ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="or">
  <siteinfo>
    <sitename>ଉଇକିପିଡ଼ିଆ</sitename>
    <dbname>orwiki</dbname>
    <base>https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AA%E0%AD%8D%E0%AC%B0%E0%AC%A7%E0%AC%BE%E0%AC%A8_%E0%AC%AA%E0%AD%83%E0%AC%B7%E0%AD%8D%E0%AC%A0%E0%AC%BE</base>
    <generator>MediaWiki 1.44.0-wmf.5</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">ମାଧ୍ୟମ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ବିଶେଷ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ଆଲୋଚନା</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ବ୍ୟବହାରକାରୀ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ବ୍ୟବହାରକାରୀଙ୍କ ଆଲୋଚନା</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ଉଇକିପିଡ଼ିଆ</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ଉଇକିପିଡ଼ିଆ ଆଲୋଚନା</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ଫାଇଲ</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ଫାଇଲ ଆଲୋଚନା</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">ମିଡ଼ିଆଉଇକି</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">ମିଡ଼ିଆଉଇକି ଆଲୋଚନା</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">ଛାଞ୍ଚ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">ଛାଞ୍ଚ ଆଲୋଚନା</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">ସହଯୋଗ</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">ସହଯୋଗ ଆଲୋଚନା</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ଶ୍ରେଣୀ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ଶ୍ରେଣୀ ଆଲୋଚନା</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ପୋର୍ଟାଲ</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ପୋର୍ଟାଲ ଆଲୋଚନା</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ମଡ୍ୟୁଲ</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ମଡ୍ୟୁଲ ଆଲୋଚନା</namespace>
      <namespace key="2600" case="first-letter">ବିଷୟ</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6794</id>
    <revision>
      <id>555965</id>
      <parentid>553315</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:04:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4062:2D8F:E75:7295:D00D:CA7E:8405</ip>
      </contributor>
      <comment>ଏହା ବେକାର</comment>
      <origin>555965</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19822" sha1="dw6pi6img9lioe1gsskhocrkgcib8dv" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Gopabandhu Das}}
{{Infobox person
| honorific_prefix   = ଉତ୍କଳମଣି ପଣ୍ଡିତ
| name               = ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
| image              = Gopabandhu Das 1964 stamp of India.jpg
| caption            = ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଛବି ଥାଇ ପ୍ରକାଶିତ ୧୯୬୪ମସିହାର ଡାକ ଟିକଟ
| image_size         = 
| alt                = 
| birth_name         = 
| birth_date         = {{Birth date|df=yes|1877|10|09}}
| birth_place        = ସୁଆଣ୍ଡୋ, [[ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା|ପୁରୀ]]
| death_date         = {{death date and age|1928|06|17|1877|10|09|df=y}}
| death_place        = [[ସତ୍ୟବାଦୀ]]
| death_cause        = 
| resting_place      = ସତ୍ୟବାଦୀ
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} --&gt;
| nationality        = {{flag|ଭାରତୀୟ}}
| other_names        = ସ୍ୱଦେଶହିତୈଷୀ, ପଣ୍ତିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ &lt;ref&gt;{{cite web |url= http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.0:13880.praharaj |title= ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷ |first= ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର |last= ପ୍ରହରାଜ |work= dsal.uchicago.edu |quote= ସ୍ୱଦେଶହିତୈଷୀ ପଣ୍ତିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଏହି ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ |accessdate= 14 April 2013 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
| known_for          = ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ, କବି, &lt;br /&gt;[[ସମାଜ (ଖବରକାଗଜ)|'ସମାଜ']]ର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା
| education          = ବି.ଏଲ.
| alma_mater         = [[ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
| spouse             = ଅପତୀ ଦେବୀ
| children           = 
| parents            = ଦୈତାରି ଦାସ &lt;br /&gt; ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣମୟୀ ଦେବୀ
| awards             = 
| signature          = 
| website            = 
| footnotes          = 
| box_width          = 
}}

ଉତ୍କଳମଣି '''ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ''' ଜଣେ ପାଗଳ ଗାଣ୍ଡି (୯ ଅକ୍ଟୋବର ୧୮୭୭ - ୧୭ ଜୁନ ୧୯୨୮) [[ଓଡ଼ିଶା]]ର ଜଣେ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ, ସମାଜସେବୀ, କବି ଓ ଲେଖକ ଥିଲେ । ସେ ଦୈନିକ ଓଡ଼ିଆ ଖବର କାଗଜ [[ସମାଜ (ଖବରକାଗଜ)|''ସମାଜ'']] ଓ ''ସତ୍ୟବାଦୀ'' ପତ୍ରିକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://thesamaja.com/home.php |title=ଆର୍କାଇଭ୍ କପି | |access-date=2012-10-09 |archive-date=2014-03-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140327035141/http://thesamaja.com/home.php |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== ଜୀବନୀ ==

=== ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ ===
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ୧୮୭୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ମାସ ୯ ତାରିଖରେ ପିତା ଦୈତାରି ଦାସ ଓ ମାତା ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣମୟୀ ଦେବୀଙ୍କ ସନ୍ତାନ ଭାବେ [[ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା]]ର [[ସୁଆଣ୍ଡୋ]] ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ଖୁବ ଅଳ୍ପ ବୟସ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କ ମାତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ସେ ତାଙ୍କର ବାଲ୍ୟ ବିଧବା ପିଉସୀ କମାଳଦେବୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲାଳିତପାଳିତ ହୋଇଥିଲେ ।

=== ସ୍କୁଲ ===
ମାତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ସେ ୧୮୯୩ ମସିହାରେ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲରେ ନାମ ଲେଖାଇଲେ । ସେଠାରେ ତାଙ୍କର ଗୁରୁ ମୁକ୍ତିଆର [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ]]ଙ୍କ ସହିତ ପରିଚୟ ହୋଇଥିଲା ଓ ତାଙ୍କଠାରୁ ପରେ ସେ ଦେଶସେବା ବାବଦରେ ଶିକ୍ଷା ପାଇଥିଲେ । ୧୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ବିବାହ କରି ତାହା ପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ପାଠପଢ଼ା ଜାରିରଖିଥିଲେ । ପୁରୀରୁ ମାଟ୍ରିକ ପାସ କରି, ସେ [[କଟକ]]ର [[ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ଅଧ୍ୟୟନ କଲେ । 

===ସମାଜସେବା ===
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ [[ପୁରୀ]]ରେ ହଇଜା ରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତ ଲୋକମାନଙ୍କର ସେବା ପାଇଁ [[ପୁରୀ ସେବା ସମିତି]] ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହି ସଂଗଠନର ସାଥୀମାନଙ୍କ ସହ ସେ ରୋଗୀସେବା, ପରିବେଶ ପରିଚ୍ଛନ୍ନ ଓ ଶବସଂସ୍କାର ଇତ୍ୟାଦି କାମ କରୁଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;ପୁରୀ ସେବା ସମିତି&quot;&gt;{{cite news|url=https://sambad.in/editorial/abhimata-1-04-2020-499937/|title=ଓଡ଼ିଶାର କେତେକ ରଚନାତ୍ମକ ଅନୁଷ୍ଠାନ|last=|first=|date=31 March 2020|work=ସମ୍ବାଦ|accessdate=27 September 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200927161644/https://sambad.in/editorial/abhimata-1-04-2020-499937/|archivedate=27 September 2020|publisher=sambad.in|location=[[ଭୁବନେଶ୍ୱର]]|language=[[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== ସତ୍ୟବାଦୀ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟ ===
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ପଞ୍ଚସଖାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । [[ମଧୁସୂଦନ ରାଓ]]ଙ୍କ ନିଷ୍ପତି କ୍ରମେ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ପଞ୍ଚସଖାମାନେ ମିଶି [[ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳ]]ର ବକୁଳ ଓ ଛୁରିଆନା କୁଞ୍ଜ ତଳେ ୧୯୦୯ ମସିହାରେ ସେ [[ସତ୍ୟବାଦୀ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟ]] ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।ଏହା ପ୍ରଥମେ ୧୯ଟି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ନେଇ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସେତେବେଳେ ଜାତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://independent.academia.edu/KrishanShri/Papers/623017/An_experiment_in_nationalist_education_Satyavadi_school_in_Orissa_1909-1926_|title=An experiment in nationalist education: Satyavadi school in Orissa(1909-1926) (Krishan Shri) - Academia.edu|year=2012|work=academia.edu|accessdate=20 June 2012|quote=Satyavadi was a uniqueexperimental school in the history of modern Orissa. Establishedby Gopabandhu Das (1877-1928),}}&lt;/ref&gt; ୧୯୧୮ରୁ ୧୯୨୦ ମଧ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ସଂଘଟିତ ବନ୍ୟା, ମରୁଡ଼ି, ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଓ ଅନାବୃଷ୍ଟି ତାଙ୍କୁ ମର୍ମାହତ କରିଥିଲା । ସେ ଚୁଡ଼ା, ଚାଉଳ ଧରି ପ୍ରପୀଡ଼ିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାଣ୍ଟିଥିଲେ ।
=== ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ===
କଟକରେ ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା]]ର ବିଲୋପ ଚକ୍ରାନ୍ତ ବିରୋଧରେ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ସମେତ ଅନେକ ଓଡ଼ିଆ ନେତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବୋଧିନୀ ସମିତି ଗଠନ କରି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବିଲୋପର ତୀବ୍ର ପ୍ରତିବାଦ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଆହ୍ୱାନ ଥିଲା &quot;ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଜାତିର ପରିଚୟ ହେଉଛି ତାହାର ଭାଷା । ଭାଷାହିଁ ଜାତିର ପ୍ରାଣସ୍ପନ୍ଦନ&quot; । ସେ ଓ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦାଶ [[ରମ୍ଭା]]ଠାରେ  [[ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ]]ର ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନ ପରିଚାଳନା କରିଥିଲେ । ସେ ୧୯୦୩ରେ [[ମଧୁସୂଦନ ଦାସ]]ଙ୍କଦ୍ୱାରା ଆହୂତ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀରେ ସକ୍ରିୟ ଭାବେ ଭାଗନେଇଥିଲେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ କ୍ରମେ ତୀବ୍ର ହୋଇ ୧୯୩୬ରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ଦିଗକୁ ମୁହାଁଇଥିଲା ।

=== କଲେଜ ===
ସେ ୧୯୦୪ ମସିହାରେ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବିଏ ପାସ କଲେ ଓ ତାହାପରେ [[କଲିକତା]]ରେ ବିଏଲ ପଢ଼ିଲେ । କଲିକତାରୁ ଫେରି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର ନୀଳଗିରିଠାରେ ଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.123orissa.com/person/person.asp?sno=31&amp;cat=f|title=UTKALAMANI PUNDIT GOPABANDHU DAS|last=|first=|work=123orissa.com|accessdate=9 October 2012|quote=He passed his B.A from Revenshaw College in 1904 and later passed B.L. from Calcutta University in 1906.|archive-date=3 October 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121003130617/http://123orissa.com/person/person.asp?sno=31&amp;cat=f|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

=== କଲିକତାରେ ଶ୍ରମିକ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ ===
କଲିକତାରେ ବିଏଲ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ ପ୍ରବାସୀ ଓଡ଼ିଆ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ସହାୟତା ନିମନ୍ତେ ସେ &quot;ଓଡ଼ିଆ ଶ୍ରମିକ ସଂଘ&quot; ଓ &quot;ସାନ୍ଧ୍ୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ&quot; ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

=== ପରିବାର ===
ମାତ୍ର ୧୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ଅପତୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ୁଥିବା ସମୟରେ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୦୩ରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀରେ ସକ୍ରିୟ ଭାବେ ଭାଗ ନେଇ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦାନ ସମୟରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପୁତ୍ରଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା । କଲିକତାରେ ବିଏଲ ପଢ଼ୁଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କର ଦ୍ୱିତୀୟ ପୁତ୍ରଟିର ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା । ଏହା ପରେପରେ ସେ ବିଏଲ ପାସ କରିବା ଖବର ପାଇବା ଦିନ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କର ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।

=== ସମାଜ ସମ୍ବାଦପତ୍ର  ===

ଓଡ଼ିଶା ଲୋକଙ୍କର ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା, ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ, ଅହିଂସା ଆନ୍ଦୋଳନ, [[ମୋହନଦାସ କରମଚାନ୍ଦ ଗାନ୍ଧୀ|ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ]]ଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତା ଓ [[ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ]]&lt;nowiki/&gt;ର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଚାର ତଥା ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବା ନିମନ୍ତେ ସେ ୧୯୧୯ ଅକ୍ଟୋବର ମାସ ୪ ତାରିଖ ଦଶହରା ତିଥିରେ ସାପ୍ତାହିକ ''&quot;ସମାଜ''&quot; ଖବରକାଗଜ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{cite web |url= http://www.publishyourarticles.org/knowledge-hub/biography/biography-of-utkalmani-gopabandhu-das.html |title= Biography of Utkalmani Gopabandhu Das &amp;#124; Biography &amp;#124; Knowledge Hub |work= publishyourarticles.org |year= 2012 |quote= He started the newspaper Samaja |accessdate= 23 May 2012 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; ପ୍ରଥମେ ଏହା ୧୯୧୯ ମସିହାରେ ସତ୍ୟବାଦୀରୁ, ୧୯୨୪ ମସିହାରେ ପୁରୀରୁ ଓ ଶେଷରେ ୧୯୨୭ ମସିହାରେ କଟକରୁ ପ୍ରକାଶିତ ହେଉଥିଲା । ''ସମାଜ''ର ପ୍ରଥମ ସମ୍ପାଦକୀୟରେ ସେ ସମାଜର ସକଳ ଶ୍ରେଣୀ ମାନବଙ୍କର ସ୍ନେହ, ପ୍ରୀତି ଓ ସଦିଚ୍ଛା କାମନାକରିଥିଲେ । ୧୯୩୦ରେ &quot;''ସମାଜ''&quot; 'ସାପ୍ତାହିକରୁ ଦୈନିକ ଖବରକାଗଜରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ ପୁଲିସର ମାତ୍ରାଧିକ ବଳପ୍ରୟୋଗ ଓ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଅବିଚାର ସମ୍ପର୍କରେ ''ସମାଜ''ରେ ସମ୍ବାଦ ପ୍ରକାଶ କରିବା ପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ୧୯୨୨ ମସିହାରେ କାରାବଦ୍ଧ କରିଥିଲେ ।

=== ସାହିତ୍ୟ ରଚନା ===
କାରାଗାରରେ ଥିବା ବେଳେ ସେ &quot;''କାରାକବିତା''&quot; ଓ &quot;''ବନ୍ଦୀର ଆତ୍ମକଥା''&quot; ନାମରେ ଦୁଇଟି କାବ୍ୟଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ । ୧୯୨୪ରେ ଜେଲରୁ ଖଲାସ ହେବାପରେ କଟକଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏକ ବିଶାଳ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ସଭାରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ [[ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଚନ୍ଦ୍ର ରାୟ]] ତାଙ୍କୁ &quot;ଉତ୍କଳମଣି&quot; ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{cite web |url= http://www.talentodisha.com/component/k2/item/126-utkalamani-pandit-gopabandhu-das.html |title= UTKALAMANI PANDIT GOPABANDHU DAS |first= Chandra Sekhar |last= Biswal |work= talentodisha.com |quote= Acharya Prafulla Chandra Ray on 28.6.1924 the veteran scientist and patriot of Bengal assigned the title of Utkalamani, (Jewel of Utakala) to his name. |accessdate= 9 October 2012 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଜନତା କରତାଳି ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଉପାଧୀକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଥିଲେ ।

=== ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳରେ ସଦସ୍ୟତା ===
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ଦେଶସେବାରେ ଅବଦାନ ପାଇଁ [[ଲାଲା ଲାଜପତ ରାୟ]] ତାଙ୍କୁ [[ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳ]]ର ଆଜୀବନ ସଦସ୍ୟ ରୂପେ ଗ୍ରହଣକରିଥିଲେ । ପରେ ସେ ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନର ଉପାଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ମନୋନୀତ ହୋଇଥିଲେ ।

===ରାଜନୀତିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ===
[[ମଧୁସୂଦନ ଦାସ|ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ]] ପ୍ରେରଣାରୁ ସେ ୧୯୧୭ରୁ ୧୯୨୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭାର ସଦସ୍ୟ ରୂପେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୨୧ ମସିହାରେ ସେ [[ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି]]ର ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ହୋଇଥିଲେ।
===ମୃତ୍ୟୁ ===

୧୯୨୮ ମସିହାରେ ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳର ବୈଠକରେ ଯୋଗଦାନ କରିବା ପାଇଁ [[ଲାହୋର]] ଯିବା ବାଟରେ ସେ କଲିକତାଠାରେ [[ଆନ୍ତ୍ରିକ ଜ୍ୱର]]ରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ସତ୍ୟବାଦୀ ଫେରିଆସିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଧୀରେଧୀରେ ତାଙ୍କର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟବସ୍ଥା ଗୁରୁତର ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ୧୯୨୮ ମସିହା ଜୁନ ୧୭ ତାରିଖ ରବିବାର ସନ୍ଧ୍ୟା ୭ଟା ୨୫ମିନିଟରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.odisha360.com/infopedia/odia-personalities/utkalmani-gopabandhu-das/|title=Utkalmani Gopabandhu Das|year=2009|work=odisha360.com|accessdate=23 May 2012|quote=He died on 17th June, 1928}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;ଦୈନିକ ସମାଜ ୦୯/୧୦/୨୦୧୨ରେ ପ୍ରକାଶିତ ପଣ୍ଡିତ ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଲେଖା&lt;/ref&gt; ମୃତ୍ୟୁର ଦୁଇ ଘଣ୍ଟା ଆଗରୁ ସେ ନିଜ ଇଚ୍ଛାପତ୍ରରେ ''ସମାଜ'' ଓ ସତ୍ୟବାଦୀ ପ୍ରେସର ପରିଚାଳନା ଭାର ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳକୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।

== ରଚନାବଳୀ ==
* ''ଅବକାଶ ଚିନ୍ତା'' (୧୮୯୯)
* ''କାରାକବିତା''
* ''ବନ୍ଦୀର ଆତ୍ମକଥା''
* ''ଧର୍ମପଦ''
* ''ବ୍ରହ୍ମତତ୍ତ୍ବ'' ବା ''ନଚିକେତା ଉପାଖ୍ୟାନ''
* ''[[ଗୋମାହାତ୍ମ୍ୟ]]''
*''ଓଡ଼ିଆର ଜାତୀୟତା'' (ପ୍ରବନ୍ଧ) 
== ଆଧାର ==
{{Reflist|30em}}

== ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ==
* [http://orissagov.nic.in/e-magazine/Orissareview/sept-oct2006/engpdf/25-28.pdf Gopabandhu in Orissa Review * September - October - 2006] ''e-magazine published by Govt. of Orissa''
* [http://www.thesamaja.com/ Online version of 'The Samaja'] ''Originally Founded by Utkalamani Gopabandhu Das in the year 1919''
* [http://orissaspider.com/resources/2276-Utkalamani-Pundit-Gopabandhu-Das-life-history.aspx Utkalamani Pundit Gopabandhu Das- a life history ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110829152715/http://www.orissaspider.com/resources/2276-Utkalamani-Pundit-Gopabandhu-Das-life-history.aspx |date=2011-08-29 }}{{wikisource author|ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ}}

{{Commons cat|Gopabandhu Das|ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ}}
{{ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ}}
{{Authority control}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୮୭୭ ଜନ୍ମ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୨୮ ମୃତ୍ୟୁ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ବଛା ଲେଖା]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ସମାଜ ଖବରକାଗଜର ସମ୍ପାଦକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶାର ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ରାଜନେତା]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:Social work]]</text>
      <sha1>dw6pi6img9lioe1gsskhocrkgcib8dv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555974</id>
      <parentid>555965</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:40:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:40E2:2006:52:8000:0:0:0</ip>
      </contributor>
      <comment>ତାହା ଭୁଲ ଥିଲା । ଯାହା ଆଗରୁ ଥିଲା , ଗୋଟିଏ ମହାପୁରୁଷ ଙ୍କୁ ଅସମ୍ମାନ କରିଥିବା ଶବ୍ଦ ପ୍ରଯୋଗ କରା ଯାଇଥିଲା।</comment>
      <origin>555974</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19831" sha1="tppammx20rqe7u4r19lmct2y4dukhm0" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Gopabandhu Das}}
{{Infobox person
| honorific_prefix   = ଉତ୍କଳମଣି ପଣ୍ଡିତ
| name               = ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ
| image              = Gopabandhu Das 1964 stamp of India.jpg
| caption            = ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ଛବି ଥାଇ ପ୍ରକାଶିତ ୧୯୬୪ମସିହାର ଡାକ ଟିକଟ
| image_size         = 
| alt                = 
| birth_name         = 
| birth_date         = {{Birth date|df=yes|1877|10|09}}
| birth_place        = ସୁଆଣ୍ଡୋ, [[ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା|ପୁରୀ]]
| death_date         = {{death date and age|1928|06|17|1877|10|09|df=y}}
| death_place        = [[ସତ୍ୟବାଦୀ]]
| death_cause        = 
| resting_place      = ସତ୍ୟବାଦୀ
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} --&gt;
| nationality        = {{flag|ଭାରତୀୟ}}
| other_names        = ସ୍ୱଦେଶହିତୈଷୀ, ପଣ୍ତିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ &lt;ref&gt;{{cite web |url= http://dsal.uchicago.edu/cgi-bin/philologic/getobject.pl?c.0:13880.praharaj |title= ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାକୋଷ |first= ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର |last= ପ୍ରହରାଜ |work= dsal.uchicago.edu |quote= ସ୍ୱଦେଶହିତୈଷୀ ପଣ୍ତିତ ଗୋପବନ୍ଧୁ ଏହି ନାମରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲେ |accessdate= 14 April 2013 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt;
| known_for          = ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ, କବି, &lt;br /&gt;[[ସମାଜ (ଖବରକାଗଜ)|'ସମାଜ']]ର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା
| education          = ବି.ଏଲ.
| alma_mater         = [[ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
| spouse             = ଅପତୀ ଦେବୀ
| children           = 
| parents            = ଦୈତାରି ଦାସ &lt;br /&gt; ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣମୟୀ ଦେବୀ
| awards             = 
| signature          = 
| website            = 
| footnotes          = 
| box_width          = 
}}

ଉତ୍କଳମଣି '''ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ''' ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ବୀରପୁତ୍ର (୯ ଅକ୍ଟୋବର ୧୮୭୭ - ୧୭ ଜୁନ ୧୯୨୮) [[ଓଡ଼ିଶା]]ର ଜଣେ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ, ସମାଜସେବୀ, କବି ଓ ଲେଖକ ଥିଲେ । ସେ ଦୈନିକ ଓଡ଼ିଆ ଖବର କାଗଜ [[ସମାଜ (ଖବରକାଗଜ)|''ସମାଜ'']] ଓ ''ସତ୍ୟବାଦୀ'' ପତ୍ରିକାର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://thesamaja.com/home.php |title=ଆର୍କାଇଭ୍ କପି | |access-date=2012-10-09 |archive-date=2014-03-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140327035141/http://thesamaja.com/home.php |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

== ଜୀବନୀ ==

=== ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନ ===
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ୧୮୭୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ମାସ ୯ ତାରିଖରେ ପିତା ଦୈତାରି ଦାସ ଓ ମାତା ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣମୟୀ ଦେବୀଙ୍କ ସନ୍ତାନ ଭାବେ [[ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା]]ର [[ସୁଆଣ୍ଡୋ]] ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ଖୁବ ଅଳ୍ପ ବୟସ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କ ମାତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ସେ ତାଙ୍କର ବାଲ୍ୟ ବିଧବା ପିଉସୀ କମାଳଦେବୀଙ୍କଦ୍ୱାରା ଲାଳିତପାଳିତ ହୋଇଥିଲେ ।

=== ସ୍କୁଲ ===
ମାତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ସେ ୧୮୯୩ ମସିହାରେ ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲା ସ୍କୁଲରେ ନାମ ଲେଖାଇଲେ । ସେଠାରେ ତାଙ୍କର ଗୁରୁ ମୁକ୍ତିଆର [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ]]ଙ୍କ ସହିତ ପରିଚୟ ହୋଇଥିଲା ଓ ତାଙ୍କଠାରୁ ପରେ ସେ ଦେଶସେବା ବାବଦରେ ଶିକ୍ଷା ପାଇଥିଲେ । ୧୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ବିବାହ କରି ତାହା ପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ପାଠପଢ଼ା ଜାରିରଖିଥିଲେ । ପୁରୀରୁ ମାଟ୍ରିକ ପାସ କରି, ସେ [[କଟକ]]ର [[ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ଅଧ୍ୟୟନ କଲେ । 

===ସମାଜସେବା ===
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ [[ପୁରୀ]]ରେ ହଇଜା ରୋଗରେ ପୀଡ଼ିତ ଲୋକମାନଙ୍କର ସେବା ପାଇଁ [[ପୁରୀ ସେବା ସମିତି]] ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଏହି ସଂଗଠନର ସାଥୀମାନଙ୍କ ସହ ସେ ରୋଗୀସେବା, ପରିବେଶ ପରିଚ୍ଛନ୍ନ ଓ ଶବସଂସ୍କାର ଇତ୍ୟାଦି କାମ କରୁଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;ପୁରୀ ସେବା ସମିତି&quot;&gt;{{cite news|url=https://sambad.in/editorial/abhimata-1-04-2020-499937/|title=ଓଡ଼ିଶାର କେତେକ ରଚନାତ୍ମକ ଅନୁଷ୍ଠାନ|last=|first=|date=31 March 2020|work=ସମ୍ବାଦ|accessdate=27 September 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200927161644/https://sambad.in/editorial/abhimata-1-04-2020-499937/|archivedate=27 September 2020|publisher=sambad.in|location=[[ଭୁବନେଶ୍ୱର]]|language=[[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ]]|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

=== ସତ୍ୟବାଦୀ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟ ===
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ଆଧୁନିକ ଯୁଗର ପଞ୍ଚସଖାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । [[ମଧୁସୂଦନ ରାଓ]]ଙ୍କ ନିଷ୍ପତି କ୍ରମେ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ପଞ୍ଚସଖାମାନେ ମିଶି [[ସାକ୍ଷୀଗୋପାଳ]]ର ବକୁଳ ଓ ଛୁରିଆନା କୁଞ୍ଜ ତଳେ ୧୯୦୯ ମସିହାରେ ସେ [[ସତ୍ୟବାଦୀ ବନ ବିଦ୍ୟାଳୟ]] ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।ଏହା ପ୍ରଥମେ ୧୯ଟି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ନେଇ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସେତେବେଳେ ଜାତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ପରିଚାଳିତ ହେଉଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://independent.academia.edu/KrishanShri/Papers/623017/An_experiment_in_nationalist_education_Satyavadi_school_in_Orissa_1909-1926_|title=An experiment in nationalist education: Satyavadi school in Orissa(1909-1926) (Krishan Shri) - Academia.edu|year=2012|work=academia.edu|accessdate=20 June 2012|quote=Satyavadi was a uniqueexperimental school in the history of modern Orissa. Establishedby Gopabandhu Das (1877-1928),}}&lt;/ref&gt; ୧୯୧୮ରୁ ୧୯୨୦ ମଧ୍ୟରେ ଓଡ଼ିଶାରେ ସଂଘଟିତ ବନ୍ୟା, ମରୁଡ଼ି, ଦୁର୍ଭିକ୍ଷ ଓ ଅନାବୃଷ୍ଟି ତାଙ୍କୁ ମର୍ମାହତ କରିଥିଲା । ସେ ଚୁଡ଼ା, ଚାଉଳ ଧରି ପ୍ରପୀଡ଼ିତ ଅଞ୍ଚଳରେ ବାଣ୍ଟିଥିଲେ ।
=== ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନ ===
କଟକରେ ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା]]ର ବିଲୋପ ଚକ୍ରାନ୍ତ ବିରୋଧରେ ଗୋପବନ୍ଧୁଙ୍କ ସମେତ ଅନେକ ଓଡ଼ିଆ ନେତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେ କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବୋଧିନୀ ସମିତି ଗଠନ କରି ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ବିଲୋପର ତୀବ୍ର ପ୍ରତିବାଦ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଆହ୍ୱାନ ଥିଲା &quot;ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଓ ଜାତିର ପରିଚୟ ହେଉଛି ତାହାର ଭାଷା । ଭାଷାହିଁ ଜାତିର ପ୍ରାଣସ୍ପନ୍ଦନ&quot; । ସେ ଓ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦାଶ [[ରମ୍ଭା]]ଠାରେ  [[ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀ]]ର ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନ ପରିଚାଳନା କରିଥିଲେ । ସେ ୧୯୦୩ରେ [[ମଧୁସୂଦନ ଦାସ]]ଙ୍କଦ୍ୱାରା ଆହୂତ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀରେ ସକ୍ରିୟ ଭାବେ ଭାଗନେଇଥିଲେ । ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ କ୍ରମେ ତୀବ୍ର ହୋଇ ୧୯୩୬ରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ ଦିଗକୁ ମୁହାଁଇଥିଲା ।

=== କଲେଜ ===
ସେ ୧୯୦୪ ମସିହାରେ ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବିଏ ପାସ କଲେ ଓ ତାହାପରେ [[କଲିକତା]]ରେ ବିଏଲ ପଢ଼ିଲେ । କଲିକତାରୁ ଫେରି ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର ନୀଳଗିରିଠାରେ ଶିକ୍ଷକ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.123orissa.com/person/person.asp?sno=31&amp;cat=f|title=UTKALAMANI PUNDIT GOPABANDHU DAS|last=|first=|work=123orissa.com|accessdate=9 October 2012|quote=He passed his B.A from Revenshaw College in 1904 and later passed B.L. from Calcutta University in 1906.|archive-date=3 October 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121003130617/http://123orissa.com/person/person.asp?sno=31&amp;cat=f|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;

=== କଲିକତାରେ ଶ୍ରମିକ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ ===
କଲିକତାରେ ବିଏଲ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ ପ୍ରବାସୀ ଓଡ଼ିଆ ଶ୍ରମିକମାନଙ୍କ ସହାୟତା ନିମନ୍ତେ ସେ &quot;ଓଡ଼ିଆ ଶ୍ରମିକ ସଂଘ&quot; ଓ &quot;ସାନ୍ଧ୍ୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ&quot; ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ ।

=== ପରିବାର ===
ମାତ୍ର ୧୨ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ଅପତୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ରେଭେନ୍ସା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ୁଥିବା ସମୟରେ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୦୩ରେ ଉତ୍କଳ ସମ୍ମିଳନୀରେ ସକ୍ରିୟ ଭାବେ ଭାଗ ନେଇ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗଦାନ ସମୟରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପୁତ୍ରଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା । କଲିକତାରେ ବିଏଲ ପଢ଼ୁଥିବା ବେଳେ ତାଙ୍କର ଦ୍ୱିତୀୟ ପୁତ୍ରଟିର ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା । ଏହା ପରେପରେ ସେ ବିଏଲ ପାସ କରିବା ଖବର ପାଇବା ଦିନ ତାଙ୍କ ପତ୍ନୀଙ୍କର ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।

=== ସମାଜ ସମ୍ବାଦପତ୍ର  ===

ଓଡ଼ିଶା ଲୋକଙ୍କର ଦୁର୍ଦ୍ଦଶା, ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ ଗଠନ, ଅହିଂସା ଆନ୍ଦୋଳନ, [[ମୋହନଦାସ କରମଚାନ୍ଦ ଗାନ୍ଧୀ|ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ]]ଙ୍କ ବାର୍ତ୍ତା ଓ [[ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ]]&lt;nowiki/&gt;ର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଚାର ତଥା ଜନସାଧାରଣଙ୍କୁ ଅବଗତ କରାଇବା ନିମନ୍ତେ ସେ ୧୯୧୯ ଅକ୍ଟୋବର ମାସ ୪ ତାରିଖ ଦଶହରା ତିଥିରେ ସାପ୍ତାହିକ ''&quot;ସମାଜ''&quot; ଖବରକାଗଜ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{cite web |url= http://www.publishyourarticles.org/knowledge-hub/biography/biography-of-utkalmani-gopabandhu-das.html |title= Biography of Utkalmani Gopabandhu Das &amp;#124; Biography &amp;#124; Knowledge Hub |work= publishyourarticles.org |year= 2012 |quote= He started the newspaper Samaja |accessdate= 23 May 2012 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; ପ୍ରଥମେ ଏହା ୧୯୧୯ ମସିହାରେ ସତ୍ୟବାଦୀରୁ, ୧୯୨୪ ମସିହାରେ ପୁରୀରୁ ଓ ଶେଷରେ ୧୯୨୭ ମସିହାରେ କଟକରୁ ପ୍ରକାଶିତ ହେଉଥିଲା । ''ସମାଜ''ର ପ୍ରଥମ ସମ୍ପାଦକୀୟରେ ସେ ସମାଜର ସକଳ ଶ୍ରେଣୀ ମାନବଙ୍କର ସ୍ନେହ, ପ୍ରୀତି ଓ ସଦିଚ୍ଛା କାମନାକରିଥିଲେ । ୧୯୩୦ରେ &quot;''ସମାଜ''&quot; 'ସାପ୍ତାହିକରୁ ଦୈନିକ ଖବରକାଗଜରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ ପୁଲିସର ମାତ୍ରାଧିକ ବଳପ୍ରୟୋଗ ଓ ଇଂରେଜ ସରକାରଙ୍କ ଅବିଚାର ସମ୍ପର୍କରେ ''ସମାଜ''ରେ ସମ୍ବାଦ ପ୍ରକାଶ କରିବା ପରେ ଇଂରେଜ ସରକାର ତାଙ୍କୁ ୧୯୨୨ ମସିହାରେ କାରାବଦ୍ଧ କରିଥିଲେ ।

=== ସାହିତ୍ୟ ରଚନା ===
କାରାଗାରରେ ଥିବା ବେଳେ ସେ &quot;''କାରାକବିତା''&quot; ଓ &quot;''ବନ୍ଦୀର ଆତ୍ମକଥା''&quot; ନାମରେ ଦୁଇଟି କାବ୍ୟଗ୍ରନ୍ଥ ରଚନା କରିଥିଲେ । ୧୯୨୪ରେ ଜେଲରୁ ଖଲାସ ହେବାପରେ କଟକଠାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଏକ ବିଶାଳ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା ସଭାରେ ବୈଜ୍ଞାନିକ [[ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଚନ୍ଦ୍ର ରାୟ]] ତାଙ୍କୁ &quot;ଉତ୍କଳମଣି&quot; ବୋଲି ସମ୍ବୋଧନ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{cite web |url= http://www.talentodisha.com/component/k2/item/126-utkalamani-pandit-gopabandhu-das.html |title= UTKALAMANI PANDIT GOPABANDHU DAS |first= Chandra Sekhar |last= Biswal |work= talentodisha.com |quote= Acharya Prafulla Chandra Ray on 28.6.1924 the veteran scientist and patriot of Bengal assigned the title of Utkalamani, (Jewel of Utakala) to his name. |accessdate= 9 October 2012 }}{{Dead link|date=October 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}&lt;/ref&gt; ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଜନତା କରତାଳି ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଉପାଧୀକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଥିଲେ ।

=== ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳରେ ସଦସ୍ୟତା ===
ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସଙ୍କ ଦେଶସେବାରେ ଅବଦାନ ପାଇଁ [[ଲାଲା ଲାଜପତ ରାୟ]] ତାଙ୍କୁ [[ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳ]]ର ଆଜୀବନ ସଦସ୍ୟ ରୂପେ ଗ୍ରହଣକରିଥିଲେ । ପରେ ସେ ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନର ଉପାଧ୍ୟକ୍ଷ ଭାବରେ ମନୋନୀତ ହୋଇଥିଲେ ।

===ରାଜନୀତିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ===
[[ମଧୁସୂଦନ ଦାସ|ମଧୁସୂଦନ ଦାସଙ୍କ]] ପ୍ରେରଣାରୁ ସେ ୧୯୧୭ରୁ ୧୯୨୧ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିହାର-ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭାର ସଦସ୍ୟ ରୂପେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୯୨୧ ମସିହାରେ ସେ [[ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରଦେଶ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି]]ର ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ହୋଇଥିଲେ।
===ମୃତ୍ୟୁ ===

୧୯୨୮ ମସିହାରେ ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳର ବୈଠକରେ ଯୋଗଦାନ କରିବା ପାଇଁ [[ଲାହୋର]] ଯିବା ବାଟରେ ସେ କଲିକତାଠାରେ [[ଆନ୍ତ୍ରିକ ଜ୍ୱର]]ରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇ ସତ୍ୟବାଦୀ ଫେରିଆସିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଧୀରେଧୀରେ ତାଙ୍କର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟବସ୍ଥା ଗୁରୁତର ହୋଇପଡ଼ିଥିଲା । ୧୯୨୮ ମସିହା ଜୁନ ୧୭ ତାରିଖ ରବିବାର ସନ୍ଧ୍ୟା ୭ଟା ୨୫ମିନିଟରେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.odisha360.com/infopedia/odia-personalities/utkalmani-gopabandhu-das/|title=Utkalmani Gopabandhu Das|year=2009|work=odisha360.com|accessdate=23 May 2012|quote=He died on 17th June, 1928}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;ଦୈନିକ ସମାଜ ୦୯/୧୦/୨୦୧୨ରେ ପ୍ରକାଶିତ ପଣ୍ଡିତ ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ମିଶ୍ରଙ୍କ ଲେଖା&lt;/ref&gt; ମୃତ୍ୟୁର ଦୁଇ ଘଣ୍ଟା ଆଗରୁ ସେ ନିଜ ଇଚ୍ଛାପତ୍ରରେ ''ସମାଜ'' ଓ ସତ୍ୟବାଦୀ ପ୍ରେସର ପରିଚାଳନା ଭାର ଲୋକସେବକ ମଣ୍ଡଳକୁ ଅର୍ପଣ କରିଥିଲେ ।

== ରଚନାବଳୀ ==
* ''ଅବକାଶ ଚିନ୍ତା'' (୧୮୯୯)
* ''କାରାକବିତା''
* ''ବନ୍ଦୀର ଆତ୍ମକଥା''
* ''ଧର୍ମପଦ''
* ''ବ୍ରହ୍ମତତ୍ତ୍ବ'' ବା ''ନଚିକେତା ଉପାଖ୍ୟାନ''
* ''[[ଗୋମାହାତ୍ମ୍ୟ]]''
*''ଓଡ଼ିଆର ଜାତୀୟତା'' (ପ୍ରବନ୍ଧ) 
== ଆଧାର ==
{{Reflist|30em}}

== ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ==
* [http://orissagov.nic.in/e-magazine/Orissareview/sept-oct2006/engpdf/25-28.pdf Gopabandhu in Orissa Review * September - October - 2006] ''e-magazine published by Govt. of Orissa''
* [http://www.thesamaja.com/ Online version of 'The Samaja'] ''Originally Founded by Utkalamani Gopabandhu Das in the year 1919''
* [http://orissaspider.com/resources/2276-Utkalamani-Pundit-Gopabandhu-Das-life-history.aspx Utkalamani Pundit Gopabandhu Das- a life history ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110829152715/http://www.orissaspider.com/resources/2276-Utkalamani-Pundit-Gopabandhu-Das-life-history.aspx |date=2011-08-29 }}{{wikisource author|ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ}}

{{Commons cat|Gopabandhu Das|ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାସ}}
{{ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ}}
{{Authority control}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୮୭୭ ଜନ୍ମ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୨୮ ମୃତ୍ୟୁ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ବଛା ଲେଖା]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ସମାଜ ଖବରକାଗଜର ସମ୍ପାଦକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶାର ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସ ରାଜନେତା]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:Social work]]</text>
      <sha1>tppammx20rqe7u4r19lmct2y4dukhm0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ସାଲବେଗ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11367</id>
    <revision>
      <id>555917</id>
      <parentid>480868</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:09:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4089:101:49EE:0:0:12F5:18A0</ip>
      </contributor>
      <origin>555917</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="21999" sha1="syawffb2qf2r0l8jahaylmc8iutueo0" xml:space="preserve">[[File:Bhakta_Salabega_Samadhi_Pitha.2.jpg|220x124px|thumb|right|Bhakta Salabeg 's Samadhi Pitha @Puri]]{{About|ଜଗନ୍ନାଥ ଭକ୍ତ ଓ ଓଡ଼ିଆ କବି||ଭକ୍ତ ସାଲବେଗ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)}}
{{Infobox person
| honorific_prefix          = ଭକ୍ତ
| name                      = ସାଲବେଗ
| image                     =
| image_size                = 
| alt                       = 
| caption                   = ସାଲବେଗଙ୍କ ସମାଧି ପୀଠ
| birth_name                = 
| birth_date                = &lt;!-- {{Birth date|YYYY|MM|DD}} --&gt;
| birth_place               = [[ପୁରୀ]], [[ଓଡ଼ିଶା]]
| death_date                = ୧୬୦୭-୦୮&lt;!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date then birth date) --&gt;
| death_place               = [[ପୁରୀ]], [[ଓଡ଼ିଶା]] 
| death_cause               = 
| resting_place             = [[ପୁରୀ]], [[ଓଡ଼ିଶା]] ଓ ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର, [[ପିପିଲି]]
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline}} --&gt;
| monuments                 = 
| residence                 = [[ପୁରୀ]], [[ଓଡ଼ିଶା]]
| nationality               = {{flag|ଭାରତୀୟ}}
| other_names               = 
| ethnicity                 = [[ଓଡ଼ିଆ ଲୋକ|ଓଡ଼ିଆ]]
| citizenship               = 
| education                 = ଶିକ୍ଷାଲାଭରୁ ବଞ୍ଚିତ
| occupation                = 
| years_active              = 
| known_for                 = ଭକ୍ତି ରଚନା
| notable_works             = 
| style                     = 
| influences                = 
| influenced                = 
| home_town                 = 
| salary                    = 
| net_worth                 = 
| height                    = 
| weight                    = 
| television                = 
| title                     = 
| term                      = 
| predecessor               = 
| successor                 = 
| spouse                    = 
| partner                   = 
| children                  = 
| parents                   = ଲାଲବେଗ, ଫତିମା ବିବି
| relatives                 = 
| footnotes                 = 
| box_width                 = 
}}
'''ସାଲବେଗ''' ୧୬୦୭/୦୮ରେ ଜନ୍ମିତ [[ଜଗନ୍ନାଥ]]ଙ୍କର ଜଣେ ମହାନ ଭକ୍ତ ଓ [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ]] କବି ଥିଲେ । ସେ ଅନେକ ଭକ୍ତି କବିତା ରଚନା କରିଯାଇଛନ୍ତି ।

== ଜୀବନକାଳ ==
ସାଲବେଗ ଏକ [[ମୁସଲମାନ]] ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତା ଲାଲବେଗ [[ବିହାର]]ରେ [[ଜାହାଙ୍ଗିର]]ଙ୍କ ରାଜଦରବାରରେ ୧୬୦୫-୧୬୨୭ ଭିତରେ ଜଣେ [[ମୋଗଲ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ|ମୋଗଲ]] ସୁବେଦାର କର୍ମଚାରୀ ଥିଲେ । [[ପୁରୀ]]ଠାରେ ମୋଗଲ ଆକ୍ରମଣ ବେଳରେ ଲାଲବେଗ ସାଲବେଗଙ୍କ ମାଆଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ମାଆ ଲଳିତା ଜଣେ [[ଉତ୍କଳ ବ୍ରାହ୍ମଣ|ଓଡ଼ିଆ]] ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ଥିଲେ ଯାହାଙ୍କୁ ଲାଲବେଗ ଅପହରଣ କରି ବଳପୂର୍ବକ ବିବାହ କରିଥିଲେ ଓ ବିବାହ ପରେ ତାଙ୍କ ନାମ ଫତିମା ବିବି ହୋଇଥିଲା । ଲାଲବେଗଙ୍କ ଔରସରୁ ସାଲବେଗ ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite book|title=White wispers: selected poems of Salabega|url=http://books.google.com/books?id=uFQcO-pRaCkC&amp;printsec=frontcover&amp;source=gbs_atb#v=onepage&amp;q&amp;f=false|author=Niranjan Mohanty|year=1998|pages=1–4|publisher=Sahitya Akademi}}&lt;/ref&gt;ସାଲବେଗ ଶୁଣି ଶୁଣି [[ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ]]ର ଶାସ୍ତ୍ର ପୁରାଣ ସବୁ ମନେ ରଖୁଥିଲେ । ବୟସ ବଢ଼ିବା ପରେ ସେ ଅନେକଙ୍କ ପରିହାସ ଯୋଗୁଁ ପିତାଙ୍କ ସହିତ ଯୁଦ୍ଧ ଅଭ୍ୟାସ କରିଥିଲେ। ଅନେକ ମନ୍ଦିର ଆକ୍ରମଣ ପରେ ସେ ଯେତେବେଳେ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରି ସେଠାରେ ପରାସ୍ତ ହେଲେ ଓ ଜଗନ୍ନାଥ ତାଙ୍କୁ ଏକ ପିଲା ରୂପରେ ଦର୍ଶନ ଦେଲେ। ତତ୍ପରେ ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଘୃଣା ଜାତ ହେଲା ଏବଂ ସେ [[ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ]]ଙ୍କର ଜଣେ ପରମ ଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସେ ଅନେକ [[ଭଜନ]], [[ଜଣାଣ]] ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଉପରେ ରଚନା କରିଯାଇଛନ୍ତି ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.indianexpress.com/oldStory/41347/#|title=Salabega|publisher=Indian Express|author=Subas Pani|date=19 February 2004|accessdate=2 February 2011}}&lt;/ref&gt;
ଭକ୍ତ ସାଲବେଗଙ୍କ ସମାଧୀ ପୁରୀ ମୁଖ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାଳୟ ନିକଟରେ ଅଛି ।
[[File:Salabeg cremation.jpeg|thumb|ସାଲବେଗଙ୍କ ସମାଧୀ]]

===ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର ଗ୍ରାମ ସହ ସାଲବେଗଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ===
ସାଲବେଗଙ୍କ ମାମୁଁ ଘର ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର [[ପିପିଲି]] ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ [[ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର]] ଗ୍ରାମରେ ଅଟେ। &lt;ref&gt;{{cite news|last=ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର ଗ୍ରାମରେ ଅଟେ|first=ସାଲବେଗଙ୍କ|title=ସାଲବେଗଙ୍କ ସ୍ମୃତିପୀଠ|url=http://www.dharitri.com/chhutidina/050715/p5.htm|accessdate=7 January 2017|newspaper=dharitri|date=5 July 2015|page=5|pages=5|language=ଓଡ଼ିଆ}}&lt;/ref&gt;ଏହି ସ୍ଥାନ ସାଲବେଗଙ୍କ ସ୍ମୃତିପୀଠ ରୂପେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଛି। ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର ସାଲବେଗଙ୍କ ମାମୁଁ ଘର ବୋଲି କେତେକ ପୁସ୍ତକରେ ମଧ୍ୟ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଛି । [[ରାମଦାସ]] [[ଦାର୍ଢ଼୍ୟତାଭକ୍ତି ରସାମୃତ|ଦାଢ୍ୟତା ଭକ୍ତି]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ସାଲବେଗଙ୍କ ମା' ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର ଗ୍ରାମକୁ ଉତ୍ତମ ଗ୍ରାମ ବୋଲି କହିବା ସହିତ ଶାଶୁ ଶଶୁରଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ସ୍ନାନ କରୁଥିବା ସମୟରେ ସାଲବେଗଙ୍କ ପିତା ତାଙ୍କୁ ଅପହରଣ କରିଛନ୍ତି କହିବା କଥାକୁ କବିତା ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ୧୬୦୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟବ୍ଦରେ ତତ୍କାଳୀନ ବିହାରର ସୁବେଦାର ଥିଲେ ଲାଲବାଗ । ଲାଲବାଗ [[ମୋଗଲ]] ସମ୍ରାଟ [[ଜାହାଙ୍ଗୀର]]ଙ୍କ ଏକାନ୍ତ ଅନୁଗତ କୁଲୀ ଖାଁ ଅଟନ୍ତି । ଏହି ସମୟରେ ଲାଲବେଗ ମୋଗଲ ସେନା ସହ ପୁରୀ [[ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର]] ଆକ୍ରମଣ କରିବାକୁ ଯାଉଥିଲେ । ସେହି ସମୟରେ ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର ଗ୍ରାମରାସ୍ତା ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଥିବା ବଡ଼ ପୋଖରୀରେ ଜଣେ ବାଲ୍ୟ ବିଧବା [[ବ୍ରାହ୍ମଣ]] ଯୁବତୀ ଲଳିତା ସ୍ନାନ କରୁଥିଲେ । ଲାଲବାଗ ତାଙ୍କୁ ଦେଖି ଆକର୍ଷିତ ହୋଇ ଅପହରଣ କରିନେଇଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସେହି ବିଧବା ଲାଲବାଗଙ୍କ ନିକଟରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପଣ ନକରି ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିବାକୁ ସଂକଳ୍ପ ବଦ୍ଧ ହେଲେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଲାଲବେଗ ବିଚଳିତ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ତେଣୁ ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣୀଙ୍କ ସମସ୍ତ ସର୍ତ୍ତ ମାନିନେଇ ତାଙ୍କୁ ନିଜର ପତ୍ନୀ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କଲେ । ବ୍ରାହ୍ମଣୀଙ୍କ ସର୍ତ୍ତ ଥିଲା ଯେ, ଲାଲବେଗ [[ପୁରୀ]] ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର କି ଅନ୍ୟ କୌଣସି ହିନ୍ଦୁ ଦେବାଦେବୀ ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିବେ ନାହିଁ ଓ ତାଙ୍କୁ କୌଣସି ମୁସଲମାନ ବିଧିବିଧାନ ମାନିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟ କରିବେ ନାହିଁ।ତେଣୁ ଲାଲବାଗ ପୁରୀର ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ନକରି ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର ଠାରୁ ଫେରିଯାଇଥିଲେ । ଏହି ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ଲାଲବେଗଙ୍କ ପତ୍ନୀ ହୋଇକି ମଧ୍ୟ ପବିତ୍ର ମନରେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ଭକ୍ତି କରୁଥିଲେ। କିଛିଦିନ ପରେ ତାଙ୍କ ଏକ ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନ ଜାତ ହେଲେ ଯା'ର ନାଁ ସାଲବେଗ । ଏକଦା ସାଲବେଗ ଯୁଦ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶତ୍ରୁ ପକ୍ଷରୁ ଆକ୍ରମଣର ଶିକାର ହୋଇ ସାଙ୍ଘାତିକ ଭାବେ କ୍ଷତାକ୍ତ ହୋଇ ବିଛଣାରୁ ଉଠିପାରୁନଥିଲେ । ସେ ବଞ୍ଚିବାର ଆଶା ହରେଇ ବସିଥିଲେ । ସାଲବେଗ ତାଙ୍କ ମା'ଙ୍କୁ କହିଥିଲେ କି ଯଦି କିଛି ବଞ୍ଚିବାର ମାର୍ଗ ଅଛି ସେ କୁହନ୍ତୁ ନଚେତ୍ ସେ ଆତ୍ମହତ୍ୟା କରିଦେବେ । ଏକଥା ଶୁଣି ମା' ପୁଅକୁ ଈଶ୍ୱର ବିଶ୍ୱାସୀ ହେବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଲେ ଆଉ ମଧ୍ୟ ପୁରାଣର [[ଧ୍ରୁବ]] କଥା ଓ ପ୍ରଭୁ [[ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ]]ଙ୍କ ବାଲ୍ୟଲୀଳା କଥା କହିଥିଲେ । ଏହା ସାଲବେଗଙ୍କ ମନରେ ହିନ୍ଦୁ ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ପ୍ରତି ଭକ୍ତି ଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା।କିନ୍ତୁ ଏଥିରେ ତାଙ୍କ ଦେହ ଭଲ ହେଲା ନାହିଁ।ମା' ତାଙ୍କୁ କୃଷ୍ଣ ନାମ ଜପିବା ପାଇଁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ।ତେଣୁ ସାଲବେଗ ବୃନ୍ଦାବନବାଗଠାରେ ତିନିଦିନ ତିନିରାତି କୃଷ୍ଣ ନାମ ଜପିଥିଲେ।ଏହାପରେ ତାଙ୍କ ଦେହ ସୁସ୍ଥ ହୋଇଯାଇଥିଲା।ପରେ ବୃନ୍ଦାବନବାଗର ନାମ ବୈଶିଙ୍ଗା ହୋଇଛି।ଏହାପରେ ସାଲବେଗ ଓ ତାଙ୍କ ମା' ପୁରୀ ଆସିଥିଲେ।କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କୁ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରେ ପ୍ରବେଶ କରାଇ ଦିଆଗଲାନାହିଁ।ତେଣୁ ସାଲବେଗ ତାଙ୍କ କବିତାରେ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଥିଲେ ଯେ, &quot;ପିତା ମୋ ମୋଗଲ ବେଟା,ମାତା ମୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୀ, ଏ କୁଳେ ଜନ୍ମିଲି ହିନ୍ଦୁ ନ ଛୁଏଁ ମୋ ପାଣି।&quot;ସାଲବେଗଙ୍କ ମନରେ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦର୍ଶନ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରବଳ ଅଭିଳାଷ ଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ବି ସେ ସେଥିରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇଥିଲେ।ସେ ମା'ଙ୍କ ସହ [[ବାଲେଶ୍ୱର]] ଯାଇ ୧୬୦୮ରୁ ୧୬୧୫ ମସିହା ଯାଏ ଦାମୋଦରପୁରର ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର ମନ୍ଦିର ନିକଟସ୍ଥ ବାସ କରିଥିଲେ।ଏହାପରେ ସାଲବେଗ ଯଶୋବନ୍ତ ଦାସଙ୍କ ଶିଷତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।ଏହା ସୁଦର୍ଶନ ଦାସଙ୍କ ରଚିତ '[[ଯଶୋବନ୍ତ ଦାସଙ୍କ ଚଉରାଶିଆଜ୍ଞା]]' ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଉଲ୍ଲେଖିତ।ରାମଦାସଙ୍କ 'ଦାଢ୍ୟତା ଭକ୍ତି'ରେ ୧୬୨୨ ରୁ୧୬୪୭ ଖ୍ରୀଷ୍ଟବ୍ଦ ମଧ୍ୟରେ ସାଲବେଗ ଭଜନ ଜଣାଣ ରଚନା କରିଥିବା କଥା ଉଲ୍ଲେଖ ହୋଇଛି।ନାଗା ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ମୋଗଲଙ୍କ ପୁରୀ ଆକ୍ରମଣ ସମୟରେ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ସୁରକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ ନିଜ ପ୍ରାଣାହୂତି ଦେଇଥିଲେ।ସେବାୟତମାନେ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଅନିଷ୍ଟ ନ ହେବା ପାଇଁ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ପଛପଟେ ଲୁଚାଇ ନେଇ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଚିଲିକାର ଗୋପନ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳୀରେ ରଖିଥିଲେ।ଏହି ଘଟଣାର କିଛି ଦିନ ପରେ ବଙ୍ଗରେ ଯୁଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା।ବଙ୍ଗ ଅଭିମୁଖେ ଯାତ୍ରା ସମୟରେ ଲାଲବେଗଙ୍କ [[କଲିକତା]]ଠାରେ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା।ଏହାପରେ ଲାଲବେଗଙ୍କ ସମ୍ପର୍କୀୟ ସାଲବେଗ ଓ ତାଙ୍କ ମା'ଙ୍କୁ ଘରୁ ତଡ଼ିଦେବାରୁ ସେମାନେ ଦକ୍ଷିଣ ଆଡେ ଚାଲିଗଲେ।ଏହା ପରବର୍ଷ ସାଲବେଗ [[ରଥଯାତ୍ରା]]ରେ ପ୍ରଭୁଙ୍କ ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା କରିଥିଲେ।ତେଣୁ କିମ୍ବଦନ୍ତୀରୁ ଜଣାପଡେ ଯେ, ସେହି ବର୍ଷ ରଥଯାତ୍ରାରେ ସାଲବେଗଙ୍କ ଅପେକ୍ଷାରେ ନନ୍ଦିଘୋଷ ବଡ଼ ଦାଣ୍ଡରେ ଅଟକିଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସାଲବେଗ ବଡ଼ ଦାଣ୍ଡରେ ପହଞ୍ଚି ରଥେ ବିରାଜିତ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିବା ପରେ ରଥ ଗଡିଥିଲା।ସାଲବେଗ ମହାପ୍ରଭୁଙ୍କର ଏହିପରି ଏକ ବଡ଼ ଭକ୍ତ ଥିଲେ।ତେଣୁ ତାଙ୍କ ପରଲୋକ ପରେ ପୁରୀ ବଡ଼ ଦାଣ୍ଡରେ ବଳଗଣ୍ଡିଠାରେ ତାଙ୍କ ସମାଧି ତିଆରି ହୋଇଛି।ଏବେ ସ୍ମାରକୀ ବା ସ୍ମୃତିପୀଠ ସ୍ୱରୂପ ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର ଗ୍ରାମରେ  'ସାଲବେଗଙ୍କ ପୀଠ' ନାମରେ ଏକ ସ୍ଥାନ ଅଛି।ଏବେ ଏହି ଗ୍ରାମରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ସମସ୍ତ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସାଲବେଗଙ୍କ ନାମରେ ନାମିତ ହେଉଛି।

== ରଚନାବଳୀ ==
ଭକ୍ତି ଯୁଗରେ ଭକ୍ତ ସାଲବେଗଙ୍କ ଗଭୀର ଭକ୍ତି ତାଙ୍କର ଲେଖବାଳିରେ ପ୍ରତିଫଳିତ ହେଇଥିଲା । ମନ୍ଦିରକୁ ପ୍ରବେଶ ନିଷିଦ୍ଧ ହେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମନ୍ଦିର ବାହାରେ ଥାଇ ଭକ୍ତି ପ୍ରକଟ କରୁଥିଲେ ସାଲବେଗ । ତାଙ୍କର ଓଡ଼ିଆ ଭଜନ , ଜଣାଣ ସବୁ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ଯର ଅମୂଲ୍ୟ ସମ୍ପଦ ଭାବରେ ଆଜି ଯାଏ ରହିଛି । ତାଙ୍କ ରଚିତ &quot; ଆହେ ନୀଳ ଶଇଳ, ପ୍ରବଳ ମତ୍ତ ବାରଣ ... &quot; ଓଡ଼ିଆ ଭକ୍ତି ସଂଗୀତରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରି ଆଜି ଯାଏ ରେଡିୟୋ , ଟିଭି , ଭକ୍ତି ସଂଗୀତ ଆସର ସବୁଠାରେ ଶୁଣିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ଓଡ଼ିଶାର ସବୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଭଜନ ଗାୟକ , ବିଶେଷ କରି ଭିକାରି ବଳଙ୍କ ସୁମଧୁର କଣ୍ଠରେ ଏହି ଭଜନ ଓ ସାଲବେଗଙ୍କ ଅନ୍ୟ ଗୀତ ସବୁ ସାରା ଓଡ଼ିଶାରେ କେଇ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଜନପ୍ରିୟ ରହିଛି । ଏହି ଭଜନଟି ପୁରୀ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଏକ ମୁଖ୍ୟ ରୀତି &quot; ବେଢ ପରିକ୍ରମା &quot;ର ଏକ ସୁନ୍ଦର ବର୍ଣ୍ଣନା । ଏହି ଭଜନର ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଉପରେ ଜବନ ଆକ୍ରମଣ ସେମାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ବାରମ୍ବାର ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଲୁଟିବା ଓ ମନ୍ଦିର ଅପବିତ୍ର କରିବା ପାଇଁ ପାଇଁ ଆକ୍ରମଣ ମୁଖ୍ୟ ଦେଉଳରୁ ଭଗବାନଙ୍କୁ ରକ୍ଷୟା କରିବାକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବା ପରି ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରର ଏଇତିହାସିକ ଘଟନାବଳିର ବିଷାଦ ବର୍ଣ୍ଣନା ମଧ୍ୟ ଭକ୍ତ ସାଲବେଗ ଖୁବ ଆବେଗ ସହିତ ଏଥିରେ ସଂଯୋଗ କରିଛନ୍ତି । 

== &quot;ଆହେ ନୀଳ ଶଇଳ &quot;ର କିଛି ଉଦ୍ଧୃତି  ==
ଆହେ ନୀଳ ଶଇଳ , ପ୍ରବଳ ମତ୍ତ ବାରଣ, 
ମୋ ଆରତ ନଲିନୀ ବନକୁ କର ଦଲନ । 
ଗଜରାଜ ଚିନ୍ତା କଲା ଥାଇ ଘୋର ଜଳେଣ,
ଚକ୍ର ପେଶୀ ନକ୍ର ନାଶୀ , ଉଧାରିଲେ ଆପଣ । 

ଘୋର ବନେ ମୃଗୁଣୀକୁ ପଡିଥିଲା କଷଣ , 
କେତେ ବଡ଼ ବିପତ୍ତିରୁ କରିଛ ତାରଣ ।
କୁରୁ ସଭା ତଳେ ଶୁଣି ଦ୍ରୌପଦୀର ଜଣାଣ 
କୋଟି ବସ୍ତ୍ର ଦେଇ ହେଲେ ଲଜ୍ଜା କଳା ବାରଣ । 

ରବଣର ଭାଇ ବିଭୀଷଣ ଗଲା ଶରଣ , 
ଶରଣ ସମ୍ଭାଳି ତାଙ୍କୁ , ଲଙ୍କେ କଲ ରାଜନ । 
ପ୍ରହଲ୍ଲାଦ ପିତା ସେ ଯେ ବଡ଼ ଦୁଷ୍ଟ ଦାରୁଣ ,
ସ୍ତମ୍ଭରୁ ବାହାରି ତାକୁ ବିଦାରିଲା ତକ୍ଷଣ । &quot; &lt;ref&gt;ଆହେ ନୀଳଶଇଳ ପ୍ରବଳ ମତ୍ତ ବାରଣ । ମୋ ଆରତ-ନଳିନୀବନକୁ କର ଦଳନ ।୧।  ଗଜରାଜ ଡାକ ଦେଲା ଗ୍ରାହଯୁଦ୍ଧ ବେଳେଣ । ଚକ୍ର ପେଷି ନକ୍ର ନାଶି କୃପା କଲ ଆପଣ ।୨।  ଦ୍ରୌପଦୀ ଯେ ଚିନ୍ତା କଲା କୁରୁସଭା ତଳେଣ । କୋଟି ବସ୍ତ୍ର ଦେଇ ତାଙ୍କ ଲଜ୍ଜା କଲ ବାରଣ ।୩।  ହରିଣୀକି ଘୋରବନେ ପଡ଼ିଥିଲା କଷଣ । ଡାକିଲା ମାତ୍ରକେ ହରି ରକ୍ଷାକଲ ଆପଣ । ୪।  ରାବଣର ଭାଇ ବିଭୀଷଣ ଗଲା ଶରଣ । ଶରଣ ସମ୍ଭାଳି ତାଙ୍କୁ ଲଙ୍କେ କଲ ରାଜନ ।୫।  ଅଜାମିଳ ଡାକଦେଲା ଜୀବ ଯିବା ବେଳେଣ । ତେଡ଼େ ବଡ଼ ପାପୀ ଗଲା ବଇକୁଣ୍ଠ ଭୁବନ । ୬।  ପ୍ରହଲ୍ଲାଦ ପିତା ସେ ଯେ ବଡ଼ ଦୁଷ୍ଟ ଦାରୁଣ । ସ୍ତମ୍ଭରୁ ବାହାରି ତାକୁ ବିଦାରିଲ ତକ୍ଷଣ । ୭।https://or.wikisource.org/wiki/%E0%AC%AD%E0%AC%9C%E0%AC%A8_%E0%AC%AE%E0%AC%BE%E0%AC%B3%E0%AC%BE/%E0%AC%86%E0%AC%B9%E0%AD%87_%E0%AC%A8%E0%AD%80%E0%AC%B3_%E0%AC%B6%E0%AC%87%E0%AC%B3&lt;/ref&gt;
* [[ଆହେ ନୀଳ ଶଇଳ]]

== ପଦସମୂହ ==
{{Rquote|left|କହେ&amp;nbsp;ସାଲବେଗ&amp;nbsp;ହୀନ&amp;nbsp;ଜାତିରେ&amp;nbsp;ମୁଁ ଯବନ&lt;/br&gt;
ଶ୍ରୀରଙ୍ଗା&amp;nbsp;ଚରଣ&amp;nbsp;ତଳେ&amp;nbsp;କରୁଅଛି&amp;nbsp;ଜଣାଣ&lt;/br&gt;
ଆହେ&amp;nbsp;ନୀଳ&amp;nbsp;ଶଇଳ|ଆହେ ନୀଳ ଶଇଳ}}
{{clear}}

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

{{ଜଗନ୍ନାଥ}}

{{Persondata &lt;!-- Metadata: see [[Wikipedia:Persondata]]. --&gt;
| NAME              =
| ALTERNATIVE NAMES =
| SHORT DESCRIPTION =
| DATE OF BIRTH     =
| PLACE OF BIRTH    =
| DATE OF DEATH     =
| PLACE OF DEATH    =
}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ କବି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାରତୀୟ କବି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ପୁରୀ ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଭକ୍ତ]]</text>
      <sha1>syawffb2qf2r0l8jahaylmc8iutueo0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ହରପ୍ରସାଦ ଦାସ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>15726</id>
    <revision>
      <id>555987</id>
      <parentid>521884</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T09:46:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555987</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11865" sha1="69rxrb3d9uk5u26v42cj88o574c2qn6" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Haraprasad Das}}
{{Infobox writer &lt;!-- For more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]]. --&gt; 
| name          = ହରପ୍ରସାଦ ଦାସ 
| image         =  Haraprasad Das at Odia Wikisource meeting,Bhubaneswar.jpg
| imagesize     = 
| alt           = 
| caption       = ଜୟଦେବ ଭବନଠାରେ ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିପାଠାଗାର ସଭା ୨୦୧୪ରେ ହରପ୍ରସାଦ ଦାସ
| pseudonym     = 
| birth_name    = 
| birth_date    =  {{Birth date and age|df=y|1946|01|15}}
| birth_place   =  ବାଣପୁର
| death_date    = &lt;!-- {{Death date and age|Year|Month|Day|1946|01|15}} --&gt;
| death_place   = 
| resting_place = 
| occupation    = ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା ଅଧିକାରୀ
| language      = 
| nationality   = ଭାରତୀୟ
| education     = ସ୍ନାତକୋତ୍ତର
| alma_mater    = [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]
| period        = 
| genre         = 
| subject       = 
| movement      = 
| notableworks  = ଗର୍ଭଗୃହ, ହାର୍ମୋନିଅମ୍‌ରେ ତୋଡ଼ି
| spouse        = 
| partner       = 
| children      = 
| relatives     = 
| influences    = 
| influenced    = 
| awards        = [[ମୂର୍ତ୍ତିଦେବୀ ପୁରସ୍କାର]], &lt;/br&gt;[[କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରାପ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଲେଖକ|କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର]] 
| signature     = 
| signature_alt = 
| website     = 
| portaldisp    = 
}}

'''ହରପ୍ରସାଦ ଦାସ''' (ଜନ୍ମ ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୪୬)&lt;ref name=&quot;Dutt1999&quot;&gt;{{cite book|author=Kartik Chandra Dutt|title=Who's who of Indian Writers, 1999: A-M|url=http://books.google.com/books?id=QA1V7sICaIwC&amp;pg=PA274|date=1 January 1999|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-0873-5|pages=274–}}&lt;/ref&gt; ଜଣେ [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ]] ସାହିତ୍ୟିକ ଓ ପୂର୍ବତନ ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ଅଧିକାରୀ ।&lt;ref&gt;[http://orissa.gov.in/portal/ViewDetails.asp?vchglinkid=GL012&amp;vchplinkid=PL098&amp;vchslinkid=SL068 orissa.gov.in: POETRY]&lt;/ref&gt;
ସେ ୧୩ଟି କବିତା ଗ୍ରନ୍ଥ,ଚାରୋଟି ଗଦ୍ୟ, ତିନୋଟି ଅନୁବାଦ ଓ ଗୋଟିଏ କଳ୍ପ ଗଳ୍ପ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Vice President Presents 26th Moorti Devi Award to Shri Haraprasad Das |url=https://pib.gov.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=102999 |publisher=ପ୍ରେସ ଇନ୍‌ଫର୍ମେସନ ବ୍ୟୁରୋ |accessdate=9 March 2022}}&lt;/ref&gt;

== ବୃତ୍ତିଗତ ଜୀବନ ==
ହରପ୍ରସାଦ ଦାସ ୧୯୬୮ ମସିହାରେ ଜଣେ &quot;ଭାରତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା&quot; ଅଧିକାରୀ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । [[ଓଡ଼ିଶା]], [[ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ]], [[ବିହାର]], [[ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ]], [[ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀର]] ଓ [[ଦିଲ୍ଲୀ]]ରେ କାର୍ଯ୍ୟକରି ସେ ଅବସର ଗ୍ରହଣ କରିସାରିଛନ୍ତି । କେନ୍ଦ୍ର ଶ୍ରମ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟରେ ସେ ସର୍ବାଧିକ ସମୟ କାମ କରିଥିଲେ । ସେ ଓଡ଼ିଶାର ଆକାଉଣ୍ଟ ଜେନେରାଲ ଓ ବିହାରର ପ୍ରମୁଖ ଆକାଉଣ୍ଟ ଜେନେରାଲ ଭାବରେ ତଥା [[ଜାତିସଂଘ]]ର ପରାମର୍ଶଦାତା ଓ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଭାବରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି । 

== ରଚନାବଳୀ ==
ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥଙ୍କ ଠାକୁରଙ୍କ ଗୀତାଞ୍ଜଳି ଓ ଉମର ଖୟାମଙ୍କ ରୁବାୟତର ଓଡ଼ିଆ ଅନୁବାଦ କରିବା ସହ ଶ୍ରୀମଦ ଭାଗବତ ଗୀତାକୁ ସେ ଓଡ଼ିଆ ନବାକ୍ଷରୀ ଛନ୍ଦରେ ରଚନା କରିଛନ୍ତି । 
{{div col|colwidth=25em}}
* ହାର୍ମୋନିଅମ୍‌ରେ ତୋଡ଼ି
* ଗର୍ଭଗୃହ&lt;ref name=&quot;Dāsa2003&quot;&gt;{{cite book|author=Haraprasāda Dāsa|title=The Dark Sanctum|url=http://books.google.com/books?id=CV20G6cnTXcC&amp;pg=PP3|date=1 January 2003|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-1696-9|pages=3–}}&lt;/ref&gt;
* ମନ୍ତ୍ରପାଠ
* ଦୂରତ୍ୱର ଭ୍ରମ
* ବଂଶ  &lt;ref&gt;{{cite web |title=Haraprasad Das Honoured With Moorti Devi Award |url=https://sambadenglish.com/haraprasad-das-honoured-moorti-devi-award/ |publisher=Sambad English |accessdate=9 March 2022 |quote=He  was selected for the prestigious award for his book, Vamsha, a recreation of Mahabharata in a brilliant poetic form.}}&lt;/ref&gt;
* ଲୁବ୍ଧକର ତିନି ପ୍ରହର
* ଖୁଣୀ ଅପ୍ସରା
* ନାସ୍ତିକର ଭକ୍ତିକବିତା
* ନିର୍ବାଚିତ କବିତା
* ଦେଶ
* ପର୍ବ
* ନର୍କରେ ଗୋଟିଏ ଋତୁ
* ସ୍ଥଳପୁରାଣ
* କାରୁଣ୍ୟର ଶିଳ୍ପ ୨୦୨୪
* ଅପାର୍ଥିବ ପ୍ରେମକବିତା
* ଓମର୍‌ଖୟାମ ରୁବାୟତ
* ସାଇଚିନ୍ତାମଣି
* ଆଧୁନିକତାର ପରମ୍ପରା
* ଆଧୁନିକତାର ସମକାଳ
* ସଭ୍ୟତା ଓ ସାହିତ୍ୟ
* ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଜୀବନକଥା&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://naveenpatnaik.com/news/-Eminent-writer-Haraprasad-Das-presenting-two-books-SHIVA-IN-MANHATTAN-and-ODIA-JAATIRA-JIVAN-KATHA-to-Chief-Minister-Shri-Naveen-Patnaik-at-Secretariat/2129.html |title=ଆର୍କାଇଭ୍ କପି | |access-date=2015-06-18 |archive-date=2016-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130530/http://naveenpatnaik.com/news/-Eminent-writer-Haraprasad-Das-presenting-two-books-SHIVA-IN-MANHATTAN-and-ODIA-JAATIRA-JIVAN-KATHA-to-Chief-Minister-Shri-Naveen-Patnaik-at-Secretariat/2129.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* ଅର୍ଥ ସେ ଦ୍ରୋହ (ହିନ୍ଦୀ)
* ପ୍ରାର୍ଥନା କେଲେୟେ ଜରୁରୀ ଶବ୍ଦ (ହିନ୍ଦୀ)
{{div col end}}
== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==
* [[କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ପ୍ରାପ୍ତ ଓଡ଼ିଆ ଲେଖକ|କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର]], ୧୯୯୯ (ଗର୍ଭଗୃହ)&lt;ref&gt;{{cite web |title=AKADEMI AWARDS (1955-2020) |url=http://sahitya-akademi.gov.in/awards/akademi%20samman_suchi.jsp#ODIA |publisher=କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ |accessdate=13 June 2021}}&lt;/ref&gt; 
* [[ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର]], ୧୯୯୩ (ମନ୍ତ୍ରପାଠ)&lt;ref&gt;{{cite web|title=ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କୃତ ପୁସ୍ତକ ଓ ଲେଖକ|url=http://odishasahityaakademi.org/sahitya-award6.php|publisher=ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ|accessdate=13 June 2021|archive-date=16 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200216134409/http://odishasahityaakademi.org/sahitya-award6.php|url-status=dead}}&lt;/ref&gt; 
* ବିଷୁବ ପୁରସ୍କାର, ୨୦୨୦ (ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି ପ୍ରଦତ୍ତ)&lt;ref&gt;{{cite web |title=ମର୍ଯ୍ୟାଦାଜନକ ବିଷୁବ ପୁରସ୍କାର ଘୋଷଣା |url=https://www.theprajatantra.org/prajatantra/uploads/epaper/2021-04/6067dc177f6d8.jpg |publisher=ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି |accessdate=13 June 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210613174322/https://www.theprajatantra.org/prajatantra/uploads/epaper/2021-04/6067dc177f6d8.jpg |archivedate=୧୩ ଜୁନ ୨୦୨୧ |page=୧ |date=୩ ଅପ୍ରେଲ ୨୦୨୧}}&lt;/ref&gt;
* [[ମୂର୍ତ୍ତିଦେବୀ ପୁରସ୍କାର]], ୨୦୧୩ (ବଂଶ)&lt;ref name=TOI&gt;{{cite news|title=Moortidevi Award for Haraprasad Das|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/bhubaneswar/Moortidevi-Award-for-Haraprasad-Das/articleshow/22244628.cms|accessdate=3 September 2013|newspaper=Times Of India}}&lt;/ref&gt;
* ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର (କବିତା), ୧୯୯୩&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା |url=http://theprajatantra.org/Award%20Winner.pdf |publisher=ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି |accessdate=୯ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୨୨ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20201008054001/http://theprajatantra.org/Award%20Winner.pdf|archivedate=8 October 2020 |url-status=live}}&lt;/ref&gt;(ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି ପ୍ରଦତ୍ତ)
* ଗଙ୍ଗାଧର ଜାତୀୟ ସମ୍ମାନ, ୨୦୦୮ &lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.hindu.com/2008/11/21/stories/2008112151120200.htm |title=hindu.com: Gangadhar Meher award for poet |access-date=2012-01-12 |archive-date=2013-06-29 |archive-url=https://archive.today/20130629110306/http://www.hindu.com/2008/11/21/stories/2008112151120200.htm |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;
* ସାରଳା ସମ୍ମାନ, ୨୦୧୬&lt;ref&gt;{{cite news|title=ସବ୍ୟସାଚୀଙ୍କୁ କଳିଙ୍ଗରତ୍ନ, ହରପ୍ରସାଦଙ୍କୁ ସାରଳା ସମ୍ମାନ|url=http://www.dharitri.com/Berhampur/271216/p3.htm|accessdate=27 December 2016|work=ଧରିତ୍ରୀ|date=27 December 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର]],&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sarala Award Recipients|url=http://www.imfa.in/social-responsibility/saralaaward.htm|publisher=IMFA|accessdate=4 March 2017}}&lt;/ref&gt; (ହାରମୋନିଅମରେ ତୋଡ଼ି, ୧୯୯୫)
* ଗୋକର୍ଣ୍ଣିକା ପୁରସ୍କାର
== ଆଧାର ==
{{Reflist|30em}}
{{କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର (ମୂଳ ରଚନା)}}
{{ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର (କାବ୍ୟ କବିତା)}}
{{ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର}}
{{ବିଷୁବ ପୁରସ୍କାର}}
{{ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର (କବିତା)}}
{{ସାରଳା ସମ୍ମାନ}}
{{ଗଙ୍ଗାଧର ଜାତୀୟ ସମ୍ମାନ}}
{{Authority control}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୪୬ ଜନ୍ମ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜୀବିତ ବ୍ୟକ୍ତି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:କେନ୍ଦ୍ର ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ସମ୍ମାନିତ ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ସମ୍ମାନିତ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର ସମ୍ମାନିତ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଶାରଳା ପୁରସ୍କାର ବିଜେତା]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ସାରଳା ସମ୍ମାନ ସମ୍ମାନିତ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ କବି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଗଙ୍ଗାଧର ଜାତୀୟ ସମ୍ମାନ ସମ୍ମାନିତ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକ]]</text>
      <sha1>69rxrb3d9uk5u26v42cj88o574c2qn6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ବ୍ୟବହାରକାରୀ:Hpsatapathy</title>
    <ns>2</ns>
    <id>41999</id>
    <revision>
      <id>555955</id>
      <parentid>555898</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:30:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ବିବିଧ */</comment>
      <origin>555955</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36685" sha1="k366tuhejzkto72fejkkg1xbtobfnu2" xml:space="preserve">&lt;div class=&quot;usermessage&quot;&gt;'''ଆଜି [[{{CURRENTDAY}}]] [[{{CURRENTMONTHNAME}}]] ([[{{CURRENTDAYNAME}}]]), [[{{CURRENTYEAR}}]]&lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{{Infobox person
|name          = ହରିହର ପ୍ରସାଦ ଶତପଥି
|image         = ଅଭିନବ ବୀଜଗାଣିତିକ ବିଧି ବିଜ୍ଞାନ.pdf|କୁନି ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ମୋ କୁନି ବହି
|caption       =  କୁନି ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ମୋ କୁନି ବହି
|image_size    = 50px
|birth_date   = {{Birth date and age|mf=yes|1963|09|13|df=y}}
|birth_place  = [[ପଦ୍ମପୁର, ରାୟଗଡ଼ା|ପଦ୍ମପୁର]], [[ଓଡିଶା]], [[ଭାରତ]]
|nationality   = ଭାରତୀୟ 
|occupation   = ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ
|parents   = ସ୍ଵର୍ଗତ ମୀନକେତନ ଶତପଥୀ, ଶ୍ରୀମତୀ ସୀମା ଦେବୀ
|website  = [https://sites.google.com/site/harihar406/home &quot;hariharprasadsatapathy&quot;]
}}

ନମସ୍କାର... ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ...
ମୁଁ  [https://sites.google.com/site/harihar406/hariharprasadsatapathy &quot;ହରିହର ପ୍ରସାଦ ଶତପଥୀ&quot;] ଓ ମୋ ଘର [[ରାୟଗଡ଼ା]] ଠାରେ ।

{{Babel|or|Orissa}}

== ମୋ ବିଷୟରେ ==
ମୋର ଜନ୍ମ ୧୯୬୩ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୩ ତାରିଖରେ [[ପଦ୍ମପୁର, ରାୟଗଡ଼ା|ପଦ୍ମପୁର]] ଗ୍ରାମରେ । ମୁଁ ମୋର ପାଠ ପଢ଼ା ପଦ୍ମପୁର ଗ୍ରାମରେ ଥିବା ସରକାରୀ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲି ଏବଂ ୧୯୮୦ରେ [[ସରକାରୀ ବିଜୟାନନ୍ଦ ହାଇସ୍କୁଲ, ପଦ୍ମପୁର]] ରୁ ମାଟ୍ରିକ ପାସ କଲି । ସେହି ବର୍ଷ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିସ୍ଥିତ [[ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତି ସ୍ଵୟଂଶାସିତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି|SKCG College, Paralakhemundi]] ରେ ନାମ ଲେଖାଇଲି । ୧୯୮୪ ମସିହାରେ ବିଜ୍ଞାନରେ ସ୍ନାତକ (ପଦାର୍ଥବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ମାନ ସହ) ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କଲା ପରେ କିଛି ଦିନ ଏକ ଘରୋଇ ହାଇସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକତା କଲି । ବର୍ତ୍ତମାନ [[ରାୟଗଡ଼ା]] ସ୍ଥିତ [[ପରିବାର ଅଦାଲତ, ରାୟଗଡ଼ା]] ଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ଶିରସ୍ତାଦାର ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ।

{{Babel|or|Orissa}}

* [[ବ୍ୟବହାରକାରୀ:Hpsatapathy/ ଆଦର ଓ ନିମନ୍ତ୍ରଣ|ମୋତେ ମିଳିଥିବା ଆଦର ଓ ନିମନ୍ତ୍ରଣ]]

== ଇଂରାଜୀ ଉଇକିପିଡିଆରେ ମୋ ଅବଦାନ ==

* [https://en.wikipedia.org/wiki/User:Hpsatapathy &quot;User:hpsatapathy&quot;]

== [[ପ୍ରଧାନ ପୃଷ୍ଠା|ଓଡିଆ ଉଇକିପିଡିଆ]] ରେ ମୋ ଅବଦାନ ==

=== ଅପରାଧ ===
# [[କଟକ ମଦମୃତ୍ୟୁ ଘଟଣା (୧୯୯୨)]]
# [[ଅଞ୍ଜନା ମିଶ୍ର ଧର୍ଷଣ ମାମଲା]]
# [[ନିର୍ଭୟା ଗଣ ବଳାତ୍କାର ମାମଲା]]
# [[ମଥୁରା ଦୁଷ୍କର୍ମ ମାମଲା]]
=== ବିବିଧ ===
# [[ଚାନ୍ଦ୍ରମାସ]]
# [[ଦେବୀ ପକ୍ଷ]]
# [[ଗଡ଼କାଳିକା ମନ୍ଦିର]]
# [[ପଞ୍ଚୁ ଫୁଟଣ]]
# [[ଇ-ଅଦାଲତ ପରିଯୋଜନା]]
# [[ପୋଇ]]
# [[ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଆଞ୍ଚଳିକ କର୍କଟ କେନ୍ଦ୍ର, କଟକ]]
# [[ପୃଥିବୀର ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର]]
# [[ଯୌଥ ପରିବାର]]
# [[ଯୋନୀ କର୍କଟ]]
# [[ସ୍ତନ ରୋଗ]]
# [[ବଜ ଆଲଡ୍ରିନ]]
# [[ମାଇକେଲ କୋଲିନ]]
# [[ଆପୋଲୋ-୧(ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ)]]
# [[ଆପୋଲୋ-୪(ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ)]]
# [[ଆପୋଲୋ-୫(ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ)]]
# [[ଆପୋଲୋ-୬ (ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ)]]
# [[ଆପୋଲୋ-୭ (ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ)]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୨]]
# [[ବାଂଲାପିଡିଆ]]
# [[ବିଜେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ]]
# [[ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କଫି ଦିବସ]]
# [[ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ର ଦିବସ]]
# [[ବିଶ୍ଵ ଓଜୋନ ଦିବସ]]
# [[ସୌରପରାଗ]]
# [[ଭୌତିକ ବିଜ୍ଞାନରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର]]
# [[ରାମ ଜନ୍ମଭୂମି ବିବାଦ]]
# [[ରାମ ଜନ୍ମଭୂମି ମାମଲା]]
# [[ରେବତୀ (କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ)]]
# [[ଅର୍ଦ୍ଧନାରୀଶ୍ୱର]]
# [[ସପ୍ତମାତୃକା ମନ୍ଦିର, ଯାଜପୁର]]
# [[ନାସ୍ତିକତା]]
# [[ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷଲତା]]
# [[ଉତ୍ତରେଶ୍ଵର ଶିବ ମନ୍ଦିର]]
# [[ଲକ୍ଷେଶ୍ଵର ଶିବ ମନ୍ଦିର]]
# [[କାଶ୍ମୀର ବିବାଦ]]
# [[ଜନତା କର୍ଫ୍ୟୁ]]
# [[ଓଡ଼ିଶାରେ କୋଭିଡ-୧୯ ମହାମାରୀ]]
# [[ବିଶ୍ୱ ଦୃଷ୍ଟି ଦିବସ]]
# [[ସରୋଜ ରାଜ ଚୌଧୁରୀ]]
# [[କୃତିବାସ ନାୟକ]]
# [[ୟେମେନ]]
# [[ଓସାମା ବିନ ଲାଦେନ]]
# [[ସଦ୍ଦାମ ହୁସେନ]]
# [[ଅଙ୍ଗକୋର ବାଟ]]
# [[ସିଓଲ]]
# [[ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନ]]
# [[ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଇତିହାସ]]
# [[ଭେଲୁପିଲାଇ ପ୍ରଭାକରନ]]
# [[ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଚା’ ଉତ୍ପାଦନ]]
# [[ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ]]
# [[ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ]]
# [[କନ୍ନିଆ ଉଷ୍ଣ ପ୍ରସବଣ]]
# [[ଶିରାନୀ ବନ୍ଦରନାଇକେଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ମହାଭିଯୋଗ]]
# [[ଜାତାପୁ]]
# [[ଦାର୍ଢ଼୍ୟତାଭକ୍ତି ରସାମୃତ]]
# [[ରାମଦାସ]]
# [[କେନ୍ଦୁଲି ଶାସନ]]
# [[ଶୁଦ୍ଧସତ୍ତା ମିଶ୍ର]]
# [[ବାଙ୍ଗାଲୋର ଭେଙ୍କେଟରାମିୟା ନାଗରତ୍ନା]]
# [[କମ୍ପ୍ୟୁଟର ମନିଟର]]
# [[ଫେବୃଆରୀ]]
# [[ଡିସେମ୍ବର]]
# [[ଜୁନ]]
# [[ଅକ୍ଟୋବର]]
# [[ସେପ୍ଟେମ୍ବର]]
# [[ଶନିବାର]]
# [[ମଙ୍ଗଳବାର]]
# [[ଧିରେନ୍ଦ୍ର ହୀରାଲାଲ ୱାଘେଲା]]
# [[ଲଳିତ ମୋହନ ଶର୍ମା]]
# [[ଅନାଦି ଚ଼ରଣ ସାହୁ]]
# [[ଇମରାନ ଖାଁ]]
# [[ରକ୍ତବାହୁ]]
# [[ଧିରଜଲାଲ ଦେଶାଇ]]
# [[ଇଲା ଗାନ୍ଧୀ]]
# [[ସୁଭାଷ ବ୍ରିଗେଡ୍]]
# [[ଇନ୍ଦୁପ୍ରକାଶ]]
# [[ଚ଼ାରୁ ମଜୁମଦାର]]
# [[ବିଦ୍ୟୁତ ରଞ୍ଜନ ଷଡ଼ଙ୍ଗି]]
# [[ଦ୍ୱିତୀ ଚନ୍ଦ୍ର ସାହୁ]]
# [[କାଳଭୈରବ ମନ୍ଦିର, ବ୍ରାହ୍ମଣବରିଆ]]
# [[ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରହାଳୟ]]
# [[ବକାରଖାନି]]
# [[ଅନୱର ପାଶା]]
# [[ମୁକ୍ତି ବାହିନୀ]]
# [[ଶେଖ ହସିନା]]
# [[ମହମ୍ମଦ ୟୁନୁସ]]
# [[ମହମ୍ମଦ ଶାହାବୁଦ୍ଦିନ]]
# [[ଇୟାଜୁଦ୍ଦିନ ଅହମ୍ମଦ]]
# [[ବଙ୍ଗଭବନ]]
# [[ଶାହାବୁଦ୍ଦିନ ଅହମ୍ମଦ]]
# [[ଚୌଧୁରୀ ରହମତ ଅଲି]]
# [[ଲାହୋର]]
# [[ଆଜାଦ କାଶ୍ମୀର]]
# [[ଫୈସଲାବାଦ]]
# [[ଫାତିମା ଜିନ୍ନା]]
# [[ମହମ୍ମଦ ଅଲି ବୋଗ୍ରା]]
# [[ସ୍ଵୟଂଭୂନାଥ]]
# [[ଅପ୍ରେଲ ୨୦୧୫ ନେପାଳ ଭୂମିକମ୍ପ]]
# [[ବୀରେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା]]
# [[ଚିତବନ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ]]
# [[ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି]]
{{collapsible list
|title = ରାମାୟଣର ଚରିତ୍ର (୨୫)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ଅହଲ୍ୟା]]
|*[[ରମ୍ଭା (ଅପସରା)]]
|*[[ଅଙ୍ଗଦ]]
|*[[ଋଷ୍ୟଶୃଙ୍ଗ]]
|*[[ସୁଗ୍ରୀବ]]
|*[[ଜାମ୍ବବାନ]]
|*[[ବାଳୀ]]
|*[[ମାରୀଚ]]
|*[[ଦଶରଥ]]
|*[[କୌଶଲ୍ୟା]]
|*[[ସୁମିତ୍ରା]]
|*[[ଉର୍ମିଳା]]
|*[[ବିଭୀଷଣ]]
|*[[କୁମ୍ଭକର୍ଣ୍ଣ]]
|*[[ଲବଣାସୁର]]
|*[[ବିଶ୍ରବା]]
|*[[ମକରଧ୍ଵଜ]]
|*[[ଲକ୍ଷ୍ମଣ]]
|*[[ଭରତ (ରାମାୟଣ)]]
|*[[ଜାବାଳି]]
|*[[ଅଗସ୍ତ୍ୟ ମୁନି]]
|*[[ମହର୍ଷି ଗୌତମ]]
|*[[ମହର୍ଷି ଭରଦ୍ଵାଜ]]
|*[[ଲଙ୍କିନୀ]]
|*[[କୁଶଧ୍ଵଜ]]
}}
{{collapsible list
|title = ଓଡ଼ିଶା ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଲୟର ବିଚାରପତି (୦୭)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ଏସ୍. ମୁରଲିଧର]]
|* [[ବିନୀତ ଶରଣ]]
|* [[ସତ୍ୟ ଭୂଷଣ ବର୍ମନ୍]]
|* [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ମିଶ୍ର]]
|* [[ସଞ୍ଜୁ ପଣ୍ଡା]]
|* [[ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ମହାନ୍ତି]]
|* [[ଅନଙ୍ଗ କୁମାର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
}}
{{collapsible list
|title = ମହାଭାରତର ଚରିତ୍ର (୪୪)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ଅମ୍ବା (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଅମ୍ବିକା (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଶିଖଣ୍ଡୀ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ବବୃବାହନ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଗାନ୍ଧାରୀ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଶକୁନି (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଶକୁନ୍ତଳା (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଶିଶୁପାଳ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[କୀଚକ]]
|*[[ବିଦୁର]]
|*[[ନକୁଳ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଦ୍ରୁପଦ]]
|*[[ସହଦେବ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଯଯାତି]]
|*[[ଦୁର୍ବାସା]]
|*[[ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯ୍ୟ]]
|*[[ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦ]]
|*[[ପରୀକ୍ଷିତ]]
|*[[ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ପାଣ୍ଡୁ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ମାଦ୍ରୀ]]
|*[[କିନ୍ଦମ]]
|*[[କୃପାଚାର୍ଯ୍ୟ]]
|*[[ପୁରୋଚନ]]
|*[[ବିକର୍ଣ୍ଣ]]
|*[[ଦୁଃଶୀଳା]]
|*[[ଦୁଃଶାସନ]]
|*[[ହିଡ଼ିମ୍ବ]]
|*[[ହିଡ଼ିମ୍ବା]]
|*[[ଶାମ୍ବ (କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପୁତ୍ର)]]
|*[[ମୟାସୁର]]
|*[[ସତ୍ରାଜିତ୍‌]]
|*[[ନହୁଷ]]
|*[[ଜରାସନ୍ଧ]]
|*[[ସୁଶର୍ମା]]
|*[[ବକାସୁର]]
|*[[ଅଧିରଥ]]
|*[[ଅଂଶୁମାନ]]
|*[[ମୁଚୁକୁନ୍ଦ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଉଲୁପୀ]]
|*[[ଋଷ୍ୟଶୃଙ୍ଗ]]
|*[[ଅନିରୁଦ୍ଧ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଭାନୁମତି (ଦୁର୍ଯୋଧନଙ୍କ ପତ୍ନୀ)]]
|*[[ଶୂରସେନ (ମହାଭାରତ)]]
}}
{{collapsible list
|title = ପାଳିତ ଦିବସ (୪୫)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶାନ୍ତି ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଶୌଚାଳୟ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଜଳ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଆଜମା ଦିବସ]]
|* [[ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଦାରିଦ୍ର‍୍ୟ ଉନ୍ମୁଳନ ଦିବସ]]
|* [[ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଧବା ଦିବସ]]
|* [[ଅନ୍ତଃରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଅହିଂସା ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଘରଚଟିଆ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ମାନସିକ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଦିବସ]]
|* [[ଅନ୍ତଃରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ]]
|* [[ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ କବିତା ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ମ୍ୟାଲେରିଆ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଜନସଂଖ୍ୟା ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଶରଣାର୍ଥୀ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ବୌଦ୍ଧିକ ସମ୍ପଦ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଖାଦ୍ୟ ଦିବସ]]
|* [[ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ନିରୋଧ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ନିରୋଧ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଦିବସ]]
|* [[ଓକିଲ ଦିବସ]]
|* [[ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କ୍ରୀତଦାସପ୍ରଥା ଉନ୍ମୁଳନ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଦୁଗ୍ଧ ଦିବସ]]
|* [[ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସୁରକ୍ଷା ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଉପଭୋକ୍ତା ଅଧିକାର ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ପୋଲିଓ ଦିବସ]]
|* [[ଜାତୀୟ ଆୟୁର୍ବେଦ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଛାତ୍ର ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଶାକାହାରୀ ଦିବସ]]
|* [[ଜାତିସଂଘର ଅନ୍ତଃରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ପଶୁ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସପ୍ତାହ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ସଞ୍ଚୟ ଦିବସ]]
|* [[ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଏକତା ଦିବସ]]
|* [[ଜାତୀୟ ଗଣିତ ଦିବସ (ଭାରତ)]]
|* [[ପିତୃ ଦିବସ]]
|* [[ଗୋଆ ମୁକ୍ତି ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଦିବସ]]
|* [[ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷିତ ମାତୃତ୍ୱ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଚକୋଲେଟ ଦିବସ]]
|* [[ମାନବାଧିକାର ଦିବସ]]
|* [[ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଦିବସ]]
|* [[ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟ ଦିବସ]]
|* [[ସୁଶାସନ ଦିବସ]]
}}
{{collapsible list
|title = ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଓ ଅଭିନେତା (୨୦)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ଶିବା (୧୯୮୯ର ତେଲୁଗୁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର)]]
|* [[ରଣବୀର ସିଂ]]
|* [[ବିବାହ (୨୦୦୬ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[ସୈଫ ଅଲ୍ଲୀ ଖାନ]]
|* [[ଦବଙ୍ଗ]]
|* [[ମେରି କମ (୨୦୧୪ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[ଅଗ୍ନିପଥ (୧୯୯୦ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[ଡନ୍ (୨୦୦୬ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[ଗୋପାଲା ଗୋପାଲା (୨୦୧୫ର ତେଲୁଗୁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର)]]
|* [[କୁଛ୍ କୁଛ୍ ହୋତା ହୈ]]
|* [[ଲଗାନ (୨୦୦୧ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[ଆଶିକ୍-୨]]
|* [[ବାଜିରାଓ ମସ୍ତାନୀ (୨୦୧୫ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[କଭି ଖୁସି କଭି ଗମ୍]]
|* [[କ୍ରିସ]]
|*[[ଦାମିନୀ (୧୯୯୩ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|*[[ଜର୍ଜ ତିଆଡ଼ି]]
|*[[ଚାର୍ଲି ଚାପଲିନ୍]]
|*[[ରବି କିନ୍ନାଗି]]
|*[[ତୁଷାର କପୁର]]
}}
{{collapsible list
|title = ଗଣିତ ସମ୍ପର୍କୀୟ (୧୭)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ଭାରତୀୟ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରଣାଳି]]
|*[[ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ଯୌଗିକ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ସଂଖ୍ୟା ରେଖା]]
|*[[ଲଘିଷ୍ଠ ସାଧାରଣ ଗୁଣିତକ]]
|*[[ଗରିଷ୍ଠ ସାଧାରଣ ଗୁଣନୀୟକ]]
|*[[ଗୁଣନ]]
|*[[ହରଣ (ଗଣିତ)]]
|*[[ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ଅଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ଅପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[୧୩ (ସଂଖ୍ୟା)]]
|*[[ପଞ୍ଚଭୂଜ]]
|*[[ଷଡ଼ଭୂଜ]]
|*[[ଅଷ୍ଟଭୁଜ]]
}}
{{collapsible list
|title = ଓଡ଼ିଆ ମାସ (୧୨)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ମେଷ (ମାସ)]]
|*[[ବୃଷ (ମାସ)]]
|*[[ମିଥୁନ (ମାସ)]]
|*[[କର୍କଟ (ମାସ)]]
|*[[ସିଂହ (ମାସ)]]
|*[[କନ୍ୟା (ମାସ)]]
|*[[ତୁଳା (ମାସ)]]
|*[[ବିଛା (ମାସ)]]
|*[[ଧନୁ (ମାସ)]]
|*[[ମକର (ମାସ)]]
|*[[କୁମ୍ଭ (ମାସ)]]
|*[[ମୀନ (ମାସ)]]
}}
{{collapsible list
|title = ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ  (୫୬)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ଗତିକୃଷ୍ଣ ମିଶ୍ର]]
|* [[ନର୍ମଦା କର]]
|* [[ଶ୍ୟାମ୍ ପିତ୍ରୋଦା]]
|* [[ଏକତା କପୁର]]
|* [[କମଳା ପୂଜାରୀ]]
|* [[ଅରବିନ୍ଦ ଢାଲି]]
|* [[ଜୁଏଲ ଓରାମ]]
|* [[ୱୁନା ଭେଙ୍କଟ ବରାହ ବୁଚି ରାମଲିଙ୍ଗମ୍‌]]
|* [[ଜର୍ଜ ବର୍ଣ୍ଣାଡ ଶ]]
|* [[ଇଲୈୟାରାଜା]]
|* [[ଆଦର୍ଶ କୁମାର ଗୋଏଲ]]
|* [[ବିଜ୍ଞାନେଶ୍ଵର]] 
|* [[ଭେଲୁ ନାଚିୟାର]]
|* [[ଆଲ୍ଲୁରୀ ସୀତାରାମ ରାଜୁ]]
|* [[ବିଧାନ ଚନ୍ଦ୍ର ରାୟ]]
|* [[କେ. କାମରାଜ]]
|* [[ଆବୁଲ କଲାମ ଆଜାଦ]]
|* [[ଗୋବିନ୍ଦ ବଲ୍ଲଭ ପନ୍ତ]]
|* [[ଚିଦାମ୍ବରମ ସୁବ୍ରମଣ୍ୟମ]]
|* [[ଗୋପୀନାଥ ବର୍ଦ୍ଦୋଳି]]
|* [[ପୁରୁଷୋତ୍ତମଦାସ ଟଣ୍ଡନ]]
|* [[ଭଗବାନ ଦାସ]]
|* [[ଧଣ୍ଡୋ କେଶବ କାର୍ଭେ]]
|* [[ପାଣ୍ଡୁରଙ୍ଗ ବାମନ କାଣେ]]
|* [[ଏମ. ଜି. ରାମଚନ୍ଦ୍ରନ]]
|* [[ଭୀମସେନ ଜୋଶୀ]]
|* [[ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣ]]
|* [[ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଅଗ୍ରୱାଲ]]
|* [[ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିନ୍ନା]]
|* [[ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ମହାଦେବ ମନ୍ଦିର]]
|* [[ଲିଓ ଟଲଷ୍ଟୟ]]
|* [[ଆମେରିଗୋ ଭେସପୁଚି]]
|* [[ବାଲ୍ମିକୀ]]
|* [[କଣାଦ (ମୁନି)]]
|* [[ବସବେଶ୍ଵର]]
|* [[କୁମାରିଲ ଭଟ୍ଟ]]
|* [[ହଂସା ଜୀବରାଜ ମେହେଟ୍ଟା]]
|* [[ସାରିପୁତ୍ତ]]
|* [[ପ୍ରିୟବ୍ରତ ଦାସ]]
|* [[ମିତ୍ରଭାନୁ ଗଉନ୍ତିଆ]]
|* [[ଗୋବିନ୍ଦ ମାଥୁର]]
|* [[ଶ୍ୟାମ ବେନେଗାଲ]]
|* [[ଷ୍ଟୀଭ ଇରୱିନ]]
|* [[ବ୍ରାଡ଼ ପିଟ]]
|* [[ମହାଶ୍ଵେତା ଦେବୀ]]
|* [[ଭାଲଚନ୍ଦ୍ର ନେମାଡ଼େ]]
|* [[ଭୂପେନ ହଜାରିକା]]
|* [[ଇନ୍ଦିରା ଗୋସ୍ଵାମୀ]]
|* [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର କେଶବଲାଲ ଶାହା]]
|* [[ବିଷ୍ଣୁ ଦେ]]
|* [[ଚନ୍ଦ୍ରିକା କୁମାରତୁଙ୍ଗା]]
|* [[ରାନିଲ ବିକ୍ରମସିଙ୍ଘେ]]
|* [[ରଣସିଂହେ ପ୍ରେମଦାସ]]
|* [[ଡନ୍ ଷ୍ଟିଫେନ୍ ସେନାନାୟକେ]]
|* [[ଶିରାନୀ ବନ୍ଦରନାଇକେ]]
|* [[ଅଶୋକ ଡି ସିଲ୍‌ଭା]]
}}
{{collapsible list
|title = ଭୌଗୋଳିକ ସ୍ଥଳବିଶେଷ (୨୪)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ନିର୍ମଳଝର]]
|* [[ବାଲିବନ୍ଧ]] 
|* [[ଅଡବା]]
|* [[ତୁମୁଡ଼ିବନ୍ଧ]]
|* [[ଅର୍ସଲା]] 
|* [[ଭାଲେର]]
|* [[ବାଲିପଦର]]
|* [[କଣ୍ଟାବଣିଆ]] 
|* [[ମାଥିଲି]] 
|* [[ଚଉଠିଆ]] 
|* [[ଢେଙ୍କିକୋଟ]] 
|* [[କରାତଳି]]
|* [[ବାଘହାଣ୍ଡି]]
|* [[ସୁନାଧାର]] 
|* [[ଗୋଳନ୍ଥରା]] 
|* [[ରିମୁଳି]] 
|* [[ଶରଣକୁଳ]] 
|* [[ସେରାଙ୍ଗ]]
|* [[ଆଠମଲ୍ଲିକ ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ]]
|* [[କେନ୍ଦୁଝର ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ]]
|* [[ତାଳଚେର ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ]]
|*[[ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର]]
|*[[ଢେଙ୍କାନାଳ ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ]]
|*[[ନୟାଗଡ଼ ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ]]
}}
{{collapsible list
|title = ଶୈକ୍ଷିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ  (୦୬)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ବିନାୟକ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|*[[ଭୋଳାନାଥ ବିଦ୍ୟାପୀଠ, ପୁରୀ]]
|*[[ଶୈଳବାଳା ମହିଳା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|*[[ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|*[[ଉପେନ୍ଦ୍ରନାଥ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ସୋର]]
|*[[ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷା ପରିଷଦ, ଓଡିଶା]]
}}
{{collapsible list
|title = ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି ସମ୍ପର୍କିତ ଲେଖାଗୁଡ଼ିକ (୧୬)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[କଳ୍ପବଟ]]
|* [[ଆଜ୍ଞାମାଳ]]
|* [[ଅଭୟ ଚରଣାରବିନ୍ଦ ଭକ୍ତିବେଦାନ୍ତ ସ୍ଵାମୀ ପ୍ରଭୁପାଦ]]
|* [[ଆଲମଚଣ୍ଡି]]
|* [[ଗୋବର୍ଦ୍ଧନ ପୀଠ]]
|* [[ନିଳାଦ୍ରୀ ବିଜେ]]
|* [[ମେଘନାଦ ପ୍ରାଚୀର]] 
|* [[ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣ]]
|* [[ମୁକୁନ୍ଦ ଦେବ]]
|* [[ବାଇଶି ପାହାଚ]]
|* [[ମୁକ୍ତି ମଣ୍ଡପ]]
|* [[ପତି ମହାପାତ୍ର]]
|* [[ନୀଳାଦ୍ରି ମହୋଦୟ]]
|* [[ବାରାହୀ ଦେଉଳ, ଚଉରାଶି]]
|* [[ବଡ଼ଛତା ମଠ]]
|* [[ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୫]]
}}

{{collapsible list
|title = ରାୟଗଡା ଜିଲ୍ଲା ସମ୍ପର୍କରେ ଥିବା ଲେଖାଗୁଡ଼ିକ (୬୪)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ପଦ୍ମପୁର, ରାୟଗଡ଼ା|ପଦ୍ମପୁର]]
|* [[ବିଶ୍ଵନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
|* [[ମା ମାର୍କମା ମନ୍ଦିର]]
|* [[ଅର୍ଜୁନ ଗମାଙ୍ଗ]]
|* [[ଚାଟିକଣା]]
|* [[ନାଗଭୂଷଣ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
|* [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ ହାସପାତାଳ, ବିଷମ କଟକ]]
|* [[ମଝିଘରିଆଣୀ ମନ୍ଦିର]]
|* [[ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ ହାଇସ୍କୁଲ]]
|* [[ଗୁଣୁପୁର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|* [[ନୀଳକଣ୍ଠେଶ୍ଵର ଶିବ ମନ୍ଦିର, ପଦ୍ମପୁର]]
|* [[ସରକାରୀ ହାଇସ୍କୁଲ,ଗୁଣୁପୁର]]
|* [[ପାଇକପଡା, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[କୁଜେନ୍ଦ୍ରି]]
|* [[ଜେକେପୁର]]
|* [[କାଶିପୁର, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଥେରୁବାଲି]]
|* [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ବକ୍ସିପାତ୍ର]]
|* [[ରାୟଗଡ଼ା ସ୍ଵୟଂଶାସିତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|* [[ଗୋଡିଆବନ୍ଧ]]
|* [[ମୀନଝୋଲା]]
|* [[ହାତୀପଥର, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଭୀମଶଙ୍କର ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ (ଡାକିନ୍ୟାଂ), ଭୀମପୁର]]
|* [[ଝୁଲନ୍ତା ପୋଲ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଠକ୍କର ବାପା ଆଶ୍ରମ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ମହର୍ଷି ବିଦ୍ୟା ମନ୍ଦିର, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ମଙ୍ଗେଇ ଗମାଙ୍ଗ]]
|* [[ଗୀତା ମହାଳିକ]]
|* [[ଜବାହର ନବୋଦୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଚଇତି ମହୋତ୍ସବ , ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଜିଲ୍ଲା ଆଇନସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ବିଡିକା]]
|* [[ସରକାରୀ ବିଜୟାନନ୍ଦ ହାଇସ୍କୁଲ, ପଦ୍ମପୁର]]
|* [[ବଂଶଧାରା ନଦୀ]]
|* [[ନାଗାବଳୀ ନଦୀ]]
|* [[ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର]]
|* [[କୁମୁଡାବାଲି]] 
|* [[ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର, ଗୁଣପୁର]]
|* [[ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମନ୍ଦିର, ଥେରୁବାଲି]]
|* [[ଗୋପୀନାଥ ମନ୍ଦିର, ଲିହୁରୀ]]
|* [[ଗୁଣପୁର ରେଳ ଷ୍ଟେସନ]]
|* [[ରାୟଗଡ଼ା ରେଳ ଷ୍ଟେସନ]]
|* [[ତପନ ମିଶ୍ର]]
|* [[ଶାନ୍ତି ଦେବୀ]]
|* [[ରତନ ଦାସ]]
|* [[ଡିଭାଇନ ପବ୍ଳିକ ସ୍କୁଲ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଟିକିରି]]
|* [[ଭାଲିଆପଦର]] 
|* [[ହାଟମୁନିଗୁଡ଼ା]]
|* [[ନେକାଣ୍ଟି ଭାସ୍କର ରାଓ]]
|* [[ସରକାରୀ ଗୋପବନ୍ଧୁ ପୌର ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ସାଙ୍କେଶ]]
|* [[ହନୁମାନ ମନ୍ଦିର, ରାୟଗଡ଼]]
|* [[ଦୀପ୍ତି କନ୍‌ଭେଣ୍ଟ ସ୍କୁଲ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଶ୍ରୀରଙ୍ଗ ନାୟକ]]
|* [[ହେମାବତୀ ଗମାଙ୍ଗ]]
|*[[ଶିବପ୍ରସାଦ ଗନ୍ତାୟତ]]
|*[[ହରିଶ୍ଚନ୍ଦ୍ର ବକ୍ସିପାତ୍ର]]
|*[[ଲାଲ ବିହାରୀ ହିମିରିକା]]
|*[[ସପ୍ତଗିରି ଶଙ୍କର ଉଲ୍ଲାକା]]
|*[[ଜଗନ୍ନାଥ ସାରକା]]
|*[[ରିତେଶ ଅଗ୍ରୱାଲ]]
}}
{{collapsible list
|title = ଭାରତୀୟ ଆଇନ ସମ୍ପର୍କରେ (୫୫)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନ୍ୟାୟୀକ ନିଯୁକ୍ତି ଆୟୋଗ]]
|*[[ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ଆଇନ]]
|*[[ଭାରତର ନ୍ୟାୟୀକ ବ୍ୟବସ୍ଥା]]
|*[[ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡ ସଂହିତା,୧୮୬୦]]
|*[[ଓଡ଼ିଶା ଲୋକସେବା ଅଧିକାର ଅଧିନିୟମ, ୨୦୧୨]]
|*[[ଅଗ୍ରୀମ ଜାମିନ]]
|*[[ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ବିବାହ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୪]]
|*[[ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୫]]
|*[[ଭାରତରେ ଜନହିତ ମାମଲା]]
|*[[ମହାଭିଯୋଗ]]
|*[[ବିବାହ ବିଚ୍ଛେଦ]]
|*[[ତିନି ତଲାକ]]
|*[[ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ (ନିଯୁକ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧିତ) ତିନି ମାମଲା]]
|*[[ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାର (ସଂଶୋଧନ) ଅଧିନିୟମ, ୨୦୦୫]]
|*[[ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୬]]
|*[[ହିନ୍ଦୁ ବିଧବା ପୁନର୍ବିବାହ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୫୬]]
|*[[ମିତାକ୍ଷରା]]
|*[[ଦାୟଭାଗ]]
|*[[ବାଲ୍ୟ ବିବାହ ନିଷେଧ ଅଧିନିୟମ, ୨୦୦୬]]
|*[[ମହମ୍ମଦ ଅହମଦ ଖାଁ ବନାମ ଶାହା ବାନୁ ବେଗମ]]
|*[[ବାଦୀ]]
|*[[ପ୍ରତିବାଦୀ]]
|*[[ସତୀ ପ୍ରଥା ନିଷେଧ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୮୭]]
|*[[ଭାରତୀୟ ଆଇନରେ ବ୍ୟଭିଚାର]]
|*[[ପାରିବାରିକ ଅଦାଲତ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୮୪]]
|*[[ବିଶାଖା ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନେ ବନାମ ରାଜସ୍ଥାନ ସରକାର]]
|*[[କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ମହିଳାଙ୍କ ଯୌନ ଉତ୍ପୀଡନ (ନିଷେଧ, ନିବାରଣ ତଥା ପ୍ରତିକାର) ଅଧିନିୟମ, ୨୦୧୩]]
|*[[କେଶବାନନ୍ଦ ଭାରତୀ ବନାମ କେରଳ ସରକାର]]
|*[[ଆର୍ଯ୍ୟ ବିବାହ ବୈଧିକରଣ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୩୭]]
|*[[ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଅଧିନିୟମ, ୨୦୧୭]]
|*[[ମହିଳାଙ୍କୁ ଅଶ୍ଳୀଳ ଭାବେ ପ୍ରଦର୍ଶନ (ନିଷେଧ) ଅଧିନିୟମ, ୧୯୮୬]]
|*[[ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୯୪]]
|*[[ଧନକର ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୭]]
|*[[ଓଡ଼ିଶା (ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ) ଅଧିନିୟମ, ୨୦୧୧]]
|*[[ହିନ୍ଦୁ ଦତ୍ତକଗ୍ରହଣ ଓ ଭରଣପୋଷଣ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୬]]
|*[[ମକଦ୍ଦମା ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୮୭]]
|*[[ଶପଥ ଅଧିନିୟମ,୧୯୬୯]]
|*[[ପୋଲିସ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୬୧]]
|*[[ଜୋସେଫ ସାଇନ ବନାମ ଭାରତ ସରକାର]]
|*[[ଶବରୀମାଳା ମନ୍ଦିର ମାମଲା]]
|*[[ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବନାମ ଭାରତ ସରକାର]]
|*[[ରାଜନୀତିର ଅପରାଧିକରଣରେ ଅଦାଲତି ଫଇସଲା]]
|*[[ଜାତୀୟ ଆଇନ ସେବା ଦିବସ]]
|*[[ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଅଷ୍ଟମ ପରିଶିଷ୍ଟ]]
|*[[ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ସପ୍ତମ ପରିଶିଷ୍ଟ]]
|*[[ଲୋକ ଅଦାଲତ]]
|*[[ସ୍ତ୍ରୀଧନ]]
|*[[ଆର୍ବିଟ୍ରେସନ ବା ମଧ୍ୟସ୍ଥତା]]
|*[[ଓଡ଼ିଶା COVID-19 ନିୟମାବଳୀ,୨୦୨୦]]
|*[[ବାୟୁ (ପ୍ରଦୂଷଣ ନିବାରଣ ଓ ନିରାକରଣ) ଅଧିନିୟମ, ୧୯୮୧]]
|*[[ମାଲାବାର ବିବାହ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୯୬]]
|*[[ଜାତୀୟ ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ ( NALSA) ବନାମ ଭାରତ ସରକାର]]
|*[[ଓଡ଼ିଶା ଗୋହତ୍ୟା ନିଷେଧ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୬୦]]
|*[[ଓଡ଼ିଶା ମାନବ ଅଧିକାର ଆୟୋଗ]]
|*[[ବିଦେଶ ବିବାହ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୬୯]]
}}
{{collapsible list
|title = କିଛି ଲେଖା ମୋ ଦ୍ଵାରା ପରିବର୍ଦ୍ଧିତ (୨୦)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ମହା ଅଣସର]]
|* [[ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା]] 
|* [[ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଓଡ଼ିଶା ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ]]
|* [[ଇସ୍କନ]] 
|* [[ରାମାୟଣ]]
|* [[ବିଷମ କଟକ]]
|* [[ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକୃଷ୍ଣନ]] 
|* [[ଢଗ ଢମାଳି]] 
|* [[ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ]] 
|* [[ଶକୁନ୍ତଳା ଦେବୀ]] 
|* [[ତାତ୍ୟା ତୋପେ]]
|* [[୧ (ସଂଖ୍ୟା)]]
|* [[ମିଶାଣ]]
|* [[୨ (ସଂଖ୍ୟା)|୨]]
|* [[୩ (ସଂଖ୍ୟା)|୩]]
|* [[ତ୍ରିଭୁଜ]]
|* [[ରଘୁରାମ ରାଜନ]]
|* [[କମଳା ନେହେରୁ]]
|* [[ସତ୍ୟନାରାୟଣ ରାଜଗୁରୁ]]
}}
{{collapsible list
|title = ରାଶି ଓ ନକ୍ଷତ୍ର (୪୧)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ଅଶ୍ଵିନୀ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[ଭରଣୀ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[କୃତ୍ତିକା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[ରୋହିଣି (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[ମୃଗଶିରା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[ଆର୍ଦ୍ରା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[ପୁନର୍ବସୁ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ପୁଷ୍ୟା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଅଶ୍ଳେଷା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ମଘା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ପୂର୍ବ ଫାଲ୍‌ଗୁନୀ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଉତ୍ତର ଫାଲ୍‌ଗୁନୀ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ହସ୍ତା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଚିତ୍ରା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ସ୍ଵାତି (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ବିଶାଖା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଅନୁରାଧା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଜ୍ୟେଷ୍ଠା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ମୂଳା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ପୂର୍ବାଷାଢ଼ା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଉତ୍ତରାଷାଢ଼ା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଶ୍ରବଣା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଧନିଷ୍ଠା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଶତଭିଷା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ପୂର୍ବ ଭାଦ୍ରପଦ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଉତ୍ତର ଭାଦ୍ରପଦ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ରେବତୀ(ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ମଇ ଦିବସ]]
|*[[ନକ୍ଷତ୍ର]]
|*[[ମେଷ (ରାଶି)]]
|*[[ବୃଷ (ରାଶି)]]
|*[[ମିଥୁନ (ରାଶି)]]
|*[[କର୍କଟ (ରାଶି)]]
|*[[ସିଂହ (ରାଶି)]]
|*[[କନ୍ୟା (ରାଶି)]]
|*[[ତୁଳା (ରାଶି)]]
|*[[ବିଛା (ରାଶି)]]
|*[[ଧନୁ (ରାଶି)]]
|*[[ମକର (ରାଶି)]]
|*[[କୁମ୍ଭ (ରାଶି)]]
|*[[ମୀନ (ରାଶି)]]
}}

==ଜାଣିବା ନିମନ୍ତେ ଦେଖନ୍ତୁ ==
* [[ସହଯୋଗ:ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିବେ କେମିତି|ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିବେ କେମିତି?]]

ମୋତେ ଫେସ୍‌ବୁକରେ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବେ ?  ତାହେଲେ ଏହି ଲିଙ୍କ ଉପରେ କ୍ଲିକ କରନ୍ତୁ 
[[File:Facebook icon.svg|22px|alt=Meet me at Facebook|link=http://www.facebook.com/harihar.satapathy]]

 {{My sandbox}} 

[https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AC%E0%AD%8D%E0%AD%9F%E0%AC%AC%E0%AC%B9%E0%AC%BE%E0%AC%B0%E0%AC%95%E0%AC%BE%E0%AC%B0%E0%AD%80:Hpsatapathy/sandbox1 &quot;My sandbox1&quot;]

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ଉଇକିଆଳି]]
[[Category:ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିଆଳି]]

[[en:User:hpsatapathy]]
[[Category:User or|{{PAGENAME}}]]
&lt;noinclude&gt;
[[Category:User or-N|{{PAGENAME}}]]
&lt;br /&gt;
&lt;br /&gt;
{{ମହିଳା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୧୮}}</text>
      <sha1>k366tuhejzkto72fejkkg1xbtobfnu2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>556002</id>
      <parentid>555955</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T11:32:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ବିବିଧ */</comment>
      <origin>556002</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36762" sha1="97zixr900gxpylm269mx9kr7kzgvyem" xml:space="preserve">&lt;div class=&quot;usermessage&quot;&gt;'''ଆଜି [[{{CURRENTDAY}}]] [[{{CURRENTMONTHNAME}}]] ([[{{CURRENTDAYNAME}}]]), [[{{CURRENTYEAR}}]]&lt;/center&gt;&lt;/div&gt;
{{Infobox person
|name          = ହରିହର ପ୍ରସାଦ ଶତପଥି
|image         = ଅଭିନବ ବୀଜଗାଣିତିକ ବିଧି ବିଜ୍ଞାନ.pdf|କୁନି ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ମୋ କୁନି ବହି
|caption       =  କୁନି ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ମୋ କୁନି ବହି
|image_size    = 50px
|birth_date   = {{Birth date and age|mf=yes|1963|09|13|df=y}}
|birth_place  = [[ପଦ୍ମପୁର, ରାୟଗଡ଼ା|ପଦ୍ମପୁର]], [[ଓଡିଶା]], [[ଭାରତ]]
|nationality   = ଭାରତୀୟ 
|occupation   = ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀ
|parents   = ସ୍ଵର୍ଗତ ମୀନକେତନ ଶତପଥୀ, ଶ୍ରୀମତୀ ସୀମା ଦେବୀ
|website  = [https://sites.google.com/site/harihar406/home &quot;hariharprasadsatapathy&quot;]
}}

ନମସ୍କାର... ଜୟ ଜଗନ୍ନାଥ...
ମୁଁ  [https://sites.google.com/site/harihar406/hariharprasadsatapathy &quot;ହରିହର ପ୍ରସାଦ ଶତପଥୀ&quot;] ଓ ମୋ ଘର [[ରାୟଗଡ଼ା]] ଠାରେ ।

{{Babel|or|Orissa}}

== ମୋ ବିଷୟରେ ==
ମୋର ଜନ୍ମ ୧୯୬୩ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୩ ତାରିଖରେ [[ପଦ୍ମପୁର, ରାୟଗଡ଼ା|ପଦ୍ମପୁର]] ଗ୍ରାମରେ । ମୁଁ ମୋର ପାଠ ପଢ଼ା ପଦ୍ମପୁର ଗ୍ରାମରେ ଥିବା ସରକାରୀ ଉଚ୍ଚ ପ୍ରାଥମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲି ଏବଂ ୧୯୮୦ରେ [[ସରକାରୀ ବିଜୟାନନ୍ଦ ହାଇସ୍କୁଲ, ପଦ୍ମପୁର]] ରୁ ମାଟ୍ରିକ ପାସ କଲି । ସେହି ବର୍ଷ ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡିସ୍ଥିତ [[ଶ୍ରୀ କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଗଜପତି ସ୍ଵୟଂଶାସିତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ପାରଳାଖେମୁଣ୍ଡି|SKCG College, Paralakhemundi]] ରେ ନାମ ଲେଖାଇଲି । ୧୯୮୪ ମସିହାରେ ବିଜ୍ଞାନରେ ସ୍ନାତକ (ପଦାର୍ଥବିଜ୍ଞାନ ସମ୍ମାନ ସହ) ଡିଗ୍ରୀ ହାସଲ କଲା ପରେ କିଛି ଦିନ ଏକ ଘରୋଇ ହାଇସ୍କୁଲରେ ଶିକ୍ଷକତା କଲି । ବର୍ତ୍ତମାନ [[ରାୟଗଡ଼ା]] ସ୍ଥିତ [[ପରିବାର ଅଦାଲତ, ରାୟଗଡ଼ା]] ଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ଶିରସ୍ତାଦାର ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ।

{{Babel|or|Orissa}}

* [[ବ୍ୟବହାରକାରୀ:Hpsatapathy/ ଆଦର ଓ ନିମନ୍ତ୍ରଣ|ମୋତେ ମିଳିଥିବା ଆଦର ଓ ନିମନ୍ତ୍ରଣ]]

== ଇଂରାଜୀ ଉଇକିପିଡିଆରେ ମୋ ଅବଦାନ ==

* [https://en.wikipedia.org/wiki/User:Hpsatapathy &quot;User:hpsatapathy&quot;]

== [[ପ୍ରଧାନ ପୃଷ୍ଠା|ଓଡିଆ ଉଇକିପିଡିଆ]] ରେ ମୋ ଅବଦାନ ==

=== ଅପରାଧ ===
# [[କଟକ ମଦମୃତ୍ୟୁ ଘଟଣା (୧୯୯୨)]]
# [[ଅଞ୍ଜନା ମିଶ୍ର ଧର୍ଷଣ ମାମଲା]]
# [[ନିର୍ଭୟା ଗଣ ବଳାତ୍କାର ମାମଲା]]
# [[ମଥୁରା ଦୁଷ୍କର୍ମ ମାମଲା]]
=== ବିବିଧ ===
# [[ଚାନ୍ଦ୍ରମାସ]]
# [[ଦେବୀ ପକ୍ଷ]]
# [[ଗଡ଼କାଳିକା ମନ୍ଦିର]]
# [[ପଞ୍ଚୁ ଫୁଟଣ]]
# [[ଇ-ଅଦାଲତ ପରିଯୋଜନା]]
# [[ପୋଇ]]
# [[ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ହରିହର ଆଞ୍ଚଳିକ କର୍କଟ କେନ୍ଦ୍ର, କଟକ]]
# [[ପୃଥିବୀର ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର]]
# [[ଯୌଥ ପରିବାର]]
# [[ଯୋନୀ କର୍କଟ]]
# [[ସ୍ତନ ରୋଗ]]
# [[ବଜ ଆଲଡ୍ରିନ]]
# [[ମାଇକେଲ କୋଲିନ]]
# [[ଆପୋଲୋ-୧(ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ)]]
# [[ଆପୋଲୋ-୪(ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ)]]
# [[ଆପୋଲୋ-୫(ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ)]]
# [[ଆପୋଲୋ-୬ (ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ)]]
# [[ଆପୋଲୋ-୭ (ଚନ୍ଦ୍ର ଅଭିଯାନ)]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୨]]
# [[ବାଂଲାପିଡିଆ]]
# [[ବିଜେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ]]
# [[ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କଫି ଦିବସ]]
# [[ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ର ଦିବସ]]
# [[ବିଶ୍ଵ ଓଜୋନ ଦିବସ]]
# [[ସୌରପରାଗ]]
# [[ଭୌତିକ ବିଜ୍ଞାନରେ ନୋବେଲ ପୁରସ୍କାର]]
# [[ରାମ ଜନ୍ମଭୂମି ବିବାଦ]]
# [[ରାମ ଜନ୍ମଭୂମି ମାମଲା]]
# [[ରେବତୀ (କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ)]]
# [[ଅର୍ଦ୍ଧନାରୀଶ୍ୱର]]
# [[ସପ୍ତମାତୃକା ମନ୍ଦିର, ଯାଜପୁର]]
# [[ନାସ୍ତିକତା]]
# [[ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷଲତା]]
# [[ଉତ୍ତରେଶ୍ଵର ଶିବ ମନ୍ଦିର]]
# [[ଲକ୍ଷେଶ୍ଵର ଶିବ ମନ୍ଦିର]]
# [[କାଶ୍ମୀର ବିବାଦ]]
# [[ଜନତା କର୍ଫ୍ୟୁ]]
# [[ଓଡ଼ିଶାରେ କୋଭିଡ-୧୯ ମହାମାରୀ]]
# [[ବିଶ୍ୱ ଦୃଷ୍ଟି ଦିବସ]]
# [[ସରୋଜ ରାଜ ଚୌଧୁରୀ]]
# [[କୃତିବାସ ନାୟକ]]
# [[ୟେମେନ]]
# [[ଓସାମା ବିନ ଲାଦେନ]]
# [[ସଦ୍ଦାମ ହୁସେନ]]
# [[ଅଙ୍ଗକୋର ବାଟ]]
# [[ସିଓଲ]]
# [[ପୂର୍ବ ପାକିସ୍ତାନ]]
# [[ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଇତିହାସ]]
# [[ଭେଲୁପିଲାଇ ପ୍ରଭାକରନ]]
# [[ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଚା’ ଉତ୍ପାଦନ]]
# [[ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ସ୍ଵାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ]]
# [[ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପର୍ଯ୍ୟଟନ]]
# [[କନ୍ନିଆ ଉଷ୍ଣ ପ୍ରସବଣ]]
# [[ଶିରାନୀ ବନ୍ଦରନାଇକେଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ମହାଭିଯୋଗ]]
# [[ଜାତାପୁ]]
# [[ଦାର୍ଢ଼୍ୟତାଭକ୍ତି ରସାମୃତ]]
# [[ରାମଦାସ]]
# [[କେନ୍ଦୁଲି ଶାସନ]]
# [[ଶୁଦ୍ଧସତ୍ତା ମିଶ୍ର]]
# [[ବାଙ୍ଗାଲୋର ଭେଙ୍କେଟରାମିୟା ନାଗରତ୍ନା]]
# [[କମ୍ପ୍ୟୁଟର ମନିଟର]]
# [[ଫେବୃଆରୀ]]
# [[ଡିସେମ୍ବର]]
# [[ଜୁନ]]
# [[ଅକ୍ଟୋବର]]
# [[ସେପ୍ଟେମ୍ବର]]
# [[ଶନିବାର]]
# [[ମଙ୍ଗଳବାର]]
# [[ଧିରେନ୍ଦ୍ର ହୀରାଲାଲ ୱାଘେଲା]]
# [[ଲଳିତ ମୋହନ ଶର୍ମା]]
# [[ଅନାଦି ଚ଼ରଣ ସାହୁ]]
# [[ଇମରାନ ଖାଁ]]
# [[ରକ୍ତବାହୁ]]
# [[ଧିରଜଲାଲ ଦେଶାଇ]]
# [[ଇଲା ଗାନ୍ଧୀ]]
# [[ସୁଭାଷ ବ୍ରିଗେଡ୍]]
# [[ଇନ୍ଦୁପ୍ରକାଶ]]
# [[ଚ଼ାରୁ ମଜୁମଦାର]]
# [[ବିଦ୍ୟୁତ ରଞ୍ଜନ ଷଡ଼ଙ୍ଗି]]
# [[ଦ୍ୱିତୀ ଚନ୍ଦ୍ର ସାହୁ]]
# [[କାଳଭୈରବ ମନ୍ଦିର, ବ୍ରାହ୍ମଣବରିଆ]]
# [[ବଙ୍ଗଳାଦେଶ ଜାତୀୟ ସଂଗ୍ରହାଳୟ]]
# [[ବକାରଖାନି]]
# [[ଅନୱର ପାଶା]]
# [[ମୁକ୍ତି ବାହିନୀ]]
# [[ଶେଖ ହସିନା]]
# [[ମହମ୍ମଦ ୟୁନୁସ]]
# [[ମହମ୍ମଦ ଶାହାବୁଦ୍ଦିନ]]
# [[ଇୟାଜୁଦ୍ଦିନ ଅହମ୍ମଦ]]
# [[ବଙ୍ଗଭବନ]]
# [[ଶାହାବୁଦ୍ଦିନ ଅହମ୍ମଦ]]
# [[ଚୌଧୁରୀ ରହମତ ଅଲି]]
# [[ଲାହୋର]]
# [[ଆଜାଦ କାଶ୍ମୀର]]
# [[ଫୈସଲାବାଦ]]
# [[ଫାତିମା ଜିନ୍ନା]]
# [[ମହମ୍ମଦ ଅଲି ବୋଗ୍ରା]]
# [[ସ୍ଵୟଂଭୂନାଥ]]
# [[ଅପ୍ରେଲ ୨୦୧୫ ନେପାଳ ଭୂମିକମ୍ପ]]
# [[ବୀରେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା]]
# [[ଚିତବନ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନ]]
# [[ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି]]
# [[ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର, ଲୁମ୍ବିନୀ]]
{{collapsible list
|title = ରାମାୟଣର ଚରିତ୍ର (୨୫)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ଅହଲ୍ୟା]]
|*[[ରମ୍ଭା (ଅପସରା)]]
|*[[ଅଙ୍ଗଦ]]
|*[[ଋଷ୍ୟଶୃଙ୍ଗ]]
|*[[ସୁଗ୍ରୀବ]]
|*[[ଜାମ୍ବବାନ]]
|*[[ବାଳୀ]]
|*[[ମାରୀଚ]]
|*[[ଦଶରଥ]]
|*[[କୌଶଲ୍ୟା]]
|*[[ସୁମିତ୍ରା]]
|*[[ଉର୍ମିଳା]]
|*[[ବିଭୀଷଣ]]
|*[[କୁମ୍ଭକର୍ଣ୍ଣ]]
|*[[ଲବଣାସୁର]]
|*[[ବିଶ୍ରବା]]
|*[[ମକରଧ୍ଵଜ]]
|*[[ଲକ୍ଷ୍ମଣ]]
|*[[ଭରତ (ରାମାୟଣ)]]
|*[[ଜାବାଳି]]
|*[[ଅଗସ୍ତ୍ୟ ମୁନି]]
|*[[ମହର୍ଷି ଗୌତମ]]
|*[[ମହର୍ଷି ଭରଦ୍ଵାଜ]]
|*[[ଲଙ୍କିନୀ]]
|*[[କୁଶଧ୍ଵଜ]]
}}
{{collapsible list
|title = ଓଡ଼ିଶା ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଲୟର ବିଚାରପତି (୦୭)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ଏସ୍. ମୁରଲିଧର]]
|* [[ବିନୀତ ଶରଣ]]
|* [[ସତ୍ୟ ଭୂଷଣ ବର୍ମନ୍]]
|* [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ମିଶ୍ର]]
|* [[ସଞ୍ଜୁ ପଣ୍ଡା]]
|* [[ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ମହାନ୍ତି]]
|* [[ଅନଙ୍ଗ କୁମାର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
}}
{{collapsible list
|title = ମହାଭାରତର ଚରିତ୍ର (୪୪)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ଅମ୍ବା (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଅମ୍ବିକା (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଶିଖଣ୍ଡୀ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ବବୃବାହନ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଗାନ୍ଧାରୀ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଶକୁନି (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଶକୁନ୍ତଳା (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଶିଶୁପାଳ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[କୀଚକ]]
|*[[ବିଦୁର]]
|*[[ନକୁଳ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଦ୍ରୁପଦ]]
|*[[ସହଦେବ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଯଯାତି]]
|*[[ଦୁର୍ବାସା]]
|*[[ବିଚିତ୍ରବୀର୍ଯ୍ୟ]]
|*[[ଚିତ୍ରାଙ୍ଗଦ]]
|*[[ପରୀକ୍ଷିତ]]
|*[[ଧୃତରାଷ୍ଟ୍ର (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ପାଣ୍ଡୁ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ମାଦ୍ରୀ]]
|*[[କିନ୍ଦମ]]
|*[[କୃପାଚାର୍ଯ୍ୟ]]
|*[[ପୁରୋଚନ]]
|*[[ବିକର୍ଣ୍ଣ]]
|*[[ଦୁଃଶୀଳା]]
|*[[ଦୁଃଶାସନ]]
|*[[ହିଡ଼ିମ୍ବ]]
|*[[ହିଡ଼ିମ୍ବା]]
|*[[ଶାମ୍ବ (କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପୁତ୍ର)]]
|*[[ମୟାସୁର]]
|*[[ସତ୍ରାଜିତ୍‌]]
|*[[ନହୁଷ]]
|*[[ଜରାସନ୍ଧ]]
|*[[ସୁଶର୍ମା]]
|*[[ବକାସୁର]]
|*[[ଅଧିରଥ]]
|*[[ଅଂଶୁମାନ]]
|*[[ମୁଚୁକୁନ୍ଦ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଉଲୁପୀ]]
|*[[ଋଷ୍ୟଶୃଙ୍ଗ]]
|*[[ଅନିରୁଦ୍ଧ (ମହାଭାରତ)]]
|*[[ଭାନୁମତି (ଦୁର୍ଯୋଧନଙ୍କ ପତ୍ନୀ)]]
|*[[ଶୂରସେନ (ମହାଭାରତ)]]
}}
{{collapsible list
|title = ପାଳିତ ଦିବସ (୪୫)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଶାନ୍ତି ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଶୌଚାଳୟ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଜଳ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଆଜମା ଦିବସ]]
|* [[ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଦାରିଦ୍ର‍୍ୟ ଉନ୍ମୁଳନ ଦିବସ]]
|* [[ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଧବା ଦିବସ]]
|* [[ଅନ୍ତଃରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଅହିଂସା ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଘରଚଟିଆ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ମାନସିକ ସ୍ଵାସ୍ଥ୍ୟ ଦିବସ]]
|* [[ଅନ୍ତଃରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ]]
|* [[ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଗଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ କବିତା ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ମ୍ୟାଲେରିଆ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଜନସଂଖ୍ୟା ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଶରଣାର୍ଥୀ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ବୌଦ୍ଧିକ ସମ୍ପଦ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଖାଦ୍ୟ ଦିବସ]]
|* [[ଶିଶୁ ଶ୍ରମିକ ନିରୋଧ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଆତ୍ମହତ୍ୟା ନିରୋଧ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଦିବସ]]
|* [[ଓକିଲ ଦିବସ]]
|* [[ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କ୍ରୀତଦାସପ୍ରଥା ଉନ୍ମୁଳନ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଦୁଗ୍ଧ ଦିବସ]]
|* [[ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସୁରକ୍ଷା ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଉପଭୋକ୍ତା ଅଧିକାର ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ପୋଲିଓ ଦିବସ]]
|* [[ଜାତୀୟ ଆୟୁର୍ବେଦ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ଛାତ୍ର ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଶାକାହାରୀ ଦିବସ]]
|* [[ଜାତିସଂଘର ଅନ୍ତଃରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ପଶୁ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ସ୍ତନ୍ୟପାନ ସପ୍ତାହ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସାକ୍ଷରତା ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ଵ ସଞ୍ଚୟ ଦିବସ]]
|* [[ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଏକତା ଦିବସ]]
|* [[ଜାତୀୟ ଗଣିତ ଦିବସ (ଭାରତ)]]
|* [[ପିତୃ ଦିବସ]]
|* [[ଗୋଆ ମୁକ୍ତି ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଦିବସ]]
|* [[ଜାତୀୟ ସୁରକ୍ଷିତ ମାତୃତ୍ୱ ଦିବସ]]
|* [[ବିଶ୍ୱ ଚକୋଲେଟ ଦିବସ]]
|* [[ମାନବାଧିକାର ଦିବସ]]
|* [[ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଦିବସ]]
|* [[ପ୍ରବାସୀ ଭାରତୀୟ ଦିବସ]]
|* [[ସୁଶାସନ ଦିବସ]]
}}
{{collapsible list
|title = ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଓ ଅଭିନେତା (୨୦)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ଶିବା (୧୯୮୯ର ତେଲୁଗୁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର)]]
|* [[ରଣବୀର ସିଂ]]
|* [[ବିବାହ (୨୦୦୬ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[ସୈଫ ଅଲ୍ଲୀ ଖାନ]]
|* [[ଦବଙ୍ଗ]]
|* [[ମେରି କମ (୨୦୧୪ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[ଅଗ୍ନିପଥ (୧୯୯୦ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[ଡନ୍ (୨୦୦୬ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[ଗୋପାଲା ଗୋପାଲା (୨୦୧୫ର ତେଲୁଗୁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର)]]
|* [[କୁଛ୍ କୁଛ୍ ହୋତା ହୈ]]
|* [[ଲଗାନ (୨୦୦୧ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[ଆଶିକ୍-୨]]
|* [[ବାଜିରାଓ ମସ୍ତାନୀ (୨୦୧୫ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|* [[କଭି ଖୁସି କଭି ଗମ୍]]
|* [[କ୍ରିସ]]
|*[[ଦାମିନୀ (୧୯୯୩ର ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
|*[[ଜର୍ଜ ତିଆଡ଼ି]]
|*[[ଚାର୍ଲି ଚାପଲିନ୍]]
|*[[ରବି କିନ୍ନାଗି]]
|*[[ତୁଷାର କପୁର]]
}}
{{collapsible list
|title = ଗଣିତ ସମ୍ପର୍କୀୟ (୧୭)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ଭାରତୀୟ ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରଣାଳି]]
|*[[ପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ଗଣନ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ମୌଳିକ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ଯୌଗିକ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ସଂଖ୍ୟା ରେଖା]]
|*[[ଲଘିଷ୍ଠ ସାଧାରଣ ଗୁଣିତକ]]
|*[[ଗରିଷ୍ଠ ସାଧାରଣ ଗୁଣନୀୟକ]]
|*[[ଗୁଣନ]]
|*[[ହରଣ (ଗଣିତ)]]
|*[[ଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ଅଯୁଗ୍ମ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[ଅପରିମେୟ ସଂଖ୍ୟା]]
|*[[୧୩ (ସଂଖ୍ୟା)]]
|*[[ପଞ୍ଚଭୂଜ]]
|*[[ଷଡ଼ଭୂଜ]]
|*[[ଅଷ୍ଟଭୁଜ]]
}}
{{collapsible list
|title = ଓଡ଼ିଆ ମାସ (୧୨)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ମେଷ (ମାସ)]]
|*[[ବୃଷ (ମାସ)]]
|*[[ମିଥୁନ (ମାସ)]]
|*[[କର୍କଟ (ମାସ)]]
|*[[ସିଂହ (ମାସ)]]
|*[[କନ୍ୟା (ମାସ)]]
|*[[ତୁଳା (ମାସ)]]
|*[[ବିଛା (ମାସ)]]
|*[[ଧନୁ (ମାସ)]]
|*[[ମକର (ମାସ)]]
|*[[କୁମ୍ଭ (ମାସ)]]
|*[[ମୀନ (ମାସ)]]
}}
{{collapsible list
|title = ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ  (୫୬)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ଗତିକୃଷ୍ଣ ମିଶ୍ର]]
|* [[ନର୍ମଦା କର]]
|* [[ଶ୍ୟାମ୍ ପିତ୍ରୋଦା]]
|* [[ଏକତା କପୁର]]
|* [[କମଳା ପୂଜାରୀ]]
|* [[ଅରବିନ୍ଦ ଢାଲି]]
|* [[ଜୁଏଲ ଓରାମ]]
|* [[ୱୁନା ଭେଙ୍କଟ ବରାହ ବୁଚି ରାମଲିଙ୍ଗମ୍‌]]
|* [[ଜର୍ଜ ବର୍ଣ୍ଣାଡ ଶ]]
|* [[ଇଲୈୟାରାଜା]]
|* [[ଆଦର୍ଶ କୁମାର ଗୋଏଲ]]
|* [[ବିଜ୍ଞାନେଶ୍ଵର]] 
|* [[ଭେଲୁ ନାଚିୟାର]]
|* [[ଆଲ୍ଲୁରୀ ସୀତାରାମ ରାଜୁ]]
|* [[ବିଧାନ ଚନ୍ଦ୍ର ରାୟ]]
|* [[କେ. କାମରାଜ]]
|* [[ଆବୁଲ କଲାମ ଆଜାଦ]]
|* [[ଗୋବିନ୍ଦ ବଲ୍ଲଭ ପନ୍ତ]]
|* [[ଚିଦାମ୍ବରମ ସୁବ୍ରମଣ୍ୟମ]]
|* [[ଗୋପୀନାଥ ବର୍ଦ୍ଦୋଳି]]
|* [[ପୁରୁଷୋତ୍ତମଦାସ ଟଣ୍ଡନ]]
|* [[ଭଗବାନ ଦାସ]]
|* [[ଧଣ୍ଡୋ କେଶବ କାର୍ଭେ]]
|* [[ପାଣ୍ଡୁରଙ୍ଗ ବାମନ କାଣେ]]
|* [[ଏମ. ଜି. ରାମଚନ୍ଦ୍ରନ]]
|* [[ଭୀମସେନ ଜୋଶୀ]]
|* [[ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣ]]
|* [[ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଅଗ୍ରୱାଲ]]
|* [[ମହମ୍ମଦ ଅଲ୍ଲୀ ଜିନ୍ନା]]
|* [[ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ମହାଦେବ ମନ୍ଦିର]]
|* [[ଲିଓ ଟଲଷ୍ଟୟ]]
|* [[ଆମେରିଗୋ ଭେସପୁଚି]]
|* [[ବାଲ୍ମିକୀ]]
|* [[କଣାଦ (ମୁନି)]]
|* [[ବସବେଶ୍ଵର]]
|* [[କୁମାରିଲ ଭଟ୍ଟ]]
|* [[ହଂସା ଜୀବରାଜ ମେହେଟ୍ଟା]]
|* [[ସାରିପୁତ୍ତ]]
|* [[ପ୍ରିୟବ୍ରତ ଦାସ]]
|* [[ମିତ୍ରଭାନୁ ଗଉନ୍ତିଆ]]
|* [[ଗୋବିନ୍ଦ ମାଥୁର]]
|* [[ଶ୍ୟାମ ବେନେଗାଲ]]
|* [[ଷ୍ଟୀଭ ଇରୱିନ]]
|* [[ବ୍ରାଡ଼ ପିଟ]]
|* [[ମହାଶ୍ଵେତା ଦେବୀ]]
|* [[ଭାଲଚନ୍ଦ୍ର ନେମାଡ଼େ]]
|* [[ଭୂପେନ ହଜାରିକା]]
|* [[ଇନ୍ଦିରା ଗୋସ୍ଵାମୀ]]
|* [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର କେଶବଲାଲ ଶାହା]]
|* [[ବିଷ୍ଣୁ ଦେ]]
|* [[ଚନ୍ଦ୍ରିକା କୁମାରତୁଙ୍ଗା]]
|* [[ରାନିଲ ବିକ୍ରମସିଙ୍ଘେ]]
|* [[ରଣସିଂହେ ପ୍ରେମଦାସ]]
|* [[ଡନ୍ ଷ୍ଟିଫେନ୍ ସେନାନାୟକେ]]
|* [[ଶିରାନୀ ବନ୍ଦରନାଇକେ]]
|* [[ଅଶୋକ ଡି ସିଲ୍‌ଭା]]
}}
{{collapsible list
|title = ଭୌଗୋଳିକ ସ୍ଥଳବିଶେଷ (୨୪)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ନିର୍ମଳଝର]]
|* [[ବାଲିବନ୍ଧ]] 
|* [[ଅଡବା]]
|* [[ତୁମୁଡ଼ିବନ୍ଧ]]
|* [[ଅର୍ସଲା]] 
|* [[ଭାଲେର]]
|* [[ବାଲିପଦର]]
|* [[କଣ୍ଟାବଣିଆ]] 
|* [[ମାଥିଲି]] 
|* [[ଚଉଠିଆ]] 
|* [[ଢେଙ୍କିକୋଟ]] 
|* [[କରାତଳି]]
|* [[ବାଘହାଣ୍ଡି]]
|* [[ସୁନାଧାର]] 
|* [[ଗୋଳନ୍ଥରା]] 
|* [[ରିମୁଳି]] 
|* [[ଶରଣକୁଳ]] 
|* [[ସେରାଙ୍ଗ]]
|* [[ଆଠମଲ୍ଲିକ ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ]]
|* [[କେନ୍ଦୁଝର ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ]]
|* [[ତାଳଚେର ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ]]
|*[[ଦାଣ୍ଡମୁକୁନ୍ଦପୁର]]
|*[[ଢେଙ୍କାନାଳ ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ]]
|*[[ନୟାଗଡ଼ ଗଡ଼ଜାତ ରାଜ୍ୟ]]
}}
{{collapsible list
|title = ଶୈକ୍ଷିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ  (୦୬)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ବିନାୟକ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|*[[ଭୋଳାନାଥ ବିଦ୍ୟାପୀଠ, ପୁରୀ]]
|*[[ଶୈଳବାଳା ମହିଳା ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|*[[ବକ୍ସି ଜଗବନ୍ଧୁ ବିଦ୍ୟାଧର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|*[[ଉପେନ୍ଦ୍ରନାଥ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, ସୋର]]
|*[[ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷା ପରିଷଦ, ଓଡିଶା]]
}}
{{collapsible list
|title = ଜଗନ୍ନାଥ ସଂସ୍କୃତି ସମ୍ପର୍କିତ ଲେଖାଗୁଡ଼ିକ (୧୬)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[କଳ୍ପବଟ]]
|* [[ଆଜ୍ଞାମାଳ]]
|* [[ଅଭୟ ଚରଣାରବିନ୍ଦ ଭକ୍ତିବେଦାନ୍ତ ସ୍ଵାମୀ ପ୍ରଭୁପାଦ]]
|* [[ଆଲମଚଣ୍ଡି]]
|* [[ଗୋବର୍ଦ୍ଧନ ପୀଠ]]
|* [[ନିଳାଦ୍ରୀ ବିଜେ]]
|* [[ମେଘନାଦ ପ୍ରାଚୀର]] 
|* [[ଲକ୍ଷ୍ମୀ ପୁରାଣ]]
|* [[ମୁକୁନ୍ଦ ଦେବ]]
|* [[ବାଇଶି ପାହାଚ]]
|* [[ମୁକ୍ତି ମଣ୍ଡପ]]
|* [[ପତି ମହାପାତ୍ର]]
|* [[ନୀଳାଦ୍ରି ମହୋଦୟ]]
|* [[ବାରାହୀ ଦେଉଳ, ଚଉରାଶି]]
|* [[ବଡ଼ଛତା ମଠ]]
|* [[ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୫]]
}}

{{collapsible list
|title = ରାୟଗଡା ଜିଲ୍ଲା ସମ୍ପର୍କରେ ଥିବା ଲେଖାଗୁଡ଼ିକ (୬୪)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ପଦ୍ମପୁର, ରାୟଗଡ଼ା|ପଦ୍ମପୁର]]
|* [[ବିଶ୍ଵନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
|* [[ମା ମାର୍କମା ମନ୍ଦିର]]
|* [[ଅର୍ଜୁନ ଗମାଙ୍ଗ]]
|* [[ଚାଟିକଣା]]
|* [[ନାଗଭୂଷଣ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
|* [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ ହାସପାତାଳ, ବିଷମ କଟକ]]
|* [[ମଝିଘରିଆଣୀ ମନ୍ଦିର]]
|* [[ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ ହାଇସ୍କୁଲ]]
|* [[ଗୁଣୁପୁର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|* [[ନୀଳକଣ୍ଠେଶ୍ଵର ଶିବ ମନ୍ଦିର, ପଦ୍ମପୁର]]
|* [[ସରକାରୀ ହାଇସ୍କୁଲ,ଗୁଣୁପୁର]]
|* [[ପାଇକପଡା, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[କୁଜେନ୍ଦ୍ରି]]
|* [[ଜେକେପୁର]]
|* [[କାଶିପୁର, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଥେରୁବାଲି]]
|* [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ବକ୍ସିପାତ୍ର]]
|* [[ରାୟଗଡ଼ା ସ୍ଵୟଂଶାସିତ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|* [[ଗୋଡିଆବନ୍ଧ]]
|* [[ମୀନଝୋଲା]]
|* [[ହାତୀପଥର, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଭୀମଶଙ୍କର ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ (ଡାକିନ୍ୟାଂ), ଭୀମପୁର]]
|* [[ଝୁଲନ୍ତା ପୋଲ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଠକ୍କର ବାପା ଆଶ୍ରମ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ମହର୍ଷି ବିଦ୍ୟା ମନ୍ଦିର, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ମଙ୍ଗେଇ ଗମାଙ୍ଗ]]
|* [[ଗୀତା ମହାଳିକ]]
|* [[ଜବାହର ନବୋଦୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଚଇତି ମହୋତ୍ସବ , ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଜିଲ୍ଲା ଆଇନସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ବିଡିକା]]
|* [[ସରକାରୀ ବିଜୟାନନ୍ଦ ହାଇସ୍କୁଲ, ପଦ୍ମପୁର]]
|* [[ବଂଶଧାରା ନଦୀ]]
|* [[ନାଗାବଳୀ ନଦୀ]]
|* [[ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲାର ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିର]]
|* [[କୁମୁଡାବାଲି]] 
|* [[ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର, ଗୁଣପୁର]]
|* [[ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମନ୍ଦିର, ଥେରୁବାଲି]]
|* [[ଗୋପୀନାଥ ମନ୍ଦିର, ଲିହୁରୀ]]
|* [[ଗୁଣପୁର ରେଳ ଷ୍ଟେସନ]]
|* [[ରାୟଗଡ଼ା ରେଳ ଷ୍ଟେସନ]]
|* [[ତପନ ମିଶ୍ର]]
|* [[ଶାନ୍ତି ଦେବୀ]]
|* [[ରତନ ଦାସ]]
|* [[ଡିଭାଇନ ପବ୍ଳିକ ସ୍କୁଲ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଟିକିରି]]
|* [[ଭାଲିଆପଦର]] 
|* [[ହାଟମୁନିଗୁଡ଼ା]]
|* [[ନେକାଣ୍ଟି ଭାସ୍କର ରାଓ]]
|* [[ସରକାରୀ ଗୋପବନ୍ଧୁ ପୌର ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ସାଙ୍କେଶ]]
|* [[ହନୁମାନ ମନ୍ଦିର, ରାୟଗଡ଼]]
|* [[ଦୀପ୍ତି କନ୍‌ଭେଣ୍ଟ ସ୍କୁଲ, ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଶ୍ରୀରଙ୍ଗ ନାୟକ]]
|* [[ହେମାବତୀ ଗମାଙ୍ଗ]]
|*[[ଶିବପ୍ରସାଦ ଗନ୍ତାୟତ]]
|*[[ହରିଶ୍ଚନ୍ଦ୍ର ବକ୍ସିପାତ୍ର]]
|*[[ଲାଲ ବିହାରୀ ହିମିରିକା]]
|*[[ସପ୍ତଗିରି ଶଙ୍କର ଉଲ୍ଲାକା]]
|*[[ଜଗନ୍ନାଥ ସାରକା]]
|*[[ରିତେଶ ଅଗ୍ରୱାଲ]]
}}
{{collapsible list
|title = ଭାରତୀୟ ଆଇନ ସମ୍ପର୍କରେ (୫୫)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|*[[ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ନ୍ୟାୟୀକ ନିଯୁକ୍ତି ଆୟୋଗ]]
|*[[ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ଆଇନ]]
|*[[ଭାରତର ନ୍ୟାୟୀକ ବ୍ୟବସ୍ଥା]]
|*[[ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡ ସଂହିତା,୧୮୬୦]]
|*[[ଓଡ଼ିଶା ଲୋକସେବା ଅଧିକାର ଅଧିନିୟମ, ୨୦୧୨]]
|*[[ଅଗ୍ରୀମ ଜାମିନ]]
|*[[ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ବିବାହ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୪]]
|*[[ହିନ୍ଦୁ ବିବାହ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୫]]
|*[[ଭାରତରେ ଜନହିତ ମାମଲା]]
|*[[ମହାଭିଯୋଗ]]
|*[[ବିବାହ ବିଚ୍ଛେଦ]]
|*[[ତିନି ତଲାକ]]
|*[[ନ୍ୟାୟାଧୀଶଙ୍କ (ନିଯୁକ୍ତି ସମ୍ବନ୍ଧିତ) ତିନି ମାମଲା]]
|*[[ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାର (ସଂଶୋଧନ) ଅଧିନିୟମ, ୨୦୦୫]]
|*[[ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୬]]
|*[[ହିନ୍ଦୁ ବିଧବା ପୁନର୍ବିବାହ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୫୬]]
|*[[ମିତାକ୍ଷରା]]
|*[[ଦାୟଭାଗ]]
|*[[ବାଲ୍ୟ ବିବାହ ନିଷେଧ ଅଧିନିୟମ, ୨୦୦୬]]
|*[[ମହମ୍ମଦ ଅହମଦ ଖାଁ ବନାମ ଶାହା ବାନୁ ବେଗମ]]
|*[[ବାଦୀ]]
|*[[ପ୍ରତିବାଦୀ]]
|*[[ସତୀ ପ୍ରଥା ନିଷେଧ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୮୭]]
|*[[ଭାରତୀୟ ଆଇନରେ ବ୍ୟଭିଚାର]]
|*[[ପାରିବାରିକ ଅଦାଲତ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୮୪]]
|*[[ବିଶାଖା ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନେ ବନାମ ରାଜସ୍ଥାନ ସରକାର]]
|*[[କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ମହିଳାଙ୍କ ଯୌନ ଉତ୍ପୀଡନ (ନିଷେଧ, ନିବାରଣ ତଥା ପ୍ରତିକାର) ଅଧିନିୟମ, ୨୦୧୩]]
|*[[କେଶବାନନ୍ଦ ଭାରତୀ ବନାମ କେରଳ ସରକାର]]
|*[[ଆର୍ଯ୍ୟ ବିବାହ ବୈଧିକରଣ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୩୭]]
|*[[ମାନସିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଅଧିନିୟମ, ୨୦୧୭]]
|*[[ମହିଳାଙ୍କୁ ଅଶ୍ଳୀଳ ଭାବେ ପ୍ରଦର୍ଶନ (ନିଷେଧ) ଅଧିନିୟମ, ୧୯୮୬]]
|*[[ଜମି ଅଧିଗ୍ରହଣ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୯୪]]
|*[[ଧନକର ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୭]]
|*[[ଓଡ଼ିଶା (ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ) ଅଧିନିୟମ, ୨୦୧୧]]
|*[[ହିନ୍ଦୁ ଦତ୍ତକଗ୍ରହଣ ଓ ଭରଣପୋଷଣ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୫୬]]
|*[[ମକଦ୍ଦମା ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୮୭]]
|*[[ଶପଥ ଅଧିନିୟମ,୧୯୬୯]]
|*[[ପୋଲିସ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୬୧]]
|*[[ଜୋସେଫ ସାଇନ ବନାମ ଭାରତ ସରକାର]]
|*[[ଶବରୀମାଳା ମନ୍ଦିର ମାମଲା]]
|*[[ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବନାମ ଭାରତ ସରକାର]]
|*[[ରାଜନୀତିର ଅପରାଧିକରଣରେ ଅଦାଲତି ଫଇସଲା]]
|*[[ଜାତୀୟ ଆଇନ ସେବା ଦିବସ]]
|*[[ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଅଷ୍ଟମ ପରିଶିଷ୍ଟ]]
|*[[ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ସପ୍ତମ ପରିଶିଷ୍ଟ]]
|*[[ଲୋକ ଅଦାଲତ]]
|*[[ସ୍ତ୍ରୀଧନ]]
|*[[ଆର୍ବିଟ୍ରେସନ ବା ମଧ୍ୟସ୍ଥତା]]
|*[[ଓଡ଼ିଶା COVID-19 ନିୟମାବଳୀ,୨୦୨୦]]
|*[[ବାୟୁ (ପ୍ରଦୂଷଣ ନିବାରଣ ଓ ନିରାକରଣ) ଅଧିନିୟମ, ୧୯୮୧]]
|*[[ମାଲାବାର ବିବାହ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୯୬]]
|*[[ଜାତୀୟ ଆଇନ ସେବା ପ୍ରାଧିକରଣ ( NALSA) ବନାମ ଭାରତ ସରକାର]]
|*[[ଓଡ଼ିଶା ଗୋହତ୍ୟା ନିଷେଧ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୬୦]]
|*[[ଓଡ଼ିଶା ମାନବ ଅଧିକାର ଆୟୋଗ]]
|*[[ବିଦେଶ ବିବାହ ଅଧିନିୟମ, ୧୯୬୯]]
}}
{{collapsible list
|title = କିଛି ଲେଖା ମୋ ଦ୍ଵାରା ପରିବର୍ଦ୍ଧିତ (୨୦)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ମହା ଅଣସର]]
|* [[ରାୟଗଡ଼ା ଜିଲ୍ଲା]] 
|* [[ରାୟଗଡ଼ା]]
|* [[ଓଡ଼ିଶା ଉଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ]]
|* [[ଇସ୍କନ]] 
|* [[ରାମାୟଣ]]
|* [[ବିଷମ କଟକ]]
|* [[ସର୍ବପଲ୍ଲୀ ରାଧାକୃଷ୍ଣନ]] 
|* [[ଢଗ ଢମାଳି]] 
|* [[ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ]] 
|* [[ଶକୁନ୍ତଳା ଦେବୀ]] 
|* [[ତାତ୍ୟା ତୋପେ]]
|* [[୧ (ସଂଖ୍ୟା)]]
|* [[ମିଶାଣ]]
|* [[୨ (ସଂଖ୍ୟା)|୨]]
|* [[୩ (ସଂଖ୍ୟା)|୩]]
|* [[ତ୍ରିଭୁଜ]]
|* [[ରଘୁରାମ ରାଜନ]]
|* [[କମଳା ନେହେରୁ]]
|* [[ସତ୍ୟନାରାୟଣ ରାଜଗୁରୁ]]
}}
{{collapsible list
|title = ରାଶି ଓ ନକ୍ଷତ୍ର (୪୧)
|framestyle=border:1px solid blue; background:#DFFFDF; width:99%; padding:4px; margin-bottom:10px
|* [[ଅଶ୍ଵିନୀ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[ଭରଣୀ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[କୃତ୍ତିକା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[ରୋହିଣି (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[ମୃଗଶିରା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[ଆର୍ଦ୍ରା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|* [[ପୁନର୍ବସୁ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ପୁଷ୍ୟା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଅଶ୍ଳେଷା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ମଘା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ପୂର୍ବ ଫାଲ୍‌ଗୁନୀ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଉତ୍ତର ଫାଲ୍‌ଗୁନୀ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ହସ୍ତା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଚିତ୍ରା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ସ୍ଵାତି (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ବିଶାଖା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଅନୁରାଧା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଜ୍ୟେଷ୍ଠା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ମୂଳା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ପୂର୍ବାଷାଢ଼ା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଉତ୍ତରାଷାଢ଼ା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଶ୍ରବଣା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଧନିଷ୍ଠା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଶତଭିଷା (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ପୂର୍ବ ଭାଦ୍ରପଦ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ଉତ୍ତର ଭାଦ୍ରପଦ (ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ରେବତୀ(ନକ୍ଷତ୍ର)]]
|*[[ମଇ ଦିବସ]]
|*[[ନକ୍ଷତ୍ର]]
|*[[ମେଷ (ରାଶି)]]
|*[[ବୃଷ (ରାଶି)]]
|*[[ମିଥୁନ (ରାଶି)]]
|*[[କର୍କଟ (ରାଶି)]]
|*[[ସିଂହ (ରାଶି)]]
|*[[କନ୍ୟା (ରାଶି)]]
|*[[ତୁଳା (ରାଶି)]]
|*[[ବିଛା (ରାଶି)]]
|*[[ଧନୁ (ରାଶି)]]
|*[[ମକର (ରାଶି)]]
|*[[କୁମ୍ଭ (ରାଶି)]]
|*[[ମୀନ (ରାଶି)]]
}}

==ଜାଣିବା ନିମନ୍ତେ ଦେଖନ୍ତୁ ==
* [[ସହଯୋଗ:ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିବେ କେମିତି|ଓଡ଼ିଆରେ ଟାଇପ କରିବେ କେମିତି?]]

ମୋତେ ଫେସ୍‌ବୁକରେ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବେ ?  ତାହେଲେ ଏହି ଲିଙ୍କ ଉପରେ କ୍ଲିକ କରନ୍ତୁ 
[[File:Facebook icon.svg|22px|alt=Meet me at Facebook|link=http://www.facebook.com/harihar.satapathy]]

 {{My sandbox}} 

[https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AC%E0%AD%8D%E0%AD%9F%E0%AC%AC%E0%AC%B9%E0%AC%BE%E0%AC%B0%E0%AC%95%E0%AC%BE%E0%AC%B0%E0%AD%80:Hpsatapathy/sandbox1 &quot;My sandbox1&quot;]

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ଉଇକିଆଳି]]
[[Category:ଓଡ଼ିଆ ଉଇକିଆଳି]]

[[en:User:hpsatapathy]]
[[Category:User or|{{PAGENAME}}]]
&lt;noinclude&gt;
[[Category:User or-N|{{PAGENAME}}]]
&lt;br /&gt;
&lt;br /&gt;
{{ମହିଳା ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୧୮}}</text>
      <sha1>97zixr900gxpylm269mx9kr7kzgvyem</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ବ୍ୟବହାରକାରୀ:MKar/ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି</title>
    <ns>2</ns>
    <id>55314</id>
    <revision>
      <id>555907</id>
      <parentid>554926</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T12:12:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555907</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22878" sha1="qillr1pihwq0400lhe2epbqmbxb46a1" xml:space="preserve">ରାଜ୍ୟରେ ଏବେ ଆୟୋଜିତ ସାହିତ୍ୟ ଉତ୍ସବମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ‘ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ବିଷୁବ ଉତ୍ସବ’ ହେଉଛି ସର୍ବ ପୁରାତନ । ଦୀର୍ଘ ୭୦ ବର୍ଷ ଧରି କଟକରେ ଓଡ଼ିଆ ନୂଆ ବର୍ଷ ବା ବିଷୁବ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଅବସରରେ ଏହା ଆୟୋଜିତ ହୋଇଆସୁଛି । ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ଖବରକାଗଜ ଓ ମାସିକ ସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକା ‘ଝଙ୍କାର’ର ପ୍ରକାଶକ ‘ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି’ ପକ୍ଷରୁ ଏହା ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥାଏ । ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ରର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା, ସାହିତ୍ୟିକ ତଥା ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ [[ହରେକୃଷ୍ଣ ମହତାବ]] ଏହି ଉତ୍ସବ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;https://odia.yourstory.com/read/9eeaad4282/-&lt;/ref&gt;
==ବିଷୁବ ପୁରସ୍କାର==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ବିଜୟ ନାୟକ (ସାହିତ୍ୟିକ)|ବିଜୟ ନାୟକ]],୨୦୨୩&lt;ref&gt;{{cite web |title=୧୨ରୁ ୭୪ତମ ବିଷୁବ ମିଳନ |url=https://www.theprajatantra.org/prajatantra/uploads/epaper/2023-04/642a5acd38935.jpg |publisher=ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି |accessdate=14 April 2023 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20230414174421/https://www.theprajatantra.org/prajatantra/uploads/epaper/2023-04/642a5acd38935.jpg |archivedate=14 April 2023 |page=୧}}&lt;/ref&gt; {{Q|Q115952879}}
* [[ମମତା ଦାଶ]] (୨୦୨୨)
* [[ଅମରେଶ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୨୧)
* [[ହରପ୍ରସାଦ ଦାସ]] (୨୦୨୦)
* [[ହରିହର ମିଶ୍ର]], ୨୦୧୯&lt;ref&gt;{{cite web |title=କବି ହରିହର ମିଶ୍ର ପାଇବେ ବିଷୁବ ସମ୍ମାନ |url=http://sambad.in/state/kabi-harihar-mishra-to-gets-bisuba-samman-341016/ |publisher=sambad.in |accessdate=11 April 2019}}&lt;/ref&gt;
* [[ଦେବଦାସ ଛୋଟରାୟ]], ୨୦୧୮&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଦେବଦାସ ଛୋଟରାୟଙ୍କୁ ବିଷୁବ ପୁରସ୍କାର |url=http://sambad.in/state/devdas-chhotray-gets-vishuba-awards-121519/ |publisher=sambad.in |accessdate=11 April 2019}}&lt;/ref&gt;
* [[ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ସାମଲ]] (୨୦୧୭)
* [[ନଟବର ଶତପଥୀ]], ୨୦୧୬
* [[ଦିନନାଥ ପାଠୀ]], ୨୦୧୫
* [[ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ଶତପଥୀ]] (୨୦୧୪)
* [[ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ନାୟକ]] (୨୦୧୩) 
* [[ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାନ୍ତି]], ୨୦୧୨ &lt;ref&gt;http://orissamatters.com/2012/04/13/poet-pramod-mohanty-felicitated-with-bishuba-samman/&lt;/ref&gt;
* [[ଗଗନେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଦାଶ]], ୨୦୧୧
* [[ସୌଭାଗ୍ୟ କୁମାର ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୦)
* [[ସର୍ବେଶ୍ୱର ଦାସ]] (୨୦୦୯)
* [[ସୌରୀନ୍ଦ୍ର ବାରିକ]] (୨୦୦୮)
* [[ଜୟନ୍ତ ମହାପାତ୍ର]] (୨୦୦୭)
* [[ଉମାଶଙ୍କର ପଣ୍ଡା]] (୨୦୦୬)
* [[ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ମିଶ୍ର]] (୨୦୦୫)
* [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର କିଶୋର ପଣ୍ଡା]] (୨୦୦୪)
* [[ଦାଶରଥି ଦାସ]] (୨୦୦୩)
* [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]] (୨୦୦୨)
* [[ଦୀପକ ମିଶ୍ର]] (୨୦୦୧) 
* [[ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି]], ୨୦୦୦&lt;ref name=&quot;mta sa&quot;&gt;{{cite web |title=meet the author Binapani Mohanty |url=http://sahitya-akademi.gov.in/library/meettheauthor/binapani_mohanty.pdf |publisher=sahitya-akademi.gov.in |accessdate=26 July 2020}}&lt;/ref&gt;
* [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବେହେରା]] (୧୯୯୯)
* [[ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଦାସ]] (୧୯୯୮)
* [[ବ୍ରଜନାଥ ରଥ]] (୧୯୯୭)
* [[ଶାନ୍ତନୁ କୁମାର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]], ୧୯୯୬&lt;ref&gt;{{cite book|title=Orissa reference: glimpses of Orissa|url=http://books.google.com/books?id=1RBuAAAAMAAJ|year=2001|publisher=TechnoCAD Systems}}&lt;/ref&gt;
* [[ପ୍ରତିଭା ରାୟ]] (୧୯୯୫)
* [[ବିଭୂତି ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୧୯୯୪)
* [[ଗୋପାଳ ଛୋଟରାୟ]] (୧୯୯୩)
* [[କିଶୋରୀ ଚରଣ ଦାସ]] (୧୯୯୨)
* [[ରମାକାନ୍ତ ରଥ]] (୧୯୯୧)
* [[ଚିନ୍ତାମଣି ବେହେରା]] (୧୯୯୦)
* [[ରାଜକିଶୋର ରାୟ]] (୧୯୮୯)
* [[ରାଧାମୋହନ ଗଡ଼ନାୟକ]] (୧୯୮୮)
* [[ମନୋଜ ଦାସ]] (୧୯୮୭)
* [[ବଂଶୀଧର ମହାନ୍ତି]], ୧୯୮୬
* [[ନଟବର ସାମନ୍ତରାୟ]] (୧୯୮୫)
* [[ଜଗନ୍ନାଥ ପ୍ରସାଦ ଦାସ]] (୧୯୮୪)
* [[ସୀତାକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର]] (୧୯୮୩)

{{div col end}}

==ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର (ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ସାହିତ୍ୟ-ସମାଲୋଚନା) ==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ବଂଶୀଧର ମହାନ୍ତି]],୧୯୭୦ 
* [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପାଣିଗ୍ରାହୀ]],୧୯୭୧
* [[ବାମାଚରଣ ମିତ୍ର]],୧୯୭୨
* [[ନଟବର ସାମନ୍ତରାୟ]],୧୯୭୩
* [[ବୈଦ୍ୟନାଥ ମିଶ୍ର]], ୧୯୭୪ 
* [[ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ରଥ]] (୧୯୭୪)&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ରଥ ସଂକଳନ |url=http://odiabibhaba.in/chandrasekhar-rath/ |publisher=odiabibhaba.in |accessdate=11 April 2019}}&lt;/ref&gt;
* [[କେ. ଏସ. ଆର. ମୂର୍ତ୍ତି]] ଓ [[ଦେବକାନ୍ତ ମିଶ୍ର]], ୧୯୭୫
* [[ଭୁବନେଶ୍ୱର ବେହେରା]],୧୯୭୬
* [[ଗଙ୍ଗାଧର ବଳ]],୧୯୭୭
* [[ବାସୁଦେବ ସାହୁ]],୧୯୭୮
* [[କୃଷ୍ଣଚରଣ ବେହେରା]],୧୯୭୯
* [[ଦାଶରଥି ଦାସ]],୧୯୮୦&lt;ref&gt;{{cite web|last1=ବିଶୋଇ|first1= ମମତା|title=ସତ୍ ସମାଲୋଚକ ଦାଶରଥି ଦାସ |url=http://online.fliphtml5.com/dblk/tcdr/#p=33|publisher=ସତ୍ୟବାଦୀ|accessdate=1 September 2016}}&lt;/ref&gt; 
* [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]],୧୯୮୧
* [[ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର]],୧୯୮୨
* [[କୃଷ୍ଣଚରଣ ସାହୁ]],୧୯୮୩
* [[ରମାକାନ୍ତ ବେହେରା]],୧୯୮୪
* [[ହେମନ୍ତ କୁମାର ଦାସ]],୧୯୮୫
* [[ଅସିତ କବି]],୧୯୮୬
* [[ପଠାଣି ପଟ୍ଟନାୟକ]],୧୯୮୭
* [[ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ମିଶ୍ର]],୧୯୮୮
* [[ନୀଳାଦ୍ରି ଭୂଷଣ ହରିଚନ୍ଦନ]],୧୯୮୯ 
* [[ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ସାମଲ]],୧୯୯୦
* [[ଜାନକୀ ବଲ୍ଲଭ ମହାନ୍ତି]],୧୯୯୧
* [[ବେଣୁଧର ରାଉତ]],୧୯୯୨
* [[ଇନ୍ଦୁ ମିଶ୍ର]],୧୯୯୩
* [[ବିଜୟ ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର]],୧୯୯୪
* [[ମଧୁସୂଦନ ପତି]],୧୯୯୫
* [[ଆଦିକନ୍ଦ ସାହୁ]],୧୯୯୬
* [[ରବି ରାୟ]],୧୯୯୭
* [[ନଟବର ଶତପଥୀ]],୧୯୯୮
* [[ବିଜୟ ନନ୍ଦ]],୧୯୯୯
* [[ସୁଲୋଚନା ଦାସ ]] (୨୦୦୦)
* [[ଗଗନେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଦାଶ]] (୨୦୦୧)
* [[କେଶବ ଚନ୍ଦ୍ର ମେହେର]] (୨୦୦୨)
* [[କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ଭୂୟାଁ]] (୨୦୦୩)
* [[ପଞ୍ଚାନନ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୪)
* [[ଉମେଶ ପତ୍ରୀ]] (୨୦୦୫)
* [[ସଂଘମିତ୍ରା ମିଶ୍ର]] (୨୦୦୬)
* [[ବାବାଜୀ ଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୦୭)
* [[ସ୍ମିତା ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୮)
* [[ଫଣୀନ୍ଦ୍ରଭୂଷଣ ନନ୍ଦ]] (୨୦୦୯)
* [[କଇଳାଶ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୦)
* [[ବାଉରୀବନ୍ଧୁ କର]] (୨୦୧୧)
* [[ଅଜୟ କୁମାର ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୨)
* [[କୁମୁଦିନୀ ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୩)
* [[ସୌଦାମିନୀ ନନ୍ଦ]] (୨୦୧୪)
* [[ଫକୀରମୋହନ ସାହୁ]] (୨୦୧୫)
* [[ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୬)
* [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ ]] (୨୦୧୭)
* [[ବିଜୟ କୁମାର ଶତପଥୀ]] (୨୦୧୮)
* [[କୁମୁଦଚନ୍ଦ୍ର ଦାଶ]] (୨୦୧୯)
* [[କୈଳାସ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାଶ]] (୨୦୨୦)
* [[କୁମୁଦ ରଂଜନ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]] (୨୦୨୧)
* [[ଗୁରୁଚରଣ ବେହେରା]] (୨୦୨୨)
* [[ଅରବିନ୍ଦ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୨୩)
{{div col end}}

==ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର (କବିତା) ==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି]] (୧୯୬୧)&lt;ref name=&quot;mta sa&quot;&gt;&lt;/ref&gt;
* [[ରମାକାନ୍ତ ରଥ]] (୧୯୭୦)
* [[ସୀତାକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର]] (୧୯୭୧)
* [[ଚିନ୍ତାମଣି ବେହେରା]] (୧୯୭୨)
* [[ଦୁର୍ଗାଚରଣ ପରିଡ଼ା]] (୧୯୭୩)
* [[ବ୍ରଜନାଥ ରଥ]] (୧୯୭୪)
* [[ଶ୍ରୀନିବାସ ଉଦ୍‌ଗାତା]] (୧୯୭୪)
* [[ସୌଭାଗ୍ୟ କୁମାର ମିଶ୍ର]] (୧୯୭୫)
* [[ଦୀପକ ମିଶ୍ର]] (୧୯୭୬)
* [[ହରିହର ମିଶ୍ର]] (୧୯୭୭)
* [[ଜଗନ୍ନାଥ ପ୍ରସାଦ ଦାସ]] (୧୯୭୮)
* [[କମଳାକାନ୍ତ ଲେଙ୍କା]] (୧୯୭୯)
* [[ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ମିଶ୍ର]] (୧୯୮୦)
* [[ପ୍ରତିଭା ଶତପଥୀ]] (୧୯୮୧)
* [[ନୃସିଂହ କୁମାର ରଥ]] (୧୯୮୨)
* [[ଜୟକୃଷ୍ଣ ବାରିକ]] (୧୯୮୩)
* [[ଗୋପାଳକୃଷ୍ଣ ରଥ]] (୧୯୮୪)
* [[ବ୍ରହ୍ମୋତ୍ରୀ ମହାନ୍ତି]] (୧୯୮୫)
* [[ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ନାୟକ]] (୧୯୮୬)
* [[ସୌରୀନ୍ଦ୍ର ବାରିକ]] (୧୯୮୭)
* [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ତ୍ରିପାଠୀ (କବି)|କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ତ୍ରିପାଠୀ]] (୧୯୮୮)
* [[ରବି ସିଂ]] (୧୯୮୯)
* [[ଦେବଦାସ ଛୋଟରାୟ]] (୧୯୯୦)
* [[ପ୍ରହରାଜ ସତ୍ୟନାରାୟଣ ନନ୍ଦ]] (୧୯୯୧)
* [[ଉମାଶଙ୍କର ପଣ୍ଡା]] (୧୯୯୨)
* [[ହରପ୍ରସାଦ ଦାସ]] (୧୯୯୩)
* [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର କିଶୋର ପଣ୍ଡା]] (୧୯୯୪)
* [[ଶକୁନ୍ତଳା ଦେବୀ]] (୧୯୯୫)
* [[ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାନ୍ତି]] (୧୯୯୬)
* [[ଜେନାମଣି ନରେନ୍ଦ୍ର କୁମାର]] (୧୯୯୭)
* [[ନୃସିଂହ ତ୍ରିପାଠୀ]] (୧୯୯୮)
* [[ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ଦାସ]] (୧୯୯୯)
* [[ଭଗବାନ ଜୟସିଂହ]] (୨୦୦୦)
* [[ମମତା ଦାଶ]] (୨୦୦୧)
* [[ଅମରେଶ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୦୨)
* [[ଶତ୍ରୁଘ୍ନ ପାଣ୍ଡବ]] (୨୦୦୩)
* [[ପ୍ରବାସିନୀ ମହାକୁଡ଼ ତିୱାରୀ]] (୨୦୦୪)
* [[ହରିଶଙ୍କର ବଡ଼ପଣ୍ଡା]] (୨୦୦୫)
* [[ସୁନୀଲ କୁମାର ପୃଷ୍ଟି]] (୨୦୦୬)
* [[ଦିଲ୍ଲୀପ ଦାସ]] (୨୦୦୭)
* [[ଗିରିଜା କୁମାର ବଳୀୟାରସିଂହ]] (୨୦୦୮)
* [[ଅପର୍ଣ୍ଣା ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୯)
* [[ହୃଷୀକେଶ ମଲ୍ଲିକ]] (୨୦୧୦)
* [[ବିପିନ ନାୟକ]] (୨୦୧୧)
* [[ଅମରେନ୍ଦ୍ର ଖଟୁଆ]] (୨୦୧୨)
* [[ବୀଣାପାଣି ପଣ୍ଡା]] (୨୦୧୩)
* [[ସେନାପତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ କେଶରୀ]] (୨୦୧୪)
* [[ବିରଜା ବଳ]] (୨୦୧୫)
* [[ଅଶ୍ୱିନୀ କୁମାର ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୬)
* [[ବଂଶୀଧର ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]] (୨୦୧୭) 
* [[ସୌଭାଗ୍ୟବନ୍ତ ମହାରଣା]] (୨୦୧୮)
* [[ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୯)
* [[ହୃଦାନନ୍ଦ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]] (୨୦୨୦)
* [[କୁମାର ହସନ]] (୨୦୨୧)
* [[ତପନ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୨୨)
* [[ସରୋଜିନୀ ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]] (୨୦୨୩)
{{div col end}}

==ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର (କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ) ==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ରାଜକିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୧୯୭୦)
* [[ମନୋଜ ଦାସ]] (୧୯୭୧)
* [[କୃଷ୍ଣପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର]] (୧୯୭୨)
* [[ରାଜକିଶୋର ରାୟ]] (୧୯୭୩)
* [[କିଶୋରୀ ଚରଣ ଦାସ]] (୧୯୭୪)
* [[ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି]], ୧୯୭୪)&lt;ref name=&quot;mta sa&quot;&gt;&lt;/ref&gt;
* [[ଦୁର୍ଗାମାଧବ ମିଶ୍ର]] (୧୯୭୫)
* [[ବିଭୂତିଭୂଷଣ ତ୍ରିପାଠୀ]] (୧୯୭୬)
* [[ଚୌଧୁରୀ ହେମକାନ୍ତ ମିଶ୍ର]] (୧୯୭୭)
* [[ଅଖିଳ ମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୧୯୭୮)
* [[ବସନ୍ତ କୁମାର ଶତପଥୀ]] (୧୯୭୯)
* [[ବିଜୟକୃଷ୍ଣ ମହାନ୍ତି]] (୧୯୮୦)
* [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବେହେରା]] (୧୯୮୧)
* [[ରତ୍ନାକର ଚଇନି]] (୧୯୮୨)
* [[ନିମାଇଁ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୧୯୮୩)
* [[ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ପତି]] (୧୯୮୪)
* [[ଜଗଦୀଶ ମହାନ୍ତି]] (୧୯୮୫)
* [[ଶାନ୍ତନୁ କୁମାର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]] (୧୯୮୬)
* [[ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୧୯୮୭)
* [[ବିଭୂତି ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୧୯୮୮)
* [[ପ୍ରତିଭା ରାୟ]] (୧୯୮୯)
* [[କାର୍ତ୍ତିକ ଚନ୍ଦ୍ର ରଥ]] (୧୯୯୦)
* [[ପଦ୍ମଜ ପାଳ]] (୧୯୯୧)
* [[ଉମାଶଙ୍କର ମିଶ୍ର]] (୧୯୯୨)
* [[ସରୋଜିନୀ ସାହୁ]] (୧୯୯୩)
* [[ପୂର୍ଣ୍ଣାନନ୍ଦ ଦାନୀ]] (୧୯୯୪)
* [[ହୃଷୀକେଶ ପଣ୍ଡା]] (୧୯୯୫)
* [[ଯଶୋଧାରା ମିଶ୍ର]] (୧୯୯୬)
* [[ତରୁଣକାନ୍ତି ମିଶ୍ର]] (୧୯୯୭)
* [[ଜୟନ୍ତୀ ରଥ]] (୧୯୯୮)
* [[ବିଷ୍ଣୁ ସାହୁ]] (୧୯୯୯)
* [[ଆର୍ଯ୍ୟ ଯଜ୍ଞଦତ୍ତ]] (୨୦୦୦)
* [[ସଦାନନ୍ଦ ତ୍ରିପାଠୀ]] (୨୦୦୧)
* [[ମାନସୀ ଦାସ]] (୨୦୦୨)
* [[ଦୀପ୍ତିରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୦୩)
* [[ଦେବବ୍ରତ ମଦନରାୟ]] (୨୦୦୪)
* [[ପୁଷ୍ପାଞ୍ଜଳି ନାୟକ]] (୨୦୦୫)
* [[ରଜନୀକାନ୍ତ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୬)
* [[ଅନୀଲ କୁମାର ପାଢ଼ୀ]] (୨୦୦୭)
* [[ସୁସ୍ମିତା ବାଗ୍‌ଚୀ]] (୨୦୦୮)
* [[ସହଦେବ ସାହୁ]] (୨୦୦୯)
* [[ସୁସ୍ମିତା ରଥ]] (୨୦୧୦)
* [[ବିଜୟ ନାୟକ]] (୨୦୧୧)
* [[ଗିରି ଦଣ୍ଡସେନା]] (୨୦୧୨)
* [[ଗାୟତ୍ରୀ ସରାଫ]] (୨୦୧୩)
* [[ଅଭୟ ବାରିକ]] (୨୦୧୪)
* [[ପରେଶ କୁମାର ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୫)
* [[ସତ୍ୟ ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୬)
* [[ଗିରୀଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସାହୁ]] (୨୦୧୭)
* [[ଅଧ୍ୟାପକ ବିଶ୍ୱରଞ୍ଜନ]] (୨୦୧୮)
* [[ଶ୍ୟାମାପ୍ରସାଦ ଚୌଧୁରୀ]] (୨୦୧୯)
* [[ପ୍ରଭାତ ମହାପାତ୍ର (ସାହିତ୍ୟିକ)|ପ୍ରଭାତ ମହାପାତ୍ର]] (୨୦୨୦)
* [[ଦେଶବନ୍ଧୁ ସ୍ୱାଇଁ]] (୨୦୨୧)
* [[ରାଜ୍ୟବର୍ଦ୍ଧନ ଧଳ ମହାପାତ୍ର]] (୨୦୨୨) {{Q|61311091}}
* [[କୃପାସାଗର ସାହୁ]] (୨୦୨୨)
{{div col end}}

==ଝଙ୍କାର ଅନୁବାଦ ଭାରତୀ ପୁରସ୍କାର==
* [[କିଶୋର ମହାନ୍ତି]] (୨୦୨୩)
* [[ନରେନ୍ଦ୍ର ସେଠୀ]] (୨୦୨୨)
* [[ଲିଙ୍ଗରାଜ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୨୧)
* [[କନକ ମଞ୍ଜରୀ ସାହୁ]] (୨୦୨୦)
* [[ଭୂପେନ ମହାପାତ୍ର]] (୨୦୧୯)

==ଝଙ୍କାର ଲଳିତ ନିବନ୍ଧ ପୁରସ୍କାର==
* [[ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୨୧)
* [[ଭାଗ୍ୟଲିପି ମଲ୍ଲ]] (୨୦୨୦)
* [[ଧନେଶ୍ୱର ସାହୁ]], ୨୦୧୯

==ହରିହର ମହାପାତ୍ର ସ୍ମାରକୀ ନାଟ୍ୟସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର==
* [[ସଦାନନ୍ଦ ନାୟକ]] (୨୦୨୩)
* [[ଦିଲ୍ଲୀପ ବେହେରା]] (୨୦୨୧)
* [[ବିରାଜ ମୋହନ ଦାସ]] (୨୦୨୦)
* [[ଦୁର୍ଗାପ୍ରସାଦ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]], ୨୦୧୯
* [[ଗଣେଶ୍ୱର ଦାଶ]], ୨୦୧୮
* [[ନୀଳାଦ୍ରି ଭୂଷଣ ହରିଚନ୍ଦନ]],୧୯୯୭ 

==ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର==
ଏହି ପୁରସ୍କାର ସ୍ୱରୂପ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କୁ ୨୫ହଜାର ଟଙ୍କା ଓ ତାମ୍ରଫଳକ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ । 
*୭୦ତମ ବିଷୁବ ମିଳନ, ୨୦୧୯
** [[କୁମୁଦଚନ୍ଦ୍ର ଦାଶ]], ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ସାହିତ୍ୟ-ସମାଲୋଚନା
** [[ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ମହାନ୍ତି]], କବିତା
** [[ଶ୍ୟାମାପ୍ରସାଦ ଚୌଧୁରୀ]], {{Q|63152722}} (ଗଳ୍ପ
**[[ଭୂପେନ ମହାପାତ୍ର]], ‘ଝଙ୍କାର ଅନୁବାଦ ଭାରତୀ’ ପୁରସ୍କାର (୧୦ ହଜାର ଟଙ୍କା ଓ ମାନପତ୍ର)
**[[ଧନେଶ୍ୱର ସାହୁ]], ଝଙ୍କାର ଲଳିତ ନିବନ୍ଧ ପୁରସ୍କାର (୧୦ହଜାର ଟଙ୍କା ଓ ମାନପତ୍ର)
** [[ଦୁର୍ଗାପ୍ରସାଦ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]], ହରିହର ମହାପାତ୍ର ସ୍ମାରକୀ ନାଟ୍ୟସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର (ଜଷ୍ଟିସ୍ ହରିହର ମହାପାତ୍ରଙ୍କ ପ୍ରଦତ୍ତ ଅର୍ଥରାଶିରୁ ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କୁ ୩ହଜାର ଟଙ୍କା ଓ ମାନପତ୍ର 

*୬୯ତମ ବିଷୁବ ମିଳନ, ୨୦୧୮ 
&lt;!--
(କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ‘ଝଙ୍କାର’ ମୁଖ୍ୟ ସମ୍ପାଦକ ତଥା ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଭର୍ତ୍ତୃହରି ମହତାବ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ। ଝଙ୍କାରର ଅନ୍ୟତମ ସମ୍ପାଦକ ଡକ୍ଟର ତରୁଣ କୁମାର ସାହୁ ସ୍ୱାଗତ ଭାଷଣ ଓ ଅତିଥି ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିବା ବେଳେ ସମ୍ପାଦକ ସରୋଜ ରଞ୍ଜନ ମହାନ୍ତି ସମ୍ପାଦକୀୟ ବିବରଣୀ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ। ଡକ୍ଟର ବାବାଜୀ ଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସଂଯୋଜନା କରିଥିଲେ।
 --&gt;
** [[ବିଜୟ କୁମାର ଶତପଥୀ]],ପ୍ରବନ୍ଧ ଓ ସମାଲୋଚନା
** [[ସୌଭାଗ୍ୟବନ୍ତ ମହାରଣା]],କବିତା
** [[ଅଧ୍ୟାପକ ବିଶ୍ୱରଞ୍ଜନ]], ଗଳ୍ପ   
** [[ଗଣେଶ୍ୱର ଦାଶ]], ‘ହରିହର ମହାପାତ୍ର ସ୍ମାରକୀ’ ନାଟ୍ୟ ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର
** [[କନକମଞ୍ଜରୀ ପଟ୍ଟନାୟକ]], ‘ଅଜିତ ଅନୁବାଦ-ଭାରତୀ’ ପୁରସ୍କାର
** [[ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ସାହୁ]], ରାଜୀବ ସ୍ମାରକୀ ଲଳିତ ନିବନ୍ଧ ପୁରସ୍କାର 

*୬୪ତମ ବିଷୁବ ମିଳନ, ୨୦୧୩ 
** [[ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ପଣ୍ଡା]], ରାଜୀବ ସ୍ମାରକୀ ଲଳିତ ନିବନ୍ଧ ପୁରସ୍କାର&lt;ref&gt;{{cite web |title=Nityananda Panda Awards |url=http://www.nityanandapanda.com/awards/ |accessdate=26 July 2020}}&lt;/ref&gt; 

{{div col|colwidth=30em}}
* [[ବିପିନ ବିହାରୀ ମିଶ୍ର]], ୧୯୯୭
* [[ନୀଳମାଧବ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]], ୧୯୭୦ 
* [[ଅଦ୍ଵୈତ ମହାନ୍ତି]], ୧୯୬୯
* [[ନିମାଇଁ ଚରଣ ହରିଚନ୍ଦନ]], ୧୯୬୬ 
* [[ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ]]
* [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ]]
* [[ମାଧବ ଚନ୍ଦ୍ର ଶତପଥୀ]]&lt;ref&gt;{{cite news|url=http://www.dharitri.com/e-Paper/Bhubaneswar/270217/p11.htm|title =ହାସ୍ୟବ୍ୟଙ୍ଗ ସାହିତ୍ୟିକ ମାଧବ ଚନ୍ଦ୍ର ଶତପଥୀଙ୍କ ପରଲୋକ |accessdate=14 April 2019|newspaper=ଧରିତ୍ରୀ ୨୭/୦୨/୨୦୧୭ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସଂସ୍କରଣ ପୃଷ୍ଠା ୯}}&lt;/ref&gt;

{{div col end}}

==ମୀନାବଜାର ପୁରସ୍କାର==
=== ମୀନାବଜାର ଶିଶୁସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର===
* [[ଲାବଣ୍ୟ ଚନ୍ଦ୍ର ସାହୁ]]  (୨୦୦୮)&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଫେସବୁକ@ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି |url=https://www.facebook.com/photo?fbid=2765804873645781&amp;set=a.1381358232090459 |accessdate=10 October 2020}}&lt;/ref&gt;

==ଆଧାର==
{{Reflist|30em}}</text>
      <sha1>qillr1pihwq0400lhe2epbqmbxb46a1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ଉତ୍କଳ ଗ୍ରାମୀଣ ବ୍ୟାଙ୍କ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>56257</id>
    <revision>
      <id>555971</id>
      <parentid>456245</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:30:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2409:4089:101:49EE:0:0:12F5:18A0</ip>
      </contributor>
      <origin>555971</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4724" sha1="ip6ou9sypkibtkdwqk5is60nvd3y00j" xml:space="preserve">{{Infobox company
| name   = ଉତ୍କଳ ଗ୍ରାମୀଣ ବ୍ୟାଙ୍କ‌
| type   = 
| foundation     = ୨୦୧୨
| location       = [[ବଲାଙ୍ଗୀର]], [[ଭାରତ]]
| area_served    = [[ଓଡ଼ିଶା]] 
| key_people     = ରଞ୍ଜିତ କୁମାର ମିଶ୍ର &lt;br&gt; (ଅଧ୍ୟକ୍ଷ)
| industry       = 
| products       = 
| revenue        =
|profit = 
| assets         =
| num_employees      =  
| homepage       = {{URL|www.utkalgrameenbank.co.in/}}
}}

'''ଉତ୍କଳ ଗ୍ରାମୀଣ ବ୍ୟାଙ୍କ'''({{lang-en|Utkal Grameen Bank}}), [[ଓଡ଼ିଶା]]ର ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ବିଭିନ୍ନ ଗ୍ରାମ୍ୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଗୁଡିକର ସମ୍ମିଶ୍ରିତ କରି ଗଢ଼ା ଯାଇଥିବା ଏକ ଆଞ୍ଚଳିକ ଗ୍ରାମ୍ୟ ଭିତ୍ତିକ ବ୍ୟାଙ୍କ । ଏହା ୧ ନଭେମ୍ବର ୨୦୧୨ରେ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.business-standard.com/article/specials/ugb-formed-by-merging-two-rrbs-112112800060_1.html| title=UGB formed by merger of two RRBs}}Business Standard, 28 November 2012&lt;/ref&gt; ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରଣିତ ଆଞ୍ଚଳିକ ଗ୍ରାମ୍ୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆଇନ ୧୯୭୬ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅନୁଯାୟୀ ଏହା ପରିଗଠିତ । ଏହି ବ୍ୟାଙ୍କ ଭରତ ସରକାରଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଷ୍ଟେଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଓଫ ଇଣ୍ଡିଆ ଓ [[ଓଡ଼ିଶା ସରକାର|ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ]] ମିଳିତ ପ୍ରଯୋଜନା ସହିତ ପରିଚାଳିତ । 

ଏହି ବ୍ୟାଙ୍କରେ ୫୦% ଅଂଶଧନ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ, ୩୫% [[ଷ୍ଟେଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଓଫ ଇଣ୍ଡିଆ]]&lt;nowiki/&gt;ର ଓ ବାକି ୧୫% ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ । ଏହି ବ୍ୟାଙ୍କର ମୁଖ୍ୟାଳୟ [[ବଲାଙ୍ଗୀର|ବଲାଙ୍ଗୀରଠାରେ]] ଅବସ୍ଥିତ ଓ ରାଜ୍ୟର ୧୭ଟି ଜିଲ୍ଲାରେ ଏହାର ଶାଖା ସବୁ ରହିଛି । ୭ଟି ବିଭିନ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏହାର ଆଞ୍ଚଳିକ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ମଧ୍ୟ ରହିଛି ।  

== ଇତିହାସ ==
ୠଷିକୁଲ୍ୟା ଗ୍ରାମ୍ୟ ବ୍ୟାଙ୍କ, ବଲାଙ୍ଗିର ଆଞ୍ଚଳିକ ଗ୍ରାମ୍ୟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆଦି ଗ୍ରାମ୍ୟବ୍ୟାଙ୍କ ସମୂହକୁ ସମ୍ମିଶ୍ରଣ ଘଟେଇ ୨୦୧୨ରେ ବୃହତ ଉତ୍କଳ ଗ୍ରାମୀଣ ବ୍ୟାଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି କରାହେଲା ।&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-otherstates/rgb-amalgamates-withutkal-gramin-bank/article4073035.ece| title=RGB amalgates with UGB}}The Hindu, 7 November 2012&lt;/ref&gt; ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ଓଡ଼ିଶାରେ ଏହାର ୪୪୨ଟି ଶାଖା ରହିଛି । [[ସମ୍ବଲପୁର]], [[ବରଗଡ଼]], [[ରାୟଗଡ଼ା]], [[ଭବାନୀପାଟଣା]], [[ଯାଜପୁର]] ତଥା [[ବ୍ରହ୍ମପୁର|ବ୍ରହ୍ମପୁରଠାରେ]] ଆଞ୍ଚଳିକ ମୁଖ୍ୟାଳୟ ସହ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ବଲାଙ୍ଗୀର ଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ କରାଗଲା। 

ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ୧୭ ଜିଲ୍ଲା ସହ ଓଡ଼ିଶାର ୬୩% ଅଚଳ ଓ ୪୮% ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ସୁବିଧା ଦଉଥିବା ଏହି ବ୍ୟାଙ୍କ ମୁଖ୍ଯତଃ କୃଷି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗ୍ରାମୀଣ ଉଦ୍ୟୋଗ ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ଋଣ ପ୍ରଦାନ ପାଇଁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଥାଏ । 

== ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ମଣ୍ଡଳୀ ==
ନିୟମାନୁସାରେ ଗଠିତ ଏକ ପରିଚନା ସମିତିର ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ଏହା ପରିଚାଳିତ ହୁଏ । ଏଥିରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାର, ଭାରତ ସରକାର ଓ ଭାରତୀୟ ଷ୍ଟେଟ ବ୍ୟାଙ୍କର ପ୍ରତିନିଧିମାନେ ରହିଥାଆନ୍ତି । 

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}


[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶାର ଅର୍ଥନୀତି]]</text>
      <sha1>ip6ou9sypkibtkdwqk5is60nvd3y00j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ବ୍ୟବହାରକାରୀ:Ssgapu22/ସମ୍ପାଦିତ କାର୍ଯ୍ୟ</title>
    <ns>2</ns>
    <id>58501</id>
    <revision>
      <id>555918</id>
      <parentid>555863</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:16:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାଷା */</comment>
      <origin>555918</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="171725" sha1="2gszw642gcgirnxpi6d1b4znh8upgcv" xml:space="preserve">[[File:Sangram Kesari Senapati at Odia Wikipedia 16 anniversary, Bhubaneswar, Odisha, India.jpg|thumb|Sangram Kesari Senapati at Odia Wikipedia 16 anniversary, Bhubaneswar, Odisha, India]]

ମୋର ଅବଦାନ ସମୂହ:

==ସ୍ମରଣୀୟ==
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ସର୍ବସାଧାରଣ]]
# [[ଗୁଣ୍ଡୁଚି ମୂଷା]]
# [[ସୋନପରୀ]]
# [[ସନ୍ଦୀପ ମାହେଶ୍ୱରୀ]]
# [[ରଶ୍ମି ବଂଶଲ]]
# [[ଗମେଇ ନଦୀ]]
# [[ବାବା ହରଭଜନ ସିଂହ]]
# [[ସ୍ୱାତୀ କୁମାରୀ]]
# [[ଜାହ୍ନବୀ ଆଚରେକର]]
# [[ଅର୍ଣ୍ଣବ ଗୋସ୍ୱାମୀ]]
# [[ଭି. ଅନ୍‌ବିଟେବୁଲ୍]]
# [[ବୀନିତା ବଳ]]
# [[ତେଲେଙ୍ଗାନା ଦିବସ]]
# [[ଆନ୍ତର୍ଜାତିକ ଜନସେବା ଦିବସ]]
# [[ରମେଶବାବୁ ପ୍ରଜ୍ଞାନନନ୍ଦ]]
{{Div col end}}

=== ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାର ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ରାମଦାସ ଗାନ୍ଧୀ]]
# [[କାନୁ ଗାନ୍ଧୀ (ବୈଜ୍ଞାନିକ)]]
# [[ଦେବଦାସ ଗାନ୍ଧୀ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଗାନ୍ଧୀ]]
# [[ମଗନଲାଲ ଗାନ୍ଧୀ]]
# [[ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ପରିବାର]]
# [[ଶାମଲଦାସ ଗାନ୍ଧୀ]]
# [[ପୁତଲିବାଈ ଗାନ୍ଧୀ]]
# [[ହରିଲାଲ ଗାନ୍ଧୀ]]
{{Div col end}}

=== ବୈଜ୍ଞାନିକ ===
# [[କେ. ଶିବନ]]
# [[ଏସ୍. ସୋମନାଥ]]

=== ବିଜ୍ଞାନ କେନ୍ଦ୍ର ===
# [[ବିକ୍ରମ ସାରାଭାଇ ସ୍ପେସ୍ ସେଣ୍ଟର]]

=== ଭାରତୀୟ ସୈନିକ ===
# [[ବିକ୍ରମ ବାତ୍ରା]]

== ପରିବେଶବିତ ==
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ବିଜୟପାଲ ବଘେଲ]]
# [[ଅନିଲ ଅଗ୍ର‌ୱାଲ]]
# [[ରମେଶ ଅଗ୍ରୱାଲ]]
# [[ଅନନ୍ତ ହେଗଡ଼େ ଅଶିସରା]]
# [[ବରୁଣ ଆଦିତ୍ୟ]]
# [[ପୀପଲ ବାବା]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Peepal_Baba]
# [[ଖମୁ ରାମ ବିଷ୍ଣୋଇ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Khamu_Ram_Bishnoi]
# [[ରଣରାମ ବିଷ୍ଣୋଇ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Ranaram_Bishnoi]
# [[ଦିଲ୍ଲୀପ କେ. ବିଶ୍ୱାସ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Dilip_K._Biswas]
# [[ନିଖିଲ ଚୌଧୁରୀ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Nikhil_Chaudhary_(environmentalist)]
# [[ଫ୍ରାନ୍ସିସ ଡି'ବ୍ରିଟୋ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Francis_D%27Britto]
# [[ବନ୍ଧୁ ଧୋତ୍ରେ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Bandu_Dhotre]
# [[ଶଙ୍କର କୁମ୍ବି]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Shankar_Kumbi]
# [[ଟି.ଜି.କେ. ମେନନ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/T._G._K._Menon]]
# [[ଏନ୍.କେ. ସୁକୁମାରନ ନାୟାର]] [https://en.wikipedia.org/wiki/N._K._Sukumaran_Nair]
# [[ନରପତ ସିଂହ ରୋଜପୁରୋହିତ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Narpat_Singh_Rajpurohit]
# [[ଫ୍ରାଉକ କାଦର]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Frauke_Quader]
# [[ଦୀପକ ସାରସ୍ୱତ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Deepak_Saraswat]
# [[ଆଫ୍ରୋଜ ଶାହା]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Afroz_Shah]
# [[ବିନୋଦ କୁମାର ଶର୍ମା]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Vinod_Kumar_Sharma]
# [[ପ୍ରସିଦ୍ଧି ସିଂହ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Prasiddhi_Singh]
# [[ଏସ୍.ପି. ଉଦୟକୁମାର]] [https://en.wikipedia.org/wiki/S._P._Udayakumar]
# [[ସୁନ୍ଦରମ ବର୍ମା]] [https://en.wikipedia.org/wiki/Sundaram_Verma]
# [[ଏମ୍. ଯୋଗନାଥନ]] [https://en.wikipedia.org/wiki/M._Yoganathan]
{{Div col end}}

===ସମୃଦ୍ଧକରଣ===
# [[ପଣସ]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ){{tick}}

== ପୁରସ୍କାର ଓ ସମ୍ମାନ ==
# [[ଗଙ୍ଗାଧର ଜାତୀୟ ସମ୍ମାନ]]
# [[ବସନ୍ତ ମୁଦୁଲି କବିତା ପୁରସ୍କାର]]

==ସୌର ମଣ୍ଡଳ==
# [[ଜୁଲାଇ ୨୦୧୮ ଚନ୍ଦ୍ରଗ୍ରହଣ]]

==ଟେକ୍ନୋଲୋଜି==
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[୨ଜି]]
# [[ହ୍ୟାକିଂ]]
# [[ଲିମ୍ବୋ (ଭିଡ଼ିଓ ଗେମ୍)]]
# [[ବଙ୍ଗାଳୀ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ]]
# [[ପଞ୍ଜାବୀ ଉଇକିପିଡ଼ିଆ]]
# [[ଥ୍ରେଡ଼ସ୍]]
{{Div col end}}

==ଇତିହାସ==
# [[ରୁଦ୍ରମା ଦେବୀ]]
# [[ସୂର୍ଯ୍ୟବର୍ମନ ୨]]

===ଓଡ଼ିଶା ଇତିହାସ===
# [[ସୋମ ବଂଶ]]{{tick}}

==ଦେବଦେବୀ==

# [[ଅରୁଣ]]
{{Div col|colwidth=15em}}
===ମନ୍ଦିର===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ବଉଳାଶୁଣୀ]]{{tick}}
# [[ଅନନ୍ତ ବଳଦେବଜୀଉ ମନ୍ଦିର]]
# [[ଦୁର୍ଗା ମନ୍ଦିର, ମୋଟିଆ]]
# [[ଆଡ଼ପ ମଣ୍ଡପ]]
# [[ଶ୍ରୀମନ୍ଦିର ପରିକ୍ରମା ପ୍ରକଳ୍ପ]]
{{Div col end}}

===ପାଳିତ ଯାତ୍ର ବିଶେଷ===
# [[ଛତର ଯାତ୍ରା]]

===ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ସ‌ହ ଜଡ଼ିତ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ବାଟମଙ୍ଗଳା]]{{tick}}
# [[ଦାରୁ ଶଗଡ଼ି]]{{tick}}
# [[ଦାରୁ]]{{tick}}
# [[ଜଗନ୍ନାଥବଲ୍ଲଭ ମଠ]]{{tick}}
# [[ମାଣିକପାଟଣା]]{{tick}}
# [[ସ୍ଵର୍ଗଦ୍ଵାର]]{{tick}}
# [[ରଥଖଳା]]{{tick}}
# [[ଶବରପଲ୍ଲୀ]]{{tick}}
# [[ନରେନ୍ଦ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ]]{{tick}}
# [[ସାହାଣମେଲା]]{{tick}}
# [[ଝାଞ୍ଜପିଟା ମଠ]]
# [[ରୋଷଶାଳା]]{{tick}}
{{Div col end}}

===ଭୋଗ ଦ୍ରବ୍ୟ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ନଡ଼ିଆ]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ){{tick}}
# [[ଚନ୍ଦନ]]{{tick}}
# [[ଅଗର]]{{tick}}
# [[କାନିକା]]
# [[ଚିତଉ]]
# [[ସୋରିଷ]]{{tick}}
# [[ଅଟକାଳି]]
# [[ଛେନା ମାଣ୍ଡୁଆ]]
# [[ଜେନାମଣି]]
# [[ଖୁରୁମା]]
# [[ରାଧାବଲ୍ଲଭ]]
# [[ହଂସକେଳି]]
{{Div col end}}

===ଗୀତ/ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର===
# [[ମୃଦଙ୍ଗ]]{{tick}}
# [[କେନ୍ଦରା ଗୀତ]]{{tick}}
# [[ଘୁଙ୍ଗୁର]]
# [[ଗିନି (ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ର)]]
# [[ଚାମର]]
{{Div col end}}

=== ସାଧୁ/ସନ୍ୟାସୀ ===
# [[ସ୍ୱରୂପାନନ୍ଦ ସ୍ୱରସ୍ୱତୀ]]
# [[ନିଶ୍ଚଳାନନ୍ଦ ସରସ୍ୱତୀ]]
# [[ଗୋବର୍ଦ୍ଧନ ପୀଠର ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ତାଲିକା]]
# [[ଶଙ୍କରାଚାର୍ଯ୍ୟ]]

=== ପୌରାଣିକ ଚରିତ୍ର ===
# [[ପୁଷ୍କର]]

===ସମୃଦ୍ଧକରଣ===
# [[ବିରି]] (ସମୃଦ୍ଧକରଣ){{tick}}
# [[ଅଙ୍ଗିରା ଆଶ୍ରମ, ପୁରୀ]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ){{tick}}
# [[ହରିଶଙ୍କର ମନ୍ଦିର]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ){{tick}}
# [[ଭଦ୍ରକାଳୀ ମନ୍ଦିର]] (ସମୃଦ୍ଧି କରଣ){{tick}}
# [[ଆଖଣ୍ଡଳମଣି ମନ୍ଦିର]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ){{tick}}
# [[ବିରଞ୍ଚିନାରାୟଣ ମନ୍ଦିର, ପାଳିଆ]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ){{tick}}

==ଗ୍ରାମ/ସ‌ହର/ଅନୁଷ୍ଠାନ==
# [[ଫୁରଲିଝରଣ]] ‎(ସମୃଦ୍ଧିକରଣ)
# [[ସରକାରୀ ବୈଷୟିକ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ, କଳାହାଣ୍ଡି]]
# [[ନିଳୋକ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ ‎]]
# [[ମାଛକାନ୍ଦଣା ଜଳପ୍ରପାତ]]
# [[ନିଳୋକ]]
# [[ଓଡ଼ିଆ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]

==ଆମ ସଂସ୍କୃତି/ପରମ୍ପରା==
# [[ଝୋଟି ଚିତା]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ)
# [[ହଳଦୀ କୁମକୁମ]]
# [[ଜୀବିତପୁତ୍ରିକା]]
#[[ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଦିବସ]]

==ସ୍ମରଣୀୟ ଓଡ଼ିଆ==
===ସାହିତ୍ୟିକ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ଶାରଦା ରଥ]]
# [[ପ୍ରବୋଧ କୁମାର ମିଶ୍ର]]
# [[ପ୍ରଶାନ୍ତ କୁମାର ମହାନ୍ତି]]
# [[ନୀଳମଣି ମିଶ୍ର]]
# [[ଭି. ପି. ଜୋଗଲେକର]]
# [[ବିଜୟ କୁମାର ମହାନ୍ତି (ଅନୁବାଦକ)]]
# [[ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ମହାରଣା]]
# [[ପ୍ରଦୋଷ କୁମାର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ମନୋଜ ମହାନ୍ତି]]
# [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେଓ]]
# [[ମିଶ୍ର ସତ୍ୟନାରାୟଣ]]
# [[ଗୋଲୋକ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ବେଣୁଧର ରାଉତ]]
# [[ନୃସିଂହ କୁମାର ରଥ]]
# [[ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଦାସ]]
# [[ସତ୍ୟ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ମନୋଜ ପଟ୍ଟନାୟକ (ଗୀତିକାର)]]
# [[ଗୌରହରି ଦଳାଇ]]
# [[ଅଲେଖଚନ୍ଦ୍ର ପଢ଼ିଆରୀ]]
# [[ବନବିହାରୀ ପଣ୍ଡା]]
# [[ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ମିଶ୍ର]]
# [[ବଂଶୀଧର ମହାନ୍ତି]]
# [[ଜୟନ୍ତ କୁମାର ବିଶ୍ଵାଳ]]
# [[ପ୍ରିୟବ୍ରତ ପାତ୍ର]]
# [[ଆନନ୍ଦଚନ୍ଦ୍ର ପହୀ]]
# [[ବାସୁଦେବ ସାହୁ]]
# [[ମହେଶ୍ୱର ମହାନ୍ତି (ସାହିତ୍ୟିକ)]]
# [[ନବୀନ କୁମାର ପରିଡ଼ା]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ନନ୍ଦ (ନାଟ୍ୟକାର)]]
# [[ଦୟାନିଧି ଦାସ]]
# [[କିଶୋର ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[କମଳା ଶତପଥୀ]]
# [[ବୀରେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ଭୂୟାଁ]]
# [[ନିର୍ମଳ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଉତ]]
# [[ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ନାୟକ]]
# [[କୃଷ୍ଣ କୁମାର ମହାନ୍ତି]]
# [[ବାଦଲ ମହାନ୍ତି]]
# [[ଉଦ୍ଧବ ଚରଣ ନାୟକ]]
# [[ଡିଲେଶ୍ୱର ରଣା]]
# [[ସୁଲଗ୍ନା ମହାନ୍ତି]]
# [[ପ୍ରବୀଣ କୁମାର କବି]]
# [[ମୌସୁମୀ ଦାସ]]
# [[ରାଧାମୋହନ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ମନୋଜ କୁମାର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ଦେବକାନ୍ତ ମିଶ୍ର]]
# [[ବିଶ୍ୱନାଥ ସାହୁ (ବୈଜ୍ଞାନିକ)]]
# [[ବିନୋଦ ରାଉତରାୟ]]
# [[ଆନନ୍ଦ ଶଙ୍କର ଦାସ]]
# [[କମଳ ଲୋଚନ ମହାନ୍ତି]]
# [[ଦାଶରଥି ମୁଣ୍ଡ]]
# [[ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ହେମେନ୍ଦ୍ର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ମିହିର କୁମାର ମେହେର]]
# [[ଦିଲ୍ଲୀଶ୍ୱର ମହାରଣା]]
# [[ଭାସ୍କର ଚନ୍ଦ୍ର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ସୁଧାକର ନନ୍ଦ]]
# [[ପ୍ରସନ୍ନ ଦାସ]]
# [[ସୀମନ୍ତ ମହାନ୍ତି]]
# [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ]]
# [[ବିଜୟ କୁମାର ନନ୍ଦ]]
# [[ସୁଭାଷ ଶତପଥୀ]]
# [[ବିଜୟ କୁମାର ପ୍ରଧାନ]]
{{Div col end}}

=== ବହି ===
# [[ପ୍ରଥମ ପୁରୁଷ]]

===ପୁରାତନ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ){{tick}}
# [[ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜ]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ){{tick}}
# [[ଫକୀର ମୋହନ ସେନାପତି]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ){{tick}}
# [[ହୃଷୀକେଶ ପଣ୍ଡା (ଗୀତିକାର)]]
# [[ପ୍ରତିଜ୍ଞା ଦେବୀ]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାୟକ]]
# [[ବଳରାମ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ନୃସିଂହ ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ବୀରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ମହାନ୍ତି]]
# [[ରାମ ପ୍ରସାଦ ମହାନ୍ତି]]
# [[ରଶ୍ମି ରାଉଳ]]
# [[ନିର୍ମଳା ଦେବୀ]]
# [[ରଞ୍ଜିତା ନାୟକ]]
# [[ସୌଦାମିନୀ ଉଦ୍‌ଗାତା]]
# [[ସୁଲୋଚନା ଦାସ]]
# [[ପ୍ରଭାତୀ ମିଶ୍ର]]
# [[ରଜତ କୁମାର କର]]
# [[ସୁଚାରୁ ଦେବୀ]]
# [[ପଦ୍ମାବତୀ]]
{{Div col end}}

===ନୂତନ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ବିସ୍ମୟ ମହାନ୍ତି]]{{tick}}
# [[ସୁଶାନ୍ତ ପଟ୍ଟନାୟକ]]{{tick}}
# [[ଆରତି ଭୂୟାଁ]]
# [[ମନସ୍ୱିନୀ ଦାଶ]]
# [[ମନୋଜ କୁମାର ମିଶ୍ର]]
# [[ତ୍ରିଲୋଚନ ସାହୁ]]
# [[ରଶ୍ମି ରଞ୍ଜନ ପରିଡ଼ା]]
{{Div col end}}

===ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ବୈଷ୍ଣବଚରଣ ନାୟକ]]
# [[ବିଶ୍ୱମ୍ବର ପରିଡ଼ା]]
# [[ଭୂବନାନନ୍ଦ ଦାସ]]
# [[ଅଲେଖ ପାତ୍ର]]
# [[ଜି. ଏସ. ମେଲକୋଟେ]]
# [[କିଶନ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ସରକାର]]
# [[ଦୋଳଗୋବିନ୍ଦ ପ୍ରଧାନ]]
# [[କିରଣ ଲେଖା ମହାନ୍ତି]]
# [[ଦୋହରା ବିଷୋୟୀ]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ)
# [[ଚକରା ବିଷୋୟୀ]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ)
# [[ରେଣ୍ଡୋ ମାଝି]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ)
# [[ଗୌରାଙ୍ଗ ଚରଣ ଦାସ]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ)
# [[ବାଞ୍ଛାନିଧି ମହାନ୍ତି]] (ସମୃଦ୍ଧିକରଣ)
{{Div col end}}

=== ଚିତ୍ରକର ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ବିଜୟ ବିଶ୍ୱାଳ]]
{{Div col end}}

== ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ==
# [[ବିଶ୍ୱ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସମ୍ମିଳନୀ]]
# [[ଫୁଲବାଣୀ ଓଡ଼ିଆ]]
# [[ଗଞ୍ଜାମୀ ଓଡ଼ିଆ]]
# [[କରଣୀ ଅକ୍ଷର]]
# [[ଓଡ଼ିଆ ସଂଖ୍ୟା]]
# [[ରେଲି ଭାଷା]]

== ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାଷା ==
# [[ଆଶିଙ୍ଗ ଭାଷା]]
# [[ମହାରାଷ୍ଟ୍ରୀ କୋଙ୍କଣୀ]]
# [[ସର୍ବଙ୍ଗ ଭାଷା]]
# [[ହୁଇଷୁ ଭାଷା]]
# [[ବରପେଇଟା]]
# [[ତୁସୋମ ଭାଷା]]
# [[ଶେଇଖଗାଲ]]

== ଅଣ-ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକ ==
# [[ସୋହିନୀ ଘୋଷ]]
# [[ପଦ୍ମା ଗୋଲେ]]
# [[ଅନାମିକା (କବି)]]
# [[ପ୍ରତୀକ୍ଷା ବକ୍ସି]]
# [[ଉମା ଭଟ୍ଟ]]
# [[କେ.ଏସ୍. ଚନ୍ଦ୍ରିକା]]
# [[ବିଶାଖା ଦତ୍ତ]]

==ପୁସ୍ତକ==
# [[ନିର୍ମଳା (ଉପନ୍ୟାସ)]]

== ସମ୍ବାଦପତ୍ର ==
# [[ଦି ନ୍ୟୁ ଇଣ୍ଡିଆନ ଏକ୍ସପ୍ରେସ]]
# [[ଦି ଇଣ୍ଡିଆନ ଏକ୍ସପ୍ରେସ]]

==କଥାଚିତ୍ର/ଅଭିନେତା==
===ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ===
* [[ବୟସର ଅନ୍ତେ]]
* [[ନବକଳେବର (ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ)]]
* [[ଦେବଦାସ (ଓଡ଼ିଆ ନାଟକ)]]

===ପ୍ରଯୋଜନା ସଂସ୍ଥା===
* [[ଏସ୍୩ ମୁଭିଜ୍]]

===ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ସୀତା ଲବକୁଶ]]
# [[ବ୍ୟାଡ଼୍ ଗାର୍ଲ]]
# [[ଚାନ୍ଦ ନା ତମେ ତାରା]]{{tick}}
# [[ଲଭ୍ ମାଷ୍ଟର]]
# [[ନଈ ସେପାରୀ କନକ ଗୋରୀ]]
# [[ଟାର୍ଗେଟ୍]]
# [[ପ୍ରେମ ସବୁଠୁ ବଳବାନ]]
# [[ଡାହା ବାଳୁଙ୍ଗା]]
# [[ତୁ ଆଉ ମୁଁ]]
# [[ଡାଡି]]
# [[ଗୋଲାପି ଗୋଲାପି]]
# [[ଲେଖୁଲେଖୁ ଲେଖିଦେଲି]]
# [[ଇସ୍କ ତୁ ହି ତୁ]]
# [[ନୂଆ ନୂଆ ପ୍ରେମରେ]]
# [[କିଏ ଦବ ଟକ୍କର]]
# [[ସୁପର ମିଛୁଆ]]{{tick}}
# [[ଆଖି ପଲକରେ ତୁ]]
# [[ଆଇନ କାନୁନ]]
# [[କେଉଁ ଦୁନିଆରୁ ଆସିଲ ବନ୍ଧୁ]]
# [[ଅ ଆ ହର୍ଷେଇ]]
# [[ଅଗସ୍ତ୍ୟ]]
# [[ଝିଅଟା ବିଗିଡ଼ିଗଲା]]
# [[ପିଲାଟା ବିଗିଡ଼ିଗଲା]]
# [[କେହି ନୁହେଁ କାହାର]]
# [[ଯୁବରାଜ(ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର)]]
# [[ରିଭେଞ୍ଜ]]
# [[ବାଏ ବାଏ ଦୁବାଇ]]
# [[ଚିନି (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଲଭ୍ ପାଇଁ କୁଛ୍ ଭି କରେଗା]]
# [[ଲଭ୍ ୟୁ ହମେଶା]]
# [[ଜଗା ହାତରେ ପଘା (୨୦୧୫)]]
# [[ଗପ ହେଲେ ବି ସତ (୨୦୧୫)]]{{tick}}
# [[ଭାଇନା, କ'ଣ କଲା ସେ]]
# [[ସୁଇଟ୍ ହାର୍ଟ]]
# [[ତୋର ଦିନେ କୁ ମୋର ଦିନେ]]
# [[ଲଭ୍ ଷ୍ଟେସନ୍]]{{tick}}
# [[ଗଳ୍ପ ନୁହେଁ ଅଳ୍ପ ଦିନର]]
# [[ବେବି]]
# [[ଛାତି ତଳେ ଡିଂ ଡଂ]]
# [[ସ୍ମାଇଲ୍ ପ୍ଲିଜ୍]]{{tick}}
# [[କଥାଦେଲି ମଥା ଛୁଇଁ]]
# [[ସୁନାପିଲା- ଟିକେ ସ୍କୃ ଢିଲା]]
# [[ଛାଇ ପରି ରହିଥିବି]]
# [[ଦିୱାନା ହେଲି ତୋ ପାଇଁ]]
# [[ଦିଲ୍ କା ରାଜା]]
# [[ମୀମାଂସା]]
# [[କ୍ରାନ୍ତିଧାରା]]
# [[ଦିଲ୍ ଦିୱାନା ହେଇଗଲା]]
# [[ତୁ ମୋ ଲଭ୍ ଷ୍ଟୋରୀ]]
# [[ଗଡ୍‌ଫାଦର୍]]
# [[ଦି ଏଣ୍ଡ୍]]
# [[ଆଖି ଖୋଲିଲେ ତୁ ତୁ ହି ତୁ]]
# [[ସୀତାରାମଙ୍କ ବାହାଘର କଳିଯୁଗରେ]]
# [[ଟପୋରି]]
# [[ଅଭୟ]]
# [[ରୋମିଓ ଜୁଲିଏଟ]]
# [[ସିଷ୍ଟର ଶ୍ରୀଦେବୀ]]
# [[ଭକ୍ତ ଓ ଭଗବାନ]]
# [[ମିଠା ମିଠା]]
# [[ଟିକେ ଖରା ଟିକେ ଛାଇ]]
# [[ନିଝୁମ ରାତିର ସାଥୀ (୨୦୧୭)]]
# [[ତମକୁ ଦେଖିଲା ପରେ]]
# [[ପ୍ରେମର ନିଶା ନିଆରା ନିଆରା]]
# [[ଆସିଲୁ ଯେବେ ତୁ ଯାଆନା ଫେରି]]
# [[ପ୍ରେମରେ ପ୍ରେମରେ]]
# [[ମୁଁ ଗାନ୍ଧୀ ନୁହେଁ]]
# [[ହେ ପ୍ରଭୁ ଦେଖା ଦେ]]
# [[ଦେଲେ ଧରା କଥା ସରେ]]
# [[ଗୁଣ୍ଡା]]
# [[ଗୋଟେ ଶୁଆ ଗୋଟେ ଶାରୀ]]
# [[ତୁ କହିବୁ ନା ମୁଁ]]
# [[ତୁ ଯେ ସେଇ]]
# [[ଯୋଉଠି ତୁ ସେଇଠି ମୁଁ]]
# [[ସମୟ ବଡ଼ ବଳବାନ (୨୦୧୬ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ହେଲା ମତେ ପ୍ରେମ ଜର]]
# [[ଚୁପ୍ ଚୁପ୍ ଚୋରି ଚୋରି]]
# [[ଜବରଦସ୍ତ ପ୍ରେମିକ]]
# [[ଟାଇଗର (ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର)]]
# [[ତୁ ମୋର ସପନ ରାଣୀ]]
# [[ଭଉଁରୀ- ଦ ସିଙ୍କିଙ୍ଗ୍ ରିଆଲିଟି]]
# [[ସପନର ପଥେ ପଥେ]]
# [[କଲେଜ ଟାଇମ]]
# [[ହେଲୋ- ଇନ୍ ଲଭ୍]]
# [[ଜହ୍ନର ପାହାଡ଼]]
# [[ମାୟା]]
# [[ମାଇଁ ଫାର୍ଷ୍ଟ ଲଭ୍]]
# [[କଳ୍କୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଫ୍ଲାସ୍‌ବ୍ୟାକ]]
# [[ଏଇ ଜନମର ସାଥିଟିଏ]]
# [[ଜଷ୍ଟ ମୋହବତ୍]]
# [[କଥା ନୁହେଁ ଏ କଥା]]
# [[ଗଡ୍‌ସ୍ ଓନ୍ ପିପୁଲ୍]]
# [[ଲେଖିଚି ନାଁ ତୋର]]
# [[ରକ୍‌ଷ୍ଟାର୍]]
# [[ଭଲପାଏ ତତେ ୧୦୦ ରୁ ୧୦୦]]
# [[ରଙ୍ଗିଲା ବାବା]]
# [[ରଘୁପତି ରାଘବ ରାଜାରାମ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଆଶିକ୍]]
# [[ଲଟେରୀ- ଲାଇଫ୍ ଏଗ୍ନେଷ୍ଟ ଫେଟ୍]]
# [[ମୁଁ ଖାଣ୍ଟି ଓଡ଼ିଆ ଝିଅ]]
# [[ଅଜାତଶତ୍ରୁ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ବିନ୍ଦାସ ରୋମିଓ]]
# [[ବଦମାସ୍‌ ଟୋକା]]
# [[ମୋ ଦିଲ୍ କହେ ଇଲୁ ଇଲୁ]]
# [[ଆପନା ହାତ ଜଗନ୍ନାଥ]]
# [[ତୋ ବାଟ ଚାହିଁଚି ରାତି ସାରା]]
# [[ପୁଣି ଦେଖା ହବ ଆର ଜନମରେ]]
# [[ଖାସ୍ ତୁମରି ପାଇଁ]]
# [[ଜୟ ହିନ୍ଦ୍]]
# [[ହିରୋ ନଂ ୱାନ୍]]
# [[ହରି ବୋଲ ନୁହେଁ ଟଙ୍କା ବୋଲ]]
# [[ସାହିତ୍ୟ ଦିଦି]]
# [[ସମଥିଙ୍ଗ୍ ସମଥିଙ୍ଗ୍ ୨]]
# [[ଭୈରବ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସଙ୍ଗମ]]
# [[୨୦୧୪ ଫିଅର ଅଫ ଦ ଇଅର]]
# [[ଏମିତି ବି ହେଇପାରେ]]
# [[କିଡ୍‌ନାପ୍]]
# [[କ୍ରିଷ୍ଣା ଗୋବିନ୍ଦା]]
# [[ଆମେ ତ ଟୋକା ଷଣ୍ଢ ମାର୍କା]]
# [[କାବୁଲା ବାରବୁଲା]]
# [[ଶିବା- ନଟ୍‌ ଆଉଟ୍‌]]
# [[ପାଗଳ କରିଚୁ ତୁ]]
# [[ମେଣ୍ଟାଲ]]
# [[ମୁଁ ତା'ର କିଏ]]
# [[ତମେ ଥିଲେ ସାଥିରେ]]
# [[ଗଞ୍ଜା ଲଢ଼େଇ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ୱାନ୍ ୱେ ଟ୍ରାଫିକ୍]]
# [[ରାସ୍ତା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଓମ୍ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଦୀପାଞ୍ଜଳି]]
# [[ସିନ୍ଦୂର (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ତୁ ମୋ ହିରୋ]]
# [[ଗଡ଼ବଡ଼]]
# [[ବଧୂ ନୁହେଁ ମୁଁ ବନ୍ଧୁ]]
# [[ମୋ ଦିଲ୍ ତୋ ଦିୱାନା]]
# [[ତୁ ମୋ ସୁନା ତୁ ମୋ ହୀରା]]
# [[ଲଭ୍ ହେଲା ଏମିତି]]
# [[ମୁଁ ଆଶିକ୍ ମୁଁ ଆୱାରା]]
# [[ମାଇଁ ଲଭ୍ ଷ୍ଟୋରୀ]]
# [[ଏସିପି ସାଗରିକା]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ଧାମ ପୁରୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଦିୱାନା ଦିୱାନୀ]]
# [[ଚଉକା ଛକା]]
# [[ରୁମ୍‌କୁ ଝୁମାନା]]
# [[ସୁପରଷ୍ଟାର (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ମୁଁ ଗୋଟେ ଦୁଷ୍ଟ ପିଲା]]
# [[ସଲାମ ସିନେମା]]
# [[ରୁଦ୍ର (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସପନର ନାୟିକା]]
# [[ସନ୍ଦେହୀ ପ୍ରିୟତମା]]
# [[ଅଶୋକ ସମ୍ରାଟ]]
# [[ହରି ଓମ ହରି]]
# [[ମୁଁ ଦିୱାନା ତୋ' ପାଇଁ]]
# [[ଓମ ସାଇ ତୁଝେ ସଲାମ]]
# [[ଦୀପୁ ଦ ଡ୍ୟାନ୍ସବୟ]]
# [[ବଜରଙ୍ଗୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ପ୍ରେମିକା]]
# [[କାଉଁରୀ କନ୍ୟା]]
# [[ଯୋଗୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ବ୍ୟାଚେଲର]]
# [[ମିତ ବସିଛି ମୁଁ ଭୂତ ସାଥିରେ]]
# [[ଟଙ୍କା ତତେ ସଲାମ]]
# [[ମୁଁ ରାଜା ତୁ ରାଣୀ]]
# [[ତୁ ମୋ ଦେହର ଛାଇ]]
# [[କେହି ଜଣେ ଭଲ ଲାଗେରେ]]
# [[ବ୍ଲାକ୍‌ମେଲ୍]]
# [[ଗୁଡ୍ ବୟ]]
# [[ତୋ ପ୍ରେମରେ ପଡ଼ିଲା ପରେ]]
# [[ପର୍ଶୁରାମ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ରଙ୍ଗିଲା ଟୋକା]]
# [[ଜଗୁ ଅଟୋବାଲା]]
# [[କ୍ରିଷ୍ଣା- ଷ୍ଟୋରୀ ଅଫ୍ ଏ ଡ୍ୟାନ୍ସର୍]]
# [[ମୁଁ]]
# [[ଫ୍ୟାମିଲି ନମ୍ବର୍ ୱାନ୍]]
# [[ମୁଁ ପ୍ରେମୀ ମୁଁ ପାଗଳ]]
# [[କେମିତି ଏ ବନ୍ଧନ]]
# [[ମା' ଖୋଜେ ମମତା]]
# [[ଡନ୍ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଓନ୍‌ଲି ପ୍ୟାର୍]]
# [[ଶୁଭ ବିବାହ]]
# [[ତୋ' ଆଖିରେ ମୁଁ]]
# [[ମୁଁ କ'ଣ ଏତେ ଖରାପ]]
# [[ଦିଲ୍ ତ‌ତେ ଦେଇଚି]]
# [[ଆ'ଲୋ ମୋର କଣ୍ଢେଇ]]
# [[ପହିଲି ରଜ]]
# [[ଭୁଲ୍ ବୁଝିବନି ମତେ]]
# [[ଶଶୁରଘର ଜିନ୍ଦାବାଦ]]
# [[ତୋ'ର ମୋ'ର ଯୋଡ଼ି ସୁନ୍ଦର]]
# [[ଏଇ ମିଳନ ଯୁଗ ଯୁଗର]]
# [[ଶକ୍ତି (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଟିକେ ଅନାଡ଼ି ପୂରା ଖିଲାଡ଼ି]]
# [[ତତେ ଭଲ ପାଉଛି ବୋଲି]]
# [[ମେଘ ସବାରୀରେ ଆସିବ ଫେରି]]
# [[ପ୍ରେମ ଅଢ଼େଇ ଅକ୍ଷର]]
# [[ଦିୱାନା]]
# [[ଓଁ ନମଃ ଶିବାୟ (୨୦୧୦ର କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଲୈଲା ଓ ଲୈଲା]]
# [[ହାପି ଲକି]]
# [[ତୁ ଥାଆ ମୁଁ ଯାଉଚି ରୁଷି]]
# [[ଧୀରେ ଧୀରେ ପ୍ରେମ ହେଲା]]
# [[ସୁନା ଚଢ଼େଇ ମୋ ରୂପା ଚଢ଼େଇ]]
# [[ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଆଇଲାରେ ଓଡ଼ିଆ ପୁଅ]]
# [[ଚୁପ୍ କିଏ ଆସୁଛି]]
# [[ଆକାଶେ କି ରଙ୍ଗ ଲାଗିଲା]]
# [[ରୋମିଓ- ଦ ଲଭର୍ ବୟ]]
# [[ଲଭ୍ ଡଟ୍ କମ୍]]
# [[ମିତରେ ମିତ]]
# [[ତୁମେ ହିଁ ସାଥୀ ମୋର]]
# [[ତୁ ମୋରି ପାଇଁ]]
# [[ପ୍ରେମ ରୋଗୀ]]
# [[ଆ'ରେ ସାଥି ଆ]]
# [[ଆ' ଜ‌ହ୍ନରେ ଲେଖିବା ନାଁ]]
# [[ପାଗଳ କରିଚି ପାଉଁଜି ତୋର]]
# [[ଧନରେ ରଖିବୁ ଶପଥ ମୋର]]
# [[ମତେ ତ ଲଭ ହେଲାରେ]]
# [[ହସିବ ପୁଣି ମୋ ସୁନା ସଂସାର]]
# [[ନନ୍ଦିନୀ ଆଇ ଲଭ୍ ୟୁ]]
# [[ମୁନ୍ନା- ଏ ଲଭ୍ ଷ୍ଟୋରୀ]]
# [[ତୋ ବିନା ଭଲ ଲାଗେନା]]
# [[ବନ୍ଦେ ଉତ୍କଳ ଜନନୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ମତେ ଆଣିଦେଲ ଲକ୍ଷେ ଫଗୁଣ]]
# [[ତୋ ପାଇଁ ନେବି ମୁଁ ଶହେ ଜନମ]]
# [[କାଳୀଶଙ୍କର]]
# [[ଲାଲ ଟୁକୁ ଟୁକୁ ସାଧବ ବୋହୂ]]
# [[ସମୟ ହାତରେ ଡୋରି]]
# [[ତୁମକୁ ପାରୁନି ତ ଭୁଲି]]
# [[ଅଗ୍ନିଶିଖା]]
# [[ମୋ ସୁନା ପୁଅ]]
# [[ଏ ମନ ମାନେନା]]
# [[ବନ୍ଧୁ (କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ମୋନିକା ମାଇଁ ଡାର୍ଲିଙ୍ଗ]]
# [[ଫେରିଆ ମୋ ସୁନା ଭଉଣୀ]]
# [[ମହାନାୟକ]]
# [[ମୁଁ ତତେ ଲଭ୍ କରୁଚି]]
# [[ପ୍ରିୟା ମୋ ଆସିବ ଫେରି]]
# [[ଗୁଡ୍ଡୁ ଆଣ୍ଡ ଗୁଡ୍ଡି]]
# [[ଆମାଜନ୍ ଆଡ୍‌ଭେଞ୍ଚର୍]]
# [[ଆଇ ଲଭ୍ ମାଇଁ ଇଣ୍ଡିଆ]]
# [[ତୁ ଏକା ଆମ ସାହା ଭରସା]]
# [[ରାକ୍ଷୀ ବାନ୍ଧିଲି ମୋ ରଖିବ ମାନ]]
# [[ହସିଲା ସଂସାର ଭାଙ୍ଗିଲା କିଏ]]
# [[ରକତେ ଲେଖିଚି ନାଁ]]
# [[ଦେ ମା ଶକ୍ତି ଦେ]]
# [[ତୁ ମୋ ମନର ମିତ]]
# [[ପ୍ରିୟା ମୋ ପ୍ରିୟା]]
# [[ବାଜି]]
# [[ତତେ ମୋ ରାଣ]]
# [[ମନର ମାନସୀ]]
# [[ଅର୍ଜୁନ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ନାରୀ ଆଖିରେ ନିଆଁ]]
# [[ତୋ' ପାଇଁ]]
# [[ଓମ୍ ଶାନ୍ତି ଓମ୍]]
# [[ନାୟକ ନୁହେଁ ଖଳନାୟକ]]
# [[ହତ୍ୟା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଟୋପାଏ ସିନ୍ଦୂର ଦି ଟୋପା ଲୁହ]]
# [[ମଥାରେ ଦେଇ ପାଟ ଓଢ଼ଣୀ]]
# [[ଓ ମାଇଁ ଲଭ୍]]
# [[କଟି ପତଙ୍ଗ]]
# [[ପ୍ରେମ୍ କୁମାର]]
# [[ସୁନ୍ଦରଗଡ଼ର ସଲମାନ୍ ଖାନ୍]]
# [[ଅଗ୍ନି ପରୀକ୍ଷା]]
# [[ଓଲେ ଓଲେ ଦିଲ୍ ବୋଲେ]]
# [[ନାୟକର ନାଁ ଦେବଦାସ]]
# [[ଜୀବନ ମୃତ୍ୟୁ]]
# [[ରହିଚି ରହିବି ତୋରି ପାଇଁ]]
# [[ଆଇ ଲଭ୍ ୟୁ]]
# [[ସୁନା ସଙ୍ଖାଳୀ]]
# [[ରଖିବ ଯଦି ସେ ମାରିବ କିଏ]]
# [[ହରିଭାଇ ହାରେନା]]
# [[ମା ମଙ୍ଗଳା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଏଇଠି ସ୍ୱର୍ଗ ଏଇଠି ନର୍କ]]
# [[ସାବତ ମାଆ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)‌]]
# [[ନାରୀ ବି ପିନ୍ଧିପାରେ ରକ୍ତ ସିନ୍ଦୂର]]
# [[ପୁଅ ଭାଙ୍ଗିଦେଲା ସୁନା ସଂସାର]]
# [[ସମୟ ଚକରେ ସଂସାର ରଥ]]
# [[ପୁଅ ମୋର ଜଗତ ଜିତା]]
# [[ତୋ ଆଖି ମୋ ଆଇନା]]
# [[ଧର୍ମ ଦେବତା]]
# [[ସମୟ ଖେଳୁଛି ଚକା ଭଉଁରୀ]]
# [[ଧର୍ମ ସ‌ହିଲେ ହେଲା]]
# [[ସହର ଜଳୁଚି]]
# [[ମା ପରି କିଏ ହେବ]]
# [[ମା କାନ୍ଦେ ଆଜି ପୁଅଟେ ପାଇଁ]]
# [[ରଙ୍ଗ୍ ନମ୍ବର]]
# [[ଧରଣୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[କଳା ମାଣିକ]]
# [[ବାବୁ ପର୍ଶୁରାମ]]
# [[ତୁଳସୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଧର୍ମ ନିକିତି]]
# [[ରାକ୍ଷୀ ଭିଜିଗଲା ଆଖି ଲୁହରେ]]
# [[ଏଇ ଆଖି ଆମ ସାକ୍ଷୀ]]
# [[କାଳ ଚକ୍ର]]
# [[ପରଦେଶୀ ବାବୁ]]
# [[ଜୟ ଶ୍ରୀରାମ]]
# [[କଥା କହିବ ମୋ ମଥା ସିନ୍ଦୂର]]
# [[କଥା ରହିଗଲା କାଳ କାଳକୁ]]
# [[ଶାଶୁ ହାତକଡ଼ି ଭାଉଜ ବେଡ଼ି]]
# [[ଲଭ୍ ପ୍ରମିଜ୍]]
# [[ଯୋଉଠି ଥିଲେ ବି ତୁ ମୋର]]
# [[ସରପଞ୍ଚ ବାବୁ]]
# [[ଲାଟ୍ ସାହେବ]]
# [[ସ୍ତ୍ରୀ (୧୯୯୮ର କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସୁନା ପାଲିଙ୍କି]]
# [[ସୌଭାଗ୍ୟବତୀ]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମୀର ଅଭିସାର]]
# [[ଅହଲ୍ୟା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଏଇ ସଂଘର୍ଷ]]
# [[ଜୀବନସାଥୀ (୧୯୯୭ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ରାମ ଲକ୍ଷ୍ମଣ]]
# [[ବାପା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଶେଷ ଦୃଷ୍ଟି]]
# [[ନୀଳ ମାଷ୍ଟରାଣୀ]]
# [[ମୋକ୍ଷ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ବସୁଧା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସୁନା ପୁଅ]]
# [[କ୍ଷଣିକା- ଦ ଲସ୍ଟ ଆଇଡିଆ]]
# [[ମଣି ନାଗେଶ୍ୱରୀ]]
# [[ସୁଭଦ୍ରା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[୪ ଇଡିଅଟସ୍]]
# [[ଚମ୍ପିଆନ]]
# [[ମୋ ଭାଇ ଜଗା]]
# [[ସାଗର ଗଙ୍ଗା]]
# [[ପାଚେରୀ ଉଠିଲା ମଝି ଦୁଆରୁ]]
# [[ଅକୁହା କଥା]]
# [[ନିର୍ବାଚନ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ମୁକ୍ତି ମଶାଲ]]
# [[ନାଗ ଜ୍ୟୋତି]]
# [[ଲୁବେଇଡାକ]]
# [[ରଖିଲେ ଶିବ ମାରିବ କିଏ]]
# [[ମହୁଆ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଗୋପରେ ବଢ଼ୁଛି କଳା କହ୍ନେଇ]]
# [[ଏମିତି ଭାଇ ଜଗତେ ନାହିଁ]]
# [[ଗଢ଼ି ଜାଣିଲେ ଘର ସୁନ୍ଦର]]
# [[ଦାଦାଗିରି]]
# [[ପଥର ଖସୁଚି ବଡ଼ ଦେଉଳୁ]]
# [[ଅନୁପମା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସାଡୋଜ୍ ଅଫ୍ ଦ ରେନ୍‌ବୋ]]
# [[ଆଶା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ମା (୧୯୯୨ର ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ନାଗ ପଞ୍ଚମୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଉଦଣ୍ଡୀ ସୀତା]]
# [[ମା' ଯାହାର ସାହା]]
# [[ଘର ମୋର ସ୍ୱର୍ଗ]]
# [[ଅଣ୍ଟି ଛୁରୀ ତଣ୍ଟି କାଟେ]]
# [[ପ୍ରୀତିର ଇତି]]
# [[ଅରଣ୍ଯ ରୋଦନ]]
# [[ସୁଖ ସଂସାର]]
# [[ମୁକ୍ତି ତୀର୍ଥ]]
# [[ଦୂର ଦିଗନ୍ତ]]
# [[କି ହେବ ଶୁଆ ପୋଷିଲେ]]
# [[ତୋ ବିନୁ ଅନ୍ୟ ଗତି ନାହିଁ]]
# [[ଆମ ଘର ଆମ ସଂସାର]]
# [[ବସ୍ତ୍ର ହରଣ]]
# [[ପରଦେଶୀ ଚଢ଼େଇ]]
# [[ଚକାଡୋଳା କରୁଚି ଲୀଳା]]
# [[ହିସାବ କରିବ କାଳିଆ]]
# [[କଣ୍ଢେଇ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[କାଳିଆ ଭରସା]]
# [[ଅଗ୍ନି ବୀଣା]]
# [[ଠାକୁର ଅଛନ୍ତି ଚଉ ବାହାକୁ]]
# [[ହସ ଲୁହ ଭରା ଦୁନିଆ]]
# [[ଦଇବ ଦଉଡ଼ି]]
# [[ଲୁଟ ତରାଜ]]
# [[ବିଧିର ବିଧାନ]]
# [[ଶାସ୍ତି (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ପ୍ରତିଶୋଧ ଅପରାଧ ନୁହେଁ]]
# [[ଲୋକାଲ ଟୋକା ଲଭ୍ ଚୋଖା]]
# [[ମାଇଣ୍ଡ୍‌ଗେମ୍]]
# [[ପୁଅ ମୋର କଳା ଠାକୁର]]
# [[ଥିଲି ଝିଅ ହେଲି ବୋହୂ]]
# [[ପାପ ପୁଣ୍ୟ]]
# [[କୁରୁକ୍ଷେତ୍ର (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସୁନା ଚଢ଼େଇ]]
# [[ମା ମତେ ଶକ୍ତି ଦେ]]
# [[ଲାଲ ପାନ ବିବି]]
# [[ଗୋଲାମଗିରି]]
# [[ଚକା ଆଖି ସବୁ ଦେଖୁଛି]]
# [[ଅନ୍ୟାୟ ସହିବି ନାହିଁ]]
# [[ମାଣିକ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ପକା କମ୍ବଳ ପୋତ ଛତା]]
# [[ପଳାତକ]]
# [[କଣ୍ଢେଇ ଆଖିରେ ଲୁହ]]
# [[ସତ ମିଛ]]
# [[ତାରା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଆରଣ୍ୟକ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଶେଷ ପ୍ରତୀକ୍ଷା]]
# [[ଏକ୍ସକ୍ୟୁଜ ମି]]
# [[ମା ଗୋଜବାୟାଣୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ପ୍ରେମ ପାଇଁ ମହାଭାରତ]]
# [[ସପନ ବଣିକ]]
# [[ଗୃହଲକ୍ଷ୍ମୀ]]
# [[ଇସ୍କ ପୁଣିଥରେ]]
# [[ରାଧା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ବସନ୍ତ ରାସ]]
# [[ଲଭ୍ ଏକ୍ସପ୍ରେସ୍]]
# [[ପ୍ରତିଧ୍ୱନି (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଜୀବନ ସଙ୍ଗମ]]
# [[ରାଜା ହରିଶ୍ଚନ୍ଦ୍ର]]
# [[ରାମ ରହିମ]]
# [[ଉଦୟ ଭାନୁ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସୁବର୍ଣ୍ଣ ସୀତା]]
# [[ଭାଇଜାନ୍]] 
# [[ଅଭିଳାଷ]]
# [[ଭକ୍ତ ସାଲବେଗ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[କଲ୍ୟାଣୀ]]
# [[ଦେଖ ଖବର ରଖ ନଜର]]
# [[ଜ୍ୱାଇଁ ପୁଅ]]
# [[ବିଲ୍ୱ ମଙ୍ଗଳ]]
# [[ମାନସୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଦେବଯାନୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସତ୍ୟମେବ ଜୟତେ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ପଗ୍‌ଲୁ]]
# [[ବାଟ ଅବାଟ]]
# [[ମନ ଖାଲି ତତେ ଚାହେଁ]]
# [[ଅଗ୍ନି ପରୀକ୍ଷା (୧୯୮୦ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଜୟ ମା ମଙ୍ଗଳା]]
# [[ଅନୁରାଧା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ରାମ ବଳରାମ]]
# [[ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥ (୧୯୭୯ର ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସାକ୍ଷୀ ଗୋପୀନାଥ]]
# [[ସୁଜାତା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସତୀ ଅନୁସୂୟା]]
# [[ପରିବାର (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ପତି ପତ୍ନୀ]]
# [[କବି ସମ୍ରାଟ ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ]]
# [[ଶ୍ରୀମାନ୍ ସୁର୍‌ଦାସ]]
# [[ସନ୍ଧ୍ୟା ତାରା]]
# [[ପୁନର୍ମିଳନ]]
# [[ସାଥୀ ତୁ ଫେରିଆ]]
# [[ତୁ ମୋ ସୁନା ଚଢ଼େଇ]]
# [[ମା (୨୦୧୮ ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ପ୍ରେମୀ ଦିୱାନା]]
# [[ପ୍ୟାର ଅଲଗା ପ୍ରକାର]]
# [[ତୁ ମୋ ସୁଇଟ୍ ୧୬]]
# [[ଜୀବନର ଚଲାପଥେ]]
# [[ରହସ୍ୟ]]
# [[କୁଳାଙ୍ଗାର]]
# [[ମୁଇଁ ଦିୱାନା ତୁଇ ଦିୱାନୀ]]
# [[ଏ ଦିଲ୍ ତତେ ଦେଲି]]
# [[ବାପା ତମେ ଭାରି ଦୁଷ୍ଟ]]
# [[ଚାଲ୍ ଟିକେ ଦୁଷ୍ଟ ହବା]]
# [[ଅଜବ ସଞ୍ଜୁର ଗଜବ ଲଭ୍]]
# [[ପଞ୍ଜୁରୀ ଭିତରେ ଶାରୀ]]
# [[ନିମ୍‌କି]]
# [[ପ୍ରେମରେ ରଖିଚି ୧୦୦ରୁ ୧୦୦]]
# [[ଗୋଲ୍ ମାଲ୍ ଲଭ୍]]
# [[ବୋବାଲ ଟୋକା]]
# [[ସେଲଫିସ୍ ଦିଲ୍]]
# [[ତୁ ମୋ ଲଭ୍ ଷ୍ଟୋରୀ ୨]]
# [[ଅଭିମାନ (୨୦୧୯ର କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ବୈଶାଳୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ରଙ୍ଗ ବରଷିବ ଟୁପୁରୁ ଟୁପୁରୁ]]
# [[ପ୍ରେମ ତୋର ନଟି ନଟି]]
# [[ଖୁସି (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ତୁ କହିଦେ ଆଇ ଲଭ୍ ୟୁ]]
# [[ଛବିରାଣୀ‎]]
# [[ଲଭ୍ ଟୁଇଷ୍ଟ]]
# [[ଦେଖା ହେଲା ପ୍ରେମ ହେଲା]]
# [[ମିଷ୍ଟର ମଜନୁ]]
# [[ବାଳ- ଦ ରିଦମ୍ ଅଫ୍ ଲାଇଫ୍]]
# [[ଫ୍ରମ୍ ମି ଟୁ ୟୁ]]
# [[ମାଲ୍ ମହୁ ଜୀବନ ମାଟି]]
# [[ବିଶ୍ୱରୂପ]]
# [[ଶଙ୍ଖା ସିନ୍ଦୂର]]
# [[କିଏ କାହାର (୧୯୯୭ର ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ମୁଁ ପରଦେଶୀ ଚଢ଼େଇ]]
# [[ବାବୁ ଭାଇଜାନ୍]]
# [[କୁଇନ୍ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ପାଇକ ବିଦ୍ରୋହ (କ୍ଷୁଦ୍ର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର)]]
# [[ଆହୁତି]]
# [[କାହ୍ନା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସୁନା ସଂସାର (୧୯୯୭ର କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସହିଦ ରଘୁ ସର୍ଦ୍ଦାର]]
# [[ଗାଁର ନାଁ ଗାଲୁଆପୁର]]
# [[ଚାଲ ଟିକେ ପ୍ରେମ କରିବା]]
# [[ମନେ ମନେ ମନ ଖୋଜୁଥିଲା]]
# [[ଚକ୍ଷୁବନ୍ଧନ]]
# [[ଜଙ୍ଗଲ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଅରୁନ୍ଧତୀ (୨୦୨୧ର ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ମନ ମୋ ନେଇଗଲୁ ରେ]]
# [[ପିହୁ]]
# [[ବିଜୟିନୀ]]
# [[ମିଷ୍ଟର ରୋମିଓ]]
# [[୨ ଚକ୍‌ଲେଟ୍]]
# [[ଲାଲି ହବ କାହାର]]
# [[କଟକ ୱେଡ୍ସ୍ ସମ୍ବଲପୁର]]
# [[ବାପା ଆଇସିୟୁରେ ଅଛନ୍ତି]]
# [[ଲୁଚେଇ ଦେ ମତେ ଛାତି ଭିତରେ]]
# [[ଦୁର୍ଗତିନାସିନୀ ୨]]
# [[ଷଷ୍ଠରୁ ନଷ୍ଟ]]
# [[ଅର୍ଦ୍ଧ ସତ୍ୟ]]
# [[ଚୋରଣୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ପାରୋ ହେଟ୍‌ସ୍ ଦେବଦାସ]]
# [[ପ୍ରେମିକାୟ ନମ]]
# [[ରଙ୍ଗିଲା ବୋହୂ ୨]]
# [[ତୋ' ପାଇଁ ଫେରିବି ବସୁଧା ଚିରି]]
# [[ତୁ ମୋର ସାଥୀରେ ୨]]
# [[ମା'ର ମମତା]]
# [[ରାତି ସରି ସରି ଯାଉଛି]]
# [[ଇଏ ବି ଗୋଟେ ଲଭ୍ ଷ୍ଟୋରୀ]]
# [[କୋକୋଲି: ଫିସ୍ ଆଉଟ୍ ଅଫ୍ ୱାଟର୍]]
# [[ଭୋକ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଚରିତ୍ର (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସିନ୍ଥିରୁ ସିନ୍ଦୂର ଅଳପ ଦୂର]]
# [[ବିଶ୍ୱାସ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଇନ୍ଦ୍ରଜାଲ]]
# [[ଓଏ ଗୀଟାର]]
# [[ପ୍ରତ୍ୟାଘାତ]]
# [[ଅର୍ଦ୍ଧାଙ୍ଗିନୀ]]
# [[ତୁମେ ମୋ ଶଙ୍ଖା ତୁମେ ମୋ ସିନ୍ଦୂର]]
# [[ଚୁମକି ମାଇଁ ଡାର୍ଲିଂ]]
# [[ତାଣ୍ଡବ]]
# [[ବିସର୍ଜନ]]
# [[ରୋଲ୍ ନଂ-୨୭ ସୁଜାତା ସେନାପତି]]
# [[ସୁପର୍ ବୟ୍]]
# [[ପଲ୍ ପଲ୍ ତତେ ଚାହେଁ]]
# [[ତୁ ଭାରି ବିୟୁଟିଫୁଲ୍]]
# [[ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ରୋମିଓ ରାଜା]]
# [[ପାପ]]
# [[ହିରୋଗିରି]]
# [[ଆଖି ବୁଜିଦେଲେ ତୁ]]
# [[ହେଲୋ ରାବଣ]]
# [[ସାହାଣୀ ଘର କାହାଣୀ]]
# [[ଲଭ୍ ୟୁ ପ୍ରିୟା]]
# [[ଶଲା ବୁଢ଼ାର ବଦ୍‌ଲା]]
# [[ଟିକେ ଲଭ୍ ଟିକେ ଟ୍ୱିଷ୍ଟ୍]]
# [[ତୁ ମୋର ସାଥିରେ]]
# [[ଦୁର୍ଗତିନାଶିନୀ]]
# [[ପ୍ରେମ ନା' ପାଗଳପଣ]]
# [[ଲକିର ଲକ୍‌ଡାଉନ୍ ଲଭ୍ ଷ୍ଟୋରୀ]]
# [[ମୋ ମମି ପାପାଙ୍କ ବାହାଘର]]
# [[ଫେରିଆ]]
# [[ମୁଁ ତୁମେ ଲକ୍‌ଡାଉନ୍]]
# [[ଭିଜା ମାଟିର ସ୍ୱର୍ଗ]]
# [[ମୂଷା ମୋର ରଜନୀକାନ୍ତ]]
# [[ଅନାମିକା ନାୟିକା]]
# [[ଅନୁ ଦିଦି ନଟ୍ ଆଉଟ୍]]
# [[ଗୋଲ୍‌ମାଲ୍]]
# [[ଡହରା ଟୋକା]]
# [[ଅଙ୍ଗୁରୁ ନମିଳିଲେ ଖଟା]]
# [[ଲାଲ୍‌ପାନ ବିବିର ସ୍ମାର୍ଟ୍ ଫ୍ୟାମିଲି]]
# [[ହଉ ହଉ ହେଇଗଲାରେ]]
# [[ଟ୍ୱିଷ୍ଟବାଲା ଲଭ୍ ଷ୍ଟୋରୀ]]
# [[ଚିରକୁଟ୍]]
# [[ତୋ ବିନା କିଛି ମୁଁ ଚାହେଁନା]]
# [[ରଙ୍ଗିଲା ବୋହୂ]]
# [[ଝିଅଟା ଅଲଗା ପ୍ରକାର]]
# [[କାଳିଆ କରୁଛି ଲୀଳା]]
# [[ଫୋର୍]]
# [[ସମାପାଜୁର ରଘୁ]]
# [[ବନ୍ଧନ (ଟେଲି ଫିଲ୍ମ)]]
# [[ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ]]
# [[କୁକୁଡ଼ା ଚୋର]]
# [[ପ୍ରେମ ଏଟିଏମ୍]]
# [[ଆଉ ଗୋଟେ ଲଭ୍ ଷ୍ଟୋରୀ]]
# [[ଭାବେ ସିନା କହିପାରେନା]]
# [[କୋଉ ଆକାଶର ଜହ୍ନ ତୁ]]
# [[ପ୍ରେମମ୍]]
# [[ଡିଟେକ୍ଟିଭ୍ କରନ୍ ଅର୍ଜୁନ]]
# [[ଯଥା ରାବଣସ୍ୟ ମନ୍ଦୋଦରୀ]]
# [[ଦିଦି ନମସ୍କାର]]
# [[ସୁନୟନା]]
# [[ପାଣିଗ୍ରହଣ]]
# [[ଲଗାମ୍]]
# [[ମନ ମୋର କାଗଜ ଗୁଡ଼ି]]
# [[ଦିଲ୍ ମୋର ମାନେନା]]
# [[ଗୁପ୍‌ଚୁପ୍ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ବିଶ୍ୱନାଥ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ମୋ ପଣତକାନୀରେ ତୁ]]
# [[ଚୋରଣୀ ୨]]
# [[ଏକା ତୁ ଏକା ମୁଁ]]
# [[କୁରୁକ୍ଷେତ୍ର (ଟେଲି ଫିଲ୍ମ)]]
# [[ମିଷ୍ଟର କହ୍ନେୟା]]
# [[ଅଧାଲେଖା ଗପ]]
# [[କ୍ରେଜି-୪]]
# [[ବିଦ୍ୟାରାଣ]]
# [[ଲାଗେ ପ୍ରେମ ନଜର]]
# [[ପ୍ରତିଜ୍ଞା]]
# [[ଆସ୍ତିକ ନାସ୍ତିକ]]
# [[ଦିଲ୍‌ରେ ଅଛି ତୋ'ରି ନାଁ]]
# [[କହିବିନି ତତେ ଆଇ ଲଭ୍ ୟୁ]]
# [[ବାଏ ବାଏ ଦିଲ୍]]
# [[ଶେଷ ରାତି]]
# [[ବୋଉର ହାତବାକ୍ସ]]
# [[ପ୍ରତୀକ୍ଷା]]
# [[ହାଏ କୃଷ୍ଣ]]
# [[କିଛି କହିବାର ଅଛି]]
# [[ଏଇ ରାକ୍ଷୀ ତୋ' ରକ୍ଷା କବଚ]]
# [[ମାୟାବୀ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[କିସ୍ ମିସ୍]]
# [[ମହାବାହୁ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଏଡିୟୁ ଗୋଦାର]]
# [[ଚୁମ୍‌କି ସେ' ତ ପାଣିରେ ବୁଡ଼ିବ ନାହିଁକି]]
# [[ଫେରି ଆସୁଥିବି କୋଳକୁ ତୋ'ର]]
# [[ଫେରି ଆସୁଥିବି କୋଳକୁ ତୋ'ର]]
# [[ବାଳୀ - ଦ ସେଭିଅର୍]]
# [[ତିତ୍‌ଲି]]
# [[ମହିଷାସୁର (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ପ୍ରେମରେ ରିସ୍କ ହେଲା ମୋତେ ଇସ୍କ]]
# [[ପ୍ରସ୍ଥାନମ୍]]
# [[ଓଏ ଅଞ୍ଜଲି]]
# [[ତୃଷ୍ଣା (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଅଳ୍ପ ଦିନର ଗଳ୍ପ]]
# [[ରୁଦ୍ରାଣୀ]]
# [[ପାରିକରିବେ ଭୋଳାଶଙ୍କର]]
# [[ତୁ ମୋର ଓକେ]]
# [[ଆମେ ତ ମିଡିଲ୍ କ୍ଲାସ୍]]
# [[ସହରୀ ବାଘ (୨୦୨୨ର ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ବିଛାଗ୍ୟାଙ୍ଗ୍]]
# [[ପୋଲିସ୍ ବାବୁ]]
# [[ଲାଇଫ୍‌ରେ କିଛି ବି ହେଇପାରେ]]
# [[ମୁଖା (୨୦୨୨ର ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଲାଲ ଓଢ଼ଣି]]
# [[ତୋ ନା'ର ମାନେ ହଁ]]
# [[ଡିଅର୍ ଲଭ୍]]
# [[ନଟରାଜ ୦୦୯]]
# [[ତୋ'ର ମୋର କଟି]]
# [[ଉଡ଼ନ୍ତା ଥାଳିରେ ଆସିଛି ପ୍ରିୟା]]
# [[ନିୟତି]]
# [[ମାମା ୱେଡ୍‍ସ୍ ପାପା]]
# [[ବନ୍ଦିନୀ]]
# [[ବ୍ରେକ୍‍ଅପ୍ ବାଲା ଲଭ୍‌ଷ୍ଟୋରୀ]]
# [[ଫାଲଗୁନ ଚୈତ୍ର]]
# [[ବାପା ସୁପର୍‌ମ୍ୟାନ୍]]
# [[ବାଜିବଲୋ ସାହାନାଇ]]
# [[ବୋହୂ ଆମର ବିଛୁଆତି]]
# [[ବିଭ୍ରାନ୍ତ]]
# [[କନ୍ୟାଦାନ (୨୦୨୩ ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ମନ ମ୍ୟୁଜିଅମ୍]]
# [[ମନସ୍କ]]
# [[ନାରୀ ନୁହେଁ ତୁ ଅର୍ଦ୍ଧନାରୀ]]
# [[ସରଗ ପୁରରୁ ଆସିଚି ପ୍ରିୟା]]
# [[ବାହାଘର ଡଟ୍ କମ୍]]
# [[ଟିଙ୍ଗା ରାଜୁ]]
# [[ପ୍ରେମ୍ ଫର୍ ସେଲ୍]]
# [[ଡେଲିଭରି ବୟ]]
# [[ପାରିକରିବେ ଭୋଳାଶଙ୍କର ୨]]
# [[ଉଷା (ଟେଲି ଫିଲ୍ମ)]]
# [[ଛବିର ମଣିଷ]]
# [[ଧୀର ପାଣି ପଥର କାଟେ]]
# [[ଶତ୍ରୁ ସଂହାର (ଟେଲି ଫିଲ୍ମ)]]
# [[ତଦନ୍ତ (ଟେଲି ଫିଲ୍ମ)]]
# [[କବିତା (ଟେଲି ଫିଲ୍ମ)]]
# [[ଫଟା କପାଳ]]
# [[ତମସା ତୀରେ]]
# [[ଭାଗ୍ୟ]]
# [[ପୂଜାରିଣୀ]]
# [[ଭୁଲ କାହାର]]
# [[ମୁଖାଗ୍ନି]]
# [[ଧୋ'ରେ ବାବୁ ଧୋ']]
# [[ପ୍ରିୟେ ତୁ ମୋ ସିଏ]]
# [[ମହାସଂଗ୍ରାମ]]
# [[ଶାୟରୀ ଶାୟରୀ]]
# [[ପ୍ରେମୀ ନମ୍ବର ୱାନ୍]]
# [[ହାପି ଏଣ୍ଡିଂ]]
# [[କର୍ତ୍ତବ୍ୟ]]
# [[ଆଇପିଏସ୍ ଦୁର୍ଗା]]
# [[ପ୍ରିୟାର ପ୍ରି-ୱେଡିଂ ଲଭ୍‌ଷ୍ଟୋରୀ]]
# [[ଧୋକା - ଦି ଗେମ୍ ଅଫ୍ ଲଭ୍]]
# [[ପ୍ରତିଶୋଧ]]
# [[ପୁଷ୍କରା (୨୦୨୩ର ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଶଙ୍କର (୨୦୨୩ର ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ବୋଉ (ଟେଲି ଫିଲ୍ମ)]]
# [[ପଡ଼ିଗଲି ତୋ ପ୍ରେମରେ]]
# [[ପ୍ରୀତି ବନ୍ଧନ]]
# [[ଟି]]
# [[କସ୍ତୁରୀ (୨୦୨୩ ଟେଲି ଫିଲ୍ମ)]]
# [[ସିନ୍ଦୂର (୨୦୨୩ର ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଟୁ ଲେଟ୍]]
# [[ଟୁଇନ୍ସ]]
# [[ଲାଗିଲା ରଙ୍ଗ ଗୋଲାପି ଗୋଲାପି]]
# [[ସୁକ ଭାଇର ସୋଲେ]]
# [[ଲଭ୍ ଇନ୍ ଲଣ୍ଡନ]]
# [[ଗୁଡ୍ଡୁ ଗ୍ୟାଙ୍ଗଷ୍ଟାର୍]]
# [[କାଇଁଚ ମାଳି]]
# [[ମିଛେଇ ଝିଅ]]
# [[ପାଖେ ପାଖେ ଥିବି ହର୍‌ପଲ୍]]
# [[ତୋ' ପାଇଁ ଫେରିବି ରହିଲା ରାଣ]]
# [[ବ୍ୟାସେ ଶୁଣୁଛ]]
# [[କର୍ମ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
{{Div col end}}

===ସମୃଦ୍ଧିକରଣ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ରାଜୁ ଆୱାରା]] 
# [[ରୂପା ଗାଁ ର ସୁନାକନିଆଁ]]
# [[ଇସ୍କ ତୁ ହି ତୁ]]
# [[ନାରୀ ନୁହେଁ ତୁ ନାରାୟଣୀ]]
# [[ବିଧାତା (୨୦୦୩ର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର)]]
# [[କଥାନ୍ତର]]
# [[ମାୟା ମିରିଗ]]
# [[ମାଟିର ମଣିଷ]]
# [[ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁର ଛାଇ]]
# [[ଯାହାକୁ ରଖିବେ ଅନନ୍ତ]]
# [[ଚୋରି ଚୋରି ମନ ଚୋରି]]
# [[ବୋଉ (୧୯୯୮ର କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଧର୍ମର ହେବ ଜୟ]]
# [[ସାକ୍ଷୀ ରହିଲା ଏ ସିଂହଦୁଆର]]
# [[ଗୋଲାପି ଗୋଲାପି]]
# [[ରକତ ଚିହ୍ନିଛି ନିଜର କିଏ]]
# [[ଥ୍ୟାଙ୍କ ୟୁ ଭଗବାନ]]
# [[ଦୋସ୍ତି]]
# [[ଆସୁଛି ମୋ କାଳିଆସୁନା]]
# [[ଯଶୋଦା (୧୯୯୬ର ସିନେମା)]]
# [[ପିପାସା]]
# [[ଅକ୍ଷି ତୃତୀୟା]]
# [[ରାମାୟଣ (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ସାବିତ୍ରୀ (୧୯୯୫ର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର)]]
# [[ବତାସୀ ଝଡ଼]]
# [[ଗଙ୍ଗ ଶିଉଳି (ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ହାକିମ ବାବୁ]]
# [[ଟୋପାଏ ସିନ୍ଦୂର ଦି ପଟ ଶଙ୍ଖା]]
# [[ପରିଣାମ]]
# [[ମଥୁରା ବିଜୟ]]
# [[ଭଙ୍ଗା ସିଲଟ]]
{{Div col end}}

# [[ରାଇମୋହନ ପରିଡ଼ା]]
# [[ଜାଗୃତି ରଥ]]

===ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର/ଦୂରଦର୍ଶନ ଅଭିନେତା/ଅଭିନେତ୍ରୀ/ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ===
{{Div col|colwidth=10em}}
# [[ବବ୍‌ଲି]]
# [[ଏଲିନା ସାମନ୍ତରାୟ]]
# [[ମୀନକେତନ]]
# [[ତମସା ମିଶ୍ର]]
# [[ବାଳକୃଷ୍ଣ ନାୟକ]]
# [[ସୁସ୍ମିତା ଦାସ]]
# [[ଶୀତଲ ପାତ୍ର]]
# [[ଲିପି (ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ଗାର୍ଗୀ ମହାନ୍ତି]]
# [[ଗୁନ୍‌ଗୁନ୍‌]]
# [[ଦୀପ୍ତିରେଖା ପାଢ଼ୀ]]
# [[ଲିପ୍ସା ମିଶ୍ର]]
# [[ଜାଙ୍କଲିନ ପରିଡ଼ା]]
# [[ନମ୍ରତା ଦାସ]]
# [[ନୈନା ଦାସ]]
# [[ଜିନା ସାମଲ]]
# [[ତ୍ରିପୁରା ମିଶ୍ର]]
# [[ନମ୍ରତା ଥାପା]]
# [[ଅନୁଭା ସୌର୍ଯ୍ୟା]]
# [[ଗୀତା ରାଓ]]
# [[ଭୂମିକା ଦାଶ]]
# [[ଝିଲିକ୍ ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ଦେବଯାନୀ]]
# [[ନୀତୁ ସିଂହ (ଓଡ଼ିଆ ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ଅରୁଣ ମହାନ୍ତି]]
# [[ଦେବୀକା ଅରୁନ୍ଧତୀ ସାମଲ]]
# [[ଆମେଲି ପଣ୍ଡା]]
# [[ସ୍ମରଣୀକା ପ୍ରିୟଦର୍ଶିନୀ]]
# [[ଜ୍ୟୋତି ରଞ୍ଜନ ନାୟକ]]
# [[ସୋନିକା ରାୟ]]
# [[ଆର୍ଯ୍ୟନ ଦାଶ]]
# [[ସମୀର ରିଷୁ ମହାନ୍ତି]]
# [[ବିଦୁସ୍ମିତା]]
# [[ସୁବ୍ରତ ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ମେଘା ଘୋଷ]]
# [[ପିଣ୍ଟୁ ନନ୍ଦ]]
# [[କୁନା ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[କାଜଲ ମିଶ୍ର]]
# [[ବବି ମିଶ୍ର]]
# [[ମେଘ୍ନା ମିଶ୍ର]]
# [[ସୁନୀଲ କୁମାର]]
# [[ରାଲି ନନ୍ଦ]]
# [[ସନ୍‌ମିରା ନାଗେଶ]]
# [[ବିଶ୍ୱଭୂଷଣ ପଣ୍ଡା]]
# [[ତମନ୍ନା ବ୍ୟାସ]]
# [[ନିହାରୀକା ଦାଶ]]
# [[ସାଜନ୍ ବିଶ୍ୱାଳ]]
# [[ସମ୍ଭାବନା ମହାନ୍ତି]]
# [[ଉତ୍କଣ୍ଠା ପାଢ଼ୀ]]
# [[ପୁନମ ମିଶ୍ର]]
# [[ସ୍ୱରାଜ ବାରିକ]]
# [[ସମ୍ବିତ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ନିକିତା ମିଶ୍ର]]
# [[ଶଶାଙ୍କ ଶେଖର]]
# [[ଅକ୍ଷୟ ବସ୍ତିଆ]]
# [[ଦୀପକ ବାରିକ]]
# [[ଅମ୍ଳାନ ଦାସ]]
# [[ହର ରଥ]]
# [[ସସ୍ମିତା ପିୟାଲି ସାହୁ]]
# [[ନିକିତା]]
# [[ପୁପୁଲ ଭୂୟାଁ]]
# [[ସୁଶ୍ରୀ ରଥ]]
# [[ଝାନ୍‌ସୀ ରାଣୀ (ଓଡ଼ିଆ ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ଦୀପକ କୁମାର]]
# [[ଶିବାନୀ ସଙ୍ଗୀତା]]
# [[ରୁଦ୍ର ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ପ୍ରଜ୍ଞା ହୋତା]]
# [[ରଜନୀ ରଞ୍ଜନ]]
# [[ପ୍ରିୟଙ୍କା ମହାପାତ୍ର]]
# [[କୋଏଲ ମିଶ୍ର]]
# [[ପିଙ୍କି ପ୍ରିୟଦର୍ଶିନୀ]]
# [[ସଂଗ୍ରାମ ବିଶ୍ୱାଳ]]
# [[ବିଜୁ ବଡ଼ଜେନା]]
# [[ଅର୍ଦ୍ଧେନ୍ଦୁ ସାହୁ]]
# [[ସନ୍ତୋଷ ନାରାୟଣ ଦାସ]]
# [[ପୁପିନ୍ଦର ସିଂହ]]
# [[ଦେବାଶିଷ ପାତ୍ର]]
# [[ଆଶୁତୋଷ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ସୁମନ ମହାରଣା]]
# [[ସୂର୍ଯ୍ୟକାନ୍ତ ସାମଲ]]
# [[ବ୍ରଜ ସିଂହ]]
# [[ପଞ୍ଚାନନ ନାୟକ]]
# [[ବୈଶାଳୀ ପରିଡ଼ା]]
# [[ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିହାରୀ]]
# [[ଅସୀତ ପତି]]
# [[ଲଭ୍‌ଲି]]
# [[ସୁଧାକର ବସନ୍ତ]]
# [[ସୁବାସ ରାଉତ]]
# [[ସଲିଲ ମିତ୍ର]]
# [[ରାଧାକାନ୍ତ ନନ୍ଦ]]
# [[ତୃପ୍ତି ସିହ୍ନା]]
# [[ସୋଫିଆ ଆଲାମ]]
# [[ନାଜିଆ ଆଲାମ]]
# [[ଅସୀମା ପଣ୍ଡା]]
# [[ସ୍ମିତା ମହାନ୍ତି]]
# [[ସୋମେଶ ମହାନ୍ତି]]
# [[ମୁନ୍ନା ଖାଁ]]
# [[ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ଦାସ]]
# [[ଦୀପା ସାହୁ (୧୯୮୫ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଦେବେନ ମିଶ୍ର]]
# [[ଗାଗାରିନ ମିଶ୍ର]]
# [[ଅଭିଜିତ ମଜୁମଦାର]]
# [[ଶିଶିର ମୋହନ ପତି]]
# [[ସୁରେଶ ବଳ]]
# [[ମାମା ମିଶ୍ର]]
# [[ମାମୁନି ମିଶ୍ର]]
# [[ହାଡ଼ୁ]]
# [[ଅଶ୍ୱିନୀ ବ୍ରହ୍ମା]]
# [[ରବି ମିଶ୍ର]]
# [[ଶୁଭକାନ୍ତ ସାହୁ]]
# [[ଶ୍ରଦ୍ଧା ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ମନିଷା ମିଶ୍ର]]
# [[ଏଲି ପାଢ଼ୀ]]
# [[ଶ୍ୱେତା ମଲ୍ଲିକ]]
# [[କିର୍ତ୍ତୀ ମହାନ୍ତି]]
# [[କାବ୍ୟା କିରଣ]]
# [[ଦିବ୍ୟା ମହାନ୍ତି]]
# [[ବିରାଜ ଦାଶ]]
# [[ମୀରା ମହାନ୍ତି]]
# [[ରାଜେଶ୍ୱରୀ ରାୟ]]
# [[ପ୍ରତିଭା ପଣ୍ଡା]]
# [[ତିଳୋତ୍ତମା ଖୁଣ୍ଟିଆ]]
# [[ସ୍ୱୟମ ପାଢ଼ୀ]]
# [[ପ୍ରଦୀପ ଭୋଳ]]
# [[ପାର୍ଥ ସାରଥୀ ରାୟ]]
# [[ଶ୍ରୀୟା ଝା]]
# [[ସୁବୋଧ ପଟ୍ଟନାୟକ (୧୯୪୭ ଜନ୍ମ)]]
# [[ସୁଧାରାଣୀ ଜେନା]]
# [[ବର୍ଷା ନାୟକ]]
# [[ବିରେନ ଜ୍ୟୋତି ମହାନ୍ତି]]
# [[ଶୁଭ୍ରାଂଶୁ ନାୟକ]]
# [[ଅସିତ ରଞ୍ଜନ ଦାସ]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ରମଣି ଲେଙ୍କା]]
# [[ସୁଭାଶିଷ ଶର୍ମା]]
# [[ତାପସ ସରଘରିଆ]]
# [[ମଞ୍ଜୁଳା କୁଅଁର]]
# [[ସାତ୍ୟକି ମିଶ୍ର]]
# [[ଇନ୍ଦ୍ରମଣି ବେହେରା]]
# [[ଶାନ୍ତିଲତା ବାରିକ]]
# [[ବିଜୟ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ସୁମିତ ପଣ୍ଡା]]
# [[ସମାଜ ପତି]]
# [[ଶିଶିର କୁମାର ସାହୁ]]
{{Div col end}}

===କଥାଚିତ୍ର ହଲ୍===
* [[ମିଶ୍ର ଟକିଜ୍]]

===ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତୀୟ ଅଭିନେତା/ଅଭିନେତ୍ରୀ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ମହେଶ ବାବୁ]]
# [[ଜୟଲଳିତାଙ୍କ ଅଭିନୀତ କଥାଚିତ୍ର]]{{tick}}
# [[ଅକ୍କିନେନି ନାଗାର୍ଜୁନ]]
# [[ଅକ୍କିନେନି ନାଗା ଚୈତନ୍ୟ]]
# [[ପ୍ରଣୀତା ସୁବାଷ]]
# [[ବେଦୀକା]]
# [[ଜାନ‌କୀ ସବେଶ]]
# [[ହେମା ସେୟାଦ]]
# [[ରାଇ ଲକ୍ଷ୍ମୀ]]
# [[ଅମଲା ଅକ୍କିନେନି]]
# [[ରକୁଲ ପ୍ରୀତ ସିଂ]]
# [[ଶ୍ରୀୟା ରେଡ୍ଡି]]
# [[ଉଦୟ ଭାନୁ]]
# [[ରାଧିକା ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ନିଶା ଅଗ୍ରୱାଲ]]
# [[ଲେସ୍‌ଲି ତ୍ରିପାଠୀ]] (ଓଡ଼ିଆ)
# [[ଲାବନ୍ୟା ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ଦୀକ୍ଷା ସେଠ]]
# [[ପ୍ରୀତିକା ରାଓ]]
# [[ଶ୍ରୀୟା ଶରଣ]]
# [[ଜେନେଲିଆ ଡିସୋଜା]]
# [[ବିକ୍ରମ (ତାମିଲ କଥାଚିତ୍ର ଅଭିନେତା)]]
# [[କାର୍ତ୍ତିକ ଶିବକୁମାର]]
# [[ମଣି ରତ୍ନମ୍]]
# [[ବେଣୁ ମାଧବ]]
# [[ଏସ. ପି. ବାଲସୁବ୍ରମଣ୍ୟମ]]
# [[ପୂନମ କୌର]]
# [[ଚାର୍ମି କୌର]]
# [[ନିରଞ୍ଜନା ଅନୁପ]]
# [[ସିଦ୍ଧାର୍ଥ ଭରତନ]]
# [[ଆନନ୍ଦ ବାବୁ]]
# [[ଅମିତ ଭାର୍ଗଭ]]
# [[ରମେଶ ଭଟ]]
# [[ସାଇପ୍ରିୟା ଦେବା]]
# [[ଅଶ୍ୱିନ ବାବୁ]]
# [[ମାଧୁରୀ ବ୍ରଗାଞ୍ଜା]]
# [[ମେଘା ବର୍ମନ]]
# [[ମଞ୍ଜୁ ଭାଷିଣୀ]]
# [[ଅଶକର ସୌଦାନ]]
# [[ଅରୁଣ ଆଲେକ୍‌ଜାଣ୍ଡର୍]]
# [[ଅର୍ଚ୍ଚନା (କନ୍ନଡ଼ ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ବି. ଧନଞ୍ଜୟ]]
# [[ପୁନର୍ନବୀ ଭୂପଲାମ]]
# [[ଡିଂଗ୍ରୀ ନାଗରାଜ]]
# [[ଗଣେଶକର]]
# [[କୁମାର ଗୋବିନ୍ଦ]]
# [[ବମ୍ବେ ଜ୍ଞାନମ]]
# [[ଅଭିନବ ଗୋମତାମ]]
# [[ଗୋକୁଳନାଥ]]
# [[ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟା ଦେୱାନ]]
# [[ବାଭା ଚେଲ୍ଲାଦୁରାଇ]]
# [[କ୍ରିଷ୍ଣେ ଗାୱଡ଼େ]]
# [[ଲଳିତା କୁମାରୀ]]
# [[ଗୁରୁପ୍ରସାଦ]]
# [[ମମିତା ବାଇଜୁ]]
# [[ବଳରାଜ]]
# [[ଡି. ବାଲଶୁଭ୍ରମଣ୍ୟମ]]
# [[ଅରବିନ୍ଦ ବୋଳାର]]
# [[ବାସୁ ଇନ୍ତୁରୀ]]
# [[ରାଜଲକ୍ଷ୍ମୀ ଜୟରାମ]]
# [[ଜେନି (ଅଭିନେତା)]]
# [[ଅଶ୍ୱିନୀ ଜୋସ]]
# [[ନିବେଦିତା ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ଆତ୍ମିକା]]
# [[ଦେବଦାସ କନକଲା]]
# [[ଟି. କନକମ]]
# [[ଦେବୀ ଅଜିତ]]
# [[ଅରବିନ୍ଦ ଆକାଶ]]
# [[ସାଣ୍ଡ୍ରା ଆମି]]
# [[ଜେନିଫର ଆଣ୍ଟୋନି]]
# [[ଅର୍ଜୁନ ଅଶୋକନ]]
# [[ଚିଟ୍ଟି ବାବୁ]]
# [[ପ୍ରସାଦ ବାବୁ]]
# [[ରାମାନି ଆମ୍ମାଲ]]
# [[ଇରା ଅଗ୍ରୱାଲ]]
# [[ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟା ଭାସ୍କରନ୍]]
# [[ବେବି ଆମେୟା]]
# [[ସବିତା ଆନନ୍ଦ]]
# [[ଗୋପିକା ଅନିଲ]]
# [[ଅଞ୍ଜୁ (ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ବୀଣା ଆଣ୍ଟୋନି]]
# [[ଅନୁମୋଲ]]
# [[ଅନୁଶ୍ରୀ (କନ୍ନଡ଼ ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ଅନୁଶ୍ରୀ (ମାଲାୟାଲମ ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ଅପର୍ଣ୍ଣା ବାସ୍ତାରେ]]
# [[ଅଞ୍ଜୁ ଅରବିନ୍ଦ]]
# [[ନୀତା ଅଶୋକ]]
# [[ଋତୁ ବର୍ମେଚା]]
# [[ମୁସ୍କାନ ସେଠୀ]]
# [[କାଇରା ଦତ୍ତ]]
# [[ବାଭିତ୍ରା]]
# [[ଶିବାନୀ ଭାଇ]]
# [[ଭାରତୀ (ତାମିଲ ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[କୀର୍ତ୍ତି ଭଟ]]
# [[ଭବାନୀ (ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ଭୁବନେଶ୍ୱରୀ (ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ହିମା ବିନ୍ଦୁ]]
# [[ରେଶ୍ମି ବୋବାନ]]
# [[ତିରୁବୀର]]
# [[ମାହେଶ୍ୱରୀ ଚାଣକ୍ୟନ]]
# [[ସ୍ନିଶା ଚନ୍ଦ୍ରନ]]
# [[ଶ୍ରୀଜା ଚନ୍ଦ୍ରନ]]
# [[ରବିନା ଦାହା]]
{{Div col end}}

===ହିନ୍ଦୀ ଅଭିନେତା/ଅଭିନେତ୍ରୀ/କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ===
{{Div col|colwidth=10em}}
# [[ଦିବ୍ୟା ଭାରତୀ]]
# [[ସାରିକା ଠାକୁର]]
# [[ଅକ୍ଷରା ହାସନ]]
# [[ପୂଜା ବେଦୀ]]
# [[ଗୌହର ଖାନ]]
# [[ନିଗାର ଖାନ]]
# [[ପ୍ରିୟଙ୍କା ଚୋପ୍ରା]]
# [[ପରିଣୀତି ଚୋପ୍ରା]]
# [[ମୀରା ଚୋପ୍ରା]]
# [[ମୌନୀ ରାୟ]]
# [[ମନ୍ନାରା ଚୋପ୍ରା]]
# [[କ୍ରୀତି ସନନ]]
# [[ବିଦ୍ୟା ବଲାନ]]
# [[ଆଲିଆ ଭଟ୍ଟ]]
# [[ଦୀପିକା ପାଦୁକୋନ]]
# [[କଙ୍ଗନା ରାଣାବତ]]
# [[ପୂଜା ଭଟ୍ଟ]]
# [[ସୋନାଲୀ ବେନ୍ଦ୍ରେ]]
# [[ସୋନମ କପୁର]]
# [[ଶ୍ରଦ୍ଧା କପୁର]]
# [[ତବୁ]]
# [[ଟ୍ୱିଙ୍କଲ ଖାନ୍ନା]]
# [[ତାପସୀ ପନ୍ନୁ]]
# [[ୟାମି ଗୌତମ]]
# [[ଭୂମିକା ଚାୱଲା]]
# [[ରିମି ସେନ]]
# [[ପୂଜା ହେଗଡ଼େ]]
# [[ଆତିୟା ସେଟ୍ଟି]]
# [[ରିତିକା ସିଂହ]]
# [[ଭୂମି ପେଦନେକର]]
# [[ବାଣୀ କପୁର]]
# [[ଆୟେଶା ଟକିଆ]]
# [[ଅସିନ]]
# [[ଦିଶା ପଟାନୀ]]
# [[ସାୟେଶା ସୈଗଲ]]
# [[ସୈୟାମି ଖେର]]
# [[ହୁମା କୁରୈଶୀ]]
# [[ହଂସିକା ମୋଟୱାନୀ]]
# [[ଜରୀନ ଖାନ]]
# [[ଶମିତା ସେଟ୍ଟି]]
# [[ମଲାଇକା ଆରୋରା]]
# [[ଅମ୍ରିତା ରାଓ]]
# [[ଇଶା ଗୁପ୍ତା]]
# [[ଚିତ୍ରଙ୍ଗଦା ସିଂହ]]
# [[ଡାଏନା ପେଣ୍ଟୀ]]
# [[ଡେଜି ଶାହା]]
# [[ସାନା ଖାନ]]
# [[ହୁମାଇମା ମଲିକ]]
# [[ରୀମା ଲାଗୁ]]
# [[ନେହା ଶର୍ମା]]
# [[ଦିଶା ବକାନୀ]]
# [[କ୍ରିଷ୍ଟୀନା ଅଖିବା]]
# [[ସୋନାଲ ଚୌହାନ]]
# [[ଅଦା ଶର୍ମା]]
# [[ଏବଲିନ ଶର୍ମା]]
# [[କିଆରା ଆଡଭାନୀ]]
# [[ଶାଜାନ ପଦ୍ମସୀ]]
# [[ନିଧି ଅଗ୍ରୱାଲ]]
# [[ମଧୁରିମା ତୁଲୀ]]
# [[ଅଦିତି ରାଓ ହୈଦରୀ]]
# [[ସୌମ୍ୟା ଟଣ୍ଡନ]]
# [[ନିହାରିକା ସିଂହ]]
# [[ରିଆ ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]]
# [[କରୀନା କପୁର]]
# [[ଅନୁଷ୍କା ଶର୍ମା]]
# [[ରାଣୀ ମୁଖାର୍ଜୀ]]
# [[କାଜଲ]]
# [[ରଣବୀର କପୁର]]
# [[ଶାହିଦ କପୁର]]
# [[ରିୟା ସେନ]]
# [[ରଣଦୀପ ହୁଡ୍ଡା]]
# [[ଅନୁରାଗ କଶ୍ୟପ]]
# [[ସତ୍ୟଜିତ ରାୟ]]
# [[ଇମ୍ରାନ ଖାଁ]]
# [[ଆର୍. ମାଧବନ୍]]
# [[ପ୍ରୀତି ଜିଣ୍ଟା]]
# [[ଫରହାନ ଅଖତାର]]
# [[ଆୟେଶା ଝୁଲ୍କା]]
# [[ସାରା ଅଲ୍ଲୀ ଖାନ୍]]
# [[ଦିବ୍ୟଙ୍କା ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ଲାରା ଦତ୍ତ]]
# [[ମାନୁଷି ଛିଲ୍ଲର]]
# [[ଉର୍ବଶୀ ରାଉତେଲା]]
# [[ସୁମନ ରାଓ]]
# [[ସୁଶାନ୍ତ ସିଂହ ରାଜପୁତ]] (ଉନ୍ନତ)
# [[ନୀତିଶ ଭରଦ୍ୱାଜ]]
# [[ଘନଶ୍ୟାମ ନାୟକ]]
# [[ଅରବିନ୍ଦ ତ୍ରିବେଦୀ]]
# [[ରାଜୁ ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ]]
# [[ମନପ୍ରୀତ ଅଖତାର]]
# [[ମୁକ୍ତିୟାର୍ ଅଲ୍ଲୀ]]
# [[ସଞ୍ଚିତା ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ଅନୁପମା ଦେଶପାଣ୍ଡେ]]
# [[ସତିଶ କୌଶିକ]]
# [[ସୁନୀଲ ପାଲ୍]]
# [[ନାଜିଆ ହାସନ]]
# [[ତରୁଣ ବୋଷ]]
# [[ରାମଜି ଗୁଲାଟି]]
# [[ମାୟା ଅଲଗ]]
# [[ଦିତ୍ୟା ଭାନ୍ଦେ]]
# [[ଅଲ୍ଲୀ ଅସଗର]]
# [[ଗୌରବ ବଜାଜ]]
# [[ଅକ୍ଷୟ ଆନନ୍ଦ]]
# [[ରାଜେଶ୍ୱରୀ ଦତ୍ତ]]
# [[ସୋନୁ ଚନ୍ଦ୍ରପାଲ]]
# [[ଶ୍ୱେତା ଭରଦ୍ୱାଜ]]
# [[ସାଇ ଲୋକୁର]]
# [[ରାକେଶ ଦିୱାନ]]
# [[ଅନିରୁଦ୍ଧ ଅଗ୍ରୱାଲ]]
# [[ଜୋୟା ହୁସେନ]]
# [[ଅନୀଲ ଚରଣଜିତ]]
# [[ସ୍ନିଗ୍ଧା ଆକୋଲକର]]
# [[ଆଣ୍ଡ୍ରିଆ ଡି'ସୋଜା]]
# [[ସୁରଭି ଚୋକସି]]
# [[ରେଶମୀ ଘୋଷ]]
# [[ଦତ୍ତାତ୍ରେୟ ଦାମୋଦର ଦବକେ]]
# [[ଗୋପାଳ ଦତ୍ତ]]
# [[ବାଲ ଧୁରୀ]]
# [[ଦିନିୟାର କଣ୍ଟ୍ରାକ୍ଟର]]
# [[ଆକାଶ ଦାଭାଡ଼େ]]
# [[ଇହାନ ଭଟ୍ଟ]]
# [[ବୈଷ୍ଣବୀ ଗନାତ୍ରା]]
# [[ସୁରୀଲୀ ଗୌତମ]]
# [[କେଶବରାଓ ଦାତେ]]
# [[ନୟନତାରା (ମରାଠୀ ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ମେହେକ ମନୱାନୀ]]
# [[ସୁହାନି ଧାଙ୍କି]]
# [[ସୌରଭ ଦୁବେ]]
# [[ଅମିନ ଗାଜି]]
# [[ବେଞ୍ଜାମିନ ଗିଲାନି]]
# [[ରବି ଗୋସାଇଁ]]
# [[ଅର୍ଚ୍ଚନା ଗୁପ୍ତା]]
# [[ପୋନୀ ବର୍ମା]]
# [[ଗୌତମ ଗୁପ୍ତା]]
# [[ପୂଜା ଗୁପ୍ତା]]
# [[ପୂଜା ଗୁପ୍ତା (୧୯୮୭ ଜନ୍ମ)]]
# [[ରମଣ ଗୁପ୍ତା]]
# [[ଅଶ୍ୱିନ ଚିତଳେ]]
# [[ଉଜ୍ୱଳ ଚୋପ୍ରା]]
# [[ରୁଚା ଇନାମଦାର]]
# [[ଅନୱର ହୁସେନ]]
# [[ଇକବାଲ ଆଜାଦ]]
# [[ବିକ୍ରାନ୍ତ ଚତୁର୍ବେଦୀ]]
# [[ନିକୋଲେଟ ବାର୍ଡ଼]]
# [[କନ୍ନନ ଅୟର]]
# [[ଆରଧନା ଜଗୋଟା]]
# [[ଚିରାଗ ଜାନି]]
# [[କିରଣ ଜନଜାନି]]
# [[ଦୀପକ ଜେଠୀ]]
# [[ଜିଲ୍ଲୂ]]
# [[ରାଜେଶ ଯୋଶୀ]]
# [[ୱହୀଦା ରହମାନ]]
# [[ସନୋବର କବୀର]]
# [[କାମିନୀ କଦମ]]
# [[ମେହୁଲ କାଜାରିଆ]]
# [[ମୁସ୍ତାକ କାକ]]
# [[ଶୀତଲ କାଲେ]]
# [[କମଲ ରାୟ]]
# [[ଦୁର୍ଗାବାଇ କାମତ]]
# [[ଅକ୍ଷୟ କପୁର]]
# [[ନମିତା ଦୁବେ]]
# [[ଅଞ୍ଜଳି ଆନନ୍ଦ]]
# [[ନୂପୁର ସନନ]]
# [[ଗାୟତ୍ରୀ ଭରଦ୍ୱାଜ]]
# [[ଲିନ ଲୈଶରାମ]]
# [[ଦିନେଶ ଫଡନିସ୍]]
# [[ଐଶର୍ଯ୍ୟା ଅର୍ଜୁନ]]
# [[ଜାଫର କରାଚିୱାଲା]]
# [[ନିମ୍ରତ କୌର ଆଲୁୱାଲିଆ]]
# [[ଶାଗୁଫ୍ତା ଅଲ୍ଲୀ]]
# [[ଚନ୍ଦନ ଆନନ୍ଦ]]
# [[ସାହିଲ ଆନନ୍ଦ]]
# [[ଆଶିଷ କୁମାର]]
# [[ରାମ ଆୱାନା]]
# [[କବିତା ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ରାଣୀ ହଜାରିକା]]
# [[ଆସମା ବଦର]]
# [[ଅଞ୍ଜଳି ଆବ୍ରୋଲ]]
# [[ଅଦିତି ଗୌତମ]]
# [[ଅନନ୍ୟା ଅଗ୍ରୱାଲ]]
# [[ରୀନା ଅଗ୍ରୱାଲ]]
# [[ରତି ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରୀ]]
# [[ଡଲି ଆହଲୁୱାଲିଆ]]
# [[ୱାସନା ଅହମ୍ମଦ]]
# [[ରିଚା ଆହୁଜା]]
# [[ଶୁଭି ଆହୁଜା]]
# [[କ୍ରିସେଲ୍ଲେ ଆଲମେଇଦା]]
# [[ଅଞ୍ଜୋରି ଅଲଗ]]
# [[ମୋନା ଅମ୍ବେଗାଓଁକର]]
# [[ଅଲକା ଅମିନ]]
# [[ଦୀପିକା ଅମିନ]]
# [[ପ୍ରୀତି ଅମିନ]]
# [[ଶମତା ଆଞ୍ଚନ]]
# [[ଅପୂର୍ବା ଅରୋଡ଼ା]]
# [[ଜୟଶ୍ରୀ ଅରୋଡ଼ା]]
# [[ରୋମା ଅରୋଡ଼ା]]
# [[ଶାଲିନୀ ଅରୋଡ଼ା]]
# [[ବିନି ଅରୋଡ଼ା]]
# [[ଓଜସ୍ୱୀ ଅରୋଡ଼ା]]
# [[ଚାରୁ ଅସୋପା]]
# [[ଅବନ୍ତିକା ହୁଣ୍ଡାଲ]]
# [[କାଞ୍ଚନ ଅବସ୍ତି]]
# [[ଅୟେନ୍ଦ୍ରୀ ଲୱନିୟା ରାୟ]]
# [[ଫରିନା ଆଜାଦ]]
# [[ନୀଳିମା ଆଜୀମ]]
# [[ତନବୀ ଆଜମୀ]]
# [[ପୋନାମ୍ମା ବାବୁ]]
# [[ପ୍ରିୟା ବଦଲାନି]]
# [[ଶୀନା ବଜାଜ]]
# [[ସ୍ୱାତୀ ବାଜପେୟୀ]]
# [[ସୋନିଆ ବଲାନୀ]]
# [[ନେହା ବାମ୍]]
# [[ନେହା ବମ୍ବ]]
# [[ଶ୍ୱେତା ବାନ୍ଦେକର]]
# [[ସୁଚିତ୍ରା ବାନ୍ଦେକର]]
# [[ବୀଣା ବାନାର୍ଜୀ]]
# [[ପୂଜା ବାନାର୍ଜୀ]]
# [[ପ୍ରତ୍ୟୁଷା ବାନାର୍ଜୀ]]
# [[ପୂଜା ବାନାର୍ଜୀ (୧୯୮୭ ଜନ୍ମ)]]
# [[ପ୍ରାଚୀ ବଂଶଲ]]
# [[ସ୍ମିତା ବଂଶଲ]]
# [[ଉତ୍ତରା ବାଓକର]]
# [[ଶୃତି ବାପନା]]
# [[କ୍ରିଷ୍ଣାନ୍ନ ବାରେଟ୍ଟୋ]]
# [[ଭକ୍ତି ବାରଭେ]]
# [[ପ୍ରିୟଙ୍କା ବସ୍ସି]]
# [[ପ୍ରିୟା ବାଥିଜା]]
# [[ସମୀକ୍ଷା ଭଟନାଗର]]
# [[ପଲ୍ଲବୀ ବାତ୍ରା]]
# [[ସୁପ୍ରିୟା କୁମାରୀ]]
# [[ଏକରୂପା ବେଦି]]
# [[ରିଚା ଭଦ୍ରା]]
# [[ସୋନାରିକା ଭଦୋରିଆ]]
# [[ଚାନ୍ଦନୀ ଭଗୱାନନି]]
# [[ନତାଶା ଭରଦ୍ୱାଜ]]
# [[କିରଣ ଭାର୍ଗବ]]
# [[ଅଦିତି ଭାଟିଆ]]
# [[ତନ୍ୱୀ ଭାଟିଆ]]
# [[ଦିବ୍ୟା ଭଟନାଗର]]
# [[ଧରତୀ ଭଟ୍ଟ]]
# [[ବିମି ଭଟ୍ଟ]]
# [[ଜୟା ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ଯୋଗିତା ବିହାନୀ]]
# [[ଡଲି ବିନ୍ଦ୍ରା]]
# [[ଶୃତି ବିଷ୍ଟ]]
# [[ସୋନମ ବିଷ୍ଟ]]
# [[ଅନଂଶା ବିଶ୍ୱାସ]]
# [[ନବିନା ବୋଲେ]]
# [[ଦେବିନା ବାନାର୍ଜୀ]]
# [[ରିବା ବବର୍]]
# [[ପ୍ଲବିତା ବଡ଼ଠାକୁର]]
# [[ଗୌରବ ଶର୍ମା]]
# [[ରୋଞ୍ଜିନୀ ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]]
# [[ଡୋନାଲ ବିଷ୍ଟ]]
# [[ସୁମୋନା ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]]
# [[ରିଷିକା ସିଂହ ଚନ୍ଦେଲ]]
# [[ସୁରଭି ଚନ୍ଦନା]]
# [[ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ଚନ୍ଦୋଲା]]
# [[ଶାଲିନୀ ଚନ୍ଦ୍ରନ]]
# [[ରୁହି ଚତୁର୍ବେଦୀ]]
# [[ପାରୁଲ ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ଚାର୍ଲି ଚୌହାନ]]
# [[ନେହା ଚୌହାନ]]
# [[ପାର୍ନିଟ ଚୌହାନ]]
# [[ସଙ୍ଗୀତା ଚୌହାନ]]
# [[ହେମାନୀ ଚାୱଲା]]
# [[ପ୍ରୀତିକା ଚାୱାଲା]]
# [[ନୀନା ଚୀମା]]
# [[ବିଭା ଚିବ୍ବେର]]
# [[ଦିୟା ଚୋପ୍ରା]]
# [[ରୋଷଣୀ ଚୋପ୍ରା]]
# [[ତ୍ରିଧା ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ମନୁଲ ଚୁଡ଼ସାମା]]
# [[ନୌହୀଦ ସେରୁସୀ]]
# [[ବେନାଫ ଦାଦାଚାନ୍ଦଜି]]
# [[ଫିରଦୌସ ଦାଦି]]
# [[ସୁମନା ଦାସ]]
# [[ରିୟା ଦୀପ୍ସି]]
# [[ଶାଳ୍ମଳୀ‌ ଦେଶାଇ]]
# [[ଟିନା ଦେଶାଇ]]
# [[ଜାଲାକ ଦେଶାଇ]]
# [[ଅଶୀତା ଧବନ]]
# [[ଦିବ୍ୟା ସେଠ]]
# [[ଶାଇନି ଦୀକ୍ଷିତ]]
# [[ଅପର୍ଣ୍ଣା ଦୀକ୍ଷିତ]]
# [[ତନ୍ୱୀ ଡୋଗରା]]
# [[ବାହବିଜ ଦୋରାବଜୀ]]
# [[କିରଣ ଦୁବେ]]
{{Div col end}}

=== ବଙ୍ଗାଳୀ ଅଭିନେତା/ଅଭିନେତ୍ରୀ ===
{{Div col|colwidth=10em}}
# [[ସୋନାଲୀ ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]]
# [[ସମିତ ଭଞ୍ଜ]]
# [[ଅନୁବ୍ରତ ବସୁ]]
# [[ସବ୍ୟସାଚୀ ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ଜନ୍ ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ତୁହିନା ଦାସ]]
# [[କଲ୍ୟାଣ ଚାଟାର୍ଜୀ]]
# [[କାବେରୀ ବୋଷ]]
# [[ତିତାସ ଭୌମିକ]]
# [[ତୁଳସୀ ଲାହିରି]]
# [[ବିପ୍ଳବ ଚାଟାର୍ଜୀ]]
# [[ତପେନ ଚାଟାର୍ଜୀ]]
# [[ସାହେବ ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ପଲ୍ଲବୀ ଦେ]]
# [[ନିମୁ ଭୌମିକ]]
# [[ପପିୟା ଅଧିକାରୀ]]
# [[ଜୟଶ୍ରୀ ଅରୋଡ଼ା]]
# [[କମଲିକା ବାନାର୍ଜୀ]]
# [[ମୁନମୁନ ବାନାର୍ଜୀ]]
# [[ରୋହିଣୀ ବାନାର୍ଜୀ]]
# [[ସାୟନ୍ତିକା ବାନାର୍ଜୀ]]
# [[ସୋମା ବାନାର୍ଜୀ]]
# [[ପାରମା ବାନାର୍ଜୀ]]
# [[ସୌମିଲି ବିଶ୍ୱାସ]]
# [[ଅନିନ୍ଦିତା ବୋଷ]]
# [[ମିଠୁ ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]]
# [[ଅନାମିକା ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]]
# [[ବିଦିପ୍ତା ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]]
# [[ମେଘା ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]]
# [[ରୀତା ଦତ୍ତ ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]]
# [[ସୁଦୀପ୍ତା ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]]
# [[ଦେବଲୀନା ଚାଟାର୍ଜୀ]]
# [[ଲକେଟ ଚାଟାର୍ଜୀ]]
# [[ସୋନାଲି ଚୋଧୁରୀ]]
# [[ମିଶ୍ମୀ ଦାସ]]
# [[ସମତା ଦାସ]]
# [[ଶୃତି ଦାସ]]
# [[ସମାପିକା ଦେବନାଥ]]
{{Div col end}}

=== ମରଠୀ କଳାକାର ===
{{Div col|colwidth=10em}}
# [[ସଂସ୍କୃତି ବାଲଗୁଡେ]]
# [[ଉମା ଭେଣ୍ଡେ]]
# [[ଦେବିକା ଦଫ୍ତରଦାର]]
# [[ପ୍ରସାଦ ଜୱାଦେ]]
# [[ଅଂଶୁମାନ ଜୋଶୀ]]
# [[ରସିକା ଯୋଶୀ]]
# [[ଅନନ୍ତ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ମରାଠେ]]
# [[ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ କୋହ୍ଲଟକର]]
# [[ଭାରତୀ ଆଚରେକର]]
# [[ସୁରୁଚି ଅଦରକର]]
# [[ଶିବାନୀ ବାଓକର]]
# [[ଅଦିତି ଭାଗବତ]]
# [[ଅଭିଜ୍ଞା ଭାବେ]]
# [[ତୃପ୍ତି ଭୋୟାର]]
# [[ରୂପାଲି ଭୋସଲେ]]
# [[ଅମୃତା ଦେଶମୁଖ]]
# [[ଗୌତମୀ ଦେଶପାଣ୍ଡେ]]
# [[ଇଶା ଦେ]]
# [[ମେଘା ଧାଡ଼େ]]
{{Div col end}}

===ଓଡ଼ିଆ ଯାତ୍ରା କଳାକାର===
{{Div col|colwidth=10em}}
# [[ଅନିରୁଦ୍ଧ ପାଢ଼ୀ]]
# [[ଦୀପକ ଜେନା]]
# [[ଗୁରୁପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର]]
# [[ଭିକୁ ସେଠ୍]]
# [[କିଶୋର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ରବି ଶତପଥୀ]]
# [[ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର ମହାପାତ୍ର (ଯାତ୍ରା କଳାକାର)]]
{{Div col end}}

=== ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ===
{{Div col|colwidth=10em}}
# [[ଆଶା ବରଦଳାଇ]]
# [[ପୁଷ୍କର ଭାନ]]
# [[ରାଜ୍ ବ୍ରାର୍]]
# [[ଅଳଙ୍କୃତା ବୋରା]]
# [[ଅମୃତା ଗୋଗୋଇ]]
# [[ମଳୟା ଗୋସ୍ୱାମୀ]]
# [[ଜିନାଲ ବେଲାନି]]
# [[ବର୍ଷାରାଣୀ ବିଷୟା]]
# [[ଉର୍ବଶୀ ଚୌଧୁରୀ]]
{{Div col end}}

== ଲୋକ କଥା/ଗୀତ/ସଙ୍ଗୀତ ଶିଳ୍ପୀ ==
{{Div col|colwidth=10em}}
# [[ଅଲ୍ଲାଃ ଜିଲାଇ ବାଇ]]
# [[ଅମର ଆର୍ଷୀ]]
# [[ବାମ୍ବା ବାକ୍ୟା]]
# [[ସର୍ବେଶ୍ୱର ଭୋଇ]]
# [[ହେମାଙ୍ଗ ବିଶ୍ୱାସ]]
# [[ବିନ୍ଧ୍ୟବାସିନୀ ଦେବୀ]]
# [[ବିଞ୍ଜମୁରି ସୀତାଦେବୀ]]
# [[ଗୌରୀ ଦେବୀ]]
# [[ହେମୁ ଗଦାଭି]]
# [[ଡଲି ଗୁଲେରିଆ]]
# [[ମଧୁ ମଂସୁରୀ ହସମୁଖ]]
# [[ଅଭ୍ୟା ହିରଣମୟୀ]]
# [[ଜଗଜିତ କୌର]]
# [[ଜଗମୋହନ କୌର]]
# [[ରଞ୍ଜିତ କୌର]]
# [[ଡପୁ ଖାଁ]]
# [[ବେଲ୍ଲି ଲଳିତା]]
# [[ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ଲତା (ଗାୟିକା)]]
# [[ହିଲଦାମିତ ଲେପଚା]]
# [[ମାଳବଲ୍ଲୀ ମହାଦେବସ୍ୱାମୀ]]
# [[ଲୋପାମୁଦ୍ରା ମିତ୍ର]]
# [[ନିଜାମୀ ବନ୍ଧୁ]]
# [[ଦେଶରାଜ ପଟେରିୟା]]
# [[ପିଙ୍ଗଳଶୀ ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ଗଢ଼ବୀ]]
# [[ମୀନା ରଣା]]
# [[ବି. କେ. ସାମନ୍ତ]]
# [[ତଞ୍ଜାଇ ସେଲଭି]]
# [[ପ୍ରହଲ୍ଲାଦ ସିନ୍ଧେ]]
# [[ପ୍ରିୟଙ୍କା ସିଂହ]]
# [[ବଙ୍ଗପାଣ୍ଡୁ ଉଷା]]
# [[ବିଞ୍ଜମୁରି ଅନସୂୟା ଦେବୀ]]
# [[ବିମଳାକ୍କା]]
# [[କାଶୀନାଥ ଯାଦବ]]
# [[ପୂଙ୍ଗାନି]]
# [[ବରୁଣ ଆହୁଜା]]
# [[ଦିପାଳୀ ବଡ଼ଠାକୁର]]
# [[ମାଧୁରୀ ବଡ଼ଥୱାଲ]]
# [[ବତୂଲ ବେଗମ]]
# [[କଳିକା ପ୍ରସାଦ ଭଟ୍ଟାଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ଦିୱାଲିବେନ ଭିଲ]]
# [[ଆଦିତ୍ୟ ଗାଦଭି]]
# [[ଦାଦୁଦାନ ଗାଦଭି]]
# [[ଟରାସ କୋମ୍ପାନିଚେଙ୍କୋ]]
{{Div col end}}

==କ୍ରୀଡ଼ାବିତ୍==
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[କୁମାର ସାଙ୍ଗାକାରା]]
# [[ଏକତା ବିଷ୍ଟ]]
# [[ମିନତି ଦାଶ]]
# [[ଅଂଶୁମାନ ରଥ]]
# [[ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ହାମିଦା ବାନୁ]]
{{Div col end}}

=== ଷ୍ଟାଡିଅମ ===
# [[ମେଜର ଧ୍ୟାନ ଚାନ୍ଦ ଜାତୀୟ ଷ୍ଟାଡିଅମ]]

==ଏସିଆ ମାସ ଗଣ ସମ୍ପାଦନା==
===ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ଆରବ ଘାଟି]]{{tick}}
# [[ଆରବ ସାଗର]]{{tick}}
# [[ବାଗାକଇଁ ହ୍ରଦ]]{{tick}}
# [[ଦୁର୍ଗା ସାଗର]]{{tick}}
# [[ଧାନମୋଣ୍ଡି ହ୍ରଦ]]{{tick}}
# [[ବୁଦ୍ଧ ଧାତୁ ଯାଦି]]{{tick}}
# [[ଭବାନୀପୁର ଶକ୍ତିପୀଠ]]{{tick}}
# [[ପଞ୍ଚରତ୍ନ ଗୋବିନ୍ଦ ମନ୍ଦିର]]{{tick}}
# [[ପଞ୍ଚରତ୍ନ ଶିବ ମନ୍ଦିର]]{{tick}}
# [[ମାଧବପୁର ହ୍ରଦ]]
# [[ଇମ୍‌ଜା ହ୍ରଦ]]
# [[ଗଜେଡ଼ି ତାଳ]]
# [[ଛୋଟ ଶିବ ମନ୍ଦିର, ବଙ୍ଗଳାଦେଶ]]
{{Div col end}}

===ବଙ୍ଗଳାଦେଶର ଅଭିନେତ୍ରୀ===
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ତାନିଆ ଅହମଦ]]
# [[ସାଇନା ଅମିନ]]
# [[ଦିଲରୁବା ଯସ୍ମିନ ରୁହୀ]]
# [[ସାରିକା ସବ୍ରିନ]]
# [[ବିପାଶା ହାୟାତ]]
# [[ଅଲିଶା ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଡଲି ଅନବର]]
# [[କବୋରୀ ସରୱର]]
# [[ସାହାରା (ବଙ୍ଗଳାଦେଶୀ ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ବିଦ୍ୟା ସିହ୍ନା ସାହା ମିମ୍]]
# [[ସୋମି କୈସର]]
# [[ଜୟା ଆହସାନ]]
# [[ଆଫିଆ ନୁସରାତ ବର୍ଷା]]
# [[ଆଉପୀ କରିମ୍]]
# [[ଶାବନୁର୍‎]]
# [[ମୋଜେଜା ଅଶରଫ୍ ମୋନାଲିସା]]
# [[ଜନ୍ନାତୁଲ ଫିରଦୋସ୍ ପେୟା]]
# [[ବନ୍ନା ମିର୍ଜା]]
# [[ପରି ମଣି]]
# [[ସୁବର୍ଣ୍ଣା ମୁସ୍ତଫା]]
# [[ନୱସୀନ ନହରୀନ ମୋଉ]]
# [[ନାଇଲା ନାୟେମ]]
# [[ଦିଲାରା ହନିଫ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା]]
# [[ପୂଜା ଚେରୀ ରାୟ]]
# [[ଶବନମ]]
# [[ଅନିକା କବୀର ଶୋକ]]
# [[ମେହେର ଅଫରୋଜ ଶାଓନ]]
# [[ସୁଚନ୍ଦା]]
# [[ସୁଲତାନା ଜମାନ]]
# [[ନୁସରତ ଇମରୋଜ ଟିଶା]]
# [[ତାଂଜିନ ଟିଶା]]
# [[ପ୍ରସୂନ ଆଜାଦ]]
# [[ଅଫସାନା ଆରା ବିନ୍ଦୁ]]
# [[ଅପୁ ବିଶ୍ୱାସ]]
# [[ଫରିଦା ଅଖତାର]]
# [[ଗୁଲଶାନ ଆରା ଅଖତାର]]
# [[ସୁମିତା ଦେବୀ]]
# [[ପାରବୀନ ସୁଲତାନା ଦିତି]]
# [[ତାରାନା ହାଲିମ]]
# [[ମୌସୁମୀ ହମିଦ]]
# [[ତମାଳିକା କର୍ମାକର]]
# [[ମାହିୟା ମାହି]]
# [[ନୁସରତ ଫରିୟା ମଜହାର]]
# [[ରୋକେୟା ପ୍ରାଚୀ]]
# [[ହୋସନେ ଆରା ପୁତୁଲ]]
# [[କାଜି ନସ୍ୱାବ ଅହମ୍ମଦ]]
# [[ସୋହାନା ସାବା]]
# [[ରୋଜୀ ଆଫସାରୀ]]
# [[ନିପୁନ୍ ଅକ୍ତର]]
# [[ଆଖି ଆଲମଗିର]]
# [[ଆଜମେରୀ ହକ୍ ବଧନ]]
# [[ଅନ୍ୱରା ବେଗମ]]
# [[ଇଆମିନ୍ ହକ୍ ବବି]]
# [[ଇଶ୍ରାତ୍ ଜାହାଁ ଚୈତି]]
# [[ପ୍ରାର୍ଥନା ଫରଦିନ ଦିଘି]]
# [[ତାରୀନ ଜାହାଁ]]
# [[ରୱଶନ ଜାମିଲ]]
# [[ଜାକିୟା ବାରୀ ମମ]]
# [[କୁସୁମ ଶିକଦାର]]
# [[ଶମ୍ପା ରେଜା]]
# [[ତାନଭିନ ସୁଇଟି]]
# [[ଆଇରିନ ସୁଲତାନା]]
# [[ସଲମା ବେଗମ ସୁଜାତା]]
# [[ରାଫାଃ ନାନଜେବା ତୋରସା]]
# [[ବିଜରୀ ବର୍କତୁଲ୍ଲାଃ]]
# [[ସବନମ ବବ୍‌ଲି]]
# [[ଅଞ୍ଜୁ ଘୋଷ]]
# [[ମୁନିଆ ଇସଲାମ]]
# [[ରୁନା ଖାନ୍]]
# [[ଆଫସାନା ମିମି]]
# [[ସାଦିୟା ଇସଲାମ ମୌ]]
# [[ସାଦିକା ପାରଭିନ ପପି]]
# [[ଅହନା ରହମାନ ଲାକି]]
# [[ଫାରଜାନା ରିକ୍ତା]]
# [[ନଫିସା ଜାହାଁ ଆଞ୍ଚଲ]]
# [[ମୁନମୁନ ଅହମଦ]]
# [[ଶର୍ମିଲି ଅହମଦ]]
# [[ଶିଲା ଅହମଦ]]
# [[ନର୍ଗିସ ଅଖତାର]]
# [[ଖଲିଦା ଅକ୍ତର କଳ୍ପନା]]
# [[ଆୟେଶା ଆଖତାର]]
# [[ସାବେରି ଆଲମ]]
# [[ଅନ୍ତରା (ବଙ୍ଗଳାଦେଶୀ ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ନାଜମା ଅନୱର]]
# [[ରଓଶନ ଆରା]]
# [[ବେବୀ ବିନ୍ଦୀ]]
# [[ବିନ୍ଦିୟା କବିର]]
# [[ଶାକିବା ବିଣ୍ଟେ ଅଲୀ]]
# [[ଅରୁଣା ବିଶ୍ୱାସ]]
# [[ମୌଟୁସୀ ବିଶ୍ୱାସ]]
# [[ତାନିଆ ବୃଷ୍ଟି]]
# [[ମେହବୁବା ମାହନୂର ଚାନ୍ଦନୀ]]
# [[ଫରଜାନା ଛବି]]
# [[ନାଜନୀନ ହାସନ ଚୁମକି]]
# [[ଆଶନା ହବିବ ଭାବନା]]
# [[ଏକା (ବଙ୍ଗଳାଦେଶୀ ଅଭିନେତ୍ରୀ)]]
# [[ମାୟା ଘୋଷ]]
# [[ଇଲୋରା ଗହର]]
# [[ଲୁସି ତୃପ୍ତି ଗୋମେଜ]]
# [[ଚିତ୍ରଲେଖା ଗୁହ]]
# [[ଲୈଲା ହାସନ]]
# [[ଲିସା ଗାଜୀ]]
# [[ଅଲିଭିୟା ଗୋମେଜ]]
# [[ଅପର୍ଣ୍ଣା ଘୋଷ]]
# [[ହୁମାଇରା ହିମୁ]]
# [[ଶାନ୍ତା ଇସଲାମ]]
# [[ଜିନାତ]]
# [[ମିଷ୍ଟି ଜାନ୍ନାତ]]
{{Div col end}}

==ବିଦେଶୀ ଲୋକ==
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ଟୋରୀ ବର୍ଚ]]
# [[ମିଆ ଖଲିଫା]]
# [[ନୀନା ଦାବୁଲୁରୀ]]
# [[ମାୟା ଏଞ୍ଜେଲୋ]]
# [[ମେରୀ ସେଲୀ]]
# [[ଲେଡି ଗାଗା]]
# [[କେଶା]]
# [[ଆଞ୍ଜେଲିନା ଜୋଲି]]
# [[ନିକୋଲାଇ ବଇକଭ]]
{{Div col end}}

==ଅନ୍ୟାନ୍ୟ==
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ଫେସନ (୨୦୦୮ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଶିବାଜୀ (କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ବର୍ଫି]]
# [[ଦୁକୁଡ଼ୁ]]
# [[୧: ନେନ୍ଓକ୍କାଡ଼ିନେ]]
# [[ବିଜିନେସମ୍ୟାନ]]
# [[ଆଗାଡ଼ୁ]]
# [[ଡିମ୍ବାଣୁ]]
# [[ଗୌରହରି ଦସ୍ତାନ]]
# [[ମନମ୍ (ତେଲୁଗୁ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଜୟ ହୋ (ଗୀତ)]]
# [[ସନ୍ ଅଫ୍ ସତ୍ୟମୂର୍ତ୍ତି]]
# [[ଧୁମ୍ ୨]]
# [[ଶ୍ରୀମନ୍ଥୁଡ଼ୁ]]
# [[ଅର୍ଜୁନ ରେଡ୍ଡି]]
# [[ଭୁବନ ବାମ୍]]
# [[ଅବଳା ବୋଷ]]
# [[ସରୋଜ ନଳିନୀ ଦତ୍ତ]]
# [[ନିଲ୍ ମୋହନ]]
# [[ନେପାଳର ରାଜା]]
# [[ବଦନାମ ଗଳି]]
# [[ରଜନୀ ବକ୍ସି]]
# [[ଆର୍କ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ]]
# [[ପି. ଚନ୍ଦ୍ର ରେଡ୍ଡୀ]]
# [[ରକ୍ଷା ବନ୍ଧନ (ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)|ରକ୍ଷା ବନ୍ଧନ (ହିନ୍ଦୀ କଥାଚିତ୍ର)]]
# [[ଲାଷ୍ଟ୍ ଡ୍ରପ୍]]
{{Div col end}}

== ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ==
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ଅପ୍ପାନ୍ନଗୌଡ଼ା ପାଟିଲ]]
# [[ବୁଧୁ ଭଗତ]]
# [[ଗୌରୀରାମ ଗୁପ୍ତା]]
# [[ବିଠଲଭାଇ ଜାଭେରୀ]]
# [[ଅଶୋକା ଗୁପ୍ତା]]
# [[ରଘୁନାଥ ମାହାତୋ]]
# [[ଦୀନଦୟାଲ ଗୁପ୍ତା]]
# [[ରାମ ଚରଣ ଅଗ୍ରୱାଲ]]
# [[ପ୍ୟାରୀ ଦେବୀ ଅଗ୍ରହାରୀ]]
# [[ଧନ୍ୱନ୍ତରୀ]]
# [[ସୁରେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ର]]
# [[କାମଦା କିଙ୍କର ମୁଖାର୍ଜୀ]]
# [[ପ୍ୟାରେଲାଲ ନାୟାର]]
# [[ଏଡ଼ତାତା ନାରାୟଣନ]]
# [[ଦେଓ ନାରାୟଣନ ଯାଦବ]]
# [[ମୁକୁନ୍ଦରାଓ ପେଡଗାଓଁକର]]
# [[ଆନ୍ନେ ଅଞ୍ଜାଇଆଃ]]
# [[ବତକ ମିଆଁ]]
# [[ଚୱାରା ପରମେଶ୍ୱରନ]]
# [[ଶଙ୍କରରାଓ ଦେଓ]]
# [[ଦାଦା ଧର୍ମାଧିକାରୀ]]
# [[ନାଥୁ ଧୋବି]]
{{Div col end}}

==ରାଜନୀତିଜ୍ଞ==
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ସୁଭାସିନୀ ଅଲୀ]]{{tick}}
# [[ଏମ୍. କରୁଣାନିଧି]]
# [[ସନ୍ତୋଷ ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ଭି. ମୋହିନୀ ଗିରି]]
# [[ଗୁଲାବ କୌର]]
# [[ବିଶାର ଆଲ-ଖାସାଓନେହ]]
# [[ଅଶ୍ୱିନୀ ବୈଷ୍ଣବ]]
# [[ଡେଲା ଗଡଫ୍ରେ]]
# [[ମୁଲାୟମ ସିଂହ ଯାଦବ]]
# [[ଚିନ୍ତା ଅନୁରାଧା]]
# [[ଜାମିଦା ବିବି]]
# [[ଶ୍ରୀରୂପା ମିତ୍ର ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ଲୀଳା ରାମକୁମାର ଭାର୍ଗବ]]
# [[ବ୍ରଜଲାଲ ବିୟାନୀ]]
# [[ରଘୁବର ଦାସ]]
# [[ଭି. କାର୍ତ୍ତିକେୟ ପାଣ୍ଡିଆନ]]
{{Div col end}}

# [[ଭାରତର ସଂସଦ]]

=== ସମୃଦ୍ଧକରଣ ===

* [[ଜୟଶ୍ରୀ ରାଇଜି]]

===ଓଡ଼ିଆ===
{{Div col|colwidth=10em}}
# [[ଅର୍ଜୁନ ଚରଣ ସେଠୀ]]
# [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ସାମଲ]]
# [[ପିନାକୀ ମିଶ୍ର]]
# [[କାମାକ୍ଷା ପ୍ରସାଦ ସିଂହଦେଓ]]
# [[ଇଲା ପଣ୍ଡା]]
# [[ରବିନାରାୟଣ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ବିଷ୍ଣୁ ଚରଣ ଦାସ]]
# [[ପ୍ରସନ୍ନ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ବୀର କେଶରୀ ଦେଓ]]
# [[ବଲବୀର ପୁଞ୍ଜ]]
# [[ସନ୍ତୋଷ କୁମାର ସାହୁ]]
# [[କାହ୍ନୁ ଚରଣ ଲେଙ୍କା]]
# [[ନରେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[କଳ୍ପତରୁ ଦାସ]]
# [[ଛତ୍ରପାଳ ସିଂହ ଲୋଧା]]
# [[ଏ ଭି ସ୍ୱାମୀ]]
# [[ପ୍ରତାପ କେଶରୀ ଦେବ]]
# [[ପ୍ରତାପ କେଶରୀ ଦେଓ]]
# [[ଭାଗିରଥୀ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ମଙ୍ଗଳା କିଶାନ]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ଲାଠ]]
# [[ଜୟରାମ ପାଙ୍ଗୀ]]
# [[ହରିହର ସୋରେନ]]
# [[ଉପେନ୍ଦ୍ରନାଥ ନାୟକ]]
# [[ଅନାଦି ଚରଣ ଦାସ]]
# [[ବନମାଳୀ ବାବୁ]]
# [[ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ପଣ୍ଡା]]
# [[ଭଜମନ ବେହେରା]]
# [[କୃପାସିନ୍ଧୁ ଭୋଇ]]
# [[ଅର୍କ କେଶରୀ ଦେଓ]]
# [[ବିକ୍ରମ କେଶରୀ ଦେଓ]]
# [[କଳିକେଶ ନାରାୟଣ ସିଂହଦେଓ]]
# [[ଧରଣୀଧର ଜେନା]]
# [[ଗୋପୀନାଥ ଗଜପତି]]
# [[ଗୁରୁଚରଣ ନାଏକ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ହାଁସଦା]]
# [[ଝିନ୍ନ ହିକ୍‌କା]]
# [[ମୋହନ ଜେନା]]
# [[ରବିନ୍ଦ୍ର କୁମାର ଜେନା]]
# [[ଚୈତନ୍ୟ ପ୍ରସାଦ ମାଝୀ]]
# [[ଶ୍ରୀକାନ୍ତ କୁମାର ଜେନା]]
# [[କାହ୍ନୁ ଚରଣ ଜେନା]]
# [[ସମରେନ୍ଦ୍ର କୁଣ୍ଡୁ]]
# [[କାର୍ତ୍ତିକେଶ୍ୱର ପାତ୍ର]]
# [[ପର୍ଶୁରାମ ମାଝୀ]]
# [[ଭର୍ତ୍ତୃହରି ମହତାବ]]
# [[ବଳଭଦ୍ର ମାଝୀ]]
# [[ଲଡ଼ୁ କିଶୋର ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ମଙ୍ଗରାଜ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ସୁଦାମ ମାରାଣ୍ଡି]]
# [[ବାଲଗୋପାଲ ମିଶ୍ର]]
# [[କିରଣ ଲେଖା ମହାନ୍ତି]]
# [[ଇନ୍ଦୁରାଣୀ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ପ୍ରମିଳା ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ମମତା ମାଢ଼ୀ]]
# [[ରାଧାରାଣୀ ପଣ୍ଡା]]
# [[ସ୍ନେହାଙ୍ଗିନୀ ଛୁରିଆ]]
# [[ସୁଷମା ପଟେଲ]]
# [[ବିଷ୍ଣୁପ୍ରିୟା ବେହେରା]]
# [[ରୀତା ସାହୁ]]
# [[ମନ୍ଦାକିନୀ ବେହେରା]]
# [[ରୋଷନୀ ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ରାସେଶ୍ୱରୀ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ପରମା ପୂଜାରୀ]]
# [[ବିଜୟଲକ୍ଷ୍ମୀ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ସିପ୍ରା ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ସଞ୍ଚିତା ମହାନ୍ତି]]
# [[ଅଜୟନ୍ତୀ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଉଷା ଦେବୀ]]
# [[ଅଞ୍ଜଳି ବେହେରା]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ରମା ଶାନ୍ତା]]
# [[ଶୈରିନ୍ଦ୍ରୀ ନାୟକ]]
# [[ସୁରମା ପାଢ଼ୀ]]
# [[କିଶୋରୀମଣି ସିଂହ]]
# [[ପ୍ରମିଳା ଗିରି]]
# [[ବିଜୟଲକ୍ଷ୍ମୀ ସାହୁ]]
# [[ଫୁଲମଣି ଶାନ୍ତା]]
# [[ଭଗବତୀ ପୂଜାରୀ]]
# [[ଉମାରାଣୀ ପାତ୍ର]]
# [[କମଳା ଦାସ]]
# [[ସୁଧାଂଶୁମାଳିନୀ ରାୟ]]
# [[ଆନନ୍ଦ ମଞ୍ଜରୀ ଦେବୀ]]
# [[ରାସମଞ୍ଜରୀ ଦେବୀ]]
# [[ରତ୍ନା ମଞ୍ଜରୀ ଦେବୀ]]
# [[ପଟ୍ଟ ନାୟକ]]
# [[ରାଜଶ୍ରୀ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ନନ୍ଦିନୀ ଦେବୀ]]
# [[ଶାନ୍ତି ଦେବୀ (ଓଡ଼ିଆ ରାଜନୀତିଜ୍ଞ)]]
# [[ବାସନ୍ତୀ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ସୀମାରାଣୀ ନାୟକ]]
# [[ଟୁକୁନି ସାହୁ]]
# [[ପ୍ରିୟମ୍ବଦା ଦେବୀ]]
# [[ରଥ ଦାସ]]
# [[ଅନନ୍ତ ସେଠୀ]]
# [[ମୂରଲୀଧର ଜେନା]]
# [[କୁମାର ଶ୍ରୀ ଚିରଞ୍ଜୀବି]]
# [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ଜେନା (ରାଜନେତା)]]
# [[ପଞ୍ଚାନନ ମଣ୍ଡଳ]]
# [[ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ସେଠୀ]]
# [[କପିଳ ଚରଣ ସେଠୀ]]
# [[ବୈରାଗୀ ଜେନା]]
# [[ବିଜୟ ନାୟକ]]
# [[ନେତ୍ରାନନ୍ଦ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ବିଷ୍ଣୁ ଚରଣ ସେଠୀ]]
# [[ଗଙ୍ଗାଧର ଦାସ]]
# [[ମନମୋହନ ଦାସ]]
# [[ନନ୍ଦକିଶୋର ଜେନା]]
# [[ଚକ୍ରଧର ବେହେରା]]
# [[ସତ୍ୟଭାମା ଦେଇ]]
# [[ହୃଦାନନ୍ଦ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ବେଦ ପ୍ରକାଶ ଅଗ୍ରୱାଲ]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ରାଉତ]]
# [[ମାନସ ରଞ୍ଜନ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ଦାସ]] (chk)
# [[ମନମୋହନ ସାମଲ]]
# [[ଶୈଳେନ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ଭଗୀରଥ ଦାସ]]
# [[ଉତ୍ସବ ଚରଣ ଜେନା]]
# [[ଗୋପୀନାଥ ଦାସ]]
# [[ପର୍ଶୁରାମ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ପଦ୍ମ ଲୋଚନ ପଣ୍ଡା]]
# [[ଜ୍ୟୋତି ପ୍ରକାଶ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ମହମ୍ମଦ ହନିଫ]]
# [[ବଳରାମ ସାହୁ]]
# [[ଯୁଗଳ କିଶୋର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ବିରେନ ପଲେଇ]]
# [[ନରେନ ପଲେଇ]]
# [[ରତ୍ନାକର ମହାନ୍ତି]]
# [[ଚୈତନ୍ୟ ପ୍ରସାଦ ସେଠୀ]]
# [[କରୁଣାକର ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ହରପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ପୀତାମ୍ବର ପଣ୍ଡା]]
# [[ପର୍ଶୁରାମ ଧଡ଼ା]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ ପରମାଣିକ]]
# [[କାର୍ତ୍ତିକ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ଭାଗବତ ସାହୁ]]
# [[ଗୋକୁଳାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି]]
# [[ଶ୍ୟାମସୁନ୍ଦର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ଖାରବେଳ ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ଦାସ]]
# [[ବିଜୟ କୃଷ୍ଣ ଦେ]]
# [[ରବୀନ୍ଦ୍ର ମୋହନ ଦାସ]]
# [[ପ୍ରିୟନାଥ ନନ୍ଦି]]
# [[କାର୍ତ୍ତିକ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଉତ]]
# [[ପ୍ରତାପ ଚନ୍ଦ୍ର ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]]
# [[ଗୋପନାରାୟଣ ଦାସ]]
# [[ଜୀବନ ପ୍ରଦୀପ ଦାଶ]]
# [[ଅରୁଣ ଦେ]]
# [[ନୀଳାମ୍ବର ଦାସ]]
# [[ବନମାଳି ଦାସ]]
# [[ସୁକୁମାର ନାୟକ]]
# [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଚନ୍ଦ୍ର ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ହରିଚନ୍ଦନ]]
# [[ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]]
# [[ପ୍ରଦିପ୍ତ ପଣ୍ଡା]]
# [[ଅକ୍ଷୟ କୁମାର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ସୁକାନ୍ତ କୁମାର ନାୟକ]]
# [[ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ (ରାଜନୀତିଜ୍ଞ)]]
# [[ସୁଦର୍ଶନ ଜେନା]]
# [[ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ପାଳ]]
# [[ଗଦାଧର ଗିରି]]
# [[ଯୁଧିଷ୍ଠିର ଜେନା]]
# [[ଜୟନାରାୟଣ ମହାନ୍ତି]]
# [[ଦେବୀ ପ୍ରସନ୍ନ ଚଣ୍ଡ]]
# [[ଅଶ୍ୱିନୀ କୁମାର ପାତ୍ର]]
# [[ତ୍ରିଲୋଚନ ସେନାପତି]]
# [[ଅକ୍ଷୟ ନାରାୟଣ ପ୍ରହରାଜ]]
# [[ଚିନ୍ତାମଣି ଜେନା (ରାଜନୀତିଜ୍ଞ)]]
# [[ମହେଶ୍ୱର ବାଗ]]
# [[ଭୂପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ନିତ୍ୟ‍ାନନ୍ଦ ସାହୁ]]
# [[ପ୍ରେମଲତା ମହାପାତ୍ର]]
# [[ରଘୁନାଥ ମହାନ୍ତି (ରାଜନୀତିଜ୍ଞ)]]
# [[ଶଶିକାନ୍ତ ଭଞ୍ଜ]]
# [[ପ୍ୟାରୀମୋହନ ଦାସ]]
# [[ସୁଶାନ୍ତ ଚାନ୍ଦ]]
# [[ଅନନ୍ତ ଦାସ (ରାଜନେତା)]]
# [[ଭାଇଗା ସେଠୀ]]
# [[ଜନାର୍ଦନ ଭଞ୍ଜ ଦେଓ]]
# [[ବୀରକିଶୋର ଜେନା]]
# [[ଉପେନ୍ଦ୍ର ଜେନା]]
# [[ମକର ସେଠୀ]]
# [[ଭୁବନାନନ୍ଦ ଜେନା]]
# [[ଦାଶରଥୀ ଜେନା]]
# [[ମାୟାଧର ଜେନା]]
# [[ଭାଗିରଥୀ ସେଠୀ]]
# [[ଜୟଦେବ ଜେନା]]
# [[କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ସୁବର୍ଣ୍ଣ ନାଏକ]]
# [[ଗୋବିନ୍ଦ ମୁଣ୍ଡା]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମୀ ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ଦେଓ]]
# [[କୁମାର ମାଝୀ]]
# [[ଛୋଟରାୟ ମାଝୀ]]
# [[ଯୋଗେନ୍ଦ୍ର ନାଏକ]]
# [[ମୋହନ ଚରଣ ମାଝୀ]]
# [[ଅଭିରାମ ନାଏକ]]
# [[ବେଦବ୍ୟାସ ନାୟକ]]
# [[ପ୍ରେମାନନ୍ଦ ନାୟକ]]
# [[ପ୍ରାଣ ବଲ୍ଲଭ ନାଏକ]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ରସେନ ନାଏକ]]
# [[ନୀଳାଦ୍ରି ନାୟକ]]
# [[ରାଜ ବଲ୍ଲଭ ମିଶ୍ର]]
# [[ରାମରାୟ ମୁଣ୍ଡା]]
# [[ମହେଶ୍ୱର ମାଝି]]
# [[କାହ୍ନୁ ଚରଣ ନାଏକ]]
# [[ଗୌରହରି ନାଏକ]]
# [[ହୃଷିକେଶ ନାଏକ]]
# [[କ୍ଷେତ୍ର ମୋହନ ନାୟକ]]
# [[ଧନୁର୍ଜୟ ଲାଗୁରୀ]]
# [[ଜିତୁ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଧନୁର୍ଜୟ ସିଦୁ]]
# [[ଗୁରୁ ଚରଣ ନାଏକ]]
# [[ସନାତନ ମହାକୁଡ଼]]
# [[ସହରାଇ ଓରାମ]]
# [[ବଦ୍ରିନାରାୟଣ ପାତ୍ର]]
# [[କ୍ଷୀରୋଦ ପ୍ରସାଦ ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ମୂରଲୀଧର କୁଅଁର]]
# [[ନିରଞ୍ଜନ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଟୁଡୁ]]
# [[ସାଲଖାନ ମୁର୍ମୁ]]
# [[ଅଜେନ ମୁର୍ମୁ]]
# [[ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ନାଏକ]]
# [[କାଙ୍ଗୋଇ ସିଂହ]]
# [[ରୁଦ୍ର ମୋହନ ଦାସ]]
# [[ରାଧାମୋହନ ନାୟକ]]
# [[ଇଶ୍ୱର ନାଏକ]]
# [[ଇଶ୍ୱର ଚନ୍ଦ୍ର ନାୟକ]]
# [[ଯାଦବ ମାଝୀ]]
# [[ମନମୋହନ ଟୁଡୁ]]
# [[ରାବଣେଶ୍ୱର ମଢ଼େଇ]]
# [[ବୀରଭଦ୍ର ସିଂହ]]
# [[ରୋହିଦାସ ସୋରେନ]]
# [[ଶ୍ରୀନାଥ ସୋରେନ]]
# [[ଗୋଲକ ବିହାରୀ ନାଏକ]]
# [[ଭାସ୍କର ମଢ଼େଇ]]
# [[ନଳିନୀ ଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଦେଓ]]
# [[ପ୍ରଭାକର ବେହେରା]]
# [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ଦାସ]]
# [[କରୁଣାକର ନାଏକ]]
# [[ଅଜିତ ହେମ୍ବ୍ରମ]]
# [[ପଦ୍ମ ଚରଣ ହଇବୁରୁ]]
# [[ରଘୁନାଥ ହେମ୍ବ୍ରମ]]
# [[ବିଜୟ କୁମାର ନାୟକ]]
# [[ବାସନ୍ତି ହେମ୍ବ୍ରମ]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ]]
# [[ଗିରିଶ ଚନ୍ଦ୍ର ରାୟ]]
# [[ହରିହର ମହାନ୍ତି]]
# [[ସମଲ ମାଝି]]
# [[ପ୍ରମୋଦ ଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଦେଓ]]
# [[ଛତିଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଧଳ]]
# [[କିଶୋର ଦାଶ]]
# [[ବିମଳ ଲୋଚନ ଦାସ]]
# [[ସାନନ୍ଦ ମାରାଣ୍ଡି]]
# [[ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ଦାଶ]]
# [[ରାମ ଚନ୍ଦ୍ର ହାଁସଦା]]
# [[ଭାଦବ ହାଁସଦା]]
# [[ବୁଧନ ମୁର୍ମୁ]]
# [[ଦୁର୍ଗା ଚରଣ ନାୟକ]]
# [[ଲାଲ ମୋହନ ନାୟକ]]
# [[ମୋଚିରାମ ତିରିୟା]]
# [[ଘନଶ୍ୟାମ ହେମ୍ବ୍ରମ]]
# [[କାହ୍ନୁରାମ ହେମ୍ବ୍ରମ]]
# [[ସୁନ୍ଦର ମୋହନ ମାଝି]]
# [[କମଳାକାନ୍ତ ନାୟକ]]
# [[ଭାନୁଚରଣ ନାଏକ]]
# [[ଶମ୍ଭୁନାଥ ନାଏକ]]
# [[ମଙ୍ଗଳ ସିଂ ମୁଦି]]
# [[ଗଣେଶ ରାମ ସିଂ ଖୁଣ୍ଟିଆ]]
# [[ହରଦେବ ତିରିୟା]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ର ମୋହନ ସିଂହ]]
# [[କାର୍ତ୍ତିକ ଚନ୍ଦ୍ର ମାଝି]]
# [[ସିଦ୍ଧଲାଲ ମୁର୍ମୁ]]
# [[ଅର୍ଜୁନ ମାଝି]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମଣ ମାଝି]]
# [[ଶ୍ୟାମ ଚରଣ ହାଁସଦା]]
# [[ଶଇବ ସୁଶୀଳ କୁମାର ହାଁସଦା]]
# [[ନବ ଚରଣ ମାଝି]]
# [[ରାଜକିଶୋର ଦାସ]]
# [[ପ୍ରବୀଣ ଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଦେଓ]]
# [[ସକିଲା ସୋରେନ]]
# [[ପ୍ରୀତିରଞ୍ଜନ ଘଡ଼ାଇ]]
# [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଚନ୍ଦ୍ର ଘଡ଼ାଇ]]
# [[ଶରତ ରାଉତ]]
# [[ସନାତନ ଦେଓ]]
# [[ବାଇଧର ସିଂହ]]
# [[ନାରାୟଣ ଚନ୍ଦ୍ର ପତି]]
# [[ପୀତାମ୍ବର ଭୂପତି ହରିଚନ୍ଦନ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଖୁଣ୍ଟିଆ]]
# [[ଅଶୋକ କୁମାର ଦାସ]]
# [[ନିରଞ୍ଜନ ଜେନା]]
# [[ପରମେଶ୍ୱର ସେଠୀ]]
# [[ପ୍ରଣବ ପ୍ରକାଶ ଦାସ]]
# [[ସୂର୍ଯ୍ୟମଣୀ ଜେନା]]
# [[ମଦନ ମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଶାନ୍ତନୁ କୁମାର ଦାସ]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ଅନାଦୀ ଚରଣ ଦାସ]]
# [[ଆଞ୍ଚଲ ଦାସ]]
# [[ବାଇଧର ବେହେରା]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମୀଧର ଜେନା]]
# [[ପରମାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି]]
# [[ମାୟାଧର ସିଂହ]]
# [[ଗଦାଧର ଦତ୍ତ]]
# [[ପ୍ରଣବ ବଳବନ୍ତରାୟ]]
# [[ରବି ଦାଶ]]
# [[କାଙ୍ଗାଳି ଚରଣ ପଣ୍ଡା]]
# [[ଗୁରୁଚରଣ ଟିକାୟତ]]
# [[ଯଦୁମଣି ମଙ୍ଗରାଜ]]
# [[ଧନଞ୍ଜୟ ଲେଙ୍କା]]
# [[ଦୁଃଶାସନ ଜେନା]]
# [[ଅମର ପ୍ରସାଦ ଶତପଥୀ]]
# [[ପ୍ରହଲ୍ଲାଦ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[କୁଳମଣି ରାଉତ]]
# [[ଚିନ୍ମୟ ପ୍ରସାଦ ବେହୁରା]]
# [[ଦେବାଶିଷ ନାୟକ]]
# [[ସୁନନ୍ଦା ଦାସ]]
# [[ପଦ୍ମନାଭ ରାୟ]]
# [[ନବକିଶୋର ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ନାଏକ]]
# [[ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ପବିତ୍ର ମୋହନ ଜେନା]]
# [[ପ୍ରଭାତ କୁମାର ସାମନ୍ତରାୟ]]
# [[ଦୀନବନ୍ଧୁ ସାହୁ]]
# [[ଧୃବ ଚରଣ ସାହୁ]]
# [[ସରୋଜକାନ୍ତ କାନୁନଗୋ]]
# [[ଇନ୍ଦ୍ରମଣି ରାଉତ]]
# [[ଉତ୍କଳ କେଶରୀ ପରିଡ଼ା]]
# [[କିଶୋର ଚନ୍ଦ୍ର ତରାଇ]]
# [[ଶଶି ଭୂଷଣ ବେହେରା]]
# [[ଭାଗବତ ପ୍ରସାଦ ମହାନ୍ତି]]
# [[ପୂର୍ଣ୍ଣାନନ୍ଦ ସାମଲ]]
# [[ଦୈତାରୀ ବେହେରା]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ପ୍ରଦୀପ୍ତ କିଶୋର ଦାସ]]
# [[ବଟକୃଷ୍ଣ ଜେନା]]
# [[ମାୟାଧର ସେଠୀ]]
# [[ରବିନ୍ଦ୍ର କୁମାର ବେହେରା]]
# [[କାଳନ୍ଦୀ ଚରଣ ବେହେରା]]
# [[ଜଗବନ୍ଧୁ ଦାସ]]
# [[ମଧୁସୂଦନ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ବିଜୟଶ୍ରୀ ରାଉତରାୟ]]
# [[ବିଷ୍ଣୁବ୍ରତ ରାଉତରାୟ]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ର ସାରଥୀ ବେହେରା]]
# [[ପ୍ରକାଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବେହେରା]]
# [[ପ୍ରଶାନ୍ତ ବେହେରା]]
# [[ପ୍ରଭାତ ରଞ୍ଜନ ବିଶ୍ୱାଳ]]
# [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ]]
# [[ସଂଗ୍ରାମ କେଶରୀ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ତ୍ରିଲୋଚନ କାନୁନଗୋ]]
# [[ସୁର ସେଠୀ]]
# [[ଶୁକଦେବ ଜେନା]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମଣ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ରାଜକୃଷ୍ଣ ବୋଷ]]
# [[ଆକୁଳାନନ୍ଦ ବେହେରା]]
# [[ମିନାକ୍ଷୀ ମହନ୍ତ]]
# [[ପଦ୍ମିନୀ ଦିଆନ]]
# [[ଲତିକା ପ୍ରଧାନ]]
# [[ସୂର୍ଯ୍ୟମଣି ବୈଦ୍ୟ]]
# [[ଧର୍ମାନନ୍ଦ ବେହେରା]]
# [[ବିଧୁ ଭୂଷଣ ପ୍ରହରାଜ]]
# [[ରାଜ କିଶୋର ରାମ]]
# [[ରସାନନ୍ଦ ସାହୁ]]
# [[ରସମଞ୍ଜରୀ ଦେବୀ]]
# [[ପବିତ୍ର ମୋହନ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ରମେଶ ରାଉତ]]
# [[ଘନଶ୍ୟାମ ସାହୁ]]
# [[ଗୋକୁଳାନନ୍ଦ ପ୍ରହରାଜ]]
# [[ଯୋଗେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଉତ]]
# [[ଅକ୍ଷୟ କୁମାର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ପ୍ରଭାତ କୁମାର ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ଦେବୀ ରଞ୍ଜନ ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ଦେବାଶିଷ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ବୀର ସିପ୍‌କା]]
# [[ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ଦେବୀ ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର]]
# [[ତ୍ରିଲୋଚନ ମାନସିଂହ ହରିଚନ୍ଦନ]]
# [[କନକଲତା ଦେବୀ]]
# [[ବିଦ୍ୟାଧର ନାଏକ]]
# [[ପ୍ରତାପ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ସମୀର କୁମାର ରାଉତରାୟ]]
# [[ଲଳିତ ମୋହନ ମହାନ୍ତି]]
# [[ଦେବାଶିଷ ସାମନ୍ତରାୟ (ରାଜନୀତିଜ୍ଞ)]]
# [[ମହମ୍ମଦ ମୋକିମ୍]]
# [[ବିଶ୍ୱନାଥ ପଣ୍ଡିତ]]
# [[ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ପଣ୍ଡା]]
# [[ସୟଦ ମୁସ୍ତାଫିଜ ଅହମଦ]]
# [[ସମୀର ଦେ]]
# [[ପ୍ରତାପ ଜେନା]]
# [[ବିକ୍ରମ କେଶରୀ ବର୍ମା]]
# [[ମହମ୍ମଦ ଅତାହାର]]
# [[ବିରଜା ପ୍ରସାଦ ରାୟ]]
# [[ଶରତ କୁମାର କର]]
# [[ଶେଖ ମତଲୁବ ଅଲ୍ଲୀ]]
# [[ସାବିତ୍ରୀ ଅଗ୍ରୱାଲ]]
# [[ରାଜକିଶୋର ନାୟକ]]
# [[ଅତନୁ ସବ୍ୟସାଚୀ ନାୟକ]]
# [[ବିଜୟ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ତ୍ରିଲୋଚନ ବେହେରା]]
# [[ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଶର୍ମା]]
# [[ଦିବାକରନାଥ ଶର୍ମା]]
# [[ଶରତ କୁମାର ଦେବ]]
# [[ଦୋଳଗୋବିନ୍ଦ ନାୟକ]]
# [[ଶୈଳେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ଦେଓ]]
# [[ସରସ୍ୱତୀ ଦେବୀ]]
# [[ଅନନ୍ତ ଚରଣ ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ପଦ୍ମ ଚରଣ ନାଏକ]]
# [[ଅଲେଖ କୁମାର ଜେନା]]
# [[ଅଂଶୁମାନ ମହାନ୍ତି]]
# [[ଧ୍ରୁବ ଚରଣ ସାହୁ]]
# [[ହରିହର ସିଂହ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଭ୍ରମରବର ରାୟ]]
# [[ବଂଶୀଧର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ସତ୍ୟସୁନ୍ଦର ମିଶ୍ର]]
# [[ବିଭୁତି ଭୂଷଣ ସିଂହ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ]]
# [[ଅରୁଣ କୁମାର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ସିଦ୍ଧାର୍ଥ ଶେଖର ସିଂହ]]
# [[ଅନୁଭବ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ସାହୁ]]
# [[ରାମ ଚନ୍ଦ୍ର ରାମ]]
# [[ବି. ଏସ. ବି. ନରେନ୍ଦ୍ର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ପଣ୍ଡା]]
# [[ରମାକାନ୍ତ ମିଶ୍ର]]
# [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ର]]
# [[ସତ୍ୟନାରାୟଣ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜଦେଓ]]
# [[ସାହେବ ନାଏକ]]
# [[ଭାବଗ୍ରାହୀ ନାୟକ]]
# [[ଶ୍ରୀଧର ନାଏକ]]
# [[କିଶୋର ଚନ୍ଦ୍ର ଦେଓ ଭଞ୍ଜ]]
# [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ବେହେରା]]
# [[ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ନାୟକ]]
# [[କାଶୀନାଥ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ରୁଦ୍ର ମାଧବ ରାୟ]]
# [[ହରିହର କରଣ]]
# [[ଅରୁଣ କୁମାର ସାହୁ]]
# [[ବୃନ୍ଦାବନ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ]]
# [[କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ମାନ୍ଧାତା]]
# [[ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି]]
# [[ସୀତାକାନ୍ତ ମିଶ୍ର]]
# [[ବଂଶୀଧର ସାହୁ]]
# [[ଭାଗବତ ବେହେରା]]
# [[ଗଙ୍ଗାଧର ପାଇକରାୟ]]
# [[ସତ୍ୟାନନ୍ଦ ଚମ୍ପତିରାୟ]]
# [[କୈଳାଶ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ହରିହର ସାହୁ]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ମିଶ୍ର]]
# [[ପ୍ରଶାନ୍ତ କୁମାର ଜଗଦେବ]]
# [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ସାହୁ]]
# [[ବିଶ୍ୱ ଭୂଷଣ ହରିଚନ୍ଦନ]]
# [[ଦେବେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ମାନସିଂହ]]
# [[ବିଭୂତି ଭୂଷଣ ହରିଚନ୍ଦନ]]
# [[ରଘୁନାଥ ସାହୁ]]
# [[ଅଶୋକ ଚନ୍ଦ୍ର ପଣ୍ଡା]]
# [[ସୁଶାନ୍ତ କୁମାର ରାଉତ]]
# [[ପ୍ରିୟଦର୍ଶୀ ମିଶ୍ର]]
# [[ଭାଗୀରଥି ବଡ଼ଜେନା]]
# [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ପାଇକରାୟ]]
# [[ବିଭୂତି ଭୂଷଣ ବଳବନ୍ତରାୟ]]
# [[ସୁରେଶ କୁମାର ରାଉତରାୟ]]
# [[ସତ୍ୟପ୍ରିୟ ମହାନ୍ତି]]
# [[ମାଧବ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଉତରାୟ]]
# [[ଜ୍ୟୋତିନ୍ଦ୍ର ନାଥ ମିତ୍ର]]
# [[ବୀରକିଶୋର ଦେବ]]
# [[ଦିଲ୍ଲୀପ ଶ୍ରୀଚନ୍ଦନ]]
# [[ସୁଦର୍ଶନ ମହାନ୍ତି]]
# [[ବନମାଳି ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଜୟକୃଷ୍ଣ ମହାନ୍ତି]]
# [[ଗୋପୀନାଥ ଭୋଇ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଅଭିମନ୍ୟୁ ରଣସିଂହ]]
# [[ଯୁଧିଷ୍ଠିର ସାମନ୍ତରାୟ]]
# [[ବିପିନ ବିହାରୀ ଦାଶ]]
# [[ପ୍ରଦୀପ ମହାରଥୀ]]
# [[ହରିହର ଭୋଇ]]
# [[ହୃଷିକେଶ ନାୟକ]]
# [[ରାଘବ ଚରଣ ସେଠୀ]]
# [[ମଦନ ମୋହନ ଦତ୍ତ]]
# [[ବସନ୍ତ ବେହେରା]]
# [[ହୃଷିକେଶ ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ନରେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ନାୟକ]]
# [[କୁମୁଦ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ]]
# [[ଦେବରାଜ ସାହୁ]]
# [[ସନ୍ତୋଷ କୁମାର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ମିଶ୍ର]]
# [[ରମେଶ ଜେନା]]
# [[ରଜନୀ କାନ୍ତ ସିଂହ]]
# [[ଅଦ୍ୱୈତ ପ୍ରସାଦ ସିଂହ]]
# [[ଦୁତିଅ ରାଉଳ]]
# [[କ୍ଷେତ୍ର ମୋହନ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ରାଜକିଶୋର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ବାଳକୃଷ୍ଣ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସାଇ]]
# [[ସଞ୍ଜୀବ କୁମାର ସାହୁ]]
# [[ଅମରନାଥ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ନଗେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ପଦ ନାଏକ]]
# [[ନବଘନ ନାୟକ]]
# [[ଖଗେଶ୍ୱର ବେହେରା]]
# [[ସୁଶାନ୍ତ କୁମାର ବେହେରା]]
# [[ମଦନ ମୋହନ ପ୍ରଧାନ]]
# [[କୁମାର ଚନ୍ଦ୍ର ବେହେରା]]
# [[ବ୍ରଜ କିଶୋର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ବୃନ୍ଦାବନ ବେହେରା]]
# [[ମୁକେଶ କୁମାର ପାଳ]]
# [[ଧରଣୀଧର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ମୃତ୍ୟୁଞ୍ଜୟ ପାଳ]]
# [[ମହେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସୁବାହୁ ସିଂହ]]
# [[ବାଇଧର ନାଏକ]]
# [[ରବି ନାରାୟଣ ପାଣି]]
# [[ନୃସିଂହ ଚରଣ ସାହୁ]]
# [[ବିଭୁଧେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତାପ ଦାସ]]
# [[ବେଣୁଧର ବଳିଆରସିଂହ]]
# [[ବୃନ୍ଦାବନ ତ୍ରିପାଠୀ (ରାଜନେତା)]]
# [[ପ୍ରସନ୍ନ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ବ୍ରହ୍ମାନନ୍ଦ ବିଶ୍ୱାଳ]]
# [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ସୁଧୀର କୁମାର ସାମଲ]]
# [[ସରୋଜ କୁମାର ସାମଲ]]
# [[ନବୀନ ନନ୍ଦ]]
# [[କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ପାତ୍ର]]
# [[ନବୀନ ଚନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଦାସ]]
# [[କାଳିଆ ଦେହୁରୀ]]
# [[ମଦନ ଦେହୁରୀ]]
# [[ଶଙ୍କର ପ୍ରତାପ ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ରତ୍ନପ୍ରଭା ଦେବୀ]]
# [[ମହେଶ୍ୱର ନାଏକ]]
# [[ଭାଗିରଥୀ ନାଏକ]]
# [[ଅରକ୍ଷିତ ନାଏକ]]
# [[ରବିନାରାୟଣ ନାଏକ]]
# [[ତ୍ରିନାଥ ନାଏକ]]
# [[କିଶୋର ଚନ୍ଦ୍ର ନାଏକ]]
# [[କହ୍ନେଇ ସିଂହ]]
# [[ଜଗତେଶ୍ୱର ମିର୍ଦ୍ଧା]]
# [[ପାଣୁ ଚନ୍ଦ୍ର ନାଏକ]]
# [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ଛତ୍ରିଆ]]
# [[ରବିନାରାୟଣ ନାଏକ (୧୯୬୯ ଜନ୍ମ)]]
# [[ସଞ୍ଜୀବ କୁମାର ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ରମେଶ ପଟୁଆ]]
# [[ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ଗରଡ଼ିଆ]]
# [[ନାଉରୀ ନାୟକ]]
# [[ଦୁର୍ଗା ଶଙ୍କର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର]]
# [[ଭିକାରୀ ଘାସି]]
# [[ଅଶ୍ୱିନୀ କୁମାର ଗୁରୁ]]
# [[ଝସକେତନ ସାହୁ]]
# [[ଶ୍ରୀବଲ୍ଲଭ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ଜୟନାରାୟଣ ମିଶ୍ର]]
# [[ରୋହିତ ପୂଜାରୀ]]
# [[ସନାତନ ବିଶି]]
# [[ଭିକାରୀ ସୁନା]]
# [[ବସନ୍ତ କୁମାର ମହାନନ୍ଦ]]
# [[ଅଭିମନ୍ୟୁ କୁମାର]]
# [[ଭାନୁଗଙ୍ଗ ତ୍ରିଭୂବନ ଦେବ]]
# [[ଜୟଦେବ ଠାକୁର]]
# [[ଜ୍ୟୋତିମଞ୍ଜରୀ ଦେବୀ]]
# [[ଅଶ୍ୱିନୀ କୁମାର ବେହେରା]]
# [[ସଞ୍ଜିବ କୁମାର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ପ୍ରଦୀପ୍ତ ଗଙ୍ଗଦେବ]]
# [[ସୁବାଷ ଚନ୍ଦ୍ର ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ବୃନ୍ଦାବନ ମାଝି]]
# [[ଅଶୋକ କୁମାର ବଳ]]
# [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ମାଝୀ]]
# [[ଦିଲିପ କୁମାର ରାୟ]]
# [[ରଞ୍ଜିତ ଭିତ୍ରିଆ]]
# [[ଗଙ୍ଗାଧର ପ୍ରଧାନ (ରାଜନେତା)]]
# [[ଇଗ୍ନେସ ମାଝୀ]]
# [[ଗଜଧର ମାଝୀ]]
# [[ପ୍ରେମାନନ୍ଦ କାଲୋ]]
# [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟୋଦାସ ଲୁଗୁନ]]
# [[ଜୁନାସ ବିଲୁଙ୍ଗ]]
# [[ରେମିସ କେରକେଟା]]
# [[ସତ୍ୟ ନାରାୟଣ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ନିହାର ସୁରିନ]]
# [[ଶଙ୍କର ଓରାମ]]
# [[ଜର୍ଜ ତିର୍କୀ]]
# [[ପ୍ରେମଚାନ୍ଦ ଭଗତ]]
# [[ଶାନ୍ତି ପ୍ରକାଶ ଓରାମ]]
# [[ରଙ୍ଗବଲ୍ଲଭ ଅମାତ]]
# [[ବ୍ରଜମୋହନ କିଷାନ]]
# [[ମୁଖରମ ନାଏକ]]
# [[ଗ୍ରେଗୋରୀ ମିଞ୍ଜ]]
# [[ରାଜେନ ଏକ୍କା]]
# [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟୋଫର ଏକ୍କା]]
# [[ଆଗାପିଲ୍‍ ଲାକ୍ରା]]
# [[ନେଲସନ ସୋରେଙ୍ଗ]]
# [[ମନସିଦ ଏକ୍କା]]
# [[ହଳୁ ମୁଣ୍ଡାରୀ]]
# [[ସୁବ୍ରତ ତରାଇ]]
# [[ରବି ଦେହୁରୀ]]
# [[ରାଜକିଶୋର ସାମନ୍ତରାୟ]]
# [[ଧନଞ୍ଜୟ ମହାନ୍ତି]]
# [[ବ୍ରଜକିଶୋର ମହାନ୍ତି]]
# [[ଗୁରୁପଦ ନନ୍ଦ]]
# [[ପ୍ରଭାତ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ଅଜିତ ଦାସ (ରାଜନେତା)]]
# [[ଶାରଦା ପ୍ରସାଦ ନାୟକ]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମଣ ମୁଣ୍ଡା]]
# [[ନୀଳମଣି ସିଂହ ଦଣ୍ଡପାଟ]]
# [[ନରହରି ଦଣ୍ଡପାଟ]]
# [[ଅର୍ଜୁନ ନାଏକ]]
# [[ହେମେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ବେଣୁଧର ନାଏକ]]
# [[ହେମନ୍ତ କୁମାର ସିଂହ ଦଣ୍ଡପାଟ]]
# [[ଦୟାନିଧି କିଷାନ]]
# [[ଭୀମସେନ ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ବସନ୍ତ କୁମାର ସିଂହ ଦଣ୍ଡପାଟ]]
# [[ବିଶ୍ୱନାଥ ସାହୁ]]
# [[ଭି. ସୀତାରାମୟା]]
# [[ଯତିରାଜ ପ୍ରହରାଜ]]
# [[ପର୍ଶୁରାମ ପଣ୍ଡା]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପଣ୍ଡା]]
# [[ନାଗି ରେଡ୍ଡୀ ନାରାୟଣ ରେଡ୍ଡୀ]]
# [[ଅଶୋକ କୁମାର ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ଆଦିକନ୍ଦ ସେଠୀ]]
# [[ସୁବାସ ଚନ୍ଦ୍ର ବେହେରା]]
# [[ପ୍ରିୟାଂଶୁ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମଣ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ରାଘବ ପରିଡ଼ା]]
# [[ସରୋଜ କୁମାର ପାଢ଼ୀ]]
# [[ଦେବରାଜ ମହାନ୍ତି]]
# [[ହରିହର ଦାସ (୧୯୧୩ ଜନ୍ମ)]]
# [[ହରିହର ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ଦ୍ୱିତିକୃଷ୍ଣ ପଣ୍ଡା]]
# [[ଉଷାରାଣୀ ପଣ୍ଡା]]
# [[ମୋହନ ନାଏକ]]
# [[ରଘୁନାଥ ମହାପାତ୍ର (ରାଜନେତା)]]
# [[ଅନଙ୍ଗ ମଞ୍ଜରୀ ଦେବୀ]]
# [[ତ୍ରିନାଥ ବେହେରା]]
# [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାରାୟଣ ପାତ୍ର]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ସେଠୀ]]
# [[ଘନଶ୍ୟାମ ବେହେରା]]
# [[ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ମୋହନ ନାୟକ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମିଶ୍ର (ରାଜନେତା)]]
# [[ଲିଙ୍ଗରାଜ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ଦଣ୍ଡପାଣି ଦାସ]]
# [[ଶିଶିର କୁମାର ନରେନ୍ଦ୍ର ଦେବ]]
# [[କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଶିବ ଶଙ୍କର ସାହାଣୀ]]
# [[ବିନାୟକ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଚ୍ୟାଉ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ବିକ୍ରମ କୁମାର ପଣ୍ଡା]]
# [[ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ସାହୁ]]
# [[ନିରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ପୂର୍ଣ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ସେଠୀ]]
# [[ନାରାୟଣ ସାହୁ (୧୯୨୮ ଜନ୍ମ)]]
# [[ତ୍ରିନାଥ ସାମନ୍ତରାୟ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଦେଓ]]
# [[ଦଣ୍ଡପାଣି ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ତାରିଣୀ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ସଦାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି]]
# [[ରାଧାଗୋବିନ୍ଦ ସାହୁ]]
# [[ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ବିକ୍ରମ କେଶରୀ ଆରୁଖ]]
# [[ସୁମା ନାଏକ]]
# [[ମାଗୁଣି ଚରଣ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଜାମି ସୁବାରାଓ ପୃଷ୍ଟି]]
# [[ଉମାକାନ୍ତ ମିଶ୍ର]]
# [[ରାମକୃଷ୍ଣ ଗୌଡ଼]]
# [[ଦୀନବନ୍ଧୁ ବେହେରା]]
# [[ଗୋବିନ୍ଦ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଚିନ୍ତାମଣି ଦ୍ୟାନ ସାମନ୍ତରା]]
# [[ଦିବାକର ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଦେଓ]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ପତି]]
# [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଜେନା]]
# [[ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ଅର୍ଜୁନ ନାଏକ (୨୦୧୭ ମୃତ୍ୟୁ)]]
# [[ଗନ୍ତାୟତ ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[କିଶୋର ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ପଣ୍ଡା]]
# [[ଅନନ୍ତ ନାରାୟଣ ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ହରିହର ସାହୁ (୧୯୪୪ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଉଦୟ ନାଥ ନାୟକ]]
# [[ବୃନ୍ଦାବନ ନାୟକ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ରଥ]]
# [[ଲଳିତେନ୍ଦୁ ବିଦ୍ୟାଧର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ସଞ୍ଜୟ କୁମାର ଦାସ ବର୍ମା]]
# [[ସିଦ୍ଧେଶ୍ୱର ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ବିଶ୍ୱନାଥ ପରିଡ଼ା]]
# [[ପଦ୍ମ ଚରଣ ସାମନ୍ତସିଂହାର]]
# [[ଅଜୟ କୁମାର ଜେନା]]
# [[ଗୋପବନ୍ଧୁ ପାତ୍ର]]
# [[ଗଙ୍ଗାଧର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ବ୍ରଜ ମୋହନ ମହାନ୍ତି]]
# [[ବ୍ରଜ କିଶୋର ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ହରିହର ବାହିନୀପତି]]
# [[ଫକୀର ଚରଣ ଦାସ]]
# [[ଭଗବାନ ପ୍ରତିହାରୀ]]
# [[ଗଦାଧର ମିଶ୍ର (ରାଜନେତା)]]
# [[ଜୟନ୍ତ କୁମାର ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]]
# [[ତୁଷାରକାନ୍ତି ବେହେରା]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସେଠୀ]]
# [[ରବି ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ବୃନ୍ଦାବନ ପାତ୍ର]]
# [[ଗତିକୃଷ୍ଣ ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ବୈକୁଣ୍ଠ ନାଥ ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ଭରତ ଦାସ]]
# [[ଉପେନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି]]
# [[ମୋହନ ଦାସ]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ନାଏକ]]
# [[ରବୀନ୍ଦ୍ର କୁମାର ସେଠୀ]]
# [[ନୀଳମଣି ସିଂହ]]
# [[ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ସେଠୀ]]
# [[ବାଇଧର ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ସମୀର ରଞ୍ଜନ ଦାଶ]]
# [[ବେଣୁଧର ସେଠୀ]]
# [[ଉମାକାନ୍ତ ସାମନ୍ତରାୟ]]
# [[ରମାରଞ୍ଜନ ବଳିଆରସିଂହ]]
# [[ରାଜରାଜ ଦେବ]]
# [[ରବୀନ୍ଦ୍ର କୁମାର ଦାସ]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ର ମାଧବ ମିଶ୍ର]]
# [[ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଶତପଥୀ]]
# [[ସହୁରା ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ନରେଶ ପ୍ରଧାନ]]
# [[କରେନ୍ଦ୍ର ମାଝି]]
# [[ରାଜୀବ ପାତ୍ର]]
# [[ଚକ୍ରମଣି କହଁର]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର କହଁର]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମୀକାନ୍ତ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ସଦାନନ୍ଦ କହଁର]]
# [[ଦୁବର ପୋଡ୍ରା]]
# [[ଲୋକନାଥ ପାତ୍ର]]
# [[ଯାଦବ ପାଦ୍ର]]
# [[ଭଗବାନ କହଁର]]
# [[ମହୀଧର ରଣା]]
# [[ଅଙ୍ଗଦ କହଁର]]
# [[ଡୁଗୁନି କହଁର]]
# [[ଦେବେନ୍ଦ୍ର କହଁର]]
# [[ଦାଶରଥୀ ବେହେରା]]
# [[ଅଭିମନ୍ୟୁ ବେହେରା]]
# [[ପ୍ରହଲ୍ଲାଦ ବେହେରା]]
# [[ଜଗଦୀଶ ଜାନୀ]]
# [[ବରଦା ପ୍ରସନ୍ନ କହଁର]]
# [[ବାଳକୃଷ୍ଣ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ସଦାନନ୍ଦ ସାହୁ]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ବେହେରା]]
# [[ହିମାଂଶୁ ଶେଖର ପାଢ଼ୀ]]
# [[ପଦ୍ମନାଭ ବେହେରା]]
# [[ଅନିରୁଦ୍ଧ ଦୀପ]]
# [[ସାରଙ୍ଗଧର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ସାଲୁଗା ପ୍ରଧାନ]]
# [[ମନୋଜ କୁମାର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଜାକବ୍ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ରଞ୍ଜିତ କୁମାର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଗୋପାଳ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ନାଗାର୍ଜୁନ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ଅମାତ]]
# [[ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ଦଲାଲ]]
# [[ନଟବର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ସୁଜିତ କୁମାର ପାଢ଼ୀ]]
# [[ଅଜିତ ଦାସ (୧୯୪୪ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଦୁଷ୍ମନ୍ତ ନାଏକ]]
# [[ଅନାମ ନାଏକ]]
# [[ଜଗମୋହନ ନାୟକ]]
# [[କରୁଣାକର ଭୋଇ]]
# [[ଯୋଗେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଅଞ୍ଚଳ ମାଝି]]
# [[ଦୟାନିଧି ନାଏକ]]
# [[ଭକ୍ତ ଚରଣ ଦାସ (ରାଜନେତା)]]
# [[ଜନାର୍ଦନ ମାଝି]]
# [[ଲୋଚନ ଧାଙ୍ଗଡ଼ା ମାଝି]]
# [[ଗଜାନନ ନାୟକ]]
# [[ପୁଷ୍ପେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ମୁକୁନ୍ଦ ନାଏକ]]
# [[ଯୁଗରାମ ବେହେରା]]
# [[ଭାରତ ଭୂଷଣ ବେମାଲ]]
# [[ମୌସଧି ବାଗ]]
# [[କୁମରମଣି ଶବର]]
# [[ତେଜରାଜ ମାଝି]]
# [[ବଳଭଦ୍ର ମାଝି]]
# [[ଧନେଶ୍ୱର ମାଝି]]
# [[କିରଣ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ନଗେନ୍ଦ୍ରନାଥ ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ଭଗବାନ ଭୋଇ]]
# [[ଶିବାଜୀ ମାଝି]]
# [[ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ଦିଶାରୀ]]
# [[ଦିବ୍ୟଶଙ୍କର ମିଶ୍ର]]
# [[ହିମାଂଶୁ ଶେଖର ମେହେର]]
# [[ମହେଶ୍ୱର ବରାଡ଼]]
# [[ମହେଶ୍ୱର ନାଏକ (୧୯୧୮ ଜନ୍ମ)]]
# [[ତ୍ରିନାଥ ସରାବ]]
# [[ଉଦିତ ପ୍ରତାପ ଦେଓ]]
# [[ଗୋବର୍ଦ୍ଧନ ଦାଶ]]
# [[ହିତେଶ କୁମାର ବଗର୍ତ୍ତି]]
# [[କପିଳ ନାରାୟଣ ତିୱାରୀ]]
# [[ଅଧିରାଜ ମୋହନ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ଦୁର୍ଯ୍ୟୋଧନ ମାଝି]]
# [[ଅନୁପ ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ଘାସିରାମ ମାଝି]]
# [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଢୋଲକିଆ]]
# [[ଭାନୁପ୍ରକାଶ ଯୋଶୀ]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଓଁକାର ସିଂହ ମାଝି]]
# [[ଚୈତନ ମାଝି]]
# [[କୃପାନିଧି ନାଏକ]]
# [[ଉଦିତ ପ୍ରତାପ ଶେଖର ଦେଓ]]
# [[ଦ୍ୱାରିକାନାଥ କୁସୁମ]]
# [[ହରିହର ପଟେଲ]]
# [[ଦିବ୍ୟଲୋଚନ ଶେଖର ଦେଓ]]
# [[ଭରତେନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ଦେଓ]]
# [[ଶଙ୍କର୍ଷଣ ନାଏକ]]
# [[ଯୋଗେଶ କୁମାର ସିଂହ]]
# [[କୁସୁମ ଟେଟେ]]
# [[କିଶୋର ଚନ୍ଦ୍ର ପଟେଲ]]
# [[ରାମ ଚରଣ ପଟେଲ]]
# [[ଶିବ ନାରାୟଣ ସିଂହ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ଏଲ.ଏମ.ଏସ. ବରିହା]]
# [[ଅନିରୁଦ୍ଧ ମିଶ୍ର]]
# [[ପ୍ରଦୀପ ପୁରୋହିତ]]
# [[ଲାଲ ରଞ୍ଜିତ ସିଂହ ବରିହା]]
# [[ବୀର ବିକ୍ରମାଦିତ୍ୟ ସିଂହ ବରିହା]]
# [[ସତ୍ୟଭୂଷଣ ସାହୁ]]
# [[ବିଜୟ ରଞ୍ଜନ ସିଂହ ବରିହା]]
# [[ଦଳଗଞ୍ଜନ ଛୁରିଆ]]
# [[ବିପିନ ବିହାରୀ ଦାସ (୨୦୦୬ ମୃତ୍ୟୁ)]]
# [[ନିହାର ରଞ୍ଜନ ମହାନନ୍ଦ]]
# [[ଅଶୋକ କୁମାର ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ରିପୁନାଥ ସେଠ]]
# [[ରାଜୀବ ଲୋଚନ ହୋତା]]
# [[ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ଗଡ଼ତିଆ]]
# [[ତ୍ରିବିକ୍ରମ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ସୁବଳ ସାହୁ]]
# [[ନିକୁଞ୍ଜ ବିହାରୀ ସିଂହ]]
# [[ଗଣନାଥ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ମୋହନ ନାଗ]]
# [[ବିମ୍ବାଧର କୁଅଁର]]
# [[ସୁଶାନ୍ତ ସିଂହ]]
# [[କୁମର ବେହେରା]]
# [[କୁଞ୍ଜ ବିହାରୀ ନାଏକ]]
# [[ନଟବର ବଞ୍ଛୋର]]
# [[ଅନୁପ କୁମାର ସାଏ]]
# [[ଉପେନ୍ଦ୍ର ଦୀକ୍ଷିତ]]
# [[ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ପଣ୍ଡା]]
# [[କିଶୋର କୁମାର ମହାନ୍ତି]]
# [[ବୀରେନ୍ଦ୍ର ପାଣ୍ଡେ]]
# [[ବିଜୟ କୁମାର ପାଣି]]
# [[ନବ କିଶୋର ଦାସ]]
# [[ମୂରାରୀ ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର]]
# [[ବିନୋଦ ବିହାରୀ ସିଂହ ବରିହା]]
# [[ମନୋହର ସିଂହ ନାଏକ]]
# [[ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ମହାକୁଡ଼]]
# [[କାର୍ତ୍ତିକ ପ୍ରସାଦ ତରିଆ]]
# [[ରବିନାରାୟଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ହୃଷିକେଶ ହୋତା]]
# [[ଦଉଲତ ଗଣ୍ଡ]]
# [[ନୀଳାମ୍ବର ରାୟଗୁରୁ]]
# [[କୁନ୍ଦୁରୁ କୁଶାଳ]]
# [[ଅଚ୍ୟୁତ ବିଶ୍ୱାଳ]]
# [[ବିନୋଦ ପାତ୍ର]]
# [[ଧନେଶ୍ୱର କୁମ୍ଭାର]]
# [[ଦେବରାଜ ସେଠ]]
# [[ଦୌଲତ ବାଘ]]
# [[ଅନନ୍ତରାମ ନନ୍ଦ]]
# [[ନିରଞ୍ଜନ ପୂଜାରୀ]]
# [[ଯୋଗେନ୍ଦ୍ର ବେହେରା]]
# [[ନନ୍ଦ କିଶୋର ମିଶ୍ର]]
# [[ରାମ ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର]]
# [[ରମାକାନ୍ତ ସେଠ]]
# [[ରାମ ରାଜ କୁମାରୀ]]
# [[ନବକୁମାରୀ ଦେବୀ]]
# [[ରତ୍ନମାଳୀ ଜେମା]]
# [[ସୁଭଦ୍ରା ମହତାବ]]
# [[ମମତା ମହନ୍ତ]]
# [[ଏ. ଲକ୍ଷ୍ମୀ ବାଈ]]
# [[ଆନେ କ୍ୟାଥରିନ ମନ୍‍ରୁ]]
# [[ମୁକେଶ ମହାଲିଙ୍ଗ]]
# [[ସରୋଜ କୁମାର ମେହେର]]
# [[ସୁଶିଳ କୁମାର ପୃଷ୍ଟି]]
# [[ବ୍ରଜମୋହନ ଠାକୁର]]
# [[ଆଶାରାମ ଭୋଇ]]
# [[ଅର୍ଜୁନ ଦାସ (ରାଜନେତା)]]
# [[ଗଣେଶ ରାମ ବରିହା]]
# [[କନକ ବର୍ଦ୍ଧନ ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ବିବେକାନନ୍ଦ ମେହେର]]
# [[ଅଇଁଠୁ ସାହୁ]]
# [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଭୋଇ]]
# [[ମୁରଲୀଧର ପଣ୍ଡା]]
# [[ପୂର୍ଣ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାନନ୍ଦ]]
# [[ତପି ଜାଲ]]
# [[ଲଳିତ ମୋହନ ଗାନ୍ଧୀ]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଭୋଇ]]
# [[ରୁଦ୍ର ପ୍ରତାପ ମହାରଥୀ]]
# [[ଅଚ୍ୟୁତାନନ୍ଦ ମହାନନ୍ଦ]]
# [[ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ପାଳ (୧୯୪୬ ଜନ୍ମ)]]
# [[ସନ୍ତୋଷ ସିଂହ ସାଲୁଜା]]
# [[ହାଜି ମହମ୍ମଦ ଆୟୁବ ଖାଁ]]
# [[ଲୋକନାଥ ରାୟ]]
# [[ଚୈତନ୍ୟ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ମୂରଲୀଧର ଗୁରୁ]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ର ଶେଖର ସିଂହ ଭୋଇ]]
# [[ମହମ୍ମଦ ମୁଜାଫର ହୁସେନ ଖାନ]]
# [[ଯଜ୍ଞେଶ୍ୱର ବାବୁ]]
# [[ରାଧାକାନ୍ତ ପଣ୍ଡା]]
# [[କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ପଣ୍ଡା]]
# [[ସୁବାସ ଚନ୍ଦ୍ର ବାଗ]]
# [[ମହାନନ୍ଦ ବାହାଦୁର]]
# [[ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ମାଝୀ]]
# [[ତୀର୍ଥବାସୀ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଭରତ ଚନ୍ଦ୍ର ହୋତା]]
# [[ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ କର]]
# [[ସାଧୁ ନେପାକ]]
# [[ନବୀନ କୁମାର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଯଦୁମଣି ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଦେବେଶ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ଆନନ୍ଦ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ରଘୁନାଥ ଗମାଙ୍ଗ]]
# [[ତ୍ରିନାଥ ଗମାଙ୍ଗ]]
# [[ଶବର ଡୁମ୍ବା]]
# [[ସନ୍ୟାସୀ ଚରଣ ପିଦିକା]]
# [[ଅକ୍ଷୟ କୁମାର ଗମାଙ୍ଗ]]
# [[ନରସିଂହ ପାତ୍ର]]
# [[ରାମମୂର୍ତ୍ତି ମୁତିକା]]
# [[ରାମମୂର୍ତ୍ତି ଗମାଙ୍ଗ]]
# [[ଭାଗିରଥୀ ଗମାଙ୍ଗ]]
# [[ଭାଗିରଥୀ ଗମାଙ୍ଗ (୧୯୯୫ ମୃତ୍ୟୁ)]]
# [[ଶ୍ୟାମଘନ ଉଲାକା]]
# [[ପ୍ରସକା ଶ୍ରୀପତି]]
# [[ବିଶ୍ୱନାଥ ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ସାରଙ୍ଗଧର କାଡ୍ରାକା]]
# [[ଡମ୍ବରୁଧର ଉଲାକା]]
# [[ମକରନ୍ଦ ମୁଦୁଲି]]
# [[ହିମିରିକା ରଘୁନାଥ]]
# [[କାମାୟା ମଣ୍ଡାଙ୍ଗୀ]]
# [[ଅନନ୍ତରାମ ମାଝି]]
# [[ପ୍ରଭୁ ଜାନି]]
# [[କୈଳାଶ ଚନ୍ଦ୍ର କୁଳେଶିକା]]
# [[ପୂର୍ଣ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ମାଝି]]
# [[ବିଭିଷଣ ମାଝି]]
# [[ଅଖିଳ ସାଉଁଣ୍ଟା]]
# [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ପାଙ୍ଗୀ]]
# [[ପିତମ ପାଢ଼ୀ]]
# [[ମୁସୁରୀ ଶାନ୍ତା ପାଙ୍ଗୀ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର କଦମ]]
# [[ମୁଳୁ ଶାନ୍ତା]]
# [[ଦିଶାରୀ ସାନୁ]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ମାଝି]]
# [[ସଦନ ନାଏକ]]
# [[ଧନସାୟୀ ରଣଧୀର]]
# [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ନାରାୟଣ ମାଝି]]
# [[ମହାଦେବ ବକ୍ରିଆ]]
# [[ବାସୁଦେବ ମାଝି]]
# [[ଗଙ୍ଗା ମୁଦୁଲି]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମଣ ପୂଜାରୀ]]
# [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ସଗରିଆ]]
# [[ନୃସିଂହ ନନ୍ଦ ବ୍ରହ୍ମା]]
# [[ରଘୁରାମ ପଦାଳ]]
# [[ଗୁପ୍ତ ପ୍ରସାଦ ଦାସ]]
# [[ତୋୟକ ସଙ୍ଗଣା]]
# [[ତାରା ପ୍ରସାଦ ବାହିନିପତି]]
# [[ରବି ନାରାୟଣ ନନ୍ଦ]]
# [[ପ୍ରତାପ ନାରାୟଣ ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ଲାଇଚନ ନାଏକ]]
# [[ହରିହର ମିଶ୍ର (ରାଜନେତା)]]
# [[ଏନ. ରାମଶସେୟା]]
# [[ରଘୁନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ରବି ସିଂହ ମାଝି]]
# [[ଗୁରୁବରୁ ମାଝି]]
# [[ଧର୍ମୁ ଗଣ୍ଡ]]
# [[ଜଗବନ୍ଧୁ ମାଝି]]
# [[ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ଗଣ୍ଡ]]
# [[ସୁବାସ ଗଣ୍ଡ]]
# [[ପ୍ରକାଶ ଚନ୍ଦ୍ର ମାଝି]]
# [[ସଦାଶିବ ପ୍ରଧାନୀ]]
# [[ହରିଜନ ମୀରୁ]]
# [[ମୁଡ଼ି ନାଏକୋ]]
# [[ହବିବୁଲ୍ଲା ଖାଁ]]
# [[ମନୋହର ରନ୍ଧାରୀ]]
# [[ଭୁଜବଳ ମାଝି]]
# [[ଶ୍ୟାମଘନ ମାଝି]]
# [[ଯାଦବ ମାଝି]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ଡମ୍ବରୁ ମାଝି]]
# [[ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ବାକା]]
# [[ଡମ୍ବରୁ ଶିଶା]]
# [[ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଦୋରା]]
# [[ଗଙ୍ଗାଧର ମାଢ଼ୀ]]
# [[ଆଦିତ୍ୟ ମାଢ଼ୀ]]
# [[ମାନସ ମାଡକାମୀ]]
# [[ମୁକୁନ୍ଦ ସୋଡ଼ୀ]]
# [[ନିମାଇ ଚନ୍ଦ୍ର ସର୍କାର]]
# [[ନାକା ଲକ୍ଷ୍ମୟା]]
# [[ନଦିଆବସୀ ବିଶ୍ୱାସ]]
# [[ମାଡକାମୀ ଗୁରୁ]]
# [[ଗୁରୁ ନାୟକ]]
# [[ନାକା କାନାୟା]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଗୌଡ଼]]
# [[ଗଣେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ନାଏକ]]
# [[ସମ୍ବିତ ରାଉତରାୟ]]
# [[କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ପ୍ରିୟନାଥ ଦେ]]
# [[କୈଳାଶ ଚନ୍ଦ୍ର ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ନୀଳମଣି ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଚିରଞ୍ଜୀବ ବିଶ୍ୱାଳ]]
# [[ପ୍ରଶାନ୍ତ କୁମାର ମୁଦୁଲି]]
# [[କଣ୍ଡୁରୀ ଚରଣ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ରଘୁନନ୍ଦନ ଦାସ]]
# [[ଦାମୋଦର ରାଉତ]]
# [[କୃଷ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ଗୌରୀଶ୍ୟାମ ନାୟକ]]
# [[ବିପିନ ବିହାରୀ ଦାସ (୧୯୭୫ ମୃତ୍ୟୁ)]]
# [[ଜ୍ୟୋତିଷ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ]]
# [[ବୈକୁଣ୍ଠ ନାଥ ମହାନ୍ତି]]
# [[ବାସୁଦେବ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ଉମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ନାରାୟଣ ବୀରବର ସାମନ୍ତ]]
# [[ଲୋକନାଥ ଚୌଧୁରୀ]]
# [[ରବୀନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଭୋଇ]]
# [[ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ସାମନ୍ତରାୟ]]
# [[ବସନ୍ତ କୁମାର ବିଶ୍ୱାଳ]]
# [[ନିଶାମଣି ଖୁଣ୍ଟିଆ]]
# [[ସୌଭିକ ବିଶ୍ୱାଳ]]
# [[ବିଜୟ ଶଙ୍କର ଦାସ]]
# [[ସ୍ୱରୂପ କୁମାର ଦାସ]]
# [[କେଙ୍ଗମ ସୂର୍ଯ୍ୟ ରାଓ]]
# [[ବିଜୟ କୁମାର ଜେନା (ରାଜନେତା)]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ମିଶ୍ର]]
# [[ଅପନା ଦୋରା ବିଶ୍ୱାସରାୟ]]
# [[କୋଦୁରୁ ନାରାୟଣ ରାଓ]]
# [[ବ୍ୟୋମକେଶ ରାୟ]]
# [[ଅନନ୍ତ ନାରାୟଣ ଜେନା]]
# [[ଦାଶରଥୀ ଗମାଙ୍ଗ]]
# [[ପ୍ରକାଶ ସୋରେନ]]
# [[ସନାତନ ବିଜୁଳି]]
# [[ସୁଧାଂଶୁ ଶେଖର ପରିଡ଼ା]]
# [[ଦରପୁ ଲଚନା ନାଇଡ଼ୁ]]
# [[ତ୍ରିନାଥ ସାହୁ]]
# [[ନାଲା କୁର୍ମୁ ନାୟକଲୁ ଦୋରା]]
# [[ବିଜୟ କୁମାର ମହାନ୍ତି]]
# [[ମନୋରଞ୍ଜନ ସେଠୀ]]
# [[ଗଣେଶ୍ୱର ପାତ୍ର]]
# [[ଉଦୟ ନାରାୟଣ ଦେବ]]
# [[ଭୀମସେନ ମଣ୍ଡଳ]]
# [[ତାରିଣୀ ସର୍ଦ୍ଦାର]]
# [[ବିଶ୍ୱନାଥ ନାୟକ (ରାଜନେତା)]]
# [[ଚକ୍ରଧର ପାଇକ]]
# [[ଶରତ କୁମାର ଜେନା]]
# [[ସୀତାକାନ୍ତ ମହାପାତ୍ର (ରାଜନେତା)]]
# [[ସଦନ ନାୟକ]]
# [[ରବିନ୍ଦ୍ର କୁମାର ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ପ୍ରହଲ୍ଲାଦ ପୂର୍ତ୍ତି]]
# [[ମହମ୍ମଦ ରଫିକ୍]]
# [[ଭରତ ପାଇକ]]
# [[ବୈଷ୍ଣବ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଦୂର୍ଯ୍ୟୋଧନ ସୋହେଲ]]
# [[କାନ୍ଦରା ସୋରେନ]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମଣ ସୋରେନ]]
# [[ସୀମାଞ୍ଚଳ ବେହେରା]]
# [[ତାପସ କୁମାର ଦାସ]]
# [[ହଳଧର କାର୍ଜୀ]]
# [[ପ୍ରକାଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଦେବତା]]
# [[ଗଣେଶ୍ୱର ବେହେରା]]
# [[କୈଳାଶ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାପାତ୍ର (୧୯୪୮ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଖେଲାରାମ ମହାଲିି]]
# [[ପୃଥୁନାଥ କିସ୍କୁ]]
# [[ଲଲାଟେନ୍ଦୁ ମହାପାତ୍ର (୧୯୬୨ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଅର୍ଜୁନ ଦାସ (୧୯୫୭ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଜନାର୍ଦ୍ଦନ ଦେହୁରୀ]]
# [[କେଶବ ସାହୁ]]
# [[ଅନନ୍ତ ଚରଣ ମାଝି]]
# [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ପାଟଯୋଶୀ]]
# [[କାହ୍ନୁ ସୋରେନ]]
# [[ମୁରାରି ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର (୧୯୩୪ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଉମା ବଲ୍ଲଭ ରଥ]]
# [[ପଞ୍ଚାନନ ମିଶ୍ର (ରାଜନେତା)]]
# [[ବିରାମ ମୁର୍ମୁ]]
# [[ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ମିଶ୍ର (ରାଜନେତା)]]
# [[ଡମ୍ବରୁଧର ସେଠୀ]]
# [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ଭଞ୍ଜ]]
# [[ରାଜକିଶୋର ପ୍ରଧାନ (୧୯୫୬ ଜନ୍ମ)]]
# [[ରାସ ବିହାରୀ ବେହେରା]]
# [[ବିଶ୍ୱନାଥ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[କାହ୍ନୁ ଚରଣ ନାୟକ]]
# [[କୁଆଁରିଆ ମାଝି]]
# [[ଗୋରସାଙ୍ଗ ଶବର]]
# [[ହଳଧର ମିଶ୍ର]]
# [[ଶ୍ରୀବତ୍ସ ନାୟକ (୧୯୧୯ ଜନ୍ମ)]]
# [[ରମେଶ ସୋରେନ]]
# [[ରାମକୃଷ୍ଣ ପତି]]
# [[ପ୍ରଦୀପ ହୋତା]]
# [[ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମି ପ୍ରଧାନ]]
# [[ନିରଞ୍ଜନ ହେମ୍ବ୍ରମ]]
# [[ପରିକ୍ଷୀତ କରଣ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର କିସ୍କୁ]]
# [[ବୀରେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ସାହୁ]]
# [[ଉଦୟନାଥ ନାଏକ]]
# [[ରାମେଶ୍ୱର ସିଂହ ନାଏକ]]
# [[ସୋନାରାମ ସୋରେନ]]
# [[ରାଧାମୋହନ ମିଶ୍ର]]
# [[ଶଶୀ ଭୂଷଣ ମାରାଣ୍ଡି]]
# [[ନାରାୟଣ ସାହୁ (୧୯୩୮ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଶ୍ରୀବତ୍ସ ନାୟକ (୧୯୨୪ ଜନ୍ମ)]]
# [[ସୋମ୍ବରୁ ମାଝି]]
# [[ଚନ୍ଦ୍ରଭାନୁ ସିଂହ ଦେଓ]]
# [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ]]
# [[ରଘୁନାଥ ମିଶ୍ର]]
# [[ନରସିଂହ ଚରଣ ମିଶ୍ର]]
# [[ରଘୁନାଥ ପ୍ରହରାଜ]]
# [[ଚିନ୍ତାମଣି ଜେନା (ରାଜନୀତିଜ୍ଞ, ଜନ୍ମ ୧୯୪୦)]]
# [[କୁଲନ ବାଗେ]]
# [[ପୂର୍ଣ୍ଣ ଚନ୍ଦ୍ର ମ୍ରିଗାନ]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରହରାଜ]]
# [[ତାଡ଼ିଙ୍ଗ ଯୋଗୀ]]
# [[ରାମକୃଷ୍ଣ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ହରଚାନ୍ଦ ହାଁସଦା]]
# [[ଅର୍ଜୁନ ସିଂହ]]
# [[ବିଡିକା ମାଲନା]]
# [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ନାଏକ]]
# [[ମୁରଲୀଧର କାନୁନ୍‍ଗୋ]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ (୧୯୧୧ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଲାଲ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ]]
# [[ଝିତ୍ରୁ ନାଏକ]]
# [[ବନମାଳୀ ମହାରଣା]]
# [[ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ଦାସ]]
# [[ଲୋକନାଥ ମିଶ୍ର (ରାଜନେତା, ୧୯୦୯ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଅର୍ଜୁନ ପାତ୍ର]]
# [[ବିଷ୍ଣୁ ପ୍ରସାଦ ମିଶ୍ର]]
# [[କରୁଣାକର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ସଚ୍ଚିଦାନନ୍ଦ ପାଢ଼ୀ]]
# [[ତ୍ରିଲୋଚନ ଜାନି]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଭୋୟା]]
# [[ପି. ଭେଙ୍କଟ ଜଗନ୍ନାଥ ରାଓ]]
# [[ଲୋକନାଥ ମିଶ୍ର (ରାଜନେତା, ୧୯୬୭ ମୃତ୍ୟୁ)]]
# [[ଲୋକନାଥ ମିଶ୍ର (ରାଜନେତା, ୧୯୦୫ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଲୋକନାଥ ମିଶ୍ର (ରାଜନେତା, ୧୯୭୯ ମୃତ୍ୟୁ)]]
# [[ବିଭୁ ପ୍ରସାଦ ତରାଇ]]
# [[ନରସିଂହ ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜ ଦେଓ]]
# [[ହରିହର ଦାସ (୧୯୨୨ ଜନ୍ମ)]]
# [[ଅବଦୁର ରହମାନ]]
# [[ଦୁର୍ଗା ଶଙ୍କର ଦାସ]]
# [[ମାଣିକରାୟ ନାଏକ]]
# [[ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ପଣ୍ଡା]]
# [[ସୁନ୍ଦର ମୋହନ ହେମ୍ରମ]]
# [[ପଞ୍ଚାନନ ଦାସ]]
# [[ବର୍ଷା ସିଂହ ବରିହା]]
# [[ଅଳକା ମହାନ୍ତି]]
# [[ଦୀପାଳି ଦାସ]]
# [[ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶୀ ସୂରଜ]]
# [[ଲାଲ ମୋହନ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ପ୍ରଭାସ କୁମାର ସିଂହ]]
# [[ହେମେନ୍ଦ୍ର ଚନ୍ଦ୍ର ସିଂହ]]
# [[ସଞ୍ଜୟ ଭୋଇ]]
# [[ଲିଙ୍ଗରାଜ ମିଶ୍ର]]
# [[ବିଶି ବେହେରା]]
# [[ଆନନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ରାଉତ]]
# [[ଅଟଳ ବିହାରୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ବାହାଦୁର ସୟଦ ଅହମଦ ବକ୍ସି ଖାଁ]]
# [[ବିଶି ଗଣ୍ଡ]]
# [[ବ୍ରଜନାଥ ମିଶ୍ର]]
# [[ବ୍ରଜ ସୁନ୍ଦର ଦାସ]]
# [[ଚାରୁ ଚନ୍ଦ୍ର ରାୟ]]
# [[ଫକୀର ବେହେରା]]
# [[ଗିରିଜା ଭୂଷଣ ଦତ୍ତ]]
# [[ଗୋବିନ୍ଦ ପ୍ରସାଦ ସିଂହ]]
# [[ଗୋରାଚାନ୍ଦ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ଥାଟ୍ଟରାଜ]]
# [[ହରିପାଣି ଜେନ୍ନା]]
# [[ଜଗବନ୍ଧୁ ସିହ୍ନା]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ (ରାଜନେତା)]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ମିଶ୍ର (ରାଜନେତା)]]
# [[କିଣେଇ ସାମଲ]]
# [[କୃପାସିନ୍ଧୁ ଭୁକ୍ତା]]
# [[ଏମ୍‍. ଆରାବଲୁ ଆପଲାସ୍ୱାମୀ ନାଇଡ଼ୁ]]
# [[ଅବଦୁସ୍‍ ଶୋଭନ ଖାଁ]]
# [[ନିଧି ଦାସ]]
# [[ନୃପଲାଲ୍‍ ସିଂହ]]
# [[ପ୍ରହ୍ଲାଦରାୟ ଲାଠ]]
# [[ପ୍ରେମାନନ୍ଦ ମହାନ୍ତି]]
# [[ପୁନିଆ ନାଇକ]]
# [[ପ୍ୟାରୀ ଶଙ୍କର ରାୟ]]
# [[ରାଧାମୋହନ ପଣ୍ଡା]]
# [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ମାନସିଂହ ହରିଚନ୍ଦନ ମର୍ଦ୍ଦରାଜ ଭ୍ରମରବର ରାୟ]]
# [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜଦେଓ ବାହାଦୁର]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ]]
# [[ରଙ୍ଗଲାଲ ମୋଦି]]
# [[ଇ.ଏମ୍‍. ଇଭାନ୍‍ସ୍‍]]
# [[ସାଧୁଚରଣ ଦାସ]]
# [[ବୈଶ୍ୟରାଜ କାଶୀବିଶ୍ୱନାଥ ରାଜୁ]]
# [[ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ବୈଦ୍ୟନାଥ ରଥ]]
# [[ଦଶରଥ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଦିବାକର ବୋହିଦାର]]
# [[ଗୋଦାବରଥି ରାମଦାସ]]
# [[ଗୋପୀନାଥ ନାଏକ]]
# [[ହରିଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ]]
# [[ଜଗନ୍ନାଥ ମିଶ୍ର (୨୦୦୪ ମୃତ୍ୟୁ)]]
# [[କୈଳାଶ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି]]
# [[କାଳିପ୍ରସାଦ ବାବୁ]]
# [[କାହ୍ନୁ ଚରଣ ଦାସ]]
# [[କପିଳେଶ୍ୱର ପ୍ରସାଦ ନନ୍ଦ]]
# [[କପୁରଚାନ୍ଦ ନାଏକ]]
# [[ନିମାଇଁ ଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ଲାଲ ମୋହନ ପତି]]
# [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ]]
# [[ମାନଗୋବିନ୍ଦ ପତି]]
# [[ଶିରୀଶ ଚନ୍ଦ୍ର ଦାସ]]
# [[ଉତ୍ସବାନନ୍ଦ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଥଟ୍ଟରାଜ ରୁଦ୍ରପ୍ରତାପ ସିଂହଦେଓ]]
# [[ଶ୍ରୀଧର ଦାସ (ରାଜନେତା)]]
# [[ମାଣିକରାମ ମହାନ୍ତ]]
# [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି]]
# [[କୀର୍ତ୍ତନ ବିହାରୀ ମହାନ୍ତି]]
# [[ମୋହନ ମିଶ୍ର]]
# [[ଶଶିଭୂଷଣ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ସଂତୃପ୍ତ ମିଶ୍ର]]
# [[ଘନଶ୍ୟାମ ଦାସ ଥିରାନି]]
# [[ଅନନ୍ତ ତ୍ରିପାଠୀ ଶର୍ମା]]
# [[ଲତିଫୁର ରହମନ]]
# [[ଦ୍ୱାରକାନାଥ ଦାସ]]
# [[ବୋଧରାମ ଦୁବେ]]
# [[ସହଦେବ ଦାସ]]
# [[ସତ୍ୟବାଦୀ ନନ୍ଦ]]
# [[ବୃନ୍ଦାବନ ଦାସ (ରାଜେନତା)|ବୃନ୍ଦାବନ ଦାସ]]
# [[ମଧୁସୂଦନ ମହାପାତ୍ର]]
# [[ସୋମନାଥ ପଣ୍ଡା]]
# [[ନାରାୟଣ ମୂର୍ତ୍ତିଗାଡ଼େ]]
# [[ନାରାୟଣ ପାତ୍ର]]
# [[ରାଧାମୋହନ ସାହୁ]]
# [[ନାରାୟଣ ପଣ୍ଡା (ରାଜେନତା)|ନାରାୟଣ ପଣ୍ଡା]]
# [[ମହମ୍ମଦ ଇଉସୁଫ]]
# [[ସୟଦ ଫୈଜଲ ହକ୍]]
# [[ମହମ୍ମଦ ଖାଁ]]
# [[ଅଭିମନ୍ୟୁ ସେଠୀ]]
# [[ଅନନ୍ତ ନାୟକ]]
# [[ରବୀନ୍ଦ୍ର ନାରାୟଣ ବେହେରା]]
# [[ରୁଦ୍ର ନାରାୟଣ ପାଣି]]
# [[ସୁକାନ୍ତ କୁମାର ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ମାଳବିକା ଦେବୀ]]
# [[ଅନୀତା ଶୁଭଦର୍ଶିନୀ]]
# [[ସମ୍ବିତ ପାତ୍ର]]
# [[ମାନସ କୁମାର ଦତ୍ତ]]
# [[ସୀତାଂଶୁ ଶେଖର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ଉପାସନା ମହାପାତ୍ର]]
# [[ସଞ୍ଜଳୀ ମୁର୍ମୁ]]
# [[ଲକ୍ଷ୍ମଣ ବାଗ]]
# [[ସୁବାସିନୀ ଜେନା]]
# [[ମନୋରମା ମହାନ୍ତି]]
# [[ସୁଜାତା ସାହୁ]]
# [[ସାଗର ଚରଣ ଦାସ]]
# [[ପୃଥ୍ୱୀରାଜ ହରିଚନ୍ଦନ]]
# [[ଗୌତମବୁଦ୍ଧ ଦାସ]]
# [[ସନତ କୁମାର ଗଡ଼ତିଆ]]
# [[ଅଶ୍ୱିନୀ କୁମାର ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]]
# [[ଟଙ୍କଧର ତ୍ରିପାଠୀ]]
# [[ଦୁର୍ଗା ପ୍ରସନ ନାୟକ]]
# [[ଇରାଶିଷ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]]
# [[ବିଶ୍ୱ ରଞ୍ଜନ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ସତ୍ୟଜୀତ ଗମାଙ୍ଗ]]
# [[ନୀଳମାଧବ ହିକ୍କା]]
# [[କାଡ୍ରାକ ଆପଲ ସ୍ୱାମୀ]]
# [[ପବିତ୍ର ସାଉଣ୍ଟା]]
# [[ମଙ୍ଗୁ ଖିଲ]]
# [[ମନୋରଞ୍ଜନ ଦ୍ୟାନ ସାମନ୍ତରା]]
# [[ରୁପୁ ଭତ୍ରା]]
# [[ରଘୁରାମ ମାଛ]]
# [[ନରସିଂହ ମାଡ଼କାମି]]
# [[ବିଭୂତି ଭୂଷଣ ଜେନା]]
# [[କେ. ଅନୀଲ କୁମାର]]
# [[ନୀଳମଣି ବିଷୋୟୀ]]
# [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ନାୟକ]]
# [[ପ୍ରତାପ ଚନ୍ଦ୍ର ନାୟକ]]
# [[ଗୋକୁଳାନନ୍ଦ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ କୁମାର ନାୟକ]]
# [[ଦୁଷ୍ମନ୍ତ କୁମାର ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ବାବୁ ସିଂହ]]
# [[ଆଶ୍ରିତ ପଟ୍ଟନାୟକ]]
# [[ଓମ ପ୍ରକାଶ ମିଶ୍ର]]
# [[ଅମରେନ୍ଦ୍ର ଦାସ]]
# [[ସମ୍ପଦ ଚନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାଇଁ]]
# [[ପ୍ରକାଶ ଚନ୍ଦ୍ର ସେଠୀ]]
# [[ଛବି ମଲିକ]]
# [[ସରୋଜ କୁମାର ପ୍ରଧାନ]]
# [[କହ୍ନାଇ ଚରଣ ଦଙ୍ଗ]]
# [[ଉମା ଚରଣ ମଲ୍ଲିକ]]
# [[ସୁଧୀର ରଞ୍ଜନ ପାଟଯୋଶୀ]]
# [[ଗୌରୀ ଶଙ୍କର ମାଝି]]
# [[ନରସିଂହ ଭତ୍ରା]]
# [[ନବୀନ କୁମାର ଜୈନ]]
# [[ରଘୁନାଥ ଜଗଦଲ]]
# [[ଅଗସ୍ତି ବେହେରା]]
# [[ପ୍ରତାପ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]]
# [[ଅଶୋକ ମହାନ୍ତି]]
# [[ବିଭୂତି ଭୂଷଣ ପ୍ରଧାନ (ରାଜନେତା)]]
# [[ଶତୃଘ୍ନ ଜେନା]]
# [[ପ୍ରଦୀପ ବଳ ସାମନ୍ତ]]
# [[ଅମର କୁମାର ନାୟକ]]
# [[ସନ୍ତୋଷ ଖଟୁଆ]]
# [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ମହାପାତ୍ର]]
# [[ଜଲେନ ନାଏକ]]
# [[ଅଖିଳ ଚନ୍ଦ୍ର ନାଏକ]]
# [[ଫକୀର ମୋହନ ନାଏକ]]
# [[ଦୁର୍ଗା ଚରଣ ତନ୍ତୀ]]
# [[ସାରଦା ପ୍ରସନ୍ନ ଜେନା]]
# [[ସୁନିଲ କୁମାର ମହାନ୍ତି]]
# [[ନବ କିଶୋର ମଲ୍ଲିକ (ରାଜନେତା)]]
# [[ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ସାହୁ]]
# [[ରମାକାନ୍ତ ଭୋଇ]]
# [[ନଳିନୀକାନ୍ତ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ରୁପେଶ କୁମାର ପାଣିଗ୍ରାହୀ]]
# [[ମାଧବ ଧଡ଼ା]]
# [[ଅଭିମନ୍ୟୁ ସେଠୀ (ବିଧାୟକ)]]
# [[ରୋମାଞ୍ଚ ରଞ୍ଜନ ବିଶ୍ୱାଳ]]
# [[ସୁଦର୍ଶନ ହରିପାଲ]]
# [[ରୋହିତ ଜୋଶେଫ ତିର୍କୀ]]
# [[ସାରଦା ପ୍ରସାଦ ପ୍ରଧାନ]]
# [[ବିଜୟ କୁମାର ଦଳବେହେରା]]
# [[ହିମାଂଶୁ ଶେଖର ସାହୁ]]
# [[ଅଶୋକ କୁମାର ଦାସ (ରାଜନେତା)]]
# [[ନିର୍ମଳ ମୁଣ୍ଡା]]
{{Div col end}}

===ଲୋକ ସଭା===
{{Div col|colwidth=10em}}
# [[୧ମ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୨ୟ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୩ୟ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୪ର୍ଥ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୫ମ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୬ଷ୍ଠ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୭ମ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୮ମ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୯ମ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୧୦ମ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୧୧ଶ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୧୨ଶ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୧୩ଶ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୧୪ଶ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୧୫ଶ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୧୬ଶ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୧୭ଶ ଲୋକ ସଭା]]
# [[୧୮ଶ ଲୋକ ସଭା]]
{{Div col end}}

===ବିଧାନ ସଭା===
# [[୧ମ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା]]
# [[ରାମଚନ୍ଦ୍ରପୁର (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)]]
# [[ବାଲିପାଟଣା (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)]]
# [[ବନ୍ତ (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)]]
# [[କିଶୋର ନଗର (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)]]
# [[କେସିଙ୍ଗା (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)]]
# [[ସଇଁତଳା (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)]]
# [[ପାଡ଼ୁଆ (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)]]
# [[ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭାର ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ତାଲିକା]]
# [[୧୭ଶ ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭା]]
# [[ମୋହନ ଚରଣ ମାଝୀ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ]]

== ବିମାନ ବନ୍ଦର ==

# [[ଓଡ଼ିଶାରେ ଥିବା ବିମାନ ବନ୍ଦରର ତାଲିକା]]

== ପ୍ରସଙ୍ଗ ଛାଞ୍ଚ ==
{{Div col|colwidth=15em}}
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ବିଧାନ ସୌଧ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଭାରତୀୟ ସଂସଦ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଛପନ ଭୋଗ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଶଙ୍କର ମଠ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଭାରତୀୟ ଗ୍ରାଣ୍ଡମାଷ୍ଟର]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଭାରତୀୟ ମହିଳା ଗ୍ରାଣ୍ଡମାଷ୍ଟର]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ବସନ୍ତ ମୁଦୁଲି କବିତା ପୁରସ୍କାର]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଗୁରୁ କେଳୁଚରଣ ମହାପାତ୍ର ସମ୍ମାନ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶା ବିଧାନ ସଭାର ବାଚସ୍ପତି]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଲୋକ ସଭାର ବାଚସ୍ପତି]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଲୋକ ସଭାର ଉପ-ବାଚସ୍ପତି]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୧୨ଶ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୧୧ଶ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୧୦ମ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୯ମ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୮ମ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୭ମ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୬ଷ୍ଠ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୫ମ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୪ର୍ଥ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୩ୟ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୨ୟ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୧ମ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ରାଜ୍ୟପାଳ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଶାର ୧୮ଶ ଲୋକ ସଭା ସଭ୍ୟ]]
{{Div col end}}

==ପ୍ରକଳ୍ପ/ଗଣସମ୍ପାଦନା (ଛାଞ୍ଚ)==
{{Div col|colwidth=20em}}
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଉଇକିପ୍ରକଳ୍ପ ଓଡ଼ିଆ କଥାଚିତ୍ର]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୧୮]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୧୮]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାତୃଭାଷା ଦିବସ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୧୯]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ ଟାଇଗର ଲିଖନ ପ୍ରତିଯୋଗିତା/୨୦୧୯]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୧୯]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାତୃଭାଷା ଦିବସ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୦]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଉଇକି ଲଭ୍‌ସ୍ ଓମେନ୍ ସାଉଥ୍ ଏସିଆ ୨୦୨୦ ଗଣସମ୍ପାଦନା]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୦]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୧]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଉଇକି ଲଭ୍‌ସ୍ ଓମେନ୍ ସାଉଥ୍ ଏସିଆ ୨୦୨୧ ଗଣସମ୍ପାଦନା]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୧]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୨]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଉଇକି ଲଭ୍‌ସ୍ ଲିଟେରେଚର୍ ୨୦୨୨]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୨]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଓଡ଼ିଶାର ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୨]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ରଥଯାତ୍ରା ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ପରମ ବୀର ଚକ୍ର ଗଣସମ୍ପାଦନା]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଗଣସମ୍ପାଦନା]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୦]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୧]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଭାରତୀୟ ନିର୍ବାଚନ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ରଥଯାତ୍ରା ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪]]

# [[ଛାଞ୍ଚ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୧୮]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ନିମନ୍ତ୍ରଣ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୧୮]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ନିମନ୍ତ୍ରଣ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାତୃଭାଷା ଦିବସ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୧୯ ନିମନ୍ତ୍ରଣ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:୨୦୧୮ ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା‎]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୧୯‎]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଉଇକି ଲଭ୍‌ସ୍ ଓମେନ୍ ସାଉଥ୍ ଏସିଆ ୨୦୨୦]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମାତୃଭାଷା ଦିବସ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୦]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୦]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଉଇକି ଲଭ୍‌ସ୍ ଓମେନ୍ ସାଉଥ୍ ଏସିଆ ୨୦୨୧]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୧]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:Festive Season edit-a-thon]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୧]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୨]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମହିଳା ମାସ ୨୦୨୨ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଉଇକି ଲଭ୍‌ସ୍ ଲିଟେରେଚର୍ ୨୦୨୨]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଜୁନ ମାସ ଉତ୍ସବ ୨୦୨୨ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୨]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଇଣ୍ଡିକ୍ ଉଇକି ଇମ୍ପ୍ରୁଭ୍-ଏ-ଥନ୍ ୨୦୨୨]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ରଥଯାତ୍ରା ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩ ସାଧୁବାଦ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ରଥଯାତ୍ରା ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩ ସାଧୁବାଦ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩ ନିମନ୍ତ୍ରଣ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ହେଡର୍]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଭାରତୀୟ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩ ସାଧୁବାଦ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ପରମ ବୀର ଚକ୍ର ଗଣସମ୍ପାଦନା]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ପରମ ବୀର ଚକ୍ର ଗଣସମ୍ପାଦନା ନିମନ୍ତ୍ରଣ]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଭାରତୀୟ ନିର୍ବାଚନ ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ରଥଯାତ୍ରା ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪]]
# [[ଛାଞ୍ଚ:ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪ ନିମନ୍ତ୍ରଣ]]
{{Div col end}}

== କର୍ମଶାଳା/କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ==
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଉଇକିମାନିଆ ଭୁବନେଶ୍ୱର ୨୦୨୨]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ନାରୀବାଦ ଓ ଲୋକକଥା ଗଣ-ସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୩/କର୍ମଶାଳା]]
# [[ଉଇକିପିଡ଼ିଆ:ଉଇକିଡାଟା/ଜନ୍ମତିଥି ୧୧]]

== ପରିଚୟ ==
{{Div col|colwidth=10em}}
* କୃଷ୍ଣ କୁମାର ମହାନ୍ତି
* ଆଶୁତୋଷ ପରିଡ଼ା
* ବାସୁଦେବ ସୁନାନୀ
* ଅମରେଶ ପଟ୍ଟନାୟକ
* ବସନ୍ତ ମୁଦୁଲି
* ନିର୍ମଳ ନାୟକ
* ପ୍ରତୀକ୍ଷା ଜେନା
* ସୁପ୍ରିୟା ପଣ୍ଡା
* ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ନାୟକ
* ନରେନ୍ଦ୍ର ଭୋଇ
* ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ଦାସ
* ଫନୀ ମହାନ୍ତି
* ନିଖିଳେଶ ମିଶ୍ର
* ପବିତ୍ର ପାଣିଗ୍ରାହୀ
* ହୃଦାନନ୍ଦ ପାଣିଗ୍ରାହୀ
* ରଜନୀକାନ୍ତ ମହାନ୍ତି
* ଅପୂର୍ବ ରଞ୍ଜନ ରାୟ
* ଅରୁଣ ମନ୍ତ୍ରୀ
* ବାଦଲ ମହାନ୍ତି
* ଶୁଭଶ୍ରୀ ଲେଙ୍କା
* ବିରେନ୍ଦ୍ର ପାଣି
* ବିଷ୍ଣୁ ସେଠୀ
* ଚିନ୍ତାମଣି ବିଶ୍ୱାଳ
* ଚୂଡ଼ାମଣି ଦାସ
* ଧୀରେନ୍ଦ୍ରନାଥ ମଲ୍ଲିକ
* ସୂର୍ଯ୍ୟଦେଓ
* ଅନ୍ତରା ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ
* କୁଳଦୀପ ପଟ୍ଟନାୟକ
* ପ୍ରଭୁପାଦ ମହାନ୍ତି
* ପଞ୍ଚାନନ ନାୟକ
* ପ୍ରକାଶ ମହାପାତ୍ର
* ସଞ୍ଜିବ କୁମାର ମଲ୍ଲିକ
* ମଞ୍ଜୁଲତା ମଣ୍ଡଳ
* ଶରତ ନାୟକ
* ସରୋଜ ବଳ
* ଓମପ୍ରକାଶ ମହାନ୍ତି
* ରାମଚନ୍ଦ୍ର ବେହେରା
* କଇଳାଶ ପଟ୍ଟନାୟକ
* ଗିରିବାଳା ମହାନ୍ତି
* ସେନାପତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ କେଶରୀ
* ପ୍ରବୀଣ କୁମାର କବି
* ପ୍ରଜ୍ଞା ପ୍ରବର୍ତ୍ତିକା ଦାଶ
* ଅମରେଶ ବିଶ୍ୱାଳ
* ସୁଚିତ୍ରା ପାଣିଗ୍ରାହୀ
* ସୁମିତ ପଣ୍ଡା
{{Div col end}}</text>
      <sha1>2gszw642gcgirnxpi6d1b4znh8upgcv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ଡାର୍କ ୱେବ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>61278</id>
    <revision>
      <id>555931</id>
      <parentid>531242</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T21:08:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>28148</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>555931</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3695" sha1="iuzb0mf2ozog006hxm1ggmnqe8msrkd" xml:space="preserve">ଡାର୍କ ୱେବ ହେଉଛି ୱାର୍ଲଡ଼ ୱାଇଡ଼ ୱେବର ଏପରି ଏକ ଅଂଶ ଯାହା ଡାର୍କ ନେଟରେ ପରିଚାଳିତ ହୋଇଥାଏ । ଡାର୍କ ୱେବରେ ଥିବା ତଥ୍ୟକୁ ହାସିଲ କରିବା ପାଇଁ କିଛି ବିଶେଷ [[ସଫ୍ଟୱେର]] ଏବଂ ପ୍ରଣାଳୀ ଆବଶ୍ୟକ ।&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Greenberg|first1=Andy|le=Hacker Lexicon: What Is the dark web?|url=https://www.wired.com/2014/11/hacker-lexicon-whats-dark-web/|publisher=Wired|accessdate=27 August 2015|date=19 November 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=pcadvisor&gt;{{cite news|last1=Egan|first1=Matt|title=What is the dark web? How to access the dark website – How to turn out the lights and access the dark web (and why you might want to)|url=http://www.pcadvisor.co.uk/how-to/internet/what-is-dark-web-how-access-dark-web-3593569/|accessdate=18 June 2015|date=12 January 2015}}&lt;/ref&gt; ଡାର୍କ ୱେବ ଡିପ ୱେବର ଏକ ଛୋଟ ଅଂଶ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାଏ । ଡ଼ିପ ୱେବ ଇଣ୍ଟରନେଟର ଏପରି ଏକ ଅଂଶ ଯାହା କି ସନ୍ଧାନୀ ସଫ୍ଟୱେୟାରଦ୍ୱାରା ଈଂଡେ଼କ୍ସ ହୋଇ ନଥାଏ । ଡାର୍କ ୱେବ ଏବଂ ଡ଼ିପ ୱେବ ଏକା ପ୍ରକାରର ଲାଗୁ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ସମାନ ବୋଲି ଭାବିନେବା ଠିକ ନୁହେଁ ।&lt;ref name=&quot;dictionary&quot;&gt;{{cite news|last1=Solomon|first1=Jane|title=The Deep Web vs. The dark web|url=http://blog.dictionary.com/dark-web/|accessdate=26 May 2015|date=6 May 2015|archive-date=14 August 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170814041932/http://blog.dictionary.com/dark-web/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;dark_web&quot;&gt;{{cite news|last1=Greenberg|first1=Andy|title=Hacker Lexicon: What Is the dark web?|url=https://www.wired.com/2014/11/hacker-lexicon-whats-dark-web/|accessdate=6 June 2015|date=19 November 2014|work=Wired}}{{cite web|url=http://www.brightplanet.com/2014/03/clearing-confusion-deep-web-vs-dark-web/|title=Clearing Up Confusion – Deep Web vs. dark web|work=BrightPlanet|access-date=2017-08-23|archive-date=2015-05-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20150516160539/http://www.brightplanet.com/2014/03/clearing-confusion-deep-web-vs-dark-web/|url-status=dead}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;npr.org&quot;&gt;{{cite news|last1=NPR Staff|title=Going Dark: The Internet Behind The Internet|url=http://www.npr.org/sections/alltechconsidered/2014/05/25/315821415/going-dark-the-internet-behind-the-internet|accessdate=29 May 2015|date=25 May 2014}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;The dark web Revealed. Popular Science. . pages 20–21&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|last1=Greenberg|first1=Andy|title=Hacker Lexicon: What Is the dark web?|url=https://www.wired.com/2014/11/hacker-lexicon-whats-dark-web/|accessdate=6 June 2015|date=19 November 2014|work=Wired}}&lt;/ref&gt;

ଡାର୍କ ୱେବକୁ ଧାରଣ କରୁଥିବା ଡାର୍କ ନେଟ କେତେକ ପୀୟର ଟୁ ପୀୟର ନେଟୱର୍କ ଏବଂ ଟୋର, ଆଇ ଟୁ ପି ଭଳି ନେଟୱର୍କକୁ ନେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇ ଥାଏ । ଏନକ୍ରିପ୍ସନ ନଥିବାରୁ ଡାର୍କ ନେଟକୁ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ, ସାଧାରଣ ୱେବକୁ କ୍ଲିୟରନେଟ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କହିଥାନ୍ତି ।

==ଆଧାର==

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଇଣ୍ଟରନେଟ]]</text>
      <sha1>iuzb0mf2ozog006hxm1ggmnqe8msrkd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ବ୍ୟବହାରକାରୀ:MKar/ଭୁବନେଶ୍ୱର ପୁସ୍ତକମେଳା</title>
    <ns>2</ns>
    <id>70499</id>
    <revision>
      <id>555908</id>
      <parentid>554927</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T12:15:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555908</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20404" sha1="ipajuqndeghczlnmc35ouebzol4vw1j" xml:space="preserve">==ଭୁବନେଶ୍ୱର ପୁସ୍ତକମେଳା ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ୧୯୮୯)==

ପୁସ୍ତକମେଳା କମିଟି ପକ୍ଷରୁ ଅର୍ଜ୍ଜିତ ଲାଭାଂଶ ସହାୟତାରେ ୧୯୮୯ ମସିହାଠାରୁ ଜଣେ ଚାଳିଶି ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସ୍କ ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଅବଦାନ ପାଇଁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ପୁସ୍ତକମେଳା ପୁରସ୍କାର ଦିଆ ଯାଇଆସୁଛି । ପୁରସ୍କାର ଆକାରରେ ପ୍ରଥମରୁ ପାଞ୍ଚହଜାର ଟଙ୍କା ଓ ପ୍ରଶସ୍ତି ପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ୧୯୯୭ ମସିହାଠାରୁ ଏହି ପୁରସ୍କାରର ମୂଲ୍ୟ ଦଶହଜାରକୁ ଓ ୨୦୧୧ ମସିହାରୁ ବୟସସୀମା ୪୫ବର୍ଷକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଅଛି । 
{{div col|colwidth=30em}}
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ପ୍ରତୀକ୍ଷା ଜେନା]] , ନିଆଁର କୋଲାଜ୍ (କବିତା)
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ବିରଜା ରାଉତରାୟ]], ତାରାଭର୍ତ୍ତି ଆକାଶ (ଗଳ୍ପ)
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ମୁକୁଲ ମିଶ୍ର]], {{Q|63253092}} ମେଘମନା (କବିତା)
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୁଶୀଳ କୁମାର ବାଗ୍]], {{Q|63881064}} ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି (ପ୍ରବନ୍ଧ)
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅମରେଶ ବିଶ୍ୱାଳ]], ମଧବିତ୍ତ (ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ)
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[କୁମୁଦିନୀ ରାୟ]], {{Q|56696177}} ନଦୀର ଦୁଇକୂଳ (ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ)
* ୨୦୧୬ (୩୨ତମ ଭୁପୁମେ): 
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅଭୟ ନାରାୟଣ ନାୟକ]],  {{Q|56702458}} ଏକାନ୍ତ ଆର୍ତ୍ତି (କବିତା)
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଦୀପ୍ତି ମହାନ୍ତି]], ଧୋ'ରେ ବାୟା ଧୋ' (ଉପନ୍ୟାସ)
* ୨୦୧୩: [[ଆଶିଷ ଗଡ଼ନାୟକ]], ଭାତ (ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ) ; [[ସସ୍ମିତା ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]], {{Q|63490717}} ନିଃଶ୍ୱାସ ତମ ବଇଁଶୀର ସ୍ୱର (କବିତା ସଂକଳନ) 
* ୨୦୧୨: [[ଦେବାଶିଷ ପାତ୍ର]] ମୁଦୁଲିଡାର ଲୋକେ, ଲେଖକ - 
* ୨୦୧୧: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେଓ]], {{Q|63490226}} ପ୍ରବନ୍ଧ-ଓଡିଆ ସିନେମା, ରୂପ ରୂପାନ୍ତର 
* ୨୦୧୦: [[ଅରବିନ୍ଦ ଧଳ]], ଗଳ୍ପ-ଗୋରୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗଳ୍ପ
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ଭାରତ ମାଝୀ]], କବିତା-ମହାନଗର ପଦ୍ୟ
* ୨୦୦୭: [[ନରେନ୍ଦ୍ର ସାହୁ]], {{Q|58860611}} ଗଳ୍ପ-କିଏ କେତେ ନିଜର
* ୨୦୦୬: [[ନୀହାର ରଞ୍ଜନ ଦାଶ]], କବିତା-ପଖନାପୂଜା, [[ମମତାମୟୀ ଚୌଧୁରୀ]], କବିତା-ଅଦେ୍ର୍ଧକ ଜୀବନ
* ୨୦୦୫: [[ଚିରଶ୍ରୀ ଇନ୍ଦ୍ରସିଂ]], ଗଳ୍ପ-ଉତିଆଣି ସଞ୍ଜ
* ୨୦୦୪: [[ଦେବପ୍ରସାଦ ଦାଶ]], ଲଳିତ ଗଦ୍ୟ ରଚନା-ଦୁଃଖର ଇଲାକା
* ୨୦୦୩: [[କ୍ଷୀରୋଦ ଦାସ]], ଗଳ୍ପ-ନିରବତାର ଭାଷା
* ୨୦୦୨: [[ବାସୁଦେବ ସୁନାନୀ]], କବିତା-ମହୁଲବଣ
* ୨୦୦୧: [[ପାରମିତା ଶତପଥୀ]], ଗଳ୍ପ-ଭାଷାକ୍ଷରା
* ୨୦୦୦: [[ଭାସ୍କର ମିଶ୍ର]], {{Q|63490280}} ପ୍ରବନ୍ଧ-ପୁରୀର ମଠ ସଂସ୍କୃତି
* ୧୯୯୯: [[ଗୌରହରି ଦାସ]], ଉପନ୍ୟାସ-ଛାୟା ସୌଧର ଅବଶେଷ
* ୧୯୯୮: [[ଦେବବ୍ରତ ମଦନରାୟ]], ଗଳ୍ପ-ସ୍ୱର୍ଗାରୋହଣ; [[ଅଭୟ ବାରିକ]], ଗଳ୍ପ-ଆଖିର ଆଖିରେ ସମୁଦ୍ର
* ୧୯୯୭: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ମିଶ୍ର]],  {{Q|63507912}}କବିତା-ଏକା ଏକା ସହବାସ, [[ସୁଚେତା ମିଶ୍ର]], କବିତା-ଶିଳା ଲିି
* ୧୯୯୬: [[ଜୟନ୍ତୀ ରଥ]], ଗଳ୍ପ-ଶବ୍ଦଖେଳ
* ୧୯୯୫: [[ସେନାପତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ କେଶରୀ]], {{Q|60608443}}କବିତା-ଅଲଗା ଅଯୋଧ୍ୟା
* ୧୯୯୪: [[ସଦାନନ୍ଦ ତ୍ରିପାଠୀ]],ଗଳ୍ପ-ରଙ୍ଗନାଥ ଘଡେଇ
* ୧୯୯୩: [[ହୃଷୀକେଶ ପଣ୍ଡା]], ଉପନ୍ୟାସ-ସୁନାପୁଟର ଲୋକ
* ୧୯୯୨: [[ମହେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ମିଶ୍ର]], ପ୍ରବନ୍ଧ-ପଶ୍ଚିମ ଓଡିଶାର ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି
* ୧୯୯୧: [[ସୁନୀଲ କୁମାର ପୃଷ୍ଟି]], କବିତା-ଚିହ୍ନା ଚିହ୍ନା ନିର୍ଜନତା
* ୧୯୯୦: [[ଯଶୋଧାରା ମିଶ୍ର]], ଗଳ୍ପ - ଜହ୍ନରାତି
* ୧୯୮୯: [[ପଦ୍ମଜ ପାଳ]], ଉପନ୍ୟାସ-ଦୁର୍ଗତନର ବେଳ
{{div col end}}

==ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ ସ୍ମୃତି ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ୧୯୯୨)==
{{div col|colwidth=30em}}
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[କ୍ଷୀରୋଦ ବିଶ୍ୱାଳ]] {{Q|61844961}}&lt;ref&gt;{{cite web |title=ମଞ୍ଚ ନାଟକ ଅଭିନୟରେ ପରିପକ୍ୱତା ଆଣେ |url=http://dharitriepaper.in/edition/3402/sambalpur/page/12 |publisher=ଧରିତ୍ରୀ |accessdate=4 March 2022 |page=୧୨ |date=୮ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୯}}&lt;/ref&gt;
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଜ୍ଞାନୀ ଦେବାଶିଷ ମିଶ୍ର]]  
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଶୁଭ୍ରାଂଶୁ ପଣ୍ଡା]]
* ୨୦୧୩: [[ବିବିଧ ବିଶ୍ୱ]] ଗଳ୍ପ:ମଣିଷ ଭୁଲ କରେ କାହିଁକି
* ୨୦୧୨: [[ଏଲୋରା ମିଶ୍ର]] ଗଳ୍ପ: ଦେବଦାସୀ
* ୨୦୧୧: [[ସୁନନ୍ଦା ପ୍ରଧାନ]] ସୁନାପାଉଁଜି ଦି ସନ୍ଡେ ଇଣ୍ଡିଆନ (ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୧୦)
* ୨୦୧୦: [[ଦେବପ୍ରିୟ ପ୍ରିୟଦର୍ଶୀ ଚକ୍ର]] {{Q|63549449}}; ଡମ୍ବରୁ –
* ୨୫ତମ ୨୦୦୮ କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ (ନଭେମ୍ବର ୭ ତାରିଖ ଠାରୁ ୧୮ ତାରିଖ)
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୁଜିତ କୁମାର ପଣ୍ଡା]] ଶ୍ରେୟ, ସଚିତ୍ର ବିଜୟା, ମେ 
* ୨୦୦୭: [[ରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]], {{Q|61915792}} ବାପା, ଲେଖାଲେଖି ପତ୍ରିକା, ଏପ୍ରିଲ୍ ମେ ୨୦୦୬ ପ୍ରକାଶିତ
* ୨୦୦୬: [[ସୃଷ୍ଟିଶ୍ରୀ ନାୟକ]] ମହନି, ‘ବିଜୟା’ ଜୁଲାଇ ୨୦୦୫ ସଂଖ୍ୟା
* ୨୦୦୫: [[ସରୋଜ ବଳ]] ନାସ୍ତା
* ୨୦୦୪: [[ରାଜିବ ଗୋପାଳ ସ୍ୱାଇଁ]] ବୁଢା
* ୨୦୦୩: [[ବିରଜା ରାଉତରାୟ]] ବସ୍ତି
* ୨୦୦୨: [[ଗୌରୀଶଙ୍କର ମହାପାତ୍ର]] ଅମଣିଷ
* ୨୦୦୧: [[ମହାଶ୍ୱେତା ସାହୁ]] ରୀନା
* ୨୦୦୦: [[ବିଜନବାଳା କାଣ୍ଡି]] {{Q|63550577}};ଡାହାଣୀ
* ୧୯୯୯: [[ହିରଣ୍ମୟୀ ମିଶ୍ର]] ଛାୟାପଥ
* ୧୯୯୮: [[ଅରବିନ୍ଦ ଧଳ]] ସହିଦ୍
* ୧୯୯୭: [[ସୁବାସ କୁମାର ଲେଙ୍କା]] କୁଣିଆ
* ୧୯୯୬: [[ସୁବାସ ସାହୁ]] ଭକ୍ତା
* ୧୯୯୫: [[ଶୋଭେନ୍ଦ୍ର ଦାସ]] ନିବେଦିତା
* ୧୯୯୪: [[ପ୍ରତ୍ୟୁଷ କୁମାର ପଣ୍ଡା]] କୌଶସି ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ସେ•ିମେ•ାଲପୋଷା କୁକୁରର ଆତ୍ମହତ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ
* ୧୯୯୩: [[ସୁରେଶ ଛୋଟରାୟ]] {{Q|97677669}}ମୋ ଶବ
* ୧୯୯୨: [[କୃଷ୍ଣ କୁମାର ମହାନ୍ତି]] ଜଘନ୍ୟ ଜୀବିକାର ଯବନିକା
{{div col end}}

==ଭୁବନେଶ୍ୱର ପୁସ୍ତକ ମେଳା ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ୧୯୯୭)==
{{div col|colwidth=30em}}
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ମାନସ ରଞ୍ଜନ ସାମଲ]], ଗୀତ ନା ଗପ
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଦାଶ]], ମେବାର କାହାଣୀ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ପତି]], ମନ ହରସ ପରିବେଶକୁ କରେ ସରସ (କବିତା)
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[କନକ ମଞ୍ଜରୀ ସାହୁ]], ବତ୍ରିଶ ସିଂହାସନ କଥା
* ୨୦୧୩: [[ଗୋପାଳ ଚରଣ ଦାସ]], ଚକାଚକା ଭଉଁରୀ
* ୨୦୧୨: [[ହେମନ୍ତ କୁ. ଛୋଟରାୟ]] ଦେଶର ସଂପଦ
* ୨୦୧୧: [[ସୂର୍ଯ୍ୟମଣି ବେହେରା]] ଅଜାଙ୍କର ବିଜ୍ଞାନ ପେଡି
* ୨୦୧୦: [[ସରଳା ବେହେରା]] ଗାଁ ବରଗଛ ଛାଇ
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[କନକ ମିଶ୍ର]] (? କାନନ ମିଶ୍ର) ମନମଉଜ (କବିତା)
* ୨୫ତମ (୭ ନଭେମ୍ବର - ୧୮ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୮) କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ 
* ୨୦୦୭: [[ପ୍ରଣବ କୁମାର ଘୋଷ]] ଜୁରାସିକ ପାର୍କର କଥା ଓ କାହାଣୀ (ଗଳ୍ପ)  ((ଡଃ ରମେଶଚନ୍ଦ୍ର ପରିଡା??))
* ୨୦୦୬: [[ଜୟକୃଷ୍ଣ ସାହୁ]] ଗପ ଶୁଣ ଗୀତରେ (କବିତା)
* ୨୦୦୫: [[ସୂର୍ଯ୍ୟମଣି ସାମସ୍ତରାୟ]] ପାଣିବନ - ଆମଜୀବନ
* ୨୦୦୪: [[ନଦୀୟା ବିହାରୀ ମହାନ୍ତି]] ଖିରି ଖେଚେଡି (ଗଳ୍ପ)
* ୨୦୦୩: [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ପରିଡ଼ା]] ସପନରୁ ବଳି (ବିଜ୍ଞାନ )
* ୨୦୦୨: [[କୁଳମଣି ସାମଲ]] ମହାକାଶ କଥା (ବିଜ୍ଞାନ)
* ୨୦୦୧: [[ତନୟା ଦାସ ଗୋସ୍ୱାମୀ]] ଫୁଲପତର (କବିତା)
* ୧୬ଶ ୨୦୦୦ ଦିଆଗଲା ନାହିଁ -
* ୧୯୯୯: [[ଶରତ କୁମାର ନାଏକ]] ବାଘଘରେ ମିଟୁ କୁଣିଆ, (ଗଳ୍ପ)
* ୧୯୯୮: [[ବସନ୍ତ କିଶୋର ସାହୁ]] ଅଗଡ ବଗଡ ଝାଇଁକି ଝୁମ୍ପା (କବିତା)
* ୧୯୯୭: [[ଦିଲ୍ଲୀପ କୁମାର ସାହୁ]] ଆଈ ଓ ଟି.ଭି. (କବିତା)
{{div col end}}
==ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ପୁରସ୍କାର  (ଆରମ୍ଭ: ୨୦୦୪)==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ଅରୁଣ ଚନ୍ଦ୍ର ସାହୁ]], ମାନବ ସେବାରେ ଉଦ୍ଭିଦ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[କାର୍ତ୍ତିକ ସ୍ୱାଇଁ]], ରକେଟ ଭାଇରେ ରକେଟ ଭାଇ
* ୨୦୧୩: [[ମାୟାଧର ସ୍ୱାଇଁ]] ମହାକାଶ ବିଜ୍ଞାନ କଥା
* ୨୦୧୨: [[ମୁରାରି ମୋହନ ଦାଶ]] ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଓ ତାର ପ୍ରତିକାର
* ୨୦୧୧: [[ନୀଳାମ୍ବର ବିଶ୍ୱାଳ]] ଗଣିତ ଛୁଙ୍କ
* ୨୦୧୦: [[ଗୋଲକ ବିହାରୀ ମିଶ୍ର]] ଜୀବନ୍ତ ପୃଥିବୀ
* ୨୫ତମ ୨୦୦୮ କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ (ନଭେମ୍ବର ୭ ତାରିଖ ଠାରୁ ୧୮ ତାରିଖ)
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୌମିତ୍ରି ସାମନ୍ତରାୟ]] ଫଟୋଗ୍ରାଫି
* ୨୦୦୭: [[ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ମିଶ୍ର]] ବିଜ୍ଞାନର ମାନବୀୟ ରୂ
* ୨୦୦୬: [[ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାପାତ୍ର]] ଓ [[ଅନସୂୟା ମିଶ୍]]ର ଜ୍ଞାନ ବିଜ୍ଞାନ 
* ୨୦୦୫: [[ଦେବକାନ୍ତ ମିଶ୍ର]] ସମସାମୟିକ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଜୈବ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା
* ୨୦୦୪: [[ସହଦେବ ସାହୁ]] ଇଣ୍ଟରନେଟ
==ସଚ୍ଚି ରାଉତରାୟ କବିତା ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ: ୨୦୦୫)==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ): [[ମମତା ଦାଶ]]
* ୨୦୧୪ (୩୦ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଫନୀ ମହାନ୍ତି]]
* ୨୦୧୩: [[ହରିହର ମିଶ୍ର]]
* ୨୦୧୨: [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]]
* ୨୦୧୧: [[ଆଶୁତୋଷ ପରିଡ଼ା]]
* ୨୦୧୦: [[ସୌରୀନ୍ଦ୍ର ବାରିକ]]
* ୨୫ତମ (୭ ନଭେମ୍ବର - ୧୮ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୮) କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ 
* ୨୦୦୮: [[ରବି ସିଂ]]
* ୨୦୦୭: [[ବ୍ରଜନାଥ ରଥ]]
* ୨୦୦୬: [[ସୌଭାଗ୍ୟ କୁମାର ମିଶ୍ର]]
* ୨୦୦୫: [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର କିଶୋର ପଣ୍ଡା]]
==ବିଜୟକୃଷ୍ଣ ମହାନ୍ତି ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ: ୨୦୦୬)==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ): [[ସୁଲୋଚନା ଦାଶ]]
* ୨୦୧୪ (୩୦ତମ ଭୁପୁମେ): [[ବନଜ ଦେବୀ]]
* ୨୦୧୩: [[ଇନ୍ଦିରା ଦାଶ]]
* ୨୦୧୨: [[ବିଜୟିନୀ ଦାସ]]
* ୨୦୧୧: [[ଭୂପେନ ମହାପାତ୍ର]]
* ୨୦୧୦: [[ଜଗଦୀଶ ମହାନ୍ତି]]
* ୨୫ତମ (୭ ନଭେମ୍ବର - ୧୮ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୮) କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ 
* ୨୦୦୮: [[ଉତ୍ତମ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ]]  (? [[ଉତ୍ତମ କୁମାର ପ୍ରଧାନ]])
* ୨୦୦୭:  [[ଦାଶ ବେନହୁର]]
* ୨୦୦୬ [[ବିଜୟ ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର]]
==ଉତ୍ତମ ଚରଣ ନାୟକ ଗଳ୍ପ ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ? )==
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ମହାଶ୍ୱେତା ସାହୁ]], ପୁନଶ୍ଚ ବଳିଦତ୍ତ 
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସ୍ୱାଗତିକା ସ୍ୱାଇଁ]], ନିକୁଲ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଶୁଭ୍ରାଂଶୁ ଭୂଷଣ ସୂତାର]], ସ୍ମୃତି ବିସ୍ମୃତିର ସାତଭାୟା
==ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର ସ୍ମୃତି ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ? )==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ତ୍ରିପାଠୀ]] 
==ବରେନ୍ଦ୍ର କୃଷ୍ଣ ଧଳ ସ୍ମୃତି ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ? )==
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ରାଜାରାମ ଶତପଥୀ]]
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ପ୍ରଦୋଷ ପଟ୍ଟନାୟକ]]

==ପଶ୍ଚିମା ସାହିତ୍ୟ ସମ୍ମାନ==
====ପଶ୍ଚିମା ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ:୨୦୦୯ ?)====
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅରବିନ୍ଦ ଦାସ]], ବିଧର୍ମୀ
* ୨୦୧୮: [[ରବି ପଣ୍ଡା]] {{Q|40105678}}: ଖରାରେ ଠିଆ ହୋଇଥିବା ଲୋକ 
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ସଂଗ୍ରାମ ମହାପାତ୍ର]]: ଉଡ଼ନ୍ତା ବାଘର ପଞ୍ଝା
* ୨୦୧୬: [[ଅନୀଲ କୁମାର ପାଢ଼ୀ]]: ନୂଆ ସ୍ୱପ୍ନର ସ୍କେଚ୍
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[କ୍ଷୀରୋଦ ଦାସ]]: ସତସତିକା ଖେଳ
* ୨୦୧୪: [[ରାଜ୍ୟବର୍ଦ୍ଧନ ଧଳ ମହାପାତ୍ର]], {{Q|61311091}}: ମାୟାଚିତ୍ର
* ୨୦୧୩: [[ରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]], {{Q|61915792}}
* ୨୦୧୨: [[ବିଜୟ ପ୍ରଧାନ]]
* ୨୦୧୦: [[ଜ୍ୟୋତି ନନ୍ଦ]]
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି]] (? * ୨୦୦୯)

==== ପଶ୍ଚିମା କବିତା ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ:୨୦୧୦)====
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[କେଦାର ମିଶ୍ର]], ପ୍ରେମର ଦୂର ଗୀତ
* ୨୦୧୮: [[ସେନାପତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ କେଶରୀ]] {{Q|60608443}}: ଭାଜ୍ୟ ଭାଜକ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅଖିଳ ନାୟକ]], {{Q|58747929}}: ଧିକ୍
* ୨୦୧୬: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ମିଶ୍ର]], {{Q|63507912}}: ଲିଖିତ ନିରବତା
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[ବିରଜା ବଳ]], {{Q|62597531}}: ବିରଳ ପ୍ରଜାତି
* ୨୦୧୪: [[ସୁବ୍ରତ କୁମାର ଜେନା]]: ରଫଖାତାର ପ୍ରେମିକ
* ୨୦୧୩: [[ପିନାକୀ ମିଶ୍ର]]
* ୨୦୧୨: [[ପବିତ୍ର ମୋହନ ଦାଶ]] {{Q|56702407}}
* ୨୦୧୧: [[ଅଜୟ ପ୍ରଧାନ]]
* ୨୦୧୦: [[କୁମାର ହସନ୍]]

=== ପଶ୍ଚିମା ପ୍ରବନ୍ଧ ସମ୍ମାନ===
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଇନ୍ଦୁପ୍ରଭା ସାମଲ]], ସୃଜନ ସ୍ୱପ୍ନ
*୨୦୧୮?: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେଓ]],  {{Q|63490226}}: ଝରାମନ ଝୁରାଗୀତି 
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ପ୍ରିତୀଶ କୁମାର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]]: ପରିଚିତ ପ୍ରସଙ୍ଗ
*୨୦୧୬: [[ଶୈଳେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ୱିବେଦୀ]]: ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହ କପେ କଫି
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[ସୁଶିଳ କୁମାର ବାଗ]]: ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି
*୨୦୧୪: [[ସଞ୍ଜୟ ବାଗ]]: ଲୋକଧାରା

===ପଶ୍ଚିମା ଉପନ୍ୟାସ ସମ୍ମାନ===
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ରବି ନାରାୟଣ ଦାଶ]], ଡାର୍ଟି ପିକ୍‌ଚର
* ୨୦୧୮?: [[ମୌସୁମୀ ପରିଡ଼ା]]: ଆଲବମ, ଆଇସ୍‌କ୍ରିମ୍‌, ଆଇନା
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ରମାକାନ୍ତ ସାମନ୍ତରାୟ]]: କିଏ ସାତ କିଏ ସତର
* ୨୦୧୬: [[ଆଦିତେଶ୍ୱର ମିଶ୍ର]]: ଗୀତେ କହେ
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[ଅମରେଶ ବିଶ୍ୱାଳ]]: ମଧ୍ୟବିତ୍ତ
* ୨୦୧୪: [[ଭୀମ ପୃଷ୍ଟି]]: କୁଆଡ଼େ ଚାଲୁଛ ରୁହ ପଞ୍ଚଭୂତ</text>
      <sha1>ipajuqndeghczlnmc35ouebzol4vw1j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555909</id>
      <parentid>555908</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T12:16:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555909</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20404" sha1="cbqkybnn2kd8whu6exj2e1qr3dzkepi" xml:space="preserve">==ଭୁବନେଶ୍ୱର ପୁସ୍ତକମେଳା ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ୧୯୮୯)==

ପୁସ୍ତକମେଳା କମିଟି ପକ୍ଷରୁ ଅର୍ଜ୍ଜିତ ଲାଭାଂଶ ସହାୟତାରେ ୧୯୮୯ ମସିହାଠାରୁ ଜଣେ ଚାଳିଶି ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସ୍କ ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଅବଦାନ ପାଇଁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ପୁସ୍ତକମେଳା ପୁରସ୍କାର ଦିଆ ଯାଇଆସୁଛି । ପୁରସ୍କାର ଆକାରରେ ପ୍ରଥମରୁ ପାଞ୍ଚହଜାର ଟଙ୍କା ଓ ପ୍ରଶସ୍ତି ପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ୧୯୯୭ ମସିହାଠାରୁ ଏହି ପୁରସ୍କାରର ମୂଲ୍ୟ ଦଶହଜାରକୁ ଓ ୨୦୧୧ ମସିହାରୁ ବୟସସୀମା ୪୫ବର୍ଷକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଅଛି । 
{{div col|colwidth=30em}}
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ପ୍ରତୀକ୍ଷା ଜେନା]] , ନିଆଁର କୋଲାଜ୍ (କବିତା)
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ବିରଜା ରାଉତରାୟ]], ତାରାଭର୍ତ୍ତି ଆକାଶ (ଗଳ୍ପ)
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ମୁକୁଲ ମିଶ୍ର]], {{Q|63253092}} ମେଘମନା (କବିତା)
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୁଶୀଳ କୁମାର ବାଗ୍]], {{Q|63881064}} ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି (ପ୍ରବନ୍ଧ)
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅମରେଶ ବିଶ୍ୱାଳ]], ମଧବିତ୍ତ (ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ)
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[କୁମୁଦିନୀ ରାୟ]], {{Q|56696177}} ନଦୀର ଦୁଇକୂଳ (ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ)
* ୨୦୧୬ (୩୨ତମ ଭୁପୁମେ): 
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅଭୟ ନାରାୟଣ ନାୟକ]],  {{Q|56702458}} ଏକାନ୍ତ ଆର୍ତ୍ତି (କବିତା)
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଦୀପ୍ତି ମହାନ୍ତି]], ଧୋ'ରେ ବାୟା ଧୋ' (ଉପନ୍ୟାସ)
* ୨୦୧୩: [[ଆଶିଷ ଗଡ଼ନାୟକ]], ଭାତ (ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ) ; [[ସସ୍ମିତା ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]], {{Q|63490717}} ନିଃଶ୍ୱାସ ତମ ବଇଁଶୀର ସ୍ୱର (କବିତା ସଂକଳନ) 
* ୨୦୧୨: [[ଦେବାଶିଷ ପାତ୍ର]] ମୁଦୁଲିଡାର ଲୋକେ, ଲେଖକ - 
* ୨୦୧୧: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେଓ]], {{Q|63490226}} ପ୍ରବନ୍ଧ-ଓଡିଆ ସିନେମା, ରୂପ ରୂପାନ୍ତର 
* ୨୦୧୦: [[ଅରବିନ୍ଦ ଧଳ]], ଗଳ୍ପ-ଗୋରୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗଳ୍ପ
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ଭାରତ ମାଝୀ]], କବିତା-ମହାନଗର ପଦ୍ୟ
* ୨୦୦୭: [[ନରେନ୍ଦ୍ର ସାହୁ]], {{Q|58860611}} ଗଳ୍ପ-କିଏ କେତେ ନିଜର
* ୨୦୦୬: [[ନୀହାର ରଞ୍ଜନ ଦାଶ]], କବିତା-ପଖନାପୂଜା, [[ମମତାମୟୀ ଚୌଧୁରୀ]], କବିତା-ଅଦେ୍ର୍ଧକ ଜୀବନ
* ୨୦୦୫: [[ଚିରଶ୍ରୀ ଇନ୍ଦ୍ରସିଂ]], ଗଳ୍ପ-ଉତିଆଣି ସଞ୍ଜ
* ୨୦୦୪: [[ଦେବପ୍ରସାଦ ଦାଶ]], ଲଳିତ ଗଦ୍ୟ ରଚନା-ଦୁଃଖର ଇଲାକା
* ୨୦୦୩: [[କ୍ଷୀରୋଦ ଦାସ]], ଗଳ୍ପ-ନିରବତାର ଭାଷା
* ୨୦୦୨: [[ବାସୁଦେବ ସୁନାନୀ]], କବିତା-ମହୁଲବଣ
* ୨୦୦୧: [[ପାରମିତା ଶତପଥୀ]], ଗଳ୍ପ-ଭାଷାକ୍ଷରା
* ୨୦୦୦: [[ଭାସ୍କର ମିଶ୍ର]], {{Q|63490280}} ପ୍ରବନ୍ଧ-ପୁରୀର ମଠ ସଂସ୍କୃତି
* ୧୯୯୯: [[ଗୌରହରି ଦାସ]], ଉପନ୍ୟାସ-ଛାୟା ସୌଧର ଅବଶେଷ
* ୧୯୯୮: [[ଦେବବ୍ରତ ମଦନରାୟ]], ଗଳ୍ପ-ସ୍ୱର୍ଗାରୋହଣ; [[ଅଭୟ ବାରିକ]], ଗଳ୍ପ-ଆଖିର ଆଖିରେ ସମୁଦ୍ର
* ୧୯୯୭: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ମିଶ୍ର]],  {{Q|63507912}}କବିତା-ଏକା ଏକା ସହବାସ, [[ସୁଚେତା ମିଶ୍ର]], କବିତା-ଶିଳା ଲିି
* ୧୯୯୬: [[ଜୟନ୍ତୀ ରଥ]], ଗଳ୍ପ-ଶବ୍ଦଖେଳ
* ୧୯୯୫: [[ସେନାପତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ କେଶରୀ]], {{Q|60608443}}କବିତା-ଅଲଗା ଅଯୋଧ୍ୟା
* ୧୯୯୪: [[ସଦାନନ୍ଦ ତ୍ରିପାଠୀ]],ଗଳ୍ପ-ରଙ୍ଗନାଥ ଘଡେଇ
* ୧୯୯୩: [[ହୃଷୀକେଶ ପଣ୍ଡା]], ଉପନ୍ୟାସ-ସୁନାପୁଟର ଲୋକ
* ୧୯୯୨: [[ମହେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ମିଶ୍ର]], ପ୍ରବନ୍ଧ-ପଶ୍ଚିମ ଓଡିଶାର ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି
* ୧୯୯୧: [[ସୁନୀଲ କୁମାର ପୃଷ୍ଟି]], କବିତା-ଚିହ୍ନା ଚିହ୍ନା ନିର୍ଜନତା
* ୧୯୯୦: [[ଯଶୋଧାରା ମିଶ୍ର]], ଗଳ୍ପ - ଜହ୍ନରାତି
* ୧୯୮୯: [[ପଦ୍ମଜ ପାଳ]], ଉପନ୍ୟାସ-ଦୁର୍ଗତନର ବେଳ
{{div col end}}

==ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ ସ୍ମୃତି ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ୧୯୯୨)==
{{div col|colwidth=30em}}
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[କ୍ଷୀରୋଦ ବିଶ୍ୱାଳ]] {{Q|61844961}}&lt;ref&gt;{{cite web |title=ମଞ୍ଚ ନାଟକ ଅଭିନୟରେ ପରିପକ୍ୱତା ଆଣେ |url=http://dharitriepaper.in/edition/3402/sambalpur/page/12 |publisher=ଧରିତ୍ରୀ |accessdate=4 March 2022 |page=୧୨ |date=୮ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୯}}&lt;/ref&gt;
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଜ୍ଞାନୀ ଦେବାଶିଷ ମିଶ୍ର]]  
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଶୁଭ୍ରାଂଶୁ ପଣ୍ଡା]]
* ୨୦୧୩: [[ବିବିଧ ବିଶ୍ୱ]] ଗଳ୍ପ:ମଣିଷ ଭୁଲ କରେ କାହିଁକି
* ୨୦୧୨: [[ଏଲୋରା ମିଶ୍ର]] ଗଳ୍ପ: ଦେବଦାସୀ
* ୨୦୧୧: [[ସୁନନ୍ଦା ପ୍ରଧାନ]] ସୁନାପାଉଁଜି ଦି ସନ୍ଡେ ଇଣ୍ଡିଆନ (ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୧୦)
* ୨୦୧୦: [[ଦେବପ୍ରିୟ ପ୍ରିୟଦର୍ଶୀ ଚକ୍ର]] {{Q|63549449}}; ଡମ୍ବରୁ –
* ୨୫ତମ ୨୦୦୮ କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ (ନଭେମ୍ବର ୭ ତାରିଖ ଠାରୁ ୧୮ ତାରିଖ)
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୁଜିତ କୁମାର ପଣ୍ଡା]] ଶ୍ରେୟ, ସଚିତ୍ର ବିଜୟା, ମେ 
* ୨୦୦୭: [[ରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]], {{Q|61915792}} ବାପା, ଲେଖାଲେଖି ପତ୍ରିକା, ଏପ୍ରିଲ୍ ମେ ୨୦୦୬ ପ୍ରକାଶିତ
* ୨୦୦୬: [[ସୃଷ୍ଟିଶ୍ରୀ ନାୟକ]] ମହନି, ‘ବିଜୟା’ ଜୁଲାଇ ୨୦୦୫ ସଂଖ୍ୟା
* ୨୦୦୫: [[ସରୋଜ ବଳ]] ନାସ୍ତା
* ୨୦୦୪: [[ରାଜିବ ଗୋପାଳ ସ୍ୱାଇଁ]] ବୁଢା
* ୨୦୦୩: [[ବିରଜା ରାଉତରାୟ]] ବସ୍ତି
* ୨୦୦୨: [[ଗୌରୀଶଙ୍କର ମହାପାତ୍ର]] ଅମଣିଷ
* ୨୦୦୧: [[ମହାଶ୍ୱେତା ସାହୁ]] ରୀନା
* ୨୦୦୦: [[ବିଜନବାଳା କାଣ୍ଡି]] {{Q|63550577}};ଡାହାଣୀ
* ୧୯୯୯: [[ହିରଣ୍ମୟୀ ମିଶ୍ର]] ଛାୟାପଥ
* ୧୯୯୮: [[ଅରବିନ୍ଦ ଧଳ]] ସହିଦ୍
* ୧୯୯୭: [[ସୁବାସ କୁମାର ଲେଙ୍କା]] କୁଣିଆ
* ୧୯୯୬: [[ସୁବାସ ସାହୁ]] ଭକ୍ତା
* ୧୯୯୫: [[ଶୋଭେନ୍ଦ୍ର ଦାସ]] ନିବେଦିତା
* ୧୯୯୪: [[ପ୍ରତ୍ୟୁଷ କୁମାର ପଣ୍ଡା]] କୌଶସି ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ସେ•ିମେ•ାଲପୋଷା କୁକୁରର ଆତ୍ମହତ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ
* ୧୯୯୩: [[ସୁରେଶ ଛୋଟରାୟ]] {{Q|97677669}}ମୋ ଶବ
* ୧୯୯୨: [[କୃଷ୍ଣ କୁମାର ମହାନ୍ତି]] ଜଘନ୍ୟ ଜୀବିକାର ଯବନିକା
{{div col end}}

==ଭୁବନେଶ୍ୱର ପୁସ୍ତକ ମେଳା ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ୧୯୯୭)==
{{div col|colwidth=30em}}
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ମାନସ ରଞ୍ଜନ ସାମଲ]], ଗୀତ ନା ଗପ
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଦାଶ]], ମେବାର କାହାଣୀ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ପତି]], ମନ ହରସ ପରିବେଶକୁ କରେ ସରସ (କବିତା)
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[କନକ ମଞ୍ଜରୀ ସାହୁ]], ବତ୍ରିଶ ସିଂହାସନ କଥା
* ୨୦୧୩: [[ଗୋପାଳ ଚରଣ ଦାସ]], ଚକାଚକା ଭଉଁରୀ
* ୨୦୧୨: [[ହେମନ୍ତ କୁ. ଛୋଟରାୟ]] ଦେଶର ସଂପଦ
* ୨୦୧୧: [[ସୂର୍ଯ୍ୟମଣି ବେହେରା]] ଅଜାଙ୍କର ବିଜ୍ଞାନ ପେଡି
* ୨୦୧୦: [[ସରଳା ବେହେରା]] ଗାଁ ବରଗଛ ଛାଇ
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[କନକ ମିଶ୍ର]] (? କାନନ ମିଶ୍ର) ମନମଉଜ (କବିତା)
* ୨୫ତମ (୭ ନଭେମ୍ବର - ୧୮ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୮) କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ 
* ୨୦୦୭: [[ପ୍ରଣବ କୁମାର ଘୋଷ]] ଜୁରାସିକ ପାର୍କର କଥା ଓ କାହାଣୀ (ଗଳ୍ପ)  ((ଡଃ ରମେଶଚନ୍ଦ୍ର ପରିଡା??))
* ୨୦୦୬: [[ଜୟକୃଷ୍ଣ ସାହୁ]] ଗପ ଶୁଣ ଗୀତରେ (କବିତା)
* ୨୦୦୫: [[ସୂର୍ଯ୍ୟମଣି ସାମସ୍ତରାୟ]] ପାଣିବନ - ଆମଜୀବନ
* ୨୦୦୪: [[ନଦୀୟା ବିହାରୀ ମହାନ୍ତି]] ଖିରି ଖେଚେଡି (ଗଳ୍ପ)
* ୨୦୦୩: [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ପରିଡ଼ା]] ସପନରୁ ବଳି (ବିଜ୍ଞାନ )
* ୨୦୦୨: [[କୁଳମଣି ସାମଲ]] ମହାକାଶ କଥା (ବିଜ୍ଞାନ)
* ୨୦୦୧: [[ତନୟା ଦାସ ଗୋସ୍ୱାମୀ]] ଫୁଲପତର (କବିତା)
* ୧୬ଶ ୨୦୦୦ ଦିଆଗଲା ନାହିଁ -
* ୧୯୯୯: [[ଶରତ କୁମାର ନାଏକ]] ବାଘଘରେ ମିଟୁ କୁଣିଆ, (ଗଳ୍ପ)
* ୧୯୯୮: [[ବସନ୍ତ କିଶୋର ସାହୁ]] ଅଗଡ ବଗଡ ଝାଇଁକି ଝୁମ୍ପା (କବିତା)
* ୧୯୯୭: [[ଦିଲ୍ଲୀପ କୁମାର ସାହୁ]] ଆଈ ଓ ଟି.ଭି. (କବିତା)
{{div col end}}
==ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ପୁରସ୍କାର  (ଆରମ୍ଭ: ୨୦୦୪)==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ଅରୁଣ ଚନ୍ଦ୍ର ସାହୁ]], ମାନବ ସେବାରେ ଉଦ୍ଭିଦ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[କାର୍ତ୍ତିକ ସ୍ୱାଇଁ]], ରକେଟ ଭାଇରେ ରକେଟ ଭାଇ
* ୨୦୧୩: [[ମାୟାଧର ସ୍ୱାଇଁ]] ମହାକାଶ ବିଜ୍ଞାନ କଥା
* ୨୦୧୨: [[ମୁରାରି ମୋହନ ଦାଶ]] ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଓ ତାର ପ୍ରତିକାର
* ୨୦୧୧: [[ନୀଳାମ୍ବର ବିଶ୍ୱାଳ]] ଗଣିତ ଛୁଙ୍କ
* ୨୦୧୦: [[ଗୋଲକ ବିହାରୀ ମିଶ୍ର]] ଜୀବନ୍ତ ପୃଥିବୀ
* ୨୫ତମ ୨୦୦୮ କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ (ନଭେମ୍ବର ୭ ତାରିଖ ଠାରୁ ୧୮ ତାରିଖ)
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୌମିତ୍ରି ସାମନ୍ତରାୟ]] ଫଟୋଗ୍ରାଫି
* ୨୦୦୭: [[ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ମିଶ୍ର]] ବିଜ୍ଞାନର ମାନବୀୟ ରୂ
* ୨୦୦୬: [[ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାପାତ୍ର]] ଓ [[ଅନସୂୟା ମିଶ୍]]ର ଜ୍ଞାନ ବିଜ୍ଞାନ 
* ୨୦୦୫: [[ଦେବକାନ୍ତ ମିଶ୍ର]] ସମସାମୟିକ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଜୈବ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା
* ୨୦୦୪: [[ସହଦେବ ସାହୁ]] ଇଣ୍ଟରନେଟ
==ସଚ୍ଚି ରାଉତରାୟ କବିତା ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ: ୨୦୦୫)==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ): [[ମମତା ଦାଶ]]
* ୨୦୧୪ (୩୦ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଫନୀ ମହାନ୍ତି]]
* ୨୦୧୩: [[ହରିହର ମିଶ୍ର]]
* ୨୦୧୨: [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]]
* ୨୦୧୧: [[ଆଶୁତୋଷ ପରିଡ଼ା]]
* ୨୦୧୦: [[ସୌରୀନ୍ଦ୍ର ବାରିକ]]
* ୨୫ତମ (୭ ନଭେମ୍ବର - ୧୮ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୮) କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ 
* ୨୦୦୮: [[ରବି ସିଂ]]
* ୨୦୦୭: [[ବ୍ରଜନାଥ ରଥ]]
* ୨୦୦୬: [[ସୌଭାଗ୍ୟ କୁମାର ମିଶ୍ର]]
* ୨୦୦୫: [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର କିଶୋର ପଣ୍ଡା]]
==ବିଜୟକୃଷ୍ଣ ମହାନ୍ତି ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ: ୨୦୦୬)==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ): [[ସୁଲୋଚନା ଦାସ]]
* ୨୦୧୪ (୩୦ତମ ଭୁପୁମେ): [[ବନଜ ଦେବୀ]]
* ୨୦୧୩: [[ଇନ୍ଦିରା ଦାଶ]]
* ୨୦୧୨: [[ବିଜୟିନୀ ଦାସ]]
* ୨୦୧୧: [[ଭୂପେନ ମହାପାତ୍ର]]
* ୨୦୧୦: [[ଜଗଦୀଶ ମହାନ୍ତି]]
* ୨୫ତମ (୭ ନଭେମ୍ବର - ୧୮ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୮) କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ 
* ୨୦୦୮: [[ଉତ୍ତମ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ]]  (? [[ଉତ୍ତମ କୁମାର ପ୍ରଧାନ]])
* ୨୦୦୭:  [[ଦାଶ ବେନହୁର]]
* ୨୦୦୬ [[ବିଜୟ ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର]]
==ଉତ୍ତମ ଚରଣ ନାୟକ ଗଳ୍ପ ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ? )==
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ମହାଶ୍ୱେତା ସାହୁ]], ପୁନଶ୍ଚ ବଳିଦତ୍ତ 
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସ୍ୱାଗତିକା ସ୍ୱାଇଁ]], ନିକୁଲ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଶୁଭ୍ରାଂଶୁ ଭୂଷଣ ସୂତାର]], ସ୍ମୃତି ବିସ୍ମୃତିର ସାତଭାୟା
==ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର ସ୍ମୃତି ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ? )==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ତ୍ରିପାଠୀ]] 
==ବରେନ୍ଦ୍ର କୃଷ୍ଣ ଧଳ ସ୍ମୃତି ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ? )==
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ରାଜାରାମ ଶତପଥୀ]]
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ପ୍ରଦୋଷ ପଟ୍ଟନାୟକ]]

==ପଶ୍ଚିମା ସାହିତ୍ୟ ସମ୍ମାନ==
====ପଶ୍ଚିମା ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ:୨୦୦୯ ?)====
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅରବିନ୍ଦ ଦାସ]], ବିଧର୍ମୀ
* ୨୦୧୮: [[ରବି ପଣ୍ଡା]] {{Q|40105678}}: ଖରାରେ ଠିଆ ହୋଇଥିବା ଲୋକ 
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ସଂଗ୍ରାମ ମହାପାତ୍ର]]: ଉଡ଼ନ୍ତା ବାଘର ପଞ୍ଝା
* ୨୦୧୬: [[ଅନୀଲ କୁମାର ପାଢ଼ୀ]]: ନୂଆ ସ୍ୱପ୍ନର ସ୍କେଚ୍
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[କ୍ଷୀରୋଦ ଦାସ]]: ସତସତିକା ଖେଳ
* ୨୦୧୪: [[ରାଜ୍ୟବର୍ଦ୍ଧନ ଧଳ ମହାପାତ୍ର]], {{Q|61311091}}: ମାୟାଚିତ୍ର
* ୨୦୧୩: [[ରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]], {{Q|61915792}}
* ୨୦୧୨: [[ବିଜୟ ପ୍ରଧାନ]]
* ୨୦୧୦: [[ଜ୍ୟୋତି ନନ୍ଦ]]
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି]] (? * ୨୦୦୯)

==== ପଶ୍ଚିମା କବିତା ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ:୨୦୧୦)====
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[କେଦାର ମିଶ୍ର]], ପ୍ରେମର ଦୂର ଗୀତ
* ୨୦୧୮: [[ସେନାପତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ କେଶରୀ]] {{Q|60608443}}: ଭାଜ୍ୟ ଭାଜକ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅଖିଳ ନାୟକ]], {{Q|58747929}}: ଧିକ୍
* ୨୦୧୬: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ମିଶ୍ର]], {{Q|63507912}}: ଲିଖିତ ନିରବତା
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[ବିରଜା ବଳ]], {{Q|62597531}}: ବିରଳ ପ୍ରଜାତି
* ୨୦୧୪: [[ସୁବ୍ରତ କୁମାର ଜେନା]]: ରଫଖାତାର ପ୍ରେମିକ
* ୨୦୧୩: [[ପିନାକୀ ମିଶ୍ର]]
* ୨୦୧୨: [[ପବିତ୍ର ମୋହନ ଦାଶ]] {{Q|56702407}}
* ୨୦୧୧: [[ଅଜୟ ପ୍ରଧାନ]]
* ୨୦୧୦: [[କୁମାର ହସନ୍]]

=== ପଶ୍ଚିମା ପ୍ରବନ୍ଧ ସମ୍ମାନ===
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଇନ୍ଦୁପ୍ରଭା ସାମଲ]], ସୃଜନ ସ୍ୱପ୍ନ
*୨୦୧୮?: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେଓ]],  {{Q|63490226}}: ଝରାମନ ଝୁରାଗୀତି 
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ପ୍ରିତୀଶ କୁମାର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]]: ପରିଚିତ ପ୍ରସଙ୍ଗ
*୨୦୧୬: [[ଶୈଳେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ୱିବେଦୀ]]: ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହ କପେ କଫି
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[ସୁଶିଳ କୁମାର ବାଗ]]: ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି
*୨୦୧୪: [[ସଞ୍ଜୟ ବାଗ]]: ଲୋକଧାରା

===ପଶ୍ଚିମା ଉପନ୍ୟାସ ସମ୍ମାନ===
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ରବି ନାରାୟଣ ଦାଶ]], ଡାର୍ଟି ପିକ୍‌ଚର
* ୨୦୧୮?: [[ମୌସୁମୀ ପରିଡ଼ା]]: ଆଲବମ, ଆଇସ୍‌କ୍ରିମ୍‌, ଆଇନା
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ରମାକାନ୍ତ ସାମନ୍ତରାୟ]]: କିଏ ସାତ କିଏ ସତର
* ୨୦୧୬: [[ଆଦିତେଶ୍ୱର ମିଶ୍ର]]: ଗୀତେ କହେ
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[ଅମରେଶ ବିଶ୍ୱାଳ]]: ମଧ୍ୟବିତ୍ତ
* ୨୦୧୪: [[ଭୀମ ପୃଷ୍ଟି]]: କୁଆଡ଼େ ଚାଲୁଛ ରୁହ ପଞ୍ଚଭୂତ</text>
      <sha1>cbqkybnn2kd8whu6exj2e1qr3dzkepi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555910</id>
      <parentid>555909</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T12:25:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555910</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20420" sha1="6qrkxpv0ob19u261r0geoopzjych415" xml:space="preserve">==ଭୁବନେଶ୍ୱର ପୁସ୍ତକମେଳା ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ୧୯୮୯)==

ପୁସ୍ତକମେଳା କମିଟି ପକ୍ଷରୁ ଅର୍ଜ୍ଜିତ ଲାଭାଂଶ ସହାୟତାରେ ୧୯୮୯ ମସିହାଠାରୁ ଜଣେ ଚାଳିଶି ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସ୍କ ସାହିତ୍ୟିକଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଅବଦାନ ପାଇଁ ଭୁବନେଶ୍ୱର ପୁସ୍ତକମେଳା ପୁରସ୍କାର ଦିଆ ଯାଇଆସୁଛି । ପୁରସ୍କାର ଆକାରରେ ପ୍ରଥମରୁ ପାଞ୍ଚହଜାର ଟଙ୍କା ଓ ପ୍ରଶସ୍ତି ପତ୍ର ପ୍ରଦାନ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ ୧୯୯୭ ମସିହାଠାରୁ ଏହି ପୁରସ୍କାରର ମୂଲ୍ୟ ଦଶହଜାରକୁ ଓ ୨୦୧୧ ମସିହାରୁ ବୟସସୀମା ୪୫ବର୍ଷକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଅଛି । 
{{div col|colwidth=30em}}
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ପ୍ରତୀକ୍ଷା ଜେନା]] , ନିଆଁର କୋଲାଜ୍ (କବିତା)
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ବିରଜା ରାଉତରାୟ]], ତାରାଭର୍ତ୍ତି ଆକାଶ (ଗଳ୍ପ)
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ମୁକୁଲ ମିଶ୍ର]], {{Q|63253092}} ମେଘମନା (କବିତା)
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୁଶୀଳ କୁମାର ବାଗ୍]], {{Q|63881064}} ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି (ପ୍ରବନ୍ଧ)
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅମରେଶ ବିଶ୍ୱାଳ]], ମଧବିତ୍ତ (ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ)
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[କୁମୁଦିନୀ ରାୟ]], {{Q|56696177}} ନଦୀର ଦୁଇକୂଳ (ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ)
* ୨୦୧୬ (୩୨ତମ ଭୁପୁମେ): 
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅଭୟ ନାରାୟଣ ନାୟକ]],  {{Q|56702458}} ଏକାନ୍ତ ଆର୍ତ୍ତି (କବିତା)
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଦୀପ୍ତି ମହାନ୍ତି]], ଧୋ'ରେ ବାୟା ଧୋ' (ଉପନ୍ୟାସ)
* ୨୦୧୩: [[ଆଶିଷ ଗଡ଼ନାୟକ]], ଭାତ (ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ) ; [[ସସ୍ମିତା ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]], {{Q|63490717}} ନିଃଶ୍ୱାସ ତମ ବଇଁଶୀର ସ୍ୱର (କବିତା ସଂକଳନ) 
* ୨୦୧୨: [[ଦେବାଶିଷ ପାତ୍ର]] ମୁଦୁଲିଡାର ଲୋକେ, ଲେଖକ - 
* ୨୦୧୧: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେଓ]], {{Q|63490226}} ପ୍ରବନ୍ଧ-ଓଡିଆ ସିନେମା, ରୂପ ରୂପାନ୍ତର 
* ୨୦୧୦: [[ଅରବିନ୍ଦ ଧଳ]], ଗଳ୍ପ-ଗୋରୀ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଗଳ୍ପ
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ଭାରତ ମାଝୀ]], କବିତା-ମହାନଗର ପଦ୍ୟ
* ୨୦୦୭: [[ନରେନ୍ଦ୍ର ସାହୁ]], {{Q|58860611}} ଗଳ୍ପ-କିଏ କେତେ ନିଜର
* ୨୦୦୬: [[ନୀହାର ରଞ୍ଜନ ଦାଶ]], କବିତା-ପଖନାପୂଜା, [[ମମତାମୟୀ ଚୌଧୁରୀ]], କବିତା-ଅଦେ୍ର୍ଧକ ଜୀବନ
* ୨୦୦୫: [[ଚିରଶ୍ରୀ ଇନ୍ଦ୍ରସିଂ]], ଗଳ୍ପ-ଉତିଆଣି ସଞ୍ଜ
* ୨୦୦୪: [[ଦେବପ୍ରସାଦ ଦାଶ]], ଲଳିତ ଗଦ୍ୟ ରଚନା-ଦୁଃଖର ଇଲାକା
* ୨୦୦୩: [[କ୍ଷୀରୋଦ ଦାସ]], ଗଳ୍ପ-ନିରବତାର ଭାଷା
* ୨୦୦୨: [[ବାସୁଦେବ ସୁନାନୀ]], କବିତା-ମହୁଲବଣ
* ୨୦୦୧: [[ପାରମିତା ଶତପଥୀ]], ଗଳ୍ପ-ଭାଷାକ୍ଷରା
* ୨୦୦୦: [[ଭାସ୍କର ମିଶ୍ର]], {{Q|63490280}} ପ୍ରବନ୍ଧ-ପୁରୀର ମଠ ସଂସ୍କୃତି
* ୧୯୯୯: [[ଗୌରହରି ଦାସ]], ଉପନ୍ୟାସ-ଛାୟା ସୌଧର ଅବଶେଷ
* ୧୯୯୮: [[ଦେବବ୍ରତ ମଦନରାୟ]], ଗଳ୍ପ-ସ୍ୱର୍ଗାରୋହଣ; [[ଅଭୟ ବାରିକ]], ଗଳ୍ପ-ଆଖିର ଆଖିରେ ସମୁଦ୍ର
* ୧୯୯୭: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ମିଶ୍ର]],  {{Q|63507912}}କବିତା-ଏକା ଏକା ସହବାସ, [[ସୁଚେତା ମିଶ୍ର]], କବିତା-ଶିଳା ଲିି
* ୧୯୯୬: [[ଜୟନ୍ତୀ ରଥ]], ଗଳ୍ପ-ଶବ୍ଦଖେଳ
* ୧୯୯୫: [[ସେନାପତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ କେଶରୀ]], {{Q|60608443}}କବିତା-ଅଲଗା ଅଯୋଧ୍ୟା
* ୧୯୯୪: [[ସଦାନନ୍ଦ ତ୍ରିପାଠୀ]],ଗଳ୍ପ-ରଙ୍ଗନାଥ ଘଡେଇ
* ୧୯୯୩: [[ହୃଷୀକେଶ ପଣ୍ଡା]], ଉପନ୍ୟାସ-ସୁନାପୁଟର ଲୋକ
* ୧୯୯୨: [[ମହେନ୍ଦ୍ର କୁମାର ମିଶ୍ର]], ପ୍ରବନ୍ଧ-ପଶ୍ଚିମ ଓଡିଶାର ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି
* ୧୯୯୧: [[ସୁନୀଲ କୁମାର ପୃଷ୍ଟି]], କବିତା-ଚିହ୍ନା ଚିହ୍ନା ନିର୍ଜନତା
* ୧୯୯୦: [[ଯଶୋଧାରା ମିଶ୍ର]], ଗଳ୍ପ - ଜହ୍ନରାତି
* ୧୯୮୯: [[ପଦ୍ମଜ ପାଳ]], ଉପନ୍ୟାସ-ଦୁର୍ଗତନର ବେଳ
{{div col end}}

==ରବି ପଟ୍ଟନାୟକ ସ୍ମୃତି ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ୧୯୯୨)==
{{div col|colwidth=30em}}
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[କ୍ଷୀରୋଦ ବିଶ୍ୱାଳ]] {{Q|61844961}}&lt;ref&gt;{{cite web |title=ମଞ୍ଚ ନାଟକ ଅଭିନୟରେ ପରିପକ୍ୱତା ଆଣେ |url=http://dharitriepaper.in/edition/3402/sambalpur/page/12 |publisher=ଧରିତ୍ରୀ |accessdate=4 March 2022 |page=୧୨ |date=୮ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୧୯}}&lt;/ref&gt;
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଜ୍ଞାନୀ ଦେବାଶିଷ ମିଶ୍ର]]  
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଶୁଭ୍ରାଂଶୁ ପଣ୍ଡା]]
* ୨୦୧୩: [[ବିବିଧ ବିଶ୍ୱ]] ଗଳ୍ପ:ମଣିଷ ଭୁଲ କରେ କାହିଁକି
* ୨୦୧୨: [[ଏଲୋରା ମିଶ୍ର]] ଗଳ୍ପ: ଦେବଦାସୀ
* ୨୦୧୧: [[ସୁନନ୍ଦା ପ୍ରଧାନ]] ସୁନାପାଉଁଜି ଦି ସନ୍ଡେ ଇଣ୍ଡିଆନ (ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୧୦)
* ୨୦୧୦: [[ଦେବପ୍ରିୟ ପ୍ରିୟଦର୍ଶୀ ଚକ୍ର]] {{Q|63549449}}; ଡମ୍ବରୁ –
* ୨୫ତମ ୨୦୦୮ କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ (ନଭେମ୍ବର ୭ ତାରିଖ ଠାରୁ ୧୮ ତାରିଖ)
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୁଜିତ କୁମାର ପଣ୍ଡା]] ଶ୍ରେୟ, ସଚିତ୍ର ବିଜୟା, ମେ 
* ୨୦୦୭: [[ରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]], {{Q|61915792}} ବାପା, ଲେଖାଲେଖି ପତ୍ରିକା, ଏପ୍ରିଲ୍ ମେ ୨୦୦୬ ପ୍ରକାଶିତ
* ୨୦୦୬: [[ସୃଷ୍ଟିଶ୍ରୀ ନାୟକ]] ମହନି, ‘ବିଜୟା’ ଜୁଲାଇ ୨୦୦୫ ସଂଖ୍ୟା
* ୨୦୦୫: [[ସରୋଜ ବଳ]] ନାସ୍ତା
* ୨୦୦୪: [[ରାଜିବ ଗୋପାଳ ସ୍ୱାଇଁ]] ବୁଢା
* ୨୦୦୩: [[ବିରଜା ରାଉତରାୟ]] ବସ୍ତି
* ୨୦୦୨: [[ଗୌରୀଶଙ୍କର ମହାପାତ୍ର]] ଅମଣିଷ
* ୨୦୦୧: [[ମହାଶ୍ୱେତା ସାହୁ]] ରୀନା
* ୨୦୦୦: [[ବିଜନବାଳା କାଣ୍ଡି]] {{Q|63550577}};ଡାହାଣୀ
* ୧୯୯୯: [[ହିରଣ୍ମୟୀ ମିଶ୍ର]] ଛାୟାପଥ
* ୧୯୯୮: [[ଅରବିନ୍ଦ ଧଳ]] ସହିଦ୍
* ୧୯୯୭: [[ସୁବାସ କୁମାର ଲେଙ୍କା]] କୁଣିଆ
* ୧୯୯୬: [[ସୁବାସ ସାହୁ]] ଭକ୍ତା
* ୧୯୯୫: [[ଶୋଭେନ୍ଦ୍ର ଦାସ]] ନିବେଦିତା
* ୧୯୯୪: [[ପ୍ରତ୍ୟୁଷ କୁମାର ପଣ୍ଡା]] କୌଶସି ଏକ ଅଦ୍ଭୁତ ସେ•ିମେ•ାଲପୋଷା କୁକୁରର ଆତ୍ମହତ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ
* ୧୯୯୩: [[ସୁରେଶ ଛୋଟରାୟ]] {{Q|97677669}}ମୋ ଶବ
* ୧୯୯୨: [[କୃଷ୍ଣ କୁମାର ମହାନ୍ତି]] ଜଘନ୍ୟ ଜୀବିକାର ଯବନିକା
{{div col end}}

==ଭୁବନେଶ୍ୱର ପୁସ୍ତକ ମେଳା ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ୧୯୯୭)==
{{div col|colwidth=30em}}
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ମାନସ ରଞ୍ଜନ ସାମଲ]], ଗୀତ ନା ଗପ
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୁରେନ୍ଦ୍ର ନାଥ ଦାଶ]], ମେବାର କାହାଣୀ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ବୈକୁଣ୍ଠନାଥ ପତି]], ମନ ହରସ ପରିବେଶକୁ କରେ ସରସ (କବିତା)
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ): [[କନକ ମଞ୍ଜରୀ ସାହୁ]], ବତ୍ରିଶ ସିଂହାସନ କଥା
* ୨୦୧୩: [[ଗୋପାଳ ଚରଣ ଦାସ]], ଚକାଚକା ଭଉଁରୀ
* ୨୦୧୨: [[ହେମନ୍ତ କୁ. ଛୋଟରାୟ]] ଦେଶର ସଂପଦ
* ୨୦୧୧: [[ସୂର୍ଯ୍ୟମଣି ବେହେରା]] ଅଜାଙ୍କର ବିଜ୍ଞାନ ପେଡି
* ୨୦୧୦: [[ସରଳା ବେହେରା]] ଗାଁ ବରଗଛ ଛାଇ
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[କନକ ମିଶ୍ର]] (? କାନନ ମିଶ୍ର) ମନମଉଜ (କବିତା)
* ୨୫ତମ (୭ ନଭେମ୍ବର - ୧୮ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୮) କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ 
* ୨୦୦୭: [[ପ୍ରଣବ କୁମାର ଘୋଷ]] ଜୁରାସିକ ପାର୍କର କଥା ଓ କାହାଣୀ (ଗଳ୍ପ)  ((ଡଃ ରମେଶଚନ୍ଦ୍ର ପରିଡା??))
* ୨୦୦୬: [[ଜୟକୃଷ୍ଣ ସାହୁ]] ଗପ ଶୁଣ ଗୀତରେ (କବିତା)
* ୨୦୦୫: [[ସୂର୍ଯ୍ୟମଣି ସାମସ୍ତରାୟ]] ପାଣିବନ - ଆମଜୀବନ
* ୨୦୦୪: [[ନଦୀୟା ବିହାରୀ ମହାନ୍ତି]] ଖିରି ଖେଚେଡି (ଗଳ୍ପ)
* ୨୦୦୩: [[ରମେଶ ଚନ୍ଦ୍ର ପରିଡ଼ା]] ସପନରୁ ବଳି (ବିଜ୍ଞାନ )
* ୨୦୦୨: [[କୁଳମଣି ସାମଲ]] ମହାକାଶ କଥା (ବିଜ୍ଞାନ)
* ୨୦୦୧: [[ତନୟା ଦାସ ଗୋସ୍ୱାମୀ]] ଫୁଲପତର (କବିତା)
* ୧୬ଶ ୨୦୦୦ ଦିଆଗଲା ନାହିଁ -
* ୧୯୯୯: [[ଶରତ କୁମାର ନାଏକ]] ବାଘଘରେ ମିଟୁ କୁଣିଆ, (ଗଳ୍ପ)
* ୧୯୯୮: [[ବସନ୍ତ କିଶୋର ସାହୁ]] ଅଗଡ ବଗଡ ଝାଇଁକି ଝୁମ୍ପା (କବିତା)
* ୧୯୯୭: [[ଦିଲ୍ଲୀପ କୁମାର ସାହୁ]] ଆଈ ଓ ଟି.ଭି. (କବିତା)
{{div col end}}
==ବିଜ୍ଞାନ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା ପୁରସ୍କାର  (ଆରମ୍ଭ: ୨୦୦୪)==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ଅରୁଣ ଚନ୍ଦ୍ର ସାହୁ]], ମାନବ ସେବାରେ ଉଦ୍ଭିଦ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[କାର୍ତ୍ତିକ ସ୍ୱାଇଁ]], ରକେଟ ଭାଇରେ ରକେଟ ଭାଇ
* ୨୦୧୩: [[ମାୟାଧର ସ୍ୱାଇଁ]] ମହାକାଶ ବିଜ୍ଞାନ କଥା
* ୨୦୧୨: [[ମୁରାରି ମୋହନ ଦାଶ]] ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସମସ୍ୟା ଓ ତାର ପ୍ରତିକାର
* ୨୦୧୧: [[ନୀଳାମ୍ବର ବିଶ୍ୱାଳ]] ଗଣିତ ଛୁଙ୍କ
* ୨୦୧୦: [[ଗୋଲକ ବିହାରୀ ମିଶ୍ର]] ଜୀବନ୍ତ ପୃଥିବୀ
* ୨୫ତମ ୨୦୦୮ କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ (ନଭେମ୍ବର ୭ ତାରିଖ ଠାରୁ ୧୮ ତାରିଖ)
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସୌମିତ୍ରି ସାମନ୍ତରାୟ]] ଫଟୋଗ୍ରାଫି
* ୨୦୦୭: [[ଚିତ୍ତରଞ୍ଜନ ମିଶ୍ର]] ବିଜ୍ଞାନର ମାନବୀୟ ରୂ
* ୨୦୦୬: [[ପ୍ରମୋଦ କୁମାର ମହାପାତ୍ର]] ଓ [[ଅନସୂୟା ମିଶ୍]]ର ଜ୍ଞାନ ବିଜ୍ଞାନ 
* ୨୦୦୫: [[ଦେବକାନ୍ତ ମିଶ୍ର]] ସମସାମୟିକ ପଦାର୍ଥ ବିଜ୍ଞାନ ଓ ଜୈବ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିଦ୍ୟା
* ୨୦୦୪: [[ସହଦେବ ସାହୁ]] ଇଣ୍ଟରନେଟ
==ସଚ୍ଚି ରାଉତରାୟ କବିତା ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ: ୨୦୦୫)==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ): [[ମମତା ଦାଶ]]
* ୨୦୧୪ (୩୦ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଫନୀ ମହାନ୍ତି]]
* ୨୦୧୩: [[ହରିହର ମିଶ୍ର]]
* ୨୦୧୨: [[ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]]
* ୨୦୧୧: [[ଆଶୁତୋଷ ପରିଡ଼ା]]
* ୨୦୧୦: [[ସୌରୀନ୍ଦ୍ର ବାରିକ]]
* ୨୫ତମ (୭ ନଭେମ୍ବର - ୧୮ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୮) କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ 
* ୨୦୦୮: [[ରବି ସିଂ]]
* ୨୦୦୭: [[ବ୍ରଜନାଥ ରଥ]]
* ୨୦୦୬: [[ସୌଭାଗ୍ୟ କୁମାର ମିଶ୍ର]]
* ୨୦୦୫: [[ରାଜେନ୍ଦ୍ର କିଶୋର ପଣ୍ଡା]]
==ବିଜୟକୃଷ୍ଣ ମହାନ୍ତି ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ: ୨୦୦୬)==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ): [[ସୁଲୋଚନା ଦାସ]]
* ୨୦୧୪ (୩୦ତମ ଭୁପୁମେ): [[ବନଜ ଦେବୀ]]
* ୨୦୧୩: [[ଇନ୍ଦିରା ଦାଶ]]
* ୨୦୧୨: [[ବିଜୟିନୀ ଦାସ]]
* ୨୦୧୧: [[ଭୂପେନ ମହାପାତ୍ର]]
* ୨୦୧୦: [[ଜଗଦୀଶ ମହାନ୍ତି]]
* ୨୫ତମ (୭ ନଭେମ୍ବର - ୧୮ ନଭେମ୍ବର ୨୦୦୮) କାହାରିକୁ ଦିଆଯାଇ ନାହିଁ 
* ୨୦୦୮: [[ଉତ୍ତମ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ]]  (? [[ଉତ୍ତମ କୁମାର ପ୍ରଧାନ]])
* ୨୦୦୭:  [[ଦାଶ ବେନହୁର]]
* ୨୦୦୬ [[ବିଜୟ ପ୍ରସାଦ ମହାପାତ୍ର]]
==ଉତ୍ତମ ଚରଣ ନାୟକ ଗଳ୍ପ ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ? )==
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ମହାଶ୍ୱେତା ସାହୁ]], ପୁନଶ୍ଚ ବଳିଦତ୍ତ 
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ସ୍ୱାଗତିକା ସ୍ୱାଇଁ]], ନିକୁଲ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଶୁଭ୍ରାଂଶୁ ଭୂଷଣ ସୂତାର]], ସ୍ମୃତି ବିସ୍ମୃତିର ସାତଭାୟା
==ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର ସ୍ମୃତି ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ? )==
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ତ୍ରିପାଠୀ]] 
==ବରେନ୍ଦ୍ର କୃଷ୍ଣ ଧଳ ସ୍ମୃତି ପୁରସ୍କାର (ଆରମ୍ଭ: ? )==
* ୨୦୧୮: (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ରାଜାରାମ ଶତପଥୀ]]
* ୨୦୧୭: (୩୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ପ୍ରଦୋଷ ପଟ୍ଟନାୟକ]]

==ପଶ୍ଚିମା ସାହିତ୍ୟ ସମ୍ମାନ==
====ପଶ୍ଚିମା ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ:୨୦୦୯ ?)====
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅରବିନ୍ଦ ଦାସ]], ବିଧର୍ମୀ
* ୨୦୧୮: [[ରବି ପଣ୍ଡା]] {{Q|40105678}}: ଖରାରେ ଠିଆ ହୋଇଥିବା ଲୋକ 
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ସଂଗ୍ରାମ ମହାପାତ୍ର]]: ଉଡ଼ନ୍ତା ବାଘର ପଞ୍ଝା
* ୨୦୧୬: [[ଅନୀଲ କୁମାର ପାଢ଼ୀ]]: ନୂଆ ସ୍ୱପ୍ନର ସ୍କେଚ୍
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[କ୍ଷୀରୋଦ ଦାସ]]: ସତସତିକା ଖେଳ
* ୨୦୧୪: [[ରାଜ୍ୟବର୍ଦ୍ଧନ ଧଳ ମହାପାତ୍ର]], {{Q|61311091}}: ମାୟାଚିତ୍ର
* ୨୦୧୩: [[ରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]], {{Q|61915792}}
* ୨୦୧୨: [[ବିଜୟ ପ୍ରଧାନ]]
* ୨୦୧୦: [[ଜ୍ୟୋତି ନନ୍ଦ]]
* ୨୦୦୮: (୨୪ତମ ଭୁପୁମେ) [[ବୀଣାପାଣି ମହାନ୍ତି]] (? * ୨୦୦୯)

==== ପଶ୍ଚିମା କବିତା ସମ୍ମାନ (ଆରମ୍ଭ:୨୦୧୦)====
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[କେଦାର ମିଶ୍ର]], ପ୍ରେମର ଦୂର ଗୀତ
* ୨୦୧୮: [[ସେନାପତି ପ୍ରଦ୍ୟୁମ୍ନ କେଶରୀ]] {{Q|60608443}}: ଭାଜ୍ୟ ଭାଜକ
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଅଖିଳ ନାୟକ]], {{Q|58747929}}: ଧିକ୍
* ୨୦୧୬: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ମିଶ୍ର]], {{Q|63507912}}: ଲିଖିତ ନିରବତା
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[ବିରଜା ବଳ]], {{Q|62597531}}: ବିରଳ ପ୍ରଜାତି
* ୨୦୧୪: [[ସୁବ୍ରତ କୁମାର ଜେନା]]: ରଫଖାତାର ପ୍ରେମିକ
* ୨୦୧୩: [[ପିନାକୀ ମିଶ୍ର]]
* ୨୦୧୨: [[ପବିତ୍ର ମୋହନ ଦାଶ]] {{Q|56702407}}
* ୨୦୧୧: [[ଅଜୟ ପ୍ରଧାନ]]
* ୨୦୧୦: [[କୁମାର ହସନ୍]]

=== ପଶ୍ଚିମା ପ୍ରବନ୍ଧ ସମ୍ମାନ===
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ଇନ୍ଦୁପ୍ରଭା ସାମଲ]], ସୃଜନ ସ୍ୱପ୍ନ
*୨୦୧୮?: [[ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେଓ]],  {{Q|63490226}}: ଝରାମନ ଝୁରାଗୀତି 
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ପ୍ରୀତୀଶ କୁମାର ଆଚାର୍ଯ୍ୟ]]: ପରିଚିତ ପ୍ରସଙ୍ଗ
*୨୦୧୬: [[ଶୈଳେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ୱିବେଦୀ]]: ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହ କପେ କଫି
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[ସୁଶିଳ କୁମାର ବାଗ]]: ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକ ସଂସ୍କୃତି
*୨୦୧୪: [[ସଞ୍ଜୟ କୁମାର ବାଗ]]: ଲୋକଧାରା

===ପଶ୍ଚିମା ଉପନ୍ୟାସ ସମ୍ମାନ===
* ୨୦୧୮ (୩୫ତମ ଭୁପୁମେ): [[ରବି ନାରାୟଣ ଦାଶ]], ଡାର୍ଟି ପିକ୍‌ଚର
* ୨୦୧୮?: [[ମୌସୁମୀ ପରିଡ଼ା]]: ଆଲବମ, ଆଇସ୍‌କ୍ରିମ୍‌, ଆଇନା
* ୨୦୧୭ (୩୩ତମ ଭୁପୁମେ): [[ରମାକାନ୍ତ ସାମନ୍ତରାୟ]]: କିଏ ସାତ କିଏ ସତର
* ୨୦୧୬: [[ଆଦିତେଶ୍ୱର ମିଶ୍ର]]: ଗୀତେ କହେ
* ୨୦୧୫ (୩୧ତମ ଭୁପୁମେ):  [[ଅମରେଶ ବିଶ୍ୱାଳ]]: ମଧ୍ୟବିତ୍ତ
* ୨୦୧୪: [[ଭୀମ ପୃଷ୍ଟି]]: କୁଆଡ଼େ ଚାଲୁଛ ରୁହ ପଞ୍ଚଭୂତ</text>
      <sha1>6qrkxpv0ob19u261r0geoopzjych415</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ହାଇପିରିୟନ୍ (ଉପଗ୍ରହ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72300</id>
    <revision>
      <id>555939</id>
      <parentid>512405</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T23:52:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>28148</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>555939</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27161" sha1="mmnhg744ujj4ig7evgx8bbsp1oe9qh2" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Hyperion (moon)}}
{{Infobox planet|name=ହାଇପିରିୟନ୍|dimensions=୩୬୦.୨ × ୨୬୬ × ୨୦୫.୪ ଘନ କିଲୋମିଟର&lt;ref name=Thomas2010&gt;{{cite journal| doi = 10.1016/j.icarus.2010.01.025| last1 = Thomas| first1 = P. C.| date = July 2010| title = Sizes, shapes, and derived properties of the saturnian satellites after the Cassini nominal mission| journal = Icarus| volume = 208| issue = 1| pages = 395–401| pmid = | pmc = | url = http://www.ciclops.org/media/sp/2011/6794_16344_0.pdf| bibcode = 2010Icar..208..395T| ref = harv| access-date = 2020-01-04| archive-date = 2018-12-23| archive-url = https://web.archive.org/web/20181223003125/http://www.ciclops.org/media/sp/2011/6794_16344_0.pdf| url-status = dead}}&lt;/ref&gt;|magnitude=୧୪.୧&lt;ref name=&quot;Observatorio ARVAL&quot; /&gt;|albedo=୦.୩&lt;ref name=fact&gt;
{{cite web
  |author=D.R. Williams
  |date=18 September 2006
  |title=Saturnian Satellite Fact Sheet
  |url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/saturniansatfact.html
  |publisher=[[NASA]]
  |accessdate=2007-11-04
}}&lt;/ref&gt;|axial_tilt=ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ|rotation=~୧୩ ଦିନ (ଅକ୍ରମ ତତ୍ତ୍ୱାନୁଯାୟୀ)&lt;ref&gt;{{cite web | title= Hyperion In Depth | url=https://solarsystem.nasa.gov/moons/saturn-moons/hyperion/in-depth/| publisher=NASA | accessdate=2019-02-05}}&lt;/ref&gt;|escape_velocity=୪୫ରୁ ୯୯ ମିଟର ପ୍ରତି ସେକେଣ୍ଡ (ଅବସ୍ଥିତି ଅନୁଯାୟୀ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ)&lt;ref name=&quot;Thomas2007&quot;&gt;{{cite journal
  |first1 = P.C. | last1 = Thomas
  |date=2007
  |title=Hyperion's Sponge-like Appearance
  |journal=[[Nature (journal)|Nature]]
  |volume=448 |issue= 7149|pages=50–56
  |doi=10.1038/nature05779
  |pmid=17611535
  |bibcode = 2007Natur.448...50T
  |last2=Armstrong
  |first2=J. W.
  |last3=Asmar
  |first3=S. W.
  |last4=Burns
  |first4=J. A.
  |last5=Denk
  |first5=T.
  |last6=Giese
  |first6=B.
  |last7=Helfenstein
  |first7=P.
  |last8=Iess
  |first8=L.
  |last9=Johnson
  |first9=T. V. | displayauthors = 8}}&lt;/ref&gt;|surface_grav=୦.୦୧୭ରୁ ୦.୦୨୧ ମି. /ସେକେଣ୍ଡ&lt;sup&gt;୨&lt;/sup&gt; (ଅବସ୍ଥିତି ଅନୁଯାୟୀ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ)&lt;ref name=&quot;Thomas2010&quot; /&gt;|density=୦.୫୪୪ ± ୦.୦୫୦ ଗ୍ରାମ୍/ସେ.ମି.&lt;sup&gt;୩&lt;/sup&gt;&lt;ref name=&quot;Thomas2010&quot; /&gt;|mass=(୫.୬୧୯୯ ± ୦.୦୫) × ୧୦&lt;sup&gt;୧୮&lt;/sup&gt; କିଲୋଗ୍ରାମ&lt;ref name=&quot;Thomas2010&quot; /&gt;|mean_diameter=୨୭୦ ± ୮ କିଲୋମିଟର&lt;ref name=&quot;Thomas2010&quot; /&gt;|satellite_of=[[ଶନି]]|alt_names=ଶନି-୭|inclination=୦.୪୩° (ଶନିର ବିଷୁବରେଖା ସହିତ)&lt;ref&gt;[http://sse.jpl.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Sat_Hyperion&amp;Display=Facts&amp;System=Metric NASA's Solar System Exploration: Saturn: Moons: Hyperion: Facts &amp; Figures] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20041103232700/http://sse.jpl.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Sat_Hyperion&amp;Display=Facts&amp;System=Metric |date=2004-11-03 }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.mira.org/fts0/planets/100/text/txt002x.htm MIRA's Field Trips to the Stars Internet Education Program: Saturn]&lt;/ref&gt;|period=୨୧.୨୭୬ ଦିନ|eccentricity=୦.୧୨୩୦୦୬୧&lt;ref&gt;[http://home.gwi.net/~pluto/mpecs/ss07.htm#elements Pluto Project pseudo-MPEC for Saturn VII] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060529165828/http://home.gwi.net/~pluto/mpecs/ss07.htm |date=2006-05-29 }}&lt;/ref&gt;|semimajor=୧୪ ଲକ୍ଷ ୮୧ ହଜାର ୯ କିଲୋମିଟର&lt;ref name=&quot;nb semimajor&quot; group=&quot;lower-alpha&quot; /&gt;|discovered=୧୬ ସେପ୍ଟେମ୍ବର, ୧୮୪୮|discoverer={{plainlist |
* ୱିଲିୟମ୍ ବଣ୍ଡ୍
* ଜର୍ଜ୍ ବଣ୍ଡ୍
* ୱିଲିୟମ୍ ଲାସେଲ୍
  }}|caption=[[ଶନି]]ର ଉପଗ୍ରହ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଫଟୋ ଚିତ୍ର|image=[[File:Hyperion Cassini december 2010.jpg|250px]]|adjectives=ହାଇପିରିଓନ୍ୟାନ୍ ([[ଇଂରାଜୀ ଭାଷା]])|single_temperature=୯୩ କେଲ୍‍ଭିନ୍ (-୧୮୦° ସେଲସିୟସ୍)&lt;ref name=&quot;saturn.jpl&quot;&gt;{{cite web
  |title=About Saturn &amp; Its Moons: Moons – Hyperion
  |publisher=Cassini @ JPL/NASA
  |url=http://saturn.jpl.nasa.gov/science/moons/hyperion/
  |accessdate=2011-01-30
  |archive-date=2016-04-10
  |archive-url=https://web.archive.org/web/20160410083133/http://saturn.jpl.nasa.gov/science/moons/hyperion/
  |url-status=dead
  }}&lt;/ref&gt;}}

'''ହାଇପିରିୟନ୍''' ([[ଇଂରାଜୀ|ଇଂରାଜୀରେ]] '''Hyperion''') ବା '''ଶନି ୭''' ('''Saturn VII''') [[ଶନି]] ଗ୍ରହର ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ଉପଗ୍ରହ । ୧୮୪୮ ମସିହାରେ ୱିଲିୟମ୍ ବଣ୍ଡ୍, ଜର୍ଜ୍ ବଣ୍ଡ୍ ଓ ୱିଲିୟମ୍ ଲାସେଲ୍ ଏହି ଉପଗ୍ରହର ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ । ଏକ ବିଚିତ୍ର ସ୍ପଞ୍ଜ ପରି ଦେଖାଯାଉଥିବା ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଅଖାଡ଼ୁଆ ଆକାର ଓ ଅକ୍ରମ ଆବର୍ତ୍ତନ ଏହାର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ । ଆବିଷ୍କୃତ ବିଭିନ୍ନ ଗ୍ରହଙ୍କ ଚନ୍ଦ୍ର ବା ଉପଗ୍ରହ ମଧ୍ୟରେ ହାଇପିରିୟନ୍ ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ଅଗୋଲକାକାର ଉପଗ୍ରହ । 

== ନାମକରଣ ==

ଗ୍ରୀକ୍ ପୌରାଣିକ କଥାରେ କ୍ରୋନସ୍‍ଙ୍କ (ଭାରତୀୟ ପୌରାଣିକ କଥାର ଶନି ଦେବଙ୍କ ସହ ତୁଳନୀୟ) ବଡ଼ ଭାଇ ହାଇପିରିୟନ୍‍ଙ୍କ (ସାବଧାନତା ଓ ନିରୀକ୍ଷଣର ଦେବତା) ନାମାନୁସାରେ ଏହି ଉପଗ୍ରହକୁ ନାମିତ କରାଯାଇଛି । ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ ହାଇପିରିୟନ୍ ଶବ୍ଦରୁ “ହାଇପିରିଓନିଆନ୍ (Hyperionian)” ବିଶ୍ଳେଷଣ ଶବ୍ଦର ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଛି ।

୧୮୪୭ ମସିହାରେ ନିଜ ପ୍ରକାଶିତ ''କେପ୍ ଅଫ୍ ଗୁଡ୍ ହୋପରେ କରାଯାଇଥିବା ମହାକାଶ ବୈଜ୍ଞାନିକ ନିରୀକ୍ଷଣର ପରିଣାମ (Results of Astronomical Observations made at the Cape of Good Hope)''ରେ ଜନ୍ ହର୍ଶେଲ୍‍ ସେ ସମୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜଣାଥିବା ଶନି ଗ୍ରହର ସମସ୍ତ ଉପଗ୍ରହମାନଙ୍କ ନାମ କଣ ରଖାଯିବ ତାହାର ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖିଥିଲେ । ହାଇପିରିୟନ୍ ଉପଗ୍ରହ ଏହାର ଅଳ୍ପ କିଛି ଦିନ ପରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;Lassell 1848 Observations&quot; /&gt; ୱିଲିୟମ୍ ବଣ୍ଡଙ୍କ ଦେଖିବାର ଦୁଇ ଦିନ ପରେ ହାଇପିରିୟନ୍‍କୁ ଦେଖିଥିବା ୱିଲିୟମ୍ ଲାସେଲ୍ ହର୍ଶେଲ୍‍ଙ୍କ ପୂର୍ବ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ନାମାନୁସାରେ ଏହି ଉପଗ୍ରହଟିର ନାମ ହାଇପିରିୟନ୍ ରଖାଯାଉ ବୋଲି ମତ ଦେଇଥିଲେ ।&lt;ref&gt;
{{cite journal|author=W. Lassell|date=1848&lt;!--- ADS says 1847, but the contents make it abundantly clear this volume was published in 1848; see for example the observations of Flora reported in the lower half of page 197, dated May 1848 ---&gt;|title=Discovery of a New Satellite of Saturn|url=https://zenodo.org/record/1431913/files/article.pdf|journal=[[Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]]|volume=8|issue=9|pages=195–197|bibcode=1848MNRAS...8..195L|doi=10.1093/mnras/8.9.195a}}&lt;/ref&gt; ବଣ୍ଡ‍ଙ୍କ ପୂର୍ବରୁ ସେ ଏହି ଆବିଷ୍କୃତ ଉପଗ୍ରହର ନାମ ମୁଦ୍ରଣ ମଧ୍ୟ କରାଇ ସାରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last=Bond|first=W.C.|date=1848|title=Discovery of a new satellite of Saturn|url=https://zenodo.org/record/1431915|journal=[[Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]]|volume=9|issue=1|pages=1–2|bibcode=1848MNRAS...9....1B|doi=10.1093/mnras/9.1.1}}&lt;/ref&gt;

== ଭୌତିକ ପ୍ରକୃତି ==

=== ଆକାର ===

ଆମ ସୌର ମଣ୍ଡଳରେ ଅଦ୍ୟାବଧି ଜଣାଥିବା ବିଭିନ୍ନ ବୃହତ୍ ଅଖାଡ଼ୁଆ ଆକାରର (ଅଗୋଲକାକାର ବା ଅସମ ଗୋଲାକାର) ଜାଗତିକ ବସ୍ତୁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ହାଇପିରିୟନ୍ ଅନ୍ୟତମ ।&lt;ref name=&quot;nb larger objects&quot; group=&quot;lower-alpha&quot; /&gt; ଏପରି ଅସମ ଆକାରର ଅନ୍ୟ ଏକ ବୃହତ୍ତର ଉପଗ୍ରହ ହେଉଛି [[ନେପଚୁନ|ନେପ୍‍ଚ୍ୟୁନ୍‍]] ଗ୍ରହର ଉପଗ୍ରହ [[ପ୍ରୋଟିୟସ୍]] । ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ବସ୍ତୁତ୍ୱ ମିମାସ୍ ନାମକ ଉପଗ୍ରହର ବସ୍ତୁତ୍ୱର ୧୫% । ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ପୃଷ୍ଠରେ ରହିଥିବା ବୃହତ୍ତମ ଗହ୍ୱର (crater)ର ବ୍ୟାସ ପ୍ରାୟ ୧୨୧.୫୭ କିଲୋମିଟର ଓ ଗଭୀରତା ପ୍ରାୟ ୧୦.୨ କିଲୋମିଟର । ଏହାର ଏପରି ଅସମ ଆକାରର ଏକ ସମ୍ଭାବ୍ୟ କାରଣ ହେଲା ସୁଦୂର ଅତୀତରେ ହୋଇଥିବା କୌଣସି ଏକ ଧକ୍କା ଯୋଗୁଁ ବୃହଦାକାର ଜାଗତିକ ବସ୍ତୁରୁ ଏକ ଅସମ ଖଣ୍ଡ ବାହାରି ପଡ଼ି ହାଇପିରିୟନ୍ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।&lt;ref name=&quot;Matthews1992&quot;&gt;
{{cite journal|author=R.A.J. Matthews|date=1992|title=The Darkening of Iapetus and the Origin of Hyperion|journal=[[Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society]]|volume=33|pages=253–258|bibcode=1992QJRAS..33..253M|doi=}}&lt;/ref&gt; ସେହି ପ୍ରୋଟୋ-ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ବ୍ୟାସ ଆନୁମାନିକ ୩୫୦-୧୦୦୦ କିଲୋମିଟର ହୋଇଥିବ ।&lt;ref name=&quot;Farinella1997&quot;&gt;{{cite journal|last=Farinella|first=P.|author2=Marzari, F.|author3=Matteoli, S.|date=1997|title=The Disruption of Hyperion and the Origin of Titan's Atmosphere|journal=Astronomical Journal|volume=113|issue=2|pages=2312–2316|bibcode=1997AJ....113.2312F|doi=10.1086/118441}}&lt;/ref&gt; ପ୍ରାୟ ଏକ ସହସ୍ରାଧିକ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ପ୍ରାକ୍-ହାଇପିରିୟନ୍ ଓ [[ଟାଇଟାନ୍]] ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଧକ୍କା ହୋଇଟାଇଟାନ୍‍ର ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Farinella1997&quot; /&gt;
[[ଫାଇଲ:Hyperion_in_natural_colours.jpg|ବାଆଁ|thumb|195x195_ପିକସେଲ|କ୍ୟାସିନି ମହାକାଶଯାନ ଉଠାଇଥିବା ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଏକ ଫଟୋ ଚିତ୍ର]]
{{Multiple image|direction=vertical|align=right|width=190|image1=PIA17193-SaturnMoon-Hyperion-20150531.jpg|caption1=&lt;center&gt;୩୭୦୦୦ କି.ମି. ଦୂରରୁ ହାଇପିରିୟନ୍ (୩୧-୦୫-୨୦୧୫) &lt;/center&gt;|image2=PIA17194-SaturnMoon-Hyperion-20150531.jpg|caption2=&lt;center&gt; ୩୮୦୦୦ କି.ମି. ଦୂରରୁ ହାଇପିରିୟନ୍ (୩୧-୦୫-୨୦୧୫) &lt;/center&gt;}}

=== ଗଠନ ===

ଶନିର ଅନ୍ୟ ଉପଗ୍ରହମାନଙ୍କ ପରି ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଘନତା ନିମ୍ନ । ହାଇପିରିୟନ୍ ଅଧିକାଂଶରେ ବରଫ-ପାଣି ଓ ଅଳ୍ପ ମାତ୍ରାରେ ପଥରକୁ ନେଇ ଗଠିତ । ଭୌତିକ ଗଠନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅଳ୍ପ ଘନତାରେ ପଥର ଗୋଡ଼ି ଆଦି ଜମା ହୋଇ ହାଇପିରିୟନ୍ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଶନିର ଅନ୍ୟ ଉପଗ୍ରହମାନଙ୍କ ତୁଳନାରେ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ପ୍ରକାଶାନୁପାତ (albedo) ଖୁବ୍ କମ୍ (୦.୨-୦.୩) । ଏଥିରୁ ଜଣାପଡ଼େ ଯେ ହାଇପିରିୟନ୍‍ ଉପରେ ଅଜଣା କୌଣସି କୃଷ୍ଣ ବସ୍ତୁର ଏକ ପତଳା ଆସ୍ତରଣ ରହିଛି । ଏହି ବସ୍ତୁ ଫିବି  ବା ୟାପିଟସ୍ ଉପଗ୍ରହର କୃଷ୍ଣ ବସ୍ତୁ ପରି ହୋଇପାରେ । କୃଷ୍ଣତର ଫିବି ତୁଳନାରେ ହାଇପିରିୟନ୍ ଲୋହିତ ବର୍ଣ୍ଣର ଏବଂ ୟାପିଟସ୍‍ର କୃଷ୍ଣ ବସ୍ତୁର ବର୍ଣ୍ଣର ନିକଟତର । 

ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ରନ୍ଧ୍ରାକାଶର ମାନ ପ୍ରାୟ ୦.୪୬ ।&lt;ref name=&quot;Thomas2007&quot; /&gt;

=== ଉପଗ୍ରହ ପୃଷ୍ଠ ===
[[ଫାଇଲ:Hyperion_false_color.jpg|ବାଆଁ|thumb|190x190_ପିକସେଲ|କ୍ୟାସିନିରୁ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଆଉ ଏକ ଚିତ୍ର]]
''ଭୋୟେଜର୍-୨'' ମହାକାଶଯାନ ଶନି ଗ୍ରହର ସୌର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଦେଇ ଗତି କରିଥିଲା କିନ୍ତୁ ଏହା ବହୁ ଦୂରରୁ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଚିତ୍ର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାରେ ସମର୍ଥ ହୋଇଥିଲା । ଉପଗ୍ରହ ପୃଷ୍ଠର ଗହ୍ୱର ଓ ପର୍ବତ ଚିହ୍ନିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ ହେଁ ନିକଟରୁ ଏହାର ପୃଷ୍ଠ ଦେଖିବାକୁ କିପରି ତାହା ଜଣା ପଡ଼ିନଥିଲା । ''କ୍ୟାସିନି'' ଅର୍ବିଟର୍ ପ୍ରଥମେ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଅସମ ଆକୃତି ବିଷୟରେ ସୂଚନା ଦେଇଥିଲା । ୨୦୦୫ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫ ତାରିଖରେ କ୍ୟାସିନି ହାଇପିରିୟନ୍ ନିକଟରୁ ଉଡ଼ିଯିବା ସମୟରେ ଏହାର ପ୍ରକୃତ ରୂପ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ଯୋଗାଇ ପାରିଥିଲା । 

ହାଇପିରିୟନ୍ ପୃଷ୍ଠରେ ଅନେକ ଗଭୀର ଗହ୍ୱର ରହିଛି ଓ ଏମାନଙ୍କ ଯୋଗୁଁ ଉପଗ୍ରହଟି ଏକ ବିରାଟ ସ୍ପଞ୍ଜ ପରି ଦେଖାଯାଏ । ପ୍ରତି ଗହ୍ୱରର ନିମ୍ନ ଭାଗ କୃଷ୍ଣ ବସ୍ତୁରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ । ଶନିର ଅନ୍ୟ ଉପଗ୍ରହ (ବିଶେଷ କରି ଆୟାପିଟସ୍) ପରି ଏହି ଗହ୍ୱରମାନଙ୍କରେ ଥିବା କାର୍ବନ ଓ ଉଦଜାନର ଲମ୍ବା ଶୃଙ୍ଖଳବିଶିଷ୍ଟ ଯୌଗିକ ପଦାର୍ଥ ଏହାର ଲୋହିତ ବର୍ଣ୍ଣର କାରଣ । ହାଇପିରିୟନ୍‍ ଏକ ବିଶାଳ ଉପଗ୍ରହ ହୋଇଥିବା ସତ୍ତ୍ୱେ ଏହାପ ବିଷମ ଆକାର ଓ ସ୍ପଞ୍ଜ ପରି ଗଠନ ଏହାର ନିମ୍ନ ଘନତାର କାରଣ ବୋଲି ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ କୁହନ୍ତି । ନିମ୍ନ ଘନତା ଯୋଗୁଁ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ରନ୍ଧ୍ରତା ଅଧିକ ଓ ଏହାର ପୃଷ୍ଠର ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ଦୁର୍ବଳ । ଏହି କାରଣରୁ ହାଇପିରିୟନ୍ ସହ ଅନ୍ୟ ବାହ୍ୟ ବସ୍ତୁ ଧକ୍କା ଖାଇଲେ ଏଥିରେ ଅଧିକ ଗହ୍ୱର ନ ହୋଇ ପୃଷ୍ଠରୁ କିଛି ଅଂଶ ବାହାରି ଆକାଶକୁ ଚାଲିଯାଇଥାଏ ।&lt;ref name=&quot;next2015&quot; /&gt;

୨୦୦୫ ଓ ୨୦୦୬ ମସିହାରେ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ନିକଟରୁ ଉଡ଼ିବା ବେଳେ ''କ୍ୟାସିନି ଅର୍ବିଟର୍'' ବହୁ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ଜଣା ପଡ଼ିଥିଲା ଯେ ଏହି ଉପଗ୍ରହର ଭୂଗଠନର ୪୦% ଅଂଶ ଶୂନ୍ୟ । ୨୦୦୭ ଜୁଲାଇ ମାସରେ ମତ ପ୍ରକାଶ ପାଇଲା ଯେ ନିଜର ରନ୍ଧ୍ରତା ଯୋଗୁଁ ଯୁଗ ଯୁଗ ଧରି ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଗହ୍ୱରମାନ ଅପରିବର୍ତ୍ତିତ ରହିଛନ୍ତି । ନୂତନ ବିଶ୍ଳେଷଣରୁ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଅଧିକାଂଶ ଭାଗ ବରଫ ଓ କମ୍ ଅଂଶ ଶିଳା ଥିବା ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି ।&lt;ref&gt;
{{cite web|author=|title=Key to Giant Space Sponge Revealed|url=http://www.space.com/scienceastronomy/070704_sponge_moon.html|work=[[Space.com]]|accessdate=October 26, 2007}}&lt;/ref&gt;

== ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିକ୍ରମଣ ପଥ ==
[[ଫାଇଲ:Animation_of_Hyperion_orbit_around_Saturn.gif|ବାଆଁ|thumb|ହାଇପିରିୟନ୍ ପରିକ୍ରମଣ ପଥର ଆନିମେସନ୍ ଚିତ୍ର ।&lt;br /&gt;{{legend2|RoyalBlue|ଶନି}}{{·}}{{legend2|Magenta|ହାଇପିରିୟନ୍}}{{·}}{{legend2|Cyan|ଟାଇଟାନ୍}}]]

''ଭୋୟେଜର୍-୨'' ମହାକାଶ ଯାନରୁ ମିଳିଥିବା ଚିତ୍ର ଓ ଉପଗ୍ରହ ପୃଷ୍ଠର ଫୋଟୋମେଟ୍ରିରୁ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ପରିକ୍ରମଣ ଏକ ଅସାମାନ୍ୟ ଓ ଅସମ କ୍ରମବିଶିଷ୍ଟ ବୋଲି ଜଣାପଡ଼ିଛି । ଏହାର ଅକ୍ଷ ନିରନ୍ତର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ହେଉଥାଏ ଓ ଅକ୍ଷ ଢଳି ରହି ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା କୋଣ ମଧ୍ୟ ବଦଳୁଥାଏ । ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଲ୍ୟାପୁନୋଭ୍ ସମୟର ମାନ ହେଲା ୩୦ ଦିନ ।&lt;ref&gt;{{cite journal|author=M. Tarnopolski|date=May 2015|title=Nonlinear time-series analysis of Hyperion's lightcurves|journal=Astrophysics and Space Science|volume=357|issue=2|pages=160|arxiv=1412.2423|bibcode=2015Ap&amp;SS.357..160T|doi=10.1007/s10509-015-2379-3}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|author=M. Tarnopolski|date=Feb 2017|title=Influence of a second satellite on the rotational dynamics of an oblate moon|journal=Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy|volume=127|issue=2|pages=121–138|arxiv=1607.07333|bibcode=2017CeMDA.127..121T|doi=10.1007/s10569-016-9719-7}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite journal|author=M. Tarnopolski|date=Oct 2017|title=Rotation of an oblate satellite: Chaos control|journal=Astronomy &amp; Astrophysics|volume=606|pages=A43|arxiv=1704.02015|bibcode=2017A&amp;A...606A..43T|doi=10.1051/0004-6361/201731167}}&lt;/ref&gt; ସୌର ମଣ୍ଡଳରେ ଅସମ କ୍ରମରେ ଘୁରୁଥିବା ଉପଗ୍ରହଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ [[ପ୍ଲୁଟୋ]] ଗ୍ରହର ନିକ୍ସ ଓ ହାଇଡ୍ରା ନାମକ ଦୁଇ ଉପଗ୍ରହ&lt;ref&gt;{{cite journal|author=M. R. Showalter, D. P. Hamilton|date=Jun 2015|title=Resonant interactions and chaotic rotation of Pluto's small moons|journal=Nature|volume=522|issue=7554|pages=45–49|bibcode=2015Natur.522...45S|doi=10.1038/nature14469|pmid=26040889}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2015/06/04/science/space/pluto-moons-orbits-described-in-nature-article.html|title=Astronomers Describe Chaotic Dance of Pluto's Moons|author=Kenneth Chang|date=2015-06-03|newspaper=New York Times}}&lt;/ref&gt; ଏବଂ ହାଇପିରିୟନ୍ ଅନ୍ୟତମ । ବାଇନାରି ଆଷ୍ଟ୍ରଏଡ୍ ମଧ୍ୟ ଏପରି ପରିକ୍ରମଣ ପଥ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି ।&lt;ref&gt;{{cite journal|last=Nadoushan|first=M. J.|last2=Assadian|first2=N.|date=2015|title=Widespread chaos in rotation of the secondary asteroid in a binary system|journal=Nonlinear Dynamics|volume=81|issue=4|pages=2031|bibcode=2015NonLD..81.2031J|doi=10.1007/s11071-015-2123-0}}&lt;/ref&gt; 

ଅସମ ଆକୃତି ଓ ଘୂର୍ଣ୍ଣନ ବିଶିଷ୍ଟ ହାଇପିରିୟନ୍ ନିଜେ ଏକ ବୃହଦାକାର ଉପଗ୍ରହ ଓ ଏହା ଆଉ ଏକ ବିଶାଳ ଉପଗ୍ରହ ଟାଇଟାନ୍ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଏହାର ଘୂର୍ଣ୍ଣନ ଶୈଳୀ ପ୍ରାୟତଃ ସ୍ଥାୟୀ । ଟାଇଟାନ୍ ଓ ହାଇପିରିୟନ୍ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଅର୍ବିଟାଲ୍ ରେଜୋନାନ୍ସ ଅନୁପାତ ହେଉଛି ୩:୪ । ଶନିର ଅନ୍ୟ ଉପଗ୍ରହ ପ୍ରାୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ପରିକ୍ରମଣ ପଥରେ ଘୁରୁଥିବା ବେଳେ ହାଇପିରିୟନ୍ ଏହି କେଓଟିକ୍ ବା ଅସମ କ୍ରମ ପଥରେ ଘୁରୁଥାଏ । ହାଇପିରିୟନ୍ ପୃଷ୍ଠ ଅପରିବର୍ତ୍ତିତ ରହିବା ମଧ୍ୟ ଏପରି ଅସମ କ୍ରମର କାରଣ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref&gt;
{{cite journal|last1=Wisdom|first1=J.|last2=Peale|first2=S.J.|last3=Mignard|first3=F.|date=1984|title=The chaotic rotation of Hyperion|journal=[[Icarus (journal)|Icarus]]|volume=58|issue=2|pages=137–152|bibcode=1984Icar...58..137W|citeseerx=10.1.1.394.2728|doi=10.1016/0019-1035(84)90032-0}}&lt;/ref&gt;

== ତଥ୍ୟ ସନ୍ଧାନ ଓ ଗବେଷଣା ==
[[File:Moons of Saturn - Infographic (15628203777).jpg|250px|right|ଶନିର ପ୍ରମୁଖ ଉପଗ୍ରହଗଣ]]

କ୍ୟାସିନି ଅର୍ବିଟର୍ ହାଇପିରିୟନ୍‍ ନିକଟରୁ ଏହି ଉପଗ୍ରହର ଅନେକ ଫଟୋ ଚିତ୍ର ଉଠାଇବାରେ ସଫଳ ହୋଇଛି । ୨୦୦୫ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖ ଦିନ କ୍ୟାସିନି ହାଇପିରିୟନ୍‍ଠାରୁ ୫୦୦ କିଲୋମିଟର ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱରେ ଉଡ଼ି ଏହାର ଫଟୋ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;next2015&quot; /&gt; ଏହି ଅର୍ବିଟର୍ ୨୦୧୧ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୨୫ ତାରିଖରେ ୨୫୦୦୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରତାରୁ ଓ ୨୦୧୧ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୬ ତାରିଖରେ ୫୮୦୦୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରତାରୁ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{cite web|title=Saturn's Odd Pockmarked Moon Revealed in New Photos|url=http://www.space.com/12774-saturn-moon-hyperion-cassini-flyby-photos.html|publisher=Space.com|accessdate=31 August 2011}}&lt;/ref&gt; ୨୦୧୫ ମସିହା ମଇ ୩୧ ତାରିଖରେ କ୍ୟାସିନି ଶେଷ ଥର ପାଇଁ ହାଇପିରିୟନ୍‍ର ନିକଟ ଦେଇ (ପ୍ରାୟ ୩୪୦୦୦ କିଲୋମିଟର ଦୂରରୁ) ଉଡ଼ିଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;next2015&quot;&gt;{{cite news|url=http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?feature=4606|title=Cassini Prepares for Last Up-close Look at Hyperion|date=28 May 2015|work=Jet Propulsion Laboratory|accessdate=2015-05-29}}&lt;/ref&gt;

== ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ ==

* [[ୟାପିଟସ୍ (ଉପଗ୍ରହ)]]
* [[ଟାଇଟାନ୍ (ଉପଗ୍ରହ)]]
* [[ଶନି]] ଗ୍ରହ (ସୌର ମଣ୍ଡଳ)
* [[ଓରାକଲ୍ ହାଇପିରିୟନ୍]]

== ଟୀକା ==

{{Reflist|group=lower-alpha|refs=&lt;ref name=&quot;nb semimajor&quot;&gt;
Computed from period, using the [https://archive.is/20110520031937/http://www.minorplanetcenter.org/iau/NatSats/NaturalSatellites.html IAU-MPC NSES] µ value.
&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;nb larger objects&quot;&gt;
There are about [[List of notable asteroids#Largest by diameter|ten asteroids]] and an unknown number of irregular Trans-Neptunian Objects larger than Hyperion.
&lt;/ref&gt;}}

== ଆଧାର ==

{{Reflist|colwidth=30em|refs=&lt;ref name=&quot;Observatorio ARVAL&quot;&gt;{{cite web
| author = Observatorio ARVAL
| title = Classic Satellites of the Solar System
| publisher = Observatorio ARVAL
| date = April 15, 2007
| url = http://www.oarval.org/ClasSaten.htm
| accessdate = 2011-12-17
| ref = {{sfnRef|Observatorio ARVAL}}
| archive-date = 2013-10-22
| archive-url = https://web.archive.org/web/20131022050609/http://oarval.org/ClasSaten.htm
| url-status = dead
}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Lassell 1848 Observations&quot;&gt;
{{cite journal
| last = Lassell
| first = W.
| authorlink = William Lassell
| date = 14 January 1848
| title = Observations of satellites of Saturn
| journal = [[Monthly Notices of the Royal Astronomical Society]]
| volume = 8
| issue = 3
| pages = 42–43
| url = http://adsabs.harvard.edu//full/seri/MNRAS/0008//0000042.000.html
| accessdate = 2011-12-18
| bibcode = 1848MNRAS...8...42L
| doi = 10.1093/mnras/8.3.42
| ref = harv
}}
&lt;/ref&gt;}}

== ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲିଂକ୍ ==

{{Commons category|Hyperion}}

* [http://saturn.jpl.nasa.gov/science/moons/hyperion/ ''Cassini'' mission Hyperion page] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160410083133/http://saturn.jpl.nasa.gov/science/moons/hyperion/ |date=2016-04-10 }}
* [https://solarsystem.nasa.gov/moons/saturn-moons/hyperion/in-depth/] at [http://solarsystem.nasa.gov NASA's Solar System Exploration site]
* [http://www.planetary.org/multimedia/space-images/saturn/photos-of-hyperion-with-place-names.html The Planetary Society: Hyperion]
* [http://www.nasa.gov/multimedia/imagegallery/image_feature_749.html NASA: Saturn's Hyperion, A Moon With Odd Craters]
* [http://ciclops.org/search.php?x=20&amp;y=7&amp;search=Hyperion ''Cassini'' images of Hyperion] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110813151202/http://ciclops.org/search.php?x=20&amp;y=7&amp;search=Hyperion |date=2011-08-13 }}
* [http://photojournal.jpl.nasa.gov/target/Hyperion Images of Hyperion at JPL's Planetary Photojournal]
* [http://planetarynames.wr.usgs.gov/Page/HYPERION/target Hyperion nomenclature] from the [http://planetarynames.wr.usgs.gov USGS planetary nomenclature page]

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଶନିର ପ୍ରାକୃତିକ ଉପଗ୍ରହ‌]]</text>
      <sha1>mmnhg744ujj4ig7evgx8bbsp1oe9qh2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ରିଆ (ଉପଗ୍ରହ)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>72311</id>
    <revision>
      <id>555937</id>
      <parentid>511125</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T22:59:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>28148</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>555937</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="39434" sha1="s54ormlmo86cxk1tn4no3ude644u4l3" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Rhea (moon)}}
{{Infobox planet
| name               = ରିଆ
| alt_names          = ଶନି ୫ (Saturn V)
| adjectives         = ରିଆନ୍
| image              = [[File:PIA07763 Rhea full globe5.jpg|250px]]
| caption            = [[ଶନି]] ଗ୍ରହର ଉପଗ୍ରହ ରିଆ
| discoverer         = ଜିଓଭାନି ଡୋମେନିକୋ କ୍ୟାସିନି&lt;ref name=space.com.Rhea/&gt;
| discovered         = ୧୬୭୨ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୨୩&lt;ref name=space.com.Rhea&gt;[http://www.space.com/20577-rhea-saturn-s-dirty-snowball-moon.html Rhea: Saturn's dirty snowball moon]&lt;/ref&gt;
| orbit_ref          = &lt;ref name=&quot;NSES&quot; /&gt;
| semimajor          = ୫୨୭୧୦୮ କି.ମି.
| eccentricity       = ୦.୦୦୧୨୫୮୩
| period             = ୪.୫୧୮୨୧୨ ଦିନ
| avg_speed          = ୮.୪୮ କି.ମି. ପ୍ରତି ସେକେଣ୍ଡ୍
| inclination        = ୦.୩୪୫° (ଶନିର ବିଷୁବ ରେଖା ପ୍ରତି)
| satellite_of       = [[ଶନି]]
| mean_diameter        = ୧୫୨୭.୬ ± ୨.୦ କି.ମି.&lt;ref name=&quot;Roatsch et al. 2009&quot; /&gt;
| dimensions         = ୧୫୩୨.୪ × ୧୫୨୫.୬ × ୧୫୨୪.୪ ଘନ କିଲୋମିଟର &lt;ref name=&quot;Roatsch et al. 2009&quot; /&gt;
| surface_area       = ୭୩୩୭୦୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର
| mass               = (୨.୩୦୬୫୧୮ ± ୦.୦୦୦୩୫୩) × ୧୦&lt;sup&gt;୨୧&lt;/sup&gt; କିଲୋଗ୍ରାମ&lt;ref name=&quot;Jacobson Antreasian et al. 2006&quot; /&gt; (~ [[ପୃଥିବୀ]] ବସ୍ତୁତ୍ୱର ୩.୯ × ୧୦&lt;sup&gt;-୪&lt;/sup&gt; ଗୁଣ)
| density            = ୧.୨୩୬ ± ୦.୦୦୫ ଗ୍ରାମ୍/ସେ.ମି.&lt;sup&gt;୩&lt;/sup&gt;&lt;ref name=&quot;Roatsch et al. 2009&quot; /&gt;
| surface_grav       = ୦.୨୬୪ ମି. /ସେକେଣ୍ଡ&lt;sup&gt;୨&lt;/sup&gt;
| moment_of_inertia_factor = ୦.୩୯୧୧ ± ୦.୦୦୪୫&lt;ref name=&quot;Anderson2007&quot;&gt;{{cite journal |last1= Anderson|first1=J. D.|last2= Schubert|first2= G.|title= Saturn's satellite Rhea is a homogeneous mix of rock and ice|journal= Geophysical Research Letters |volume= 34|issue= 2|pages=L02202|year= 2007|doi= 10.1029/2006GL028100|bibcode= 2007GeoRL..34.2202A}}&lt;/ref&gt; (estimate)
| escape_velocity    = ୦.୬୩୫ କି.ମି. ପ୍ରତି ସେକେଣ୍ଡ୍
| rotation           = ୪.୫୧୮୨୧୨ ଦିନ
| axial_tilt         = ଶୂନ
| albedo             = ୦.୯୪୯ ± ୦.୦୦୩ &lt;ref name=&quot;Verbiscer et al. 2007&quot; /&gt;
| magnitude          = ୧୦ &lt;ref name=&quot;Observatorio ARVAL&quot; /&gt;
| temp_name1         = କେଲ୍‍ଭିନ୍ 
| min_temp_1         = ୫୩ କେଲ୍‍ଭିନ୍
| mean_temp_1        =
| max_temp_1         = ୯୯ କେଲ୍‍ଭିନ୍
}}

'''ରିଆ''' (ଇଂରାଜୀରେ '''Rhea''') [[ଶନି]] ଗ୍ରହର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ପ୍ରାକୃତିକ ଉପଗ୍ରହ ଏବଂ ବ୍ୟାସର ମାପ ଅନୁସାରେ ଆମ ସୌର ମଣ୍ଡଳର ନବମ ସର୍ବବୃହତ୍ ଚନ୍ଦ୍ର (ପ୍ରାକୃତିକ ଉପଗ୍ରହ) । ସୌର ମଣ୍ଡଳରେ ଯେଉଁ ସବୁ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗ୍ରହ ଉପଗ୍ରହମାନଙ୍କ ମାପ ନିଆଯାଇପାରିଛି ଓ ସେମାନଙ୍କ ଆକାର ଗୋଲକ ପରି ବୋଲି ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରିଆ ଦ୍ୱିତୀୟ କ୍ଷୁଦ୍ରତମ (ବାମନ ଗ୍ରହ “ସିରିଜ୍ (Ceres)” ପ୍ରଥମ) ।&lt;ref&gt;{{Cite web |url=http://www.ciclops.org/media/sp/2011/6794_16344_0.pdf |title=ଆର୍କାଇଭ୍ କପି | |access-date=2020-01-04 |archive-date=2018-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181223003125/http://www.ciclops.org/media/sp/2011/6794_16344_0.pdf |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://www.planetary.org/blogs/emily-lakdawalla/2015/dps15-1112-ceres.html |title=DPS 2015: First reconnaissance of Ceres by Dawn |author=Emily Lakdawalla |date=12 November 2015 |publisher=The Planetary Society |access-date=21 February 2018}}&lt;/ref&gt;  ୧୬୭୨ ମସିହାରେ ଜିଓଭାନି ଡୋମେନିକୋ କ୍ୟାସିନି ରିଆ ଉପଗ୍ରହର ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ।

== ଆବିଷ୍କାର ==
[[File:Giovanni Cassini.jpg|thumb|left|upright=0.6|ରିଆର ଆବିଷ୍କାରକ ଜିଓଭାନି ଡୋମେନିକୋ କ୍ୟାସିନି (୧୬୭୨)]]
୧୬୭୨ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୨୩ ତାରିଖରେ ଜିଓଭାନି ଡୋମେନିକୋ କ୍ୟାସିନି ରିଆର ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ ।&lt;ref name=space.com.Rhea/&gt; କ୍ୟାସିନି ଆବିଷ୍କାର କରିଥିବା ଶନିର ଉପଗ୍ରହମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରିଆ ଦ୍ୱିତୀୟ ଉପଗ୍ରହ ଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ଆବିଷ୍କାର ପୂର୍ବରୁ ଶନିର ଆଉ ଦୁଇଟି ଉପଗ୍ରହ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇ ସାରିଥିଲେ ।&lt;ref name=space.com.Rhea/&gt;

==ନାମକରଣ==
ଗ୍ରୀକ୍ ପୌରାଣିକ କଥାରେ ସମସ୍ତ ଦେବତାଙ୍କ ମାତା ରୂପେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଦେବୀ ରିଆଙ୍କ ନାମାନୁସାରେ ଏହି ଉପଗ୍ରହର ନାମ ରଖାଯାଇଥିଲା । ଏହି ଉପଗ୍ରହକୁ '''ଶନି ୫''' (ଇଂରାଜୀରେ '''Saturn V''') ବୋଲି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଇଥାଏ । ଶନିର ପୃଷ୍ଠରୁ ଆକାଶକୁ ଗଲେ ପ୍ରଥମେ ମିମାସ୍, ଏନସେଲାଡସ୍, ଟିଥାୟସ୍ ଓ ଡାୟୋନ୍ ଉପଗ୍ରହଙ୍କୁ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ପରେ ପଞ୍ଚମ ଉପଗ୍ରହ ହେଉଛି ରିଆ ।

ନିଜ ରାଜା ଲୁଇ (ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶ)ଙ୍କ ସମ୍ମାନରେ କ୍ୟାସିନି ଆବିଷ୍କାର କରିଥିବା ଶନିର ଚାରିଟି ଉପଗ୍ରହଙ୍କୁ (ଟିଥାୟସ୍, ଡାୟୋନ୍, ରିଆ ଓ ୟାପିଟସ୍) ସେ ''ସିଡେରା ଲୋଡୋଇସ୍ୟା (Sidera Lodoicea)'' ବୋଲି ଡାକୁଥିଲେ ।&lt;ref name=space.com.Rhea/&gt;  ମହାକାଶ ବିଜ୍ଞାନୀମାନେ ଟାଇଟାନ୍‍କୁ ''ଶନି ୧'' ଓ କ୍ରମରେ କ୍ୟାସିନିଙ୍କ ଚାରି ଉପଗ୍ରହକୁ ନାମିତ କରି ରିଆକୁ ''ଶନି ୫'' ବୋଲି କହୁଥିଲେ ।&lt;ref name=space.com.Rhea/&gt;  ୧୭୮୯ ମସିହାରେ ମିମାସ୍ ଓ ଏନ୍ସେଲାଡସ୍ ଏବଂ ୧୮୪୮ରେ [[ହାଇପିରିୟନ୍ (ଉପଗ୍ରହ)|ହାଇପିରିୟନ୍]] ଆବିଷ୍କୃତ ହେବା ପରେ ଉପଗ୍ରହଙ୍କ ନାମକରଣ ପ୍ରଥମେ ''ଶନି ୭'' ଓ ପରେ ''ଶନି ୮'' ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବଢ଼ାଗଲା । 

୧୮୪୭ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିଆର ନାମ ରଖାଯାଇନଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ୱିଲିୟମ୍ ହର୍ଶେଲ୍‍ଙ୍କ ପୁତ୍ର ଓ ୟୁରେନସ୍ ଗ୍ରହର ଆବିଷ୍କାରକ ଜନ୍ ହର୍ଶେଲ୍ ଶନିର ଦୁଇ ଉପଗ୍ରହ ମିମାସ୍ ଓ ଏନ୍ସେଲାଡସ୍‍ର ଆବିଷ୍କାର କରିଥିଲେ । ଜନ୍ ''କେପ୍ ଅଫ୍ ଗୁଡ୍ ହୋପରେ କରାଯାଇଥିବା ମହାକାଶ ବୈଜ୍ଞାନିକ ନିରୀକ୍ଷଣର ପରିଣାମ (Results of Astronomical Observations made at the Cape of Good Hope)'' ଲେଖାରେ ଗ୍ରୀକ୍ ଦେବ କ୍ରୋନୋସ୍‍ଙ୍କ ଟାଇଟାନ୍ ଭାଇଭଉଣୀମାନଙ୍କ ନାମାନୁସାରେ ଉପଗ୍ରହମାନଙ୍କୁ ନାମିତ କରିବାର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;Lassell1848&quot; /&gt;&lt;ref name=space.com.Rhea/&gt;

== ଭୌତିକ ପ୍ରକୃତି ==

=== ଆକାର, ବସ୍ତୁତ୍ୱ ଓ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଗଠନ ===
[[File:Rhea, Earth &amp; Moon size comparison.jpg|right|thumb|250x250px|[[ପୃଥିବୀ]] (ଡାହାଣ), [[ଜହ୍ନ|ଚନ୍ଦ୍ର]] (ବାମ ଉପର) ଓ ରିଆ (ବାମ ତଳ) ପ୍ରଭୃତିଙ୍କ ଆକାରର ତୁଳନା]]
[[File:PIA18310-SaturnMoon-Rhea-20150210.jpg|thumb|right|250px|ରିଆ ଉପଗ୍ରହର ଭୂମିପୃଷ୍ଠ]]
[[File:Rhea at approximately 2,348 miles (3,778 kilometers) away.jpg|thumb|right|200px|ନିକଟରୁ ରିଆର ପୃଷ୍ଠ]]
{{Annotated image 
|image        = Color map of Rhea PIA18438 Nov. 2014.jpg
|image-width  = 600  
|width=600
| height      = 305 &lt;!-- to crop the lower part of the image --&gt;
| float       = center 
| annotations = &lt;!-- this parameter must be there, empty or not! --&gt;
| caption = &lt;center&gt;ପରିକ୍ରମଣ ବେଳେ ଆଗୁଆ ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧ ଡାହାଣ ପଟକୁ ରହିଛି&lt;/center&gt;}}
{{Annotated image 
| image       = Color Rhea polar maps PIA18438 Nov. 2014.jpg
| image-width = 600
| height      = 275 &lt;!-- to crop the lower part of the image --&gt;
| float       = center 
| annotations = &lt;!-- this parameter must be there, empty or not! --&gt;
| caption     = &lt;center&gt;ରିଆର ଉତ୍ତର ଓ ଦକ୍ଷିଣ ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧର ଫଟୋ ଚିତ୍ର&lt;/center&gt;
}}
{{Annotated image 
| image       = PIA18438-SaturnMoon-Rhea-20141104-fig2.jpg
| image-width = 600
| height      = 275 &lt;!-- to crop the lower part of the image --&gt;
| float       = center 
| annotations = &lt;!-- this parameter must be there, empty or not! --&gt;
| caption     = &lt;center&gt;ପରିକ୍ରମଣ ସମୟରେ ଆଗୁଆ ଓ ପଛୁଆ ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧର ଚିତ୍ର&lt;/center&gt;}}
ବରଫମୟ ଉପଗ୍ରହ ରିଆର ଘନତା ୧.୨୩୬ ଗ୍ରାମ୍/(ସେ.ମି.)&lt;sup&gt;୩&lt;/sup&gt; । ରିଆର ପ୍ରାୟ ୨୫% ଭାଗ ୩.୨୫ ଗ୍ରାମ୍/(ସେ.ମି.)&lt;sup&gt;୩&lt;/sup&gt; ଘନତାବିଶିଷ୍ଟ ଶିଳା ଏବଂ ପ୍ରାୟ ୭୫% ଭାଗ ୦.୯୩ ଗ୍ରାମ୍/(ସେ.ମି.)&lt;sup&gt;୩&lt;/sup&gt; ଘନତାବିଶିଷ୍ଟ ବରଫ-ପାଣିଦ୍ୱାରା ଗଠିତ । ଆମ ସୌର ମଣ୍ଡଳରେ ରିଆ ଆକାର ଦୃଷ୍ଟିରୁ ନବମ ବୃହତ୍ତମ ଓ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଦଶମ ବୃହତ୍ତମ ଉପଗ୍ରହ ।&lt;ref group=&quot;lower-alpha&quot;&gt; ପୃଥିବୀର ଚନ୍ଦ୍ର, ଚାରୋଟି ଗାଲିଲୀୟ ଉପଗ୍ରହ, ଟାଇଟାନ୍, ଟ୍ରାଇଟନ୍, ଟାଇଟାନିଆ ଏବଂ ଓବେରୋନ୍ ଆଦି ଉପଗ୍ରହଙ୍କ ବସ୍ତୁତ୍ୱ ରିଆର ବସ୍ତୁତ୍ୱଠାରୁ ଅଧିକ । ୟୁରେନସ ଗ୍ରହର ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଉପଗ୍ରହ ଓବେରୋନ୍‍ର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧ ରିଆର ବ୍ୟାସାର୍ଦ୍ଧଠାରୁ ~୦.୪% କ୍ଷୁଦ୍ରତର ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଏହାର ସାନ୍ଦ୍ରତା ରିଆର ସାନ୍ଦ୍ରତାଠାରୁ ~୨୬% ଅଧିକ । [http://ssd.jpl.nasa.gov/?sat_phys_par JPLSSD.] ଦେଖନ୍ତୁ&lt;/ref&gt;

''କ୍ୟାସିନି-ହାଇଜେନ୍ସ'' ଅଭିଯାନ ପୂର୍ବରୁ ରିଆର ଅଭ୍ୟନ୍ତର ଶିଳାରେ ଗଠିତ ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଉଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;Anderson2003&quot; /&gt;  କିନ୍ତୁ ୨୦୦୫ ମସିହାରେ କ୍ୟାସିନି ଅର୍ବିଟର୍ ରିଆକୁ ନିକଟରୁ ଅତିକ୍ରମ କରିବା ସମୟରେ ଏହି ପୂର୍ବ ଅନୁମାନ ଭୁଲ ବୋଲି ପ୍ରତୀତ ହେଲା । ୨୦୦୭ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶିତ ଏକ ଲେଖାରେ ରିଆ ଆକ୍ଷିକ ଜଡ଼ତ୍ୱାବର୍ତ୍ତତାର (moment of inertia coefficient) ମାନ ୦.୪ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥିଲା ।{{refn | group = lower-alpha |More precisely, 0.3911&amp;nbsp;±&amp;nbsp;0.0045&amp;nbsp;kg·m².&lt;ref name=&quot;Anderson_2007&quot; /&gt; }}&lt;ref name=&quot;Anderson_2007&quot; /&gt; ଏଥିରୁ ରିଆର କୋର୍ ବା କେନ୍ଦ୍ରରେ ବରଫ ଚାପରେ ରହିଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଲା । ରିଆର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଶିଳା ଥିଲେ ଏହାର ମାନ ୦.୩୪ ହୋଇଥାନ୍ତା ।&lt;ref name=&quot;Anderson2003&quot; /&gt; ସେହି ବର୍ଷ ପ୍ରକାଶିତ ଅନ୍ୟ ଏକ ଲେଖରେ ଏହି ମାନ ୦.୩୭ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥିଲା ।{{refn | group = lower-alpha | More precisely, 0.3721&amp;nbsp;±&amp;nbsp;0.0036&amp;nbsp;kg·m².&lt;ref name=&quot;Iess2007&quot; /&gt; }} ବର୍ଷେ ପରେ ରିଆର ହାଇଡ୍ରୋଷ୍ଟାଟିକ୍ ସନ୍ତୁଳନ ନଥିବା ଓ କେବଳ ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଭିତ୍ତିକ ତଥ୍ୟକୁ ଆଧାର କରି ଏହାର ଜଡ଼ତ୍ୱାବର୍ତ୍ତ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବା ଠିକ୍ ନୁହଁ ବୋଲି ଆଉ ଏକ ଲେଖା ଦାବୀ କରିଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;MacKenzie2008&quot; /&gt; ରିଆର ଅତି ନିକଟରୁ କ୍ୟାସିନିଦ୍ୱାରା ସଂଗୃହୀତ ତଥ୍ୟକୁ ଭିତ୍ତି କରି ୨୦୦୮ରେ ପୁଣି ବିଶ୍ଳେଷଣ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାର ହାଇଡ୍ରୋଷ୍ଟାଟିକ୍ ସନ୍ତୁଳନ ଥିବା ତଥା ଜଡ଼ତ୍ୱାବର୍ତ୍ତତାର ମାନ ୦.୪ ଥିବା ଜଣେ ବୈଜ୍ଞାନିକ ପ୍ରକାଶ କଲେ ।&lt;ref name=&quot;Anderson2008&quot; /&gt;

ରିଆର ହାଇଡ୍ରୋଷ୍ଟାଟିକ୍ ସନ୍ତୁଳନ ଏହାର ଆକାରର କାରଣ ।&lt;ref name=&quot;Thomas2007&quot; /&gt; ରିଆର କିଛି ମଡେଲ୍ ଏହାର ଅଭ୍ୟନ୍ତରରେ ଏକ ସାଗର ରହିଥିବାର ସୂଚନା ଦିଅନ୍ତି ଯାହା ରେଡ଼ିଓଆକ୍ଟିଭ୍ ଅବକ୍ଷୟରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ତାପ ବଳରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ ।&lt;ref&gt;{{cite journal| doi = 10.1016/j.icarus.2006.06.005| last1 = Hussmann| first1 = Hauke| last2 = Sohl| first2 = Frank| last3 = Spohn| first3 = Tilman| date = November 2006| title = Subsurface oceans and deep interiors of medium-sized outer planet satellites and large trans-neptunian objects| journal = [[Icarus (journal)|Icarus]]| volume = 185| issue = 1| pages = 258–273| url = https://www.researchgate.net/publication/225019299| bibcode = 2006Icar..185..258H| ref = {{sfnRef|Hussmann Sohl et al.|2006}}}}&lt;/ref&gt;

=== ଉପଗ୍ରହର ପୃଷ୍ଠ ===
ରିଆର ପୃଷ୍ଠ, ଆବର୍ତ୍ତନ ବେଳର ଆଗୁଆ-ପଛୁଆ ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧ ପ୍ରଭୃତିର ଡାୟୋନ୍ ଉପଗ୍ରହ ସହିତ ସାମଞ୍ଜସ୍ୟ ରହିଛି । ଉଭୟ ଉପଗ୍ରହର ଗଠନ ଓ ଇତିହାସ ମଧ୍ୟ ଏକା ପ୍ରକାରର ବୋଲି ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ସୂର୍ଯ୍ୟାଲୋକ ପଡ଼ୁଥିବା ବେଳେ ରିଆର ତାପମାତ୍ରା ୯୯ କେଲ୍‍ଭିନ୍ (−୧୭୪° ସେଲ୍‍ସିୟସ୍) ଓ ଅନ୍ଧାର ସମୟରେ ରିଆର ତାପମାତ୍ରା ୭୩ କେଲ୍‍ଭିନ୍ (−୨୦୦° ସେଲ୍‍ସିୟସ୍)ରୁ ୫୩ କେଲ୍‍ଭିନ୍ (−୨୨୦° ସେଲ୍‍ସିୟସ୍) ହୋଇଥାଏ ।

ରିଆର ଭୂମିପୃଷ୍ଠ ଗହ୍ୱରପୂର୍ଣ୍ଣ&lt;ref name=&quot;MooreSchenk_2004&quot; /&gt; ଏବଂ ସ୍ଥାନେ ସ୍ଥାନେ ଡାୟୋନ୍ ଉପଗ୍ରହ ପରି ବଡ଼ କିୟାସ୍ମାଟା ବା ଉଚ୍ଚ ବରଫ ଶିଖର ସବୁ ରହିଛି ।&lt;ref name=&quot;Wagner2008&quot; /&gt; ରିଆର ବିଷୁବ ରେଖା ଉପରେ କିଛି ପଦାର୍ଥ ଜମା ହୋଇଥିବା ଦେଖାଯାଏ ଯାହା ଏହାର ଘୂର୍ଣ୍ଣାୟମାନ ବଳୟରୁ ଜମା ହୋଇଥିବ ।&lt;ref name=&quot;Schenk2009&quot; /&gt;

==ସୃଷ୍ଟି==
ଆମ ସୌର ମଣ୍ଡଳର ଗ୍ରହଙ୍କ ପରି ପରି ଶନିର ଉପଗ୍ରହଗୁଡ଼ିକ ଏକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ବଳୟରୁ (Accretion disc) ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ବୃହଦାକାର ଗ୍ରହମାନଙ୍କ ଯୁବାବସ୍ଥାରେ ସେମାନଙ୍କ ଚାରିପଟେ ରହିଥିବା ବଳୟର ବସ୍ତୁମାନ ସଂଗଠିତ ହୋଇ ସେମାନଙ୍କ ଚନ୍ଦ୍ର ବା ଉପଗ୍ରହମାନଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଟାଇଟାନ୍‍ର ସୃଷ୍ଟି ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରକାଶିତ ମଡେଲ୍‍ରୁ ରିଆ ଓ ୟାପିଟସ୍ ପରି ଉପଗ୍ରହଙ୍କ ସୃଷ୍ଟି ବିଷୟରେ ଏକ ନୂତନ ଅନୁମାନ କରାଯାଇଛି । ଏହି ମଡେଲ୍ ଅନୁସାରେ ପୂର୍ବରୁ ରହିଥିବା ଶନିର ଉପଗ୍ରହମାନଙ୍କ ଧକ୍କା ଯୋଗୁଁ ଟାଇଟାନ୍ ସୃଷ୍ଟ ହୋଇଛି ଏବଂ ଏହି ଧକ୍କାରେ ଅନ୍ୟ ଅବଶେଷଗୁଡ଼ିକ ହେଲେ ରିଆ ଓ ୟାପିଟସ୍ ପରି ଉପଗ୍ରହ ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=Giant impact scenario may explain the unusual moons of Saturn |work=Space Daily |date=2012 |url=http://www.spacedaily.com/reports/Giant_impact_scenario_may_explain_the_unusual_moons_of_Saturn_999.html |accessdate=2012-10-19 }}&lt;/ref&gt;

== ବାହ୍ୟମଣ୍ଡଳ ==
୨୦୧୦ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୨୭ ତାରିଖରେ ନାସା (NASA) ରିଆ ଚାରିପଟେ ଏକ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ବା ବାହ୍ୟମଣ୍ଡଳ ଆବିଷ୍କୃତ ହେବା ବିଷୟର ଘୋଷଣା କରିଥିଲା । ଏଥିରେ ଅମ୍ଳଜାନ ଓ ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ଗ୍ୟାସ ପ୍ରାୟ ୫:୨ ଅନୁପାତରେ ରହିଛି । ସ୍ଥାନୀୟ ତାପମାତ୍ରା  ଅନୁସାରେ ବାହ୍ୟମଣ୍ଡଳର ପୃଷ୍ଠରେ ପ୍ରତି ଘନ ସେଣ୍ଟିମିଟରରେ ୧୦&lt;sup&gt;୫&lt;/sup&gt;ରୁ ନେଇ ୧୦&lt;sup&gt;୬&lt;/sup&gt;ଟି ଅଣୁ ରହିଥିବା ଜଣା ପଡ଼ିଥିଲା । ଶନିର ଚୁମ୍ବକୀୟ ଗୋଲକରୁ ଆସୁଥିବା ଆୟନ୍‍ମାନେ ରିଆ ପୃଷ୍ଠର ବରଫ-ପାଣିରେ ରେଡ଼ିଓଲିସିସ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସଂଘଟିତ କରାଉଥିବାରୁ ରିଆର ବାହ୍ୟ ମଣ୍ଡଳର ଅମ୍ଳଜାନ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଅଙ୍ଗାରକାମ୍ଳ ସୃଷ୍ଟି ହେବାର କାରଣ ଅସ୍ପଷ୍ଟ, ତଥାପି ବରଫରେ ଥିବା ଜୈବ ପଦାର୍ଥର ଅକ୍ସିଡେସନ୍ ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ କିମ୍ବା ରିଆର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଗ୍ୟାସ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇ ଏହା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;atmosphere&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Teolis2010&quot; /&gt;

== ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବଳୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ==
ରିଆ ଉପଗ୍ରହର ଚତୁଃପାର୍ଶ୍ୱରେ ଏକ ବଳୟ ରହିଥିବାର ସମ୍ଭାବନା ବିଷୟରେ ୨୦୦୮ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୬ ତାରିଖରେ ନାସା (NASA) ଘୋଷଣା କରିଥିଲା । ବଳୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଥିବାର ଏହା ପ୍ରଥମ ଉପଗ୍ରହ ହୋଇପାରେ । କ୍ୟାସିନି ରିଆ ନିକଟରୁ ଯାଉଥିବା ସମୟରେ ଶନିର ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଥିବା ଇଲେକ୍‍ଟ୍ରନର ପ୍ରବାହରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେବା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରିଥିଲା ଓ ଏଥିରୁ ଅନୁମାନ କରାଯାଉଛି ଯେ ଏହା ରିଆ ଚାରିପଟେ ଥିବା ବଳୟ ଯୋଗୁଁ ହୋଇଥାଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;rings&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;Jones2008&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;LakdawallaE&quot; /&gt;  ଧୂଳି ଓ ଅନ୍ୟ କଣିକା ରିଆର ହିଲ୍ ବଳୟ (Hill sphere) ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିକ୍ଷିପ୍ତ ରହିଥିବାର ଉପଗ୍ରହ ନିକଟରେ ଅଧିକ ଘନତା ବିଶିଷ୍ଟ ୩ଟି ପତଳା ବଳୟ ରହିଥିବାର ଅନୁମାନ କରାଯାଏ । ରିଆର ବିଷୁବ ରେଖା ଉପରେ ଅତିବାଇଗଣୀ ରଶ୍ମୀର ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ବିନ୍ଦୁ ଦେଖାଯିବା ବଳୟରେ ବୁଲୁଥିବା ବସ୍ତୁମାନଙ୍କ ଧକ୍କାରୁ ସୃଷ୍ଟ ବୋଲି ଏହି ଧାରଣା ଦୃଢ଼ୀଭୂତ ହୋଇଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;Lakdawalla2&quot; /&gt; କିନ୍ତୁ ବିଭିନ୍ନ କୋଣରୁ ରିଆକୁ ଦେଖିଥିବା କ୍ୟାସିନି ଅର୍ବିଟର୍ ରିଆ ଚାରିପଟେ କୌଣସି ବଳୟ ବା ବଳୟ ବସ୍ତୁର ଧକ୍କା ପ୍ରଭୃତିର ପ୍ରମାଣ ପାଇନଥିଲା । ତେଣୁ ଏହି ଅତିବାଇଗଣୀ ଉଜ୍ଜ୍ୱଳ ବିନ୍ଦୁର ଅନ୍ୟ କୌଣସି କାରଣ ରହିଥାଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;Tiscareno2010&quot; /&gt;&lt;ref name=&quot;norings&quot; /&gt;

== ତଥ୍ୟ ଅନୁସନ୍ଧାନ ଓ ଗବେଷଣା ==
୧୯୮୦ ଏବଂ ୧୯୮୧ ମସିହାରେ ଭୋୟେଜର୍ ୧ ଓ ୨ ଅଭିଯାନ ସମୟରେ ରିଆ ଉପଗ୍ରହର ପ୍ରଥମ ଚିତ୍ରମାନ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିଲା । 

ପରେ କ୍ୟାସିନି ଅର୍ବିଟର୍ ପାଞ୍ଚ ଥର ରିଆ ନିକଟ ଦେଇ ଗତି କରିଥିଲା । ୨୦୦୫ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖରେ ୫୦୦ କିଲୋମିଟର, ୨୦୦୭ ମସିହା ଅଗଷ୍ଟ ୩୦ ତାରିଖରେ ୫୭୫୦ କିଲୋମିଟର, ୨୦୧୦ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୨ ତାରିଖରେ ୧୦୦ କିଲୋମିଟର, ୨୦୧୧ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୧୧ ତାରିଖରେ ୬୯ କିଲୋମିଟର&lt;ref name=&quot;CookJ2011&quot; /&gt; ଏବଂ ୨୦୧୩ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୯ ତାରିଖରେ ୯୯୨ କିଲୋମିଟର ଦୂରରୁ ଶେଷ ଥର କ୍ୟାସିନି ଅର୍ବିଟର୍ ରିଆକୁ ନିକଟରୁ ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;LastFlybyRhea&quot; /&gt; ଏହି ସମୟରେ କ୍ୟାସିନି ରିଆର ଅନେକ ଚିତ୍ର ଉତ୍ତୋଳନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲା ।

== ଚିତ୍ର ଗ୍ୟାଲେରି ==
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;130&quot;&gt;
File:Rhean rings PIA10246 Full res.jpg|ରିଆ ବଳୟର ଏକ କାଳ୍ପନିକ ଚିତ୍ର
File:Rhea true color.jpg|କ୍ୟାସିନିରୁ ରିଆର ଏହି ଚିତ୍ରରେ ବିଶାଳ ଗହ୍ୱର ପୋୱେହିୱେହି (ଡାହାଣ ମଝି), ଗହ୍ୱର ୱାକୋଣ୍ଡା
File:Rhea ice cliffs.jpg|ୱିସ୍ପି ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧର ବରଫାବୃତ ଶିଖର ଓ ରିଆର ବିଭିନ୍ନ ମୁଖ୍ୟ ଗହ୍ୱର
File:PIA08148 (Rhea-Splat).jpg|ରିଆର ଆଗ ଗୋଲାର୍ଦ୍ଧ ଏବଂ ସେଥିରେ ଇଂକଟୋମି ଗହ୍ୱର
File:PIA19057-SaturnMoon-Rhea-20150209.jpg|କ୍ୟାସିନିରୁ ରିଆର ଫଟୋ ଚିତ୍ର (୨୦୧୫ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୯)
File:PIA18316-SaturnMoon-Rhea-Cassini-20150210.jpg|ରିଆର ଦିଗବଳୟର ଫଟୋ ଚିତ୍ର (୨୦୧୫ ମସିହା ଫେବୃଆରୀ ୧୦)
&lt;/gallery&gt;

== ଆହୁରି ଦେଖନ୍ତୁ ==

* [[ଶନି]]
* [[ହାଇପିରିୟନ୍ (ଉପଗ୍ରହ)]]
* [[ଟାଇଟାନ୍ (ଉପଗ୍ରହ)]]
* [[ୟାପିଟସ୍ (ଉପଗ୍ରହ)]]

== ଟୀକା ==
{{Reflist
| colwidth = 30em
| group = lower-alpha
}}

== ଆଧାର ==
{{Reflist
| colwidth = 30em
| refs =

&lt;ref name=&quot;NSES&quot;&gt;
[http://www.minorplanetcenter.org/iau/NatSats/NaturalSatellites.html Natural Satellites Ephemeris Service] ''Minor Planet Center''
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Roatsch et al. 2009&quot;&gt;
{{cite book| doi = 10.1007/978-1-4020-9217-6_24| last1 = Roatsch| first1 = T.| last2 = Jaumann| first2 = R.| last3 = Stephan| first3 = K.| last4 = Thomas| first4 = P. C.| year = 2009| chapter = Cartographic Mapping of the Icy Satellites Using ISS and VIMS Data| title = Saturn from Cassini-Huygens| pages = 763–781| isbn = 978-1-4020-9216-9| pmid = | pmc = | ref = {{sfnRef|Roatsch Jaumann et al.|2009}}}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Jacobson Antreasian et al. 2006&quot;&gt;
{{cite journal| doi=10.1086/508812| last1=Jacobson | first1=R. A.| last2=Antreasian | first2=P. G.| last3=Bordi | first3=J. J.| last4=Criddle | first4=K. E.| last5=Ionasescu | first5=R.| last6=Jones | first6=J. B.| last7=Mackenzie | first7=R. A.| last8=Meek | first8=M. C.| last9=Parcher | first9=D.| first10=F. J. | last10=Pelletier| first11=W. M. | last11=Owen Jr.| first12=D. C. | last12=Roth| first13=I. M. | last13=Roundhill| first14=J. R. | last14=Stauch| date=December 2006| title=The Gravity Field of the Saturnian System from Satellite Observations and Spacecraft Tracking Data| journal=The Astronomical Journal| volume=132 | issue=6 | pages=2520–2526| bibcode=2006AJ....132.2520J| ref={{sfnRef|Jacobson Antreasian et al.|2006}}}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Verbiscer et al. 2007&quot;&gt;
{{cite journal| doi = 10.1126/science.1134681| last1 = Verbiscer| first1 = A.| last2 = French| first2 = R.| last3 = Showalter| first3 = M.| last4 = Helfenstein| first4 = P.| title = Enceladus: Cosmic Graffiti Artist Caught in the Act| journal = Science| volume = 315| issue = 5813| page = 815| date = 9 February 2007| pmid = 17289992| bibcode = 2007Sci...315..815V| ref = {{sfnRef|Verbiscer French et al.|2007}}}} (supporting online material, table S1)
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Observatorio ARVAL&quot;&gt;{{cite web
| author = Observatorio ARVAL
| title = Classic Satellites of the Solar System
| publisher = Observatorio ARVAL
| date = April 15, 2007
| url = http://www.oarval.org/ClasSaten.htm
| accessdate = 2011-12-17
| ref = {{sfnRef|Observatorio ARVAL}}
| archive-date = 2013-10-22
| archive-url = https://web.archive.org/web/20131022050609/http://oarval.org/ClasSaten.htm
| url-status = dead
}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Lassell1848&quot;&gt;
As reported by [[William Lassell]], [http://adsabs.harvard.edu//full/seri/MNRAS/0008//0000042.000.html Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Vol. 8, No. 3, pp. 42–43] (January 14, 1848)
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Anderson2003&quot;&gt;
{{cite journal
| doi = 10.1016/S0031-9201(03)00035-9
| last1 = Anderson
| first1 = J. D.
| last2 = Rappaport
| first2 = N. J.
| last3 = Giampieri
| first3 = G.
| display-authors = 3
| last4 = Schubert
| first4 = Gerald
| last5 = Moore
| first5 = William B.
| date = 2003
| title = Gravity field and interior structure of Rhea
| journal = [[Physics of the Earth and Planetary Interiors]]
| volume = 136
| issue = 3–4
| pages = 201–213
| bibcode = 2003PEPI..136..201A
| citeseerx = 10.1.1.7.5250
}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Anderson_2007&quot;&gt;
{{cite journal
| doi = 10.1029/2006GL028100
| last1 = Anderson
| first1 = J. D.
| last2 = Schubert
| first2 = J.
| date = 2007
| title = Saturn's satellite Rhea is a homogeneous mix of rock and ice
| journal = [[Geophysical Research Letters]]
| volume = 34
| issue = 2
| pages = L02202
|bibcode = 2007GeoRL..3402202A }}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Iess2007&quot;&gt;
{{Cite journal |  doi = 10.1016/j.icarus.2007.03.027 | last1 = Iess | first1 = L. | last2 = Rappaport | first2 = N. | last3 = Tortora | first3 = P. | last4 = Lunine | first4 = J. | last5 = Armstrong | first5 = J. | last6 = Asmar | first6 = S. | last7 = Somenzi | first7 = L. | last8 = Zingoni | first8 = F. | title = Gravity field and interior of Rhea from Cassini data analysis | journal = Icarus | volume = 190 | issue = 2 | pages = 585 | year = 2007 | bibcode=2007Icar..190..585I}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;MacKenzie2008&quot;&gt;
{{Cite journal | doi = 10.1029/2007GL032898 | last1 = MacKenzie | first1 = R. A. | last2 = Iess | first2 = L. | last3 = Tortora | first3 = P. | last4 = Rappaport | first4 = N. J. | title = A non-hydrostatic Rhea | journal = Geophysical Research Letters | volume = 35 | issue = 5 | pages = L05204 | year = 2008 | bibcode=2008GeoRL..3505204M}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Anderson2008&quot;&gt;
{{cite conference
| last = Anderson
| first = John D.
|date=July 2008
| title = Rhea's Gravitational Field and Internal Structure
| conference = 37th COSPAR Scientific Assembly. Held 13–20 July 2008, in Montréal, Canada
| page = 89
| bibcode = 2008cosp...37...89A
}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Thomas2007&quot;&gt;
{{cite journal| doi = 10.1016/j.icarus.2007.03.012| last1 = Thomas| first1 = P. C.| last2 = Burns| first2 = J. A.| last3 = Helfenstein| first3 = P.| last4 = Squyres| first4 = S.| last5 = Veverka| first5 = J.| last6 = Porco| first6 = C.| last7 = Turtle| first7 = E. P.| last8 = McEwen| first8 = A.| last9 = Denk| first9 = T.|first10 = B. |last10 = Giesef|first11=T. |last11 = Roatschf|first12=T. V. |last12 = Johnsong|first13=R. A. |last13 = Jacobsong| date = October 2007| title = Shapes of the saturnian icy satellites and their significance| journal = Icarus| volume = 190| issue = 2| pages = 573–584| pmid = | pmc = | bibcode = 2007Icar..190..573T| url = http://www.geoinf.fu-berlin.de/publications/denk/2007/ThomasEtAl_SaturnMoonsShapes_Icarus_2007.pdf| accessdate = 15 December 2011| ref = {{sfnRef|Thomas Burns et al.|2007}}}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;MooreSchenk_2004&quot;&gt;
{{cite journal| doi = 10.1016/j.icarus.2004.05.009| last1 = Moore| first1 = Jeffrey M.| last2 = Schenk| first2 = Paul M.| last3 = Bruesch| first3 = Lindsey S.| last4 = Asphaug| first4 = Erik| last5 = McKinnon| first5 = William B.| date=October 2004 | title = Large impact features on middle-sized icy satellites| journal = Icarus| volume = 171| issue = 2| pages = 421–443| url = http://planets.oma.be/ISY/pdf/article_Icy.pdf| bibcode = 2004Icar..171..421M| ref = {{sfnRef|Moore Schenk et al.|2004}}
}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Wagner2008&quot;&gt;
{{cite journal
| last1 = Wagner
| first1 = R.J.
| last2 = Neukum
| first2 = G.
| display-authors = 2
| last3 = Giese
| first3 = B.
| last4 = Roatsch
| first4 = T.
| last5 = Denk
| first5 = T.
| last6 = Wolf
| first6 = U.
| last7 = Porco
| first7 = C. C.
| date = 2008
| title = Geology of Saturn's Satellite Rhea on the Basis of the High-Resolution Images from the Targeted Flyby 049 on Aug. 30, 2007
| journal = Lunar and Planetary Science
| volume = XXXIX
| issue = 1391
| page = 1930
| bibcode = 2008LPI....39.1930W
}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Schenk2009&quot;&gt;
{{cite journal
| last1 = Schenk
| first1 = Paul M.
| last2 = McKinnon
| first2 = W. B.
| date = 2009
| journal = American Astronomical Society
| title = Global Color Variations on Saturn's Icy Satellites, and New Evidence for Rhea's Ring
| volume = 41
| pages = 3.03
| bibcode = 2009DPS....41.0303S
}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;atmosphere&quot;&gt;{{cite web
| title = Cassini Finds Ethereal Atmosphere at Rhea
| publisher = NASA
| url = http://www.nasa.gov/mission_pages/cassini/whycassini/cassini20101126.html
| accessdate = November 27, 2010
| archive-date = September 16, 2011
| archive-url = https://web.archive.org/web/20110916174510/http://www.nasa.gov/mission_pages/cassini/whycassini/cassini20101126.html
| url-status = dead
}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Teolis2010&quot;&gt;
{{Cite journal | last1 = Teolis | first1 = B. D. | last2 = Jones | first2 = G. H. | last3 = Miles | first3 = P. F. | last4 = Tokar | first4 = R. L. | last5 = Magee | first5 = B. A. | last6 = Waite | first6 = J. H. | last7 = Roussos | first7 = E. | last8 = Young | first8 = D. T. | last9 = Crary | first9 = F. J. | last10 = Coates | first10 = A. J. | last11 = Johnson | first11 = R. E. | last12 = Tseng | first12 = W. - L. | last13 = Baragiola | first13 = R. A. | title = Cassini Finds an Oxygen-Carbon Dioxide Atmosphere at Saturn's Icy Moon Rhea | journal = Science| volume = 330 | issue = 6012| pages = 1813–1815| year = 2010 | pmid = 21109635 | doi = 10.1126/science.1198366|bibcode = 2010Sci...330.1813T }}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;rings&quot;&gt;[http://www.nasa.gov/mission_pages/cassini/media/rhea20080306.html Saturn's Moon Rhea Also May Have Rings] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121022041030/http://www.nasa.gov/mission_pages/cassini/media/rhea20080306.html |date=2012-10-22 }}, NASA, June 3, 2006&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Jones2008&quot;&gt;
{{cite journal
| last = Jones
| first = G. H. 
| title = The Dust Halo of Saturn's Largest Icy Moon, Rhea
| journal = Science
| volume = 319
| issue = 5868
| pages = 1380–1384
| date = 2008-03-07
| doi = 10.1126/science.1151524
| id =
| pmid = 18323452
| bibcode = 2008Sci...319.1380J
| display-authors = 1
| last2 = Roussos
| first2 = E.
| last3 = Krupp
| first3 = N.
| last4 = Beckmann
| first4 = U.
| last5 = Coates
| first5 = A. J.
| last6 = Crary
| first6 = F.
| last7 = Dandouras
| first7 = I.
| last8 = Dikarev
| first8 = V.
| last9 = Dougherty
| first9 = M. K.
| url = https://semanticscholar.org/paper/fc654cf4d0c8cf518e0bb5d464107ac69f6460fd 
}}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;LakdawallaE&quot;&gt;{{cite web 
 |last=Lakdawalla 
 |first=E. 
 |title=A Ringed Moon of Saturn? ''Cassini'' Discovers Possible Rings at Rhea 
 |work=www.planetary.org/home/ The Planetary Society web site] 
 |publisher=[[Planetary Society]] 
 |date=2008-03-06 
 |url=http://planetary.org/news/2008/0306_A_Ringed_Moon_of_Saturn_Cassini.html 
 |access-date=2008-03-09 
 |url-status=dead 
 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080310165512/http://www.planetary.org/news/2008/0306_A_Ringed_Moon_of_Saturn_Cassini.html 
 |archive-date=2008-03-10 
 |df= 
 }}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Lakdawalla2&quot;&gt;{{cite web
| last = Lakdawalla
| first = E.
| title = Another possible piece of evidence for a Rhea ring
| work = [planetary.org/blog/ The Planetary Society Blog]
| publisher = [[Planetary Society]]
| date = 5 October 2009
| url = http://planetary.org/blog/article/00002137/
| accessdate = 2009-10-06
| archive-date = 2012-02-17
| archive-url = https://web.archive.org/web/20120217092805/http://planetary.org/blog/article/00002137/
| url-status = dead
}}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;Tiscareno2010&quot;&gt;
{{cite journal
| doi = 10.1029/2010GL043663
| author = Matthew S. Tiscareno
| author2 = Joseph A. Burns
| author3 = Jeffrey N. Cuzzi
| author4 = Matthew M. Hedman
| date = 2010
| title = Cassini imaging search rules out rings around Rhea
| journal = [[Geophysical Research Letters]]
| volume = 37
| issue = 14
| pages = L14205
| bibcode = 2010GeoRL..3714205T
| arxiv = 1008.1764 }}
&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;norings&quot;&gt;{{cite journal 
 |last=Kerr 
 |first=Richard A. 
 |date=2010-06-25 
 |journal=[[Science (journal)|ScienceNow]] 
 |title=The Moon Rings That Never Were 
 |url=http://news.sciencemag.org/sciencenow/2010/06/the-moon-rings-that-never-were.html 
 |access-date=2010-08-05 
 |url-status=dead 
 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100701090748/http://news.sciencemag.org/sciencenow/2010/06/the-moon-rings-that-never-were.html 
 |archive-date=2010-07-01 
 }}&lt;/ref&gt;

&lt;ref name=&quot;CookJ2011&quot;&gt;{{cite web
| last = Cook
| first = Jia-Rui C.
| date = 13 January 2011
| title = Cassini Solstice Mission: Cassini Rocks Rhea Rendezvous
| work = saturn.jpl.nasa.gov
| publisher = NASA/JPL
| url = http://saturn.jpl.nasa.gov/news/cassinifeatures/feature20110113/
| accessdate = 11 December 2011
| archive-date = 5 March 2016
| archive-url = https://web.archive.org/web/20160305005726/http://saturn.jpl.nasa.gov/news/cassinifeatures/feature20110113/
| url-status = dead
}}&lt;/ref&gt;
&lt;ref name=&quot;LastFlybyRhea&quot;&gt;
{{cite web
| title = NASA craft snaps last close-up photos of icy Saturn moon
| work = saturn.jpl.nasa.gov
| publisher = NASA/JPL
| url = http://science.nbcnews.com/_news/2013/03/16/17340546-nasa-craft-snaps-last-close-up-photos-of-icy-saturn-moon?lite
| accessdate = 17 March 2013
}}
&lt;/ref&gt;

}}

== ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲିଂକ୍ ==

{{Commons category|Rhea (moon)|Rhea}}
* [https://web.archive.org/web/20070801204714/http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Sat_Rhea Rhea Profile] at [http://solarsystem.nasa.gov NASA's Solar System Exploration site]
* [https://web.archive.org/web/20060831203603/http://www.planetary.org/explore/topics/saturn/rhea.html The Planetary Society: Rhea]
* [http://ciclops.org/search.php?x=20&amp;y=7&amp;search=Rhea ''Cassini'' images of Rhea] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110813151222/http://ciclops.org/search.php?x=20&amp;y=7&amp;search=Rhea |date=2011-08-13 }}
* [http://photojournal.jpl.nasa.gov/target/Rhea Images of Rhea at JPL's Planetary Photojournal]
* Movie of [https://web.archive.org/web/20100601171509/http://sos.noaa.gov/videos/Rhea.mov Rhea's rotation] from the National Oceanic and Atmospheric Administration site
* Rhea [http://www.ciclops.org/view/7313/Map_of_Rhea_-_March_2012 global] and [http://www.ciclops.org/view/7314/Rhea_Polar_Maps_-_March_2012 polar] basemaps (March 2012) from Cassini images
* [http://www.ciclops.org/view/6626/The_Rhea_Atlas Rhea altlas] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130424012008/http://www.ciclops.org/view/6626/The_Rhea_Atlas |date=2013-04-24 }} (released December 2010) from Cassini images
* [http://planetarynames.wr.usgs.gov/Page/RHEA/target Rhea nomenclature] and [http://planetarynames.wr.usgs.gov/images/rhea_comp.pdf Rhea map with feature names] from the [http://planetarynames.wr.usgs.gov USGS planetary nomenclature page]
* [https://www.google.com/maps/space/rhea/@3.4035608,-102.4187081,6475987m/data=!3m1!1e3 Google Rhea 3D], interactive map of the moon
* [https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-11834954 Saturn's moon Rhea has thin atmosphere]

[[Category:ଶନିର ପ୍ରାକୃତିକ ଉପଗ୍ରହ‌]]</text>
      <sha1>s54ormlmo86cxk1tn4no3ude644u4l3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ବ୍ୟବହାରକାରୀ:MKar/ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକବି ସମାଜ</title>
    <ns>2</ns>
    <id>78011</id>
    <revision>
      <id>555905</id>
      <parentid>427476</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T12:02:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555905</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9357" sha1="piyr3o4rvkzi6wszmaip3zoj3e8beeu" xml:space="preserve">{{TOC right}} 
==ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକବି ସମାଜ ସମ୍ମାନ (‌୨୦୦୪ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ଗୁରୁକୃଷ୍ଣ ଗୋସ୍ୱାମୀ]], [[ବିନୋଦିନୀ ଦେବୀ]] (୨୦୦୪)
* [[ନାରାୟଣ ପ୍ରସାଦ ସିଂହ]], [[ସ୍ନେହଲତା ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୫)
* [[ବୃନ୍ଦାବନ ଜେନା]], [[ବିପିନ ବିହାରୀ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୬)
* [[ଗୌରହରି ଦଳାଇ]], [[ଗୌର ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୦୭)
* [[ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ମିଶ୍ର]], [[ସଚ୍ଚି ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୮)
* [[ମନୋଜ ପଟ୍ଟନାୟକ]], [[ଦୁର୍ଗାଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୦୯)
* [[ଶିବ କୁମାର ରଥ]], [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ଜେନା]] (୨୦୧୦)
* [[ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମହାନ୍ତି]], [[ମୀନାକ୍ଷୀ ଦେବୀ]], [[କମଳ କୁମାର ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୧)
* [[ତପନ ପଟ୍ଟନାୟକ]], [[ରଜନୀକାନ୍ତ ନାୟକ]], [[ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ନନ୍ଦ]] (୨୦୧୨)
* [[ସଂଗ୍ରାମ କେଶରୀ ମହାନ୍ତି]], [[ସୁଦର୍ଶନ ଦାଶ]], [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ତ୍ରିପାଠୀ]] (୨୦୧୩)
* [[ଅର୍ଚ୍ଚନା ନାୟକ (ସାହିତ୍ୟିକ)]]  (୨୦୧୪)
* [[ଉପେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ ନାୟକ]] (୨୦୧୫)
* [[ସୁବାସ କର]] (୨୦୧୬)
* [[ମିତ୍ରଭାନୁ ଗୌନ୍ତିଆ]] (୨୦୧୭)
* [[ସତ୍ୟ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୮)
* [[ମନୋଜ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୯)&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକବି ସମାଜର ବାର୍ଷିକ ଅଧିବେଶନ : ଜୀବନର ପ୍ରତିଟି ସ୍ପନ୍ଦନରେ ଗୀତିକବିତା ଅନୁରଣିତ |url=https://sambad.in/state/odia-gitikabi-samaj-465272/ |website=sambad.in |accessdate=27 April 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[ଯୋଗାନନ୍ଦ ସାହୁ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}

==ନୀରଦପ୍ରଭା ଗୀତିକବି ସମ୍ମାନ (୨୦୦୬ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ନନ୍ଦକିଶୋର ସିଂହ]] (୨୦୦୬)
* [[ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଦାସ]] (୨୦୦୭)
* [[ପ୍ରେମଲତା ସାମଲ]] (୨୦୦୮)
* [[କୁମୁଦଲତା ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୯)
* [[ଗୀତା ଖୁଣ୍ଟିଆ]] (୨୦୧୦)
* [[ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ରାଉତରାୟ]] (୨୦୧୧)
* [[ରଣଜିତ କୁମାର ଦାସ]] (୨୦୧୨)
* [[ଗୀତାଞ୍ଜଳୀ ପତ୍ରୀ]] (୨୦୧୩)
* [[ବାବାଜୀ ଚରଣ ଜେନା]] (୨୦୧୪)
* [[ସୁଭଦ୍ରା କମିଲା]] (୨୦୧୫)
* [[ସତ୍ୟଭାମା ସିଂହ]] (୨୦୧୬)
* [[ମିଶ୍ର ସତ୍ୟନାରାୟଣ]] (୨୦୧୭)
* [[ପ୍ରମିଳା ପତି]] (୨୦୧୮)
* [[ସନ୍ଧ୍ୟାରାଣୀ ମିତ୍ର]] (୨୦୧୯)
* [[ବାବାଜୀ ଚରଣ ବଳ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଅନମୋଲ ସଂଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ସମ୍ମାନ (୨୦୦୯ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ଶାନ୍ତନୁ ମହାପାତ୍ର]] (୨୦୦୯)
* [[ରାଖାଲ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୦)
* [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କର]] (୨୦୧୧)
* [[ସରୋଜ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୨)
* [[ଅର୍ଜୁନ ଚରଣ ସାମଲ]] (୨୦୧୩)
* [[ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଖୁଣ୍ଟିଆ]] (୨୦୧୪)
* [[ବାସୁଦେବ ରଥ]] (୨୦୧୫)
* [[ଜଲାଲ ଆଦେନୀ]] (୨୦୧୬)
* [[ରାଜୁ ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୭)
* [[ଅରୁଣ କୁମାର ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୮)
* [[ସୁବାସ ଚନ୍ଦ୍ର ରାମ]] (୨୦୧୯)
* [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ମିତ୍ର]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଆୟୂଷ କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ ସମ୍ମାନ (୨୦୦୯ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ପ୍ରଣବ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୦୯)
* [[ଶ୍ୟାମାମଣୀ ଦେବୀ]] (୨୦୧୦)
* [[ଶେଖର ଘୋଷ]] (୨୦୧୧)
* [[ଆରତୀ ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୨)
* [[ସ୍ୱରୂପା ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]] (୨୦୧୩)
* [[ଏ. ମହେଶ୍ୱର ରାଓ]] (୨୦୧୪)
* [[ଦିବାକର ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୫)
* [[ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର ପଣ୍ଡା]] (୨୦୧୬)
* [[ଗୀତା ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୭)
* [[ଦେବାଶିଷ ମହାପାତ୍ର]] (୨୦୧୮)
* [[ସୁବାସ ଦାଶ]] (୨୦୧୯)
* [[ଆରତୀ ଗୋସ୍ୱାମୀ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଭରଦ୍ୱାଜ ସମ୍ମାନ (ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚନା ନିମନ୍ତେ, ୨୦୧୦ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ବାବାଜୀ ଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୦)
* [[ତୁଳସୀ ଓଝା]] (୨୦୧୧)
* [[ବିଜୟାନନ୍ଦ ସିଂହ]] (୨୦୧୨)
* [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]] (୨୦୧୩)
* [[କୀର୍ତ୍ତନ ନାରାୟଣ ପାଢ଼ୀ]] (୨୦୧୪)
* [[ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ଚାନ୍ଦ]] (୨୦୧୫)
* [[ବସନ୍ତ କିଶୋର ସାହୁ]] (୨୦୧୬)
* [[ଶ୍ରୀଚରଣ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୭)
* [[ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ସାମଲ]] (୨୦୧୮)
* [[ବିଜୟ କୁମାର ଶତପଥୀ (ସମାଲୋଚକ)|ବିଜୟ କୁମାର ଶତପଥୀ]] (୨୦୧୯)
* [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ଦାଶ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଜିତେନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ଗୀତିକବି ସମ୍ମାନ (୨୦୧୪ -)== 
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ଲାଲ ରତ୍ନାକର ସିଂହ]] (୨୦୧୪)
* [[ବିଷ୍ଣୁ ପ୍ରସାଦ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୫)
* [[କୃତ୍ତିବାସ ନାୟକ]] (୨୦୧୬)
* [[ବ୍ରଜକିଶୋର ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୭)
* [[ରୁଦ୍ରପ୍ରସାଦ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୮)
* [[ପ୍ରହଲ୍ଲାଦ ସା]] (୨୦୧୯)
* [[ବସନ୍ତ କୁମାର ଦାସ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ବିନୋଦିନୀ ପଟ୍ଟନାୟକ ଗୀତିକବି ସମ୍ମାନ (୨୦୧୪ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ହଳଧର ସୂତାର]] (୨୦୧୪)
* [[ଗୋପକୃଷ୍ଣ ନାୟକ]] (୨୦୧୫)
* [[ରମେଶ ବେହେରା]] (୨୦୧୬)
* [[ଲିଙ୍ଗରାଜ ରଥ]] (୨୦୧୭)
* [[ପୀତାମ୍ବର ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୮)
* [[ପ୍ରେମଚାନ୍ଦ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୯)
* [[ଶାଣ୍ଡିଲ୍ୟ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ନନ୍ଦ ଗୀତିକବି ସମ୍ମାନ (୨୦୧୯ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ହଂସନାଥ ମୁଦୁଲି]] (୨୦୧୯)
* [[ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଗୌରହରି ଗୀତିକବି ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣପଦକ (୨୦୦୯ - ୨୦୧୭)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ଗୁରୁକୃଷ୍ଣ ଗୋସ୍ୱାମୀ]] (୨୦୦୯)
* [[ନନ୍ଦକିଶୋର ସିଂହ]] (୨୦୧୦)
* [[ସ୍ନେହଲତା ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୧)
* [[ଗୌର ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୨)
* [[ବିନୋଦିନୀ ଦେବୀ]] (୨୦୧୩)
* [[ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଦାସ]] (୨୦୧୪)
* [[ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୫)
* [[ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୬)
* [[ସଚ୍ଚି ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୭)
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଆଧାର==
{{ଆଧାର}}</text>
      <sha1>piyr3o4rvkzi6wszmaip3zoj3e8beeu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555906</id>
      <parentid>555905</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T12:08:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555906</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9365" sha1="hty684tas0n9lfhncumiiu02vlcm9m6" xml:space="preserve">{{TOC right}} 
==ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକବି ସମାଜ ସମ୍ମାନ (‌୨୦୦୪ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ଗୁରୁକୃଷ୍ଣ ଗୋସ୍ୱାମୀ]], [[ବିନୋଦିନୀ ଦେବୀ]] (୨୦୦୪)
* [[ନାରାୟଣ ପ୍ରସାଦ ସିଂହ]], [[ସ୍ନେହଲତା ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୫)
* [[ବୃନ୍ଦାବନ ଜେନା]], [[ବିପିନ ବିହାରୀ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୬)
* [[ଗୌରହରି ଦଳାଇ]], [[ଗୌର ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୦୭)
* [[ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ମିଶ୍ର]], [[ସଚ୍ଚି ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୮)
* [[ମନୋଜ ପଟ୍ଟନାୟକ]], [[ଦୁର୍ଗାଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୦୯)
* [[ଶିବ କୁମାର ରଥ]], [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ଜେନା]] (୨୦୧୦)
* [[ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମହାନ୍ତି]], [[ମୀନାକ୍ଷୀ ଦେବୀ]], [[କମଳ କୁମାର ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୧)
* [[ତପନ ପଟ୍ଟନାୟକ]], [[ରଜନୀକାନ୍ତ ନାୟକ]], [[ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ନନ୍ଦ]] (୨୦୧୨)
* [[ସଂଗ୍ରାମ କେଶରୀ ମହାନ୍ତି]], [[ସୁଦର୍ଶନ ଦାଶ]], [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ତ୍ରିପାଠୀ]] (୨୦୧୩)
* [[ଅର୍ଚ୍ଚନା ନାୟକ (ସାହିତ୍ୟିକ)]]  (୨୦୧୪)
* [[ଉପେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ ନାୟକ]] (୨୦୧୫)
* [[ସୁବାସ କର]] (୨୦୧୬)
* [[ମିତ୍ରଭାନୁ ଗୌନ୍ତିଆ]] (୨୦୧୭)
* [[ସତ୍ୟ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୮)
* [[ମନୋଜ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୯)&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଓଡ଼ିଆ ଗୀତିକବି ସମାଜର ବାର୍ଷିକ ଅଧିବେଶନ : ଜୀବନର ପ୍ରତିଟି ସ୍ପନ୍ଦନରେ ଗୀତିକବିତା ଅନୁରଣିତ |url=https://sambad.in/state/odia-gitikabi-samaj-465272/ |website=sambad.in |accessdate=27 April 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[ଯୋଗାନନ୍ଦ ସାହୁ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}

==ନୀରଦପ୍ରଭା ଗୀତିକବି ସମ୍ମାନ (୨୦୦୬ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ନନ୍ଦକିଶୋର ସିଂହ]] (୨୦୦୬)
* [[ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଦାସ]] (୨୦୦୭)
* [[ପ୍ରେମଲତା ସାମଲ]] (୨୦୦୮)
* [[କୁମୁଦଲତା ମହାନ୍ତି]] (୨୦୦୯)
* [[ଗୀତା ଖୁଣ୍ଟିଆ]] (୨୦୧୦)
* [[ଜ୍ୟୋତ୍ସ୍ନା ରାଉତରାୟ]] (୨୦୧୧)
* [[ରଣଜିତ କୁମାର ଦାସ]] (୨୦୧୨)
* [[ଗୀତାଞ୍ଜଳୀ ପତ୍ରୀ]] (୨୦୧୩)
* [[ବାବାଜୀ ଚରଣ ଜେନା]] (୨୦୧୪)
* [[ସୁଭଦ୍ରା କମିଲା]] (୨୦୧୫)
* [[ସତ୍ୟଭାମା ସିଂହ]] (୨୦୧୬)
* [[ମିଶ୍ର ସତ୍ୟନାରାୟଣ]] (୨୦୧୭)
* [[ପ୍ରମିଳା ପତି]] (୨୦୧୮)
* [[ସନ୍ଧ୍ୟାରାଣୀ ମିତ୍ର]] (୨୦୧୯)
* [[ବାବାଜୀ ଚରଣ ବଳ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଅନମୋଲ ସଂଗୀତ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ସମ୍ମାନ (୨୦୦୯ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ଶାନ୍ତନୁ ମହାପାତ୍ର]] (୨୦୦୯)
* [[ରାଖାଲ ଚନ୍ଦ୍ର ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୦)
* [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କର]] (୨୦୧୧)
* [[ସରୋଜ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୨)
* [[ଅର୍ଜୁନ ଚରଣ ସାମଲ]] (୨୦୧୩)
* [[ପୂର୍ଣ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଖୁଣ୍ଟିଆ]] (୨୦୧୪)
* [[ବାସୁଦେବ ରଥ]] (୨୦୧୫)
* [[ଜଲାଲ ଆଦେନୀ]] (୨୦୧୬)
* [[ରାଜୁ ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୭)
* [[ଅରୁଣ କୁମାର ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୮)
* [[ସୁବାସ ଚନ୍ଦ୍ର ରାମ]] (୨୦୧୯)
* [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ମିତ୍ର]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଆୟୂଷ କଣ୍ଠଶିଳ୍ପୀ ସମ୍ମାନ (୨୦୦୯ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ପ୍ରଣବ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୦୯)
* [[ଶ୍ୟାମାମଣୀ ଦେବୀ]] (୨୦୧୦)
* [[ଶେଖର ଘୋଷ]] (୨୦୧୧)
* [[ଆରତୀ ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୨)
* [[ସ୍ୱରୂପା ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତୀ]] (୨୦୧୩)
* [[ଏ. ମହେଶ୍ୱର ରାଓ]] (୨୦୧୪)
* [[ଦିବାକର ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୫)
* [[ଗୋପାଳ ଚନ୍ଦ୍ର ପଣ୍ଡା]] (୨୦୧୬)
* [[ଗୀତା ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୭)
* [[ଦେବାଶିଷ ମହାପାତ୍ର]] (୨୦୧୮)
* [[ସୁବାସ ଦାଶ]] (୨୦୧୯)
* [[ଆରତୀ ଗୋସ୍ୱାମୀ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଭରଦ୍ୱାଜ ସମ୍ମାନ (ସାହିତ୍ୟ ସମାଲୋଚନା ନିମନ୍ତେ, ୨୦୧୦ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ବାବାଜୀ ଚରଣ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୦)
* [[ତୁଳସୀ ଓଝା]] (୨୦୧୧)
* [[ବିଜୟାନନ୍ଦ ସିଂହ]] (୨୦୧୨)
* [[କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ]] (୨୦୧୩)
* [[କୀର୍ତ୍ତନ ନାରାୟଣ ପାଢ଼ୀ]] (୨୦୧୪)
* [[ଗୋବିନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ଚାନ୍ଦ]] (୨୦୧୫)
* [[ବସନ୍ତ କିଶୋର ସାହୁ]] (୨୦୧୬)
* [[ଶ୍ରୀଚରଣ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୭)
* [[ବୈଷ୍ଣବ ଚରଣ ସାମଲ]] (୨୦୧୮)
* [[ବିଜୟ କୁମାର ଶତପଥୀ (ସମାଲୋଚକ)|ବିଜୟ କୁମାର ଶତପଥୀ]] (୨୦୧୯)
* [[ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ କୁମାର ଦାଶ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଜିତେନ୍ଦ୍ର ପଟ୍ଟନାୟକ ଗୀତିକବି ସମ୍ମାନ (୨୦୧୪ -)== 
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ଲାଲ ରତ୍ନାକର ସିଂହ]] (୨୦୧୪)
* [[ବିଷ୍ଣୁ ପ୍ରସାଦ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୫)
* [[କୃତ୍ତିବାସ ନାୟକ]] (୨୦୧୬)
* [[ବ୍ରଜକିଶୋର ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୭)
* [[ରୁଦ୍ରପ୍ରସାଦ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୮)
* [[ପ୍ରହଲ୍ଲାଦ ସା]] (୨୦୧୯)
* [[ବସନ୍ତ ଦାସ (ଗୀତିକବି)]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ବିନୋଦିନୀ ପଟ୍ଟନାୟକ ଗୀତିକବି ସମ୍ମାନ (୨୦୧୪ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ହଳଧର ସୂତାର]] (୨୦୧୪)
* [[ଗୋପକୃଷ୍ଣ ନାୟକ]] (୨୦୧୫)
* [[ରମେଶ ବେହେରା]] (୨୦୧୬)
* [[ଲିଙ୍ଗରାଜ ରଥ]] (୨୦୧୭)
* [[ପୀତାମ୍ବର ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୮)
* [[ପ୍ରେମଚାନ୍ଦ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୯)
* [[ଶାଣ୍ଡିଲ୍ୟ ପ୍ରଫୁଲ୍ଲ ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ନନ୍ଦ ଗୀତିକବି ସମ୍ମାନ (୨୦୧୯ -)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ହଂସନାଥ ମୁଦୁଲି]] (୨୦୧୯)
* [[ପ୍ରଦୀପ କୁମାର ଷଡ଼ଙ୍ଗୀ]] (୨୦୨୦)
&lt;!-- 
* [[]] (୨୦୨୧)
* [[]] (୨୦୨୨) --&gt;
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଗୌରହରି ଗୀତିକବି ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣପଦକ (୨୦୦୯ - ୨୦୧୭)==
{{div col|colwidth=20em}}
* [[ଗୁରୁକୃଷ୍ଣ ଗୋସ୍ୱାମୀ]] (୨୦୦୯)
* [[ନନ୍ଦକିଶୋର ସିଂହ]] (୨୦୧୦)
* [[ସ୍ନେହଲତା ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୧)
* [[ଗୌର ପଟ୍ଟନାୟକ]] (୨୦୧୨)
* [[ବିନୋଦିନୀ ଦେବୀ]] (୨୦୧୩)
* [[ଦେବେନ୍ଦ୍ର ଦାସ]] (୨୦୧୪)
* [[ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ମିଶ୍ର]] (୨୦୧୫)
* [[ଲକ୍ଷ୍ମୀନାରାୟଣ ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୬)
* [[ସଚ୍ଚି ମହାନ୍ତି]] (୨୦୧୭)
{{div col end}}
&lt;div style=&quot;float: right;&quot;&gt;   [[#top|↑ ଉପର ↑]]&lt;/div&gt;
==ଆଧାର==
{{ଆଧାର}}</text>
      <sha1>hty684tas0n9lfhncumiiu02vlcm9m6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>କବିତା ବାରିକ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>79162</id>
    <revision>
      <id>555911</id>
      <parentid>555900</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T16:06:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଉପକ୍ରମ + ବିଭାଗ ଉଇକିକରଣ (ପତ୍ରିକା ଓ ବହିର ନାଁ ସବୁବେଳେ ଇଟାଲିକ ହେବ)</comment>
      <origin>555911</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10262" sha1="nxp73aqosg86wqkeajwlhpo8v8qcs7k" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Kabita Barik}}
{{Infobox person
| name = କବିତା ବାରିକ
| image = 
| imagesize = 150px
| caption = 
| birth_date     = 
| birth_place = 
| death_date = 
| death_place = 
| yearsactive = 
| occupation = ସାହିତ୍ୟିକା, ଅଧ୍ୟାପିକା
|education     = ପିଏଚଡ଼ି, ଡି ଲିଟ
|alma_mater    = [[ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]], [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|spouse        =  
|children      = 
|parents       = 
|awards        = 
}}
'''କବିତା ବାରିକ''' ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଅଧ୍ୟାପିକା ତଥା [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ଗାଳ୍ପିକା, ଔପନ୍ୟାସିକା, ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଓ ସମାଲୋଚକ ।&lt;ref&gt;{{cite book |title=Malayalam Literary Survey |publisher=Kerala Sahitya Akademi |edition=15 |url=https://books.google.co.in/books?id=k5JkAAAAMAAJ&amp;newbks=1&amp;newbks_redir=0&amp;printsec=frontcover&amp;dq=kabita+barik+writer&amp;q=kabita+barik+writer&amp;hl=en&amp;redir_esc=y |accessdate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt; ସେ [[ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]] ଓ [[ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ଅଧ୍ୟାପନା କରିଛନ୍ତି ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=PROFILE OF POST GRADUATE DEPARTMENT OF ODIA |url=http://www.nou.nic.in/NAAC-Odia.pdf |website=www.nou.nic.in/ |publisher=ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ |accessdate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;

== ସାହିତ୍ୟ ରଚନା ==
୧୯୭୭ ମସିହାରେ [[ବାରିପଦା]]ର ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାଠ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ ସେଠାକାର ମୁଖପତ୍ର ''ଭଞ୍ଜପ୍ରଭା''ରେ କବିତାଙ୍କର ଗପ ''ମୋନାଲିସାର ହସ'' ଓ ''ଅନ୍ୟ ପୃଥିବୀର ମଣିଷ'' ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଏ ସବୁ ଗପ ଥିଲା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାଶିତ ଗଳ୍ପ । ସେହି ସମୟରେ [[ଭଦ୍ରକ]]ରୁ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରିକା ''ଗଳ୍ପଝର''ରେ ତାଙ୍କର ଗପ ''କ୍ୟାମେରାମ୍ୟାନ'', ''ଇଲିଶିର ଆଖି'' ଓ ''ବିଗତ ଯୌବନା'' ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ୧୯୮୧ ମସିହାରେ [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ପଢୁଥିବା ସମୟରେ [[ଝଙ୍କାର (ପତ୍ରିକା)|ଝଙ୍କାର]]ରେ ତାଙ୍କ ଗପ ''ସ୍ମୃତିର ସହର'' ତାଙ୍କୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିବା ସହ ପାଠକୀୟ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଥିଲା । ସେ ବେଳର ଗଳ୍ପ ''[[ଇସ୍ତାହାର]]'', ''[[ସୁଚରିତା]]'' ଓ ''[[ଗୋକର୍ଣ୍ଣିକା]]'' ଆଦି ପତ୍ରିକାରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲା ।

୧୯୮୧ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପନ୍ୟାସ ''ପର୍ଦ୍ଦାପଛର ଗୀତ'' ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ସେ ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ମୟୂରଭଞ୍ଜରୁ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଇ ବନ୍ଦହୋଇଯାଇଥିବା ''ଉତ୍କଳପ୍ରଭା'' ପତ୍ରିକାର ପୁନଃପ୍ରକାଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

=== ରଚନାବଳୀ ===
ଏଯାବତ କବିତାଙ୍କର ୧୪ଟି ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ, ୬ଟି ଉପନ୍ୟାସ ଓ ୧୧ଟି ପ୍ରବନ୍ଧ ସଂକଳନ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇସାରିଛି । ତାଙ୍କର କେତୋଟି ପୁସ୍ତକର ତାଲିକା:

=== ଗଳ୍ପ ===
* ''ଭିନ୍ନ ସହର ୧୯୮୭''
* ''ଛକ ୧୯୯୦''
* ''ସଞ୍ଜ ଯେବେ ଆସେ ୧୯୯୯''
* ''ଗଙ୍ଗା ସ୍ନାନ ୨୦୦୦''
* ''ଜୀବନ କେବେ କେମିତି ୨୦୦୧''
* ''ପବିତ୍ର ନିରଞ୍ଜନା ୨୦୦୪''
* ''ଭଲଦିନର ଠିକଣା ୨୦୦୮''
* ''ଅଧାଗଢ଼ା ସଂପର୍କ ୨୦୧୩''
* ''ନିଃସର୍ତ୍ତ ଉଚ୍ଚାରଣ ୨୦୧୪''
* ''ପୁଣି ଜଣେ ଅରୁଣା ସାନବାଗ ୨୦୧୫''
* ''ଚରିତ୍ରମାନେ ୨୦୧୬''
* ''ସ୍ୱୟଂସିଦ୍ଧା ୨୦୧୯''
* ''ମୁଢ଼ିବାଲୀ ୨୦୨୦''
* ''ରାତିର ବାସନ୍ତୀ ୨୦୨୧''
* ''କବିତା ବାରିକ ଗଳ୍ପ ସମଗ୍ର''
* ''ଦଗ୍ଧ କାଶତଣ୍ଡି ପୋଡ଼ା ଶୈଶବ ୨୦୨୪

=== ଉପନ୍ୟାସ ===
* ''ପରଦା ପଛର ଗୀତ ୧୯୮୧''
* ''ସମ୍ପର୍କ ୧୯୯୨''
* ''ମନର ଘର ୧୯୯୩''
* ''ଜୀବନ ନଈ ୨୦୦୨''
* ''ଇପ୍ସିତ ସକାଳ ୨୦୦୪''
* ''ପୃଷ୍ଠା ୨୦୧୬''
* ''ଆମେ ହାରି ନାହୁଁ ୨୦୨୨''
=== ପ୍ରବନ୍ଧ/ସମାଲୋଚନା ===
* ''ମୋ ଦୃଷ୍ଟିରେ ନାରୀ ୧୯୯୭''
* ''କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ କୃତି ଓ କୃତିତ୍ୱ ୨୦୦୪''
* ''ଚେତନା ୨୦୧୧''
* ''ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ମୟୂରଭଞ୍ଜର ଅବଦାନ ୨୦୧୧''
* ''ବାମା ୨୦୧୧''
* ''ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପରେ ମାନବିକ ଚେତନା ୨୦୧୯''
* ''ଶହେ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପକୁ ଲେଖିକାଙ୍କ ଅବଦାନ ୧୯୯୯, ୨୦୧୪, ୨୦୧୭, ୨୦୨୨, ୨୦୨୪''
* ''ବାମାବାଦୀ ସାହିତ୍ୟ : ପରମ୍ପରା ଓ ପ୍ରୟୋଗ ୨୦୧୯''
* ''ନାରୀ-ବିମର୍ଷ ଚେତନା ଓ ଚିନ୍ତନ ୨୦୨୧''
* ''ସାହିତ୍ୟେ ବିବିଧ ରୂପତତ୍ତ୍ୱ ୨୦୨୧''
* ''ଲେଖିକାଙ୍କ କଲମରୁ ଶହେ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପ''
* ''ଶହେ ପଚିଶ ବର୍ଷର ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ : ଏକ ତାତ୍ତ୍ୱିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ (୧୯୯୮-୨୦୨୩)''
=== ଆତ୍ମଜୀବନୀ ===
* ''ନିଜକଥା ୧ମ ଭାଗ ୨୦୧୩''
* ''ମୋ ଜୀବନ କେବେ କେମିତି ୨ୟ ଭାଗ ୨୦୨୨&lt;ref&gt;{{ବହି ଆଧାର |last=ପଣ୍ଡା ଓ ମହାପାତ୍ର |first=ଶ୍ରୀହରି ଓ ରାଜକିଶୋର |title=ମୟୂରଭଞ୍ଜିଆ ଲେଖକ ପରିଚୟ |publisher=ସାଇଯମୁନା |year=୨୦୨୨ |location=କଟକ}}&lt;/ref&gt;''
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ
* ଶ''ହେ ବର୍ଷର ଆଧୁନିକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପ (ସମ୍ପାଦନା) - ନେସନାଲ ବୁକ ଟ୍ରଷ୍ଟ&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଆତ୍ମନେପଦ |url=http://nitidinepaper.com/ArticlePage/APpage.php?edn=Bhubaneswar&amp;articleid=NITIDIN_BHUB_20210905_10_1&amp;artwidth=575px |website=www.nitidinepaper.com |publisher=ନିତିଦିନ |accessdate=7 September 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907075812/https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-8231510898400690&amp;output=html&amp;h=280&amp;slotname=2184374045&amp;adk=1805058357&amp;adf=2575168020&amp;pi=t.ma~as.2184374045&amp;w=1075&amp;fwrn=4&amp;fwrnh=100&amp;lmt=1631001492&amp;rafmt=1&amp;psa=0&amp;format=1075x280&amp;url=http%3A%2F%2Fnitidinepaper.com%2FArticlePage%2FAPpage.php%3Fedn%3DBhubaneswar%26articleid%3DNITIDIN_BHUB_20210905_10_1%26artwidth%3D575px&amp;flash=0&amp;fwr=0&amp;fwrattr=true&amp;rpe=1&amp;resp_fmts=3&amp;wgl=1&amp;dt=1631001492727&amp;bpp=2&amp;bdt=1399&amp;idt=2&amp;shv=r20210831&amp;mjsv=m202109010101&amp;ptt=9&amp;saldr=aa&amp;abxe=1&amp;cookie=ID%3D497d2f020d6355c7-227b87cc2cca004c%3AT%3D1631001492%3ART%3D1631001492%3AS%3DALNI_Ma1ykO7-ZyoGYurJ6St4hWX6Vz3tA&amp;prev_fmts=0x0%2C300x50%2C356x280%2C689x280&amp;nras=1&amp;correlator=1585873668834&amp;frm=20&amp;pv=1&amp;ga_vid=446471353.1631001492&amp;ga_sid=1631001492&amp;ga_hid=999317781&amp;ga_fc=0&amp;u_tz=0&amp;u_his=50&amp;u_java=0&amp;u_h=1000&amp;u_w=1600&amp;u_ah=1000&amp;u_aw=1600&amp;u_cd=24&amp;u_nplug=3&amp;u_nmime=4&amp;adx=5&amp;ady=623&amp;biw=1085&amp;bih=36123&amp;scr_x=0&amp;scr_y=0&amp;eid=44747621%2C31061690%2C44749371%2C31062297&amp;oid=3&amp;pvsid=3852539286109398&amp;pem=513&amp;eae=0&amp;fc=1920&amp;brdim=10%2C10%2C10%2C10%2C1600%2C0%2C1100%2C900%2C1085%2C36123&amp;vis=1&amp;rsz=%7Cd%7CeE%7C&amp;abl=NS&amp;pfx=0&amp;fu=128&amp;bc=23&amp;ifi=5&amp;uci=a!5&amp;fsb=1&amp;xpc=NgbHSlnS0T&amp;p=http%3A//nitidinepaper.com&amp;dtd=11 |archivedate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;''
* ''କବିତା ବାରିକଙ୍କ ସୃଜନର ଦିଗ ଓ ଦିଗନ୍ତ - ରଞ୍ଜିତା ପାତ୍ର''
* ''ନିଃସଙ୍ଗ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ (କବିତାଙ୍କ ଗପର ବଙ୍ଗଳା ଅନୁବାଦ)''
* ଓଡ଼ିଆ ଲେଖିକାଙ୍କ ଗଳ୍ପ

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==
* ବନଫୁଲ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୯
* ଫକୀର ମୋହନ ସାହିତ୍ୟ ପରିଷଦ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା - ୨୦୨୧
* ରଙ୍ଗରାଗ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୨୧
* କାଦମ୍ବିନୀ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୪&lt;ref&gt;{{cite web |title=Odisha Activist Sruti Mohapatra To Get Kadambini Samman |url=https://sambadenglish.com/odisha-activist-sruti-mohapatra-get-kadambini-samman/ |website=www.sambadenglish.com |publisher=ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ମିଡ଼ିଆ |accessdate=7 September 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907083208/https://sambadenglish.com/odisha-activist-sruti-mohapatra-get-kadambini-samman/ |archivedate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}
{{Authority control}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଲେଖକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜୀବିତ ବ୍ୟକ୍ତି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>nxp73aqosg86wqkeajwlhpo8v8qcs7k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555912</id>
      <parentid>555911</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T16:06:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <comment>/* ଗଳ୍ପ */ ବହିର ନାଁ ଇଟାଲିକ ହେବ, '''ମସିହା ନୁହେ'''</comment>
      <origin>555912</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10294" sha1="j7xk8o768jfnuu1o1mkieetau2wjlsl" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Kabita Barik}}
{{Infobox person
| name = କବିତା ବାରିକ
| image = 
| imagesize = 150px
| caption = 
| birth_date     = 
| birth_place = 
| death_date = 
| death_place = 
| yearsactive = 
| occupation = ସାହିତ୍ୟିକା, ଅଧ୍ୟାପିକା
|education     = ପିଏଚଡ଼ି, ଡି ଲିଟ
|alma_mater    = [[ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]], [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|spouse        =  
|children      = 
|parents       = 
|awards        = 
}}
'''କବିତା ବାରିକ''' ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଅଧ୍ୟାପିକା ତଥା [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ଗାଳ୍ପିକା, ଔପନ୍ୟାସିକା, ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଓ ସମାଲୋଚକ ।&lt;ref&gt;{{cite book |title=Malayalam Literary Survey |publisher=Kerala Sahitya Akademi |edition=15 |url=https://books.google.co.in/books?id=k5JkAAAAMAAJ&amp;newbks=1&amp;newbks_redir=0&amp;printsec=frontcover&amp;dq=kabita+barik+writer&amp;q=kabita+barik+writer&amp;hl=en&amp;redir_esc=y |accessdate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt; ସେ [[ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]] ଓ [[ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ଅଧ୍ୟାପନା କରିଛନ୍ତି ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=PROFILE OF POST GRADUATE DEPARTMENT OF ODIA |url=http://www.nou.nic.in/NAAC-Odia.pdf |website=www.nou.nic.in/ |publisher=ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ |accessdate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;

== ସାହିତ୍ୟ ରଚନା ==
୧୯୭୭ ମସିହାରେ [[ବାରିପଦା]]ର ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାଠ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ ସେଠାକାର ମୁଖପତ୍ର ''ଭଞ୍ଜପ୍ରଭା''ରେ କବିତାଙ୍କର ଗପ ''ମୋନାଲିସାର ହସ'' ଓ ''ଅନ୍ୟ ପୃଥିବୀର ମଣିଷ'' ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଏ ସବୁ ଗପ ଥିଲା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାଶିତ ଗଳ୍ପ । ସେହି ସମୟରେ [[ଭଦ୍ରକ]]ରୁ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରିକା ''ଗଳ୍ପଝର''ରେ ତାଙ୍କର ଗପ ''କ୍ୟାମେରାମ୍ୟାନ'', ''ଇଲିଶିର ଆଖି'' ଓ ''ବିଗତ ଯୌବନା'' ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ୧୯୮୧ ମସିହାରେ [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ପଢୁଥିବା ସମୟରେ [[ଝଙ୍କାର (ପତ୍ରିକା)|ଝଙ୍କାର]]ରେ ତାଙ୍କ ଗପ ''ସ୍ମୃତିର ସହର'' ତାଙ୍କୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିବା ସହ ପାଠକୀୟ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଥିଲା । ସେ ବେଳର ଗଳ୍ପ ''[[ଇସ୍ତାହାର]]'', ''[[ସୁଚରିତା]]'' ଓ ''[[ଗୋକର୍ଣ୍ଣିକା]]'' ଆଦି ପତ୍ରିକାରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲା ।

୧୯୮୧ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପନ୍ୟାସ ''ପର୍ଦ୍ଦାପଛର ଗୀତ'' ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ସେ ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ମୟୂରଭଞ୍ଜରୁ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଇ ବନ୍ଦହୋଇଯାଇଥିବା ''ଉତ୍କଳପ୍ରଭା'' ପତ୍ରିକାର ପୁନଃପ୍ରକାଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

=== ରଚନାବଳୀ ===
ଏଯାବତ କବିତାଙ୍କର ୧୪ଟି ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ, ୬ଟି ଉପନ୍ୟାସ ଓ ୧୧ଟି ପ୍ରବନ୍ଧ ସଂକଳନ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇସାରିଛି । ତାଙ୍କର କେତୋଟି ପୁସ୍ତକର ତାଲିକା:

=== ଗଳ୍ପ ===
* ''ଭିନ୍ନ ସହର'' (୧୯୮୭)
* ''ଛକ'' (୧୯୯୦)
* ''ସଞ୍ଜ ଯେବେ ଆସେ'' (୧୯୯୯)
* ''ଗଙ୍ଗା ସ୍ନାନ'' (୨୦୦୦)
* ''ଜୀବନ କେବେ କେମିତି'' (୨୦୦୧)
* ''ପବିତ୍ର ନିରଞ୍ଜନା'' (୨୦୦୪)
* ''ଭଲଦିନର ଠିକଣା'' (୨୦୦୮)
* ''ଅଧାଗଢ଼ା ସଂପର୍କ'' (୨୦୧୩)
* ''ନିଃସର୍ତ୍ତ ଉଚ୍ଚାରଣ'' (୨୦୧୪)
* ''ପୁଣି ଜଣେ ଅରୁଣା ସାନବାଗ'' (୨୦୧୫)
* ''ଚରିତ୍ରମାନେ'' (୨୦୧୬)
* ''ସ୍ୱୟଂସିଦ୍ଧା'' (୨୦୧୯)
* ''ମୁଢ଼ିବାଲୀ'' (୨୦୨୦)
* ''ରାତିର ବାସନ୍ତୀ'' (୨୦୨୧)
* ''ଦଗ୍ଧ କାଶତଣ୍ଡି ପୋଡ଼ା ଶୈଶବ'' (୨୦୨୪)
* ''କବିତା ବାରିକ ଗଳ୍ପ ସମଗ୍ର''

=== ଉପନ୍ୟାସ ===
* ''ପରଦା ପଛର ଗୀତ ୧୯୮୧''
* ''ସମ୍ପର୍କ ୧୯୯୨''
* ''ମନର ଘର ୧୯୯୩''
* ''ଜୀବନ ନଈ ୨୦୦୨''
* ''ଇପ୍ସିତ ସକାଳ ୨୦୦୪''
* ''ପୃଷ୍ଠା ୨୦୧୬''
* ''ଆମେ ହାରି ନାହୁଁ ୨୦୨୨''
=== ପ୍ରବନ୍ଧ/ସମାଲୋଚନା ===
* ''ମୋ ଦୃଷ୍ଟିରେ ନାରୀ ୧୯୯୭''
* ''କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ କୃତି ଓ କୃତିତ୍ୱ ୨୦୦୪''
* ''ଚେତନା ୨୦୧୧''
* ''ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ମୟୂରଭଞ୍ଜର ଅବଦାନ ୨୦୧୧''
* ''ବାମା ୨୦୧୧''
* ''ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପରେ ମାନବିକ ଚେତନା ୨୦୧୯''
* ''ଶହେ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପକୁ ଲେଖିକାଙ୍କ ଅବଦାନ ୧୯୯୯, ୨୦୧୪, ୨୦୧୭, ୨୦୨୨, ୨୦୨୪''
* ''ବାମାବାଦୀ ସାହିତ୍ୟ : ପରମ୍ପରା ଓ ପ୍ରୟୋଗ ୨୦୧୯''
* ''ନାରୀ-ବିମର୍ଷ ଚେତନା ଓ ଚିନ୍ତନ ୨୦୨୧''
* ''ସାହିତ୍ୟେ ବିବିଧ ରୂପତତ୍ତ୍ୱ ୨୦୨୧''
* ''ଲେଖିକାଙ୍କ କଲମରୁ ଶହେ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପ''
* ''ଶହେ ପଚିଶ ବର୍ଷର ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ : ଏକ ତାତ୍ତ୍ୱିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ (୧୯୯୮-୨୦୨୩)''
=== ଆତ୍ମଜୀବନୀ ===
* ''ନିଜକଥା ୧ମ ଭାଗ ୨୦୧୩''
* ''ମୋ ଜୀବନ କେବେ କେମିତି ୨ୟ ଭାଗ ୨୦୨୨&lt;ref&gt;{{ବହି ଆଧାର |last=ପଣ୍ଡା ଓ ମହାପାତ୍ର |first=ଶ୍ରୀହରି ଓ ରାଜକିଶୋର |title=ମୟୂରଭଞ୍ଜିଆ ଲେଖକ ପରିଚୟ |publisher=ସାଇଯମୁନା |year=୨୦୨୨ |location=କଟକ}}&lt;/ref&gt;''
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ
* ଶ''ହେ ବର୍ଷର ଆଧୁନିକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପ (ସମ୍ପାଦନା) - ନେସନାଲ ବୁକ ଟ୍ରଷ୍ଟ&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଆତ୍ମନେପଦ |url=http://nitidinepaper.com/ArticlePage/APpage.php?edn=Bhubaneswar&amp;articleid=NITIDIN_BHUB_20210905_10_1&amp;artwidth=575px |website=www.nitidinepaper.com |publisher=ନିତିଦିନ |accessdate=7 September 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907075812/https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-8231510898400690&amp;output=html&amp;h=280&amp;slotname=2184374045&amp;adk=1805058357&amp;adf=2575168020&amp;pi=t.ma~as.2184374045&amp;w=1075&amp;fwrn=4&amp;fwrnh=100&amp;lmt=1631001492&amp;rafmt=1&amp;psa=0&amp;format=1075x280&amp;url=http%3A%2F%2Fnitidinepaper.com%2FArticlePage%2FAPpage.php%3Fedn%3DBhubaneswar%26articleid%3DNITIDIN_BHUB_20210905_10_1%26artwidth%3D575px&amp;flash=0&amp;fwr=0&amp;fwrattr=true&amp;rpe=1&amp;resp_fmts=3&amp;wgl=1&amp;dt=1631001492727&amp;bpp=2&amp;bdt=1399&amp;idt=2&amp;shv=r20210831&amp;mjsv=m202109010101&amp;ptt=9&amp;saldr=aa&amp;abxe=1&amp;cookie=ID%3D497d2f020d6355c7-227b87cc2cca004c%3AT%3D1631001492%3ART%3D1631001492%3AS%3DALNI_Ma1ykO7-ZyoGYurJ6St4hWX6Vz3tA&amp;prev_fmts=0x0%2C300x50%2C356x280%2C689x280&amp;nras=1&amp;correlator=1585873668834&amp;frm=20&amp;pv=1&amp;ga_vid=446471353.1631001492&amp;ga_sid=1631001492&amp;ga_hid=999317781&amp;ga_fc=0&amp;u_tz=0&amp;u_his=50&amp;u_java=0&amp;u_h=1000&amp;u_w=1600&amp;u_ah=1000&amp;u_aw=1600&amp;u_cd=24&amp;u_nplug=3&amp;u_nmime=4&amp;adx=5&amp;ady=623&amp;biw=1085&amp;bih=36123&amp;scr_x=0&amp;scr_y=0&amp;eid=44747621%2C31061690%2C44749371%2C31062297&amp;oid=3&amp;pvsid=3852539286109398&amp;pem=513&amp;eae=0&amp;fc=1920&amp;brdim=10%2C10%2C10%2C10%2C1600%2C0%2C1100%2C900%2C1085%2C36123&amp;vis=1&amp;rsz=%7Cd%7CeE%7C&amp;abl=NS&amp;pfx=0&amp;fu=128&amp;bc=23&amp;ifi=5&amp;uci=a!5&amp;fsb=1&amp;xpc=NgbHSlnS0T&amp;p=http%3A//nitidinepaper.com&amp;dtd=11 |archivedate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;''
* ''କବିତା ବାରିକଙ୍କ ସୃଜନର ଦିଗ ଓ ଦିଗନ୍ତ - ରଞ୍ଜିତା ପାତ୍ର''
* ''ନିଃସଙ୍ଗ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ (କବିତାଙ୍କ ଗପର ବଙ୍ଗଳା ଅନୁବାଦ)''
* ଓଡ଼ିଆ ଲେଖିକାଙ୍କ ଗଳ୍ପ

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==
* ବନଫୁଲ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୯
* ଫକୀର ମୋହନ ସାହିତ୍ୟ ପରିଷଦ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା - ୨୦୨୧
* ରଙ୍ଗରାଗ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୨୧
* କାଦମ୍ବିନୀ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୪&lt;ref&gt;{{cite web |title=Odisha Activist Sruti Mohapatra To Get Kadambini Samman |url=https://sambadenglish.com/odisha-activist-sruti-mohapatra-get-kadambini-samman/ |website=www.sambadenglish.com |publisher=ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ମିଡ଼ିଆ |accessdate=7 September 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907083208/https://sambadenglish.com/odisha-activist-sruti-mohapatra-get-kadambini-samman/ |archivedate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}
{{Authority control}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଲେଖକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜୀବିତ ବ୍ୟକ୍ତି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>j7xk8o768jfnuu1o1mkieetau2wjlsl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555913</id>
      <parentid>555912</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T16:07:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ଉପନ୍ୟାସ */</comment>
      <origin>555913</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10309" sha1="a7ycq75jvkzkmttw7hqlp79a9bunm54" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Kabita Barik}}
{{Infobox person
| name = କବିତା ବାରିକ
| image = 
| imagesize = 150px
| caption = 
| birth_date     = 
| birth_place = 
| death_date = 
| death_place = 
| yearsactive = 
| occupation = ସାହିତ୍ୟିକା, ଅଧ୍ୟାପିକା
|education     = ପିଏଚଡ଼ି, ଡି ଲିଟ
|alma_mater    = [[ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]], [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|spouse        =  
|children      = 
|parents       = 
|awards        = 
}}
'''କବିତା ବାରିକ''' ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଅଧ୍ୟାପିକା ତଥା [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ଗାଳ୍ପିକା, ଔପନ୍ୟାସିକା, ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଓ ସମାଲୋଚକ ।&lt;ref&gt;{{cite book |title=Malayalam Literary Survey |publisher=Kerala Sahitya Akademi |edition=15 |url=https://books.google.co.in/books?id=k5JkAAAAMAAJ&amp;newbks=1&amp;newbks_redir=0&amp;printsec=frontcover&amp;dq=kabita+barik+writer&amp;q=kabita+barik+writer&amp;hl=en&amp;redir_esc=y |accessdate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt; ସେ [[ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]] ଓ [[ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ଅଧ୍ୟାପନା କରିଛନ୍ତି ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=PROFILE OF POST GRADUATE DEPARTMENT OF ODIA |url=http://www.nou.nic.in/NAAC-Odia.pdf |website=www.nou.nic.in/ |publisher=ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ |accessdate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;

== ସାହିତ୍ୟ ରଚନା ==
୧୯୭୭ ମସିହାରେ [[ବାରିପଦା]]ର ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାଠ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ ସେଠାକାର ମୁଖପତ୍ର ''ଭଞ୍ଜପ୍ରଭା''ରେ କବିତାଙ୍କର ଗପ ''ମୋନାଲିସାର ହସ'' ଓ ''ଅନ୍ୟ ପୃଥିବୀର ମଣିଷ'' ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଏ ସବୁ ଗପ ଥିଲା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାଶିତ ଗଳ୍ପ । ସେହି ସମୟରେ [[ଭଦ୍ରକ]]ରୁ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରିକା ''ଗଳ୍ପଝର''ରେ ତାଙ୍କର ଗପ ''କ୍ୟାମେରାମ୍ୟାନ'', ''ଇଲିଶିର ଆଖି'' ଓ ''ବିଗତ ଯୌବନା'' ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ୧୯୮୧ ମସିହାରେ [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ପଢୁଥିବା ସମୟରେ [[ଝଙ୍କାର (ପତ୍ରିକା)|ଝଙ୍କାର]]ରେ ତାଙ୍କ ଗପ ''ସ୍ମୃତିର ସହର'' ତାଙ୍କୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିବା ସହ ପାଠକୀୟ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଥିଲା । ସେ ବେଳର ଗଳ୍ପ ''[[ଇସ୍ତାହାର]]'', ''[[ସୁଚରିତା]]'' ଓ ''[[ଗୋକର୍ଣ୍ଣିକା]]'' ଆଦି ପତ୍ରିକାରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲା ।

୧୯୮୧ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପନ୍ୟାସ ''ପର୍ଦ୍ଦାପଛର ଗୀତ'' ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ସେ ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ମୟୂରଭଞ୍ଜରୁ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଇ ବନ୍ଦହୋଇଯାଇଥିବା ''ଉତ୍କଳପ୍ରଭା'' ପତ୍ରିକାର ପୁନଃପ୍ରକାଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

=== ରଚନାବଳୀ ===
ଏଯାବତ କବିତାଙ୍କର ୧୪ଟି ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ, ୬ଟି ଉପନ୍ୟାସ ଓ ୧୧ଟି ପ୍ରବନ୍ଧ ସଂକଳନ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇସାରିଛି । ତାଙ୍କର କେତୋଟି ପୁସ୍ତକର ତାଲିକା:

=== ଗଳ୍ପ ===
* ''ଭିନ୍ନ ସହର'' (୧୯୮୭)
* ''ଛକ'' (୧୯୯୦)
* ''ସଞ୍ଜ ଯେବେ ଆସେ'' (୧୯୯୯)
* ''ଗଙ୍ଗା ସ୍ନାନ'' (୨୦୦୦)
* ''ଜୀବନ କେବେ କେମିତି'' (୨୦୦୧)
* ''ପବିତ୍ର ନିରଞ୍ଜନା'' (୨୦୦୪)
* ''ଭଲଦିନର ଠିକଣା'' (୨୦୦୮)
* ''ଅଧାଗଢ଼ା ସଂପର୍କ'' (୨୦୧୩)
* ''ନିଃସର୍ତ୍ତ ଉଚ୍ଚାରଣ'' (୨୦୧୪)
* ''ପୁଣି ଜଣେ ଅରୁଣା ସାନବାଗ'' (୨୦୧୫)
* ''ଚରିତ୍ରମାନେ'' (୨୦୧୬)
* ''ସ୍ୱୟଂସିଦ୍ଧା'' (୨୦୧୯)
* ''ମୁଢ଼ିବାଲୀ'' (୨୦୨୦)
* ''ରାତିର ବାସନ୍ତୀ'' (୨୦୨୧)
* ''ଦଗ୍ଧ କାଶତଣ୍ଡି ପୋଡ଼ା ଶୈଶବ'' (୨୦୨୪)
* ''କବିତା ବାରିକ ଗଳ୍ପ ସମଗ୍ର''

=== ଉପନ୍ୟାସ ===
* ''ପରଦା ପଛର ଗୀତ'' (୧୯୮୧)
* ''ସମ୍ପର୍କ'' (୧୯୯୨)
* ''ମନର ଘର'' (୧୯୯୩)
* ''ଜୀବନ ନଈ'' (୨୦୦୨)
* ''ଇପ୍ସିତ ସକାଳ'' (୨୦୦୪)
* ''ପୃଷ୍ଠା'' (୨୦୧୬)
* ''ଆମେ ହାରି ନାହୁଁ'' (୨୦୨୨)

=== ପ୍ରବନ୍ଧ/ସମାଲୋଚନା ===
* ''ମୋ ଦୃଷ୍ଟିରେ ନାରୀ ୧୯୯୭''
* ''କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ କୃତି ଓ କୃତିତ୍ୱ ୨୦୦୪''
* ''ଚେତନା ୨୦୧୧''
* ''ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ମୟୂରଭଞ୍ଜର ଅବଦାନ ୨୦୧୧''
* ''ବାମା ୨୦୧୧''
* ''ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପରେ ମାନବିକ ଚେତନା ୨୦୧୯''
* ''ଶହେ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପକୁ ଲେଖିକାଙ୍କ ଅବଦାନ ୧୯୯୯, ୨୦୧୪, ୨୦୧୭, ୨୦୨୨, ୨୦୨୪''
* ''ବାମାବାଦୀ ସାହିତ୍ୟ : ପରମ୍ପରା ଓ ପ୍ରୟୋଗ ୨୦୧୯''
* ''ନାରୀ-ବିମର୍ଷ ଚେତନା ଓ ଚିନ୍ତନ ୨୦୨୧''
* ''ସାହିତ୍ୟେ ବିବିଧ ରୂପତତ୍ତ୍ୱ ୨୦୨୧''
* ''ଲେଖିକାଙ୍କ କଲମରୁ ଶହେ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପ''
* ''ଶହେ ପଚିଶ ବର୍ଷର ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ : ଏକ ତାତ୍ତ୍ୱିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ (୧୯୯୮-୨୦୨୩)''
=== ଆତ୍ମଜୀବନୀ ===
* ''ନିଜକଥା ୧ମ ଭାଗ ୨୦୧୩''
* ''ମୋ ଜୀବନ କେବେ କେମିତି ୨ୟ ଭାଗ ୨୦୨୨&lt;ref&gt;{{ବହି ଆଧାର |last=ପଣ୍ଡା ଓ ମହାପାତ୍ର |first=ଶ୍ରୀହରି ଓ ରାଜକିଶୋର |title=ମୟୂରଭଞ୍ଜିଆ ଲେଖକ ପରିଚୟ |publisher=ସାଇଯମୁନା |year=୨୦୨୨ |location=କଟକ}}&lt;/ref&gt;''
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ
* ଶ''ହେ ବର୍ଷର ଆଧୁନିକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପ (ସମ୍ପାଦନା) - ନେସନାଲ ବୁକ ଟ୍ରଷ୍ଟ&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଆତ୍ମନେପଦ |url=http://nitidinepaper.com/ArticlePage/APpage.php?edn=Bhubaneswar&amp;articleid=NITIDIN_BHUB_20210905_10_1&amp;artwidth=575px |website=www.nitidinepaper.com |publisher=ନିତିଦିନ |accessdate=7 September 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907075812/https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-8231510898400690&amp;output=html&amp;h=280&amp;slotname=2184374045&amp;adk=1805058357&amp;adf=2575168020&amp;pi=t.ma~as.2184374045&amp;w=1075&amp;fwrn=4&amp;fwrnh=100&amp;lmt=1631001492&amp;rafmt=1&amp;psa=0&amp;format=1075x280&amp;url=http%3A%2F%2Fnitidinepaper.com%2FArticlePage%2FAPpage.php%3Fedn%3DBhubaneswar%26articleid%3DNITIDIN_BHUB_20210905_10_1%26artwidth%3D575px&amp;flash=0&amp;fwr=0&amp;fwrattr=true&amp;rpe=1&amp;resp_fmts=3&amp;wgl=1&amp;dt=1631001492727&amp;bpp=2&amp;bdt=1399&amp;idt=2&amp;shv=r20210831&amp;mjsv=m202109010101&amp;ptt=9&amp;saldr=aa&amp;abxe=1&amp;cookie=ID%3D497d2f020d6355c7-227b87cc2cca004c%3AT%3D1631001492%3ART%3D1631001492%3AS%3DALNI_Ma1ykO7-ZyoGYurJ6St4hWX6Vz3tA&amp;prev_fmts=0x0%2C300x50%2C356x280%2C689x280&amp;nras=1&amp;correlator=1585873668834&amp;frm=20&amp;pv=1&amp;ga_vid=446471353.1631001492&amp;ga_sid=1631001492&amp;ga_hid=999317781&amp;ga_fc=0&amp;u_tz=0&amp;u_his=50&amp;u_java=0&amp;u_h=1000&amp;u_w=1600&amp;u_ah=1000&amp;u_aw=1600&amp;u_cd=24&amp;u_nplug=3&amp;u_nmime=4&amp;adx=5&amp;ady=623&amp;biw=1085&amp;bih=36123&amp;scr_x=0&amp;scr_y=0&amp;eid=44747621%2C31061690%2C44749371%2C31062297&amp;oid=3&amp;pvsid=3852539286109398&amp;pem=513&amp;eae=0&amp;fc=1920&amp;brdim=10%2C10%2C10%2C10%2C1600%2C0%2C1100%2C900%2C1085%2C36123&amp;vis=1&amp;rsz=%7Cd%7CeE%7C&amp;abl=NS&amp;pfx=0&amp;fu=128&amp;bc=23&amp;ifi=5&amp;uci=a!5&amp;fsb=1&amp;xpc=NgbHSlnS0T&amp;p=http%3A//nitidinepaper.com&amp;dtd=11 |archivedate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;''
* ''କବିତା ବାରିକଙ୍କ ସୃଜନର ଦିଗ ଓ ଦିଗନ୍ତ - ରଞ୍ଜିତା ପାତ୍ର''
* ''ନିଃସଙ୍ଗ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ (କବିତାଙ୍କ ଗପର ବଙ୍ଗଳା ଅନୁବାଦ)''
* ଓଡ଼ିଆ ଲେଖିକାଙ୍କ ଗଳ୍ପ

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==
* ବନଫୁଲ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୯
* ଫକୀର ମୋହନ ସାହିତ୍ୟ ପରିଷଦ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା - ୨୦୨୧
* ରଙ୍ଗରାଗ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୨୧
* କାଦମ୍ବିନୀ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୪&lt;ref&gt;{{cite web |title=Odisha Activist Sruti Mohapatra To Get Kadambini Samman |url=https://sambadenglish.com/odisha-activist-sruti-mohapatra-get-kadambini-samman/ |website=www.sambadenglish.com |publisher=ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ମିଡ଼ିଆ |accessdate=7 September 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907083208/https://sambadenglish.com/odisha-activist-sruti-mohapatra-get-kadambini-samman/ |archivedate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}
{{Authority control}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଲେଖକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜୀବିତ ବ୍ୟକ୍ତି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>a7ycq75jvkzkmttw7hqlp79a9bunm54</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555914</id>
      <parentid>555913</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T16:08:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <comment>/* ପ୍ରବନ୍ଧ/ସମାଲୋଚନା */ ବହିର ନାଁ ଇଟାଲିକ ହେବ, '''ମସିହା ନୁହେଁ'''</comment>
      <origin>555914</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10332" sha1="sfw5xtg3v8pxp1vuigx1qllf4mcxzcy" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Kabita Barik}}
{{Infobox person
| name = କବିତା ବାରିକ
| image = 
| imagesize = 150px
| caption = 
| birth_date     = 
| birth_place = 
| death_date = 
| death_place = 
| yearsactive = 
| occupation = ସାହିତ୍ୟିକା, ଅଧ୍ୟାପିକା
|education     = ପିଏଚଡ଼ି, ଡି ଲିଟ
|alma_mater    = [[ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]], [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|spouse        =  
|children      = 
|parents       = 
|awards        = 
}}
'''କବିତା ବାରିକ''' ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଅଧ୍ୟାପିକା ତଥା [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ଗାଳ୍ପିକା, ଔପନ୍ୟାସିକା, ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଓ ସମାଲୋଚକ ।&lt;ref&gt;{{cite book |title=Malayalam Literary Survey |publisher=Kerala Sahitya Akademi |edition=15 |url=https://books.google.co.in/books?id=k5JkAAAAMAAJ&amp;newbks=1&amp;newbks_redir=0&amp;printsec=frontcover&amp;dq=kabita+barik+writer&amp;q=kabita+barik+writer&amp;hl=en&amp;redir_esc=y |accessdate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt; ସେ [[ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]] ଓ [[ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ଅଧ୍ୟାପନା କରିଛନ୍ତି ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=PROFILE OF POST GRADUATE DEPARTMENT OF ODIA |url=http://www.nou.nic.in/NAAC-Odia.pdf |website=www.nou.nic.in/ |publisher=ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ |accessdate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;

== ସାହିତ୍ୟ ରଚନା ==
୧୯୭୭ ମସିହାରେ [[ବାରିପଦା]]ର ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାଠ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ ସେଠାକାର ମୁଖପତ୍ର ''ଭଞ୍ଜପ୍ରଭା''ରେ କବିତାଙ୍କର ଗପ ''ମୋନାଲିସାର ହସ'' ଓ ''ଅନ୍ୟ ପୃଥିବୀର ମଣିଷ'' ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଏ ସବୁ ଗପ ଥିଲା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାଶିତ ଗଳ୍ପ । ସେହି ସମୟରେ [[ଭଦ୍ରକ]]ରୁ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରିକା ''ଗଳ୍ପଝର''ରେ ତାଙ୍କର ଗପ ''କ୍ୟାମେରାମ୍ୟାନ'', ''ଇଲିଶିର ଆଖି'' ଓ ''ବିଗତ ଯୌବନା'' ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ୧୯୮୧ ମସିହାରେ [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ପଢୁଥିବା ସମୟରେ [[ଝଙ୍କାର (ପତ୍ରିକା)|ଝଙ୍କାର]]ରେ ତାଙ୍କ ଗପ ''ସ୍ମୃତିର ସହର'' ତାଙ୍କୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିବା ସହ ପାଠକୀୟ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଥିଲା । ସେ ବେଳର ଗଳ୍ପ ''[[ଇସ୍ତାହାର]]'', ''[[ସୁଚରିତା]]'' ଓ ''[[ଗୋକର୍ଣ୍ଣିକା]]'' ଆଦି ପତ୍ରିକାରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲା ।

୧୯୮୧ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପନ୍ୟାସ ''ପର୍ଦ୍ଦାପଛର ଗୀତ'' ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ସେ ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ମୟୂରଭଞ୍ଜରୁ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଇ ବନ୍ଦହୋଇଯାଇଥିବା ''ଉତ୍କଳପ୍ରଭା'' ପତ୍ରିକାର ପୁନଃପ୍ରକାଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

=== ରଚନାବଳୀ ===
ଏଯାବତ କବିତାଙ୍କର ୧୪ଟି ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ, ୬ଟି ଉପନ୍ୟାସ ଓ ୧୧ଟି ପ୍ରବନ୍ଧ ସଂକଳନ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇସାରିଛି । ତାଙ୍କର କେତୋଟି ପୁସ୍ତକର ତାଲିକା:

=== ଗଳ୍ପ ===
* ''ଭିନ୍ନ ସହର'' (୧୯୮୭)
* ''ଛକ'' (୧୯୯୦)
* ''ସଞ୍ଜ ଯେବେ ଆସେ'' (୧୯୯୯)
* ''ଗଙ୍ଗା ସ୍ନାନ'' (୨୦୦୦)
* ''ଜୀବନ କେବେ କେମିତି'' (୨୦୦୧)
* ''ପବିତ୍ର ନିରଞ୍ଜନା'' (୨୦୦୪)
* ''ଭଲଦିନର ଠିକଣା'' (୨୦୦୮)
* ''ଅଧାଗଢ଼ା ସଂପର୍କ'' (୨୦୧୩)
* ''ନିଃସର୍ତ୍ତ ଉଚ୍ଚାରଣ'' (୨୦୧୪)
* ''ପୁଣି ଜଣେ ଅରୁଣା ସାନବାଗ'' (୨୦୧୫)
* ''ଚରିତ୍ରମାନେ'' (୨୦୧୬)
* ''ସ୍ୱୟଂସିଦ୍ଧା'' (୨୦୧୯)
* ''ମୁଢ଼ିବାଲୀ'' (୨୦୨୦)
* ''ରାତିର ବାସନ୍ତୀ'' (୨୦୨୧)
* ''ଦଗ୍ଧ କାଶତଣ୍ଡି ପୋଡ଼ା ଶୈଶବ'' (୨୦୨୪)
* ''କବିତା ବାରିକ ଗଳ୍ପ ସମଗ୍ର''

=== ଉପନ୍ୟାସ ===
* ''ପରଦା ପଛର ଗୀତ'' (୧୯୮୧)
* ''ସମ୍ପର୍କ'' (୧୯୯୨)
* ''ମନର ଘର'' (୧୯୯୩)
* ''ଜୀବନ ନଈ'' (୨୦୦୨)
* ''ଇପ୍ସିତ ସକାଳ'' (୨୦୦୪)
* ''ପୃଷ୍ଠା'' (୨୦୧୬)
* ''ଆମେ ହାରି ନାହୁଁ'' (୨୦୨୨)

=== ପ୍ରବନ୍ଧ/ସମାଲୋଚନା ===
* ''ମୋ ଦୃଷ୍ଟିରେ ନାରୀ'' (୧୯୯୭)
* ''ଶହେ ପଚିଶ ବର୍ଷର ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ : ଏକ ତାତ୍ତ୍ୱିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ'' (୧୯୯୮, -୨୦୨୩)
* ''ଶହେ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପକୁ ଲେଖିକାଙ୍କ ଅବଦାନ'' (୧୯୯୯, ୨୦୧୪, ୨୦୧୭, ୨୦୨୨, ୨୦୨୪)
* ''କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ କୃତି ଓ କୃତିତ୍ୱ'' (୨୦୦୪)
* ''ଚେତନା'' (୨୦୧୧)
* ''ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ମୟୂରଭଞ୍ଜର ଅବଦାନ'' (୨୦୧୧)
* ''ବାମା'' (୨୦୧୧)
* ''ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପରେ ମାନବିକ ଚେତନା'' (୨୦୧୯)
* ''ବାମାବାଦୀ ସାହିତ୍ୟ : ପରମ୍ପରା ଓ ପ୍ରୟୋଗ'' (୨୦୧୯)
* ''ନାରୀ-ବିମର୍ଷ ଚେତନା ଓ ଚିନ୍ତନ'' (୨୦୨୧)
* ''ସାହିତ୍ୟେ ବିବିଧ ରୂପତତ୍ତ୍ୱ'' (୨୦୨୧)
* ''ଲେଖିକାଙ୍କ କଲମରୁ ଶହେ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପ''

=== ଆତ୍ମଜୀବନୀ ===
* ''ନିଜକଥା ୧ମ ଭାଗ ୨୦୧୩''
* ''ମୋ ଜୀବନ କେବେ କେମିତି ୨ୟ ଭାଗ ୨୦୨୨&lt;ref&gt;{{ବହି ଆଧାର |last=ପଣ୍ଡା ଓ ମହାପାତ୍ର |first=ଶ୍ରୀହରି ଓ ରାଜକିଶୋର |title=ମୟୂରଭଞ୍ଜିଆ ଲେଖକ ପରିଚୟ |publisher=ସାଇଯମୁନା |year=୨୦୨୨ |location=କଟକ}}&lt;/ref&gt;''
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ
* ଶ''ହେ ବର୍ଷର ଆଧୁନିକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପ (ସମ୍ପାଦନା) - ନେସନାଲ ବୁକ ଟ୍ରଷ୍ଟ&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଆତ୍ମନେପଦ |url=http://nitidinepaper.com/ArticlePage/APpage.php?edn=Bhubaneswar&amp;articleid=NITIDIN_BHUB_20210905_10_1&amp;artwidth=575px |website=www.nitidinepaper.com |publisher=ନିତିଦିନ |accessdate=7 September 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907075812/https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-8231510898400690&amp;output=html&amp;h=280&amp;slotname=2184374045&amp;adk=1805058357&amp;adf=2575168020&amp;pi=t.ma~as.2184374045&amp;w=1075&amp;fwrn=4&amp;fwrnh=100&amp;lmt=1631001492&amp;rafmt=1&amp;psa=0&amp;format=1075x280&amp;url=http%3A%2F%2Fnitidinepaper.com%2FArticlePage%2FAPpage.php%3Fedn%3DBhubaneswar%26articleid%3DNITIDIN_BHUB_20210905_10_1%26artwidth%3D575px&amp;flash=0&amp;fwr=0&amp;fwrattr=true&amp;rpe=1&amp;resp_fmts=3&amp;wgl=1&amp;dt=1631001492727&amp;bpp=2&amp;bdt=1399&amp;idt=2&amp;shv=r20210831&amp;mjsv=m202109010101&amp;ptt=9&amp;saldr=aa&amp;abxe=1&amp;cookie=ID%3D497d2f020d6355c7-227b87cc2cca004c%3AT%3D1631001492%3ART%3D1631001492%3AS%3DALNI_Ma1ykO7-ZyoGYurJ6St4hWX6Vz3tA&amp;prev_fmts=0x0%2C300x50%2C356x280%2C689x280&amp;nras=1&amp;correlator=1585873668834&amp;frm=20&amp;pv=1&amp;ga_vid=446471353.1631001492&amp;ga_sid=1631001492&amp;ga_hid=999317781&amp;ga_fc=0&amp;u_tz=0&amp;u_his=50&amp;u_java=0&amp;u_h=1000&amp;u_w=1600&amp;u_ah=1000&amp;u_aw=1600&amp;u_cd=24&amp;u_nplug=3&amp;u_nmime=4&amp;adx=5&amp;ady=623&amp;biw=1085&amp;bih=36123&amp;scr_x=0&amp;scr_y=0&amp;eid=44747621%2C31061690%2C44749371%2C31062297&amp;oid=3&amp;pvsid=3852539286109398&amp;pem=513&amp;eae=0&amp;fc=1920&amp;brdim=10%2C10%2C10%2C10%2C1600%2C0%2C1100%2C900%2C1085%2C36123&amp;vis=1&amp;rsz=%7Cd%7CeE%7C&amp;abl=NS&amp;pfx=0&amp;fu=128&amp;bc=23&amp;ifi=5&amp;uci=a!5&amp;fsb=1&amp;xpc=NgbHSlnS0T&amp;p=http%3A//nitidinepaper.com&amp;dtd=11 |archivedate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;''
* ''କବିତା ବାରିକଙ୍କ ସୃଜନର ଦିଗ ଓ ଦିଗନ୍ତ - ରଞ୍ଜିତା ପାତ୍ର''
* ''ନିଃସଙ୍ଗ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ (କବିତାଙ୍କ ଗପର ବଙ୍ଗଳା ଅନୁବାଦ)''
* ଓଡ଼ିଆ ଲେଖିକାଙ୍କ ଗଳ୍ପ

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==
* ବନଫୁଲ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୯
* ଫକୀର ମୋହନ ସାହିତ୍ୟ ପରିଷଦ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା - ୨୦୨୧
* ରଙ୍ଗରାଗ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୨୧
* କାଦମ୍ବିନୀ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୪&lt;ref&gt;{{cite web |title=Odisha Activist Sruti Mohapatra To Get Kadambini Samman |url=https://sambadenglish.com/odisha-activist-sruti-mohapatra-get-kadambini-samman/ |website=www.sambadenglish.com |publisher=ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ମିଡ଼ିଆ |accessdate=7 September 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907083208/https://sambadenglish.com/odisha-activist-sruti-mohapatra-get-kadambini-samman/ |archivedate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}
{{Authority control}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଲେଖକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜୀବିତ ବ୍ୟକ୍ତି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>sfw5xtg3v8pxp1vuigx1qllf4mcxzcy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555915</id>
      <parentid>555914</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T16:11:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ଆତ୍ମଜୀବନୀ */</comment>
      <origin>555915</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10351" sha1="2bv33ru3z0zkob3wzp0yi603cyj6i0k" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Kabita Barik}}
{{Infobox person
| name = କବିତା ବାରିକ
| image = 
| imagesize = 150px
| caption = 
| birth_date     = 
| birth_place = 
| death_date = 
| death_place = 
| yearsactive = 
| occupation = ସାହିତ୍ୟିକା, ଅଧ୍ୟାପିକା
|education     = ପିଏଚଡ଼ି, ଡି ଲିଟ
|alma_mater    = [[ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]], [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]
|spouse        =  
|children      = 
|parents       = 
|awards        = 
}}
'''କବିତା ବାରିକ''' ଜଣେ ଭାରତୀୟ ଅଧ୍ୟାପିକା ତଥା [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ଗାଳ୍ପିକା, ଔପନ୍ୟାସିକା, ପ୍ରାବନ୍ଧିକ ଓ ସମାଲୋଚକ ।&lt;ref&gt;{{cite book |title=Malayalam Literary Survey |publisher=Kerala Sahitya Akademi |edition=15 |url=https://books.google.co.in/books?id=k5JkAAAAMAAJ&amp;newbks=1&amp;newbks_redir=0&amp;printsec=frontcover&amp;dq=kabita+barik+writer&amp;q=kabita+barik+writer&amp;hl=en&amp;redir_esc=y |accessdate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt; ସେ [[ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]] ଓ [[ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ଅଧ୍ୟାପନା କରିଛନ୍ତି ।&lt;ref&gt;{{cite web |title=PROFILE OF POST GRADUATE DEPARTMENT OF ODIA |url=http://www.nou.nic.in/NAAC-Odia.pdf |website=www.nou.nic.in/ |publisher=ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ |accessdate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;

== ସାହିତ୍ୟ ରଚନା ==
୧୯୭୭ ମସିହାରେ [[ବାରିପଦା]]ର ମହାରାଜ ପୂର୍ଣ୍ନଚନ୍ଦ୍ର ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପାଠ ପଢ଼ିବା ସମୟରେ ସେଠାକାର ମୁଖପତ୍ର ''ଭଞ୍ଜପ୍ରଭା''ରେ କବିତାଙ୍କର ଗପ ''ମୋନାଲିସାର ହସ'' ଓ ''ଅନ୍ୟ ପୃଥିବୀର ମଣିଷ'' ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଏ ସବୁ ଗପ ଥିଲା ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପ୍ରକାଶିତ ଗଳ୍ପ । ସେହି ସମୟରେ [[ଭଦ୍ରକ]]ରୁ ପ୍ରକାଶିତ ପତ୍ରିକା ''ଗଳ୍ପଝର''ରେ ତାଙ୍କର ଗପ ''କ୍ୟାମେରାମ୍ୟାନ'', ''ଇଲିଶିର ଆଖି'' ଓ ''ବିଗତ ଯୌବନା'' ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ୧୯୮୧ ମସିହାରେ [[ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ପଢୁଥିବା ସମୟରେ [[ଝଙ୍କାର (ପତ୍ରିକା)|ଝଙ୍କାର]]ରେ ତାଙ୍କ ଗପ ''ସ୍ମୃତିର ସହର'' ତାଙ୍କୁ ଲୋକପ୍ରିୟ କରିବା ସହ ପାଠକୀୟ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇଥିଲା । ସେ ବେଳର ଗଳ୍ପ ''[[ଇସ୍ତାହାର]]'', ''[[ସୁଚରିତା]]'' ଓ ''[[ଗୋକର୍ଣ୍ଣିକା]]'' ଆଦି ପତ୍ରିକାରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଉଥିଲା ।

୧୯୮୧ ମସିହାରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପନ୍ୟାସ ''ପର୍ଦ୍ଦାପଛର ଗୀତ'' ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା । ସେ ୨୦୧୮ ମସିହାରେ ମୟୂରଭଞ୍ଜରୁ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରକାଶ ପାଇ ବନ୍ଦହୋଇଯାଇଥିବା ''ଉତ୍କଳପ୍ରଭା'' ପତ୍ରିକାର ପୁନଃପ୍ରକାଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।

=== ରଚନାବଳୀ ===
ଏଯାବତ କବିତାଙ୍କର ୧୪ଟି ଗଳ୍ପ ସଂକଳନ, ୬ଟି ଉପନ୍ୟାସ ଓ ୧୧ଟି ପ୍ରବନ୍ଧ ସଂକଳନ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇସାରିଛି । ତାଙ୍କର କେତୋଟି ପୁସ୍ତକର ତାଲିକା:

=== ଗଳ୍ପ ===
* ''ଭିନ୍ନ ସହର'' (୧୯୮୭)
* ''ଛକ'' (୧୯୯୦)
* ''ସଞ୍ଜ ଯେବେ ଆସେ'' (୧୯୯୯)
* ''ଗଙ୍ଗା ସ୍ନାନ'' (୨୦୦୦)
* ''ଜୀବନ କେବେ କେମିତି'' (୨୦୦୧)
* ''ପବିତ୍ର ନିରଞ୍ଜନା'' (୨୦୦୪)
* ''ଭଲଦିନର ଠିକଣା'' (୨୦୦୮)
* ''ଅଧାଗଢ଼ା ସଂପର୍କ'' (୨୦୧୩)
* ''ନିଃସର୍ତ୍ତ ଉଚ୍ଚାରଣ'' (୨୦୧୪)
* ''ପୁଣି ଜଣେ ଅରୁଣା ସାନବାଗ'' (୨୦୧୫)
* ''ଚରିତ୍ରମାନେ'' (୨୦୧୬)
* ''ସ୍ୱୟଂସିଦ୍ଧା'' (୨୦୧୯)
* ''ମୁଢ଼ିବାଲୀ'' (୨୦୨୦)
* ''ରାତିର ବାସନ୍ତୀ'' (୨୦୨୧)
* ''ଦଗ୍ଧ କାଶତଣ୍ଡି ପୋଡ଼ା ଶୈଶବ'' (୨୦୨୪)
* ''କବିତା ବାରିକ ଗଳ୍ପ ସମଗ୍ର''

=== ଉପନ୍ୟାସ ===
* ''ପରଦା ପଛର ଗୀତ'' (୧୯୮୧)
* ''ସମ୍ପର୍କ'' (୧୯୯୨)
* ''ମନର ଘର'' (୧୯୯୩)
* ''ଜୀବନ ନଈ'' (୨୦୦୨)
* ''ଇପ୍ସିତ ସକାଳ'' (୨୦୦୪)
* ''ପୃଷ୍ଠା'' (୨୦୧୬)
* ''ଆମେ ହାରି ନାହୁଁ'' (୨୦୨୨)

=== ପ୍ରବନ୍ଧ/ସମାଲୋଚନା ===
* ''ମୋ ଦୃଷ୍ଟିରେ ନାରୀ'' (୧୯୯୭)
* ''ଶହେ ପଚିଶ ବର୍ଷର ଆଧୁନିକ ଓଡ଼ିଆ କ୍ଷୁଦ୍ରଗଳ୍ପ : ଏକ ତାତ୍ତ୍ୱିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ'' (୧୯୯୮, -୨୦୨୩)
* ''ଶହେ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପକୁ ଲେଖିକାଙ୍କ ଅବଦାନ'' (୧୯୯୯, ୨୦୧୪, ୨୦୧୭, ୨୦୨୨, ୨୦୨୪)
* ''କୁନ୍ତଳା କୁମାରୀ କୃତି ଓ କୃତିତ୍ୱ'' (୨୦୦୪)
* ''ଚେତନା'' (୨୦୧୧)
* ''ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ମୟୂରଭଞ୍ଜର ଅବଦାନ'' (୨୦୧୧)
* ''ବାମା'' (୨୦୧୧)
* ''ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପରେ ମାନବିକ ଚେତନା'' (୨୦୧୯)
* ''ବାମାବାଦୀ ସାହିତ୍ୟ : ପରମ୍ପରା ଓ ପ୍ରୟୋଗ'' (୨୦୧୯)
* ''ନାରୀ-ବିମର୍ଷ ଚେତନା ଓ ଚିନ୍ତନ'' (୨୦୨୧)
* ''ସାହିତ୍ୟେ ବିବିଧ ରୂପତତ୍ତ୍ୱ'' (୨୦୨୧)
* ''ଲେଖିକାଙ୍କ କଲମରୁ ଶହେ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପ''

=== ଆତ୍ମଜୀବନୀ ===
* ''ନିଜକଥା'' - ୧ମ ଭାଗ (୨୦୧୩)
* ''ମୋ ଜୀବନ କେବେ କେମିତି'' - ୨ୟ ଭାଗ (୨୦୨୨)&lt;ref&gt;{{ବହି ଆଧାର |last=ପଣ୍ଡା ଓ ମହାପାତ୍ର |first=ଶ୍ରୀହରି ଓ ରାଜକିଶୋର |title=ମୟୂରଭଞ୍ଜିଆ ଲେଖକ ପରିଚୟ |publisher=ସାଇଯମୁନା |year=୨୦୨୨ |location=କଟକ}}&lt;/ref&gt;''

=== ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ===
* ଶ''ହେ ବର୍ଷର ଆଧୁନିକ କ୍ଷୁଦ୍ର ଗଳ୍ପ (ସମ୍ପାଦନା) - ନେସନାଲ ବୁକ ଟ୍ରଷ୍ଟ&lt;ref&gt;{{cite web |title=ଆତ୍ମନେପଦ |url=http://nitidinepaper.com/ArticlePage/APpage.php?edn=Bhubaneswar&amp;articleid=NITIDIN_BHUB_20210905_10_1&amp;artwidth=575px |website=www.nitidinepaper.com |publisher=ନିତିଦିନ |accessdate=7 September 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907075812/https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-8231510898400690&amp;output=html&amp;h=280&amp;slotname=2184374045&amp;adk=1805058357&amp;adf=2575168020&amp;pi=t.ma~as.2184374045&amp;w=1075&amp;fwrn=4&amp;fwrnh=100&amp;lmt=1631001492&amp;rafmt=1&amp;psa=0&amp;format=1075x280&amp;url=http%3A%2F%2Fnitidinepaper.com%2FArticlePage%2FAPpage.php%3Fedn%3DBhubaneswar%26articleid%3DNITIDIN_BHUB_20210905_10_1%26artwidth%3D575px&amp;flash=0&amp;fwr=0&amp;fwrattr=true&amp;rpe=1&amp;resp_fmts=3&amp;wgl=1&amp;dt=1631001492727&amp;bpp=2&amp;bdt=1399&amp;idt=2&amp;shv=r20210831&amp;mjsv=m202109010101&amp;ptt=9&amp;saldr=aa&amp;abxe=1&amp;cookie=ID%3D497d2f020d6355c7-227b87cc2cca004c%3AT%3D1631001492%3ART%3D1631001492%3AS%3DALNI_Ma1ykO7-ZyoGYurJ6St4hWX6Vz3tA&amp;prev_fmts=0x0%2C300x50%2C356x280%2C689x280&amp;nras=1&amp;correlator=1585873668834&amp;frm=20&amp;pv=1&amp;ga_vid=446471353.1631001492&amp;ga_sid=1631001492&amp;ga_hid=999317781&amp;ga_fc=0&amp;u_tz=0&amp;u_his=50&amp;u_java=0&amp;u_h=1000&amp;u_w=1600&amp;u_ah=1000&amp;u_aw=1600&amp;u_cd=24&amp;u_nplug=3&amp;u_nmime=4&amp;adx=5&amp;ady=623&amp;biw=1085&amp;bih=36123&amp;scr_x=0&amp;scr_y=0&amp;eid=44747621%2C31061690%2C44749371%2C31062297&amp;oid=3&amp;pvsid=3852539286109398&amp;pem=513&amp;eae=0&amp;fc=1920&amp;brdim=10%2C10%2C10%2C10%2C1600%2C0%2C1100%2C900%2C1085%2C36123&amp;vis=1&amp;rsz=%7Cd%7CeE%7C&amp;abl=NS&amp;pfx=0&amp;fu=128&amp;bc=23&amp;ifi=5&amp;uci=a!5&amp;fsb=1&amp;xpc=NgbHSlnS0T&amp;p=http%3A//nitidinepaper.com&amp;dtd=11 |archivedate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;''
* ''କବିତା ବାରିକଙ୍କ ସୃଜନର ଦିଗ ଓ ଦିଗନ୍ତ - ରଞ୍ଜିତା ପାତ୍ର''
* ''ନିଃସଙ୍ଗ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ (କବିତାଙ୍କ ଗପର ବଙ୍ଗଳା ଅନୁବାଦ)''
* ଓଡ଼ିଆ ଲେଖିକାଙ୍କ ଗଳ୍ପ

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==
* ବନଫୁଲ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୯
* ଫକୀର ମୋହନ ସାହିତ୍ୟ ପରିଷଦ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧନା - ୨୦୨୧
* ରଙ୍ଗରାଗ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୨୧
* କାଦମ୍ବିନୀ ଗଳ୍ପ ସମ୍ମାନ - ୨୦୧୪&lt;ref&gt;{{cite web |title=Odisha Activist Sruti Mohapatra To Get Kadambini Samman |url=https://sambadenglish.com/odisha-activist-sruti-mohapatra-get-kadambini-samman/ |website=www.sambadenglish.com |publisher=ଇଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ମିଡ଼ିଆ |accessdate=7 September 2021 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20210907083208/https://sambadenglish.com/odisha-activist-sruti-mohapatra-get-kadambini-samman/ |archivedate=7 September 2021}}&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}
{{Authority control}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଲେଖକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜୀବିତ ବ୍ୟକ୍ତି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>2bv33ru3z0zkob3wzp0yi603cyj6i0k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ଏନଫୋର୍ଟୁମାବ ଭେଡୋଟିନ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>91815</id>
    <revision>
      <id>555969</id>
      <parentid>536462</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:22:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Subas Chandra Rout</username>
        <id>3892</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page [[:mdwiki:Special:Redirect/revision/1412327|Enfortumab vedotin]] to:or #mdwikicx</comment>
      <origin>555969</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9101" sha1="8n1zv6noiyxevmaeyyiqexxf6o9qduq" xml:space="preserve">{{Infobox drug|drug_name=|image=|width=|alt=|caption=&lt;!-- Monoclonal antibody data --&gt;|type=mab|mab_type=mab|source=u|target=[[Nectin]]-4

&lt;!-- Names --&gt;|pronounce=|tradename=Padcev|synonyms=AGS-22M6E, AGS-22CE, enfortumab vedotin-ejfv|IUPAC_name=&lt;!-- Clinical data --&gt;|pregnancy_AU=&lt;!-- A/B1/B2/B3/C/D/X --&gt;|pregnancy_AU_comment=|pregnancy_category=|routes_of_administration=[[Intravenous therapy|Intravenous]]|onset=|duration_of_action=|dependency_liability=|addiction_liability=&lt;!-- External links --&gt;|Drugs.com={{drugs.com|monograph|enfortumab-vedotin-ejfv}}|MedlinePlus=a620005

&lt;!-- Legal data --&gt;|legal_AU=&lt;!-- S2, S3, S4, S5, S6, S7, S8, S9 or Unscheduled --&gt;|legal_AU_comment=|legal_CA=&lt;!-- OTC, Rx-only, Schedule I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII --&gt;|legal_CA_comment=|legal_DE=&lt;!-- Anlage I, II, III or Unscheduled --&gt;|legal_DE_comment=|legal_NZ=&lt;!-- Class A, B, C --&gt;|legal_NZ_comment=|legal_UN=&lt;!-- N I, II, III, IV / P I, II, III, IV--&gt;|legal_UN_comment=|legal_UK=&lt;!-- GSL, P, POM, CD, CD Lic, CD POM, CD No Reg POM, CD (Benz) POM, CD (Anab) POM or CD Inv POM / Class A, B, C --&gt;|legal_UK_comment=|legal_US=Rx-only|legal_US_comment=|legal_status=&lt;!-- For countries not listed above --&gt;|DailyMedID=Enfortumab_vedotin|licence_US=Padcev|licence_EU=&lt;!-- EMA uses INN (or special INN_EMA) --&gt;

&lt;!-- Pharmacokinetic data --&gt;|bioavailability=|protein_bound=|metabolism=|metabolites=|elimination_half-life=|excretion=&lt;!-- Chemical and physical data --&gt;|C=6642|H=10284|N=1742|O=2063|S=46|SMILES=|StdInChI=|StdInChI_comment=|StdInChIKey=|density=|density_notes=|melting_point=|melting_high=|melting_notes=|boiling_point=|boiling_notes=|solubility=|specific_rotation=}}

'''ଏନଫୋର୍ଟୁମାବ ଭେଡୋଟିନ ([[ଇଂରାଜୀ ଭାଷା|ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ]]  Enfortumab vedotin), ପ୍ୟାଡସେଭ''' ଏହାର ଏକ ବିକ୍ରୟ ନାମ, ହେଉଛି [[ୟୁରୋଥେଲିଆଲ କର୍କଟ]] ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ଏକ ଔଷଧ ।&lt;ref name=&quot;AHFS2021&quot;&gt;{{Cite web|title=Enfortumab Vedotin-ejfv Monograph for Professionals|url=https://www.drugs.com/monograph/enfortumab-vedotin-ejfv.html|website=Drugs.com|access-date=15 December 2021|language=en|archive-date=11 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211211090707/https://www.drugs.com/monograph/enfortumab-vedotin-ejfv.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ଅନ୍ତତ ପକ୍ଷେ ଆଗେଇ ଯାଇଥିବା ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିବା ଲୋକଙ୍କଠାରେ ଏହା ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।&lt;ref name=&quot;PI2021&quot;&gt;{{Cite web|title=DailyMed - PADCEV EJFV- enfortumab vedotin injection, powder, lyophilized, for solution|url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=b5631d3e-4604-4363-8f20-11dfc5a4a8ed|website=dailymed.nlm.nih.gov|access-date=15 December 2021|archive-date=11 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211211113318/https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=b5631d3e-4604-4363-8f20-11dfc5a4a8ed|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ଏହା ଏକ ଶିରାରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;AHFS2021&quot; /&gt;

ସାଧାରଣ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଥକ୍କାପଣ, [[ପେରିଫେରାଲ ନ୍ୟୁରୋପାଥି]], ଭୋକ ହ୍ରାସ, ବିସ୍ଫୋଟକ ଦାଗ, କେଶ ଝଡିବା, [[ଅଇ|ବାନ୍ତି]], ପରିବର୍ତ୍ତିତ ସ୍ୱାଦ, [[ତରଳ ଝାଡ଼ା]], ବୃକ୍‌କ ସମସ୍ୟା ଏବଂ ସ୍ୱଳ୍ପ ରକ୍ତ କଣିକା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;PI2021&quot;&gt;{{Cite web|title=DailyMed - PADCEV EJFV- enfortumab vedotin injection, powder, lyophilized, for solution|url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=b5631d3e-4604-4363-8f20-11dfc5a4a8ed|website=dailymed.nlm.nih.gov|access-date=15 December 2021|archive-date=11 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211211113318/https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=b5631d3e-4604-4363-8f20-11dfc5a4a8ed|url-status=live}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=b5631d3e-4604-4363-8f20-11dfc5a4a8ed &quot;DailyMed - PADCEV EJFV- enfortumab vedotin injection, powder, lyophilized, for solution&quot;]. ''dailymed.nlm.nih.gov''. [https://web.archive.org/web/20211211113318/https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=b5631d3e-4604-4363-8f20-11dfc5a4a8ed Archived] from the original on 11 December 2021&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;15 December&lt;/span&gt; 2021&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ଅନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ [[ଡାଏବେଟିକ କିଟୋଏସିଡୋସିସ]], ନିମୋନାଇଟିସ୍, ଆଖି ସମସ୍ୟା ଏବଂ [[ସ୍ଟିଭେନ୍ସ ଜନସନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ|ଷ୍ଟିଭେନ୍ସ-ଜନସନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ]] ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;PI2021&quot; /&gt; ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଶିଶୁର କ୍ଷତି ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;PI2021&quot; /&gt; ଏହା ଭେଡୋଟିନ୍ ସହିତ ସଂଲଗ୍ନ ହୋଇଥିବା ଏକ ମୋନୋକ୍ଲୋନାଲ ଆଣ୍ଟିବଡି ଯାହା ଏକ ମାଇକ୍ରୋଟ୍ୟୁବୁଲ୍-ଭଗ୍ନ‌କାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ ।&lt;ref name=&quot;SP2021&quot;&gt;{{Cite web|title=Enfortumab vedotin|url=https://www.sps.nhs.uk/medicines/enfortumab-vedotin/|website=SPS - Specialist Pharmacy Service|access-date=15 December 2021|date=10 September 2018|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429024953/https://www.sps.nhs.uk/medicines/enfortumab-vedotin/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ମୋନୋକ୍ଲୋନାଲ ଆଣ୍ଟିବଡି ନେକ୍ଟିନ-୪ ସହିତ ସଂଲଗ୍ନ ହୁଏ ।&lt;ref name=&quot;SP2021&quot; /&gt;

୨୦୧୯ ମସିହାରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଏନଫୋର୍ଟୁମାବ ଭେଡୋଟିନ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;AHFS2021&quot;&gt;{{Cite web|title=Enfortumab Vedotin-ejfv Monograph for Professionals|url=https://www.drugs.com/monograph/enfortumab-vedotin-ejfv.html|website=Drugs.com|access-date=15 December 2021|language=en|archive-date=11 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211211090707/https://www.drugs.com/monograph/enfortumab-vedotin-ejfv.html|url-status=live}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.drugs.com/monograph/enfortumab-vedotin-ejfv.html &quot;Enfortumab Vedotin-ejfv Monograph for Professionals&quot;]. ''Drugs.com''. [https://web.archive.org/web/20211211090707/https://www.drugs.com/monograph/enfortumab-vedotin-ejfv.html Archived] from the original on 11 December 2021&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;15 December&lt;/span&gt; 2021&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ୨୦୨୧ ସୁଦ୍ଧା ଏହା ୟୁରୋପ କିମ୍ବା ବ୍ରିଟେନରେ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇନାହିଁ ।&lt;ref name=&quot;SP2021&quot;&gt;{{Cite web|title=Enfortumab vedotin|url=https://www.sps.nhs.uk/medicines/enfortumab-vedotin/|website=SPS - Specialist Pharmacy Service|access-date=15 December 2021|date=10 September 2018|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429024953/https://www.sps.nhs.uk/medicines/enfortumab-vedotin/|url-status=live}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.sps.nhs.uk/medicines/enfortumab-vedotin/ &quot;Enfortumab vedotin&quot;]. ''SPS - Specialist Pharmacy Service''. 10 September 2018. [https://web.archive.org/web/20210429024953/https://www.sps.nhs.uk/medicines/enfortumab-vedotin/ Archived] from the original on 29 April 2021&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;15 December&lt;/span&gt; 2021&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ୭୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ଓଜନ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରତି ୪ ସପ୍ତାହରେ ଔଷଧର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୩୩,୪୦୦ ଡଲାର ଅଟେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Padcev Prices, Coupons &amp; Patient Assistance Programs|url=https://www.drugs.com/price-guide/padcev|website=Drugs.com|access-date=15 December 2021|language=en|archive-date=22 May 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230522152113/https://www.drugs.com/price-guide/padcev|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
&lt;references /&gt;
[[Category:ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ]]
[[Category:Translated from MDWiki]]</text>
      <sha1>8n1zv6noiyxevmaeyyiqexxf6o9qduq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555970</id>
      <parentid>555969</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:23:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Subas Chandra Rout</username>
        <id>3892</id>
      </contributor>
      <comment>Fix references, Expand infobox #mdwiki .toolforge.org.</comment>
      <origin>555970</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6917" sha1="gigqt7b37g0i6lrdrc2xw9udx71wn57" xml:space="preserve">{{Infobox drug
|drug_name        =
|image            =
|width            =
|alt              =
|caption          =&lt;!-- Monoclonal antibody data --&gt;
|type             =mab
|mab_type         =mab
|source           =u
|target           =[[Nectin]]-4

&lt;!-- Names --&gt;
|pronounce        =
|tradename        =Padcev
|synonyms         =AGS-22M6E, AGS-22CE, enfortumab vedotin-ejfv
|IUPAC_name       =&lt;!-- Clinical data --&gt;
|pregnancy_AU     =&lt;!-- A/B1/B2/B3/C/D/X --&gt;
|pregnancy_AU_comment=
|pregnancy_category=
|routes_of_administration=[[Intravenous therapy|Intravenous]]
|onset            =
|duration_of_action=
|dependency_liability=
|addiction_liability=&lt;!-- External links --&gt;
|Drugs.com        ={{drugs.com|monograph|enfortumab-vedotin-ejfv}}
|MedlinePlus      =a620005

&lt;!-- Legal data --&gt;
|legal_AU         =&lt;!-- S2, S3, S4, S5, S6, S7, S8, S9 or Unscheduled --&gt;
|legal_AU_comment =
|legal_CA         =&lt;!-- OTC, Rx-only, Schedule I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII --&gt;
|legal_CA_comment =
|legal_DE         =&lt;!-- Anlage I, II, III or Unscheduled --&gt;
|legal_DE_comment =
|legal_NZ         =&lt;!-- Class A, B, C --&gt;
|legal_NZ_comment =
|legal_UN         =&lt;!-- N I, II, III, IV / P I, II, III, IV--&gt;
|legal_UN_comment =
|legal_UK         =&lt;!-- GSL, P, POM, CD, CD Lic, CD POM, CD No Reg POM, CD (Benz) POM, CD (Anab) POM or CD Inv POM / Class A, B, C --&gt;
|legal_UK_comment =
|legal_US         =Rx-only
|legal_US_comment =
|legal_status     =&lt;!-- For countries not listed above --&gt;
|DailyMedID       =Enfortumab_vedotin
|licence_US       =Padcev
|licence_EU       =&lt;!-- EMA uses INN (or special INN_EMA) --&gt;

&lt;!-- Pharmacokinetic data --&gt;
|bioavailability  =
|protein_bound    =
|metabolism       =
|metabolites      =
|elimination_half-life=
|excretion        =&lt;!-- Chemical and physical data --&gt;
|C=6642|H=10284|N=1742|O=2063|S=46|SMILES           =
|StdInChI         =
|StdInChI_comment =
|StdInChIKey      =
|density          =
|density_notes    =
|melting_point    =
|melting_high     =
|melting_notes    =
|boiling_point    =
|boiling_notes    =
|solubility       =
|specific_rotation=
}}

'''ଏନଫୋର୍ଟୁମାବ ଭେଡୋଟିନ ([[ଇଂରାଜୀ ଭାଷା|ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ]]  Enfortumab vedotin), ପ୍ୟାଡସେଭ''' ଏହାର ଏକ ବିକ୍ରୟ ନାମ, ହେଉଛି [[ୟୁରୋଥେଲିଆଲ କର୍କଟ]] ରୋଗର ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ଏକ ଔଷଧ ।&lt;ref name=&quot;AHFS2021&quot;&gt;{{Cite web|title=Enfortumab Vedotin-ejfv Monograph for Professionals|url=https://www.drugs.com/monograph/enfortumab-vedotin-ejfv.html|website=Drugs.com|access-date=15 December 2021|language=en|archive-date=11 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211211090707/https://www.drugs.com/monograph/enfortumab-vedotin-ejfv.html|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ଅନ୍ତତ ପକ୍ଷେ ଆଗେଇ ଯାଇଥିବା ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଚିକିତ୍ସାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିବା ଲୋକଙ୍କଠାରେ ଏହା ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।&lt;ref name=&quot;PI2021&quot;&gt;{{Cite web|title=DailyMed - PADCEV EJFV- enfortumab vedotin injection, powder, lyophilized, for solution|url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=b5631d3e-4604-4363-8f20-11dfc5a4a8ed|website=dailymed.nlm.nih.gov|access-date=15 December 2021|archive-date=11 December 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211211113318/https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=b5631d3e-4604-4363-8f20-11dfc5a4a8ed|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ଏହା ଏକ ଶିରାରେ ଧୀରେ ଧୀରେ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;AHFS2021&quot; /&gt;

ସାଧାରଣ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଥକ୍କାପଣ, [[ପେରିଫେରାଲ ନ୍ୟୁରୋପାଥି]], ଭୋକ ହ୍ରାସ, ବିସ୍ଫୋଟକ ଦାଗ, କେଶ ଝଡିବା, [[ଅଇ|ବାନ୍ତି]], ପରିବର୍ତ୍ତିତ ସ୍ୱାଦ, [[ତରଳ ଝାଡ଼ା]], ବୃକ୍‌କ ସମସ୍ୟା ଏବଂ ସ୍ୱଳ୍ପ ରକ୍ତ କଣିକା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;PI2021&quot; /&gt; ଅନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ [[ଡାଏବେଟିକ କିଟୋଏସିଡୋସିସ]], ନିମୋନାଇଟିସ୍, ଆଖି ସମସ୍ୟା ଏବଂ [[ସ୍ଟିଭେନ୍ସ ଜନସନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ|ଷ୍ଟିଭେନ୍ସ-ଜନସନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ]] ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;PI2021&quot; /&gt; ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ବ୍ୟବହାର କଲେ ଶିଶୁର କ୍ଷତି ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;PI2021&quot; /&gt; ଏହା ଭେଡୋଟିନ୍ ସହିତ ସଂଲଗ୍ନ ହୋଇଥିବା ଏକ ମୋନୋକ୍ଲୋନାଲ ଆଣ୍ଟିବଡି ଯାହା ଏକ ମାଇକ୍ରୋଟ୍ୟୁବୁଲ୍-ଭଗ୍ନ‌କାରୀ ଏଜେଣ୍ଟ ।&lt;ref name=&quot;SP2021&quot;&gt;{{Cite web|title=Enfortumab vedotin|url=https://www.sps.nhs.uk/medicines/enfortumab-vedotin/|website=SPS - Specialist Pharmacy Service|access-date=15 December 2021|date=10 September 2018|archive-date=29 April 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210429024953/https://www.sps.nhs.uk/medicines/enfortumab-vedotin/|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ମୋନୋକ୍ଲୋନାଲ ଆଣ୍ଟିବଡି ନେକ୍ଟିନ-୪ ସହିତ ସଂଲଗ୍ନ ହୁଏ ।&lt;ref name=&quot;SP2021&quot; /&gt;

୨୦୧୯ ମସିହାରେ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଏନଫୋର୍ଟୁମାବ ଭେଡୋଟିନ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;AHFS2021&quot; /&gt; ୨୦୨୧ ସୁଦ୍ଧା ଏହା ୟୁରୋପ କିମ୍ବା ବ୍ରିଟେନରେ ଅନୁମୋଦିତ ହୋଇନାହିଁ ।&lt;ref name=&quot;SP2021&quot; /&gt; ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ୭୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ଓଜନ ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରତି ୪ ସପ୍ତାହରେ ଔଷଧର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୩୩,୪୦୦ ଡଲାର ଅଟେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Padcev Prices, Coupons &amp; Patient Assistance Programs|url=https://www.drugs.com/price-guide/padcev|website=Drugs.com|access-date=15 December 2021|language=en|archive-date=22 May 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230522152113/https://www.drugs.com/price-guide/padcev|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
&lt;references /&gt;
[[Category:ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ]]
[[Category:Translated from MDWiki]]</text>
      <sha1>gigqt7b37g0i6lrdrc2xw9udx71wn57</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ଆଦିକନ୍ଦ ସାହୁ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94226</id>
    <revision>
      <id>555983</id>
      <parentid>550023</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T08:27:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555983</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6279" sha1="aln94h92lgbk9ijzv84gth5h0k8ihuy" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Adikanda Sahoo}}
{{Infobox writer &lt;!-- For more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]]. --&gt;
| name = ଆଦିକନ୍ଦ ସାହୁ
| image = 
| caption = 
| image_size = 
| alt = 
| birth_name = 
| birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1946|07|05}}
| death_date = କୁମାରପୁର, [[ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲା|ବାଲେଶ୍ୱର]]
| death_place = 
| death_cause = 
| resting_place = 
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} --&gt;
| occupation = 
| language = [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ]]
| nationality = {{flag|ଭାରତୀୟ}}
| religion = 
| notableworks = 
| spouse = 
| children = 
| parents = ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ସାହୁ
| awards = ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର
| signature = 
| website = 
| footnotes = 
}}

'''ଆଦିକନ୍ଦ ସାହୁ''' (୫ ଜୁଲାଇ ୧୯୪୬) ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ କବି ଓ ସମାଲୋଚକ ।&lt;ref name=&quot;o505&quot;&gt;{{cite web | last=Nag | first=Atul | title=KISS-DU Organizes Distinguished Invited Lecture on Kabi Gopabandhu | website=KISS Deemed to be University | date=10 January 2024 | url=https://university.kiss.ac.in/posts/distinguished-invited-lecture-on-kabi-gopabandhu/ | access-date=28 September 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;s908&quot;&gt;{{cite web | author=From our online archive | title=Sahitya Akademi award for 4 Odia authors | website=The New Indian Express | date=6 December 2018 | url=https://www.newindianexpress.com/states/odisha/2018/Dec/06/sahitya-akademi-award-for-4-odia-authors-1907960.html | access-date=28 September 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;t746&quot;&gt;{{cite web | title= | url=https://www.visvabharati.ac.in/files/474020315_Odia-CINI0203Mar15.pdf | access-date=28 September 2024}}&lt;/ref&gt; ସାହିତ୍ୟ ସର୍ଜନା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି ପକ୍ଷରୁ ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ । 

== ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଜୀବନୀ ==
ଆଦିକନ୍ଦ ୧୯୪୬ ମସିହାରେ ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର କୁମାରପୁର ଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ହେଲା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ସାହୁ । ସେ ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଓଡ଼ିଆରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଓ ସମ୍ବଲପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଇଂରାଜୀରେ ପିଚଡ଼ି ଓ ଡି ଲିଟ୍ ଉପାଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସମ୍ବଲପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ ବିଭାଗରେ ରିଡ଼ର ରହିବା ସହିତ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପତ୍ରିକା 'ସପ୍ତର୍ଷି'ର ସମ୍ପାଦନା କରିଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;b856&quot;&gt;{{cite web | last=Digital | first=Sambad | title=ପ୍ରଫେସର ଆଦିକନ୍ଦ ସାହୁ ଗୁରୁତର ଅସୁସ୍ଥ, କେୟାର ହସ୍ପିଟାଲ୍‌ରେ ଭର୍ତି | website=Sambad | date=8 June 2019 | url=https://sambad.in/state/prof-adikanda-sahoo-admitted-to-care-hospital-376604/ | language=or | access-date=28 September 2024}}&lt;/ref&gt; କବିତା, ଗଳ୍ପ, ସମାଲୋଚନା ଓ ନନ୍ଦନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଆଲୋଚନାର ସ୍ରଷ୍ଟା ଆଦିକନ୍ଦଙ୍କର ସାହିତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ଅନେକ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

== ପ୍ରକାଶିତ ରଚନାବଳୀ ==
=== କବିତା ===
* ''ମାଇ ସଞ୍ଜର କବିତା ୧୯୭୦''
* ''ଉଦୟ ରାଗର ଲିପି ୧୯୭୧''
=== ଗଳ୍ପ ===
* ''ଜୀବନ ଏଠି ସେଠି''
* ''କ୍ଷେତ ପାଚିବାର ବେଳ''
=== ସମାଲୋଚନା ===
* ''ଗଦ୍ୟ ଗୌରବ ୧୯୮୨''
* ''ପଦ୍ୟ ଗୌରବ ୧୯୮୪''
* ''କଳା ଗୌରବ ୧୯୮୭''
* ''ଭାବ ଗୌରବ ୧୯୯୯''
* ''କିରକେ ଗାର୍ଡ଼ ଓ ସାହିତ୍ୟରେ ଅସ୍ତିତ୍ୱବାଦ''
* ''କାଳିନ୍ଦୀ ଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ''
* ''ଆଧୁନିକତା ଓ ଆଧୁନିକ ସାହିତ୍ୟ''
* ''ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପ ଉପନ୍ୟାସର ନବଦିଗନ୍ତ ୧୯୯୯''&lt;ref name=&quot;q239&quot;&gt;{{cite web | title=Odia Galpa Upanyasara Nabadiganta | website=LIBRARY | date=28 September 2024 | url=https://library.kksgovwc.org/view-book/17509 | access-date=28 September 2024}}&lt;/ref&gt;
* ''ମୋ ମନପସନ୍ଦର କବି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନିବନ୍ଧ ୨୦୦୪''
* ''ସୃଜନ ଗୌରବ ୨୦୦୨''
* ''ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଓ ସୃଜନ ଦର୍ଶନ ୨୦୧୧''
* ''ଶୃଙ୍ଗାର''
* ''ସାହିତ୍ୟ ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୃଥିବୀ''
* ''ସୁଧାସ୍ୱାଦୀ ଗଙ୍ଗାଧର ଓ ଶୂନ୍ୟବାଦୀ ଭୀମଭୋଇ''
* ''କବିତାର ମୃତ୍ୟୁ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନିବନ୍ଧ ୨୦୦୯''
* ''ଭାବ ଜଗତର ନିର୍ମାତାଗଣ''
* ''ନିଜ ନିବନ୍ଧ ୨୦୨୧''
=== ସଙ୍କଳନ ଓ ସଂପାଦନା ===
* ''ଅତଳ ଅନ୍ତରିଣ''
* ''ରାଧାନାଥ ଗ୍ରନ୍ଥାବଳୀ''&lt;ref&gt;{{ବହି ଆଧାର |last=ମହାନ୍ତି |first=ନଗେନ୍ଦ୍ର ନାଥ |title=ଓଡ଼ିଆ ଚରିତ କୋଷ ୧ମ ଭାଗ 'ଅ-ଛ' |publisher=ପ୍ରତିମା ନାଥ ଟ୍ରଷ୍ଟ |year=୨୦୦୫ |isbn=81-903352-1-9 |edition=୨୦୦୫ |location=ନୁଆଦିଲ୍ଲୀ |pages=82}}&lt;/ref&gt;
=== ସମ୍ମାନ ===
* 

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୪୬ ଜନ୍ମ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜୀବିତ ବ୍ୟକ୍ତି]]</text>
      <sha1>aln94h92lgbk9ijzv84gth5h0k8ihuy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555984</id>
      <parentid>555983</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T08:31:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555984</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6447" sha1="534a2u2fmvfi6y1tgobfz49akcvbscc" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Adikanda Sahoo}}
{{Infobox writer &lt;!-- For more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]]. --&gt;
| name = ଆଦିକନ୍ଦ ସାହୁ
| image = 
| caption = 
| image_size = 
| alt = 
| birth_name = 
| birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1946|07|05}}
| death_date = କୁମାରପୁର, [[ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲା|ବାଲେଶ୍ୱର]]
| death_place = 
| death_cause = 
| resting_place = 
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} --&gt;
| occupation = 
| language = [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ]]
| nationality = {{flag|ଭାରତୀୟ}}
| religion = 
| notableworks = 
| spouse = 
| children = 
| parents = ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ସାହୁ
| awards = ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର
| signature = 
| website = 
| footnotes = 
}}

'''ଆଦିକନ୍ଦ ସାହୁ''' (୫ ଜୁଲାଇ ୧୯୪୬) ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ କବି ଓ ସମାଲୋଚକ ।&lt;ref name=&quot;o505&quot;&gt;{{cite web | last=Nag | first=Atul | title=KISS-DU Organizes Distinguished Invited Lecture on Kabi Gopabandhu | website=KISS Deemed to be University | date=10 January 2024 | url=https://university.kiss.ac.in/posts/distinguished-invited-lecture-on-kabi-gopabandhu/ | access-date=28 September 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;s908&quot;&gt;{{cite web | author=From our online archive | title=Sahitya Akademi award for 4 Odia authors | website=The New Indian Express | date=6 December 2018 | url=https://www.newindianexpress.com/states/odisha/2018/Dec/06/sahitya-akademi-award-for-4-odia-authors-1907960.html | access-date=28 September 2024}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;t746&quot;&gt;{{cite web | title= | url=https://www.visvabharati.ac.in/files/474020315_Odia-CINI0203Mar15.pdf | access-date=28 September 2024}}&lt;/ref&gt; ସାହିତ୍ୟ ସର୍ଜନା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପ୍ରଚାର ସମିତି ପକ୍ଷରୁ ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ । 

== ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଜୀବନୀ ==
ଆଦିକନ୍ଦ ୧୯୪୬ ମସିହାରେ ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର କୁମାରପୁର ଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ହେଲା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ସାହୁ । ସେ ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଓଡ଼ିଆରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଓ ସମ୍ବଲପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଇଂରାଜୀରେ ପିଚଡ଼ି ଓ ଡି ଲିଟ୍ ଉପାଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ । ସମ୍ବଲପୁର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ ବିଭାଗରେ ରିଡ଼ର ରହିବା ସହିତ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପତ୍ରିକା 'ସପ୍ତର୍ଷି'ର ସମ୍ପାଦନା କରିଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;b856&quot;&gt;{{cite web | last=Digital | first=Sambad | title=ପ୍ରଫେସର ଆଦିକନ୍ଦ ସାହୁ ଗୁରୁତର ଅସୁସ୍ଥ, କେୟାର ହସ୍ପିଟାଲ୍‌ରେ ଭର୍ତି | website=Sambad | date=8 June 2019 | url=https://sambad.in/state/prof-adikanda-sahoo-admitted-to-care-hospital-376604/ | language=or | access-date=28 September 2024}}&lt;/ref&gt; କବିତା, ଗଳ୍ପ, ସମାଲୋଚନା ଓ ନନ୍ଦନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଆଲୋଚନାର ସ୍ରଷ୍ଟା ଆଦିକନ୍ଦଙ୍କର ସାହିତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ଅନେକ ପୁସ୍ତକ ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା ।

== ପ୍ରକାଶିତ ରଚନାବଳୀ ==
=== କବିତା ===
* ''ମାଇ ସଞ୍ଜର କବିତା ୧୯୭୦''
* ''ଉଦୟ ରାଗର ଲିପି ୧୯୭୧''
=== ଗଳ୍ପ ===
* ''ଜୀବନ ଏଠି ସେଠି''
* ''କ୍ଷେତ ପାଚିବାର ବେଳ''
=== ସମାଲୋଚନା ===
* ''ଗଦ୍ୟ ଗୌରବ ୧୯୮୨''
* ''ପଦ୍ୟ ଗୌରବ ୧୯୮୪''
* ''କଳା ଗୌରବ ୧୯୮୭''
* ''ଭାବ ଗୌରବ ୧୯୯୯''
* ''କିରକେ ଗାର୍ଡ଼ ଓ ସାହିତ୍ୟରେ ଅସ୍ତିତ୍ୱବାଦ''
* ''କାଳିନ୍ଦୀ ଚରଣ ପାଣିଗ୍ରାହୀ''
* ''ଆଧୁନିକତା ଓ ଆଧୁନିକ ସାହିତ୍ୟ''
* ''ଓଡ଼ିଆ ଗଳ୍ପ ଉପନ୍ୟାସର ନବଦିଗନ୍ତ ୧୯୯୯''&lt;ref name=&quot;q239&quot;&gt;{{cite web | title=Odia Galpa Upanyasara Nabadiganta | website=LIBRARY | date=28 September 2024 | url=https://library.kksgovwc.org/view-book/17509 | access-date=28 September 2024}}&lt;/ref&gt;
* ''ମୋ ମନପସନ୍ଦର କବି ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନିବନ୍ଧ ୨୦୦୪''
* ''ସୃଜନ ଗୌରବ ୨୦୦୨''
* ''ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଓ ସୃଜନ ଦର୍ଶନ ୨୦୧୧''
* ''ଶୃଙ୍ଗାର''
* ''ସାହିତ୍ୟ ଓ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟର ପୃଥିବୀ''
* ''ସୁଧାସ୍ୱାଦୀ ଗଙ୍ଗାଧର ଓ ଶୂନ୍ୟବାଦୀ ଭୀମଭୋଇ''
* ''କବିତାର ମୃତ୍ୟୁ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ନିବନ୍ଧ ୨୦୦୯''
* ''ଭାବ ଜଗତର ନିର୍ମାତାଗଣ''
* ''ନିଜ ନିବନ୍ଧ ୨୦୨୧''
=== ସଙ୍କଳନ ଓ ସଂପାଦନା ===
* ''ଅତଳ ଅନ୍ତରିଣ''
* ''ରାଧାନାଥ ଗ୍ରନ୍ଥାବଳୀ''&lt;ref&gt;{{ବହି ଆଧାର |last=ମହାନ୍ତି |first=ନଗେନ୍ଦ୍ର ନାଥ |title=ଓଡ଼ିଆ ଚରିତ କୋଷ ୧ମ ଭାଗ 'ଅ-ଛ' |publisher=ପ୍ରତିମା ନାଥ ଟ୍ରଷ୍ଟ |year=୨୦୦୫ |isbn=81-903352-1-9 |edition=୨୦୦୫ |location=ନୁଆଦିଲ୍ଲୀ |pages=82}}&lt;/ref&gt;
=== ସମ୍ମାନ ===
* କୋଣାର୍କ ସାହିତ୍ୟ ସମ୍ମାନ ୨୦୨୪&lt;ref&gt;https://samajaepaper.in/imageview_9_281120242831614_4_73_28-11-2024_17_i_1_sf.html&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୪୬ ଜନ୍ମ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜୀବିତ ବ୍ୟକ୍ତି]]</text>
      <sha1>534a2u2fmvfi6y1tgobfz49akcvbscc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ସ୍ଵୟଂଭୂନାଥ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94874</id>
    <revision>
      <id>555938</id>
      <parentid>555731</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T23:46:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>28148</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>555938</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12491" sha1="i13s5f932ttswpd0xsdyosyh4nrl5l7" xml:space="preserve">
{{ଛୋଟ|Swayambhunath}}

'''ସ୍ଵୟଂଭୂନାଥ''' (କିମ୍ବା, ସ୍ଵୟଂଭୂ ସ୍ତୁପ) [[କାଠମାଣ୍ଡୁ]] ସହରର ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ଏକ ପାହାଡ ଉପରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ସ୍ତୁପ  | ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଅନୁଗାମୀ ନେବାରି ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ତଥା ସଂସ୍କୃତିରେ  ସ୍ଵୟଂଭୂନାଥଙ୍କର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସ୍ଥାନ ରହିଛି  | ଏହି ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ପବିତ୍ର ବୌଦ୍ଧ ସ୍ଥାନ | ତିବ୍ଦତୀୟ ଲୋକ ଏବଂ ତିବ୍ଦତୀୟ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଅନୁଗାମୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ [[ବୌଦ୍ଧନାଥ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ପରେ ଏହା ପବିତ୍ର ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳ  ।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |title=Oldest pilgrimage site of Nepal: Swayambhunath |url=https://www.nepal-tibet-buddhas.com/blog/oldest-pilgrimage-site-nepal-swayambhunath/ |access-date=2024-11-25 |website=www.nepal-tibet-buddhas.com |language=en}}&lt;/ref&gt;

ବିଶ୍ୱ ଐତିହ୍ୟ ତାଲିକାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ '''ସ୍ଵୟଂଭୂନାଥ''' ବିଶ୍ୱର ଅନ୍ୟତମ ଚମତ୍କାର ବୌଦ୍ଧ ତୀର୍ଥ ଅଟେ | ଏହା , କାଠମାଣ୍ଡୁ ଠାରୁ ତିନି କିଲୋମିଟର ପଶ୍ଚିମରେ ଏବଂ କାଠମାଣ୍ଡୁ ଉପତ୍ୟକାର ୭୭ ମିଟର ଉଚ୍ଚତାରେ ଏହି ସ୍ତୁପ  ଅବସ୍ଥିତ | ଏହାର ଚାରିପାଖରେ ଥିବା ଆଖି ସଂପର୍କରେ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହି ଆଖି ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ଯାହାଦ୍ଵାର ସେ ଚାରି ଦିଗକୁ ଚାହିଁଥାନ୍ତି  | 

=== ପୌରାଣିକ ଆଖ୍ୟାନ ===
ସ୍ଵୟଂଭୂ ପୁରାଣରେ ଉପଲବ୍ଧ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ଏକଦା ସମଗ୍ର କାଠମାଣ୍ଡୁ ଉପତ୍ୟକା ଏକ ବିରାଟ ହ୍ରଦ ଥିଲା ଯାହା ପଦ୍ମ ଫୁଲରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଉପତ୍ୟକା ସ୍ଵୟଂଭୂ ନାମରେ ପରିଚିତ ହେଲା ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି &quot;ଆତ୍ମ-ସର୍ଜନା&quot;  ।&lt;ref&gt;{{cite book |last=Allione |first=Tsultrim |title=Women of Wisdom |publisher=Arkana |year=1986 |isbn=1-85063-044-5 |location=London |page=xxxiii |no-pp=true}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Shaha, Rishikesh 1992 p. 122&quot;&gt;Shaha, Rishikesh. ''Ancient and Medieval Nepal''. (1992), p. 122. Manohar Publications, New Delhi. {{ISBN|81-85425-69-8}}.&lt;/ref&gt;  

ସ୍ଵୟଂଭୂ ପୁରାଣ ଅନୁଯାୟୀ କାଠମାଣ୍ଡୁ ଉପତ୍ୟକା ଏକଦା ଏକ ବିଶାଳ ହ୍ରଦ ହୋଇ ପାଣିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲା । ସେଠାରେ ଏକ କମଳ ଥିଲା ଯାହା ନିଜକୁ ଆଲୋକିତ କରୁଥିଲା | ମଞ୍ଜୁଶ୍ରୀ, ବୋଦ୍ଧିସତ୍ତ୍ଵଙ୍କ ଏକ ଅବତାର, ପୂଜା କରିବା ପାଇଁ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ଯାଇଥିଲେ । ଯେତେବେଳେ ସେ ସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚିଲେ, ତାଙ୍କର ମନେ ହେଲା ମାନବ ବସତି ପାଇଁ ସେଠାରେ ଅଧିକ ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି । ଏହିପରିଭାବେ  ମଣିଷମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ସୁଗମ କରିବା ପାଇଁ ମଞ୍ଜୁଶ୍ରୀ  ସେଠାକାର ଘାସଲଟାବୁଦା କାଟି ସଫା କରିଦେଇଥିଲେ | ହ୍ରଦରୁ ଜଳ ନିଷ୍କାସିତ ହୋଇ ଉପତ୍ୟକାକୁ ସମତଳ କରି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଦେଲେ | କମଳ ସ୍ଥାନରେ ସେ ଏକ ପାହାଡ଼ ଉଠାଇ ଏକ ସ୍ତୁପ ନିର୍ମାଣ କଲେ |

ପାହାଡ ଉପରକୁ ଉଠାଇବାବେଳେ ସେ ନିଜ କେଶକୁ ଛୋଟ ଛାଡିଦେବା ଉଚିତ୍ ଥିଲା କିନ୍ତୁ ଏହା ବଦଳରେ ସେ ଏହାକୁ ଲମ୍ବା କରିଦେଲେ ଏବଂ ତେଣୁ ତାଙ୍କ କେଶରେ ଉକୁଣି ବଢିବାକୁ ଲାଗିଲେ | ବିଶ୍ଵାସା କରାଯାଏ ଯେ ଏହି ମୁଣ୍ଡ ଉକୁଣିମାନେ ପରେ ମାଙ୍କଡ଼ରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲେ  । ଏହି ବିଶ୍ଵାସ ହେତୁ ମାଙ୍କଡମାନଙ୍କୁ ପବିତ୍ର ମନେ କରାଯାଏ  | ଏହି ପବିତ୍ର ମାଙ୍କଡମାନେ ପାହାଡର ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ଭାଗରେ ବାସ କରନ୍ତି | ତେଣୁ ସ୍ଵୟଂଭୂନାଥ ମନ୍ଦିର ମାଙ୍କଡ଼ ମନ୍ଦିର ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଜଣାଶୁଣା  |
{{Buddhism}}[[File:The famous Swayambhunath Temple in Kathmandu, an engraving from 1877.jpg|left|thumb|350px|Swayambhunath in 1877]]

=== ଇତିହାସ ===
'''ସ୍ଵୟଂଭୂନାଥ ମନ୍ଦିର''' [[ନେପାଳ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥାନମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ | ଗୋପାଳରାଜବଂଶାବଳୀ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହା ରାଜା ଭାସାଦେଭାଙ୍କ  ଦ୍ଵାରା ପଞ୍ଚମ ଶତାବ୍ଦୀର ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ସ୍ଥଳରୁ ମିଳୁଥିବା ଏକ ଭଗ୍ନ ଶୀଳାଲିପିରୁ ଏହା ଜଣାଯାଏ ଯେ ରାଜା ଭ୍ରାସଦେବ 640 C.E.ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

ପ୍ରକାଶ ଥାଉକି, ସମ୍ରାଟ [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]] ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଏହି ସ୍ଥାନ ପରିଦର୍ଶନ କରି ପାହାଡ ଉପରେ ଏକ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ ଯାହା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଧ୍ୱଂସ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।

ପଞ୍ଚଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ, ଭାରତୀୟ ବୌଦ୍ଧ ଭିକ୍ଷୁ ତଥା ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ଶିଷ୍ୟ [[ସାରିପୁତ୍ତ]] ଏହି ସ୍ତୁପର ପୁନଃ-ନିର୍ମାଣର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ଯାହା ସେହି ସମୟରେ ଏକ ଖରାପ ଅବସ୍ଥାରେ ଥିଲ । ଏହି ପ୍ରୟାସରେ ତାଙ୍କୁ ମଲ୍ଲ ରାଜବଂଶର ଜଣେ ରାଜା ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲେ । ଯଦିଓ ଏହି ସ୍ଥାନଟି ବୌଦ୍ଧସ୍ଥଳ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ, ତଥାପି ଏହି ସ୍ଥାନଟି ଉଭୟ ବୌଦ୍ଧ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପୂଜିତ ହୋଇଥାଏ | 

=== ଶିଳ୍ପକଳା ===
ଏହି ସ୍ତୁପର ମୂଳଭାଗ ଏକ ଗମ୍ବୁଜାକାର ଆକୃତି ଉପରେ ଏକ କୋଣାକାର ସ୍ତମ୍ଭ ଉଭା ଯାହାର ଚାରି ଦିଗ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆଖିରେ ଚିତ୍ରିତ | ଘନକ୍ଷେତ୍ରର  ଚାରି ପାର୍ଶ୍ଵରେ ପଞ୍ଚକୋଣୀୟ ତୋରଣ ଶୋଭା ପାଉଛି । ତୋରଣ ନିମ୍ନ ଭାଗରେ ଏବଂ ଉପରେ ତ୍ରୟୋଦଶ ସ୍ତରର ଆସ୍ତରଣ ରହିଛି | ପ୍ରତି ସ୍ତର ଉପରେ ଏକ ଛୋଟ ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯାହା ଉପରେ ଗଜୁର (ମନ୍ଦିରର ଶୀର୍ଷ ଭାଗ) ଶୋଭା ପାଉଛି |

ସ୍ତୁପ ମୂଳ ଭାଗରେ ପାଞ୍ଚଟି କ୍ଷୁଦ୍ର ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର ଅଛି ଏବଂ ସମସ୍ତ ମନ୍ଦିର ଭିତରେ ବୁଦ୍ଧ ମୂର୍ତ୍ତି ରହିଅଛି | ସମାନ ଆକାରର ପାଞ୍ଚଟି ତାରା ମନ୍ଦିର ଏଠାରେ ରହିଅଛି କିନ୍ତୁ ସେଥିମଧ୍ୟରୁ କେବଳ ଚାରିଟିରେ ପ୍ରକୃତରେ ତାରା ମୂର୍ତ୍ତି ରଖାଯାଇଥିବା ବେଳେ ଅବଶିଷ୍ଟ ଧବଳ ତାରାର ମନ୍ଦିରଟି ଖାଲି ଅଛି |&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Map of Swoyambhu Stupa premises |url=https://swoyambhustupa.com/map-of-swoyambhu-stupa/ |access-date=2024-11-25 |website=Swoyambhu Stupa |language=en-US}}&lt;/ref&gt;

=== ନବୀକରଣ ===
ମେ 2010 ରେ ଏହି ସ୍ତୁପକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ନବୀକରଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହା ଥିଲା ୧୯୨୧ରୁ ଏହାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରମୁଖ ନବୀକରଣ । ୨୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ସୁନା ବ୍ୟବହାର କରି ଏହି ମନ୍ଦିରକୁ ପୁନର୍ବାର ସ୍ଵର୍ଣ୍ଣ ଆଛାଦନ ଦ୍ଵାରା ଅଳଂକରଣ କରାଯାଇଥିଲା | ଏହି ନବୀକରଣ ନିମିତ୍ତ କାଲିଫର୍ନିଆର ତିବ୍ଦତୀୟ ନିଙ୍ଗମା ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ର ଦ୍ୱାରା ଆର୍ଥିକ ଅନୁଦାନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ଜୁନ୍ ୨୦୦୮ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2010-06-17 |title=Oldest Buddhist monument gets a makeover in Nepal- Hindustan Times |url=http://www.hindustantimes.com/Oldest-Buddhist-monument-gets-a-makeover-in-Nepal/Article1-557273.aspx |access-date=2024-11-25 |website=web.archive.org |archive-date=2010-06-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100617195727/http://www.hindustantimes.com/Oldest-Buddhist-monument-gets-a-makeover-in-Nepal/Article1-557273.aspx |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଏହି ମନ୍ଦିର ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟରେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ୧୪ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୧୧ ଦିନ ପ୍ରାୟ ୫ଟା ସମୟରେ ସ୍ ସ୍ଵୟଂଭୁନାଥ ଐତିହ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରତାପୁର ମନ୍ଦିର ବଜ୍ରପାତରେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୧୫ରେ ନେପାଳରେ ହୋଇଥିବା ଭୂକମ୍ପରେ ସ୍ଵୟଂଭୁନାଥ ପରିସରରେ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପକ କ୍ଷତି ଘଟିଛି । ଏହି ପରିସରରେ ନବୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଚାଲିଛି ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt;

=== ଗ୍ୟାଲେରୀ ===
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot;&gt;
[[File:MJ-150507-01-022.jpg|alt=Swayambhu after 2015 earthquake|Swayambhu after 2015 earthquake]]
File:स्वयम्भूयागुँ.jpg|The hillock of Swayambhu
File:Swayambhunath Temple Kathmandu Nepal IMG 8051 12.jpg|Swayambhunath Temple view from Kritipur Bhag Bhairav
File:Swayabhunath Temple-IMG 3267.jpg|Eastern staircase
File:2015-03-08 Swayambhunath,Katmandu,Nepal,சுயம்புநாதர் கோயில்,スワヤンブナート DSCF4170.jpg|Swayambhunath stupa area
File:2015-03-08 Swayambhunath,Katmandu,Nepal,சுயம்புநாதர் கோயில்,スワヤンブナート DSCF4155.jpg|Close-up of Swayambhunath stupa
&lt;/gallery&gt;
=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ବିଶ୍ୱ ଐତିହ୍ୟ]]</text>
      <sha1>i13s5f932ttswpd0xsdyosyh4nrl5l7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ବୀରେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94897</id>
    <revision>
      <id>555936</id>
      <parentid>555810</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T22:03:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>InternetArchiveBot</username>
        <id>28148</id>
      </contributor>
      <comment>Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5</comment>
      <origin>555936</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13316" sha1="otklynt56qpgb0uk48s8l1qk0hqcm28" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Birendra of Nepal}}
{{Infobox royalty
| name =ବୀରେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ
| succession = ନେପାଳର ରାଜା
| image = Birendra Bir Bikram Shah.jpg
| caption = ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର
| reign = ୩୧ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୭୨- ୧ ଜୁନ ୨୦୦୧
| coronation =୨୪ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୭୫
| predecessor =ମହେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ
| successor =ଦୀପେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ
| spouse =ରାଣୀ ଐଶ୍ଵର୍ଯ୍ୟା ରାଜଲକ୍ଷ୍ମୀ ଶାହା
| spouse-type = ପତ୍ନୀ
| issue =ଦୀପେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା&lt;br&gt;ଶୃତି ରାଜ୍ୟଲକ୍ଷ୍ମୀ ଶାହା&lt;br&gt;ନିରାଜନ ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା
| house =ଶାହା ବଂଶ
| royal anthem = श्रीमान् गम्भिर नेपाली
| father =ମହେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ
| mother =ଇନ୍ଦ୍ରରାଜ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦେବୀ ଶାହା
| birth_date = ୨୮ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୪୫
| birth_place =ନାରାୟଣହିଟି ଦରବାର, [[ନେପାଳ]]
| death_date =୧ ଜୁନ ୨୦୦୧
| death_place =ନାରାୟଣହିଟି ଦରବାର, [[ନେପାଳ]]
| religion =[[ହିନ୍ଦୁ]]
|}}
'''ବୀରେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ''' (ନେପାଳୀ: श्री ५ महाराजाधिराज वीरेन्द्र वीर देव,), (୨୮ ଡିସେମ୍ବର ୧୯୪୫- ୧ ଜୁନ୍ ୨୦୦୧) ୧୯୭୨ରୁ ୨୦୦୧ରେ ତାଙ୍କର ହତ୍ୟା ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ [[ନେପାଳ]]&lt;nowiki/&gt;ର ରାଜା ଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ରାଜା ମହେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ପୁତ୍ର ।

=== ପ୍ରାଥମିକ ଜୀବନ ଏବଂ ଶିକ୍ଷା ===
ବୀରେନ୍ଦ୍ର ତତ୍କାଳୀନ କ୍ରାଉନ୍ ପ୍ରିନ୍ସ [[ମହେନ୍ଦ୍ର ବୀର ବିକ୍ରମ ଶାହା ଦେବ]] ଏବଂ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପତ୍ନୀ କ୍ରାଉନ୍ ରାଜକୁମାରୀ ଇନ୍ଦ୍ର ରାଜ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ବଡ ପୁଅ ଭାବରେ କାଠମାଣ୍ଡୁର ନାରାୟଣହିଟି ରାଜକୀୟ ଉଆସରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2001-06-04 |title=King Birendra of Nepal |url=https://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/1309622/King-Birendra-of-Nepal.html |access-date=2024-11-26 |website=The Telegraph |language=en}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web |date=2020-07-26 |title=The Late King Birendra Bir Bikram Shah - Childhood Picture {{!}} Chandra Thapa Blog's |url=http://www.chandra-thapa.com.np/2014/01/the-late-king-birendra-bir-bikram-shah-childhoow-picture.html |access-date=2024-11-26 |website=web.archive.org |archive-date=2020-07-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200726232512/http://www.chandra-thapa.com.np/2014/01/the-late-king-birendra-bir-bikram-shah-childhoow-picture.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

ବୀରେନ୍ଦ୍ର ତାଙ୍କ ଭାଇ ଜ୍ଞାନେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ସହ [[ଦାର୍ଜିଲିଂ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସେଣ୍ଟ୍ ଜୋସେଫ୍ ସ୍କୁଲରେ ଆଠ ବର୍ଷ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ୧୩ ମାର୍ଚ୍ଚ ୧୯୫୫ରେ, ସେମାନଙ୍କର ଜେଜେବାପା ରାଜା ତ୍ରିଭୁବନଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପିତା ନେପାଳର ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ ସହିତ ବୀରେନ୍ଦ୍ର ନେପାଳର ରାଜକୁମାର ହୋଇଥିଲେ ।

୧୯୫୯ ମସିହାରେ, ବୀରେନ୍ଦ୍ର [[ବ୍ରିଟେନ]]&lt;nowiki/&gt;ର ଇଟନ୍ କଲେଜରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ । ୧୯୬୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଇଟନରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ପରେ ସେ ନେପାଳକୁ ଫେରିଥିଲେ ଏବଂ ସେ ଦେଶର ଦୂର ସ୍ଥାନକୁ ପାଦରେ ଯାତ୍ରା କରି ଦେଶର ପରିସ୍ଥିତି ଅନୁଧ୍ୟାନ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ସେ ଜଣେ ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ଭଳି ଗ୍ରାମରେ ଚଳପ୍ରଚଳ କରୁଥିଲେ । ପରେ ସେ ୧୯୬୭ରୁ ୧୯୬୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହାର୍ଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ରାଜନୈତିକ ଥିଓରୀ ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଟୋକିଓ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ କିଛି ସମୟ ଅତିବାହିତ କରି ତାଙ୍କର ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/1365485.stm|title=Birendra: Nepal's monarch of change|date=2001-06-02|access-date=2024-11-26|language=en-GB}}&lt;/ref&gt; ବୀରେନ୍ଦ୍ର ତାଙ୍କ ଯୁବକ ଅବସ୍ଥାରେ କାନାଡା, ଲାଟିନ୍ ଆମେରିକା, ଆଫ୍ରିକା, ଭାରତର ଅନେକ ଅଂଶ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଏସୀୟ ଦେଶ ଭ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ଏତଦ୍‌ବ୍ୟତୀତ ସେ ସେ ନେପାଳର କଳାକୃତି ସଂଗ୍ରହକାରୀ ତଥା କାରିଗର ତଥା କଳାକାରମାନଙ୍କର ଜଣେ ଦୃଢ ସମର୍ଥକ ଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ସେ ପାଇଲଟ ଭାବେ ହେଲିକପ୍ଟର ଉଡାଣ ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷା କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |last=News |first=Nepal |title=In memory of the late King Birendra |url=https://nepalnews.com/s/nation/in-memory-of-the-late-king-birendra |access-date=2024-11-26 |website=nepalnews.com}}&lt;/ref&gt;

ବୀରେନ୍ଦ୍ର ୨୭ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୭୦ରେ ତାଙ୍କର ରାଣା ପରିବାରର ଐଶ୍ୱର୍ଯ୍ୟା ରାଜ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite book |last=Mainali |first=Pramod |title=Milestones of History |publisher=Pramod Mainali |year=2000 |isbn=99946-960-4-1 |page=111}}&lt;/ref&gt; ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆଡମ୍ବରରେ ସଂପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଏହି ରାଜକୀୟ ବିବାହ ପାଇଁ ସେତେବେଳେ ସାଢେ ୯ ମିଲିୟନ୍ ଡଲାର୍ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2009-02-14 |title=Marriage of Convenience - TIME |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,878784-1,00.html |access-date=2024-11-26 |website=web.archive.org |archive-date=2009-02-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090214175438/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,878784-1,00.html |url-status=dead }}&lt;/ref&gt;

୧୯୯୦ ଦଶକର ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ବିରେନ୍ଦ୍ର କରୋନାରୀ ଧମନୀ ରୋଗରେ ଆକ୍ରାନ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କର ବ୍ରିଟେନରେ ଆଞ୍ଜିଓପ୍ଲାଷ୍ଟି ପରୀକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା  ।

=== ପ୍ରଥମ ସିଂହାସନାରୋହଣ ===
ତାଙ୍କ ପିତା ରାଜା ମହେନ୍ଦ୍ରଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ବୀରେନ୍ଦ୍ର ୨୬ ଜାନୁୟାରୀ ୧୯୭୨ରେ ୨୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ ନେପାଳ ସିଂହାସନ ଆରୋହଣ କରିଥିଲେ । ଅବଶ୍ୟ, ତାଙ୍କର ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ୨୪ ଫେବୃଆରୀ ୧୯୭୫ ରେ ହୋଇଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ସେ ୨୯ ବର୍ଷର ହୋଇଥିଲେ । କାରଣ ପ୍ରଥମ ବର୍ଷ ରାଜାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପାଇଁ ଏକ ଶୋକ ସମୟ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିବାରୁ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ବାରଣ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷ ଜ୍ୟୋତିଷଙ୍କ ମତରେ ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ଅଶୁଭପ୍ରଦ ଥିଲା । ଜଣେ ହିନ୍ଦୁ ରାଜା ଭାବରେ ତାଙ୍କୁ ନେପାଳର ପରମ୍ପରା ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ପଡିଲା ।

=== ସାମାଜିକ ସଂସ୍କାର ===
ନିମ୍ନ ସାକ୍ଷରତା ହାରକୁ ଜାତୀୟ ପ୍ରଗତିର ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଭାବରେ ସ୍ୱୀକାର କରି ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବିକାଶକୁ ତାଙ୍କର ଜାତୀୟ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଥିଲେ । ୧୯୭୧ ମସିହାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ପଞ୍ଚବର୍ଷୀୟ ଯୋଜନାରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ନୂତନ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଗଠନ ଏବଂ ପ୍ରଚଳିତ ଶିକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧିରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା  । ତାଙ୍କ ରାଜ୍ୟାଭିଷେକ ଅବସରରେ ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର ସମସ୍ତ ନେପାଳ ନାଗରିକଙ୍କ ପାଇଁ ମାଗଣା ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷାର ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Janjua|first=Saba Javeed|date=2006|title=The Role of Free Compulsory Primary Education Policy for the Political Development in Nepal|url=https://www.jstor.org/stable/45242336|journal=Strategic Studies|volume=26|issue=1|pages=100–131|issn=1029-0990}}&lt;/ref&gt; ସେହିଭଳି, ୧୯୭୮ରେ ରାଜକୀୟ ଅନୁମୋଦନ ସହିତ ସମସ୍ତ ଶୈକ୍ଷିକ ସାମଗ୍ରୀ ସମସ୍ତ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନକୁ ବିନା ମୂଲ୍ୟରେ ବଣ୍ଟନ କରାଗଲା । ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର ରୟାଲ ନେପାଳ ଏକାଡେମୀ ଅଫ୍ ସାଇନ୍ସ ଆଣ୍ଡ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ପୃଷ୍ଠପୋଷକ ଥିଲେ ଯାହା ଦେଶରେ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲା । ସେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଭାଷା ଓ ସଂସ୍କୃତିର ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ୧୯୮୬ରେ ମହେନ୍ଦ୍ର ସଂସ୍କୃତ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ୧୯୭୬ ମସିହାରେ ନେପାଳରେ ସାମାଜିକ କୁସଂସ୍କାର ଦୂରୀକରଣ ଅଧିନିୟମ (2033 B.S) ଅନୁଯାୟୀ ଯୌତୁକ ପ୍ରଥାକୁ ଅପରାଧ ଶ୍ରେଣୀଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ପଞ୍ଚବର୍ଷୀୟ ଯୋଜନା ଅନୁଯାୟୀ, ରାଜା ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଜାତୀୟ ସେବା ନୀତି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଯେଉଁଥିରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଛାତ୍ରମାନେ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଏକ ବର୍ଷର ସେବାରେ ଯୋଗଦାନ କରିବେ । ସେ ୧୯୭୫ରେ ପ୍ରାକୃତିକ ଇତିହାସ ସଂଗ୍ରହାଳୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ଇତିହାସକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ୨୨ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୭୬ରେ ସେ ନାର୍କୋଟିକ୍ ଡ୍ରଗ୍ (କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍) ଆକ୍ଟ, ପ୍ରଣୟନ କରି ଦେଶରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ଡ୍ରଗ୍ କାରବାରକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=How the ban came about andhow long it will stay in place |url=https://theannapurnaexpress.com/news/how-the-ban-came-about-andhow-long-it-will-stay-in-place-1479/ |access-date=2024-11-26 |website=The Annapurna Express |language=Nepali}}&lt;/ref&gt;

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ :ନେପାଳ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ :୧୯୪୫ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>otklynt56qpgb0uk48s8l1qk0hqcm28</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ଅରୁଣ କୁମାର ପଣ୍ଡା</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94913</id>
    <revision>
      <id>555988</id>
      <parentid>555886</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T09:53:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555988</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8125" sha1="53zjhcg4ds83g6hx3ru2a8shifhnrvq" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name               = ଅରୁଣ କୁମାର ପଣ୍ଡା
| image              = 
| image_size         = 
| alt                = 
| birth_name         = 
| birth_date         = {{Birth date|df=yes|1973|01|27}}
| birth_place        = ତୋଟାପଡ଼ା, ଘଣ୍ଟେଶ୍ୱର, [[ଭଦ୍ରକ]], ଓଡ଼ିଶା
| death_date         = 
| death_place        = 
| death_cause        = 
| resting_place      = 
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} --&gt;
| nationality               = ଭାରତୀୟ
| education                 = 
| alma_mater                = 
| spouse                    = 
| parents                   = ଅନିରୁଦ୍ଧ ପଣ୍ଡା (ପିତା), ତିଲୋତ୍ତମା ପଣ୍ଡା (ମାତା)
| occupation                = ସରକାରୀ ଚାକିରି
| years_active              = 
| employer                  = 
| organization              = 
| agent                     = 
| known_for                 = 
| notable_works             = ଅନ୍ଧାରରେ ଆଲୋକ
| awards                    = [[ଓଡ଼ିଶା ବିଜ୍ଞାନ ଏକାଡ଼େମୀ ପୁରସ୍କାର]]
| website            = 
| footnotes          = 
}}

'''ଅରୁଣ କୁମାର ପଣ୍ଡା''' (ଜନ୍ମ: ୨୭ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୭୩) ଜଣେ ଭାରତୀୟ [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ଗବେଷକ ଓ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟିକ । ସେ ୧୯୯୮ ମସିହାରେ ତାଙ୍କ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ରଚନା [[ଅନ୍ଧାରରେ ଆଲୋକ]] ପାଇଁ [[ଓଡ଼ିଶା ବିଜ୍ଞାନ ଏକାଡେମୀ]] ପୁରସ୍କାର ପାଇଥିଲେ ।&lt;ref&gt;https://odishabigyanacademy.in/pranakrushna-parija-popular-science-award/&lt;/ref&gt;

== ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଜୀବନୀ ==
ବୃତ୍ତିରେ ଯନ୍ତ୍ରୀ ଅରୁଣଙ୍କ ପିତା ଅନିରୁଦ୍ଧ ପଣ୍ଡା ଜଣେ ପାଲା ଗାୟକ ଥିଲେ । ଜଣେ ମେଧାବୀ ଛାତ୍ର ଭାବେ ସେ ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଶ୍ରେଣୀରେ ସଫଳତାର ସହ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ । ମାଇନିଂ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂରେ ଡିପ୍ଲୋମା ଓ ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଓ ପିଏଚ୍ ଡି ଡିଗ୍ରୀ ଲାଭ କରି ସେ ସରକାରୀ ବୃତ୍ତିରେ ନିୟୋଜିତ ହେଲେ । ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ ଛାତ୍ର ଥିବାବେଳେ ତାଙ୍କର ଏକ ଗଳ୍ପ 'ଅନ୍ଧ-ମୁକ-ବଧିର' ଆକାଶବାଣୀ କଟକର ଯୁବବାଣୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପ୍ରସାରିତ ହୋଇଥିଲା । ସାହିତ୍ୟର ପ୍ରାୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଭାଗରେ ସେ ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରି ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି ଅର୍ଦ୍ଧ ଶତାଧିକ ପୁସ୍ତକ । ୨୦୦୮ରେ ସାର୍କ କବି ସମ୍ମିଳନୀରେ ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ କବି ଭାବେ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;https://dharitriepaper.in/edition/17197/chhutidina/page/9#&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;https://dharitriepaper.in/edition/17041/chhutidina/page/14#&lt;/ref&gt;

== ରଚନାବଳୀ ==
=== ଜୀବନୀ ===
{{Col-begin}}
{{Col-2}}
* ''ବଡ଼ମଣିଷ ୧୯୯୬
* ''ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟିକ ରାମକୃଷ୍ଣ ନନ୍ଦ ୧୯୯୬
* ''ବିପ୍ଳବୀ ଚକ୍ରଧର ବେହେରା ୧୯୯୬
* ''ବିପ୍ଳବୀ ଆନନ୍ଦ ଚନ୍ଦ୍ର ଜେନା ୧୯୯୬
* ''ଆସ ମଣିଷ ପୂଜିବା ୧୯୯୭
* ''ଗଡ଼ଜାତ ଗାନ୍ଧି ବିପ୍ଳବୀ ସାରଙ୍ଗଧର ଦାସ ୧୯୯୯
* ''ଆଦିବାସୀ ବିପ୍ଳବୀ ଧରଣୀଧର ନାୟକ ୧୯୯୯
* ''କବିରତ୍ନ ପଣ୍ଡିତ ଦାମୋଦର ମିଶ୍ର ୧୯୯୯
* ''ଦାନବୀର ଶ୍ରୀଧର ପ୍ରସାଦ ୧୯୯୯
* ''ସୀମାନ୍ତ ଗାନ୍ଧି ଖାଁ ଅବଦୁଲ ଗଫୁର ଖାଁ ୨୦୦୦
* ''ସମାଜସେବୀ ରାଜା ବାସୁଦେବ ସୁଢ଼ଳ ଦେବ ୨୦୦୦
* ''ଭାରତ ରତ୍ନ ମୌଲାନା ଆଜାଦ ୨୦୦୦
* ''ଆମ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରଣେତା ଡଃ ଆମ୍ବେଦକର ୨୦୦୦
* ''ଏ ମାଟିର ବରପୁତ୍ର ଲାଲ ବାହାଦୁର ୨୦୦୧
* ''ଭୂମିପୁତ୍ର ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ୨୦୦୧
* ''ସଦଗୁରୁ ନିଗମାନନ୍ଦ ୨୦୦୧
* ''ଆଦର୍ଶ ନାରୀ କସ୍ତୁରବା ଗାନ୍ଧି ୨୦୦୬
* ''ଠାକୁର ଅନୁକୁଳ ଚନ୍ଦ୍ର ୨୦୦୬
* ''ଓଡ଼ିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ୨୦୧୪
* ''କାଳଜୟୀ ସ୍ରଷ୍ଟା ଫକୀରମୋହନ ୨୦୧୫

=== ବିଜ୍ଞାନ ===
* ''ଆମ ପାଇଁ ବିଜ୍ଞାନ ୧୯୯୬
* ''କଳାହୀରା ୧୯୯୮
* ''ଅନ୍ଧାରରେ ଆଲୋକ ୧୯୯୮
* ''ସବୁଠି ଅଛି, ଲୁଚି ରହିଛି ୨୦୦୦
* ''ଖଣି ଜଗତର ରହସ୍ୟ ୨୦୦୧
* ''ମାଛ ଦେହରେ ବିଦ୍ୟୁତ ୨୦୦୧
* ''ମାନବ ସେବାରେ କଂପ୍ୟୁଟର ୨୦୦୧
* ''ଅକ୍ଷୟ ଶକ୍ତିର ଅନ୍ୱେଷଣ ୨୦୦୩
* ''ଆସ ଛେଳି ପାଳିବା ୨୦୦୩
* ''ଚିଙ୍ଗୁଡ଼ି ଚାଷ ୨୦୦୩
* ''ଛତୁ ଚାଷ ୨୦୦୬
* ''ଗୋବର ଗ୍ୟାସ ପ୍ଳାଣ୍ଟ୍ ଓ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଚୁଲା ୨୦୦୬
{{Col-2}}
=== ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟ ===
* ''ଯାଆଁଳା ଭାଇ (ଗପ) ୨୦୦୩
* ''କୀଟ ମେଳରେ କୁନି ୨୦୦୩
* ''ନିଜ ଦେହ ପାଇଁ ନିଜେ ବଇଦ ୨୦୦୪
* ''ନାଁଟି ମୋର ଜହ୍ନ (କବିତା) ୨୦୦୬
* ''ମଙ୍ଗଳ ରାଇଜରେ ମାନୁ ୨୦୦୬
* ''ସୁନାଖିଆ ମଣିଷ ୨୦୦୮
* ''କାଠି ଓ ଲାଠି (କାହାଣୀ) ୨୦୧୧
* ''ଅଜାଙ୍କ ହାତରେ ବଙ୍କୁଲି ବାଡ଼ି (କବିତା) ୨୦୧୩ 
* ''ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର ଲୋକକଥା ୨୦୧୫
* ''ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଲୋକକଥା ୨୦୧୫
* ''ଶ୍ରୀଲଙ୍କାର ଲୋକକଥା ୨୦୧୮
* ''ବାଂଲାଦେଶର ଲୋକକଥା ୨୦୧୮
* ''ବାପା ଯାଇଛନ୍ତି ହଙ୍କଳର (କବିତା) ୨୦୧୭
* ''ରାତି ପାହିଲା, କାଉ ରାବିଲା (ଉପନ୍ୟାସ)
* ''ବହି ମେଳା (ଗପ)
=== ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ===
* ''ଅନେକ ନାଁ ଥାଇ ବି ଅନାମିକା (୧୯୯୫, ଗଳ୍ପ)
* ''ଓଡ଼ିଆ ଓ ହିନ୍ଦୀ ଶିଶୁକବିତା ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଅଧ୍ୟୟନ ୨୦୨୪
{{Col-end}}

== ସମ୍ମାନ ==
* ଓଡ଼ିଶା ବିଜ୍ଞାନ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୯୮ (''ଅନ୍ଧାରରେ ଆଲୋକ'' ପାଇଁ)

== ଆଧାର ==
{{Reflist|30em}}


{{Authority control}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୭୩ ଜନ୍ମ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶା ବିଜ୍ଞାନ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର ସମ୍ମାନିତ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭଦ୍ରକ ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟିକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ବିଜ୍ଞାନ ଲେଖକ]]</text>
      <sha1>53zjhcg4ds83g6hx3ru2a8shifhnrvq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94915</id>
    <revision>
      <id>555942</id>
      <parentid>555897</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T02:07:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555942</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3449" sha1="a31f1ms3m59o1iy1uvcywqnpop566rh" xml:space="preserve">{{}}
ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ହେଉଛି ଭାରତର ସର୍ବ ପୁରାତନ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ish ଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ daughter ିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନ ଦେଇଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ମାତା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଜୀ ଏହି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ ଅଶୋକା ର ଲେଖା ଉପଲବ୍ଧ | ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଇଛି |

ଉତ୍ପାଦନ କର |
ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ presented ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି | ଏହି ତତ୍ତ୍ two ଗୁଡିକ ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

1) - ବିଦେଶୀ ମୂଳ ତତ୍ତ୍ ,,
୨) - ଗ୍ରେଟର ଇଣ୍ଡିଆର ସ୍ୱଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ତତ୍ତ୍। |
ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ believe ାସ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ପୁନର୍ବାର ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |
(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ସେମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ଥିଓରୀ - ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନାସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ମୁଖ୍ୟ ବିନ୍ଦୁଗୁଡିକ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |
1-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
୨-ଦକ୍ଷିଣ ସେମିଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
3-ଉତ୍ତର ସେମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ also ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

1-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |
୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |
ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ believed ାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 4th ର୍ଥରୁ 3rd ୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ Brah ାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ recent ାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲା।</text>
      <sha1>a31f1ms3m59o1iy1uvcywqnpop566rh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555943</id>
      <parentid>555942</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T02:16:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>ଆଧାର ଯୋଡିବା</comment>
      <origin>555943</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4015" sha1="5k8cp93m9sc07xfn04h6hz8a2wa9zt4" xml:space="preserve">&lt;nowiki&gt;{{}}&lt;/nowiki&gt;

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ମାତା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀ ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ | ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

ଉତ୍ପାଦନ କର |
ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ presented ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି | ଏହି ତତ୍ତ୍ two ଗୁଡିକ ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

1) - ବିଦେଶୀ ମୂଳ ତତ୍ତ୍ ,,
୨) - ଗ୍ରେଟର ଇଣ୍ଡିଆର ସ୍ୱଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ତତ୍ତ୍। |
ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ believe ାସ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ପୁନର୍ବାର ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |
(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ସେମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ଥିଓରୀ - ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନାସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ମୁଖ୍ୟ ବିନ୍ଦୁଗୁଡିକ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |
1-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
୨-ଦକ୍ଷିଣ ସେମିଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
3-ଉତ୍ତର ସେମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ also ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

1-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |
୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |
ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ believed ାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 4th ର୍ଥରୁ 3rd ୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ Brah ାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ recent ାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲା।

=== ଆଧାର ===</text>
      <sha1>5k8cp93m9sc07xfn04h6hz8a2wa9zt4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555944</id>
      <parentid>555943</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T02:19:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555944</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4022" sha1="4vd65cioc0uvod0tqtv4vdkz08l8co3" xml:space="preserve">&lt;nowiki&gt;{{ଛୋଟBrahmi script}}&lt;/nowiki&gt;

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ମାତା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀ ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ | ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  ।

1) - ବିଦେଶୀ ମୂଳ ତତ୍ତ୍ ,,
୨) - ଗ୍ରେଟର ଇଣ୍ଡିଆର ସ୍ୱଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ତତ୍ତ୍। |
ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ believe ାସ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ପୁନର୍ବାର ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |
(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ସେମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ଥିଓରୀ - ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନାସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ମୁଖ୍ୟ ବିନ୍ଦୁଗୁଡିକ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |
1-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
୨-ଦକ୍ଷିଣ ସେମିଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
3-ଉତ୍ତର ସେମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ also ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

1-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |
୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |
ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ believed ାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 4th ର୍ଥରୁ 3rd ୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ Brah ାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ recent ାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲା।

=== ଆଧାର ===</text>
      <sha1>4vd65cioc0uvod0tqtv4vdkz08l8co3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555945</id>
      <parentid>555944</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T02:20:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଶ୍ରେଣୀ ଯୋଡିବା</comment>
      <origin>555945</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4032" sha1="ffjjuj4o83fl62bh1tovuoqck9sly9t" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ମାତା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀ ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ | ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ଦୁଇଟି ମୁଖ୍ୟ ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  ।

1) - ବିଦେଶୀ ମୂଳ ତତ୍ତ୍ ,,
୨) - ଗ୍ରେଟର ଇଣ୍ଡିଆର ସ୍ୱଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ତତ୍ତ୍। |
ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ believe ାସ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ପୁନର୍ବାର ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |
(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ସେମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ଥିଓରୀ - ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନାସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ମୁଖ୍ୟ ବିନ୍ଦୁଗୁଡିକ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |
1-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
୨-ଦକ୍ଷିଣ ସେମିଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
3-ଉତ୍ତର ସେମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ also ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

1-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |
୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |
ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ believed ାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 4th ର୍ଥରୁ 3rd ୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ Brah ାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ recent ାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲା।

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[Category:]]</text>
      <sha1>ffjjuj4o83fl62bh1tovuoqck9sly9t</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555946</id>
      <parentid>555945</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T03:10:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555946</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4280" sha1="06bwq5zegex8v1r9zo4bpazrwb30wbs" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[Category:]]</text>
      <sha1>06bwq5zegex8v1r9zo4bpazrwb30wbs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555947</id>
      <parentid>555946</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T03:34:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଛବି ଯୋଡିବା</comment>
      <origin>555947</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4496" sha1="0099vtwp87av6c3tjb2jxy0klr2qus8" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>0099vtwp87av6c3tjb2jxy0klr2qus8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555948</id>
      <parentid>555947</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T03:44:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555948</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5284" sha1="5k1a0aiolywz8te2q1ouh0lltxu12e5" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>5k1a0aiolywz8te2q1ouh0lltxu12e5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555949</id>
      <parentid>555948</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:15:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555949</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6803" sha1="k05ghiptobyv07yg8mqmm5i6tougpnm" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===


କେତେକ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ସମାନତା ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ନିମ୍ନଲିଖିତ-

ଦେବନାଗରୀ, ବଙ୍ଗାଳୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଓଡିଆ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ମାଲାୟାଲମ୍ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ସିହ୍ନା ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, କନ୍ନଡ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ତେଲୁଗୁ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ତିବ୍ଦତ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ଇତ୍ୟାଦି |

କିଛି ଭାରତୀୟ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ଏଠାରେ ଅଛି:

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>k05ghiptobyv07yg8mqmm5i6tougpnm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555950</id>
      <parentid>555949</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:25:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଲିଙ୍କ୍ ତିଆରି</comment>
      <origin>555950</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6986" sha1="bjkn8iwpywnk2o0isekn5kqbi0zga3g" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>bjkn8iwpywnk2o0isekn5kqbi0zga3g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555951</id>
      <parentid>555950</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:26:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Hpsatapathy ପୃଷ୍ଠାଟିକୁ &quot;[[ବ୍ୟବହାରକାରୀ:Hpsatapathy/sandbox99]]&quot;ରୁ &quot;[[ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି]]&quot;କୁ ଘୁଞ୍ଚାଇଲେ: ପୃଷ୍ଠା ତିଆରି ହେଲା</comment>
      <origin>555950</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6986" sha1="bjkn8iwpywnk2o0isekn5kqbi0zga3g" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>bjkn8iwpywnk2o0isekn5kqbi0zga3g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555956</id>
      <parentid>555951</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:31:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555956</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14431" sha1="kjyvxtl8et3kgjx7b2od0rlapv1jn3z" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== व्यंजन ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[देवनागरी|देव]] !![[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !![[गुरमुखी लिपि|गुर]] !![[गुजराती भाषा|गुज]] !![[ओड़िआ लिपि|उडिया]] !![[तमिल|तमिल]] !![[तेलुगू भाषा|तेलुगु]] !! [[कन्नड़ भाषा|कन्न]] !! [[मलयालम भाषा|मल]] !! [[सिंहल लिपि|सिंहली]] !! [[तिब्बती लिपि|तिब्बती]] !! [[थाई लिपि|थाई]] !! [[बर्मी लिपि|बर्मेली]]!![[खमेर लिपि|ख्मेर]]!![[लाओ लिपि|लाओ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>kjyvxtl8et3kgjx7b2od0rlapv1jn3z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555957</id>
      <parentid>555956</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:32:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555957</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22021" sha1="dzxlxgvtdzefix6d08wtmmtf4lavxkx" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== व्यंजन ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[देवनागरी|देव]] !![[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !![[गुरमुखी लिपि|गुर]] !![[गुजराती भाषा|गुज]] !![[ओड़िआ लिपि|उडिया]] !![[तमिल|तमिल]] !![[तेलुगू भाषा|तेलुगु]] !! [[कन्नड़ भाषा|कन्न]] !! [[मलयालम भाषा|मल]] !! [[सिंहल लिपि|सिंहली]] !! [[तिब्बती लिपि|तिब्बती]] !! [[थाई लिपि|थाई]] !! [[बर्मी लिपि|बर्मेली]]!![[खमेर लिपि|ख्मेर]]!![[लाओ लिपि|लाओ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== स्वर ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | देवनागरी !! colspan='2' | [[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !! colspan=&quot;2&quot; | गुरुमुखी !! colspan='2' | गुजराती !! colspan='2' | ओडिया !! colspan='2' | तमिल !! colspan='2' | तेलुगु !! colspan='2' | कन्नड !! colspan='2' | मलयालम !! colspan='2' | सिंहल !! colspan='2' | तिब्बती !! colspan='2' | बर्मी
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>dzxlxgvtdzefix6d08wtmmtf4lavxkx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555959</id>
      <parentid>555957</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:33:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555959</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22062" sha1="odvqv528lbfzf26cria06drzjm8kf6m" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[देवनागरी|देव]] !![[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !![[गुरमुखी लिपि|गुर]] !![[गुजराती भाषा|गुज]] !![[ओड़िआ लिपि|उडिया]] !![[तमिल|तमिल]] !![[तेलुगू भाषा|तेलुगु]] !! [[कन्नड़ भाषा|कन्न]] !! [[मलयालम भाषा|मल]] !! [[सिंहल लिपि|सिंहली]] !! [[तिब्बती लिपि|तिब्बती]] !! [[थाई लिपि|थाई]] !! [[बर्मी लिपि|बर्मेली]]!![[खमेर लिपि|ख्मेर]]!![[लाओ लिपि|लाओ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | देवनागरी !! colspan='2' | [[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !! colspan=&quot;2&quot; | गुरुमुखी !! colspan='2' | गुजराती !! colspan='2' | ओडिया !! colspan='2' | तमिल !! colspan='2' | तेलुगु !! colspan='2' | कन्नड !! colspan='2' | मलयालम !! colspan='2' | सिंहल !! colspan='2' | तिब्बती !! colspan='2' | बर्मी
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>odvqv528lbfzf26cria06drzjm8kf6m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555960</id>
      <parentid>555959</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:40:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ */</comment>
      <origin>555960</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22053" sha1="ai0azvqfwa4zt23tzi1444r8jdqy006" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[देवनागरी|ଦେବନାଗରୀ]] !![[बंगाली भाषा|ବଙ୍ଗଳା]] !![[गुरमुखी लिपि|गुर]] !![[गुजराती भाषा|गुज]] !!ଓଡିଆ !![[तमिल|ତାମିଲ]] !![[तेलुगू भाषा|ତେଲୁଗୁ]] !! [[कन्नड़ भाषा|କନ୍ନଡ]] !! [[मलयालम भाषा|ମଲୟାଲାମ]] !! [[सिंहल लिपि|ସିଂହଳୀ]] !! [[तिब्बती लिपि|ତିବତୀ]] !! [[थाई लिपि|ଥାଇ]] !! [[बर्मी लिपि|बर्मेली]]!![[खमेर लिपि|ख्मेर]]!![[लाओ लिपि|लाओ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | देवनागरी !! colspan='2' | [[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !! colspan=&quot;2&quot; | गुरुमुखी !! colspan='2' | गुजराती !! colspan='2' | ओडिया !! colspan='2' | तमिल !! colspan='2' | तेलुगु !! colspan='2' | कन्नड !! colspan='2' | मलयालम !! colspan='2' | सिंहल !! colspan='2' | तिब्बती !! colspan='2' | बर्मी
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>ai0azvqfwa4zt23tzi1444r8jdqy006</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555961</id>
      <parentid>555960</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:42:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ */</comment>
      <origin>555961</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22080" sha1="l7zagevzjev8vndkdow7e9yk5ab50ix" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[देवनागरी|ଦେବନାଗରୀ]] !![[बंगाली भाषा|ବଙ୍ଗଳା]] !![[गुरमुखी लिपि|ଗୁରୁମୁଖୀ]] !![[गुजराती भाषा|ଗୁଜରାଟୀ]] !!ଓଡିଆ !![[तमिल|ତାମିଲ]] !![[तेलुगू भाषा|ତେଲୁଗୁ]] !! [[कन्नड़ भाषा|କନ୍ନଡ]] !! [[मलयालम भाषा|ମଲୟାଲାମ]] !! [[सिंहल लिपि|ସିଂହଳୀ]] !! [[तिब्बती लिपि|ତିବତୀ]] !! [[थाई लिपि|ଥାଇ]] !! [[बर्मी लिपि|ବର୍ମେଲୀ]]!![[खमेर लिपि|ଖ୍ମେର]]!![[लाओ लिपि|ଲାଓ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | देवनागरी !! colspan='2' | [[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !! colspan=&quot;2&quot; | गुरुमुखी !! colspan='2' | गुजराती !! colspan='2' | ओडिया !! colspan='2' | तमिल !! colspan='2' | तेलुगु !! colspan='2' | कन्नड !! colspan='2' | मलयालम !! colspan='2' | सिंहल !! colspan='2' | तिब्बती !! colspan='2' | बर्मी
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>l7zagevzjev8vndkdow7e9yk5ab50ix</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555962</id>
      <parentid>555961</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:50:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଲିଙ୍କ୍ ତିଆରି</comment>
      <origin>555962</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22100" sha1="5vjdtyx90prytj42u948u9jl5xm3p5s" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[देवनागरी|ଦେବନାଗରୀ]] !![[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !![[गुरमुखी लिपि|ଗୁରୁମୁଖୀ]] !![[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]] !![[ଓଡିଆ]] !![[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]] !![[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]] !! [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! [[मलयालम भाषा|ମଲୟାଲାମ]] !! [[सिंहल लिपि|ସିଂହଳୀ]] !! [[तिब्बती लिपि|ତିବତୀ]] !! [[थाई लिपि|ଥାଇ]] !! [[बर्मी लिपि|ବର୍ମେଲୀ]]!![[खमेर लिपि|ଖ୍ମେର]]!![[लाओ लिपि|ଲାଓ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | देवनागरी !! colspan='2' | [[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !! colspan=&quot;2&quot; | गुरुमुखी !! colspan='2' | गुजराती !! colspan='2' | ओडिया !! colspan='2' | तमिल !! colspan='2' | तेलुगु !! colspan='2' | कन्नड !! colspan='2' | मलयालम !! colspan='2' | सिंहल !! colspan='2' | तिब्बती !! colspan='2' | बर्मी
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>5vjdtyx90prytj42u948u9jl5xm3p5s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555966</id>
      <parentid>555962</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:15:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555966</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24350" sha1="lwvdvovpz63uxvi40kr5s5o65aq2uq5" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, ତେବେ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ଦେଶୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ , ଅତଏବ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ଲିପିର ବ୍ୟବହାର କ୍ରମଶଃ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଭାବେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା  । ପ୍ରାକୃତ / ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ବୌଦ୍ଧ ନୀତି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି । ସେଥିପାଇଁ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା |

ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ଶାସ୍ତ୍ର 'ଲଳିତବିସ୍ତର'ରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ୬୪ଟି ଲିପି ଯାହାକି ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିଲା, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ନାଗରୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ; ବରଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ୩୦୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ 'ଲଲିତବିସ୍ତର' ଚାଇନିଜ୍ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ଜୈନମାନଙ୍କ 'ପନ୍ନବାନା ସୂତ୍ର' ଏବଂ 'ସମବାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର' ରେ ଯେଉଁ ୧୮ ଟି ଲିପିର ବର୍ଣ୍ଣନ ଅଛି, ତାନ୍ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ନାମ ହେଉଛି ବାମ୍ଭି (ବା ବ୍ରାହ୍ମୀ) | ଜୈନ ଭାଷାରେ ରଚିତ ଭଗବତୀ ସୂତ୍ର 'ନମୋଃ ବମ୍ଭିହେ ଲିବିଏ' (ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିକୁ ନମସ୍କାର) ରୁ ଆରମ୍ଭ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[देवनागरी|ଦେବନାଗରୀ]] !![[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !![[गुरमुखी लिपि|ଗୁରୁମୁଖୀ]] !![[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]] !![[ଓଡିଆ]] !![[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]] !![[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]] !! [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! [[मलयालम भाषा|ମଲୟାଲାମ]] !! [[सिंहल लिपि|ସିଂହଳୀ]] !! [[तिब्बती लिपि|ତିବତୀ]] !! [[थाई लिपि|ଥାଇ]] !! [[बर्मी लिपि|ବର୍ମେଲୀ]]!![[खमेर लिपि|ଖ୍ମେର]]!![[लाओ लिपि|ଲାଓ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | देवनागरी !! colspan='2' | [[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !! colspan=&quot;2&quot; | गुरुमुखी !! colspan='2' | गुजराती !! colspan='2' | ओडिया !! colspan='2' | तमिल !! colspan='2' | तेलुगु !! colspan='2' | कन्नड !! colspan='2' | मलयालम !! colspan='2' | सिंहल !! colspan='2' | तिब्बती !! colspan='2' | बर्मी
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>lwvdvovpz63uxvi40kr5s5o65aq2uq5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555967</id>
      <parentid>555966</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:20:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555967</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25198" sha1="s3nrikr9pqpxge79atlh5fwmu7bxgeg" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, ତେବେ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ଦେଶୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ , ଅତଏବ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ଲିପିର ବ୍ୟବହାର କ୍ରମଶଃ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଭାବେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା  । ପ୍ରାକୃତ / ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ବୌଦ୍ଧ ନୀତି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି । ସେଥିପାଇଁ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା |

ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ଶାସ୍ତ୍ର 'ଲଳିତବିସ୍ତର'ରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ୬୪ଟି ଲିପି ଯାହାକି ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିଲା, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ନାଗରୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ; ବରଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ୩୦୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ 'ଲଲିତବିସ୍ତର' ଚାଇନିଜ୍ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ଜୈନମାନଙ୍କ 'ପନ୍ନବାନା ସୂତ୍ର' ଏବଂ 'ସମବାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର' ରେ ଯେଉଁ ୧୮ ଟି ଲିପିର ବର୍ଣ୍ଣନ ଅଛି, ତାନ୍ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ନାମ ହେଉଛି ବାମ୍ଭି (ବା ବ୍ରାହ୍ମୀ) | ଜୈନ ଭାଷାରେ ରଚିତ ଭଗବତୀ ସୂତ୍ର 'ନମୋଃ ବମ୍ଭିହେ ଲିବିଏ' (ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିକୁ ନମସ୍କାର) ରୁ ଆରମ୍ଭ |

=== ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଲେଖିବା ଶିଖିଲେ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଚୀନ ଫିନିସିୟମ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି, ଯେପରି ଆରବୀ, ଗ୍ରୀକ୍, ରୋମାନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ | କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଦେଶୀ ବିଦ୍ୱାନ ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି ଯେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ଭାରତରେ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାବରେ ବିକଶିତ ହୋଇଛି ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[देवनागरी|ଦେବନାଗରୀ]] !![[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !![[गुरमुखी लिपि|ଗୁରୁମୁଖୀ]] !![[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]] !![[ଓଡିଆ]] !![[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]] !![[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]] !! [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! [[मलयालम भाषा|ମଲୟାଲାମ]] !! [[सिंहल लिपि|ସିଂହଳୀ]] !! [[तिब्बती लिपि|ତିବତୀ]] !! [[थाई लिपि|ଥାଇ]] !! [[बर्मी लिपि|ବର୍ମେଲୀ]]!![[खमेर लिपि|ଖ୍ମେର]]!![[लाओ लिपि|ଲାଓ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | देवनागरी !! colspan='2' | [[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !! colspan=&quot;2&quot; | गुरुमुखी !! colspan='2' | गुजराती !! colspan='2' | ओडिया !! colspan='2' | तमिल !! colspan='2' | तेलुगु !! colspan='2' | कन्नड !! colspan='2' | मलयालम !! colspan='2' | सिंहल !! colspan='2' | तिब्बती !! colspan='2' | बर्मी
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>s3nrikr9pqpxge79atlh5fwmu7bxgeg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555972</id>
      <parentid>555967</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:31:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଲିଙ୍କ୍ ତିଆରି</comment>
      <origin>555972</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24938" sha1="ieyzxaj16meq9du83j7nhvphfdv272p" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, ତେବେ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ଦେଶୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ , ଅତଏବ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ଲିପିର ବ୍ୟବହାର କ୍ରମଶଃ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଭାବେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା  । ପ୍ରାକୃତ / ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ବୌଦ୍ଧ ନୀତି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି । ସେଥିପାଇଁ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା |

ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ଶାସ୍ତ୍ର 'ଲଳିତବିସ୍ତର'ରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ୬୪ଟି ଲିପି ଯାହାକି ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିଲା, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ନାଗରୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ; ବରଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ୩୦୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ 'ଲଲିତବିସ୍ତର' ଚାଇନିଜ୍ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ଜୈନମାନଙ୍କ 'ପନ୍ନବାନା ସୂତ୍ର' ଏବଂ 'ସମବାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର' ରେ ଯେଉଁ ୧୮ ଟି ଲିପିର ବର୍ଣ୍ଣନ ଅଛି, ତାନ୍ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ନାମ ହେଉଛି ବାମ୍ଭି (ବା ବ୍ରାହ୍ମୀ) | ଜୈନ ଭାଷାରେ ରଚିତ ଭଗବତୀ ସୂତ୍ର 'ନମୋଃ ବମ୍ଭିହେ ଲିବିଏ' (ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିକୁ ନମସ୍କାର) ରୁ ଆରମ୍ଭ |

=== ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଲେଖିବା ଶିଖିଲେ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଚୀନ ଫିନିସିୟମ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି, ଯେପରି ଆରବୀ, ଗ୍ରୀକ୍, ରୋମାନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ | କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଦେଶୀ ବିଦ୍ୱାନ ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି ଯେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ଭାରତରେ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାବରେ ବିକଶିତ ହୋଇଛି ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[ଦେବନାଗରୀ]] !![[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !![[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !![[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]] !![[ଓଡିଆ]] !![[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]] !![[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]] !! [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! [[ମଲୟାଲାମ]] !! [[ସିଂହଳୀ]] !! [[ତିବତୀ]] !! [[ଥାଇ]] !! [[ବର୍ମୀଜ]]!![[ଖ୍ମେର]]!![[ଲାଓ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | देवनागरी !! colspan='2' | [[बंगाली भाषा|बांग्ला]] !! colspan=&quot;2&quot; | गुरुमुखी !! colspan='2' | गुजराती !! colspan='2' | ओडिया !! colspan='2' | तमिल !! colspan='2' | तेलुगु !! colspan='2' | कन्नड !! colspan='2' | मलयालम !! colspan='2' | सिंहल !! colspan='2' | तिब्बती !! colspan='2' | बर्मी
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>ieyzxaj16meq9du83j7nhvphfdv272p</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555973</id>
      <parentid>555972</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:38:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଲିଙ୍କ୍ ତିଆରି</comment>
      <origin>555973</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="24949" sha1="kvalv617r0oy7t3x1yeihlju05l9lpa" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, ତେବେ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ଦେଶୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ , ଅତଏବ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ଲିପିର ବ୍ୟବହାର କ୍ରମଶଃ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଭାବେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା  । ପ୍ରାକୃତ / ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ବୌଦ୍ଧ ନୀତି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି । ସେଥିପାଇଁ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା |

ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ଶାସ୍ତ୍ର 'ଲଳିତବିସ୍ତର'ରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ୬୪ଟି ଲିପି ଯାହାକି ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିଲା, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ନାଗରୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ; ବରଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ୩୦୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ 'ଲଲିତବିସ୍ତର' ଚାଇନିଜ୍ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ଜୈନମାନଙ୍କ 'ପନ୍ନବାନା ସୂତ୍ର' ଏବଂ 'ସମବାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର' ରେ ଯେଉଁ ୧୮ ଟି ଲିପିର ବର୍ଣ୍ଣନ ଅଛି, ତାନ୍ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ନାମ ହେଉଛି ବାମ୍ଭି (ବା ବ୍ରାହ୍ମୀ) | ଜୈନ ଭାଷାରେ ରଚିତ ଭଗବତୀ ସୂତ୍ର 'ନମୋଃ ବମ୍ଭିହେ ଲିବିଏ' (ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିକୁ ନମସ୍କାର) ରୁ ଆରମ୍ଭ |

=== ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଲେଖିବା ଶିଖିଲେ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଚୀନ ଫିନିସିୟମ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି, ଯେପରି ଆରବୀ, ଗ୍ରୀକ୍, ରୋମାନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ | କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଦେଶୀ ବିଦ୍ୱାନ ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି ଯେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ଭାରତରେ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାବରେ ବିକଶିତ ହୋଇଛି ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
* ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

* ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

* ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

* ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[ଦେବନାଗରୀ]] !![[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !![[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !![[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]] !![[ଓଡିଆ]] !![[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]] !![[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]] !! [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! [[ମଲୟାଲାମ]] !! [[ସିଂହଳୀ]] !! [[ତିବତୀ]] !! [[ଥାଇ]] !! [[ବର୍ମୀଜ]]!![[ଖ୍ମେର]]!![[ଲାଓ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | [[ଦେବନାଗରୀ]] !! colspan='2' | [[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !! colspan=&quot;2&quot; | [[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !! colspan='2' | [[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]]!! colspan='2' | [[ଓଡିଆ]] !! colspan='2' | [[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]]!! colspan='2' | तेलुगु !! colspan='2' | कन्नड !! colspan='2' | मलयालम !! colspan='2' | सिंहल !! colspan='2' | तिब्बती !! colspan='2' | बर्मी
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>kvalv617r0oy7t3x1yeihlju05l9lpa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555975</id>
      <parentid>555973</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:49:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଲିଙ୍କ୍</comment>
      <origin>555975</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="25056" sha1="omik8kr1ldkdc05mrzk8b6uu50czlrs" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, ତେବେ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ଦେଶୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ , ଅତଏବ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ଲିପିର ବ୍ୟବହାର କ୍ରମଶଃ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଭାବେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା  । ପ୍ରାକୃତ / ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ବୌଦ୍ଧ ନୀତି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି । ସେଥିପାଇଁ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା |

ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ଶାସ୍ତ୍ର 'ଲଳିତବିସ୍ତର'ରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ୬୪ଟି ଲିପି ଯାହାକି ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିଲା, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ନାଗରୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ; ବରଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ୩୦୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ 'ଲଲିତବିସ୍ତର' ଚାଇନିଜ୍ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ଜୈନମାନଙ୍କ 'ପନ୍ନବାନା ସୂତ୍ର' ଏବଂ 'ସମବାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର' ରେ ଯେଉଁ ୧୮ ଟି ଲିପିର ବର୍ଣ୍ଣନ ଅଛି, ତାନ୍ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ନାମ ହେଉଛି ବାମ୍ଭି (ବା ବ୍ରାହ୍ମୀ) | ଜୈନ ଭାଷାରେ ରଚିତ ଭଗବତୀ ସୂତ୍ର 'ନମୋଃ ବମ୍ଭିହେ ଲିବିଏ' (ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିକୁ ନମସ୍କାର) ରୁ ଆରମ୍ଭ |

=== ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଲେଖିବା ଶିଖିଲେ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଚୀନ ଫିନିସିୟମ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି, ଯେପରି ଆରବୀ, ଗ୍ରୀକ୍, ରୋମାନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ | କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଦେଶୀ ବିଦ୍ୱାନ ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି ଯେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ଭାରତରେ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାବରେ ବିକଶିତ ହୋଇଛି ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
* ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

* ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

* ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

* ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[ଦେବନାଗରୀ]] !![[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !![[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !![[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]] !![[ଓଡିଆ]] !![[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]] !![[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]] !! [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! [[ମଲୟାଲାମ]] !! [[ସିଂହଳୀ]] !! [[ତିବ୍‌ବତୀ]] !! [[ଥାଇ]] !! [[ବର୍ମୀଜ]]!![[ଖ୍ମେର]]!![[ଲାଓ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | [[ଦେବନାଗରୀ]] !! colspan='2' | [[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !! colspan=&quot;2&quot; | [[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !! colspan='2' | [[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]]!! colspan='2' | [[ଓଡିଆ]] !! colspan='2' | [[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]]!! colspan='2' | [[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]]!! colspan='2' | [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! colspan='2' | [[ମଲୟାଲାମ]] !! colspan='2' | [[ସିଂହଳୀ]] !! colspan='2' | [[ତିବ୍‌ବତୀ]] !! colspan='2' |[[ବର୍ମୀଜ]]
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>omik8kr1ldkdc05mrzk8b6uu50czlrs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555978</id>
      <parentid>555975</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T06:53:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>ଆଧାର ଯୋଡିବା</comment>
      <origin>555978</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27836" sha1="q8g6sw6xh65o618z29pj4zu2fawqqqu" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, ତେବେ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ନାମର ଉତ୍ପତ୍ତି ===
&quot;ବ୍ରାହ୍ମୀ&quot; (ब्राह्मी) ନାମର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ବିବିଧ ବିବରଣୀ ଇତିହାସରେ ଦେଖାଯାଏ  | 'ବ୍ରାହ୍ମୀ' ଶବ୍ଦର ଉଲ୍ଲେଖ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଭାରତୀୟ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଦେଖାଯାଏ | ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାର ବ୍ୟାକରଣ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଏହା ଏକ ନାରୀବାଚକ ଶବ୍ଦ ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି &quot;ବ୍ରହ୍ମା&quot; ବା &quot;ବ୍ରାହ୍ମଣର ନାରୀ ଶକ୍ତି&quot; ।&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://books.google.co.in/books?id=PzQxel1GueUC&amp;redir_esc=y |title=Sanskrit-English Dictionary: Being a Practical Handbook with Translation, Accentuation, and Etymological Analysis Throughout |date=2004 |publisher=Asian Educational Services |isbn=978-81-206-1779-7 |language=en}}&lt;/ref&gt; ମହାଭାରତ ଭଳି ଲୋକପ୍ରିୟ ହିନ୍ଦୁ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଏହା ସ୍ଥଳବିଶେଷରେ ଦେବୀ ଅର୍ଥରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ “ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କର ଶକ୍ତିରୁ ଜାତ ଦେବୀ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Monier-Williams Sanskrit English Dictionary Page 0775 |url=https://www.ibiblio.org/sripedia/ebooks/mw/0700/mw__0775.html |access-date=2024-11-28 |website=www.ibiblio.org}}&lt;/ref&gt; ଆନ୍ୟପକ୍ଷରେ, କେତେକ ବୌଦ୍ଧ ସୂତ୍ର ଯେପରିକି ଲଲିତାବିସ୍ତର (ସମ୍ଭବତଃ CE ଚତୁର୍ଥ ଶତାବ୍ଦୀ), ବ୍ରାହ୍ମୀ ଓ ଖାରୋଷ୍ଟୀ ଏହି ଦୁଇ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ଯାହାକୁ ବୁଦ୍ଧ ଶିକ୍ଷା କରିଥିବା ୬୪ ଭାଷା ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଜୈନ ଧର୍ମର ଅନେକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଯେପରିକି ବ୍ୟାଖ୍ୟା ପ୍ରଗ୍ୟପ୍ତି ସୂତ୍ର, ସମଭାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର ଏବଂ ପ୍ୟଜ୍ଞାପନ ସୂତ୍ର, ଯାହାକି ମହାବୀରଙ୍କ ଜନ୍ମ ପୂର୍ବରୁ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ଜଣାଥିଲା, ଉଲ୍ଲେଖ ଥିବା ୧୮ଟି ଲିପି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମଟି ହେଉଛି ପ୍ରାକୃତରେ ବାମ୍ଭୀ, ଯାହାକୁ &quot;ବ୍ରାହ୍ମୀ&quot; ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଛି |

=== ଦେଶୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ , ଅତଏବ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ଲିପିର ବ୍ୟବହାର କ୍ରମଶଃ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଭାବେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା  । ପ୍ରାକୃତ / ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ବୌଦ୍ଧ ନୀତି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି । ସେଥିପାଇଁ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା |

ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ଶାସ୍ତ୍ର 'ଲଳିତବିସ୍ତର'ରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ୬୪ଟି ଲିପି ଯାହାକି ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିଲା, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ନାଗରୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ; ବରଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ।&lt;ref name=&quot;RS8&quot;&gt;{{harvnb|Salomon|1998|pp=8–9}}&lt;/ref&gt; ୩୦୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ 'ଲଲିତବିସ୍ତର' ଚାଇନିଜ୍ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ଜୈନମାନଙ୍କ 'ପନ୍ନବାନା ସୂତ୍ର' ଏବଂ 'ସମବାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର' ରେ ଯେଉଁ ୧୮ ଟି ଲିପିର ବର୍ଣ୍ଣନ ଅଛି, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ନାମ ହେଉଛି ବାମ୍ଭି (ବା ବ୍ରାହ୍ମୀ) | ଜୈନ ଭାଷାରେ ରଚିତ ଭଗବତୀ ସୂତ୍ର 'ନମୋଃ ବମ୍ଭିହେ ଲିବିଏ' (ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିକୁ ନମସ୍କାର) ରୁ ଆରମ୍ଭ |

=== ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଲେଖିବା ଶିଖିଲେ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଚୀନ ଫିନିସିୟମ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି, ଯେପରି ଆରବୀ, ଗ୍ରୀକ୍, ରୋମାନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ | କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଦେଶୀ ବିଦ୍ୱାନ ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି ଯେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ଭାରତରେ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାବରେ ବିକଶିତ ହୋଇଛି ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
* ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

* ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

* ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

* ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[ଦେବନାଗରୀ]] !![[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !![[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !![[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]] !![[ଓଡିଆ]] !![[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]] !![[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]] !! [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! [[ମଲୟାଲାମ]] !! [[ସିଂହଳୀ]] !! [[ତିବ୍‌ବତୀ]] !! [[ଥାଇ]] !! [[ବର୍ମୀଜ]]!![[ଖ୍ମେର]]!![[ଲାଓ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | [[ଦେବନାଗରୀ]] !! colspan='2' | [[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !! colspan=&quot;2&quot; | [[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !! colspan='2' | [[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]]!! colspan='2' | [[ଓଡିଆ]] !! colspan='2' | [[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]]!! colspan='2' | [[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]]!! colspan='2' | [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! colspan='2' | [[ମଲୟାଲାମ]] !! colspan='2' | [[ସିଂହଳୀ]] !! colspan='2' | [[ତିବ୍‌ବତୀ]] !! colspan='2' |[[ବର୍ମୀଜ]]
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>q8g6sw6xh65o618z29pj4zu2fawqqqu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555979</id>
      <parentid>555978</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T06:55:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ଉତ୍ପତ୍ତି */</comment>
      <origin>555979</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="27963" sha1="lcu430y9fyms4wcdqunq685xavd1cyi" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
[[ଫାଇଲ:Sanchi,_inscription_of_Chandragupta_II.jpg|thumb|Inscription of Candragupta II. Sanchi, Madhya Pradesh, India]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, ତେବେ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ନାମର ଉତ୍ପତ୍ତି ===
&quot;ବ୍ରାହ୍ମୀ&quot; (ब्राह्मी) ନାମର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ବିବିଧ ବିବରଣୀ ଇତିହାସରେ ଦେଖାଯାଏ  | 'ବ୍ରାହ୍ମୀ' ଶବ୍ଦର ଉଲ୍ଲେଖ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଭାରତୀୟ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଦେଖାଯାଏ | ସଂସ୍କୃତ ଭାଷାର ବ୍ୟାକରଣ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଏହା ଏକ ନାରୀବାଚକ ଶବ୍ଦ ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି &quot;ବ୍ରହ୍ମା&quot; ବା &quot;ବ୍ରାହ୍ମଣର ନାରୀ ଶକ୍ତି&quot; ।&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://books.google.co.in/books?id=PzQxel1GueUC&amp;redir_esc=y |title=Sanskrit-English Dictionary: Being a Practical Handbook with Translation, Accentuation, and Etymological Analysis Throughout |date=2004 |publisher=Asian Educational Services |isbn=978-81-206-1779-7 |language=en}}&lt;/ref&gt; ମହାଭାରତ ଭଳି ଲୋକପ୍ରିୟ ହିନ୍ଦୁ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଏହା ସ୍ଥଳବିଶେଷରେ ଦେବୀ ଅର୍ଥରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ “ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କର ଶକ୍ତିରୁ ଜାତ ଦେବୀ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Monier-Williams Sanskrit English Dictionary Page 0775 |url=https://www.ibiblio.org/sripedia/ebooks/mw/0700/mw__0775.html |access-date=2024-11-28 |website=www.ibiblio.org}}&lt;/ref&gt; ଆନ୍ୟପକ୍ଷରେ, କେତେକ ବୌଦ୍ଧ ସୂତ୍ର ଯେପରିକି ଲଲିତାବିସ୍ତର (ସମ୍ଭବତଃ CE ଚତୁର୍ଥ ଶତାବ୍ଦୀ), ବ୍ରାହ୍ମୀ ଓ ଖାରୋଷ୍ଟୀ ଏହି ଦୁଇ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ଯାହାକୁ ବୁଦ୍ଧ ଶିକ୍ଷା କରିଥିବା ୬୪ ଭାଷା ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଜୈନ ଧର୍ମର ଅନେକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଯେପରିକି ବ୍ୟାଖ୍ୟା ପ୍ରଗ୍ୟପ୍ତି ସୂତ୍ର, ସମଭାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର ଏବଂ ପ୍ୟଜ୍ଞାପନ ସୂତ୍ର, ଯାହାକି ମହାବୀରଙ୍କ ଜନ୍ମ ପୂର୍ବରୁ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ଜଣାଥିଲା, ଉଲ୍ଲେଖ ଥିବା ୧୮ଟି ଲିପି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମଟି ହେଉଛି ପ୍ରାକୃତରେ ବାମ୍ଭୀ, ଯାହାକୁ &quot;ବ୍ରାହ୍ମୀ&quot; ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଛି |

=== ଦେଶୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ , ଅତଏବ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ଲିପିର ବ୍ୟବହାର କ୍ରମଶଃ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଭାବେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା  । ପ୍ରାକୃତ / ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ବୌଦ୍ଧ ନୀତି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି । ସେଥିପାଇଁ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା |

ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ଶାସ୍ତ୍ର 'ଲଳିତବିସ୍ତର'ରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ୬୪ଟି ଲିପି ଯାହାକି ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିଲା, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ନାଗରୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ; ବରଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ।&lt;ref name=&quot;RS8&quot;&gt;{{harvnb|Salomon|1998|pp=8–9}}&lt;/ref&gt; ୩୦୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ 'ଲଲିତବିସ୍ତର' ଚାଇନିଜ୍ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ଜୈନମାନଙ୍କ 'ପନ୍ନବାନା ସୂତ୍ର' ଏବଂ 'ସମବାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର' ରେ ଯେଉଁ ୧୮ ଟି ଲିପିର ବର୍ଣ୍ଣନ ଅଛି, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ନାମ ହେଉଛି ବାମ୍ଭି (ବା ବ୍ରାହ୍ମୀ) | ଜୈନ ଭାଷାରେ ରଚିତ ଭଗବତୀ ସୂତ୍ର 'ନମୋଃ ବମ୍ଭିହେ ଲିବିଏ' (ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିକୁ ନମସ୍କାର) ରୁ ଆରମ୍ଭ |

=== ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଲେଖିବା ଶିଖିଲେ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଚୀନ ଫିନିସିୟମ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି, ଯେପରି ଆରବୀ, ଗ୍ରୀକ୍, ରୋମାନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ | କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଦେଶୀ ବିଦ୍ୱାନ ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି ଯେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ଭାରତରେ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାବରେ ବିକଶିତ ହୋଇଛି ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
* ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

* ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

* ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

* ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , କନ୍ନଡ , ତେଲୁଗୁ , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[ଦେବନାଗରୀ]] !![[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !![[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !![[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]] !![[ଓଡିଆ]] !![[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]] !![[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]] !! [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! [[ମଲୟାଲାମ]] !! [[ସିଂହଳୀ]] !! [[ତିବ୍‌ବତୀ]] !! [[ଥାଇ]] !! [[ବର୍ମୀଜ]]!![[ଖ୍ମେର]]!![[ଲାଓ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | [[ଦେବନାଗରୀ]] !! colspan='2' | [[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !! colspan=&quot;2&quot; | [[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !! colspan='2' | [[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]]!! colspan='2' | [[ଓଡିଆ]] !! colspan='2' | [[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]]!! colspan='2' | [[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]]!! colspan='2' | [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! colspan='2' | [[ମଲୟାଲାମ]] !! colspan='2' | [[ସିଂହଳୀ]] !! colspan='2' | [[ତିବ୍‌ବତୀ]] !! colspan='2' |[[ବର୍ମୀଜ]]
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>lcu430y9fyms4wcdqunq685xavd1cyi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555989</id>
      <parentid>555979</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T10:09:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>ଲିଙ୍କ୍ ତିଆରି</comment>
      <origin>555989</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28146" sha1="2tikm7xwodflvbb4hir79woum3hfr17" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Brahmi script}}
[[File:Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi.jpg|thumb|Child learning Brahmi Alphabets, Shunga era 2nd Century BCE, National Museum, New Delhi]]
'''ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି''' ହେଉଛି [[ଭାରତ]]&lt;nowiki/&gt;ର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଲିପି ମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ । ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଋଷଭଦେବ ଜୀ ତାଙ୍କ ଝିଅ ବ୍ରାହ୍ମୀଙ୍କୁ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଏବଂ ସଂଖ୍ୟା ବିଷୟରେ ଶିକ୍ଷା ଦେଇଥିଲେ । ପୌରାଣିକ ମତରେ ସେତେବେଳେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଦେବୀଙ୍କ ମାତା ଏହି ଲିପି ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । [[ଅଶୋକ (ସମ୍ରାଟ)|ଅଶୋକ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଶୀଳାଲେଖରେ ଏହି ଲିପି ଉପଲବ୍ଧ |&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2024-10-19 |title=Brahmi {{!}} Ancient Script, India, Devanagari, &amp; Dravidian Languages {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/topic/Brahmi |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ । ଅଦ୍ୟାପି ଦକ୍ଷିଣ ତଥା ଦକ୍ଷିଣ-ପୂର୍ବ ଏସିଆର ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଏହି ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |date=2019-05-22 |title=INDOLOGY - On The Origin Of The Early Indian Scripts |url=https://web.archive.org/web/20190522210705/http://www.indology.info/papers/salomon/ |access-date=2024-11-28 |website=web.archive.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଉତ୍ପତ୍ତି ===
[[ଫାଇଲ:Sanchi,_inscription_of_Chandragupta_II.jpg|thumb|Inscription of Candragupta II. Sanchi, Madhya Pradesh, India]]
ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଅନେକ ତତ୍ତ୍ଵ ଉପସ୍ଥାପିତ ହୋଇଛି  । ଏହି ତତ୍ତ୍ଵ ଗୁଡିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦୁଇଟି ସ୍ରୋତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ  । ଯଥା;

1) - ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ - 

(କ) - ବୃହତ ଭାରତଙ୍କ ଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ- 

ଯେଉଁମାନେ ବିଦେଶୀ ମୂଳ ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ବିଶ୍ଵାସ କରନ୍ତି, ତଦନୁସାରେ ତାହା ଦୁଇ ଭାଗ ଏବଂ ପୁନର୍ବାର ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ |

(କ) - ଗ୍ରୀକ୍ ମୂଳ ସ୍ରୋତରୁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି - ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ହେଉଛନ୍ତି ଆଲଫ୍ରେଡ୍ ମୁଲେର |

(ଖ) - ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ- ୱିଲିୟମ୍ ଜୋନସ୍ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ସମର୍ଥକ | ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ତିନି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇଛି |

୧)-ଫୋନିସିଆନ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨)-ଦକ୍ଷିଣ ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୩)-ଉତ୍ତର ସିମେଟିକ୍ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ତତ୍ତ୍ଵ ମଧ୍ୟ ଦୁଇଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ-

୧-ଦକ୍ଷିଣ ଉତ୍ପତ୍ତି |

୨-ଆର୍ଯ୍ୟ ଉତ୍ପତ୍ତି |

ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଉଥିଲା ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଚତୁର୍ଥରୁ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୌର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା, ତେବେ ଭାରତର ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଦ୍ଵାରା ଖନନରୁ ଏହା ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହା ତାମିଲନାଡୁ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କାରେ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା ।

=== ନାମର ଉତ୍ପତ୍ତି ===
&quot;ବ୍ରାହ୍ମୀ&quot; (ब्राह्मी) ନାମର ଉତ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ବିବିଧ ବିବରଣୀ ଇତିହାସରେ ଦେଖାଯାଏ  | 'ବ୍ରାହ୍ମୀ' ଶବ୍ଦର ଉଲ୍ଲେଖ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଭାରତୀୟ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଦେଖାଯାଏ | [[ସଂସ୍କୃତ ଭାଷା]]&lt;nowiki/&gt;ର ବ୍ୟାକରଣ ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଏହା ଏକ ନାରୀବାଚକ ଶବ୍ଦ ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି &quot;ବ୍ରହ୍ମା&quot; ବା &quot;ବ୍ରାହ୍ମଣର ନାରୀ ଶକ୍ତି&quot; ।&lt;ref&gt;{{Cite book |url=https://books.google.co.in/books?id=PzQxel1GueUC&amp;redir_esc=y |title=Sanskrit-English Dictionary: Being a Practical Handbook with Translation, Accentuation, and Etymological Analysis Throughout |date=2004 |publisher=Asian Educational Services |isbn=978-81-206-1779-7 |language=en}}&lt;/ref&gt; [[ମହାଭାରତ]] ଭଳି ଲୋକପ୍ରିୟ ହିନ୍ଦୁ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଏହା ସ୍ଥଳବିଶେଷରେ ଦେବୀ ଅର୍ଥରେ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସ୍ଥାନରେ “ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କର ଶକ୍ତିରୁ ଜାତ ଦେବୀ ଅର୍ଥରେ ବ୍ୟବହୃତ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Monier-Williams Sanskrit English Dictionary Page 0775 |url=https://www.ibiblio.org/sripedia/ebooks/mw/0700/mw__0775.html |access-date=2024-11-28 |website=www.ibiblio.org}}&lt;/ref&gt; ଆନ୍ୟପକ୍ଷରେ, କେତେକ ବୌଦ୍ଧ ସୂତ୍ର ଯେପରିକି ଲଲିତାବିସ୍ତର (ସମ୍ଭବତଃ CE ଚତୁର୍ଥ ଶତାବ୍ଦୀ), ବ୍ରାହ୍ମୀ ଓ ଖାରୋଷ୍ଟୀ ଏହି ଦୁଇ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ଯାହାକୁ [[ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ|ବୁଦ୍ଧ]] ଶିକ୍ଷା କରିଥିବା ୬୪ ଭାଷା ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ଜୈନ ଧର୍ମର ଅନେକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ଯେପରିକି ବ୍ୟାଖ୍ୟା ପ୍ରଗ୍ୟପ୍ତି ସୂତ୍ର, ସମଭାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର ଏବଂ ପ୍ୟଜ୍ଞାପନ ସୂତ୍ର, ଯାହାକି [[ମହାବୀର ଜୈନ|ମହାବୀର]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଜନ୍ମ ପୂର୍ବରୁ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ଜଣାଥିଲା, ଉଲ୍ଲେଖ ଥିବା ୧୮ଟି ଲିପି ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମଟି ହେଉଛି ପ୍ରାକୃତ ଭାଷାରେ ବାମ୍ଭୀ, ଯାହାକୁ &quot;ବ୍ରାହ୍ମୀ&quot; ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଛି |

=== ଦେଶୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ , ଅତଏବ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ଲିପିର ବ୍ୟବହାର କ୍ରମଶଃ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଭାବେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା  । ପ୍ରାକୃତ / ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ବୌଦ୍ଧ ନୀତି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି । ସେଥିପାଇଁ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା |

ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ଶାସ୍ତ୍ର 'ଲଳିତବିସ୍ତର'ରେ ଦିଆଯାଇଥିବା ୬୪ଟି ଲିପି ଯାହାକି ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିଲା, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ନାଗରୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ; ବରଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ।&lt;ref name=&quot;RS8&quot;&gt;{{harvnb|Salomon|1998|pp=8–9}}&lt;/ref&gt; ୩୦୮ ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ 'ଲଲିତବିସ୍ତର' ଚାଇନିଜ୍ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା । ଜୈନମାନଙ୍କ 'ପନ୍ନବାନା ସୂତ୍ର' ଏବଂ 'ସମବାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର' ରେ ଯେଉଁ ୧୮ ଟି ଲିପିର ବର୍ଣ୍ଣନ ଅଛି, ତନ୍ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ନାମ ହେଉଛି ବାମ୍ଭି (ବା ବ୍ରାହ୍ମୀ) | ଜୈନ ଭାଷାରେ ରଚିତ ଭଗବତୀ ସୂତ୍ର 'ନମୋଃ ବମ୍ଭିହେ ଲିବିଏ' (ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିକୁ ନମସ୍କାର) ରୁ ଆରମ୍ଭ |

=== ବିଦେଶୀ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ ===
ଅନେକ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଭାରତୀୟମାନେ ବିଦେଶୀମାନଙ୍କଠାରୁ ଲେଖିବା ଶିଖିଲେ ଏବଂ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ମଧ୍ୟ ପ୍ରାଚୀନ ଫିନିସିୟମ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି, ଯେପରି ଆରବୀ, ଗ୍ରୀକ୍, ରୋମାନ୍ ଇତ୍ୟାଦି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ | କିନ୍ତୁ ଅନେକ ଦେଶୀ ବିଦ୍ୱାନ ପ୍ରମାଣ କରିଛନ୍ତି ଯେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ଭାରତରେ ସ୍ଵାଧୀନ ଭାବରେ ବିକଶିତ ହୋଇଛି ।

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟ ===
* ଏହା ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ଲେଖାଯାଏ |

* ଏହା ଏକ ମାତ୍ରାତ୍ମକ ଲିପି | ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ଉପରେ ସ୍ଵରବର୍ଣ୍ଣର ମାତ୍ରା ଦେଇ ଏହା ଲେଖାଯାଏ |

* ଆବଶ୍ୟକ ସ୍ଥଳେ କେତେକ ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣର 'ସଂଯୋଗ' ରେ ଯୁକ୍ତାକ୍ଷର ବ୍ୟବହାର ହୁଏ (ଯେପରିକି ପ୍ର= ପ+ ର)

* ଆଧୁନିକ ଭାରତୀୟ ଲିପି ପରି ଅକ୍ଷରର କ୍ରମ ସମାନ ଅଟେ |

=== ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିର ସନ୍ତତି ଲିପି ===

ବ୍ରାହ୍ମୀ ଆଧାରିତ ଅନେକ ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତ ମୂଳ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜଣାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Frellesvig&quot;&gt;{{cite book |surname=Frellesvig |given=Bjarke |title=A History of the Japanese Language |publisher=Cambridge University Press |year=2010 |isbn=978-0-521-65320-6 |location=Cambridge |pages=177–178}}&lt;/ref&gt; ସେମାନଙ୍କ ଆକୃତି ଏବଂ ଧ୍ୱନିରେ ସମାନତା ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଏ | ଏହି ଲିପିଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକ ଯୀଶୁଙ୍କ ସମୟରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା | ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କିଛି ଲିପି ହେଉଛନ୍ତି ଦେବନାଗରୀ, [[ବଙ୍ଗାଳୀ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡିଆ]] ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଗୁଜୁରାଟୀ, ଗୁରୁମୁଖୀ, ତାମିଲ , ମାଲାୟାଲମ୍ , ସିହ୍ନା , [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] , [[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]] , ତିବ୍ଦତ, ରଂଜାନା, ଲୋକପ୍ରିୟ ନେପାଳ, ଭୁଞ୍ଜିମୋଲ, କୋରିଆ, ଥାଇ, ବର୍ମା, ଲାଓ, ଖେମର, ଯବାନ, ଖୁଦାବାଡି ଇତ୍ୟାଦି ।

ଏହି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କିଛି ଭାରତୀୟ ଲିପିର ଏକ ତୁଳନାତ୍ମକ ଚିତ୍ର ନିମ୍ନପ୍ରକାରେ ଦିଆଯାଇପାରେ:
=== ବ୍ୟଞ୍ଜନ ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size: 150%;&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 66%;&quot;
![[ଦେବନାଗରୀ]] !![[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !![[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !![[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]] !![[ଓଡିଆ]] !![[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]] !![[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]] !! [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! [[ମଲୟାଲାମ]] !! [[ସିଂହଳୀ]] !! [[ତିବ୍‌ବତୀ]] !! [[ଥାଇ]] !! [[ବର୍ମୀଜ]]!![[ଖ୍ମେର]]!![[ଲାଓ]]
|- align='center' class='Unicode'
|क || ক || ਕ || ક || କ || க || క || ಕ || ക || ක || ཀ || ก || က||ក||ກ
|- align='center' class='Unicode'
|ख || খ || ਖ || ખ || ଖ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఖ|| ಖ || ഖ || ඛ || ཁ || ข || ခ||ខ||ຂ
|- align='center' class='Unicode'
|ग || গ || ਗ || ગ || ଗ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || గ || ಗ || ഗ || ග || ག || ค || ဂ||គ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|घ || ঘ || ਘ || ઘ || ଘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఘ || ಘ || ഘ || ඝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฆ || ဃ||ឃ||ຄ
|- align='center' class='Unicode'
|ङ || ঙ || ਙ || ઙ || ଙ || ங || ఙ || ಙ || ങ || ඞ || ང || ง || င||ង||ງ
|- align='center' class='Unicode'
|च || চ || ਚ || ચ || ଚ || ச || చ || ಚ || ച || ච || ཅ || จ || စ||ច||ຈ
|- align='center' class='Unicode'
|छ || ছ || ਛ || છ || ଛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఛ || ಛ || ഛ || ඡ || ཆ || ฉ || ဆ||ឆ||ສ
|- align='center' class='Unicode'
|ज || জ || ਜ || જ || ଜ || ஜ || జ || ಜ || ജ || ජ || ཇ || ช || ဇ||ជ||ຊ
|- align='center' class='Unicode'
|झ || ঝ || ਝ || ઝ || ଝ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఝ || ಝ || ഝ ||​ඣ​|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฌ || ဈ||ឈ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ञ || ঞ || ਞ || ઞ || ଞ || ஞ || ఞ || ಞ || ഞ || ඤ || ཉ || ญ || ဉ/ည||ញ||ຍ
|- align='center' class='Unicode'
|ट || ট || ਟ || ટ || ଟ || ட || ట || ಟ || ട || ට || ཊ || ฏ || ဋ||ដ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ठ || ঠ || ਠ || ઠ || ଠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఠ || ಠ || ഠ || ඨ || ཋ || ฐ || ဌ||ឋ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ड || ড || ਡ || ડ || ଡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || డ || ಡ || ഡ || ඩ || ཌ || ฑ || ဍ||ឌ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ढ || ঢ || ਢ || ઢ || ଢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఢ || ಢ || ഢ || ඪ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ฒ || ဎ||ឍ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|ण || ণ || ਣ || ણ || ଣ || ண || ణ || ಣ || ണ || ණ || ཎ || ณ || ဏ||ណ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|त || ত || ਤ || ત || ତ || த || త || ತ || ത || ත || ཏ || ต || တ||ត||ຕ
|- align='center' class='Unicode'
|थ || থ || ਥ || થ || ଥ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || థ || ಥ || ഥ || ථ || ཐ || ถ || ထ||ថ||ຖ
|- align='center' class='Unicode'
|द || দ || ਦ || દ || ଦ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ద || ದ || ദ || ද || ད || ท || ဒ||ទ||ທ
|- align='center' class='Unicode'
|ध || ধ || ਧ || ધ || ଧ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ధ || ಧ || ധ || ධ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ธ || ဓ||ធ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'
|न || ন || ਨ || ન || ନ || ந || న || ನ || ന || න || ན || น || န||ន||ນ
|- align='center' class='Unicode'
|ऩ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ன || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဏ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| प || প || ਪ || પ || ପ || ப || ప || ಪ || പ || ප || པ || ป || ပ||ប||ປ
|- align='center' class='Unicode'
| फ || ফ || ਫ || ફ || ଫ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఫ || ಫ || ഫ || ඵ || ཕ || ผ || ဖ||ផ||ຜ
|- align='center' class='Unicode'
|ब || ব || ਬ || બ || ବ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || బ || ಬ || ബ || බ || བ || พ || ဗ||ព||ຟ
|- align='center' class='Unicode'
| भ || ভ || ਭ || ભ || ଭ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || భ || ಭ || ഭ || භ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ภ || ဘ||ភ||ພ
|- align='center' class='Unicode'
|म || ম || ਮ || મ || ମ || ம || మ || ಮ || മ || ම || མ || ม || မ||ម||ມ
|- align='center' class='Unicode'
|य || য || ਯ || ય || ଯ || ய || య || ಯ || യ || ය || ཡ || ย || ယ||យ||ຢ
|- align='center' class='Unicode'
|र || র/ৰ|| ਰ || ર || ର || ர || ర || ರ || ര || ර || ར || ร || ရ||រ||ຣ
|- align='center' class='Unicode'
|ऱ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ற || ఱ || ಱ || റ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၒ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ल || ল || ਲ || લ || ଲ || ல || ల || ಲ || ല || ල || ལ || ล || လ||ល||ລ
|- align='center' class='Unicode'
|ळ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਲ਼ || ળ || ଳ || ள || ళ || ಳ || ള || ළ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဠ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; 
|- align='center' class='Unicode'||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|ऴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ழ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ೞ || ഴ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|व || ৱ || ਵ || વ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || வ || వ || ವ || വ || ව || ཝ || ว || ဝ||វ||ວ
|- align='center' class='Unicode'
|श || শ || ਸ਼ || શ || ଶ || ஶ || శ || ಶ || ശ || ශ || ཤ || ศ || ၐ||ឝ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ष || ষ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ષ || ଷ || ஷ || ష || ಷ || ഷ || ෂ || ཥ || ษ || ၑ||ឞ||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|स || স || ਸ || સ || ସ || ஸ || స || ಸ || സ || ස || ས || ส || သ||ស||bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
|ह || হ || ਹ || હ || ହ || ஹ || హ || ಹ || ഹ || හ || ཧ || ห || ဟ||ហ||ຫ
|}
=== ସ୍ଵର ବର୍ଣ୍ଣ ===
{| class='wikitable' style=&quot;clear:left;font-size:120%&quot;
|-align='center' style=&quot;font-size: 75%;&quot;
! colspan='2' | [[ଦେବନାଗରୀ]] !! colspan='2' | [[ବଙ୍ଗଳା ଭାଷା|ବଙ୍ଗଳା]] !! colspan=&quot;2&quot; | [[ଗୁରୁମୁଖୀ]] !! colspan='2' | [[ଗୁଜରାଟୀ ଭାଷା|ଗୁଜରାଟୀ]]!! colspan='2' | [[ଓଡିଆ]] !! colspan='2' | [[ତାମିଲ ଭାଷା|ତାମିଲ]]!! colspan='2' | [[ତେଲୁଗୁ ଭାଷା|ତେଲୁଗୁ]]!! colspan='2' | [[କନ୍ନଡ଼ ଭାଷା|କନ୍ନଡ]] !! colspan='2' | [[ମଲୟାଲାମ]] !! colspan='2' | [[ସିଂହଳୀ]] !! colspan='2' | [[ତିବ୍‌ବତୀ]] !! colspan='2' |[[ବର୍ମୀଜ]]
|- align='center' class='Unicode'
|अ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || অ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ਅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || અ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ଅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || அ || க || అ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ಅ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || അ || ക || අ || ක || ཨ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အ || က
|- align='center' class='Unicode'
| आ || का || আ || কা || ਆ || ਕਾ || આ || કા || ଆ || କା || ஆ || கா || ఆ || కా || ಆ || ಕಾ || ആ || കാ || ආ || කා || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || အာ || ကာ
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඇ || කැ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ඈ || කෑ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| इ || कि || ই || কি || ਇ || ਕਿ || ઇ || કિ || ଇ || କି || இ || கி || ఇ || కి || ಇ || ಕಿ || ഇ || കി || ඉ || කි || ཨི || ཀི || ဣ || ကိ
|- align='center' class='Unicode'
| ई || की || ঈ || কী || ਈ || ਕੀ || ઈ || કી || ଈ || କୀ || ஈ || கீ || ఈ || కీ || ಈ || ಕೀ || ഈ || കീ || ඊ || කී || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဤ || ကီ
|- align='center' class='Unicode'
| उ || कु || উ || কু || ਉ || ਕੁ || ઉ || કુ || ଉ || କୁ || உ || கு || ఉ || కు || ಉ || ಕು || ഉ || കു || උ || කු || ཨུ || ཀུ || ဥ || ကု
|- align='center' class='Unicode'
| ऊ || कू || ঊ || কূ || ਊ || ਕੂ || ઊ || કૂ || ଊ || କୂ || ஊ || கூ || ఊ || కూ || ಊ || ಕೂ || ഊ || കൂ || ඌ || කූ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဦ || ကူ
|- align='center' class='Unicode'
| ऎ || कॆ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| எ || கெ || ఎ || కె || ಎ || ಕೆ || എ || കെ || එ || කෙ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဧ || ကေ 
|- align='center' class='Unicode'
| ए || के || এ || কে || ਏ || ਕੇ || એ || કે || ଏ || କେ || ஏ || கே || ఏ || కే || ಏ || ಕೇ || ഏ || കേ || ඒ || කේ || ཨེ || ཀེ|| အေး || ကေး
|- align='center' class='Unicode'
| ऐ || कै || ঐ || কৈ || ਐ || ਕੈ || ઐ || કૈ || ଐ || କୈ || ஐ ||கை|| ఐ || కై || ಐ || ಕೈ || ഐ || കൈ || ඓ || කෛ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| ऒ || कॊ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ஒ ||கொ|| ఒ || కొ || ಒ || ಕೊ || ഒ || കൊ || ඔ || කො || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဩ || ကော
|- align='center' class='Unicode'
| ओ || को || ও || কো || ਓ || ਕੋ || ઓ || કો || ଓ || କୋ || ஓ ||கோ|| ఓ || కో || ಓ || ಕೋ || ഓ || കോ || ඕ || කෝ || ཨོ || ཀོ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;
|- align='center' class='Unicode'
| औ || कौ || ঔ || কৌ || ਔ || ਕੌ || ઔ || કૌ || ଔ || କୌ ||ஔ||கௌ|| ఔ || కౌ || ಔ || ಕೌ || ഔ || കൗ || ඖ || කෞ|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ဪ || ကော်
|- align='center' class='Unicode'
| ऋ || कृ || ঋ || কৃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ઋ || કૃ || ଋ || କୃ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఋ || కృ || ಋ || ಕೃ || ഋ || കൃ || ඍ || කෘ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | || ၒ || ကၖ
|- align='center' class='Unicode'
| ॠ || कॄ || ৠ || কৄ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ૠ || કૄ || ୠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ൠ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ඎ || කෲ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၓ || ကၗ
|- align='center' class='Unicode'
| ऌ || कॢ || ঌ || কৢ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ଌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ఌ || కౄ || ಌ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ഌ || ക്ഌ || (ඏ)&lt;span style=&quot;font-size: 75%;&quot;&gt;&lt;ref&gt;Only ancient written Sinhala&lt;/ref&gt;&lt;/span&gt; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၔ || ကၘ
|- align='center' class='Unicode'
| ॡ || कॣ || ৡ || কৣ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ୡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ౡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ೡ || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| ൡ || ക്ൡ || (ඐ) || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp;|| bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || bgcolor=&quot;#CCCCCC&quot; | &amp;nbsp; || ၕ || ကၙ
|}


=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାଷା]]</text>
      <sha1>2tikm7xwodflvbb4hir79woum3hfr17</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94919</id>
    <revision>
      <id>555916</id>
      <timestamp>2024-11-27T16:13:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Soumyajit panda1</username>
        <id>38255</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;[[ଫାଇଲ:M.Pradhan.jpg|thumb|'''&lt;big&gt;ପ୍ରଫେସର ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ&lt;/big&gt;''']] ପ୍ରଫେସର ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦[https://www.visvabharati.ac.in/file/manoranjanpradhan.pdf] ମସିହାରେ ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲାର ସୁକିନ୍ଦା ଅଞ୍ଚଳର ହରିପୁର ଗ୍ରା...&quot; ନାଆଁରେ ପୃଷ୍ଠାଟିଏ ତିଆରିକଲେ</comment>
      <origin>555916</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="857" sha1="lgtnn1n3zepfadhqpb2f6whh7j8khu1" xml:space="preserve">[[ଫାଇଲ:M.Pradhan.jpg|thumb|'''&lt;big&gt;ପ୍ରଫେସର ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ&lt;/big&gt;''']]
ପ୍ରଫେସର ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦[https://www.visvabharati.ac.in/file/manoranjanpradhan.pdf] ମସିହାରେ ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲାର ସୁକିନ୍ଦା ଅଞ୍ଚଳର ହରିପୁର ଗ୍ରାମ  ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Manoranjan Pradhan |url=https://www.visvabharati.ac.in/manoranjanpradhan.html |access-date=2024-11-27 |website=www.visvabharati.ac.in}}&lt;/ref&gt; ପିତାଙ୍କ ବୀର କିଶୋର ପ୍ରଧାନ ଓ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଚତୁର୍ଥ ସନ୍ତାନ।</text>
      <sha1>lgtnn1n3zepfadhqpb2f6whh7j8khu1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555924</id>
      <parentid>555916</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:28:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Soumyajit panda1</username>
        <id>38255</id>
      </contributor>
      <comment>ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ସଂଯୋଗ ହେଲା ।</comment>
      <origin>555924</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5767" sha1="7is0rtyh760zyw47dh53obx9k3nlyxg" xml:space="preserve">[[ଫାଇଲ:M.Pradhan.jpg|thumb|'''ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ''']]
ପ୍ରଫେସର ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ (୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦) [[ଓଡ଼ିଶା|ଓଡ଼ିଶା]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଜନ୍ମିତ ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ସମାଲୋଚକ, ସମ୍ପାଦକ ଓ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ ସଂଗ୍ରାହକ ଭାବରେ ଆମ ଗହଣରେ ପରିଚିତ। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ [https://visvabharati.ac.in/index.html ବିଶ୍ୱଭାରତୀ] କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଭାଷାଭବନର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । 

== ଜନ୍ମ ଓ ଜୀବନ ==
ପ୍ରଫେସର ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦ ମସିହାରେ [[ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲା|ଯାଜପୁର]] ଜିଲ୍ଲାର [[ସୁକିନ୍ଦା (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)|ସୁକିନ୍ଦା]] ଅଞ୍ଚଳର ଜେମାଦେଇପୁର, ହରିପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Manoranjan Pradhan |url=https://www.visvabharati.ac.in/manoranjanpradhan.html |access-date=2024-11-27 |website=www.visvabharati.ac.in}}&lt;/ref&gt; ପିତାଙ୍କ ବୀର କିଶୋର ପ୍ରଧାନ ଓ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଚତୁର୍ଥ ସନ୍ତାନ। ଭାଇ ପ୍ରାଣକୃଷ୍ଣ ପ୍ରଧାନ, ଆର୍ତ୍ତବନ୍ଧୁ ପ୍ରଧାନ, ଅନନ୍ତ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ ଓ ଭଉଣୀ ଉର୍ମିଳା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଅନୁଜ। 

== ଶିକ୍ଷା ==
ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନର ବିଦ୍ୟା ଅଧ୍ୟୟନ ଗ୍ରାମର ଚାଟଶାଳୀରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ସେଠାରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଦୁଇବର୍ଷ ପଠନ କରିବାପରେ ଜେମାଦେଇପୁର ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ। ସେଠାରେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢିବାପରେ ସେ ଖଣ୍ଡୁରାଇ ମଧ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଷଷ୍ଠ ଓ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ [https://schools.org.in/jajpur/21131003953/mahadev-high-school.html ମହାଦେବ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ହରିପୁର]ରେ ସେ ତାଙ୍କର ଏକାଦଶ ଶ୍ରେଣୀର ଅଧ୍ୟୟନ ଶେଷ କରିଥିଲେ। 
ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ [[କଟକ]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ୧୯୭୫ରେ ଆଇ.ଏ. ଓ ପରେ ୧୯୮୦ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଆ ସମ୍ମାନ ସହିତ ସ୍ନାତକରେ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରେ ସଫଳତାର ସହିତ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ।&lt;ref&gt;https://www.christcollege.ac.in/syllabus/odi_Department.pdf&lt;/ref&gt; ସେହି ବର୍ଷ ସେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ବିଶ୍ୱଭାରତୀ [[:en:Shantiniketan|ଶାନ୍ତିନିକେତନ]] ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ ଓ ୧୯୮୨ ମସିହାରେ ବିଶ୍ୱଭାରତୀର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ ବିଭାଗରୁ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଶ୍ରେଣୀରେ ସଫଳତାର ସହ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ। ପୁନଃ ସେହିଠାରେ ପ୍ରଫେସର [[ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର|ଖଗେଶ୍ଵର ମହାପାତ୍ର]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଗବେଷଣା କରି ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ପିଏଚ.ଡି. ଉପାଧି ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.visvabharati.ac.in/file/DCV-ManoranjanPradhan2018.pdf&lt;/ref&gt;   

== ଅଧ୍ୟାପନ ==
୧୯୮୪ ମସିହାରେ ବିଶ୍ୱଭାରତୀ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ତାଙ୍କର ଅଧ୍ୟାପକ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ   । ୦୧ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୮୪ ରୁ ୨୮ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୮୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଧ୍ୟାପକ ଭାବରେ, ୨୮ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୯୮ ରୁ ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିଡର୍ ଭାବରେ ଓ ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ ରୁ ଅଦ୍ୟାବଧି ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ (ପ୍ରଫେସର) ଭାବରେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଆସୁଛନ୍ତି।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ଅଦ୍ୟାବଧି ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ୨୦ ଅଧିକ ଏମ. ଫିଲ୍ ଓ ୨୩ରୁ ଅଧିକ ପିଏଚ୍.ଡି ଗବେଷକ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସେ ଅନେକ ଗବେଷଣାତ୍ମକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି। 

== ରଚନା ଓ ସମ୍ପାଦନ ==
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>7is0rtyh760zyw47dh53obx9k3nlyxg</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555930</id>
      <parentid>555924</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:52:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Soumyajit panda1</username>
        <id>38255</id>
      </contributor>
      <comment>ରଚନା ଓ ସମ୍ପାଦନ ବିଷୟରେ ଅଧିକ ଯୋଡ଼ା ଗଲା ।</comment>
      <origin>555930</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6767" sha1="r5t6uuptj1qnrc8oaenh61ceykorh3b" xml:space="preserve">[[ଫାଇଲ:M.Pradhan.jpg|thumb|'''ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ''']]
ପ୍ରଫେସର ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ (୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦) [[ଓଡ଼ିଶା|ଓଡ଼ିଶା]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଜନ୍ମିତ ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ସମାଲୋଚକ, ସମ୍ପାଦକ ଓ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ ସଂଗ୍ରାହକ ଭାବରେ ଆମ ଗହଣରେ ପରିଚିତ। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ [https://visvabharati.ac.in/index.html ବିଶ୍ୱଭାରତୀ] କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଭାଷାଭବନର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । 

&lt;blockquote&gt;
== ଜନ୍ମ ଓ ଜୀବନ ==
&lt;/blockquote&gt;ପ୍ରଫେସର ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦ ମସିହାରେ [[ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲା|ଯାଜପୁର]] ଜିଲ୍ଲାର [[ସୁକିନ୍ଦା (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)|ସୁକିନ୍ଦା]] ଅଞ୍ଚଳର ଜେମାଦେଇପୁର, ହରିପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Manoranjan Pradhan |url=https://www.visvabharati.ac.in/manoranjanpradhan.html |access-date=2024-11-27 |website=www.visvabharati.ac.in}}&lt;/ref&gt; ପିତାଙ୍କ ବୀର କିଶୋର ପ୍ରଧାନ ଓ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଚତୁର୍ଥ ସନ୍ତାନ। ଭାଇ ପ୍ରାଣକୃଷ୍ଣ ପ୍ରଧାନ, ଆର୍ତ୍ତବନ୍ଧୁ ପ୍ରଧାନ, ଅନନ୍ତ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ ଓ ଭଉଣୀ ଉର୍ମିଳା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଅନୁଜ। &lt;blockquote&gt;
== ଶିକ୍ଷା ==
&lt;/blockquote&gt;ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନର ବିଦ୍ୟା ଅଧ୍ୟୟନ ଗ୍ରାମର ଚାଟଶାଳୀରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ସେଠାରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଦୁଇବର୍ଷ ପଠନ କରିବାପରେ ଜେମାଦେଇପୁର ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ। ସେଠାରେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢିବାପରେ ସେ ଖଣ୍ଡୁରାଇ ମଧ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଷଷ୍ଠ ଓ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ [https://schools.org.in/jajpur/21131003953/mahadev-high-school.html ମହାଦେବ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ହରିପୁର]ରେ ସେ ତାଙ୍କର ଏକାଦଶ ଶ୍ରେଣୀର ଅଧ୍ୟୟନ ଶେଷ କରିଥିଲେ। 
ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ [[କଟକ]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ୧୯୭୫ରେ ଆଇ.ଏ. ଓ ପରେ ୧୯୮୦ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଆ ସମ୍ମାନ ସହିତ ସ୍ନାତକରେ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀରେ ସଫଳତାର ସହିତ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ।&lt;ref&gt;https://www.christcollege.ac.in/syllabus/odi_Department.pdf&lt;/ref&gt; ସେହି ବର୍ଷ ସେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ବିଶ୍ୱଭାରତୀ [[:en:Shantiniketan|ଶାନ୍ତିନିକେତନ]] ଯାତ୍ରା କରିଥିଲେ ଓ ୧୯୮୨ ମସିହାରେ ବିଶ୍ୱଭାରତୀର ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା ସାହିତ୍ୟ ବିଭାଗରୁ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଶ୍ରେଣୀରେ ସଫଳତାର ସହ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ। ପୁନଃ ସେହିଠାରେ ପ୍ରଫେସର [[ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର|ଖଗେଶ୍ଵର ମହାପାତ୍ର]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଗବେଷଣା କରି ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ପିଏଚ.ଡି. ଉପାଧି ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.visvabharati.ac.in/file/DCV-ManoranjanPradhan2018.pdf&lt;/ref&gt;&lt;blockquote&gt;
== ଅଧ୍ୟାପନ ==
&lt;/blockquote&gt;୧୯୮୪ ମସିହାରେ ବିଶ୍ୱଭାରତୀ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ତାଙ୍କର ଅଧ୍ୟାପକ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ   । ୦୧ ଏପ୍ରିଲ ୧୯୮୪ ରୁ ୨୮ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୮୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଧ୍ୟାପକ ଭାବରେ, ୨୮ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୯୮ ରୁ ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିଡର୍ ଭାବରେ ଓ ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ ରୁ ଅଦ୍ୟାବଧି ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ (ପ୍ରଫେସର) ଭାବରେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ଆସୁଛନ୍ତି।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ଅଦ୍ୟାବଧି ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ୨୦ ଅଧିକ ଏମ. ଫିଲ୍ ଓ ୨୩ରୁ ଅଧିକ ପିଏଚ୍.ଡି ଗବେଷକ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସେ ଅନେକ ଗବେଷଣାତ୍ମକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି। &lt;blockquote&gt;
== ରଚନା ଓ ସମ୍ପାଦନ ==
&lt;/blockquote&gt;

# ଉପନ୍ୟାସ ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ (୧୯୮୮)
# ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ବର୍ଣ୍ଣ ବିଭା (୧୯୯୪)
# ଅନୁବାଦ ସାହିତ୍ୟ: ତତ୍ତ୍ଵ ଓ ପ୍ରୟୋଗ (୨୦୦୦)
# ସୁରତ୍ନମାଳା (୨୦୦୪)
# ବୈଷ୍ଣବାୟନ (୨୦୦୪)
# ଇଚ୍ଛାବତୀ (୨୦୦୪)
# ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଆତ୍ମଚରିତ (୨୦୦୫)
# ସାହିତ୍ୟ ଦୀପିକା (୨୦୦୬)
# ଲଛମା (୨୦୦୭)
# ଗୋପୀନାଥ ଚୟନିକା (୨୦୦୯)
# କାହ୍ନୁ ଚରଣ ଚୟନିକା (୨୦୧୩)
# ଗର୍ବର କଥା: ଗର୍ବ କରିବାର କଥା (୨୦୧୬)

&lt;blockquote&gt;
== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==
&lt;/blockquote&gt;


== ସହାୟକ ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ ==
&lt;references /&gt;</text>
      <sha1>r5t6uuptj1qnrc8oaenh61ceykorh3b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555932</id>
      <parentid>555930</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T21:32:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଉଇକିକରଣ (ଅଦରକାରୀ ପ୍ରଚାରମୂଳକ ଲିଙ୍କ କଢ଼ା)</comment>
      <origin>555932</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5240" sha1="capqolrqqfisjjl60acegvvkjqzn1od" xml:space="preserve">[[ଫାଇଲ:M.Pradhan.jpg|thumb|ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]

'''ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ''''' (ଜନ୍ମ: ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦) [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ସମାଲୋଚକ, ସମ୍ପାଦକ ଓ ଲେଖକ। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ [[ବିଶ୍ୱଭାରତୀ]]ର ଭାଷାଭବନର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । 

== ଜନ୍ମ ଓ ଜୀବନ ==
ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ ୧୯୬୦ ଜାନୁଆରୀ ୧୫ରେ [[ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲ|ଯାଜପୁର]]ର [[ସୁକିନ୍ଦା'' (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)|ସୁକିନ୍ଦା]] ଅନ୍ତରଗତ ଜେମାଦେଇପୁର, ହରିପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Manoranjan Pradhan |url=https://www.visvabharati.ac.in/manoranjanpradhan.html |access-date=2024-11-27 |website=www.visvabharati.ac.in}}&lt;/ref&gt; ପିତା ବୀର କିଶୋର ପ୍ରଧାନ ଓ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଚତୁର୍ଥ ସନ୍ତାନ । ଭାଇ ପ୍ରାଣକୃଷ୍ଣ ପ୍ରଧାନ, ଆର୍ତ୍ତବନ୍ଧୁ ପ୍ରଧାନ, ଅନନ୍ତ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ ଓ ଭଉଣୀ ଉର୍ମିଳା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଅନୁଜ ।

== ଶିକ୍ଷା ==
ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନର ଶିକ୍ଷା ଚାଟଶାଳୀରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସେଠାରେ ଦୁଇବର୍ଷ ପଢ଼ିବା ପରେ ଜେମାଦେଇପୁର ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢିବାପରେ ସେ ଖଣ୍ଡୁରାଇ ମଧ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଷଷ୍ଠ ଓ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ମହାଦେବ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ହରିପୁରରେ ସେ ତାଙ୍କର ଏକାଦଶ ଶ୍ରେଣୀର ଅଧ୍ୟୟନ ଶେଷ କରିଥିଲେ। 
ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ [[କଟକ]]ର [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ୧୯୭୫ରେ ଆଇ.ଏ. ଓ ପରେ ୧୯୮୦ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଆ ସମ୍ମାନ ସହିତ ସ୍ନାତକ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ସେ [[ଶାନ୍ତିନିକେତନ]]ରୁ ୧୯୮୨ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ [[ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର|ଖଗେଶ୍ଵର ମହାପାତ୍ର]]ଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଗବେଷଣା କରି ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟରେଟ ପାଇଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.visvabharati.ac.in/file/DCV-ManoranjanPradhan2018.pdf&lt;/ref&gt;

== ଅଧ୍ୟାପନା ==
ସେ ୧୯୮୪ରୁ ୧୯୮୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ୱଭାରତୀରେ ଅଧ୍ୟାପକ, ୧୯୯୮ରୁ ୧୯୯୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିଡର୍ ଓ ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ ରୁ ଅଦ୍ୟାବଧି ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ ଭାବରେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଛନ୍ତି ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ଅଦ୍ୟାବଧି ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ୨୦ ଅଧିକ ଏମ. ଫିଲ୍ ଓ ୨୩ରୁ ଅଧିକ ପିଏଚ୍.ଡି ଗବେଷକ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସେ ଅନେକ ଗବେଷଣାତ୍ମକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

== ରଚନାବଳୀ ==
* ''ଉପନ୍ୟାସ ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ'' (୧୯୮୮)
* ''ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ବର୍ଣ୍ଣ ବିଭା'' (୧୯୯୪)
* ''ଅନୁବାଦ ସାହିତ୍ୟ: ତତ୍ତ୍ଵ ଓ ପ୍ରୟୋଗ'' (୨୦୦୦)
* ''ସୁରତ୍ନମାଳା'' (୨୦୦୪)
* ''ବୈଷ୍ଣବାୟନ'' (୨୦୦୪)
* ''ଇଚ୍ଛାବତୀ'' (୨୦୦୪)
* ''ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଆତ୍ମଚରିତ'' (୨୦୦୫)
* ''ସାହିତ୍ୟ ଦୀପିକା'' (୨୦୦୬)
* ''ଲଛମା'' (୨୦୦୭)
* ''ଗୋପୀନାଥ ଚୟନିକା'' (୨୦୦୯)
* ''କାହ୍ନୁ ଚରଣ ଚୟନିକା'' (୨୦୧୩)
* ''ଗର୍ବର କଥା: ଗର୍ବ କରିବାର କଥା'' (୨୦୧୬)

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}</text>
      <sha1>capqolrqqfisjjl60acegvvkjqzn1od</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555933</id>
      <parentid>555932</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T21:32:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>added [[Category:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <origin>555933</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5290" sha1="f6ub2wcaat6ougdf438zc360jidgjrm" xml:space="preserve">[[ଫାଇଲ:M.Pradhan.jpg|thumb|ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]

'''ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ''''' (ଜନ୍ମ: ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦) [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ସମାଲୋଚକ, ସମ୍ପାଦକ ଓ ଲେଖକ। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ [[ବିଶ୍ୱଭାରତୀ]]ର ଭାଷାଭବନର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । 

== ଜନ୍ମ ଓ ଜୀବନ ==
ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ ୧୯୬୦ ଜାନୁଆରୀ ୧୫ରେ [[ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲ|ଯାଜପୁର]]ର [[ସୁକିନ୍ଦା'' (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)|ସୁକିନ୍ଦା]] ଅନ୍ତରଗତ ଜେମାଦେଇପୁର, ହରିପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Manoranjan Pradhan |url=https://www.visvabharati.ac.in/manoranjanpradhan.html |access-date=2024-11-27 |website=www.visvabharati.ac.in}}&lt;/ref&gt; ପିତା ବୀର କିଶୋର ପ୍ରଧାନ ଓ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଚତୁର୍ଥ ସନ୍ତାନ । ଭାଇ ପ୍ରାଣକୃଷ୍ଣ ପ୍ରଧାନ, ଆର୍ତ୍ତବନ୍ଧୁ ପ୍ରଧାନ, ଅନନ୍ତ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ ଓ ଭଉଣୀ ଉର୍ମିଳା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଅନୁଜ ।

== ଶିକ୍ଷା ==
ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନର ଶିକ୍ଷା ଚାଟଶାଳୀରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସେଠାରେ ଦୁଇବର୍ଷ ପଢ଼ିବା ପରେ ଜେମାଦେଇପୁର ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢିବାପରେ ସେ ଖଣ୍ଡୁରାଇ ମଧ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଷଷ୍ଠ ଓ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ମହାଦେବ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ହରିପୁରରେ ସେ ତାଙ୍କର ଏକାଦଶ ଶ୍ରେଣୀର ଅଧ୍ୟୟନ ଶେଷ କରିଥିଲେ। 
ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ [[କଟକ]]ର [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ୧୯୭୫ରେ ଆଇ.ଏ. ଓ ପରେ ୧୯୮୦ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଆ ସମ୍ମାନ ସହିତ ସ୍ନାତକ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ସେ [[ଶାନ୍ତିନିକେତନ]]ରୁ ୧୯୮୨ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ [[ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର|ଖଗେଶ୍ଵର ମହାପାତ୍ର]]ଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଗବେଷଣା କରି ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟରେଟ ପାଇଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.visvabharati.ac.in/file/DCV-ManoranjanPradhan2018.pdf&lt;/ref&gt;

== ଅଧ୍ୟାପନା ==
ସେ ୧୯୮୪ରୁ ୧୯୮୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ୱଭାରତୀରେ ଅଧ୍ୟାପକ, ୧୯୯୮ରୁ ୧୯୯୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିଡର୍ ଓ ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ ରୁ ଅଦ୍ୟାବଧି ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ ଭାବରେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଛନ୍ତି ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ଅଦ୍ୟାବଧି ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ୨୦ ଅଧିକ ଏମ. ଫିଲ୍ ଓ ୨୩ରୁ ଅଧିକ ପିଏଚ୍.ଡି ଗବେଷକ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସେ ଅନେକ ଗବେଷଣାତ୍ମକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

== ରଚନାବଳୀ ==
* ''ଉପନ୍ୟାସ ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ'' (୧୯୮୮)
* ''ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ବର୍ଣ୍ଣ ବିଭା'' (୧୯୯୪)
* ''ଅନୁବାଦ ସାହିତ୍ୟ: ତତ୍ତ୍ଵ ଓ ପ୍ରୟୋଗ'' (୨୦୦୦)
* ''ସୁରତ୍ନମାଳା'' (୨୦୦୪)
* ''ବୈଷ୍ଣବାୟନ'' (୨୦୦୪)
* ''ଇଚ୍ଛାବତୀ'' (୨୦୦୪)
* ''ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଆତ୍ମଚରିତ'' (୨୦୦୫)
* ''ସାହିତ୍ୟ ଦୀପିକା'' (୨୦୦୬)
* ''ଲଛମା'' (୨୦୦୭)
* ''ଗୋପୀନାଥ ଚୟନିକା'' (୨୦୦୯)
* ''କାହ୍ନୁ ଚରଣ ଚୟନିକା'' (୨୦୧୩)
* ''ଗର୍ବର କଥା: ଗର୍ବ କରିବାର କଥା'' (୨୦୧୬)

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>f6ub2wcaat6ougdf438zc360jidgjrm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555934</id>
      <parentid>555933</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T21:33:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <origin>555934</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5288" sha1="9oisln931k5yq657lho912bndf9sr93" xml:space="preserve">[[ଫାଇଲ:M.Pradhan.jpg|thumb|ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]

'''ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ''' (ଜନ୍ମ: ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦) [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ସମାଲୋଚକ, ସମ୍ପାଦକ ଓ ଲେଖକ। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ [[ବିଶ୍ୱଭାରତୀ]]ର ଭାଷାଭବନର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । 

== ଜନ୍ମ ଓ ଜୀବନ ==
ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ ୧୯୬୦ ଜାନୁଆରୀ ୧୫ରେ [[ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲ|ଯାଜପୁର]]ର [[ସୁକିନ୍ଦା'' (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)|ସୁକିନ୍ଦା]] ଅନ୍ତରଗତ ଜେମାଦେଇପୁର, ହରିପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Manoranjan Pradhan |url=https://www.visvabharati.ac.in/manoranjanpradhan.html |access-date=2024-11-27 |website=www.visvabharati.ac.in}}&lt;/ref&gt; ପିତା ବୀର କିଶୋର ପ୍ରଧାନ ଓ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଚତୁର୍ଥ ସନ୍ତାନ । ଭାଇ ପ୍ରାଣକୃଷ୍ଣ ପ୍ରଧାନ, ଆର୍ତ୍ତବନ୍ଧୁ ପ୍ରଧାନ, ଅନନ୍ତ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ ଓ ଭଉଣୀ ଉର୍ମିଳା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଅନୁଜ ।

== ଶିକ୍ଷା ==
ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନର ଶିକ୍ଷା ଚାଟଶାଳୀରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସେଠାରେ ଦୁଇବର୍ଷ ପଢ଼ିବା ପରେ ଜେମାଦେଇପୁର ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢିବାପରେ ସେ ଖଣ୍ଡୁରାଇ ମଧ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଷଷ୍ଠ ଓ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ମହାଦେବ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ହରିପୁରରେ ସେ ତାଙ୍କର ଏକାଦଶ ଶ୍ରେଣୀର ଅଧ୍ୟୟନ ଶେଷ କରିଥିଲେ। 
ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ [[କଟକ]]ର [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ୧୯୭୫ରେ ଆଇ.ଏ. ଓ ପରେ ୧୯୮୦ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଆ ସମ୍ମାନ ସହିତ ସ୍ନାତକ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ସେ [[ଶାନ୍ତିନିକେତନ]]ରୁ ୧୯୮୨ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ [[ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର|ଖଗେଶ୍ଵର ମହାପାତ୍ର]]ଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଗବେଷଣା କରି ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟରେଟ ପାଇଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.visvabharati.ac.in/file/DCV-ManoranjanPradhan2018.pdf&lt;/ref&gt;

== ଅଧ୍ୟାପନା ==
ସେ ୧୯୮୪ରୁ ୧୯୮୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ୱଭାରତୀରେ ଅଧ୍ୟାପକ, ୧୯୯୮ରୁ ୧୯୯୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିଡର୍ ଓ ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ ରୁ ଅଦ୍ୟାବଧି ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ ଭାବରେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଛନ୍ତି ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ଅଦ୍ୟାବଧି ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ୨୦ ଅଧିକ ଏମ. ଫିଲ୍ ଓ ୨୩ରୁ ଅଧିକ ପିଏଚ୍.ଡି ଗବେଷକ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସେ ଅନେକ ଗବେଷଣାତ୍ମକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

== ରଚନାବଳୀ ==
* ''ଉପନ୍ୟାସ ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ'' (୧୯୮୮)
* ''ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ବର୍ଣ୍ଣ ବିଭା'' (୧୯୯୪)
* ''ଅନୁବାଦ ସାହିତ୍ୟ: ତତ୍ତ୍ଵ ଓ ପ୍ରୟୋଗ'' (୨୦୦୦)
* ''ସୁରତ୍ନମାଳା'' (୨୦୦୪)
* ''ବୈଷ୍ଣବାୟନ'' (୨୦୦୪)
* ''ଇଚ୍ଛାବତୀ'' (୨୦୦୪)
* ''ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଆତ୍ମଚରିତ'' (୨୦୦୫)
* ''ସାହିତ୍ୟ ଦୀପିକା'' (୨୦୦୬)
* ''ଲଛମା'' (୨୦୦୭)
* ''ଗୋପୀନାଥ ଚୟନିକା'' (୨୦୦୯)
* ''କାହ୍ନୁ ଚରଣ ଚୟନିକା'' (୨୦୧୩)
* ''ଗର୍ବର କଥା: ଗର୍ବ କରିବାର କଥା'' (୨୦୧୬)

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>9oisln931k5yq657lho912bndf9sr93</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555935</id>
      <parentid>555934</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T21:34:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ଜନ୍ମ ଓ ଜୀବନ */</comment>
      <origin>555935</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5291" sha1="3vr4nhdnw3rw32q1bewges1rq6igwbi" xml:space="preserve">[[ଫାଇଲ:M.Pradhan.jpg|thumb|ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]

'''ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ''' (ଜନ୍ମ: ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦) [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ସମାଲୋଚକ, ସମ୍ପାଦକ ଓ ଲେଖକ। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ [[ବିଶ୍ୱଭାରତୀ]]ର ଭାଷାଭବନର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । 

== ଜନ୍ମ ଓ ଜୀବନ ==
ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ ୧୯୬୦ ଜାନୁଆରୀ ୧୫ରେ [[ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲା|ଯାଜପୁର]]ର [[ସୁକିନ୍ଦା'' (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)|ସୁକିନ୍ଦା]] ଅନ୍ତରଗତ ଜେମାଦେଇପୁର, ହରିପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Manoranjan Pradhan |url=https://www.visvabharati.ac.in/manoranjanpradhan.html |access-date=2024-11-27 |website=www.visvabharati.ac.in}}&lt;/ref&gt; ପିତା ବୀର କିଶୋର ପ୍ରଧାନ ଓ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଚତୁର୍ଥ ସନ୍ତାନ । ଭାଇ ପ୍ରାଣକୃଷ୍ଣ ପ୍ରଧାନ, ଆର୍ତ୍ତବନ୍ଧୁ ପ୍ରଧାନ, ଅନନ୍ତ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ ଓ ଭଉଣୀ ଉର୍ମିଳା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଅନୁଜ ।

== ଶିକ୍ଷା ==
ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନର ଶିକ୍ଷା ଚାଟଶାଳୀରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସେଠାରେ ଦୁଇବର୍ଷ ପଢ଼ିବା ପରେ ଜେମାଦେଇପୁର ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢିବାପରେ ସେ ଖଣ୍ଡୁରାଇ ମଧ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଷଷ୍ଠ ଓ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ମହାଦେବ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ହରିପୁରରେ ସେ ତାଙ୍କର ଏକାଦଶ ଶ୍ରେଣୀର ଅଧ୍ୟୟନ ଶେଷ କରିଥିଲେ। 
ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ [[କଟକ]]ର [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ୧୯୭୫ରେ ଆଇ.ଏ. ଓ ପରେ ୧୯୮୦ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଆ ସମ୍ମାନ ସହିତ ସ୍ନାତକ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ସେ [[ଶାନ୍ତିନିକେତନ]]ରୁ ୧୯୮୨ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ [[ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର|ଖଗେଶ୍ଵର ମହାପାତ୍ର]]ଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଗବେଷଣା କରି ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟରେଟ ପାଇଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.visvabharati.ac.in/file/DCV-ManoranjanPradhan2018.pdf&lt;/ref&gt;

== ଅଧ୍ୟାପନା ==
ସେ ୧୯୮୪ରୁ ୧୯୮୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ୱଭାରତୀରେ ଅଧ୍ୟାପକ, ୧୯୯୮ରୁ ୧୯୯୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିଡର୍ ଓ ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ ରୁ ଅଦ୍ୟାବଧି ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ ଭାବରେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଛନ୍ତି ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ଅଦ୍ୟାବଧି ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ୨୦ ଅଧିକ ଏମ. ଫିଲ୍ ଓ ୨୩ରୁ ଅଧିକ ପିଏଚ୍.ଡି ଗବେଷକ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସେ ଅନେକ ଗବେଷଣାତ୍ମକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

== ରଚନାବଳୀ ==
* ''ଉପନ୍ୟାସ ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ'' (୧୯୮୮)
* ''ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ବର୍ଣ୍ଣ ବିଭା'' (୧୯୯୪)
* ''ଅନୁବାଦ ସାହିତ୍ୟ: ତତ୍ତ୍ଵ ଓ ପ୍ରୟୋଗ'' (୨୦୦୦)
* ''ସୁରତ୍ନମାଳା'' (୨୦୦୪)
* ''ବୈଷ୍ଣବାୟନ'' (୨୦୦୪)
* ''ଇଚ୍ଛାବତୀ'' (୨୦୦୪)
* ''ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଆତ୍ମଚରିତ'' (୨୦୦୫)
* ''ସାହିତ୍ୟ ଦୀପିକା'' (୨୦୦୬)
* ''ଲଛମା'' (୨୦୦୭)
* ''ଗୋପୀନାଥ ଚୟନିକା'' (୨୦୦୯)
* ''କାହ୍ନୁ ଚରଣ ଚୟନିକା'' (୨୦୧୩)
* ''ଗର୍ବର କଥା: ଗର୍ବ କରିବାର କଥା'' (୨୦୧୬)

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>3vr4nhdnw3rw32q1bewges1rq6igwbi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555940</id>
      <parentid>555935</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T00:46:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Psubhashish ପୃଷ୍ଠାଟିକୁ &quot;[[ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ]]&quot;ରୁ &quot;[[ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]&quot;କୁ ଘୁଞ୍ଚାଇଲେ: ଶୀର୍ଷକ ବନାନ ଭୁଲ: ବହୁପ୍ରଚଳିତ</comment>
      <origin>555935</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5291" sha1="3vr4nhdnw3rw32q1bewges1rq6igwbi" xml:space="preserve">[[ଫାଇଲ:M.Pradhan.jpg|thumb|ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]

'''ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ''' (ଜନ୍ମ: ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦) [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ସମାଲୋଚକ, ସମ୍ପାଦକ ଓ ଲେଖକ। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ [[ବିଶ୍ୱଭାରତୀ]]ର ଭାଷାଭବନର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । 

== ଜନ୍ମ ଓ ଜୀବନ ==
ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ ୧୯୬୦ ଜାନୁଆରୀ ୧୫ରେ [[ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲା|ଯାଜପୁର]]ର [[ସୁକିନ୍ଦା'' (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)|ସୁକିନ୍ଦା]] ଅନ୍ତରଗତ ଜେମାଦେଇପୁର, ହରିପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Manoranjan Pradhan |url=https://www.visvabharati.ac.in/manoranjanpradhan.html |access-date=2024-11-27 |website=www.visvabharati.ac.in}}&lt;/ref&gt; ପିତା ବୀର କିଶୋର ପ୍ରଧାନ ଓ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଚତୁର୍ଥ ସନ୍ତାନ । ଭାଇ ପ୍ରାଣକୃଷ୍ଣ ପ୍ରଧାନ, ଆର୍ତ୍ତବନ୍ଧୁ ପ୍ରଧାନ, ଅନନ୍ତ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ ଓ ଭଉଣୀ ଉର୍ମିଳା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଅନୁଜ ।

== ଶିକ୍ଷା ==
ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନର ଶିକ୍ଷା ଚାଟଶାଳୀରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସେଠାରେ ଦୁଇବର୍ଷ ପଢ଼ିବା ପରେ ଜେମାଦେଇପୁର ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢିବାପରେ ସେ ଖଣ୍ଡୁରାଇ ମଧ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଷଷ୍ଠ ଓ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ମହାଦେବ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ହରିପୁରରେ ସେ ତାଙ୍କର ଏକାଦଶ ଶ୍ରେଣୀର ଅଧ୍ୟୟନ ଶେଷ କରିଥିଲେ। 
ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ [[କଟକ]]ର [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ୧୯୭୫ରେ ଆଇ.ଏ. ଓ ପରେ ୧୯୮୦ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଆ ସମ୍ମାନ ସହିତ ସ୍ନାତକ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ସେ [[ଶାନ୍ତିନିକେତନ]]ରୁ ୧୯୮୨ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ [[ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର|ଖଗେଶ୍ଵର ମହାପାତ୍ର]]ଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଗବେଷଣା କରି ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟରେଟ ପାଇଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.visvabharati.ac.in/file/DCV-ManoranjanPradhan2018.pdf&lt;/ref&gt;

== ଅଧ୍ୟାପନା ==
ସେ ୧୯୮୪ରୁ ୧୯୮୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ୱଭାରତୀରେ ଅଧ୍ୟାପକ, ୧୯୯୮ରୁ ୧୯୯୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିଡର୍ ଓ ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ ରୁ ଅଦ୍ୟାବଧି ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ ଭାବରେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଛନ୍ତି ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ଅଦ୍ୟାବଧି ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ୨୦ ଅଧିକ ଏମ. ଫିଲ୍ ଓ ୨୩ରୁ ଅଧିକ ପିଏଚ୍.ଡି ଗବେଷକ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସେ ଅନେକ ଗବେଷଣାତ୍ମକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

== ରଚନାବଳୀ ==
* ''ଉପନ୍ୟାସ ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ'' (୧୯୮୮)
* ''ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ବର୍ଣ୍ଣ ବିଭା'' (୧୯୯୪)
* ''ଅନୁବାଦ ସାହିତ୍ୟ: ତତ୍ତ୍ଵ ଓ ପ୍ରୟୋଗ'' (୨୦୦୦)
* ''ସୁରତ୍ନମାଳା'' (୨୦୦୪)
* ''ବୈଷ୍ଣବାୟନ'' (୨୦୦୪)
* ''ଇଚ୍ଛାବତୀ'' (୨୦୦୪)
* ''ଫକୀରମୋହନଙ୍କ ଆତ୍ମଚରିତ'' (୨୦୦୫)
* ''ସାହିତ୍ୟ ଦୀପିକା'' (୨୦୦୬)
* ''ଲଛମା'' (୨୦୦୭)
* ''ଗୋପୀନାଥ ଚୟନିକା'' (୨୦୦୯)
* ''କାହ୍ନୁ ଚରଣ ଚୟନିକା'' (୨୦୧୩)
* ''ଗର୍ବର କଥା: ଗର୍ବ କରିବାର କଥା'' (୨୦୧୬)

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>3vr4nhdnw3rw32q1bewges1rq6igwbi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555981</id>
      <parentid>555940</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T07:45:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Soumyajit panda1</username>
        <id>38255</id>
      </contributor>
      <comment>ନୂତନ ତଥ୍ୟ ଯୋଡ଼ା ଗଲା</comment>
      <origin>555981</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6674" sha1="r9mh9e335hsp1ncw90hnjqqm2xyew2g" xml:space="preserve">[[ଫାଇଲ:M.Pradhan.jpg|thumb|ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]

'''[[ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]''' (ଜନ୍ମ: ୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୬୦) [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ, ସମାଲୋଚକ, ସମ୍ପାଦକ ଓ ଲେଖକ। ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ [[ବିଶ୍ୱଭାରତୀ]]ର ଭାଷାଭବନର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଓ ଓଡ଼ିଆ ବିଭାଗର ମୁଖ୍ୟ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । 

== ଜନ୍ମ ଓ ଜୀବନ ==
ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ ୧୯୬୦ ଜାନୁଆରୀ ୧୫ରେ [[ଯାଜପୁର ଜିଲ୍ଲା|ଯାଜପୁର]]ର [[ସୁକିନ୍ଦା'' (ବିଧାନ ସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ)|ସୁକିନ୍ଦା]] ଅନ୍ତରଗତ ଜେମାଦେଇପୁର, ହରିପୁର ଗ୍ରାମରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Manoranjan Pradhan |url=https://www.visvabharati.ac.in/manoranjanpradhan.html |access-date=2024-11-27 |website=www.visvabharati.ac.in}}&lt;/ref&gt; ପିତା ବୀର କିଶୋର ପ୍ରଧାନ ଓ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀପ୍ରିୟା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଥିଲେ ଚତୁର୍ଥ ସନ୍ତାନ । ଭାଇ ପ୍ରାଣକୃଷ୍ଣ ପ୍ରଧାନ, ଆର୍ତ୍ତବନ୍ଧୁ ପ୍ରଧାନ, ଅନନ୍ତ ଚରଣ ପ୍ରଧାନ ଓ ଭଉଣୀ ଉର୍ମିଳା ପ୍ରଧାନଙ୍କର ସେ ଅନୁଜ।

== ଶିକ୍ଷା ==
ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଜୀବନର ଶିକ୍ଷା ଚାଟଶାଳୀରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସେଠାରେ ଦୁଇବର୍ଷ ପଢ଼ିବା ପରେ ଜେମାଦେଇପୁର ଉଚ୍ଚ ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ତୃତୀୟ ଶ୍ରେଣୀରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ । ସେଠାରେ ପଞ୍ଚମ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପଢିବାପରେ ସେ ଖଣ୍ଡୁରାଇ ମଧ୍ୟ ଇଂରାଜୀ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଷଷ୍ଠ ଓ ସପ୍ତମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ମହାଦେବ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟ, ହରିପୁରରେ ସେ ତାଙ୍କର ଏକାଦଶ ଶ୍ରେଣୀର ଅଧ୍ୟୟନ ଶେଷ କରିଥିଲେ। 
ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ [[କଟକ]]ର [[ଖ୍ରୀଷ୍ଟ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟ]]ରେ ୧୯୭୫ରେ ଆଇ.ଏ. ଓ ପରେ ୧୯୮୦ ମସିହାରେ ଓଡ଼ିଆ ସମ୍ମାନ ସହିତ ସ୍ନାତକ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । ସେ [[ଶାନ୍ତିନିକେତନ]]ରୁ ୧୯୮୨ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେଠାରେ [[ଖଗେଶ୍ୱର ମହାପାତ୍ର|ଖଗେଶ୍ଵର ମହାପାତ୍ର]]ଙ୍କ ତତ୍ତ୍ଵାବଧାନରେ ଗବେଷଣା କରି ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟରେଟ ପାଇଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;https://www.visvabharati.ac.in/file/DCV-ManoranjanPradhan2018.pdf&lt;/ref&gt;

== ଅଧ୍ୟାପନା ==
ସେ ୧୯୮୪ରୁ ୧୯୮୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିଶ୍ୱଭାରତୀରେ ଅଧ୍ୟାପକ, ୧୯୯୮ରୁ ୧୯୯୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରିଡର୍ ଓ ୨୨ ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୮ ରୁ ଅଦ୍ୟାବଧି ପ୍ରାଧ୍ୟାପକ ଭାବରେ ସେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଛନ୍ତି ।&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ଅଦ୍ୟାବଧି ତାଙ୍କ ଅଧୀନରେ ୨୦ରୁ ଅଧିକ ଏମ୍.ଫିଲ୍ ଓ ୨୩ରୁ ଅଧିକ ପିଏଚ୍.ଡି ଗବେଷକ ଗବେଷଣା କରିଛନ୍ତି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ସେ ଅନେକ ଗବେଷଣାତ୍ମକ ପ୍ରବନ୍ଧ ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

== ରଚନାବଳୀ ==

=== ସମାଲୋଚନା ପୁସ୍ତକ ===

* ''କିଛି ତତ୍ତ୍ଵ କିଛି ବ୍ୟାଖ୍ୟା (୧୯୮୮)''
* ''ଉପନ୍ୟାସ ତତ୍ତ୍ଵ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆଲୋଚନା (୨୦୦୩)''
* ''କାହ୍ନୁଚରଣ ଓ ଶରତ ଚନ୍ଦ୍ର ଉପନ୍ୟାସ (୨୦୦୪)''
* ''ସାହିତ୍ୟ ଅନ୍ଵେଷା (୨୦୦୪)''
* ''ଗୋଦାବରୀଶ ମିଶ୍ର (୨୦୦୬)''

=== ସମ୍ପାଦିତ ପୁସ୍ତକ ===
* ''ଉପନ୍ୟାସ ଗ୍ରନ୍ଥସୂଚୀ (୧୯୮୮)''
* ''ଭାଷା ସାହିତ୍ୟର ବର୍ଣ୍ଣ ବିଭା (୧୯୯୪)''
* ''ଅନୁବାଦ ସାହିତ୍ୟ: ତତ୍ତ୍ଵ ଓ ପ୍ରୟୋଗ (୨୦୦୦)''
* ''ସୁରତ୍ନମାଳା (୨୦୦୪)''
* ''ବୈଷ୍ଣବାୟନ (୨୦୦୪)''
* ''ଇଚ୍ଛାବତୀ (୨୦୦୪)''
* ''[[ଫକୀର ମୋହନ ସେନାପତି|ଫକୀରମୋହନ]]&lt;nowiki/&gt;ଙ୍କ ଆତ୍ମଚରିତ (୨୦୦୫)''
* ''ସାହିତ୍ୟ ଦୀପିକା (୨୦୦୬)''
* ''ଲଛମା (୨୦୦୭)''
* ''ଗୋପୀନାଥ ଚୟନିକା (୨୦୦୯)''
* ''[[କାହ୍ନୁଚରଣ ମହାନ୍ତି|କାହ୍ନୁ ଚରଣ]] ଚୟନିକା (୨୦୧୩)''
* ''ଗର୍ବର କଥା: ଗର୍ବ କରିବାର କଥା (୨୦୧୬)''
* ''ଚିତ୍ର :ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ନନ୍ଦ'' 
* ''ପୁନରାୟ ରେବତୀ'' 

== ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ==

* ମାନସିଂହ ପ୍ରବନ୍ଧ ପରତିଯୋଗୀତାରେ ପ୍ରଥମ ପୁରସ୍କାର, ୧୯୮୨ 
* ଗୋପୀନାଥ ପ୍ରବନ୍ଧ ପୁରସ୍କାର, ୨୦୦୫ 
* [[ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର|ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ, ୨୦୧୧]] 
* ମାନସିଂହ ସମ୍ମାନ, ସାରଳା ସାହିତ୍ୟ ସାଂସଦ, ୨୦୧୪ 
* ବୈଶାଖୀ ସାହିତ୍ୟ ସାଂସଦ ସମ୍ମାନ, ୨୦୧୮  

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୬୦ ଜନ୍ମ]]</text>
      <sha1>r9mh9e335hsp1ncw90hnjqqm2xyew2g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ଶେଇଖଗାଲ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94920</id>
    <revision>
      <id>555919</id>
      <timestamp>2024-11-27T18:17:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <comment>&quot;{{ଛୋଟ|Sheikhgal}} {{Infobox language |name=ଶେଇଖଗାଲ |altname=Watali |nativename=Opedigal |image=Sheikhgal.svg |states=[[India]] |region=[[Kashmir Valley]] |ethnicity= [[Watal]] |speakers= |date= |ref= |familycolor=Indo-European |fam2=[[Indo-Iranian languages|Indo-Iranian]] |fam3=[[Indo-Aryan languages|Indo-Aryan]] |fam4=(unclassified) |iso3=none |glotto=none |glottorefname= }}  '''Sheikhgal''' or ''...&quot; ନାଆଁରେ ପୃଷ୍ଠାଟିଏ ତିଆରିକଲେ</comment>
      <origin>555919</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3153" sha1="r9o27fi1bqjnstdozybfeesq4exh55u" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Sheikhgal}}
{{Infobox language
|name=ଶେଇଖଗାଲ
|altname=Watali
|nativename=Opedigal
|image=Sheikhgal.svg
|states=[[India]]
|region=[[Kashmir Valley]]
|ethnicity= [[Watal]]
|speakers=
|date=
|ref=
|familycolor=Indo-European
|fam2=[[Indo-Iranian languages|Indo-Iranian]]
|fam3=[[Indo-Aryan languages|Indo-Aryan]]
|fam4=(unclassified)
|iso3=none
|glotto=none
|glottorefname=
}}

'''Sheikhgal''' or '''Watali''' is an unclassified [[Indo-Aryan language]]{{sfn|Safdar|2014|p=280}} of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], India. Its speakers, the formerly nomadic [[Watals]],{{sfn|Safdar|2014|p=279}} are found throughout [[Kashmir]], particularly in the districts of [[Srinagar district|Srinagar]] ([[Parimpora]], [[Nowhatta]], [[Dargah, Srinagar|Dargah]], [[Natipora]], [[Hawal]]), [[Baramulla district|Baramulla]] ([[Bandipora]], [[Khawja Bagh]], [[Sopore]] and [[Tangmarg]]), [[Pulwama district|Pulwama]] ([[Lolaab]] and [[Lassipora]]) and [[Kupwara district|Kupwara]] ([[Kanthpora]], [[Kulgam]], [[Haihama]], [[Magam]], [[Handwara]], [[Tarathpora]]).&lt;ref&gt;{{harvnb|Mullick|2003|pp=11–12}}; {{harvnb|Safdar|2014|p=279}}&lt;/ref&gt; Among its speakers the language is also known as '''Opedigal''' or '''Phiri kathi'''.{{sfn|Mullick|2003|p=11}}

Although attitudes towards the language are generally negative,{{sfn|Mullick|2003|p=66}} the community is compact&lt;ref&gt;{{harvnb|Safdar|2014|p=280}}; {{harvnb|Mullick|2003|p=91}}&lt;/ref&gt; and Sheikhgal is the dominant language within the home.{{sfn|Mullick|2003|pp=81–2}} However, in other domains (market, workplace etc.) the language of wider communication [[Kashmiri language|Kashmiri]] is the preferred choice, even with other speakers of Sheikhgal.{{snf|Mullick|2003|pp=84–85}} Within the family, there is a slight shift away from using Sheikhgal (85% of those interviewed by Mullick speak Sheikhgal with their spouses but only 69% do so with their children).{{sfn|Mullick|2003|p=81|ps =. see also comment on p. 93.}}

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

== ବିବଲିଓଗ୍ରାଫି ==
*{{cite thesis|last = Mullick| first = Aban Parvaz| date = 2003| title = A sociolinguistic study of Sheikhgal| type = MPhil| publisher = University of Kashmir| url = http://dspaces.uok.edu.in:8080/jspui/handle/1/1277}}
*{{Cite book| last = Safdar| first = Rahila| chapter = Sheikha Gal| date = 2014| editor-last1 = Devy| editor-first1 = G. N.| editor-last2 = Koul| editor-first2 = Omkar N.| title = The languages of Jammu &amp; Kashmir| series = People's linguistic survey of India| volume = 12| publisher = Orient Blackswan| location = New Delhi| isbn = 978-81-250-5516-7| pages = 279–83}}

== ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ==
*{{cite journal|last1 = Kak| first1 = A.A.| last2 = Panzoo| first2 = O.F.| date = 2010| title = A brief note on morphological and morphophonemic features of Sheikhgal (Watali)| journal = Interdisciplinary Journal of Linguistics| volume = 3| pages = 201–212| issn = 0974-3421| publisher = Dept. of Linguistics, University of Kashmir| place = Srinagar}}

[[Category:Languages of Jammu and Kashmir]]
[[Category:Unclassified Indo-Aryan languages]]</text>
      <sha1>r9o27fi1bqjnstdozybfeesq4exh55u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555921</id>
      <parentid>555919</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:21:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555921</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3223" sha1="cad9yghrg1tmw9h8z5oipzmn0dzs6o3" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Sheikhgal}}
{{Infobox language
|name=ଶେଇଖଗାଲ
|altname=Watali
|nativename=Opedigal
|image=Sheikhgal.svg
|states=[[ଭାରତ]]
|region=[[କାଶ୍ମୀର ଉପତ୍ୟକା]]
|ethnicity= ୱାତାଲ
|speakers=
|date=
|ref=
|familycolor=ଇଣ୍ଡୋ-ଇଉରୋପୀୟ
|fam2=ଇଣ୍ଡୋ-ଇରାନିଆ
|fam3=ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ
|fam4=(ଅଣବର୍ଗୀକୃତ)
|iso3=
|glotto=
|glottorefname=
}}

'''Sheikhgal''' or '''Watali''' is an unclassified [[Indo-Aryan language]]{{sfn|Safdar|2014|p=280}} of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], India. Its speakers, the formerly nomadic [[Watals]],{{sfn|Safdar|2014|p=279}} are found throughout [[Kashmir]], particularly in the districts of [[Srinagar district|Srinagar]] ([[Parimpora]], [[Nowhatta]], [[Dargah, Srinagar|Dargah]], [[Natipora]], [[Hawal]]), [[Baramulla district|Baramulla]] ([[Bandipora]], [[Khawja Bagh]], [[Sopore]] and [[Tangmarg]]), [[Pulwama district|Pulwama]] ([[Lolaab]] and [[Lassipora]]) and [[Kupwara district|Kupwara]] ([[Kanthpora]], [[Kulgam]], [[Haihama]], [[Magam]], [[Handwara]], [[Tarathpora]]).&lt;ref&gt;{{harvnb|Mullick|2003|pp=11–12}}; {{harvnb|Safdar|2014|p=279}}&lt;/ref&gt; Among its speakers the language is also known as '''Opedigal''' or '''Phiri kathi'''.{{sfn|Mullick|2003|p=11}}

Although attitudes towards the language are generally negative,{{sfn|Mullick|2003|p=66}} the community is compact&lt;ref&gt;{{harvnb|Safdar|2014|p=280}}; {{harvnb|Mullick|2003|p=91}}&lt;/ref&gt; and Sheikhgal is the dominant language within the home.{{sfn|Mullick|2003|pp=81–2}} However, in other domains (market, workplace etc.) the language of wider communication [[Kashmiri language|Kashmiri]] is the preferred choice, even with other speakers of Sheikhgal.{{snf|Mullick|2003|pp=84–85}} Within the family, there is a slight shift away from using Sheikhgal (85% of those interviewed by Mullick speak Sheikhgal with their spouses but only 69% do so with their children).{{sfn|Mullick|2003|p=81|ps =. see also comment on p. 93.}}

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

== ବିବଲିଓଗ୍ରାଫି ==
*{{cite thesis|last = Mullick| first = Aban Parvaz| date = 2003| title = A sociolinguistic study of Sheikhgal| type = MPhil| publisher = University of Kashmir| url = http://dspaces.uok.edu.in:8080/jspui/handle/1/1277}}
*{{Cite book| last = Safdar| first = Rahila| chapter = Sheikha Gal| date = 2014| editor-last1 = Devy| editor-first1 = G. N.| editor-last2 = Koul| editor-first2 = Omkar N.| title = The languages of Jammu &amp; Kashmir| series = People's linguistic survey of India| volume = 12| publisher = Orient Blackswan| location = New Delhi| isbn = 978-81-250-5516-7| pages = 279–83}}

== ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ==
*{{cite journal|last1 = Kak| first1 = A.A.| last2 = Panzoo| first2 = O.F.| date = 2010| title = A brief note on morphological and morphophonemic features of Sheikhgal (Watali)| journal = Interdisciplinary Journal of Linguistics| volume = 3| pages = 201–212| issn = 0974-3421| publisher = Dept. of Linguistics, University of Kashmir| place = Srinagar}}

[[Category:Languages of Jammu and Kashmir]]
[[Category:Unclassified Indo-Aryan languages]]</text>
      <sha1>cad9yghrg1tmw9h8z5oipzmn0dzs6o3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555922</id>
      <parentid>555921</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:26:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555922</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3584" sha1="4bitkxckbmserkpswsdqly2d2llt1c0" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Sheikhgal}}
{{Infobox language
|name=ଶେଇଖଗାଲ
|altname=Watali
|nativename=Opedigal
|image=Sheikhgal.svg
|states=[[ଭାରତ]]
|region=[[କାଶ୍ମୀର ଉପତ୍ୟକା]]
|ethnicity= ୱାତାଲ
|speakers=
|date=
|ref=
|familycolor=ଇଣ୍ଡୋ-ଇଉରୋପୀୟ
|fam2=ଇଣ୍ଡୋ-ଇରାନିଆ
|fam3=ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ
|fam4=(ଅଣବର୍ଗୀକୃତ)
|iso3=
|glotto=
|glottorefname=
}}

'''ଶେଖଗଲ''' ବା '''ୱାତାଲି''' ଭାରତର ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରର ଏକ ଅବର୍ଗୀକୃତ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷା ଅଟେ ।{{sfn|Safdar|2014|p=280}} ଏହି ଭାଷାଭାଷୀମାନେ ସମଗ୍ର କାଶ୍ମୀରରେ, ବିଶେଷକରି ଶ୍ରୀନଗର (ପାରିମ୍ପୋରା, ନୌହଟ୍ଟା, ଦରଗା, ନାତିପୋରା, ହାଓ୍ଵାଲ), ବାରାମୁଲା (ବାନ୍ଦିପୋରା, ଖାଓଜା ବାଗ, ସୋପୋର ଓ ଟାଙ୍ଗମାର୍ଗ), ପୁଲୱାମା (ଲୋଲାବ ଓ ଲସିପୋରା) ଏବଂ କୁପୱାରା (କନ୍ଥପୋରା, କୁଲଗାମ, ହାଇହାମା, ମାଗାମ, ହନ୍ଦୱାରା, ତାରାଥପୋରା) ଜିଲ୍ଲାରେ ବାସ କରନ୍ତି ।{{sfn|Safdar|2014|p=279}}&lt;ref&gt;{{harvnb|Mullick|2003|pp=11–12}}; {{harvnb|Safdar|2014|p=279}}&lt;/ref&gt; ଏହାର ଭାଷୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଭାଷାକୁ ଓପେଡିଗାଲ ବା ଫିରି କାଠି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।{{sfn|Mullick|2003|p=11}}

Although attitudes towards the language are generally negative,{{sfn|Mullick|2003|p=66}} the community is compact&lt;ref&gt;{{harvnb|Safdar|2014|p=280}}; {{harvnb|Mullick|2003|p=91}}&lt;/ref&gt; and Sheikhgal is the dominant language within the home.{{sfn|Mullick|2003|pp=81–2}} However, in other domains (market, workplace etc.) the language of wider communication [[Kashmiri language|Kashmiri]] is the preferred choice, even with other speakers of Sheikhgal.{{snf|Mullick|2003|pp=84–85}} Within the family, there is a slight shift away from using Sheikhgal (85% of those interviewed by Mullick speak Sheikhgal with their spouses but only 69% do so with their children).{{sfn|Mullick|2003|p=81|ps =. see also comment on p. 93.}}

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

== ବିବଲିଓଗ୍ରାଫି ==
*{{cite thesis|last = Mullick| first = Aban Parvaz| date = 2003| title = A sociolinguistic study of Sheikhgal| type = MPhil| publisher = University of Kashmir| url = http://dspaces.uok.edu.in:8080/jspui/handle/1/1277}}
*{{Cite book| last = Safdar| first = Rahila| chapter = Sheikha Gal| date = 2014| editor-last1 = Devy| editor-first1 = G. N.| editor-last2 = Koul| editor-first2 = Omkar N.| title = The languages of Jammu &amp; Kashmir| series = People's linguistic survey of India| volume = 12| publisher = Orient Blackswan| location = New Delhi| isbn = 978-81-250-5516-7| pages = 279–83}}

== ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ==
*{{cite journal|last1 = Kak| first1 = A.A.| last2 = Panzoo| first2 = O.F.| date = 2010| title = A brief note on morphological and morphophonemic features of Sheikhgal (Watali)| journal = Interdisciplinary Journal of Linguistics| volume = 3| pages = 201–212| issn = 0974-3421| publisher = Dept. of Linguistics, University of Kashmir| place = Srinagar}}

[[Category:Languages of Jammu and Kashmir]]
[[Category:Unclassified Indo-Aryan languages]]</text>
      <sha1>4bitkxckbmserkpswsdqly2d2llt1c0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555923</id>
      <parentid>555922</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:27:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555923</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3751" sha1="tdxpxy0qn50fbjiv21nksihdw21jwym" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Sheikhgal}}
{{Infobox language
|name=ଶେଇଖଗାଲ
|altname=Watali
|nativename=Opedigal
|image=Sheikhgal.svg
|states=[[ଭାରତ]]
|region=[[କାଶ୍ମୀର ଉପତ୍ୟକା]]
|ethnicity= ୱାତାଲ
|speakers=
|date=
|ref=
|familycolor=ଇଣ୍ଡୋ-ଇଉରୋପୀୟ
|fam2=ଇଣ୍ଡୋ-ଇରାନିଆ
|fam3=ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ
|fam4=(ଅଣବର୍ଗୀକୃତ)
|iso3=
|glotto=
|glottorefname=
}}

'''ଶେଇଖଗାଲ''' ବା '''ୱାତାଲି''' ଭାରତର ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରର ଏକ ଅବର୍ଗୀକୃତ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷା ଅଟେ ।{{sfn|Safdar|2014|p=280}} ଏହି ଭାଷାଭାଷୀମାନେ ସମଗ୍ର କାଶ୍ମୀରରେ, ବିଶେଷକରି ଶ୍ରୀନଗର (ପାରିମ୍ପୋରା, ନୌହଟ୍ଟା, ଦରଗା, ନାତିପୋରା, ହାଓ୍ଵାଲ), ବାରାମୁଲା (ବାନ୍ଦିପୋରା, ଖାଓଜା ବାଗ, ସୋପୋର ଓ ଟାଙ୍ଗମାର୍ଗ), ପୁଲୱାମା (ଲୋଲାବ ଓ ଲସିପୋରା) ଏବଂ କୁପୱାରା (କନ୍ଥପୋରା, କୁଲଗାମ, ହାଇହାମା, ମାଗାମ, ହନ୍ଦୱାରା, ତାରାଥପୋରା) ଜିଲ୍ଲାରେ ବାସ କରନ୍ତି ।{{sfn|Safdar|2014|p=279}}&lt;ref&gt;{{harvnb|Mullick|2003|pp=11–12}}; {{harvnb|Safdar|2014|p=279}}&lt;/ref&gt; ଏହାର ଭାଷୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଭାଷାକୁ ଓପେଡିଗାଲ ବା ଫିରି କାଠି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।{{sfn|Mullick|2003|p=11}}

ଯଦିଓ ଭାଷା ପ୍ରତି ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସାଧାରଣତଃ ନକାରାତ୍ମକ ଅଟେ{{sfn|Mullick|2003|p=66}}, ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କମ୍ପେକ୍ଟ&lt;ref&gt;{{harvnb|Safdar|2014|p=280}}; {{harvnb|Mullick|2003|p=91}}&lt;/ref&gt; ଏବଂ ଶେଇଖଗାଲ ଘର ଭିତରେ ଏକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାଷା ଅଟେ ।{{sfn|Mullick|2003|pp=81–2}} 

However, in other domains (market, workplace etc.) the language of wider communication [[Kashmiri language|Kashmiri]] is the preferred choice, even with other speakers of Sheikhgal.{{snf|Mullick|2003|pp=84–85}} Within the family, there is a slight shift away from using Sheikhgal (85% of those interviewed by Mullick speak Sheikhgal with their spouses but only 69% do so with their children).{{sfn|Mullick|2003|p=81|ps =. see also comment on p. 93.}}

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

== ବିବଲିଓଗ୍ରାଫି ==
*{{cite thesis|last = Mullick| first = Aban Parvaz| date = 2003| title = A sociolinguistic study of Sheikhgal| type = MPhil| publisher = University of Kashmir| url = http://dspaces.uok.edu.in:8080/jspui/handle/1/1277}}
*{{Cite book| last = Safdar| first = Rahila| chapter = Sheikha Gal| date = 2014| editor-last1 = Devy| editor-first1 = G. N.| editor-last2 = Koul| editor-first2 = Omkar N.| title = The languages of Jammu &amp; Kashmir| series = People's linguistic survey of India| volume = 12| publisher = Orient Blackswan| location = New Delhi| isbn = 978-81-250-5516-7| pages = 279–83}}

== ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ==
*{{cite journal|last1 = Kak| first1 = A.A.| last2 = Panzoo| first2 = O.F.| date = 2010| title = A brief note on morphological and morphophonemic features of Sheikhgal (Watali)| journal = Interdisciplinary Journal of Linguistics| volume = 3| pages = 201–212| issn = 0974-3421| publisher = Dept. of Linguistics, University of Kashmir| place = Srinagar}}

[[Category:Languages of Jammu and Kashmir]]
[[Category:Unclassified Indo-Aryan languages]]</text>
      <sha1>tdxpxy0qn50fbjiv21nksihdw21jwym</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555925</id>
      <parentid>555923</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:30:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555925</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4322" sha1="7omj1tqh6vxztk8ppeaqer37x7a6x4f" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Sheikhgal}}
{{Infobox language
|name=ଶେଇଖଗାଲ
|altname=Watali
|nativename=Opedigal
|image=Sheikhgal.svg
|states=[[ଭାରତ]]
|region=[[କାଶ୍ମୀର ଉପତ୍ୟକା]]
|ethnicity= ୱାତାଲ
|speakers=
|date=
|ref=
|familycolor=ଇଣ୍ଡୋ-ଇଉରୋପୀୟ
|fam2=ଇଣ୍ଡୋ-ଇରାନିଆ
|fam3=ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ
|fam4=(ଅଣବର୍ଗୀକୃତ)
|iso3=
|glotto=
|glottorefname=
}}

'''ଶେଇଖଗାଲ''' ବା '''ୱାତାଲି''' ଭାରତର ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରର ଏକ ଅବର୍ଗୀକୃତ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷା ଅଟେ ।{{sfn|Safdar|2014|p=280}} ଏହି ଭାଷାଭାଷୀମାନେ ସମଗ୍ର କାଶ୍ମୀରରେ, ବିଶେଷକରି ଶ୍ରୀନଗର (ପାରିମ୍ପୋରା, ନୌହଟ୍ଟା, ଦରଗା, ନାତିପୋରା, ହାଓ୍ଵାଲ), ବାରାମୁଲା (ବାନ୍ଦିପୋରା, ଖାଓଜା ବାଗ, ସୋପୋର ଓ ଟାଙ୍ଗମାର୍ଗ), ପୁଲୱାମା (ଲୋଲାବ ଓ ଲସିପୋରା) ଏବଂ କୁପୱାରା (କନ୍ଥପୋରା, କୁଲଗାମ, ହାଇହାମା, ମାଗାମ, ହନ୍ଦୱାରା, ତାରାଥପୋରା) ଜିଲ୍ଲାରେ ବାସ କରନ୍ତି ।{{sfn|Safdar|2014|p=279}}&lt;ref&gt;{{harvnb|Mullick|2003|pp=11–12}}; {{harvnb|Safdar|2014|p=279}}&lt;/ref&gt; ଏହାର ଭାଷୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଭାଷାକୁ ଓପେଡିଗାଲ ବା ଫିରି କାଠି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।{{sfn|Mullick|2003|p=11}}

ଯଦିଓ ଭାଷା ପ୍ରତି ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସାଧାରଣତଃ ନକାରାତ୍ମକ ଅଟେ{{sfn|Mullick|2003|p=66}}, ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କମ୍ପେକ୍ଟ&lt;ref&gt;{{harvnb|Safdar|2014|p=280}}; {{harvnb|Mullick|2003|p=91}}&lt;/ref&gt; ଏବଂ ଶେଇଖଗାଲ ଘର ଭିତରେ ଏକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାଷା ଅଟେ ।{{sfn|Mullick|2003|pp=81–2}} ତେବେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ (ବଜାର, କର୍ମକ୍ଷେତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି) ଶେଇଖଗାଲର ଅନ୍ୟ ଭାଷାଭାଷୀମାନଙ୍କ ସହିତ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପକ ଯୋଗାଯୋଗର ଭାଷା [[କାଶ୍ମୀରୀ ଭାଷା]] ଅଟେ । ପରିବାର ଭିତରେ ଶେଇଖଗାଲ ବ୍ୟବହାର କରିବାଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ ଦୂରେଇ ଯାଇଥାଏ (ମଲ୍ଲିକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସାକ୍ଷାତକାର ନେଇଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୮୫% ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନସାଥୀଙ୍କ ସହିତ ଶେଇଖଗାଲରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ମାତ୍ର ୬୯% ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କ ସହିତ ଏହା କରନ୍ତି) ।{{sfn|Mullick|2003|p=81|ps =. see also comment on p. 93.}}

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

== ବିବଲିଓଗ୍ରାଫି ==
*{{cite thesis|last = Mullick| first = Aban Parvaz| date = 2003| title = A sociolinguistic study of Sheikhgal| type = MPhil| publisher = University of Kashmir| url = http://dspaces.uok.edu.in:8080/jspui/handle/1/1277}}
*{{Cite book| last = Safdar| first = Rahila| chapter = Sheikha Gal| date = 2014| editor-last1 = Devy| editor-first1 = G. N.| editor-last2 = Koul| editor-first2 = Omkar N.| title = The languages of Jammu &amp; Kashmir| series = People's linguistic survey of India| volume = 12| publisher = Orient Blackswan| location = New Delhi| isbn = 978-81-250-5516-7| pages = 279–83}}

== ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ==
*{{cite journal|last1 = Kak| first1 = A.A.| last2 = Panzoo| first2 = O.F.| date = 2010| title = A brief note on morphological and morphophonemic features of Sheikhgal (Watali)| journal = Interdisciplinary Journal of Linguistics| volume = 3| pages = 201–212| issn = 0974-3421| publisher = Dept. of Linguistics, University of Kashmir| place = Srinagar}}

[[Category:Languages of Jammu and Kashmir]]
[[Category:Unclassified Indo-Aryan languages]]</text>
      <sha1>7omj1tqh6vxztk8ppeaqer37x7a6x4f</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555926</id>
      <parentid>555925</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:31:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>removed [[Category:Languages of Jammu and Kashmir]]; added [[Category:ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରର ଭାଷା]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <origin>555926</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4356" sha1="qs5zqjx6kj7l1jkd434rbpj41f55tds" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Sheikhgal}}
{{Infobox language
|name=ଶେଇଖଗାଲ
|altname=Watali
|nativename=Opedigal
|image=Sheikhgal.svg
|states=[[ଭାରତ]]
|region=[[କାଶ୍ମୀର ଉପତ୍ୟକା]]
|ethnicity= ୱାତାଲ
|speakers=
|date=
|ref=
|familycolor=ଇଣ୍ଡୋ-ଇଉରୋପୀୟ
|fam2=ଇଣ୍ଡୋ-ଇରାନିଆ
|fam3=ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ
|fam4=(ଅଣବର୍ଗୀକୃତ)
|iso3=
|glotto=
|glottorefname=
}}

'''ଶେଇଖଗାଲ''' ବା '''ୱାତାଲି''' ଭାରତର ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରର ଏକ ଅବର୍ଗୀକୃତ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷା ଅଟେ ।{{sfn|Safdar|2014|p=280}} ଏହି ଭାଷାଭାଷୀମାନେ ସମଗ୍ର କାଶ୍ମୀରରେ, ବିଶେଷକରି ଶ୍ରୀନଗର (ପାରିମ୍ପୋରା, ନୌହଟ୍ଟା, ଦରଗା, ନାତିପୋରା, ହାଓ୍ଵାଲ), ବାରାମୁଲା (ବାନ୍ଦିପୋରା, ଖାଓଜା ବାଗ, ସୋପୋର ଓ ଟାଙ୍ଗମାର୍ଗ), ପୁଲୱାମା (ଲୋଲାବ ଓ ଲସିପୋରା) ଏବଂ କୁପୱାରା (କନ୍ଥପୋରା, କୁଲଗାମ, ହାଇହାମା, ମାଗାମ, ହନ୍ଦୱାରା, ତାରାଥପୋରା) ଜିଲ୍ଲାରେ ବାସ କରନ୍ତି ।{{sfn|Safdar|2014|p=279}}&lt;ref&gt;{{harvnb|Mullick|2003|pp=11–12}}; {{harvnb|Safdar|2014|p=279}}&lt;/ref&gt; ଏହାର ଭାଷୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଭାଷାକୁ ଓପେଡିଗାଲ ବା ଫିରି କାଠି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।{{sfn|Mullick|2003|p=11}}

ଯଦିଓ ଭାଷା ପ୍ରତି ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସାଧାରଣତଃ ନକାରାତ୍ମକ ଅଟେ{{sfn|Mullick|2003|p=66}}, ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କମ୍ପେକ୍ଟ&lt;ref&gt;{{harvnb|Safdar|2014|p=280}}; {{harvnb|Mullick|2003|p=91}}&lt;/ref&gt; ଏବଂ ଶେଇଖଗାଲ ଘର ଭିତରେ ଏକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାଷା ଅଟେ ।{{sfn|Mullick|2003|pp=81–2}} ତେବେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ (ବଜାର, କର୍ମକ୍ଷେତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି) ଶେଇଖଗାଲର ଅନ୍ୟ ଭାଷାଭାଷୀମାନଙ୍କ ସହିତ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପକ ଯୋଗାଯୋଗର ଭାଷା [[କାଶ୍ମୀରୀ ଭାଷା]] ଅଟେ । ପରିବାର ଭିତରେ ଶେଇଖଗାଲ ବ୍ୟବହାର କରିବାଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ ଦୂରେଇ ଯାଇଥାଏ (ମଲ୍ଲିକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସାକ୍ଷାତକାର ନେଇଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୮୫% ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନସାଥୀଙ୍କ ସହିତ ଶେଇଖଗାଲରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ମାତ୍ର ୬୯% ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କ ସହିତ ଏହା କରନ୍ତି) ।{{sfn|Mullick|2003|p=81|ps =. see also comment on p. 93.}}

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

== ବିବଲିଓଗ୍ରାଫି ==
*{{cite thesis|last = Mullick| first = Aban Parvaz| date = 2003| title = A sociolinguistic study of Sheikhgal| type = MPhil| publisher = University of Kashmir| url = http://dspaces.uok.edu.in:8080/jspui/handle/1/1277}}
*{{Cite book| last = Safdar| first = Rahila| chapter = Sheikha Gal| date = 2014| editor-last1 = Devy| editor-first1 = G. N.| editor-last2 = Koul| editor-first2 = Omkar N.| title = The languages of Jammu &amp; Kashmir| series = People's linguistic survey of India| volume = 12| publisher = Orient Blackswan| location = New Delhi| isbn = 978-81-250-5516-7| pages = 279–83}}

== ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ==
*{{cite journal|last1 = Kak| first1 = A.A.| last2 = Panzoo| first2 = O.F.| date = 2010| title = A brief note on morphological and morphophonemic features of Sheikhgal (Watali)| journal = Interdisciplinary Journal of Linguistics| volume = 3| pages = 201–212| issn = 0974-3421| publisher = Dept. of Linguistics, University of Kashmir| place = Srinagar}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରର ଭାଷା]]
[[Category:Unclassified Indo-Aryan languages]]</text>
      <sha1>qs5zqjx6kj7l1jkd434rbpj41f55tds</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555927</id>
      <parentid>555926</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:31:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>removed [[Category:Unclassified Indo-Aryan languages]]; added [[Category:ଭାରତର ଭାଷା]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]]</comment>
      <origin>555927</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4361" sha1="lpzq53he3c7d4g3senkrjrsljckgs4q" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Sheikhgal}}
{{Infobox language
|name=ଶେଇଖଗାଲ
|altname=Watali
|nativename=Opedigal
|image=Sheikhgal.svg
|states=[[ଭାରତ]]
|region=[[କାଶ୍ମୀର ଉପତ୍ୟକା]]
|ethnicity= ୱାତାଲ
|speakers=
|date=
|ref=
|familycolor=ଇଣ୍ଡୋ-ଇଉରୋପୀୟ
|fam2=ଇଣ୍ଡୋ-ଇରାନିଆ
|fam3=ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ
|fam4=(ଅଣବର୍ଗୀକୃତ)
|iso3=
|glotto=
|glottorefname=
}}

'''ଶେଇଖଗାଲ''' ବା '''ୱାତାଲି''' ଭାରତର ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରର ଏକ ଅବର୍ଗୀକୃତ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ ଭାଷା ଅଟେ ।{{sfn|Safdar|2014|p=280}} ଏହି ଭାଷାଭାଷୀମାନେ ସମଗ୍ର କାଶ୍ମୀରରେ, ବିଶେଷକରି ଶ୍ରୀନଗର (ପାରିମ୍ପୋରା, ନୌହଟ୍ଟା, ଦରଗା, ନାତିପୋରା, ହାଓ୍ଵାଲ), ବାରାମୁଲା (ବାନ୍ଦିପୋରା, ଖାଓଜା ବାଗ, ସୋପୋର ଓ ଟାଙ୍ଗମାର୍ଗ), ପୁଲୱାମା (ଲୋଲାବ ଓ ଲସିପୋରା) ଏବଂ କୁପୱାରା (କନ୍ଥପୋରା, କୁଲଗାମ, ହାଇହାମା, ମାଗାମ, ହନ୍ଦୱାରା, ତାରାଥପୋରା) ଜିଲ୍ଲାରେ ବାସ କରନ୍ତି ।{{sfn|Safdar|2014|p=279}}&lt;ref&gt;{{harvnb|Mullick|2003|pp=11–12}}; {{harvnb|Safdar|2014|p=279}}&lt;/ref&gt; ଏହାର ଭାଷୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଭାଷାକୁ ଓପେଡିଗାଲ ବା ଫିରି କାଠି ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ।{{sfn|Mullick|2003|p=11}}

ଯଦିଓ ଭାଷା ପ୍ରତି ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସାଧାରଣତଃ ନକାରାତ୍ମକ ଅଟେ{{sfn|Mullick|2003|p=66}}, ସମ୍ପ୍ରଦାୟ କମ୍ପେକ୍ଟ&lt;ref&gt;{{harvnb|Safdar|2014|p=280}}; {{harvnb|Mullick|2003|p=91}}&lt;/ref&gt; ଏବଂ ଶେଇଖଗାଲ ଘର ଭିତରେ ଏକ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଭାଷା ଅଟେ ।{{sfn|Mullick|2003|pp=81–2}} ତେବେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ (ବଜାର, କର୍ମକ୍ଷେତ୍ର ଇତ୍ୟାଦି) ଶେଇଖଗାଲର ଅନ୍ୟ ଭାଷାଭାଷୀମାନଙ୍କ ସହିତ ମଧ୍ୟ ବ୍ୟାପକ ଯୋଗାଯୋଗର ଭାଷା [[କାଶ୍ମୀରୀ ଭାଷା]] ଅଟେ । ପରିବାର ଭିତରେ ଶେଇଖଗାଲ ବ୍ୟବହାର କରିବାଠାରୁ ସାମାନ୍ୟ ଦୂରେଇ ଯାଇଥାଏ (ମଲ୍ଲିକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସାକ୍ଷାତକାର ନେଇଥିବା ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୮୫% ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନସାଥୀଙ୍କ ସହିତ ଶେଇଖଗାଲରେ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ମାତ୍ର ୬୯% ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କ ସହିତ ଏହା କରନ୍ତି) ।{{sfn|Mullick|2003|p=81|ps =. see also comment on p. 93.}}

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

== ବିବଲିଓଗ୍ରାଫି ==
*{{cite thesis|last = Mullick| first = Aban Parvaz| date = 2003| title = A sociolinguistic study of Sheikhgal| type = MPhil| publisher = University of Kashmir| url = http://dspaces.uok.edu.in:8080/jspui/handle/1/1277}}
*{{Cite book| last = Safdar| first = Rahila| chapter = Sheikha Gal| date = 2014| editor-last1 = Devy| editor-first1 = G. N.| editor-last2 = Koul| editor-first2 = Omkar N.| title = The languages of Jammu &amp; Kashmir| series = People's linguistic survey of India| volume = 12| publisher = Orient Blackswan| location = New Delhi| isbn = 978-81-250-5516-7| pages = 279–83}}

== ଅଧିକ ତଥ୍ୟ ==
*{{cite journal|last1 = Kak| first1 = A.A.| last2 = Panzoo| first2 = O.F.| date = 2010| title = A brief note on morphological and morphophonemic features of Sheikhgal (Watali)| journal = Interdisciplinary Journal of Linguistics| volume = 3| pages = 201–212| issn = 0974-3421| publisher = Dept. of Linguistics, University of Kashmir| place = Srinagar}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରର ଭାଷା]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଭାରତର ଭାଷା]]</text>
      <sha1>lpzq53he3c7d4g3senkrjrsljckgs4q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sheikhgal</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94921</id>
    <redirect title="ଶେଇଖଗାଲ" />
    <revision>
      <id>555920</id>
      <timestamp>2024-11-27T18:19:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <comment>ପୃଷ୍ଠାଟି [[ଶେଇଖଗାଲ]]‌କୁ ଘୁଞ୍ଚାଇଦିଆଗଲା</comment>
      <origin>555920</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="48" sha1="pyevetaovpazbmccubnohwqbvzfwpj9" xml:space="preserve">#ଲେଉଟାଣି [[ଶେଇଖଗାଲ]]</text>
      <sha1>pyevetaovpazbmccubnohwqbvzfwpj9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ଆଲୋଚନା:ଶେଇଖଗାଲ</title>
    <ns>1</ns>
    <id>94922</id>
    <revision>
      <id>555928</id>
      <timestamp>2024-11-27T18:31:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <comment>https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-or</comment>
      <origin>555928</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" sha1="48z6zinb12ek83gxi42ixlv3i355pe7" xml:space="preserve">{{ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪}}</text>
      <sha1>48z6zinb12ek83gxi42ixlv3i355pe7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555929</id>
      <parentid>555928</parentid>
      <timestamp>2024-11-27T18:32:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ssgapu22</username>
        <id>7676</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>https://fountain.toolforge.org/editathons/wll2024-or</comment>
      <origin>555929</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="166" sha1="gqnj83hl3efhf0u7kvbtqwea2635bh4" xml:space="preserve">{{ଉଇକି ଭାଷାକୁ ଭଲପାଏ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪}}
{{ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪}}</text>
      <sha1>gqnj83hl3efhf0u7kvbtqwea2635bh4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94923</id>
    <redirect title="ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ" />
    <revision>
      <id>555941</id>
      <timestamp>2024-11-28T00:46:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Psubhashish</username>
        <id>1749</id>
      </contributor>
      <comment>Psubhashish ପୃଷ୍ଠାଟିକୁ &quot;[[ମନୋରଂଜନ ପ୍ରଧାନ]]&quot;ରୁ &quot;[[ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]&quot;କୁ ଘୁଞ୍ଚାଇଲେ: ଶୀର୍ଷକ ବନାନ ଭୁଲ: ବହୁପ୍ରଚଳିତ</comment>
      <origin>555941</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" sha1="sfj028bsrnc77rqqdp5fm39vjxp80rl" xml:space="preserve">#ଲେଉଟାଣି [[ମନୋରଞ୍ଜନ ପ୍ରଧାନ]]</text>
      <sha1>sfj028bsrnc77rqqdp5fm39vjxp80rl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର, ଲୁମ୍ବିନୀ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94924</id>
    <revision>
      <id>555952</id>
      <timestamp>2024-11-28T04:26:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>Hpsatapathy ପୃଷ୍ଠାଟିକୁ &quot;[[ବ୍ୟବହାରକାରୀ:Hpsatapathy/sandbox99]]&quot;ରୁ &quot;[[ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି]]&quot;କୁ ଘୁଞ୍ଚାଇଲେ: ପୃଷ୍ଠା ତିଆରି ହେଲା</comment>
      <origin>555952</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="64" sha1="kwf9fohrba0w963rtoejr5l33glvryx" xml:space="preserve">#ଲେଉଟାଣି [[ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି]]</text>
      <sha1>kwf9fohrba0w963rtoejr5l33glvryx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555954</id>
      <parentid>555952</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:29:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>clean sandbox</comment>
      <origin>555954</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="0" sha1="phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1" />
      <sha1>phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555963</id>
      <parentid>555954</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T04:55:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <origin>555963</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5605" sha1="7yb11cp1pfnxempoigrtakmag4vsy4r" xml:space="preserve">ଅନେକ ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ମତରେ ଏହି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ପ୍ରାଚୀନ (ସିନ୍ଦୂର ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ) ରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିଲା, ତେଣୁ ଏହା ପୂର୍ବ ରୂପରେ ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଥିଲା, ଇନ୍ଦୁ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ବ୍ୟବହାର ଶେଷ ହେବା ପରେ ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ପ୍ରାକୃତ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା ଭାଷା ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟରେ ସଂସ୍କୃତରେ ଅଧିକ ଲେଖା ହୋଇନଥିଲା ଯାହା ସମୟର କ୍ଷୟକୁ ସହ୍ୟ କରିପାରେ | ପ୍ରାକୃତ / ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ମ Maur ର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକାଙ୍କ ବ h ଦ୍ଧ ଶିକ୍ଷା ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି। ସେଥିପାଇଁ ଏହା ସତ୍ୟ ଯେ ଏହା ମାଧୁରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା |

ଏହି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟଟି ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ସମାନ written ଙ୍ଗରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନର ସ୍କ୍ରିପ୍ଟଗୁଡ଼ିକ ଏଥିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ | 'ବ୍ରହ୍ମାଲିପି'ର ନାମ ଲଲିତଭିଷ୍ଟାରାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିବା ସ୍କ୍ରିପ୍ଟଗୁଡ଼ିକର ନାମରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ଏହି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ପୁରାତନ ରୂପ ଅଶୋକାଙ୍କ ଲେଖାରେ ମିଳିଥାଏ |

ପ୍ରାଚୀନ ବ h ଦ୍ଧ ପାଠ୍ୟ 'ଲଳିତାଭିଷ୍ଟାରା'ରେ 64 ଟି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ମଧ୍ୟରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିବା ବେଳେ ଏହାର ନାମ' ନାଗରୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ 'ନୁହେଁ,' ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ 'ଅଟେ। 308 ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ 'ଲଲିତଭିଷ୍ଟାରା' ଚାଇନିଜ୍ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା। 18 ଟି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ନାମ 'ପନ୍ନଭାନା ସୂତ୍ର' ଏବଂ ଜ ains ନର 'ସମଭାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର' ରେ ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହାର ପ୍ରଥମ ନାମ ବାମ୍ବି (ବ୍ରାହ୍ମୀ) | ତାଙ୍କର ଭଗବତ ସୂତ୍ର 'ନାମୋ ବମ୍ବେହି ଲିବି' (ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟକୁ ନମସ୍କାର) ରୁ ଆରମ୍ଭ |

ଭାରତରେ ମିଳିଥିବା ସର୍ବ ପୁରାତନ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ହେଉଛି ଅଶୋକା, ଯାହାକି ସିନ୍ଧ ନଦୀ (ଗାନ୍ଧାରା ଇତ୍ୟାଦି) ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଭାରତରେ ସମାନ ରୂପରେ ମିଳିଥାଏ | ଯେଉଁ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟରେ ଅଶୋକାଙ୍କ ଲେଖା ଲେଖାଯାଇଛି ତାହା ହେଉଛି ପ୍ରାଚୀନ ଆର୍ଯ୍ୟ ବା ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବିକଶିତ ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ | ଜ ains ନମାନଙ୍କର 'ପ୍ରଜନନାସୁତ୍ର'ରେ ଏହା ଲେଖାଯାଇଛି ଯେ' ଅରଦମାଗଡି 'ଭାଷା ପ୍ରକାଶିତ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ହେଉଛି ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ। ମର୍ଦ୍ଦୁରା ଏବଂ ପାଟଲିପୁତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳର ଭାଷା ହେଉଛି ଆର୍ଦାମାଗାଡି ଭାଷା ଯେଉଁଠାରୁ ହିନ୍ଦୀ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି | ତେଣୁ, ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ହେଉଛି ମଧ୍ୟମ ଆର୍ଯ୍ୟଭାରତର ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଯାହା ଧୀରେ ଧୀରେ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟକୁ ବିକଶିତ କଲା ଯାହାକୁ ପରେ 'ନାଗ୍ରି' କୁହାଯାଉଥିଲା | ନାଗାରୀର ବର୍ତ୍ତମାନର ରୂପ ମାଗାଦାର ରାଜା ଆଦିତ୍ୟସେନ୍ (ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ସପ୍ତମ ଶତାବ୍ଦୀ) ସମୟର ବଙ୍କା ମାଗାଡି ଅକ୍ଷରରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଦେଖାଯାଏ | ନାଗରୀ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 9th ମ ଏବଂ ଦଶମ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପରେ ଥିବା ପରି ଦେଖାଯାଏ | ପଣ୍ଡିତ ଗ Ga ରୀଶଙ୍କର ହିରଚାନ୍ଦ ଓ j ଜା 'ପ୍ରାଚୀନ ଲିପିମାଲା' ପୁସ୍ତକରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଏକ ମାନଚିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ନାଗରୀ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଧୀରେ ଧୀରେ ଅଶୋକା ସମୟର ବର୍ଣ୍ଣମାଳାରୁ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଛି।</text>
      <sha1>7yb11cp1pfnxempoigrtakmag4vsy4r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555964</id>
      <parentid>555963</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:03:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555964</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5441" sha1="i0whx6pql98prrl6w8pjhapbhwrf4m2" xml:space="preserve">ଦେଶୀୟ ଉତ୍ପତ୍ତି ସିଦ୍ଧନ୍ତ ସପକ୍ଷରେ

ଅନେକ ବିଦ୍ଵାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଲିପି ପ୍ରାଚୀନ ସିନ୍ଧୁ ଲିପିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ , ଅତଏବ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଭାରତରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଆସୁଥିଲା । ସିନ୍ଧୁ ଲିପିର ବ୍ୟବହାର କ୍ରମଶଃ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଏକ ପ୍ରାକୃତ ଭାଷା ଭାବେ ଲେଖିବା ପାଇଁ ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା  । ପ୍ରାକୃତ / ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ମୌର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ବୌଦ୍ଧ ନୀତି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୁରକ୍ଷିତ ଅଛି । ସେଥିପାଇଁ ଏହା ବିଶ୍ଵାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହା ମୌର୍ଯ୍ୟ ଯୁଗରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିଲା |

ଏହି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟଟି ବାମରୁ ଡାହାଣକୁ ସମାନ written ଙ୍ଗରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନର ସ୍କ୍ରିପ୍ଟଗୁଡ଼ିକ ଏଥିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ | 'ବ୍ରହ୍ମାଲିପି'ର ନାମ ଲଲିତଭିଷ୍ଟାରାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିବା ସ୍କ୍ରିପ୍ଟଗୁଡ଼ିକର ନାମରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ଏହି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ପୁରାତନ ରୂପ ଅଶୋକାଙ୍କ ଲେଖାରେ ମିଳିଥାଏ |

ପ୍ରାଚୀନ ବ h ଦ୍ଧ ପାଠ୍ୟ 'ଲଳିତାଭିଷ୍ଟାରା'ରେ 64 ଟି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ମଧ୍ୟରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ଦିଆଯାଇଥିବା ବେଳେ ଏହାର ନାମ' ନାଗରୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ 'ନୁହେଁ,' ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ 'ଅଟେ। 308 ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦରେ 'ଲଲିତଭିଷ୍ଟାରା' ଚାଇନିଜ୍ ଭାଷାରେ ଅନୁବାଦ କରାଯାଇଥିଲା। 18 ଟି ସ୍କ୍ରିପ୍ଟର ନାମ 'ପନ୍ନଭାନା ସୂତ୍ର' ଏବଂ ଜ ains ନର 'ସମଭାୟାଙ୍ଗ ସୂତ୍ର' ରେ ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହାର ପ୍ରଥମ ନାମ ବାମ୍ବି (ବ୍ରାହ୍ମୀ) | ତାଙ୍କର ଭଗବତ ସୂତ୍ର 'ନାମୋ ବମ୍ବେହି ଲିବି' (ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟକୁ ନମସ୍କାର) ରୁ ଆରମ୍ଭ |

ଭାରତରେ ମିଳିଥିବା ସର୍ବ ପୁରାତନ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ହେଉଛି ଅଶୋକା, ଯାହାକି ସିନ୍ଧ ନଦୀ (ଗାନ୍ଧାରା ଇତ୍ୟାଦି) ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ସମସ୍ତ ଭାରତରେ ସମାନ ରୂପରେ ମିଳିଥାଏ | ଯେଉଁ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟରେ ଅଶୋକାଙ୍କ ଲେଖା ଲେଖାଯାଇଛି ତାହା ହେଉଛି ପ୍ରାଚୀନ ଆର୍ଯ୍ୟ ବା ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବିକଶିତ ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ | ଜ ains ନମାନଙ୍କର 'ପ୍ରଜନନାସୁତ୍ର'ରେ ଏହା ଲେଖାଯାଇଛି ଯେ' ଅରଦମାଗଡି 'ଭାଷା ପ୍ରକାଶିତ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ହେଉଛି ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ। ମର୍ଦ୍ଦୁରା ଏବଂ ପାଟଲିପୁତ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳର ଭାଷା ହେଉଛି ଆର୍ଦାମାଗାଡି ଭାଷା ଯେଉଁଠାରୁ ହିନ୍ଦୀ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି | ତେଣୁ, ବ୍ରାହ୍ମୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ ହେଉଛି ମଧ୍ୟମ ଆର୍ଯ୍ୟଭାରତର ସ୍କ୍ରିପ୍ଟ, ଯାହା ଧୀରେ ଧୀରେ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟକୁ ବିକଶିତ କଲା ଯାହାକୁ ପରେ 'ନାଗ୍ରି' କୁହାଯାଉଥିଲା | ନାଗାରୀର ବର୍ତ୍ତମାନର ରୂପ ମାଗାଦାର ରାଜା ଆଦିତ୍ୟସେନ୍ (ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ସପ୍ତମ ଶତାବ୍ଦୀ) ସମୟର ବଙ୍କା ମାଗାଡି ଅକ୍ଷରରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଦେଖାଯାଏ | ନାଗରୀ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 9th ମ ଏବଂ ଦଶମ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଏହାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପରେ ଥିବା ପରି ଦେଖାଯାଏ | ପଣ୍ଡିତ ଗ Ga ରୀଶଙ୍କର ହିରଚାନ୍ଦ ଓ j ଜା 'ପ୍ରାଚୀନ ଲିପିମାଲା' ପୁସ୍ତକରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଏକ ମାନଚିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ନାଗରୀ ବର୍ଣ୍ଣମାଳା ଧୀରେ ଧୀରେ ଅଶୋକା ସମୟର ବର୍ଣ୍ଣମାଳାରୁ ରୂପାନ୍ତରିତ ହୋଇଛି।</text>
      <sha1>i0whx6pql98prrl6w8pjhapbhwrf4m2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555990</id>
      <parentid>555964</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T10:23:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>555990</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6307" sha1="28ow5kh1wl898iex5zbhym49idp3do2" xml:space="preserve">'''ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର''' ହେଉଛି ନେପାଳର ଲୁମ୍ବିନିର ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ୱ itage ତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ବ h ଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର | ଏହା ଲୁମ୍ବିନିରେ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର, ଯାହା ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଗଣିତ ହୋଇଥିଲା | ଏହି ମନ୍ଦିର ଏକ ପବିତ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ (ପୁସ୍କର୍ଣ୍ଣି ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା) ଏବଂ ଏକ ପବିତ୍ର ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଛିଡା ହୋଇଛି | ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶଗୁଡିକ ପୂର୍ବରୁ ଅଶୋକା ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀର ଇଟା କୋଠାଗୁଡ଼ିକରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା। ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର କାଠ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର 2013 ରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା |

=== ଇତିହାସ ===
ମାୟା କୋଲିୟା ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଏବଂ କପିଲାଭାଷ୍ଟୁର ରାଜା udd ୋଡାନାର ରାଣୀ ଥିଲେ। [3] ବ h ଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ମାୟା ଧଳା ହାତୀର ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଥିବା ଧଳା ହାତୀ ଥିଲା। [3] [4] ଏହି ସ୍ୱପ୍ନକୁ ବିଶ୍ୱ ଶାସକ କିମ୍ବା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆଗମନ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା।ବ Budd ଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଗୁଡିକ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ରାଣୀ ମାୟାଦେବୀ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ କୋଲିୟା ରାଜ୍ୟକୁ ଯିବାବେଳେ ଲୁମ୍ବିନି ବଗିଚା ନିକଟରେ ଏକ ସାଲ ଗଛ ତଳେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାକୁ ଅଟକି ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ସେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ। ବୁଦ୍ଧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 623 ମସିହାରେ ଲୁମ୍ବିନୀରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ପରେ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସ୍ତମ୍ଭ ଉପରେ ପଲି ଲେଖା ସହିତ ଅଶୋକା ସ୍ତମ୍ଭ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ ସ୍ଥାନକୁ ତାଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା। [5]

ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାୟା ମରିଗଲେ ଏବଂ ତୁଇଟା ସ୍ୱର୍ଗରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କଲେ। ମାୟାଙ୍କ ଭଉଣୀ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାଳିତ ମାତା ମହାପାଜପତି ଗୋଟାମି ପରେ ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଭାବରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଦ୍ Budd ାରା ବ Budd ଦ୍ଧ ନନ୍ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ବ Budd ଦ୍ଧ ଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ମହିଳା ଶୃଙ୍ଖଳା ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ତଥା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।

=== ଧାର୍ମିକ ବିଶେଷତା ===
80 ବର୍ଷ ବୟସରେ, ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାରିନୀରଭାନା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ: [8]

&quot;ହେ ଭିକ୍ଷୁମାନେ, ପୃଥିବୀରେ ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର ପୁଅ କିମ୍ବା ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର daughter ିଅ ବଞ୍ଚିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ମରଣ କରିବା ଉଚିତ୍। ସେହି ଚାରିଟି କେଉଁଟି? ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନବୋଧ - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ତିନିଗୁଣ ଟର୍ନିଂ, ବାର-ସ୍ପୋକେଡ୍ ଆଇନଗତ ଚକକୁ ବୁଲାଇଛି - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଯାଇଛନ୍ତି | nirvāṇa। &quot; - Dīghanikāya, 16; Mahāparinibbāṇa ସୂତା |

ବୋଧ ଗୟା, ସାରନାଥ ଏବଂ କୁସିନାଗର ସହିତ ଚାରୋଟି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଲୁମ୍ବିନି ଅନ୍ୟତମ | ବୁଦ୍ଧ ଯେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ଲୁମ୍ବିନି, ବୁଦ୍ଧ ଗୟା ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ, ସାରନାଥ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ସୂଚିତ କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କୁଶିନଗର ଯେଉଁଠାରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧ ପାରିନିର୍ଭାନା ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ; ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବ h ଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଏକ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା |

=== ଆଧାର ===</text>
      <sha1>28ow5kh1wl898iex5zbhym49idp3do2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555991</id>
      <parentid>555990</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T10:34:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>ଆଧାର ଯୋଡିବା</comment>
      <origin>555991</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6706" sha1="hae0rplqy3f6044k1fala7ysiqv9g3o" xml:space="preserve">'''ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର''' ହେଉଛି [[ନେପାଳ]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର |  ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ଵ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ଲୁମ୍ବିନିରେ ଏହା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର, ଯାହା ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା | ଏହି ମନ୍ଦିର ଏକ ପବିତ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ (ପୁସ୍କର୍ଣ୍ଣି ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା) ଏବଂ ଏକ ପବିତ୍ର ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶଗୁଡିକ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଏକ କାଷ୍ଠ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା  |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Centre |first=UNESCO World Heritage |title=UNESCO World Heritage Centre - State of Conservation (SOC 1999) Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha (Nepal) |url=https://whc.unesco.org/en/soc/2346/ |access-date=2024-11-28 |website=UNESCO World Heritage Centre |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ଇତିହାସ&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ===
ମାୟା କୋଲିୟା ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଏବଂ କପିଲାଭାଷ୍ଟୁର ରାଜା udd ୋଡାନାର ରାଣୀ ଥିଲେ। [3] ବ h ଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ମାୟା ଧଳା ହାତୀର ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଥିବା ଧଳା ହାତୀ ଥିଲା। [3] [4] ଏହି ସ୍ୱପ୍ନକୁ ବିଶ୍ୱ ଶାସକ କିମ୍ବା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆଗମନ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା।ବ Budd ଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଗୁଡିକ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ରାଣୀ ମାୟାଦେବୀ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ କୋଲିୟା ରାଜ୍ୟକୁ ଯିବାବେଳେ ଲୁମ୍ବିନି ବଗିଚା ନିକଟରେ ଏକ ସାଲ ଗଛ ତଳେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାକୁ ଅଟକି ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ସେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ। ବୁଦ୍ଧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 623 ମସିହାରେ ଲୁମ୍ବିନୀରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ପରେ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସ୍ତମ୍ଭ ଉପରେ ପଲି ଲେଖା ସହିତ ଅଶୋକା ସ୍ତମ୍ଭ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ ସ୍ଥାନକୁ ତାଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା। [5]

ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାୟା ମରିଗଲେ ଏବଂ ତୁଇଟା ସ୍ୱର୍ଗରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କଲେ। ମାୟାଙ୍କ ଭଉଣୀ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାଳିତ ମାତା ମହାପାଜପତି ଗୋଟାମି ପରେ ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଭାବରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଦ୍ Budd ାରା ବ Budd ଦ୍ଧ ନନ୍ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ବ Budd ଦ୍ଧ ଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ମହିଳା ଶୃଙ୍ଖଳା ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ତଥା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।

=== ଧାର୍ମିକ ବିଶେଷତା ===
80 ବର୍ଷ ବୟସରେ, ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାରିନୀରଭାନା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ: [8]

&quot;ହେ ଭିକ୍ଷୁମାନେ, ପୃଥିବୀରେ ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର ପୁଅ କିମ୍ବା ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର daughter ିଅ ବଞ୍ଚିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ମରଣ କରିବା ଉଚିତ୍। ସେହି ଚାରିଟି କେଉଁଟି? ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନବୋଧ - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ତିନିଗୁଣ ଟର୍ନିଂ, ବାର-ସ୍ପୋକେଡ୍ ଆଇନଗତ ଚକକୁ ବୁଲାଇଛି - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଯାଇଛନ୍ତି | nirvāṇa। &quot; - Dīghanikāya, 16; Mahāparinibbāṇa ସୂତା |

ବୋଧ ଗୟା, ସାରନାଥ ଏବଂ କୁସିନାଗର ସହିତ ଚାରୋଟି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଲୁମ୍ବିନି ଅନ୍ୟତମ | ବୁଦ୍ଧ ଯେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ଲୁମ୍ବିନି, ବୁଦ୍ଧ ଗୟା ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ, ସାରନାଥ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ସୂଚିତ କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କୁଶିନଗର ଯେଉଁଠାରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧ ପାରିନିର୍ଭାନା ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ; ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବ h ଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଏକ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା |

=== ଆଧାର ===</text>
      <sha1>hae0rplqy3f6044k1fala7ysiqv9g3o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555992</id>
      <parentid>555991</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T10:35:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>add reference</comment>
      <origin>555992</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6721" sha1="c2davkmltn8paeahspf6fobft1748ri" xml:space="preserve">'''ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର''' ହେଉଛି [[ନେପାଳ]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର |  ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ଵ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ଲୁମ୍ବିନିରେ ଏହା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର, ଯାହା ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt; ଏହି ମନ୍ଦିର ଏକ ପବିତ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ (ପୁସ୍କର୍ଣ୍ଣି ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା) ଏବଂ ଏକ ପବିତ୍ର ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶଗୁଡିକ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଏକ କାଷ୍ଠ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା  |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Centre |first=UNESCO World Heritage |title=UNESCO World Heritage Centre - State of Conservation (SOC 1999) Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha (Nepal) |url=https://whc.unesco.org/en/soc/2346/ |access-date=2024-11-28 |website=UNESCO World Heritage Centre |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ଇତିହାସ&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ===
ମାୟା କୋଲିୟା ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଏବଂ କପିଲାଭାଷ୍ଟୁର ରାଜା udd ୋଡାନାର ରାଣୀ ଥିଲେ। [3] ବ h ଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ମାୟା ଧଳା ହାତୀର ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଥିବା ଧଳା ହାତୀ ଥିଲା। [3] [4] ଏହି ସ୍ୱପ୍ନକୁ ବିଶ୍ୱ ଶାସକ କିମ୍ବା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆଗମନ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା।ବ Budd ଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଗୁଡିକ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ରାଣୀ ମାୟାଦେବୀ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ କୋଲିୟା ରାଜ୍ୟକୁ ଯିବାବେଳେ ଲୁମ୍ବିନି ବଗିଚା ନିକଟରେ ଏକ ସାଲ ଗଛ ତଳେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାକୁ ଅଟକି ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ସେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ। ବୁଦ୍ଧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 623 ମସିହାରେ ଲୁମ୍ବିନୀରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ପରେ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସ୍ତମ୍ଭ ଉପରେ ପଲି ଲେଖା ସହିତ ଅଶୋକା ସ୍ତମ୍ଭ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ ସ୍ଥାନକୁ ତାଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା। [5]

ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାୟା ମରିଗଲେ ଏବଂ ତୁଇଟା ସ୍ୱର୍ଗରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କଲେ। ମାୟାଙ୍କ ଭଉଣୀ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାଳିତ ମାତା ମହାପାଜପତି ଗୋଟାମି ପରେ ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଭାବରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଦ୍ Budd ାରା ବ Budd ଦ୍ଧ ନନ୍ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ବ Budd ଦ୍ଧ ଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ମହିଳା ଶୃଙ୍ଖଳା ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ତଥା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।

=== ଧାର୍ମିକ ବିଶେଷତା ===
80 ବର୍ଷ ବୟସରେ, ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାରିନୀରଭାନା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ: [8]

&quot;ହେ ଭିକ୍ଷୁମାନେ, ପୃଥିବୀରେ ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର ପୁଅ କିମ୍ବା ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର daughter ିଅ ବଞ୍ଚିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ମରଣ କରିବା ଉଚିତ୍। ସେହି ଚାରିଟି କେଉଁଟି? ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନବୋଧ - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ତିନିଗୁଣ ଟର୍ନିଂ, ବାର-ସ୍ପୋକେଡ୍ ଆଇନଗତ ଚକକୁ ବୁଲାଇଛି - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଯାଇଛନ୍ତି | nirvāṇa। &quot; - Dīghanikāya, 16; Mahāparinibbāṇa ସୂତା |

ବୋଧ ଗୟା, ସାରନାଥ ଏବଂ କୁସିନାଗର ସହିତ ଚାରୋଟି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଲୁମ୍ବିନି ଅନ୍ୟତମ | ବୁଦ୍ଧ ଯେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ଲୁମ୍ବିନି, ବୁଦ୍ଧ ଗୟା ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ, ସାରନାଥ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ସୂଚିତ କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କୁଶିନଗର ଯେଉଁଠାରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧ ପାରିନିର୍ଭାନା ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ; ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବ h ଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଏକ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା |

=== ଆଧାର ===</text>
      <sha1>c2davkmltn8paeahspf6fobft1748ri</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555993</id>
      <parentid>555992</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T10:36:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>ଲିଙ୍କ୍ ତିଆରି</comment>
      <origin>555993</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6753" sha1="nnt7ynjf7b6j8uc0ajqxq5ch1j9dtf7" xml:space="preserve">'''ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର''' ହେଉଛି [[ନେପାଳ]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର |  ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ଵ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ଲୁମ୍ବିନିରେ ଏହା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର, ଯାହା ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;&lt;/ref&gt; ଏହି ମନ୍ଦିର ଏକ ପବିତ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ (ପୁସ୍କର୍ଣ୍ଣି ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା) ଏବଂ ଏକ ପବିତ୍ର ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶଗୁଡିକ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଏକ କାଷ୍ଠ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା  |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Centre |first=UNESCO World Heritage |title=UNESCO World Heritage Centre - State of Conservation (SOC 1999) Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha (Nepal) |url=https://whc.unesco.org/en/soc/2346/ |access-date=2024-11-28 |website=UNESCO World Heritage Centre |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== ଇତିହାସ&lt;ref name=&quot;:0&quot; /&gt; ===
ମାୟା କୋଲିୟା ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଏବଂ କପିଲାଭାଷ୍ଟୁର ରାଜା udd ୋଡାନାର ରାଣୀ ଥିଲେ। [3] ବ h ଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ମାୟା ଧଳା ହାତୀର ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଥିବା ଧଳା ହାତୀ ଥିଲା। [3] [4] ଏହି ସ୍ୱପ୍ନକୁ ବିଶ୍ୱ ଶାସକ କିମ୍ବା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆଗମନ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା।ବ Budd ଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଗୁଡିକ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ରାଣୀ ମାୟାଦେବୀ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ କୋଲିୟା ରାଜ୍ୟକୁ ଯିବାବେଳେ ଲୁମ୍ବିନି ବଗିଚା ନିକଟରେ ଏକ ସାଲ ଗଛ ତଳେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାକୁ ଅଟକି ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ସେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ। ବୁଦ୍ଧ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ 623 ମସିହାରେ ଲୁମ୍ବିନୀରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ପରେ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସ୍ତମ୍ଭ ଉପରେ ପଲି ଲେଖା ସହିତ ଅଶୋକା ସ୍ତମ୍ଭ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମ ସ୍ଥାନକୁ ତାଙ୍କର ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା। [5]

ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାୟା ମରିଗଲେ ଏବଂ ତୁଇଟା ସ୍ୱର୍ଗରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କଲେ। ମାୟାଙ୍କ ଭଉଣୀ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାଳିତ ମାତା ମହାପାଜପତି ଗୋଟାମି ପରେ ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଭାବରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଦ୍ Budd ାରା ବ Budd ଦ୍ଧ ନନ୍ ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ବ Budd ଦ୍ଧ ଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ମହିଳା ଶୃଙ୍ଖଳା ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ତଥା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।

=== ଧାର୍ମିକ ବିଶେଷତା ===
80 ବର୍ଷ ବୟସରେ, ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାରିନୀରଭାନା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ: [8]

&quot;ହେ ଭିକ୍ଷୁମାନେ, ପୃଥିବୀରେ ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର ପୁଅ କିମ୍ବା ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର daughter ିଅ ବଞ୍ଚିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ମରଣ କରିବା ଉଚିତ୍। ସେହି ଚାରିଟି କେଉଁଟି? ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନବୋଧ - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ତିନିଗୁଣ ଟର୍ନିଂ, ବାର-ସ୍ପୋକେଡ୍ ଆଇନଗତ ଚକକୁ ବୁଲାଇଛି - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଯାଇଛନ୍ତି | nirvāṇa। &quot; - Dīghanikāya, 16; Mahāparinibbāṇa ସୂତା |

ବୋଧ ଗୟା, ସାରନାଥ ଏବଂ କୁସିନାଗର ସହିତ ଚାରୋଟି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଲୁମ୍ବିନି ଅନ୍ୟତମ | ବୁଦ୍ଧ ଯେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ଲୁମ୍ବିନି, ବୁଦ୍ଧ ଗୟା ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ, ସାରନାଥ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ସୂଚିତ କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କୁଶିନଗର ଯେଉଁଠାରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧ ପାରିନିର୍ଭାନା ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ; ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବ h ଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଏକ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା |

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[Category:]]</text>
      <sha1>nnt7ynjf7b6j8uc0ajqxq5ch1j9dtf7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555996</id>
      <parentid>555993</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T11:02:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>ଆଧାର ଯୋଡିବା</comment>
      <origin>555996</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7269" sha1="hm1kyezd72t5cw1q1yrflnzvfrh8v82" xml:space="preserve">'''ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର''' ହେଉଛି [[ନେପାଳ]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର |  ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ଵ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ଲୁମ୍ବିନିରେ ଏହା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର, ଯାହା ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;&lt;/ref&gt; ଏହି ମନ୍ଦିର ଏକ ପବିତ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ (ପୁସ୍କର୍ଣ୍ଣି ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା) ଏବଂ ଏକ ପବିତ୍ର ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶଗୁଡିକ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଏକ କାଷ୍ଠ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା  |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Centre |first=UNESCO World Heritage |title=UNESCO World Heritage Centre - State of Conservation (SOC 1999) Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha (Nepal) |url=https://whc.unesco.org/en/soc/2346/ |access-date=2024-11-28 |website=UNESCO World Heritage Centre |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== କୀମ୍ବଦନ୍ତି ===
ମାୟାଦେବୀ କୋଲିୟ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଏବଂ କପିଳବାସ୍ତୁର ରାଜା ଶୁଦ୍ଧୋଧନଙ୍କ ରାଣୀ ଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |title=Maha Maya {{!}} Queen of Kapilavastu, Shakya Clan {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/biography/Maha-Maya |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ବୌଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ମାୟା ତାଙ୍କ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏକ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିଥିଲେ ଯେ ଏକ ଧଳା ହାତୀ  ଶୁଣ୍ଢରେ ଏକ ପଦ୍ମଫୁଲ ଧରି ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଛି ।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; ଏହି ସ୍ୱପ୍ନକୁ ବିଶ୍ୱ ସମ୍ରାଟ କିମ୍ବା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆଗମନ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଗୁଡିକରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ଯେ ରାଣୀ ମାୟାଦେବୀ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ କୋଲିୟ ରାଜ୍ୟକୁ ଯିବାବେଳେ ଲୁମ୍ବିନି ବଗିଚା ନିକଟରେ ଏକ ଶାଳ ଗଛ ତଳେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାକୁ ଅଟକି ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ସେ ସେଠାରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ । [[ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ|ବୁଦ୍ଧ]] ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୬୨୩ ମସିହାରେ [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା  ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ଏକ ଶୀଳାଲେଖରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha {{!}} Silk Roads Programme |url=https://en.unesco.org/silkroad/silk-road-themes/world-heritage-sites/lumbini-birthplace-lord-buddha |access-date=2024-11-28 |website=en.unesco.org}}&lt;/ref&gt;

କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାୟାଦେବୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ ଏବଂ ତୁସିତା  ସ୍ୱର୍ଗରେ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଲାଭ କଲେ । ମାୟାଦେବୀଙ୍କ ଭଉଣୀ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାଳିତ ମାତା ମହାପ୍ରଜାପତି ଗୌତମୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ମହିଳାଙ୍କ ଭାଗିଦାରୀ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ତଥା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Mahapajapati Gotami {{!}} Vipassana Research Institute |url=https://www.vridhamma.org/node/2822 |access-date=2024-11-28 |website=www.vridhamma.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଧାର୍ମିକ ବିଶେଷତା ===
80 ବର୍ଷ ବୟସରେ, ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାରିନୀରଭାନା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ: [8]

&quot;ହେ ଭିକ୍ଷୁମାନେ, ପୃଥିବୀରେ ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର ପୁଅ କିମ୍ବା ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର daughter ିଅ ବଞ୍ଚିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ମରଣ କରିବା ଉଚିତ୍। ସେହି ଚାରିଟି କେଉଁଟି? ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନବୋଧ - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ତିନିଗୁଣ ଟର୍ନିଂ, ବାର-ସ୍ପୋକେଡ୍ ଆଇନଗତ ଚକକୁ ବୁଲାଇଛି - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଯାଇଛନ୍ତି | nirvāṇa। &quot; - Dīghanikāya, 16; Mahāparinibbāṇa ସୂତା |

ବୋଧ ଗୟା, ସାରନାଥ ଏବଂ କୁସିନାଗର ସହିତ ଚାରୋଟି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଲୁମ୍ବିନି ଅନ୍ୟତମ | ବୁଦ୍ଧ ଯେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ଲୁମ୍ବିନି, ବୁଦ୍ଧ ଗୟା ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ, ସାରନାଥ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ସୂଚିତ କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କୁଶିନଗର ଯେଉଁଠାରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧ ପାରିନିର୍ଭାନା ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ; ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବ h ଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଏକ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା |

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[Category:]]</text>
      <sha1>hm1kyezd72t5cw1q1yrflnzvfrh8v82</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555997</id>
      <parentid>555996</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T11:08:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଛବି ଯୋଡିବା</comment>
      <origin>555997</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8065" sha1="5r0cjnazs5tryjev7s6i9v5u3alsdar" xml:space="preserve">{{}}
{{Infobox religious building
| name                  = Maya Devi Temple
| native_name           = 
| image                 = BRP Lumbini Mayadevi temple.jpg
| image_size            = 
| alt                   = 
| caption               = Maya Devi Temple at Lumbini, Nepal
| map_type              = Nepal Lumbini Province#Nepal
| map_size              = 
| map_alt               = 
| map_caption           = Location within [[Nepal]]
| location              = [[Lumbini]]
| coordinates           = 
| religious_affiliation = [[Buddhism]]
| deity                 = 
| country               = [[Nepal]]
| functional_status     = 
| website               = 
| founded_by            = 
| year_completed        = 3rd century BCE (Maya Devi Temple)
~550 BCE (earlier shrine beneath)
| module  =
}}
'''ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର''' ହେଉଛି [[ନେପାଳ]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର |  ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ଵ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ଲୁମ୍ବିନିରେ ଏହା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର, ଯାହା ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;&lt;/ref&gt; ଏହି ମନ୍ଦିର ଏକ ପବିତ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ (ପୁସ୍କର୍ଣ୍ଣି ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା) ଏବଂ ଏକ ପବିତ୍ର ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶଗୁଡିକ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଏକ କାଷ୍ଠ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା  |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Centre |first=UNESCO World Heritage |title=UNESCO World Heritage Centre - State of Conservation (SOC 1999) Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha (Nepal) |url=https://whc.unesco.org/en/soc/2346/ |access-date=2024-11-28 |website=UNESCO World Heritage Centre |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== କୀମ୍ବଦନ୍ତି ===
ମାୟାଦେବୀ କୋଲିୟ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଏବଂ କପିଳବାସ୍ତୁର ରାଜା ଶୁଦ୍ଧୋଧନଙ୍କ ରାଣୀ ଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |title=Maha Maya {{!}} Queen of Kapilavastu, Shakya Clan {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/biography/Maha-Maya |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ବୌଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ମାୟା ତାଙ୍କ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏକ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିଥିଲେ ଯେ ଏକ ଧଳା ହାତୀ  ଶୁଣ୍ଢରେ ଏକ ପଦ୍ମଫୁଲ ଧରି ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଛି ।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; ଏହି ସ୍ୱପ୍ନକୁ ବିଶ୍ୱ ସମ୍ରାଟ କିମ୍ବା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆଗମନ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଗୁଡିକରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ଯେ ରାଣୀ ମାୟାଦେବୀ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ କୋଲିୟ ରାଜ୍ୟକୁ ଯିବାବେଳେ ଲୁମ୍ବିନି ବଗିଚା ନିକଟରେ ଏକ ଶାଳ ଗଛ ତଳେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାକୁ ଅଟକି ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ସେ ସେଠାରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ । [[ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ|ବୁଦ୍ଧ]] ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୬୨୩ ମସିହାରେ [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା  ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ଏକ ଶୀଳାଲେଖରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha {{!}} Silk Roads Programme |url=https://en.unesco.org/silkroad/silk-road-themes/world-heritage-sites/lumbini-birthplace-lord-buddha |access-date=2024-11-28 |website=en.unesco.org}}&lt;/ref&gt;

କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାୟାଦେବୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ ଏବଂ ତୁସିତା  ସ୍ୱର୍ଗରେ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଲାଭ କଲେ । ମାୟାଦେବୀଙ୍କ ଭଉଣୀ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାଳିତ ମାତା ମହାପ୍ରଜାପତି ଗୌତମୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ମହିଳାଙ୍କ ଭାଗିଦାରୀ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ତଥା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Mahapajapati Gotami {{!}} Vipassana Research Institute |url=https://www.vridhamma.org/node/2822 |access-date=2024-11-28 |website=www.vridhamma.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଧାର୍ମିକ ବିଶେଷତା ===
80 ବର୍ଷ ବୟସରେ, ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାରିନୀରଭାନା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ: [8]

&quot;ହେ ଭିକ୍ଷୁମାନେ, ପୃଥିବୀରେ ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର ପୁଅ କିମ୍ବା ଜଣେ ବିଶ୍ belie ାସୀ ଘରର daughter ିଅ ବଞ୍ଚିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ମରଣ କରିବା ଉଚିତ୍। ସେହି ଚାରିଟି କେଉଁଟି? ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନବୋଧ - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ତିନିଗୁଣ ଟର୍ନିଂ, ବାର-ସ୍ପୋକେଡ୍ ଆଇନଗତ ଚକକୁ ବୁଲାଇଛି - ଯେଉଁଠାରେ ଭେନେରେବଲ୍ ଏକ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଯାଇଛନ୍ତି | nirvāṇa। &quot; - Dīghanikāya, 16; Mahāparinibbāṇa ସୂତା |

ବୋଧ ଗୟା, ସାରନାଥ ଏବଂ କୁସିନାଗର ସହିତ ଚାରୋଟି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଲୁମ୍ବିନି ଅନ୍ୟତମ | ବୁଦ୍ଧ ଯେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ଲୁମ୍ବିନି, ବୁଦ୍ଧ ଗୟା ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ, ସାରନାଥ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ସୂଚିତ କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କୁଶିନଗର ଯେଉଁଠାରେ ଗ aut ତମ ବୁଦ୍ଧ ପାରିନିର୍ଭାନା ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ; ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବ h ଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଏକ ତୀର୍ଥଯାତ୍ରା |

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[Category:]]</text>
      <sha1>5r0cjnazs5tryjev7s6i9v5u3alsdar</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555998</id>
      <parentid>555997</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T11:26:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* ଧାର୍ମିକ ବିଶେଷତା */</comment>
      <origin>555998</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8828" sha1="a7h7qg07ecn6vacea8kh9r4wfwpu1t9" xml:space="preserve">{{}}
{{Infobox religious building
| name                  = Maya Devi Temple
| native_name           = 
| image                 = BRP Lumbini Mayadevi temple.jpg
| image_size            = 
| alt                   = 
| caption               = Maya Devi Temple at Lumbini, Nepal
| map_type              = Nepal Lumbini Province#Nepal
| map_size              = 
| map_alt               = 
| map_caption           = Location within [[Nepal]]
| location              = [[Lumbini]]
| coordinates           = 
| religious_affiliation = [[Buddhism]]
| deity                 = 
| country               = [[Nepal]]
| functional_status     = 
| website               = 
| founded_by            = 
| year_completed        = 3rd century BCE (Maya Devi Temple)
~550 BCE (earlier shrine beneath)
| module  =
}}
'''ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର''' ହେଉଛି [[ନେପାଳ]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର |  ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ଵ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ଲୁମ୍ବିନିରେ ଏହା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର, ଯାହା ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;&lt;/ref&gt; ଏହି ମନ୍ଦିର ଏକ ପବିତ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ (ପୁସ୍କର୍ଣ୍ଣି ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା) ଏବଂ ଏକ ପବିତ୍ର ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶଗୁଡିକ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଏକ କାଷ୍ଠ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା  |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Centre |first=UNESCO World Heritage |title=UNESCO World Heritage Centre - State of Conservation (SOC 1999) Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha (Nepal) |url=https://whc.unesco.org/en/soc/2346/ |access-date=2024-11-28 |website=UNESCO World Heritage Centre |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== କୀମ୍ବଦନ୍ତି ===
ମାୟାଦେବୀ କୋଲିୟ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଏବଂ କପିଳବାସ୍ତୁର ରାଜା ଶୁଦ୍ଧୋଧନଙ୍କ ରାଣୀ ଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |title=Maha Maya {{!}} Queen of Kapilavastu, Shakya Clan {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/biography/Maha-Maya |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ବୌଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ମାୟା ତାଙ୍କ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏକ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିଥିଲେ ଯେ ଏକ ଧଳା ହାତୀ  ଶୁଣ୍ଢରେ ଏକ ପଦ୍ମଫୁଲ ଧରି ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଛି ।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; ଏହି ସ୍ୱପ୍ନକୁ ବିଶ୍ୱ ସମ୍ରାଟ କିମ୍ବା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆଗମନ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଗୁଡିକରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ଯେ ରାଣୀ ମାୟାଦେବୀ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ କୋଲିୟ ରାଜ୍ୟକୁ ଯିବାବେଳେ ଲୁମ୍ବିନି ବଗିଚା ନିକଟରେ ଏକ ଶାଳ ଗଛ ତଳେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାକୁ ଅଟକି ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ସେ ସେଠାରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ । [[ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ|ବୁଦ୍ଧ]] ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୬୨୩ ମସିହାରେ [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା  ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ଏକ ଶୀଳାଲେଖରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha {{!}} Silk Roads Programme |url=https://en.unesco.org/silkroad/silk-road-themes/world-heritage-sites/lumbini-birthplace-lord-buddha |access-date=2024-11-28 |website=en.unesco.org}}&lt;/ref&gt;

କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାୟାଦେବୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ ଏବଂ ତୁସିତା  ସ୍ୱର୍ଗରେ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଲାଭ କଲେ । ମାୟାଦେବୀଙ୍କ ଭଉଣୀ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାଳିତ ମାତା ମହାପ୍ରଜାପତି ଗୌତମୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ମହିଳାଙ୍କ ଭାଗିଦାରୀ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ତଥା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Mahapajapati Gotami {{!}} Vipassana Research Institute |url=https://www.vridhamma.org/node/2822 |access-date=2024-11-28 |website=www.vridhamma.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଧାର୍ମିକ ବିଶେଷତା ===
୮୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ, ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପରିନିର୍ବାଣ ଲାଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ: [8]

&quot;There are, O monks, four places on earth which a believing householder's son or a believing householder's daughter should commemorate as long as they live. Which are those four? –here the Venerable One has been born –here the Venerable One has attained the unsurpassable complete enlightenment –here the Venerable One has turned the threefold-turning, twelve-spoked lawful wheel –here the Venerable One has gone to the realm of complete nirvāṇa.&quot; - Dīghanikāya, 16; Mahāparinibbāṇa Sutta

(&quot;ହେ ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁମାନେ, ପୃଥିବୀରେ ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ବିଶ୍ଵସ୍ତ ଘରର ପୁଅ କିମ୍ବା ଜଣେ ଝିଅ ବଞ୍ଚିଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ମରଣ କରିବା ଉଚିତ୍ । ସେହି ଚାରିଟି ସ୍ଥଳ କେଉଁଟି? ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ତ୍ରିଗୁଣ ସ୍ତରକୁ ଭେଦି ବାର ଅଖ ବିଶିଷ୍ଟ ଚକ୍ରକୁ ବୁଲାଇଛନ୍ତି  ଏବଂ ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ନିର୍ବାଣ ଲାଭ କରିଛନ୍ତି | &quot; - Dīghanikāya, 16; ମହାପରିନିର୍ବାଣ ସୁତ |)

ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର [[ବୋଧ ଗୟା|ବୋଧଗୟା]], [[ସାରନାଥ]] ଏବଂ କୁସିନଗର ସହିତ ଚାରୋଟି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଲୁମ୍ବିନି ଅନ୍ୟତମ | ବୁଦ୍ଧ ଯେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ସ୍ଥାନ ହେଉଛି [[ଲୁମ୍ବିନୀ]], ବୁଦ୍ଧ ଗୟା ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ, ସାରନାଥ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ସୂଚିତ କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କୁଶିନଗର ଯେଉଁଠାରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ପରିନିର୍ବାଣ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ; ଏହି ସବୁ ସ୍ଥାନ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ  |

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[Category:]]</text>
      <sha1>a7h7qg07ecn6vacea8kh9r4wfwpu1t9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555999</id>
      <parentid>555998</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T11:29:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ଶ୍ରେଣୀ ଯୋଡିବା</comment>
      <origin>555999</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8986" sha1="fn9j23o1fsr5mu7glwxs56lljcdphx3" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Maya Devi Temple, Lumbini}}
{{Infobox religious building
| name                  = ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର
| native_name           = 
| image                 = BRP Lumbini Mayadevi temple.jpg
| image_size            = 
| alt                   = 
| caption               = ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର,[[ଲୁମ୍ବିନୀ]] 
| map_type              = Nepal Lumbini Province#Nepal
| map_size              = 
| map_alt               = 
| map_caption           = Location within [[Nepal]]
| location              = [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]
| coordinates           = 
| religious_affiliation = [[Buddhism]]
| deity                 = 
| country               = [[Nepal]]
| functional_status     = 
| website               = 
| founded_by            = 
| year_completed        = 3rd century BCE (Maya Devi Temple)
~550 BCE (earlier shrine beneath)
| module  =
}}
'''ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର''' ହେଉଛି [[ନେପାଳ]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର |  ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ଵ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ଲୁମ୍ବିନିରେ ଏହା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର, ଯାହା ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;&lt;/ref&gt; ଏହି ମନ୍ଦିର ଏକ ପବିତ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ (ପୁସ୍କର୍ଣ୍ଣି ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା) ଏବଂ ଏକ ପବିତ୍ର ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶଗୁଡିକ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଏକ କାଷ୍ଠ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା  |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Centre |first=UNESCO World Heritage |title=UNESCO World Heritage Centre - State of Conservation (SOC 1999) Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha (Nepal) |url=https://whc.unesco.org/en/soc/2346/ |access-date=2024-11-28 |website=UNESCO World Heritage Centre |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== କୀମ୍ବଦନ୍ତି ===
ମାୟାଦେବୀ କୋଲିୟ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଏବଂ କପିଳବାସ୍ତୁର ରାଜା ଶୁଦ୍ଧୋଧନଙ୍କ ରାଣୀ ଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |title=Maha Maya {{!}} Queen of Kapilavastu, Shakya Clan {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/biography/Maha-Maya |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ବୌଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ମାୟା ତାଙ୍କ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏକ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିଥିଲେ ଯେ ଏକ ଧଳା ହାତୀ  ଶୁଣ୍ଢରେ ଏକ ପଦ୍ମଫୁଲ ଧରି ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଛି ।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; ଏହି ସ୍ୱପ୍ନକୁ ବିଶ୍ୱ ସମ୍ରାଟ କିମ୍ବା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆଗମନ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଗୁଡିକରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ଯେ ରାଣୀ ମାୟାଦେବୀ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ କୋଲିୟ ରାଜ୍ୟକୁ ଯିବାବେଳେ ଲୁମ୍ବିନି ବଗିଚା ନିକଟରେ ଏକ ଶାଳ ଗଛ ତଳେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାକୁ ଅଟକି ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ସେ ସେଠାରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ । [[ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ|ବୁଦ୍ଧ]] ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୬୨୩ ମସିହାରେ [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା  ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ଏକ ଶୀଳାଲେଖରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha {{!}} Silk Roads Programme |url=https://en.unesco.org/silkroad/silk-road-themes/world-heritage-sites/lumbini-birthplace-lord-buddha |access-date=2024-11-28 |website=en.unesco.org}}&lt;/ref&gt;

କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାୟାଦେବୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ ଏବଂ ତୁସିତା  ସ୍ୱର୍ଗରେ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଲାଭ କଲେ । ମାୟାଦେବୀଙ୍କ ଭଉଣୀ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାଳିତ ମାତା ମହାପ୍ରଜାପତି ଗୌତମୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ମହିଳାଙ୍କ ଭାଗିଦାରୀ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ତଥା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Mahapajapati Gotami {{!}} Vipassana Research Institute |url=https://www.vridhamma.org/node/2822 |access-date=2024-11-28 |website=www.vridhamma.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଧାର୍ମିକ ବିଶେଷତା ===
୮୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ, ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପରିନିର୍ବାଣ ଲାଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ: [8]

&quot;There are, O monks, four places on earth which a believing householder's son or a believing householder's daughter should commemorate as long as they live. Which are those four? –here the Venerable One has been born –here the Venerable One has attained the unsurpassable complete enlightenment –here the Venerable One has turned the threefold-turning, twelve-spoked lawful wheel –here the Venerable One has gone to the realm of complete nirvāṇa.&quot; - Dīghanikāya, 16; Mahāparinibbāṇa Sutta

(&quot;ହେ ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁମାନେ, ପୃଥିବୀରେ ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ବିଶ୍ଵସ୍ତ ଘରର ପୁଅ କିମ୍ବା ଜଣେ ଝିଅ ବଞ୍ଚିଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ମରଣ କରିବା ଉଚିତ୍ । ସେହି ଚାରିଟି ସ୍ଥଳ କେଉଁଟି? ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ତ୍ରିଗୁଣ ସ୍ତରକୁ ଭେଦି ବାର ଅଖ ବିଶିଷ୍ଟ ଚକ୍ରକୁ ବୁଲାଇଛନ୍ତି  ଏବଂ ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ନିର୍ବାଣ ଲାଭ କରିଛନ୍ତି | &quot; - Dīghanikāya, 16; ମହାପରିନିର୍ବାଣ ସୁତ |)

ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର [[ବୋଧ ଗୟା|ବୋଧଗୟା]], [[ସାରନାଥ]] ଏବଂ କୁସିନଗର ସହିତ ଚାରୋଟି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଲୁମ୍ବିନି ଅନ୍ୟତମ | ବୁଦ୍ଧ ଯେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ସ୍ଥାନ ହେଉଛି [[ଲୁମ୍ବିନୀ]], ବୁଦ୍ଧ ଗୟା ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ, ସାରନାଥ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ସୂଚିତ କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କୁଶିନଗର ଯେଉଁଠାରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ପରିନିର୍ବାଣ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ; ଏହି ସବୁ ସ୍ଥାନ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ  |

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ]]</text>
      <sha1>fn9j23o1fsr5mu7glwxs56lljcdphx3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>556000</id>
      <parentid>555999</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T11:31:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Hpsatapathy ପୃଷ୍ଠାଟିକୁ &quot;[[ବ୍ୟବହାରକାରୀ:Hpsatapathy/sandbox99]]&quot;ରୁ &quot;[[ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର, ଲୁମ୍ବିନୀ]]&quot;କୁ ଘୁଞ୍ଚାଇଲେ: ପୃଷ୍ଠା ତିଆରି ହେଲା</comment>
      <origin>555999</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8986" sha1="fn9j23o1fsr5mu7glwxs56lljcdphx3" xml:space="preserve">{{ଛୋଟ|Maya Devi Temple, Lumbini}}
{{Infobox religious building
| name                  = ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର
| native_name           = 
| image                 = BRP Lumbini Mayadevi temple.jpg
| image_size            = 
| alt                   = 
| caption               = ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର,[[ଲୁମ୍ବିନୀ]] 
| map_type              = Nepal Lumbini Province#Nepal
| map_size              = 
| map_alt               = 
| map_caption           = Location within [[Nepal]]
| location              = [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]
| coordinates           = 
| religious_affiliation = [[Buddhism]]
| deity                 = 
| country               = [[Nepal]]
| functional_status     = 
| website               = 
| founded_by            = 
| year_completed        = 3rd century BCE (Maya Devi Temple)
~550 BCE (earlier shrine beneath)
| module  =
}}
'''ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର''' ହେଉଛି [[ନେପାଳ]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଅବସ୍ଥିତ ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ବୌଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର |  ୟୁନେସ୍କୋ ବିଶ୍ଵ ଐତିହ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ଏହା ସ୍ଥାନ ପାଇଛି । ଲୁମ୍ବିନିରେ ଏହା ଏକ ମୁଖ୍ୟ ମନ୍ଦିର, ଯାହା ପାରମ୍ପାରିକ ଭାବରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଭାବରେ ପରିଚିତ ହୋଇଥିଲା |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;&lt;/ref&gt; ଏହି ମନ୍ଦିର ଏକ ପବିତ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀ (ପୁସ୍କର୍ଣ୍ଣି ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା) ଏବଂ ଏକ ପବିତ୍ର ଉଦ୍ୟାନ ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ | ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଥିବା ପ୍ରତ୍ନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଅବଶିଷ୍ଟାଂଶଗୁଡିକ ପୂର୍ବରୁ ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ତୃତୀୟ ଶତାବ୍ଦୀର ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ଷଷ୍ଠ ଶତାବ୍ଦୀର ଏକ କାଷ୍ଠ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲା  |&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Cite web |last=Centre |first=UNESCO World Heritage |title=UNESCO World Heritage Centre - State of Conservation (SOC 1999) Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha (Nepal) |url=https://whc.unesco.org/en/soc/2346/ |access-date=2024-11-28 |website=UNESCO World Heritage Centre |language=en}}&lt;/ref&gt;

=== କୀମ୍ବଦନ୍ତି ===
ମାୟାଦେବୀ କୋଲିୟ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାରୀ ଏବଂ କପିଳବାସ୍ତୁର ରାଜା ଶୁଦ୍ଧୋଧନଙ୍କ ରାଣୀ ଥିଲେ ।&lt;ref name=&quot;:1&quot;&gt;{{Cite web |title=Maha Maya {{!}} Queen of Kapilavastu, Shakya Clan {{!}} Britannica |url=https://www.britannica.com/biography/Maha-Maya |access-date=2024-11-28 |website=www.britannica.com |language=en}}&lt;/ref&gt; ବୌଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ମାୟା ତାଙ୍କ ଗର୍ଭାବସ୍ଥାରେ ଏକ ସ୍ୱପ୍ନ ଦେଖିଥିଲେ ଯେ ଏକ ଧଳା ହାତୀ  ଶୁଣ୍ଢରେ ଏକ ପଦ୍ମଫୁଲ ଧରି ତାଙ୍କ ଡାହାଣ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଛି ।&lt;ref name=&quot;:1&quot; /&gt; ଏହି ସ୍ୱପ୍ନକୁ ବିଶ୍ୱ ସମ୍ରାଟ କିମ୍ବା ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଆଗମନ ଭାବରେ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ବୌଦ୍ଧ କିମ୍ବଦନ୍ତୀଗୁଡିକରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି ଯେ ରାଣୀ ମାୟାଦେବୀ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ କୋଲିୟ ରାଜ୍ୟକୁ ଯିବାବେଳେ ଲୁମ୍ବିନି ବଗିଚା ନିକଟରେ ଏକ ଶାଳ ଗଛ ତଳେ ବିଶ୍ରାମ ନେବାକୁ ଅଟକି ଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ସେ ସେଠାରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କୁ ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲେ । [[ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ|ବୁଦ୍ଧ]] ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ୬୨୩ ମସିହାରେ [[ଲୁମ୍ବିନୀ]]&lt;nowiki/&gt;ରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଯାହାକି ସମ୍ରାଟ ଅଶୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା  ପାଲି ଭାଷାରେ ଲିଖିତ ଏକ ଶୀଳାଲେଖରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Lumbini, the Birthplace of the Lord Buddha {{!}} Silk Roads Programme |url=https://en.unesco.org/silkroad/silk-road-themes/world-heritage-sites/lumbini-birthplace-lord-buddha |access-date=2024-11-28 |website=en.unesco.org}}&lt;/ref&gt;

କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ଜନ୍ମର ସାତ ଦିନ ପରେ ମାୟାଦେବୀ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କଲେ ଏବଂ ତୁସିତା  ସ୍ୱର୍ଗରେ ପୁନର୍ଜନ୍ମ ଲାଭ କଲେ । ମାୟାଦେବୀଙ୍କ ଭଉଣୀ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପାଳିତ ମାତା ମହାପ୍ରଜାପତି ଗୌତମୀ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ମହିଳାଙ୍କ ଭାଗିଦାରୀ ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ ଏକ ପ୍ରେରଣାଦାୟକ ତଥା ପ୍ରମୁଖ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।&lt;ref&gt;{{Cite web |title=Mahapajapati Gotami {{!}} Vipassana Research Institute |url=https://www.vridhamma.org/node/2822 |access-date=2024-11-28 |website=www.vridhamma.org}}&lt;/ref&gt;

=== ଧାର୍ମିକ ବିଶେଷତା ===
୮୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ, ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପରିନିର୍ବାଣ ଲାଭ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେ ନିଜ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ: [8]

&quot;There are, O monks, four places on earth which a believing householder's son or a believing householder's daughter should commemorate as long as they live. Which are those four? –here the Venerable One has been born –here the Venerable One has attained the unsurpassable complete enlightenment –here the Venerable One has turned the threefold-turning, twelve-spoked lawful wheel –here the Venerable One has gone to the realm of complete nirvāṇa.&quot; - Dīghanikāya, 16; Mahāparinibbāṇa Sutta

(&quot;ହେ ବୌଦ୍ଧଭିକ୍ଷୁମାନେ, ପୃଥିବୀରେ ଚାରୋଟି ସ୍ଥାନ ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ଜଣେ ବିଶ୍ଵସ୍ତ ଘରର ପୁଅ କିମ୍ବା ଜଣେ ଝିଅ ବଞ୍ଚିଥିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ମରଣ କରିବା ଉଚିତ୍ । ସେହି ଚାରିଟି ସ୍ଥଳ କେଉଁଟି? ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ଜନ୍ମଲାଭ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନଲାଭ କରିଛନ୍ତି, ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ତ୍ରିଗୁଣ ସ୍ତରକୁ ଭେଦି ବାର ଅଖ ବିଶିଷ୍ଟ ଚକ୍ରକୁ ବୁଲାଇଛନ୍ତି  ଏବଂ ଯେଉଁଠାରେ ଏହି ପୂଜ୍ୟ ନିର୍ବାଣ ଲାଭ କରିଛନ୍ତି | &quot; - Dīghanikāya, 16; ମହାପରିନିର୍ବାଣ ସୁତ |)

ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର [[ବୋଧ ଗୟା|ବୋଧଗୟା]], [[ସାରନାଥ]] ଏବଂ କୁସିନଗର ସହିତ ଚାରୋଟି ପବିତ୍ର ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ ମଧ୍ୟରୁ ଲୁମ୍ବିନି ଅନ୍ୟତମ | ବୁଦ୍ଧ ଯେଉଁଠାରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲେ ସେହି ସ୍ଥାନ ହେଉଛି [[ଲୁମ୍ବିନୀ]], ବୁଦ୍ଧ ଗୟା ଯେଉଁଠାରେ ସେ ଜ୍ଞାନ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ, ସାରନାଥ ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ସୂଚିତ କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ସେ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ କୁଶିନଗର ଯେଉଁଠାରେ ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧ ପରିନିର୍ବାଣ ପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲେ; ଏହି ସବୁ ସ୍ଥାନ ବୁଦ୍ଧଙ୍କ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମରେ ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ  |

=== ଆଧାର ===
{{Reflist}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମ]]</text>
      <sha1>fn9j23o1fsr5mu7glwxs56lljcdphx3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Brahmi script</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94925</id>
    <redirect title="ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି" />
    <revision>
      <id>555953</id>
      <timestamp>2024-11-28T04:29:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>ପୃଷ୍ଠାଟି [[ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି]]‌କୁ ଘୁଞ୍ଚାଇଦିଆଗଲା</comment>
      <origin>555953</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="64" sha1="kwf9fohrba0w963rtoejr5l33glvryx" xml:space="preserve">#ଲେଉଟାଣି [[ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି]]</text>
      <sha1>kwf9fohrba0w963rtoejr5l33glvryx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ବିଷୟ:Ygzc2vlvbylbo8bp</title>
    <ns>2600</ns>
    <id>94926</id>
    <revision>
      <id>555958</id>
      <timestamp>2024-11-28T04:33:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Flow talk page manager</username>
        <id>9684</id>
      </contributor>
      <comment>/* This page has been converted into a Structured Discussions board */</comment>
      <origin>555958</origin>
      <model>flow-board</model>
      <format>application/json</format>
      <text bytes="1" sha1="2542h819vyx41uuxv10k2ikvm3037rn" xml:space="preserve">{&quot;flow-workflow&quot;:&quot;ygzc2vlvbylbo8bp&quot;}</text>
      <sha1>2542h819vyx41uuxv10k2ikvm3037rn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ଆଲୋଚନା:ବ୍ରାହ୍ମୀ ଲିପି</title>
    <ns>1</ns>
    <id>94927</id>
    <revision>
      <id>555968</id>
      <timestamp>2024-11-28T05:21:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-or</comment>
      <origin>555968</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" sha1="48z6zinb12ek83gxi42ixlv3i355pe7" xml:space="preserve">{{ଏସିଆ ମାସ ଗଣସମ୍ପାଦନା ୨୦୨୪}}</text>
      <sha1>48z6zinb12ek83gxi42ixlv3i355pe7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ଫ୍ଲୁଟିକାସୋନ ଫୁରୋଏଟ/ଭିଲାଣ୍ଟେରୋଲ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94928</id>
    <revision>
      <id>555976</id>
      <timestamp>2024-11-28T05:58:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Subas Chandra Rout</username>
        <id>3892</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page [[:mdwiki:Special:Redirect/revision/1377915|Fluticasone furoate/vilanterol]] to:or #mdwikicx</comment>
      <origin>555976</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10389" sha1="640bpnxfg8i5bg3d0o84cjadgph8vgr" xml:space="preserve">{{Infobox drug|image=Fluticasone furoate and vilanterol.svg|width=180|alt=&lt;!-- Combo data --&gt;|type=combo|component1=Fluticasone furoate|class1=[[Corticosteroid]]|component2=Vilanterol|class2=[[Long-acting beta-adrenoceptor agonist|Long-acting β&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt; agonist]]

&lt;!-- Names --&gt;|pronounce=|tradename=Breo Ellipta, Relvar Ellipta|synonyms=|IUPAC_name=&lt;!-- Clinical data --&gt;|pregnancy_AU=&lt;!-- A / B1 / B2 / B3 / C / D / X --&gt;|pregnancy_category=|routes_of_administration=[[Inhalation administration|Inhalation]]|onset=|duration_of_action=|Drugs.com={{Drugs.com|parent|breo-ellipta}}|MedlinePlus=&lt;!-- Legal data --&gt;|legal_AU=S4|legal_AU_comment=&lt;ref&gt;{{cite web | title=Prescription medicines: registration of new chemical entities in Australia, 2014 | website=Therapeutic Goods Administration (TGA) | date=21 June 2022 | url=https://www.tga.gov.au/resources/resource/guidance/prescription-medicines-registration-new-chemical-entities-australia-2014 | access-date=10 April 2023 | archive-date=10 April 2023 | archive-url=https://web.archive.org/web/20230410065838/https://www.tga.gov.au/resources/resource/guidance/prescription-medicines-registration-new-chemical-entities-australia-2014 | url-status=live }}&lt;/ref&gt;|legal_CA=&lt;!-- OTC, Rx-only, Schedule I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII --&gt;|legal_EU=Rx-only|legal_EU_comment=&lt;ref name=EPAR2023/&gt;|legal_UK=POM|legal_UK_comment=&lt;ref&gt;{{cite web | title=Relvar Ellipta 92 micrograms/22 micrograms inhalation powder, pre-dispensed - Summary of Product Characteristics (SmPC) | website=(emc) | date=7 December 2020 | url=https://www.medicines.org.uk/emc/product/5226/smpc | access-date=23 March 2021 | archive-date=5 February 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200205025301/https://www.medicines.org.uk/emc/product/5226/smpc | url-status=live }}&lt;/ref&gt;|legal_US=Rx-only|legal_US_comment=&lt;ref name=PI2023/&gt;|legal_status=Rx-only|licence_EU=yes}}

ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ '''ବ୍ରେଓ ଏଲିପଟା''' ବ୍ରାଣ୍ଡ ନାମରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିବା '''ଫ୍ଲୁଟିକାସୋନ୍ ଫୁରୋଏଟ/ଭିଲାଣ୍ଟେରୋ''' ( '''FF / VI''' ) ହେଉଛି ଏକ  ଔଷଧ ମିଶ୍ରଣ ଯାହା [[କ୍ରନିକ ଅବ୍‌ସ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ୍ ପଲ୍‌ମୋନାରି ଡିଜିଜ|କ୍ରନିକ୍ ଅବଷ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ୍ ଫୁସଫୁସ ରୋଗ]] (COPD) ଏବଂ [[ଆଜ୍‌ମା|ଆଜମା ରୋଗର]] ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।&lt;ref name=&quot;PI2023&quot;&gt;{{Cite web|title=Breo Ellipta- fluticasone furoate and vilanterol trifenatate powder|website=DailyMed|url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878|access-date=23 March 2021|archive-date=26 May 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200526151421/https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ୟୁରୋପରେ ଏହା ଦ୍ୱିତୀୟ ଧାଡ଼ିର ଚିକିତ୍ସା ମାନ୍ୟତା ପାଇଛି ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Summary_of_opinion_-_Initial_authorisation/human/002673/WC500150090.pdf|title=Summary of opinion: Relvar Ellipta|publisher=[[European Medicines Agency]]|date=19 September 2013|access-date=28 May 2023|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924041906/http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Summary_of_opinion_-_Initial_authorisation/human/002673/WC500150090.pdf|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ଏହା ପାଟି ବାଟେ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ନେଇ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।&lt;ref name=&quot;PI2023&quot; /&gt;

ସାଧାରଣ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବିସ୍ଫୋଟକ ଦାଗ, ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧା, ଉପର ଶ୍ୱାସନଳୀ ସଂକ୍ରମଣ, କାଶ ଏବଂ ଗଳା ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;PI2023&quot;&gt;{{Cite web|title=Breo Ellipta- fluticasone furoate and vilanterol trifenatate powder|website=DailyMed|url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878|access-date=23 March 2021|archive-date=26 May 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200526151421/https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878|url-status=live}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878 &quot;Breo Ellipta- fluticasone furoate and vilanterol trifenatate powder&quot;]. ''DailyMed''. [https://web.archive.org/web/20200526151421/https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878 Archived] from the original on 26 May 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;23 March&lt;/span&gt; 2021&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ [[ନିମୋନିଆ]], ବ୍ରୋଙ୍କୋସ୍ପାଜ୍ମ, [[ଗ୍ଲକୋମା]] ଏବଂ [[ହାଇପୋକାଲେମିଆ|କମ୍ ପୋଟାସିୟମ୍]] ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;PI2023&quot; /&gt; ଏଥିରେ ଫ୍ଲୁଟିକାସୋନ ଫୁରୋଏଟ, କର୍ଟିକୋଷ୍ଟେରଏଡ୍ ଏବଂ [[ଭିଲାଣ୍ଟେରୋଲ]]ଯାହା ଏକ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା β&lt;nowiki&gt;&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;&lt;/nowiki&gt; ଆଗୋନିଷ୍ଟ (ଲାବା/ LABA) ଥାଏ | &lt;ref name=&quot;PI2023&quot; /&gt; ବେଳେ ବେଳେ ଆଜମା ରୋଗର ଫଳାଫଳକୁ କେବଳ ଲାବା ଖରାପ କରିଦେଇପାରେ । &lt;ref name=&quot;PI2023&quot; /&gt;

ଏହି ଔଷଧ ମିଶ୍ରଣକୁ ଆମେରିକା ଏବଂ ୟୁରୋପରେ ୨୦୧୩ ରେ ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଅନୁମୋଦନ କରାଯାଇଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;PI2023&quot;&gt;{{Cite web|title=Breo Ellipta- fluticasone furoate and vilanterol trifenatate powder|website=DailyMed|url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878|access-date=23 March 2021|archive-date=26 May 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200526151421/https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878|url-status=live}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878 &quot;Breo Ellipta- fluticasone furoate and vilanterol trifenatate powder&quot;]. ''DailyMed''. [https://web.archive.org/web/20200526151421/https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878 Archived] from the original on 26 May 2020&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;23 March&lt;/span&gt; 2021&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; &lt;ref name=&quot;EPAR2023&quot;&gt;{{Cite web|title=Relvar Ellipta EPAR|website=[[European Medicines Agency]] (EMA)|date=17 September 2018|url=https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/relvar-ellipta|access-date=23 March 2021|archive-date=5 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200205025303/https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/relvar-ellipta|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[ବୁଡେସୋନାଇଡ/ଫର୍ମୋଟେରୋଲ|ବୁଡେସୋନାଇଡ/ଫର୍ମୋଟରୋଲର]] ବିକଳ୍ପ ଭାବରେ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଜରୁରୀ ଔଷଧ ତାଲିକାରେ ଏହାର ନାମ ଲିପିବଦ୍ଧ ଅଛି ।&lt;ref name=&quot;WHO23rd&quot;&gt;{{Cite book|vauthors=((World Health Organization))|title=The selection and use of essential medicines 2023: web annex A: World Health Organization model list of essential medicines: 23rd list (2023)|year=2023|hdl=10665/371090|author-link=World Health Organization|publisher=World Health Organization|location=Geneva|id=WHO/MHP/HPS/EML/2023.02|hdl-access=free}}&lt;/ref&gt; ଏହା ଏକ ସାଧାରଣ ଔଷଧ ଭାବରେ ଉପଲବ୍ଧ ।&lt;ref name=&quot;GX2023&quot; /&gt; ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ୨୦୨୩ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ୬୦ ମାତ୍ରା ପାଇଁ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧୬୦ ଡଲାର ଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;GX2023&quot;&gt;{{Cite web|title=Generic Breo Ellipta|url=https://www.goodrx.com/breo-ellipta|website=GoodRx|access-date=9 September 2023|archive-date=25 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200425201600/https://www.goodrx.com/breo-ellipta|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୪୪ ପାଉଣ୍ଡ ଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Fluticasone with vilanterol Medicinal forms|url=https://bnf.nice.org.uk/drugs/fluticasone-with-vilanterol/medicinal-forms/|website=NICE|access-date=9 September 2023|archive-date=10 September 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230910054908/https://www.nice.org.uk/bnf-uk-only|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ୨୦୨୦ ରେ, ଏହା ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ୧୧୫ ତମ ସାଧାରଣ ଔଷଧ ଥିଲା ଯାହାର ୫ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ପ୍ରେସକ୍ରିପସନ୍ ଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=The Top 300 of 2020|url=https://clincalc.com/DrugStats/Top300Drugs.aspx|website=ClinCalc|access-date=7 October 2022|archive-date=12 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210212142534/https://clincalc.com/DrugStats/Top300Drugs.aspx|url-status=live}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Fluticasone; Vilanterol - Drug Usage Statistics|website=ClinCalc|url=https://clincalc.com/DrugStats/Drugs/FluticasoneVilanterol|access-date=7 October 2022|archive-date=10 October 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010053537/https://clincalc.com/DrugStats/Drugs/FluticasoneVilanterol|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
&lt;references /&gt;
[[Category:ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ]]
[[Category:Translated from MDWiki]]</text>
      <sha1>640bpnxfg8i5bg3d0o84cjadgph8vgr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555977</id>
      <parentid>555976</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T05:58:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Subas Chandra Rout</username>
        <id>3892</id>
      </contributor>
      <comment>Fix references, Expand infobox #mdwiki .toolforge.org.</comment>
      <origin>555977</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8755" sha1="qmq05ladybhbhtqxmaucybroiruk2u1" xml:space="preserve">{{Infobox drug
|image            =Fluticasone furoate and vilanterol.svg
|width            =180
|alt              =&lt;!-- Combo data --&gt;
|type             =combo
|component1       =Fluticasone furoate
|class1           =[[Corticosteroid]]
|component2       =Vilanterol
|class2           =[[Long-acting beta-adrenoceptor agonist|Long-acting β&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt; agonist]]

&lt;!-- Names --&gt;
|pronounce        =
|tradename        =Breo Ellipta, Relvar Ellipta
|synonyms         =
|IUPAC_name       =&lt;!-- Clinical data --&gt;
|pregnancy_AU     =&lt;!-- A / B1 / B2 / B3 / C / D / X --&gt;
|pregnancy_category=
|routes_of_administration=[[Inhalation administration|Inhalation]]
|onset            =
|duration_of_action=
|Drugs.com        ={{Drugs.com|parent|breo-ellipta}}
|MedlinePlus      =&lt;!-- Legal data --&gt;
|legal_AU         =S4
|legal_AU_comment =&lt;ref&gt;{{cite web | title=Prescription medicines: registration of new chemical entities in Australia, 2014 | website=Therapeutic Goods Administration (TGA) | date=21 June 2022 | url=https://www.tga.gov.au/resources/resource/guidance/prescription-medicines-registration-new-chemical-entities-australia-2014 | access-date=10 April 2023 | archive-date=10 April 2023 | archive-url=https://web.archive.org/web/20230410065838/https://www.tga.gov.au/resources/resource/guidance/prescription-medicines-registration-new-chemical-entities-australia-2014 | url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|legal_CA         =&lt;!-- OTC, Rx-only, Schedule I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII --&gt;
|legal_EU         =Rx-only
|legal_EU_comment =&lt;ref name=EPAR2023/&gt;
|legal_UK         =POM
|legal_UK_comment =&lt;ref&gt;{{cite web | title=Relvar Ellipta 92 micrograms/22 micrograms inhalation powder, pre-dispensed - Summary of Product Characteristics (SmPC) | website=(emc) | date=7 December 2020 | url=https://www.medicines.org.uk/emc/product/5226/smpc | access-date=23 March 2021 | archive-date=5 February 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200205025301/https://www.medicines.org.uk/emc/product/5226/smpc | url-status=live }}&lt;/ref&gt;
|legal_US         =Rx-only
|legal_US_comment =&lt;ref name=PI2023/&gt;
|legal_status     =Rx-only
|licence_EU       =yes
}}

ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ '''ବ୍ରେଓ ଏଲିପଟା''' ବ୍ରାଣ୍ଡ ନାମରେ ବିକ୍ରି ହେଉଥିବା '''ଫ୍ଲୁଟିକାସୋନ୍ ଫୁରୋଏଟ/ଭିଲାଣ୍ଟେରୋ''' ( '''FF / VI''' ) ହେଉଛି ଏକ  ଔଷଧ ମିଶ୍ରଣ ଯାହା [[କ୍ରନିକ ଅବ୍‌ସ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ୍ ପଲ୍‌ମୋନାରି ଡିଜିଜ|କ୍ରନିକ୍ ଅବଷ୍ଟ୍ରକ୍ଟିଭ୍ ଫୁସଫୁସ ରୋଗ]] (COPD) ଏବଂ [[ଆଜ୍‌ମା|ଆଜମା ରୋଗର]] ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଚିକିତ୍ସା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।&lt;ref name=&quot;PI2023&quot;&gt;{{Cite web|title=Breo Ellipta- fluticasone furoate and vilanterol trifenatate powder|website=DailyMed|url=https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878|access-date=23 March 2021|archive-date=26 May 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200526151421/https://dailymed.nlm.nih.gov/dailymed/drugInfo.cfm?setid=96428df1-ea05-431a-98d3-1ec2c4b63878|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ୟୁରୋପରେ ଏହା ଦ୍ୱିତୀୟ ଧାଡ଼ିର ଚିକିତ୍ସା ମାନ୍ୟତା ପାଇଛି ।&lt;ref&gt;{{Cite web|url=http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Summary_of_opinion_-_Initial_authorisation/human/002673/WC500150090.pdf|title=Summary of opinion: Relvar Ellipta|publisher=[[European Medicines Agency]]|date=19 September 2013|access-date=28 May 2023|archive-date=24 September 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150924041906/http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Summary_of_opinion_-_Initial_authorisation/human/002673/WC500150090.pdf|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ଏହା ପାଟି ବାଟେ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ନେଇ ବ୍ୟବହୃତ ହୁଏ ।&lt;ref name=&quot;PI2023&quot; /&gt;

ସାଧାରଣ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ବିସ୍ଫୋଟକ ଦାଗ, ମୁଣ୍ଡବିନ୍ଧା, ଉପର ଶ୍ୱାସନଳୀ ସଂକ୍ରମଣ, କାଶ ଏବଂ ଗଳା ଯନ୍ତ୍ରଣା ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;PI2023&quot; /&gt; ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ [[ନିମୋନିଆ]], ବ୍ରୋଙ୍କୋସ୍ପାଜ୍ମ, [[ଗ୍ଲକୋମା]] ଏବଂ [[ହାଇପୋକାଲେମିଆ|କମ୍ ପୋଟାସିୟମ୍]] ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;PI2023&quot; /&gt; ଏଥିରେ ଫ୍ଲୁଟିକାସୋନ ଫୁରୋଏଟ, କର୍ଟିକୋଷ୍ଟେରଏଡ୍ ଏବଂ [[ଭିଲାଣ୍ଟେରୋଲ]]ଯାହା ଏକ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା β&lt;nowiki&gt;&lt;sub&gt;2&lt;/sub&gt;&lt;/nowiki&gt; ଆଗୋନିଷ୍ଟ (ଲାବା/ LABA) ଥାଏ | &lt;ref name=&quot;PI2023&quot; /&gt; ବେଳେ ବେଳେ ଆଜମା ରୋଗର ଫଳାଫଳକୁ କେବଳ ଲାବା ଖରାପ କରିଦେଇପାରେ । &lt;ref name=&quot;PI2023&quot; /&gt;

ଏହି ଔଷଧ ମିଶ୍ରଣକୁ ଆମେରିକା ଏବଂ ୟୁରୋପରେ ୨୦୧୩ ରେ ଚିକିତ୍ସା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ଅନୁମୋଦନ କରାଯାଇଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;PI2023&quot; /&gt; &lt;ref name=&quot;EPAR2023&quot;&gt;{{Cite web|title=Relvar Ellipta EPAR|website=[[European Medicines Agency]] (EMA)|date=17 September 2018|url=https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/relvar-ellipta|access-date=23 March 2021|archive-date=5 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200205025303/https://www.ema.europa.eu/en/medicines/human/EPAR/relvar-ellipta|url-status=live}}&lt;/ref&gt; [[ବୁଡେସୋନାଇଡ/ଫର୍ମୋଟେରୋଲ|ବୁଡେସୋନାଇଡ/ଫର୍ମୋଟରୋଲର]] ବିକଳ୍ପ ଭାବରେ ବିଶ୍ୱ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନର ଜରୁରୀ ଔଷଧ ତାଲିକାରେ ଏହାର ନାମ ଲିପିବଦ୍ଧ ଅଛି ।&lt;ref name=&quot;WHO23rd&quot;&gt;{{Cite book|vauthors=((World Health Organization))|title=The selection and use of essential medicines 2023: web annex A: World Health Organization model list of essential medicines: 23rd list (2023)|year=2023|hdl=10665/371090|author-link=World Health Organization|publisher=World Health Organization|location=Geneva|id=WHO/MHP/HPS/EML/2023.02|hdl-access=free}}&lt;/ref&gt; ଏହା ଏକ ସାଧାରଣ ଔଷଧ ଭାବରେ ଉପଲବ୍ଧ ।&lt;ref name=&quot;GX2023&quot; /&gt; ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ୨୦୨୩ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ୬୦ ମାତ୍ରା ପାଇଁ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ୧୬୦ ଡଲାର ଥିଲା ।&lt;ref name=&quot;GX2023&quot;&gt;{{Cite web|title=Generic Breo Ellipta|url=https://www.goodrx.com/breo-ellipta|website=GoodRx|access-date=9 September 2023|archive-date=25 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200425201600/https://www.goodrx.com/breo-ellipta|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ଯୁକ୍ତରାଜ୍ୟରେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରାୟ ୪୪ ପାଉଣ୍ଡ ଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=Fluticasone with vilanterol Medicinal forms|url=https://bnf.nice.org.uk/drugs/fluticasone-with-vilanterol/medicinal-forms/|website=NICE|access-date=9 September 2023|archive-date=10 September 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230910054908/https://www.nice.org.uk/bnf-uk-only|url-status=live}}&lt;/ref&gt; ୨୦୨୦ ରେ, ଏହା ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରରେ ୧୧୫ ତମ ସାଧାରଣ ଔଷଧ ଥିଲା ଯାହାର ୫ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ପ୍ରେସକ୍ରିପସନ୍ ଥିଲା ।&lt;ref&gt;{{Cite web|title=The Top 300 of 2020|url=https://clincalc.com/DrugStats/Top300Drugs.aspx|website=ClinCalc|access-date=7 October 2022|archive-date=12 February 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210212142534/https://clincalc.com/DrugStats/Top300Drugs.aspx|url-status=live}}&lt;/ref&gt; &lt;ref&gt;{{Cite web|title=Fluticasone; Vilanterol - Drug Usage Statistics|website=ClinCalc|url=https://clincalc.com/DrugStats/Drugs/FluticasoneVilanterol|access-date=7 October 2022|archive-date=10 October 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221010053537/https://clincalc.com/DrugStats/Drugs/FluticasoneVilanterol|url-status=live}}&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
&lt;references /&gt;
[[Category:ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ]]
[[Category:Translated from MDWiki]]</text>
      <sha1>qmq05ladybhbhtqxmaucybroiruk2u1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପାତ୍ର (ନାଟ୍ୟକାର)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94929</id>
    <revision>
      <id>555980</id>
      <timestamp>2024-11-28T07:44:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <comment>ନୂଆ ଯୋଡ଼ିଲି</comment>
      <origin>555980</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4118" sha1="88wguixwragjla2dq9nts34o7dr58wu" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name          = କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପାତ୍ର
| image         = 
| alt           = 
| caption       = 
| birth_name    = 
| birth_date    = 
| birth_place   = କଙ୍କଡ଼ାପାଳ, [[ବାଲିଆପାଳ]], [[ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲା|ବାଲେଶ୍ୱର]], [[ଓଡ଼ିଶା]]
| death_date    = 
| death_place   = 
| nationality   = [[ଭାରତ|ଭାରତୀୟ]]
| other_names   = 
| occupation    = ନାଟ୍ୟକାର (ଯାତ୍ରା)
| years_active  = ୨୦୧୧ରୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ
| parents       = ଶମ୍ଭୁନାଥ ପାତ୍ର (ପିତା), ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ପାତ୍ର (ମାତା)
| children      = 
| known_for     = 
| notable_works = 
}}

'''କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପାତ୍ର''' ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ନାଟ୍ୟକାର ଓ ଅଧ୍ୟାପକ, ଯିଏକି ଅନେକ ଯାତ୍ରା ନାଟକ ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ୨୦୧୧ ମସିହାରୁ ସେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଯାତ୍ରାନାଟକ ରଚନା କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ କୋଣାର୍କ ଗଣନାଟ୍ୟ, ତ୍ରିନାଥ, ଯାତ୍ରା ସିଂହବାହିନୀ, ଯାତ୍ରା ଦର୍ଶକ ମହଲ, ତୁଳସୀ ଗଣନାଟ୍ୟ ବାଘାଯତୀନ ଆଦି ଯାତ୍ରା ଦଳ ପାଇଁ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

== ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଜୀବନୀ ==
କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର [[ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲା]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ବାଲିଆପାଳ ବ୍ଲକ]] ଅନ୍ତର୍ଗତ କଙ୍କଡ଼ାପାଳ ଗ୍ରାମରେ ସେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଯାତ୍ରା ଜଗତରେ ସେ ଜଣେ ନାଟ୍ୟକାର ଭାବେ ସୁପରିଚିତ । ସେ ଫକୀରମୋହନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ୁଥିଲା ବେଳେ କଲେଜ ଡ୍ରାମା ପାଇଁ ନାଟକ ଲେଖା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପରେ ରେଭେନସାରେ ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ ମଞ୍ଚ ଓ ବେତାର ନାଟକ ରଚନାରେ ସକ୍ରିୟ ଯୋଗଦାନ କଲେ । ଅବଶ୍ୟ ତା' ଆଗରୁ ନିଜ ଗ୍ରାମର କ୍ଲବ୍ ପାଇଁ ଯାତ୍ରା ଲେଖୁଥିଲେ । ତେବେ ୨୦୧୧ରେ ସେ ବିଧିବଧ ଭାବେ ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶାର ପାର୍ଥସାରଥି ଅପେରା ପାଇଁ 'ଫେରିଲେ ଦେବି ମୁଁ ଗୁରୁଦକ୍ଷିଣା' ନାଟକ ଲେଖି ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ଆସିଥିଲେ । କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଇଂରାଜୀ ଓ ଶିକ୍ଷାରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଓ ଶିକ୍ଷାରେ ଏମ୍ ଫିଲ୍ ଓ ଡକ୍ଟରେଟ୍ କରିଥିଲେ । ଅଧ୍ୟାପନାକୁ ବୃତ୍ତି ରୂପେ ଆପଣେଇ ନେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ନାଟକ ରଚନା କରିବା ତାଙ୍କର ନିଶା ଥିଲା ।

== ରଚିତ ନାଟକ ==
* ''କାଇଁଚ ମାଳି
* ''ଅନ୍ଧ-ମୁକ-ବଧିର
* ''କନିଆଁ କାନ୍ଦୁଛି କୋଣାରକରେ
* ''ମା'ଲୋ କଲିକତିଆ ବୋହୁ
* ''ସଙ୍ଗୀତ ସାଥି ସଙ୍ଗୀତା
* ''ମାୟାଜାଲ
* ''କଳଙ୍କିନୀ
* ''ସତ ସିନ୍ଦୂରକୁ ମିଛ କନିଆଁ
* ''ସବୁ ପ୍ରେମ ଗପ ଅଧାରୁ ସରେ

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ନାଟ୍ୟକାର]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜୀବିତ ବ୍ୟକ୍ତି]]</text>
      <sha1>88wguixwragjla2dq9nts34o7dr58wu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555982</id>
      <parentid>555980</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T08:19:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <origin>555982</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4576" sha1="qxqpum23b9omax5c8orqn8z4gjucsnw" xml:space="preserve">{{Infobox person
| name          = କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପାତ୍ର
| image         = 
| alt           = 
| caption       = 
| birth_name    = 
| birth_date    = 
| birth_place   = କଙ୍କଡ଼ାପାଳ, [[ବାଲିଆପାଳ]], [[ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲା|ବାଲେଶ୍ୱର]], [[ଓଡ଼ିଶା]]
| death_date    = 
| death_place   = 
| nationality   = [[ଭାରତ|ଭାରତୀୟ]]
| other_names   = 
| occupation    = ନାଟ୍ୟକାର (ଯାତ୍ରା)
| years_active  = ୨୦୧୧ରୁ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ
| parents       = ଶମ୍ଭୁନାଥ ପାତ୍ର (ପିତା), ଅନ୍ନପୂର୍ଣ୍ଣା ପାତ୍ର (ମାତା)
| children      = 
| known_for     = 
| notable_works = 
}}

'''କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ପାତ୍ର''' ଜଣେ ଓଡ଼ିଆ ନାଟ୍ୟକାର ଓ ଅଧ୍ୟାପକ, ଯିଏକି ଅନେକ ଯାତ୍ରା ନାଟକ ରଚନା କରିଛନ୍ତି । ୨୦୧୧ ମସିହାରୁ ସେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଯାତ୍ରାନାଟକ ରଚନା କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେ କୋଣାର୍କ ଗଣନାଟ୍ୟ, ତ୍ରିନାଥ, ଯାତ୍ରା ସିଂହବାହିନୀ, ଯାତ୍ରା ଦର୍ଶକ ମହଲ, ତୁଳସୀ ଗଣନାଟ୍ୟ ବାଘାଯତୀନ ଆଦି ଯାତ୍ରା ଦଳ ପାଇଁ ନାଟକ ରଚନା କରିଥିଲେ ।

== ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଜୀବନୀ ==
କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର [[ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲା]]&lt;nowiki/&gt;ର [[ବାଲିଆପାଳ ବ୍ଲକ]] ଅନ୍ତର୍ଗତ କଙ୍କଡ଼ାପାଳ ଗ୍ରାମରେ ସେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଓଡ଼ିଆ ଯାତ୍ରା ଜଗତରେ ସେ ଜଣେ ନାଟ୍ୟକାର ଭାବେ ସୁପରିଚିତ । ସେ ଫକୀରମୋହନ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ୁଥିଲା ବେଳେ କଲେଜ ଡ୍ରାମା ପାଇଁ ନାଟକ ଲେଖା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ପରେ ରେଭେନସାରେ ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ ମଞ୍ଚ ଓ ବେତାର ନାଟକ ରଚନାରେ ସକ୍ରିୟ ଯୋଗଦାନ କଲେ । ଅବଶ୍ୟ ତା' ଆଗରୁ ନିଜ ଗ୍ରାମର କ୍ଲବ୍ ପାଇଁ ଯାତ୍ରା ଲେଖୁଥିଲେ । ତେବେ ୨୦୧୧ରେ ସେ ବିଧିବଧ ଭାବେ ଉତ୍ତର ଓଡ଼ିଶାର ପାର୍ଥସାରଥି ଅପେରା ପାଇଁ 'ଫେରିଲେ ଦେବି ମୁଁ ଗୁରୁଦକ୍ଷିଣା' ନାଟକ ଲେଖି ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ଆସିଥିଲେ । କୃଷ୍ଣଚନ୍ଦ୍ର ଇଂରାଜୀ ଓ ଶିକ୍ଷାରେ ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଓ ଶିକ୍ଷାରେ ଏମ୍ ଫିଲ୍ ଓ ଡକ୍ଟରେଟ୍ କରିଥିଲେ । ଅଧ୍ୟାପନାକୁ ବୃତ୍ତି ରୂପେ ଆପଣେଇ ନେଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ନାଟକ ରଚନା କରିବା ତାଙ୍କର ନିଶା ଥିଲା ।&lt;ref&gt;https://sambadepaper.com/imageview_26539_28068_4_80_18-08-2024_2_i_1_sf.html&lt;/ref&gt; ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ଆଗଧାଡ଼ିର ଯାତ୍ରା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଯଥା ଅଶ୍ରୁମୋଚନ ମହାନ୍ତି, ବିନୋଦ ରାଉତ, କିଶୋର ଖଣ୍ଡୁଆଳ, ଓ ତାପସ ସ୍ୱାଇଁ ତାଙ୍କ ନାଟକର ନିର୍ଦ୍ଦେଶନା ଦେଇଛନ୍ତି ।

== ରଚିତ ନାଟକ ==
* ''କାଇଁଚ ମାଳି
* ''ଅନ୍ଧ-ମୁକ-ବଧିର
* ''କନିଆଁ କାନ୍ଦୁଛି କୋଣାରକରେ
* ''ମା'ଲୋ କଲିକତିଆ ବୋହୁ
* ''ସଙ୍ଗୀତ ସାଥି ସଙ୍ଗୀତା
* ''ମାୟାଜାଲ
* ''କଳଙ୍କିନୀ
* ''ସତ ସିନ୍ଦୂରକୁ ମିଛ କନିଆଁ
* ''ସବୁ ପ୍ରେମ ଗପ ଅଧାରୁ ସରେ

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ନାଟ୍ୟକାର]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଜୀବିତ ବ୍ୟକ୍ତି]]</text>
      <sha1>qxqpum23b9omax5c8orqn8z4gjucsnw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ତ୍ରିନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94930</id>
    <revision>
      <id>555985</id>
      <timestamp>2024-11-28T09:19:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <comment>ନୂଆ ଯୋଡ଼ିଲି</comment>
      <origin>555985</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2920" sha1="44ssi07wrtd49sdatc98kho4266lgxs" xml:space="preserve">{{Infobox writer &lt;!-- For more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]]. --&gt;
| name = ତ୍ରିନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ
| image = 
| caption = 
| image_size = 
| alt = 
| birth_name = 
| birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1951|05|01}}
| death_date = ଓଡ଼ଗାଁ [[ନୟାଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା|ନୟାଗଡ଼]]
| death_place = 
| death_cause = 
| resting_place = 
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} --&gt;
| occupation = 
| language = [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ]]
| nationality = {{flag|ଭାରତୀୟ}}
| religion = 
| notableworks = 
| spouse = 
| children = 
| parents = ଭାଗବତ ପଟ୍ଟନାୟକ (ପିତା), ହାରାମଣି ଦେବୀ (ମାତା)
| awards = 
| signature = 
| website = 
| footnotes = 
}}

'''ତ୍ରିନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ''' (ଜନ୍ମ: ୧ ମଇ ୧୯୫୧) ଜଣେ ଭାରତୀୟ [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] କବି, ଗୀତିକାର, ଗବେଷକ, ଗାଳ୍ପିକ, ନାଟ୍ୟକାର ଓ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟିକ । ସମାଜ, ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର, ସମ୍ବାଦ, ଧରିତ୍ରୀ ଆଦି ଖବରକାଗଜ ଏବଂ ଶିଶୁସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକାମାନଙ୍କରେ ତାଙ୍କ ରଚନାବଳୀ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ନିଜ ସାମଗ୍ରୀକ କୃତିତ୍ୱ ପାଇଁ ସେ ୨୦୨୩ରେ [[ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ]] ଦ୍ୱାରା ବରିଷ୍ଠ ସାହିତ୍ୟିକ ସମ୍ମାନ ପାଇଥିଲେ ।

== ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଜୀବନୀ ==
ତ୍ରିନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ [[ନୟାଗଡ଼]] ଜିଲ୍ଲାର [[ଓଡ଼ଗାଁ]] ରେ ୧୯୫୧ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ଜଣେ ଶିକ୍ଷକ ଭାବେ ସେ ନିଜ କର୍ମମୟ ଜୀବନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ରଚନାରେ ଗ୍ରାମୀଣ ପରିବେଶର ଚିତ୍ରଣ ଓ ଶବ୍ଦର ବ୍ୟବହାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥାଏ । ସେ ବିଶେଷତଃ ଗୀତିକବିତା ରଚନା କରିଛନ୍ତି ।

== ରଚନାବଳୀ ==
* ''ମୋ କାଳିଆ ଧନ (୧୯୮୦)''
* ''ଠେଙ୍ଗା ବିଚାର (ଗୀତିନାଟ୍ଯ, ୨୦୦୦)''
* ''କୁହୁକ ପର ( ୨୦୧୦)''
* ''ମା' ମଣିନାଗ ଭଜନମାଳା (୨୦୧୬)''

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}

[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୫୧ ଜନ୍ମ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ନୟାଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ କବି]]</text>
      <sha1>44ssi07wrtd49sdatc98kho4266lgxs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555986</id>
      <parentid>555985</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T09:35:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Raj K. Mohapatra (Puri)</username>
        <id>37487</id>
      </contributor>
      <origin>555986</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3311" sha1="mzqsgwfmd1dxjnxvgdnsf51jdoj8ais" xml:space="preserve">{{Infobox writer &lt;!-- For more information see [[:Template:Infobox Writer/doc]]. --&gt;
| name = ତ୍ରିନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ
| image = 
| caption = 
| image_size = 
| alt = 
| birth_name = 
| birth_date = {{Birth date and age|df=yes|1951|05|01}}
| death_date = ଓଡ଼ଗାଁ [[ନୟାଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲା|ନୟାଗଡ଼]]
| death_place = 
| death_cause = 
| resting_place = 
| resting_place_coordinates = &lt;!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} --&gt;
| occupation = 
| language = [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ]]
| nationality = {{flag|ଭାରତୀୟ}}
| religion = 
| notableworks = 
| spouse = 
| children = 
| parents = ଭାଗବତ ପଟ୍ଟନାୟକ (ପିତା), ହାରାମଣି ଦେବୀ (ମାତା)
| awards = 
| signature = 
| website = 
| footnotes = 
}}

'''ତ୍ରିନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ''' (ଜନ୍ମ: ୧ ମଇ ୧୯୫୧) ଜଣେ ଭାରତୀୟ [[ଓଡ଼ିଆ ଭାଷା|ଓଡ଼ିଆ-ଭାଷୀ]] କବି, ଗୀତିକାର, ଗବେଷକ, କଥାକାର, ନାଟ୍ୟକାର ଓ ଶିଶୁ ସାହିତ୍ୟିକ । ସମାଜ, ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର, ସମ୍ବାଦ, ଧରିତ୍ରୀ ଆଦି ଖବରକାଗଜ ଏବଂ ଶିଶୁସାହିତ୍ୟ ପତ୍ରିକାମାନଙ୍କରେ ତାଙ୍କ ରଚନାବଳୀ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ନିଜ ସାମଗ୍ରୀକ କୃତିତ୍ୱ ପାଇଁ ସେ ୨୦୨୩ରେ [[ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡ଼େମୀ]] ଦ୍ୱାରା ବରିଷ୍ଠ ସାହିତ୍ୟିକ ସମ୍ମାନ ପାଇଥିଲେ ।&lt;ref&gt;http://odishasahityaakademi.org/English/ovation7.php&lt;/ref&gt;

== ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଜୀବନୀ ==
ତ୍ରିନାଥ ପଟ୍ଟନାୟକ [[ନୟାଗଡ଼]] ଜିଲ୍ଲାର [[ଓଡ଼ଗାଁ]] ରେ ୧୯୫୧ ମସିହାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସାହିତ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ବିଭାଗରେ ନିରନ୍ତର ଲେଖନୀ ଚାଳନା କରି ସେ ସୃଷ୍ଟି କରିଛନ୍ତି ଶତାଧିକ ପୁସ୍ତକ ।&lt;ref&gt;https://dharitriepaper.in/edition/17143/chhutidina/page/6#&lt;/ref&gt;

== ରଚନାବଳୀ ==
* ''ଲଳିତବସନ୍ତ ଅଭିସାର''
* ''ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ଦେବଦେବୀ ଓ ଦେବତା ମହିମା''
* ''ପୁରାଣ ତତ୍ତ୍ୱଶାସ୍ତ୍ର''
* ''ଔଷଧୀୟ ବୃକ୍ଷଲତା''

=== ସମ୍ମାନ ===
* ଅର୍କପ୍ରଜ୍ଞା ସମ୍ମାନ ୨୦୨୪&lt;ref&gt;https://samajaepaper.in/imageview_9_281120242831614_4_73_28-11-2024_17_i_1_sf.html&lt;/ref&gt;

== ଆଧାର ==
{{ଆଧାର}}
[[ଶ୍ରେଣୀ:୧୯୫୧ ଜନ୍ମ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ନୟାଗଡ଼ ଜିଲ୍ଲାର ଲୋକ]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ କବି]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ସମ୍ବର୍ଦ୍ଧିତ ସାହିତ୍ୟିକ/ସାହିତ୍ୟିକା]]
[[ଶ୍ରେଣୀ:ଓଡ଼ିଆ ସାହିତ୍ୟିକ]]</text>
      <sha1>mzqsgwfmd1dxjnxvgdnsf51jdoj8ais</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ଅବଧିପାର ଗର୍ଭାବସ୍ଥା</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94931</id>
    <revision>
      <id>555994</id>
      <timestamp>2024-11-28T10:49:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Subas Chandra Rout</username>
        <id>3892</id>
      </contributor>
      <comment>Created by translating the page [[:mdwiki:Special:Redirect/revision/1435530|Postterm pregnancy]] to:or #mdwikicx</comment>
      <origin>555994</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9581" sha1="hsh3eatqmknb3cyud6g1c3kogzwfm5m" xml:space="preserve">{{Infobox medical condition (new)|name=Postterm pregnancy|synonym=Postmaturity, prolonged,&lt;ref name=Ga2012/&gt; post-dates,&lt;ref name=Ga2012/&gt; postmature pregnancy or birth|image=2008-02-24 Human abdomen in pregnancy.jpg|image_size=|alt=|caption=A pregnant abdomen|pronounce=|specialty=[[Obstetrics]]|symptoms=Baby with dry or yellowish skin, little fat, and greater hair on their head&lt;ref name=Mer2024/&gt;|onset=|duration=|types=|causes=Unknown&lt;ref name=Wang2014/&gt;|risks=First pregnancy, [[obesity]], older age of the mother, genetics&lt;ref name=Wang2014/&gt;|diagnosis=Based on [[gestational age]] of at least 42 weeks&lt;ref name=Mer2024/&gt;|differential=Inaccurate dates&lt;ref name=Wang2014/&gt;|prevention=|treatment=[[Labor induction]], [[C-section]]&lt;ref name=Mer2024/&gt;|medication=|prognosis=|frequency=7% of pregnancies&lt;ref name=Ga2012/&gt;|deaths=}}ହ

'''ଅବଧିପାର ଗର୍ଭାବସ୍ଥା''' କୁହାଯାଏ ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ମହିଳା ଗର୍ଭଧାରଣର ୪୨ ସପ୍ତାହ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ  [[ପ୍ରସବ]] କରିନଥାଆନ୍ତି  ।&lt;ref name=&quot;Mer2024&quot;&gt;{{Cite web|title=Postterm Pregnancy - Gynecology and Obstetrics|url=https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/postterm-pregnancy?query=Post%20term%20pregnancy|website=Merck Manuals Professional Edition|access-date=20 February 2024|archive-date=22 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom|url-status=live}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/postterm-pregnancy?query=Post%20term%20pregnancy &quot;Postterm Pregnancy - Gynecology and Obstetrics&quot;]. ''Merck Manuals Professional Edition''. [https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom Archived] from the original on 22 February 2024&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;20 February&lt;/span&gt; 2024&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt; {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom|date=22 February 2024}}&lt;/ref&gt; ଜନ୍ମ ସମୟରେ ଶିଶୁର ଶୁଷ୍କ କିମ୍ବା ହଳଦିଆ ଚର୍ମ, ଅଳ୍ପ ଚର୍ବି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଅଧିକ କେଶ ଥାଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt; ଶିଶୁ ପାଇଁ ଜଟିଳତା ମଧ୍ୟରେ [[ମେକୋନିଅମ ଆସ୍ପିରେସନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ|ମେକୋନିଅମ ଆସ୍ପିରେସନ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ]], ଅସ୍ୱାଭାବିକ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ [[ମୃତ ପ୍ରସବ]] ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Muglu|first=J|last2=Rather|first2=H|last3=Arroyo-Manzano|first3=D|last4=Bhattacharya|first4=S|last5=Balchin|first5=I|last6=Khalil|first6=A|last7=Thilaganathan|first7=B|last8=Khan|first8=KS|last9=Zamora|first9=J|title=Risks of stillbirth and neonatal death with advancing gestation at term: A systematic review and meta-analysis of cohort studies of 15 million pregnancies.|journal=PLOS Medicine|date=July 2019|volume=16|issue=7|pages=e1002838|doi=10.1371/journal.pmed.1002838|pmid=31265456|pmc=6605635|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ମା ପାଇଁ ଜଟିଳତା ମଧ୍ୟରେ [[ପ୍ରସବପର ରକ୍ତସ୍ରାବ|ପ୍ରସବ ପରେ ରକ୍ତସ୍ରାବ]] ଏବଂ ସିବନାଞ୍ଚଳରେ (ପେରିନିଅମ)ରେ ଆଘାତ ହୋଇପାରେ । &lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt;

ଏହାର କାରଣ ସାଧାରଣତଃ ଅଜ୍ଞାତ ଅଛି ।&lt;ref name=&quot;Wang2014&quot;&gt;{{Cite journal|last=Wang|first=M|last2=Fontaine|first2=P|title=Common questions about late-term and postterm pregnancy.|journal=American family physician|date=1 August 2014|volume=90|issue=3|pages=160-5|pmid=25077721}}&lt;/ref&gt; ବିପଦ କାରକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଗର୍ଭଧାରଣ, [[ମେଦ ବହୁଳତା|ମୋଟାପଣ]], ମା’ର ଅଧକ ବୟସ ଏବଂ ଜେନେଟିକ୍ସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;Wang2014&quot; /&gt; ଶେଷ ଋତୁସ୍ରାବର ପ୍ରଥମ ଦିନରୁ ଗଣନା କରି କିମ୍ବା ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭଧାରଣ ବୟସ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ। &lt;ref name=&quot;Mer2024&quot;&gt;{{Cite web|title=Postterm Pregnancy - Gynecology and Obstetrics|url=https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/postterm-pregnancy?query=Post%20term%20pregnancy|website=Merck Manuals Professional Edition|access-date=20 February 2024|archive-date=22 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom|url-status=live}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom|date=22 February 2024}}&lt;/ref&gt; ୪୧ ସପ୍ତାହ ବା ତା' ପରେ ଗର୍ଭଧାରଣ ସମୟ ହୋଇଥିଲେ ବିଳମ୍ବ ଗର୍ଭଧାରଣ କୁହାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt;

ସୁପାରିଶ କରାଯାଇଥିବା ପରିଚାଳନା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରସବ ପ୍ରରୋଚନା କରାଯାଏ ଯାହା ୪୧ ସପ୍ତାହ ଗର୍ଭଧାରଣ ସମୟରୁ ଗଣନା କରାଯାଏ ।  &lt;ref name=&quot;Mer2024&quot;&gt;{{Cite web|title=Postterm Pregnancy - Gynecology and Obstetrics|url=https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/postterm-pregnancy?query=Post%20term%20pregnancy|website=Merck Manuals Professional Edition|access-date=20 February 2024|archive-date=22 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom|url-status=live}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/postterm-pregnancy?query=Post%20term%20pregnancy &quot;Postterm Pregnancy - Gynecology and Obstetrics&quot;]. ''Merck Manuals Professional Edition''. [https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom Archived] from the original on 22 February 2024&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;20 February&lt;/span&gt; 2024&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt; {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom|date=22 February 2024}}&lt;/ref&gt; ଯଦି ୪୧ ସପ୍ତାହରେ ପ୍ରରୋଚନା କରାନ‌ଯାଏ ତେବେ ସପ୍ତାହକୁ ୨ ଥର ଶିଶୁର ଅବସ୍ଥା ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Wang2014&quot;&gt;{{Cite journal|last=Wang|first=M|last2=Fontaine|first2=P|title=Common questions about late-term and postterm pregnancy.|journal=American family physician|date=1 August 2014|volume=90|issue=3|pages=160-5|pmid=25077721}}&lt;cite class=&quot;citation journal cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot; id=&quot;CITEREFWangFontaine2014&quot;&gt;Wang, M; Fontaine, P (1 August 2014). &quot;Common questions about late-term and postterm pregnancy&quot;. ''American family physician''. '''90''' (3): 160–5. [[PMID (identifier)|PMID]]&amp;nbsp;[https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25077721 25077721].&lt;/cite&gt;&lt;/ref&gt; ଯଦି ଭ୍ରୁଣର ହୃତ୍‌ସ୍ପନ୍ଦନ ସଠିକ ନଥାଏ କିମ୍ବା କମ୍ ଉଲ୍ୱଜଳ ( (ଆମନିଓଟିକ୍ ଫ୍ଲୁଇଡ୍) ଥାଏ ତେବେ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ ପ୍ରସବ ଜରୁରୀ ହୁଏ । &lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt; [[ସିଜରିଆନ ସେକସନ]] ସାହାଯ୍ୟରେ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt; ସମୁଦାୟ ଗର୍ଭଧାରଣର ପ୍ରାୟ ୭% ଗର୍ଭଧାରଣରେ ଏହି ଅବସ୍ଥା ହୋଇପାରେ ପରେ ହୁଏ; ଯଦିଓ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯାହା କମ୍ ସାଧାରଣ ଅଟେ, ସାଧାରଣତଃ ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରରୋଚନା କରାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Ga2012&quot;&gt;{{Cite journal|last=Galal|first=M|last2=Symonds|first2=I|last3=Murray|first3=H|last4=Petraglia|first4=F|last5=Smith|first5=R|title=Postterm pregnancy.|journal=Facts, views &amp; vision in ObGyn|date=2012|volume=4|issue=3|pages=175-87|pmid=24753906}}&lt;/ref&gt; 


== ଆଧାର ==
&lt;references /&gt;
[[Category:ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ]]
[[Category:Translated from MDWiki]]</text>
      <sha1>hsh3eatqmknb3cyud6g1c3kogzwfm5m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>555995</id>
      <parentid>555994</parentid>
      <timestamp>2024-11-28T10:49:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Subas Chandra Rout</username>
        <id>3892</id>
      </contributor>
      <comment>Fix references, Expand infobox #mdwiki .toolforge.org.</comment>
      <origin>555995</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7187" sha1="580yp4v56s5glijw912r0io9bkmza7i" xml:space="preserve">{{Infobox medical condition (new)
|name             =Postterm pregnancy
|synonym          =Postmaturity, prolonged,&lt;ref name=Ga2012/&gt; post-dates,&lt;ref name=Ga2012/&gt; postmature pregnancy or birth
|image            =2008-02-24 Human abdomen in pregnancy.jpg
|image_size       =
|alt              =
|caption          =A pregnant abdomen
|pronounce        =
|specialty        =[[Obstetrics]]
|symptoms         =Baby with dry or yellowish skin, little fat, and greater hair on their head&lt;ref name=Mer2024/&gt;
|onset            =
|duration         =
|types            =
|causes           =Unknown&lt;ref name=Wang2014/&gt;
|risks            =First pregnancy, [[obesity]], older age of the mother, genetics&lt;ref name=Wang2014/&gt;
|diagnosis        =Based on [[gestational age]] of at least 42 weeks&lt;ref name=Mer2024/&gt;
|differential     =Inaccurate dates&lt;ref name=Wang2014/&gt;
|prevention       =
|treatment        =[[Labor induction]], [[C-section]]&lt;ref name=Mer2024/&gt;
|medication       =
|prognosis        =
|frequency        =7% of pregnancies&lt;ref name=Ga2012/&gt;
|deaths           =
}}ହ

'''ଅବଧିପାର ଗର୍ଭାବସ୍ଥା''' କୁହାଯାଏ ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ମହିଳା ଗର୍ଭଧାରଣର ୪୨ ସପ୍ତାହ ସମ୍ପୁର୍ଣ୍ଣ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ  [[ପ୍ରସବ]] କରିନଥାଆନ୍ତି  ।&lt;ref name=&quot;Mer2024&quot;&gt;{{Cite web|title=Postterm Pregnancy - Gynecology and Obstetrics|url=https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/postterm-pregnancy?query=Post%20term%20pregnancy|website=Merck Manuals Professional Edition|access-date=20 February 2024|archive-date=22 February 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom|url-status=live}}&lt;cite class=&quot;citation web cs1&quot; data-ve-ignore=&quot;true&quot;&gt;[https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/postterm-pregnancy?query=Post%20term%20pregnancy &quot;Postterm Pregnancy - Gynecology and Obstetrics&quot;]. ''Merck Manuals Professional Edition''. [https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom Archived] from the original on 22 February 2024&lt;span class=&quot;reference-accessdate&quot;&gt;. Retrieved &lt;span class=&quot;nowrap&quot;&gt;20 February&lt;/span&gt; 2024&lt;/span&gt;.&lt;/cite&gt; {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240222192922/https://www.merckmanuals.com/professional/gynecology-and-obstetrics/intrapartum-complications/prelabor-rupture-of-membranes-prom|date=22 February 2024}}&lt;/ref&gt; ଜନ୍ମ ସମୟରେ ଶିଶୁର ଶୁଷ୍କ କିମ୍ବା ହଳଦିଆ ଚର୍ମ, ଅଳ୍ପ ଚର୍ବି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଅଧିକ କେଶ ଥାଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt; ଶିଶୁ ପାଇଁ ଜଟିଳତା ମଧ୍ୟରେ [[ମେକୋନିଅମ ଆସ୍ପିରେସନ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ|ମେକୋନିଅମ ଆସ୍ପିରେସନ୍ ସିଣ୍ଡ୍ରୋମ]], ଅସ୍ୱାଭାବିକ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ [[ମୃତ ପ୍ରସବ]] ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt; &lt;ref&gt;{{Cite journal|last=Muglu|first=J|last2=Rather|first2=H|last3=Arroyo-Manzano|first3=D|last4=Bhattacharya|first4=S|last5=Balchin|first5=I|last6=Khalil|first6=A|last7=Thilaganathan|first7=B|last8=Khan|first8=KS|last9=Zamora|first9=J|title=Risks of stillbirth and neonatal death with advancing gestation at term: A systematic review and meta-analysis of cohort studies of 15 million pregnancies.|journal=PLOS Medicine|date=July 2019|volume=16|issue=7|pages=e1002838|doi=10.1371/journal.pmed.1002838|pmid=31265456|pmc=6605635|doi-access=free}}&lt;/ref&gt; ମା ପାଇଁ ଜଟିଳତା ମଧ୍ୟରେ [[ପ୍ରସବପର ରକ୍ତସ୍ରାବ|ପ୍ରସବ ପରେ ରକ୍ତସ୍ରାବ]] ଏବଂ ସିବନାଞ୍ଚଳରେ (ପେରିନିଅମ)ରେ ଆଘାତ ହୋଇପାରେ । &lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt;

ଏହାର କାରଣ ସାଧାରଣତଃ ଅଜ୍ଞାତ ଅଛି ।&lt;ref name=&quot;Wang2014&quot;&gt;{{Cite journal|last=Wang|first=M|last2=Fontaine|first2=P|title=Common questions about late-term and postterm pregnancy.|journal=American family physician|date=1 August 2014|volume=90|issue=3|pages=160-5|pmid=25077721}}&lt;/ref&gt; ବିପଦ କାରକଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଗର୍ଭଧାରଣ, [[ମେଦ ବହୁଳତା|ମୋଟାପଣ]], ମା’ର ଅଧକ ବୟସ ଏବଂ ଜେନେଟିକ୍ସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ ।&lt;ref name=&quot;Wang2014&quot; /&gt; ଶେଷ ଋତୁସ୍ରାବର ପ୍ରଥମ ଦିନରୁ ଗଣନା କରି କିମ୍ବା ଅଲଟ୍ରାସାଉଣ୍ଡ ଦ୍ୱାରା ଗର୍ଭଧାରଣ ବୟସ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ। &lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt; ୪୧ ସପ୍ତାହ ବା ତା' ପରେ ଗର୍ଭଧାରଣ ସମୟ ହୋଇଥିଲେ ବିଳମ୍ବ ଗର୍ଭଧାରଣ କୁହାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt;

ସୁପାରିଶ କରାଯାଇଥିବା ପରିଚାଳନା ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରସବ ପ୍ରରୋଚନା କରାଯାଏ ଯାହା ୪୧ ସପ୍ତାହ ଗର୍ଭଧାରଣ ସମୟରୁ ଗଣନା କରାଯାଏ ।  &lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt; ଯଦି ୪୧ ସପ୍ତାହରେ ପ୍ରରୋଚନା କରାନ‌ଯାଏ ତେବେ ସପ୍ତାହକୁ ୨ ଥର ଶିଶୁର ଅବସ୍ଥା ପରୀକ୍ଷା କରାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Wang2014&quot; /&gt; ଯଦି ଭ୍ରୁଣର ହୃତ୍‌ସ୍ପନ୍ଦନ ସଠିକ ନଥାଏ କିମ୍ବା କମ୍ ଉଲ୍ୱଜଳ ( (ଆମନିଓଟିକ୍ ଫ୍ଲୁଇଡ୍) ଥାଏ ତେବେ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ ପ୍ରସବ ଜରୁରୀ ହୁଏ । &lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt; [[ସିଜରିଆନ ସେକସନ]] ସାହାଯ୍ୟରେ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Mer2024&quot; /&gt; ସମୁଦାୟ ଗର୍ଭଧାରଣର ପ୍ରାୟ ୭% ଗର୍ଭଧାରଣରେ ଏହି ଅବସ୍ଥା ହୋଇପାରେ ପରେ ହୁଏ; ଯଦିଓ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯାହା କମ୍ ସାଧାରଣ ଅଟେ, ସାଧାରଣତଃ ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରରୋଚନା କରାଯାଏ ।&lt;ref name=&quot;Ga2012&quot;&gt;{{Cite journal|last=Galal|first=M|last2=Symonds|first2=I|last3=Murray|first3=H|last4=Petraglia|first4=F|last5=Smith|first5=R|title=Postterm pregnancy.|journal=Facts, views &amp; vision in ObGyn|date=2012|volume=4|issue=3|pages=175-87|pmid=24753906}}&lt;/ref&gt; 


== ଆଧାର ==
&lt;references /&gt;
[[Category:ଚିକିତ୍ସା ବିଜ୍ଞାନ]]
[[Category:Translated from MDWiki]]</text>
      <sha1>580yp4v56s5glijw912r0io9bkmza7i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ବ୍ୟବହାରକାରୀ:Hpsatapathy/sandbox99</title>
    <ns>2</ns>
    <id>94932</id>
    <revision>
      <id>556001</id>
      <timestamp>2024-11-28T11:31:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Hpsatapathy</username>
        <id>6324</id>
      </contributor>
      <comment>Hpsatapathy ପୃଷ୍ଠାଟିକୁ &quot;[[ବ୍ୟବହାରକାରୀ:Hpsatapathy/sandbox99]]&quot;ରୁ &quot;[[ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର, ଲୁମ୍ବିନୀ]]&quot;କୁ ଘୁଞ୍ଚାଇଲେ: ପୃଷ୍ଠା ତିଆରି ହେଲା</comment>
      <origin>556001</origin>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="97" sha1="7bp8nqzoggszx1ne32ocjji0inccnq0" xml:space="preserve">#ଲେଉଟାଣି [[ମାୟା ଦେବୀ ମନ୍ଦିର, ଲୁମ୍ବିନୀ]]</text>
      <sha1>7bp8nqzoggszx1ne32ocjji0inccnq0</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>