Wikipedia mgwiki https://mg.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Fandraisana MediaWiki 1.44.0-wmf.6 first-letter Rakitra Manokana Dinika Mpikambana Dinika amin'ny mpikambana Wikipedia Dinika amin'ny Wikipedia Sary Dinika amin'ny sary MediaWiki Dinika amin'ny MediaWiki Endrika Dinika amin'ny endrika Fanoroana Dinika amin'ny fanoroana Sokajy Dinika amin'ny sokajy TimedText TimedText talk Module Discussion module 0 1625 1092726 1081752 2024-12-11T08:57:55Z Thelezifor 15140 Tsipelina 1092726 wikitext text/x-wiki [[Sary:Africa (orthographic projection).svg|vignette|289x289px|Sarin-tanin' i Afrika]] I '''Afrika''' dia [[kôntinenta]] manana velarana mirefy 30&nbsp;415&nbsp;873 km² miaraka amin' ny [[nosy]] manodidina azy, ka izy no kôntinenta fahatelo lehibe indrindra eran-tany raha isaina ho kôntinenta tokana i [[Amerika]]. 6 % amin' ny velarana manontoln' ny [[Tany]] ny velarany ary 20 % amin' ny velaran' ny tany maina manontolo. Voafaritry ny [[Ranomasina Mediteranea]] any avaratra, ny [[Lakandranon' i Suez]] sy ny [[Ranomasina Mena]] any avaratra-atsinanana, ny [[Ranomasimbe Indiana]] any atsinanana ary ny [[Ranomasimbe Atlantika]] any andrefana i Afrika. Mahatratra hatramin' ny 1,3 [[lavitrisa]] ny mponina ao ka mametraka an' i Afrika ho kôntinenta faharoa eran-tany aorian' i [[Azia]] ary ireo mponina ireo dia 17,2 % amin' ny mponina eran-tany tamin' ny taona 2020. Mamakivaky an' i Afrika eo afovoany ny [[Fehibe|fehiben-tany]] ary isan-karazany ny [[toetany]] ao aminy: mafana sy mando ny faritra akaiky indrindra ny ny fehiben-tany, trôpikaly kosa ny any amin' ny faritra eo anelanelan' ny fehiben-tany sy ny [[zana-pehintany]] tsirairay, mafana sy maina ny manodidina ny zana-pehintany, [[Toetany antonony|antonony]] ny eny amin' ny faritra avo. Miavaka noho ny tsy fahampian' ny [[Rotsa-drano|rotsak' orana]] ity kôntinenta ity. Noho ny tsy fisian' ny tahirin-dranomandry sy ny tsy fisian' ny tahirin-drano an-tendrombohitra dia tsy misy fomba hampisy fitsipika mametra voajanahary ny toetany afa-tsy ny fitambaran' ny zavamaniry (indrindra ny [[ala]]) sy ny ny [[ranomasina]]. 60 % amin' ny velaran' ilay kôntinenta ny tany karankaina, izay manankarena amin' ny lafiny [[tontolo iainana]]. Toerana faharoa misy ala mitohy eto an-tany ity kôntinenta ity: ny ala ao amin' ny sahan-dranon' i [[Congo (ony)|Congo]] izany, nefa tandindomin-doza noho ny fitrandrahana tafahoatra, ny [[fandripahana ala]], ny fahatapatapahan' ny faritry ny ala ary ny fihenan' ny isan' ny karazan-javamananaina, vokatry ny asan' ny olombelona, ​izay ​miharatsy koa vokatry ny [[fiovaovan' ny toetany]]. Tamin' ny taona 2020, ny tondro ara-toetany dia nampiseho fisondrotan' ny mari-pana aty Afrika, fisondrotan' ny haavon' ny ranomasina izay mihafaingana, ary ny zava-miseho mahery vaika eo amin' ny [[toetrandro]] sy ny [[toetany]] mitranga matetika kokoa (ohatra ny [[tondra-drano]] sy ny [[Haintany|hain-tany]] ary ny fandravana vokatr' izany). Manambara ihany koa ny fandrahonan' ny fiovana mananontanona sy tsy azo ovaina amin' ny rafitra misy eto amin' ny [[Tany]] ny fihakelezana haingan' ny tahirin-dranomandry farany tao [[Afrika Atsinanana]], izay hiempo tanteraka ato ho ato. Heverina ho toerana nipoiran' ny olombelona voalohany i Afrika, ​​izay nisehoan' ny razamben' ny Olombelona, ​​avy eo, tamin' ny 200&nbsp;000 taona lasa any ho any, ny olombelona môderina izay niely tany amin' ny faritra sisa hafa amin' ny Tany. Nisehoana fiatoana i [[Sahara]], izay efitra mafana lehibe indrindra eran-tany, ka nitarika fivoarana ara-tantara miavaka maro teo amin' ny faritra avaratra sy atsimo amin' i Afrika. Tamin' ny vanim-potoana lasa dia nivoatra teo amoron' i ony [[Nily]] ny sivilizasiônan' i [[Ejipta tamin' ny Andro Taloha|Ejipta taloha]], teraka ny sivilizasiona manokan' i [[Afrika atsimon' i Saharà|Afrika atsimon' i Sahara]] tany amin' ny faritry ny [[hivoka]]; nandray ny kolontsain' ny [[Fenisia|Fenisiana]] sy ny an' ny [[Grika (vahoaka)|Grika]] ary ny an' ny [[Rôma Taloha|Rômana]] i [[Afrika Avaratra]], izay faritra morontsiraka atsimon' i [[Ranomasina Mediteranea|Mediteranea]]. Nanomboka tamin' ny taona 3000 tal JK no nisehoan' ny fielezan' ny [[Banto (vahoaka)|vahoaka banto]] tao Afrika. Fihetsehan' ny mponina tao anatin' ny dingana maromaro izany, izay amin' ny ankapobeny, avy any avaratra, manomboka amin' ny faritra be ahitra any [[Kamerona]], mankany atsimo, hatrany amin' ny [[Faritra Atsimo ao Afrika|faritra atsimo amin' i Afrika]], izany dia tratra tamin' ny fiandohan' ny vanim-potoana kristiana. Azo anazavana ny fitsinjaran' ny fiteny sy ny vahoaka ao amin' ny [[Afrika atsimon' i Saharà|faritra atsimon' i Sahara]] ankehitriny ny fielezan' ny vahoaka banto. Niorina taty Afrika tamin' ny taonjato voalohany ny [[Kristianisma|fivavahana kristiana]], indrindra tany [[Afrika Rômana]] any avaratra amin' ilay kôntinenta, ary avy eo tany [[Etiôpia]]. Tamin' ny taonjato faha-7 no niandohan' ny [[Silamo|finoana silamo]] taty Afrika, izay niorina teo amin' ny morontsiraka atsinanana sy tany avaratry amin' ny tapany avaratry ny kôntinenta ka hatrany amin' ny sisiny avaratra amin' ny [[Afrika atsimon' i Saharà|faritra atsimon' i Sahara]]. I Afrika Avaratra, niaraka amin' izay koa, dia lasa nanjakan' ny [[Fiteny arabo|fiteny]] sy ny [[kolontsaina arabo]]. Taty Afrika atsimon' i Sahara, tamin' ny taonjato faha-8 ka hatramin' ny taonjato faha-17, dia nisy [[empira]] natanjaka sy nanan-karena nifandimby. Tamin' ny faramparan' io vanim-potoana io, tamin' ny taonjato faha-15, ny [[Pôrtogaly|Pôrtogey]], narahin' ny firenena eorôpeana hafa, dia nanangana fivarotana sy fividianana andevo tany amin' ny morontsiraka andrefana, ny varotra andevon' i Atlantika (atao hoe "raharaham-barotra telolafy"), izay nanampy ny [[Fivarotana andevo mainty hoditra|varotra andevo anatiny]] taty Afrika sy ny fanondranana andevo mankany amin' ny [[Tontolo Atsinanana]] izay efa nanjaka teto amin' ny kôntinenta. Ny taonjato faha-18 dia nanamarika ny fiandohan' ny famantaran-tany natan' ny Eorôpeana, narahin' ny [[fanjanahantany]] goavana tao amin' ny kôntinenta teo anelanelan' ny faramparan' ny taonjato faha-19 sy ny fiandohan' ny taonjato faha-20. Nitsahatra ny varotra andevo teo am-piandohan' ny taonjato faha-20, nefa teo ambany fahefan' ny mpanjanaka tanteraka ny ampahany be amin' i Afrika mandra-pahatongan' ny tapaky ny taonjato faha-20, izany dia mamolavola ny [[sisin-tany]] sy ny [[Toekarena|toekaren]]' ny firenena maro voakasik' izany mandraka ankehitriny. Nahazo ny [[Fahaleovantena|fahaleovantenany]] teo anelanelan' ny faran' ny taompolo 1950 ([[Tonizia]], [[Marôka]], [[Ganà]], sns.) sy ny tapaky ny taompolo 1970 ([[Angôla]], [[Môzambika]], sns.) ny ankamaroan' ny firenena aty Afrika. Nahitana "[[demôkrasia]] tsy lavorary" na "fitondrana tsy refesi-mandidy” mihitsy aza i Afrika mahaleo tena ary maro ny ady mitranga. Hatramin' ny nahazoan' i [[Sodàna Atsimo]] fahaleovantena tamin' ny taona 2011 dia misy firenena 54 manana ny [[Fiandrianana|fiandrianany]] i Afrika (tsy anisan' izany ny [[Repoblika Arabo Saharaoy Demôkratika]] sy i [[Sômalilandy]]). [[Sary:Map of Africa with flags.svg|vignette|261x261px|Sarin-tanin' i Afrika maneho ny sainan' ny firenena ao aminy]] Ireto ny firenena ao Afrika, raha ampidirina ireo mbola tsy ankatoavin' ny firenena maro: [[Afrika Atsimo]], [[Aljeria|Alzeria]], [[Angôla]], [[Benîno]], [[Borkina Fasô]], [[Borondy]], [[Bôtsoana]], [[Ejipta]], [[Eritrea]], [[Esoatiny]] ([[Soazilandy]] taloha), [[Etiôpia]], [[Gabôna]], [[Gambia]], [[Ganà]], [[Ginea]], [[Ginea Bisao]], [[Ginea Ekoatôrialy|Ginea Ekoatôrialy,]] [[Jibotỳ]], [[Kamerona]], [[Kapvera]], [[Kenià|Kenia]], [[Kômôro]], [[Kôtidivoara]], [[Lezôtô|Lesôtô]], [[Liberià|Liberia]], [[Libia]], [[Madagasikara]], [[Malaoỳ]], [[Malỳ]], [[Maorisy]], [[Maoritania]], [[Marôka]], [[Môzambika]], [[Namibia]], [[Nizera]], [[Nizerià]], [[Oganda]], [[Repoblika Arabo Saharaoy Demôkratika]], [[Repoblika Demôkratikan' i Kôngô]], [[Repoblikan' i Afrika Afovoany]], [[Repoblikan' i Kôngô]], [[Roanda]], [[Saô Tôme e Prinsipe]], [[Seisely]], [[Senegaly]], [[Siera Leôna]], [[Sodàna]], [[Sodàna Atsimo]], [[Sômalia]], [[Sômalilandy]], [[Tanzania]], [[Tôgô]], [[Tonizia]], [[Tsady]], [[Zambia]] ary [[Zimbaboe]]. Ny [[mponina]] aty Afrika no fatra-pitombo indrindra eto an-tany ary nihatsara ny toe-pahasalamana na dia tsy mandroso haingana raha mitaha amin' ny any amin' ny [[firenena an-dalam-pandrosoana]] hafa. Miorina amin' ny fandaminana mifototra amin' ny fianakaviana sy ny maha anisan' ny foko ny tena ny fiarahamonna aty Afrika; misy [[Vondrom-poko aty Afrika|vondrom-poko]] manodidina ny arivo ao amin' ity kôntinenta ity, izay misy fahasam-piteny lehibe indrindra eto amin' izao tontolo izao, ahitana [[Fiteny aty Afrika|fiteny]] manodidina ny 2&nbsp;000. Ao anatin' ny toe-javatra maha sarotra ny fitantana ny rahatraha momba ny mponina i Afrika amin' izao fotoana izao noho ity kôntinenta ity izay mbola tsy mandroso ara-toekarena na dia eo aza ny fitomboan' ny toekarena izay matanjaka nanomboka tamin' ny fiandohan' ny taonjato faha-21, izay nahatonga ny fisandratan' ny saranga anelanelany, tsy dia mahavokatra, manana fidiram-bola ambony. Anisan' ny olana amin' ny fitantanana ny mponina ny [[tsy fananana asa]], ny fahampian' ny famatsiam-bola ho an' ny [[fampianarana]]. Ara-toekarena dia nitohy hatramin' ny [[Andro Taloha]] ny varotra ifanaovan' ny samy kôntinenta, ary tamin' ny vanim-potoan' ny empira lehibe dia ity kôntinenta ity no mpamatsy [[volamena]] ny [[Tontolo Tandrefana|Tandrefana]] sy [[Tontolo Atsinanana|Tatsinanana]]. Taty aoriana, ny [[fanjanahantany]] dia nitarika ho amin' ny fampisahanana sehatra ara-toekarena manokana ho an' ny mpanjanaka izay saika lasa tsy nitodika afa-tsy any ivelany, natokana ho an' ny fanondranana [[akora fanodina]] ([[mineraly]] sy vokatry ny [[fambolena]]) ho any amin' ny renivohitry ny firenena mpanjanaka. Satria mbola manana tahirin-t[[solitany]] sy [[harena an-kibon' ny tany]] lehibe i Afrika dia mbola mitohy io toe-javatra io amin' izao taonjato faha-21 izao, ka vokatr' izany dia mbola mitohy koa ny fisian' ny "firenena mpampanofa" sy ny ôligarsia maro izay maka ny vola miditra izay manimba ny tombontsoan' ny mponina izay mijanona ho mahantra. Kely dia kely ny toeran' i Afrika eo amin' ny [[fanatontoloana]] ara-toekarena ankehitriny, tsy toy ny tamin' ny taonjato maro lasa. Na izany aza dia nanomboka fiovana ara-toekarena nandritra ny vanim-potoana farany ny firenena sasany noho ny toekarena lasa ahitana [[Seha-pihariana|sehatr' asa]] maro samihafa sy noho ny fivoaran' ny [[seha-pihariana faharoa]] ary ny "fitomboana tsy manilika". == Tantara == Tao Afrika no nipoiran' ny karazan' olombelona ''homo sapiens''. === Talohan' ny Tantara === ==== Fahaterahan' ny olombelona ==== [[Sary:Lucy blackbg.jpg|vignette|438x438px|Lucy, taolana ''Australopithecus afarensis'', hita tamin' ny 24 Nôvambra 1974 tao amin' ny Lohasahan' i Awash, tao amin' ny Debok' i Afar any [[Etiôpia]].]] I Afrika no heverina ho "fandrian-jazan' ny olombelona", ​​izay nisehoan' ny voalohany olombelona ary avy eo ny hany karazana misy azy mbola velona ankehitriny: ny ''[[Homo sapiens]]''. Nandritra ny taonjato faha-20, ny paleôantrôpôlôga dia nahita fôsily marobe sy fanorenam-ponenan' porofon' ny hôminide mpialoha lalana ny olombelona, ​​tamin' ny 7 tapitrisa taona talohan' ny ankehitriny ho an' ny karazana ''Sahelanthropus tchadensis'' (fôsily Toumaï), 6 tapitrisa taona ho an' ny ''Orrorin tugenensis'', 4 tapitrisa taona ho an' ny fôsilin' ny Ardi an' ny karazana ''Ardipithecus ramidus'', 3,9 hatramin' ny 3,0 tapitrisa taona ho an' ny ''Australopithecus afarensis'', 2,3 ka hatramin' ny 1,4 tapitrisa taona talohan' ny ankehitriny ho an' ny ''Paranthropus boisei'' ary eo amin' ny 1,9 tapitrisa ka hatramin' ny 600&nbsp;000 taona eo ho eo ho an' ny ''Homo ergaster''. Taorian' ny fivoaran' ny ''Homo sapiens'', manodidina ny 200&nbsp;000 ka hatramin' ny 100&nbsp;000 taona lasa izay, i Afrika nonenana vondrona mpihaza sy mpioty indrindra . Araka ny teôria momba ny "fiaviana afrikanan' ny olombelona môderna” (''Out of Africa'', midika hoe "Mivoaka an' i Afrika"), ireo olombelona môderina voalohany ireo dia nandao an' i Afrika ary nipetraka teo amin' ny faritra hafa teo anelanelan' ny 80&nbsp;000 sy 50&nbsp;000 taona talohan' ny androntsika. Nandao an' ilay kôntinenta izy ireo tamin' ny fiampita ny [[Ranomasina Mena]] tamin’ ny alalan’ i Bab-el-Mandeb sy ny [[andilan-dranomasin' i Gibraltar]] ary ny [[andilan-tanin' i Suez]]. Ny [[fifindrà-monina]] hafa nataion' ireo olombelona môderina ireo, ao anatin' i Afrika, dia tamin' ny vanim-potoana mitovy amin' ny voalaza etsy aloha, miaraka amin' ny soritra fiorenam-ponenana tany am-boalohany tany amin' ny [[Faritra Atsimo ao Afrika|faritra atsimo amin' i Afrika]] sy tany [[Afrika Avaratra]] ary tao [[Sahara]]. ==== Fivoarana ara-toetanin' i Sahara ==== Niovaova be ny haben' ny [[Sahara]] rehefa nandeha ny fotoana, noho ny toetry ny [[toetany]]. Tamin' ny faran' ny fandrakofan-dranomadry ny ampahany be amin' ny kôntinenta rehetra, izay nitranga tany amin' ny 8500 tal JK dia lasa tany anirian-java-maitso sy lonaka indray i Sahara. Hita ao Tassili n'Ajjer, ny sary hosodoko amin' ny zohy, tamin' ny taona 8000 tal JK, izay maneho an' i Sahara lonaka sy nisy mponina betsaka. Taty aoriana, ny hafanana sy ny fihamainan' ny toetany, manodidina ny taona 5000 tal JK, dia mahatonga an' i Sahara ho lasa mafana sy sarotra iainana. Nandritra ny evôlisiôna izay naharitra hatramin' ny 3900 tal JK, i Sahara dia nihanajary tany efitra. Nitranga ny fiharatsian' ny toetany, ka nihena ny rotsak' orana aty [[Afrika Atsinanana]] sy [[Afrika Afovoany]]. Nanomboka teo dia nanjaka taty Afrika Atsinanana ny fahamainana. Nitana anjara toerana lehibe amin' ny fizarazaràna ara-jeôgrafika ny ampahany be amin' i Afrika i Sahara. Nampihena ny habetsaky ny tany azo onenana izany ary niteraka fifindra-monin' ny mponina mpamboly mankany amin' ny faritra manana toetany mafana kokoa any [[Afrika Andrefana]] sy mankany amin' ny [[Lohasahan' i Nily]], eo ambanin' ny Katarakta Faharoa, izay nisy toeram-ponenana maharitra na somary maharitra. Io [[fifindra-monina]] io dia nahatonga ny fipoiran' ny fiarahamonina saro-drafitra sy voalamina tsara nandritra ny taonarivo faha-4 tal JK, araka ny asehon' ny toerana ao Nabta Playa. Sakana amin' ny fivezivezena avaratra-atsimo ity fahatapahana ara-toetany ity. Ny Lohasahan' i Nily no lasa lalan-tsara ifamoivoizana indrindra ary i Ejipta dia nanaraka dingam-pandrosoana miavaka amin' ny faritra hafa aty Afrika, ==== Famolahana ny biby hompina voalohany sy fambolena ==== Ny famolahana voalohahy ny biby hompina taty Afrika dia nialoha ny fambolena ary niara-nisy amin' ny kolontsaina mpihaza sy mpioty; ny [[omby]], ohatra, dia nompina nanomboka tamin' ny taona 7500 ka hatramin' ny 6000 tal JK tany [[Afrika Avaratra]]. Aany amin' ny faritra nilô-sahariana dia biby maro no nompina, anisan' izany ny [[ampondra]]. Ny fambolena dia niseho tamin' ny alalan' ny dingana sarotra sy marolafy manodidina ny taona 6000 tal JK. Voalohany indrindra dia nisy ny fandraisan' i Ejipta ny zavamaniry avy any [[Atsinanana Afovoany|Azia Atsimo-Andrefana]]; avy eo, manodidina ny taona 2000 tal. JK, dia fambolena teratany no natao miaraka amin' ny famolahana ny [[Ampembambazaha|ampembimbazaha]], ny [[vary]] afrikana, ny iniamy ary ny [[Ampemba|ampemby]] mba hovolena. ==== Fandaminana ny toeram-ponenan' ny olona ==== Niorina talohan' ny vanim-potoana ara-tantara ny vondrona ara-pôlitika malaza. Ohatra, ny toerana misy an' i Nabta Playa, andrefan' ny ony [[Nily]], any amin' ny tany efitr' i [[Nobia]], dia nisy mponina, na tsy mitohy mandavan-taona aza, nanomboka tamin' ny taonarivo faha-9 tal JK hatramin' ny taonarivo voalohany tal JK. Ny [[deboka]] nisy azy, tamin' izany fotoana izany, dia voatondraka sy lonaka kokoa noho ny amin' izao. Io toerana io dia nahtana [[megalita]] maro izay nampiasaina amin' ny [[haikintana]], nanomboka amin' ny taona 6000 ka hatramin' ny 6500 tal JK. Ny mponina, izay niompy, dia nampiseho mariky ny fandaminana avo lenta, mihoatra noho ny an' i Ejipta tamin' izany fotoana izany. Ohatra amin' izany ny fanorenan-trano sy zavatra hafa amin' ny vato, ambony sy ambanin' ny tany, tanàna madinika naorina araka ny drafitra vosoritra mialoha sy lavadrano lalina, afaka mitahiry rano mandritra ny taona ary ny fahalalana ara-kaikintana indrindraindrindra izay ilaina amin' ny fananganana megalita. Fotoana fohy taty aoriana, niaraka amin' i Nabta Playa teo anelanelan' ny -3 800 sy -3 000 taona lasa izay, ny kolontsaina Nagada (vanim-potoana talohan' ny fitondra ifandimbiasan' ny tarana-mpanjaka tao Ejipta) no nisian' ny [[hierôglifa]] voalohany tao Abydos. Ny takela-tanimangan' i Abydos dia manamarina ny fisian' ny fandaminana ara-pôlitika mamorona [[fanjakà-mpanjaka]]; ireo takela-tanimanga ireo dia miresaka momba ny mpanjaka Maingoka I izay nanjaka tany amin' ny taona 3200 tal JK amin' i Ejipta manontolo, ary na dia tany ivelany aza. ==== Fisehoan' ny asa vy voalohany sy ny fielezan' izany ==== === Sivilizasiôna tamin' ny Andro Taloha === <timeline> # définition de la taille de la frise ImageSize = width:800 height:auto barincrement:37 # taille totale de l'image : largeur, hauteur PlotArea = top:15 left:50 bottom:40 right:15 # taille réelle de la frise au sein de l'image DateFormat = yyyy # format des dates utilisées Period = from:-5000 till:1300 # laps de temps (de ... à ...) TimeAxis = orientation:horizontal # orientation de la frise (verticale ou horizontale) ScaleMajor = unit:year increment:500 start:-5000 # incrément temporel (majeur) # définition d'une variable à titre d'exemple Define $dy = 40 # définition des couleurs Colors = id:gris value:gray(0.9) # Le système de bardata permet d'éviter les légendes à gauche # et de définir l'ordre d'apparition des segments indépendamment de PlotData BarData= bar:0 #nabta + migrations bantoues bar:1 #égypte bar:1ter #nagada bar:2 #nok bar:3 #koush bar:4 #aksoum bar:4bis #utique carthage cyrène bar:fictive #espacement bar:fictive2 #espacement bar:4ter #civilisation carthaginoise bar:5 #empire du ghana # définition des données PlotData= # définition des barres bar:0 color:gris mark:(line,white) align:center from:-4500 till:-2500 text:"Havoan'i Nabta Playa" link:https://mg.wikipedia.org/wiki/Nabta_Playa from:-2000 till:1300 text:"fifindra-monin'ny banto" bar:1 color:dullyellow mark:(line,white) align:left from:-30 till:500 fontsize:S color:yellow2 align:center text:"Ejipta romana" from:-3000 till:-30 align:center text:[[Ejipta taloha]] from:-5000 till:-3000 align:center color:pink text:[[Fotoana ejipsiana nialohan'ny dinastia]] at:-3200 align:right shift:(0,-60) text:"Taona nisehoan'ny hierôglifa" bar:1ter color:pink from:-3800 till:-3000 width:42 align:center text:[[Haifomban'i Nagada]] at:-3200 bar:2 from:-1500 till:250 color:gris text:[[Sivilizasiona Nok]] bar:3 color:yellow mark:(line,white) align:center from:-750 till:40 text:[[Fanjakan'i Koso]] bar:4 color:lavender mark:(line,white) align:center from:-100 till:1000 text:[[Fanjakan'i Aksoma]] bar:4bis mark:(line,black) color:white align:center from:-1100 till:-644 color:white at:-1100 align:right shift:(0,-29) text:"Fiorenan'i Utica~-1100" at:-814 align:center shift:(0,-58) text:"Fiorenan'i Kartazy~-814" at:-644 align:left shift:(0,-29) text:"Fiorenan'i~Sirena~-644" bar:4ter mark:(line,white) color:powderblue align:center from:-814 till:-146 text:[[Sivilizasiona Kartazinianina]] bar:5 color:gris mark:(line,white) align:center from:300 till:1240 text:[[Empiran'i Ghana]] # </timeline> Tamin'ny [[Andro Taloha]], ireo fanjakana fanta-daza sy namela lova an-tsoratra dia ny Fanjakan' i Ejipta, ny Fanjakan' i Koso, i Meroe, ny Fanjakan' i Aksoma, i Kartajy ary i Zimbaboe Lehibe. ==== Faritra nilôtika sy sivilizasiôna voalohany taty atsimon' i Sahara ==== ==== Fielezan' ny Banto ==== ==== Afrika Avaratra==== Tao [[Ejipta tamin'ny Andro Taloha|Ejipta]] no nipoiran'ny tantara an-tsoratra tao Afrika. Ny [[Tetiandro egiptiana|tetiandro nampiasain' ny Ejipsiana]] tamin'izany fotoana izany dia natao hamantarana ny fotoana nisian' ny kolontsain' ny [[Andron'ny Varahina]] sy ny [[Andron'ny Vy]] tao amin' ilay faritra. Tamin' ny taona 1567 tal. J.K. hatramin' ny taona 1080 tal. J.K. no nena nirapiratan' ny sivilizasiôna ejipsiana. Nanangana seranam-pifanakalozana ny [[Fenisianina]] manodidina ny [[Ranomasina Mediteranea]] talohan'ny taona 1000 tal. J.K.. Nanangana an'i [[Kartazy]] (na [[Kartago]]) tamin'ny -814 izy ireo. Any atsinanana indray dia nanangana an'i [[Sirena]] (na [[Kirena]]) ny grika tamin'ny taona -631. Na dia mitoka-monina noho ny tanimaty manodidina azy aza ilay tanàna dia tena nanan-karena ny [[Sirenaika taloha|Sirenaika]] (na [[Kirenaika taloha|Kirenaika]], tany manodidin' i Sirena). Nanana hery mitarika goavana tao Ejipta ny Grika tamin' izany fotoana izany. Lazaina fa i [[Aleksandra Lehibe]] no namorona an' i [[Aleksandria]] ary ny [[dinastia ptôlemaika]] ary namela antontan-taratasy mikasika an' i Etiôpia ho lova. Na izany aza, nandresy ireo hery telon'i [[Afrika Avaratra]] ny romana: i [[Kirenaika taloha|Sirenaika]], i [[Ejipta tamin'ny Andro Taloha|Ejipta]] ary i [[Kartazy]]. Latsaka tamin'ny 146 tal. J.K. i Kartazy rehefa niady nandritry ny taonjato maro. Nitontongana fotoana kely taoriany ireo fahefana roa hafa. Tonga hatrany [[Nobia]] any Etiopia ny Rômanina mba hitady ny loharanon'i [[Nily]], fa tsy nahomby izy ireo. Ny asa soratr' i [[Ptôlemeo]] dia nahafantarana ny halehiben' ny tontolo fantatry ny [[Empira Rômana|Rômana]] (na mivantana na amin'ny alalan'ny filazan'ny olona). Izy ireo dia miresaka momba ny [[Farihy Lehibe (Afrika)|Farihy Lehibe]], seranam-pifanakalozana manaraka ny morontsiraky ny [[Ranomasimbe Indiana|Ranomasimbe Indianina]] hatrany Rhapta any [[Tanzania]] ary koa ny ony [[Niger (ony)|Niger]]. Namarana ny fisian' ny sivilizasiôna klasika tao [[Afrika Avaratra]] ny fanafihan' ny [[Vandala (vahoaka)|Vandala]] tamin' ny taonjato faha-5. Nanangana fanjakana iray manana an' i [[Kartago|Kartazy]] ho renivohitra izy ireo tamin' ny taona 429. Lavo tamin' ny andron' ny [[Empira Bizantina]] ilay fanjakana tamin' ny taona 533. ==== Fampidirana ny kristianisma ==== Araka ny [[lovantsofina]] dia nitondra ny [[kristianisma]] tao [[Aleksandria]] tamin' ny taona 60 i Masindahy [[Marka (evanjelista)|Marka]], ary lasa [[eveka]] voalohany tao. Ny [[Fiangonan' i Jerosalema]] no mety nandefa misiônera tao, tamin' ny taona 200 tany ho any. Tanan' ny fiangonana mampiasa ny [[fiteny grika|teny grika]] i [[Aleksandria]]. Tamin' ny taona 325 dia 51 no isan' ny episkôpata tao Ejipta ary niely tamin' ny [[fiteny kôpta|teny kôpta]] ny [[Baiboly]]. Tamin' ny taona 400 dia Kristianina ny 90 % amin' ny mponina tao Ejipta. ==== Sivilizasiôna tamin'ny Andro Taloha taty atsimon' i Sahara ==== === Empira === ==== Fakan-tany nataon' ny Arabo tao Afrika Avaratra ==== ==== Ao atsimon' i Sahel ==== ==== Fisadratana berbera-mozilmana ==== ==== Varotra andevo tato Afrika sy ny varotra andevo nataon' ny Arabo ==== ==== Empira telo lehibe ==== === Varotra andevo manerana an' i Atlantika === === Fanjanahantany === ==== Fanafoanana sy famaranana ny varotra andevo ==== ==== Famantarana ny zava-misy any anaty tany ==== ==== Fanjakazakan' ny mpanjanatany ==== === Fizakantena ara-pôlitika sy fahaleovantena === === Afrika ankehitriny === ==== Ady ==== ==== Fitroarana jihadista ==== === Taonjato faha-7 hatramin'ny taonjato faha-16=== ==== Afrika Andrefana ==== [[Sary:Bronze ornamental staff head, 9th century, Igbo-Ukwu.JPG|thumb|188x188px|Haingo varahina tamin' ny taonjato faha-9 avy amin' ny Igbo-Ukwu]] Ny isan' ny fitondrana an-toerana tao Afrika talohan' ny [[fanjanahan-tany]] dia heverina fa any amin' ny 10&nbsp;000 any ho any. Izy ireo dia samy manana ny firafitra ara-politikany. Anisan'ny fanjakana lehibe namela lova ny Fanjakan' i Akàna, ny an' i [[Fanjakan'i Edo|Edo]], ny an' i Iôroba ary ny an' i Igbô tao [[Afrika Andrefana]]. Ny tao [[Afrika Atsinanana]] indray dia nisy ireo fanjakana soahily teo amin' ny morontsiraka atsinanana. Tamin' ny taonjato faha-9 dia nisy ireo fanjakana mampandova fahefana toa ny fanjakana madinika [[Haosa (vahoaka)|Haosà]], izay nivelatra eran' ny tany rakotra bozaka ao Afrika Andrefana (avy eo amin'ny tany misy an' i [[Malỳ]] ankehitriny hatrany atsimon' i [[Sodàna]]). Misy ihany koa ireo fanjakana toa ny Fanjakan' i Ganà, ny an' i Gao, na ny [[Empiran' i Kanem-Bôrno]]. Lavo tamin' ny taonjato faha-11 i Ganà. Nandimby azy ny [[Empiran' i Malỳ]], izay avy ao andrefan' i Sodàna ankehitriny hatrao [[Senegaly]]. Nanaiky ny [[Silamo|finoana silamo]] tamin' ny taonjato faha-11 ny Kanema. [[File:Rytter fra Bagirmi.jpg|left|thumb|251x251px|Mpiady ambony soavalin'i Bagirmi]] Amin' ny faritra feno alan' i [[Afrika Atsinanana]], dia nivoatra tany ivelan'ny faritra nielezan'ny finoana silamo ny fanjakana mahaleotena. Niorina tamin' ny taonjato faha-9 ny [[Fanjakan' i Nri]] ary anisan' ny voalohany. Izy io dia entin' i Eze Nri ary anisan'ny fanjakana antitra indrindra ao [[Nizerià|Nizeria]] ankehitriny. Malaza amin' ny fahaizany mandrafitra varahina izay hita ao amin' ny tanànan' i Igbo-Ukwu ny fanjakan'i Nri. Heverina fa namboarina tamin' ny taonjato faha-9 ireny zavakanto varahina ireny. Ny Fanjakan' i Ife izay anisan'ny tanàna fanjakana iôroba voalohany, dia nanangana governemanta entin' ombiasy oba ("mpitondra" amin' ny [[Fiteny iôroba|teny iôroba]]) izay antsoina hoe ''Ooni an' i Ife''. Malaza amin' ny maha-ivontoerana ara-kolontsaina sy ara-pinoana lehibe ao Afrika Andrefana sy ho an'ny sary sokitra varahina i Ife. Nampifanarahina tamin' ny fomba fitondram-panjakan' ny Ôiô ny rafi-pitondra-mpanjakan' i Ife. Ny mpanjakany ("oba") izay antsoina hoe Alaafin an' i Ôiô dia nandrindra tanàna fanjakana maro na iôroba na tsy iôroba. Anisan' ny fanjakana tsy iôroba fehezin' ny Ôiô ny [[Fanjakan' i Dahômey|Fanjakana Fôna an' i Dahômey]]. == Jeôgrafia == [[Sary:187 1003703 africa dxm.png|vignette|I Afrika jerena avy eny amin' ny habakabaka]] Ny velarantany manontolon' i Afrika dia 30&nbsp;415&nbsp;873 km² izay mahatonga azy ho [[kôntinenta]] faharoa lehibe indrindra. 8&nbsp;000 km ny halaviran' i Cap des Aiguilles (ao [[Afrika Atsimo]]) amin' i Ras Ben Sakka (ao [[Tonizia]]), ary 7&nbsp;000 km ny halaviran' i Ras Hafun (ao [[Sômalia]]) amin' ny nosin'i [[Cabo Verde]]. Ny toerana avo indrindra ao Afrika dia ny tampon' ny tendrombohitra [[Kilimandjaro]] izay manana haavo 5&nbsp;895 m. I [[Aljeria]] no firenena lehibe indrindra ao Afrika ary i [[Nizerià|Nizeria]] no firenena be mponina indrindra. === Toetany === [[Sary:Africa Köppen Map.png|vignette|Sarin-tany maneho ny toetany aty Afrika]] Maro samihafa ny [[toetany]] hita ao Afrika. Ny faritra avaratra sy atsimo dia manana ny [[toetany mediteraneanina]]. [[Toetanim-pehibe]] ny toetanin' i [[Afrika Afovoany]] ary toetanin-[[tany efitra]] no ananan' ny faritra akaikin' ny [[Zana-pehintany|zana-pehintani]]<nowiki/>n' ny [[Asorotany (zana-pehintany)|Asorotany]] sy [[Trôpikan'ny Adijady|Adijady]]. == Jeôpôlitika == Ny firenena mivelatra indrindra any Afrika dia ny [[Sodàna]] manana velarana 2,50 tapitrisa km². Ary ny firenena kely indrindra dia ny tambanosin' i [[Seisely|Seisela]] izay 1&nbsp;300 km any avaratr' i [[Madagasikara]]. === Fizaràm-paritra ao Afrika === [[Sary:Régions d'Afrique.svg|vignette|Ny faritra aty Afrika araka ny famaritan' ny [[Firenena Mikambana]]]] Azo tsinjaraina amin' ny faritra dimy ny firenena ao Afrika. Misy firenena sasany izay voasokajy anaty faritra roa na telo. ==== Afrika Avaratra ==== I [[Afrika Avaratra]] dia ny tapany avaratr'i Afrika izay mamondrona ireo firenena manana morontsiraka amin'ny [[ranomasina Mediteranea]]. Ireto avy ny firenena heverina fa isan'i Afrika Avaratra: i [[Ejipta]], i [[Libia]], i [[Tonizia]], i [[Aljeria]], i [[Marôka]], i [[Sahara Andrefana]] ary i [[Maoritania]]. ==== Afrika Andrefana ==== I [[Afrika Andrefana]] dia faritra ao Afrika izay mahafaoka ny ampahany andrefana amin' i [[Afrika atsimon'i Sahara]]. Ireto avy ny firenena heverina fa isan' i [[Afrika Andrefana]]: I [[Benîno]], i [[Borkina Fasô]], i [[Kapvera]], i [[Kôtidivoara]], i [[Gambia]], i [[Ganà]], i [[Ginea]], i [[Ginea Bisao]], i [[Liberia]], i [[Malỳ|Maly]], i [[Maoritania]], i [[Nizera]], i [[Nizerià]], i [[Senegaly]], i [[Siera Leôna]] ary i [[Tôgô]]. ==== Afrika Atsinanana ==== I [[Afrika Atsinanana]] dia mahafaoka firenana afrikana maromaro ao amin'ny tapany atsinanan' i Afrika, izay matetika manondro ireo firenena ao amin' ny Lohasahan' ny Hantsana Lehibe. Ireto avy ny firenena sy fanjakana heverina fa isan'i Afrika Atsinanana: i [[Eritrea]], i [[Etiôpia]], i [[Jibotý|Jiboty]], i [[Somalia]], i [[Sodàna Atsimo]], i [[Kenia]], i [[Oganda]], i [[Tanzania]], i [[Roanda]], i [[Borondy]], i [[Seisely]], i [[Kômôro]] sy i [[Maiôty]], i [[Maorisy]], [[La Réunion]], i [[Madagasikara]], i [[Malaoy]] ary i [[Môzambika]]. ==== Faritra Atsimo ao Afrika ==== Ny [[Faritra Atsimo ao Afrika]] dia ny tapan' i Afrika ao atsimo izay fitambaran' ny firenana sy tany ao atsimon' ny alam-pehibe afrikana. Ireto avy ny firenena heverina fa ao amin' ny [[Faritra Atsimo ao Afrika|Faritra atsimo ao Afrika]]: i [[Afrika Atsimo]], i [[Angôla]], i [[Bôtsoana]], i [[Kômôro]], i [[Esoatiny]] (na [[Soazilandy]] teo aloha), i [[Lezôtô]], i [[Madagasikara]], i [[Malaoy]], i [[Maorisy]], i [[Môzambika]], i [[Namibia]], i [[Zambia]], ary i [[Zimbaboe]]. ==== Afrika Afovoany ==== I [[Afrika Afovoany]] dia ahitana ny tapany atsimon' i [[Sahara]] sy ny tapany atsinanan' ny Ampinga andrefana afrikana ary ny lohasahan' ny Hantsana Lehibe. Ireto avy ny firenena heverina fa anisan' i Afrika Afovoany: i [[Angôla]], i [[Kamerona]], i [[Gabôna]], i [[Ginea Ekoatôrialy]], ny [[Repoblikan'i Afrika Afovoany|Repoblikan' i Afrika Afovoany]], ny [[Repoblika Demôkratikan'i Kôngô|Repoblika Demôkratikan' i Kôngô]], ny [[Repoblikan'i Kôngô|Repoblikan' i Kôngô]], i [[Saô Tôme e Prinsipe]], i [[Tsady]], i [[Malaoy]], i [[Zambia]], i [[Zimbaboe]], i [[Borondy]] ary i [[Roanda]]. == Vahoaka sy kolontsaina == === Fiteny === [[Sary:LanguageFamiliesofAfrica.png|vignette|Fianakaviam-piteny aty Afrika]] Ny fiteny tenenin' ny mponin' i Afrika dia tombanana ho 2&nbsp;000 any ho any, izay tenenin' ny olona miisa iray [[lavitrisa]] any ho any, nefa ireo fiteny be mpampiasa dia vitsy sady maro amin' izy ireo no endri-piteny isam-paritra (fitenim-paritra). Ny 50 eo ho eo ihany no misy mpiteny mihoatra iray tapitrisa. Akoatry ny fitenin' ny mpanjana-tany (toy ny [[fiteny anglisy]], ny [[fiteny frantsay]], ny [[fiteny espaniôla]], ny [[Fiteny portogey|fiteny pôrtogey]], sns), maro dia maro ny fiteny afrikana voasokajy ho [[fianakaviam-piteny]] dimy: ny [[Fiteny hamitô-semitika|fiteny afrô-aziatika]] (na hamitô-semitika), ny [[Fianakaviam-piteny nilô-sahariana|fiteny nilô-sahariana]], ny [[Fianakaviambem-piteny nizerô-kôngôley|fiteny nizerô-kôngôley]], ny [[fiteny kôizana]] ary ny [[fiteny aostrôneziana]]. ==== Ny fiteny hamitô-semitika ==== Ny [[fiteny hamitô-semitika]] (afrô-aziatika) tenenina ao Afrika dia [[fianakaviam-piteny]] tenenina indrindra ao [[Afrika Avaratra]], ao amin' ny [[Tandrok'i Afrika|Tandrok' i Afrika]], ao amin' ny faritr' i [[Sahara]] ary ao amin' ny ampahany amin' ny faritr' i [[Sahely|Sahel]]. ==== Ny fiteny nilô-sahariana ==== Ny [[Fianakaviam-piteny nilô-sahariana|fiteny nilô-sahariana]] dia [[fianakaviam-piteny]] ao [[Afrika atsimon'i Sahara|Afrika atsimon' i Sahara]], ao amin' ny faritr' i Nily Ambony sy ny an' i Sahara-Ambony izay mahafaoka an' i [[Nobia]]. Misy fiteny miisa 200 any ho any ao amin' io fianakaviam-piteny io izay tenenin' ny olona miisa 31 000 000 any ho any. Ny fiteny nilô-sahariana dia tenenina ao amin' ny faritra tsy mitohy avy any amin' ny fivarin' ny [[Niger (ony)|ony Niger]] ao [[Afrika Andrefana]] hatrany [[Etiôpia]], mandalo ny lohasaha ambonin' ny renirano [[Nily]] ary mandalo amin' ny faritra sasany ao atsimon' i [[Oganda]] sy [[Kenia]]. Tenenina ao avaratr' i [[Tsady]] sy [[Sodana|Sodàna]] ary ao avaratry ny [[Repoblikan'i Kongo|Repoblikan'i Kôngô]] koa ireo fiteny ireo. ==== Ny fiteny nizerô-kôngôley ==== Ny [[fiteny nizerô-kôngôley]] na fiteny nizer-kôngô dia vondrom-pianakaviam-piteny afrikana maro mpiteny indrindra sady miparitaka amim-beleran-tany midadasika indrindra. Ny ankamaroan' ny fiteny afrikana dia ao amin' io fianakaviam-piteny io, izay ahitana fiteny miisa 1 525, izany hoe 21 %n' ny fiteny maneran-tany, ka izy no mitana ny laharana voalohany raha ny isan' ny fiteny ao aminy no heverina. Olona miisa 459 000 000 any ho any no miteny nizerô-kôngôley, izany hoe ny 7 %n' ny mponina maneran-tany, ka ny antsasaky ny isan' ireo fiteny ireo dia tenenin' ny olona miisa tsy latsaky ny 29 000 isaky ny fiteny avy. Isan' ny fiteny nizerô-kôngôley, ohatra, ny [[fiteny iôroba]] sy ny [[fiteny igbo]] sy ny [[fiteny oôlôfo]] ary ny [[fiteny soahily]]. ==== Ny fiteny kôisàna ==== Ny [[fiteny kôisàna]] dia vondrom-piteny tenenin' ny [[Kôikôy (vahoaka)|vahoaka kôikôy]] (na hôihôy) sy ny [[Sana (vahoaka)|vahoaka sàna]] ao amin' ny [[Afrika tapany Atsimo|faritra atsimo ao Afrika]], indrindra ao [[Bôtsoana]], ao [[Namibia]], ao amin' ny faritanin' i Noord-Kaap ao [[Afrika Atsimo]], ary ao amin' ny tapany atsimon' i [[Angôla]]. Tsy [[fianakaviam-piteny]] tokana ireo fiteny kôisàna ireo nefa azo zaraina ho fianakaviam-piteny telo miavaka tsara, afa-tsy ny fiteny hadza sy ny fiteny sandaoe heverina fa [[fiteny manirery]]. Ny fiteny kôisàna be mpiteny indrindra dia ny [[Fiteny koikoy|fiteny kôikôy]] (na [[Fiteny hoihoy|fiteny hôihôy]]), fitenin' ny [[Nama (vahoaka)|foko nama]], izay isan' ireo foko lehibe ao [[Namibia]]. ==== Ny fiteny aostrôneziana ==== Ny [[fiteny aostrôneziana]] dia tenenina, indrindra eto [[Madagasikara]] (ny [[fiteny malagasy]] izay miseho amin' ny fitenim-paritra maro), any [[Maiôty]] (ny [[fiteny kibosy]]), ary ao [[La Réunion|La Réunon]] sy ao [[Kômôro]]. ==== Ny fitenin' ny mpanjana-tany ==== Ny fakan-tany nataon' ny mpanjana-tany dia nifanindran-dalana tamin' ny fidiran' ny [[fiteny eorôpeana]] izay lasa fiteny ifaneraseran' ny maro ankehitriny, indrindra ny [[fiteny frantsay]] sy ny [[fiteny anglisy]]. Re ao koa ny ny fiteny [[Fiteny portogey|pôrtogey]], ny [[fiteny alemàna]], ny [[fiteny espaniôla]] ary ny [[fiteny italiana]]. Nahaforona fiteny vaovao ireo mpiavy eorôpeana tao [[Afrika Atsimo]], dia ny [[fiteny afrikansa]]. Ny [[fiteny arabo]] koa dia azo heverina ho fitenin' ny mpanjanaka ao amin' ny faritr' i Zanguebar ([[Afrika Atsinanana]]) izay nampidiran' ny Empira Ômaney sy nandidiany ny olona mba hampiasa azy sy hiova finoana ho amin' ny [[fivavahana silamo]]. === Fivavahana === [[Sary:Religion distribution Africa crop.png|vignette|Fitsinjarana isam-pirenena ny fivavahana be mpanaraka indrindra aty Afrika, tamin' ny taona 2000.]] Maro isan-karazany ny fivavahana aty Afrika, ka ny be mpanaraka indribdra dia ny fivavahan-drazana afrikana, ny fivavahana kristiana ary ny fiavavahana silamo. Tamin' ny fiantombohan' ny taonjato faha-21 dia ny [[kristianisma]] sy ny fivavahana silamo no fivavahana lehibe indrindra aty Afrika. Ny mpanaraka ny fivavahan-drazana dia 12&nbsp;%n' ny mponina aty Afrika, 45&nbsp;%n' kosa ny Kristiana ary 40&nbsp;% ny Mozilmàna. ==== Ny fivavahan-drazana afrikana ==== Ny [[fivavahan-drazana afrikana]] dia mahalana no manjaka ao amin' ny firenena iray nefa hita manerana an' i [[Afrika atsimon' i Saharà]], ka miara-misy amin' ny kristianisma sy ny fivavahana silamo sady matetika miteraka [[Sinkretisma|fifangaroam-pivavahana]] (sinkretisma). Ny finoana ny fisian' ny [[Fiainana aorian'ny fahafatesana|fiainana aorian' ny fahafatesana]] sy ny fisian' ny [[Tontolon'ny fanahy|tontolon' ny fanahy]] ary ny [[Fivavahana amin'ny razana|fivavahana amin' ny razana]] dia isan' ireo singa fototra mamaritra ny fivavahan-drazana afrikana. Ankehitriny, ny mpanaraka ny fivavahan-drazana afrikana dia hita amin' ny firenena miisa 43 aty Afrika, ka tombanana eo anelanelan' ny 100&nbsp;000&nbsp;000 sy 200&nbsp;000&nbsp;000 ny mpino ao aminy, ka 70&nbsp;%n' ny mpanaraka ny fivavahan-drazana maneran-tany izany, ary 12&nbsp;%n' ny mponina aty Afrika. ==== Ny kristianisma ==== Tafaorina aty Afrika tamin' ny taonjato voalohany ny [[Kristianisma|fivavahana kristiana]], indrindra tao [[Afrika Avaratra]] nofehezin' ny Rômana, ka tsy namela toerana ho an' ny [[silamo]] izany raha tsy tamin' ny taonjato faha-7. Tamin' ny taona 1910 dia ny 1&nbsp;%n' ny Kristiana no hita taty Afrika, tamin' ny taona 2010 dia nahatratra ny 23&nbsp;% izany. Vitsy anisa ny Kristiana any Afrika Avaratra ha fivavahan' ny maro anisa kosa izy aty [[Afrika atsimon' i Saharà]] (63&nbsp;%, raha 30&nbsp;% ny Mozilmana). Ny isan' ny Kristiana aty Afrika no mahery mitombo indrindra maneran-tany tamin' ity taonjato faha-21 ity, vokatry ny fielezan' ny [[Evanjelisma|kristianisma evanjelika]] sy ireo [[Fiangonana kristiana afrikana tsy miankina|fiangonana teratany afrikana]], izay 36&nbsp;%n' ny mponina aty Afrika atsimon' i Saharà, ka Katôlika ny 21&nbsp;% amin' izany. ==== Ny fivavahana silamo ==== Ny [[silamo]] dia niorina tamin' ny morontsiraka atsinanan' i Afrika sy tao amin' ny tapany avaratr' ity kôntinenta ity, ary tamin' ny morony avaratry ny faritra atsimon' i [[Sahara|Saharà]]. Manjaka manerana an' i [[Afrika Avaratra]] ny fivavahana silamo, ary saika manjaka tokana ao [[Afrika Andrefana]] (izay ahitana koa ny [[animisma]]), ary ampahany ao [[Afrika Afovoany]] (any [[Tsady]]) ary ahitana Mozilmàna vitsy ny aty [[Afrika tapany Atsimo]]. Ny 45&nbsp;%n' ny vahoaka afrikana dia Mozilmana, izany hoe 1/3n' ny Mozilmana maneran-tany. Any [[Afrika Avaratra]] no ahitana ny 98&nbsp;%n' ny Mozilmana, fa manodidina ny 30&nbsp;% izany aty [[Afrika atsimon' i Saharà]]. Ny ankamaroan' ny Mozilmana aty Afrika dia [[Sonisma|Sonita]]. Ao [[Tanzania]] sy ao [[Nizerià]] no ahitana [[Siisma|Siita]] vitsy anisa. ==== Fivavahana hafa ==== Ahitana mpanaraka ny [[jodaisma]] vitsy anisa ny ao [[Afrika Atsimo]], izay ahitana [[Jiosy]] miisa 70&nbsp;000 any ho any, ka [[Askenazy]] avy any [[Eorôpa]] ny ankamaroany. Ny vahoaka sasany toy ny [[Lemba (vahoaka)|Lemba]] ao Afrika Atsimo, ny [[Abaiodaia (vahoaka)|Abaiodaia]] any [[Oganda]] sy ny [[Jiosy igbô|Jiosy Igbô]] ao [[Nizerià]] dia mitaky ny hiheverana azy ireo ho isan' ny jodaisma. Ny [[Beta Israely]], izay efa nisy tao [[Etiôpia]] tamin' ny fotoana nanjakan' ny mpanjaka [[Sôlômôna]] sy ny [[Mpanjakavavin'i Saba|mpanjakavavin' i Saba]], dia betsaka nifindra monina any [[Israely]] tamin' ny taona 1984 sy tamin' ny taona 1991. == Jereo koa == '''Momba an' i Afrika''' * [[Jeôgrafian' i Afrika]] * [[Fiteny aty Afrika]] * [[Fivavahana aty Afrika]] * [[Fivavahan-drazana afrikana]] * [[Kristianisma aty Afrika]] * [[Silamo aty Afrika]] * [[Fiangonana kristiana afrikana tsy miankina]] * [[Vahoakan' i Afrika]] * [[Toekaren' i Afrika]] * [[Tontolo iainana aty Afrika]] * [[Tantaran' i Afrika]] '''Kôntinenta sy faritra hafa''' *[[Afrika]] - [[Amerika]] - [[Azia]] - [[Eorôpa]] - [[Ôseania]] - [[Antarktika]] *[[Eorazia]] - [[Amerika Avaratra]] - [[Amerika Atsimo]] == <big>Azo anovozan-kevitra</big> == '''Boky amin' ny teny anglisy''' * Asante, Molefi (2007). ''The History of Africa''. USA: Routledge. ISBN 0-415-77139-0. * Clark, J. Desmond (1970). ''The Prehistory of Africa''. London: Thames and Hudson. ISBN 978-0-500-02069-2. * Crowder, Michael (1978). ''The Story of Nigeria''. London: Faber. ISBN 978-0-571-04947-9. * Davidson, Basil (1966). ''The African Past: Chronicles from Antiquity to Modern Times''. Harmondsworth: Penguin. OCLC 2016817. * Gordon, April A.; Donald L. Gordon (1996). ''Understanding Contemporary Africa''. Boulder: Lynne Rienner Publishers. ISBN 978-1-55587-547-3. * Khapoya, Vincent B. (1998). ''The African experience: an introduction''. Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall. ISBN 978-0-13-745852-3. * Moore, Clark D., sy Ann Dunbar (1968). ''Africa Yesterday and Today, in series, The George School Readings on Developing Lands.'' New York: Praeger Publishers. * Naipaul, V. S.. ''The Masque of Africa: Glimpses of African Belief.'' Picador, 2010. ISBN 978-0-330-47205-0 '''Boky amin'ny teny frantsay''' *Guy Ankerl, ''Urbanisation rapide en Afrique Tropicale,'' Berger-Levrault, Paris-Abidjan, 1987, (ISBN 978-2-7013-0673-5) *Georges Balandier, ''Sociologie actuelle de l'Afrique noire. Dynamique des changements sociaux en Afrique centrale'', PUF, Paris, 1984 (1re éd. 1955) *Frédérique Briard, Tiken Jah Fakoly - ''L'Afrique ne pleure plus, elle parle''., Les arènes, 2008 * Sylvie Brunel : **''Asie, Afrique : grenier vides, greniers pleins'', Economica, « Économie agricole », 1986 **''L'Afrique. Un continent en réserve de développement'', Bréal, 2004, (ISBN 978-2-84291-866-8) **''L'Afrique dans la mondialisation'', La documentation photographique, no 8048, La documentation française, 2005 * Mongo Beti, ''Main basse sur le Cameroun. Autopsie d'une décolonisation'', La Découverte, 2003 (1re éd. 1972) * Catherine Coquery-Vidrovitch, ''Les Africaines : histoire des femmes d'Afrique noire du XIXe au XXe siècle'', Desjonquères, 1994 * Cheikh Anta Diop : **''Nations nègres et culture'', Présence Africaine, 1954 **''L'unité culturelle de l'Afrique noire'', Présence Africaine, 1960 **''L'Afrique noire précoloniale'', Présence Africaine, 1960 **''Civilisation ou Barbarie'', Présence Africaine, 1981 * Joseph Ki-Zerbo, ''Histoire de l'Afrique noire'', Hatier, 1978 * Camara Laye, ''L'enfant noir'', 1953 * Tidiane N'Diaye : **''Mémoire D'Errance.'' Ed A3 Paris 1998, 206 p. (ISBN 978-2-84436-000-7) **''La longue marche des peuples noirs''. Publibook Paris 2001, 293 p. (ISBN 978-2-7483-0021-5) **''L'Eclipse des Dieux.'' Ed du Rocher Paris 2006,317 p. (ISBN 978-2268056418) **''Le Génocide Voilé.'' Ed Gallimard Paris 2008, 253 p. (ISBN 978-2070119585) *Jacques Nougier, ''Carnet d'afriques'', L'Harmattan, 2006, 160 pages, (ISBN 2-296-01569-7) *Théophile Obenga, ''Les Bantu, langues, peuples, civilisations'', Présence Africaine, 1985 *François-Xavier Verschave : **''Françafrique : Le plus long scandale de la République'', Stock, 1998 **''Négrophobie'', les arènes, 2005 *René Dumont : **''L'Afrique noire est mal partie'', 1962 **''Pour l'Afrique'', j'accuse, 1986 == Rohy ivelany == * [http://www.dmoz.org/Regional/Africa Africa eo amin'i DMOZ] {{Wayback|url=http://www.dmoz.org/Regional/Africa |date=20150106052754 }} [[Sokajy:Afrika| ]] [[Sokajy:Firenena ao Afrika|Firenena ao Afrika]] 0j0ta6bix81xewo1bqiv1yb563qhdsf 0 2986 1092707 1047643 2024-12-11T04:54:14Z Thelezifor 15140 Nanatsara rafi-pehezanteny 1092707 wikitext text/x-wiki <!-- Please do not insert external links into the body of this article - they will be removed as linkspam --> <!-- Please do not place references to specific social networking services in the following article lead-in, as consensus of 19 April 2007 agrees that this is not appropriate in establishing the meaning of the article title. They will be removed. --> Ny '''tambajotra sôsialy''' na '''tambajotram-tserasera''' na '''tambajotra ara-piarahamonina''' dia ezaka fananganana fikambanan' olona manana zava-mahaliana iraisana. Izy ireo dia mifampizara izay nahaliana azy ary mijery koa izay mahaliana ny hafa eo amin' ny sehatra internet iray. Mila mampiasa [[social software|software]] izy ireo amin' izany. Ny ankabeazan' ny tambajotra ara-piaraha-monina dia sehatra internet hahazoan' ny tsirairay mifandray amin' ny hafa amin' ny alalan' ny [[fifandraisana mivantana]], [[messaging]], [[mailaka]], [[sarimihetsika]], [[fifandraisana mivantana amin' ny alalan' ny feo]] (''voice chat''), [[fizarazarana rakitra]] (''file sharing''), [[blaogy]], [[dinika]], sy ny sisa. Ny malaza indrindra amin' ireo tambajotra ara-piarahamonina ireo dia ahitana sokajy isan-karazany toy ny mpiara-mianatra taloha ary mikendry ny hampifandray "namana" izay samy mampiranty ny momba ny tenany sy ny zavatra mahaliana azy. ==Tantaran' ny tambajotra ara-piarahamonina== Efa tamin' ny taona 1978 no namelabelaran' i S. Roxanne Hiltz sy i Murray Turoff tao amin' ny bokiny ''The Network Nation'' (Addison-Wesley, 1978, 1993) ny momba ny fampifandraisana ny isam-batan' olona amin' ny alalan' ny solosaina. Teo koa ny ezaka hafa maro toy ny [[Usenet]], Bulletin board services ([[BBS]]) ary ny [[Arpanet]] novelabelaran' ny bokin' i Murray Turoff mitondra ny lohateny hoe EIES: ''Server-based Electronic Information Exchange Service'' (Turoff and Hiltz, 1978, 1993). Anisan' ny voalohany tamin' ireny tambajotra ireny ny [[Classmates.com]] ([[1995]]), izay nampifandray ny mpiara-mianatra teo aloha tany [[Etazonia]], sy ny [[SixDegrees.com]] ([[1997]]), izay nampifandray ny tsy mifankahalala mivantana. Nisy karazany roa ny tambajotra nipoitra tamin' ny taona [[1999]]. Tao ireo niankina tamin' ny fampifandraisana ny mpikambana mifampahatoky toy ny [[Epinions.com]], tao kosa ireo nifototra tamin' ny "finamanana" toy ireo naorin' i [[Jonathan Bishop]] araka izay voalazan' ny boky .<ref>Rosen, C. (2007). Virtual Friendship and the New Narcissism. New Atlantis, Summer 2007. [https://web.archive.org/web/20071203194143/http://www.thenewatlantis.com/archive/17/TNA17-Rosen.pdf Available Online]</ref>. Ny zava-baovao tamin' izany dia tsy ny fampisehoana fotsiny ny "mpinamana" fa ny fahafahan' izy ireo manolotra tahiry sy votoatiny araka izay tiany. Tamin' ny taona [[2005]], ny tambajotra [[MySpace]] dia be mpijery kokoa noho ny [[Google]]. Niantomboka nipoitra koa ny [[Facebook]] izay mpifaninana nitombo haingana dia haingana.<ref>[http://www.businessweek.com/technology/content/jul2005/tc20050719_5427_tc119.htm MySpace Page Views] figures, [[2005]]: [[BusinessWeek]] website.</ref> Tamin' ny taona [[2007]], Facebook dia nahazoana nampiasa [[social software|software]] izay narafitry ny hafa. Nahafahana nampiseho an-tsary ny tambajotran' ny tsirairay ireny fampiharana ireny. Niantomboka nampiasaina tamin' ny orinasa ny tambajotra tamin' ny Marsa 2005 rehefa napoitran' i [[Yahoo!|Yahoo]] ny [[Yahoo! 360°]]. Tamin' ny volana Jolay 2007 dia novidin' i [[News Corporation]] i MySpace, ary novidin' i ITV (UK) koa i [[Friends Reunited]] tamin' ny Desambra 2005.<ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/4697671.stm News Corporation buys MySpace]: [[BBC|BBC.co.uk]] sehatra .</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/1/hi/business/4502550.stm ITV buys Friends Reunited]: BBC.co.uk website.</ref> Heverina ho mihoatra ny 200 ny tambajotra ara-piarahamonina ankehitriny. ==Fampiharana amin' ny fiharian-karena sy ny orinasa== Social networks connect people at low cost; this can be beneficial for [[entrepreneur]]s and [[small business]]es looking to expand their contact base. These networks often act as a customer relationship management tool for companies selling products and services. Companies can also use social networks for advertising in the form of banners and text ads. Since businesses operate globally, social networks can make it easier to keep in touch with contacts around the world. In many ways [[business networking]] on social networks has eclipsed the amount of networking that takes place on dedicated business networking websites. {{Fact|date=November 2007}} ==Fampiharana amin' ny fahasalamana== Social networks are beginning to be adopted by healthcare professionals as a means to manage institutional knowledge, disseminate peer to peer knowledge and to highlight individual physicians and institutions. The advantage of using a dedicated medical social networking site is that all the members are screened against the state licensing board list of practitioners.<ref>[http://www.primarypsychiatry.com/aspx/articledetail.aspx?articleid=975 ''Social Networking: Now Professionally Ready''], ''PrimaryPsychiatry.com'' website.</ref> The role of social networks is especially of interest to pharmaceutical companies who spend approximately "32 percent of their marketing dollars" attempting to influence the opinion leaders of social networks.<ref>[https://web.archive.org/web/20080617064607/http://www.medadnews.com/News/index.cfm?articleid=424455 ''Social Networks Impact the Drugs Physicians Prescribe According to Stanford Business School Research''], ''Pharmalive.com'' website.</ref> ==Fitenenana sy fampiharana isam-pirenena== Various social networking sites have sprung up catering to different languages and countries. The popular site Facebook has been cloned for various countries and languages and some specializing in connecting students and faculty. ==Tambajotra ampiharina amin' ny fiantrana olona== Several websites are beginning to tap into the power of the social networking model for [[social good]]. Such models may be highly successful for connecting otherwise fragmented industries and small organizations without the resources to reach a broader audience with interested and passionate users. Users benefit by interacting with a like minded community and finding a channel for their energy and giving. <ref>[http://online.wsj.com/public/article/SB118765256378003494.html ''A New Generation Reinvents Philanthropy''], ''Wall Street Journal'' website.</ref> Examples include [[SixDegrees.org]] (Kevin Bacon). ==Firafitry ny tambajotra== ===Ny fampiasana fototra ny tambajotra=== In general, social networking services, such as [[MySpace]], [[Facebook]] and [[Bebo]], allow users to create a profile for themselves. Users can upload a picture of themselves and can often be "friends" with other users. In most social networking services, both users must confirm that they are friends before they are linked. For example, if [[Alice and Bob|Alice]] lists Bob as a friend, then Bob would have to approve Alice's friend request before they are listed as friends. Some social networking sites have a "favorites" feature that does not need approval from the other user. Social networks usually have privacy controls that allows the user to choose who can view their profile or contact them, etc. ===Fanitarana hafa eo amin' ny tambajotra=== Some social networks have additional features, such as the ability to create groups that share common interests or affiliations, upload videos, and hold discussions in forums. [[Geosocial networking]] co-opts internet mapping services to organize user participation around geographic features and their attributes. ===Fomba fiharian-karena amin' ny tambajotra=== Currently, almost no social networks charge money for membership. In part, this may be because social networking is a relatively new service, and the value of using them has not been firmly established in customers' minds.<ref>[http://www.secondlifeinsider.com/2007/07/18/just-askin-the-value-of-social-networking-tools/ The Value of Social Networking Tools] {{Wayback|url=http://www.secondlifeinsider.com/2007/07/18/just-askin-the-value-of-social-networking-tools/ |date=20071123001334 }} Second Life Insider</ref> Instead, companies like [[MySpace]] and [[Facebook]] sell [[online advertising]] on their site.<ref>[http://www.forbes.com/technology/ebusiness/2006/03/29/microsoft-myspace-newscorp-in_cc_0330soapbox_inl.html Murdoch Will Earn a Payday from MySpace] {{Wayback|url=http://www.forbes.com/technology/ebusiness/2006/03/29/microsoft-myspace-newscorp-in_cc_0330soapbox_inl.html |date=20070423174021 }} Forbes</ref><ref>[http://www.linkedin.com/static?key=advertising_targeting Linked In Targeted Advertising] {{Wayback|url=http://www.linkedin.com/static?key=advertising_targeting |date=20071205182122 }} LinkedIn</ref> Some believe that the deeper information that the sites have on each user will allow much better targeted advertising than any other site can currently provide.<ref>[https://archive.is/20121216143232/www.wired.com/techbiz/startups/news/2007/07/facebook_platform As Applications Blossom, Facebook Is Open for Business] Wired</ref> Sites are also seeking other ways to make money, such as by creating an online marketplace (Facebook's Marketplace)<ref>[http://www.facebook.com/marketplace/guidelines.php Facebook Marketplace Guidelines] Facebook</ref> or by selling professional information and social connections to businesses: such as [[LinkedIn]].<ref>[http://www.linkedin.com/static?key=business_info&trk=ftr_biz LinkedIn's Business Accounts] {{Wayback|url=http://www.linkedin.com/static?key=business_info&trk=ftr_biz |date=20071208205556 }} LinkedIn</ref> ==Olana eo amin' ny fiarovana ny tsiambaratelon' ny tsirairay== On large social networking services, there have been growing concerns about users giving out too much personal information and the threat of sexual predators. Users of these services need to be aware of [[Computer insecurity| data theft]] or [[computer virus|viruses]]. However, large services, such as MySpace, often work with law enforcement to try to prevent such incidents. In addition, there is a perceived privacy threat in relation to placing too much personal information in the hands of large corporations or governmental bodies, allowing a profile to be produced on an individual's behavior on which decisions, detrimental to an individual, may be taken. Furthermore, there is an issue over the control of data - information having been altered or removed by the user may in fact be retained and/or passed to 3rd parties. This danger was highlighted when the controversial social networking site [[Quechup]] harvested e-mail addresses from user's e-mail accounts for use in a [[e-mail spam|spamming]] operation.<ref>[https://web.archive.org/web/20070909161205/http://www.e-consultancy.com/news-blog/364182/social-network-launches-worldwide-spam-campaign.html Social network launches worldwide spam campaign] ''E-consultancy.com'', Accessed 10 September 2007</ref> ==Fandalinana== Social network services are increasingly being ampiasaina in legal and criminal investigations. Information posted on sites such as MySpace and Facebook, has been ampiasaina by police and university officials to prosecute users of said sites. In some situations, content posted on MySpace has been ampiasaina in court to determine an appropriate sentence based on a defendant's attitude. Facebook is increasingly being ampiasaina by school administrations and law enforcement agencies as a source of evidence against student users. The site, the number one online destination for college students, allows users to create profile pages with personal details. These pages can be viewed by other registered users from the same school which often include resident assistants and campus police who have signed-up for the service. ==Jereo koa== <!-- Wikipedia linked pages only. Please do not insert external links into this section - they will be removed as linkspam --> *[[Social network]] *[[List of social networking websites]] *[[Comparison of social networking software]] *[[Web 2.0]] *[[Online dating service]] *[[Virtual community]] ==Tahiry hafa== {{reflist|2}} [[sokajy:Tambajotra ara-tsosialy|*]] s380983nfoid7qmghd2ls3gcbhufl2s 0 182491 1092694 1088390 2024-12-10T14:24:26Z Thelezifor 15140 nanova ny anaran'i [[Haranita-tsaina voatrolombelona]] ho [[Haranitan-tsaina voatr' olombelona]] i Thelezifor 1088390 wikitext text/x-wiki [[Sary:Honda ASIMO Walking Stairs.JPG|280px|right|thumb|Rôbô ASIMO izay manana kaptera ary mampiasa aligôritma mivoatra hahafahany midina tohatra]] Ny '''haranita-tsaina voatrolombelona''' (amin'ny teny frantsay : ''intelligence artificielle''; amin'ny teny anglisy : ''artificial intelligence'') izay ho afohezina ho '''AI''' dia sampanan'ny [[kajimirindra]] izay mandinika ary mamelatra milina ary [[rindrankajy]] marani-tsaina. Ny AI dia taranja siantifika manan-tanjona ny manome fahafahana mamaha olana an'ny milina. Ny tanjon'ny rafitra manana azy dia mamaha ny olana ohatra ny fanaovan'ny olona. Ny rindrankajy efa mampiasa haranita-tsaina voatrolombelona dia ny lalao videô, ny rôbô ireo rindrankajy mampiasa lôjika tsy mazava na ireo tambajotra neorôna. == Fahazoana ny eritreritra == Ao amin'ny fandihihana ny haranita-tsaina voatrolombelona hita misongadina ny AI tsotra ary ny [[haranita-tsaina ara-kajy]] (anglisy : ''Computational Intelligence'' na ''CI''). Ny AI tsotra dia mifototra amin'ny fianaran'ny milina manao, izay miseho amin'ny endriky ny fôrmalisma ary ny dinika ara-statistika. Ny fampiasana AI tsotra dia ny fampiasana: * [[Rafitra mpahay]] : mampihatra ny [[fizohinkevitra]] hahatongavana any amin'ny famahana. Afaka mikirakira fampahalalana maro dia maro ny rafitra mpahay. * [[Rafitra mifototra amin'ny tranga]] * [[Tambajotra Bayesianina]] Ny haranita-tsaina ara-kajy da mampiasa ny famerimberenana. Ny fampiasana ny haranita-tsaina ara-kajy dia voafaritra amin'ny : * Fampiasana [[tambajotra nerônina]] (anglisy : ''neural network'') : manavanana ny rafitra amin'ny famantarana endrika * Rafitra tsy mazava (anglisy : ''fuzzy logic'') : fizohin-kevitra ampiasaina amin'ny rafi-pifehezana ny entana varotana ankehitriny. * [[Kajimirindra mivoatra]] : fampiharana amin'ny concept toa ny isam-ponina, fivoaran'ny fihetsika ary faharetan'ny rafitra zatra indrindra izay hahitana ny vahaolana tsara indrindra. Ireo fomba ireo dia zarazaraina ho aligôritma mivoatra (ohatra, aligôritma jenetika) ary ny haranita-tsain'ny andiana (ohatra, [[aligôritman'ny vitsika]]). == Fampiasana == === Taranja mampiasa AI === Ireo taranja mampiasa ny AI dia : * Ny [[banky]], amin'ny alalan'ny rafitra mpahay izay maminavina ny risque rehefa mamela tsotra (credit-scoring) * Ny [[tafika]], amin'ny alalan'ny rafitra mahaleotena toa ny drôna ary ny rafitra fibaikoana ary fanampiana manapa-kevitra * Ny ankamaroan'ny lalao video ankehitriny, manomboka amin'ny lalao eseky hatramin'ny lalao tifitifitra lalaovina eo amin'ny tambajotra * Ny [[fitsaboana]], amin'ny alalan'ny rafitra mpahay manampy ny mpitsabo mamantatra ny aretina * Ny [[lojistika]] * Ny [[fibeazana]] ==Jereo koa== *[[Quantum computing]] == Tsiahy == === Bokin-dahatsoratra mikasika ny AI === {{refbegin}} * {{cite book |ref=harv | last=Hutter |first=Marcus |author-link=Marcus Hutter |year=2005 | title=[[AIXI|Universal Artificial Intelligence]] | isbn=978-3-540-22139-5 | publisher=Springer | location=Berlin }} * {{cite book |ref=harv | last1=Luger |first1=George |author-link=George Luger | last2=Stubblefield |first2=William |author2-link=William Stubblefield | year=2004 | title=Artificial Intelligence: Structures and Strategies for Complex Problem Solving | publisher=Benjamin/Cummings |edition=5th | isbn=0-8053-4780-1 | url=http://www.cs.unm.edu/~luger/ai-final/tocfull.html }} * {{cite book | last=Neapolitan | first=Richard | last2=Jiang | first2=Xia | year=2012 | title=Contemporary Artificial Intelligence | publisher=Chapman & Hall/CRC | isbn=978-1-4398-4469-4 | url=http://www.crcpress.com/product/isbn/9781439844694 }} {{Wayback|url=http://www.crcpress.com/product/isbn/9781439844694 |date=20150108205412 }} * {{cite book |ref=harv | last=Nilsson |first=Nils |author-link=Nils Nilsson (researcher) |year=1998 | title=Artificial Intelligence: A New Synthesis | publisher=Morgan Kaufmann | isbn=978-1-55860-467-4 }} * {{Russell Norvig 2003}}. * {{cite book |ref=harv | first1=David |last1=Poole |author-link=David Poole (researcher) | first2=Alan |last2=Mackworth |author2-link=Alan Mackworth | first3=Randy |last3=Goebel |author3-link=Randy Goebel | year=1998 | title=Computational Intelligence: A Logical Approach | publisher=Oxford University Press |location = New York | isbn=0-19-510270-3 | url=http://www.cs.ubc.ca/spider/poole/ci.html }} * {{cite book | last=Winston |first=Patrick Henry |author-link=Patrick Winston |year=1984 | title=Artificial Intelligence | publisher=Addison-Wesley |location=Reading, MA | isbn=0-201-08259-4 }} * {{cite book | last=Rich |first=Elaine |author-link=Elaine Rich |year=1983 | title=Artificial Intelligence | publisher = McGraw-Hill | isbn=0-07-052261-8 }} {{refend}} === Tantaran'ny AI === {{refbegin}} * {{Crevier 1993}}. * {{McCorduck 2004}}. * {{cite book | last=Nilsson |first=Nils |author-link=Nils Nilsson (researcher) |year=2010 | title=The Quest for Artificial Intelligence: A History of Ideas and Achievements | publisher=Cambridge University Press |location=New York | isbn=978-0-521-12293-1 }} {{refend}} === Loharanon-karena hafa=== {{refbegin|colwidth=60em}} * {{cite journal |ref=harv | last1=Asada |first1=M. |last2=Hosoda |first2=K. |last3=Kuniyoshi |first3=Y. | last4=Ishiguro |first4=H. |last5=Inui |first5=T. |last6=Yoshikawa |first6=Y. | last7=Ogino |first7=M. |last8=Yoshida |first8=C. |year=2009 | title=Cognitive developmental robotics: a survey | journal=IEEE Transactions on Autonomous Mental Development |volume=1 |issue=1 |pages=12–34 | url=http://ieeexplore.ieee.org/xpl/login.jsp?tp=&arnumber=4895715&url=http%3A%2F%2Fieeexplore.ieee.org%2Fiel5%2F4563672%2F5038478%2F04895715.pdf%3Farnumber%3D4895715 | doi=10.1109/tamd.2009.2021702 }}{{dead link|date=March 2015}} * {{cite web | ref={{harvid|ACM|1998}} | publisher=[[Association for Computing Machinery|ACM]] | year=1998 | title=ACM Computing Classification System: Artificial intelligence | url=http://www.acm.org/class/1998/I.2.html | accessdate=30 August 2007 | archivedate=2007-10-12 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071012025921/http://www.acm.org/class/1998/I.2.html }} * {{cite encyclopedia |ref=harv | last=Albus |first=J. S. |year=2002 |pages=11–20 | title=4-D/RCS: A Reference Model Architecture for Intelligent Unmanned Ground Vehicles | editor1-last=Gerhart |editor-first=G. |editor2-last=Gunderson |editor2-first=R. | editor3-last=Shoemaker |editor3-first=C. | encyclopedia=Proceedings of the SPIE AeroSense Session on Unmanned Ground Vehicle Technology |volume=3693 | url=http://www.isd.mel.nist.gov/documents/albus/4DRCS.pdf | archiveurl=http://web.archive.org/web/20040725051856/http://www.isd.mel.nist.gov/documents/albus/4DRCS.pdf | archivedate=25 July 2004 }} * {{Cite book |last = Aleksander |first = Igor |authorlink = Igor Aleksander |year = 1995 |title = Artificial Neuroconsciousness: An Update |publisher = IWANN |url = http://www.ee.ic.ac.uk/research/neural/publications/iwann.html |archiveurl = http://web.archive.org/web/19970302014628/http://www.ee.ic.ac.uk/research/neural/publications/iwann.html |archivedate = 2 March 1997 |ref = harv }} {{Wayback|url=http://www.ee.ic.ac.uk/research/neural/publications/iwann.html |date=19970302014628 }} [http://dblp.uni-trier.de/rec/bibtex/conf/iwann/Aleksander95 BibTex] {{Wayback|df=yes|date=19970302014628 |url=http://www.ee.ic.ac.uk/research/neural/publications/iwann.html |title= }}. * {{cite encyclopedia |ref=harv | last=Bach |first=Joscha |year=2008 |pages=63–74 | title=Seven Principles of Synthetic Intelligence | editor1-last=Wang |editor1-first=Pei |editor2-last=Goertzel |editor2-first=Ben |editor3-last=Franklin |editor3-first=Stan | work=Artificial General Intelligence, 2008: Proceedings of the First AGI Conference | publisher=IOS Press |isbn=978-1-58603-833-5 | url=http://books.google.com/books?id=a_ZR81Z25z0C&pg=PA63 }} * {{cite news |ref={{harvid|''BBC News''|2006}} | date=21 December 2006 | title=Robots could demand legal rights |work=BBC News | url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/6200005.stm |accessdate=3 February 2011 }} * {{cite journal |ref = harv |last = Brooks |first = Rodney |authorlink = Rodney Brooks |year = 1990 |title = Elephants Don't Play Chess |journal = Robotics and Autonomous Systems |volume = 6 |pages = 3–15 |doi = 10.1016/S0921-8890(05)80025-9 |url = http://people.csail.mit.edu/brooks/papers/elephants.pdf |format = PDF |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070809020912/http://people.csail.mit.edu/brooks/papers/elephants.pdf |archivedate = 2007-08-09 |deadurl = no |access-date = 2015-05-09 }} * {{cite encyclopedia |ref=harv | last=Brooks |first=R. A. |year=1991 |pages=225–239 | title=How to build complete creatures rather than isolated cognitive simulators | editor-last=VanLehn |editor-first=K. | encyclopedia=Architectures for Intelligence |location=Hillsdale, NJ |publisher=Lawrence Erlbaum Associates }} * {{cite journal |ref=harv |last=Buchanan |first=Bruce G. |year=2005 |pages=53–60 |title=A (Very) Brief History of Artificial Intelligence |journal=AI Magazine |url=http://www.aaai.org/AITopics/assets/PDF/AIMag26-04-016.pdf |format=PDF |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070926023314/http://www.aaai.org/AITopics/assets/PDF/AIMag26-04-016.pdf |archivedate=2007-09-26 |deadurl=yes |access-date=2015-05-09 }} * {{cite news |ref=harv | last=Butler |first=Samuel |authorlink=Samuel Butler (novelist) |date=13 June 1863 | title=Darwin among the Machines | newspaper=The Press |location=Christchurch, New Zealand |department=Letters to the Editor | url=http://www.nzetc.org/tm/scholarly/tei-ButFir-t1-g1-t1-g1-t4-body.html |accessdate=16 October 2014 | via=Victoria University of Wellington }} * {{cite news |ref={{harvid|''CNN''|2006}} |title=AI set to exceed human brain power |work=CNN |date=26 July 2006 |url=http://www.cnn.com/2006/TECH/science/07/24/ai.bostrom/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080219001624/http://www.cnn.com/2006/TECH/science/07/24/ai.bostrom/ |archivedate=2008-02-19 |deadurl=no |access-date=2015-05-09 }} * {{cite book |ref=harv | last=Dennett | first=Daniel | author-link=Daniel Dennett | year=1991 | title=[[Consciousness Explained]] | publisher=The Penguin Press | isbn= 0-7139-9037-6 }} * {{cite web |ref = harv |last = Diamond |first = David |date = December 2003 |title = The Love Machine; Building computers that care |publisher = Wired |url = http://www.wired.com/wired/archive/11.12/love.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080518185630/http://www.wired.com/wired/archive/11.12/love.html |archivedate = 2008-05-18 |deadurl = no |accessdate = 2015-05-09 }} * {{cite journal |ref=harv |last1=Dowe |first1=D. L. |last2=Hajek |first2=A. R. |year=1997 |title=A computational extension to the Turing Test |journal=Proceedings of the 4th Conference of the Australasian Cognitive Science Society |url=http://www.csse.monash.edu.au/publications/1997/tr-cs97-322-abs.html |access-date=2015-05-09 |archivedate=2011-06-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110628194905/http://www.csse.monash.edu.au/publications/1997/tr-cs97-322-abs.html |deadurl=yes }} * {{cite book |ref=harv | last=Dreyfus | first=Hubert | authorlink = Hubert Dreyfus | year = 1972 | title = [[What Computers Can't Do]] | publisher = MIT Press | location = New York | isbn = 0-06-011082-1 }} * {{cite book |ref=harv | last=Dreyfus | first=Hubert | authorlink = Hubert Dreyfus | last2 = Dreyfus | first2 = Stuart | year = 1986 | title = Mind over Machine: The Power of Human Intuition and Expertise in the Era of the Computer | publisher = Blackwell | location = Oxford, UK | isbn=0-02-908060-6 }} * {{cite book |ref=harv | last=Dreyfus | first=Hubert | authorlink = Hubert Dreyfus | year =1992 | title = What Computers ''Still'' Can't Do | publisher = MIT Press | location = New York | isbn=0-262-54067-3 }} * {{cite book |ref=harv | last=Dyson |first=George |authorlink=George Dyson (science historian) |year=1998 | title=Darwin among the Machines | publisher=Allan Lane Science |isbn=0-7382-0030-1 }} * {{cite web | ref = harv | last = Edelman | first = Gerald | authorlink = Gerald Edelman | date = 23 November 2007 | title = Gerald Edelman – Neural Darwinism and Brain-based Devices | url = http://lis.epfl.ch/resources/podcast/2007/11/gerald-edelman-neural-darwinism-and.html | publisher = Talking Robots | accessdate = 2015-05-09 | archivedate = 2009-10-08 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20091008184132/http://lis.epfl.ch/resources/podcast/2007/11/gerald-edelman-neural-darwinism-and.html }}{{dead link|date=March 2015}} * {{cite book |ref=harv | last=Edelson |first=Edward |year=1991 | title=The Nervous System | publisher=Chelsea House<!--so Worldcat, originally here Remmel Nunn--> |location=New York |isbn=978-0-7910-0464-7 }} * {{cite book |ref=harv | last=Fearn | first = Nicholas | year =2007 | title= The Latest Answers to the Oldest Questions: A Philosophical Adventure with the World's Greatest Thinkers | publisher = Grove Press | location=New York |isbn=0-8021-1839-9 }} * {{cite book |ref=harv | last = Gladwell | first = Malcolm | authorlink= Malcolm Gladwell | year = 2005 | title = [[Blink (book)|Blink]] | isbn = 0-316-17232-4 | publisher = Little, Brown and Co. | location = New York }} * {{cite conference | ref=harv | last=Gödel |first=Kurt |authorlink=Kurt Gödel |year=1951 | title=Some basic theorems on the foundations of mathematics and their implications | conference=Gibbs Lecture }} In<br/> {{cite book | editor-last=Feferman |editor-first=Solomon |editorlink=Solomon Feferman |year=1995 |pages=304–23 | title=Kurt Gödel: Collected Works, Vol. III: Unpublished Essays and Lectures | publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-514722-3 }} * {{cite book |ref=harv | last=Haugeland | first=John | author-link = John Haugeland | year = 1985 | title = Artificial Intelligence: The Very Idea | publisher=MIT Press| location= Cambridge, Mass. | isbn=0-262-08153-9 }} * {{cite book |ref=harv | last=Hawkins | first=Jeff | author-link=Jeff Hawkins | last2=Blakeslee | first2=Sandra | year=2005 | title=[[On Intelligence]] | publisher=Owl Books | location=New York, NY | isbn=0-8050-7853-3 }} * {{cite news |ref=harv | last=Henderson |first=Mark |date=24 April 2007 | title=Human rights for robots? We're getting carried away | url=http://www.thetimes.co.uk/tto/technology/article1966391.ece | work=The Times Online | location=London }} * {{cite journal |ref=harv | last=Hernandez-Orallo |first=Jose |year=2000 | title=Beyond the Turing Test | journal=Journal of Logic, Language and Information |volume=9 |issue=4 |pages=447–466 | doi=10.1023/A:1008367325700 }} * {{cite journal |ref=harv | last1=Hernandez-Orallo |first1=J. |last2=Dowe |first2=D. L. |year=2010 | title=Measuring Universal Intelligence: Towards an Anytime Intelligence Test | journal=Artificial Intelligence Journal |volume=174 |issue=18 |pages=1508–1539 | doi=10.1016/j.artint.2010.09.006 }} * {{cite journal |ref=harv | last=Hinton |first=G. E. |year=2007 | title=Learning multiple layers of representation | journal=Trends in Cognitive Sciences |volume=11 |pages=428–434 | doi=10.1016/j.tics.2007.09.004 }} * {{cite book |ref=harv | last=Hofstadter | first = Douglas | author-link = Douglas Hofstadter | year = 1979 | title = [[Gödel, Escher, Bach|Gödel, Escher, Bach: an Eternal Golden Braid]] | isbn=0-394-74502-7 | publisher=Vintage Books | location=New York, NY }} * {{cite book |ref=harv | last=Holland |first=John H. |year=1975 | title=Adaptation in Natural and Artificial Systems | publisher=University of Michigan Press |isbn=0-262-58111-6 }} * {{cite web |ref=harv | first = J. | last = Howe | date = November 1994 | title = Artificial Intelligence at Edinburgh University: a Perspective | url=http://www.inf.ed.ac.uk/about/AIhistory.html | accessdate=30 August 2007 }} * {{cite book |ref=harv | last=Hutter |first=M. |year=2012 | title=Theoretical Foundations of Artificial General Intelligence | chapter=One Decade of Universal Artificial Intelligence | volume=4 |series=Atlantis Thinking Machines | doi=10.2991/978-94-91216-62-6_5 |isbn=978-94-91216-61-9 }} * {{cite journal |ref=harv | last=James |first=William |year=1884 | title=What is Emotion | journal=Mind |volume=9 |pages=188–205 |doi=10.1093/mind/os-IX.34.188 }} Cited by {{harvnb|Tao|Tan|2005}}. * {{cite book |ref=harv | last=Kahneman | first=Daniel | author-link=Daniel Kahneman | last2=Slovic | first2= D. | last3=Tversky | first3=Amos | author3-link=Amos Tversky | year=1982 | title=Judgment under uncertainty: Heuristics and biases | publisher=Cambridge University Press | location=New York | isbn=0-521-28414-7 }} * {{cite journal |ref=harv | last=Kaplan |first=Andreas | last2=Haenlein | first2= Michael | year=2019 | title=Siri, Siri in my Hand, who's the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations and Implications of Artificial Intelligence | journal=Business Horizons |volume=62(1) |pages=15-25 | url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0007681318301393 }} * {{cite journal |ref=harv | last=Katz |first=Yarden |date=1 November 2012 | title=Noam Chomsky on Where Artificial Intelligence Went Wrong | work=The Atlantic | url=http://www.theatlantic.com/technology/archive/2012/11/noam-chomsky-on-where-artificial-intelligence-went-wrong/261637/?single_page=true |accessdate=26 October 2014 }} * {{cite web |ref={{harvid|''Kismet''}} | title=Kismet | publisher=MIT Artificial Intelligence Laboratory, Humanoid Robotics Group | url=http://www.ai.mit.edu/projects/humanoid-robotics-group/kismet/kismet.html |accessdate=25 October 2014 }} * {{cite book |ref=harv | last=Koza |first=John R. |year=1992 | title=Genetic Programming (On the Programming of Computers by Means of Natural Selection) | publisher=MIT Press |isbn=0-262-11170-5 }} * {{cite web |ref=harv |last=Kleine-Cosack |first=Christian |date=October 2006 |format=PDF |title=Recognition and Simulation of Emotions |url=http://ls12-www.cs.tu-dortmund.de//~fink/lectures/SS06/human-robot-interaction/Emotion-RecognitionAndSimulation.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080528135730/http://ls12-www.cs.tu-dortmund.de/~fink/lectures/SS06/human-robot-interaction/Emotion-RecognitionAndSimulation.pdf |archivedate=2008-05-28 |accessdate=2015-05-09 }} * {{Cite journal |ref=harv | first = G. | last=Kolata | year=1982 | title=How can computers get common sense? | journal=Science | issue= 4566| pages=1237–1238 | doi = 10.1126/science.217.4566.1237 | volume = 217 |pmid=17837639 }} * {{cite journal |ref=harv | last1=Kumar | first1=Gulshan | last2=Kumar | first2=Krishan | title=The Use of Artificial-Intelligence-Based Ensembles for Intrusion Detection: A Review | journal=Applied Computational Intelligence and Soft Computing | year=2012 | volume=2012 | pages=1–20 | doi=10.1155/2012/850160 | url=http://www.hindawi.com.proxy.lib.umich.edu/journals/acisc/2012/850160/ }} * {{cite book |ref=harv | last=Kurzweil | first=Ray | author-link=Ray Kurzweil | year=1999 | title=[[The Age of Spiritual Machines]] | publisher=Penguin Books | isbn=0-670-88217-8 }} * {{cite book |ref=harv | last=Kurzweil | first=Ray | author-link=Ray Kurzweil | year=2005 | title=[[The Singularity is Near]] | publisher=Penguin Books | isbn=0-670-03384-7 }} * {{cite book |ref=harv | last=Lakoff | first=George | author-link=George Lakoff | last2=Núñez | first2=Rafael E. | author2-link=Rafael E. Núñez| year=2000 | title=[[Where Mathematics Comes From|Where Mathematics Comes From: How the Embodied Mind Brings Mathematics into Being]] | publisher=Basic Books | isbn= 0-465-03771-2 }} * {{Cite journal |ref=harv | last1=Langley |first1=Pat |year=2011 | title=The changing science of machine learning | journal=[[Machine Learning (journal)|Machine Learning]] | volume=82 |issue=3 |pages=275–279 | doi=10.1007/s10994-011-5242-y }} * {{cite techreport |ref=harv | last=Law |first=Diane |date=June 1994 | title=Searle, Subsymbolic Functionalism and Synthetic Intelligence | institution=University of Texas at Austin |page=AI94-222 | id = {{citeseerx|10.1.1.38.8384}} }} * {{cite techreport |ref=harv | last1=Legg |first1=Shane |last2=Hutter |first2=Marcus |date=15 June 2007 | title=A Collection of Definitions of Intelligence | institution=[[IDSIA]] |number=07-07 |arxiv=0706.3639 }} * {{cite book |ref=harv | last=Lenat | first=Douglas | author-link=Douglas Lenat | last2=Guha | first2=R. V. | year = 1989 | title = Building Large Knowledge-Based Systems | publisher = Addison-Wesley | isbn=0-201-51752-3 }} * {{Cite book |ref=harv | last=Lighthill |first=James |author-link=James Lighthill |year=1973 | contribution= Artificial Intelligence: A General Survey | title=Artificial Intelligence: a paper symposium | publisher=Science Research Council }} * {{cite book |ref = harv |last = Lucas |first = John |author-link = John Lucas (philosopher) |year = 1961 |contribution = Minds, Machines and Gödel |editor-last = Anderson |editor-first = A.R. |title = Minds and Machines |url = http://users.ox.ac.uk/~jrlucas/Godel/mmg.html |accessdate = 30 August 2007 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070819165214/http://users.ox.ac.uk/~jrlucas/Godel/mmg.html |archivedate = 19 August 2007 |deadurl = no }} {{Wayback|url=http://users.ox.ac.uk/~jrlucas/Godel/mmg.html |date=20070819165214 }} * {{cite paper |ref=harv | last1=Lungarella |first1=M. |last2=Metta |first2=G. |last3=Pfeifer |first3=R. |last4=Sandini |first4=G. |year=2003 | title=Developmental robotics: a survey | journal=Connection Science |volume=15 |pages=151–190 |id={{citeseerx|10.1.1.83.7615}} | doi=10.1080/09540090310001655110 }} * {{cite web | ref = harv | last = Maker | first = Meg Houston | year = 2006 | title = AI@50: AI Past, Present, Future | location = Dartmouth College | url = http://www.engagingexperience.com/2006/07/ai50_ai_past_pr.html | accessdate = 16 October 2008 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20081008120238/http://www.engagingexperience.com/2006/07/ai50_ai_past_pr.html | archivedate = 2008-10-08 | deadurl = no }} * {{cite news |ref=harv | last=Markoff |first=John | date=16 February 2011<!-- corrected 24 February 2011--> | title=Computer Wins on 'Jeopardy!': Trivial, It's Not |work=The New York Times | url=http://www.nytimes.com/2011/02/17/science/17jeopardy-watson.html |accessdate=25 October 2014 }} * {{cite web | ref = harv | last1 = McCarthy | first1 = John | authorlink1 = John McCarthy (computer scientist) | last2 = Minsky | first2 = Marvin | authorlink2 = Marvin Minsky | last3 = Rochester | first3 = Nathan | authorlink3 = Nathan Rochester | last4 = Shannon | first4 = Claude | authorlink4 = Claude Shannon | year = 1955 | title = A Proposal for the Dartmouth Summer Research Project on Artificial Intelligence | url = http://www-formal.stanford.edu/jmc/history/dartmouth/dartmouth.html | accessdate = 30 August 2007 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070826230310/http://www-formal.stanford.edu/jmc/history/dartmouth/dartmouth.html | archivedate = 2007-08-26 | deadurl = no }}. * {{cite journal | ref = harv | last1 = McCarthy | first1 = John | author-link = John McCarthy (computer scientist) | last2 = Hayes | first2 = P. J. | year = 1969 | title = Some philosophical problems from the standpoint of artificial intelligence | journal = Machine Intelligence | volume = 4 | pages = 463–502 | url = http://www-formal.stanford.edu/jmc/mcchay69.html | accessdate = 30 August 2007 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070810233856/http://www-formal.stanford.edu/jmc/mcchay69.html | archivedate = 2007-08-10 | deadurl = no }} * {{cite web |ref=harv | last=McCarthy | first=John | authorlink=John McCarthy (computer scientist) | title=What Is Artificial Intelligence? | date=12 November 2007 | url=http://www-formal.stanford.edu/jmc/whatisai/whatisai.html }} * {{cite book |ref=harv | last=Minsky | first=Marvin | author-link=Marvin Minsky | year = 1967 | title = Computation: Finite and Infinite Machines | publisher = Prentice-Hall | location=Englewood Cliffs, N.J. | isbn=0-13-165449-7 }} * {{cite book |ref=harv | last=Minsky | first=Marvin | author-link=Marvin Minsky | year = 2006 | title = [[The Emotion Machine]] | publisher = Simon & Schusterl | publication-place=New York, NY | isbn=0-7432-7663-9 }} * {{cite book |ref=harv | last=Moravec | first=Hans | author-link=Hans Moravec | year = 1988 | title = Mind Children | publisher = Harvard University Press | isbn=0-674-57616-0 }} * {{cite web | ref=harv | last=Norvig | first=Peter | authorlink=Peter Norvig | date=25 June 2012<!--page metadata, last modified--> | title=On Chomsky and the Two Cultures of Statistical Learning | publisher=Peter Norvig | url=http://norvig.com/chomsky.html | archiveurl=https://web.archive.org/web/20141019223259/http://norvig.com/chomsky.html | archivedate=2014-10-19 | deadurl=no | accessdate=2015-05-09 }} * {{cite book |ref={{harvid|NRC|1999}} | author=NRC (United States National Research Council) | authorlink=United States National Research Council | year=1999 | chapter=Developments in Artificial Intelligence | title=Funding a Revolution: Government Support for Computing Research | publisher=National Academy Press }} * {{cite book |ref=harv | last=Needham | first=Joseph | authorlink = Joseph Needham | year=1986 | title=[[Science and Civilization in China]]: Volume 2 | publisher=Caves Books Ltd. }} * {{cite journal |ref = harv |last = Newell |first = Allen |author-link = Allen Newell |last2 = Simon |first2 = H. A. |authorlink2 = Herbert A. Simon |year = 1976 |title = Computer Science as Empirical Inquiry: Symbols and Search |journal = Communications of the ACM |volume = 19 |issue = 3 |url = http://www.rci.rutgers.edu/~cfs/472_html/AI_SEARCH/PSS/PSSH4.html |access-date = 2015-05-09 |archivedate = 2008-10-07 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20081007162810/http://www.rci.rutgers.edu/~cfs/472_html/AI_SEARCH/PSS/PSSH4.html |deadurl = yes }}{{dead link|date=March 2015}}. * {{Cite journal |ref=harv | last=Nilsson |first=Nils |author-link = Nils Nilsson (researcher) |year=1983 | title=Artificial Intelligence Prepares for 2001 | journal=AI Magazine |volume=1 |number=1 | url=http://ai.stanford.edu/~nilsson/OnlinePubs-Nils/General%20Essays/AIMag04-04-002.pdf }} Presidential Address to the [[Association for the Advancement of Artificial Intelligence]]. * {{cite book |ref=harv | last1=O'Brien |first1=James |last2=Marakas |first2=George |year=2011 | title=Management Information Systems |publisher=McGraw-Hill/Irwin |edition=10th | isbn=978-0-07-337681-3 }} * {{cite journal |ref=harv | last=O'Connor |first=Kathleen Malone |year=1994 | title=The alchemical creation of life (takwin) and other concepts of Genesis in medieval Islam | publisher=University of Pennsylvania | url=http://repository.upenn.edu/dissertations/AAI9503804 }} * {{cite journal |ref=harv |last=Oudeyer |first=P-Y. |year=2010 |title=On the impact of robotics in behavioral and cognitive sciences: from insect navigation to human cognitive development |journal=IEEE Transactions on Autonomous Mental Development |volume=2 |issue=1 |pages=2–16 |url=http://www.pyoudeyer.com/IEEETAMDOudeyer10.pdf |doi=10.1109/tamd.2009.2039057 |access-date=2015-05-09 |archivedate=2018-10-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181003202543/http://www.pyoudeyer.com/IEEETAMDOudeyer10.pdf |deadurl=yes }} * {{cite book |ref=harv | last=Penrose |first=Roger |author-link=Roger Penrose |year=1989 | title=The Emperor's New Mind: Concerning Computer, Minds and The Laws of Physics | publisher=[[Oxford University Press]] | isbn=0-19-851973-7 }} * {{cite techreport |ref=harv | last=Picard |first=Rosalind |authorlink=Rosalind Picard |year=1995 | title=Affective Computing |institution=MIT |number=321 | url=http://affect.media.mit.edu/pdfs/95.picard.pdf | laysource=Abstract |layurl=http://vismod.media.mit.edu/pub/tech-reports/TR-321-ABSTRACT.html }} * {{cite book |ref=harv | last1=Poli |first1=R. |last2=Langdon |first2=W. B. |last3=McPhee |first3=N. F. |year=2008 | title=A Field Guide to Genetic Programming |publisher=Lulu.com |isbn=978-1-4092-0073-4 | url=http://www.gp-field-guide.org.uk/ |via=gp-field-guide.org.uk }} * {{cite journal |ref=harv | last=Rajani |first=Sandeep |year=2011 | title=Artificial Intelligence – Man or Machine | journal=International Journal of Information Technology and Knowledge Management | volume=4 |issue=1 |pages=173–176 | url=http://www.csjournals.com/IJITKM/PDF%204-1/35.Sandeep%20Rajani.pdf }} * {{Cite journal |ref=harv | last = Searle | first = John | author-link=John Searle | year = 1980 | title = Minds, Brains and Programs | journal = Behavioral and Brain Sciences | volume = 3 | issue = 3 | pages= 417–457 | url = http://www.bbsonline.org/documents/a/00/00/04/84/bbs00000484-00/bbs.searle2.html |doi=10.1017/S0140525X00005756 }} * {{cite book |ref=harv | last=Searle | first=John | author-link=John Searle | year = 1999 | title = Mind, language and society | publisher = Basic Books | location = New York, NY | isbn = 0-465-04521-9 | oclc = 231867665 43689264 }} * {{cite book |ref=harv | last=Shapiro | first= Stuart C. | editor-first=Stuart C. | editor-last=Shapiro | year=1992 | contribution=Artificial Intelligence | title=Encyclopedia of Artificial Intelligence | edition=2nd | pages=54–57 | url=http://www.cse.buffalo.edu/~shapiro/Papers/ai.pdf | publisher= John Wiley | location=New York | isbn=0-471-50306-1 }} * {{cite book |ref=harv | last=Simon | first = H. A. | author-link=Herbert A. Simon | year = 1965 | title=The Shape of Automation for Men and Management | publisher = Harper & Row | publication-place = New York }} * {{cite web |ref=harv | last=Skillings | first=Jonathan | url=http://news.cnet.com/Getting-machines-to-think-like-us/2008-11394_3-6090207.html | title=Getting Machines to Think Like Us | work=cnet | date=3 July 2006 | accessdate=3 February 2011 }} * {{cite conference |ref=harv | last=Solomonoff |first=Ray |authorlink=Ray Solomonoff |year=1956 | title=An Inductive Inference Machine | conference=Dartmouth Summer Research Conference on Artificial Intelligence | url=http://world.std.com/~rjs/indinf56.pdf |via=std.com, pdf scanned copy of the original }} Later published as<br/>{{cite book | last=Solomonoff |first=Ray |year=1957 |pages=56–62 | chapter=An Inductive Inference Machine | title=IRE Convention Record |volume=Section on Information Theory, part 2 }} * {{cite conference |ref=harv | last=Tao |first=Jianhua |first2=Tieniu |last2=Tan |year=2005 | conference=Affective Computing: A Review | booktitle=Affective Computing and Intelligent Interaction |volume=[[LNCS]] 3784 |pages=981–995 |publisher=Springer |doi=10.1007/11573548 }} * {{cite journal |ref=harv | last=Tecuci |first=Gheorghe |date=March–April 2012 | title=Artificial Intelligence | journal=Wiley Interdisciplinary Reviews: Computational Statistics | volume=4 |issue=2 |pages=168–180 |publisher=Wiley |doi=10.1002/wics.200 }} * {{cite book |ref=harv | last=Thro |first=Ellen |year=1993 | title=Robotics: The Marriage of Computers and Machines | location=New York |publisher=Facts on File |isbn=978-0-8160-2628-9 }} * {{Turing 1950}}. * {{cite web |ref = harv |last = van der Walt |first = Christiaan |last2 = Bernard |first2 = Etienne |year = 2006<!--year is presumed based on acknowledgements at the end of the article--> |title = Data characteristics that determine classifier performance |url = http://www.patternrecognition.co.za/publications/cvdwalt_data_characteristics_classifiers.pdf |format = PDF |accessdate = 5 August 2009 |archivedate = 2009-03-25 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20090325194051/http://www.patternrecognition.co.za/publications/cvdwalt_data_characteristics_classifiers.pdf }} * {{cite web | ref=harv | last=Vinge | first=Vernor | authorlink=Vernor Vinge | year=1993 | title=The Coming Technological Singularity: How to Survive in the Post-Human Era | url=http://www-rohan.sdsu.edu/faculty/vinge/misc/singularity.html }} * {{cite book |ref=harv | last1=Wason | first1=P. C. | author-link=Peter Cathcart Wason | last2=Shapiro | first2=D. | editor=Foss, B. M. | year=1966 | title=New horizons in psychology | location=Harmondsworth | publisher=Penguin | chapter=Reasoning }} * {{cite book |ref=harv | last=Weizenbaum | first = Joseph | authorlink=Joseph Weizenbaum | year = 1976 | title = [[Computer Power and Human Reason]] | publisher = W.H. Freeman & Company | location = San Francisco | isbn = 0-7167-0464-1 }} * {{cite journal |ref=harv | last1=Weng |first1=J. |last2=McClelland |first= |last3=Pentland |first3=A. |last4=Sporns |first4=O. | last5=Stockman |first5=I. |last6=Sur |first6=M. |last7=Thelen |first7=E. |year=2001 | url=http://www.cse.msu.edu/dl/SciencePaper.pdf |via=msu.edu | title=Autonomous mental development by robots and animals |work=Science |volume=291 |pages=599–600 }} {{refend}} {{vangovango}} [[sokajy:Kajimirindra]] mgd5xmnqnuiwpk2me7f9fom9mnmblpw 1092696 1092694 2024-12-10T14:41:24Z Thelezifor 15140 Nanatsara rafi-pehezanteny 1092696 wikitext text/x-wiki [[Sary:Honda ASIMO Walking Stairs.JPG|280px|right|thumb|Rôbô ASIMO izay manana kaptera sy mampiasa [[aligôritma]] mivoatra hahafahany midina tohatra]] Ny '''haranitan-tsaina voatr' olombelona''' dia sampanan' ny [[kajimirindra]] izay mandinika sy mamolavola ary mampandroso milina asy [[rindrankajy]] marani-tsaina. Amin' ny [[Fiteny frantsay|teny frantsay]] izany dia atao hoe '''''intelligence artificielle''''' (izay hafohezina amin' ny hoe '''IA'''); fa amin' ny [[Fiteny anglisy|teny anglisy]] kosa dia '''''artificial intelligence''''' (izay hafohezina amin' ny hoe '''AI'''). Taranja siantifika manan-tanjona ny hanome fahafahana mamaha olana an' ny milina ny AI. Ny hamaha olana no tanjon' ny rafitra manana azy. Ny lalao videô, ny rôbô, ny rindrankajy mampiasa lôjika manjavozavo ary ny tambajotra neorôna no rindrankajy efa mampiasa haranitan-tsaina voatr' olombelona. == Fahazoana ny eritreritra == Ao amin' ny fandihihana ny haranitan-tsaina voatr' olombelona dia hita misongadina ny AI tsotra sy ny [[haranitan-tsaina ara-kajy]] (anglisy: ''Computational Intelligence'' na ''CI''). Mifototra amin' ny fianaran' ny milina manao, izay miseho amin' ny endriky ny fôrmalisma sy ny dinika ara-statistika, ny AI tsotra. Ny fampiasana AI tsotra dia fampiasana: * [[rafitra mpahay]]: mampihatra ny fizohian-kevitra hahatongavana any amin' ny famahana. Afaka mikirakira fampahalalana maro dia maro ny rafitra mpahay. * [[rafitra mifototra amin' ny tranga]] * [[tambajotra Bayesianina]] Mampiasa famerimberenana ny haranitan-tsaina ara-kajy. Ny fampiasana ny haranitan-tsaina ara-kajy dia voafaritra amin' ny: * fampiasana [[tambajotra nerônina]] (anglisy: ''neural network''): manavanana ny rafitra amin' ny famantarana endrika; * rafitra tsy mazava (anglisy: ''fuzzy logic''): fizohian-kevitra ampiasaina amin' ny rafi-pifehezana ny entana amidy ankehitriny. * [[kajimirindra mivoatra]]: fampiharana amin' ny voan-kevitra toy ny [[isan' ny mponina]], ny fivoaran' ny fihetsika ary ny faharetan' ny rafitra zatra indrindra izay hahitana ny vahaolana tsara indrindra. Zarazaraina ho aligôritma mivoatra (ohatra, aligôritma jenetika) sy haranita-tsain' ny andiana (ohatra, [[aligôritman' ny vitsika]]) ireo fomba ireo. == Fampiasana == === Taranja mampiasa AI === Ny sehatra mampiasa ny AI dia: * ny [[banky]], amin' ny alalan' ny rafitra mpahay izay maminavina ny zava-dratsy mety hitranga rehefa mamela tsotra (credit-scoring); * ny [[tafika]], amin' ny alalan' ny rafitra mahaleotena toa ny drôna sy ny rafitra fibaikoana sy fanampiana hanapa-kevitra; * ny ankamaroan' ny lalao videô ankehitriny, manomboka amin' ny lalao eseky hatramin' ny lalao tifitifitra lalaovina eo amin' ny tambajotra; * ny [[fitsaboana]], amin' ny alalan' ny rafitra mpahay manampy ny mpitsabo mamantatra ny aretina; * ny [[lôjistika]]; * ary ny [[fibeazana]] ==Jereo koa== *[[Quantum computing]] == Tsiahy == === Bokin-dahatsoratra mikasika ny AI === {{refbegin}} * {{cite book |ref=harv | last=Hutter |first=Marcus |author-link=Marcus Hutter |year=2005 | title=[[AIXI|Universal Artificial Intelligence]] | isbn=978-3-540-22139-5 | publisher=Springer | location=Berlin }} * {{cite book |ref=harv | last1=Luger |first1=George |author-link=George Luger | last2=Stubblefield |first2=William |author2-link=William Stubblefield | year=2004 | title=Artificial Intelligence: Structures and Strategies for Complex Problem Solving | publisher=Benjamin/Cummings |edition=5th | isbn=0-8053-4780-1 | url=http://www.cs.unm.edu/~luger/ai-final/tocfull.html }} * {{cite book | last=Neapolitan | first=Richard | last2=Jiang | first2=Xia | year=2012 | title=Contemporary Artificial Intelligence | publisher=Chapman & Hall/CRC | isbn=978-1-4398-4469-4 | url=http://www.crcpress.com/product/isbn/9781439844694 }} {{Wayback|url=http://www.crcpress.com/product/isbn/9781439844694 |date=20150108205412 }} * {{cite book |ref=harv | last=Nilsson |first=Nils |author-link=Nils Nilsson (researcher) |year=1998 | title=Artificial Intelligence: A New Synthesis | publisher=Morgan Kaufmann | isbn=978-1-55860-467-4 }} * {{Russell Norvig 2003}}. * {{cite book |ref=harv | first1=David |last1=Poole |author-link=David Poole (researcher) | first2=Alan |last2=Mackworth |author2-link=Alan Mackworth | first3=Randy |last3=Goebel |author3-link=Randy Goebel | year=1998 | title=Computational Intelligence: A Logical Approach | publisher=Oxford University Press |location = New York | isbn=0-19-510270-3 | url=http://www.cs.ubc.ca/spider/poole/ci.html }} * {{cite book | last=Winston |first=Patrick Henry |author-link=Patrick Winston |year=1984 | title=Artificial Intelligence | publisher=Addison-Wesley |location=Reading, MA | isbn=0-201-08259-4 }} * {{cite book | last=Rich |first=Elaine |author-link=Elaine Rich |year=1983 | title=Artificial Intelligence | publisher = McGraw-Hill | isbn=0-07-052261-8 }} {{refend}} === Tantaran'ny AI === {{refbegin}} * {{Crevier 1993}}. * {{McCorduck 2004}}. * {{cite book | last=Nilsson |first=Nils |author-link=Nils Nilsson (researcher) |year=2010 | title=The Quest for Artificial Intelligence: A History of Ideas and Achievements | publisher=Cambridge University Press |location=New York | isbn=978-0-521-12293-1 }} {{refend}} === Loharanon-karena hafa=== {{refbegin|colwidth=60em}} * {{cite journal |ref=harv | last1=Asada |first1=M. |last2=Hosoda |first2=K. |last3=Kuniyoshi |first3=Y. | last4=Ishiguro |first4=H. |last5=Inui |first5=T. |last6=Yoshikawa |first6=Y. | last7=Ogino |first7=M. |last8=Yoshida |first8=C. |year=2009 | title=Cognitive developmental robotics: a survey | journal=IEEE Transactions on Autonomous Mental Development |volume=1 |issue=1 |pages=12–34 | url=http://ieeexplore.ieee.org/xpl/login.jsp?tp=&arnumber=4895715&url=http%3A%2F%2Fieeexplore.ieee.org%2Fiel5%2F4563672%2F5038478%2F04895715.pdf%3Farnumber%3D4895715 | doi=10.1109/tamd.2009.2021702 }}{{dead link|date=March 2015}} * {{cite web | ref={{harvid|ACM|1998}} | publisher=[[Association for Computing Machinery|ACM]] | year=1998 | title=ACM Computing Classification System: Artificial intelligence | url=http://www.acm.org/class/1998/I.2.html | accessdate=30 August 2007 | archivedate=2007-10-12 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20071012025921/http://www.acm.org/class/1998/I.2.html }} * {{cite encyclopedia |ref=harv | last=Albus |first=J. S. |year=2002 |pages=11–20 | title=4-D/RCS: A Reference Model Architecture for Intelligent Unmanned Ground Vehicles | editor1-last=Gerhart |editor-first=G. |editor2-last=Gunderson |editor2-first=R. | editor3-last=Shoemaker |editor3-first=C. | encyclopedia=Proceedings of the SPIE AeroSense Session on Unmanned Ground Vehicle Technology |volume=3693 | url=http://www.isd.mel.nist.gov/documents/albus/4DRCS.pdf | archiveurl=http://web.archive.org/web/20040725051856/http://www.isd.mel.nist.gov/documents/albus/4DRCS.pdf | archivedate=25 July 2004 }} * {{Cite book |last = Aleksander |first = Igor |authorlink = Igor Aleksander |year = 1995 |title = Artificial Neuroconsciousness: An Update |publisher = IWANN |url = http://www.ee.ic.ac.uk/research/neural/publications/iwann.html |archiveurl = http://web.archive.org/web/19970302014628/http://www.ee.ic.ac.uk/research/neural/publications/iwann.html |archivedate = 2 March 1997 |ref = harv }} {{Wayback|url=http://www.ee.ic.ac.uk/research/neural/publications/iwann.html |date=19970302014628 }} [http://dblp.uni-trier.de/rec/bibtex/conf/iwann/Aleksander95 BibTex] {{Wayback|df=yes|date=19970302014628 |url=http://www.ee.ic.ac.uk/research/neural/publications/iwann.html |title= }}. * {{cite encyclopedia |ref=harv | last=Bach |first=Joscha |year=2008 |pages=63–74 | title=Seven Principles of Synthetic Intelligence | editor1-last=Wang |editor1-first=Pei |editor2-last=Goertzel |editor2-first=Ben |editor3-last=Franklin |editor3-first=Stan | work=Artificial General Intelligence, 2008: Proceedings of the First AGI Conference | publisher=IOS Press |isbn=978-1-58603-833-5 | url=http://books.google.com/books?id=a_ZR81Z25z0C&pg=PA63 }} * {{cite news |ref={{harvid|''BBC News''|2006}} | date=21 December 2006 | title=Robots could demand legal rights |work=BBC News | url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/technology/6200005.stm |accessdate=3 February 2011 }} * {{cite journal |ref = harv |last = Brooks |first = Rodney |authorlink = Rodney Brooks |year = 1990 |title = Elephants Don't Play Chess |journal = Robotics and Autonomous Systems |volume = 6 |pages = 3–15 |doi = 10.1016/S0921-8890(05)80025-9 |url = http://people.csail.mit.edu/brooks/papers/elephants.pdf |format = PDF |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070809020912/http://people.csail.mit.edu/brooks/papers/elephants.pdf |archivedate = 2007-08-09 |deadurl = no |access-date = 2015-05-09 }} * {{cite encyclopedia |ref=harv | last=Brooks |first=R. A. |year=1991 |pages=225–239 | title=How to build complete creatures rather than isolated cognitive simulators | editor-last=VanLehn |editor-first=K. | encyclopedia=Architectures for Intelligence |location=Hillsdale, NJ |publisher=Lawrence Erlbaum Associates }} * {{cite journal |ref=harv |last=Buchanan |first=Bruce G. |year=2005 |pages=53–60 |title=A (Very) Brief History of Artificial Intelligence |journal=AI Magazine |url=http://www.aaai.org/AITopics/assets/PDF/AIMag26-04-016.pdf |format=PDF |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070926023314/http://www.aaai.org/AITopics/assets/PDF/AIMag26-04-016.pdf |archivedate=2007-09-26 |deadurl=yes |access-date=2015-05-09 }} * {{cite news |ref=harv | last=Butler |first=Samuel |authorlink=Samuel Butler (novelist) |date=13 June 1863 | title=Darwin among the Machines | newspaper=The Press |location=Christchurch, New Zealand |department=Letters to the Editor | url=http://www.nzetc.org/tm/scholarly/tei-ButFir-t1-g1-t1-g1-t4-body.html |accessdate=16 October 2014 | via=Victoria University of Wellington }} * {{cite news |ref={{harvid|''CNN''|2006}} |title=AI set to exceed human brain power |work=CNN |date=26 July 2006 |url=http://www.cnn.com/2006/TECH/science/07/24/ai.bostrom/ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080219001624/http://www.cnn.com/2006/TECH/science/07/24/ai.bostrom/ |archivedate=2008-02-19 |deadurl=no |access-date=2015-05-09 }} * {{cite book |ref=harv | last=Dennett | first=Daniel | author-link=Daniel Dennett | year=1991 | title=[[Consciousness Explained]] | publisher=The Penguin Press | isbn= 0-7139-9037-6 }} * {{cite web |ref = harv |last = Diamond |first = David |date = December 2003 |title = The Love Machine; Building computers that care |publisher = Wired |url = http://www.wired.com/wired/archive/11.12/love.html |archiveurl = https://web.archive.org/web/20080518185630/http://www.wired.com/wired/archive/11.12/love.html |archivedate = 2008-05-18 |deadurl = no |accessdate = 2015-05-09 }} * {{cite journal |ref=harv |last1=Dowe |first1=D. L. |last2=Hajek |first2=A. R. |year=1997 |title=A computational extension to the Turing Test |journal=Proceedings of the 4th Conference of the Australasian Cognitive Science Society |url=http://www.csse.monash.edu.au/publications/1997/tr-cs97-322-abs.html |access-date=2015-05-09 |archivedate=2011-06-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110628194905/http://www.csse.monash.edu.au/publications/1997/tr-cs97-322-abs.html |deadurl=yes }} * {{cite book |ref=harv | last=Dreyfus | first=Hubert | authorlink = Hubert Dreyfus | year = 1972 | title = [[What Computers Can't Do]] | publisher = MIT Press | location = New York | isbn = 0-06-011082-1 }} * {{cite book |ref=harv | last=Dreyfus | first=Hubert | authorlink = Hubert Dreyfus | last2 = Dreyfus | first2 = Stuart | year = 1986 | title = Mind over Machine: The Power of Human Intuition and Expertise in the Era of the Computer | publisher = Blackwell | location = Oxford, UK | isbn=0-02-908060-6 }} * {{cite book |ref=harv | last=Dreyfus | first=Hubert | authorlink = Hubert Dreyfus | year =1992 | title = What Computers ''Still'' Can't Do | publisher = MIT Press | location = New York | isbn=0-262-54067-3 }} * {{cite book |ref=harv | last=Dyson |first=George |authorlink=George Dyson (science historian) |year=1998 | title=Darwin among the Machines | publisher=Allan Lane Science |isbn=0-7382-0030-1 }} * {{cite web | ref = harv | last = Edelman | first = Gerald | authorlink = Gerald Edelman | date = 23 November 2007 | title = Gerald Edelman – Neural Darwinism and Brain-based Devices | url = http://lis.epfl.ch/resources/podcast/2007/11/gerald-edelman-neural-darwinism-and.html | publisher = Talking Robots | accessdate = 2015-05-09 | archivedate = 2009-10-08 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20091008184132/http://lis.epfl.ch/resources/podcast/2007/11/gerald-edelman-neural-darwinism-and.html }}{{dead link|date=March 2015}} * {{cite book |ref=harv | last=Edelson |first=Edward |year=1991 | title=The Nervous System | publisher=Chelsea House<!--so Worldcat, originally here Remmel Nunn--> |location=New York |isbn=978-0-7910-0464-7 }} * {{cite book |ref=harv | last=Fearn | first = Nicholas | year =2007 | title= The Latest Answers to the Oldest Questions: A Philosophical Adventure with the World's Greatest Thinkers | publisher = Grove Press | location=New York |isbn=0-8021-1839-9 }} * {{cite book |ref=harv | last = Gladwell | first = Malcolm | authorlink= Malcolm Gladwell | year = 2005 | title = [[Blink (book)|Blink]] | isbn = 0-316-17232-4 | publisher = Little, Brown and Co. | location = New York }} * {{cite conference | ref=harv | last=Gödel |first=Kurt |authorlink=Kurt Gödel |year=1951 | title=Some basic theorems on the foundations of mathematics and their implications | conference=Gibbs Lecture }} In<br/> {{cite book | editor-last=Feferman |editor-first=Solomon |editorlink=Solomon Feferman |year=1995 |pages=304–23 | title=Kurt Gödel: Collected Works, Vol. III: Unpublished Essays and Lectures | publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-514722-3 }} * {{cite book |ref=harv | last=Haugeland | first=John | author-link = John Haugeland | year = 1985 | title = Artificial Intelligence: The Very Idea | publisher=MIT Press| location= Cambridge, Mass. | isbn=0-262-08153-9 }} * {{cite book |ref=harv | last=Hawkins | first=Jeff | author-link=Jeff Hawkins | last2=Blakeslee | first2=Sandra | year=2005 | title=[[On Intelligence]] | publisher=Owl Books | location=New York, NY | isbn=0-8050-7853-3 }} * {{cite news |ref=harv | last=Henderson |first=Mark |date=24 April 2007 | title=Human rights for robots? We're getting carried away | url=http://www.thetimes.co.uk/tto/technology/article1966391.ece | work=The Times Online | location=London }} * {{cite journal |ref=harv | last=Hernandez-Orallo |first=Jose |year=2000 | title=Beyond the Turing Test | journal=Journal of Logic, Language and Information |volume=9 |issue=4 |pages=447–466 | doi=10.1023/A:1008367325700 }} * {{cite journal |ref=harv | last1=Hernandez-Orallo |first1=J. |last2=Dowe |first2=D. L. |year=2010 | title=Measuring Universal Intelligence: Towards an Anytime Intelligence Test | journal=Artificial Intelligence Journal |volume=174 |issue=18 |pages=1508–1539 | doi=10.1016/j.artint.2010.09.006 }} * {{cite journal |ref=harv | last=Hinton |first=G. E. |year=2007 | title=Learning multiple layers of representation | journal=Trends in Cognitive Sciences |volume=11 |pages=428–434 | doi=10.1016/j.tics.2007.09.004 }} * {{cite book |ref=harv | last=Hofstadter | first = Douglas | author-link = Douglas Hofstadter | year = 1979 | title = [[Gödel, Escher, Bach|Gödel, Escher, Bach: an Eternal Golden Braid]] | isbn=0-394-74502-7 | publisher=Vintage Books | location=New York, NY }} * {{cite book |ref=harv | last=Holland |first=John H. |year=1975 | title=Adaptation in Natural and Artificial Systems | publisher=University of Michigan Press |isbn=0-262-58111-6 }} * {{cite web |ref=harv | first = J. | last = Howe | date = November 1994 | title = Artificial Intelligence at Edinburgh University: a Perspective | url=http://www.inf.ed.ac.uk/about/AIhistory.html | accessdate=30 August 2007 }} * {{cite book |ref=harv | last=Hutter |first=M. |year=2012 | title=Theoretical Foundations of Artificial General Intelligence | chapter=One Decade of Universal Artificial Intelligence | volume=4 |series=Atlantis Thinking Machines | doi=10.2991/978-94-91216-62-6_5 |isbn=978-94-91216-61-9 }} * {{cite journal |ref=harv | last=James |first=William |year=1884 | title=What is Emotion | journal=Mind |volume=9 |pages=188–205 |doi=10.1093/mind/os-IX.34.188 }} Cited by {{harvnb|Tao|Tan|2005}}. * {{cite book |ref=harv | last=Kahneman | first=Daniel | author-link=Daniel Kahneman | last2=Slovic | first2= D. | last3=Tversky | first3=Amos | author3-link=Amos Tversky | year=1982 | title=Judgment under uncertainty: Heuristics and biases | publisher=Cambridge University Press | location=New York | isbn=0-521-28414-7 }} * {{cite journal |ref=harv | last=Kaplan |first=Andreas | last2=Haenlein | first2= Michael | year=2019 | title=Siri, Siri in my Hand, who's the Fairest in the Land? On the Interpretations, Illustrations and Implications of Artificial Intelligence | journal=Business Horizons |volume=62(1) |pages=15-25 | url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0007681318301393 }} * {{cite journal |ref=harv | last=Katz |first=Yarden |date=1 November 2012 | title=Noam Chomsky on Where Artificial Intelligence Went Wrong | work=The Atlantic | url=http://www.theatlantic.com/technology/archive/2012/11/noam-chomsky-on-where-artificial-intelligence-went-wrong/261637/?single_page=true |accessdate=26 October 2014 }} * {{cite web |ref={{harvid|''Kismet''}} | title=Kismet | publisher=MIT Artificial Intelligence Laboratory, Humanoid Robotics Group | url=http://www.ai.mit.edu/projects/humanoid-robotics-group/kismet/kismet.html |accessdate=25 October 2014 }} * {{cite book |ref=harv | last=Koza |first=John R. |year=1992 | title=Genetic Programming (On the Programming of Computers by Means of Natural Selection) | publisher=MIT Press |isbn=0-262-11170-5 }} * {{cite web |ref=harv |last=Kleine-Cosack |first=Christian |date=October 2006 |format=PDF |title=Recognition and Simulation of Emotions |url=http://ls12-www.cs.tu-dortmund.de//~fink/lectures/SS06/human-robot-interaction/Emotion-RecognitionAndSimulation.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080528135730/http://ls12-www.cs.tu-dortmund.de/~fink/lectures/SS06/human-robot-interaction/Emotion-RecognitionAndSimulation.pdf |archivedate=2008-05-28 |accessdate=2015-05-09 }} * {{Cite journal |ref=harv | first = G. | last=Kolata | year=1982 | title=How can computers get common sense? | journal=Science | issue= 4566| pages=1237–1238 | doi = 10.1126/science.217.4566.1237 | volume = 217 |pmid=17837639 }} * {{cite journal |ref=harv | last1=Kumar | first1=Gulshan | last2=Kumar | first2=Krishan | title=The Use of Artificial-Intelligence-Based Ensembles for Intrusion Detection: A Review | journal=Applied Computational Intelligence and Soft Computing | year=2012 | volume=2012 | pages=1–20 | doi=10.1155/2012/850160 | url=http://www.hindawi.com.proxy.lib.umich.edu/journals/acisc/2012/850160/ }} * {{cite book |ref=harv | last=Kurzweil | first=Ray | author-link=Ray Kurzweil | year=1999 | title=[[The Age of Spiritual Machines]] | publisher=Penguin Books | isbn=0-670-88217-8 }} * {{cite book |ref=harv | last=Kurzweil | first=Ray | author-link=Ray Kurzweil | year=2005 | title=[[The Singularity is Near]] | publisher=Penguin Books | isbn=0-670-03384-7 }} * {{cite book |ref=harv | last=Lakoff | first=George | author-link=George Lakoff | last2=Núñez | first2=Rafael E. | author2-link=Rafael E. Núñez| year=2000 | title=[[Where Mathematics Comes From|Where Mathematics Comes From: How the Embodied Mind Brings Mathematics into Being]] | publisher=Basic Books | isbn= 0-465-03771-2 }} * {{Cite journal |ref=harv | last1=Langley |first1=Pat |year=2011 | title=The changing science of machine learning | journal=[[Machine Learning (journal)|Machine Learning]] | volume=82 |issue=3 |pages=275–279 | doi=10.1007/s10994-011-5242-y }} * {{cite techreport |ref=harv | last=Law |first=Diane |date=June 1994 | title=Searle, Subsymbolic Functionalism and Synthetic Intelligence | institution=University of Texas at Austin |page=AI94-222 | id = {{citeseerx|10.1.1.38.8384}} }} * {{cite techreport |ref=harv | last1=Legg |first1=Shane |last2=Hutter |first2=Marcus |date=15 June 2007 | title=A Collection of Definitions of Intelligence | institution=[[IDSIA]] |number=07-07 |arxiv=0706.3639 }} * {{cite book |ref=harv | last=Lenat | first=Douglas | author-link=Douglas Lenat | last2=Guha | first2=R. V. | year = 1989 | title = Building Large Knowledge-Based Systems | publisher = Addison-Wesley | isbn=0-201-51752-3 }} * {{Cite book |ref=harv | last=Lighthill |first=James |author-link=James Lighthill |year=1973 | contribution= Artificial Intelligence: A General Survey | title=Artificial Intelligence: a paper symposium | publisher=Science Research Council }} * {{cite book |ref = harv |last = Lucas |first = John |author-link = John Lucas (philosopher) |year = 1961 |contribution = Minds, Machines and Gödel |editor-last = Anderson |editor-first = A.R. |title = Minds and Machines |url = http://users.ox.ac.uk/~jrlucas/Godel/mmg.html |accessdate = 30 August 2007 |archiveurl = http://web.archive.org/web/20070819165214/http://users.ox.ac.uk/~jrlucas/Godel/mmg.html |archivedate = 19 August 2007 |deadurl = no }} {{Wayback|url=http://users.ox.ac.uk/~jrlucas/Godel/mmg.html |date=20070819165214 }} * {{cite paper |ref=harv | last1=Lungarella |first1=M. |last2=Metta |first2=G. |last3=Pfeifer |first3=R. |last4=Sandini |first4=G. |year=2003 | title=Developmental robotics: a survey | journal=Connection Science |volume=15 |pages=151–190 |id={{citeseerx|10.1.1.83.7615}} | doi=10.1080/09540090310001655110 }} * {{cite web | ref = harv | last = Maker | first = Meg Houston | year = 2006 | title = AI@50: AI Past, Present, Future | location = Dartmouth College | url = http://www.engagingexperience.com/2006/07/ai50_ai_past_pr.html | accessdate = 16 October 2008 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20081008120238/http://www.engagingexperience.com/2006/07/ai50_ai_past_pr.html | archivedate = 2008-10-08 | deadurl = no }} * {{cite news |ref=harv | last=Markoff |first=John | date=16 February 2011<!-- corrected 24 February 2011--> | title=Computer Wins on 'Jeopardy!': Trivial, It's Not |work=The New York Times | url=http://www.nytimes.com/2011/02/17/science/17jeopardy-watson.html |accessdate=25 October 2014 }} * {{cite web | ref = harv | last1 = McCarthy | first1 = John | authorlink1 = John McCarthy (computer scientist) | last2 = Minsky | first2 = Marvin | authorlink2 = Marvin Minsky | last3 = Rochester | first3 = Nathan | authorlink3 = Nathan Rochester | last4 = Shannon | first4 = Claude | authorlink4 = Claude Shannon | year = 1955 | title = A Proposal for the Dartmouth Summer Research Project on Artificial Intelligence | url = http://www-formal.stanford.edu/jmc/history/dartmouth/dartmouth.html | accessdate = 30 August 2007 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070826230310/http://www-formal.stanford.edu/jmc/history/dartmouth/dartmouth.html | archivedate = 2007-08-26 | deadurl = no }}. * {{cite journal | ref = harv | last1 = McCarthy | first1 = John | author-link = John McCarthy (computer scientist) | last2 = Hayes | first2 = P. J. | year = 1969 | title = Some philosophical problems from the standpoint of artificial intelligence | journal = Machine Intelligence | volume = 4 | pages = 463–502 | url = http://www-formal.stanford.edu/jmc/mcchay69.html | accessdate = 30 August 2007 | archiveurl = https://web.archive.org/web/20070810233856/http://www-formal.stanford.edu/jmc/mcchay69.html | archivedate = 2007-08-10 | deadurl = no }} * {{cite web |ref=harv | last=McCarthy | first=John | authorlink=John McCarthy (computer scientist) | title=What Is Artificial Intelligence? | date=12 November 2007 | url=http://www-formal.stanford.edu/jmc/whatisai/whatisai.html }} * {{cite book |ref=harv | last=Minsky | first=Marvin | author-link=Marvin Minsky | year = 1967 | title = Computation: Finite and Infinite Machines | publisher = Prentice-Hall | location=Englewood Cliffs, N.J. | isbn=0-13-165449-7 }} * {{cite book |ref=harv | last=Minsky | first=Marvin | author-link=Marvin Minsky | year = 2006 | title = [[The Emotion Machine]] | publisher = Simon & Schusterl | publication-place=New York, NY | isbn=0-7432-7663-9 }} * {{cite book |ref=harv | last=Moravec | first=Hans | author-link=Hans Moravec | year = 1988 | title = Mind Children | publisher = Harvard University Press | isbn=0-674-57616-0 }} * {{cite web | ref=harv | last=Norvig | first=Peter | authorlink=Peter Norvig | date=25 June 2012<!--page metadata, last modified--> | title=On Chomsky and the Two Cultures of Statistical Learning | publisher=Peter Norvig | url=http://norvig.com/chomsky.html | archiveurl=https://web.archive.org/web/20141019223259/http://norvig.com/chomsky.html | archivedate=2014-10-19 | deadurl=no | accessdate=2015-05-09 }} * {{cite book |ref={{harvid|NRC|1999}} | author=NRC (United States National Research Council) | authorlink=United States National Research Council | year=1999 | chapter=Developments in Artificial Intelligence | title=Funding a Revolution: Government Support for Computing Research | publisher=National Academy Press }} * {{cite book |ref=harv | last=Needham | first=Joseph | authorlink = Joseph Needham | year=1986 | title=[[Science and Civilization in China]]: Volume 2 | publisher=Caves Books Ltd. }} * {{cite journal |ref = harv |last = Newell |first = Allen |author-link = Allen Newell |last2 = Simon |first2 = H. A. |authorlink2 = Herbert A. Simon |year = 1976 |title = Computer Science as Empirical Inquiry: Symbols and Search |journal = Communications of the ACM |volume = 19 |issue = 3 |url = http://www.rci.rutgers.edu/~cfs/472_html/AI_SEARCH/PSS/PSSH4.html |access-date = 2015-05-09 |archivedate = 2008-10-07 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20081007162810/http://www.rci.rutgers.edu/~cfs/472_html/AI_SEARCH/PSS/PSSH4.html |deadurl = yes }}{{dead link|date=March 2015}}. * {{Cite journal |ref=harv | last=Nilsson |first=Nils |author-link = Nils Nilsson (researcher) |year=1983 | title=Artificial Intelligence Prepares for 2001 | journal=AI Magazine |volume=1 |number=1 | url=http://ai.stanford.edu/~nilsson/OnlinePubs-Nils/General%20Essays/AIMag04-04-002.pdf }} Presidential Address to the [[Association for the Advancement of Artificial Intelligence]]. * {{cite book |ref=harv | last1=O'Brien |first1=James |last2=Marakas |first2=George |year=2011 | title=Management Information Systems |publisher=McGraw-Hill/Irwin |edition=10th | isbn=978-0-07-337681-3 }} * {{cite journal |ref=harv | last=O'Connor |first=Kathleen Malone |year=1994 | title=The alchemical creation of life (takwin) and other concepts of Genesis in medieval Islam | publisher=University of Pennsylvania | url=http://repository.upenn.edu/dissertations/AAI9503804 }} * {{cite journal |ref=harv |last=Oudeyer |first=P-Y. |year=2010 |title=On the impact of robotics in behavioral and cognitive sciences: from insect navigation to human cognitive development |journal=IEEE Transactions on Autonomous Mental Development |volume=2 |issue=1 |pages=2–16 |url=http://www.pyoudeyer.com/IEEETAMDOudeyer10.pdf |doi=10.1109/tamd.2009.2039057 |access-date=2015-05-09 |archivedate=2018-10-03 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181003202543/http://www.pyoudeyer.com/IEEETAMDOudeyer10.pdf |deadurl=yes }} * {{cite book |ref=harv | last=Penrose |first=Roger |author-link=Roger Penrose |year=1989 | title=The Emperor's New Mind: Concerning Computer, Minds and The Laws of Physics | publisher=[[Oxford University Press]] | isbn=0-19-851973-7 }} * {{cite techreport |ref=harv | last=Picard |first=Rosalind |authorlink=Rosalind Picard |year=1995 | title=Affective Computing |institution=MIT |number=321 | url=http://affect.media.mit.edu/pdfs/95.picard.pdf | laysource=Abstract |layurl=http://vismod.media.mit.edu/pub/tech-reports/TR-321-ABSTRACT.html }} * {{cite book |ref=harv | last1=Poli |first1=R. |last2=Langdon |first2=W. B. |last3=McPhee |first3=N. F. |year=2008 | title=A Field Guide to Genetic Programming |publisher=Lulu.com |isbn=978-1-4092-0073-4 | url=http://www.gp-field-guide.org.uk/ |via=gp-field-guide.org.uk }} * {{cite journal |ref=harv | last=Rajani |first=Sandeep |year=2011 | title=Artificial Intelligence – Man or Machine | journal=International Journal of Information Technology and Knowledge Management | volume=4 |issue=1 |pages=173–176 | url=http://www.csjournals.com/IJITKM/PDF%204-1/35.Sandeep%20Rajani.pdf }} * {{Cite journal |ref=harv | last = Searle | first = John | author-link=John Searle | year = 1980 | title = Minds, Brains and Programs | journal = Behavioral and Brain Sciences | volume = 3 | issue = 3 | pages= 417–457 | url = http://www.bbsonline.org/documents/a/00/00/04/84/bbs00000484-00/bbs.searle2.html |doi=10.1017/S0140525X00005756 }} * {{cite book |ref=harv | last=Searle | first=John | author-link=John Searle | year = 1999 | title = Mind, language and society | publisher = Basic Books | location = New York, NY | isbn = 0-465-04521-9 | oclc = 231867665 43689264 }} * {{cite book |ref=harv | last=Shapiro | first= Stuart C. | editor-first=Stuart C. | editor-last=Shapiro | year=1992 | contribution=Artificial Intelligence | title=Encyclopedia of Artificial Intelligence | edition=2nd | pages=54–57 | url=http://www.cse.buffalo.edu/~shapiro/Papers/ai.pdf | publisher= John Wiley | location=New York | isbn=0-471-50306-1 }} * {{cite book |ref=harv | last=Simon | first = H. A. | author-link=Herbert A. Simon | year = 1965 | title=The Shape of Automation for Men and Management | publisher = Harper & Row | publication-place = New York }} * {{cite web |ref=harv | last=Skillings | first=Jonathan | url=http://news.cnet.com/Getting-machines-to-think-like-us/2008-11394_3-6090207.html | title=Getting Machines to Think Like Us | work=cnet | date=3 July 2006 | accessdate=3 February 2011 }} * {{cite conference |ref=harv | last=Solomonoff |first=Ray |authorlink=Ray Solomonoff |year=1956 | title=An Inductive Inference Machine | conference=Dartmouth Summer Research Conference on Artificial Intelligence | url=http://world.std.com/~rjs/indinf56.pdf |via=std.com, pdf scanned copy of the original }} Later published as<br/>{{cite book | last=Solomonoff |first=Ray |year=1957 |pages=56–62 | chapter=An Inductive Inference Machine | title=IRE Convention Record |volume=Section on Information Theory, part 2 }} * {{cite conference |ref=harv | last=Tao |first=Jianhua |first2=Tieniu |last2=Tan |year=2005 | conference=Affective Computing: A Review | booktitle=Affective Computing and Intelligent Interaction |volume=[[LNCS]] 3784 |pages=981–995 |publisher=Springer |doi=10.1007/11573548 }} * {{cite journal |ref=harv | last=Tecuci |first=Gheorghe |date=March–April 2012 | title=Artificial Intelligence | journal=Wiley Interdisciplinary Reviews: Computational Statistics | volume=4 |issue=2 |pages=168–180 |publisher=Wiley |doi=10.1002/wics.200 }} * {{cite book |ref=harv | last=Thro |first=Ellen |year=1993 | title=Robotics: The Marriage of Computers and Machines | location=New York |publisher=Facts on File |isbn=978-0-8160-2628-9 }} * {{Turing 1950}}. * {{cite web |ref = harv |last = van der Walt |first = Christiaan |last2 = Bernard |first2 = Etienne |year = 2006<!--year is presumed based on acknowledgements at the end of the article--> |title = Data characteristics that determine classifier performance |url = http://www.patternrecognition.co.za/publications/cvdwalt_data_characteristics_classifiers.pdf |format = PDF |accessdate = 5 August 2009 |archivedate = 2009-03-25 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20090325194051/http://www.patternrecognition.co.za/publications/cvdwalt_data_characteristics_classifiers.pdf }} * {{cite web | ref=harv | last=Vinge | first=Vernor | authorlink=Vernor Vinge | year=1993 | title=The Coming Technological Singularity: How to Survive in the Post-Human Era | url=http://www-rohan.sdsu.edu/faculty/vinge/misc/singularity.html }} * {{cite book |ref=harv | last1=Wason | first1=P. C. | author-link=Peter Cathcart Wason | last2=Shapiro | first2=D. | editor=Foss, B. M. | year=1966 | title=New horizons in psychology | location=Harmondsworth | publisher=Penguin | chapter=Reasoning }} * {{cite book |ref=harv | last=Weizenbaum | first = Joseph | authorlink=Joseph Weizenbaum | year = 1976 | title = [[Computer Power and Human Reason]] | publisher = W.H. Freeman & Company | location = San Francisco | isbn = 0-7167-0464-1 }} * {{cite journal |ref=harv | last1=Weng |first1=J. |last2=McClelland |first= |last3=Pentland |first3=A. |last4=Sporns |first4=O. | last5=Stockman |first5=I. |last6=Sur |first6=M. |last7=Thelen |first7=E. |year=2001 | url=http://www.cse.msu.edu/dl/SciencePaper.pdf |via=msu.edu | title=Autonomous mental development by robots and animals |work=Science |volume=291 |pages=599–600 }} {{refend}} {{vangovango}} [[sokajy:Kajimirindra]] i3242e2lojsxxwm7oemzkoy1iydsbht 0 248642 1092704 1080627 2024-12-11T03:04:00Z 154.126.63.47 Statistika FPVM 1092704 wikitext text/x-wiki [[Sary:Randrianantoandro Jean Joseph.jpg|vignette|248x248px|Ny mpitandrina [[Randrianantoandro Jean Joseph]] ]] Ny '''Fiangonana''' '''Protestanta''' '''Vaovao''' '''eto''' '''Madagasikara''' izay hafohezina amin' ny hoe FPVM dia fiangonana [[Prôtestantisma eto Madagasikara|prôtestanta]] niforona teto [[Madagasikara]] vokatry ny tsy fifanarahan-kevitra nisy teo anivon' ny [[Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara]] (FJKM). Tamin' ny taona 2002 no niforonany ary ao Antaninanandrano (na Taninanandrano) Ampandrana Besarety II V 15 ter Tana firaisana fahatelo [[Antananarivo]] renivohitra ny trano fiangonana voalohany naorin' ny mpitandrina [[Randrianantoandro Jean Joseph]]. Nakaton' ny fitondram-panjakana malagasy, tamin' ny naha filoham-pirenena an-d[[Ravalomanana Marc]], ity fiangonana ity tamin' ny taona 2005 ary tsy nisokatra indray raha tsy tamin' ny taona 2009. Andron' ny [[Fahefana Avon' ny Tetezamita|Tetezamita]] nitondran' i [[Rajoelina Andry|Andry Rajoelina]]. Efa miely eran' i Madagasikara sy hatrany an-dafy ilay fiangonana, indrindra any [[Eorôpa]]. == Tantara == === Ny fifohazana tao amin' ny FJKM Andravoangy Fivavahana === Ny mpitandrina [[Randrianantoandro Jean Joseph]] (izay efa feno 80 taona tamin' ny taona 2023) no nanorina ny [[Fifohazana (kristianisma malagasy)|asam-pifohazana]] tao amin' ny FJKM Andravoahangy Fivavahana ao Antananarivo tamin' ny taona 1975, izay nandroso tokoa. Izy no nitondra ny fiangonana tao tamin' izany fotoana izany. Nisy ny fanafahana ny olona amin' ny aretina sy ny fahazaran-dratsy maro. Nitombo izaitsizy ny isan' ny mpivavaka. Hatramin' ny inefatra ha hatramin' ny indimy isan' andro ny fidirana tao am-piangonana, izay nahitana [[Fandroahana fanahy ratsy|fandroahana demonia]] sy [[fametrahan-tanana]]. Niorina ny Sampana Fifohazana tao Andravoahangy Fivavahana tamin' ny 25 Avrily 1982. Rehefa nifanatona tamin' ny [[Tobilehibe Manolotrony]] ny mpitadrina Randrianantoandro Jean Joseph dia lasa zanak' i Manolotrony ny fifohazana tao Andravoahangy. Tamin' izany fotoana izany dia tsy mbola nisy sampana fifohazana ny [[Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara|FJKM]] raha tsy tamin' ny taona 1984. Nanokana mpiandry voalohany tao Andravoahangy Fivavahana ny [[Tobilehibe Manolotrony]] tamin' ny taona 1988. Taty aoriana dia nanomboka ny tsy fifanarahan-kevitra teo amin-dRandrianantoandro Joseph sy ny foibe FJKM ny amin' ny fomba fiasa tao Andravoahangy Fivavahana. === Fisarahana avy tamin' ny FJKM === Maro ny fomba sy fanao tsy azoazon' ny FJKM foibe izay nampiavaka ny fiangonana tao Andravoahangy Ambony. ==== Ny fanomezan-danja ny nofy ==== Nisy ny fananarana sy ny "fizahàn-toetra" natao tamin' ny tobin' Andravoahangy nandritra ny roa taona, ka taty aoriana dia nekena ho zana-toby miankina amin' ny [[Tobilehibe Manolotrony]] io toby FJKM io ary afaka nanokana mpiandry tamin' ny taona 1988 taorian' ny fisalasalan' ny FJKM foibe sy ny [[tobilehibe]] efatra ([[Tobilehibe Soatanàna|Soatanàna]], [[Tobilehibe Manolotrony|Manolotrony]], [[Tobilehibe Ankaramalaza|Ankaramalaza]] ary [[Tobilehibe Farihimena|Farihimena]])<ref><small>Rabehatonina James, ''Tantaran' ny fifohazana eto Madagascar 1894-1990'', p.61.</small></ref>. Tsy nankasitrahin' ny tobilehibe efatra anefa ny fanankinan' ilay mpitandrina ny asa maha mpiandry azy amin' izay heveriny ho [[Fanomezam-pahasoavan'ny Fanahy Masina|fanomezam-pahasoavana]], dia ny fanambaràn' ny mpitandrina ny hevitry ny [[Nofy|nofi]]<nowiki/>n' ny olona manatona azy hovahana olana na hiomana ho mpiandry. Tsy azoazon' ny FJKM koa ny [[Toriteny|fitorian-teny]] sy ny fampianarana amin' ny alalan' ny nofy, toy izao: rehefa mitory teny ao am-piangonana ilay mpitandrina dia misy olona manatona eny aloha mitantara nofy, dia milaza ny hevitr' izany nofy izany ny mpitandrina, ary misy filazana [[faminaniana]] aorian' izany fanambaràna ny hevitry ny nofy izany. Mahita [[Fahitana (finoana)|fahitana]] amin' ny alalan' ny nofiny koa ilay mpitandrina. ==== Ny fahafolon-karena ==== Tsy azoazon' ny FJKM koa ny fanaovana [[fahafolon-karena]] izay heverin' ny mpitandrina fa adidin' ny Kristiana eo anatrehan' ny fiangonana. Ny mpiandry tao dia tsy natolotra ny fiangonana FJKM reniny fa tao ihany no notokanana. ==== Ny tsy fahafehezana ny tanora ==== Niroborobo ny Sampana Tanora Kristiana (STK). Isan-karazany ny fisehon' ny STK, nisy ny fanaovana rindran-kira ara-pilazantsara, nandroso ny Feon' ny Fifohazana (FEFI) izay notarihin' i Pasteur Sacha izay mpamoron-kira, tao koa ny Antoko Mpihira Andravoahangy Fivavahana (AMAF) sy ny maro hafa izay mandeha mitety faritra. Nisy ny ray aman-dreny nitaraina momba ny toetran' ny zanany izay lasa nanana fitondran-tena tsy mifanaraka amin' ny maha kristiana, na dia efa notezaina tao amin' ny Filazantsara aza fa resin' ny fakam-panahin' ny rehak' izao fiainana izao. ==== Fiahiahiana ho sekta ==== Nampiahiahy ny tsy mpankasitraka ny nahita fa betsaka loatra ny olona namonjy an' Andravoahangy Fivavahana. Nitobaka loatra koa ny vola miditra ao. Nitaraina koa ireo lohandohany ao amin' ny FJKM fa milaza tena ho hany fiangonana mahatanteraka [[fahagagana]] ny ao Andravoahangy Fivavahana ka nahatonga ny mpino ao amin' ny fiangonana FJKM maro hafa handao ny fiangonany ho any amin' ny fifohazana. Nampangaina ho manao [[Sekta|fomban-tsekta]] noho izany ny FJKM Andravoahangy Fivavahana. Amin' ny FJKM foibe, raha fintinina, dia ny tsy fanajana rafitra amin' ny ankapobeny sy isaky ny sampana no olana. Nanapa-kevitra ny fitondram-panjakana ka nanakatona ny fiangonana FJKM Andravoahangy Fivavahana. Niafara tamin' ny fanalana sy ny fialàn-dRandrianantoandro Joseph tamin' ny FJKM tamin' ny taona 2002, ka namoronany ny FPVM Antaninanandrano, izany rehetra izany. === Ny fahaterahan' ny Fiangonana Protestanta Vaovao eto Madagasikara === ==== Nanangana vondrom-bavaka sy nanangana ny FPVM ==== Taorian' ny fialàn' ny mpitandrina [[Randrianantoandro Jean Joseph]] avy tamin' ny FJKM dia nanao vondrom-bavaka an-trano ny mpino nanaraka azy, ary niparitaka isam-paritra izany fivavahana izany. Nanangana ny FPVM ny Pasteur Randrianatoandro tamin' ny taona 2002. Voatsangana ny trano fiangonana Taninanandrano roa taona taorian' izany ny 2004, izay trano fiangonana lehibe mirefy 50m x 40m, misy rihina efatra. Nosokajin' ny "fiangonana zokiny", indrindra ny FJKM ho [[sekta]] izany fiangonana izany. Ny fombam-pivavahana efa nisy fiovana tao Andravoahangy no nohateveniny ka tsy nitovy intsony amin' ny an' ny FJKM. Maro dia maro ny mpivavaka sy ny mpiandry ary ny mpiomana niala tao amin' ny FJKM Andravoahangy Fivavahana. Vitsy dia vitsy ny mpivavaka sy ny mpiandry nijanona, dia ny mpiandry notokanana tany amin' ny [[Tobilehibe Manolotrony]] sy tany amin' ny zana-toby miaraka aminy. Maro ihany koa pastora nanaraka an-dRandrianantoandro. === Fanakatonana sy fisokafan' ny FPVM indray === Araka ny hevitr' ireo tsy mpankasitraka an' ilay fiangonana dia niteraka fanakorontanana ny fiarahamonina ny FPVM, ka anisan' izany ireto: nisy izay heverin' ny mpanenjika azy ho fanodikodinana saim-bahoaka niteraka fahavoazana ara-pitondran-tena, nisy koa ny fiheveran' ny mpanenjika azy ireo fa nihoa-papana ny fitakiana adidy tamin' ny mpikambana, noheverina ho misy lainga sy fitaka koa ny filazana ny hevitry ny [[nofy]]. Voalaza koa fa tsy voahaja ny elanelana amin' ny fanangana tranom-pivavahana. Nisy koa ny fiampangana amin' ny fampiasana fanamafisam-peo mafy loatra manakorontana fiarahamonina. Lasan' ny FPVM ny mpino sy ny trano fiangonana sivy an' ny FJKM tany amin' ny [[faritra Vatovavy-Fitovinany]] (tao amin' ny [[Distrikan' i Manakara-Atsimo|distrikan' i Manakara]] sy [[Distrikan' Ikongo|Ikongo]]). Nisy koa ny fitoriana hafa nataon' ny FJKM momba ny fiangonana tany amin' ny [[faritra Alaotra-Mangoro]] (tao amin' ny [[distrikan' Ambatondrazaka]] sy ny [[distrikan' Amparafaravola]]) sy tao amin' ny [[faritra Analamanga]]. Izany dia noheverin' ny fitondram-panjakana ho fihantsiana manakorontana ny filaminam-bahoaka, ka nahatonga ny fanakatonana azy tamin' ny 5 Ôktôbra 2005, satria nosokajina araka ny lalàm-panjakana ho sekta<ref name=":1"><small>"[http://www.justice.mg/wp-content/uploads/textes/1TEXTES%20NATIONAUX/DROIT%20PUBLIC/Libertes%20publiques/Culte%20et%20reunions/ordonnance%2062-117.pdf Ordonnance N° 62-117 du 1er Octobre 1962 relative au régime des cultes] {{Wayback|url=http://www.justice.mg/wp-content/uploads/textes/1TEXTES%20NATIONAUX/DROIT%20PUBLIC/Libertes%20publiques/Culte%20et%20reunions/ordonnance%2062-117.pdf |date=20221129204906 }}", in http://www.justice.mg/ {{Wayback|url=http://www.justice.mg/ |date=20211107142112 }}</small></ref>. [[Ravalomanana Marc]], izay lany ho filoha lefitry ny FJKM tamin' ny volana Ôktôbra 2001, no filoham-pirenena tamin' izany fotoana izany. Na dia nakatona aza ny trano fiangonan' ny FPVM dia nohamafisin' ny mpikambana ao aminy ny vondrom-bavaka isan-tanàna any an-tokantrano na eny amin' ny sekoly isankarazany, izay nahitana fotoam-pifohazana araka ny an' ny [[fifohazana Manolotrony]]. Nametra-pitoriana teny amin' ny fitsaràna ny FPVM tamin' ny 4 Nôvambra 2005 mba hisokafan' ny trano fiangonany indray. Nisy koa ny fifampiraharaha tamin' ny Ministeran' ny Atitany sy tamin' ny tomponandraikitry ny FJKM fa tsy nahitam-bokany izany. Tsy nisokatra ny FPVM raha tsy tamin' ny taona 2009, tamin' ny [[Krizy pôlitika teto Madagasikara tamin' ny 2009|fanonganana an-dRavalomanana Marc]] teo amin' ny fitondrana<ref name=":0"><small>"[http://www.lagazette-dgi.com/?p=22706 Fiangonana sy pôlitika : Ravalomanana irery no sahy nanakatona fiangonana] {{Wayback|url=http://www.lagazette-dgi.com/?p=22706 |date=20211109122336 }}", [http://www.lagazette-dgi.com/ ''lagazette-dgi.com''] {{Wayback|url=http://www.lagazette-dgi.com/ |date=20211109122335 }}</small></ref>. == Ny FPVM ankehitriny == === Ny fitondram-piangonana amin' ny FPVM === Toy izao ny fandaminana ny fitondram-piangonana ao amin' ny FPVM: Misy ny filankevi-pitantanana izay ahitana mpikambana miisa sivy, fidin' ny mpino rehetra (ny fiangonana manontolo). Izany filankevitra izany dia tarihin' ny filohany sy ny sekretera jeneraliny, izay miandraikitra ny fanadaminana sy ny fitantanana ary ny fampandehanan-draharaha ao amin' ny FPVM. Nohavaozina ny volana Jolay 2024 ny BFR vaovao ka natolotra teny amin'ny Toby Ambatomirahavavy Antananarivo ny 14 Jolay teo ireo Birao ahitana ny Vice-President Pst Romain. Ao koa ny Biraon' ny Sinôda izay sehatra mpanatanteraka manerana ny firenana, izay ahitana ireto mpikambana ireto: birao mpanatanteraka (miandraikitra ny fampandehanan-draharaha amin' ny faritra, ahitana sekretera jeneraly iray sy ny lefiny, mpitahiry vola iray, mpanaramaso iray sy mpitan-tsoratra iray. Ao koa ireo departemanta efatra manampy ny birao mpanatanteraka amin' ny asany, izay misahana ny fanompoam-pivavahana, ny fanabeazana, ny fitantanam-bola, ary ny fifandraisana amin' ny any ivelany, izay samy ahitana vaomiera sy filoha ary filoha lefitra sy mpitan-tsorara avy. Izay rehetra hampandrosoana ny FPVM dia eo ambany fanapahan'i Filoha Mpanorina Dada Randrianatoandro Jean Joseph hatrany indrindr ireo fanapaha-kevitra lehibe mahakasika ny fiainam-piangonana<ref name=":0" /> === Ny sampana ao amin' ny fiangonana === Misy fikambanana, izay atao hoe "sampana" efa ho 20 no mandrafitra ny fiangonana FPVM firandremana iray, izay ahitana ny sokajin' olona mpino ao amin' io fiangonana io, dia ireto izany: ny sampan' ny [[Diakra|diakona]], ny vondron' ny mpampianatra, ny an' ny mpampianatra miofana, ny antoko mpihira izay manakanto hira ara-pilazantsara (ny ''Antokom-pihira Taninanadrano Ampandrana'' - AMPITA izay antsoina hoe CFF ankehitriny, ny ''Antoko mpihira Fanasin' ny Fifohazana'' na AFAFI, ny ''Feon'ny Fifohazana'' na FEFI anisan'ny be mpikambana satria dia efa ho 2000 ny numeron'ny mpikambana misy ankizy 700 isa izay notarihin'i pasteur Sacha Francois Ratianarivoson (efa lasa nonina any la reunion nanomboka ny 2003 hatramin'ny 26 Jona 2024) nandritry ny fotoana naha-teto magadasikara azy. I pasteur Sacha moa sady mpamoron-kira no mpitendry Clavier Chorale rahateo, GAETAM na Groupe Artistika Laika, ny an' ny fikambanan-dehilahy SLKAT lasa SMK tamin'ny taona 2023 aveo niverina SLKAT ihany, ny fikambanan' ny renim-pianakaviana, ny Dorkasy, ny fikambanan' ny tanora Zandriny KTZa, ny fikambanan' ny tanora zokiny KTZo, ny fikambanan' ny [[Skotisma|skoto]], zazalahy, zazavavy (MIM), ny [[Sekoly Alahady]], ny Fifohazana izay mamoaka promotion mpiandry aman-jatony satria ao anatin'ny taona dia misy fanokanana mpiandry efa ho folo manerana ny toby fpvm eto madagasikara, misy roanjato mihitsy aza indraindray ireo isan'ny mpiandry tokanana amin'ireo toerana sasany ka ireo PROMOTION mpiandry ireo no manao asam-pifohazana sy fitoriana filazantsara manerana n FPVM eny manao ny asan'ny Sampana mpihira manao fiderana koa aza ho fanohanana ireo fiangonana FPVM vao miorina marobe eraky madagasika. Mbola ao koa <ref name=":1" />Ny sampana fanantenana, Vokovoko Manga, miady amin'ny fifohana sy fisotroana zava- mahadomelina. Ny anisan'ny zandriny indrindra dia ny : Tabita Nehemia (zanaka Tabita) Mbola ao koa ny Mpiantsa Fiderana izay mpamelona ny aimpanahin' ny mpiara-mivavaka. Ankizy solontena isan-tsampana navondrona ho mpihira manao fiderana misy mozika sy haingon-tsehatra maro, arahina fanentanana sy dihy mirindra, hira ara-pilazantsara malaza mifangaro, natao hakana hery isaky ny Zoma alohan' ny fandraisana. Maka artista evanjelika malaza mihitsy aza indraindray ho fanafanana io fotoana zoma io. Ireo fikambanana na sampana ireo dia samy manana ny sata mifehy azy ary samy mirafitra amin'ny fiangonana === Fielezan' ilay fiangonana === Efa ahitana ny fiangonana FPVM manerana ny faritra eto [[Madagasikara]] ary ahitana azy koa ny any andafy, toa ny any [[Alemaina]], ny any [[Belzika]], ny any [[Kanadà]], ny atsy [[La Réunion]], ny ao [[Maorisy]] koa, sns. Efa nahatratra 1&nbsp;000&nbsp;000 any ho any ny mpino ao amin' ny FPVM tamin' ny taona 2015<ref><small>"[https://newsmada.com/2020/12/21/fiangonana-fpvm-50-taona-nitandremana-ny-pasitera-randrianantoandro/ Fiangonana FPVM: 50 taona nitandremana ny pasitera Randrianantoandro] {{Wayback|url=https://newsmada.com/2020/12/21/fiangonana-fpvm-50-taona-nitandremana-ny-pasitera-randrianantoandro/ |date=20211109122335 }}", ''newsmada.com''</small></ref>. Heverina ho miisa 1000 ny isan'ny fiangonana sy vondrom-bavaka FPVM eraky madagasikara sy any ivelany ary manana mpitandrina miisa 900 isa. Mbola andalam-pananganana ny maro amin'izany fiangonana izany, misy vao mihady fototra. Misy efa manangana rindrina, misy eo ampanaovana tafo, misy kosa ireo efa vita hatrany amin'ny tilikambo. Mirefy 12m x 24m ny ankamaroany. Ny taona 2024 Tamin' ny Zoma faha-8 Septambra 2023 no lany tamin' ny filankevitry ny minisitra fa nahazo ny satan' ny fiangonana ([[Fiteny frantsay|frantsay]]: ''statut d'eglise'') tamin' ny fanjakana malagasy ny FPVM ka nosokajina ho fiangonan-dehibe. Manana synoda roapolo mahery sy fitandremana 800 manerana an' i Madagasikara ity fiangonana ity. Manana sekoly biblika ihany koa izay efa namoaka mpitandrina mihoatra ny 700. Nambara tamin' ny fomba ôfisialy tamin' ny 13 Ôktôbra 2023 teny amin' ny CCI Ivato izany didim-panjakana izany ary nanaovana fety fiaraha-misakafo fankalazana isam-pitandremana manerana ny Nosy tamin' ny 29 Ôktôbra. Nomarihina tamin' ny laoka [[anandrano]]. == Jereo koa == * [[Fiangonana zandriny]] *[[Kristianisma ao Madagasikara|Kristianisma eto Madagasikara]] * [[Prôtestantisma]] *[[Fifohazana (kristianisma malagasy)|Fifohazana]] == Boky azo anovozan-kevitra == * Hubsch (B), ''[https://www.karthala.com/accueil/944-madagascar-et-le-christianisme-9782865374458.html Madagascar et le christianisme]'', Introduction du Pasteur Daniel Ralibera, Postface du Doyen Siméon Rajaona, Ed Ambozontany et Karthala, 1993. * Rabehatonina (J), ''Tantaran' ny fifohazana eto Madagasikara'', Trano Printy Imarivolanitra, Foibe Fifohazana FJKM, Mai 1991. * Razafimandimby (R), ''Contribution à l'étude de la scission de la FJKM Andravoahangy Fivavahana'', mémoire de maîtrise en Sociologie, Antananarivo, Mai 2004. == Loharano sy fanamarihana == <references /> [[Sokajy:Fiangonana ao Madagasikara]] ksqatg5vxpr8doeb2q2mjtgyfxam3bx 0 283090 1092722 1052625 2024-12-11T07:23:57Z Thelezifor 15140 Nanisy rohy 1092722 wikitext text/x-wiki Ny '''fanonganam-panjakana''' dia fanesorana ny fitondrana ataon’ ny olona manana fahefana tsy ara-dalàna, amin’ ny fomba tsy ara-dalàna sady matetika tanterahina amin' ny fomba feno habibiana, tsy araka ny [[lalàm-panorenana]]. Tsy ampitovina amin’ ny [[revôlisiôna]] na tolom-bahoaka izany satria fanonganana ataon’ ny vahoaka ity farany. Misy ny fanonganam-panjakana ataon’ ny sivily fa misy kosa ny fanonganam-panjakana ataon’ ny miaramila izay tanterahina amin' ny fampiasana fitaovam-piadiana. Raha eo amin’ny tantara dia iray amin’ ny fomba fakana fahefana materi-iseho ny fanonganam-panjakana. Tamin' ny taona 1980 dia maherin' ny antsasa-manilan' ny governemanta eran-tany no vokatry ny fanonganam-panjakana. Ny mpanao fanonganam-panjakana matetika dia miantehitra amin' ny tafika ary mahazo ny fanohanan' ny ampahany farafaharatsiny amin' ny mpitarika pôlitika sy ny fiarahamonim-pirenena. Ny fanonganam-panjakana dia matetika ataon' ny olona efa manana toerana lehibe ao amin' ny fanjakana. Mety ho vondrona manamboninahitra izany, ohatra, nandritra ny ''Revolução dos Cravos'' tany [[Pôrtogaly]] tamin' ny taona 1974. Ohatra, tao [[Silia|Sily]], ny tafika dia nanatrika nandritra ny fiovana ara-pôlitika lehibe indrindra, nanomboka tamin' ny fahaleovantena tamin' ny 1844, ka hatramin' ny nialan' i [[Augusto Pinochet]] tamin' ny taona 1990. Tamin' ny Septambra 1970, ny fifidianana demôkratika dia nitondra an’ ilay sôsialista [[Salvador Allende]] ho filoham-pirenena. Notarihin’ ny jeneraly Pinochet kômandin’ izy ireo ny tafika izay nanongana ny filoha Allende tamin’ ny 11 Septambra 1973. Nogadraina tao amin’ ny lapan’ ny filoham-pirenena i Allende, ary namono tena. Niaina tanaty didy jadona miaramila nandritra ny fotoana ela teo ambany fitondran' i Pinochet i Sily talohan' ny niverenany amin' ny demôkrasia tamin' ny 1990. Indraindray dia mitranga ny fanonganam-panjakana ataon' ny tompon' andraikitra sivily ambony, toy ny tamin' ny famerenana ny Empira Faharoa nataon' i [[Louis Napoléon Bonaparte]], ilay nantsoina hoe [[Napoléon III]] taty aoriana. Voafidy ho Filohan’ ny Repoblika faharoa izy tamin’ ny taona 1848, dia nifandona tamin’ ny Antenimiera mpanao lalàna voafidy tamin’ ny volana Mey 1849. Ny lalàm-panorenana mandrara ny filoha tsy hilatsaka hofidiana indray amin’ ny fiafaran’ ny fe-potoam-piasany nefa niezaka ny hahazo fanitsiana ny lalàm-panorenana izy. Nolavin’ ity antenimiera ity izany tamin’ ny 19 Jolay 1851. Tapa-kevitra ny hijanona eo amin’ ny fitondrana i Louis Napoléon Bonaparte, ka nampiasa hery. Ny Antenimiera indrindra no niharan’ ny fanonganam-panjakana. Niantehitra manokana tamin’ i Morny, rahalahiny, mpandraharaha ara-bola mpanao kolikoly, sy tamin’ ny jeneraly Saint-Arnaud, lehibe faharoan’ ny tafika, ny filoha izay nanambara, tamin’ ny marainan’ ny 2 Desambra 1851, ny fandravana ny Antenimieram-pirenena ary nanambara ny hisian’ ny plebisita izay nanome alalana azy hanome andrim-panjakana imperialy an' i [[Frantsa]]. Ny fiantombohan' ny fikomiam-bahoaka nokarakarain' ny Repoblikana dia nofaizin’ ny miaramila nobaikoin' i Saint-Arnaud. Tamin' ny 21 Desambra 1851, ny lalàm-panorenana vaovao, izay nialoha ny famerenana amin' ny laoniny ny Empira, dia nankatoavina tamin' ny alalan' ny plebisita. Ny fanonganam-panjakana dia azon’ ny sivily, tsy anisan’ ny mpitondra fanjakana, tanterahana. Ny [[Revôlisiôna Rosiana]] tamin' ny taona 1917, notarihin' i [[Vladimir Lenin|Lenine]] izay bôlsevika, no ohatra mahazatra amin' ity karazana fanonganam-panjakana ity. 7tkxvkugnch6qk1f1rhi9vzgipw7vdi 4 285887 1092705 1092279 2024-12-11T03:04:23Z Bot-Jagwar 2168 +Vaovao androany 11 Desambra 2024 1092705 wikitext text/x-wiki ; 11 Desambra 2024 * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:wikt:th:|th.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000000}}. ; 30 Novambra 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:w:jam:|jam.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 24 Novambra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:wikt:pa:|pa.wiktionary]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:3000}}. ; 12 Novambra 2024 * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:wikt:sv:|sv.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000000}}. ; 11 Novambra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:chr:|chr.wikipedia]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:900}}. ; 10 Novambra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:chr:|chr.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000}}. ; 7 Novambra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:ss:|ss.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000}}. ; 30 Oktobra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:pam:|pam.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 29 Oktobra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:chr:|chr.wikipedia]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:900}}. ; 27 Oktobra 2024 * Ny isan'ny fiovana ao amin'i [[:wikt:shn:|shn.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 20 Oktobra 2024 * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:w:fur:|fur.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:chr:|chr.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000}}. ; 11 Oktobra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:wikt:bn:|bn.wiktionary]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:90000}}. ; 7 Oktobra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:chr:|chr.wikipedia]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:900}}. ; 30 Septambra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:sq:|sq.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 27 Septambra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:te:|te.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 26 Septambra 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:wikt:ga:|ga.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 25 Septambra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:chr:|chr.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000}}. * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:w:ff:|ff.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 20 Septambra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:chr:|chr.wikipedia]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:900}}. ; 11 Septambra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:cr:|cr.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10}}. ; 4 Septambra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:cr:|cr.wikipedia]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:7}}. ; 14 Aogositra 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:w:is:|is.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 12 Aogositra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:glk:|glk.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 10 Aogositra 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:w:ti:|ti.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 8 Aogositra 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:wikt:bn:|bn.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 30 Jolay 2024 * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:w:ff:|ff.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 23 Jolay 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:wikt:shy:|shy.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000}}. ; 21 Jolay 2024 * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:wikt:ay:|ay.wiktionary]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:900}}. ; 20 Jolay 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:wikt:ay:|ay.wiktionary]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:600}}. ; 26 Jiona 2024 * Ny isan'ny fiovana ao amin'i [[:w:hy:|hy.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000000}}. ; 21 Jiona 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:st:|st.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000}}. ; 6 Jiona 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:wikt:bs:|bs.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 5 Jiona 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:w:tet:|tet.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 4 Jiona 2024 * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:w:uz:|uz.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000000}}. ; 28 Mey 2024 * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:wikt:sg:|sg.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 25 Mey 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:wikt:min:|min.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000}}. ; 21 Mey 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:w:wuu:|wuu.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 14 Mey 2024 * Ny isan'ny fiovana ao amin'i [[:w:ay:|ay.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 2 Mey 2024 * Ny isan'ny fiovana ao amin'i [[:w:ja:|ja.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000000}}. ; 26 Aprily 2024 * Ny isan'ny fiovana ao amin'i [[:w:arz:|arz.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000000}}. ; 23 Aprily 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:fa:|fa.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000000}}. ; 18 Aprily 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:ary:|ary.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 12 Aprily 2024 * Ny isan'ny fiovana ao amin'i [[:wikt:de:|de.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000000}}. ; 6 Aprily 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:cr:|cr.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10}}. ; 5 Aprily 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:cr:|cr.wikipedia]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:1}}. ; 31 Martsa 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:w:rn:|rn.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 30 Martsa 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:wikt:hr:|hr.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 29 Martsa 2024 * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:wikt:yue:|yue.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:wikt:si:|si.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 19 Martsa 2024 * Ny isan'ny fiovana ao amin'i [[:wikt:si:|si.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 18 Martsa 2024 * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:wikt:bn:|bn.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:100000}}. ; 16 Martsa 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:wikt:lb:|lb.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 20 Febroary 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:wikt:ku:|ku.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000000}}. ; 19 Febroary 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:w:rmy:|rmy.wikipedia]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:900}}. ; 4 Febroary 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:wikt:ku:|ku.wiktionary]] dia tafidina ho latsaka ny {{formatnum:900000}}. ; 3 Febroary 2024 * Ny isan'ny pejim-botoatiny ao amin'i [[:wikt:ku:|ku.wiktionary]] dia mihoatra ny {{formatnum:1000000}}. ; 31 Janoary 2024 * Ny isan'ny pejy rehetra ao amin'i [[:w:ln:|ln.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. ; 8 Janoary 2024 * Ny isan'ny mpikambana ao amin'i [[:w:hyw:|hyw.wikipedia]] dia mihoatra ny {{formatnum:10000}}. pv75ftvy6kewelyh527dabz4qw4pbwg 0 287915 1092728 1092194 2024-12-11T09:09:49Z Thelezifor 15140 Nanatsara rafi-pehezanteny 1092728 wikitext text/x-wiki [[Sary:Poverty headcount ratio at 1.90 a day.png|vignette|377x377px|Taham-pahantrana amin' ny $1,90 isan' andro (2011 PPP) (% n' ny mponina). Miorina amin' ny angona avy amin' ny [[Banky Maneran-Tany]] nanomboka tamin' ny taona 1998 ka hatramin' ny 2018.]] Ny '''tokonam-pahantrana''' na '''fetram-pahantrana''' dia tondro mifandray amin' ny [[fahantrana]]. Misy ny <u>tokonam-pahantrana tanteraka</u> (mifototra amin' ny [[sobikam-panjifana]] faran' izay kely indrindra, misy na tsy misy fanondro ara-bola) ary ao koa ny <u>tokonam-pahantrana ampitahaina</u> (isanjato mitaha amin' ny salam-pidiram-bola). Ity tokonana ity dia mitaky sanda tena samihafa arakaraka ny safidy momba ny fikajiana ho an' ny firenena iray. Mifanaraka amin' ny isanjaton' ny [[mponina]] antsoina hoe taham-pahantrana izany. Taha marin-toerana an' ny firenena tsirairay ny tokonam-pahantrana ampitahaina, izay mahakasika ny 15 % amin' ny mponina; izany akory tsy midika fa ny 15 % amin' ny mponina dia mahantra. Amin' ny lafiny iray dia fanombanana tsara ho an' ny fahantrana ny taha mifanandrify amin' ny tondro tanteraka. Raisina ny zava-misy mahakasika ny olona tsirairay mba hampifanaraka ny tokonam-pahantrana amin' ny fahasamihafan' ny toe-javatra iainana, ohatra, ny vesatry ny fianakaviana, ny taona, na ny isan' ny olona ao an-tokantrano. Ny fetram-pahantrana dia haben' ny fidiram-bola kely indrindra heverina ho sahaza amin' ny firenena iray. Matetika ny taham-pahantrana no kajina amin' ny alalan' ny fanombanana ny totalin' ny sandan' ny zavatra ilaina mandritra ny herintaona ho an' ny olondehibe salany. Mazàna no mahaforona ny ampahany lehibe indrindra amin' ity tombana ity ny vidim-ponenana, toy ny hofan-trano, noho izany dia manara-maso ny tsenan' ny trano fonenana sy ny tondro hafa momba ny vidim-ponenana amin' ny maha fiantraikany lehibe amin' ny tokonam-pahantrana ny mpahay toekarena. Matetika no ampiasaina ny momba ny olona tsirairay hijerena toe-javatra samihafa, anisan' izany ny maha ray aman-dreny, zokiolona, ​​zanaka, manambady, sns. Azo ahitsy isan-taona ny fetran' ny fahantrana. Amin' ny fampiharana, toy ny famaritana ny fahantrana, dia ambony lavitra ny famaritana ôfisialy na iombonana momba ny taham-pahantrana any amin' ny [[firenena mandroso]] noho ny any amin' ny [[firenena andalam-pandrosoana]]. == Jereo koa == * [[Toekarena]] * [[Fahantrana]] h8b4gzh72wd3rx0zjpmvlygbfpbkgyl 0 290055 1092727 1092193 2024-12-11T09:00:36Z Thelezifor 15140 Nanatsara rafi-pehezanteny 1092727 wikitext text/x-wiki Ny '''fahantrana''' dia toe-javatra iainan' ny olona tsy manana ny ampy amin' izay ilaina mba hahafahany miaina am-pahamendrehana ao amin' ny [[fiarahamonina]] misy azy, izany hoe fiainana ao anatin' ny toe-javatra maha ambany ara-materialy ny tena raha oharina amin' ny olona tena nambinina indrindra; miteraka fahasahiranana amin' ny famenoana ny filan' ny tena sy ny an' ny mpiray ankohonana amin' ny tena izany, sady miteraka fanilikilihana avy amin' ireo izay manan-karena indrindra. Na izany aza dia tsy misy ny famaritana ny atao hoe fahantrana izay eken' ny rehetra sy iraisan' ny rehetra. Heverina ho tena ilaina ny fanomezana fahafaham-po ny filana fototra mba hananan' ny [[olombelona]] fiainana mendrika; amin' izao fandrosoana ara-teknika sy fanatsarana ny toe-piainana any amin' ny <u>[[firenena mandroso]]</u> izao anefa dia nipoitra ny famaritana mifototra amin' ny [[tokonam-pahantrana]] izay mifandraika amin' ny <u>[[salam-pidiram-bola]]</u> izay tsy misy ifandraisany amin' ny fanomezana fahafaham-po ireo filana ireo. Raha lazaina amin' ny teny hafa dia ny isan' ny olona rehetra manana fidiram-bola isan' olona ambany noho ny isan-jaton' ny fidiram-bola mpanivo ny isan' ny mahantra. Amin' ny ankapobeny dia 20&nbsp;% io tokonana io. Manondro kokoa ny tsy fitoviana ara-[[toekarena]] sy ara-[[pôlitika]] eo amin' ny samy olona sy eo amin' ny samy fiarahamonina ny teny hoe "fahantrana", raha oharina amin' ny fananan-karena. Manandrana manazava ny fisian' ny fahantrana sy ny fomba fitomboan' ny harena ny [[siansa ara-toekarena]]. Manana fisahiranana, izay an' ny olombelona eran-tany koa, ny fitondram-panjakana, manoloana ny fahantrana, ary miezaka ny hifehy izany, na amin' ny fiheverana ny fiainan' ny isam-batan' olona sy ny vondron' olona fotsiny aza, satria hita teny antsefatsefaky ny tantaran' izao tontolo izao ny fifanolanana eo amin' ny mahantra sy ny mpanan-karena, izay mety handrahona ny fahefana efa mipetraka. Antony lehibe mahatonga ny fijaliana ny fahantrana, ary ivon' ny fiheverana ara-[[môraly]] sy ara-[[Filôzôfia|pilôzôfia]] ary ara-[[Fivavahana|pivavahana]] ny fitovian' ny samy olombelona. Misy karazany maro ny fahantrana. hoxnpzru2yai02qp6fd95j8j78it0y2 1092729 1092727 2024-12-11T09:18:02Z Thelezifor 15140 Nanampy sary 1092729 wikitext text/x-wiki [[Sary:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|vignette|380x380px|Isan-jaton' ny mponina mijaly noho ny hanoanana, araka ny [[Fandaharan' Asa maneran-Tany momba ny Sakafo]] (PAM), taona 2020]] Ny '''fahantrana''' dia toe-javatra iainan' ny olona tsy manana ny ampy amin' izay ilaina mba hahafahany miaina am-pahamendrehana ao amin' ny [[fiarahamonina]] misy azy, izany hoe fiainana ao anatin' ny toe-javatra maha ambany ara-materialy ny tena raha oharina amin' ny olona tena nambinina indrindra; miteraka fahasahiranana amin' ny famenoana ny filan' ny tena sy ny an' ny mpiray ankohonana amin' ny tena izany, sady miteraka fanilikilihana avy amin' ireo izay manan-karena indrindra. Na izany aza dia tsy misy ny famaritana ny atao hoe fahantrana izay eken' ny rehetra sy iraisan' ny rehetra. Heverina ho tena ilaina ny fanomezana fahafaham-po ny filana fototra mba hananan' ny [[olombelona]] fiainana mendrika; amin' izao fandrosoana ara-teknika sy fanatsarana ny toe-piainana any amin' ny <u>[[firenena mandroso]]</u> izao anefa dia nipoitra ny famaritana mifototra amin' ny [[tokonam-pahantrana]] izay mifandraika amin' ny <u>[[salam-pidiram-bola]]</u> izay tsy misy ifandraisany amin' ny fanomezana fahafaham-po ireo filana ireo. Raha lazaina amin' ny teny hafa dia ny isan' ny olona rehetra manana fidiram-bola isan' olona ambany noho ny isan-jaton' ny fidiram-bola mpanivo ny isan' ny mahantra. Amin' ny ankapobeny dia 20&nbsp;% io tokonana io. Manondro kokoa ny tsy fitoviana ara-[[toekarena]] sy ara-[[pôlitika]] eo amin' ny samy olona sy eo amin' ny samy fiarahamonina ny teny hoe "fahantrana", raha oharina amin' ny fananan-karena. Manandrana manazava ny fisian' ny fahantrana sy ny fomba fitomboan' ny harena ny [[siansa ara-toekarena]]. Manana fisahiranana, izay an' ny olombelona eran-tany koa, ny fitondram-panjakana, manoloana ny fahantrana, ary miezaka ny hifehy izany, na amin' ny fiheverana ny fiainan' ny isam-batan' olona sy ny vondron' olona fotsiny aza, satria hita teny antsefatsefaky ny tantaran' izao tontolo izao ny fifanolanana eo amin' ny mahantra sy ny mpanan-karena, izay mety handrahona ny fahefana efa mipetraka. Antony lehibe mahatonga ny fijaliana ny fahantrana, ary ivon' ny fiheverana ara-[[môraly]] sy ara-[[Filôzôfia|pilôzôfia]] ary ara-[[Fivavahana|pivavahana]] ny fitovian' ny samy olombelona. Misy karazany maro ny fahantrana. nb9j1tisdlapp632y7rwt1eftnsyzw8 1092730 1092729 2024-12-11T09:19:27Z Thelezifor 15140 Nanampy rohy anatiny 1092730 wikitext text/x-wiki [[Sary:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|vignette|380x380px|Isan-jaton' ny mponina mijaly noho ny hanoanana, araka ny [[Fandaharan' Asa maneran-Tany momba ny Sakafo]] (PAM), taona 2020]] Ny '''fahantrana''' dia toe-javatra iainan' ny olona tsy manana ny ampy amin' izay ilaina mba hahafahany miaina am-pahamendrehana ao amin' ny [[fiarahamonina]] misy azy, izany hoe fiainana ao anatin' ny toe-javatra maha ambany ara-materialy ny tena raha oharina amin' ny olona tena nambinina indrindra; miteraka fahasahiranana amin' ny famenoana ny filan' ny tena sy ny an' ny mpiray ankohonana amin' ny tena izany, sady miteraka fanilikilihana avy amin' ireo izay manan-karena indrindra. Na izany aza dia tsy misy ny famaritana ny atao hoe fahantrana izay eken' ny rehetra sy iraisan' ny rehetra. Heverina ho tena ilaina ny fanomezana fahafaham-po ny filana fototra mba hananan' ny [[olombelona]] fiainana mendrika; amin' izao fandrosoana ara-teknika sy fanatsarana ny toe-piainana any amin' ny <u>[[firenena mandroso]]</u> izao anefa dia nipoitra ny famaritana mifototra amin' ny [[tokonam-pahantrana]] izay mifandraika amin' ny <u>[[salam-pidiram-bola]]</u> izay tsy misy ifandraisany amin' ny fanomezana fahafaham-po ireo filana ireo. Raha lazaina amin' ny teny hafa dia ny isan' ny olona rehetra manana fidiram-bola isan' olona ambany noho ny isan-jaton' ny fidiram-bola mpanivo ny isan' ny mahantra. Amin' ny ankapobeny dia 20&nbsp;% io tokonana io. Manondro kokoa ny tsy fitoviana ara-[[toekarena]] sy ara-[[pôlitika]] eo amin' ny samy olona sy eo amin' ny samy fiarahamonina ny teny hoe "fahantrana", raha oharina amin' ny fananan-karena. Manandrana manazava ny fisian' ny fahantrana sy ny fomba fitomboan' ny harena ny [[siansa ara-toekarena]]. Manana fisahiranana, izay an' ny olombelona eran-tany koa, ny fitondram-panjakana, manoloana ny fahantrana, ary miezaka ny hifehy izany, na amin' ny fiheverana ny fiainan' ny isam-batan' olona sy ny vondron' olona fotsiny aza, satria hita teny antsefatsefaky ny tantaran' izao tontolo izao ny fifanolanana eo amin' ny mahantra sy ny mpanan-karena, izay mety handrahona ny fahefana efa mipetraka. Antony lehibe mahatonga ny fijaliana ny fahantrana, ary ivon' ny fiheverana ara-[[môraly]] sy ara-[[Filôzôfia|pilôzôfia]] ary ara-[[Fivavahana|pivavahana]] ny fitovian' ny samy olombelona. Misy karazany maro ny fahantrana. == Jereo koa == * [[Fahantrana eto Madagasikara]] eprz1nlzxfrp2zymwoz4v3quzv7hkuw 1092731 1092730 2024-12-11T09:20:28Z Thelezifor 15140 Nanisy rohy 1092731 wikitext text/x-wiki [[Sary:Hunger Map 2020 World Food Programme.svg|vignette|380x380px|Isan-jaton' ny mponina mijaly noho ny hanoanana, araka ny [[Fandaharan' Asa maneran-Tany momba ny Sakafo]] (PAM), taona 2020]] Ny '''fahantrana''' dia toe-javatra iainan' ny olona tsy manana ny ampy amin' izay ilaina mba hahafahany miaina am-pahamendrehana ao amin' ny [[fiarahamonina]] misy azy, izany hoe fiainana ao anatin' ny toe-javatra maha ambany ara-materialy ny tena raha oharina amin' ny olona tena nambinina indrindra; miteraka fahasahiranana amin' ny famenoana ny filan' ny tena sy ny an' ny mpiray ankohonana amin' ny tena izany, sady miteraka fanilikilihana avy amin' ireo izay manan-karena indrindra. Na izany aza dia tsy misy ny famaritana ny atao hoe fahantrana izay eken' ny rehetra sy iraisan' ny rehetra. Heverina ho tena ilaina ny fanomezana fahafaham-po ny filana fototra mba hananan' ny [[olombelona]] fiainana mendrika; amin' izao fandrosoana ara-teknika sy fanatsarana ny toe-piainana any amin' ny <u>[[firenena mandroso]]</u> izao anefa dia nipoitra ny famaritana mifototra amin' ny [[tokonam-pahantrana]] izay mifandraika amin' ny <u>[[salam-pidiram-bola]]</u> izay tsy misy ifandraisany amin' ny fanomezana fahafaham-po ireo filana ireo. Raha lazaina amin' ny teny hafa dia ny isan' ny olona rehetra manana fidiram-bola isan' olona ambany noho ny isan-jaton' ny fidiram-bola mpanivo ny isan' ny mahantra. Amin' ny ankapobeny dia 20&nbsp;% io tokonana io. Manondro kokoa ny tsy fitoviana ara-[[toekarena]] sy ara-[[pôlitika]] eo amin' ny samy olona sy eo amin' ny samy fiarahamonina ny teny hoe "fahantrana", raha oharina amin' ny fananan-karena. Manandrana manazava ny fisian' ny fahantrana sy ny fomba fitomboan' ny harena ny [[siansa ara-toekarena]]. Manana fisahiranana, izay an' ny olombelona eran-tany koa, ny fitondram-panjakana, manoloana ny fahantrana, ary miezaka ny hifehy izany, na amin' ny fiheverana ny fiainan' ny isam-batan' olona sy ny vondron' olona fotsiny aza, satria hita teny antsefatsefaky ny tantaran' izao tontolo izao ny fifanolanana eo amin' ny mahantra sy ny mpanan-karena, izay mety handrahona ny fahefana efa mipetraka. Antony lehibe mahatonga ny fijaliana ny fahantrana, ary ivon' ny fiheverana ara-[[môraly]] sy ara-[[Filôzôfia|pilôzôfia]] ary ara-[[Fivavahana|pivavahana]] ny fitovian' ny samy olombelona. Misy karazany maro ny fahantrana. == Jereo koa == * [[Fahantrana eto Madagasikara]] * [[Tokonam-pahantrana]] 4v9vjsmhb21c5fd5opvq8051wtlbpax 0 290165 1092695 2024-12-10T14:24:26Z Thelezifor 15140 nanova ny anaran'i [[Haranita-tsaina voatrolombelona]] ho [[Haranitan-tsaina voatr' olombelona]] i Thelezifor 1092695 wikitext text/x-wiki #FIHODINANA [[Haranitan-tsaina voatr' olombelona]] g19t4dwbq4ic16qzfh9fj3uyrsl8kw1 0 290166 1092697 2024-12-10T14:43:08Z Thelezifor 15140 Fanitsakitsahana ny fitsipiky ny fifidianana mba hahafahana manova ny voka-pifidianana 1092697 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny fifidianana mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny latsa-bato ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny taratasin-datsabato); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny Web2.0 sy ny tambajotra sôsialy ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary fandrahonana lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny fanelezana vaovao tsy marina. cvybgeu2hdzyh0ve55qg4o5y5a85cj9 1092698 1092697 2024-12-10T15:46:07Z Thelezifor 15140 Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina 1092698 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny fifidianana mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny latsa-bato ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny taratasin-datsabato); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny Web2.0 sy ny tambajotra sôsialy ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary fandrahonana lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny fanelezana vaovao tsy marina. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny tsaho sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny tena, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo fanodinkodinam-baovao ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny [[tsaho]] na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo famatsiam-bola avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona, handroba ny firenena izy ireo na hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa na dia tsy mitombina aza (kolikoly, firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny soatoavina ao amin' ilay firenena). juwo254zj99ylds2z2g657030y9kxx2 1092699 1092698 2024-12-10T15:46:39Z Thelezifor 15140 Hosoka mikasika ny mpifidy 1092699 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny fifidianana mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny latsa-bato ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny taratasin-datsabato); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny Web2.0 sy ny tambajotra sôsialy ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary fandrahonana lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny fanelezana vaovao tsy marina. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny tsaho sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny tena, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo fanodinkodinam-baovao ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny [[tsaho]] na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo famatsiam-bola avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona, handroba ny firenena izy ireo na hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa na dia tsy mitombina aza (kolikoly, firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny soatoavina ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanilihana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay mbola tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taony nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. 7a1fykkkag04ohydv6pkmyfah2r9f6x 1092700 1092699 2024-12-10T17:07:09Z Thelezifor 15140 Hosoka mikasika ny mpifidy 1092700 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny fifidianana mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny latsa-bato ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny taratasin-datsabato); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny Web2.0 sy ny tambajotra sôsialy ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary fandrahonana lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny fanelezana vaovao tsy marina. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny tsaho sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny tena, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo fanodinkodinam-baovao ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny [[tsaho]] na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo famatsiam-bola avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona, handroba ny firenena izy ireo na hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa na dia tsy mitombina aza (kolikoly, firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny soatoavina ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toeana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny pari-pifidianana ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny pari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny latsa-bato, ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny zom-pirenena mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-pivavahana na ara-poko, na ara-tsôsialy, na noho ny fiheverany, ny fanakaikezany, ny fitakiany na ny fitiavany ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny fifidianan' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny fifidianana, ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangarona na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana mahagagan' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. 4u1pm7lr6kvqvxhojwg0f3i50ovvr2k 1092701 1092700 2024-12-10T17:39:05Z Thelezifor 15140 Hosoka momba ny fitaovana ao amin' ny biraom-pifidianana 1092701 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny fifidianana mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny latsa-bato ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny taratasin-datsabato); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny Web2.0 sy ny tambajotra sôsialy ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary fandrahonana lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny fanelezana vaovao tsy marina. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny tsaho sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny tena, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo fanodinkodinam-baovao ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny [[tsaho]] na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo famatsiam-bola avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona, handroba ny firenena izy ireo na hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa na dia tsy mitombina aza (kolikoly, firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny soatoavina ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toeana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny pari-pifidianana ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny pari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny latsa-bato, ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny zom-pirenena mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-pivavahana na ara-poko, na ara-tsôsialy, na noho ny fiheverany, ny fanakaikezany, ny fitakiany na ny fitiavany ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny fifidianan' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny fifidianana, ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangarona na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana mahagagan' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. == Hosoka momba ny fitaovana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana vatom-pifidianana amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-pensilihazo na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny tanany na ny hohony ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra tsy tiany mba hanisana ho tsy manan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny fanomezana afa-tsy vato voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-teknôlôjia dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. 83ycrvitbzq9ux2n0e3833hy7rlr89f 1092702 1092701 2024-12-10T17:44:37Z Thelezifor 15140 Nanitsy tsipelina 1092702 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny fifidianana mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny latsa-bato ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny taratasin-datsabato); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny Web2.0 sy ny tambajotra sôsialy ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary fandrahonana lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny fanelezana vaovao tsy marina. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny tsaho sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny tena, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo fanodinkodinam-baovao ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny [[tsaho]] na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo famatsiam-bola avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona, handroba ny firenena izy ireo na hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa na dia tsy mitombina aza (kolikoly, firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny soatoavina ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toeana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny pari-pifidianana ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny pari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny latsa-bato, ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny zom-pirenena mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-pivavahana na ara-poko, na ara-tsôsialy, na noho ny fiheverany, ny fanakaikezany, ny fitakiany na ny fitiavany ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny fifidianan' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny fifidianana, ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangarona na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana mahagagan' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. == Hosoka momba ny fitaovana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-pensilihazo na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny tanany na ny hohony ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra tsy tiany mba hanisana ho tsy manan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny fanomezana afa-tsy vato voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-teknôlôjia dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. 4egvjkhlyijml1oz8xk8tdpksr0rke2 1092703 1092702 2024-12-10T18:01:44Z Thelezifor 15140 Latsa-bato ampahibemaso 1092703 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny fifidianana mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny latsa-bato ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny taratasin-datsabato); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny Web2.0 sy ny tambajotra sôsialy ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary fandrahonana lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny fanelezana vaovao tsy marina. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny tsaho sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny tena, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo fanodinkodinam-baovao ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny [[tsaho]] na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo famatsiam-bola avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona, handroba ny firenena izy ireo na hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa na dia tsy mitombina aza (kolikoly, firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny soatoavina ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toeana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny pari-pifidianana ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny pari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny latsa-bato, ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny zom-pirenena mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-pivavahana na ara-poko, na ara-tsôsialy, na noho ny fiheverany, ny fanakaikezany, ny fitakiany na ny fitiavany ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny fifidianan' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny fifidianana, ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangarona na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana mahagagan' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. == Hosoka momba ny fitaovana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-pensilihazo na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny tanany na ny hohony ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra tsy tiany mba hanisana ho tsy manan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny fanomezana afa-tsy vato voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-teknôlôjia dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny manam-pahefana efa mitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidiaznana demôkratika kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, aza, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. 4fdg0rdrk1t2acrktqey867pzaz7z3p 1092706 1092703 2024-12-11T04:40:15Z Thelezifor 15140 Hosoka momba ny fanambàrana ny vokatra 1092706 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny fifidianana mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny latsa-bato ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny taratasin-datsabato); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny Web2.0 sy ny tambajotra sôsialy ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary fandrahonana lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny fanelezana vaovao tsy marina. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny tsaho sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny tena, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo fanodinkodinam-baovao ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny [[tsaho]] na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo famatsiam-bola avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona, handroba ny firenena izy ireo na hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa na dia tsy mitombina aza (kolikoly, firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny soatoavina ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toerana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny pari-pifidianana ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny pari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny latsa-bato, ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny [[zom-pirenena]] mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-pivavahana na ara-poko, na ara-tsôsialy, na noho ny fiheverany, ny fanakaikezany, ny fitakiany na ny fitiavany ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny fifidianan' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny fifidianana, ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangarona na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Tsy maintsy mahazo antoka anefa ny mpanao hoska fa tsy hiverina hifidy ireo mpifidy ireo. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana mahagagan' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. == Hosoka momba ny fampielezan-kevitra == === Fampielezan-kevitra tsy mifandanja === Rehefa mitaona na mifehy ny haino aman-jery na tambajotran-tserasera sasany ny iray amin' ny antokoy mandray anjara, dia mora ho azy ireo ny mifehy ny lahateny sy ny mametra na manakana mihitsy aza ny fampielezan-kevitry ny antoko mpifanandrina amin' ny fifidianana. Izany no fitaovana môderina mahomby indrindra, satria manaja amin' ny endriny ivelany ny fitsipiky ny fifidianana ary, noho ny tondro manan-danja sy eken' ny rehetra (izay tsy voatery hisy) dia sarotra ny manaporofo ny fisian' izany. Maro ny endrika mety hisahoan' izany. Ny ankolafy iray na ny mpanohana azy dia manana ny ankamaroan' ny haino aman-jery (fahefana ankapobeny ananan' ny tompon' ny fanaovan-gazety lehibe; ampihimamba ataon' ny fanjakana amin' ny fahitalavitra sy ny fampielezam-peo; ny fivangongoan' ny fampielezam-peo sy ny fahitalavitra eo am-pelatanan' ny vondrona ara-bola sy ny sampany rehetra na eo am-pelatanan' ny mpanohana ara-pôlitika); Ny teti-bolan' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana, rahaa tsy voafehy na voafetra, dia manome fahafahana tsy mitovy amin' ny fampiasana fitaovana fampielezan-kevitra, nefa tsy ho azo ampangaina ho manao hosoka. Mampiasa ny toerana hanaovana ny birao fandatsaham-bato ho an' ny fifidianana hoavy ny mpanohana mba hanaovana fivoriana iray andro alohan' ny fifidianana, ary mametraka zavatra momba ny fampielezan-kevitra misy filazana toy ny hoe "Izaho mifidy an-dRanona" eny rehetra eny ho an' ny olona tohanany, eny fa na dia amin' ny fampirantiana ivelany ao amin' ny tranobe heverina hampitovy ao ny mpifaninana aza, fanesorana na fanimbana ny peta-drindrin' ny mpifaninana. Ny fisiana mahery vaika, mety miafina, ao amin' ny tambajotran-tserasera (amin' ny alalan' ny bôty, na algôritma hanaovna fanadihadiana ny mombamomba ny olona sy ny fanaovana lasibatra manokana) dia mety hanome lanja tsy tena izy fa namboamboarina ho an' ny vondrona mpanao tsindry mba harovan-tombontsoa, izay mety ho vondrona orinasa na ara-pôlitika na ara-pivavahana. === Ny fandisoana vaovao === Noho ny fisandratan' ny [[Web2.0]], ny tambajotran-tserasera sy ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]], dia nipoitra ny fitaovana vaovao sy mahery vaika ahafahana mikendry sy manova zotra ny fifidianana. Ahafahan' ny vondrona pôlitika hamitaka ny mpifidy ireo fitaovana ireo, amin' ny alalan' ny fadisoana ny vaovao (mivelatra na mifantoka, mety mifototra amin' ny [[angon-drakitra]] momba ny olona kendrena izay azo amin' ny fomba tsy ara-dalàna, ary ampiasaina amin' ny alalan' ny fanampian' ny haranitan-tsaina voatr' olombelona. == Hosoka momba ny fitaovana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-pensilihazo na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny tanany na ny hohony ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra tsy tiany mba hanisana ho tsy manan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny fanomezana afa-tsy vato voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-teknôlôjia dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny manam-pahefana efa mitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidiaznana demôkratika kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, aza, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. == Hosoka momba ny fanambàrana ny vokatra == === Ny fanambaràna vokatra tsy marina === Matetika no atao any amin' ny toerana maro ny latsa-bato. Noho izany dia ampy ho an' ny mpanao hosoka, raha toa ka tsy mandeha tsara ny fampielezam-baovao, ny minia mandiso ny totaly sady tsy kasihiny ny vokatra manelanelany izay mety hahafahana manatsara ny fomba fiasa. Zava-dehibe noho izany ny tokony hitandremana amin' ny mety hisian' ny fotoana lava eo anelanelan' ny fiafaran’ ny latsa-bato sy ny fanambaràna ny voka-pifidianana, toraka izany koa ny fampiangonana tafahoatra ny voka-pifidianana ho amin' ny toerana iray aloha izay mitaky fitaterana avy any amin' ny toerana lavitra maro ny vato voaisa sy ny antontan-taratasim-pifidianana. Fotoana anararaotan' ny mpanao hosoka ny asa ratsiny ny fitaterana satria ahafahany mampanjavona ny ampahany amin' ny vatom-pifidianana (atao io fampanjavonana io noho ny fahafantarana ny voka-pifidianana nivoaka mialoha any amin' ny faritra hafa). a9akxilmymzf4uckejz8w4z52gkr2ha 1092708 1092706 2024-12-11T05:31:35Z Thelezifor 15140 Nanatsara rafi-pehezanteny 1092708 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny [[fifidianana]] mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny [[latsa-bato]] ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny [[taratasin-datsabato]]); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny [[Web2.0]] sy ny [[tambajotran-tserasera]] ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary loza mitatao lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny [[fampielezana vaovao tsy marina]]. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny [[tsaho]] sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny olona, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo [[fanodinkodinam-baovao]] ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny tsaho na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo [[famatsiam-bola]] avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona", "Handroba ny firenena izy ireo" na "Hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "Hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa tsy mitombina aza (fiampangana ho nanao kolikoly, ho nanao firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny [[soatoavina]] ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toerana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny [[fari-pifidianana]] ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny fari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny [[latsa-bato]], ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana no afaka hisoratra anarana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny [[zom-pirenena]] mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-[[Fivavahana|pivavahana]] na ara-[[Vondrom-poko|poko]], na ara-t[[Fiarahamonina|sôsialy]], na noho ny faharesen-dahatrany, ny zavatra takiany na ny safidiny ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny fifidianan' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny fifidianana, ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangaroana na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza, ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Tsy maintsy mahazo antoka anefa ny mpanao hosoka fa tsy hiverina hifidy ireo mpifidy ireo. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana tsy mahazatra eo amin' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. == Hosoka momba ny fampielezan-kevitra == === Fampielezan-kevitra tsy mifandanja === Rehefa manam-pahefana amin' ny ny [[haino aman-jery]] na [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sasany na mifehy izany rehetra izany ny iray amin' ny antoko mandray anjara, dia mora ho azy ireo ny mifehy ny lahateny sy ny mametra na manakana mihitsy aza ny [[fampielezan-kevitra]] tokony hataon' ny antoko mpifanandrina amin' ny fifidianana. Izany no fitaovana môderina mahomby indrindra, satria manaja amin' ny endriny ivelany ny fitsipiky ny fifidianana ary, noho ny tondro manan-danja sy eken' ny rehetra (izay tsy voatery hisy) dia sarotra ny manaporofo ny fisian' izany. Maro ny endrika mety hisahoan' izany. Manana ny ankamaroan' ny haino aman-jery ny ankolafy iray na ny mpanohana azy: fahefana ankapobeny ananan' ny tompon' ny fanaovan-[[gazety]] lehibe; ampihimamba ataon' ny fanjakana amin' ny [[fahitalavitra]] sy ny [[fampielezam-peo]]; ny fivangongoan' ny fampielezam-peo sy ny fahitalavitra eo am-pelatanan' ny vondrona ara-bola sy ny sampany rehetra na eo am-pelatanan' ny mpanohana ara-pôlitika. Manome fahafahana tsy mitovy amin' ny fampiasana fitaovana fampielezan-kevitra ny [[teti-bola]]<nowiki/>n' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana, raha tsy voafehy na voafetra, nefa tsy ho azo ampangaina ho manao hosoka. Mampiasa ny toerana hatao birao fandatsaham-bato ny mpanohana mba hanaovany fivoriana iray andro alohan' ny fifidianana, ary mametraka zavatra momba ny fampielezan-kevitra misy filazana toy ny hoe "Izaho mifidy an-dRanona" eny rehetra eny ho an' ny olona tohanany, eny fa na dia amin' ny fampirantiana ivelany ao amin' ny tranobe heverina hampitovy ny mpifaninana aza. Ao koa ny fanesorana na fanimbana ny peta-drindrin' ny mpifaninana. Ny fampiasana mahery vaika, izay mety miafina, ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] (amin' ny alalan' ny bôty, na [[algôritma]] hanaovna fanadihadiana ny mombamomba ny olona sy ny fanaovana lasibatra manokana) dia mety hanome lanja tsy tena izy fa namboamboarina ho an' ny vondrona mpanao tsindry mba hiarovan-tombontsoa, izay mety ho vondron' orinasa na ara-pôlitika na ara-pivavahana. === Ny fandisoana vaovao === Noho ny fisandratan' ny [[Web2.0]], ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sy ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]], dia nipoitra ny fitaovana vaovao sy mahery vaika ahafahana mikendry sy manova zotra ny [[fifidianana]]. Ahafahan' ny vondrona pôlitika mamitaka ny mpifidy ireo fitaovana ireo, amin' ny alalan' ny [[fampielezana vaovao diso]] (mivelatra na mifantoka, mety mifototra amin' ny [[angon-drakitra]] momba ny olona kendrena izay azo amin' ny fomba tsy ara-dalàna, ary ampiasaina amin' ny alalan' ny fanampian' ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]]). == Hosoka momba ny fitaovana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-[[penisilihazo]] na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny [[tanana]] na [[hoho]] ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra mpifanandrina mba tsy hampanan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny tsy fanomezana afa-tsy biletà voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena, mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-[[teknôlôjia]] dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny mpitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidianana [[Demôkrasia|demôkratika]] kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. == Hosoka momba ny fanambàrana ny voka-pifidianana == === Ny fanambaràna voka-pifidianana tsy marina === Matetika no tanterahina any amin' ny toerana maro ny latsa-bato. Noho izany dia ampy ho an' ny mpanao hosoka, raha toa ka tsy mandeha tsara ny fampielezam-baovao, ny minia mandiso ny totaly sady tsy kasihiny ny vokatra manelanelany izay mety hahafahany mahita ny tena marina. Zava-dehibe noho izany ny tokony hitandremana amin' ny mety hisian' ny fotoana lava eo anelanelan' ny fiafaran’ ny latsa-bato sy ny fanambaràna ny voka-pifidianana, toraka izany koa ny fampiangonana tafahoatra ny voka-pifidianana ho amin' ny toerana iray aloha, izay mitaky fitaterana avy any amin' ny toerana lavitra maro ny vato voaisa sy ny antontan-taratasim-pifidianana. Fotoana anararaotan' ny mpanao hosoka ny asa ratsiny ny fitaterana satria ahafahany mampanjavona ny ampahany amin' ny vatom-pifidianana. Atao io fampanjavonana io noho ny fahafantarana ny voka-pifidianana nivoaka mialoha any amin' ny faritra hafa. 8udy6zbd6zj2ienw8oab8ktpwp86r39 1092711 1092708 2024-12-11T05:37:23Z Thelezifor 15140 Nanatsara rafi-pehezanteny 1092711 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny [[fifidianana]] mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny [[latsa-bato]] ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny [[taratasin-datsabato]]); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny [[Web2.0]] sy ny [[tambajotran-tserasera]] ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary loza mitatao lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny [[fampielezana vaovao tsy marina]]. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny [[tsaho]] sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny olona, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo [[fanodinkodinam-baovao]] ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny tsaho na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo [[famatsiam-bola]] avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona", "Handroba ny firenena izy ireo" na "Hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "Hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa tsy mitombina aza (fiampangana ho nanao kolikoly, ho nanao firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny [[soatoavina]] ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toerana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny [[fari-pifidianana]] ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny fari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny [[latsa-bato]], ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana no afaka hisoratra anarana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny [[zom-pirenena]] mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-[[Fivavahana|pivavahana]] na ara-[[Vondrom-poko|poko]], na ara-t[[Fiarahamonina|sôsialy]], na noho ny faharesen-dahatrany, ny zavatra takiany na ny safidiny ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny fifidianan' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny fifidianana, ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangaroana na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza, ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Tsy maintsy mahazo antoka anefa ny mpanao hosoka fa tsy hiverina hifidy ireo mpifidy ireo. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana tsy mahazatra eo amin' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. == Hosoka momba ny fampielezan-kevitra == === Fampielezan-kevitra tsy mifandanja === Rehefa manam-pahefana amin' ny ny [[haino aman-jery]] na [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sasany na mifehy izany rehetra izany ny iray amin' ny antoko mandray anjara, dia mora ho azy ireo ny mifehy ny lahateny sy ny mametra na manakana mihitsy aza ny [[fampielezan-kevitra]] tokony hataon' ny antoko mpifanandrina amin' ny fifidianana. Izany no fitaovana môderina mahomby indrindra, satria manaja amin' ny endriny ivelany ny fitsipiky ny fifidianana ary, noho ny tondro manan-danja sy eken' ny rehetra (izay tsy voatery hisy) dia sarotra ny manaporofo ny fisian' izany. Maro ny endrika mety hisahoan' izany. Manana ny ankamaroan' ny haino aman-jery ny ankolafy iray na ny mpanohana azy: fahefana ankapobeny ananan' ny tompon' ny fanaovan-[[gazety]] lehibe; ampihimamba ataon' ny fanjakana amin' ny [[fahitalavitra]] sy ny [[fampielezam-peo]]; ny fivangongoan' ny fampielezam-peo sy ny fahitalavitra eo am-pelatanan' ny vondrona ara-bola sy ny sampany rehetra na eo am-pelatanan' ny mpanohana ara-pôlitika. Manome fahafahana tsy mitovy amin' ny fampiasana fitaovana fampielezan-kevitra ny [[teti-bola]]<nowiki/>n' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana, raha tsy voafehy na voafetra, nefa tsy ho azo ampangaina ho manao hosoka. Mampiasa ny toerana hatao birao fandatsaham-bato ny mpanohana mba hanaovany fivoriana iray andro alohan' ny fifidianana, ary mametraka zavatra momba ny fampielezan-kevitra misy filazana toy ny hoe "Izaho mifidy an-dRanona" eny rehetra eny ho an' ny olona tohanany, eny fa na dia amin' ny fampirantiana ivelany ao amin' ny tranobe heverina hampitovy ny mpifaninana aza. Ao koa ny fanesorana na fanimbana ny peta-drindrin' ny mpifaninana. Ny fampiasana mahery vaika, izay mety miafina, ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] (amin' ny alalan' ny bôty, na [[algôritma]] hanaovna fanadihadiana ny mombamomba ny olona sy ny fanaovana lasibatra manokana) dia mety hanome lanja tsy tena izy fa namboamboarina ho an' ny vondrona mpanao tsindry mba hiarovan-tombontsoa, izay mety ho vondron' orinasa na ara-pôlitika na ara-pivavahana. === Ny fandisoana vaovao === Noho ny fisandratan' ny [[Web2.0]], ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sy ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]], dia nipoitra ny fitaovana vaovao sy mahery vaika ahafahana mikendry sy manova zotra ny [[fifidianana]]. Ahafahan' ny vondrona pôlitika mamitaka ny mpifidy ireo fitaovana ireo, amin' ny alalan' ny [[fampielezana vaovao diso]] (mivelatra na mifantoka, mety mifototra amin' ny [[angon-drakitra]] momba ny olona kendrena izay azo amin' ny fomba tsy ara-dalàna, ary ampiasaina amin' ny alalan' ny fanampian' ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]]). == Hosoka momba ny fitaovana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-[[penisilihazo]] na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny [[tanana]] na [[hoho]] ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra mpifanandrina mba tsy hampanan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny tsy fanomezana afa-tsy biletà voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena, mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-[[teknôlôjia]] dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny mpitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidianana [[Demôkrasia|demôkratika]] kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. == Hosoka momba ny fanambàrana ny voka-pifidianana == === Ny fanambaràna voka-pifidianana tsy marina === Matetika no tanterahina any amin' ny toerana maro ny latsa-bato. Noho izany dia ampy ho an' ny mpanao hosoka, raha toa ka tsy mandeha tsara ny fampielezam-baovao, ny minia mandiso ny totaly sady tsy kasihiny ny vokatra manelanelany izay mety hahafahany mahita ny tena marina. Zava-dehibe noho izany ny tokony hitandremana amin' ny mety hisian' ny fotoana lava eo anelanelan' ny fiafaran’ ny [[latsa-bato]] sy ny fanambaràna ny voka-pifidianana, toraka izany koa ny fampiangonana tafahoatra ny voka-pifidianana ho amin' ny toerana iray aloha, izay mitaky fitaterana ny vato voaisa sy ny antontan-taratasim-pifidianana avy any amin' ny toerana lavitra maro. Fotoana anararaotan' ny mpanao hosoka ny asa ratsiny ny fitaterana satria ahafahany mampanjavona ny ampahany amin' ny vatom-pifidianana. Atao io fampanjavonana io noho ny fahafantarana ny voka-pifidianana nivoaka mialoha any amin' ny faritra hafa. 3v894e14cylaed2pbmjeur9m5xnnemq 1092716 1092711 2024-12-11T06:15:57Z Thelezifor 15140 Fampitahorana ny mpifidy 1092716 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny [[fifidianana]] mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny [[latsa-bato]] ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny [[taratasin-datsabato]]); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny [[Web2.0]] sy ny [[tambajotran-tserasera]] ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary loza mitatao lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny [[fampielezana vaovao tsy marina]]. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny [[tsaho]] sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny olona, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo [[fanodinkodinam-baovao]] ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny tsaho na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo [[famatsiam-bola]] avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona", "Handroba ny firenena izy ireo" na "Hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "Hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa tsy mitombina aza (fiampangana ho nanao kolikoly, ho nanao firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny [[soatoavina]] ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toerana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny [[fari-pifidianana]] ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny fari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny [[latsa-bato]], ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana no afaka hisoratra anarana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny [[zom-pirenena]] mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-[[Fivavahana|pivavahana]] na ara-[[Vondrom-poko|poko]], na ara-t[[Fiarahamonina|sôsialy]], na noho ny faharesen-dahatrany, ny zavatra takiany na ny safidiny ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny fifidianan' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny fifidianana, ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangaroana na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza, ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Tsy maintsy mahazo antoka anefa ny mpanao hosoka fa tsy hiverina hifidy ireo mpifidy ireo. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana tsy mahazatra eo amin' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. === Fampitahorana ny mpifidy === Ny fampitahorana ny mpifidy dia fanerena ny mpifidy na ny vondrona mpifidy mba hifidy amin' ny fomba manokana, na tsy handeha hifidy. Mety ho mora atao kokoa ny fampitahorana amin' ny olona tsy tonga sy amin' ny fifidianana lavitra satria tsy manana fiarovana sy ny fitandroana ny tsiambaratelo ao amin' ny toerana fandatsaham-bato ny mpifidy. Ny fampitahorana dia mety manana endrika isan-karazany ka ao anatin' izany ny fampitahorana am-bava, ara-batana, na ny fanerena. === Herisetra na fandrahonana herisetra === Amin' ny endriny tsotra indrindra, ny mpifidy avy amin' ny sokajin' olona manokana na fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mahazo fandrahonana mivantana avy amin' ny mpanohana antoko na kandidà hafa na avy amin' ny olona nokaramain' izy ireo. Amin' ny tranga hafa, ny mpanohana ny antoko iray dia mampahafantatra fa raha misy tanàna na vohitra iray hita fa diso safidy, dia hisy valifaty ho an' io tanàna na vohitra io. Ny fomba iray hafa dia ny fanaovana herisetra amin' ny olona rehetra, ohatra, ny fandrahonana handatsaka baomba izay mahatonga fanakatonana toerana fandatsaham-bato, ka mahatonga ny olona ao amin' io faritra io tsy hifidy. Ny toerana fandatsaham-bato ao amin' ny faritra fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mety ho lasibatra amin' ny fanimbana, fanapotehana na fandrahonana, ka manasarotra na misakana ny fandraisana anjaran' ny mponina ao amin' io faritra io amin' ny fifidianana. === Fandrahonana momba ny lalàna === Amin' ity tranga ity, ny mpifidy dia atao izay hinoany fa tsy manan-jo ara-dalàna hifidy izy ireo, na teren' ny lalàna hifidy amin' ny fomba manokana. Ireo mpifidy izay tsy matoky tena amin' ny fananany zo hifidy dia mety ho hampitahorin' ny olona manana fahefana mivantana na an-kolaka izay manoro hevitra fa ireo izay mifidy nefa tsy manan-jo amin' izany dia hogadraina, horoahina na hosazina amin' ny fomba hafa. === Faneriterena ataon' ny mpampiasa === Ny mpampiasa dia mety manery ny fanapahan-kevitry ny mpifidy, amin' ny alalan' ny paikady toy ny fandrahonana mazava na an-kolaka ny mety hahaverezan' ny asa. == Hosoka momba ny fampielezan-kevitra == === Fampielezan-kevitra tsy mifandanja === Rehefa manam-pahefana amin' ny ny [[haino aman-jery]] na [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sasany na mifehy izany rehetra izany ny iray amin' ny antoko mandray anjara, dia mora ho azy ireo ny mifehy ny lahateny sy ny mametra na manakana mihitsy aza ny [[fampielezan-kevitra]] tokony hataon' ny antoko mpifanandrina amin' ny fifidianana. Izany no fitaovana môderina mahomby indrindra, satria manaja amin' ny endriny ivelany ny fitsipiky ny fifidianana ary, noho ny tondro manan-danja sy eken' ny rehetra (izay tsy voatery hisy) dia sarotra ny manaporofo ny fisian' izany. Maro ny endrika mety hisahoan' izany. Manana ny ankamaroan' ny haino aman-jery ny ankolafy iray na ny mpanohana azy: fahefana ankapobeny ananan' ny tompon' ny fanaovan-[[gazety]] lehibe; ampihimamba ataon' ny fanjakana amin' ny [[fahitalavitra]] sy ny [[fampielezam-peo]]; ny fivangongoan' ny fampielezam-peo sy ny fahitalavitra eo am-pelatanan' ny vondrona ara-bola sy ny sampany rehetra na eo am-pelatanan' ny mpanohana ara-pôlitika. Manome fahafahana tsy mitovy amin' ny fampiasana fitaovana fampielezan-kevitra ny [[teti-bola]]<nowiki/>n' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana, raha tsy voafehy na voafetra, nefa tsy ho azo ampangaina ho manao hosoka. Mampiasa ny toerana hatao birao fandatsaham-bato ny mpanohana mba hanaovany fivoriana iray andro alohan' ny fifidianana, ary mametraka zavatra momba ny fampielezan-kevitra misy filazana toy ny hoe "Izaho mifidy an-dRanona" eny rehetra eny ho an' ny olona tohanany, eny fa na dia amin' ny fampirantiana ivelany ao amin' ny tranobe heverina hampitovy ny mpifaninana aza. Ao koa ny fanesorana na fanimbana ny peta-drindrin' ny mpifaninana. Ny fampiasana mahery vaika, izay mety miafina, ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] (amin' ny alalan' ny bôty, na [[algôritma]] hanaovna fanadihadiana ny mombamomba ny olona sy ny fanaovana lasibatra manokana) dia mety hanome lanja tsy tena izy fa namboamboarina ho an' ny vondrona mpanao tsindry mba hiarovan-tombontsoa, izay mety ho vondron' orinasa na ara-pôlitika na ara-pivavahana. === Ny fandisoana vaovao === Noho ny fisandratan' ny [[Web2.0]], ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sy ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]], dia nipoitra ny fitaovana vaovao sy mahery vaika ahafahana mikendry sy manova zotra ny [[fifidianana]]. Ahafahan' ny vondrona pôlitika mamitaka ny mpifidy ireo fitaovana ireo, amin' ny alalan' ny [[fampielezana vaovao diso]] (mivelatra na mifantoka, mety mifototra amin' ny [[angon-drakitra]] momba ny olona kendrena izay azo amin' ny fomba tsy ara-dalàna, ary ampiasaina amin' ny alalan' ny fanampian' ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]]). == Hosoka momba ny fitaovana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-[[penisilihazo]] na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny [[tanana]] na [[hoho]] ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra mpifanandrina mba tsy hampanan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny tsy fanomezana afa-tsy biletà voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena, mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-[[teknôlôjia]] dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny mpitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidianana [[Demôkrasia|demôkratika]] kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. == Hosoka momba ny fanambàrana ny voka-pifidianana == === Ny fanambaràna voka-pifidianana tsy marina === Matetika no tanterahina any amin' ny toerana maro ny latsa-bato. Noho izany dia ampy ho an' ny mpanao hosoka, raha toa ka tsy mandeha tsara ny fampielezam-baovao, ny minia mandiso ny totaly sady tsy kasihiny ny vokatra manelanelany izay mety hahafahany mahita ny tena marina. Zava-dehibe noho izany ny tokony hitandremana amin' ny mety hisian' ny fotoana lava eo anelanelan' ny fiafaran’ ny [[latsa-bato]] sy ny fanambaràna ny voka-pifidianana, toraka izany koa ny fampiangonana tafahoatra ny voka-pifidianana ho amin' ny toerana iray aloha, izay mitaky fitaterana ny vato voaisa sy ny antontan-taratasim-pifidianana avy any amin' ny toerana lavitra maro. Fotoana anararaotan' ny mpanao hosoka ny asa ratsiny ny fitaterana satria ahafahany mampanjavona ny ampahany amin' ny vatom-pifidianana. Atao io fampanjavonana io noho ny fahafantarana ny voka-pifidianana nivoaka mialoha any amin' ny faritra hafa. 79qxfaj1uciiv0pbajjhfaxa10sys73 1092717 1092716 2024-12-11T06:26:18Z Thelezifor 15140 Nanitatra vontoatiny 1092717 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny [[fifidianana]] mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny [[latsa-bato]] ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny [[taratasin-datsabato]]); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny [[Web2.0]] sy ny [[tambajotran-tserasera]] ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary loza mitatao lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny [[fampielezana vaovao tsy marina]]. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny [[tsaho]] sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny olona, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo [[fanodinkodinam-baovao]] ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny tsaho na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo [[famatsiam-bola]] avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona", "Handroba ny firenena izy ireo" na "Hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "Hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa tsy mitombina aza (fiampangana ho nanao kolikoly, ho nanao firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny [[soatoavina]] ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toerana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny [[fari-pifidianana]] ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny fari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny [[latsa-bato]], ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana no afaka hisoratra anarana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny [[zom-pirenena]] mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-[[Fivavahana|pivavahana]] na ara-[[Vondrom-poko|poko]], na ara-t[[Fiarahamonina|sôsialy]], na noho ny faharesen-dahatrany, ny zavatra takiany na ny safidiny ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny fifidianan' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny fifidianana, ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangaroana na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza, ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Tsy maintsy mahazo antoka anefa ny mpanao hosoka fa tsy hiverina hifidy ireo mpifidy ireo. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana tsy mahazatra eo amin' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. === Fampitahorana ny mpifidy === Ny fampitahorana ny mpifidy dia fanerena ny mpifidy na ny vondrona mpifidy mba hifidy amin' ny fomba manokana, na tsy handeha hifidy. Mety ho mora atao kokoa ny fampitahorana amin' ny olona tsy tonga sy amin' ny fifidianana lavitra satria tsy manana fiarovana sy ny fitandroana ny tsiambaratelo ao amin' ny toerana fandatsaham-bato ny mpifidy. Ny fampitahorana dia mety manana endrika isan-karazany ka ao anatin' izany ny fampitahorana am-bava, ara-batana, na ny fanerena. === Herisetra na fandrahonana herisetra === Amin' ny endriny tsotra indrindra, ny mpifidy avy amin' ny sokajin' olona manokana na fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mahazo fandrahonana mivantana avy amin' ny mpanohana antoko na kandidà hafa na avy amin' ny olona nokaramain' izy ireo. Amin' ny tranga hafa, ny mpanohana ny antoko iray dia mampahafantatra fa raha misy tanàna na vohitra iray hita fa diso safidy, dia hisy valifaty ho an' io tanàna na vohitra io. Ny fomba iray hafa dia ny fanaovana herisetra amin' ny olona rehetra, ohatra, ny fandrahonana handatsaka baomba izay mahatonga fanakatonana toerana fandatsaham-bato, ka mahatonga ny olona ao amin' io faritra io tsy hifidy. Ny toerana fandatsaham-bato ao amin' ny faritra fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mety ho lasibatra amin' ny fanimbana, fanapotehana na fandrahonana, ka manasarotra na misakana ny fandraisana anjaran' ny mponina ao amin' io faritra io amin' ny fifidianana. === Fandrahonana momba ny lalàna === Amin' ity tranga ity, ny mpifidy dia atao izay hinoany fa tsy manan-jo ara-dalàna hifidy izy ireo, na teren' ny lalàna hifidy amin' ny fomba manokana. Ireo mpifidy izay tsy matoky tena amin' ny fananany zo hifidy dia mety ho hampitahorin' ny olona manana fahefana mivantana na an-kolaka izay manoro hevitra fa ireo izay mifidy nefa tsy manan-jo amin' izany dia hogadraina, horoahina na hosazina amin' ny fomba hafa. === Faneriterena ataon' ny mpampiasa === Ny mpampiasa dia mety manery ny fanapahan-kevitry ny mpifidy, amin' ny alalan' ny paikady toy ny fandrahonana mazava na an-kolaka ny mety hahaverezan' ny asa. === Fividianana safidy === Ny fividianana vato dia mitranga rehefa misy antoko pôlitika na kandidà mividy ny safidim-bahoaka amin' ny fifidianana. Ny fividianana vato dia amin' ny endrika isan-karazany toy ny fanakalozana ny safidy amin' ny vola na entana na serivisy ilaina. === Fisandohana anarana mpifidy === === Fifidianan' ny vahiny === == Hosoka momba ny fampielezan-kevitra == === Fampielezan-kevitra tsy mifandanja === Rehefa manam-pahefana amin' ny ny [[haino aman-jery]] na [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sasany na mifehy izany rehetra izany ny iray amin' ny antoko mandray anjara, dia mora ho azy ireo ny mifehy ny lahateny sy ny mametra na manakana mihitsy aza ny [[fampielezan-kevitra]] tokony hataon' ny antoko mpifanandrina amin' ny fifidianana. Izany no fitaovana môderina mahomby indrindra, satria manaja amin' ny endriny ivelany ny fitsipiky ny fifidianana ary, noho ny tondro manan-danja sy eken' ny rehetra (izay tsy voatery hisy) dia sarotra ny manaporofo ny fisian' izany. Maro ny endrika mety hisahoan' izany. Manana ny ankamaroan' ny haino aman-jery ny ankolafy iray na ny mpanohana azy: fahefana ankapobeny ananan' ny tompon' ny fanaovan-[[gazety]] lehibe; ampihimamba ataon' ny fanjakana amin' ny [[fahitalavitra]] sy ny [[fampielezam-peo]]; ny fivangongoan' ny fampielezam-peo sy ny fahitalavitra eo am-pelatanan' ny vondrona ara-bola sy ny sampany rehetra na eo am-pelatanan' ny mpanohana ara-pôlitika. Manome fahafahana tsy mitovy amin' ny fampiasana fitaovana fampielezan-kevitra ny [[teti-bola]]<nowiki/>n' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana, raha tsy voafehy na voafetra, nefa tsy ho azo ampangaina ho manao hosoka. Mampiasa ny toerana hatao birao fandatsaham-bato ny mpanohana mba hanaovany fivoriana iray andro alohan' ny fifidianana, ary mametraka zavatra momba ny fampielezan-kevitra misy filazana toy ny hoe "Izaho mifidy an-dRanona" eny rehetra eny ho an' ny olona tohanany, eny fa na dia amin' ny fampirantiana ivelany ao amin' ny tranobe heverina hampitovy ny mpifaninana aza. Ao koa ny fanesorana na fanimbana ny peta-drindrin' ny mpifaninana. Ny fampiasana mahery vaika, izay mety miafina, ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] (amin' ny alalan' ny bôty, na [[algôritma]] hanaovna fanadihadiana ny mombamomba ny olona sy ny fanaovana lasibatra manokana) dia mety hanome lanja tsy tena izy fa namboamboarina ho an' ny vondrona mpanao tsindry mba hiarovan-tombontsoa, izay mety ho vondron' orinasa na ara-pôlitika na ara-pivavahana. === Ny fandisoana vaovao === Noho ny fisandratan' ny [[Web2.0]], ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sy ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]], dia nipoitra ny fitaovana vaovao sy mahery vaika ahafahana mikendry sy manova zotra ny [[fifidianana]]. Ahafahan' ny vondrona pôlitika mamitaka ny mpifidy ireo fitaovana ireo, amin' ny alalan' ny [[fampielezana vaovao diso]] (mivelatra na mifantoka, mety mifototra amin' ny [[angon-drakitra]] momba ny olona kendrena izay azo amin' ny fomba tsy ara-dalàna, ary ampiasaina amin' ny alalan' ny fanampian' ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]]). == Hosoka momba ny fitaovana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-[[penisilihazo]] na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny [[tanana]] na [[hoho]] ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra mpifanandrina mba tsy hampanan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny tsy fanomezana afa-tsy biletà voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena, mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-[[teknôlôjia]] dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny mpitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidianana [[Demôkrasia|demôkratika]] kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. == Hosoka momba ny fanambàrana ny voka-pifidianana == === Ny fanambaràna voka-pifidianana tsy marina === Matetika no tanterahina any amin' ny toerana maro ny latsa-bato. Noho izany dia ampy ho an' ny mpanao hosoka, raha toa ka tsy mandeha tsara ny fampielezam-baovao, ny minia mandiso ny totaly sady tsy kasihiny ny vokatra manelanelany izay mety hahafahany mahita ny tena marina. Zava-dehibe noho izany ny tokony hitandremana amin' ny mety hisian' ny fotoana lava eo anelanelan' ny fiafaran’ ny [[latsa-bato]] sy ny fanambaràna ny voka-pifidianana, toraka izany koa ny fampiangonana tafahoatra ny voka-pifidianana ho amin' ny toerana iray aloha, izay mitaky fitaterana ny vato voaisa sy ny antontan-taratasim-pifidianana avy any amin' ny toerana lavitra maro. Fotoana anararaotan' ny mpanao hosoka ny asa ratsiny ny fitaterana satria ahafahany mampanjavona ny ampahany amin' ny vatom-pifidianana. Atao io fampanjavonana io noho ny fahafantarana ny voka-pifidianana nivoaka mialoha any amin' ny faritra hafa. 3l7jdxcthpy5ibb3ie65zogwnrumbq4 1092718 1092717 2024-12-11T06:30:09Z Thelezifor 15140 Nanisy sary 1092718 wikitext text/x-wiki [[Sary:Election MG 3455.JPG|vignette|326x326px|Vata fandatsaham-bato mangarahara nampiasaina tao Frantsa]] Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny [[fifidianana]] mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny [[latsa-bato]] ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny [[taratasin-datsabato]]); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny [[Web2.0]] sy ny [[tambajotran-tserasera]] ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary loza mitatao lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny [[fampielezana vaovao tsy marina]]. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny [[tsaho]] sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny olona, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo [[fanodinkodinam-baovao]] ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny tsaho na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo [[famatsiam-bola]] avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona", "Handroba ny firenena izy ireo" na "Hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "Hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny mpanohitra tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa tsy mitombina aza (fiampangana ho nanao kolikoly, ho nanao firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny [[soatoavina]] ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toerana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny [[fari-pifidianana]] ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny fari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny [[latsa-bato]], ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana no afaka hisoratra anarana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny [[zom-pirenena]] mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-[[Fivavahana|pivavahana]] na ara-[[Vondrom-poko|poko]], na ara-t[[Fiarahamonina|sôsialy]], na noho ny faharesen-dahatrany, ny zavatra takiany na ny safidiny ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny fifidianan' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny fifidianana, ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangaroana na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza, ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Tsy maintsy mahazo antoka anefa ny mpanao hosoka fa tsy hiverina hifidy ireo mpifidy ireo. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana tsy mahazatra eo amin' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. === Fampitahorana ny mpifidy === Ny fampitahorana ny mpifidy dia fanerena ny mpifidy na ny vondrona mpifidy mba hifidy amin' ny fomba manokana, na tsy handeha hifidy. Mety ho mora atao kokoa ny fampitahorana amin' ny olona tsy tonga sy amin' ny fifidianana lavitra satria tsy manana fiarovana sy ny fitandroana ny tsiambaratelo ao amin' ny toerana fandatsaham-bato ny mpifidy. Ny fampitahorana dia mety manana endrika isan-karazany ka ao anatin' izany ny fampitahorana am-bava, ara-batana, na ny fanerena. === Herisetra na fandrahonana herisetra === Amin' ny endriny tsotra indrindra, ny mpifidy avy amin' ny sokajin' olona manokana na fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mahazo fandrahonana mivantana avy amin' ny mpanohana antoko na kandidà hafa na avy amin' ny olona nokaramain' izy ireo. Amin' ny tranga hafa, ny mpanohana ny antoko iray dia mampahafantatra fa raha misy tanàna na vohitra iray hita fa diso safidy, dia hisy valifaty ho an' io tanàna na vohitra io. Ny fomba iray hafa dia ny fanaovana herisetra amin' ny olona rehetra, ohatra, ny fandrahonana handatsaka baomba izay mahatonga fanakatonana toerana fandatsaham-bato, ka mahatonga ny olona ao amin' io faritra io tsy hifidy. Ny toerana fandatsaham-bato ao amin' ny faritra fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mety ho lasibatra amin' ny fanimbana, fanapotehana na fandrahonana, ka manasarotra na misakana ny fandraisana anjaran' ny mponina ao amin' io faritra io amin' ny fifidianana. === Fandrahonana momba ny lalàna === Amin' ity tranga ity, ny mpifidy dia atao izay hinoany fa tsy manan-jo ara-dalàna hifidy izy ireo, na teren' ny lalàna hifidy amin' ny fomba manokana. Ireo mpifidy izay tsy matoky tena amin' ny fananany zo hifidy dia mety ho hampitahorin' ny olona manana fahefana mivantana na an-kolaka izay manoro hevitra fa ireo izay mifidy nefa tsy manan-jo amin' izany dia hogadraina, horoahina na hosazina amin' ny fomba hafa. === Faneriterena ataon' ny mpampiasa === Ny mpampiasa dia mety manery ny fanapahan-kevitry ny mpifidy, amin' ny alalan' ny paikady toy ny fandrahonana mazava na an-kolaka ny mety hahaverezan' ny asa. === Fividianana safidy === Ny fividianana vato dia mitranga rehefa misy antoko pôlitika na kandidà mividy ny safidim-bahoaka amin' ny fifidianana. Ny fividianana vato dia amin' ny endrika isan-karazany toy ny fanakalozana ny safidy amin' ny vola na entana na serivisy ilaina. === Fisandohana anarana mpifidy === === Fifidianan' ny vahiny === == Hosoka momba ny fampielezan-kevitra == === Fampielezan-kevitra tsy mifandanja === Rehefa manam-pahefana amin' ny ny [[haino aman-jery]] na [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sasany na mifehy izany rehetra izany ny iray amin' ny antoko mandray anjara, dia mora ho azy ireo ny mifehy ny lahateny sy ny mametra na manakana mihitsy aza ny [[fampielezan-kevitra]] tokony hataon' ny antoko mpifanandrina amin' ny fifidianana. Izany no fitaovana môderina mahomby indrindra, satria manaja amin' ny endriny ivelany ny fitsipiky ny fifidianana ary, noho ny tondro manan-danja sy eken' ny rehetra (izay tsy voatery hisy) dia sarotra ny manaporofo ny fisian' izany. Maro ny endrika mety hisahoan' izany. Manana ny ankamaroan' ny haino aman-jery ny ankolafy iray na ny mpanohana azy: fahefana ankapobeny ananan' ny tompon' ny fanaovan-[[gazety]] lehibe; ampihimamba ataon' ny fanjakana amin' ny [[fahitalavitra]] sy ny [[fampielezam-peo]]; ny fivangongoan' ny fampielezam-peo sy ny fahitalavitra eo am-pelatanan' ny vondrona ara-bola sy ny sampany rehetra na eo am-pelatanan' ny mpanohana ara-pôlitika. Manome fahafahana tsy mitovy amin' ny fampiasana fitaovana fampielezan-kevitra ny [[teti-bola]]<nowiki/>n' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana, raha tsy voafehy na voafetra, nefa tsy ho azo ampangaina ho manao hosoka. Mampiasa ny toerana hatao birao fandatsaham-bato ny mpanohana mba hanaovany fivoriana iray andro alohan' ny fifidianana, ary mametraka zavatra momba ny fampielezan-kevitra misy filazana toy ny hoe "Izaho mifidy an-dRanona" eny rehetra eny ho an' ny olona tohanany, eny fa na dia amin' ny fampirantiana ivelany ao amin' ny tranobe heverina hampitovy ny mpifaninana aza. Ao koa ny fanesorana na fanimbana ny peta-drindrin' ny mpifaninana. Ny fampiasana mahery vaika, izay mety miafina, ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] (amin' ny alalan' ny bôty, na [[algôritma]] hanaovna fanadihadiana ny mombamomba ny olona sy ny fanaovana lasibatra manokana) dia mety hanome lanja tsy tena izy fa namboamboarina ho an' ny vondrona mpanao tsindry mba hiarovan-tombontsoa, izay mety ho vondron' orinasa na ara-pôlitika na ara-pivavahana. === Ny fandisoana vaovao === Noho ny fisandratan' ny [[Web2.0]], ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sy ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]], dia nipoitra ny fitaovana vaovao sy mahery vaika ahafahana mikendry sy manova zotra ny [[fifidianana]]. Ahafahan' ny vondrona pôlitika mamitaka ny mpifidy ireo fitaovana ireo, amin' ny alalan' ny [[fampielezana vaovao diso]] (mivelatra na mifantoka, mety mifototra amin' ny [[angon-drakitra]] momba ny olona kendrena izay azo amin' ny fomba tsy ara-dalàna, ary ampiasaina amin' ny alalan' ny fanampian' ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]]). == Hosoka momba ny fitaovana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-[[penisilihazo]] na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny [[tanana]] na [[hoho]] ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra mpifanandrina mba tsy hampanan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny tsy fanomezana afa-tsy biletà voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena, mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-[[teknôlôjia]] dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny mpitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidianana [[Demôkrasia|demôkratika]] kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. == Hosoka momba ny fanambàrana ny voka-pifidianana == === Ny fanambaràna voka-pifidianana tsy marina === Matetika no tanterahina any amin' ny toerana maro ny latsa-bato. Noho izany dia ampy ho an' ny mpanao hosoka, raha toa ka tsy mandeha tsara ny fampielezam-baovao, ny minia mandiso ny totaly sady tsy kasihiny ny vokatra manelanelany izay mety hahafahany mahita ny tena marina. Zava-dehibe noho izany ny tokony hitandremana amin' ny mety hisian' ny fotoana lava eo anelanelan' ny fiafaran’ ny [[latsa-bato]] sy ny fanambaràna ny voka-pifidianana, toraka izany koa ny fampiangonana tafahoatra ny voka-pifidianana ho amin' ny toerana iray aloha, izay mitaky fitaterana ny vato voaisa sy ny antontan-taratasim-pifidianana avy any amin' ny toerana lavitra maro. Fotoana anararaotan' ny mpanao hosoka ny asa ratsiny ny fitaterana satria ahafahany mampanjavona ny ampahany amin' ny vatom-pifidianana. Atao io fampanjavonana io noho ny fahafantarana ny voka-pifidianana nivoaka mialoha any amin' ny faritra hafa. 6p9vtrwlx7l6r1i774hcmo9xphclb3y 1092719 1092718 2024-12-11T06:51:09Z Thelezifor 15140 Firaketana an-tsoratra diso 1092719 wikitext text/x-wiki [[Sary:Election MG 3455.JPG|vignette|326x326px|Vata fandatsaham-bato mangarahara nampiasaina tao Frantsa]] Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny [[fifidianana]] mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny [[latsa-bato]] ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny [[taratasin-datsabato]]); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny [[Web2.0]] sy ny [[tambajotran-tserasera]] ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary loza mitatao lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny [[fampielezana vaovao tsy marina]]. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny [[tsaho]] sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny olona, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo [[fanodinkodinam-baovao]] ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny tsaho na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo [[famatsiam-bola]] avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona", "Handroba ny firenena izy ireo" na "Hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "Hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny [[mpanohitra]] tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa tsy mitombina aza (fiampangana ho nanao kolikoly, ho nanao firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny [[soatoavina]] ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toerana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny [[fari-pifidianana]] ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny fari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny [[latsa-bato]], ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana no afaka hisoratra anarana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny [[zom-pirenena]] mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-[[Fivavahana|pivavahana]] na ara-[[Vondrom-poko|poko]], na ara-t[[Fiarahamonina|sôsialy]], na noho ny faharesen-dahatrany, ny zavatra takiany na ny safidiny ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny [[latsa-bato]] ataon' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny [[fifidianana]], ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangaroana na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza, ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Tsy maintsy mahazo antoka anefa ny mpanao hosoka fa tsy hiverina hifidy ireo mpifidy ireo. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana tsy mahazatra eo amin' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. === Fampitahorana sy fandrahonana ny mpifidy === Ny fampitahorana ny mpifidy dia fanerena ny mpifidy na ny vondrona mpifidy mba hifidy amin' ny fomba manokana, na tsy handeha hifidy. Mety ho mora atao kokoa ny fampitahorana amin' ny olona tsy tonga sy amin' ny fifidianana lavitra satria tsy manana fiarovana sy ny fitandroana ny tsiambaratelo ao amin' ny toerana fandatsaham-bato ny mpifidy. Ny fampitahorana dia mety manana endrika isan-karazany ka ao anatin' izany ny fampitahorana am-bava, ara-batana, na ny fanerena. Amin' ny endriny tsotra indrindra, ny mpifidy avy amin' ny sokajin' olona manokana na fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mahazo [[fandrahonana]] mivantana avy amin' ny mpanohana antoko na kandidà hafa na avy amin' ny olona nokaramain' izy ireo. Amin' ny tranga hafa, ny mpanohana ny antoko iray dia mampahafantatra fa raha misy tanàna na vohitra iray hita fa diso safidy, dia hisy valifaty ho an' io tanàna na vohitra io. Ny fomba iray hafa dia ny fanaovana herisetra amin' ny olona rehetra, ohatra, ny fandrahonana handatsaka baomba izay mahatonga fanakatonana toerana fandatsaham-bato, ka mahatonga ny olona ao amin' io faritra io tsy hifidy. Ny toerana fandatsaham-bato ao amin' ny faritra fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mety ho lasibatra amin' ny fanimbana, fanapotehana na fandrahonana, ka manasarotra na misakana ny fandraisana anjaran' ny mponina ao amin' io faritra io amin' ny fifidianana. Amin' ity tranga ity, ny mpifidy dia atao izay hinoany fa tsy manan-jo ara-dalàna hifidy izy ireo, na teren' ny lalàna hifidy amin' ny fomba manokana. Ireo mpifidy izay tsy matoky tena amin' ny fananany zo hifidy dia mety ho hampitahorin' ny olona manana fahefana mivantana na an-kolaka izay manoro hevitra fa ireo izay mifidy nefa tsy manan-jo amin' izany dia hogadraina, horoahina na hosazina amin' ny fomba hafa. Ny mpampiasa dia mety manery ny fanapahan-kevitry ny mpifidy, amin' ny alalan' ny paikady toy ny fandrahonana mazava na an-kolaka ny mety hahaverezan' ny asa. === Fividianana safidy === Ny fividianana vato dia mitranga rehefa misy antoko pôlitika na kandidà mividy ny safidim-bahoaka amin' ny fifidianana. Ny fividianana vato dia amin' ny endrika isan-karazany toy ny fanakalozana ny safidy amin' ny vola na entana na serivisy ilaina. === Fisandohana anarana mpifidy === === Fifidianan' ny vahiny === == Hosoka momba ny fampielezan-kevitra == === Fampielezan-kevitra tsy mifandanja === Rehefa manam-pahefana amin' ny ny [[haino aman-jery]] na [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sasany na mifehy izany rehetra izany ny iray amin' ny antoko mandray anjara, dia mora ho azy ireo ny mifehy ny lahateny sy ny mametra na manakana mihitsy aza ny [[fampielezan-kevitra]] tokony hataon' ny antoko mpifanandrina amin' ny fifidianana. Izany no fitaovana môderina mahomby indrindra, satria manaja amin' ny endriny ivelany ny fitsipiky ny fifidianana ary, noho ny tondro manan-danja sy eken' ny rehetra (izay tsy voatery hisy) dia sarotra ny manaporofo ny fisian' izany. Maro ny endrika mety hisahoan' izany. Manana ny ankamaroan' ny haino aman-jery ny ankolafy iray na ny mpanohana azy: fahefana ankapobeny ananan' ny tompon' ny fanaovan-[[gazety]] lehibe; ampihimamba ataon' ny fanjakana amin' ny [[fahitalavitra]] sy ny [[fampielezam-peo]]; ny fivangongoan' ny fampielezam-peo sy ny fahitalavitra eo am-pelatanan' ny vondrona ara-bola sy ny sampany rehetra na eo am-pelatanan' ny mpanohana ara-pôlitika. Manome fahafahana tsy mitovy amin' ny fampiasana fitaovana fampielezan-kevitra ny [[teti-bola]]<nowiki/>n' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana, raha tsy voafehy na voafetra, nefa tsy ho azo ampangaina ho manao hosoka. Mampiasa ny toerana hatao birao fandatsaham-bato ny mpanohana mba hanaovany fivoriana iray andro alohan' ny fifidianana, ary mametraka zavatra momba ny fampielezan-kevitra misy filazana toy ny hoe "Izaho mifidy an-dRanona" eny rehetra eny ho an' ny olona tohanany, eny fa na dia amin' ny fampirantiana ivelany ao amin' ny tranobe heverina hampitovy ny mpifaninana aza. Ao koa ny fanesorana na fanimbana ny peta-drindrin' ny mpifaninana. Ny fampiasana mahery vaika, izay mety miafina, ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] (amin' ny alalan' ny bôty, na [[algôritma]] hanaovna fanadihadiana ny mombamomba ny olona sy ny fanaovana lasibatra manokana) dia mety hanome lanja tsy tena izy fa namboamboarina ho an' ny vondrona mpanao tsindry mba hiarovan-tombontsoa, izay mety ho vondron' orinasa na ara-pôlitika na ara-pivavahana. === Ny fandisoana vaovao === Noho ny fisandratan' ny [[Web2.0]], ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sy ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]], dia nipoitra ny fitaovana vaovao sy mahery vaika ahafahana mikendry sy manova zotra ny [[fifidianana]]. Ahafahan' ny vondrona pôlitika mamitaka ny mpifidy ireo fitaovana ireo, amin' ny alalan' ny [[fampielezana vaovao diso]] (mivelatra na mifantoka, mety mifototra amin' ny [[angon-drakitra]] momba ny olona kendrena izay azo amin' ny fomba tsy ara-dalàna, ary ampiasaina amin' ny alalan' ny fanampian' ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]]). == Hosoka momba ny fikarakarana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-[[penisilihazo]] na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny [[tanana]] na [[hoho]] ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra mpifanandrina mba tsy hampanan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny tsy fanomezana afa-tsy biletà voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena, mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-[[teknôlôjia]] dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny mpitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidianana [[Demôkrasia|demôkratika]] kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. === Firaketana an-tsoratra diso === Ny latsa-bato dia mety tsy ho voarakitra an-tsoratra tsara hatreny ifotony, momba ny taratasin-datsa-bato na milina fandatsaham-bato, na aorian' ny latsa-bato amin' ny totalim-bato diso. Izany dia matetika amin' ny alalan' ny fampiasana fitaovana tsy eken' ny lalàna (ohatra ny ranoka fanitsiana) sy amin' ny alalan' ny antontan-taratasy dika mitovy (fitanana an-tsoratra), tsy voamarina sady tsy misy sonia. Raha voarakitra an-tsoratra amin' ny alalan' ny fitaovana elektrônika na mekanika ny vato, dia mety misy manova ny firaketana natan' ny milina fandatsaham-bato ka ny vato azon' ny kandidà iray dia voarakitra an-tsoratra ho an' ny iray hafa. Mety mitranga koa ny fandikana indroa na fahaverezan' ny voka-pifidianana elektrônika, ary mahalana ny porofo hahafantarana raha hosoka na fahadisoana no antony. == Hosoka momba ny fanambàrana ny voka-pifidianana == === Ny fanambaràna voka-pifidianana tsy marina === Matetika no tanterahina any amin' ny toerana maro ny latsa-bato. Noho izany dia ampy ho an' ny mpanao hosoka, raha toa ka tsy mandeha tsara ny fampielezam-baovao, ny minia mandiso ny totaly sady tsy kasihiny ny vokatra manelanelany izay mety hahafahany mahita ny tena marina. Zava-dehibe noho izany ny tokony hitandremana amin' ny mety hisian' ny fotoana lava eo anelanelan' ny fiafaran’ ny [[latsa-bato]] sy ny fanambaràna ny voka-pifidianana, toraka izany koa ny fampiangonana tafahoatra ny voka-pifidianana ho amin' ny toerana iray aloha, izay mitaky fitaterana ny vato voaisa sy ny antontan-taratasim-pifidianana avy any amin' ny toerana lavitra maro. Fotoana anararaotan' ny mpanao hosoka ny asa ratsiny ny fitaterana satria ahafahany mampanjavona ny ampahany amin' ny vatom-pifidianana. Atao io fampanjavonana io noho ny fahafantarana ny voka-pifidianana nivoaka mialoha any amin' ny faritra hafa. 12h6zp5imjv7xfgvoqguxexuf92s4em 1092720 1092719 2024-12-11T07:03:44Z Thelezifor 15140 Fandatsaham-bato ataon' ny vahiny 1092720 wikitext text/x-wiki [[Sary:Election MG 3455.JPG|vignette|326x326px|Vata fandatsaham-bato mangarahara nampiasaina tao Frantsa]] Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny [[fifidianana]] mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny [[latsa-bato]] ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny [[taratasin-datsabato]]); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny [[Web2.0]] sy ny [[tambajotran-tserasera]] ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary loza mitatao lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny [[fampielezana vaovao tsy marina]]. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny [[tsaho]] sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny olona, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo [[fanodinkodinam-baovao]] ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny tsaho na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo [[famatsiam-bola]] avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona", "Handroba ny firenena izy ireo" na "Hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "Hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny [[mpanohitra]] tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa tsy mitombina aza (fiampangana ho nanao kolikoly, ho nanao firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny [[soatoavina]] ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toerana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny [[fari-pifidianana]] ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny fari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny [[latsa-bato]], ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana no afaka hisoratra anarana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny [[zom-pirenena]] mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-[[Fivavahana|pivavahana]] na ara-[[Vondrom-poko|poko]], na ara-t[[Fiarahamonina|sôsialy]], na noho ny faharesen-dahatrany, ny zavatra takiany na ny safidiny ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny [[latsa-bato]] ataon' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny [[fifidianana]], ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangaroana na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza, ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Tsy maintsy mahazo antoka anefa ny mpanao hosoka fa tsy hiverina hifidy ireo mpifidy ireo. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana tsy mahazatra eo amin' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. === Fampitahorana sy fandrahonana ny mpifidy === Ny fampitahorana ny mpifidy dia fanerena ny mpifidy na ny vondrona mpifidy mba hifidy amin' ny fomba manokana, na tsy handeha hifidy. Mety ho mora atao kokoa ny fampitahorana amin' ny olona tsy tonga sy amin' ny fifidianana lavitra satria tsy manana fiarovana sy ny fitandroana ny tsiambaratelo ao amin' ny toerana fandatsaham-bato ny mpifidy. Ny fampitahorana dia mety manana endrika isan-karazany ka ao anatin' izany ny fampitahorana am-bava, ara-batana, na ny fanerena. Amin' ny endriny tsotra indrindra, ny mpifidy avy amin' ny sokajin' olona manokana na fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mahazo [[fandrahonana]] mivantana avy amin' ny mpanohana antoko na kandidà hafa na avy amin' ny olona nokaramain' izy ireo. Amin' ny tranga hafa, ny mpanohana ny antoko iray dia mampahafantatra fa raha misy tanàna na vohitra iray hita fa diso safidy, dia hisy valifaty ho an' io tanàna na vohitra io. Ny fomba iray hafa dia ny fanaovana herisetra amin' ny olona rehetra, ohatra, ny fandrahonana handatsaka baomba izay mahatonga fanakatonana toerana fandatsaham-bato, ka mahatonga ny olona ao amin' io faritra io tsy hifidy. Ny toerana fandatsaham-bato ao amin' ny faritra fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mety ho lasibatra amin' ny fanimbana, fanapotehana na fandrahonana, ka manasarotra na misakana ny fandraisana anjaran' ny mponina ao amin' io faritra io amin' ny fifidianana. Amin' ity tranga ity, ny mpifidy dia atao izay hinoany fa tsy manan-jo ara-dalàna hifidy izy ireo, na teren' ny lalàna hifidy amin' ny fomba manokana. Ireo mpifidy izay tsy matoky tena amin' ny fananany zo hifidy dia mety ho hampitahorin' ny olona manana fahefana mivantana na an-kolaka izay manoro hevitra fa ireo izay mifidy nefa tsy manan-jo amin' izany dia hogadraina, horoahina na hosazina amin' ny fomba hafa. Ny mpampiasa dia mety manery ny fanapahan-kevitry ny mpifidy, amin' ny alalan' ny paikady toy ny fandrahonana mazava na an-kolaka ny mety hahaverezan' ny asa. === Fividianana safidy === Ny fividianana vato dia mitranga rehefa misy antoko pôlitika na kandidà mividy ny safidim-bahoaka amin' ny fifidianana. Ny fividianana vato dia amin' ny endrika isan-karazany toy ny fanakalozana ny safidy amin' ny vola na entana na serivisy ilaina. === Fandatsaham-bato ataon' ny vahiny === Anisan' ny hosoka amin' ny fifidianana ny fampisirana ny teratany vahiny ao anaty lisitry ny ny mpifidy sy ny latsa-bato tsy ara-dalàna ataon' ny teratany vahiny ao amin' ny firenena anaovana fifidianana. == Hosoka momba ny fampielezan-kevitra == === Fampielezan-kevitra tsy mifandanja === Rehefa manam-pahefana amin' ny ny [[haino aman-jery]] na [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sasany na mifehy izany rehetra izany ny iray amin' ny antoko mandray anjara, dia mora ho azy ireo ny mifehy ny lahateny sy ny mametra na manakana mihitsy aza ny [[fampielezan-kevitra]] tokony hataon' ny antoko mpifanandrina amin' ny fifidianana. Izany no fitaovana môderina mahomby indrindra, satria manaja amin' ny endriny ivelany ny fitsipiky ny fifidianana ary, noho ny tondro manan-danja sy eken' ny rehetra (izay tsy voatery hisy) dia sarotra ny manaporofo ny fisian' izany. Maro ny endrika mety hisahoan' izany. Manana ny ankamaroan' ny haino aman-jery ny ankolafy iray na ny mpanohana azy: fahefana ankapobeny ananan' ny tompon' ny fanaovan-[[gazety]] lehibe; ampihimamba ataon' ny fanjakana amin' ny [[fahitalavitra]] sy ny [[fampielezam-peo]]; ny fivangongoan' ny fampielezam-peo sy ny fahitalavitra eo am-pelatanan' ny vondrona ara-bola sy ny sampany rehetra na eo am-pelatanan' ny mpanohana ara-pôlitika. Manome fahafahana tsy mitovy amin' ny fampiasana fitaovana fampielezan-kevitra ny [[teti-bola]]<nowiki/>n' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana, raha tsy voafehy na voafetra, nefa tsy ho azo ampangaina ho manao hosoka. Mampiasa ny toerana hatao birao fandatsaham-bato ny mpanohana mba hanaovany fivoriana iray andro alohan' ny fifidianana, ary mametraka zavatra momba ny fampielezan-kevitra misy filazana toy ny hoe "Izaho mifidy an-dRanona" eny rehetra eny ho an' ny olona tohanany, eny fa na dia amin' ny fampirantiana ivelany ao amin' ny tranobe heverina hampitovy ny mpifaninana aza. Ao koa ny fanesorana na fanimbana ny peta-drindrin' ny mpifaninana. Ny fampiasana mahery vaika, izay mety miafina, ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] (amin' ny alalan' ny bôty, na [[algôritma]] hanaovna fanadihadiana ny mombamomba ny olona sy ny fanaovana lasibatra manokana) dia mety hanome lanja tsy tena izy fa namboamboarina ho an' ny vondrona mpanao tsindry mba hiarovan-tombontsoa, izay mety ho vondron' orinasa na ara-pôlitika na ara-pivavahana. === Ny fandisoana vaovao === Noho ny fisandratan' ny [[Web2.0]], ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sy ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]], dia nipoitra ny fitaovana vaovao sy mahery vaika ahafahana mikendry sy manova zotra ny [[fifidianana]]. Ahafahan' ny vondrona pôlitika mamitaka ny mpifidy ireo fitaovana ireo, amin' ny alalan' ny [[fampielezana vaovao diso]] (mivelatra na mifantoka, mety mifototra amin' ny [[angon-drakitra]] momba ny olona kendrena izay azo amin' ny fomba tsy ara-dalàna, ary ampiasaina amin' ny alalan' ny fanampian' ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]]). == Hosoka momba ny fikarakarana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-[[penisilihazo]] na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny [[tanana]] na [[hoho]] ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra mpifanandrina mba tsy hampanan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny tsy fanomezana afa-tsy biletà voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena, mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-[[teknôlôjia]] dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny mpitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidianana [[Demôkrasia|demôkratika]] kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. === Firaketana an-tsoratra diso === Ny latsa-bato dia mety tsy ho voarakitra an-tsoratra tsara hatreny ifotony, momba ny taratasin-datsa-bato na milina fandatsaham-bato, na aorian' ny latsa-bato amin' ny totalim-bato diso. Izany dia matetika amin' ny alalan' ny fampiasana fitaovana tsy eken' ny lalàna (ohatra ny ranoka fanitsiana) sy amin' ny alalan' ny antontan-taratasy dika mitovy (fitanana an-tsoratra), tsy voamarina sady tsy misy sonia. Raha voarakitra an-tsoratra amin' ny alalan' ny fitaovana elektrônika na mekanika ny vato, dia mety misy manova ny firaketana natan' ny milina fandatsaham-bato ka ny vato azon' ny kandidà iray dia voarakitra an-tsoratra ho an' ny iray hafa. Mety mitranga koa ny fandikana indroa na fahaverezan' ny voka-pifidianana elektrônika, ary mahalana ny porofo hahafantarana raha hosoka na fahadisoana no antony. == Hosoka momba ny fanambàrana ny voka-pifidianana == === Ny fanambaràna voka-pifidianana tsy marina === Matetika no tanterahina any amin' ny toerana maro ny latsa-bato. Noho izany dia ampy ho an' ny mpanao hosoka, raha toa ka tsy mandeha tsara ny fampielezam-baovao, ny minia mandiso ny totaly sady tsy kasihiny ny vokatra manelanelany izay mety hahafahany mahita ny tena marina. Zava-dehibe noho izany ny tokony hitandremana amin' ny mety hisian' ny fotoana lava eo anelanelan' ny fiafaran’ ny [[latsa-bato]] sy ny fanambaràna ny voka-pifidianana, toraka izany koa ny fampiangonana tafahoatra ny voka-pifidianana ho amin' ny toerana iray aloha, izay mitaky fitaterana ny vato voaisa sy ny antontan-taratasim-pifidianana avy any amin' ny toerana lavitra maro. Fotoana anararaotan' ny mpanao hosoka ny asa ratsiny ny fitaterana satria ahafahany mampanjavona ny ampahany amin' ny vatom-pifidianana. Atao io fampanjavonana io noho ny fahafantarana ny voka-pifidianana nivoaka mialoha any amin' ny faritra hafa. 918y2jitm8s5qb6u9pdrbol7v9mm61a 1092721 1092720 2024-12-11T07:22:12Z Thelezifor 15140 Jereo koa 1092721 wikitext text/x-wiki [[Sary:Election MG 3455.JPG|vignette|326x326px|Vata fandatsaham-bato mangarahara nampiasaina tao Frantsa]] Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny [[fifidianana]] mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny [[latsa-bato]] ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny [[taratasin-datsabato]]); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny [[Web2.0]] sy ny [[tambajotran-tserasera]] ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary loza mitatao lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny [[fampielezana vaovao tsy marina]]. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny [[tsaho]] sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny olona, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo [[fanodinkodinam-baovao]] ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny tsaho na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo [[famatsiam-bola]] avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona", "Handroba ny firenena izy ireo" na "Hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "Hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny [[mpanohitra]] tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa tsy mitombina aza (fiampangana ho nanao kolikoly, ho nanao firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny [[soatoavina]] ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toerana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny [[fari-pifidianana]] ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny fari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny [[latsa-bato]], ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana no afaka hisoratra anarana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny [[zom-pirenena]] mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-[[Fivavahana|pivavahana]] na ara-[[Vondrom-poko|poko]], na ara-t[[Fiarahamonina|sôsialy]], na noho ny faharesen-dahatrany, ny zavatra takiany na ny safidiny ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny [[latsa-bato]] ataon' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny [[fifidianana]], ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangaroana na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza, ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Tsy maintsy mahazo antoka anefa ny mpanao hosoka fa tsy hiverina hifidy ireo mpifidy ireo. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana tsy mahazatra eo amin' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. === Fampitahorana sy fandrahonana ny mpifidy === Ny fampitahorana ny mpifidy dia fanerena ny mpifidy na ny vondrona mpifidy mba hifidy amin' ny fomba manokana, na tsy handeha hifidy. Mety ho mora atao kokoa ny fampitahorana amin' ny olona tsy tonga sy amin' ny fifidianana lavitra satria tsy manana fiarovana sy ny fitandroana ny tsiambaratelo ao amin' ny toerana fandatsaham-bato ny mpifidy. Ny fampitahorana dia mety manana endrika isan-karazany ka ao anatin' izany ny fampitahorana am-bava, ara-batana, na ny fanerena. Amin' ny endriny tsotra indrindra, ny mpifidy avy amin' ny sokajin' olona manokana na fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mahazo [[fandrahonana]] mivantana avy amin' ny mpanohana antoko na kandidà hafa na avy amin' ny olona nokaramain' izy ireo. Amin' ny tranga hafa, ny mpanohana ny antoko iray dia mampahafantatra fa raha misy tanàna na vohitra iray hita fa diso safidy, dia hisy valifaty ho an' io tanàna na vohitra io. Ny fomba iray hafa dia ny fanaovana herisetra amin' ny olona rehetra, ohatra, ny fandrahonana handatsaka baomba izay mahatonga fanakatonana toerana fandatsaham-bato, ka mahatonga ny olona ao amin' io faritra io tsy hifidy. Ny toerana fandatsaham-bato ao amin' ny faritra fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mety ho lasibatra amin' ny fanimbana, fanapotehana na fandrahonana, ka manasarotra na misakana ny fandraisana anjaran' ny mponina ao amin' io faritra io amin' ny fifidianana. Amin' ity tranga ity, ny mpifidy dia atao izay hinoany fa tsy manan-jo ara-dalàna hifidy izy ireo, na teren' ny lalàna hifidy amin' ny fomba manokana. Ireo mpifidy izay tsy matoky tena amin' ny fananany zo hifidy dia mety ho hampitahorin' ny olona manana fahefana mivantana na an-kolaka izay manoro hevitra fa ireo izay mifidy nefa tsy manan-jo amin' izany dia hogadraina, horoahina na hosazina amin' ny fomba hafa. Ny mpampiasa dia mety manery ny fanapahan-kevitry ny mpifidy, amin' ny alalan' ny paikady toy ny fandrahonana mazava na an-kolaka ny mety hahaverezan' ny asa. === Fividianana safidy === Ny fividianana vato dia mitranga rehefa misy antoko pôlitika na kandidà mividy ny safidim-bahoaka amin' ny fifidianana. Ny fividianana vato dia amin' ny endrika isan-karazany toy ny fanakalozana ny safidy amin' ny vola na entana na serivisy ilaina. === Fandatsaham-bato ataon' ny vahiny === Anisan' ny hosoka amin' ny fifidianana ny fampisirana ny teratany vahiny ao anaty lisitry ny ny mpifidy sy ny latsa-bato tsy ara-dalàna ataon' ny teratany vahiny ao amin' ny firenena anaovana fifidianana. == Hosoka momba ny fampielezan-kevitra == === Fampielezan-kevitra tsy mifandanja === Rehefa manam-pahefana amin' ny ny [[haino aman-jery]] na [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sasany na mifehy izany rehetra izany ny iray amin' ny antoko mandray anjara, dia mora ho azy ireo ny mifehy ny lahateny sy ny mametra na manakana mihitsy aza ny [[fampielezan-kevitra]] tokony hataon' ny antoko mpifanandrina amin' ny fifidianana. Izany no fitaovana môderina mahomby indrindra, satria manaja amin' ny endriny ivelany ny fitsipiky ny fifidianana ary, noho ny tondro manan-danja sy eken' ny rehetra (izay tsy voatery hisy) dia sarotra ny manaporofo ny fisian' izany. Maro ny endrika mety hisahoan' izany. Manana ny ankamaroan' ny haino aman-jery ny ankolafy iray na ny mpanohana azy: fahefana ankapobeny ananan' ny tompon' ny fanaovan-[[gazety]] lehibe; ampihimamba ataon' ny fanjakana amin' ny [[fahitalavitra]] sy ny [[fampielezam-peo]]; ny fivangongoan' ny fampielezam-peo sy ny fahitalavitra eo am-pelatanan' ny vondrona ara-bola sy ny sampany rehetra na eo am-pelatanan' ny mpanohana ara-pôlitika. Manome fahafahana tsy mitovy amin' ny fampiasana fitaovana fampielezan-kevitra ny [[teti-bola]]<nowiki/>n' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana, raha tsy voafehy na voafetra, nefa tsy ho azo ampangaina ho manao hosoka. Mampiasa ny toerana hatao birao fandatsaham-bato ny mpanohana mba hanaovany fivoriana iray andro alohan' ny fifidianana, ary mametraka zavatra momba ny fampielezan-kevitra misy filazana toy ny hoe "Izaho mifidy an-dRanona" eny rehetra eny ho an' ny olona tohanany, eny fa na dia amin' ny fampirantiana ivelany ao amin' ny tranobe heverina hampitovy ny mpifaninana aza. Ao koa ny fanesorana na fanimbana ny peta-drindrin' ny mpifaninana. Ny fampiasana mahery vaika, izay mety miafina, ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] (amin' ny alalan' ny bôty, na [[algôritma]] hanaovna fanadihadiana ny mombamomba ny olona sy ny fanaovana lasibatra manokana) dia mety hanome lanja tsy tena izy fa namboamboarina ho an' ny vondrona mpanao tsindry mba hiarovan-tombontsoa, izay mety ho vondron' orinasa na ara-pôlitika na ara-pivavahana. === Ny fandisoana vaovao === Noho ny fisandratan' ny [[Web2.0]], ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sy ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]], dia nipoitra ny fitaovana vaovao sy mahery vaika ahafahana mikendry sy manova zotra ny [[fifidianana]]. Ahafahan' ny vondrona pôlitika mamitaka ny mpifidy ireo fitaovana ireo, amin' ny alalan' ny [[fampielezana vaovao diso]] (mivelatra na mifantoka, mety mifototra amin' ny [[angon-drakitra]] momba ny olona kendrena izay azo amin' ny fomba tsy ara-dalàna, ary ampiasaina amin' ny alalan' ny fanampian' ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]]). == Hosoka momba ny fikarakarana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-[[penisilihazo]] na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny [[tanana]] na [[hoho]] ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra mpifanandrina mba tsy hampanan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny tsy fanomezana afa-tsy biletà voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena, mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-[[teknôlôjia]] dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny mpitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidianana [[Demôkrasia|demôkratika]] kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. === Firaketana an-tsoratra diso === Ny latsa-bato dia mety tsy ho voarakitra an-tsoratra tsara hatreny ifotony, momba ny taratasin-datsa-bato na milina fandatsaham-bato, na aorian' ny latsa-bato amin' ny totalim-bato diso. Izany dia matetika amin' ny alalan' ny fampiasana fitaovana tsy eken' ny lalàna (ohatra ny ranoka fanitsiana) sy amin' ny alalan' ny antontan-taratasy dika mitovy (fitanana an-tsoratra), tsy voamarina sady tsy misy sonia. Raha voarakitra an-tsoratra amin' ny alalan' ny fitaovana elektrônika na mekanika ny vato, dia mety misy manova ny firaketana natan' ny milina fandatsaham-bato ka ny vato azon' ny kandidà iray dia voarakitra an-tsoratra ho an' ny iray hafa. Mety mitranga koa ny fandikana indroa na fahaverezan' ny voka-pifidianana elektrônika, ary mahalana ny porofo hahafantarana raha hosoka na fahadisoana no antony. == Hosoka momba ny fanambàrana ny voka-pifidianana == === Ny fanambaràna ampaham-boka-pifidianana tsy marina === Matetika no tanterahina any amin' ny toerana maro ny latsa-bato. Noho izany dia ampy ho an' ny mpanao hosoka, raha toa ka tsy mandeha tsara ny fampielezam-baovao, ny minia mandiso ny totaly sady tsy kasihiny ny vokatra manelanelany izay mety hahafahany mahita ny tena marina. Zava-dehibe noho izany ny tokony hitandremana amin' ny mety hisian' ny fotoana lava eo anelanelan' ny fiafaran’ ny [[latsa-bato]] sy ny fanambaràna ny voka-pifidianana, toraka izany koa ny fampiangonana tafahoatra ny voka-pifidianana ho amin' ny toerana iray aloha, izay mitaky fitaterana ny vato voaisa sy ny antontan-taratasim-pifidianana avy any amin' ny toerana lavitra maro. Fotoana anararaotan' ny mpanao hosoka ny asa ratsiny ny fitaterana satria ahafahany mampanjavona ny ampahany amin' ny vatom-pifidianana. Atao io fampanjavonana io noho ny fahafantarana ny voka-pifidianana nivoaka mialoha any amin' ny faritra hafa. === Voka-pifidianana farany namboamboarina === Amin' ny fitondrana mpanao kolikoly izay mialokaloka eo ambanin' ny [[demôkrasia]] sandoka dia matetika sarintsariny fotsiny ny fanaovana [[latsa-bato]], hany ka manambara fotsiny izay voka-pifidianana mety aminy ny tompon' andraikitra, indraindray tsy misy firaharaha ny vokatry ny fanisam-bato akory. Mety hiteraka fanamelohana iraisam-pirenena ho an' ny firenena ny fanao toy izany nefa mazàna no tsy misy azony atao firy ny mpifidy, satria zara raha misy fomba ahafaha-manaisotra ny mpandresy an-kosoka eo amin' ny fitondrana, afa-tsy amin' ny alalan' ny hetsi-bahoaka sy ny [[fanonganam-panjakana]]. == Jereo koa == * [[Kolikoly]] * [[Fifidianana]] * [[Vaomiera Mahaleo Tena momba ny Fifidianana]] * [[Fitsarana momba ny Lalàmpanorenana]] * [[Fitsaràna Avo momba ny Lalàmpanorenana (Madagasikara)]] pr0g677cll7679ul2487o9boju86aml 1092723 1092721 2024-12-11T07:42:45Z Thelezifor 15140 Nanampy rohy anatiny 1092723 wikitext text/x-wiki [[Sary:Election MG 3455.JPG|vignette|326x326px|Vata fandatsaham-bato mangarahara nampiasaina tao Frantsa]] Ny '''hosoka amin' ny fifidianana''' dia fanitsakitsahana ny fitsipiky ny [[fifidianana]] mba hahafahana miantoka na manome tombony voka-pifidianana tadiavina ho azo. Misedra olana avokoa ny fikambanana, ny fiarahamonina na ny firenena mampiasa ny fifidianana, ary samy efa nametraka fitsipika hisorohana izany ihany koa. Mety hitranga eo amin' ny dingana tsirairay amin' ny [[latsa-bato]] ny hosoka amin' ny fifidianana: eo amin' ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana; eo amin' ny fandaminana ny birao fandatsaham-bato sy ny latsa-bato (anisan' izany ny [[taratasin-datsabato]]); eo amin' ny lisi-pifidianana sy eo amin' ny fahazoana milatsaka; eo amin' ny fanisam-bato; ary eo amin' ny famoahana ny voka-pifidianana. Noho ny fisian' ny [[Web2.0]] sy ny [[tambajotran-tserasera]] ary ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]] dia niseho ny fomba vaovao amitahana mpifidy amin' ny alalan' ny fanalam-baraka ny mpilatsaka ho fidina na ny antoko sy vondrona manohana azy, ka lasa nanjary loza mitatao lehibe amin' ny fahamarinan' ny fifidianana ny [[fampielezana vaovao tsy marina]]. == Hosoka mahakasika ny filatsahan-kofidina == === Fanalam-baraka ny kandidà na ny antoko mpifanandrina === Raha feno hafetsena maloto ny [[fampielezan-kevitra]] amin' ny fifidianana eny rehetra eny, fa indrindra ny fanalam-baraka sy ny famoahana [[Tsaho|vaovao tsy marina]], ny firenena tsy mbola ahafahan' ny vaovao miparitaka tsara (ohatra noho ny [[tsy fahaiza-mamaky teny sy manoratra]] na tsy fahampian' ny fivoaran' ny [[haino aman-jery]]) dia mampahomby indrindra ny fielezan' ny [[tsaho]] sy ny karazana vaovao tsy marina rehetra izay ahitana fanaratsiana ny olona, ny antoko na ny safidy pôlitikan' ny mpifanandrina. Azo raisina ho fampielezan-kevitra tsy mitovy ireo [[fanodinkodinam-baovao]] ireo. Tsy misy fetra ny fahazoan' ny eritreritra mamorona, ny tsaho na ny fanaratsiana amin' ny zavatra tsy misy porofo dia mety momba ny ara-pitiavana sy ara-nofo (ohatra: "Ranona dia mpanitsakitsa-bady", "Ranona dia efa tsy mahavita adidy amin' ny vadiny"), momba ny vola ("Nahazo [[famatsiam-bola]] avy amin' ny firenena vahiny izy ireo"), momba ny pôlitika ("Hampanjakain' izy ireo eto amin' ny firenena ny didy jadona", "Handroba ny firenena izy ireo" na "Hatolotr' izy ireo amin' ny fahavalo ny firenena" - ary ny karazany vaovao toy ny hoe "Hatolotr' izy ireo ho an' ny mpanam-bola iraisam-pirenena ny firenena" ...), sns. === Fandavana ny filatsahan-kofidin' ny mpifanandrina === Misy ny fandrarana ny kandidàn' ny [[mpanohitra]] tsy hirotsaka, ny fandavana ny fankatoavana ny filatsahan-kofidiana, ny famerana ny faritra ahazoany manao fampielezan-kevitra, na ny fanagadrana ny mpanohitra noho ny antony samihafa tsy mitombina aza (fiampangana ho nanao kolikoly, ho nanao firaisan' ny mitovy fananahana, sns. arakaraka ny [[soatoavina]] ao amin' ilay firenena). == Hosoka mikasika ny mpifidy == Ny hosoka mikasika ny mpifidy dia mikendry ny hanesorana avy ao amin' ny lisi-pifidianana ny mpifidy izay heverina fa tsy hifidy ny olona tohanan' ny tena, na mikendry ny hanoratana ny anaran' ny olona izay tsy tokony hahazo mifidy noho ny tsy fahampian' ny taonany nefa mety hifidy ny olona tohanan' ny tena. Matetika no ampiharina miaraka ireo tetika roa ireo sady ampiasana fomba mitovy. Ankoatr' izany dia mitaky fanampiana sy firaisana tsikombakomba amin' ny manam-pahefana ao amin' ny fitantanan-draharaham-panjakana ny fomba fanatanterahana azy roa ireo. === Famindran-toerana ny mpifidy === Ny famindran-toerana ny mpifidy (ao amin' ny sehatry ny fifidianana isam-pari-pifidianana) any ivelan' ny fizaràn' ny [[fari-pifidianana]] ara-dalàna, na indraindray aza ny fizaràna ny fari-pifidianana hampandaniana ny olona tohanan' ny tena. Ireo fanodinkodinana roa ireo mantsy dia heverina fa mialoha ny [[latsa-bato]], ka tsy mikendry mivantana ny fandatsaham-bato, koa noho izany dia tsy hosoka atao amin' ny fifidianana amin' ny hevitra hentitr' io teny io. Amin' ny fanatanterahana ny famindran-toerana ny mpifidy, ny olona voasoratra anarana (indroa) ao amin' ny fari-pifidianana roa samy hafa dia mandeha (na mandefa solon-tena, raha azo atao ara-dalàna izany) mba hifidy any amin' ny faritra misy toeram-ponenana faharoa, fa tsy mamita ny adidiny amin' ny maha mpifidy azy ao amin' ny biraom-pifidianan' ny toeram-ponenany mahazatra, izany hoe ny toerana ipetrahany. === Fandatsaham-bato miverimberina === Fandatsaham-bato imbetsaka atao amin' ny toerana maromaro (birao, fari-pifidianana) aorian' ny fisoratana anarana hosoka amin' ny lisi-pifidianana samihafa ny fandatsaham-bato miverimberina. === Tsy fampahafantarana ny tena isan' ny vato manan-kery === Ity fepetra ity dia manakana ny fahafantatra amin' ny farany ny isan-jaton' ny vato manan-kery raha oharina amin' ny isan' ny mpifidy nisoratra anarana. === Fikendrena ny tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao === Misy koa ny fomba atao mba tsy hahabetsaka ny mpisoratra anarana vaovao amin' ny alalan' ny fametrahana fe-potoana fohy amin' ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana, ao amin' ny toeram-pisoratana anarana tokana na lavitra, na amin' ny alalan' ny fomba fisoratana anarana nohasarotina. Mazava ho azy fa mampihena ny isan' ny mpifidy vaovao io fepetra io, izany hoe olona nosivanina sy nokendrena ary nofantenana no afaka hisoratra anarana. === Fanovana ny didy aman-dalàna momba ny zom-pirenena === Indraindray koa dia ovana ny fitsipika momba ny [[zom-pirenena]] mba hanilihana ny olona tokony hifidy, noho ny firehana ara-pôlitika na ara-[[Fivavahana|pivavahana]] na ara-[[Vondrom-poko|poko]], na ara-t[[Fiarahamonina|sôsialy]], na noho ny faharesen-dahatrany, ny zavatra takiany na ny safidiny ara-pôlitika; === Fifidianan' ny olona tsy tonga === Ny [[latsa-bato]] ataon' ny olona tsy tonga dia fandatsaham-bato ataon' ny mpifidy (araka ny safidiny, na noho ny faneriterena na noho ny antony hafa) izay heverina fa tsy maniry na tsy afaka mamita ny adidiny amin' ny [[fifidianana]], ary mety tsy handeha hijery sy hanamarina ny fampifangaroana na ny fahadisoana na ny hosoka nanatanterahana izany. Mazava ho azy fa ahitana olona antitra, olona kilemaina, olona marary, olona miankin-doha, ary na ny olona efa maty aza, ny sokajin' olona toy izany. Mba hanatanterahana izany dia mampiasa taratasy fisoloan-tena tsy ara-dalàna (ankoatra ny zavatra hafa) ny mpanao hosoka. Tsy maintsy mahazo antoka anefa ny mpanao hosoka fa tsy hiverina hifidy ireo mpifidy ireo. Fanampin' izany, izay tsy toy ny famenoana vatam-pifidianana (izay azo heverina ho karazan' io fa misy fiantraikany lehibe kokoa amin' ny isam-bato), dia toa tsy atahorana loatra hiteraka fitomboana tsy mahazatra eo amin' ny isan' ny vato nalatsaka io hosoka io satria mbola mifandray amin' ny olona tena mpifidy ilay latsa-bato (izany hoe olona izay mbola hita ao amin' ny lisi-pifidianana ny anarany) koa noho izany dia mbola anisan' ny mpifidy. === Fampitahorana sy fandrahonana ny mpifidy === Ny fampitahorana ny mpifidy dia fanerena ny mpifidy na ny vondrona mpifidy mba hifidy amin' ny fomba manokana, na tsy handeha hifidy. Mety ho mora atao kokoa ny fampitahorana amin' ny olona tsy tonga sy amin' ny fifidianana lavitra satria tsy manana fiarovana sy ny fitandroana ny tsiambaratelo ao amin' ny toerana fandatsaham-bato ny mpifidy. Ny fampitahorana dia mety manana endrika isan-karazany ka ao anatin' izany ny fampitahorana am-bava, ara-batana, na ny fanerena. Amin' ny endriny tsotra indrindra, ny mpifidy avy amin' ny sokajin' olona manokana na fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mahazo [[fandrahonana]] mivantana avy amin' ny mpanohana antoko na kandidà hafa na avy amin' ny olona nokaramain' izy ireo. Amin' ny tranga hafa, ny mpanohana ny antoko iray dia mampahafantatra fa raha misy tanàna na vohitra iray hita fa diso safidy, dia hisy valifaty ho an' io tanàna na vohitra io. Ny fomba iray hafa dia ny fanaovana herisetra amin' ny olona rehetra, ohatra, ny fandrahonana handatsaka baomba izay mahatonga fanakatonana toerana fandatsaham-bato, ka mahatonga ny olona ao amin' io faritra io tsy hifidy. Ny toerana fandatsaham-bato ao amin' ny faritra fantatra fa manohana antoko na kandidà iray dia mety ho lasibatra amin' ny fanimbana, fanapotehana na fandrahonana, ka manasarotra na misakana ny fandraisana anjaran' ny mponina ao amin' io faritra io amin' ny fifidianana. Amin' ity tranga ity, ny mpifidy dia atao izay hinoany fa tsy manan-jo ara-dalàna hifidy izy ireo, na teren' ny lalàna hifidy amin' ny fomba manokana. Ireo mpifidy izay tsy matoky tena amin' ny fananany zo hifidy dia mety ho hampitahorin' ny olona manana fahefana mivantana na an-kolaka izay manoro hevitra fa ireo izay mifidy nefa tsy manan-jo amin' izany dia hogadraina, horoahina na hosazina amin' ny fomba hafa. Ny mpampiasa dia mety manery ny fanapahan-kevitry ny mpifidy, amin' ny alalan' ny paikady toy ny fandrahonana mazava na an-kolaka ny mety hahaverezan' ny asa. === Fividianana safidy === Ny fividianana vato dia mitranga rehefa misy antoko pôlitika na kandidà mividy ny safidim-bahoaka amin' ny fifidianana. Ny fividianana vato dia amin' ny endrika isan-karazany toy ny fanakalozana ny safidy amin' ny vola na entana na serivisy ilaina. === Fandatsaham-bato ataon' ny vahiny === Anisan' ny hosoka amin' ny fifidianana ny fampisirana ny teratany vahiny ao anaty lisitry ny ny mpifidy sy ny latsa-bato tsy ara-dalàna ataon' ny teratany vahiny ao amin' ny firenena anaovana fifidianana. == Hosoka momba ny fampielezan-kevitra == === Fampielezan-kevitra tsy mifandanja === Rehefa manam-pahefana amin' ny ny [[haino aman-jery]] na [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sasany na mifehy izany rehetra izany ny iray amin' ny antoko mandray anjara, dia mora ho azy ireo ny mifehy ny lahateny sy ny mametra na manakana mihitsy aza ny [[fampielezan-kevitra]] tokony hataon' ny antoko mpifanandrina amin' ny fifidianana. Izany no fitaovana môderina mahomby indrindra, satria manaja amin' ny endriny ivelany ny fitsipiky ny fifidianana ary, noho ny tondro manan-danja sy eken' ny rehetra (izay tsy voatery hisy) dia sarotra ny manaporofo ny fisian' izany. Maro ny endrika mety hisahoan' izany. Manana ny ankamaroan' ny haino aman-jery ny ankolafy iray na ny mpanohana azy: fahefana ankapobeny ananan' ny tompon' ny fanaovan-[[gazety]] lehibe; ampihimamba ataon' ny fanjakana amin' ny [[fahitalavitra]] sy ny [[fampielezam-peo]]; ny fivangongoan' ny fampielezam-peo sy ny fahitalavitra eo am-pelatanan' ny vondrona ara-bola sy ny sampany rehetra na eo am-pelatanan' ny mpanohana ara-pôlitika. Manome fahafahana tsy mitovy amin' ny fampiasana fitaovana fampielezan-kevitra ny [[teti-bola]]<nowiki/>n' ny fampielezan-kevitra amin' ny fifidianana, raha tsy voafehy na voafetra, nefa tsy ho azo ampangaina ho manao hosoka. Mampiasa ny toerana hatao birao fandatsaham-bato ny mpanohana mba hanaovany fivoriana iray andro alohan' ny fifidianana, ary mametraka zavatra momba ny fampielezan-kevitra misy filazana toy ny hoe "Izaho mifidy an-dRanona" eny rehetra eny ho an' ny olona tohanany, eny fa na dia amin' ny fampirantiana ivelany ao amin' ny tranobe heverina hampitovy ny mpifaninana aza. Ao koa ny fanesorana na fanimbana ny peta-drindrin' ny mpifaninana. Ny fampiasana mahery vaika, izay mety miafina, ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] (amin' ny alalan' ny bôty, na [[algôritma]] hanaovna fanadihadiana ny mombamomba ny olona sy ny fanaovana lasibatra manokana) dia mety hanome lanja tsy tena izy fa namboamboarina ho an' ny vondrona mpanao tsindry mba hiarovan-tombontsoa, izay mety ho vondron' orinasa na ara-pôlitika na ara-pivavahana. === Ny fandisoana vaovao === Noho ny fisandratan' ny [[Web2.0]], ny [[Tambajotra sôsialy|tambajotran-tserasera]] sy ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]], dia nipoitra ny fitaovana vaovao sy mahery vaika ahafahana mikendry sy manova zotra ny [[fifidianana]]. Ahafahan' ny vondrona pôlitika mamitaka ny mpifidy ireo fitaovana ireo, amin' ny alalan' ny [[fampielezana vaovao diso]] (mivelatra na mifantoka, mety mifototra amin' ny [[angon-drakitra]] momba ny olona kendrena izay azo amin' ny fomba tsy ara-dalàna, ary ampiasaina amin' ny alalan' ny fanampian' ny [[haranitan-tsaina voatr' olombelona]]). == Hosoka momba ny fikarakarana ao amin' ny biraom-pifidianana == === Fampidirana taratasin-datsabato amin' ny fomba tsy ara-dalàna === Tanterahina amin' ny alalan' ny fampidirana taratasin-datsa-bato fanampiny amin' ny fomba tsy ara-dalàna ao anatin' ny vata fandatsaham-bato ity hosoka ity. Manampy ny vato azon' ny lisitra na ny mpilatsaka hofidiana ankasitrahin' ny tena ireo vato fanampiny ireo. Matetika dia taratasin-datsabato maro dia maro no ampidirina ao anaty vata fandatsaham-bato. Mety hatao alohan' ny fisokafan' ny biraom-pifidianana izany, na mandritra ny latsa-bato, na aorian' ny latsa-bato. === Fanimbana ny taratasin-datsabato === Mandritra ny fanisam-bato dia mampiasa tsinaim-[[penisilihazo]] na zavatra fanoratana hafa afenina ao ambanin' ny [[tanana]] na [[hoho]] ny mpanao hosoka ka manoritsoritra na mandoto ny taratasin-datsabaton' ny kandidà na ny lisitra mpifanandrina mba tsy hampanan-kery an' izany taratasin-datsabato izany. Mety hitranga koa ny tsy fanomezana afa-tsy biletà voaloto na efa simba na mora simba ny antoko tsy tian' ny tena, mba hisaina ho tsy manan-kery araka ny fitsipiky ny fifidianana. === Fikojakojana tsy araka ny tokony ho izy ny milina fandatsaham-bato === Any amin' ny firenena mandroso ara-[[teknôlôjia]] dia misy koa ny fikojakojana ny milina elektrônika fandatsaham-bato. Sarotra porofoina ity hosoka ity: resahina ny anjara sy ny vintan-dratsy, indrindra fa miantraika amin' ny mpifaninana rehetra tsy an-kanavaka ity olana ity. === Latsa-bato ampahibemaso === Ao anatin' ny toe-javatra feno teritery (misy jadona na tsia), ny latsa-bato ampahibemaso dia manome vokatra mifanaraka amin' izay heverin' ny besinimaro fa tokony ho latsa-bato "marina" amin' ny fomba fijerin' ny mpitondra. Amin' ny fepetra toy izany, ny fifidianana amin' ny alalan' ny tsangan-tanana na teknika hafa mitovitovy amin' izany dia miantoka ny fahazoana maro anisa ahazoa-miaina tsara. Na dia ao anatin' ny fifidianana [[Demôkrasia|demôkratika]] kokoa, izay tsy misy fanerena mivantana ny mpifidy, dia mety hihevitra ny olona sasany ao amin' ilay vondrom-piarahamonina fa ara-drariny kokoa ny mifidy ny antoko izay azo inoana fa handresy, raha tsy te hidiran-doza amin' ny fanasaziana iombonana (fahaverezan' ny tombontsoa toy ny fanamaivana-ketra manokana na fanampiana). Raha ny tena izy dia tsy azo ihodivirana sy ara-dalàna io tranga io (izany hoe tsy hosoka). Azo trandrahina amin' ny alalan' ny fandrahonana somary sarontsaromana indraindray izany ka azo heverina ho hosoka. === Firaketana an-tsoratra diso === Ny latsa-bato dia mety tsy ho voarakitra an-tsoratra tsara hatreny ifotony, momba ny taratasin-datsa-bato na milina fandatsaham-bato, na aorian' ny latsa-bato amin' ny totalim-bato diso. Izany dia matetika amin' ny alalan' ny fampiasana fitaovana tsy eken' ny lalàna (ohatra ny ranoka fanitsiana) sy amin' ny alalan' ny antontan-taratasy dika mitovy (fitanana an-tsoratra), tsy voamarina sady tsy misy sonia. Raha voarakitra an-tsoratra amin' ny alalan' ny fitaovana elektrônika na mekanika ny vato, dia mety misy manova ny firaketana natan' ny milina fandatsaham-bato ka ny vato azon' ny kandidà iray dia voarakitra an-tsoratra ho an' ny iray hafa. Mety mitranga koa ny fandikana indroa na fahaverezan' ny voka-pifidianana elektrônika, ary mahalana ny porofo hahafantarana raha hosoka na fahadisoana no antony. == Hosoka momba ny fanambàrana ny voka-pifidianana == === Ny fanambaràna ampaham-boka-pifidianana tsy marina === Matetika no tanterahina any amin' ny toerana maro ny latsa-bato. Noho izany dia ampy ho an' ny mpanao hosoka, raha toa ka tsy mandeha tsara ny fampielezam-baovao, ny minia mandiso ny totaly sady tsy kasihiny ny vokatra manelanelany izay mety hahafahany mahita ny tena marina. Zava-dehibe noho izany ny tokony hitandremana amin' ny mety hisian' ny fotoana lava eo anelanelan' ny fiafaran’ ny [[latsa-bato]] sy ny fanambaràna ny voka-pifidianana, toraka izany koa ny fampiangonana tafahoatra ny voka-pifidianana ho amin' ny toerana iray aloha, izay mitaky fitaterana ny vato voaisa sy ny antontan-taratasim-pifidianana avy any amin' ny toerana lavitra maro. Fotoana anararaotan' ny mpanao hosoka ny asa ratsiny ny fitaterana satria ahafahany mampanjavona ny ampahany amin' ny vatom-pifidianana. Atao io fampanjavonana io noho ny fahafantarana ny voka-pifidianana nivoaka mialoha any amin' ny faritra hafa. === Voka-pifidianana farany namboamboarina === Amin' ny fitondrana mpanao kolikoly izay mialokaloka eo ambanin' ny [[demôkrasia]] sandoka dia matetika sarintsariny fotsiny ny fanaovana [[latsa-bato]], hany ka manambara fotsiny izay voka-pifidianana mety aminy ny tompon' andraikitra, indraindray tsy misy firaharaha ny vokatry ny fanisam-bato akory. Mety hiteraka fanamelohana iraisam-pirenena ho an' ny firenena ny fanao toy izany nefa mazàna no tsy misy azony atao firy ny mpifidy, satria zara raha misy fomba ahafaha-manaisotra ny mpandresy an-kosoka eo amin' ny fitondrana, afa-tsy amin' ny alalan' ny hetsi-bahoaka sy ny [[fanonganam-panjakana]]. == Jereo koa == * [[Kolikoly]] * [[Fifidianana]] * [[Vaomiera Mahaleo Tena momba ny Fifidianana]] * [[Fitsarana momba ny Lalàmpanorenana]] * [[Fitsaràna Avo momba ny Lalàmpanorenana (Madagasikara)]] * [[Hosoka amin' ny fifidianana aty Afrika]] 7kxsaj1820iap0uuax1xhwiz9gre2am 0 290167 1092709 2024-12-11T05:33:28Z GampanSagban 34632 contenu ajouté 1092709 wikitext text/x-wiki {{coord|40.4667|19.4897}} {{infobox tanàna |anarana = Vlorë |velarantany = |faritany = [[Faritra Vlorë]] |isam-ponina = 130827 |firenena = {{Albania}} |ben'ny tanàna = |sary = }} '''Vlorë''' dia tanàna ao amin'ny faritany mizaka tenan'i [[faritra Vlorë]] ao [[Albania]]. == Jeografia == Ny isam-ponina dia 130827 mponina tamin'ny taona 2011.<ref name='knoema'>[https://knoema.com/atlas/Albania/Vlore?mode=amp Albania] ao amin'i knoema.com, novangiana ny 26/ 3/2024 </ref> === Toe-tany === {{...}} == Jereo koa == * [[Albania]] ** [[Faritra Vlorë]] == Tsiahy == <references/> {{vangovango|Albania}} [[sokajy:Tanàna ao Albania]] [[sokajy:Tanàna ao amin'ny faritany mizaka tenan'i faritra Vlorë]] dli1ibm4jfefm6da8fv9n12y2640m6e 0 290168 1092710 2024-12-11T05:36:19Z GampanSagban 34632 contenu ajouté 1092710 wikitext text/x-wiki {{coord|41.1125|20.0822}} {{infobox tanàna |anarana = Elbasan |velarantany = |faritany = [[Faritra Elbasan]] |isam-ponina = 141714 |firenena = {{Albania}} |ben'ny tanàna = |sary = }} '''Elbasan''' dia tanàna ao amin'ny faritany mizaka tenan'i [[faritra Elbasan]] ao [[Albania]]. == Jeografia == Ny isam-ponina dia 141714 mponina tamin'ny taona 2011.<ref name='knoema'>[https://knoema.com/atlas/Albania/Elbasan?mode=amp Albania] ao amin'i knoema.com, novangiana ny 16/ 7/2024 </ref> === Toe-tany === {{...}} == Jereo koa == * [[Albania]] ** [[Faritra Elbasan]] == Tsiahy == <references/> {{vangovango|Albania}} [[sokajy:Tanàna ao Albania]] [[sokajy:Tanàna ao amin'ny faritany mizaka tenan'i faritra Elbasan]] pt96t78b5mz13ukifthemtdgdp0jhyi 0 290169 1092712 2024-12-11T05:38:39Z Thelezifor 15140 Fihodinana 1092712 wikitext text/x-wiki #FIHODINANA[[Hosoka amin' ny fifidianana]] nwjn6romn96fsojh3ihbs9w6dj80zou 0 290170 1092713 2024-12-11T05:39:12Z GampanSagban 34632 contenu ajouté 1092713 wikitext text/x-wiki {{coord|40.6186|20.7808}} {{infobox tanàna |anarana = Korçë |velarantany = |faritany = [[Faritra Korçë]] |isam-ponina = 75994 |firenena = {{Albania}} |ben'ny tanàna = |sary = }} '''Korçë''' dia tanàna ao amin'ny faritany mizaka tenan'i [[faritra Korçë]] ao [[Albania]]. == Jeografia == Ny isam-ponina dia 75994 mponina tamin'ny taona 2011.<ref name='knoema'>[https://knoema.com/atlas/Albania/Korce?mode=amp Albania] ao amin'i knoema.com, novangiana ny 29/ 11/2024 </ref> === Toe-tany === {{...}} == Jereo koa == * [[Albania]] ** [[Faritra Korçë]] == Tsiahy == <references/> {{vangovango|Albania}} [[sokajy:Tanàna ao Albania]] [[sokajy:Tanàna ao amin'ny faritany mizaka tenan'i faritra Korçë]] 0hmw3jgve15jal1gzyo3xe8ng2chynw 0 290171 1092714 2024-12-11T05:42:10Z GampanSagban 34632 contenu ajouté 1092714 wikitext text/x-wiki {{coord|40.7058|19.9522}} {{infobox tanàna |anarana = Berat |velarantany = |faritany = [[Faritra Berat]] |isam-ponina = 60031 |firenena = {{Albania}} |ben'ny tanàna = |sary = }} '''Berat''' dia tanàna ao amin'ny faritany mizaka tenan'i [[faritra Berat]] ao [[Albania]]. == Jeografia == Ny isam-ponina dia 60031 mponina tamin'ny taona 2011.<ref name='knoema'>[https://knoema.com/atlas/Albania/Berat?mode=amp Albania] ao amin'i knoema.com, novangiana ny 23/ 11/2024 </ref> === Toe-tany === {{...}} == Jereo koa == * [[Albania]] ** [[Faritra Berat]] == Tsiahy == <references/> {{vangovango|Albania}} [[sokajy:Tanàna ao Albania]] [[sokajy:Tanàna ao amin'ny faritany mizaka tenan'i faritra Berat]] c6xvvxxxjfzjz90746dajh021nn9nmi 0 290172 1092715 2024-12-11T05:45:09Z GampanSagban 34632 contenu ajouté 1092715 wikitext text/x-wiki {{coord|40.0758|20.1389}} {{infobox tanàna |anarana = Gjirokastër |velarantany = |faritany = [[Faritra Gjirokastër]] |isam-ponina = 28673 |firenena = {{Albania}} |ben'ny tanàna = |sary = }} '''Gjirokastër''' dia tanàna ao amin'ny faritany mizaka tenan'i [[faritra Gjirokastër]] ao [[Albania]]. == Jeografia == Ny isam-ponina dia 28673 mponina tamin'ny taona 2011.<ref name='knoema'>[https://knoema.com/atlas/Albania/Gjirokaster?mode=amp Albania] ao amin'i knoema.com, novangiana ny 23/ 11/2024 </ref> === Toe-tany === {{...}} == Jereo koa == * [[Albania]] ** [[Faritra Gjirokastër]] == Tsiahy == <references/> {{vangovango|Albania}} [[sokajy:Tanàna ao Albania]] [[sokajy:Tanàna ao amin'ny faritany mizaka tenan'i faritra Gjirokastër]] pktbhxi3pzvwp56nwmi4ahdz01m4z63 0 290173 1092724 2024-12-11T08:37:52Z Thelezifor 15140 Fisehn' ny hosoka sy hala-bato amin' ny fifidianana aty Afrique 1092724 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana aty Afrika''' dia tranga sarotra sy miverimberina izay manimba ny fahatokisan' ny olom-pirenena amin' ny atao hoe [[demôkrasia]]. Miseho amin' ny endriny isan-karazany izany [[Hosoka amin' ny fifidianana|hosoka]] izany aty [[Afrika]], manomboka amin' ny fanodinkodinana ny lisi-pifidianana ka hatramin' ny fandrahonana ny mpanohitra, ao anatin' izany ny fanentsemana vatom-pifidianana ny vata fandatsaham-bato na ny famoahana voka-pifidianana diso. Antony maromaro no mahatonga ny hosoka amin' ny fifidianana aty Afrika, ka anisan' izany ny fitondrana jadona, ny fahalemen' ny andrim-panjakana natao hiaro ny fahamarinan' ny fifidianana, ny kolontsain' ny tsimatimanota, ny [[fahantrana]], ary ny fanasarotana ny rafi-pifidianana. == Ny fomba fisehon' ny hosoka amin' ny fifidianana == === Fanodinkodinana ny lisi-pifidianana === Anisan' ny fisehoan' ny fanodinkodinana ny lisi-pifidianana aty [[Afrika]] ny fampidirana anarana foronina na olona maty ao anaty lisi-pifidianana mba hampitombona ny isan' ny mpifidy hahafahana manohana kandida na lisitra iray manokana. Ao koa ny fanesorana ny anaran' ny mpifanandrina amin' ny tena na ny sokajin' olona (ara-pojko, ara-pivavahana, sns) sasantsasany tsy ho ao amin' ny lisi-pifidianana mba hamerana ny fandraisany anjara amin' ny fifidianana ka hahatonga ny vaton' ny olona na antoko tohanany tsy hahazo ny vato tokony ho azony. Fahita matetika koa ny fanoratana na ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana maromaro mba hahafahana mifidy imbetsaka. === Tsy fanarahan-dalàna mandritra ny fifidianana === Anisan' ny tsy fanarahan-dalàna nandritra ny fifidianana ny fampidirana vato fanampiny ho an' ny kandidà iray aorian' ny fanakatonana ny biraom-pifidianana. Ao koa ny fampiasana herisetra na fandrahonana hanakanana ny mpifidy sasany tsy handeha hifidy na tsy hifidy malalaka. Fahita koa ny fanolorana vola na entana na serivisy ho takalon' ny vato halatsaka. Misy koa ny fizarana ny taratasim-pifidianana efa nofenoina ho an' ny kandidà iray. Indraindray koa dia misy ny fanovana ny voka-pifidianana ao amin' ny birao fan,datsaham-bato na eny an-dalana mankany amin' ny toerana fanangonana ny vokatra mba hanohanana kandidà na antoko pôlitika iray. == Ny antony mahatonga ny hosoka amin' ny fifidianana == === Ny fitondrana jadona === Firenena afrikana maro no niaina tao anaty fitondrana tsy refesi-mandidy izay nampihatra rafi-pidianana tsy mazava sy amboamboarina. Izany fomba fanao amin' ny ffidianana izany dia mitohy indraindray na dia aty aorian' ny firosoana mankany amin' ny [[demôkrasia]] aza. === Ny fahalemen' ny andrim-panjakana misahana ny fifidianana === Ny andrim-panjakana isan-karazany misahana sy miantoka ny fahamarinan' ny fifidianana, toy ny vaomieram-pirenena misahana ny fifidianana, dia matetika tsy ampy famatsiam-bola sy tafiditry ny pôlitka ary tsy manana fahaleovan-tena. Anisan' ny fahalemen' ny andrim-panjakana misahana ny fifidianana koa ny tsy fahampian' ny rafitra ahafaha-manar-maso sy manamarina ny voka-pifidianana, izay manasarotra ny fitadiavana ny hosoka. Matetika koa ny vaomiera misahana ny fifidianana no iharan' ny tsindry ara-pôlitika izay manakana azy ireo tsy handray andraikitra amim-pahaleovantena tanteraka. Ao koa ny fampiasana fitaovam-pifidianana tsy tsara kalitao na niharan' ny fanodinkodinana mba hisy fiantraikany amin' ny voka-pifidianana. Misy koa ny fanodinkodinana ny fitaovana infôrmatika amin' ny fifidianana mba hanovana ny angona na hanaparitahana vaovao diso. === Ny kolontsain' ny tsimatimanota === Mahalana no enjehina sy voaheloka ny mpanao hosoka amin' ny fifidianana, ka izany dia mahatonga ny fandikan-dalàna miverimberina. === Ny fahantrana === Ny fahazoana fahefana ara-pôlitika dia ahafahana miditra amin' ny loharanon-karena lehibe ary ny fifidianana no matetika hita fa fomba iray natao fitazonana na fahazoana an' izany. === Ny fanasarotana ny rafi-pifidianana === Ny rafi-pifidianana sasany, indrindra fa ireo izay manambatra ny latsa-bato mampandresy ny maro anisa sy manaja ny fifandanjana, dia mety ho mora anjakan' ny hosoka. == Jereo koa == * [[Hosoka amin' ny fifidianana]] == Rohy ivelany == * "[https://www.bbc.com/afrique/articles/cgrlen4e409o Quels sont les différen''ts types de fraude électorale et comment y mettre fin ?'']''", BBC News Afrique'', 15 février 2024. * [https://issafrica.org/fr/iss-today/mauvaise-gouvernance-et-fraudes-electorales-expliquent-le-recul-de-lafrique "Mauvaise gouvernance et fraudes électorales expliquent le recul de l’Afrique]", ''ISS Africa'', 18 janvier 2024. 1u99nb7zmoxy3decup26s6nv45ralyw 1092725 1092724 2024-12-11T08:47:32Z Thelezifor 15140 Nanampy rohy ivelany 1092725 wikitext text/x-wiki Ny '''hosoka amin' ny fifidianana aty Afrika''' dia tranga sarotra sy miverimberina izay manimba ny fahatokisan' ny olom-pirenena amin' ny atao hoe [[demôkrasia]]. Miseho amin' ny endriny isan-karazany izany [[Hosoka amin' ny fifidianana|hosoka]] izany aty [[Afrika]], manomboka amin' ny fanodinkodinana ny lisi-pifidianana ka hatramin' ny fandrahonana ny mpanohitra, ao anatin' izany ny fanentsemana vatom-pifidianana ny vata fandatsaham-bato na ny famoahana voka-pifidianana diso. Antony maromaro no mahatonga ny hosoka amin' ny fifidianana aty Afrika, ka anisan' izany ny fitondrana jadona, ny fahalemen' ny andrim-panjakana natao hiaro ny fahamarinan' ny fifidianana, ny kolontsain' ny tsimatimanota, ny [[fahantrana]], ary ny fanasarotana ny rafi-pifidianana. == Ny fomba fisehon' ny hosoka amin' ny fifidianana == === Fanodinkodinana ny lisi-pifidianana === Anisan' ny fisehoan' ny fanodinkodinana ny lisi-pifidianana aty [[Afrika]] ny fampidirana anarana foronina na olona maty ao anaty lisi-pifidianana mba hampitombona ny isan' ny mpifidy hahafahana manohana kandida na lisitra iray manokana. Ao koa ny fanesorana ny anaran' ny mpifanandrina amin' ny tena na ny sokajin' olona (ara-pojko, ara-pivavahana, sns) sasantsasany tsy ho ao amin' ny lisi-pifidianana mba hamerana ny fandraisany anjara amin' ny fifidianana ka hahatonga ny vaton' ny olona na antoko tohanany tsy hahazo ny vato tokony ho azony. Fahita matetika koa ny fanoratana na ny fisoratana anarana amin' ny lisi-pifidianana maromaro mba hahafahana mifidy imbetsaka. === Tsy fanarahan-dalàna mandritra ny fifidianana === Anisan' ny tsy fanarahan-dalàna nandritra ny fifidianana ny fampidirana vato fanampiny ho an' ny kandidà iray aorian' ny fanakatonana ny biraom-pifidianana. Ao koa ny fampiasana herisetra na fandrahonana hanakanana ny mpifidy sasany tsy handeha hifidy na tsy hifidy malalaka. Fahita koa ny fanolorana vola na entana na serivisy ho takalon' ny vato halatsaka. Misy koa ny fizarana ny taratasim-pifidianana efa nofenoina ho an' ny kandidà iray. Indraindray koa dia misy ny fanovana ny voka-pifidianana ao amin' ny birao fan,datsaham-bato na eny an-dalana mankany amin' ny toerana fanangonana ny vokatra mba hanohanana kandidà na antoko pôlitika iray. == Ny antony mahatonga ny hosoka amin' ny fifidianana == === Ny fitondrana jadona === Firenena afrikana maro no niaina tao anaty fitondrana tsy refesi-mandidy izay nampihatra rafi-pidianana tsy mazava sy amboamboarina. Izany fomba fanao amin' ny ffidianana izany dia mitohy indraindray na dia aty aorian' ny firosoana mankany amin' ny [[demôkrasia]] aza. === Ny fahalemen' ny andrim-panjakana misahana ny fifidianana === Ny andrim-panjakana isan-karazany misahana sy miantoka ny fahamarinan' ny fifidianana, toy ny vaomieram-pirenena misahana ny fifidianana, dia matetika tsy ampy famatsiam-bola sy tafiditry ny pôlitka ary tsy manana fahaleovan-tena. Anisan' ny fahalemen' ny andrim-panjakana misahana ny fifidianana koa ny tsy fahampian' ny rafitra ahafaha-manar-maso sy manamarina ny voka-pifidianana, izay manasarotra ny fitadiavana ny hosoka. Matetika koa ny vaomiera misahana ny fifidianana no iharan' ny tsindry ara-pôlitika izay manakana azy ireo tsy handray andraikitra amim-pahaleovantena tanteraka. Ao koa ny fampiasana fitaovam-pifidianana tsy tsara kalitao na niharan' ny fanodinkodinana mba hisy fiantraikany amin' ny voka-pifidianana. Misy koa ny fanodinkodinana ny fitaovana infôrmatika amin' ny fifidianana mba hanovana ny angona na hanaparitahana vaovao diso. === Ny kolontsain' ny tsimatimanota === Mahalana no enjehina sy voaheloka ny mpanao hosoka amin' ny fifidianana, ka izany dia mahatonga ny fandikan-dalàna miverimberina. === Ny fahantrana === Ny fahazoana fahefana ara-pôlitika dia ahafahana miditra amin' ny loharanon-karena lehibe ary ny fifidianana no matetika hita fa fomba iray natao fitazonana na fahazoana an' izany. === Ny fanasarotana ny rafi-pifidianana === Ny rafi-pifidianana sasany, indrindra fa ireo izay manambatra ny latsa-bato mampandresy ny maro anisa sy manaja ny fifandanjana, dia mety ho mora anjakan' ny hosoka. == Jereo koa == * [[Hosoka amin' ny fifidianana]] == Rohy ivelany == * "[https://www.bbc.com/afrique/articles/cgrlen4e409o Quels sont les différents types de fraude électorale et comment y mettre fin ?]", ''BBC News Afrique'', 15 février 2024. * [https://issafrica.org/fr/iss-today/mauvaise-gouvernance-et-fraudes-electorales-expliquent-le-recul-de-lafrique "Mauvaise gouvernance et fraudes électorales expliquent le recul de l’Afrique]", ''ISS Africa'', 18 janvier 2024. * "[https://www.bbc.com/afrique/region-37259222 Des causes de fraude électorale]", ''BBC News Afrique'', 2 septembre 2016. * "[https://library.fes.de/pdf-files/bueros/kamerun/09613.pdf Prévenir et lutter contre la fraude électorale au Cameroun]" (PDF), ''Friedrich-Ebert-Stiftung'', Yaoundé, 2012. * "[https://www.erudit.org/fr/revues/cd1/2019-v60-n4-cd05038/1066347ar.pdf Heurs et malheurs du contentieux électoral en Afrique]" (PDF), ''www.erudit.org'' * [[google:Comment se manifeste la fraude portant sur la proclamation des résultats en Afrique&sxsrf=ADLYWIJzCbzhBWrDPjQDOFvvAZ3K9qvvZg:1733906216765|Fikarohana ao amin' ny Google]] 7ugk7z6r6oothb6a6czdr3ej8ttmrug 0 290174 1092732 2024-12-11T09:55:49Z Thelezifor 15140 Firenena manana toekarena matanjaka indrindra 1092732 wikitext text/x-wiki [[Sary:UNCTADclassificationofeconomies.png|vignette|345x345px|Ireo miloko manga ireo ny faritra misy ny firenena mandroso, araka ny fanasokajiana ara-toekaren' ny [[Varotra sy Fampandrosoana ao amin' ny Firenena Mikambana]]]] Ny '''firenena mandroso''' dia firenena manana kalitaom-piainana ambony sy [[toekarena]] mandroso ary [[fotodrafitrasa]] ara-teknôlôjia avo lenta raha oharina amin' ny firenena tsy dia mandroso loatra. Amin' ny ankapobeny, ny fepetra anombanana ny haavon' ny fampandrosoana ara-toekarena dia ny [[harin-karena faobe]], ny [[fidiram-bolan' ny tsirairay]], ny haavon' ny fisian' ny indostria, ny habetsaky ny fotodrafitrasa miparitaka ary ny fari-piainana ankapobeny. Ny amin' ny karazana mason-tsivana tokony hampiasaina sy ny firenena azo sokajiana ho mandroso no lohahevitry ny adihevitra. Famaritana samihafa momba ny firenena mandroso no omen' ny [[Tahirim-Bola Iraisam-Pirenena]] sy ny [[Banky Maneran-Tany]]; Ambonin' izany, ny laharan' ny [[tondrom-pandrosoan' olombelona]] dia ampiasaina hanehoana ny tondro mitambatra amin' ny [[salan-kaela velona]], ny [[fanabeazana]] ary ny [[fidiram-bola isan' olona]]. Tamin' ny taona 2023 dia firenena 40 no mahafeno ireo fepetra efatra ireo, raha firenena 19 fanampiny kosa no mahafeno ny telo amin' ny efatra. Ny firenena mandroso dia manana toekarena mandroso kokoa taorian' ny fampiroboroboana ny indostria, midika izany fa ny sehatry ny serivisy dia manome harena bebe kokoa noho ny sehatry ny indostria. Mifanohitra amin' ny [[firenena an-dalam-pandrosoana]] izay ao anatin' ny fitodoana mankany amin' ny fampiroboana ny indostria na efa manakaiky ny fandrosoan' ny indostria ary saika miompana amin' ny fiompiana sy ny fambolena tanteraka, ny sasany amin' izy ireo dia tafiditra ao anatin' ny sokajy misy ny [[firenena ambany fandrosoana indrindra]]. Tamin' ny taona 2023, ny firenena manana toekarena mandroso manana ny 57,3 % mifototra amin' ny sandan-tsorabolan' ny harin-karena faobe eran-tany sy ny 41,1 % amin' ny harin-karena faobe eran-tany (mifototra amin' ny fampitahana ny fahefa-mividin' ny firenena rehetra) araka ny filazan' ny [[Tahirim-Bola Iraisam-Pirenena]]. t5wp8cqc8eylwzus2k2xkzd1oj3bge8 1092733 1092732 2024-12-11T11:04:28Z Thelezifor 15140 Fanasokajiana ho firenena mandroso 1092733 wikitext text/x-wiki [[Sary:UNCTADclassificationofeconomies.png|vignette|345x345px|Ireo miloko manga ireo ny faritra misy ny firenena mandroso, araka ny fanasokajiana ara-toekaren' ny [[Varotra sy Fampandrosoana ao amin' ny Firenena Mikambana]]]] Ny '''firenena mandroso''' dia firenena manana kalitaom-piainana ambony sy [[toekarena]] mandroso ary [[fotodrafitrasa]] ara-teknôlôjia avo lenta raha oharina amin' ny firenena tsy dia mandroso loatra. Amin' ny ankapobeny, ny fepetra anombanana ny haavon' ny fampandrosoana ara-toekarena dia ny [[harin-karena faobe]], ny [[fidiram-bolan' ny tsirairay]], ny haavon' ny fisian' ny indostria, ny habetsaky ny fotodrafitrasa miparitaka ary ny fari-piainana ankapobeny. Ny amin' ny karazana mason-tsivana tokony hampiasaina sy ny firenena azo sokajiana ho mandroso no lohahevitry ny adihevitra. Famaritana samihafa momba ny firenena mandroso no omen' ny [[Tahirim-Bola Iraisam-Pirenena]] sy ny [[Banky Maneran-Tany]]; Ambonin' izany, ny laharan' ny [[tondrom-pandrosoan' olombelona]] dia ampiasaina hanehoana ny tondro mitambatra amin' ny [[salan-kaela velona]], ny [[fanabeazana]] ary ny [[fidiram-bola isan' olona]]. Tamin' ny taona 2023 dia firenena 40 no mahafeno ireo fepetra efatra ireo, raha firenena 19 fanampiny kosa no mahafeno ny telo amin' ny efatra. Ny firenena mandroso dia manana toekarena mandroso kokoa taorian' ny fampiroboroboana ny indostria, midika izany fa ny sehatry ny serivisy dia manome harena bebe kokoa noho ny sehatry ny indostria. Mifanohitra amin' ny [[firenena an-dalam-pandrosoana]] izay ao anatin' ny fitodoana mankany amin' ny fampiroboana ny indostria na efa manakaiky ny fandrosoan' ny indostria ary saika miompana amin' ny fiompiana sy ny fambolena tanteraka, ny sasany amin' izy ireo dia tafiditra ao anatin' ny sokajy misy ny [[firenena ambany fandrosoana indrindra]]. Tamin' ny taona 2023, ny firenena manana toekarena mandroso manana ny 57,3 % mifototra amin' ny sandan-tsorabolan' ny harin-karena faobe eran-tany sy ny 41,1 % amin' ny harin-karena faobe eran-tany (mifototra amin' ny fampitahana ny fahefa-mividin' ny firenena rehetra) araka ny filazan' ny [[Tahirim-Bola Iraisam-Pirenena]]. == Firenena mandroso araka ny fepetra samihafa == === Firenena mandroso araka ny ''WESP'' === Araka ny tatitry ny <u>Departemantan' ny Firenena Mikambana momba ny Toekarena sy ny Sôsialy</u> ao amin' ny ''World Economic Situation and Prospects'', dia ireto firenena 37 manaraka ireto dia sokajiana ho firenena manana toekarena mandroso tamin' ny Janoary 2024: * firenena 31 ao [[Eorôpa]]: [[Alemaina]], [[Aotrisy]], [[Belzika]], [[Bolgaria]], [[Danemarka]], [[Espaina]], [[Estônia]], [[Fanjakana Mitambatra]], [[Finlandy]], [[Frantsa]], [[Grisy|Grisia]], [[Hôngria|Hongria]], [[Irlanda|Irlandy]], [[Islandy]], [[Italia]], Kiprôsy, [[Krôasia|Krôatia]], [[Letônia]], [[Litoania]], [[Loksemborga]], [[Malta]], [[Nederlandy]], [[Nôrvezy]], [[Pôlônia|Pôlônina]], [[Pôrtogaly]], [[Tsekia|Repoblika Tseky]], [[Romania]], [[Slôvakia]], [[Slôvenia]], [[Soeda]], [[Soisa]]; * firenena ro ao [[Amerika Avaratra]]: [[Etazonia]] sy [[Kanada]]; * firenena efatra ao [[Azia]] sy [[Ranomasimbe Pasifika|Pasifika]]: [[Aostralia]], [[Japàna]], [[Kôrea Atsimo]], [[Zelandy Vaovao]]. === Firenena be fidiaram-bola araka ny Banky Maneran-Tany === [[Sary:High income economies as classified by the World Bank.png|vignette|334x334px|Firenena mpanan-karena indrindra eran-tany araka ny fanasokajian' ny [[Banky Maneran-Tany]], 2023.]] Araka ny filazan' ny [[Banky Maneran-Tany]], ireto firenena sy fizaràn-tany 85 manaraka ireto dia sokajiana ho manana toekarena ambony indrindra, ahitana fidiram-bola isam-batan' olona mihoatra ny $14,005 tamin' ny taona 2024 (ny fizaràn-tany tsy manana fiandrianana manokana dia asina kintana *): [[Alemaina]], American Samoa*, [[Andôra]], [[Antigoa-sy-Barboda|Antigoa-sy-Barboda,]] [[Aostralia]], [[Aotrisy]], [[Arabia Saodita]], Aruba*, [[Bahamasy]], [[Barbady]], [[Bareina]], [[Belzika]], Bermuda*, [[Bolgaria]], British Virgin Islands*, [[Broney]], Cayman Islands*, Channel Islands*, Curaçao*, [[Danemarka|Denemarka]], [[Emirata Arabo Mitambatra]], [[Espaina]], [[Estônia]], [[Etazonia]], [[Fanjakana Mitambatra]], Faroe*, [[Finlandy]], [[Frantsa]], Gibraltar*, [[Goiana]], [[Groenlanda|Grinlandy]]*, [[Grisy|Grisia]], Guam*, [[Hong Kong]]*, [[Hôngria|Hongria]], [[Irlanda|Irlandy]], [[Islandy]], Isle of Man* [[Israely]],[[Italia]], [[Japàna]], [[Kanada]], [[Katara]], Kiprôsy, [[Kôety|Kôeity]], [[Kôrea Atsimo]], [[Krôasia|Krôatia]], [[Letônia]], [[Liktenstaina|Liektenstaina]], [[Litoania]], [[Loksemborga]], Macao*, [[Malta]], [[Mônakô]], [[Naoro]], [[Nederlandy]], Northern Mariana Islands*, [[Nôrvezy]], [[Kaledônia-Vaovao|Nouvelle-Calédonie]]*, [[Ômàna|Ômana]], [[Orogoay]], [[Palaô]], [[Panamà]], [[Pôlônia]], Polynésie française*, [[Pôrtogaly]], Puerto Rico*, [[Tsekia|Repoblika Tsekia]], [[Romania]], [[Rosia]], Saint Martin*, [[San-Marîno]], [[Santa-Kity-sy-Nevisy]], [[Seisely]], [[Silia|Sily]], [[Singaporo]], Sint Maarten*, [[Slôvakia]], [[Slôvenia]], [[Soeda]], [[Soisa]], [[Taioàna|Taioana]], [[Trinite-sy-Tôbagô|Trinite-sy-Tôbagô,]] Turks and Caicos Islands*, United States Virgin Islands* ary [[Zelandy Vaovao]]. == Jereo koa == * [[Firenena an-dalam-pandrosoana]] * [[Fahantrana]] 1dvbihbfi1a7x2avc9x4w37lc59xyqh