Wikinuujs liwikinews https://li.wikinews.org/wiki/Veurblaad MediaWiki 1.44.0-wmf.5 first-letter Media Speciaal Euverlèk Gebroeker Euverlèk gebroeker Wikinuujs Euverlèk Wikinuujs Plaetje Euverlèk plaetje MediaWiki Euverlèk MediaWiki Sjabloon Euverlèk sjabloon Help Euverlèk help Categorie Euverlèk categorie TimedText TimedText talk Module Overleg module 10 4136 26553 26552 2024-11-27T06:47:36Z Ooswesthoesbes 40 26553 wikitext text/x-wiki <noinclude>{{Kop}}</noinclude> ;23 november * ''Sjport'': [[Max Verstappen]] wuuert viefdje inne Grand Prix van [[Las Vegas]]. Daomit kump t'r veur ziene kónkurent [[Lando Norris]] oet en wuuert t'r veure veerdje kieër werreldmeister vanne [[Formule 1]]. ;21 november * ''Midde-Oeste'': 't Internationaal Sjtraofhof in [[Den Haag]] vaerdig arrestatiebevele oet taege d'n [[Israel]]ische premier [[Benjamin Netanyahu]], veurmalig minister van Defensie [[Yoav Gallant]] en [[Hamas]]-leijer [[Mohammed Deif]]. De drie waere vervolg veur kreegsmisdade: Deif veur de terroristische aanvalle op Israel van 7 oktober [[2023]] en de bei Israelische politici veur misdade in de [[Gazasjtroek]]. Óndutelik is aevel of Deif nog in laeve is. Meugelik is hae ierder dit jaor doedgemaak bie 'nen Israelischen aanval.<ref>[https://www.nu.nl/buitenland/6336247/arrestatiebevelen-strafhof-tegen-premier-netanyahu-oud-minister-gallant-en-hamas-leider.html Nu.nl - Arrestatiebevelen Strafhof tegen premier Netanyahu, oud-minister Gallant en Hamas-leider]</ref> ;20 november * ''Europa algemein, economie'': d'n Amerikaansen [[auto]]fabrikant [[Ford]] sjrap 4000 jobs in zien Europese fabrieke, ómdat de verkoup tröklöp. Veural in [[Duutsjlandj]] zölle väöl jobs verdwiene.<ref>[https://www.nu.nl/economie/6336139/ford-schrapt-nog-eens-duizenden-banen-in-europese-autofabrieken.html NU.nl - Ford schrapt nog eens duizenden banen in Europese autofabrieken]</ref> ;19 november * ''Nederlandj, economie'': De Volksbank, eigenaer van de merke SNS, ASN Bank, RegioBank en BLG Wonen, sjrap 750 jobs en is van plan óm de versjillende bankmerke same te veuge.<ref>[https://nos.nl/artikel/2545045-volksbank-reorganiseert-en-schrapt-750-banen NOS - Volksbank reorganiseert en schrapt 750 banen]</ref> * ''Sjport'': Nederlandj wintj in de [[Davis Cup]] mit 2-1 van Sjpanje. Hiemit kump ouch 'n èndj aan de loupbaan van [[Rafael Nadal]], dae jaorelank aan de waereldtop sjtóng. * ''Oes-Azië, politiek'': in [[Hongkong]] waere 47 veuraansjtaonde [[democratie|democratischgezinde]] activiste veroerdeild tot jaorelang gevangenissjtraove. De activiste woorte in [[2021]] opgepak, ómdat ze betrokke zouwe zeen gewaes bie ónofficieel veurverkezinge veur de oppositie en daomit de controversieel Nationaal Veiligheidswet van de Communistische Partie van [[China]] zouwe höbbe euvertraeje.<ref>[https://www.theguardian.com/world/2024/nov/19/hong-kong-47-hk47-sentencing-national-security-trial The Guardian - HK47: dozens of pro-democracy activists jailed in Hong Kong’s largest national security trial]</ref> ;18 november * ''Noord-Europa, natuur & milieu, politiek'': [[Denemarke]] geit belasting höffe op [[CO2]]-oetsjtoot van [[vie]]. De maotregel is e óngerdeil van e akkoord wat is gesjlote tösje natuur- en [[landjboew]]organisaties. In dat akkoord sjteit wiejer dat 15% van de landjboewgróndj ómgezat waert in [[bösj]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2544968-landbouwakkoord-in-denemarken-15-procent-van-de-landbouwgrond-wordt-bos NOS - Landbouwakkoord in Denemarken: 15 procent van de landbouwgrond wordt bos]</ref> * ''Belsj, Nederlands Limburg'': de Belsje en Nederlandse pelitie hawwe 'n zeukactie in de [[Vesder]] in [[Verviers]] in verband met de Tefaf-zjuwielerouf in [[Mestreech]] op 28 juni [[2022]]. De zeukactie heet gein rizzeltate opgelieverd.<ref>[https://www.limburger.nl/cnt/dmf20241118_93975527 De Limburger - Urenlange zoekactie Tefaf-juwelenroof in Belgische rivier levert geen resultaat op]</ref> * ''Kóns en cultuur'': De Franse componis van leechte meziek [[Charles Dumont]], ónger mie bekèndj es de vaste componis van [[Édith Piaf]], sjtörf op 95-jäörige laeftied.<ref>[https://www.nu.nl/muziek/6335840/charles-dumont-die-veel-liedjes-schreef-voor-edith-piaf-overleden.html Nu.nl - Charles Dumont, die veel liedjes schreef voor Édith Piaf, overleden]</ref> ;17 november * ''Midde-Oeste'': Mohammed Afif, 'nen bekinde woordveurder van terreurbeweging [[Hezbollah]], waert doedgemaak bie 'nen [[Israel]]ische lóchaanval op de [[Libanon|Libanese]] huidsjtad [[Beiroet]].<ref>[https://www.bbc.com/news/articles/cx2ndzpwllxo BBC - Hezbollah media chief killed in Israeli strike in Beirut]</ref> * ''Europa algemein, Noord-Amerika'': De [[VS]] gaeve veur 't iers toesjtömming aan [[Oekraïne]] óm [[:en:ATACMS|ATACMS-rakette]] in te zètte in [[Róslandj]].<ref>[https://www.nytimes.com/2024/11/17/us/politics/biden-ukraine-russia-atacms-missiles.html New York Times - Biden Allows Ukraine to Strike Russia With Long-Range U.S. Missiles]</ref> [[Frankriek]] en 't [[Vereinig Keuninkriek]] volge mit toesjtömming veur 't gebroek van Frans-Britse [[:en:Storm Shadow|Storm Shadow/SCALP-rakette]] boete Oekraïne.<ref>[https://defence-industry.eu/france-and-britain-greenlight-use-of-storm-shadow-missiles-by-ukraine-against-russia/ Defence Industry.eu - France and Britain greenlight use of Storm Shadow missiles by Ukraine against Russia]</ref> ;15 november * ''Belsj Limburg'': In [[Peer (Belsj)|Peer]] begintj 'nen illegale [[rave]] op 't terrein van de failliete meubelhandel [[Heylen]].<ref>[https://www.standaard.be/cnt/dmf20241116_92830148 De Standaard - Duizend feestvierders aanwezig op illegale rave in Peer, vijf mensen gearresteerd en twee naar het ziekenhuis gebracht]</ref> ;13 november * ''Nederlandj, economie'': winkelkete [[Blokker (winkelkete)|Blokker]] geit failliet. De 400 winkels blieve veurluipig nog waal aope óm e deil van de sjulde in te losse.<ref>[https://nos.nl/artikel/2544319-blokker-failliet-verklaard-winkels-blijven-voorlopig-open NOS - Blokker failliet verklaard, winkels blijven voorlopig open]</ref> ;12 november * ''Nederlandj, economie, natuur & milieu'': 't Gerechshof in [[Den Haag]] oerdeilt dat olieconcern [[Shell]] zelf moog bepale wie 't ziene [[CO2]]-oetsjtoet geit vermènjere. Daomit waert e ierder vonnis oet [[2021]] vernetig, woe-in de rechter zjuus oerdeilde dat 't bedrief d'n oetsjtoet taege [[2030]] mit 45% mós vermènjere ten opzichte van 't niveau van [[2019]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2544216-milieudefensie-aangeslagen-na-verlies-klimaatzaak-uitspraak-biedt-wel-aanknopingspunten NOS - Milieudefensie aangeslagen na verlies klimaatzaak, uitspraak biedt wel aanknopingspunten]</ref> * ''Weitesjap'': Mit hölp van satellietbeelder weurt de historische sjtad [[al-Qadissiyah]] in 't hujig [[Irak]] heróntdèk.<ref>[https://www.cambridge.org/core/journals/antiquity/article/locating-alqadisiyyah-mapping-iraqs-most-famous-early-islamic-conquest-site/21B9442A0AF8C5AF41F67D7F270B0E34 ''Anitquity'' - Locating al-Qadisiyyah: mapping Iraq's most famous early Islamic conquest site]</ref> ;11 november * ''Kóns en cultuur'': D'n Duutsj-Britse sjilder [[Frank Auerbach]] sjtörf op 93-jäörige laeftied.<ref>[https://www.nu.nl/cultuur-overig/6335184/brits-duitse-schilder-frank-auerbach-93-overleden.html Nu.nl - Brits-Duitse schilder Frank Auerbach (93) overleden]</ref> ;8 november * ''Nederlandj, economie'': E-bikefabrikant Stella geit [[faillissement|failliet]]. Winkels en servicepunte blieve gesjlote en alle 440 werknömmers zint op de huuegde gebrach van 't faillissement.<ref>[https://nos.nl/artikel/2543723-e-bikefabrikant-stella-nu-officieel-failliet NOS - E-bikefabrikant Stella nu officieel failliet]</ref> ;7 november * ''Nederlandj'': in 't centrum van [[Amsterdam]] waere supporters van de Israelische vootbalclub Maccabi Tel Aviv aangevalle door pro-Palestiense betogers. Ierder dae aovend waor 't al ónröstig. In totaal waere 62 luuj tiedes de relle opgepak. Mierder Maccabi-fans rake gewóndj.<ref>[https://www.ad.nl/binnenland/femke-halsema-op-telegram-werd-opgeroepen-tot-jodenjacht-dat-is-een-schande~a404b6463/ AD - Femke Halsema: ‘Op Telegram werd opgeroepen tot Jodenjacht, dat is een schande’]</ref> ;6 november * ''Duutsjlandj, Oesteriek & Zjwitserlandj, politiek'': de [[Freie Demokratische Partei|FDP]] trèk alle [[minister]]s truuk oet 't [[kabinet-Scholz]].<ref>[https://www.tagesschau.de/newsticker/liveblog-ampel-krise-100.html Tagesschau - liveblog: Bruch der Ampelkoalition ++ FDP zieht alle Minister aus Regierung zurück ++]</ref> ;5 november * ''Naord-Amerika, politiek'': De rippeblikeinse kandidaat [[Donald Trump]] wintj de Amerikaanse presidentjsverkezinge van ziene democratische rivaal [[Kamala Harris]].<ref>[https://www.nytimes.com/interactive/2024/11/05/us/elections/results-president.html New York Times - Presidential Election Results]</ref> * ''Nederlandj, economie'': 't Brits [[olie]]concern BP maak bekindj dat 't al zien 335 tankstations in [[Nederlandj]] wilt verkoupe. De kuiper nump óngevier doezend werknömmers euver.<ref>[https://www.nu.nl/economie/6334329/oliebedrijf-bp-verkoopt-alle-nederlandse-tankstations.html Nu.nl - Oliebedrijf BP verkoopt alle Nederlandse tankstations]</ref> * ''Midde-Oeste, politiek'': De Israelische premier [[Benjamin Netanyahu]] vervingk minister [[Yoav Gallant]] van Defensie. [[Israël Katz]] van Boetelandse Zake waert beneump tot de nuje minister van Defensie.<ref>[https://nos.nl/artikel/2543388-netanyahu-ontslaat-minister-gallant-op-moment-dat-israel-op-meerdere-fronten-actief-is NOS - Netanyahu ontslaat minister Gallant op moment dat Israël op meerdere fronten actief is]</ref> ;4 november * ''Frankriek'': in [[Paries]] begintj 't proces taege ach luuj die verdach waere van betrokkeheid bie de moord op Samuel Paty in [[2020]].<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/11/04/proces-tegen-8-mensen-die-betrokken-waren-bij-haatcampagne-tegen/ VRT - Proces over moord op Franse leraar Samuel Paty van start: 8 verdachten staan terecht voor terrorisme]</ref> * ''Kóns en cultuur'': E [[pospunk]]nómmer wat saer jaore bekèndjsjtóng es "'t mies mysterieus leedsje op 't Internèt" weurt geïdentificeerd as "[[Subways of your mind]]" van d'n Duutsje band [[FEX]]; 'n identificatie die de bandleje einen daag later bevestige.<ref>[https://www.rollingstone.com/music/music-news/most-mysterious-song-internet-identified-subways-of-your-mind-1235153685/ Rolling Stone - One of the Internet’s Biggest Musical Mysteries Has Likely Been Solved]</ref> ;3 november * ''Kóns en cultuur'': D'n Amerikaanse popmuzikantj en producentj [[Quincy Jones]] sjtörf op 91-jäörige laeftied aan alvleisklierkanker.<ref>[https://nos.nl/artikel/2543184-muzikant-en-producent-quincy-jones-91-overleden NOS.nl - Muzikant en producent Quincy Jones (91) overleden]</ref><ref>[https://www.nu.nl/muziek/6335350/muzikant-en-producer-quincy-jones-overleed-aan-alvleesklierkanker.html Nu.nl - Muzikant en producer Quincy Jones overleed aan alvleesklierkanker]</ref> ;2 november * ''Zuud-Amerika, economie, natuur & milieu'': op 'ne [[VN]]-top in [[Calí]], [[Colombia]], waert besjlote dat inheimse volker ouch 'n permanente vertaegewoordiging kriege. Wiejer waere aafsjpraoke gemaak euver 't gebroek van [[DNA]] van [[plante]]. Mit e fonds veur bedrieve waere de opbringste van genetische data oet de [[natuur]] ierliker herverdeild, ónger mie ónger de inheimse volkere.<ref>[https://nos.nl/artikel/2542918-inheemse-volkeren-krijgen-permanente-vertegenwoordiging-bij-vn-voor-natuurbeleid NOS - Inheemse volkeren krijgen permanente vertegenwoordiging bij VN voor natuurbeleid]</ref> * ''Zuud-Amerika, politiek'': 'ne Gewapende groep giezelt 200 militaire inne [[Bolivia]]anse regio [[Cochabamba]] en haje drie poste bezat. De giezeling is hoegswaarsjienlik 't gevolg van e politiek conflik binne de regerende socialistische MAS-partie tösje de hujige prizzedent [[:nl:Luis Arce|Luis Arce]] en de veurmalige prizzedent [[:nl:Evo Morales|Evo Morales]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2543027-regering-bolivia-gewapende-groep-gijzelt-meer-dan-200-militairen NOS - Regering Bolivia: gewapende groep gijzelt meer dan 200 militairen]</ref> * ''Midde-Oeste'': de Israelische marine óntveurt e hoeggeplaats lid van terreurbeweging [[hezbollah]] in de noordelike [[Libanon|Libanese]] kössjtad [[Batroun]].<ref>[https://www.theguardian.com/world/2024/nov/02/israeli-military-abducts-alleged-hezbollah-official-in-sea-raid The Guardian - Israel abducts alleged Hezbollah official in unprecedented sea raid]</ref> ;1 november * ''Zuudoes-Europa'': inne [[Servië|Servische]] sjtad [[Novi Sad]] sjtort e deil van 't daak van 'n treinsjtasie in. Hiebie valle 14 doeje en dertig gewónje.<ref>[https://nos.nl/artikel/2542860-veertien-doden-na-instorten-dak-treinstation-servie NOS - Veertien doden na instorten dak treinstation Servië]</ref> ;30 oktober * ''Zudelik Afrika, politiek'': Nao verkezinge in [[Botswana]] kump veur 't iers in de historie van 't landj 'n anger partie es de BDP aan de mach. De oppositiebóndj UDC haoltj 'n groete miejerheid in 't parlemènt.<ref>[https://nos.nl/artikel/2542819-voor-het-eerst-in-58-jaar-nieuwe-partij-aan-de-macht-in-botswana NOS.nl - Voor het eerst in 58 jaar nieuwe partij aan de macht in Botswana]</ref> * ''Midde-Oeste, weitesjap, kóns en cultuur'': Arsjeologe make de vónds bekèndj van 'n veerdoezendj jaor aw sjtad in de [[Khaybar]]-oase in [[Saoedi-Arabië]]. De sjtad had 'n walmoer van 14,5 kilomaeter mit neet mènjer es 180 bastions.<ref>[https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0309963 Plos One - A Bronze Age town in the Khaybar walled oasis: Debating early urbanization in Northwestern Arabia]</ref> ;29 oktober * ''Zuud-Europa, natuur & milieu'': zeker 202 luuj kómme óm 't laeve bie euversjtruiminge in 't zuudoeste van [[Sjpanje]].<ref>[https://elpais.com/espana/2024-10-29/la-dana-en-espana-en-directo-ultimas-noticias-del-temporal-y-las-inundaciones.html El Pais - Última hora de la dana, en directo | Al menos 95 muertos y decenas de desaparecidos en la peor gota fría del siglo en España]</ref> * ''Midde-Amerika, weitesjap, kóns en cultuur'': De vónds van 'n [[Maya]]-rewienesjtad in [[Yúcatan]] weurt bekèndj gemaak.<ref>[https://news.tulane.edu/pr/have-we-found-all-major-maya-cities-not-even-close-new-research-suggests Tulane University - Have we found all the major Maya cities? Not even close, new research suggests]</ref> ;28 oktober * ''Midde-Amerika, kóns en cultuur'': De Cubaansen trompettis [[Manuel Maribal]], bekèndj van de [[Buena Vista Social Club]], sjtörf op 91-jäörige laeftied.<ref>[https://www.nu.nl/muziek/6333437/buena-vista-social-club-trompettist-manuel-mirabal-op-91-jarige-leeftijd-overleden.html Nu.nl - Buena Vista Social Club-trompettist Manuel Mirabal op 91-jarige leeftijd overleden]</ref> ;26 oktober * ''Wes-Azië/Oes-Europa, politiek'': in [[Georgië]] waere parlementsverkezinge gehoute. Regeringspartie Georgische Druim wèntj volges officieel peilinge mit 54 % van de sjtömme. De partie sjtelt zich de lètsten tied sjteeds autoritairder op en beweeg zich richting buurlandj [[Róslandj]]. De prizzedent van 't landj, Salome Zoerabisjvili, erkint d'n oetsjlaag neet. Volges de oppositie en de OVSE woorte kezers geïntimideerd en ónger drök gezat.<ref>[https://nos.nl/artikel/2542330-president-georgie-erkent-verkiezingsuitslag-niet-en-roept-op-tot-demonstraties NOS - President Georgië erkent verkiezingsuitslag niet en roept op tot demonstraties]</ref> * ''Midde-Oeste'': [[Israel]] vèlt militair doele aan in [[Iran]], woe-ónger in de huidsjtad [[Teheran]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2542134-israel-claimt-succes-bij-luchtaanval-militaire-doelen-iran-iran-relativeert-impact NOS - Israël claimt 'succes' bij luchtaanval militaire doelen Iran, Iran relativeert impact]</ref> ;24 oktober * ''Zuud-Amerika, politiek'': De [[Venezuela|Venezolaanse]] oppositieleijers María Corina Machado en Edmundo González Urrutia óntvange de [[Sacharovpries]], de hoegste EU-óngersjeijing op 't gebeed van minsjerechte. Machado woort taegegewerk door 't regime van zittend prizzedent Nicolás Maduro. González woort vervolg en vlöchde via de Nederlandse ambassade nao [[Sjpanje]].<ref>[https://www.nrc.nl/nieuws/2024/10/24/venezolaanse-oppositieleden-winnen-sacharovprijs-a4870579 NRC Handelsblad - Venezolaanse oppositieleden winnen Sacharovprijs]</ref> * ''Midde-Afrika'': de aanklagers van 't [[Internationaal Sjtraofhof]] in [[Den Haag]] lancere e nuuj óngerzeuk nao oorlogsmisdade in 't oeste van [[Congo-Kinshasa|Congo]]. Dao vinge saer inkel jaore gevechte plaats tösje 't regeringsleger en de [[:nl:M23-beweging|M23-beweging]], 'n rebellegroepering wat óngersjteund waert door buurlandj [[Rwanda]].<ref>[https://www.limburger.nl/cnt/dmf20241024_97092831 De Limburger - Nieuw onderzoek misdaden tegen de menselijkheid in Oost-Congo: ‘Wat we tot nu toe hebben gedaan, was onvoldoende’]</ref> ;23 oktober * ''Belsj Limburg, Nederlands Limburg'': in de [[Zuud-Willemsvaart]] bie [[Maasmechele]] waert gezoch nao de reste van Angelique Hendrix oet [[Sjtein]]. Ze woort in [[1990]] es vermis opgegaeve. E jaor later woort 'ne sjeiel gevónje en ónlangs is oet 'ne [[DNA]]-match gebleke dat dae inderdaad van häör is.<ref>[https://www.hln.be/maasmechelen/politie-in-maasmechelen-op-zoek-naar-resten-van-nederlandse-vrouw-die-in-1990-verdween~a8a61e29/ HLN - Politie in Maasmechelen op zoek naar resten van Nederlandse vrouw die in 1990 verdween]</ref> * ''Vereinig Keuninkriek & Ierlandj, Duutsjlandj, Oesteriek & Zjwitserlandj'': [[Duutsjlandj]] en 't [[Vereinig Keuninkriek]] teikene e nuuj militair pak. Aafgesjpraoke waert dat bei lenj mie metein gaon samewerke op 't gebeed van defensie en same wapes zulle óntwikkele.<ref>[https://www.welt.de/politik/ausland/article254143676/Epochal-Deutschland-und-Grossbritannien-unterzeichnen-Verteidigungsvereinbarung.html Die Welt - Deutsche Jets in Großbritannien – Berlin und London unterzeichnen Verteidigungsabkommen]</ref> * ''Midde-Oeste'': bie 'n sjeetpartie bie TUSAS, e groet lóch- en ruundevaartbedrijf inne Törkse huidsjtad [[Ankara]], valle vief doeje en 22 gewónje. Törkieje hèlt de [[PKK]] verantwoordelik veur d'n aansjlaag en vèlt doele van die beweging aan in 't noorde van [[Irak]] en [[Syrië]].<ref>[https://www.nu.nl/buitenland/6332794/turkije-verdenkt-pkk-van-dodelijke-aanslag-in-ankara-en-voert-luchtaanvallen-uit.html Nu.nl - Turkije verdenkt PKK van dodelijke aanslag in Ankara en voert luchtaanvallen uit]</ref> * ''Centraal-Azië, Weitesjap'': 'n gróp arsjeologe maak de vónds bekèndj van [[Tugunbulak]], 'n groete rewienesjtad in [[Oezbekistan]] aan de [[Zieroute]], die op mie es 2000 maeter huugde ligk.<ref>[https://archive.ph/TWZdv#selection-1191.48-1191.122 Nature - Surprisingly high-altitude Silk Road city mapped from the sky]</ref> ;22 oktober * ''Belsj Limburg'': bie hoeszeukinge in [[Hasselt]] waere drie persoene gearresteerd. 't Geit óm twintigers die verdach waere van deilname aan 'n [[terrorisme|terroristische groepering]] en 't versjpreie van terroristische [[propaganda]].<ref>[https://www.hbvl.be/cnt/dmf20241024_95710310 Het Belang van Limburg - Drie personen uit Hasselt gearresteerd in terreuronderzoek]</ref> ;20 oktober * ''Politiek, Zuud-Europa'': De Turkse geiselike en politicus [[Fethullah Gülen]] sjtörf op 83-jäörige laeftied.<ref>[https://nos.nl/artikel/2541568-turkse-geestelijke-gulen-83-aartsvijand-van-erdogan-overleden NOS.nl - Turkse geestelijke Gülen (83), aartsvijand van Erdogan, overleden]</ref> * ''Politiek, Oes-Europa'': in [[Moldavië]] waere prizzedentsverkezinge en e [[referendum]] euver de toetraejing tot de [[EU]] gehoute. Zittend prizzedent Maia Sandu haet mit 42% de meiste sjtömme binnegehaold, meh neet de absolute mierderheid. Alexandr Stoianoglo, häöre pro-Róssischen taegehanger, waert twiede mit 26% van de sjtömme. 'n Klein mierderheid van 50,42% sjtömp veur toetraejing, óndanks meugelike Róssische inmening.<ref>[https://www.nu.nl/buitenland/6332505/moldavie-verkiest-met-piepklein-verschil-toenadering-eu-boven-rusland.html Nu.nl - Moldavië verkiest met piepklein verschil toenadering EU boven Rusland]</ref> ;19 oktober * ''Economie, Midde-Amerika'': in groete deile van [[Cuba]] vèlt de [[elektricitèèt|sjtroum]] oet. 't Landj haet te make mit tekórt aan [[brandjsjtof]] en sjlech óngerhaud in de energiesector.<ref>[https://www.bbc.com/news/articles/c8elzx8dg7zo BBC - Much of Cuba remains without power - 24 hours after main power plant fails]</ref> * ''Weitesjap, Midde-Oeste, Europa algemein'': D'n [[Israel]]ischen historicus [[Yehuda Bauer]] sjtörf op 98-jäörige laeftied. Hae is bekindj gewaore mit zien óngerzeuk nao d'n [[Holocaus]] en 't [[antisemitisme]].<ref>[https://nos.nl/artikel/2541397-vernieuwend-holocaustonderzoeker-yehuda-bauer-98-overleden NOS - Vernieuwend Holocaustonderzoeker Yehuda Bauer (98) overleden]</ref> * ''Belsj, politiek'': 't extreem-rechs [[Vlaams Belang]] geit mitbesjture in [[Ranst]], inne [[Antwerpe (provincie)|provincie Antwerpe]]. Daomit waert 't [[cordon sanitaire]] gebraoke.<ref>[https://www.hln.be/binnenland/cordon-sanitaire-doorbroken-in-ranst-politicoloog-carl-devos-dit-kan-een-precedent-scheppen~a0877573/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F Hln.be - Cordon sanitaire doorbroken in Ranst. Politicoloog Carl Devos: “Dit kan een precedent scheppen”]</ref> ;16 oktober * ''Midde-Oeste'': De Palestiensen terroris [[Yahya Sinwar]], leisman van [[Hamas]] en brein achter d'n aanval van 7 oktober 2023, weurt in 'nen Israëlischen aanval ómgebrach.<ref>[https://nos.nl/artikel/2541233-ook-hamas-bevestigt-nu-dood-van-leider-sinwar NOS.nl - Ook Hamas bevestigt nu dood van leider Sinwar]</ref> * ''Kóns en cultuur'': De Britse zenger [[Liam Payne]], bekèndj van [[One Direction]], sjprink op 31-jäörige laeftied zienen doed tegemoot.<ref>[https://www.nu.nl/muziek/6331973/voormalig-one-direction-lid-liam-payne-31-overleden-na-val-van-balkon.html Nu.nl - Voormalig One Direction-lid Liam Payne (31) overleden na val van balkon]</ref> ;14 oktober * ''Weitesjap, Noord-Amerika'': D'n Amerikaanse psycholoog [[Philip Zimbardo]], bekèndj van 't beröchte Stanford-gevangenisexperiment in [[1971]], sjtörf op 91-jäörige laeftied.<ref>[https://www.nu.nl/wetenschap/6332310/bedenker-van-berucht-stanford-gevangenisexperiment-overleden.html Nu.nl - Bedenker van berucht Stanford-gevangenisexperiment overleden]</ref> * ''Nederlands Limburg'': In Mestreech begint de inhajdeleke behandeling vaan de zaak tege [[Donny M.]], dee verdach weurt vaan verkrachting en kindermaord.<ref>[https://www.nu.nl/misdaad/6331639/donny-m-over-seksueel-misbruik-gino-toen-ik-hem-zag-ging-er-een-knop-om.html Nu.nl - Donny M. over seksueel misbruik Gino: 'Toen ik hem zag, ging er een knop om']</ref> * ''Economie'': De [[Lies vaan Nobelprieswinners (economie)|Nobelpries in de Economie]] geit nao [[Daron Acemoglu]], [[Simon Johnson]] en [[James A. Robinson]] "veur studies nao wie institute weure gevörmp en invlood op de welvaort höbbe."<ref>[https://www.nobelprize.org/prizes/economic-sciences/2024/press-release/ NobelPrize.org - Peersberiech]</ref> ;13 oktober * ''Nederlands Limburg, kóns en cultuur'': in [[Venlo]] wuuert 'n namemonument ónthöld veur slachoffers van de bombardemente in 't naojaor van [[1944]], tiedes de [[Twieëde Waereldoorlog]].<ref>[https://omroepvenlo.nl/nieuws/artikel/namenmonument-onthuld-tijdens-ceremonie-op-arsenaalplein Omroep Venlo - Namenmonument onthuld tijdens ceremonie op Arsenaalplein]</ref> * ''Politiek, Belsj en Luxembörg'': Op 't Belsj vènje gemeinte- en provincieverkezinge plaats. De centrumpartieë hauwe zich in 't gemein good, mae in [[Ninove]] haolt 't Vlaams Belang de absolute miejerheid. ;12 oktober * ''Nederlands Limburg, kóns en cultuur'': twelf nuuj luuj traeje toe tot de [[Ridderlike Orde van het Heilig Graaf van Jeruzalem]] in 'n zeldzaam plechtigheid inne [[Sint-Christoffelkathedraal]] in [[Remunj]].<ref>[https://www.kn.nl/verdieping/interview-verdieping/een-machtig-welkomstgevoel-voor-nieuwe-ridders-en-edelvrouwen-van-het-heilig-graf/ Katholiek Nieuwsblad - Een ‘machtig welkomstgevoel’ voor nieuwe ridders en edelvrouwen van het Heilig Graf]</ref> ;11 oktober * ''Politiek'': De [[Lies vaan Nobelprieswinners (vrei)|Nobelpries veur de Vrei]] geit nao [[Nihon Hidankyo]] "um zien inspanninge veur 'ne wereld vrij vaan kernwaopes door mèt getuigeversleeg te tuine tot kernwaopes noets mie gebruuk mage weure."<ref>[https://www.nobelprize.org/press-release-peace-2024/ NobelPrize.org - Peersberiech]</ref> * ''Nederlands Limburg'': e vrachsjeep veurt tege 'n stuw in de [[Maos]] bij [[Mestreech]]. De bemanning is in veiligheid gebrach en geine is gewoond geraak.<ref>[https://www.limburger.nl/cnt/dmf20241012_92610505 De Limburger - Video: Vrachtschip vaart tegen stuw en dreigt te zinken in Maastricht: bemanning in veiligheid]</ref> ;10 oktober * ''Kóns en cultuur'': De [[Lies vaan Nobelprieswinners (literatuur)|Nobelpries in de Literatuur]] geit nao [[Han Kang]] "veur häör intens poëtische proza wat historische trauma's aongrip en de breekbaarheid vaan 't minselek leve bloetlègk."<ref>[https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2024/press-release/ NobelPrize.org - Peersberiech]</ref> ;9 oktober * ''Weitesjap'': De De [[Lies vaan Nobelprieswinners (sjemie)|Nobelpries in de Sjemie]] geit nao [[David Baker]] "veur eiwit-oontwerp mèt de computer" en nao [[Demis Hassabis]] en [[John M. Jumper]] "veur de veurspeuling vaan eiwitstructure".<ref>[https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2024/press-release/ NobelPrize.org - Peersberiech]</ref> ;8 oktober * ''Weitesjap'': De [[Lies vaan Nobelprieswinners (natuurkunde)|Nobelpries in de Natuurkónde]] geit nao [[John J. Hopfield]] en [[Geoffrey E. Hinton]] "veur hun groondlègkende oontdèkkinge en oetvindinge die [[mesjieneliere]] mèt [[neuraal nètwerk]]e meugelik make."<ref>[https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2024/press-release/ Nobelprize.org - Paersberich]</ref> * ''Kóns en cultuur, Nederlands Limburg'': [[Niek Murray]] zaet te sjtoppe es festivaldirecteur van [[Pinkpop]].<ref>[https://www.limburger.nl/cnt/dmf20241008_96959972 De Limburger - Niek Murray, de opvolger van Jan Smeets, stopt als festivalmanager Pinkpop]</ref> ;7 oktober * ''Weitesjap'': De [[Lies vaan Nobelprieswinners (geneeskunde)|Nobelpries in de Genaeskónde]] geit nao [[Victor Ambros]] en [[Gary Ruvkun]] "óm de óntdèkking van 't [[microRNA]] en zien rol in pos-transcriptioneel generegulatie".<ref>[https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2024/press-release/ NobelPrize.org - Nobelpries veur de Genaeskónde 2024 (Paersberich)]</ref> ;6 oktober * ''Sjport'': [[Mathieu van der Poel]] wintj 't WK fietse op sjteinsjlaagwaeg bie de mansluuj. * ''Sjport'': De Nederlandse voetballer [[Johan Neeskens]] sjtörf op 73-jäörige laeftied.<ref>[https://www.nu.nl/voetbal/6330846/voetbalicoon-johan-neeskens-73-plotseling-overleden.html Nu.nl - Voetbalicoon Johan Neeskens (73) plotseling overleden]</ref> ;5 oktober * ''Weitesjap, Zuud-Europa'': D'n Italiaanse moleculair bioloog [[Sammy Basso]] sjtörf op 28-jäörige laeftied ane gevolge van [[progeria]], 'n zeldzaam krenkde woebie 't lief van de patiënt zier sjnel verajerd. Basso waor veur zoewied bekindj d'n aadste patiënt mit dees krenkde en deeg dao óngerzeuk nao.<ref>[https://www.rainews.it/articoli/2024/10/e-morto-sammy-basso-il-malato-di-progeria-il-piu-longevo-al-mondo-messaggi-commossi-33151f0d-e0cf-41d5-866a-183797a73de1.html Rainews.it - È morto Sammy Basso, il malato di progeria il più longevo al mondo]</ref> * ''Sjport'': [[Marianne Vos]] wintj 't WK fietse op sjteinsjlaagwaeg bie de vrouwluuj. ;3 oktober * ''Kóns en cultuur, Nederlands Limburg'': 't [[Genneps]] waordebook waert geprizzenteerd in 't historisch sjtadhoes van [[Gennep]].<ref>[https://www.veldeke.net/lb/het-genneps-dialectwoordenboek-is-veerdeg/ Veldeke - Het Genneps Dialectwoordenboek is veerdeg]</ref> * ''Politiek, Afrika/Azië, Vereinig Keuninkriek & Ierlandj'': [[Groet-Brittannië]] geuf alle eilendjes vanne [[Chagosarchipel]] midden inne [[Indische Oceaan]] aan [[Mauritius]]. De militair basis blief in Britse henj.<ref>[https://www.bbc.com/news/articles/c98ynejg4l5o BBC - UK will give sovereignty of Chagos Islands to Mauritius]</ref> * ''Midde-Afrika'': op 't [[Kivumeer]] in 't uterste oeste vanne [[Democratische Rippebliek Congo]] zink e euvervol passagierssjip. Daobie kómme zeker 126 luuj óm 't laeve.<ref>[https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2024/10/03/beelden-tonen-hoe-schip-kapseist-op-kivumeer-vrees-voor-honderd/ VRT - Beelden tonen hoe schip kapseist op Kivumeer in Congo: vrees voor honderden doden]</ref> * ''Midde-Oeste'': inne [[Gazasjtrook]] bevrieje Israelische militaire 'n [[Jezidi's|jezidische]] vrouw die in [[2014]], tiedes de [[genocide]] op dizze religieuze groep door [[IS]], woort óntveurd en doorverkoch aan 'ne man oet Gaza.<ref>[https://nos.nl/artikel/2539499-israel-redt-jezidische-vrouw-uit-gaza-10-jaar-na-ontvoering-door-is NOS - Israël redt jezidische vrouw uit Gaza, 10 jaar na ontvoering door IS]</ref> ;2 oktober * ''Nederlandj'': 65.000 [[pelissie]]-agente waere getroffe door 'ne [[hack]]-aanval. Veural zakelike gegaeves woorte gesjtole. Inlichtinge- en veiligheidsdeenste dinke dat e anger landj achter d'n aanval zit.<ref>[https://nos.nl/artikel/2539509-wat-kan-het-land-achter-de-politiehack-met-de-gestolen-gegevens NOS - Wat kan het land achter de politiehack met de gestolen gegevens?]</ref> ;1 oktober * ''Midde-Oeste'': [[Iran]] vèlt Israel aan mit 180 ballistische rakètte.<ref>[https://www.haaretz.com/israel-news/2024-10-01/ty-article-live/nsc-spox-u-s-supports-limited-israeli-operations-in-lebanon-to-protect-citizens/00000192-45ff-da69-a797-5fff1f610000 Haaretz - Attack: 180 Missiles Fired From Iran, IDF Says No Additional Threats Detected]</ref> * ''Midde-Oeste'': [[Israël]] begintj mit e gróndjoffensief taege [[Hezbollah]].<ref>[https://apnews.com/article/israel-lebanon-hezbollah-gaza-news-09-30-2024-83ea5f243688f309754ec74850de4238 Associated Press - Israel begins ground offensive against Hezbollah in southern Lebanon]</ref> * ''Politiek'': [[Mark Rutte]] weurt geïnstalleerd es secretair-ginneraal van de [[NAVO]].<ref>[https://nos.nl/video/2539172-rutte-geinstalleerd-als-nieuwe-secretaris-generaal-van-de-navo NOS - Rutte geïnstalleerd als nieuwe secretaris-generaal van de NAVO]</ref> * ''Oes-Europa'': Róssische troepe neme de Oes-Oekraïense sjtad [[Voehledar]] in.<ref>[https://www.nu.nl/spanningen-oekraine/6330284/oekraiens-leger-trekt-zich-terug-uit-door-russen-ingenomen-plaats-vuhledar.html Nu.nl - Oekraïens leger trekt zich terug uit door Russen ingenomen plaats Vuhledar]</ref> ; Hanjelingen en brón * [https://li.wikinews.org/w/index.php?title=Template:In_%27t_nuujs/11-2024&action=edit '''bewirk'''] - Dit stök van Wikinuujs kump aaf vannen taengenhenger op Wikipedia ([[w:In 't nuujs|link]]). * [[Template:In 't nuujs/10-2024|Oktoeaber 2024]] <noinclude> == Rifferensies == <references/> </noinclude> bx8izdqo5klhcxipktf0xaffauodeui