Kolikoly

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="mg">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedia</sitename>
    <dbname>mgwiki</dbname>
    <base>https://mg.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Fandraisana</base>
    <generator>MediaWiki 1.44.0-wmf.5</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Rakitra</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Manokana</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Dinika</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Mpikambana</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Dinika amin'ny mpikambana</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedia</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Dinika amin'ny Wikipedia</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Sary</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Dinika amin'ny sary</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Dinika amin'ny MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Endrika</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Dinika amin'ny endrika</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Fanoroana</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Dinika amin'ny fanoroana</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Sokajy</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Dinika amin'ny sokajy</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Discussion module</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Kolikoly</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1880</id>
    <revision>
      <id>1092430</id>
      <parentid>1080139</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T18:08:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanatsara rafi-pehezanteny</comment>
      <origin>1092430</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1687" sha1="5npnlo9y60uw83e8zaigz12mph2qyhn" xml:space="preserve">[[Sary:UNCAC 1.png|vignette|Fifaharahan' ny Firenena Mikambana manohitra ny kolikoly|406x406px]]
[[Sary:Say no to bribes in Chipata, Zambia.jpg|vignette|Takelaby iray ao [[Zambia]] izay milaza hoe: ''Aza milaza kolikoly'']]
Ny '''kolikoly''', na '''tsolotra''', na '''risoriso''' dia fifanarahana ratsy miseho eo amin' ny ankolafy anankiroa, amin' ny alalan' ny fanolorana fanomezana na vola tsy ara-dalàna ho tambin' ny asa na fanomezana tombondahiny tsy ara-dalàna ihany koa.

Azo sokajiana roa ny kolikoly, dia ny kolikoly madinika, miseho amin' ny sarambabem-bahoaka, izay vola kely ihany no sarany raha oharina amin' ny faharoa. Ny faharoa dia ny kolikoly vaventy izay mety hisy tambajotrany mihitsy, miseho eo amin' ny orinasa lehibe sy ny manam-pahefana na mpitondra fanjakana ambony, ary volabe an-tapitrisany maro no mihodina amin' izany. Samy manimba firenena avokoa rehefa endrika kolikoly.

== Kolikoly eto Madagasikara ==
Taona vitsy taorian' ny nandraisan' ny filoha [[Ravalomanana Marc|Marc Ravalomanana]] ny fitondrana dia nanangana sehatra maro hiadiana amin' io kolikoly fanetriben' ny firenena io. Nitsangana teto [[Madagasikara]] ary ny [[CSLCC|Conseil Supérieur de Lutte Contre la Corruption]] (CSLCC) (Filankevitra Ambony momba ny Ady amin' ny Kolikoly), dia nisy koa ny [[BIANCO|Bianco]] (Birao Mahaleotena Iadiana amin' ny Kolikoly) sy ny [[Famak]].

Manome fanakilasiana ny firenena eran-tany momba ny vesatry ny kolikoly ao aminy ny [[Transparency International]]. Na dia teo aza ny fitsanganan' ireo birao sy filankevitra ireo dia tsy nampihatsara ny laharan' i Madagasikara izany fa vao mainka aza nihemotra izy tamin' ny taona 2005.

[[Sokajy:Kolikoly|*]]</text>
      <sha1>5npnlo9y60uw83e8zaigz12mph2qyhn</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092445</id>
      <parentid>1092430</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T19:18:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanitsy tsipelina</comment>
      <origin>1092445</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1689" sha1="sp7o01gk331mkzdqg7yflg59u7wdr2s" xml:space="preserve">[[Sary:UNCAC 1.png|vignette|Fifaharahan' ny Firenena Mikambana manohitra ny kolikoly|406x406px]]
[[Sary:Say no to bribes in Chipata, Zambia.jpg|vignette|Takelaby iray ao [[Zambia]] izay milaza hoe: ''Aza miresaka kolikoly'']]
Ny '''kolikoly''', na '''tsolotra''', na '''risoriso''' dia fifanarahana ratsy miseho eo amin' ny ankolafy anankiroa, amin' ny alalan' ny fanolorana fanomezana na vola tsy ara-dalàna ho tambin' ny asa na fanomezana tombondahiny tsy ara-dalàna ihany koa.

Azo sokajiana roa ny kolikoly, dia ny kolikoly madinika, miseho amin' ny sarambabem-bahoaka, izay vola kely ihany no sarany raha oharina amin' ny faharoa. Ny faharoa dia ny kolikoly vaventy izay mety hisy tambajotrany mihitsy, miseho eo amin' ny orinasa lehibe sy ny manam-pahefana na mpitondra fanjakana ambony, ary volabe an-tapitrisany maro no mihodina amin' izany. Samy manimba firenena avokoa rehefa endrika kolikoly.

== Kolikoly eto Madagasikara ==
Taona vitsy taorian' ny nandraisan' ny filoha [[Ravalomanana Marc|Marc Ravalomanana]] ny fitondrana dia nanangana sehatra maro hiadiana amin' io kolikoly fanetriben' ny firenena io. Nitsangana teto [[Madagasikara]] ary ny [[CSLCC|Conseil Supérieur de Lutte Contre la Corruption]] (CSLCC) (Filankevitra Ambony momba ny Ady amin' ny Kolikoly), dia nisy koa ny [[BIANCO|Bianco]] (Birao Mahaleotena Iadiana amin' ny Kolikoly) sy ny [[Famak]].

Manome fanakilasiana ny firenena eran-tany momba ny vesatry ny kolikoly ao aminy ny [[Transparency International]]. Na dia teo aza ny fitsanganan' ireo birao sy filankevitra ireo dia tsy nampihatsara ny laharan' i Madagasikara izany fa vao mainka aza nihemotra izy tamin' ny taona 2005.

[[Sokajy:Kolikoly|*]]</text>
      <sha1>sp7o01gk331mkzdqg7yflg59u7wdr2s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092446</id>
      <parentid>1092445</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T19:19:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanampy rohy anatiny</comment>
      <origin>1092446</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1739" sha1="dbnq353eynohbhgtqqd29erqmilmmrs" xml:space="preserve">[[Sary:UNCAC 1.png|vignette|Fifaharahan' ny Firenena Mikambana manohitra ny kolikoly|406x406px]]
[[Sary:Say no to bribes in Chipata, Zambia.jpg|vignette|Takelaby iray ao [[Zambia]] izay milaza hoe: ''Aza miresaka kolikoly'']]
Ny '''kolikoly''', na '''tsolotra''', na '''risoriso''' dia fifanarahana ratsy miseho eo amin' ny ankolafy anankiroa, amin' ny alalan' ny fanolorana fanomezana na vola tsy ara-dalàna ho tambin' ny asa na fanomezana tombondahiny tsy ara-dalàna ihany koa.

Azo sokajiana roa ny kolikoly, dia ny kolikoly madinika, miseho amin' ny sarambabem-bahoaka, izay vola kely ihany no sarany raha oharina amin' ny faharoa. Ny faharoa dia ny kolikoly vaventy izay mety hisy tambajotrany mihitsy, miseho eo amin' ny orinasa lehibe sy ny manam-pahefana na mpitondra fanjakana ambony, ary volabe an-tapitrisany maro no mihodina amin' izany. Samy manimba firenena avokoa rehefa endrika kolikoly.

== Kolikoly eto Madagasikara ==
Taona vitsy taorian' ny nandraisan' ny filoha [[Ravalomanana Marc|Marc Ravalomanana]] ny fitondrana dia nanangana sehatra maro hiadiana amin' io kolikoly fanetriben' ny firenena io. Nitsangana teto [[Madagasikara]] ary ny [[CSLCC|Conseil Supérieur de Lutte Contre la Corruption]] (CSLCC) (Filankevitra Ambony momba ny Ady amin' ny Kolikoly), dia nisy koa ny [[BIANCO|Bianco]] (Birao Mahaleotena Iadiana amin' ny Kolikoly) sy ny [[Famak]].

Manome fanakilasiana ny firenena eran-tany momba ny vesatry ny kolikoly ao aminy ny [[Transparency International]]. Na dia teo aza ny fitsanganan' ireo birao sy filankevitra ireo dia tsy nampihatsara ny laharan' i Madagasikara izany fa vao mainka aza nihemotra izy tamin' ny taona 2005.

== Jereo koa ==

* [[Kolikoly eto Madagasikara]]

[[Sokajy:Kolikoly|*]]</text>
      <sha1>dbnq353eynohbhgtqqd29erqmilmmrs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092448</id>
      <parentid>1092446</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T19:26:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanampy sary</comment>
      <origin>1092448</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1952" sha1="2rjwyp32mr4uzuomlpn933oh8qvpjwp" xml:space="preserve">[[Sary:UNCAC 1.png|vignette|Fifaharahan' ny Firenena Mikambana manohitra ny kolikoly|406x406px]]
[[Sary:Say no to bribes in Chipata, Zambia.jpg|vignette|Takelaby iray ao [[Zambia]] izay milaza hoe: ''Aza miresaka kolikoly'']]
Ny '''kolikoly''', na '''tsolotra''', na '''risoriso''' dia fifanarahana ratsy miseho eo amin' ny ankolafy anankiroa, amin' ny alalan' ny fanolorana fanomezana na vola tsy ara-dalàna ho tambin' ny asa na fanomezana tombondahiny tsy ara-dalàna ihany koa.
[[Sary:Countries by Corruption Perceptions Index (2022).svg|vignette|340x340px|Sarintany maneho ny tondro maneran-tany momba ny fahitana kolikoly tamin' ny taona 2022 araka ny ''[[Transparency International]]''.]]
Azo sokajiana roa ny kolikoly, dia ny kolikoly madinika, miseho amin' ny sarambabem-bahoaka, izay vola kely ihany no sarany raha oharina amin' ny faharoa. Ny faharoa dia ny kolikoly vaventy izay mety hisy tambajotrany mihitsy, miseho eo amin' ny orinasa lehibe sy ny manam-pahefana na mpitondra fanjakana ambony, ary volabe an-tapitrisany maro no mihodina amin' izany. Samy manimba firenena avokoa rehefa endrika kolikoly.

== Kolikoly eto Madagasikara ==
Taona vitsy taorian' ny nandraisan' ny filoha [[Ravalomanana Marc|Marc Ravalomanana]] ny fitondrana dia nanangana sehatra maro hiadiana amin' io kolikoly fanetriben' ny firenena io. Nitsangana teto [[Madagasikara]] ary ny [[CSLCC|Conseil Supérieur de Lutte Contre la Corruption]] (CSLCC) (Filankevitra Ambony momba ny Ady amin' ny Kolikoly), dia nisy koa ny [[BIANCO|Bianco]] (Birao Mahaleotena Iadiana amin' ny Kolikoly) sy ny [[Famak]].

Manome fanakilasiana ny firenena eran-tany momba ny vesatry ny kolikoly ao aminy ny [[Transparency International]]. Na dia teo aza ny fitsanganan' ireo birao sy filankevitra ireo dia tsy nampihatsara ny laharan' i Madagasikara izany fa vao mainka aza nihemotra izy tamin' ny taona 2005.

== Jereo koa ==

* [[Kolikoly eto Madagasikara]]

[[Sokajy:Kolikoly|*]]</text>
      <sha1>2rjwyp32mr4uzuomlpn933oh8qvpjwp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Transparency International</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1884</id>
    <revision>
      <id>1092441</id>
      <parentid>1049530</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T19:15:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanatsara rafi-pehezanteny</comment>
      <origin>1092441</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2610" sha1="p0v6mdqm28lh3urff44mba17jjt5k5f" xml:space="preserve">&lt;!-- vim: se ft=wp : --&gt;
[[Sary:TI_logo.png|394x394px|vignette|Transparency International]]
[[Sary:Transparency International Berlin.jpg|vignette|Ny Transparency International ao [[Berlin]]]]
'''Transparency International''' ('''TI''') dia [[ONG]] iraisam-pirenena iray miady amin' ny [[kolikoly]], indrindra ny kolikoly ataon' ny [[governemanta]] sy ny fitondram-panjakana.

Ahitana sampana any amin' ny firenena maherin' ny 80 izy, anisan' izany i [[Madagasikara]], ary manana fitanan-tsoratra foibe. Tamin' ny voalohany dia fikambanana alemanina ihany izy, fa nony nivelatra dia nanjary lasa fikambanana iraisam-pirenena; ary Nivoatra tsikelikely hanana rafitra fikambanana demôkratika manontolo. Izo no fanambarany momba ny tenany:
:''Ny Transparency International dia fikambanana tsy miankina manolo-tena ho mpamaky lay amin' ny ady amin' ny kolikoly. Ny tanjony dia ny hanokatra fifanakalozana hahafahana manorina tontolo tsy ahitana kolikoly.''

Tsy manao ny firenena tavaratra ho efa lasa lavitra amin' ny resaka ady amin' ny kolikoly izy, fa miezaka mampiseho ny olana rehetra momba ny kolikoly eran-tany kosa.

Mamoaka tatitra isan-taona momba ny kolikoly ny Transparency International, ao ny tatitra ankapobeny momba ny kolikoly ary indrindra koa ny tahan' ny fiantraikan' ny kolikoly isaky ny firenena.

Na izany aza dia kianin' ny olona sasany ihany ny valim-pikarohana avoakany momba ny kolikoly noho ny fanadihadiana miankina amin' ny fijery manokan' ny olona anontaniana, izay tsy voatery ho fijery mahitsy. Ankoatr' izay dia tsy voatery hitovy isaky ny firenena akory ny famaritana ny atao hoe kolikoly: ny fanomezana mety ho ara-dalàna any amin' ny firenena iray dia mety ho tsy ara-dalàna  any amin' ny firenena hafa; toraka izany koa, ny fikafika azo leferina any amin' ny firenena iray dia mety ho kolikoly avo lenta any amin' ny firenena hafa.

I [[Peter Eigen]] no nanorina ny Transparency International sady filohany hatramin' ny niforonany ka hatramin' ny taona 2005, ary i [[Huguette Labelle]] kosa no nandimby azy nanomboka tamin' io taona io.
== Rohy ivelany ==

* [http://www.transparency.org Sehatra ofisialin'ny Transparency International]
* [http://www.transparency.org/download_fr.html Tatitra eran-tany momba ny kolikoly tamin'ny taona 2005] {{Wayback|url=http://www.transparency.org/download_fr.html |date=20050403194008 }}
* [http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi/2005 Tahan'ny fiantraikan'ny kolikoly, taona 2005] {{Wayback|url=http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi/2005 |date=20080512023516 }}

[[Sokajy:Fikambanana]]</text>
      <sha1>p0v6mdqm28lh3urff44mba17jjt5k5f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092442</id>
      <parentid>1092441</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T19:15:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanatsara rafi-pehezanteny</comment>
      <origin>1092442</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2613" sha1="mscq0a3m2pr0igzofzkdy1q8n3ofs43" xml:space="preserve">&lt;!-- vim: se ft=wp : --&gt;
[[Sary:TI_logo.png|394x394px|vignette|Transparency International]]
[[Sary:Transparency International Berlin.jpg|vignette|Ny Transparency International ao [[Berlin]]]]
Ny '''Transparency International''' ('''TI''') dia [[ONG]] iraisam-pirenena iray miady amin' ny [[kolikoly]], indrindra ny kolikoly ataon' ny [[governemanta]] sy ny fitondram-panjakana.

Ahitana sampana any amin' ny firenena maherin' ny 80 izy, anisan' izany i [[Madagasikara]], ary manana fitanan-tsoratra foibe. Tamin' ny voalohany dia fikambanana alemanina ihany izy, fa nony nivelatra dia nanjary lasa fikambanana iraisam-pirenena; ary Nivoatra tsikelikely hanana rafitra fikambanana demôkratika manontolo. Izo no fanambarany momba ny tenany:
:''Ny Transparency International dia fikambanana tsy miankina manolo-tena ho mpamaky lay amin' ny ady amin' ny kolikoly. Ny tanjony dia ny hanokatra fifanakalozana hahafahana manorina tontolo tsy ahitana kolikoly.''

Tsy manao ny firenena tavaratra ho efa lasa lavitra amin' ny resaka ady amin' ny kolikoly izy, fa miezaka mampiseho ny olana rehetra momba ny kolikoly eran-tany kosa.

Mamoaka tatitra isan-taona momba ny kolikoly ny Transparency International, ao ny tatitra ankapobeny momba ny kolikoly ary indrindra koa ny tahan' ny fiantraikan' ny kolikoly isaky ny firenena.

Na izany aza dia kianin' ny olona sasany ihany ny valim-pikarohana avoakany momba ny kolikoly noho ny fanadihadiana miankina amin' ny fijery manokan' ny olona anontaniana, izay tsy voatery ho fijery mahitsy. Ankoatr' izay dia tsy voatery hitovy isaky ny firenena akory ny famaritana ny atao hoe kolikoly: ny fanomezana mety ho ara-dalàna any amin' ny firenena iray dia mety ho tsy ara-dalàna  any amin' ny firenena hafa; toraka izany koa, ny fikafika azo leferina any amin' ny firenena iray dia mety ho kolikoly avo lenta any amin' ny firenena hafa.

I [[Peter Eigen]] no nanorina ny Transparency International sady filohany hatramin' ny niforonany ka hatramin' ny taona 2005, ary i [[Huguette Labelle]] kosa no nandimby azy nanomboka tamin' io taona io.
== Rohy ivelany ==

* [http://www.transparency.org Sehatra ofisialin'ny Transparency International]
* [http://www.transparency.org/download_fr.html Tatitra eran-tany momba ny kolikoly tamin'ny taona 2005] {{Wayback|url=http://www.transparency.org/download_fr.html |date=20050403194008 }}
* [http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi/2005 Tahan'ny fiantraikan'ny kolikoly, taona 2005] {{Wayback|url=http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi/2005 |date=20080512023516 }}

[[Sokajy:Fikambanana]]</text>
      <sha1>mscq0a3m2pr0igzofzkdy1q8n3ofs43</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092443</id>
      <parentid>1092442</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T19:17:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanampy rohy anatiny</comment>
      <origin>1092443</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2680" sha1="a08fw494lxti519rqy4w7amvfftu07v" xml:space="preserve">&lt;!-- vim: se ft=wp : --&gt;
[[Sary:TI_logo.png|394x394px|vignette|Transparency International]]
[[Sary:Transparency International Berlin.jpg|vignette|Ny Transparency International ao [[Berlin]]]]
Ny '''Transparency International''' ('''TI''') dia [[ONG]] iraisam-pirenena iray miady amin' ny [[kolikoly]], indrindra ny kolikoly ataon' ny [[governemanta]] sy ny fitondram-panjakana.

Ahitana sampana any amin' ny firenena maherin' ny 80 izy, anisan' izany i [[Madagasikara]], ary manana fitanan-tsoratra foibe. Tamin' ny voalohany dia fikambanana alemanina ihany izy, fa nony nivelatra dia nanjary lasa fikambanana iraisam-pirenena; ary Nivoatra tsikelikely hanana rafitra fikambanana demôkratika manontolo. Izo no fanambarany momba ny tenany:
:''Ny Transparency International dia fikambanana tsy miankina manolo-tena ho mpamaky lay amin' ny ady amin' ny kolikoly. Ny tanjony dia ny hanokatra fifanakalozana hahafahana manorina tontolo tsy ahitana kolikoly.''

Tsy manao ny firenena tavaratra ho efa lasa lavitra amin' ny resaka ady amin' ny kolikoly izy, fa miezaka mampiseho ny olana rehetra momba ny kolikoly eran-tany kosa.

Mamoaka tatitra isan-taona momba ny kolikoly ny Transparency International, ao ny tatitra ankapobeny momba ny kolikoly ary indrindra koa ny tahan' ny fiantraikan' ny kolikoly isaky ny firenena.

Na izany aza dia kianin' ny olona sasany ihany ny valim-pikarohana avoakany momba ny kolikoly noho ny fanadihadiana miankina amin' ny fijery manokan' ny olona anontaniana, izay tsy voatery ho fijery mahitsy. Ankoatr' izay dia tsy voatery hitovy isaky ny firenena akory ny famaritana ny atao hoe kolikoly: ny fanomezana mety ho ara-dalàna any amin' ny firenena iray dia mety ho tsy ara-dalàna  any amin' ny firenena hafa; toraka izany koa, ny fikafika azo leferina any amin' ny firenena iray dia mety ho kolikoly avo lenta any amin' ny firenena hafa.

I [[Peter Eigen]] no nanorina ny Transparency International sady filohany hatramin' ny niforonany ka hatramin' ny taona 2005, ary i [[Huguette Labelle]] kosa no nandimby azy nanomboka tamin' io taona io.

== Jereo koa ==

* [[Kolikoly]]

* [[Kolikoly eto Madagasikara]]

== Rohy ivelany ==

* [http://www.transparency.org Sehatra ofisialin'ny Transparency International]
* [http://www.transparency.org/download_fr.html Tatitra eran-tany momba ny kolikoly tamin'ny taona 2005] {{Wayback|url=http://www.transparency.org/download_fr.html |date=20050403194008 }}
* [http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi/2005 Tahan'ny fiantraikan'ny kolikoly, taona 2005] {{Wayback|url=http://www.transparency.org/policy_research/surveys_indices/cpi/2005 |date=20080512023516 }}

[[Sokajy:Fikambanana]]</text>
      <sha1>a08fw494lxti519rqy4w7amvfftu07v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Omby</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2965</id>
    <revision>
      <id>1092425</id>
      <parentid>1082475</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T16:25:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanampy rohy anatiny</comment>
      <origin>1092425</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3602" sha1="tfs9hz9uq0rr556qymxo3ystra39w48" xml:space="preserve">[[Sary:Cow (Fleckvieh breed) Oeschinensee Slaunger 2009-07-07.jpg|vignette|288x288px|Omby volontany soisa Fleckvieh miambozona lakolosy]]
Ny '''omby''' dia karazana [[biby mampinono]] sady biby fiompy. Biby lehibe misy [[tandroka]] roa ary mety misy [[trafo]] iray eo an-tampon-damosiny. Izy io dia biby mampinono lehibe (eo anelanelan' ny 120 sy 150 sm ary milajna 600 hatramin' ny 800 kg). Misy kitro sy tandroka ny omby. Atao hoe '''''Bos taurus''''' ny anarany ara-tsiansa. 

Ny omby dia karazana ao amin' ny foko ''Bovini'' izay avy ao amin' ny [[Tontolo Tranainy]] avy amin' ny aorôka. Anisan' ny zana-pilaharan' ny ''Ruminantia'' (biby mandinika: mamerina mitsako izay efa nateliny).  Zana-karazana roa lehibe no miavaka: ny &lt;u&gt;omby tsy misy trafo&lt;/u&gt; na &lt;u&gt;omby rana&lt;/u&gt; (''Bos taurus taurus'' na ''Bos primigenius taurus'') sy ny &lt;u&gt;[[omby misy trafo]]&lt;/u&gt; (''Bos taurus indicus'' na ''Bos primigenius f. taurus''), izay ampiain' ny mpanoratra sasany ny ''Bos taurus primigenius'' (aorôka) izay lany tamingana tamin' ny taonjato faha-17 amin' ny endriny bibidia, fa ny mpiompy dia miezaka mamerina karazana manakaiky azy. Izy ireo dia ao amin' ny zana-pianakaviana ''Bovinae'' ary karazana miely be indrindra amin' ny vondron-karazana ''Bos''.
[[Sary:Zebu_of_Madagascar_001.jpg|vignette|Omby malagasy]]
Manodidina ny 10&amp;nbsp;500 taona lasa izay, ny omby tsy misy trafony dia nanomboka nompiana avy amin' ny razamben' ny aorôka tany afovoan' i [[Anatôlia]], tany [[Ampiposahana (faritra)|Ampiposahana]] ary tany [[Iràna]] Andrefana.  Famolahana fiompiana misaraka no nitranga tany amin' ny [[Zana-Kôntinenta Indiana|Zana-kôntinenta Indiana]], izay niteraka ny omby misy trafo. Ompiana indrindra ho amin' ny famokarana [[hena]] sy [[ronono]] ny omby. Ampiasaina hahazoana [[hoditra]] na [[tandroka]] hanamboarana [[antsy]] na taozavatra, na hahazaoana [[tain' omby]] hatao kitay sy handonahana ny [[nofon-tany]] koa ny omby. Mitarika [[sarety]] sy fitaovam-pambolena izy ireo amin' ny maha biby mpitarika azy. Ny omby tsy misy trafo dia miparitaka manerana an' i [[Eorôpa]] sy ny faritra manana toetany antonony any [[Azia]], any [[Amerika]] ary any [[Aostralia]]. Ny omby misy trafo dia hita indrindra any India sy any amin' ny faritra mafana any Azia, any Amerika ary any Aostralia. Aty [[Afrika atsimon' i Saharà|Afrika atsimon' i Sahara]] no ahitana omby sangà. Ireo vondrona ireo, indraindray sokajiana ho karazana na zana-karazana samihafa, dia zaraina ho firazanany 1&amp;nbsp;000 mahery fantatra. Nahatratra 940 tapitrisa mahery ny omby eran-tany tamin' ny taona 2022. Ny omby no tompon' andraikitra amin' ny 7 % amin' ny [[etona mampihiboka hafanana]] maneran-tany.

Ny omby dia nahaliana ny olombelona hatramin' izay. Ny ombilahy dia mariky ny tanjaka sy ny fahalonahana. Izany no mahatonga ireo biby ireo ho hita any amin' ny [[fivavahana]] samihafa. Any India, ny omby dia biby masina ao amin' ny [[hindoisma]], ary tsy azo vonoina. Ompiana ho biby fanao namana ny karazan' omby kely vatana tsy misy trafo. Izy ireo dia ampahany manan-danja amin' ny kolontsaina tandrefana, ary lohahevitry ny aingam-panahy ho an' ny mpanao [[hosodoko]] sy ny mpanao [[sary sokitra]] na ho mpandray anjara ao amin' ny tantara an-tsary, ao amin' ny [[sarimihetsika]] na ao amin' ny dokam-barotra.
== Jereo koa ==
* [[Kisoa]] - [[osy]] - [[ondry]] - [[soavaly]] - [[boriky]] - [[rameva]]
* [[Fiompiana]]
* [[Fiompiana omby]]

* [[Halatra omby]]

* [[Halatra omby ao India]]
* [[Halatra omby ao Kenia]]
* [[Halatra omby eto Madagasikara]]

[[Sokajy:Biby mampinono]]
[[Sokajy:Hena]]
[[Sokajy:Omby]]</text>
      <sha1>tfs9hz9uq0rr556qymxo3ystra39w48</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Abenaki</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3526</id>
    <revision>
      <id>1092454</id>
      <parentid>640470</parentid>
      <timestamp>2024-12-04T06:16:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>112</id>
      </contributor>
      <comment>Removing [[:c:File:Flag_of_Western_Abenaki.svg|Flag_of_Western_Abenaki.svg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Krd|Krd]] because: No license since 23 November 2024.</comment>
      <origin>1092454</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2353" sha1="fuuc6oqvf8wwgja3rddgj8ilr6cq6a9" xml:space="preserve">{{vangovango}}


Mponina [[Teratanin'ny Amerika|Amerindianina]] miaina any [[Nouvelle-Angleterre]] ny '''Abenaki'''.

== Fivanina ny teny Abenaki ==

Ilay anarana ''Abenaki'' Avy any amin'ilay teny ''wabun'' (hazavana) sy a'Ki (tany) ; afaka tenenitsika koa hoe ny ''Abenaki'' &quot;dia mponina ny maraina&quot; na &quot;mponina ny atsinanana&quot; ; 

Ny Tany niainany taloha dia [[Nouvelle Angletere]].


== Tantara ==

Betsaka ny fitenenana rehefa miteny momban'i Abenaki : Wabanaki, Abenaquiois, Abakivis, Quabenakionek, Wabenakies ...

[[Sary:Abenaki Couple.jpg|thumb|ankavanana|Mpivady Abenaki.]]

Voaoritran'i [[Jezoita]] hoe ''tsy minana olona'' sy tsy dia misotro taoka be ny Abenaki.
No naman'i [[Frantsay]] ny abenaki (niady taminy anglisy ny frantsay) ; 
lasa [[andriana]] [[Assacumbuit]] (mponina abenaki) taminy [[Louis XIV]] mpanjaka ; Izy no hoe ''Anjely mpiambona'' ny frantsay taminy 1670 hatraminy 1760.

''Lany'' ny anglisy sy ''lany'' ny aretina ny abenaki ; nanomboka nifindra tany tany [[Quebec]] iry izareo taminy [[1669]] eo-eo. Namen'i Frantsay seigneurie anaky roa izy : ilay voaloany dia eo akaiky ny renirano [[St François]] ; [[Odanak Ind. Reservation]] izao no anaran'io seigneurie io.
Ilay faha roa dia ilay seigneurie ny [[Bécancour]] ; ny anarany izao dia [[Wolinak Ind. Reservation]].

Niady taminy [[amerikana]] aveo ny Abenaki ny Becancour mba hiaro ny taniny ; ary niady niarakaminy &quot;Patriotes&quot; aveo izareo taminy 1837.

[[Norridgewock]] ny tananany ; nalain'i Anglisy io tanana io taminy [[1724]] dia maty ny misionaty [[Rasle]] tamin'io, nisy no nifindra tany tany Odanak, ary tao amin'io no nisy mponina nandositra avy any [[Nouvelle Angleterre]]. 

Taminy taona [[1900]], voaseho ny [[Malesita]] ny renirano [[St Jean (renirano)|St jean]] ao anatiny [[faritany]] ny [[Nouveau Brunswick]] sy any [[Quebec]] (820 izy) ny [[Malesita|Passamoquoddy]] ao anatin'i [[Maine]] (400 izy) , ny [[Penobscot]] any [[Old Town]] any [[Maine]] koa, sy ny mponina Abenaki any [[Odanak]] sy any [[Beancour]]

== Jeôgrafia ==

[[Sary:Wohngebiet Oestlicheabenaki.png|ankavia|thumb|Tanindrazan'i Abenaki]]

== Rohy ==

* http://fr.wikipedia.org/wiki/Ab%C3%A9naquis
* http://www.native-languages.org/abenaki.htm

=== Jereo Koa ===

* [[Teny Algônkiana]]
* [[Teratanin'ny Amerika]]
* [[Kanada]]
* [[Amerika Avaratra]]

[[Sokajy:Teratanin'ny Amerika]]</text>
      <sha1>fuuc6oqvf8wwgja3rddgj8ilr6cq6a9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Pawnee</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3561</id>
    <revision>
      <id>1092455</id>
      <parentid>600879</parentid>
      <timestamp>2024-12-04T06:52:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>112</id>
      </contributor>
      <comment>Removing [[:c:File:Pawnee_flag.svg|Pawnee_flag.svg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Krd|Krd]] because: No license since 23 November 2024.</comment>
      <origin>1092455</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1934" sha1="irxr34p86phpxi4g0h8bbxowuotlv2z" xml:space="preserve">{{Orphan|date=Martsa 2010}}

[[Sary:Pawnee lang.png|thumb|ankavanana|220px|Fivelarana ny teny Pawnee]]

Ny '''Pawnee''' dia mponina indianina miaina any [[Nebraska]] na any [[Kansas]], any [[Etazonia]].
Ny fiteny Pawnee dia fiteny ao amin'ny fianankavian'ny fiteny Caddoan.

==== Jeôgrafia ====

* '''2500''' izao no isa ny Pawnee ao [[Etazonia]]
* Miaina any '''[[Nebraska]]''' sy any '''[[Kansas]]''' Ny ankabiazan'ny mponina Pawnee

[[Sary:Pawnee01.png|thumb|210px|ankavia|Tanindrazan'i Pawnee]]

= Tantara =

Tamin'ny taonjato faha 17, havan'ny frantsay ny pawnee ary betsaka ny fandraisany anjara tamin'ny fampijanonana ny fivelaran'ny espaniola any Amerika avaratra tamin'ny pawnee nandresy an'ny espaniola tany Villasur tamin'ny 14 Aogositra 1720.

Misy ray alina mahery eo ho eo ny isan'ny Pawnee tamin'ny 1780&lt;ref&gt;http://www.artisanatindien.com/pawnee.html {{fr}}&lt;/ref&gt;, tamin'ny taonjato faha 19, mitady hamono ny mponina Pawnee ny [[nendra]] sy ny kôlera, nihanidina noho ireo aretina ireo ny demôgrafian'ny pawnee : 4 500 tamin'ny 1840&lt;ref&gt;http://www.artisanatindien.com/pawnee.html Voir aussi Murray Wax, ''Les Pawnees à la recherche du Paradis Perdu'', Tahiry ny sciences sociales des religions, taona 1957, volume 4, #1, pejy 113: {{fr}} &quot;au début du siècle les Pawnees étaient au moins huit mille, à la fin du siècle ils étaient moins de sept cent&quot; http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/assr_0003-9659_1957_num_4_1_1681? &lt;/ref&gt; dia 600 monja tamin'ny 1900. Tamin'ny taonjato faha 20 efa tafakatra ambonimbony ny isany : 2 000 tamin'ny 1970, mety 2 500 ny isany tamin'ny 2005.

= Jereo koa =
== Rohy Ivelany ==

* [http://www.pawneenation.org/ Tranonkala ofisialy ny mponina Pawnee]
* [http://www.accessgenealogy.com/native/tribes/pawnee/pawneehist.htm Mponina Pawnee]
* [http://www.kansasgenealogy.com/indians/pawnee_indian_tribe.htm Pawnee Tantaran'i Pawnee any Kansas]
== Tsiahy ==
{{ref}}</text>
      <sha1>irxr34p86phpxi4g0h8bbxowuotlv2z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bara</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9626</id>
    <revision>
      <id>1092427</id>
      <parentid>1090496</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T17:23:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Nanatsara rafi-pehezanteny</comment>
      <origin>1092427</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48322" sha1="re1t27e87qrtaxjessjcidvm69t6qhy" xml:space="preserve">[[Sary:Isambo - roi des Baras Iantsantsas.jpg|vignette|Isambo ]]
Ny '''Bara''' dia [[vondrom-poko]] [[Malagasy (vahoaka)|malagasy]] monina any amin' ny faritra atsimo amin' ny lembalemba afovoan' i [[Madagasikara]], ao amin' ny [[faritra Ihorombe]] sy [[Faritra Atsimo-Andrefana|Atsimo Andrefana]] ary [[Faritra Anosy|Anosy]]. Toerana midadasika no misy azy ireo, voafaritry ny renirano [[Zomandao]] any avaratra (mampisaraka azy amin' ny [[Betsileo]]), ny faritra onenan' ny [[Tanala]] any atsinanana, ny ony [[Onilahy (ony)|Onilahy]] any atsimo-andrefana (mampisaraka azy amin' ny [[Antandroy]] sy amin' ny [[Mahafaly]]), ary ny havoanan' [[Analavelona]] ao andrefana sy avaratra-andrefana. Ny tanàna lehibe any amin' ny Bara dia i [[Sakaraha]], i [[Ranotsara Avaratra|Ranotsara]], [[Ivohibe]], [[Ihosy]], i [[Ranohira]], [[Ankazoabo]], i [[Betroka]] ary i [[Beroroha]]. 

Ny Bara no vondrom-poko lehibe indrindra amin' ny vahoaka [[Fiompiana omby|mpiompy omby]] eto amin' ny Nosy ary miaina amin' ny fomba mifindra monina, na dia mitombo aza ny ampahany izay mivelona amin' ny fambolena. Entin-draibe ny fiarahamonina bara ary fanao any amin' ny foko bara sasany ny fanambadian' ny mpihavana sy ny [[fampirafesana]]. Mangalatra omby ny tovolahy mba hanaporofoana ny maha lehilahy azy alohan' ny [[fanambadiana]], ary nalaza manerana ny Nosy ny dihy nentin-drazana [[kilalaky]] sy ny dihy mifandray amin' ny [[Halatra omby eto Madagasikara|mpangalatra omby]]. 

Ara-tantara dia voalamina ho fanjakana maro nifandraika tamin' ny [[andriana]] avy amin' ny foko [[Zafimanely]] ny Bara. Niray saina teo ambany fitarihan' ny mpanjaka tokana izy ireo tamin' ny faramparan' ny taonjato faha-18 talohan' ny nisaratsarahany ho fanjakana mpifaninana indray. Nandritra ny taonjato faha-19 dia nampitombo ny hareny sy ny fahefany ny fandraisan' ny Bara anjara tamin' ny [[Fivarotana andevo|varotra andevo]] sy varotra omby ary ny fanafihana tany amin' ny faritany teo akaiky, na dia teo aza ny fikambanana ara-pôlitika nizarazara. Io hery ara-toekarena io no nahafahan' ny Bara nihazona ny fahaleovantenany tamin' ny fanitaran' ny [[Fanjakan' Imerina]] fahefana ary nahafahany nanohitra ny fahefana frantsay efa ho folo taona taorian' ny nanombohan' ny [[Zanatanin' i Madagasikara sy ny tany miankina|fanjanahan-tany]] tamin' ny taona 1896. Avy amin' ny ny foko Bara i [[André Resampa]], izay mpitarika ara-pôlitika matanjaka tamin' ny tetezamita mankany amin' ny fahaleovanten' i Madagasikara.  

Tombanana ho 520&amp;nbsp;000 ny Bara eto [[Madagasikara]] tamin' ny taona 2000&lt;ref&gt;&lt;small&gt;Appiah, Anthony; Gates, Henry Louis (2010). ''[https://books.google.com/books?id=A0XNvklcqbwC Encyclopedia of Africa]'', Volume 2. Oxford, UK: Oxford University Press, p. 158.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;, izany dia manodidina ny 3&amp;nbsp;% amin' ny mponina malagasy, ary izy ireo no mpiompy sy mpivarotra omby betsaka indrindra eto amin' ny Nosy. 

== Ny maha izy azy ny Bara ==
Ny anarana hoe Bara dia avy aminy teny hoe &quot;Tanim-bara&quot;, Tany ny vara. Ary ilay vara dia azo adika hoe omby na harena. Ka izay nipetraka aminy tany misy harena io dia Bara avokoa. Nantsoina hoe Ibara ny faritra nionenany zareo.   

Ny anarana hoe ''Bara'' dia avy amin'ny [[Fianakaviam-piteny banto|fiteny banto]] ary midika hoe &quot;ireo ao anatiny&quot;. Miaraka amin' ny [[Sakalava]] sy ny vondrom-poko vitsivitsy hafa, ny Bara dia iray amin' ireo vondrom-poko malagasy manana [[Banto (vahoaka)|fiaviana banto]] mazava sy be mpahalala. Ao amin'ny faritra atsimon'ny [[lembalemba]] afovoan' i Madagasikara, ao amin' ny [[Faritanin' i Toliara]] ([[Faritra Atsimo-Andrefana]] sy [[Faritra Anosy]]) sy [[Faritanin' i Fianarantsoa|Finarantsoa]] ([[Faritra Ihorombe]]), indrindra any amin' ny faritra [[Ihosy]]-[[Betroka]], izy ireo no tena monina. Tombanana ho 520&amp;nbsp;000 izy ireo tamin' ny taona 2000. 

== Ny faritany bara sy ny fizaràn' ny vondrom-poko bara ==

=== Ny faritany bara ===
Toy izao ny mamaritra ny faritany Bara, izay natsoina hoe Ibara tany aloha: avy ao avaratra ny reniranon’ i [[Zomandao]] (mampisaraka azy amin' ny [[Betsileo]]) sy [[Mangoky]] avaratra; avy ao andrefana ny havoanan' [[Analavelona]]; avy ao atsimo ny reniranon’ i [[Onilahy]] (mampisaraka azy amin' ny [[Antandroy]] sy ny [[Mahafaly]]) sy [[Mangoky]] atsimo; ary avy ao atsinanana, ny reniranon’ [[Itomampy]] (mampisaraka azy amin' ny [[Tanala]]). Be orana sy mando lava ny ao atsinanana. Lembalemba avo toerana sy havoana tomandava ny ao andrefana ([[Ihorombe]], [[Isalo]], [[Lambosina]], [[Analavelona]]).

Ny Bara dia mizara ara-pirazanana vitsy, dia ny [[Bara Zafindrendriko]], ny [[Bara Zafimarosoa]], ny [[Bara Zafimanely]] ary ny [[Bara Zafimarozaha]].

Mizara ara-paritra ho foko maromaro, izay fizarana ara-pôlitika tamin' ny vanimpotoana faha mpanjaka izy ireo avy eo: ny [[Bara Be]] any [[Ranohira]], ny [[Bara Imamono]] any [[Ankazoabo]], ny [[Bara Iantsantsa]] any [[Ivohibe]], ny [[Bara Vinda]] any [[Benenitra]], ny [[Bara Tsienimbalala]] any [[Manera]], ny [[Bara Mananantanana]] any [[Volotaray]], ny [[Bara Mahovy]] any [[Bereta]], ny [[Bara Antevondro]] any [[Ivondro]], ny [[Bara Antikondra]] any an-dohan' i [[Fiherenana]], ny [[Bara Mananantanana]], ny [[Bara Manonga]], ny [[Bara Menamaty]], ny [[Bara Mahivy]], ny [[Bara Tevonje]], ny [[Bara Antekondro]], ny [[Bara Manambia]], ary ny [[Bara Ambiliony]].

=== Ny fizaràn' ny vondrom-poko bara ===

==== Ny Bara Imamono ====
Ny [[Bara Imamono]] dia ireo Bara monina any Ankazoabo sy ny manodidina. Izy ireo dia olona avy tamin’ ny [[Bara Be]] sy ny [[Bara Iantsantsa|Iantsantsa]] ary ny [[Bara Mananantanana]]. Notarihin-dRatsimifoka sy [[Ratsimivily]] rahalahiny nankany [[Ankazoabo]] ny olona maro nanaiky azy, dia nampanaiky foko maro tany izy ary naka ny anarana hoe Bara Imamono. Taorian' ny niorenan’ ny Bara Imamono tany Ankazoabo dia napetrak' i Ratsimivily tao Lamatihy ny [[Bara Zafindravola]] izay avy tany [[Ivohibe]] ary ny [[Bara Vinda]] avy tany [[Betroka]] sy [[Benenitra]] napetrany tany amoron’ i [[Taheza (renirano)|Taheza]].

==== Ny Bara Manambia ====
Ny [[Bara Manambia|Bara Zafimarozaha Menambia]] dia Bara monina manamorona ny reniranonon' [[Itomampy]] ao amin' ny [[Distrikan'i Midongy-Atsimo|Distrikan' i Midongy-Atsimo]], manodidina an' i Lavaranty, fokontanin' Ambalamanga. Misy lohasaha sy loharano antsoina hoe Menambia ao amin' ny faritra onenan' ny Bara Manambia ary misy ny ''kobory lakato'' (fasana lava-bato) efa fahagola mbola andevenan' olona mandraka androany.

==== Ny Bara Zafimanely ====
Ny [[Bara Zafimanely]] (na Zafimañely) dia taranaky ny mpanjaka [[Andriamanely]] sy ny mpanaraka azy.
* Misy milaza fa ny Bara Zafimanely dia taranak’ i Manoel de la Cerda, mpiantsambo pôrtogey, rendrika tao [[Morombe]] ka nanavotra aina niatsinanana. Ny Zafimanely izany dia tokony hoe &quot;Zafimanoely&quot; izany hoe &quot;zafin' Imanoely&quot;.
* Araka ny filazana anankiray hafa dia taranak’ izany [[Itaba]], mpifindra monina avy any [[Efezy]] (na Efesosy), izany Andriamanely.
* Ny tantara fahatelo dia milaza fa teratany avy tany [[Afrika Atsinanana]] ny Bara ary nentin' ny filohany nita ranomasina nankaty Madagasikara ka niantsona tao anelanelan’ i [[Morondava]] sy [[Toliara]].

==== Ireo foko bara hafa ====

* Ny [[Bara Mananantanana]], izay nanjakan’ i Ramifoky tao atsimon’ i Volotaray, Rafia no isan’ ny Mpanjaka nalaza tany. 
* Tao Manera indray ny [[Bara Tsienimbalala]]. Isan’ izay nitondra azy ireo Impoinimery. 
* Ny [[Bara Manonga]], tao Ambinaniroa, Fangataha no isan' ny mpanjaka nalaza tao. 
* Ny [[Bara Menamaty]], Rasidy no nalaza tao. 
* Ny [[Bara Mahivy]] tao Bereta, Ratrimo no isan’ ny mpanjaka nalaza tany. 
* Ny [[Bara Tevonje]], Ivondrony no renivohitra ary Vantio no isan’ ny mpanjaka nalaza tany. 
* Ny [[Bara Antekondro]], Tsiangora no renivohiny, Imaka no isan’ ny mpanjaka tany. 
* Ny [[Bara Ambiliony]] tany atsimo sy tany atsimo-andrefan' ny faritra misy ny [[Mahafaly]].
== Tantara ==

=== Ankapobeny ===

==== Ny lovantsofina momba ny fiavian' ny Bara ====

Foko avy tany atsimo-atsinanan' i [[Madagasikara]] ny Bara sy ny filoha nitarika azy. Avy tany am-bavaranon' i [[Mandrare]] izy no nianavaratra nankany am-bavaranon' i [[Mananara]]. Avy tany indray izy no niankandrefana nihazo an’Ivohibe ka nihoatra an’ [[Isalo]] ary nifindra tsikelikely ka tafapaka hatrany [[Analavelona]] any am-pita andrefan’i [[Fiherenana]]. Ny razambe fantatra anarana nitarika azy ireo dia [[Rakanjobe]] sy [[Ravatoverere]]. Samy razan’ ny [[Bara Zafimanely|Zafimanely]] nanjaka fotoana ela tany amin' ny tanin' ny Bara i Rakanjobe sy Ravatoverere.

==== Tantara misongadina ====
Ny tantaran' ny Bara dia nanomboka teo amin' ny renirano [[Ihosy (renirano)|Ihosy]] tao amin' ny faritra Arindrano ao atsimo-andrefan' i [[Madagasikara]], akaikin' i [[Toliara]].

Tsy dia fantatra loatra ny vanim-potoana voalohany tamin' ny fananganana ny maha Bara ny Bara, ankoatra izay dia nifanojo tamin' ny fiforonan' ny tarana-mpanjaka [[maroserana]] tamin' ny [[Sakalava]] ary nisy andriana bara sasany avy amin' ny [[Maroserana]]. Io rafitra niorina amin' ny ara-tsôsialy tamin' ny fanjakana voalohany io dia inoana fa nanana fitsipika nalemy na tsy nisy fitsipika mifehy ny fifandimbiasana. Manodidina ny taona 1640 tany ho any no nisy andriana iray tao amin' ny [[Mahafaly]] nanafika ny faritanin' ny Bara ary nametraka ny fianakaviany ho mpitondra tamin' ny anaran' ny tarana-mpanjaka [[Zafimanely]]. Izany dia fametrahana tsy tian' ny Bara maro, ka nahatonga azy ireo hifindra monina anatiny ho any amin' ny faritany vaovao. Niorina mafy ny fahefan' ny Zafimanely taorian' ny nahafatesan' ilay [[andriana]] mahafaly tamin' ny taona 1653, saingy ny fifaninanana sy ny hambompo no nitarika ireo olom-baovao ireo hirotsaka amin’ ny ady fitondrana hatramin' ny taona 1680 tany ho any, ka nanakorontana be ny fiainana tao amin' ny faritanin' ny Bara ([[Ibara]]). Anisan' ny nahatonga izao tsy fandriam-pahalemana izao ny tsy fisian' ny hetra, ka nahatonga ireo andriana zafimanely nanao bemidina tamin' ny fandrobana omby sy fampandoavana lamandy lafo an' ireo mpandika lalàna izay niteraka disadisa anatiny sy ivelany. 

Manodidina ny taona 1800 tany ho any no nisehoan’ ny mpanjaka zafimanely antsoina hoe [[Rakitroka Ratsileondrafy|Raikitroka Ratsileondrafy]] izay nametraka didy aman-dalàna vaovao nanamaivana izany disadisa izany ary nitondra ny fitoniana sy ny firindrana. Taorian' ny nahafatesan' i Raikitroka dia nizarazara ho fanjakana sy fanapahana maro ny fitondrana; tamin' ny 1895 ny Bara dia nalamina fara-fahaleliny ho fanjakana telo lehibe sy fanjakana roa antonony ary fanjakana kely maherin' ny 24. Io fiovana io dia tsy mifandray amin' ny antony ara-toekarena (ny Bara amin' ny ankapobeny dia nitombo harena noho ny varotra iraisam-pirenena sy ny fanafihana an' Imerina tamin' ny faramparan' ny taonjato faha-19) fa noho ny fiparitahana sy ny fitomboan' ny isan' ny Bara tsikelikely mankany amin' ny lemaka somary tsy misy mponina any andrefana sy atsimo ary avy eo dia mitombo ny halaviran' ny mponina miparitaka amin' ny foibe nentim-paharazan' ny herin' ny Bara. Na dia nahavita nanangana trano miaramila merina tao [[Ihosy]] ny mpanjakavavy merina [[Ranavalona I]], ny fakana tany nataon' ny miaramilan' ny [[Fanjakan' Imerina]] tamin' ny taonjato faha-19 dia tsy nahomby tanteraka tamin' ny Bara. Niasa avy tao amin' ny toby tao [[Ihosy]] ny miaramilan' ny [[Merina]], izay niezaka ny hametraka ny heriny tamin' ny Bara tamin' ny alalan' ny fanomezana fanohanana ireo mpanjaka bara matanjaka kokoa amin' ireo mpifanandrina aminy amin' ny ezaka hitazomana ny fiarahana amin' ireo mpitarika matanjaka afaka mifehy ny Bara amin' ny faritany tsy azon' ny [[Merina]]. Na dia eo aza ny fiparitahan' ny fahefan' ny Bara, tamin' ny fiafaran' ny taonjato faha-19, ny Zafimanely misy andriana mitondra, na dia nitsitokotoko, dia anisan' ny hery pôlitika matanjaka indrindra teto amin' ny Nosy, nifandraidraika amin' ny an' ny [[Sakalava]] sy ny an' ny [[Merina]]. 

Rava ny [[Fanjakana Zafimanely]] tamin' ny [[Madagasikara zanatany frantsay|fanjanahan' ny Frantsay ny Nosy]] nanomboka tamin' ny taona 1896. Nosamborin' ny Frantsay ny mpanjakan' ny iray amin' ireo fanjakana bara malaza indrindra, mpitarika antsoina hoe [[Ramieba]], noho ny fitarihany ny Bara tamin' ny fikomiana nataon' ny [[Menalamba]] tamin' ny taona 1897. Nanimba ny fiheveran' ny Bara ny Frantsay, izay mety ho noraisina ho mpandresy an' ireo mpanjaka merina nankahalain' ny maro, izany. Taorian' ny nandresen' ny Frantsay an' i [[Madagasikara]] dia niezaka mafy ny hametraka fahefana tao amin' ny faritanin' ny Bara ny Frantsay, niaraka tamin' ny fikomiana matetika nataon' ny Bara teo anelanelan' ny Jona 1897 sy ny fitroarana faobe tany atsimo tamin' ny taona 1904 sy1905. 

I [[Andre Resampa]], mpanao pôlitika ao amin' ny Bara, no anisan' ny nisongadina tamin' ny fananganana ny antoko ''[[Parti Social Démocrate de Madagascar|Parti Social Démocrate]]'' (PSD) ho an' ny fahaleovantenam-pirenena tamin' ny taona 1960. Rehefa lany ho filoha voalohan' i Madagasikara i [[Tsiranana Philibert|Philibert Tsiranana]] tamin' ny 1 Mey 1959 dia lasa sekretera jeneralin' ilay antoko i Resampa. Tamin' izany andraikitra izany dia nitarika ny famelomana indray ny ''[[fokonolona]]'' izay rafi-pifehezana nentim-paharazana izy, ary nitarika ezaka mahomby hampitomboana isa ny mpikambana ao amin' ilay antoko. 

=== Ireo mpanjaka nalaza ===
==== Rakanjobe ====

Lehilahy fotsy hoditra hono [[Rakanjobe]] ary lazain' ny mpitantara fa [[Vazaha]] vaky sambo tany amorontsiraka atsimo atsinanana tany. Ny sasany indray milaza fa mpiavy avy tany [[Ile Bourbon]] ([[La Réunion]]) izy. Naka vohitra tao [[Andrizaha]], tao [[Ivondro]] Rakanjobe mianakavy ary noho ny fahalalany an' izany Lacase izany, dia nahazo basy sy fiadiana mahery maro izay nentiny nampanaiky ny foko manodidina azy tany amoron' [[Ionaivo]].

==== Ravatoverere ====

[[Ravatoverere]] no nampanaiky ny foko niaraka taminy fa ny fianakavainy no manjaka sy mametra ny fitsipika mandamina ny fifandimbiasan' ny mpanajaka bara. Vehivavy fotsy hoditra no vadiny. Niainga avy tany am-bava ranon' i [[Mandrare]] izy ary nianavaratra hatrany [[Inongy]], sampan' i [[Mananara]]. Nisy mpiady arivo lahy nanaraka azy.

==== Rabararatavokoky ====

Niteraka lahitokana Ravatoverere, dia [[Rabararatavokoky]], izay niteraka an' [[Andriankeoheo]]. Ity farany ity indray niteraka an' i [[Rakobaha]] sy [[Rapapango]]. nandefitra tsy hanjaka handimby an-drainy Rakobaha na dia zokiny aza. Navelany Rapapango zandriny handimby ny rainy tao Inongy fa izy kosa niankandrefana nankany Isalo. Izy no rain' [[Andriambarindry]] izay nanorina ny [[Fanjakan' i Fiherenana]].

==== Rapapango na Rafiraraza sy Andriamena ====

Niteraka lahitokana [[Rapapango]] dia Andriamena. Niala tany [[Inongy]] i Andriamena ka nifindra tao Ranomena, renirano sampan' i [[Menarahaka]] ao atsimon' [[Ivohibe]]. Volambita no anaran' io faritany io. Tamin’izany izany no niantombohan’ny varotra [[basy]] nataon' ny [[Anglisy]] ka omby 14 ka hatramin’ny 16 no takalon’ny basy iray. Niteraka telo Andriamena, dia [[Adriamandàna]], na [[Andriamanetaka]], [[Rebiby]] ary [[Andriamanely]].

Maty tamin’ ny ady nifanaovan’ ny Bara sy ny [[Tanala]] i [[Rebiby]]. Ny taranak’ Andriamandàna dia tsy navela hanjaka noho ny fahadisoana lehibe nataon' ny anankiray taminy tamin' ny nanambadiany ny vady navelan-drainy. Koa dia ny taranak' Andriamanely ihany sisa tavela nanjaka. Natosiky ny havany niankandrefana ireo izay voailika tsy nahazo nanjaka, ka nanangana fanjakana vaovao dia ny [[Bara Antikondra]] tany andohan' i Fiheranana.

Andriamanely kosa niteraka maro, ka ireo taranany ireo no natao hoe [[Bara Zafimanely|Zafimanely]] izay nanangana fanjakana Bara maro, dia ny [[Bara Be]], ny [[Bara Imamono]], ny [[Bara Iantsantsa]], ny [[Bara Mananantanana]], ny [[Bara Manandàna]]. sns...

==== Andriamanely sy ny taranany ====

[[Andriamanely]] no isan’ ny mpanjaka nalaza indrindra (taonjato faha-17). Taorian’ ny nahafatesan’ [[Andriamandàna]] zokiny dia nipetraka tao [[Ranotsara Avaratra]] ary hatramin’ izay dia isan’ ny renivohitra bara nalaza io tanàna io. Andriamanely dia nampiaiky ny foko maro nanodidina an’ i [[Betroka]]. Novàny ho Volambita ny anaran’io faritany io ho fahatsiarovana ny tany niavian’ ny tany [[Ranomena]]. Ny [[Bara Tsienimbalala|Tsienimbalala]], vahoakan’ ny [[Zafindravola]] no novantaniny tao, niady taminy ary resiny sy nahazoany babo betsaka, olona sy omby (1649).

Niteraka telo Andriamanely dia [[Andriamanafotsarivo]], razan’ ny mpanjaka bara maro; [[Ratsimive]], razan’ny mpanjaka Bara Vinda tao [[Beroroha]]; ary [[Andriampanolahy]], nipetraka tao [[Tsitondroina]]. Tafara-manjaka, anankiray tamin’ny zafin’ [[Andriampanolahy]] no nanjaka tao Tsitondroina hatramin'ny nahatongavan’ ny [[Ambaniandro]] izay nanosika azy nifindra nankany [[Mandronarivo]], avaratr’ i [[Beroroha]].

==== Andriamanafotsarivo ====

Nandimby an-drainy tao Ranotsara Avaratra i [[Andriamanafotsarivo]]. Ratsimive zandriny kosa dia lasa nipetraka tany amoron’ [[Ionaivo]]. Kanjo nony afaka kelikely dia niverina Ratsimive nanao izay hanilihana an-jokiny sy handraisana ny fanjakana tao Ranotsara. Raikitra ny ady. Resy Andriamanafotsarivo ka nandositra nialoka tany amin’ny mpanjakan’ny [[Tanala]] izay havan’i Vohilakatsy reniny. Maty tamin’io ady io ny anankiray tamin'ny zanany.

Mba hamaliana faty io zanany io, dia lasa Rambahira, vadin’ Andriamanafotsarivo, niantso ny [[Sakalava]] havany tany [[Betsiriry]] hanampy azy hanafika an-dRatsimive. Dia raikitra indray ny ady. Maty Ratsimive ary resy ny tafiny. Ramitongoa, anankiray tamin’ny zanak’ Andriamanafotsarivo no nahafaty azy. Tafaverina nanjaka tao Ranotsara indray Andriamanafotsarivo. Nony elaela taty aoriana dia nifindra monina nankany amoron'i [[Sakamare]] ny iray tamin’ny zanak’i Ratsimive, nitarika mpiady roanjato lahy ka nanorina ny fokon’ny [[Bara Vinda]] tao [[Benenitra]].

==== Ramitongoa ====

Taorian’ ny nandreseny an-dRatsimive dia [[Ramitongoa]] no nanjaka nandimby an’Andriamanafotsarivo rainy tao [[Ranotsara Avaratra]]. Kanefa  noho izy nahery setra, dia tsy tian’ny vahoaka ka nesoriny.

====  Rakitroka Ratsileondrafy ====

Nony niala Ramitongoa dia [[Rakitroka Ratsileondrafy]] rahalahiny no nanjaka. Mpiady mahery, nampitovian’ny olona tamin’ [[Andriamanely]] i Rakitroka Ratsileondrafy. Mbola notafihiny indray ny [[Tsienimbalala]] ka resiny ary nahazoany babo betsaka, olona sy omby. Taorian’io fahavoazana io,  dia nandositra niankandrefana nanalavitra ny Bara ny Tsienimbalala ka tonga tany [[Mikoboka]] any akaikin’i [[Toliara]].

Niteraka dimy lahy Rakitroka, izay samy nanorina fanjakana daholo. Kanefa noho ny ady an-trano nifanaovan’izy mirahalahy avy dia nalemy ny  fanjakana najorony.

Ireto avy ny fanjakana natsangan’ ny zanak’i Rakitroka Ratsileondrafy

*   i [[Tonanahary]], nanorina ny foko [[Bara Be]] sy nanjaka taminy;
*   [[Ratsimamotoa]], nanorina sy nitondra ny foko [[Bara Iantsantsa]];
*   [[Ratsimivily]], nanorina sy nitondra ny [[Bara Imamono]];
*   i [[Tsimiovy]] na Andriamanely nanjaka tamin’ny [[Bara Manandàna]];
*   [[Ramifoky]] na Rafoga nanjaka tamin’ny [[Bara Mananantanana]].

==== Tonanahary, mpanjakan' ny Bara Be ====

Mpanjaka nahery setra sady be rehareha i [[Tonanahary]] ka tsy tian' ny olony. Nanao zava-pady nahatezitra indrindra ny rahalahiny izy tamin'ny nakany ny anankiray tamin’ireo vadin-drainy nilaozany maty. Tezitra Ratsimivily sy Ratsimamotoa rahalahiny ka notafihiny i Tonanahary ary resiny. Taorian’io ady io dia lasan-dRatsimamotoa i [[Ranotsara Avaratra|Ranotsara]] ary [[Ihosy]] kosa lasan-dRatsimivily.

Nony resy Tonanahary dia nanatona an’i [[Varamena]], mpanjakan'ny [[Tanala]] nitady fanampiana taminy hiverenany amin’ny fanjakany novolany tamin-drainy. Nohararaotin-dRatsimivily ny tsy naha-teo an-toerana azy ka noravany sy nobaboiny i Mikaiky, renivohitr’i Tonanahary. Lasa babo ny iray tamin’ny zanany.

Tezitra sy nalahelo mafy Tonanahary ka lasa nankany [[Antananarivo]] nitaraina tamin-d[[Radama I|Radama]]. Tsy nanapaka hevitra avy hatrany Radama fa mbola nampiantso an-dRatsimivily koa mba handrenesany izay lazainy

- Nesorinay tamin’ny fanjakana navelan’ny rainay izy, hoy Ratsimivily, satria nanala baraka ny rainay tamin’ny nanambadiany ny vady navelany, izay reninay.

Nony ren-dRadama izany dia sady tsy nanome rariny an’i Tonanahary izy no  tsy nanampy an-dRatsimivily. Nohararaotiny aza ny adin’izy telo mirahalahy (Tonanahary, Ratsimivily ary Ratsimamotoa) mba hametrahana miaramila tany amin' ny tanin' ny Bara. Koa nandefa an-d[[Rainiharo]] nitondra miaramila zato lahy izy ka nametraka azy tao [[Ihosy]]. Nasainy nampandry tany sy nanala ny fiadiana rehetra tany amin’ny mponina hatrany Ranotsara ireo miaramila tao Ihosy ireo.

Ny zanak’i Tonanahary: Retsila sy Ramieba

Niteraka dimy mirahalahy Tonanahary ka Rasalea (atao hoe koa [[Retsila]] na Ramarato) sy [[Ramieba]] no nalaza indrindra.

==== Retsila ====
Retsila no nanjaka nandimby an-drainy. Tao [[Ranohira]] no nofìdiny hipetrahana mba hahazoany tsara misakana ny [[Merina]]. Tia ady sady mahery an'ady  Retsila. Samy niadiany avokoa na ny [[Mahafaly]], na ny [[Betsileo]], na ny Merina. Nanafika ny toby miaramila merina tao [[Andranay]] tao akaikin' i [[Fianarantsoa]] izy no maty voan’ny balan-tafondro.

[[Inapaka]] na Ikanapaka zanany no nandimby an-dRetsila. Nanohitra mafy ny Merina izy ary nony niakatra ny Frantsay dia nampiaiky ny Frantsay  koa ny herim-pony sy ny fanoherany.

==== Ramieba ====
[[Ramieba]] rahalahin-dRetsila kosa dia nanjaka tamin’ny [[Bara Be]] tao [[Ihosy]]. Nanao raharam-pihavanana tamin'ny Merina ary nitondra koa an'i Ranohira taorian’ny nahafatesan' Ikanapaka. Mafy dia mafy koa ny fanoheran-dRamieba ny Frantsay. Intelo voasambotra izy kanefa afaka nandositra hatrany sady nahataona olona maro hiara-manohitra aminy. Ka  nony voasambotra faninefany izy dia notifirin’ ny miaramila frantsay avy hatrany.

==== Ratsimivily, mpanjakan' ny Bara Imamono ====

[[Ratsimivily]] no mpanjaka nahatonga ny [[Bara Imamono]] ho fanjakana nahery indrindra teo amin’ny samy Bara. Tao [[Anjia]] tao amoron’ny reniranon' [[Ihosy (renirano)|Ihosy]] izy no nipetraka voalohany. Natosik’i Retsila zana-drahalahiny niala tao izy ka voatery nikisaka niankandrefana nanatona tany tsara kijan’omby natao hoe Tsimamonolongo. Nampanaiky an’i [[Sahamavaka]] sy [[Ilovo]] izy. Tsara ny fihavanany tamin’i [[Marentoetse]], mpanjakan'i [[Fanjakan' i Fiherenana|Fiherenana]]. Fa nony maty Ratsimivily dia tsy notohizan’i [[Rehandry]] intsony izany fihavanana tsara izany. Andriamanalina no anarana niantsoana azy taorian’ny nahafatesany.

Ny Bara Imamono dia olona avy tamin’ny [[Bara Be]] sy ny [[Bara Iantsantsa|Iantsantsa]] ary ny [[Bara Mananantanana]]. Notarihin’i Ratsimifoka sy Ratsimivily rahalahiny nankany [[Ankazoabo]] ny olona maro nanaiky azy, dia nampanaiky foko maro tany izy ary naka ny anarana hoe Bara Imamono.

Taorian’ny niorenan’ny Bara Imamono tany Ankazoabo dia napetrak'i  Ratsimivily tao [[Lamatihy]] ny [[Bara Zafindravola]] izay avy tany [[Ivohibe]] ary ny  [[Bara Vinda]] avy tany [[Betroka]] sy [[Benenitra]] napetrany tany amoron’i [[Taheza (renirano)|Taheza]].

==== Rehandry ====
Nandimby an-dRatsimiviiy rainy [[Rehandry]]. Tamin’ny andron-drainy dia efa  nanaiky azy ny [[Sahamavaka]] sy [[Ilovo]] ary tamin’izany dia efa i Rehandry no nitondra ireo faritany roa ireo. Tamin’ny 1850 dia nalefany Ikely zanany lahy, niaraka tamin’ny mpanolo-tsaina sy ny miaramila, nikarakara ny ombiny marobe tany Ampanihy. Nanorina tanàna vaovao Ikely ary izany no niandohan’ny tanànan' [[Ankazoabo]].

''Ny ady tamin' ny Masikoro (1859)''

Nanafika sy namabo ny ombin’i Rehandry matetika ny [[Masikoro]]. Ny an-dRehandry kosa dia tafika an-daharana mihitsy no nalefany namely ny Masikoro. Resy ny Masikoro ka nahazoan-dRehandry tany lehibe sy omby (1859). Voatosika avy tany an-dohan’i [[Fiherenana]] ny Masikoro tamin’izay.

Nony afaka kelikely anefa dia nifanampy i Fitolia avy any an-dohan’i Fiherenana sy [[Somongay]], mpanjakan’ny Masikoro, ka nanao valin’ady. Nony ren-dRehandry fa niomana hamely azy Fitolia sy Somongay dia nanao tanàna mimanda tao Ampihamy izy hisakanana ny fahavalo. I Somongay koa nanao ho azy tao Besavoa. Dia samy namory ny havany ny an-daniny roa. Raikitra tao Tongobory ny ady. Avy tampoka ny orambaratra tamin’izay ka nisy vitsivitsy matin’ny varatra. Samy raiki-tahotra ny an-daniny roa ka samy namonjy ny mandany avy, tao Ampihamy sy tao Besavoa.

Tamin’izay dia tonga nampihavana ny roa tonta Rasambatra, [[vadintany]] nalefan-d[[Rainisoamialy]], goverinora tao Ihosy. Nanaiky ny fanelanelanana Rehandry fa i Somongay nandà ka dia nitohy ihany ny ady. Lany vanja  sy bala anefa ny Masikoro ka resy ary maty i Somongay ka fito volana taty aoriana vao nalain’ny havany ny fatiny ka nalevina tao am-pasan-drazany ao Ambohibola.

Taorian’ny nandresen-dRehasy ny Masikoro, dia nomeny tany any Fiherenana Ikely zanany ary nafindrany taminy ny anarany hoe Rehandry fa izy kosa naka ny anarana hoe [[Lehimanjaka]]. Dia niala tany Ankazoabo Ikely - na Rehandry II - ka nonina tao Antevamena tao amin’ny tany nomen- drainy azy.

''Ny ady faharoa tamin' ny Masikoro (1875)''

Mbola nirehitra indray ny adin’ny Bara sy ny Masikoro tamin’ny 1875. Tamin'ity ady faharoa ity Lehimanjaka dia nifanampy tamin’i [[Reba]], rahalahin-drain'Isambo, mpanjakan’ny [[Bara Iantsantsa]]. Tonga hatrany [[Befandriana Atsimo]] ny tafika nentin’i Lehimanjaka ary nahazo omby babo an'arivony.

Nony vita ny ady dia novoriny ny vahoaka mbamin’ny mpifehy sy ny zanakandriana ka samy notolorany izay anjara taminy avy ny zanany. Rehandry II no notendreny ho mpanjakan'ny [[Bara Imamono]]. Ny mpanjaka sisa, mbamin'ny mpifehy, na dia samy nahaleo tena aza dia nasainy nanoa an-dRehandry II. Fotoana fohy taorian'izay dia maty Lehimanjaka. Rehandry II kosa dia niova anarana hoe Impoinimery fa ny anarany hoe Rehandry II dia nafindrany tamin' Iatahiry zanany.

Nifindra monina ato Isahaina tanànan-drainy izy, taorian'ny nahafatesan-drainy.

==== Impoinimery ====
Tamin'ny 1873, roa taona talohan'ny nahafatesan'i Lehimanjaka rainy, dia nanafika ny [[Sakalava]] sy ny [[Merina]] tany Mahabo i Rehandry II ka nahazo babo omby an'arivony tany. Nandefa miaramila arivo lahy nanenjika ny Bara ny Merina, nitondra [[tafondro]] anakiray, teo ambany fifehezan-dRabebosika. Resin'ny Bara anefa io tafika io ka niparitaka nandositra.

Taorian’izay indray dia nitondra tafika marobe sady tsara fiadiana [[Ravoninahitriniarivo]] 15 voninahitra. Tsy namely na nanenjika ny Bara avy hatrany anefa Ravoninahitriniarivo fa nampiantso ny mpanjaka bara rehetra ka nifampidinika taminy. Vita ny raharaham-pihavanana ary nanaiky an-d[[Ranavalona II]] ho mpanjakan' i Madagasikara ny Bara sady nanonitra ny omby nalainy tany [[Mahabo]]. Natao ny [[velirano]] ary nisy [[lamba landy]] tsara tarehy avy tamin-dRanavalona nomena ny mpanjaka bara. Koa tamin’ny 09 Septambra 1873, dia nanoratra taratasy tany amin-dRanavalona II izay tany [[Fianarantsoa]] tamin’izay Ravoninahitriniarivo, nilaza taminy fa mandry ny tany any Ibara. Niverina nankany [[Antananarivo]] i Ravoninahitriniarivo ary nisy zanaka mpanjaka roa nalefan’ny Bara hianatra any Antananarivo.

Tsara fihavanana tamin’ny goverinora merina tao [[Toliara]] Impoinimery. Niady tamin’ ny [[Bara Ambiliony]] tao [[Sakaraha]] sy tamin’ i [[Tompoemana]] mpanjaka [[masikoro]] tao Manombo koa izy (1894).

Taorian’ny niakaran’ny Frantsay dia voatendry ho goverinoran’ ny [[Distrikan'Ankazoabo|distrikan' Ankazoabo]] Impoinimery. Nifankahazo tsara tamin’ny Frantsay izy. Tamin’ny 1909 Impoinimery no niamboho.

==== Ratsimamotoa sy ny zanany, mpanjakan' ny Bara Iantsantsa ====

Tamin’ny ady nataony tamin’ny [[Merina]] dia lasan-ko babo ny anankiray tamin'ny  vadin-d[[Ratsimamotoa]] ary voalaza fa matin’alahelo noho izany izy ary namela kamboty anankiray natao hoe [[Imasoandro]]. Koa dia Imasoandro no nandimby an-drainy tao [[Ivohibe]].                                                                            

Nandimby an’Imasoandro indray dia i [[Tsimanompo]]. Mbola niady ny [[Tsienimbalala]] ihany indray i Tsimanompo. Nony resy ny Tsienimbalala dia lasa nifindra any am-badika andrefan' [[Analavelona]].

I [[Rainibahy]] no nandimby an’ i Tsimanompo. Nanampy an’Impoinimery  izy tamin’ny adin’ny Bara sy ny [[Masikoro]].

Nahay niaro ny fahaleovantenany ireo mpanjaka telo mianaka nifandimby ireo. Nasiaka sy nahery setra anefa i Rainibahy ka naongan’ny vahoaka tamin’ny 1887. [[Isambo]] no nandimby azy. Isambo dia nalaza tamin’ny fanoherana ny Frantsay ka tamin’ny 1897 vao resy.

== Fiarahamonina ==
Ny fiaraha-monina bara dia voarafitra ho vondrona maro mifototra amin' ny [[razana]] iombonana. Nivondrona ho foko dimy lehibe ireo. Ny telo lehibe sy mahery indrindra dia ny [[Bara Be]] sy ny [[Bara Imamono]] ary ny [[Bara Iantsantsa]], izay niara-nipetraka tamin' ny [[Bara Vinda|Vinda]] sy [[Bara Antivondro|Antivondro]] vitsy kokoa. Miaina fomba fiaina mifindrafindra toeram-pivelomana izy ireo, amin' ny fiandrasana omby, ary izy ireo no lehibe indrindra sy manan-danja indrindra amin' ny vondrom-mpoko malagasy mpiandry omby. Tao [[Ihosy]] ny renivohitry ny Bara. Ny fiainam-piarahamonina dia nalamina tamin' ny fomba nentim-paharazana manodidina ny fitsipika tsotra sy fitsipika henjana, saingy nivaha izany nanomboka tamin' ny fiandohan' ny taonjato faha-20 satria ny fitomboan' ny mponina dia nanery ny fifindra-monina sy ny fiparitahana ny Bara hiala amin' ny tanindrazany taloha. Toy ny any amin' ny faritra hafa eto [[Madagasikara]] dia nizara ho sokajy telo ny fiarahamonina bara: [[andriana]] sy olon-tsotra ary [[Andevo (teto Madagasikara)|andevo]]. 

Ny fiarahamonina dia mijanona ho entin-dray, ary fanao matetika ny [[Fampirafesam-panambadiana|fananana vady maro]]. Misy ihany koa ny fifanambadiana anatiny amin' ny foko bara sasany. Ny lehilahy loham-pianakaviana matetika dia manana andraikitra roa amin' ny maha-mpitarika ara-panahy ao an-tokantrano. Taloha, ny zo amin' ny [[lova]] dia nanome tombony be ny lehilahy; norarana tsy handova zavatra hafa ankoatra ny fananana azo hetsehina ny zanaka vavy. Nofaritana hentitra ny andraikitry ny lahy sy ny vavy. Niasa [[tanimbary]], nividy na nihaza hohanina, nanangona kitay, nanamboatra ny tranon' ny fianakaviana sy ny fanaka, ary niady hevitra momba ny raharaham-panjakana ny lehilahy. Ny vehivavy no tompon' andraikitra amin' ny fambolena hamidy na hohanin' ny fianakaviana, ny famafazana [[vary]], ny fijinjana sy ny famotsiana ny vary, ny fantsakana [[rano]], ny fandrehetana [[afo]] sy ny fikarakarana sakafo isan' andro ary ny [[fanenomana]]. Vao tamin' ny faramparan' ny taonjato faha-19, dia voarara tsy hihinana ny vehivavy mandra-pahavitan' ny fihinanan' ny lehilahy, ary tsy afaka nijery azy ireo eo am-pisakafoana.

Amin' ny [[fahaterahana]] dia mazàna no manatona [[ombiasa]] ny fianakaviana mba hamantarana raha tsara na ratsy [[vintana]] ilay zaza teraka. Raha io farany io no mitranga, dia natao ny [[Fisoronana sy fanalana vintana|fanalana vintana]] izay ampidirana ilay zaza amin' ny ranon' ny lakandrano izay hitondran' ny reniny azy, ary raha heverina fa mahery loatra ny vintany ka tsy afaka mandresy izany ny fanalana vintana, dia avela eo ambony [[votry]] (tranom-bitsika) ny zaza mba ho faty.

=== Fivavahana ===
Na dia [[Kristianisma eto Madagasikara|Kristiana]] aza ny Bara sasany, ny ankamaroany dia mitazona ny [[Fivavahan-drazana malagasy|finoany ara-pivavahana nentim-paharazana]]. Noheverina ho masina ny hazo [[madilo]] na [[Voamadilo|kily]] ary ambolena teo akaikin' ny tanànana bara maro, izay anateran' ny mponina [[fanatitra]] toy ny [[tsihy]] voatenona, ny volon-doha, [[akorandriaka]] ary zavatra hafa rehefa manao [[vavaka]] na rehefa vita ny fangatahan' izy ireo. Noheverina ho masina ihany koa ny hazo bontona (''Adansonia'') ary mamatotra [[ody]] eny amin' ny rantsan-kazo ny mponina rehefa manao vavaka. Ny tanàna tsirairay koa dia nanana [[hazomanga]], andry hazo noheverina ho toerana masina indrindra amin' ny fanompoam-pivavahana, izay natao ho toy ny [[alitara]] ho an' ny besinimaro amin' ny fiaraha-mivavaka sy ny [[fanatitra]]. Matetika 20 ka hatramin' ny 30&amp;nbsp;m ny haavon' ilay andry ary nahantona teo an-tampony ny vona iray misy ahitra sy [[fasika]] ary poti-kazo masina. Ny lehilahy bara dia manao fombafomba mifandray amin' ny fanomezam-boninahitra ny [[Razana (finoana malagasy)|razana]], fa ny vehivavy kosa manao fombafomba mifandraika amin' ny fahavokarana sy ny herin' ny natiora. Tsy misy miala afa-tsy ny tera-bao, izay mitokana mandritra ny efatra andro; mijery ny fizotry ny fiterahana ny lehilahy ary manao fombafomba mifandraika amin' izany. 

== Kolontsaina ==
Ny Bara dia [[Fiompiana omby|mpiompy omby]]. Mariky ny fananan-karena sy reharehan' ny mpanana azy ny omby. Raha mbola kely ny Bara dia mianatra sy manao [[tolon' omby]] sy [[moraingy]] ary [[ringa]] izay iomanana amin' ny ady. Ny ankamaroan' ny lanonana bara dia ankalazaina amin' ny [[dihy]] (indrindra ny [[dihin' ny papango]] ataon' ny olona iray mitsangana ambony tsatokazo) sy ny antsa ary ny mozika nentim-paharazana. Mamboly sy mihianana [[katsaka]] sy [[mangahazo]] ary [[vary]] ny Bara.

Ny fifanarahana dia atao amin' ny alàlan' ny [[fatidra]]. Ny Bara dia mipetraka amin' ny trano tany mahitsizoro izay miloko mena noho ny habetsahan' ny vy ao amin' ny tany. Amin' ny ririnina, ny habaka eo ambanin' ny andohalambo dia ampiasaina hanantonana sy fanamainana [[katsaka]] mba hotehirizina, hamidy na hambolena ny taona manaraka. 

Ny fanehoana herim-po dia fototry ny maha-lehilahy ao amin' ny kolontsaina bara. Araka ny tantara, ny mpanjaka dia notakiana hitarika ny fandrosoan' ny ady, hametraka voalohany ny tenany amin' ny loza; ny hafa dia tsy navela hiaro azy na hanampy azy raha tsy hoe naratra na reraka.  Anisan' ny mampiavaka ny kolontsaina bara ny [[halatra omby]], izay fomba fanao mahazatra ho an' ny zatovolahy mba hanaporofoana ny hasarobidin' izy ireo sy ny herim-pony amin' ny fianakavian' ny ho vady sy ny fiarahamonina, voarara amin' izao fotoana izao io fomba fanao io saingy mbola miely patrana manerana ny faritra atsimo-andrefana sy atsimo-atsinanana misy ny Bara. Tsy afaka nanantena ny hanambady amim-panajana ny zatovolahy raha tsy nahavita nangalatra omby iray na roa, fara fahakeliny, tamin' ny fanafihana iray.  Ankehitriny, ny mpangalatra omby ([[dahalo]]) dia mihamitombo hatrany, jiolahy mitam-basy mangalatra omby mba hahazoana harena fa tsy laza ara-piarahamonina. Ny [[tolon' omby]] dia fanatanjahantena fanaon' ny Bara ary ahitana omby atao ao amin' ny kianja iray ary karavasina mba ho sorena. Raha vao tezitra ny omby, dia nitsambikina ao an-damosin' ny omby ny mpilalao ary nitsambikina eo amin' ny vombony, niezaka ny mitaingina araka izay azo atao nefa tsy voaratran' ilay biby. Izy io dia heverina ho fomban-drazana ho an' ny zazalahy kely.

Ny Bara dia manana [[lovantsofina am-bava]]. Ny [[fedrà]] sy ny [[angano]]&lt;nowiki/&gt;n' izy ireo dia miavaka amin' ny fampiasana fiteny mibaribary sy fohy. Ny rafi-pitantarana sy tandindona somary tsotra izay mibahan-toerana ao amin' ny fitantarana bara dia ampiasain' ny [[mpahay teny]] sy ny [[Antrôpôlôjia|antrôpôlôga]] sasany ho fanombohana handinihana ny fivoarana sy ny fiovaovan' ny lovantsofina am-bava eto amin' ny Nosy. Malaza manerana ny Nosy ny dihy sy ny [[sary sikotra]] ataon' ny Bara. Ny sarivongan' izy ireo vita amin' ny hazo dia miavaka amin' ny fisian'ny volomaso lava vita amin' ny volo tena izy.

Araka ny fomban-drazana, nanenona [[landihazo]] ny vehivavy bara mba hanaovana akanjo ho an' ny tenany sy ny fianakaviany. Ny landihazo dia mbola otazana amin' ny tanana sy avalona  ary tenomina amin' ny alàlan' ny [[ampela]] avo lenta. Ny [[kofehy]] vita amin' ny landihazo manta dia atsoboka amin' ny rano mifangaro fanalefahana alohan' ny fanenomana; alohan' ny hanalefahana dia atao hoe ''foly velo'' ilay kofehy ary inoana fa feno hery mahagaga; ny [[ombiasy]] dia mamatotra io kofehy io amin' ny hatotanan' ny olona mba hiarovana na hamehezana azy amin' ny vatan' ny mpandray anjara amin' ny lanonam-[[Famorana|pamorana]]. Tsy dia mahazatra loatra ny akanjo vita amin' ny [[landy]] vokarin' ny [[bibin-dandy]] ao an-toerana izay mivelona amin' ny hazo [[tapia]] teratany maniry any amin' ny faritr' [[Isalo (faritra)|Isalo]]. Na dia marokoroko sy ratsiratsy kokoa aza io landy io raha oharina amin' ny vokarin' ny [[Merina]] na [[Betsileo]], dia io no karazana landy tena sarobidy indrindra manerana ny Nosy noho ny fatezany. Tany amin' ny ilany atsinanana amin' ny faritanin' ny Bara, ny akanjo dia natao tamin' ny lamba hodi-kazo voakapoka na tsihy [[harefo]] (''Eleocharis plantagines''). Ny vehivavy dia nanao akanjo lava vita amin' ny tsihy roa na telo natohy amin' ny zaitra, izay afatotra mihantona amin' ny soroka na afatotra amin' ny [[Andilana|andilany]], matetika miaraka amin' ny tampony vita amin' ny [[mahampy]] (''Lepironia mucronata'') voatenona. Nanao lamba hodi-kazo voakapoka miaraka amin' ny akanjobe na akanjo vita amin' ny tsihy voatenona voazaitra ny lehilahy; ny akanjon' ny lehilahy antitra dia misy tanany.

Fahita any amin' ny Bara ny fanaovana [[ody]], toy ny any amin' ny faritra hafa eto [[Madagasikara]]; Ny ody atao hoe ''tsimokotra'' dia namboarina amin' ny taolan-tongotry ny [[gidro]] mba hanala ny havizanana.

=== Fady ===
Toy ny any amin' ny faritra hafa eto Madagasikara, ny fiainana ara-piarahamonina ao amin' ny Bara dia fehezin' ny [[Fady (malagasy)|fady,]] izay matetika miovaova arakaraka ny saranga, ny vohitra, na ny fianakaviana. Any amin' ny tanàna bara sasany dia voarara ny mitondra entana irery; farafahakeliny olona roa no tsy maintsy mitondra azy. Ny fandrarana mahazatra manerana ny fiarahamonina bara dia ny manolotra sakafo na zava-pisotro ho an' ny olona amin' ny  lovia na kaopy fampiasaina amin' ny fikarakarana ny hafa. Fady koa ny mandingana olona mipetraka na mandry amin' ny tany, manainga na mitondra entana eo ambonin' ny lohan' ny sasany na ny vatan' ny sasany, miraotra ny olon-kafa amin' ny [[Lambamena|lamba]]&lt;nowiki/&gt;n' ny tena, na mipetraka na miankina amin' ny fandrian' ny hafa.

Fady maro no mikasika ny [[andriana]] bara. Eo amin' ny fianakavian' ny mpanjaka [[zafimanely]], ohatra, dia voarara ny mamono havana, eny fa na dia natao ho sazin-keloka be vava aza izany. Fady ny miresaka amin' ny vadin' ny mpifehy na ny miditra ao an-tranony, ary nisy toerana manokana natokana ho an' ny rehetra afa-tsy izy ireo ihany mba hanangonana kitay sy fanangonana rano. Ny fady mafy indrindra dia mandrara ny fanononana ny anaran' ny mpifehy na izay teny rehetra tao anatin' ilay anarana, aorian' ny nahafatesany. Omena anarana vaovao aorian' ny ahafatesany ilay mpitarika nodimandry, ka tsy maintsy ampiasain' ny rehetra izany, ary fantenana ny teny mitovy hevitra amin' izany mba hasolo ny teny mandrafitra ny anarany taloha mba hampiasaina amin' ny resaka andavanandro; na iza na iza manonona ireo teny voarara ireo dia faizina mafy, ary amin' ny toe-javatra sasany vonoina ho faty. 

=== Fombafomba fandevenana ===
[[Sary:Tombeau Bara.jpg|vignette|292x292px|Fasana bara]]Ny Bara dia mandevina ny maty ao anaty [[lava-bato]] voajanahary, indrindra ao amin' ny [[Valan-javaboarin' Isalo]], faritra heveriny ho masina; mandevina ny fatiny anaty [[zohy]] nandritra ny taonjato maro. Raha tsy misy lava-bato voajanahary toy izany, ny Bara dia manao fasana voarakotra vato eo amin' ny toerana lavitra ny tanàna. Mamangy ireo nidonam-pahoriana ao amin' ny tranobe manokana antsoina hoe &quot;tranon' ny be ranomaso&quot; ny mpisaona, ka ao ny vehivavy no mitomany sy maneho alahelo. Manapaka ny volony ny mpianakavy nidonam-pahoriana mba hanehoana ny [[Fisaonana|fisaonany]]. Ao amin' ny Bara maro, ny vehivavy dia tsy alevina miaraka amin' ny vadiny sy ny zanany, fa alevina miaraka tamin' ny rainy na amin' ny toerana mitokana. Inoana fa ny [[Fanahin' ny vatana|fanahin]]' ny maty dia mijanona ho [[matoatoa]], ka izany no nanosika ny  olona hifindra tanàna vaovao aorian' ny fahafatesana. 

Ireo mifandray amin' ny fahafatesana vao haingana dia hita ho feno karazana areti-mifindra mandritra ny fotoana fohy. Rehefa atao ny ''[[bilo]]'' na ''[[salamanga]]'' (izay samy fombafomba fanasitranana), dia manangana ''kiady'' eo anoloan' ny fidirana amin' ny trano anaovana ny lanonana ny [[ombiasy]] mba ho famantarana fa ireo maty havana vao haingana (ary koa na iza na iza vahiny ivelan' ny fiarahamonina) dia voarara tsy hiditra mba tsy hahavery ny herin' ny fanasitranana. 

=== Dihy sy mozika ===
Ny [[Dihy|dihi]]&lt;nowiki/&gt;n' ny Bara dia ahitana taratra ny fihetsiky ny [[omby]] ompian' izy ireo araka ny fomban-drazana nandritra ny taonjato maro. Ny dihy [[karitaky]] manokana dia fakana tahaka ny dakan' ny omby. Ny [[lokanga]] no [[zavamaneno]] mahazatra indrindra amin' ny Bara, misy tadiny telo vita amin' ny tsinain' [[osy]] na amin' ny [[tsiraka]] zavamaniry.

== Fiteny ==
Ny Bara dia miteny amin' ny [[fiteny bara]], izay [[Fitenim-paritra malagasy|fitenim-paritra]] amin' ny [[Fiteny malagasy|teny malagasy]], izay sampan' ny [[Fiteny malaiô-pôlineziana|vondrom-piteny malaiô-pôlineziana]] avy amin' ny [[fiteny baritô]] any atsimon' i [[Bôrneô]].  

== Toekarena ==
Ny [[Fiompiana omby|fiompiana]] sy fivarotana [[omby]] no asa fivelomana lehibe indrindra ataon' ny Bara. Tato anatin' ny folo taona farany dia nitombo hatrany ny firotsahan' izy ireo amin' ny [[fambolena]], anisan' izany ny fambolena [[vary]], [[mangahazo]], [[Ampemba|ampemby]] ary [[katsaka]]. Ny vanim-potoan' ny fambolen-bary araka mahazatra dia amin' ny fahatongavan' ny [[papelika]] mifindra monina  fantatra amin' ny anarana hoe ''kibondolo'' (''coturnix communis''). 

Ny Bara sy [[Sakalava]] no tena [[Fivarotana andevo|mpivarotra andevo]] iraisam-pirenena teto [[Madagasikara]] tamin' ny fiandohan' ny taonjato faha-19. Ara-tantara ny ankamaroan' ny fanafihana andevo dia natao tamin' ny fotoana maina amin' ny ririnina. Nanomboka tamin' ny taona 1870, ho setrin' ny fitomboan' ny filana omby any [[Afrika Atsimo]] taorian' ny loza sy ny [[Aretin' omby|aretina]] mifanesy namotika ny omby teo an-toerana, dia nanomboka nanondrana ny ombiny tany ivelany tamin' ny alalan' ny seranan-tsambo any amin' ny morontsiraka atsimo toa ny any [[Toliara]], [[Saint Augustin]], [[Belo sur Mer|Belo]] ary [[Soalara]] ny Bara.

Ny fivoaran' ny asa fivelomna izay tsy miankina amin' ny fifehezan' ny [[Fanjakan' Imerina]], sy ny fahazoana [[fitaovam-piadiana]] takalon' ny omby, no nahafahan' ny Bara nanamafy ny fahaleovantenany sy nanohitra ny fahefan' ny [[Merina]] tamin' ny faramparan' ny taonjato faha-19, eny fa hatramin' ny [[Fangalarana omby|fanafihana omby]] sy ny andevo tao ampovoan' Imerina - fanao izay nitombo indrindra taorian' ny taona 1882. 

Ny [[Bara Ankandrarezina]] koa dia namboly [[tapia]] izay zavamaniry izay ataon' ny bibin-dandy teratany sakafo ny raviny; ny [[landy]] novokariny dia samy tenona eo an-toerana natao lamba ary naondrana manta tany [[Imerina]]. [[Sary:Ethnic_groups_of_Madagascar_Map.png|vignette|Ny fitsinjaran' ny vondrom-poko eto Madagasikara]]

== Jereo koa ==
'''Ny foko eto Madagasikara'''
* [[Antambahoaka]] -  [[Antandroy]] - [[Antankarana]] - [[Antanosy]] - [[Antefasy]] - [[Antemoro]] - [[Antesaka]] - [[Bara]] - [[Beosy]] - [[Betsileo]] - [[Betsimisaraka]] - [[Bezanozano]] - [[Mahafaly]] - [[Makoa]] - [[Masikoro]] - [[Merina]] - [[Mikea]] - [[Sakalava]] - [[Sihanaka]] - [[Tanala]] - [[Tsimihety]] - [[Vezo]] - [[Zafimaniry]] - [[Zafisoro]].
'''Ny vahoaka hafa eto Madagasikara'''
* [[Sinoa eto Madagasikara]] - [[Vazaha eto Madagasikara]] - [[Karàna]]
'''Samihafa'''

* [[Jiosy malagasy]]

== Haisoratra ==

* Misy [[raki-bolana]] misy sarisary bara-italiana navoaka tamin'ny 1988.
*[http://www.macp.gov.mg/blog/kolontsaina-ny-bara/ Ny Bara ao amin'ny tranonkalan'ny Ministeran'ny Kolontsaina] {{Wayback|url=http://www.macp.gov.mg/blog/kolontsaina-ny-bara/ |date=20170702150140 }}

=== Boky azo anovozan-kevitra ===

* Appiah, Anthony; Gates, Henry Louis (2010). ''Encyclopedia of Africa'', Volume 2. Oxford, UK: Oxford University Press. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-0-19-533770-9&lt;/nowiki&gt;.

* Armelle de Saint-Sauveur, ''Gestion des espaces et des ressources naturelles par une société pastorale, les Bara du sud-ouest malgache : implications pour une politique environnementale décentralisée'', Université de Bordeaux 3, 1998, 417 p. (thèse)

* Bradt, Hilary; Austin, Daniel (2007). ''Madagascar'' (9th ed.). Guilford, CT: The Globe Pequot Press Inc. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-1-84162-197-5&lt;/nowiki&gt;.
* Campbell, Gwyn (2005). ''An economic history of Imperial Madagascar, 1750–1895: the rise and fall of an island empire''. London: Cambridge University Press. &lt;nowiki&gt;ISBN 0-521-83935-1&lt;/nowiki&gt;.
* Condra, Jill (2013). ''Encyclopedia of National Dress: Traditional Clothing Around the World.'' Los Angeles: ABC Clio. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-0-313-37637-5&lt;/nowiki&gt;.
* Ellis, Stephen (2014). ''The Rising of the Red Shawls''. Cambridge, MA: Cambridge University Press. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-1-107-63489-3&lt;/nowiki&gt;.
* Fuhr, Jenny (2013). ''Experiencing Rhythm: Contemporary Malagasy Music and Identity''. Cambridge, UK: Cambridge Scholars Publishing. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-1-4438-6431-2&lt;/nowiki&gt;.
* Gennep, A.V. (1904). ''Tabou Et Totémisme à Madagascar''. Paris: Ernest Leroux. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-5-87839-721-6&lt;/nowiki&gt;.
* Haring, Lee (2007). ''Stars and Keys: Folktales and Creolization in the Indian Ocean''. Bloomington, IN: Indiana University Press. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-0-253-00000-2&lt;/nowiki&gt;.

* Jacques Faublée, ''La cohésion des sociétés Bara,'' Presses universitaires de France, 1954, 158 p.
* Jacques Faublée, ''Récits bara'', Institut d'ethnologie, Paris, 1947, 537 p.
* Louis Michel, ''Mœurs et coutumes des Bara'', Impr. officielle, Tananarive, 1957, 192 p.
* Luigi Elli (Père), ''Une civilisation du bœuf : les Bara de Madagascar : difficultés et perspectives d'une évangélisation'',  Ambozontany, Fianarantsoa, 1993, 223 p.

* Michel, Louis (1957). ''Mœurs et coutumes des Bara''. Tananarive: Imprimerie Officielle.
* Ogot, Bethwell A. (1992). ''Africa from the Sixteenth to the Eighteenth Century''. Paris: UNESCO. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-92-3-101711-7&lt;/nowiki&gt;.
* Ottino, Paul (1998). ''Les champs de l'ancestralité à Madagascar: parenté, alliance et patrimoine''. Paris: Karthala Editions. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-2-86537-776-3&lt;/nowiki&gt;.

* Randriamamonjy Frédéric, ''Tantaran’ i Madagasikara isam-paritra'',  2006. 587 p.

* Scheff, Thomas (1979). ''Catharsis in Healing, Ritual, and Drama''. Berkeley, CA: University of California Press. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-0-520-04125-7&lt;/nowiki&gt;.
* Thompson, Virginia; Adloff, Richard (1965). ''The Malagasy Republic: Madagascar Today.'' San Francisco, CA: Stanford University Press. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-0-8047-0279-9&lt;/nowiki&gt;.
* Vig, Lars (2001). ''Les conceptions religieuses des anciens Malgaches''. Paris: Karthala Editions. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-2-84586-181-7&lt;/nowiki&gt;.

* William Richard Huntington, ''Religion and social organization of the Bara people of Madagascar'', Duke University, 1973 (thèse)

=== Rohy ivelany ===

* Voyagemadagascar.com, &quot;[https://www.voyagemadagascar.com/bara-peuple-redoute-et-admire-sud-madagascar Les Bara : un peuple redouté et admiré dans le sud de Madagascar&quot;]
* Voyagemadagascar.com,  [https://www.voyagemadagascar.com/bara-hommes-makay-de-lisalo/ &quot;Les Bara, Hommes du Makay et de l'Isalo]&quot;
* Satranalodge-madagascar.com, &quot;[https://www.satranalodge-madagascar.com/les-baras Les Baras]&quot;
* Naturevolution.org, &quot;[https://www.naturevolution.org/les-bara-2/ Les Bara]&quot;
* Jacques Faublée, &quot;[https://www.persee.fr/doc/jafr_0037-9166_1941_num_11_1_2505 L'élevage chez les Bara du Sud de Madagascar]&quot;, Persee.fr

== Loharano sy fanamarihana ==
[[Sokajy:Foko ao Madagasikara]]
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>re1t27e87qrtaxjessjcidvm69t6qhy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nehemia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>240540</id>
    <revision>
      <id>1092453</id>
      <parentid>1014469</parentid>
      <timestamp>2024-12-04T03:20:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>112</id>
      </contributor>
      <comment>Removing [[:c:File:Неемия.jpg|Неемия.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Yann|Yann]] because: per [[:c:COM:NETCOPYVIO|]].</comment>
      <origin>1092453</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5807" sha1="26sagm50twf85gj0ybz3uil1rx76aem" xml:space="preserve">[[Sary:108.Nehemiah Views the Ruins of Jerusalem's Walls.jpg|vignette|''Mahita ny sisam-paharavàn'ny mandan'i Jerosalema i  Nehemia,'' nataon'i Gustave Doré, taona 1866.]]
I '''Nehemia''' dia [[Jiosy]] niasa tao amin' ny lapan' ny mpanjaka tao Sosa (na Soza na Sosàna) renivohitry ny [[Persia|Fanjakana persiana]] tamin’ ny nanjakan’ i [[Artakserksesy]] I. Lohandohany teo amin’ ny fiarahamonina jiosy tamin’ ny taonjato faha-5 tal. J.K izy. Izy no mpikarakara ny zava-pisotron’ ny mpanjaka sady olona nitokisan’ ny mpanjaka persiana Artakserksesy I izay nanjaka teo anelanelan’ ny [[Akemenida|taona 464 sy 424 tal. J.K]]. Atao hoe נְחֶמְיָה‎ / ''Nəḥemyāh'' izy amin' ny [[Fiteny hebreo|teny hebreo]].  

Na dia nateraka tany [[Fahababoana tany Babilôna|an-tsesitany any Babilôna]] aza i Nehemia dia niraiki-po tamin’ i [[Jerosalema (Andro Taloha)|Jerosalema]]. Rehefa tonga tao Sosa i Hanania, izay mety ho rahalahiny, dia nitantara ny zava-misy any Jerosalema, ka nalahelo tamin’ny fahasahiranana nahazo ny mponin’i Jerosalema i Nehemia. Ny fanamboarany ny tanàna sy ny fanavaozana izay nimasoany no tantaraina ao amin’ny boky mitondra ny anarany, dia ny [[Bokin'i Nehemia|Bokin' i Nehemia]], izany. 

== Ny asa nataon’ i Nehemia ho an’ ny fireneny ==
Nahazo alalana tamin’ ny mpanjaka ny ho any Jerosalema i Nehemia mba hanamboatra ny mandan’ ilay tanàna. Nanendry azy ho governoran’ i Jodà tamin’ ny taona 444 tal. J.K. ny mpanjaka. Nitoetra tao Jerosalema nandritra ny roa ambin’ ny folo taona izy, nanomboka tamin’ ny taona 445 hatramin’ ny 433 tal. J.K. 

=== Fikendrena ara-pôlitika ===
Nanao izay hampahaleo tena an' i Jerosalema i Nehemia ka nezahiny natsagana ny manda manodidina ny tanàna. Niara-nisalahy tamin’ izany fananganana izany i Nehemia sy ny mpitondra fiangonana ary ny mpisoron-dehibe [[Eliasiba]] izay nitarika ny hetsika nohatevenin’ ireo mpahay asan-tanana rehetra. Ny loholona ihany no tsy nanaiky an’ izany.

Tsy nahafaly an’ i Sanbala governoran’ i [[Samaria]] sy an’ i Tôbia governeran’ ny [[Amôna (fanjakana)|Amônita]] ary an’ i Gehema [[Arabo (olona)|arabo]] ny fahatongavan' i Nehemia, indrindra ny fikasany hanamboatra ny manda. Noho izany dia nanao teti-dratsy hanoherana an’ i Nehemia izy ireo. Noharatsin’ ireo fahavalony tany amin’ ny mpanjaka i Nehemia sady nisy nanimba ny manda. Nisy koa ny Jiosy mpomba ireo mpanohitra an’ i Nehemia ireo. Nampitanin’ i Nehemia fiadiana ny mpiasana sady nanendry mpiambina izy ka voatsangana ny manda tao anatin’ ny roa amby dimampolo andro. 

Efa nisy ny fanamboarana ny manda talohan’ izany nefa tsy nahomby. Nanao izay hahamaro ny mponina jiosy tao Jerosalema avy eo i Nehemia mba hampisy lanjany indray ny tanàna masina. 

=== Fanarenana ara-tsôsialy ===
Nanao fanarenana ara-tsôsialy koa i Nehemia. Nampihatra ny lalàna ara-pivavahana ao amin’ ny [[Bokin'ny Deoteronomia|Deoteronomia]] i Nehemia noho ny fanararaotana ny mahantra. Nampanaoviny fianianana teo anatrehan’ Andriamanitra ireo mpampitrosa mba hamela ny trosan’ ny tsy manana mbamin’ ny [[zanabola]] sy ny zavatra natao antoka. Nanao izany izy satria niteraka fahasahiranana ny haratsian’ ny vokatry ny fambolena tamin’ ny taona 440 tal. J.K.: ny malahelo tsy nanam-bola intsony handoavany ny hetra amin’ ny mpanjaka; ny fitrosana sy ny fanaovana antoka fananana tamin’ ireo Jiosy nanan-karena avy any [[Babilôna]] dia navesatra dia navesatra tokoa. Nisy ny Jiosy tsy faly tamin’ izany rehetra izany ka nikasa hamono an' i Nehemia, isan’ izany ny mpaminany [[Semaia]] sy ny mpaminany vavy Noadia. 

=== Fanarenana ara-pivavahana ===
Raha ny amin’ ny asa faharoa indray (taona 430 – 428 angamba izany), i Nehemia ([[Bokin'i Nehemia|Nehemia]] toko faha-13.4) dia nandray fepetra maromaro: nisy Amônita nonina tao amin’ ny kianjan’ ny [[Tempolin'i Jerosalema|Tempoly]] izay nesorina avy ao ho fampiharana ny voalazan’ ny [[Bokin'ny Deoteronomia|Bokin’ ny Deoteronomia]] hoe: &quot;Ny [[Moaba (fanjakana)|Môabita]] sy ny [[Amôna (fanjakana)|Amônita]] dia tsy manana anjara ao amin’ ny fiangonan’ Andriamanitra.&quot; Nesorina tsy ho ao an-tanàna ireo izay tsy Jiosy. Nanampy an’ i [[Ezra]] (na Esdrasa) tamin’ ny fampiharana ny [[Torah|lalàn’ i Mosesy]] i Nehemia. Nisy ny fakàna hetra hanomezana ny fiveloman’ ny [[Levita]] mba hahafahan’ izy ireo manatanteraka ny asa ao amin’ ny Tempoly. Tsy maintsy nohajaina ny fialan-tsasatra amin’ ny andro [[Sabata (jiosy)|sabata]] ary tsy azo natao ny fanambadiana olona hafa firenena.

Taorian’ izany rehetra izany dia niverina tany Sosa i Nehemia nefa nisy fotoana nodiany indray tany Jerosalema ka tao no mety nahafatesany.

== Ny Bokin' i Nehemia ==
Ny [[Bokin' i Nehemia]] dia boky ao amin’ ny Baiboly hebreo (na [[Tanakh]]) sy ao amin’ ny [[Testamenta Taloha]] ao amin’ ny [[Baiboly]] kristiana. Ny [[lovantsofina]] dia milaza fa i Nehemia no nanoratra ny boky mitondra ny anarany. Ho an’ ny mpikaroka momba ny Baiboly kosa, ny Bokin’ i Nehemia dia nosoratan’ izay nanoratra ny [[Bokin'ny Tantara|Bokin’ ny Tantara]], atao hoe &quot;ilay Mpitantara&quot;, izay mpisorona na [[Levita]] niaina tamin’ ny taonjato faha-4 tal. J.K.

Mitantara ny fikasan’ i Nehemia hanangana ny mandan' i Jerosalema. Nanao fanarenana ara-tsôsialy sy ara-pivavahana i Nehemia. Tanatin’ ny roa ambin’ ny folo taona no nanatanterahany izany rehetra izany. Rehefa niverina tao Jerosalema indray izy dia nahita fa nikorosy fahana ny fiainan’ny Jiosy tamin’ny fanambadiana vehivavy [[Jentilisa|hafa firenena]], ka nitoetra tao Jerosalema i Nehemia mba hampihatra indray ny [[Lalàn'i Mosesy|Lalàn’i Mosesy]].

== Jereo koa ==
* [[Bokin'i Nehemia]]
* [[Bokin'i Ezra]]
* [[Ezra]]</text>
      <sha1>26sagm50twf85gj0ybz3uil1rx76aem</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sofia (ony)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>279092</id>
    <revision>
      <id>1092437</id>
      <parentid>1067386</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T18:37:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>nanova ny anaran'i [[Sofia (renirano)]] ho [[Sofia (ony)]] i Thelezifor</comment>
      <origin>1067386</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="639" sha1="iiuol5h3bqkhkoocw6u908mv5ou26vf" xml:space="preserve">[[Sary:Rijeka sofia.png|vignette]]
I '''Sofia''' dia onin' i  [[Madagasikara]] mivarina any andrefana any amin' ny lakandranon' i Môzambika, ao amin' ny helodranon'i [[Mahajamba]] ka ao izy dia misampana roa. Ireto avy ireo tanàna lalovan'i Sofia: Bejabora, Ambalafomby, Betsilendry, Analanambe, Ambatomay, Berohitra, Ansatramalaza, Ambarataty, Ambalafotaka ary Marivorano. Ireto ny renirano lehibe indrindra manompo azy: [[Bemarivo (Sofia)|Bemarivo]], [[Anjobony]] sy Mangarahara.

== Jereo koa ==

* [[Lisitry ny renirano eto Madagasikara]]
{{reflist}}
{{Renirano malagasy}}
[[Sokajy:Faritra Sofia]]
[[Sokajy:Reniranon'i Madagasikara]]</text>
      <sha1>iiuol5h3bqkhkoocw6u908mv5ou26vf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092439</id>
      <parentid>1092437</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T18:40:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanatsara rafi-pehezanteny</comment>
      <origin>1092439</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="708" sha1="4j1ohjpzwn0w0krs32qm1uzhzy3j6n8" xml:space="preserve">[[Sary:Rijeka sofia.png|vignette|374x374px|Ny ony Sofia sy ny sakelidranony]]
I '''Sofia''' dia onin' i  [[Madagasikara]] mivarina any andrefana any amin' ny [[Lakandranon' i Môzambika]], ao amin' ny [[Helodranon' i Mahajamba]] ka ao izy dia misampana roa. Ireto avy ny tanàna lalovan' i Sofia: Bejabora, Ambalafomby, Betsilendry, Analanambe, Ambatomay, Berohitra, Ansatramalaza, Ambarataty, Ambalafotaka ary Marivorano. Ireto ny renirano lehibe indrindra manompo azy: [[Bemarivo (Sofia)|Bemarivo]], [[Anjobony]] sy [[Mangarahara (ony)|Mangarahara]].

== Jereo koa ==

* [[Lisitry ny renirano eto Madagasikara]]
{{reflist}}
{{Renirano malagasy}}
[[Sokajy:Faritra Sofia]]
[[Sokajy:Reniranon'i Madagasikara]]</text>
      <sha1>4j1ohjpzwn0w0krs32qm1uzhzy3j6n8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mangarahara (renirano)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>279101</id>
    <revision>
      <id>1092434</id>
      <parentid>1063919</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T18:34:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>nanova ny anaran'i [[Mangarahara]] ho [[Mangarahara (renirano)]] i Thelezifor</comment>
      <origin>1063919</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="424" sha1="2l17xwwwsq8dn6y1ennyj3kcmueahel" xml:space="preserve">[[Sary:Rijeka sofia.png|vignette]]
I '''Mangarahara''' dia reiranon' i [[Madagasikara]] any avaratra ao akaikin' i [[Mandritsara]], manompo ny ony [[Sofia (renirano)|Sofia]] (izay mivarina miankandrefana any amin' ny [[Lakandranon'i Môzambika|Lakandrano Mozambika]]).

== Jereo koa ==

* [[Lisitry ny renirano eto Madagasikara]]
{{reflist}}
{{Renirano malagasy}}
[[Sokajy:Faritra Sofia]]
[[Sokajy:Reniranon'i Madagasikara]]</text>
      <sha1>2l17xwwwsq8dn6y1ennyj3kcmueahel</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092436</id>
      <parentid>1092434</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T18:36:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Nanalehibe sary</comment>
      <origin>1092436</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="490" sha1="t2np4zutl45q7lf13yrai1gbjc0j8m6" xml:space="preserve">[[Sary:Rijeka sofia.png|vignette|373x373px|Ny ony [[Sofia (renirano)|Sofia]] sy ny sakelidranony]]
I '''Mangarahara''' dia reiranon' i [[Madagasikara]] any avaratra ao akaikin' i [[Mandritsara]], manompo ny ony [[Sofia (renirano)|Sofia]] (izay mivarina miankandrefana any amin' ny [[Lakandranon' i Môzambika|Lakandrano Môzambika]]).

== Jereo koa ==

* [[Lisitry ny renirano eto Madagasikara]]
{{reflist}}
{{Renirano malagasy}}
[[Sokajy:Faritra Sofia]]
[[Sokajy:Reniranon'i Madagasikara]]</text>
      <sha1>t2np4zutl45q7lf13yrai1gbjc0j8m6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hery Vaovao ho an' i Madagasikara</title>
    <ns>0</ns>
    <id>283853</id>
    <revision>
      <id>1092433</id>
      <parentid>1061548</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T18:19:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanampy sary</comment>
      <origin>1092433</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="685" sha1="8ul67t6tsorxuqc4wyhzbx9a9ps2xrd" xml:space="preserve">[[Sary:Political party HVM logo.jpg|vignette|287x287px|Hery Vaovao ho an' i Madagasikara]]
Ny '''Hery Vaovao ho an' i Madagasikara''' na '''HVM''' dia [[antoko pôlitika malagasy]] natsangan' i [[Hery Randrianarimampianina]] taorian' ny fahalaniany ho filoham-pirenen' i [[Madagasikara]]. Tsy tamin' ny anaran' io antoko io no nahalany azy. Tsy nanana ny maro anisa tao amin' ny Antenimierampirenena anefa ity antoko ity ka anisan' ny nampalemy ny fitondrana HVM izany.[[Sary:Hery Rajaonarimampianina UNIDO.jpg|vignette|223x223px|[[Rajaonarimampianina Hery|Hery Rajaonarimampianina]]]]
== Jereo koa ==

* [[Pôlitika eto Madagasikara]]
== Tsiahy ==
[[Sokajy:Antoko pôlitika malagasy]]</text>
      <sha1>8ul67t6tsorxuqc4wyhzbx9a9ps2xrd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ôrga</title>
    <ns>0</ns>
    <id>289133</id>
    <revision>
      <id>1092419</id>
      <parentid>1087381</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T15:32:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanatsara rafi-pehezanteny</comment>
      <origin>1092419</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4247" sha1="5higg6oknjp3lgu0ljym1hv0qp7cbe8" xml:space="preserve">[[Sary:Yoke.JPG|vignette|289x289px|Ôrga]]
Ny '''ôrga''' dia [[zavamaneno]] mandeha amin' ny rivotra izay miavaka noho izy mamoaka [[Feo (fizika)|feo]] amin' ny alalan' ny fantsom-peo (sahala amin' ny [[sodina]]) tsofin' ny fitaovana mpitsoka rivotra, ary mamoaka feo amin' ny [[Haavom-peo|haavo]] sy [[Lokom-peo|loko]] tsy manam-paharoa ny fantsona tsirairay ao aminy. Ampanenoina amin' ny fampiasana andalan-kitendry (na klavie) iray na maromaro ny ôrga, izay matetika ahitana andalan-kitendrin-tongotra koa.[[Sary:Pipe organ in Honduras.jpg|vignette|Fantsom-peon' ôrga|166x166px]]Matetika vita amin' ny [[metaly]] ([[tsama]]&lt;nowiki/&gt;n' ny [[firapotsy]] sy ny [[firamainty]] no matetika indrindra, fa misy koa ny [[fanitso]] sy ny [[varahina]]) na amin' ny [[Hazo (akora)|hazo]] ([[Ôaka maitso|ôaka]], [[hazokesika]]) ny fantsom-peo ao amin' ny ôrga, fa indraindray koa dia vita amin' ny akora hafa ([[fitaratra]], [[volotsangana]], [[taratasy]] matevina, [[plastika]], [[Bakoly (akora)|bakoly]]). Satria mamoaka haavom-peo tokana ny fantsom-peo tsirairay, voatsinjara anaty vondrona antsoina hoe andiam-pantsona ny fantsona rehetra, ka manana loko sy [[Hamafin' ny feo|hamafim-peo]] iraisana ny andiana tsirairay. Ny ankamaroan' ny ôrga dia misy andiam-pantsona izay samy manana ny hahavony sy ny lokony ary ny hamafiny izay azon' ny mpitendry ampiasaina mitokana na miaraka, amin' ny alalan' ny fampiasana bokotra fibaikoana.
[[Sary:Schuke-sofia-principal.JPG|vignette|181x181px|Fantsona mana-molotra]]
Misy karazany roa lehibe ny fantson' ôrga raha ny fomba fahazoana feo no heverina. Voalohany ny &lt;u&gt;fantsona mana-molotra&lt;/u&gt; (tsy misy zavatra mipararetra afa-tsy ny rivotra ao anatiny, sahala amin' ny vavan' ny [[kiririoka]] na ny an' ny [[sodina]]). Mmoaka karazam-peo nomena anarana hoe &quot;Sodina&quot; (satria maneno toy ny sodina) sy &quot;Diapazôna&quot; (feo mampiavaka ny ôrga manokana, tsy maka tahaka feon-javamaneno hafa) ary &quot;Lokanga&quot; (satria maka tahaka ny feon' ny lokanga na ny an' ny andian-dokanga) ireo fatsona ireo. 
[[Sary:Orgue-Voix humaine.jpg|vignette|231x231px|Ny fantsona manan-dela, mamoaka ny karazam-peo atao hoe &quot;Vox humana&quot;]]
Faharoa ny &lt;u&gt;fantsona manan-dela&lt;/u&gt; izay misy lela metaly (tsy maintsy [[varahimavo]]) mipararetra toy ny an' ny [[angorodao]] na ny an' ny [[harmônia]] na ny zavamaneno maro hafa. Mamoaka karazam-peo nomena ny anarana hoe &quot;Trompetra&quot;, &quot;Klarinety&quot;, &quot;Feon' Olombelona&quot; (&quot;Vox humana&quot;), sns ireo fantsona ireo satria manakaiky ny feon' ireo zavamaneno ireo.

Manana andalan-kitendry iray na maromaro ho an' ny tanana (andalan-kitendrin-tanana) sy kitendry ho an' ny tongotra (andalan-kitendrin-tongotra) ny ôrga; baikoin' ny vodrom-bokotra fibaikoana manokana ny andalan-kitendry tsirairay. Mipetraka eo amin' ny tavan' ny ôrga ny andalan-kitendrin-tanana sy ny andalan-kitendrin-tongotra (eo ambany) ary ny bokotra fibaikoana.

Mitazona feo maharitra mandritra ny fotoana anindriana kitendry ny ôrga noho ny famatsian-drivotra tsy tapaka ao aminy, ka tsy toy ny [[pianô]] sy ny zavamaneno sasany izay manatsahatra avy hatrany ny feony aorian' ny fanidriana ny kitendry. Mety tsy manana afa-tsy fantsom-peo roa ambin' ny folo na efatra amby roapolo ary laharan-kitendrin-tanana iray ny ôrga farany kely; fa mety manana fantsona maherin' ny 33&amp;nbsp;000 sy laharan-kitendrin-tanana hatramin' ny fito kosa ny ôrga lehibe indrindra.[[Sary:OrgueAtlanticCityConventionAll.jpg|vignette|234x234px|Tavan' ôrga ahitana andalan-kitendrin-tanana fito sy andalan-kitendrin-tongotra iray]]Apetraka any amin' ny trano fiangonana, any amin' ny [[sinagôga]], trano fampisehoana, any amin' ny [[sekoly]] ary any amin' ny tranon' olon-tsotra ny ôrga. Ampiasaina amin' ny fampisehoana &lt;u&gt;mozika klasika&lt;/u&gt;, mozika masina, mozika tsy ara-pivavahana ary &lt;u&gt;mozikam-bahoaka&lt;/u&gt; ity karazan-javamaneno ity. Tany am-piandohan' ny taonjato faha-20 dia nisy ôrga napetraka sy notendrena tao amin' ny trano fijerena fampisehoana mandritra ny fandefasana [[sarimihetsika]] tamin' ny vanim-potoana tsy mbola nampisy feo ny sarimihetsika.

== Jereo koa ==

* [[Mozika]]
* [[Zavamaneno]]
* [[Pianô]], [[angorodao]]
* [[Harmônia]]
* [[Sodina]], [[klarinety]], [[saksôfônina]], [[trompetra]], [[trômbônina]].</text>
      <sha1>5higg6oknjp3lgu0ljym1hv0qp7cbe8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Angorodao</title>
    <ns>0</ns>
    <id>289135</id>
    <revision>
      <id>1092420</id>
      <parentid>1087376</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T15:36:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanatsara rafi-pehezanteny</comment>
      <origin>1092420</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2058" sha1="rtbx788kja977q7pn3uvs1kr6cq8siw" xml:space="preserve">[[Sary:A converter free-bass piano-accordion and a Russian bayan.jpg|vignette|400x400px|Angorodao: ny angorodao diatônika ny eo ambony fa angorodao krômatika kosa ny eo ambany.]]
Ny '''angorodao''' na '''gorodo''' dia [[zavamaneno]] mandeha amin' ny rivotra, maro feo, misy andalan-kitendry na vondrom-bokotra, ahitana lela metaly manify maro ao anatiny izay mipararetra rehefa tsofin' ny rivotra avy amin' ny tafoforana hetsehin' ny mpitendry azy. 

Mampiavaka ny angorodao ny fananany vondron-kitendry na vondrom-bokotra ankavia sy ankavanana: ny iray misy ahafahana mitendry [[andalam-peo]] amin' ny tanana havanana, fa ny faharoa ahitana vondrom-bokotra ho an' ny [[ridram-peo]] efa voarafitra mialoha ao anatiny sy beso mpanaraka, izay tendren' ny tanana havia.

Misy karazany roa ny angorodao araka ny endriky ny ampahany ahafahana mitendry andalam-peo, dia ny &lt;u&gt;angorodao diatônika&lt;/u&gt;, izay ahitana andalan-kitedry (toy ny an' ny [[pianô]]), sy ny &lt;u&gt;angorodao krômatika&lt;/u&gt;, izay tsy ahitana afa-tsy vondrom-bokotra.  

Ny angorodao dia ampanenoina amin' ny alalan' ny fanosehana sy fisintonana ny tafoforana amin' ny fotoana anindriana ny bokotra na ny kitendry eny aminy ka mahatonga ny rivotra hikoriana mamakivaky ny lela manify vita amin' ny [[varahimavo]] na [[tsỳ]] ao anatiny.

Miely manerana izao tontolo izao ny angorodao noho ny fifindra-monina avy any [[Eorôpa]] ho any [[Amerika]] sy any amin' ny faritra hafa. Any amin' ny firenena sasany (ohatra: [[Arjentina|Arzantina]], [[Brezila]], [[Kôlômbia]], [[Repoblika Dôminikana]], [[Meksika]], ary [[Panamà]]) dia ampiasaina amin' ny &lt;u&gt;mozikam-bahoaka&lt;/u&gt; ny angorodao, fa any amin' ny faritra hafa (toa an' i Eorôpa, [[Amerika Avaratra]], ary firenena hafa any [[Amerika Atsimo]]) dia matetika ampiasaina amin' ny &lt;u&gt;mozika dance-pop&lt;/u&gt; sy amin' ny &lt;u&gt;mozika folk&lt;/u&gt; izy. Any Eorôpa sy Amerika Avaratra dia ampiasana ity zavamaneno ity ny mozikam-bahoaka sasany.

== Jereo koa ==

* [[Mozika]]
* [[Zavamaneno]]
* [[Pianô]]
* [[Ôrga]]
* [[Harmônia]]
* [[Angorodaovava]]</text>
      <sha1>rtbx788kja977q7pn3uvs1kr6cq8siw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092421</id>
      <parentid>1092420</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T15:37:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>1092421</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2055" sha1="it0fkqdu4wjomq19wjf15li4t5b8f4c" xml:space="preserve">[[Sary:A converter free-bass piano-accordion and a Russian bayan.jpg|vignette|400x400px|Angorodao: angorodao diatônika ny eo ambony fa angorodao krômatika kosa ny eo ambany.]]
Ny '''angorodao''' na '''gorodo''' dia [[zavamaneno]] mandeha amin' ny rivotra, maro feo, misy andalan-kitendry na vondrom-bokotra, ahitana lela metaly manify maro ao anatiny izay mipararetra rehefa tsofin' ny rivotra avy amin' ny tafoforana hetsehin' ny mpitendry azy. 

Mampiavaka ny angorodao ny fananany vondron-kitendry na vondrom-bokotra ankavia sy ankavanana: ny iray misy ahafahana mitendry [[andalam-peo]] amin' ny tanana havanana, fa ny faharoa ahitana vondrom-bokotra ho an' ny [[ridram-peo]] efa voarafitra mialoha ao anatiny sy beso mpanaraka, izay tendren' ny tanana havia.

Misy karazany roa ny angorodao araka ny endriky ny ampahany ahafahana mitendry andalam-peo, dia ny &lt;u&gt;angorodao diatônika&lt;/u&gt;, izay ahitana andalan-kitedry (toy ny an' ny [[pianô]]), sy ny &lt;u&gt;angorodao krômatika&lt;/u&gt;, izay tsy ahitana afa-tsy vondrom-bokotra.  

Ny angorodao dia ampanenoina amin' ny alalan' ny fanosehana sy fisintonana ny tafoforana amin' ny fotoana anindriana ny bokotra na ny kitendry eny aminy ka mahatonga ny rivotra hikoriana mamakivaky ny lela manify vita amin' ny [[varahimavo]] na [[tsỳ]] ao anatiny.

Miely manerana izao tontolo izao ny angorodao noho ny fifindra-monina avy any [[Eorôpa]] ho any [[Amerika]] sy any amin' ny faritra hafa. Any amin' ny firenena sasany (ohatra: [[Arjentina|Arzantina]], [[Brezila]], [[Kôlômbia]], [[Repoblika Dôminikana]], [[Meksika]], ary [[Panamà]]) dia ampiasaina amin' ny &lt;u&gt;mozikam-bahoaka&lt;/u&gt; ny angorodao, fa any amin' ny faritra hafa (toa an' i Eorôpa, [[Amerika Avaratra]], ary firenena hafa any [[Amerika Atsimo]]) dia matetika ampiasaina amin' ny &lt;u&gt;mozika dance-pop&lt;/u&gt; sy amin' ny &lt;u&gt;mozika folk&lt;/u&gt; izy. Any Eorôpa sy Amerika Avaratra dia ampiasana ity zavamaneno ity ny mozikam-bahoaka sasany.

== Jereo koa ==

* [[Mozika]]
* [[Zavamaneno]]
* [[Pianô]]
* [[Ôrga]]
* [[Harmônia]]
* [[Angorodaovava]]</text>
      <sha1>it0fkqdu4wjomq19wjf15li4t5b8f4c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hama (Siria)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290086</id>
    <revision>
      <id>1092452</id>
      <parentid>1092358</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T21:27:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>2486</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Nanala rohy interwiki 1 izay efa omen'i [[:mg:w:Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] eo amin'i [[d:Q173545]]</comment>
      <origin>1092452</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="597" sha1="588upx7turvijy80fyg6kkb47soo0ow" xml:space="preserve">{{coord|35|08|N|36|45|E}}
{{infobox tanàna
|anarana       = Hama
|faritany      = 
|velarantany   =
|isam-ponina   = 	696.863
|firenena      = {{Siria}}
|ben'ny tanàna =
|sary          =Hama, Cityscape 2, Syria.jpg
|saina =
}}
[[File:Hama.jpg|thumb|left|Hama]]
'''Hama''' ([[fiteny arabo|arabo]]: حماة‎, (''mimanda'')) dia tanàna eo amoron'ny Reniranon'i [[Orontes]] ao afovoan'i {{Siria}}, avaratr'i [[Damaskosy]]. Io no renivohi-paritany amin'ny distrika mitovy anarana. Io no toerana nisy an’i Hamata, tanàna manan-tantara.


== Tsiahy ==
&lt;references/&gt;

[[Sokajy:Tanàna ao Siria]]</text>
      <sha1>588upx7turvijy80fyg6kkb47soo0ow</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Matoury</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290090</id>
    <revision>
      <id>1092451</id>
      <parentid>1092384</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T21:27:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>2486</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Nanala rohy interwiki 1 izay efa omen'i [[:mg:w:Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] eo amin'i [[d:Q816739]]</comment>
      <origin>1092451</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="869" sha1="a985b7lfw91kmyq12sblw0v0v6xrwzo" xml:space="preserve">{{Coord|04|51|N|52|20|E}}
{{infobox tanàna
|anarana       = Matoury
|velarantany   = 137,19
|isam-ponina   = 34.810 
|firenena      ={{FRA}}
|faritra= [[Goiana Frantsay]]
|ben'ny tanàna = 
|sary          =Port du Larivot à Cayenne, au lever du jour (Guyane) (Ifremer 00805-91706 - 52631).jpg
}}
[[File:Matoury.svg|thumb|left|Matoury]]
'''Matoury''' dia kaominina ao {{Frantsa}} misy mponina 34 810 (hatramin'ny 1 Janoary 2021) ao amin'ny departementan'i [[Goiana Frantsay]] any ampitan-dranomasina any [[Amerika Atsimo]].
Ao Matoury ny seranan-tsambo sy ny seranam-piaramanidina [[Goiana Frantsay]].

==Mponina==
Miaraka amin'ny mponina 34 810 (1 Janoary 2021), Matoury dia iray amin'ireo kaominina lehibe indrindra ao Guyana frantsay.


{{reflist}}
{{commonscat|Saint-Georges (Guyane)}}
[[Sokajy:Tanàna ao Goiana Frantsay]]
[[Sokajy:Kaominina ao Goiana Frantsay]]</text>
      <sha1>a985b7lfw91kmyq12sblw0v0v6xrwzo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Itaubal</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290095</id>
    <revision>
      <id>1092450</id>
      <parentid>1092398</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T21:27:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>2486</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Nanala rohy interwiki 1 izay efa omen'i [[:mg:w:Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] eo amin'i [[d:Q368933]]</comment>
      <origin>1092450</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1060" sha1="hyoxzo10i6lianqy0ow43375f25sitv" xml:space="preserve">{{coord|00|36|N|52|42|W}}
{{infobox tanàna
|anarana       = Itaubal
|faritany      = [[Amapá]]
|velarantany=1704
|isam-ponina   =  4.836
|firenena      = {{Brazila}}
|ben'ny tanàna =
|sary          =Itaubal Amapá Brazil.jpg
|saina=Itaubalbandeiraamabra.PNG

}}
[[File:Amapa Municip Itaubal.jpg|thumb|left|Itaubal]]
'''Itaubal''' (antsoina koa hoe ''Itaubal do Piririm'') dia kaominina ao {{Brazila}}, ao amin'i [[Amapá]]. Ny isam-ponina dia 4.836 tamin'ny taona 2014 ary 1.704 km² ny velarantany.
 
Ny sisin-taniny dia ny reniranon'i [[Amazonia]] any atsimo atsinanana ary [[Macapá]] any atsimo-andrefana, andrefana ary avaratra.


== Jereo koa ==
* [[Brazila]]
** [[Amapá]]
*** [[Amapá (tanàna)|Amapá]], [[Calçoene]], [[Cutias]], [[Ferreira Gomes]], [[Macapá]], [[Itaubal]], [[Laranjal do Jari]], [[Mazagão]], [[Oiapoque]], [[Porto Grande]], [[Pedra Branca do Amapari]], [[Pracuúba]], [[Santana]], [[Serra do Navio]], [[Tartarugalzinho]] sy [[Vitória do Jari]]

== Tsiahy ==
&lt;references/&gt;


[[sokajy:Tanàna ao faritany mizaka-tenan'i Amapá]]</text>
      <sha1>hyoxzo10i6lianqy0ow43375f25sitv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Baía de São Marcos</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290096</id>
    <revision>
      <id>1092449</id>
      <parentid>1092409</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T21:27:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>EmausBot</username>
        <id>2486</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Nanala rohy interwiki 2 izay efa omen'i [[:mg:w:Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] eo amin'i [[d:Q2060432]]</comment>
      <origin>1092449</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="945" sha1="rae10c7mqiyh0d2hbucigi9fjtavwkn" xml:space="preserve">{{coord|02|36|N|44|28|W}}
[[File:Ilha de São Luís, MA.jpg|thumb|left|Ilha de São Luís, MA]]
[[File:Centro histórico - Baía de São Marcos (53227186329).jpg|thumb|Centro histórico [[São Luís]] - Baía de São Marcos]]
Ny '''Baía de São Marcos''' (helodrano) de  dia [[helodrano]] ao amin'ny [[Ranomasimbe Atlantika]] ao amin'ny fanjakana {{Maranhao}} any avaratra-atsinanan'i {{Brazila}}.

Ny helodrano dia vavahadin-drano manodidina ny 100 kilometatra (62 mi) ny lavany ary hatramin'ny 16 kilometatra (9,9 mi) ny sakany. Mahazo renirano maromaro izy io, anisan’izany ny [[Rio Grajaú]] sy [[Mearim]] ary [[Pindaré]]. 

Ny Nosy São Luís dia manasaraka ny Baía de São Marcos amin'ny Baía de São Jose eo atsinanana fotsiny.  Ny nosy São Luís no misy an'i [[São Luís]], renivohitr'i [[Maranhão]].

Misy seranan-tsambo 3 ao amin'io helodrano io.


[[sokajy:Maranhão]]
[[Sokajy:Helodrano]]
[[Sokajy:Ranomasimbe Atlantika]]</text>
      <sha1>rae10c7mqiyh0d2hbucigi9fjtavwkn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tsama</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290098</id>
    <revision>
      <id>1092418</id>
      <timestamp>2024-12-03T15:18:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Vokatry ny fampifangaroana metaly amin' ny metaly hafa na amin' ny singa simika hafa</comment>
      <origin>1092418</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="353" sha1="eoevbevq1zn14eag2d35qv05vw5yd0v" xml:space="preserve">[[Sary:Born bronze - Bronze casts.jpg|vignette|296x296px|[[Alimo]] [[ranoka]], tsaman' ny [[varahina]] sy ny [[firapotsy]], araraka ao anaty lasitra.]]
Ny '''tsama''' na '''taharo''', ao amin' ny siansan' ny [[metaly]], dia fifangaroan' ny [[singa simika]] maromaro, ka metaly ny singa fototra amin' izany, ary ny an' ny [[fitao]] metaly ny toetoetrany.</text>
      <sha1>eoevbevq1zn14eag2d35qv05vw5yd0v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Halatra omby eto Madagasikara</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290099</id>
    <revision>
      <id>1092422</id>
      <timestamp>2024-12-03T16:20:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Heloka bevava tanterahina eto Madagasikara, izay akana ny ombin' ny hafa amin' ny fomba tsy ara-dalàna,</comment>
      <origin>1092422</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1324" sha1="taon8e1wtvu8znd05og65u9z8vfbtbt" xml:space="preserve">[[Sary:Zebu of Madagascar 001.jpg|vignette|344x344px|Omby malagasy]]
Ny '''halatra omby eto Madagasikara''' dia heloka bevava tanterahina eto [[Madagasikara]], izay ahitana fakana ny ombin' ny olona hafa amin' ny fomba helohin' ny [[lalàna]], ka izany dia mety hotanterahin' ny olona iray ho an' ny tenany na hamidiny indray, mety hotanterahina ho an' ny olon-kafa mba hahazoana karama, mety  hotanterahin'  olona maro voalamina izay manafika eny an-kijana na eny an-tanàna mba hahazo omby maro. Atao hoe ''dahalo'' ny mpangalatra omby izay tsy mpangalatra tsotra mandeha irery intsony fa matetika no andian' olona voalamina sady mitam-piadiana, miasa amin' ny fomba voarindra ary mampihorohoro sy mamono vahoaka.

Matetika ny faritra be [[Fahantrana eto Madagasikara|fahantrana indrindra eto Madagasikara]] no tena anjakan' ny halatra omby. Lasa fomba fiveloman' ny olona sasany na lasa endrika valifaty eo amin' ny fiarahamonina ny halatra omby. Matetika no tsy voasazy ny mpangalatra noho ny tsy fahampian' ny fitaovana ampiasain' ny mpitandro filaminana sy ny kolikoly ary ny fitarazohan' ny raharaham-pitsarana.

Mampitombo ny disadisa momba ny fahafaha-mahazo loharanon-karena ny [[haintany]] miverimberina sy ny fahapotehan' ny [[kijana]] ary izany dia mety hanosika ny olona sasany hisehatra amin' ny halatra omby.</text>
      <sha1>taon8e1wtvu8znd05og65u9z8vfbtbt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092423</id>
      <parentid>1092422</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T16:22:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>1092423</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1526" sha1="lv5h0q3b00541vgcogjy9q425ss44k8" xml:space="preserve">[[Sary:Zebu of Madagascar 001.jpg|vignette|344x344px|Omby malagasy]]
Ny '''halatra omby eto Madagasikara''' dia heloka bevava tanterahina eto [[Madagasikara]], izay ahitana fakana ny ombin' ny olona hafa amin' ny fomba helohin' ny [[lalàna]], ka izany dia mety hotanterahin' ny olona iray ho an' ny tenany na hamidiny indray, mety hotanterahina ho an' ny olon-kafa mba hahazoana karama, mety  hotanterahin'  olona maro voalamina izay manafika eny an-kijana na eny an-tanàna mba hahazo omby maro. Atao hoe ''dahalo'' ny mpangalatra omby izay tsy mpangalatra tsotra mandeha irery intsony fa matetika no andian' olona voalamina sady mitam-piadiana, miasa amin' ny fomba voarindra ary mampihorohoro sy mamono vahoaka.

Matetika ny faritra be [[Fahantrana eto Madagasikara|fahantrana indrindra eto Madagasikara]] no tena anjakan' ny halatra omby. Lasa fomba fiveloman' ny olona sasany na lasa endrika valifaty eo amin' ny fiarahamonina ny halatra omby. Matetika no tsy voasazy ny mpangalatra noho ny tsy fahampian' ny fitaovana ampiasain' ny mpitandro filaminana sy ny kolikoly ary ny fitarazohan' ny raharaham-pitsarana.

Mampitombo ny disadisa momba ny fahafaha-mahazo loharanon-karena ny [[haintany]] miverimberina sy ny fahapotehan' ny [[kijana]] ary izany dia mety hanosika ny olona sasany hisehatra amin' ny halatra omby.

== Jereo koa ==

* [[Halatra omby]]

* [[Halatra omby ao India]] ([[:en:Cattle_theft_in_India|en]])
* [[Halatra omby ao Kenia]] ([[:en:Cattle_raiding_in_Kenya|en]])
* [[Halatra omby eto Madagasikara]]</text>
      <sha1>lv5h0q3b00541vgcogjy9q425ss44k8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092424</id>
      <parentid>1092423</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T16:22:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jereo koa */ Namafa rohy</comment>
      <origin>1092424</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1490" sha1="ci5plhpn83id1ni8f4qjtumg6j2a96y" xml:space="preserve">[[Sary:Zebu of Madagascar 001.jpg|vignette|344x344px|Omby malagasy]]
Ny '''halatra omby eto Madagasikara''' dia heloka bevava tanterahina eto [[Madagasikara]], izay ahitana fakana ny ombin' ny olona hafa amin' ny fomba helohin' ny [[lalàna]], ka izany dia mety hotanterahin' ny olona iray ho an' ny tenany na hamidiny indray, mety hotanterahina ho an' ny olon-kafa mba hahazoana karama, mety  hotanterahin'  olona maro voalamina izay manafika eny an-kijana na eny an-tanàna mba hahazo omby maro. Atao hoe ''dahalo'' ny mpangalatra omby izay tsy mpangalatra tsotra mandeha irery intsony fa matetika no andian' olona voalamina sady mitam-piadiana, miasa amin' ny fomba voarindra ary mampihorohoro sy mamono vahoaka.

Matetika ny faritra be [[Fahantrana eto Madagasikara|fahantrana indrindra eto Madagasikara]] no tena anjakan' ny halatra omby. Lasa fomba fiveloman' ny olona sasany na lasa endrika valifaty eo amin' ny fiarahamonina ny halatra omby. Matetika no tsy voasazy ny mpangalatra noho ny tsy fahampian' ny fitaovana ampiasain' ny mpitandro filaminana sy ny kolikoly ary ny fitarazohan' ny raharaham-pitsarana.

Mampitombo ny disadisa momba ny fahafaha-mahazo loharanon-karena ny [[haintany]] miverimberina sy ny fahapotehan' ny [[kijana]] ary izany dia mety hanosika ny olona sasany hisehatra amin' ny halatra omby.

== Jereo koa ==

* [[Halatra omby]]

* [[Halatra omby ao India]] ([[:en:Cattle_theft_in_India|en]])
* [[Halatra omby ao Kenia]] ([[:en:Cattle_raiding_in_Kenya|en]])</text>
      <sha1>ci5plhpn83id1ni8f4qjtumg6j2a96y</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092426</id>
      <parentid>1092424</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T16:27:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>1092426</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1501" sha1="7vgkoyb6jy434ik88cg0tcft7i841c4" xml:space="preserve">[[Sary:Zebu of Madagascar 001.jpg|vignette|344x344px|Omby malagasy]]
Ny '''halatra omby eto Madagasikara''' dia heloka bevava tanterahina eto [[Madagasikara]], izay ahitana fakana ny ombin' ny olona hafa amin' ny fomba helohin' ny [[lalàna]], ka izany dia mety hotanterahin' ny olona iray ho an' ny tenany na hamidiny indray, mety hotanterahina ho an' ny olon-kafa mba hahazoana karama, mety  hotanterahin' olona maro voalamina izay manafika eny an-kijana na eny an-tanàna mba hahazo omby maro. Atao hoe ''dahalo'' ny mpangalatra omby izay tsy mpangalatra tsotra mandeha irery intsony fa matetika no andian' olona voalamina sady mitam-piadiana, miasa amin' ny fomba voarindra ary mampihorohoro sy mamono vahoaka.

Matetika ny faritra be [[Fahantrana eto Madagasikara|fahantrana indrindra eto Madagasikara]] no tena anjakan' ny halatra omby. Lasa fomba fiveloman' ny olona sasany na lasa endrika valifaty eo amin' ny fiarahamonina ny halatra omby. Matetika no tsy voasazy ny mpangalatra noho ny tsy fahampian' ny fitaovana ampiasain' ny mpitandro filaminana sy ny [[kolikoly]] ary ny fitarazohan' ny raharaham-pitsarana.

Mampitombo ny disadisa momba ny fahafaha-mahazo loharanon-karena ny [[haintany]] miverimberina sy ny fahapotehan' ny [[kijana]] ary izany dia mety hanosika ny olona sasany hanao ny halatra omby ho asa fivelomana.

== Jereo koa ==

* [[Halatra omby]]

* [[Halatra omby ao India]] ([[:en:Cattle_theft_in_India|en]])
* [[Halatra omby ao Kenia]] ([[:en:Cattle_raiding_in_Kenya|en]])</text>
      <sha1>7vgkoyb6jy434ik88cg0tcft7i841c4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092428</id>
      <parentid>1092426</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T18:03:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanampy rohy ivelany</comment>
      <origin>1092428</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5579" sha1="jvuo3rwzs2c6ynthexu20n335wrefh6" xml:space="preserve">[[Sary:Zebu of Madagascar 001.jpg|vignette|344x344px|Omby malagasy]]
Ny '''halatra omby eto Madagasikara''' dia heloka bevava tanterahina eto [[Madagasikara]], izay ahitana fakana ny ombin' ny olona hafa amin' ny fomba helohin' ny [[lalàna]], ka izany dia mety hotanterahin' ny olona iray ho an' ny tenany na hamidiny indray, mety hotanterahina ho an' ny olon-kafa mba hahazoana karama, mety  hotanterahin' olona maro voalamina izay manafika eny an-kijana na eny an-tanàna mba hahazo omby maro. Atao hoe ''dahalo'' ny mpangalatra omby izay tsy mpangalatra tsotra mandeha irery intsony fa matetika no andian' olona voalamina sady mitam-piadiana, miasa amin' ny fomba voarindra ary mampihorohoro sy mamono vahoaka.

Matetika ny faritra be [[Fahantrana eto Madagasikara|fahantrana indrindra]] sy any amin' ny tanàna ambanivohitra eto Madagasikara no tena anjakan' ny halatra omby nefa ny olona misehatra amin' io asa ratsy io dia hita hatrany amin' ny renivohitr' i Madagasikara&lt;ref&gt;&lt;small&gt;&quot;[https://www.malina.mg/Mlg/halatra-omby-tambazotra-mafy-orina-ao-analamanga/ Halatra omby: tambazotra mafy orina ao Analamanga]&quot;, in ''www.malina.mg'', 15 February 2021.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Lasa fomba fiveloman' ny olona sasany na lasa endrika valifaty eo amin' ny fiarahamonina ny halatra omby. Matetika no tsy voasazy ny mpangalatra noho ny tsy fahampian' ny fitaovana ampiasain' ny mpitandro filaminana sy ny [[kolikoly]] ary ny fitarazohan' ny raharaham-pitsarana.

Mampitombo ny disadisa momba ny fahafaha-mahazo loharanon-karena ny [[haintany]] miverimberina sy ny fahapotehan' ny [[kijana]] ary izany dia mety hanosika ny olona sasany hanao ny halatra omby ho asa fivelomana.

== Jereo koa ==

* [[Halatra omby]]

* [[Halatra omby ao India]] ([[:en:Cattle_theft_in_India|en]])
* [[Halatra omby ao Kenia]] ([[:en:Cattle_raiding_in_Kenya|en]])

== Rohy ivelany ==

* &quot;[https://www.malina.mg/Mlg/halatra-omby-tambazotra-mafy-orina-ao-analamanga/ Halatra omby: tambazotra mafy orina ao Analamanga]&quot;, in ''www.malina.mg'', 15 Febroary 2021.
* &quot;[https://www.malina.mg/Mlg/simbanny-kolikoly-ny-dinanihorombe/ Simban' ny kolikoly ny dinan' Ihorombe]&quot;, in ''www.malina.mg'', 14 Mey 2021
* &quot;[https://www.tiatanindrazana.mg/fandriampahalemana/halatra-omby-tena-misy-ireo-zandary-tratra-nifandray-tendro-taminny-dahalo-35691.php Halatra omby Tena misy ireo zandary tratra nifandray tendro tamin’ny dahalo]&quot;, in ''www.tiatanindrazana.mg'', 11 Janoary 2019.
* &quot;[https://www.biblio.micc.gov.mg/pays/2022/11/17/trandraka-halatra-omby/ Halatra omby, Kolikoly avo lenta, anjakan' ny dahalo ambony latabatra ny tanàna]&quot; in ''www.biblio.micc.gov.mg,'' 17 Novembra 2022
* &quot;[https://www.madagascar-tribune.com/Ny-fanjakana-no-nampiofana-ny,5162.html Ny fanjakana no nampiofana ny dahalo]&quot;, in ''www.madagascar-tribune.com,'' 3 Marsa 2008
* &quot;[https://www.madagascar-tribune.com/IMG/article_PDF/Novain-ireo-dahalo-ny-volon-omby_a5204.pdf Sakaraha : Halatra omby, Novain' ireo dahalo ny volon' omby]&quot;, in ''www.madagascar-tribune.com,'' (tsongan-tsiratra avy amin' ny [https://madagascartribune.vahiny.com/Novain-ireo-dahalo-ny-volon-omby,5204.html Madagascar-Tribune.com])
* &quot;[http://madarevues.recherches.gov.mg/?Les-pratiques-traditionnelles-au-service-des-paysans-pour-la-prevention-des Les pratiques traditionnelles au service des paysans pour la prévention des vols de zébus. L’exemple du tatao et du tsitsika dans le district de l’Isandra, Haute Matsiatra]&quot;, in ''madarevues.recherches.gov.mg'', 
* &quot;[http://madarevues.recherches.gov.mg/?LA-PROBLEMATIQUE-DE-L-APPLICATION-DU-DROIT-EN-MATIERE-DE-VOL-DE-BOEUFS-A La problématique de l'application du droit en matière de vol de boeufs à Madagascar&quot; (1787-1960)]&quot;, in ''madarevues.recherches.gov.mg''
* &quot;[https://jwf-legal2.fr.gd/Lois-154.htm Lalàna n° 2001-004 tamin' ny 25 oktobra 2001 anaovanana fitsipika ankapobe mifehy ny Dina eo amin' ny lafin' ny fandriampahalemam-bahoaka]&quot;, in ''jwf-legal2.fr.gd'' 
* &quot;[https://jwf-legal2.fr.gd/Lois-154.htm Loi n° 2001-004 du 25 octobre 2001 portant réglementation générale des Dina en matière de sécurité publique]&quot;, in ''jwf-legal2.fr.gd'' 
* &quot;[https://www.matin.mg/?p=39388 Bongolava-Tsiroanomandidy – Halatr' omby]&quot;, in ''www.matin.mg'', 19 Avrily 2021
* &quot;[https://newsmada10.rssing.com/chan-53079480/article17331.html?nocache=0 Morarano Kraoma: tratra ireo jiolahy mpangalatra sy mpanadio omby halatra]&quot;, in ''newsmada10.rssing.com,'' 21 Janoary 2020
* &quot;[https://www.agencemalagasydepresse.com/vaovao-samihafa/fikambananny-dahalo-rava-7-lahy-saronny-zandary/ Fikambanan' ny dahalo rava, 7 lahy saron' ny zandary]&quot;, in ''www.agencemalagasydepresse.com'', 03 Aogositra 2020.
* &quot;[https://www.matin.mg/?p=48708 Akon' ny taona 2016 tao Boeny – Omby miisa 7&amp;nbsp;720 no very, olona 126 voarohirohy]&quot;, in ''www.matin.mg,''
* &quot;[https://www.lagazette-dgi.com/index_option-com_content-view-article-id-55384-ambatofinandrahana-takian-ny-dahalo-100-000-ariary-isan-omby-ny-tompony-catid-49-Itemid-111.html Ambatofinandrahana: Takian' ny dahalo 100&amp;nbsp;000 ariary isan' mby ny tompony]&quot;, in ''www.lagazette-dgi.com''
* &quot;[https://www.academia.edu/11898963/dinani_Melaky_tsy_mimpoly Dinan' i Melaky tsy mimpoly]&quot; (PDF), in ''www.academia.edu''
* &quot;[http://www.radiorvs.net/index.php/2-non-categorise/178-ny-fitsarana-eto-madagasikara-mila-ezaka-mafy-ny-hamerenana-ny-fitokisan-ny-vahoaka-hialana-amin-ny-fitsarambahoaka Ny Fitsarana eto Madagasikara, mila ezaka mafy ny hamerenana ny fitokisan' ny vahoaka  hiala amin' ny fitsaram-bahoaka&quot;], in ''www.radiorvs.net'', 

== Loharano sy fanamarihana ==</text>
      <sha1>jvuo3rwzs2c6ynthexu20n335wrefh6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092429</id>
      <parentid>1092428</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T18:04:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Jereo koa */ Nanampy rohy anatiny</comment>
      <origin>1092429</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5594" sha1="qs1ga9edzdm17t3tdtab1cxhm2jz610" xml:space="preserve">[[Sary:Zebu of Madagascar 001.jpg|vignette|344x344px|Omby malagasy]]
Ny '''halatra omby eto Madagasikara''' dia heloka bevava tanterahina eto [[Madagasikara]], izay ahitana fakana ny ombin' ny olona hafa amin' ny fomba helohin' ny [[lalàna]], ka izany dia mety hotanterahin' ny olona iray ho an' ny tenany na hamidiny indray, mety hotanterahina ho an' ny olon-kafa mba hahazoana karama, mety  hotanterahin' olona maro voalamina izay manafika eny an-kijana na eny an-tanàna mba hahazo omby maro. Atao hoe ''dahalo'' ny mpangalatra omby izay tsy mpangalatra tsotra mandeha irery intsony fa matetika no andian' olona voalamina sady mitam-piadiana, miasa amin' ny fomba voarindra ary mampihorohoro sy mamono vahoaka.

Matetika ny faritra be [[Fahantrana eto Madagasikara|fahantrana indrindra]] sy any amin' ny tanàna ambanivohitra eto Madagasikara no tena anjakan' ny halatra omby nefa ny olona misehatra amin' io asa ratsy io dia hita hatrany amin' ny renivohitr' i Madagasikara&lt;ref&gt;&lt;small&gt;&quot;[https://www.malina.mg/Mlg/halatra-omby-tambazotra-mafy-orina-ao-analamanga/ Halatra omby: tambazotra mafy orina ao Analamanga]&quot;, in ''www.malina.mg'', 15 February 2021.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Lasa fomba fiveloman' ny olona sasany na lasa endrika valifaty eo amin' ny fiarahamonina ny halatra omby. Matetika no tsy voasazy ny mpangalatra noho ny tsy fahampian' ny fitaovana ampiasain' ny mpitandro filaminana sy ny [[kolikoly]] ary ny fitarazohan' ny raharaham-pitsarana.

Mampitombo ny disadisa momba ny fahafaha-mahazo loharanon-karena ny [[haintany]] miverimberina sy ny fahapotehan' ny [[kijana]] ary izany dia mety hanosika ny olona sasany hanao ny halatra omby ho asa fivelomana.

== Jereo koa ==

* [[Halatra omby]]
* [[Kolikoly]]

* [[Halatra omby ao India]] ([[:en:Cattle_theft_in_India|en]])
* [[Halatra omby ao Kenia]] ([[:en:Cattle_raiding_in_Kenya|en]])

== Rohy ivelany ==

* &quot;[https://www.malina.mg/Mlg/halatra-omby-tambazotra-mafy-orina-ao-analamanga/ Halatra omby: tambazotra mafy orina ao Analamanga]&quot;, in ''www.malina.mg'', 15 Febroary 2021.
* &quot;[https://www.malina.mg/Mlg/simbanny-kolikoly-ny-dinanihorombe/ Simban' ny kolikoly ny dinan' Ihorombe]&quot;, in ''www.malina.mg'', 14 Mey 2021
* &quot;[https://www.tiatanindrazana.mg/fandriampahalemana/halatra-omby-tena-misy-ireo-zandary-tratra-nifandray-tendro-taminny-dahalo-35691.php Halatra omby Tena misy ireo zandary tratra nifandray tendro tamin’ny dahalo]&quot;, in ''www.tiatanindrazana.mg'', 11 Janoary 2019.
* &quot;[https://www.biblio.micc.gov.mg/pays/2022/11/17/trandraka-halatra-omby/ Halatra omby, Kolikoly avo lenta, anjakan' ny dahalo ambony latabatra ny tanàna]&quot; in ''www.biblio.micc.gov.mg,'' 17 Novembra 2022
* &quot;[https://www.madagascar-tribune.com/Ny-fanjakana-no-nampiofana-ny,5162.html Ny fanjakana no nampiofana ny dahalo]&quot;, in ''www.madagascar-tribune.com,'' 3 Marsa 2008
* &quot;[https://www.madagascar-tribune.com/IMG/article_PDF/Novain-ireo-dahalo-ny-volon-omby_a5204.pdf Sakaraha : Halatra omby, Novain' ireo dahalo ny volon' omby]&quot;, in ''www.madagascar-tribune.com,'' (tsongan-tsiratra avy amin' ny [https://madagascartribune.vahiny.com/Novain-ireo-dahalo-ny-volon-omby,5204.html Madagascar-Tribune.com])
* &quot;[http://madarevues.recherches.gov.mg/?Les-pratiques-traditionnelles-au-service-des-paysans-pour-la-prevention-des Les pratiques traditionnelles au service des paysans pour la prévention des vols de zébus. L’exemple du tatao et du tsitsika dans le district de l’Isandra, Haute Matsiatra]&quot;, in ''madarevues.recherches.gov.mg'', 
* &quot;[http://madarevues.recherches.gov.mg/?LA-PROBLEMATIQUE-DE-L-APPLICATION-DU-DROIT-EN-MATIERE-DE-VOL-DE-BOEUFS-A La problématique de l'application du droit en matière de vol de boeufs à Madagascar&quot; (1787-1960)]&quot;, in ''madarevues.recherches.gov.mg''
* &quot;[https://jwf-legal2.fr.gd/Lois-154.htm Lalàna n° 2001-004 tamin' ny 25 oktobra 2001 anaovanana fitsipika ankapobe mifehy ny Dina eo amin' ny lafin' ny fandriampahalemam-bahoaka]&quot;, in ''jwf-legal2.fr.gd'' 
* &quot;[https://jwf-legal2.fr.gd/Lois-154.htm Loi n° 2001-004 du 25 octobre 2001 portant réglementation générale des Dina en matière de sécurité publique]&quot;, in ''jwf-legal2.fr.gd'' 
* &quot;[https://www.matin.mg/?p=39388 Bongolava-Tsiroanomandidy – Halatr' omby]&quot;, in ''www.matin.mg'', 19 Avrily 2021
* &quot;[https://newsmada10.rssing.com/chan-53079480/article17331.html?nocache=0 Morarano Kraoma: tratra ireo jiolahy mpangalatra sy mpanadio omby halatra]&quot;, in ''newsmada10.rssing.com,'' 21 Janoary 2020
* &quot;[https://www.agencemalagasydepresse.com/vaovao-samihafa/fikambananny-dahalo-rava-7-lahy-saronny-zandary/ Fikambanan' ny dahalo rava, 7 lahy saron' ny zandary]&quot;, in ''www.agencemalagasydepresse.com'', 03 Aogositra 2020.
* &quot;[https://www.matin.mg/?p=48708 Akon' ny taona 2016 tao Boeny – Omby miisa 7&amp;nbsp;720 no very, olona 126 voarohirohy]&quot;, in ''www.matin.mg,''
* &quot;[https://www.lagazette-dgi.com/index_option-com_content-view-article-id-55384-ambatofinandrahana-takian-ny-dahalo-100-000-ariary-isan-omby-ny-tompony-catid-49-Itemid-111.html Ambatofinandrahana: Takian' ny dahalo 100&amp;nbsp;000 ariary isan' mby ny tompony]&quot;, in ''www.lagazette-dgi.com''
* &quot;[https://www.academia.edu/11898963/dinani_Melaky_tsy_mimpoly Dinan' i Melaky tsy mimpoly]&quot; (PDF), in ''www.academia.edu''
* &quot;[http://www.radiorvs.net/index.php/2-non-categorise/178-ny-fitsarana-eto-madagasikara-mila-ezaka-mafy-ny-hamerenana-ny-fitokisan-ny-vahoaka-hialana-amin-ny-fitsarambahoaka Ny Fitsarana eto Madagasikara, mila ezaka mafy ny hamerenana ny fitokisan' ny vahoaka  hiala amin' ny fitsaram-bahoaka&quot;], in ''www.radiorvs.net'', 

== Loharano sy fanamarihana ==</text>
      <sha1>qs1ga9edzdm17t3tdtab1cxhm2jz610</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092431</id>
      <parentid>1092429</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T18:15:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanampy rohy ivelany</comment>
      <origin>1092431</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5737" sha1="7otwwrq9ci3ny04c395jels17urnikt" xml:space="preserve">[[Sary:Zebu of Madagascar 001.jpg|vignette|344x344px|Omby malagasy]]
Ny '''halatra omby eto Madagasikara''' dia heloka bevava tanterahina eto [[Madagasikara]], izay ahitana fakana ny ombin' ny olona hafa amin' ny fomba helohin' ny [[lalàna]], ka izany dia mety hotanterahin' ny olona iray ho an' ny tenany na hamidiny indray, mety hotanterahina ho an' ny olon-kafa mba hahazoana karama, mety  hotanterahin' olona maro voalamina izay manafika eny an-kijana na eny an-tanàna mba hahazo omby maro. Atao hoe ''dahalo'' ny mpangalatra omby izay tsy mpangalatra tsotra mandeha irery intsony fa matetika no andian' olona voalamina sady mitam-piadiana, miasa amin' ny fomba voarindra ary mampihorohoro sy mamono vahoaka.

Matetika ny faritra be [[Fahantrana eto Madagasikara|fahantrana indrindra]] sy any amin' ny tanàna ambanivohitra eto Madagasikara no tena anjakan' ny halatra omby nefa ny olona misehatra amin' io asa ratsy io dia hita hatrany amin' ny renivohitr' i Madagasikara&lt;ref&gt;&lt;small&gt;&quot;[https://www.malina.mg/Mlg/halatra-omby-tambazotra-mafy-orina-ao-analamanga/ Halatra omby: tambazotra mafy orina ao Analamanga]&quot;, in ''www.malina.mg'', 15 February 2021.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Lasa fomba fiveloman' ny olona sasany na lasa endrika valifaty eo amin' ny fiarahamonina ny halatra omby. Matetika no tsy voasazy ny mpangalatra noho ny tsy fahampian' ny fitaovana ampiasain' ny mpitandro filaminana sy ny [[kolikoly]] ary ny fitarazohan' ny raharaham-pitsarana.

Mampitombo ny disadisa momba ny fahafaha-mahazo loharanon-karena ny [[haintany]] miverimberina sy ny fahapotehan' ny [[kijana]] ary izany dia mety hanosika ny olona sasany hanao ny halatra omby ho asa fivelomana.

== Jereo koa ==

* [[Halatra omby]]
* [[Kolikoly]]

* [[Halatra omby ao India]] ([[:en:Cattle_theft_in_India|en]])
* [[Halatra omby ao Kenia]] ([[:en:Cattle_raiding_in_Kenya|en]])

== Rohy ivelany ==

* &quot;[https://www.malina.mg/Mlg/halatra-omby-tambazotra-mafy-orina-ao-analamanga/ Halatra omby: tambazotra mafy orina ao Analamanga]&quot;, in ''www.malina.mg'', 15 Febroary 2021.
* &quot;[https://www.malina.mg/Mlg/simbanny-kolikoly-ny-dinanihorombe/ Simban' ny kolikoly ny dinan' Ihorombe]&quot;, in ''www.malina.mg'', 14 Mey 2021
* &quot;[https://www.tiatanindrazana.mg/fandriampahalemana/halatra-omby-tena-misy-ireo-zandary-tratra-nifandray-tendro-taminny-dahalo-35691.php Halatra omby Tena misy ireo zandary tratra nifandray tendro tamin’ny dahalo]&quot;, in ''www.tiatanindrazana.mg'', 11 Janoary 2019.
* &quot;[https://www.biblio.micc.gov.mg/pays/2022/11/17/trandraka-halatra-omby/ Halatra omby, Kolikoly avo lenta, anjakan' ny dahalo ambony latabatra ny tanàna]&quot; in ''www.biblio.micc.gov.mg,'' 17 Novembra 2022
* &quot;[https://www.madagascar-tribune.com/Ny-fanjakana-no-nampiofana-ny,5162.html Ny fanjakana no nampiofana ny dahalo]&quot;, in ''www.madagascar-tribune.com,'' 3 Marsa 2008
* &quot;[https://www.madagascar-tribune.com/IMG/article_PDF/Novain-ireo-dahalo-ny-volon-omby_a5204.pdf Sakaraha : Halatra omby, Novain' ireo dahalo ny volon' omby]&quot;, in ''www.madagascar-tribune.com,'' (tsongan-tsiratra avy amin' ny [https://madagascartribune.vahiny.com/Novain-ireo-dahalo-ny-volon-omby,5204.html Madagascar-Tribune.com])
* &quot;[http://madarevues.recherches.gov.mg/?Les-pratiques-traditionnelles-au-service-des-paysans-pour-la-prevention-des Les pratiques traditionnelles au service des paysans pour la prévention des vols de zébus. L’exemple du tatao et du tsitsika dans le district de l’Isandra, Haute Matsiatra]&quot;, in ''madarevues.recherches.gov.mg'', 
* &quot;[http://madarevues.recherches.gov.mg/?LA-PROBLEMATIQUE-DE-L-APPLICATION-DU-DROIT-EN-MATIERE-DE-VOL-DE-BOEUFS-A La problématique de l'application du droit en matière de vol de boeufs à Madagascar&quot; (1787-1960)]&quot;, in ''madarevues.recherches.gov.mg''
* &quot;[https://jwf-legal2.fr.gd/Lois-154.htm Lalàna n° 2001-004 tamin' ny 25 oktobra 2001 anaovanana fitsipika ankapobe mifehy ny Dina eo amin' ny lafin' ny fandriampahalemam-bahoaka]&quot;, in ''jwf-legal2.fr.gd'' 
* &quot;[https://jwf-legal2.fr.gd/Lois-154.htm Loi n° 2001-004 du 25 octobre 2001 portant réglementation générale des Dina en matière de sécurité publique]&quot;, in ''jwf-legal2.fr.gd'' 
* &quot;[https://www.matin.mg/?p=39388 Bongolava-Tsiroanomandidy – Halatr' omby]&quot;, in ''www.matin.mg'', 19 Avrily 2021
* &quot;[https://newsmada10.rssing.com/chan-53079480/article17331.html?nocache=0 Morarano Kraoma: tratra ireo jiolahy mpangalatra sy mpanadio omby halatra]&quot;, in ''newsmada10.rssing.com,'' 21 Janoary 2020
* &quot;[https://www.agencemalagasydepresse.com/vaovao-samihafa/fikambananny-dahalo-rava-7-lahy-saronny-zandary/ Fikambanan' ny dahalo rava, 7 lahy saron' ny zandary]&quot;, in ''www.agencemalagasydepresse.com'', 03 Aogositra 2020.
* &quot;[https://www.matin.mg/?p=48708 Akon' ny taona 2016 tao Boeny – Omby miisa 7&amp;nbsp;720 no very, olona 126 voarohirohy]&quot;, in ''www.matin.mg,''
* &quot;[https://www.lagazette-dgi.com/index_option-com_content-view-article-id-55384-ambatofinandrahana-takian-ny-dahalo-100-000-ariary-isan-omby-ny-tompony-catid-49-Itemid-111.html Ambatofinandrahana: Takian' ny dahalo 100&amp;nbsp;000 ariary isan' mby ny tompony]&quot;, in ''www.lagazette-dgi.com''
* &quot;[https://www.academia.edu/11898963/dinani_Melaky_tsy_mimpoly Dinan' i Melaky tsy mimpoly]&quot; (PDF), in ''www.academia.edu''
* &quot;[http://www.radiorvs.net/index.php/2-non-categorise/178-ny-fitsarana-eto-madagasikara-mila-ezaka-mafy-ny-hamerenana-ny-fitokisan-ny-vahoaka-hialana-amin-ny-fitsarambahoaka Ny Fitsarana eto Madagasikara, mila ezaka mafy ny hamerenana ny fitokisan' ny vahoaka  hiala amin' ny fitsaram-bahoaka&quot;], in ''www.radiorvs.net'', 
* &quot;[https://gazetyavylavitra.wordpress.com/tag/iomerberiziky/ Raharaha dahalo Remenabila sy Tokanono]&quot;, in ''gazetyavylavitra.wordpress.com'' 

== Loharano sy fanamarihana ==</text>
      <sha1>7otwwrq9ci3ny04c395jels17urnikt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092432</id>
      <parentid>1092431</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T18:18:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>/* Jereo koa */ Nanampy rohy anatiny</comment>
      <origin>1092432</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5769" sha1="d7jquo8cxkg1sm16ycetzqjladm5ssx" xml:space="preserve">[[Sary:Zebu of Madagascar 001.jpg|vignette|344x344px|Omby malagasy]]
Ny '''halatra omby eto Madagasikara''' dia heloka bevava tanterahina eto [[Madagasikara]], izay ahitana fakana ny ombin' ny olona hafa amin' ny fomba helohin' ny [[lalàna]], ka izany dia mety hotanterahin' ny olona iray ho an' ny tenany na hamidiny indray, mety hotanterahina ho an' ny olon-kafa mba hahazoana karama, mety  hotanterahin' olona maro voalamina izay manafika eny an-kijana na eny an-tanàna mba hahazo omby maro. Atao hoe ''dahalo'' ny mpangalatra omby izay tsy mpangalatra tsotra mandeha irery intsony fa matetika no andian' olona voalamina sady mitam-piadiana, miasa amin' ny fomba voarindra ary mampihorohoro sy mamono vahoaka.

Matetika ny faritra be [[Fahantrana eto Madagasikara|fahantrana indrindra]] sy any amin' ny tanàna ambanivohitra eto Madagasikara no tena anjakan' ny halatra omby nefa ny olona misehatra amin' io asa ratsy io dia hita hatrany amin' ny renivohitr' i Madagasikara&lt;ref&gt;&lt;small&gt;&quot;[https://www.malina.mg/Mlg/halatra-omby-tambazotra-mafy-orina-ao-analamanga/ Halatra omby: tambazotra mafy orina ao Analamanga]&quot;, in ''www.malina.mg'', 15 February 2021.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Lasa fomba fiveloman' ny olona sasany na lasa endrika valifaty eo amin' ny fiarahamonina ny halatra omby. Matetika no tsy voasazy ny mpangalatra noho ny tsy fahampian' ny fitaovana ampiasain' ny mpitandro filaminana sy ny [[kolikoly]] ary ny fitarazohan' ny raharaham-pitsarana.

Mampitombo ny disadisa momba ny fahafaha-mahazo loharanon-karena ny [[haintany]] miverimberina sy ny fahapotehan' ny [[kijana]] ary izany dia mety hanosika ny olona sasany hanao ny halatra omby ho asa fivelomana.

== Jereo koa ==

* [[Halatra omby]]
* [[Kolikoly]]
* [[Kolikoly eto Madagasikara]]

* [[Halatra omby ao India]] ([[:en:Cattle_theft_in_India|en]])
* [[Halatra omby ao Kenia]] ([[:en:Cattle_raiding_in_Kenya|en]])

== Rohy ivelany ==

* &quot;[https://www.malina.mg/Mlg/halatra-omby-tambazotra-mafy-orina-ao-analamanga/ Halatra omby: tambazotra mafy orina ao Analamanga]&quot;, in ''www.malina.mg'', 15 Febroary 2021.
* &quot;[https://www.malina.mg/Mlg/simbanny-kolikoly-ny-dinanihorombe/ Simban' ny kolikoly ny dinan' Ihorombe]&quot;, in ''www.malina.mg'', 14 Mey 2021
* &quot;[https://www.tiatanindrazana.mg/fandriampahalemana/halatra-omby-tena-misy-ireo-zandary-tratra-nifandray-tendro-taminny-dahalo-35691.php Halatra omby Tena misy ireo zandary tratra nifandray tendro tamin’ny dahalo]&quot;, in ''www.tiatanindrazana.mg'', 11 Janoary 2019.
* &quot;[https://www.biblio.micc.gov.mg/pays/2022/11/17/trandraka-halatra-omby/ Halatra omby, Kolikoly avo lenta, anjakan' ny dahalo ambony latabatra ny tanàna]&quot; in ''www.biblio.micc.gov.mg,'' 17 Novembra 2022
* &quot;[https://www.madagascar-tribune.com/Ny-fanjakana-no-nampiofana-ny,5162.html Ny fanjakana no nampiofana ny dahalo]&quot;, in ''www.madagascar-tribune.com,'' 3 Marsa 2008
* &quot;[https://www.madagascar-tribune.com/IMG/article_PDF/Novain-ireo-dahalo-ny-volon-omby_a5204.pdf Sakaraha : Halatra omby, Novain' ireo dahalo ny volon' omby]&quot;, in ''www.madagascar-tribune.com,'' (tsongan-tsiratra avy amin' ny [https://madagascartribune.vahiny.com/Novain-ireo-dahalo-ny-volon-omby,5204.html Madagascar-Tribune.com])
* &quot;[http://madarevues.recherches.gov.mg/?Les-pratiques-traditionnelles-au-service-des-paysans-pour-la-prevention-des Les pratiques traditionnelles au service des paysans pour la prévention des vols de zébus. L’exemple du tatao et du tsitsika dans le district de l’Isandra, Haute Matsiatra]&quot;, in ''madarevues.recherches.gov.mg'', 
* &quot;[http://madarevues.recherches.gov.mg/?LA-PROBLEMATIQUE-DE-L-APPLICATION-DU-DROIT-EN-MATIERE-DE-VOL-DE-BOEUFS-A La problématique de l'application du droit en matière de vol de boeufs à Madagascar&quot; (1787-1960)]&quot;, in ''madarevues.recherches.gov.mg''
* &quot;[https://jwf-legal2.fr.gd/Lois-154.htm Lalàna n° 2001-004 tamin' ny 25 oktobra 2001 anaovanana fitsipika ankapobe mifehy ny Dina eo amin' ny lafin' ny fandriampahalemam-bahoaka]&quot;, in ''jwf-legal2.fr.gd'' 
* &quot;[https://jwf-legal2.fr.gd/Lois-154.htm Loi n° 2001-004 du 25 octobre 2001 portant réglementation générale des Dina en matière de sécurité publique]&quot;, in ''jwf-legal2.fr.gd'' 
* &quot;[https://www.matin.mg/?p=39388 Bongolava-Tsiroanomandidy – Halatr' omby]&quot;, in ''www.matin.mg'', 19 Avrily 2021
* &quot;[https://newsmada10.rssing.com/chan-53079480/article17331.html?nocache=0 Morarano Kraoma: tratra ireo jiolahy mpangalatra sy mpanadio omby halatra]&quot;, in ''newsmada10.rssing.com,'' 21 Janoary 2020
* &quot;[https://www.agencemalagasydepresse.com/vaovao-samihafa/fikambananny-dahalo-rava-7-lahy-saronny-zandary/ Fikambanan' ny dahalo rava, 7 lahy saron' ny zandary]&quot;, in ''www.agencemalagasydepresse.com'', 03 Aogositra 2020.
* &quot;[https://www.matin.mg/?p=48708 Akon' ny taona 2016 tao Boeny – Omby miisa 7&amp;nbsp;720 no very, olona 126 voarohirohy]&quot;, in ''www.matin.mg,''
* &quot;[https://www.lagazette-dgi.com/index_option-com_content-view-article-id-55384-ambatofinandrahana-takian-ny-dahalo-100-000-ariary-isan-omby-ny-tompony-catid-49-Itemid-111.html Ambatofinandrahana: Takian' ny dahalo 100&amp;nbsp;000 ariary isan' mby ny tompony]&quot;, in ''www.lagazette-dgi.com''
* &quot;[https://www.academia.edu/11898963/dinani_Melaky_tsy_mimpoly Dinan' i Melaky tsy mimpoly]&quot; (PDF), in ''www.academia.edu''
* &quot;[http://www.radiorvs.net/index.php/2-non-categorise/178-ny-fitsarana-eto-madagasikara-mila-ezaka-mafy-ny-hamerenana-ny-fitokisan-ny-vahoaka-hialana-amin-ny-fitsarambahoaka Ny Fitsarana eto Madagasikara, mila ezaka mafy ny hamerenana ny fitokisan' ny vahoaka  hiala amin' ny fitsaram-bahoaka&quot;], in ''www.radiorvs.net'', 
* &quot;[https://gazetyavylavitra.wordpress.com/tag/iomerberiziky/ Raharaha dahalo Remenabila sy Tokanono]&quot;, in ''gazetyavylavitra.wordpress.com'' 

== Loharano sy fanamarihana ==</text>
      <sha1>d7jquo8cxkg1sm16ycetzqjladm5ssx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mangarahara</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290100</id>
    <redirect title="Mangarahara (renirano)" />
    <revision>
      <id>1092435</id>
      <timestamp>2024-12-03T18:34:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>nanova ny anaran'i [[Mangarahara]] ho [[Mangarahara (renirano)]] i Thelezifor</comment>
      <origin>1092435</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38" sha1="4pi2iuems8pa900pfyiaselrxazpa2i" xml:space="preserve">#FIHODINANA [[Mangarahara (renirano)]]</text>
      <sha1>4pi2iuems8pa900pfyiaselrxazpa2i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sofia (renirano)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290101</id>
    <redirect title="Sofia (ony)" />
    <revision>
      <id>1092438</id>
      <timestamp>2024-12-03T18:37:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>nanova ny anaran'i [[Sofia (renirano)]] ho [[Sofia (ony)]] i Thelezifor</comment>
      <origin>1092438</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27" sha1="9vldyh1txneu460rbq52ud4rbauzj6h" xml:space="preserve">#FIHODINANA [[Sofia (ony)]]</text>
      <sha1>9vldyh1txneu460rbq52ud4rbauzj6h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kolikoly eto Madagasikara</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290102</id>
    <revision>
      <id>1092440</id>
      <timestamp>2024-12-03T19:05:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Fanararaotam-pahefana eto Madagasikara atao mba hahazoana tombontsoa manokana.</comment>
      <origin>1092440</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2601" sha1="ephox5zewa5jla338si4b5bxse932tq" xml:space="preserve">Ny '''kolikoly''', amin' ny heviny ankapobeny, dia [[fanararaotam-pahefana]] atao mba hahazoana tombontsoa manokana izay tsy ara-dalàna. Izany fampiasana tsy ara-dalàna ny fahefam-panjakana  mba hahazoana tombontsoa manokana izany dia manimba ny tombontsoan' ny daholobe. Olana manjaka eto [[Madagasikara]] ny kolikoly izay miantraika amin' ny sehatra rehetra eo amin' ny fiarahamonina malagasy, manomboka amin' ny fanaovana [[Pôlitika eto Madagasikara|pôlitika]] sy eo amin' ny [[Toekaren' i Madagasikara|toekarena]] ka hatrany amin' ny [[Fitsarana eto Madagasikara|Fitsarana]]. Misy vokany ratsy eo amin' ny fampandrosoana ny firenena sy ny fiadanan' ny mponina ao aminy ity olana ity.

Matetika dia tsy mahomby sady tsy mangarahara ny fomba fiasan' ny andrim-panjakana sy ny raharaham-panjakana eto Madagasikara ka manamora ny fanaovana kolikoly. Manosika ny olona sasany hiroso amin' ny fanaovana kolikoly koa ny [[fahantrana]] satria izany no heveriny fa hanatsara ny momba azy na ny fidiram-bolany. Matetika dia leferina, na misy mamporisika mihitsy aza, ny kolikoly eto Madagasikara, hany ka mahazo vahana ny [[tsimatimanota]] eo amin' ny fanaovana kolikoly. Manosika amin' ny fanaovana kolikoly koa ny tsy fisian' ny [[mangarahara]] eo amin' ny fitantanana ny raharaham-panjakana. Manana anjara toerana lehibe amin' ny fanaovana kolikoly ny tambajotra pôlitika izay miaro ny mpanao kolikoly izay mampandroso ny tombontsoany.

Miteraka fanodinkodinana ny harem-bahoaka izay tokony hampiasaina hamatsiana ny tetikasa fampandrosoana ny kolikoly. Mampitombo ny tsy fitoviana ara-tsôsialy ity fanao mamohehetra ity amin' ny fampitomboany ny haren' ny olom-bitsy izay mampahantra ny sarambabem-bahoaka. Miteraka fahapotehan' ny asa sahanin' ny fanjakana ho an' ny daholobe koa ny kolikoly, anisan' ireo asa ireo ny fahasalamana, ny [[Fanabeazana eto Madagasikara|fanabeazana]] ary ny famatsiana angovo sy rano. Ity fanao ity koa dia mampikorosy fahana ny fanjakana tan-dalàna ary mampihena ny fitokisan' ny olom-pirenena ny fanjakana sy ny andrim-panjakana ao aminy.

Sarotra ny miady amin' ny kolikoly eto Madagasikara noho ny tsy fahampian' ny finiavana pôlitika izay tokony hatanjaka sy haharitra. Manampy trotraka koa ny fanoherana ataon' ny tambajotra mpanao kolikoly amin' ny alalan' ny fametrahany paikady fiarovan-tena sy fitazonany ny tombontsoany. Anisan' ny mahasarotra ny ady amin' ny kolikoly koa ny tsy fahampian' ny vola sy ny fitaovana ary ny olona, na dia mety hisy aza ny finiavana hanatanteraka ny ady.

== Jereo koa ==

* [[Kolikoly]]

* [[Halatra omby eto Madagasikara]]</text>
      <sha1>ephox5zewa5jla338si4b5bxse932tq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092444</id>
      <parentid>1092440</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T19:17:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanampy rohy anatiny</comment>
      <origin>1092444</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2665" sha1="glklvgted8pqx87hb97rtr5tkp5whbl" xml:space="preserve">Ny '''kolikoly''', amin' ny heviny ankapobeny, dia [[fanararaotam-pahefana]] atao mba hahazoana tombontsoa manokana izay tsy ara-dalàna. Izany fampiasana tsy ara-dalàna ny fahefam-panjakana  mba hahazoana tombontsoa manokana izany dia manimba ny tombontsoan' ny daholobe. Olana manjaka eto [[Madagasikara]] ny kolikoly izay miantraika amin' ny sehatra rehetra eo amin' ny fiarahamonina malagasy, manomboka amin' ny fanaovana [[Pôlitika eto Madagasikara|pôlitika]] sy eo amin' ny [[Toekaren' i Madagasikara|toekarena]] ka hatrany amin' ny [[Fitsarana eto Madagasikara|Fitsarana]]. Misy vokany ratsy eo amin' ny fampandrosoana ny firenena sy ny fiadanan' ny mponina ao aminy ity olana ity.

Matetika dia tsy mahomby sady tsy mangarahara ny fomba fiasan' ny andrim-panjakana sy ny raharaham-panjakana eto Madagasikara ka manamora ny fanaovana kolikoly. Manosika ny olona sasany hiroso amin' ny fanaovana kolikoly koa ny [[fahantrana]] satria izany no heveriny fa hanatsara ny momba azy na ny fidiram-bolany. Matetika dia leferina, na misy mamporisika mihitsy aza, ny kolikoly eto Madagasikara, hany ka mahazo vahana ny [[tsimatimanota]] eo amin' ny fanaovana kolikoly. Manosika amin' ny fanaovana kolikoly koa ny tsy fisian' ny [[mangarahara]] eo amin' ny fitantanana ny raharaham-panjakana. Manana anjara toerana lehibe amin' ny fanaovana kolikoly ny tambajotra pôlitika izay miaro ny mpanao kolikoly izay mampandroso ny tombontsoany.

Miteraka fanodinkodinana ny harem-bahoaka izay tokony hampiasaina hamatsiana ny tetikasa fampandrosoana ny kolikoly. Mampitombo ny tsy fitoviana ara-tsôsialy ity fanao mamohehetra ity amin' ny fampitomboany ny haren' ny olom-bitsy izay mampahantra ny sarambabem-bahoaka. Miteraka fahapotehan' ny asa sahanin' ny fanjakana ho an' ny daholobe koa ny kolikoly, anisan' ireo asa ireo ny fahasalamana, ny [[Fanabeazana eto Madagasikara|fanabeazana]] ary ny famatsiana angovo sy rano. Ity fanao ity koa dia mampikorosy fahana ny fanjakana tan-dalàna ary mampihena ny fitokisan' ny olom-pirenena ny fanjakana sy ny andrim-panjakana ao aminy.

Sarotra ny miady amin' ny kolikoly eto Madagasikara noho ny tsy fahampian' ny finiavana pôlitika izay tokony hatanjaka sy haharitra. Manampy trotraka koa ny fanoherana ataon' ny tambajotra mpanao kolikoly amin' ny alalan' ny fametrahany paikady fiarovan-tena sy fitazonany ny tombontsoany. Anisan' ny mahasarotra ny ady amin' ny kolikoly koa ny tsy fahampian' ny vola sy ny fitaovana ary ny olona, na dia mety hisy aza ny finiavana hanatanteraka ny ady.

== Jereo koa ==

* [[Kolikoly]]

* [[Halatra omby eto Madagasikara]]
* [[Transparency International|''Transparency International'']]</text>
      <sha1>glklvgted8pqx87hb97rtr5tkp5whbl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1092447</id>
      <parentid>1092444</parentid>
      <timestamp>2024-12-03T19:26:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Nanisy sary</comment>
      <origin>1092447</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2937" sha1="h1pcizvhq1yqv8p1xcyfd7jaa3cjt3q" xml:space="preserve">[[Sary:Countries by Corruption Perceptions Index (2022).svg|vignette|359x359px|Sarintany maneho ny tondro maneran-tany momba ny fahitana kolikoly tamin' ny taona 2022 araka ny ''[[Transparency International]]''. Anisan' ny firenena be kolikoly indrindra i Madagasikara.]]
Ny '''kolikoly''', amin' ny heviny ankapobeny, dia [[fanararaotam-pahefana]] atao mba hahazoana tombontsoa manokana izay tsy ara-dalàna. Izany fampiasana tsy ara-dalàna ny fahefam-panjakana  mba hahazoana tombontsoa manokana izany dia manimba ny tombontsoan' ny daholobe. Olana manjaka eto [[Madagasikara]] ny kolikoly izay miantraika amin' ny sehatra rehetra eo amin' ny fiarahamonina malagasy, manomboka amin' ny fanaovana [[Pôlitika eto Madagasikara|pôlitika]] sy eo amin' ny [[Toekaren' i Madagasikara|toekarena]] ka hatrany amin' ny [[Fitsarana eto Madagasikara|Fitsarana]]. Misy vokany ratsy eo amin' ny fampandrosoana ny firenena sy ny fiadanan' ny mponina ao aminy ity olana ity.

Matetika dia tsy mahomby sady tsy mangarahara ny fomba fiasan' ny andrim-panjakana sy ny raharaham-panjakana eto Madagasikara ka manamora ny fanaovana kolikoly. Manosika ny olona sasany hiroso amin' ny fanaovana kolikoly koa ny [[fahantrana]] satria izany no heveriny fa hanatsara ny momba azy na ny fidiram-bolany. Matetika dia leferina, na misy mamporisika mihitsy aza, ny kolikoly eto Madagasikara, hany ka mahazo vahana ny [[tsimatimanota]] eo amin' ny fanaovana kolikoly. Manosika amin' ny fanaovana kolikoly koa ny tsy fisian' ny [[mangarahara]] eo amin' ny fitantanana ny raharaham-panjakana. Manana anjara toerana lehibe amin' ny fanaovana kolikoly ny tambajotra pôlitika izay miaro ny mpanao kolikoly izay mampandroso ny tombontsoany.

Miteraka fanodinkodinana ny harem-bahoaka izay tokony hampiasaina hamatsiana ny tetikasa fampandrosoana ny kolikoly. Mampitombo ny tsy fitoviana ara-tsôsialy ity fanao mamohehetra ity amin' ny fampitomboany ny haren' ny olom-bitsy izay mampahantra ny sarambabem-bahoaka. Miteraka fahapotehan' ny asa sahanin' ny fanjakana ho an' ny daholobe koa ny kolikoly, anisan' ireo asa ireo ny fahasalamana, ny [[Fanabeazana eto Madagasikara|fanabeazana]] ary ny famatsiana angovo sy rano. Ity fanao ity koa dia mampikorosy fahana ny fanjakana tan-dalàna ary mampihena ny fitokisan' ny olom-pirenena ny fanjakana sy ny andrim-panjakana ao aminy.

Sarotra ny miady amin' ny kolikoly eto Madagasikara noho ny tsy fahampian' ny finiavana pôlitika izay tokony hatanjaka sy haharitra. Manampy trotraka koa ny fanoherana ataon' ny tambajotra mpanao kolikoly amin' ny alalan' ny fametrahany paikady fiarovan-tena sy fitazonany ny tombontsoany. Anisan' ny mahasarotra ny ady amin' ny kolikoly koa ny tsy fahampian' ny vola sy ny fitaovana ary ny olona, na dia mety hisy aza ny finiavana hanatanteraka ny ady.

== Jereo koa ==

* [[Kolikoly]]

* [[Halatra omby eto Madagasikara]]
* [[Transparency International|''Transparency International'']]</text>
      <sha1>h1pcizvhq1yqv8p1xcyfd7jaa3cjt3q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ny jay manga</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290103</id>
    <revision>
      <id>1092456</id>
      <timestamp>2024-12-04T09:11:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>152.110.154.92</ip>
      </contributor>
      <comment>Pejy noforonina tamin'ny « [[File:Blue jay in PP (30960).jpg|thumb|345x345px]] '''Ny jay manga''' (Cyanocitta cristata) dia vorona passerine ao amin'ny fianakaviana Corvidae, teratany any atsinanan'i Amerika Avaratra. »</comment>
      <origin>1092456</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="190" sha1="de6syl8p8abpbiw5dqo4k7nppnn5cpx" xml:space="preserve">[[File:Blue jay in PP (30960).jpg|thumb|345x345px]]
'''Ny jay manga''' (Cyanocitta cristata) dia vorona passerine ao amin'ny fianakaviana Corvidae, teratany any atsinanan'i Amerika Avaratra.</text>
      <sha1>de6syl8p8abpbiw5dqo4k7nppnn5cpx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Halatra omby ao India</title>
    <ns>0</ns>
    <id>290104</id>
    <revision>
      <id>1092457</id>
      <timestamp>2024-12-04T11:07:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Thelezifor</username>
        <id>15140</id>
      </contributor>
      <comment>Asan-jiolahy mpangalatra biby fiompy</comment>
      <origin>1092457</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4430" sha1="ns2ay0dpngty9g5qmqofu951w7s89ck" xml:space="preserve">Ny '''halatra omby''', any [[India]], dia heloka mahakasika ny fananana&lt;ref&gt;&lt;small&gt;David H. Bayley (2015). ''[https://books.google.mg/books?id=hkLWCgAAQBAJ&amp;pg=PA114&amp;redir_esc=y#v=onepage&amp;q&amp;f=false Police and Political Development in India]''. Princeton University Press. p. 105. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-1-4008-7849-9&lt;/nowiki&gt;.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;&lt;small&gt;&quot;[https://www.deccanchronicle.com/nation/current-affairs/030717/delhi-police-arrest-5-for-cattle-theft-illegal-slaughter-seize-illegal-weapons.html Delhi police arrest 5 for cattle theft, illegal slaughter; seize illegal weapons]&quot;. Deccan Chronicle. ANI. 3 July 2017.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Ao amin' ny lahatsoratry ny [[Andro Taloha]] sy ny [[Andro Antenatenany]] tany India dia voalaza fa heloka sy fahotana ary lohahevitra hita ao amin' ny fedrà [[Hindoisma|hindo]] ny [[halatra omby]]&lt;ref&gt;&lt;small&gt;Alf Hiltebeitel (2009). ''[https://books.google.mg/books?id=MMFdosx0PokC&amp;pg=PA460&amp;redir_esc=y#v=onepage&amp;q&amp;f=false Rethinking India's Oral and Classical Epics]''. University of Chicago Press. pp. 460–462, with footnotes 76–78. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-0-226-34055-5&lt;/nowiki&gt;.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;&lt;small&gt;Adheesh Sathaye (2007), ''How to become a Brahman'', Acta Orientalia Vilnensia, Volume 8, Number 1, pp. 47-58&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;&lt;small&gt;Olivelle, P. (8 April 2011). &quot;[https://academic.oup.com/jhs/article/4/1/23/2188606 Penance and Punishment: Marking the Body in Criminal Law and Social Ideology of Ancient India]&quot;. ''The Journal of Hindu Studies''. 4 (1). Oxford University Press: 35–37. doi:10.1093/jhs/hir011.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;.

Nandritra ny [[fanjanahantany]] sy taorian' ny fanjanahantany dia [[heloka bevava]] fahita matetika ny hakatra omby saingy misy ny fifanoheran-kevitra momba izany&lt;ref&gt;&lt;small&gt;Gilmartin, David (2003), &quot;Cattle, crime and colonialism: Property as negotiation in north India&quot;, ''The Indian Economic &amp; Social History Review'', 40 (1): 33–56, doi:10.1177/001946460304000102, S2CID 153991076&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Araka ny voalazan' i David Gilmartin, dia noheverin' ny manampahefana britanika tamin' ny andron' ny fanjanahantany ho loza ara-pôlitika miotrika izay nandrahona hanimba ny rafi-pitantanana manontolo ny heloka bevava noho ny halatra omby, satria nandrahona ny hampikorosy fahana ny fanjakana amin' ny maha mpiaro sy mpiantoka ara-dalàna ny olona tsirairay amin' ny maha tompo mpamokatra fananana miteraka fidiram-bola azy&lt;ref&gt;&lt;small&gt;Gilmartin, David (2003), &quot;Cattle, crime and colonialism: Property as negotiation in north India&quot;, ''The Indian Economic &amp; Social History Review'', 40 (1): 38, doi:10.1177/001946460304000102, S2CID 153991076&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Amin' izao fotoana izao dia nahatonga ny omby be dia be ho lasibatry ny halatra  ny tinady momba ny hen' omby&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;&lt;small&gt;Ghosh, Palash (2 April 2014). &quot;[https://www.ibtimes.com/cattle-smuggling-dangerous-illegal-highly-profitable-trade-between-india-bangladesh-1553155 Cattle Smuggling: A Dangerous, Illegal And Highly Profitable Trade Between India And Bangladesh]&quot;. ''The International Business Times''.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;&lt;small&gt;Gardiner Harris (26 May 2013). &quot;[https://www.nytimes.com/2013/05/27/world/asia/cow-thefts-on-the-rise-in-india.html For New Breed of Rustlers, Nothing Is Sacred]&quot;. ''The New York Times''.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Araka ny ''[[The New York Times]]'' sy ny loharanom-baovao hafa dia sehatr' asa ahazoan-tombony any India ny halatra omby hahazoana hen' omby&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;&lt;ref&gt;&lt;small&gt;Buncombe, Andrew (1 June 2012). &quot;[https://www.independent.co.uk/climate-change/news/nothing-s-sacred-the-illegal-trade-in-india-s-holy-cows-7808483.html Nothing's sacred: the illegal trade in India's holy cows]&quot;. ''The Independent''.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;.

Misy trano famonoana omby tsy ara-dalàna maherin' ny 30&amp;nbsp;000 ny any India, izay miasa ao anatin' ny toe-javatra maloto&lt;ref&gt;&lt;small&gt;Nanditha Krishna (2014). ''[https://books.google.mg/books?id=DF_af8_547EC&amp;pg=PT116&amp;redir_esc=y Sacred Animals of India]''. Penguin. p. 116. &lt;nowiki&gt;ISBN 978-81-8475-182-6&lt;/nowiki&gt;.&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;&lt;small&gt;&quot;[https://www.thehindu.com/news/national/other-states/peta-asks-for-illegal-slaughterhouses-closure/article17753526.ece PETA asks for illegal slaughterhouses’ closure]&quot;, ''The Hindu'' (1 April 2017)&lt;/small&gt;&lt;/ref&gt;. Araka ny ''The New York Times'' dia anisan' ny mamatsy ny trano famonoana omby tsy ara-dalàna ny halatra omby&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt;.

== Loharano sy fanamarihana ==</text>
      <sha1>ns2ay0dpngty9g5qmqofu951w7s89ck</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>