
In Macetum terras, miscens adversa secundis,
Servavit fortuna pares. Iam sparserat Aemo
Bruma nives, gelidoque cadens Atlantis Olympo:
Instabatque dies, qui dat nova nomina fastis,{{versus|5}}
Quique colit primus ducentem tempora Ianum.
Dum tamen emeriti remanet pars ultima iuris,
Consul uterque vagos belli per munia Patres
Elicit Epirum. Peregrina ac sordida sedes
Romanos cepit proceres: secretaque rerum{{versus|10}}
Hospes in externis audivit curia tectis.
Nam quis castra vocet tot strictas iure secures,
Tot fasces? Docuit populos venerabilis ordo,
Non Magni partes, sed Magnum in partibus esse.
Ut primum moestum tenuere silentia coetum,{{versus|15}}
Lentulus excelsa sublimis sede profatur:
Indole si dignum Latia, si sanguine prisco
Robur inest animis, non qua tellure coacti,
Quamque procul tectis captae sedeamus ab urbis,
Cernite: sed vestrae faciem cognoscite turbae:{{versus|20}}
Cunctaque iussuri, primum hoc decernite, Patres,
Quod regnis populisque liquet, nos esse senatum.
Nam, vel Hyperboreae plaustrum glaciale sub ursae,
Vel plaga qua torrens claususque vaporibus axis
Nec patitur noctes nec iniquos crescere soles,{{versus|25}}
Si fortuna ferat, rerum nos summa sequetur,
Imperiumque comes. Tarpeia sede perusta
Gallorum facibus, Veiosque habitante Camillo,
Illic Roma fuit. Non umquam perdidit ordo
Mutato sua iura solo. Moerentia tecta{{versus|30}}
Caesar habet, vacuasque domos, legesque silentes,
Clausaque iustitio tristi fora. Curia solos
Illa videt Patres, plena quos urbe fugavit.
Ordine de tanto quisquis non exsulat, hic est.
Ignaros scelerum, longaque in pace quietos{{versus|35}}
Bellorum primus sparsi furor: omnia rursus
Membra loco redeunt. En, totis viribus orbis
Hesperiam pensant superi: iacet hostis in undis
Obrutus Illyricis: Libyae squalentibus arvis
Curio Caesarei cecidit pars magna senatus.{{versus|40}}
Tollite signa, duces: fatorum impellite cursum:
Spem vestram praestate deis fortunaque tantos
Det nobis animos, quantos fugientibus hostem
Caussa dabat. Nostrum exhausto ius clauditur anno:
Vos, quorum finem non est sensura potestas,{{versus|45}}
Consulite in medium, Patres, Magnumque iubete
Esse ducem. Laeto nomen clamore senatus
Excipit: et Magno fatum patriaeque suumque
Imposuit. Tunc in reges populosque merentes
Sparsus honos, pelagique potens Phoebeia donis{{versus|50}}
Exornata Rhodos, gelidique inculta iuventus
Taygeti: fama veteres laudantur Athenae:
Massiliaeque suae donatur libera Phocis.
Tunc Sadalen, fortemque Cotyn, fidumque per arma
Deiotarum, et gelidae dominum Rhasipolin orae{{versus|55}}
Collaudant: Libyamque iubent auctore senatu
Sceptrifero parere Iubae. Pro tristia fata!
En tibi, non fidae gentis dignissime regno,
Fortunae, Ptolemaee, pudor, crimenque deorum,
Cingere Pellaeo pressos diademate crines{{versus|60}}
Permissum. Saevum in populos puer accipis ensem:
Atque utinam in populos! Donata est regia Lagi;
Accessit Magni iugulus: regnumque sorori
Ereptum est, soceroque nefas. Iam turba soluto
Arma petit coetu. Quae cum populique ducesque{{versus|65}}
Casibus incertis et caeca sorte pararent,
Solus in ancipites metuit descendere Martis
Appius eventus: finemque expromere rerum
Sollicitat superos, multosque obducta per annos
Delphica fatidici reserat penetralia Phoebi.{{versus|70}}


Hesperio tantum, quantum submotus Eoo
Cardine, Parnasus gemino petit aethera colle,
Mons Phoebo Bromioque sacer cui numine mixto
Delphica Thebanae referunt trieterica Bacchae.
Hoc solum fluctu terras mergente cacumen{{versus|75}}
Emicuit, pontoque fuit discrimen et astris.
Tu quoque vix summam seductus ab aequore rupem
Extuleras, unoque iugo, Parnase, latebas.
Ultor ibi expulsae, premeret cum viscera partus,
Matris, adhuc rudibus Paean Pythona sagittis{{versus|80}}
Explicuit, cum regna Themis tripodasque teneret.
Ut vidit Paean vastos telluris hiatus
Divinam spirare fidem, ventosque loquaces
Exhalare solum, sacris se condidit antris,
Incubuitque adyto, vates ibi factus Apollo.{{versus|85}}
Quis latet hic superum? quod numen ab aethere pressum
Dignatur caecas inclusum habitare cavernas?
Quis terram coeli patitur deus, omnia cursus
Aeterni secreta tenens, mundique futuri
Conscius, ac populis sese proferre paratus,{{versus|90}}
Contactusque ferens hominum, magnusque potensque,
Sive canit fatum, seu, quod iubet ille canendo,
Fit fatum? Forsan terris inserta regendis,
Aere libratum vacuo quae sustinet orbem,
Totius pars magna Iovis, Cirrhaea per antra{{versus|95}}
Exit, et aetherio trahitur connexa Tonanti.
Hoc ubi virgineo conceptum est pectore numen,
Humanam feriens animam sonat, oraque vatis
Solvit, ceu Siculus flammis urgentibus Aetnam
Undat apex: Campana fremens ceu saxa vaporat{{versus|100}}
Conditus Inarimes aeterna mole Typhoeus.
Hoc tamen expositum cunctis nullique negatum
Numen ab humani solum se labe furoris
Vindicat. Haud illic tacito mala vota susurro
Concipiunt. Nam, fixa canens mutandaque nulli,{{versus|105}}
Mortales optare vetat: iustisque benignus
Saepe dedit sedem totas mutantibus urbes,
Ut Tyriis: dedit ille minas impellere belli,
Ut Salaminiacum meminit mare: sustulit iras
Telluris sterilis, monstrato fine: resolvit{{versus|110}}
Aera tabificum. Non ullo saecula dono
Nostra carent maiore deum, quam Delphica sedes
Quod siluit, postquam rege timuere futura,
Et superos vetuere loqui. Nec, voce negata,
Cirrhaeae moerent vates; templique fruuntur{{versus|115}}
Iustitio. Nam si qua deus sub pectora venit,
Numinis aut poena est mors immatura recepti,
Aut pretium: quippe stimulo fluctuque furoris
Compages humana labat, pulsusque deorum
Concutiunt fragiles animas. Sic tempore longo{{versus|120}}
Immotos tripodas vastaeque silentia rupis
Appius Hesperii scrutator ad ultima fati
Sollicitat. Iussus sedes laxare verendas
Antistes, pavidamque deis immittere vatem,
Castalios circum latices nemorumque recessus{{versus|125}}
Phemonoen errore vagam curisque vacantem
Corripuit, cogitque fores irrumpere templi.
Limine terrifico metuens consistere Phoebas,
Absterrere ducem noscendi ardore futura
Cassa fraude parat. Quid spes, ait, improba veri{{versus|130}}
Te, Romane, trahit? Muto Parnasus hiatu
Conticuit, pressitque deum: seu spiritus istas
Destitit fauces, mundique in devia versum
Duxit iter: seu, barbarica cum lampade Python
Arsit, in immensas oneres abiere cavernas,{{versus|135}}
Et Phoebi tenuere viam: seu sponte deorum
Cirrha silet, fatique sat est arcana futuri
Carmine longaevae vobis commissa Sibyllae:
Seu Paean, solitus templis arcere nocentes,
Ora quibus solvat, nostro non invenit aevo.{{versus|140}}
Virginei patuere doli, fecitque negatis
Numinibus metus ipse fidem. Tum torta priores
Stringit vitta comas, crinesque in terga solutos
Candida Phocaica complectitur infula lauro.
Haerentem dubiamque premens in templa sacerdos{{versus|145}}
Impulit. Illa, pavens adyti penetrale remoti
Fatidicum, prima templorum in parte resistit,
Atque, deum simulans, sub pectore ficta quieto
Verba refert, nullo confusae murmure vocis
Instinctam sacro mentem testata furore,{{versus|150}}
Haud aeque laesura ducem, cui falsa canebat,
Quam tripodas, Phoebique fidem. Non rupta trementi
Verba sono, nec vox antri complere capacis
Sufficiens spatium, nulloque horrore comarum
Excussae laurus, immotaque culmina templi,{{versus|155}}
Securumque nemus, veritam se credere Phoebo
Prodiderant. Sentit tripodas cessare, furensque
Appius: Et nobis meritas dabis, impia, poenas,
Et superis, quos fingis, ait, nisi mergeris antris,
Deque orbis trepidi tanto consulta tumultu{{versus|160}}
Desinis ipsa loqui. Tandem conterrita virgo
Confugit ad tripodas, vastisque abducta cavernis
Haesit, et insueto concepit pectore numen,
Quod non exhaustae per tot iam saecula rupis
Spiritus ingessit vati: tandemque potitus{{versus|165}}
Pectore Cirrhaeo, non umquam plenior artus
Phoebados irrupit Paean: mentemque priorem
Expulit, atque hominem toto sibi cedere iussit
Pectore. Bacchatur demens aliena per antrum
Colla ferens, vittasque dei Phoebeaque serta{{versus|170}}
Erectis discussa comis, per inania templi
Ancipiti cervice rotat, spargitque vaganti
Obstantes tripodas, magnoque exaestuat igne,
Iratum te, Phoebe, ferens. Nec verbere solo
Uteris et stimulis, flammasque in viscera mergis:{{versus|175}}
Accipit et fraenos: nec tantum prodere vati,
Quantum scire, licet. Venit aetas omnis in unam
Congeriem: miserumque premunt tot saecula pectus.
Tanta patet rerum series, atque omne futurum
Nititur in lucem: vocemque petentia fata{{versus|180}}
Luctantur: non prima dies, non ultima mundi,
Non modus Oceani, numerus non deerat arenae.
Talis in Euboico vates Cumana recessu,
Indignata suum multis servire furorem
Gentibus, ex tanta fatorum strage superba{{versus|185}}
Excerpsit Romana manu. Sic plena laborat
Phemonoe Phoebo, dum te, consultor operti
Castalia tellure dei, vix invenit, Appi,
Inter fata diu quaerens tam magna latentem.
Spumea tunc primum rabies vesana per ora{{versus|190}}
Effluit, et gemitus, et anhelo clara meatu
Murmura: tunc moestus vastis ululatus in antris,
Extremaeque sonant, domita iam virgine, voces:
Effugis ingentes, tanti discriminis expers,
Bellorum, o Romane, minas: solusque quietem{{versus|195}}
Euboici vasta lateris convalle tenebis.
Caetera suppressit, faucesque obstruxit Apollo.
Custodes tripodes fatorum, arcanaque mundi,
Tuque potens veri Paean, nullumque futuri
A superis celate diem, suprema ruentis{{versus|200}}
Imperii, caesosque duces, et funera regum,
Et tot in Hesperio collapsas sanguine gentes
Cur aperire times? An nondum numina tantum
Decrevere nefas? et adhuc dubitantibus astris
Pompeii damnare caput, tot fata tenentur?{{versus|205}}
Vindicis an gladii facinus, poenasque furoris,
Regnaque ad ultores iterum redeuntia Brutos,
Ut peragat fortuna, taces? Tunc pectore vatis
Impactae cessere fores, expulsaque templis
Prosiluit. Perstat rabies; nec cuncta locutae,{{versus|210}}
Quem non emisit, superest deus. Illa feroces
Torquet adhuc oculos, totoque vagantia coelo
Lumina, nunc vultu pavido, nunc torva minaci:
Stat numquam facies: rubor igneus inficit ora,
Liventesque genas: nec, qui solet esse timenti,{{versus|215}}
Terribilis sed pallor inest: nec fessa quiescunt
Corda; sed, ut tumidus Boreae post flamina pontus
Rauca gemit, sic muta levant suspiria vatem.
Dumque a luce sacra, qua vidit fata, refertur
Ad vulgare iubar, mediae venere tenebrae.{{versus|220}}
Immisit Stygiam Paean in viscera Lethen,
Quae raperet secreta deum. Tunc pectore verum
Fugit, et ad Phoebi tripodas rediere futura:
Vixque refecta cadit. Nec te vicinia leti
Territat, ambiguis frustratum sortibus, Appi:{{versus|225}}
Iure sed incerto mundi, subsidere regnum
Chalcidos Euboicae, vana spe rapte, parabas.
Heu demens, nullum belli sentire fragorem,
Tot mundi caruisse malis, praestare deorum
Excepta quis morte potest? Secreta tenebis{{versus|230}}
Litoris Euboici, memorando condite busto,
Qua maris angustat fauces saxosa Carystos,
Et tumidis infesta colit qua numina Rhamnus,
Arctatus rapida fervet qua gurgite pontus,
Euripusque trahit, cursum mutantibus undis,{{versus|235}}
Chalcidicas puppes ad iniquam classibus Aulim.


Interea domitis Caesar remeabat Iberis,
Victrices aquilas alium laturus in orbem:
Cum prope fatorum tantos per prospera cursus
Avertere dei. Nullo nam Marte subactus,{{versus|240}}
Intra castrorum timuit tentoria ductor
Perdere successus scelerum: cum paene fideles
Per tot bella manus, satiatae sanguine, tandem
Destituere ducem: seu moesto classica paullum
Intermissa sono, claususque et frigidus ensis{{versus|245}}
Expulerat belli furias: seu praemia miles
Dum maiora petit, damnat caussamque ducemque,
Et scelere imbutos etiamnunc venditat enses.
Haud magis expertus discrimine Caesar in ullo est,
Quam non e stabili, tremulo sed culmine cuncta{{versus|250}}
Despiceret, staretque super titubantia fultus:
Tot raptis truncus manibus, gladioque relictus
Paene suo, qui tot gentes in bella trahebat,
Scit non esse ducis strictos, sed militis, enses.
Non pavidum iam murmur erat, nec pectore tecto{{versus|255}}
Ira latens: nam quae dubias constringere mentes
Caussa solet, dum quisque pavet, quibus ipse timori est,
Seque putat solum regnorum iniusta gravari,
Haud retinet. Quippe ipsa metus exsolverat audax
Turba suos. Quidquid multis peccatur, inultum est.{{versus|260}}
Effudere minas: Liceat discedere, Caesar,
A rabie scelerum. Quaeris terraque marique
His ferrum iugulis, animasque effundere viles
Quolibet hoste paras. Partem tibi Gallia nostri
Eripuit: partem duris Hispania bellis:{{versus|265}}
Pars iacet Hesperia: totoque exercitus orbe
Te vincente perit. Terris fudisse cruorem
Quid iuvat Arctois, Rhodano Rhenoque subactis?
Tot mihi pro bellis bellum civile dedisti.
Cepimus expulso patriae cum tecta senatu,{{versus|270}}
Quos hominum, vel quos licuit spoliare deorum?
Imus in omne nefas, manibus ferroque nocentes,
Paupertate pii. Finis quis quaeritur armis?
Quid satis est, si Roma parum? Iam respice canos,
Invalidasque manus, et inanes cerne lacertos.{{versus|275}}
Usus abit vitae, bellis consumsimus aevum:
Ad mortem dimitte senes. En, improba vota!
Non duro liceat morientia cespite membra
Ponere, non anima glebam fugiente ferire,
Atque oculos morti clausuram quaerere dextram{{versus|280}}
Coniugis illabi lacrimis, unique paratum
Scire rogum. Liceat morbis finire senectam.
Sit praeter gladios aliquod sub Caesare fatum.
Quid, velut ignaros ad quae portenta paremur,
Spe trahis? Usque adeo soli civilibus armis{{versus|285}}
Nescimus cuius sceleris sit maxima merces?
Nil actum est bellis, si nondum comperit, istas
Omnia posse manus. Nec fas nec vincula iuris
Hoc audere vetant. Rheni mihi Caesar in undis
Dux erat, hic socius. Facinus quos inquinat, aequat.{{versus|290}}
Adde, quod ingrato meritorum iudice virtus
Nostra perit. Quidquid gerimus, fortuna vocatur.
Nos fatum sciat esse suum. Licet omne deorum
Obsequium speres: irato milite, Caesar,
Pax erit. Haec fatus, totis discurrere castris{{versus|295}}
Coeperat, infestoque ducem deposcere vultu.
Sic eat, o superi! quando pietasque fidesque
Destituunt, moresque malos sperare relictum est,
Finem civili faciat discordia bello.
Quem non ille ducem potuit terrere tumultus?{{versus|300}}
Fata sed in praeceps solitus demittere Caesar,
Fortunamque suam per summa pericula gaudens
Exercere, venit: nec, dum desaeviat ira,
Expectat; medios properat tentare furores.
Non illis urbes spoliandaque templa negasset,{{versus|305}}
Tarpeiamque Iovis sedem, matresque senatus,
Passurasque infanda nurus. Vult omnia certe
A se saeva peti, vult praemia Martis amari:
Militia indomiti tantum mens sana timetur.
Non pudet heu, Caesar, soli tibi bella placere{{versus|310}}
Iam manibus damnata tuis? hos ante pigebit
Sanguinis? his ferri grave ins erit ipse per omne
Fasque nefasque rues Lassare, et disce sine armis
Posse pati: liceat scelerum tibi ponere finem.
Saeve, quid insequeris quid iam nolentibus instas?{{versus|315}}
Bellum te civile fugit. Stetit aggere fulti
Cespitis, intrepidus vultu, meruitque timeri
Non metuens: atque haec ira dictante profatur:
Qui modo in absentem vultu dextraque furebas,
Miles, habes nudum promtumque ad vulnera pectus.{{versus|320}}
Hic fuge, si belli finis placet, ense relicto.
Detegit imbelles animos nil fortiter ausa
Seditio, tantumque fugam meditata iuventus,
Ac ducis invicti rebus lassata secundis.
Vadite, meque meis ad bella relinquite fatis:{{versus|325}}
Invenient haec arma manus, vobisque repulsis
Tot reddet Fortuna viros, quot tela vacabunt.
Anne fugam Magni tanta cum classe sequuntur
Hesperiae gentes, nobis victoria turbam
Non dabit, impulsi tantum quae praemia belli{{versus|330}}
Auferat et, vestri rapta mercede laboris,
Lauriferos nullo comitetur vulnere currus?
Vos despecta, senes, exhaustaque sanguine turba
Cernetis nostros iam plebs Romana triumphos.
Caesaris an cursus vestrae sentire putatis{{versus|335}}
Damnum posse fugae? veluti, si cuncta minentur
Flumina, quos miscent pelago, subducere fontes,
Non magis ablatis umquam descenderet aequor,
Quam nunc crescit, aquis. An vos momenta putatis
Ulla dedisse mihi? Numquam sic cura deorum{{versus|340}}
Se premit, ut vestrae morti vestraeque saluti
Fata vacent. Procerum motus haec cuncta sequuntur.
Humanum paucis vivit genus. Orbis Iberi
Horror et Arctoi nostro sub nomine miles,
Pompeio certe fugeres duce. Fortis in armis{{versus|345}}
Caesareis Labienus erat: nunc, transfuga vilis,
Cum duce praelato terras atque aequora lustrat.
Nec melior mihi vestra fides, si bella nec hoste
Nec duce me geritis. Quisquis mea signa relinquit,
Nec Pompeianis tradit sua partibus arma,{{versus|350}}
Hic numquam vult esse meus. Sunt ista profecto
Curae castra deis, qui me committere tantis
Non nisi mutato voluerunt milite bellis.
Heu, quantum Fortuna humeris iam pondera fessis
Amolitur onus! sperantes omnia dextras{{versus|355}}
Exarmare datur, quibus hic non sufficit orbis.
Iam certe mihi bella geram: discedite castris,
Tradite nostra viris ignavi signa Quirites.
At paucos, quibus haec rabies auctoribus arsit,
Non Caesar, sed poena tenet. Procumbite terra,{{versus|360}}
Infidumque caput feriendaque tendite colla.
Et tu, quo solo stabunt iam robore castra,
Tiro rudis, specta poenas, et disce ferire,
Disce mori. Tremuit saeva sub voce minantis
Vulgus iners: unumque caput tam magna iuventus{{versus|365}}
Privatum factura timet: velut ensibus ipsis
Imperet, invito moturus milite ferrum.
Ipse pavet, ne tela sibi dextraeque negentur
Ad scelus hoc Caesar: vicit patientia saevi
Spem ducis, et iugulos, non tantum praestitit enses.{{versus|370}}
Nil magis, adsuetas sceleri quam perdere mentes,
Atque perire timet; tam diro foederis ictu
Parta quies, poenaque redit placata iuventus.


Brundusium decimis iubet hanc adtingere castris,
Et cunctas revocare rates, quas avius Hydrus,{{versus|375}}
Antiquusque Taras, secretaque litora Leucae,
Quas recipit Salapina palus, et subdita Sipus
Montibus: Ausoniam qua torquens frugifer oram,
Dalmatico Boreae, Calabroque obnoxius Austro
Appulus Hadriacas exit Garganus in undas.{{versus|380}}
Ipse petit trepidam tutus sine milite Romam,
Iam doctam servire togae: populoque precanti
Scilicet indulgens, summum dictator honorem
Contigit, et laetos fecit se console fastos.
Namque omnes voces, per quas iam tempore tanto{{versus|385}}
Mentimur dominis, haec primum reperit aetas,
Qua sibi ne ferri ius ullum Caesar abesset,
Ausonias voluit gladiis miscere secures.
Addidit et fasces aquilis, et nomen inane
Imperii rapiens, signavit tempora digna{{versus|390}}
Moesta nota. Nam quo melius Pharsalicus annus
Consule notus erit? Fingit solemnis Campus,
Et non admissae dirimit suffragia plebis,
Decantatque tribus, et vana versat in urna.
Nec coelum servare licet: tonat augure surdo,{{versus|395}}
Et laetae iurantur aves, bubone sinistro.
Inde perit primum quondam veneranda potestas
Iuris inops: careat tantum ne nomine tempus,
Menstruus in fastos distinguit saecula consul.
Nec non Iliacae numen quod praesidet Albae,{{versus|400}}
Haud meritum Latio sollemnia sacra subacto,
Vidit flammifera confectas nocte Latinas.
Inde rapit cursus, et, quae piger Appulus arva
Deseruit rastris, et inerti tradidit herbae,
Ocior et coeli flammis et tigride foeta{{versus|405}}
Transcurrit; curvique tenens Minoia tecta
Brundusii, clausas ventis brumalibus undas
Invenit, et pavidas hiberno sidere classes.
Turpe duci visum, rapiendi tempora belli
In segnes exisse moras, portuque teneri,{{versus|410}}
Dum pateat tutum vel non felicibus aequor.
Expertes animos pelagi sic robore complet:
Fortius hiberni flatus, coelumque fretumque
Cum cepere, tenent, quam quos incumbere certos
Perfida nubiferi vetat inconstantia veris.{{versus|415}}
Nec maris anfractus lustrandaque litora nobis,
Sed recti fluctus soloque Aquilone secandi.
Hic utinam summi curvet carchesia mali,
Incumbatque furens, et Graia ad moenia perflet,
Ne Pompeiani Phaeacum e litore toto{{versus|420}}
Languida iactatis comprendant carbasa remis:
Rumpite, quae retinent felices vincula proras.
Iamdudum nubes et saevas perdimus undas.
Sidera prima poli, Phoebo labente sub undas,
Exierant, et luna suas iam fecerat umbras,{{versus|425}}
Cum pariter solvere rates, totosque rudentes
Laxavere sinus: et flexo navita cornu
Obliquat laevo pede carbasa, summaque pandens
Suppara velorum perituras colligit auras.
Ut primum levior propellere lintea ventus{{versus|430}}
Incipit, exiguumque tument, mox reddita malo
In mediam cecidere ratem: terraque relicta,
Non valet ipsa sequi puppes, quae vexerat aura.
Aequora lenta iacent, alto torpore ligata.
Pigrius immotis haesere paludibus undae.{{versus|435}}
Sic stat iners Scythicas adstringens Bosporus undas,
Cum, glacie retinente, fretum non impulit Ister,
Immensumque gelu tegitur mare: comprimit unda,
Deprendit quascunque rates: nec pervia velis
Aequora frangit eques, fluctuque latente sonantem{{versus|440}}
Orbita migrantis scindit Maeotida Bessi.
Saeva quies pelagi, moestoque ignava profundo
Stagna iacentis aquae: veluti deserta rigente
Aequora natura cessant, pontusque vetustas
Oblitus servare vices, non commeat aestu,{{versus|445}}
Non horrore tremit, non solis imagine vibrat
Casibus innumeris fixae patuere carinae,
Illinc infestae classes et inertia tonsis
Aequora moturae; gravis hinc languore profundi
Obsessis ventura fames. Nova vota timori{{versus|450}}
Sunt inventa novo, fluctus nimiasque precari
Ventorum vires, dum se torpentibus unda
Excutiat stagnis, et sit mare. Nubila nusquam
Undarumque minae: coelo languente fretoque,
Naufragii spes omnis abit. Sed nocte fugata,{{versus|455}}
Laesum nube dies iubar extulit, imaque sensim
Concussit pelagi, movitque Ceraunia nautis.
Inde rapi coepere rates, atque aequora classem
Curva sequi, quae iam vento fluctuque secundo
Lapsa Palaestinas uncis confixit arenas.{{versus|460}}
Prima duces vidit iunctis consistere castris
Tellus, quam volucer Genusus, quam mollior Apsus
Circueunt ripis. Apso gestare carinas
Caussa palus, leni quam fallens egerit unda.
At Genusum nunc sole nives, nunc imbre solutae{{versus|465}}
Praecipitant: neuter longo se gurgite lassat,
Sed minimum terrae, vicino litore, novit.
Hoc fortuna loco tantae duo nomina famae
Composuit: miserique fuit spes irrita mundi
Posse duces parva campi statione diremtos{{versus|470}}
Admotum damnare nefas. Nam cernere vultus
Et voces audire datur: multosque per annos
Dilectus tibi, Magne, socer, post pignera tanta
Sanguinis, infausti sobolem mortemque nepotis,
Te nisi Niliaca propias non vidit arena.{{versus|475}}

Caesaris adtonitam miscenda ad proelia mentem
Ferre moras scelerum partes iussere relictae.
Ductor erat cunctis audax Antonius armis,
Iam tunc civili meditatus Leucada bello.
Illum saepe minis Caesar precibusque morantem{{versus|480}}
Evocat: O mundi tantorum caussa malorum,
Quid superos et fata tenes? Sunt cetera cursu
Acta meo: summam rapti per prospera belli
Te poscit Fortuna manum. Num rupta vadosis
Syrtibus incerto Libye nos dividit aestu?{{versus|485}}
Numquid inexperto tua credimus arma profundo,
Inque novos traheris casus? Ignave, venire
Te Caesar, non ire, iubet. Prior ipse per hostes
Percussi medias alieni iuris arenas.
Tui mea castra times? Pereuntia tempora fati{{versus|490}}
Conqueror: in ventos impendo vota, fretumque.
Ne retine dubium cupientes ire per aequor:
Si bene nota mihi est, ad Caesaris arma iuventus
Naufragio venisse volet. Iam voce doloris
Utendum est: non ex aequo divisimus orbem.{{versus|495}}
Epirum Caesarque tenet totusque senatus:
Ausoniam tu solus habes. His terque quaterque
Vocibus excitum postquam cessare videbat,
Dum se deesse deis, ac non sibi numina, credit,
Sponte per incautas audet tentare tenebras,{{versus|500}}
Quod iussi timuere, fretum, temeraria prono
Expertus cessisse deo: fluctusque verendos
Classibus, exigua sperat superare carina.
Solverat armorum fessas nox languida curas:
Parta quies miseris, in quorum pectora somno{{versus|505}}
Dat vires fortuna minor. Iam castra silebant;
Tertia iam vigiles commoverat hora secundos:
Caesar sollicito per vasta silentia gressu
Vix famulis audenda parat: cunctisque relictis,
Sola placet Fortuna comes. Tentoria postquam{{versus|510}}
Egressus, vigilum somno cedentis membra
Transsiluit, questus tacite quod fallere posset.
Litora curva legit, primisque invenit in undis
Rupibus exesis haerentem fune carinam.
Rectorem dominumque ratis secura tenebat{{versus|515}}
Haud procul inde domus, non ullo robore fulta,
Sed sterili iunco cannaque intexta palustri,
Et latus inversa nudum munita phaselo.
Haec Caesar bis terque manu quassantia tectum
Limina commovit. Molli consurgit Amyclas,{{versus|520}}
Quem dabat alga, toro. Quisnam mea nafragus, inquit,
Tecta petit? aut quem nostrae Fortuna coegit
Auxilium sperare casae? Sic fatus, ab alto
Aggere iam tepidae sublato fune favillae,
Scintillam tenuem commotos pavit in ignes;{{versus|525}}
Securus belli: praedam civilibus armis
Scit non esse casas. O vitae tuta facultas
Pauperis, angustique lares! o munera nondum
Intellecta deum! quibus hoc contingere templis
Aut potuit muris, nullo trepidare tumultu,{{versus|530}}
Caesarea pulsante manu? Tum poste recluso,
Dux ait: Exspecta votis maiora modestis,
Spesque tuas laxa, iuvenis. Si iussa secutus
Me vehis Hesperiam, non ultra cuncta carinae
Debebis, manibusque inopem duxisse senectam.{{versus|535}}
Ne cessa praebere deo tua fata, volenti
Angustos opibus subitis implere Penates.
Sic fatur: quamquam plebeio tectus amictu,
Indocilis privata loqui. Tum pauper Amyclas:
Multa quidem prohibent nocturno credere ponto.{{versus|540}}
Nam sol non rutilas deduxit in aequora nubes
Concordesque tulit radios: Noton altera Phoebi,
Altera pars Borean diducta luce vocabat.
Orbe quoque exhaustus medio languensque recessit,
Spectantes oculos infirmo lumine passus.{{versus|545}}
Lunaque non gracili surrexit lucida cornu,
Aut orbis medii puros exesa recessus:
Nec duxit recto tenuata cacumina cornu,
Ventorumque nota rubuit: tum lurida pallens
Ora tulit, vultu sub nubem tristis ituro.{{versus|550}}
Sed mihi nec motus nemorum, nec litoris ictus,
Nec placet incertus, qui provocat aequora, Delphin:
Aut siccum quod mergus amat: quodque ausa volare
Ardea sublimis pennae confisa natanti:
Quodque caput spargens undis, velut occupet imbrem,{{versus|555}}
Instabili gressu metitur litora cornix.
Sed si magnarum poscunt discrimina rerum,
Haud dubitem praebere manus. Vel litora tangam
Iussa, vel hoc potius pelagus flatusque negabunt.
Haec fatus, solvensque ratem, dat carbasa ventis:{{versus|560}}
Ad quorum motus non solum lapsa per altum
Aera dispersos traxere cadentia sulcos
Sidera: sed summis etiam quae fixa tenentur
Astra polis, sunt visa quati. Niger inficit horror
Terga maris: longo per multa volumina tractu{{versus|565}}
Aestuat unda minax, flatusque incerta futuri:
Turbida testantur conceptos aequora ventos.
Tunc rector trepidae fatur ratis: Adspice, saevum
Quanta paret pelagus. Zephyros intendat, an Euros,
Incertum est. Puppim dubius ferit undique pontus.{{versus|570}}
Nubibus et coelo Notus est: si murmura ponti
Consulimus, Cori verrunt mare. Gurgite tanto,
Nec ratis Hesperias tanget, nec naufragus oras.
Desperare viam et vetitos convertere cursus,
Sola salus. Liceat vexata litora puppe{{versus|575}}
Prendere, ne longe nimium sit proxima tellus.
Fisus cuncta sibi cessura pericula Caesar,
Sperne minas, inquit, pelagi, ventoque furenti
Trade sinum. Italiam si coelo auctore recusas,
Me pete. Sola tibi caussa haec est iusta timoris,{{versus|580}}
Vectorem non nosse tuum; quem numina numquam
Destituunt, de quo male tunc Fortuna meretur,
Cum post vota venit. Medias perrumpe procellas,
Tutela secure mea. Coeli iste fretique,
Non puppis nostrae labor est: hanc Caesare pressam{{versus|585}}
A fluctu defendet onus. Ne longa furori
Ventorum saevo dubitur mora: proderit undis
Ista ratis. Ne flecte manus: fuge proxima velis
Litora: tum Calabro portu te crede potitum,
Cum iam non poterit puppi nostraeque saluti{{versus|590}}
Altera terra dari Quid tanta strage paretur,
Ignoras? Quaerit pelagi coelique tumultu
Quid praestet Fortuna mihi.

Non plura locuto,
Avulsit laceros, percussa puppe, rudentes
Turbo rapax, fragilemque super volitantia malum{{versus|595}}
Vela tulit: sonuit victis compagibus alnus.
Inde ruunt toto congesta pericula mundo.
Primus ab Oceano caput exeris Atlanteo,
Core, movens aestus: iam te tollente furebat
Pontus, et in scopulos totas erexerat undas.{{versus|600}}
Occurrit gelidus Boreas, pelagusque retundit:
Et dubium pendet, vento cui pareat, aequor.
Sed Scythici vicit rabies Aquilonis, et undas
Torsit, et abstrusas penitus vada fecit arenas.
Nec perfert pontum Boreas ad saxa, suumque{{versus|605}}
In fluctus Cori frangit mare: motaque possunt
Aequora subductis etiam concurrere ventis.
Non Euri cessasse minas, non imbribus atrum
Aeolii iacuisse Notum sub carcere saxi
Crediderim: cunctos solita de parte ruentes{{versus|610}}
Defendisse suas violento turbine terras;
Sic pelagus mansisse loco. Non parva procellis
Aequora rapta ferunt: Aegeas transit in undas
Tyrrhenum: sonat Ionio vagus Hadria ponto.
Ah quoties frustra pulsatos aequore montes{{versus|615}}
Obruit illa dies! quam celsa cacumina pessum
Tellus victa dedit! Non illo litore surgunt
Tam validi fluctus, alioque ex orbe voluti
A magno venere mari, mundumque coercens
Monstriferos agit unda sinus. Sic rector Olympi{{versus|620}}
Cuspide fraterna lassatum in saecula fulmen
Adiuvit, regnoque accessit terra secundo,
Cum mare convolvit gentes, cum litora Tethys
Noluit ulla pati, coelo contenta teneri.
Nunc quoque tanta maris moles crevisset in astra,{{versus|625}}
Ni superum rector pressisset nubibus undas.
Non coeli nox illa fuit: latet obsitus aer
Infernae pallore domus, nimbisque gravatus
Deprimitur, fluctusque in nubibus accipit imbrem.
Lux etiam metuenda perit, nec fulgura currunt{{versus|630}}
Clara, sed obscurum nimbosus dissilit aer.
Tunc superum convexa fremunt, atque arduus axis
Insonuit, motaque poli compage laborant
Extimuit natura chaos: rupisse videntur
Concordes elementa moras, rursusque redire{{versus|635}}
Nox manes mixtura deis. Spes una salutis,
Quod tanta mundi nondum periere ruina.
Quantum Leucadio placidus de vertice pontus
Despicitum; tantum nautae videre trementes
Fluctibus e summis praeceps mare: quumque tumentes{{versus|640}}
Rursus hiant undae, vix eminet aequore malus.
Nubila tanguntur velis, et terra carina.
Nam pelagus, qua parte sedet, non celat arenas:
Exhaustum in tumulos, omnisque in fluctibus unda est.
Artis opem vicere metus: nescitque magister,{{versus|645}}
Quam frangat, cui cedat aquae. Discordia ponti
Succurrit miseris, fluctusque evertere puppim
Non valet in fluctus: victum latus unda repellens
Erigit, atque omni surgit ratis ardua vento.
Non humilem Sasona vadis, non litora curvae{{versus|650}}
Thessaliae saxosa pavent, oraeque malignos
Ambraciae portus: scopulosa Ceraunia nautae
Summa timent. Credit iam digna pericula Caesar
Fatis esse suis. Tantusne evertere, dixit,
Me superis labor est: parva quem puppe sedentem{{versus|655}}
Tam magno petiere mari? Si gloria leti
Est pelago donata mei, bellisque negamur;
Intrepidus, quamcunque datis mihi numina, mortem
Accipiam. Licet ingentes abruperit actus
Festinata dies fatis; sat magna peregi.{{versus|660}}
Arctoas domui gentes: inimica subegi
Arma metu: vidit Magnum mihi Roma secundum.
Iussa plebe tuli fasces per bella negatos.
Nulla meis aberit titulis Romana potestas.
Nesciet hoc quisquam, nisi tu, quae sola meorum{{versus|665}}
Conscia votorum es, me, quamvis plenus honorum
Et dictator eam Stygias et consul ad umbras,
Privatum, Fortuna, mori. Mihi funere nullo
Est opus, o superi: lacerum retinete cadaver
Fluctibus in mediis: desint mihi busta rogusque,{{versus|670}}
Dum metuar semper, terraque exspecter ab omni.
Haec fatum decimus, dictu mirabile, fluctus
Invalida cum puppe levat: nec rursus ab alto
Aggere deiecit pelagi, sed pertulit unda,
Scruposisque angusta vacant ubi litora saxis,{{versus|675}}
Imposuit terrae. Pariter tot regna, tot urbes
Fortunamque suam, tacta tellure, recepit.
Sed non tam remeans Caesar iam luce propinqua,
Quam tacita sua castra fuga comitesque fefellit.
Circumfusa duci flevit, gemituque suorum{{versus|680}}
Et non ingratis incessit turba querelis:
Quo te, dure, tulit virtus temeraria, Caesar?
Aut quae nos viles animas in fata relinquens,
Invitis spargenda dabas tua membra procellis?
Cum tot in hac anima populorum vita salusque{{versus|685}}
Pendeat, et tantus caput hoc sibi fecerit orbis,
Saevitia est voluisse mori. Nullusne tuorum
Emeruit comitum, fatis non posse superstes
Esse tuis? Cum te raperet mare, corpora segnis
Nostra sopor tenuit. Pudet, heu! Tibi caussa petendae{{versus|690}}
Haec fuit Hesperiae: visum est, committere quemquam
Tam saevo, crudele, mari. Sors ultima rerum
In dubios casus et prona pericula mortis
Praecipitare solet. Mundi iam summa tenentem
Permisisse mari! Tantum quid numina lassas?{{versus|695}}
Sufficit ad belli summam favor iste laborque
Fortunae, quod te nostris impegit arenis?
Hine usus placuere deum, non rector ut orbis,
Nec dominus rerum, sed felix naufragus esses?
Talia iactantes, discussa nocte serenus{{versus|700}}
Oppressit cum sole dies, fessumque tumentes
Composuit pelagus, ventis patientibus, undas.
Nec non Hesperii lassatum fluctibus aequor
Ut videre duces, purumque insurgere coelo
Fracturum pelagus Borean, solvere carinas,{{versus|705}}
Quas ventus ductaeque pari moderamine dextrae
Permixtas habuere diu: latumque per aequor,
Ut terrestre, coit, consertis puppibus, agmen.
Sed nox saeva modum venti velique tenorem
Eripuit nautis, excussitque ordine puppes.{{versus|710}}
Strymona sic gelidum, bruma pellente, relinquunt
Poturae te, Nile, grues, primoque volatu
Effingunt varias, casu monstrante, figuras.
Mox ubi percussit tensas Notus altior alas,
Confusos temere immixtae glomerantur in orbes,{{versus|715}}
Et turbata perit dispersis littera pennis.
Cum primum redeunte die violentior aer
Puppibus incubuit, Phoebeo concitus ortu,
Praetereunt frustra tentati litora Lissi,
Nymphaeumque tenent. Nudas Aquilonibus undas{{versus|720}}
Succedens Boreae iam portum fecerat Auster.


Undique collatis in robur Caesaris armis,
Summa videns duri Magnus discrimina Martis
Iam castris instare suis, seponere tutum
Coniugii decrevit onus, Lesboque remotam{{versus|725}}
Te procul a saevi strepitu, Cornelia, belli
Occulere. Heu quantum mentes dominatur in aequas
Iusta Venus! Dubium trepidumque ad proelia, Magne,
Te quoque fecit amor: quod nolles stare sub ictu
Fortunae, quo mundus erat Romanaque fata,{{versus|730}}
Coniux sola fuit. Mentem iam verba paratam
Destituunt, blandaeque iuvat ventura trahentem
Indulgere morae, et tempus subducere fatis.
Nocte sub extrema, pulso torpore quietis,
Dum fovet amplexu gravidum Cornelia curis{{versus|735}}
Pectus, et aversi petit oscula grata mariti:
Humentes mirata genas, percussaque caeco
Vulnere, non audet flentem deprendere Magnum.
Ille gemens: Vita non nunc mihi dulcior, inquit,
Cum taedet vitae, laeto sed tempore, coniux,{{versus|740}}
Venit moesta dies, et quam nimiumque parumque
Distulimus: iam totus adest in proelia Caesar.
Cedendum est bellis: quorum tibi tuta latebra
Lesbos erit. Desiste preces tentare: negavi
Iam mihi: non longos a me patiere recessus.{{versus|745}}
Pracipites aderunt casus: properante ruina,
Summa cadunt. Satis est audisse pericula Magni:
Meque tuus decepit amor, civilia bella
Si spectare potes. Nam me iam, Marte parato,
Securos cepisse pudet cum coniuge somnos,{{versus|750}}
Eque tuo, miserum quatiunt cum classica mundun,
Surrexisse sint. Vereor civilibus armis
Pompeium nullo tristem committere damno.
Tutior interea populis, et tutior omni
Rege, late, positamque procul fortuna mariti{{versus|755}}
Non tota te mole premat. Si numina nostras
Impulerint acies, maneat pars optima nostri;
Sitque mihi, si fata premant victorque cruentus
Quo fugisse velim. Vix tantum infirma dolorem
Cepit, et adtonito cessere e pectore sensus.{{versus|760}}
Tandem vix moestas potuit proferre querelas:
Nil mihi de fatis thalami superisque relictum est,
Magne, queri: nostros non rumpit funus amores,
Nec diri fax summa rogi: sed sorte frequenti
Plebeiaque nimis careo dimissa marito.{{versus|765}}
Hostis ad adventuum rumpamus foedera tedae:
Placemus socerum. Sic est tibi cognita, Magne,
Nostra fide? credisne aliquid mihi tutius esse,
Quam tibi? non olim casu pendemus ab uno?
Fulminibus me, saeve, iubes tantaeque ruinae{{versus|770}}
Absentem praestare caput? secura videtur
Sors tibi, cum facias etiam nunc vota, perisse?
Ut nolim servire malis, sed morte parata
Te sequar ad manes; feriat dum moesta remotas
Fama procul terras, vivam tibi nempe superstes.{{versus|775}}
Adde, quod adsuescis fatis, tantumque dolorem
Crudelis me ferre doces. Ignosce fatenti:
Posse pati, timeo. Quodsi sunt vota, deisque
Audior, eventus rerum sciet ultima coniux.
Sollicitam rupes, iam te victore, tenebunt:{{versus|780}}
Et puppim, quae fata ferat tam laeta, timebo.
Nec solvent audita metus mihi prospera belli,
Cum, vacuis proiecta locis, a Caesare possim
Vel fugiente capi. Notescent litora clari
Nominis exsilio, positaque ibi coniuge Magni,{{versus|785}}
Quis Mitylenaeas poterit nescire latebras?
Hoc precor extremum, si nil tibi victa relinquent
Tutius arma fuga, cum te commiseris undis,
Quolibet infaustam potius deflecte carinam:
Litoribus quaerere meis. Sic fata, relictis{{versus|790}}
Exsiluit stratis amens, tormentaque nulla
Vult differre mora. Non moesti pectora Magni
Sustinet amplexu dulci, non colla tenere:
Extremusque perit tam longi fructus amoris:
Praecipitantque suos luctus, [neuterque recedens{{versus|795}}
Sustinuit dixisse, vale] vitamque per omnem
Nulla fuit tam moesta dies. Nam cetera damna
Durata iam mente malis firmaque tulerunt.
Labitur infelix, manibusque excepta suorum
Fertur ad aequoreas, ac se prosternit, arenas,{{versus|800}}
Litoraque ipsa tenet, tandemque illata carinae est.
Non sic infelix patiam portusque reliquit
Hesperios, saevi premerent cum Caesaris arma.
Fida comes Magni vadit duce sola relicto,
Pompeiumque fugit. Quae nox sibi proxima venit,{{versus|805}}
Insomnis. Viduo tum primum frigida lecto
Atque insueta quies uni, nudumque marito
Non haerente latus. Somno quam saepe gravata
Deceptis vacuum manibus complexa cubile est,
Atque oblita fugae quaesivit nocte maritum{{versus|810}}
Nam, flamma quamvis tacitas urgente medullas,
Non iuvat in toto corpus iactare cubili:
Servatur pars illa tori. Caruisse timebat
Pompeio: sed non superi tam laeta parabant.
Instabat, miserae Magnum quae redderet hora.{{versus|815}}
&lt;/poem&gt;</text>
      <sha1>l4wf4nscwdqo5z0ky7hri15vrx158qj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Erasmi Colloquia Familiaria Et Encomium Moriae.djvu/468</title>
    <ns>104</ns>
    <id>42312</id>
    <revision>
      <id>223364</id>
      <parentid>141045</parentid>
      <timestamp>2024-12-06T21:47:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>GuilelmusDugard</username>
        <id>26603</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bis lecta */</comment>
      <origin>223364</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1886" sha1="hy6texk0z37ymksh5g96w3zoc0xpm1h" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;GuilelmusDugard&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;tam horrenda quam vulgo praedicant?
:{{sc|ph}}. Iter ad mortem durius quam ipsa mors. Quod si quis horrorem illum et imaginationem mortis excutiat animo, magnam mali partem sibi detraxerit. Breviter, quidquid est cruciabile vel in aegrotatione vel in morte, longe tolerabilius redditur, si quis se totum tradat voluntati divinae. Nam quod attinet ad sensum mortis, quum iam animus distrahitur a corpore, arbitror aut nullum esse aut perquam stupidum esse sensum, quod natura, priusquam huc veniatur, consopiat ac stupefaciat omnes partes sensibiles.
:{{sc|ma}}. Nascimur absque sensu nostri. 
:{{sc|ph}}. Sed non absque sensu matris.
:{{sc|ma}}. Quur non itidem emorimur? Cur Deus mortem voluit esse tam cruciabilem?
:{{sc|ph}}. Nativitatem voluit esse gravem ac periculosam matri, quo carius haberet quod peperisset: mortem autem unicuique voluit esse formidabilem, ne passim homines sibi mortem consciscerent. Etenim quum videamus et hodie tam multos sibi manus adferre; quid censes futurum, si mors nihil haberet horribile? Quoties vapulasset servus, aut etiam filius adolescens, quoties uxor indignaretur marito, quoties perisset res, aut aliud accidisset quod aegre esset animo, protinus ad laqueum, ad gladium, ad flumen, ad praecipitium, ad venenum currerent homines. Nunc mortis acerbitas vitam nobis reddit cariorem; praesertim quum medici non queant mederi semel vita defuncto. Quanquam ut non omnibus eadem est nascendi sors, ita non est eadem omnibus mortis ratio. Quosdam cita mors protinus liberat; alii lenta morte contabescunt. Lethargici, quemadmodum et ab aspide percussi, somno consopiti citra sensum sui moriuntur. Illud observavi, nullum esse mortis genus tam acerbum, quin perferatur, si quis obfirmato animo decrevit exire.
:{{sc|ma}}. Utrius mors visa est Christianior? 
:{{sc|ph}}. Mihi quidem Georgii visa est honorificentior. 
:{{sc|ma}}. Etiamne&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>hy6texk0z37ymksh5g96w3zoc0xpm1h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Erasmi Colloquia Familiaria Et Encomium Moriae.djvu/469</title>
    <ns>104</ns>
    <id>42313</id>
    <revision>
      <id>223365</id>
      <parentid>141046</parentid>
      <timestamp>2024-12-06T22:00:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>GuilelmusDugard</username>
        <id>26603</id>
      </contributor>
      <comment>/* Bis lecta */</comment>
      <origin>223365</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1907" sha1="ne4mw1u39e7xqs810vnzmfhit5hrv93" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;GuilelmusDugard&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;mors habet ambitionem suam? 
:{{sc|ph}}. Ego nunquam vidi duos tam dispari morte morientes. Si vacat audire, depingam excessum utriusque: tum erit iudicare, utra mors sit optabilior homini Christiano.
:{{sc|ma}}. Imo te rogo, ne graveris narrare. Nam ipse nihil audiero cupidius.
:{{sc|ph}}. Ergo de Georgio prius audi. Ubi mors iam certa sui signa dederat, medicorum chorus, qui diu curarant aegrotum, dissimulata vitae desperatione coeperunt mercedem poscere.
:{{sc|ma}}. Quot erant medici?
:{{sc|ph}}. Aliquando decem, interim duodecim; quum paucissimi, sex. 
:{{sc|ma}}. Satis erat ad occidendum vel valentem.
:{{sc|ph}}. Numerata pecunia clam submonuerunt proximos, non procul abesse mortem: curarent ea, quae pertinerent ad animae salutem; nam de corporis incolumitate nihil esse spei. Per amicos intimos blande submonitus est et aegrotus, ut corporis curam Deo committeret; ea tantum curaret, quae pertinerent ad feliciter hinc emigrandum. His auditis, mira torvitate Georgius oculos intendit in medicos, velut indigne ferens, quod ab illis destitueretur. Illi responderunt, se medicos esse, non deos; quod artis erat, praestitisse: ceterum adversus fatalem necessitatem nullam valere medicinam. His actis, abeunt in proximum cubiculum.
:{{sc|ma}}. Quid? morantur etiam accepta mercede?
:{{sc|ph}}. Inter illos nihil convenerat de morbi genere: alius aiebat hydropem, alius tympanitem, alius apostema in intestinis, alius aliud atque aliud malum: totoque hoc tempore, quo tractabant aegrotum, acerrime disceptarunt de morbi genere.
:{{sc|ma}}. O felicem interim aegrotum!
:{{sc|ph}}. Eam litem ut tandem finirent, per uxorem postularunt, ut sinerent exanimati corporis anatomiam fieri: id esse honorificum, et solere vel honoris gratia fieri in magnatibus: deinde rem eam fore saluti multis, idque ad meritorum ipsius cumulum accessurum: postremo pollicentur, suo sumptu se commercaturos&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ne4mw1u39e7xqs810vnzmfhit5hrv93</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pagina:Cartesius - Meditationes de prima philosophia.djvu/13</title>
    <ns>104</ns>
    <id>46071</id>
    <revision>
      <id>223363</id>
      <parentid>150024</parentid>
      <timestamp>2024-12-06T12:16:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>93.156.220.207</ip>
      </contributor>
      <origin>223363</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2724" sha1="j8qslz7791r1h6syhe7nvfk3fbws5wp" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;SZC 03&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;nunc diversis. Quid est autem hoc praecise quod sic imaginor? Attendamus, et, remotis iis quae ad ceram non pertinent, videamus quid supersit: nempe nihil aliud quàm extensum quid, flexibile, mutabile. Quid verò est hoc flexibile, mutabile? An quod imaginor, hanc ceram ex figurâ rotundâ in quadratam, vel ex hac in triangularem verti posse? Nullo modo; nam innumerabilium ejusmodi mutationum capacem eam esse comprehendo, nec possum tamen innumerabiles imaginando percurrere; nec igitur comprehensio hacc ab imaginandi facultate perficitur. Quid extensum? Nunquid etiam ipsa ejus extensio est ignota? Nam in cerâ liquescente fit major, major in ferventi, majorque rursus, si calor augeatur; nec recte judicarem quid sit cera, nisi putarem hanc etiam plures secundùm extensionem varietates admittere, quàm fuerim unquam imaginando complexus. Superest igitur ut concedam, me nequidem imaginari quid sit haec cera, sed solâ mente percipere; dico hanc in particulari, de cerâ enim in communi clarius est. Quaenam verò est haec cera, quae non nisi mente percipitur? Nempe eadem quam video, quam tango, quam imaginor, eadem denique quam ab initio esse arbitrabar. Atqui, quod notandum est, ejus perceptio non visio, non tactio, non imaginatio est, nec unquam fuit, quamvis prius ita videretur, sed solius mentis inspectio, quae vel imperfecta esse potest et confusa, ut prius erat, vel clara et distincta, ut nunc est, prout minus vel magis ad illa ex quibus constat attendo. 
Miror verò interim quàm prona sit mea mens in errores; nam quamvis haec apud me tacitus et sine voce considerem, haereo tamen in verbis ipsis, et fere decipior ab ipso usu loquendi. Dicimus enim nos videre ceram ipsammet, si adsit, non ex colore vel figurâ eam adesse judicare. Unde concluderem statim: ceram ergo visione oculi, non solius mentis inspectione, cognosci; nisi jam forte respexissem ex fenestrâ homines in plateâ transeuntes, quos etiam ipsos non minus usitate quàm ceram dico me videre. Quid autem video praeter pileos et vestes, sub quibus latere possent automata? Sed judico homines esse. Atque ita id quod putabam me videre oculis, solâ judicandi facultate, quae in mente meâ est, comprehendo. 
Sed pudeat supra vulgus sapere cupientem, ex formis loquendi quas vulgus invenit dubitationem quaesivisse; pergamusque deinceps, attendendo utrùm ego perfectius evidentiusque percipiebam quid esset cera, cùm primùm aspexi, credidique me illam ipso sensu externo, vel saltem sensu communi, ut vocant, id est potentiâ imaginatrice, cognoscere? an verò potiùs nunc, postquam diligentiùs investigavi tum quid ea sit, tum quomodo cognoscatur? Certe hac de re dubitare esset ineptum; nam quid fuit {{Pt|in}}&lt;noinclude&gt;&lt;references/&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>j8qslz7791r1h6syhe7nvfk3fbws5wp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Concilium Trevirum (927-928)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69254</id>
    <revision>
      <id>223366</id>
      <timestamp>2024-12-06T22:46:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pisarz12345</username>
        <id>21716</id>
      </contributor>
      <comment>Paginam instituit, scribens '{{titulus2 |Scriptor= |OperaeTitulus= Concilium Trevirum (927-928) |OperaeWikiPagina=Trevirum (927-928) |Annus= 927 |AnnusMonstratus= 927 |SubTitulus=   |Genera=Acta conciliorum Ecclesiae |Editio=  |Fons=[]  }} &lt;div class=text&gt;  '''Gesta Treverorum (XXVIII)''': Ruotgerus episcopus … bonæ conversationis existens, habito Treberi cum suffraganeis episcopis ac reliquo clero generali concilio, librum canonicorum decretorum sua industria compositum, in medium prot...'</comment>
      <origin>223366</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13391" sha1="n5ikv6wygqe5aq01ceky072uh0ae8pj" xml:space="preserve">{{titulus2
|Scriptor=
|OperaeTitulus= Concilium Trevirum (927-928)
|OperaeWikiPagina=Trevirum (927-928)
|Annus= 927
|AnnusMonstratus= 927
|SubTitulus=  
|Genera=Acta conciliorum Ecclesiae
|Editio= 
|Fons=[] 
}}
&lt;div class=text&gt;

'''Gesta Treverorum (XXVIII)''': Ruotgerus episcopus … bonæ conversationis existens, habito Treberi cum suffraganeis episcopis ac reliquo clero generali concilio, librum canonicorum decretorum sua industria compositum, in medium protulit atque firmavit.

{{c|'''Sermo in synodo faciendus'''}}

= 1. =
Predicandum est sacerdotibus, ut æcclesias suas semper nitidas custodiant et mundas, nullumque animal in ea intrare ullo modo permittant, nichilque aliut in ecclesia fiat nisi oratio et officium divinum. Placitum ullum sæculare non ibi agatur. Tacendum est ab omnibus laicis in æcclesia, quando conveniunt ad offitium; maxime a mulieribus, sicut Paulus apostolus præcipit: Mulieres in æcclesiis taceant. In omnibus æcclesiis, si est possibile, lumen sit ante altare nocte. Nichil autem in æcclesia recondatur nisi libri et vasa ac vestimenta sacra.

= 2. =
Presbiter non præsumat solus missam cantare. Epistolam laicus legere non præsumat nec etiam clericus, nisi supdiaconus fuerit ordinatus.

= 3. =
Cuncti sacerdotes ad sinodum absque ulla tarditate veniant, hoc est diebus pentecosten et die festivitatis sancti Lucæ; cum vestimentis suis et libris et vasis sacris veniant, que sunt diligenti cura videnda et exquirenda ab epicospo et archidiacono, si est vestimentum mundum et libri correcti et vasa nitida et clara.

In sinodo autem primo mane veniant. Ingresso episcopo agatur oracio, deinde legatur evangelium. Post benedicente episcopo consedeant omnes. Nullus laicus interesse debet sinodo, nisi ex permissu episcopi aliquis ex nobilibus viris intromissus fuerit. Nulla tumultuatio ibi agatur, set memores verbis domini, quibus dixit: Ubi sunt duo vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum, omnia iuste et sancte disponant atque concilient. Nec præsumat aliquis nisi ieiunus illo venire.

= 4. =
Sanctum crisma in cena domini benedicendum est ab episcopo, a quo dividatur parochianis suis presbiteris. Tres autem ampullas deferant presbiteri, unam pro crismate, aliam pro oleo ad catecuminos, terciam pro oleo ad infirmos ungendos. In singulis autem ampullis habeat notatum, quid sit, nec aliut pro alio capiatur. Ipsum vero crisma bene custodiatur nec alicui pro medicina vel pro maleficio dare præsumatur.

= 5. =
Nullus presbiter alterius presbiteri parochianos seducat, ut ad suam æcclesiam veniant relicta propria æcclesia, nec ad missam quidem suscipat, nisi causa itineris aut alicuius rei; nec decimas alteri debitas audeat supripere, sed unusquisque æcclesia sua et populo sit contentus, quia scriptum est: Quod tibi non vis fieri, alteri ne facias. Qui hæc transgressus fuerit, secundum canones ab ordine deponatur. Similiter et de episcopis præcipitur, qui alterius episcopi res iniuste invaserint.

= 6. =
Nullus presbiter aliquam feminam in domum suam habitare permittat, sed et matrem et sororem vetant canones non manere cum eo, quia occasione illarum veniunt alie, in quibus suspitio manet. Ideoque omnes in commune vetantur. Si quis autem presbiter crimine adulterii suspicatur peccare et secundo ac tertio correptus iterum videtur dare suspectionem, vilem se facit vulgo, qui exquirit de talibus talia semper; tamen dicunt canones, quia de occultis nichil est iudicandum.

= 7. =
Dominus dicit in euuangelio: Gratis accepistis, gratis date; et ideo venditores et emptores sacrorum ordinum assentatoresque eorum gratiam dei maledictione noverint se dignos esse, nec habent ante dei oculos sacerdotalem gradum quem fedant dacio metalli.

= 8. =
Pro baptizandis etiam hominibus nullum precium requiratur. Agatur ideo vero baptismus in pascha et in pentecosten; alias, excepto si necessitas mortis non supervenerit, alio tempore non celebretur. Agitur ideo baptismus in pascha, ut, quia Christus in eo a mortuis resurrexit et iam non moritur super aqua petens victor met ad dexteram patris, in mersione parvuli ostendatur mors Christi, in erectione ascensio ipsius. Itemque in mersione ostendatur debere mori viciis, in resurrectione vivere virtutibus. In pentecosten vero agitur baptismus, ut spiritu et igni videatur cælebrari, id est dilectione dei et dilectione proximi impleantur corda baptizorum.

= 9. =
Pro sepeliendis hominibus precium non accipiatur, nisi sponte datum fuerit presbitero. Nec de penitentia danda ullum precium exquiratur, sed penitenda cito petenti detur absque ulla tarditate. Similiter de sacramento in æcclesia faciendo nichil exquiratur. Defuncti vero cum psalmis et canticis ad sepulcrum deducantur, sicut mos est christianorum. Horum autem, id est iurantium et pœnitendam postulandum, ammoneantur actus, ut pœnitenciam agentes caveant deinceps lapsum, iurantes periurium.

= 10. =
Precipit auctoritas canonum, ut excommunicati et qui in puplica pœnitencia sunt constituti, id est foris aæcclesia, nullatenus alios ad baptizandum et confirmandum teneant.

= 11. =
Omnes christiani a minimo usque ad maximum oracionem dominicam et simbolum firmiter teneant, quia in his fundamentum fidei christiane consistit; nec ullus a fonte baptismatis alium suscipiat nec coram episcopo ad confirmandum teneat, nisi hec memoriter tenuerit, ut illis, quos a fonte suscipit, possit hæc insinuare.

= 12. =
Ad confirmandum deducant infantes suos parentes quam citissime post baptismum, antequam sciant peccare aut sordibus vitiorum inquinentur, scientes per hoc donum perfectionem tocius christianitatis eos accipere et septiformem spiritum plenitudinis gratie capere. Et ideo sine eo periculosum est ab hac luce migrare. Confirmati vero usque in diem septimum ipsam sancti crismatis unctionem cum bindis desuper ligatis in frontibus portent neque alicui pollutioni aut luxurie vel venationi se maculent. Ipsas vero bindas aut ad usus similes servent aut igni tradant.

= 13. =
Secundum auctoritatem canonum omnes fideles debent communicare natale domini, pascha, pentecosten, quia quisquis secularium in his tribus festivitatibus non communicaverit, catholicus esse non creditur. Ad altare communicet sacerdos, diaconus, supdiaconus, acolitus; in chorum clerus; extra chorum populus.

= 14. =
Provideat presbiter studiose, quatinus nullus sit de parochianis suis, cuius confessionem non suscipiat. De his vero, qui in aliquibus versantur parochiis propter prædia, que habent in locis plurimis, interrogetur a vicinis, si confessionem acceperunt. Cogantur vero, si confessi non sunt, qui anathematis sunt; et dicatur illis, quod psalmista canit: Revela domino viam tuam; et iterum: Confitemini domino quoniam bonus est. Et beatus Augustinus in libris confessionum dicit: Omnia in confessione lavantur. Communio vetanda est non confessis.

= 15. =
Ebdomada ante initium quadragesime confessiones dande sunt et pœnitenciæ accipiendæ; feria vero quarta, que est capud ieiuniorum, ducendi sunt ad episcopum pœnitentes, hi videlicet, qui publicam pœnitendam acturi sunt. Tunc episcopus ante horam nonam, quando mittit cinerem super capita christianorum, veniat ad portam æcclesiæ et stans, ad orientem orarium habens, nominatim unusquisque presbiter suos vocet parochianos penitentes. Super quos asperget aquam benedictam mittens cinerem super capud singulorum, dicendo ita: Memento quia cinis es et in cinerem reverteris. Apprehensaque manu eius dextera episcopus mittat eum foris. Similiter in cena domini, antequam benedicatur sanctum crisma, manu episcopi mittantur in æcclesia. Ipsos vero penitentes sæpe ammoneat presbiter cavere se a vitiis, ut et penitenciam, quam ostendunt, corde humili et contrito teneant, quo misericordiam Christi assiduis fletibus et frequentacione ieiuniorum inveniant; memoretur illis dictum apostoli: Tradere, inquit, oportet huiusmodi hominem in interitu carnis, ut spiritus salvus sit in die domini. Quando vero veniunt ad fores æcclesiæ, vultu deiecto orent ibi nec ullis fabulis iocisve se occupent. Intrantes autem in æcclesia orent pro illis, ita dicendo: Misereatur vestri omnipotens deus. Noverint vero penitentes penitentiam esse secundum baptismum et hac ita se posse mundari; a viciis et peccatis se custodierint. Presbitero non liceat dare publicam penitenciam, sed publice peccantes oportet per episcopale iudicium pænitere. Agentes vero criminalia peccata occulte, occulte et peniteant; his autem potest presbiter dare pœnitenciam.

= 16. =
Dies quadragesime cum grandi observacione custodiendi sunt, ut nullatenus ieiunium in eis frangatur præter dominicos dies, quia alio tempore ieiunare præmium est adquirere, in hoc vero, qui non ieiunat, penam sibi adquirit. Abstinendum est in quadragesima a coniugibus et ab omni pollucione, quia parum gratum est deo ieiunium, quod non decorat sanctæ castitatis ornatus. Similiter toto adventu ante natale domini abstinendum est ab uxoribus. In ieiuniis quatuor temporum similiter apstinendum est et in natale apostolorum ac preciosorum sanctorum. Similiter postquam cognita est uxor pregnans, abstineat se vir ab illa. Postquam vero natum fuerit, etiam XXX dies abstineat se a consorcio illius vir.

= 17. =
Abstinencia omnium deliciarum in diebus ieiuniorum esse debet. Denunciandum est etiam comitibus et vicariis, ut a quarta feria in capud ieiunii usque octabas pasce nullum placitum publicum teneant nisi de concordia et pacificatione discordantium. Similiter toto adventu ante natale domini usque ad octabas domini.

= 18. =
Dicunt aliqui omni dominico die communicare debere, quod quidem bene dicunt, si hoc cum religione et devotione suscipiunt.

= 19. =
Penitentes autem manentes extra æcclesiam prius agant integram pænitenciam et sic suscipiant salutiferum sacramentum, quia, si indigne accipitur, timendum est, quod apostolus ait: Qui manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit. Hoc est indigne accipere, si eo tempore aliquis accipiat, quando agere debet penitenciam. Quod si intra æcclesiam penitet quis, hic talis de misericordia dei fisus expectat sepius illut medicinale sacramentum memor verborum veri medici: Nisi, inquid, manducaveritis carnem filii hominis et biberitis eius sanguinem, non habebitis vitam in vobis.

= 20. =
Prohibent canones viduam non debere nubere post mortem viri nisi post annum. Tamen, si se continere non possunt, saltim XXX dies post virorum suorum transitum in luctu transigant. Si post hos coniugium maluerint, ad ipsum se religiose pracparent.

= 21. =
Ex Niceno concilio: Presbiter, si uxorem acceperit sicut laici, ordine deponatur; quod si fornicatus fuerit, penitenciam redigatur. Penitencia presbiteri secundum statuta canonum talis est: Presbiter si adulterium fecerit, XI annos peniteat: VI inter laicos, V inter clericos. In voluntate episcopi est cessari aut agere ministerium. Quod si fornicaverit, VII annos peniteat: III inter laicos, IV in choro. In iudicio episcopi maneant omnia. Si nonnam stupraverit, deponatur ab ordine et agat pœnitenciam; XI annos peniteat excommunicatus. Similiter si diaconus fuerit agatur de illo. Sacrilegium si fecerit presbiter, VII annos peniteat. Quod si homicidium fecerit sponte, degradetur nec ulterius accedat ad ordinem; peniteat vero XI annos inter laicos excommunicatos. Vetant canones presbiterum in tabernis bibere aut cum feminis et vilibus personis convivia facere. Villicus aut conductor seniorum non fiat; fideiussor alicuius non existat. Presbiter venacionem exercens II annos peniteat. Ad secundas nupcias non vadat. Usurarius si fuerit, IV annos; testis falsus si fuerit propter lucrum aut elationem, V annos peniteat.

= 22. =
Episcopus si adulterium fecerit, XIV annos peniteat; similiter si sodomiticus fuerit. Si homicida, XV annos; si simoniacus, degradetur. Etiam et de supradictis peccatis degradetur, si tamen in publico venerint; quod si latent, privatim peniteat.

= 23. =
Diaconus adulterium faciens IX annos peniteat; quod si fornicaverit, V annos. Si homicidium fecerit, IX annos.

= 24. =
Laicus si hoc fecerit, id est si adulteraverit relicta propria uxore et adulterinus abierit, VII annos peniteat. Quod si non habens uxorem alterius uxorem violaverit, V annos pæniteat. Similiter et muliær peniteat. Qui hominem occiderit in publico bello, V annos; qui in tradicione et propter odium occiderit, X annos peniteat. Qui virginem rapuerit et in eam stupraverit, accipiat illam in uxorem. Quod si parentes puelle dare noluerint, est dotalium rapte una libra auri, quam reddat puelle. Laicus si sodomiticus fuerit, IX annos peniteat. Qui cum duabus sororibus dormierit, IX annos peniteat inter excommunicatos. Similiter mulier, que duobus fratribus nupserit. Si quis consanguineam suam vel quam consanguineus acceperit in uxorem, separentur. Quod si noluerint, excommunicentur; et quousque sunt insimul, eorum oblatio in ecclesia non recipiatur nec osculentur a christianis. Quod si penitere voluerint, IX annos peniteant.

= 25. =
Periuri acriter iudicentur. Presbiter periurans VII annos peniteat, episcopus IX, diaconus VI, laicus IV.

= 26. =
Mulier que partum suum necaverit, X annos.

= 27. =
Si aliquis concubinam habens uxorem acceperit, abiciat a se concubinam. Si quis laicus non habens uxorem alterius uxorem semel polluerit, V annos peniteat; si consuevit, VII annos. Qui alterius uxorem fricaverit, III annos peniteat.</text>
      <sha1>n5ikv6wygqe5aq01ceky072uh0ae8pj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>223367</id>
      <parentid>223366</parentid>
      <timestamp>2024-12-06T23:26:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pisarz12345</username>
        <id>21716</id>
      </contributor>
      <origin>223367</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13390" sha1="lti2unz5fo93h6da32fdlmdcinhvsg5" xml:space="preserve">{{titulus2
|Scriptor=
|OperaeTitulus= Concilium Trevirum (927-928)
|OperaeWikiPagina=Trevirum (927-928)
|Annus= 927
|AnnusMonstratus= 927
|SubTitulus= 
|Genera=Acta conciliorum Ecclesiae
|Editio= 
|Fons=[] 
}}
&lt;div class=text&gt;

'''Gesta Treverorum (XXVIII)''': Ruotgerus episcopus … bonæ conversationis existens, habito Treberi cum suffraganeis episcopis ac reliquo clero generali concilio, librum canonicorum decretorum sua industria compositum, in medium protulit atque firmavit.

{{c|'''Sermo in synodo faciendus'''}}

= 1. =
Predicandum est sacerdotibus, ut æcclesias suas semper nitidas custodiant et mundas, nullumque animal in ea intrare ullo modo permittant, nichilque aliut in ecclesia fiat nisi oratio et officium divinum. Placitum ullum sæculare non ibi agatur. Tacendum est ab omnibus laicis in æcclesia, quando conveniunt ad offitium; maxime a mulieribus, sicut Paulus apostolus præcipit: Mulieres in æcclesiis taceant. In omnibus æcclesiis, si est possibile, lumen sit ante altare nocte. Nichil autem in æcclesia recondatur nisi libri et vasa ac vestimenta sacra.

= 2. =
Presbiter non præsumat solus missam cantare. Epistolam laicus legere non præsumat nec etiam clericus, nisi supdiaconus fuerit ordinatus.

= 3. =
Cuncti sacerdotes ad sinodum absque ulla tarditate veniant, hoc est diebus pentecosten et die festivitatis sancti Lucæ; cum vestimentis suis et libris et vasis sacris veniant, que sunt diligenti cura videnda et exquirenda ab epicospo et archidiacono, si est vestimentum mundum et libri correcti et vasa nitida et clara.

In sinodo autem primo mane veniant. Ingresso episcopo agatur oracio, deinde legatur evangelium. Post benedicente episcopo consedeant omnes. Nullus laicus interesse debet sinodo, nisi ex permissu episcopi aliquis ex nobilibus viris intromissus fuerit. Nulla tumultuatio ibi agatur, set memores verbis domini, quibus dixit: Ubi sunt duo vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum, omnia iuste et sancte disponant atque concilient. Nec præsumat aliquis nisi ieiunus illo venire.

= 4. =
Sanctum crisma in cena domini benedicendum est ab episcopo, a quo dividatur parochianis suis presbiteris. Tres autem ampullas deferant presbiteri, unam pro crismate, aliam pro oleo ad catecuminos, terciam pro oleo ad infirmos ungendos. In singulis autem ampullis habeat notatum, quid sit, nec aliut pro alio capiatur. Ipsum vero crisma bene custodiatur nec alicui pro medicina vel pro maleficio dare præsumatur.

= 5. =
Nullus presbiter alterius presbiteri parochianos seducat, ut ad suam æcclesiam veniant relicta propria æcclesia, nec ad missam quidem suscipat, nisi causa itineris aut alicuius rei; nec decimas alteri debitas audeat supripere, sed unusquisque æcclesia sua et populo sit contentus, quia scriptum est: Quod tibi non vis fieri, alteri ne facias. Qui hæc transgressus fuerit, secundum canones ab ordine deponatur. Similiter et de episcopis præcipitur, qui alterius episcopi res iniuste invaserint.

= 6. =
Nullus presbiter aliquam feminam in domum suam habitare permittat, sed et matrem et sororem vetant canones non manere cum eo, quia occasione illarum veniunt alie, in quibus suspitio manet. Ideoque omnes in commune vetantur. Si quis autem presbiter crimine adulterii suspicatur peccare et secundo ac tertio correptus iterum videtur dare suspectionem, vilem se facit vulgo, qui exquirit de talibus talia semper; tamen dicunt canones, quia de occultis nichil est iudicandum.

= 7. =
Dominus dicit in euuangelio: Gratis accepistis, gratis date; et ideo venditores et emptores sacrorum ordinum assentatoresque eorum gratiam dei maledictione noverint se dignos esse, nec habent ante dei oculos sacerdotalem gradum quem fedant dacio metalli.

= 8. =
Pro baptizandis etiam hominibus nullum precium requiratur. Agatur ideo vero baptismus in pascha et in pentecosten; alias, excepto si necessitas mortis non supervenerit, alio tempore non celebretur. Agitur ideo baptismus in pascha, ut, quia Christus in eo a mortuis resurrexit et iam non moritur super aqua petens victor met ad dexteram patris, in mersione parvuli ostendatur mors Christi, in erectione ascensio ipsius. Itemque in mersione ostendatur debere mori viciis, in resurrectione vivere virtutibus. In pentecosten vero agitur baptismus, ut spiritu et igni videatur cælebrari, id est dilectione dei et dilectione proximi impleantur corda baptizorum.

= 9. =
Pro sepeliendis hominibus precium non accipiatur, nisi sponte datum fuerit presbitero. Nec de penitentia danda ullum precium exquiratur, sed penitenda cito petenti detur absque ulla tarditate. Similiter de sacramento in æcclesia faciendo nichil exquiratur. Defuncti vero cum psalmis et canticis ad sepulcrum deducantur, sicut mos est christianorum. Horum autem, id est iurantium et pœnitendam postulandum, ammoneantur actus, ut pœnitenciam agentes caveant deinceps lapsum, iurantes periurium.

= 10. =
Precipit auctoritas canonum, ut excommunicati et qui in puplica pœnitencia sunt constituti, id est foris aæcclesia, nullatenus alios ad baptizandum et confirmandum teneant.

= 11. =
Omnes christiani a minimo usque ad maximum oracionem dominicam et simbolum firmiter teneant, quia in his fundamentum fidei christiane consistit; nec ullus a fonte baptismatis alium suscipiat nec coram episcopo ad confirmandum teneat, nisi hec memoriter tenuerit, ut illis, quos a fonte suscipit, possit hæc insinuare.

= 12. =
Ad confirmandum deducant infantes suos parentes quam citissime post baptismum, antequam sciant peccare aut sordibus vitiorum inquinentur, scientes per hoc donum perfectionem tocius christianitatis eos accipere et septiformem spiritum plenitudinis gratie capere. Et ideo sine eo periculosum est ab hac luce migrare. Confirmati vero usque in diem septimum ipsam sancti crismatis unctionem cum bindis desuper ligatis in frontibus portent neque alicui pollutioni aut luxurie vel venationi se maculent. Ipsas vero bindas aut ad usus similes servent aut igni tradant.

= 13. =
Secundum auctoritatem canonum omnes fideles debent communicare natale domini, pascha, pentecosten, quia quisquis secularium in his tribus festivitatibus non communicaverit, catholicus esse non creditur. Ad altare communicet sacerdos, diaconus, supdiaconus, acolitus; in chorum clerus; extra chorum populus.

= 14. =
Provideat presbiter studiose, quatinus nullus sit de parochianis suis, cuius confessionem non suscipiat. De his vero, qui in aliquibus versantur parochiis propter prædia, que habent in locis plurimis, interrogetur a vicinis, si confessionem acceperunt. Cogantur vero, si confessi non sunt, qui anathematis sunt; et dicatur illis, quod psalmista canit: Revela domino viam tuam; et iterum: Confitemini domino quoniam bonus est. Et beatus Augustinus in libris confessionum dicit: Omnia in confessione lavantur. Communio vetanda est non confessis.

= 15. =
Ebdomada ante initium quadragesime confessiones dande sunt et pœnitenciæ accipiendæ; feria vero quarta, que est capud ieiuniorum, ducendi sunt ad episcopum pœnitentes, hi videlicet, qui publicam pœnitendam acturi sunt. Tunc episcopus ante horam nonam, quando mittit cinerem super capita christianorum, veniat ad portam æcclesiæ et stans, ad orientem orarium habens, nominatim unusquisque presbiter suos vocet parochianos penitentes. Super quos asperget aquam benedictam mittens cinerem super capud singulorum, dicendo ita: Memento quia cinis es et in cinerem reverteris. Apprehensaque manu eius dextera episcopus mittat eum foris. Similiter in cena domini, antequam benedicatur sanctum crisma, manu episcopi mittantur in æcclesia. Ipsos vero penitentes sæpe ammoneat presbiter cavere se a vitiis, ut et penitenciam, quam ostendunt, corde humili et contrito teneant, quo misericordiam Christi assiduis fletibus et frequentacione ieiuniorum inveniant; memoretur illis dictum apostoli: Tradere, inquit, oportet huiusmodi hominem in interitu carnis, ut spiritus salvus sit in die domini. Quando vero veniunt ad fores æcclesiæ, vultu deiecto orent ibi nec ullis fabulis iocisve se occupent. Intrantes autem in æcclesia orent pro illis, ita dicendo: Misereatur vestri omnipotens deus. Noverint vero penitentes penitentiam esse secundum baptismum et hac ita se posse mundari; a viciis et peccatis se custodierint. Presbitero non liceat dare publicam penitenciam, sed publice peccantes oportet per episcopale iudicium pænitere. Agentes vero criminalia peccata occulte, occulte et peniteant; his autem potest presbiter dare pœnitenciam.

= 16. =
Dies quadragesime cum grandi observacione custodiendi sunt, ut nullatenus ieiunium in eis frangatur præter dominicos dies, quia alio tempore ieiunare præmium est adquirere, in hoc vero, qui non ieiunat, penam sibi adquirit. Abstinendum est in quadragesima a coniugibus et ab omni pollucione, quia parum gratum est deo ieiunium, quod non decorat sanctæ castitatis ornatus. Similiter toto adventu ante natale domini abstinendum est ab uxoribus. In ieiuniis quatuor temporum similiter apstinendum est et in natale apostolorum ac preciosorum sanctorum. Similiter postquam cognita est uxor pregnans, abstineat se vir ab illa. Postquam vero natum fuerit, etiam XXX dies abstineat se a consorcio illius vir.

= 17. =
Abstinencia omnium deliciarum in diebus ieiuniorum esse debet. Denunciandum est etiam comitibus et vicariis, ut a quarta feria in capud ieiunii usque octabas pasce nullum placitum publicum teneant nisi de concordia et pacificatione discordantium. Similiter toto adventu ante natale domini usque ad octabas domini.

= 18. =
Dicunt aliqui omni dominico die communicare debere, quod quidem bene dicunt, si hoc cum religione et devotione suscipiunt.

= 19. =
Penitentes autem manentes extra æcclesiam prius agant integram pænitenciam et sic suscipiant salutiferum sacramentum, quia, si indigne accipitur, timendum est, quod apostolus ait: Qui manducat et bibit indigne, iudicium sibi manducat et bibit. Hoc est indigne accipere, si eo tempore aliquis accipiat, quando agere debet penitenciam. Quod si intra æcclesiam penitet quis, hic talis de misericordia dei fisus expectat sepius illut medicinale sacramentum memor verborum veri medici: Nisi, inquid, manducaveritis carnem filii hominis et biberitis eius sanguinem, non habebitis vitam in vobis.

= 20. =
Prohibent canones viduam non debere nubere post mortem viri nisi post annum. Tamen, si se continere non possunt, saltim XXX dies post virorum suorum transitum in luctu transigant. Si post hos coniugium maluerint, ad ipsum se religiose pracparent.

= 21. =
Ex Niceno concilio: Presbiter, si uxorem acceperit sicut laici, ordine deponatur; quod si fornicatus fuerit, penitenciam redigatur. Penitencia presbiteri secundum statuta canonum talis est: Presbiter si adulterium fecerit, XI annos peniteat: VI inter laicos, V inter clericos. In voluntate episcopi est cessari aut agere ministerium. Quod si fornicaverit, VII annos peniteat: III inter laicos, IV in choro. In iudicio episcopi maneant omnia. Si nonnam stupraverit, deponatur ab ordine et agat pœnitenciam; XI annos peniteat excommunicatus. Similiter si diaconus fuerit agatur de illo. Sacrilegium si fecerit presbiter, VII annos peniteat. Quod si homicidium fecerit sponte, degradetur nec ulterius accedat ad ordinem; peniteat vero XI annos inter laicos excommunicatos. Vetant canones presbiterum in tabernis bibere aut cum feminis et vilibus personis convivia facere. Villicus aut conductor seniorum non fiat; fideiussor alicuius non existat. Presbiter venacionem exercens II annos peniteat. Ad secundas nupcias non vadat. Usurarius si fuerit, IV annos; testis falsus si fuerit propter lucrum aut elationem, V annos peniteat.

= 22. =
Episcopus si adulterium fecerit, XIV annos peniteat; similiter si sodomiticus fuerit. Si homicida, XV annos; si simoniacus, degradetur. Etiam et de supradictis peccatis degradetur, si tamen in publico venerint; quod si latent, privatim peniteat.

= 23. =
Diaconus adulterium faciens IX annos peniteat; quod si fornicaverit, V annos. Si homicidium fecerit, IX annos.

= 24. =
Laicus si hoc fecerit, id est si adulteraverit relicta propria uxore et adulterinus abierit, VII annos peniteat. Quod si non habens uxorem alterius uxorem violaverit, V annos pæniteat. Similiter et muliær peniteat. Qui hominem occiderit in publico bello, V annos; qui in tradicione et propter odium occiderit, X annos peniteat. Qui virginem rapuerit et in eam stupraverit, accipiat illam in uxorem. Quod si parentes puelle dare noluerint, est dotalium rapte una libra auri, quam reddat puelle. Laicus si sodomiticus fuerit, IX annos peniteat. Qui cum duabus sororibus dormierit, IX annos peniteat inter excommunicatos. Similiter mulier, que duobus fratribus nupserit. Si quis consanguineam suam vel quam consanguineus acceperit in uxorem, separentur. Quod si noluerint, excommunicentur; et quousque sunt insimul, eorum oblatio in ecclesia non recipiatur nec osculentur a christianis. Quod si penitere voluerint, IX annos peniteant.

= 25. =
Periuri acriter iudicentur. Presbiter periurans VII annos peniteat, episcopus IX, diaconus VI, laicus IV.

= 26. =
Mulier que partum suum necaverit, X annos.

= 27. =
Si aliquis concubinam habens uxorem acceperit, abiciat a se concubinam. Si quis laicus non habens uxorem alterius uxorem semel polluerit, V annos peniteat; si consuevit, VII annos. Qui alterius uxorem fricaverit, III annos peniteat.</text>
      <sha1>lti2unz5fo93h6da32fdlmdcinhvsg5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Concilium Liftinense (743)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69255</id>
    <revision>
      <id>223368</id>
      <timestamp>2024-12-06T23:30:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pisarz12345</username>
        <id>21716</id>
      </contributor>
      <comment>Paginam instituit, scribens '{{titulus2 |Scriptor= |OperaeTitulus= Concilium Liftinense (743) |OperaeWikiPagina=Liftinense (743) |Annus= 743 |AnnusMonstratus= 743 |SubTitulus= |Genera=Acta conciliorum Ecclesiae |Editio= |Fons=[] }} &lt;div class=text&gt;  '''Hincmarus Remensis epistola''': Et in synodo apud Liptinas habito, cui sub Karlomanno principe Georgius episcopus et Iohannes sacellarius ac sanctus Bonifacius ex præcepto Zachariæ papæ consederunt, legitur: Ut si vir mulieri desponsatæ,...'</comment>
      <origin>223368</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3337" sha1="dbbnfpfxbmqwinlrymajsmtiuusfuxm" xml:space="preserve">{{titulus2
|Scriptor=
|OperaeTitulus= Concilium Liftinense (743)
|OperaeWikiPagina=Liftinense (743)
|Annus= 743
|AnnusMonstratus= 743
|SubTitulus=
|Genera=Acta conciliorum Ecclesiae
|Editio=
|Fons=[]
}}
&lt;div class=text&gt;

'''Hincmarus Remensis epistola''': Et in synodo apud Liptinas habito, cui sub Karlomanno principe Georgius episcopus et Iohannes sacellarius ac sanctus Bonifacius ex præcepto Zachariæ papæ consederunt, legitur:
Ut si vir mulieri desponsatæ, dotatæ ac publicis nuptiis ductæ debitum coniugale non potuerit reddere et hoc aut amborum confessione aut certa qualibet adprobatione fuerit manifestum, ut separentur et mulier, si continere nequiverit, alteri viro legaliter nubat.

'''Fulbertus Carnotensis epistola''': Invenitur ergo statutum in concilio Leptinensi capite septimo sub Zacharia papa sub principe Carlomagno hoc modo:
Si quis filiastrum aut filiastram suam ante episcopum ad confirmationem tenuerit, separetur ab uxore et alteram non accipiat. Simili modo et mulier alterum non accipiat.
Item in eodem: Nullus proprium filium vel filiam de fonte baptismatis suscipiat nec filiolam nec commatrem ducat uxorem nec illam, cuius filium vel filiam ad confirmationem tenuerit; ubi autem factum fuerit, separentur.

= I. =
Modo autem in hoc synodali conventu, qui congregatus est ad Kalendas Martias in loco, qui dicitur Liftinas, omnes venerabiles sacerdotes Dei et comites et præfecti prioris synodus decreta consentientes firmaverunt, se inplere velle et observare promiserunt. Et omnis æcclesiastici ordinis clerus, episcopi et presbiteri et diaconi cum clericis, suscipientes antiquorum patrum canones, promiserunt se velle æcclesiastica iura moribus et doctrinis et ministerio recuperare. Abbates et monachi receperunt sancti patris Benedicti regulam ad restaurandam normam regularis vitæ. Fornicatores et adulteros clericos, qui sancta loca vel monasteria ante tenentes coinquinaverunt, præcipimus inde tollere et ad pœnitentiam redigere; et si post hanc definicionem in crimen fornicationis vel adulterii ceciderint, prioris synodus iudicium sustineant; similiter et monachi et nonne.

= II. =
Statuimus quoque cum consilio servorum Dei et populi Christiani propter inminentia bella et persecutiones ceterarum gentium, que in circuitu nostro sunt, ut sub precario et censu aliquam partem æcclesialis pecuniæ in adiutorium exercitus nostri cum indulgentia Dei aliquanto tempore retineamus, ea conditione, ut annis singulis de unaquaque casata solidus, id est duodecim denarii, ad æcclesiam vel ad monasterium reddatur; eo modo ut, si moriatur ille, cui pecunia commodata fuit, æcclesia cum propria pecunia revestita sit, et iterum, si necessitas cogat, ut princeps iubeat, precarium renovetur et rescribatur novum. Et omnino observetur, ut æcclesia vel monasteria penuriam et paupertatem non patiantur, quorum pecunia in precario præstita sit, sed, si paupertas cogat, æcclesiæ et domui Dei reddatur integra possessio.

= III. =
Similiter præcipimus, ut iuxta decreta canonum adulteria et incesta matrimonia, que non sint legitima, prohibeantur et emendentur episcoporum iudicio, et ut mancipia Christiana paganis non tradantur.

= IV. =
Decrevimus quoque, quod et pater meus ante præcipiebat, ut, qui paganas observationes in aliqua re fecerit, multetur et damnetur quindecim solidis.</text>
      <sha1>dbbnfpfxbmqwinlrymajsmtiuusfuxm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Concilium Baiuwaricum (740-750)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69256</id>
    <revision>
      <id>223370</id>
      <timestamp>2024-12-07T00:52:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pisarz12345</username>
        <id>21716</id>
      </contributor>
      <comment>Paginam instituit, scribens '{{titulus2 |Scriptor= |OperaeTitulus= Concilium Baiuwaricum (740-750) |OperaeWikiPagina=Baiuwaricum (740-750) |Annus= 740-750 |AnnusMonstratus= 740-750 |SubTitulus= |Genera=Acta conciliorum Ecclesiae |Editio= |Fons=[] }} &lt;div class=text&gt;  {{c|'''Præfatio.'''}}  Quia igitur, dilectissimi nobis, propter honorem domini nostri Iesu Christi ad istam sanctam solemnitatem convenistis, oportunum nobis videtur, ut ea, quæ sancti patres et fratres nostri ecclesiastici...'</comment>
      <origin>223370</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5683" sha1="j9ths0gfo75yswstdg3xnck5j7wtg5a" xml:space="preserve">{{titulus2
|Scriptor=
|OperaeTitulus= Concilium Baiuwaricum (740-750)
|OperaeWikiPagina=Baiuwaricum (740-750)
|Annus= 740-750
|AnnusMonstratus= 740-750
|SubTitulus=
|Genera=Acta conciliorum Ecclesiae
|Editio=
|Fons=[]
}}
&lt;div class=text&gt;

{{c|'''Præfatio.'''}}

Quia igitur, dilectissimi nobis, propter honorem domini nostri Iesu Christi ad istam sanctam solemnitatem convenistis, oportunum nobis videtur, ut ea, quæ sancti patres et fratres nostri ecclesiastici viri in eorum statuerunt concilio observandum ob varias necessitates, quibus premimur, ut cum Dei adiutorio et miseratione quisquis ista observare voluerit a Domino indulgentiam adipisci meruerit.

= I. =
Ut ammoneamur plebs sancta, ut omni studio adsumant sibi usum communioni se iungere sanctorum episcoporum ceterorumque sacerdotum, ut quando apud eos sancta synodus, id est convenientia, tractande salutis ipsorum seu et eorum, quibus præsunt, quibus baptisma exhibent, quorum confessionem ante Deum suscipiunt et quibus pænitentiæ medicamenta ingerant, quorum ælymosinis et oblationibus vivunt, quando pro eis iniunt consilia, qualiter salvari possent animas eorum, ut et laici student ibidem ad idem sanctum concilium venire et humiliter se commendare in sacrosanctas orationes eorum, et ut una sit concordia sacerdotum et subiectorum laicorum et quorum una est fides in Deum, una sit et caritas et devotio, et ut ipsi ibidem quærentes inveniant salutem animæ suæ, et sanctis sacerdotibus pro illorum solertia merces accrescat æterna, et ut invicem caritatis vinculo conexi sciant se Christiani pro sacerdotibus devotos fore debere necnon et intercessores pro omni populo Christiano, sicut et sacerdotes quamvis eminentiori gradu ceteros excellant fidelissimi atque solertissimi prospectores Christianæ plebis et protectores in orationibus suis fieri debent.

= II. =
Ut a presbiteris ammoneatur plebs Christiana, ut sanctitatem vitæ, quam in baptismo adsumit, studeat omnimodis conservare, ut abstineant se a fornicationis malo, pro quo maximæ istas patimur tribulationes et præssuras, quæ novæ nobis et insolite superveniunt; et ut pænitentiam veram doceantur facere de omnibus peccatis suis et non erubescant confiteri Deo peccata sua in ecclesia sancta coram sacerdotibus, qui testes adstant inter nos et Deum, et a quibus documenta et medicamenta salutis nostræ accipere debeamus, quia qui abscondit scelera sua non dirigitur in viam salutis. Melius est enim hic in præsenti erubescere in conspectu unius hominis quam in futuro iudicio coram cunctis gentibus. Unde nos, dilectissimi, monet apostolus dicens: Confitemini alterutrum peccata vestra et orate pro invicem, ut salvemini. Et ne tardent converti se ad dominum Deum ipsorum, quia nescit homo diem exitus sui, ut nullus absque viatiquo et absque confessione vitam istam excedat, quia maximum periculum est, ut longum illud iter, ubi ad æternam migramus sive ad mortem sive ad vitam absque viatico faciamus.

= III. =
Deinde ut ad sanctam ecclesiam mundi absque sorde peccati veniant et, cum venerint, non otiosis fabulis intendant, sed tantum orationi vacent et pro salute animæ suæ laborare studeant.

= IV. =
Ut oblationes suas adferre usum adsumant atque pro se ipsis et pro parentibus, seu vivis seu defunctis, offerre non pigeat; in quo magnam constat esse animarum a delictis absolutionem.

= V. =
Ut communionem sanctæ pacis in ecclesia facere non dedignentur et maiorem exinde usum habeant, ut in sanctæ pacis osculo ostendant se unianimes in concordia pacis existere et mutuæ caritatis in invicem vinculis conligati; hoc, quod foris in pacis osculo præostentant, etiam in corde fideliter ac firmiter retineatur; quia beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur.

= VI. =
Ut sanctum sacrificium sumere non tardent, sed ante aliquantos se dies ad hoc præparare conentur, abstinentes a fornicatione necnon et licentia coniugali, ut dignos se exhibeant per pænitentiam et confessionem ipsius domini nostri Iesu Christi corpus et sanguinem percipere et non sicut — pro dolor! — a multis solet fieri, ut aliquando spatium anni pertransit, quo non percipit suæ sacramenta salutis qui numquam unam septimanam progredi debuit. At tamen ita vos ammonemus, ut infra tertiam et quartam dominicam a vobis non neglegatur, cum etiam et Greci et Romani seu et Franci omni dominico communicent.

= VII. =
Ut pessimum usum iuramenti omnimodis vitare studeant.

= VIII. =
Ut ælymosinarum largitatem diligant, quod maximum esse constat salutis æternæ subsidium.

= IX. =
Ut ieiunia per feriam IV-am et VI-am in usum adsumant.

= X. =
Ut per IV-or tempora in anno ieiunia nostra ælymosinarum largitas sustentet, id est in sabbato ante palmas et in sabbato Pentecosten et in sabbato IV-to istius mensis seu ad istam festivitatem et in vigilia natale Domini.

= XI. =
Ut ista quattuor consecrationis tempora IV-tam et VI-ta feriam ieiunent usque ad nonam et in sabbato ad ecclesiam in ipsa hora perveniant.

= XII. =
Ut et nuptiæ caveantur, ne inordinate neque inexaminatæ non fiant, neque quisquam audeat ante nubere, antequam presbitero suo adnuntiet et parentibus suis et vicinis, qui eorum possint examinare propinquitatem, et cum eorum fiat consilio io et voluntate.

= XIII. =
Ut ebrietatis malum omnino devitare student, ubi etiam lites, rixæ et discordiæ iurgiaque, insuper etiam et homicidia perpetrantur.

= XIV. =
Ut modia iusta ceterasque mensuras vel stateras habeant.

= XV. =
Ut peregrinos et hospites in domos suas recipiant.


Pro quibus omnibus observatis præmia percipiant sempiterna et malum, quod in mundo nos affligit, tolerabilius cum Dei adiutorio erit.

[[Categoria:Documenta Ecclesiae Catholicae]]</text>
      <sha1>j9ths0gfo75yswstdg3xnck5j7wtg5a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Concilium Ascheimense (755-760)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>69257</id>
    <revision>
      <id>223372</id>
      <timestamp>2024-12-07T02:05:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Pisarz12345</username>
        <id>21716</id>
      </contributor>
      <comment>Paginam instituit, scribens '{{titulus2 |Scriptor= Tassilo III |OperaeTitulus= Concilium Ascheimense (755-760) |OperaeWikiPagina=Ascheimense (755-760) |Annus= 755-760 |AnnusMonstratus= 755-760 |SubTitulus= |Genera=Acta conciliorum Ecclesiae |Editio= |Fons=[] }} &lt;div class=text&gt;  {{c|'''Concilium Ascheimense (755-760)'''}}  Domino gloriosissimo duce nostro Tassiloni maxime congregatio iura synodali per presentes eulogias in Christo salutem dirigitur.  Sufficit enim Christianis cum normam pr...'</comment>
      <origin>223372</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5478" sha1="ao3cmwnhtxydahnmfs8oal7ro7g0a1k" xml:space="preserve">{{titulus2
|Scriptor= Tassilo III
|OperaeTitulus= Concilium Ascheimense (755-760)
|OperaeWikiPagina=Ascheimense (755-760)
|Annus= 755-760
|AnnusMonstratus= 755-760
|SubTitulus=
|Genera=Acta conciliorum Ecclesiae
|Editio=
|Fons=[]
}}
&lt;div class=text&gt;

{{c|'''Concilium Ascheimense (755-760)'''}}

Domino gloriosissimo duce nostro Tassiloni maxime congregatio iura synodali per presentes eulogias in Christo salutem dirigitur.

Sufficit enim Christianis cum normam priscorum patrum vitam deducere et eorum auctoritate passim gradibus polum scandere, tamen propter diversitate temporum diversa necessitate conponendi conpellitur; propterea sanctumque est congregatio sacerdotum indictis temporibus Deo opitulante, ut diversa iure considerentur. Nam qui hos precessores pastores et patres nostros docuit, ipse et nos docebit, sicut veritas ait: Sicut misit me pater, et ego mitto vos. Misit nos qui missus erat. Ideo indesinentes Deo deferimus grates, qui te nostris temporibus constituit principem, quia si in ætate tenerulus, in sensu sanctæ scripturæ precessoribus tuis maturior appareris.

Propterea time Deum et custodi vias eius; nam qui illum non habet placatum numquam evadit iratum.

= I. =
Præcipimus enim, ut omnes tam sacerdotes quam monachi et omnis cleros ecclesiastice iure non tantum in missarum celebritatione, sed etiam in omnibus cursalis oribus tam pro animam scellentiæ vestræ quam pro vitam et regni inlesione et fidelium vestrorum die noctuque preces Deo fundere debeant. Et si aliter quis inventus fuerit, deponatur.

= II. =
Ut ecclesias a priscorum antecessorum vestrorum aut vestris temporibus fundatas sine fraude permanere inlesas debeant, ubi oculi Domini malos et bonos contemplantur. Unde et veritas per Paulum dicitur: Si quis autem templum Dei violaverit et reliqua.

= III. =
De potestate episcoporum, qui claves polique ligandi atque solvendi deveuntur et curam pastoralem exerceunt in pleve, unde et sine dubio rationem reddituri sunt, ut ecclesiasticis rebus dominentur atque spensando provideant. Unde synodus Nicenensis ait, ut omnes res ecclesiasticas in potestate episcoporum sint.

= IV. =
De legibus ecclesiarum paterna reverentia conperiemini et nos maxime admoneri oportit, quod tot diffusus orbs oriens occidensque conservat et precessorum vestrorum depicta pactus insinuat. Quicumque domum Dei et altarem eius fraudare conatur quibuscumque præsidiis, in ipso altare iurare faciatis, ut ne eorum lesionibus ab altare alienetis.

= V. =
De decimis Deo reddendis profeta testatur, ut, si quis decimam non dederit, ad decimam revertatur. Unde venit, ut quicumque aut occasione presbyteri aut avaritiæ modo Deo decimas reddere noluerit, ut manus vestræ decretus confirmetur, ut dupliciter ecclesiæ censum reddatur et ut vestræ requerillæ secundum possibilitatem culpabilis exsistant.

= VI. =
De deocenis: ut presbyteri sibi minime iniungere debeant nisi secundum constitutionem episcoporum, qualiter sacerdotalem aut pastoralem queant exercere curam.

= VII. =
Ut ipsi presbyteri alienas oblationes aut decimas sibimet minime ingerere conentur. Unde et Gregorius ait: «Per extraneam messem transiens falcem mittere non debet» et alibi: «Quod tibi non vis alii ne facias».

= VIII. =
De abbatibus et abbatissas convenit admonendi, ut secundum possibilitatem et loci administrationem, ut regulariter vivere debeant cum providentia episcoporum, quorum cura hæc adesse dinoscuntur. Unde et veritas: Omnis plantatio, quam non plantavit et reliqua.

= IX. =
De clericis et nonnanes, ut aut in monasterio ire debeant aut cum consensu episcoporum, cui hæc credita sunt, regulariter vivant, et si hoc agere noluerint, exterminentur.

= X. =
De viduis et orfanis admoneri oportit, ut sine calumnias potentium efficientur. Unde profeta testatur: Vociferabuntur ad me et reliqua.

= XI. =
De oppressione pauperorum admonendi convenit, ut per omnia presides seu iudices, centoriones atque vicarios admonere seu præcipere debeatis, ut sine ulla iniusta calumnia permaneant. Unde evangelium testatur: Deposuit potentes de sede et humiles exaltavit.

= XII. =
De reliquo promiscuo vulgo, ut in lege Baiovariorum consistere debeant, ut de eorum hereditate, exceptis capitalis criminibus, non alienentur. Unde veritas: Nolite iudicare, ut non indicabimini et reliqua; primum quidem iudicium, postea misericordia.

= XIII. =
De incestis coniugiis maxime convenit, ut per omnia vestro consequamini decreto, quo in presente villa publica noncupante Aschæim constituere recordamini. Unde et Paulus: Neque adulteri regnum Dei possidebunt.

= XIV. =
De missis vestris per circuitu diocenum, ut ibi quendam sacerdotem cum his mittere dignimini, ut ne innocens fraude deceptus calumnii restuetur et vobis in culpa commutata pecunia recurrat, pro quos in ætate positum sub iure sensu redditurum rationem te reddere fatemus aut, si recte te geris, sine hesitatione remuneraturum in die iudicii esse credimus atque testamur.

= XV. =
De iudicio puplico et clamore pauperorum per singulas sabbatis fiendi aut per dies Kalendarum, ut in auribus clementiæ vestræ acta prænuntient diversa. De quibus diebus te epulaturum fatearis, si hoc agere coneris, testare audemus. Et in his diebus semper sacerdus adesse debeat, ut sit sententia vestra Dei sale condita, ut ne iudices terreni propter præmias causas torquantur et innocentes obprimantur aut nocentes iustificentur. — Valete in Christo.

FINIT.

[[Categoria:Documenta Ecclesiae Catholicae]]</text>
      <sha1>ao3cmwnhtxydahnmfs8oal7ro7g0a1k</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>