Wikipedia
newwiki
https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%82_%E0%A4%AA%E0%A5%8C
MediaWiki 1.44.0-wmf.5
first-letter
माध्यम
विशेष
खँलाबँला
छ्येलेमि
छ्येलेमि खँलाबँला
विकिपिडिया
विकिपिडिया खँलाबँला
किपा
किपा खँलाबँला
मिडियाविकि
मिडियाविकि खँलाबँला
Template
Template talk
ग्वाहालि
ग्वाहालि खँलाबँला
पुचः
पुचः खँलाबँला
दबू
दबू खँलाबँला
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
पोर्चुगिज भाय्
0
5777
870563
870249
2024-11-28T07:54:11Z
Amherst99
4411
870563
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Language
|name=पोर्चुगिज भाय्
|nativename=português
|pronunciation=[puɾtu'geʃ] (European), [poɾtu'ges] (Brazilian)<!-- please discuss before changing -->
|states=[[ब्राजिल]], </br>[[पोर्चुगल]], </br>[[एङ्गोला]], </br>[[मोजाम्बिक]], </br>मेमेगु CPLP देय्
|speakers=220 Million people
|rank=6
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[Italic languages|Italic]]
|fam3=[[Romance language|Romance]]
|fam4=[[Italo-Western languages|Italo-Western]]
|fam5=Western
|fam6=[[Gallo-Iberian languages|Gallo-Iberian]]
|fam7=[[Ibero-Romance languages|Ibero-Romance]]
|fam8=[[West Iberian languages|West-Iberian]]
|fam9=[[Portuguese-Galician languages|Portuguese-Galician]]
|script=[[Latin alphabet]] ([[Portuguese alphabet|Portuguese variant]])
|nation=[[Angola]], </br>[[Brazil]], </br>[[Cape Verde]], </br>[[East Timor]], </br>[[European Union]], </br>[[Guinea Bissau]], </br>[[Macau|Chinese S.A.R. of Macau]], </br>[[Mozambique]], </br>[[Portugal]], </br>[[São Tomé and Príncipe]]
|agency=[[International Portuguese Language Institute]]; [[CPLP]]
|iso1=pt|iso2=por|iso3=por}}
'''पोर्चुगिज भाय्''' ({{Audio|pt-Portugues.ogg|''português''}}, ''língua portuguesa'') युरोपया आइबेरियन प्रायद्वीपं उत्पत्ति जूगु हिन्द-युरोपेली भाषा परिवारया छगू पश्चिमी रोमान्स भाषा ख। थ्व भाय् अंगोला , ब्राजिल , केप भर्दे , गिनी-बिसाउ , मोजाम्बिक , पोर्चुगल व साओ टोमे व प्रिन्सिपीया सरकारी भाय् ख व पूर्वी टिमोर, इक्वेटोरियल गिनी व मकाउय् सह-सरकारी भाय् ख। पोर्चुगिज भाषी मनु वा राष्ट्रयात लुसोफोन (lusófono)या नामं म्हसीकिगु या। उपनिवेशकालीन ईले विस्तारया लिच्वः कथं हलिमय् पोर्चुगिज भाषीतेगु बहुसांस्कृतिक उपस्थिति खनेदत। पोर्चुगिज आइबेरो-रोमान्स पुचःया छगू भाग ख। थ्व भाय् मध्यकालीन साम्राज्य ग्यालिसिया व काउन्टी अफ पोर्चुगलय् भल्गर ल्याटिनया थीथी भाषिकां विकास जुल। थ्व भासय् छुं केल्टिक सः दुथ्याःगु दु।
थ्यंमथ्यं २६ कोटी मातृभाषी व ३ कोटी ५० लखः निगूगु भाषा भाषी दुगु पोर्चुगिज भाय्या थ्यंमथ्यं ३० कोटी कुल भाषी दु। थ्व भाय् सामान्यतया प्यंगुगु-दकलय् अप्व ल्हाइगु मांभाय् ख व मांभाषीया ल्याखं हलिमय् स्वंगुगु दकलय् अप्व ल्हाइगु युरोपेली भाय् व हलिमय् निगुगु दकलय् अप्व ल्हाइगु रोमान्स भाय् ख। दक्षिण अमेरिकाय् दकलय् अप्व ल्हाइगु भाय् व दक्षिणी गोलार्धय् दकलय् अप्व ल्हाइगु भाय् निसें थ्व भाय् स्पेनिश भाय् धुंका ल्यातिन अमेरिकाय् निगूगु दकलय् अप्व ल्हाइगु भाय् नं ख। नापं, अफ्रिकाय् दकलय् अप्व ल्हाइगु १०गु भाय् मध्ये छगू व युरोपेली संघया छगू आधिकारिक भाय् निसें मर्कोसुल (Mercosul) , अमेरिकी राज्यया संगठन, पश्चिम अफ्रिकी राज्यया आर्थिक समुदाय, अफ्रिकी संघ आदि अन्तर्राष्ट्रिय संगठनया छगू भाय् नं ख। सन् १९९७य् छगू व्यापक प्राज्ञिक अध्ययनं पोर्चुगिज भाय्यात हलिमया १०गु दकलय् प्रभावशाली भाय् मध्ये छगू कथं तःगु दु।
==स्वयादिसँ==
[[file:Detailed SVG map of the Lusophone world.svg|thumb|left|upright=1.5]]
* [[ब्राजिल]]
* [[पोर्चुगल]]
{{भाषाधलः}}
[[Category:भाषा]]
hc6n49r5rptqtwu4mg5g1ycu5c6zx5z
महाराष्ट्र
0
6196
870562
869891
2024-11-28T00:44:15Z
InternetArchiveBot
22726
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5
870562
wikitext
text/x-wiki
<table border="1" cellpadding="2" cellspacing="0" align="right" width="300px">
<tr><td colspan=2 align=center>[[किपा:Maharashtra in India (disputed hatched).svg|thumb|]] <tr><td>निर्माण दिवस</td><td> [[1 मई]], [[1960]]</td></tr>
<tr><td>[[राजधानी]]</td> <td> [[मुम्बई]]</td></tr>
<tr><td>सहायक राजधानी</td> <td> [[नागपुर]]</td></tr>
<tr><td>दक्ले तधंगु [[शहर]]</td> <td> [[मुम्बई]]</td></tr>
<tr><td>[[राज्यपाल]] </td> <td>[[एस॰ एम॰ कृष्णा]]</td></tr>
<tr><td>[[मुख्यमन्त्री]] </td> <td>[[पृथ्वीराज चव्हाण ]]</td></tr>
<tr><td>[[उपमुख्यमन्त्री]] </td> <td>[[अजित पवार]]</td></tr>
<tr><td>[[क्षेत्रफल]]</td><td> [[1 E11 m²|308,000 वर्ग किमि]] </td></tr>
<tr><td>[[जनसङ्ख्या]]<br /> - कुल<br /> - [[घनत्व]] </td><td>भारतय् निगू थासय्
<br /> 96,752,247 ([[2001]])
<br /> 322.5/वर्ग किमी; </td></tr>
</td></tr>
<tr><td> [[साक्षरता]] दर: <br /> - कुल<br /> - ''मिजं''<br /> - ''मिसा''</td> <td> <br /> 77.27% <br /> 86.27% <br /> 67.51% </td></tr>
<tr><td> [[शहरीकरण]]: </td> <td> 42.11% </td> </tr>
<tr><td> [[GSDP]] वृद्धी दर: </td> <td> 6.9% (2003-04) </td> </tr>
<tr><td> [[GSDP]] अमेरिकन डलरय्: </td> <td> $ 60 बिलियन ([[2004]]) </td> </tr>
<tr><td> [[GSDP]] US $(प्रति व्यक्ति): </td> <td> $ 3,240 ([[2004]]) </td> </tr>
</table>
'''महाराष्ट्र''' [[भारत]]या छगू [[प्रान्त]] खः। थ्व भारतया दक्षिण-मध्यय् लाः। थ्व भारतयु दक्ले तमि राज्यय् छगु खः। थुकिगु राजधानी [[मुम्बई]] खः। मुम्बई भारतया आर्थिक राजधानी नं खः।
महाराष्ट्रया जनसङ्ख्या सन [[२००१1]]य् 96,752,247 दु, हलिमय् ११गु जक्क थन्यागु [[देय्]] दु गनयागु जनसँख्या महाराष्ट्र स्वया अप्व दु। थ्व राज्ययु देकेज्या [[मे १]], [[इ सं १९६०]]य् [[मराठी]] भाषी मनुतेगु माँगय् जुगु खः।
[[पुणे]] व [[नागपुर]] महाराष्ट्रयु मेमेगु मू शहर खः।
== इतिहास ==
== भूगोल ==
थ्व राज्यया मू झ्वालाय् [[कुने झ्वाला]] 656 फुट, [[पांडवगत झ्वाला]] 350 फुट, [[मार्लेश्वर झ्वाला]], देवरुख, [[लिंगमाला झ्वाला]] महाबलेश्वर, [[थोसेघर झ्वाला]] , [[शिवथरघल झ्वाला]] , [[निवाली झ्वाला]] निकट रत्नागिरि, [[ओज़ार्दे झ्वाला]] निकट कोयना, [[नपने झ्वाला]] सिंहदुर्ग जिला, [[दभोसा झ्वाला]] निकट जवहार, थाने जिला, [[दोदाहवने झ्वाला]] , [[टाइगर झ्वाला]] खंडाला, [[अम्बोली घाट झ्वाला]] आदि ला।
== संस्कृति ==
===नसा===
थ्व राज्यया मू नसाय् आमटी, भरवां बैंगन, बंबई चिवड़ा, कोभी ज़ुंका, कोल्हापुरी रास्सा, पंढरा रासा, पावता बटाटा, पिताची मिर्ची, पुनेरी दाल, पुरन पोली, सूखी कोलमी, उसली, वाल्चे विर्दी, वांगी अणि वाल आदि ला। थ्व राज्यय् च्वनिपिं सिन्धी अल्पसंख्यकतेगु मू नसाय् आलू टुक, अंजीर स्लाइस, भूगी भाजी, ग्रीन पूरी, कराची हलुआ, मन्नी सेल, मसाला कोकी, सिंधी कढ़ी आदि ला धाःसा थनया पारसी समुदायया मू नसाय् अकूरी, अम्बकल्या, बादाम पाक, बेक्ड पॉम्फ्रेट, भाकड़ा, भूरे दालचीनी वाले चावल, चिकन धानसआक, चिकन फार्चा, फालूदा, हलीम, खारा पपीता, कोल्मिनो पेटियो, खोपरा पाक, लगानो सास, लगनशाला स्ट्यू, पारसी फ्राइड मछली, पत्रानी माची, रवे, रावो, ज़ाफ़रान पुलाव, साली बोटी, तबूली, तारापुरी पेटियो आदि ला।
===प्याखँ===
थनया मू प्याखँय् कोली, गफा, गौरीचा, तमाशा, दहिकला, पोबाड़ा, बोहदा, मौनी, ललिता, लांवणी, लेज आदि ला।
== राजनीति ==
== जिल्ला ==
महाराष्ट्रय् ३५ जिल्ला दु -
{| border=0 cellpadding=1 cellspacing=1 width=98% style="border:1px solid black"
|- bgcolor=#CCCCFF
! width="10%" | विभाग
! width="10%" | चिं
! width="25%" | जिल्ला
! width="25%" | मू नगर
! width="10%" | जनसंख्या (सन् २००१)
! width="10%" | क्षेत्रफल (किमि²)
! width="10%" | जनघनत्त्व (/किमि²)
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || AK || [[अकोला जिल्ला|अकोला]] || [[अकोला]] || १,६२९,३०५ || ५,४२९ || ३००
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || AM || [[अमरावती जिल्ला|अमरावती]] || [[अमरावती]] || २,६०६,०६३ || १२,२३५ || २१३
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || AH || [[अहमदनगर जिल्ला|अहमदनगर]] || [[अहमदनगर]] || ४,०८८,०७७ || १७,०४८ || २४०
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || OS || [[उस्मानाबाद जिल्ला|उस्मानाबाद]] || [[उस्मानाबाद]] || १,४७२,२५६ || ७,५६९ || १९५
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || AU || [[औरंगाबाद जिल्ला, महाराष्ट्र|औरंगाबाद]] || [[औरंगाबाद]] || २,९२०,५४८ || १०,१०७ || २८९
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || KO || [[कोल्हापुर जिल्ला|कोल्हापुर]] || [[कोल्हापुर]] || ३,५१५,४१३ || ७,६८५ || ४५७
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || GA || [[गडचिरोली जिल्ला|गडचिरोली]] || [[गडचिरोली]] || ९६९,९६० || १४४१२ || ६७
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || GO || [[गोन्दिया जिल्ला|गोंदिया]] || [[गोन्दिया]] || १,२००,१५१ || ५,४३१ || २२१
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || CH || [[चन्द्रपुर जिल्ला|चन्द्रपुर]] || [[चन्द्रपुर]] || २,०७७,९०९ || ११,४४३ || १८२
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || JG || [[जलगाव जिल्ला|जलगाव]] || [[जलगाव]] || ३,६७९,९३६ || ११,७६५ || ३१३
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || JN || [[जालना जिल्ला|जालना]] || [[जालना]] || १,६१२,३५७ || ७,७१८ || २०९
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || DH || [[धुले जिल्ला|धुले]] || [[धुले]] || १,७०८,९९३ || ८,०९५ || २११
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || NB || [[नंदुरबार जिल्ला|नंदुरबार]] || [[नंदुरबार]] || १,३०९,१३५ || ५,०५५ || २५९
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || NG || [[नागपुर जिल्ला|नागपुर]] || [[नागपुर]] || ४,०५१,४४४ || ९,८९२ || ४१०
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || NS || [[नाशिक जिल्ला|नाशिक]] || [[नाशिक]] || ४,९८७,९२३ || १५,५३९ || ३२१
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || ND || [[नांदेड जिल्ला|नांदेड]] || [[नांदेड]] || २,८६८,१५८ || १०,५२८ || २७२
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || TH || [[ठाणे जिल्ला|ठाणे]] || [[ठाणे]] || ८,१२८,८३३ || ९,५५८ || ८५०
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || PA || [[परभणी जिल्ला|परभणी]] || [[परभणी]] || १,४९१,१०९ || ६,५११ || २२९
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || PU || [[पुणे जिल्ला|पुणे]] || [[पुणे]] || ७,२२४,२२४ || १५,६४३ || ४६२
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || BI || [[बीड जिल्ला|बीड]] || [[बीड]] || २,१५९,८४१ || १०,६९३ || २०२
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || BU || [[बुलढाणा जिल्ला|बुलढाणा]] || [[बुलढाणा]] || २,२२६,३२८ || ९,६६१ || २३०
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || BH || [[भंडारा जिल्ला|भंडारा]] || [[भंडारा]] || १,१३५,८३५ || ३,८९० || २९२
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || MC || [[मुंबई जिल्ला]] || — || ३,३२६,८३७ || ६९ || ४८,२१५
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || MU || [[मुंबई उपनगर जिल्ला|मुंबई उपनगर]] || [[वांद्रे]] (पुर्व) || ८,५८७,५६१ || ५३४ || १६,०८२
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || YA || [[यवतमाल जिल्ला|यवतमाल]] || [[यवतमाल]] || २,४६०,४८२ || १३,५८२ || १८१
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || RT || [[रत्नागिरी जिल्ला|रत्नागिरी]] || [[रत्नागिरी]] || १,६९६,४८२ || ८,२०८ || २०७
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || RG || [[रायगड जिल्ला|रायगड]] || [[रायगड]] || २,२०५,९७२ || ७,१५२ || ३०८
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || LA || [[लातूर जिल्ला|लातूर]] || [[लातूर]] || २,०७८,२३७ || ७,१५७ || २९०
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || WR || [[वर्धा जिल्ला|वर्धा]] || [[वर्धा]] || १,२३०,६४० || ६,३०९ || १९५
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || WS || [[वाशीम जिल्ला|वाशीम]] || [[वाशीम]] || १,०१९,७२५ || ५,१५५ || १९८
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || ST || [[सातारा जिल्ला|सातारा]] || [[सातारा]] || २,७९६,९०६ || १०,४७५ || २६७
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || SN || [[सांगली जिल्ला|सांगली]] || [[सांगली]] || २,५८१,८३५ || ८,५७२ || ३०१
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || SI || [[सिंधुदुर्ग जिल्ला|सिंधुदुर्ग]] || [[ओरस]] || ८६१,६७२ || ५,२०७ || १६५
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || SO || [[सोलापुर जिल्ला|सोलापुर]] || [[सोलापुर]] || ३,८५५,३८३ || १४,८९५ || २५९
|---- bgcolor=#F4F9FF
|MH || HI || [[हिंगोली जिल्ला|हिंगोली]] || [[हिंगोली]] || ९८६,७१७ || ४,५२६ || २१८
|}
== पिनेया स्वापूतः ==
* [http://www.maharashtratourism.gov.in/mtdc/Default.aspx?strpage=gethistory.html महाराष्ट्रया इतिहास]
* [https://web.archive.org/web/20040927075428/http://www.mumbainet.com/cityinfo/histmaha.htm मुम्बइनेट]
* [http://www.indtravel.com/maha/maharash.html इतिहास]
* [http://goidirectory.nic.in/maha.htm भारत सरकार दिरेक्तरी] – महाराष्ट्र सरकारया जाःथाय्तेगु दिरेक्तरी
* [http://www.maharashtra.gov.in/index.php महाराष्ट्र सरकारया आधिकारिक जाःथाय्]
* [http://www.maharashtratourism.gov.in/ महाराष्ट्र पर्यटन जाःथाय्]
* [http://www.indtravel.com/maha/maharash.html Indtravel] – An overview of the state.
* [http://www.maharashtra.gov.in/intranet/Deswebpage/distlink.htm/ जिल्ला कथं तथ्यांक]
* [https://web.archive.org/web/20060904173626/http://www.india-picture.net/maharashtra India Picture] – Photos from several places in Maharashtra.
* [http://www.maayboli.com Maayboli] – A bilingual directory of Marathi and Maharashtra related resources.
* [https://web.archive.org/web/20061211105334/http://yellowpages.sulekha.com/mumbai.htm Mumbai Yellowpages]
* [https://web.archive.org/web/20061103140126/http://www.thinkinvestments.com/indian-city-guides/ Maharashtra city guides]
* [http://www.ideasnext.com/marathimusic/index.htm Listen Maharashtra Music]
{{Commonscat|Maharashtra}}
[[पुचः:भारतया राज्य]]
[[पुचः:महाराष्ट्र]]
9384fda3f4tagw3qdp3vu44oosh8l8k