Wikipedija mtwiki https://mt.wikipedia.org/wiki/Il-Pa%C4%A1na_prin%C4%8Bipali MediaWiki 1.44.0-wmf.3 first-letter Medja Speċjali Diskussjoni Utent Diskussjoni utent Wikipedija Diskussjoni Wikipedija Stampa Diskussjoni stampa MediaWiki Diskussjoni MediaWiki Mudell Diskussjoni mudell Għajnuna Diskussjoni għajnuna Kategorija Diskussjoni kategorija Portal Diskussjoni portal TimedText TimedText talk Module Module talk Lingwa Pollakka 0 3248 317589 311537 2024-11-19T16:59:58Z 200.24.154.84 317589 wikitext text/x-wiki {{Lingwa |isem = Lingwa Pollakka |isemuffiċjali = język polski |kulur = lawngreen |pajjiżi = [[Polonja]] |reġjuni = [[Ewropa]] |kelliema = lingwa materna : 45 miljun<br/>lingwa barranija : 5 miljun |rank = |familja = [[Lingwi Slavi]] |nazzjon = [[Polonja]] |aġenzija = [[Kunsill tal-Lingwa Pollakka]] |iso1 = pl |iso2 = pol |iso3 = pol |sil = |mappa = [[Stampa:Map of Polish language.svg|frameless]] |test = }} '''Pollakk''' (Pollakk: ''język polski'', [ˈjɛ̃zɨk ˈpɔlskʲi], ''polszczyzna'' [pɔlˈʂt͡ʂɨzna] jew sempliċiment ''polski'', [ˈpɔlskʲi]) hija [[Lingwa Slava|lingwa Slava]] tal-Punent tal-grupp Lekitiku, miktuba. Huwa mitkellem primarjament fil-Polonja u jservi bħala l-lingwa nattiva tal-Pollakki. Minbarra li hija l-lingwa uffiċjali tal-[[Polonja]], tintuża wkoll mid-dijaspora Pollakka. Hemm aktar minn 50 miljun kelliem Pollakk madwar id-dinja. Hija tinsab fis-sitt post fost il-lingwi tal-Unjoni Ewropea. Il-Pollakk huwa suddiviż f'djaletti reġjonali u jżomm pronomi ta' distinzjoni T–V stretti, onoriċi u diversi forom ta' formalitajiet meta jindirizza individwi. [[File:WIKITONGUES- Marta speaking Polish.webm|thumb|right|250px|Lingwa Pollakka]] == L-alfabett == Aa Ąą Bb Cc Ćć Dd Ee Ęę Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Łł Mm Nn Ńń Oo Óó Pp Rr Ss Śś Tt Uu Ww Yy Zz Źź Żż == Eżempji tal-Lingwa Pollakka == '''Il-Ġranet tal-Ġimgħa''' It-Tnejn: poniedziałek It-Tlieta: wtorek L-Erbgħa: środa Il-Ħamis: czwartek Il-Ġimgħa: piątek Is-Sibt: sobota Il-Ħadd: niedziela '''Ix-Xhur tas-Sena''' [[Jannar]]: styczeń [[Frar]]: luty [[Marzu]]: marzec [[April]]: kwiecień [[Mejju]]: maj [[Ġunju]]: czerwiec [[Lulju]]: lipiec [[Awwissu]]: sierpień [[Settembru]]: wrzesień [[Ottubru]]: październik [[Novembru]]: listopad [[Diċembru]]: grudzień '''In-Numri''' Wieħed: jeden Tnejn: dwa Tlieta: trzy Erbgħa: cztery Ħamsa: pięć Sitta: sześć Sebgħa: siedem Tmienja: osiem Disgħa: dziewięć Għaxra: dziesięć {{Lingwi Slavi}} [[Kategorija:Lingwa Pollakka| ]] f9sw1u9johhy22ddtvlexi8fxg6g2to Filatelija 0 12192 317600 313316 2024-11-20T00:37:39Z InternetArchiveBot 18288 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 317600 wikitext text/x-wiki Il-'''filatelija''' hija l-istudju tal-bolol tat-taxxa jew tal-bolol postali. Din tinkludi l-iddisinjar, il-produzzjoni u l-użi tal-bolol wara li tingħata l-awtorizzazzjoni li jinħarġu, is-soltu mingħand uffiċjali tal-gvern bħall-awtoritajiet postali. Il-filatelija hija l-attività distinta fejn jiġu studjati l-bolol, li tista’ tinkludi l-kollezzjoni tal-bolol. Ngħidu aħna, xi filatelisti jistudjaw bolol estremament rari mingħajr ma jkollhom kopji għalihom stess, għaliex jiswew ħafna flus jew għaliex l-aħħar eżemplari jinsabu fil-mużewijiet. Min-naħa l-oħra, il-kollezzjoni tal-bolol fiha nfisha hija l-ksib ta’ bolol, xi drabi mingħajr kunsiderazzjoni għall-oriġini jew għall-użu tagħhom. == Etimoloġija == Sal-lum il-ġurnata, il-ħolqien tal-kelma “filatelija” fil-forma Franċiża tagħha hija storikament attribwita lil Georges Herpin fil-pubblikazzjoni ''Le Collectionneur de timbres-postes'', Vol. 1, 15 ta’ Novembru, 1864. Hija mibnija mill-kelmiet Griegi ''philos'' (''φίλος'' li tfisser “ħabib”), u ''ateleia'' (''ἀτέλεια'' li tfisser “eżenti mid-dazji u t-taxxi”<ref>Smith, Sir William, et al (Editors) ''A Dictionary of Greek and Roman Antiquities'' (John Murray, London 1891) Third Edition, Vol. 1, p. 166</ref>) peress li l-bolol postali jindikaw li d-destinatarju ma għandux iħallas għas-servizz minħabba li dawn huma minnhom infushom mezz li jiffranka u li għaldaqstant jikkonfermaw li l-ħlasijiet postali jkunu saru minn qabel mingħand dak li jibgħat, jew mingħand ħaddieħor. It-termini alternattivi “timbrofilija” u “timbroloġija” huma ħafna inqas komuni. L-oriġini tal-filatelija tinsab fl-osservazzjoni li f’munzell bolol li jidhru kollha tal-istess tip, eżaminazzjoni ta’ aktar reqqa turi li hemm tipi differenti ta’ karta, filigrani differenti fil-karta, varjazzjonijiet fl-ilwien tal-kuluri, perforazzjonijiet differenti, u tipi oħra ta’ differenzi. Mill-paragun mar-rekords tal-awtoritajiet postali jista’ joħroġ li l-varjazzjonijiet setgħu kienu intenzjonati, li imbagħad iwassal għal aktar stħarriġ dwar kif setgħu seħħew il-bidliet u għalfejn. Huwa interessanti wkoll li eluf ta’ falsifikazzjonijiet inħolqu matul is-snin, b’uħud minnhom tajbin ħafna, u għarfien komplet tal-filatelija biss jista’ jagħti xi tama li jiġu skoperti l-falsifikazzjonijiet. Waħda mill-ispjegazzjonijiet għall-varjazzjoni kollha li teżisti hija li l-istampar tal-bolol kien fost it-tentattivi tal-bidu għall-produzzjoni bil-massa fuq skala kbira mill-awtoritajiet postali. Saħansitra fis-seklu 19, il-bolol kienu qegħdin joħorġu bil-biljuni, aktar minn kwalunkwe tip ieħor ta’ oġġett immanifatturat dak iż-żmien. == L-Oqsma tal-Filatelija == [[Stampa:Malta1860.jpg|thumb|right|200px|L-ewwel bolla ta' Malta inħarġet fl-1 ta' Diċembru 1860 mingħajr [[filigrana]] u turi l-profil tar-[[Vittorja tar-Renju Unit|Reġina Vittorja]].]] Filatelija bażika, jew '''teknika''', hija għaldaqstant l-istudju tal-aspetti tekniċi tal-produzzjoni tal-bolol u l-identifikazzjoni tagħhom. Din tinkludi l-istudju tal-: * Proċess inizzjali tal-iddisinjar tal-bolla * Karta (li tinkludi wkoll il-filigrana) * Metodi ta’ stampar (l-inċiżjoni, it-tipografija, eċċ.) * Gomma * Separazzjoni (eż. il-perforazzjoni) * Soprastampi fuq bolol diġà maħruġa * Falzitajiet u falsifikazzjonijiet filateliċi, b’mod speċjali l-identifikazzjoni tal-falsifikazzjonijiet. == L-Istrumenti tal-Filatelija == Dawn huma l-istrumenti meħtieġa fil-filatelija: il-lenti, il-pinzetta, l-odonometru, il-filigranoskopju, albums għall-konservazzjoni tal-bolol u l-katalgu. * Il-'''lenti''' sservi sabiex wieħed jara l-irqaqat tal-vinjetta u d-dentellatura bl-għan li jinduna, fejn ikun hemm, bl-imperfezzjonijiet eventwali jew bid-differenzi u s-sottotipi bejn, ngħidu aħna, żewġ bolol tal-istess ħarġa iżda wkoll bejn bolla ġenwina u oħra falza. L-evoluzzjoni tagħha hija l-'''kontafili''', strument użat ukoll mill-ħaddiema tad-deheb, li jkabbar minn tal-anqas x4. * Il-'''pinzetta''' għandha l-għan waħdieni li tmiss il-bolla mingħajr ebda kuntatt mal-idejn, u allura mingħajr ma titħalla fuqha ebda tebgħa jew umdità. Infatti l-għaraq ta' mas-subgħajn huwa b'mod partikolari ta' ħsara għall-gomma. Bħala regola, wieħed għandu dejjem juża l-pinzetta meta jaħdem bil-bolol. * L-'''odonometru''' jservi sabiex ikejjel bi preċiżjoni d-dentellatura tal-bolol skont l-ispazju li jifred dent minn ieħor. L-għarfien preċiż tad-dentellatura jippermetti l-klassifikazzjoni korretta ta' kull bolla. * Il-'''filigranoskopju''' huwa friskatur żgħir iswed fejn meta l-bolla tixxarrab bil-qtar tal-petrol rettifikat jew bl-ilma distillat il-filigrana tista' tiġi tidher perfettament (din l-analiżi hija possibbli biss fuq il-bolol użati sabiex ma jsirx ħsara lill-gomma). * L-'''album''' huwa ktieb magħmul minn bosta paġni magħqudin f'daqqa sabiex il-bolol jinżammu f'kundizzjoni ottimali. * Il-'''katalgu''' huwa indispensabbli għaliex huwa referenza għall-klassifikazzjoni tal-bolol fuq bażi ta' min iddiżinja l-bolla, min stampaha u s-sena tal-ħruġ u l-varjetajiet. Barra minn hekk, jagħti wkoll indikazzjoni tal-valur ekonomiku. == Il-Karatteristiċi ta' Bolla ta' Kwalità Tajba == [[Stampa:Malta1886.jpg|thumb|right|200px|Eżempju ta' bolla tal-1886 miżmuma f'kundizzjoni tajba ħafna iżda fejn il-vinjetta mhix iċċentrata.]] Il-kwalità hija parametru fundamentali sabiex jiġi ddeterminat il-valur ta' bolla. Għall-bolol ġodda din hija bbażata fuq kemm il-gomma fuq il-wara tkun friska. Il-gomma sikwit tiddeterjora minħabba konservazzjoni ħażina f'ambjent umdu, fejn jinħolqu tebgħat ta' ossidazzjoni jew marki sofor kbar. * Id-denti għandhom ikunu kollha preżenti u tal-istess tul ħlief fil-każijiet ta' dawk il-bolol maħruġa mingħajr dentellatura li jridu jippreżentaw marġnijiet tajba. * Il-vinjetta għandha tkun iċċentrata tajjeb ħafna, jiġifieri għandu jkun hemm marġni ndaqs bejn l-erba' lati tal-vinjetta u d-dentellatura. * Il-karta m'għandhiex tkun irqiqa jew mibruxa. * Il-kulur għandu ikun ċar u ma jridx ikun bjad. * Il-gomma għandha tkun sħiħa u mingħajr tebgħat sofor. * Jekk il-bolla hija użata, it-timbru għandu jkollu d-data tinqara u ma jkunx oħxon wisq. == Il-Bolol Miksurin jew f'Kundizzjoni Ħażina Ħafna == [[Stampa:Penny_black.jpg‎|thumb|right|200px|L-ewwel bolla tad-dinja, il-[[Penny Black]], inħarġet mir-Renju Unit fl-1840.]] Ta' min jiċċara li fil-kollezzjoni personali tiegħu, wieħed jista' jdaħħal il-bolol kollha li jrid. Kull bolla hija fil-veru sens biċċa storja unika li ma tinġiebx lura, indipendentement mill-istat tal-konservazzjoni. Madanakollu ta' min jinnota li fil-filatelija (il-kummerċ, it-tpartit u l-espożizzjonijiet) il-bolol miksurin jew difettużi m'għandhom prattikament ebda valur ħlief f'xi każi eċċezzjonali bħall-bolol ta' rarità kbira fejn b'perċentwali baxxa ta' valur (5 - 10%) jistgħu jinbiegħu xorta. * '''Huma definiti bħala bolol miksurin''': ** Bolol li għandhom biċċiet neqsin ** Bolol imqattgħin jew maqtugħin ** Bolol imtaqqba ** Bolol b'denti neqsin ** Bolol mibruxin minn quddiem ** Bolol b'karta irqiqa minn wara * '''Huma definiti bħala bolol fi stat ħażin ħafna ta' konservazzjoni''': ** Bolol b'karta ftit irqiqa minn wara ** Bolol mitwija ** Bolol b'denti qosra ** Bolol irvinati bl-umdità ** Bolol b'tebgħat sofor fuq il-gomma == Organizzazzjonijiet == [[Stampa:Briefmarkenkatalog.jpg|thumb|right|600px|Qoxra ta' katalgu antik Scott.]] === Ġenerali === * [[Fédération Internationale de Philatélie]] * {{flagicon|Ewropa}} [http://www.aephil.net/ Académie Européenne de Philatélie] * {{flagicon|USA}} [[American Philatelic Society]] * {{flagicon|Brażil}} [http://www.febraf.org/ Federação Brasileira de Filatelia] * {{flagicon|Portugall}} [https://web.archive.org/web/20090220161757/http://www.fpf-portugal.com/ Federação Portuguesa de Filatelia] * {{flagicon|Repubblika Ċeka}} [http://www.volny.cz/geophila/index_e.htm GEOPHILA Association] * {{flagicon|UK}} [http://www.ukphilately.org.uk/nps/ National Philatelic Society UK] * {{flagicon|Kanada}} [http://www.rpsc.org The Royal Philatelic Society of Canada] * {{flagicon|UK}} [[Royal Philatelic Society London]] * {{flagicon|USA}} [http://www.dpsworkshop.com Digital Philatelic Workshop] === Skont il-Pajjiż === * {{flagicon|USA}} [http://www.afdcs.org/ American First Day Cover Society] * {{flagicon|USA}} [http://www.uspcs.org/ U.S. Philatelic Classics Society ] * {{flagicon|USA}} [http://www.paphs.org/ Pennsylvania Postal History Society] * {{flagicon|Arġentina}} [https://web.archive.org/web/20090218144225/http://filateliaargentina.com.ar/asociaciones.html Féderación Argentina de Entidades Filatélicas] * {{flagicon|Awstralja}} [http://www.apf.org.au/ Australian Philatelic Federation] * {{flagicon|Kanada}} [http://www.bnaps.org/ British North American Philatelic Society] * {{flagicon|Ċipru}} [http://www.cyphilatelic.com Cyprus Philatelic Society] * {{flagicon|Greċja}} [http://www.efo.gr/ Hellenic Philatelic Federation] * {{flagicon|Greċja}} [https://web.archive.org/web/20181120140120/http://www.hps.gr/en/main.htm Hellenic Philotelic Society] * {{flagicon|Italja}} [https://web.archive.org/web/20090218180638/http://www.icsc.pwp.blueyonder.co.uk/ Italy and Colonies Study Circle] * {{flagicon|Messiku}} [https://web.archive.org/web/20090303100545/http://mepsi.org/main.htm Mexico Elmhurst Philatelic Society International] * {{flagicon|New Zealand}} [https://web.archive.org/web/20070629010509/http://www.wnc.quik.co.nz/rpsnz/rpsnz.htm Royal Philatelic Society of New Zealand Inc] * {{flagicon|Norveġja}} [http://www.filatelist.no/ Federation of Norwegian Philatelists] * {{flagicon|Russja}} [http://www.rossica.org/ The Rossica Society of Russian Philately] * {{flagicon|Turkija}} [https://web.archive.org/web/20090101165913/http://www.oneps.org/ The Ottoman and Near East Philatelic Society] * {{flagicon|Turkija}} [http://www.mclstamps.co.uk/opal/opalhome.html Oriental Philatelic Association of London] * {{flagicon|UK}} [https://web.archive.org/web/20090225061423/http://philatelic-traders-society.co.uk/ Philatelic Traders Society (London)] * {{flagicon|Wales}} [https://web.archive.org/web/20080503174406/http://www.wps.wales.org/ Welsh Philatelic Society] === Tematiċi === * [[Scouts on Stamps Society International]] * {{flagicon|USA}} [[American Topical Association]] * {{flagicon|USA}} [https://web.archive.org/web/20090216155643/http://owasu.org/ Old World Archaeological Study Unit] * [http://wreckandcrash.org Wreck & Crash Mail Society] * {{flagicon|Afrika t'Isfel}} [https://web.archive.org/web/20090227082307/http://www.thematicsa.co.za/ Thematic Collecting Group in South Africa] == Mużewijiet Postali == * {{flagicon|Kanada}} [[Canadian Postal Museum]] * {{flagicon|Franza}} [[Musée de La Poste]] * {{flagicon|USA}} [[National Postal Museum]] (USA) * {{flagicon|UK}} [[The British Postal Museum & Archive]] * {{flagicon|UK}} [https://web.archive.org/web/20081002173916/http://www.bl.uk/collections/philatelic/collectionsgen.html British Library Philatelic Collections] == Referenzi == {{referenzi}} * Leon Norman Williams, ''Fundamentals of Philately'' (American Philatelic Society, 1990) * Richard McP. Cabeen, ''Standard Handbook of Stamp Collecting'' (Harper & Row, 1979) [[Kategorija:Filatelija| ]] p7nnva6so8o3oplkz7u6kdu9n93fjs7 Ruma 0 13425 317595 315041 2024-11-19T22:42:46Z InternetArchiveBot 18288 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 317595 wikitext text/x-wiki {| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" | align="center" colspan="2"|<big>'''Ruma'''</big><br /><big>'''Roma''' {{it}} |- |align=left width=130px| [[Stampa:Flag_of_Rome.svg|120px|Bandiera]] |align=right width=130px| |- | align=center colspan=2 style="background:#f9f9f9;" | [[Stampa:RomaMontage1..jpg|300px]] |- | align=center colspan=2 style="background:#f9f9f9;" | [[Stampa:Lokazzjoni ta' Ruma.png|Lokazzjoni ta' Ruma|270px]] |- |'''Pajjiż<br />[[Reġjun ta' Franza|Reġjun]]''' |{{bandiera|Italja}}<br />{{bandiera|Lazjo}} |- | '''Gvern'''<br />&nbsp;• Commissario Prefettizio | <br />Francesco Paolo Tronca |- |'''[[Erja]]'''<br />&nbsp;• Total |<br />1,285 km2 (496.3 mi kw) |- |'''[[Żona tal-ħin]]''' |[[Ħin Ewropew Ċentrali|CET]] (UTC+1) |- |'''Popolazzjoni''' (2014)<br />&nbsp;• Densità<br />&nbsp;• Comune<br />&nbsp;• Metro |<br />2,232/km2 (5,781/mi kw)<br />2,869,461<ref name="Istat">{{ċita web|url=http://www.demo.istat.it/bilmens2014gen/query.php?lingua=ita&Rip=S3&Reg=R12&Pro=P058&Com=91&submit=Tavola|titlu=Istat official population estimates|aċċess=|data-aċċess=2015-12-24|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20141027142541/http://www.demo.istat.it/bilmens2014gen/query.php?lingua=ita&Rip=S3&Reg=R12&Pro=P058&Com=91&submit=Tavola|arkivju-data=2014-10-27|url-status=dead}}</ref><br /> 4,321,244<ref name="PR">[https://web.archive.org/web/20150205172000/http://demo.istat.it/pop2014/popol.php?m1=&m2=&m3=&m4=&m5=y&f1=&f2=&f3=&f4=&f5=y&daanno=0&adanno=100&lingua=eng&Rip=S3&Reg=R12&Pro=P058&Com=000&submit=Save Bilancio demografico Anno 2014 (dati provvisori). Provincia: Roma] - Demo.istat.it</ref> |- |'''Kodiċi postali''' |00100 |- |'''Sit tal-Web''' |[http://www.comune.roma.it/PCR/do/jpsite/Site/home Comune di Roma] |} '''Ruma''' (<small>[[lingwa taljana|Taljan]]</small>:''Roma'' {{awdjo|It-Roma.ogg|roːma}}) hija belt u ''[[komunn|komun]]'' speċjali (imsemmi ''Roma Capitale'') fl-[[Italja]]. Ruma hija l-belt kapitali tal-Italja u tar-[[Reġjuni tal-Italja|reġjun]] [[Lazjo]]. B'2.9&nbsp;miljun reżident f'1,285 km2 (496.1 mi kw), hija l-aktar belt popolata tal-pajjiż u r-raba' l-aktar popolata fl-Unjoni Ewropea mill-popolazzjoni ġewwa l-konfini tal-belt. Il-[[Belt Metropolitana ta' Ruma]] għandha popolazzjoni ta' 4.3&nbsp;miljun ruħ.<ref name="PR"/> Il-belt tinsab fil-parti ċentrali tal-punent tal-[[Peniżola Taljana]], tul ix-xtut tax-xmara [[Tevere]]. Il-[[Belt tal-Vatikan]] hija pajjiż indipendenti ġewwa l-konfini tal-belt ta' Ruma, l-uniku eżempju eżistenti ta' pajjiż ġewwa belt: għal din ir-raġuni, Ruma tiġi spiss definita bħala l-kapitali taż-żewġ stati.<ref>{{ċita web|url=http://www.quirinale.it/qrnw/statico/ex-presidenti/Ciampi/dinamico/discorso.asp?id=21495|titlu=Discorsi del Presidente Ciampi|editur=Presidenza della Repubblica|aċċess=}}</ref><ref>{{ċita web|url=http://www.repubblica.it/2005/d/sezioni/esteri/nuovopapa/reazitalia/reazitalia.html|titlu=Le istituzioni salutano Benedetto XVI|editur=La Repubblica|aċċess=}}</ref> L-[[Storja ta' Ruma|Istorja ta' Ruma]] tmur lura għal aktar minn elfejn sena. Filwaqt li l-[[mitoloġija Rumana]] tgħid li Ruma twaqqfet madwar is-sena 753 QK, il-post ilu abitat minn ħafna qabel, u għalhekk il-belt hija waħda mill-eqdem siti kontinwament okkupati fl-Ewropa.<ref name="Heiken, G. 2005">Heiken, G., Funiciello, R. u De Rita, D. (2005), ''The Seven Hills of Rome: A Geological Tour of the Eternal City. Princeton University Press.'' {{en}}</ref> Il-Popolazzjoni bikrija tal-belt oriġinat minn taħlita ta' [[Latini]], [[ċiviltà Etruska|Etruskani]] u [[Sabini]]. Wara, il-belt suċċessivament saret il-kapitali tar-[[Renju Ruman]], tar-[[Repubblika Rumana]] u tal-[[Imperu Ruman]], u hija meqjusa bħala waħda mill-postijiet tat-twelid taċ-[[kultura tal-Punent|ċiviltà tal-Punent]] u minn xi nies l-ewwel [[metropoli]] li qatt kien hemm.<ref>[http://www.historytoday.com/mary-harlow/old-age-ancient-rome Old Age in Ancient Rome] {{en}}</ref> Hija magħrufa bħala "Roma Aeterna" (Il-Belt Eterna) <ref>{{ċita web|url=http://www.elfuturodelpasado.com/elfuturodelpasado/Ultimo_numero_files/023.pdf|titlu=APROXIMACIÓN A LA ICONOGRAFÍA DE ROMA AETERNA|isem=|sena=2010|editur=|paġni=349–363|kuljom=|aċċess=|data-aċċess=2015-12-24|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20150923235403/http://www.elfuturodelpasado.com/elfuturodelpasado/Ultimo_numero_files/023.pdf|arkivju-data=2015-09-23|url-status=dead}}</ref> u "[[Caput Mundi]]" (Kapitali tad-Dinja), żewġ kunċetti ċentrali fil-kultura antika Rumana. Wara l-waqgħa tal-Imperu tal-Punent, li mmarka l-bidu tal-[[Medju Evu|Medjuevu]], Ruma bdiet taqa' bilmod taħt il-kontroll politiku tal-[[Papa|Papat]], li kien stabbilit fil-belt mill-ewwel seklu AD sas-seklu 8, meta sar il-belt kapitali tal-[[Stati Papali|Istati Papali]], li damu sal-1870. Mir-[[Rinaxximent]], kważi l-Papiet kollha ta' wara [[Papa Nikola V|Nikola V]] (1422–55), għal erba' mitt sena segwew b'mod koerenti programm arkitettoniku u urbanistiku li għamlu l-belt ċentru artistiku u kulturali dinji.<ref>{{ċita ktieb|kunjom=|isem=|data=|titlu=Topografia e urbanistica di Roma|lingwa=Taljan|paġni=346–47|kuljom=|editur=Istituto di Studi Romani|belt=|aċċess=}}</ref> Minħabba dan, Ruma saret l-ewwel waħda miċ-ċentri maġġuri ewlenin tar-[[Rinaxximent Taljan]], u wara, saret il-post tal-ħolqien tal-istil [[Barokk]] u tan-[[neoklassiċiżmu]]. Artisti famużi, pitturi, skulturi u periti, għamlu Ruma ċ-ċentru tal-attività tagħhom, waqt li ħolqu kapolavuri madwar il-belt. Fl-1871, Ruma saret il-kapitali tar-[[Renju tal-Italja (1861–1946)|Renju tal-Italja]], u fl-1946, tar-[[Repubblika Taljana]]. Ruma għandha l-istatus ta' [[belt globali]].<ref name="lboro.ac.uk">{{ċita web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2012t.html|titlu=GaWC – The World According to GaWC 2012|data=|editur=Lboro.ac.uk|aċċess=|data-aċċess=2015-12-25|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20140320212149/http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2012t.html|arkivju-data=2014-03-20|url-status=dead}}</ref><ref>{{ċita web|url=http://www.managementthinking.eiu.com/sites/default/files/downloads/Hot%20Spots.pdf|titlu=Rome|data=|editur=Managementthinking.eiu.com|title=|aċċess=|data-aċċess=2015-12-25|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20131101082038/http://www.managementthinking.eiu.com/sites/default/files/downloads/Hot%20Spots.pdf|arkivju-data=2013-11-01|url-status=dead}}</ref><ref name="atkearney.at">{{ċita web|url=http://www.atkearney.com/research-studies/global-cities-index/full-report|titlu=2014 Global Cities Index and Emerging Cities Outlook|aċċess=}}</ref> Fl-2014, Ruma ġiet klassifikata l-erbatax l-aktar belt miżjura fid-dinja, it-tielet l-aktar fl-[[Unjoni Ewropea]], u l-aktar attrazzjoni turistika popolari fl-Italja.<ref>[http://edition.cnn.com/2015/01/29/travel/gallery/most-visited-cities-euromonitor/ Most Visited Cities]</ref> Iċ-ċentru storiku tal-belt huwa elenkat mill-[[UNESCO]] bħala [[Sit ta' Wirt Dinji]].<ref name="whc.unesco.org">{{ċita web|url=http://whc.unesco.org/en/list/91|titlu=Historic Centre of Rome, the Properties of the Holy See in that City Enjoying Extraterritorial Rights and San Paolo Fuori le Mura|xogħol=[[UNESCO]] World Heritage Center|aċċess=}}</ref> Il-monumenti u l-mużewijiet bħall-[[Mużewijiet tal-Vatikan]] u l-[[Kolossew]], huma fost l-aktar destinazzjonijiet li jżuruhom nies turistiċi fid-dinja, iż-żewġ postijiet jirċievu miljuni ta' turisti kull sena. Ruma ospitat l-[[Olimpjadi tas-sajf 1960]] u s-sede tan-Nazzjonijiet Uniti, l-[[Organizazzjoni tal-Ikel u l-Agrikoltura]]. ==Storja== ===Etimoloġija=== Skont il-leġġenda tar-Rumani Antiki stess ta' kif twaqqfet il-belt,<ref name="livy1797">L-istorja ta' Ruma, 1797</ref> l-isem "Roma" ġej mill-fundatur u l-re, [[Romulus]].<ref>{{ċita web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/509038/Romulus-and-Remus|titlu=Romulus and Remus|data=|editur=Brittanica.com|aċċessdata=}}</ref> Madankollu, jista' jkun li l-isem Romulus kien fil-fatt ġej minn Ruma stess. Kmieni fis-seklu 4, kien hemm diversi teoriji pproposti dwar l-oriġini tal-isem Roma. Ġew proposti bosta ipoteżijiet li ffukaw fuq l-għeruq lingwistiċi inċerti tal-isem.:<ref>Claudio Rendina, ''Roma ieri, oggi, domani'', Newton Compton, Roma, 2007, pg. 17</ref> * Minn ''Rumon'' jew ''Rumen'', isem arkajku tat-[[Tiber]], li għandu l-istess għerq bħall-verb Grieg ῥέω (rhèo) u l-verb Latin ''ruo'', li t-tnejn iffissru "fluss";<ref>Din l-ipoteżi toriġina mill-grammatiku Ruman [[Maurus Servius Honoratus]].</ref> * Mill-kelma [[lingwa Etruska|Etruska]] ''ruma'', li l-għeruq tagħha huwa *rum- "beżżul", forsi referenza għal-lupa li adottat u reddgħet it-tewmin bl-isem jixxibah Romulus u Remus, jew referenza għall-għamla tal-Għoljiet Palatini u Aventini. * Mill-kelma Griega ῤώμη (rhōmē), li tfisser ''qawwa''.<ref>Din l-ipoteżija toriġina minn [[Plutarch]]</ref> ===Bidu=== Hemm evidenza arkeoloġika ta' okkupazzjoni umana taż-żona ta' Ruma minn madwar 14,000 sena ilu, imma s-saff dens ta' skart miż-żminijiet ta' wara, joskura is-siti Palaeolitiċi u Neolitiċi.<ref name="Heiken, G. 2005"/> Il-preżenza ta' għodda tal-ġebel u armi tal-fuħħar u ġebel tafferma l-preżenza umana għal madwar 10,000 sena. Diversi skavi, ikkonfermaw il-fehma li Ruma kibret minn insedjamenti [[pastoraliżmu|pastorali]] fl-[[għolja Palatine|Għolja Palatina]] fejn il-quddiem kellu jkun hemm il-[[Forum Ruman]]. Filwaqt li xi arkeoloġi jsostnu li Ruma kienet tabilħaqq imwaqqfa fin-nofs tas-seklu 8 QK (id-data tradizzjonali), din id-data hija suġġett kontroversjali.<ref name="foundation">{{ċita aħbar|isem=|data=|titlu=More Clues in the Legend (or Is It Fact?) of Romulus|url=http://www.nytimes.com/2007/06/12/science/12rome.html|kuljom=|xogħol=|aċċess=}}</ref> Madankollu, il-qawwa tal-ħrafa li kulħadd jaf dwar il-fondazzjoni leġġendarja ta' Ruma, għandha t-tendenza li tiddifletti l-attenzjoni mill-veri oriġini tagħha li huma ħafna aktar antikiti. ====Leġġenda tat-twaqqif ta' Ruma==== [[File:Capitoline she-wolf Musei Capitolini MC1181.jpg|thumb|Il-[[Lupu Kapitolin|Lupa Kapitolina]] treddgħa t-trabi tewmin [[Romulus u Remus]].]] L-istejjer tradizzjonali li waslulna mir-[[Rumani tal-qedem]] stess, jispjegaw l-istorja bikrija tal-belt f'termini ta' leġġendi. L-aktar magħrufa dawn il-miti, u forsi l-aktar famuża mill-[[mitoloġija Rumana|miti Rumani]], hija l-istorja ta' [[Romulus u Remus]], it-trabi tewmin li reddgħithom [[lupu|lupa]].<ref>{{Ċita ktieb|sena=1797|titlu=The history of Rome|editur=|kuljom=|oħrajn=}}</ref> Huma ddeċidew li jibnu belt, iżda wara ġlieda, [[Romulus]] qatel lil ħuh u l-belt ħadet ismu. Skond l-annalisti Rumani, dan sar fil-21 ta' April 753 QK.<ref name=awg73>Hermann & Hilgemann(1964), p.73</ref> Din il-leġġenda trid tiġi rrikonċiljata ma' tradizzjoni oħra ta' storja li suppost ġrat qabel, li fiha r-[[Gwerra Trojan|refuġjat Trojan]] [[Aeneas]], ħarab mill-Italja u waqqaf ir-razza tar-Rumani permezz ta' ibnu [[Ascanius|Iulus]], l-isem tad-[[dinastija Ġulju-Klawdja]].<ref>{{Ċita ktieb|data=|titlu=The Early History of Rome|isbn=978-0-14-196307-5|editur=Penguin Books Ltd|kuljom=}}</ref>Dan twettaq mill-poeta Ruman [[Virġilju]] fl-ewwel seklu QK. ===Monarkija, repubblika, imperu=== Wara l-fondazzjoni leġġendarja minn Romulus,<ref>Hermann & Hilgemann (1964), p.73</ref> Ruma kienet iggvernata għal perjodu ta' 244 sena minn sistema monarkika, l-ewwel minn sovrani ta' nisel [[Latin]] u [[Sabin]], u wara minn reijiet [[Etruski]]. It-tradizzjoni issemmi seba' Reijiet: [[Romulus]], [[Numa Pompilius]], [[Tullus Hostilius]], [[Ancus Marcius]], [[Tarquinius Priscus]], [[Servius Tullius]] u [[Lucius Tarquinius Superbus|Tarquinius Superbus]]. Fis-sena 509 QK, ir-Rumani keċċew l-aħħar re mill-belt u stabbilew [[repubblika]] [[Oligarkika]]. Imbagħad, Ruma bdiet perjodu kkaratterizzat b'ġlied intern bejn il-[[Patrizju|patrizji]] (l-aristokratiċi) u l-[[Plebej|plebej]] (proprjetarji żgħar), u b'gwerer kontinwi kontra l-popolazzjonijiet tal-Italja ċentrali: l-Etruski, il-Latini, il-[[Volxi]] u l-[[Ekwi]].<ref name=awg77>Hermann & Hilgemann (1964), p.77</ref> Wara li saret il-ħakkiema ta' [[Latium]], Ruma mexxiet diversi gwerrer (kontra l-[[Galli]], [[Oxi]]-[[Sanniti]] u l-kolonja Griega ta' [[Taranto]], alleati ma' [[Pirru tal-Epiru|Pirru]], ir-Re tal-[[Epiru]]) li rriżultaw fil-konkwista tal-[[peniżola Taljana]], miż-żona ċentrali sal-[[Magna Graecia]].<ref>Hermann & Hilgemann (1964), p.79</ref> Matul it-tielet u t-tieni seklu QK ġiet stabbilita l-eġemonija Rumana mal-Mediterran u l-Lvant,permezz tat-tliet [[gwerer Puniċi]] (264-146 QK), kontra l-belt ta' [[Kartaġni]] u tliet gwerrer oħra kontra l-[[Maċedonja (renju antik) |Maċedonja]] (212-168 QK).<ref name=awg8183>Hermann & Hilgemann (1964), p.81-83</ref> Imbagħad, Ruma stabbilit l-ewwel [[provinċja Rumana|provinċji Rumani]]: [[Sqallija]], [[Korsika u Sardinja]], [[Spanja Rumana]], il-[[Maċedonja (renju antik) |Maċedonja]], il-[[Akaja (provinċja Rumana)|Greċja (Akaja)]] u l-[[Afrika (provinċja Rumana)|Afrika]].<ref name=awg8185>Hermann & Hilgemann (1964), p.81-85</ref> [[Stampa:Roma Plan.jpg|thumb|left|Mappa antika ta' Ruma.]] Mill-bidu tas-seklu 2 QK, kien hemm kontest għall-poter bejn żewġ gruppi ta' aristokratiċi: l-[[ottimati]], li jirrappreżentaw il-parti konservattiva tas-[[senat Ruman|Senat]], u l-[[populares]], li kienu jiddependu mill-għajnuna tal-[[plebej]] (klassi baxxa urbana) biex jiksbu l-poter. Fl-istess perjodu, il-falliment tal-bdiewa ż-żgħar u l-istabbiliment ta' oqsma li jimpjegaw l-iskjavi, ipprovokaw il-migrazzjoni ta' għadd kbir ta' nies lejn il-belt. Għall-gwerra kontinwa kienet meħtieġa armata professjonali, u din kienet aktar leali lejn il-ġenerali tagħha milli lejn ir-repubblika. Minħabba dan, fit-tieni nofs tas-seklu 2 u matul l-ewwel seklu QK, kien hemm kunflitti kemm barra l-belt u internament: wara t-tentattiv fallut tar-riforma soċjali tal-populares [[Tiberju Grakku|Tiberju]] u [[Gajju Grakku]],<ref name=awg89>Hermann & Hilgemann (1964), p.89</ref> u l-gwerra kontra l-[[Jugurtha]],<ref name=awg89/> kien hemm [[L-Ewwel Gwerra Ċivili ta' Sulla|l-ewwel gwerra ċivili]] bejn [[Gajju Marju]] u [[Sulla]].<ref name=awg89/> Wara kien hemm ir-[[It-Tielet Gwerra Servili|rewwixta l-kbira tal-iskjavi]] taħt [[Spartaku]]<ref name=awg91>Hermann & Hilgemann (1964), p.91</ref> u wara, l-istabbiliment tal-[[l-ewwel triumvirat|ewwel triumvirat]] b'[[Ġulju Ċesri|Ċesri]], [[Pompew]] u [[Marku Liċinju Krassu|Krassu]].<ref name=awg91/> Il-konkwista ta' [[Gallja]] għamlet lil Ċesri qawwi u popolari immens, u dan wassal għat-[[Gwerra Ċivili ta' Ċesri|tieni gwerra ċivili]] kontra s-Senat u Pompew. Wara r-rebħa tiegħu, Ċesri ħatar ruħu [[Dictator perpetuo|dittatur għal ħajtu]].<ref name=awg91/> L-assassinju tiegħu wassal għat-[[it-tieni triumvirat|tieni triumvirat]] bejn [[Ottovjanu]] (neputi u werriet ta' Ċesri), [[Marku Antonju]] u [[Marku Emilju Lepidu (triumvirat)|Lepidu]], u għal [[Gwerra Finali tar-Repubblika Rumana|gwerra ċivili oħra]] bejn Ottavjanu u Antonju.<ref name=awg93>Hermann & Hilgemann (1964), p.93</ref> Fis-sena 27 QK, sar ''[[Princeps|princeps civitatis]]'' u kiseb it-titlu ta' [[Augustus]], b'hekk sar il-fundatur tal-[[prinċipat]], [[diarkija]] bejn il-''princeps'' u s-senat.<ref name=awg93/> Ruma ġiet stabbilita bħala imperu [[de facto]] li laħaq l-akbar espansjoni fit-tieni seklu taħt l-Imperatur [[Trajjanu]], Ruma ġiet ikkonfermata bħala [[caput Mundi]], (kapitali tad-dinja), espressjoni li kienet diġà ngħatat fil-perjodu Repubblikan. Matul l-ewwel żewġ sekli tiegħu, l-imperu kellu bħala mexxejja l-imperaturi tad-[[dinastija Ġulju-Klawdjana]],<ref name=awg97>Hermann & Hilgemann (1964), p.97</ref> id-[[dinastija Flavjana]] (Flavjanu bena l-amfiteatru bl-istess isem, magħrufa bħala l-[[Kolossew]])<ref name=awg97/> u d-[[dinastija Antonina]].<ref name=awg99>Hermann & Hilgemann (1964), p.99</ref> Dan iż-żmien kien ikkaratterizzat ukoll bil-firxa tal-Kristjaneżmu, ippriedkat minn [[Ġesù|Ġesù Kristu]] fil-[[Ġudea]] fl-ewwel nofs tal-ewwel seklu (taħt [[Tiberju]]) u ppopolarizzat mill-[[appostli]] mal-imperu u lil hinn minnhu.<ref name=awg107>Hermann & Hilgemann (1964), p.107</ref> L-epoka Antonina hija meqjusa bħala l-apoġew tal-Imperu, li territorju tiegħu kien jilħaq mill-[[Oċean Atlantiku]] għall-[[Ewfrate]] u mill-[[Gran Brittanja|Brittanja]] sal-[[Eġittu]].<ref name=awg99/> Fit-tielet seklu, fit-tmiem tad-[[dinastija Antonina]], fi żmien id-[[dinastija tas-Severi]], il-''principatus'' ġie sostitwit minn gvern militari, li ftit taż-żmien wara kien segwit minn perjodu destabilizzanti ta' anarkija militari magħruf bħala l-[[Kriżi tat-Tielet Seklu]]. Fl-istess żmien l-ekonomija marret lura, l-inflazzjoni żdiedet u l-għedewwa storiċi ta' Ruma, it-[[popli Ġermaniċi|tribujiet Ġermaniċi]] fil-Punent u l-[[Imperu Sasanjan|Imperu Persjan]] fil-Lvant, żammew pressjoni kontinwa fuq il-fruntieri.<ref name=awg101>Hermann & Hilgemann (1964), p.101</ref> L-Imperatur [[Dijoklezjanu]] (284) pprova jsolvi l-problemi ekonomiċi u militari billi jintroduċi d-[[dominat]] ([[monarkija assoluta]] fejn l-imperatur kien deifikat), u impona l-kontroll tal-prezzijiet u ddeċentralizza l-amministrazzjoni. L-imperatur qasam l-imperu fi tnax-il [[provinċja Rumana|djoċesi]]. Hu kien jiggverna, taħt it-titolu ta' ''Augustus'', in-nofs tal-lvant (bir-residenza tiegħu f'[[Nicomedia]]) u ħatar lil [[Maximian]] bħala ''Augustus tal-Punent'' biex jiggverna n-nofs tal-Punent, u l-belt kapitali tmexxiet lejn [[Mediolanum]].<ref name=awg101/> Is-suċċessjoni kienet regolata bil-ħolqien tat-[[Tetrarka]]: fil-fatt kull ''Augustus'', kellu jaħtar imperatur żgħir, bit-titlu ta' ''Ċesri'', biex jiggverna parti mit-territorju Ruman f'isem ''Augustus'' u li fl-aħħar kellu jilħaq l-imperatur il-ġdid.<ref name=awg101/> Wara l-abdikazzjoni ta' Diocletian u Maximian fit-305 u l-kunflitti dinastiki ħafna, din is-sistema kkollassat, u l-mexxej il-ġdid, [[Kostantinu I|Kostantinu]], iċċentralizzata l-poter mill-ġdid u, bl-[[Editt ta' Milan]] fit-313, ta' il-libertà ta' qima għall-Insara, u b'hekk rahan ruħu li jagħti stabbiltà għar-reliġjon ġdid. Huwa bena diversi knejjes, ta' l-poter ċivili ta' Ruma lil [[Papa Silvestru I]] u fil-Lvant waqqaf il-belt kapitali l-ġdida; [[Kostantinopli]].<ref name=awg103>Hermann & Hilgemann (1964), p.103</ref> Il-Kristjaneżmu sar ir-reliġjon uffiċjali tal-imperu, grazzi għall-[[Editt ta' Tessalonika|editt maħruġ fit-380]] minn [[Theodosius I|Theodosius]], li kien l-aħħar imperatur tal-imperu unifikat: fil-fatt, wara mewtu, it-tfal tiegħu, [[Arcadius]] u [[Honorius (imperatur)|Honorius]], qasmu l-imperu f'żewg partijiet; l-imperu tal-[[Imperu Ruman tal-Punent|Punent]] u l-imperu tal-[[Imperu Biżantin|Lvant]]. Il-kapitali tal-Imperu Ruman tal-Punent saret [[Ravenna]].<ref name=awg103/> Ruma kienet tilfet ir-rwol ċentrali tagħha fl-amministrazzjoni tal-imperu, b'hekk ġiet [[Sakkeġġ ta' Ruma (410)|imkeċċija fl-410]] mill-[[Viżigoti]], immexxija minn [[Alaric I]],<ref name=awg115>Hermann & Hilgemann (1964), p.115</ref> iżda wkoll ġew imsebbħa mill-kostruzzjoni tal-bini sagru mill-Papiet (bil-kollaborazzjoni tal-imperatur). Il-Belt, fqira u spopolata, sofriet [[Sakkeġġ ta' Ruma (455)|sakkeġġi ġodda fl-455]], minn [[Ġenseriku]], re tal-[[Vandali]].<ref name=awg117>Hermann & Hilgemann (1964), p.117</ref> L-imperatur dgħajjef tal-ħames seklu ma setgħax iwwaqqaf id-dikompożizzjoni, sakemm id-depożizzjoni ta' [[Romulus Augustus]] fit-22 ta' Awwissu 476, li mmarka t-tmiem tal-Imperu Ruman tal-Punent u, għal ħafna storiċi, kien il-bidu tal-[[Medju Evu]].<ref name=awg103/> ===Medju Evu=== [[Stampa:Eroberung roms 410.jpg|thumb|left|Minjatura turi s-[[Sakkeġġ ta' Ruma (410)]]]] L-Isqof ta' Ruma, imsejjaħ il-[[Papa]], kien importanti mill-jiem bikrija tal-Kristjaneżmu minħabba l-martirju taż-żewġ appostli, [[San Pietru|Pietru]] u [[Pawlu minn Tarsu|Pawlu]]. L-Isqfijiet ta' Ruma dehru wkoll (u għadhom jidhru bħala Kattoliċi) bħala s-suċċessuri ta' Pietru; li kien l-ewwel Isqof ta' Ruma. B'hekk il-belt saret ta' importanza akbar bħala ċ-ċentru tal-[[Knisja Kattolika]]. Wara l-[[waqgħa tal-Imperu Ruman tal-Punent]] fl-476 AD, Ruma kienet l-ewwel taħt il-kontroll ta' [[Odoacer]] u mbagħad saret parti mir-[[Renju Ostrogotiku]] qabel ma rritornat lejn il-kontroll [[Imperu Biżantin|Ruman tal-Lvant]] wara l-[[Gwerra Gotika (535–554)|Gwerra Gotika]], li qerdet il-belt. Il-popolazzjoni tal-belt naqset aktar minn miljun fil-210 AD għal 500,000 fil-273<ref>{{ċita web|url=http://www.mandatory.com/2013/01/24/the-16-greatest-cities-in-human-history/9|titlu=travel, history, civilizations, greatest cities, largest cities, Rome|isem=|data=|editur=|kuljom=|aċċess=|data-aċċess=2015-12-30|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20130130090938/http://www.mandatory.com/2013/01/24/the-16-greatest-cities-in-human-history/9|arkivju-data=2013-01-30|url-status=dead}}</ref> u 35,000 wara l-Gwerra Gotika,<ref>Luc-Normand Tellier (2009). "''[https://books.google.com/books?id=cXuCjDbxC1YC&pg=PA185&dq&hl=en#v=onepage&q=&f=false Urban world history: an economic and geographical perspective]''". PUQ. p.185. ISBN 2-7605-1588-5</ref> li naqset gruppi ta' bini abitat b'intervall fost oqsma kbar ta' fdalijiet, veġetazzjonijiet, vinji u ġonna tas-swieq.<ref>Norman John Greville Pounds. ''An Historical Geography of Europe 450 B.C.-A.D. 1330''. p. 192.</ref> Wara l-invażjoni tal-[[Langobardi]] fl-Italja, il-belt baqgħet nominalment Biżantina, iżda fir-realtà l-Papiet segwew il-politika tal-ekwilibriju bejn il-[[Imperu Biżantin|Biżantini]], il-[[Franki]] u l-[[Langobardi]].<ref name=be19>Bertarelli (1925), p.19</ref> Fis-729, ir-Re tal-Langobardi [[Liutprand (Re tal-Langobardi)|Liutprand]], ta' donazzjoni lill-knisja il-belt ta' [[Sutri]] li tinsab fi tramuntana ta' Latium, b'hekk beda l-poter temporali tal-knisja.<ref name=be19/> Fis-756, [[Pepin il-Qasir]], wara li għeleb lill-Langobardi, ta' il-ġuriżdizzjoni temporali lill-Papa fuq id-Dukat Ruman u l-[[L-Esarkat ta' Ravenna|Esarkat ta' Ravenna]], b'hekk inħolqu l-[[Stati Papali|Istati Papali]].<ref name=be19/> Wara dan il-perjodu, it-tliet poteri pruvaw immexxu l-belt: il-papa, in-nobbli, flimkien mal-kapijiet tal-milizzji, l-imħallfin, is-Senat u l-poplu; u r-re tal-Franki, patricius u l-Imperatur.<ref name=be19/> Dawn it-tliet partiti (teokratiku, repubbliku u imperjali) kienu karatteristiċi tal-ħajja Rumana matul il-Medju Evu kollu.<ref name=be19/> Fil-lejl tal-Milied tas-sena 800, [[Charlemagne]] kien inkurunat f'Ruma bħala imperatur tal-[[Imperu Qaddis Ruman]] mill-[[Papa Leo III]]: f'dik l-okkażjoni, il-belt ospitat għall-ewwel darba ż-żewġ setgħat li ssaraw il-poter universali li kellu jkun kostanti għall-Medju Evu.<ref name=be19/> [[File:Sacre de Charlemagne.jpg|thumb|Inkurunazzjoni ta' [[Charlemagne]] fil-25 ta' Diċembru 800]] Fit-846, l-Għarab Musulmani daħlu fi ħdan il-belt mingħajr suċċess, imma rnexxielhom jisirqu affarijiet mill-bażiliki ta' [[Bażilika Antika ta' San Pietru|San Pietru]] u San Pawl.<ref>[http://www.metmuseum.org/toah/ht/06/eust/ht06eust.htm Italian Peninsula, 500–1000 A.D.], [[Mużew Metropolitan tal-Arti]]</ref> Wara t-tmiem tal-[[Imperu Karolingjan|poter Karolingjan]], Ruma waqgħet bħala priża għall-anarkija fewdali: diversi familji nobbli komplew il-ġlieda kontra l-Papa u l-imperatur. Dawn kienu ż-żminjiet ta' [[Theodora (senatriċi)|Theodora]] u bintha [[Marozia]], sefturi u ommijiet ta' diversi papiet, u ta' [[Crescentius II|Crescentius]], li kien eżempju ta' qawwa fewdali, kif ukoll iġġieled kontra l-Imperaturi [[Otto II]] u [[Otto III|III]].<ref name=be20>Bertarelli (1925), p.20</ref> L-iskandli ta' dan il-perjodu, imbuttaw il-papa li jirriforma ruħhu: l-elezzjoni tal-Papa kienet riservata għall-kardinali, u riforma tal-kleru kien attentat. Il-forza ta' wara dan it-tiġdid, kien il-monk [[Ildebrando da Soana]], li darba kien elett papa taħt l-isem ta' [[Papa Gregorju VII|Gregorju VII]], huwa sar involut fil-[[Kontroversja tal-Investitura]] kontra l-Imperatur [[Henry IV (Imperu Qaddis Ruman)|Henry IV]].<ref name=be20/> Sussegwentement, Ruma kienet [[Sakkeġġ ta' Ruma (1084)|maħruqa]] minn [[Normani]] ta' [[Robert Guiscard]], dan kien daħal fil-belt bl-appoġġ tal-Papa, li kien assedjat fil-Castel S. Angelo.<ref name=be20/> Matul dan il-perjodu, il-belt kienet immexxija b'mod awtonomu minn ''senatore'' jew ''patrizio'': fis-seklu 12. Din l-amministrazzjoni, li hija normali fil-bliet Taljani, evolviet f'[[komun medjevali|komun]], forma ġdida ta' organizzazzjoni soċjali, espressjoni ta' klassijiet sinjuri ġodda.<ref name=be20/> Il-[[Papa Lucius II]] kien diġà lest biex jiġġieled kontra l-komun Ruman, u wara, il-ġlieda tkompliet mis-suċċessur tiegħu, li kien il-[[Papa Eugene III]]: imbagħad, il-komun kien alleat man-nobbli, li kien appoġġatat minn [[Arnaldo da Brescia]], monk li kien riformatur soċjali u reliġjuż.<ref name=be21>Bertarelli (1925), p.21</ref> Wara l-mewt tal-Papa, Arnaldo ittieħed priġunier minn [[Papa Adrian IV|Adrianus IV]], b'hekk immarka t-tmiem awtonomu tal-komun.<ref name=be21/> Taht il-[[Papa Innocent III]], li mmarka r-renju tal-apoġew tal-papiżmu, il-komun illikwida is-senat, u ġie sostitwit minn ''Senatore'', dan kien suġġett għall-Papa.<ref name=be21/> F'dan il-perjodu l-papiet kellhom rwol ta' importanza sekulari fl-[[Ewropa tal-Punent]], huma spiss kienu jaġixxu bħala arbitri bejn il-[[monarka|monarki]] Kristjani u jeżerċitaw il-poteri addizzjonali tal-politiċi.<ref name="Faus">Faus, José Ignacio Gonzáles. "''Autoridade da Verdade - Momentos Obscuros do Magistério Eclesiástico''". Capítulo VIII: Os papas repartem terras - Pág.: 64-65 e Capítulo VI: O papa tem poder temporal absoluto – Pág.: 49-55. Edições Loyola. ISBN 85-15-01750-4. Embora Faus critique profundamente o poder temporal dos papas ("''Mais uma vez isso salienta um dos maiores inconvenientes do status político dos sucessores de Pedro''" - pág.: 64), ele também admite um papel secular positivo por parte dos papas ("''Não podemos negar que intervenções papais desse gênero evitaram mais de uma guerra na Europa''" - pág.: 65).</ref> Fl-1266 [[Charles I ta' Napli|Charles t'Anjou]], li kien sejjer fin-nofsinhar għall-ġlieda kontra l-[[Hohenstaufen]] f'isem il-Papa, ġie maħtur Senatur. Charles stabilixxa s-[[Sapienza (Università ta' Ruma)|Sapienza]], l-università ta' Ruma.<ref name=be21/> F'dak il-perjodu, il-Papa miet, u l-kardinali, ġew ikkonvokati f'[[Viterbo]], u ma setgħux jaqblu dwar is-suċċessur tiegħu: il-poplu tal-belt kien irrabjat dwar dan, b'hekk kisser is-saqaf tal-bini li ltaqgħu fih, u spiċċa l-ħabs sakemm kien innominat il-Papa l-ġdid: f'dan il-mument seħ il-marka tat-twelid tal-[[konklav papali|konklav]].<ref name=be21/> F'dan il-perjodu, il-belt kienet ukoll għebet minn ġliedit kontinwi fost il-familji nobbli: l-[[Familja Annibaldi|Annibaldi]], il-[[Caetani]], il-[[Familja Colonna|Colonna]], l-[[Familja Orsini|Orsini]], u l-[[Conti di Segni|Conti]], huma kellhom il-fortizzi tagħhom mibnija fuq l-edifiċji Rumani tal-qedem, u ġġieldu kontra xulxin biex jikkontrollaw il-papa.<ref name=be21/> Il-[[Papa Bonifacju VIII]], imwieled f'Caetani, kien l-aħħar Papa li ġġieled għad-dominju universali tal-Knisja: huwa pproklama kruċjata kontra l-Colonna, u fl-1300 hu sejjaħ għall-ewwel [[Jubilee (Kristjaneżmu)|Jubilee tal-Kristjaneżmu]], li laqqa l-miljuni ta' pellegrini f'Ruma.<ref name=be21/> Madankollu, it-tamiet tiegħu kienu ddeklinati kontra r-re Franċiż [[Filippu IV ta' Franza|Filippu]], li ħadu priġunier f'[[Anagni]], b'hekk ikkawżat il-mewt tiegħu.<ref name=be21/> Wara dan, Papa ġdid għall-Franċiżi kien elett, u l-post tiegħu kien rilokat fil-qosor ġewwa [[Avignon]] (1309–1377).<ref name=be22>Bertarelli (1925), p.22</ref> Matul dan il-perjodu l-belt kienet traskurata, sakemm il-poter waqa' f'idejn ir-raġel plebjan, [[Cola di Rienzo]].<ref name=be22/> Idealist u dilettant ta' Ruma tal-qedem, Cola ħolom dwar it-twelied il-ġdid tal-Imperu Ruman: wara li kiseb il-poter bit-titlu ta' ''[[Tribune|Tribuno]]'', ir-riformi tiegħu ġew miċħuda mill-poplu.<ref name=be22/> Wara li kien imġiegħel li jaħrab, Cola seta' ġie lura fost il-firxa tal-kardinal [[Gil Álvarez Carrillo de Albornoz|Albornoz]], fir-rwol responsabbli tar-restawr tal-poter tal-knisja Taljana.<ref name=be22/> Hu kiseb il-poter lura għal żmien qasir u kien iġġudikat mill-poplu, u Albornoz seta' jieħu f'idejh il-pussess tal-belt, fl-1377 taħt [[Gregorju XI]], huwa reġa sar is-sede tal-papa.<ref name=be22/> Meta rritorna l-Papa f'Ruma f'dik is-sena, inħoloq ix-Xiżma tal-Punent (1377–1418), u matul l-erbgħin sena ta' wara, il-belt kienet priża tal-ġlied li għeb il-knisja.<ref name=be22/> ===Żmien kmieni modern=== [[File:Tempietto di San Pietro in Montorio.jpg|thumb|left|It-''Tempietto'' ([[San Pietro in Montorio]]) — eżempju eċċellenti tal-arkitettura tar-[[Rinaxximent Taljan]]]] Fl-1418, il-[[Kunsill ta' Konstanz]] issetilja x-xiżma tal-punent, u l-papa Ruman, [[Martin V]], kien elett.<ref name=be22/> Dan ġab seklu ta' paċi intern lejn Ruma, li mmarka il-bidu tar-[[Rinaxximent]].<ref name=be22/> Il-Papiet tal-ewwel nofs tas-seklu 16, minn [[Papa Nikola V|Nikola V]], il-fundatur tal-[[Librerija Vatikana]], għal [[Papa Pija II|Piju II]], umanist u litterat, minn [[Papa Sistu IV|Sistu IV]], papa gwerrier, għal [[Papa Alessandru VI|Alessandru VI]], immorali u [[Nepotiżmu|nepotist]], minn [[Papa Ġulju II|Ġulju II]], suldat u patrun, għal [[Papa Leo X|Leo X]], li ta' ismu għal dan il-perjodu ("is-seklu ta' Leo X"), dawn kollha ddedikaw l-enerġija tagħhom għas-sbuħija tal-Belt Eternali, għall-qawwa tal-istokk tagħhom, u għall-patroċinju tal-arti.<ref name=be22/> Matul dawn is-snin, iċ-ċentru tar-[[Rinaxximent Taljan]] mexa minn Ruma għal Firenze. Xogħlijiet majestużi, bħall-[[Bażilika ta' San Pietru]], il-[[Kappella Sistina]] u l-''[[Ponte Sisto]]'' (l-ewwel pont li nbena madwar it-[[Xmara Tiber|Tiber]], għalkemm fuq bażi Ruman) ġew maħluqa. Biex twettaq dan, il-Papiet kienu nvoluti fl-aqwa artisti taż-żmien, inklużi [[Mikelanġlu]], [[Pietro Perugino|Perugino]], [[Raphael]], [[Domenico Ghirlandaio|Ghirlandaio]], [[Luca Signorelli]], [[Sandro Botticelli|Botticelli]], u [[Cosimo Rosselli]]. Il-perjodu kien ukoll infamuż għall-korruzzjoni papali, b'ħafna Papiet li kienu missirijiet, u f'involvimenti fin-[[nepotiżmu]] u s-[[simonija]]. Il-korruzzjoni tal-Papiet u l-ispejjeż enormi għall-proġetti tal-bini tagħhom wassal f'parti ta' [[Riformazzjoni]] u, min-naħa, il-[[Kontro-Riformazzjoni]]. Papiet bħal [[Papa Alessandru VI|Alessandru VI]], kien magħruf sew għad-dekadenza tiegħu, partijiet selvaġġi, vakanti żejda u l-ħajja immorali.<ref>{{ċita web|url=http://www.nndb.com/people/159/000092880/|titlu=Pope Alexander VI|editur=|aċċessdata=}}</ref> Madankollu, taħt dawn il-papiet sinjuri u vakanti, Ruma ġiet trasformata f'ċentru ta' arti, poeżiji, mużika, letteratura, edukazzjoni u kultura. Ruma saret kapaċi biex tikkompeti ma' bliet Ewropej ewlenin taż-żmien f'termini ta' ġid, arti, tagħlim u arkitettura. Il-perjodu tar-[[Rinaxximent]] biddel wiċċ Ruma drammatikament, b'xogħolijet bħal tal-[[Pietà (Mikelanġlu)|Pietà]] minn Mikelanġlu u l-affreski tal-Appartament Borgia, dawn kienu magħmula matul ir-renju ta' Innocent. Ruma laħqet l-ogħla punt ta' sbuħija taħt il-[[Papa Ġulju II]] (1503–1513) u s-suċċessuri tiegħu [[Papa Leo X|Leo X]] u [[Papa Klement VII|Klement VII]], żewġ membri tal-[[Dar tal-Medici|familja Medici]]. == Sit ta' Wirt Dinji == Iċ-Ċentru Storiku ta' Ruma, il-Proprjetajiet tal-Vatikan f'dik il-Belt li Jgawdu Drittijiet Ekstraterritorjali u l-Knisja ta' San Paolo Fuori le Mura ġew iddeżinjati bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1980.<ref name="whc.unesco.org" /> Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' ħames kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-'''kriterju (i)''' "Rappreżentazzjoni ta' kapulavur frott il-kreattività tal-bniedem"; il-'''kriterju (ii)''' "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; il-'''kriterju (iii)''' "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; il-'''kriterju (iv)''' "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem"; u l-'''kriterju (vi)''' "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".<ref name="whc.unesco.org" /> ==Referenzi== {{referenzi|2}} {{coord|41|54|N|12|30|E|display=title|region:BE_type:adm1st_source:GNS-enwiki}} {{Bliet kapitali tal-UE}} {{Lista ta' kapitali Ewropej skont ir-reġjun}} [[Kategorija:Bliet tal-Italja]] [[Kategorija:Bliet kapitali fl-Ewropa]] [[Kategorija:Imperu Ruman]] [[Kategorija:Siti ta' Wirt Dinji Kulturali]] [[Kategorija:Siti ta' Wirt Dinji fl-Italja]] [[Kategorija:Siti ta' Wirt Dinji fil-Vatikan]] [[Kategorija:Italja]] 3ttd2iklqfzd5z795sbqcmwibd4epw7 Joseph Calleja 0 21229 317582 317556 2024-11-19T15:43:28Z 46.11.124.24 317582 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Joseph Calleja''' (twieled fit-22 ta' Jannar 1978) huwa [[tenur]] Malti. Beda jkanta meta kellu 26-il meta skoprieh it-tenur Brian Cefai u mbagħad kompla jistudja taħt Pawlu Asciak. Ta' 19-il sena għamel id-debutt operistiku tiegħu bħala Macduff fl-opra ''[[Macbeth (opera)|Macbeth]]'' ta' Verdi fit-[[Teatru Astra]] ta' [[Għawdex]] u wara, fl-istess sena rebaħ premju fil-konkors internazzjonali tal-kant Hans Gabor Belvedere. Fl-1998, rebaħ il-konkors internazzjonali tal-kant liriku Enrico Caruso f'Milan u fl-1999 rebaħ il-premju CulturArte fil-konkors internazzjonali tal-opra ''Operalia'' mwaqqaf minn [[Plácido Domingo]].<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=ZqCit0ZO_eo]</ref> Joseph Calleja hu meqjus bħala wieħed mit-tenuri żgħażagħ l-iżjed promettenti tas-seklu 21.<ref>[http://www.guardian.co.uk/music/2012/sep/06/joseph-calleja-tenor-maltas-treasure "Joseph Calleja – the tenor who is Malta's national treasure"] minn Imogen Tilden, ''[[The Guardian]]'', 6 ta' Settembru 2012)</ref> Fit-2 ta' Novembru 2012, l-Università ta' Malta onorat lil Joseph Calleja bid-Dottorat fil-Letteratura Honoris Causa bħala rikonoxximent tal-kisbiet tiegħu bħala tenur ta' fama internazzjonali.<ref>[http://yourmaltaweddingplanner.com/joseph-calleja/index.html "Joseph Calleja – Maltese Tenor"], 18 ta' Diċembru 2012</ref> ==Suċċessi internazzjonali== Fl-Ewropa, Calleja kanta f'ħafna teatri tal-opra fosthom ir-''Royal Opera House'' f'Londra, fil-''Wiener Staatsoper'' ta' Vjenna, fl-''Oper Frankfurt'', id-''Deutsche Oper Berlin'', l-''Opéra national du Rhin'' f'Strasburgu, it-''Teatre Principal'' f'Minorca, il-''Gran Teatre del Liceu'' ta' Barċelona, il-'' Concertgebouw'' f'Amsterdam u ħafna oħrajn. Fl-Istati Uniti, Calleja kanta fil-''Metropolitan Opera'' ta' New York, il-''Houston Grand Opera'', il-''Los Angeles Opera'', is-''Seattle Opera'', il-''Washington National Opera'', u s-''Civic Opera House'' ta' Chicago. Calleja irrekordja żewġ CDs, ma' DeccaClassic, ta' arji mill-opri: ''Tenor Arias'' u ''The Golden Voice''. F'Lulju tal-2011, it-tielet album solo ta' Calleja, ''Joseph Calleja – The Maltese Tenor'' laħaq it-tieni post fil-klassifika Ġermaniża<ref>[http://www.timesofmalta.com/articles/view/20110628/arts-entertainment/calleja-s-album-second-in-german-charts.372873 "Calleja's album second in German charts"], The Times of Malta, Malta, 28 ta' Ġunju 2011</ref> u mill-ewwel laħaq l-ewwel post fil-''Billboard Classical Traditional chart'' tal-Istati Uniti.<ref>[http://www.21cmediagroup.com/mediacenter/newsitem.php?i=797 21C Media Group]</ref> Joseph Calleja kien nominat Artista tas-Sena 2012 tar-rivista ''Gramophone''. Fl-istess sena, Calleja inħatar bħala l-ewwel ambaxxatur kulturali ta' Malta. ==Kunċerti== * Fid-19 ta' Lulju 2009, kanta ma' [[Michael Bolton]]. * F'Lulju 2010, kanta ma' [[Dionne Warwick]] u [[Riccardo Cocciante]] mal-kor tiegħu ta' mitt tifel u tifla. * Fid-9 ta' Lulju 2011, Calleja kanta f'kunċert anwali dedikat għalih mas- [[soprano]] [[Hayley Westenra]] minn [[Christchurch]] u l-kantant Taljan [[Lucio Dalla]] fuq il-Fosos tal-[[Furjana]].<ref>[http://www.timesofmalta.com/articles/view/20110620/arts-entertainment/Musical-giants-come-together.371504 ''Musical giants come together''] The Times of Malta, 2011-06-20</ref> * Fit-8 ta' Diċembru 2011, Calleja kanta fil-kunċert tal-Premju Nobel għall-Paċi tal-2011 f'[[Stokkolma]].<ref>[http://www.timesofmalta.com/articles/view/20111209/local/standing-ovations-for-calleja-at-nobel-prize-concert.397500 ''Standing ovations for Calleja at Nobel Prize concert''] The Times of Malta, 2011-12-09</ref> * Fit-8 ta' Settembru 2012, Calleja kanta fil-''Last Night of Proms 2012''.<ref>[http://www.bbc.co.uk/proms/whats-on/2012/september-08/14484 ''BBC: "Prom 76: Last Night of the Proms 2012'']</ref> * Fit-18 ta' Jannar 2013, Calleja kanta Pariġi fit-''Théâtre des Champs-Elysées''. * Fil-31 ta' Jannar 2013, Calleja kanta fil-[[Concertgebouw]] f'[[Amsterdam]], mal-''Orquesta Sinfónica de Navarra'', immexxija minn [[Frédéric Chaslin]]. * On 1 August 2013, Calleja kanta ma' [[Zucchero]], [[Rebecca Ferguson]], [[Gianluca Bezzina]], [[Riccardo Cocciante]] u Tenisha. Kien akkumpanjat mill-kor tiegħu. Il-kunċert sar fuq il-Fosos tal-Furjana mal-Orkestra Nazzjonali Maltija mmexxija mill-Mro. Steven Mercurio.<ref>[https://web.archive.org/web/20130825204157/http://euronews.com/2013/08/03/opera-vs-pop-a-summer-concert-in-malta ''Opera vs. pop – A summer concert in Malta''] Euronews 8/3/13</ref> ==Recordings u videos== *2003: DVD ta' ''[[Maria Stuarda]]'', b'Calleja fil-parti ta' Leicester, irrekordjata mill-''Fondazione Orchestra Stabile de Bergamo'' *2004: Diska solo, ''Tenor Arias'', diretta minn [[Riccardo Chailly]] bl-''Orchestra Sinfonica e Coro di Milano'' *2004: "Puccini Discoveries": Cantata ''Cessato il suon dell'armi'', diretta minn Riccardo Chailly mal-''Orchestra Sinfonica e Coro di Milano'' *2005: Diska solo, ''The Golden Voice'', diretta minn [[Carlo Rizzi]] mal-''Academy of St Martin in the Fields'' *2009: CD ta' ''[[I Capuleti e i Montecchi]]'' b'Calleja fil-parti ta' Tebaldo, diretta minn [[Fabio Luisi]] *2010: DVD ta' ''[[Simon Boccanegra]]'' b'Calleja fil-parti ta' Gabriele Adorno b'[[Plácido Domingo]] fil-parti prinċipali; irrekordjata fir-''Royal Opera House''', Covent Garden, Londra *2011: DVD of ''[[La traviata]]'' b'Calleja fil-parti ta' Alfredo Germont, irrekordjata fir-''Royal Opera House''', Covent Garden, Londra (nominata għal ''Grammy'') *2011: Diska solo, ''The Maltese Tenor'', mal-''Orchestre de la Suisse Romande'' *2012: Diska solo, "Be My Love - A Tribute to Mario Lanza", ''BBC Concert Orchestra'' Calleja deher bħala mistieden fl-album ta' Renée Fleming, ''By Request'', fejn kanta l-parti ta' Alfredo fl-aħħar xena tal-ewwel att ta' ''La traviata''. Ir-recording ta' "La donna è mobile" mir-''[[Rigoletto]]'' ta' Verdi jinstema' fis-soundtrack tal-film ta' 2007 ''No Reservations'', li taħdem fih [[Catherine Zeta-Jones]]. ''The Golden Voice'' u ''Tenor Arias'' qalgħu ħafna tifħir kritiku u popolari u t-tejn ġew nominati bħala l-għażla tal-Editur fir-rivista ''Gramophone''. ===Singli=== *2012: "Be My Love" (laħqet ir-raba' post f'''Tracklisten'', il-Klassifika Daniża tas-Singli) == Film == Joseph Calleja jaħdem il-parti tat-tenur [[Enrico Caruso]] fil-film ta' James Gray ''The Immigrant,'' li jaħdmu fih ukoll [[Joaquin Phoenix]] u [[Marion Cotillard]]. == Repertorju == *Zephoris f'''[[Si j'étais roi]]'' ([[Adolphe Adam]]) *Tebaldo f'''[[I Capuleti e i Montecchi]]'' ([[Vincenzo Bellini]]) *Arturo f'''[[I puritani]]'' (Bellini) *Elvino f'''[[La sonnambula]]'' (Bellini) *Lind f'''Isabella'' ([[Azio Corghi]]) *Nemorino f'''[[L'elisir d'amore]]'' ([[Gaetano Donizetti]]) *Edgardo f'''[[Lucia di Lammermoor]]'' (Donizetti) *Leicester f'''[[Maria Stuarda]]'' (Donizetti) *Ernesto f'''[[Don Pasquale]]'' (Donizetti) *Roberto Devereux f'''[[Roberto Devereux]]'' (Donizetti) *Faust f'''[[Faust (opera)|Faust]]'' ([[Charles Gounod]]) *Roméo f'''[[Roméo et Juliette]]'' (Gounod) *Don Ottavio f'''[[Don Giovanni]]'' ([[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]]) *Rodolfo f'''[[La bohème]]'' ([[Giacomo Puccini]]) *Rinuccio f'''[[Gianni Schicchi]]'' (Puccini) *Count Almaviva f'''[[Il barbiere di Siviglia]]'' ([[Gioachino Rossini]]) *Fenton f'''[[Falstaff (opera)|Falstaff]]'' ([[Giuseppe Verdi]]) *Edoardo di Sanval f'''[[Un giorno di regno]]'' (Verdi) *Macduff f'''[[Macbeth (opera)|Macbeth]]'' (Verdi) *The Duke f'''[[Rigoletto]]'' (Verdi) *Alfredo f'''[[La traviata]]'' (Verdi) *Hoffmann f'''[[Les contes d'Hoffmann]]'' ([[Jacques Offenbach]]) * Ruggiero f'''[[La rondine]] ''(Puccini) * Nicias f'''[[Thaïs (opera)|Thaïs]]'' ([[Jules Massenet]]) * Pinkerton f'''[[Madama Butterfly]]'' (Puccini) * Gabriele Adorno f'''[[Simon Boccanegra]]'' (Verdi) * Fritz f'''[[L'amico Fritz]] ''([[Pietro Mascagni]]) * Nadir f'''[[Les pêcheurs de perles]] ''([[Georges Bizet]]) == Referenzi == {{Referenzi}} ==Ħoloq esterni== * {{Sit uffiċjali}} * [http://www.instantencore.com/contributor/bio.aspx?CId=5028711 Bijografija] fuq InstantEncore {{DEFAULTSORT:Calleja, Joseph}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1978]] [[Kategorija:Tenuri Maltin]] rkffd6vfi117z4nuqzwe201kd29gpxz 317583 317582 2024-11-19T15:44:33Z 46.11.124.24 317583 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Joseph Calleja''' (twieled fit-22 ta' Jannar 1978) huwa [[tenur]] Malti. Beda jkanta meta kellu 16-il meta skoprieh it-tenur Brian Cefai u mbagħad kompla jistudja taħt Pawlu Asciak. Ta' 19-il sena għamel id-debutt operistiku tiegħu bħala Macduff fl-opra ''[[Macbeth (opera)|Macbeth]]'' ta' Verdi fit-[[Teatru Astra]] ta' [[Għawdex]] u wara, fl-istess sena rebaħ premju fil-konkors internazzjonali tal-kant Hans Gabor Belvedere. Fl-1998, rebaħ il-konkors internazzjonali tal-kant liriku Enrico Caruso f'Milan u fl-1999 rebaħ il-premju CulturArte fil-konkors internazzjonali tal-opra ''Operalia'' mwaqqaf minn [[Plácido Domingo]].<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=ZqCit0ZO_eo]</ref> Joseph Calleja hu meqjus bħala wieħed mit-tenuri żgħażagħ l-iżjed promettenti tas-seklu 21.<ref>[http://www.guardian.co.uk/music/2012/sep/06/joseph-calleja-tenor-maltas-treasure "Joseph Calleja – the tenor who is Malta's national treasure"] minn Imogen Tilden, ''[[The Guardian]]'', 6 ta' Settembru 2012)</ref> Fit-2 ta' Novembru 2012, l-Università ta' Malta onorat lil Joseph Calleja bid-Dottorat fil-Letteratura Honoris Causa bħala rikonoxximent tal-kisbiet tiegħu bħala tenur ta' fama internazzjonali.<ref>[http://yourmaltaweddingplanner.com/joseph-calleja/index.html "Joseph Calleja – Maltese Tenor"], 18 ta' Diċembru 2012</ref> ==Suċċessi internazzjonali== Fl-Ewropa, Calleja kanta f'ħafna teatri tal-opra fosthom ir-''Royal Opera House'' f'Londra, fil-''Wiener Staatsoper'' ta' Vjenna, fl-''Oper Frankfurt'', id-''Deutsche Oper Berlin'', l-''Opéra national du Rhin'' f'Strasburgu, it-''Teatre Principal'' f'Minorca, il-''Gran Teatre del Liceu'' ta' Barċelona, il-'' Concertgebouw'' f'Amsterdam u ħafna oħrajn. Fl-Istati Uniti, Calleja kanta fil-''Metropolitan Opera'' ta' New York, il-''Houston Grand Opera'', il-''Los Angeles Opera'', is-''Seattle Opera'', il-''Washington National Opera'', u s-''Civic Opera House'' ta' Chicago. Calleja irrekordja żewġ CDs, ma' DeccaClassic, ta' arji mill-opri: ''Tenor Arias'' u ''The Golden Voice''. F'Lulju tal-2011, it-tielet album solo ta' Calleja, ''Joseph Calleja – The Maltese Tenor'' laħaq it-tieni post fil-klassifika Ġermaniża<ref>[http://www.timesofmalta.com/articles/view/20110628/arts-entertainment/calleja-s-album-second-in-german-charts.372873 "Calleja's album second in German charts"], The Times of Malta, Malta, 28 ta' Ġunju 2011</ref> u mill-ewwel laħaq l-ewwel post fil-''Billboard Classical Traditional chart'' tal-Istati Uniti.<ref>[http://www.21cmediagroup.com/mediacenter/newsitem.php?i=797 21C Media Group]</ref> Joseph Calleja kien nominat Artista tas-Sena 2012 tar-rivista ''Gramophone''. Fl-istess sena, Calleja inħatar bħala l-ewwel ambaxxatur kulturali ta' Malta. ==Kunċerti== * Fid-19 ta' Lulju 2009, kanta ma' [[Michael Bolton]]. * F'Lulju 2010, kanta ma' [[Dionne Warwick]] u [[Riccardo Cocciante]] mal-kor tiegħu ta' mitt tifel u tifla. * Fid-9 ta' Lulju 2011, Calleja kanta f'kunċert anwali dedikat għalih mas- [[soprano]] [[Hayley Westenra]] minn [[Christchurch]] u l-kantant Taljan [[Lucio Dalla]] fuq il-Fosos tal-[[Furjana]].<ref>[http://www.timesofmalta.com/articles/view/20110620/arts-entertainment/Musical-giants-come-together.371504 ''Musical giants come together''] The Times of Malta, 2011-06-20</ref> * Fit-8 ta' Diċembru 2011, Calleja kanta fil-kunċert tal-Premju Nobel għall-Paċi tal-2011 f'[[Stokkolma]].<ref>[http://www.timesofmalta.com/articles/view/20111209/local/standing-ovations-for-calleja-at-nobel-prize-concert.397500 ''Standing ovations for Calleja at Nobel Prize concert''] The Times of Malta, 2011-12-09</ref> * Fit-8 ta' Settembru 2012, Calleja kanta fil-''Last Night of Proms 2012''.<ref>[http://www.bbc.co.uk/proms/whats-on/2012/september-08/14484 ''BBC: "Prom 76: Last Night of the Proms 2012'']</ref> * Fit-18 ta' Jannar 2013, Calleja kanta Pariġi fit-''Théâtre des Champs-Elysées''. * Fil-31 ta' Jannar 2013, Calleja kanta fil-[[Concertgebouw]] f'[[Amsterdam]], mal-''Orquesta Sinfónica de Navarra'', immexxija minn [[Frédéric Chaslin]]. * On 1 August 2013, Calleja kanta ma' [[Zucchero]], [[Rebecca Ferguson]], [[Gianluca Bezzina]], [[Riccardo Cocciante]] u Tenisha. Kien akkumpanjat mill-kor tiegħu. Il-kunċert sar fuq il-Fosos tal-Furjana mal-Orkestra Nazzjonali Maltija mmexxija mill-Mro. Steven Mercurio.<ref>[https://web.archive.org/web/20130825204157/http://euronews.com/2013/08/03/opera-vs-pop-a-summer-concert-in-malta ''Opera vs. pop – A summer concert in Malta''] Euronews 8/3/13</ref> ==Recordings u videos== *2003: DVD ta' ''[[Maria Stuarda]]'', b'Calleja fil-parti ta' Leicester, irrekordjata mill-''Fondazione Orchestra Stabile de Bergamo'' *2004: Diska solo, ''Tenor Arias'', diretta minn [[Riccardo Chailly]] bl-''Orchestra Sinfonica e Coro di Milano'' *2004: "Puccini Discoveries": Cantata ''Cessato il suon dell'armi'', diretta minn Riccardo Chailly mal-''Orchestra Sinfonica e Coro di Milano'' *2005: Diska solo, ''The Golden Voice'', diretta minn [[Carlo Rizzi]] mal-''Academy of St Martin in the Fields'' *2009: CD ta' ''[[I Capuleti e i Montecchi]]'' b'Calleja fil-parti ta' Tebaldo, diretta minn [[Fabio Luisi]] *2010: DVD ta' ''[[Simon Boccanegra]]'' b'Calleja fil-parti ta' Gabriele Adorno b'[[Plácido Domingo]] fil-parti prinċipali; irrekordjata fir-''Royal Opera House''', Covent Garden, Londra *2011: DVD of ''[[La traviata]]'' b'Calleja fil-parti ta' Alfredo Germont, irrekordjata fir-''Royal Opera House''', Covent Garden, Londra (nominata għal ''Grammy'') *2011: Diska solo, ''The Maltese Tenor'', mal-''Orchestre de la Suisse Romande'' *2012: Diska solo, "Be My Love - A Tribute to Mario Lanza", ''BBC Concert Orchestra'' Calleja deher bħala mistieden fl-album ta' Renée Fleming, ''By Request'', fejn kanta l-parti ta' Alfredo fl-aħħar xena tal-ewwel att ta' ''La traviata''. Ir-recording ta' "La donna è mobile" mir-''[[Rigoletto]]'' ta' Verdi jinstema' fis-soundtrack tal-film ta' 2007 ''No Reservations'', li taħdem fih [[Catherine Zeta-Jones]]. ''The Golden Voice'' u ''Tenor Arias'' qalgħu ħafna tifħir kritiku u popolari u t-tejn ġew nominati bħala l-għażla tal-Editur fir-rivista ''Gramophone''. ===Singli=== *2012: "Be My Love" (laħqet ir-raba' post f'''Tracklisten'', il-Klassifika Daniża tas-Singli) == Film == Joseph Calleja jaħdem il-parti tat-tenur [[Enrico Caruso]] fil-film ta' James Gray ''The Immigrant,'' li jaħdmu fih ukoll [[Joaquin Phoenix]] u [[Marion Cotillard]]. == Repertorju == *Zephoris f'''[[Si j'étais roi]]'' ([[Adolphe Adam]]) *Tebaldo f'''[[I Capuleti e i Montecchi]]'' ([[Vincenzo Bellini]]) *Arturo f'''[[I puritani]]'' (Bellini) *Elvino f'''[[La sonnambula]]'' (Bellini) *Lind f'''Isabella'' ([[Azio Corghi]]) *Nemorino f'''[[L'elisir d'amore]]'' ([[Gaetano Donizetti]]) *Edgardo f'''[[Lucia di Lammermoor]]'' (Donizetti) *Leicester f'''[[Maria Stuarda]]'' (Donizetti) *Ernesto f'''[[Don Pasquale]]'' (Donizetti) *Roberto Devereux f'''[[Roberto Devereux]]'' (Donizetti) *Faust f'''[[Faust (opera)|Faust]]'' ([[Charles Gounod]]) *Roméo f'''[[Roméo et Juliette]]'' (Gounod) *Don Ottavio f'''[[Don Giovanni]]'' ([[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]]) *Rodolfo f'''[[La bohème]]'' ([[Giacomo Puccini]]) *Rinuccio f'''[[Gianni Schicchi]]'' (Puccini) *Count Almaviva f'''[[Il barbiere di Siviglia]]'' ([[Gioachino Rossini]]) *Fenton f'''[[Falstaff (opera)|Falstaff]]'' ([[Giuseppe Verdi]]) *Edoardo di Sanval f'''[[Un giorno di regno]]'' (Verdi) *Macduff f'''[[Macbeth (opera)|Macbeth]]'' (Verdi) *The Duke f'''[[Rigoletto]]'' (Verdi) *Alfredo f'''[[La traviata]]'' (Verdi) *Hoffmann f'''[[Les contes d'Hoffmann]]'' ([[Jacques Offenbach]]) * Ruggiero f'''[[La rondine]] ''(Puccini) * Nicias f'''[[Thaïs (opera)|Thaïs]]'' ([[Jules Massenet]]) * Pinkerton f'''[[Madama Butterfly]]'' (Puccini) * Gabriele Adorno f'''[[Simon Boccanegra]]'' (Verdi) * Fritz f'''[[L'amico Fritz]] ''([[Pietro Mascagni]]) * Nadir f'''[[Les pêcheurs de perles]] ''([[Georges Bizet]]) == Referenzi == {{Referenzi}} ==Ħoloq esterni== * {{Sit uffiċjali}} * [http://www.instantencore.com/contributor/bio.aspx?CId=5028711 Bijografija] fuq InstantEncore {{DEFAULTSORT:Calleja, Joseph}} [[Kategorija:Nies ħajjin]] [[Kategorija:Twieldu fl-1978]] [[Kategorija:Tenuri Maltin]] ptj1kcqu3w42eih2nl2knpffq65r2hp Diskussjoni utent:ToniSant 3 22563 317603 317342 2024-11-20T10:36:36Z Rei Momo 7945 /* Thank youuuuu!!! */ 317603 wikitext text/x-wiki '''''L-aħjar mod biex tagħmel kuntatt miegħi dwar dak li għandu x'jaqsam ma' mt.wikipedia huwa billi tħalli messaġġ hawn.''''' ''If you prefer to communicate in English, please feel free to leave a message on [[en:User_talk:ToniSant|my en.wikipedia talk page]] instead.'' <hr> Biex tipproponi paġna għat-tħassir minni bħala amministratur tal-Wikipedija bil-Malti uża l-mudell '''<nowiki>{{Ħassar}}</nowiki>''' jew '''<nowiki>{{Ħassar minnufih}}</nowiki>''' u l-paġna tidher [[:Kategorija:Proposti għat-tħassir minnufih|hawn]] minn fejn titħassar skont il-bżonn. Grazzi! {{Arkivju_tad-diskussjoni}} <hr> == Invitation to Organize Feminism and Folklore 2024 Writing Competition == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear {{PAGENAME}}, Hope you are doing well, Wishing you a Happy New Year!. We extend a heartfelt invitation to you to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2024|Feminism and Folklore 2024]]''' writing competition, which is scheduled to take place from February 1, 2024, to March 31, 2024. This year's edition of Feminism and Folklore will concentrate on feminism, women's issues, and gender-focused topics, aligning with a Wiki Loves Folklore gender gap focus and featuring a folk culture theme on Wikipedia. This year we have created two new Tools for the Feminism and Folklore project. The tool is called '''Campwiz'''. This tool is created by the international Tech team of Wiki Loves Folkore especially crafted for Feminism and Folklore project. The tool works as same as fountain or dashboard but has extra abilities required for jury and submission of articles. To create a new campaign on Campwiz, organizers to follow these steps: # Go to the tool link: <nowiki>https://tools.wikilovesfolklore.org/</nowiki> # Select your wiki on which you want to organize the campaign (enter the name or short code, such as "{{CONTENTLANG}}" for {{#language:{{PAGELANGUAGE}}}} {{SITENAME}}). # Give your campaign a name example "Feminism and Folklore 2024 on {{#language:{{PAGELANGUAGE}}}} {{SITENAME}})". # Select the start and end dates (note: keep your start date as Feb 1 and end date as March 31). # Provide a description for your campaign (you can briefly describe the campaign in this section). # Make sure to keep the checkboxes ticked for "Allow users to submit articles that were not created but expanded." if you want to use the campaign for expanded articles also. # Keep minimum added bytes as 4000 and minimum added words as 400 and click next. # In the jury section, keep the checkboxes ticked for "Allow jury members to participate in the campaign" and "Prevent jury members from seeing each other's votes." As per your preference. # Under the jury search box, type the username of your jury and click on the "+" button to add; you can add multiple jury members. # Click next to review and then click on save. With this we have also created a '''Missing article tool'''. This tool identifies articles in the English Wikipedia that are absent from your native language Wikipedia. You can customize your selection criteria, and our tool will provide you with a table displaying the missing articles along with suggested titles. You also have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Both tools, the Missing Article Tool and the Campwiz Tool, are now available for public use during the Feminism and Folklore campaign. You can find more information about these tools here: <nowiki>https://tools.wikilovesfolklore.org/</nowiki> There are also some changes in the rules and criteria's. Please go through the rules below. # '''Minimum Length:''' The expanded or new article should have a minimum of '''''4000 bytes or 400 words''''', ensuring sufficient depth and coverage of the chosen topic. The local organizers are free to choose the minimum length criteria as per needs of their local Wikipedia and must be clearly mention on local project page. # '''Language Quality:''' Articles should not be poorly machine-translated, ensuring that language quality and readability are maintained at a high standard. # '''Timeline of Creation or Expansion:''' The article should be created or expanded between 1 February and 31 March, aligning with the specified contest timeline. # '''Theme Relevance''': Articles should directly address the theme of feminism and folklore, exploring connections between gender, cultural traditions, and intangible heritage. # '''No Orphaned Articles:''' Articles must not be orphaned, meaning they should be linked from at least one other article to ensure visibility within the Wikipedia ecosystem. # '''No Copyright violations:''' There should be no copyright violations, and articles should adhere to local Wikipedia policies on notability, ensuring that the content meets the standards for notability. # '''Adequate references and Citations:''' Each article should include proper references and citations following local Wikipedia policies, ensuring the reliability and credibility of the information presented. Learn more about the contest details and prizes on our project page [[:m:Feminism and Folklore 2024|here]]. Should you require any assistance, please feel free to contact us on our meta talk page or via email. We eagerly anticipate your enthusiastic coordination and participation in Feminism and Folklore 2024. Thank you and Best wishes, '''Feminism and Folklore 2024 International Team''' --[[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Diskussjoni utent:MediaWiki message delivery|d]]) 06:51, 18 Jannar 2024 (UTC) </div></div> <!-- Message sent by User:Tiven2240@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Tiven2240/fnf&oldid=26088038 --> == Moving page [[Unione Politica Maltese]] == Bongu ToniSant! Sorry to text you in English but I don't speak Maltese. Thanks for translating the page [[Unione Politica Maltese]], but I was wondering why you chose to maintain the Italian name instead of the Maltese one, given that an official translation exist. Maybe I'm missing some context here, but I propose you move it to Unjoni Politika Maltija. Grazzi u l-lejla t-tajba.--[[Utent:LametinoWiki|LametinoWiki]] ([[Diskussjoni utent:LametinoWiki|d]]) 18:01, 15 Frar 2024 (UTC) :Thank you for your note @[[Utent:LametinoWiki|LametinoWiki]]. The UPM was a pro-Italianite party, who lobbied the British colonial government not only for self-government but also for the Italian language (not Maltese!) to be made an official language of Malta. The official name of the party was in Italian, as can be seen from all official documents relating directly to them. From a Wikipedia perspective, a redirect for [[Unjoni Politika Maltija]] works better, so this is what I've done. I've also tried to capture this aspect in the lead paragraph about the article. How's that? -- [[Utent:ToniSant|ToniSant]] ([[Diskussjoni utent:ToniSant|d]]) 09:30, 16 Frar 2024 (UTC) ::Thank you for your exhaustive reply (and sorry about the edit, I should have contacted you before). Buona giornata! --[[Utent:LametinoWiki|LametinoWiki]] ([[Diskussjoni utent:LametinoWiki|d]]) 12:32, 16 Frar 2024 (UTC) == Organising Feminism and Folklore == [[File:Feminism and Folklore 2024 logo.svg | 350px | right]] Hello Community Organizers, Thank you for organising Feminism and Folklore writing competition on your wiki. We congratulate you in joining and celebrating our cultural heritage and promoting gender equality on Wikipedia. To encourage boost for the contributions of the participants, we're offering prizes for Feminism and Folklore local prizes. Each Wikipedia will have three local winners: *First Prize: $15 USD *Second Prize: $10 USD *Best Jury Article: $5 USD All this will be in '''gift voucher format only'''. Kindly inform your local community regarding these prizes and post them on the local project page The Best Jury Article will be chosen by the jury based on how unique the article is aligned with the theme. The jury will review all submissions and decide the winner together, making sure it's fair. These articles will also be featured on our social media handles. We're also providing internet and childcare support to the first 50 organizers and Jury members for who request for it. Remember, only 50 organizers will get this support, and it's given on a first-come, first-served basis. The registration form will close after 50 registrations, and the deadline is March 15, 2024. This support is optional and not compulsory, so if you're interested, fill out the form [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdnytyact-HR6DvsWwnrVeWuzMfuNH1dSjpF24m6od-f3LzZQ/viewform here]. Each organizer/jury who gets support will receive $30 USD in gift voucher format, even if they're involved in more than one wiki. No dual support will be provided if you have signed up in more than one language. This support is meant to appreciate your volunteer support for the contest. We also invite all organizers and jury members to join us for office hours on '''Saturday, March 2, 2024'''. This session will help you understand the jury process for both contests and give you a chance to ask questions. More details are on [https://meta.wikimedia.org/wiki/Wiki_Loves_Folklore_2024_Office_Hour_2 meta page]. Let's celebrate our different cultures and work towards gender equality on Wikipedia! Best regards, Rockpeterson [[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Diskussjoni utent:MediaWiki message delivery|d]]) 05:56, 29 Frar 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:Rockpeterson@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Rockpeterson/fnf2024golbal&oldid=26304232 --> == Paġna Immigrant Invest == Għażiż Toni Sant, Int ħassart il-paġna https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Immigrant_Invest&action=edit&redlink=1 Tista’ jekk jogħġbok tgħidli x’jeħtieġ li jinbidel jew jiġi miżjud mal-paġna tal-kumpanija sabiex ikollha opportunità aħjar li tiġi ppubblikata? Company Immigrant Invest għandha l-fergħa tagħha uffiċjalment irreġistrata u stabbilita f’Malta u hija membru tal-programm statali “Programm ta’ Residenza Permanenti ta’ Malta” u “Iċ-Ċittadinanza Maltija permezz ta’ Naturalizzazzjoni għal Servizzi Eċċezzjonali b’Investiment Dirett”. Il-kumpanija hija detentur tal-uffiċjal - https://immigrantinvest.com/ru/licenses/?license=malta. L-informazzjoni ppreżentata fl-artiklu hija maħsuba għal skopijiet ta’ informazzjoni biss, mingħajr implikazzjonijiet ta’ reklamar. L-utenti spiss ifittxu informazzjoni dwar Company Immigrant Invest fuq l-Internet u fl-opinjoni tiegħi huwa ta’ benefiċċju għall-utenti li jkunu jistgħu jiksbu din l-informazzjoni dwar il-kumpanija minn sorsi indipendenti, b’mod partikolari Wikipedia. Il-kumpanija ssemmiet fuq ir-riżorsi li ġejjin: ● https://finance.yahoo.com/news/20-countries-cheapest-cost-living-125850303.html ● https://thehill.com/opinion/national-security/589961-america-needs-a-reboot/ ● https://www.familysearch.org/en/blog/what-you-need-to-know-about-canadian-dual-citizenship ● https://worldpopulationreview.com/country-rankings/easiest-countries-to-get-citizenship ● https://index.hu/gazdasag/2016/11/06/hig_heti_gazdasag/ [[Utent:VykotyRassel|VykotyRassel]] ([[Diskussjoni utent:VykotyRassel|d]]) 09:16, 12 Marzu 2024 (UTC) :Grazzi tan-nota tiegħek, @[[Utent:VykotyRassel|VykotyRassel]]. It-tweġiba għall-mistoqsija tiegħek hija li l-Wikipedija hija enċiklopedija u mhux sit għall-promozzjoni ta' kumpaniji kummerċjali, anke jekk il-kitba, skont int, hija għal skopijiet t'informazzjoni biss. L-informazzjoni dwar din il-kumpanija mhux enċiklopedika u/jew mhux notevoli fil-linji gwida tal-Wikipedija, li tista' tara [[:en:Wikipedia:Notability (organizations and companies)|f'din il-ħolqa]]. :Li l-kumpanija tissemma f'sorsi bħal dawk li elenkajt int mhux biżżejjed. Dan apparti ukoll, li naħseb li int għandek interess dirett f'din l-kumpanija u allura dan imur kontra l-linji gwida tal-Wikpedija, li jidhru [[:en:Wikipedia:Conflict of interest|f'din il-ħolqa]]. Qed ngħid dan għax, bir-rispett kollu, ma jidhirx li għandek interess li ttejjeb il-Wikipedija imma li tikteb biss dwar din il-kumpanija li m'għandha ebda notevolità enċiklopedika. :Jekk verament tixtieq tikkontribwixxi dan dan is-suġġett fuq il-Wikipedija, allura ara tiktibx/tittraduċix artikli dwar is-suġġett/i li tmiss magħhom (per eżempju: [[ċittadinanza]], [[immigrazzjoni]], [[ċittadinanza doppja]], [[passaport]], [[residenza permanent]]<nowiki/>i, eċċ.) bla ma tagħmel ebda referenza għal din il-kumpanija speċifika; jiġifieri fi spirtu enċiklopediku u mhux biex titwassal informazzjoni dwar kumpanija li kuntest tagħha għadu anqas biss ġie miktub/tradott fuq il-Wikipedija bil-Malti. Grazzi mill-ġdid. -- [[Utent:ToniSant|ToniSant]] ([[Diskussjoni utent:ToniSant|d]]) 12:36, 12 Marzu 2024 (UTC) == Grammatika tal-Lingua Franca Nova‎ == Hi, how are you? I am sorry for bothering you with this but I would like to ask you whether you could possibly [[Grammatika tal-Lingua Franca Nova‎|revise that article]] that I have just finished translating. --[[Utent:Jon Gua|Jon Gua]] ([[Diskussjoni utent:Jon Gua|d]]) 07:27, 9 April 2024 (UTC) :Hello @[[Utent:Jon Gua|Jon Gua]] - grazzi tan-nota tiegħek u grazzi akbar tat-traduzzjoni li għamilt tal-artiklu dwar il-Lingua Franca Nova. L-akbar problema li hemm b'dan l-artiklu hija komuni fil-verżjonijiet tal-lingwi l-oħra ukoll, u dan huwa n-nuqqas ta' referenzi għal dan il-kontenut kollu. Fil-każ tal-verżjoni bil-Malti anqas hemm dik ir-referenza waħda li tidher per eżempju fil-verżjoni bl-Ingliż jew bit-Taljan tal-istess artiklu. Taħseb li tista' tagħmel xi ħaġa dwar dan? Grazzi mill-ġdid! -- [[Utent:ToniSant|ToniSant]] ([[Diskussjoni utent:ToniSant|d]]) 11:26, 9 April 2024 (UTC) ::Iva, l-idea tiegħi hi li l-ewwel inġib l-artiklu rivedut u mbagħad, ladarba nafu li m'hemmx żbalji, inżid ir-referenzi, għax personalment insibha diffiċli ħafna biex nikkoreġi meta jkun hemm kodiċi bejn il-kliem. [[Utent:Jon Gua|Jon Gua]] ([[Diskussjoni utent:Jon Gua|d]]) 12:55, 9 April 2024 (UTC) :::@[[Utent:Jon Gua|Jon Gua]]: tajjeb ħafna! Intant jien naddaft ftit l-ewwel paragrafu u daħħalt xi ħoloq biex l-artiklu jibda jiġi wikifikat aħjar. Se nagħti workshop lil xi studenti fl-Università ta' Malta propju dwar il-wikifikazzjoni tal-artikli xi ħmistax oħra, kumbinazzjoni. Nhar il-Ħamis li ġej 10am CEST. Jekk tixtieq/tista' tattendi, [[Speċjali:IbgħatUtent/ToniSant|iktibli nota permezz t'email]] u ngħaddilek id-dettalji. -- [[Utent:ToniSant|ToniSant]] ([[Diskussjoni utent:ToniSant|d]]) 13:52, 9 April 2024 (UTC) ::::Sfortunatament, bejn din il-ġimgħa u l-ġimgħa d-dieħla se nkun qed noqgħod immur f’dar oħra, allura ma jkolli ħin għal xejn. Dik hija waħda mir-raġunijiet li kont qed nipprova nispiċċa nittraduċi dak l-artiklu kemm jista’ jkun malajr. Grazzi ħafna għall-offerta tiegħek għalkemm. [[Utent:Jon Gua|Jon Gua]] ([[Diskussjoni utent:Jon Gua|d]]) 13:59, 9 April 2024 (UTC) :::::Jiddispjacini li ndejqek imma ridt nistaqsik jekk l-artiklu hux miktub bil-Malti korrett. [[Utent:Jon Gua|Jon Gua]] ([[Diskussjoni utent:Jon Gua|d]]) 08:58, 14 April 2024 (UTC) ::::::Ma ddejjaqnix @[[Utent:Jon Gua|Jon Gua]], anzi huwa hekk li ntejjbu l-Wikipedija. Sinċerament, li ktibt int jidher ċar li huwa miktub minn xi ħadd li għalih il-Malti mhux lingwa nattiva.Jinħass differenti ukoll minn kitba li tkun tadotta biss, per eżempju, bil-Google Translate. Xorta waħda hemm preġju fil-kontribużżjoni tiegħek. Ħadd ieħor, forsi anqas jien, jaf jidħol u jirranġa l-kitba tiegħek biex tkun anke aħjar milli diġà hi. Grazzi! -- [[Utent:ToniSant|ToniSant]] ([[Diskussjoni utent:ToniSant|d]]) 09:05, 14 April 2024 (UTC) :::::::It-test bl-Ingliż qiegħed [https://elefen.org/vici/gramatica/en/xef hawn], jekk dan jgħin. [[Utent:Jon Gua|Jon Gua]] ([[Diskussjoni utent:Jon Gua|d]]) 09:16, 14 April 2024 (UTC) == Poeta [[Lento Goffi]] == Ciao, carissimo ToniSant, come stai? Io bene. Ho appena aperto questa nuova pagina e ti chiedo, per favore, se avessi cinque minuti per correggerla. Grazie mille per il tuo prezioso aiuto, ricordati che sono disponibile ad aiutarti in Italiano e Portoghese. A presto [[Utent:Rei Momo|Rei Momo]] ([[Diskussjoni utent:Rei Momo|d]]) 07:09, 6 Ġunju 2024 (UTC) == Research about the tools on Wikimedia projects by the CEE Hub == Hi everyone, We would like to invite you to submit your responses to the survey dedicated to the tools that are used currently across the Wikimedia projects and the tools that you want to have. This survey was made by the working group of the [[:m:Wikimedia CEE Hub|CEE Hub]], and your responses will be reviewed afterwards, as we want to continue supporting the communities. That support can be documentation for certain most used tools by other communities across the region per specific topics, finding solutions for new tools to be created in the future, creating most needed tools in the region (so called "regional wishlist list"), and many other options. ''Deadline to fill in the survey is '''20th of August, 2024'''.'' Submit your answers [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSeIwzCDKs6jXPG7EpZe-JH2Mm1odU0_MAv1bO-z-nLOq9dlug/viewform?usp=sf_link '''here'''] Thank you in advance for your time that you will dedicate in filling in this survey --[[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Diskussjoni utent:MediaWiki message delivery|d]]) 13:07, 26 Lulju 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tools&oldid=27177596 --> == Kalċidon Agius MT, DE, PL == [[Kalċidon Agius]] u https://de.wikipedia.org/wiki/Kalcidon_Agius ma jidhrux li huma magħqudin għax meta mort fil-ħolqa Ġermaniża, kulma hemm disponibbli bħala traduzzjoni huwa l-Pollakk. Min-naħa l-oħra, f'dik Maltija, m'hemm l-ebda traduzzjoni. [[Utent:Db90mt|Db90mt]] ([[Diskussjoni utent:Db90mt|d]]) 13:55, 15 Awwissu 2024 (UTC) :Grazzi tan-nota! Dan irid jinħadem f’Wikidata u nista’ nieħu ħsiebu jiwn l-ewwel ċans li jkolli. — [[Utent:ToniSant|ToniSant]] ([[Diskussjoni utent:ToniSant|d]]) 06:56, 16 Awwissu 2024 (UTC) == Permessi rigward Niġer u Niġerja == Sibt intopp meta ġejt biex noħloq il-kategoriji tas-Siti ta' Wirt Dinji f'dawn iż-żewġ pajjiżi minħabba problema ta' permessi billi "Niġer" fiż-żewġ każijiet qed jeħodha bħala offiża razzjali. Fil-Wikidata din mhix problema imma fil-Wikipedija iva. [[Utent:Trigcly|Trigcly]] ([[Diskussjoni utent:Trigcly|d]]) 09:40, 7 Ottubru 2024 (UTC) :Grazzi għedtli dwar din @[[Utent:Trigcly|Trigcly]]. Naħseb li wasal il-waqt li nirrevedu naqra x'permessi għandek int, biex tkun tista' taħdem aħjar! Intant ħadt ħsieb ħloqthom jien dawn. -- [[Utent:ToniSant|ToniSant]] ([[Diskussjoni utent:ToniSant|d]]) 10:48, 7 Ottubru 2024 (UTC) ::Grazzi! [[Utent:Trigcly|Trigcly]] ([[Diskussjoni utent:Trigcly|d]]) 14:21, 7 Ottubru 2024 (UTC) :::Meta terġa' teħel għidli mill-ewwel @[[Utent:Trigcly|Trigcly]] u nieħdu ħsiebha b'dak il-mod flok kif għamilna llum! :-) -- [[Utent:ToniSant|ToniSant]] ([[Diskussjoni utent:ToniSant|d]]) 14:25, 7 Ottubru 2024 (UTC) == Results from the survey about the tools on Wikimedia projects by the CEE Hub == Hi everyone, During August 2024, we sent you a survey about the tools, so now we would like to bring to your attention the conclusions and results from the survey, which you can explore on this '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Tools|Meta page]]'''. I hope you will enjoy exploring the mentioned tools on the page, along with other conclusions from the survey. Thanks for your time, and we will continue working on this important topic. --[[Utent:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Diskussjoni utent:MediaWiki message delivery|d]]) 12:10, 7 Ottubru 2024 (UTC) <!-- Message sent by User:TRistovski-CEEhub@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Tools&oldid=27177596 --> == Aladdin Meier == Marhaba Toni-Saint Can you change my Subtitle (function) for my Google knowledge Panel (my role) from Activist (Aktivist) to Political-Secretary (Politik-Sekretär)? Kind regards Aladdin Meier Marhaba Toni Saint [[Utent:Sami Beni Mellal|Sami Beni Mellal]] ([[Diskussjoni utent:Sami Beni Mellal|d]]) 12:15, 19 Ottubru 2024 (UTC) == Greetings from Caselle Landi == Hi ToniSant, how are you? Me I'm fine!!! Please, can you open for me a page in Maltese Wikipedia? The page is [[Giovanni Losi]], and I start to send something; you can take othe news from English Wikipedia, or Italian, ok? Thank you very much for your work, I'll be pleased to help you in Italian and Portuguese. [[Utent:Rei Momo|Rei Momo]] ([[Diskussjoni utent:Rei Momo|d]]) 10:00, 31 Ottubru 2024 (UTC) :Hi @[[Utent:Rei Momo|Rei Momo]] - thank you for contacting me. Giovanni Losi is indeed an interesting subject for an article on the Maltese language Wikipedia. It should be easy enough for me to translate it properly from English. It's now on my #100WikiDays challenge list so expect to see it online soon. -- [[Utent:ToniSant|ToniSant]] ([[Diskussjoni utent:ToniSant|d]]) 09:34, 1 Novembru 2024 (UTC) {{Infobox bijografija}} '''Giovanni Losi''' (29 ta' Novembru 1838 – 27 ta’ Diċembru 1882) kien [[Knisja Kattolika|qassis Kattoliku]] Taljan, missjonariu fis-[[Sudan]]. Huwa ippubblika, ma’ qassis Luigi Bonomi, l-ewwel katekiżmu u dizzjunarju bil-lingwa Nobiin, mhux magħruf fl-Ewropa sa dak il-mument. F’Caselle Landi, raħal twelidu, it-triq li tgħaddi maġenb il-knisja u twassal għall-kampanja kienet iddedikata lilu. -Kategorija:Saċerdoti- == Thank youuuuu!!! == Thank you very much for your great help, have a nice week end!!! [[Utent:Rei Momo|Rei Momo]] ([[Diskussjoni utent:Rei Momo|d]]) 17:03, 2 Novembru 2024 (UTC) : I just ipened [[Caselle Landi|this little new page]], it's my village, where fahter Losi born. I did'nt find the phonetical pronunciation on line; never mind? Thanks again and see you soon!!! [[Utent:Rei Momo|Rei Momo]] ([[Diskussjoni utent:Rei Momo|d]]) 17:23, 2 Novembru 2024 (UTC) == Deletion request == Can you please delete the following unlicenced and unused file? [[:Stampa:Guze chetcuti.jpg]]. Best regards, [[Utent:TenWhile6|TenWhile6]] ([[Diskussjoni utent:TenWhile6|d]]) 16:30, 14 Novembru 2024 (UTC) ddvxc6vy6w9bjw71db73he3yr4sfzk1 Bice Mizzi 0 25748 317599 298366 2024-11-19T23:48:32Z InternetArchiveBot 18288 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 317599 wikitext text/x-wiki {{Infobox bijografija}} '''Bice Mizzi Vassallo''' (imwielda '''Beatrix Vassallo''', magħrufa ukoll bħala '''Bice Vassallo''' u '''Bice Mizzi'''; twieldet fil-11 ta' Novembru 1899 - mietet fit-22 ta' Frar 1985) kienet pjanista [[Maltin|Maltija]], meqjusa fost l-aktar pjanisti ewlenin tal-ġenerazzjoni tagħha.<ref name=":0">{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/bice-mizzi-vassallo-piano-prodigy.345527|titlu=Bice Mizzi-Vassallo, piano prodigy|kunjom=Galea|isem=Michael|data=16 Jan 2011|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> Hija magħrufa wkoll bħala t-tifla tal-[[kompożitur]] [[Paolino Vassallo]] u Maria Anna, kunjomha xebba Grech, u l-mara tal-eks [[Prim Ministru ta' Malta|Prim Ministru]] Malti [[Enrico Mizzi]].<ref name=":4">{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/bice-the-woman-behind-nerik-mizzi.344744|titlu=Bice – the woman behind Nerik Mizzi|kunjom=Felice Pace|isem=Joe|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> == Ħajja bikrija u edukazzjoni == Bice Vassallo bdiet l-istudji tagħha taħt missierha, il-kompożitur Malti Paolino Vassallo,<ref name=":3">{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/when-the-maltese-national-anthem-was-barred-by-closing-the-royal.702900|titlu=When the Maltese national anthem was barred by closing the Royal Theatre|kunjom=Ganado|isem=Albert|data=24 Frar 2019|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> forza kostanti fil-karriera mużikali bikrija tagħha. Taħt id-direzzjoni tiegħu, hija studjat il-[[pjanu]] u l-[[vjolin]].<ref name=":0" /> Huwa eventwalment iggwidaha biex tagħżel bejn dawn iż-żewġ [[Strument mużikali|strumenti mużikali]]. Hija għażlet il-pjanu flok il-vjolin, madankollu xorta kompliet tħobb il-vjolin.<ref name=":4" /> Bice ngħatat distinzjoni fiż-żewġ eżamijiet tagħha fil-pjanu (diviżjoni baxxa u ogħla) mill-Bord Assoċjat tal-Akkademja Rjali tal-[[Mużika]] u mill-Kulleġġ Irjali tal-Mużika fl-1908 u fl-1909 rispettivament. == Kunċerti == L-ewwel kunċert notevoli tagħha kien f’Mejju 1909, fejn hija esegwiet recital ta’ mużika klassika fit-[[It-Teatru Manoel|Teatru Manoel]]. Din ir-rappreżentazzjoni saret taħt il-patroċinju tal-Isqof ta’ [[Malta]] [[Pietro Pace]] li kienet organizzata b’risq is-Sorijiet ta’ San Ġużepp, f’[[Tas-Sliema]].<ref name=":0" /> Diversi gazzetti ppubblikaw riċensjonijiet ta' dan il-kunċert: "Pjanista ta' dauc il ftit snin u ta' dic il hila hecc cbira ftit haun fid-dinja u għalhekk għandna biex niftaħru u biex nifirħu".<ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Levanzin|isem=Agostino|data=5 June 1909|titlu=Bice Vassallo|pubblikazzjoni=In-Naħla}}</ref> "Bice è un piccolo [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]]" (Bice hija Mozart żgħir).<ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Barbera|isem=Luigi|data=5 June 1909|titlu=Bice Vassallo|pubblikazzjoni=In-Naħla}}</ref> Hija dehret ukoll f'kunċert b’risq is-Soċjetà ta’ [[Vinċenz de Paul|San Vinċenz de Paul]] tal-Belt [[Valletta]].<ref name=":0" /> Dan il-kunċert vokali u strumentali sar nhar il-Ħadd l-1 ta' Mejju 1910 fit-Teatru Ċinematografiku f'[[Bormla]].<ref>{{Ċita aħbar|data=30 Mejju 1910|titlu=A Grand Vocal and Instrumental Concert|url-status=|pubblikazzjoni=The Malta Herald}}</ref> F’Ġunju 1911, fl-età ta’ 11-il sena, hija tat waħda mill-aktar wirjiet importanti tal-karriera tagħha, meta daqqet fis-Sala Scarlatti tal-Conservatorio di Musica Vincenzo Bellini f’[[Palermo]]. Dan il-kunċert kien taħt il-patroċinju tal-Eċċellenza Tagħha l-Prinċipessa ta' Castelreale.<ref>{{Ċita aħbar|data=12 June 1911|titlu=Bice Vassallo|url-status=|pubblikazzjoni=Malta Herald}}</ref> Kritiku mir-''Rassegna Melodrammatica'' ta’ [[Milan]] kiteb dan li ġej: “Sar kunċert fis-Sala Scarlatti tal-Konservatorju Rjali tal-Mużika f’Palermo, li fih il-protagonist kienet Bice Vassallo ta’ 11-il sena minn Malta. Hija deskritta bħala vera prodiġju tal-pjanu. L-udjenza distinta anke jekk xi ftit mistħija tatha unuri sħaħ ta’ suċċess kbir”. Fl-1912 daqqet fit-[[Teatru Rjal]] fil-Belt Valletta.<ref name=":0" /> Din li ġejja hija silta minn gazzetta lokali: "Bice Vassallo, li tant żgħira tista' tokgħod mal kbar pjanisti ta barra, għad ġurnata tkiegħed isimha ma ta dauk li għall ħila tagħhom ma jmutu katt."<ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Borg|isem=Tancredi|data=9 Mejju 1912|titlu=Bice Vassallo|url-status=|pubblikazzjoni=Il-Ħabib}}</ref> Wara kunċert ieħor fit-Teatru Rjal fil-Belt Valletta fl-1914, intqal dan li ġej dwar il-pjanista żagħżugħa: "Come chiamare la pianista quattordicenne? Noi la chiameremmo fenomenale" (X’issejħilha lil din il-pjanista ta' erbatax-il-sena? Aħna kieku nsejħulha fenomenali).<ref>{{Ċita aħbar|data=23 Mejju 1914|titlu=Concerto Bice Vassallo|url-status=|pubblikazzjoni=Il Patriota}}</ref> Fl-1923, l-istess sena li missierha miet, hija għamlet recital f'Wigmore Hall f'[[Londra]]. "Bice Vassallo è vanto ed onore di Malta" (Bice Vassallo hija l-kburija u l-unur ta' Malta".<ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Fabius|data=16 Nov 1923|titlu=Bice Vassallo|pubblikazzjoni=Malta}}</ref> Fit-18 ta' Ottubru 1946 hija daqqet f'kunċert tal-kompożitur Malti [[Carmelo Pace]] mmexxi minn [[Francesco Bellizzi]] fl-British Institute fil-Belt.<ref name=":2">{{Ċita ktieb|kunjom=De Gabriele|isem=Marcel|data=1991|titlu=Carmelo Pace, a Maltese composer : thematic, annotated, and illustrated catalogue of works|url=https://archive.org/details/MMMLMusicArchivesMalta03Pace/page/n1/mode/2up|post=[Collegeville, Minn.]|pubblikatur=Hill Monastic Manuscript Library, St. John's University}}</ref> Wirja oħra notevoli kienet dik li tat fl-1952 fis-Sala tal-Università fil-Lukanda Phoenicia fil-[[Furjana]].<ref name=":2" /> Fis-26 ta' Ġunju 1926, Bice Vassallo żżewġet lil Enrico Mizzi,<ref>Acts from the archives of the parish church of St Paul's shipwreck in Valletta.</ref> li dak iż-żmien kien il-kap tal-[[Partit Nazzjonalista (Malta)|Partit Nazzjonalista]]. Żewġha sar Prim Ministru ta' Malta fl-1950 ftit xhur qabel ma miet.<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/enrico-mizzi-a-model-politician.342568|titlu=Enrico Mizzi: A model politician|kunjom=Mizzi|isem=Lawrence|data=26 Diċ 2010|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> Fil-25 ta' Lulju 1927, Bice u Enrico Mizzi kellhom tifel u semmewh Fortunato (1927-2017),<ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2017-09-11/local-news/Funeral-of-Fortunato-Mizzi-at-the-Jesuits-church-in-Valletta-6736178871|titlu=Funeral of Fortunato Mizzi at the Jesuits church in Valletta - The Malta Independent|data=11 Settembru 2017|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> għal missier Enrico, [[Enrico Mizzi|Fortunato Mizzi]] (1844-1905).<ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/watch-fortunato-mizzi-lapide-back-in-malta/|titlu=Watch: Fortunato Mizzi lapide back in Malta|kunjom=Borg|isem=Coryse|data=2019-07-16|lingwa=en-GB|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> Fortunato Mizzi (magħruf ukoll bħala Natolino) ġie ordnat saċerdot fl-1952 u wara, fl-1955, waqqaf il-Moviment Azzjoni Soċjali (MAS).<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/who-was-mgr-fortunato-mizzi.657613|titlu=Who was Mgr Fortunato Mizzi?|kunjom=Sansone|isem=Kurt|data=10 September 2017|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2021-07-20}}</ref><ref>{{Ċita rivista|kunjom1=Miceli|isem1=Raymond|data=2018-09-08|titlu=Monsinjur Fortunato Mizzi- il-fundatur tal-MAS|url=https://www.um.edu.mt/library/oar/handle/123456789/41523|lingwa=mt}}</ref> === Ħajja matul il-gwerra === Bice u binha għaddew minn żminijiet diffiċli matul ħajjithom, minħabba l-assoċjazzjoni familjari tagħhom ma' Enrico Mizzi. Fl-1940, meta kien qed joqrob l-involviment ta’ Malta fi[[It-Tieni Gwerra Dinjija|t-Tieni Gwerra Dinjija]], Enrico ġie arrestat, talli allegatament kellu simpatiji [[Taljan|Taljani]], intefa’ fil-Forti Salvatore f’Kordin u mbagħad ġie trasferit lejn il-Kunvent ta’ Sant'Agata fir-[[Rabat (Malta)|Rabat]]. F’ittra tad-19 ta’ Ġunju 1940, miktuba bit-Taljan, Bice staqsiet għaliex ir-raġel tagħha ma rċeviex l-ittri kollha tagħha, meta kienet kitbitlu kważi kuljum: "Mi meraviglio come mai non ricevi le mie lettere perchè fin'ora ho scritto sempre, quasi ogni giorno".<ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2005-01-23/news/maltese-wartime-internees-71231/|titlu=Maltese Wartime internees - The Malta Independent|kunjom=Cachia|isem=Enzo|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> Kien hemm żmien meta Bice u binha kienu jkunu għaddejjin mit-toroq fir-Rabat, qabel jew wara li jżuru lil Enrico, fejn kienu jiġu insultati verbalment u ssuttati bil-qxur tal-patata u l-qxur tal-bajd.<ref name=":4" /> Fi Frar 1942, il-[[Gvernatur ta 'Malta|Gvernatur ta’ Malta]] ta' dak iż-żmien, [[William Dobbie|Sir William Dobbie]], ħareġ mandat biex jiddeporta lil Enrico Mizzi, flimkien ma’ 47 ċittadin Malti ieħor, lejn l-[[Uganda]].<ref name=":4" /> Kien biss fl-1945 li dan il-grupp ta' eżiljati tħalla lura fil-pajjiż.<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/letters-in-exile-nerik-mizzis-passage-to-egypt.853373|titlu=Letters in exile: Nerik Mizzi's passage to Egypt|kunjom=Bonello|isem=Giovanni|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> Ir-raġel tagħha reġa' daħal mill-ġdid fil-[[politika]] u ġie elett bħala Prim Ministru fl-elezzjonijiet tal-1950 li saru bejn it-2 u l-4 ta' Settembru. Dan is-suċċess dam għal ftit żmien biss, peress li huwa miet anqas minn erba' xhur wara fl-20 ta' Diċembru 1950, fl-età ta' 65 sena. Huwa ngħata funeral statali u sal-lum, huwa l-uniku Prim Ministru Malti li miet fil-kariga.<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/letters-from-exile-unpublished-letters-by-nerik-mizzi-in-africa.853244|titlu=Letters in exile: Nerik Mizzi's unpublished letters from Africa|kunjom=Bonello|isem=Giovanni|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> === Snin ta' wara === Matul ħajjitha, Bice, kienet determinata li qatt ma ttellef l-attenzjoni ta’ żewġha mill-missjoni tiegħu għas-servizz tan-nazzjon. L-istess dedikazzjoni offrietha wkoll lil binha meta daħal għas-saċerdozju. Dan kien fi żmien meta l-Gżejjer Maltin kienu għaddejjin minn l-isfidi l-kbar ta' wara l-gwerra. Bice Mizzi Vassallo ddedikat ruħha għat-tagħlim fis-snin ta’ wara.<ref name=":4" /> Hija għallmet b’entużjażmu kbir lil uħud mill-aqwa pjanisti tal-pajjiż.<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/winners-of-bice-mizzi-vassallo-music-competition.95104|titlu=Winners of Bice Mizzi Vassallo Music Competition|kunjom=National Council of Women|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> It-tagħlim tal-pjanu kien importanti b'mod speċjali bħala mezz biex taqla' dħul finanzjarju, speċjalment wara l-[[mewt]] ta' żewġha fl-1950.<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/A-great-priest-and-a-dedicated-musician.457160|titlu=A great priest and a dedicated musician|kunjom=Mangion|isem=Fabian|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> Żewġha miet bla flus u damet ftit biex ingħatat il-pensjoni tal-gvern tar-raġel tagħha. Ħabib tal-iskola ta' binha Fortunat, Joe Felice Pace, li kien jingħaqad magħhom ta' spiss għall-ikel fil-jiem tal-iskola, iddeskriva lil Bice bħala mara tal-azzar b'qalb tad-deheb, li ddedikat ħajjitha għalkollox lill-familja tagħha, u ddedikat ruħha għall-isforzi tagħhom billi warrbet il-karriera tagħha. Felice Pace fakkar ukoll f'istanza meta ġiet mistiedna tagħti numru ta' kunċerti barra mill-pajjiż fl-aħħar tas-sittinijiet tas-seklu għoxrin.<ref name=":4" /> Wara li ikkunsidrat din l-istedina għal żmien pjuttost twil, fl-aħħar irrifjutat għax ħasset li ma kelliex tħalli lil binha waħdu għal ħmistax, peress li kienet inkwetata li dan kien se jinterferixxi mal-missjoni tiegħu. Huwa fakkar ukoll li l-ġranet tagħha kienu jikkonsistu fl-għoti ta' lezzjonijiet tal-pjanu filgħodu u mbagħad kienet iddoqq għall-pjaċir tagħha stess bejn nofsinhar u n-12:30, l-aktar mużika ta' [[Frédéric Chopin|Chopin]], li kien il-kompożitur favorit tagħha. Wara kienet tieqaf għall-ikel u hi u binha Fortunat kienu jingħaqdu fil-kċina.<ref name=":3" /> Imbagħad kienet terġa' tibda l-lezzjonijiet tagħha waranofsinhar.<ref name=":4" /> === Mewt u legat === Bice Mizzi Vassallo mietet fit-22 ta' Frar 1985 fl-età ta' 85 sena.<ref name=":4" /> Fl-1987, il-Kunsill Nazzjonali tan-Nisa ta’ Malta<ref>{{Ċita web|url=http://www.ncwmalta.com/forthcomingeventsinaidofthebmv?l=1|titlu=National Council of Women of Malta - Promoting Equality of Opportunities|sit=www.ncwmalta.com|data-aċċess=2021-07-20|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20210331064128/http://www.ncwmalta.com/forthcomingeventsinaidofthebmv?l=1|arkivju-data=2021-03-31|url-status=dead}}</ref> waqqaf il-Kompetizzjoni Mużikali Bice Mizzi Vassallo f’ġieħha; [[Cynthia Turner]] ippresediet il-bord li jiddeċiedi dan il-premju sa ma mietet fl-2021.<ref name=":1">{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/en/the-national-council-of-women-pays-tribute-to-cynthia-caruana-turner/|titlu=The National Council of Women pays tribute to Cynthia Caruana Turner|kunjom=Reporter|isem=Staff|data=2021-02-03|lingwa=en-US|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> Il-kompetizzjoni ssir kull sentejn u saret kull sena minn mindu twaqqfet.<ref name=":1" /> L-iskola statali Primarja Bice Mizzi Vassallo f'Pembroke,<ref>{{Ċita web|url=https://localgovernment.gov.mt/en/lc/Pembroke/Pages/Locality/Schools.aspx|titlu=Schools|sit=localgovernment.gov.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2021-07-20|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20180116221606/https://localgovernment.gov.mt/en/lc/Pembroke/Pages/Locality/Schools.aspx|arkivju-data=2018-01-16|url-status=dead}}</ref> kif ukoll xi toroq fl-istess lokalità<ref>{{Ċita web|url=https://www.google.com/maps/place/Triq+Bice+Mizzi+Vassallo,+Pembroke,+Malta/@35.9248259,14.4721792,17z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x130e4561a4eaeec7:0x2158d60fc70f9f77!8m2!3d35.9248259!4d14.4743679?hl=en|titlu=Triq Bice Mizzi Vassallo · Pembroke, Malta|sit=Triq Bice Mizzi Vassallo · Pembroke, Malta|lingwa=en|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> u f’[[Santa Luċija, Malta|Santa Luċija]]<ref>{{Ċita web|url=https://www.google.com/maps/place/Bice+Mizzi+Vasallo,+Santa+Lu%C4%8Bija,+Malta/@35.8614109,14.5017249,17z/data=!4m5!3m4!1s0x130e5af102491925:0xabfe96fdada129da!8m2!3d35.8614109!4d14.5039136?hl=en|titlu=Bice Mizzi Vasallo · Santa Luċija, Malta|sit=Bice Mizzi Vasallo · Santa Luċija, Malta|lingwa=en|data-aċċess=2021-07-20}}</ref> huma msemmijin għaliha. == Referenzi == [[Kategorija:Mietu fl-1985]] [[Kategorija:Twieldu fl-1899]] [[Kategorija:Pjanisti Maltin]] [[Kategorija:Mużiċisti Maltin]] 1qfhf30mdk9wykawb5jrv7b4mvchgzg Nagorno-Karabakh 0 25895 317594 310391 2024-11-19T22:25:40Z InternetArchiveBot 18288 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 317594 wikitext text/x-wiki [[Stampa:Location Nagorno-Karabakh2.png|daqsminuri|340x340px|Nagorno-Karabakh]] '''Nagorno-Karabakh''' (/nəˈɡɔːrnoʊ kɑːrəˈbɑːk/ ''nə-GOR-noh kar-ə-BAHK''<ref>{{Ċita web|url=https://www.dictionary.com/browse/nagorno-karabakh|titlu=Definition of Nagorno-Karabakh {{!}} Dictionary.com|sit=www.dictionary.com|lingwa=en|data-aċċess=2021-03-23}}</ref>; bir-Russu: Нагорный Карабах, b’ittri Rumani: ''Nagorny Karabakh'', litteralment “Karabakh muntanjuż”, u jfisser “Karabakh ta’ Fuq”; bl-Armen: Լեռնային Ղարաբաղ, b’ittri Rumani: ''Leṙnayin Ġarabaġ''; bl-Ażerbajġani: ''Dağlıq Qarabağ'' jew ''Yuxarı Qarabağ'') huwa reġjun interkjuż fin-Nofsinhar tal-[[Kawkasu]], fi ħdan il-katina muntanjuża tal-Karabakh, bejn il-Karabakh t’Isfel u [[Zangezur]], u jkopri l-parti tax-Xlokk tal-muntanji tal-Kawkasu Inferjuri. ll-biċċa l-kbira tar-reġjun huwa muntanjuż u bil-foresti. Nagorno-Karabakh huwa territorju ta’ diżgwid. Internazzjonalment huwa rikonoxxut bħala parti mill-[[Ażerbajġan]]<ref>{{Ċita web|url=https://www.un.org/press/en/2008/ga10693.doc.htm|titlu=GENERAL ASSEMBLY ADOPTS RESOLUTION REAFFIRMING TERRITORIAL INTEGRITY OF AZERBAIJAN, DEMANDING WITHDRAWAL OF ALL ARMENIAN FORCES {{!}} Meetings Coverage and Press Releases|sit=www.un.org|data-aċċess=2021-03-23}}</ref>, iżda fil-biċċa l-kbira huwa ggvernat mir-Repubblika mhux rikonoxxuta ta’ Artsakh (li qabel kienet magħrufa bħala r-Repubblika ta’ Nagorno-Karabakh) minn żmien l-ewwel Gwerra ta’ Nagorno-Karabakh. Minn mindu l-gwerra ntemmet fl-1994, ir-rappreżentanti tal-gvernijiet tal-[[Armenja]] u tal-Ażerbajġan organizzaw taħditiet ta’ paċi bil-medjazzjoni tal-Grupp ta’ [[Minsk]] tal-OSCE rigward l-istatus tar-reġjun li huwa l-qofol tad-diżgwid. Is-soltu r-reġjun jitqies skont il-fruntieri amministrattivi tal-Eks Oblast Awtonomu ta’ Nagorno-Karabakh li fih erja ta’ 4,400 kilometru kwadru. Madankollu, iż-żona storika tar-reġjun fiha bejn wieħed u ieħor 8,223 kilometru kwadru.<ref>Robert H. Hewsen. "The Meliks of Eastern Armenia: A Preliminary Study". ''Revue des etudes Arméniennes''. NS: IX, 1972, p. 288.</ref><ref>Robert H. Hewsen (2001). ''Armenia: A Historical Atlas''. The University of Chicago Press. p. 264. ISBN <bdi>978-0-226-33228-4</bdi>.</ref> Fis-27 ta’ Settembru 2020, faqqgħet ġwerra ġdida f’Nagorno-Karabakh u fit-territorji tal-madwar, li wasslet biex il-forzi armati tal-Ażerbajġan u tal-Armenja rrapportaw li kien hemm vittmi militari u ċivili.<ref name=":4">{{Ċita web|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/9/27/heavy-fighting-erupts-in-disputed-nagorno-karabakh-region|titlu=Fighting erupts between Armenia, Azerbaijan over disputed region|sit=www.aljazeera.com|lingwa=en|data-aċċess=2021-03-23}}</ref> L-Ażerbajġan għamel kisbiet sinifikanti matul il-gwerra, u reġa’ kiseb il-biċċa l-kbira tat-territorji okkupati madwar Nagorno-Karabakh kif ukoll partijiet kbar ta’ Nagorno-Karabakh stess, inkluż il-belt sinifikanti kulturalment ta’ [[Shusha]]. Il-gwerra ntemmet fl-10 ta’ Novembru 2020, meta ġie ffirmat ftehim trilaterali ta’ waqfien mill-ġlied bejn l-Ażerbajġan, l-Armenja u r-Russja, which forced Armenia to return all the remaining occupied territories surrounding Nagorno-Karabakh. == Etimoloġija == [[Stampa:Kaukasus.jpg|daqsminuri|Ritratt satellitari tal-Kawkasu Inferjuri miksi bil-borra. Lejn is-sena 1800, il-Karabagh immexxi mill-Khan kien ibbażat fix-Xlokk tal-Kawkasu Inferjuri. Dan kien estiż fil-Lvant sal-parti muntanjuża t’isfel, u għalhekk kien jintuża ''Nagorno-''Karabagh għall-parti tal-Punent.]] Il-prefiss ''Nagorno-'' joriġina mill-aġġettiv attributtiv Russu ''nagorny'' (нагорный), li jfisser “art muntanjuża”. L-ismijiet tar-reġjun bl-Ażerbajġani jinkludu l-aġġettivi simili ''dağlıq'' (muntanjuż) jew ''yuxarı'' (ta’ fuq). Tali kelmiet ma jintużawx fl-isem bl-Armen, iżda kienu preżenti fl-isem uffiċjali tar-reġjun matul l-era Sovjetika bħala Oblast Awtonomu ta’ Nagorno-Karabakh. Lingwi oħra japplikaw il-kelmiet ekwivalenti tagħhom għal ''muntanjuż'', ''ta’ fuq'', jew ''art muntanjuża''; pereżempju, l-isem uffiċjali bil-Franċiż għar-Repubblika ta’ Nagorno-Karabakh huwa ''Haut-Karabakh'', li jfisser “Karabakh ta’ Fuq”. L-ismijiet tar-reġjun bid-diversi lingwi lokali kollha jfissru “Karabakh muntanjuż” jew “ġonna sewda muntanjuża”: * bl-Armen: Լեռնային Ղարաբաղ, trażlitterat ''Leṙnayin Ġarabaġ'' (<small>IPA:</small> [lɛrnɑˈjin ʁɑɾɑˈbɑʁ]), * bl-Ażerbajġani: ''Dağlıq Qarabağ'', Дағлыг Гарабағ (Karabakh muntanjuż; <small>IPA:</small> [dɑɣˈlɯɣ ɡɑˈɾɑbɑɣ]) jew ''Yuxarı Qarabağ'', Јухары Гарабағ (Karabakh ta’ Fuq; <small>IPA:</small> [juxɑˈɾɯ ɡɑˈɾɑbɑɣ]), * bir-Russu: Нагорный Карабах, trażlitterat ''Nagorny Karabakh'' (<small>IPA:</small> [nɐˈɡornɨj kərɐˈbax]). L-Armeni li jgħixu fiż-żona jsejħu lil Nagorno-Karabakh bħala ''Artsakh'' (bl-Armen: Արցախ), li huwa l-isem tal-għaxar provinċja tar-Renju antik tal-Armenja. Iskrizzjonijiet Urartjani (tas-sekli 9 sa 7 Q.K.) jużaw l-isem ''Urtekhini'' għar-reġjun. Sorsi Griegi Antiki kienu jirreferu għal din iż-żona bħala ''Orkhistene''.<ref>{{Ċita web|url=http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.01.0198&redirect=true|titlu=Strabo, Geography, Book 6, chapter 1, section 1|sit=www.perseus.tufts.edu|data-aċċess=2021-03-23}}</ref> == Storja == === Antikità u Medju Evu Bikri === [[Stampa:Amaras-vank.jpg|xellug|daqsminuri|Il-Monasteru ta’ Amaras]] Nagorno-Karabakh jinsab fl-artijiet li kienu okkupati minn popli magħrufa fost l-arkeologi moderni bħala l-kultura ta’ Kura-Araxes, li kienu jgħixu bejn iż-żewġ xmajjar [[Xmara Kura|Kura]] u [[Xmara Araxes|Araxes]]. Il-popolazzjoni antika tar-reġjun kienet tikkonsisti minn diversi tribujiet lokali u migranti awtoktoni, fil-biċċa l-kbira tagħhom, ma kinux Ind-Ewropej.<ref name=":0">Hewsen, Robert H. (1982). "Ethno-History and the Armenian Influence upon the Caucasian Albanians". In Samuelian, Thomas J. (ed.). ''Classical Armenian Culture. Influences and Creativity''. Chicago: Scholars Press. pp. 27–40. ISBN <bdi>0-89130-565-3</bdi>.</ref> Skont it-teorija prevalenti tal-Punent, dawn it-tribujiet nattivi kienu jitħalltu u jiżżewġu mal-Armeni li kienu jiġu fir-reġjun wara l-inklużjoni tiegħu fl-Armenja fit-tieni seklu, jew possibbilment qabel, fir-raba’ seklu Q.K. Studjużi oħra jissuġġerixxu li l-Armeni insedjaw ir-reġjun saħansitra fis-seklu 7 Q.K.<ref>Hewsen, Robert H. ''Armenia: a Historical Atlas''. Chicago, IL: University of Chicago Press, 2001, p. 32-33, il-mappa 19.</ref> Għall-ħabta tal-180 Q.K., Artsakh sar waħda mill-15-il provinċja tar-Renju Armen u baqa’ hekk sar-raba’ seklu.<ref>Hewsen, Robert H. "The Kingdom of Artsakh", in T. Samuelian & M. Stone, eds. ''Medieval Armenian Culture''. Chico, CA, 1983.</ref> Filwaqt li formalment kellu l-istatus ta’ provinċja (''nahang''), Artsakh x’aktarx li fforma prinċipat waħdu — bħall-provinċja Armena ta’ [[Syunik]]. Teoriji oħra jissuġġerixxu li Artsakh kien art irjali, u kien proprjetà diretta tar-Re tal-Armenja.<ref>Hewsen. Armenia, pp. 100–103.</ref> [[Tigran il-Kbir]], ir-Re tal-Armenja (li rrenja mill-95-55 Q.K.), sejjes f’Artsakh waħda minn erbat ibliet imsejħa “[[Tigranakert]]” f’ismu stess.<ref>{{Ċita web|url=http://vehi.net/istoriya/armenia/sebeos/0326.html|titlu=ИСТОРИЯ ИМПЕРАТОРА ИРАКЛА. Сочинене епископа Себеоса, писателя VII века. Пер. с армянского К.Патканяна.|sit=vehi.net|data-aċċess=2021-03-24}}</ref> Il-fdalijiet ta’ din il-belt antika, li nstabu 50 km fil-Grigal ta’ [[Stepanakert]], qed jiġu studjati minn grupp ta’ studjużi internazzjonali. [[Stampa:Gandzasar Monastery1.jpg|daqsminuri|263x263px|Il-Monasteru ta’ Gandzasar]] Fit-387 W.K., wara l-qsim tal-Armenja f’partijiet bejn l-[[Imperu Ruman]] u l-[[Persja]] taħt is-[[Sassanidi]], żewġ provinċji Armeni, Artsakh u Utik, saru parti mis-satrapija tas-Sassanidi tal-[[Albanija]] tal-Kawkasu, li min-naħa tagħha, kellha influwenza reliġjuża u kulturali Armena qawwija.<ref>{{Ċita web|url=https://www.britannica.com/place/Azerbaijan|titlu=Azerbaijan {{!}} History, People, & Facts|sit=Encyclopedia Britannica|lingwa=en|data-aċċess=2021-03-24}}</ref><ref>Walker, Christopher J. (1991). ''Armenia and Karabagh: The Struggle for Unity''. Minority Rights Group Publications. p. 10.</ref> Dak iż-żmien, il-popolazzjoni ta’ Artsakh u ta’ Utik kienet tikkonsisti minn Armeni u minn diversi tribujiet Armenizzati.<ref name=":0" /> Il-kultura u ċ-ċivilizzazzjoni Armena tkattret fiż-żmien [[Medjuevu|Medjevali]] bikri ta’ Nagorno-Karabakh. Fil-ħames seklu, infetħet l-ewwel skola Armena fit-territorju modern ta’ Nagorno-Karabakh—fil-Monasteru ta’ Amaras—bis-saħħa tal-isforzi ta’ [[San Mesrop Mashtots]], l-inventur tal-[[alfabett]] Armen.<ref>Viviano, Frank. "The Rebirth of Armenia", ''National Geographic Magazine'', March 2004, p. 18.</ref> San Mesrop kien attiv ħafna fl-ipprietkar tal-Vanġelu f’Artsakh u f’Utik. B’kollox, Mesrop Mashtots għamel tliet mawriet lejn Artsakh u Utik, sa ma fl-aħħar laħaq it-territorji pagani taħt l-għoljiet ta’ qabel il-Kawkasu Superjuri.<ref>Movses Kalankatuatsi. ''History of the Land of Aluank'', Book I, chapters 27, 28 and 29; Book II, chapter 3.</ref> [[Stephanos Syunetsi]], il-lingwista u grammatiku Armen tas-seklu 7<ref>The Oxford History of Historical Writing: 400–1400 / Edited by Sarah Foot, Chase F. Robinson. — Oxford University Press, 2012. — Vol. 2. — p. 189.</ref>, iddikjara f’xogħlu li l-Armeni ta’ Artsakh kellhom id-djalett tagħhom stess, u ħeġġeġ lill-qarrejja tiegħu jitgħallmuh.<ref>Н.Адонц. «Дионисий Фракийский и армянские толкователи», Пг., 1915, p. 181-219.</ref> Fis-seklu 7 stess, [[Davtak Kertogh]], poeta Armen, kiteb l-''Eleġija dwar il-[[Mewt]] tal-Prinċep Juansher il-Kbir'', fejn kull silta tibda b’ittra tal-kitba Armena f’ordni alfabetika.<ref>Movses Kalankatuatsi. ''History of the Land of Aluank'', translated from Old Armenian by Sh. V. Smbatian. Yerevan: Matenadaran (Institute of Ancient Manuscripts), 1984, ''Elegy on the Death of Prince Juansher.''</ref> L-unika storja komprensiva tal-Albanija tal-Kawkasu nkitbet bl-Armen mill-istoriku tas-seklu 10 [[Movses Kaghankatvatsi]].<ref>Agop Jack Hacikyan, Gabriel Basmajian, Edward S. Franchuk. ''The Heritage of Armenian Literature''. Wayne State University Press (December 2002), pp. 94–99.</ref> === Nofs il-Medju Evu === Madwar nofs is-seklu 7, ir-reġjun inħakem mill-invażjoni tal-Għarab [[Iżlam|Musulmani]] permezz tal-ħakma Musulmana tal-Persja. Sussegwentement, ġie mmexxi minn gvernaturi lokali li kienu approvati mill-Kaliffat. Skont xi sorsi, fit-821<ref>The Cambridge History of Iran. — Cambridge University Press, 1975. — vol. 4. — p. 506.</ref>, il-prinċep Armen [[Sahl Smbatian]] mexxa rivoluzzjoni f’Artsakh u stabbilixxa l-familja ta’ Khachen, li mexxiet lil Artsakh bħala prinċipat sal-bidu tas-seklu 19.<ref name=":1">Robert H. Hewsen, ''Armenia: A Historical Atlas''. The University of Chicago Press, 2001, pp. 119, 155, 163, 264–65.</ref> Skont sorsi oħra, Sahl Smbatean “kien parti mill-familja Zamirhakan ta’ rejiet”, u fis-snin 837-838, kiseb is-sovranità fuq l-Armenja, il-[[Ġeorġja|Georgia]] u l-Albanija.<ref>{{Ċita ktieb|kunjom=Movses Dasxuranci|data=1961|titlu=The History of Caucasian Albanians: By Movses Dasxuranci|url=http://archive.org/details/Binder1_201404}}</ref><ref>''Тер-Григорян Т.И. Неизданные страницы "Истории Албанской страны"Моисея Каланкайтукского. Архив Ин-та истории АН Азерб. ССР, № 1386, p.18''.</ref> L-isem “Khachen” oriġina mill-kelma Armena “khach”, li tfisser “salib”.<ref>Christopher Walker. The Armenian presence in Mountainous Karabakh, in John F. R. Wright et al.: ''Transcaucasian Boundaries'' (SOAS/GRC Geopolitics). 1995, p. 93.</ref> Sas-sena 1000, il-familja ta’ Khachen ipproklamat ir-Renju ta’ Artsakh u l-ewwel mexxej kien [[John Senecherib]].<ref>Hewsen, Robert H. "The Kingdom of Artsakh", in T. Samuelian & M. Stone, eds. ''Medieval Armenian Culture''. Chico, CA, 1983.</ref> Inizjalment [[Dizak]], fin-Nofsinhar ta’ Artsakh, iffurmat renju wkoll immexxi mill-familja antika ta’ Aranshahik, li kienet dixxendenti tal-ewwel Rejiet tal-Albanija tal-Kawkasu. Fl-1261, wara li bint l-aħħar re ta’ Dizak iżżewġet lir-re ta’ Artsakh<ref>{{Ċita web|url=https://iranicaonline.org/articles/argun-aqa-a-mongol-administrator-in-iran-d-1275|titlu=ARḠŪN ĀQĀ – Encyclopaedia Iranica|sit=iranicaonline.org|data-aċċess=2021-03-24}}</ref>, il-prinċep Armen [[Hasan Jalal Dola]], iż-żewġ stati ngħaqdu flimkien fil-Prinċipat Armen ta’ Khachen. Sussegwentement, Artsakh baqa’ jeżisti bħala prinċipat indipendenti ''de facto''.<ref>{{Ċita web|url=https://www.britannica.com/place/Armenia|titlu=Armenia {{!}} Geography, Population, Map, Religion, & History|sit=Encyclopedia Britannica|lingwa=en|data-aċċess=2021-03-24}}</ref> === L-Aħħar tal-Medju Evu === [[Stampa:Five principalities of karabakh.png|xellug|daqsminuri|256x256px|Mappa tal-Ħames Prinċipati ta’ Karabakh li jitqiesu bħala l-aħħar fdal tal-istati Armeni (is-sekli 15 sa 19).<ref>Robert H. Hewsen. Russian–Armenian relations, 1700–1828. Society of Armenian Studies, N4, Cambridge, Massachusetts, 1984, p. 37.</ref><ref>George A. Bournoutian (1994). ''A History of Qarabagh: An Annotated Translation of Mirza Jamal Javanshir Qarabaghi's Tarikh-e Qarabagh''. Mazda Publishers. ISBN <bdi>1-56859-011-3</bdi>.</ref>]] [[Stampa:Askeran fort (brighter).jpg|daqsminuri|226x226px|Il-Fortizza ta’ Askeran]] Fis-seklu 15, it-territorju ta’ Karabakh kien parti mill-istati mmexxija sussegwentement mill-konfederazzjonijiet tribali ta’ [[Kara Koyunlu]] u [[Ak Koyunlu Turkic]]. Skont [[Abu Bakr Tihrani]], matul il-perjodu ta’ [[Jahan Shah]] (1438-1468), il-mexxej ta’ Kara Koyunlu, [[Piri bey Karamanli]] kellu f’idejh il-governorat ta’ Karabakh.<ref>Abū Bakr Ṭihrānī. Kitāb-i Diyārbakriyya. ''(original) کتاب دیاربکریه: از تواریخ‌ قراقوینلو و چغاتای. ویسنده: ابوبکر طهرانی. به تصحیح‌ و اهتمام‌: نجاتی‌ لوغال‌، فاروق‌ سومه‌. تهران‌ : کتابخانه طهوری‏‫،۱۳۵۶''. p. 138</ref> Madankollu, skont Robert H. Hewsen''''',''''' Jahan Shah (1437-67) assenja l-governorat ta’ Karabakh ta’ Fuq lill-prinċipijiet Armeni lokali, u b’hekk ippermetta li tfeġġ tmexxija Armena nattiva li kienet tikkonsisti minn ħames familji nobbli mmexxija minn prinċipijiet li kellhom it-titlu ta’ ''melik'' (prinċep).<ref name=":1" /> Dawn id-dinastiji kienu jirrappreżentaw il-fergħat tal-familja ta’ Khachen u kienu d-dixxendenti tar-rejiet Medjevali ta’ Artsakh. L-artijiet tagħhom spiss kienu jissejħu bħala l-Pajjiż tal-Khamsa (''ħamsa'' bl-[[Lingwa Għarbija|Għarbi]]). F’Karta tat-2 ta’ Ġunju 1799 tal-Imperatur [[Pawlu I]] msejħa “Dwar l-ammissjoni tagħhom fir-relazzjoni statali mar-Russja, l-allokazzjonijiet tal-art, id-drittijiet u l-privileġġi”, issemma li l-wirt [[Kristjaneżmu|Kristjan]] tar-reġjun ta’ Karabakh u l-poplu kollu ġie ammess fir-relazzjoni statali mar-Russja.<ref>''Полное Собрание Законов Российской Империи c 1649 года. Том XXV. 1798-1799. СПб.: Печатано в Типографии II Отделения Собственной Его Императорского Величества Канцелярии, 1830, № 18.990, c.674-675. (Complete Collection of Laws of the Russian Empire since 1649. Volume XXV. 1798-1799. SPb .: Printed at the Printing House of the II Branch of His Imperial Majesty's Own Office, 1830, No. 18.990, p.674-675)''.</ref> Madankollu, skont Robert Hewsen, l-Imperu Russu rrikonoxxa l-istatus sovran tal-ħames prinċipijiet fid-dominji tagħhom permezz tal-Karta tat-2 ta’ Ġunju 1799 tal-Imperatur Pawlu I.<ref>Robert H. Hewsen. ''Russian–Armenian relations, 1700–1828''. Society of Armenian Studies, N4, Cambridge, Massachusetts, 1984, p 37.</ref> Id-diversi ''melik'' ingħataw il-kmand suprem fuq il-prinċipati Armeni ġirien u t-territorji mmexxija mill-Khan Musulmani fil-Kawkasu mir-re Iranjan [[Nader Shah]], bħala tpattija għar-rebħiet tal-''melik'' kontra l-invażjonijiet tat-[[Turkija|Torok]] [[Imperu Ottoman|Ottomani]] fis-snin 20 tas-seklu 18.<ref>Walker, Christopher J. ''Armenia: Survival of a Nation''. London: Routledge, 1990 p. 40 ISBN 0-415-04684-X.</ref> Il-ħames prinċipati f’Karabakh li ġejjin kienu mmexxija minn familji Armeni li kienu rċevew it-titlu ta’ ''melik'':<ref>Raffi, The History of Karabagh's Meliks, Vienna, 1906, bl-Armen.</ref><ref>Raffi, ''The Five Melikdoms of Karabagh'' tradott bl-Ingliż minn Ara Stepan Melkonian, Garod Books Ltd. 2010, London. ISBN 9781903656570.</ref> * '''il-Prinċipat ta’ Gulistan''' – taħt it-tmexxija tal-familja Melik-Beglarjana; * '''il-Prinċipat ta’ Jraberd''' – taħt it-tmexxija tal-familja Melik-[[Iżrael|Iżraeljana]]; * '''il-Prinċipat ta’ Khachen''' – taħt it-tmexxija tal-familja Hasan-Jalaljana; * '''il-Prinċipat ta’ Varanda''' – taħt it-tmexxija tal-familja Melik-Shahnazarjana; * '''il-Prinċipat ta’ Dizak''' – taħt it-tmexxija tal-familja Melik-Avanjana. Mill-1501 sal-1736, matul l-eżistenza tal-Imperu tas-Safavidi, il-provinċja ta’ Karabakh kienet iggvernata mid-dinastija ta’ [[Ziyadoglu Gajar]], li mexxiet il-provinċja ta’ Karabakh sa ma ħa r-riedni f’idejh Nader Shah.<ref>''Павлова И.К. Хроника времен Сефевидов. Соч. Мухаммад-Масума Исфахани "Хуласат ас-сийар". М.:Наука, 1993, c.59-61''.</ref> Il-''melik'' Armeni żammew kontroll sħiħ fuq ir-reġjun tagħhom sa nofs is-seklu 18. Imbagħad, Nader Shah ħa l-kontroll ta’ Karabakh mill-Khans ta’ Ganja bħala kastig talli appoġġaw is-Safavidi.<ref>{{Ċita web|url=http://vostlit.info/Texts/rus2/Bakihanov/frametext5.htm|titlu=АББАС-КУЛИ-АГА БАКИХАНОВ->ГЮЛИСТАН-И ИРАМ->ПЕРИОД V|sit=vostlit.info|data-aċċess=2021-03-24|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20070220125707/http://www.vostlit.info/Texts/rus2/Bakihanov/frametext5.htm|arkivju-data=2007-02-20|url-status=dead}}</ref> F’nofs is-seklu 18, qalb il-kunflitti interni bejn il-''melik'' li dgħajfu lilhom infushom, ġie ffurmat it-territorju ta’ Karabakh immexxi mill-Khan, li kien wieħed mill-ikbar li kellu relazzjoni statali mal-Iran<ref>Bournoutian, George A. (2016). ''The 1820 Russian Survey of the Khanate of Shirvan: A Primary Source on the Demography and Economy of an Iranian Province prior to its Annexation by Russia''. Gibb Memorial Trust. p. xvii. ISBN <bdi>978-1909724808</bdi>.</ref>. Dan kien immexxi mill-Khan [[Panah-Ali Javanshir]]. Sabiex isaħħaħ is-setgħa tat-territorju tiegħu, il-Khan Panah-Ali Javanshir bena “il-fortizza ta’ Panahabad (illum Shusha)” fl-1751. Dak iż-żmien, l-Otuziki, il-Javanshir, il-Kebirli, u tribujiet Torok oħra kien jikkostitwixxu l-maġġoranza tal-popolazzjoni ġenerali. === Era moderna === [[Stampa:Armenian boroughs of city of Shusha destroyed by Azerbaijani armed forces in 1920 with defiled cathedral of Holy Savior on background.jpg|xellug|daqsminuri|Ritratt tal-qerda wara l-massakru li seħħ f’Shusha: in-nofs Armen ta’ Shusha ġie meqrud mill-forzi armati tal-Ażerbajġan fl-1920.]] [[Stampa:Шушинский Ханский Дворец Дочери Хана.jpg|daqsminuri|Kartolina tal-Palazz tal-eks mexxej (khan) ta’ Shusha lejn l-aħħar tas-seklu 19 u l-bidu tas-seklu 20]] Karabakh (inkluż Nagorno-Karabakh kif nafuh illum), sar protettorat tal-Imperu Russu permezz tat-[[Trattat ta’ Kurekchay]], li ġie ffirmat bejn [[Ibrahim Khalil]], il-Khan ta’ Karabakh il-Ġeneral [[Pavel Tsitsianov]] f’isem il-Kżar [[Alessandru I]] fl-1805. Skont it-Trattat, il-monarka Russu rrikonoxxa lil Ibrahim Khalil u lid-dixxendenti tiegħu bħala l-uniċi mexxejja ereditarji tar-reġjun.<ref>{{Ċita web|url=https://www.km.ru/|titlu=KM.RU - новости, экономика, автомобили, наука и техника, кино, музыка, спорт, игры, анекдоты, курсы валют {{!}} KM.RU|sit=www.km.ru|data-aċċess=2021-03-24}}</ref><ref>Muriel Atkin. ''The Strange Death of Ibrahim Khalil Khan of Qarabagh''. Iranian Studies, Vol. 12, No. 1/2 (Winter – Spring, 1979), pp. 79–107.</ref><ref>George A. Bournoutian. ''A History of Qarabagh: An Annotated Translation of Mirza Jamal Javanshir Qarabaghi's Tarikh-e Qarabagh''. Mazda Publishers, 1994. <nowiki>ISBN 1-56859-011-3</nowiki>, 978-1-568-59011-0.</ref> Madankollu, l-istatus ġdid tiegħu ġie kkonfermat biss wara l-eżitu tal-Gwerra bejn ir-Russja u l-Persja (1804-1813)<ref>Tim Potier. M1 ''Conflict in Nagorno-Karabakh, Abkhazia and South Ossetia: A Legal Appraisal''. Martinus Nijhoff Publishers, 2001, p. 2. <nowiki>ISBN 90-411-1477-7</nowiki>.</ref><ref>Leonidas Themistocles Chrysanthopoulos. ''Caucasus Chronicles: Nation-building and Diplomacy in Armenia, 1993–1994''. Gomidas Institute, 2002, p. 8. <nowiki>ISBN 1-884630-05-7</nowiki>.</ref><ref>''The British and Foreign Review''. J. Ridgeway and sons, 1838, p. 422.</ref><ref>Taru Bahl, M.H. Syed. ''Encyclopaedia of the Muslim World''. Anmol Publications PVT, 2003 p. 34. <nowiki>ISBN 81-261-1419-3</nowiki>.</ref>, meta wara li tilfet fil-gwerra, il-Persja ċediet formalment ir-reġjun ta’ Karabakh lill-Imperu Russu skont it-[[Trattat ta’ Gulistan]] (1813), qabel ma l-bqija tat-Transkawkasja ma ġiet inkorporata fl-Imperu fl-1828 permezz tat-[[Trattat ta’ Turkmenchay]], li seħħet bħala l-eżitu tal-Gwerra bejn ir-Russja u l-Persja (1826-1828). Fl-1822, disa’ snin wara li l-kontroll ta’ Karabakh għadda mingħand il-Persja għar-Russja, it-territorju ta’ Karabakh immexxi mill-Khan ġie xolt, u t-territorju sar parti mill-Governorat tal-Elisabethpol fi ħdan l-Imperu Russu. Fl-1823, il-ħames distretti li jikkorrispondu bejn wieħed u ieħor għar-reġjun ta’ Nagorno-Karabakh kif nafuh illum kienu 90.8 % Armeni.<ref>Bournoutian, George A. ''A History of Qarabagh: An Annotated Translation of Mirza Jamal Javanshir Qarabaghi's Tarikh-E Qarabagh''. Costa Mesa, CA: Mazda Publishers, 1994, p. 18.</ref> === Era Sovjetika === [[Stampa:Nagorno Karabakh03.png|xellug|daqsminuri|L-Oblast Awtonomu ta’ Nagorno-Karabakh fl-era Sovjetika.]] Il-kunflitt attwali ta’ Nagorno-Karabakh nibet mid-deċiżjonijiet li ħa [[Joseph Stalin]] u l-Burò tal-Kawkasu (''Kavburo'') matul is-Sovjetizzazzjoni tat-Transkawkasja. Stalin kien il-Aġent Kummissarju tan-Nazzjonalitajiet għall-Unjoni Sovjetika fil-bidu tas-snin 20 tas-seklu 20, il-fergħa tal-gvern li taħtha nħoloq il-Kavburo. Wara r-Rivoluzzjoni Russa tal-1917, ir-reġjun ta’ Karabakh sar parti mir-Repubblika Federata Demokratika Transkawkasjana, iżda din malajr ġiet xolta fi stati separati tal-Armenja, tal-Ażerbajġan u tal-Georgia. Matul is-sentejn ta’ wara (1918-1920), kien hemm sensiela ta’ gwerer qosra bejn l-Armenja u l-Ażerbajġan rigward diversi reġjuni, fosthom Karabakh. F’Lulju 1918, l-Ewwel Assemblea Armena ta’ Nagorno-Karabakh iddikjarat li r-reġjun seta’ jiggverna lilu nnifsu u ħolqot Kunsill Nazzjonali u gvern. Iktar ’il quddiem, truppi Ottomani daħlu Karabakh, u sabu reżistenza armata mill-Armeni.<ref name=":2">''Conflict in Nagorno-Karabakh, Abkhazia, and South Ossetia: A Legal Appraisal'' by Tim Potier. ISBN 90-411-1477-7.</ref> Wara t-telfa tal-Imperu Ottoman fl-[[L-Ewwel Gwerra Dinjija|Ewwel Gwerra Dinjija]], it-truppi [[Renju Unit|Brittaniċi]] okkupaw lil Karabakh. Il-kmand Brittaniku proviżorjament afferma li [[Khosrov bey Sultanov]] (maħtur mill-gvern tal-Ażerbajġan) kien il-gvernatur-ġeneral ta’ Karabakh u Zangezur, diment li tittieħed deċiżjoni favur mill-Konferenza tal-Paċi f’[[Pariġi]]. Id-deċiżjoni ġiet opposta mill-Armeni f’Karabakh. Fi Frar 1920, il-Kunsill Nazzjonali ta’ Karabakh qabel b’mod preliminari rigward il-ġurisdizzjoni tal-Ażerbajġan, filwaqt li l-Armeni f’Karabakh baqgħu jiġġieldu u jikkawżaw irvelli, u qatt ma aċċettaw il-ftehim. Il-ftehim innifsu ftit wara ġie annullat mid-Disa’ Assemblea ta’ Karabagh, li ddikjarat unjoni mal-Armenja f’April.<ref name=":2" /> [[Stampa:Nagorno Karabakh Ethnic Map 1989.png|daqsminuri|Il-kompożizzjoni etnika ta’ Nagorno-Karabakh fl-aħħar tal-era Sovjetika]] F’April 1920, filwaqt li l-armata tal-Ażerbajġan kienet impenjata fil-ġlied f’Karabakh kontra forzi Armeni lokali, l-Ażerbajġan ġie assedjat u meħud mill-[[Bolxeviki]]. Fl-10 ta’ Awwissu 1920, l-Armenja ffirmat ftehim preliminari mal-Bolxeviki, u qablet li jkun hemm okkupazzjoni Bolxevika temporanja ta’ dawn iż-żoni sakemm jintlaħaq qbil finali.<ref>Walker. ''The Survival of a Nation''. pp. 285-290.</ref> Fl-1921, l-Armenja u l-Georgia ġew assedjati u meħuda wkoll mill-Bolxeviki. Wara s-Sovjetizzazzjoni tal-Armenja u tal-Ażerbajġan, il-Kavburo ddeċieda li t-territorju ta’ Karabakh kien se jibqa’ fi ħdan l-SSR tal-Ażerbajġan b’awtonomija reġjonali wiesgħa, u biċ-ċentru amministrattiv fil-belt ta’ Shusha.<ref>{{Ċita web|url=https://armenian.usc.edu/qa-with-arsene-saparov-no-evidence-that-stalin-gave-karabakh-to-azerbaijan/|titlu=Q&A with Arsène Saparov: No Evidence that Stalin "Gave" Karabakh to Azerbaijan|data=2018-12-10|lingwa=en-US|data-aċċess=2021-03-24|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20201215061933/https://armenian.usc.edu/qa-with-arsene-saparov-no-evidence-that-stalin-gave-karabakh-to-azerbaijan/|arkivju-data=2020-12-15|url-status=dead}}</ref> Il-fruntieri tal-oblast tfasslu b’tali mod li jinkludu l-villaġġi Armeni u jeskludu kemm jista’ jkun il-villaġġi tal-Ażerbajġan. Id-distrett li rriżulta, żgura maġġoranza Armena. Peress li l-Unjoni Sovjetika kellha kontroll sod tar-reġjun, il-kunflitt rigward ir-reġjun batta għal diversi deċennji sal-bidu tax-xoljiment tal-Unjoni Sovjetika fl-aħħar tas-snin 80 u l-bidu tas-snin 90 tas-seklu 20, meta reġgħet feġġet il-kwistjoni ta’ Nagorno-Karabakh. Bl-akkuża lill-gvern tal-SSR tal-Ażerbajġan li kien qed iwettaq l-“Ażerifikazzjoni” tar-reġjun, il-popolazzjoni Armena li kienet f’maġġoranza, permezz tal-appoġġ ideoloġiku u materjali mill-SSR tal-Armenja, bdiet moviment biex ikun hemm oblast awtonomu ttrasferit lill-SSR tal-Armenja.<ref>Audrey L. Altstadt. ''The Azerbaijani Turks: power and identity under Russian rule''. Hoover Press, 1992. <nowiki>ISBN 0817991824</nowiki>, 9780817991821.</ref> F’Awwissu 1987, l-Armeni f’Karabakh għamlu petizzjoni għall-unjoni mal-Armenja u bagħtuha [[Moska]] b’għexieren ta’ eluf ta’ firem.<ref>Black Garden, Thomas de Waal, p. 292.</ref> === Gwerra u seċessjoni === [[Stampa:Askeran T-72.jpg|xellug|daqsminuri|325x325px|Tank tal-gwerra li kien ntuża fil-gwerra f’Askeran]] Fit-13 ta’ Frar 1988, l-Armeni li jgħixu f’Karabakh bdew jagħmlu dimostrazzjonijiet fi [[Stepanakert]] favur l-unifikazzjoni mar-Repubblika Armena. Sitt ijiem wara seħħew ukoll protesti tal-massa f’[[Yerevan]]. Fl-20 ta’ Frar, id-Deputati tal-Poplu Sovjetiku f’Karabakh ivvutaw 110 favur u 17 kontra fir-rigward tat-trasferiment tar-reġjun lill-Armenja. Din l-azzjoni mingħajr preċedent minn reġjun Sovjetiku wasslet biex għexieren ta’ eluf ta’ dimostranti joħorġu fit-toroq kemm fi Stepanakert kif ukoll f’Yerevan, iżda Moska ċaħdet it-talbiet Armeni. Fl-20 ta’ Frar 1988, żewġt ibniet Ażerbajġani ġew stuprati fi Stepanakert, u dan ħoloq għadab kbir fir-raħal Ażerbajġani ta’ [[Agdam]], fejn seħħet l-ewwel konfrontazzjoni diretta tal-kunflitt meta grupp kbir ta’ Ażerbajġani mar jipprotesta minn Agdam għar-raħal ta’ [[Askeran]], b’popolazzjoni kbira ta’ Armeni. Il-konfrontazzjoni bejn l-Ażerbajġani u l-pulizija ħdejn Askeran iddeġenerat fit-taqbida ta’ Askeran, li rriżultat fil-mewt ta’ żewġ Ażerbajġani, li wieħed minnhom allegatament inqatel minn uffiċjal tal-pulizija Ażerbajġani, kif ukoll 50 ċittadin Armen u għadd mhux magħruf ta’ Ażerbajġani u ta’ pulizija midruba.<ref>Black Garden Thomas De Waal, p.15.</ref><ref>Elizabeth Fuller, ''Nagorno-Karabakh: The Death and Casualty Toll to Date'', RL 531/88, 14 December 1988, pp. 1–2.</ref><ref name=":3">de Waal, Thomas (2003). ''Black Garden: Armenia and Azerbaijan Through Peace and War''. New York: New York University Press. ISBN <bdi>0-8147-1945-7</bdi>.</ref> Għadd kbir ta’ refuġjati telqu mill-Armenja u mill-Ażerbajġan malli bdiet il-vjolenza kontra l-popolazzjonijiet f’minoranza tal-pajjiżi rispettivi.<ref>Lieberman, Benjamin (2006). ''Terrible Fate: Ethnic Cleansing in the Making of Modern Europe''. Chicago: Ivan R. Dee. pp. 284–92. ISBN <bdi>1-5666-3646-9</bdi>.</ref> Fid-29 ta’ Novembru 1989, it-tmexxija diretta f’Nagorno-Karabakh intemmet u r-reġjun ġie rritornat lill-amministrazzjoni Ażerbajġana.<ref>''The Encyclopedia of World History''. Houghton Mifflin Harcourt. 2001. p. 906.</ref> Madankollu, il-politika Sovjetika falliet meta sessjoni konġunta tal-Kunsill Sovjetiku Suprem Armen u tal-Kunsill Nazzjonali, il-korp leġiżlattiv ta’ Nagorno-Karabakh, ipproklamaw l-unifikazzjoni ta’ Nagorno-Karabakh mal-Armenja. Fis-26 ta’ Novembru 1991, l-Ażerbajġan abolixxa l-istatus ta’ Oblast Awtonomu ta’ Nagorno-Karabakh, irranġa d-diviżjoni amministrattiva mill-ġdid, u wassal biex it-territorju jkun taħt il-kontroll dirett tal-Ażerbajġan.<ref>Roeder, Philip G. (2007). ''Where nation-states come from: institutional change in the age of nationalism''. Princeton University Press. p. 51. ISBN <bdi>978-0-691-13467-3</bdi>.</ref> Fl-10 ta’ Diċembru 1991, f’referendum li ġie bbojkottjat mill-Ażerbajġani lokali<ref name=":3" />, l-Armeni li jgħixu f’Nagorno-Karabakh approvaw il-ħolqien ta’ stat indipendenti. Proposta Sovjetika għal awtonomija msaħħa għal Nagorno-Karabakh fi ħdan l-Ażerbajġan ma ssodisfat lil ebda waħda miż-żewġ naħat u sussegwentement faqqgħet gwerra fuq skala kbira bejn l-Ażerbajġan u Nagorno-Karabakh, b’dan tal-aħħar jirċievi l-appoġġ mill-Armenja.<ref>{{Ċita web|url=https://www.hrw.org/reports/1995/communal/|titlu=GENERAL|sit=www.hrw.org|data-aċċess=2021-03-30}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.hrw.org/reports/1993/WR93/Hsw-07.htm|titlu=Hsw|sit=www.hrw.org|data-aċċess=2021-03-30}}</ref> Skont l-eks President tal-Armenja, [[Levon Ter-Petrossian]], l-approċċ tat-tmexxija ta’ Karabakh kien massimalista u sostna li “ħasbu li setgħu jiksbu iktar”.<ref>{{Ċita web|url=http://asbarez.com/95222/by-giving-karabakh-lands-to-azerbaijan-conflict-would-have-ended-in-97-says-ter-petrosian/|titlu=By Giving Karabakh Lands to Azerbaijan, Conflict Would Have Ended in ’97, Says Ter-Petrosian|data=2011-04-19|lingwa=en-US|data-aċċess=2021-03-30}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.bbc.com/russian/multimedia/2011/04/110415_v_terpetrosyan_int|titlu=Первый президент Армении о распаде СССР и Карабахе|data=2011-04-15|sit=BBC News Русская служба|lingwa=ru|data-aċċess=2021-03-30}}</ref> Id-diżgwid rigward Nagorno-Karabakh skala wara li kemm l-Armenja kif ukoll l-Ażerbajġan kisbu l-indipendenza mill-Unjoni Sovjetika fl-1991. Fl-ewwel snin wara l-Unjoni Sovjetika, l-azzjoni militari bejn l-Ażerbajġan u l-Armenja kienet influwenzata bil-kbir mill-militar Russu. Barra minn hekk, kemm il-militar Armen kif ukoll il-militar Ażerbajġani impjegaw għadd kbir ta’ merċenarji mill-[[Ukrajna]] u mir-Russja.<ref>Human Rights Watch. ''Seven Years of Conflict in Nagorno-Karabakh''. December 1994, p. xiii, ISBN 1-56432-142-8.</ref> Mijiet ta’ muġaħiddin [[Afganistan|Afgani]] pparteċipaw fil-ġlied man-naħa tal-Ażerbajġani, filwaqt li l-Armeni kellhom artillerija tqila u tankijiet tal-gwerra mogħtija mir-Russja.<ref name=":3" /> Diversi mill-persuni Ażerbajġani li ħelsuha ħafif mill-gwerra sabu kenn fi 12-il kamp ta’ emerġenza li ġew stabbiliti f’partijiet oħra tal-Ażerbajġan biex ilaħħqu mal-għadd dejjem jikber ta’ persuni li spiċċaw spustjati internament minħabba l-ewwel gwerra ta’ Nagorno-Karabakh.<ref>{{Ċita web|url=https://www.unhcr.org/news/NEWS/47aaf6734.html|titlu=UNHCR - Document Not Found|kunjom=Refugees|isem=United Nations High Commissioner for|sit=UNHCR|lingwa=en|data-aċċess=2021-03-30}}</ref> Sal-aħħar tal-1993, il-kunflitt kien ikkawża eluf ta’ persuni midruba u mwiet kif ukoll mijiet ta’ eluf ta’ refuġjati fuq iż-żewġ naħat. Sa Mejju 1994, l-Armeni kellhom il-kontroll ta’ 14 % tat-territorju tal-Ażerbajġan. F’dak l-istadju, għall-ewwel darba matul il-kunflitt, il-gvern Ażerbajġani rrikonoxxa lil Nagorno-Karabakh bħala parti terza fil-gwerra u beda negozjati diretti mal-awtoritajiet ta’ Karabakh. B’riżultat ta’ dan, intlaħaq ftehim ta’ waqfien mill-ġlied fit-12 ta’ Mejju 1994 permezz ta’ negozjati Russi.<ref>De Waal, Thomas (2003). ''Black Garden'' (PDF). New York University Press. p. 3.</ref> === Wara l-ftehim ta’ waqfien mill-ġlied tal-1994 === [[Stampa:Dmitry Medvedev 2 November 2008-3.jpg|daqsminuri|266x266px|Ilham Aliyev, Dmitry Medvedev u Serzh Sargsyan f’Moska fit-2 ta’ Novembru 2008]] Minkejja l-ftehim ta’ waqfien mill-ġlied, xorta waħda baqa’ jkun hemm imwiet minħabba kunflitti armati bejn s-suldati Armeni u Ażerbajġani.<ref>{{Ċita web|url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5357869|titlu=No End in Sight to Fighting in Nagorno-Karabakh|sit=NPR.org|lingwa=en|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> Fil-25 ta’ Jannar 2005, l-Assemblea Parlamentari tal-Kunsill tal-Ewropa (PACE) adottat ir-Riżoluzzjoni 1416 tal-PACE, li kienet tikkundanna t-tindif etniku kontra l-Ażerbajġani.<ref>{{Ċita aħbar|data=2005-02-04|titlu=Резолюция ПАСЕ по Карабаху: что дальше?|url=http://news.bbc.co.uk/hi/russian/in_depth/newsid_4236000/4236153.stm|lingwa=en-GB|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> Bejn il-15 u s-17 ta’ Mejju 2007, l-34 sessjoni tal-Kunsill tal-Ministri tal-Affarijiet Barranin tal-Organizzazzjoni tal-Konferenza Iżlamika adottat ir-Riżoluzzjoni Nru 7/34-P, fejn l-okkupazzjoni tat-territorju tal-Ażerbajġan ġiet meqjusa bħala aggressjoni tal-Armenja kontra l-Ażerbajġan u l-azzjonijiet kontra l-persuni Ażerbajġani ġew rikonoxxuti bħala reat kontra l-umanità, filwaqt li ġiet ikkundannata wkoll il-qerda tal-monumenti arkeoloġiċi, kulturali u reliġjużi fit-territorji okkupati. Il-11-il sessjoni tas-summit tal-Organizzazzjoni tal-Konferenza Iżlamika li saret bejn it-13 u l-14 ta’ Marzu 2008 f’[[Dakar]] adottat ir-Riżoluzzjoni Nru 10/11-P (IS). Fir-Riżoluzzjoni, l-Istati Membri tal-organizzazzjoni kkundannaw l-okkupazzjoni tal-artijiet tal-Ażerbajġan mill-forzi Armeni, kif ukoll l-aggressjoni Armena kontra l-Ażerbajġan u t-tindif etniku kontra l-popolazzjoni Ażerbajġana, u akkużaw lill-Armenja bid-“distruzzjoni ta’ monumenti kulturali fit-territorji Ażerbajġani okkupati”. Fl-14 ta’ Marzu tal-istess sena, l-Assemblea Ġenerali tan-Nazzjonijiet Uniti adottat ir-Riżoluzzjoni Nru 62/243 li “titlob l-irtirar immedjat, sħiħ u mingħajr kundizzjonijiet tal-forzi Armeni kollha mit-territorji okkupati tar-Repubblika tal-Ażerbajġan”.<ref>{{Ċita web|url=https://undocs.org/A/RES/62/243|titlu=A/RES/62/243 - E - A/RES/62/243 -Desktop|sit=undocs.org|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> [[Stampa:Location Artsakh en.png|xellug|daqsminuri|294x294px|Il-fruntieri finali tal-kunflitt wara l-Protokoll ta’ [[Bishkek]]]] Bejn it-18 u l-20 ta’ Mejju 2010, is-37 sessjoni tal-Kunsill tal-Ministri tal-Affarijiet Barranin tal-Organizzazzjoni tal-Konferenza Iżlamika f’[[Dushanbe]] adottat riżoluzzjoni oħra fejn ikkundannat l-aggressjoni tal-Armenja kontra l-Ażerbajġan, filwaqt li rrikonoxxiet l-azzjonijiet kontra ċ-ċivili Ażerbajġani bħala reat kontra l-umanità u kkundannat id-distruzzjoni tal-monumenti arkeoloġiċi, kulturali u reliġjużi fit-territorji okkupati. Fl-20 ta’ Mejju tal-istess sena, il-[[Parlament Ewropew]] fi [[Strażburgu|Strasburgu]] adotta r-Riżoluzzjoni dwar “Il-ħtieġa għal Strateġija tal-UE għall-Kawkasu tan-Nofsinhar” abbażi tar-rapport ta’ [[Evgeni Kirilov]], Membru Bulgaru tal-Parlament Ewropew.<ref>{{Ċita web|url=https://www.rferl.org/a/EU_Foreign_Policy_Chief_Says_NagornoKarabakh_Elections_Illegal/2049465.html|titlu=EU's Ashton Says Nagorno-Karabakh Elections Illegal|sit=RadioFreeEurope/RadioLiberty|lingwa=en|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> Ir-Riżoluzzjoni tiddikjara b’mod partikolari li “r-reġjuni Ażerbajġani okkupati madwar Nagorno-Karabakh iridu jiġu lliberati mill-iktar fis possibbli”.<ref>{{Ċita web|url=https://www.novinite.com/articles/116403/Bulgarian+MEPs+Urge+EU+to+Be+Proactive+in+South+Caucasus|titlu=Bulgarian MEPs Urge EU to Be Proactive in South Caucasus - Novinite.com - Sofia News Agency|sit=www.novinite.com|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> Fis-26 ta’ Jannar 2016, l-Assemblea Parlamentari tal-Kunsill tal-Ewropa (PACE) adottat ir-Riżoluzzjoni 2085, li kkundannat il-fatt li l-okkupazzjoni mill-Armenja ta’ Nagorno-Karabakh u żoni oħra biswit tal-Ażerbajġan toħloq problemi umanitarji u ambjentali għaċ-ċittadini tal-Ażerbajġan, u li kkundannat it-tindif etniku kontra l-Ażerbajġani, filwaqt li l-Assemblea talbet l-irtirar immedjat tal-forzi armati Armeni mir-reġjun ikkonċernat.<ref>{{Ċita web|url=http://assembly.coe.int/nw/xml/XRef/Xref-XML2HTML-EN.asp?fileid=22429&lang=en|titlu=PACE - Resolution 2085 (2016) - Inhabitants of frontier regions of Azerbaijan are deliberately deprived of water|sit=assembly.coe.int|data-aċċess=2021-04-12}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://armenianweekly.com/2016/01/26/pace-adopts-rejects1/|titlu=PACE Adopts Anti-Armenian Measure, Rejects Another|kunjom=Janbazian|isem=Rupen|data=2016-01-26|sit=The Armenian Weekly|lingwa=en-US|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> Bosta mexxejja dinjin iltaqgħu mal-Presidenti tal-Armenja u tal-Ażerbajġan matul is-snin, iżda l-isforzi biex il-waqfien mill-ġlied jinżamm fallew.<ref>{{Ċita web|url=https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/azerbaijan/6631572/Azerbaijan-military-threat-to-Armenia.html|titlu=Azerbaijan military threat to Armenia|sit=www.telegraph.co.uk|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> Fit-2 ta’ April 2016, il-forzi Ażerbajġani u Armeni reġgħu daħlu f’kunflitt bejniethom fir-reġjun. Il-Ministeru tad-Difiża Armen allega li l-Ażerbajġan vara attakk biex jaħtaf it-territorju fir-reġjun. Mill-inqas 30 suldat inqatlu f’dan il-kunflitt u ħelikopter tat-tip Mil Mi-24 u tank tal-gwerra nqerdu. F’dan l-attakk mietu 12-il suldat tal-forzi Ażerbajġani u 18-il suldat tal-forzi Armeni. Barra minn hekk, ġie rrappurtat li 35 suldat Armen oħra ndarbu.<ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Hodge|isem=Nathan|data=2016-04-02|titlu=A Dozen Die in Armenian Separatist Fighting|url=https://www.wsj.com/articles/heavy-fighting-reported-in-nagorno-karabakh-1459597114|lingwa=en-US|data-aċċess=2021-04-12}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.aljazeera.com/news/2016/4/3/dozens-killed-in-nagorno-karabakh-clashes|titlu=Dozens killed in Nagorno-Karabakh clashes|sit=www.aljazeera.com|lingwa=en|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> === Gwerra tal-2020 u ftehim ieħor ta’ waqfien mill-ġlied === Fis-27 ta’ Settembru 2020, faqqgħet gwerra ġdida f’Nagorno-Karabakh u fit-territorji tal-madwar, li wasslet għall-imwiet ta’ suldati u ċivili miż-żewġ naħat.<ref name=":4" /> In-Nazzjonijiet Uniti kkundannaw il-kunflitt b’mod sod u appellaw liż-żewġ naħat biex ma jkomplux jeskalaw it-tensjonijiet u minflok ikomplu n-negozjati mingħajr dewmien.<ref>{{Ċita web|url=https://www.france24.com/en/20200930-un-security-council-calls-for-immediate-end-to-fighting-in-nagorno-karabakh|titlu=UN Security Council calls for immediate end to fighting in Nagorno-Karabakh|data=2020-09-30|sit=France 24|lingwa=en|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> L-Ażerbajġan għamel kisbiet sinifikanti matul il-gwerra, u reġa’ kiseb it-territorji okkupati madwar Nagorno-Karabakh u partijiet kbar ta’ Nagorno-Karabakh, inkluż il-belt sinifikanti kulturalment ta’ Shusha.<ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Staff|isem=Reuters|data=2020-11-09|titlu=Ethnic Armenian forces confirm loss of Karabakh's second city, say enemy nearing capital|url=https://www.reuters.com/article/armenia-azerbaijan-shushi-int-idUSKBN27P1WY|lingwa=en|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> Il-gwerra ntemmet fl-10 ta’ Novembru 2020, meta ġie ffirmat ftehim trilaterali ta’ waqfien mill-ġlied bejn l-Ażerbajġan, l-Armenja u r-Russja, li ġiegħel lill-Armenja tirritorna t-territorji okkupati kollha madwar Nagorno-Karabakh.<ref>{{Ċita web|url=https://www.npr.org/2020/11/10/933343100/russia-steps-in-to-end-war-between-2-former-soviet-republics|titlu=Russia Steps In To End War Between 2 Former Soviet Republics|sit=NPR.org|lingwa=en|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> == Ġeografija == [[Stampa:«Լևի» կիրճ02.JPG|daqsminuri|311x311px|Veduta tal-muntanji bil-foresti ta’ Nagorno-Karabakh]] Nagorno-Karabakh għandu erja totali ta’ 4,400 kilometru kwadru.<ref>{{Ċita web|url=http://www.nkrusa.org/country_profile/overview.shtml|titlu=Nagorno Karabakh Republic - Country Overview|sit=www.nkrusa.org|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> Bejn wieħed u ieħor nofs it-territorju ta’ Nagorno-Karabakh għandu elevazzjoni ta’ 950 metru ’l fuq mil-livell tal-baħar.<ref name=":5">Zürcher, Christoph (2007). ''The post-Soviet wars: rebellion, ethnic conflict, and nationhood in the Caucasus''. NYU Press. p. 184. ISBN <bdi>978-0814797099</bdi>.</ref> Il-fruntieri ta’ Nagorno-Karabakh jixbħu fażola ħamra b’feles fuq in-naħa tal-Lvant. Għandu muntanji għoljin tul it-tarf tat-territorju fit-Tramuntana, fil-Punent u fin-Nofsinhar. Il-parti ħdejn il-feles tal-fażola ħamra hija wied pjuttost ċatt, biż-żewġ trufijiet tal-fażola, id-distretti ta’ [[Martakert]] u ta’ [[Martuni]], għandhom artijiet ċatti wkoll. Jeżistu widien iktar ċatti madwar il-ġibjun ta’ [[Sarsang]], madwar [[Hadrut]], u fin-Nofsinhar. Ir-reġjun kollu, bħala medja, għandu elevazzjoni ta’ 1,100 metru ’l fuq mil-livell tal-baħar. Qċaċet notevoli jinkludu l-muntanja Murovdag fil-fruntiera u l-katina muntanjuża tal-Kirs il-Kbar fejn id-distetti ta’ Shusha u Hadrut. It-territorju ta’ Nagorno-Karabakh attwalment jifforma parti mir-reġjun storiku ta’ Karabakh, li jinsab bejn ix-xmajjar [[Kura]] u [[Araxes]], u l-fruntiera moderna bejn l-Armenja u l-Ażerbajġan. Nagorno-Karabakh, bil-fruntieri moderni tiegħu, huwa parti mir-reġjun ikbar tal-Karabakh ta’ Fuq.<ref name=":5" /> [[Stampa:Sarsang reservoir P1090881.JPG|xellug|daqsminuri|227x227px|Il-ġibjun ta’ Sarsang]] Nagorno-Karabakh ma għandux fruntiera mal-Armenja iżda r-repubblika mhux rikonoxxuta tikkontrolla l-kuritur ta’ [[Lachin]], mogħdija muntanjuża li tikkollegaha mal-Armenja.<ref name=":5" /> L-ambjent ta’ Nagorno-Karabakh ivarja bejn steppa fl-artijiet baxxi ta’ Kura għal foresti densi tal-ballut, tal-karpin u tal-fagu fiż-żoni muntanjużi iktar fil-baxx, għal mergħat alpini u tal-betula iktar ’il fuq. Ir-reġjun fih għadd kbir ta’ fawwara naturali u depożiti taż-[[żingu]], tal-[[faħam]], taċ-[[ċomb]], tad-[[deheb]], tal-[[irħam]] u tal-[[ġebla tal-ġir]].<ref>DeRouen, Karl R. (ed.) (2007). ''Civil wars of the world: major conflicts since World War II, Volume 2''. ABC-CLIO. p. 150. ISBN <bdi>978-1851099191</bdi>.</ref> Il-bliet ewlenin tar-reġjun huma [[Stepanakert]], li sservi bħala l-[[belt kapitali]] tar-repubblika mhux rikonoxxuta ta’ Nagorno-Karabakh, u Shusha, li parzjalment hija fdalijiet. Id-dwieli, is-siġar tal-[[frott]], u s-siġar taċ-[[Ċawsla|ċawsli]] għad-dud tal-[[ħarir]] jitkabbru fil-widien.<ref>{{Ċita web|url=https://www.britannica.com/place/Nagorno-Karabakh|titlu=Nagorno-Karabakh {{!}} History, Map, & Conflict|sit=Encyclopedia Britannica|lingwa=en|data-aċċess=2021-04-12}}</ref> == Demografija == [[Stampa:Nagorno-Karabakh ethnic map (1995).png|daqsminuri|212x212px|Mappa etnika tar-reġjun fl-1995 wara d-deportazzjoni tal-Ażerbajġani]] Stħarriġ imħejji mill-awtoritajiet imperjali Russi fl-1823 wera li l-Armeni kollha f’Karabakh kienu jirresjedu b’mod kumpatt fl-artijiet b’elevazzjoni għolja, jiġifieri fit-territorju tal-ħames prinċipalitajiet Armeni tradizzjonali, u kienu jikkostitwixxu maġġoranza demografika assoluta f’dawk l-artijiet. Tant li 90.8 % tal-villaġġi fl-istħarriġ kienu Armeni, filwaqt li 9.2% kienu Tatari jew Ażerbajġani.<ref>Bournoutian, George A. ''A History of Qarabagh: An Annotated Translation of Mirza Jamal Javanshir Qarabaghi's Tarikh-E Qarabagh''. Costa Mesa, CA: Mazda Publishers, 1994, p. 18.</ref> Fl-1989, l-Oblast Awtonomu ta’ Nagorno-Karabakh kellu popolazzjoni ta’ 192,000 ruħ, li minnhom 76 % kienu Armeni u 23% kienu Ażerbajġani, b’minoranzi Russi u Kurdi.<ref>Miller, Donald E. and Lorna Touryan Miller. ''Armenia: Portraits of Survival and Hope''. Berkeley: University of California Press, 2003 p. 7 ISBN 0-520-23492-8.</ref> == Trasport == {| class="wikitable sortable" |- |'''Post''' |'''ICAO''' |'''DAFIF''' |'''IATA''' |'''Isem l-ajruport''' |'''Koordinati''' |- |Stepanakert |UBBS |UB13 | |Stepanakert Airport |<small>39°54′05″N 46°47′13″E</small> |} Matul it-tmexxija tal-Unjoni Sovjetika, il-linja Yevlakh–Agdam–Stepanakert kienet tikkollega lir-Reġjun Awtonomu ta’ Nagorno-Karabakh mal-parti ewlenija tal-Ażerbajġan. Wara l-gwerra ta’ Nagorno-Karabakh u l-abbandun ta’ [[Ağdam]], is-servizz tal-linja beda jopera biss bejn [[Yevlax]] u [[Kətəlparaq]], mingħajr ebda sezzjoni fir-Repubblika ta’ Nagorno-Karabakh. Il-linja preċedenti tal-ferrovija bejn Kətəlparaq u Stepanakert kważi nqerdet għalkollox. Is-sezzjoni f’Nagorno-Karabakh bejn Ordubad u Horadiz tal-linja tal-ferrovija prinċipali (Tbilisi–Gyumri–)Yerevan–Nakhchivan–Horadiz–Shirvan(–[[Baku]]) ġiet żarmata wkoll flimkien ma’ linja sekondarja minn Mincivan għall-belt Armena ta’ Kapan. Attwalment, il-ferroviji Ażerbajġani jivvjaġġaw biss lejn Horadiz. Is-sezzjoni Ordubad–Horadiz tneħħiet, u b’hekk f’Nagorno-Karabakh ma fadal l-ebda linja ferrovjarja attiva. Il-linja ferrovjarja fir-Repubblika Awtonoma ta’ Nakhchivan għadha topera, iżda hija separata mil-linji Ażerbajġani prinċipali, u għandha biss konnessjoni mal-Iran. == Referenzi == [[Kategorija:Ewropa tal-Lvant]] [[Kategorija:Nagorno-Karabakh]] gfkb5q748kp49du6688tgtfd5ee6pm3 Kolonja tal-Artisti ta' Darmstadt 0 27604 317602 317234 2024-11-20T01:15:55Z InternetArchiveBot 18288 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 317602 wikitext text/x-wiki [[Stampa:Hochzeitsturm DA.jpg|daqsminuri|It-Torri taż-Żwieġ]] Il-'''Kolonja tal-Artisti ta' Darmstadt''' tirreferi għal grupp ta' artisti tal-''Jugendstil'' kif ukoll għall-binjiet f'Mathildenhöhe, [[Darmstadt]], il-[[Ġermanja]], fejn kienu jgħixu u jaħdmu dawn l-artisti. Il-biċċa l-kbira tal-artisti kienu ffinanzjati minn patruni u kienu jaħdmu flimkien ma' membri oħra tal-grupp li kellhom gosti u ideali artistiċi konkordanti. L-[[UNESCO]] rrikonoxxiet il-Kolonja tal-Artisti f'Mathildenhöhe, Darmstadt, bħala [[Sit ta' Wirt Dinji]] fl-2021.<ref name=":0">{{Ċita web|url=https://whc.unesco.org/en/list/1614/|titlu=Mathildenhöhe Darmstadt|kunjom=Centre|isem=UNESCO World Heritage|sit=UNESCO World Heritage Centre|lingwa=en|data-aċċess=2021-11-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.unesco.de/kultur-und-natur/welterbe/mathildenhoehe-darmstadt-von-unesco-ausgezeichnet|titlu=Mathildenhöhe Darmstadt von UNESCO ausgezeichnet {{!}} Deutsche UNESCO-Kommission|sit=www.unesco.de|lingwa=de|data-aċċess=2021-11-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.hessenschau.de/kultur/unesco-auszeichnung-darmstaedter-mathildenhoehe-ist-jetzt-offiziell-welterbe,mathildenhoehe-welterbe-102.html|titlu=Unesco-Auszeichnung: Darmstädter Mathildenhöhe ist jetzt offiziell Welterbe|kunjom=Germany|isem=hessenschau de, Frankfurt|data=2021-07-24|sit=hessenschau.de|lingwa=Deutsch|data-aċċess=2021-11-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.sueddeutsche.de/kultur/mathildenhoehe-darmstadt-weltkulturerbe-unesco-1.5363063|titlu=Unesco-Weltkulturerbe: Die Darmstädter Mathildenhöhe|kunjom=Briegleb|isem=Till|sit=Süddeutsche.de|lingwa=de|data-aċċess=2021-11-23}}</ref> == Twaqqif == Il-Kolonja tal-Artisti twaqqfet fl-1899 minn [[Ernest Ludwig|Ernst Ludwig]], il-Gran Duka ta' [[Hesse]].<ref>{{Ċita web|url=https://www.internationale-bauausstellungen.de/geschichte/1901-mathildenhoehe-darmstadt-ein-dokument-deutscher-kunst/|titlu=1901 Mathildenhöhe Darmstadt // Ein Dokument Deutscher Kunst|sit=IBA|lingwa=de-DE|data-aċċess=2021-11-23}}</ref> Il-motto tiegħu kien: ''Mein Hessenland blühe und in ihm die Kunst'' ("It-territorju tiegħi ta' Hesse għandu jiffjorixxi u fih stess tiffjorixxi [[L-Arti|l-arti]]")<ref>Anderson, Anne (2017). "'Mein Hessenland blühe und in ihm die Kunst'. Ernst Ludwig's Darmstädter Künstlerkolonie: Building Nationhood through the Arts and Crafts". ''Transnational Histories of the 'Royal Nation'''. Cham: Springer International Publishing. pp. 177–202. ISBN <bdi>978-3-319-50522-0</bdi>.</ref>, u kien jistenna li l-kombinament tal-arti u tal-kummerċ jipprovdi impulsi ekonomiċi għat-territorju tiegħu.<ref>{{Ċita web|url=https://www.aka55plus.de/index.php/berichte/berichte-2012/367-mein-hessenland-bluehe|titlu=„Mein Hessenland blühe“|sit=www.aka55plus.de|data-aċċess=2021-11-23|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20211123111938/https://www.aka55plus.de/index.php/berichte/berichte-2012/367-mein-hessenland-bluehe|arkivju-data=2021-11-23|url-status=dead}}</ref> L-għan tal-artisti kien li jixprunaw l-iżvilupp ta' forom moderni u innovattivi ta' konstruzzjoni u ta' għajxien. Għalhekk, Ernst Ludwig laqqa' flimkien diversi artisti tal-''Art Nouveau'' f'Darmstadt, fosthom [[Peter Behrens]], [[Paul Bürck]], [[Rudolf Bosselt]], [[Hans Christiansen]], [[Ludwig Habich]], [[Patriz Huber]] u [[Joseph Maria Olbrich]]. == L-Ewwel Wirja tal-1901 == L-ewwel wirja tal-Kolonja tal-Artisti seħħet fl-1901 bit-titlu "Dokument tal-Arti Ġermaniża".<ref>{{Ċita web|url=https://www.darmstadt-stadtlexikon.de/m/mathildenhoehe.html|titlu=Mathildenhöhe|sit=www.darmstadt-stadtlexikon.de|data-aċċess=2021-11-23}}</ref> L-oġġetti tal-wirja kienu d-djar individwali, l-istudjos u diversi kostruzzjonijiet temporanji tal-Kolonja. Il-wirja nfetħet fil-15 ta' Mejju b'festival propost minn Peter Behrens u ispirat l-interess ferm lil hinn mill-fruntieri ta' Darmstadt's borders, iżda xorta waħda spiċċat b'telf finanzjarju kbir f'Ottubru. Ftit wara, Paul Bürck, Hans Christiansen u Patriz Huber ma baqgħux fil-Kolonja, u l-istess għamlu Peter Behrens u Rudolf Bosselt fis-snin ta' wara. === Dar Ernst Ludwig === [[Stampa:DA-Ernst Ludwig Haus1.jpg|daqsminuri|336x336px|Il-faċċata ta' Dar Ernst Ludwig]] Dar Ernst Ludwig inbniet bħala studjo komuni skont il-pjanta mfassla minn Joseph Maria Olbrich.<ref>{{Ċita web|url=https://www.mathildenhoehe-darmstadt.de/en/mathildenhoehe/buildings-and-objects/ernst-ludwig-haus-18/show/|titlu=Ernst Ludwig House|sit=Künstlerkolonie Mathildenhöhe|lingwa=en|data-aċċess=2021-11-23|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20210729120542/https://www.mathildenhoehe-darmstadt.de/en/mathildenhoehe/buildings-and-objects/ernst-ludwig-haus-18/show/|arkivju-data=2021-07-29|url-status=dead}}</ref> Olbrich kien ħadem bħala [[arkitett]] u kien figura ċentrali fil-grupp ta' artisti. Fil-bidu, Peter Behrens kien involut biss bħala pittur u bħala illustratur. It-tqegħid tal-ewwel ġebla seħħ fl-24 ta' Marzu 1900. L-istudjo kien post tax-xogħol kif ukoll il-post fejn kienu jinġabru l-membri tal-Kolonja tal-Artisti. Fin-nofs tas-sular prinċipali hemm il-kamra tal-laqgħat b'[[Pittura|pitturi]] magħmula minn Paul Bürck u hemm tliet studjos tal-artisti ma' kull naħa tal-kamra. Hemm żewġ appartamenti tal-artisti taħt l-art u kmamar taħt l-art għal skopijiet kummerċjali. Id-daħla tinsab f'niċċa mżejna b'motivi ta' fjuri ndurati. Żewġ [[Statwa|statwi]] twal sitt metri, "Raġel u Mara" jew "Saħħa u Sbuħija", jgħassu d-daħla u huma xogħol Ludwig Habich. Id-djar tal-artisti kienu raggruppati madwar Dar Ernst Ludwig. Lejn l-aħħar tas-snin 80 tas-seklu 20, il-binja ġiet rikostruwita u mibdula f'[[mużew]] (bil-Ġermaniż: ''Museum Künstlerkolonie Darmstadt'') dwar il-Kolonja tal-Artisti ta' Darmstadt.<ref>{{Ċita web|url=https://museen-in-hessen.de/de/museen/museum_kuenstlerkolonie|titlu=Museen-in-Hessen {{!}} Museum Künstlerkolonie Darmstadt|sit=museen-in-hessen.de|data-aċċess=2021-11-23}}</ref> === Djar l-artisti === [[Stampa:Darmstadt-Mathildenhoehweg 2005-03-31.jpg|daqsminuri|271x271px|Dar Wilhelm Deiters]] L-artisti setgħu jixtru l-proprjetà b'kundizzjonijiet favorevoli u jibnu d-djar residenzjali għall-wirja. Kien previst li l-isforzi ta' kombinament tal-arkitettura, id-disinn tal-ispazji interni, l-artiġjanat u l-pittura jintwerew b'eżempji konkreti. Olbrich, Christiansen, Habich u Behrens biss setgħu jifilħu jibnu d-djar tagħhom stess; minkejja dan kien hemm tmint idjar mgħammra għalkollox fl-ewwel wirja. ==== Dar Wilhelm Deiters ==== [[Wilhelm Deiters]] kien il-maniġer tal-Kolonja tal-Artisti. Id-dar tiegħu ġiet iddisinjata minn Joseph Maria Olbrich, li kien responsabbli wkoll għad-disinn tal-ispazju intern tal-pjan terran.<ref>{{Ċita web|url=https://www.mathildenhoehe-darmstadt.de/mathildenhoehe/gebaeude-objekte/haus-deiters-11/show/|titlu=Haus Deiters|sit=Künstlerkolonie Mathildenhöhe|lingwa=de|data-aċċess=2021-11-23|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20210726223930/https://www.mathildenhoehe-darmstadt.de/mathildenhoehe/gebaeude-objekte/haus-deiters-11/show/|arkivju-data=2021-07-26|url-status=dead}}</ref> Din id-dar hija l-iżgħar waħda mid-djar tal-Kolonja u l-forma partikolari tagħha hija r-riżultat tal-għamla kwadra tal-proprjetà li fuqha nbniet, li tinsab fejn jiltaqgħu żewġ toroq. Ma ġarrbet l-ebda ħsara fil-gwerra u ġiet irrestawrata għad-dehra oriġinali tagħha fl-1991-1992 wara tentattivi inqas tajbin ta' rinnovazzjoni u ta' disinn mill-ġdid.<ref>{{Ċita web|url=http://goblu-architekten.de/projekte/versammlungsstaetten/mathildenhoehe-haus-deiters/|titlu=goblu-architekten|lingwa=de-DE|data-aċċess=2021-11-23|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20210729120104/http://goblu-architekten.de/projekte/versammlungsstaetten/mathildenhoehe-haus-deiters/|arkivju-data=2021-07-29|url-status=dead}}</ref> Il-binja kienet tospita l-Istitut Pollakk Ġermaniż mill-1996 sal-2016.<ref name=":1">{{Ċita web|url=https://www.deutsches-polen-institut.de/presse/pressemitteilungen/konkurs-o-nagrod-im-karla-dedeciusa-3/|titlu=Neues Domizil für das Deutsche Polen-Institut – Deutsches Polen-Institut|sit=www.deutsches-polen-institut.de|data-aċċess=2021-11-23}}</ref> [[Stampa:DA-Gr Haus Glueckert1.jpg|daqsminuri|Dar Glückert il-Kbira]] ==== Dar Glückert il-Kbira ==== Joseph Maria Olbrich iddisinja wkoll din id-dar għal [[Julius Glückert]].<ref>{{Ċita web|url=https://www.mathildenhoehe-darmstadt.de/mathildenhoehe/gebaeude-objekte/grosses-haus-glueckert-16/show/|titlu=Großes Haus Glückert|sit=Künstlerkolonie Mathildenhöhe|lingwa=de|data-aċċess=2021-11-23|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20210729120913/https://www.mathildenhoehe-darmstadt.de/mathildenhoehe/gebaeude-objekte/grosses-haus-glueckert-16/show/|arkivju-data=2021-07-29|url-status=dead}}</ref> Kienet l-ikbar dar tal-wirja. Julius Glückert kien produttur tal-għamara u promotur importanti tal-Kolonja tal-Artisti. Kien ippreveda li jbigħ id-dar malli titlesta, iżda kemxejn qabel ma tlestiet iddeċieda li juża l-binja għal wirja permanenti ta' bċejjeċ prodotti fil-fabbrika tiegħu. Id-dar iġġarrfet parzjalment f[[it-Tieni Gwerra Dinjija]], u iktar 'il quddiem ġiet rikostruwita u mbagħad irrestawrata fis-snin 80 tas-seklu 20. Illum il-ġurnata tintuża mill-Akkademja Ġermaniża għal-Lingwa u l-[[Poeżija]].<ref>{{Ċita web|url=https://www.darmstadt-stadtlexikon.de/g/glueckert-haeuser.html|titlu=Glückert-Häuser|sit=www.darmstadt-stadtlexikon.de|data-aċċess=2021-11-23}}</ref> ==== Dar Glückert iż-Żgħira (Dar Rudolf Bosselt) ==== Din id-dar ġiet iddisinjata wkoll minn Joseph Maria Olbrich. L-[[Skultura|iskulturi]] mal-faċċata huma xogħol Rudolf Bosselt. Patriz Huber kien responsabbli għad-disinn tal-ispazji interni. Bosselt beda x-xogħol fid-dar, iżda ma kienx kapaċi jkopri l-kostijiet tal-kostruzzjoni. B'hekk Glückert ħa d-dar f'idejh u ħallas biex titlesta. Id-dehra attwali tagħha tqarreb ħafna l-forma oriġinali tagħha. [[Stampa:DA-Haus Behrens1.jpg|daqsminuri|281x281px|Dar Peter Behrens]] ==== Dar Peter Behrens ==== Peter Behrens kien arkitett awtodidatta.<ref>{{Ċita web|url=https://cubenuovo.com/2017/07/27/der-autodidakt-baute-sich-seine-villa-auf-der-mathildenhoehe-einfach-selbst/|titlu=Der Autodidakt baute sich seine Villa auf der Mathildenhöhe einfach selbst|data=2017-07-27|lingwa=de-DE|data-aċċess=2021-11-23}}</ref> Id-disinn tiegħu għal daru stess u tal-ispazji interni tagħha kien jirrappreżenta d-debutt tiegħu. Il-fatt li l-arkitett u d-disinjatur tal-ispazji interni tad-dar kienu l-istess persuna wassal biex id-dar ikollha konsistenza li tispikka b'mod partikolari. Madankollu, din id-dar hija l-iktar dar tal-wirja li swiet flus, b'kostijiet totali ta' 200,000 Mark. Behrens qatt ma għex fiha, u minflok għażel li jbigħha ftit wara l-wirja. Ġarrbet ħsarat estensivi fit-Tieni Gwerra Dinjija, iżda għall-inqas il-bixra esterna tagħha ġiet irrestawrata kważi għalkollox għall-istat oriġinali tagħha. Xi oġġetti u biċċiet tal-għamara milli jidher kienu tneħħew mid-dar qabel it-Tieni Gwerra Dinjija u għaldaqstant ma nqerdux. [[Stampa:DA-Haus Olbrich1.jpg|daqsminuri|Dar Joseph Maria Olbrich]] ==== Dar Joseph Maria Olbrich ==== Dar Olbrich stess kienet pjuttost irħisa u swiet 75,000 Mark biex inbniet. Il-binja kellha saqaf skuntrat aħmar li kien ikompli jinżel 'l isfel fuq il-pjan terran min-naħa tat-Tramuntana. Olbrich stess kien iddisinja wkoll l-ispazju intern kollu. Id-dar ġarrbet ħsarat estensivi fit-Tieni Gwerra Dinjija u reġgħet inbniet fl-1950-1951, għalkemm kollox mill-pjan terran 'il fuq ġie mibdul kompletament.<ref>{{Ċita web|url=https://www.darmstadt.de/presseservice/archiv-einzelansicht/news/haus-olbrich|titlu=Haus Olbrich|kunjom=Darmstadt|isem=Wissenschaftsstadt|sit=www.darmstadt.de|lingwa=de|data-aċċess=2021-11-23|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20210730072421/https://www.darmstadt.de/presseservice/archiv-einzelansicht/news/haus-olbrich|arkivju-data=2021-07-30|url-status=dead}}</ref> Il-madum abjad u blu tal-faċċata biss ifakkar fil-kostruzzjoni oriġinali. Id-dar intużat mill-Istitut Pollakk Ġermaniż mill-1980 sal-1996.<ref name=":1" /> ==== Dar Ludwig Habich ==== Joseph Maria Olbrich kien l-arkitett ta' Dar Ludwig Habich, li kienet l-istudjo u r-residenza tal-iskultur Ludwig Habich.<ref>{{Ċita web|url=https://www.darmstadt-stadtlexikon.de/h/habich-ludwig.html|titlu=Habich, Ludwig|sit=www.darmstadt-stadtlexikon.de|data-aċċess=2021-11-23}}</ref> Patriz Huber kien responsabbli għad-disinn tal-ispazji interni. Il-binja hija notevoli għas-saqaf ċatt tagħha u għall-[[ġeometrija]] solida tagħha b'dekorazzjoni Spartana. Wara li ġarrbet ħsarat estensivi matul il-gwerra, ġiet rikostruwita fl-1951 b'ċerti bidliet fid-dettalji iżda f'konformità mal-pjanta oriġinali. ==== Dar Hans Christiansen ==== Dar Hans Christiansen ġiet iddisinjata minn Olbrich skont ix-xewqat tal-pittur Hans Christiansen. Il-faċċata kienet iddominata minn żoni kbar bil-kulur, iżda d-dekorazzjoni xi kultant kienet figurattiva wkoll. Ġiet impittra minn Christiansen u kienet toffri ħafna materjal għad-diskussjoni. L-artist u l-familja tiegħu għexu fid-dar għal żmien pjuttost twil, għalkemm Christiansen ħadem barra Darmstadt speċjalment lejn l-aħħar ta' ħajtu. Il-binja nqerdet għalkollox fit-Tieni Gwerra Dinjija u ma ġietx rikostruwita. Minflok, tħalla spazju vojt, u b'hekk inqerdet ukoll is-simetrija oriġinali taż-żona. ==== Dar Georg Keller ==== Din id-dar, magħrufa bħala "Beaulieu", inbniet għall-għani Georg Keller skont il-pjanta mfassla minn Joseph Maria Olbrich. Wara li nqerdet fil-gwerra, id-dar ġiet rikostruwita b'mod differenti għalkollox. == It-Tieni Wirja tal-1904 == It-tieni wirja kienet ikkaratterizzata minn kważi kostruzzjonijiet temporanji biss wara t-telf finanzjarju kbir tal-ewwel wirja. Flimkien mal-membri li kien għad fadal, Olbrich u Habich, issieħbu tliet membri ġodda: [[Johann Vincenz Cissarz]], [[Daniel Greiner]] u [[Paul Haustein]]. === Grupp ta' tlett idjar === It-tlett idjar interkonnessi fil-kantuniera ta' Stiftstraße u ta' Prinz-Christians-Weg inbnew fl-1904 skont il-pjanti ta' Joseph Maria Olbrich. Id-dar tal-kantuniera (bi strippi-pilastri magħmula bil-brikks) u d-"Dar Blu" (il-pjan terran huwa miksi b'madum igglejżjat blu) inbnew bit-tir li jinbigħu, filwaqt li d-"Dar Griża", magħrufa wkoll bħala "Dar il-Predikatur" (li għandha superfiċe skura u ħarxa tal-ġibs), ġiet iddisinjata bħala residenza għall-predikatur tal-qorti. Olbrich iddisinja l-ispazji interni tad-Dar Griża; Paul Haustein u Johann Vincenz Cissarz kienu responsabbli għad-dekorazzjoni tad-Dar Blu u xi kmamar tad-dar tal-kantuniera. It-tlett idjar kellhom l-għan li juru l-possibbiltajiet ta' għajxien għall-klassi medja. Id-djar ġarrbu ħsarat estensivi fit-Tieni Gwerra Dinjija. Minflok id-Dar Griża nbniet kostruzzjoni ġdida, filwaqt li ż-żewġt idjar l-oħra ġew rikostruwiti b'modifiki kbar. == It-Tielet Wirja (wirja reġjonali ta' Hesse) tal-1908 == [[Stampa:Hochzeitsturm-und-Ausstellungsgebäude,-Darmstadt.jpg|daqsminuri|299x299px|Kartolina antika tat-Torri taż-Żwieġ u tal-Binja tal-Wirjiet]] It-tielet wirja, li kienet miftuħa għall-artisti u għall-ħaddiema tas-[[Sengħa|snajja']] ta' Hesse, kienet iċċentrata fuq kolonja ta' residenzi żgħar, sabiex turi li l-forom moderni ta' għajxien setgħu jinkisbu b'mezzi finanzjarji limitati. It-tema tal-wirja kienet l-arti ħielsa u applikata. Apparti Olbrich, il-kolonja kienet tinkludi lil [[Albin Müller]], [[Jakob Julius Scharvogel]], [[Joseph Emil Schneckendorf]], [[Ernst Riegel]], [[Friedrich Wilhelm Kleukens]] u [[Heinrich Jobst]] dak iż-żmien. === Torri taż-Żwieġ u Binja tal-Wirjiet === Joseph Maria Olbrich ippjana t-Torri taż-Żwieġ (li ngħata dan l-isem biex ifakkar iż-żwieġ bejn il-Gran Duka Ernst Ludwig u l-Prinċipessa [[Eleonore zu Solms-Hohensolms-Lich]] fl-1905) u l-Binja tal-Wirjiet maġenbu. Dawn iż-żewġ binjiet infetħu fl-1908 bħala post fejn il-membri tal-Kolonja tal-Artisti setgħu juru x-xogħol artistiku tagħhom. Iż-żewġ binjiet jinsabu fuq eks ġibjun li huwa parti min-network tal-ilma ta' Darmstadt, li oriġinarjament kien ġie ssiġillat bir-radam biss. === Dar tal-Wirjiet tat-Tramuntana ta' Hesse === Din id-dar ġiet iddisinjata minn Olbrich bħala post fejn setgħu jintwerew il-prodotti industrijali u kummerċjali mit-Tramuntana ta' Hesse u fil-biċċa l-kbira tagħha ġiet iddekorata minnu wkoll. Illum il-ġurnata l-binja tintuża mill-"Istitut għall-Mużika Ġdida u għall-Edukazzjoni fil-Mużika". === Dar Conrad Sutter === L-arkitett Conrad Sutter iddisinja u bena din id-dar, u ħa ħsieb ukoll id-disinn tal-ispazju intern kollu. Il-binja ġiet inkluża fil-wirja kontra l-parir tal-ġurija, u Sutter assuma r-responsabbiltà għal din l-għażla. === Dar Wagner-Gewin === L-arkitett [[Johann Christoph Gewin]] iddisinja l-pjanta għal din id-dar għall-[[bennej]] Wagner. Din id-dar inqerdet fil-gwerra. === Kolonja tar-residenzi ż-żgħar === Il-kolonja tar-residenzi ż-żgħar inbniet fuq ix-xaqliba tal-Lvant tal-Mathildenhöhe bħala mudell għar-residenzi tal-klassijiet inqas għonja. Kienet magħmula minn dar waħda għal żewġ okkupanti, żewġt idjar imissu ma' xulxin minn naħa waħda u tlett idjar għal okkupant wieħed. Id-djar servew bħala mudell kollettiv u ntwerew mis-Soċjetà ta' Ernst Ludwig u mis-Soċjetà Ċentrali ta' Hesse għall-Kostruzzjoni ta' Appartamenti Orħos. Sitt industrijalisti kbar minn Hesse pprovdew il-finanzjament. Il-kundizzjonijiet kienu jirrikjedu li d-djar ikollhom mill-inqas tliet kmamar residenzjali, jinbnew b'materjali lokali tal-bini, u ma jiswewx iktar minn 4,000 Mark għal dar għal okkupant wieħed jew 7,200 Mark għal dar għal żewġ okkupanti. Barra minn hekk, l-arkitetti kienu meħtieġa jiddisinjaw spazji interni li jiswew inqas minn 1,000 Mark għal kull residenza. Il-binjiet ġew iddisinjati mill-arkitetti lokali [[Ludwig Mahr]], [[Georg Metzendorf]], [[Josef Rings]], [[Heinrich Walbe]], [[Arthur Wienkoop]] u Joseph Maria Olbrich. Il-binjiet mgħammrin għalkollox intwerew fl-1908 iżda ġew żarmati ftit wara li ntemmet il-wirja. ==== Dar il-Ħaddiema tal-Opel ==== Olbrich ġie kkummissjonat mid-ditta Opel minn [[Rüsselheim]] biex jiddisinja dar għal okkupant wieħed kompluta bid-disinn tal-ispazju intern bħala parti mill-kolonja tar-residenzi ż-żgħar. Minflok kċina maħsuba biex wieħed jiekol fiha, xi ħaġa li kienet komuni dak iż-żmien, kien hemm kċina żgħira u salott kbir fil-pjan terran. Fit-tieni sular, kien hemm żewġ kmamar tas-sodda kbar u kamra tal-banju. ==== Djar il-Ħaddiema, Erbacher Straße 138-142 ==== It-tlett idjar ta' Mahr, Metzendorf u Wienkoop ġew żarmati wara l-wirja tal-1908 u tressqu f'dik li attwalment hija Erbacher Straße fuq kummissjoni tal-azjenda Dukali tal-ħalib fil-qrib. == Ir-Raba' Wirja tal-1914 == L-enfasi partikolari tal-aħħar wirja kienet ir-residenza għall-kiri. B'hekk [[Albin Müller]] bena grupp ta' tmien appartamenti għall-kiri għoljin tliet sulari fuq ix-xaqliba tat-Tramuntana tal-Mathildenhöhe. Tlett idjar kienu jinkludu mudelli ta' disinn tal-ispazji interni minn diversi membri tal-kolonja. Fuq in-naħa ta' wara ta' dan il-grupp ta' binjiet kien hemm studjo ta' ħames sulari. Din ir-ringiela ta' binjiet ta' appartamenti nqerdet fit-Tieni Gwerra Dinjija, iżda l-istudjo bil-faċċata bl-istrixxi kannella ma ġarrbet l-ebda ħsara. L-għalqa bis-siġar tas-sikamoru u Bieb l-Iljun (li issa huwa l-bieb tad-daħla għall-Park ta' Rosenhöhe) għadhom jeżistu. Il-membri tal-kolonja dak iż-żmien kienu [[Heinrich Jobst]], [[Friedrich Wilhelm Kleukens]], [[Albin Müller]], [[Fritz Osswald]], [[Emanuel Josef Margold]], [[Edmund Körner]] u [[Bernhard Hoetger]]. == Żvilupp tal-madwar == L-arkitetti lokali ta' Darmstadt ma ħadux sehem fl-Ewwel Wirja tal-Mathildenhöhe. Madankollu, it-tradizzjonalisti [[Alfred Messel]] (ir-residenza għad-direttur tal-mużew [[Paul Ostermann von Roth]]), [[Georg Metzendorf]] (ir-residenza għal [[Georg Kaiser]]), [[Heinrich Metzendorf]] (ir-residenza għal [[Hofrat Otto Stockhausen]]) u [[Friedrich Pützer]] (fost binjiet oħra r-residenza tiegħu stess, ir-residenza għal Dr. Mühlberger u d-dar għal żewġ okkupanti għal Dr. Becker u għal Bornscheuer tal-Kunsill tal-Finanzi) irnexxielhom juru l-kunċetti tagħhom fil-marġnijiet tal-Kolonja tal-Artisti. It-territorju tal-wirjiet kien imdawwar b'ċint temporanju waqt il-wirjiet. Id-djar tal-Kolonja tal-Artisti u dawk ta' arkitetti oħra kienu waħda ħdejn l-oħra f'dan l-iżvilupp. == Kolonja l-Ġdida tal-Artisti f'Rosenhöhe == Il-belt ta' Darmstadt stabbiliet il-Kolonja l-Ġdida tal-Artisti fis-snin 60 tas-seklu 20. Seba' studjos u residenzi nbnew bejn l-1965 u l-1967 skont il-pjanti ta' [[Rolf Prange]], [[Rudolf Kramer]], [[Bert Seidel]], [[Heribert Hausmann]] u [[Reinhold Kargel]]. L-awtur [[Heinrich Schirmbeck]], il-kittieb tal-lirika [[Karl Krolow]], l-istoriku tal-arti [[Hans Maria Wingler]] u l-iskultur [[Wilhelm Loth]] kienu (jew huma) fost il-membri ta' din il-kolonja. == Sit ta' Wirt Dinji == Il-Kolonja tal-Artisti ta' Darmstadt ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2021.<ref name=":0" /> Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-'''kriterju (ii)''' "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-'''kriterju (iv)''' "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".<ref name=":0" /> == Iktar qari == * Jürgen Bredow, Johannes Cramer: ''Bauten in Darmstadt. Ein Architekturführer''. Darmstadt 1979. <nowiki>ISBN 3-7929-0106-4</nowiki> * Stadt Darmstadt (Publ.): ''Die Darmstädter Mathildenhöhe. Architektur im Aufbruch zur Moderne''. Beiträge zum Denkmalschutz in Darmstadt. Vol. 7. Darmstadt 1998. * Stadt Darmstadt (Publ.): ''Die Mathildenhöhe – ein Jahrhundertwerk''. Mathildenhöhe Darmstadt. 100 Jahre Planen und Bauen für die Stadtkrone 1899–1999. Vol. 1. Darmstadt 1999. <nowiki>ISBN 3-89552-063-2</nowiki> * Mathias Wallner und Heike Werner: ''Architektur und Geschichte in Deutschland.'' Munich 2006, p. 114–115. <nowiki>ISBN 3-9809471-1-4</nowiki> == Referenzi == [[Kategorija:Siti ta' Wirt Dinji Kulturali]] [[Kategorija:Ġermanja]] [[Kategorija:Arkitettura]] [[Kategorija:Siti ta' Wirt Dinji fil-Ġermanja]] 6wy64ryn4f32w8sxnv8nnowvn4ry3d7 Irpin 0 28062 317601 298824 2024-11-20T00:57:39Z InternetArchiveBot 18288 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 317601 wikitext text/x-wiki {{Infobox city}} '''Irpin''' (bl-[[Lingwa Ukrena|Ukren]]: Ірпі́нь) hija Belt tal-Eroj tal-[[Ukrajna]]<ref>{{Ċita web|url=https://www.president.gov.ua/documents/1642022-41797|titlu=УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА УКРАЇНИ №164/2022|sit=Офіційне інтернет-представництво Президента України|lingwa=ua|data-aċċess=2022-04-08}}</ref> li tinsab max-xmara Irpin fl-Oblast ta' [[Kiev]] eżatt ħdejn il-belt ta' Kiev fit-Tramuntana tal-Ukrajna. Parti minn Irpin, l-insedjament ta' [[Kotsiubynske]], jitqies qisu subborg ta' Kiev. Amministrattivament, hija inkorporata bħala belt ta' importanza ta' oblast u sservi bħala ċentru amministrattiv tal-Muniċipalità ta' Irpin, li tinkludi l-belt ta' Irpin u tliet insedjamenti urbani. Il-belt fl-2021 kellha popolazzjoni ta' 62,456 ruħ.<ref>{{Ċita web|url=http://database.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2021/zb_chuselnist%202021.pdf|titlu=Statistika tal-Ukrajna|data-aċċess=2022-04-08|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20220406120543/http://database.ukrcensus.gov.ua/PXWEB2007/ukr/publ_new1/2021/zb_chuselnist%202021.pdf|arkivju-data=2022-04-06|url-status=dead}}</ref> Il-belt għandha stazzjon ferrovjarju li nbena fl-1899. == Storja == [[Stampa:Ірпінь IMG 0024.jpg|xellug|daqsminuri|Il-[[pjazza]] ċentrali tal-belt]] Fis-[[seklu 17]] fis-sit ta' Irpin kien hemm il-villaġġ ta' [[Romanivka]] u l-''khutir'' ta' [[Lyubka]]. Fis-seklu 19, tfaċċaw il-villaġġ ta' [[Severynivka]], u l-''khutir'' ta' [[Rudnya]] u ta' [[Stoyanka]]. Irpin ġiet stabbilita fl-1899 bħala waħda mill-punti ferrovjarji tal-linja ferrovjarja bejn Kiev u [[Kovel]] matul il-kostruzzjoni tagħha. Il-ħaddiema ferrovjarji stabbilew il-belt ħdejn il-linja ferrovjarja flimkien ma' lokalitajiet oħra bħal [[Bucha]] u [[Vorzel]]. Isem il-belt (flimkien ma' dak tal-belt ta' Vorzel) intgħażel minħabba l-pożizzjoni tagħha max-xmara Irpin. Mis-26 ta' Lulju 1941, eżatt wara l-Battalja ta' Kyiv, il-belt ġiet okkupata mill-Wehrmacht sa Novembru 1943, meta Kiev reġgħet inħakmet. Il-biċċa l-kbira tal-popolazzjoni [[Ġudaiżmu|Lhudija]] nqatlet fil-Babyn Yar jew f'massakri Nażisti oħra. Fl-1956, l-istatus ta' Irpin inbidel għal dak ta' "belt ta' subordinazzjoni ta' raion (distrett)" subordinata għar-Raion ta' Kiev-Sviatoshyn. Fit-30 ta' Diċembru 1962, Presidju tal-[[Verkhovna Rada]] tar-Repubblika Soċjalista [[Unjoni Sovjetika|Sovjetika]] tal-Ukrajna ħareġ digriet li bidel l-istatus ta' Irpin għal "belt ta' subordinazzjoni ta' oblast", u b'hekk subordinata għall-awtoritajiet tal-oblast iktar milli għall-amministrazzjoni tal-belt fi ħdan il-belt stess. Fi ħdan id-digriet issemmiet ukoll l-inklużjoni tal-insedjamenti urbani ta' Bucha (li saret belt fl-2007), Vorzel, [[Hostomel]], u Kotsiubynske fil-limiti tal-belt. Matul l-invażjoni [[Russja|Russa]] tal-Ukrajna tal-2022, Irpin sar sit ta' battalja matul l-offensiva ta' Kiev. Il-forzi Russi ħadu l-Ajruport ta' Hostomel fit-Tramuntana tal-belt biex jiffaċilitaw l-avvanz tagħhom lejn in-Nofsinhar, madwar Kiev. Il-belt ġiet ibbumbardjata mill-artillerija Russa filwaqt li l-[[Ukreni]] rnexxielhom jirreżistu u jeqirdu diversi forzi Russi li ppruvaw joqorbu fil-belt.<ref>{{Ċita web|url=https://www.ukrinform.net/rubric-ato/3415320-enemys-attempt-to-capture-irpin-failed-attack-repulsed-general-staff.html|titlu=Enemy's attempt to capture Irpin failed, attack repulsed - General Staff|sit=www.ukrinform.net|lingwa=en|data-aċċess=2022-04-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://uk.news.yahoo.com/devastating-photo-shows-attack-ukranian-143125803.html|titlu=Devastating photo shows before and after of attack on Ukranian town of Irpin|sit=uk.news.yahoo.com|lingwa=en-GB|data-aċċess=2022-04-08}}</ref> Skont il-Human Rights Watch, fis-6 ta' Marzu 2022, il-forzi Russi bbumbardjaw parti minn triq li kienet qed tintuża min-nies ċivili biex jaħarbu.<ref>{{Ċita web|url=https://www.hrw.org/news/2022/03/08/ukraine-russian-assault-kills-fleeing-civilians|titlu=Ukraine: Russian Assault Kills Fleeing Civilians|data=2022-03-08|lingwa=en|data-aċċess=2022-04-08}}</ref> Fl-24 ta' Marzu 2022, 80 % tal-belt reġgħet inħatfet minn idejn l-okkupanti Russi mill-Forzi Armati Ukreni.<ref>{{Ċita web|url=https://interfax.com.ua/news/general/817447.html|titlu=80% Ірпеня вже звільнено - радник глави МВС|sit=Інтерфакс-Україна|lingwa=uk|data-aċċess=2022-04-08}}</ref> Fit-28 ta' Marzu, is-sindku [[Oleksandr Markushyn]] ħabbar li l-belt kollha ta' Irpin kienet ġiet irkuprata mill-forzi Ukreni.<ref>{{Ċita web|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60890199|titlu=Ukrainians have retaken control of Irpin|sit=BBC News|lingwa=en-gb|data-aċċess=}}</ref> == Ekonomija == [[Stampa:Сквер Пушкінський (1).jpg|xellug|daqsminuri|249x249px|Il-ġnien ċentrali tal-belt]] Hemm 22 manifattur industrijali li joperaw fir-reġjun ta' Irpin. Il-belt għandha qrib elf impriża b'forom differenti ta' sjieda. L-iżjed notevoli huma l-Kumpless Industrijali ta' Peremoha ta' Irpin (li jipproduċi brikks, komponenti tal-konkrit rinfurzat, u materjali tal-iżolament tat-tisħin u tal-istorbju), Irpinmash (li tipproduċi t-tagħmir għall-industrija agrikola), l-Azjenda Kummerċjali ta' Perun (li tipproduċi kotba), il-Kumpanija Privata Kummerċjali u Privata KATECH-electro (li tipproduċi prodotti tal-kejbils u tal-wajers), il-fabbrika ta' Irpintorfmash (li tipproduċi materjali tal-kostruzzjoni), u fabbrika tal-għamara, fost l-oħrajn. Is-settur agrikolu ta' Irpin jipprovdi l-[[belt kapitali]] tal-Ukrajna, Kiev, bil-patata u bi ħxejjex oħra. Il-belt hija wkoll żona tal-istabbilimenti tas-saħħa u hija magħrufa għall-faċilitajiet rikreattivi tagħha. == Sport == [[Stampa:Irpin stadion 1.jpg|xellug|daqsminuri|Il-grawnd tal-belt ta' Irpin]] Il-belt għandha infrastruttura tal-[[Sport|isport]] żviluppata ħafna. Kien hemm żmien fejn kienet tospita diversi klabbs tal-[[futbol]] professjonali, fosthom Dynamo Irpin (li iktar 'il quddiem sar FC Ros Bila Tserkva), Nafkom-Akademiya (li iktar 'il quddiem sar FC Nafkom Brovary), u oħrajn. Fis-sajf tal-2016 infetaħ grawnd żgħir ġdid fil-belt.<ref>{{Ċita web|url=http://irpinian.info/|titlu=Iрпiнський інформаційний — Ирпенский информационный|sit=irpinian.info|data-aċċess=2022-04-08|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20220423183050/http://irpinian.info/|arkivju-data=2022-04-23|url-status=dead}}</ref> Barra minn hekk, hemm skola sportiva, nursery tal-futbol, u diversi organizzazzjonijiet sportivi oħra, fosthom klabb tar-rugby. Għadd ta' avvenimenti sportivi jsiru regolarment fil-grawnd tal-belt. == Edukazzjoni == [[Stampa:Вокзал ст. Ірпінь.jpg|daqsminuri|L-istazzjon ferrovjarju tal-belt]] Fil-belt hemm l-istituzzjonijiet edukattivi li ġejjin: * l-Università tas-Servizz Fiskali tal-Istat tal-Ukrajna (li qabel kienet l-Akkademja Statali tat-Taxxa), * l-Iskola tal-Ekonomija tal-Università Agrarja Nazzjonali, * is-Seminarju tal-[[Bibbja]] Evanġelika. == Nies notevoli == * [[Yaroslav Amosov]], professjonist Ukren tal-[[arti marzjali]] mħallta li twieled f'Irpin * [[Nikolay Nosov]], [[kittieb]] Sovjetiku li qatta' tfulitu f'Irpin * [[Yuri Kosin]], fotografu Ukren li jaħdem f'Irpin == Ġemellaġġ == Irpin hija ġemellata ma': * [[Borna]], il-[[Ġermanja]], * [[Milwaukee]], l-[[Stati Uniti|Istati Uniti]].<ref>{{Ċita web|url=https://city.milwaukee.gov/CommonCouncil/Initiatives/sistercities|titlu=Milwaukee's Sister Cities|sit=city.milwaukee.gov|data-aċċess=2022-04-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://city.milwaukee.gov/ImageLibrary/Groups/ccCouncil/News/2018/District15/15-IrpinSisterCitiesSigningCeremony.pdf|titlu=L-iffirmar tal-ġemellaġġ}}</ref> == Referenzi == [[Kategorija:Bliet tal-Ukrajna]] [[Kategorija:Bliet Ewropej]] 6u0n243nacwwfmff1i7cggev0xcrus5 Lingwa Ukrena 0 29160 317588 302751 2024-11-19T16:59:58Z 200.24.154.84 317588 wikitext text/x-wiki {{Lingwa |isem = Lingwa Ukrena |isemuffiċjali = українська мова |kulur = lawngreen |pajjiżi = [[Ukrajna]] |reġjuni = [[Ewropa]] |kelliema = lingwa materna : 37 miljun<br/>lingwa barranija : 15 miljun |rank = |familja = [[Lingwi Slavi]] |nazzjon = [[Ukrajna]]<br/>[[Polonja]] (Rikonoxxut)<br/>[[Moldova]] (Rikonoxxuta)<br/>[[Rumanija]] (Rikonoxxuta) |aġenzija = [[istitut tal-Lingwa Ukrena]] |iso1 = uk |iso2 = ukr |iso3 = ukr |sil = |mappa = [[Stampa:Ukrainians en.svg|frameless]] |test = }} ''' Ukrena''' (Ukrena: ''українська мова'', [ʊkrɐˈjinʲsʲkɐ ˈmɔʋɐ] jew sempliċiment ''українська'', [ʊkrɐˈjinʲsʲkɐ]) hija [[Lingwi Slavi|lingwa Slava]] tal-Lvant, mitkellma u miktuba. Hija mitkellma primarjament fl-[[Ukrajna]] u sservi bħala l-lingwa nattiva tal-Ukreni. Minbarra li hija l-lingwa uffiċjali tal-Ukrajna, tintuża wkoll mid-dijaspora Ukrena. Hemm aktar dwar 45 miljun kelliem Ukren madwar id-[[Id-Dinja|dinja]]. == L-alfabett == {| style="font-family:Arial Unicode MS; font-size:1.4em; border-color:#000000; border-width:1px; border-style:solid; border-collapse:collapse; background-color:#F8F8EF" | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | А а | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Б б | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | В в | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Г г | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ґ ґ | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Д д | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Е е | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Є є | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ж ж |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | З з | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | И и | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | І і | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ї ї | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Й й | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | К к | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Л л | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | М м | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Н н |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | О о | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | П п | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Р р | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | С с | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Т т | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | У у | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ф ф | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Х х | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ц ц |- | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ч ч | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ш ш | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Щ щ | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | ь | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Ю ю | style="width:3em; text-align:center; padding: 3px;" | Я я | | | |} == Eżempji tal-Lingwa Ukrena == '''Il-Ġranet tal-Ġimgħa''' * It-Tnejn: понеділок ''ponedilok'' * It-Tlieta: вівторок ''vivtorok'' * L-Erbgħa: середа ''sereda'' * Il-Ħamis: четвер ''četver'' * Il-Ġimgħa: п'ятниця ''pjatnycja'' * Is-Sibt: субота ''subota'' * Il-Ħadd: неділя ''nedilja'' '''Ix-Xhur tas-Sena''' * [[Jannar]]: січень ''sičenj'' * [[Frar]]: лютий ''ljutyj'' * [[Marzu]]: березень ''berezenj'' * [[April]]: квітень ''kvitenj'' * [[Mejju]]: травень ''travenj'' * [[Ġunju]]: червень ''červenj'' * [[Lulju]]: липень ''lypenj'' * [[Awwissu]]: серпень ''serpenj'' * [[Settembru]]: вересень ''veresenj'' * [[Ottubru]]: жовтень ''žovtenj'' * [[Novembru]]: листопад ''lystopad'' * [[Diċembru]]: грудень ''hrudenj'' '''In-Numri''' * Wieħed: один ''odyn'' * Tnejn: два ''dva'' * Tlieta: три ''try'' * Erbgħa: чотири ''čotyry'' * Ħamsa: п'ять ''pjatj'' * Sitta: шість ''šistj'' * Sebgħa: сім ''sim'' * Tmienja: вісім ''visim'' * Disgħa: дев'ять ''devjatj'' * Għaxra: десять ''desjatj'' == Gallerija == <gallery> Stampa:Idioma ucraniano.png|Mappa Stampa:KB Ukrainian.svg|Tastiera Ukrena. Stampa:Ukrainian in Russian Empire 1897.png|L-Imperu Russu fl-1897. Stampa:1897 Укр повіти.png|L-Ukrajna fl-1897. Stampa:Ukraine census 2001 Ukrainian.svg|Perċentwal ta' abitanti skont l-oblast li jirrikonoxxu l-Ukren bħala l-ilsien matern tagħhom. Stampa:Ukrainianlang2001ua.PNG|Perċentwal ta' residenti urbani li jirrikonoxxu l-Ukren bħala l-ilsien matern tagħhom. Stampa:UkraineNativeLanguagesCensus2001detailed-en.png|L-aktar lingwa nattiva komuni fiż-żoni rurali. Stampa:Dialektologicheskaia Karta 1914 goda.jpeg|Mappa tad-djaletti tal-lingwa Russa. Akkademja Imperjali Russa tax-Xjenzi, 1914. Russu żgħir (Ukrain) bl-aħdar, Russu l-Kbir (Russu) bl-oranġjo, Russu abjad (Belarus) bil-vjola; (Jista 'jara fuq il-Mappa li l-Ukrajn kien mitkellem ukoll fiż-Żona ta' Kuban u l-Oblast ta' Belgorod. </gallery> {{Lingwi Slavi}} [[Kategorija:Lingwa Ukrena| ]] [[Kategorija:Lingwi Slavi]] [[Kategorija:Lingwi tal-Ewropa]] lsz8ptga3wshaa4bmfvt1kpkaeth360 Ġakarta 0 30913 317597 302166 2024-11-19T23:07:47Z InternetArchiveBot 18288 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 317597 wikitext text/x-wiki {{Grammatika}}{{nebbieta|ġeografija}}{{Infobox city}}'''Ġakarta''' jew '''Jakarta''', miktub ukoll '''Djakarta''' bil-Franċiż (forma Indoneżjana sar-riforma tal-ortografija tal-1972), hija l-[[Belt kapitali|kapitali]] tal-[[Indoneżja]]. [[File:+Jakarta Logo.svg|thumb|Wordmark tal-Belt ta' Ġakarta]] Tinsabu fuq il-ponta tal-majjistral tal- [[Java (île)8⁸|gżira ta' Java]], qasmu mix-Xmara Ciliwung li tgħaddi fil- Bajja ta' Jakarta . Ċentru importanti tar-renji Hindu-Buddisti ta' Sunda u mbagħad Pajajaran taħt l-isem ta' ''Kalapa'', sar ''Jayakarta'' fl- 1527 wara l-konkwista tiegħu mis- Sultanat ta' Banten . L- Olandiżi semmewha ''Batavia'' fl- 1619 u għamluha l-kapitali ''[[de facto]]'' ta' l- Indji tal-Lvant Olandiżi . IL{{Data|17|août|1945}}, Soekarno u Mohammad Hatta jipproklamaw l-indipendenza tal-Indoneżja, il-belt imbagħad tieħu l-isem ta ' ''Jakarta'' - li matul l-era kolonjali kienet baqgħet fit- toponimija, kif indikat mill-isem ta' triq, ''Jacatraweg'', " Triq Jacatra » — u saret il-kapitali fi tmiem il- Gwerra tal-Indipendenza fl- 1949 . Jakarta hija belt globali <ref>{{Ċita web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html|titlu=The World According to GaWC 2008|lingwa=en|data-aċċess=7 décembre 2009|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20160811203314/http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html|arkivju-data=2016-08-11|url-status=dead}}</ref>, il-belt ta 'ġewwa tkopri erja ta' {{unité|664|km|2}} b'popolazzjoni ta ' {{nombre|9756944|habitants}} fl- 2012 <ref name="population_goverment">{{Ċita web|url=http://dki.kependudukancapil.go.id/index.php/statistik|titlu=Jumlah Penduduk Provinsi DKI Jakarta|lingwa=id|data-aċċess=19 avril 2012|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20140326015559/http://dki.kependudukancapil.go.id/index.php/statistik|arkivju-data=26 mars 2014}}</ref> filwaqt li l- konurbazzjoni msejħa Jabodetabek, li tinkludi wkoll il-bliet ġirien ta' Bogor, Depok, Tangerang u Bekasi, qabżet it {{nombre|28|millions}} abitant fl- 2010, u b'hekk hija t-tieni l-akbar metropoli fid- dinja skont il-popolazzjoni, eżatt wara [[Tokjo|Tokyo]] . Jakarta hija d-dar tal -Borża tal-Indoneżja u s-segretarjat ġenerali tal- Assoċjazzjoni tan-Nazzjonijiet tax-Xlokk tal-Asja (ASEAN). Il-port ta' Tanjung Priok u l-Ajruport Internazzjonali ta' Soekarno-Hatta, it-tielet l-akbar ajruport tal [[Asja|-Asja]] <ref>{{Ċita web|url=http://www.panynj.gov/airports/pdf-traffic/ATR2012.pdf|titlu=The Port Authority of New York and New Jersey - 2012 Airoport Traffic Statistics|lingwa=en|data-aċċess=2023-11-14|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20130613012135/http://www.panynj.gov/airports/pdf-traffic/ATR2012.pdf|arkivju-data=2013-06-13|url-status=dead}}.</ref>, ilestu l-konnessjoni tal-metropoli man-netwerks globali ewlenin. ==Referenzi== [[Kategorija:Bliet kapitali fl-Asja]] [[Kategorija:Indoneżja]] atiqfxtc7z55nuk0nxlo0622fxstizt 2024 fil-mużika ta' Malta 0 31127 317590 317571 2024-11-19T17:05:05Z ToniSant 4257 /* Diċembru */ +All I Need 317590 wikitext text/x-wiki Din hija lista ta' attivitajiet mużikali notevoli li ġraw u diski/recordings maħruġa fl-2024. Kull attività jew recording iridu jkunu sostanzjati minn referenza xierqa, u aktar minn waħda, meta dan possibli. ==Diski u recordings oħra maħruġa fl-2024== === Jannar === {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |2 |Haw |[[elPaletti]] |Digital |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://elpaletti.bandcamp.com/track/haww|titlu=Haww, by elPaletti|data=2 Jannar 2024|sit=elPaletti|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-08|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20240108201542/https://elpaletti.bandcamp.com/track/haww|arkivju-data=2024-01-08|url-status=dead}}</ref> |[[wikidata:Q124354611|Q124354611]] |- |5 |Hey Lover |[[Jay Zinga]] feat. [[Bee (kantanta)|Bee]] |Video |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/6d52axydil2aE97ChUJ2Os|titlu=Hey Lover|kunjom=Zinga|isem=Jay|data=5 Jannar 2024|sit=Spotiify}}</ref> / YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=WSjbXrsuY7c|titlu=Hey Lover|kunjom=Zinga|isem=Jay|data=5 Jannar 2024|sit=YouTube}}</ref> |[[wikidata:Q124354463|Q124354463]] |- |8 |Bloat Drone |[[Lady Lizard]] |Lyric video |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://ladylizard.bandcamp.com/track/bloat-drone|titlu=Bloat Drone, by Lady Lizard|data=8 Jannar 2024|sit=Lady Lizard|lingwa=en|data-aċċess=2024-01-08}}</ref> / YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oHsJxPy3lJ4|titlu=Bloat Drone|kunjom=Lady Lizard|data=8 Jannar 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> |[[wikidata:Q124354653|Q124354653]] |- |10 |Feel the Rain |[[Chasing Pandora]] |Single |(reissue) Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/7fBZdJ95UVAFQxoHTyayKR?si=936b4f14f3d84d4f|titlu=Feel the Rain|kunjom=Chasing Pandora|data=10 Jannar 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |11 |Blata |[[Is-Suffarin]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://is-suffarin.bandcamp.com/album/blata|titlu=BLATA, by is-Suffarin|sit=is-Suffarin|lingwa=en|data-aċċess=2024-01-19}}</ref> | |- |11 |Semgħat id-Daqq (HBIT Remix) |[[Cher Camilleri]] |Remix |Soundcloud<ref>{{Ċita web|url=https://soundcloud.com/hearts-beating-in-time/semghat-id-daqq-hbit-remix|titlu=Semgħet id-Daqq (HBIT remix)|kunjom=Hearts Beating in Time|data=11 Jan 2024|sit=Soundcloud|lingwa=mt}}</ref> | |- |11 |Rejection |[[From Sheep to Wolves]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=PCn5lGT3ONU|titlu=Rejection|kunjom=From Sheep to Wolves|data=11 Jannar 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> |[[wikidata:Q124354710|Q124354710]] |- |15 |(Let's Get) High On Love |[[Ivan Grech]] + [[Faculty of Social Wellbeing]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=6S2TR4ZJTvU|titlu=(Let's Get) High On Love|kunjom=Grech|isem=Ivan|kunjom2=Faculty of Social Wellbeing|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |17 |Inkwatru Vojt |[[Liston]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/0UMTUyaYgiwXTbIjGZO6Ok|titlu=Inkwatru Vojt|kunjom=Liston|data=17 Jannar 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |- |18 |L-Isbaħ Stlla |[[Adria Twins]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=9U03TKnK46k|titlu=L-Isbaħ Stilla|kunjom=Adria Twins|data=18 Jan 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> |[[wikidata:Q124354838|Q124354838]] |- |19 |Let's Talk About Love |[[Michela Galea]] |Single<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/michela-galea-releases-single.1080087|titlu=Michela Galea releases single|data=2024-01-26|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-26}}</ref> |[[Malta Eurovision Song Contest 2024]]<ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/michela-galea-bkanzunetta-gdida-dwar-l-imhabba/|titlu=Michela Galea b'kanzunetta ġdida dwar l-imħabba|kunjom=Newsroom|isem=minn TVM|data=2024-01-20|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-20}}</ref> / Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/2lqvBWwPMV1TDFqhijB2o1|titlu=Let's Talk About Love|kunjom=Galea|isem=Michela|data=19 Jan 2024|sit=Spotify|data-aċċess=2024-01-20}}</ref> | |- |20 |Let's Talk About Love |Michela Galea |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=HpkcrVDmLGI|titlu=Let's Talk About Love (lyric video)|kunjom=Galea|isem=Michela|data=20 Jan 2024|sit=YouTube}}</ref> | |- |20 |Wicked Games |[[Shismu]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/1tOgvZBhbxuGgHXUgIGLOD|titlu=Wicked Games|kunjom=Shismu|data=20 Jan 2024|sit=Spotify}}</ref> | |- |24 |Cloudmaker |[[Oxygyn]] |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://141records.bandcamp.com/track/cloudmaker|titlu=Cloudmaker, by Oxygyn|sit=141 Records|lingwa=en|data-aċċess=2024-02-07}}</ref> | |- |25 |Too Sexy |[[Chris Birdd]] |Online |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/2i3ml0ESJNxPCpsgqfAUZ7|titlu=Too Sexy|kunjom=Birdd|isem=Chris|data=25 January 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |26 |Chemicals |[[Shaun Farrugia]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=x1C4XNySXSQ|titlu=Chemicals|kunjom=Farrugia|isem=Shaun|data=26 Jan 2024|sit=YouTube}}</ref> | |- |26 |Girls Just Wanna |[[Chess Galea]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/265GykoBua5iJdXa0KVxd4|titlu=Girls Just Wanna|kunjom=Galea|isem=Chess|data=26 Jan 2024|sit=Spotify}}</ref> | |- |26 |Arrows |[[Kyle George]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/0Vs17SVIAjvtm3IrVqOkcn|titlu=Arrows|kunjom=George|isem=Kyle|data=26 Jannar 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |28 |1964 |[[Vince Bongailas]] |EP |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/4hVMkDQmTRgB6E6evErsYd|titlu=1964|kunjom=Bogailas|isem=Vince|data=28 Jannar 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> |Q |- |29 |Happy Birthday |[[Kayati]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/1EICOx1eGebrDCLCTLGuZf|titlu=Happy Birthday|kunjom=Kayati|data=29 Jan 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> |[[wikidata:Q124472078|Q124472078]] |- |30 |Top Dog |[[Andre Camilleri]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://andrecamilleri.bandcamp.com/album/top-dog|titlu=Top Dog, by Andre Camilleri|sit=Andre Camilleri|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-08}}</ref> | |- |31 |Happy Birthday |Kayati |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Py-zR_mDMXg|titlu=Happy Birthday (Lyric Video)|kunjom=Kayati|data=31 Jan 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> |[[wikidata:Q124472078|Q124472078]] |} === Frar === {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |1 |Kieku Nista' |[[Maria Zahra Brincat]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=f2Z9D5q4AJY|titlu=Kieku Nista'|kunjom=Zahra Brincat|isem=Maria|data=1 Feb 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> / Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/07qttwtTYv0S1WgfgkDbF8|titlu=Kieku Nista'|kunjom=Zahra Brincat|isem=Maria|data=1 Feb 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> |Q |- |4 |Heatwave |[[Beck]] x [[Zak Walters]] |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://141records.bandcamp.com/track/heatwave|titlu=Heatwave, by Beck X Zack Walters|sit=141 Records|lingwa=en|data-aċċess=2024-02-10}}</ref> | |- |8 |Time Flies |[[Red Electric]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=25RCl-MOoIU|titlu=Time Flies|kunjom=Red Electric|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> |Q |- |9 |Juliette |[[Aidan Cassar|Aidan]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=rtQynrVbJL8|titlu=Juliette|kunjom=Cassar|isem=Aidan|data=9 Feb 2024|sit=YouTube|lingwa=mt, en}}</ref> |Q |- |9 |Shine |[[Moira Stafrace]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=4qNSkR1nfdo|titlu=Shine|kunjom=Stafrace|isem=Moira|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> |Q |- |9 |Warmth |[[Lulu']] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=g4uyqi12UKc|titlu=Warmth|kunjom=Lulu'|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |9 |Għanja lil Ġużi |[[Amber Bondin|Amber]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/7uziHOd5xrvAk4KPHbLXvR|titlu=Għanja lil Ġużi|kunjom=Bondin|isem=Amber|data=9 Feb 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> |Q |- |10 |Inti Biss |[[The JoyGivers]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=-iPQ-a2bvCc|titlu=Inti Biss|kunjom=The JoyGivers|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |13 |Ħajti |[[Vince Bongailas]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/4X93S80Jm0k8zhsjg8NO3n|titlu=Ħajti|kunjom=Bongailas|isem=Vince|data=13 Feb 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> |Q |- |13 |Forty five...in Process |[[elPaletti]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://elpaletti.bandcamp.com/album/forty-five-in-process|titlu=Forty - five ... in Process, by elPaletti|sit=elPaletti|lingwa=en|data-aċċess=2024-04-12}}</ref> | |- |13 |Underground |[[Melchior Sultana]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://profoundsoundmusic.bandcamp.com/album/underground|titlu=Underground, by Melchior Sultana|sit=Profound Sound Music|lingwa=en|data-aċċess=2024-04-28}}</ref> | |- |14 |Sincerely, You |[[Gaia Cauchi]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/4PGBUbxYrjRS0SgXzHBCXj|titlu=Sincerely, You|kunjom=Cauchi|isem=Gaia|data=14 Feb 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> |Q |- |15 |Birdsong |[[Hannah Theuma|Hannah]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=DYRGab69jKw|titlu=Birdsong|kunjom=Theuma|isem=Hannah|data=15 Frar 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |17 |Niġi Għandek |[[Karm Debattista mssp]] |Album |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/7mtJUnP3daGM29FfnQSGcP|titlu=Niġi Għandek|kunjom=Debattista|isem=Karm|data=17 Feb 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |- |18 |[[Ombra mai fu]] |[[Christine Dalli]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=qips0Aeffns|titlu=Ombra mai fu|kunjom=Dalli|isem=Christine|data=18 Feb 2024|sit=YouTube|lingwa=it}}</ref> | |- |21 |Kemm Nixtieq li Qed |[[A Lily]] |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://kewnrecords.bandcamp.com/track/kemm-nixtieq-li-qed|titlu=Kemm Nixtieq Li Qed, by A Lily|sit=Kewn Records|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-16}}</ref> | |- |22 |The Wards Outside |[[Sceptocrypt]] |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://sceptocrypt.bandcamp.com/track/the-wards-outside-2024|titlu=The Wards Outside (2024), by sceptocrypt|sit=Sceptocrypt|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-27}}</ref> | |- |23 |Another Problem Ahead |[[Antares Flare]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://antaresflare.bandcamp.com/album/another-problem-ahead|titlu=Another Problem Ahead, by Antares Flare|sit=Antares Flare|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-09}}</ref> | |- |23 |Sincerely, You |Gaia Cauchi |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=AoOtMeIAX5Q|titlu=Sincerely, You|kunjom=Cauchi|isem=Gaiia|data=12 Feb 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |23 |Pretend |[[Peach Talk]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/78DmVD6WKuwpzzjWKJQtFm|titlu=Pretend|kunjom=Peach Talk|data=23 Frar 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |27 |Catharsis |[[Tact]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=dNDakLmSqN0|titlu=Catharsis|kunjom=Tact|data=27 Feb 2024|sit=YouTube}}</ref> | |- |27 |Midnight Sun |[[Empire of the Ants]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=tyXlqquXdMk|titlu=Midnight Sun|kunjom=Empire of the Ants|data=27 February 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |27 |Remember |Vince Bongailas |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=iYY-ajN0v_0|titlu=Remember|kunjom=Bongailas|isem=Vince|data=27 Frar 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> |Q |- |28 |Out of the Darkness |[[Owen Leuellen]] |Album |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/7wJIziSs0vAmRiNXP8Pmvf|titlu=Out of the Darkness|kunjom=Leuellen|isem=Owen|data=28 Frar 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |- |29 |Waħdi |[[Meadow Strings]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=gS32JfbRprk|titlu=Waħdi|kunjom=Meadow Strings|data=29 Feb 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |29 |Nostalġija |[[Michelle Micallef|Michelle]] |Single<ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/michelle-ta-the-mics-bkanzunetta-li-ggedded-ftit-memorji-mill-imghoddi/|titlu=Michelle ta’ The Mics b’kanzunetta li ġġedded ftit memorji mill-imgħoddi|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=12 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/4D6E79Yfg50VNKCICR3ojz|titlu=Nostalġija|kunjom=Micallef|isem=Michelle|data=29 Frar 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |} === Marzu === {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |1 |Emmint Fik |[[Ema Vella]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/0Ec8juxOuCyz0x5hPNekgi|titlu=Emmit Fik|kunjom=Vella|isem=Ema|data=1 Marzu 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |- |1 |Survivor |[[Klinsmann]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/0zIvYT5f3l2PEYDpy7YHdp|titlu=Survivor|kunjom=Klinsmann|data=1 March 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> |Q |- |1 |[[Qalu Li Raw]] |[[Coda (grupp mużikali)|Coda]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/1IFsblIigWZnrA9C4L0Q33|titlu=Qalu Li Raw|kunjom=Coda|data=1 Marzu 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |- |1 |Ġawhra F'Qalbi |[[Janice Mangion]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=6FGTB8VLkiY|titlu=Ġawhra F'Qalbi|kunjom=Mangion|isem=Janice|data=1 Marzu 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |2 |Int u Jien |[[Moths of Renaissance]] |Single |Facebook<ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/100002832501135/videos/2030575484065207/|titlu=Int u Jien|kunjom=Moths of Renaissance|data=2 Marzu 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> / YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=2vPe74jfg4U|titlu=Int u Jien|kunjom=Moths of Renaissance|data=3 Marzu 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |6 |Tilwin |[[Robert Farrugia]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://dronarivm.bandcamp.com/album/tilwin|titlu=Tilwin, by Robert Farrugia|sit=DRONARIVM|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-17}}</ref> | |- |8 |Better Sides of You |[[Dizzy Goku]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/1wbXPTiCZst95aXfw0seN7|titlu=Better Sides of You|kunjom=Goku|isem=Dizzy|data=8 March 2024|sit=Spotify|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-30}}</ref> | |- |8 |The Grief Aftermath |[[Fade Into Obscurity]] |Album<ref>{{Ċita web|url=https://benmifsudjoslin.substack.com/p/the-album-that-took-ten-years-to|titlu=The Album That Took Ten Years to Exist – In Conversation with fade into obscurity|kunjom=Joslin|isem=Ben Mifsud|data=2024-05-25|data-aċċess=2024-06-20}}</ref> |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://fade-into-obscurity.bandcamp.com/album/the-grief-aftermath|titlu=the grief aftermath, by fade into obscurity|sit=fade into obscurity|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-20}}</ref> | |- |9 |Il-Baħħ u Jien |[[Christian Arding]] |Video<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/video-lghanja-talpoplu-winning-song-launched.1088182|titlu=Video for ‘L-Għanja tal-Poplu’ winning song launched|data=2024-03-08|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-03-09}}</ref> |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=iFqSQTJYW9k|titlu=Il-Baħħ u Jien|kunjom=Arding|isem=Christian|data=9 Marzu 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |10 |Let You In |[[Tara Formosa]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/0rHHa995WXIvwkI8uVNjQw|titlu=Let You In|kunjom=Formosa|isem=Tara|data=10 Marzu 2024|sit=Spotify|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-16}}</ref> | |- |14 |Language |[[Berne]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=zFUJUweNwZ4|titlu=Language|kunjom=Berne|data=14 Marzu 2024|sit=YouTube}}</ref> / Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/12gbdsXbuR9Sb3GhYrc4T3|titlu=Language|kunjom=Berne|data=14 Marzu 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |15 |L-Akbar Ġrajja: Innijiet b'Rabta mal-Passjoni tal-Mulej |[[Ray Sciberras]] / [[Anselm Sciberras]] - Francesca, Paul, u [[Dorothy Bezzina]] |Album |CD biss imħabbra fuq Facebook<ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=391963260220667&id=100082209881197|titlu=L-Akbar Ġrajja|kunjom=Kunsill Lokali tal-Ħamrun|data=15 Marzu 2024|sit=Facebook|lingwa=mt}}</ref> | |- |15 |Unum Remix Tracks |[[Ġenn]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://genntheband.bandcamp.com/album/unum-remix-tracks|titlu=unum remix tracks, by ĠENN|sit=ĠENN|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-26}}</ref> | |- |17 |Count This |Soular Plex / [[ONE11]] feat. [[Zion not Zeeyon]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=t--YNHUnv-E|titlu=Soular Plex - Count This|kunjom=ONE11|data=17 Marzu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |19 |Survivor |Klinsmann |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=xVNsDnmiNvk|titlu=Survivor|kunjom=Klinsmann|data=19 Marzu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> |Q |- |21 |Gardjola |[[Vince Fabri]] |EP |Soundcloud<ref>{{Ċita web|url=https://soundcloud.com/vincefabri/sets/gardjola|titlu=GARDJOLA|kunjom=Fabri|isem=Vince|sit=SoundCloud|lingwa=|data-aċċess=2024-11-16}}</ref> | |- |22 |Toni Tagħna |[[ONE11]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=xROTRzOLMy4|titlu=Toni Tagħna|kunjom=ONE11|data=22 Marzu 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |22 |Compound |[[Oxygyn]] |Album |Vinyl only<ref>{{Ċita web|url=https://shop.trackagescheme.com/event/oxygyn-compound-album-launch/|titlu=OXYGYN {{!}} COMPOUND Album Launch|sit=Trackage Scheme|data-aċċess=2024-03-16}}</ref> | |- |23 |Happier Now |[[Benny Blue]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=mYSwo3-GKxk|titlu=Happier Now|kunjom=Benny Blue|data=23 Marzu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |23 |You Want Me |[[Claire Marante]] |Single |YouTube (audio only)<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=P2veovMHRs0|titlu=You Want Me|kunjom=Marante|isem=Claire|data=23 Marzu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |23 |Hell Bound |[[Andre Camilleri]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://andrecamilleri.bandcamp.com/album/hell-bound|titlu=Hell Bound, by Andre Camilleri|sit=Andre Camilleri|lingwa=en|data-aċċess=2024-04-12}}</ref> | |- |23 |Fallakka |[[Tarzna (mużika)|Tarzna]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://tarzna.bandcamp.com/album/fallakka|titlu=Fallakka, by Tarzna|sit=Tarzna|lingwa=en|data-aċċess=2024-04-13}}</ref> | |- |24 |3 Regoli |[[Lokko]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oVk5mFCOOB8|titlu=3 Regoli|kunjom=Lokko|data=24 March 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |25 |Ġranet Sbieħ |[[SterjoTipi]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=HTimvHYB10E|titlu=Granet Sbieħ|kunjom=SterjoTipi|data=25 Marzu 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |26 |Out of Outlaws |[[Current Daze]] |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=VAOLrErc5Xc|titlu=Out of Outlaws|kunjom=Current Daze|data=26 March 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |27 |Tħallinix |[[A Lily]] |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://kewnrecords.bandcamp.com/track/t-allinix|titlu=Tħallinix, by A Lily|sit=Kewn Records|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-27}}</ref> | |- |31 |Weġgħet Żgħar |[[TroffaĦamra]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://troffahamra.bandcamp.com/album/we-g-at-g-ar|titlu=Weġgħat Żgħar|kunjom=TroffaĦamra|sit=TroffaĦamra|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-16}}</ref> | |- |31 |Soft and Clear |[[Das Birthday Girl]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://dasbirthdaygirl.bandcamp.com/album/soft-and-clear|titlu=Soft and Clear, by Das Birthday Girl|sit=Das Birthday Girl|lingwa=en|data-aċċess=2024-04-04}}</ref> / Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/0yxTpTnyZOKm4seKzRcYmM|titlu=Soft and Clear|kunjom=Das Birthday Girl|data=31 Marzu 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |} === April === {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |3 |Gatt Groove |[[Sfera]] |Album<ref>{{Ċita web|url=https://kreattivita.org/events/|titlu=Events Archive|data=2024-03-16|sit=Fondazzjoni Kreattività|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-03-16}}</ref> |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/4Or2ERgIhiZDLIYmwklmKN|titlu=Gatt Groove|kunjom=Sfera|data=5 April 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |3 |Kung Fu Karate |[[Brodu]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=qH_mxyWmlpQ|titlu=Kung Fu Karate|kunjom=Brodu|data=3 April 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |4 |Time in Bottle |[[Charles Busuttil]] & Fabrizio Fedele |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/1m3LqmiKWhLAFuHadsfQ3W|titlu=Time in a Bottle|kunjom=Busuttil|isem=Charles|kunjom2=Fedele|isem2=Fabrizio|data=4 April 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |4 |Meta Jaqa' l-Ħoss |[[One11]] |Album<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/hiphop-rising-star-one11-releases-album.1090697|titlu=Hip-hop rising star ONE11 releases album|data=2024-04-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-10}}</ref> |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/6XhthGGGFjX8Pfxl5faN7r|titlu=Meta Jaqa' l-Ħoss|kunjom=ONE11|data=4 April 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |- |5 |Saru l-Qamar |[[A Lily]] |Album<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/watch-how-haunting-voices-maltese-emigrants-inspired-new-music.1090158|titlu=Watch: How the haunting voices of Maltese emigrants inspired new music|kunjom=Magr|isem=Giuiia|data=2024-03-31|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-01}}</ref> |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://kewnrecords.bandcamp.com/album/saru-l-qamar|titlu=Saru l-Qamar, by A Lily|sit=Kewn Records|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-16}}</ref> | |- |5 |Kull Par Għal Paru |[[Maria Zahra Brincat]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/60gHwSfG4KuhUy60ZbE6xv|titlu=Kull Par Għal Paru|kunjom=Zahra Brincat|isem=Maria|data=5 April 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |- |6 |Causatum |[[Jes Psaila]] - [[The Hinge Project]] |Album<ref>{{Ċita web|url=https://www.ticketline.com.mt/bookings/Shows.aspx?ProductionId=1093|titlu=Jes Psaila The Hinge Project - 'Causatum' - Album Launch|sit=www.ticketline.com.mt|data-aċċess=2024-03-16}}</ref> |Vinyl only | |- |11 |Regional Road |[[DJ Gorg Borg]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/7x6fH2n7K8d0OnOZPVJk0O|titlu=Regional Road|kunjom=DJ Gorg Borg|data=11 April 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |11 |Wild Things (a live album) |[[Alexandra Alden]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://alexandraalden.bandcamp.com/album/wild-things-a-live-album|titlu=wild things (a live album), by Alexandra Alden|sit=Alexandra Alden|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-02}}</ref> | |- |15 |Cupid |[[Gaia Cauchi]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=5ptncV5Mn10|titlu=Cupid|kunjom=Cauchi|isem=Gaia|data=15 April 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |15 |Electrify |[[Simon Pulo]] |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://profoundsoundmusic.bandcamp.com/album/electrify|titlu=Electrify, by Simon Pulo|sit=Profound Sound Music|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-01}}</ref> | |- |19 |Kusksu Clan |[[Brodu]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://brodu.bandcamp.com/album/kusksu-clan|titlu=Kusksu Clan, by Brodu|sit=Brodu|lingwa=en|data-aċċess=2024-04-25}}</ref> | |- |19 |Cut, Paste, Rave N' Roll |[[Dolls for Idols]] |Album (reissue) |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://kewnrecords.bandcamp.com/album/cut-paste-rave-n-roll|titlu=Cut, Paste, Rave N' Roll, by Dolls For Idols|sit=Kewn Records|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-01}}</ref> | |- |23 |Anxiety |[[Myles Azzopardi|Myles]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=RWGfOiPaXss|titlu=Anxiety|kunjom=Azzopardi|isem=Myles|data=23 April 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |24 |Ugly Duckling |[[Nikita Cardona|Kiita-C]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://brodu.bandcamp.com/album/kusksu-clan|titlu=Ugly Duckling|kunjom=Kiita-C|data=24 April 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |26 |What Are We Now? |[[Jon Guelas]] + [[Gaia Cauchi]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/2COv4MKLGtV2dxtrcQy7RV|titlu=What Are We Now?|kunjom=Guelas|isem=Jon|kunjom2=Cauchi|isem2=Gaia|data=26 April 2024}}</ref> | |- |26 |Infinity |[[Denzel Jo Armani]] feat. [[Drakard]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/2GUbAQLUzDBf0MtLbJL8Zf|titlu=Infinity|kunjom=Armani|isem=Denzel Jo|data=26 April 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |26 |Trios, Had To Happen |[[Glen Montanaro]] & [[Carsten Landors]] |Album |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/2q2mYNZw0HNrGwbj7vvQCR|titlu=Trios, Had To Happen|kunjom=Montanaro|isem=Glen|kunjom2=Landors|isem2=Carsten|data=24 April 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |27 |Serquli |[[Edward Mifsud (mużiċist)|Edward Mifsud]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=1F8Q2xmh14M|titlu=Serquli|kunjom=Mifsud|isem=Edward|data=27 April 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |29 |Can't Be Stopped |[[Owen Leuellen]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=gfZmT-0Fl24|titlu=Can't Be Stopped|kunjom=Leuellen|isem=Owen|data=29 April 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |} === Mejju === {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |1 |Peace and Love |[[Manwel T]] |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://manwelt.bandcamp.com/album/peace-and-love|titlu=Peace And Love, by MANWEL T|sit=MANWEL T|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-01}}</ref> | |- |3 |Blame It On Me |[[Wayne]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/6dtCCN8dq1r4GI7JDmYs5v|titlu=Blame It On Me|kunjom=_|isem=Wayne|data=3 May 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |4 |Heal Me |[[Chess Galea]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=9kXvKyaa1Ag|titlu=Heal Me|kunjom=Galea|isem=Chess|data=4 May 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |5 |Għanja lil Ġużi |[[Amber Bondin|Amber]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=3JlXY7yXEaQ|titlu=Għanja lil Ġużi|kunjom=Bondin|isem=Amber|data=5 Mejju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |7 |Lost in the Wilderness |[[Andre Camilleri]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://andrecamilleri.bandcamp.com/album/lost-in-the-wilderness|titlu=Lost In The Wilderness, by Andre Camilleri|sit=Andre Camilleri|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-08}}</ref> | |- |9 |Mhux il-Ħin |[[Kym Pepe]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Urhln1wdHnw|titlu=Mhux il-Ħin|kunjom=Pepe|isem=Kym|data=9 Mejju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |10 |Cosmic Dance |[[Sound Synthesis]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://eudemonia.bandcamp.com/album/cosmic-dance|titlu=Cosmic Dance, by Sound Synthesis|sit=Eudemonia|lingwa=en|data-aċċess=2024-04-15}}</ref> | |- |10 |Ethereal |[[Bahjat]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=h_Ieg2_hfnc|titlu=Ethereal|kunjom=Bahjat|data=10 Mejju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |10 |Shaw Enuff |[[Tom Caruana]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://tomcaruana-teasea.bandcamp.com/album/shaw-enuff|titlu=Shaw Enuff, by Tom Caruana|sit=Tom Caruana|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-10}}</ref> | |- |11 |Mingħajr Kliem (Acoustic) |[[Keith Zammit Mintoff]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=j2ymDQylEF8|titlu=Mingħajr Kliem|kunjom=Zammit Mintoff|isem=Keith|data=11 Mejju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |13 |Teatime |[[Chasing Pandora]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=mDcHSleCfm0|titlu=Teatime|kunjom=Chasing Pandora|data=13 May 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |13 |Rita |[[Kapitlu Tlettax]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=3HlLyw-_LBQ|titlu=Rita|kunjom=Kapitlu Tlettax|data=13 Mejju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |15 |Lose |[[Sarah Bonnici]] |Single<ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/sarah-bonnici-announces-new-song-days-after-eurovision-performance/|titlu=Sarah Bonnici Announces New Song Days After Eurovision Performance|kunjom=MaltaDaily|data=2024-05-11|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-05-11}}</ref> |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/2Ni0ZV99EezHJeLEP3lbPj|titlu=Lose|kunjom=Bonnici|isem=Sarah|data=15 Mejju 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |15 |The Final Chapter |[[Sammy Murgo]] |Album |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/1kIQtsGtsMRXeUUGoGdUFa|titlu=The Final Chapter|kunjom=Murgo|isem=Sammy|data=15 Mejju 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |16 |ok ok ok |[[Anthea Gatt|Anthea]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=EkGvj62HdcM|titlu=ok ok ok|kunjom=Gatt|isem=Anthea|data=16 Mejju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |17 |Alka |[[Tribali]] |Album |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/2pdwv6mDdg9iEmVIMkWGwu|titlu=Alka|kunjom=Tribali|data=17 Mejju 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |18 |Il-Ballata tal-Hiblu Tlieta |[[Gabriel Schembri]] u [[Francesco Frendo]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=3Z0FRUuHF8E|titlu=Il-Ballata tal-Hiblu Tlieta|kunjom=Schembri|isem=Gabriel|kunjom2=Frendo|isem2=Francesco|sit=YouTube|lingwa=mt|data-aċċess=18 Mejju 2024}}</ref> | |- |19 |On My Mind |[[Jake Bartolo|Jake]] |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=5_hFAdyZsMo|titlu=On My Mind|kunjom=Bartolo|isem=Jake|data=19 Mejju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |23 |About You |[[Kayati]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=WYyoXF0RIZ8|titlu=About You|kunjom=Kayati|data=23 Mejju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> |[[wikidata:Q127327719|Q127327719]] |- |23 |Waves |[[Berne]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=FpxaUWyogIA|titlu=Waves|kunjom=Berne|data=23 Mejju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |24 |Raġġ |[[Edward Mifsud (mużiċist)|Edward Mifsud]] |Album<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/orchestral-progressive-rock-concert-due-staged-astra-theatre.1092057|titlu=Orchestral progressive rock concert to be held at Astra Theatre|data=2024-05-08|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-05-08}}</ref> | | |- |24 |Blessed |[[Ben Miller]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=fwhYzPT_An0|titlu=Blessed|kunjom=Miller|isem=Ben|data=24 Mejju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |28 |Tagħmel X'Tagħmel |[[ONE11]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=YW-w2GKE8WA|titlu=Tagħmel X'Tagħmel|kunjom=ONE11|data=28 Mejju 2024|sit=YouTubew|lingwa=mt}}</ref> | |- |29 |Easy Love |[[nosnow/noalps]] |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://nosnownoalps.bandcamp.com/album/easy-love|titlu=Easy Love, by nosnow/noalps|sit=nosnow/noalps|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-31}}</ref> | |- |30 |Sonic Expansion |[[Acidulant]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://gatedrecordings.bandcamp.com/album/sonic-expansion|titlu=Sonic Expansion, by Acidulant|sit=Gated|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-10}}</ref> | |- |31 |Jewel of the Nile |[[Chris Goa]] & [[George Curmi l-Pusé]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/3QWoSniesuEmIyGhvT9dKU|titlu=Jewel of the Nile|kunjom=Goa|isem=Chris|kunjom2=Curmi l-Pusé|isem2=George|data=31 Mejju 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |} === Ġunju === {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |2 |Jail on My Mind |[[Clinton Walletking]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=3yrt4SOJOMY|titlu=Jail on My Mind|kunjom=Walletking|isem=Clinton|data=2 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |6 |Bloodstream Waterfall Cannonball |[[Eyes to Argus]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=0eqZtG7bpTo|titlu=Bloodstream Waterfall Cannonball|kunjom=Eyes to Argus|data=6 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |7 |Lost in Love |[[Jas Rolyn]] |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=ZZBKLkv26RQ|titlu=Lost in Love (Lyric Video)|kunjom=Rolyn|isem=Jas|data=7 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |7 |Sold Cheap |[[Jim Hickey|Ħelwa]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=9bo8vKIwHlQ|titlu=Sold Cheap|kunjom=Hickey|isem=Jim|data=7 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |7 |Manwel T meets Zion Train |[[Manwel T]] & [[Zion Train]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://manwelt.bandcamp.com/album/manwel-t-meets-zion-train|titlu=MANWEL T meets ZION TRAIN, by Zion Train & Manwel T|sit=MANWEL T|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-07}}</ref> | |- |7 |The Upside Down |[[Carlo Muscat]] + [[Tony Tixier]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://carlomuscat.bandcamp.com/album/the-upside-down|titlu=The Upside Down, by Carlo Muscat and Tony Tixier|sit=Carlo Muscat|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-17}}</ref> | |- |10 |Eternità |[[Avenue Sky]] |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=NKCewdEofG4|titlu=Eternità|kunjom=Avenue Sky|data=10 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |12 |Memories |[[Micimago]] & [[Ryan Hili]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/3VEpQRfJ3ipyGqKZ3VXfQl|titlu=Memories|kunjom=Micimago|kunjom2=Hili|isem2=Ryan|data=12 Ġunju 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |12 |Gass Freestyle |[[Owen Leuellen]] |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=XNONFxn-nKY|titlu=Gass Freestyle (Lyric Video)|kunjom=Luellen|isem=Owen|data=12 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |13 |Lost in Love |Jas Rolyn |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=hbFf0vE-kUo|titlu=Lost in Love (Official Video)|kunjom=Rolyn|isem=Jas|data=13 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |13 |Over the Moon |[[The Stents]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=5JPaxYbGgF0|titlu=Over the Moon|kunjom=The Stents|data=13 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |13 |Lacrime Moët |[[Emma Muscat]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=XUe_ZRdzUxg|titlu=Lacrime Moët|kunjom=Muscat|isem=Emma|data=13 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=it}}</ref> | |- |14 |Dalgħodu |[[Kym Pepe]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=0LV4k6anV7w|titlu=Filgħodu|kunjom=Pepe|isem=Kym|data=14 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |14 |Skarta |[[Il-Majċa]] |Lyric video |Facebook<ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/watch/?v=1275656930075481|titlu=Skarta|kunjom=Lanzon|isem=Eugenio|data=14 Ġunju 2024|sit=Facebook|lingwa=mt}}</ref> | |- |15 |Gone By |[[Franco Tartaglia]] ft. [[Analise Mifsud]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=oHaX7NGUwqE|titlu=Gone By|kunjom=Tartaglia|isem=Franco|kunjom2=Mifsud|isem2=Analise|data=15 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |17 |John Doe |[[13 Years Later]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/1caEiEBfdjoE4TSItSRcjC|titlu=John Doe|kunjom=13 Years Later|data=17 Ġunju 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |18 |John Doe |13 Years Later |Lyric video<ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/13-years-later-lura-fix-xena-muzikali-maltija/|titlu=13 Years Later lura fix-xena mużikali Maltija|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=23 Ġunju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> |Facebook<ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/watch/?v=3824807151070895|titlu=John Doe (lyric video)|kunjom=13 Years Later|data=18 Ġunju 2024|sit=Facebook|lingwa=en}}</ref> | |- |20 |Just Because |[[Clinton Walletking]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/5sJwEHO01SDOTANFJFblvb|titlu=Just Because|kunjom=Walletking|isem=Clinton|data=20 Ġunju 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |21 |Better in Pink |[[Jessica Grech]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=ZAeiUbIWxRw|titlu=Better in Pink|kunjom=Grech|isem=Jessica|data=21 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |21 |Fir-Ramla l-Ħamra |[[The JoyGivers]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=VFvoki1xba0|titlu=Fir-Ramla l-Ħamra|kunjom=The JoyGivers|data=21 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |22 |Tlaqna sal-Bajja |[[Deborah C]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/03xcH7TU1ISjOlvoZuQUmS|titlu=Tlaqna sal-Bajja|kunjom=C|isem=Deborah|data=22 Ġunju 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |- |24 |Zabbeth / Vaulderie |[[Zabbeth]] / Vaulderie |Album (split) |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://zabbeth.bandcamp.com/album/zabbeth-vaulderie|titlu=Zabbeth/Vaulderie, by ZABBETH, VAULDERIE|sit=ZABBETH|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-23}}</ref> | |- |26 |Movin' |[[Moira Stafrace]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=o8ovaSJEbTQ|titlu=Movin'|kunjom=Stafrace|isem=Moira|data=26 Ġunju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |} === Lulju === {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |3 |Long Wait (Medieval Rework) |[[Robert Farrugia]] & Welleda Muller |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://robertfarrugia.bandcamp.com/track/long-wait-medieval-rework|titlu=Long Wait (Medieval Rework), by Robert Farrugia, Welleda Muller|sit=Robert Farrugia|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-22}}</ref> | |- |4 |Your Piece (single) |[[Eyes to Argus]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=p0YR7vjkXFA|titlu=Your Piece|kunjom=Eyes to Argus|data=4 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |4 |Alien Grace |[[Alien Grace]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://aliengrace.bandcamp.com/album/alien-grace|titlu=Alien Grace, by Alien Grace|sit=Alien Grace|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-26}}</ref> | |- |5 |Hero |[[Aidan Cassar|Aidan]] |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=aK6OoqByo2w|titlu=Hero (lyric video)|kunjom=Cassar|isem=Aidan|data=5 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |5 |Same Old Story |Midnight (feat. [[Joe Roscoe]] + [[Kevin Paul]]) |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/0LW8u0ZiPrkQkXmZN4AXUk|titlu=Same Old Story|kunjom=Midnight|kunjom2=Roscoe|isem2=Joe|kunjom3=Paul|isem3=Kevin|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |8 |Aunt Sally (Stop the Abuse) |[[Brian Farrugia]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=q51smTfoDHo|titlu=Aunt Sally (Stop the Abuse)|kunjom=Farrugia|isem=Brian|data=8 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |9 |Clouds |[[Andre Camilleri]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://andrecamilleri.bandcamp.com/album/clouds|titlu=Clouds, by Andre Camilleri|sit=Andre Camilleri|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-09}}</ref> | |- |9 |Tlaqna sal-Bajja |[[Deborah C]] |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=X9taasy0e2o|titlu=Tlaqna sal-Bajja|kunjom=C|isem=Deborah|data=9 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |10 |Rajtek |[[Andrew Zammit]] |Single |YouTube audio only<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=L2eMfYFfmig|titlu=Rajtek|kunjom=Zammit|isem=Andrew|data=10 Lulju 2024|sit=YouTube (via CDBaby)|lingwa=mt}}</ref> | |- |11 |Vjaġġ Sabiħ |[[Kantera]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=WUvwshyHIbA|titlu=Vjaġġ Sabiħ|kunjom=Kantera|data=11 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |11 |Modern Society |[[The Rifffs]] |Video<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/the-rifffs-back-new-single.1095200|titlu=The Rifffs are back with a new single|data=2024-07-11|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-11}}</ref> |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=I2q9HTN2xVw|titlu=Modern Society|kunjom=The Rifffs|data=11 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |12 |Memphis Mac |[[Memphis Mac]] |Album |YouTube audio only<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/playlist?list=OLAK5uy_lYGP-Hr-I_3pb2GlNnHT7F1daFF2rNhaA|titlu=Memphis Mac|kunjom=Memphis Mac|data=12 Lulju 2024|sit=YouTube playlist|lingwa=en}}</ref> | |- |12 |Naddatta |[[Cher Camilleri]] |Album |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/5vaU5mdCAlDjhhyeOCvHhM|titlu=Naddatta|kunjom=Camilleri|isem=Cher|data=12 Lulju 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |- |12 |Something Real |[[Klinsmann]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/1diddE3WchZvpyuFUBDCBc|titlu=Something Real|kunjom=Coleiro|isem=Klinsmann|data=12 Lulju 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> |Q |- |12 |Local Popular Songs Vol.1 |[[Capitol K]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://capitolk.bandcamp.com/album/local-popular-song-vol-1|titlu=Local Popular Song Vol.1, by Capitol K|sit=Capitol K|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-26}}</ref> | |- |17 |Visions of Transcendence |[[Simon Sammut]] |Album<ref>{{Ċita web|url=https://simonsammut.com/shop|titlu=Simon Sammut - Shop|sit=simonsammut.com|data-aċċess=2024-07-27}}</ref> |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://simonsammut.bandcamp.com/album/visions-of-transcendence|titlu=Visions of Transcendence, by Simon Sammut|sit=Simon Sammut|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-01}}</ref> | |- |18 |Happier |[[Shaun Farrugia]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=eymz8PoA__E|titlu=Happier|kunjom=Farrugia|isem=Shaun|data=18 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |19 |Reroot |[[Eyes to Argus]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://eyestoargus.bandcamp.com/album/reroot|titlu=Reroot, by Eyes to Argus|sit=Eyes to Argus|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-08}}</ref> | |- |19 |Holding Back |[[Tara Formosa]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/0NrUa5YD2e4JtDJqLD9Jsj|titlu=Holding Back|kunjom=Formosa|isem=Tara|data=19 Lulju 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |19 |Rajtek |Andrew Zammit |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=011vvxtx9eM|titlu=Rajtek (FILMAT BIL-LIRIKA)|kunjom=Zammit|isem=Andrew|data=19 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |19 |Stronger (remix) |[[Krista Šujak]] |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=2Ov68deYV2g|titlu=Stronger (remix)|kunjom=Šujak|isem=Krista|data=19 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |20 |Manwel T meets Dubmatix |Dubmatix & [[Manwel T]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://manwelt.bandcamp.com/album/manwel-t-meets-dubmatix|titlu=MANWEL T meets DUBMATIX, by Dubmatix & Manwel T|sit=MANWEL T|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-22}}</ref> | |- |25 |You Never Get Enough |[[Berne]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=kXlr9ngRH64|titlu=You Never Get Enough|kunjom=Berne|data=25 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |26 |Talking Back |[[The Busker]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=GvafexNQJhY|titlu=Talking Back|kunjom=The Busker|data=26 Lulju 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> |[[wikidata:Q128034394|Q128034394]] |- |26 |So Bored |[[Kurt Kind]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/27UNxGrlhJ6sd4woZnp2sa|titlu=So Bored|kunjom=Kind|isem=Kurt|data=26 July 2024|sit=open.spotify.com|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-03}}</ref> | |- |27 |Salt Water |[[Neil Pantos]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://battibatti.bandcamp.com/album/salt-water|titlu=Salt Water, by Neil Pantos|sit=Battibatti|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-28}}</ref> | |- |30 |Naddatta |[[Cher Camilleri]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://chercamilleri.bandcamp.com/album/naddatta|titlu=NADDATTA, by Cher Camilleri|sit=Cher Camilleri|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-30}}</ref>''ħareġ fuq Spotify fit-12 ta' Lulju 2024'' | |} === Awwissu === {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |1 |Paradise |[[Matthew James Borg|Matthew James]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=tDG7tOitasw|titlu=Paradise|kunjom=Borg|isem=Matthew James|data=1 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |2 |Anxiety (acoustic) - A Cinematic Experience |[[Myles Azzopardi|Myles]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=z1ACfPALm5E|titlu=Anxiety - A Cinematic Experience|kunjom=Azzopardi|isem=Myles|data=2 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref><br />''ara verżjoni oħra fit-23 t'April 2024'' | |- |2 |I Confess |[[Megan May]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/3P5u7IuXgmCO7XauxgehUV|titlu=I Confess|kunjom=May|isem=Megan|data=2 Awwissu 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |8 |The Journey |[[Scallop Studios]] |EP |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/7oSM57SEsFMzeGlN2b7fiq|titlu=The Journey|kunjom=Scallop Studios|data=8 Awwissu 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |8 |The Journey to the Elder of the Shell |Scallop Studios |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Jj9HVa3yPp4|titlu=The Journey to the Elder of the Shell|kunjom=Scallop Studios|data=8 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |8 |It's Alright |[[Kodin]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=rpoX10VLEF8|titlu=It's Alright|kunjom=Kodin|data=8 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |8 |Thank You |[[Karm Debattista]] mssp |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/6nbhjoscup9KG9ubcSkkt9|titlu=Thank you|kunjom=Debattista|isem=Karm|data=8 Awwissu 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |9 |S.W.E.A.T. |[[Kelsey Bellante]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=HyQBE1B6LdE|titlu=S.W.E.A.T.|kunjom=Bellante|isem=Kelsey|data=9 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |14 |Synthetic Panic |[[Current Daze]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/07q96k90hdVLwCnG2wrDcw|titlu=Synthetic Panic|kunjom=Current Daze|data=14 Awwissu 2024|sit=Spotify|lingwa=mt}}</ref> | |- |15 |Medieval [+] Ambient |[[Robert Farrugia]] |EP |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://robertfarrugia.bandcamp.com/album/medieval-ambient|titlu=Medieval [+] Ambient, by Robert Farrugia|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-21}}</ref> | |- |19 |Modern Society Dub - Manwel T Mix |The Rifffs |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://therifffs.bandcamp.com/track/modern-society-dub-manwel-t-mix|titlu=Modern Society Dub - Manwel T Mix, by The Rifffs MT|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-19}}</ref> | |- |19 |Prescription |[[Chess Galea]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Nev1jkBr1qM|titlu=Prescription|kunjom=Galea|isem=Chess|data=19 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |19 |Something Real |[[Klinsmann]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=rnOwIpnL7ek|titlu=Something Real|kunjom=Coleiro|isem=Klinsmann|data=19 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref>''<br />single maħruġa fit-12 ta' Ġunju 2024'' |Q |- |23 |Love Me |[[Cora Elizabeth Lewis|Cora]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=2E3EAbuHb9Y|titlu=Love Me|kunjom=Lewis|isem=Cora Elizabeth|data=23 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |24 |Once Again |[[Patryk Cutajar]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/4tgcDALagk1Y244W4vSU0V|titlu=Once Again|kunjom=Cutajar|isem=Patryk|data=24 Awwissu 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |27 |Prescription (Acoustic Version) |[[Chess Galea]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=wishPd9gUM4|titlu=Prescription (Acoustic Version)|kunjom=Galea|isem=Chess|data=27 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |27 |Losing Sleep |[[Gail Attard|Gail]], [[Glenn Sacco|Sacco]], [[Cathy K]] |Single<ref>{{Ċita web|url=https://www.melodija.eu/post/losing-sleep-press-release|titlu=Losing Sleep - Press Release|sit=www.melodija.eu|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-30}}</ref> |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/0oqhANnXDWsvQU4D3EHZmc|titlu=Losing Sleep|kunjom=Sacco|isem=Glenn|kunjom2=Attard|isem2=Gail|kunjom3=Cathy K|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |28 |Għidli Min |[[Kapitlu Tlettax]] feat. Jessica |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=HKgtUG4_SBc|titlu=Għidli Min|kunjom=Kapitlu Tlettax feat. Jessica|data=28 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |29 |Ghost of the Blues |[[Lighthouse (band)|Lighthouse]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=NcmZa0JcNlk|titlu=Ghost of the Blues|kunjom=Lighthouse|data=29 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |30 |Sometime Soon |[[Ryan Hili]] & [[Timea Farr]] |Single<ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/ryan-hili-u-timea-farr-jikkollaboraw-flimikien-bsometime-soon/?_gl=1*1rbxu5c*_up*MQ..*_ga*NzA0MzIwOTIzLjE3MjUwOTExMzQ.*_ga_3GTJ9WD5HH*MTcyNTA5MTEzNC4xLjAuMTcyNTA5MTEzNC42MC4wLjA.|titlu=Ryan Hili u Timea Farr jikkollaboraw flimikien b’Sometime Soon|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=31 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/6PUEvlWdLJph4YJJ1a4lOE?si=a7e1190459ec4301|titlu=Sometime Soon|kunjom=Hili|isem=Ryan|kunjom2=Farr|isem2=Timea|data=30 Awwissu 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |30 |Submission |[[From Sheep to Wolves]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=ER0F3VN0KzI|titlu=Submission|kunjom=From Sheep to Wolves|data=30 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |31 |Once Again |Patryk Cutajar |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Efb_7qVNZWk|titlu=Once Again|kunjom=Cutajar|isem=Patryk|data=31 Awwissu 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |} === Settembru === {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |1 |Timeless Romance |[[Geo Debono]] |Video<ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=4 Settembru 2024|titlu=Ballata Romantika mill-Kantawtur Geo Debono|url=https://newsbook.com.mt/ballata-romantika-mill-kantawtur-geo-debono/|pubblikazzjoni=Newsbook}}</ref> |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=l-Z9zM25xr0|titlu=Timeless Romance|kunjom=Debono|isem=Geo|data=1 Settembru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |4 |Lies |[[Maria Cini]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=pyGzL-BRCiY|titlu=Lies|kunjom=Cini|isem=Maria|data=4 Settembru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |5 |One and Only |[[Lyndsay Pace|Lyndsay]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=DmRIQulS5p8|titlu=One and Only|kunjom=Pace|isem=Lyndsay|data=5 Settembru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |5 |Celestial Rhymes of Conviction |[[Current Daze]] |Album |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/7DOBpLRnMHhLzPocGqpCmd|titlu=Celestial Rhymes of Conviction|kunjom=Current Daze|data=5 Settembru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |5 |Red Light |[[Nicole Frendo]] feat. [[Matt Blxck]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Bllnm1M7QXA|titlu=Red Light|kunjom=Frendo|isem=Nicole|kunjom2=Blxck|isem2=Matt|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |7 |Nowhere |[[Andre Camilleri]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://andrecamilleri.bandcamp.com/album/nowhere|titlu=Nowhere|kunjom=Camilleri|isem=Andre|data=7 Settembru 2024|sit=Bandcamp|lingwa=en}}</ref> | |- |14 |Morsa |[[Skald]] |Album<ref>{{Ċita web|url=https://www.fmt.com.mt/event-details/skald-morsa|titlu=SKALD MORSA|sit=FM Group|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-17}}</ref> | | |- |17 |Oh No |[[The Rifffs]] |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://therifffs.bandcamp.com/track/oh-no|titlu=Oh No, by The Rifffs MT|lingwa=en|data-aċċess=2024-09-23}}</ref> | |- |18 |20XX (An Open Letter to Myself) |[[Myles Azzopardi|Myles]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=XbRLHLxS4BM|titlu=20XX|kunjom=Azzopardi|isem=Myles|data=18 Settembru 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |18 |Silly Working Mule |[[Charlie Busuttil]] |Single |Audio only on YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://youtube.com/watch?v=EmDCZc-C4Y0?si=Cn_2FKaW4L-U1Guu|titlu=Silly Worrking Mule|kunjom=Busuttil|isem=Charlie|data=18 Settembru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |18 |Nightmares |[[X-Tend]] |Video |Facebook<ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/watch/?v=500267416132041|titlu=Nightmares|kunjom=X-Tend|data=18 Settembru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |20 |One-Time Story |[[Chasing Pandora]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=V-GnH_4f9CM|titlu=One-Time Story|kunjom=Chasing Pandora|data=20 Settembru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |20 |Ejja |[[Matt Blxck]] X [[Erba']] |Lyric video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=EWbFu3yiu6g|titlu=Ejja|kunjom=Black|isem=Matt|kunjom2=Erba'|data=20 Settembru 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |20 |They Say! |[[El Ferr]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/1hz7A3kt6RDElGYLX2hZQd|titlu=They Say!|kunjom=El Ferr|data=20 Settembru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |20 |Bobcat |[[Airport Impressions]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/3IcNmGumo7tMNuAeo26Che|titlu=Bobcat|kunjom=Airport Impressions|data=20 Settembru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |23 |Destinazzjoni |[[SterjoTipi]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=q84ryI02YQk|titlu=Destinazzjoni|kunjom=SterjoTipi|data=23 Settembru 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |23 |Heart of the Med |[[Dean Muscat]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/1A5HpBOTa2NGLRoJi5tMy6|titlu=Heart of the Med|kunjom=Muscat|isem=Dean|data=23 Settembru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |25 |Oh No |The Rifffs |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=M0Egaqs7Yco|titlu=Oh No|kunjom=The Rifffs|data=25 Settembru 2025|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |26 |Love You Like That |[[Sarah Bonnici]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Qam7-18WbLk|titlu=Love You Like That|kunjom=Bonnici|isem=Sarah|data=26 Settembru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |26 |1984–2024 |[[X-Tend]] |Album |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/7H9R16MpcPgZIPgYC8EEaE|titlu=X-Tend 1984–2024|kunjom=X-Tend|data=26 Settembru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |28 |Fil-Ħolm |[[1905 (kantawtur)|1905]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/75NDdKAMAk4Ss2Dnv3BPyL|titlu=Fil-Ħolm|kunjom=1905|data=28 Settembru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |} === Ottubru === {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |3 |Paint Sniffing Survivors |[[Fake Ophelia]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=vyWZffyw5PI|titlu=Paint Sniffing Survivors|kunjom=Fake Ophelia|data=3 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |4 |Paint Sniffing Survivors |Fake Ophelia |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://fakeophelia.bandcamp.com/track/paint-sniffing-survivors-2|titlu=Paint Sniffing Survivors, by Fake Ophelia|sit=Fake Ophelia|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-04}}</ref> | |- |4 |Orqod (that bb mix) |[[Joon]] |SIngle |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://templeofjoon.bandcamp.com/track/orqod-that-bb-remix|titlu=Orqod (that bb Remix), by JOON|sit=JOON|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-04}}</ref> | |- |4 |Boogeyman |[[Chess Galea]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=PQiox_Bx49c|titlu=Boogeyman|kunjom=Galea|isem=Chess|data=4 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |5 |The Weight Of It All |[[Chasing Pandora]] |Album<ref>{{Ċita web|url=https://www.melodija.eu/post/chasing-pandora-press-release|titlu=Chasing Pandora - press release|kunjom=Team|isem=Melodija|data=2024-09-17|sit=Melodija|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-02}}</ref> |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://chasingpandora.bandcamp.com/album/the-weight-of-it-all|titlu=The Weight Of It All, by Chasing Pandora|sit=Chasing Pandora|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-02}}</ref> + Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/4Gx0IGgfi6LJlR8oEU1FCB|titlu=The Weight of It All|kunjom=Chasing Pandora|data=5 Ottubru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |11 |Franklin Calleja |[[Chains]] |Single<ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/franklin-calleja-jniedi-zewg-kanzunetti-godda/|titlu=Franklin Calleja Jniedi Żewġ Kanzunetti Ġodda|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=17 Settembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/3SH4jNqS0n7ID1fgMGLvJw|titlu=Chains|kunjom=Calleja|isem=Franklin|data=11 Ottubru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |11 |Under Pressure |[[Matthew James Borg|Matthew James]] feat. [[Michela Pace|Michela]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/2M6G10L30jMnN1nvkC8R6Y|titlu=Under Pressure|kunjom=Borg|isem=Matthew James|data=11 Ottubru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |13 |Oh No Dub - Manwel T Mix |[[The Rifffs]] |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://therifffs.bandcamp.com/track/oh-no-dub|titlu=Oh No Dub, by The Rifffs MT|sit=The Rifffs MT|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-19}}</ref> | |- |14 |Għidli |[[Mike Spiteri]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=my7uhhamNrQ|titlu=Għidli|kunjom=Spiteri|isem=Mike|data=14 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |17 |Under Pressure |Matthew James feat. Michela |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=VPRfmDZcmgM|titlu=Under Pressure|kunjom=Borg|isem=Matthew James|data=17 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |18 |Burnt Endz |[[Patryk Cutajar]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=miDdBsCvPSY|titlu=Burnt Endz|kunjom=Cutajar|isem=Patryk|data=18 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |19 |Spanish Drifter |Fake Ophelia |Single |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://fakeophelia.bandcamp.com/track/spanish-drifter-2|titlu=Spanish Drifter, by Fake Ophelia|sit=Fake Ophelia|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-24}}</ref> | |- |24 |Loaded Gun |[[Eddie Fresco]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=96rFfbdydsQ|titlu=Loaded Gun|kunjom=Fresco|isem=Eddie|data=24 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |25 |The Body Is Only Light |[[Carlo Muscat]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://carlomuscat.bandcamp.com/album/the-body-is-only-light|titlu=The Body Is Only Light, by Carlo Muscat|sit=Carlo Muscat|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-19}}</ref> | |- |25 |Narċissista |[[Kapitlu Tlettax]] ft. [[Maria Christina]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=JD9INwMQ64I|titlu=Narċissista|kunjom=Kapitlu Tlettax|kunjom2=Maria Christina|data=25 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |25 |Sorry |[[Aidan Cassar|Aidan]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=nZfIG_px1sE|titlu=Sorry|kunjom=Cassar|isem=Aidan|data=25 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=en,mt}}</ref> | |- |25 |Help Me |[[Ozzy Lino]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=qWnFD_H91Rc|titlu=Help Me|kunjom=Ozzy Lino|data=25 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |27 |October Dreams |[[Nicole Magro]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=fB5fi7tNj4E|titlu=October Dreams|kunjom=Magro|isem=Nicole|data=27 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |29 |Għawdex Tiegħi |[[The JoyGivers]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=MmBRhS2uA_k|titlu=Għawdex Tiegħi|kunjom=The JoyGivers|data=29 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |31 |789 |[[Berne]] |Album |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/6d6fteCNmisZhlqJMs0qer|titlu=789|kunjom=Berne|data=31 Ottubru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |} == Novembru == {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |1 |Till I Can Gain Control Again |[[Fake Ophelia]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://fakeophelia.bandcamp.com/album/till-i-can-gain-control-again|titlu=Till I Can Gain Control Again, by Fake Ophelia|sit=Fake Ophelia|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-01}}</ref> | |- |1 |Be Still |Fake Ophelia |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=_YPvpqV74jM|titlu=Be Still|kunjom=Fake Ophelia|data=1 Novembru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |1 |Momento Mori |[[Chellcy Reitsma]] |Album |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/album/33HoceNX7wVsK5563S10XE|titlu=Momento Mori|kunjom=Reitsma|isem=Chellcy|data=1 Novembru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |4 |The Place Where No One Cries |[[Stephen Galea]] feat. [[Grace Debono]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=YhCt50drJ-w|titlu=The Place Where No One Cries|kunjom=Galea|isem=Stephen|kunjom2=Debono|isem2=Grace|data=4 Novembru 2024|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |6 |Ballottra |[[Robert Farrugia]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=_7Vq4fvkVpU|titlu=Ballottra|kunjom=Farrugia|isem=Robert|data=6 Novembru 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |8 |Paper Boat |[[Klinsmann Coleiro|Klinsmann]] |Single |Spotify<ref>{{Ċita web|url=https://open.spotify.com/track/0NdZzkMbePy3vUY3X7OegM|titlu=Paper Boat|kunjom=Coleiro|isem=Klinsmann|data=8 Novembru 2024|sit=Spotify|lingwa=en}}</ref> | |- |9 |Ħallini |[[Daryl Jaymes]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=br4IJTSLIFw|titlu=Ħallini|kunjom=Jaymes|isem=Daryl|data=9 Novembru 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |- |16 |Empire of Filth |[[Orami]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=sCeV2knaSx0|titlu=Empire of Filth|kunjom=Orami|sit=YouTube|lingwa=en}}</ref> | |- |17 |All I Need |[[Rita Pace]] |Lyric video |Facebook<ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/1213113204/videos/878338434465214/|titlu=All I Need|kunjom=Pace|isem=Rita|data=17 Novembru 2024|sit=Facebook|lingwa=en}}</ref> | |- |18 |Grazzi bil-Quddiem |[[Mistura (band)|Mistura]] |Video |YouTube<ref>{{Ċita web|url=https://www.youtube.com/watch?v=asHLVA7aYG8|titlu=Grazzi bil-Quddiem|kunjom=Mistura|data=18 Novembru 2024|sit=YouTube|lingwa=mt}}</ref> | |} == Diċembru == {| class="wikitable" |+ !Data !Titlu !Artist/i !Mod !Referenzi u/jew noti !Wikidata |- |1 |This World Will Break Your Heart |[[Andre Camilleri]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://andrecamilleri.bandcamp.com/album/this-world-will-break-your-heart|titlu=This World Will Break Your Heart, by Andre Camilleri|sit=Andre Camilleri|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-01}}</ref> | |- |15 |Gargoyle |[[Orami]] |Album |Bandcamp<ref>{{Ċita web|url=https://orami.bandcamp.com/album/gargoyle|titlu=Gargoyle, by Orami|sit=ORAMI|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-16}}</ref> | |} == Referenzi == {{Referenzi|20em}} [[Kategorija:Mużika]] [[Kategorija:Kultura Maltija]] [[Kategorija:2024 f'Malta]] [[Kategorija:Listi ta' mużika]] h3oqurllfl8j70hn4dkwf0vav99autj Nies Maltin li mietu fl-2024 0 31195 317584 317581 2024-11-19T16:01:43Z ToniSant 4257 /* Novembru */ +ref 317584 wikitext text/x-wiki '''Din hija lista ta' nies notevoli Maltin li mietu fl-2024.''' F'din il-lista jidhru biss ismijiet ta' nies li l-mewt tagħhom hija kkonfermata peremezz ta' rapport/i minn sorsi verifikabbli. Żidiet bla referenza għal sors verifikabbli jitneħħew minn hawn u jitpoġġew fil-[[Diskussjoni:Nies Maltin li mietu fl-2024|paġna ta' diskussjoni]] sakemm jiġu verifikati sew. Dwar kull persuna jinġabru biss dawn id-dettalji hawn: * Data: Isem u Kunjom, età (jew "??" meta din mhux magħrufa), għal xiex inhi magħrufa l-persuna, kawża tal-mewt (m'għandu jiddaħħal xejn meta mhux magħrufa uffiċjalment) - tagħrif ieħor f'każ ta' persuna li mhux inkluża f'Wikidata (eż. data tat-twelid), referenzi (għandu jkun hemm aktar minn waħda f'każ ta' nies aktar notevoli) '''''Nota:''' id-data tal-mewt m'għandix tkun dik ta' meta tħabbret imma ta' meta seħħet.'' ---- == Jannar == * 10: [[Alfred Cachia]], 85, ex-ħaddiem tal-gvern <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/alfred-cachia-10-01-2024|titlu=Alfred Cachia - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-01-14}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-s-sur-alfred-cachia-uffi-jal-ta---ivil-u-bniedem-rispettu-immens---david-casa|titlu="Ħalliena S-Sur Alfred Cachia, Uffiċjal Taċ-Ċivil U Bniedem Rispettuż Immens" - David Casa|kunjom=Cachia|isem=Bradley|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-14}}</ref> * 13: [[Tony Formosa]], 86, ex-kowċ tat-tim nazzjonali tal-futbol Malti <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/former-malta-coach-tony-formosa-dies-aged-86.1077933|titlu=Former Malta coach Tony Formosa dies, aged 86|data=2024-01-13|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-14}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kowc-nazzjonali-u-gurnalista-sportiv-tony-formosa/|titlu=Imut l-eks kowċ nazzjonali u ġurnalista sportiv Tony Formosa|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-14|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-14}}</ref> * 16: [[Antonio Micallef Trigona]], 71, maġistrat <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/retired-magistrate-antonio-micallef-trigona-dies-aged-71.1078281|titlu=Retired magistrate Antonio Micallef Trigona dies aged 71|data=2024-01-16|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-16}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/appreciation-magistrate-antonio-micallef-trigona-19532024.1079208|titlu=Appreciation: Magistrate Antonio Micallef Trigona (1953-2024)|kunjom=Said|isem=Mark|data=2024-01-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-25}}</ref> * 21: [[Drew Warhurst]], 49, disinjatur tal-moda <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/id-disinjatur-malti-drew-wurhurst-imut-ftit-granet-wara-ommu/|titlu=Id-disinjatur Malti Drew Warhurst imut ftit ġranet wara ommu|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-22|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/emma-muscat-pays-tribute-to-late-designer-drew-warhurst/|titlu=Emma Muscat Pays Tribute To Late Designer Drew Warhurst|kunjom=MaltaDaily|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/maltese-designer-drew-warhurst-dies/|titlu=Maltese designer Drew Warhurst dies|kunjom=Rossitto|isem=Andrea|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/malta/tributes-pour-in-for-maltese-fashion-designer-drew-warhurst/|titlu=Tributes Pour In For Maltese Fashion Designer Drew Warhurst|kunjom=Tortell|isem=Ana|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/popular-maltese-fashion-designer-drew-warhurst-dies.1079442|titlu=Popular Maltese fashion designer Drew Warhurst dies|kunjom=Magri|isem=Giulia|data=2024-01-22|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://whoswho.mt/en/renowned-fashion-designer-drew-warhurst-passes-away-suddenly|titlu=Renowned fashion designer Drew Warhurst passes away suddenly|kunjom=Tabone|isem=Fabrizio|sit=whoswho.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-01-22}}</ref> * 23: [[Joe Cassar Delia]], 80, tabib tal-familja u kandidat elettorali tal-Partit Laburista (twieled 22 ta' Dicembru 1943) <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/il-partit-laburista-jsellem-il-memorja-ta-joe-cassar-delia/|titlu=Il-Partit Laburista jsellem il-memorja ta’ Joe Cassar Delia - ONE|data=2024-01-23|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/partit-laburista-pays-tribute-to-joe-cassar-delia/|titlu=Partit Laburista pays tribute to Joe Cassar Delia|kunjom=Newsroom|isem=T. V. M.|data=2024-01-23|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-it-tabib-joe-cassar-delia-eks-kandidat-tal-partit-laburista/|titlu=Imut it-tabib Joe Cassar Delia, eks kandidat tal-Partit Laburista|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-23|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-25}}</ref> * 25: [[Piju Spiteri]], 85, xandar u organizzatur <ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/01/25/imut-ix-xandar-piju-spiteri/|titlu=Imut ix-xandar Piju Spiteri|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-01-25|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-piju-spiteri-wiehed-mill-fundaturi-tal-malta-song-festival/|titlu=Imut Piju Spiteri, wieħed mill-fundaturi tal-Malta Song Festival|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-26|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-january-28-2024.1080561|titlu=Announcements – January 28, 2024|data=2024-01-28|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://eternalhonoring.com/piju-spiteri-obituary-in-loving-memory-of-piju-spiteri/|titlu=Piju Spiteri Obituary, In Loving Memory Of Piju Spiteri|data=2024-01-26|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-28|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20240128123227/https://eternalhonoring.com/piju-spiteri-obituary-in-loving-memory-of-piju-spiteri/|arkivju-data=2024-01-28|url-status=dead}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/appreciation-piju-spiteri.1082481|titlu=Appreciation: Piju Spiteri|kunjom=Mangion|isem=Fabian|data=2024-02-08|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-08}}</ref> * 29: [[Michael Mock]], 58, illużżjonista <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-01-29/local-news/Magician-Michael-Mock-dies-ages-58-6736258180|titlu=Magician Michael Mock dies, ages 58 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-human-interest/tributes-pour-in-for-deceased-maltas-got-talent-illusionist-michael-mock/|titlu=Tributes Pour In For Deceased Malta's Got Talent Illusionist Michael Mock|kunjom=Sciberras|isem=Clara|data=2024-01-29|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/malta-got-talent-participant-michael-mock-dies-aged-58.1080822|titlu=Malta's Got Talent participant Michael Mock dies aged 58|data=2024-01-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/maltas-got-talent-michael-mock-passes-away/|titlu=Malta's Got Talent Michael Mock Passes Away|kunjom=MaltaDaily|data=2024-01-29|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita aħbar|data=29 Jan 2024|titlu="Għadni Taħt Xokk... Gwidajt Lil Michael Mock Fil-Maġija Meta Kellu Madwar 12-il Sena..." - Vanni Pulé|url=https://www.gwida.mt/mt/g-adni-ta-t-xokk-gwidajt-lil-michael-mock-fil-ma-ija-meta-kellu-madwar-12-il-sena---vanni-pul|pubblikazzjoni=Gwida}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/lifestyle/maltas-got-talent/watch-mentalist-leaves-maltas-got-talent-judges-dumbstruck-with-mind-blowing-closing-act/|titlu=WATCH: Mentalist Leaves Malta's Got Talent Judges Dumbstruck With Mind-Blowing Closing Act|kunjom=Azzopardi|isem=Jean Paul|data=2020-10-05|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2022-11-13/local-news/Getting-to-know-Michael-Mock-6736247424|titlu=Getting to know Michael Mock - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-michael-mock-eks-partecipant-ta-maltas-got-talent/|titlu=Imut Michael Mock, eks parteċipant ta' Malta's Got Talent|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-29|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-1-2024.1081248|titlu=Announcements – February 1, 2024|data=2024-02-01|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-01}}</ref> == Frar == * 2: [[Joseph Ellul Vincenti]], 93, perit <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-3-2024.1081722|titlu=Announcements – February 3, 2024|data=2024-02-03|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.theimperial.com.mt/publications/the-imperial-promotes-active-ageing-through-art/|titlu=The Imperial Promotes Active Ageing Through Art|kunjom=Borg|isem=Carina|data=2022-12-16|lingwa=en|data-aċċess=2024-02-05}}</ref> * 6: [[Louis Fsadni]], 82, eks kummissarju elettorali u direttur tal-istamperija tal-gvern <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-eks-kummissarju-elettorali-louis-fsadni/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-eks Kummissarju Elettorali Louis Fsadni - ONE|data=2024-02-06|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-06}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/02/06/imut-l-eks-kummissarju-elettorali-louis-fsadni/|titlu=Imut l-eks membru tal-management tal-Kummissjoni Elettorali Louis Fsadni|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-02-06|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-02-06}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kummissarju-elettorali-rivoluzzjonarju-louis-fsadni/|titlu=Imut l-eks Kummissarju Elettorali rivoluzzjonarju Louis Fsadni|kunjom=Mamo|isem=Matthew|data=2024-02-06|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-02-06}}</ref> * 6: [[Sammy Murgo]], 87, sassofonista <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-muzicist-sammy-murgo/|titlu=Imut il-mużiċist Sammy Murgo|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-07|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-pijunier-tal-jazz-u-s-sassafonista-leggendarju-sammy-murgo/|titlu=Imut il-pijunier tal-jazz u s-sassofonista leġġendarju Sammy Murgo|kunjom=Vassallo|isem=Alvin|data=2024-02-07|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/local-jazz-pioneer-legendary-saxophonist-sammy-murgo-dies.1082418|titlu=Jazz pioneer and legendary saxophonist Sammy Murgo dies|data=2024-02-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/tributes-flow-sammy-murgo-an-icon-maltese-jazz-scene-forever.1082496|titlu=Tributes flow for Sammy Murgo, 'an icon of the Maltese jazz scene forever'|kunjom=Galea Debono|isem=Fiona|data=2024-02-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-07}}</ref> * 16: [[Cliff d'Ugo]], 74, kitarrista u kantant (twieled 29 ta' Novembru 1949) <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kantant-u-muzicist-cliff-dugo/|titlu=Imut il-kantant u mużiċist Cliff D'Ugo|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-16|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-17}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-18-2024.1084552|titlu=Announcements – February 18, 2024|data=2024-02-18|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/ihalli-d-dinja-l-kantant-u-muzcist-cliff-d-ugo---kien-parti-mill-gruppi-the-boys-u-the-country-brothers|titlu=Iħalli D-Dinja L-Kantant U Mużiċist Cliff D'Ugo - Kien Parti Mill-Gruppi The Boys U The Country Brothers|kunjom=Bellia|isem=Marija|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-19}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.melodija.eu/post/new-forces---malta-mourns-rock-pioneer---mu%C5%BCika-mu%C5%BCika|titlu=New Forces / Malta mourns rock pioneer / Mużika Mużika|kunjom=Team Melodija|isem=|data=2024-02-20|sit=Melodija|lingwa=en|data-aċċess=2024-02-21}}</ref> * 18: [[Franklyn Borg]], 41, sewwieq tad-drag racing <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-is-sewwieq-franklyn-borg-tal-malta-drag-racing-association/|titlu=Imut is-sewwieq Franklyn Borg tal-Malta Drag Racing Association|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-18|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-ahhar-tislima-lil-franklyn-borg-tinghata-nhar-is-sibt-fhal-safi/|titlu=L-aħħar tislima lil Franklyn Borg tingħata nhar is-Sibt f'Ħal Safi|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-21|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/l-a-ar-tislima-lil-franklyn-borg-ting-ata-s-sibt-li-ej-or-ra-al-ta-al-safi|titlu=L-Aħħar Tislima Lil Franklyn Borg Tingħata S-Sibt Li Ġej Ġor-Raħal Ta' Ħal Safi!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref> == Marzu == * 4: [[Tony Agius (kantant)|Tony Agius]], 83, kantant <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-tony-agius-kien-kiteb-il-versi-tal-innu-tal-hamrun-spartans/|titlu=Imut Tony Agius; kien kiteb il-versi tal-innu tal-Ħamrun Spartans|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=4 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 7: [[Joe Cutajar]], 83, kantant u mużiċist <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/singer-joe-cutajar-dies-aged-83.1088155|titlu=Watch: Singer Joe Cutajar dies, aged 83|data=2024-03-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/local/veteran-maltese-singer-joe-cutajar-dies-at-83/|titlu=Veteran Maltese Singer Joe Cutajar Dies At 83|kunjom=Sciberras|isem=Clara|data=2024-03-07|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-kantant-joe-cutajar/|titlu=Imut il-kantant Joe Cutajar|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-03-07|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kantant-joe-cuatajr/|titlu=Imut il-Kantant Joe Cutajar|kunjom=Frederick|isem=Zammit|data=7 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/joe-cutajar-se-jinghata-l-ahhar-tislima-fil-belt-valletta//|titlu=Joe Cutajar se jingħata l-aħħar tislima fl-Belt Valletta|kunjom=Frederick|isem=Zammit|data=8 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/03/07/tithabbar-il-mewt-tal-lkantant-joe-cutajar/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-kantant Joe Cutajar|kunjom=Catania|isem=Francesco|data=2024-03-07|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/music/127976/maltese_jazz_and_cabaret_artist_joe_cutajar_passes_away_at_83|titlu=Maltese jazz and cabaret artist Joe Cutajar passes away at 83|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-08}}</ref> * 15: [[Valerie Borg]], 67, eks-kunsilliera tal-Belt Valletta <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/valerie-borg-15-03-2024|titlu=Valerie Borg - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|data=15 Marzu 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-eks-kunsilliera-beltija-valerie-borg/|titlu=Tmut l-eks-Kunsilliera Beltija Valerie Borg|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=15 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/t-alli-din-id-dinja-l-unika-kunsilliera-beltija-mara-s-issa---valerie-borg|titlu=Tħalli Din Id-Dinja L-Unika Kunsilliera Beltija Mara S'Issa - Valerie Borg|kunjom=Cachia|isem=Bradley|data=15 Marzu 2024|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-29}}</ref> * 28: [[Louis Cauchi]], 77, ġurnalist <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-gurnalist-louis-cauchi-eks-deputat-editur-ta-l-orizzont/|titlu=Imut il-ġurnalist Louis Cauchi, eks Deputat Editur ta’ L-Orizzont|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=28 March 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> == April == * 1: [[William H. Bannister]], 88, professur tal-[[fiżjoloġija]] <ref>{{Ċita aħbar|data=2024-04-02|titlu=Announcements – April 2, 2024|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-april-2-2024.1090273|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-04-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-prof-william-h-bannister.1090579|titlu=Appreciation: Prof. William H. Bannister|kunjom=Schembri-Wismayer|isem=Pierre|data=2024-04-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-07}}</ref> * 5: [[John Alfred Gulia]], 86, referee tal-futbol <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-april-9-2024.1090664|titlu=Announcements − April 9, 2024|data=2024-04-09|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-10}}</ref> * 10: [[Joseph Sammut (mużiċist)|Joseph Sammut]], 97, surmast fundatur tal-orkestra nazzjonali ta' Malta <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/joseph-sammut-founder-malta-philharmonic-orchestra-dies-aged-97.1090766|titlu=Joseph Sammut, founder of Malta Philharmonic Orchestra, dies aged 97|kunjom=Magri|isem=Giulia|data=2024-04-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-mro-joseph-sammut-il-fundatur-tal-orkestra-filarmonika/|titlu=Imut Mro Joseph Sammut, il-fundatur tal-Orkestra Filarmonika|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=10 April 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> == Mejju == * 5: [[Monica Attard]], 74, attriċi u preżentatriċi tar-radju, kanċer <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/actor-presenter-monica-attard-dies-aged-74.1091970|titlu=Presenter Monica Attard, an icon of the Maltese stage dies|data=2024-05-05|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/05/05/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monica-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-05-05|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monika-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=5 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monica-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Vassallo|isem=Alvin|data=2024-05-05|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-05-05/local-news/Presenter-actress-Monica-Attard-passes-away-aged-74-6736260827|titlu=Presenter, actress Monica Attard passes away, aged 74 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/129002/actor_and_presenter_monica_attard_passes_away|titlu=Actor and presenter Monica Attard passes away|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/asda-mill-kbar-dalg-odu-xtaqt-li-kienet-olma-mario-micallef-u-atturi-o-ra-jsellmu-l-memorja-ta-monica|titlu=“Ħasda Mill-Kbar Dalgħodu. Xtaqt Li Kienet Ħolma” – Mario Micallef U Atturi Oħra Jsellmu L-Memorja Ta’ Monica|kunjom=Zammit|isem=Nicole|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/wara-snin-tissielet-il-kancer-ommi-issa-sabet-il-paci-bint-monica-attard/|titlu=“Wara snin tissielet il-kanċer, ommi issa sabet il-paċi” – bint Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=6 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/donazzjoni-lil-hospice-flok-fjuri-ghall-funeral-ta-monica-attard/|titlu=Donazzjoni lil Hospice flok fjuri għall-funeral ta’ Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=8 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-may-8-2024.1092075|titlu=Announcements – May 8, 2024|data=2024-05-08|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-05-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/monica-kellha-dejjem-tbissima-ghal-kulhadd/|titlu='Monica kellha dejjem tbissima għal kulhadd'|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=10 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 7: [[Paul Mifsud (kritiku tal-mużika)|Paul Mifsud]], 76, ħaddiem fil-ħwienet tad-diski <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-paul-mifsud-tar-record-centre-exotique-u-music-club/|titlu=Imut Paul Mifsud tar-Record Centre, Exotique u Music Club|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=7 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 13: [[Victor Tabone]], 65, DJ (twieled 20 Settembru 1958) <ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/05/13/imut-victor-tabone-wiehed-mill-ewwel-prezentaturi-ta-radio-101/|titlu=Imut Victor Tabone - wieħed mill-ewwel preżentaturi ta' Radio 101|kunjom=Falzon|isem=Julia|data=2024-05-13|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-05-13}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-dj-victor-tabone-ie-or-mill-grupp-tal-1991-li-flimkien-fta-na-radio-101---clyde-puli|titlu="Ħalliena DJ Victor Tabone... Ieħor Mill-Grupp Tal-1991 Li Flimkien Ftaħna Radio 101" - Clyde Puli|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-13}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-prezentatur-victor-tabone/|titlu=Imut l-eks-preżentatur Victor Tabone|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=13 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 21: [[Christopher Busuttil Leaver]], 79, eks-president tal-[[Assoċjazzjoni Maltija tal-Hockey]] (twieled 18 ta' Novembru 1944) <ref>{{Ċita web|url=https://sport.timesofmalta.com/2024/05/21/former-hockey-association-of-malta-president-busuttil-leaver-dies/|titlu=Former Hockey Association of Malta president Busuttil Leaver dies|kunjom=Camilleri|isem=Valhmor|data=2024-05-21|sit=SportsDesk|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/thabbret-il-mewt-ta-l-ex-president-tal-malta-hockey-association-chris-busuttil-leaver/|titlu=Tħabbret il-mewt ta’ l-ex president tal-Malta Hockey Association Chris Busuttil Leaver - ONE|data=2024-05-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/imnikktin-afna-li-n-abbru-l-mewt-ta-chris-busuttil-leaver-l-eks-president-tal-hockey-association-malta-il-hockey-association-ta-malta|titlu=“Imnikktin Ħafna Li Nħabbru L-Mewt Ta’ Chris Busuttil Leaver, L-Eks President Tal-Hockey Association Malta” – Il-Hockey Association Ta’ Malta|kunjom=Calleja Bayliss|isem=Emil|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2005-09-06/local/The-Story-of-Chris-Busuttil-Leaver-80858|titlu=The Story of Chris Busuttil Leaver - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-chris-busuttil-leaver-mexxa-l-assocjazzjoni-tal-hockey-ghal-18-il-sena/|titlu=Imut Chris Busuttil Leaver; mexxa l-assoċjazzjoni tal-hockey għal 18-il sena|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=21 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/imut-chris-busuttil-leaver-eks-president-tal-malta-hockey-association/|titlu=Imut Chris Busuttil Leaver eks President tal-Malta Hockey Association|kunjom=Micallef|isem=Sandro|data=2024-05-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref> * 23: [[Connie Mallia]], 96, [[Malta Girl Guides]] Chief Commissioner (twieldet 31 ta' Jannar 1928) <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https://www.facebook.com/MaltaGirlGuides/posts/862388165916677|titlu=In Memoriam : Chief Commissioner Connie Mallia|kunjom=Malta Girl Guides|isem=|data=2024-05-23|sit=www.facebook.com|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-23}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://maltagirlguides.com/guiding-is-love-a-remarkable-encounter-with-ms-connie-mallia/|titlu=» Guiding is Love: A Remarkable Encounter with Ms Connie Mallia|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-05-23}}</ref> == Ġunju == * 14: [[Louis Agius]], 76, President tal-Malta Photographic Society (twieled 5 ta' Jannar 1948)<ref>{{Ċita web|url=https://artisthub.eu/portfolio/louis-agius/|titlu=Louis Agius – The Artist Hub|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/louis.agius.3|titlu=Louis Agius|sit=Facebook|lingwa=mt}}</ref> * 26: [[Vinny Vella (mużiċist)|Vinny Vella]], 96, mużiċist u band leader<ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-06-26/local-news/Maestro-Vinny-Vella-Sr-passes-away-aged-96-6736262244|titlu=Maestro Vinny Vella Sr passes away, aged 96 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/06/26/il-belt-valletta-issellem-lill-muzicist-vinny-vella/|titlu=Il-Belt Valletta ssellem lill-mużiċist Vinny Vella|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-06-26|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-muzicist-veteran-vinnie-vella-fl-ghomor-ta-96-sena/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-mużiċist veteran Vinnie Vella fl-għomor ta’ 96 sena - ONE|data=2024-06-26|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-le-enda-mu-ikali-o-ra---vinny-vella-afna-jsellmu-lil-dan-il-mu-i-ist|titlu=“Ħalliena Leġġenda Mużikali Oħra - Vinny Vella” – Ħafna Jsellmu Lil Dan Il-Mużiċist!|kunjom=Calleja Bayliss|isem=Emil|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-maestro-vinny-vella/|titlu=Imut Maestro Vinny Vella|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=26 Ġunju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/i-feel-nostalgia-for-the-days-when-i-used-to-play-but-every-beginning-has-an-end-vinnie-vella/|titlu='I feel nostalgia for the days when I used to play, but every beginning has an end' – Vinnie Vella|data=2022-10-30|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/valletta-music-legend-maestro-vinny-vella-dies-aged-96.1094481|titlu=Valletta music legend Maestro Vinny Vella dies aged 96|data=2024-06-26|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.melodija.eu/post/malta-mourns-vinnie-vella-sr-1928-2024-a-leading-musician-band-leader-and-enterta|titlu=Malta mourns Vinnie Vella Sr. (1928 – 2024) - a leading musician, band leader and entertainer|kunjom=Muscat|isem=Keith|data=2024-06-28|sit=Melodija|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-maestro-vinny-vella/|titlu='Kien ikun rieqed, konna ndoqqulu l-mużika u jċaqlaq idejh' – bint Vinny Vella|data=2024-06-29|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-29}}</ref> == Lulju == * 13: [[Tony Pace (saċerdot)|Tony Pace]], 71, għalliem, kittieb, u saċerdot<ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-fr-tony-pace-il-qassis-li-dahal-fis-sacerdozju-wara-li-mietet-martu/|titlu=Imut Fr Tony Pace, il-qassis li daħal fis-saċerdozju wara li mietet martu|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-07-13|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/en/fr-tony-pace-passes-away/|titlu=Fr Tony Pace passes away|kunjom=Agius|isem=Monique|data=13 July 2024|sit=Newsbook|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/is-sacerdoti-jerfghu-t-tebut-ta-dun-tony-pace/|titlu=Is-saċerdoti jerfgħu t-tebut ta’ Dun Tony Pace - ONE|data=2024-07-18|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-tony-pace-li-dahal-is-seminarju-ta-63-sena-wara-li-mietet-martu/|titlu=Imut Dun Tony Pace li daħal is-seminarju ta’ 63 sena wara li mietet martu|kunjom=Cilia|isem=Mariella|data=13 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-dun-tony-pace-missier-u-nannu-li-erba-snin-ilu-sar-sacerdot/|titlu=Imut Dun Tony Pace… Missier u nannu li erba’ snin ilu sar saċerdot - ONE|data=2024-07-13|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/minn-missier-ghal-father-illum-jaghlaq-67-sena-it-tnejn-isir-sacerdot/|titlu=Minn missier għal Father: illum jagħlaq 67 sena, it-Tnejn isir saċerdot|kunjom=D'Amato|isem=Anton|data=25 Ġunju 2020|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/father-and-son-to-be-ordained-as-priests-man-told-his-wife-of-his-wish-on-her-death-bed/|titlu=Father and son to be ordained as priests – Man told his wife of his wish on her death bed|kunjom=Agius|isem=Ritianne|data=2017-11-12|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/from-pater-to-pulpit-widower-tony-pace-is-to-be-ordained-a-priest-on.801531|titlu=Widower to be ordained a priest on Monday|kunjom=Arena|isem=Jessica|data=2020-06-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref> * 18: [[Joseph Vella Bondin]], 89, drammaturgu u mużikologu<ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/joseph-vella-bondin-18-07-2024|titlu=Joseph Vella Bondin - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|data=18 Lulju 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.apsbank.com.mt/farewell/joseph-vella-bondin/|titlu=Farewell, Joseph Vella Bondin - APS Bank|data=2024-07-19|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-awtur-joseph-vella-bondin-u-huh-john-imutu-ftit-hin-boghod-minn-xulxin/|titlu=L-awtur Joseph Vella Bondin u ħuh John imutu ftit ħin bogħod minn xulxin|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=18 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-19-2024.1095541|titlu=Announcements – July 19, 2024|data=2024-07-19|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-19-2024.1095541|titlu=Announcements – July 19, 2024|data=2024-07-19|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/the-inseparable-brothers-died-three-hours.1095965|titlu=The inseparable brothers who died within three hours of each other|kunjom=Borg|isem=Emma|data=2024-07-28|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-28}}</ref> * 21: [[Jaime H. Cremona]], 87, kirurgu tal-ostetrija, president ta' SMOM, ambaxxatur għall-[[Arabja Sawdija]]<ref>{{Ċita web|url=https://stedwards.edu.mt/uncategorized/two-distinguished-edwardians-pass-on-to-eternal-life/|titlu=Two distinguished Edwardians pass on to eternal life|data=22 July 2024|lingwa=en|data-aċċess=24 July 2024}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo/?fbid=1029606889166234&set=a.139060911554174|titlu=Jaime H. Cremona - Notice of Death|data=21 July 2024|lingwa=en|data-aċċess=24 July 2024}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-21-2024.1095645|titlu=Announcements − July 21, 2024|data=2024-07-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-24}}</ref> * 22: [[Marco Bartolo]], 62, xenografu, attur, u pittur (twieled 15 ta' Mejju 1962)<ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/SFMA1890/posts/855823496596199|titlu=Marco Bartolo RIP|kunjom=Soċjeta' Filarmonika Marija Annunzjata Ħal Balzan A.D. 1890|data=22 Lulju 2024|sit=Facebook|lingwa=mt|data-aċċess=}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/ohalli-di-n-id-dinja-lartist-marco-bartolo|titlu=Iħalli Din Id-Dinja L-Artist Marco Bartolo|kunjom=Cefai|isem=Charlton|data=22 Lulju 2024|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-marco-bartolo-ix-xenografu-tat-teatru-manoel/|titlu=Imut Marco Bartolo, ix-xenografu tat-Teatru Manoel|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=23 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/07/24/ix-xenografu-marco-bartolo-jinghata-l-ahhar-tislima/|titlu=Ix-xenografu Marco Bartolo jingħata l-aħħar tislima|kunjom=Newsroom|isem=N. E. T.|data=2024-07-24|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-07-24}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-marco-bartolo-ix-xenografu-tat-teatru-manoel-u-artist-balzani/|titlu=Tingħata l-aħħar tislima lil Marco Bartolo, ix-xenografu tat-Teatru Manoel u artist Balzani - ONE|data=2024-07-24|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-24}}</ref> * 22: [[Winston Hassall]], 75, pittur, kanċer<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/malta-art-world-mourns-death-beloved-painter-winston-hassall.1095866|titlu=Malta’s art world mourns the death of beloved painter Winston Hassall|kunjom=Borg|isem=Neville|data=2024-07-26|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-26}}</ref> * 23: [[Mark Mallia]], 59, artist, anewriżma<ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-artist-mark-mallia/|titlu=Imut l-artist Mark Mallia|kunjom=Sghendo|isem=Luigi|data=2024-07-23|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/artist-mark-mallia-dies-59.1095770|titlu=Artist Mark Mallia dies aged 59|kunjom=Borg|isem=Neville|data=2024-07-23|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-07-23/local-news/Artist-Mark-Mallia-passes-away-at-age-59-6736262930|titlu=Renowned artist Mark Mallia passes away at age 59 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-artist-mark-mallia/|titlu=Imut l-artist Mark Mallia|kunjom=Cilia|isem=Mariella|kunjom2=Mifsud|isem2=Claire|data=23 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/local-artist-mark-mallia-passes-away/|titlu=Local Artist Mark Mallia Passes Away|kunjom=MaltaDaily|data=2024-07-23|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/en/artist-mark-mallia-passes-away/|titlu=Artist Mark Mallia passes away|data=23 July 2024|sit=Newsbook|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/art/130386/contemporary_artist_mark_mallia_dies_after_sudden_bout_of_illness|titlu=Contemporary artist Mark Mallia dies after sudden bout of illness|kunjom=Vella|isem=Matthew|data=23 July 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/persuna-unika-u-habib-ta-qalb-tajba-tinghata-l-ahhar-tislima-lil-mark-mallia/|titlu=“Persuna unika u ħabib ta’ qalb tajba”; tingħata l-aħħar tislima lil Mark Mallia|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=26 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/l-artist-mark-mallia-jaghti-ghajnejh-bhala-donazzjoni-tal-organi/|titlu=L-artist Mark Mallia jagħti għajnejh bħala donazzjoni tal-organi|kunjom=Preca Taroum|isem=Claire|data=2024-07-27|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-27}}</ref> * 29: [[John Caruana]], ??, magħruf bħala Cane', plejer tal-waterpolo ma' San Ġiljan ASC u kowċ tal-waterpolo San Ġiljan ASC Women<ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/san-giljan-aquatic-sports-club-isellmu-l-memorja-ta-john-caruana-li-g-adda-g-all--ajja-ta-dejjem|titlu=San Giljan Aquatic Sports Club Isellmu L-Memorja Ta' John Caruana Li Għadda Għall-Ħajja Ta' Dejjem!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/sangiljanasc/posts/1030555889073682|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-07-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-ex-plejer-u-kowc-tal-waterpolo-john-caruana/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-ex plejer u kowċ tal-waterpolo John Caruana - ONE|data=2024-07-29|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-31}}</ref> == Awwissu == * 2: [[Joe Brincat (politiku)|Joe Brincat]], 80, avukat u politiku, deputat mexxej tal-Partit Laburista <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/former-labour-deputy-leader-joe-brincat-dies.1096211|titlu=Former Labour deputy leader, MP, Joe Brincat dies aged 80|data=2024-08-02|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130541/labour_stalwart_joe_brincat_former_deputy_leader_dies_at_80|titlu=Labour stalwart Joe Brincat, former deputy leader, dies at 80|kunjom=Vella|isem=Matthew|data=2 Awwissu 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-eks-ministru-u-eks-deputat-mexxej-laburista-joe-brincat/|titlu=Imut l-eks ministru u eks Deputat Mexxej Laburista Joe Brincat|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-08-02|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/thabbret-il-mewt-tal-eks-deputat-mexxej-laburista-dr-joe-brincat/|titlu=Tħabbret il-mewt tal-eks Deputat Mexxej Laburista Dr Joe Brincat - ONE|kunjom=Borg|isem=Francesco|data=2024-08-02|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-02/local-news/Former-PL-deputy-leader-Joe-Brincat-dies-aged-80-6736263171|titlu=Former PL deputy leader Joe Brincat dies, aged 80 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-politics/no-more-suffering-tributes-pour-in-for-joe-brincat-former-pl-deputy-leader-who-died-aged-81/|titlu='No More Suffering': Tributes Pour In For Joe Brincat, Former PL Deputy Leader Who Died Aged 81|kunjom=Urpani|isem=David Grech|data=2024-08-02|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-deputat-mexxej-tal-pl-joe-brincat/|titlu=Imut l-eks deputat mexxej tal-PL Joe Brincat|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=2 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/it-never-late-show-kindness-thank-dad-showing-us-way.1096273|titlu='It’s never too late… to show kindness. Thank you dad for showing us the way'|kunjom=Brincat|isem=Stephan|data=2024-08-04|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-04}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-joe-brincat-19442024.1096294|titlu=Appreciation: Joe Brincat (1944-2024)|kunjom=Said|isem=Mark|data=2024-08-05|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-joe-brincat-eks-deputat-mexxej-tal-pl/|titlu=Tingħata l-aħħar tislima lil Joe Brincat, eks Deputat Mexxej tal-PL|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=5 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 3: [[Robert Schembri]], 64, inġinier ċivili, waqa' 4 sulari <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/man-64-dies-falling-lift-shaft-sliema.1096272|titlu=Engineer who died after falling down Sliema lift shaft named as Robert Schembri|data=2024-08-03|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-03/local-news/Man-dies-after-falling-down-lift-shaft-6736263226|titlu=Updated: Man dies after falling down lift shaft - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/ragel-jitlef-hajtu-wara-waqa-ta-madwar-4-sulari/|titlu=Raġel jitlef ħajtu wara waqa’ ta’ madwar 4 sulari|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=3 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/robert-schembri-huwa-r-ragel-li-waqa-u-miet-ftas-sliema/|titlu=Robert Schembri, huwa r-raġel li waqa’ u miet f’Tas-Sliema|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=3 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/ragel-imut-wara-li-waqa-4-sulari-ftas-sliema/|titlu=L-Inġinier Robert Schembri, ir-raġel li waqa' u miet f'Tas-Sliema|kunjom=|isem=|data=2024-08-03|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-robert-schembri.1097189|titlu=Appreciation – Robert Schembri|kunjom=Zammit Ciantar|isem=Joe|data=2024-08-25|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 9: [[Saviour Seisun]], ??, edukatur <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/saviour-michael-seisun-09-08-2024|titlu=Saviour Michael Seisun - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|data=9 Awwissu 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-12-2024.1096612|titlu=Announcements – August 12, 2024|data=2024-08-12|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-13-2024.1096651|titlu=Announcements – August 13, 2024|data=2024-08-13|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://adriangrima.org/2024/08/10/salvu-seisun/|titlu=Salvu Seisun|kunjom=Grima|isem=Adrian|data=2024-08-10|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 11: [[Jean Attard]], 34, attur tat-TV <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/halla-vojt-li-qatt-ma-jista-jigi-sostitwit-jean-attard-attur-minn-becky-imut-fl-eta-ta-34-sena/|titlu=“Ħalla vojt li qatt ma jista’ jiġi sostitwit”: Jean Attard, attur minn Becky imut fl-età ta’ 34 sena|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=11 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-11-2024.1096591|titlu=Announcements – August 11, 2024|data=2024-08-11|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-13}}</ref> * 18: [[Lorenzo Vella]], 43, kap tal-Kummissjoni Ewropeja Maltija <ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130766/european_civil_servant_lorenzo_vella_passes_away_at_43|titlu=Civil servant Lorenzo Vella, who headed Commission delegation to Malta, passes away at 43|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/lorenzo-vella-head-ec-delegation-malta-dies-aged-43.1096880|titlu=Lorenzo Vella, head of EC delegation to Malta, dies aged 43|data=2024-08-18|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-18/local-news/Lorenzo-Vella-Malta-s-head-of-European-Commission-representation-passes-away-6736263561|titlu=Lorenzo Vella, Malta’s head of European Commission representation, passes away - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-18}}</ref> * 23: [[Hugh Caruana]], 78, kunsillier lokali (Gżira) u eks-plejer u kowċ tal-futbol (twieled 22 t'April 1946) <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/footballer-hugh-caruana-dies-aged-78.1097174|titlu=Former footballer, councillor Hugh Caruana dies aged 78|data=23 Awwissu 2024|sit=Times of Malta|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/08/23/imut-hugh-caruana-eks-plejer-u-kowc-ta-success-u-wicc-familjari-fuq-replay/|titlu=Imut Hugh Caruana, eks plejer u kowċ ta’ suċċess u wiċċ familjari fuq Replay|kunjom=Micallef|isem=Christian|data=23 Awwissu 2024|sit=netnews.com.mt|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/tithabbar-il-mewt-ta-hugh-caruana-ex-plejer-u-kowc/|titlu=Titħabbar il-mewt ta' Hugh Caruana, ex plejer u kowċ|kunjom=Falzon|isem=Chris|data=2024-08-23|sit=TVMsport|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-hugh-caruana-eks-footballer-kowc-u-prezentatur/|titlu=Imut Hugh Caruana: eks-footballer, kowċ, u prezentatur|kunjom=Vella|isem=Luke|data=23 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 28: [[Stephen Mangion]], 55, ex-puliżija li miet fl-emerġenza ta' [[Sptar Mater Dei|Mater Dei]], ''cardiac tamponade'' u ''aortic dissection'' <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/jekk-qatt-kont-qed-nistenna-kollox-din-zgur-li-le-imut-stephen-mangion/|titlu=“Jekk qatt kont qed nistenna kollox din żġur li le”; imut Stephen Mangion|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=28 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imur-bugigh-fsidru-l-emergenza-ihalluh-jistenna-u-jitlef-hajtu-fil-waiting-area/|titlu=Imur b’uġigħ f’sidru l-Emerġenza, iħalluh jistenna u jitlef ħajtu fil-waiting area|kunjom=Mifsud|isem=Claire|data=28 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/delia-azzopardi-claim-man-dies-ae-waiting-area-reporting-chest-pain.1097355|titlu=Inquiry into man's death at A&E waiting room after complaining of chest pains|kunjom=Ellul|isem=Daniel|kunjom2=Xuereb|isem2=Mario|kunjom3=Calleja|isem3=Claudia|data=2024-08-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/emergency-death-cctv-footage-shows-mangion-drive-hospital.1097458|titlu=Emergency death: CCTV footage shows Mangion did not drive himself to hospital|kunjom=Xuereb|isem=Mario|data=2024-08-31|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/mangion-ma-mietx-barrest-kardijaku-izda-bkumplikazzjonijiet-ohra-tal-qalb/|titlu=Mangion ma mietx b’arrest kardijaku iżda b’kumplikazzjonijiet oħra tal-qalb|kunjom=Vella|isem=Luke|data=31 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/l-awtopsja-tikkonkludi-li-stephen-mangion-miet-bcardiac-tamponade/|titlu=Min allega li Mangion intalab jistenna wara li kellu uġigħ f’sidru kien fake profile - ONE|kunjom=Falzon|isem=Trischia|data=2024-08-31|sit=ONE.com.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/inquiry-stephen-mangion-death-finds-no-negligence-medical-staff.1097834|titlu=Inquiry into Stephen Mangion’s death finds no negligence by medical staff|kunjom=Xuereb|isem=Mario|data=2024-09-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-10}}</ref> * 30: [[Jake Vella]], 15, atleta żgħażugħ li qajjem kuxjenza b'risq l-Assoċjazzjoni tal-Annimali Abbandunati, [[ROHHAD]] <ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-human-interest/a-loss-for-all-of-malta-15-year-old-hero-jake-vella-dies/|titlu='A Loss For All Of Malta': 15-Year-Old Hero Jake Vella Dies|kunjom=Urpani|isem=David Grech|data=2024-08-30|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-08-30}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-jake-vella/|titlu=Imut Jake Vella|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=30 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130952/sports_inspiration_jake_vella_passes_away_after_yearslong_battle_with_rare_condition|titlu=Sports inspiration Jake Vella passes away after years-long battle with rare condition|kunjom=Meilak|isem=Nicole|data=30 Awwissu 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-30}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/young-athlete-jake-vella-dies-aged-15.1097257|titlu=Young athlete Jake Vella dies, aged 15|kunjom=Zammit|isem=Mark Lawrence|data=2024-08-30|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-30}}</ref> * 31: [[Mario Baldacchino]], 55, pittur (magħruf l-iktar għax-xogħolijiet tiegħu marbuta mal-knejjes u festi), kanċer <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-artist-mario-baldacchino/|titlu=Imut l-artist Mario Baldacchino|kunjom=Vella|isem=Luke|data=2024-08-31|sit=Newsbook Malta|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0AGJ4xUTZaEpaDLgB1dYDhMupRSmpjhWCL65dp5DgJLoiewziYYuaiGEkgZgghbTjl&id=100008075116170|titlu=Facebook|kunjom=Kummissjoni Armar San Guzepp|isem=|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 31: Dun [[Anġ Seychell]], 91, qassis u fundatur ta' Dar Nazareth <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-31/local-news/Dun-Ang-Seychell-founder-of-Nazareth-Foundation-dies-aged-91-6736263873|titlu=Dun Ang Seychell, founder of Nazareth Foundation, dies aged 91 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/dun-ang-seychell-dies-aged-91.1097476|titlu=Dun Anġ Seychell dies, aged 91|data=2024-08-31|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-dun-ang-seychell/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell|kunjom=|isem=|data=2024-08-31|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-ang-seychell/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell|kunjom=Vella|isem=Luke|data=31 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita ktieb|kunjom=Zammit|isem=Doris|kunjom2=Bonello|isem2=Tonio|sena=2020|titlu=Il-Ħajja u l-Istorja ta’ Dun Anġ Seychell|lingwa=mt|post=Malta|pubblikatur=BDL|isbn=9789995716899}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-dun-ang-seychell-il-fundatur-tal-fondazzjoni-nazzareth/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell, il-fundatur ta’ Fondazzjoni Nazzareth - ONE|kunjom=Caruana|isem=Javier|data=2024-08-31|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> == Settembru == * 10: [[Karl Gouder]], 45, politiku <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/karl-gouder-dies-days-announcing-run-pn-general-secretary-post.1097861|titlu=Karl Gouder dies, days after announcing run for PN general secretary post|data=2024-09-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-09-10/local-news/Former-PN-MP-Karl-Gouder-dies-aged-45-6736264043|titlu=Former PN MP Karl Gouder dies aged 45 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-ex-deputat-tal-pn-karl-gouder/|titlu=Imut l-ex Deputat tal-PN Karl Gouder|kunjom=TVMnews|isem=|data=2024-09-10|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/131130/pn_announces_passing_away_of_former_mp_karl_gouder|titlu=Former Nationalist MP Karl Gouder, longtime party stalwart, passes away at 45|kunjom=Vella|isem=Matthew|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-09-10}}</ref> * 17: [[Stephen Attard]], 58, mużiċist u kompożitur (twieled 1 ta' Jannar 1966) <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-mro-stephen-attard-19662024.1098395|titlu=Appreciation: Mro Stephen Attard (1966-2024)|kunjom=Attard|isem=Geoffrey G.|data=2024-09-22|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/gozocathedral/posts/980329404138086|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-09-24}}</ref> * 21: [[Charles Briffa]], 73, professur tal-kritika letterarja <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/academic-literary-critic-charles-briffa-dies-aged-73.1098382|titlu=Academic and literary critic Charles Briffa dies aged 73|data=2024-09-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/131308/charles_briffa_literary_critic_who_championed_maltese_language_passes_away|titlu=Charles Briffa, literary critic who championed Maltese language, passes away|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kittieb-u-l-akkademiku-charles-briffa/|titlu=Imut il-kittieb u l-akkademiku Charles Briffa|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=21 Settembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/09/21/imut-il-professur-charles-briffa/|titlu=Imut il-Professur Charles Briffa|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-09-21|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-professur-tal-malti-u-kritiku-letterarju-charles-briffa/|titlu=Imut il-professur tal-Malti u kritiku letterarju Charles Briffa|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-09-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita aħbar|data=26 Settembru 2024|titlu=Prof. Charles Briffa (1951-2024): kritiku, skular u xandar tal-kelma|url=https://newsbook.com.mt/prof-charles-briffa-1951-2024-kritiku-skular-u-xandar-tal-kelma/|pubblikazzjoni=Newsbook}}</ref> == Ottubru == * 1: [[Joseph Felix Cachia]], 80, edukatur (twieled 1 ta' Mejju 1944) <ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Cilia|isem=Mariella|data=2 Ottubru 2024|titlu=Imut il-Mellieħi Joseph Felix Cachia|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-melliehi-joseph-felix-cachia/|pubblikazzjoni=Newsbook}}</ref> * 6: [[Polly March]], 77, attriċi u direttur tat-teatru <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/renowned-actor-theatre-director-polly-march-dies.1099112|titlu=Renowned actor, theatre director Polly March dies two weeks before opening night|data=2024-10-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/cultural_diary/131596/polly_march_celebrated_performer_and_director_passes_away|titlu=Polly March, British actress and doyenne of Maltese theatre, passes away|kunjom=Meilak|isem=Nicole|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-direttrici-teatrali-polly-march/|titlu=Tmut l-Attriċi u Direttriċi Teatrali Polly Marh|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=7 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 27: Dun [[Manwel Curmi]], 87, Fundatur tal-[[Fondazzjoni Arka]] <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/fr-manwel-curmi-founder-gozo-fondazzjoni-arka-dies-aged-94.1100165|titlu=Fr Manwel Curmi, founder of Gozo's Fondazzjoni Arka, dies aged 87|data=2024-10-27|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-manwel-il-fundatur-ta-dar-arka|titlu=Imut Dun Manwel, il-fundatur ta' Dar Arka|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=27 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-fundatur-tal-fondazzjoni-arka-dun-manwel-curmi/|titlu=Imut il-fundatur tal-Fondazzjoni Arka, Dun Manwel Curmi|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-10-27|lingwa=mt|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/live-il-funeral-ta-dun-manwel-curmi-fundatur-ta-dar-arka/|titlu=“Dun Manwel huwa l-wiċċ sabiħ tal-Knisja u s-saċerdozju” – l-Isqof Anton Teuma|kunjom=Vella|isem=Luke|data=29 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 27: [[Terry L. Bencini]], 94, attriċi u kantanta <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/terry-l-bencini-stalwart-maltese-theatre-dies-aged-94.1100160|titlu=Terry L. Bencini, a stalwart of Maltese theatre, dies aged 94|data=2024-10-27|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-kantanta-terry-l-bencini|titlu=Tmut l-attriċi u kantanta Terry L Bencini|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=27 Ottubru 2024|sit=Newbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tmut-l-attrici-terry-l-bencini/|titlu=Tmut l-attriċi Terry L. Bencini|kunjom=Cassar|isem=Daphne|data=2024-10-27|sit=TVM|lingwa=mt|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/10/27/tmut-l-attrici-u-kantanta-terry-bencini/|titlu=Tmut l-attriċi u kantanta Terry Bencini|kunjom=Riolo|isem=Chayenne|data=2024-10-27|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-ahhar-tislima-lil-terry-l-bencini-tinghata-ghada-ftas-sliema/|titlu=L-aħħar tislima lil Terry L. Bencini tingħata għada f’Tas-Sliema|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=29 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 29: [[Lino Ferris]], 72, attur, direttur teatrali, u dramaturgu (twieled 20 ta' Novembru 1951) <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-lino-ferris-pilastru-tat-teatru-salesjan/|titlu=Imut Lino Ferris, pilastru tat-Teatru Salesjan|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-10-29|sit=Newsbook.com.mt|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1107918421333948&set=a.511778507614612&type=3&ref=embed_post|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-10-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/lino-ferris-29-10-2024|titlu=Lino Ferris - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-04}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/bernardette-ferris-01-11-2024|titlu=Bernardette Ferris - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-04}}</ref> == Novembru == * 18: [[Mario Meli]], 84, xandar u ġurnalist tal-isports <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-il-gurnalist-sportiv-veteran-mario-meli/|titlu=Imut il-ġurnalist sportiv veteran Mario Meli|kunjom=Bonnici|isem=Mario|data=2024-11-18|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/imut-l-ex-gurnalist-sportiv-mario-meli/|titlu=Imut l-ex ġurnalist sportiv Mario Meli|kunjom=Aquilina|isem=Andrea|data=2024-11-18|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://sport.timesofmalta.com/2024/11/18/former-veteran-sports-journalist-mario-meli-dies-aged-84/|titlu=Former veteran sports journalist Mario Meli dies aged 84|kunjom=Camilleri|isem=Valhmor|data=2024-11-18|sit=SportsDesk|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltasport.mt/malta-sports/malta-mourns-the-passing-of-legendary-sports-journalist-mario-meli-aged-8/|titlu=Malta mourns the passing of legendary sports journalist Mario Meli, aged 84 {{!}} Malta Sport News|kunjom=Pace|isem=Ian|data=2024-11-18|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-gurnalista-sportiv-mario-meli/|titlu=Imut l-eks ġurnalist sportiv Mario Meli|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=19 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 18: [[Gian Patist Camilleri]], ??, attur, bandist, u eks-kunsillier ta' Ħad-Dingli <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kunsillier-gian-patist-camilleri/|titlu=Imut l-eks kunsillier Gian Patist Camilleri|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=18 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 19: [[Arthur Micallef]], ??, Tenur Furjaniż <ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/imut-it-tenur-furjani-arthur-micallef---insellmu-l-memorja-tieg-u|titlu="Imut It-Tenur Furjaniż Arthur Micallef" - Insellmu L-Memorja Tiegħu!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-19}}</ref> * 19: [[Frans Mifsud]], 89, Saċerdot Żejtuni, <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo/?fbid=967269575434235&set=a.458795522948312|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-11-19}}</ref> == Ara aktar == * [[:Kategorija:Mietu fl-2024]] - tinkludi ħoloq għal artikli fil-Wikipedija dwar nies li mietu fl-2024 == Referenzi == {{Referenzi}} [[Kategorija:Nies Maltin]] [[Kategorija:2024 f'Malta]] [[Kategorija:Imwiet f'Malta]] [[Kategorija:Mietu fl-2024|*]] [[Kategorija:Listi ta' mwiet bis-sena]] a66bmmo13s65958iuzykc0roayk25ch 317585 317584 2024-11-19T16:03:18Z ToniSant 4257 /* Novembru */ +ref 317585 wikitext text/x-wiki '''Din hija lista ta' nies notevoli Maltin li mietu fl-2024.''' F'din il-lista jidhru biss ismijiet ta' nies li l-mewt tagħhom hija kkonfermata peremezz ta' rapport/i minn sorsi verifikabbli. Żidiet bla referenza għal sors verifikabbli jitneħħew minn hawn u jitpoġġew fil-[[Diskussjoni:Nies Maltin li mietu fl-2024|paġna ta' diskussjoni]] sakemm jiġu verifikati sew. Dwar kull persuna jinġabru biss dawn id-dettalji hawn: * Data: Isem u Kunjom, età (jew "??" meta din mhux magħrufa), għal xiex inhi magħrufa l-persuna, kawża tal-mewt (m'għandu jiddaħħal xejn meta mhux magħrufa uffiċjalment) - tagħrif ieħor f'każ ta' persuna li mhux inkluża f'Wikidata (eż. data tat-twelid), referenzi (għandu jkun hemm aktar minn waħda f'każ ta' nies aktar notevoli) '''''Nota:''' id-data tal-mewt m'għandix tkun dik ta' meta tħabbret imma ta' meta seħħet.'' ---- == Jannar == * 10: [[Alfred Cachia]], 85, ex-ħaddiem tal-gvern <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/alfred-cachia-10-01-2024|titlu=Alfred Cachia - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-01-14}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-s-sur-alfred-cachia-uffi-jal-ta---ivil-u-bniedem-rispettu-immens---david-casa|titlu="Ħalliena S-Sur Alfred Cachia, Uffiċjal Taċ-Ċivil U Bniedem Rispettuż Immens" - David Casa|kunjom=Cachia|isem=Bradley|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-14}}</ref> * 13: [[Tony Formosa]], 86, ex-kowċ tat-tim nazzjonali tal-futbol Malti <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/former-malta-coach-tony-formosa-dies-aged-86.1077933|titlu=Former Malta coach Tony Formosa dies, aged 86|data=2024-01-13|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-14}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kowc-nazzjonali-u-gurnalista-sportiv-tony-formosa/|titlu=Imut l-eks kowċ nazzjonali u ġurnalista sportiv Tony Formosa|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-14|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-14}}</ref> * 16: [[Antonio Micallef Trigona]], 71, maġistrat <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/retired-magistrate-antonio-micallef-trigona-dies-aged-71.1078281|titlu=Retired magistrate Antonio Micallef Trigona dies aged 71|data=2024-01-16|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-16}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/appreciation-magistrate-antonio-micallef-trigona-19532024.1079208|titlu=Appreciation: Magistrate Antonio Micallef Trigona (1953-2024)|kunjom=Said|isem=Mark|data=2024-01-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-25}}</ref> * 21: [[Drew Warhurst]], 49, disinjatur tal-moda <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/id-disinjatur-malti-drew-wurhurst-imut-ftit-granet-wara-ommu/|titlu=Id-disinjatur Malti Drew Warhurst imut ftit ġranet wara ommu|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-22|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/emma-muscat-pays-tribute-to-late-designer-drew-warhurst/|titlu=Emma Muscat Pays Tribute To Late Designer Drew Warhurst|kunjom=MaltaDaily|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/maltese-designer-drew-warhurst-dies/|titlu=Maltese designer Drew Warhurst dies|kunjom=Rossitto|isem=Andrea|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/malta/tributes-pour-in-for-maltese-fashion-designer-drew-warhurst/|titlu=Tributes Pour In For Maltese Fashion Designer Drew Warhurst|kunjom=Tortell|isem=Ana|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/popular-maltese-fashion-designer-drew-warhurst-dies.1079442|titlu=Popular Maltese fashion designer Drew Warhurst dies|kunjom=Magri|isem=Giulia|data=2024-01-22|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://whoswho.mt/en/renowned-fashion-designer-drew-warhurst-passes-away-suddenly|titlu=Renowned fashion designer Drew Warhurst passes away suddenly|kunjom=Tabone|isem=Fabrizio|sit=whoswho.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-01-22}}</ref> * 23: [[Joe Cassar Delia]], 80, tabib tal-familja u kandidat elettorali tal-Partit Laburista (twieled 22 ta' Dicembru 1943) <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/il-partit-laburista-jsellem-il-memorja-ta-joe-cassar-delia/|titlu=Il-Partit Laburista jsellem il-memorja ta’ Joe Cassar Delia - ONE|data=2024-01-23|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/partit-laburista-pays-tribute-to-joe-cassar-delia/|titlu=Partit Laburista pays tribute to Joe Cassar Delia|kunjom=Newsroom|isem=T. V. M.|data=2024-01-23|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-it-tabib-joe-cassar-delia-eks-kandidat-tal-partit-laburista/|titlu=Imut it-tabib Joe Cassar Delia, eks kandidat tal-Partit Laburista|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-23|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-25}}</ref> * 25: [[Piju Spiteri]], 85, xandar u organizzatur <ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/01/25/imut-ix-xandar-piju-spiteri/|titlu=Imut ix-xandar Piju Spiteri|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-01-25|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-piju-spiteri-wiehed-mill-fundaturi-tal-malta-song-festival/|titlu=Imut Piju Spiteri, wieħed mill-fundaturi tal-Malta Song Festival|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-26|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-january-28-2024.1080561|titlu=Announcements – January 28, 2024|data=2024-01-28|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://eternalhonoring.com/piju-spiteri-obituary-in-loving-memory-of-piju-spiteri/|titlu=Piju Spiteri Obituary, In Loving Memory Of Piju Spiteri|data=2024-01-26|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-28|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20240128123227/https://eternalhonoring.com/piju-spiteri-obituary-in-loving-memory-of-piju-spiteri/|arkivju-data=2024-01-28|url-status=dead}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/appreciation-piju-spiteri.1082481|titlu=Appreciation: Piju Spiteri|kunjom=Mangion|isem=Fabian|data=2024-02-08|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-08}}</ref> * 29: [[Michael Mock]], 58, illużżjonista <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-01-29/local-news/Magician-Michael-Mock-dies-ages-58-6736258180|titlu=Magician Michael Mock dies, ages 58 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-human-interest/tributes-pour-in-for-deceased-maltas-got-talent-illusionist-michael-mock/|titlu=Tributes Pour In For Deceased Malta's Got Talent Illusionist Michael Mock|kunjom=Sciberras|isem=Clara|data=2024-01-29|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/malta-got-talent-participant-michael-mock-dies-aged-58.1080822|titlu=Malta's Got Talent participant Michael Mock dies aged 58|data=2024-01-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/maltas-got-talent-michael-mock-passes-away/|titlu=Malta's Got Talent Michael Mock Passes Away|kunjom=MaltaDaily|data=2024-01-29|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita aħbar|data=29 Jan 2024|titlu="Għadni Taħt Xokk... Gwidajt Lil Michael Mock Fil-Maġija Meta Kellu Madwar 12-il Sena..." - Vanni Pulé|url=https://www.gwida.mt/mt/g-adni-ta-t-xokk-gwidajt-lil-michael-mock-fil-ma-ija-meta-kellu-madwar-12-il-sena---vanni-pul|pubblikazzjoni=Gwida}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/lifestyle/maltas-got-talent/watch-mentalist-leaves-maltas-got-talent-judges-dumbstruck-with-mind-blowing-closing-act/|titlu=WATCH: Mentalist Leaves Malta's Got Talent Judges Dumbstruck With Mind-Blowing Closing Act|kunjom=Azzopardi|isem=Jean Paul|data=2020-10-05|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2022-11-13/local-news/Getting-to-know-Michael-Mock-6736247424|titlu=Getting to know Michael Mock - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-michael-mock-eks-partecipant-ta-maltas-got-talent/|titlu=Imut Michael Mock, eks parteċipant ta' Malta's Got Talent|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-29|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-1-2024.1081248|titlu=Announcements – February 1, 2024|data=2024-02-01|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-01}}</ref> == Frar == * 2: [[Joseph Ellul Vincenti]], 93, perit <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-3-2024.1081722|titlu=Announcements – February 3, 2024|data=2024-02-03|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.theimperial.com.mt/publications/the-imperial-promotes-active-ageing-through-art/|titlu=The Imperial Promotes Active Ageing Through Art|kunjom=Borg|isem=Carina|data=2022-12-16|lingwa=en|data-aċċess=2024-02-05}}</ref> * 6: [[Louis Fsadni]], 82, eks kummissarju elettorali u direttur tal-istamperija tal-gvern <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-eks-kummissarju-elettorali-louis-fsadni/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-eks Kummissarju Elettorali Louis Fsadni - ONE|data=2024-02-06|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-06}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/02/06/imut-l-eks-kummissarju-elettorali-louis-fsadni/|titlu=Imut l-eks membru tal-management tal-Kummissjoni Elettorali Louis Fsadni|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-02-06|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-02-06}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kummissarju-elettorali-rivoluzzjonarju-louis-fsadni/|titlu=Imut l-eks Kummissarju Elettorali rivoluzzjonarju Louis Fsadni|kunjom=Mamo|isem=Matthew|data=2024-02-06|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-02-06}}</ref> * 6: [[Sammy Murgo]], 87, sassofonista <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-muzicist-sammy-murgo/|titlu=Imut il-mużiċist Sammy Murgo|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-07|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-pijunier-tal-jazz-u-s-sassafonista-leggendarju-sammy-murgo/|titlu=Imut il-pijunier tal-jazz u s-sassofonista leġġendarju Sammy Murgo|kunjom=Vassallo|isem=Alvin|data=2024-02-07|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/local-jazz-pioneer-legendary-saxophonist-sammy-murgo-dies.1082418|titlu=Jazz pioneer and legendary saxophonist Sammy Murgo dies|data=2024-02-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/tributes-flow-sammy-murgo-an-icon-maltese-jazz-scene-forever.1082496|titlu=Tributes flow for Sammy Murgo, 'an icon of the Maltese jazz scene forever'|kunjom=Galea Debono|isem=Fiona|data=2024-02-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-07}}</ref> * 16: [[Cliff d'Ugo]], 74, kitarrista u kantant (twieled 29 ta' Novembru 1949) <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kantant-u-muzicist-cliff-dugo/|titlu=Imut il-kantant u mużiċist Cliff D'Ugo|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-16|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-17}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-18-2024.1084552|titlu=Announcements – February 18, 2024|data=2024-02-18|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/ihalli-d-dinja-l-kantant-u-muzcist-cliff-d-ugo---kien-parti-mill-gruppi-the-boys-u-the-country-brothers|titlu=Iħalli D-Dinja L-Kantant U Mużiċist Cliff D'Ugo - Kien Parti Mill-Gruppi The Boys U The Country Brothers|kunjom=Bellia|isem=Marija|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-19}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.melodija.eu/post/new-forces---malta-mourns-rock-pioneer---mu%C5%BCika-mu%C5%BCika|titlu=New Forces / Malta mourns rock pioneer / Mużika Mużika|kunjom=Team Melodija|isem=|data=2024-02-20|sit=Melodija|lingwa=en|data-aċċess=2024-02-21}}</ref> * 18: [[Franklyn Borg]], 41, sewwieq tad-drag racing <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-is-sewwieq-franklyn-borg-tal-malta-drag-racing-association/|titlu=Imut is-sewwieq Franklyn Borg tal-Malta Drag Racing Association|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-18|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-ahhar-tislima-lil-franklyn-borg-tinghata-nhar-is-sibt-fhal-safi/|titlu=L-aħħar tislima lil Franklyn Borg tingħata nhar is-Sibt f'Ħal Safi|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-21|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/l-a-ar-tislima-lil-franklyn-borg-ting-ata-s-sibt-li-ej-or-ra-al-ta-al-safi|titlu=L-Aħħar Tislima Lil Franklyn Borg Tingħata S-Sibt Li Ġej Ġor-Raħal Ta' Ħal Safi!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref> == Marzu == * 4: [[Tony Agius (kantant)|Tony Agius]], 83, kantant <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-tony-agius-kien-kiteb-il-versi-tal-innu-tal-hamrun-spartans/|titlu=Imut Tony Agius; kien kiteb il-versi tal-innu tal-Ħamrun Spartans|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=4 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 7: [[Joe Cutajar]], 83, kantant u mużiċist <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/singer-joe-cutajar-dies-aged-83.1088155|titlu=Watch: Singer Joe Cutajar dies, aged 83|data=2024-03-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/local/veteran-maltese-singer-joe-cutajar-dies-at-83/|titlu=Veteran Maltese Singer Joe Cutajar Dies At 83|kunjom=Sciberras|isem=Clara|data=2024-03-07|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-kantant-joe-cutajar/|titlu=Imut il-kantant Joe Cutajar|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-03-07|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kantant-joe-cuatajr/|titlu=Imut il-Kantant Joe Cutajar|kunjom=Frederick|isem=Zammit|data=7 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/joe-cutajar-se-jinghata-l-ahhar-tislima-fil-belt-valletta//|titlu=Joe Cutajar se jingħata l-aħħar tislima fl-Belt Valletta|kunjom=Frederick|isem=Zammit|data=8 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/03/07/tithabbar-il-mewt-tal-lkantant-joe-cutajar/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-kantant Joe Cutajar|kunjom=Catania|isem=Francesco|data=2024-03-07|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/music/127976/maltese_jazz_and_cabaret_artist_joe_cutajar_passes_away_at_83|titlu=Maltese jazz and cabaret artist Joe Cutajar passes away at 83|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-08}}</ref> * 15: [[Valerie Borg]], 67, eks-kunsilliera tal-Belt Valletta <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/valerie-borg-15-03-2024|titlu=Valerie Borg - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|data=15 Marzu 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-eks-kunsilliera-beltija-valerie-borg/|titlu=Tmut l-eks-Kunsilliera Beltija Valerie Borg|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=15 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/t-alli-din-id-dinja-l-unika-kunsilliera-beltija-mara-s-issa---valerie-borg|titlu=Tħalli Din Id-Dinja L-Unika Kunsilliera Beltija Mara S'Issa - Valerie Borg|kunjom=Cachia|isem=Bradley|data=15 Marzu 2024|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-29}}</ref> * 28: [[Louis Cauchi]], 77, ġurnalist <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-gurnalist-louis-cauchi-eks-deputat-editur-ta-l-orizzont/|titlu=Imut il-ġurnalist Louis Cauchi, eks Deputat Editur ta’ L-Orizzont|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=28 March 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> == April == * 1: [[William H. Bannister]], 88, professur tal-[[fiżjoloġija]] <ref>{{Ċita aħbar|data=2024-04-02|titlu=Announcements – April 2, 2024|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-april-2-2024.1090273|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-04-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-prof-william-h-bannister.1090579|titlu=Appreciation: Prof. William H. Bannister|kunjom=Schembri-Wismayer|isem=Pierre|data=2024-04-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-07}}</ref> * 5: [[John Alfred Gulia]], 86, referee tal-futbol <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-april-9-2024.1090664|titlu=Announcements − April 9, 2024|data=2024-04-09|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-10}}</ref> * 10: [[Joseph Sammut (mużiċist)|Joseph Sammut]], 97, surmast fundatur tal-orkestra nazzjonali ta' Malta <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/joseph-sammut-founder-malta-philharmonic-orchestra-dies-aged-97.1090766|titlu=Joseph Sammut, founder of Malta Philharmonic Orchestra, dies aged 97|kunjom=Magri|isem=Giulia|data=2024-04-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-mro-joseph-sammut-il-fundatur-tal-orkestra-filarmonika/|titlu=Imut Mro Joseph Sammut, il-fundatur tal-Orkestra Filarmonika|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=10 April 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> == Mejju == * 5: [[Monica Attard]], 74, attriċi u preżentatriċi tar-radju, kanċer <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/actor-presenter-monica-attard-dies-aged-74.1091970|titlu=Presenter Monica Attard, an icon of the Maltese stage dies|data=2024-05-05|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/05/05/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monica-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-05-05|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monika-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=5 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monica-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Vassallo|isem=Alvin|data=2024-05-05|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-05-05/local-news/Presenter-actress-Monica-Attard-passes-away-aged-74-6736260827|titlu=Presenter, actress Monica Attard passes away, aged 74 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/129002/actor_and_presenter_monica_attard_passes_away|titlu=Actor and presenter Monica Attard passes away|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/asda-mill-kbar-dalg-odu-xtaqt-li-kienet-olma-mario-micallef-u-atturi-o-ra-jsellmu-l-memorja-ta-monica|titlu=“Ħasda Mill-Kbar Dalgħodu. Xtaqt Li Kienet Ħolma” – Mario Micallef U Atturi Oħra Jsellmu L-Memorja Ta’ Monica|kunjom=Zammit|isem=Nicole|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/wara-snin-tissielet-il-kancer-ommi-issa-sabet-il-paci-bint-monica-attard/|titlu=“Wara snin tissielet il-kanċer, ommi issa sabet il-paċi” – bint Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=6 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/donazzjoni-lil-hospice-flok-fjuri-ghall-funeral-ta-monica-attard/|titlu=Donazzjoni lil Hospice flok fjuri għall-funeral ta’ Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=8 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-may-8-2024.1092075|titlu=Announcements – May 8, 2024|data=2024-05-08|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-05-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/monica-kellha-dejjem-tbissima-ghal-kulhadd/|titlu='Monica kellha dejjem tbissima għal kulhadd'|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=10 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 7: [[Paul Mifsud (kritiku tal-mużika)|Paul Mifsud]], 76, ħaddiem fil-ħwienet tad-diski <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-paul-mifsud-tar-record-centre-exotique-u-music-club/|titlu=Imut Paul Mifsud tar-Record Centre, Exotique u Music Club|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=7 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 13: [[Victor Tabone]], 65, DJ (twieled 20 Settembru 1958) <ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/05/13/imut-victor-tabone-wiehed-mill-ewwel-prezentaturi-ta-radio-101/|titlu=Imut Victor Tabone - wieħed mill-ewwel preżentaturi ta' Radio 101|kunjom=Falzon|isem=Julia|data=2024-05-13|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-05-13}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-dj-victor-tabone-ie-or-mill-grupp-tal-1991-li-flimkien-fta-na-radio-101---clyde-puli|titlu="Ħalliena DJ Victor Tabone... Ieħor Mill-Grupp Tal-1991 Li Flimkien Ftaħna Radio 101" - Clyde Puli|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-13}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-prezentatur-victor-tabone/|titlu=Imut l-eks-preżentatur Victor Tabone|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=13 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 21: [[Christopher Busuttil Leaver]], 79, eks-president tal-[[Assoċjazzjoni Maltija tal-Hockey]] (twieled 18 ta' Novembru 1944) <ref>{{Ċita web|url=https://sport.timesofmalta.com/2024/05/21/former-hockey-association-of-malta-president-busuttil-leaver-dies/|titlu=Former Hockey Association of Malta president Busuttil Leaver dies|kunjom=Camilleri|isem=Valhmor|data=2024-05-21|sit=SportsDesk|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/thabbret-il-mewt-ta-l-ex-president-tal-malta-hockey-association-chris-busuttil-leaver/|titlu=Tħabbret il-mewt ta’ l-ex president tal-Malta Hockey Association Chris Busuttil Leaver - ONE|data=2024-05-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/imnikktin-afna-li-n-abbru-l-mewt-ta-chris-busuttil-leaver-l-eks-president-tal-hockey-association-malta-il-hockey-association-ta-malta|titlu=“Imnikktin Ħafna Li Nħabbru L-Mewt Ta’ Chris Busuttil Leaver, L-Eks President Tal-Hockey Association Malta” – Il-Hockey Association Ta’ Malta|kunjom=Calleja Bayliss|isem=Emil|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2005-09-06/local/The-Story-of-Chris-Busuttil-Leaver-80858|titlu=The Story of Chris Busuttil Leaver - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-chris-busuttil-leaver-mexxa-l-assocjazzjoni-tal-hockey-ghal-18-il-sena/|titlu=Imut Chris Busuttil Leaver; mexxa l-assoċjazzjoni tal-hockey għal 18-il sena|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=21 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/imut-chris-busuttil-leaver-eks-president-tal-malta-hockey-association/|titlu=Imut Chris Busuttil Leaver eks President tal-Malta Hockey Association|kunjom=Micallef|isem=Sandro|data=2024-05-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref> * 23: [[Connie Mallia]], 96, [[Malta Girl Guides]] Chief Commissioner (twieldet 31 ta' Jannar 1928) <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https://www.facebook.com/MaltaGirlGuides/posts/862388165916677|titlu=In Memoriam : Chief Commissioner Connie Mallia|kunjom=Malta Girl Guides|isem=|data=2024-05-23|sit=www.facebook.com|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-23}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://maltagirlguides.com/guiding-is-love-a-remarkable-encounter-with-ms-connie-mallia/|titlu=» Guiding is Love: A Remarkable Encounter with Ms Connie Mallia|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-05-23}}</ref> == Ġunju == * 14: [[Louis Agius]], 76, President tal-Malta Photographic Society (twieled 5 ta' Jannar 1948)<ref>{{Ċita web|url=https://artisthub.eu/portfolio/louis-agius/|titlu=Louis Agius – The Artist Hub|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/louis.agius.3|titlu=Louis Agius|sit=Facebook|lingwa=mt}}</ref> * 26: [[Vinny Vella (mużiċist)|Vinny Vella]], 96, mużiċist u band leader<ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-06-26/local-news/Maestro-Vinny-Vella-Sr-passes-away-aged-96-6736262244|titlu=Maestro Vinny Vella Sr passes away, aged 96 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/06/26/il-belt-valletta-issellem-lill-muzicist-vinny-vella/|titlu=Il-Belt Valletta ssellem lill-mużiċist Vinny Vella|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-06-26|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-muzicist-veteran-vinnie-vella-fl-ghomor-ta-96-sena/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-mużiċist veteran Vinnie Vella fl-għomor ta’ 96 sena - ONE|data=2024-06-26|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-le-enda-mu-ikali-o-ra---vinny-vella-afna-jsellmu-lil-dan-il-mu-i-ist|titlu=“Ħalliena Leġġenda Mużikali Oħra - Vinny Vella” – Ħafna Jsellmu Lil Dan Il-Mużiċist!|kunjom=Calleja Bayliss|isem=Emil|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-maestro-vinny-vella/|titlu=Imut Maestro Vinny Vella|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=26 Ġunju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/i-feel-nostalgia-for-the-days-when-i-used-to-play-but-every-beginning-has-an-end-vinnie-vella/|titlu='I feel nostalgia for the days when I used to play, but every beginning has an end' – Vinnie Vella|data=2022-10-30|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/valletta-music-legend-maestro-vinny-vella-dies-aged-96.1094481|titlu=Valletta music legend Maestro Vinny Vella dies aged 96|data=2024-06-26|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.melodija.eu/post/malta-mourns-vinnie-vella-sr-1928-2024-a-leading-musician-band-leader-and-enterta|titlu=Malta mourns Vinnie Vella Sr. (1928 – 2024) - a leading musician, band leader and entertainer|kunjom=Muscat|isem=Keith|data=2024-06-28|sit=Melodija|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-maestro-vinny-vella/|titlu='Kien ikun rieqed, konna ndoqqulu l-mużika u jċaqlaq idejh' – bint Vinny Vella|data=2024-06-29|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-29}}</ref> == Lulju == * 13: [[Tony Pace (saċerdot)|Tony Pace]], 71, għalliem, kittieb, u saċerdot<ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-fr-tony-pace-il-qassis-li-dahal-fis-sacerdozju-wara-li-mietet-martu/|titlu=Imut Fr Tony Pace, il-qassis li daħal fis-saċerdozju wara li mietet martu|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-07-13|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/en/fr-tony-pace-passes-away/|titlu=Fr Tony Pace passes away|kunjom=Agius|isem=Monique|data=13 July 2024|sit=Newsbook|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/is-sacerdoti-jerfghu-t-tebut-ta-dun-tony-pace/|titlu=Is-saċerdoti jerfgħu t-tebut ta’ Dun Tony Pace - ONE|data=2024-07-18|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-tony-pace-li-dahal-is-seminarju-ta-63-sena-wara-li-mietet-martu/|titlu=Imut Dun Tony Pace li daħal is-seminarju ta’ 63 sena wara li mietet martu|kunjom=Cilia|isem=Mariella|data=13 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-dun-tony-pace-missier-u-nannu-li-erba-snin-ilu-sar-sacerdot/|titlu=Imut Dun Tony Pace… Missier u nannu li erba’ snin ilu sar saċerdot - ONE|data=2024-07-13|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/minn-missier-ghal-father-illum-jaghlaq-67-sena-it-tnejn-isir-sacerdot/|titlu=Minn missier għal Father: illum jagħlaq 67 sena, it-Tnejn isir saċerdot|kunjom=D'Amato|isem=Anton|data=25 Ġunju 2020|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/father-and-son-to-be-ordained-as-priests-man-told-his-wife-of-his-wish-on-her-death-bed/|titlu=Father and son to be ordained as priests – Man told his wife of his wish on her death bed|kunjom=Agius|isem=Ritianne|data=2017-11-12|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/from-pater-to-pulpit-widower-tony-pace-is-to-be-ordained-a-priest-on.801531|titlu=Widower to be ordained a priest on Monday|kunjom=Arena|isem=Jessica|data=2020-06-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref> * 18: [[Joseph Vella Bondin]], 89, drammaturgu u mużikologu<ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/joseph-vella-bondin-18-07-2024|titlu=Joseph Vella Bondin - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|data=18 Lulju 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.apsbank.com.mt/farewell/joseph-vella-bondin/|titlu=Farewell, Joseph Vella Bondin - APS Bank|data=2024-07-19|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-awtur-joseph-vella-bondin-u-huh-john-imutu-ftit-hin-boghod-minn-xulxin/|titlu=L-awtur Joseph Vella Bondin u ħuh John imutu ftit ħin bogħod minn xulxin|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=18 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-19-2024.1095541|titlu=Announcements – July 19, 2024|data=2024-07-19|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-19-2024.1095541|titlu=Announcements – July 19, 2024|data=2024-07-19|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/the-inseparable-brothers-died-three-hours.1095965|titlu=The inseparable brothers who died within three hours of each other|kunjom=Borg|isem=Emma|data=2024-07-28|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-28}}</ref> * 21: [[Jaime H. Cremona]], 87, kirurgu tal-ostetrija, president ta' SMOM, ambaxxatur għall-[[Arabja Sawdija]]<ref>{{Ċita web|url=https://stedwards.edu.mt/uncategorized/two-distinguished-edwardians-pass-on-to-eternal-life/|titlu=Two distinguished Edwardians pass on to eternal life|data=22 July 2024|lingwa=en|data-aċċess=24 July 2024}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo/?fbid=1029606889166234&set=a.139060911554174|titlu=Jaime H. Cremona - Notice of Death|data=21 July 2024|lingwa=en|data-aċċess=24 July 2024}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-21-2024.1095645|titlu=Announcements − July 21, 2024|data=2024-07-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-24}}</ref> * 22: [[Marco Bartolo]], 62, xenografu, attur, u pittur (twieled 15 ta' Mejju 1962)<ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/SFMA1890/posts/855823496596199|titlu=Marco Bartolo RIP|kunjom=Soċjeta' Filarmonika Marija Annunzjata Ħal Balzan A.D. 1890|data=22 Lulju 2024|sit=Facebook|lingwa=mt|data-aċċess=}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/ohalli-di-n-id-dinja-lartist-marco-bartolo|titlu=Iħalli Din Id-Dinja L-Artist Marco Bartolo|kunjom=Cefai|isem=Charlton|data=22 Lulju 2024|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-marco-bartolo-ix-xenografu-tat-teatru-manoel/|titlu=Imut Marco Bartolo, ix-xenografu tat-Teatru Manoel|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=23 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/07/24/ix-xenografu-marco-bartolo-jinghata-l-ahhar-tislima/|titlu=Ix-xenografu Marco Bartolo jingħata l-aħħar tislima|kunjom=Newsroom|isem=N. E. T.|data=2024-07-24|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-07-24}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-marco-bartolo-ix-xenografu-tat-teatru-manoel-u-artist-balzani/|titlu=Tingħata l-aħħar tislima lil Marco Bartolo, ix-xenografu tat-Teatru Manoel u artist Balzani - ONE|data=2024-07-24|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-24}}</ref> * 22: [[Winston Hassall]], 75, pittur, kanċer<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/malta-art-world-mourns-death-beloved-painter-winston-hassall.1095866|titlu=Malta’s art world mourns the death of beloved painter Winston Hassall|kunjom=Borg|isem=Neville|data=2024-07-26|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-26}}</ref> * 23: [[Mark Mallia]], 59, artist, anewriżma<ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-artist-mark-mallia/|titlu=Imut l-artist Mark Mallia|kunjom=Sghendo|isem=Luigi|data=2024-07-23|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/artist-mark-mallia-dies-59.1095770|titlu=Artist Mark Mallia dies aged 59|kunjom=Borg|isem=Neville|data=2024-07-23|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-07-23/local-news/Artist-Mark-Mallia-passes-away-at-age-59-6736262930|titlu=Renowned artist Mark Mallia passes away at age 59 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-artist-mark-mallia/|titlu=Imut l-artist Mark Mallia|kunjom=Cilia|isem=Mariella|kunjom2=Mifsud|isem2=Claire|data=23 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/local-artist-mark-mallia-passes-away/|titlu=Local Artist Mark Mallia Passes Away|kunjom=MaltaDaily|data=2024-07-23|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/en/artist-mark-mallia-passes-away/|titlu=Artist Mark Mallia passes away|data=23 July 2024|sit=Newsbook|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/art/130386/contemporary_artist_mark_mallia_dies_after_sudden_bout_of_illness|titlu=Contemporary artist Mark Mallia dies after sudden bout of illness|kunjom=Vella|isem=Matthew|data=23 July 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/persuna-unika-u-habib-ta-qalb-tajba-tinghata-l-ahhar-tislima-lil-mark-mallia/|titlu=“Persuna unika u ħabib ta’ qalb tajba”; tingħata l-aħħar tislima lil Mark Mallia|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=26 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/l-artist-mark-mallia-jaghti-ghajnejh-bhala-donazzjoni-tal-organi/|titlu=L-artist Mark Mallia jagħti għajnejh bħala donazzjoni tal-organi|kunjom=Preca Taroum|isem=Claire|data=2024-07-27|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-27}}</ref> * 29: [[John Caruana]], ??, magħruf bħala Cane', plejer tal-waterpolo ma' San Ġiljan ASC u kowċ tal-waterpolo San Ġiljan ASC Women<ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/san-giljan-aquatic-sports-club-isellmu-l-memorja-ta-john-caruana-li-g-adda-g-all--ajja-ta-dejjem|titlu=San Giljan Aquatic Sports Club Isellmu L-Memorja Ta' John Caruana Li Għadda Għall-Ħajja Ta' Dejjem!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/sangiljanasc/posts/1030555889073682|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-07-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-ex-plejer-u-kowc-tal-waterpolo-john-caruana/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-ex plejer u kowċ tal-waterpolo John Caruana - ONE|data=2024-07-29|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-31}}</ref> == Awwissu == * 2: [[Joe Brincat (politiku)|Joe Brincat]], 80, avukat u politiku, deputat mexxej tal-Partit Laburista <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/former-labour-deputy-leader-joe-brincat-dies.1096211|titlu=Former Labour deputy leader, MP, Joe Brincat dies aged 80|data=2024-08-02|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130541/labour_stalwart_joe_brincat_former_deputy_leader_dies_at_80|titlu=Labour stalwart Joe Brincat, former deputy leader, dies at 80|kunjom=Vella|isem=Matthew|data=2 Awwissu 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-eks-ministru-u-eks-deputat-mexxej-laburista-joe-brincat/|titlu=Imut l-eks ministru u eks Deputat Mexxej Laburista Joe Brincat|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-08-02|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/thabbret-il-mewt-tal-eks-deputat-mexxej-laburista-dr-joe-brincat/|titlu=Tħabbret il-mewt tal-eks Deputat Mexxej Laburista Dr Joe Brincat - ONE|kunjom=Borg|isem=Francesco|data=2024-08-02|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-02/local-news/Former-PL-deputy-leader-Joe-Brincat-dies-aged-80-6736263171|titlu=Former PL deputy leader Joe Brincat dies, aged 80 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-politics/no-more-suffering-tributes-pour-in-for-joe-brincat-former-pl-deputy-leader-who-died-aged-81/|titlu='No More Suffering': Tributes Pour In For Joe Brincat, Former PL Deputy Leader Who Died Aged 81|kunjom=Urpani|isem=David Grech|data=2024-08-02|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-deputat-mexxej-tal-pl-joe-brincat/|titlu=Imut l-eks deputat mexxej tal-PL Joe Brincat|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=2 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/it-never-late-show-kindness-thank-dad-showing-us-way.1096273|titlu='It’s never too late… to show kindness. Thank you dad for showing us the way'|kunjom=Brincat|isem=Stephan|data=2024-08-04|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-04}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-joe-brincat-19442024.1096294|titlu=Appreciation: Joe Brincat (1944-2024)|kunjom=Said|isem=Mark|data=2024-08-05|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-joe-brincat-eks-deputat-mexxej-tal-pl/|titlu=Tingħata l-aħħar tislima lil Joe Brincat, eks Deputat Mexxej tal-PL|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=5 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 3: [[Robert Schembri]], 64, inġinier ċivili, waqa' 4 sulari <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/man-64-dies-falling-lift-shaft-sliema.1096272|titlu=Engineer who died after falling down Sliema lift shaft named as Robert Schembri|data=2024-08-03|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-03/local-news/Man-dies-after-falling-down-lift-shaft-6736263226|titlu=Updated: Man dies after falling down lift shaft - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/ragel-jitlef-hajtu-wara-waqa-ta-madwar-4-sulari/|titlu=Raġel jitlef ħajtu wara waqa’ ta’ madwar 4 sulari|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=3 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/robert-schembri-huwa-r-ragel-li-waqa-u-miet-ftas-sliema/|titlu=Robert Schembri, huwa r-raġel li waqa’ u miet f’Tas-Sliema|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=3 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/ragel-imut-wara-li-waqa-4-sulari-ftas-sliema/|titlu=L-Inġinier Robert Schembri, ir-raġel li waqa' u miet f'Tas-Sliema|kunjom=|isem=|data=2024-08-03|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-robert-schembri.1097189|titlu=Appreciation – Robert Schembri|kunjom=Zammit Ciantar|isem=Joe|data=2024-08-25|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 9: [[Saviour Seisun]], ??, edukatur <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/saviour-michael-seisun-09-08-2024|titlu=Saviour Michael Seisun - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|data=9 Awwissu 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-12-2024.1096612|titlu=Announcements – August 12, 2024|data=2024-08-12|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-13-2024.1096651|titlu=Announcements – August 13, 2024|data=2024-08-13|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://adriangrima.org/2024/08/10/salvu-seisun/|titlu=Salvu Seisun|kunjom=Grima|isem=Adrian|data=2024-08-10|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 11: [[Jean Attard]], 34, attur tat-TV <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/halla-vojt-li-qatt-ma-jista-jigi-sostitwit-jean-attard-attur-minn-becky-imut-fl-eta-ta-34-sena/|titlu=“Ħalla vojt li qatt ma jista’ jiġi sostitwit”: Jean Attard, attur minn Becky imut fl-età ta’ 34 sena|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=11 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-11-2024.1096591|titlu=Announcements – August 11, 2024|data=2024-08-11|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-13}}</ref> * 18: [[Lorenzo Vella]], 43, kap tal-Kummissjoni Ewropeja Maltija <ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130766/european_civil_servant_lorenzo_vella_passes_away_at_43|titlu=Civil servant Lorenzo Vella, who headed Commission delegation to Malta, passes away at 43|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/lorenzo-vella-head-ec-delegation-malta-dies-aged-43.1096880|titlu=Lorenzo Vella, head of EC delegation to Malta, dies aged 43|data=2024-08-18|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-18/local-news/Lorenzo-Vella-Malta-s-head-of-European-Commission-representation-passes-away-6736263561|titlu=Lorenzo Vella, Malta’s head of European Commission representation, passes away - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-18}}</ref> * 23: [[Hugh Caruana]], 78, kunsillier lokali (Gżira) u eks-plejer u kowċ tal-futbol (twieled 22 t'April 1946) <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/footballer-hugh-caruana-dies-aged-78.1097174|titlu=Former footballer, councillor Hugh Caruana dies aged 78|data=23 Awwissu 2024|sit=Times of Malta|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/08/23/imut-hugh-caruana-eks-plejer-u-kowc-ta-success-u-wicc-familjari-fuq-replay/|titlu=Imut Hugh Caruana, eks plejer u kowċ ta’ suċċess u wiċċ familjari fuq Replay|kunjom=Micallef|isem=Christian|data=23 Awwissu 2024|sit=netnews.com.mt|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/tithabbar-il-mewt-ta-hugh-caruana-ex-plejer-u-kowc/|titlu=Titħabbar il-mewt ta' Hugh Caruana, ex plejer u kowċ|kunjom=Falzon|isem=Chris|data=2024-08-23|sit=TVMsport|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-hugh-caruana-eks-footballer-kowc-u-prezentatur/|titlu=Imut Hugh Caruana: eks-footballer, kowċ, u prezentatur|kunjom=Vella|isem=Luke|data=23 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 28: [[Stephen Mangion]], 55, ex-puliżija li miet fl-emerġenza ta' [[Sptar Mater Dei|Mater Dei]], ''cardiac tamponade'' u ''aortic dissection'' <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/jekk-qatt-kont-qed-nistenna-kollox-din-zgur-li-le-imut-stephen-mangion/|titlu=“Jekk qatt kont qed nistenna kollox din żġur li le”; imut Stephen Mangion|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=28 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imur-bugigh-fsidru-l-emergenza-ihalluh-jistenna-u-jitlef-hajtu-fil-waiting-area/|titlu=Imur b’uġigħ f’sidru l-Emerġenza, iħalluh jistenna u jitlef ħajtu fil-waiting area|kunjom=Mifsud|isem=Claire|data=28 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/delia-azzopardi-claim-man-dies-ae-waiting-area-reporting-chest-pain.1097355|titlu=Inquiry into man's death at A&E waiting room after complaining of chest pains|kunjom=Ellul|isem=Daniel|kunjom2=Xuereb|isem2=Mario|kunjom3=Calleja|isem3=Claudia|data=2024-08-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/emergency-death-cctv-footage-shows-mangion-drive-hospital.1097458|titlu=Emergency death: CCTV footage shows Mangion did not drive himself to hospital|kunjom=Xuereb|isem=Mario|data=2024-08-31|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/mangion-ma-mietx-barrest-kardijaku-izda-bkumplikazzjonijiet-ohra-tal-qalb/|titlu=Mangion ma mietx b’arrest kardijaku iżda b’kumplikazzjonijiet oħra tal-qalb|kunjom=Vella|isem=Luke|data=31 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/l-awtopsja-tikkonkludi-li-stephen-mangion-miet-bcardiac-tamponade/|titlu=Min allega li Mangion intalab jistenna wara li kellu uġigħ f’sidru kien fake profile - ONE|kunjom=Falzon|isem=Trischia|data=2024-08-31|sit=ONE.com.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/inquiry-stephen-mangion-death-finds-no-negligence-medical-staff.1097834|titlu=Inquiry into Stephen Mangion’s death finds no negligence by medical staff|kunjom=Xuereb|isem=Mario|data=2024-09-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-10}}</ref> * 30: [[Jake Vella]], 15, atleta żgħażugħ li qajjem kuxjenza b'risq l-Assoċjazzjoni tal-Annimali Abbandunati, [[ROHHAD]] <ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-human-interest/a-loss-for-all-of-malta-15-year-old-hero-jake-vella-dies/|titlu='A Loss For All Of Malta': 15-Year-Old Hero Jake Vella Dies|kunjom=Urpani|isem=David Grech|data=2024-08-30|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-08-30}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-jake-vella/|titlu=Imut Jake Vella|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=30 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130952/sports_inspiration_jake_vella_passes_away_after_yearslong_battle_with_rare_condition|titlu=Sports inspiration Jake Vella passes away after years-long battle with rare condition|kunjom=Meilak|isem=Nicole|data=30 Awwissu 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-30}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/young-athlete-jake-vella-dies-aged-15.1097257|titlu=Young athlete Jake Vella dies, aged 15|kunjom=Zammit|isem=Mark Lawrence|data=2024-08-30|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-30}}</ref> * 31: [[Mario Baldacchino]], 55, pittur (magħruf l-iktar għax-xogħolijiet tiegħu marbuta mal-knejjes u festi), kanċer <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-artist-mario-baldacchino/|titlu=Imut l-artist Mario Baldacchino|kunjom=Vella|isem=Luke|data=2024-08-31|sit=Newsbook Malta|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0AGJ4xUTZaEpaDLgB1dYDhMupRSmpjhWCL65dp5DgJLoiewziYYuaiGEkgZgghbTjl&id=100008075116170|titlu=Facebook|kunjom=Kummissjoni Armar San Guzepp|isem=|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 31: Dun [[Anġ Seychell]], 91, qassis u fundatur ta' Dar Nazareth <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-31/local-news/Dun-Ang-Seychell-founder-of-Nazareth-Foundation-dies-aged-91-6736263873|titlu=Dun Ang Seychell, founder of Nazareth Foundation, dies aged 91 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/dun-ang-seychell-dies-aged-91.1097476|titlu=Dun Anġ Seychell dies, aged 91|data=2024-08-31|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-dun-ang-seychell/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell|kunjom=|isem=|data=2024-08-31|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-ang-seychell/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell|kunjom=Vella|isem=Luke|data=31 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita ktieb|kunjom=Zammit|isem=Doris|kunjom2=Bonello|isem2=Tonio|sena=2020|titlu=Il-Ħajja u l-Istorja ta’ Dun Anġ Seychell|lingwa=mt|post=Malta|pubblikatur=BDL|isbn=9789995716899}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-dun-ang-seychell-il-fundatur-tal-fondazzjoni-nazzareth/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell, il-fundatur ta’ Fondazzjoni Nazzareth - ONE|kunjom=Caruana|isem=Javier|data=2024-08-31|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> == Settembru == * 10: [[Karl Gouder]], 45, politiku <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/karl-gouder-dies-days-announcing-run-pn-general-secretary-post.1097861|titlu=Karl Gouder dies, days after announcing run for PN general secretary post|data=2024-09-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-09-10/local-news/Former-PN-MP-Karl-Gouder-dies-aged-45-6736264043|titlu=Former PN MP Karl Gouder dies aged 45 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-ex-deputat-tal-pn-karl-gouder/|titlu=Imut l-ex Deputat tal-PN Karl Gouder|kunjom=TVMnews|isem=|data=2024-09-10|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/131130/pn_announces_passing_away_of_former_mp_karl_gouder|titlu=Former Nationalist MP Karl Gouder, longtime party stalwart, passes away at 45|kunjom=Vella|isem=Matthew|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-09-10}}</ref> * 17: [[Stephen Attard]], 58, mużiċist u kompożitur (twieled 1 ta' Jannar 1966) <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-mro-stephen-attard-19662024.1098395|titlu=Appreciation: Mro Stephen Attard (1966-2024)|kunjom=Attard|isem=Geoffrey G.|data=2024-09-22|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/gozocathedral/posts/980329404138086|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-09-24}}</ref> * 21: [[Charles Briffa]], 73, professur tal-kritika letterarja <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/academic-literary-critic-charles-briffa-dies-aged-73.1098382|titlu=Academic and literary critic Charles Briffa dies aged 73|data=2024-09-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/131308/charles_briffa_literary_critic_who_championed_maltese_language_passes_away|titlu=Charles Briffa, literary critic who championed Maltese language, passes away|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kittieb-u-l-akkademiku-charles-briffa/|titlu=Imut il-kittieb u l-akkademiku Charles Briffa|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=21 Settembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/09/21/imut-il-professur-charles-briffa/|titlu=Imut il-Professur Charles Briffa|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-09-21|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-professur-tal-malti-u-kritiku-letterarju-charles-briffa/|titlu=Imut il-professur tal-Malti u kritiku letterarju Charles Briffa|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-09-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita aħbar|data=26 Settembru 2024|titlu=Prof. Charles Briffa (1951-2024): kritiku, skular u xandar tal-kelma|url=https://newsbook.com.mt/prof-charles-briffa-1951-2024-kritiku-skular-u-xandar-tal-kelma/|pubblikazzjoni=Newsbook}}</ref> == Ottubru == * 1: [[Joseph Felix Cachia]], 80, edukatur (twieled 1 ta' Mejju 1944) <ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Cilia|isem=Mariella|data=2 Ottubru 2024|titlu=Imut il-Mellieħi Joseph Felix Cachia|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-melliehi-joseph-felix-cachia/|pubblikazzjoni=Newsbook}}</ref> * 6: [[Polly March]], 77, attriċi u direttur tat-teatru <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/renowned-actor-theatre-director-polly-march-dies.1099112|titlu=Renowned actor, theatre director Polly March dies two weeks before opening night|data=2024-10-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/cultural_diary/131596/polly_march_celebrated_performer_and_director_passes_away|titlu=Polly March, British actress and doyenne of Maltese theatre, passes away|kunjom=Meilak|isem=Nicole|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-direttrici-teatrali-polly-march/|titlu=Tmut l-Attriċi u Direttriċi Teatrali Polly Marh|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=7 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 27: Dun [[Manwel Curmi]], 87, Fundatur tal-[[Fondazzjoni Arka]] <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/fr-manwel-curmi-founder-gozo-fondazzjoni-arka-dies-aged-94.1100165|titlu=Fr Manwel Curmi, founder of Gozo's Fondazzjoni Arka, dies aged 87|data=2024-10-27|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-manwel-il-fundatur-ta-dar-arka|titlu=Imut Dun Manwel, il-fundatur ta' Dar Arka|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=27 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-fundatur-tal-fondazzjoni-arka-dun-manwel-curmi/|titlu=Imut il-fundatur tal-Fondazzjoni Arka, Dun Manwel Curmi|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-10-27|lingwa=mt|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/live-il-funeral-ta-dun-manwel-curmi-fundatur-ta-dar-arka/|titlu=“Dun Manwel huwa l-wiċċ sabiħ tal-Knisja u s-saċerdozju” – l-Isqof Anton Teuma|kunjom=Vella|isem=Luke|data=29 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 27: [[Terry L. Bencini]], 94, attriċi u kantanta <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/terry-l-bencini-stalwart-maltese-theatre-dies-aged-94.1100160|titlu=Terry L. Bencini, a stalwart of Maltese theatre, dies aged 94|data=2024-10-27|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-kantanta-terry-l-bencini|titlu=Tmut l-attriċi u kantanta Terry L Bencini|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=27 Ottubru 2024|sit=Newbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tmut-l-attrici-terry-l-bencini/|titlu=Tmut l-attriċi Terry L. Bencini|kunjom=Cassar|isem=Daphne|data=2024-10-27|sit=TVM|lingwa=mt|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/10/27/tmut-l-attrici-u-kantanta-terry-bencini/|titlu=Tmut l-attriċi u kantanta Terry Bencini|kunjom=Riolo|isem=Chayenne|data=2024-10-27|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-ahhar-tislima-lil-terry-l-bencini-tinghata-ghada-ftas-sliema/|titlu=L-aħħar tislima lil Terry L. Bencini tingħata għada f’Tas-Sliema|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=29 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 29: [[Lino Ferris]], 72, attur, direttur teatrali, u dramaturgu (twieled 20 ta' Novembru 1951) <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-lino-ferris-pilastru-tat-teatru-salesjan/|titlu=Imut Lino Ferris, pilastru tat-Teatru Salesjan|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-10-29|sit=Newsbook.com.mt|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1107918421333948&set=a.511778507614612&type=3&ref=embed_post|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-10-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/lino-ferris-29-10-2024|titlu=Lino Ferris - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-04}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/bernardette-ferris-01-11-2024|titlu=Bernardette Ferris - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-04}}</ref> == Novembru == * 18: [[Mario Meli]], 84, xandar u ġurnalist tal-isports <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-il-gurnalist-sportiv-veteran-mario-meli/|titlu=Imut il-ġurnalist sportiv veteran Mario Meli|kunjom=Bonnici|isem=Mario|data=2024-11-18|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/imut-l-ex-gurnalist-sportiv-mario-meli/|titlu=Imut l-ex ġurnalist sportiv Mario Meli|kunjom=Aquilina|isem=Andrea|data=2024-11-18|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://sport.timesofmalta.com/2024/11/18/former-veteran-sports-journalist-mario-meli-dies-aged-84/|titlu=Former veteran sports journalist Mario Meli dies aged 84|kunjom=Camilleri|isem=Valhmor|data=2024-11-18|sit=SportsDesk|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltasport.mt/malta-sports/malta-mourns-the-passing-of-legendary-sports-journalist-mario-meli-aged-8/|titlu=Malta mourns the passing of legendary sports journalist Mario Meli, aged 84 {{!}} Malta Sport News|kunjom=Pace|isem=Ian|data=2024-11-18|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-gurnalista-sportiv-mario-meli/|titlu=Imut l-eks ġurnalist sportiv Mario Meli|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=19 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 18: [[Gian Patist Camilleri]], ??, attur, bandist, u eks-kunsillier ta' Ħad-Dingli <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kunsillier-gian-patist-camilleri/|titlu=Imut l-eks kunsillier Gian Patist Camilleri|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=18 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 19: [[Arthur Micallef]], ??, tenur Furjaniż <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-it-tenur-arthur-micallef/|titlu=Imut it-tenur Arthur Micallef|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=19 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/imut-it-tenur-furjani-arthur-micallef---insellmu-l-memorja-tieg-u|titlu="Imut It-Tenur Furjaniż Arthur Micallef" - Insellmu L-Memorja Tiegħu!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-19}}</ref> * 19: [[Frans Mifsud]], 89, Saċerdot Żejtuni, <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo/?fbid=967269575434235&set=a.458795522948312|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-11-19}}</ref> == Ara aktar == * [[:Kategorija:Mietu fl-2024]] - tinkludi ħoloq għal artikli fil-Wikipedija dwar nies li mietu fl-2024 == Referenzi == {{Referenzi}} [[Kategorija:Nies Maltin]] [[Kategorija:2024 f'Malta]] [[Kategorija:Imwiet f'Malta]] [[Kategorija:Mietu fl-2024|*]] [[Kategorija:Listi ta' mwiet bis-sena]] aohfp0uwbwo4gi7knqdhto7ammaoxz2 317586 317585 2024-11-19T16:25:31Z ToniSant 4257 /* Novembru */ +daniel farrugia 317586 wikitext text/x-wiki '''Din hija lista ta' nies notevoli Maltin li mietu fl-2024.''' F'din il-lista jidhru biss ismijiet ta' nies li l-mewt tagħhom hija kkonfermata peremezz ta' rapport/i minn sorsi verifikabbli. Żidiet bla referenza għal sors verifikabbli jitneħħew minn hawn u jitpoġġew fil-[[Diskussjoni:Nies Maltin li mietu fl-2024|paġna ta' diskussjoni]] sakemm jiġu verifikati sew. Dwar kull persuna jinġabru biss dawn id-dettalji hawn: * Data: Isem u Kunjom, età (jew "??" meta din mhux magħrufa), għal xiex inhi magħrufa l-persuna, kawża tal-mewt (m'għandu jiddaħħal xejn meta mhux magħrufa uffiċjalment) - tagħrif ieħor f'każ ta' persuna li mhux inkluża f'Wikidata (eż. data tat-twelid), referenzi (għandu jkun hemm aktar minn waħda f'każ ta' nies aktar notevoli) '''''Nota:''' id-data tal-mewt m'għandix tkun dik ta' meta tħabbret imma ta' meta seħħet.'' ---- == Jannar == * 10: [[Alfred Cachia]], 85, ex-ħaddiem tal-gvern <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/alfred-cachia-10-01-2024|titlu=Alfred Cachia - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-01-14}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-s-sur-alfred-cachia-uffi-jal-ta---ivil-u-bniedem-rispettu-immens---david-casa|titlu="Ħalliena S-Sur Alfred Cachia, Uffiċjal Taċ-Ċivil U Bniedem Rispettuż Immens" - David Casa|kunjom=Cachia|isem=Bradley|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-14}}</ref> * 13: [[Tony Formosa]], 86, ex-kowċ tat-tim nazzjonali tal-futbol Malti <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/former-malta-coach-tony-formosa-dies-aged-86.1077933|titlu=Former Malta coach Tony Formosa dies, aged 86|data=2024-01-13|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-14}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kowc-nazzjonali-u-gurnalista-sportiv-tony-formosa/|titlu=Imut l-eks kowċ nazzjonali u ġurnalista sportiv Tony Formosa|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-14|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-14}}</ref> * 16: [[Antonio Micallef Trigona]], 71, maġistrat <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/retired-magistrate-antonio-micallef-trigona-dies-aged-71.1078281|titlu=Retired magistrate Antonio Micallef Trigona dies aged 71|data=2024-01-16|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-16}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/appreciation-magistrate-antonio-micallef-trigona-19532024.1079208|titlu=Appreciation: Magistrate Antonio Micallef Trigona (1953-2024)|kunjom=Said|isem=Mark|data=2024-01-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-25}}</ref> * 21: [[Drew Warhurst]], 49, disinjatur tal-moda <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/id-disinjatur-malti-drew-wurhurst-imut-ftit-granet-wara-ommu/|titlu=Id-disinjatur Malti Drew Warhurst imut ftit ġranet wara ommu|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-22|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/emma-muscat-pays-tribute-to-late-designer-drew-warhurst/|titlu=Emma Muscat Pays Tribute To Late Designer Drew Warhurst|kunjom=MaltaDaily|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/maltese-designer-drew-warhurst-dies/|titlu=Maltese designer Drew Warhurst dies|kunjom=Rossitto|isem=Andrea|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/malta/tributes-pour-in-for-maltese-fashion-designer-drew-warhurst/|titlu=Tributes Pour In For Maltese Fashion Designer Drew Warhurst|kunjom=Tortell|isem=Ana|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/popular-maltese-fashion-designer-drew-warhurst-dies.1079442|titlu=Popular Maltese fashion designer Drew Warhurst dies|kunjom=Magri|isem=Giulia|data=2024-01-22|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://whoswho.mt/en/renowned-fashion-designer-drew-warhurst-passes-away-suddenly|titlu=Renowned fashion designer Drew Warhurst passes away suddenly|kunjom=Tabone|isem=Fabrizio|sit=whoswho.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-01-22}}</ref> * 23: [[Joe Cassar Delia]], 80, tabib tal-familja u kandidat elettorali tal-Partit Laburista (twieled 22 ta' Dicembru 1943) <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/il-partit-laburista-jsellem-il-memorja-ta-joe-cassar-delia/|titlu=Il-Partit Laburista jsellem il-memorja ta’ Joe Cassar Delia - ONE|data=2024-01-23|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/partit-laburista-pays-tribute-to-joe-cassar-delia/|titlu=Partit Laburista pays tribute to Joe Cassar Delia|kunjom=Newsroom|isem=T. V. M.|data=2024-01-23|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-it-tabib-joe-cassar-delia-eks-kandidat-tal-partit-laburista/|titlu=Imut it-tabib Joe Cassar Delia, eks kandidat tal-Partit Laburista|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-23|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-25}}</ref> * 25: [[Piju Spiteri]], 85, xandar u organizzatur <ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/01/25/imut-ix-xandar-piju-spiteri/|titlu=Imut ix-xandar Piju Spiteri|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-01-25|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-piju-spiteri-wiehed-mill-fundaturi-tal-malta-song-festival/|titlu=Imut Piju Spiteri, wieħed mill-fundaturi tal-Malta Song Festival|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-26|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-january-28-2024.1080561|titlu=Announcements – January 28, 2024|data=2024-01-28|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://eternalhonoring.com/piju-spiteri-obituary-in-loving-memory-of-piju-spiteri/|titlu=Piju Spiteri Obituary, In Loving Memory Of Piju Spiteri|data=2024-01-26|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-28|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20240128123227/https://eternalhonoring.com/piju-spiteri-obituary-in-loving-memory-of-piju-spiteri/|arkivju-data=2024-01-28|url-status=dead}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/appreciation-piju-spiteri.1082481|titlu=Appreciation: Piju Spiteri|kunjom=Mangion|isem=Fabian|data=2024-02-08|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-08}}</ref> * 29: [[Michael Mock]], 58, illużżjonista <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-01-29/local-news/Magician-Michael-Mock-dies-ages-58-6736258180|titlu=Magician Michael Mock dies, ages 58 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-human-interest/tributes-pour-in-for-deceased-maltas-got-talent-illusionist-michael-mock/|titlu=Tributes Pour In For Deceased Malta's Got Talent Illusionist Michael Mock|kunjom=Sciberras|isem=Clara|data=2024-01-29|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/malta-got-talent-participant-michael-mock-dies-aged-58.1080822|titlu=Malta's Got Talent participant Michael Mock dies aged 58|data=2024-01-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/maltas-got-talent-michael-mock-passes-away/|titlu=Malta's Got Talent Michael Mock Passes Away|kunjom=MaltaDaily|data=2024-01-29|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita aħbar|data=29 Jan 2024|titlu="Għadni Taħt Xokk... Gwidajt Lil Michael Mock Fil-Maġija Meta Kellu Madwar 12-il Sena..." - Vanni Pulé|url=https://www.gwida.mt/mt/g-adni-ta-t-xokk-gwidajt-lil-michael-mock-fil-ma-ija-meta-kellu-madwar-12-il-sena---vanni-pul|pubblikazzjoni=Gwida}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/lifestyle/maltas-got-talent/watch-mentalist-leaves-maltas-got-talent-judges-dumbstruck-with-mind-blowing-closing-act/|titlu=WATCH: Mentalist Leaves Malta's Got Talent Judges Dumbstruck With Mind-Blowing Closing Act|kunjom=Azzopardi|isem=Jean Paul|data=2020-10-05|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2022-11-13/local-news/Getting-to-know-Michael-Mock-6736247424|titlu=Getting to know Michael Mock - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-michael-mock-eks-partecipant-ta-maltas-got-talent/|titlu=Imut Michael Mock, eks parteċipant ta' Malta's Got Talent|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-29|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-1-2024.1081248|titlu=Announcements – February 1, 2024|data=2024-02-01|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-01}}</ref> == Frar == * 2: [[Joseph Ellul Vincenti]], 93, perit <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-3-2024.1081722|titlu=Announcements – February 3, 2024|data=2024-02-03|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.theimperial.com.mt/publications/the-imperial-promotes-active-ageing-through-art/|titlu=The Imperial Promotes Active Ageing Through Art|kunjom=Borg|isem=Carina|data=2022-12-16|lingwa=en|data-aċċess=2024-02-05}}</ref> * 6: [[Louis Fsadni]], 82, eks kummissarju elettorali u direttur tal-istamperija tal-gvern <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-eks-kummissarju-elettorali-louis-fsadni/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-eks Kummissarju Elettorali Louis Fsadni - ONE|data=2024-02-06|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-06}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/02/06/imut-l-eks-kummissarju-elettorali-louis-fsadni/|titlu=Imut l-eks membru tal-management tal-Kummissjoni Elettorali Louis Fsadni|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-02-06|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-02-06}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kummissarju-elettorali-rivoluzzjonarju-louis-fsadni/|titlu=Imut l-eks Kummissarju Elettorali rivoluzzjonarju Louis Fsadni|kunjom=Mamo|isem=Matthew|data=2024-02-06|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-02-06}}</ref> * 6: [[Sammy Murgo]], 87, sassofonista <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-muzicist-sammy-murgo/|titlu=Imut il-mużiċist Sammy Murgo|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-07|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-pijunier-tal-jazz-u-s-sassafonista-leggendarju-sammy-murgo/|titlu=Imut il-pijunier tal-jazz u s-sassofonista leġġendarju Sammy Murgo|kunjom=Vassallo|isem=Alvin|data=2024-02-07|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/local-jazz-pioneer-legendary-saxophonist-sammy-murgo-dies.1082418|titlu=Jazz pioneer and legendary saxophonist Sammy Murgo dies|data=2024-02-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/tributes-flow-sammy-murgo-an-icon-maltese-jazz-scene-forever.1082496|titlu=Tributes flow for Sammy Murgo, 'an icon of the Maltese jazz scene forever'|kunjom=Galea Debono|isem=Fiona|data=2024-02-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-07}}</ref> * 16: [[Cliff d'Ugo]], 74, kitarrista u kantant (twieled 29 ta' Novembru 1949) <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kantant-u-muzicist-cliff-dugo/|titlu=Imut il-kantant u mużiċist Cliff D'Ugo|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-16|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-17}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-18-2024.1084552|titlu=Announcements – February 18, 2024|data=2024-02-18|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/ihalli-d-dinja-l-kantant-u-muzcist-cliff-d-ugo---kien-parti-mill-gruppi-the-boys-u-the-country-brothers|titlu=Iħalli D-Dinja L-Kantant U Mużiċist Cliff D'Ugo - Kien Parti Mill-Gruppi The Boys U The Country Brothers|kunjom=Bellia|isem=Marija|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-19}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.melodija.eu/post/new-forces---malta-mourns-rock-pioneer---mu%C5%BCika-mu%C5%BCika|titlu=New Forces / Malta mourns rock pioneer / Mużika Mużika|kunjom=Team Melodija|isem=|data=2024-02-20|sit=Melodija|lingwa=en|data-aċċess=2024-02-21}}</ref> * 18: [[Franklyn Borg]], 41, sewwieq tad-drag racing <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-is-sewwieq-franklyn-borg-tal-malta-drag-racing-association/|titlu=Imut is-sewwieq Franklyn Borg tal-Malta Drag Racing Association|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-18|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-ahhar-tislima-lil-franklyn-borg-tinghata-nhar-is-sibt-fhal-safi/|titlu=L-aħħar tislima lil Franklyn Borg tingħata nhar is-Sibt f'Ħal Safi|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-21|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/l-a-ar-tislima-lil-franklyn-borg-ting-ata-s-sibt-li-ej-or-ra-al-ta-al-safi|titlu=L-Aħħar Tislima Lil Franklyn Borg Tingħata S-Sibt Li Ġej Ġor-Raħal Ta' Ħal Safi!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref> == Marzu == * 4: [[Tony Agius (kantant)|Tony Agius]], 83, kantant <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-tony-agius-kien-kiteb-il-versi-tal-innu-tal-hamrun-spartans/|titlu=Imut Tony Agius; kien kiteb il-versi tal-innu tal-Ħamrun Spartans|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=4 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 7: [[Joe Cutajar]], 83, kantant u mużiċist <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/singer-joe-cutajar-dies-aged-83.1088155|titlu=Watch: Singer Joe Cutajar dies, aged 83|data=2024-03-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/local/veteran-maltese-singer-joe-cutajar-dies-at-83/|titlu=Veteran Maltese Singer Joe Cutajar Dies At 83|kunjom=Sciberras|isem=Clara|data=2024-03-07|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-kantant-joe-cutajar/|titlu=Imut il-kantant Joe Cutajar|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-03-07|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kantant-joe-cuatajr/|titlu=Imut il-Kantant Joe Cutajar|kunjom=Frederick|isem=Zammit|data=7 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/joe-cutajar-se-jinghata-l-ahhar-tislima-fil-belt-valletta//|titlu=Joe Cutajar se jingħata l-aħħar tislima fl-Belt Valletta|kunjom=Frederick|isem=Zammit|data=8 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/03/07/tithabbar-il-mewt-tal-lkantant-joe-cutajar/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-kantant Joe Cutajar|kunjom=Catania|isem=Francesco|data=2024-03-07|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/music/127976/maltese_jazz_and_cabaret_artist_joe_cutajar_passes_away_at_83|titlu=Maltese jazz and cabaret artist Joe Cutajar passes away at 83|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-08}}</ref> * 15: [[Valerie Borg]], 67, eks-kunsilliera tal-Belt Valletta <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/valerie-borg-15-03-2024|titlu=Valerie Borg - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|data=15 Marzu 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-eks-kunsilliera-beltija-valerie-borg/|titlu=Tmut l-eks-Kunsilliera Beltija Valerie Borg|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=15 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/t-alli-din-id-dinja-l-unika-kunsilliera-beltija-mara-s-issa---valerie-borg|titlu=Tħalli Din Id-Dinja L-Unika Kunsilliera Beltija Mara S'Issa - Valerie Borg|kunjom=Cachia|isem=Bradley|data=15 Marzu 2024|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-29}}</ref> * 28: [[Louis Cauchi]], 77, ġurnalist <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-gurnalist-louis-cauchi-eks-deputat-editur-ta-l-orizzont/|titlu=Imut il-ġurnalist Louis Cauchi, eks Deputat Editur ta’ L-Orizzont|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=28 March 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> == April == * 1: [[William H. Bannister]], 88, professur tal-[[fiżjoloġija]] <ref>{{Ċita aħbar|data=2024-04-02|titlu=Announcements – April 2, 2024|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-april-2-2024.1090273|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-04-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-prof-william-h-bannister.1090579|titlu=Appreciation: Prof. William H. Bannister|kunjom=Schembri-Wismayer|isem=Pierre|data=2024-04-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-07}}</ref> * 5: [[John Alfred Gulia]], 86, referee tal-futbol <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-april-9-2024.1090664|titlu=Announcements − April 9, 2024|data=2024-04-09|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-10}}</ref> * 10: [[Joseph Sammut (mużiċist)|Joseph Sammut]], 97, surmast fundatur tal-orkestra nazzjonali ta' Malta <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/joseph-sammut-founder-malta-philharmonic-orchestra-dies-aged-97.1090766|titlu=Joseph Sammut, founder of Malta Philharmonic Orchestra, dies aged 97|kunjom=Magri|isem=Giulia|data=2024-04-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-mro-joseph-sammut-il-fundatur-tal-orkestra-filarmonika/|titlu=Imut Mro Joseph Sammut, il-fundatur tal-Orkestra Filarmonika|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=10 April 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> == Mejju == * 5: [[Monica Attard]], 74, attriċi u preżentatriċi tar-radju, kanċer <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/actor-presenter-monica-attard-dies-aged-74.1091970|titlu=Presenter Monica Attard, an icon of the Maltese stage dies|data=2024-05-05|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/05/05/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monica-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-05-05|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monika-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=5 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monica-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Vassallo|isem=Alvin|data=2024-05-05|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-05-05/local-news/Presenter-actress-Monica-Attard-passes-away-aged-74-6736260827|titlu=Presenter, actress Monica Attard passes away, aged 74 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/129002/actor_and_presenter_monica_attard_passes_away|titlu=Actor and presenter Monica Attard passes away|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/asda-mill-kbar-dalg-odu-xtaqt-li-kienet-olma-mario-micallef-u-atturi-o-ra-jsellmu-l-memorja-ta-monica|titlu=“Ħasda Mill-Kbar Dalgħodu. Xtaqt Li Kienet Ħolma” – Mario Micallef U Atturi Oħra Jsellmu L-Memorja Ta’ Monica|kunjom=Zammit|isem=Nicole|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/wara-snin-tissielet-il-kancer-ommi-issa-sabet-il-paci-bint-monica-attard/|titlu=“Wara snin tissielet il-kanċer, ommi issa sabet il-paċi” – bint Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=6 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/donazzjoni-lil-hospice-flok-fjuri-ghall-funeral-ta-monica-attard/|titlu=Donazzjoni lil Hospice flok fjuri għall-funeral ta’ Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=8 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-may-8-2024.1092075|titlu=Announcements – May 8, 2024|data=2024-05-08|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-05-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/monica-kellha-dejjem-tbissima-ghal-kulhadd/|titlu='Monica kellha dejjem tbissima għal kulhadd'|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=10 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 7: [[Paul Mifsud (kritiku tal-mużika)|Paul Mifsud]], 76, ħaddiem fil-ħwienet tad-diski <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-paul-mifsud-tar-record-centre-exotique-u-music-club/|titlu=Imut Paul Mifsud tar-Record Centre, Exotique u Music Club|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=7 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 13: [[Victor Tabone]], 65, DJ (twieled 20 Settembru 1958) <ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/05/13/imut-victor-tabone-wiehed-mill-ewwel-prezentaturi-ta-radio-101/|titlu=Imut Victor Tabone - wieħed mill-ewwel preżentaturi ta' Radio 101|kunjom=Falzon|isem=Julia|data=2024-05-13|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-05-13}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-dj-victor-tabone-ie-or-mill-grupp-tal-1991-li-flimkien-fta-na-radio-101---clyde-puli|titlu="Ħalliena DJ Victor Tabone... Ieħor Mill-Grupp Tal-1991 Li Flimkien Ftaħna Radio 101" - Clyde Puli|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-13}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-prezentatur-victor-tabone/|titlu=Imut l-eks-preżentatur Victor Tabone|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=13 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 21: [[Christopher Busuttil Leaver]], 79, eks-president tal-[[Assoċjazzjoni Maltija tal-Hockey]] (twieled 18 ta' Novembru 1944) <ref>{{Ċita web|url=https://sport.timesofmalta.com/2024/05/21/former-hockey-association-of-malta-president-busuttil-leaver-dies/|titlu=Former Hockey Association of Malta president Busuttil Leaver dies|kunjom=Camilleri|isem=Valhmor|data=2024-05-21|sit=SportsDesk|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/thabbret-il-mewt-ta-l-ex-president-tal-malta-hockey-association-chris-busuttil-leaver/|titlu=Tħabbret il-mewt ta’ l-ex president tal-Malta Hockey Association Chris Busuttil Leaver - ONE|data=2024-05-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/imnikktin-afna-li-n-abbru-l-mewt-ta-chris-busuttil-leaver-l-eks-president-tal-hockey-association-malta-il-hockey-association-ta-malta|titlu=“Imnikktin Ħafna Li Nħabbru L-Mewt Ta’ Chris Busuttil Leaver, L-Eks President Tal-Hockey Association Malta” – Il-Hockey Association Ta’ Malta|kunjom=Calleja Bayliss|isem=Emil|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2005-09-06/local/The-Story-of-Chris-Busuttil-Leaver-80858|titlu=The Story of Chris Busuttil Leaver - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-chris-busuttil-leaver-mexxa-l-assocjazzjoni-tal-hockey-ghal-18-il-sena/|titlu=Imut Chris Busuttil Leaver; mexxa l-assoċjazzjoni tal-hockey għal 18-il sena|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=21 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/imut-chris-busuttil-leaver-eks-president-tal-malta-hockey-association/|titlu=Imut Chris Busuttil Leaver eks President tal-Malta Hockey Association|kunjom=Micallef|isem=Sandro|data=2024-05-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref> * 23: [[Connie Mallia]], 96, [[Malta Girl Guides]] Chief Commissioner (twieldet 31 ta' Jannar 1928) <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https://www.facebook.com/MaltaGirlGuides/posts/862388165916677|titlu=In Memoriam : Chief Commissioner Connie Mallia|kunjom=Malta Girl Guides|isem=|data=2024-05-23|sit=www.facebook.com|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-23}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://maltagirlguides.com/guiding-is-love-a-remarkable-encounter-with-ms-connie-mallia/|titlu=» Guiding is Love: A Remarkable Encounter with Ms Connie Mallia|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-05-23}}</ref> == Ġunju == * 14: [[Louis Agius]], 76, President tal-Malta Photographic Society (twieled 5 ta' Jannar 1948)<ref>{{Ċita web|url=https://artisthub.eu/portfolio/louis-agius/|titlu=Louis Agius – The Artist Hub|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/louis.agius.3|titlu=Louis Agius|sit=Facebook|lingwa=mt}}</ref> * 26: [[Vinny Vella (mużiċist)|Vinny Vella]], 96, mużiċist u band leader<ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-06-26/local-news/Maestro-Vinny-Vella-Sr-passes-away-aged-96-6736262244|titlu=Maestro Vinny Vella Sr passes away, aged 96 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/06/26/il-belt-valletta-issellem-lill-muzicist-vinny-vella/|titlu=Il-Belt Valletta ssellem lill-mużiċist Vinny Vella|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-06-26|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-muzicist-veteran-vinnie-vella-fl-ghomor-ta-96-sena/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-mużiċist veteran Vinnie Vella fl-għomor ta’ 96 sena - ONE|data=2024-06-26|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-le-enda-mu-ikali-o-ra---vinny-vella-afna-jsellmu-lil-dan-il-mu-i-ist|titlu=“Ħalliena Leġġenda Mużikali Oħra - Vinny Vella” – Ħafna Jsellmu Lil Dan Il-Mużiċist!|kunjom=Calleja Bayliss|isem=Emil|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-maestro-vinny-vella/|titlu=Imut Maestro Vinny Vella|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=26 Ġunju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/i-feel-nostalgia-for-the-days-when-i-used-to-play-but-every-beginning-has-an-end-vinnie-vella/|titlu='I feel nostalgia for the days when I used to play, but every beginning has an end' – Vinnie Vella|data=2022-10-30|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/valletta-music-legend-maestro-vinny-vella-dies-aged-96.1094481|titlu=Valletta music legend Maestro Vinny Vella dies aged 96|data=2024-06-26|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.melodija.eu/post/malta-mourns-vinnie-vella-sr-1928-2024-a-leading-musician-band-leader-and-enterta|titlu=Malta mourns Vinnie Vella Sr. (1928 – 2024) - a leading musician, band leader and entertainer|kunjom=Muscat|isem=Keith|data=2024-06-28|sit=Melodija|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-maestro-vinny-vella/|titlu='Kien ikun rieqed, konna ndoqqulu l-mużika u jċaqlaq idejh' – bint Vinny Vella|data=2024-06-29|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-29}}</ref> == Lulju == * 13: [[Tony Pace (saċerdot)|Tony Pace]], 71, għalliem, kittieb, u saċerdot<ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-fr-tony-pace-il-qassis-li-dahal-fis-sacerdozju-wara-li-mietet-martu/|titlu=Imut Fr Tony Pace, il-qassis li daħal fis-saċerdozju wara li mietet martu|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-07-13|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/en/fr-tony-pace-passes-away/|titlu=Fr Tony Pace passes away|kunjom=Agius|isem=Monique|data=13 July 2024|sit=Newsbook|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/is-sacerdoti-jerfghu-t-tebut-ta-dun-tony-pace/|titlu=Is-saċerdoti jerfgħu t-tebut ta’ Dun Tony Pace - ONE|data=2024-07-18|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-tony-pace-li-dahal-is-seminarju-ta-63-sena-wara-li-mietet-martu/|titlu=Imut Dun Tony Pace li daħal is-seminarju ta’ 63 sena wara li mietet martu|kunjom=Cilia|isem=Mariella|data=13 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-dun-tony-pace-missier-u-nannu-li-erba-snin-ilu-sar-sacerdot/|titlu=Imut Dun Tony Pace… Missier u nannu li erba’ snin ilu sar saċerdot - ONE|data=2024-07-13|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/minn-missier-ghal-father-illum-jaghlaq-67-sena-it-tnejn-isir-sacerdot/|titlu=Minn missier għal Father: illum jagħlaq 67 sena, it-Tnejn isir saċerdot|kunjom=D'Amato|isem=Anton|data=25 Ġunju 2020|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/father-and-son-to-be-ordained-as-priests-man-told-his-wife-of-his-wish-on-her-death-bed/|titlu=Father and son to be ordained as priests – Man told his wife of his wish on her death bed|kunjom=Agius|isem=Ritianne|data=2017-11-12|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/from-pater-to-pulpit-widower-tony-pace-is-to-be-ordained-a-priest-on.801531|titlu=Widower to be ordained a priest on Monday|kunjom=Arena|isem=Jessica|data=2020-06-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref> * 18: [[Joseph Vella Bondin]], 89, drammaturgu u mużikologu<ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/joseph-vella-bondin-18-07-2024|titlu=Joseph Vella Bondin - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|data=18 Lulju 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.apsbank.com.mt/farewell/joseph-vella-bondin/|titlu=Farewell, Joseph Vella Bondin - APS Bank|data=2024-07-19|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-awtur-joseph-vella-bondin-u-huh-john-imutu-ftit-hin-boghod-minn-xulxin/|titlu=L-awtur Joseph Vella Bondin u ħuh John imutu ftit ħin bogħod minn xulxin|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=18 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-19-2024.1095541|titlu=Announcements – July 19, 2024|data=2024-07-19|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-19-2024.1095541|titlu=Announcements – July 19, 2024|data=2024-07-19|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/the-inseparable-brothers-died-three-hours.1095965|titlu=The inseparable brothers who died within three hours of each other|kunjom=Borg|isem=Emma|data=2024-07-28|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-28}}</ref> * 21: [[Jaime H. Cremona]], 87, kirurgu tal-ostetrija, president ta' SMOM, ambaxxatur għall-[[Arabja Sawdija]]<ref>{{Ċita web|url=https://stedwards.edu.mt/uncategorized/two-distinguished-edwardians-pass-on-to-eternal-life/|titlu=Two distinguished Edwardians pass on to eternal life|data=22 July 2024|lingwa=en|data-aċċess=24 July 2024}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo/?fbid=1029606889166234&set=a.139060911554174|titlu=Jaime H. Cremona - Notice of Death|data=21 July 2024|lingwa=en|data-aċċess=24 July 2024}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-21-2024.1095645|titlu=Announcements − July 21, 2024|data=2024-07-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-24}}</ref> * 22: [[Marco Bartolo]], 62, xenografu, attur, u pittur (twieled 15 ta' Mejju 1962)<ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/SFMA1890/posts/855823496596199|titlu=Marco Bartolo RIP|kunjom=Soċjeta' Filarmonika Marija Annunzjata Ħal Balzan A.D. 1890|data=22 Lulju 2024|sit=Facebook|lingwa=mt|data-aċċess=}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/ohalli-di-n-id-dinja-lartist-marco-bartolo|titlu=Iħalli Din Id-Dinja L-Artist Marco Bartolo|kunjom=Cefai|isem=Charlton|data=22 Lulju 2024|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-marco-bartolo-ix-xenografu-tat-teatru-manoel/|titlu=Imut Marco Bartolo, ix-xenografu tat-Teatru Manoel|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=23 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/07/24/ix-xenografu-marco-bartolo-jinghata-l-ahhar-tislima/|titlu=Ix-xenografu Marco Bartolo jingħata l-aħħar tislima|kunjom=Newsroom|isem=N. E. T.|data=2024-07-24|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-07-24}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-marco-bartolo-ix-xenografu-tat-teatru-manoel-u-artist-balzani/|titlu=Tingħata l-aħħar tislima lil Marco Bartolo, ix-xenografu tat-Teatru Manoel u artist Balzani - ONE|data=2024-07-24|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-24}}</ref> * 22: [[Winston Hassall]], 75, pittur, kanċer<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/malta-art-world-mourns-death-beloved-painter-winston-hassall.1095866|titlu=Malta’s art world mourns the death of beloved painter Winston Hassall|kunjom=Borg|isem=Neville|data=2024-07-26|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-26}}</ref> * 23: [[Mark Mallia]], 59, artist, anewriżma<ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-artist-mark-mallia/|titlu=Imut l-artist Mark Mallia|kunjom=Sghendo|isem=Luigi|data=2024-07-23|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/artist-mark-mallia-dies-59.1095770|titlu=Artist Mark Mallia dies aged 59|kunjom=Borg|isem=Neville|data=2024-07-23|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-07-23/local-news/Artist-Mark-Mallia-passes-away-at-age-59-6736262930|titlu=Renowned artist Mark Mallia passes away at age 59 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-artist-mark-mallia/|titlu=Imut l-artist Mark Mallia|kunjom=Cilia|isem=Mariella|kunjom2=Mifsud|isem2=Claire|data=23 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/local-artist-mark-mallia-passes-away/|titlu=Local Artist Mark Mallia Passes Away|kunjom=MaltaDaily|data=2024-07-23|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/en/artist-mark-mallia-passes-away/|titlu=Artist Mark Mallia passes away|data=23 July 2024|sit=Newsbook|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/art/130386/contemporary_artist_mark_mallia_dies_after_sudden_bout_of_illness|titlu=Contemporary artist Mark Mallia dies after sudden bout of illness|kunjom=Vella|isem=Matthew|data=23 July 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/persuna-unika-u-habib-ta-qalb-tajba-tinghata-l-ahhar-tislima-lil-mark-mallia/|titlu=“Persuna unika u ħabib ta’ qalb tajba”; tingħata l-aħħar tislima lil Mark Mallia|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=26 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/l-artist-mark-mallia-jaghti-ghajnejh-bhala-donazzjoni-tal-organi/|titlu=L-artist Mark Mallia jagħti għajnejh bħala donazzjoni tal-organi|kunjom=Preca Taroum|isem=Claire|data=2024-07-27|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-27}}</ref> * 29: [[John Caruana]], ??, magħruf bħala Cane', plejer tal-waterpolo ma' San Ġiljan ASC u kowċ tal-waterpolo San Ġiljan ASC Women<ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/san-giljan-aquatic-sports-club-isellmu-l-memorja-ta-john-caruana-li-g-adda-g-all--ajja-ta-dejjem|titlu=San Giljan Aquatic Sports Club Isellmu L-Memorja Ta' John Caruana Li Għadda Għall-Ħajja Ta' Dejjem!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/sangiljanasc/posts/1030555889073682|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-07-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-ex-plejer-u-kowc-tal-waterpolo-john-caruana/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-ex plejer u kowċ tal-waterpolo John Caruana - ONE|data=2024-07-29|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-31}}</ref> == Awwissu == * 2: [[Joe Brincat (politiku)|Joe Brincat]], 80, avukat u politiku, deputat mexxej tal-Partit Laburista <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/former-labour-deputy-leader-joe-brincat-dies.1096211|titlu=Former Labour deputy leader, MP, Joe Brincat dies aged 80|data=2024-08-02|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130541/labour_stalwart_joe_brincat_former_deputy_leader_dies_at_80|titlu=Labour stalwart Joe Brincat, former deputy leader, dies at 80|kunjom=Vella|isem=Matthew|data=2 Awwissu 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-eks-ministru-u-eks-deputat-mexxej-laburista-joe-brincat/|titlu=Imut l-eks ministru u eks Deputat Mexxej Laburista Joe Brincat|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-08-02|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/thabbret-il-mewt-tal-eks-deputat-mexxej-laburista-dr-joe-brincat/|titlu=Tħabbret il-mewt tal-eks Deputat Mexxej Laburista Dr Joe Brincat - ONE|kunjom=Borg|isem=Francesco|data=2024-08-02|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-02/local-news/Former-PL-deputy-leader-Joe-Brincat-dies-aged-80-6736263171|titlu=Former PL deputy leader Joe Brincat dies, aged 80 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-politics/no-more-suffering-tributes-pour-in-for-joe-brincat-former-pl-deputy-leader-who-died-aged-81/|titlu='No More Suffering': Tributes Pour In For Joe Brincat, Former PL Deputy Leader Who Died Aged 81|kunjom=Urpani|isem=David Grech|data=2024-08-02|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-deputat-mexxej-tal-pl-joe-brincat/|titlu=Imut l-eks deputat mexxej tal-PL Joe Brincat|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=2 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/it-never-late-show-kindness-thank-dad-showing-us-way.1096273|titlu='It’s never too late… to show kindness. Thank you dad for showing us the way'|kunjom=Brincat|isem=Stephan|data=2024-08-04|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-04}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-joe-brincat-19442024.1096294|titlu=Appreciation: Joe Brincat (1944-2024)|kunjom=Said|isem=Mark|data=2024-08-05|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-joe-brincat-eks-deputat-mexxej-tal-pl/|titlu=Tingħata l-aħħar tislima lil Joe Brincat, eks Deputat Mexxej tal-PL|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=5 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 3: [[Robert Schembri]], 64, inġinier ċivili, waqa' 4 sulari <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/man-64-dies-falling-lift-shaft-sliema.1096272|titlu=Engineer who died after falling down Sliema lift shaft named as Robert Schembri|data=2024-08-03|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-03/local-news/Man-dies-after-falling-down-lift-shaft-6736263226|titlu=Updated: Man dies after falling down lift shaft - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/ragel-jitlef-hajtu-wara-waqa-ta-madwar-4-sulari/|titlu=Raġel jitlef ħajtu wara waqa’ ta’ madwar 4 sulari|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=3 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/robert-schembri-huwa-r-ragel-li-waqa-u-miet-ftas-sliema/|titlu=Robert Schembri, huwa r-raġel li waqa’ u miet f’Tas-Sliema|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=3 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/ragel-imut-wara-li-waqa-4-sulari-ftas-sliema/|titlu=L-Inġinier Robert Schembri, ir-raġel li waqa' u miet f'Tas-Sliema|kunjom=|isem=|data=2024-08-03|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-robert-schembri.1097189|titlu=Appreciation – Robert Schembri|kunjom=Zammit Ciantar|isem=Joe|data=2024-08-25|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 9: [[Saviour Seisun]], ??, edukatur <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/saviour-michael-seisun-09-08-2024|titlu=Saviour Michael Seisun - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|data=9 Awwissu 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-12-2024.1096612|titlu=Announcements – August 12, 2024|data=2024-08-12|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-13-2024.1096651|titlu=Announcements – August 13, 2024|data=2024-08-13|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://adriangrima.org/2024/08/10/salvu-seisun/|titlu=Salvu Seisun|kunjom=Grima|isem=Adrian|data=2024-08-10|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 11: [[Jean Attard]], 34, attur tat-TV <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/halla-vojt-li-qatt-ma-jista-jigi-sostitwit-jean-attard-attur-minn-becky-imut-fl-eta-ta-34-sena/|titlu=“Ħalla vojt li qatt ma jista’ jiġi sostitwit”: Jean Attard, attur minn Becky imut fl-età ta’ 34 sena|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=11 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-11-2024.1096591|titlu=Announcements – August 11, 2024|data=2024-08-11|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-13}}</ref> * 18: [[Lorenzo Vella]], 43, kap tal-Kummissjoni Ewropeja Maltija <ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130766/european_civil_servant_lorenzo_vella_passes_away_at_43|titlu=Civil servant Lorenzo Vella, who headed Commission delegation to Malta, passes away at 43|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/lorenzo-vella-head-ec-delegation-malta-dies-aged-43.1096880|titlu=Lorenzo Vella, head of EC delegation to Malta, dies aged 43|data=2024-08-18|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-18/local-news/Lorenzo-Vella-Malta-s-head-of-European-Commission-representation-passes-away-6736263561|titlu=Lorenzo Vella, Malta’s head of European Commission representation, passes away - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-18}}</ref> * 23: [[Hugh Caruana]], 78, kunsillier lokali (Gżira) u eks-plejer u kowċ tal-futbol (twieled 22 t'April 1946) <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/footballer-hugh-caruana-dies-aged-78.1097174|titlu=Former footballer, councillor Hugh Caruana dies aged 78|data=23 Awwissu 2024|sit=Times of Malta|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/08/23/imut-hugh-caruana-eks-plejer-u-kowc-ta-success-u-wicc-familjari-fuq-replay/|titlu=Imut Hugh Caruana, eks plejer u kowċ ta’ suċċess u wiċċ familjari fuq Replay|kunjom=Micallef|isem=Christian|data=23 Awwissu 2024|sit=netnews.com.mt|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/tithabbar-il-mewt-ta-hugh-caruana-ex-plejer-u-kowc/|titlu=Titħabbar il-mewt ta' Hugh Caruana, ex plejer u kowċ|kunjom=Falzon|isem=Chris|data=2024-08-23|sit=TVMsport|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-hugh-caruana-eks-footballer-kowc-u-prezentatur/|titlu=Imut Hugh Caruana: eks-footballer, kowċ, u prezentatur|kunjom=Vella|isem=Luke|data=23 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 28: [[Stephen Mangion]], 55, ex-puliżija li miet fl-emerġenza ta' [[Sptar Mater Dei|Mater Dei]], ''cardiac tamponade'' u ''aortic dissection'' <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/jekk-qatt-kont-qed-nistenna-kollox-din-zgur-li-le-imut-stephen-mangion/|titlu=“Jekk qatt kont qed nistenna kollox din żġur li le”; imut Stephen Mangion|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=28 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imur-bugigh-fsidru-l-emergenza-ihalluh-jistenna-u-jitlef-hajtu-fil-waiting-area/|titlu=Imur b’uġigħ f’sidru l-Emerġenza, iħalluh jistenna u jitlef ħajtu fil-waiting area|kunjom=Mifsud|isem=Claire|data=28 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/delia-azzopardi-claim-man-dies-ae-waiting-area-reporting-chest-pain.1097355|titlu=Inquiry into man's death at A&E waiting room after complaining of chest pains|kunjom=Ellul|isem=Daniel|kunjom2=Xuereb|isem2=Mario|kunjom3=Calleja|isem3=Claudia|data=2024-08-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/emergency-death-cctv-footage-shows-mangion-drive-hospital.1097458|titlu=Emergency death: CCTV footage shows Mangion did not drive himself to hospital|kunjom=Xuereb|isem=Mario|data=2024-08-31|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/mangion-ma-mietx-barrest-kardijaku-izda-bkumplikazzjonijiet-ohra-tal-qalb/|titlu=Mangion ma mietx b’arrest kardijaku iżda b’kumplikazzjonijiet oħra tal-qalb|kunjom=Vella|isem=Luke|data=31 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/l-awtopsja-tikkonkludi-li-stephen-mangion-miet-bcardiac-tamponade/|titlu=Min allega li Mangion intalab jistenna wara li kellu uġigħ f’sidru kien fake profile - ONE|kunjom=Falzon|isem=Trischia|data=2024-08-31|sit=ONE.com.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/inquiry-stephen-mangion-death-finds-no-negligence-medical-staff.1097834|titlu=Inquiry into Stephen Mangion’s death finds no negligence by medical staff|kunjom=Xuereb|isem=Mario|data=2024-09-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-10}}</ref> * 30: [[Jake Vella]], 15, atleta żgħażugħ li qajjem kuxjenza b'risq l-Assoċjazzjoni tal-Annimali Abbandunati, [[ROHHAD]] <ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-human-interest/a-loss-for-all-of-malta-15-year-old-hero-jake-vella-dies/|titlu='A Loss For All Of Malta': 15-Year-Old Hero Jake Vella Dies|kunjom=Urpani|isem=David Grech|data=2024-08-30|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-08-30}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-jake-vella/|titlu=Imut Jake Vella|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=30 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130952/sports_inspiration_jake_vella_passes_away_after_yearslong_battle_with_rare_condition|titlu=Sports inspiration Jake Vella passes away after years-long battle with rare condition|kunjom=Meilak|isem=Nicole|data=30 Awwissu 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-30}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/young-athlete-jake-vella-dies-aged-15.1097257|titlu=Young athlete Jake Vella dies, aged 15|kunjom=Zammit|isem=Mark Lawrence|data=2024-08-30|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-30}}</ref> * 31: [[Mario Baldacchino]], 55, pittur (magħruf l-iktar għax-xogħolijiet tiegħu marbuta mal-knejjes u festi), kanċer <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-artist-mario-baldacchino/|titlu=Imut l-artist Mario Baldacchino|kunjom=Vella|isem=Luke|data=2024-08-31|sit=Newsbook Malta|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0AGJ4xUTZaEpaDLgB1dYDhMupRSmpjhWCL65dp5DgJLoiewziYYuaiGEkgZgghbTjl&id=100008075116170|titlu=Facebook|kunjom=Kummissjoni Armar San Guzepp|isem=|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 31: Dun [[Anġ Seychell]], 91, qassis u fundatur ta' Dar Nazareth <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-31/local-news/Dun-Ang-Seychell-founder-of-Nazareth-Foundation-dies-aged-91-6736263873|titlu=Dun Ang Seychell, founder of Nazareth Foundation, dies aged 91 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/dun-ang-seychell-dies-aged-91.1097476|titlu=Dun Anġ Seychell dies, aged 91|data=2024-08-31|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-dun-ang-seychell/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell|kunjom=|isem=|data=2024-08-31|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-ang-seychell/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell|kunjom=Vella|isem=Luke|data=31 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita ktieb|kunjom=Zammit|isem=Doris|kunjom2=Bonello|isem2=Tonio|sena=2020|titlu=Il-Ħajja u l-Istorja ta’ Dun Anġ Seychell|lingwa=mt|post=Malta|pubblikatur=BDL|isbn=9789995716899}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-dun-ang-seychell-il-fundatur-tal-fondazzjoni-nazzareth/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell, il-fundatur ta’ Fondazzjoni Nazzareth - ONE|kunjom=Caruana|isem=Javier|data=2024-08-31|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> == Settembru == * 10: [[Karl Gouder]], 45, politiku <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/karl-gouder-dies-days-announcing-run-pn-general-secretary-post.1097861|titlu=Karl Gouder dies, days after announcing run for PN general secretary post|data=2024-09-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-09-10/local-news/Former-PN-MP-Karl-Gouder-dies-aged-45-6736264043|titlu=Former PN MP Karl Gouder dies aged 45 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-ex-deputat-tal-pn-karl-gouder/|titlu=Imut l-ex Deputat tal-PN Karl Gouder|kunjom=TVMnews|isem=|data=2024-09-10|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/131130/pn_announces_passing_away_of_former_mp_karl_gouder|titlu=Former Nationalist MP Karl Gouder, longtime party stalwart, passes away at 45|kunjom=Vella|isem=Matthew|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-09-10}}</ref> * 17: [[Stephen Attard]], 58, mużiċist u kompożitur (twieled 1 ta' Jannar 1966) <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-mro-stephen-attard-19662024.1098395|titlu=Appreciation: Mro Stephen Attard (1966-2024)|kunjom=Attard|isem=Geoffrey G.|data=2024-09-22|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/gozocathedral/posts/980329404138086|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-09-24}}</ref> * 21: [[Charles Briffa]], 73, professur tal-kritika letterarja <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/academic-literary-critic-charles-briffa-dies-aged-73.1098382|titlu=Academic and literary critic Charles Briffa dies aged 73|data=2024-09-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/131308/charles_briffa_literary_critic_who_championed_maltese_language_passes_away|titlu=Charles Briffa, literary critic who championed Maltese language, passes away|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kittieb-u-l-akkademiku-charles-briffa/|titlu=Imut il-kittieb u l-akkademiku Charles Briffa|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=21 Settembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/09/21/imut-il-professur-charles-briffa/|titlu=Imut il-Professur Charles Briffa|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-09-21|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-professur-tal-malti-u-kritiku-letterarju-charles-briffa/|titlu=Imut il-professur tal-Malti u kritiku letterarju Charles Briffa|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-09-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita aħbar|data=26 Settembru 2024|titlu=Prof. Charles Briffa (1951-2024): kritiku, skular u xandar tal-kelma|url=https://newsbook.com.mt/prof-charles-briffa-1951-2024-kritiku-skular-u-xandar-tal-kelma/|pubblikazzjoni=Newsbook}}</ref> == Ottubru == * 1: [[Joseph Felix Cachia]], 80, edukatur (twieled 1 ta' Mejju 1944) <ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Cilia|isem=Mariella|data=2 Ottubru 2024|titlu=Imut il-Mellieħi Joseph Felix Cachia|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-melliehi-joseph-felix-cachia/|pubblikazzjoni=Newsbook}}</ref> * 6: [[Polly March]], 77, attriċi u direttur tat-teatru <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/renowned-actor-theatre-director-polly-march-dies.1099112|titlu=Renowned actor, theatre director Polly March dies two weeks before opening night|data=2024-10-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/cultural_diary/131596/polly_march_celebrated_performer_and_director_passes_away|titlu=Polly March, British actress and doyenne of Maltese theatre, passes away|kunjom=Meilak|isem=Nicole|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-direttrici-teatrali-polly-march/|titlu=Tmut l-Attriċi u Direttriċi Teatrali Polly Marh|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=7 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 27: Dun [[Manwel Curmi]], 87, Fundatur tal-[[Fondazzjoni Arka]] <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/fr-manwel-curmi-founder-gozo-fondazzjoni-arka-dies-aged-94.1100165|titlu=Fr Manwel Curmi, founder of Gozo's Fondazzjoni Arka, dies aged 87|data=2024-10-27|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-manwel-il-fundatur-ta-dar-arka|titlu=Imut Dun Manwel, il-fundatur ta' Dar Arka|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=27 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-fundatur-tal-fondazzjoni-arka-dun-manwel-curmi/|titlu=Imut il-fundatur tal-Fondazzjoni Arka, Dun Manwel Curmi|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-10-27|lingwa=mt|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/live-il-funeral-ta-dun-manwel-curmi-fundatur-ta-dar-arka/|titlu=“Dun Manwel huwa l-wiċċ sabiħ tal-Knisja u s-saċerdozju” – l-Isqof Anton Teuma|kunjom=Vella|isem=Luke|data=29 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 27: [[Terry L. Bencini]], 94, attriċi u kantanta <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/terry-l-bencini-stalwart-maltese-theatre-dies-aged-94.1100160|titlu=Terry L. Bencini, a stalwart of Maltese theatre, dies aged 94|data=2024-10-27|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-kantanta-terry-l-bencini|titlu=Tmut l-attriċi u kantanta Terry L Bencini|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=27 Ottubru 2024|sit=Newbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tmut-l-attrici-terry-l-bencini/|titlu=Tmut l-attriċi Terry L. Bencini|kunjom=Cassar|isem=Daphne|data=2024-10-27|sit=TVM|lingwa=mt|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/10/27/tmut-l-attrici-u-kantanta-terry-bencini/|titlu=Tmut l-attriċi u kantanta Terry Bencini|kunjom=Riolo|isem=Chayenne|data=2024-10-27|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-ahhar-tislima-lil-terry-l-bencini-tinghata-ghada-ftas-sliema/|titlu=L-aħħar tislima lil Terry L. Bencini tingħata għada f’Tas-Sliema|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=29 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 29: [[Lino Ferris]], 72, attur, direttur teatrali, u dramaturgu (twieled 20 ta' Novembru 1951) <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-lino-ferris-pilastru-tat-teatru-salesjan/|titlu=Imut Lino Ferris, pilastru tat-Teatru Salesjan|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-10-29|sit=Newsbook.com.mt|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1107918421333948&set=a.511778507614612&type=3&ref=embed_post|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-10-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/lino-ferris-29-10-2024|titlu=Lino Ferris - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-04}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/bernardette-ferris-01-11-2024|titlu=Bernardette Ferris - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-04}}</ref> == Novembru == * 8: [[Daniel Farrugia]], ??, eks Sindku u Kunsillier Nazzjonalista fil-Qrendi <ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/11/08/il-partit-nazzjonalista-jsellem-lil-daniel-farrugia/|titlu=Il-Partit Nazzjonalista jsellem lil Daniel Farrugia|kunjom=|isem=|data=2024-11-08|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-11-19}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-sindku-tal-qrendi-daniel-farrugia|titlu=Imut l-eks sindku tal-Qrendi Daniel Farrugia|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=8 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-daniel-farrugia-missier-hooli|titlu=Imut Daniel Farrugia missier HOOLI|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=8 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/hooli-jkanta-waqt-il-funeral-ta-missieru|titlu=HOOLI jkanta waqt il-funeral ta’ missieru|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=12 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 18: [[Mario Meli]], 84, xandar u ġurnalist tal-isports <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-il-gurnalist-sportiv-veteran-mario-meli/|titlu=Imut il-ġurnalist sportiv veteran Mario Meli|kunjom=Bonnici|isem=Mario|data=2024-11-18|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/imut-l-ex-gurnalist-sportiv-mario-meli/|titlu=Imut l-ex ġurnalist sportiv Mario Meli|kunjom=Aquilina|isem=Andrea|data=2024-11-18|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://sport.timesofmalta.com/2024/11/18/former-veteran-sports-journalist-mario-meli-dies-aged-84/|titlu=Former veteran sports journalist Mario Meli dies aged 84|kunjom=Camilleri|isem=Valhmor|data=2024-11-18|sit=SportsDesk|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltasport.mt/malta-sports/malta-mourns-the-passing-of-legendary-sports-journalist-mario-meli-aged-8/|titlu=Malta mourns the passing of legendary sports journalist Mario Meli, aged 84 {{!}} Malta Sport News|kunjom=Pace|isem=Ian|data=2024-11-18|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-gurnalista-sportiv-mario-meli/|titlu=Imut l-eks ġurnalist sportiv Mario Meli|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=19 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 18: [[Gian Patist Camilleri]], ??, attur, bandist, u eks-kunsillier ta' Ħad-Dingli <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kunsillier-gian-patist-camilleri/|titlu=Imut l-eks kunsillier Gian Patist Camilleri|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=18 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 19: [[Arthur Micallef]], ??, tenur Furjaniż <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-it-tenur-arthur-micallef/|titlu=Imut it-tenur Arthur Micallef|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=19 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/imut-it-tenur-furjani-arthur-micallef---insellmu-l-memorja-tieg-u|titlu="Imut It-Tenur Furjaniż Arthur Micallef" - Insellmu L-Memorja Tiegħu!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-19}}</ref> * 19: [[Frans Mifsud]], 89, saċerdot Żejtuni, <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo/?fbid=967269575434235&set=a.458795522948312|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-11-19}}</ref> == Ara aktar == * [[:Kategorija:Mietu fl-2024]] - tinkludi ħoloq għal artikli fil-Wikipedija dwar nies li mietu fl-2024 == Referenzi == {{Referenzi}} [[Kategorija:Nies Maltin]] [[Kategorija:2024 f'Malta]] [[Kategorija:Imwiet f'Malta]] [[Kategorija:Mietu fl-2024|*]] [[Kategorija:Listi ta' mwiet bis-sena]] duspgcs12kmnmtsl7fbvon7owlag63k 317587 317586 2024-11-19T16:27:21Z ToniSant 4257 /* Novembru */ +ref 317587 wikitext text/x-wiki '''Din hija lista ta' nies notevoli Maltin li mietu fl-2024.''' F'din il-lista jidhru biss ismijiet ta' nies li l-mewt tagħhom hija kkonfermata peremezz ta' rapport/i minn sorsi verifikabbli. Żidiet bla referenza għal sors verifikabbli jitneħħew minn hawn u jitpoġġew fil-[[Diskussjoni:Nies Maltin li mietu fl-2024|paġna ta' diskussjoni]] sakemm jiġu verifikati sew. Dwar kull persuna jinġabru biss dawn id-dettalji hawn: * Data: Isem u Kunjom, età (jew "??" meta din mhux magħrufa), għal xiex inhi magħrufa l-persuna, kawża tal-mewt (m'għandu jiddaħħal xejn meta mhux magħrufa uffiċjalment) - tagħrif ieħor f'każ ta' persuna li mhux inkluża f'Wikidata (eż. data tat-twelid), referenzi (għandu jkun hemm aktar minn waħda f'każ ta' nies aktar notevoli) '''''Nota:''' id-data tal-mewt m'għandix tkun dik ta' meta tħabbret imma ta' meta seħħet.'' ---- == Jannar == * 10: [[Alfred Cachia]], 85, ex-ħaddiem tal-gvern <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/alfred-cachia-10-01-2024|titlu=Alfred Cachia - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-01-14}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-s-sur-alfred-cachia-uffi-jal-ta---ivil-u-bniedem-rispettu-immens---david-casa|titlu="Ħalliena S-Sur Alfred Cachia, Uffiċjal Taċ-Ċivil U Bniedem Rispettuż Immens" - David Casa|kunjom=Cachia|isem=Bradley|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-14}}</ref> * 13: [[Tony Formosa]], 86, ex-kowċ tat-tim nazzjonali tal-futbol Malti <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/former-malta-coach-tony-formosa-dies-aged-86.1077933|titlu=Former Malta coach Tony Formosa dies, aged 86|data=2024-01-13|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-14}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kowc-nazzjonali-u-gurnalista-sportiv-tony-formosa/|titlu=Imut l-eks kowċ nazzjonali u ġurnalista sportiv Tony Formosa|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-14|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-14}}</ref> * 16: [[Antonio Micallef Trigona]], 71, maġistrat <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/retired-magistrate-antonio-micallef-trigona-dies-aged-71.1078281|titlu=Retired magistrate Antonio Micallef Trigona dies aged 71|data=2024-01-16|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-16}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/appreciation-magistrate-antonio-micallef-trigona-19532024.1079208|titlu=Appreciation: Magistrate Antonio Micallef Trigona (1953-2024)|kunjom=Said|isem=Mark|data=2024-01-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-25}}</ref> * 21: [[Drew Warhurst]], 49, disinjatur tal-moda <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/id-disinjatur-malti-drew-wurhurst-imut-ftit-granet-wara-ommu/|titlu=Id-disinjatur Malti Drew Warhurst imut ftit ġranet wara ommu|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-22|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/emma-muscat-pays-tribute-to-late-designer-drew-warhurst/|titlu=Emma Muscat Pays Tribute To Late Designer Drew Warhurst|kunjom=MaltaDaily|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/maltese-designer-drew-warhurst-dies/|titlu=Maltese designer Drew Warhurst dies|kunjom=Rossitto|isem=Andrea|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/malta/tributes-pour-in-for-maltese-fashion-designer-drew-warhurst/|titlu=Tributes Pour In For Maltese Fashion Designer Drew Warhurst|kunjom=Tortell|isem=Ana|data=2024-01-22|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/popular-maltese-fashion-designer-drew-warhurst-dies.1079442|titlu=Popular Maltese fashion designer Drew Warhurst dies|kunjom=Magri|isem=Giulia|data=2024-01-22|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://whoswho.mt/en/renowned-fashion-designer-drew-warhurst-passes-away-suddenly|titlu=Renowned fashion designer Drew Warhurst passes away suddenly|kunjom=Tabone|isem=Fabrizio|sit=whoswho.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-01-22}}</ref> * 23: [[Joe Cassar Delia]], 80, tabib tal-familja u kandidat elettorali tal-Partit Laburista (twieled 22 ta' Dicembru 1943) <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/il-partit-laburista-jsellem-il-memorja-ta-joe-cassar-delia/|titlu=Il-Partit Laburista jsellem il-memorja ta’ Joe Cassar Delia - ONE|data=2024-01-23|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/partit-laburista-pays-tribute-to-joe-cassar-delia/|titlu=Partit Laburista pays tribute to Joe Cassar Delia|kunjom=Newsroom|isem=T. V. M.|data=2024-01-23|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-it-tabib-joe-cassar-delia-eks-kandidat-tal-partit-laburista/|titlu=Imut it-tabib Joe Cassar Delia, eks kandidat tal-Partit Laburista|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-23|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-25}}</ref> * 25: [[Piju Spiteri]], 85, xandar u organizzatur <ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/01/25/imut-ix-xandar-piju-spiteri/|titlu=Imut ix-xandar Piju Spiteri|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-01-25|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-25}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-piju-spiteri-wiehed-mill-fundaturi-tal-malta-song-festival/|titlu=Imut Piju Spiteri, wieħed mill-fundaturi tal-Malta Song Festival|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-26|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-january-28-2024.1080561|titlu=Announcements – January 28, 2024|data=2024-01-28|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://eternalhonoring.com/piju-spiteri-obituary-in-loving-memory-of-piju-spiteri/|titlu=Piju Spiteri Obituary, In Loving Memory Of Piju Spiteri|data=2024-01-26|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-01-28|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20240128123227/https://eternalhonoring.com/piju-spiteri-obituary-in-loving-memory-of-piju-spiteri/|arkivju-data=2024-01-28|url-status=dead}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/appreciation-piju-spiteri.1082481|titlu=Appreciation: Piju Spiteri|kunjom=Mangion|isem=Fabian|data=2024-02-08|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-08}}</ref> * 29: [[Michael Mock]], 58, illużżjonista <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-01-29/local-news/Magician-Michael-Mock-dies-ages-58-6736258180|titlu=Magician Michael Mock dies, ages 58 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-human-interest/tributes-pour-in-for-deceased-maltas-got-talent-illusionist-michael-mock/|titlu=Tributes Pour In For Deceased Malta's Got Talent Illusionist Michael Mock|kunjom=Sciberras|isem=Clara|data=2024-01-29|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/malta-got-talent-participant-michael-mock-dies-aged-58.1080822|titlu=Malta's Got Talent participant Michael Mock dies aged 58|data=2024-01-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/maltas-got-talent-michael-mock-passes-away/|titlu=Malta's Got Talent Michael Mock Passes Away|kunjom=MaltaDaily|data=2024-01-29|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita aħbar|data=29 Jan 2024|titlu="Għadni Taħt Xokk... Gwidajt Lil Michael Mock Fil-Maġija Meta Kellu Madwar 12-il Sena..." - Vanni Pulé|url=https://www.gwida.mt/mt/g-adni-ta-t-xokk-gwidajt-lil-michael-mock-fil-ma-ija-meta-kellu-madwar-12-il-sena---vanni-pul|pubblikazzjoni=Gwida}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/lifestyle/maltas-got-talent/watch-mentalist-leaves-maltas-got-talent-judges-dumbstruck-with-mind-blowing-closing-act/|titlu=WATCH: Mentalist Leaves Malta's Got Talent Judges Dumbstruck With Mind-Blowing Closing Act|kunjom=Azzopardi|isem=Jean Paul|data=2020-10-05|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2022-11-13/local-news/Getting-to-know-Michael-Mock-6736247424|titlu=Getting to know Michael Mock - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-michael-mock-eks-partecipant-ta-maltas-got-talent/|titlu=Imut Michael Mock, eks parteċipant ta' Malta's Got Talent|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-01-29|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-01-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-1-2024.1081248|titlu=Announcements – February 1, 2024|data=2024-02-01|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-01}}</ref> == Frar == * 2: [[Joseph Ellul Vincenti]], 93, perit <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-3-2024.1081722|titlu=Announcements – February 3, 2024|data=2024-02-03|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.theimperial.com.mt/publications/the-imperial-promotes-active-ageing-through-art/|titlu=The Imperial Promotes Active Ageing Through Art|kunjom=Borg|isem=Carina|data=2022-12-16|lingwa=en|data-aċċess=2024-02-05}}</ref> * 6: [[Louis Fsadni]], 82, eks kummissarju elettorali u direttur tal-istamperija tal-gvern <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-eks-kummissarju-elettorali-louis-fsadni/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-eks Kummissarju Elettorali Louis Fsadni - ONE|data=2024-02-06|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-06}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/02/06/imut-l-eks-kummissarju-elettorali-louis-fsadni/|titlu=Imut l-eks membru tal-management tal-Kummissjoni Elettorali Louis Fsadni|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-02-06|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-02-06}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kummissarju-elettorali-rivoluzzjonarju-louis-fsadni/|titlu=Imut l-eks Kummissarju Elettorali rivoluzzjonarju Louis Fsadni|kunjom=Mamo|isem=Matthew|data=2024-02-06|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-02-06}}</ref> * 6: [[Sammy Murgo]], 87, sassofonista <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-muzicist-sammy-murgo/|titlu=Imut il-mużiċist Sammy Murgo|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-07|sit=Newsbook|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-pijunier-tal-jazz-u-s-sassafonista-leggendarju-sammy-murgo/|titlu=Imut il-pijunier tal-jazz u s-sassofonista leġġendarju Sammy Murgo|kunjom=Vassallo|isem=Alvin|data=2024-02-07|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/local-jazz-pioneer-legendary-saxophonist-sammy-murgo-dies.1082418|titlu=Jazz pioneer and legendary saxophonist Sammy Murgo dies|data=2024-02-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/tributes-flow-sammy-murgo-an-icon-maltese-jazz-scene-forever.1082496|titlu=Tributes flow for Sammy Murgo, 'an icon of the Maltese jazz scene forever'|kunjom=Galea Debono|isem=Fiona|data=2024-02-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-07}}</ref> * 16: [[Cliff d'Ugo]], 74, kitarrista u kantant (twieled 29 ta' Novembru 1949) <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kantant-u-muzicist-cliff-dugo/|titlu=Imut il-kantant u mużiċist Cliff D'Ugo|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-16|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-17}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/articles/view/announcements-february-18-2024.1084552|titlu=Announcements – February 18, 2024|data=2024-02-18|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-02-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/ihalli-d-dinja-l-kantant-u-muzcist-cliff-d-ugo---kien-parti-mill-gruppi-the-boys-u-the-country-brothers|titlu=Iħalli D-Dinja L-Kantant U Mużiċist Cliff D'Ugo - Kien Parti Mill-Gruppi The Boys U The Country Brothers|kunjom=Bellia|isem=Marija|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-19}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.melodija.eu/post/new-forces---malta-mourns-rock-pioneer---mu%C5%BCika-mu%C5%BCika|titlu=New Forces / Malta mourns rock pioneer / Mużika Mużika|kunjom=Team Melodija|isem=|data=2024-02-20|sit=Melodija|lingwa=en|data-aċċess=2024-02-21}}</ref> * 18: [[Franklyn Borg]], 41, sewwieq tad-drag racing <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-is-sewwieq-franklyn-borg-tal-malta-drag-racing-association/|titlu=Imut is-sewwieq Franklyn Borg tal-Malta Drag Racing Association|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-18|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-ahhar-tislima-lil-franklyn-borg-tinghata-nhar-is-sibt-fhal-safi/|titlu=L-aħħar tislima lil Franklyn Borg tingħata nhar is-Sibt f'Ħal Safi|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-02-21|sit=Newsbook|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/l-a-ar-tislima-lil-franklyn-borg-ting-ata-s-sibt-li-ej-or-ra-al-ta-al-safi|titlu=L-Aħħar Tislima Lil Franklyn Borg Tingħata S-Sibt Li Ġej Ġor-Raħal Ta' Ħal Safi!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-02-22}}</ref> == Marzu == * 4: [[Tony Agius (kantant)|Tony Agius]], 83, kantant <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-tony-agius-kien-kiteb-il-versi-tal-innu-tal-hamrun-spartans/|titlu=Imut Tony Agius; kien kiteb il-versi tal-innu tal-Ħamrun Spartans|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=4 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 7: [[Joe Cutajar]], 83, kantant u mużiċist <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/singer-joe-cutajar-dies-aged-83.1088155|titlu=Watch: Singer Joe Cutajar dies, aged 83|data=2024-03-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/local/veteran-maltese-singer-joe-cutajar-dies-at-83/|titlu=Veteran Maltese Singer Joe Cutajar Dies At 83|kunjom=Sciberras|isem=Clara|data=2024-03-07|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-kantant-joe-cutajar/|titlu=Imut il-kantant Joe Cutajar|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-03-07|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kantant-joe-cuatajr/|titlu=Imut il-Kantant Joe Cutajar|kunjom=Frederick|isem=Zammit|data=7 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/joe-cutajar-se-jinghata-l-ahhar-tislima-fil-belt-valletta//|titlu=Joe Cutajar se jingħata l-aħħar tislima fl-Belt Valletta|kunjom=Frederick|isem=Zammit|data=8 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/03/07/tithabbar-il-mewt-tal-lkantant-joe-cutajar/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-kantant Joe Cutajar|kunjom=Catania|isem=Francesco|data=2024-03-07|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-03-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/music/127976/maltese_jazz_and_cabaret_artist_joe_cutajar_passes_away_at_83|titlu=Maltese jazz and cabaret artist Joe Cutajar passes away at 83|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-08}}</ref> * 15: [[Valerie Borg]], 67, eks-kunsilliera tal-Belt Valletta <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/valerie-borg-15-03-2024|titlu=Valerie Borg - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|data=15 Marzu 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-03-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-eks-kunsilliera-beltija-valerie-borg/|titlu=Tmut l-eks-Kunsilliera Beltija Valerie Borg|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=15 Marzu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/t-alli-din-id-dinja-l-unika-kunsilliera-beltija-mara-s-issa---valerie-borg|titlu=Tħalli Din Id-Dinja L-Unika Kunsilliera Beltija Mara S'Issa - Valerie Borg|kunjom=Cachia|isem=Bradley|data=15 Marzu 2024|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-03-29}}</ref> * 28: [[Louis Cauchi]], 77, ġurnalist <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-gurnalist-louis-cauchi-eks-deputat-editur-ta-l-orizzont/|titlu=Imut il-ġurnalist Louis Cauchi, eks Deputat Editur ta’ L-Orizzont|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=28 March 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> == April == * 1: [[William H. Bannister]], 88, professur tal-[[fiżjoloġija]] <ref>{{Ċita aħbar|data=2024-04-02|titlu=Announcements – April 2, 2024|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-april-2-2024.1090273|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-04-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-prof-william-h-bannister.1090579|titlu=Appreciation: Prof. William H. Bannister|kunjom=Schembri-Wismayer|isem=Pierre|data=2024-04-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-07}}</ref> * 5: [[John Alfred Gulia]], 86, referee tal-futbol <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-april-9-2024.1090664|titlu=Announcements − April 9, 2024|data=2024-04-09|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-10}}</ref> * 10: [[Joseph Sammut (mużiċist)|Joseph Sammut]], 97, surmast fundatur tal-orkestra nazzjonali ta' Malta <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/joseph-sammut-founder-malta-philharmonic-orchestra-dies-aged-97.1090766|titlu=Joseph Sammut, founder of Malta Philharmonic Orchestra, dies aged 97|kunjom=Magri|isem=Giulia|data=2024-04-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-04-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-mro-joseph-sammut-il-fundatur-tal-orkestra-filarmonika/|titlu=Imut Mro Joseph Sammut, il-fundatur tal-Orkestra Filarmonika|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=10 April 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> == Mejju == * 5: [[Monica Attard]], 74, attriċi u preżentatriċi tar-radju, kanċer <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/actor-presenter-monica-attard-dies-aged-74.1091970|titlu=Presenter Monica Attard, an icon of the Maltese stage dies|data=2024-05-05|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/05/05/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monica-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-05-05|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monika-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=5 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tmut-l-attrici-u-prezentatrici-monica-attard/|titlu=Tmut l-attriċi u preżentatriċi Monica Attard|kunjom=Vassallo|isem=Alvin|data=2024-05-05|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-05-05/local-news/Presenter-actress-Monica-Attard-passes-away-aged-74-6736260827|titlu=Presenter, actress Monica Attard passes away, aged 74 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/129002/actor_and_presenter_monica_attard_passes_away|titlu=Actor and presenter Monica Attard passes away|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/asda-mill-kbar-dalg-odu-xtaqt-li-kienet-olma-mario-micallef-u-atturi-o-ra-jsellmu-l-memorja-ta-monica|titlu=“Ħasda Mill-Kbar Dalgħodu. Xtaqt Li Kienet Ħolma” – Mario Micallef U Atturi Oħra Jsellmu L-Memorja Ta’ Monica|kunjom=Zammit|isem=Nicole|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/wara-snin-tissielet-il-kancer-ommi-issa-sabet-il-paci-bint-monica-attard/|titlu=“Wara snin tissielet il-kanċer, ommi issa sabet il-paċi” – bint Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=6 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/donazzjoni-lil-hospice-flok-fjuri-ghall-funeral-ta-monica-attard/|titlu=Donazzjoni lil Hospice flok fjuri għall-funeral ta’ Monica Attard|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=8 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-may-8-2024.1092075|titlu=Announcements – May 8, 2024|data=2024-05-08|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-05-08}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/monica-kellha-dejjem-tbissima-ghal-kulhadd/|titlu='Monica kellha dejjem tbissima għal kulhadd'|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=10 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 7: [[Paul Mifsud (kritiku tal-mużika)|Paul Mifsud]], 76, ħaddiem fil-ħwienet tad-diski <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-paul-mifsud-tar-record-centre-exotique-u-music-club/|titlu=Imut Paul Mifsud tar-Record Centre, Exotique u Music Club|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=7 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 13: [[Victor Tabone]], 65, DJ (twieled 20 Settembru 1958) <ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/05/13/imut-victor-tabone-wiehed-mill-ewwel-prezentaturi-ta-radio-101/|titlu=Imut Victor Tabone - wieħed mill-ewwel preżentaturi ta' Radio 101|kunjom=Falzon|isem=Julia|data=2024-05-13|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-05-13}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-dj-victor-tabone-ie-or-mill-grupp-tal-1991-li-flimkien-fta-na-radio-101---clyde-puli|titlu="Ħalliena DJ Victor Tabone... Ieħor Mill-Grupp Tal-1991 Li Flimkien Ftaħna Radio 101" - Clyde Puli|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-13}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-prezentatur-victor-tabone/|titlu=Imut l-eks-preżentatur Victor Tabone|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=13 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 21: [[Christopher Busuttil Leaver]], 79, eks-president tal-[[Assoċjazzjoni Maltija tal-Hockey]] (twieled 18 ta' Novembru 1944) <ref>{{Ċita web|url=https://sport.timesofmalta.com/2024/05/21/former-hockey-association-of-malta-president-busuttil-leaver-dies/|titlu=Former Hockey Association of Malta president Busuttil Leaver dies|kunjom=Camilleri|isem=Valhmor|data=2024-05-21|sit=SportsDesk|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/thabbret-il-mewt-ta-l-ex-president-tal-malta-hockey-association-chris-busuttil-leaver/|titlu=Tħabbret il-mewt ta’ l-ex president tal-Malta Hockey Association Chris Busuttil Leaver - ONE|data=2024-05-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/imnikktin-afna-li-n-abbru-l-mewt-ta-chris-busuttil-leaver-l-eks-president-tal-hockey-association-malta-il-hockey-association-ta-malta|titlu=“Imnikktin Ħafna Li Nħabbru L-Mewt Ta’ Chris Busuttil Leaver, L-Eks President Tal-Hockey Association Malta” – Il-Hockey Association Ta’ Malta|kunjom=Calleja Bayliss|isem=Emil|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2005-09-06/local/The-Story-of-Chris-Busuttil-Leaver-80858|titlu=The Story of Chris Busuttil Leaver - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-05-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-chris-busuttil-leaver-mexxa-l-assocjazzjoni-tal-hockey-ghal-18-il-sena/|titlu=Imut Chris Busuttil Leaver; mexxa l-assoċjazzjoni tal-hockey għal 18-il sena|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=21 Mejju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/imut-chris-busuttil-leaver-eks-president-tal-malta-hockey-association/|titlu=Imut Chris Busuttil Leaver eks President tal-Malta Hockey Association|kunjom=Micallef|isem=Sandro|data=2024-05-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-05-21}}</ref> * 23: [[Connie Mallia]], 96, [[Malta Girl Guides]] Chief Commissioner (twieldet 31 ta' Jannar 1928) <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/plugins/post.php?href=https://www.facebook.com/MaltaGirlGuides/posts/862388165916677|titlu=In Memoriam : Chief Commissioner Connie Mallia|kunjom=Malta Girl Guides|isem=|data=2024-05-23|sit=www.facebook.com|lingwa=en|data-aċċess=2024-05-23}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://maltagirlguides.com/guiding-is-love-a-remarkable-encounter-with-ms-connie-mallia/|titlu=» Guiding is Love: A Remarkable Encounter with Ms Connie Mallia|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-05-23}}</ref> == Ġunju == * 14: [[Louis Agius]], 76, President tal-Malta Photographic Society (twieled 5 ta' Jannar 1948)<ref>{{Ċita web|url=https://artisthub.eu/portfolio/louis-agius/|titlu=Louis Agius – The Artist Hub|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/louis.agius.3|titlu=Louis Agius|sit=Facebook|lingwa=mt}}</ref> * 26: [[Vinny Vella (mużiċist)|Vinny Vella]], 96, mużiċist u band leader<ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-06-26/local-news/Maestro-Vinny-Vella-Sr-passes-away-aged-96-6736262244|titlu=Maestro Vinny Vella Sr passes away, aged 96 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/06/26/il-belt-valletta-issellem-lill-muzicist-vinny-vella/|titlu=Il-Belt Valletta ssellem lill-mużiċist Vinny Vella|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-06-26|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-muzicist-veteran-vinnie-vella-fl-ghomor-ta-96-sena/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-mużiċist veteran Vinnie Vella fl-għomor ta’ 96 sena - ONE|data=2024-06-26|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/alliena-le-enda-mu-ikali-o-ra---vinny-vella-afna-jsellmu-lil-dan-il-mu-i-ist|titlu=“Ħalliena Leġġenda Mużikali Oħra - Vinny Vella” – Ħafna Jsellmu Lil Dan Il-Mużiċist!|kunjom=Calleja Bayliss|isem=Emil|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-maestro-vinny-vella/|titlu=Imut Maestro Vinny Vella|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=26 Ġunju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/i-feel-nostalgia-for-the-days-when-i-used-to-play-but-every-beginning-has-an-end-vinnie-vella/|titlu='I feel nostalgia for the days when I used to play, but every beginning has an end' – Vinnie Vella|data=2022-10-30|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/valletta-music-legend-maestro-vinny-vella-dies-aged-96.1094481|titlu=Valletta music legend Maestro Vinny Vella dies aged 96|data=2024-06-26|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-06-26}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.melodija.eu/post/malta-mourns-vinnie-vella-sr-1928-2024-a-leading-musician-band-leader-and-enterta|titlu=Malta mourns Vinnie Vella Sr. (1928 – 2024) - a leading musician, band leader and entertainer|kunjom=Muscat|isem=Keith|data=2024-06-28|sit=Melodija|lingwa=en|data-aċċess=2024-06-28}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-maestro-vinny-vella/|titlu='Kien ikun rieqed, konna ndoqqulu l-mużika u jċaqlaq idejh' – bint Vinny Vella|data=2024-06-29|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-06-29}}</ref> == Lulju == * 13: [[Tony Pace (saċerdot)|Tony Pace]], 71, għalliem, kittieb, u saċerdot<ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-fr-tony-pace-il-qassis-li-dahal-fis-sacerdozju-wara-li-mietet-martu/|titlu=Imut Fr Tony Pace, il-qassis li daħal fis-saċerdozju wara li mietet martu|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-07-13|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/en/fr-tony-pace-passes-away/|titlu=Fr Tony Pace passes away|kunjom=Agius|isem=Monique|data=13 July 2024|sit=Newsbook|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/is-sacerdoti-jerfghu-t-tebut-ta-dun-tony-pace/|titlu=Is-saċerdoti jerfgħu t-tebut ta’ Dun Tony Pace - ONE|data=2024-07-18|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-tony-pace-li-dahal-is-seminarju-ta-63-sena-wara-li-mietet-martu/|titlu=Imut Dun Tony Pace li daħal is-seminarju ta’ 63 sena wara li mietet martu|kunjom=Cilia|isem=Mariella|data=13 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-dun-tony-pace-missier-u-nannu-li-erba-snin-ilu-sar-sacerdot/|titlu=Imut Dun Tony Pace… Missier u nannu li erba’ snin ilu sar saċerdot - ONE|data=2024-07-13|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/minn-missier-ghal-father-illum-jaghlaq-67-sena-it-tnejn-isir-sacerdot/|titlu=Minn missier għal Father: illum jagħlaq 67 sena, it-Tnejn isir saċerdot|kunjom=D'Amato|isem=Anton|data=25 Ġunju 2020|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/en/news/father-and-son-to-be-ordained-as-priests-man-told-his-wife-of-his-wish-on-her-death-bed/|titlu=Father and son to be ordained as priests – Man told his wife of his wish on her death bed|kunjom=Agius|isem=Ritianne|data=2017-11-12|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/from-pater-to-pulpit-widower-tony-pace-is-to-be-ordained-a-priest-on.801531|titlu=Widower to be ordained a priest on Monday|kunjom=Arena|isem=Jessica|data=2020-06-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref> * 18: [[Joseph Vella Bondin]], 89, drammaturgu u mużikologu<ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/joseph-vella-bondin-18-07-2024|titlu=Joseph Vella Bondin - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|data=18 Lulju 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.apsbank.com.mt/farewell/joseph-vella-bondin/|titlu=Farewell, Joseph Vella Bondin - APS Bank|data=2024-07-19|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-awtur-joseph-vella-bondin-u-huh-john-imutu-ftit-hin-boghod-minn-xulxin/|titlu=L-awtur Joseph Vella Bondin u ħuh John imutu ftit ħin bogħod minn xulxin|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=18 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-19-2024.1095541|titlu=Announcements – July 19, 2024|data=2024-07-19|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-19-2024.1095541|titlu=Announcements – July 19, 2024|data=2024-07-19|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/the-inseparable-brothers-died-three-hours.1095965|titlu=The inseparable brothers who died within three hours of each other|kunjom=Borg|isem=Emma|data=2024-07-28|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-28}}</ref> * 21: [[Jaime H. Cremona]], 87, kirurgu tal-ostetrija, president ta' SMOM, ambaxxatur għall-[[Arabja Sawdija]]<ref>{{Ċita web|url=https://stedwards.edu.mt/uncategorized/two-distinguished-edwardians-pass-on-to-eternal-life/|titlu=Two distinguished Edwardians pass on to eternal life|data=22 July 2024|lingwa=en|data-aċċess=24 July 2024}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo/?fbid=1029606889166234&set=a.139060911554174|titlu=Jaime H. Cremona - Notice of Death|data=21 July 2024|lingwa=en|data-aċċess=24 July 2024}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-july-21-2024.1095645|titlu=Announcements − July 21, 2024|data=2024-07-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-24}}</ref> * 22: [[Marco Bartolo]], 62, xenografu, attur, u pittur (twieled 15 ta' Mejju 1962)<ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/SFMA1890/posts/855823496596199|titlu=Marco Bartolo RIP|kunjom=Soċjeta' Filarmonika Marija Annunzjata Ħal Balzan A.D. 1890|data=22 Lulju 2024|sit=Facebook|lingwa=mt|data-aċċess=}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/ohalli-di-n-id-dinja-lartist-marco-bartolo|titlu=Iħalli Din Id-Dinja L-Artist Marco Bartolo|kunjom=Cefai|isem=Charlton|data=22 Lulju 2024|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-marco-bartolo-ix-xenografu-tat-teatru-manoel/|titlu=Imut Marco Bartolo, ix-xenografu tat-Teatru Manoel|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=23 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/07/24/ix-xenografu-marco-bartolo-jinghata-l-ahhar-tislima/|titlu=Ix-xenografu Marco Bartolo jingħata l-aħħar tislima|kunjom=Newsroom|isem=N. E. T.|data=2024-07-24|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-07-24}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-marco-bartolo-ix-xenografu-tat-teatru-manoel-u-artist-balzani/|titlu=Tingħata l-aħħar tislima lil Marco Bartolo, ix-xenografu tat-Teatru Manoel u artist Balzani - ONE|data=2024-07-24|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-24}}</ref> * 22: [[Winston Hassall]], 75, pittur, kanċer<ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/malta-art-world-mourns-death-beloved-painter-winston-hassall.1095866|titlu=Malta’s art world mourns the death of beloved painter Winston Hassall|kunjom=Borg|isem=Neville|data=2024-07-26|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-26}}</ref> * 23: [[Mark Mallia]], 59, artist, anewriżma<ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-artist-mark-mallia/|titlu=Imut l-artist Mark Mallia|kunjom=Sghendo|isem=Luigi|data=2024-07-23|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/artist-mark-mallia-dies-59.1095770|titlu=Artist Mark Mallia dies aged 59|kunjom=Borg|isem=Neville|data=2024-07-23|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-07-23/local-news/Artist-Mark-Mallia-passes-away-at-age-59-6736262930|titlu=Renowned artist Mark Mallia passes away at age 59 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-artist-mark-mallia/|titlu=Imut l-artist Mark Mallia|kunjom=Cilia|isem=Mariella|kunjom2=Mifsud|isem2=Claire|data=23 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltadaily.mt/local-artist-mark-mallia-passes-away/|titlu=Local Artist Mark Mallia Passes Away|kunjom=MaltaDaily|data=2024-07-23|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/en/artist-mark-mallia-passes-away/|titlu=Artist Mark Mallia passes away|data=23 July 2024|sit=Newsbook|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/art/130386/contemporary_artist_mark_mallia_dies_after_sudden_bout_of_illness|titlu=Contemporary artist Mark Mallia dies after sudden bout of illness|kunjom=Vella|isem=Matthew|data=23 July 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-07-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/persuna-unika-u-habib-ta-qalb-tajba-tinghata-l-ahhar-tislima-lil-mark-mallia/|titlu=“Persuna unika u ħabib ta’ qalb tajba”; tingħata l-aħħar tislima lil Mark Mallia|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=26 Lulju 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/l-artist-mark-mallia-jaghti-ghajnejh-bhala-donazzjoni-tal-organi/|titlu=L-artist Mark Mallia jagħti għajnejh bħala donazzjoni tal-organi|kunjom=Preca Taroum|isem=Claire|data=2024-07-27|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-27}}</ref> * 29: [[John Caruana]], ??, magħruf bħala Cane', plejer tal-waterpolo ma' San Ġiljan ASC u kowċ tal-waterpolo San Ġiljan ASC Women<ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/san-giljan-aquatic-sports-club-isellmu-l-memorja-ta-john-caruana-li-g-adda-g-all--ajja-ta-dejjem|titlu=San Giljan Aquatic Sports Club Isellmu L-Memorja Ta' John Caruana Li Għadda Għall-Ħajja Ta' Dejjem!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-07-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/sangiljanasc/posts/1030555889073682|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-07-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/tithabbar-il-mewt-tal-ex-plejer-u-kowc-tal-waterpolo-john-caruana/|titlu=Titħabbar il-mewt tal-ex plejer u kowċ tal-waterpolo John Caruana - ONE|data=2024-07-29|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-07-31}}</ref> == Awwissu == * 2: [[Joe Brincat (politiku)|Joe Brincat]], 80, avukat u politiku, deputat mexxej tal-Partit Laburista <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/former-labour-deputy-leader-joe-brincat-dies.1096211|titlu=Former Labour deputy leader, MP, Joe Brincat dies aged 80|data=2024-08-02|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130541/labour_stalwart_joe_brincat_former_deputy_leader_dies_at_80|titlu=Labour stalwart Joe Brincat, former deputy leader, dies at 80|kunjom=Vella|isem=Matthew|data=2 Awwissu 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-eks-ministru-u-eks-deputat-mexxej-laburista-joe-brincat/|titlu=Imut l-eks ministru u eks Deputat Mexxej Laburista Joe Brincat|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-08-02|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/thabbret-il-mewt-tal-eks-deputat-mexxej-laburista-dr-joe-brincat/|titlu=Tħabbret il-mewt tal-eks Deputat Mexxej Laburista Dr Joe Brincat - ONE|kunjom=Borg|isem=Francesco|data=2024-08-02|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-02/local-news/Former-PL-deputy-leader-Joe-Brincat-dies-aged-80-6736263171|titlu=Former PL deputy leader Joe Brincat dies, aged 80 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-politics/no-more-suffering-tributes-pour-in-for-joe-brincat-former-pl-deputy-leader-who-died-aged-81/|titlu='No More Suffering': Tributes Pour In For Joe Brincat, Former PL Deputy Leader Who Died Aged 81|kunjom=Urpani|isem=David Grech|data=2024-08-02|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-08-02}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-deputat-mexxej-tal-pl-joe-brincat/|titlu=Imut l-eks deputat mexxej tal-PL Joe Brincat|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=2 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/it-never-late-show-kindness-thank-dad-showing-us-way.1096273|titlu='It’s never too late… to show kindness. Thank you dad for showing us the way'|kunjom=Brincat|isem=Stephan|data=2024-08-04|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-04}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-joe-brincat-19442024.1096294|titlu=Appreciation: Joe Brincat (1944-2024)|kunjom=Said|isem=Mark|data=2024-08-05|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-05}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tinghata-l-ahhar-tislima-lil-joe-brincat-eks-deputat-mexxej-tal-pl/|titlu=Tingħata l-aħħar tislima lil Joe Brincat, eks Deputat Mexxej tal-PL|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=5 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 3: [[Robert Schembri]], 64, inġinier ċivili, waqa' 4 sulari <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/man-64-dies-falling-lift-shaft-sliema.1096272|titlu=Engineer who died after falling down Sliema lift shaft named as Robert Schembri|data=2024-08-03|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-03/local-news/Man-dies-after-falling-down-lift-shaft-6736263226|titlu=Updated: Man dies after falling down lift shaft - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/ragel-jitlef-hajtu-wara-waqa-ta-madwar-4-sulari/|titlu=Raġel jitlef ħajtu wara waqa’ ta’ madwar 4 sulari|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=3 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/robert-schembri-huwa-r-ragel-li-waqa-u-miet-ftas-sliema/|titlu=Robert Schembri, huwa r-raġel li waqa’ u miet f’Tas-Sliema|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=3 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/ragel-imut-wara-li-waqa-4-sulari-ftas-sliema/|titlu=L-Inġinier Robert Schembri, ir-raġel li waqa' u miet f'Tas-Sliema|kunjom=|isem=|data=2024-08-03|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-03}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-robert-schembri.1097189|titlu=Appreciation – Robert Schembri|kunjom=Zammit Ciantar|isem=Joe|data=2024-08-25|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 9: [[Saviour Seisun]], ??, edukatur <ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/saviour-michael-seisun-09-08-2024|titlu=Saviour Michael Seisun - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|data=9 Awwissu 2024|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-12-2024.1096612|titlu=Announcements – August 12, 2024|data=2024-08-12|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-13-2024.1096651|titlu=Announcements – August 13, 2024|data=2024-08-13|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-15}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://adriangrima.org/2024/08/10/salvu-seisun/|titlu=Salvu Seisun|kunjom=Grima|isem=Adrian|data=2024-08-10|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 11: [[Jean Attard]], 34, attur tat-TV <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/halla-vojt-li-qatt-ma-jista-jigi-sostitwit-jean-attard-attur-minn-becky-imut-fl-eta-ta-34-sena/|titlu=“Ħalla vojt li qatt ma jista’ jiġi sostitwit”: Jean Attard, attur minn Becky imut fl-età ta’ 34 sena|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=11 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/announcements-august-11-2024.1096591|titlu=Announcements – August 11, 2024|data=2024-08-11|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-13}}</ref> * 18: [[Lorenzo Vella]], 43, kap tal-Kummissjoni Ewropeja Maltija <ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130766/european_civil_servant_lorenzo_vella_passes_away_at_43|titlu=Civil servant Lorenzo Vella, who headed Commission delegation to Malta, passes away at 43|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/lorenzo-vella-head-ec-delegation-malta-dies-aged-43.1096880|titlu=Lorenzo Vella, head of EC delegation to Malta, dies aged 43|data=2024-08-18|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-18/local-news/Lorenzo-Vella-Malta-s-head-of-European-Commission-representation-passes-away-6736263561|titlu=Lorenzo Vella, Malta’s head of European Commission representation, passes away - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-18}}</ref> * 23: [[Hugh Caruana]], 78, kunsillier lokali (Gżira) u eks-plejer u kowċ tal-futbol (twieled 22 t'April 1946) <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/footballer-hugh-caruana-dies-aged-78.1097174|titlu=Former footballer, councillor Hugh Caruana dies aged 78|data=23 Awwissu 2024|sit=Times of Malta|lingwa=en}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/08/23/imut-hugh-caruana-eks-plejer-u-kowc-ta-success-u-wicc-familjari-fuq-replay/|titlu=Imut Hugh Caruana, eks plejer u kowċ ta’ suċċess u wiċċ familjari fuq Replay|kunjom=Micallef|isem=Christian|data=23 Awwissu 2024|sit=netnews.com.mt|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/tithabbar-il-mewt-ta-hugh-caruana-ex-plejer-u-kowc/|titlu=Titħabbar il-mewt ta' Hugh Caruana, ex plejer u kowċ|kunjom=Falzon|isem=Chris|data=2024-08-23|sit=TVMsport|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-23}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-hugh-caruana-eks-footballer-kowc-u-prezentatur/|titlu=Imut Hugh Caruana: eks-footballer, kowċ, u prezentatur|kunjom=Vella|isem=Luke|data=23 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 28: [[Stephen Mangion]], 55, ex-puliżija li miet fl-emerġenza ta' [[Sptar Mater Dei|Mater Dei]], ''cardiac tamponade'' u ''aortic dissection'' <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/jekk-qatt-kont-qed-nistenna-kollox-din-zgur-li-le-imut-stephen-mangion/|titlu=“Jekk qatt kont qed nistenna kollox din żġur li le”; imut Stephen Mangion|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=28 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imur-bugigh-fsidru-l-emergenza-ihalluh-jistenna-u-jitlef-hajtu-fil-waiting-area/|titlu=Imur b’uġigħ f’sidru l-Emerġenza, iħalluh jistenna u jitlef ħajtu fil-waiting area|kunjom=Mifsud|isem=Claire|data=28 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/delia-azzopardi-claim-man-dies-ae-waiting-area-reporting-chest-pain.1097355|titlu=Inquiry into man's death at A&E waiting room after complaining of chest pains|kunjom=Ellul|isem=Daniel|kunjom2=Xuereb|isem2=Mario|kunjom3=Calleja|isem3=Claudia|data=2024-08-29|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/emergency-death-cctv-footage-shows-mangion-drive-hospital.1097458|titlu=Emergency death: CCTV footage shows Mangion did not drive himself to hospital|kunjom=Xuereb|isem=Mario|data=2024-08-31|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/mangion-ma-mietx-barrest-kardijaku-izda-bkumplikazzjonijiet-ohra-tal-qalb/|titlu=Mangion ma mietx b’arrest kardijaku iżda b’kumplikazzjonijiet oħra tal-qalb|kunjom=Vella|isem=Luke|data=31 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/l-awtopsja-tikkonkludi-li-stephen-mangion-miet-bcardiac-tamponade/|titlu=Min allega li Mangion intalab jistenna wara li kellu uġigħ f’sidru kien fake profile - ONE|kunjom=Falzon|isem=Trischia|data=2024-08-31|sit=ONE.com.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/inquiry-stephen-mangion-death-finds-no-negligence-medical-staff.1097834|titlu=Inquiry into Stephen Mangion’s death finds no negligence by medical staff|kunjom=Xuereb|isem=Mario|data=2024-09-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-10}}</ref> * 30: [[Jake Vella]], 15, atleta żgħażugħ li qajjem kuxjenza b'risq l-Assoċjazzjoni tal-Annimali Abbandunati, [[ROHHAD]] <ref>{{Ċita web|url=https://lovinmalta.com/news/news-human-interest/a-loss-for-all-of-malta-15-year-old-hero-jake-vella-dies/|titlu='A Loss For All Of Malta': 15-Year-Old Hero Jake Vella Dies|kunjom=Urpani|isem=David Grech|data=2024-08-30|lingwa=en-GB|data-aċċess=2024-08-30}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-jake-vella/|titlu=Imut Jake Vella|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=30 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/130952/sports_inspiration_jake_vella_passes_away_after_yearslong_battle_with_rare_condition|titlu=Sports inspiration Jake Vella passes away after years-long battle with rare condition|kunjom=Meilak|isem=Nicole|data=30 Awwissu 2024|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-08-30}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/young-athlete-jake-vella-dies-aged-15.1097257|titlu=Young athlete Jake Vella dies, aged 15|kunjom=Zammit|isem=Mark Lawrence|data=2024-08-30|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-30}}</ref> * 31: [[Mario Baldacchino]], 55, pittur (magħruf l-iktar għax-xogħolijiet tiegħu marbuta mal-knejjes u festi), kanċer <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-artist-mario-baldacchino/|titlu=Imut l-artist Mario Baldacchino|kunjom=Vella|isem=Luke|data=2024-08-31|sit=Newsbook Malta|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0AGJ4xUTZaEpaDLgB1dYDhMupRSmpjhWCL65dp5DgJLoiewziYYuaiGEkgZgghbTjl&id=100008075116170|titlu=Facebook|kunjom=Kummissjoni Armar San Guzepp|isem=|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> * 31: Dun [[Anġ Seychell]], 91, qassis u fundatur ta' Dar Nazareth <ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-08-31/local-news/Dun-Ang-Seychell-founder-of-Nazareth-Foundation-dies-aged-91-6736263873|titlu=Dun Ang Seychell, founder of Nazareth Foundation, dies aged 91 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/dun-ang-seychell-dies-aged-91.1097476|titlu=Dun Anġ Seychell dies, aged 91|data=2024-08-31|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-dun-ang-seychell/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell|kunjom=|isem=|data=2024-08-31|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-ang-seychell/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell|kunjom=Vella|isem=Luke|data=31 Awwissu 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita ktieb|kunjom=Zammit|isem=Doris|kunjom2=Bonello|isem2=Tonio|sena=2020|titlu=Il-Ħajja u l-Istorja ta’ Dun Anġ Seychell|lingwa=mt|post=Malta|pubblikatur=BDL|isbn=9789995716899}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-dun-ang-seychell-il-fundatur-tal-fondazzjoni-nazzareth/|titlu=Imut Dun Anġ Seychell, il-fundatur ta’ Fondazzjoni Nazzareth - ONE|kunjom=Caruana|isem=Javier|data=2024-08-31|lingwa=mt|data-aċċess=2024-08-31}}</ref> == Settembru == * 10: [[Karl Gouder]], 45, politiku <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/karl-gouder-dies-days-announcing-run-pn-general-secretary-post.1097861|titlu=Karl Gouder dies, days after announcing run for PN general secretary post|data=2024-09-10|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.independent.com.mt/articles/2024-09-10/local-news/Former-PN-MP-Karl-Gouder-dies-aged-45-6736264043|titlu=Former PN MP Karl Gouder dies aged 45 - The Malta Independent|sit=www.independent.com.mt|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-l-ex-deputat-tal-pn-karl-gouder/|titlu=Imut l-ex Deputat tal-PN Karl Gouder|kunjom=TVMnews|isem=|data=2024-09-10|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-09-10}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/131130/pn_announces_passing_away_of_former_mp_karl_gouder|titlu=Former Nationalist MP Karl Gouder, longtime party stalwart, passes away at 45|kunjom=Vella|isem=Matthew|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-09-10}}</ref> * 17: [[Stephen Attard]], 58, mużiċist u kompożitur (twieled 1 ta' Jannar 1966) <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/appreciation-mro-stephen-attard-19662024.1098395|titlu=Appreciation: Mro Stephen Attard (1966-2024)|kunjom=Attard|isem=Geoffrey G.|data=2024-09-22|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-22}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/gozocathedral/posts/980329404138086|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-09-24}}</ref> * 21: [[Charles Briffa]], 73, professur tal-kritika letterarja <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/academic-literary-critic-charles-briffa-dies-aged-73.1098382|titlu=Academic and literary critic Charles Briffa dies aged 73|data=2024-09-21|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/news/national/131308/charles_briffa_literary_critic_who_championed_maltese_language_passes_away|titlu=Charles Briffa, literary critic who championed Maltese language, passes away|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-kittieb-u-l-akkademiku-charles-briffa/|titlu=Imut il-kittieb u l-akkademiku Charles Briffa|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=21 Settembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/09/21/imut-il-professur-charles-briffa/|titlu=Imut il-Professur Charles Briffa|kunjom=Cremona|isem=Robert|data=2024-09-21|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-professur-tal-malti-u-kritiku-letterarju-charles-briffa/|titlu=Imut il-professur tal-Malti u kritiku letterarju Charles Briffa|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-09-21|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-09-21}}</ref><ref>{{Ċita aħbar|data=26 Settembru 2024|titlu=Prof. Charles Briffa (1951-2024): kritiku, skular u xandar tal-kelma|url=https://newsbook.com.mt/prof-charles-briffa-1951-2024-kritiku-skular-u-xandar-tal-kelma/|pubblikazzjoni=Newsbook}}</ref> == Ottubru == * 1: [[Joseph Felix Cachia]], 80, edukatur (twieled 1 ta' Mejju 1944) <ref>{{Ċita aħbar|kunjom=Cilia|isem=Mariella|data=2 Ottubru 2024|titlu=Imut il-Mellieħi Joseph Felix Cachia|url=https://newsbook.com.mt/imut-il-melliehi-joseph-felix-cachia/|pubblikazzjoni=Newsbook}}</ref> * 6: [[Polly March]], 77, attriċi u direttur tat-teatru <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/renowned-actor-theatre-director-polly-march-dies.1099112|titlu=Renowned actor, theatre director Polly March dies two weeks before opening night|data=2024-10-07|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.maltatoday.com.mt/arts/cultural_diary/131596/polly_march_celebrated_performer_and_director_passes_away|titlu=Polly March, British actress and doyenne of Maltese theatre, passes away|kunjom=Meilak|isem=Nicole|sit=MaltaToday.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-10-07}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-direttrici-teatrali-polly-march/|titlu=Tmut l-Attriċi u Direttriċi Teatrali Polly Marh|kunjom=Camilleri|isem=Maria Daniela|data=7 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 27: Dun [[Manwel Curmi]], 87, Fundatur tal-[[Fondazzjoni Arka]] <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/fr-manwel-curmi-founder-gozo-fondazzjoni-arka-dies-aged-94.1100165|titlu=Fr Manwel Curmi, founder of Gozo's Fondazzjoni Arka, dies aged 87|data=2024-10-27|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-dun-manwel-il-fundatur-ta-dar-arka|titlu=Imut Dun Manwel, il-fundatur ta' Dar Arka|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=27 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/imut-il-fundatur-tal-fondazzjoni-arka-dun-manwel-curmi/|titlu=Imut il-fundatur tal-Fondazzjoni Arka, Dun Manwel Curmi|kunjom=Micallef|isem=Gaetano|data=2024-10-27|lingwa=mt|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/live-il-funeral-ta-dun-manwel-curmi-fundatur-ta-dar-arka/|titlu=“Dun Manwel huwa l-wiċċ sabiħ tal-Knisja u s-saċerdozju” – l-Isqof Anton Teuma|kunjom=Vella|isem=Luke|data=29 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 27: [[Terry L. Bencini]], 94, attriċi u kantanta <ref>{{Ċita web|url=https://timesofmalta.com/article/terry-l-bencini-stalwart-maltese-theatre-dies-aged-94.1100160|titlu=Terry L. Bencini, a stalwart of Maltese theatre, dies aged 94|data=2024-10-27|sit=Times of Malta|lingwa=en-gb|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/tmut-l-attrici-u-kantanta-terry-l-bencini|titlu=Tmut l-attriċi u kantanta Terry L Bencini|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=27 Ottubru 2024|sit=Newbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/news/tmut-l-attrici-terry-l-bencini/|titlu=Tmut l-attriċi Terry L. Bencini|kunjom=Cassar|isem=Daphne|data=2024-10-27|sit=TVM|lingwa=mt|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/10/27/tmut-l-attrici-u-kantanta-terry-bencini/|titlu=Tmut l-attriċi u kantanta Terry Bencini|kunjom=Riolo|isem=Chayenne|data=2024-10-27|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-10-27}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/l-ahhar-tislima-lil-terry-l-bencini-tinghata-ghada-ftas-sliema/|titlu=L-aħħar tislima lil Terry L. Bencini tingħata għada f’Tas-Sliema|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=29 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 29: [[Lino Ferris]], 72, attur, direttur teatrali, u dramaturgu (twieled 20 ta' Novembru 1951) <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-lino-ferris-pilastru-tat-teatru-salesjan/|titlu=Imut Lino Ferris, pilastru tat-Teatru Salesjan|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=2024-10-29|sit=Newsbook.com.mt|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo.php?fbid=1107918421333948&set=a.511778507614612&type=3&ref=embed_post|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-10-29}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/lino-ferris-29-10-2024|titlu=Lino Ferris - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-04}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.rip.com.mt/obituary/bernardette-ferris-01-11-2024|titlu=Bernardette Ferris - RIP.com.mt|kunjom=Gatt|isem=Thomas|kunjom2=|isem2=|sit=www.rip.com.mt|lingwa=en|data-aċċess=2024-11-04}}</ref> == Novembru == * 8: [[Daniel Farrugia]], ??, eks Sindku u Kunsillier Nazzjonalista fil-Qrendi <ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/11/08/il-partit-nazzjonalista-jsellem-lil-daniel-farrugia/|titlu=Il-Partit Nazzjonalista jsellem lil Daniel Farrugia|kunjom=|isem=|data=2024-11-08|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-11-19}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-sindku-tal-qrendi-daniel-farrugia|titlu=Imut l-eks sindku tal-Qrendi Daniel Farrugia|kunjom=Muscat|isem=Gavin|data=8 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-daniel-farrugia-missier-hooli|titlu=Imut Daniel Farrugia missier HOOLI|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=8 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/hooli-jkanta-waqt-il-funeral-ta-missieru|titlu=HOOLI jkanta waqt il-funeral ta’ missieru|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=12 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 18: [[Mario Meli]], 84, xandar u ġurnalist tal-isports <ref>{{Ċita web|url=https://one.com.mt/imut-il-gurnalist-sportiv-veteran-mario-meli/|titlu=Imut il-ġurnalist sportiv veteran Mario Meli|kunjom=Bonnici|isem=Mario|data=2024-11-18|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://tvmnews.mt/sport/imut-l-ex-gurnalist-sportiv-mario-meli/|titlu=Imut l-ex ġurnalist sportiv Mario Meli|kunjom=Aquilina|isem=Andrea|data=2024-11-18|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://sport.timesofmalta.com/2024/11/18/former-veteran-sports-journalist-mario-meli-dies-aged-84/|titlu=Former veteran sports journalist Mario Meli dies aged 84|kunjom=Camilleri|isem=Valhmor|data=2024-11-18|sit=SportsDesk|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://maltasport.mt/malta-sports/malta-mourns-the-passing-of-legendary-sports-journalist-mario-meli-aged-8/|titlu=Malta mourns the passing of legendary sports journalist Mario Meli, aged 84 {{!}} Malta Sport News|kunjom=Pace|isem=Ian|data=2024-11-18|lingwa=en-US|data-aċċess=2024-11-18}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-gurnalista-sportiv-mario-meli/|titlu=Imut l-eks ġurnalist sportiv Mario Meli|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=19 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://netnews.com.mt/2024/11/18/thabbret-il-mewt-tal-eks-gurnalist-tal-isport-u-amministratur-mario-meli/|titlu=Tħabbret il-mewt tal-eks ġurnalist tal-isport u amministratur Mario Meli|kunjom=|isem=|data=2024-11-18|sit=NETnews|lingwa=mt-MT|data-aċċess=2024-11-19}}</ref> * 18: [[Gian Patist Camilleri]], ??, attur, bandist, u eks-kunsillier ta' Ħad-Dingli <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-l-eks-kunsillier-gian-patist-camilleri/|titlu=Imut l-eks kunsillier Gian Patist Camilleri|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=18 Ottubru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref> * 19: [[Arthur Micallef]], ??, tenur Furjaniż <ref>{{Ċita web|url=https://newsbook.com.mt/imut-it-tenur-arthur-micallef/|titlu=Imut it-tenur Arthur Micallef|kunjom=Zammit|isem=Frederick|data=19 Novembru 2024|sit=Newsbook|lingwa=mt}}</ref><ref>{{Ċita web|url=https://www.gwida.mt/mt/imut-it-tenur-furjani-arthur-micallef---insellmu-l-memorja-tieg-u|titlu="Imut It-Tenur Furjaniż Arthur Micallef" - Insellmu L-Memorja Tiegħu!|sit=www.gwida.mt|lingwa=mt|data-aċċess=2024-11-19}}</ref> * 19: [[Frans Mifsud]], 89, saċerdot Żejtuni, <ref>{{Ċita web|url=https://www.facebook.com/photo/?fbid=967269575434235&set=a.458795522948312|titlu=Facebook|sit=www.facebook.com|data-aċċess=2024-11-19}}</ref> == Ara aktar == * [[:Kategorija:Mietu fl-2024]] - tinkludi ħoloq għal artikli fil-Wikipedija dwar nies li mietu fl-2024 == Referenzi == {{Referenzi}} [[Kategorija:Nies Maltin]] [[Kategorija:2024 f'Malta]] [[Kategorija:Imwiet f'Malta]] [[Kategorija:Mietu fl-2024|*]] [[Kategorija:Listi ta' mwiet bis-sena]] 85q2j2cwmuh818l6as0gg8w8yaj1pbe Turin 0 31203 317596 304659 2024-11-19T22:59:21Z InternetArchiveBot 18288 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 317596 wikitext text/x-wiki {{Infobox city|name=Turin<br> ''Torino (it)''</small>}}{{Użioħra}}'''Turin''' hija muniċipalità Taljana ta’ {{formatnum:843514}} abitant, kapitali tar- reġjun tal-Piemonte u tar-reġjun omonimu. belt metropolitana . Ir-raba ’ muniċipalità Taljana skont il-popolazzjoni u l-qalba ta’ żona metropolitana b’madwar 1.7 miljun abitant, Turin hija r-raba’ l-akbar kumpless ekonomiku - produttiv fil-pajjiż (flimkien ma’ [[Milan]] u Ġenova kienet tifforma t- trijangolu industrijali, iċ-ċentru ta’ skala kbira). industrijalizzazzjoni tal-ekonomija Taljana fl-aħħar tas-seklu 19, u matul is-snin tal -isplużjoni ekonomika) u tikkostitwixxi wieħed miċ-ċentri universitarji, [[Arti|artistiċi]], turistiċi, [[Xjenza|xjentifiċi]] u [[Kultura|kulturali]] ewlenin fl[[Italja|-Italja]]. Fit-territorju tiegħu hemm ukoll żoni u bini inklużi f'żewġ assi protetti mill-[[UNESCO]] : xi palazzi u żoni li jiffurmaw parti miċ-ċirkwit tar [[Residenzi tal-Familja Savoia|-residenzi Savoy fil-Piemonte]] ([[Sit ta' Wirt Dinji|wirt dinji]] <ref>{{Ċita web|url=http://whc.unesco.org/en/list/823}}</ref> ) u ż-żona tal- Għoljiet Po (riżerva ta ' il-bijosfera). Belt bi storja ta’ elfejn sena, x’aktarx twaqqfet ħdejn il-post attwali tagħha, madwar it-3 seklu QK, mit- Taurini, imbagħad trasformata f’kolonja Rumana minn Augustus bl-isem ta ''’ Iulia Augusta Taurinorum'' fl-1 seklu QK. . Wara l-ħakma Ostrogothic, kienet il-kapitali ta ' dukat Lombard importanti, u mbagħad għaddiet, wara li saret il-kapitali tad-ditta Carolingian, taħt il-lordship nominali tas- Savoy fis-seklu 11. Belt tad -dukat bl-istess isem, fl-1563 saret il-kapitali tagħha. Mill-1720 kienet il-kapitali tar-Renju ta’ Sardinja (anke jekk biss ''de facto'' sal- għaqda perfetta tal-1847, meta saret hekk formalment ukoll), stat li fis-seklu 19 kien se jwassal għall -unifikazzjoni Taljana u li għamel. Turin l-ewwel [[Belt kapitali|kapitali]] tar-Renju tal-Italja (mill-1861 sal-1865). Dar l- Expo fl-1911, il- XX Logħob Olimpiku tax-Xitwa fl-2006, il- Finali ATP <ref>{{Ċita web|url=https://www.federtennis.it/Siti-regionali/Piemonte/News/News/Nitto-Atp-Finals-Torino-e-il-Piemonte-in-fermento-per-la-seconda-edizione|data=15 luglio 2022}}</ref> mill-2021 (sa mill-inqas 2025) u s- 66 edizzjoni tal- [[Festival tal-Eurovision|Eurovision Song Contest]] <ref>{{Ċita web|url=https://eurovision.tv/story/turin-to-host-eurovision-2022|data=8 ottobre 2021}}</ref> fl-2022, il-post fejn twieled xi wħud mill- simboli ewlenin tal ''-Made in Italy'' fid-dinja, inklużi vermut, giandujotti, breadsticks u kafè espresso, huwa l-fulkru tal- industrija tal-karozzi Taljana, kif ukoll ċentru importanti tal -pubblikazzjoni, tas-sistema bankarja u tal-assigurazzjoni, ta 'informazzjoni, ċinema, ikel u inbid, is-settur aerospazjali, disinn industrijali, [[sport]], [[moda]] u [[intelliġenza artifiċjali]] . <ref>{{Ċita web|url=https://www.torinoggi.it/2022/06/30/leggi-notizia/argomenti/politica-11/articolo/intelligenza-artificiale-torino-nominato-il-comitato-del-centro-automotive-e-aerospazio.html}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://www.ilsole24ore.com/art/intesa-sanpaolo-apre-torino-digital-hub-contro-crimini-finanziari-AETUfslB}}</ref> It-tkabbir kostanti ta 'importanza fuq livell internazzjonali għamel Turin jilħaq il-grad ta' belt globali (it-tielet belt Taljana wara [[Milan]] u [[Ruma]] ) fil-kategorija ''Gamma'' . <ref>{{Ċita web|url=https://www.lboro.ac.uk/gawc/world2020t.html|data-aċċess=2024-01-15|titlu=Archive copy|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20200824031341/https://www.lboro.ac.uk/gawc/world2020t.html|arkivju-data=2020-08-24|url-status=dead}}</ref> Il-belt ta 'Turin għall-eżempji tagħha ta' stil Art Nouveau ingħatat mill-Assoċjazzjoni nazzjonali tal-Libertà Italia bl-unur ''tal-Aqwa LibertyCity'' ("Best Art Nouveau belt" jew "Belt Art Nouveau tas-sena"). <ref>{{Ċita aħbar|data=24 novembre 2023|url=https://www.ansa.it/piemonte/notizie/2023/11/24/torino-vince-il-premio-best-libertycity_0140249d-c711-4dd9-8b29-2efb2bb3161e.html}}</ref> == Trasport == '''<big>Trasport bil-ferrovija</big>''' F'termini ta' ferrovija, il-belt ta' Turin hija moqdija minn ħames stazzjonijiet: [[Porta Susa]], [[Torino Lingotto]], Turin-Stura, Turin-[[Rebaudengo Fossata]] u [[Porta Nuova]] li huwa l-istazzjon ewlieni li jinsab bħala terminus. Hija tinsab fl-iżbokk tal-linja Mont-Cenis, li permezz tal-mina tal-ferrovija [[Fréjus]], tgħaqqad in-netwerks ferrovjarji Franċiżi u Taljani [[Trenitalia]], il-belt imbagħad hija konnessa mal-bqija tal-pajjiż permezz tan-netwerk [[InterCity]]. [[Stampa:Interieur-torino-porta-susa2.jpg|alt=Stazzjon tal-ferrovija Porta-Susa|nofs|daqsminuri|Stazzjon tal-ferrovija Porta-Susa]] Linja tal-ferrovija ta' veloċità għolja (TGV) li tgħaqqad [[Lyon]] ma' Turin permezz ta' [[Chambéry]], inklużi bosta mini taħt l-Alpi. Jista' jiddaħħal fis-servizz madwar l-2025. Barra minn hekk, il-linja ta' veloċità għolja Turin-[[Milan]] daħlet fis-servizz fit-13 ta' Diċembru 2009. Is-sezzjoni bejn Turin u [[Novara]] diġà ddaħħlet fis-servizz fl-2005. Din il-linja tagħmilha possibbli li ssir konnessjoni. Turin għan-netwerk ta’ veloċità għolja [[Milan]]-[[Ruma]]. '''<big>Trasport pubbliku</big>''' Turin għandha netwerk tat-tramm. Linja tal-ferrovija bl-ixkaffa tgħaqqad id-distrett tas-Sassi mal-bażilika ta’ Superga. Ġiet inawgurata linja awtomatika tal-metro tat-tip ta’ vettura awtomatika ħafifa fl-okkażjoni tal-Logħob Olimpiku tax-Xitwa. [[Stampa:Metro Torino station Fermi.JPG|alt=Fermi stazzjon|nofs|daqsminuri|Fermi stazzjon]] '''<big>Trasport bl-Ajru</big>''' [[Turin Caselle Sandro Pertini Ajruport]] jinsab 16 km fit-tramuntana taċ-ċentru tal-belt. Hija konnessa mal-belt permezz ta' awtostrada (Raccordo Autostradale Torino-[[Caselle]]) u b'ferrovija. == Referenzi == aed2x8069w4glkjj3gtn5infrehx0oz Auckland 0 32597 317598 313012 2024-11-19T23:33:35Z InternetArchiveBot 18288 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 317598 wikitext text/x-wiki '''Auckland''', bil -Maori '''Tāmaki-makau-rau''' <ref>{{Ċita web|url=https://maoridictionary.co.nz/word/7329}}</ref> jew '''Ākarana''', <ref>{{Ċita web|url=https://maoridictionary.co.nz/word/140}}</ref> hija belt fi [[New Zealand]], li tinsab fil- Gżira tat-Tramuntana . Iż-żona metropolitana tagħha hija l-akbar u l-aktar popolata fil-pajjiż u fil- [[Polinesja|Polineżja]] kollha, b'madwar {{formatnum:1700000}} abitant minn Ġunju 2018. Il-belt, komunement imlaqqma ''l-Belt tal-Qlugħ'', hija msemmija għal George Eden, l-ewwel Earl ta 'Auckland, l-1 Lord Gran Ammirall u Gvernatur Ġenerali tal-Indja. Mibnija fuq l-istmu tal-istess isem, Auckland hija waħda mill-ftit bliet fid-dinja li għandhom portijiet fuq żewġ baċini tal-baħar distinti, u hija l-aktar port importanti fi New Zealand grazzi għall-pożizzjoni tagħha fuq ir-rotot trans-Paċifiku. L-istmu li fuqu tinsab il-belt ġie kkolonizzat għall-ewwel darba madwar l-1350 minn nies Māori attirati mill-fertilità tal-art; huwa stmat li l-popolazzjoni indiġena laħqet {{formatnum:20000}} qabel il-wasla tal-Ewropej. <ref>{{Ċita ktieb|titlu=New Zealand|paġna=243}}</ref> Wara t-twaqqif ta’ kolonja Brittanika, fl-1840 William Hobson, Gvernatur Ġenerali ta’ New Zealand, għażel is-sit bħala l-kapitali l-ġdida tal-kolonja. Dalwaqt, f’nofs is-seklu 19, inqalgħu kunflitti bejn koloni Ewropej u Māori dwar il-kontroll tal-art. Minkejja li tilfet ir-rwol tagħha bħala kapitali fl-1865, Auckland baqgħet l-attrazzjoni ewlenija tal-pajjiż għall-immigrazzjoni u l-akbar belt. Illum il-belt hija l-mutur ekonomiku ta’ New Zealand, li tippreżenta ekonomija diversifikata u kompetittiva ħafna, filwaqt li tbassir tal-istatistika jindika li l-iżvilupp demografiku se jkun aktar mgħaġġel minn dak tal-bqija tan-nazzjon għal bosta deċennji li ġejjin. Auckland hija belt globali Beta+ <ref>{{Ċita web|url=https://www.lboro.ac.uk/gawc/world2012t.html|data-aċċess=2024-09-07|titlu=Archive copy|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20180105023839/http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2012t.html|arkivju-data=2018-01-05|url-status=dead}}</ref> minħabba l-importanza tagħha fil-kummerċ, l-arti u l-edukazzjoni. L- Università ta 'Auckland, imwaqqfa fl-1883, hija l-akbar fi New Zealand. L-istituzzjonijiet kulturali diversi tal-belt, bħall-Mużew tal-Memorial tal-Gwerra ta 'Auckland, il-Mużew tat-Trasport u t-Teknoloġija u l-Gallerija tal-Arti ta' Auckland Toi o Tāmaki, u l-bosta siti storiċi nazzjonali tagħha, festivals u avvenimenti sportivi ewlenin jagħmlu Auckland destinazzjoni popolari ħafna. Il-belt hija moqdija mill-Ajruport ta' Auckland, li jgħaddi minn madwar miljun passiġġier kull xahar. Għalkemm il-belt hija waħda mill-aktar għaljin fid-dinja, <ref>{{Ċita aħbar|data=2016-12-31|url=https://www.nzherald.co.nz/personal-finance/news/article.cfm?c_id=12&objectid=11774764}}</ref> Auckland għadha rikonoxxuta bħala waħda mill-aktar li jistgħu jgħixu fuq il-pjaneta u b'waħda mill-ogħla kwalità tal-ħajja, u tokkupa t-tielet post fil-klassifika mfassla mill-2019. <ref>{{Ċita web|url=https://www.standard.co.uk/news/world/uk-city-with-best-quality-of-life-revealed-in-new-survey-a4090386.html|data=2019-03-13}}</ref> <ref>{{Ċita web|url=https://mobilityexchange.mercer.com/Insights/quality-of-living-rankings}}</ref> io1dk07ohepb3meziqp68nfplupa2p8 Caracas 0 32651 317593 313792 2024-11-19T21:30:38Z InternetArchiveBot 18288 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 317593 wikitext text/x-wiki {{Infobox city|name=Caracas}} '''Santiago de León de Caracas''', tradizzjonalment magħrufa bħala '''Caracas''', hija l- [[Belt kapitali|kapitali]] u l-akbar belt tal [[Veneżwela|-Venezwela]] . B'tul ta {{unité|433|km²}} , il-belt hija parti mid -Distrett Kapitali fi ħdan il-muniċipalità ta' Libertador (li hija l -kapitali tagħha). Caracas għandha tliet miljun abitant. Iż-żona metropolitana tagħha, '''Greater Caracas''', tgħaddi minn tnejn mill- istati tal-Venezwela, minħabba li, mal-muniċipalitajiet li jmissu magħhom, il-metropoli testendi wkoll fuq l- Istat ta 'Miranda . Għalhekk, l-agglomerazzjoni kellha 4.850 miljun abitant fl-1 ta' Jannar 2009 <ref>{{En}} [http://www.citypopulation.de/world/Agglomerations.html Thomas Brinkhoff : The Principal Agglomerations of the World].</ref> . Din iż-żona urbana hija wkoll l-akbar fil-pajjiż. Caracas huwa ċ-ċentru politiku-ekonomiku u l-qalba finanzjarja, kummerċjali u kulturali tal-pajjiż. Huwa wkoll ċentru artistiku importanti, b'bosta mużewijiet, teatri u galleriji tal-arti. Il-belt hija kklassifikata {{57e}} fl-Indiċi {{Lang|en|Global Cities}} tal-2012 <ref>{{Ċita web|url=http://www.foreignpolicy.com/node/373401|titlu=The Global Cities Index 2010|sena=|pubblikatur=foreignpolicy.com|data-aċċess=5 mars 2011|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20110216124800/http://www.foreignpolicy.com/node/373401|arkivju-data=2011-02-16|url-status=dead}}.</ref> . Hija meqjusa bħala belt globali Beta+ mill- GaWC <ref>{{Ċita web|url=http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html|titlu=The World According to GaWC 2008 (''Le Monde'', selon le GaWC 2008)|awtur=GaWC|sena=|pubblikatur=lboro.ac.uk|data-aċċess=5 mars 2011|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20160811203314/http://www.lboro.ac.uk/gawc/world2008t.html|arkivju-data=2016-08-11|url-status=dead}}.</ref> . == Toponimija == L-isem sħiħ ta' Caracas huwa Santiago de León de Caracas. Mill-24 ta' Ottubru 2007, l-isem uffiċjali tal-kapitali għandu jkun segwit mill-espressjoni "benniena ta' Bolivar u reġina ta' Guaraira Repano". Dan l-isem ma jintużax. == Ġeografija == Tinsab fit-Tramuntana tal-Venezwela, ħdejn il-Baħar Karibew f’wied imdawwar b’muntanji ta’ kważi 2,130 m, bejn 760 u 910 m ‘l fuq mil-livell tal-baħar (din il-muntanja tissejjaħ Avila). Caracas tinsab 126 km fil-lvant-grigal ta’ Valencia, 272 km fil-lvant ta’ [[Barquisimeto]] u 514 km fil-lvant ta’ [[Maracaibo]]. '''<big>Klima</big>''' Skont il-klassifikazzjoni Köppen, il-klima hija savana tropikali bix-xitwa niexfa (Aw5 skont din il-klassifikazzjoni), it-temperaturi medji kollha fix-xahar huma ogħla minn 18 °C. Barra minn hekk, il-preċipitazzjoni fl-iktar xahar niexef hija inqas minn 60 mm. Fil-fatt, ix-xahar ta’ Marzu huwa l-aktar xott bi 12 mm u l-preċipitazzjoni tiegħu hija inqas minn (100 - 916 mm / 25) jew 63.36. Sors ieħor jgħidilna li Caracas tgawdi klima monsoon tropikali umda, ittemprat xi ftit mill-altitudni. Xita annwali tvarja bejn 900 mm u 1,300 mm fil-belt proprja u tilħaq 2,000 mm fil-meded muntanjużi ġirien. It-temperaturi prattikament ma jesperjenzaw l-ebda varjazzjonijiet staġjonali, bl-aktar xahar kiesaħ ikun Jannar (medja T=20.2°C) u l-aktar sħan Mejju (medja T=23.2°C). Min-naħa l-oħra, l-istaġun xott u l-istaġun tax-xita huma mmarkati tajjeb. L-istaġun tax-xita, li jestendi minn Mejju sa Ottubru, jikkoinċidi maż-żieda fil-latitudni taż-żona ta 'konverġenza intertropikali. == Storja == <big>'''Oriġini'''</big> Caracas twaqqfet fl-1567 bħala Santiago de León de Caracas mill-esploratur Spanjol Diego de Losada. [[Stampa:Plaza Mayor, Caracas - Camille Pissarro.jpg|alt=Xena tas-suq fil-Plaza Sindku, Caracas, 1854 Camille Pissarro (1830-1903) Post mhux magħruf|nofs|daqsminuri|''Xena tas-suq fil-Plaza Sindku'', ''Caracas'', 1854 Camille Pissarro (1830-1903) Post mhux magħruf]] Caracas welldet lill-Ġeneral [[Francisco de Miranda]] (1750) kif ukoll lil [[Simón Bolívar]] (1783), liberatur rivoluzzjonarju tal-[[L-Amerika t'Isfel|Amerika t’Isfel]]. L-att tad-19 ta’ April, 1810, li wassal għar-rinunzja ta’ Vicente Emparan mill-kariga ta’ kaptan ġenerali, imbagħad b’mod aktar wiesa’ għall-emanċipazzjoni tal-Venezwela, ġie ffirmat fil-muniċipju ta’ Caracas. Fis-26 ta’ Marzu, 1812, terremot qered il-belt. Il-pittur Franko-Daniż Camille Pissarro, imwieled fl-1830 fil-gżira ta’ Saint-Thomas fil-West Indies, qatta’ sentejn f’Caracas mal-ħabib tiegħu Fritz Melbye, artist Daniż ieħor. Pinġa u pinġa hemm sal-1854 qabel ma mar lura Saint-Thomas biex jaħdem fin-negozju tal-familja. Matul l-ewwel parti tas-seklu 20, iż-żejt ippermetta li Caracas isir wieħed mill-aktar ċentri ekonomiċi importanti fl-[[Amerika Latina]], kif ukoll ċentru bejn l-[[Ewropa]] u l-[[L-Amerika t'Isfel|Amerika t'Isfel]]. '''<big>Era kontemporanja</big>''' Fis-snin sebgħin, il-Concorde kienet tiġi fl-ajruport tagħha kull ġimgħa, u b’hekk taw importanza ġeografika u ekonomika lill-belt. Wieħed mill-episodji ewlenin fl-istorja moderna tal-Venezwela seħħ fis-27 ta 'Frar, 1989. Magħruf bħala Caracazo, in-nies irvellaw kontra l-applikazzjoni tal-miżuri tal-IMF minn Carlos Andrés Pérez, notevolment iż-żieda brutali fil-prezzijiet tat-trasport pubbliku. Il-vjolenza tal-ġlied u r-repressjoni ħalliet 3,000 mejta f’erbat ijiem. Mis-snin 2010 il-belt sofriet il-konsegwenzi tal-kriżi politika, ekonomika u soċjali li affettwat il-Venezwela (żieda sinifikanti fil-kriminalità, dimostrazzjonijiet vjolenti, nuqqasijiet, qtugħ tad-dawl). == Gvern == '''<big>Governanza ta' Caracas</big>''' Caracas għandha l-gvern tagħha stess, is-setgħa eżekuttiva tal-belt hija magħmula mill-kap tal-gvern, maħtur mill-President tar-Repubblika, u "sindku ta 'Caracas" elett mill-abitanti. Barra minn hekk, kull waħda mill-ħames muniċipalitajiet ta’ Caracas (Libertador, Chacao, Baruta, El Hatillo u Sucre) għandha s-sindku tagħha elett miċ-ċittadini<ref>{{Ċita aħbar|data=2015-04-08|titlu=Venezuela : le maire de Caracas formellement accusé de complot|url=https://www.lemonde.fr/ameriques/article/2015/04/08/venezuela-le-maire-de-caracas-formellement-accuse-de-complot_4611225_3222.html|lingwa=fr|data-aċċess=2024-09-12}}</ref>. Elett sindku ta’ Caracas mill-2008, Antonio Ledezma kien arrestat fid-19 ta’ Frar 2015, akkużat li ppjana kontra r-reġim ta’ [[Nicolás Maduro]]. == Kriminalità u faqar == [[Stampa:El Paraíso tunnel main gate of Caracas.jpg|nofs|daqsminuri|Belt barra minn Caracas.]] Ir-rivista Raids innota fl-1996: “B’medja ta’ tmenin mewta b’tiri ta’ arma tan-nar kull tmiem il-ġimgħa, b’attakki ta’ kuljum fuq it-trasport pubbliku, bil-faqar tiegħu li qed jikber b’mod esponenzjali, bi fl-aħħar kriżi ekonomika li ilha tiġbor il-pajjiż għal aktar minn ħmistax-il sena — inflazzjoni. hija aktar minn 1,000% fis-sena — Caracas saret f’dawn l-aħħar snin waħda mill-ibliet u forsi anke l-aktar belt perikoluża fid-dinja. »<ref>{{Ċita web|url=https://www.monde-diplomatique.fr/2010/08/LEMOINE/19535|titlu=Caracas brûle-t-elle ?|kunjom=Lemoine|isem=Maurice|data=2010-08-01|sit=Le Monde diplomatique|lingwa=fr|data-aċċess=2024-09-12}}</ref> Caracas hija waħda mill-inqas bliet sikuri fl-Amerika Latina, b’105 omiċidju għal kull 100,000 abitant fl-200611, 140 fl-2009. Fl-2012, ikklassifikaw fl-ewwel post fost l-aktar bliet kapitali perikolużi fid-dinja, b’122 omiċidju għal kull 100,000 abitant. Il-belt tinkludi, fl-2010, ħames forzi tal-pulizija muniċipali u forza tal-pulizija metropolitana, li m'għandhomx koordinazzjoni u xi drabi saħansitra huma opposti minħabba differenzi politiċi. F’April 2002, elementi ta’ tlieta minnhom – il-“Metropolitan”, PoliChacao u PoliBaruta – ikkontrollati mis-sindki tal-oppożizzjoni, ħadu sehem fil-kolp ta’ stat kontra l-President Hugo Chávez<ref>{{Ċita web|url=https://www.lemonde.fr/blog/america-latina/2013/03/06/le-venezuela-est-le-deuxieme-pays-le-plus-meurtrier-damerique-latine-apres-le-honduras/|titlu=}}</ref>. Fl-2019, studju mill-organizzazzjoni Messikana Kunsill Ċittadin għas-Sigurtà Pubblika u l-Ġustizzja Kriminali jikklassifika lil Caracas bħala s-sitt belt l-aktar perikoluża fid-dinja, u anke bħala l-iktar belt perikoluża mhux Messikana fid-dinja (l-5 bliet l-aktar perikolużi l-aktar perikolużi). fl-2019 huma kollha Messikani) b'74.65 omiċidju għal kull 100,000 abitant<ref>{{Ċita web|url=http://www.seguridadjusticiaypaz.org.mx/sala-de-prensa/1590-boletin-ranking-2019-de-las-50-ciudades-mas-violentas-del-mundo|titlu=|data-aċċess=2024-09-12|arkivju-url=https://web.archive.org/web/20200804121557/http://www.seguridadjusticiaypaz.org.mx/sala-de-prensa/1590-boletin-ranking-2019-de-las-50-ciudades-mas-violentas-del-mundo|arkivju-data=2020-08-04|url-status=dead}}</ref>. == Edukazzjoni == <gallery mode="packed"> Stampa:Clock-Armando Barrios UCV.JPG|Università Ċentrali tal-Venezwela. Stampa:Laberinto Cromovegetal - Universidad Simón Bolívar.jpg|''Laberinto Cromovegetal'', Università Simón Bolívar. </gallery> == Trasport == [[Stampa:Simón Bolívar International Airport.jpg|nofs|daqsminuri|Ajruport Internazzjonali Simon Bolivar.]] Il-belt hija moqdija mill-port tal-baħar fil-qrib ta 'La Guaira. Maiquetía ~ [[L-Ajruport Internazzjonali Simón Bolívar]] huwa l-akbar ajruport kummerċjali tiegħu, li jinsab ftit kilometri mill-belt. Madankollu, għandha tliet ajruporti żgħar oħra miġbura flimkien fil-belt. Bosta linji tal-karozzi tal-linja, li jitilqu minn terminals differenti, jaqdu l-pajjiż kollu. Barra minn hekk, Caracas għandha metro moderna mibnija fl-1983, gondola mibnija fl-1955 u rinnovata fl-2000 kif ukoll metrocable miftuħa fl-2009. Linja tal-ferrovija suburbana ta' madwar erbgħin kilometru għaddejja bejn Caracas u Cúa mill-IAFE. == Ġemellaġġ == * {{Flagicon|ESP}} Adeje ([[Spanja]]) ; * {{Flagicon|ALG}} [[Alġiers]] ([[Alġerija]]) ; * {{Flagicon|POR}} [[Aveiro]] ([[Portugall]]) ; * {{Flagicon|COL}} [[Cali]] ([[Kolombja]]) ; * {{Flagicon|ROU}} [[Cluj-Napoca]] ([[Rumanija]]) ; * {{Flagicon|ARE}} [[Dubai (belt)]] ([[Emirati Għarab Magħquda]]) ; * {{Flagicon|USA}} [[Honolulu]] ([[Stati Uniti]]) ; * {{Flagicon|USA}} [[La Nouvelle-Orléans]] ([[Stati Uniti]]) ; * {{Flagicon|BOL}} [[La Paz]] ([[Bolivja]]) ; * {{Flagicon|ESP}} [[Las Palmas de Grande Canarie]] ([[Spanja]]) ; * {{Flagicon|MAR}} [[Laayoune]] ([[Marokk]]) ; * {{Flagicon|ESP}} [[Madrid]] ([[Spanja]]) ; * {{Flagicon|NIC}} [[Managua]] ([[Nikaragwa]]) ; * {{Flagicon|ESP}} [[Melilla]] ([[Spanja]]) ; * {{Flagicon|MEX}} [[Belt tal-Messiku]] ([[Messiku]]) ; * {{Flagicon|BLR}} [[Minsk]] ([[Belarussja]]) ; * {{Flagicon|URU}} [[Montevideo]] ([[Urugwaj]]) ; * {{Flagicon|IND}} [[Navi Mumbai]] ([[Indja]]) ; * {{Flagicon|PER}} Paita ([[Perù]]) ; * {{Flagicon|BRA}} [[Rio de Janeiro]] ([[Brażil]]) ; * {{Flagicon|ARG}} [[Rosario]] ([[Arġentina]]) ; * {{Flagicon|DOM}} [[Santo Domingo]] ([[Repubblika Dominikana]]) ; * {{Flagicon|USA}} [[San Francisco]] ([[Stati Uniti]]) ; * {{Flagicon|SLV}} [[San Salvador]] ([[El Salvador]]) ; * {{Flagicon|ESP}} [[Santa Cruz de Tenerife|Santa Cruz de Ténérife]] ([[Spanja]]) ; * {{Flagicon|MEX}} [[Santiago de Querétaro]] ([[Messiku]]) ; * {{Flagicon|IRN}} [[Tehran]] ([[Iran]]) ; * {{Flagicon|ESP}} Vigo ([[Spanja]]). == Referenzi == shlzns7esrkj29bs2v13v43ry3udmcx Elezzjoni ġenerali ta' Malta 1895 0 33053 317591 2024-11-19T17:28:18Z ToniSant 4257 Maħluqa bit-traduzzjoni tal-paġna "[[:en:Special:Redirect/revision/1140925288|1895 Maltese general election]]" 317591 wikitext text/x-wiki It-tnax-il elezzjoni ġenerali [[Malta|f’Malta]] saret fis-26 u s-27 ta’ Awwissu 1895.<ref name=":0">Michael J Schiavone (1987) ''L-Elezzjonijiet F'Malta 1849–1981'', Pubblikazzjoni Bugelli, p.13</ref> Għall-ewwel darba mill-[[Elezzjoni ġenerali ta' Malta 1883|1883]], kull siġġu kien ikkontestat.<ref>Schiavone, pp.177–179</ref> == Sfond == L-elezzjonijiet saru taħt il-Kostituzzjoni Knutsford.<ref name=":0" /> Għaxar membri ġew eletti minn kostitwenzi b'kandidat wieħed,<ref>Schiavone, p.178</ref> filwaqt li erba' membri oħra ġew eletti biex jirrappreżentaw in-nobbli u s-sidien tal-art, il-gradwati, il-kleru, u l-Kamra tal-Kummerċ.<ref>Schiavone, pp.177–178</ref> {| class="wikitable" !Distrett ! Bliet |- | I | [[Valletta]] East |- | II | [[Valletta]] West, [[Tas-Sliema|Sliema]], [[San Ġiljan (lokalità)|San Ġiljan]] |- | III | [[Furjana|Floriana]], [[Tal-Pietà|Pietà]], [[Ħamrun]], [[L-Imsida|Msida]] |- | IV | [[Bormla]], Ħaż [[Ħaż-Żabbar|-Żabbar]] |- | V | [[Birgu]], [[L-Isla|Senglea]] |- | VI | [[L-Imdina]] |- | VII | [[Birkirkara]] |- | VIII | [[Ħal Qormi]] |- | IX | [[Żejtun]] |- | X | [[Għawdex]] |- | colspan="2" | <small>Sors: Schiavone, p.13</small> |} == Riżultati == B’kollox ġew reġistrati biex jivvutaw 10,426 persuna, li minnhom 5,847 tefgħu vot; parteċipazzjoni ta’ 56%.<ref name=":0" /> {| class="wikitable" style="text-align:left" ! colspan="4" |Membri eletti ġenerali |- ! Kostitwenza ! Isem ! Voti ! Noti |- | I | [[Sigismondo Savona]] | align="right" | 493 | Elett mill-ġdid |- | II | Ernesto Manara | align="right" | 244 | |- | III | Giuseppe Bencini | align="right" | 373 | Preċedentement membru għall-Kamra tal-Kummerċ |- | IV | Frenc Mallia | align="right" | 322 | |- | V | Eduardo Bonavia | align="right" | 448 | |- | VI | Nutar Mallia Tabone | align="right" | 309 | Elett mill-ġdid |- | VII | Frans Wettinger | align="right" | 208 | |- | VIII | Cesare Darmanin | align="right" | 209 | |- | IX | Alfonso Caruana | align="right" | 150 | |- | X | Paolo Sammut | align="right" | 427 | Elett mill-ġdid |- ! colspan="4" | Membri eletti speċjali |- ! Sedil ! Isem ! Voti ! Noti |- | Nobbli u Sidien | Testaferrata Moroni Viani | align="right" | 168 | |- | Gradwati | Salvatore Grech | align="right" | 112 | |- | Kleru | Alfredo Mifsud | align="right" | 199 | |- | Kamra tal-Kummerċ | Edoardo Vella | align="right" | 152 | |- | colspan="4" | <small>Sors: Schiavone, p.179</small> |} == Referenzi == {{Referenzi}}{{Maltese elections}} [[Kategorija:Elezzjonijiet ġenerali f'Malta]] fk8lwvpygrzkasuzc5qgtyulqpbw6om 317592 317591 2024-11-19T17:29:00Z ToniSant 4257 /* Referenzi */ +mudell 317592 wikitext text/x-wiki It-tnax-il elezzjoni ġenerali [[Malta|f’Malta]] saret fis-26 u s-27 ta’ Awwissu 1895.<ref name=":0">Michael J Schiavone (1987) ''L-Elezzjonijiet F'Malta 1849–1981'', Pubblikazzjoni Bugelli, p.13</ref> Għall-ewwel darba mill-[[Elezzjoni ġenerali ta' Malta 1883|1883]], kull siġġu kien ikkontestat.<ref>Schiavone, pp.177–179</ref> == Sfond == L-elezzjonijiet saru taħt il-Kostituzzjoni Knutsford.<ref name=":0" /> Għaxar membri ġew eletti minn kostitwenzi b'kandidat wieħed,<ref>Schiavone, p.178</ref> filwaqt li erba' membri oħra ġew eletti biex jirrappreżentaw in-nobbli u s-sidien tal-art, il-gradwati, il-kleru, u l-Kamra tal-Kummerċ.<ref>Schiavone, pp.177–178</ref> {| class="wikitable" !Distrett ! Bliet |- | I | [[Valletta]] East |- | II | [[Valletta]] West, [[Tas-Sliema|Sliema]], [[San Ġiljan (lokalità)|San Ġiljan]] |- | III | [[Furjana|Floriana]], [[Tal-Pietà|Pietà]], [[Ħamrun]], [[L-Imsida|Msida]] |- | IV | [[Bormla]], Ħaż [[Ħaż-Żabbar|-Żabbar]] |- | V | [[Birgu]], [[L-Isla|Senglea]] |- | VI | [[L-Imdina]] |- | VII | [[Birkirkara]] |- | VIII | [[Ħal Qormi]] |- | IX | [[Żejtun]] |- | X | [[Għawdex]] |- | colspan="2" | <small>Sors: Schiavone, p.13</small> |} == Riżultati == B’kollox ġew reġistrati biex jivvutaw 10,426 persuna, li minnhom 5,847 tefgħu vot; parteċipazzjoni ta’ 56%.<ref name=":0" /> {| class="wikitable" style="text-align:left" ! colspan="4" |Membri eletti ġenerali |- ! Kostitwenza ! Isem ! Voti ! Noti |- | I | [[Sigismondo Savona]] | align="right" | 493 | Elett mill-ġdid |- | II | Ernesto Manara | align="right" | 244 | |- | III | Giuseppe Bencini | align="right" | 373 | Preċedentement membru għall-Kamra tal-Kummerċ |- | IV | Frenc Mallia | align="right" | 322 | |- | V | Eduardo Bonavia | align="right" | 448 | |- | VI | Nutar Mallia Tabone | align="right" | 309 | Elett mill-ġdid |- | VII | Frans Wettinger | align="right" | 208 | |- | VIII | Cesare Darmanin | align="right" | 209 | |- | IX | Alfonso Caruana | align="right" | 150 | |- | X | Paolo Sammut | align="right" | 427 | Elett mill-ġdid |- ! colspan="4" | Membri eletti speċjali |- ! Sedil ! Isem ! Voti ! Noti |- | Nobbli u Sidien | Testaferrata Moroni Viani | align="right" | 168 | |- | Gradwati | Salvatore Grech | align="right" | 112 | |- | Kleru | Alfredo Mifsud | align="right" | 199 | |- | Kamra tal-Kummerċ | Edoardo Vella | align="right" | 152 | |- | colspan="4" | <small>Sors: Schiavone, p.179</small> |} == Referenzi == {{Referenzi}}{{Elezzjonijiet f'Malta}} [[Kategorija:Elezzjonijiet ġenerali f'Malta]] c1vz6llgjlu97bentdqsyaldi3zcoof