Викитоль
mnwiktionary
https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9D%D2%AF%D2%AF%D1%80_%D1%85%D1%83%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%81
MediaWiki 1.44.0-wmf.4
case-sensitive
Медиа
Тусгай
Хэлэлцүүлэг
Хэрэглэгч
Хэрэглэгчийн яриа
Викитоль
Викитолийн хэлэлцүүлэг
Файл
Файлын хэлэлцүүлэг
МедиаВики
МедиаВикигийн хэлэлцүүлэг
Загвар
Загварын хэлэлцүүлэг
Тусламж
Тусламжийн хэлэлцүүлэг
Ангилал
Ангиллын хэлэлцүүлэг
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
лалар
0
35849
250662
250660
2024-11-24T12:07:44Z
202.9.46.14
250662
wikitext
text/x-wiki
Олон хүмүүсд солонгосын явдалтай найз охинтой болсон Өрнөх гэдэг нэрээрээ алдаршсан юм
===Үгийн дуудлага===
:[lalar
]
===Үндэсний бичиг===
:{{MongolUnicode|ᠯᠠ᠊ᠯᠠ᠊ᠷ᠊ᠨ
<br>}}
: (лалара)
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B1%D0%B8%D1%87%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%85_%D1%82%D0%BE%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%86%D0%BE%D0%BE Галиглах зарчим]
===Үгийн утга===
:'' I нэр''.
:#шашин''. Мөнхбаатрын хамгийн дуртай үг
:#''үл таашаасан''. Том бэлэг эрхтэнтэй залууг лалар гэнэ.
:'' II нэр.доромж''.
:#Өөдгүй зантай боов
:#Архаг архичин зэрэг хүний доож, хүний оронцог Гичий
: Өөдгүй зантай хүнийг: Ёстой лалрын зантай,
: Мандуул лалар: Мандуул гэж түүнийг ШУТИС-ын 1-р байр даяар дууддаг зарим тохиолдолд гялтгар нигга ч гэдэг
Архичингуудыг: Лаларын архичингууд, Хар Тулгаа архичин найзуудтай архичин лалар гэж хэлэх нь бий
===Ойролцоо үг
Лалар гэдэг нь Төрөө юм
===Нийлмэл үг=
Хар лалар
===Зөв бичихзүй===
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D2%AE%D0%B3_%D1%85%D1%83%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%85_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC Үг хувилгах зарчим]
====Кирил бичгийн зөв бичихзүй====
муу хар лалар
====Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй====
{{MongolUnicode|<br>}}
:
===Орчуулга===
Явдалтай Алтанбагана лалар
===Товчилсон үг===
Лалар багана
===Хэлц үг===
Өөрөөрөө байснаас
Лалар шиг бай
https://drive.google.com/drive/mobile/folders/0B-rZDx9cHu74dmwtb2EyN0xHMFU?resourcekey=0-GvC6oRfhsoy8oOf5XQ4E4w&usp=sharing
====Хэвшмэл хэлц====
===Аман зохиолд орсон нь===
[[Ангилал:Монголоор]][[Ангилал:Ангийн нэр томьёо]][[Ангилал:Доромжилсон утга, доромжилсон үг]][[Ангилал:Нэр үг]][[Ангилал:Шашны нэр томьёо]] Хонгорзулууд лалруушка гэх мэт.
f8t8v60xah1cpzz64ax2n2gx14otqb8
250663
250662
2024-11-24T12:09:25Z
202.9.46.14
250663
wikitext
text/x-wiki
Олон хүмүүсд солонгосын явдалтай найз охинтой болсон Өрнөх гэдэг нэрээрээ алдаршсан юм
===Үгийн дуудлага===
:[lalar
]
===Үндэсний бичиг===
:{{MongolUnicode|ᠯᠠ᠊ᠯᠠ᠊ᠷ᠊ᠨ
<br>}}
: (лалара)
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B1%D0%B8%D1%87%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%85_%D1%82%D0%BE%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%86%D0%BE%D0%BE Галиглах зарчим]
===Үгийн утга===
:'' I нэр''.
:#шашин''. Мөнхбаатрын хамгийн дуртай үг
:#''үл таашаасан''. Том бэлэг эрхтэнтэй залууг лалар гэнэ.
:'' II нэр.доромж''.
:#Өөдгүй зантай боов
:#Архаг архичин зэрэг хүний доож, хүний оронцог Гичий
: Өөдгүй зантай хүнийг: Ёстой лалрын зантай,
: Мандуул лалар: Мандуул гэж түүнийг ШУТИС-ын 1-р байр даяар дууддаг зарим тохиолдолд гялтгар нигга ч гэдэг
Архичингуудыг: Лаларын архичингууд, Хар Тулгаа архичин найзуудтай архичин лалар гэж хэлэх нь бий
===Ойролцоо үг
Лалар гэдэг нь Төрөө юм
===Нийлмэл үг=
Хар лалар
===Зөв бичихзүй===
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D2%AE%D0%B3_%D1%85%D1%83%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%85_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC Үг хувилгах зарчим]
====Кирил бичгийн зөв бичихзүй====
муу хар лалар
====Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй====
{{MongolUnicode|<br>}}
:
===Орчуулга===
Явдалтай Алтанбагана лалар
===Товчилсон үг===
Лалар багана
===Хэлц үг===
Өөрөөрөө байснаас
====Хэвшмэл хэлц====
===Аман зохиолд орсон нь===
[[Ангилал:Монголоор]][[Ангилал:Ангийн нэр томьёо]][[Ангилал:Доромжилсон утга, доромжилсон үг]][[Ангилал:Нэр үг]][[Ангилал:Шашны нэр томьёо]] Хонгорзулууд лалруушка гэх мэт.
2py6qemkz9i5oqlmelexn6cdubx9bch
250665
250663
2024-11-25T00:44:08Z
2405:5700:5C1:2B9C:44B3:5F67:2B0:2D62
/* Үгийн утга */
250665
wikitext
text/x-wiki
Олон хүмүүсд солонгосын явдалтай найз охинтой болсон Өрнөх гэдэг нэрээрээ алдаршсан юм
===Үгийн дуудлага===
:[lalar
]
===Үндэсний бичиг===
:{{MongolUnicode|ᠯᠠ᠊ᠯᠠ᠊ᠷ᠊ᠨ
<br>}}
: (лалара)
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B1%D0%B8%D1%87%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%85_%D1%82%D0%BE%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%86%D0%BE%D0%BE Галиглах зарчим]
===Үгийн утга===
Чинбатын хэлэх дуртай үг
:'' I нэр''.
:#шашин''. Мөнхбаатрын хамгийн дуртай үг
:#''үл таашаасан''. Том бэлэг эрхтэнтэй залууг лалар гэнэ.
:'' II нэр.доромж''.
:#Өөдгүй зантай боов
:#Архаг архичин зэрэг хүний доож, хүний оронцог Гичий
: Өөдгүй зантай хүнийг: Ёстой лалрын зантай,
: Мандуул лалар: Мандуул гэж түүнийг ШУТИС-ын 1-р байр даяар дууддаг зарим тохиолдолд гялтгар нигга ч гэдэг
Архичингуудыг: Лаларын архичингууд, Хар Тулгаа архичин найзуудтай архичин лалар гэж хэлэх нь бий
===Ойролцоо үг
Лалар гэдэг нь Төрөө юм
===Нийлмэл үг=
Хар лалар
===Зөв бичихзүй===
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D2%AE%D0%B3_%D1%85%D1%83%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%85_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC Үг хувилгах зарчим]
====Кирил бичгийн зөв бичихзүй====
муу хар лалар
====Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй====
{{MongolUnicode|<br>}}
:
===Орчуулга===
Явдалтай Алтанбагана лалар
===Товчилсон үг===
Лалар багана
===Хэлц үг===
Өөрөөрөө байснаас
====Хэвшмэл хэлц====
===Аман зохиолд орсон нь===
[[Ангилал:Монголоор]][[Ангилал:Ангийн нэр томьёо]][[Ангилал:Доромжилсон утга, доромжилсон үг]][[Ангилал:Нэр үг]][[Ангилал:Шашны нэр томьёо]] Хонгорзулууд лалруушка гэх мэт.
fwnegb26mfodk02lk9r2cgpp63iisut
250666
250665
2024-11-25T00:45:22Z
2405:5700:5C1:2B9C:44B3:5F67:2B0:2D62
/* Үгийн утга */
250666
wikitext
text/x-wiki
Олон хүмүүсд солонгосын явдалтай найз охинтой болсон Өрнөх гэдэг нэрээрээ алдаршсан юм
===Үгийн дуудлага===
:[lalar
]
===Үндэсний бичиг===
:{{MongolUnicode|ᠯᠠ᠊ᠯᠠ᠊ᠷ᠊ᠨ
<br>}}
: (лалара)
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B1%D0%B8%D1%87%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%85_%D1%82%D0%BE%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%86%D0%BE%D0%BE Галиглах зарчим]
===Үгийн утга===
Чинбатын хэлэх дуртай үг
Халтар нигер хонгор
:'' I нэр''.
:#шашин''. Мөнхбаатрын хамгийн дуртай үг
:#''үл таашаасан''. Том бэлэг эрхтэнтэй залууг лалар гэнэ.
:'' II нэр.доромж''.
:#Өөдгүй зантай боов
:#Архаг архичин зэрэг хүний доож, хүний оронцог Гичий
: Өөдгүй зантай хүнийг: Ёстой лалрын зантай,
: Мандуул лалар: Мандуул гэж түүнийг ШУТИС-ын 1-р байр даяар дууддаг зарим тохиолдолд гялтгар нигга ч гэдэг
Архичингуудыг: Лаларын архичингууд, Хар Тулгаа архичин найзуудтай архичин лалар гэж хэлэх нь бий
===Ойролцоо үг
Лалар гэдэг нь Төрөө юм
===Нийлмэл үг=
Хар лалар
===Зөв бичихзүй===
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D2%AE%D0%B3_%D1%85%D1%83%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%85_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC Үг хувилгах зарчим]
====Кирил бичгийн зөв бичихзүй====
муу хар лалар
====Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй====
{{MongolUnicode|<br>}}
:
===Орчуулга===
Явдалтай Алтанбагана лалар
===Товчилсон үг===
Лалар багана
===Хэлц үг===
Өөрөөрөө байснаас
====Хэвшмэл хэлц====
===Аман зохиолд орсон нь===
[[Ангилал:Монголоор]][[Ангилал:Ангийн нэр томьёо]][[Ангилал:Доромжилсон утга, доромжилсон үг]][[Ангилал:Нэр үг]][[Ангилал:Шашны нэр томьёо]] Хонгорзулууд лалруушка гэх мэт.
feka9u4vyxfyhlg8ru7z7ng1t6btn8r
250667
250666
2024-11-25T00:45:57Z
2405:5700:5C1:2B9C:44B3:5F67:2B0:2D62
/* Үгийн утга */
250667
wikitext
text/x-wiki
Олон хүмүүсд солонгосын явдалтай найз охинтой болсон Өрнөх гэдэг нэрээрээ алдаршсан юм
===Үгийн дуудлага===
:[lalar
]
===Үндэсний бичиг===
:{{MongolUnicode|ᠯᠠ᠊ᠯᠠ᠊ᠷ᠊ᠨ
<br>}}
: (лалара)
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB_%D0%B1%D0%B8%D1%87%D0%B3%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D1%85_%D1%82%D0%BE%D0%B3%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%86%D0%BE%D0%BE Галиглах зарчим]
===Үгийн утга===
Чинбатын хэлэх дуртай үг
:'' I нэр''.
:#шашин''. Мөнхбаатрын хамгийн дуртай үг
:#''үл таашаасан''. Том бэлэг эрхтэнтэй залууг лалар гэнэ.
:'' II нэр.доромж''.
:#Өөдгүй зантай боов
:#Архаг архичин зэрэг хүний доож, хүний оронцог Гичий
: Өөдгүй зантай хүнийг: Ёстой лалрын зантай,
: Мандуул лалар: Мандуул гэж түүнийг ШУТИС-ын 1-р байр даяар дууддаг зарим тохиолдолд гялтгар нигга ч гэдэг
Архичингуудыг: Лаларын архичингууд, Хар Тулгаа архичин найзуудтай архичин лалар гэж хэлэх нь бий
===Ойролцоо үг
Лалар гэдэг нь Төрөө юм
===Нийлмэл үг=
Хар лалар
===Зөв бичихзүй===
[https://mn.wiktionary.org/wiki/%D2%AE%D0%B3_%D1%85%D1%83%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B3%D0%B0%D1%85_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%87%D0%B8%D0%BC Үг хувилгах зарчим]
====Кирил бичгийн зөв бичихзүй====
муу хар лалар
====Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй====
{{MongolUnicode|<br>}}
:
===Орчуулга===
Явдалтай Алтанбагана лалар
===Товчилсон үг===
Лалар багана
===Хэлц үг===
Өөрөөрөө байснаас
====Хэвшмэл хэлц====
===Аман зохиолд орсон нь===
[[Ангилал:Монголоор]][[Ангилал:Ангийн нэр томьёо]][[Ангилал:Доромжилсон утга, доромжилсон үг]][[Ангилал:Нэр үг]][[Ангилал:Шашны нэр томьёо]] Хонгорзулууд лалруушка гэх мэт.
cfaxs3pwj4vq5xb6paojhxd72aewle4
өвөрмөц хэлц
0
48990
250664
249229
2024-11-24T12:10:10Z
202.9.46.14
250664
wikitext
text/x-wiki
hi
=== Ангилал ===
* Г.Ц.Пюрбеев монгол хэлний хэлцийг өвөрмөц ба хэвшмэл гэж ялгахдаа а) Үгийн шилжмэл утга, б) Нэрлэх шинж, в) Үгийн утгын бүхэллэг шинж, г) Үгсийн авалцмал шинжийн хир хэмжээг харгалзан:
* Өвөрмөц хэллэг:
1. Жинхэнэ өвөрмөц хэллэг ( таван салаа боов хүртээх, бөөрий нь авах, зэс нь цухуйх, золигт гаргах, элэг нь татах, олон оймс элээх, навчинд бараалхах, хорхой хүрэх, онгод орох, зүрхэнд нь шар ус хуруулах, үхсэнээ хийхэв, )
* Энэ хэлц нь нэг үг мэт болж, утгаараа үл задрах нягтарсан тул зөвхөн гарлын үүднээс л үйл явдлын мөрөөр мөшгөн тайлбарлаж болохуйц зүйл байдаг. Жишээ нь: онгод орох, хорхой хүрэх гэхэд анхдагч утгаа гээсэн боловч анхдагч утга нь бүхэлдээ уран дүрслэлийг бий болгодог. Ийнхүү тэр утга нь алдрах тусам уг юмс үзэгдлийг бүхэлд нь нэрлэх шинж нь улам тодорхой болж, бодит үйл явдалыг тэмдэглэх чадвартай болдог. Хэлбэр буюу хэл зүйн хувьд үйл үг, орон цагийн нэр ба тэмдэг нэр нь үйлшиж өгүүлэхүүн болсон байдаг нь нэрлэх шинжийг улам ч бэхжүүлж өгдөг.
2. Адилтгасан өвөрмөц хэлц: Хаяагаа манах, гэдсийг нь хормойлуулах, эрүү өвдгөө тулах, хар буух, даарин дээр нь давс хийх, хадан гэр ойртож, ханан гэр холдох, үсээ хуваах, дээр нь дэл ургах, доор нь сүүл ургах, газар дуулаг, гахай чагнаг, нүд улайх, муу хийх,
* Энэ хэлц нь тодорхой адилтган зүйрлэлээр бүтэж, найруулгын өнгө аяс нь хурц тодорхой уран дүрслэлтэй байдаг. Иймээс ийм хэлцийн учир утгыг тайлахад хялбар юм. Жишээ нь: Долоон булчирхайг нь хүртэл мэдэх, ганзагаа улаалгаж ирэх, гэдсий нь хормойлуулах, модоо барих,
* Энэ хэлц нь бодит утга бүхий хэлцээс утга салаалан үүсдэг. Жишээ нь: "Нүд улайх гэхэд" нүд өвдөж улайх гэсэн бодит утгаас гадна утга салаалан "шунах улайрах" гэсэн хэлц бий болжээ.
3. Сэлгэмэл өвөрмөц хэлц: Элсэн дээрээ хэвтэх, мөнх нойртоо орох, заяа таван тэнгэр нь хаях, хошуу холбох, цаазаар авах, хар буух, багий нь хуу татах, яс заах, турсагы нь авах, шороо үмхэх, хоры нь малтах,
* Энэ хэлц нь ерөнхийлсөн шилжмэл утгатай боловч түүний гишүүдийн тодорхой утга болгоноос бүтэх ба эдгээрийн дүрслэг шинж илт мэдэгдэж байдаг. Үйл явдал заасан хэлц нь хураангуйгаар нэрлэн (цаазлах, хар буух- хардах, харамсах, амь улжих), аль нэг гишүүнийг ойролцоо гишүүнээр солих ( яс/шөрмөс заах, турсгы нь хуулах, шороо үмхэх, харьд гарах),гишүүн оруулах(гар нэг их харах, ганзага сайхан нийлэх, тархи толгойг нэг удаадаа эргүүлэх)
https://drive.google.com/drive/mobile/folders/0B-rZDx9cHu74dmwtb2EyN0xHMFU?resourcekey=0-GvC6oRfhsoy8oOf5XQ4E4w&usp=sharing
278re4k2qrwxxzfvia38cswr80pgfzo