ວິກິພີເດຍ lowiki https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BB%9C%E0%BB%89%E0%BA%B2%E0%BA%AB%E0%BA%BC%E0%BA%B1%E0%BA%81 MediaWiki 1.44.0-wmf.6 first-letter ສື່ ພິເສດ ສົນທະນາ ຜູ້ໃຊ້ ສົນທະນາຂອງຜູ້ໃຊ້ ວິກິພີເດຍ ສົນທະນາກ່ຽວກັບວິກິພີເດຍ ຮູບ ສົນທະນາກ່ຽວກັບຮູບ ມີເດຍວິກິ ສົນທະນາກ່ຽວກັບມີເດຍວິກິ ແມ່ແບບ ສົນທະນາກ່ຽວກັບແມ່ແບບ ຊ່ວຍເຫຼືອ ສົນທະນາກ່ຽວກັບຊ່ວຍເຫຼືອ ໝວດ ສົນທະນາກ່ຽວກັບໝວດ TimedText TimedText talk Module Module talk 0 1028 112797 96720 2024-12-16T00:53:15Z 183.182.122.62 112797 wikitext text/x-wiki {{ຂະຫຍາຍ}} '''ອິນເຕີເນັດ''' ຫມາຍເຖິງ [[ເຄືອຂ່າຍຄອມພີວເຕີນານາຊາດ]] ທີ່ມີການເຊື່ອມຕໍ່ໄປຍັງສະຖາບັນຫຼືຫນ່ວຍງານຕ່າງ ໆ ທົ່ວໂລກ ໂດຍໃຊ້ພາສາມາດຕະຖານທີ່ເອີ້ນວ່າ "TCP/IP" ໃນການເຊື່ອມຕໍ່ ເພື່ອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ແກ່ຜູ້ໃຊ້ທົ່ວໂລກ ໃນການຄົ້ນຫາຂໍ້ມູນແລະດາວໂຫຼດໂປຼແກຼມຕ່າງ ໆ ມາໃຊ້ໄດ້ ແລະບໍລິການອື່ນ ໆ ເຊັ່ນ ຈົດຫມາຍອີເລັກໂຕຼນິກ ຫຼືທີ່ເອີ້ນກັນທົ່ວໄປວ່າອີເມລ໌ (e-mail) ການສົນທະນາອອນລາຍນ໌ ເປັນຕົ້ນ == ປະຫວັດ == ''ຖ້າເພິ່ມເຕິມຂໍ້ມູນ'' == ການນໍາໃຊ້ == * [[ອົງການໄປສະນີແລະໂທລະຄົມມະນາຄົມແຫ່ງຊາດ|ອົງການໄປສະນີແລະໂທລະຄົມມະນາຄົມແຫ່ງຊາ]] * [[ເວັບໄຊຕ໌]] * [[ອອນໄລນ໌]] * [[ແລກປ່ຽນຂໍ້ມູນ]] * [[ໂທລະສັບ]]91447506 * [[ໂທລະພາບ]] * [[ເຂົ້າຫາລະບົບທາງໄກ]] == ລິ້ງຄ໌ພາຍນອກ == * [http://www.telegeography.com/ TeleGeography] * [http://www.itu.int/ ITU] * [http://www.apnic.net/ APNIC] * [http://www.caida.org/ CAIDA] * [http://bgp.potaroo.net/ BGP Routing Table] * [http://www.opte.org/ Opte Project] * [http://www.nanog.org/ NANOG] [[ໝວດ:ຄອມພິວເຕີ]] 4jj6r1je587fz6w4slgzscgnqray2g2 0 2321 112794 100910 2024-12-15T16:01:49Z Pineapplethen 17271 ອັບ​ເດດ​ສຳ​ມະ​ໂນ​ຄົວ​ສາ​ສະ​ໜາ​ແລະ​ຊົນ​ເຜົ່າ​ຂອງ​ມາ​ເລ​ເຊຍ 112794 wikitext text/x-wiki {{short description|ປະເທດໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້}} {{Infobox country | conventional_long_name = ມາເລເຊຍ<!-- ຊື່ສະຫະພັນທະລັດ (ຊື່ທາງການຂອງລັດ) ຕາມມາດຕາທີ 1(1) ຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະຫະພັນທະລັດໃນພາສາມາເລ ແລະ ອັງກິດ ແມ່ນມາເລເຊຍ ບໍ່ເພີ່ມ ບໍ່ຫຼຸດ ສ່ວນ 'ສະຫະພັນທະລັດ' ໃຊ້ສະເພາະລັດທີ່ມີມາກ່ອນມາເລເຊຍ ແມ່ນສະຫະພຫນທະລັດມາລາຢາ ກະລຸນາຢ່າໃສ່ຄຳວ່າ 'ສະຫະພັນທະລັດ' ຫຼື 'Persekutuan' ໃນພາສາມາເລ --> | common_name = ມາເລເຊຍ | native_name = {{lang|ms|Malaysia}} {{small|{{ms icon}}}} | image_flag = Flag of Malaysia.svg | image_coat = Coat of arms of Malaysia.svg | symbol_type = ກາແຜ່ນດິນ | image_map = {{Switcher|[[File:Malaysia (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|ສະແດງລູກໂລກ|[[File:Location Malaysia ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|ສະແດງອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້|default=1}} | map_caption = {{map caption |location_color=ຂຽວເຂັ້ມ |regioง=ອາຊີ |subregion= [[ອາຊຽນ]] | subregion_color = ເທົາເຂັ້ມ}} | national_motto = "ຄວາມເປັນເອກະພາບຄືພະລັງ"<br/>({{lang-ms|Bersekutu Bertambah Mutu}})<ref>{{cite web |url=http://mygov.malaysia.gov.my/EN/Main/MsianGov/MsianFlagAndCrest/Pages/MsianFlagAndCrest.aspx |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022191931/http://mygov.malaysia.gov.my/EN/Main/MsianGov/MsianFlagAndCrest/Pages/MsianFlagAndCrest.aspx |url-status=dead |archive-date=22 October 2013 |title=Malaysian Flag and Coat of Arms |publisher=Malaysian Government |access-date=9 September 2013}}</ref> | national_anthem = "[[ເນີກາຣາກູ]]"<div style="padding-top:0.5em;" class="center">[[File:Negaraku instrumental.ogg]]</div> | capital = {{plainlist| * [[ກົວລາລຳເປີ]]<br />{{coord|3|8|N|101|41|E|region:MY|display=inline}} * [[ປູຕາຈາຢາ]] (ການບໍລິຫານ)<br />{{coord|2|56|N|101|42|E|region:MY|display=inline}} }} | largest_city = [[ກົວລາລຳເປີ]] | languages_type = '''ພາສາລາຊະການ'''<br />{{nobold|ແລະ ພາສາປະຈຳຊາດ}} | languages = [[ພາສາມາເລ]] | languages_sub = yes | languages2_type = ພາສາທີ່ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບ | languages2 = ອັງກິດ | ethnic_groups = {{ubl|70.5% [[ພູມິບຸດ]]<br />([[ມາລາຢູ (ກຸ່ມ​ຊົນ​ເຜົ່າ)|ມາລາຢູ]], [[ໂອຣັງ ອັດຊະລີ]], ຊົນພື້ນເມືອງໃນ[[ລັດ​ຊາ​ບາ]]ກັບ[[ລັດຊາຣາວັກ]])|22.9% [[ມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍຈີນ|ຈີນ]]|6.6% [[ມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍອິນເດຍ|ອິນເດຍ]]}} | ethnic_groups_year = 2020 | ethnic_groups_ref = <ref name="2017 pop">{{cite web|url=https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cthemeByCat&cat=155&bul_id=a1d1UTFZazd5ajJiRWFHNDduOXFFQT09&menu_id=L0pheU43NWJwRWVSZklWdzQ4TlhUUT09|title=Current Population Estimates Malaysia 2016–2017|publisher=Department of Statistics, Malaysia|access-date=14 July 2017}}</ref> {{sfn|Department of Statistics Malaysia|2020}} | religion = {{ubl|63.5% [[ສາສະໜາອິດສະລາມໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ອິດສະລາມ]] ([[State religion|ທາງການ]])<ref>{{cite web|url = http://www.jac.gov.my/images/stories/akta/federalconstitution.pdf|title=The States, Religion and Law of the Federation|work=Constitution of Malaysia|publisher=Judicial Appointments Commission|access-date=29 October 2017|quote=Islam is the religion of the Federation; but other religions may be practised in peace and harmony in any part of the Federation.|archive-url=https://web.archive.org/web/20170614105535/http://www.jac.gov.my/images/stories/akta/federalconstitution.pdf|archive-date=14 June 2017|url-status=dead}}</ref>|18.7% [[ສາສະໜາພຸດໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ພຸດ]]|9.1% [[ສາສະໜາຄຣິດໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ຄຣິດ]]|6.1% [[ສາສະໜາຮິນດູໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ຮິນດູ]]|3.4% [[ສາສະໜາພື້ນເມືອງຈີນ|ພື້ນເມືອງຈີນ]]|0.7% ບໍ່ຊາບ|0.5% ອື່ນໆ}} | religion_ref = <ref>{{cite web|url = https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cthemeByCat&cat=117&bul_id=MDMxdHZjWTk1SjFzTzNkRXYzcVZjdz09&menu_id=L0pheU43NWJwRWVSZklWdzQ4TlhUUT09|title=Population Distribution and Basic Demographic Characteristic Report 2010 (Updated: 05/08/2011)|publisher=Department of Statistics, Malaysia|date=29 July 2011|access-date=11 June 2018}}</ref> | religion_year = 2010 | demonym = [[ຊາວມາເລເຊຍ]] | government_type = [[ສະຫະພັນທະລັດລາຊາທິປະໄຕ|ສະຫະພັນ]] [[ລະບົບລັດຖະສະພາ]] [[ລາຊາທິປະໄຕໂດຍເລືອກຕັ້ງ]] | leader_title1 = [[ຢັງດິເປີຕວນອາກົງ]] (ກະສັດ) | leader_name1 = [[ສົມເດັດພຣະລາຊາທິບໍດີ ອັບດູລລາ ຊາຫ໌|ສົມເດັດພຣະລາຊາທິບໍດີ ອັບດູລລາ ຊາຫ໌]] | leader_title2 = [[ນາຍົກລັດຖະມົນຕີມາເລເຊຍ|ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ]] | leader_name2 = [[ອັນວາ ອິບຣາຮິມ]] | legislature = [[ລັດຖະສະພາມາເລເຊຍ|ລັດຖະສະພາ]] | upper_house = [[ເດວັນ ເນີກາຣາ]] (ວຸດທິສະພາ) | lower_house = [[ເດວັນ ຣັກຢາດ]] (ສະພາຜູ້ແທນລາຊະດອນ) | sovereignty_type = [[ວັນປະກາດອິດສະຫຼະພາບ (ມາເລເຊຍ)|ເອກະລາດ]] | sovereignty_note = ຈາກ[[ສະຫະລາຊະອານາຈັກ]] | established_event1 = [[ສະຫະພັນທະລັດມາລາຢາ]] | established_date1 = 31 ສິງຫາ 1957<ref>{{cite book|author=Mackay, Derek |title=Eastern Customs: The Customs Service in British Malaya and the Opium Trade|url=https://books.google.com/books?id=QM5LImNbYusC&pg=PA240|date=2005|publisher=The Radcliffe Press|isbn=978-1-85043-844-1|pages=240–}}</ref> | established_event2 = [[Sarawak Self-government Day|ການປົກຄອງຕົນເອງຂອງລັດຊາຣາວັກ]] | established_date2 = 22 ກໍລະກົດ 1963 | established_event3 = [[North Borneo Self-government Day|ການປົກຄອງຕົນເອງຂອງບໍນຽວເໜືອ]] | established_date3 = 31 ສິງຫາ 1963<ref>{{cite web|url=https://www.astroawani.com/perspektif/kenapa-kita-takut-dengan-sejarah-22258|title=31 Ogos 1963, Hari kemerdekaan Sabah yang rasmi|publisher=AWANI|date=14 May 2021|access-date=1 September 2021}}</ref> | established_event4 = [[ຄຳປະກາດຂອງມາເລເຊຍ]] | established_date4 = 16 ກັນຍາ 1963 | area_rank = ອັນດັບທີ 67 <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] --> | area_km2 = 330,803 | area_sq_mi = 127,720 | percent_water = 0.3 | population_estimate = 33,871,431<ref>{{CIA World Factbook link|country=Malaysia|access-date=24 September 2022|year=2022}}</ref> | population_estimate_year = 2022 | population_estimate_rank = ອັນດັບທີ 43 | population_census_year = 2020 | population_census = 32,447,385<ref>{{cite web |url=https://cloud.stats.gov.my/index.php/s/ppMYkLC4kyUzHKn#pdfviewer |title=Population and Housing Census of Malaysia 2020 |publisher=Department of Statistics, Malaysia |page=48 |access-date=23 March 2022 |archive-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228142122/https://cloud.stats.gov.my/index.php/s/ppMYkLC4kyUzHKn#pdfviewer |url-status=dead }}</ref> | population_density_km2 = 98 | population_density_sq_mi = 254 | population_density_rank = ອັນດັບທີ 116 | GDP_PPP_year = 2022 | GDP_PPP = {{increase}} 1.089 ພັນຕື້ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF">{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April|title=World Economic Outlook Database, April 2022|date=April 2022|website=IMF.org|publisher=[[International Monetary Fund]]|access-date=April 19, 2022}}</ref> | GDP_PPP_rank = ອັນດັບທີ 31 | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} 32,901 ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = ອັນດັບທີ 54 | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal = {{increase}} 439.373 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF" /> | GDP_nominal_rank = ອັນດັບທີ 34 | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} 13,268 ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = ອັນດັບທີ 66 | Gini_year = 2015 | Gini_change = decrease<!--increase/decrease/steady--> | Gini = 41 <!--number only--> | Gini_ref = <ref name="wb-gini">{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=MY |title=Gini Index |publisher=World Bank |access-date=20 December 2018}}</ref> | Gini_rank = | HDI_year = 2021<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = decrease<!--increase/decrease/steady--> | HDI = 0.803<!--number only--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf|title=Human Development Report 2021/2022|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=8 September 2022|access-date=8 September 2022}}</ref> | HDI_rank = ອັນດັບທີ 62 | currency = [[ຣິງກິດ]] (RM) | currency_code = MYR | date_format = ວວ-ດດ-ປປປປ | time_zone = [[ເວລາມາດຕະຖານມາເລເຊຍ]] | utc_offset = +8 | electricity = [[Mains electricity by country|240 ໂວລຕ໌, 50 ເຮີຣ໌ຊ]] | drives_on = ຊ້າຍ | calling_code = [[+60]] | cctld = [[.my]] }} '''ມາເລເຊຍ''' ({{lang-ms|Malaysia}}) ເປັນປະເທດຕັ້ງຢູ່ໃນພາກພື້ນ[[ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] ປະກອບດ້ວຍ[[ລັດ ແລະ ດິນແດນສະຫະພັນຂອງປະເທດມາເລເຊຍ|ລັດ 13 ລັດ ແລະ ດິນແດນສະຫະພັນ 3 ດິນແດນ]] ແລະ ມີເນື້ອທີ່ລວມ 330,803 ຕາລາງກິໂລແມັດ (127,720 ຕາລາງໄມລ໌) ໂດຍມີ[[ທະເລຈີນໃຕ້]]ແບ່ງພື້ນທີ່ອອກເປັນ 2 ສ່ວນເຊິ່ງມີຂະໜາດໃກ້ຄຽງກັນ ເຊັ່ນ [[ມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກ]] ແລະ [[ມາເລເຊຍຕາເວັນອອກ]] ມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກມີຊາຍແດນທາງບົກ ແລະ ທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ໄທ]] ແລະ ມີຊາຍແດນທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ສິງກະໂປ]], [[ຫວຽດນາມ]] ແລະ [[ອິນໂດເນເຊຍ]] ມາເລເຊຍຕາເວັນອອກມີຊາຍແດນທາງບົກ ແລະ ທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ບຣູໄນ]] ແລະ ອິນໂດເນເຊຍ ແລະ ມີຊາຍແດນທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ຟີລິບປິນ]] ແລະ ຫວຽດນາມ ເມືອງຫຼວງຂອງປະເທດແມ່ນ[[ກົວລາລຳເປີ]] ໃນຂະນະທີ່[[ປູຕາຈາຢາ]]ເປັນທີ່ຕັ້ງຂອງລັດຖະບານກາງ ໂດຍປະຊາກອນຈຳນວນຫຼາຍກວ່າ 30 ລ້ານຄົນ ມາເລເຊຍຈຶ່ງເປັນ[[ລາຍຊື່ປະເທດຮຽງຕາມຈຳນວນປະຊາກອນ|ປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍທີ່ສຸດເປັນອັນດັບທີ 42 ຂອງໂລກ]] [[ຕັນຈຸງ ປິໄຢ]] (Tanjung Piai) ຈຸດໃຕ້ທີ່ສຸດຂອງແຜ່ນດິນໃຫຍ່[[ທະວີບເອີຣາຊີ]]ຢູ່ໃນມາເລເຊຍ ມາເລເຊຍເປັນປະເທດໃນ[[ເຂດຮ້ອນ]] ແລະ ເປັນໜຶ່ງໃນ 17 ປະເທດຂອງໂລກທີ່ມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງຊີວະພາບຢ່າງຍິ່ງ (megadiverse country) ໂດຍມີຊະນິດພັນສະເພາະທ້ອງຖິ່ນເປັນຈຳນວນຫຼາຍ ມາເລເຊຍມີຕົ້ນກຳເນີດມາຈາກ[[ອານາຈັກມາລາຢູ]]ຫຼາຍອານາຈັກທີ່ປາກົດໃນແຜນທີ່ ຕັ້ງແຕ່ພຸດທະສັກກະລາດທີ 24 ເປັນຕົ້ນມາ ອານາຈັກເຫຼົ່ານັ້ນກໍຄ່ອຍໆຂຶ້ນກົງຕໍ່[[ຈັກກະພັດບຣິເຕນ]] ໂດຍອານານິຄົມກຸ່ມທຳອິດຂອງ[[ບຣິເຕນ]]ມີຊື່ເອີ້ນລວມກັນວ່າ[[ນິຄົມຊ່ອງແຄບ]] ສ່ວນອານາຈັກມາລາຢູທີ່ເຫຼືອກາຍເປັນ[[ລັດໃນອາລັກຂາ]]ຂອງບຣິເຕນໃນເວລາຕໍ່ມາ ດິນແດນທັງໝົດໃນມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກລວມຕົວກັນເປັນຄັ້ງທຳອິດໃນຖານະ[[ສະຫະພາບມາລາຢາ]]ໃນປີ 1946 ມາລາຢາຖືກປັບໂຄງສ້າງເປັນ[[ສະຫະພັນທະລັດມາລາຢາ]]ໃນປີ 1948 ແລະ ໄດ້ຮັບເອກະລາດເມຶ່ອວັນທີ 31 ສິງຫາ 1957 ມາລາຢາລວມກັບ[[ບໍນຽວເໜືອ]], [[ຊາຣາວັກ]] ແລະ [[ສິງກະໂປ]]ເປັນມາເລເຊຍເມື່ອວັນທີ 16 ກັນຍາ 1963 ແຕ່ບໍ່ເຖິງສອງປີຖັດມາ ແມ່ນໃນປີ 1965 ສິງກະໂປກໍຖືກຂັບອອກຈາກສະຫະພັນ<ref>{{cite book|author=Baten, Jörg |title=A History of the Global Economy. From 1500 to the Present.|date=2016|publisher=Cambridge University Press|page=290|isbn=9781107507180}}</ref> ມາເລເຊຍເປັນປະເທດທີ່ມີຫຼາຍຊົນເຜົ່າ ແລະ ຫຼາກຫຼາຍວັດທະນະທຳເຊິ່ງມີບົດບາດຢ່າງຫຼາຍໃນດ້ານການເມືອງ ປະມານເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງປະຊາກອນທັງໝົດ[[ຊາວມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍມາລາຢູ|ເຊື້ອສາຍມາລາຢູ]] ໂດຍມີຊົນກຸ່ມນ້ອຍກຸ່ມຄຳຄັນແມ່ນ: [[ຊາວມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍຈີນ]], [[ຊາວມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍອິນເດຍ]] ແລະ [[ໂອຣັງອັດຊະລີ|ຊົນພື້ນເມືອງດັ້ງເດີມກຸ່ມຕ່າງໆ]] ລັດຖະທຳມະນູນປະກາດໃຫ້[[ສາສະໜາອິດສະລາມ]]ເປັນ[[ສາສະໜາປະຈຳຊາດ]] ແຕ່ກໍຍັງໃຫ້ເສລີພາບໃນການນັບຖືສາສະໜາສໍາລັບຄົນທີ່ບໍ່ແມ່ນຊາວມຸດສະລິມ ລະບົບລັດຖະບານມີຮູບແບບຄ້າຍຄືກັນກັບ[[ລະບົບເວດມິນສະເຕີ|ລະບົບລັດຖະສະພາເວດມິນສະເຕີ]] ລະບົບກົດໝາຍມີພື້ນຖານຢູ່ໃນລະບົບ[[ຄອມມອນລໍວ໌]] ປະມຸກແຫ່ງລັດເປັນພະມະຫາກະສັດ ຫຼື ທີ່ຮຽກກັນວ່າ[[ຢັງດິເປີຕວນອາກົງ]] ຊົງໄດ້ຮັບເລືອກຈາກບັນດາເຈົ້າຜູ້ຄອງລັດໃນມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກ 9 ລັດ ໂດຍຊົງດຳລົງຕໍາແໜ່ງແຕ່ລະໄລຍະ 5 ປີ ສ່ວນຫົວໜ້າລັດຖະບານແມ່ນ[[ລາຍຊື່ນາຍົກລັດຖະມົນຕີມາເລເຊຍ|ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ]] ນັບຕັ້ງແຕ່ໄດ້ຮັບເອກະລາດ ມາເລເຊຍເປັນປະເທດທີ່ມີປະຫວັດທາງເສດຖະກິດທີ່ດີທີ່ສຸດປະເທດໜຶ່ງໃນອາຊີ ໂດຍມີຄ່າ[[ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ]]ເຕີບໂຕຂຶ້ນສະເລ່ຍຮ້ອຍລະ 6.5 ຕໍ່ປີເປັນເວລາເກືອບ 50 ປີ<ref name="state.gov">{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2777.htm |title=Malaysia |publisher=United States State Department |date=14 July 2010 |accessdate=14 September 2010}}</ref> ລະບົບເສດຖະກິດແຕ່ເດີມໄດ້ຮັບການຂັບເຄື່ອນດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດທີ່ມີຢູ່ ແຕ່ກໍກຳລັງຂະຫຍາຍຕົວໃນພາກວິທະຍາສາດ ການທ່ອງທ່ຽວ ການຄ້າ ແລະ [[ການທ່ອງທ່ຽວເຊີງສຸຂະພາບ]] ທຸກມື້ນີ້ ມາເລເຊຍເປັນ[[ປະເທດອຸດສາຫະກຳໃໝ່]]ທີ່ໃຊ້[[ລະບົບເສດຖະກິດແບບຕະຫຼາດເສລີ]] ເຊິ່ງມີ[[ລາຍຊື່ປະເທດຕາມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ (ຄວາມ​ເທົ່າ​ທຽມ​ກັນ​ຂອງອຳນາດ​ຊື້​)|ຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ສຸດເປັນອັນດັບທີ 3 ໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] (ຮອງຈາກອິນໂດເນເຊຍ ແລະ ໄທ) ເປັນສາມາຊິກຈັດຕັ້ງ[[ສະມາຄົມປະຊາຊາດແຫ່ງອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] [[ການປະຊຸມສຸດຍອດອາຊີຕາເວັນອອກ]] ແລະ [[ອົງການການຮ່ວມມືອິດສະລາມ]] ແລະ ເປັນສະມາຊິກຂອງ[[ການຮ່ວມມືທາງດ້ານເສດຖະກິດແຫ່ງອາຊີ-ປາຊີຟິກ]] [[ເຄືອຈັກກະພົບແຫ່ງຊາດ]] ແລະ [[ຂະບວນການທີ່ບໍ່ສອດຄ່ອງ]] == ອ້າງອີງ == {{ລາຍການອ້າງອີງ}} 8puvvbxjmuawdl0qj8d7vxj5kkce4ty 112795 112794 2024-12-15T16:36:25Z Pineapplethen 17271 ອັບເດດ 112795 wikitext text/x-wiki {{short description|ປະເທດໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້}} {{Infobox country | conventional_long_name = ມາເລເຊຍ<!-- ຊື່ສະຫະພັນທະລັດ (ຊື່ທາງການຂອງລັດ) ຕາມມາດຕາທີ 1(1) ຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະຫະພັນທະລັດໃນພາສາມາເລ ແລະ ອັງກິດ ແມ່ນມາເລເຊຍ ບໍ່ເພີ່ມ ບໍ່ຫຼຸດ ສ່ວນ 'ສະຫະພັນທະລັດ' ໃຊ້ສະເພາະລັດທີ່ມີມາກ່ອນມາເລເຊຍ ແມ່ນສະຫະພຫນທະລັດມາລາຢາ ກະລຸນາຢ່າໃສ່ຄຳວ່າ 'ສະຫະພັນທະລັດ' ຫຼື 'Persekutuan' ໃນພາສາມາເລ --> | common_name = ມາເລເຊຍ | native_name = {{lang|ms|Malaysia}} {{small|{{ms icon}}}} | image_flag = Flag of Malaysia.svg | image_coat = Coat of arms of Malaysia.svg | symbol_type = ກາແຜ່ນດິນ | image_map = {{Switcher|[[File:Malaysia (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|ສະແດງລູກໂລກ|[[File:Location Malaysia ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|ສະແດງອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້|default=1}} | map_caption = {{map caption |location_color=ຂຽວເຂັ້ມ |regioง=ອາຊີ |subregion= [[ອາຊຽນ]] | subregion_color = ເທົາເຂັ້ມ}} | national_motto = "ຄວາມເປັນເອກະພາບຄືພະລັງ"<br/>({{lang-ms|Bersekutu Bertambah Mutu}})<ref>{{cite web |url=http://mygov.malaysia.gov.my/EN/Main/MsianGov/MsianFlagAndCrest/Pages/MsianFlagAndCrest.aspx |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022191931/http://mygov.malaysia.gov.my/EN/Main/MsianGov/MsianFlagAndCrest/Pages/MsianFlagAndCrest.aspx |url-status=dead |archive-date=22 October 2013 |title=Malaysian Flag and Coat of Arms |publisher=Malaysian Government |access-date=9 September 2013}}</ref> | national_anthem = "[[ເນີກາຣາກູ]]"<div style="padding-top:0.5em;" class="center">[[File:Negaraku instrumental.ogg]]</div> | capital = {{plainlist| * [[ກົວລາລຳເປີ]]<br />{{coord|3|8|N|101|41|E|region:MY|display=inline}} * [[ປູຕາຈາຢາ]] (ການບໍລິຫານ)<br />{{coord|2|56|N|101|42|E|region:MY|display=inline}} }} | largest_city = [[ກົວລາລຳເປີ]] | languages_type = '''ພາສາລາຊະການ'''<br />{{nobold|ແລະ ພາສາປະຈຳຊາດ}} | languages = [[ພາສາມາເລ]] | languages_sub = yes | languages2_type = ພາສາທີ່ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບ | languages2 = ອັງກິດ | ethnic_groups = {{ubl|70.5% [[ພູມິບຸດ]]<br />([[ມາລາຢູ (ກຸ່ມ​ຊົນ​ເຜົ່າ)|ມາລາຢູ]], [[ໂອຣັງ ອັດຊະລີ]], ຊົນພື້ນເມືອງໃນ[[ລັດ​ຊາ​ບາ]]ກັບ[[ລັດຊາຣາວັກ]])|22.9% [[ມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍຈີນ|ຈີນ]]|6.6% [[ມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍອິນເດຍ|ອິນເດຍ]]}} | ethnic_groups_year = 2020 | ethnic_groups_ref = <ref name="2017 pop">{{cite web|url=https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cthemeByCat&cat=155&bul_id=a1d1UTFZazd5ajJiRWFHNDduOXFFQT09&menu_id=L0pheU43NWJwRWVSZklWdzQ4TlhUUT09|title=Current Population Estimates Malaysia 2016–2017|publisher=Department of Statistics, Malaysia|access-date=14 July 2017}}</ref> {{sfn|Department of Statistics Malaysia|2020}} | religion = {{ubl|63.5% [[ສາສະໜາອິດສະລາມໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ອິດສະລາມ]] ([[State religion|ທາງການ]])<ref>{{cite web|url = http://www.jac.gov.my/images/stories/akta/federalconstitution.pdf|title=The States, Religion and Law of the Federation|work=Constitution of Malaysia|publisher=Judicial Appointments Commission|access-date=29 October 2017|quote=Islam is the religion of the Federation; but other religions may be practised in peace and harmony in any part of the Federation.|archive-url=https://web.archive.org/web/20170614105535/http://www.jac.gov.my/images/stories/akta/federalconstitution.pdf|archive-date=14 June 2017|url-status=dead}}</ref>|18.7% [[ສາສະໜາພຸດໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ພຸດ]]|9.1% [[ສາສະໜາຄຣິດໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ຄຣິດ]]|6.1% [[ສາສະໜາຮິນດູໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ຮິນດູ]]|3.4% [[ສາສະໜາພື້ນເມືອງຈີນ|ພື້ນເມືອງຈີນ]]|0.7% ບໍ່ຊາບ|0.5% ອື່ນໆ}} | religion_ref = <ref>{{cite web|url = https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cthemeByCat&cat=117&bul_id=MDMxdHZjWTk1SjFzTzNkRXYzcVZjdz09&menu_id=L0pheU43NWJwRWVSZklWdzQ4TlhUUT09|title=Population Distribution and Basic Demographic Characteristic Report 2010 (Updated: 05/08/2011)|publisher=Department of Statistics, Malaysia|date=29 July 2011|access-date=11 June 2018}}</ref> | religion_year = 2020 | demonym = [[ຊາວມາເລເຊຍ]] | government_type = [[ສະຫະພັນທະລັດລາຊາທິປະໄຕ|ສະຫະພັນ]] [[ລະບົບລັດຖະສະພາ]] [[ລາຊາທິປະໄຕໂດຍເລືອກຕັ້ງ]] | leader_title1 = [[ຢັງດິເປີຕວນອາກົງ]] (ກະສັດ) | leader_name1 = [[ສົມເດັດພຣະລາຊາທິບໍດີ ອັບດູລລາ ຊາຫ໌|ສົມເດັດພຣະລາຊາທິບໍດີ ອັບດູລລາ ຊາຫ໌]] | leader_title2 = [[ນາຍົກລັດຖະມົນຕີມາເລເຊຍ|ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ]] | leader_name2 = [[ອັນວາ ອິບຣາຮິມ]] | legislature = [[ລັດຖະສະພາມາເລເຊຍ|ລັດຖະສະພາ]] | upper_house = [[ເດວັນ ເນີກາຣາ]] (ວຸດທິສະພາ) | lower_house = [[ເດວັນ ຣັກຢາດ]] (ສະພາຜູ້ແທນລາຊະດອນ) | sovereignty_type = [[ວັນປະກາດອິດສະຫຼະພາບ (ມາເລເຊຍ)|ເອກະລາດ]] | sovereignty_note = ຈາກ[[ສະຫະລາຊະອານາຈັກ]] | established_event1 = [[ສະຫະພັນທະລັດມາລາຢາ]] | established_date1 = 31 ສິງຫາ 1957<ref>{{cite book|author=Mackay, Derek |title=Eastern Customs: The Customs Service in British Malaya and the Opium Trade|url=https://books.google.com/books?id=QM5LImNbYusC&pg=PA240|date=2005|publisher=The Radcliffe Press|isbn=978-1-85043-844-1|pages=240–}}</ref> | established_event2 = [[Sarawak Self-government Day|ການປົກຄອງຕົນເອງຂອງລັດຊາຣາວັກ]] | established_date2 = 22 ກໍລະກົດ 1963 | established_event3 = [[North Borneo Self-government Day|ການປົກຄອງຕົນເອງຂອງບໍນຽວເໜືອ]] | established_date3 = 31 ສິງຫາ 1963<ref>{{cite web|url=https://www.astroawani.com/perspektif/kenapa-kita-takut-dengan-sejarah-22258|title=31 Ogos 1963, Hari kemerdekaan Sabah yang rasmi|publisher=AWANI|date=14 May 2021|access-date=1 September 2021}}</ref> | established_event4 = [[ຄຳປະກາດຂອງມາເລເຊຍ]] | established_date4 = 16 ກັນຍາ 1963 | area_rank = ອັນດັບທີ 67 <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] --> | area_km2 = 330,803 | area_sq_mi = 127,720 | percent_water = 0.3 | population_estimate = 34,564,810<ref>{{CIA World Factbook link|country=Malaysia|access-date=24 September 2022|year=2022}}</ref> | population_estimate_year = 2024 | population_estimate_rank = ອັນດັບທີ 43 | population_census_year = 2020 | population_census = 32,447,385<ref>{{cite web |url=https://cloud.stats.gov.my/index.php/s/ppMYkLC4kyUzHKn#pdfviewer |title=Population and Housing Census of Malaysia 2020 |publisher=Department of Statistics, Malaysia |page=48 |access-date=23 March 2022 |archive-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228142122/https://cloud.stats.gov.my/index.php/s/ppMYkLC4kyUzHKn#pdfviewer |url-status=dead }}</ref> | population_density_km2 = 98 | population_density_sq_mi = 254 | population_density_rank = ອັນດັບທີ 116 | GDP_PPP_year = 2022 | GDP_PPP = {{increase}} 1.089 ພັນຕື້ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF">{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April|title=World Economic Outlook Database, April 2022|date=April 2022|website=IMF.org|publisher=[[International Monetary Fund]]|access-date=April 19, 2022}}</ref> | GDP_PPP_rank = ອັນດັບທີ 31 | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} 32,901 ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = ອັນດັບທີ 54 | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal = {{increase}} 439.373 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF" /> | GDP_nominal_rank = ອັນດັບທີ 34 | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} 13,268 ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = ອັນດັບທີ 66 | Gini_year = 2015 | Gini_change = decrease<!--increase/decrease/steady--> | Gini = 41 <!--number only--> | Gini_ref = <ref name="wb-gini">{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=MY |title=Gini Index |publisher=World Bank |access-date=20 December 2018}}</ref> | Gini_rank = | HDI_year = 2021<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = decrease<!--increase/decrease/steady--> | HDI = 0.803<!--number only--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf|title=Human Development Report 2021/2022|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=8 September 2022|access-date=8 September 2022}}</ref> | HDI_rank = ອັນດັບທີ 62 | currency = [[ຣິງກິດ]] (RM) | currency_code = MYR | date_format = ວວ-ດດ-ປປປປ | time_zone = [[ເວລາມາດຕະຖານມາເລເຊຍ]] | utc_offset = +8 | electricity = [[Mains electricity by country|240 ໂວລຕ໌, 50 ເຮີຣ໌ຊ]] | drives_on = ຊ້າຍ | calling_code = [[+60]] | cctld = [[.my]] }} '''ມາເລເຊຍ''' ({{lang-ms|Malaysia}}) ເປັນປະເທດຕັ້ງຢູ່ໃນພາກພື້ນ[[ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] ປະກອບດ້ວຍ[[ລັດ ແລະ ດິນແດນສະຫະພັນຂອງປະເທດມາເລເຊຍ|ລັດ 13 ລັດ ແລະ ດິນແດນສະຫະພັນ 3 ດິນແດນ]] ແລະ ມີເນື້ອທີ່ລວມ 330,803 ຕາລາງກິໂລແມັດ (127,720 ຕາລາງໄມລ໌) ໂດຍມີ[[ທະເລຈີນໃຕ້]]ແບ່ງພື້ນທີ່ອອກເປັນ 2 ສ່ວນເຊິ່ງມີຂະໜາດໃກ້ຄຽງກັນ ເຊັ່ນ [[ມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກ]] ແລະ [[ມາເລເຊຍຕາເວັນອອກ]] ມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກມີຊາຍແດນທາງບົກ ແລະ ທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ໄທ]] ແລະ ມີຊາຍແດນທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ສິງກະໂປ]], [[ຫວຽດນາມ]] ແລະ [[ອິນໂດເນເຊຍ]] ມາເລເຊຍຕາເວັນອອກມີຊາຍແດນທາງບົກ ແລະ ທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ບຣູໄນ]] ແລະ ອິນໂດເນເຊຍ ແລະ ມີຊາຍແດນທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ຟີລິບປິນ]] ແລະ ຫວຽດນາມ ເມືອງຫຼວງຂອງປະເທດແມ່ນ[[ກົວລາລຳເປີ]] ໃນຂະນະທີ່[[ປູຕາຈາຢາ]]ເປັນທີ່ຕັ້ງຂອງລັດຖະບານກາງ ໂດຍປະຊາກອນຈຳນວນຫຼາຍກວ່າ 30 ລ້ານຄົນ ມາເລເຊຍຈຶ່ງເປັນ[[ລາຍຊື່ປະເທດຮຽງຕາມຈຳນວນປະຊາກອນ|ປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍທີ່ສຸດເປັນອັນດັບທີ 42 ຂອງໂລກ]] [[ຕັນຈຸງ ປິໄຢ]] (Tanjung Piai) ຈຸດໃຕ້ທີ່ສຸດຂອງແຜ່ນດິນໃຫຍ່[[ທະວີບເອີຣາຊີ]]ຢູ່ໃນມາເລເຊຍ ມາເລເຊຍເປັນປະເທດໃນ[[ເຂດຮ້ອນ]] ແລະ ເປັນໜຶ່ງໃນ 17 ປະເທດຂອງໂລກທີ່ມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງຊີວະພາບຢ່າງຍິ່ງ (megadiverse country) ໂດຍມີຊະນິດພັນສະເພາະທ້ອງຖິ່ນເປັນຈຳນວນຫຼາຍ ມາເລເຊຍມີຕົ້ນກຳເນີດມາຈາກ[[ອານາຈັກມາລາຢູ]]ຫຼາຍອານາຈັກທີ່ປາກົດໃນແຜນທີ່ ຕັ້ງແຕ່ພຸດທະສັກກະລາດທີ 24 ເປັນຕົ້ນມາ ອານາຈັກເຫຼົ່ານັ້ນກໍຄ່ອຍໆຂຶ້ນກົງຕໍ່[[ຈັກກະພັດບຣິເຕນ]] ໂດຍອານານິຄົມກຸ່ມທຳອິດຂອງ[[ບຣິເຕນ]]ມີຊື່ເອີ້ນລວມກັນວ່າ[[ນິຄົມຊ່ອງແຄບ]] ສ່ວນອານາຈັກມາລາຢູທີ່ເຫຼືອກາຍເປັນ[[ລັດໃນອາລັກຂາ]]ຂອງບຣິເຕນໃນເວລາຕໍ່ມາ ດິນແດນທັງໝົດໃນມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກລວມຕົວກັນເປັນຄັ້ງທຳອິດໃນຖານະ[[ສະຫະພາບມາລາຢາ]]ໃນປີ 1946 ມາລາຢາຖືກປັບໂຄງສ້າງເປັນ[[ສະຫະພັນທະລັດມາລາຢາ]]ໃນປີ 1948 ແລະ ໄດ້ຮັບເອກະລາດເມຶ່ອວັນທີ 31 ສິງຫາ 1957 ມາລາຢາລວມກັບ[[ບໍນຽວເໜືອ]], [[ຊາຣາວັກ]] ແລະ [[ສິງກະໂປ]]ເປັນມາເລເຊຍເມື່ອວັນທີ 16 ກັນຍາ 1963 ແຕ່ບໍ່ເຖິງສອງປີຖັດມາ ແມ່ນໃນປີ 1965 ສິງກະໂປກໍຖືກຂັບອອກຈາກສະຫະພັນ<ref>{{cite book|author=Baten, Jörg |title=A History of the Global Economy. From 1500 to the Present.|date=2016|publisher=Cambridge University Press|page=290|isbn=9781107507180}}</ref> ມາເລເຊຍເປັນປະເທດທີ່ມີຫຼາຍຊົນເຜົ່າ ແລະ ຫຼາກຫຼາຍວັດທະນະທຳເຊິ່ງມີບົດບາດຢ່າງຫຼາຍໃນດ້ານການເມືອງ ປະມານເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງປະຊາກອນທັງໝົດ[[ຊາວມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍມາລາຢູ|ເຊື້ອສາຍມາລາຢູ]] ໂດຍມີຊົນກຸ່ມນ້ອຍກຸ່ມຄຳຄັນແມ່ນ: [[ຊາວມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍຈີນ]], [[ຊາວມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍອິນເດຍ]] ແລະ [[ໂອຣັງອັດຊະລີ|ຊົນພື້ນເມືອງດັ້ງເດີມກຸ່ມຕ່າງໆ]] ລັດຖະທຳມະນູນປະກາດໃຫ້[[ສາສະໜາອິດສະລາມ]]ເປັນ[[ສາສະໜາປະຈຳຊາດ]] ແຕ່ກໍຍັງໃຫ້ເສລີພາບໃນການນັບຖືສາສະໜາສໍາລັບຄົນທີ່ບໍ່ແມ່ນຊາວມຸດສະລິມ ລະບົບລັດຖະບານມີຮູບແບບຄ້າຍຄືກັນກັບ[[ລະບົບເວດມິນສະເຕີ|ລະບົບລັດຖະສະພາເວດມິນສະເຕີ]] ລະບົບກົດໝາຍມີພື້ນຖານຢູ່ໃນລະບົບ[[ຄອມມອນລໍວ໌]] ປະມຸກແຫ່ງລັດເປັນພະມະຫາກະສັດ ຫຼື ທີ່ຮຽກກັນວ່າ[[ຢັງດິເປີຕວນອາກົງ]] ຊົງໄດ້ຮັບເລືອກຈາກບັນດາເຈົ້າຜູ້ຄອງລັດໃນມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກ 9 ລັດ ໂດຍຊົງດຳລົງຕໍາແໜ່ງແຕ່ລະໄລຍະ 5 ປີ ສ່ວນຫົວໜ້າລັດຖະບານແມ່ນ[[ລາຍຊື່ນາຍົກລັດຖະມົນຕີມາເລເຊຍ|ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ]] ນັບຕັ້ງແຕ່ໄດ້ຮັບເອກະລາດ ມາເລເຊຍເປັນປະເທດທີ່ມີປະຫວັດທາງເສດຖະກິດທີ່ດີທີ່ສຸດປະເທດໜຶ່ງໃນອາຊີ ໂດຍມີຄ່າ[[ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ]]ເຕີບໂຕຂຶ້ນສະເລ່ຍຮ້ອຍລະ 6.5 ຕໍ່ປີເປັນເວລາເກືອບ 50 ປີ<ref name="state.gov">{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2777.htm |title=Malaysia |publisher=United States State Department |date=14 July 2010 |accessdate=14 September 2010}}</ref> ລະບົບເສດຖະກິດແຕ່ເດີມໄດ້ຮັບການຂັບເຄື່ອນດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດທີ່ມີຢູ່ ແຕ່ກໍກຳລັງຂະຫຍາຍຕົວໃນພາກວິທະຍາສາດ ການທ່ອງທ່ຽວ ການຄ້າ ແລະ [[ການທ່ອງທ່ຽວເຊີງສຸຂະພາບ]] ທຸກມື້ນີ້ ມາເລເຊຍເປັນ[[ປະເທດອຸດສາຫະກຳໃໝ່]]ທີ່ໃຊ້[[ລະບົບເສດຖະກິດແບບຕະຫຼາດເສລີ]] ເຊິ່ງມີ[[ລາຍຊື່ປະເທດຕາມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ (ຄວາມ​ເທົ່າ​ທຽມ​ກັນ​ຂອງອຳນາດ​ຊື້​)|ຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ສຸດເປັນອັນດັບທີ 3 ໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] (ຮອງຈາກອິນໂດເນເຊຍ ແລະ ໄທ) ເປັນສາມາຊິກຈັດຕັ້ງ[[ສະມາຄົມປະຊາຊາດແຫ່ງອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] [[ການປະຊຸມສຸດຍອດອາຊີຕາເວັນອອກ]] ແລະ [[ອົງການການຮ່ວມມືອິດສະລາມ]] ແລະ ເປັນສະມາຊິກຂອງ[[ການຮ່ວມມືທາງດ້ານເສດຖະກິດແຫ່ງອາຊີ-ປາຊີຟິກ]] [[ເຄືອຈັກກະພົບແຫ່ງຊາດ]] ແລະ [[ຂະບວນການທີ່ບໍ່ສອດຄ່ອງ]] == ອ້າງອີງ == {{ລາຍການອ້າງອີງ}} 9y3c9wx869f4iu3ew8dfc6zgbtajbe4 112796 112795 2024-12-15T16:48:50Z Pineapplethen 17271 ປັບ​ປຸງ​ປະ​ຊາ​ກອນ​ມາ​ເລ​ເຊຍ​ໃນ​ປີ 2024​ 112796 wikitext text/x-wiki {{short description|ປະເທດໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້}} {{Infobox country | conventional_long_name = ມາເລເຊຍ<!-- ຊື່ສະຫະພັນທະລັດ (ຊື່ທາງການຂອງລັດ) ຕາມມາດຕາທີ 1(1) ຂອງລັດຖະທຳມະນູນສະຫະພັນທະລັດໃນພາສາມາເລ ແລະ ອັງກິດ ແມ່ນມາເລເຊຍ ບໍ່ເພີ່ມ ບໍ່ຫຼຸດ ສ່ວນ 'ສະຫະພັນທະລັດ' ໃຊ້ສະເພາະລັດທີ່ມີມາກ່ອນມາເລເຊຍ ແມ່ນສະຫະພຫນທະລັດມາລາຢາ ກະລຸນາຢ່າໃສ່ຄຳວ່າ 'ສະຫະພັນທະລັດ' ຫຼື 'Persekutuan' ໃນພາສາມາເລ --> | common_name = ມາເລເຊຍ | native_name = {{lang|ms|Malaysia}} {{small|{{ms icon}}}} | image_flag = Flag of Malaysia.svg | image_coat = Coat of arms of Malaysia.svg | symbol_type = ກາແຜ່ນດິນ | image_map = {{Switcher|[[File:Malaysia (orthographic projection).svg|upright=1.15|frameless]]|ສະແດງລູກໂລກ|[[File:Location Malaysia ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|ສະແດງອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້|default=1}} | map_caption = {{map caption |location_color=ຂຽວເຂັ້ມ |regioง=ອາຊີ |subregion= [[ອາຊຽນ]] | subregion_color = ເທົາເຂັ້ມ}} | national_motto = "ຄວາມເປັນເອກະພາບຄືພະລັງ"<br/>({{lang-ms|Bersekutu Bertambah Mutu}})<ref>{{cite web |url=http://mygov.malaysia.gov.my/EN/Main/MsianGov/MsianFlagAndCrest/Pages/MsianFlagAndCrest.aspx |archive-url=https://web.archive.org/web/20131022191931/http://mygov.malaysia.gov.my/EN/Main/MsianGov/MsianFlagAndCrest/Pages/MsianFlagAndCrest.aspx |url-status=dead |archive-date=22 October 2013 |title=Malaysian Flag and Coat of Arms |publisher=Malaysian Government |access-date=9 September 2013}}</ref> | national_anthem = "[[ເນີກາຣາກູ]]"<div style="padding-top:0.5em;" class="center">[[File:Negaraku instrumental.ogg]]</div> | capital = {{plainlist| * [[ກົວລາລຳເປີ]]<br />{{coord|3|8|N|101|41|E|region:MY|display=inline}} * [[ປູຕາຈາຢາ]] (ການບໍລິຫານ)<br />{{coord|2|56|N|101|42|E|region:MY|display=inline}} }} | largest_city = [[ກົວລາລຳເປີ]] | languages_type = '''ພາສາລາຊະການ'''<br />{{nobold|ແລະ ພາສາປະຈຳຊາດ}} | languages = [[ພາສາມາເລ]] | languages_sub = yes | languages2_type = ພາສາທີ່ໄດ້ຮັບການຍອມຮັບ | languages2 = ອັງກິດ | ethnic_groups = {{ubl|70.5% [[ພູມິບຸດ]]<br />([[ມາລາຢູ (ກຸ່ມ​ຊົນ​ເຜົ່າ)|ມາລາຢູ]], [[ໂອຣັງ ອັດຊະລີ]], ຊົນພື້ນເມືອງໃນ[[ລັດ​ຊາ​ບາ]]ກັບ[[ລັດຊາຣາວັກ]])|22.9% [[ມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍຈີນ|ຈີນ]]|6.6% [[ມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍອິນເດຍ|ອິນເດຍ]]}} | ethnic_groups_year = 2020 | ethnic_groups_ref = <ref name="2017 pop">{{cite web|url=https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cthemeByCat&cat=155&bul_id=a1d1UTFZazd5ajJiRWFHNDduOXFFQT09&menu_id=L0pheU43NWJwRWVSZklWdzQ4TlhUUT09|title=Current Population Estimates Malaysia 2016–2017|publisher=Department of Statistics, Malaysia|access-date=14 July 2017}}</ref> {{sfn|Department of Statistics Malaysia|2020}} | religion = {{ubl|63.5% [[ສາສະໜາອິດສະລາມໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ອິດສະລາມ]] ([[State religion|ທາງການ]])<ref>{{cite web|url = http://www.jac.gov.my/images/stories/akta/federalconstitution.pdf|title=The States, Religion and Law of the Federation|work=Constitution of Malaysia|publisher=Judicial Appointments Commission|access-date=29 October 2017|quote=Islam is the religion of the Federation; but other religions may be practised in peace and harmony in any part of the Federation.|archive-url=https://web.archive.org/web/20170614105535/http://www.jac.gov.my/images/stories/akta/federalconstitution.pdf|archive-date=14 June 2017|url-status=dead}}</ref>|18.7% [[ສາສະໜາພຸດໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ພຸດ]]|9.1% [[ສາສະໜາຄຣິດໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ຄຣິດ]]|6.1% [[ສາສະໜາຮິນດູໃນປະເທດມາເລເຊຍ|ຮິນດູ]]|3.4% [[ສາສະໜາພື້ນເມືອງຈີນ|ພື້ນເມືອງຈີນ]]|0.7% ບໍ່ຊາບ|0.5% ອື່ນໆ}} | religion_ref = <ref>{{cite web|url = https://www.dosm.gov.my/v1/index.php?r=column/cthemeByCat&cat=117&bul_id=MDMxdHZjWTk1SjFzTzNkRXYzcVZjdz09&menu_id=L0pheU43NWJwRWVSZklWdzQ4TlhUUT09|title=Population Distribution and Basic Demographic Characteristic Report 2010 (Updated: 05/08/2011)|publisher=Department of Statistics, Malaysia|date=29 July 2011|access-date=11 June 2018}}</ref> | religion_year = 2020 | demonym = [[ຊາວມາເລເຊຍ]] | government_type = [[ສະຫະພັນທະລັດລາຊາທິປະໄຕ|ສະຫະພັນ]] [[ລະບົບລັດຖະສະພາ]] [[ລາຊາທິປະໄຕໂດຍເລືອກຕັ້ງ]] | leader_title1 = [[ຢັງດິເປີຕວນອາກົງ]] (ກະສັດ) | leader_name1 = [[ສົມເດັດພຣະລາຊາທິບໍດີ ອັບດູລລາ ຊາຫ໌|ສົມເດັດພຣະລາຊາທິບໍດີ ອັບດູລລາ ຊາຫ໌]] | leader_title2 = [[ນາຍົກລັດຖະມົນຕີມາເລເຊຍ|ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ]] | leader_name2 = [[ອັນວາ ອິບຣາຮິມ]] | legislature = [[ລັດຖະສະພາມາເລເຊຍ|ລັດຖະສະພາ]] | upper_house = [[ເດວັນ ເນີກາຣາ]] (ວຸດທິສະພາ) | lower_house = [[ເດວັນ ຣັກຢາດ]] (ສະພາຜູ້ແທນລາຊະດອນ) | sovereignty_type = [[ວັນປະກາດອິດສະຫຼະພາບ (ມາເລເຊຍ)|ເອກະລາດ]] | sovereignty_note = ຈາກ[[ສະຫະລາຊະອານາຈັກ]] | established_event1 = [[ສະຫະພັນທະລັດມາລາຢາ]] | established_date1 = 31 ສິງຫາ 1957<ref>{{cite book|author=Mackay, Derek |title=Eastern Customs: The Customs Service in British Malaya and the Opium Trade|url=https://books.google.com/books?id=QM5LImNbYusC&pg=PA240|date=2005|publisher=The Radcliffe Press|isbn=978-1-85043-844-1|pages=240–}}</ref> | established_event2 = [[Sarawak Self-government Day|ການປົກຄອງຕົນເອງຂອງລັດຊາຣາວັກ]] | established_date2 = 22 ກໍລະກົດ 1963 | established_event3 = [[North Borneo Self-government Day|ການປົກຄອງຕົນເອງຂອງບໍນຽວເໜືອ]] | established_date3 = 31 ສິງຫາ 1963<ref>{{cite web|url=https://www.astroawani.com/perspektif/kenapa-kita-takut-dengan-sejarah-22258|title=31 Ogos 1963, Hari kemerdekaan Sabah yang rasmi|publisher=AWANI|date=14 May 2021|access-date=1 September 2021}}</ref> | established_event4 = [[ຄຳປະກາດຂອງມາເລເຊຍ]] | established_date4 = 16 ກັນຍາ 1963 | area_rank = ອັນດັບທີ 67 <!-- Area rank should match [[List of countries and dependencies by area]] --> | area_km2 = 330,803 | area_sq_mi = 127,720 | percent_water = 0.3 | population_estimate = 34,564,810<ref>{{CIA World Factbook link|country=Malaysia|access-date=24 September 2022|year=2022}}</ref> | population_estimate_year = 2024 | population_estimate_rank = ອັນດັບທີ 43 | population_census_year = 2020 | population_census = 32,447,385<ref>{{cite web |url=https://cloud.stats.gov.my/index.php/s/ppMYkLC4kyUzHKn#pdfviewer |title=Population and Housing Census of Malaysia 2020 |publisher=Department of Statistics, Malaysia |page=48 |access-date=23 March 2022 |archive-date=28 February 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220228142122/https://cloud.stats.gov.my/index.php/s/ppMYkLC4kyUzHKn#pdfviewer |url-status=dead }}</ref> | population_density_km2 = 98 | population_density_sq_mi = 254 | population_density_rank = ອັນດັບທີ 116 | GDP_PPP_year = 2022 | GDP_PPP = {{increase}} 1.089 ພັນຕື້ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF">{{cite web|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/April|title=World Economic Outlook Database, April 2022|date=April 2022|website=IMF.org|publisher=[[International Monetary Fund]]|access-date=April 19, 2022}}</ref> | GDP_PPP_rank = ອັນດັບທີ 31 | GDP_PPP_per_capita = {{increase}} 32,901 ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF" /> | GDP_PPP_per_capita_rank = ອັນດັບທີ 54 | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal = {{increase}} 439.373 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF" /> | GDP_nominal_rank = ອັນດັບທີ 34 | GDP_nominal_per_capita = {{increase}} 13,268 ໂດລາສະຫະລັດ<ref name="IMF" /> | GDP_nominal_per_capita_rank = ອັນດັບທີ 66 | Gini_year = 2015 | Gini_change = decrease<!--increase/decrease/steady--> | Gini = 41 <!--number only--> | Gini_ref = <ref name="wb-gini">{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=MY |title=Gini Index |publisher=World Bank |access-date=20 December 2018}}</ref> | Gini_rank = | HDI_year = 2021<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = decrease<!--increase/decrease/steady--> | HDI = 0.803<!--number only--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web|url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf|title=Human Development Report 2021/2022|language=en|publisher=[[United Nations Development Programme]]|date=8 September 2022|access-date=8 September 2022}}</ref> | HDI_rank = ອັນດັບທີ 62 | currency = [[ຣິງກິດ]] (RM) | currency_code = MYR | date_format = ວວ-ດດ-ປປປປ | time_zone = [[ເວລາມາດຕະຖານມາເລເຊຍ]] | utc_offset = +8 | electricity = [[Mains electricity by country|240 ໂວລຕ໌, 50 ເຮີຣ໌ຊ]] | drives_on = ຊ້າຍ | calling_code = [[+60]] | cctld = [[.my]] }} '''ມາເລເຊຍ''' ({{lang-ms|Malaysia}}) ເປັນປະເທດຕັ້ງຢູ່ໃນພາກພື້ນ[[ອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] ປະກອບດ້ວຍ[[ລັດ ແລະ ດິນແດນສະຫະພັນຂອງປະເທດມາເລເຊຍ|ລັດ 13 ລັດ ແລະ ດິນແດນສະຫະພັນ 3 ດິນແດນ]] ແລະ ມີເນື້ອທີ່ລວມ 330,803 ຕາລາງກິໂລແມັດ (127,720 ຕາລາງໄມລ໌) ໂດຍມີ[[ທະເລຈີນໃຕ້]]ແບ່ງພື້ນທີ່ອອກເປັນ 2 ສ່ວນເຊິ່ງມີຂະໜາດໃກ້ຄຽງກັນ ເຊັ່ນ [[ມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກ]] ແລະ [[ມາເລເຊຍຕາເວັນອອກ]] ມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກມີຊາຍແດນທາງບົກ ແລະ ທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ໄທ]] ແລະ ມີຊາຍແດນທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ສິງກະໂປ]], [[ຫວຽດນາມ]] ແລະ [[ອິນໂດເນເຊຍ]] ມາເລເຊຍຕາເວັນອອກມີຊາຍແດນທາງບົກ ແລະ ທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ບຣູໄນ]] ແລະ ອິນໂດເນເຊຍ ແລະ ມີຊາຍແດນທາງທະເລຮ່ວມກັບ[[ຟີລິບປິນ]] ແລະ ຫວຽດນາມ ເມືອງຫຼວງຂອງປະເທດແມ່ນ[[ກົວລາລຳເປີ]] ໃນຂະນະທີ່[[ປູຕາຈາຢາ]]ເປັນທີ່ຕັ້ງຂອງລັດຖະບານກາງ ໂດຍປະຊາກອນຈຳນວນຫຼາຍກວ່າ 34 ລ້ານຄົນ ມາເລເຊຍຈຶ່ງເປັນ[[ລາຍຊື່ປະເທດຮຽງຕາມຈຳນວນປະຊາກອນ|ປະເທດທີ່ມີປະຊາກອນຫຼາຍທີ່ສຸດເປັນອັນດັບທີ 42 ຂອງໂລກ]] [[ຕັນຈຸງ ປິໄຢ]] (Tanjung Piai) ຈຸດໃຕ້ທີ່ສຸດຂອງແຜ່ນດິນໃຫຍ່[[ທະວີບເອີຣາຊີ]]ຢູ່ໃນມາເລເຊຍ ມາເລເຊຍເປັນປະເທດໃນ[[ເຂດຮ້ອນ]] ແລະ ເປັນໜຶ່ງໃນ 17 ປະເທດຂອງໂລກທີ່ມີຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງຊີວະພາບຢ່າງຍິ່ງ (megadiverse country) ໂດຍມີຊະນິດພັນສະເພາະທ້ອງຖິ່ນເປັນຈຳນວນຫຼາຍ ມາເລເຊຍມີຕົ້ນກຳເນີດມາຈາກ[[ອານາຈັກມາລາຢູ]]ຫຼາຍອານາຈັກທີ່ປາກົດໃນແຜນທີ່ ຕັ້ງແຕ່ພຸດທະສັກກະລາດທີ 24 ເປັນຕົ້ນມາ ອານາຈັກເຫຼົ່ານັ້ນກໍຄ່ອຍໆຂຶ້ນກົງຕໍ່[[ຈັກກະພັດບຣິເຕນ]] ໂດຍອານານິຄົມກຸ່ມທຳອິດຂອງ[[ບຣິເຕນ]]ມີຊື່ເອີ້ນລວມກັນວ່າ[[ນິຄົມຊ່ອງແຄບ]] ສ່ວນອານາຈັກມາລາຢູທີ່ເຫຼືອກາຍເປັນ[[ລັດໃນອາລັກຂາ]]ຂອງບຣິເຕນໃນເວລາຕໍ່ມາ ດິນແດນທັງໝົດໃນມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກລວມຕົວກັນເປັນຄັ້ງທຳອິດໃນຖານະ[[ສະຫະພາບມາລາຢາ]]ໃນປີ 1946 ມາລາຢາຖືກປັບໂຄງສ້າງເປັນ[[ສະຫະພັນທະລັດມາລາຢາ]]ໃນປີ 1948 ແລະ ໄດ້ຮັບເອກະລາດເມຶ່ອວັນທີ 31 ສິງຫາ 1957 ມາລາຢາລວມກັບ[[ບໍນຽວເໜືອ]], [[ຊາຣາວັກ]] ແລະ [[ສິງກະໂປ]]ເປັນມາເລເຊຍເມື່ອວັນທີ 16 ກັນຍາ 1963 ແຕ່ບໍ່ເຖິງສອງປີຖັດມາ ແມ່ນໃນປີ 1965 ສິງກະໂປກໍຖືກຂັບອອກຈາກສະຫະພັນ<ref>{{cite book|author=Baten, Jörg |title=A History of the Global Economy. From 1500 to the Present.|date=2016|publisher=Cambridge University Press|page=290|isbn=9781107507180}}</ref> ມາເລເຊຍເປັນປະເທດທີ່ມີຫຼາຍຊົນເຜົ່າ ແລະ ຫຼາກຫຼາຍວັດທະນະທຳເຊິ່ງມີບົດບາດຢ່າງຫຼາຍໃນດ້ານການເມືອງ ປະມານເຄິ່ງໜຶ່ງຂອງປະຊາກອນທັງໝົດ[[ຊາວມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍມາລາຢູ|ເຊື້ອສາຍມາລາຢູ]] ໂດຍມີຊົນກຸ່ມນ້ອຍກຸ່ມຄຳຄັນແມ່ນ: [[ຊາວມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍຈີນ]], [[ຊາວມາເລເຊຍເຊື້ອສາຍອິນເດຍ]] ແລະ [[ໂອຣັງອັດຊະລີ|ຊົນພື້ນເມືອງດັ້ງເດີມກຸ່ມຕ່າງໆ]] ລັດຖະທຳມະນູນປະກາດໃຫ້[[ສາສະໜາອິດສະລາມ]]ເປັນ[[ສາສະໜາປະຈຳຊາດ]] ແຕ່ກໍຍັງໃຫ້ເສລີພາບໃນການນັບຖືສາສະໜາສໍາລັບຄົນທີ່ບໍ່ແມ່ນຊາວມຸດສະລິມ ລະບົບລັດຖະບານມີຮູບແບບຄ້າຍຄືກັນກັບ[[ລະບົບເວດມິນສະເຕີ|ລະບົບລັດຖະສະພາເວດມິນສະເຕີ]] ລະບົບກົດໝາຍມີພື້ນຖານຢູ່ໃນລະບົບ[[ຄອມມອນລໍວ໌]] ປະມຸກແຫ່ງລັດເປັນພະມະຫາກະສັດ ຫຼື ທີ່ຮຽກກັນວ່າ[[ຢັງດິເປີຕວນອາກົງ]] ຊົງໄດ້ຮັບເລືອກຈາກບັນດາເຈົ້າຜູ້ຄອງລັດໃນມາເລເຊຍຕາເວັນຕົກ 9 ລັດ ໂດຍຊົງດຳລົງຕໍາແໜ່ງແຕ່ລະໄລຍະ 5 ປີ ສ່ວນຫົວໜ້າລັດຖະບານແມ່ນ[[ລາຍຊື່ນາຍົກລັດຖະມົນຕີມາເລເຊຍ|ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ]] ນັບຕັ້ງແຕ່ໄດ້ຮັບເອກະລາດ ມາເລເຊຍເປັນປະເທດທີ່ມີປະຫວັດທາງເສດຖະກິດທີ່ດີທີ່ສຸດປະເທດໜຶ່ງໃນອາຊີ ໂດຍມີຄ່າ[[ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ]]ເຕີບໂຕຂຶ້ນສະເລ່ຍຮ້ອຍລະ 6.5 ຕໍ່ປີເປັນເວລາເກືອບ 50 ປີ<ref name="state.gov">{{cite web|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2777.htm |title=Malaysia |publisher=United States State Department |date=14 July 2010 |accessdate=14 September 2010}}</ref> ລະບົບເສດຖະກິດແຕ່ເດີມໄດ້ຮັບການຂັບເຄື່ອນດ້ວຍຊັບພະຍາກອນທຳມະຊາດທີ່ມີຢູ່ ແຕ່ກໍກຳລັງຂະຫຍາຍຕົວໃນພາກວິທະຍາສາດ ການທ່ອງທ່ຽວ ການຄ້າ ແລະ [[ການທ່ອງທ່ຽວເຊີງສຸຂະພາບ]] ທຸກມື້ນີ້ ມາເລເຊຍເປັນ[[ປະເທດອຸດສາຫະກຳໃໝ່]]ທີ່ໃຊ້[[ລະບົບເສດຖະກິດແບບຕະຫຼາດເສລີ]] ເຊິ່ງມີ[[ລາຍຊື່ປະເທດຕາມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ (ຄວາມ​ເທົ່າ​ທຽມ​ກັນ​ຂອງອຳນາດ​ຊື້​)|ຂະໜາດໃຫຍ່ທີ່ສຸດເປັນອັນດັບທີ 3 ໃນອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] (ຮອງຈາກອິນໂດເນເຊຍ ແລະ ໄທ) ເປັນສາມາຊິກຈັດຕັ້ງ[[ສະມາຄົມປະຊາຊາດແຫ່ງອາຊີຕາເວັນອອກສຽງໃຕ້]] [[ການປະຊຸມສຸດຍອດອາຊີຕາເວັນອອກ]] ແລະ [[ອົງການການຮ່ວມມືອິດສະລາມ]] ແລະ ເປັນສະມາຊິກຂອງ[[ການຮ່ວມມືທາງດ້ານເສດຖະກິດແຫ່ງອາຊີ-ປາຊີຟິກ]] [[ເຄືອຈັກກະພົບແຫ່ງຊາດ]] ແລະ [[ຂະບວນການທີ່ບໍ່ສອດຄ່ອງ]] == ອ້າງອີງ == {{ລາຍການອ້າງອີງ}} 0i9cnd1di19ixjjtng8p8ajmbfe5t3d