ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ pawiki https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.42.0-wmf.25 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਾਟਕ ਫਾਟਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ Topic 0 4053 748940 525212 2024-04-04T13:41:15Z Nachhattardhammu 5032 /* ਜਨਮ */ wikitext text/x-wiki {{ਅਪ੍ਰੈਲ ਕਲੰਡਰ|float=right}} '''4 ਅਪ੍ਰੈਲ''' [[ਗ੍ਰੈਗਰੀ ਕਲੰਡਰ]] ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਸਾਲ ਦਾ 94ਵਾਂ ([[ਲੀਪ ਸਾਲ]] ਵਿੱਚ 95ਵਾਂ) ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸਾਲ ਦੇ 271 ਦਿਨ ਬਾਕੀ ਹਨ। ==ਵਾਕਿਆ== * [[1814]] &ndash; [[ਨੇਪੋਲੀਅਨ]] ਨੇ [[ਫਰਾਂਸ]] ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਪਦ ਤਿਆਗ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਣਾਇਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Flag of the United States.svg|thumb]] * [[1818]] &ndash; [[ਅਮਰੀਕਾ]] ਨੇ ਆਪਣਾ [[ਕੌਮੀ ਝੰਡਾ]] ਬਣਾਇਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ 13 ਲਾਲ ਅਤੇ ਚਿੱਟੀਆਂ ਪੱਟੀਆਂ ਅਤੇ 20 ਤਾਰੇ ਰੱਖੇ ਗਏ। * [[1858]] &ndash; ਮਹਾਨ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ [[ਰਾਣੀ ਲਕਸ਼ਮੀਬਾਈ]] ਦਾ ਹਊਜ ਰੋਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੈਨਾ ਨਾਲ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ [[ਝਾਂਸੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਝਾਂਸੀ]] ਤੋਂ [[ਕਾਲਪੀ]] ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਗਵਾਲੀਅਰ]] ਵੱਲ ਚੱਲੀ ਗਈ। * [[1905]] &ndash; [[ਕਾਂਗੜਾ]], [[ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਭਿਆਨਕ [[ਭੂਚਾਲ]] ਨਾਲ 3 ਲੱਖ 70 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ। * [[1910]] &ndash; ਮਹਾਨ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸ਼੍ਰੀ [[ਅਰਵਿੰਦੋ ਘੋਸ਼]] ਧਿਆਨ ਕੰਪਲੈਕਸ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ [[ਪਾਂਡੀਚਰੀ]] ਪਹੁੰਚੇ। * [[1914]] &ndash; [[ਕਾਮਾਗਾਟਾਮਾਰੂ ਬਿਰਤਾਂਤ]] ਦਾ ਜਹਾਜ਼ [[ਹਾਂਗਕਾਂਗ]] ਤੋਂ [[ਕੈਨੇਡਾ]] ਵਾਸਤੇ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ। * [[1918]] &ndash; ਯੂਰਪੀ ਦੇਸ਼ [[ਨੀਦਰਲੈਂਡ]] ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਅਮਸਤੱਰਦਮ]] 'ਚ ਖਾਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੰਗਾ ਭੜਕਿਆ। * [[1920]] &ndash; ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ [[ਯਰੂਸ਼ਲਮ]] 'ਚ ਯਹੂਦੀਆਂ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। * [[1921]] &ndash; [[ਸਾਕਾ ਨਨਕਾਣਾ ਸਾਹਿਬ]] ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਰੋਸ ਜਤਾਇਆ। * [[1946]] &ndash; [[ਮਾਸਟਰ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ]] ਅਤੇ [[ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿੰਨਾ|ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਜਿਨਾਹ]] ਵਿਚਕਾਰ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਕਾਤ। * [[1941]] &ndash; [[ਜਰਮਨੀ]] ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ [[ਲੀਬੀਆ]] ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ [[ਬੇਨਗਾਜੀ]] ਨੂੰ ਜਿੱਤਿਆ। * [[1944]] &ndash; [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜ]] ਨੇ [[ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਸੰਘ|ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼]] [[ਇਥੋਪੀਆ]] ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਆਦਿਸ ਅਬਾਬਾ]] 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ। * [[1949]] &ndash; [[ਇਜ਼ਰਾਈਲ]] ਅਤੇ [[ਜਾਰਡਨ]] ਨੇ ਜੰਗਬੰਦੀ ਸਮਝੌਤੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕੀਤੇ। * [[1949]] &ndash; 12 ਮੁਲਕਾਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ [[ਨਾਟੋ|ਨਾਰਥ ਐਟਲੈਂਟਿਕ ਟਰੀਟੀ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ]] ਜਾਂ [[ਨਾਟੋ|ਨੈਟੋ]] ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਦੇ ਅਹਿਦਨਾਮੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕੀਤੇ। * [[1955]] &ndash; [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ]] ਦੇ [[ਇਰਾਕ]] ਨਾਲ ਫੌਜ ਸੰਧੀ 'ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ। * [[1960]] &ndash; [[ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਸੰਘ|ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼]] [[ਸੇਨੇਗਲ]] ਨੇ [[ਫਰਾਂਸ]] ਤੋਂ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। * [[1967]] &ndash; [[ਵੀਅਤਨਾਮ]] ਨੇ [[ਅਮਰੀਕਾ]] ਦਾ 500ਵਾਂ ਜਹਾਜ਼ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ। * [[1968]] &ndash; [[ਨਾਸਾ]] ਨੇ ਆਪਣਾ [[ਅਪੋਲੋ]] ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ। ==ਜਨਮ== * [[1889]] &ndash; ਭਾਰਤੀ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਡਰਾਮ ਲੇਖਕ [[ਮੱਖਣਲਾਲ ਚਤੁਰਵੇਦੀ]] ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। * [[1962]] &ndash; ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ [[ਕੈਲਾਸ਼ੋ ਦੇਵੀ]] ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। *[[1962]] &ndash; ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਹਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਜਿੰਦਾ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ. ==ਮੌਤ== * [[1968]] &ndash; ਇੱਕ ਨਸਲਵਾਦੀ ਗੌਰੇ ਨੇ ਕਾਲਿਆਂ ਦੇ ਆਗੂ [[ਮਾਰਟਿਨ ਲੂਥਰ ਕਿੰਗ, ਜੂਨੀਅਰ]] ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ। * [[1979]] &ndash; [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਜੁਲਫ਼ਿਕਾਰ ਅਲੀ ਭੁੱਟੋ]] ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧੀ ਦੇ ਕਤਲ ਦੀ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਰਚਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਂਸੀ ਦਿਤੀ ਗਈ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਪ੍ਰੈਲ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਾਲ ਦੇ ਦਿਨ]] tl2oivrkjpfmtyr8pae5gkbn00u3h3f 0 5298 748948 677553 2024-04-04T15:57:42Z Harchand Bhinder 3793 ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ wikitext text/x-wiki ਇਹ ਇੱਕ [[ਕਲੰਡਰ]] ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੀ [[ਦੁਨੀਆਂ]] 'ਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੂਲੀਅਨ ਕਲੰਡਰ ਦਾ ਸੋਧਿਆ ਰੂਪ ਹੈ। ਪੋਪ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀ ਨੇ ਸੋਲ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਖ਼ਰੀ ਕਾਬਲ-ਏ-ਜ਼ਿਕਰ ਤਬਦੀਲੀ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕਲੰਡਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕਲੰਡਰ ਦੀ ਮੂਲ ਇਕਾਈ ਦਿਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 365 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਹਰ ਚੌਥਾ ਸਾਲ 366 ਦਿਨ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੀਪ ਦਾ ਸਾਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਸੂਰਜ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਪੰਚਾਂਗ ਹਰ 146,097 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ 400 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਹ 20871 ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ 400 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 303 ਸਾਲ ਆਮ ਸਾਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ 97 ਲੀਪ ਦੇ ਸਾਲ। ਇਹ ਕੈਲੰਡਰ ਕੈਥੋਲਿਕ ਪੋਪ ਗਰੈਗਰੀ ਤੇਰ੍ਹਵੇਂ ਨੇ 1582 ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕਰ ਕੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ [[ਜੂਲੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ]] ਲਾਗੂ ਸੀ। ਜੂਲੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ 4 ਅਕਤੂਬਰ, 1582 ਸੀ (ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਜੋੜ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ 10 ਦਿਨ ਦਾ ਫ਼ਰਕ ਹੋਣ ਕਾਰਨ) ਗਰੈਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ 15 ਅਕਤੂਬਰ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1582 ਵਿੱਚ ਹੀ ਕੈਥੋਲਿਕ ਦੇਸ਼ਾਂ [[ਸਪੇਨ]], [[ਪੁਰਤਗਾਲ]] ਤੇ [[ਇਟਲੀ]] ਨੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। [[ਫ਼ਰਾਂਸ]] ਨੇ 9 ਦਸੰਬਰ, 1582 ਨੂੰ ਮੰਨ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਥੇ ਅਗਲਾ ਦਿਨ 20 ਦਸੰਬਰ ਸੀ (ਉਹਨਾਂ ਵੀ 10 ਦਿਨ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿਤੇ) ਸਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਕੈਥੋਲਿਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਹੀ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਪਰ ਫਿਰ 1700 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਟੈਸਟੈਂਟ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਵੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰ ਲਿਆ। [[ਇੰਗਲੈਂਡ]] ਨੇ ਇਸ ਕੈਲੰਡਰ ਨੂੰ 1752 ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ, ਉਥੇ 2 ਸਤੰਬਰ, 1752 ਤੋਂ ਅਗਲਾ ਦਿਨ 14 ਸਤੰਬਰ ਸੀ (ਹੁਣ 11 ਦਿਨ ਐਡਜਸਟ ਕਰਨੇ ਪਏ ਸਨ)। [[ਰੂਸ]] ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ 1 ਫ਼ਰਵਰੀ, 1918 ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਥੇ 31 ਜਨਵਰੀ, 1918 ਤੋਂ ਅਗਲਾ ਦਿਨ 14 ਫ਼ਰਵਰੀ ਸੀ (13 ਦਿਨ ਦਾ ਫ਼ਰਕ ਐਡਜਸਟ ਕਰਨ ਕਰ ਕੇ)। [[ਯੂਰਪ]] ਵਿੱਚ [[ਯੂਨਾਨ]] ਨੇ ਇਸ ਕੈਲੰਡਰ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਸੀ; ਉਥੇ 15 ਫ਼ਰਵਰੀ, 1923 ਤੋਂ ਅਗਲਾ ਦਿਨ (13 ਦਿਨ ਦਾ ਫ਼ਰਕ ਐਡਜਸਟ ਕਰਨ ਕਰ ਕੇ) 1 ਮਾਰਚ ਬਣਿਆ ਸੀ। ਸਿੱਖ ਤਵਾਰੀਖ਼ ਵਿੱਚ 1698-99 ਵਿੱਚ ਵਿਸਾਖੀ 29 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਸੀ, ਪਰ 1763 ਵਿੱਚ 10 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਆਉਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਬਰਤਾਨਵੀ ਹਕੂਮਤ ਨੇ 1752 ਵਿੱਚ ਇਸ ਕੈਲੰਡਰ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਵਿਚਕਾਰਲੇ 12 ਦਿਨ ਐਡਜਸਟ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। {{ਸਮਾਂ-ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੈਲੰਡਰ]] 80f63oy4k3j505qeyx2b5dtpvt5ehs5 14 10827 749014 55678 2024-04-05T08:21:16Z Kuldeepburjbhalaike 18176 removed [[Category:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]; added [[Category:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]] 7ydraduqyuqdywgo365o1negd5d2scu 749015 749014 2024-04-05T08:21:36Z Kuldeepburjbhalaike 18176 removed [[Category:ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]]; added [[Category:ਰਾਜ ਜਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਾਜ ਜਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]] kays7538ykgsul03242sst3ofnr7b36 0 15573 748938 625336 2024-04-04T13:28:21Z Harchand Bhinder 3793 /* ਪੱਤਰਕਾਰ */ ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ wikitext text/x-wiki {{Infobox newspaper | name = ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ | logo = | image =[[File:Punjabi Tribune.png|thumb|ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]] | caption = | alt = | type = ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਖ਼ਬਾਰ | format = ਬ੍ਰਾਡਸ਼ੀਟ | price =4 ਰੁਪਏ | foundation = 15 ਅਗਸਤ 1978 | owners = ਦ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਟਰੱਸਟ | language = [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] | political = ਨਿਰਪੱਖ | headquarters = [[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ]], [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ]] ([[ਭਾਰਤ]]) | chiefeditor = [[ਸਵਰਾਜਬੀਰ]]<ref>http://punjabitribuneonline.com/about/</ref> | ISSN = | website = [http://www.punjabitribuneonline.com/ PunjabiTribuneOnline.com] | circulation = }} '''ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ''' [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਦ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]] ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਇੱਕ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਅਖ਼ਬਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਅਖ਼ਬਾਰ 15 ਅਗਸਤ 1978 ਨੂੰ ਛਪਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ<ref name="Deol2003">{{cite book|author=Harnik Deol|title=Religion and Nationalism in India: The Case of the Punjab|url=https://books.google.com/books?id=tkHi5j81VHEC&pg=PT334|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-63535-1|pages=334–}}</ref><ref name="em">{{cite web | url=http://www.exchange4media.com/35589_varinder-walia-made-editor-of-punjabi-tribune.html | title=Varinder Walia made Editor of Punjabi Tribune | publisher=[http://www.exchange4media.com Exchange4Media.com] | date=ਅਗਸਤ 13, 2009 | accessdate=ਨਵੰਬਰ 5, 2012 | archive-date=2014-07-14 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140714222544/http://www.exchange4media.com/35589_varinder-walia-made-editor-of-punjabi-tribune.html | dead-url=yes }}</ref> ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ’ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 30 ਅਗਸਤ 2010 ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਹੋਈ।<ref name="mm">{{cite web | url=http://www.mediamughals.com/News/1/4/Article/6145/The_Tribune_launches_its_Hindi-Punjabi_online_editions.htm | title=The Tribune launches its Hindi-Punjabi online editions | publisher=[http://www.mediamughals.com MediaMughals.com] | date=ਅਗਸਤ 30, 2010 | accessdate=ਨਵੰਬਰ 5, 2012}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਪਾਦਕ ਡਾ. [[ਸਵਰਾਜਬੀਰ]] ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/punjab/archive/swaraj-bir-singh-joins-as-punjabi-tribune-editor-645895|title=Swaraj Bir Singh joins as Punjabi Tribune Editor|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2020-05-01}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮਿਆਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਅਤੇ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਟਰੱਸਟ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਹੈ। ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਰਦਾਰ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਮਜੀਠੀਆ ਨੇ 2 ਫਰਵਰੀ 1881 ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ‘ਦਿ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ 15 ਅਗਸਤ 1978 ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ‘ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਛਾਪਣ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਇਹ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਨੂਠਾ ਤਜ਼ਰਬਾ ਸੀ। ‘ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਦੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਟਰੱਸਟੀਆਂ ਡਾ. ਤੁਲਸੀ ਦਾਸ (ਪ੍ਰਧਾਨ), ਸ੍ਰੀ ਡੀ.ਕੇ. ਮਹਾਜਨ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਪੀ.ਐਸ. ਗਿਆਨੀ, ਸ੍ਰੀ ਐਚ.ਆਰ. ਭਾਟੀਆ, ਡਾ. ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ਅਤੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ ਸ੍ਰੀ ਪ੍ਰੇਮ ਭਾਟੀਆ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.punjabitribuneonline.com/about/|title=ਸਾਡੇ ਬਾਰੇ|website=Punjabi Tribune Online|language=hi-IN|access-date=2020-05-01|archive-date=2020-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200515012919/https://www.punjabitribuneonline.com/about/|dead-url=yes}}</ref> == ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ == ਇਹ ਅਖ਼ਬਾਰ ਆਪਣੀ ਨਿੱਗਰ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਸੋਚ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਨਸਨੀਖੇਜ਼ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਲਿਆਉਣਾ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਦਾ ਅਕੀਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ‘ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਸਮੂਹ’ ਨੇ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਟਰੱਸਟ ਰਾਹੀਂ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਪਾਰਕ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਨਿਰਪੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ‘ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਛਾਪੇ ਜਿਹੜੇ ਮਿਆਰ ਤੋਂ ਨੀਵੇਂ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੋਣ। == ਪੱਤਰਕਾਰ == ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹਨ:- * ਦਵਿੰਦਰ ਪਾਲ * ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ * ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ * ਗਗਨਦੀਪ ਅਰੋੜਾ * ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਭੰਗੂ * ਬਲਵਿੰਦਰ ਜੰਮੂ * ਬਹਾਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ * ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਲਾਂਬਾ * ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੱਤੀਆਂ * ਪ੍ਰਸ਼ੋਤਮ ਬੱਲੀ == ਟਰੱਸਟੀਜ਼ == ਹੁਣ ਸ੍ਰੀ ਐੱਨ.ਐੱਨ. ਵੋਹਰਾ, ਆਈ.ਏ.ਐੱਸ. (ਰਿਟਾ.), ਜਸਟਿਸ ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਸੋਢੀ, ਸਾਬਕਾ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ, ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਹਾਈ ਕੋਰਟ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਮਹਿਤਾ, ਸਾਬਕਾ ਜਨਰਲ ਆਫ਼ੀਸਰ ਕਮਾਂਡਿੰਗ-ਇਨ-ਚੀਫ, ਪੱਛਮੀ ਕਮਾਂਡ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰਬਚਨ ਜਗਤ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਪਾਲ, ਮਨੀਪੁਰ, ਸਾਬਕਾ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਯੂਨੀਅਨ ਪਬਲਿਕ ਸਰਵਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ, ਬੀ.ਐੱਸ.ਐੱਫ., ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ, ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਪੁਲੀਸ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਟਰੱਸਟੀਜ਼ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/comment/archive/trip-down-40-yrs-of-punjabi-tribune-637344|title=Trip down 40 yrs of Punjabi Tribune|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2020-05-01}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == *[[ਦ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]] *[[ਦੈਨਿਕ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]] *''[[ਨਵਾਂ ਜ਼ਮਾਨਾ]]'' *[[ਅਜੀਤ]] *[[ਜਗ ਬਾਣੀ]] == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == *[http://www.punjabitribuneonline.com ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ] ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰ‏‎]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਖ਼ਬਾਰ]] b2o5d9gj5wxw5wt9rap29sy66y1xn79 748947 748938 2024-04-04T15:51:01Z Harchand Bhinder 3793 /* ਪੱਤਰਕਾਰ */ ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ wikitext text/x-wiki {{Infobox newspaper | name = ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ | logo = | image =[[File:Punjabi Tribune.png|thumb|ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]] | caption = | alt = | type = ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਖ਼ਬਾਰ | format = ਬ੍ਰਾਡਸ਼ੀਟ | price =4 ਰੁਪਏ | foundation = 15 ਅਗਸਤ 1978 | owners = ਦ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਟਰੱਸਟ | language = [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] | political = ਨਿਰਪੱਖ | headquarters = [[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ]], [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੂਰਬੀ ਪੰਜਾਬ]] ([[ਭਾਰਤ]]) | chiefeditor = [[ਸਵਰਾਜਬੀਰ]]<ref>http://punjabitribuneonline.com/about/</ref> | ISSN = | website = [http://www.punjabitribuneonline.com/ PunjabiTribuneOnline.com] | circulation = }} '''ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ''' [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਦ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]] ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਇੱਕ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਅਖ਼ਬਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਅਖ਼ਬਾਰ 15 ਅਗਸਤ 1978 ਨੂੰ ਛਪਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ<ref name="Deol2003">{{cite book|author=Harnik Deol|title=Religion and Nationalism in India: The Case of the Punjab|url=https://books.google.com/books?id=tkHi5j81VHEC&pg=PT334|date=2 September 2003|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-63535-1|pages=334–}}</ref><ref name="em">{{cite web | url=http://www.exchange4media.com/35589_varinder-walia-made-editor-of-punjabi-tribune.html | title=Varinder Walia made Editor of Punjabi Tribune | publisher=[http://www.exchange4media.com Exchange4Media.com] | date=ਅਗਸਤ 13, 2009 | accessdate=ਨਵੰਬਰ 5, 2012 | archive-date=2014-07-14 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140714222544/http://www.exchange4media.com/35589_varinder-walia-made-editor-of-punjabi-tribune.html | dead-url=yes }}</ref> ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ’ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 30 ਅਗਸਤ 2010 ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਹੋਈ।<ref name="mm">{{cite web | url=http://www.mediamughals.com/News/1/4/Article/6145/The_Tribune_launches_its_Hindi-Punjabi_online_editions.htm | title=The Tribune launches its Hindi-Punjabi online editions | publisher=[http://www.mediamughals.com MediaMughals.com] | date=ਅਗਸਤ 30, 2010 | accessdate=ਨਵੰਬਰ 5, 2012}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਪਾਦਕ ਡਾ. [[ਸਵਰਾਜਬੀਰ]] ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/punjab/archive/swaraj-bir-singh-joins-as-punjabi-tribune-editor-645895|title=Swaraj Bir Singh joins as Punjabi Tribune Editor|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2020-05-01}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮਿਆਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ਅਤੇ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਟਰੱਸਟ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਹੈ। ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਅਖ਼ਬਾਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਰਦਾਰ ਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਮਜੀਠੀਆ ਨੇ 2 ਫਰਵਰੀ 1881 ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ ‘ਦਿ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ 15 ਅਗਸਤ 1978 ਤੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ‘ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਖ਼ਬਾਰ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਛਾਪਣ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਇਹ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਨੂਠਾ ਤਜ਼ਰਬਾ ਸੀ। ‘ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਦੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਟਰੱਸਟੀਆਂ ਡਾ. ਤੁਲਸੀ ਦਾਸ (ਪ੍ਰਧਾਨ), ਸ੍ਰੀ ਡੀ.ਕੇ. ਮਹਾਜਨ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਪੀ.ਐਸ. ਗਿਆਨੀ, ਸ੍ਰੀ ਐਚ.ਆਰ. ਭਾਟੀਆ, ਡਾ. ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ਅਤੇ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ ਸ੍ਰੀ ਪ੍ਰੇਮ ਭਾਟੀਆ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਸਦਕਾ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.punjabitribuneonline.com/about/|title=ਸਾਡੇ ਬਾਰੇ|website=Punjabi Tribune Online|language=hi-IN|access-date=2020-05-01|archive-date=2020-05-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20200515012919/https://www.punjabitribuneonline.com/about/|dead-url=yes}}</ref> == ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ == ਇਹ ਅਖ਼ਬਾਰ ਆਪਣੀ ਨਿੱਗਰ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਸੋਚ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਨਸਨੀਖੇਜ਼ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਚਾਰੂ ਢੰਗ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਲਿਆਉਣਾ ‘ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਦਾ ਅਕੀਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ‘ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਸਮੂਹ’ ਨੇ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਟਰੱਸਟ ਰਾਹੀਂ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਪਾਰਕ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਨਿਰਪੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ‘ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ’ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਛਾਪੇ ਜਿਹੜੇ ਮਿਆਰ ਤੋਂ ਨੀਵੇਂ ਅਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਮਰਿਆਦਾ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੋਣ। == ਪੱਤਰਕਾਰ == ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪੱਤਰਕਾਰ ਹਨ:- * ਦਵਿੰਦਰ ਪਾਲ * ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ * ਚਰਨਜੀਤ ਭੁੱਲਰ * ਗਗਨਦੀਪ ਅਰੋੜਾ * ਸਰਬਜੀਤ ਸਿੰਘ ਭੰਗੂ * ਬਲਵਿੰਦਰ ਜੰਮੂ * ਬਹਾਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ * ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਲਾਂਬਾ * ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੱਤੀਆਂ * ਪਰਸ਼ੋਤਮ ਬੱਲੀ == ਟਰੱਸਟੀਜ਼ == ਹੁਣ ਸ੍ਰੀ ਐੱਨ.ਐੱਨ. ਵੋਹਰਾ, ਆਈ.ਏ.ਐੱਸ. (ਰਿਟਾ.), ਜਸਟਿਸ ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਸੋਢੀ, ਸਾਬਕਾ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ, ਇਲਾਹਾਬਾਦ ਹਾਈ ਕੋਰਟ, ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਜਨਰਲ ਐੱਸ.ਐੱਸ. ਮਹਿਤਾ, ਸਾਬਕਾ ਜਨਰਲ ਆਫ਼ੀਸਰ ਕਮਾਂਡਿੰਗ-ਇਨ-ਚੀਫ, ਪੱਛਮੀ ਕਮਾਂਡ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰਬਚਨ ਜਗਤ ਸਾਬਕਾ ਰਾਜਪਾਲ, ਮਨੀਪੁਰ, ਸਾਬਕਾ ਚੇਅਰਮੈਨ, ਯੂਨੀਅਨ ਪਬਲਿਕ ਸਰਵਿਸ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ, ਬੀ.ਐੱਸ.ਐੱਫ., ਸਾਬਕਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਜਨਰਲ, ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਪੁਲੀਸ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੇ ਟਰੱਸਟੀਜ਼ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tribuneindia.com/news/comment/archive/trip-down-40-yrs-of-punjabi-tribune-637344|title=Trip down 40 yrs of Punjabi Tribune|last=Service|first=Tribune News|website=Tribuneindia News Service|language=en|access-date=2020-05-01}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == *[[ਦ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]] *[[ਦੈਨਿਕ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]] *''[[ਨਵਾਂ ਜ਼ਮਾਨਾ]]'' *[[ਅਜੀਤ]] *[[ਜਗ ਬਾਣੀ]] == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == *[http://www.punjabitribuneonline.com ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਦੀ ਆਪਣੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ] ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਅਖ਼ਬਾਰ‏‎]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅਖ਼ਬਾਰ]] ktqos1rqi6p02hysol0giza8urukwce 0 26819 748941 525235 2024-04-04T13:45:36Z Nachhattardhammu 5032 /* ਵਾਕਿਆ */ wikitext text/x-wiki {{ਅਪਰੈਲ ਕਲੰਡਰ|float=right}} '''6 ਅਪਰੈਲ''' [[ਗ੍ਰੈਗਰੀ ਕਲੰਡਰ]] ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਸਾਲ ਦਾ 96ਵਾਂ ([[ਲੀਪ ਸਾਲ]] ਵਿੱਚ 97ਵਾਂ) ਦਿਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸਾਲ ਦੇ 269 ਦਿਨ ਬਾਕੀ ਹਨ। == ਵਾਕਿਆ == *[[1896]]&ndash; ਅਜੋਕੀਆਂ [[ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ]] [[ਏਥਨਜ਼]] ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈਆਂ। *[[1916]]&ndash; [[ਚਾਰਲੀ ਚੈਪਲਿਨ]] ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਐਕਟਰ ਬਣਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਮਲਟੀ ਫ਼ਿਲਮ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਨਾਲ 6 ਲੱਖ 75 ਹਜ਼ਾਰ ਡਾਲਰ ਸਾਲਾਨਾ ਤਨਖ਼ਾਹ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕਰਮ ਦਾ ਠੇਕਾ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਉਸ ਦੀ ਉਮਰ 26 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। *[[1998]]&ndash; [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਨੇ ਮੀਡੀਅਮ ਰੇਂਜ [[ਮਿਜ਼ਾਇਲ]] ਦਾ ਕਾਮਯਾਬ ਤਜਰਬਾ ਕੀਤਾ। *[[1709]]&ndash; [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਉੱਤੇ ਪੱਟੀ ਤੋਂ ਆਈਆਂ ਮੁਗ਼ਲ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦਾ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ, ਭਾਈ ਮਨੀ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਡੱਲ-ਵਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਪੱਟੀ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ। ਚੌਧਰੀ ਹਰ ਸਹਾਏ ਭਾਈ ਤਾਰਾ ਸਿੰਘ ਡੱਲ-ਵਾਂ ਹੱਥੋਂ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। *[[1849]]&ndash; [[ਜਿੰਦ ਕੌਰ|ਰਾਣੀ ਜਿੰਦਾਂ]], ਚੁਨਾਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਣ 'ਚ ਕਾਮਜ਼ਾਬ ਹੋਈ। == ਛੁੱਟੀਆਂ == == ਜਨਮ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਪਰੈਲ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਾਲ ਦੇ ਦਿਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦਿਨ]] n2swpoba4iu6a5yx98nmls6ydylboyp 0 38553 749027 748897 2024-04-05T08:38:35Z 2409:40E2:2D:99A9:8000:0:0:0 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ | image = NaveenPatnaik.jpg | caption = ਅਧਿਕਾਰਤ ਚਿੱਤਰ, 2019 | office = 14ਵਾਂ [[ਓਡੀਸ਼ਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] | term_start = 5 ਮਾਰਚ 2000 | term_end = | governor = ਐਮ. ਐਮ. ਰਾਜੇਂਦਰਨ<br /> ਰਾਮੇਸ਼ਵਰ ਠਾਕੁਰ<br /> ਮੁਰਲੀਧਰ ਚੰਦਰਕਾਂਤ ਭੰਡਾਰੇ<br />ਸ. ਸੀ. ਜਮੀਰ<br /> ਸਤਿਆ ਪਾਲ ਮਲਿਕ<br />ਗਣੇਸ਼ੀ ਲਾਲ | predecessor = ਹੇਮਾਨੰਦ ਬਿਸਵਾਲ | successor = | office5 = | office1 = ਕੇਂਦਰੀ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਖਾਣ ਮੰਤਰੀ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ | term_start1 = 19 ਮਾਰਚ 1998 | term_end1 = 4 ਮਾਰਚ 2000 | primeminister1 = [[ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਬਾਜਪਾਈ]] | predecessor1 = ਬੀਰੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬੈਸ਼ਿਆ | successor1 = ਸੁੰਦਰ ਲਾਲ ਪਟਵਾ | constituency1 = ਅਸਕਾ | office2 = [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ]] | term_start2 = 12 ਅਪਰੈਲ 1997 | term_end2 = 4 ਮਾਰਚ 2000 | predecessor2 = [[ਬੀਜੂ ਪਟਨਾਇਕ]] | successor2 = ਕੁਮੁਦਿਨੀ ਪਟਨਾਇਕ | constituency2 = ਅਸਕਾ | office3 = [[ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ (ਭਾਰਤ)|ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ]] | term_start3 = 5 ਮਾਰਚ 2000 | term_end3 = | predecessor3 = ਉਦੈਨਾਥ ਨਾਇਕ | successor3 = | constituency3 = ਹਿੰਜਿਲੀ | office4 = [[ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ]] ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ | term_start4 = 26 ਦਸੰਬਰ 1997 | term_end4 = | predecessor4 = ''ਅਹੁਦਾ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਇਆ'' | successor4 = | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1946|10|16}} | birth_place = [[ਕਟਕ]], [[ਉੜੀਸਾ ਸੂਬਾ|ਉੜੀਸਾ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ]]<br />{{smaller|(ਮੌਜੂਦਾ [[ਓਡੀਸ਼ਾ]], [[ਭਾਰਤ]])}} | death_date = | death_place = | nationality = [[ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ|ਭਾਰਤੀ]] | party = [[ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ]] (1997 ਤੋਂ) | otherparty = [[ਜਨਤਾ ਦਲ]] (1997 ਤੋਂ) | father = [[ਬੀਜੂ ਪਟਨਾਇਕ]] | relatives = [[ਗੀਤਾ ਮਹਿਤਾ]] (ਭੈਣ) | residence = ਨਵੀਨ ਨਿਵਾਸ,<br />ਐਰੋਡਰੋਮ ਰੋਡ, [[ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ]], [[ਓਡੀਸ਼ਾ]], [[ਭਾਰਤ]] | alma_mater = | profession = [[ਸਿਆਸਤਦਾਨ]], [[ਲੇਖਕ]] | website = {{URL|naveenpatnaik.in}} | source = https://loksabha.nic.in/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=324&lastls=13 }} '''ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ''' (ਜਨਮ 16 ਅਕਤੂਬਰ 1946) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ ਜੋ 2000 ਤੋਂ ਹਿਨਜਿਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਅਤੇ 14ਵੇਂ [[ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ (ਭਾਰਤ)|ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ 1997 ਤੋਂ [[ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ]] ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/todays-paper/From-greenhorn-to-history-scripting-politician/article16598757.ece|title=From greenhorn to history-scripting politician|date=18 May 2009|access-date=4 January 2020|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu|archive-date=7 November 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201107144040/https://www.thehindu.com/todays-paper/From-greenhorn-to-history-scripting-politician/article16598757.ece|url-status=live}}</ref> ਉਹ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਨ ਅਤੇ 2023 ਤੱਕ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਹੇ, ਅਤੇ [[ਪਵਨ ਚਾਮਲਿੰਗ]] ਅਤੇ [[ਜੋਤੀ ਬਾਸੂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ ਤੀਜੇ ਭਾਰਤੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਪੰਜ ਵਾਰ ਜਿੱਤਣਾ।<ref>{{cite web | url=https://www.hindustantimes.com/assembly-elections/assembly-elections-results-2019-naveen-patnaik-led-bjd-looking-at-fifth-term-in-odisha-assembly-as-bjp-makes-impressive-gains/story-ANZ4BkMjhC3Dl4fCWkQyiJ.html | title=Naveen Patnaik wins record fifth term in Odisha as BJP makes impressive gains | work=Debabrata Mohanty | date=23 May 2019 | access-date=29 May 2019 | archive-date=29 May 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190529071501/https://www.hindustantimes.com/assembly-elections/assembly-elections-results-2019-naveen-patnaik-led-bjd-looking-at-fifth-term-in-odisha-assembly-as-bjp-makes-impressive-gains/story-ANZ4BkMjhC3Dl4fCWkQyiJ.html | url-status=live }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.news18.com/news/politics/naveen-patnaik-set-to-make-history-as-odisha-hands-him-power-for-a-record-fifth-straight-term-2156905.html | title=Naveen Patnaik Set to Make History as Odisha Hands Him Power for a Record Fifth Straight Term | publisher=News18 | date=23 May 2019 | access-date=29 May 2019 | archive-date=28 May 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190528183832/https://www.news18.com/news/politics/naveen-patnaik-set-to-make-history-as-odisha-hands-him-power-for-a-record-fifth-straight-term-2156905.html | url-status=live }}</ref> 22 ਜੁਲਾਈ 2023 ਨੂੰ, ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਕੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]] ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜੋਤੀ ਬਾਸੂ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣਾਏ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜ ਵਾਰ [[ਓਡੀਸ਼ਾ]] ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਪਟਨਾਇਕ ਨੇ 5 ਮਾਰਚ 2000 ਨੂੰ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |last1=ANI |title=23 years and counting: Naveen Patnaik becomes 2nd longest-serving Chief Minister in India |url=https://www.aninews.in/news/national/general-news/23-years-and-counting-naveen-patnaik-becomes-2nd-longest-serving-chief-minister-in-india20230723083244/ |website=ANI NEWS |access-date=23 July 2023}}</ref> 22 ਜੁਲਾਈ, 2023 ਤੱਕ ਉਹ 23 ਸਾਲ ਅਤੇ 139 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>https://www.hindustantimes.com/india-news/naveen-patnaik-surpasses-jyoti-basu-to-become-second-longest-serving-chief-minister-in-india-101690052936664.html</ref> ਉਹ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਖਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ 1997 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਅਸਕਾ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਰਹੇ। ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ==ਹਵਾਲੇ== {{Reflist|2}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== {{Commons}} * {{Official}} * [https://web.archive.org/web/20060805170002/http://orissadiary.com/personality/index.asp Notable personalities of Odisha, including Naveen Patnaik, in Orissadiary website] *[https://www.odisha.gov.in/ Notable personalities of Odisha as per the Govt. of Odisha official web site] * [https://web.archive.org/web/20090520045812/http://www.bbc.co.uk/blogs/indiaelection09/2009/05/orissas_accidental_politician.html Odisha's accidental politician, BBC] *[https://loksabha.nic.in/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=324&lastls=13 Official biographical sketch in Parliament of India website] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੀਡਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1946]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਟਕ ਦੇ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਹਿੰਦੂ]] jqwcgi49n58u2oy6cudgc3rbyfzlk20 749028 749027 2024-04-05T08:38:40Z Quinlan83 37645 [[Special:Contributions/2409:40E2:2D:99A9:8000:0:0:0|2409:40E2:2D:99A9:8000:0:0:0]] ([[User talk:2409:40E2:2D:99A9:8000:0:0:0|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ਦੀਆਂ ਸੋਧਾਂ ਵਾਪਸ ਮੋੜ ਕੇ [[User:Quinlan83|Quinlan83]] ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਆਖ਼ਰੀ ਰੀਵਿਜ਼ਨ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ | image = NaveenPatnaik.jpg | caption = ਅਧਿਕਾਰਤ ਚਿੱਤਰ, 2019 | office = 14ਵਾਂ [[ਓਡੀਸ਼ਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] | term_start = 5 ਮਾਰਚ 2000 | term_end = | governor = ਐਮ. ਐਮ. ਰਾਜੇਂਦਰਨ<br /> ਰਾਮੇਸ਼ਵਰ ਠਾਕੁਰ<br /> ਮੁਰਲੀਧਰ ਚੰਦਰਕਾਂਤ ਭੰਡਾਰੇ<br />ਸ. ਸੀ. ਜਮੀਰ<br /> ਸਤਿਆ ਪਾਲ ਮਲਿਕ<br />ਗਣੇਸ਼ੀ ਲਾਲ | predecessor = ਹੇਮਾਨੰਦ ਬਿਸਵਾਲ | successor = | office5 = | office1 = ਕੇਂਦਰੀ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਖਾਣ ਮੰਤਰੀ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ | term_start1 = 19 ਮਾਰਚ 1998 | term_end1 = 4 ਮਾਰਚ 2000 | primeminister1 = [[ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਬਾਜਪਾਈ]] | predecessor1 = ਬੀਰੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬੈਸ਼ਿਆ | successor1 = ਸੁੰਦਰ ਲਾਲ ਪਟਵਾ | constituency1 = ਅਸਕਾ | office2 = [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ]] | term_start2 = 12 ਅਪਰੈਲ 1997 | term_end2 = 4 ਮਾਰਚ 2000 | predecessor2 = [[ਬੀਜੂ ਪਟਨਾਇਕ]] | successor2 = ਕੁਮੁਦਿਨੀ ਪਟਨਾਇਕ | constituency2 = ਅਸਕਾ | office3 = [[ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ (ਭਾਰਤ)|ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ]] | term_start3 = 5 ਮਾਰਚ 2000 | term_end3 = | predecessor3 = ਉਦੈਨਾਥ ਨਾਇਕ | successor3 = | constituency3 = ਹਿੰਜਿਲੀ | office4 = [[ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ]] ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ | term_start4 = 26 ਦਸੰਬਰ 1997 | term_end4 = | predecessor4 = ''ਅਹੁਦਾ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਇਆ'' | successor4 = | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1946|10|16}} | birth_place = [[ਕਟਕ]], [[ਉੜੀਸਾ ਸੂਬਾ|ਉੜੀਸਾ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ]]<br />{{smaller|(ਮੌਜੂਦਾ [[ਓਡੀਸ਼ਾ]], [[ਭਾਰਤ]])}} | death_date = | death_place = | nationality = [[ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ|ਭਾਰਤੀ]] | party = [[ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ]] (1997 ਤੋਂ) | otherparty = [[ਜਨਤਾ ਦਲ]] (1997 ਤੋਂ) | father = [[ਬੀਜੂ ਪਟਨਾਇਕ]] | relatives = [[ਗੀਤਾ ਮਹਿਤਾ]] (ਭੈਣ) | residence = ਨਵੀਨ ਨਿਵਾਸ,<br />ਐਰੋਡਰੋਮ ਰੋਡ, [[ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ]], [[ਓਡੀਸ਼ਾ]], [[ਭਾਰਤ]] | alma_mater = | profession = [[ਸਿਆਸਤਦਾਨ]], [[ਲੇਖਕ]] | website = {{URL|naveenpatnaik.in}} | source = https://loksabha.nic.in/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=324&lastls=13 }} '''ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ''' (ਜਨਮ 16 ਅਕਤੂਬਰ 1946) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ ਜੋ 2000 ਤੋਂ ਹਿਨਜਿਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਅਤੇ 14ਵੇਂ [[ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ (ਭਾਰਤ)|ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ 1997 ਤੋਂ [[ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ]] ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/todays-paper/From-greenhorn-to-history-scripting-politician/article16598757.ece|title=From greenhorn to history-scripting politician|date=18 May 2009|access-date=4 January 2020|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu|archive-date=7 November 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201107144040/https://www.thehindu.com/todays-paper/From-greenhorn-to-history-scripting-politician/article16598757.ece|url-status=live}}</ref> ਉਹ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਨ ਅਤੇ 2023 ਤੱਕ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਹੇ, ਅਤੇ [[ਪਵਨ ਚਾਮਲਿੰਗ]] ਅਤੇ [[ਜੋਤੀ ਬਾਸੂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ ਤੀਜੇ ਭਾਰਤੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਪੰਜ ਵਾਰ ਜਿੱਤਣਾ।<ref>{{cite web | url=https://www.hindustantimes.com/assembly-elections/assembly-elections-results-2019-naveen-patnaik-led-bjd-looking-at-fifth-term-in-odisha-assembly-as-bjp-makes-impressive-gains/story-ANZ4BkMjhC3Dl4fCWkQyiJ.html | title=Naveen Patnaik wins record fifth term in Odisha as BJP makes impressive gains | work=Debabrata Mohanty | date=23 May 2019 | access-date=29 May 2019 | archive-date=29 May 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190529071501/https://www.hindustantimes.com/assembly-elections/assembly-elections-results-2019-naveen-patnaik-led-bjd-looking-at-fifth-term-in-odisha-assembly-as-bjp-makes-impressive-gains/story-ANZ4BkMjhC3Dl4fCWkQyiJ.html | url-status=live }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.news18.com/news/politics/naveen-patnaik-set-to-make-history-as-odisha-hands-him-power-for-a-record-fifth-straight-term-2156905.html | title=Naveen Patnaik Set to Make History as Odisha Hands Him Power for a Record Fifth Straight Term | publisher=News18 | date=23 May 2019 | access-date=29 May 2019 | archive-date=28 May 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190528183832/https://www.news18.com/news/politics/naveen-patnaik-set-to-make-history-as-odisha-hands-him-power-for-a-record-fifth-straight-term-2156905.html | url-status=live }}</ref> 22 ਜੁਲਾਈ 2023 ਨੂੰ, ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਕੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]] ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜੋਤੀ ਬਾਸੂ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣਾਏ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜ ਵਾਰ [[ਓਡੀਸ਼ਾ]] ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਪਟਨਾਇਕ ਨੇ 5 ਮਾਰਚ 2000 ਨੂੰ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |last1=ANI |title=23 years and counting: Naveen Patnaik becomes 2nd longest-serving Chief Minister in India |url=https://www.aninews.in/news/national/general-news/23-years-and-counting-naveen-patnaik-becomes-2nd-longest-serving-chief-minister-in-india20230723083244/ |website=ANI NEWS |access-date=23 July 2023}}</ref> 22 ਜੁਲਾਈ, 2023 ਤੱਕ ਉਹ 23 ਸਾਲ ਅਤੇ 139 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>https://www.hindustantimes.com/india-news/naveen-patnaik-surpasses-jyoti-basu-to-become-second-longest-serving-chief-minister-in-india-101690052936664.html</ref> ਉਹ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਖਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ 1997 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਅਸਕਾ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਰਹੇ। ==ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਜੀਵਨ== ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ ਦਾ ਜਨਮ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਕਟਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 16 ਅਕਤੂਬਰ 1946 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>http://www.rediff.com/news/2000/feb/14oriss.htm</ref> ਪੂਰਵ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ [[ਬਿਜੂ ਪਟਨਾਇਕ]] ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਗਿਆਨ ਪਟਨਾਇਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ ਸਨ।<ref>[http://in.rediff.com/news/2009/mar/11guest-naveen-patnaik-master-stroke-in-odisha.htm Naveen Patnaik's master stroke in Odisha – Rediff.com India News]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜਨਵਰੀ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. In.rediff.com (2009-03-11). Retrieved on 2010-12-25.</ref> ਪਟਨਾਇਕ ਨੇ [[ਦੂਨ ਸਕੂਲ]] ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਕਿਰੋੜੀ ਮੱਲ ਕਾਲਜ, [[ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਉਸ ਨੇ ਬੀਏ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|author=Reshmi R Dasgupta, TNN May 10, 2004, 03.13am IST |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2004-05-10/news/27376553_1_doon-school-naveen-patnaik-rahul-gandhi |title=Naveen Patnaik sets stage for GeNext Doscos - Economic Times |publisher=Articles.economictimes.indiatimes.com |date=2004-05-10 |accessdate=2012-11-21}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.odishatoday.com/politics/Ex-Doon_mates_mount_pressure_on_Naveen_150509-577532535344565754.html |title=Ex-Doon mates mount pressure on Naveen Niwas, Kamal rings up Pappu |publisher=Odishatoday.com |date= |accessdate=2012-11-21 |archive-date=2009-05-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090519205704/http://www.odishatoday.com/politics/Ex-Doon_mates_mount_pressure_on_Naveen_150509-577532535344565754.html |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dnaindia.com/india/report_doon-dosti-gets-naveen-rs20000-cr_1280007 |title=Doon dosti gets Naveen Rs20,000 cr - India - DNA |publisher=Dnaindia.com |date=2009-08-06 |accessdate=2012-11-21}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.tehelka.com/story_main51.asp?filename=Ne030312Lord.asp |title=India's Independent Weekly News Magazine |publisher=Tehelka |date= |accessdate=2012-11-21 |archive-date=2012-10-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121029015939/http://www.tehelka.com/story_main51.asp?filename=Ne030312Lord.asp |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web |author=Sandeep Mishra, TNN Feb 11, 2012, 04.41AM IST |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-11/bhubaneswar/31049400_1_resignation-letter-bjd-odisha |title=Excise minister resigns over hooch tragedy - Times Of India |publisher=Articles.timesofindia.indiatimes.com |date=2012-02-11 |accessdate=2012-11-21 |archive-date=2013-12-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131214144304/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-11/bhubaneswar/31049400_1_resignation-letter-bjd-odisha |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2012-02-26/news/31101632_1_naveen-patnaik-bjd-oriya |title=Naveen Patnaik: The man who would be king, or would he? - Economic Times |publisher=Articles.economictimes.indiatimes.com |date=2012-02-26 |accessdate=2012-11-21}}</ref><ref name="Orissa.gov.in">{{cite web|url=http://orissa.gov.in/cmorissa/profile.asp|title=Profile-Chief Minister of Odisha|publisher=Orissa. Gov.in|accessdate=2012-05-27}}</ref><ref name="orissa.gov.in">{{cite web|url=http://orissa.gov.in/cmorissa/profile.asp|title=Profile-Chief Minister of Orissa|publisher=Orissa. Gov.in|accessdate=2012-05-27}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{Reflist|2}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== {{Commons}} * {{Official}} * [https://web.archive.org/web/20060805170002/http://orissadiary.com/personality/index.asp Notable personalities of Odisha, including Naveen Patnaik, in Orissadiary website] *[https://www.odisha.gov.in/ Notable personalities of Odisha as per the Govt. of Odisha official web site] * [https://web.archive.org/web/20090520045812/http://www.bbc.co.uk/blogs/indiaelection09/2009/05/orissas_accidental_politician.html Odisha's accidental politician, BBC] *[https://loksabha.nic.in/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=324&lastls=13 Official biographical sketch in Parliament of India website] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੀਡਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1946]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਟਕ ਦੇ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਹਿੰਦੂ]] 1n9cmxg5rqnkg6nlsx9rz8w8kqjm1jy 749029 749028 2024-04-05T08:38:47Z 2409:40E2:2D:99A9:8000:0:0:0 wikitext text/x-wiki ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କାଟିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen କାଳିଆ କୁକୁର ତୋରି ମୁଣ୍ଡ କୁ କାଟିଦେଲି ରେ ମାଘ୍ୟା naveen ସବୁ ଝିଅ କୁ ଗେହୀ ଗେହୀ କି ମାରିଦେଲି ମାଗ୍ୟା naveen ==ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਜੀਵਨ== ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ ਦਾ ਜਨਮ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਕਟਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 16 ਅਕਤੂਬਰ 1946 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>http://www.rediff.com/news/2000/feb/14oriss.htm</ref> ਪੂਰਵ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ [[ਬਿਜੂ ਪਟਨਾਇਕ]] ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਗਿਆਨ ਪਟਨਾਇਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ ਸਨ।<ref>[http://in.rediff.com/news/2009/mar/11guest-naveen-patnaik-master-stroke-in-odisha.htm Naveen Patnaik's master stroke in Odisha – Rediff.com India News]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜਨਵਰੀ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. In.rediff.com (2009-03-11). Retrieved on 2010-12-25.</ref> ਪਟਨਾਇਕ ਨੇ [[ਦੂਨ ਸਕੂਲ]] ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਕਿਰੋੜੀ ਮੱਲ ਕਾਲਜ, [[ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਉਸ ਨੇ ਬੀਏ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|author=Reshmi R Dasgupta, TNN May 10, 2004, 03.13am IST |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2004-05-10/news/27376553_1_doon-school-naveen-patnaik-rahul-gandhi |title=Naveen Patnaik sets stage for GeNext Doscos - Economic Times |publisher=Articles.economictimes.indiatimes.com |date=2004-05-10 |accessdate=2012-11-21}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.odishatoday.com/politics/Ex-Doon_mates_mount_pressure_on_Naveen_150509-577532535344565754.html |title=Ex-Doon mates mount pressure on Naveen Niwas, Kamal rings up Pappu |publisher=Odishatoday.com |date= |accessdate=2012-11-21 |archive-date=2009-05-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090519205704/http://www.odishatoday.com/politics/Ex-Doon_mates_mount_pressure_on_Naveen_150509-577532535344565754.html |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dnaindia.com/india/report_doon-dosti-gets-naveen-rs20000-cr_1280007 |title=Doon dosti gets Naveen Rs20,000 cr - India - DNA |publisher=Dnaindia.com |date=2009-08-06 |accessdate=2012-11-21}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.tehelka.com/story_main51.asp?filename=Ne030312Lord.asp |title=India's Independent Weekly News Magazine |publisher=Tehelka |date= |accessdate=2012-11-21 |archive-date=2012-10-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121029015939/http://www.tehelka.com/story_main51.asp?filename=Ne030312Lord.asp |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web |author=Sandeep Mishra, TNN Feb 11, 2012, 04.41AM IST |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-11/bhubaneswar/31049400_1_resignation-letter-bjd-odisha |title=Excise minister resigns over hooch tragedy - Times Of India |publisher=Articles.timesofindia.indiatimes.com |date=2012-02-11 |accessdate=2012-11-21 |archive-date=2013-12-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131214144304/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-11/bhubaneswar/31049400_1_resignation-letter-bjd-odisha |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2012-02-26/news/31101632_1_naveen-patnaik-bjd-oriya |title=Naveen Patnaik: The man who would be king, or would he? - Economic Times |publisher=Articles.economictimes.indiatimes.com |date=2012-02-26 |accessdate=2012-11-21}}</ref><ref name="Orissa.gov.in">{{cite web|url=http://orissa.gov.in/cmorissa/profile.asp|title=Profile-Chief Minister of Odisha|publisher=Orissa. Gov.in|accessdate=2012-05-27}}</ref><ref name="orissa.gov.in">{{cite web|url=http://orissa.gov.in/cmorissa/profile.asp|title=Profile-Chief Minister of Orissa|publisher=Orissa. Gov.in|accessdate=2012-05-27}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{Reflist|2}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== {{Commons}} * {{Official}} * [https://web.archive.org/web/20060805170002/http://orissadiary.com/personality/index.asp Notable personalities of Odisha, including Naveen Patnaik, in Orissadiary website] *[https://www.odisha.gov.in/ Notable personalities of Odisha as per the Govt. of Odisha official web site] * [https://web.archive.org/web/20090520045812/http://www.bbc.co.uk/blogs/indiaelection09/2009/05/orissas_accidental_politician.html Odisha's accidental politician, BBC] *[https://loksabha.nic.in/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=324&lastls=13 Official biographical sketch in Parliament of India website] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੀਡਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1946]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਟਕ ਦੇ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਹਿੰਦੂ]] 6uchmjkjsfiq8izot80osvyaupe15ia 749030 749029 2024-04-05T08:38:53Z Quinlan83 37645 [[Special:Contributions/2409:40E2:2D:99A9:8000:0:0:0|2409:40E2:2D:99A9:8000:0:0:0]] ([[User talk:2409:40E2:2D:99A9:8000:0:0:0|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ਦੀਆਂ ਸੋਧਾਂ ਵਾਪਸ ਮੋੜ ਕੇ [[User:Quinlan83|Quinlan83]] ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਆਖ਼ਰੀ ਰੀਵਿਜ਼ਨ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ | image = NaveenPatnaik.jpg | caption = ਅਧਿਕਾਰਤ ਚਿੱਤਰ, 2019 | office = 14ਵਾਂ [[ਓਡੀਸ਼ਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] | term_start = 5 ਮਾਰਚ 2000 | term_end = | governor = ਐਮ. ਐਮ. ਰਾਜੇਂਦਰਨ<br /> ਰਾਮੇਸ਼ਵਰ ਠਾਕੁਰ<br /> ਮੁਰਲੀਧਰ ਚੰਦਰਕਾਂਤ ਭੰਡਾਰੇ<br />ਸ. ਸੀ. ਜਮੀਰ<br /> ਸਤਿਆ ਪਾਲ ਮਲਿਕ<br />ਗਣੇਸ਼ੀ ਲਾਲ | predecessor = ਹੇਮਾਨੰਦ ਬਿਸਵਾਲ | successor = | office5 = | office1 = ਕੇਂਦਰੀ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਖਾਣ ਮੰਤਰੀ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ | term_start1 = 19 ਮਾਰਚ 1998 | term_end1 = 4 ਮਾਰਚ 2000 | primeminister1 = [[ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਬਾਜਪਾਈ]] | predecessor1 = ਬੀਰੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬੈਸ਼ਿਆ | successor1 = ਸੁੰਦਰ ਲਾਲ ਪਟਵਾ | constituency1 = ਅਸਕਾ | office2 = [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ]] | term_start2 = 12 ਅਪਰੈਲ 1997 | term_end2 = 4 ਮਾਰਚ 2000 | predecessor2 = [[ਬੀਜੂ ਪਟਨਾਇਕ]] | successor2 = ਕੁਮੁਦਿਨੀ ਪਟਨਾਇਕ | constituency2 = ਅਸਕਾ | office3 = [[ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ (ਭਾਰਤ)|ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ]] | term_start3 = 5 ਮਾਰਚ 2000 | term_end3 = | predecessor3 = ਉਦੈਨਾਥ ਨਾਇਕ | successor3 = | constituency3 = ਹਿੰਜਿਲੀ | office4 = [[ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ]] ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ | term_start4 = 26 ਦਸੰਬਰ 1997 | term_end4 = | predecessor4 = ''ਅਹੁਦਾ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਇਆ'' | successor4 = | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1946|10|16}} | birth_place = [[ਕਟਕ]], [[ਉੜੀਸਾ ਸੂਬਾ|ਉੜੀਸਾ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ]]<br />{{smaller|(ਮੌਜੂਦਾ [[ਓਡੀਸ਼ਾ]], [[ਭਾਰਤ]])}} | death_date = | death_place = | nationality = [[ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ|ਭਾਰਤੀ]] | party = [[ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ]] (1997 ਤੋਂ) | otherparty = [[ਜਨਤਾ ਦਲ]] (1997 ਤੋਂ) | father = [[ਬੀਜੂ ਪਟਨਾਇਕ]] | relatives = [[ਗੀਤਾ ਮਹਿਤਾ]] (ਭੈਣ) | residence = ਨਵੀਨ ਨਿਵਾਸ,<br />ਐਰੋਡਰੋਮ ਰੋਡ, [[ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ]], [[ਓਡੀਸ਼ਾ]], [[ਭਾਰਤ]] | alma_mater = | profession = [[ਸਿਆਸਤਦਾਨ]], [[ਲੇਖਕ]] | website = {{URL|naveenpatnaik.in}} | source = https://loksabha.nic.in/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=324&lastls=13 }} '''ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ''' (ਜਨਮ 16 ਅਕਤੂਬਰ 1946) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ ਜੋ 2000 ਤੋਂ ਹਿਨਜਿਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਅਤੇ 14ਵੇਂ [[ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ (ਭਾਰਤ)|ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ 1997 ਤੋਂ [[ਬੀਜੂ ਜਨਤਾ ਦਲ]] ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/todays-paper/From-greenhorn-to-history-scripting-politician/article16598757.ece|title=From greenhorn to history-scripting politician|date=18 May 2009|access-date=4 January 2020|via=www.thehindu.com|newspaper=The Hindu|archive-date=7 November 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201107144040/https://www.thehindu.com/todays-paper/From-greenhorn-to-history-scripting-politician/article16598757.ece|url-status=live}}</ref> ਉਹ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਨ ਅਤੇ 2023 ਤੱਕ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਹੇ, ਅਤੇ [[ਪਵਨ ਚਾਮਲਿੰਗ]] ਅਤੇ [[ਜੋਤੀ ਬਾਸੂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਰਫ ਤੀਜੇ ਭਾਰਤੀ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਪੰਜ ਵਾਰ ਜਿੱਤਣਾ।<ref>{{cite web | url=https://www.hindustantimes.com/assembly-elections/assembly-elections-results-2019-naveen-patnaik-led-bjd-looking-at-fifth-term-in-odisha-assembly-as-bjp-makes-impressive-gains/story-ANZ4BkMjhC3Dl4fCWkQyiJ.html | title=Naveen Patnaik wins record fifth term in Odisha as BJP makes impressive gains | work=Debabrata Mohanty | date=23 May 2019 | access-date=29 May 2019 | archive-date=29 May 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190529071501/https://www.hindustantimes.com/assembly-elections/assembly-elections-results-2019-naveen-patnaik-led-bjd-looking-at-fifth-term-in-odisha-assembly-as-bjp-makes-impressive-gains/story-ANZ4BkMjhC3Dl4fCWkQyiJ.html | url-status=live }}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.news18.com/news/politics/naveen-patnaik-set-to-make-history-as-odisha-hands-him-power-for-a-record-fifth-straight-term-2156905.html | title=Naveen Patnaik Set to Make History as Odisha Hands Him Power for a Record Fifth Straight Term | publisher=News18 | date=23 May 2019 | access-date=29 May 2019 | archive-date=28 May 2019 | archive-url=https://web.archive.org/web/20190528183832/https://www.news18.com/news/politics/naveen-patnaik-set-to-make-history-as-odisha-hands-him-power-for-a-record-fifth-straight-term-2156905.html | url-status=live }}</ref> 22 ਜੁਲਾਈ 2023 ਨੂੰ, ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣ ਕੇ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]] ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਜੋਤੀ ਬਾਸੂ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣਾਏ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜ ਵਾਰ [[ਓਡੀਸ਼ਾ]] ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਪਟਨਾਇਕ ਨੇ 5 ਮਾਰਚ 2000 ਨੂੰ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |last1=ANI |title=23 years and counting: Naveen Patnaik becomes 2nd longest-serving Chief Minister in India |url=https://www.aninews.in/news/national/general-news/23-years-and-counting-naveen-patnaik-becomes-2nd-longest-serving-chief-minister-in-india20230723083244/ |website=ANI NEWS |access-date=23 July 2023}}</ref> 22 ਜੁਲਾਈ, 2023 ਤੱਕ ਉਹ 23 ਸਾਲ ਅਤੇ 139 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>https://www.hindustantimes.com/india-news/naveen-patnaik-surpasses-jyoti-basu-to-become-second-longest-serving-chief-minister-in-india-101690052936664.html</ref> ਉਹ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਸਟੀਲ ਅਤੇ ਖਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ 1997 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਅਸਕਾ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਰਹੇ। ==ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਜੀਵਨ== ਨਵੀਨ ਪਟਨਾਇਕ ਦਾ ਜਨਮ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਕਟਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 16 ਅਕਤੂਬਰ 1946 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>http://www.rediff.com/news/2000/feb/14oriss.htm</ref> ਪੂਰਵ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ [[ਬਿਜੂ ਪਟਨਾਇਕ]] ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਗਿਆਨ ਪਟਨਾਇਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ ਸਨ।<ref>[http://in.rediff.com/news/2009/mar/11guest-naveen-patnaik-master-stroke-in-odisha.htm Naveen Patnaik's master stroke in Odisha – Rediff.com India News]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜਨਵਰੀ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. In.rediff.com (2009-03-11). Retrieved on 2010-12-25.</ref> ਪਟਨਾਇਕ ਨੇ [[ਦੂਨ ਸਕੂਲ]] ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ ਕਿਰੋੜੀ ਮੱਲ ਕਾਲਜ, [[ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ, ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਉਸ ਨੇ ਬੀਏ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web|author=Reshmi R Dasgupta, TNN May 10, 2004, 03.13am IST |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2004-05-10/news/27376553_1_doon-school-naveen-patnaik-rahul-gandhi |title=Naveen Patnaik sets stage for GeNext Doscos - Economic Times |publisher=Articles.economictimes.indiatimes.com |date=2004-05-10 |accessdate=2012-11-21}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.odishatoday.com/politics/Ex-Doon_mates_mount_pressure_on_Naveen_150509-577532535344565754.html |title=Ex-Doon mates mount pressure on Naveen Niwas, Kamal rings up Pappu |publisher=Odishatoday.com |date= |accessdate=2012-11-21 |archive-date=2009-05-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090519205704/http://www.odishatoday.com/politics/Ex-Doon_mates_mount_pressure_on_Naveen_150509-577532535344565754.html |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dnaindia.com/india/report_doon-dosti-gets-naveen-rs20000-cr_1280007 |title=Doon dosti gets Naveen Rs20,000 cr - India - DNA |publisher=Dnaindia.com |date=2009-08-06 |accessdate=2012-11-21}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.tehelka.com/story_main51.asp?filename=Ne030312Lord.asp |title=India's Independent Weekly News Magazine |publisher=Tehelka |date= |accessdate=2012-11-21 |archive-date=2012-10-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121029015939/http://www.tehelka.com/story_main51.asp?filename=Ne030312Lord.asp |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web |author=Sandeep Mishra, TNN Feb 11, 2012, 04.41AM IST |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-11/bhubaneswar/31049400_1_resignation-letter-bjd-odisha |title=Excise minister resigns over hooch tragedy - Times Of India |publisher=Articles.timesofindia.indiatimes.com |date=2012-02-11 |accessdate=2012-11-21 |archive-date=2013-12-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131214144304/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-02-11/bhubaneswar/31049400_1_resignation-letter-bjd-odisha |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2012-02-26/news/31101632_1_naveen-patnaik-bjd-oriya |title=Naveen Patnaik: The man who would be king, or would he? - Economic Times |publisher=Articles.economictimes.indiatimes.com |date=2012-02-26 |accessdate=2012-11-21}}</ref><ref name="Orissa.gov.in">{{cite web|url=http://orissa.gov.in/cmorissa/profile.asp|title=Profile-Chief Minister of Odisha|publisher=Orissa. Gov.in|accessdate=2012-05-27}}</ref><ref name="orissa.gov.in">{{cite web|url=http://orissa.gov.in/cmorissa/profile.asp|title=Profile-Chief Minister of Orissa|publisher=Orissa. Gov.in|accessdate=2012-05-27}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{Reflist|2}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== {{Commons}} * {{Official}} * [https://web.archive.org/web/20060805170002/http://orissadiary.com/personality/index.asp Notable personalities of Odisha, including Naveen Patnaik, in Orissadiary website] *[https://www.odisha.gov.in/ Notable personalities of Odisha as per the Govt. of Odisha official web site] * [https://web.archive.org/web/20090520045812/http://www.bbc.co.uk/blogs/indiaelection09/2009/05/orissas_accidental_politician.html Odisha's accidental politician, BBC] *[https://loksabha.nic.in/Members/MemberBioprofile.aspx?mpsno=324&lastls=13 Official biographical sketch in Parliament of India website] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੀਡਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1946]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਓਡੀਸ਼ਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਟਕ ਦੇ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਹਿੰਦੂ]] 1n9cmxg5rqnkg6nlsx9rz8w8kqjm1jy 0 41372 748943 686272 2024-04-04T14:37:34Z Lovepreet Singh Pheroke 44227 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ | native_name = | native_name_lang = | other_names =ਧਰਮਵੀਰ, ਗਾਂਧੀ | image = Dharamvir Gandhi.png | caption = | office = [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ|ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ]] | term_start = 2014 | term_end = 2019 | predecessor = [[ਪਰਨੀਤ ਕੌਰ]] | successor = | constituency = [[ਪਟਿਆਲਾ (ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ)|ਪਟਿਆਲਾ]] ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ | birth_date = {{birth date and age|1951|6|1|df=y}} | birth_place = | Nationality = {{flag|ਭਾਰਤ}} | party = ਪਹਿਲਾਂ [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]],ਮੌਜੂਦਾ [[ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ]] | residence = [[ਪਟਿਆਲਾ]] | education ਐਮਡੀ (ਮੈਡੀਸਨ) | alma_mater = | profession = ਡਾਕਟਰ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ | website = | footnotes = }} ''' ਡਾ. ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ''' (ਜਨਮ 1 ਜੂਨ 1951) ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ ਅਤੇ [[ਪਟਿਆਲਾ (ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ)|ਪਟਿਆਲਾ]] ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਉਸਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਿਹੜੇ ਅਸੂਲਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਉਸ ਉੱਤੇ ਹੀ ਪਹਿਰਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਨਾਲ਼ ਚੱਲਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਵਾਂ ਪੰਜਾਬ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ। 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਗਏ। ਇਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਓਹ 2023 'ਚ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ 'ਭਾਰਤ ਜੋੜੋ ਯਾਤਰਾ' ਦਾ ਸਰਗਰਮ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਰਹੇ। ਗਾਂਧੀ ਵੱਲੋਂ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਲੋਕਤੰਤਰ,ਧਰਮ-ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਅਸਧਾਰਨ ਚੋਣਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਲੋਕਪੱਖੀ-ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਸਖਸ਼ੀਅਤਾਂ-ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਧਰਮਵੀਰ ਦਾ ਜਨਮ ਭਾਰਤੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਰੋਪੜ ਜਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਨੂਰਪੁਰ ਬੇਦੀ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਗਾਂਧੀ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ਼ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੁੜਿਆ। ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਧਰਮੀਵਰ ਬੁੱਲਾ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਧਰਮਵੀਰ ਦਾ ਪਿਤਾ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ ਅਤੇ ਸੂਫੀ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਧਰਮਵੀਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੋ ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ਼ ਨਾਨਕ ਅਤੇ ਕਬੀਰ ਦੇ ਨਾਮ ਜੋੜੇ। ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਧਰਮਵੀਰ ਦਾ ਨਾਮ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਬੁੱਲਾ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ ਪਰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵੱਲ ਰੁਚੀ ਅਤੇ ਸਾਦਗੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 'ਗਾਂਧੀ' ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੁੱਲਾ ਦੀ ਥਾਂ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਲੈ ਲਈ ਅਤੇ ਇਹ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਤੇ ਉਸਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਿਆ। ==ਪੰਜਾਬ ਫਰੰਟ== {{Infobox Indian political party |party_name = ਪੰਜਾਬ ਫਰੰਟ |party_logo = |abbreviation = PBF |colorcode = gray |leader = ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ |split = |spokesperson = |founder = ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ |foundation = {{Start date|df=yes|p=y|2016|9|26}} |dissolution = 11 ਮਾਰਚ 2019 |successor = [[ਨਵਾਂ ਪੰਜਾਬ ਪਾਰਟੀ]]<ref name="babushahi" /> |headquarters = |eci =Registered |national_convener = |ideology = |position= |alliance = |publication = |youth = |colours = }} ਉਸ ਦੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ, [[ਐਮਰਜੈਂਸੀ (ਭਾਰਤ)|1975 ਐਮਰਜੈਂਸੀ]] ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਦੇ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਲਈ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ,<ref>{{cite news | url = http://www.dailypioneer.com/state-editions/chandigarh/dharamveer-gandhi-is-aaps-patiala-candidate.html| title = Dharamveer Gandhi is AAP’s Patiala candidate | newspaper = The Pioneer | date = 2014-02-28 | author = Monika Malik }}</ref> ਧਰਮਵੀਰ ਗਾਂਧੀ 2011 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਵਿਰੋਧੀ ਅੰਦੋਲਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਕੇ ਸਰਗਰਮ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਚੋਣ, 2013 ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਉਹ 'ਆਪ' ਦੀ ਟਿਕਟ ਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣ, 2014 ਲੜਿਆ। ਉਸ ਤੇ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲਰ ਰਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਵਿਰਕ ਨੇ ਚੋਣ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਰਸੂਲਪੁਰ ਸੈਦਾਂ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite news | url = http://www.ndtv.com/elections/article/election-2014/suspected-activists-attack-patiala-s-aap-candidate-dharamvir-gandhi-516546 | title = Suspected Activists Attack Patiala's AAP Candidate Dharamvir Gandhi | publisher = NDTV | date = 2014-04-30 }}</ref> ਗਾਂਧੀ ਨੇ 20,942 ਵੋਟ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦਾ ਸੰਸਦ ਪਰਨੀਤ ਕੌਰ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ।<ref>{{cite web|title=Constituencywise-All Candidates|url=http://eciresults.nic.in/ConstituencywiseS1913.htm?ac=13|accessdate=17 May 2014|archive-date=20 ਮਈ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140520001400/http://eciresults.nic.in/ConstituencywiseS1913.htm?ac=13|dead-url=yes}}</ref>ਉਸਨੇ 2016 ਵਿੱਚ 'ਆਪ' ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। 2019 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ ਪੰਜਾਬ ਫਰੰਟ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਚੋਣ ਲੜੀ। ਉਹ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਆਇਆ।<ref name="babushahi">[http://www.babushahi.com/full-news.php?id=84817 Dharamvir Gandhi flots Nawan Punjab Party]</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:16ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ]] orz3ef8l78pqhwtauedy1unw8h436m6 0 50723 748955 574630 2024-04-04T18:33:54Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox church | name = ਸਾਨ ਆਂਦਰੇਸ ਗਿਰਜਾਘਰ (ਬੇਦਰੀਨੀਆਨਾ) | fullname = Iglesia de San Andrés (Bedriñana) | other name = | native_name = | native_name_lang = | image = San Andrés de Bedriñana - 02.jpg | imagesize = | imagelink = | imagealt = | landscape = | caption = | pushpin map = | pushpin label position = | pushpin map alt = | pushpin mapsize = | relief = | map caption = ਸਪੇਨ | latd = | latm = | lats = | latNS = | longd = | longm = | longs = | longEW = | coordinates display = | osgraw = <!-- TEXT --> | osgridref = <!-- {{gbmappingsmall| TEXT}} --> | location = [[ਅਸਤੂਰੀਆ]], [[ਸਪੇਨ]] | country = [[ਸਪੇਨ]] | denomination = | previous denomination = | churchmanship = | membership = | attendance = | website = | former name = | bull date = | founded date = <!-- {{start date|YYYY|MM|DD|df=y}} - but see note below --> | founder = | dedication = | dedicated date = | consecrated date = | cult = | relics = | events = | past bishop = | people = | status = Monument | functional status = | heritage designation = | designated date = | architect = | architectural type = | style = | years built = | groundbreaking = | completed date = | construction cost = | closed date = | demolished date = | capacity = | length = <!-- {{convert| }} --> | width = <!-- {{convert| }} --> | width nave = <!-- {{convert| }} --> | height = <!-- {{convert| }} --> | diameter = <!-- {{convert| }} --> | other dimensions = | floor count = | floor area = <!-- {{convert| }} --> | dome quantity = | dome height outer = <!-- {{convert| }} --> | dome height inner = <!-- {{convert| }} --> | dome dia outer = <!-- {{convert| }} --> | dome dia inner = <!-- {{convert| }} --> | spire quantity = | spire height = <!-- {{convert| }} --> | materials = | bells = | bells hung = | bell weight = <!-- {{long ton|0| }} --> | parish = | deanery = | archdeaconry = | episcopalarea = | archdiocese = | metropolis = | diocese = | province = | presbytery = | synod = | circuit = | district = | division = | subdivision = | archbishop = | bishop = | dean = | provost = | provost-rector = | viceprovost = | subdean = | precentor = | archpriest = | chancellor = | canonchancellor = | canon = | canonmissioner = | canonpastor = | canontreasurer = | succentor = | archdeacon = | prebendary = | rector = | vice-rector = | vicar = | curate = | priestincharge = | priest = | asstpriest = | minister = | assistant = | honpriest = | deacon = | deaconness = | seniorpastor = | pastor = | abbot = | chaplain = | sacristan = | reader = | student intern = | organistdom = | director = | organist = | organscholar = | chapterclerk = | laychapter = | warden = | verger = | businessmgr = | liturgycoord = | reledu = | rcia = | youthmin = | flowerguild = | musicgroup = | parishadmin = | serversguild = | logo = | logosize = | logolink = | logoalt = | embedded = }} '''ਸਾਨ ਆਂਦਰੇਸ ਗਿਰਜਾਘਰ (ਬੇਦਰੀਨੀਆਨਾ)''' [[ਅਸਤੂਰੀਆਸ]], [[ਸਪੇਨ]] ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਇੱਕ ਗਿਰਜਾਘਰ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਉਸਾਰੀ ਨੌਵੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 1931 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਾਰਕ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref name=city>{{cite web|language=Spanish|title=Iglesia San Andres de Bedriñana - Ayuntamiento de Villaviciosa|url=http://www.villaviciosa.es/iglesia-san-andres-de-bedrinana|accessdate=2013-09-21|archive-date=2014-10-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20141027232405/http://www.villaviciosa.es/iglesia-san-andres-de-bedrinana|dead-url=yes}}</ref><ref name=Lino>{{cite journal |last1=Ruiz Fernández |first1=María Nieves |year=2007 |title=La restauración de la iglesia de San Andrés de Bedriñana |journal=LINO REVISTA DE ARTE |volume=13 |pages=153-159 |publisher=Universidad de Oviedo |doi= |url=http://www.unioviedo.es/reunido/index.php/RAHA/article/download/462/454 |accessdate=19 September 2013 |issn=0211-2574 |language=Spanish |archive-date=21 ਸਤੰਬਰ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130921061104/http://www.unioviedo.es/reunido/index.php/RAHA/article/download/462/454 |url-status=dead }}</ref> ==ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ== ਇਸ ਗਿਰਜਾਘਰ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਸਤਾਰ 12ਵੀਂ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਫੇਰ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। 1916ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਹੋਰ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਕੇ ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ।<ref name=Lino /> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਅੱਗੇ ਪੜੋ== {{commonscat|Iglesia de San Andrés, Bedriñana}} *{{cite book|title=Intervenciones en el patrimonio cultural asturiano|author=Vicente A. Álvarez Areces|publisher=Consejería de Cultura y Turismo|year=2007|language=Spanish|pages=597|isbn= 9788484592228}}, discusses the 2004-2006 restoration effort [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਪੇਨ ਦੇ ਗਿਰਜਾਘਰ]] 7uac031nas23pmcz4mleb59bx6ne0v5 0 71757 748974 710941 2024-04-05T03:38:36Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox Historic Site | name = ਅਗੁਆਡਾ ਕਿਲਾ | native_language = | image = | image_size = 250px | caption = ਅਗੁਆਡਾ ਕਿਲਾ। | designation1 = | designation1_date = | designation1_number = | designation1_criteria = | designation1_type = ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ | designation1_free1name = ਰਾਜ | designation1_free1value = {{IND}} | designation1_free2name = Region | designation1_free2value = | location = [[ਗੋਆ ]], [[ਭਾਰਤ]] | elevation = | built = 1612 | architect = | architecture = |latitude= 15.488 |longitude= 73.763 | locmapin = | map_caption = | coord_display = | visitation_num = | visitation_year = }} '''ਅਗੁਆਡਾ ਕਿਲਾ''' ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼-ਚੁਬਾਰਾ [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਗੋਆ]] ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਸਲਾਮਤੀ ਨਾਲ ਸਾਂਭੀ ਹੋਈ [[ਪੁਰਤਗਾਲੀ]] ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਗੋਆ ਦੀ [[ਸਿੰਕੂਏਰਿਮ ਬੀਚ]] ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਜਿਥੋਂ ਅਰਬ ਸਾਗਰ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ==ਇਤਿਹਾਸ== ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ 1612 ਵਿੱਚ [[ਡੱਚ|ਡੱਚਾਂ]] ਅਤੇ [[ਮਰਹੱਟੇ|ਮਰਹੱਟਿਆਂ]] 'ਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.travelogyindia.com/goa/fort-aguda.html|title=History of Fort Aguada|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=}}</ref> ਇਹ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਕਿਲ੍ਹਾ [[ਕੰਡੋਲਿਮ ਬੀਚ]] ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ [[ਮੰਡੋਵੀਂ]] ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਭੇਜਣ (ਸਪਲਾਈ ਕਰਨ) ਦਾ ਮੰਤਵ ਵੀ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਥੋਂ ਗੁਜ਼ਰਨ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਇੱਥੇ ਰੁਕ ਕੇ ਪਾਣੀ ਭਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਪਾਣੀ ਟੈਂਕਰ ਵਿੱਚ 2,376,000 [[ਗੈਲਣ]] ਪਾਣੀ ਜਮਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇ ਪੂਰੇ [[ਏਸ਼ੀਆ]] ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਨਾਮ ਅਗੁਆਡਾ ਵੀ ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਪਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਵਿੱਚ ਅਗੁਆਡਾ ''ਪਾਣੀ'' ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਾਰ-ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼-ਚੁਬਾਰਾ ਵੀ ਹੈ ਜੋ 1864 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਕਰਨ ਲਈ [https://www.whitestorkholidays.org/ ਵਰਤਿਆ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190226234118/https://www.whitestorkholidays.org/ |date=2019-02-26 }} ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਇਸ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ 79 ਤੋਪਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ==ਤਸਵੀਰਾਂ== {{wide image|Fort_Aguada_Panorama.JPG|1000px|align-cap=center|<small>Panorama of Fort Aguada </small></center>}} <gallery class="center" caption="Fort Aguada Pictures" widths="150px" heights="150px"> File:Fort Aguada, Goa.jpg| File:Fort Aguada Goa.JPG|Fort Aguada lighthouse File:FortAquada1.jpg| Information Plaque File:FortAquada2.jpg| File:FortAquada5.jpg| File:FortAquada4.jpg | File:Fort Aguada Light House .jpg| File:Fort Aguada Light House 1.jpg File:Fortification wall of Auguda Fortress 1 ( Lower ).jpg|Fortification wall of Auguda Fortress (Lower) File:Fortification wall of Auguda Fortress 4 ( Lower ).jpg|Fortification wall of Auguda Fortress (Lower) File:Auguda Fortress 2 ( Upper ).jpg|Auguda Fortress (Upper) File:Auguda Fortress 5 ( Upper ).jpg|Auguda Fortress (Upper) File:Auguda Fortress 7 ( Upper ).jpg|Auguda Fortress (Upper) File:Auguda Fortress 8 ( Upper ).jpg|Auguda Fortress (Upper) File:Auguda Fortress 10 ( Upper ).jpg|Auguda Fortress (Upper) </gallery> ==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ== * [http://indiatourism.ws/goa/fort_aguada/ Fort Aguada] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201024011229/http://indiatourism.ws/goa/fort_aguada/ |date=2020-10-24 }} - spherical panorama 360°. * [http://www.trodly.com/destination/4712/fort-aguada--lighthouse Fort Agauda & nearby attractions] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140330191010/http://www.trodly.com/destination/4712/fort-aguada--lighthouse |date=2014-03-30 }} {{Coord|15.488|N|73.763|E|display=title|source:ptwiki}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ }}2. [https://www.whitestorkholidays.org/ Tour packages] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190226234118/https://www.whitestorkholidays.org/ |date=2019-02-26 }}{{ਕਾਮਨਜ਼|Goa|ਗੋਆ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਾਈਟਹਾਊਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੁਰਤਗਿਲੀ ਕਿਲ੍ਹੇ]] n85kw78euwqqnb51xzfq9gzt9qjix0a 0 81215 748960 690111 2024-04-04T18:49:37Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox project | name = ਪ੍ਰਧਾਨ-ਮੰਤਰੀ ਅਵਾਸ ਯੋਜਨਾ (ਅਰਬਨ) | country = ਭਾਰਤ | primeminister = ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ | ministry = [[ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਮੰਤਰਲਾ (ਭਾਰਤ)|MoUD]] | key_people = [[ਵੇਂਕਾਈਆਹ ਨਾਇਡੂ]] | launched = {{Start date and age|2015|06|01|df=y}} | status = ਕ੍ਰਿਆਸ਼ੀਲ }} '''ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਵਾਸ ਯੋਜਨਾ (ਸ਼ਹਿਰੀ ਭਾਗ) Pradhan Mantri Awas Yojana (Urban)'''  ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ ਅੰਦਰ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 9 ਰਾਜਾ ਵਿੱਚ 305 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਲਈ ਘਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਹੈ।ਸਾਲ ਬਾਦ ੩੦੫ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੇ ਲਾਗੂ ਸਕੀਮ ਮਾਰਚ ੨੦੧੬ ਤੋਂ ੨੭ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ੪੦੪੧ ਸ਼ਹਿਰਾਂ/ ਕਸਬਿਆਂ ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੈ।<ref name= GL/> == ਯੋਜਨਾ ਬਾਰੇ == ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਜੂਨ2015 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ <ref name="etmay17">{{Citation|title=Urban houses under PM Awas Yojana must belong to women: Venkaiah Naidu|url=http://economictimes.com/news/economy/policy/urban-houses-under-pm-awas-yojana-must-belong-to-women-venkaiah-naidu/articleshow/52509219.cms|work=[[The Economic Times]]|date=30 May 2016}}</ref><ref>{{Citation|title=Modi government to rename new-look Indira Awaas Yojana to Pradhan Mantri Awaas Yojana|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2015-12-29/news/69379499_1_indira-awaas-yojana-jan-dhan-yojana-iay-scheme|work=[[The Economic Times]]|date=29 December 2015}}</ref> 2022 ਤੱਕ ਸ਼ਹਿਰੀ ਮਾਇਕੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਵਰਗਾਂ EWS ਤੇ ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਸਮੂਹਾਂ LIG Groups ਲਈ 2 ਕਰੋੜ ਘਰ ਬਣਾਏ ਜਾਣੇ ਹਨ।੩ ਲੱਖ ਕਰੋੜ<ref>http://www.livemint.com/Politics/dcdQtWWk2kQN3BOwRWZtVO/Cabinet-approves-construction-of-1-crore-houses-over-next-3.html</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.sarkariyojna.co.in/pradhan-mantri-awas-yojana-pmay/ |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2016-07-15 |archive-date=2016-07-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160718074938/http://www.sarkariyojna.co.in/pradhan-mantri-awas-yojana-pmay/ |url-status=dead }}</ref> ਰੁਪਏ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੇਣੀ ਹੈ .<ref>{{Citation|title=Over 300 cities identified for 'Housing for All' scheme|url=http://www.businesstoday.in/current/economy-politics/housing-for-all-scheme-over-300-cities-identified/story/223238.html|work=[[Business Today (business magazine)|Business Today]]|date=31 August 2015}}</ref><ref>{{Citation|title=Housing for All scheme gets govt nod: All you need to know|url=http://www.businesstoday.in/current/economy-politics/housing-for-all-scheme-gets-govt-nod-all-you-need-to-know/story/220739.html|work=[[Business Today (business magazine)|Business Today]]|date=15 September 2015}}</ref><ref>{{Citation|title=305 Cities Identified Under 'Housing for All' Scheme|url=http://www.ndtv.com/india-news/305-cities-identified-under-housing-for-all-scheme-1212417|work=[[NDTV]]|date=30 August 2015}}</ref> ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ 4 ਭਾਗ ਹਨ। ===<nowiki>*</nowiki>ਗੰਦੀ ਬਸਤੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ।=== # ਗ਼ੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨਾਲ # ਮੈਲ਼ੀ ਬਸਤੀ(slum) ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਸਰੋਤ ਦੀ ਤਰਾਂ ਵਰਤੋਂ # ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਨੂੰ ਮੁਮਕਿਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਜੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਫ਼ਰਸ਼ ਜਗ੍ਹਾ ਸੂਚਕ ਅੰਕ/ਵਿਕਾਸ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਇੰਤਕਾਲ/ਫਰਸ਼ ਖੇਤਰ-ਫਲ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਰਿਆਇਤ ===<nowiki>*</nowiki>ਕਰਜ਼ੇ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵਿਆਜ ਅਨੁਦਾਨ (ਸਬਸਿਡੀ)ਦੇ ਕੇ ਕਿਫ਼ਾਇਤੀ ਘਰ(CLSS)=== ਖ਼ੂਬੀਆਂ:<ref name=GL/> # *ਵਿਆਜ ਤੇ ਛੋਟ ੬.੫% ਸਿੱਧੀ ਖਾਤੇ ਵਿੱਚ ੧੫ ਸਾਲ ਤੱਕ # *ਅਰਜੀ ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ,ਮੁੱਖ ਕਰਜ਼ਾ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਅਦਾਰੇ (ਬੈਂਕ ਜਾਂ ਵਸੇਬਾ ਕਰਜ਼ ਸੰਸਥਾ) ਰਾਹੀਂ # *ਨਵੇਂ ਘਰ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਵਿੱਚ ਢਾਂਚਾਗਤ ਵਾਧਾ (ਕਮਰਾ,ਰਸੋਈ,ਟਾਇਲੈਟ ਆਦਿ) ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਲਾਗੂ # *EWS (ਮਾਲੀ ਤੌਰ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ)ਮਤਲਬ ਕੁਲ ਘਰੇਲੂ ਆਮਦਨ ੩ ਲੱਖ ਰੁ: ਤੱਕ ਤੇ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਛੱਤਿਆ ਖੇਤਰ-ਫਲ ੩੦ ਵਰਗ ਮੀਟਰ # *LIG (ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਸਮੂਹ) ਮਤਲਬ ਕੁਲ ਘਰੇਲੂ ਆਮਦਨ ੩ ਤੋਂ ੬ ਲੱਖ ਤੱਕ ਤੇ ਘਰ ਦਾ ਖੇਤਰ-ਫਲ ੬੦ ਵਰਗ ਮੀਟਰ ਤੱਕ # EWS ਜਾਂ LIG ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਵਿਆਜ ਵਿੱਚ ਛੋਟ ੬ ਲੱਖ ਦੇ ਕਰਜ਼ ਤੱਕ,(ਨਿਰਧਾਰਤ ਹੱਦ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੇਤਰ-ਫਲ ਲਈ ਘਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਛੋਟ ਵਾਲੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਹੱਦ ੬ ਲੱਖ ਹੀ ਹੈ।, ਬਾਕੀ ਕਰਜ਼ਾ ਆਮ ਵਿਆਜ ਦਰ ਤੇ) # ਹੱਥੀ ਮਲ਼ ਹੂੰਝਣ ਵਾਲ਼ਿਆਂ,ਜ਼ਨਾਨੀਆਂ (ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਧਵਾਵਾਂ), ਪਛੜੀਆਂ ਜਾਤਾਂ/ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ/ਜਮਾਤਾਂ/ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ /ਅੰਗਹੀਣ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ # ਆਮਦਨ ਦੇ ਸਬੂਤ ਲਈ ਸਵੈ ਘੋਸ਼ਤ ਪ੍ਰਮਾਣ ਪੱਤਰ /ਹਲਫ਼ਨਾਮਾ ਕਾਫ਼ੀ # ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਦਾ ਅਧਾਰ/ਵੋਟਰ ਕਾਰਡ ਆਦਿ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤੀ ਕਾਰਡ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ===<nowiki>*</nowiki>ਵਿੱਤ ਮੂਜਬ ਘਰ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਜਨਤਕ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਨਾਲ=== # ਗ਼ੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਖੇਤਰ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਪਿਛਲੱਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ) ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ # ਕਿਫ਼ਾਇਤੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ੩੫% ਘਰ EWS ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਲਈ ਹੋਣ) ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਮਾਲੀ ਕਮਜ਼ੋਰ EWS ਪਰਵਾਰ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਸਹਾਇਤਾ। ===<nowiki>*</nowiki>ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਮੁੱਖ-ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਏਕਲੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਸਹਾਇਤਾ(ਸਬਸਿਡੀ)=== ਖ਼ੂਬੀਆਂ:<ref name=GL/> # ਸਕੀਮ EWS ਸਮਾਜ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਏਕਲੇ ਘਰ ਲਈ ਹੈ। # ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ EWS ਸਮਾਜ ਭਾਗ ਲਈ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਉਲੀਕਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। # ਇੱਕਾ ਦੁੱਕਾ ਦਰਖ਼ਾਸਤਾਂ ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। CLSS ਇਲਾਵਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸਹਾਇਤਾ 1 ਲੱਖ ਤੋਂ 2.3 ਲੱਖ ਰੁਪਏ  ਦੀ ਹੋਵੇਗੀ।<ref>{{Citation|title=PM Awas Yojana|url=http://www.pmawasyojana.co.in/|work=PM Awas Yojana|date=15 March 2016}}</ref> .<ref name="etmay17"/> == ਮਾਲੀ ਸਥਿਤੀ == ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2016 ਤੱਕ 4392 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਖ਼ਰਚੇ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ 1005 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ।.<ref name="etmay17"/> ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੁਤਾਬਕ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 2011 ਸ਼ਹਿਰਾਂ/ਕਸਬਿਆਂ ਲਈ 4.25 ਲੱਖ ਮਕਾਨਾਂ ਵਾਸਤੇ 24600 ਕਰੋੜਰੁਪਏ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਪਰੰਤੂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇੱਕ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਗਿਆ।<ref>{{cite web|url=http://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/over-4-25-lakh-houses-sanctioned-under-housing-for-all-scheme-president-pranab-mukherjee/articleshow/51108606.cms|title=4.25 ਲੱਖ ਘਰਾਂ ਲਈ ਸ਼ੁਰੂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਮਨਜ਼ੂਰੀ |ccessdate=2016-07-09}}</ref> == ਕਿਹੜੇ ਸ਼ਹਿਰ == <big>ਮਾਰਚ ੨੦੧੬ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਗਾਈਡਲਾਈਨਜ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਰੇ ੨੭ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ੪੦੪੧ ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਕਸਬੇ ਇਸ ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ</big>।<ref name=GL>{{cite web|url=http://mhupa.gov.in/writereaddata/HFA_guidelines_March2016-English.pdf|title=ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਵਾਸ ਯੋਜਨਾ (ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਘਰ) -ਮਾਰਚ ੨੦੧੬ ਸਕੀਮ ਗਾਈਡਲਾਈਨਜ|accessdate=2016-07-09|archive-date=2016-08-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160804142354/http://mhupa.gov.in/writereaddata/HFA_guidelines_March2016-English.pdf|dead-url=yes}}</ref> 25 ਅਪ੍ਰੈਲ 2016 ਤੱਕ 26 ਰਾਜਾ ਵਿੱਚ 2508 ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਕਸਬੇ ਚੁਣੇ ਹਨ।  <ref>{{cite web|url=http://www.financialexpress.com/article/economy/pradhan-mantri-awas-yojana-2508-cities-selected-under-modis-scheme-for-affordable-housing/248336/|title=ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ|accessdate=2016-07-08}}</ref> ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹਲਕਿਆ ਵਿੱਚ 9 ਰਾਜਾ ਵਿੱਚ 305 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ # <nowiki>*</nowiki> ਛਤੀਸਗੜ- ੭੫ ਸ਼ਹਿਰ/ਕਸਬੇ # <nowiki>*</nowiki> ਗੁਜਰਾਤ-  ੩੦ # <nowiki>*</nowiki> ਜੰਮੂ ਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ- ੧੯ # <nowiki>*</nowiki> ਝਾਰਖੰਡ -  ੧੫ # <nowiki>*</nowiki> ਕੇਰਾਲਾ -  ੧੫ # <nowiki>*</nowiki> ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ -  ੭੪ # <nowiki>*</nowiki> ਉੜੀਸਾ -  ੪੨ # <nowiki>*</nowiki> ਰਾਜਸਥਾਨ - ੪੦ # <nowiki>*</nowiki> ਤੇਲੰਗਾਨਾ -  ੩੪ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰਾ ਦੇ 1.93 ਲੱਖ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸਕੀਮ ਰਾਹੀਂ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। I'm == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਇੰਦਰਾ ਅਵਾਸ ਯੋਜਨਾ]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਯੋਜਨਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਲਾਭਪਾਤਰੀ ਸਕੀਮਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਰਥ ਵਿਵਸਥਾ]] 4mcde2vc5fsd849qaj2b13ptlt4ym5u 0 107990 749034 694524 2024-04-05T11:29:14Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{location map+|India|float=right|width=320|caption=20 ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ (ਹਰਾ) ਆਈਆਈਐਮ ਦਾ ਸਥਾਨ|places={{location map~|India|label='''ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ'''|mark=Green_pog.svg|position=top|lat=23.03|long=72.58}} {{Location map~|India|label='''ਬੰਗਲੋਰ'''|mark=Green_pog.svg|position=left|lat=12.58|long=77.35}} {{Location map~|India|label='''ਇੰਦੌਰ'''|mark=green_pog.svg|position=right|lat=22.42|long=75.54}} {{Location map~|India|label='''ਕਲਕੱਤਾ'''|mark=Green_pog.svg|position=right|lat=22.33|long=88.20}} {{Location map~|India|label='''ਕੋਜ਼ੀਕੋਡ'''|mark=Green_pog.svg|position=left|lat=11.25|long=75.77}} {{Location map~|India|label='''ਲਖਨਊ'''|mark=Green_pog.svg|position=right|lat=26.50|long=80.50}} {{Location map~|India|label='''ਸ਼ੀਲੌਂਗ'''|mark=Green_pog.svg|position=right|lat=25.57|long=91.88}} {{Location map~|India|label='''ਰਾਂਚੀ'''|mark=Green_pog.svg|position=right|lat=23.35|long=85.33}} {{location map~|India|label='''ਰੋਹਤਕ'''|mark=Green_pog.svg|position=left|lat=28.90|long=76.57}} {{location map~|India|label='''ਰਾਏਪੁਰ'''|mark=Green_pog.svg|position=top|lat=22.23|long=82.63}} {{location map~|India|label='''ਤਿਰੁਚਿਰਪੱਲੀ'''|mark=Green_pog.svg|position=right|lat=10.81|long=78.69}} {{location map~|India|label='''ਕਾਸ਼ੀਪੁਰ'''|mark=Green_pog.svg|position=right|lat=29.22|long=78.95}} {{location map~|India|label='''ਉਦੈਪੁਰ'''|mark=Green_pog.svg|position=left|lat=24.83|long=73.5}} {{Location map~|India|label='''ਨਾਗਪੁਰ'''|mark=Green_pog.svg|position=left|lat=21.15|long=79.09}} {{Location map~|India|label='''ਸਿਰਮੌਰ'''|mark=Green_pog.svg|position=right|lat=30.55|long=77.3}} {{location map~|India|label='''ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ'''|mark=Green_pog.svg|position=left|lat=31.6|long=74.86}} {{Location map~|India|label='''ਗਯਾ'''|mark=Green_pog.svg|position=right|lat=25.61|long=85.14}} {{Location map~|India|label='''ਸੰਬਲਪੁਰ'''|mark=Green_pog.svg|position=bottom|lat=21.47|long=83.97}} {{Location map~|India|label='''ਵਿਸ਼ਾਖਾਪਟਨਮ'''|mark=Green_pog.svg|position=right|lat=17.727842|long=83.322640}} {{location map~|India|label='''ਜੰਮੂ'''|mark=Green_pog.svg|position=left|lat=32.73|long=74.87}}}} '''ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟਸ ਆਫ਼ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ''' ('''IIMs''') ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਦੀਆਂ 20 ਜਨਤਕ, ਆਟੋਨੋਮਸ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਹੈ। ਉਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਡਾਕਟਰਲ ਅਤੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। [[ਯੋਜਨਾ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਭਾਰਤ)|ਯੋਜਨਾ ਕਮਿਸ਼ਨ]] ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ]] ਨੇ ਆਈਆਈਐਮ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। <ref name="ReviewCommittee_Report">{{Cite web|url=http://www.education.nic.in/tech/IIM-Reviewcommittee.pdf|title=Report of IIM Review Committee|last=RC Bhargava|last2=Ajit Balakrishnan|date=25 September 2008|publisher=[[Ministry of Human Resource Development (India)|Ministry of Human Resource Development]], [[Government of India]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20101006173642/http://education.nic.in/tech/IIM-Reviewcommittee.pdf|archive-date=6 October 2010|dead-url=yes|access-date=17 February 2012|last3=Anusua Basu|last4=Ram S. Tarneja|last5=Ashok Thakur}}</ref><ref name="TBNT_PR">{{Cite web|url=http://www.liberalsindia.com/update/PressRelease9.php/|title='Thanks but No Thanks' – IIM Ahmedabad's Pioneeri0.52ng Decision|website=www.liberalsindia.com|access-date=11 December 2011|archive-date=15 ਅਪ੍ਰੈਲ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120415005650/http://www.liberalsindia.com/update/PressRelease9.php/|url-status=dead}}</ref> ਆਈਆਈਐਮ ਇੰਡੀਅਨ ਸੋਸਾਇਟੀਜ਼ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸੁਸਾਇਟੀਆਂ ਵਜੋਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਹਨ।<ref name="Reg-ISRA_1">{{Cite news|url=http://www.telegraphindia.com/1111204/jsp/nation/story_14836608.jsp#.UFRHhLLiZIW|title=Diploma to degree hope for IIMs- HRD ministry works with B-schools to change course name|last=Prashant K. Nanda|date=13 January 2012|access-date=17 February 2012|publisher=''Telegraph''|location=Calcutta, India}}</ref> ਹਰ ਇੱਕ ਆਈਆਈਐਮ ਖੁਦਮੁਖਤਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਰੋਜ਼ਮਰ੍ਹਾ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਾਰੇ ਆਈਆਈਐਮ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਾਂ ਅਤੇ ਆਈਆਈਐਮ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਆਈਆਈਐਮ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਆਈਆਈਐਮ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਮੁਖੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਆਈ.ਆਈ.ਐਮ. ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name="IIMCouncil-1">{{Cite web|url=http://education.nic.in/Press/Rel02112011.pdf|title=EXTERNAL REVIEW OF IIMS TO BE UNDERTAKEN: SHRI KAPIL SIBAL CHAIRS MEETING OF IIM DIRECTORS|date=2 November 2011|publisher=[[National Informatics Centre]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20120122070032/http://www.education.nic.in/Press/Rel02112011.pdf|archive-date=22 January 2012|dead-url=yes|access-date=17 February 2012}}</ref><ref name="Zee_FinanceCos">{{Cite web|url=http://zeenews.india.com/news/nation/elite-b-school-students-back-in-radar-of-finance-cos_578403.html|title=Elite B-school students back in radar of finance cos|date=12 November 2009|publisher=''[[Zee News]]''|access-date=17 February 2012}}</ref> ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਪਲੋਮਾ ਇਨ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ (ਪੀਜੀਡੀਐਮ) ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਇਨ ਮੈਨੇਜਮੇਂਟ (ਪੀ.ਜੀ.ਪੀ.), ਸਾਰੇ ਆਈਆਈਐਮ ਵਿੱਚ ਫਲੈਗਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ।<ref name="ET_IIM-C_Fees1">{{Cite news|url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2008-04-07/news/27723969_1_iim-c-iim-calcutta-iim-review-committee|title=IIM-C to retain first-year fees|date=7 April 2008|access-date=17 February 2012|publisher=''[[The Economic Times]]''}}</ref><ref name="ToI_IIM-L_Seats1">{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-01-09/lucknow/27746823_1_iim-aspirants-iits-and-iims-pgp|title=IIM-L to hike seats in PGP course|date=9 January 2008|access-date=17 February 2012|publisher=''[[The Times of India]]''|archive-date=2013-06-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130615210748/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2008-01-09/lucknow/27746823_1_iim-aspirants-iits-and-iims-pgp|dead-url=yes}}</ref><ref name="ToI_IIM-B_PGPReview1">{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-10-28/bangalore/28239270_1_iim-b-board-iim-b-director-pankaj-chandra-pgp|title=IIM-B to review PGP programme|date=28 October 2010|access-date=17 February 2012|publisher=''[[The Times of India]]''|archive-date=2013-06-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20130615214358/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-10-28/bangalore/28239270_1_iim-b-board-iim-b-director-pankaj-chandra-pgp|dead-url=yes}}</ref>  ਇਹ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਪਲੋਮਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਿਯਮਤ ਐੱਮ.ਬੀ.ਏ. ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਆਈਆਈਐਮ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਕੰਮ ਦੇ ਤਜਰਬੇ ਵਾਲੇ ਇੱਕ-ਸਾਲਾ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਪਲੋਮਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। <ref name="BS_ExecutiveFullTimeMBA">{{Cite news|url=http://www.business-standard.com/article/management/don-t-mistake-it-for-an-executive-mba-113010300043_1.html|title=Don't mistake it for an Executive MBA|last=Shikhar Mohan|date=28 April 2011|access-date=17 February 2012|publisher=''[[Business Standard]]''}}</ref><ref name="BS_PGPEX1">{{Cite news|url=http://www.business-standard.com/india/news/one-year-mba-backa-bang-at-iims/433734/|title=One-year MBA back with a bang at IIMs|last=Vinay Umarji|date=28 April 2011|access-date=17 February 2012|publisher=''[[Business Standard]]''}}</ref> ਕੁਝ ਆਈਆਈਐਮ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਫੈਲੋ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ (ਐਫਪੀਐਮ), ਇੱਕ ਡਾਕਟਰੇਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਤੇ ਪੀ ਐੱਚ ਡੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। <ref name="NIC-1">{{Cite web|url=http://www.education.nic.in/tech/tech_if-me.asp|title=MANAGEMENT EDUCATION|publisher=[[National Informatics Centre]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20110806190350/http://www.education.nic.in/tech/tech_if-me.asp|archive-date=6 August 2011|dead-url=yes|access-date=17 February 2012}}</ref> ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਈਆਈਐਮ ਛੋਟੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸਿੱਖਿਆ/ਈ.ਐਮ.ਬੀ.ਏ. ਕੋਰਸ ਅਤੇ ਪਾਰਟ-ਟਾਈਮ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਆਈਆਈਐਮ ਵਿਲੱਖਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਆਈਆਈਐਮ ਇੰਦੌਰ]] ਦੇ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਇੰਟੈਗਰੇਟਿਡ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ <ref>{{Cite news|url=http://www.iimidr.ac.in/academic-programmes/five-year-integrated-programme-in-management-ipm/|title=Five Year Integrated Programme in Management (IPM) - भारतीय प्रबंध संस्थान इंदौर - IIM Indore|work=भारतीय प्रबंध संस्थान इंदौर - IIM Indore|access-date=2017-08-13|language=en-US}}</ref> ਅਤੇ [[ਆਈਆਈਐਮ ਲਖਨਊ]] ਦਾ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਵਰਕਿੰਗ ਮੈਨੇਜਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ।<ref>{{Cite web|url=http://www.iiml.ac.in/?page_id=51|title=WMP : : IIML|website=www.iiml.ac.in|access-date=2017-08-13|archive-date=2016-11-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20161122222639/http://www.iiml.ac.in/?page_id=51|url-status=dead}}</ref> '''ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਕਲਕੱਤਾ''' ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਕਲਕੱਤਾ 13 ਨਵੰਬਰ 1961 ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਆਈਆਈਐਮ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੈਂਪਸ [[ਕਲਕੱਤਾ]] ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ [[ਜੋਕਾ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। <ref name="IIMC_campus-infra">{{Cite web|url=http://www.iimcal.ac.in/campus/infra.asp|title=IIM Calcutta: Campus – Infrastructure|publisher=Indian Institute of Management Calcutta|archive-url=https://web.archive.org/web/20100306234803/http://www.iimcal.ac.in/campus/infra.asp|archive-date=6 March 2010|dead-url=yes|access-date=18 March 2010}}</ref> ਆਈਆਈਐਮ-ਸੀ ਇਕੋ ਇੱਕ ਆਈਆਈਐਮ (ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਕੋ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਬਿਜ਼ਨਸ ਸਕੂਲ) ਹੈ, ਜੋ ਤੀਹਰੀ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲੀ ਹੋਈ ਹੈ: ਇਸਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨੂੰ ਏਏਸੀਐਸਬੀ, ਏਐਮਬੀਏ ਅਤੇ ਈਕਿਊਯੂਆਈਐਸ ਤੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=http://m.economictimes.com/industry/services/education/iimc-wins-equis-accreditation-first-b-school-in-india-to-bag-triple-crown/articleshow/51986762.cms|title=IIMC wins EQUIS accreditation; First B-school in India to bag ‘Triple crown’ - The Economic Times on Mobile}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟਸ ਆਫ਼ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ]] c0k22oggbkplut6poox092vegmqenb5 0 112363 748999 613962 2024-04-05T08:01:31Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox medical condition (new) | name = ਅੰਡਕੋਸ਼ ਕੈਂਸਰ | image = mucinous_lmp_ovarian_tumour_intermed_mag.jpg | caption = [[ਮਾਈਕਰੋਗ੍ਰਾਫ਼]] | field = [[ਓਨਕੋਲੋਜੀ]], [[ਗਾਇਨਕੋਲੋਜੀ]] | symptoms = '''Early''': vague<ref name=NCI2014TxPt/><br>'''Later''': bloating, [[pelvic pain]], abdominal swelling, loss of appetite<ref name=NCI2014TxPt/> | complications = | onset = Usual age of diagnosis 63 years old<ref name=NCI2016Onset/> | duration = | types = Ovarian carcinoma, [[germ cell tumor]], [[sex cord stromal tumor]]<ref name=WCR2014/> | causes = | risks = [[Nulliparity|Never having children]], [[hormone therapy]] after [[menopause]], [[fertility medication]], [[obesity]], genetics<ref name=WCR2014/><ref name=NCI2014PrePt/><ref name=NCI2014PrePro/> | diagnosis = [[Tissue biopsy]]<ref name=NCI2014TxPt/> | differential = | prevention = | treatment = Surgery, [[radiation therapy]], [[chemotherapy]]<ref name=NCI2014TxPt/> | medication = | prognosis = [[Five-year survival rate]] c. 45% (US)<ref name=SEER2014/> | frequency = 1.2 million (2015)<!-- prevalence --><ref name=GBD2015Pre>{{cite journal|author=GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators |title=Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015.|journal=Lancet |date=8 October 2016|volume=388|issue=10053|pages=1545–1602|pmid=27733282 |pmc=5055577 |doi=10.1016/S0140-6736(16)31678-6 |url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140-6736(16)31678-6}}</ref> | deaths = 161,100 (2015)<ref name=GBD2015De>{{cite journal|author=GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators |title=Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015.|journal=Lancet |date=8 October 2016|volume=388|issue=10053|pages=1459–1544|pmid=27733281 |pmc=5388903 |doi=10.1016/S0140-6736(16)31012-1 |url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140-6736(16)31012-1}}</ref> }} '''ਅੰਡਕੋਸ਼ ਕੈਂਸਰ''', ਇੱਕ [[ਕੇਂਸਰ]] ਹੈ,  ਜੋ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਇਸ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<ref name="harrisons9th">{{Cite web|url=https://accessmedicine.mhmedical.com/content.aspx?bookid=1130&sectionid=79730544|title=Gynecologic Malignancies, Chapter 117|last=Seiden|first=Michael|date=2015|publisher=MGraw-Hill Medical|archive-url=https://web.archive.org/web/20170910175639/https://accessmedicine.mhmedical.com/content.aspx?bookid=1130&sectionid=79730544|archive-date=September 10, 2017|dead-url=no|access-date=June 24, 2017}}</ref> ਇਹ ਅਸਾਧਾਰਨ [[ਕੋਸ਼ਾਣੂ]] ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨ ਜਾਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/cancerlibrary/what-is-cancer|title=Defining Cancer|website=National Cancer Institute|archive-url=https://web.archive.org/web/20140625220940/http://www.cancer.gov/cancertopics/cancerlibrary/what-is-cancer|archive-date=25 June 2014|dead-url=no|access-date=10 June 2014}}</ref> ਜਦੋਂ ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਵੀ ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਅਸਪਸ਼ਟ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਜਿਵੇਂ [[ਕੈਂਸਰ]] ਵਧਦਾ ਹੈ ਲੱਛਣ ਹੋਰ ਵੱਧ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਬਣਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite journal|last=Ebell|first=MH|last2=Culp|first2=MB|last3=Radke|first3=TJ|date=March 2016|title=A Systematic Review of Symptoms for the Diagnosis of Ovarian Cancer.|journal=American Journal of Preventive Medicine|volume=50|issue=3|pages=384–94|doi=10.1016/j.amepre.2015.09.023|pmid=26541098}}</ref> ਇਹਨਾਂ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬਲੋਟਿੰਗ, ਪੇਲਵਿਕ ਦਰਦ, ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਸੋਜ, ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਖੇਤਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੈਂਸਰ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਟ, ਲਿੰਫ ਗੁੱਛੇ, [[ਫੇਫੜੇ]] ਅਤੇ [[ਜਿਗਰ]] ਦੀ ਲਾਈਨਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=PymZ1ORk0TcC&pg=PA223|title=Cancer biology|last=Ruddon|first=Raymond W.|date=2007|publisher=Oxford University Press|isbn=9780195175431|edition=4th|location=Oxford|page=223|archive-url=https://web.archive.org/web/20150915231411/https://books.google.com/books?id=PymZ1ORk0TcC&pg=PA223|archive-date=2015-09-15|dead-url=no}}</ref> ਅੰਡਕੋਸ਼ [[ਕੈਂਸਰ]] ਦਾ ਜੋਖਮ ਉਹਨਾਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ [[ਓਵੂਲੇਸ਼ਨ]] ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਦੇ ਬੱਚੇ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਉਹ ਜਿਹੜੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਓਵੂਲੇਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਹੜੇ ਉਮਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੇਨੋਪੌਜ਼ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ। [[ਮਾਹਵਾਰੀ ਰੁਕਣਾ]], ਉਪਜਾਊ ਦਵਾਈ ਅਤੇ [[ਮੋਟਾਪਾ|ਮੋਟਾਪੇ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਰ ਖਤਰੇ ਦੇ ਕਾਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨ ਥੈਰੇਪੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।<ref name="NCI2014PrePt">{{Cite web|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/prevention/ovarian/Patient/page1/AllPages|title=Ovarian Cancer Prevention (PDQ®)|date=December 6, 2013|website=NCI|archive-url=https://web.archive.org/web/20140706002700/http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/prevention/ovarian/Patient/page1/AllPages|archive-date=6 July 2014|dead-url=no|access-date=1 July 2014}}</ref><ref name="NCI2014PrePro">{{Cite web|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/prevention/ovarian/HealthProfessional/page1/AllPages|title=Ovarian Cancer Prevention (PDQ®)|date=2014-06-20|website=NCI|archive-url=https://web.archive.org/web/20140706002711/http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/prevention/ovarian/HealthProfessional/page1/AllPages|archive-date=6 July 2014|dead-url=no|access-date=1 July 2014}}</ref> ਜੋ ਖਤਰੇ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਹਾਰਮੋਨਲ ਜਨਮ ਨਿਯੰਤਰਣ, ਟਿਊਬਲ ਲਿਊਗੇਸ਼ਨ, ਅਤੇ [[ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਣਾ]] ਹਨ। ਲਗਭਗ 10% ਮਾਮਲੇ ਵਿਰਾਸਤ ਵਾਲੇ ਜੈਨੇਟਿਕ ਜੋਖਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ; ਬੀ.ਆਰ.ਸੀ.ਏ.1 ਜਾਂ ਬੀ.ਆਰ.ਸੀ.ਏ.2 ਜੀਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਵਾਲੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ 50% ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਅੰਡਕੋਸ਼ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਆਮ ਕਿਸਮ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 95% ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੇਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅੰਡਕੋਸ਼ ਕੈਂਸਰਿਨੋਮਾ ਹੈ। ਅੰਡਕੋਸ਼ਕ ਕੈਂਸਰਿਨੋਮਾ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਮੁੱਖ ਉਪ-ਰਿਪੋਜ਼ੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸੌਰਸ ਕਾਰਸਿਨੋਮਾ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟਿਊਮਰ ਅੰਡਾਸ਼ਯਾਂ ਨੂੰ ਢਕਣ ਵਾਲੇ ਸੈੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਫਾਲੋਪੀਅਨ ਟਿਊਬਾਂ 'ਤੇ ਬਣਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite journal|year=2008|title=Ovarian carcinogenesis: an alternative hypothesis|journal=Adv. Exp. Med. Biol.|series=Advances in Experimental Medicine and Biology|volume=622|pages=79–87|doi=10.1007/978-0-387-68969-2_7|isbn=978-0-387-68966-1|pmid=18546620}}</ref> ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੀਆਂ ਘੱਟ ਆਮ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਜਰਮ ਦੇ ਸੈੱਲ ਟਿਊਮਰ ਅਤੇ ਸੈਕਸ ਕੌਰਡ ਸਟ੍ਰੌਗਲ ਟਿਊਮਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਟਿਸ਼ੂ ਦੇ ਬਾਇਓਪਸੀ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਰਜਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹਟਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਜੋ ਕਿ ਔਸਤ ਖ਼ਤਰਾ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਬੂਤ ਮੌਤ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਝੂਠੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਟੈਸਟਾਂ ਦੀ ਉੱਚ ਦਰ ਦੀ ਬੇਲੋੜੀ ਸਰਜਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਜੋਖਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ।<ref name="Gros2018">{{Cite journal|last=Grossman|first=David C.|last2=Curry|first2=Susan J.|last3=Owens|first3=Douglas K.|last4=Barry|first4=Michael J.|last5=Davidson|first5=Karina W.|last6=Doubeni|first6=Chyke A.|last7=Epling|first7=John W.|last8=Kemper|first8=Alex R.|last9=Krist|first9=Alex H.|date=13 February 2018|title=Screening for Ovarian Cancer|journal=JAMA|volume=319|issue=6|pages=588|doi=10.1001/jama.2017.21926}}</ref> ਜੋ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਅ ਵਜੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜੋਖਮ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਦੇ ਉਪਾਅ ਵਜੋਂ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਰਜਰੀ, [[ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਇਲਾਜ]], ਅਤੇ [[ਕੀਮੋਥੇਰੇਪੀ]] ਦੇ ਕੁਝ ਸੁਮੇਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।<ref name="NCI2014TxPt">{{Cite web|url=http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/ovarianepithelial/Patient/page1/AllPages|title=Ovarian Epithelial Cancer Treatment (PDQ®)|date=2014-05-12|website=NCI|archive-url=https://web.archive.org/web/20140705232951/http://www.cancer.gov/cancertopics/pdq/treatment/ovarianepithelial/Patient/page1/AllPages|archive-date=5 July 2014|dead-url=no|access-date=1 July 2014}}</ref> ਨਤੀਜਾ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਹੱਦ, ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਉਪ-ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡਾਕਟਰੀ ਸਥਿਤੀਆਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name="Gib2016">{{Cite journal|last=Gibson|first=Steven J.|last2=Fleming|first2=Gini F.|last3=Temkin|first3=Sarah M.|last4=Chase|first4=Dana M.|year=2016|title=The Application and Outcome of Standard of Care Treatment in Elderly Women with Ovarian Cancer: A Literature Review over the Last 10 Years|journal=Frontiers in Oncology|volume=6|doi=10.3389/fonc.2016.00063|pmc=4805611|pmid=27047797}}</ref> ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚੀ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਬਚਤ ਦਰ 45% ਹੈ।<ref name="SEER2014">{{Cite web|url=http://seer.cancer.gov/statfacts/html/ovary.html|title=SEER Stat Fact Sheets: Ovary Cancer|website=NCI|archive-url=https://web.archive.org/web/20140706145616/http://seer.cancer.gov/statfacts/html/ovary.html|archive-date=6 July 2014|dead-url=no|access-date=18 June 2014}}</ref> ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਨਤੀਜੇ ਬਹੁਤ ਬੁਰੇ ਹਨ। 2012 ਵਿੱਚ, 239,000 ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਕੇਸ ਹੋਏ। 2015 ਵਿੱਚ 1.2 ਮਿਲੀਅਨ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਅਤੇ ਸੰਸਾਰ ਭਰ 'ਚ 161,100 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੱਤਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕੈਂਸਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਮੌਤ ਦਾ ਅੱਠਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਨਿਦਾਨ ਦੀ ਆਮ ਉਮਰ 63 ਹੈ।<ref name="NCI2016Onset">{{Cite web|url=http://www.cancer.org/cancer/ovariancancer/detailedguide/ovarian-cancer-risk-factors|title=What are the risk factors for ovarian cancer?|date=2016-02-04|website=www.cancer.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20160517173135/http://www.cancer.org/cancer/ovariancancer/detailedguide/ovarian-cancer-risk-factors|archive-date=17 May 2016|dead-url=no|access-date=18 May 2016}}</ref> ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਅੰਡਕੋਸ਼ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਮੌਤ ਆਮ ਹੈ।<ref name="WCR2014">{{Cite book|url=http://publications.iarc.fr/Non-Series-Publications/World-Cancer-Reports/World-Cancer-Report-2014|title=World Cancer Report 2014|date=2014|publisher=World Health Organization|isbn=9283204298|at=Chapter 5.12|archive-url=https://web.archive.org/web/20160919073553/http://publications.iarc.fr/Non-Series-Publications/World-Cancer-Reports/World-Cancer-Report-2014|archive-date=2016-09-19|dead-url=no}}</ref> == ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਲੱਛਣ == === ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ === [[ਤਸਵੀਰ:Site_of_ovarian_cancer.png|thumb|ਅੰਡਕੋਸ਼ ਕੈਂਸਰ ਦੀ ਸਾਈਟ ]] ਅੰਡਕੋਸ਼ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਲੱਛਣ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰ ਜਾਂ ਸੂਖਮ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਨਿਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਛਣ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।<ref name="CDCsep2016">{{Cite web|url=https://www.cdc.gov/cancer/ovarian/pdf/ovarian_facts.pdf|title=Ovarian Cancer, Inside Knowledge, Get the Facts about Gynecological Cancer|date=September 2016|publisher=Centers for Disease Control and Prevention|archive-url=https://web.archive.org/web/20170616220028/https://www.cdc.gov/cancer/ovarian/pdf/ovarian_facts.pdf|archive-date=June 16, 2017|dead-url=no|access-date=June 17, 2017}}</ref> ਲੱਛਣ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਕਿਰਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬੋਅਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।<ref name="Jayson">{{Cite journal|date=October 2014|title=Ovarian cancer|journal=Lancet|volume=384|issue=9951|pages=1376–88|doi=10.1016/S0140-6736(13)62146-7|pmid=24767708}}</ref> ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਦਰਦ ਰਹਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਪ-ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਘੱਟ ਘਾਤਕ ਸੰਭਾਵੀ (ਐਲ.ਐਮ.ਪੀ.) ਟਿਊਮਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੀਮਾ ਲਾਈਨ ਟਿਊਮਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, CA125 ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਲਟਰਾਸਾਉਂਡ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਐਲ.ਐਮ.ਪੀ. ਟਿਊਮਰ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਟ ਦੇ ਵਿਪੋਰਨ ਜਾਂ ਪੇਲਵਿਕ ਦਰਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਨਤਾ ਸਧਾਰਨ ਜਾਂ ਬਾਰਡਰਲਾਈਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਲੱਛਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਟ ਦਾ ਦਰਦ, ਪੇਟ ਜਾਂ ਪੇਲਵਿਕ ਦਰਦ ਜਾਂ ਬੇਅਰਾਮੀ, ਪਿੱਠ ਦਰਦ, ਅਨਿਯਮਿਤ ਮਾਹਵਾਰੀ ਜਾਂ ਪੋਸਟ-ਮੈਨੋਪੌਜ਼ਲ ਯੋਨੀ ਰੂਲਿੰਗ, ਜਿਨਸੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਭੁੱਖ ਘੱਟਣਾ, ਥਕਾਵਟ, ਦਸਤ, ਬਦਹਜ਼ਮੀ, ਦੁਖਦਾਈ, ਕਬਜ਼, ਮਤਲੀ ਹੋਣ, ਭਰਪੂਰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਿਸ਼ਾਬ ਦੇ ਲੱਛਣ (ਅਕਸਰ ਪਿਸ਼ਾਬ ਅਤੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪਿਸ਼ਾਬ ਸਮੇਤ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਪਾਥੋਫ਼ੀਜ਼ੀਓਲੋਜੀ == {| align="right" class="wikitable sortable" style="width: 50%; margin-bottom: 10px;" |+Mutations found in ovarian cancer subtypes<ref name="DeVita100">{{Cite book|title=Molecular Biology of Gynecologic Cancers|last=Odunsi|first=Kunle|last2=Pejovic|first2=Tanja|last3=Anderson|first3=Matthew L.|work=DeVita, Hellman, and Rosenberg's Cancer: Principles and Practice of Oncology|publisher=Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins|year=2011|isbn=978-1-4511-0545-2|pages=1302–1310}}</ref> !Gene mutated !Mutation type !Subtype !Prevalence |- |''AKT1'' |amplification |3% |- |''AKT2'' |amplification/mutation |6%, 20% |- |''ARID1A'' |point mutation |endometrioid and clear cell |- |''BECN1'' |deletion |- |''BRAF'' |point mutation |low-grade serous |0.5% |- |''BRCA1'' |nonsense mutation |high-grade serous |5% |- |''BRCA2'' |frameshift mutation |high-grade serous |3% |- |''CCND1'' |amplification |4% |- |''CCND2'' |upregulation |15% |- |''CCNE1'' |amplification |20% |- |''CDK12'' |high-grade serous |- |''CDKN2A'' |downregulation (30%) and deletion (2%) |32% |- |''CTNNB1'' |clear cell |- |DICER1 |missense mutation (somatic) |nonepithelial |29% |- |DYNLRB1 (km23) |mutation |42% |- |EGFR |amplification/overexpression |20% |- |''ERBB2'' (Her2/neu) |amplification/overexpression |mucinous and low-grade serous |30% |- |FMS |coexpression with CSF-1 |50% |- |FOXL2 |point mutation (402 C to G) |adult granulosa cell |~100% |- |''JAG1'' |amplification |2% |- |''JAG2'' |amplification |3% |- |''KRAS'' |amplification |mucinous and low-grade serous |11% |- |''MAML1'' |amplification and point mutation |2% |- |''MAML2'' |amplification and point mutation |4% |- |''MAML3'' |amplification |2% |- |MLH1 |1% |- |''NF1'' |deletion (8%) and point mutation (4%) |high-grade serous |12% |- |''NOTCH3'' |amplification and point mutation |11% |- |''NRAS'' |low-grade serous |- |PIK3C3 (PI3K3) |amplification/mutation |12–20% |- |''PIK3CA'' |amplification |endometrioid and clear cell |18% |- |''PPP2R1A'' |endometrioid and clear cell |- |''PTEN'' |deletion |endometrioid and clear cell |7% |- |''RB1'' |deletion (8%) and point mutation (2%) |10% |- |TGF-β |mutation/overexpression |12% |- |''TP53'' |mutation/overexpression |high-grade serous |20–50% |- |TβRI |mutation |33% |- |TβRII |mutation |25% |- |USP36 |overexpression |} == ਹੋਰ ਜਾਨਵਰ == ਅੰਡਕੋਸ਼ ਦੇ ਟਿਊਮਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਘੋੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਟਿਊਮਰ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਟਾਰਟੋਮਾ,<ref name="pmid15065985">{{Cite journal|date=April 2004|title=Clinicopathological features of an equine ovarian teratoma|journal=Reprod. Domest. Anim.|volume=39|issue=2|pages=65–9|doi=10.1111/j.1439-0531.2003.00476.x|pmid=15065985}}</ref><ref name="pmid16363331">{{Cite journal|date=November 2005|title=Ovarian teratoma and endometritis in a mare|journal=Can. Vet. J.|volume=46|issue=11|pages=1029–33|pmc=1259148|pmid=16363331}}</ref> ਸਾਈਟਾਡਾਨੋਕਾਰਿਨੋਮਾ,<ref name="pmid15957389">{{Cite journal|date=May 2005|title=Cystadenocarcinoma in the ovary of a Thoroughbred mare|journal=Aust. Vet. J.|volume=83|issue=5|pages=283–4|doi=10.1111/j.1751-0813.2005.tb12740.x|pmid=15957389}}</ref> ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਗ੍ਰੈਨਿਊਲੋਸਾ ਸੈੱਲ ਟਿਊਮਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।<ref name="pmid17542368">{{Cite journal|date=May 2007|title=Bilateral occurrence of granulosa-theca cell tumors in an Arabian mare|journal=Can. Vet. J.|volume=48|issue=5|pages=502–5|pmc=1852596|pmid=17542368}}</ref><ref name="pmid12867740">{{Cite journal|date=June 2003|title=Spontaneous repair of the atrophic contralateral ovary without ovariectomy in the case of a granulosa theca cell tumor (GTCT) affected mare|url=https://www.jstage.jst.go.jp/article/jvms/65/6/65_6_749/_article|journal=J. Vet. Med. Sci.|volume=65|issue=6|pages=749–51|doi=10.1292/jvms.65.749|pmid=12867740}}</ref><ref name="pmid9364230">{{Cite journal|date=November 1997|title=Ovarian torsion associated with granulosa-theca cell tumor in a mare|journal=J. Am. Vet. Med. Assoc.|volume=211|issue=9|pages=1152–4|pmid=9364230}}</ref><ref name="pmid3507181">{{Cite journal|year=1987|title=Diagonal paramedian approach for removal of ovarian tumors in the mare|url=http://www3.interscience.wiley.com/journal/119849124/abstract|journal=Vet Surg|volume=16|issue=6|pages=456–8|doi=10.1111/j.1532-950X.1987.tb00987.x|pmid=3507181|access-date=2018-10-30|archive-date=2012-10-10|archive-url=https://archive.today/20121010165817/http://www3.interscience.wiley.com/journal/119849124/abstract|dead-url=yes}} {{Cite web |url=http://www3.interscience.wiley.com/journal/119849124/abstract |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2018-10-30 |archive-date=2012-10-10 |archive-url=https://archive.today/20121010165817/http://www3.interscience.wiley.com/journal/119849124/abstract |dead-url=yes }} {{Webarchive|url=https://archive.today/20121010165817/http://www3.interscience.wiley.com/journal/119849124/abstract |date=2012-10-10 }}</ref><ref name="pmid2835223">{{Cite journal|date=January 1988|title=Use of stapling instruments to aid in the removal of ovarian tumours in mares|journal=Equine Vet. J.|volume=20|issue=1|pages=37–40|doi=10.1111/j.2042-3306.1988.tb01450.x|pmid=2835223}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਹੋਰ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹੋ == {{refbegin}} * {{cite journal | vauthors = Cannistra SA | title = Cancer of the ovary | journal = N. Engl. J. Med. | volume = 351 | issue = 24 | pages = 2519–29 | date = December 2004 | pmid = 15590954 | doi = 10.1056/NEJMra041842 | url = http://content.nejm.org/cgi/content/full/351/24/2519 | access-date = 2018-10-30 | archive-date = 2010-01-05 | archive-url = https://web.archive.org/web/20100105064705/http://content.nejm.org/cgi/content/full/351/24/2519 | url-status = dead }} {{refend}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Cite web|url=https://www.cancer.gov/types/ovarian/hp|title=Ovarian, Fallopian Tube, and Primary Peritoneal Cancer - Patient Version|publisher=National Cancer Institute|access-date=30 March 2017}} <div class="cx-template-editor-source-container" lang="en" dir="ltr" style="display: none;"><div class="cx-template-editor-source"><div class="cx-template-editor-title" title="Formats a citation to a website using the provided information such as URL and title. Used only for sources that are not correctly described by the specific citation templates for books, journals, news sources, etc.">Cite web</div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="url" class="cx-template-editor-param-key">URL</span><span data-key="url" title="The URL of the online location where the text of the publication can be found. Requires schemes of the type &quot;http://...&quot{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਦਸੰਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}; or maybe even the  protocol relative scheme &quot;//...&quot;" class="cx-template-editor-param-desc"></span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="url" style="position: relative;"><nowiki>https://www.cancer.gov/types/ovarian/hp</nowiki></div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="title" class="cx-template-editor-param-key">Title</span><span data-key="title" title="The title of the source page on the website; will display with quotation marks added. Usually found at the top of you web browser. Not the name of the website." class="cx-template-editor-param-desc"></span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="title" style="position: relative;">Ovarian, Fallopian Tube, and Primary Peritoneal Cancer - Patient Version</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="publisher" class="cx-template-editor-param-key">Publisher</span><span data-key="publisher" title="Name of the publisher; may be wikilinked. Having both 'Publisher' and 'Website' is redundant in most cases. " class="cx-template-editor-param-desc"></span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="publisher" style="position: relative;">National Cancer Institute</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="access-date" class="cx-template-editor-param-key">URL access date</span><span data-key="access-date" title="The full date when the original URL was accessed; do not wikilink" class="cx-template-editor-param-desc"></span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="access-date" style="position: relative;">30 March 2017</div></div></div></div> * {{Cite book|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK1247/|title=BRCA1 and BRCA2 Hereditary Breast/Ovarian Cancer|vauthors=Petrucelli N, Daly MB, Feldman GL|year=2013|pmid=20301425|id=NBK1247}} <div class="cx-template-editor-source-container" lang="en" dir="ltr" style="display: none;"><div class="cx-template-editor-source"><div class="cx-template-editor-title" title="This template formats a citation to a book using the provided bibliographic information (such as author and title) as well as various formatting options.">Cite book</div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="url" class="cx-template-editor-param-key">URL</span><span data-key="url" title="The URL of the online location where the text of the publication can be found. Requires schemes of the type &quot;http://...&quot{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਦਸੰਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}; or maybe even the  protocol relative scheme &quot;//...&quot;" class="cx-template-editor-param-desc"></span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="url" style="position: relative;"><nowiki>https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK1247/</nowiki></div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="title" class="cx-template-editor-param-key">Title</span><span data-key="title" title="The title of the book; displays in italics" class="cx-template-editor-param-desc"></span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="title" style="position: relative;">BRCA1 and BRCA2 Hereditary Breast/Ovarian Cancer</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="vauthors" class="cx-template-editor-param-key">Vancouver style author list</span><span data-key="vauthors" title="If using Vancouver style, comma separated list of author names; enclose corporate or institutional author names in doubled parentheses" class="cx-template-editor-param-desc"></span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="vauthors" style="position: relative;">Petrucelli N, Daly MB, Feldman GL</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="year" class="cx-template-editor-param-key">Year of publication</span><span data-key="year" title="Year of the source being referenced; use 'date' instead, if month and day are also known" class="cx-template-editor-param-desc"></span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="year" style="position: relative;">2013</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="pmid" class="cx-template-editor-param-key">PMID</span><span data-key="pmid" title="PubMed Unique Identifier" class="cx-template-editor-param-desc"></span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="pmid" style="position: relative;">20301425</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="id" class="cx-template-editor-param-key">id</span><span data-key="id" title="A unique identifier used where none of the specialized ones are applicable" class="cx-template-editor-param-desc"></span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="id" style="position: relative;">NBK1247</div></div></div></div> * [http://www.mountsinai.org/patient-care/service-areas/obgyn-and-reproductive-services/areas-of-care/gynecologic-oncology/ovarian-cancer/infographic/ovariancancerinfo What is Ovarian Cancer Infographic, information on ovarian cancer] - Mount Sinai Hospital, New York [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੈਂਸਰ]] nfsat2ovg8jk3ebo1rmmxo699k7xzy4 0 126853 748944 730742 2024-04-04T14:43:08Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:It-wikibooks-antispam.png|thumb| ਬੋਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕੈਪਟਚਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ [[ਵਿਕੀਬੁਕਸ|ਵਿਕੀਬੁੱਕ]] ਦੇ ਲੌਗਇਨ ਪੇਜ ਦਾ ਸਕ੍ਰੀਨਸ਼ਾਟ ]] '''ਸਪੈਮਬੋਟ''' ਇੱਕ '''ਕੰਪਿਊਟਰ''' ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਪੈਮ ਭੇਜਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਪੈਮਬੋਟਸ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਾਤੇ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਪੈਮ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=http://www.news.com.au/technology/online/tinder-is-being-taken-over-by-spambots-posing-as-humans/story-fnjwnhzf-1227191634229|title=Tinder Is Being Taken Over by Spambots Posing as Humans|date=21 January 2015|access-date=2 July 2015|archive-date=5 ਨਵੰਬਰ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151105054435/http://www.news.com.au/technology/online/tinder-is-being-taken-over-by-spambots-posing-as-humans/story-fnjwnhzf-1227191634229|dead-url=yes}}</ref> ਵੈਬ ਹੋਸਟਾਂ ਅਤੇ ਵੈਬਸਾਈਟ ਓਪਰੇਟਰਾਂ ਨੇ ਸਪੈਮਰਰਾਂ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਂਦਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਤੇ ਸਪੈਮਮਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਪੈਮਮਰ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਐਂਟੀ-ਸਪੈਮ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਨਵੇਂ ਢੰਗ ਲੱਭਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਹੋਸਟ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.wired.co.uk/news/archive/2015-03/31/tinder-spam|title=Tinder Cuts Sexy Spambot Traffic by 90 Percent|last=Temperton|first=James|date=31 March 2015|work=Wired|access-date=2 July 2015}}</ref> == ਈ - ਮੇਲ == [[ਈ-ਮੇਲ|ਈਮੇਲ]] ਸਪੈਮਬੋਟਸ ਅਣਚਾਹੇ ਈਮੇਲ ਭੇਜਣ ਲਈ ਮੇਲਿੰਗ ਲਿਸਟਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ [[ਇੰਟਰਨੈੱਟ|ਇੰਟਰਨੈਟ]] ਤੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਈਮੇਲ ਪਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸਪੈਮ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਸਪੈਮਬੌਟਸ ਵੈਬ ਕ੍ਰੌਲਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ, ਖ਼ਬਰਸਮੂਹਾਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼-ਦਿਲਚਸਪੀ ਸਮੂਹ (ਸਿਗ) ਦੀਆਂ ਪੋਸਟਿੰਗਜ਼ ਅਤੇ ਚੈਟ-ਰੂਮ ਗੱਲਬਾਤ ਤੋਂ ਈਮੇਲ ਪਤੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਈਮੇਲ ਪਤੇ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਫਾਰਮੈਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੇ ਸਪੈਮਬੋਟ ਕੋਡ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਨੂੰ ਸਪੈਮਬੋਟਸ ਨਾਕਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਇੱਕ ਤਕਨੀਕ ''[[ਐਡਰੈਸ ਮੌਂਗਿੰਗ|ਐਡਰੈਸ ਮੂੰਗਿੰਗ ਹੈ]]'', ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਈਮੇਲ ਪਤੇ ਨੂੰ ਜਾਣਬੁੱਝ ਕੇ ਸੋਧਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖੀ ਪਾਠਕ (ਅਤੇ / ਜਾਂ ਮਨੁੱਖ-ਨਿਯੰਤਰਿਤ [[ਵੈੱਬ ਬਰਾਊਜ਼ਰ|ਵੈੱਬ]] ਬ੍ਰਾਊਜ਼ਰ) ਇਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰ ਸਕੇ ਪਰ ਸਪੈਮਬਟਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਵਧੀਆ ਸਪੈਮਬੋਟ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅੱਖਰ ਸਤਰ ਹੈ, ਇਹ ਇੱਕ ਵੈੱਬ ਬਰਾਊਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਮੇਲ ਪਤੇ ਨੂੰ ਮੁੜ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ [[ਐਡਰੈਸ ਮੌਂਗਿੰਗ|ਵਿਕਲਪਕ]] ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੈੱਬ ਪੇਜ ਤੇ ਈਮੇਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਕਰਨਾ, ਇੱਕ ਟੈਕਸਟ ਲੋਗੋ ਇਨਲਾਈਨ ਇਨ [[ਸੀ.ਐਸ.ਐਸ|ਸੀਐਸ ਦੀ]] ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸਧਾਰਨ ਆਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸੁੰਗੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਵਾਲੇ ਪਾਠ ਦੇ ਨਾਲ, ਡਿਸਪਲੇਅ ਸਮੇਂ ਪੜ੍ਹਨਯੋਗ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਸੀ.ਐੱਸ.ਐੱਸ (CSS) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। == ਫੋਰਮ == ''ਫੋਰਮ ਸਪੈਮਬੋਟਸ'' ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੀ ਝਲਕ ਵੇਖਦੇ [[ਵਿਕੀ|ਹਨ]], ਗੈਸਟਬੁੱਕਾਂ, [[ਵਿਕੀ|ਵਿਕੀਜ਼]], [[ਬਲਾਗ|ਬਲੌਗਜ਼]], ਫੋਰਮਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਵੈਬ ਫਾਰਮ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਹਨ ਜੋ ਉਹ ਫਿਰ ਜਾਅਲੀ ਸਮਗਰੀ ਨੂੰ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਕਸਰ ਕੈਪਟਚਾ([[:en:CAPTCHA|CAPTCHAs]]) ਨੂੰ ਬਾਈਪਾਸ ਕਰਨ ਲਈ [[ਓਸੀਆਰ]] ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਪੈਮ ਸੰਦੇਸ਼ ਪਾਠਕਾਂ ਲਈ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਟੀਚੇ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਜਾਂ [[ਫਿਸ਼ਿੰਗ]] ਦੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਬੋਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਅਸਲ ਪੋਸਟਾਂ ਦੱਸਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਸਪੈਮ ਸੰਦੇਸ਼ ਮਨੁੱਖ ਦੁਆਰਾ ਪੜ੍ਹੇ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਬਲਕਿ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਲਿੰਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਖੋਜ ਇੰਜਨ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪੋਸਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਪੈਮਬੌਟਸ ਨੂੰ ਸਵੈਚਲਿਤ ਪੋਸਟਾਂ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ ਕਿ ਪੋਸਟਰ ਨੂੰ ਈਮੇਲ ਦੁਆਰਾ ਪੋਸਟ ਕਰਨ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਪੈਮਬੋਟ ਸਕ੍ਰਿਪਟਾਂ ਪੋਸਟ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਇੱਕ ਨਕਲੀ ਈਮੇਲ ਪਤੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਈਮੇਲ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਣ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਉਹਨਾਂ ਤੇ ਭੇਜਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੁਝ ਅਡਰੈਸ ਇੱਕ ਠੀਕ ਈਮੇਲ ਪਤਾ ਦੇ ਕੇ ਇਸ ਕਦਮ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕਤਾ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਵਰਤਣ, ਜਿਆਦਾਤਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਵੇਗਾ ਵੈਬਮੇਲ ਸੇਵਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸਪੈਮਬਟਸ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਪੋਸਟਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਜਿਸਟਰ ਕਰਨ' ਤੇ ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਫੋਰਮਾਂ 'ਤੇ, ਸਪੈਮ ਨੂੰ ਨਿਰੰਤਰ ਅਪਲੋਡ ਕਰਨਾ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ' ਸਪੈਮਬੋਟ 'ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਦੇਵੇਗਾ। == ਟਵਿੱਟਰ == ਟਵਿੱਟਰਬੋਟ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ ਜੋ [[ਟਵਿਟਰ|ਟਵਿੱਟਰ]] ਮਾਈਕਰੋਬਲੌਗਿੰਗ ਸਰਵਿਸ ਤੇ ਸਵੈਚਾਲਤ ਪੋਸਟਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਜਾਂ ਟਵਿੱਟਰ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="tc">{{Cite news|url=https://techcrunch.com/2010/01/22/twitter-bot-love/|title=All Your Twitter Bot Needs Is Love|last=Jason Kincaid|date=January 22, 2010|work=[[TechCrunch]]|access-date=May 31, 2012}}</ref><ref name="forbes">{{Cite news|url=https://www.forbes.com/sites/kashmirhill/2012/08/09/the-invasion-of-the-twitter-bots/|title=The Invasion of the Twitter Bots|last=Kashmir Hill|date=August 9, 2012|work=[[Forbes]]|access-date=December 28, 2012}}</ref> ਟਵਿੱਟਰਬੋਟ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਪੈਮ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪ੍ਰਚਾਰ ਸੰਬੰਧੀ ਲਿੰਕਾਂ 'ਤੇ ਕਲਿਕਾਂ ਨੂੰ ਲੁਭਾਉਂਦੇ ਹਨ।<ref name="newyorker">{{Cite web|url=http://www.newyorker.com/online/blogs/elements/2013/11/the-rise-of-twitter-bots.html|title=The Rise of Twitter Bots|last=Dubbin|first=Rob|publisher=The New Yorker|access-date=9 March 2014}}</ref> ਦੂਸਰੇ ਟਵੀਟ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ @ਰੀਪਲਾਈਜ([[:en:Mention (blogging)|@replies]])ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ " ਰੀਟਵੀਟ "<ref name="thenextweb">{{Cite news|url=https://thenextweb.com/2009/08/11/12-weird-and-wonderful-twitter-retweet-bots/|title=12 weird and wonderful Twitter Retweet Bots|last=Bryant|first=Martin|date=August 11, 2009|work=TNW|access-date=August 1, 2014}}</ref> ਪੋਸਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖਾਸ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਵਾਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਟਵੀਟ ਅਕਸਰ ਮਨੋਰੰਜਨ ਜਾਂ ਬੇਵਕੂਫ ਵਜੋਂ ਵੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।<ref name="mashable">{{Cite news|url=http://mashable.com/2012/07/22/funny-twitter-bots/|title=Don't Block These 10 Hilarious Twitter Bots|last=Christine Erickson|date=July 22, 2012|work=[[Mashable]]|access-date=December 28, 2012}}</ref> ਕੁਝ ਟਵਿੱਟਰ ਉਪਭੋਗਤਾ ਟਵਿੱਟਰਬੋਟਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਹਿ ਕਰਨ ਜਾਂ ਯਾਦ-ਦਿਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ।<ref name="pc">{{Cite news|url=http://www.pcworld.com/article/242338/10_twitter_bot_services_to_simplify_your_life.html|title=10 Twitter Bot Services to Simplify Your Life|last=David Daw|date=October 23, 2011|work=[[PCWorld (magazine)|PCWorld]]|access-date=May 31, 2012}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://archive.today/20080906122251/http://www.whitestar.linuxbox.org/mailman/listinfo/botnets ਬੋਟਨੈੱਟ ਗੱਲਬਾਤ ਮੇਲਿੰਗ ਲਿਸਟ] * [http://www.spamhelp.org/harvesterkiller/ ਹਾਰਵੇਸਟਰ ਕਾਤਲ - ਸਪੈਮਬੌਟਸ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਲੜੋ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080411142943/http://www.spamhelp.org/harvesterkiller/ |date=2008-04-11 }} * [http://www.byteplant.com/products/cleanmail/spambot-trap.html ਸਪੈਮ ਫਾਈਟ - ਬਾਈਟਪਲਾਂਟ ਦੇ ਸਪੈਮਬੋਟ ਹਨੀਪੋਟ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਵੋ] * [http://www.botscout.com/ ਬੋਟਸਕਾਉਟ: ਐਂਟੀ-ਬੋਟ ਸੇਵਾ ਫੋਰਮ ਸਪੈਮ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ] * [http://www.turnstep.com/Spambot/ ਸਪੈਮਬੋਟ ਸਾਵਧਾਨ! - ਸਪੈਂਬੋਟਸ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਣਾ, ਖੋਜਣਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200518062937/http://www.turnstep.com/Spambot/ |date=2020-05-18 }} * [http://danielwebb.us/software/bot-trap/ ਬੋਟ-ਫੰਦਾ - ਇੱਕ ਮਾੜਾ ਵੈੱਬ-ਰੋਬੋਟ ਬਲਾਕਰ] gdnor4yhsnxrd1lvy7n1mg19cku0j92 0 144966 748939 738268 2024-04-04T13:37:51Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox Identity document |document_name=ਵੋਟਰ ਕਾਰਡ(EPIC) |date_first_issued=1993 |valid_jurisdictions=[[ਭਾਰਤ]] |using_jurisdiction=[[ਭਾਰਤੀ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ]] |purpose=ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਲਈ, ਪਛਾਣ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ |eligibility=ਉਮਰ 18 ਸਾਲ ਜਾਂ ਵੱਧ |expiration=ਜੀਵਨ ਭਰ ਵੈਧਤਾ |image= |image_size=250px }} '''ਭਾਰਤੀ''' '''ਵੋਟਰ ਆਈਡੀ ਕਾਰਡ''' (ਜਾਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਫੋਟੋ ਆਈਡੈਂਟਿਟੀ ਕਾਰਡ (EPIC)) ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਲਗ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਪਛਾਣ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ, ਜੋ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਮਿਉਂਸਪਲ, ਰਾਜ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੋਣਾਂ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਵੋਟ ਪਾਉਣ ਵੇਲੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ ਪਛਾਣ ਦੇ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। । ਇਹ ਹੋਰ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ [[ਸਿਮ ਕਾਰਡ]] ਖਰੀਦਣਾ ਜਾਂ [[ਪਾਸਪੋਰਟ]] ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇਣ ਲਈ, ਆਮ ਪਛਾਣ, ਪਤਾ ਅਤੇ ਉਮਰ ਦੇ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਨੇਪਾਲ]] ਅਤੇ [[ਭੂਟਾਨ]] ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਯਾਤਰਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=https://boi.gov.in/content/indian-passengers|title=Indian Passengers|website=boi.gov.in}}</ref> ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਵੋਟਰ ਆਈਡੀ ਨੂੰ ਆਮ ਕਾਗਜ਼ 'ਤੇ ਕਾਲੀ ਸਿਆਹੀ ਨਾਲ ਛਾਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਲੈਮੀਨੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। 2015 ਵਿੱਚ <ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/news/new-hard-plastic-voter-identity-card-on-the-anvil/article23122786.ece|title=New hard plastic voter identity card on the anvil|last=New Delhi|first=PTI|website=The Hindu Business Line|publisher=The Hindu Group of Companies|access-date=23 April 2019|ref=23122786}}</ref> ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ [[ਪੌਲੀਵਿਨਾਇਲ ਕਲੋਰਾਈਡ|ਪੀਵੀਸੀ]] ਰੰਗ ਸੰਸਕਰਣ ਨੂੰ ਰੋਲ ਆਊਟ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਭੁਗਤਾਨ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਕਾਰਡਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ISO/IEC 7810 ਸਾਈਜ਼ ਸਟੈਂਡਰਡ <ref>{{Cite web|url=http://ceodelhi.gov.in/WriteReadData/News/Documents/201512140615278977747PVC_TENDER.pdf|title=e-Tender Notice for engaging reputed service provider firm/company/agency for printing and supply of personalized PVC EPIC Cards|last=Singh|first=B.K.|website=Chief Electoral Officer, Delhi|publisher=OFFICE OF THE CHIEF ELECTORAL OFFICER, DELHI|access-date=23 April 2019|ref=CEO/P&I/796/2014-15/5}}</ref> ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। == ਵੋਟਰ ਕਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ == ਵੋਟਰ ਕਾਰਡ ਉਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵੋਟਰ ਬਣਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ। ਬਿਨੈਕਾਰ ਆਪਣੀ ਆਈਡੀ, ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ, ਉਮਰ ਅਤੇ ਨਿਵਾਸ ਦੇ ਸਬੂਤ ਦੇ ਨਾਲ ਨੱਥੀ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਨਿਰਧਾਰਤ ਫਾਰਮ-6 'ਤੇ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਕੇ ਵੋਟਰ ਕਾਰਡ ਬਣਵਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । <ref>{{Cite web|url=https://www.bangaloreone.gov.in/public/epic.aspx|title=Epic Card|publisher=Bangaloreone.gov.in|archive-url=https://web.archive.org/web/20150227004144/https://www.bangaloreone.gov.in/public/epic.aspx|archive-date=27 February 2015|access-date=2015-02-26}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/bangalore/Apply-online-get-your-voter-ID-in-a-month/articleshow/9251884.cms|title=Apply online, get your voter ID in a month - The Times of India|date=2011-07-16|publisher=Timesofindia.indiatimes.com|access-date=2015-02-26}}</ref> ਬਿਨੈਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਫਾਰਮ-6 ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਬੂਥ ਲੈਵਲ ਅਫਸਰ (BLO) ਕੋਲ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। <ref>{{Cite web|url=http://pib.nic.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=104541|title=Booth Level Officer; A Representative of Election Commission at the Grass-Root Level|website=pib.nic.in|access-date=2019-06-10}}</ref> ਬਿਨੈਕਾਰ ਉਸ ਰਾਜ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਵੀ ਆਨਲਾਈਨ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ <ref>{{Cite web|url=http://voteridcard.org.in/2866/step-by-step-procedure-apply-voter-id-card|title=A Step By Step Procedure To Apply For Voter ID Card|date=28 December 2014}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.ceo.kerala.gov.in/|title=Chief Electoral Officer, Kerala|publisher=Ceo.kerala.gov.in|access-date=2015-02-26|archive-date=2018-12-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226125732/http://www.ceo.kerala.gov.in/%20|url-status=dead}}</ref> ਜਾਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਵੋਟਰ ਸਰਵਿਸ ਪੋਰਟਲ (NVSP) ਨਾਮ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਵੀ ਅਪਲਾਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। <ref>{{Cite web|url=https://www.nvsp.in/|title=NVSP Service Portal|website=www.nvsp.in|access-date=2019-06-10|archive-date=2019-01-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20190107101044/http://www.nvsp.in/|url-status=dead}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਛਾਣ ਦਸਤਾਵੇਜ਼]] 3irep4ra4gqydq1bb7wprljbjl4zhic 0 147220 748994 628045 2024-04-05T07:00:36Z 103.81.156.225 wikitext text/x-wiki '''ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ''', '''ਕੰਪਿਊਟਰ ਗੇਮਾਂ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ,''' ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਗੇਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉਪਭੋਗਤਾ ਇੰਟਰਫੇਸ ਜਾਂ ਇਨਪੁਟ ਡਿਵਾਈਸ – ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜਾਇਸਟਿਕ, ਕੰਟਰੋਲਰ, [[ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੀਬੋਰਡ|ਕੀਬੋਰਡ]], ਜਾਂ ਮੋਸ਼ਨ ਸੈਂਸਿੰਗ ਡਿਵਾਈਸ – ਨਾਲ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਫੀਡਬੈਕ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੰਟਰੈਕਸ਼ਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਫੀਡਬੈਕ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ [[ਵੀਡੀਓ]] ਡਿਸਪਲੇ ਡਿਵਾਈਸ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕ ਟੀਵੀ ਸੈੱਟ, [[ਕੰਪਿਊਟਰ ਮਾਨੀਟਰ|ਮਾਨੀਟਰ]], ਟੱਚਸਕ੍ਰੀਨ, ਜਾਂ ਵਰਚੁਅਲ ਰਿਐਲਿਟੀ ਹੈੱਡਸੈੱਟ 'ਤੇ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਕੰਪਿਊਟਰ ਗੇਮਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਗ੍ਰਾਫਿਕਸ ਡਿਸਪਲੇ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ ਟੈਕਸਟ ਐਡਵੈਂਚਰ ਗੇਮਾਂ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸ਼ਤਰੰਜ ਟੈਲੀਟਾਈਪ ਪ੍ਰਿੰਟਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਖੇਡੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ [[ਲਾਊਡਸਪੀਕਰ|ਸਪੀਕਰਾਂ]] ਜਾਂ [[ਹੈਡਫ਼ੋਨਸ|ਹੈੱਡਫੋਨਾਂ]] ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਆਡੀਓ ਫੀਡਬੈਕ ਨਾਲ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਹੈਪਟਿਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸਮੇਤ, ਹੋਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਫੀਡਬੈਕ ਨਾਲ ਵਧਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਰਕੇਡ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ, ਕੰਸੋਲ ਗੇਮਾਂ, ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਿਊਟਰ (ਪੀਸੀ) ਗੇਮਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਉਦਯੋਗ ਨੇ [[ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨ|ਸਮਾਰਟਫ਼ੋਨਾਂ]] ਅਤੇ ਟੈਬਲੈੱਟ ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ, [[ਆਭਾਸੀ ਅਸਲੀਅਤ|ਵਰਚੁਅਲ]] ਅਤੇ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਰਿਐਲਿਟੀ ਸਿਸਟਮਾਂ, ਅਤੇ ਰਿਮੋਟ ਕਲਾਉਡ ਗੇਮਿੰਗ ਰਾਹੀਂ ਮੋਬਾਈਲ ਗੇਮਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਗੇਮਪਲੇ ਦੀ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। 1950 ਅਤੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ ਵੱਡੇ ਕਮਰੇ-ਆਕਾਰ ਵਾਲੇ [[ਕੰਪਿਊਟਰ|ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ]] ਤੋਂ ਵੀਡੀਓ-ਵਰਗੇ ਆਉਟਪੁੱਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਗੇਮਾਂ ਦੇ ਸਧਾਰਨ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਸਨ। ਪਹਿਲੀ ਖਪਤਕਾਰ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ 1971 ਵਿੱਚ ਆਰਕੇਡ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ''ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਪੇਸ'' ਸੀ। 1972 ਵਿੱਚ ਆਈਕੋਨਿਕ ਹਿੱਟ ਆਰਕੇਡ ਗੇਮ ''ਪੌਂਗ'', ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਘਰੇਲੂ ਕੰਸੋਲ, ਮੈਗਨਾਵੋਕਸ ਓਡੀਸੀ ਆਇਆ। 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੋਂ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੱਕ ਆਰਕੇਡ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਯੁੱਗ ਦੌਰਾਨ ਉਦਯੋਗ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਿਆ, ਪਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਦੀ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤਾ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਕਾਰਨ 1983 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕੀ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਮਾਰਕੀਟ ਦੇ ਕਰੈਸ਼ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਕਰੈਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਦਯੋਗ ਪਰਿਪੱਕ ਹੋ ਗਿਆ, [[ਨਿਨਟੈਂਡੋ]], [[ਸੇਗਾ]] ਅਤੇ ਸੋਨੀ ਵਰਗੀਆਂ ਜਾਪਾਨੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਰੈਸ਼ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਵਿਡੀਓ ਗੇਮਾਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਵੰਡ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਅਤੇ ਢੰਗਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈਆਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਜਾਰੀ ਹੈ। . ਅੱਜ, ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੇਮ ਨੂੰ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੁਨਰਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਿਵੈਲਪਰ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਵਿਤਰਕ, ਰਿਟੇਲਰ, ਕੰਸੋਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤੀਜੀ-ਧਿਰ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਮੂਲ == [[ਤਸਵੀਰ:Tennis_For_Two_on_a_DuMont_Lab_Oscilloscope_Type_304-A.jpg|thumb|''[[ਦੋ ਲਈ ਟੈਨਿਸ|ਟੈਨਿਸ ਫਾਰ ਟੂ]]'' (1958), ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ [[ਐਨਾਲਾਗ ਕੰਪਿਊਟਰ]] ਗੇਮ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਿਸਪਲੇ ਲਈ [[ਓਸੀਲੋਸਕੋਪ|ਔਸਿਲੋਸਕੋਪ]] ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।]] ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਡਿਸਪਲੇ ਫਾਰਮੈਟਾਂ ਨਾਲ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਡਿਵਾਈਸਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਉਦਾਹਰਨ 1947 ਦੀ ਹੈ—ਇੱਕ " ਕੈਥੋਡ-ਰੇ ਟਿਊਬ ਅਮਿਊਜ਼ਮੈਂਟ ਡਿਵਾਈਸ " ਨੂੰ 25 ਜਨਵਰੀ 1947 ਨੂੰ ਥਾਮਸ ਟੀ. ਗੋਲਡਸਮਿਥ ਜੂਨੀਅਰ ਅਤੇ ਐਸਟਲੇ ਰੇ ਮਾਨ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪੇਟੈਂਟ ਲਈ ਦਾਇਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ 14 ਦਸੰਬਰ 1948 ਨੂੰ US ਪੇਟੈਂਟ 2455992 ਵਜੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref>{{US patent|2455992}}</ref> [[ਰਡਾਰ|ਰਾਡਾਰ]] ਡਿਸਪਲੇਅ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐਨਾਲਾਗ ਯੰਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਪਭੋਗਤਾ ਨੂੰ ਸਕਰੀਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਬਿੰਦੀ ਦੇ ਪੈਰਾਬੋਲਿਕ ਚਾਪ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਟੀਚੇ 'ਤੇ ਦਾਗੀ ਜਾ ਰਹੀ ਇੱਕ ਮਿਜ਼ਾਈਲ ਦੀ ਨਕਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ, ਜੋ ਕਿ ਸਕਰੀਨ 'ਤੇ ਫਿਕਸਡ ਪੇਪਰ ਡਰਾਇੰਗ ਹਨ। <ref name="PongStory2">{{Cite web|url=http://www.pong-story.com/intro.htm|title=Welcome to Pong-Story – Introduction|publisher=Pong-Story|archive-url=https://web.archive.org/web/20100827183321/http://www.pong-story.com/intro.htm|archive-date=27 August 2010|access-date=24 October 2007}}</ref> ਹੋਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਸਟ੍ਰਾਚੀ ਦੀ ਡਰਾਫਟ ਗੇਮ, 1951 ਦੇ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਫ਼ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਨਿਮਰੋਡ ਕੰਪਿਊਟਰ; ''OXO'', 1952 ਵਿੱਚ EDSAC ਲਈ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਐਸ. ਡਗਲਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਟਿਕ-ਟੈਕ-ਟੋ ਕੰਪਿਊਟਰ ਗੇਮ; ''ਟੈਨਿਸ ਫਾਰ ਟੂ'', 1958 ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਅਮ ਹਿਗਿਨਬੋਥਮ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਗੇਮ; ਅਤੇ ''ਸਪੇਸ ਵਾਰ!'', 1961 ਵਿੱਚ ਇੱਕ DEC PDP-1 ਕੰਪਿਊਟਰ ਉੱਤੇ [[ਮੈਸਾਚੂਸਟਸ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ|MIT]] ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਮਾਰਟਿਨ ਗ੍ਰੇਟਜ਼, ਸਟੀਵ ਰਸਲ, ਅਤੇ ਵੇਨ ਵਿਟੈਨੇਨ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ। ਹਰੇਕ ਗੇਮ ਵਿੱਚ ਡਿਸਪਲੇ ਦੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਸਾਧਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ: ਨਿਮਰੋਡ ਵਿੱਚ [[ਨਿੰਮ|ਨਿਮ]] ਦੀ ਖੇਡ ਖੇਡਣ ਲਈ ਲਾਈਟਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪੈਨਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,<ref>{{Cite web|url=http://www.goodeveca.net/nimrod/|title=Welcome to... NIMROD!|archive-url=https://web.archive.org/web/20110723135752/http://www.goodeveca.net/nimrod/|archive-date=23 July 2011|access-date=24 October 2007}}</ref> OXO ਵਿੱਚ ਟਿਕ-ਟੈਕ-ਟੋ ਖੇਡਣ ਲਈ ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਫਿਕਲ ਡਿਸਪਲੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,<ref>{{Cite web|url=http://www.pong-story.com/1952.htm|title=A.S.Douglas' 1952 Noughts and Crosses game|last=Winter|first=David|publisher=PONG-Story|archive-url=https://web.archive.org/web/20151223140718/http://www.pong-story.com/1952.htm|archive-date=23 December 2015|access-date=3 July 2009}}</ref> ''ਦੋ ਲਈ ਟੈਨਿਸ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਔਸਿਲੋਸਕੋਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਟੈਨਿਸ ਕੋਰਟ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼,<ref name="PongStory2"/> ਅਤੇ ''ਸਪੇਸਵਾਰ!'' ਦੋ ਸਪੇਸਸ਼ਿਪਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ DEC PDP-1 ਦਾ ਵੈਕਟਰ ਡਿਸਪਲੇਅ ਹੈ। <ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/introductiontoga0000unse|title=Introduction to Game Development|last=Rabin|first=Steve|publisher=Charles River Media|year=2005|isbn=978-1-58450-377-4|location=Massachusetts|orig-year=14 June 2005|url-access=registration}}</ref> ਇਹਨਾਂ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਨੇ ਅੱਜ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ। ਰਾਲਫ਼ ਐਚ. ਬੇਅਰ, 1966 ਵਿੱਚ ਸੈਂਡਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਟਸ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਇੱਕ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਕ੍ਰੀਨ ਤੇ ਟੇਬਲ ਟੈਨਿਸ ਦੀ ਇੱਕ ਮੁੱਢਲੀ ਖੇਡ ਖੇਡਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ। ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਨਾਲ, ਬੇਅਰ ਨੇ ਪ੍ਰੋਟੋਟਾਈਪ "ਬ੍ਰਾਊਨ ਬਾਕਸ" ਬਣਾਇਆ। ਸੈਂਡਰਸ ਨੇ ਬੇਅਰ ਦੀਆਂ ਕਾਢਾਂ ਨੂੰ ਪੇਟੈਂਟ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੈਗਨਾਵੋਕਸ ਲਈ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਇਸਨੂੰ 1972 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੇ ਪਹਿਲੇ ਘਰੇਲੂ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਕੰਸੋਲ, ਮੈਗਨਾਵੋਕਸ ਓਡੀਸੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰਕ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ। <ref name="PongStory2"/><ref>{{Cite magazine|last=Orlando, Greg|date=15 May 2007|title=Console Portraits: A 40-Year Pictorial History of Gaming|url=https://www.wired.com/2007/06/gallery-game-history/|magazine=[[Wired News]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20080516011520/http://www.wired.com/gaming/gamingreviews/multimedia/2007/05/gallery_game_history|archive-date=16 May 2008|access-date=May 7, 2022}}</ref> ਵੱਖਰੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਨੋਲਨ ਬੁਸ਼ਨੇਲ ਅਤੇ ਟੇਡ ਡੈਬਨੀ, ''ਸਪੇਸਵਾਰ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋਏ!'' [[ਸਟੈਨਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ, ਇੱਕ ਘੱਟ ਮਹਿੰਗਾ ਕੰਪਿਊਟਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਸਿੱਕੇ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਆਰਕੇਡ ਕੈਬਿਨੇਟ ਵਿੱਚ ਚੱਲਦਾ ਸਮਾਨ ਸੰਸਕਰਣ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਇਹ 1971 ਵਿੱਚ ''ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਪੇਸ'', ਪਹਿਲੀ ਆਰਕੇਡ ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। <ref>{{Cite web|url=http://marvin3m.com/arcade/cspace.htm|title=1972 Nutting Associates Computer Space|last=Marvin Yagoda|year=2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081228061939/http://www.marvin3m.com/arcade/cspace.htm|archive-date=28 December 2008}}</ref> ਬੁਸ਼ਨੇਲ ਅਤੇ ਡੈਬਨੀ ਨੇ ਅਟਾਰੀ, ਇੰਕ., ਅਤੇ ਐਲਨ ਅਲਕੋਰਨ ਦੇ ਨਾਲ, 1972 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਦੂਜੀ ਆਰਕੇਡ ਗੇਮ ਬਣਾਈ, ਹਿੱਟ [[ਟੇਬਲ ਟੈਨਿਸ|ਪਿੰਗ ਪੋਂਗ]] -ਸਟਾਈਲ ''ਪੋਂਗ'', ਜੋ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਓਡੀਸੀ 'ਤੇ ਟੇਬਲ ਟੈਨਿਸ ਗੇਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਸੈਂਡਰਸ ਅਤੇ ਮੈਗਨਾਵੋਕਸ ਨੇ ਬੇਅਰ ਦੇ ਪੇਟੈਂਟਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅਟਾਰੀ 'ਤੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਅਟਾਰੀ ਨੇ ਪੇਟੈਂਟਾਂ ਦੇ ਸਥਾਈ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਦਾਲਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸੈਟਲ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਅਟਾਰੀ ਨੇ ''ਪੌਂਗ'' ਦਾ ਘਰੇਲੂ ਸੰਸਕਰਣ ਬਣਾਇਆ, ਜੋ ਕ੍ਰਿਸਮਸ 1975 ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref name="PongStory2" /> ਓਡੀਸੀ ਅਤੇ ''ਪੋਂਗ'' ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ, ਇੱਕ ਆਰਕੇਡ ਗੇਮ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। <ref name="PBS-GameRev-Time">{{Cite web|url=https://www.pbs.org/kcts/videogamerevolution/history/timeline_flash.html|title=History of Gaming – Interactive Timeline of Game History|publisher=[[Public Broadcasting Service|PBS]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20060218080821/http://www.pbs.org/kcts/videogamerevolution/history/timeline_flash.html|archive-date=18 February 2006|access-date=25 October 2007}}</ref><ref name="InformIT">{{Cite book|url=https://www.informit.com/articles/article.aspx?p=378141|title=A History of Home Video Game Consoles|last=Miller, Michael|date=1 April 2005|publisher=[[InformIT (publisher)|InformIT]]|access-date=May 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20071012152258/http://www.informit.com/articles/article.aspx?p=378141|archive-date=12 October 2007}}</ref> ਬੇਅਰ ਅਤੇ ਬੁਸ਼ਨੇਲ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ "ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ ਦਾ ਪਿਤਾ" ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=http://www.gamasutra.com/view/feature/3900/the_history_of_pong_avoid_missing_.php|title=The History Of Pong: Avoid Missing Game to Start Industry|last=Barton|first=Mat|last2=Loguidice|first2=Bill|date=January 9, 2009|publisher=[[Game Developer (website)|Game Developer]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20090112004852/http://www.gamasutra.com/view/feature/3900/the_history_of_pong_avoid_missing_.php|archive-date=12 January 2009|access-date=May 7, 2022}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/atariincbusiness0000gold/page/26|title=Atari Inc.: Business Is Fun|last=Vendel|first=Curt|last2=Goldberg|first2=Marty|publisher=Syzygy Press|year=2012|isbn=978-0985597405|pages=[https://archive.org/details/atariincbusiness0000gold/page/26 26]|url-access=registration}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references responsive="1"></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮਾਂ]] lsqcr71tkzk0yp88dmfm1a52rhnnuxm 0 147437 748942 737459 2024-04-04T14:08:25Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Stefflon Don, Hammersmith Apollo, London (48099331458).jpg|thumb|ਸਟੀਫਲਨ ਡੌਨ, ਹੈਮਰਸਮਿਥ ਅਪੋਲੋ, ਲੰਡਨ]] '''ਸਟੈਫਨੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਐਲਨ''' (ਜਨਮ 14 ਦਸੰਬਰ 1991), ਜੋ ਉਸਦੇ ਸਟੇਜ ਨਾਮ '''ਸਟੀਫਲੋਨ ਡੌਨ''' ਦੁਆਰਾ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰੈਪਰ ਅਤੇ ਗਾਇਕਾ ਹੈ। ਫ੍ਰੈਂਚ ਮੋਂਟਾਨਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਵਾਲੇ ਉਸਦੇ 2017 ਸਿੰਗਲ " ਹਾਰਟਿਨ' ਮੀ " ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਯੂਕੇ ਸਿੰਗਲਜ਼ ਚਾਰਟ ' ਤੇ 7ਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੀ। 2016 ਵਿੱਚ, ਐਲਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਮਿਕਸਟੇਪ ''ਰੀਅਲ ਟਿੰਗ'' ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 2018 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਿਕਸਟੇਪ, ''ਸਿਕਿਓਰ'', ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਸਟੀਫਲੋਨ ਡੌਨ ਦਾ ਜਨਮ [[ਬਰਮਿੰਘਮ]], ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਜਮੈਕਨ ਮੂਲ ਦਾ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.mtv.co.uk/brand-new-for-2017/pictures/9-things-you-need-to-know-about-stefflon-don|title=9 Things You Need To Know About Stefflon Don {{!}} MTV UK|date=22 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190422142110/http://www.mtv.co.uk/brand-new-for-2017/pictures/9-things-you-need-to-know-about-stefflon-don|archive-date=22 April 2019|access-date=12 November 2019}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਸੱਤ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰੈਪਰ ਡੱਚਵੇਲੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਰੋਟਰਡਮ, ਨੀਦਰਲੈਂਡ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਐਲਨ ਡੱਚ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।<ref name=":0" /><ref name="hunger">{{Cite web|url=http://www.hungertv.com/feature/stefflon-don-on-bubbling-family-and-why-her-house-is-the-place-to-be/|title=Stefflon Don on bubbling, family and why her house is the place to be|publisher=HungerTV|access-date=16 October 2017|archive-date=9 ਜੁਲਾਈ 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180709112207/http://www.hungertv.com/feature/stefflon-don-on-bubbling-family-and-why-her-house-is-the-place-to-be|url-status=dead}}</ref> ਐਲਨ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਹੀ ਗਾਣਾ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਨੌਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਰੈਪਰ ਯੂ-ਨਿਕ ਲਈ ਇੱਕ "ਹਾਰਡ ਨੋਕ ਲਾਈਫ" ਹੁੱਕ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ। ਗੀਤ ਕਦੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਪਲੇਬੈਕ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਈ।<ref>{{Cite magazine|title=Meet Stefflon Don, the British-Jamaican MC Ready for 'World Domination'|url=https://www.billboard.com/articles/columns/hip-hop/8099719/stefflon-don-interview-british-jamaican-mc-world-domination|magazine=Billboard|access-date=25 April 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.umusic.ca/2018/08/17/meet-stefflon-don/|title=Meet: Stefflon Don, The British Artist Bridging Dancehall & Hip-Hop|date=17 August 2018|website=Umusic|language=en-US|access-date=25 April 2019|archive-date=28 ਅਕਤੂਬਰ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211028232704/https://www.umusic.ca/2018/08/17/meet-stefflon-don/|url-status=dead}}</ref> 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਲੰਡਨ ਦੇ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ।<ref name=":0" /><ref name="hunger" /> ਉਸਨੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਕੇਕ ਸਜਾਵਟ ਅਤੇ ਹੇਅਰ ਡ੍ਰੈਸਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name=":0" /> == ਕੈਰੀਅਰ == === 2015-2017: ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਅਤੇ ''ਅਸਲ ਟਿੰਗ'' === ਡੌਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2015 ਵਿੱਚ ਰੈਚ 32 ਦੇ "6 ਵਰਡਜ਼" ਦਾ ਇੱਕ ਕਵਰ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਅਤੇ ਲੇਥਲ ਬਿਜ਼ਲ ਦੇ "ਵੋਬਲ", ਸਨੇਕਬੋ ਦੇ "ਵਰਕ" ਰੀਮਿਕਸ, ਏਂਜਲ ਦੇ ਹੌਪ ਆਨ ਅਤੇ ਵਰਗੇ ਟਰੈਕਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। KSI ਦਾ 2016 ਦਾ ਗੀਤ "ਟਚ ਡਾਊਨ", ਜੋ ਕਿ 2017 ਦੀ ਫਿਲਮ ''ਬੇਵਾਚ'' ਦੇ ਸਾਉਂਡਟ੍ਰੈਕ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।<ref name="54 London">{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/music/2017/apr/02/stefflon-don-rapper-stephanie-allen-interview-not-going-to-compromise|title=Stefflon Don: 'I'm not going to compromise or not say what I want'|last=Kieran|first=Yates|date=2 April 2017|website=The Guardian|access-date=19 August 2018}}</ref> 16 ਅਗਸਤ 2016 ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਮੇਸਨ ਦੁਆਰਾ "ਫੈਸ਼ਨ ਕਿਲਾ (ਪਾਪਾਪਾ)", ਸਟੀਫਲਨ ਡੌਨ ਅਤੇ ਮੇਸਨ (ਆਈਸਨ ਕ੍ਰੋਨਿਸ) ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਡਾਨ ਨੇ ਗਾਇਕ ਜੇਰੇਮਿਹ ਦੁਆਰਾ "ਲੰਡਨ" ਟ੍ਰੈਕ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਗੀਤ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕੀਤੀ,<ref>{{Cite web|url=http://www.factmag.com/2016/12/14/jeremih-london-video-stefflon-don-krept-konan/|title=Jeremih releases 'London' video featuring Stefflon Don and Krept & Konan|date=14 December 2016}}</ref> ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਐਲਬਮ ''ਟੀਨੇਜ'' ਇਮੋਸ਼ਨਜ਼ ਤੋਂ ਲਿਲ ਯਾਚਟੀ ਦੀ "ਬਿਟਰ" ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ। 16 ਦਸੰਬਰ 2016 ਨੂੰ, ਡੌਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਮਿਕਸਟੇਪ ''ਰੀਅਲ ਟਿੰਗ'' ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। === 2018-2020: ''ਸੁਰੱਖਿਅਤ'' === ਮਾਰਚ 2018 ਵਿੱਚ, ਡੌਨ ''ਐਨਐਮਈ'' ਦੇ 66 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਫਾਈਨਲ ਪ੍ਰਿੰਟ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦੇ ਫਰੰਟ ਕਵਰ 'ਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/newsbeat-43322793|title=NME's most memorable front covers as it prints for the last time|date=9 March 2018|access-date=3 November 2018|publisher=BBC News}}</ref> ਮਾਰਚ 2018 ਵਿੱਚ, ਡੌਨ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਰੈਪਰ ਬਿਗ ਸੀਨ ਦੇ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕੀ ਗਾਇਕ ਹੈਲਸੀ ਦੇ "ਅਲੋਨ" ਲਈ ਰੀਮਿਕਸ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਗੀਤ ਬਿਲਬੋਰਡ ਹੌਟ 100 'ਤੇ 66ਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਚਾਰਟ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਐਂਟਰੀ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਡੌਨ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਹਿਲੇ ਡਾਂਸ ਕਲੱਬ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਨੰਬਰ ਵੀ ਮਿਲਿਆ। ਸੰਗੀਤ ਵੀਡੀਓ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 2018 ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਾਰਚ 2019 ਵਿੱਚ, ਡੌਨ ਨੂੰ ਉਸਦੀ 2018 ਐਲਬਮ ''ਸਾਵਧਾਨ'' ਦੇ ਗੀਤ " ਏ ਨੋ ਨੋ " ਲਈ [[ਮਾਰਿਆ ਕੇੈਰੀ|ਮਾਰੀਆ ਕੈਰੀ]] ਰੀਮਿਕਸ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=df9zXWs36Ro&gl=US&hl=en|title=Mariah Carey – A No No (Remix) ft. Stefflon Don|website=[[YouTube]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20190322073545/https://www.youtube.com/watch?v=df9zXWs36Ro&gl=US&hl=en|archive-date=22 March 2019}}</ref> === 2021 === 25 ਅਗਸਤ 2021 ਨੂੰ, ਡੌਨ ਨੂੰ [[ਐਨ-ਮੈਰੀ (ਗਾਇਕਾ)|ਐਨੀ-ਮੈਰੀ]], ਲਿਟਲ ਮਿਕਸ, ਰੇਅ ਅਤੇ ਬੇਕੀ ਹਿੱਲ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿੱਸ ਮਾਈ (ਉਹ ਓਹ) ''ਗਰਲ ਪਾਵਰ ਰੀਮਿਕਸ'' 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 4 ਜੂਨ 2022 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ II ਦੀ ਪਲੈਟੀਨਮ ਜੁਬਲੀ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਜੈਕਸ ਜੋਨਸ ਅਤੇ ਨੰਦੀ ਬੁਸ਼ੇਲ ਨਾਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੈਲੇਸ ਵਿੱਚ ਪਲੈਟੀਨਮ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.eadt.co.uk/news/nandi-bushell-performs-at-party-at-the-palace-9015872|title='Wow!' – Ipswich drummer Nandi on performing at Buckingham Palace Jubilee party|last=Carter|first=Dolly|date=5 June 2022|work=East Anglian Daily Times|access-date=5 June 2022|language=en-UK}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਉਸਨੇ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਬੱਚੇ, ਜੈਲੇਨ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.capitalxtra.com/features/lists/stefflon-don-facts/son/|title=Does Stefflon Don have a son?|website=Capital Xtra|access-date=15 December 2020|archive-date=28 ਅਕਤੂਬਰ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211028221712/https://www.capitalxtra.com/features/lists/stefflon-don-facts/son/|url-status=dead}}</ref> ਸਤੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਅਰਬ ਸਟ੍ਰੀਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਟਵਿਟਰ|ਟਵਿੱਟਰ]] 'ਤੇ ਇੱਕ ਇਨਾਮ ਰੱਖਿਆ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਲਾਕਾਰ ਸ਼ੋਕਾ ਨੇ ਉਸ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ [[ਨਾਈਜੀਰੀਆ]] ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.legit.ng/1257667-burna-boys-bae-stefflon-don-send-n22m-treat-nigerian-mans-sick-mother.html|title=Burna Boy's boo Stefflon Don vows to send N2.2m to treat Nigerian man's sick mom|last=Ayoola|first=Simbiat|date=3 September 2019|website=Legit.ng – Nigeria news.}}</ref> ਐਲਨ ਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ਨਾਈਜੀਰੀਅਨ ਗਾਇਕ ਬਰਨਾ ਬੁਆਏ ਨੂੰ ਡੇਟ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/music/2020/dec/13/rapper-stefflon-don-interview-i-am-never-scared-to-try-things|title=Stefflon Don: 'I'm never scared to try things'|date=13 December 2020|website=The Guardian|access-date=20 March 2021}}</ref> ਉਹ 2022 ਵਿੱਚ ਟੁੱਟ ਗਏ।<ref>{{Cite web|url=https://independent.ng/why-i-broke-up-with-burna-boy-stefflon-don-shares-side-of-story/|title=Why I Broke Up With Burna Boy, Stefflon Don Shares Side Of Story|date=2022-05-27|website=Independent Newspaper Nigeria|language=en-GB|access-date=2022-07-06}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1991]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] du4jc9djui8odp2x70t4drkrf16v793 0 151175 748979 637483 2024-04-05T04:27:40Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ (ਨੀ ਸਵਲਾਨੀ)''' (ਜਨਮ 3 ਅਕਤੂਬਰ 1963) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫੈਸ਼ਨ ਹਾਊਸ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ। == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਡੋਂਗਰੇ ਦਾ ਜਨਮ [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ|ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] ਰਾਜ ਵਿੱਚ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ, ਪੁਸ਼ਪਾ ਸਵਲਾਨੀ, ਅਨੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ 5 ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਲਈ ਕੱਪੜੇ ਸਿਲਾਈ ਕਰਦੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਬੱਚੇ ਸਨ।  ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਅਨੀਤਾ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ SNDT ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=SNDT Women's University |url=https://sndt.ac.in/notable-alumni/anita-dongre |access-date=25 April 2020 |website=sndt.ac.in |archive-date=13 ਮਈ 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200513095151/https://sndt.ac.in/notable-alumni/anita-dongre |url-status=dead }}</ref> ਉਸਨੇ ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਿਗਰੀ ਕੋਰਸ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Anita Dongre : journey of a poor girl to a renowned fashion designer |url=https://www.newstrend.news/344717/anita-dongre-life-story/ |access-date=25 April 2020 |website=newstrend.news}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਡੋਂਗਰੇ ਨੇ ਆਪਣਾ ਗਹਿਣਾ ਬ੍ਰਾਂਡ ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ ਪਿੰਕ ਸਿਟੀ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਹਾਊਸ ਆਫ ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=14 March 2017 |title=Designer Anita Dongre is a runway hit |url=http://www.forbesindia.com/article/wpower-trailblazers/designer-anita-dongre-is-a-runway-hit/46243/1 |via=Forbes India}}</ref><ref>{{Cite web |date=5 Dec 2013 |title=Interview - I find inspiration in everything: Anita Dongre |url=http://zeenews.india.com/exclusive/interview-i-find-inspiration-in-everything-anita-dongre_6791.html |via=ZEE News India}}</ref> ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ, AND ਡਿਜ਼ਾਈਨਜ਼ ਇੰਡੀਆ ਲਿਮਿਟੇਡ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਾਊਸ ਆਫ ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਬ੍ਰਾਂਡ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |date=17 Feb 2015 |title=Anita Dongre Gives Us an Insider View of the Business of Fashion |url=http://www.idiva.com/news-style-beauty/interview-with-fashion-desinger-anita-dongre/34947 |via=IDIVA}}</ref> ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ ਦਾ ਘਰ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ AND (ਪੱਛਮੀ ਪਹਿਰਾਵੇ), ਗਲੋਬਲ ਦੇਸੀ (ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਬੋਹੋ-ਚਿਕ ਬ੍ਰਾਂਡ), ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦਸਤਖਤ ਲੇਬਲ ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ ਨੂੰ ਆਸਰਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ ਗ੍ਰਾਸਰੂਟ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਫੈਸ਼ਨ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਪਿੰਕ ਸਿਟੀ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਵੀ ਹੈ, ਇੱਕ [[ਕੁੰਦਨ|ਜਾਡਾਊ]] ਫਾਈਨ ਜਿਊਲਰੀ ਬ੍ਰਾਂਡ।<ref>{{Cite web |date=1 Dec 2013 |title=Grand designs |url=https://www.telegraphindia.com/1131201/jsp/graphiti/17610178.jsp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170928005419/https://www.telegraphindia.com/1131201/jsp/graphiti/17610178.jsp |archive-date=28 September 2017 |access-date=27 September 2017 |via=''Telegraph'' India}}</ref> 28 ਮਾਰਚ, 2019 ਨੂੰ, ਬੋਰਡ ਆਫ਼ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ ਲਿਮਟਿਡ (HOADL) ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪੁਨਰਗਠਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਆਪਣੇ ਦੋ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ, AND ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਦੇਸੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਪੂਰੀ-ਮਾਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਘਟੀਆ ਵਿਕਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਅਧੀਨ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।, ਓਚਰ ਅਤੇ ਬਲੈਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਿਟੇਡ (OBPL) - 1 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2019 ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੈ। HOADL ਆਪਣੇ ਦੋ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ - ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਸਰੂਟ ਦੇ ਅਧੀਨ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੇਗਾ।<ref>[https://www.icra.in/Rationale/ShowRationaleReport?Id=87212 Anita Dongre Limited (HOADL) Corporate Restructuring]</ref> ਡੋਂਗਰੇ ਦੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਭੈਣ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਸੰਚਾਲਨ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਫਰੰਟ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਮੁੱਖ ਰਚਨਾਤਮਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਅਨੀਤਾ ਡੋਂਗਰੇ ਦਾ ਵਿਆਹ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਪ੍ਰਵੀਨ ਡੋਂਗਰੇ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਯਸ਼ ਡੋਂਗਰੇ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਡੋਂਗਰੇ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=31 Aug 2014 |title=Drafting New Designs |url=http://www.businesstoday.in/magazine/cover-story/anita-dongre-fashion-indian-women-milan/story/209032.html |via=Business Today}}</ref> ਡੋਂਗਰੇ ਇੱਕ [[ਵੀਗਨਿਜ਼ਮ|ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ]] ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾ ਪੀਪਲ ਫਾਰ ਦ ਐਥੀਕਲ ਟ੍ਰੀਟਮੈਂਟ ਆਫ ਐਨੀਮਲਜ਼ (ਪੇਟਾ) ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=21 Nov 2016 |title=Ace Fashion Designer Anita Dongre Honoured with PETA Award for Refusing to Use Leather and Cashmere in Her Designs |url=https://www.petaindia.com/media/ace-fashion-designer-anita-dongre-honoured-peta-award-refusing-use-leather-cashmere-designs/ |via=Peta India}}</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾਵਾਂ == * 2008 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 'ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮਤਾ' ਲਈ GR8 ਫਲੋ ਵੂਮੈਨ ਅਚੀਵਰਸ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।<ref>{{Cite web |date=Jan 2017 |title=Excellence in Fashion Design |url=http://www.ficciflo.com/wp-content/uploads/2017/01/GR8-FLO-AChievers-Awards-2008.pdf |via=FICCIFLO}}</ref> * 2013 ਵਿੱਚ, ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਅਨ ਚੈਂਬਰਜ਼ ਆਫ਼ ਕਾਮਰਸ ਐਂਡ ਇੰਡਸਟਰੀ ਲੇਡੀਜ਼ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ, ਬੰਬੇ ਚੈਪਟਰ ਨੇ ਡੋਂਗਰੇ ਨੂੰ 'ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮਤਾ' ਲਈ ਇੱਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web |date=19 June 2014 |title=POWER DESIGNER: ANITA DONGRE |url=http://www.vervemagazine.in/people/power-designer-anita-dongre |via=VERVE Magazine}}</ref> * 2014 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਈਵਾਈ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਦਾ ਸਾਲ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |date=23 Feb 2015 |title=Anita Dongre (AND Designs India Limited), EY EOY 2014 Award Finalist |url=https://www.youtube.com/watch?v=q51wDbO0CXE |via=EY INDIA}}</ref> * ਉਸ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਚਮਕਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਪੈਨਟੇਨ ਸ਼ਾਈਨ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।<ref>{{Cite web |date=21 Sep 2006 |title=Pantene repositions itself as the brand that helps women 'shine' |url=http://www.afaqs.com/news/story/16013_Pantene-repositions-itself-as-the-brand-that-helps-women-shine |via=afaqs}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.anitadongre.com/about-anita ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਫ਼ਰਵਰੀ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਡਿਜ਼ਾਇਨਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1963]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਨਾਰੀ ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਇਨਰ]] sb4thqyft21nbywpd6wcddi1ix0z06g 0 155597 748983 648642 2024-04-05T04:51:26Z Harchand Bhinder 3793 Added image and caption #suggestededit-add-image-top wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Skp16.jpg|thumb|right|alt=ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ|ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ]] '''ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ''' (ਜਨਮ 10 ਅਕਤੂਬਰ 1954) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ, ਹਾਸਰਸਕਾਰ, ਵਿਅੰਗਕਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਸਾਹਿਤਕ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ, ਪਾਂਡੇ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ''ਹਸਿਆ ਕਵਿਤਾ'' (ਹਾਸ-ਰਸ ਕਵਿਤਾ), ''ਵਿਅੰਗ'' (ਵਿਅੰਗ) ਅਤੇ ''ਬਾਲ ਕਵਿਤਾ'' (ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤੁਕਾਂਤ) ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Hindustan Hindi ePaper : हिन्दुस्तान |url=http://epaper.livehindustan.com/story.aspx?id=915687&boxid=119838532&ed_date=2016-02-15&ed_code=43&ed_page=5}}</ref><ref>{{Cite web |title=Mera Kharapan Shesh Hai |url=http://www.geeta-kavita.com/hindi_sahitya.asp?id=328 |publisher= |access-date=2023-03-05 |archive-date=2017-09-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170930084121/http://www.geeta-kavita.com/hindi_sahitya.asp?id=328 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Suryakumar Pandey-Kavi,lucknow – eventaa |url=http://www.eventaa.com/hindi-kavi-suryakumarpandey |website=eventaa.com}}</ref> ਉਹ ਇੱਕ ਹਸਿਆ ਕਵੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਹਸਿਆ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ<ref>{{Cite web |title=Surya kumar pandey Quotes about Life/ Love/ Friendship/ Inspirational/ Funny - Page 1 |url=http://wahquotes.com/author/surya-kumar-pandey/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160215201549/http://wahquotes.com/author/surya-kumar-pandey/ |archive-date=15 February 2016 |access-date=11 February 2016}}</ref> ਪਾਂਡੇਜੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਕਵੀ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ [[ਹਾਸ ਰਸ|ਹਸਿਆ]] ਕਵਿਤਾ (ਹਾਸੋਹੀਣੀ ਹਿੰਦੀ ਕਵਿਤਾ) ਦੇ ਪਾਠ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Facebook में लॉग इन करें |url=https://hi-in.facebook.com/KaviPandeji/}}</ref><ref>{{Cite web |title=Archived copy |url=http://www.icchouston.org/IFair2014/HindiHaasyaKavi.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141209124356/http://www.icchouston.org/IFair2014/HindiHaasyaKavi.pdf |archive-date=2014-12-09 |access-date=2014-12-05}}</ref><ref>{{Cite web |title=Hindustan Hindi ePaper : हिन्दुस्तान |url=http://epaper.livehindustan.com/story.aspx?id=1038873&boxid=54433206&ed_date=2016-04-08&ed_code=55&ed_page=5}}</ref><ref>{{Cite web |title=कवि सूर्यकुमार पांडेय अमेरिका और कनाडा में करेंगे कविता पाठ |url=http://navbharattimes.indiatimes.com/metro/lucknow/other-news/poet-in-the-us-and-canada-will-suryakumar-pandey-recitation/articleshow/51662672.cms}}</ref><ref>{{Cite web |title=Story |url=http://epaper.jagran.com/ePaperArticle/22-may-2017-edition-Lucknow-page_26-57931-5465-11.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170930035750/http://epaper.jagran.com/ePaperArticle/22-may-2017-edition-Lucknow-page_26-57931-5465-11.html |archive-date=30 September 2017 |access-date=22 May 2017}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਬਲੀਆ (ਪੂਰਬੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼) ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ 1967 ਵਿੱਚ ਲਖਨਊ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਲੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਗਏ। ਲਖਨਊ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗਣਿਤ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰਜ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ ਨੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਦਸੰਬਰ 2015 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਰਕਾਰੀ ਡਿਊਟੀ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ ਸਨ। == ਸਾਹਿਤਕ ਕੈਰੀਅਰ == ਆਪਣੀ ਜਵਾਨੀ ਤੋਂ ਹੀ ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਹਿੰਦੀ ਕਵੀ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਸਿਆ ਕਵਿਤਾ (ਹਾਸ-ਰਸ ਕਵਿਤਾ), ਵਿਅੰਗ (ਵਿਅੰਗ ਲੇਖ), ਗੀਤ (ਗੀਤ) ਅਤੇ ਬਾਲ ਕਵਿਤਾ (ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤੁਕਾਂਤ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਸਿਆ ਕਵਿਤਾ ਉਸਦੀ ਖਾਸੀਅਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Archived copy |url=http://epaper.livehindustan.com/epaperimages/15022016/15kn_liv05_knp_livelive5.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160223055703/http://epaper.livehindustan.com/epaperimages/15022016/15kn_liv05_knp_livelive5.pdf |archive-date=23 February 2016 |access-date=15 February 2016}}</ref> '''ਹਸਿਆ ਕਵਿਤਾ''' ਪਾਂਡੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹਿੰਦੀ ਹਾਸੀਆ ਕਵੀ (ਹਾਸੀਆ ਕਵੀਆਂ) ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਉਹ ਲਿਖਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=September 2017}} '''ਕਵੀ ਸੰਮੇਲਨ''' ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ ਨੇ ਚਾਰ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ 4,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ੋਅ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Hindustan Hindi ePaper : हिन्दुस्तान |url=http://epaper.livehindustan.com/story.aspx?id=915687&boxid=119838532&ed_date=2016-02-15&ed_code=43&ed_page=5}}</ref><ref>{{Cite web |date=27 March 2015 |title=मशहूर कवि अशोक चक्रधर और सूर्य कुमार पांडेय पहुंचे भोपाल, सुनाई कविताएं |url=http://www.bhaskar.com/news/MP-BPL-famous-poet-ashok-chakradhar-and-reached-bhopal-surya-kumar-pandey-4945308-PHO.html}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Hanste hanste kat jaye raste - Times of India |url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/events/Hanste-hanste-kat-jaye-raste/articleshow/2840757.cms |website=[[The Times of India]]}}</ref> 2016 ਵਿੱਚ, ਪਾਂਡੇ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੰਦੀ ਸੰਘ ਦੁਆਰਾ ਕਰਵਾਏ ਗਏ ਹਿੰਦੀ ਕਵੀ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਅਤੇ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ 20 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਵਾਹ ਵਾਹ ਕੀ ਬੱਤ ਹੇ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ ਵੀ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=कवि सूर्यकुमार पांडेय अमेरिका और कनाडा में करेंगे कविता पाठ |url=http://navbharattimes.indiatimes.com/metro/lucknow/other-news/poet-in-the-us-and-canada-will-suryakumar-pandey-recitation/articleshow/51662672.cms}}</ref> '''ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਤੇ ਰੇਡੀਓ''' ਉਹ ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ (ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ) ਲਈ ਸਕ੍ਰਿਪਟਿੰਗ ਸ਼ੋਅ, ਗੀਤ ਲਿਖਣ, ਇਕੱਲੇ ਕਵਿਤਾ ਪਾਠ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਲਈ ਪਸੰਦੀਦਾ ਕਵੀ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ, ਡੀਡੀ ਭਾਰਤੀ, ਏਬੀਪੀ ਨਿਊਜ਼, [[ਆਜ ਤਕ|ਅੱਜ ਤਕ]], ਨਿਊਜ਼ ਨੇਸ਼ਨ, ਈਟੀਵੀ ਨੈੱਟਵਰਕ, ਸਬ ਟੀਵੀ, ਸੋਨੀ ਪਾਲ, ਜ਼ੀ ਨਿਊਜ਼, ਸਹਾਰਾ ਸਮਾ, ਏਪੀਐਨ ਨਿਊਜ਼ ਆਦਿ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਚੈਨਲਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਸੁਣਾਈ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਵਾਹ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਾਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਹਨ! ਵਾਹ! ਕੀ ਬਾਤ ਹੈ!<ref>{{Cite web |title=Archived copy |url=http://www.sonyliv.com/watch/waah-waah-kya-baat-hai-hasya-kavi-surya-kumar-pand |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160127150622/http://www.sonyliv.com/watch/waah-waah-kya-baat-hai-hasya-kavi-surya-kumar-pand |archive-date=27 January 2016 |access-date=11 January 2016}}</ref> '''ਵਿਅੰਗਿਆ''' (ਹਿੰਦੀ ਵਿਅੰਗ) ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਅੰਗਿਆ (ਹਿੰਦੀ ਵਿਅੰਗ) ਲੇਖ ਲਿਖੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੰਦੀ ਅਖਬਾਰਾਂ ਲਈ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=चुनावी चौपाल पर 'पाल' चिंतन |url=http://www.amarujala.com/news/samachar/reflections/vyang/satire-on-election/}}</ref> '''ਬਾਲ ਕਵਿਤਾ''' (ਹਿੰਦੀ ਚਿਲਡਰਨ ਰਾਈਮਸ) ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ [[ਬਾਲ ਕਵਿਤਾ]] ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕਈ ਸਕੂਲੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name="Hindi Bal Kavita ka Itihaas">{{Cite book|title=Hindi Bal Kavita ka Itihaas|last=Todd|first=Oliver|publisher=Medha Books|year=2003|isbn=81-8166-003-X|pages=110–111}}</ref><ref>{{Cite web |title=Amar Ujala epaper Lucknow city |url=https://epaper.amarujala.com/lucknow-city/my-city/20191105/01.html?format=img&ed_code=lucknow-city}}</ref> '''ਕਿਤਾਬਾਂ''' ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਧਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 25 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: * ''ਚਿਕਨੇ ਘੜੇ'' * ''ਵਾਹ ਵਾਹ'' * ''ਰੁਕਾਵਤ ਕੇ ਲੀਏ ਖੇਡ ਹੈ'' * ''ਪਾਂਡੇਜੀ ਕੇ ਪਠਾਖੇ'' * ''ਪਾਂਡੇਜੀ ਕੇ ਥਾਹਕੇ'' * ''ਪੇਟ ਮੇਂ ਦਧਿਆਨ ਹੈਂ'' * ''ਵਾਹ ਜੀ ਪਾਂਡੇ ਜੀ ਵਾਹ ਵਾਹ'' * ''ਆਪੇ ਯਹਾਂ ਸਭ ਚਲਤਾ ਹੈ'' * ''ਹਸਿਆ ਵਿਅੰਗ ਸਰਤਾਜ ਸੂਰਿਆਕੁਮਾਰ ਪਾਂਡੇ'' * ''ਗੀਤ ਮੰਜਰੀ'' * ''ਮੇਰਾ ਹਰਪਨ ਸ਼ੀਸ਼ ਹੈ (101 ਗੀਤ)'' * ''ਲਾਤ ਸਹਿਬ ਕੇ ਠਾਠ'' * ''ਖਰੀ ਮਸਕਰੀ'' * ''ਆਧਾ ਫੱਗਣ ਆਧਾ ਜੂਨ'' * ''ਚਉੜੀ—ਚਉਰਾ : ਜਨਕ੍ਰਾਂਤੀ ਕਾ ਨਯਾ ਸਵਾਰਾ'' * ''ਮਰਿ ਪ੍ਰਿ ਬਾਲ ਕਵਿਤਾਈਂ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਕਵੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1954]] cry0dslxmx1oehbsyue2lzfydinwp50 0 160379 748937 748931 2024-04-04T13:13:24Z Harchand Bhinder 3793 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਜਗਤਾਰ.jpg|thumb|ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਜਗਤਾਰ]] '''ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ''' (ਜਨਮ 23 ਫਰਵਰੀ 1937-ਮੌਤ 26 ਮਾਰਚ 2024) ਬਰਨਾਲਾ ਤੋਂ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕਾਰ । ਇਸ ਦਾ ਜਨਮ ਆਪਣੇ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ [[ਜਟਾਣਾ ਕਲਾਂ]] (ਮਾਨਸਾ) ਵਿੱਚ 23 ਫਰਵਰੀ 1937 ਨੂੰ ਬਾਪੂ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਭਗਵਾਨ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਉਸਦਾ ਦਾਦਕਾ ਪਿੰਡ [[ਭੈਣੀ ਜੱਸਾ]] (ਬਰਨਾਲਾ) ਸੀ। ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਜਗਤਾਰ ਦਾ ਜਨਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭੈਣੀ ਜੱਸਾ ਵਿਚ ਮਾਤਾ ਭਗਵਾਨ ਕੌਰ ਅਤੇ ਪਿਤਾ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ 23 ਫਰਵਰੀ 1937 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ 1914-15 ਵਿਚ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਕਾਲੀ ਪੱਗ ਬੰਨ੍ਹਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫ਼ੌਜ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢਿਆ ਤੇ ਫਿਰ ਜਲਾਵਤਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਭਾਵ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਵਿਚਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਜਲਾਵਤਨ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੂਬਾ ਸਿੰਧ (ਹੁਣ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ) ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਪਿਆ। ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਚੌਥੀ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਦੀ ਵਿੱਦਿਆ ਸੂਬਾ ਸਿੰਧ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਕੇਂਦਰ ਮੀਰਪੁਰ ਖਾਸ ਤੋਂ ਸਿੰਧੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਕੀਤੀ। ਇੱਥੇ ਰਹਿੰਦਿਆਂ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੜ੍ਹਨ ਵੱਲ ਹੋਇਆ। ਓਦੋਂ ‘ਅਕਾਲੀ ਪੱਤਰਿਕਾ’ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਛਪਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਮੀਰਪੁਰ ਖਾਸ ਦੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਜਾਂਦਾ। ਇਸੇ ਰੁਝਾਨ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ ਨਾਲ ਵੀ ਲਗਾਅ ਹੋ ਗਿਆ। === ਕੰਮ ਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ === ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਉਪਰੰਤ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਭੈਣੀ ਜੱਸਾ ਵਿਖੇ ਆ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗਿਆ ਤੇ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਧਨੌਲਾ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਇਸ ਨੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀ ਇਕ ਪਾਠਕ ਮੰਡਲੀ ਬਣਾ ਲਈ ਜੋ ਪੈਸੇ ਇਕੱਠੇ ਕਰਕੇ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਰਸਾਲੇ ਅਤੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਮੰਗਵਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਨੈਸ਼ਨਲ ਬੁੱਕ ਸ਼ਾਪ ਦੇ ਸੰਚਾਲਕ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਦਾਤਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਸ ਸਰਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮੰਡਲੀ ਦੇ ਮੋਢੀ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਇਹ ਕਾਰਜ ‘ਜੱਗ ਨੂੰ ਤਾਰਨ ਵਾਲਾ’ ਲੱਗਿਆ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਉਪਨਾਮ ‘ਜਗਤਾਰ<ref>{{Cite web |last=mediology |date=2023-05-14 |title=ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਬਾਬਾ ਬੋਹੜ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਜਗਤਾਰ |url=https://www.punjabitribuneonline.com/news//baba-bohar-jagir-singh-jagtar-of-journalism-230143 |access-date=2024-04-04 |website=Punjabi Tribune |language=en-US}}</ref>’ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ। '''ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ''' ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਚੱਲੀਆਂ ਲਗਭਗ ਸਾਰੀਆਂ ਲੋਕ ਲਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਉਹ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। 1959 ਦੇ ਖ਼ੁਸ਼-ਹੈਸੀਅਤ ਟੈਕਸ ਮੋਰਚੇ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੁਪਤ ਰਹਿ ਕੇ ਬਹੁਤ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਜਿ਼ਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ 1957 ਵਿਚ 9ਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦਲ-ਬਦਲੀ ਕਰ ਕੇ ਬਣੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਵਜ਼ੀਰ ਸੰਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਧੌਲ਼ਾ ਦੇ ਪਿੰਡ ਦਾਨਗੜ੍ਹ ਵਿਖੇ ਰੱਖੇ ਸਿਆਸੀ ਜਲਸੇ ਵਿਚ ਭੰਗ ਪਾਉਣ ਦੇ ਕੇਸ ਵਿਚ ਹੋਰ 12 ਜਣਿਆਂ ਸਮੇਤ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਕੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਕੇਸ ਨੇ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਲਿਖਣ, ਬੋਲਣ, ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਖੜ੍ਹਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪਾਠ ਸਿਖਾਇਆ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਤ ਤਕ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਪੰਜਾਬੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਜਗਤਾਰ<ref>{{Cite web |last=singh |first=sukhwinder |date=2024-04-04 |title=ਫ਼ਕੀਰਾਨਾ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਾਲਾ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਜਗਤਾਰ |url=https://www.punjabitribuneonline.com/news/musings/jagir-singh-jagtar-a-popular-pro-journalist |access-date=2024-04-04 |website=Punjabi Tribune |language=en-US}}</ref> ਦਾ ਨਾਂ ਕਿਸੇ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਦਾ ਮੁਥਾਜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਗਾਂਹਵਧੂ ਲੇਖਕ, ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਆਗੂ, ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਵਰਕਰ, ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਅਤੇ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਉਹ ਨਾ ਕੇਵਲ ਬਰਨਾਲੇ ਬਲਕਿ ਸਮੁੱਚੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਜਗਤਾਰ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1959 ਵਿਚ ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਛਪਦੇ [[ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ|ਸੀਪੀਆਈ]] ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ‘ਨਵਾਂ ਜ਼ਮਾਨਾ’ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। 1964 ਵਿਚ ਸੀਪੀਆਈ ਵਿਚ ਫੁੱਟ ਪੈਣ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਪਣਾ ਨਾਤਾ ਸੀਪੀਐੱਮ ਨਾਲ ਜੋੜ ਲਿਆ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ‘ਲੋਕ ਲਹਿਰ’ ਵਿਚ ਸਬ ਐਡੀਟਰ ਲੱਗ ਗਏ। ਜਦੋ ‘ਲੋਕ ਲਹਿਰ’ ਢਹਿੰਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵੱਲ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ ਤਾਂ ਜਗਤਾਰ ਜੀ ਨੇ ਜਲੰਧਰੋਂ ਵਾਪਸ ਆ ਕੇ ਬਰਨਾਲੇ ਨੂੰ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਪਣੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਕਰਮ ਭੂਮੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਹੀ ‘ਲੋਕ ਲਹਿਰ’, ‘ਨਵਾਂ ਜ਼ਮਾਨਾ’ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਤੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਲਈ ਖ਼ਬਰਾਂ ਅਤੇ ਫੀਚਰ ਭੇਜਣ ਲੱਗ ਗਏ। 1978 ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ‘[[ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]]’ ਦਾ ਬਰਨਾਲੇ ਤੋਂ ਪੱਤਰਕਾਰ ਥਾਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਬੰਦਿਸ਼ ਤੋਂ ਵੀ ਮੁਕਤ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਕਾਫ਼ੀ ਸਾਲ ਜਗਤਾਰ ਜੀ ਬਰਨਾਲੇ ਤੋਂ ‘ਹਿੰਦ ਸਮਾਚਾਰ’ ਗਰੁੱਪ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੇ [[ਪੱਤਰਕਾਰ]] ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। ਜਦੋਂ ਸਿਹਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਖ਼ਬਰ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਭਾਰ ਛੱਡ ਕੇ ਵਿਚਾਰ-ਪੱਤਰਕਾਰੀ, ਭਾਵ ਭਖਦੇ ਮਸਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਲੇਖ ਲਿਖਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਸਾਲ 2013 ਵਿਚ ਐੱਸਡੀ ਕਾਲਜ ਬਰਨਾਲਾ ਦੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਾਲਜ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਹਫ਼ਤਾਵਾਰੀ ਪੱਤਰ ‘ਸਮਾਜ ਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰ’ ਦੀਆਂ ਸੰਪਾਦਕੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਸੰਭਾਲ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਪਲਾਂ ਤਕ ਲਗਾਤਾਰ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਰਹੇ। '''ਪੱਤਰਕਾਰੀ''' ਦੇ ਇੰਨੇ ਲੰਮੇ ਸਫ਼ਰ ਦੌਰਾਨ ਜਗਤਾਰ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਨਿਰਪੱਖ ਅਤੇ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਪੱਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਛੱਡਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਫਸਰਾਂ, ਵਿਧਾਇਕਾਂ, ਮੰਤਰੀਆਂ, ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀਆਂ, ਸਨਅਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਅਨੇਕਾਂ ਰਸੂਖਵਾਨਾਂ ਤਕ ਨੇੜੇ ਦੀ ਰਸਾਈ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀ ਆੜ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਮੁਫ਼ਾਦਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ। ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਸ਼ਾਹਦੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹਾਂ ਤਕ ਕਾਇਮ ਰਹੀ। ਸਾਦਾ ਜੀਵਨ ਜਾਚ, ਨਾ ਕੋਈ ਕੋਠੀ, ਨਾ ਕੋਈ ਕਾਰ, ਨਾ ਸਕੂਟਰ ਅਤੇ ਨਾ ਕੋਈ ਬੈਂਕ ਬੈਲੈਂਸ ਦਾ ਹੋਣਾ ਇਸੇ ਦੀ ਹਾਮੀ ਭਰਦਾ ਹੈ। ਜਗਤਾਰ ਜੀ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ-ਸੁੱਚੀਆਂ ਅਤੇ ਨਰੋਈਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਉੱਤੇ ਪਹਿਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਲੋਕ ਲਹਿਰਾਂ, ਜਨਤਕ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ, ਮੁਲਾਜ਼ਮਾਂ-ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਗ਼ਰੀਬ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਜਗਤਾਰ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਰਹੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੇਲਾਗ਼, ਬੇਖ਼ੌਫ ਅਤੇ ਅਸੂਲਾਂ ਦੇ ਪਾਬੰਦ ਰਹਿ ਕੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਧਰਮ ਨੂੰ ਨਿਭਾਇਆ। ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਚੰਗੀ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰ, ਸਿਆਸੀ ਆਗੂ, ਅਧਿਕਾਰੀ ਜਾਂ ਰਸੂਖ਼ਵਾਨ ਸ਼ਖ਼ਸ ਤੋਂ ਮਾਇਆ ਦੇ ਗੱਫੇ, ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਝਾਕ ਨਹੀਂ ਰੱਖੀ। ਇਮਾਨਦਾਰੀ, ਪਾਰਦਸ਼ਤਾ, ਭਾਸ਼ਾਈ ਸੁਹੱਪਣ, ਤੱਥਾਂ ਦੀ ਸਚਾਈ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਜਗਤਾਰ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦੇ ਮੀਰੀ ਗੁਣ ਸਨ। ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰੀ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਗਤਾਰ ਜੀ ਲੋਕ ਪੱਖੀ ਆਗੂ ਅਤੇ ਵਰਕਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਵਿਚਰਦੇ ਰਹੇ। ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਕਿਸਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਆਗੂ ਰਹੇ। ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ, ਲਿਖਾਰੀ ਸਭਾ ਬਰਨਾਲਾ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ ਸਭਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਤੇ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ ਵੀ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਰਨਾਲੇ ਦੀਆਂ ਉੱਘੀਆਂ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ- ਭਗਤ ਮੋਹਨ ਲਾਲ ਸੇਵਾ ਸਮਿਤੀ, ਰਾਮ ਬਾਗ਼ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਅਪਾਹਜ ਗਊ ਸੇਵਾ ਆਸ਼ਰਮ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਵਧ-ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ==== ਅੰਤ ==== ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਜਗਤਾਰ<ref>{{Citation |title=86ਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਨ 'ਤੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਜਗਤਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀਆਂ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ।। ALIVE PUNJAB |url=https://www.youtube.com/watch?v=SWHL5OCjr9c |language=pa-Guru-IN |access-date=2024-04-04}}</ref> ਦਾ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚਾ ਜੀਵਨ ਮੌਜੂਦਾ ਦੌਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਰਨਾਲੇ ਦਾ ਪੱਤਰਕਾਰ 26 ਮਾਰਚ 2024<ref>{{Cite web |last=kumar |first=joginder |date=2024-03-27 |title=ਸੀਨੀਅਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜਗੀਰ ਸਿੰਘ ਜਗਤਾਰ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ |url=https://www.punjabitribuneonline.com/news/punjab/senior-journalist-jagir-singh-jagtar-passed-away |access-date=2024-04-04 |website=Punjabi Tribune |language=en-US}}</ref> ਨੂੰ ਇਸ ਫ਼ਾਨੀ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਗਿਆ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ-ਭਾਸ਼ਾ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੱਤਰਕਾਰ]] 8lnwagwgwbv9ks04bwjx83g267f39mu 0 162790 748981 666049 2024-04-05T04:49:05Z Harchand Bhinder 3793 #suggestededit-add-image-top wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Khewra2.jpg|thumb|right|alt=ਖੇਵੜਾ|ਖੇਵੜਾ]] '''ਖੇਵੜਾ''' ਜੇਹਲਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ, [[ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪੰਜਾਬ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਜੇਹਲਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਪਿੰਡ ਦਾਦਨ ਖਾਨ ਦਾ ਗੁਆਂਢੀ, <ref name="NRB">[http://www.nrb.gov.pk/lg_election/union.asp?district=12&dn=Jhelum Tehsils & Unions in the District of Jhelum – Government of Pakistan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120209043508/http://www.nrb.gov.pk/lg_election/union.asp?district=12&dn=Jhelum|date=2012-02-09}}</ref> ਉਥੋਂ ਲਗਭਗ ਸਾਢੇ ਪੰਜ ਮੀਲ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=ਲਹੌਰੀ ਨਮਕ – Sikh Archives Kosh |url=https://sikharchives.org/kosh/shabad/%e0%a8%b2%e0%a8%b9%e0%a9%8c%e0%a8%b0%e0%a9%80-%e0%a8%a8%e0%a8%ae%e0%a8%95/ |access-date=2023-04-11 |language=en-AU}}</ref> ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੋ ਯੂਨੀਅਨ ਕੌਂਸਲਾਂ <ref name="NRB" /> ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਖੇਵੜਾ ਲੂਣ ਖਾਣ ਦਾ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਖੇਵਾੜਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 35,000 (ਜਾਂ 80,000) ਹੈ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=July 2020}} ਖੇਵੜਾ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਚੱਟਾਨ ਲੂਣ ਕਾਰਨ "ਲੂਣ ਦਾ ਰਾਜ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਲੂਣ ਦਾ 98% ਸ਼ੁੱਧ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਖੇਵੜਾ ਸਾਲਟ ਮਾਈਨ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਲੂਣ ਖਾਣ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੇਹਲਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ]] 8nh7w7ti1ulq62a9oibutwxot3o1eya 0 163152 748956 709806 2024-04-04T18:37:24Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਸਾਨੀਆ ਸੁਲਤ ਲੀਜ਼ਾ''' ( {{Lang-bn|সানিয়া সুলতানা লিজা}} ) ਉਸਦੇ ਉਪਨਾਮ '''ਲੀਜ਼ਾ''' ਦੁਆਰਾ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] ਦੀ ਇੱਕ ਗਾਇਕਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਗੀਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਐਲਬਮਾਂ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਲੀਜ਼ਾ 2008 ਵਿੱਚ NTV ਉੱਤੇ ਸੰਗੀਤਕ ਰਿਐਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ ਕਲੋਜ਼ ਅੱਪ-1 ਦੀ ਜੇਤੂ ਸੀ<ref>{{Cite news|url=http://www.thedailystar.net/showbiz/cover-story/love-my-life-liza-126985|title=Love of My Life - Liza|date=2015-08-14|work=The Daily Star|access-date=2016-09-08}}</ref> == ਜੀਵਨੀ == ਲੀਜ਼ਾ ਨੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਦੇ ਸਬਕ ਲਏ, ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅਧਿਆਪਕ ਐਮਏ ਹਾਇ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਗੱਲਾਂ ਸਿਖਾਈਆਂ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੀਜ਼ਾ ਨੇ ਮੈਮਨਸਿੰਘ ਸ਼ਿਲਪਕਲਾ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਅਨਵਰ ਹੁਸੈਨ ਅਨੂ ਤੋਂ ਸਬਕ ਸਿੱਖੇ। ਇਸ ਵਿਦਵਾਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਗੀਤ ਸਿਖਾਏ। ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ 2004 ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਨੋਟਨ ਕੁਰੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://archive.prothom-alo.com/detail/date/2009-10-12/news/73741|work=Prothom Alo|access-date=2016-09-08|language=bn|script-title=bn:ফিরলেন লিজা|archive-date=2020-07-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726093013/http://archive.prothom-alo.com/detail/date/2009-10-12/news/73741|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.jaijaidinbd.com/?view=details&archiev=yes&arch_date=28-08-2014&type=single&pub_no=936&cat_id=3&menu_id=70&news_type_id=1&index=3|work=Jaijaidin|access-date=2016-09-08|language=bn|script-title=bn:প্রাণচঞ্চল লিজা}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thedailystar.net/arts-entertainment/music/%E2%80%9Ci-cant-live-without-music%E2%80%9D%E2%80%A6liza-76525|title="I can't live without music"…Liza|work=The Daily Star|access-date=2015-10-04}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.prothom-alo.com/entertainment/article/451849|work=Prothom Alo|access-date=2015-02-15|language=bn|script-title=bn:নাচে-গানে লিজা!|archive-date=2016-10-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20161012204545/http://www.prothom-alo.com/entertainment/article/451849|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://bangla.bdnews24.com/glitz/article779533.bdnews|work=bdnews24.com|access-date=2014-04-29|language=bn|script-title=bn:পেশা হিসেবে গান নয়: 'ক্লোজ আপ ওয়ান তারকা|archive-date=2014-05-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20140501224312/http://bangla.bdnews24.com/glitz/article779533.bdnews|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thedailystar.net/arts-entertainment/music/liza-set-release-new-solo-album-110086|title=Liza set to release new solo album|work=The Daily Star|access-date=2015-07-10}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.banglanews24.com/cat/news/124858/url|work=banglanews24.com|access-date=2016-09-08|language=bn|script-title=bn:বহুরূপী লিজা|archive-date=2016-09-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20160914130749/http://www.banglanews24.com/cat/news/124858/url|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.mzamin.com/article.php?mzamin=28941|work=Manab Zamin|access-date=2016-09-08|language=bn|script-title=bn:সরব লিজা}}</ref> ਉਸਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਗੌਰੀਪੁਰ ਪਾਇਲਟ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਕਾਮਰਸ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚੋਂ ਐਸਐਸਸੀ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 2010 ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਸਈਅਦ ਨਜ਼ਰੁਲ ਇਸਲਾਮ ਕਾਲਜ, ਮੈਮਨਸਿੰਘ ਤੋਂ HSC ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 2015 ਵਿੱਚ ਡੈਫੋਡਿਲ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਬੀ.ਬੀ.ਏ.<ref>{{Cite news|url=http://www.kalerkantho.com/home/printnews/312936|work=Kaler Kantho|access-date=2016-01-15|language=bn|script-title=bn:গ্র্যাজুয়েট লিজা}}</ref> ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਲੀਜ਼ਾ ਨੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮੈਮਨਸਿੰਘ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ। 2004 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਉਮਰ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਜਾਤੀਓ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਕ੍ਰਿਆ ਪ੍ਰਤਿਜੋਗੀਤਾ ਦੇ ਬੈਡਮਿੰਟਨ ਵਿੱਚ "ਰਨਰ-ਅੱਪ" ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਬੈਡਮਿੰਟਨ ਵਿੱਚ 06 ਸਾਲ (2005-2010) ਲਈ ਵੱਡੇ ਮੈਮਨਸਿੰਘ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀਓ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਕ੍ਰਿਆ ਪ੍ਰੋਤੀਜੋਗਿਤਾ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ "ਚੈਂਪੀਅਨ" ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://archive.prothom-alo.com/detail/date/2013-01-16/news/321822|title=‘গান-খেলা দুটিই চালিয়ে যেতে চাই’|work=Prothom Alo|access-date=2013-01-16|language=bn|archive-date=2020-06-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20200630094403/http://archive.prothom-alo.com/detail/date/2013-01-16/news/321822|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://archive.samakal.net/print_edition/details.php?news=21&view=archiev&y=2013&m=01&d=25&action=main&menu_type=&option=single&news_id=323513&pub_no=1299&type=|work=Samakal|access-date=2013-01-25|language=bn|script-title=bn:আগামীতে ভালো খেলার প্রস্তুতি নিয়েই মাঠে নামবো}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.ntvbd.com/entertainment/331/%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A6%BE-%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%A8-%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%A8-%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A1%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%A8%E0%A6%93-%E0%A6%96%E0%A7%87%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%A8|work=NTV|access-date=2015-02-01|language=bn|script-title=bn:লিজা গান জানেন, ব্যাডমিন্টনও খেলেন}}</ref> ਉਸਨੇ 2006 ਵਿੱਚ ਇਸਲਾਮਿਕ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਉਮਰ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਹਮਦਥ - ਨਾਥ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ "ਸਿਲਵਰ ਮੈਡਲ" ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 2006 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗੀਤ ਮੁਕਾਬਲੇ ਅਤੇ ਜਾਤੀਓ ਸ਼ਿਸ਼ੂ ਪੋਲੀ ਗੀਤੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ "ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ" ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1993]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] h1ok4s5wwk62ukjldiqo6l5hnoikza3 0 181917 748933 739756 2024-04-04T12:38:37Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox Computer | name = ਮੈਕਬੁੱਕ ਏਅਰ | type = [[ਲੈਪਟਾਪ]]<!--Use the MOST GENERAL TYPE here.--> | logo = MacBook Air.svg | image = Macbook Air 15 inch - 2 (blurred).jpg | releasedate = {{Start date and age|2008|01|29}}<ref>{{Cite web |date=January 30, 2008 |title=Press Info – MacBook Air Now Shipping |url=https://www.apple.com/pr/library/2008/01/30MacBook-Air-Now-Shipping.html |access-date=April 29, 2014 |publisher=Apple |archive-date=December 21, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161221020020/http://www.apple.com/pr/library/2008/01/30MacBook-Air-Now-Shipping.html |url-status=live }}</ref> | caption = 15-ਇੰਚ ਮੈਕਬੁੱਕ ਏਅਰ ਐਮ2 | os = [[ਮੈਕਓਐਸ]] | developer = [[ਐਪਲ ਇੰਕ.|ਐਪਲ]] | family = [[ਮੈਕਬੁੱਕ]] | related = [[ਮੈਕਬੁੱਕ (ਰੇਟਿਨਾ)|ਮੈਕਬੁੱਕ]], [[ਮੈਕਬੁੱਕ ਪ੍ਰੋ]] | website = [https://apple.com/macbook-air/ apple.com/macbook-air] | soc = {{plainlist| * [[ਐਪਲ ਐਮ1]] * [[ਐਪਲ ਐਮ2]] * [[ਐਪਲ ਐਮ3]]}} | cpu = <!-- {{plainlist| * [[Intel Core]] [[Core 2 Duo|2 Duo]], [[Core i5|i5]], [[Core i7|i7]] (discontinued, 2008–2020) }} consider putting this back if the Air is discontinued overall--> }} {{MacBook models}} '''ਮੈਕਬੁੱਕ ਏਅਰ''' 2008 ਤੋਂ [[ਐਪਲ ਇੰਕ.|ਐਪਲ]] ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਅਤੇ ਨਿਰਮਿਤ [[ਲੈਪਟਾਪ]] ਕੰਪਿਊਟਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲਾਈਨ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸ਼ੀਨੀ [[ਐਲੂਮੀਨੀਅਮ]] ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਤਲੀ, ਹਲਕਾ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਤਾਂ 13-ਇੰਚ ਜਾਂ 15-ਇੰਚ ਸਕ੍ਰੀਨ ਹੈ। ਮੈਕਬੁੱਕ ਏਅਰ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ, ਉੱਚ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ [[ਮੈਕਬੁੱਕ ਪ੍ਰੋ]] ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਕੀਮਤਾਂ ਨੇ 2011 ਵਿੱਚ ਅਸਲ [[ਮੈਕਬੁੱਕ (2006–2012)|ਮੈਕਬੁੱਕ ਲਾਈਨ]] ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ ਐਪਲ ਦੀ ਐਂਟਰੀ-ਪੱਧਰ ਦੀ ਨੋਟਬੁੱਕ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।<ref name="theverge.com">{{Cite web |date=October 30, 2013 |title=13-inch MacBook Pro with Retina display review (2013) |url=https://www.theverge.com/2013/10/30/5044874/13-inch-macbook-pro-with-retina-display-review-2013 |website=The Verge |publisher=Vox Media |access-date=September 4, 2017 |archive-date=December 4, 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201204055717/https://www.theverge.com/2013/10/30/5044874/13-inch-macbook-pro-with-retina-display-review-2013 |url-status=live }}</ref><ref name="cnet.com">{{Cite web |last=Dan Ackerman |date=January 25, 2008 |title=Apple MacBook Air review – CNET |url=https://www.cnet.com/laptops/apple-macbook-air-11/4505-3121_7-34850077.html |website=CNET |publisher=CBS Interactive |access-date=March 26, 2021 |archive-date=December 28, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131228110842/http://www.cnet.com/laptops/apple-macbook-air-11/4505-3121_7-34850077.html |url-status=live }}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਮੈਕਬੁੱਕ]] * [[ਮੈਕਬੁੱਕ (12-ਇੰਚ)]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{Commons|MacBook Air|ਮੈਕਬੁੱਕ ਏਅਰ}} *{{Official website|https://www.apple.com/macbook-air|MacBook Air}} – official site [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੈਕਬੁੱਕ]] asxdcwut6elbparu4xwvgo45jq7df0b 0 181974 748949 741610 2024-04-04T16:18:46Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਸ਼ਹਿਨਾਜ਼ ਸ਼ੇਖ''' ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਭਿਨੇਤਰੀ, ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਅਤੇ ਥੀਏਟਰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Shehnaz sheikh biography |url=http://vidpk.com/p/278/Shahnaz-Shaikh/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121227094747/http://vidpk.com/p/278/Shahnaz-Shaikh |archive-date=27 December 2012 |access-date=10 February 2013}}</ref> ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ ਅਤੇ 1980 ਅਤੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਸਫ਼ਲ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸੀ।<ref>{{Cite journal|title=شہناز شیخ اپنے ڈراموں اور تھیٹر کے کام کے بارے میں بتا رہی ہیں|page=223}}</ref> ਉਹ ਡਰਾਮਾ ਸੀਰੀਅਲਾਂ ਬਲਿਲਾ, ਮਾਰੇ ਥੇ ਜਿਨ ਕੇ ਲਿਏ, ਤਨਹਾਈਆਂ ਅਤੇ ''ਅਨਕਹੀ'' ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ੋਅ ''ਅੰਕਲ ਸਰਗਮ'' ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Remember the glory |url=http://dawn.com/2012/10/28/remember-the-glory/ |access-date=10 February 2013}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਸ਼ੇਖ ਦਾ ਜਨਮ ਕਲਾਵ, [[ਮਿਆਂਮਾਰ|ਬਰਮਾ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਵਜੋਂ 1965 ਵਿੱਚ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ [[ਲਹੌਰ|ਲਾਹੌਰ]], ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲੱਗੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਚਾਚੀ, ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਸਫਿਆ ਬੇਗ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Saffia Beyg – woman with a mission |url=http://karachiwali.blogspot.com/2010/08/saffia-beyg-woman-with-mission.html |access-date=22 April 2015}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਕਾਨਵੈਂਟ ਆਫ਼ ਜੀਸਸ ਐਂਡ ਮੈਰੀ, ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ [[ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ, ਲਹੌਰ|ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ]] ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ ਵਿੰਚ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Once Upon A Time… |url=http://www.newslinemagazine.com/2015/01/once-upon-a-time/ |access-date=22 April 2015 }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਮਾਰਚ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == === ਅਦਾਕਾਰੀ === ਆਪਣੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ, ਸ਼ੇਖ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਮੈਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ 'ਲੱਭੀ' ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ''ਅਜਨਬੀ'' ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ [[ਸ਼ੋਇਬ ਮਨਸੂਰ|ਸ਼ੋਏਬ ਮਨਸੂਰ]] ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।" ਸ਼ੇਖ ਨੇ 1980 ਵਿੱਚ ਡਰਾਮਾ ਸੀਰੀਅਲ ਬਲੀਲਾ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਸ਼ੋਏਬ ਹਾਸ਼ਮੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ।<ref name="Destiny’s child">{{Cite web |title=Destiny’s child |url=http://archives.dawn.com/weekly/images/archive/050320/images5.htm |access-date=18 March 2013}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://archives.dawn.com/weekly/images/archive/050320/images5.htm "Destiny's child"]<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref>ਹਸੀਨਾ ਮੋਇਨ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਸਈਦ ਮੋਹਸਿਨ ਅਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ੋਏਬ ਮਨਸੂਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਡਰਾਮਾ ਸੀਰੀਅਲ ''ਅਨਕਹੀ'' ਵਿੱਚ ਸਾਈਨ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=baleela |url=https://www.youtube.com/watch?v=lDagJ9BPSzg |access-date=18 March 2013}}</ref><ref name="Shehnaz sheikh">{{Cite web |title=Shehnaz sheikh |url=http://www.paklinks.com/gs/showbiz-pakistan/290083-shahnaz-shaikh.html |access-date=10 February 2013 |archive-date=31 ਅਕਤੂਬਰ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121031085429/http://www.paklinks.com/gs/showbiz-pakistan/290083-shahnaz-shaikh.html |url-status=dead }}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.paklinks.com/gs/showbiz-pakistan/290083-shahnaz-shaikh.html "Shehnaz sheikh"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240322162635/http://www.paklinks.com/gs/showbiz-pakistan/290083-shahnaz-shaikh.html |date=2024-03-22 }}<span class="reference-accessdate">. </span></cite></ref> ਉਸ ਨੇ ਸਨਾ ਮੁਰਾਦ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਜੋ ਮੱਧ-ਵਰਗ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਅਤੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਲਡ਼ਕੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Ankahi-The serial that spawned a thousand Sanas! |url=http://tvnama.wordpress.com/tag/shehnaz-sheikh/ |access-date=10 February 2013}}</ref> ਉਸ ਦਾ ਅਗਲਾ ਡਰਾਮਾ 'ਮਾਰੇ ਥੇ ਜਿਨ ਕੇ ਲਿਏ' ਇੱਕ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸਫ਼ਲਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ, ਸੁਤੰਤਰ ਔਰਤ ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਦਿਲੋਂ ਰੂਡ਼੍ਹੀਵਾਦੀ ਹੈ, ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ।<ref>{{Cite web |title=Show Time-Shanaz Sheikh-PTV Karachi |url=https://www.youtube.com/watch?v=fzIdYUiaAE4 |access-date=18 March 2013}}</ref> ''ਅਨਕਹੀ'' ਦੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ੇਖ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਹਸੀਨਾ ਮੋਇਨ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਅਗਲੇ ਡਰਾਮਾ ਸੀਰੀਅਲ ਤਨਹਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦ ਕਲਿਲ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref name="cultDawn">{{Cite news|url=http://dawn.com/2012/10/28/prime-time-a-case-of-old-wine/|title=Prime time: A case of old wine|date=28 October 2012|work=Dawn News|access-date=10 February 2013}}</ref> ਸ਼ੋਅ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਸਫ਼ਲਤਾ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਸ ਨੂੰ ਕਲਟ ਕਲਾਸਿਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=فیصل ظفر |first=سعدیہ امین |date=August 5, 2014 |title=ہر دور کے سب سے مقبول 20 پاکستانی ڈرامے |url=https://www.dawnnews.tv/news/1007915 |access-date=March 3, 2021 |publisher=[[Dawn News]]}}</ref> [[ਰਾਜ ਕਪੂਰ]] ਆਪਣੀ ਫ਼ਿਲਮ 'ਹਿਨਾ' ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਹ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਹਿਨਾ ਦੁਰਾਨੀ 1982 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਾਂ [[ਨੂਰ ਜਹਾਂ (ਗਾਇਕਾ)|ਨੂਰ ਜਹਾਂ]] ਨਾਲ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਿਨਾ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਨਾਇਕਾ ਬਣੇ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web |date=23 December 2022 |title=نور جہاں: سارا جہاں 'ملکہ ترنم' کا دیوانہ تھا اور وہ اعجاز کی دیوانی |url=https://www.bbc.com/urdu/entertainment-57142253 |website=BBC News}}</ref> ਫਿਰ ਕਪੂਰ ਸ਼ੇਖ ਨੂੰ ਕਾਸਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਇਨਕਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਸੀਨਾ ਮੋਇਨ ਨੇ [[ਜ਼ੇਬਾ ਬਖ਼ਤਿਆਰ|ਜ਼ੇਬਾ ਬਖਤਿਆਰ]] ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ੇਬਾ ਨੂੰ ਹਿਨਾ ਦੀ ਸਿਰਲੇਖ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |title=Shehnaz Sheikh Was The First Choice For Henna |url=http://showbizspice.com/shehnaz-sheikh-was-the-first-choice-for-heena/ |access-date=10 February 2013 |archive-date=29 ਸਤੰਬਰ 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180929172010/http://showbizspice.com/shehnaz-sheikh-was-the-first-choice-for-heena/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Shehnaz Sheikh: Raj Kapoors first choice! |url=http://luxstyle.pk/celebrity-news/?shehnaz-sheikh-raj-kapoors-first-choice |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20130416081422/http://luxstyle.pk/celebrity-news/?shehnaz-sheikh-raj-kapoors-first-choice |archive-date=16 April 2013 |access-date=10 February 2013}}</ref> ਜਦੋਂ ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ 1991 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ ਤਾਂ ਇਹ ਇੱਕ ਸਫ਼ਲਤਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Henna |url=http://m.prestage.cineplex.com/Movies/Archives/BL4738467/Henna.aspx?tab=awards |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20130407224721/http://m.prestage.cineplex.com/Movies/Archives/BL4738467/Henna.aspx?tab=awards |archive-date=7 April 2013 |access-date=10 February 2013}}</ref><ref>{{Cite web |title=Saraansh to Barfi: Indian Movies at the Oscar so far |url=http://www.buzzintown.com/bollywood-news--saraansh-barfi-indian-movies-the-oscar-so-far/show--full/id--5976.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130705032953/http://www.buzzintown.com/bollywood-news--saraansh-barfi-indian-movies-the-oscar-so-far/show--full/id--5976.html |archive-date=5 July 2013 |access-date=10 February 2013}}</ref> 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉਹ ''ਅੰਕਲ ਸਰਗਮ'' ਅਤੇ ਯੈੱਸ ਸਰ, ਨੋ ਸਰ ਵਰਗੇ ਸ਼ੋਅ ਦੇ ਕੁਝ ਐਪੀਸੋਡਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਐਨਟੀਐਮ ਲਈ ''ਸ਼ੋਅਬਿਜ਼ ਮਸਾਲਾ'' ਅਤੇ ਪੀਟੀਵੀ ਲਈ ''ਮੇਰੀ ਪਸੰਦ'' ਸ਼ੋਅ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਵੀ ਕੀਤੀ।<ref name="Shehnaz sheikh" /><ref>{{Cite web |title=Popular Pakistani TV Actress Shehnaz Sheikh |url=http://pakistan360degrees.com/tag/shehnaz-sheikh/ |access-date=10 February 2013 |archive-date=6 ਅਕਤੂਬਰ 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141006065827/http://pakistan360degrees.com/tag/shehnaz-sheikh/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Lehri ptv programme YES SIR NO SIR |url=https://www.youtube.com/watch?v=V_Tsd0ZXVTE |access-date=11 February 2013}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਸ਼ੇਖ ਨੇ 24 ਦਸੰਬਰ 1982 ਨੂੰ ਸੀਰਤ ਹਜ਼ੀਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ, ਜੋ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਇਕੱਠੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 18 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਟਕ ਪਡ਼੍ਹਾਉਂਦੀ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, "ਮੈਂ ਉਸ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਹੁੰਦੀ ਹਾਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹਾਂ। ਇਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ 'ਇਸ ਵਾਰ ਕੀ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ?' ਤੁਸੀਂ ਬਾਲਗਾਂ ਦੇ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਚੌਕਸ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਵਧੇਰੇ ਕੁਦਰਤੀ ਹੈ। ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਸ ਲਈ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਹੋ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।"<ref name="Destiny’s child" /> ਨਵੰਬਰ 2005 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉੱਤਰੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ 8 ਅਕਤੂਬਰ 2005 ਦੇ ਭੁਚਾਲ ਦੇ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਇੱਕ ਕਲਿਆਣਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ''ਫੇਮ'' ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=FAME launched at Depilex to help quake victims |url=http://archives.dailytimes.com.pk/national/28-Oct-2005/fame-launched-at-depilex-to-help-quake-victims |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150925122830/http://archives.dailytimes.com.pk/national/28-Oct-2005/fame-launched-at-depilex-to-help-quake-victims |archive-date=25 September 2015 |access-date=18 March 2013}}</ref><ref>{{Cite web |title=All for a noble cause |url=http://archives.dawn.com/weekly/images/archive/051120/images8.htm |access-date=18 March 2013}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲਾਹੌਰ ਦੀਆਂ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੈਲੀਵਿਜਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1962]] qbzzsuuyw09iltn8jq7ljky6jr900w0 0 182019 748968 748268 2024-04-04T21:46:57Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਸੋਨਮਾਰਗ'''<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/dli.ernet.241982/mode/1up|title=Kashir Dictionary|last=Toshakhani|first=S.K|last2=Koul|first2=Lal|last3=Hajni|first3=Mohiuddin|last4=Pushp|first4=P|last5=Mohiuddin|first5=Akhtar|publisher=Jammu and Kashmir Academy of Art, Culture and Languages|year=1968–1980|volume=4|pages=244|language=ks}}</ref> [[ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਕਸ਼ਮੀਰੀ]] ਵਿੱਚ 'ਘਾਹ ਦਾ ਮੈਦਾਨ' [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਗੰਦਰਬਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਾ|ਪਹਾਡ਼ੀ ਇਲਾਕਾ]] ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=_rX8AgAAQBAJ&pg=PA158|title=Jammu & Kashmir: Travel Guide|last=Mitra|first=Swati|publisher=Eicher Goodearth|year=2013|isbn=9789380262451|pages=46|quote='Meaning the 'meadow of gold', Sonamarg is covered with yellow crocus flowers in spring'}}</ref> ਇਹ ਗੰਦਰਬਲ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 62 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਸ੍ਰੀਨਗਰ]] ਤੋਂ 80 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ) ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। [[ਤਸਵੀਰ:Sonmarg.JPG|thumb|ਸੋਨਮਾਰਗ ਘਾਟੀ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼]] == ਇਤਿਹਾਸ == ਸੋਨਮਾਰਗ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮਹੱਤਤਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ [[ਰੇਸ਼ਮ ਮਾਰਗ|ਰੇਸ਼ਮ ਮਾਰਗ]] ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਵਜੋਂ ਸੀ, ਜੋ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਤਿੱਬਤ ਨਾਲ ਜੋਡ਼ਦਾ ਹੈ।<ref>Knight, E. F. 1893. </ref><ref>{{Cite web |title=Sonamarg on Silk Route |url=http://www.silkroutee.com/sonamarg.html |access-date=2012-04-20 |publisher=silkroutee.com |archive-date=2012-04-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120430214237/http://www.silkroutee.com/sonamarg.html |url-status=dead }}</ref> ਅੱਜ ਇਹ [[ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਾ|ਪਹਾਡ਼ੀ ਇਲਾਕਾ]] ਮਛੇਰਿਆਂ ਅਤੇ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹੈ ਅਤੇ 1999 ਵਿੱਚ ਗੁਆਂਢੀ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਨਾਲ ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, [[ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ]] ਲਈ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਿੰਦੂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। == ਭੂਗੋਲ == ਇਹ ਪਹਾਡ਼ੀ ਸਟੇਸ਼ਨ [[ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ]] ਵਿੱਚ 2,730 ਮੀਟਰ (8,960 ਫੁੱਟ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਣ ਵਾਲੇ ਅਲਪਾਈਨ ਘਾਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਮੱਛੀਆਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਝੀਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਸੋਨਮਾਰਗ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Sonamarg Tourism |url=https://www.india.com/travel/sonamarg/ |access-date=10 January 2021 |website=india.com/travel}}</ref><ref>{{Cite web |title=Sonmarg from Srinagar |url=http://www.kashmironline.net/kashmir.asp |access-date=2012-04-20 |publisher=kashmironline.net}}</ref> === ਜਲਵਾਯੂ === ਇਸ ਦੀ ਉੱਚਾਈ ਅਤੇ ਪਹਾਡ਼ੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਸੋਨਮਾਰਗ ਖੇਤਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਜਲਵਾਯੂ (ਕੋਪੇਨ ਡੀ. ਐੱਫ. ਬੀ.) ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਰਖਾ ਦੇ ਨਾਲ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੋਨਮਾਰਗ ਵਿੱਚ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 6°C (43°F) ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਲਗਭਗ {{Cvt|932|mm}} ਮਿਲੀਮੀਟਰ (36.7 ਇੰਚ) ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ (ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਪੈਣ ਵਾਲੀ ਭਾਰੀ ਬਰਫਬਾਰੀ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨਹੀਂ) । == ਜਨਸੰਖਿਆ == ਸੋਨਮਾਰਗ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਥਾਈ ਬਸਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਬਰਫਬਾਰੀ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਤੂਫ਼ਾਨ ਕਾਰਨ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ 2011 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੋਨਮਾਰਗ ਦੀ ਮੌਸਮੀ ਆਬਾਦੀ 392 (51% ਮਰਦ, 49% ਔਰਤਾਂ) ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional) |url=http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999 |archive-url=https://web.archive.org/web/20040616075334/http://www.censusindia.net/results/town.php?stad=A&state5=999 |archive-date=2004-06-16 |access-date=2008-11-01 |publisher=Census Commission of India}}</ref> == ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ == ਸੋਨਮੁਰਗ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਲਾਹੋਈ ਪੀਕ ਅਤੇ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਮਾਰਗ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ [[ਵਿਸ਼ਨਸਰ ਝੀਲ|ਵਿਸ਼ਾਨਸਰ ਝੀਲ]], [[ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਸਰ ਝੀਲ]], [[ਗੰਗਾਬਲ ਝੀਲ]] ਅਤੇ [[ਗਡਸਰ ਝੀਲ|ਗਦਸਰ ਝੀਲ]] ਵੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਰਸਤੇ ਅਤੇ ਭੂਰੇ ਟ੍ਰਾਊਟ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Z4HESCeJyZcC&q=Vishansar+Lake&pg=PA72|title=Fish and fisheries at higher altitudes : Asia|publisher=FAO|year=1999|isbn=92-5-104309-4|editor-last=Petr|editor-first=T.|location=Rome|page=72}}</ref> ਸਿੰਧ ਨਦੀ ਇੱਥੇ ਵਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਊਟ ਅਤੇ ਮਹਸੀਰ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਥਾਜੀਵਾਸ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਤੱਕ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਲਈ ਟੋਟੀਆਂ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਨੇਡ਼ੇ ਦੇ [[ਅਮਰਨਾਥ|ਅਮਰਨਾਥ ਮੰਦਰ]] ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸੋਨਮਾਰਗ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਾਲਟਾਲ, ਸੋਨਮੁਰਗ ਤੋਂ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲ, ਇੱਕ ਘਾਟੀ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ੋਜੀ ਲਾ ਦੱਰੇ ਦੇ ਤਲ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਟ੍ਰੇਕਰ ਜ਼ੋਜੀ ਲਾ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਕੇ [[ਲੇਹ]] ਸ਼ਹਿਰ-ਜਿਸ ਨੂੰ "ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਛੱਤ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ-ਤੱਕ ਵੀ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਵਿਭਾਗ ਸਾਲ ਭਰ ਸੋਨਮੁਰਗ ਵਿਖੇ ਰਿਵਰ ਰਾਫਟਿੰਗ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਟੀਮਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=International Rafting Championship at Sonmarg |url=http://www.groundreport.com/Sports/International-Rafting-Championship-open-at-Sonamar_2/2905015 |access-date=2012-04-20 |publisher=groundreport.com |archive-date=2013-01-24 |archive-url=https://archive.is/20130124233003/http://www.groundreport.com/Sports/International-Rafting-Championship-open-at-Sonamar_2/2905015 |url-status=dead }}</ref> == ਤਸਵੀਰਾਂ == <gallery> ਤਸਵੀਰ:Sirbal Sonamarg.jpg|alt=Sirbal Sonamarg ਤਸਵੀਰ:Sonamarg 7.jpg|alt=A view of the Himalayas from Sonmarg valley ਤਸਵੀਰ:Sonmarg Valley.JPG|alt=A view of the mountains from Sonmarg valley </gallery> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਡਲ ਝੀਲ]] * [[ਪਹਲਗਾਮ]] * [[ਗੰਗਾਬਲ ਝੀਲ|ਗੰਗਾਬਲ]] * [[ਵੈਰੀਨਾਗ]] * [[ਕੌਸਰ ਨਾਗ]] * [[ਸ਼ੇਖ ਉਲ-ਅਲਾਮ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ|ਸ਼ੇਖ ਉਲ-ਆਲਮ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ]] * [[ਅਮਰਨਾਥ|ਅਮਰਨਾਥ ਗੁਫਾ]] * [[ਜੰਮੂ-ਬਾਰਾਮੂਲਾ ਲਾਈਨ|ਕਸ਼ਮੀਰ ਰੇਲਵੇ]] * [[ਖੀਰ ਭਵਾਨੀ ਮੰਦਿਰ|ਖੀਰ ਭਵਾਨੀ]] == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਮੂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਸਟੇਸ਼ਨ]] 1odky9dsfugrklsljualf83n9wsxsaf 0 182029 749003 740132 2024-04-05T08:16:52Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Emblemata_saecurlaria_46.jpg|thumb]] '''ਅੰਨ੍ਹਾ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਲੰਗਡ਼ਾ''' ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਦੋ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੀਆਂ ਅਪਾਹਜਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਾ ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਈ. ਪੂ. ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ [[ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਯੂਨਾਨੀ]] ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਵਾਲੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ [[ਏਸ਼ੀਆ]], [[ਯੂਰਪ]] ਅਤੇ [[ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਆਮ ਸੀ, ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸਿਰਫ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ ਉੱਭਰਨ ਲੱਗੀਆਂ ਅਤੇ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਗਲਤੀ ਨਾਲ [[ਈਸਪ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ]] ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੀਨ-ਪੀਅਰ ਕਲੇਰਿਸ ਡੀ ਫਲੋਰੀਅਨ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਕੂਲਣ ਨੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਮੁਹਾਵਰੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ, "ਲ 'ਯੂਨੀਅਨ ਡੀ ਲ' ਐਵੇਗਲ ਅਤੇ ਲੇ ਪੈਰਾਲਾਇਕ" (ਅੰਨ੍ਹੇ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਲੰਗਡ਼ੇ ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮਝੌਤਾ ਰਹਿਤ ਭਾਈਵਾਲੀ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸਰੋਤ == ਯੂਨਾਨੀ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਉਪ-ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਇੱਕ ਅੰਨ੍ਹੇ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਲੰਗਡ਼ੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਪਲੈਟੋ ਦ ਯੰਗਰ ਨੇ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦੋ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਵਿਪਰੀਤ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ: ::: ਇੱਕ ਅੰਨ੍ਹੇ ਆਦਮੀ ਨੇ ਇੱਕ ਲੰਗਡ਼ੇ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਿੱਠ ਉੱਤੇ ਚੁੱਕਿਆ, ::: ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪੈਰ ਉਧਾਰ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਨੂੰ ਉਧਾਰ। ਤਿੰਨ ਹੋਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਦੇ ਲਿਓਨੀਡਾਸ ਅਤੇ ਬਾਈਜੈਂਟਿਅਮ ਦੇ ਐਂਟੀਫਿਲਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜੋਡ਼ ਕੇ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕ ਸੰਪੂਰਨ ਸੰਪੂਰਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।<ref>[https://archive.org/stream/greekanthology03newyuoft#page/8/mode/2up/search/lame III.11, 12, 13, 13b]</ref> ਇਸ ਟ੍ਰੌਪ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਇੱਕ [[ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆਈ]] ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਸੂਡੋ-ਬਾਈਬਲ ਦਸਤਾਵੇਜ਼, ਦ ਅਪੋਕਰੀਫੋਨ ਆਫ਼ ਈਜ਼ਕੀਲ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋਵੇਂ ਇੱਕ ਬਾਗ ਉੱਤੇ ਛਾਪਾ ਮਾਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਭਾਈਵਾਲੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਆਪਣੀਆਂ ਅਪਾਹਜਤਾਵਾਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਦੋਸ਼ਤਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪਰਿਵਰਤਨ ਯਹੂਦੀ ਤਾਲਮੂਦ (ਸੰਨਹੇਦ੍ਰਿਨ 91) ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ [[ਇਸਲਾਮ|ਇਸਲਾਮੀ]] ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯਿਸੂ ਦੇ ਬਚਪਨ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ।<ref>Richard N. Longenecker, ''The challenge of Jesus' parables'', Grand Rapids, Michigan 2000 [https://books.google.com/books?id=JojVvncUgk0C&q=%22the+blind+man+and+the+lame%22&pg=PA64 pp.64-5]</ref><ref>Muhammad Ata Ur-Rahim, Ahmad Thomson, ''Jesus, prophet of Isam'', Norwich UK, 1977 [https://books.google.com/books?id=iBTHtfkkiV8C&q=lame&pg=PA20 p.20]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਇਹ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਜੇ ਵੀ ਮੱਧਯੁਗੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, 14 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ''ਗੈਸਟਾ ਰੋਮਨੋਰਮ'' ਵਿੱਚ ਲਾਤੀਨੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਸਮਰਾਟ ਇੱਕ ਆਮ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੰਗਡ਼ਾ ਆਦਮੀ ਅੰਨ੍ਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।<ref>[http://quod.lib.umich.edu/c/cme/GRom/1:6?rgn=div1;view=fulltext University of Michigan]</ref> ਉਸੇ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਰੰਗੀ ਲਡ਼ਕਾ ਇੱਕ ਅੰਨ੍ਹੇ ਆਦਮੀ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਉੱਤੇ ਸਵਾਰ ਲੈਸਨੋਵੋ ਮੱਠ ਵਿੱਚ ਇਕ ਫਰੈਸਕੋ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਡ਼੍ਹ ਦਾ ਇਲਾਜ ਲੱਭ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਪਾਹਜਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਯੋਗ ਵਿੱਚ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਬਕ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਸੀ।<ref>Marija T. V’lckova-Laskoska and Dimitri S. Laskoski, "The Blind Man and the Paralytic Boy of Lesnovo: Diagnosis of Borderline Lepromatous Leprosy After 660 Years?", ''Arch Dermatol.'' 2009, [http://amaprod.silverchaircdn.com/data/Journals/DERM/5224/dnn90003_1047_1047.pdf.gif 145(9):1047] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304035820/http://amaprod.silverchaircdn.com/data/Journals/DERM/5224/dnn90003_1047_1047.pdf.gif |date=2016-03-04 }}</ref> == ਯੂਰਪੀ ਕਥਾਵਾਂ == ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਥੀਮ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਆਮ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਫਰਚਟੇਗੋਟ ਗੇਲਰਟ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਫੈਬੇਲਨ ਅੰਡ ਏਰਜ਼ਾਹਲੁੰਗੇਨ (1746-1748) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਨ੍ਹਾ ਆਦਮੀ ਇੱਕ ਅਪੰਗ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਿਵੇਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜੋ ਨੈਤਿਕਤਾ ਖਿੱਚਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਹੈ, ਕਿ ਆਪਸੀ ਸਮਰਥਨ ਦਾਨ ਤੋਂ ਪਰੇ ਸਾਰੇ ਸਮਾਜ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: :: ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਹਨ, :: ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਸਰੇ ਉਹ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਹੈ :: ਅਤੇ ਇਸ ਅਪੂਰਣਤਾ ਦੇ ਚਸ਼ਮੇ ਤੋਂ :: ਚੰਗੇ ਜੋ ਸਮਾਜਿਕ ਗੁਣ ਲਿਆਉਂਦੇ ਹਨ।<ref>Albert Baskerville, ''The poetry of Germany'', New York 1854, [https://archive.org/stream/poetryofgermanyc00baskuoft#page/n43/mode/2up pp.7-8]</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Aesopinrhymewith00tayliala_0117.jpg|thumb|240x240px|1820 ਵਿੱਚ ਰਾਇਮ ਵਿੱਚ ਜੈਫਰੀਜ਼ ਟੇਲਰ ਦੇ ਈਸਪ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਦਾ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ]] [[ਤਸਵੀਰ:L_aveugle_et_le_paralytique-Jean_Turcan-IMG_6515-black.jpg|thumb|300x300px|ਤੁਰਕਨ ਦੀ 1883 ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ]] == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨੌਰ ਕਹਾਣੀਆਂ]] rgzkrv7qw2dtxrl05ui7exc7a31frs2 0 182144 748978 744950 2024-04-05T04:21:30Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਅਨਿੰਦਿਤਾ ਪਾਲ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Anindita Paul'''; ਜਨਮ 1979) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ [[ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਾਮੀ]], [[ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਬੰਗਾਲੀ]] ਅਤੇ [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਨਿੰਦਿਤਾ ਪਾਲ ਦਾ ਜਨਮ 1979 ਵਿੱਚ [[ਗੁਹਾਟੀ]], [[ਅਸਾਮ]] ਵਿੱਚ ਅਮਲ ਕਾਂਤੀ ਪਾਲ ਅਤੇ ਸ਼ਿਆਮਾਲੀ ਪਾਲ ਦੇ ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਭਾਰਤੀ ਖੁਰਾਕ ਨਿਗਮ ਦੇ ਕੰਟਰੈਕਟ ਅਤੇ ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਸੀ ਜੋ ਸੰਗੀਤ ਵੱਲ ਝੁਕਾਅ ਰੱਖਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀ ਸੀ। == ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਉਣਾ == ਅਸਾਮੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਹਿਲਾ [[ਪਿਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ|ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਕ]] ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਅਨਿੰਦਿਤਾ ਨੇ ਕਈ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਗੀਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਗੀਤ '{{Lang|as|Bilot Tirebirai|italic=no}}' ਦੁਆਰਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਨਿੰਦਿਤਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਸਾਮੀ ਸੰਗੀਤ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਗਾਉਣ ਦੀਆਂ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਨੇਮਾਈ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਸਾਮੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜ਼ੁਬੀਨ ਗਰਗ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫਿਲਮ {{Lang|as|Prem Aru Prem}} (2002) ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾ ਗਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਇੱਕ ਰਚਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਾਭਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਅੱਜ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਅਨਿੰਦਿਤਾ ਨੂੰ ਨਰਮ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਨੰਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗੀਤਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕਈ ਸੰਗੀਤ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਪ੍ਰ{{Lang|as|Songhat}} ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ''ਗਾਨੇ ਕੀ ਆਨੇ'' ਅਤੇ ਸੋਨਘਾਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Interview of Anindita Paul By Kumar Bhaskarjyoti |url=http://kumarbhaskarjyoti.blogspot.in/2012/02/interview-of-anindita-paul-by-kumar.html |access-date=13 May 2016 |website=Kumar Bhaskarjyoti}}</ref> ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੀਲ ਪੱਥਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੇਤੁਕਾ ਪਟੋਰ ਡੋਰੇ (2011) ਦੇ ਗੀਤ 'ਬਿਫੋਲ ਸੋਕੂਪਾਨਿਰੇ' ਅਤੇ ਮੁਨਿਨ ਬਰੂਆ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ {{Lang|as|Dinabandhu}} (2004) ਦੇ ਗੀਤ "ਕੋਰ ਏਜਕ ਸ਼ੋਪੁਨ ਜੇਨ ਬੋਰੋਸੁਨ" ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ ਗੀਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਨਿੰਦਿਤਾ ਮੁੰਬਈ ਚਲੀ ਗਈ ਪਰ ਇਸ ਗੀਤ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਨਾਲ ਭਰ ਗਈ। == ਪੁਰਸਕਾਰ == ਪੌਲ ਨੂੰ ਦੋ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ-ਫਿਲਮ {{Lang|as|Dinabandhu}} ਦੇ ਗੀਤ 'ਕੋਰ ਏਜਕ ਸ਼ੋਪੁਨ ਜੇਨ ਬੋਰੋਸੁਨ' ਅਤੇ ਜੇਤੁਕਾ ਪਟੋਰ ਡੋਰੇ ਦੇ ਗੀਤ 'ਬਿਫੋਲ ਸੋਕੂਪਾਨਿਰੇ' ਲਈ। 2004 ਜਯੋਤਿਰੂਪਾ ਮੀਡੀਆ ਅਵਾਰਡ ਫਾਰ ਬੈਸਟ ਫੀਮੇਲ ਪਲੇਅਬੈਕ ਸਿੰਗਰ 'ਕੋਰ ਏਜਕ ਸ਼ੋਪੁਨ ਜੇਨ ਬੋਰੋਸੁਨ' ({{Lang|as|Dinabandhu}}) 2005 'ਕੋਰ ਏਜਕ ਸ਼ੋਪੁਨ ਜੇਨ ਬੋਰੋਸੁਨ' ({{Lang|as|Dinabandhu}}) ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਮਹਿਲਾ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਲਈ ਪ੍ਰਾਗ ਸਿਨੇ ਅਵਾਰਡ <ref>{{Cite web |title=Actors play phoenix at awards function - Gogoi appeals for donation at Prag ceremony to rebuild B. Borooah |url=http://www.telegraphindia.com/1050307/asp/guwahati/story_4461471.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304095619/http://www.telegraphindia.com/1050307/asp/guwahati/story_4461471.asp |archive-date=4 March 2016 |access-date=5 May 2016 |website=The Telegraph}}</ref> 2010 '{{Lang|as|Biphol sokupanire|italic=no}}' ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਮਹਿਲਾ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਲਈ ਪ੍ਰਾਗ ਸਿਨੇ ਅਵਾਰਡ (ਜੇਟੁਕਾ ਪੈਟਰ ਡੋਰੇ) 2014 ਰਾਗ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਮਹਿਲਾ ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਲਈ ਪ੍ਰਾਗ ਸਿਨੇ ਅਵਾਰਡ (ਫਿਲਮ)<ref>{{Cite web |title=List of Award Winners : Prag Cine Award 2014 |url=http://www.magicalassam.com/2014/03/list-of-award-winners-prag-cine-award-2014.html |access-date=5 May 2016 |website=Magical Assam |publisher=Magical Assam Staff}}</ref><ref>{{Cite web |title=Nominations of Prag Cine Award 2014 |url=http://www.creativica.in/nominations-of-prag-cine-award-2014/ |access-date=5 May 2016 |website=Creativica |publisher=Abhijit Roy |archive-date=31 ਮਈ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160531082314/http://www.creativica.in/nominations-of-prag-cine-award-2014/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=The Assam Tribune Online |url=http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=mar0414/city05 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140315231108/http://www.assamtribune.com/scripts/detailsnew.asp?id=mar0414%2Fcity05 |archive-date=15 March 2014 |access-date=5 May 2016 |website=Nominations for Prag Cine Award, 2013 |publisher=Staff Reporter}}</ref><ref>{{Cite web |title=Avinash gets nod for best music director |url=http://www.ragasur.com/blog/avinominated/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160805001612/http://www.ragasur.com/blog/avinominated/ |archive-date=5 August 2016 |access-date=5 May 2016 |website=Ragasur}}</ref> 2015 ਸਟੇਟ ਅਵਾਰਡ ਬੈਸਟ ਫੀਮੇਲ ਪਲੇਅਬੈਕ ਸਿੰਗਰ ''ਰਾਗ (ਫ਼ਿਲਮ) <ref>{{Cite web |title=Ramen Baruah honoured |url=http://www.assamtribune.com/scripts/mdetails.asp?id=oct1815 |access-date=2 June 2016 |website=The Assam Tribune Online |publisher=Ramen Baruah honoured Staff Reporter |archive-date=24 ਜੂਨ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160624133348/http://www.assamtribune.com/scripts/mdetails.asp?id=oct1815 |url-status=dead }}</ref>'' == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1979]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 64pvkskbfx4760ppt7vyu10ajit2tza 0 182571 748957 748221 2024-04-04T18:43:47Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਸਾਰਾ ਥੌਮਸਨ''' (ਜਨਮ 4 ਸਤੰਬਰ, 1995) ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ। ਉਹ ਟੀਵੀ ਲਡ਼ੀਵਾਰ ਬਰਡਨ ਆਫ਼ ਟਰੂਥ (2018-2019), ਦ 100 (2019-2020) ਅਤੇ ''ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਝੂਠ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ'' ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name=":2">{{Cite web |last=Craig |first=David |date=16 November 2022 |title=Meet the cast of One Of Us Is Lying, Netflix's teen thriller |url=https://www.radiotimes.com/tv/drama/one-us-lying-netflix-cast/ |access-date=2022-12-26 |website=Radio Times |language=en}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਸਾਰਾ ਥੌਮਸਨ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ [[ਵਿਨੀਪੈਗ]], [[ਮਾਨੀਟੋਬਾ|ਮੈਨੀਟੋਬਾ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਫਿਲਮ ਅਕੈਡਮੀ|ਨਿਊਯਾਰਕ ਫ਼ਿਲਮ ਅਕੈਡਮੀ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਦਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name=":0">{{Cite web |last= |first= |date= |title=Sara Thompson |url=https://www.cbc.ca/programguide/personality/sara_thompson |archive-url= |archive-date= |access-date= |website=CBC/Radio-Canada}}</ref> ਅਦਾਕਾਰੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਥੌਮਸਨ ਇੱਕ ਡਾਂਸਰ ਵੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਡਾਂਸ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref name=":1">{{Cite web |last=Morrell |first=McKenzie |date=2019-08-29 |title=The 100: Sara Thompson talks Josephine Lightbourne, the mesmerizing villain from Season 6 (Interview) |url=https://crookedllama.com/sara-thompson-the-100-season-6/ |access-date=2020-07-07 |website=Crooked Llama |language=en-US}}</ref> ਉਹ ਸਮਕਾਲੀ, ਹਿੱਪ ਹਿੱਪ, ਬੈਲੇ ਅਤੇ ਜੈਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸੀਕਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ' ਤੇ ਨੱਚਣ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਹੈ, ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਪੋਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸਮਕਾਲੀ ਨਾਚ ਲਈ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ।<ref name=":0" /> ਥੌਮਸਨ ਨੇ ਅਠਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਨੱਚਣਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name=":1" /> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਥੌਮਸਨ ਨੂੰ ਮਿਰਗੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਦੌਰਾ ਪਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=The Creative World of Sara Thompson |url=https://terroirmag.com/articles/2018/5/9/the-creative-world-of-sara-thompson |access-date=2020-07-07 |website=Terroir Magazine |language=en-US |archive-date=2020-07-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200708072313/https://terroirmag.com/articles/2018/5/9/the-creative-world-of-sara-thompson |url-status=dead }}</ref> ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਹੀ ਦਵਾਈ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਹ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰਹੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Around the Globe with Sara Thompson: Actress, Activist and Aspiring Animation |url=http://vivalifestyleandtravel.com/general/travel-and-lifestyle/arts-and-culture/feature/sara-thompson-interview |access-date=2020-07-07 |website=VIVA |archive-date=2020-07-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200709025507/http://vivalifestyleandtravel.com/general/travel-and-lifestyle/arts-and-culture/feature/sara-thompson-interview |url-status=dead }}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਬਰਡਨ ਆਫ਼ ਟਰੂਥ ਵਿੱਚ ਮੌਲੀ ਰੌਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ਨਾ ਆਸਾਨ ਲੱਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਮੋਲੀ ਵੀ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਪੀਡ਼ਤ ਹੈ।<ref name=":3">{{Cite web |title=Burden of Truth: Sara Thompson's primetime character mirrors real life {{!}} TV, eh? |url=https://www.tv-eh.com/2018/02/26/burden-of-truth-sara-thompsons-primetime-character-mirrors-real-life/ |access-date=2020-07-07 |website=www.tv-eh.com}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.tv-eh.com/2018/02/26/burden-of-truth-sara-thompsons-primetime-character-mirrors-real-life/ "Burden of Truth: Sara Thompson's primetime character mirrors real life | TV, eh?"]. ''www.tv-eh.com''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-07-07</span></span>.</cite></ref> ਥੌਮਸਨ ਓਰੇਂਜ ਡੇਜ਼ੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਜੋ ਨੌਜਵਾਨ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref name=":3" /> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਨੇਡੀਅਨ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1995]] mthnan5aodgqh3fl2uqdxknl44iae67 0 182712 748963 748246 2024-04-04T19:38:36Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਸੀਅਰਾ ਲਿਨ ਕੈਟੋ''' ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਸਟੈਂਡ-ਅੱਪ ਕਾਮੇਡੀਅਨ, ਅਭਿਨੇਤਰੀ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਪੋਡਕਾਸਟਰ ਹੈ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਸੀਅਰਾ ਲਿਨ ਕੈਟੋ ਦਾ ਜਨਮ ਪਾਸਾਡੇਨਾ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਹੰਟਿੰਗਟਨ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਵਿਨਸੈਂਟ ਅਤੇ ਕੋਰਿਨ ਕੈਟੋ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਚੀਨੀ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨੀ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਚੌਥੀ ਪੀਡ਼੍ਹੀ ਦਾ ਅਮਰੀਕੀ ਹੈ।<ref name="Comedian, Actor & Writer Sierra Katow on Her Career and Bringing A Fresh POV to the Industry">{{Cite web |date=30 October 2020 |title=Comedian, Actor & Writer Sierra Katow on Her Career and Bringing A Fresh POV to the Industry |url=https://weareentertainmentnews.com/2020/10/30/comedian-actor-writer-sierra-katow-on-her-career-and-bringing-a-fresh-pov-to-the-industry/ |access-date=8 November 2021 |website=We Are Entertainment News}}</ref><ref name="La Cañada Valley Sun">{{Cite news|url=https://www.latimes.com/socal/la-canada-valley-sun/news/tn-vsl-xpm-2009-08-13-lyo-allstarsierra0813-story.html|title=Valley Sun All-Star Sierra Katow: All smiles|last=Longoria|first=Ruth|date=August 13, 2009|work=La Cañada Valley Sun|access-date=9 November 2021}}</ref> ਉਹ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਲਾ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ।<ref name="Sierra L. Katow">{{Cite web |last=Hatt |first=Laura E. |date=December 10, 2015 |title=Sierra L. Katow |url=https://www.thecrimson.com/article/2015/12/10/15mostinteresting-katow/ |access-date=8 November 2021 |website=The Harvard Crimson}}</ref><ref name="Close to 10k Viewers Watch GFBNEC’s Virtual Evening of Aloha">{{Cite web |date=December 5, 2020 |title=Close to 10k Viewers Watch GFBNEC's Virtual Evening of Aloha |url=https://rafu.com/2020/12/close-to-10k-viewers-watch-gfbnecs-virtual-evening-of-aloha/ |access-date=9 November 2021 |website=The Rafu Shimpo}}</ref> ਕੈਟੋ ਨੇ ਲਾ ਕੈਨਾਡਾ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ, ਲਾ ਕੈਨਾਡ਼ਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਅਤੇ [[ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਹਾਰਵਰਡ ਕਾਲਜ ਸਟੈਂਡ-ਅਪ ਕਾਮਿਕ ਸੁਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਹਾਰਵਰਟ ਲੈਂਪੂਨ ਦੇ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ 2013 ਤੋਂ 2014 ਤੱਕ ''ਹਾਰਵਰਡ ਕ੍ਰਿਮਸਨ'' ਲਈ ਇੱਕ ਕਾਰਟੂਨਿਸਟ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਾਮੇਡੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਅਤੇ 2016 ਵਿੱਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[2]<ref name="La Cañada Flintridge float soars">{{Cite news|url=https://www.mcall.com/tn-vsl-la-canada-flintridge-float-soars-20130102-story.html|title=La Cañada Flintridge float soars|last=Kelly|first=Tiffany|date=January 2, 2013|work=[[The Morning Call]]|access-date=9 November 2021|last2=Kisliuk|first2=Bill|archive-date=9 ਨਵੰਬਰ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211109123257/https://www.mcall.com/tn-vsl-la-canada-flintridge-float-soars-20130102-story.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web |title=Contributor Sierra L. Katow |url=https://www.thecrimson.com/writer/1210146/Sierra_L._Katow/ |access-date=9 November 2021 |website=[[The Harvard Crimson]]}}</ref><ref name="Sierra L. Katow" /> ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਦਿਆਂ, ਕੈਟੋ ਨੇ [[ਬੌਸਟਨ|ਬੋਸਟਨ]] ਅਤੇ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਛੁੱਟੀ 'ਤੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ 2015 ਵਿੱਚ ਜਿੰਮੀ ਫਾਲਨ ਲਈ ਇੱਕ ''ਲੈਂਪੂ'' ਰੋਸਟ ਅਤੇ ਅਵਾਰਡ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।<ref name="Sierra Katow">{{Cite web |title=Sierra Katow |url=http://www.laughfactory.com/SierraKatow |access-date=8 November 2021 |website=Laugh Factory |archive-date=8 ਨਵੰਬਰ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211108102152/http://www.laughfactory.com/SierraKatow |url-status=dead }}</ref><ref name="Sierra Katow is the funniest comic to attend Harvard since Conan">{{Cite web |last=Black |first=Devon |date=November 13, 2015 |title=Sierra Katow is the funniest comic to attend Harvard since Conan |url=https://thetab.com/us/harvard/2015/11/13/sierra-katow-is-the-funniest-comic-to-attend-harvard-since-conan-1122 |access-date=8 November 2021 |website=The Tab}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thecrimson.com/article/2015/10/25/lampoon-crown-jimmy-fallon/|title=Lampoon Crowns Jimmy Fallon 'Emperor of Comedy'|last=Paterson|first=R. Blake|date=October 25, 2015|work=[[The Harvard Crimson]]|access-date=9 November 2021|last2=Wood|first2=Daniel P.}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਕੈਟੋ ਨੇ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕਾਮੇਡੀ ਕਲੱਬਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੈਸਟ ਕੋਸਟ ਸਟੈਂਡ-ਅਪ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਿਆ।<ref name="Sierra L. Katow" /> ਕਾਲਜ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਅਕਸਰ [[ਬੌਸਟਨ|ਬੋਸਟਨ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਮੇਡੀ ਕਲੱਬਾਂ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਮਾਈਕਸ ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੁਆਰਾ ਬੈਕਸਟੇਜ ਵਿੱਚ ਸਾਥੀ ਕਾਮੇਡੀਅਨਾਂ ਨਾਲ ਹੋਰ ਗਿੱਗਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।<ref name="Sierra L. Katow" /> ਉਹ ਲਾਸਟ ਕਾਮਿਕ ਸਟੈਂਡਿੰਗ (2015) ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ 9 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਜੂਨੀਅਰ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਆਡੀਸ਼ਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਲਾਸਟ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਕਾਰਸਨ ਡੇਲੀ, ਬਸ ਲਈ ਹਾਸੇ ਡਿਜੀਟਲ, ਹਾਸੇ (ਫੌਕਸ ਅਤੇ ਐਕਟਿੰਗ ਆਉਟ) ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਸਟੈਂਡ-ਅਪ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। 2020 ਵਿੱਚ, ਵੈਰਾਇਟੀ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੈਟੋ ਕ੍ਰਿਸ ਬਲੇਕ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਕਾਮੇਡੀ, ਡਿਸਟੈਂਸਿੰਗ ਸੋਸ਼ਲਲੀ ਦੀ ਕਾਸਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਮ ਨੂੰ 2020 ਵਿੱਚ [[2019–20 ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ|ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ]] ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਰਿਮੋਟ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਆਂ ਅਤੇ ਆਈਫੋਨ 11 ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਸ਼ੂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਅਕਤੂਬਰ 2021 ਵਿੱਚ ਸਿਨੇਡਿਗਮ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Malkin |first=Marc |date=2020-10-07 |title='Schitt's Creek' Actor Sarah Levy Cast in COVID-Inspired Indie 'Distancing Socially' (EXCLUSIVE) |url=https://variety.com/2020/film/news/schitts-creek-sarah-levy-distancing-socially-1234796488/ |access-date=2023-11-23 |website=Variety |language=en-US}}</ref> 2021 ਵਿੱਚ, ਕੈਟੋ ਨੇ ਡਿਜ਼ਨੀ ਦੇ ਰਾਯਾ ਅਤੇ ਲਾਸਟ ਡ੍ਰੈਗਨ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਐਚ. ਬੀ. ਓ. ਮੈਕਸ ਉੱਤੇ ਮਿੰਡੀ ਕਲਿੰਗ ਦੇ ਦ ਸੈਕਸ ਲਾਈਵਜ਼ ਆਫ਼ ਕਾਲਜ ਗਰਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਵਰਤੀ ਪਾਤਰ ਇਵੈਂਜਲਿਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਕੈਟੋ 2022 ਵਿੱਚ ''ਕੇਕ'' ਆਨ ਐੱਫਐਕਸਐਕਸ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਬਾਲਗ ਐਨੀਮੇਟਡ ਲਡ਼ੀ ਬਣਾਏਗੀ। ਕੈਟੋ ਨੇ 'ਟੇਕ ਮਾਈ ਵਾਈਫ' ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਹੈ 'ਡ੍ਰੌਪ ਦ ਮਾਈਕ ਅਰਥ ਟੂ ਨੇਡ' ਅਤੇ 'ਕਲੋਜ਼ ਐਨਫ' 'ਤੇ ਐੱਚ. ਬੀ. ਓ.' ਤੇ ਮੈਕਸ " ਦ ਵੈਡਿੰਗ ਕੋਚ " ਤੇ [[ਨੈਟਫਲਿਕਸ|ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ]] 'ਅਤੇ' ''ਯੂਰੇਕਾ!'' ਡਿਜ਼ਨੀ ਜੂਨੀਅਰ 'ਤੇ। ਉਹ ਵੋਂਗ ਫੂ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨਜ਼ ਨਾਲ ਕਈ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡੇਟਿੰਗ ਆਫਟਰ ਕਾਲਜ ਲਡ਼ੀ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।<ref name="BIO">{{Cite web |title=BIO |url=http://www.sierrakatow.com/#bio |access-date=8 November 2021 |website=Sierra Katow}}</ref> ਉਹ 2017 ਵਿੱਚ ਸਕ੍ਰੀਨ ਜੰਕੀਜ਼ ਵੈੱਬ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਦ ਰੋਸਟ ਆਫ਼ ਬਿਊਟੀ ਐਂਡ ਦ ਬੀਸਟ ਵਿੱਚ ਮੁਲਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ।<ref>{{Cite web |last=Katow |first=Sierra |date=July 14, 2017 |title=Me as Mulan roasting the crap outta ur fav Disney dudes for @screenjunkies . Fun Fact: I wore Matt Damon's original wardrobe #TheGreatWall |url=https://twitter.com/sierrakatow/status/885625590853664768?lang=en |access-date=9 November 2021 |website=[[Twitter]]}}</ref> ਉਸਨੇ 2016 ਵਿੱਚ ਸਾਥੀ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਅਤੇ ਹਾਰਵਰਡ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੈਮ ਕਲਾਰਕ ਨਾਲ ਸਕਲੈਰਕ + ਸਕੈਟੋ ਦੇ ਨਾਲ ਕਾਮੇਡੀ ਪੋਡਕਾਸਟ ਸਕੂਜ਼ਨ ਦੀ ਸਹਿ-ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ।<ref name="SCUSSION with SCLARQ + SKATOW">{{Cite web |title=SCUSSION with SCLARQ + SKATOW |url=https://www.podchaser.com/podcasts/scussion-with-sclarq-skatow-472253/episodes/recent |access-date=8 November 2021 |website=PODCHASER}}</ref> ਕੈਟੋਵ ਸੀਅਰਾ ਕੈਟੋਵ ਨਾਲ ਸਟੇ ਪੋਡਸਿਟਿਵ ਪੋਡਕਾਸਟ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਉਸਨੇ 2019 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref name="Stay Podsitive">{{Cite web |title=Stay Podsitive |url=http://www.staypodsitive.com/ |access-date=8 November 2021 |archive-date=8 ਨਵੰਬਰ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211108102147/http://www.staypodsitive.com/ |url-status=dead }}</ref> ਕਾਮੇਡੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ, ਕੈਟੋ ਇੱਕ ਫੁੱਲ-ਸਟੈਕ ਵੈੱਬ ਡਿਵੈਲਪਰ ਵਜੋਂ ਫ੍ਰੀਲਾਂਸ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name="BIO" /> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] nypv09xti45n7sywtfxsorgc6uljhm0 0 183218 748998 744504 2024-04-05T07:42:02Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਅਸੀਮ ਰੋਜ਼ਾ ਦੇਵੀ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Asem Roja Devi;''' ਜਨਮ 15 ਅਪ੍ਰੈਲ 2000) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫੁਟਬਾਲਰ ਹੈ ਜੋ ਇੰਡੀਅਨ ਵੂਮੈਨ ਲੀਗ ਕਲੱਬ ਗੋਕੁਲਮ ਕੇਰਲਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਲਈ ਇੱਕ ਡਿਫੈਂਡਰ ਵਜੋਂ ਖੇਡਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Federation |first=S. A. F. |title=SAFF U-18 Women's Championship: India Wins Opener {{!}} South Asian Football Federation |url=https://saffederation.org/saff-u-18-womens-championship-india-wins-opener/ |access-date=2020-02-05 |language=en-US |archive-date=2020-09-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200910213223/https://saffederation.org/saff-u-18-womens-championship-india-wins-opener/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.the-aiff.com/players/profile/75577|title=Asem Roja Devi|work=AIFF|access-date=15 February 2020}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਵੂਮੈਨ ਲੀਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸਨੇ ਲੀਗ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਲਈ FC ਪੁਣੇ ਸਿਟੀ ਲਈ ਖੇਡੀ। ਉਸਨੇ ਪੰਜ ਮੈਚ ਖੇਡੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗੋਲ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://scroll.in/field/828849/football-fc-pune-city-beat-aizawl-4-0-to-enter-the-semi-finals-of-the-indian-women-s-league|title=Football: FC Pune City beat Aizawl 4-0 to enter the semi-finals of the Indian Women's League|date=8 February 2020|work=Scroll.in|access-date=15 February 2020}}</ref> ਅਗਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ, 2017-18 ਲਈ, ਉਸਨੇ ਈਸਟਰਨ ਸਪੋਰਟਿੰਗ ਯੂਨੀਅਨ ਲਈ ਖੇਡੀ ਅਤੇ 2 ਗੋਲ ਕੀਤੇ। 2019-20 ਸੀਜ਼ਨ ਲਈ ਉਸਨੇ ਕ੍ਰਿਫਸਾ FC ਲਈ ਖੇਡੀ ਅਤੇ 7 ਮੈਚਾਂ ਵਿੱਚ 2 ਗੋਲ ਕੀਤੇ।<ref>{{Cite news|url=https://www.indiatoday.in/sports/football/story/iwl-2020-gokulam-kerala-crowned-indian-womens-league-champions-kryphsa-fc-3-2-final-1646561-2020-02-14|title=Gokulam Kerala crowned champions of Indian Women's League after dramatic final vs KRYPHSA FC|date=14 February 2020|work=The India Today|access-date=15 February 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.the-aiff.com/article/fantastic-four-kryphsa-outplay-baroda-to-reclaim-pole-position|title=Fantastic four' Kryphsa outplay Baroda to reclaim pole position|date=31 January 2020|work=AIFF|access-date=15 February 2020}}</ref> == ਸਨਮਾਨ == '''ਭਾਰਤ''' * ਸੈਫ ਮਹਿਲਾ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ : 2019 * ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ: 2019 '''KRYPHSA''' * ਇੰਡੀਅਨ ਮਹਿਲਾ ਲੀਗ ਉਪ ਜੇਤੂ: 2019–20 <ref>{{Cite web |date=13 February 2020 |title=Gokulam Kerala crowned champion of IWL 2020 – As it happened |url=https://sportstar.thehindu.com/football/gokulam-kerala-vs-kryphsa-live-iwl-indian-womens-league-sabitra-bhandari-anju-tamang-ratanbala-kamala-devi-karishma-manisha-grace-football/article30813472.ece |website=Sportstar}}</ref> '''ਗੋਕੁਲਮ ਕੇਰਲਾ''' * ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਲੀਗ : 2022–23 <ref>{{Cite news|url=https://www.the-aiff.com/article/gokulam-kerala-steamroll-kickstart-to-complete-hat-trick-of-hero-iwl-titles|title=Gokulam Kerala steamroll Kickstart to complete hat-trick of Hero IWL titles|date=21 May 2023|work=the-aiff.com|access-date=21 May 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230522160849/https://www.the-aiff.com/article/gokulam-kerala-steamroll-kickstart-to-complete-hat-trick-of-hero-iwl-titles|archive-date=22 May 2023|publisher=All India Football Federation}}</ref> '''ਮਣੀਪੁਰ''' * ਸੀਨੀਅਰ ਮਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ : 2021-22 * ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ: 2022 <ref>{{Cite web |date=10 October 2022 |title=National Games 2022, October 10 HIGHLIGHTS: Manipur wins women’s football gold; Tamil Nadu tops Group A in men’s volleyball |url=https://sportstar.thehindu.com/national-games/national-games-2022-october-10-live-updates-results-highlights-gujarat/article65991366.ece |website=Sportstar}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਫੁਟਬਾਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਵਿਖੇ [https://www.the-aiff.com/players/profile/75577 ਅਸੀਮ ਰੋਜ਼ਾ ਦੇਵੀ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2000]] t8ue4rquedobhweh4j1vnm8vr8fyco4 0 183232 748961 744524 2024-04-04T18:49:59Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਸਾਰੂ ਲਿੰਬੂ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Saru Limbu;''' ਨੇਪਾਲੀ: सरु लिम्बु; ਜਨਮ 6 ਮਾਰਚ 1999) ਇੱਕ ਨੇਪਾਲੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ [[ਫੁੱਟਬਾਲ|ਫੁੱਟਬਾਲਰ]] ਹੈ ਜੋ ਨੇਪਾਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਡਫੀਲਡਰ ਵਜੋਂ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੰਡੀਅਨ ਮਹਿਲਾ ਲੀਗ ਕਲੱਬ ਕਿੱਕਸਟਾਰਟ ਐਫਸੀ ਲਈ ਖੇਡ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਮੋਰਾਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ, ਲਿੰਬੂ ਸਥਾਨਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਮੈਚ ਦੇਖਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਫੁੱਟਬਾਲ ਖੇਡਣ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਦੁਆਰਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਜਿਸਨੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕੋਚ ਬਿਕਰਮ ਧੀਮਲ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਖੇਡ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਧੀਮਲ ਨੇ ਪਥਰੀ ਸ਼ਨੀਸ਼ਚਰੇ-7, ਕੀਰਤੀਪੁਰ (ਬਾਲ ਕਲਿਆਣ ਸਕੂਲ ਗਰਾਊਂਡ) ਵਿਖੇ ਟੀਮ ਨੂੰ ਕੋਚ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਸਥਾਨਕ ਨਿਊ ਸਟਾਰ ਕਲੱਬ, ਕੀਰਤੀਪੁਰ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਈ। ਨਿਊ ਸਟਾਰ ਕਲੱਬ ਅਤੇ ਕਲੱਬ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਦੀਵਾ ਲਿੰਬੂ ਅਤੇ ਬਿਰੋਜ ਮਗਰ ਸਾਰੂ ਦੇ ਭਗਵਾਨ ਪਿਤਾ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਕਲੱਬ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਦੇ ਪਿੰਡ (ਕੀਰਤੀਪੁਰ) ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਨਿਊ ਸਟਾਰ ਕਲੱਬ ਨੇ ਸਾਰੂ ਦੀ ਟੀਮ ਨਾਲ ਐੱਨ.ਐੱਫ.ਏ. ਅੰਡਰ-15 ਮਹਿਲਾ ਫੁੱਟਬਾਲ ਜਿੱਤੀ। ਇਸ ਕਲੱਬ ਵੱਲੋਂ ਕਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਿਡਾਰੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਨਿਊ ਸਟਾਰ ਲਈ ਖੇਡਦੇ ਹੋਏ ਉਸਨੇ ਨੇਪਾਲ ਏਪੀਐਫ ਕਲੱਬ ਸਮੇਤ ਵੱਡੇ ਕਲੱਬਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ।<ref name="onlineK">{{Cite web |last=diwakar |date=2021-02-26 |title=Saru Limbu began playing football barefoot. Today, she has a bigger dream for her nation - OnlineKhabar English News |url=https://english.onlinekhabar.com/saru-limbu-began-playing-football-barefoot-today-she-has-a-bigger-dream-for-her-nation.html |access-date=2022-06-29 |language=en-GB}}</ref> == ਕਲੱਬ ਕੈਰੀਅਰ == 2016 ਵਿੱਚ, APF ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਠੇਕੇ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਲਿੰਬੂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਜਾਵੇ, ਪਰ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਭਾਗੀ ਟੀਮ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਕੋਲ ਇੱਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਉਹ APF ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ, ਅਨੂ ਲਾਮਾ ਅਤੇ ਸਜਨਾ ਰਾਣਾ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖਿਡਾਰੀ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਲਿੰਬੂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਖੇਡਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਚੀਫ਼ ਆਫ਼ ਆਰਮੀ ਸਟਾਫ਼ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਕਲੱਬ ਪੱਧਰ ਅਤੇ ਬੰਦ ਕੈਂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ 2016 ਦੀ SAFF ਮਹਿਲਾ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਲਈ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਟੀਮ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਮਾਰਚ 2021 ਵਿੱਚ, ਲਿੰਬੂ [[ਕਰਾਚੀ]] ਵਿੱਚ ਮਾਸ਼ਾ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਲਈ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਫੁਟਬਾਲ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦੇ 2021 ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਲਈ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਦੇ ਚਾਰ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।<ref name="MakaluKhabar">{{Cite news|url=https://english.makalukhabar.com/2021/03/3046/|title=We will return to Pakistan with the pride of Nepal: Saru Limbu|date=5 March 2021|work=MakaluKhabar|access-date=29 June 2022}}</ref><ref name="dawn">[https://www.dawn.com/news/1611466/national-womens-football-championship-set-to-kick-off-amid-covid-cloud National Women’s Football Championship set to kick off amid Covid cloud] Umaid Wasim 9 March 2021 Dawn Retrieved 9 March 2021</ref> ਟੀਮ ਚਾਰ ਮੈਚਾਂ ਵਿੱਚ 60 ਗੋਲ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਗਰੁੱਪ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ ’ਤੇ ਰਹੀ।<ref>[https://www.urdupoint.com/en/sports/national-womens-football-championship-due-1187647.html National Women’s Football Championship Due To Start Tomorrow] Fida Husnain 8 March 2021 Retrieved 09 March 2021</ref> ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਆਲਕੋਟ ਉੱਤੇ 19-0 ਦੀ ਜਿੱਤ (ਲਿੰਬੂ ਨੇ 10 ਗੋਲ ਕਰਕੇ),<ref>{{Cite web |last=Wasim |first=Umaid |date=2021-03-10 |title=Lop-sided victories as national women’s football kicks off |url=https://www.dawn.com/news/1611640 |access-date=2022-01-29 |website=DAWN.COM |language=en}}</ref> ਹਾਇਰ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਉੱਤੇ 4-0 ਦੀ ਜਿੱਤ,<ref>{{Cite web |last=Sports |first=A. R. Y. |date=2021-03-20 |title=Masha beat HEC to win second game in National Women’s Football Championship |url=https://arysports.tv/masha-beat-hec-win-second-game-national-womens-football-championship/ |access-date=2022-01-29 |website=ARYSports.tv |archive-date=2022-01-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129234959/https://arysports.tv/masha-beat-hec-win-second-game-national-womens-football-championship/ |url-status=dead }}</ref> ਕਰਾਚੀ ਉੱਤੇ 35-0 ਦੀ ਜਿੱਤ (ਲਿੰਬੂ ਨੇ 10 ਗੋਲ ਕਰਕੇ),<ref name=":0">{{Cite web |title=Masha United whip Karachi Women FC 35-0 |url=https://www.thenews.com.pk/print/808831-masha-united-whip-karachi-women-fc-35-0 |access-date=2022-01-29 |website=www.thenews.com.pk |language=en}}</ref> ਅਤੇ ਕਰਾਚੀ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਨਾਲ 2-2 ਨਾਲ ਡਰਾਅ ਰਿਹਾ। ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਰੱਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=Karachi United, Highlanders club withdraw from National Women Football Championship ahead of semi-finals |url=https://www.geo.tv/latest/342704-karachi-united-highlanders-club-withdraw-from-national-women-football-championship-ahead-of-semi-finals |access-date=2022-01-29 |website=www.geo.tv |language=en}}</ref> ਉਹ ਨੇਪਾਲ ਏਪੀਐਫ ਕਲੱਬ ਲਈ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਘਰੇਲੂ ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਲਈ ਵਾਪਸ ਪਰਤੀ। == ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੈਰੀਅਰ == ਲਿੰਬੂ ਨੇ ਭੂਟਾਨ ਵਿੱਚ SAFF U-18 ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਅੰਡਰ-18 ਮਹਿਲਾ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕੀਤੀ।<ref name="GoalNepal">{{Cite news|url=https://goalnepal.com/news/detail/3484|title=Nepal U18 Skipper Saru Limbu: Our Preparation Has Been Good|date=26 September 2018|work=GoalNepal|access-date=29 June 2022}}</ref> == ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਚੇ == {| class="wikitable" !ਨੰ. ! ਤਾਰੀਖ਼ ! ਸਥਾਨ ! ਵਿਰੋਧੀ ! ਸਕੋਰ ! ਨਤੀਜਾ ! ਮੁਕਾਬਲਾ |- | 1. | 12 ਸਤੰਬਰ 2022 | ਦਸ਼ਰਥ ਰੰਗਸਾਲਾ, [[ਕਠਮੰਡੂ|ਕਾਠਮੰਡੂ]], [[ਨੇਪਾਲ]] | ਸ਼ਿਰੀਲੰਕਾ | align="center" | '''2''' -0 | align="center" | 6-0 | 2022 SAFF ਮਹਿਲਾ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ |- |} == ਸਨਮਾਨ == '''ਕਿੱਕਸਟਾਰਟ''' * ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਲੀਗ ਉਪ ਜੇਤੂ: 2022–23<ref>{{Cite news|url=https://www.the-aiff.com/article/gokulam-kerala-steamroll-kickstart-to-complete-hat-trick-of-hero-iwl-titles|title=Gokulam Kerala steamroll Kickstart to complete hat-trick of Hero IWL titles|date=21 May 2023|work=the-aiff.com|access-date=21 May 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230522160849/https://www.the-aiff.com/article/gokulam-kerala-steamroll-kickstart-to-complete-hat-trick-of-hero-iwl-titles|archive-date=22 May 2023|publisher=All India Football Federation}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://sportstar.thehindu.com/football/gokulam-kerala-wins-indian-womens-league-gkfc-5-0-kickstart-fc-sabitra-bhandari-top-scorer-iwl-records-milestones-stats/article66878249.ece|title=Indian Women's League 2023: Gokulam Kerala thrash Kickstart FC 5–0 to win third consecutive title|date=21 May 2023|work=sportstar.thehindu.com|access-date=22 May 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230522151217/https://sportstar.thehindu.com/football/gokulam-kerala-wins-indian-womens-league-gkfc-5-0-kickstart-fc-sabitra-bhandari-top-scorer-iwl-records-milestones-stats/article66878249.ece|archive-date=22 May 2023|publisher=[[Sportstar]]|location=Chennai}}</ref> '''ਵਿਅਕਤੀਗਤ''' {| class="wikitable" |+ !ਸਾਲ ! ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ! ਅਵਾਰਡ |- | 2072 | COAS ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਫੁੱਟਬਾਲ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ | ਸਰਬੋਤਮ ਮਿਡਫੀਲਡਰ |- | 2078 | ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬੀਵਾਈਸੀ ਮਹਿਲਾ ਗੋਲਡ ਕੱਪ | ਸਰਬੋਤਮ ਮਿਡਫੀਲਡਰ |- | 2021 | ਨੈਸ਼ਨਲ ਵੂਮੈਨ ਲੀਗ | ਸਭ ਤੋਂ ਕੀਮਤੀ ਖਿਡਾਰੀ <ref>{{Cite news|url=https://himalsanchar.com/apfs-saru-limbu-is-the-best-player-in-the-womens-league/|title=APF’s Saru Limbu is the best player in the women’s league|work=Himal Sanchar|access-date=29 June 2022}}</ref> |} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1999]] d2ydnha7m3cu1qbtmnrexlb06ltv31a 0 183238 748969 744534 2024-04-04T21:50:28Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 3 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਸੋਨੀਆ ਓਪੋਕੂ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Sonia Opoku;''' ਜਨਮ 25 ਦਸੰਬਰ 2001) ਇੱਕ ਘਾਨਾ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ [[ਫੁੱਟਬਾਲ|ਫੁੱਟਬਾਲਰ]] ਹੈ ਜੋ ਇੰਡੀਅਨ ਵੂਮੈਨ ਲੀਗ ਕਲੱਬ ਮਿਸਾਕਾ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਅਤੇ ਘਾਨਾ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਡਫੀਲਡਰ ਵਜੋਂ ਖੇਡਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Black Queens in Lagos for Aisha Buhari Tournament |url=https://www.graphic.com.gh/sports/sports-news/black-queens-in-lagos-for-aisha-buhari-tournament.html |access-date=2021-09-18 |website=Graphic Online |language=en-gb}}</ref><ref name=":0">{{Cite web |last=Association |first=Ghana Football |title=Black Queens coach calls 38 players for camping |url=https://www.ghanafa.org/black-queens-coach-calls-38-players-for-camping |access-date=2021-09-18 |website=Ghana Fa |language=en}}</ref> ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਘਾਨਾ ਦੇ ਕਲੱਬ ਐਮਪੇਮ ਡਾਰਕੋਆ ਲੇਡੀਜ਼ ਲਈ ਖੇਡਦੀ ਸੀ। == ਕਲੱਬ ਕੈਰੀਅਰ == ਓਪੋਕੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਐਮਪੇਮ ਡਾਰਕੋਆ ਲੇਡੀਜ਼ ਨਾਲ ਕੀਤੀ। 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਸੱਟ ਲੱਗ ਗਈ ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ 2019 ਤੱਕ ਕਰੀਬ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਸਰਜਰੀ ਅਤੇ ਰਿਕਵਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਹੋਈਆਂ।<ref>{{Cite web |date=2019-01-16 |title=Injured Black Princesses players undergo surgeries — Ghana Sports Online |url=https://ghanasportsonline.com/2019/01/injured-black-princesses-players-undergo-surgeries/ |access-date=2022-03-23 |language=en-US }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਉਹ 2020-21 ਘਾਨਾ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ 2020 ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਲਈ ਵਾਪਸ ਆਈ। ਓਪੋਕੂ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਜ਼ੋਨ ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਐਂਪਮ ਡਾਰਕੋਆ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਅਤੇ ਪਲੇਅ-ਆਫ ਫਾਈਨਲ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਕੇ ਉਸਦੀ ਵਾਪਸੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite web |last=Asare |first=Nana |date=2021-06-25 |title=All to play for as Hasaacas Ladies clash with Ampem Darkoa in Women's Premier League finals |url=https://footballmadeinghana.com/2021/06/25/all-to-play-for-as-hasaacas-ladies-clash-with-ampem-darkoa-in-womens-premier-league-finals/ |access-date=2022-03-23 |website=Football Made In Ghana |language=en-US |archive-date=2021-06-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210625083215/https://footballmadeinghana.com/2021/06/25/all-to-play-for-as-hasaacas-ladies-clash-with-ampem-darkoa-in-womens-premier-league-finals/ |url-status=dead }}</ref> ਐਮਪੇਮ ਡਾਰਕੋ ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਾਸਾਕਾਸ ਲੇਡੀਜ਼ ਤੋਂ 2-0 ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਿਆ। ਓਪੋਕੂ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਟੀਮ ਦੇ ਹਾਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਨਾਸਕੋ ਪਲੇਅਰ ਆਫ ਦਿ ਮੈਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |last= |first= |title=Match Report: Hasaacas Ladies beat Ampem Darkoa to lift Premier League title |url=https://www.ghanafa.org/match-report-hasaacas-ladies-beat-ampem-darkoa-to-lift-premier-league-title |access-date=2022-03-23 |website=Ghana Football Association |language=}}</ref> ਘਾਨਾ ਮਹਿਲਾ ਐਫਏ ਕੱਪ ਵਿੱਚ, ਓਪੋਕੂ ਨੇ ਥੰਡਰ ਕਵੀਨਜ਼ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਜੇਤੂ ਗੋਲ ਕਰਕੇ ਐਮਪੇਮ-ਡਾਰਕੋਆ ਨੂੰ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਪੂਰਾ ਸਮਾਂ ਮੈਚ ਗੋਲ ਰਹਿਤ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਵਾਧੂ ਸਮੇਂ ਦੇ 92ਵੇਂ ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ ਗੋਲ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |last= |first= |title=Ampem Darkoa, Hasaacas Ladies advance to Women's FA Cup final |url=https://www.ghanafa.org/ampem-darkoa-hasaacas-ladies-advance-to-womens-fa-cup-final |access-date=2022-03-24 |website=Ghanafa |publisher=Ghana Football Association |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Quansah |first=Edna A. |date=21 June 2021 |title=Women's FA Cup: Thunder Queens fall, Ampem Darkoa Ladies cruise to the final stage |url=https://www.gna.org.gh/1.20968445 |access-date=2022-03-24 |website=Ghana News Agency |language=en}}</ref> FA ਕੱਪ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ, ਐਮਪੇਮ ਡਾਰਕੋਆ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਹਾਸਾਕਾਸ ਲੇਡੀਜ਼ ਤੋਂ 2-0 ਨਾਲ ਹਾਰ ਗਈ। ਓਪੋਕੂ ਨੂੰ ਹਾਲਾਂਕਿ ਸੀਜ਼ਨ ਦਾ ਪਲੇਅਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।<ref name=":1">{{Cite web |title=Women's Premier... - Women's Premier League-Southern Zone |url=https://www.facebook.com/102524205154982/photos/a.104641101609959/188485699892165/ |access-date=2022-03-23 |website=Women's Premier League-Southern Zone Official Facebook |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Mortey |first=Isaac |date=26 August 2021 |title=My target was to win a double for Ampem Darkoa Ladies – Sonia Opoku |url=https://adoanewsonline.com/2021/08/26/my-target-was-to-win-a-double-for-ampem-darkoa-ladies-sonia-opoku/ |access-date=27 March 2022 |website=Adoa TV |language= |archive-date=27 ਜਨਵਰੀ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220127053630/https://adoanewsonline.com/2021/08/26/my-target-was-to-win-a-double-for-ampem-darkoa-ladies-sonia-opoku/ |url-status=dead }}</ref> ਮਾਰਚ 2022 ਤੱਕ, ਉਹ ਤੁਰਕੀ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ 2021-22 ਤੁਰਕੀ ਮਹਿਲਾ ਸੁਪਰ ਲੀਗ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਲਈ ਟ੍ਰੈਬਜ਼ੋਨਸਪਰ ਨਾਲ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ। 2022-23 ਤੁਰਕੀ ਮਹਿਲਾ ਫੁਟਬਾਲ ਸੁਪਰ ਲੀਗ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦਾ ਤਬਾਦਲਾ 1207 ਅੰਤਲਯਾ ਸਪੋਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਿਆ। 5 ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 ਨੂੰ, ਓਪੋਕੂ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਲੀਗ ਕਲੱਬ ਮਿਸਾਕਾ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ। == ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੈਰੀਅਰ == ਓਪੋਕੂ 2016 ਤੋਂ 2018 ਤੱਕ ਘਾਨਾ ਅੰਡਰ-17 ਮਹਿਲਾ ਟੀਮ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। 2016 ਫੀਫਾ ਅੰਡਰ-17 ਮਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਰਸਤੇ 'ਤੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਤਿਮ ਸਿਖਲਾਈ ਕੈਂਪ ਸੈਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ACL ਦੀ ਸੱਟ ਲੱਗ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ 'ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ।<ref>{{Cite web |title=Ghana name squad for Women's U17 World Cup {{!}} Goal.com |url=https://www.goal.com/en-gh/news/24922/ghana-womens-football/2016/09/21/27746802/ghana-name-squad-for-womens-u17-world-cup |access-date=2022-03-24 |website=Goal.}}</ref> ਸੱਟ ਦੇ ਆਵਰਤੀ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਦੌਰਾਨ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2018 ਫੀਫਾ ਅੰਡਰ -17 ਮਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2017-10-31 |title=Black Maidens coach invites 42 players to start camping for 2018 FIFA U-17 Women's World Cup qualifiers |url=https://ghanasoccernet.com/black-maidens-coach-invites-42-players-to-start-camping-for-2018-fifa-u-17-womens-world-cup-qualifiers |access-date=2022-03-24 |website=GhanaSoccer |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2018-01-30 |title=Black Maidens Coach name 18 for FIFA U17 Women's World Cup qualifier against Djibouti — Ghana Sports Online |url=https://ghanasportsonline.com/2018/01/black-maidens-coach-name-18-fifa-u17-womens-world-cup-qualifier-djibouti/ |access-date=2022-03-24 |language=en-US |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324161511/https://ghanasportsonline.com/2018/01/black-maidens-coach-name-18-fifa-u17-womens-world-cup-qualifier-djibouti/ |url-status=dead }}</ref> ਓਪੋਕੂ ਨੇ ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਇਸ਼ਾ ਬੁਹਾਰੀ ਕੱਪ ਅਤੇ 2022 ਅਫਰੀਕਾ ਮਹਿਲਾ ਕੱਪ ਆਫ ਨੇਸ਼ਨਜ਼ ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੁਲਾਈ 2021 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸੀਨੀਅਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਇਆ।<ref>{{Cite web |title=Awcon Qualifier: Former Germany U19 striker Beckmann gets Ghana call-up for Nigeria showdown {{!}} Goal.com |url=https://www.goal.com/en-gh/news/awcon-qualifier-former-germany-u19-striker-beckmann-gets/6j7yoi18tdap16xazh4g0nhir |access-date=2021-09-19 |website=Goal}}</ref> ਉਸਨੇ 17 ਸਤੰਬਰ 2021 ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਇਸ਼ਾ ਬੁਹਾਰੀ ਕੱਪ ਦੋਸਤਾਨਾ ਮੈਚ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |last=Twaiah(KTEE) |first=Martin |date=2021-09-17 |title=Aisha Buhari Cup: Portia Boakye, Opoku Sonia Start as Mercy Tagoe names strong Starting XI to face South Africa |url=https://ghanasportspage.com/aisha-buhari-cup-portia-boakye-opoku-sonia-start-as-mercy-tagoe-names-strong-starting-xi-to-face-south-africa/ |access-date=2021-09-18 |website=Ghana Sports Page |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Association |first=Ghana Football |title=Aisha Buhari Cup: This is how we line up against South Africa |url=https://www.ghanafa.org/aisha-buhari-cup-this-is-how-we-line-up-against-south-africa |access-date=2021-09-18 |website=Ghana Fa. |language=en}}</ref> == ਸਨਮਾਨ == '''ਐਮਪੇਮ ਡਾਰਕੋਆ''' * ਘਾਨਾ ਮਹਿਲਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਲੀਗ : 2015–16,<ref>{{Cite web |date=September 4, 2016 |title=Ampem Darkoa beat Hasaacas Ladies to win league |url=https://www.pulse.com.gh/sports/football/national-womens-league-ampem-darkoa-beat-hasaacas-ladies-to-win-league/j6s4jdl |website=Pulse Ghana}}</ref> 2017,<ref name=":2">{{Cite web |date=2017-10-08 |title=Ampem Darkoa beat Lady Strikers 1-0 to retain National Women's League title |url=https://ghanasoccernet.com/ampem-darkoa-beat-lady-strikers-1-0-to-retain-national-womens-league-title |access-date=2021-06-26 |website=GhanaSoccernet |language=en}}</ref> 2021–22 * ਘਾਨਾ ਮਹਿਲਾ ਸੁਪਰ ਕੱਪ : 2017<ref>{{Cite web |date=2017-04-23 |title=Ampem Darkoa Ladies win Super Cup after beating Police Ladies 2-0 |url=https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/SportsArchive/Ampem-Darkoa-Ladies-win-Super-Cup-after-beating-Police-Ladies-2-0-531438 |access-date=2021-10-18 |website=GhanaWeb |language=en}}</ref> '''ਵਿਅਕਤੀਗਤ''' * ਘਾਨਾ ਮਹਿਲਾ FA ਕੱਪ ਪਲੇਅਰ ਆਫ ਦਿ ਸੀਜ਼ਨ: 2021 == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|refs=<ref name="tff0">{{cite web |url=https://www.tff.org/Default.aspx?pageId=30&kisiId=2366006 |website=Türkiye Futbol Federasyonu |title=Sonia Opoku |language=tr |access-date=12 January 2023 }}</ref>}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2001]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] cc39u9lx0923sfp5dvy2c6epmxh498u 0 183313 749035 744631 2024-04-05T11:36:22Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:IndiraPatel.jpg|thumb| ਨਾਈਟਹੁੱਡ, 2011 ਲਈ ਬਕਿੰਘਮ ਪੈਲੇਸ ਵਿਖੇ ਪੋਤੀ ਸਟੈਲਾ ਪਟੇਲ ਨਾਲ ਡੇਮ ਇੰਦਰਾ ਪਟੇਲ]] '''ਡੇਮ ਇੰਦਰਾ ਪਟੇਲ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''[[:en:Order_of_the_British_Empire|Dame]] Indira Pate;''' ਜਨਮ 27 ਮਾਰਚ 1946) ਇੱਕ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਔਰਤ ਹੈ।<ref>[https://www.ukwhoswho.com/view/10.1093/ww/9780199540884.001.0001/ww-9780199540884-e-254183 Biodata], ukwhoswho.com; accessed 8 February 2021.</ref> == ਜੀਵਨ == ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ ਅਤੇ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ, ਪਟੇਲ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਨੌਂ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ, ਉਸਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਕੀਤੀ। ਪਟੇਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ, ਭਾਨੂ, ਇੱਕ ਢਾਂਚਾਗਤ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਅਤੇ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਨਿਵੇਸ਼ਕ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨਾਲ 1975 ਵਿੱਚ [[ਈਦੀ ਅਮੀਨ]] ਦੇ ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰਬੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ, ਪਟੇਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਦੇ ਸੌਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸਨੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਸਵੈ-ਸੇਵੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਛਾਤੀ ਦੇ ਕੈਂਸਰ, ਹਿਸਟਰੇਕਟੋਮੀਜ਼ ਅਤੇ ਮੀਨੋਪੌਜ਼ ਵਰਗੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਵਿਦਿਅਕ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।<ref name="biodata">[http://ncwgb.org/biography-dame-indira-patel/ Biography of Dame Indira Patel] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210209060328/http://ncwgb.org/biography-dame-indira-patel/ |date=2021-02-09 }}, ncwgb.org; accessed 4 February 2021.</ref> ਉਸਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਿਨੀਵਾ ਵਿੱਚ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ]] ਦੇ ਨਾਲ ਕੁਝ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਅਭਿਆਸਾਂ 'ਤੇ ਬੋਲਦੇ ਹੋਏ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 1996 ਅਤੇ 2004 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਉਸਨੇ ਯੂਕੇ ਸਰਕਾਰ ਲਈ ਮਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮਿਸ਼ਨ (WNC) ਦੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨਸਲਵਾਦ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਡਬਲਯੂ.ਐਨ.ਸੀ. ਦੇ ਵਫ਼ਦ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਦ ਬੀਜਿੰਗ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਫਾਰ ਐਕਸ਼ਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਮਤੇ 1325 ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਅਤੇ 192 ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਆਨਰ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਪਰਾਧਾਂ 'ਤੇ ਮਤੇ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। 2011 ਵਿੱਚ, ਪਟੇਲ ਨੂੰ ਡੇਮ ਕਮਾਂਡਰ ਆਫ਼ ਦ ਆਰਡਰ ਆਫ਼ ਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਐਂਪਾਇਰ (ਡੀਬੀਈ) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਡੈਮ ਇੰਦਰਾ ਪਟੇਲ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕੋਲ ਬੰਬੋਲਿਮ, ਉੱਤਰੀ ਗੋਆ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਪੋਤੀ ਸਟੈਲਾ ਪਟੇਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੋਤਾ ਆਸਕਰ ਪਟੇਲ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1946]] qmytxu0rt33gzgk5d1csbqasz20p8xv 0 183315 749033 748404 2024-04-05T10:13:01Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਦਾਮ ਆਸ਼ਾ ਖੇਮਕਾ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dame Asha Khemka;''' ਜਨਮ ਅਕਤੂਬਰ 1951,<ref name="CompaniesHouse">{{Cite web |title=WEST NOTTINGHAMSHIRE EDUCATIONAL TRUST |url=https://beta.companieshouse.gov.uk/company/08337041/officers |access-date=29 July 2015 |website=Companies House}}</ref> [[ਸੀਤਾਮੜ੍ਹੀ|ਸੀਤਾਮੜੀ]], [[ਬਿਹਾਰ]] ਵਿੱਚ)<ref name="Chad 2Nov">Principal's life story inspires students. ''Chad'', 2 November 2016, p.46. Accessed 2 January 2022</ref><ref name="beingindian1">{{Cite web |title=Woman from Bihar who dropped out of school at 13 is now Asian businesswoman of the Year |url=https://www.beingindian.com/good-reads/woman-from-bihar-who-dropped-out-of-school-at-13-is-now-asian-businesswoman-of-the-year |access-date=8 July 2017 |publisher=Being Indian |archive-date=2 ਨਵੰਬਰ 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171102025735/http://www.beingindian.com/good-reads/woman-from-bihar-who-dropped-out-of-school-at-13-is-now-asian-businesswoman-of-the-year |url-status=dead }}</ref> ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਿੱਖਿਅਕ ਹੈ ਜਿਸਨੇ 2018 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਵੈਸਟ ਨੌਟਿੰਘਮਸ਼ਾਇਰ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਅਤੇ ਸੀਈਓ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਾਲਜ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ।<ref name="tes0">[https://www.tes.com/news/high-profile-college-principal-quits-after-warning-over-finances High-profile college principal quits after warning over finances] ''[[TES (magazine)|TES]]'', 1 October 2018. Retrieved 3 January 2019</ref><ref>[https://www.wnc.ac.uk/About-us/ Vision West Nottinghamshire College - About us] Retrieved 18 December 2017.</ref><ref>[https://www.wncgroup.co.uk/The-corporation/Executive-team.aspx The Corporation - Executive Team], wncgroup.co.uk Retrieved 18 December 2017.</ref> ਉਹ 2006 ਵਿੱਚ ਡੀ ਮੈਕਈਵੋਏ-ਰੌਬਿਨਸਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ।<ref name="Chad 2013/4">[http://www.chad.co.uk/news/local/new-years-honour-for-west-notts-chief-1-6342772 New Years Honour for West Notts chief] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160816054857/http://www.chad.co.uk/news/local/new-years-honour-for-west-notts-chief-1-6342772 |date=2016-08-16 }} ''Chad'', local newspaper, 31 December 2013 Retrieved 31 December 2013</ref><ref name="hindustantimes">{{Cite web |date=31 December 2013 |title=Dame Asha Khemka profile |url=http://www.hindustantimes.com/india/bihar-to-britain-a-unique-journey-for-dame-asha-khemka/story-qU162BDUgf4nVsOxc3EM7O.html |access-date=13 June 2015 |website=Hindustantimes.com}}</ref> ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਨਖਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।<ref name="tes">[https://www.tes.com/news/high-profile-college-principal-quits-after-warning-over-finances High-profile college principal quits after warning over finances] tes.com, 1 October 2018. Retrieved 5 October 2018</ref> == ਸਨਮਾਨ == ਉਸਨੂੰ 2008 ਵਿੱਚ OBE (ਆਰਡਰ ਆਫ਼ ਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਐਂਪਾਇਰ) ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite news|url=http://www.hindustantimes.com/india/bihar-to-britain-a-unique-journey-for-dame-asha-khemka/story-qU162BDUgf4nVsOxc3EM7O.html|title=Bihar to Britain: a unique journey for Dame Asha Khemka|work=hindustantimes.com|access-date=27 October 2017}}</ref> 2014 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਆਰਡਰ ਦੇ ਡੈਮ ਕਮਾਂਡਰ ਵਜੋਂ ਉੱਚਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਚੌਥੀ ਔਰਤ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਰਡਰ ਆਫ਼ ਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਐਂਪਾਇਰ (DBE ਜਾਂ GBE) ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਆਦੇਸ਼ 1917 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਕਾਲਕ੍ਰਮ ਅਨੁਸਾਰ, [[ਕੈਖੁਸ੍ਰਾਊ ਜਹਾਨ|ਕੈਖੁਸਰੋ ਜਹਾਂ, ਭੋਪਾਲ ਦੀ ਬੇਗਮ]] (1917), [[Maharani Lakshmi Devi Bai Sahiba|ਮਹਾਰਾਣੀ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੇਵੀ।]] ਧਾਰ ਰਾਜ ਦੇ [[Maharani Lakshmi Devi Bai Sahiba|ਬਾਈ ਸਾਹਿਬਾ]] (1931), ਅਤੇ ਇੰਦਰਾ ਪਟੇਲ (2011)।<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/nri/nri-achievers/UKs-first-Asian-woman-HC-judge-is-of-Punjabi-origin/articleshow/49534306.cms|title=UK's first Asian woman HC judge is of Punjabi origin|last=Sharma|first=Sarika|date=26 October 2015|work=The Times of India|access-date=30 December 2015|location=Mumbai}}</ref> 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਸਟੈਫੋਰਡਸ਼ਾਇਰ ਦੀ ਡਿਪਟੀ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਇੱਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਨਿਵਾਸੀ ਹੈ।<ref>[http://www.staffordshirenewsroom.co.uk/new-deputy-lieutenants-appointed-staffordshire/ New Deputy Lieutenants appointed for Staffordshire] ''Staffordshire Newsroom'' (Staffordshire County Council), 11 May 2017 Retrieved 5 February 2018.</ref> ਅਪ੍ਰੈਲ 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਬਰਮਿੰਘਮ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ '''ਏਸ਼ੀਅਨ ਬਿਜ਼ਨਸ ਵੂਮੈਨ ਆਫ ਦਿ ਈਅਰ''' ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Woman from Bihar with no English language skills is now 'Asian Businesswoman Of The Year' - More power to you |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/woman-from-bihar-with-no-english-language-skills-is-now-asian-businesswomen-of-the-year/more-power-to-you/slideshow/58130679.cms |access-date=27 October 2017 |website=The Economic Times}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/nri/other-news/indian-origin-educationist-wins-businesswoman-of-year-award/articleshow/58095243.cms|title=Indian-origin educationist wins 'Asian Businesswoman of Year' award|work=The Times of India|access-date=27 October 2017}}</ref> == ਹੋਰ ਪੁਰਸਕਾਰ == * ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮਤਾ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗਹਿਣਾ ਪੁਰਸਕਾਰ, 2007 * ਏਸ਼ੀਅਨ ਵੂਮੈਨ ਆਫ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ, 2008 * ਮਿਡਲੈਂਡਸ ਬਿਜ਼ਨਸ ਵੂਮੈਨ ਆਫ ਦਿ ਈਅਰ, 2009 * NRI ਵੈਲਫੇਅਰ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ, ਇੱਕ ਗੈਰ-ਨਿਵਾਸੀ ਭਾਰਤੀ ਵਜੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ, 2010 * ਸਾਲ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਔਰਤ, ਡਰਬੀਸ਼ਾਇਰ ਅਤੇ ਨੌਟਿੰਘਮਸ਼ਾਇਰ ਚੈਂਬਰ ਆਫ ਕਾਮਰਸ, 2011 * ਸਾਲ ਦੀ ਬਿਜ਼ਨਸ ਪਰਸਨੈਲਿਟੀ, ਐਸ਼ਫੀਲਡ ਅਤੇ ਮੈਨਸਫੀਲਡ ਚਾਡ, 2011<ref>[http://www.cityandguilds.com/About-Us/How-We-Are-Organised/Trustee-Board/Asha-Khemka City and Guilds Trustee Board] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140110084853/http://www.cityandguilds.com/About-Us/How-We-Are-Organised/Trustee-Board/Asha-Khemka|date=10 January 2014}}; retrieved 4 February 2021.</ref> * ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸਸ਼ਿਪਸ ਲਈ ਸਮੁੱਚੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ (ਉਦਘਾਟਨੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਪ੍ਰੈਂਟਿਸਸ਼ਿਪ ਅਵਾਰਡ, ਕਾਲੇ ਅਤੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਨਸਲੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਭਾਈਚਾਰੇ)।<ref>Principal's pride in national accolade, ''Chad'', 30 November 2016, p.50. Accessed 10 October 2021</ref> == ਚੈਰਿਟੀ == ਖੇਮਕਾ ''ਇੰਸਪਾਇਰ ਐਂਡ ਅਚੀਵ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ'' ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸਨ, ਇੱਕ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਜਿਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ "...16 ਤੋਂ 26 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਦੁਖੀ, ਅਣਗੌਲੇ ਅਤੇ ਵਾਂਝੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ...", ਜਿਸਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ NEETS ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ - ਰੁਜ਼ਗਾਰ, ਸਿੱਖਿਆ ਜਾਂ ਸਿਖਲਾਈ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ।<ref>"Inspirational charity is turning around the lives of young people in Nottinghamshire". ''Chad'', 26 June 2013, pp.6-7. Accessed 13 May 2022</ref><ref>[https://www.inspireandachieve.co.uk/about-us About us] The Inspire and Achieve Foundation. Retrieved 13 May 2022</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਖੇਮਕਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਸ਼ੰਕਰ ਲਾਲ ਖੇਮਕਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਟਰਾਮਾ ਅਤੇ ਆਰਥੋਪੀਡਿਕ ਸਰਜਨ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਿਹਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਸੀ ਅਤੇ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1978 ਦੌਰਾਨ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੇਖ ਕੇ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਿੱਖੀ। 20 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਇੱਕ ਪਰਿਪੱਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਜੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਈ, ਕਾਰਡਿਫ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਫਿਰ ਇੱਕ ਕਾਲਜ ਬਿਜ਼ਨਸ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਟਿਊਟਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਕੈਰੀਅਰ-ਕਦਮ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੀਤਾ।<ref>[http://www.news-journal.co.uk/past_editions/newsjournal-november-2016/ Principal shares life journey] ''News Journal'', November 2016, p.9</ref> == ਵਿਵਾਦ ਅਤੇ ਅਸਤੀਫਾ == ਖੇਮਕਾ ਨੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਨੂੰ ਬੋਰਡ ਆਫ਼ ਗਵਰਨਰ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੀਟਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 'ਤੁਰੰਤ ਪ੍ਰਭਾਵ' ਨਾਲ ਅਸਤੀਫ਼ਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web |date=11 January 2019 |title=College ends use of corporate credit cards after its former principal claimed £40k expenses |url=https://feweek.co.uk/2019/01/11/college-ends-use-of-corporate-credit-cards-after-former-boss-40k-expenses/ |access-date=15 January 2019 |website=FE Week}}</ref> ਕਾਲਜ ਨੇ 2018 ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਗੰਭੀਰ ਵਿੱਤੀ ਬੇਨਿਯਮੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਜੁਲਾਈ, 2018 ਦੌਰਾਨ "ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਨੋਟਿਸ" ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 'ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਪਾਵਾਂ' ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last= |date=1 October 2018 |title=Dame Asha quits West Notts college amid financial crisis |url=https://feweek.co.uk/2018/10/01/dame-asha-quits-west-notts-college-amid-financial-crisis/ |access-date=5 October 2018 |website=feweek.co.uk}}</ref><ref>[https://www.gov.uk/government/publications/financial-health-notice-to-improve-vision-west-nottinghamshire-college Financial health notice to improve: Vision West Nottinghamshire College] GOV.UK, 17 September 2018. Retrieved 5 October 2018</ref> ਆਪਣੇ ਅਸਤੀਫੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਖੇਮਕਾ 2015/16 ਵਿੱਚ £275K ਅਤੇ 2016/17 ਵਿੱਚ £262K ਦੇ ਨਾਲ, ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਨਖਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲਾਂ/ਸੀਈਓਜ਼ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। 2019 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ, ਖੇਮਕਾ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ £41K ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਰਚਿਆਂ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>[https://www.chad.co.uk/news/west-notts-college-ends-use-of-corporate-credit-cards-after-former-principal-claimed-40k-expenses-1-9533851 West Notts College ends use of corporate credit cards after former principal claimed £40k expenses] 12 January 2019. Retrieved 17 January 2019.</ref><ref>[https://feweek.co.uk/2019/01/11/college-ends-use-of-corporate-credit-cards-after-former-boss-40k-expenses/ College ends use of corporate credit cards after its former principal claimed £40k expenses] ''FE Week'', 11 January 2019. Retrieved 17 January 2019</ref> ''FE ਵੀਕ ਨੇ'' ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਕਿ ਖੇਮਕਾ ਨੇ £130K ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਅਦਾਇਗੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।<ref>[https://feweek.co.uk/2018/11/09/embattled-college-boss-dame-asha-declines-her-130k-payout/ Exclusive: Embattled college boss Dame Asha declines her £130k payout] ''FE Week'', 9 November 2018. Retrieved 17 January 2019</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1951]] birkjomsaui2vdrogtf25bfo71kr9z5 0 183414 748980 744773 2024-04-05T04:45:14Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = | image = AnoushehAnsari.jpg }} '''ਅਨੁਸ਼ਹ ਅੰਸਾਰੀ''' (ਫ਼ਾਰਸੀ: انوشه انصاري; ਜਨਮ 12 ਸਤੰਬਰ, 1966) ਇੱਕ ਈਰਾਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਡੀਆ ਸਿਸਟਮਜ਼ ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਚੇਅਰਵੂਮੈਨ ਹੈ। ਉਸਦੀਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਵਪਾਰਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਕਾਮ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਜ਼, ਇੰਕ. (ਟੀ.ਟੀ.ਆਈ.) ਦੇ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀਈਓ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਅੰਸਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਅੰਸਾਰੀ ਐਕਸ ਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਦਾ ਟਾਈਟਲ ਸਪਾਂਸਰ ਵੀ ਹੈ। 18 ਸਤੰਬਰ, 2006 ਨੂੰ, ਉਸਦੇ 40ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਈਰਾਨੀ ਬਣ ਗਈ। ਅੰਸਾਰੀ ਚੌਥੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਵੈ-ਫੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ ਲਈ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਸਵੈ-ਫੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਔਰਤ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਯਾਦ, ਮਾਈ ਡ੍ਰੀਮ ਆਫ਼ ਸਟਾਰਸ, ਹੋਮਰ ਹਿਕਮ ਨਾਲ ਸਹਿ-ਲਿਖੀ, 2010 ਵਿੱਚ ਪਾਲਗ੍ਰੇਵ ਮੈਕਮਿਲਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਐਕਸ ਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸੀ. ਈ. ਓ. ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Our Board |url=https://www.xprize.org/about/people/our-board |publisher=X Prize Foundation}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਇਰਾਨ ਦੇ [[ਮਸ਼ਹਦ]] ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਅਨੁਸ਼ਹ ਰਾਇਸਨ, ਉਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਜਲਦੀ ਹੀ [[ਤਹਿਰਾਨ]] ਚਲੇ ਗਏ।<ref>{{Cite web |date=2001 |title=Alumni news |url=http://ece.gmu.edu/alumni_news.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060901092159/http://ece.gmu.edu/alumni_news.htm |archive-date=2006-09-01 |access-date=2006-09-22 |publisher=[[George Mason University]]}}</ref> ਜਦੋਂ ਅੰਸਾਰੀ ਛੇ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Young |first=Nicola |date=2019-07-29 |title=Anousheh Ansari: From Space Tourist to Entrepreneur – Hayat Life |url=https://hayatlife.com/2019/07/29/anousheh-ansari-space-tourist/,%20https://hayatlife.com/2019/07/29/anousheh-ansari-space-tourist/ |access-date=2023-09-06 |language=en-CA}}</ref> ਅੰਸਾਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਭੈਣ ਹੈ, ਅਤੌਸਾ ਰਾਇਸਨ, ਜੋ ਪੰਜ ਸਾਲ ਛੋਟੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.rferl.org/a/1071358.html#:~:text=A%20Childhood%20Passion,and%20works%20at%20Prodea%20Systems.|title=Reaching Out To The Stars|last=Maher|first=Heather|work=RadioFreeEurope/RadioLiberty|access-date=2023-09-06|language=en}}</ref> ਛੇ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਅੰਸਾਰੀ ਬਾਲਕੋਨੀ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਸੌਣ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਕੋਈ ਏਅਰ ਕੰਡੀਸ਼ਨਿੰਗ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਅੰਸਰੀ ਰਾਤ ਦੇ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਵੇਖਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਪੁਲਾਡ਼ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਉਤਸੁਕ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Dare to Dream Bigger – Defying Limits with The First Iranian Woman in Space {{!}} Anousheh Ansari |url=https://findingmastery.com/podcasts/anousheh-ansari/ |access-date=2023-09-06 |website=Finding Mastery |language=en-US}}</ref> ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਅੰਸਾਰੀ ਨੇ ਇੱਕ ਫ੍ਰੈਂਚ ਕੈਥੋਲਿਕ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਜੀਨ ਡੀ ਆਰਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅੱਧਾ ਦਿਨ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਅੱਧਾ ਫ੍ਰੈਂਚ ਵਿੱਚ ਪਡ਼ਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Life |first=Kayhan |date=2017-10-01 |title=My Trip into Space: An Interview with Anousheh Ansari |url=https://kayhanlife.com/trip-space-interview-anousheh-ansari/ |access-date=2023-09-06 |website=KAYHAN LIFE |language=en-US |archive-date=2018-02-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180219160928/https://kayhanlife.com/trip-space-interview-anousheh-ansari/ |url-status=dead }}</ref> ਉਸ ਨੇ 1979 ਵਿੱਚ [[ਇਰਾਨੀ ਇਨਕਲਾਬ|ਈਰਾਨੀ ਇਨਕਲਾਬ]] ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ 'ਬੰਦੂਕ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਸੁਣਨ, ਚੀਕਣ, ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਧਮਾਕਿਆਂ' ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਹਿੰਸਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ ਸੀ, ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਲਟ ਗਿਆ। ਇਨਕਲਾਬ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇਰਾਨ-ਇਰਾਕ ਯੁੱਧ ਤੱਕ, ਅੰਸਾਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਪਾਰਟਮੈਂਟ ਬਿਲਡਿੰਗ ਦੇ ਬੇਸਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ ਲੈਣੀ ਪਵੇਗੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਪਨਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੀ, ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਉਂਦੀ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਿੰਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਬੰਬ ਸੁੱਟਣ ਦੇ ਸ਼ੋਰ ਤੋਂ ਭਟਕ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Dare to Dream Bigger – Defying Limits with The First Iranian Woman in Space {{!}} Anousheh Ansari |url=https://findingmastery.com/podcasts/anousheh-ansari/ |access-date=2023-09-06 |website=Finding Mastery |language=en-US}}</ref> ਅੰਸਾਰੀ 1984 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ|ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]] ਚਲੇ ਗਏ, ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਵਰਜੀਨੀਆ, ਲੇਕ ਬ੍ਰੈਡੌਕ ਦੇ ਇੱਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref name="Female space tourist blasts off">{{Cite news|url=http://www.cnn.com/2006/TECH/space/09/18/space.female.tourist/index.html|title=Female space tourist blasts off|date=2006-09-18|access-date=2006-09-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20060920022040/http://www.cnn.com/2006/TECH/space/09/18/space.female.tourist/index.html|archive-date=20 September 2006|publisher=[[CNN]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Dare to Dream Bigger – Defying Limits with The First Iranian Woman in Space {{!}} Anousheh Ansari |url=https://findingmastery.com/podcasts/anousheh-ansari/ |access-date=2023-09-06 |website=Finding Mastery |language=en-US}}</ref> ਆਪਣੀ ਮੂਲ [[ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਫ਼ਾਰਸੀ]] ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੀ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੁਲਾਡ਼ ਉਡਾਣ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਲਈ [[ਰੂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਰੂਸੀ]] ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2006/09/12/science/space/12tourist.html?_r=1&ref=science&oref=slogin|title=She Dreamed of the Stars; Now She'll Almost Touch Them|last=Leary|first=Warren E.|date=September 12, 2006|work=The New York Times}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਵਰਜੀਨੀਆ ਦੇ ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜ ਮੇਸਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਇਲੈਕਟ੍ਰੀਕਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਾਇੰਸ ਵਿੱਚ [[ਬੀ ਐੱਸ ਸੀ|ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ]] ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਡੀ. ਸੀ. ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।<ref name="cheers">{{Cite news|title=Pride in space as Iran cheers first Muslim's journey to the stars|last=Buncombe|first=Andrew|date=2006-09-18}}</ref><ref name="Never an Option">{{Cite web |last=Yaghmour |first=Emily |title=Failure Was Never an Option for Mason Alumna |url=http://www.gmu.edu/alumni/spirit/00fall/ansari.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20060525030252/http://www.gmu.edu/alumni/spirit/00fall/ansari.html |archive-date=2006-05-25 |access-date=2006-08-27 |website=George Mason University alumni newsletter}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://abcnews.go.com/Technology/story?id=2455201&page=1|title=First Female Space Tourist Takes Off|last=Sunseri|first=Gina|date=September 18, 2006|work=abcnews.go.com|publisher=ABC News}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਇਸਿਆਨ ਨੇ ਐੱਮ. ਸੀ. ਆਈ. ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪਤੀ ਹਾਮਿਦ ਅੰਸਾਰੀ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 1991 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="poised">{{Cite news|title=First female space tourist poised for launch|date=2006-09-15|publisher=CNN .com}}</ref> ਸੰਨ 1993 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਜੀਜਾ, ਅਮੀਰ ਅੰਸਾਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਤ ਅਤੇ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਖਾਤਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਟੈਲੀਕਾਮ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਜ਼ ਇੰਕ. ਦੀ ਸਹਿ-ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕੀਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਯੂਐਸ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।  {{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2011}}ਕੰਪਨੀ ਸੌਫਟਸਿਚ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਦੀ ਸਪਲਾਇਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਿਸਟਮ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ, ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਲਾਗਤਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਮਾਲੀਏ ਦੇ ਨਵੇਂ ਮੌਕੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ. ਰਿਚਰਡਸਨ, ਟੈਕਸਾਸ ਵਿੱਚ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ ਦੂਰਸੰਪਰਕ ਨੈਟਵਰਕ ਅਤੇ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ-ਕੇਂਦਰਿਤ, ਅਗਲੀ ਪੀਡ਼੍ਹੀ ਦੇ ਨੈਟਵਰਕ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਏਕੀਕਰਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।<ref name="sn20010116">{{Cite web |date=2001-01-16 |title=Telecom Technologies Wins 2nd Straight Communications Solutions Product of the Year Award |url=http://www.sonusnet.com/content/press-details/TELECOM-TECHNOLOGIES-WINS-2ND-STRAIGHT-COMMUNICATIONS-SOLUTIONS-PRODUCT-OF-YEAR-AWARD/235.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20101015032053/http://sonusnet.com/content/press-details/TELECOM-TECHNOLOGIES-WINS-2ND-STRAIGHT-COMMUNICATIONS-SOLUTIONS-PRODUCT-OF-YEAR-AWARD/235.aspx |archive-date=2010-10-15 |access-date=2011-03-29 |website=press release |publisher=Sonus Networks}}</ref> ਟੈਲੀਕਾਮ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਜ਼ ਨੂੰ ਸੋਨਸ ਨੈਟਵਰਕ, ਇੰਕ. ਨੇ 2001 ਵਿੱਚ ਸੋਨਸ ਦੇ 1 ਕਰੋਡ਼ 88 ਲੱਖ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਲਈ ਸਟਾਕ-ਫਾਰ-ਸਟਾਕ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਨੁਸ਼ਹ ਅੰਸਾਰੀ "ਸੋਨਸ ਦਾ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਸੋਨਸ ਦੇ ਨਵੇਂ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਟ ਆਈਪੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦਾ ਜਨਰਲ ਮੈਨੇਜਰ" ਬਣ ਗਿਆ।<ref name="sn20010118">{{Cite web |date=2001-01-18 |title=Sonus Networks Completes Acquisition of Telecom Technologies |url=http://www.sonusnet.com/content/press-details/SONUS-NETWORKS-COMPLETES-ACQUISITION-OF-TELECOM-TECHNOLOGIES/233.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20101221013035/http://sonusnet.com/content/press-details/SONUS-NETWORKS-COMPLETES-ACQUISITION-OF-TELECOM-TECHNOLOGIES/233.aspx |archive-date=2010-12-21 |access-date=2011-03-29 |website=press release |publisher=Sonus Networks}}</ref> 2006 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਪ੍ਰੋਡੀਆ ਸਿਸਟਮਜ਼ ਦੀ ਸਹਿ-ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਚੇਅਰਵੁਮੈਨ ਅਤੇ ਸੀਈਓ ਸੀ।<ref name="ps20110329mt">{{Cite web |title=Prodea Systems: Management Team |url=http://www.prodeasystems.com/what-is-prodea/management-team/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110303033346/http://www.prodeasystems.com/what-is-prodea/management-team/ |archive-date=2011-03-03 |access-date=2011-03-29 |website=prodeasystems.com |publisher=Prodea Systems}}</ref> ਪ੍ਰੋਡੀਆ ਇੱਕ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। ਪ੍ਰੋਡੀਆ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਕੰਪਨੀ ਹੈ ਜੋ ਅੰਸਾਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਰਿਚਰਡਸਨ, ਟੈਕਸਾਸ ਅਤੇ ਸਿਲੀਕਾਨ ਵੈਲੀ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਕੇਂਦਰ ਹਨ। [[ਤਸਵੀਰ:Anousheh_Ansari_in_the_ISS.jpg|thumb|ਅੰਸਾਰੀ ਕੋਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾਡ਼ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ''ਜ਼ਵੇਜ਼ਦਾ'' ਸਰਵਿਸ ਮੋਡੀਊਲ ਵਿੱਚ ਉਗਾਇਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਪੌਦਾ ਹੈ।]] [[ਤਸਵੀਰ:Soyuz_TMA-9_crew_w_ansari.jpg|thumb|5 ਸਤੰਬਰ, 2006 ਨੂੰ ਕਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਬਾਇਕੋਨੂਰ ਵਿੱਚ ਪੁਲਾਡ਼ ਯਾਤਰੀ ਹੋਟਲ ਵਿੱਚ ਸੋਯੂਜ਼ ਟੀਐਮਏ-9 ਦੇ ਕਰੂਃ ਪੁਲਾਡ਼ ਯਾਤ੍ਰੀ ਮਾਈਕਲ ਈ. ਲੋਪੇਜ਼-ਅਲੇਗਰੀਆ (ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਅਨੁਸ਼ਹ ਅੰਸਾਰੀ (ਮਿਡਲ ਅਤੇ ਪੁਲਾਡ਼ ਚਾਲਕ ਮਿਖਾਇਲ ਤ੍ਯੂਰਿਨ) ]] [[ਤਸਵੀਰ:AI_for_Good_Global_Summit_2018_(41403327244).jpg|thumb|ਅਨੁਸ਼ਹ ਅੰਸਾਰੀ ਏਆਈ ਫਾਰ ਗੁੱਡ ਗਲੋਬਲ ਸਮਿਟ (2018) ਵਿੱਚ]] == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਐਮ. ਸੀ. ਆਈ. ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਹਾਮਿਦ ਅੰਸਾਰੀ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 1991 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੰਸਾਰੀ ਪਲਾਨੋ, [[ਟੈਕਸਸ|ਟੈਕਸਾਸ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰ ਯਾਰਾ ਸ਼ਾਹੀਦੀ ਅਤੇ ਸਈਦ ਸ਼ਾਹੀਦੀ ਦੀ ਚਾਚੀ ਵੀ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1966]] h2e444nn22jivnflk7zrqd1vzsx88c8 0 183522 748936 744922 2024-04-04T12:58:08Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਵਿਸ਼ਨੂੰਪ੍ਰਿਯਾ ਰਵੀ | image = Vishnupriyaravi.jpg | birth_date = {{birth date and age|1992|10|18|df=yes}} | nationality = ਭਾਰਤੀ | alma_mater = ਐਮ.ਓ.ਪੀ. ਵੈਸ਼ਨਵ ਕਾਲਜ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ | occupation = {{hlist|ਗਾਇਕਾ}} | years_active = 2013-ਮੌਜੂਦ | spouse = }} {{Reflist}} '''ਵਿਸ਼ਨੂੰਪ੍ਰਿਆ ਰਵੀ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੀ|ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Vishnupriya Ravi;''' ਜਨਮ 18 ਅਕਤੂਬਰ 1992), ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਅਤੇ ਲਾਈਵ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Rao |first=Arpita |date=2015-11-16 |title=Soulful music is her mantra |url=https://www.deccanchronicle.com/151115/entertainment-kollywood/article/soulful-music-her-mantra |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190416215619/https://www.deccanchronicle.com/151115/entertainment-kollywood/article/soulful-music-her-mantra |archive-date=16 April 2019 |access-date=2019-04-17 |website=[[Deccan Chronicle]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Rao |first=Arpita |date=2015-11-16 |title=Soulful music is her mantra |url=https://www.deccanchronicle.com/151115/entertainment-kollywood/article/soulful-music-her-mantra |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190416215619/https://www.deccanchronicle.com/151115/entertainment-kollywood/article/soulful-music-her-mantra |archive-date=16 April 2019 |access-date=2019-04-17 |website=[[Deccan Chronicle]]}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਵਿਸ਼ਣੂਪ੍ਰਿਆ ਨੂੰ 9 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਜਨੂੰਨ ਮਿਲਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ।<ref name="Maharshi">{{Cite web |last=Ramanujam |first=Srinivasa |date=2019-05-13 |title=Vishnupriya on crooning 'Everest Anchuna' in Mahesh Babu's 'Maharshi' |url=https://www.thehindu.com/entertainment/music/vishnupriya-opens-up-on-maharshi/article27116447.ece |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210117111426/https://www.thehindu.com/entertainment/music/vishnupriya-opens-up-on-maharshi/article27116447.ece |archive-date=17 January 2021 |access-date=2019-06-07 |website=[[The Hindu]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Dey |first=Debjeet |title=Singer seeks new genres |url=http://epaper.deccanchronicle.com/articledetailpage.aspx?id=13104125 |access-date=2019-06-07 |website=[[Deccan Chronicle]] }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਨੇ ਕਾਰਨਾਟਿਕ, [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ]] ਅਤੇ [[ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਪੱਛਮੀ ਕਲਾਸੀਕਲ]] ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 2013<ref>{{Cite web |date=2015-11-22 |title=Playback Singer Vishnu Priya talks about her inspiration |url=https://www.youtube.com/watch?v=CMI4qrum_rs |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210117111506/https://www.youtube.com/watch?v=CMI4qrum_rs |archive-date=17 January 2021 |access-date=2019-04-17 |website=[[YouTube]] - [[News7 Tamil]]}}</ref>, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਿਧਾਰਥ ਵਿਪਿਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਫਿਲਮ ਵੱਲਵਨੁਕ ਪੁੱਲਮ ਅਯੁਧਮ ਵਿੱਚ ''ਚੇਲਾਕੁੱਟੀ'' ਗੀਤ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਪਦਮਾਲਾਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਫਿਲਮ ਧਰੁਵ ਦੇ ਗੀਤ ''ਪਰਸ਼ੁਨਾਰਾ'' ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਮਹਿਲਾ ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਕਾ-ਤੇਲਗੂ ਲਈ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Nyayapati |first=Neeshita |date=2019-04-21 |title=Everest Anchuna will blow your mind when you'll see it on screen |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/music/everest-anchuna-will-blow-your-mind-when-youll-see-it-on-screen/articleshow/68974169.cms |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190515220419/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/music/everest-anchuna-will-blow-your-mind-when-youll-see-it-on-screen/articleshow/68974169.cms |archive-date=15 May 2019 |access-date=2019-05-16 |website=[[The Times of India]]}}</ref> ਫ਼ਿਲਮ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਦਾ ਗੀਤ ਐਵਰੈਸਟ ਅੰਚੂਨਾ ਇੱਕ ਤੁਰੰਤ ਚਾਰਟਬਸਟਰ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ,<ref>{{Cite web |last=Yellapantula |first=Suhas |date=2019-05-16 |title=Singing for Mahesh Babu's Maharshi is an experience I'll cherish forever: Vishnupriya |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/events/hyderabad/singing-for-mahesh-babus-maharshi-is-an-experience-ill-cherish-forever-vishnupriya/articleshow/69343392.cms |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200127031529/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/events/hyderabad/singing-for-mahesh-babus-maharshi-is-an-experience-ill-cherish-forever-vishnupriya/articleshow/69343392.cms |archive-date=27 January 2020 |access-date=2019-05-16 |website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Ittyerah Joseph |first=Ashish |date=2019-06-14 |title=Quite excited to have sung in Mahesh Babu's 25th film: Vishnupriya |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/tamil/music/quite-excited-to-have-sung-in-mahesh-babus-25th-film-vishnupriya/articleshow/69784544.cms |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210117111457/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/tamil/music/quite-excited-to-have-sung-in-mahesh-babus-25th-film-vishnupriya/articleshow/69784544.cms |archive-date=17 January 2021 |access-date=2019-06-14 |website=[[The Times of India]]}}</ref> ਇਸਦੇ ਪੂਰਵਦਰਸ਼ਨ ਵੀਡੀਓ ਰਿਲੀਜ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੇ ਅੰਦਰ [[ਯੂਟਿਊਬ]] ਵਿੱਚ 18 ਲੱਖ ਵਿਯੂਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਵਿਸ਼ਣੂਪ੍ਰਿਆ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ [[ਚੇਨਈ]], [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Vishnupriya Ravi - LinkedIn |url=https://www.linkedin.com/in/vishnupriya-ravi-5100989b |access-date=2019-04-17 |website=[[LinkedIn]]}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਪੀ. ਐਸ. ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਐਮ. ਓ. ਪੀ. ਵੈਸ਼ਨਵ ਕਾਲਜ ਫਾਰ ਵਿਮੈਨ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb name|6472253}} * ਵਿਸ਼ਣੂਪ੍ਰਿਆ ਰਵੀਤੇਫੇਸਬੁੱਕ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1992]] 4exnoqepvh7p242n522rbro4jze3zcj 0 183532 748975 744945 2024-04-05T03:43:06Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | image = Azar Nafisi 2015.jpg | image_size = }} '''ਅਜ਼ਰ ਨਫੀਸੀ''' (ਫ਼ਾਰਸੀ: آذر نفسي; ਜਨਮ 1948) ਇੱਕ ਈਰਾਨੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ। ਤਹਿਰਾਨ, ਈਰਾਨ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ, ਉਹ 1997 ਤੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ 2008 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਗਰਿਕ ਬਣੀ। ਨਫੀਸੀ ਨੇ ਕਈ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਗਵਾਈ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ [[ਜੌਨਜ਼ ਹੌਪਕਿਨਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਜੌਨਸ ਹੌਪਕਿੰਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਦੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਐਡਵਾਂਸਡ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟੱਡੀਜ਼ (ਐਸ. ਏ. ਆਈ. ਐਸ. ਡਾਇਲਾਗ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਤੇ ਕਲਚਰਲ ਕਨਵਰਸੇਸ਼ਨਜ਼, ਇੱਕ ਜਾਰਜਟਾਊਨ ਵਾਲਸ਼ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਫੌਰਨ ਸਰਵਿਸ, ਸੈਂਟੇਨੀਅਲ ਫੈਲੋ ਅਤੇ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੈਲੋ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name=":0">{{Cite web |title=About Azar |url=https://www.azarnafisi.com/about-azar |access-date=2022-03-03 |website=Azar Nafisi |language=en-US}}</ref> ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਈਰਾਨੀ ਵਿਦਵਾਨ, ਗਲਪ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਕਵੀ ਸਈਦ ਨਫੀਸੀ ਦੀ ਭਤੀਜੀ ਹੈ। ਅਜ਼ਰ ਨਫ਼ੀਸੀ ਆਪਣੀ 2003 ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਰੀਡਿੰਗ ਲੋਲਿਤਾ ਇਨ ਤਹਿਰਾਨਃ ਏ ਮੈਮੋਇਰ ਇਨ ਬੁੱਕਸ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 117 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਲਈ ਦ ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਬੈਸਟ ਸੈਲਰ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਰਹੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕਈ ਸਾਹਿਤਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 2004 ਦਾ ਨਾਨ-ਫਿਕਸ਼ਨ ਬੁੱਕ ਆਫ਼ ਦ ਈਅਰ ਅਵਾਰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=StevenBarclayAgency |url=http://www.barclayagency.com/nafisi.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150329062616/http://barclayagency.com/nafisi.html |archive-date=2015-03-29 |access-date=2017-01-18 |website=Barclayagency.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=Yale University Office of Public Affairs |url=http://opa.yale.edu/news/article.aspx?id=2309 |access-date=5 January 2019 |website=Opa.yale.edu}}</ref> ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਲੋਲਿਤਾ ਨੂੰ ਪਡ਼੍ਹਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਫੀਸੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਚੀਜ਼ਾਂ ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਬਾਰੇਃ ਇੱਕ ਉਜਾਡ਼ੂ ਧੀ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ, ''ਕਲਪਨਾ ਦਾ ਗਣਰਾਜਃ ਤਿੰਨ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ'' ਅਤੇ ਉਹ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਵਃ ਨਾਬੋਕੋਵ ਅਤੇ ਜਲਾਵਤਨੀ ਦੀ ਬੁਝਾਰਤ।<ref>{{Cite web |title=Chatting Up A Storm with Claudia Cragg : Azar Nafisi --Talking of 'Lolita', 'Things I've Been Silent About' and the "Sarah Palins/Hilary Clintons of Iran..." |url=http://ccragg123.libsyn.com/azar-nafisi-talking-of-lolita-things-i-ve-been-silent-about-and-the-sarah-palins-hilary-clintons-of-iran- |access-date=2017-01-18 |website=Ccragg123.libsyn.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=The Republic of Imagination Classics – Penguin Classics – Because what you read matters. – Penguin Group (USA) |url=https://www.penguin.com/static/pages/classics/therepublicofimagination.php |access-date=2021-12-07 |website=www.penguin.com |archive-date=2021-12-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211207005713/https://www.penguin.com/static/pages/classics/therepublicofimagination.php |url-status=dead }}</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=That Other World {{!}} Yale University Press |url=https://yalebooks.yale.edu/book/9780300158830/other-world |access-date=2021-12-07 |website=yalebooks.yale.edu}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਨਵੀਂ ਕਿਤਾਬ, ਰੀਡ ਡੇਂਜਰਸਲੀਃ ਦਿ ਸਬਵਰਸਿਵ ਪਾਵਰ ਆਫ਼ ਲਿਟਰੇਚਰ ਇਨ ਟ੍ਰਬਲਡ ਟਾਈਮਜ਼ 8 ਮਾਰਚ, 2022 ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Read Dangerously |url=https://www.harpercollins.com/products/read-dangerously-azar-nafisi |access-date=2022-03-03 |website=HarperCollins |language=en}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਨਫੀਸੀ ਦਾ ਜਨਮ ਤਹਿਰਾਨ, ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ 1961 ਤੋਂ 1963 ਤੱਕ ਤਹਿਰਾਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੇਅਰ, ਨੇਜ਼ਹਤ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦ ਨਫ਼ੀਸੀ ਦੀ ਧੀ ਹੈ। ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.pbs.org/weta/finding-your-roots/blog/azar-nafisis-interactive-family-tree/|title=Azar Nafisi's Interactive Family Tree {{!}} Finding Your Roots {{!}} PBS|work=Finding Your Roots|access-date=2017-01-18|language=en-US|archive-date=2017-01-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20170110052643/http://www.pbs.org/weta/finding-your-roots/blog/azar-nafisis-interactive-family-tree/|url-status=dead}}</ref> ਸੰਨ 1963 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸਭਾ ਲਈ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਮੂਹ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।<ref>{{Citation |title=Nezhat Nafisi |date=2022-02-04 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Nezhat_Nafisi&oldid=1069888617 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2022-03-03}}</ref> ਨਫੀਸੀ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਤੇਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਲਈ ਲੈਂਕੈਸਟਰ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਚਲੀ ਗਈ। ਫਿਰ ਉਹ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਫਿਰ 1963 ਵਿੱਚ ਇਰਾਨ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਓਕਲਾਹੋਮਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੀਐਚ. ਡੀ. ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Voices from the Gaps |url=https://conservancy.umn.edu/handle/11299/164018 |access-date=5 January 2019 |website=Conservancy.umn.edu}}</ref> [[ਇਰਾਨੀ ਇਨਕਲਾਬ|ਈਰਾਨੀ ਇਨਕਲਾਬ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਫੀਸੀ 1979 ਵਿੱਚ ਇਰਾਨ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਤਹਿਰਾਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਪਡ਼ਾਇਆ।<ref name="news.bbc.co.uk">{{Cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3322495.stm|title=BBC NEWS {{!}} Middle East {{!}} Moving stories: Azar Nafisi|date=2 January 2004|work=News.bbc.co.uk|access-date=2017-02-09}}</ref> 1981 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਜ਼ਮੀ ਇਸਲਾਮੀ ਪਰਦਾ ਪਹਿਨਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="Reading Lolita in Tehran">{{Cite web |date=2014-08-08 |title=Reading Lolita in Tehran |url=https://www.aft.org/periodical/american-educator/fall-2003/reading-lolita-tehran |access-date=2022-03-05 |website=American Federation of Teachers |language=en}}</ref> ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਉਦਾਰੀਕਰਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸ ਨੇ ਅਲਾਮੇਹ ਤਬਾਤਾਬਾ 'ਆਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1995 ਵਿੱਚ, ਨਫੀਸੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਅਸਤੀਫਾ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਵਾਰ-ਵਾਰ ਕੰਮ 'ਤੇ ਨਾ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਅਸਤੀਫਾ ਦੇਣ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[2]<ref>{{Cite web |title=About Azar |url=https://www.azarnafisi.com/about-azar |access-date=2022-03-05 |website=Azar Nafisi |language=en-US}}</ref> 1995 ਤੋਂ 1997 ਤੱਕ, ਨਫੀਸੀ ਨੇ ਕਈ ਮਹਿਲਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਹਰ ਵੀਰਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨਿਯਮਤ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਈਰਾਨੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਹਿਤਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸ਼ਾਸਨ ਦੁਆਰਾ "ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ" ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ''[[ਲੋਲਿਤਾ]]'' ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ''[[ਮਾਦਾਮ ਬੋਵਾਰੀ|ਮੈਡਮ ਬੋਵਰੀ]]'' ਉਸਨੇ ਐਫ. ਸਕੌਟ ਫਿਟਜ਼ਗੇਰਾਲਡ, [[ਹੈਨਰੀ ਜੇਮਜ਼]] ਅਤੇ [[ਜੇਨ ਆਸਟਨ]] ਦੇ ਨਾਵਲ ਵੀ ਪਡ਼੍ਹਾਏ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ ਈਰਾਨੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref name="Atlantic">{{Cite web |last=Wasserman |first=Elizabeth |date=7 May 2003 |title=The Fiction of Life |url=https://www.theatlantic.com/magazine/archive/2003/05/the-fiction-of-life/303089/ |access-date=5 January 2019 |website=The Atlantic}}</ref> ਇਨਕਲਾਬ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 18 ਸਾਲ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਫੀਸੀ 24 ਜੂਨ, 1997 ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ ਅਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਉੱਥੇ ਹੀ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ।{{Reflist|group="Notes"}} == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1955]] io1ekdyuodpcl4l5uwckj7g6o6pr0ez 0 183583 748951 748152 2024-04-04T16:54:41Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਸ਼ਿਵਾ ਰੋਜ਼ ਅਫ਼ਸ਼ਰ''' (ਜਨਮ 1969) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ, ਕਾਰਕੁਨ, ਬਲੌਗਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਸੁੰਦਰਤਾ-ਉਤਪਾਦ ਲਾਈਨ ਦੀ ਮਾਲਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Marlowe |first=Rachel |date=January 24, 2014 |title=L.A. Confidential: Making Organic Face Oil at Home with Shiva Rose |url=https://www.vogue.com/article/la-confidential-making-organic-floral-face-oil-at-home-with-shiva-rose |access-date=2021-04-25 |website=Vogue |language=en-US}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |date=2014-10-07 |title=Shiva Rose on Her Last Parenting Fail, Most Embarrassing Mom Moment and Beekeeping |url=https://www.huffpost.com/entry/shiva-rose-on-her-last-pa_b_5929582 |access-date=2021-04-25 |website=HuffPost |language=en}}</ref> ਉਹ ਅਦਾਕਾਰ ਡਾਇਲਨ ਮੈਕਡਰਮੋਟ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪਤਨੀ ਹੈ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਸ਼ਿਵਾ ਰੋਜ਼ ਅਫ਼ਸ਼ਰ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਫਰਵਰੀ 1969 ਨੂੰ ਸੈਂਟਾ ਮੋਨਿਕਾ, [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ|ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਈਰਾਨੀ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name=":0" /> ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪਰਵੇਜ਼ ਗਰੀਬ-ਅਫ਼ਸ਼ਰ (ਜਾਂ ਪਰਵੇਜ਼ ਗਰੀਬਫ਼ਸ਼ਰ) ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਈਰਾਨੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਹੋਸਟ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=A PERSIAN ROSE BLOOMS: An Interview with actress Shiva Rose McDermott |url=http://www.payvand.com/news/08/jan/1060.html |access-date=2021-04-25 |website=www.payvand.com |archive-date=2021-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211014344/http://www.payvand.com/news/08/jan/1060.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Pour Un Instant: LA LIBERTE! |url=http://www.payvand.com/news/09/dec/1166.html |access-date=2021-04-25 |website=www.payvand.com |archive-date=2021-04-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210425200057/http://www.payvand.com/news/09/dec/1166.html |url-status=dead }}</ref> ਉਹ 1979 ਤੱਕ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹੀ, ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ [[ਇਰਾਨੀ ਇਨਕਲਾਬ|ਈਰਾਨੀ ਇਨਕਲਾਬ]] ਦੌਰਾਨ ਭੱਜ ਗਿਆ।<ref>August/September '99 issue of Irish America, on pp. 33-37, 92</ref><ref>{{Cite web |date=April 2007 |title=A PERSIAN ROSE BLOOMS: An Interview with actress Shiva Rose McDermott |url=http://www.payvand.com/news/08/jan/1060.html |website=OCPC Magazine |publisher=payvand.com |access-date=2024-03-29 |archive-date=2021-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210211014344/http://www.payvand.com/news/08/jan/1060.html |url-status=dead }} updated January 2008</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਰੋਜ਼ ਦੀ ਪਿਛਲੀ ਫ਼ਿਲਮ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਵਿੱਚ 20ਥ ਸੈਂਚੁਰੀ ਫੌਕਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦ ਫਸਟ $20 ਮਿਲੀਅਨ ਇਜ਼ ਆਲਵੇਜ਼ ਦ ਹਾਰਡੇਸਟ, ਮਿਕ ਜੈਕਸਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਅਤੇ ਐੱਚ. ਬੀ. ਓ. ਦੀ ਮੂਲ ਫਿਲਮ 61 *, ਬਿਲੀ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸੁਤੰਤਰ ਫਿਲਮ ਬਲੈਕ ਡੇਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 2001 ਦੇ ਸਲੈਮਡੈਂਸ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਮੈਲਕਮ ਮੈਕਡੌਵਲ ਨਾਲ ''ਮਾਇਰੋਨ ਦੀ ਫਿਲਮ'' ਅਤੇ ਰੈੱਡ ਰੋਜ਼ਜ਼ ਅਤੇ ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ''ਸਾਇਲੈਂਟ ਮੈਡਨੈਸ-ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਬੇਬੀਲੋਨ'' ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਚੁੱਪ ਸਕ੍ਰੀਨ ਸਟਾਰ ਲੁਈਸ ਬਰੂਕਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸਨੋ ਵ੍ਹਾਈਟ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਲਘੂ ਫਿਲਮ ਡਾਈਸ ਐਨਚੈਂਟਿਡ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਜਨਵਰੀ 2004 ਵਿੱਚ ਸਨਡੈਂਸ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਰੋਜ਼ ਨੇ ਸੁਤੰਤਰ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ, ਡੇਵਿਡ ਐਂਡ ਲੈਲਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਅਮੌਰ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਕਸ ਡੂ ਪਬਲਿਕ ਜਿੱਤਿਆ। ''ਡੇਵਿਡ ਅਤੇ ਲੈਲਾ'' ਨੂੰ ਲਾ ਵੀ ਐਨ ਰੋਜ਼, 2 ਡੇਜ਼ ਇਨ ਪੈਰਿਸ ਅਤੇ ਲੇਡੀ ਚੈਟਰਲੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।''ਲੇਡੀ ਚੈਟਰਲੀ.'' ਰੋਜ਼ਜ਼ ਦੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਵਿੱਚ ''ਡਿਵੀਜ਼ਨ'', ਗਿਡਿਓਨਜ਼ ਕਰਾਸਿੰਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰੋਜ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ-ਥੀਮ ਵਾਲਾ ਬੋਹੀਮੀਅਨ ਲਿਵਿੰਗ ਅਤੇ ਸੰਪੂਰਨ ਸਿਹਤ ਬਲੌਗ, ਦ ਲੋਕਲ ਰੋਜ਼ ਹੈ।<ref name=":1" /><ref>{{Cite web |date=2012-09-12 |title=Bohemian Glamor with a Santa Monica Stylemaker |url=https://www.remodelista.com/posts/bohemian-glamor-with-a-santa-monica-stylemaker/ |access-date=2021-04-25 |website=Remodelista |language=en-US}}</ref> == ਐਕਟਿਵਵਾਦ == [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]] (ਯੂ. ਸੀ. ਐਲ. ਏ.) ਵਿਖੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਦੇ ਹੋਏ ਰੋਜ਼ ਨੇ ''ਸਰੋਤ'' ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਬੇਘਰਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁਆਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹੈ। ਉਹ ਵੀ. ਆਈ. ਪੀ. (ਹਿੰਸਾ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ) ਲਈ ਸਪਾਂਸਰ ਹੈ ਜੋ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿੱਚ ਏਡਜ਼ ਨਾਲ ਪੀਡ਼ਤ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਸਵੈਇੱਛੁਕ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Violence Intervention Program – VIP Community Mental Health Center, Inc |url=http://www.violenceinterventionprogram.org/index.php?option=com_content&view=article&id=66&Itemid=67 |website=violenceinterventionprogram.org}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਰੋਜ਼ ਨੇ 1995 ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਾ ਡਾਇਲਨ ਮੈਕਡਰਮੋਟ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਬੇਟੀਆਂ ਹਨਃ ਕੋਲੇਟ, 1996 ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਰਲੋਟ, 2005 ਵਿੱਚ ਜੰਮੀ।<ref>{{Cite web |last=Choiniere |first=Alyssa |date=2020-05-01 |title=Shiva Rose, Dylan McDermott's Ex-Wife: 5 Fast Facts You Need to Know |url=https://heavy.com/entertainment/2020/04/shiva-rose-dylan-mcdermott-ex-wife/ |access-date=2021-04-25 |website=Heavy.com |language=en-US}}</ref> 27 ਸਤੰਬਰ 2007 ਨੂੰ, ਪੀਪਲਜ਼ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਰੋਜ਼ ਅਤੇ ਮੈਕਡਰਮੋਟ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।<ref name="people">{{Cite web |date=27 September 2007 |title=Dylan McDermott and His Wife Separate |url=http://www.people.com/people/article/0,,20058893,00.html |website=people.com}}</ref> 21 ਮਈ, 2008 ਨੂੰ, ਡਾਇਲਨ ਨੇ ਤਲਾਕ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ 2 ਜਨਵਰੀ, 2009 ਨੂੰ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="tmz">No byline. (2008-12-02). ''[[TMZ]]''. [http://www.tmz.com/2008/12/02/mcdermott-to-wife-til-january-do-us-part/ "McDermott to Wife: Til January Do Us Part"]. Retrieved on 2008-12-02</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1969]] 2nxrahiauirc8x4fbtc8cmp53j9gbr5 0 183824 748958 745404 2024-04-04T18:46:38Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਸਾਰਾਹ ਐਡਮੰਡਸਨ''' ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਅਤੇ ਪੋਡਕਾਸਟਰ ਹੈ। ਉਹ ਹਾਲਮਾਰਕ ਚੈਨਲ ਉੱਤੇ ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਵਾਜ਼ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਗੇਰੋਨਿਮੋ ਸਟਿਲਟਨ ਅਤੇ ਬ੍ਰੈਟਜ਼ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਲੀਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੰਚ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਐਡਮੰਡਸਨ ਐਨਐਕਸਆਈਵੀਐਮ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕੀਥ ਰਾਣੀਅਰ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਪੱਧਰੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਹੈ। 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਸਮੂਹ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਐੱਨਐਕਸਆਈਵੀਐੱਮ ਇੱਕ ਪੰਥ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼|''ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼'']] ਨੇ ਐਨਐਕਸਆਈਵੀਐਮ ਦੇ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪਤਨ ਹੋਇਆ। == ਕੈਰੀਅਰ == ਐਡਮੰਡਸਨ ਨੇ ਲਾਰਡ ਬਿੰਗ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਵੈਨਕੂਵਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਵਿਖੇ ਥੀਏਟਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਕੰਨਕੋਰਡੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਮੌਂਟਰੀਅਲ ਤੋਂ ਥੀਏਟਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਬੀ. ਐੱਫ. ਏ. ਨਾਲ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ।[1] ਉਸਨੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਈਟੀਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਰ ਯੂ ਅਫ਼ਰੇਡ ਆਫ਼ ਦ ਡਾਰਕ, ਸਟੂਡੈਂਟ ਬਾਡੀਜ਼, ਬਿੱਗ ਵੁਲਫ ਆਨ ਕੈਂਪਸ ਅਤੇ ਸਟਾਰਗੇਟ ਐਸਜੀ-1, ਐਂਡਰੋਮੇਡਾ, ਗੋਡੀਵਾ, [2) ਐਜਗਮੋਂਟ ਅਤੇ ਕੰਟੀਨਯੂਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name="sci">{{Cite web |title=The Politician's Wife – Interview with Continuum's Sarah Edmondson |url=http://scifiandtvtalk.typepad.com/scifiandtvtalk/2013/08/the-politicians-wife-interview-with-continuums-sarah-edmondson.html |access-date=10 December 2016 |website=SciFiAndTvTalk}}</ref> 2007 ਵਿੱਚ, ਐਡਮੰਡਸਨ ਨੂੰ ਸਪਾਰਕਲਲਾਈਟ ਮੋਟਲ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ "ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਡਰਾਮਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੁਆਰਾ ਸਰਬੋਤਮ ਲੀਡ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ" ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਲਿਓ ਅਵਾਰਡਾਂ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=2007 nominees |url=http://www.leoawards.com/past_winners/pdf/2007.pdf |access-date=10 December 2016 |website=leoawards.com}}</ref> ਐਡਮੰਡਸਨ ਇੱਕ ਨਾਟਕਕਾਰ ਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਟਕ, ਇੱਕ ਸੋਲੋ ਸ਼ੋਅ, ਜਿਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਡੈੱਡ ਬਰਡ ਹੈ, 2005 ਦੇ ਚੁਟਜ਼ਪਾਹ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |date=September 11, 2012 |title=Sarah Edmondson deadbird |url=http://www.sarahedmondson.com/press-media/press/attachment/deadbird-2/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161220095453/http://www.sarahedmondson.com/press-media/press/attachment/deadbird-2/ |archive-date=2016-12-20 |access-date=10 December 2016 |website=Sarah Edmondson}}</ref> ਐਡਮੰਡਸਨ ਨੇ ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੇ ਕਿਲਰ ਹੇਅਰ ਐਂਡ ਹੋਸਟਲ ਮੇਕਓਵਰ ਅਤੇ 2009 ਵਿੱਚ ਏ ਗਨ ਟੂ ਦ ਹੈੱਡ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2010 ਵਿੱਚ ਜੇ. ਜੇ. ਅਬਰਾਮ ਦੀ ਸੀਰੀਜ਼ ਫ੍ਰਿੰਜ ਆਈ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਐਡਮੰਡਸਨ ਨੂੰ ਹਾਲਮਾਰਕ ਚੈਨਲ ਲਈ ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਜ਼ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲਡ਼ੀ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਾਲਜ਼ ਦ ਹਾਰਟ (2014-ਵਰਤਮਾਨ) ਲਵ ਐਟ ਫਸਟ ਬਾਰਕ ਜਿਸ ਵਿੱੱਚ ਜਾਨਾ ਕ੍ਰੈਮਰ ਨੇ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ, ਵੈਡਿੰਗ 'ਮਾਰਚ 2: ਰਿਜ਼ੌਰਟਿੰਗ ਟੂ ਲਵ, ਅਤੇ ਐਟ ਹੋਮ ਇਨ ਮਿਟਫੋਰਡ, [[ਐਂਡੀ ਮੈਕਡੌਵਲ]] ਅਤੇ ਕੈਮਰਨ ਮੈਥਿਸਨ ਨੇ ਇਸੇ ਨਾਮ ਦੇ ਨਾਵਲ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2017-09-22 |title=Love at First Bark Final Photo Assets |url=https://www.telltaletv.com/2017/09/sarah-edmondson-talks-hallmark-channels-at-home-in-mitford-exclusive-interview/love-at-first-bark-final-photo-assets/ |access-date=17 October 2017 |website=telltaletv.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=At Home in Mitford – Photos |url=http://www.hallmarkchannel.com/at-home-in-mitford/at-home-in-mitford-photos/13#listheader |access-date=17 October 2017 |website=hallmarkchannel.com |archive-date=10 ਅਕਤੂਬਰ 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181010100729/http://www.hallmarkchannel.com/at-home-in-mitford/at-home-in-mitford-photos/13#listheader |url-status=dead }}</ref> === ਆਵਾਜ਼ ਦਾ ਕੰਮ === == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਐਡਮੰਡਸਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Berman |first=Sarah |date=September 13, 2018 |title=How NXIVM Rippled Through Vancouver Actors' Friend Networks |url=https://www.vice.com/en/article/a38dzj/how-nxivm-rippled-through-vancouver-actors-friend-networks |website=Vice.com}}</ref> 2010 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਆਈਵੀ ਲੀਗ ਕੁਆਰਟਰਬੈਕ ਐਂਥਨੀ ਏਮਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।<ref>{{Cite web |last=Nellie Andreeva |date=25 April 201 |title=Former NXIVM Member Sarah Edmondson To Star In Documentary Series Produced By Brian Graden |url=https://deadline.com/2018/04/ex-nxivm-member-sarah-edmondson-star-docu-series-produced-brian-graden-sex-cult-1202373257/ |website=Deadline}}</ref> ਇਸ ਜੋਡ਼ੇ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਐਡਮੰਡਸਨ [[ਯਹੂਦੀ]] ਹੈ।<ref name="CBCradio">{{Cite web |date=30 May 2018 |title=Uncover Season 1 — Escaping NXIVM |url=https://www.cbc.ca/radio/uncover/uncover-escaping-nxivm-1.4675949 |access-date=28 March 2019 |website=CBC Radio}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਨੇਡੀਅਨ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] 0qhbuf7widp24l5adve0utyx0sifzby 0 184127 748959 746245 2024-04-04T18:47:56Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = | image = Mrs Nicol.jpg }} '''ਸਾਰਾਹ ਬੇਜ਼ਰਾ ਨਿਕੋਲ''' (ਮੌਤ 1834 ਜਾਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸੀ ਜੋ [[ਐਡਿਨਬਰਾ|ਐਡਿਨਬਰਗ]] ਵਿੱਚ ਬਜ਼ੁਰਗ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਚਰਿੱਤਰ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। == ਜੀਵਨ == ਸਾਰਾਹ ਦਾ ਜਨਮ ਨਾਮ ਅਣਜਾਣ ਹੈ। 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਰਨਲ ਅਤੇ ਮਾਨਯੋਗ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਮਿਲਨਰ ਦੀ ਨੌਕਰ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਹ "ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਲੰਡਨ" ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ੁਕੀਨ ਨਾਟਕੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਜਿਸ ਨੇ ਟੋਟਨਹੈਮ ਕੋਰਟ ਰੋਡ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਨਾਟਕ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਮਿਲਨਰਜ਼ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੇਨਿਸ ਪ੍ਰਿਜ਼ਰਵਡ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਲੰਡਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਈ। ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ "ਮਿਸਜ਼ ਨਿਕੋਲ" ਬਣ ਗਈ-ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਿੰਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ-ਅਤੇ ਇਹ ਉਹ ਨਾਮ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। 1800 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਐਮਾ ਨਿਕੋਲ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਚਾਰ ਬੇਟੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲੀ ਸੀ ਜੋ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਬਣਨਾ ਸੀ।<ref name="odnb">J. Gilliland, "Nicol, Sarah Bezra (d. in or after 1834)", ''Oxford Dictionary of National Biography'', Oxford University Press, 2004; online edn, May 2007 [http://www.oxforddnb.com/view/article/20160, accessed 8 Feb 2015]</ref> 1807 ਤੱਕ ਉਹ ਐਡਿਨਬਰਗ ਦੇ ਥੀਏਟਰ ਰਾਇਲ ਵਿੱਚ ਬੁੱਢੀ ਔਰਤ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਪਸੰਦ ਦੀ ਚਰਿੱਤਰ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਲਾਭ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਨਿਕੋਲ ਹੈਨਰੀ ਸਿਡੰਸ ਨਾਲ ਲੀਥ ਵਾਕ 'ਤੇ ਨਿਊ ਥੀਏਟਰ ਰਾਇਲ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਮਿਸਜ਼ ਮਾਲਾਪਰੋਪ ਵਰਗੀਆਂ ਚਰਿੱਤਰ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ।<ref name="odnb"/> ਉਹ ਉਸ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਨਾਵਲ ''ਰੌਬ ਰਾਏ'' ਦੇ ਓਪਰੇਟਿਕ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ "ਰੌਬ ਰਾਏ ਮੈਕਗ੍ਰੇਗਰ" ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਥੀਏਟਰ ਦੇ ਮੈਨੇਜਰ ਵਿਲੀਅਮ ਹੈਨਰੀ ਮਰੇ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 10 ਜੂਨ 1818 ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="burwick">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=NRTGAAAAQBAJ&pg=PA121|title=Playing to the crowd London popular theater, 1780-1830|last=Burwick|first=Frederick|date=2011|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-0230370654|edition=1st|location=New York|page=121}}</ref> ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਨਿਕੋਲ ਨੇ ਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ''ਜੀਨ ਮੈਕਅਲਪਾਈਨ'' ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਕਿੰਗ ਜਾਰਜ ਚੌਥੇ ਨੇ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ''ਰੌਬ ਰਾਏ'' ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਉਸ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਸੀ।<ref name="playbill1819">[http://digital.nls.uk/playbills/playbill.cfm?id=23348 Playbill of 17 Feb 1819], Theatre Royal, National Libraries of Scotland, retrieved 12 February 2015</ref> ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ ਉਸ ਨਾਲ ''ਰੌਬ ਰਾਏ ਮੈਕਗ੍ਰੇਗਰ'' ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਐਮਾ ਨੇ ''ਮੈਟੀ'' ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਐਮਾ ਨਿਕੋਲ ਨੇ 1823 ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਲੱਭਣ ਲਈ ਸ਼ਹਿਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।<ref name="emma">[Anon.], ‘Nicol, Emma (1800–1877)’, rev. J. Gilliland, Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2004 [http://www.oxforddnb.com/view/article/20162, accessed 8 Feb 2015]</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Mrs_Nicol's_Benefit_in_1812_at_Theatre_Royal.jpg|left|thumb|1812 ਵਿੱਚ ਥੀਏਟਰ ਰਾਇਲ, ਐਡਿਨਬਰਗ ਵਿੱਚ ਮਿਸਜ਼ ਨਿਕੋਲ ਦਾ ਲਾਭ]] ਸੰਨ 1823 ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਅਮ ਹੋਮ ਲਿਜ਼ਰਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਮਿਸਜ਼ ਨਿਕੋਲ ਨੂੰ ਮਿਸ ਗ੍ਰੀਜ਼ੇਲਡਾ ਓਲਡਬਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉੱਕਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ [[ਵਾਲਟਰ ਸਕਾਟ]] ਦੇ ਨਾਵਲ ਦ ਐਂਟੀਕੁਆਰੀ ਦੇ ਇੱਕ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਵਿੱਚ ਥੀਏਟਰ ਰਾਇਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ।<ref>[http://images.is.ed.ac.uk/luna/servlet/detail/UoEwal~1~1~58991~100410:Mrs--Nicol-of-the-Theatre-Royal-Edi# Mrs. Nicol of the Theatre Royal Edinburgh as Miss Grizelda Oldbuckthe National Drama]</ref> 1833 ਤੱਕ ਉਹ ਨਿਯਮਤ ਕੰਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਬਜ਼ੁਰਗ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1834 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਭ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਦਾਇਗੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।<ref name="odnb"/> ਨਵੰਬਰ 1834 ਤੱਕ ਐਮਾ ਐਡਿਨਬਰਗ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਥੀਏਟਰ ਰਾਇਲ ਵਿੱਚ ਨਿਭਾਈਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਹ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਸਨ।<ref name="dibdin">{{Cite book|url=http://www.ebooksread.com/authors-eng/james-c-dibdin/the-annals-of-the-edinburgh-stage-with-an-account-of-the-rise-and-progress-of-dr-hci/page-49-the-annals-of-the-edinburgh-stage-with-an-account-of-the-rise-and-progress-of-dr-hci.shtml|title=The Annals of the Edinburgh Stage|last=Dibdin|first=James C.|date=1823|page=476|access-date=2024-03-31|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304003252/http://www.ebooksread.com/authors-eng/james-c-dibdin/the-annals-of-the-edinburgh-stage-with-an-account-of-the-rise-and-progress-of-dr-hci/page-49-the-annals-of-the-edinburgh-stage-with-an-account-of-the-rise-and-progress-of-dr-hci.shtml|url-status=dead}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲੋਕ]] 24tsv3i64dh9crq0l4xyntrkqi6ain7 0 184188 748972 746380 2024-04-05T01:36:11Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Hannah-norsa.jpg|thumb|ਆਰ. ਕਲੈਂਪ ਦੁਆਰਾ ਹੰਨਾਹ ਨੋਰਸਾ, ਬਰਨਾਰਡ ਲੈਂਸ ਦੇ ਬਾਅਦ (III) ਸਟਿੱਪਲ ਉੱਕਰੀ, 1794 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ]] '''ਹੰਨਾਹ ਨੋਰਸਾ''' (ਪਹਿਲਾ ਨਾਮ ਕਈ ਵਾਰ ਹੰਨਾ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ 1712-28 ਅਗਸਤ 1784) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ [[ਯਹੂਦੀ ਧਰਮ|ਯਹੂਦੀ]] ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਅਤੇ ਗਾਇਕਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 1732 ਵਿੱਚ ਜੌਨ ਗੇ ਦੇ ਦਿ ਬੇਗਰਜ਼ ਓਪੇਰਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਓਰਫੋਰਡ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅਰਲ ਰਾਬਰਟ ਵਾਲਪੋਲ ਦੀ ਮਾਲਕਣ ਬਣ ਗਈ। == ਜੀਵਨ == ਨੋਰਸਾ ਮੰਟੁਆ ਦੇ ਇੱਕ ਇਤਾਲਵੀ ਯਹੂਦੀ, ਲੰਡਨ ਦੇ ਸਰਾਂ ਦੇ ਰਖਵਾਲੇ ਇਸਚਾਰ ਨੋਰਸਾ ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 16 ਦਸੰਬਰ 1732 ਨੂੰ ਕੋਵੈਂਟ ਗਾਰਡਨ ਥੀਏਟਰ ਵਿਖੇ ਭਿਖਾਰੀ ਦੇ ਓਪੇਰਾ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਸੁਰਜੀਤੀ ਵਿੱਚ ਪੋਲੀ ਪੀਚਮ ਦੇ ਚਰਿੱਤਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਟੇਜ ਡੈਬਿਊ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਨਸਨੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋਹਾਨ ਅਰਨਸਟ ਗੈਲੀਅਰਡ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਓਪੇਰਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ। 1733 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਗੇ ਦੇ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬੈਲਾਡ ਓਪੇਰਾ ਅਚਿਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਡੀਡਾਮੀਆ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਗਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਜਾਰਜ ਫਾਰਕੁਹਰ ਦੇ ਦ ਬੌਕਸ ਸਟ੍ਰੈਟੈਗਮ ਅਤੇ ਥਾਮਸ ਓਟਵੇ ਦੁਆਰਾ ਦ ਔਰਫਨ ਸਮੇਤ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਗਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵੀ ਨਿਭਾਈਆਂ।<ref name="Baldwin">Baldwin (2008)</ref> 1736 ਤੱਕ ਉਹ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰੌਬਰਟ ਵਾਲਪੋਲ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਵਾਰਸ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੋਰੇਸ ਵਾਲਪੋਲ ਦੇ ਭਰਾ ਰੌਬਰਟ ਬਾਲਪੋਲ ਦੇ ਵਿੰਗ ਅਧੀਨ ਆ ਗਈ ਸੀ। ਰੌਬਰਟ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨੋਰਸਾ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਚਲਾ ਗਿਆ, (ਜਦੋਂ ਉਹ 1745 ਵਿੱਚ ਓਰਫੋਰਡ ਦੇ ਅਰਲ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨੋਰਫੋਕ ਦੇ ਹੌਟਨ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਗਿਆ ਸੀ) ।<ref name="Conway">Conway (2012), p. 69.</ref> ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਪਾਦਰੀ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ 1749 ਵਿੱਚ ਉਸ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ "ਉਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪ੍ਰਸੰਨ ਔਰਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਬਿਹਤਰ ਵਿਵਹਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਸ ਕੋਲ ਹਰ ਸਰੀਰ ਦੀ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਅਤੇ ਹੌਟਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਸਵੈ ਹੈ, ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਹੈ ਪਰ ਲੇਡੀ, ਉਹ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਲੈਂਡੌ ਅਤੇ ਛੇ ਘੋਡ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ ਅਤੇ... ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਪਾਦਰੀ ਸੀ।<ref name="Baldwin">Baldwin (2008)</ref><ref name="era">[https://georgianera.wordpress.com/2014/02/10/hannah-norsa-the-intricacies-of-relationships-within-her-circle/ "Hannah Norsa, 18th century actress"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230902224808/https://georgianera.wordpress.com/2014/02/10/hannah-norsa-the-intricacies-of-relationships-within-her-circle/ |date=2023-09-02 }}, ''Georgian Era'' website, accessed 3 July 2017.</ref> ਸੰਗੀਤ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਡੇਵਿਡ ਕਾਨਵੇ ਨੋਰਸਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ "ਇੱਕ ਮੂਲ ਕਹਾਣੀ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਟੇਜ ਸਟਾਰਡਮ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਵੱਲ ਕਿਵੇਂ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ"।<ref name="Conway" /> ਨੋਰਸਾ 1751 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਓਰਫੋਰਡ ਦੇ ਨਾਲ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਉਸ ਦੇ ਵਿਆਪਕ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ। ਆਪਣੀ ਵਸੀਅਤ ਵਿੱਚ ਓਰਫੋਰਡ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ "ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੇ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਨੋਰਸਾ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੇਵਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ" 1751 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਭਿਖਾਰੀ ਦੇ ਓਪੇਰਾ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਜੌਨ ਰਿਚ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਲਿਆ ਸੀ।<ref name="era"/><ref>Dirks (n.d.).</ref> ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੀ ਕੇਨਸਿੰਗਟਨ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਉਹ ਕਾਫ਼ੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਖਜ਼ਾਨਾ ਸਟਾਕ ਵਿੱਚ 3,400 ਪੌਂਡ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ।<ref name="Conway">Conway (2012), p. 69.</ref> ਉਸ ਨੂੰ 28 ਅਗਸਤ 1784 ਨੂੰ ਸੇਂਟ ਮੈਰੀ ਐਬਟਸ, ਕੇਨਸਿੰਗਟਨ ਵਿਖੇ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == tjiws8mc5ibg16p9gz3uk9ofsrc2qep 0 184228 748966 747362 2024-04-04T21:34:36Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist | honorific_prefix = | name = ਸੇਸੀਲੀਆ ਕਨਸੇਪਸੀਓਨ ਅਲਵਾਰੇਜ਼ | honorific_suffix = | image = <!-- just the pagename, without the File:/Image: prefix or [[brackets]] --> | image_size = | alt = | caption = | birth_name = <!-- only use if different from name --> | birth_date = {{Birth date and age|1950|04|15|mf=yes}} | birth_place = ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} --> | death_place = | resting_place = | resting_place_coordinates = <!-- {{Coord|LAT|LONG|type:landmark|display=inline}} --> | nationality = American | education = | alma_mater = | known_for = | notable_works = | style = | movement = | spouse = | awards = <!-- {{awd|award|year|title|role|name}} (optional) --> | elected = | patrons = | memorials = | website = {{URL|http://www.ceciliaalvarez.com/}} | module = | native_name = | native_name_lang = }} '''ਸੇਸੀਲੀਆ ਅਲਵਾਰੇਜ਼''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Cecilia Alvarez;''' ਜਨਮ 15 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1950) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਚਿਕਾਨਾ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ ਜੋ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ|ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]] ਅਤੇ [[ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ [[ਨਾਰੀਵਾਦ]], ਗਰੀਬੀ, ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਤੇਲ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਅਤੇ ਕੰਧ ਚਿੱਤਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Daughters of Immigration: Cecilia Alvarez, Tatiana Garmendia, and Blanca Santander {{!}} M. Rosetta Hunter Art Gallery |url=https://artgallery.seattlecentral.edu/daughters-of-immigration |access-date=2020-03-31 |website=artgallery.seattlecentral.edu}}</ref> ਅਲਵੇਰੇਜ਼ ਦੀ ਪੇਂਟਿੰਗ ''ਲਾਸ ਕੁਆਟਸ ਡਿਏਗੋ ਨੂੰ'' ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Winter/Spring 2001: ''So to Speak'' |url=http://www.gmu.edu/org/sts/winterspring2001.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20050313230932/http://www.gmu.edu/org/sts/winterspring2001.htm |archive-date=March 13, 2005}}</ref> ਅਲਵਾਰੇਜ਼ ਨੇ ਰਿਗੋਬਰਟੋ ਗੋਂਜ਼ਾਲੇਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਦੋਭਾਸ਼ੀ [[ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ|ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ]] ''ਐਂਟੋਨੀਓਜ਼ ਕਾਰਡ ਨੂੰ'' ਵੀ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/antonioscard00gonz|title=Antonio's Card / La Tarjeta de Antonio|last=González|first=Rigoberto|publisher=CBP|others=illustrated by Cecilia Alvarez|year=2005|isbn=978-0-89239-204-9|url-access=registration}}</ref> ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਮੈਕਸੀਕਨ ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ,<ref name=":6">{{Cite web |last=Puga |first=Kristina |date=2012-05-22 |title="Faces" tell a story at The Mexican Museum |url=https://nbclatino.com/2012/05/22/faces-tell-a-story-at-the-mexican-museum/ |access-date=2020-03-31 |website=NBC Latino |language=en |archive-date=2018-06-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180612233001/http://nbclatino.com/2012/05/22/faces-tell-a-story-at-the-mexican-museum/ |url-status=dead }}</ref> ਸੀਏਟਲ ਆਰਟ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਕੈਸਰ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name=":3">{{Cite web |date=2004 |title=Cecilia Alvarez {{!}} Complete Resume |url=http://chicanolatino.evergreen.edu/artists/cecilia_alvarez/resume.php |access-date=March 23, 2015 |website=Evergreen State College Library}}</ref> == ਕਲਾ == ਅਲਵਾਰੇਜ਼ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਹੈ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਵੱਡੀ ਜਨਤਕ ਕਲਾਕਾਰੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਕੰਧ-ਚਿੱਤਰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਹੈ।<ref name=":4">{{Cite web |title=Chicana Artist : Cecilia Alvarez |url=http://www.ceciliaalvarez.com/ |access-date=2017-03-31 |website=www.ceciliaalvarez.com |language=en}}</ref> ਅਲਵਾਰੇਜ਼ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਲਈ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਨ।<ref name=":0">{{Cite journal|last=Freese|first=Lauren M.|date=2013|title=Frida Kahlo and Chicana Self-Portraiture: Maya Gonzalez, Yreina D. Cervantez, and Cecilia Alvarez|url=https://iro.uiowa.edu/esploro/outputs/graduate/Frida-Kahlo-and-Chicana-self-portraiture-Maya/9983776900802771|journal=Theses and Dissertations|publisher=University of Iowa|doi=10.17077/etd.iw6kmyzl|access-date=March 18, 2015}}</ref> ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ "ਅਧਿਕਾਰ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਖਰਚੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਦੁਆਰਾ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।" ਅਲਵਾਰੇਜ਼ ਆਪਣੀ ਕਲਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੁੱਲਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name=":2">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=_62IjQ-XQScC&q=alvarez+chicano+art&pg=PA42|title=Latinas in the United States: A Historical Encyclopedia|publisher=Indiana University Press|year=2007|isbn=978-0-253-11169-2|editor-last=Ruiz|editor-first=Vicki L.|pages=42–43|access-date=March 6, 2016}}</ref> ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਦਵੈਤ ਅਤੇ ਚਿਕਾਨਾ ਉਸਦੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ, "ਅਸੀਂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਫਿੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ, ਚੁਟਕਲੇ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਸੰਗੀਤ, ਟਾਇਲ ਲਗਾਉਣਾ, ਜੋ ਵੀ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਸਾਡੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਹੋਇਆ।"<ref>{{Cite web |title=Latina/o Art: Gender in Art |url=http://www.umich.edu/~ac213/student_projects06/hataumcd/ |access-date=March 5, 2016 |website=www.umich.edu}}</ref> ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਮਾਦਾ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੀ ਆਵਰਤੀ ਵਰਤੋਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਸੀ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀਆਂ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ।<ref name=":5">{{Cite web |last=Puga |first=Kristina |date=May 22, 2012 |title="Faces" tell a story at The Mexican Museum |url=http://nbclatino.com/2012/05/22/faces-tell-a-story-at-the-mexican-museum/ |access-date=March 5, 2016 |website=NBC Latino |archive-date=ਜੁਲਾਈ 27, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150727085557/http://nbclatino.com/2012/05/22/faces-tell-a-story-at-the-mexican-museum/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Chicano & Latino Artists of the Pacific Northwest at Evergreen {{!}} Home |url=http://archives.evergreen.edu/chicanolatino/home.php |access-date=2020-10-10 |website=archives.evergreen.edu}}</ref> == ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮ == * ''ਲਾਸ ਕੁਆਟਸ ਡਿਏਗੋ'', 1979 * ''ਲਾ ਟਾਇਰਾ ਸਾਂਤਾ'', 1983 * ''ਸੀ ਤੇ ਪੁਏਡੇ ਪਾਸਰ ਏ ਟੀ'', 1992 == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1950]] dsm26abz1np8a80zhl1gibdn4bil2al 0 184321 748982 746564 2024-04-05T04:50:21Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਅਨੋਮਾ ਜਨਾਦਰੀ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Anoma Janadari''') ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਸਿਨੇਮਾ, ਸਟੇਜ ਡਰਾਮਾ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਅਦਾਕਾਰ|ਅਭਿਨੇਤਰੀ]] ਹੈ। ਉਸਨੇ ''ਥਾਨੀ ਥਾਟੂਵੇਨ ਪਿਯਾਬੰਨਾ'' ਅਤੇ ''ਦਵੇਨਾ ਵਿਹਾਗੁਨ'' ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=අනෝමා Market වෙනවා ද ? යනවා ද ? |url=http://archives.sarasaviya.lk/2014/01/02/?fn=sa1401021 |access-date=11 March 2017 |publisher=Sarasaviya}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਉਸਨੇ 1985 ਵਿੱਚ ਸਟੇਜ ਡਰਾਮਾ ''ਹਿਟਲਰ'' ਅਤੇ ਪਰਸੀ ਪਰੇਰਾ ਦੇ ਡਰਾਮੇ, ''ਨਾਰਾ ਲਵਿਨ ਏਕੇਕ ਆਪੀ'' ਨਾਲ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Anoma Janadari - flying high |url=http://archives.sundayobserver.lk/2003/02/23/fea15.html |access-date=11 March 2017 |publisher=Sunday Observer}}</ref><ref name="anoma">{{Cite web |title=Anoma brings 'Punarukthi' |url=http://www.sundaytimes.lk/110501/Magazine/sundaytimestvtimes_1.html |access-date=11 August 2019 |publisher=Sunday Times}}</ref> ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਕਈ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ''ਹੇਨਾ'', ''ਮਗਥਾ'', ''ਵੇਨਿਸੇ ਵੇਲੰਡਾ'', ''ਪੋਲੀਨਾ'',<ref>{{Cite web |title=Anoma Janadari plays Paulina in Death and the maiden |url=http://archives.sundayobserver.lk/2003/12/21/mag04.html |access-date=11 March 2017 |publisher=Sunday Observer}}</ref> ''ਗਾਂਧੀ'', ''ਮਕਰਕਸ਼ਿਆ'', ''ਈਡੀਪਾਸ'', ''ਸਮਾਵੇਨਾ ਵੇਰਾਦੀਮਕ'' ਅਤੇ ''ਸਿੰਹਾਭੌ ਲਾਵਾ ਗਾਸਾਵਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ'' ।<ref>{{Cite web |title=Sinhabahu in English goes on boards |url=http://www.sundaytimes.lk/080817/TV/sundaytvtimes_08.html |access-date=11 March 2017 |publisher=Sunday Times}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰੀ 1990 ਦੇ ਸੀਰੀਅਲ ''ਪ੍ਰਬਾਥਯਾ'' ਰਾਹੀਂ ਆਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀਰੀਅਲ ''ਦੁਨਿੰਦਾ ਅਦਾਰਾ'' ਅਤੇ ''ਦੀਯਕੇਤਾ ਪਹਾਨਾ'' ਹਨ। 1992 ਦੀ ਫਿਲਮ ''ਚੰਨਾ ਕਿੰਨਰੀਆ'' ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਨੇਮੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ''ਬਰਨਿੰਗ ਬਰਡਜ਼'', ''ਥਾਨੀ ਥਟੂਵੇਨ ਪਿਯਾਬੰਨਾ (ਵਨ ਵਿੰਗ ਨਾਲ ਉੱਡਣਾ)'' ਅਤੇ ''ਦਿਸ ਇਜ਼ ਮਾਈ ਮੂਨ'' ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ।<ref>{{Cite web |title=Anoma Janadari |url=http://www.imdb.com/name/nm1257460/ |website=IMDb}}</ref> 2008 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਸਟੇਜ ਨਾਟਕ ''ਸੁੱਪਾਦੇਵੀ'' ''ਸਦਗੁਣਾਕਾਰਾਯ''ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Anoma turns 'Suppadevi' |url=http://www.sundaytimes.lk/080406/TV/tv-times00009.html |access-date=25 July 2019 |publisher=Sunday Times}}</ref> 3 ਮਈ 2011 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਸ਼ਾਮ 4.00 ਵਜੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ''ਪੁਨਾਰੁਕਤੀ - ਮੇਗੇ ਕਥਾਵਾ'' ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਵੀ ਲਾਂਚ ਕੀਤੀ। == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ == ਉਸਨੇ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ 2003 ਵਿੱਚ ''ਫਲਾਇੰਗ ਵਿਦ ਵਨ ਵਿੰਗ'', ਅਤੇ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ, ਯੂਐਸਏ ਵਿੱਚ ਏਸ਼ੀਅਨ ਵਰਲਡ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ 2017 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ''ਬਰਨਿੰਗ ਬਰਡਜ਼'' ਵਿੱਚ ਕੁਸੁਮ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>Kusum in the film 'Burning Birds'</ref> ਉਸਨੇ ਸਾਰਕ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ 2019,<ref>{{Cite web |last=Digest |first=Ceylon |title=Anoma Janadari wins Best Actress award at SAARC film festival &#124; Ceylon Digest |url=https://www.ceylondigest.com/anoma-jinadari-wins-best-actress-award-at-saarc-film-festival/ |access-date=2024-03-31 |archive-date=2019-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190719034228/https://www.ceylondigest.com/anoma-jinadari-wins-best-actress-award-at-saarc-film-festival/ |url-status=dead }}</ref> ਅਤੇ ਸੱਤਵੇਂ ਡੇਰਾਨਾ ਲਕਸ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ 2019<ref>{{Cite web |title='According to Matthew' wins best film at Derana Lux Film Awards 2019 |url=https://www.adaderana.lk/entertainment/56066/according-to-matthew-wins-best-film-at-derana-lux-film-awards-2019}}</ref> ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਫਿਲਮ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਜਿੱਤਿਆ। 2003 ਵਿੱਚ, ਉਹ 16ਵੇਂ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸੀ।<ref name="auto">{{Cite web |title=2003: SGIFF 16 |url=https://sgiff.com/festival-editions/2003-sgiff-16/ |access-date=2024-03-31 |archive-date=2019-04-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190406071952/https://sgiff.com/festival-editions/2003-sgiff-16/ |url-status=dead }}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] sn1ahd2tmiwdg8ycm0pjjeel77jceyb 0 184326 748967 746569 2024-04-04T21:43:39Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਸੈੱਬੀ ਜੇ | image = Sabby Jey Modelling Profile Image.jpg | alt = ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾਈ ਤਮਿਲ ਅਭਿਨੇਤਰੀ, ਮਾਡਲ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਅਤੇ ਵਕੀਲ। | caption = ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾਈ ਤਮਿਲ ਅਭਿਨੇਤਰੀ, ਮਾਡਲ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਅਤੇ ਵਕੀਲ। | native_name = சப்பி ஜெய் | birth_date = | birth_place = [[ਆਕਲੈਂਡ]], ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ | nationality = ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ | citizenship = ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years_active = 2015–ਮੌਜੂਦ | website = https://www.instagram.com/sabbyjeyxx/ }} '''ਸਬੀਨਾ ਜੈਸਿੰਘਮ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Sabina Jeyasingham'''), ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਤੌਰ 'ਤੇ '''ਸਾਬੀ ਜੇ''' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ, ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਤਾਮਿਲ ਅਦਾਕਾਰਾ, ਮਾਡਲ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਅਤੇ ਵਕੀਲ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=In Love With The Shade Of You - Viva |url=https://www.viva.co.nz/article/beauty-wellbeing/in-love-with-the-shade-of-you/ |access-date=2020-08-04 |website=www.viva.co.nz |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2018-06-28 |title="Dark is Beautiful," and say it with pride - Model of the Fortnight |url=https://www.indiannewslink.co.nz/dark-is-beautiful-and-say-it-with-pride-model-of-the-fortnight/ |access-date=2020-11-24 |website=indiannewslink.co.nz |language=en-US}}</ref> ਉਹ ਤਾਮਿਲ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ 2018 ਵਿੱਚ ''ਕਾਰਤੀਕੇਅਨੁਮ ਕਾਨਮਲ ਪੋਨਾ ਕਢੀਲੇਯੁਮਿਨ ਦੀ'' ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਜੇਈ 2014 ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਛੋਟਾ ਮਾਡਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। 2021 ਵਿੱਚ, ਜੈ ਵਾਰਨਰ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਦ ਬੈਚਲਰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਸੀ।<ref name=":1">{{Cite web |title=Community proud to see two Kiwi Asians competing in TVNZ's 'The Bachelor' show |url=https://www.indianweekender.co.nz//Pages/ArticleDetails/7/15237/New-Zealand/Community-proud-to-see-two-Kiwi-Asians-competing-in-TVNZs-The-Bachelor-show |access-date=2022-10-05 |website=Indian Weekender |language=en-NZ}}</ref> 2022 ਵਿੱਚ, ਉਹ TVNZ 2 ' ਤੇ ਐਕਸ ਬੈਸਟ ਥਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।<ref name=":2">{{Cite web |last=Ward |first=Tara |date=2022-05-20 |title=TVNZ's new dating show has the ex-factor |url=https://thespinoff.co.nz/pop-culture/20-05-2022/tvnzs-new-dating-show-has-the-ex-factor |access-date=2022-10-05 |website=The Spinoff}}</ref> ਜੇਈ 2022 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਪੀੜਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਅਤੇ ਸਹਿਮਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਲਈ ਰੈਲੀ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title='Sexual violence is an epidemic': NZers want mandatory consent education |url=https://www.renews.co.nz/sexual-violence-is-an-epidemic-nzers-want-mandatory-consent-education/ |access-date=2022-10-05 |website=Re |language=en-US}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == 2022 ਵਿੱਚ, ਜੇਈ TVNZ 2 ' ਤੇ ਐਕਸ ਬੈਸਟ ਥਿੰਗ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਆਧਾਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਦੋ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਆਪਣੀਆਂ ਪਿਛਲੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਤੋਂ ਸਿੱਖ ਕੇ ਅਤੇ ਸੰਭਾਵੀ ਢੁਕਵੇਂ ਪਿਆਰ ਮੈਚਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Ward |first=Tara |date=2022-05-20 |title=TVNZ's new dating show has the ex-factor |url=https://thespinoff.co.nz/pop-culture/20-05-2022/tvnzs-new-dating-show-has-the-ex-factor |access-date=2022-10-19 |website=The Spinoff}}</ref> ਜੇਈ ਵਾਰਨਰ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਟੂਡੀਓਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਦ ਬੈਚਲਰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਸੀਜ਼ਨ 4 ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ 2021 ਵਿੱਚ TVNZ 2 ਉੱਤੇ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=TVNZ+ The Bachelor New Zealand {{!}} Sabby Jey |url=https://www.tvnz.co.nz/shows/the-bachelor-new-zealand/bachelorettes/sabby-jey |access-date=2023-05-31 |website=www.tvnz.co.nz}}</ref> ਬੈਚਲਰ ਸੋਲ ਮਿਓ ਗਾਇਕ, ਮੋਸੇਸ ਮੈਕੇ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਦਸ ਐਪੀਸੋਡ ਦੀ ਲੜੀ ਦੇ ਤੀਜੇ ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਘਰ ਭੇਜਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Meet the 18 stunning Kiwi singles hoping to make Moses their man. |url=https://www.nowtolove.co.nz/celebrity/tv/the-bachelor-nz-2021-bachelorettes-44921 |access-date=2023-05-31 |website=Now To Love |language=en}}</ref> Jey ਨੇ ਕਈ ਬ੍ਰਾਂਡ ਪ੍ਰੋਮੋਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ BurgerFuel ਅਤੇ Huawei ਦੇ ਨਾਲ।<ref>{{Cite web |date=2021-02-23 |title=Sabby, Shivani add diversity to 'The Bachelor' party |url=https://www.stuff.co.nz/tarana/300237290/sabby-shivani-add-diversity-to-the-bachelor-party |access-date=2023-05-31 |website=Stuff |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Radio BurgerFuel Cut Class x Johnny Hash |url=https://burgerfuel.com/nz/world-of-burgerfuel/articles/radio-burgerfuel-cut-class-x-johnny-hash |access-date=2023-05-31 |website=BurgerFuel |language=en-NZ}}</ref> ਜੇਈ ਨੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਚੇਨਈ]], [[ਭਾਰਤ]] ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨਿੱਕਲ ਮੁਰੂਗਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ [[ਰਜਨੀਕਾਂਤ]] ਅਤੇ ਕਮਲ ਹਸਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |date=2017-02-20 |title=Interview: International Model Sabby Jey Makes Her Kollywood Debut! |url=https://businessofcinema.com/regionalmovies/interview-international-model-sabby-jey-makes-kollywood-debut/385395 |access-date=2020-11-24 |website=Businessofcinema.com |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=A Tamil actress From new zealand - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/tamil/movies/news/A-Tamil-actress-From-new-zealand/articleshow/55666500.cms |access-date=2020-11-24 |website=The Times of India |language=en}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Sabby_Jey_Profile_Image.jpg|alt=Profile image displaying actress and television personality Sabby Jey|left|thumb|391x391px| ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸਾਬੀ ਜੇ]] 2018 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਤਾਮਿਲ-ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ; "ਕਾਢਲ ਨਗਰਮ" ਜਿਸਦਾ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨਵੇਂ ਆਏ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀਪਕ ਅਤੇ ਹਰਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਕਾਰਤੀਕੇਅਨੁਮ ਕਾਨਮਲ ਪੋਨਾ ਕਧਾਲਿਅਮ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |title=You are being redirected... |url=https://www.browngirlmagazine.com/2018/08/new-zealand-actress-sabby-jey-on-colorism-and-accepting-yourself/ |access-date=2020-11-24 |website=www.browngirlmagazine.com |archive-date=2020-11-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201125170458/https://www.browngirlmagazine.com/2018/08/new-zealand-actress-sabby-jey-on-colorism-and-accepting-yourself/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2017-02-20 |title=New Zealand Based International Model Praises Vijay {{!}}{{!}} New Zealand Based International Model Praises Vijay |url=http://www.iflicks.in/News/2017/02/20080704/New-Zealand-Based-International-Model-Praises-Vijay.vpf |access-date=2020-11-24 |website=Iflicks |language=Tamil}}</ref> ਉਹ "ਸਟ੍ਰੀਟ ਫਾਈਟਰ" ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਅਣ-ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਤਾਮਿਲ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਨਵੇਂ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਮੂਸਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=விஜய்யின் எளிமை : நேரில் பார்த்து வியந்த நியூஸிலாந்து மாடல்! |url=http://www.kollywoodmix.com/archives/2428 |access-date=2020-11-24 |language=en-US}}</ref> ਉਸਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਗੇਲ ਕੋਵਾਨ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਨਾਲ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ।<ref>{{Cite web |title=Kiwi-Sri Lankan model, actress and businesswoman making waves |url=https://www.indianweekender.co.nz//Pages/ArticleDetails/7/11528/New-Zealand/Kiwi-Sri-Lankan-model-actress-and-businesswoman-making-waves |access-date=2020-11-24 |website=Indian Weekender |language=en-NZ}}</ref> ਉਸਨੇ ਮਈ 2018 ਵਿੱਚ Sabby Jey Social Limited ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਡਿਜੀਟਲ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Kiwi-Sri Lankan model, actress and businesswoman making waves |url=https://www.indianweekender.co.nz//Pages/ArticleDetails/7/11528/New-Zealand/Kiwi-Sri-Lankan-model-actress-and-businesswoman-making-waves |access-date=2020-11-24 |website=Indian Weekender |language=en-NZ}}</ref> 2019 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ Fit Me Foundation ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰੇਂਜ ਲਈ ਇੱਕ ਚਿਹਰੇ ਵਜੋਂ ਮੇਬੇਲਾਈਨ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=In Love With The Shade Of You - Viva |url=https://www.viva.co.nz/article/beauty-wellbeing/in-love-with-the-shade-of-you/ |access-date=2022-10-07 |website=www.viva.co.nz |language=en-US}}</ref> ਜੇਈ ਨੇ ਚਾਈਨਾ ਫੈਸ਼ਨ ਵੀਕ ਅਤੇ [[ਚੀਨ ਦੀ ਮਹਾਨ ਦੀਵਾਰ|ਚੀਨ ਦੀ ਮਹਾਨ ਕੰਧ]] 'ਤੇ ਵੀ ਮਾਡਲਿੰਗ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=2023-05-31 |title=Revealed: The former reality star hoping to woo The Bachelor |url=https://www.nzherald.co.nz/entertainment/revealed-the-former-reality-star-hoping-to-woo-the-bachelor/K3MUPAYGJKM5PRZIR7PU26TAQY/ |access-date=2023-05-31 |website=NZ Herald |language=en-NZ}}</ref> ਜੇਈ ਨੇ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਵਕੀਲ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web |title='Sexual violence is an epidemic': NZers want mandatory consent education |url=https://www.renews.co.nz/sexual-violence-is-an-epidemic-nzers-want-mandatory-consent-education/ |access-date=2023-05-31 |website=www.renews.co.nz |language=en-US}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] 85ct4h6k1nucokhuvx8702o5vekyyjw 0 184480 749032 746758 2024-04-05T10:10:25Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | honorific_prefix = | name = ਆਸਮਾ ਚੌਧਰੀ | honorific_suffix = | image = | image_upright = | landscape = | alt = | caption = | native_name = آسماء چوہدری | native_name_lang = ur | pronunciation = | other_names = | siglum = | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|1978|06|07}} | birth_place = | nationality = | citizenship = | education = | alma_mater = | occupation = ਪੱਤਰਕਾਰ, ਨਿਊਜ਼ ਐਂਕਰ ਅਤੇ ਹੋਸਟ | years_active = 2001-ਮੌਜੂਦ | era = | employer = | organization = | known_for = | style = | television = | awards = | website = | module = | module2 = | signature = | signature_size = | signature_alt = | footnotes = }} '''ਅਸਮਾ ਚੌਧਰੀ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Asma Chaudhry;''' ਜਨਮ 7 ਜੂਨ 1978) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੀਵੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਟੀਵੀ ਨਿਊਜ਼ ਐਂਕਰ ਹੈ।<ref name="Dawn">[https://dawn.com/2012/04/08/asma-chaudhry-joins-dawnnews/ Asma Chaudhry joins DawnNews] Dawn (newspaper), Published 7 April 2012, Retrieved 8 November 2021</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਅਸਮਾ ਚੌਧਰੀ ਨੇ 2001 ਵਿੱਚ ਜੰਗ ਗਰੁੱਪ ਆਫ਼ ਨਿਊਜ਼ਪੇਪਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਬ-ਐਡੀਟਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref name="woman">{{Cite web |title=Asma Chaudhry profile |url=http://www.woman.com.pk/asma-chaudhry.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180507222351/http://www.woman.com.pk/asma-chaudhry.html |archive-date=7 May 2018 |access-date=8 November 2021 |website=woman.com.pk website}}</ref> ਆਸਮਾ ਜਲਦੀ ਹੀ ਸਰਕਾਰੀ ਪੀਟੀਵੀ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ 2003 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ''ਵਿਜ਼ਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ'' ਲਈ ਪੀਟੀਵੀ ਅਵਾਰਡ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੀ।<ref name="Profile">{{Cite web |title=Profile of Asma Chaudhry |url=http://www.profilepk.com/Asma-Chaudhry_48.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141204163509/http://www.profilepk.com/Asma-Chaudhry_48.html |archive-date=2014-12-04 |access-date=8 November 2021 |website=Profiles of Famous Pakistanis (ProfilePk) website}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਨਿਰਮਾਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਾਲੇ ਚੈਨਲਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਤੋਂ ''ਸੰਸਦ ਕੈਫੇਟੇਰੀਆ'' ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਐਂਕਰ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੂਟਨੀਤਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ ਆਗਰਾ ਸੰਮੇਲਨ, ਸਾਰਕ ਸੰਮੇਲਨ, ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ 2008 ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ]], [[ਯੂਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ|ਯੂਕੇ]], [[ਭਾਰਤ]], [[ਜਰਮਨੀ]], [[ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ|ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ]], [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]], [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ ਵੀ ਗਈ। ਚੌਧਰੀ ਨੇ ਡਾਕੂਮੈਂਟਰੀ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਮੇਕਿੰਗ 'ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ IVL ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਹੈ।<ref name="PH">[http://www.pakistanherald.com/profile/asma-chaudhry-1596 Asma Chaudhry profile] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220820064329/http://www.pakistanherald.com/profile/Asma-Chaudhry-1596 |date=2022-08-20 }} PakistanHerald.com website, Retrieved 8 November 2021</ref> ਉਹ ਨਿਓ ਨਿਊਜ਼ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ''ਨਿਊਜ਼ ਟਾਕ ਵਿਦ ਅਸਮਾ ਚੌਧਰੀ ਦੀ'' ਐਂਕਰ ਹੈ। 7 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2012 ਨੂੰ, ਚੌਧਰੀ ਡੌਨ ਨਿਊਜ਼ ਵਿੱਚ ਡਿਪਟੀ ਐਡੀਟਰ ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਐਨਾਲੀਸਿਸ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਐਂਕਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਆਸਮਾ ਚੌਧਰੀ ਕੈਪੀਟਲ ਟੀਵੀ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ''ਮੁਮਕਿਨ'' ਦੀ ਐਂਕਰ ਬਣ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਮੀਡੀਆ ਅਵਾਰਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਮਹਿਲਾ ਐਂਕਰ, ਵਰਤਮਾਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕੈਪੀਟਲ ਟੀਵੀ ਲਈ ਡੇਢ ਸਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਰੰਟ ਅਫੇਅਰਜ਼ ਚੈਨਲ, ਚੈਨਲ 24 (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈ। ਉਹ ਪ੍ਰਾਈਮ ਟਾਈਮ ਸਲਾਟ ਵਿੱਚ ''ਨਿਊਜ਼ ਪੁਆਇੰਟ'' ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ == * 2011 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਮੀਡੀਆ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਮਹਿਲਾ ਐਂਕਰ, ਮੌਜੂਦਾ ਮਾਮਲੇ * 2003 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ''ਵਿਜ਼ਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ'' ਲਈ ਪੀਟੀਵੀ ਅਵਾਰਡ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1978]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] jl1evjdbq6czp4xghijcsfy10jim80l 0 184827 749037 747348 2024-04-05T11:55:25Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਈਲੀਨ ਲੂਇਸਾ ਪਾਵੇਲ''' (3 ਅਗਸਤ 1913; ਜੁਲਾਈ 1997) ਇੱਕ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ [[ਮਜ਼ਦੂਰ-ਸੰਘ|ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਵਾਦੀ]] ਅਤੇ [[ਨਾਰੀਵਾਦ|ਮਹਿਲਾ ਕਾਰਕੁਨ]] ਸੀ। ਉਹ [[ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼]] ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਉਦਯੋਗਿਕ ਵਕੀਲ ਸੀ।<ref name="NSW">{{Cite web |title=Powell, Eileen |url=http://acms.sl.nsw.gov.au/item/itemDetailPaged.aspx?itemID=401871 |website=Manuscripts, oral history and pictures |publisher=[[State Library of New South Wales]]}}</ref> ਉਹ 1928 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ, 1929 ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਟੈਨਮੋਰ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਸਕੱਤਰ ਬਣੀ।<ref name="women">{{Cite web |title=Powell, Eileen |url=http://www.womenaustralia.info/biogs/AWE0645b.htm |publisher=Australian Women's Register}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਲੇਬਰ ਡੇਲੀ ਨਾਲ ਪੱਤਰਕਾਰ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰੌਡਵੇ 'ਤੇ ਗ੍ਰੇਸ ਬ੍ਰਦਰਜ਼ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਦੁਕਾਨ ਸਹਾਇਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 1929 ਤੋਂ 1936 ਤੱਕ ਲੇਬਰ ਹੈੱਡ ਆਫਿਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name="Walshe">{{Cite web |last=Walshe |first=Jim |title=A Woman of Consequence: Eileen Powell 1913-1997 |url=http://asslh.org.au/hummer/vol-2-no-9/eileen-powell/ |publisher=Australian Society for the Study of Labour History |access-date=2024-03-31 |archive-date=2011-02-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110216182229/http://asslh.org.au/hummer/vol-2-no-9/eileen-powell/ |url-status=dead }}</ref> ਪਾਵੇਲ ਨੂੰ 1937 ਤੋਂ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਰੇਲਵੇ ਯੂਨੀਅਨ (ਏ. ਆਰ. ਯੂ.) ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ''ਰੇਲਮਾਰਗ'' ਦੇ ਅਸਲ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। 1938 ਵਿੱਚ, ਏ. ਆਰ. ਯੂ. ਰੇਲਵੇ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਸੁਲ੍ਹਾ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਕੋਲ ਲੈ ਗਿਆ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹਿਲਾ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਰੇਲਵੇ ਰਿਫਰੈਸ਼ਮੈਂਟ ਕਮਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਖੋਜ ਦੌਰਾਨ ਪਾਵੇਲ ਦੀਆਂ ਖੋਜਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ' ਤੇ ਸੀ। ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਤਨਖਾਹ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਵਾਧਾ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਕੇਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।<ref name="Walshe" /> ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਪਾਵੇਲ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਕਿਰਤ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੇਵਾ ਵਿਭਾਗ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਔਰਤਾਂ ਘਰੇਲੂ ਮੋਰਚੇ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਅਤੇ ਪਾਵੇਲ ਨੇ ਉਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਉਦਯੋਗਿਕ ਭਲਾਈ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਏ. ਆਰ. ਯੂ. ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਈ, ਰੇਡੀਓ 2ਕੇਵਾਈ (ਆਈ. ਡੀ. 1) ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਰੇਡੀਓ ਸੈਸ਼ਨ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਫਿਰ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਐਲਬਰਟ ਮੋਂਕ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ 'ਤੇ ਕਰਟਿਨ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਬਾਰੇ ਮਾਹਰਾਂ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਿਰਤ ਸੰਗਠਨ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="Walshe" /> ਸੰਨ 1948 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ''ਸਿਡਨੀ ਮਾਰਨਿੰਗ ਹੈਰਲਡ'' ਦੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਫਰੈੱਡ ਕੋਲਮੈਨ-ਬਰਾਊਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।<ref name="women" /> ਪਾਵੇਲ 1951 ਦੀਆਂ ਫੈਡਰਲ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਸਿਡਨੀ ਲਈ ਲੇਬਰ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਅਸਫਲ ਰਹੇ।<ref name="NSW" /> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ 1969 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਗਵਾਹੀ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਬਰਾਬਰ ਕੰਮ ਲਈ [[ਬਰਾਬਰ ਕੰਮ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਤਨਖਾਹ|ਬਰਾਬਰ ਤਨਖਾਹ]] ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਅਤੇ 1977 ਵਿੱਚ ਸਿਲਵਰ ਜੁਬਲੀ ਮੈਡਲ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਪਾਵੇਲ ਦੀ ਮੌਤ 1997 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ।<ref name="Walshe" /> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1997]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1913]] lavyxkloxbsca9so4fihw2mhsn6pu9s 0 184866 748932 748104 2024-04-04T12:16:42Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = | image = Wasfia Nazreen.jpg | website = {{URL|wasfianazreen.com}} }} '''ਵਾਸਫ਼ੀਆ ਨਾਜ਼ਰੀਨ''' ਇੱਕ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ, [[ਐਕਟਿਵਿਜ਼ਮ|ਕਾਰਕੁਨ]], ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰੇਮੀ, ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ [[ਲਿਖਾਰੀ|ਲੇਖਕ]] ਹੈ।<ref name="forum">{{Cite web |date=20 March 2021 |title=UNESCO Forum on Biodiversity: On the road to Kunming |url=https://en.unesco.org/news/unesco-forum-biodiversity-road-kunming |access-date=1 April 2021 |publisher=UNESCO |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |script-title=bn:২০১৩ সালে বাংলাদেশের আলোচিত নারী |url=http://dw.de/p/1Ac62 |publisher=Deutsche Welle |language=bn}}</ref> ਨਾਜ਼ਰੀਨ [[ਕੇ ਟੂ]] ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਬੰਗਾਲੀ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 1954 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ 40 ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ [[ਕੇ ਟੂ]] ਨੂੰ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਮਾਪਦੀ ਹੈ। 18 ਨਵੰਬਰ 2015 ਨੂੰ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਸੱਤ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਦੀ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਲੰਬੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਓਸ਼ੇਨੀਆ ਦੇ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ, ਕਾਰਸਟੇਨਜ਼ ਪਿਰਾਮਿਡ ਦੇ ਸਿਖਰ ਸੱਤੇ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚੀ। ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਪਹਿਲੀ [[ਬੰਗਾਲੀ ਲੋਕ|ਬੰਗਾਲੀ]] ਬਣ ਗਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ "ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ 1971 ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਜੰਗ ਦੀ ਆਤਮਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜੋ ਇਸ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਲਡ਼ ਰਹੇ ਹਨ।" ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਐਵਰੈਸਟ ਦੀ ਸਫਲ ਚਡ਼੍ਹਾਈ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾਃ" "ਅਸੀਂ 41 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਪਰ ਸਾਡੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।"<ref>{{Cite news|url=http://www.thedailystar.net/frontpage/wasfia-becomes-first-bangladeshi-scale-seven-summits-178153|title=Wasfia becomes first Bangladeshi to scale seven summits|work=The Daily Star|access-date=28 November 2015}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=237630|title='V'is for Women|work=The Daily Star}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://opinion.bdnews24.com/2012/05/27/touching-the-heavens|title=Touching the Heavens|work=bdnews24.com|type=Opinion}}</ref> 2018 ਵਿੱਚ, ਅਜ਼ਰੀਨ ਦੇ ਯਤਨ ਫ੍ਰੀ ਸ਼ਹਿਦੁਲ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਰਥਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਨ। ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਜਾਏ ਹੋਏ ਫੋਟੋ ਪੱਤਰਕਾਰ ਡਾ. ਸ਼ਾਹੀਦੁਲ ਆਲਮ ਨੂੰ ਅਲ ਜਜ਼ੀਰਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੇਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਦਰਦ-ਪਹਿਨੇ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਜਿਸ ਨੇ 2018 ਦੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਸਡ਼ਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹਿੰਸਕ ਹੁੰਗਾਰੇ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਡਾ. ਆਲਮ ਦੀ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਕੈਦ ਦੌਰਾਨ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਇੱਕ ਬੈਨਰ ਸੰਦੇਸ਼ "ਸਾਡੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਕਤ ਕਰੋ" ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਇਆ, ਜੋ ਮੈਨਹੱਟਨ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਦੇ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਡੇਢ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਘੁੰਮਦਾ ਰਿਹਾ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਪ੍ਰੈੱਸ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਇੱਕ ਆਮ ਸਭਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਨ। <ref>{{Cite news|url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/157131/free-shahidul-wasfia%E2%80%99s-message-displayed-across|title=Free Shahidul: Wasfia's message displayed across New York skyline|work=Dhaka Tribune}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/us/release-of-shahidul-alam-wasfia-nazreen-sends-message-new-york-sky-1641538|title=Message in NY sky says 'Free Shahidul'|work=The Daily Star}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਦਾ ਜਨਮ [[ਢਾਕਾ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਵਾਸਫ਼ੀਆ ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਚੌਧਰੀ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਮਹਿਮੂਦਾ ਨਾਹਰ (ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ) ਅਤੇ ਜੇਮਜ਼ ਫਿਨਲੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਾਜ਼ਮੀ ਜਹਾਂ ਚੌਧਰੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਬੱਚੀ ਅਤੇ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ ਹੈ। ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਖੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਨਰਸਰੀ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨੇਸ਼ਨ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਕ ਬੱਚੀ ਸੀ, ਪਰਿਵਾਰ ਚਟਗਾਓਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਛਲੇ ਘਰ ਚਲੇ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਮਹਿਲਾ ਸਮਿਤੀ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਦੁਖਦਾਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਮਾਂ ਮੰਨਦੀ ਹੈ। <ref name="adventure"/>ਨਜ਼ਰੀਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ]] ਅਤੇ ਨਾਚ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ, ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅਧਿਆਪਕ ਵੀ ਸੀ, ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। === ਕਾਲਜ === [[ਤਸਵੀਰ:Wasfia_ASC.jpg|thumb|ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਅਪ੍ਰੈਲ 2016 ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਆ ਦੇ ਅਟਲਾਂਟਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਐਗਨੇਸ ਸਕੌਟ ਕਾਲਜ ਤੋਂ 'ਆਉਟਸਟੈਂਡਿੰਗ ਯੰਗ ਐਲੂਮਨਾ ਅਵਾਰਡ' ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੀ ਹੋਈ।]] ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਕਾਲਜ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ, ਉਸ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਆਖਰੀ ਨਾਮ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਾਰਜੀਆ ਦੇ ਡਿਕੈਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਮਹਿਲਾ ਕਾਲਜ ਐਗਨੇਸ ਸਕੌਟ ਕਾਲਜ (ਏਐਸਸੀ) ਵਿੱਚ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name="climbers">{{Cite web |title=Climbers assist Bangladeshi's dreams |url=http://www.rmoutlook.com/article/20130124/RMO1101/301249986/0/rmo |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304032310/http://www.rmoutlook.com/article/20130124/RMO1101/301249986/0/rmo |archive-date=4 March 2016 |access-date=14 August 2014 |publisher=Rocky Mountain Outlook}}</ref> ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਥੀਏਟਰ ਅਤੇ ਐਰੋਨੌਟੀਕਲ ਸਾਇੰਸ ਵਿੱਚ ਦੋਹਰੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।<ref name="inspire">{{Cite news|url=http://archive.thedailystar.net/campus/2011/08/01/talent.htm|title=Inspiration personified: Wasfia Nazreen|work=Star Campus|access-date=2024-03-31|archive-date=2015-11-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20151126042724/http://archive.thedailystar.net/campus/2011/08/01/talent.htm|url-status=dead}}</ref> ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਸਮੈਸਟਰ ਵਿੱਚ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਵਾਲੀਬਾਲ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਅਤੇ ਐਨ. ਸੀ. ਏ. ਏ. (ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜੀਏਟ ਅਥਲੈਟਿਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ) ਲਈ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਤੀਜੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਵਾਲੀਬਾਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਗ੍ਰੇਡ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੇ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਤੱਕ, ਉਸ ਨੇ ਸਟੂਡੀਓ ਆਰਟ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਈਕਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਦੋਹਰੀ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ। ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਅਜੀਬ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਡਾਂਸ ਥੀਏਟਰ ਪਾਰਟ-ਟਾਈਮ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੂੰ [[ਭਾਰਤ]] ਜਾਣ ਅਤੇ ਖੋਜ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਂਟ ਮਿਲੀ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਕਿਵੇਂ ਕਲਾ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਵਜੋਂ ਵਰਤ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। [[ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ]] ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਤਿੱਬਤੀ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਕਰਦਿਆਂ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲਈ ਇੱਕ "ਜੀਵਨ ਬਦਲਣ ਵਾਲੇ ਅਨੁਭਵ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ "ਆਪਣੇ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸੱਚਮੁੱਚ ਉਸ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ" ਉਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਨਵਾਂ ਸੀ।<ref name="Explorer Bio">{{Cite web |title=Explorer Bio |url=http://nationalgeographic.org/projects/explorers-week/wasfia-nazreen/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160717101449/http://nationalgeographic.org/projects/explorers-week/wasfia-nazreen/ |archive-date=17 July 2016 |access-date=31 July 2016 |publisher=National Geographic Explorer}}</ref> ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਛੱਡਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ [[ਹਿਮਾਲਿਆ]] ਚਲੀ ਗਈ। == ਕੈਰੀਅਰ == ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 2016 ਵਿੱਚ [[ਨੇਪਾਲ]] ਵਿੱਚ ਦੋ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਬਿਜ਼ਨਸ ਫੋਰਮ ਦੇ ਸਮਾਪਤੀ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੌਰਾਨ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵ 'ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਇਆ। ਸੰਮੇਲਨ ਦਾ ਸਮਾਪਨ ਨੇਪਾਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਪਾਠ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਮਾਤ ਭੂਮੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹਿਮਾਲਿਆ ਨਾਲ ਜੋਡ਼ਨ ਵਾਲੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸੰਬੰਧ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਵਿਕਾਸ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਕੇਅਰ ਦੁਆਰਾ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਦੋਂ ਕੇਅਰ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਲਈ ਫੰਡਿੰਗ ਬੰਦ ਹੋ ਗਈ, ਤਾਂ ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਾਇਤਾ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿੱਬਤ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਪਰਬਤਾਰੋਹਣ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ।<ref name="natgeo">{{Cite web |title=The Activist: Wasfia Nazreen |url=http://adventure.nationalgeographic.com/adventure/adventurers-of-the-year/2015/wasfia-nazreen/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161021133932/http://adventure.nationalgeographic.com/adventure/adventurers-of-the-year/2015/wasfia-nazreen |archive-date=21 October 2016 |access-date=6 March 2015 |website=National Geographic}}</ref> ਸੱਤ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਉੱਤੇ ਚਡ਼੍ਹਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਖੁਦ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਓਸੇਲ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ "ਬਾਹਰਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਇੱਕ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਮਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਬਾਰੇ ਨਵੀਨਤਮ ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜਾਂ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਿਸ਼ੋਰ ਲਡ਼ਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਲਈ ਮਾਇੰਡਫੁਲਨੈੱਸ ਤਕਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਨਾਲ ਜੋਡ਼ਦੀ ਹੈ।<ref name="adventure"/> === ਆਜ਼ਾਦ ਤਿੱਬਤ === ਤਿੱਬਤੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਕੰਮ ਉਸ ਨੂੰ [[ਧਰਮਸ਼ਾਲਾ]], ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਤਿੱਬਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਲਾਵਤਨ-ਰਾਜਧਾਨੀ ਲੈ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵੀਹਵਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਰਹੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.dainikdestiny.com/index.php?view=details&archiev=yes&arch_date=02-06-2012&type=gold&data=Jobs&pub_no=271&cat_id=1&menu_id=62&news_type_id=1&index=1|work=Dainik Destiny|language=bn|script-title=bn:ওয়াসফিয়া নাজরীন : এক সংগ্রামী পবর্তারোহী|access-date=2024-03-31|archive-date=2017-08-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20170803211706/http://www.dainikdestiny.com/index.php?view=details&archiev=yes&arch_date=02-06-2012&type=gold&data=Jobs&pub_no=271&cat_id=1&menu_id=62&news_type_id=1&index=1|url-status=dead}}</ref> 2007 ਤੋਂ, 14 ਵੇਂ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਨਾਲ ਮਿਲੀ ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ [[ਤਿੱਬਤ]] ਵਾਪਸ ਜਾਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ।<ref name="climbers"/><ref>{{Cite web |script-title=bn:ওয়াসফিয়া নাজরীনের সাথে একটি সান্ধ্যকালীন আড্ডা |url=http://www.sachalayatan.com/hrrh69/45278 |publisher=Sachalayatan |language=bn}}</ref> ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਤਿੱਬਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਧੇਰੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਉੱਚ-ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵਿਦਰੋਹ, ਜੋ ਕਿ [[2008 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|2008 ਬੀਜਿੰਗ ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ]] ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2008 ਦੇ ਤਿੱਬਤੀ ਵਿਦਰੋਹ ਨਾਲ ਏਕਤਾ ਵਿੱਚ ਤਿੱਬਤ ਮਾਰਚ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਕਈ ਸਮਾਰੋਹ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਉਹ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫਾਰ ਏ ਫ੍ਰੀ ਤਿੱਬਤ (ਐਸਐਫਟੀ) ਦੀ ਇੱਕ ਸਰਗਰਮ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਐਸਐਫਟੀ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Changing the World {{!}} His Holiness the Dalai Lama's 80th Celebration |url=https://dalailama80.org/day-77/ |access-date=1 April 2021 |website=dalailama80.org}}</ref> 2009 ਵਿੱਚ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਦੂਤਾਵਾਸ ਦੇ ਦਬਾਅ ਨਾਲ, ਡੀਆਰਆਈਕੇ ਨਾਲ ਭਾਈਵਾਲੀ ਵਿੱਚ "ਇਨਟੂ ਐਕਸਾਈਲਃ ਤਿੱਬਤ <ਆਈਡੀ1]" ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਉਸ ਦੀ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਔਨਲਾਈਨ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੰਗਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਕ ਸਡ਼ਕਾਂ 'ਤੇ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਖੁਫੀਆ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੱਕ ਡਰਾਇਆ ਅਤੇ ਤੰਗ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। == ਚਡ਼੍ਹਾਈਆਂ == ਜੁਲਾਈ 2022 ਵਿੱਚ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਬਦਨਾਮ ਕੇ 2, ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪਹਾਡ਼ ਨੂੰ ਸਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਬਣ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/life-living/news/wasfia-nazreen-becomes-first-bangladeshi-summit-k2-3076801|title=Wasfia Nazreen becomes first Bangladeshi to summit K2|date=2022-07-22|work=The Daily Star|access-date=2022-07-24|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://en.prothomalo.com/bangladesh/sqxh1vz6jp|title=Wasfia Nazreen becomes first Bangladeshi to summit K2|date=22 July 2022|work=Prothom Alo|access-date=2022-07-24|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://bdnews24.com/people/ugd2cmizsz|title=First Bangladeshi to summit K2: another feather in Wasfia Nazreen's cap|work=bdnews24.com|access-date=2022-07-24|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2022/07/23/wasfia-becomes-first-bangladeshi-to-scale-k2|title=Wasfia becomes first Bangladeshi to scale K2|date=2022-07-23|work=Dhaka Tribune|access-date=2022-07-24|language=en}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਕੈਂਪ 3 ਤੋਂ ਸਿੱਧਾ ਧੱਕਾ ਕੀਤਾ, ਕੈਂਪ 4 ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਮਿੰਗਮਾ ਸ਼ੇਰਪਾ ਨਾਲ ਸਥਾਨਕ ਗਿਲਗਿਤ-ਬਾਲਟਿਸਤਾਨ ਸਮੇਂ ਸਵੇਰੇ 8:55 ਵਜੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚੀ ਅਤੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਪਹਾਡ਼' ਤੇ ਉਤਰਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਲ ਪੁਰਜਾ, ਜੋ ਕਿ ਨਿਮਸਦਾਈ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋਡ਼ਨ ਵਾਲਾ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ 14 ਪੀਕਸਃ ਨਥਿੰਗ ਇਜ਼ ਇੰਪੋਸੀਬਲ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਗੋਰਖਾ ਸਿਪਾਹੀ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਨਾਲ ਕਾਠਮੰਡੂ ਵਾਪਸ ਪਹੁੰਚਣ 'ਤੇ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਗੁੱਡ ਮਾਰਨਿੰਗ ਨੇਪਾਲ ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼ੇਰਪਾ ਲੋਕ ਅਤੇ ਉੱਚਾਈ ਵਾਲੇ ਨੇਪਾਲੀ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਕਾਮੇ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਿਮਾਲੀਅਨ ਜਾਂ ਕਾਰਾਕੋਰਮ ਚਡ਼੍ਹਾਈ ਦੀ "ਰੀਡ਼੍ਹ ਦੀ ਹੱਡੀ" ਹਨ।<ref>{{Cite magazine|title=Good Morning Nepal - 16 September 2022|url=https://www.youtube.com/watch?v=d4XYTNSgwus|magazine=Kantipur TV}}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਰਾਕੋਰਮ ਦੇ ਕੁਲੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਥਾਨਕ ਸਟਾਫ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੇ ਸਾਰੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਦਿੱਤਾ। <ref>{{Cite magazine|title=Good Morning Nepal - 16 September 2022|url=https://www.youtube.com/watch?v=d4XYTNSgwus|magazine=Kantipur TV}}</ref> ਇਹ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਮੁਹਿੰਮ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੇ ਸਿਰਫ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲਡ਼ਾਈ ਲਡ਼ੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{Cite magazine|title=Wasfia Nazreen: First Bangladeshi Women to Scale K-2|url=https://www.youtube.com/watch?v=PBLZxhh_0Hw|magazine=White News Pakistan}}</ref><ref>{{Cite magazine|title=Pakistani Reaction On Wasfia Nazreen becomes first Bangladeshi to summit K2|url=https://www.youtube.com/watch?v=cFJhrmFrYx4|magazine=youtube}}</ref> ਉਸਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ 2021 ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕੇ 2 ਨੂੰ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ ਸੀ, ਪਰ ਕੋਵਿਡ-19 ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।<ref>{{Cite magazine|title=Mount Everest conqueror Wasfia Nazreen pays courtesy call on PM Hasina|url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/294121/mount-everest-conqueror-wasfia-nazreen-pays|magazine=Dhaka Tribune}}</ref> === ਸੱਤ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ === [[ਤਸਵੀਰ:Wasfia_nazreen.jpg|thumb| 2012 ਵਿੱਚ ਐਵਰੈਸਟ ਦੀ ਚਡ਼੍ਹਾਈ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਥੱਕੀ ਹੋਈ ਨਾਜ਼ਰੀਨ।]] 26 ਮਾਰਚ 2011 ਨੂੰ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 40 ਸਾਲ ਮਨਾਉਣ ਲਈ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ "ਸੱਤ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨਾਂ 'ਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼" ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=http://bdnews24.com/bangladesh/2012/03/10/wasfia-off-to-climb-the-everest|title=Wasfia off to climb the Everest|work=bdnews24.com}}</ref><ref name="star">{{Cite news|url=http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=235858|title=Wasfia mounts Everest|work=The Daily Star|access-date=2024-03-31|archive-date=2014-08-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20140819102728/http://archive.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=235858|url-status=dead}}</ref> ਮੁਹਿੰਮ ਲਈ, ਉਸਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ 40 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਸੱਤ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਉੱਤੇ ਚਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=25 May 2014 |title=On Mountain High for Women's Rights |url=http://www.seattleglobalist.com/2014/05/25/on-mountain-high-for-womens-rights/25769 |publisher=Seattle Globalist}}</ref><ref>{{Cite web |title=WASFIA NAZREEN CLIMBS FOR WOMEN |url=http://www.girleffect.org/news/2013/01/wasfia-nazreen-climbs-for-women/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130321023045/http://www.girleffect.org/news/2013/01/wasfia-nazreen-climbs-for-women |archive-date=21 March 2013 |access-date=22 September 2014 |publisher=The Girl Effect}}</ref> ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਮਰਥਨ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਤੰਤਰ ਸੀ, ਜੋ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਈ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੇ ਉਲਟ ਸੀ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਿੱਚ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਦੇ ਕ੍ਰਿਕਟਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦਿਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਸ਼ਾਕਿਬ ਅਲ ਹਸਨ, ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਨੰਬਰ ਇੱਕ ਆਲਰਾਊਂਡਰ ਅਤੇ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ]] ਦੇ ਕਪਤਾਨ [[ਮਸ਼ਰਫ਼ ਮੋਰਤਜ਼ਾ|ਮਸ਼ਰਫੇ ਮੁਰਤਜ਼ਾ]]<ref>{{Cite news|url=http://en.prothom-alo.com/sports/news/77725/I-am-not-a-star-Shakib|title=I'm not a star: Shakib|work=Prothom Alo|access-date=2024-03-31|archive-date=2016-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20160306200437/http://www.en.prothom-alo.com/sports/news/77725/I-am-not-a-star-Shakib|url-status=dead}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:WasfiaMashrafe.jpg|thumb|ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਕਪਤਾਨ ਮਸ਼ਰਫੇ ਬਿਨ ਮੁਰਤਜ਼ਾ, ਢਾਕਾ ਸਟੇਡੀਅਮ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਾਸਫ਼ੀਆ ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਦੀ 7 ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਮੁਹਿੰਮ ਲਈ ਰੈਲੀਆਂ ਕਰਦੇ ਹਨ।]] ਸਰ ਫਜ਼ਲ ਹਸਨ ਅਬਦ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ [[ਮੁਹੰਮਦ ਯੂਨਸ]] ਅਤੇ 14ਵੇਂ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਸਮੇਤ ਕਈ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਅਕਤੀ, ਪੂਰੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਦੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਮਰਥਕ ਸਨ। ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ 26 ਮਾਰਚ 2012 ਨੂੰ ਐਵਰੈਸਟ ਦੇ ਬੇਸ-ਕੈਂਪ ਵੱਲ ਟ੍ਰੈਕਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=http://news.priyo.com/metropolitan/2012/06/09/wasfia-nazreen-retur-53177.html|title=Wasfia Nazreen returns home|work=Priyo|access-date=18 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140819102721/http://news.priyo.com/metropolitan/2012/06/09/wasfia-nazreen-retur-53177.html|archive-date=19 August 2014}}</ref> ਪੈਟਰਿਕ ਮੋਰੋ, ਸਾਰੇ ਸੱਤ ਮਹਾਂਦੀਪਾਂ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਉੱਤੇ ਚਡ਼੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ (ਮੇਸਨਰ ਸੂਚੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ) ਨੇ ਸੱਤ ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=History of the Quest for the Seven Summits |url=http://www.abc-of-mountaineering.com/articles/historysevensummits.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20151017102247/http://www.abc-of-mountaineering.com/articles/historysevensummits.asp |archive-date=17 October 2015 |access-date=25 April 2015 |publisher=ABC of Mountaineering}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bangladeshi climber meets hero; National seven summits climbing hero from Bangladesh connects with Canadian author and climber |url=http://www.piquenewsmagazine.com/whistler/bangladeshi-climber-meets-hero/Content?oid=2447107&storyPage=1 |access-date=10 June 2012 |publisher=Pique News Magazine}}</ref> ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੂੰ 2014 ਵਿੱਚ ਯੂ. ਕੇ. ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਕਾਮਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਫੈਸ਼ਨ ਆਈਕਨ ਅਤੇ ਰੋਲ-ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਡਬ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ [[ਵੀਗਨਿਜ਼ਮ|ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ]] ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਕੀਲ ਹੈ।<ref name="mendler">{{Cite web |date=16 January 2020 |title=Tips From Climbing to the Mountaintop — Adam Mendler in the Media |url=https://www.adammendler.com/blog/tips-from-mountain-climber-influencer-wasfia-nazreen |access-date=2021-04-02 |website=Adam Mendler |language=en-US}}</ref> ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ|ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਇਹ ਕਹਿਣ ਲਈ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਸਪੌਟਲਾਈਟ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।<ref name="adventure">{{Cite web |date=2016-05-27 |title=Bangladeshi Climber Shares Her Spiritual Journey for the Women of Her Country |url=https://www.nationalgeographic.com/adventure/article/bangadeshi-climber-wasfia-nazreen-shares-her-spiritual-journey-for-the-women-of-her-country |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210303001633/https://www.nationalgeographic.com/adventure/article/bangadeshi-climber-wasfia-nazreen-shares-her-spiritual-journey-for-the-women-of-her-country |archive-date=3 March 2021 |access-date=2021-04-01 |website=Adventure |language=en}}</ref> ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਦਾ ਤਿੱਬਤ, ਨੇਪਾਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਤਿੱਬਤੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਾਸਟਰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਸੰਬੰਧ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਰਮਾਪਾ ਦੁਆਰਾ ਕਰਮਾ ਓਸੇਲ ਲਾਮੋ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਮੋਟੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਕਾਰਜਾਂ ਦੀ ਦੇਵੀ ਵਜੋਂ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.youtube.com/watch?v=vitx_wLx-eo|title=Climbing Inner Mountains|work=Be Here Now Podcast}}</ref> ਜਦੋਂ ਨਾਜ਼ਰੀਨ 18-19 ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਕਾਲਜ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਗਈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸਾਰੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਜੈਵਿਕ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਆਖਰੀ ਨਾਮ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ। ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ''ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਦੀ ਧੀ'' ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਦਲਾਈਧਿਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.youtube.com/watch?v=vitx_wLx-eo|title=Climbing Inner Mountains|work=Be Here Now Podcast}}</ref> ਤਿੱਬਤ ਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸਮਰਥਕ, ਨਾਜ਼ਰੀਨ 14ਵੇਂ [[ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ]], [[14ਵੇਂ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ|ਤੇਨਜ਼ਿਨ ਗਿਆਤਸੋ]], ਦਿਲਗੋ ਖ਼ਯਾਂਤਸੇ ਰਿਨਪੋਚੇ ਅਤੇ 17ਵੇਂ [[ਕਰਮਾਪਾ ਲਾਮਾ|ਕਰਮਾਪਾ]] ਓਗੇਨ ਟ੍ਰਿਨਲੇ ਦੋਰਜੇ ਨਾਲ ਕਰੀਬੀ ਦੋਸਤ ਹੈ। ਉਹ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਵਜੋਂ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਿੱਦਗੀ ਵਿੱਚ ਪਟਡ਼ੀ ਤੋਂ ਉਤਰਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ।<ref name="adventure"/> ਉਸ ਨੇ ਤਿੱਬਤੀ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਿਲਗੋ ਖ਼ਯੰਤਸੇ ਯਾਂਗਸੀ ਰਿਨਪੋਚੇ ਅਤੇ ਯੋਂਗੀ ਮਿੰਗਯੂਰ ਰਿਨਪੋਚੇ ਨਾਲ [[ਧਿਆਨ]] ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ।<blockquote>ਜੀਵਨ ਧਿਆਨ ਹੈ-ਇਹ ਕੋਈ ਵੱਖਰੀ ਚੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਦਾ ਸਾਰ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਜਾਣੂ ਨਹੀਂ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਸਾਡੀ ਹੋਂਦ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਯੋਗਾ, ਧਿਆਨ, ਮਾਇੰਡਫੁਲਨੈੱਸ-ਇਹ ਕੰਪਾਸਾਂ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਗੁਆਚ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ, ਮੈਂ ਯੋਗਾ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ। ਅਤੇ ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਬਾਲਗ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਾਡੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਡੂੰਘੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੇਧ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਬਲਕਿ ਐਚ ਐਚ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਅਤੇ ਐਚ ਐਚ ਕਰਮਾਪਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਤੌਰ' ਤੇ ਸਿੱਖੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਰਗੇ ਮਹਾਨ ਪ੍ਰਾਣੀ ਜੋ ਆਪਣੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘੇ ਸਨ-ਇਸ ਸਭ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਦੇ ਹਨ, ਲਾਈਮਲਾਈਟ ਦੇ ਪਿੱਛੇ. ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੈਂ (ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ) ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਟਡ਼ੀ ਤੋਂ ਉਤਰ ਗਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ, ਅਕਸਰ ਚਮਤਕਾਰੀ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ। ਇਸ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਇਹ ਚੱਕਰ ਹੋਣਾ, ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਦੇਸ਼-ਮੈਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਜਾਗ੍ਰਿਤ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕਿੰਟ ਲਈ ਵੀ ਇਸ ਦੀ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਲਪਨਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ.<ref name="adventure"/></blockquote>ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਤਲਾਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸੀ ਅਤੇ ਸਦਮੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਹ ਬੇਘਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਹ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਸਿਹਰਾ "ਬਿਪਤਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਉਛਾਲਣ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਅਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਦੇ ਇੱਕ ਮੌਕੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ, ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ" ਲਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।<ref name="adventure"/> ਨਾਜ਼ਰੀਨ ਨੂੰ ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ [[ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ 2019|ਕੋਵਿਡ-19]] ਅਤੇ ਨਮੂਨੀਆ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਲਗਭਗ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਵਿੱਚ 18 ਮਹੀਨੇ ਲੱਗ ਗਏ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕ੍ਰਿਕਟਰਾਂ, ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਪੁਲਾਡ਼ ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਨਾਲ ਪੋਡਕਾਸਟ ਅਤੇ ਲਾਈਵ ਸ਼ੋਅ ਤੇ ਜਾ ਕੇ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/arts-entertainment/news/wasfia-nazreen-shares-her-covid-19-experience-live-video-noted-personalities-1890517|title=Wasfia Nazreen shares her COVID-19 experience on a live video with noted personalities|date=7 April 2020|work=The Daily Star|access-date=1 April 2021|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=The Orbital Perspective: Episode 1: Wasfia Nazreen - National Geographic Explorer & Adventurer on Apple Podcasts |url=https://podcasts.apple.com/us/podcast/episode-1-wasfia-nazreen-national-geographic-explorer/id1530235481?i=1000489836375 |access-date=1 April 2021 |website=Apple Podcasts |language=en-us}}</ref> ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਬੰਗਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਨਿਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/online/wasfia-nazreen-tested-coronavirus-positive-in-usa-1883773|title=Wasfia Nazreen tested coronavirus positive in US|date=21 March 2020|work=The Daily Star|access-date=1 April 2021|language=en}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1982]] hrf3fjw6oo7iogg4abk5cv8vqak9u1q 0 184995 749031 747779 2024-04-05T09:59:24Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''[[ਸ਼ੇਖ਼|ਸ਼ੇਖਾ]] ਆਲੀਆ ਹੁਮੈਦ ਅਲ ਕਾਸੀਮੀ''' ਇੱਕ ਅਮੀਰਾਤ ਦਾ ਸਰਜਨ ਹੈ ਜੋ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜੀ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਅਤੇ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਸਰਜਰੀ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਐਸਥੈਟਿਕ ਸਰਜਰੀ ਦੀ ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਅਮੀਰਾਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀ ਹੈ। ਕਾਸੀਮੀ ਨੇ [[ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ 2016 ਵਿੱਚ ਅਰਬ ਮਹਿਲਾ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਲ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਔਰਤ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। == ਕੈਰੀਅਰ == ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਆਲੀਆ ਹੁਮੈਦ ਅਲ ਕਾਸੀਮੀ ਦਮੇ ਤੋਂ ਪੀਡ਼ਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ।<ref name="national">{{Cite news|url=https://www.thenational.ae/arts-culture/my-uae-how-sheikha-dr-alia-humaid-al-qassimi-balances-a-thriving-career-with-family-life-1.45768|title=My UAE: How Sheikha Dr Alia Humaid Al Qassimi balances a thriving career with family life|last=Goldstein Mikulla|first=Emilie|date=12 June 2017|work=The National|access-date=16 November 2017}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਐਸਥੈਟਿਕ ਸਰਜਰੀ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਅਮੀਰਾਤ ਸਰਜਨ ਬਣ ਗਈ।<ref name="ameinfo">{{Cite news|url=http://ameinfo.com/money/economy/5-inspiring-gcc-women-breaking-gender-stereotypes/|title=These 5 inspiring GCC women are breaking gender stereotypes|date=2 May 2017|work=AMEinfo.com|access-date=16 November 2017|archive-date=30 ਮਾਰਚ 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180330132858/https://ameinfo.com/money/economy/5-inspiring-gcc-women-breaking-gender-stereotypes/|url-status=dead}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਵੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਯੂਰਪ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ [[ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ]] ਵਾਪਸ ਲਿਆ ਕੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਪਡ਼੍ਹਾਉਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕੰਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ [[ਦੁਬਈ]] ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਰਾਇਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਸਰਜਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, 2008 ਵਿੱਚ ਹੈਲਥਕੇਅਰ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਨਾਲ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਈ। ਕਾਸੀਮੀ ਵੀਮੈਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਐਕਸਚੇਂਜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਯੂਏਈ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਸਵੀਡਨ ਦੀ ਲੰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਗਿਆਨ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref name="national" /> ਕਾਸੀਮੀ ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ, ਵਿਮੈਨ ਫਾਰ ਸਸਟੇਨੇਬਲ ਗ੍ਰੋਥ ਦੇ ਬੋਰਡ ਵਿੱਚ ਬੈਠਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਲਾਭ ਲਈ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਸਕੈਂਡੇਨੇਵੀਆ ਦਰਮਿਆਨ ਗਿਆਨ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਦੁਬਈ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਖੇਤਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref name="national" /> 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਮੈਡਰਿਡ, ਸਪੇਨ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਐਸਥੈਟਿਕ ਸਰਜਰੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕਾਨਫਰੰਸ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="ameinfo" /> === ਪੁਰਸਕਾਰ === ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਅਰਬ ਮਹਿਲਾ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਲ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਔਰਤ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੁਰਸਕਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨਗੇ, "ਯੂਏਈ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਹ ਇਸ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤ ਬਣਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਪੀਡ਼੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਸਾਡੇ ਦ੍ਰਿਡ਼ ਇਰਾਦੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ।" ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ 19 ਵੇਂ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਐਕਸੀਲੈਂਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਗਲੋਬਲ ਵੁਮੈਨ ਲੀਡਰਜ਼ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਲੀਡਰ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.arabianbusiness.com/al-qassimi-named-inspirational-woman-of-year-at-arab-woman-awards-2016-656372.html|title=Al Qassimi named Inspirational Woman of the Year at Arab Woman Awards 2016|date=14 December 2016|work=Arabian Business|access-date=16 November 2017}}</ref><ref name="national" /> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਕਾਸੀਮੀ ਵਿਆਹਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੰਜ ਬੱਚੇ ਹਨ।<ref name="national" /?> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 3qndqjzs78ygi4arwz7pdlm99tjz3eu 0 185075 748996 748173 2024-04-05T07:24:16Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = ਅਸਮਾ ਬਿੰਤ ਸਾਕਰ ਅਲ ਕਾਸਿਮੀ | birth_date = 24 ਦਸੰਬਰ | occupation = ਕਵੀ | language = | nationality = | citizenship = | education = ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਏ | alma_mater = }} '''ਅਸਮਾ ਬਿੰਤ ਸਾਕਰ ਅਲ ਕਾਸਿਮੀ''' ([[ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਰਬੀ]] '''سمو الشيخة الشاعرة أسماء بنت صقر القاسمي'''; ਜਨਮ 24 ਦਸੰਬਰ, ਕਾਲਬਾ, [[ਸ਼ਾਰਜਾ (ਇਮਰਾਤ)|ਸ਼ਾਰਜਾਹ]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ]] ਵਿੱਚ) ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ [[ਕਵੀ]] ਹੈ। {{As of|2013}} ਉਸ ਨੇ 5 ਕਵਿਤਾ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=Biography |url=http://www.asmaalqassimi.com/ar/index.php?maa=page_link&id=10 |access-date=2024-03-31 |archive-date=2019-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190721202240/http://www.asmaalqassimi.com/ar/index.php?maa=page_link&id=10 |url-status=dead }}</ref> ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਅਤੇ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸ ਨੇ [[ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ]] ਅਤੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਬੀ. ਏ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। == ਪਿਛੋਕੜ == ਅਸਮਾ ਬਿੰਤ ਸਾਕਰ ਅਲ ਕਾਸੀਮੀ ਸਦਾਨਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਫਾਰ ਥੌਟ ਐਂਡ ਲਿਟਰੇਚਰ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀ. ਈ. ਓ. ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Sadana Foundation for Thought and Literature |url=http://www.saddana.com/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170421043850/http://www.saddana.com/ |archive-date=2017-04-21 |access-date=2013-10-01}}</ref> ਉਹ [[ਚਿਲੀ]] ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਕਵਿਤਾ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਅਰਬ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਦੀ ਸਪਾਂਸਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=World Poetry Movement |url=http://www.wpm2011.org/node/283}}</ref><ref>{{Cite web |title=Encyclopaedia of Arab Poets |url=http://moroccodara.com/?p=1188 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203091328/http://moroccodara.com/?p=1188 |archive-date=2013-12-03}}</ref> ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਫ੍ਰੈਂਚ ਅਤੇ [[ਸਪੇਨੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਸਪੈਨਿਸ਼]] ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਸ਼ਾਰਜਾਹ ਅਮੀਰਾਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਗਵਰਨਰ ਸ਼ੇਖ ਸਾਕਰ ਅਲ ਕਾਸੀਮੀ ਦੀ ਧੀ ਹੈ। ਸਦਾਨਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਕਲਬਾ ਸਪੋਰਟਿੰਗ ਐਂਡ ਕਲਚਰਲ ਕਲੱਬ ਫਾਰ ਗਰਲਜ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Kalba Sporting and Cultural Club for Girls |url=http://tealpages.com/AE/kalba-sporting-and-cultural-club-for-girls.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203020540/http://tealpages.com/AE/kalba-sporting-and-cultural-club-for-girls.html |archive-date=2013-12-03}}</ref> ਸ਼ੇਖਾ ਅਸਮਾ ਅਲ ਕਾਸੀਮੀ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਕਈ ਸਥਾਨਕ, ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਲੱਬਾਂ ਦਾ ਆਨਰੇਰੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿਃ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੀਗ, ਮੋਰੱਕੋ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਘਰ, ਅਰਬੀ ਕਵਿਤਾ ਲਈ ਫੋਂਕਸ ਅਕੈਡਮੀ, ਹੋਰਾਂ ਵਿੱਚ।<ref>{{Cite web |title=The International League of Islamic Literature |url=http://muslimwriters.blogspot.ae/2008/04/international-league-of-islamic.html}}</ref><ref>{{Cite web |title=The House of Poetry of Morocco |url=http://www.albayt.org.ma/bayt_anglais/documents.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081120081140/http://www.albayt.org.ma/bayt_anglais/documents.html |archive-date=2008-11-20}}</ref><ref>{{Cite web |title=Fonxe Academy for Arabic Poetry |url=http://www.fonxe.net/vb/}}</ref> == ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ == * ''ਸੋਗ ਦੇ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ'' (2008)<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=w709AQAAIAAJ|title=In the Temple of Sorrow}}</ref> * ''ਇਸ਼ਤਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ'' (2008)<ref>{{Cite web |title=Ishtar Prayer |url=http://raffy.ws/books/view_book/4285/%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%A9-%D8%B9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170314064320/http://raffy.ws/books/view_book/4285/%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%A9-%D8%B9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1 |archive-date=2017-03-14 |access-date=2013-10-01}}</ref> * ਮੇਰੇ ਲਹੂ ਦੇ ਰਤਨ (2009) ਸਪੇਨੀ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ<ref>{{Cite web |title=Gemstones of my Blood |url=http://www.saddana.com/mawsou3a/news.php?maa=View&id=114 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924093349/http://www.saddana.com/mawsou3a/news.php?maa=View&id=114 |archive-date=2015-09-24 |access-date=2013-10-01}}</ref> * ਇੱਕ ਪਰਫਿਊਮ ਦੀ ਵਿੱਫ (2009) ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਸਪੈਨਿਸ਼ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ<ref>{{Cite web |title=A Perfume's Whiff |url=http://www.asmaalqassimi.com/ar/news.php?maa=View&id=46 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170314063155/http://www.asmaalqassimi.com/ar/news.php?maa=View&id=46 |archive-date=2017-03-14 |access-date=2013-10-01}}</ref> * ਏ ਕਰੂਸਿਬਲ ਆਫ਼ ਮਸਕ (2010)<ref>{{Cite web |title=A crucible of Musk |url=http://saddana.com/saddana/mesk/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170504193647/http://saddana.com/saddana/mesk/ |archive-date=2017-05-04 |access-date=2013-10-01}}</ref> * ਟੈਰਾਸਨ ਨੋਸਟਲਜੀਆ (2013) ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਅਤੇ ਅਰਬੀ ਵਿੱਚ<ref>{{Cite web |title=Tayrason Nostalgia |url=http://www.asmaalqassimi.com/ar/news.php?maa=View&id=65 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170314063013/http://www.asmaalqassimi.com/ar/news.php?maa=View&id=65 |archive-date=2017-03-14 |access-date=2013-10-01}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 4fgy6emkciov0f9osrdtcizm4kad0kq 0 185308 748934 2024-04-04T12:39:03Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Redirected page to [[12-ਇੰਚ ਮੈਕਬੁੱਕ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[12-ਇੰਚ ਮੈਕਬੁੱਕ]] ngc6pwavae7dhr1n4mts7tzr7ds2zjv 10 185309 748935 2024-04-04T12:39:58Z Kuldeepburjbhalaike 18176 "<div style="width:100%; overflow: auto;"> {| class="wikitable" ! Timeline of portable Macintoshes {{Navbar|Timeline of portable Macintoshes|mini=y}} |- | {{#tag:timeline| DateFormat = mm/dd/yyyy Define $now = {{#time:m/d/Y}} Define $later = {{#time:m/d/Y|+12 months}} Period = from:07/01/1989 till:$later Define $skip = at:end # Force a blank line Define $dayunknown = 15 # what day to use if it's actually not known ImageSize = wi..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki <div style="width:100%; overflow: auto;"> {| class="wikitable" ! Timeline of portable Macintoshes {{Navbar|Timeline of portable Macintoshes|mini=y}} |- | {{#tag:timeline| DateFormat = mm/dd/yyyy Define $now = {{#time:m/d/Y}} Define $later = {{#time:m/d/Y|+12 months}} Period = from:07/01/1989 till:$later Define $skip = at:end # Force a blank line Define $dayunknown = 15 # what day to use if it's actually not known ImageSize = width:1200 height:auto barincrement:22 TimeAxis = orientation:horizontal PlotArea = right:5 left:20 bottom:120 top:5 Colors = id:bg value:white id:portable value:rgb(0.9,0.9,1) legend:Portable id:100 value:rgb(0.85,0.85,1) id:1001 value:rgb(0.75,0.85,1) legend:PowerBook_100_series id:1002 value:rgb(0.8,0.9,1) id:500 value:rgb(0.6,0.9,1) legend:PowerBook_500_series id:500-b value:rgb(0.6,0.95,1) id:ppc value:rgb(1,0.85,0.85) legend:PowerBook_series id:duo value:rgb(1,0.9,0.8) legend:PowerBook_Duo id:duoa value:rgb(1,0.95,0.85) id:pbg3 value:rgb(0.7,1,0.8) legend:PowerBook_G3_(PB_G3) id:pbg3a value:rgb(0.8,1,0.9) id:pbg4 value:rgb(0.2,0.9,0.6) legend:PowerBook_G4_(PB_G4) id:pbg4a value:rgb(0.4,1,0.5) id:ibg3 value:rgb(1,0.96,0.7) legend:iBook id:ibg4 value:rgb(1,1,0.5) id:mb1 value:rgb(0.9,0.7,0.8) id:mb2 value:rgb(0.9,0.6,0.8) legend:MacBook_(MB) id:mba1 value:rgb(1,0.75,0.1) legend:MacBook_Air_(MB_Air) id:mba2 value:rgb(0.9,0.7,0.1) id:mbp value:rgb(1,1,0.6) id:mbp1 value:rgb(0.8,0.7,1) legend:MacBook_Pro_(MB_Pro) id:mbp2 value:rgb(0.7,0.7,1) id:line value:rgb(0.2,0.2,0.2) id:lightline value:rgb(0.8,0.8,0.8) id:lighttext value:rgb(0.5,0.5,0.5) id:current value:rgb(0.9,0.9,0.9) legend:Assuming_future_production id:reference value:rgb(0.95,0.95,0.95) legend:Reference_desktop_Macs/PDA id:reference2 value:rgb(0.9,0.9,0.9) BackgroundColors = canvas:bg ScaleMajor = gridcolor:lighttext unit:year increment:1 start:01/01/1990 ScaleMinor = gridcolor:lightline unit:months increment:6 start:07/01/1989 Legend = orientation:vertical position:bottom columns:1 BarData = barset:group1 barset:group2 barset:reference TextData = textcolor:black pos:(470,415) text:LATER MODELS ARE SORTED BY SCREEN SIZE PlotData= width:15 textcolor:black shift:(5,-5) anchor:from fontsize:s barset:group1 color:portable from:09/20/1989 till:02/11/1991 text:"[[Macintosh Portable|Portable]]" color:duo from:10/19/1992 till:07/27/1994 text:"[[PowerBook Duo 230|Duo 230]]" color:duoa from:10/21/1993 till:05/16/1994 text:"[[PowerBook Duo|Duo 250]]" color:duoa from:10/21/1993 till:05/16/1994 text:"[[PowerBook Duo|Duo 270c]]" shift:(-25,-5) barset:break color:portable from:09/20/1989 till:02/11/1991 text:"[[Macintosh Portable|Portable]]" $skip $skip color:duo from:05/16/1994 till:11/14/1994 text:"[[PowerBook Duo|Duo 280]]" color:duo from:05/16/1994 till:01/14/1996 text:"[[PowerBook Duo|Duo 280c]]" color:duo from:08/28/1995 till:02/01/1997 text:"[[PowerBook Duo|Duo 2300c]]" barset:break $skip color:pbg3 from:11/10/1997 till:03/14/1998 text:"[[PowerBook G3|PB G3 12” (Kanga)]]" # Kanga color:pbg3 from:05/06/1998 till:09/01/1998 text:"[[PowerBook G3|PB G3 12” (Wallstreet)]]" color:pbg3 from:05/06/1998 till:09/01/1998 text:"[[PowerBook G3|PB G3 13” (Wallstreet)]]" color:pbg3 from:05/06/1998 till:09/01/1998 text:"[[PowerBook G3|PB G3 14” (Wallstreet)]]" color:pbg3a from:09/01/1998 till:05/10/1999 text:"[[PowerBook G3|PB G3 14” (PDQ)]] barset:break color:100 from:02/11/1991 till:10/21/1991 text:"[[Macintosh Portable|Backlit]]" color:100 from:10/21/1991 till:08/03/1992 text:"[[PowerBook 100|100]]" color:pbg4 from:01/07/2003 till:04/16/2006 text:"[[PowerBook G4|PB G4 12” Aluminum]]" color:mb1 from:05/16/2006 till:10/20/2009 text:"[[MacBook (2006–2012)|MB 13” Poly]]" color:mb1 from:10/14/2008 till:06/08/2009 text:"[[MacBook (2006–2012)|MB 13” Aluminum]]" color:mba1 from:02/01/2008 till:10/19/2010 text:"[[MacBook Air (Intel-based)|MB Air 13”]]" barset:break color:duo from:10/19/1992 till:10/21/1993 text:"[[PowerBook Duo 210|Duo 210]]" $skip $skip color:mb2 from:10/20/2009 till:07/20/2011 text:"[[MacBook (2006–2012)|Poly Unibody]]" $skip color:mba2 from:10/20/2010 till:07/09/2019 text:"[[MacBook Air (Intel-based)|Tapered Unibody]]" barset:break color:ibg3 from:07/21/1999 till:04/30/2001 text:"[[iBook Clamshell|iBook 12”]]" barset:break color:ibg4 from:05/01/2001 till:10/21/2003 text:"[[iBook (white)|White]]" barset:break color:ibg3 from:10/22/2003 till:05/16/2006 text:"[[iBook G4|G4]]" barset:break color:mba1 from:10/20/2010 till:10/27/2016 text:"[[MacBook Air (Intel-based)|MB Air 11” Tapered Unibody]]" $skip color:mb2 from:04/10/2015 till:04/19/2016 text:"[[12-inch MacBook|MB 12”]]" $skip color:mba1 from:10/30/2018 till:11/16/2020 text:"[[MacBook Air (Intel-based)|MB Air 13” Retina]]" shift: (-20,-5) $skip barset:break $skip $skip color:mb1 from:04/19/2016 till:06/05/2017 $skip color:mba2 from:11/17/2020 till:03/04/2024 text:"[[MacBook Air (Apple silicon)|M1]]" barset:break $skip $skip color:mb2 from:06/05/2017 till:07/09/2019 $skip color:mba1 from:03/08/2024 till:$now text:"[[MacBook Air (Apple silicon)|M3]]" color:mba1 from:07/15/2022 till:$now text:"[[MacBook Air (Apple silicon)|MB Air 13” M2]]" shift: (-15,-5) barset:break # Reserve for future models $skip $skip $skip $skip color:current from:$now till:end # MacBook Air M3 13” future color:current from:$now till:end # MacBook Air M2 13” future barset:group2 color:1002 from:10/21/1991 till:08/03/1992 text:"[[PowerBook 140|140]]" $skip $skip color:1002 from:10/21/1991 till:10/19/1992 text:"[[PowerBook 170|170]]" barset:break color:1001 from:08/03/1992 till:06/07/1993 text:"[[PowerBook 140|145]]" color:1001 from:10/19/1992 till:08/16/1993 text:"[[PowerBook 160|160]]" color:1001 from:02/10/1993 till:12/13/1993 text:"[[PowerBook 160|165c]]" color:1001 from:10/19/1992 till:05/16/1994 text:"[[PowerBook 180|180]]" color:1001 from:06/07/1993 till:03/14/1994 text:"[[PowerBook 180|180c]]" barset:break color:1002 from:06/07/1993 till:07/18/1994 text:"[[PowerBook 140|145B]]" color:1002 from:08/16/1993 till:07/18/1994 text:"[[PowerBook 160|165]]" color:500-b from:05/16/1994 till:06/10/1995 text:"[[PowerBook 500 series|520]]" color:500 from:05/16/1994 till:09/16/1995 text:"[[PowerBook 500 series|520c]]" color:500-b from:05/16/1994 till:10/17/1994 text:"[[PowerBook 500 series|540]]" color:500 from:05/16/1994 till:08/16/1995 text:"[[PowerBook 500 series|540c]]" barset:break color:1001 from:07/18/1994 till:10/14/1995 text:"[[PowerBook 150|150]]" $skip $skip color:pbg4 from:01/09/2001 till:09/16/2003 text:"[[PowerBook G4|PB G4 15”]]" $skip color:1001 from:08/28/1995 till:09/01/1996 text:"[[PowerBook 190|190/cs]]" color:500 from:05/30/1995 till:04/01/1996 text:"[[PowerBook 500 series|550c]]" barset:break $skip $skip color:ppc from:08/28/1995 till:09/01/1996 text:"[[PowerBook 5300|5300/c/s/e]]" color:ppc from:11/20/1996 till:05/06/1998 text:"[[PowerBook 1400|1400c/cs]]" color:ppc from:02/17/1997 till:03/14/1998 text:"[[PowerBook 3400c|3400c]]" color:ppc from:05/08/1997 till:12/31/1998 text:"[[PowerBook 2400c|2400c]]" barset:break color:pbg3 from:05/10/1999 till:02/16/2000 text:"[[PowerBook G3|PB G3 14” (Bronze Lombard)]] color:pbg3 from:02/16/2000 till:01/09/2001 text:"[[PowerBook G3|PB G3 14” (Pismo)]] color:ibg4 from:01/07/2002 till:10/21/2003 text:"[[iBook (white)|iBook 14”]]" color:pbg4a from:09/16/2003 till:02/14/2006 text:"[[PowerBook G4|Aluminum]]" $skip $skip color:pbg4 from:01/07/2003 till:04/24/2006 text:"[[PowerBook G4|PB G4 17” Aluminum]]" barset:break $skip $skip color:ibg3 from:10/22/2003 till:05/16/2006 text:"[[iBook G4|G4]]" color:mbp1 from:02/14/2006 till:10/14/2008 text:"[[MacBook Pro (Intel-based)|MB Pro 15”]]" $skip $skip color:mbp1 from:04/24/2006 till:01/06/2009 text:"[[MacBook Pro (Intel-based)|MB Pro 17”]]" barset:break color:mbp2 from:06/08/2009 till:10/27/2016 text:"[[MacBook Pro (Intel-based)|MB Pro 13” Unibody]]" $skip $skip color:mbp2 from:10/14/2008 till:10/22/2013 text:"[[MacBook Pro (Intel-based)|Unibody]]" $skip $skip color:mbp2 from:01/06/2009 till:06/09/2012 text:"[[MacBook Pro (Intel-based)|Unibody]]" barset:break color:mbp1 from:10/27/2016 till:11/10/2020 text:"[[MacBook Pro (Intel-based)|Touch Bar]]" color:mbp1 from:10/23/2012 till:06/05/2017 text:"[[MacBook Pro (Intel-based)|MB Pro 13” Retina]]" $skip $skip color:mbp1 from:06/09/2012 till:07/12/2018 text:"[[MacBook Pro (Intel-based)|MB Pro 15” Retina]]" barset:break color:mbp2 from:11/17/2020 till:06/06/2022 text:"[[MacBook Pro (Apple silicon)|M1]]" $skip $skip color:mbp1 from:11/15/2016 till:11/13/2019 text:"[[MacBook Pro (Intel-based)|MB Pro 15” Touch Bar]]" $skip color:mbp1 from:11/13/2019 till:10/18/2021 text:"[[MacBook Pro (Intel-based)|MB Pro 16”]]" barset:break color:mbp1 from:06/24/2022 till:10/30/2023 text:"[[MacBook Pro (Apple silicon)|M2]]" $skip color:mbp2 from:10/26/2021 till:01/17/2023 text:"[[MacBook Pro (Apple silicon)|MB Pro 14” M1]]" shift:(-35,-5) $skip $skip color:mbp2 from:10/26/2021 till:01/17/2023 text:"[[MacBook Pro (Apple silicon)|M1]]" barset:break $skip $skip color:mbp1 from:01/24/2023 till:10/30/2023 text:"[[MacBook Pro (Apple silicon)|M2]]" color:mba1 from:06/13/2023 till:03/04/2024 text:"[[MacBook Air (Apple silicon)|MB Air 15”]]" shift: (-30,-5) #Leave here b/c 15-inch $skip color:mbp1 from:01/24/2023 till:10/30/2023 text:"[[MacBook Pro (Apple silicon)|M2]]" barset:break $skip $skip color:mbp2 from:11/07/2023 till:$now text:"[[MacBook Pro (Apple silicon)|M3]]" color:mba2 from:03/08/2024 till:$now text:"[[MacBook Air (Apple silicon)|M3]]" $skip color:mbp2 from:11/07/2023 till:$now text:"[[MacBook Pro (Apple silicon)|M3]]" barset:break $skip $skip color:current from:$now till:end # MacBook Pro 14” future color:current from:$now till:end # MacBook Air 15” future #Leave here b/c 15-inch $skip color:current from:$now till:end # MacBook Pro 16” future barset:reference color:reference from:start till:04/01/1994 text:"[[Compact Macintosh|< Compact Macintoshes]]" barset:break color:reference2 from:04/02/1994 till:11/01/1997 text:"[[Power Macintosh]]" barset:break color:reference from:11/02/1997 till:08/30/1999 text:"[[Power Macintosh G3|PM G3]]" barset:break color:reference2 from:08/31/1999 till:06/23/2003 text:"[[Power Mac G4]]" barset:break color:reference from:06/24/2003 till:08/06/2006 text:"[[Power Mac G5]]" barset:break color:reference2 from:08/07/2006 till:06/29/2007 text:"[[Mac Pro]]" shift:(-5,-5) barset:break color:reference from:06/29/2007 till:04/03/2010 text:"[[iPhone]]" barset:break color:reference2 from:04/03/2010 till:04/24/2015 text:"[[iPad]]" barset:break color:reference from:04/24/2015 till:12/14/2017 text:"[[Apple Watch|Watch]]" barset:break color:reference2 from:12/14/2017 till:11/17/2020 text:"[[iMac Pro]]" barset:break color:reference from:11/17/2020 till:end text:"[[Mac transition to Apple silicon|Apple silicon]]" }} {{See also|List of Mac models}} |}</div><noinclude> [[Category:Apple Inc. products graphical timeline templates|Portable]] </noinclude> tpruu0tq0eae4hmh92pzueyf3yfem7p 0 185310 748945 2024-04-04T14:54:35Z Nitesh Gill 8973 "[[:en:Special:Redirect/revision/1216554987|Tejaswini Niranjana]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Tejaswini_Niranjana.jpg|thumb|ਇੱਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ ਤੇਜਸ੍ਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ।]] '''ਤੇਜਸਿਵਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ''' (ਜਨਮ 26 ਜੁਲਾਈ 1958) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ, ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਉਹ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਧਿਐਨ, [[ਜੈਂਡਰ ਅਧਿਐਨ|ਲਿੰਗ ਅਧਿਐਨ]], [[ਅਨੁਵਾਦ]] ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿਗਿਆਨ (ਖਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ) ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਕੰਨਡ਼ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨਿਰੰਜਨਾ ਅਤੇ ਲੇਖਕ [[ਅਨੁਪਮਾ ਨਿਰੰਜਨਾ]] ਦੀ ਧੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਸਾਥੀ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ, ਆਸ਼ੀਸ਼ ਰਾਜਾਧਿਆਕਸ਼ ਹੈ।  {{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ, ਤੇਜਸਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੂੰ 'ਨੋ ਪ੍ਰੈਜ਼ੈਂਟਸ ਪਲੀਜ਼' ਲਈ ਪ੍ਰੋਸ ਫਿਕਸ਼ਨ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ '''ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਹਿਤਕ ਅਨੁਵਾਦਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਪੁਰਸਕਾਰ''' ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਲੇਖਕ [[ਜੈਅੰਤ ਕੈਕਿਨੀ|ਜਯੰਤ ਕੈਕਿਨੀ]] ਦੀਆਂ ਮੁੰਬਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਹੈ। ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ, ਨੋ ਪ੍ਰੈਜ਼ੈਂਟਸ ਕਿਰਪਾ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸਾਹਿਤ 2018 ਲਈ ਡੀ. ਐਸ. ਸੀ. ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੇ ਜਯੰਤ ਕੈਕਿਨੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ 2018 ਮਨੁੱਖਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਿਤ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ, ਰਿਸਰਚ ਗ੍ਰਾਂਟਸ ਕੌਂਸਲ, ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਹੈ। ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੂੰ 1994 ਦੇ ਸਰਬੋਤਮ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ '''ਕਰਨਾਟਕ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ''' ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਿਰੰਜਨਾ ਬਸਤੀਵਾਦ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤ'','' ਨਾਰੀਵਾਦ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 'ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ' ਉੱਤੇ ਲਿਖਤਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਅਭਿਆਸ-ਅਧਾਰਤ ਖੋਜ (ਖਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਸੰਗੀਤ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਹਿਯੋਗ) ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੇ [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਬੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐੱਮ. ਏ., ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐੱਮਫਿਲ ਅਤੇ [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]] ਤੋਂ ਪੀਐੱਚ. ਡੀ. ਕੀਤੀ ਹੈ।  {{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} ਨਿਰੰਜਨਾ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਫ਼ ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ, [[ਬੰਗਲੌਰ]] ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਫੈਲੋ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ [http://heira.in/ ਹੀਰਾ] ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਲੀਡ ਰਿਸਰਚਰ ਵੀ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |title=Distinguished Fellows — The Centre for Internet and Society |url=http://cis-india.org/about/people/distinguished-fellows |access-date=2017-06-09 |website=cis-india.org |language=en}}</ref> ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਨਿਰੰਜਨਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰ-ਏਸ਼ੀਅਨ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਡੀਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। == ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਕੰਮ == ਉਹ ਕੰਨਡ਼ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨਿਰੰਜਨਾ। ਬਜਕਜਬ ਹਹਬਸਵਜਕ ਹਜਨਸਵਜ ਅਤੇ ਲੇਖਕ [[ਅਨੁਪਮਾ ਨਿਰੰਜਨਾ]] ਦੀ ਧੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਸਾਥੀ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ, ਆਸ਼ੀਸ਼ ਵਹਸਜੱਨੱਕਿਬ ਹੈ। ਕੰਨਡ਼ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨਿਰੰਜਨਾ ਅਤੇ ਲੇਖਕ [[ਅਨੁਪਮਾ ਨਿਰੰਜਨਾ]] ਦੇ ਘਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਧਾਰਵਾਡ਼ ਵਿੱਚ ਜੰਮੀ ਨਿਰੰਜਨਾ 2 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ [[ਬੰਗਲੌਰ]], ਭਾਰਤ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਦਿ ਹੋਮ ਸਕੂਲ ਮਹਿਲਾ ਸੇਵਾ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ, ਜਯਾਨਗਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ, ਬਸਵਨਗੁਡੀ, ਬੰਗਲੋਰ ਤੋਂ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਬੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐੱਮ. ਏ., ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐੱਮਫਿਲ ਅਤੇ [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]] ਤੋਂ ਪੀਐਚ. ਡੀ. ਕੀਤੀ।  {{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} 2021 ਤੋਂ, ਨਿਰੰਜਨਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰ-ਏਸ਼ੀਅਨ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਡੀਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।  {{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} ਨਿਰੰਜਨਾ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਫ਼ ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ, [[ਬੰਗਲੌਰ]] ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਫੈਲੋ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ [http://heira.in/ ਹੀਰਾ] ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਲੀਡ ਰਿਸਰਚਰ ਵੀ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |title=Distinguished Fellows — The Centre for Internet and Society |url=http://cis-india.org/about/people/distinguished-fellows |access-date=2017-06-09 |website=cis-india.org |language=en}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://cis-india.org/about/people/distinguished-fellows "Distinguished Fellows — The Centre for Internet and Society"]. ''cis-india.org''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 June</span> 2017</span>.</cite></ref> ਉਹ 2012 ਤੋਂ 2016 ਤੱਕ ਟਾਟਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸਜ਼, [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿਖੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਚੇਅਰ ਸੀ।<ref name="Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI">{{Cite web |title=Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI |url=https://ari.nus.edu.sg/Peoples/Detail/18e62327-4ea0-4fe3-af08-b32aa53e54e0 |access-date=2017-06-09 |website=ari.nus.edu.sg}}</ref> 2016 ਤੋਂ 2021 ਤੱਕ, ਉਹ ਲਿੰਗਨਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਵਿਖੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਮੁਖੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸ ਨਾਲ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=author |title=Lingnan University |url=https://www.ln.edu.hk/cultural/staff/niranjana-tejaswini/ |access-date=2017-06-09 |website=www.ln.edu.hk}}</ref><ref>{{Cite web |title=Tejaswini Niranjana &#124; Ahmedabad University |url=https://ahduni.edu.in/tejaswini-niranjana}}</ref> ਉਹ ਇੰਟਰ-ਏਸ਼ੀਆ ਕਲਚਰਲ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਚੇਅਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About Us |url=http://culturalstudies.asia/about-us/ |access-date=2018-02-24 |website=culturalstudies.asia |language=en-US}}</ref> ਉਹ ਭਾਰਤੀ-ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਰੇਮੋ ਫਰਨਾਂਡੀਜ਼ ਦੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ 'ਜਹਾਜੀ ਮਿਊਜ਼ਿਕ' ਦੀ ਸੰਕਲਪਿਕ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/cities/mumbai/entertainment/sailing-across-cultures/article8496980.ece|title=Sailing across cultures|last=Basu|first=Indira|date=2016-04-19|work=The Hindu}}</ref><ref name="Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI">{{Cite web |title=Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI |url=https://ari.nus.edu.sg/Peoples/Detail/18e62327-4ea0-4fe3-af08-b32aa53e54e0 |access-date=2017-06-09 |website=ari.nus.edu.sg}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://ari.nus.edu.sg/Peoples/Detail/18e62327-4ea0-4fe3-af08-b32aa53e54e0 "Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI"]. ''ari.nus.edu.sg''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 June</span> 2017</span>.</cite></ref> ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ "ਸ਼ਿਪਸ " ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਹੈ ਜੋ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ-ਤ੍ਰਿਨਿਦਾਦ ਤੱਕ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਵਾਲੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web |date=2016-09-15 |title="Saucy Wow" in the film Jahaji Music: India in the Caribbean |url=http://www.tarshi.net/inplainspeak/review-saucy-wow-jahaji-music/}}</ref> ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੁਰਭੀ ਸ਼ਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਸਹਿ-ਨਿਰਮਿਤ ਇਸ ਫ਼ਿਲਮ ਨੇ ਲਿੰਗ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਪਰਵਾਸ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਜੋਡ਼ਿਆ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |title=DNA |url=http://www.dnaindia.com/locality/news-tags/jahaji-music-india-caribbean}}</ref><ref name="The connecting rhythm">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/entertainment/music/exploring-mumbais-musical-past/article20010694.ece|title=The connecting rhythm|last=Swaminathan|first=Chitra|date=2017-11-09|work=The Hindu}}</ref> ਉਹ ਮਿਊਜ਼ਿਕਫਿਲਿਆ ਇਨ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਲੇਖਕ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੁੰਬਈ (ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਬਈ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ) ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੰਨਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੇਂਦਰ ਕਿਉਂ ਬਣ ਗਿਆ। ਔਨਲਾਈਨ ਇੰਡੀਅਨ ਵੁਮੈਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦ ਲੇਡੀਜ਼ ਫਿੰਗਰ ਨਾਲ 2014 ਦੀ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਨਸਲੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਹਿੱਸਾ ਪੁਰਾਲੇਖ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਕਈ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2014-07-30 |title=The Varied Social Life of Hindustani Classical Music Before Respectability Took over |url=http://theladiesfinger.com/the-wild-varied-social-life-of-hindustani-classical-music-before-respectability-took-over/}}</ref> ਉਸੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੁਰਭੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਫ਼ਿਲਮ ''ਫਿਰ ਸੇ ਸੈਮ ਪੇ ਆਨਾ'' (ਪਹਿਲੀ ਬੀਟ ਵੱਲ ਵਾਪਸੀ) ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ।<ref name="The connecting rhythm">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/entertainment/music/exploring-mumbais-musical-past/article20010694.ece|title=The connecting rhythm|last=Swaminathan|first=Chitra|date=2017-11-09|work=The Hindu}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSwaminathan2017">Swaminathan, Chitra (9 November 2017). [http://www.thehindu.com/entertainment/music/exploring-mumbais-musical-past/article20010694.ece "The connecting rhythm"]. ''The Hindu''.</cite></ref> ਉਹ 2013 ਤੋਂ 2016 ਤੱਕ [[ਸੈਂਟਰ ਫ਼ਾਰ ਇੰਟਰਨੈਟ ਐਂਡ ਸੋਸਾਇਟੀ (ਭਾਰਤ)|ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ]], ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫੈਲੋ ਸੀ। ਉਹ ਸੇਫਿਸ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟੋਰਲ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ (1997-1999), [[ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਦੇ ਰਾੱਕਫੈਲਰ ਫੈਲੋ, [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਅਤੇ ਹੋਮੀ ਭਾਭਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸਰਬੋਤਮ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] (1993) ਅਤੇ ਸਰਬੋਤਮ ਅਨੁਵਾਦਕ ਲਈ [[ਕਰਨਾਟਕ]] ਰਾਜ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=文化研究教學研究營Teaching Cultural Studies Workshop 2006 |url=http://english.ncu.edu.tw/tcs/sp_teja.htm |access-date=2017-06-09 |website=english.ncu.edu.tw}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਵੈਸਟ ਇੰਡੀਜ਼, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਜਪਾਨ, ਤਾਈਵਾਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂ. ਕੇ. ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=thrki |date=2005-03-06 |title=Magazine / People : Caribbean connect |url=http://www.thehindu.com/thehindu/mag/2005/03/06/stories/2005030600740500.htm |access-date=2017-06-09 |website=[[The Hindu]]}}{{Dead link|date=April 2021|bot=medic}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਮੁੰਬਈ-ਅਧਾਰਤ [[ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਣਾ|ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਣੇ]] ਦੀ ਗਾਇਕਾ ਨੀਲਾ ਭਾਗਵਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://scroll.in/article/669446/the-little-known-story-of-how-mumbai-nurtured-hindustani-classical-music-and-helped-it-thrive|title=The little-known story of how Mumbai nurtured Hindustani classical music and helped it thrive|last=Ramanan|first=Sumana|work=Scroll.in|access-date=2017-06-09|language=en-US}}</ref> ਤੇਜੂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਦੋ-ਭਾਸ਼ਾਈ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰ ਮੈਨੂਅਲ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਅਕਾਦਮਿਕ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੱਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਖੋਜ ਸਾਥੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਵਿਦਵਾਨ [[ਸ਼ਰਮੀਲਾ ਰੇਗੇ]] ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2013-07-23 |title=Sharmila Rege: The Feminist as Translator |url=http://theladiesfinger.com/sharmila-rege-the-feminist-as-translator/}}</ref> ਉਹ 2009 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਅਕਾਦਮਿਕਾਂ ਦੀ 180 ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੂਚੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਦੰਡ ਸੰਹਿਤਾ ਦੀ ਧਾਰਾ 377 ਦਾ ਇਸ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2011-02-08 |title=Academics Support Delhi High Court Decision in Section 377 Case |url=http://orinam.net/academics-support-delhi-high-court-decision-in-section-377-case/}}</ref> == ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ == === ਕਿਤਾਬਾਂ === * ''ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਮਿਊਜ਼ਿਕੋਫਿਲਿਆ: ਪਰਫਾਰਮਿੰਗ ਸਬਜੈਕਟਸ ਐਂਡ ਦਿ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਬੇਹੋਸ਼'' (ਡਰਹਮ: ਡਿਊਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ, 2020) <ref>{{Cite web |last=Press |first=Berkeley Electronic |title=SelectedWorks - Prof. NIRANJANA Tejaswini:Musicophilia in Mumbai |url=https://www.dukeupress.edu/musicophilia-in-mumbai |access-date=2017-06-09 |website=works.bepress.com |language=en}}</ref> * ''ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਰਨਾ: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਨੀਦਾਦ ਵਿਚਕਾਰ ਔਰਤਾਂ, ਪ੍ਰਵਾਸ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ'' (ਡਰਹਮ: ਡਿਊਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ, 2006) <ref>{{Cite web |last=Press |first=Berkeley Electronic |title=SelectedWorks - Prof. NIRANJANA Tejaswini:Mobilizing India |url=https://works.bepress.com/tniranjana/ |access-date=2017-06-09 |website=works.bepress.com |language=en}}</ref> * ''ਸਾਈਟਿੰਗ ਅਨੁਵਾਦ: ਇਤਿਹਾਸ, ਪੋਸਟ-ਸਟ੍ਰਕਚਰਲਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸੰਦਰਭ'' (ਬਰਕਲੇ: ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਪ੍ਰੈਸ, 1992) <ref>{{Cite web |last=Press |first=Berkeley Electronic |title=SelectedWorks - Prof. NIRANJANA Tejaswini:Siting Translation |url=https://works.bepress.com/tniranjana/ |access-date=2017-06-09 |website=works.bepress.com |language=en}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਸੂਸੀ ਥਾਰੂ * [[ਸਬਾਲਟਰਨ ਅਧਿਐਨ|ਸਬਾਲਟਰਨ ਸਟੱਡੀਜ਼]] * ਅੰਤਰ-ਏਸ਼ੀਆ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.ln.edu.hk/cultural/staff/niranjana-tejaswini/index.php ਫੈਕਲਟੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ, ਲਿੰਗਨਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹਾਂਗਕਾਂਗ] * [http://cscs.res.in/Members/people-cscs/faculty-cscs/tejaswini-niranjana ਫੈਕਲਟੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਫ ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ] * [https://ahduni.edu.in/tejaswini-niranjana ਫੈਕਲਟੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ, ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ] * [https://www.ln.edu.hk/chronicle/46/interview-with-new-cultural-studies-department-head ਲਿੰਗਨਨ ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਦੀ ਤੇਜਸ੍ਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ] * [http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14649373.2012.690233?journalCode=riac20 ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਵਿਦਵਾਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਸ਼ੰਕਾਵਾਦਃ ਤੇਜਸਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਯੀਫਾਨ ਜਿਆਂਗ ਦੁਆਰਾ, ''ਅੰਤਰ-ਏਸ਼ੀਆ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ, 2012''] * [http://www.thehindu.com/thehindu/mag/2005/03/06/stories/2005030600740500.htm ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਖੋਜ 'ਤੇ ਤੇਜਸ੍ਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ, ਦ ਹਿੰਦੂ]{{Dead link|date=April 2021|bot=medic}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1958]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] t4wou9jl609hh9o1l2nko65p7acmwwn 748946 748945 2024-04-04T14:56:03Z Nitesh Gill 8973 /* ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਕੰਮ */ wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Tejaswini_Niranjana.jpg|thumb|ਇੱਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ ਤੇਜਸ੍ਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ।]] '''ਤੇਜਸਿਵਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ''' (ਜਨਮ 26 ਜੁਲਾਈ 1958) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ, ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਉਹ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਧਿਐਨ, [[ਜੈਂਡਰ ਅਧਿਐਨ|ਲਿੰਗ ਅਧਿਐਨ]], [[ਅਨੁਵਾਦ]] ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿਗਿਆਨ (ਖਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ) ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਕੰਨਡ਼ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨਿਰੰਜਨਾ ਅਤੇ ਲੇਖਕ [[ਅਨੁਪਮਾ ਨਿਰੰਜਨਾ]] ਦੀ ਧੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਸਾਥੀ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ, ਆਸ਼ੀਸ਼ ਰਾਜਾਧਿਆਕਸ਼ ਹੈ।  {{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ, ਤੇਜਸਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੂੰ 'ਨੋ ਪ੍ਰੈਜ਼ੈਂਟਸ ਪਲੀਜ਼' ਲਈ ਪ੍ਰੋਸ ਫਿਕਸ਼ਨ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ '''ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਹਿਤਕ ਅਨੁਵਾਦਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਪੁਰਸਕਾਰ''' ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਲੇਖਕ [[ਜੈਅੰਤ ਕੈਕਿਨੀ|ਜਯੰਤ ਕੈਕਿਨੀ]] ਦੀਆਂ ਮੁੰਬਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਹੈ। ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ, ਨੋ ਪ੍ਰੈਜ਼ੈਂਟਸ ਕਿਰਪਾ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸਾਹਿਤ 2018 ਲਈ ਡੀ. ਐਸ. ਸੀ. ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੇ ਜਯੰਤ ਕੈਕਿਨੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ 2018 ਮਨੁੱਖਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਿਤ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ, ਰਿਸਰਚ ਗ੍ਰਾਂਟਸ ਕੌਂਸਲ, ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਹੈ। ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੂੰ 1994 ਦੇ ਸਰਬੋਤਮ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ '''ਕਰਨਾਟਕ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ''' ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਿਰੰਜਨਾ ਬਸਤੀਵਾਦ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤ'','' ਨਾਰੀਵਾਦ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 'ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ' ਉੱਤੇ ਲਿਖਤਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਅਭਿਆਸ-ਅਧਾਰਤ ਖੋਜ (ਖਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਸੰਗੀਤ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਹਿਯੋਗ) ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੇ [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਬੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐੱਮ. ਏ., ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐੱਮਫਿਲ ਅਤੇ [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]] ਤੋਂ ਪੀਐੱਚ. ਡੀ. ਕੀਤੀ ਹੈ।  {{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} ਨਿਰੰਜਨਾ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਫ਼ ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ, [[ਬੰਗਲੌਰ]] ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਫੈਲੋ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ [http://heira.in/ ਹੀਰਾ] ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਲੀਡ ਰਿਸਰਚਰ ਵੀ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |title=Distinguished Fellows — The Centre for Internet and Society |url=http://cis-india.org/about/people/distinguished-fellows |access-date=2017-06-09 |website=cis-india.org |language=en}}</ref> ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਨਿਰੰਜਨਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰ-ਏਸ਼ੀਅਨ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਡੀਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। == ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਕੰਮ == ਕੰਨਡ਼ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨਿਰੰਜਨਾ ਅਤੇ ਲੇਖਕ [[ਅਨੁਪਮਾ ਨਿਰੰਜਨਾ]] ਦੇ ਘਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਧਾਰਵਾਡ਼ ਵਿੱਚ ਜੰਮੀ ਨਿਰੰਜਨਾ 2 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ [[ਬੰਗਲੌਰ]], ਭਾਰਤ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਦਿ ਹੋਮ ਸਕੂਲ ਮਹਿਲਾ ਸੇਵਾ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ, ਜਯਾਨਗਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ, ਬਸਵਨਗੁਡੀ, ਬੰਗਲੋਰ ਤੋਂ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਬੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐੱਮ. ਏ., ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐੱਮਫਿਲ ਅਤੇ [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]] ਤੋਂ ਪੀਐਚ. ਡੀ. ਕੀਤੀ।  {{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} 2021 ਤੋਂ, ਨਿਰੰਜਨਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰ-ਏਸ਼ੀਅਨ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਡੀਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।  {{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} ਨਿਰੰਜਨਾ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਫ਼ ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ, [[ਬੰਗਲੌਰ]] ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਫੈਲੋ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ [http://heira.in/ ਹੀਰਾ] ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਲੀਡ ਰਿਸਰਚਰ ਵੀ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |title=Distinguished Fellows — The Centre for Internet and Society |url=http://cis-india.org/about/people/distinguished-fellows |access-date=2017-06-09 |website=cis-india.org |language=en}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://cis-india.org/about/people/distinguished-fellows "Distinguished Fellows — The Centre for Internet and Society"]. ''cis-india.org''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 June</span> 2017</span>.</cite></ref> ਉਹ 2012 ਤੋਂ 2016 ਤੱਕ ਟਾਟਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸਜ਼, [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿਖੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਚੇਅਰ ਸੀ।<ref name="Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI">{{Cite web |title=Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI |url=https://ari.nus.edu.sg/Peoples/Detail/18e62327-4ea0-4fe3-af08-b32aa53e54e0 |access-date=2017-06-09 |website=ari.nus.edu.sg}}</ref> 2016 ਤੋਂ 2021 ਤੱਕ, ਉਹ ਲਿੰਗਨਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਵਿਖੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਮੁਖੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸ ਨਾਲ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=author |title=Lingnan University |url=https://www.ln.edu.hk/cultural/staff/niranjana-tejaswini/ |access-date=2017-06-09 |website=www.ln.edu.hk}}</ref><ref>{{Cite web |title=Tejaswini Niranjana &#124; Ahmedabad University |url=https://ahduni.edu.in/tejaswini-niranjana}}</ref> ਉਹ ਇੰਟਰ-ਏਸ਼ੀਆ ਕਲਚਰਲ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਚੇਅਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About Us |url=http://culturalstudies.asia/about-us/ |access-date=2018-02-24 |website=culturalstudies.asia |language=en-US}}</ref> ਉਹ ਭਾਰਤੀ-ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਰੇਮੋ ਫਰਨਾਂਡੀਜ਼ ਦੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ 'ਜਹਾਜੀ ਮਿਊਜ਼ਿਕ' ਦੀ ਸੰਕਲਪਿਕ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/cities/mumbai/entertainment/sailing-across-cultures/article8496980.ece|title=Sailing across cultures|last=Basu|first=Indira|date=2016-04-19|work=The Hindu}}</ref><ref name="Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI">{{Cite web |title=Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI |url=https://ari.nus.edu.sg/Peoples/Detail/18e62327-4ea0-4fe3-af08-b32aa53e54e0 |access-date=2017-06-09 |website=ari.nus.edu.sg}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://ari.nus.edu.sg/Peoples/Detail/18e62327-4ea0-4fe3-af08-b32aa53e54e0 "Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI"]. ''ari.nus.edu.sg''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 June</span> 2017</span>.</cite></ref> ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ "ਸ਼ਿਪਸ " ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਹੈ ਜੋ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ-ਤ੍ਰਿਨਿਦਾਦ ਤੱਕ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਵਾਲੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web |date=2016-09-15 |title="Saucy Wow" in the film Jahaji Music: India in the Caribbean |url=http://www.tarshi.net/inplainspeak/review-saucy-wow-jahaji-music/}}</ref> ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੁਰਭੀ ਸ਼ਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਸਹਿ-ਨਿਰਮਿਤ ਇਸ ਫ਼ਿਲਮ ਨੇ ਲਿੰਗ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਪਰਵਾਸ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਜੋਡ਼ਿਆ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |title=DNA |url=http://www.dnaindia.com/locality/news-tags/jahaji-music-india-caribbean}}</ref><ref name="The connecting rhythm">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/entertainment/music/exploring-mumbais-musical-past/article20010694.ece|title=The connecting rhythm|last=Swaminathan|first=Chitra|date=2017-11-09|work=The Hindu}}</ref> ਉਹ ਮਿਊਜ਼ਿਕਫਿਲਿਆ ਇਨ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਲੇਖਕ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੁੰਬਈ (ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਬਈ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ) ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੰਨਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੇਂਦਰ ਕਿਉਂ ਬਣ ਗਿਆ। ਔਨਲਾਈਨ ਇੰਡੀਅਨ ਵੁਮੈਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦ ਲੇਡੀਜ਼ ਫਿੰਗਰ ਨਾਲ 2014 ਦੀ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਨਸਲੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਹਿੱਸਾ ਪੁਰਾਲੇਖ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਕਈ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2014-07-30 |title=The Varied Social Life of Hindustani Classical Music Before Respectability Took over |url=http://theladiesfinger.com/the-wild-varied-social-life-of-hindustani-classical-music-before-respectability-took-over/}}</ref> ਉਸੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੁਰਭੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਫ਼ਿਲਮ ''ਫਿਰ ਸੇ ਸੈਮ ਪੇ ਆਨਾ'' (ਪਹਿਲੀ ਬੀਟ ਵੱਲ ਵਾਪਸੀ) ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ।<ref name="The connecting rhythm">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/entertainment/music/exploring-mumbais-musical-past/article20010694.ece|title=The connecting rhythm|last=Swaminathan|first=Chitra|date=2017-11-09|work=The Hindu}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSwaminathan2017">Swaminathan, Chitra (9 November 2017). [http://www.thehindu.com/entertainment/music/exploring-mumbais-musical-past/article20010694.ece "The connecting rhythm"]. ''The Hindu''.</cite></ref> ਉਹ 2013 ਤੋਂ 2016 ਤੱਕ [[ਸੈਂਟਰ ਫ਼ਾਰ ਇੰਟਰਨੈਟ ਐਂਡ ਸੋਸਾਇਟੀ (ਭਾਰਤ)|ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ]], ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫੈਲੋ ਸੀ। ਉਹ ਸੇਫਿਸ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟੋਰਲ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ (1997-1999), [[ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਦੇ ਰਾੱਕਫੈਲਰ ਫੈਲੋ, [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਅਤੇ ਹੋਮੀ ਭਾਭਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸਰਬੋਤਮ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] (1993) ਅਤੇ ਸਰਬੋਤਮ ਅਨੁਵਾਦਕ ਲਈ [[ਕਰਨਾਟਕ]] ਰਾਜ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=文化研究教學研究營Teaching Cultural Studies Workshop 2006 |url=http://english.ncu.edu.tw/tcs/sp_teja.htm |access-date=2017-06-09 |website=english.ncu.edu.tw}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਵੈਸਟ ਇੰਡੀਜ਼, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਜਪਾਨ, ਤਾਈਵਾਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂ. ਕੇ. ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=thrki |date=2005-03-06 |title=Magazine / People : Caribbean connect |url=http://www.thehindu.com/thehindu/mag/2005/03/06/stories/2005030600740500.htm |access-date=2017-06-09 |website=[[The Hindu]]}}{{Dead link|date=April 2021|bot=medic}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਮੁੰਬਈ-ਅਧਾਰਤ [[ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਣਾ|ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਣੇ]] ਦੀ ਗਾਇਕਾ ਨੀਲਾ ਭਾਗਵਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://scroll.in/article/669446/the-little-known-story-of-how-mumbai-nurtured-hindustani-classical-music-and-helped-it-thrive|title=The little-known story of how Mumbai nurtured Hindustani classical music and helped it thrive|last=Ramanan|first=Sumana|work=Scroll.in|access-date=2017-06-09|language=en-US}}</ref> ਤੇਜੂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਦੋ-ਭਾਸ਼ਾਈ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰ ਮੈਨੂਅਲ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਅਕਾਦਮਿਕ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੱਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਖੋਜ ਸਾਥੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਵਿਦਵਾਨ [[ਸ਼ਰਮੀਲਾ ਰੇਗੇ]] ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2013-07-23 |title=Sharmila Rege: The Feminist as Translator |url=http://theladiesfinger.com/sharmila-rege-the-feminist-as-translator/}}</ref> ਉਹ 2009 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਅਕਾਦਮਿਕਾਂ ਦੀ 180 ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੂਚੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਦੰਡ ਸੰਹਿਤਾ ਦੀ ਧਾਰਾ 377 ਦਾ ਇਸ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2011-02-08 |title=Academics Support Delhi High Court Decision in Section 377 Case |url=http://orinam.net/academics-support-delhi-high-court-decision-in-section-377-case/}}</ref> == ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ == === ਕਿਤਾਬਾਂ === * ''ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਮਿਊਜ਼ਿਕੋਫਿਲਿਆ: ਪਰਫਾਰਮਿੰਗ ਸਬਜੈਕਟਸ ਐਂਡ ਦਿ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਬੇਹੋਸ਼'' (ਡਰਹਮ: ਡਿਊਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ, 2020) <ref>{{Cite web |last=Press |first=Berkeley Electronic |title=SelectedWorks - Prof. NIRANJANA Tejaswini:Musicophilia in Mumbai |url=https://www.dukeupress.edu/musicophilia-in-mumbai |access-date=2017-06-09 |website=works.bepress.com |language=en}}</ref> * ''ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਰਨਾ: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਨੀਦਾਦ ਵਿਚਕਾਰ ਔਰਤਾਂ, ਪ੍ਰਵਾਸ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ'' (ਡਰਹਮ: ਡਿਊਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ, 2006) <ref>{{Cite web |last=Press |first=Berkeley Electronic |title=SelectedWorks - Prof. NIRANJANA Tejaswini:Mobilizing India |url=https://works.bepress.com/tniranjana/ |access-date=2017-06-09 |website=works.bepress.com |language=en}}</ref> * ''ਸਾਈਟਿੰਗ ਅਨੁਵਾਦ: ਇਤਿਹਾਸ, ਪੋਸਟ-ਸਟ੍ਰਕਚਰਲਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸੰਦਰਭ'' (ਬਰਕਲੇ: ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਪ੍ਰੈਸ, 1992) <ref>{{Cite web |last=Press |first=Berkeley Electronic |title=SelectedWorks - Prof. NIRANJANA Tejaswini:Siting Translation |url=https://works.bepress.com/tniranjana/ |access-date=2017-06-09 |website=works.bepress.com |language=en}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਸੂਸੀ ਥਾਰੂ * [[ਸਬਾਲਟਰਨ ਅਧਿਐਨ|ਸਬਾਲਟਰਨ ਸਟੱਡੀਜ਼]] * ਅੰਤਰ-ਏਸ਼ੀਆ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.ln.edu.hk/cultural/staff/niranjana-tejaswini/index.php ਫੈਕਲਟੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ, ਲਿੰਗਨਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹਾਂਗਕਾਂਗ] * [http://cscs.res.in/Members/people-cscs/faculty-cscs/tejaswini-niranjana ਫੈਕਲਟੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਫ ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ] * [https://ahduni.edu.in/tejaswini-niranjana ਫੈਕਲਟੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ, ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ] * [https://www.ln.edu.hk/chronicle/46/interview-with-new-cultural-studies-department-head ਲਿੰਗਨਨ ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਦੀ ਤੇਜਸ੍ਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ] * [http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14649373.2012.690233?journalCode=riac20 ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਵਿਦਵਾਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਸ਼ੰਕਾਵਾਦਃ ਤੇਜਸਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਯੀਫਾਨ ਜਿਆਂਗ ਦੁਆਰਾ, ''ਅੰਤਰ-ਏਸ਼ੀਆ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ, 2012''] * [http://www.thehindu.com/thehindu/mag/2005/03/06/stories/2005030600740500.htm ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਖੋਜ 'ਤੇ ਤੇਜਸ੍ਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ, ਦ ਹਿੰਦੂ]{{Dead link|date=April 2021|bot=medic}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1958]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] nw1d6bmyjdpj67vacio77erpuctgvwo 748997 748946 2024-04-05T07:24:32Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Tejaswini_Niranjana.jpg|thumb|ਇੱਕ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਬੋਲਦਿਆਂ ਤੇਜਸ੍ਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ।]] '''ਤੇਜਸਿਵਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ''' (ਜਨਮ 26 ਜੁਲਾਈ 1958) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ, ਅਨੁਵਾਦਕ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਉਹ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਧਿਐਨ, [[ਜੈਂਡਰ ਅਧਿਐਨ|ਲਿੰਗ ਅਧਿਐਨ]], [[ਅਨੁਵਾਦ]] ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿਗਿਆਨ (ਖਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ) ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਕੰਨਡ਼ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨਿਰੰਜਨਾ ਅਤੇ ਲੇਖਕ [[ਅਨੁਪਮਾ ਨਿਰੰਜਨਾ]] ਦੀ ਧੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਸਾਥੀ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ, ਆਸ਼ੀਸ਼ ਰਾਜਾਧਿਆਕਸ਼ ਹੈ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} ਸਾਲ 2021 ਵਿੱਚ, ਤੇਜਸਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੂੰ 'ਨੋ ਪ੍ਰੈਜ਼ੈਂਟਸ ਪਲੀਜ਼' ਲਈ ਪ੍ਰੋਸ ਫਿਕਸ਼ਨ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ '''ਅਮਰੀਕੀ ਸਾਹਿਤਕ ਅਨੁਵਾਦਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਪੁਰਸਕਾਰ''' ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਲੇਖਕ [[ਜੈਅੰਤ ਕੈਕਿਨੀ|ਜਯੰਤ ਕੈਕਿਨੀ]] ਦੀਆਂ ਮੁੰਬਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਹੈ। ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ, ਨੋ ਪ੍ਰੈਜ਼ੈਂਟਸ ਕਿਰਪਾ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸਾਹਿਤ 2018 ਲਈ ਡੀ. ਐਸ. ਸੀ. ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੇ ਜਯੰਤ ਕੈਕਿਨੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ 2018 ਮਨੁੱਖਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਿਤ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ, ਰਿਸਰਚ ਗ੍ਰਾਂਟਸ ਕੌਂਸਲ, ਹਾਂਗਕਾਂਗ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਹੈ। ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੂੰ 1994 ਦੇ ਸਰਬੋਤਮ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ '''ਕਰਨਾਟਕ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ''' ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਿਰੰਜਨਾ ਬਸਤੀਵਾਦ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤ'','' ਨਾਰੀਵਾਦ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 'ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਪ੍ਰਸ਼ਨ' ਉੱਤੇ ਲਿਖਤਾਂ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਅਭਿਆਸ-ਅਧਾਰਤ ਖੋਜ (ਖਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਸੰਗੀਤ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਭਾਰਤ-ਚੀਨ ਸਹਿਯੋਗ) ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਿਰੰਜਨਾ ਨੇ [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਬੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐੱਮ. ਏ., ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐੱਮਫਿਲ ਅਤੇ [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]] ਤੋਂ ਪੀਐੱਚ. ਡੀ. ਕੀਤੀ ਹੈ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} ਨਿਰੰਜਨਾ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਫ਼ ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ, [[ਬੰਗਲੌਰ]] ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਫੈਲੋ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ [http://heira.in/ ਹੀਰਾ] ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਲੀਡ ਰਿਸਰਚਰ ਵੀ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |title=Distinguished Fellows — The Centre for Internet and Society |url=http://cis-india.org/about/people/distinguished-fellows |access-date=2017-06-09 |website=cis-india.org |language=en}}</ref> ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਨਿਰੰਜਨਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰ-ਏਸ਼ੀਅਨ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਡੀਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। == ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਕੰਮ == ਕੰਨਡ਼ ਨਾਟਕਕਾਰ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨਿਰੰਜਨਾ ਅਤੇ ਲੇਖਕ [[ਅਨੁਪਮਾ ਨਿਰੰਜਨਾ]] ਦੇ ਘਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਧਾਰਵਾਡ਼ ਵਿੱਚ ਜੰਮੀ ਨਿਰੰਜਨਾ 2 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ [[ਬੰਗਲੌਰ]], ਭਾਰਤ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਦਿ ਹੋਮ ਸਕੂਲ ਮਹਿਲਾ ਸੇਵਾ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ, ਜਯਾਨਗਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੀ-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਲਜ, ਬਸਵਨਗੁਡੀ, ਬੰਗਲੋਰ ਤੋਂ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਬੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਐੱਮ. ਏ., ਪੁਣੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐੱਮਫਿਲ ਅਤੇ [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]] ਤੋਂ ਪੀਐਚ. ਡੀ. ਕੀਤੀ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} 2021 ਤੋਂ, ਨਿਰੰਜਨਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰ-ਏਸ਼ੀਅਨ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਔਨਲਾਈਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੀ ਡੀਨ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=March 2024}} ਨਿਰੰਜਨਾ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਫ਼ ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ, [[ਬੰਗਲੌਰ]] ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਫੈਲੋ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ [http://heira.in/ ਹੀਰਾ] ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਲੀਡ ਰਿਸਰਚਰ ਵੀ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |title=Distinguished Fellows — The Centre for Internet and Society |url=http://cis-india.org/about/people/distinguished-fellows |access-date=2017-06-09 |website=cis-india.org |language=en}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://cis-india.org/about/people/distinguished-fellows "Distinguished Fellows — The Centre for Internet and Society"]. ''cis-india.org''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 June</span> 2017</span>.</cite></ref> ਉਹ 2012 ਤੋਂ 2016 ਤੱਕ ਟਾਟਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸਜ਼, [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿਖੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਚੇਅਰ ਸੀ।<ref name="Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI">{{Cite web |title=Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI |url=https://ari.nus.edu.sg/Peoples/Detail/18e62327-4ea0-4fe3-af08-b32aa53e54e0 |access-date=2017-06-09 |website=ari.nus.edu.sg}}</ref> 2016 ਤੋਂ 2021 ਤੱਕ, ਉਹ ਲਿੰਗਨਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਵਿਖੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਮੁਖੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸ ਨਾਲ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=author |title=Lingnan University |url=https://www.ln.edu.hk/cultural/staff/niranjana-tejaswini/ |access-date=2017-06-09 |website=www.ln.edu.hk}}</ref><ref>{{Cite web |title=Tejaswini Niranjana &#124; Ahmedabad University |url=https://ahduni.edu.in/tejaswini-niranjana}}</ref> ਉਹ ਇੰਟਰ-ਏਸ਼ੀਆ ਕਲਚਰਲ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਚੇਅਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About Us |url=http://culturalstudies.asia/about-us/ |access-date=2018-02-24 |website=culturalstudies.asia |language=en-US}}</ref> ਉਹ ਭਾਰਤੀ-ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਰੇਮੋ ਫਰਨਾਂਡੀਜ਼ ਦੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ 'ਜਹਾਜੀ ਮਿਊਜ਼ਿਕ' ਦੀ ਸੰਕਲਪਿਕ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/cities/mumbai/entertainment/sailing-across-cultures/article8496980.ece|title=Sailing across cultures|last=Basu|first=Indira|date=2016-04-19|work=The Hindu}}</ref><ref name="Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI">{{Cite web |title=Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI |url=https://ari.nus.edu.sg/Peoples/Detail/18e62327-4ea0-4fe3-af08-b32aa53e54e0 |access-date=2017-06-09 |website=ari.nus.edu.sg}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://ari.nus.edu.sg/Peoples/Detail/18e62327-4ea0-4fe3-af08-b32aa53e54e0 "Prof Tejaswini NIRANJANA - ARI"]. ''ari.nus.edu.sg''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 June</span> 2017</span>.</cite></ref> ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ "ਸ਼ਿਪਸ " ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਹੈ ਜੋ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ-ਤ੍ਰਿਨਿਦਾਦ ਤੱਕ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ ਵਾਲੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web |date=2016-09-15 |title="Saucy Wow" in the film Jahaji Music: India in the Caribbean |url=http://www.tarshi.net/inplainspeak/review-saucy-wow-jahaji-music/}}</ref> ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੁਰਭੀ ਸ਼ਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਸਹਿ-ਨਿਰਮਿਤ ਇਸ ਫ਼ਿਲਮ ਨੇ ਲਿੰਗ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਪਰਵਾਸ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਜੋਡ਼ਿਆ ਅਤੇ ਮੀਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |title=DNA |url=http://www.dnaindia.com/locality/news-tags/jahaji-music-india-caribbean}}</ref><ref name="The connecting rhythm">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/entertainment/music/exploring-mumbais-musical-past/article20010694.ece|title=The connecting rhythm|last=Swaminathan|first=Chitra|date=2017-11-09|work=The Hindu}}</ref> ਉਹ ਮਿਊਜ਼ਿਕਫਿਲਿਆ ਇਨ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਲੇਖਕ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮੁੰਬਈ (ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਬਈ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ) ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੰਨਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੇਂਦਰ ਕਿਉਂ ਬਣ ਗਿਆ। ਔਨਲਾਈਨ ਇੰਡੀਅਨ ਵੁਮੈਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦ ਲੇਡੀਜ਼ ਫਿੰਗਰ ਨਾਲ 2014 ਦੀ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਹਿੱਸਾ ਨਸਲੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਹਿੱਸਾ ਪੁਰਾਲੇਖ ਕਾਰਜ ਅਤੇ ਕਈ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2014-07-30 |title=The Varied Social Life of Hindustani Classical Music Before Respectability Took over |url=http://theladiesfinger.com/the-wild-varied-social-life-of-hindustani-classical-music-before-respectability-took-over/}}</ref> ਉਸੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੁਰਭੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਫ਼ਿਲਮ ''ਫਿਰ ਸੇ ਸੈਮ ਪੇ ਆਨਾ'' (ਪਹਿਲੀ ਬੀਟ ਵੱਲ ਵਾਪਸੀ) ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ।<ref name="The connecting rhythm">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/entertainment/music/exploring-mumbais-musical-past/article20010694.ece|title=The connecting rhythm|last=Swaminathan|first=Chitra|date=2017-11-09|work=The Hindu}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSwaminathan2017">Swaminathan, Chitra (9 November 2017). [http://www.thehindu.com/entertainment/music/exploring-mumbais-musical-past/article20010694.ece "The connecting rhythm"]. ''The Hindu''.</cite></ref> ਉਹ 2013 ਤੋਂ 2016 ਤੱਕ [[ਸੈਂਟਰ ਫ਼ਾਰ ਇੰਟਰਨੈਟ ਐਂਡ ਸੋਸਾਇਟੀ (ਭਾਰਤ)|ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ]], ਬੰਗਲੌਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫੈਲੋ ਸੀ। ਉਹ ਸੇਫਿਸ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟੋਰਲ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ (1997-1999), [[ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਦੇ ਰਾੱਕਫੈਲਰ ਫੈਲੋ, [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਅਤੇ ਹੋਮੀ ਭਾਭਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸਰਬੋਤਮ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] (1993) ਅਤੇ ਸਰਬੋਤਮ ਅਨੁਵਾਦਕ ਲਈ [[ਕਰਨਾਟਕ]] ਰਾਜ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=文化研究教學研究營Teaching Cultural Studies Workshop 2006 |url=http://english.ncu.edu.tw/tcs/sp_teja.htm |access-date=2017-06-09 |website=english.ncu.edu.tw}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਵੈਸਟ ਇੰਡੀਜ਼, ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ, ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ, ਜਪਾਨ, ਤਾਈਵਾਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਯੂ. ਕੇ. ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=thrki |date=2005-03-06 |title=Magazine / People : Caribbean connect |url=http://www.thehindu.com/thehindu/mag/2005/03/06/stories/2005030600740500.htm |access-date=2017-06-09 |website=[[The Hindu]]}}{{Dead link|date=April 2021|bot=medic}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਮੁੰਬਈ-ਅਧਾਰਤ [[ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਣਾ|ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਣੇ]] ਦੀ ਗਾਇਕਾ ਨੀਲਾ ਭਾਗਵਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://scroll.in/article/669446/the-little-known-story-of-how-mumbai-nurtured-hindustani-classical-music-and-helped-it-thrive|title=The little-known story of how Mumbai nurtured Hindustani classical music and helped it thrive|last=Ramanan|first=Sumana|work=Scroll.in|access-date=2017-06-09|language=en-US}}</ref> ਤੇਜੂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸਰੂਮਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਦੋ-ਭਾਸ਼ਾਈ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰ ਮੈਨੂਅਲ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਉਸ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਯਤਨਾਂ ਲਈ ਅਕਾਦਮਿਕ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੱਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਖੋਜ ਸਾਥੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਵਿਦਵਾਨ [[ਸ਼ਰਮੀਲਾ ਰੇਗੇ]] ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2013-07-23 |title=Sharmila Rege: The Feminist as Translator |url=http://theladiesfinger.com/sharmila-rege-the-feminist-as-translator/}}</ref> ਉਹ 2009 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਅਕਾਦਮਿਕਾਂ ਦੀ 180 ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੂਚੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਦੰਡ ਸੰਹਿਤਾ ਦੀ ਧਾਰਾ 377 ਦਾ ਇਸ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਵਿਰੋਧੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2011-02-08 |title=Academics Support Delhi High Court Decision in Section 377 Case |url=http://orinam.net/academics-support-delhi-high-court-decision-in-section-377-case/}}</ref> == ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ == === ਕਿਤਾਬਾਂ === * ''ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਮਿਊਜ਼ਿਕੋਫਿਲਿਆ: ਪਰਫਾਰਮਿੰਗ ਸਬਜੈਕਟਸ ਐਂਡ ਦਿ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਬੇਹੋਸ਼'' (ਡਰਹਮ: ਡਿਊਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ, 2020) <ref>{{Cite web |last=Press |first=Berkeley Electronic |title=SelectedWorks - Prof. NIRANJANA Tejaswini:Musicophilia in Mumbai |url=https://www.dukeupress.edu/musicophilia-in-mumbai |access-date=2017-06-09 |website=works.bepress.com |language=en}}</ref> * ''ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਕਰਨਾ: ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਨੀਦਾਦ ਵਿਚਕਾਰ ਔਰਤਾਂ, ਪ੍ਰਵਾਸ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ'' (ਡਰਹਮ: ਡਿਊਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ, 2006) <ref>{{Cite web |last=Press |first=Berkeley Electronic |title=SelectedWorks - Prof. NIRANJANA Tejaswini:Mobilizing India |url=https://works.bepress.com/tniranjana/ |access-date=2017-06-09 |website=works.bepress.com |language=en}}</ref> * ''ਸਾਈਟਿੰਗ ਅਨੁਵਾਦ: ਇਤਿਹਾਸ, ਪੋਸਟ-ਸਟ੍ਰਕਚਰਲਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸੰਦਰਭ'' (ਬਰਕਲੇ: ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਪ੍ਰੈਸ, 1992) <ref>{{Cite web |last=Press |first=Berkeley Electronic |title=SelectedWorks - Prof. NIRANJANA Tejaswini:Siting Translation |url=https://works.bepress.com/tniranjana/ |access-date=2017-06-09 |website=works.bepress.com |language=en}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਸਬਾਲਟਰਨ ਅਧਿਐਨ]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.ln.edu.hk/cultural/staff/niranjana-tejaswini/index.php ਫੈਕਲਟੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿਭਾਗ, ਲਿੰਗਨਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹਾਂਗਕਾਂਗ] * [http://cscs.res.in/Members/people-cscs/faculty-cscs/tejaswini-niranjana ਫੈਕਲਟੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਫ ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ] * [https://ahduni.edu.in/tejaswini-niranjana ਫੈਕਲਟੀ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ, ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ] * [https://www.ln.edu.hk/chronicle/46/interview-with-new-cultural-studies-department-head ਲਿੰਗਨਨ ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਦੀ ਤੇਜਸ੍ਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ] * [http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/14649373.2012.690233?journalCode=riac20 ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਵਿਦਵਾਨ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਅਤੇ ਸ਼ੰਕਾਵਾਦਃ ਤੇਜਸਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਯੀਫਾਨ ਜਿਆਂਗ ਦੁਆਰਾ, ''ਅੰਤਰ-ਏਸ਼ੀਆ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਧਿਐਨ, 2012''] * [http://www.thehindu.com/thehindu/mag/2005/03/06/stories/2005030600740500.htm ਕੈਰੇਬੀਅਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਖੋਜ 'ਤੇ ਤੇਜਸ੍ਵਿਨੀ ਨਿਰੰਜਨਾ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ, ਦ ਹਿੰਦੂ]{{Dead link|date=April 2021|bot=medic}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1958]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] lf3van9ekjfug48x9ifcvtmnm42v3jk 3 185311 748950 2024-04-04T16:36:02Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Ansh sidhu}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:36, 4 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) b89w2u6wrdfinlon3xku3usir3yctan 3 185312 748952 2024-04-04T17:10:20Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Владосан-мяосан}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 17:10, 4 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) prowxauyttaj9evb5c0e8z5tkapnw50 2 185313 748953 2024-04-04T17:16:21Z Komal Singh Mirpur 49916 "== ਫੇਰੋਕੇ == ਫੇਰੋਕੇ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ ਜ਼ੀਰੇ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। 2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿੰਡ ਦੀ ਅਬਾਦੀ 1930 ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਗੁਰੂ ਘਰ ਸਥ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki == ਫੇਰੋਕੇ == ਫੇਰੋਕੇ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ ਜ਼ੀਰੇ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। 2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਮੁਤਾਬਕ ਪਿੰਡ ਦੀ ਅਬਾਦੀ 1930 ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਮਿਡਲ ਸਕੂਲ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਗੁਰੂ ਘਰ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਬਾਹਰਵਾਰ ਫਿਰਨੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਗੁਰੂ ਘਰ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਚਰਨ ਛੋਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। nntosx69fvwzxo2cxm10vxtuwuwes4r 3 185314 748954 2024-04-04T18:09:30Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=PaladinOfDaedalus}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 18:09, 4 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) tcuotfbrzrqzfdrlkz7ehbbyjcwum9v 3 185315 748962 2024-04-04T19:18:58Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Perfect4th}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 19:18, 4 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) ri87mfos0h9e7pj0zodqozfrr9qgoct 3 185316 748964 2024-04-04T20:20:47Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=AhteshamShad}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 20:20, 4 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) q7lppll77ryfjotr8jtnwcutkhedc4e 3 185317 748965 2024-04-04T20:58:24Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Lew XXI}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 20:58, 4 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) t8bhnj2hoyw9mr8qhfodon8po8y0lky 3 185318 748970 2024-04-05T00:10:56Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Kauangenc2011}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 00:10, 5 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) ie40qc4treepx0txi5uo6qljfuoq22l 0 185319 748971 2024-04-05T01:22:54Z Harchand Bhinder 3793 "[[:en:Special:Redirect/revision/1217279999|2024 Hualien earthquake]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki </noinclude>  3 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਨੂੰ, 07:58:11 NST (ੁਮ੆ਨ੍ਨ ID1) UTC ਤੇ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ Mw 7.4 ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ {{Cvt|18|km|mi}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (11 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਦੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ, ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ, [[ਤਾਈਵਾਨ]].<ref name="Earthquake Hazards Program b745">{{Cite web |title=M 7.4 – 18 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000m9g4/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403001604/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000m9g4/executive |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=Earthquake Hazards Program}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ 1999 ਦੇ ਜੀਜੀ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭੂਚਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 5 ਮੈਗਾਵਾਟ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੇ ਕਈ ਝਟਕੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Lau |first=Chris |last2=Radford |first2=Antoinette |date=2024-04-04 |title=Taiwan earthquake live updates: Hundreds stranded after 7.4 magnitude quake |url=https://www.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-04-04-23-hnk-intl/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404065047/https://www.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-04-04-23-hnk-intl/index.html |archive-date=4 April 2024 |access-date=2024-04-04 |website=CNN |language=}}</ref> == ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਸੈਟਿੰਗ == ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਭੁਚਾਲਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ।<ref name="VICE News">{{Cite web |last=Hume |first=Tim |date=7 February 2018 |title=More than 50 people could be trapped inside this building |url=https://news.vice.com/en_us/article/7x7v8e/taiwan-earthquake-hualien |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180207231926/https://news.vice.com/en_us/article/7x7v8e/taiwan-earthquake-hualien |archive-date=7 February 2018 |access-date=8 February 2018 |website=VICE News}}</ref> ਇਹ ਟਾਪੂ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਲੇਟ ਅਤੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਯੋਜਨ ਦੇ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ, ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ {{Convert|75|mm}} (3 ਇੰਚ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ) ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ, ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਛਾਲੇ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਾਗਰ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਟਾਪੂ ਚਾਪ, ਲੂਜ਼ਨ ਚਾਪ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਪੱਟੀ ਸਭ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਪ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਛਾਲੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਲੇਟ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਯਕਯੂ ਚਾਪ ਬਣਦਾ ਹੈ।<ref name="Molli&Malaveille2010">{{Cite journal|last=Molli G.|last2=Malavieille J.|year=2010|title=Orogenic processes and the Corsica/Apennines geodynamic evolution: insights from Taiwan|journal=International Journal of Earth Sciences|volume=100|issue=5|pages=1207–1224|doi=10.1007/s00531-010-0598-y}}</ref> == ਭੂਚਾਲ == [[ਤਸਵੀਰ:Macroseismic_Intensity_Map_USGS_ShakeMap_18_km_SSW_of_Hualien_City,_Taiwan,_TW_Apr_02,_2024_M7.4.pdf|left|thumb|216x216px|ਯੂਐੱਸਜੀਐੱਸ ਸ਼ੇਕਮੈਪ]] ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੌਸਮ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ (CWA) ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਸਥਾਨਕ ਤੀਬਰਤਾ 7.2 ਮਾਪੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਰਵੇਖਣ (USGS) ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 7.4 ਰੱਖੀ। ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 400 ਝਟਕੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ। 00:11 UTC 'ਤੇ 6.4 ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 00:35 'ਤੇ 5.7 ਘਟਨਾ, 00:43 'ਤੇ 5.5 ਅਤੇ 00:46 'ਤੇ 5.7 ਘਟਨਾ ਆਈ। ਮੇਨਸ਼ੌਕ 1999 ਦੇ ਜੀਜੀ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭੂਚਾਲ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਮਾਪੀ 7.7 ਸੀ। ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ. ਡਬਲਯੂ. ਏ. ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ 6 + ਅਤੇ [[ਤਾਈਪੇ|ਤਾਈਪੇਈ]] ਵਿੱਚ 5 ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://news.tvbs.com.tw/life/2444251?from=life_content_pack|title=快訊／花蓮7.2地震！整棟大樓「整根拔起」倒塌 驚悚畫面曝光|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014330/https://news.tvbs.com.tw/life/2444251?from=life_content_pack|archive-date=3 April 2024|publisher=[[TVBS]]|language=zh}}</ref> ਇਸ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਹੱਦ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੀਬਰਤਾ 4 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਤੀਬਰਤਾ 2 ਤੋਂ 3 ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ।<ref name="cwb7.2">{{Cite web |date=3 April 2024 |title=019 4/3 7:58 ML 7.2 23.77N 121.67E, i.e. 25.0 km SSE of Hualien County |url=https://scweb.cwa.gov.tw/en-us/earthquake/details/EE2024040307580972019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403190939/https://scweb.cwa.gov.tw/en-us/earthquake/details/EE2024040307580972019 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=Central Weather Administration}}</ref> [[ਚੀਨ]] ਵਿੱਚ, [[ਸ਼ੰਘਾਈ]], [[ਸੂਜ਼ੂ|ਸੂਜ਼ੌ]], [[ਸ਼ੈਨਜ਼ੈਨ|ਸ਼ੇਨਜ਼ੇਨ]], [[ਗੁਆਂਗਜ਼ੂ|ਗਵਾਂਗਜ਼ੂ]], ਸ਼ਾਂਤੋ ਅਤੇ ਫੁਜਿਆਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਝੇਜਿਆਂਗ ਅਤੇ ਜਿਆਂਗਸੂ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024}}</ref><ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref name="kyodo7.7">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 9, injures more than 960|date=3 April 2024|work=Kyodo News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਇਹ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਯੋਨਾਗੁਨੀ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੇ ਜਪਾਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਸ਼ਿੰਡੋ 4 ਮਾਪਿਆ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ {{Cvt|34.8|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (21.6 ਮੀਲ) ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ 'ਤੇ ਰਿਵਰਸ-ਫਾਲਟਿੰਗ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ। ਯੂ. ਐੱਸ. ਜੀ. ਐੱਮ. ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਫਟਣ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ-ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ-ਸਟਰਾਈਕਿੰਗ, ਮੱਧਮ ਡੁੱਬਣ, ਰਿਵਰਸ ਫਾਲਟ 'ਤੇ ਹੋਇਆ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਉਲਟ-ਨੁਕਸ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਲਈ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਫਟਣ ਦਾ ਮਾਪ {{Cvt|60|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (37 ਮੀਲ) ਅਤੇ {{Cvt|35|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (22 ਮੀਲ) ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੀਮਤ ਫਾਲਟ ਮਾਡਲ ਨੇ ਪੂਰਬ-ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲੇ ਪਲੇਨ ਉੱਤੇ ਫਟਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸਲਿੱਪ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (37 ਮੀਲ) ਅਤੇ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (36 ਮੀਲ) ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅੰਡਾਕਾਰ ਫਟਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਈ। ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸਥਾਪਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ {{Cvt|1.2471|m}} m (4 ਇੰਚ) ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=National Earthquake Information Center |date=3 April 2024 |title=M 7.4 – 18 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/pt24094050/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014201/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/pt24094050/executive |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |publisher=[[United States Geological Survey]]}}</ref> ਇਸ ਝਟਕੇ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 1986 ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸਮਾਨ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ 15 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=M 7.4 – 8 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0003009/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230403155005/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0003009/executive |archive-date=3 April 2023 |access-date=3 April 2024 |publisher=[[United States Geological Survey]]}}</ref> ਚੀਨ ਭੂਚਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ (ਪੀ. ਆਰ. ਸੀ.) ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਫਟਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 35 ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਲਿੱਪ ਨੂੰ {{Cvt|50|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (31 ਮੀਲ) ਦੇ ਪਾਰ ਇੱਕ ਨੁਕਸ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੀਮਤ ਫਾਲਟ ਮਾਡਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਲਿੱਪ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ, ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸਥਾਪਨ ਦੇ {{Cvt|3|m}} ਮੀਟਰ (9.8 ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਡਲ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਇੱਕ ਖੋਖਲਾ ਕੋਣ ਉੱਤੇ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲਾ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਦਾ ਸਟਰਾਈਕਿੰਗ ਫਾਲਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟਾਪੂ ਦੇ ਤੱਟ ਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸ ਦੇ ਖੋਖਲਾ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ {{Cvt|1|m}} ਮੀਟਰ (3 ਇੰਚ) ਸਲਿੱਪ ਹੋਇਆ।<ref name="cea1">{{Cite web |title=2024 Nián 4 yuè 3 rì táiwān shěng huālián xiàn hǎiyù 7.3 Jí dìzhèn kējì zhīchēng jiǎnbào |script-title=zh:2024年4月3日台湾省花莲县海域7.3级地震科技支撑简报 |trans-title=Briefing on scientific and technological support for the 7.3-magnitude earthquake in the waters of Hualien County, Taiwan Province on April 3, 2024 |url=https://www.cea-igp.ac.cn/kydt/280530.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403125623/https://www.cea-igp.ac.cn/kydt/280530.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=China Earthquake Administration |language=zh}}</ref> == ਸੁਨਾਮੀ == [[ਤਸਵੀਰ:NWPAC_Deep-Ocean_Tsunami_Amplitude_Forecast_(海啸2024-0403-0758-1).jpg|left|thumb|200x200px|3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਟੀਏਸੀਐੱਮਐੱਨਆਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ 2024.08:15 ਬੀਜੇਟੀਬੀ. ਜੇ. ਟੀ.]] </noinclude> {{Infobox earthquake|name=2024 ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿਖੇ ਭੂਚਾਲ|image=04.03 副總統前往花蓮瞭解災害情形及救援進度 - 53629407644.jpg|map=|alt=ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਅੱਗੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।|caption=ਯੁਆਨ ਰੋਡ 'ਤੇ ਅਰਧ-ਢਹਿਣ ਵਾਲੀ ਦਸ ਮੰਜ਼ਿਲਾ [[ਯੂਰੇਨਸ ਇਮਾਰਤ]] ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀ।|map2=<!-- file name only -->|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=Taiwan<!-- as per Template:Location map -->|timestamp=2024-04-02 23:58:11|isc-event=637103828|anss-url=us7000m9g4|local-date=3 April 2024|local-time=07:58:11|duration=|magnitude={{M|L|7.2|link=y}}<br />{{M|w|7.4|link=y}}<br />{{M|J|7.7|link=y}}<ref name="気象庁">[https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf 令和６年４月３日08時58分頃の台湾付近の地震について] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240403213250/https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf |date=3 April 2024 }} 気象庁、2024年4月3日</ref>|depth={{Cvt|34.8|km|mi|0}}|location={{Coord|23.819|N|121.562|E|region:TW-HUA_type:event}}<br />near [[Hualien City]], [[Hualien County]], Taiwan|type=[[Earthquake#Reverse_faults|Reverse]]|affected=ਤਾਇਵਾਨ|intensity={{CWB|6+}}<br />{{MMI|VIII}}|pga=|damage=|tsunami={{Cvt|82|cm|ft}}|fault=|landslide=Yes|foreshocks=|aftershocks={{M|w}}6.4, {{M|ww}}5.7|casualties=10 dead, 1,099 injured, 720 missing or trapped|image alt=ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਅੱਗੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।}} ਚੇਨਗਗੋਂਗ, ਤਾਇਤੁੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ {{Cvt|0.5|m}} ਮੀਟਰ (1 ਇੰਚ) ਦੀ [[ਸੁਨਾਮੀ]] ਵੇਖੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੁਸ਼ੀ ਹਾਰਬਰ ਵਿੱਚ {{Cvt|82|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (32 ਇੰਚ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸੀ ਡਬਲਯੂ ਏ ਨੇ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Strong earthquake hits Taiwan |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3210/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063418/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3210/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref> ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਸੰਤਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸਥਾਨਕ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Zhang Yi |last2=Li Menghan |date=2024-04-03 |title=Mainland offers aid to Taiwan after powerful earthquake |url=https://www.chinadaily.com.cn/a/202404/03/WS660cc9daa31082fc043c03d6.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063339/https://www.chinadaily.com.cn/a/202404/03/WS660cc9daa31082fc043c03d6.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[China Daily]]}}</ref> [[ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼]] ਵਿੱਚ, ਫਿਲਪੀਨਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਵੋਲਕਨੋਲੋਜੀ ਐਂਡ ਸੀਸਮੋਲੋਜੀ (ਪੀਐੱਚਆਈਵੀਓਐੱਲਸੀਐੱਸ) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਜੋਖਮ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਬਟਾਨੇਸ, ਕਾਗਯਾਨ, ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ ਅਤੇ ਇਲੋਕੋਸ ਨੌਰਟ ਦੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਕਾਸੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। 2{{Cvt|3|m}} ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ 3 ਮੀਟਰ (9.8 ) ਮਾਪਣ ਵਾਲੀਆਂ "ਉੱਚੀਆਂ ਸੁਨਾਮੀ ਲਹਿਰਾਂ" ਲਈ ਇੱਕ ਸਲਾਹ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਕੇ {{Cvt|30|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (12 ਇੰਚ) ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="nst1">{{Cite news|url=https://www.nst.com.my/world/region/2024/04/1033720/philippines-warns-tsunami-orders-evacuation-coastal-areas-after-taiwan|title=Philippines warns of tsunami, orders evacuation of coastal areas after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=New Straits Times|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014203/https://www.nst.com.my/world/region/2024/04/1033720/philippines-warns-tsunami-orders-evacuation-coastal-areas-after-taiwan|archive-date=3 April 2024|agency=Agence France-Presse}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/tsunami-waves-threaten-23-areas-in-philippines-after-m7-5-quake-847|title=Philippines warns of tsunami, orders evacuations after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=ABS-CBN News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015753/https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/tsunami-waves-threaten-23-areas-in-philippines-after-m7-5-quake-847|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> 10:03 (ਪੀਐਸਟੀ) ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁਣ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੰਘ ਚੁੱਕਾ ਹੈ", ਜਿਸ ਨਾਲ PHIVOLCS ਨੂੰ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/philippines-lifts-tsunami-warning-after-taiwan-quake-1117|title=Philippines cancels tsunami warning after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=ABS-CBN News|access-date=3 April 2024}}</ref> ਜਾਪਾਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਲਈ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ {{Cvt|3|m}} ਮੀਟਰ (9.8 ) ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ "ਸੁਨਾਮੀ ਸਲਾਹ" ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/03/japan/okinawa-tsunami-warning/|title=Tsunami warning issued for Okinawa after strong quake hits near Taiwan|date=3 April 2024|work=The Japan Times|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014317/https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/03/japan/okinawa-tsunami-warning/|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.abc.net.au/news/2024-04-03/taiwan-blog-earthquake-tsunami-warning/103662440|title=Live: Taiwan hit by magnitude-7.5 earthquake, collapsing buildings|date=2024-04-03|work=ABC News|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040354/https://www.abc.net.au/news/2024-04-03/taiwan-blog-earthquake-tsunami-warning/103662440|archive-date=3 April 2024|language=en-AU}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 15 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਯੋਨਾਗੁਨੀ ਵਿਖੇ {{Cvt|30|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (12 ਇੰਚ) ਦੀ ਲਹਿਰ ਵੇਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੀਆਕੋ ਅਤੇ ਯੇਯਾਮਾ ਟਾਪੂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, {{Cvt|20|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (7,9 ਇੰਚ) -ਲਹਿਰਾਂ ਮੀਆਕੋ ਤੇ ਈਸ਼ੀਗਾਕੀ ਟਾਪੂਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Tsunami reaches areas of Okinawa, advisory in effect |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_17/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063428/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_17/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref> 2011 ਦੇ ਟੋਹੋਕੂ ਭੂਚਾਲ ਅਤੇ ਸੁਨਾਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੁਨਾਮੀ 1998 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Tsunami advisory lifted for areas of Okinawa |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_21/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_21/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਨੇ ਓਕੀਨਾਵਾ ਅਤੇ ਕਾਗੋਸ਼ੀਮਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਉਡਾਣ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ-ਨਾਹਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਮੀਆਕੋ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਤੇ ਤੀਜੀ ਮੰਜ਼ਲ ਤੇ ਨਿਕਾਸੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=People in Okinawa evacuate from coast after quake, tsunami warning |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_19/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063338/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_19/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Japan's Naha Airport on Okinawa has diverted all flights |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_5cd10e6276d3d72ce13f5acca0002ec3 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040353/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_5cd10e6276d3d72ce13f5acca0002ec3 |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=[[CNN]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Flights to and from Japan's Okinawa and Kagoshima regions suspended, Japan Airlines says |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_e8572ac49ad7a0bade1bfdaadc3dc7ea |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403024825/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_e8572ac49ad7a0bade1bfdaadc3dc7ea |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=[[CNN]] |language=en}}</ref> ਚੀਨ ਦੇ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ, ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪੱਧਰ 1 ਜਾਂ ਲਾਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> == ਪ੍ਰਭਾਵ == 10 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਕੁੱਲ 1,099 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ 705 ਹੋਰ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੰਦਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਪਤਾ ਵਜੋਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Jennifer Jett |date=4 April 2024 |title=Death toll rises and scores still missing after Taiwan's biggest earthquake in 25 years |url=https://www.nbcnews.com/news/world/scores-remain-missing-taiwans-biggest-earthquake-25-years-rcna146335 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404055343/https://www.nbcnews.com/news/world/scores-remain-missing-taiwans-biggest-earthquake-25-years-rcna146335 |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |publisher=[[NBC News]]}}</ref> ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਾਇਰ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 1,151 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/403%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-1900%E7%B5%B1%E8%A8%88-9%E6%AD%BB946%E5%82%B7137%E5%8F%97%E5%9B%B0-%E5%85%A8%E5%8F%B0%E7%81%BD%E6%83%851151%E4%BB%B6-114725888.html|title=403大地震》1900統計：9死946傷137受困 全台災情1151件|date=3 April 2024|work=Yahoo! News Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403115914/https://tw.news.yahoo.com/403%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-1900%E7%B5%B1%E8%A8%88-9%E6%AD%BB946%E5%82%B7137%E5%8F%97%E5%9B%B0-%E5%85%A8%E5%8F%B0%E7%81%BD%E6%83%851151%E4%BB%B6-114725888.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਊਂਟੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਤਾਰੋਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਯਾਤਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਜੋ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗਣ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਏ ਸਨ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਡਕਿੰਗਸ਼ੁਈ ਸੁਰੰਗ 'ਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਟਰੱਕ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੁਈਡ ਸੁਰੰਗ ਦੀ ਪਾਰਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਵਾਲੇ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰ ਦੀ ਟੱਕਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੇਜੇਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੰਕ ਹੋਰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[2]<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਆਪਣੀ ਬਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਇਮਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਕਾਲਮ ਦੁਆਰਾ ਹੇਠਾਂ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030020|title=Woman dies attempting to rescue cat from quake-hit building|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130332/https://focustaiwan.tw/society/202404030020|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਉਲਟ ਮੁੱਖ ਝਟਕੇ ਦੀ ਅਗਾਊਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨਹੀਂ ਭੇਜੀ।<ref name="aj821">{{Cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/4/3/japan-issues-tsunami-alert-after-7-5-magnitude-earthquake|title=Taiwan hit by strong quake as tsunami threat recedes in Japan, Philippines|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010838/https://www.aljazeera.com/news/2024/4/3/japan-issues-tsunami-alert-after-7-5-magnitude-earthquake|archive-date=3 April 2024|publisher=Al Jazeera}}</ref> ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ।<ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਛੇ ਸੌ ਲੋਕ ਤਾਰੋਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਦੋ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਸਮੇਤ ਬਾਰਾਂ ਪਾਰਕ ਵਿਜ਼ਟਰ ਇੱਕ ਟਰੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 40 ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਹੂਲਿਅਨ ਸਿਟੀ, ਯਿਲਾਨ, [[ਤਾਈਪੇ|ਤਾਈਪੇਈ]], [[ਨਵਾਂ ਤਾਈਪਈ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਿਟੀ]], ਕੀਲੁੰਗ, ਤਾਈਚੁੰਗ ਅਤੇ ਤਾਓਯੁਆਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡਿੱਗਣ ਜਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਾਰਨ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਹੈ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ {{Cvt|400|m}} ਮੀਟਰ (1,300 ) [[Jinwen Tunnel|ਜਿਨਵੇਨ ਸੁਰੰਗ]] ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੱਠ ਲੋਕ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿਲਕਸ ਪਲੇਸ ਹੋਟਲ ਤਾਰੋਕੋ ਦੇ 50 ਕਰਮਚਾਰੀ ਜੋ ਚਾਰ ਮਿੰਨੀ ਬੱਸਾਂ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਨੂੰ ਵੀ ਫਸੇ ਹੋਏ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਫੋਨ 'ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਸੀ।[4] ਹੋਟਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ, ਤਿੰਨ ਸਟਾਫ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜੋ ਪੈਦਲ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।[3] ਕਿੰਗਸ਼ੁਈ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਬਾਹਰ ਤੁਰੰਤ ਸਡ਼ਕ ਧੱਸ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਫਸ ਗਏ।<ref name="bbc700">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Taiwan: Rescue efforts continue after 700 injured in earthquake|last=Wingfield-Hayes|first=Rupert|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|agency=BBC|last2=Ng|first2=Kelly}}</ref> ਸੱਤਰ ਲੋਕ ਦੋ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੱਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਸ ਗਏ ਸਨ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref> ਕੇਂਦਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 2,498 ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਈਪੇਈ ਵਿੱਚ 1,140, ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਵਿਚ 497 ਅਤੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਵਿੱਚ 366 ਮਾਮਲੇ ਹਨ।<ref name="focus41">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040006|title=41 still missing inside Taroko National Park following quake|date=4 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404105152/https://focustaiwan.tw/society/202404040006|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 125 ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ 35 ਸਡ਼ਕਾਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref><ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> 28 ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਢਹਿਣ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 17 ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ 11 ਯਿਲਾਨ, ਨਿਊ ਤਾਈਪੇ ਅਤੇ ਕੀਲੁੰਗ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ।<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 20 ਲੋਕ ਫਸ ਗਏ।<ref name="ru4dead">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Taiwan hit by strongest quake in 25 years, four deaths reported|last=Blanchard|first=Ben|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024|last2=Lee|first2=Yimou}}</ref> ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਮਝੀਆਂ ਗਈਆਂ ਬਾਰਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/03/asia/taiwan-hualien-earthquake-rescue-efforts-intl-hnk/index.html|title=Dozens rescued after major Taiwan quake but more than 600 still cut off|date=4 April 2024|work=CNN|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404054500/https://edition.cnn.com/2024/04/03/asia/taiwan-hualien-earthquake-rescue-efforts-intl-hnk/index.html|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ, ਦੋ ਘਰ, ਨੌ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਯੂਰੇਨਸ ਇਮਾਰਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਫਸ ਗਏ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874083|title=0403花蓮地震 本報記者現場直擊 9層大樓傾倒 地下室3人受困|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014319/https://udn.com/news/story/123995/7874083|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E6%B0%91%E5%AE%85%E8%BD%9F%E7%84%B6%E5%80%92%E5%A1%8C%E5%B1%8B%E5%85%A7%E4%BA%BA%E6%95%B8%E4%B8%8D%E6%98%8E-%E7%95%B6%E5%9C%B0%E8%AD%A6%E6%B6%88%E6%90%B6%E6%95%91%E4%B8%AD-004518705.html|title=大地震！花蓮2棟民宅倒塌「屋內人數不明」 當地警消搶救中|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014209/https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E6%B0%91%E5%AE%85%E8%BD%9F%E7%84%B6%E5%80%92%E5%A1%8C%E5%B1%8B%E5%85%A7%E4%BA%BA%E6%95%B8%E4%B8%8D%E6%98%8E-%E7%95%B6%E5%9C%B0%E8%AD%A6%E6%B6%88%E6%90%B6%E6%95%91%E4%B8%AD-004518705.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ 22 ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਯੂਰੇਨਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 48 ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।<ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E8%8A%B1%E8%93%AE7-2%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%A5%B3%E4%B8%AD%E6%A0%A1%E8%88%8D%E9%A9%9A%E5%82%B3%E5%A1%8C%E9%99%B7-%E9%8B%BC%E7%AD%8B%E5%A4%96%E9%9C%B2-%E7%8F%BE%E5%A0%B4%E7%95%AB%E9%9D%A2-014013193.html|title=花蓮7.2大地震！花蓮女中校舍驚傳塌陷 鋼筋外露「現場畫面」曝|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015253/https://tw.news.yahoo.com/%E8%8A%B1%E8%93%AE7-2%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%A5%B3%E4%B8%AD%E6%A0%A1%E8%88%8D%E9%A9%9A%E5%82%B3%E5%A1%8C%E9%99%B7-%E9%8B%BC%E7%AD%8B%E5%A4%96%E9%9C%B2-%E7%8F%BE%E5%A0%B4%E7%95%AB%E9%9D%A2-014013193.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 200 ਵਸਨੀਕ ਬੇਘਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।[11]<ref name="ap10" /> ਤਾਈਪੇਈ ਵਿੱਚ, 249 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ 10 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/7323/7876305|title=花蓮大地震／新北累計391起災情 10屋嚴重毀損、6重傷|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403124038/https://udn.com/news/story/7323/7876305|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਦਾਮ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874069|title=0403花蓮大地震 中和倉庫倒塌！ 3人受傷1人待援|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014206/https://udn.com/news/story/123995/7874069|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਵੀਆਂ ਬਣਤਰਾਂ ਤੋਂ ਟਾਇਲਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਡਿੱਗ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref> ਵਿਧਾਨਕ ਯੁਆਨ ਇਮਾਰਤ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਅਤੇ ਛੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚਿਆਂਗ ਕਾਈ-ਸ਼ੇਕ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਹਾਲ ਦੇ ਲਿਬਰਟੀ ਸਕੁਏਅਰ ਆਰਚਵੇਅ ਤੋਂ ਮਲਬਾ ਡਿੱਗਿਆ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਜ਼ਿੰਦੀਆਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਬਸਿਡੈਂਸ ਕਾਰਨ ਸੱਤ ਘਰ ਢਹਿ ਗਏ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 12 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/7320/7874124|title=0403大地震／新店安泰路傳7棟房屋下陷 疏散12人|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015146/https://udn.com/news/story/7320/7874124|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਰਕੂਲਰ ਲਾਈਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਲ ਨੂੰ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤਾਈਪੇਈ ਮੈਟਰੋ 'ਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਂਚਾਂ ਲਈ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=3 April 2024 |title=花蓮強震》新北捷運環狀線疑歪斜 乘客疏散畫面曝光 |url=https://news.ltn.com.tw/news/life/breakingnews/4628419 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040608/https://news.ltn.com.tw/news/life/breakingnews/4628419 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024}}</ref> ਤਾਓਯੁਆਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੀ ਛੱਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਢਹਿ ਗਿਆ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> ਯਿਲਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 68 ਹੋਰ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਕੰਧਾਂ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਪਾਈਪਾਂ ਫਟ ਗਈਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://money.udn.com/money/story/7307/7876714?from=edn_newest_index|title=花蓮大地震／宜蘭68人受傷就醫 林姿妙慰問傷者送紅包|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403160247/https://money.udn.com/money/story/7307/7876714?from=edn_newest_index|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਆਰਥਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਕੱਟਾਂ ਨੇ 371,869 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 14,833 ਤਾਈਚੁੰਗ ਵਿੱਚ ਸਨ 5,306 ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਲਗਭਗ 25 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਹਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874029|title=影／0403大地震 台中9千多戶停電 山城住戶：嚇到腿軟|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014206/https://udn.com/news/story/123995/7874029|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਤਾਈਪਾਵਰ ਦੁਆਰਾ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਲਗਭਗ 91,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="focus300">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030006|title=Major earthquake shakes Taiwan, causing landslides, partial building collapse|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064403/https://focustaiwan.tw/society/202404030006|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਘਟ ਕੇ 337 ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ।<ref name="focus41">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040006|title=41 still missing inside Taroko National Park following quake|date=4 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404105152/https://focustaiwan.tw/society/202404040006|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਨੇ 125,675 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੇ 394 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਵੀ ਦੱਸੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।[1][5]<ref>{{Cite news|url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_23/|title=Taiwan quake leaves one dead, at least 50 injured|date=2024-04-03|work=NHK|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063843/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_23/|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Four dead as strongest earthquake in 25 years hits Taiwan|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|publisher=BBC News|language=en}}</ref> ਅੱਸੀ ਸੈੱਲ ਫੋਨ ਬੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ ਸਨ।[1] ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੰਧਾਂ, ਮਲਬੇ ਅਤੇ ਡਿੱਗੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਹਨ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸਵੇਅ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ ਵਿਸੰਗਤੀ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030008|title=Third nuclear power plant not affected by massive earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403065139/https://focustaiwan.tw/society/202404030008|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੌਵੀ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref> ਜ਼ੀਯੂਲਿਨ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ।<ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-7-2%E5%9C%B0%E9%9C%87%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%B4%87%E5%BE%B7%E5%B1%B1%E5%B4%A9-%E7%9F%B3%E5%A1%8A%E9%AB%98%E8%99%95%E6%8E%89%E8%90%BD%E5%A1%B5%E5%9C%9F%E9%A3%9B%E6%8F%9A%E6%81%90%E6%80%96%E7%95%AB%E9%9D%A2%E6%9B%9D-005349284.html|title=快訊／7.2地震花蓮崇德山崩 石塊高處掉落塵土飛揚恐怖畫面曝|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014329/https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-7-2%E5%9C%B0%E9%9C%87%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%B4%87%E5%BE%B7%E5%B1%B1%E5%B4%A9-%E7%9F%B3%E5%A1%8A%E9%AB%98%E8%99%95%E6%8E%89%E8%90%BD%E5%A1%B5%E5%9C%9F%E9%A3%9B%E6%8F%9A%E6%81%90%E6%80%96%E7%95%AB%E9%9D%A2%E6%9B%9D-005349284.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਨੌਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਹੁਆ ਰਾਜਮਾਰਗ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਾਜਮਾਰਗ ਉੱਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਜਿਸ ਨੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 12 ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਨੌਂ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=9 injured on Taiwan highway as earthquake causes landslides and rockfalls |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_6e0d18e3d05227121cb90e563f90c649 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040359/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_6e0d18e3d05227121cb90e563f90c649 |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=CNN |language=en}}</ref> ਸੂਓ ਅਤੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਮਾਰਗ 9 ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਨੇ ਚੋਂਗਡੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਟਰੰਕ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਰਨ-ਚੋਂਗਡੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗ ਗਈ।<ref name="focus300">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030006|title=Major earthquake shakes Taiwan, causing landslides, partial building collapse|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064403/https://focustaiwan.tw/society/202404030006|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਡੇਯੁਲਿੰਗ ਅਤੇ ਤਾਰੋਕੋ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੈਂਟਰਲ ਕਰਾਸ-ਟਾਪੂ ਹਾਈਵੇਅ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਦੋ ਜਰਮਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਰੰਗ ਵਿੱਚ ਫਸਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਤਾਈਚੁੰਗ ਵਿੱਚ, ਚੱਟਾਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸਡ਼ਕ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡਰਾਈਵਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.chinatimes.com/realtimenews/20240403001914-260402?ctrack=pc_main_rtime_p04&chdtv|title=花蓮7.2大地震！中橫便道落石猛砸釀1傷 11人受困明隧道待救|date=3 April 2024|work=[[China Times]]|access-date=3 April 2024|language=zh}}</ref> ਗੁਇਸ਼ਾਨ ਟਾਪੂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=2 April 2024 |title=台湾7.2可怕强震 宜兰外海惊见龟山岛「龟头断裂」 |url=https://www.iask.ca/news/844318 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015313/https://www.iask.ca/news/844318 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |language=zh-CN}}</ref> ਚੀਨ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਛੇ ਐੱਫ-16 ਲਡ਼ਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/04/asia-pacific/taiwan-earthquake/|title=Taiwan's strongest earthquake in 25 years kills at least nine, with 50 missing|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404215112/https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/04/asia-pacific/taiwan-earthquake/|archive-date=4 April 2024|publisher=The Japan Times|agency=Reuters}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2024/apr/04/taiwan-earthquake-2024-news-landslides-quake-aftershocks-survivors-search|title=Taiwan earthquake: rescuers search for survivors amid landslides and aftershocks|date=4 April 2024|work=The Guardian|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404002843/https://www.theguardian.com/world/2024/apr/04/taiwan-earthquake-2024-news-landslides-quake-aftershocks-survivors-search|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 434 ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 470 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਯੂਐਸ $14.66 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਪਿੰਗਟੁੰਗ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿੰਚੂ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040012|title=Dayuling-Taroko road still closed following earthquake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404160506/https://focustaiwan.tw/society/202404040012|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref><ref name="private">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030027|title=Private quake relief pledges top NT$156 million|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063514/https://focustaiwan.tw/society/202404030027|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।<ref name="kyodo7.7">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 9, injures more than 960|date=3 April 2024|work=Kyodo News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ [[ਸਾਈ ਇੰਗ ਵੇਨ|ਸਾਈ ਇੰਗ-ਵੇਨ]] ਨੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗਣਤੰਤਰ ਚੀਨ ਦੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲਾਈ ਚਿੰਗ-ਤੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਬਾਹੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ, ਲਾਈ ਨੇ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਚੇਨ ਚੀਏਨ-ਜੇਨ ਨੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਵਸਨੀਕਾਂ ਲਈ ਅਸਥਾਈ ਪਨਾਹਗਾਹਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/politics/202404030023|title=President-elect Lai emphasizes rescue work during visit to quake-hit Hualien|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130332/https://focustaiwan.tw/politics/202404030023|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-04 |title=Taiwan quake injured toll rises to 1,100 with 15 missing, 10 dead |url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/c5a7af48577c-taiwan-quake-injured-toll-rises-to-1050-with-30-missing-9-dead.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404110740/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/c5a7af48577c-taiwan-quake-injured-toll-rises-to-1050-with-30-missing-9-dead.html |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=[[Kyodo News]]}}</ref> ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਸੂ ਚੇਨ-ਵੇਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Taiwan earthquake: search for survivors continues into night after nine people killed in quake – as it happened |url=https://www.theguardian.com/world/live/2024/apr/03/taiwan-earthquake-today-live-updates-magnitude-tsunami-warning-japan-evacuations-okinawa-buildings-collapse-tapei |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403024920/https://www.theguardian.com/world/live/2024/apr/03/taiwan-earthquake-today-live-updates-magnitude-tsunami-warning-japan-evacuations-okinawa-buildings-collapse-tapei |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[The Guardian]]}}</ref> ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫਸੇ ਹੋਏ ਖਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਸੇ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਲਈ ਭੋਜਨ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="aahelicopter">{{Cite news|url=https://english.alarabiya.net/News/world/2024/04/04/taiwan-earthquake-over-1-000-injured-48-still-missing|title=Taiwan Earthquake: Helicopter rescues miners as quake injuries top 1,000|date=2024-04-04|work=al-Arabiya|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404215023/https://english.alarabiya.net/News/world/2024/04/04/taiwan-earthquake-over-1-000-injured-48-still-missing|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਯੂਰੇਨਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਬੱਜਰੀ ਅਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68729048|title=Taiwan earthquake: The mountain 'rained rocks like bullets' – survivor|date=2024-04-04|work=BBC|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404065232/https://www.bbc.com/news/world-asia-68729048|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਯਿਲਾਨ ਅਤੇ ਤਾਇਤੁੰਗ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਰੱਖਿਆ।<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਿਟੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 269 ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਲਈ 15 ਸ਼ੈਲਟਰ ਖੋਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਯਿਲਾਨ ਕਾਉਂਟੀ ਅਤੇ ਹੂਲੀਅਨ ਦੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਂਡਰਿਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਅਤੇ ਯੂ. ਐਨ. ਆਈ. ਏਅਰ ਨੇ ਹੂਲੀਅਨ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੱਤ ਵਾਧੂ ਉਡਾਣਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030019|title=Massive earthquake leaves transportation in eastern Taiwan paralyzed|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130021/https://focustaiwan.tw/society/202404030019|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਰੇਲਵੇ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਕਲੀਅਰਿੰਗ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਯਿਲਾਨ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੁਬਾਰਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040004|title=Rail traffic between Yilan, Hualien reopens after quake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063450/https://focustaiwan.tw/society/202404040004|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਪਾਵਰਚਿੱਪ, ਇਨੋਲਕਸ, ਯੂਐਮਸੀ, {{Interlanguage link|King Yuan Electronics Company|zh|京元電子}} , ਤਾਈਮਾਈਡ ਟੈਕ ਅਤੇ ਟੀਯੂਐੱਮਸੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਫਰਮਾਂ ਨੇ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿੰਚੂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਟੀਐਸਐਮਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 60 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਿੱਪ ਨਿਰਮਾਣ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-03/tsmc-evacuates-production-lines-after-major-taiwan-quake|title=TSMC Evacuates Production Lines After Major Taiwan Quake|date=2024-04-03|work=Bloomberg.com|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040841/https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-03/tsmc-evacuates-production-lines-after-major-taiwan-quake|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/business/202404030010|title=Strong quake leads to halts in production at TSMC, other tech firms|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064324/https://focustaiwan.tw/business/202404030010|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/business/202404040002|title=More than 70% of TSMC equipment back online after major quake in Taiwan|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404115541/https://focustaiwan.tw/business/202404040002|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਾਈਵਾਨੀ ਫਰਮਾਂ ਨੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਲਈ ਦਾਨ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਫੌਕਸਕੌਨ ਨੇ ਐੱਨ. ਟੀ. $80 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਟੈਰੀ ਗੌ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐੱਨਟੀ $60 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਤੈਸ਼ਿਨ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੇ ਐਨਟੀ $10 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ [[ਏਸਰ|ਏਸਰ ਇੰਕ.]] ਨੇ ਐਨਟੀ 6 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੀ।<ref name="private">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030027|title=Private quake relief pledges top NT$156 million|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063514/https://focustaiwan.tw/society/202404030027|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਤਾਈਪੇ 101 ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref> == ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ == ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਤਾਈਵਾਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਦਫਤਰ (ਪੀ. ਆਰ. ਸੀ.) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਅਤੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=China's Taiwan affairs office offers disaster relief assistance |url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-795074 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063843/https://www.jpost.com/breaking-news/article-795074 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[The Jerusalem Post]]}}</ref> ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਕੌਂਸਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚਿੰਤਾ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਪਰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਕੋਈ ਬੇਨਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ।<ref name="bbc700">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Taiwan: Rescue efforts continue after 700 injured in earthquake|last=Wingfield-Hayes|first=Rupert|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|agency=BBC|last2=Ng|first2=Kelly}}</ref> ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲਾਈ ਚਿੰਗ-ਤੇ ਨੇ ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਾਪਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੁਮੀਓ ਕਿਸ਼ੀਦਾ ਨੂੰ [[ਐਕਸ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅੱਖਰ)|ਟਵਿੱਟਰ]] 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ, "ਆਓ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਏ ਅਤੇ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਰਹੀਏ।" ਇਹ 2018 ਦੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਪੇਈ ਦੀ ਚੀਨ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ, ਇਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਤੋਂ 3 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਦਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਈ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan quake: Taipei rebuffs aid offer from mainland China amid deadly disaster|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਤਾਈਵਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਉਪ ਰਾਜਦੂਤ ਗੇਂਗ ਸ਼ੁਆਂਗ ਦੇ ਬਾਅਦ "ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੋਧਿਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਤਾਈਵਾਨ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਬੇਸ਼ਰਮੀ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ" ਲਈ ਪੀਆਰਸੀ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ਚੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ" ਅਤੇ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ "ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ" ਲਈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-04 |title=Taiwan condemns 'shameless' China for accepting world's concern on quake |url=https://www.rappler.com/world/asia-pacific/taiwan-condemns-shameless-china-accepting-world-concern-quake/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404152105/https://www.rappler.com/world/asia-pacific/taiwan-condemns-shameless-china-accepting-world-concern-quake/ |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=[[Rappler]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Remarks by Ambassador Geng Shuang at the UN Security Council Briefing on Children and Armed Conflict |url=http://un.china-mission.gov.cn/eng/hyyfy/202404/t20240404_11276480.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404060953/http://un.china-mission.gov.cn/eng/hyyfy/202404/t20240404_11276480.htm |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=un.china-mission.gov.cn}}</ref> ਜਾਪਾਨ ਨੇ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਜਾਪਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref> ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੁਮੀਓ ਕਿਸ਼ੀਦਾ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Message of condolences from Prime Minister KISHIDA Fumio following the earthquake in eastern Taiwan |url=https://japan.kantei.go.jp/101_kishida/decisions/2024/03message.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403190922/https://japan.kantei.go.jp/101_kishida/decisions/2024/03message.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[Naikaku Sōri Daijin Kantei|Prime Minister's Office of Japan]]}}</ref> ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ "ਕੋਈ ਵੀ ਲੋਡ਼ੀਂਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ"।<ref>{{Cite news|url=https://thehill.com/homenews/administration/4571969-white-house-aid-taiwan-earthquake/|title=White House standing by to provide aid after deadly Taiwan earthquake|date=2024-04-03|work=The Hill|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403163743/https://thehill.com/homenews/administration/4571969-white-house-aid-taiwan-earthquake/|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧ ਨਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਸਮੇਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 47 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ।{{Efn|including Paraguay, Guatemala, Palau, Eswatini, Saint Kitts and Nevis, Belize, Tuvalu, Saint Lucia, Japan, the Philippines, India, the United Kingdom, Thailand, Saint Vincent and the Grenadines, France, Ukraine, the United States, China, Estonia, and Latvia.}}<ref name="focus47">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/politics/202404040005|title=President, VP thank world leaders for thoughts and prayers after deadly quake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404080841/https://focustaiwan.tw/politics/202404040005|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> == ਨੁਕਤੇ ==   == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == {{Reflist}} <references responsive="1"></references> * List of earthquakes in 2024 * List of earthquakes in Taiwan == ਹਵਾਲੇ == {{Infobox earthquake|name=2024 Hualien earthquake|image=04.03 副總統前往花蓮瞭解災害情形及救援進度 - 53629407644.jpg|map=|alt=A large building at center leans forward. Heavy machinery is visible in the midground and foreground. A man walks at left.|caption=Rescue workers near the semi-collapsed ten-story [[Uranus building]] on Xuanyuan Road|map2=<!-- file name only -->|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=Taiwan<!-- as per Template:Location map -->|timestamp=2024-04-02 23:58:11|isc-event=637103828|anss-url=us7000m9g4|local-date=3 April 2024|local-time=07:58:11|duration=|magnitude={{M|L|7.2|link=y}}<br />{{M|w|7.4|link=y}}<br />{{M|J|7.7|link=y}}<ref name="気象庁">[https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf 令和６年４月３日08時58分頃の台湾付近の地震について] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240403213250/https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf |date=3 April 2024 }} 気象庁、2024年4月3日</ref>|depth={{Cvt|34.8|km|mi|0}}|location={{Coord|23.819|N|121.562|E|region:TW-HUA_type:event}}<br />near [[Hualien City]], [[Hualien County]], Taiwan|type=[[Earthquake#Reverse_faults|Reverse]]|affected=Taiwan|intensity={{CWB|6+}}<br />{{MMI|VIII}}|pga=|damage=|tsunami={{Cvt|82|cm|ft}}|fault=|landslide=Yes|foreshocks=|aftershocks={{M|w}}6.4, {{M|ww}}5.7|casualties=10 dead, 1,099 injured, 720 missing or trapped|image alt=A large building at center leans forward. Heavy machinery is visible in the midground and foreground. A man walks at left.}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Commons category inline}} {{Earthquakes in 2024}}{{Location map+|ਤਾਇਵਾਨ|relief=1|width=350|float=right|caption=Maximum tsunami heights observed at different places in Taiwan<ref name=中央氣象署1>{{cite web |publisher=[[Central Weather Administration]] |title=中央氣象署海嘯警報(近海)解除 |url=https://www.cwa.gov.tw/Data/Tsunami/TSU11300303.gif |accessdate=2024-04-03 |language=zh-tw |archive-date=3 April 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403041213/https://www.cwa.gov.tw/Data/Tsunami/TSU11300303.gif |url-status=live }}</ref>|places={{Location map~|Taiwan|relief=1 | label= | lat=23.819 | long=121.562 | mark=Bullseye1.png | marksize=30 | position=left}} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=23.9806|lon_deg=121.6236|position=left|background=|label=<small>Hualien: {{cvt|27|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=25.0975|lon_deg=121.9181|position=left|background=|label=<small>Longdong: {{cvt|22|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=23.0972|lon_deg=121.3799|position=left|background=|label=<small>Chenggong: {{cvt|54|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=24.2878|lon_deg=120.5331|position=left|background=|label=<small>Taichung port: {{cvt|27|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=23.45|lon_deg=120.1394|position=left|background=|label=<small>Dongshih: {{cvt|21|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=24.5925|lon_deg=121.8658|position=left|background=|label=<small>Suao: {{cvt|43|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=24.8686|lon_deg=121.8396|position=left|background=|label=<small>Wushi: {{cvt|82|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=25.2839|lon_deg=121.5103|position=left|background=|label=<small>Linshanbi: {{cvt|26|cm}}</small> }}}}{{Notelist}} <references group="lower-alpha" responsive="1"></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Webarchive template wayback links]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੁਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੂਚਾਲ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] ouc7kpa9azp8gibhuamlt39gecbgpjl 748995 748971 2024-04-05T07:00:42Z Harchand Bhinder 3793 wikitext text/x-wiki </noinclude>  3 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਨੂੰ, 07:58:11 NST (ੁ ID1) UTC ਤੇ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ Mw 7.4 ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ {{Cvt|18|km|mi}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (11 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਦੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ, ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ, [[ਤਾਈਵਾਨ]].<ref name="Earthquake Hazards Program b745">{{Cite web |title=M 7.4 – 18 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000m9g4/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403001604/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000m9g4/executive |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=Earthquake Hazards Program}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ 1999 ਦੇ ਜੀਜੀ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭੂਚਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 5 ਮੈਗਾਵਾਟ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੇ ਕਈ ਝਟਕੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Lau |first=Chris |last2=Radford |first2=Antoinette |date=2024-04-04 |title=Taiwan earthquake live updates: Hundreds stranded after 7.4 magnitude quake |url=https://www.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-04-04-23-hnk-intl/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404065047/https://www.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-04-04-23-hnk-intl/index.html |archive-date=4 April 2024 |access-date=2024-04-04 |website=CNN |language=}}</ref> == ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਸੈਟਿੰਗ == ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਭੁਚਾਲਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ।<ref name="VICE News">{{Cite web |last=Hume |first=Tim |date=7 February 2018 |title=More than 50 people could be trapped inside this building |url=https://news.vice.com/en_us/article/7x7v8e/taiwan-earthquake-hualien |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180207231926/https://news.vice.com/en_us/article/7x7v8e/taiwan-earthquake-hualien |archive-date=7 February 2018 |access-date=8 February 2018 |website=VICE News}}</ref> ਇਹ ਟਾਪੂ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਲੇਟ ਅਤੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਯੋਜਨ ਦੇ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ, ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ {{Convert|75|mm}} (3 ਇੰਚ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ) ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ, ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਛਾਲੇ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਾਗਰ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਟਾਪੂ ਚਾਪ, ਲੂਜ਼ਨ ਚਾਪ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਪੱਟੀ ਸਭ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਪ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਛਾਲੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਲੇਟ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਯਕਯੂ ਚਾਪ ਬਣਦਾ ਹੈ।<ref name="Molli&Malaveille2010">{{Cite journal|last=Molli G.|last2=Malavieille J.|year=2010|title=Orogenic processes and the Corsica/Apennines geodynamic evolution: insights from Taiwan|journal=International Journal of Earth Sciences|volume=100|issue=5|pages=1207–1224|doi=10.1007/s00531-010-0598-y}}</ref> == ਭੂਚਾਲ == [[ਤਸਵੀਰ:Macroseismic_Intensity_Map_USGS_ShakeMap_18_km_SSW_of_Hualien_City,_Taiwan,_TW_Apr_02,_2024_M7.4.pdf|left|thumb|216x216px|ਯੂਐੱਸਜੀਐੱਸ ਸ਼ੇਕਮੈਪ]] ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੌਸਮ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ (CWA) ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਸਥਾਨਕ ਤੀਬਰਤਾ 7.2 ਮਾਪੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਰਵੇਖਣ (USGS) ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 7.4 ਰੱਖੀ। ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 400 ਝਟਕੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ। 00:11 UTC 'ਤੇ 6.4 ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 00:35 'ਤੇ 5.7 ਘਟਨਾ, 00:43 'ਤੇ 5.5 ਅਤੇ 00:46 'ਤੇ 5.7 ਘਟਨਾ ਆਈ। ਮੇਨਸ਼ੌਕ 1999 ਦੇ ਜੀਜੀ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭੂਚਾਲ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਮਾਪੀ 7.7 ਸੀ। ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ. ਡਬਲਯੂ. ਏ. ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ 6 + ਅਤੇ [[ਤਾਈਪੇ|ਤਾਈਪੇਈ]] ਵਿੱਚ 5 ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://news.tvbs.com.tw/life/2444251?from=life_content_pack|title=快訊／花蓮7.2地震！整棟大樓「整根拔起」倒塌 驚悚畫面曝光|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014330/https://news.tvbs.com.tw/life/2444251?from=life_content_pack|archive-date=3 April 2024|publisher=[[TVBS]]|language=zh}}</ref> ਇਸ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਹੱਦ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੀਬਰਤਾ 4 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਤੀਬਰਤਾ 2 ਤੋਂ 3 ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ।<ref name="cwb7.2">{{Cite web |date=3 April 2024 |title=019 4/3 7:58 ML 7.2 23.77N 121.67E, i.e. 25.0 km SSE of Hualien County |url=https://scweb.cwa.gov.tw/en-us/earthquake/details/EE2024040307580972019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403190939/https://scweb.cwa.gov.tw/en-us/earthquake/details/EE2024040307580972019 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=Central Weather Administration}}</ref> [[ਚੀਨ]] ਵਿੱਚ, [[ਸ਼ੰਘਾਈ]], [[ਸੂਜ਼ੂ|ਸੂਜ਼ੌ]], [[ਸ਼ੈਨਜ਼ੈਨ|ਸ਼ੇਨਜ਼ੇਨ]], [[ਗੁਆਂਗਜ਼ੂ|ਗਵਾਂਗਜ਼ੂ]], ਸ਼ਾਂਤੋ ਅਤੇ ਫੁਜਿਆਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਝੇਜਿਆਂਗ ਅਤੇ ਜਿਆਂਗਸੂ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024}}</ref><ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref name="kyodo7.7">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 9, injures more than 960|date=3 April 2024|work=Kyodo News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਇਹ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਯੋਨਾਗੁਨੀ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੇ ਜਪਾਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਸ਼ਿੰਡੋ 4 ਮਾਪਿਆ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ {{Cvt|34.8|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (21.6 ਮੀਲ) ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ 'ਤੇ ਰਿਵਰਸ-ਫਾਲਟਿੰਗ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ। ਯੂ. ਐੱਸ. ਜੀ. ਐੱਮ. ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਫਟਣ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ-ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ-ਸਟਰਾਈਕਿੰਗ, ਮੱਧਮ ਡੁੱਬਣ, ਰਿਵਰਸ ਫਾਲਟ 'ਤੇ ਹੋਇਆ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਉਲਟ-ਨੁਕਸ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਲਈ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਫਟਣ ਦਾ ਮਾਪ {{Cvt|60|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (37 ਮੀਲ) ਅਤੇ {{Cvt|35|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (22 ਮੀਲ) ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੀਮਤ ਫਾਲਟ ਮਾਡਲ ਨੇ ਪੂਰਬ-ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲੇ ਪਲੇਨ ਉੱਤੇ ਫਟਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸਲਿੱਪ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (37 ਮੀਲ) ਅਤੇ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (36 ਮੀਲ) ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅੰਡਾਕਾਰ ਫਟਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਈ। ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸਥਾਪਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ {{Cvt|1.2471|m}} m (4 ਇੰਚ) ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=National Earthquake Information Center |date=3 April 2024 |title=M 7.4 – 18 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/pt24094050/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014201/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/pt24094050/executive |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |publisher=[[United States Geological Survey]]}}</ref> ਇਸ ਝਟਕੇ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 1986 ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸਮਾਨ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ 15 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=M 7.4 – 8 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0003009/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230403155005/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0003009/executive |archive-date=3 April 2023 |access-date=3 April 2024 |publisher=[[United States Geological Survey]]}}</ref> ਚੀਨ ਭੂਚਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ (ਪੀ. ਆਰ. ਸੀ.) ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਫਟਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 35 ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਲਿੱਪ ਨੂੰ {{Cvt|50|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (31 ਮੀਲ) ਦੇ ਪਾਰ ਇੱਕ ਨੁਕਸ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੀਮਤ ਫਾਲਟ ਮਾਡਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਲਿੱਪ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ, ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸਥਾਪਨ ਦੇ {{Cvt|3|m}} ਮੀਟਰ (9.8 ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਡਲ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਇੱਕ ਖੋਖਲਾ ਕੋਣ ਉੱਤੇ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲਾ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਦਾ ਸਟਰਾਈਕਿੰਗ ਫਾਲਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟਾਪੂ ਦੇ ਤੱਟ ਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸ ਦੇ ਖੋਖਲਾ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ {{Cvt|1|m}} ਮੀਟਰ (3 ਇੰਚ) ਸਲਿੱਪ ਹੋਇਆ।<ref name="cea1">{{Cite web |title=2024 Nián 4 yuè 3 rì táiwān shěng huālián xiàn hǎiyù 7.3 Jí dìzhèn kējì zhīchēng jiǎnbào |script-title=zh:2024年4月3日台湾省花莲县海域7.3级地震科技支撑简报 |trans-title=Briefing on scientific and technological support for the 7.3-magnitude earthquake in the waters of Hualien County, Taiwan Province on April 3, 2024 |url=https://www.cea-igp.ac.cn/kydt/280530.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403125623/https://www.cea-igp.ac.cn/kydt/280530.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=China Earthquake Administration |language=zh}}</ref> == ਸੁਨਾਮੀ == [[ਤਸਵੀਰ:NWPAC_Deep-Ocean_Tsunami_Amplitude_Forecast_(海啸2024-0403-0758-1).jpg|left|thumb|200x200px|3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਟੀਏਸੀਐੱਮਐੱਨਆਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ 2024.08:15 ਬੀਜੇਟੀਬੀ. ਜੇ. ਟੀ.]] </noinclude> {{Infobox earthquake|name=2024 ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿਖੇ ਭੂਚਾਲ|image=04.03 副總統前往花蓮瞭解災害情形及救援進度 - 53629407644.jpg|map=|alt=ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਅੱਗੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।|caption=ਯੁਆਨ ਰੋਡ 'ਤੇ ਅਰਧ-ਢਹਿਣ ਵਾਲੀ ਦਸ ਮੰਜ਼ਿਲਾ [[ਯੂਰੇਨਸ ਇਮਾਰਤ]] ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀ।|map2=<!-- file name only -->|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=Taiwan<!-- as per Template:Location map -->|timestamp=2024-04-02 23:58:11|isc-event=637103828|anss-url=us7000m9g4|local-date=3 April 2024|local-time=07:58:11|duration=|magnitude={{M|L|7.2|link=y}}<br />{{M|w|7.4|link=y}}<br />{{M|J|7.7|link=y}}<ref name="気象庁">[https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf 令和６年４月３日08時58分頃の台湾付近の地震について] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240403213250/https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf |date=3 April 2024 }} 気象庁、2024年4月3日</ref>|depth={{Cvt|34.8|km|mi|0}}|location={{Coord|23.819|N|121.562|E|region:TW-HUA_type:event}}<br />near [[Hualien City]], [[Hualien County]], Taiwan|type=[[Earthquake#Reverse_faults|Reverse]]|affected=ਤਾਇਵਾਨ|intensity={{CWB|6+}}<br />{{MMI|VIII}}|pga=|damage=|tsunami={{Cvt|82|cm|ft}}|fault=|landslide=Yes|foreshocks=|aftershocks={{M|w}}6.4, {{M|ww}}5.7|casualties=10 dead, 1,099 injured, 720 missing or trapped|image alt=ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਅੱਗੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।}} ਚੇਨਗਗੋਂਗ, ਤਾਇਤੁੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ {{Cvt|0.5|m}} ਮੀਟਰ (1 ਇੰਚ) ਦੀ [[ਸੁਨਾਮੀ]] ਵੇਖੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੁਸ਼ੀ ਹਾਰਬਰ ਵਿੱਚ {{Cvt|82|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (32 ਇੰਚ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸੀ ਡਬਲਯੂ ਏ ਨੇ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Strong earthquake hits Taiwan |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3210/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063418/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3210/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref> ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਸੰਤਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸਥਾਨਕ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Zhang Yi |last2=Li Menghan |date=2024-04-03 |title=Mainland offers aid to Taiwan after powerful earthquake |url=https://www.chinadaily.com.cn/a/202404/03/WS660cc9daa31082fc043c03d6.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063339/https://www.chinadaily.com.cn/a/202404/03/WS660cc9daa31082fc043c03d6.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[China Daily]]}}</ref> [[ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼]] ਵਿੱਚ, ਫਿਲਪੀਨਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਵੋਲਕਨੋਲੋਜੀ ਐਂਡ ਸੀਸਮੋਲੋਜੀ (ਪੀਐੱਚਆਈਵੀਓਐੱਲਸੀਐੱਸ) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਜੋਖਮ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਬਟਾਨੇਸ, ਕਾਗਯਾਨ, ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ ਅਤੇ ਇਲੋਕੋਸ ਨੌਰਟ ਦੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਕਾਸੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। 2{{Cvt|3|m}} ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ 3 ਮੀਟਰ (9.8 ) ਮਾਪਣ ਵਾਲੀਆਂ "ਉੱਚੀਆਂ ਸੁਨਾਮੀ ਲਹਿਰਾਂ" ਲਈ ਇੱਕ ਸਲਾਹ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਕੇ {{Cvt|30|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (12 ਇੰਚ) ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="nst1">{{Cite news|url=https://www.nst.com.my/world/region/2024/04/1033720/philippines-warns-tsunami-orders-evacuation-coastal-areas-after-taiwan|title=Philippines warns of tsunami, orders evacuation of coastal areas after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=New Straits Times|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014203/https://www.nst.com.my/world/region/2024/04/1033720/philippines-warns-tsunami-orders-evacuation-coastal-areas-after-taiwan|archive-date=3 April 2024|agency=Agence France-Presse}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/tsunami-waves-threaten-23-areas-in-philippines-after-m7-5-quake-847|title=Philippines warns of tsunami, orders evacuations after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=ABS-CBN News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015753/https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/tsunami-waves-threaten-23-areas-in-philippines-after-m7-5-quake-847|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> 10:03 (ਪੀਐਸਟੀ) ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁਣ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੰਘ ਚੁੱਕਾ ਹੈ", ਜਿਸ ਨਾਲ PHIVOLCS ਨੂੰ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/philippines-lifts-tsunami-warning-after-taiwan-quake-1117|title=Philippines cancels tsunami warning after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=ABS-CBN News|access-date=3 April 2024}}</ref> ਜਾਪਾਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਲਈ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ {{Cvt|3|m}} ਮੀਟਰ (9.8 ) ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ "ਸੁਨਾਮੀ ਸਲਾਹ" ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/03/japan/okinawa-tsunami-warning/|title=Tsunami warning issued for Okinawa after strong quake hits near Taiwan|date=3 April 2024|work=The Japan Times|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014317/https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/03/japan/okinawa-tsunami-warning/|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.abc.net.au/news/2024-04-03/taiwan-blog-earthquake-tsunami-warning/103662440|title=Live: Taiwan hit by magnitude-7.5 earthquake, collapsing buildings|date=2024-04-03|work=ABC News|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040354/https://www.abc.net.au/news/2024-04-03/taiwan-blog-earthquake-tsunami-warning/103662440|archive-date=3 April 2024|language=en-AU}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 15 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਯੋਨਾਗੁਨੀ ਵਿਖੇ {{Cvt|30|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (12 ਇੰਚ) ਦੀ ਲਹਿਰ ਵੇਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੀਆਕੋ ਅਤੇ ਯੇਯਾਮਾ ਟਾਪੂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, {{Cvt|20|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (7,9 ਇੰਚ) -ਲਹਿਰਾਂ ਮੀਆਕੋ ਤੇ ਈਸ਼ੀਗਾਕੀ ਟਾਪੂਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Tsunami reaches areas of Okinawa, advisory in effect |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_17/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063428/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_17/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref> 2011 ਦੇ ਟੋਹੋਕੂ ਭੂਚਾਲ ਅਤੇ ਸੁਨਾਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੁਨਾਮੀ 1998 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Tsunami advisory lifted for areas of Okinawa |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_21/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_21/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਨੇ ਓਕੀਨਾਵਾ ਅਤੇ ਕਾਗੋਸ਼ੀਮਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਉਡਾਣ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ-ਨਾਹਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਮੀਆਕੋ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਤੇ ਤੀਜੀ ਮੰਜ਼ਲ ਤੇ ਨਿਕਾਸੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=People in Okinawa evacuate from coast after quake, tsunami warning |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_19/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063338/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_19/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Japan's Naha Airport on Okinawa has diverted all flights |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_5cd10e6276d3d72ce13f5acca0002ec3 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040353/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_5cd10e6276d3d72ce13f5acca0002ec3 |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=[[CNN]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Flights to and from Japan's Okinawa and Kagoshima regions suspended, Japan Airlines says |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_e8572ac49ad7a0bade1bfdaadc3dc7ea |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403024825/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_e8572ac49ad7a0bade1bfdaadc3dc7ea |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=[[CNN]] |language=en}}</ref> ਚੀਨ ਦੇ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ, ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪੱਧਰ 1 ਜਾਂ ਲਾਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> == ਪ੍ਰਭਾਵ == 10 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਕੁੱਲ 1,099 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ 705 ਹੋਰ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੰਦਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਪਤਾ ਵਜੋਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Jennifer Jett |date=4 April 2024 |title=Death toll rises and scores still missing after Taiwan's biggest earthquake in 25 years |url=https://www.nbcnews.com/news/world/scores-remain-missing-taiwans-biggest-earthquake-25-years-rcna146335 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404055343/https://www.nbcnews.com/news/world/scores-remain-missing-taiwans-biggest-earthquake-25-years-rcna146335 |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |publisher=[[NBC News]]}}</ref> ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਾਇਰ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 1,151 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/403%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-1900%E7%B5%B1%E8%A8%88-9%E6%AD%BB946%E5%82%B7137%E5%8F%97%E5%9B%B0-%E5%85%A8%E5%8F%B0%E7%81%BD%E6%83%851151%E4%BB%B6-114725888.html|title=403大地震》1900統計：9死946傷137受困 全台災情1151件|date=3 April 2024|work=Yahoo! News Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403115914/https://tw.news.yahoo.com/403%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-1900%E7%B5%B1%E8%A8%88-9%E6%AD%BB946%E5%82%B7137%E5%8F%97%E5%9B%B0-%E5%85%A8%E5%8F%B0%E7%81%BD%E6%83%851151%E4%BB%B6-114725888.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਊਂਟੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਤਾਰੋਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਯਾਤਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਜੋ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗਣ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਏ ਸਨ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਡਕਿੰਗਸ਼ੁਈ ਸੁਰੰਗ 'ਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਟਰੱਕ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੁਈਡ ਸੁਰੰਗ ਦੀ ਪਾਰਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਵਾਲੇ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰ ਦੀ ਟੱਕਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੇਜੇਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੰਕ ਹੋਰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[2]<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਆਪਣੀ ਬਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਇਮਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਕਾਲਮ ਦੁਆਰਾ ਹੇਠਾਂ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030020|title=Woman dies attempting to rescue cat from quake-hit building|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130332/https://focustaiwan.tw/society/202404030020|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਉਲਟ ਮੁੱਖ ਝਟਕੇ ਦੀ ਅਗਾਊਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨਹੀਂ ਭੇਜੀ।<ref name="aj821">{{Cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/4/3/japan-issues-tsunami-alert-after-7-5-magnitude-earthquake|title=Taiwan hit by strong quake as tsunami threat recedes in Japan, Philippines|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010838/https://www.aljazeera.com/news/2024/4/3/japan-issues-tsunami-alert-after-7-5-magnitude-earthquake|archive-date=3 April 2024|publisher=Al Jazeera}}</ref> ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ।<ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਛੇ ਸੌ ਲੋਕ ਤਾਰੋਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਦੋ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਸਮੇਤ ਬਾਰਾਂ ਪਾਰਕ ਵਿਜ਼ਟਰ ਇੱਕ ਟਰੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 40 ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਹੂਲਿਅਨ ਸਿਟੀ, ਯਿਲਾਨ, [[ਤਾਈਪੇ|ਤਾਈਪੇਈ]], [[ਨਵਾਂ ਤਾਈਪਈ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਿਟੀ]], ਕੀਲੁੰਗ, ਤਾਈਚੁੰਗ ਅਤੇ ਤਾਓਯੁਆਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡਿੱਗਣ ਜਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਾਰਨ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਹੈ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ {{Cvt|400|m}} ਮੀਟਰ (1,300 ) [[Jinwen Tunnel|ਜਿਨਵੇਨ ਸੁਰੰਗ]] ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੱਠ ਲੋਕ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿਲਕਸ ਪਲੇਸ ਹੋਟਲ ਤਾਰੋਕੋ ਦੇ 50 ਕਰਮਚਾਰੀ ਜੋ ਚਾਰ ਮਿੰਨੀ ਬੱਸਾਂ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਨੂੰ ਵੀ ਫਸੇ ਹੋਏ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਫੋਨ 'ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਸੀ।[4] ਹੋਟਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ, ਤਿੰਨ ਸਟਾਫ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜੋ ਪੈਦਲ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।[3] ਕਿੰਗਸ਼ੁਈ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਬਾਹਰ ਤੁਰੰਤ ਸਡ਼ਕ ਧੱਸ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਫਸ ਗਏ।<ref name="bbc700">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Taiwan: Rescue efforts continue after 700 injured in earthquake|last=Wingfield-Hayes|first=Rupert|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|agency=BBC|last2=Ng|first2=Kelly}}</ref> ਸੱਤਰ ਲੋਕ ਦੋ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੱਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਸ ਗਏ ਸਨ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref> ਕੇਂਦਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 2,498 ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਈਪੇਈ ਵਿੱਚ 1,140, ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਵਿਚ 497 ਅਤੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਵਿੱਚ 366 ਮਾਮਲੇ ਹਨ।<ref name="focus41">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040006|title=41 still missing inside Taroko National Park following quake|date=4 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404105152/https://focustaiwan.tw/society/202404040006|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 125 ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ 35 ਸਡ਼ਕਾਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref><ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> 28 ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਢਹਿਣ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 17 ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ 11 ਯਿਲਾਨ, ਨਿਊ ਤਾਈਪੇ ਅਤੇ ਕੀਲੁੰਗ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ।<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 20 ਲੋਕ ਫਸ ਗਏ।<ref name="ru4dead">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Taiwan hit by strongest quake in 25 years, four deaths reported|last=Blanchard|first=Ben|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024|last2=Lee|first2=Yimou}}</ref> ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਮਝੀਆਂ ਗਈਆਂ ਬਾਰਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/03/asia/taiwan-hualien-earthquake-rescue-efforts-intl-hnk/index.html|title=Dozens rescued after major Taiwan quake but more than 600 still cut off|date=4 April 2024|work=CNN|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404054500/https://edition.cnn.com/2024/04/03/asia/taiwan-hualien-earthquake-rescue-efforts-intl-hnk/index.html|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ, ਦੋ ਘਰ, ਨੌ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਯੂਰੇਨਸ ਇਮਾਰਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਫਸ ਗਏ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874083|title=0403花蓮地震 本報記者現場直擊 9層大樓傾倒 地下室3人受困|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014319/https://udn.com/news/story/123995/7874083|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E6%B0%91%E5%AE%85%E8%BD%9F%E7%84%B6%E5%80%92%E5%A1%8C%E5%B1%8B%E5%85%A7%E4%BA%BA%E6%95%B8%E4%B8%8D%E6%98%8E-%E7%95%B6%E5%9C%B0%E8%AD%A6%E6%B6%88%E6%90%B6%E6%95%91%E4%B8%AD-004518705.html|title=大地震！花蓮2棟民宅倒塌「屋內人數不明」 當地警消搶救中|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014209/https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E6%B0%91%E5%AE%85%E8%BD%9F%E7%84%B6%E5%80%92%E5%A1%8C%E5%B1%8B%E5%85%A7%E4%BA%BA%E6%95%B8%E4%B8%8D%E6%98%8E-%E7%95%B6%E5%9C%B0%E8%AD%A6%E6%B6%88%E6%90%B6%E6%95%91%E4%B8%AD-004518705.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ 22 ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਯੂਰੇਨਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 48 ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।<ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E8%8A%B1%E8%93%AE7-2%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%A5%B3%E4%B8%AD%E6%A0%A1%E8%88%8D%E9%A9%9A%E5%82%B3%E5%A1%8C%E9%99%B7-%E9%8B%BC%E7%AD%8B%E5%A4%96%E9%9C%B2-%E7%8F%BE%E5%A0%B4%E7%95%AB%E9%9D%A2-014013193.html|title=花蓮7.2大地震！花蓮女中校舍驚傳塌陷 鋼筋外露「現場畫面」曝|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015253/https://tw.news.yahoo.com/%E8%8A%B1%E8%93%AE7-2%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%A5%B3%E4%B8%AD%E6%A0%A1%E8%88%8D%E9%A9%9A%E5%82%B3%E5%A1%8C%E9%99%B7-%E9%8B%BC%E7%AD%8B%E5%A4%96%E9%9C%B2-%E7%8F%BE%E5%A0%B4%E7%95%AB%E9%9D%A2-014013193.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 200 ਵਸਨੀਕ ਬੇਘਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।[11]<ref name="ap10" /> ਤਾਈਪੇਈ ਵਿੱਚ, 249 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ 10 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/7323/7876305|title=花蓮大地震／新北累計391起災情 10屋嚴重毀損、6重傷|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403124038/https://udn.com/news/story/7323/7876305|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਦਾਮ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874069|title=0403花蓮大地震 中和倉庫倒塌！ 3人受傷1人待援|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014206/https://udn.com/news/story/123995/7874069|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਵੀਆਂ ਬਣਤਰਾਂ ਤੋਂ ਟਾਇਲਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਡਿੱਗ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref> ਵਿਧਾਨਕ ਯੁਆਨ ਇਮਾਰਤ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਅਤੇ ਛੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚਿਆਂਗ ਕਾਈ-ਸ਼ੇਕ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਹਾਲ ਦੇ ਲਿਬਰਟੀ ਸਕੁਏਅਰ ਆਰਚਵੇਅ ਤੋਂ ਮਲਬਾ ਡਿੱਗਿਆ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਜ਼ਿੰਦੀਆਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਬਸਿਡੈਂਸ ਕਾਰਨ ਸੱਤ ਘਰ ਢਹਿ ਗਏ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 12 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/7320/7874124|title=0403大地震／新店安泰路傳7棟房屋下陷 疏散12人|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015146/https://udn.com/news/story/7320/7874124|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਰਕੂਲਰ ਲਾਈਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਲ ਨੂੰ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤਾਈਪੇਈ ਮੈਟਰੋ 'ਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਂਚਾਂ ਲਈ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=3 April 2024 |title=花蓮強震》新北捷運環狀線疑歪斜 乘客疏散畫面曝光 |url=https://news.ltn.com.tw/news/life/breakingnews/4628419 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040608/https://news.ltn.com.tw/news/life/breakingnews/4628419 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024}}</ref> ਤਾਓਯੁਆਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੀ ਛੱਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਢਹਿ ਗਿਆ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> ਯਿਲਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 68 ਹੋਰ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਕੰਧਾਂ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਪਾਈਪਾਂ ਫਟ ਗਈਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://money.udn.com/money/story/7307/7876714?from=edn_newest_index|title=花蓮大地震／宜蘭68人受傷就醫 林姿妙慰問傷者送紅包|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403160247/https://money.udn.com/money/story/7307/7876714?from=edn_newest_index|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਆਰਥਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਕੱਟਾਂ ਨੇ 371,869 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 14,833 ਤਾਈਚੁੰਗ ਵਿੱਚ ਸਨ 5,306 ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਲਗਭਗ 25 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਹਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874029|title=影／0403大地震 台中9千多戶停電 山城住戶：嚇到腿軟|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014206/https://udn.com/news/story/123995/7874029|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਤਾਈਪਾਵਰ ਦੁਆਰਾ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਲਗਭਗ 91,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="focus300">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030006|title=Major earthquake shakes Taiwan, causing landslides, partial building collapse|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064403/https://focustaiwan.tw/society/202404030006|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਘਟ ਕੇ 337 ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ।<ref name="focus41">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040006|title=41 still missing inside Taroko National Park following quake|date=4 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404105152/https://focustaiwan.tw/society/202404040006|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਨੇ 125,675 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੇ 394 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਵੀ ਦੱਸੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।[1][5]<ref>{{Cite news|url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_23/|title=Taiwan quake leaves one dead, at least 50 injured|date=2024-04-03|work=NHK|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063843/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_23/|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Four dead as strongest earthquake in 25 years hits Taiwan|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|publisher=BBC News|language=en}}</ref> ਅੱਸੀ ਸੈੱਲ ਫੋਨ ਬੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ ਸਨ।[1] ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੰਧਾਂ, ਮਲਬੇ ਅਤੇ ਡਿੱਗੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਹਨ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸਵੇਅ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ ਵਿਸੰਗਤੀ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030008|title=Third nuclear power plant not affected by massive earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403065139/https://focustaiwan.tw/society/202404030008|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੌਵੀ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref> ਜ਼ੀਯੂਲਿਨ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ।<ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-7-2%E5%9C%B0%E9%9C%87%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%B4%87%E5%BE%B7%E5%B1%B1%E5%B4%A9-%E7%9F%B3%E5%A1%8A%E9%AB%98%E8%99%95%E6%8E%89%E8%90%BD%E5%A1%B5%E5%9C%9F%E9%A3%9B%E6%8F%9A%E6%81%90%E6%80%96%E7%95%AB%E9%9D%A2%E6%9B%9D-005349284.html|title=快訊／7.2地震花蓮崇德山崩 石塊高處掉落塵土飛揚恐怖畫面曝|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014329/https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-7-2%E5%9C%B0%E9%9C%87%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%B4%87%E5%BE%B7%E5%B1%B1%E5%B4%A9-%E7%9F%B3%E5%A1%8A%E9%AB%98%E8%99%95%E6%8E%89%E8%90%BD%E5%A1%B5%E5%9C%9F%E9%A3%9B%E6%8F%9A%E6%81%90%E6%80%96%E7%95%AB%E9%9D%A2%E6%9B%9D-005349284.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਨੌਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਹੁਆ ਰਾਜਮਾਰਗ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਾਜਮਾਰਗ ਉੱਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਜਿਸ ਨੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 12 ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਨੌਂ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=9 injured on Taiwan highway as earthquake causes landslides and rockfalls |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_6e0d18e3d05227121cb90e563f90c649 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040359/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_6e0d18e3d05227121cb90e563f90c649 |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=CNN |language=en}}</ref> ਸੂਓ ਅਤੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਮਾਰਗ 9 ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਨੇ ਚੋਂਗਡੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਟਰੰਕ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਰਨ-ਚੋਂਗਡੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗ ਗਈ।<ref name="focus300">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030006|title=Major earthquake shakes Taiwan, causing landslides, partial building collapse|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064403/https://focustaiwan.tw/society/202404030006|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਡੇਯੁਲਿੰਗ ਅਤੇ ਤਾਰੋਕੋ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੈਂਟਰਲ ਕਰਾਸ-ਟਾਪੂ ਹਾਈਵੇਅ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਦੋ ਜਰਮਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਰੰਗ ਵਿੱਚ ਫਸਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਤਾਈਚੁੰਗ ਵਿੱਚ, ਚੱਟਾਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸਡ਼ਕ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡਰਾਈਵਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.chinatimes.com/realtimenews/20240403001914-260402?ctrack=pc_main_rtime_p04&chdtv|title=花蓮7.2大地震！中橫便道落石猛砸釀1傷 11人受困明隧道待救|date=3 April 2024|work=[[China Times]]|access-date=3 April 2024|language=zh}}</ref> ਗੁਇਸ਼ਾਨ ਟਾਪੂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=2 April 2024 |title=台湾7.2可怕强震 宜兰外海惊见龟山岛「龟头断裂」 |url=https://www.iask.ca/news/844318 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015313/https://www.iask.ca/news/844318 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |language=zh-CN}}</ref> ਚੀਨ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਛੇ ਐੱਫ-16 ਲਡ਼ਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/04/asia-pacific/taiwan-earthquake/|title=Taiwan's strongest earthquake in 25 years kills at least nine, with 50 missing|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404215112/https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/04/asia-pacific/taiwan-earthquake/|archive-date=4 April 2024|publisher=The Japan Times|agency=Reuters}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2024/apr/04/taiwan-earthquake-2024-news-landslides-quake-aftershocks-survivors-search|title=Taiwan earthquake: rescuers search for survivors amid landslides and aftershocks|date=4 April 2024|work=The Guardian|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404002843/https://www.theguardian.com/world/2024/apr/04/taiwan-earthquake-2024-news-landslides-quake-aftershocks-survivors-search|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 434 ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 470 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਯੂਐਸ $14.66 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਪਿੰਗਟੁੰਗ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿੰਚੂ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040012|title=Dayuling-Taroko road still closed following earthquake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404160506/https://focustaiwan.tw/society/202404040012|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref><ref name="private">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030027|title=Private quake relief pledges top NT$156 million|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063514/https://focustaiwan.tw/society/202404030027|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।<ref name="kyodo7.7">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 9, injures more than 960|date=3 April 2024|work=Kyodo News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ [[ਸਾਈ ਇੰਗ ਵੇਨ|ਸਾਈ ਇੰਗ-ਵੇਨ]] ਨੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗਣਤੰਤਰ ਚੀਨ ਦੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲਾਈ ਚਿੰਗ-ਤੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਬਾਹੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ, ਲਾਈ ਨੇ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਚੇਨ ਚੀਏਨ-ਜੇਨ ਨੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਵਸਨੀਕਾਂ ਲਈ ਅਸਥਾਈ ਪਨਾਹਗਾਹਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/politics/202404030023|title=President-elect Lai emphasizes rescue work during visit to quake-hit Hualien|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130332/https://focustaiwan.tw/politics/202404030023|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-04 |title=Taiwan quake injured toll rises to 1,100 with 15 missing, 10 dead |url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/c5a7af48577c-taiwan-quake-injured-toll-rises-to-1050-with-30-missing-9-dead.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404110740/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/c5a7af48577c-taiwan-quake-injured-toll-rises-to-1050-with-30-missing-9-dead.html |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=[[Kyodo News]]}}</ref> ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਸੂ ਚੇਨ-ਵੇਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Taiwan earthquake: search for survivors continues into night after nine people killed in quake – as it happened |url=https://www.theguardian.com/world/live/2024/apr/03/taiwan-earthquake-today-live-updates-magnitude-tsunami-warning-japan-evacuations-okinawa-buildings-collapse-tapei |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403024920/https://www.theguardian.com/world/live/2024/apr/03/taiwan-earthquake-today-live-updates-magnitude-tsunami-warning-japan-evacuations-okinawa-buildings-collapse-tapei |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[The Guardian]]}}</ref> ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫਸੇ ਹੋਏ ਖਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਸੇ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਲਈ ਭੋਜਨ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="aahelicopter">{{Cite news|url=https://english.alarabiya.net/News/world/2024/04/04/taiwan-earthquake-over-1-000-injured-48-still-missing|title=Taiwan Earthquake: Helicopter rescues miners as quake injuries top 1,000|date=2024-04-04|work=al-Arabiya|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404215023/https://english.alarabiya.net/News/world/2024/04/04/taiwan-earthquake-over-1-000-injured-48-still-missing|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਯੂਰੇਨਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਬੱਜਰੀ ਅਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68729048|title=Taiwan earthquake: The mountain 'rained rocks like bullets' – survivor|date=2024-04-04|work=BBC|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404065232/https://www.bbc.com/news/world-asia-68729048|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਯਿਲਾਨ ਅਤੇ ਤਾਇਤੁੰਗ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਰੱਖਿਆ।<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਿਟੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 269 ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਲਈ 15 ਸ਼ੈਲਟਰ ਖੋਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਯਿਲਾਨ ਕਾਉਂਟੀ ਅਤੇ ਹੂਲੀਅਨ ਦੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਂਡਰਿਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਅਤੇ ਯੂ. ਐਨ. ਆਈ. ਏਅਰ ਨੇ ਹੂਲੀਅਨ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੱਤ ਵਾਧੂ ਉਡਾਣਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030019|title=Massive earthquake leaves transportation in eastern Taiwan paralyzed|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130021/https://focustaiwan.tw/society/202404030019|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਰੇਲਵੇ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਕਲੀਅਰਿੰਗ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਯਿਲਾਨ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੁਬਾਰਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040004|title=Rail traffic between Yilan, Hualien reopens after quake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063450/https://focustaiwan.tw/society/202404040004|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਪਾਵਰਚਿੱਪ, ਇਨੋਲਕਸ, ਯੂਐਮਸੀ, {{Interlanguage link|King Yuan Electronics Company|zh|京元電子}} , ਤਾਈਮਾਈਡ ਟੈਕ ਅਤੇ ਟੀਯੂਐੱਮਸੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਫਰਮਾਂ ਨੇ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿੰਚੂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਟੀਐਸਐਮਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 60 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਿੱਪ ਨਿਰਮਾਣ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-03/tsmc-evacuates-production-lines-after-major-taiwan-quake|title=TSMC Evacuates Production Lines After Major Taiwan Quake|date=2024-04-03|work=Bloomberg.com|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040841/https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-03/tsmc-evacuates-production-lines-after-major-taiwan-quake|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/business/202404030010|title=Strong quake leads to halts in production at TSMC, other tech firms|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064324/https://focustaiwan.tw/business/202404030010|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/business/202404040002|title=More than 70% of TSMC equipment back online after major quake in Taiwan|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404115541/https://focustaiwan.tw/business/202404040002|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਾਈਵਾਨੀ ਫਰਮਾਂ ਨੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਲਈ ਦਾਨ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਫੌਕਸਕੌਨ ਨੇ ਐੱਨ. ਟੀ. $80 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਟੈਰੀ ਗੌ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐੱਨਟੀ $60 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਤੈਸ਼ਿਨ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੇ ਐਨਟੀ $10 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ [[ਏਸਰ|ਏਸਰ ਇੰਕ.]] ਨੇ ਐਨਟੀ 6 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੀ।<ref name="private">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030027|title=Private quake relief pledges top NT$156 million|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063514/https://focustaiwan.tw/society/202404030027|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਤਾਈਪੇ 101 ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref> == ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ == ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਤਾਈਵਾਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਦਫਤਰ (ਪੀ. ਆਰ. ਸੀ.) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਅਤੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=China's Taiwan affairs office offers disaster relief assistance |url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-795074 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063843/https://www.jpost.com/breaking-news/article-795074 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[The Jerusalem Post]]}}</ref> ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਕੌਂਸਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚਿੰਤਾ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਪਰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਕੋਈ ਬੇਨਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ।<ref name="bbc700">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Taiwan: Rescue efforts continue after 700 injured in earthquake|last=Wingfield-Hayes|first=Rupert|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|agency=BBC|last2=Ng|first2=Kelly}}</ref> ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲਾਈ ਚਿੰਗ-ਤੇ ਨੇ ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਾਪਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੁਮੀਓ ਕਿਸ਼ੀਦਾ ਨੂੰ [[ਐਕਸ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅੱਖਰ)|ਟਵਿੱਟਰ]] 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ, "ਆਓ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਏ ਅਤੇ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਰਹੀਏ।" ਇਹ 2018 ਦੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਪੇਈ ਦੀ ਚੀਨ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ, ਇਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਤੋਂ 3 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਦਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਈ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan quake: Taipei rebuffs aid offer from mainland China amid deadly disaster|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਤਾਈਵਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਉਪ ਰਾਜਦੂਤ ਗੇਂਗ ਸ਼ੁਆਂਗ ਦੇ ਬਾਅਦ "ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੋਧਿਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਤਾਈਵਾਨ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਬੇਸ਼ਰਮੀ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ" ਲਈ ਪੀਆਰਸੀ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ਚੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ" ਅਤੇ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ "ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ" ਲਈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-04 |title=Taiwan condemns 'shameless' China for accepting world's concern on quake |url=https://www.rappler.com/world/asia-pacific/taiwan-condemns-shameless-china-accepting-world-concern-quake/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404152105/https://www.rappler.com/world/asia-pacific/taiwan-condemns-shameless-china-accepting-world-concern-quake/ |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=[[Rappler]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Remarks by Ambassador Geng Shuang at the UN Security Council Briefing on Children and Armed Conflict |url=http://un.china-mission.gov.cn/eng/hyyfy/202404/t20240404_11276480.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404060953/http://un.china-mission.gov.cn/eng/hyyfy/202404/t20240404_11276480.htm |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=un.china-mission.gov.cn}}</ref> ਜਾਪਾਨ ਨੇ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਜਾਪਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref> ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੁਮੀਓ ਕਿਸ਼ੀਦਾ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Message of condolences from Prime Minister KISHIDA Fumio following the earthquake in eastern Taiwan |url=https://japan.kantei.go.jp/101_kishida/decisions/2024/03message.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403190922/https://japan.kantei.go.jp/101_kishida/decisions/2024/03message.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[Naikaku Sōri Daijin Kantei|Prime Minister's Office of Japan]]}}</ref> ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ "ਕੋਈ ਵੀ ਲੋਡ਼ੀਂਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ"।<ref>{{Cite news|url=https://thehill.com/homenews/administration/4571969-white-house-aid-taiwan-earthquake/|title=White House standing by to provide aid after deadly Taiwan earthquake|date=2024-04-03|work=The Hill|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403163743/https://thehill.com/homenews/administration/4571969-white-house-aid-taiwan-earthquake/|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧ ਨਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਸਮੇਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 47 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ।{{Efn|including Paraguay, Guatemala, Palau, Eswatini, Saint Kitts and Nevis, Belize, Tuvalu, Saint Lucia, Japan, the Philippines, India, the United Kingdom, Thailand, Saint Vincent and the Grenadines, France, Ukraine, the United States, China, Estonia, and Latvia.}}<ref name="focus47">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/politics/202404040005|title=President, VP thank world leaders for thoughts and prayers after deadly quake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404080841/https://focustaiwan.tw/politics/202404040005|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> == ਨੁਕਤੇ ==   == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == {{Reflist}} <references responsive="1"></references> * List of earthquakes in 2024 * List of earthquakes in Taiwan == ਹਵਾਲੇ == {{Infobox earthquake|name=2024 Hualien earthquake|image=04.03 副總統前往花蓮瞭解災害情形及救援進度 - 53629407644.jpg|map=|alt=A large building at center leans forward. Heavy machinery is visible in the midground and foreground. A man walks at left.|caption=Rescue workers near the semi-collapsed ten-story [[Uranus building]] on Xuanyuan Road|map2=<!-- file name only -->|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=Taiwan<!-- as per Template:Location map -->|timestamp=2024-04-02 23:58:11|isc-event=637103828|anss-url=us7000m9g4|local-date=3 April 2024|local-time=07:58:11|duration=|magnitude={{M|L|7.2|link=y}}<br />{{M|w|7.4|link=y}}<br />{{M|J|7.7|link=y}}<ref name="気象庁">[https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf 令和６年４月３日08時58分頃の台湾付近の地震について] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240403213250/https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf |date=3 April 2024 }} 気象庁、2024年4月3日</ref>|depth={{Cvt|34.8|km|mi|0}}|location={{Coord|23.819|N|121.562|E|region:TW-HUA_type:event}}<br />near [[Hualien City]], [[Hualien County]], Taiwan|type=[[Earthquake#Reverse_faults|Reverse]]|affected=Taiwan|intensity={{CWB|6+}}<br />{{MMI|VIII}}|pga=|damage=|tsunami={{Cvt|82|cm|ft}}|fault=|landslide=Yes|foreshocks=|aftershocks={{M|w}}6.4, {{M|ww}}5.7|casualties=10 dead, 1,099 injured, 720 missing or trapped|image alt=A large building at center leans forward. Heavy machinery is visible in the midground and foreground. A man walks at left.}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Commons category inline}} {{Earthquakes in 2024}}{{Location map+|ਤਾਇਵਾਨ|relief=1|width=350|float=right|caption=Maximum tsunami heights observed at different places in Taiwan<ref name=中央氣象署1>{{cite web |publisher=[[Central Weather Administration]] |title=中央氣象署海嘯警報(近海)解除 |url=https://www.cwa.gov.tw/Data/Tsunami/TSU11300303.gif |accessdate=2024-04-03 |language=zh-tw |archive-date=3 April 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403041213/https://www.cwa.gov.tw/Data/Tsunami/TSU11300303.gif |url-status=live }}</ref>|places={{Location map~|Taiwan|relief=1 | label= | lat=23.819 | long=121.562 | mark=Bullseye1.png | marksize=30 | position=left}} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=23.9806|lon_deg=121.6236|position=left|background=|label=<small>Hualien: {{cvt|27|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=25.0975|lon_deg=121.9181|position=left|background=|label=<small>Longdong: {{cvt|22|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=23.0972|lon_deg=121.3799|position=left|background=|label=<small>Chenggong: {{cvt|54|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=24.2878|lon_deg=120.5331|position=left|background=|label=<small>Taichung port: {{cvt|27|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=23.45|lon_deg=120.1394|position=left|background=|label=<small>Dongshih: {{cvt|21|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=24.5925|lon_deg=121.8658|position=left|background=|label=<small>Suao: {{cvt|43|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=24.8686|lon_deg=121.8396|position=left|background=|label=<small>Wushi: {{cvt|82|cm}}</small> }} {{Location map~|Taiwan|lat_deg=25.2839|lon_deg=121.5103|position=left|background=|label=<small>Linshanbi: {{cvt|26|cm}}</small> }}}}{{Notelist}} <references group="lower-alpha" responsive="1"></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Webarchive template wayback links]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੁਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੂਚਾਲ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] k1impu9yoqbulpghq82r4kjlllvhcgx 749023 748995 2024-04-05T08:28:13Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਨੂੰ, 07:58:11 NST (ID1) UTC ਤੇ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ Mw 7.4 ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ {{Cvt|18|km|mi}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (11 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਦੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ, ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ, [[ਤਾਈਵਾਨ]].<ref name="Earthquake Hazards Program b745">{{Cite web |title=M 7.4 – 18 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000m9g4/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403001604/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000m9g4/executive |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=Earthquake Hazards Program}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ 1999 ਦੇ ਜੀਜੀ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭੂਚਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 5 ਮੈਗਾਵਾਟ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੇ ਕਈ ਝਟਕੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Lau |first=Chris |last2=Radford |first2=Antoinette |date=2024-04-04 |title=Taiwan earthquake live updates: Hundreds stranded after 7.4 magnitude quake |url=https://www.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-04-04-23-hnk-intl/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404065047/https://www.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-04-04-23-hnk-intl/index.html |archive-date=4 April 2024 |access-date=2024-04-04 |website=CNN |language=}}</ref> == ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਸੈਟਿੰਗ == ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਭੁਚਾਲਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ।<ref name="VICE News">{{Cite web |last=Hume |first=Tim |date=7 February 2018 |title=More than 50 people could be trapped inside this building |url=https://news.vice.com/en_us/article/7x7v8e/taiwan-earthquake-hualien |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180207231926/https://news.vice.com/en_us/article/7x7v8e/taiwan-earthquake-hualien |archive-date=7 February 2018 |access-date=8 February 2018 |website=VICE News}}</ref> ਇਹ ਟਾਪੂ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਲੇਟ ਅਤੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਯੋਜਨ ਦੇ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ, ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ {{Convert|75|mm}} (3 ਇੰਚ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ) ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ, ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਛਾਲੇ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਾਗਰ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਟਾਪੂ ਚਾਪ, ਲੂਜ਼ਨ ਚਾਪ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਪੱਟੀ ਸਭ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਪ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਛਾਲੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਲੇਟ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਯਕਯੂ ਚਾਪ ਬਣਦਾ ਹੈ।<ref name="Molli&Malaveille2010">{{Cite journal|last=Molli G.|last2=Malavieille J.|year=2010|title=Orogenic processes and the Corsica/Apennines geodynamic evolution: insights from Taiwan|journal=International Journal of Earth Sciences|volume=100|issue=5|pages=1207–1224|doi=10.1007/s00531-010-0598-y}}</ref> == ਭੂਚਾਲ == [[ਤਸਵੀਰ:Macroseismic_Intensity_Map_USGS_ShakeMap_18_km_SSW_of_Hualien_City,_Taiwan,_TW_Apr_02,_2024_M7.4.pdf|left|thumb|216x216px|ਯੂਐੱਸਜੀਐੱਸ ਸ਼ੇਕਮੈਪ]] ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੌਸਮ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ (CWA) ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਸਥਾਨਕ ਤੀਬਰਤਾ 7.2 ਮਾਪੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਰਵੇਖਣ (USGS) ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 7.4 ਰੱਖੀ। ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 400 ਝਟਕੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ। 00:11 UTC 'ਤੇ 6.4 ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 00:35 'ਤੇ 5.7 ਘਟਨਾ, 00:43 'ਤੇ 5.5 ਅਤੇ 00:46 'ਤੇ 5.7 ਘਟਨਾ ਆਈ। ਮੇਨਸ਼ੌਕ 1999 ਦੇ ਜੀਜੀ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭੂਚਾਲ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਮਾਪੀ 7.7 ਸੀ। ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ. ਡਬਲਯੂ. ਏ. ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ 6 + ਅਤੇ [[ਤਾਈਪੇ|ਤਾਈਪੇਈ]] ਵਿੱਚ 5 ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://news.tvbs.com.tw/life/2444251?from=life_content_pack|title=快訊／花蓮7.2地震！整棟大樓「整根拔起」倒塌 驚悚畫面曝光|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014330/https://news.tvbs.com.tw/life/2444251?from=life_content_pack|archive-date=3 April 2024|publisher=[[TVBS]]|language=zh}}</ref> ਇਸ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਹੱਦ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੀਬਰਤਾ 4 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਤੀਬਰਤਾ 2 ਤੋਂ 3 ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ।<ref name="cwb7.2">{{Cite web |date=3 April 2024 |title=019 4/3 7:58 ML 7.2 23.77N 121.67E, i.e. 25.0 km SSE of Hualien County |url=https://scweb.cwa.gov.tw/en-us/earthquake/details/EE2024040307580972019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403190939/https://scweb.cwa.gov.tw/en-us/earthquake/details/EE2024040307580972019 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=Central Weather Administration}}</ref> [[ਚੀਨ]] ਵਿੱਚ, [[ਸ਼ੰਘਾਈ]], [[ਸੂਜ਼ੂ|ਸੂਜ਼ੌ]], [[ਸ਼ੈਨਜ਼ੈਨ|ਸ਼ੇਨਜ਼ੇਨ]], [[ਗੁਆਂਗਜ਼ੂ|ਗਵਾਂਗਜ਼ੂ]], ਸ਼ਾਂਤੋ ਅਤੇ ਫੁਜਿਆਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਝੇਜਿਆਂਗ ਅਤੇ ਜਿਆਂਗਸੂ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024}}</ref><ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref name="kyodo7.7">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 9, injures more than 960|date=3 April 2024|work=Kyodo News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਇਹ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਯੋਨਾਗੁਨੀ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੇ ਜਪਾਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਸ਼ਿੰਡੋ 4 ਮਾਪਿਆ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ {{Cvt|34.8|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (21.6 ਮੀਲ) ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ 'ਤੇ ਰਿਵਰਸ-ਫਾਲਟਿੰਗ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ। ਯੂ. ਐੱਸ. ਜੀ. ਐੱਮ. ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਫਟਣ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ-ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ-ਸਟਰਾਈਕਿੰਗ, ਮੱਧਮ ਡੁੱਬਣ, ਰਿਵਰਸ ਫਾਲਟ 'ਤੇ ਹੋਇਆ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਉਲਟ-ਨੁਕਸ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਲਈ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਫਟਣ ਦਾ ਮਾਪ {{Cvt|60|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (37 ਮੀਲ) ਅਤੇ {{Cvt|35|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (22 ਮੀਲ) ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੀਮਤ ਫਾਲਟ ਮਾਡਲ ਨੇ ਪੂਰਬ-ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲੇ ਪਲੇਨ ਉੱਤੇ ਫਟਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸਲਿੱਪ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (37 ਮੀਲ) ਅਤੇ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (36 ਮੀਲ) ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅੰਡਾਕਾਰ ਫਟਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਈ। ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸਥਾਪਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ {{Cvt|1.2471|m}} m (4 ਇੰਚ) ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=National Earthquake Information Center |date=3 April 2024 |title=M 7.4 – 18 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/pt24094050/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014201/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/pt24094050/executive |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |publisher=[[United States Geological Survey]]}}</ref> ਇਸ ਝਟਕੇ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 1986 ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸਮਾਨ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ 15 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=M 7.4 – 8 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0003009/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230403155005/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0003009/executive |archive-date=3 April 2023 |access-date=3 April 2024 |publisher=[[United States Geological Survey]]}}</ref> ਚੀਨ ਭੂਚਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ (ਪੀ. ਆਰ. ਸੀ.) ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਫਟਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 35 ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਲਿੱਪ ਨੂੰ {{Cvt|50|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (31 ਮੀਲ) ਦੇ ਪਾਰ ਇੱਕ ਨੁਕਸ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੀਮਤ ਫਾਲਟ ਮਾਡਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਲਿੱਪ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ, ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸਥਾਪਨ ਦੇ {{Cvt|3|m}} ਮੀਟਰ (9.8 ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਡਲ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਇੱਕ ਖੋਖਲਾ ਕੋਣ ਉੱਤੇ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲਾ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਦਾ ਸਟਰਾਈਕਿੰਗ ਫਾਲਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟਾਪੂ ਦੇ ਤੱਟ ਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸ ਦੇ ਖੋਖਲਾ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ {{Cvt|1|m}} ਮੀਟਰ (3 ਇੰਚ) ਸਲਿੱਪ ਹੋਇਆ।<ref name="cea1">{{Cite web |title=2024 Nián 4 yuè 3 rì táiwān shěng huālián xiàn hǎiyù 7.3 Jí dìzhèn kējì zhīchēng jiǎnbào |script-title=zh:2024年4月3日台湾省花莲县海域7.3级地震科技支撑简报 |trans-title=Briefing on scientific and technological support for the 7.3-magnitude earthquake in the waters of Hualien County, Taiwan Province on April 3, 2024 |url=https://www.cea-igp.ac.cn/kydt/280530.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403125623/https://www.cea-igp.ac.cn/kydt/280530.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=China Earthquake Administration |language=zh}}</ref> == ਸੁਨਾਮੀ == [[ਤਸਵੀਰ:NWPAC_Deep-Ocean_Tsunami_Amplitude_Forecast_(海啸2024-0403-0758-1).jpg|left|thumb|200x200px|3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਟੀਏਸੀਐੱਮਐੱਨਆਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ 2024.08:15 ਬੀਜੇਟੀਬੀ. ਜੇ. ਟੀ.]] </noinclude> {{Infobox earthquake|name=2024 ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿਖੇ ਭੂਚਾਲ|image=04.03 副總統前往花蓮瞭解災害情形及救援進度 - 53629407644.jpg|map=|alt=ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਅੱਗੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।|caption=ਯੁਆਨ ਰੋਡ 'ਤੇ ਅਰਧ-ਢਹਿਣ ਵਾਲੀ ਦਸ ਮੰਜ਼ਿਲਾ [[ਯੂਰੇਨਸ ਇਮਾਰਤ]] ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀ।|map2=<!-- file name only -->|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=Taiwan<!-- as per Template:Location map -->|timestamp=2024-04-02 23:58:11|isc-event=637103828|anss-url=us7000m9g4|local-date=3 April 2024|local-time=07:58:11|duration=|magnitude={{M|L|7.2|link=y}}<br />{{M|w|7.4|link=y}}<br />{{M|J|7.7|link=y}}<ref name="気象庁">[https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf 令和６年４月３日08時58分頃の台湾付近の地震について] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240403213250/https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf |date=3 April 2024 }} 気象庁、2024年4月3日</ref>|depth={{Cvt|34.8|km|mi|0}}|location={{Coord|23.819|N|121.562|E|region:TW-HUA_type:event}}<br />near [[Hualien City]], [[Hualien County]], Taiwan|type=[[Earthquake#Reverse_faults|Reverse]]|affected=ਤਾਇਵਾਨ|intensity={{CWB|6+}}<br />{{MMI|VIII}}|pga=|damage=|tsunami={{Cvt|82|cm|ft}}|fault=|landslide=Yes|foreshocks=|aftershocks={{M|w}}6.4, {{M|ww}}5.7|casualties=10 dead, 1,099 injured, 720 missing or trapped|image alt=ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਅੱਗੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।}} ਚੇਨਗਗੋਂਗ, ਤਾਇਤੁੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ {{Cvt|0.5|m}} ਮੀਟਰ (1 ਇੰਚ) ਦੀ [[ਸੁਨਾਮੀ]] ਵੇਖੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੁਸ਼ੀ ਹਾਰਬਰ ਵਿੱਚ {{Cvt|82|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (32 ਇੰਚ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸੀ ਡਬਲਯੂ ਏ ਨੇ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Strong earthquake hits Taiwan |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3210/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063418/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3210/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref> ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਸੰਤਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸਥਾਨਕ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Zhang Yi |last2=Li Menghan |date=2024-04-03 |title=Mainland offers aid to Taiwan after powerful earthquake |url=https://www.chinadaily.com.cn/a/202404/03/WS660cc9daa31082fc043c03d6.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063339/https://www.chinadaily.com.cn/a/202404/03/WS660cc9daa31082fc043c03d6.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[China Daily]]}}</ref> [[ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼]] ਵਿੱਚ, ਫਿਲਪੀਨਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਵੋਲਕਨੋਲੋਜੀ ਐਂਡ ਸੀਸਮੋਲੋਜੀ (ਪੀਐੱਚਆਈਵੀਓਐੱਲਸੀਐੱਸ) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਜੋਖਮ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਬਟਾਨੇਸ, ਕਾਗਯਾਨ, ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ ਅਤੇ ਇਲੋਕੋਸ ਨੌਰਟ ਦੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਕਾਸੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। 2{{Cvt|3|m}} ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ 3 ਮੀਟਰ (9.8 ) ਮਾਪਣ ਵਾਲੀਆਂ "ਉੱਚੀਆਂ ਸੁਨਾਮੀ ਲਹਿਰਾਂ" ਲਈ ਇੱਕ ਸਲਾਹ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਕੇ {{Cvt|30|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (12 ਇੰਚ) ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="nst1">{{Cite news|url=https://www.nst.com.my/world/region/2024/04/1033720/philippines-warns-tsunami-orders-evacuation-coastal-areas-after-taiwan|title=Philippines warns of tsunami, orders evacuation of coastal areas after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=New Straits Times|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014203/https://www.nst.com.my/world/region/2024/04/1033720/philippines-warns-tsunami-orders-evacuation-coastal-areas-after-taiwan|archive-date=3 April 2024|agency=Agence France-Presse}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/tsunami-waves-threaten-23-areas-in-philippines-after-m7-5-quake-847|title=Philippines warns of tsunami, orders evacuations after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=ABS-CBN News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015753/https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/tsunami-waves-threaten-23-areas-in-philippines-after-m7-5-quake-847|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> 10:03 (ਪੀਐਸਟੀ) ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁਣ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੰਘ ਚੁੱਕਾ ਹੈ", ਜਿਸ ਨਾਲ PHIVOLCS ਨੂੰ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/philippines-lifts-tsunami-warning-after-taiwan-quake-1117|title=Philippines cancels tsunami warning after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=ABS-CBN News|access-date=3 April 2024}}</ref> ਜਾਪਾਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਲਈ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ {{Cvt|3|m}} ਮੀਟਰ (9.8 ) ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ "ਸੁਨਾਮੀ ਸਲਾਹ" ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/03/japan/okinawa-tsunami-warning/|title=Tsunami warning issued for Okinawa after strong quake hits near Taiwan|date=3 April 2024|work=The Japan Times|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014317/https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/03/japan/okinawa-tsunami-warning/|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.abc.net.au/news/2024-04-03/taiwan-blog-earthquake-tsunami-warning/103662440|title=Live: Taiwan hit by magnitude-7.5 earthquake, collapsing buildings|date=2024-04-03|work=ABC News|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040354/https://www.abc.net.au/news/2024-04-03/taiwan-blog-earthquake-tsunami-warning/103662440|archive-date=3 April 2024|language=en-AU}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 15 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਯੋਨਾਗੁਨੀ ਵਿਖੇ {{Cvt|30|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (12 ਇੰਚ) ਦੀ ਲਹਿਰ ਵੇਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੀਆਕੋ ਅਤੇ ਯੇਯਾਮਾ ਟਾਪੂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, {{Cvt|20|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (7,9 ਇੰਚ) -ਲਹਿਰਾਂ ਮੀਆਕੋ ਤੇ ਈਸ਼ੀਗਾਕੀ ਟਾਪੂਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Tsunami reaches areas of Okinawa, advisory in effect |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_17/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063428/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_17/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref> 2011 ਦੇ ਟੋਹੋਕੂ ਭੂਚਾਲ ਅਤੇ ਸੁਨਾਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੁਨਾਮੀ 1998 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Tsunami advisory lifted for areas of Okinawa |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_21/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_21/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਨੇ ਓਕੀਨਾਵਾ ਅਤੇ ਕਾਗੋਸ਼ੀਮਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਉਡਾਣ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ-ਨਾਹਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਮੀਆਕੋ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਤੇ ਤੀਜੀ ਮੰਜ਼ਲ ਤੇ ਨਿਕਾਸੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=People in Okinawa evacuate from coast after quake, tsunami warning |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_19/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063338/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_19/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Japan's Naha Airport on Okinawa has diverted all flights |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_5cd10e6276d3d72ce13f5acca0002ec3 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040353/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_5cd10e6276d3d72ce13f5acca0002ec3 |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=[[CNN]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Flights to and from Japan's Okinawa and Kagoshima regions suspended, Japan Airlines says |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_e8572ac49ad7a0bade1bfdaadc3dc7ea |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403024825/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_e8572ac49ad7a0bade1bfdaadc3dc7ea |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=[[CNN]] |language=en}}</ref> ਚੀਨ ਦੇ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ, ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪੱਧਰ 1 ਜਾਂ ਲਾਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> == ਪ੍ਰਭਾਵ == 10 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਕੁੱਲ 1,099 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ 705 ਹੋਰ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੰਦਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਪਤਾ ਵਜੋਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Jennifer Jett |date=4 April 2024 |title=Death toll rises and scores still missing after Taiwan's biggest earthquake in 25 years |url=https://www.nbcnews.com/news/world/scores-remain-missing-taiwans-biggest-earthquake-25-years-rcna146335 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404055343/https://www.nbcnews.com/news/world/scores-remain-missing-taiwans-biggest-earthquake-25-years-rcna146335 |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |publisher=[[NBC News]]}}</ref> ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਾਇਰ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 1,151 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/403%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-1900%E7%B5%B1%E8%A8%88-9%E6%AD%BB946%E5%82%B7137%E5%8F%97%E5%9B%B0-%E5%85%A8%E5%8F%B0%E7%81%BD%E6%83%851151%E4%BB%B6-114725888.html|title=403大地震》1900統計：9死946傷137受困 全台災情1151件|date=3 April 2024|work=Yahoo! News Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403115914/https://tw.news.yahoo.com/403%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-1900%E7%B5%B1%E8%A8%88-9%E6%AD%BB946%E5%82%B7137%E5%8F%97%E5%9B%B0-%E5%85%A8%E5%8F%B0%E7%81%BD%E6%83%851151%E4%BB%B6-114725888.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਊਂਟੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਤਾਰੋਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਯਾਤਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਜੋ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗਣ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਏ ਸਨ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਡਕਿੰਗਸ਼ੁਈ ਸੁਰੰਗ 'ਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਟਰੱਕ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੁਈਡ ਸੁਰੰਗ ਦੀ ਪਾਰਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਵਾਲੇ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰ ਦੀ ਟੱਕਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੇਜੇਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੰਕ ਹੋਰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[2]<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਆਪਣੀ ਬਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਇਮਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਕਾਲਮ ਦੁਆਰਾ ਹੇਠਾਂ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030020|title=Woman dies attempting to rescue cat from quake-hit building|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130332/https://focustaiwan.tw/society/202404030020|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਉਲਟ ਮੁੱਖ ਝਟਕੇ ਦੀ ਅਗਾਊਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨਹੀਂ ਭੇਜੀ।<ref name="aj821">{{Cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/4/3/japan-issues-tsunami-alert-after-7-5-magnitude-earthquake|title=Taiwan hit by strong quake as tsunami threat recedes in Japan, Philippines|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010838/https://www.aljazeera.com/news/2024/4/3/japan-issues-tsunami-alert-after-7-5-magnitude-earthquake|archive-date=3 April 2024|publisher=Al Jazeera}}</ref> ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ।<ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਛੇ ਸੌ ਲੋਕ ਤਾਰੋਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਦੋ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਸਮੇਤ ਬਾਰਾਂ ਪਾਰਕ ਵਿਜ਼ਟਰ ਇੱਕ ਟਰੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 40 ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਹੂਲਿਅਨ ਸਿਟੀ, ਯਿਲਾਨ, [[ਤਾਈਪੇ|ਤਾਈਪੇਈ]], [[ਨਵਾਂ ਤਾਈਪਈ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਿਟੀ]], ਕੀਲੁੰਗ, ਤਾਈਚੁੰਗ ਅਤੇ ਤਾਓਯੁਆਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡਿੱਗਣ ਜਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਾਰਨ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਹੈ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ {{Cvt|400|m}} ਮੀਟਰ (1,300 ) [[Jinwen Tunnel|ਜਿਨਵੇਨ ਸੁਰੰਗ]] ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੱਠ ਲੋਕ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿਲਕਸ ਪਲੇਸ ਹੋਟਲ ਤਾਰੋਕੋ ਦੇ 50 ਕਰਮਚਾਰੀ ਜੋ ਚਾਰ ਮਿੰਨੀ ਬੱਸਾਂ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਨੂੰ ਵੀ ਫਸੇ ਹੋਏ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਫੋਨ 'ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਸੀ।[4] ਹੋਟਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ, ਤਿੰਨ ਸਟਾਫ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜੋ ਪੈਦਲ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।[3] ਕਿੰਗਸ਼ੁਈ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਬਾਹਰ ਤੁਰੰਤ ਸਡ਼ਕ ਧੱਸ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਫਸ ਗਏ।<ref name="bbc700">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Taiwan: Rescue efforts continue after 700 injured in earthquake|last=Wingfield-Hayes|first=Rupert|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|agency=BBC|last2=Ng|first2=Kelly}}</ref> ਸੱਤਰ ਲੋਕ ਦੋ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੱਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਸ ਗਏ ਸਨ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref> ਕੇਂਦਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 2,498 ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਈਪੇਈ ਵਿੱਚ 1,140, ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਵਿਚ 497 ਅਤੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਵਿੱਚ 366 ਮਾਮਲੇ ਹਨ।<ref name="focus41">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040006|title=41 still missing inside Taroko National Park following quake|date=4 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404105152/https://focustaiwan.tw/society/202404040006|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 125 ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ 35 ਸਡ਼ਕਾਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref><ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> 28 ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਢਹਿਣ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 17 ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ 11 ਯਿਲਾਨ, ਨਿਊ ਤਾਈਪੇ ਅਤੇ ਕੀਲੁੰਗ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ।<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 20 ਲੋਕ ਫਸ ਗਏ।<ref name="ru4dead">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Taiwan hit by strongest quake in 25 years, four deaths reported|last=Blanchard|first=Ben|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024|last2=Lee|first2=Yimou}}</ref> ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਮਝੀਆਂ ਗਈਆਂ ਬਾਰਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/03/asia/taiwan-hualien-earthquake-rescue-efforts-intl-hnk/index.html|title=Dozens rescued after major Taiwan quake but more than 600 still cut off|date=4 April 2024|work=CNN|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404054500/https://edition.cnn.com/2024/04/03/asia/taiwan-hualien-earthquake-rescue-efforts-intl-hnk/index.html|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ, ਦੋ ਘਰ, ਨੌ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਯੂਰੇਨਸ ਇਮਾਰਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਫਸ ਗਏ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874083|title=0403花蓮地震 本報記者現場直擊 9層大樓傾倒 地下室3人受困|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014319/https://udn.com/news/story/123995/7874083|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E6%B0%91%E5%AE%85%E8%BD%9F%E7%84%B6%E5%80%92%E5%A1%8C%E5%B1%8B%E5%85%A7%E4%BA%BA%E6%95%B8%E4%B8%8D%E6%98%8E-%E7%95%B6%E5%9C%B0%E8%AD%A6%E6%B6%88%E6%90%B6%E6%95%91%E4%B8%AD-004518705.html|title=大地震！花蓮2棟民宅倒塌「屋內人數不明」 當地警消搶救中|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014209/https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E6%B0%91%E5%AE%85%E8%BD%9F%E7%84%B6%E5%80%92%E5%A1%8C%E5%B1%8B%E5%85%A7%E4%BA%BA%E6%95%B8%E4%B8%8D%E6%98%8E-%E7%95%B6%E5%9C%B0%E8%AD%A6%E6%B6%88%E6%90%B6%E6%95%91%E4%B8%AD-004518705.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ 22 ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਯੂਰੇਨਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 48 ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।<ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E8%8A%B1%E8%93%AE7-2%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%A5%B3%E4%B8%AD%E6%A0%A1%E8%88%8D%E9%A9%9A%E5%82%B3%E5%A1%8C%E9%99%B7-%E9%8B%BC%E7%AD%8B%E5%A4%96%E9%9C%B2-%E7%8F%BE%E5%A0%B4%E7%95%AB%E9%9D%A2-014013193.html|title=花蓮7.2大地震！花蓮女中校舍驚傳塌陷 鋼筋外露「現場畫面」曝|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015253/https://tw.news.yahoo.com/%E8%8A%B1%E8%93%AE7-2%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%A5%B3%E4%B8%AD%E6%A0%A1%E8%88%8D%E9%A9%9A%E5%82%B3%E5%A1%8C%E9%99%B7-%E9%8B%BC%E7%AD%8B%E5%A4%96%E9%9C%B2-%E7%8F%BE%E5%A0%B4%E7%95%AB%E9%9D%A2-014013193.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 200 ਵਸਨੀਕ ਬੇਘਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।[11]<ref name="ap10" /> ਤਾਈਪੇਈ ਵਿੱਚ, 249 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ 10 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/7323/7876305|title=花蓮大地震／新北累計391起災情 10屋嚴重毀損、6重傷|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403124038/https://udn.com/news/story/7323/7876305|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਦਾਮ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874069|title=0403花蓮大地震 中和倉庫倒塌！ 3人受傷1人待援|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014206/https://udn.com/news/story/123995/7874069|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਵੀਆਂ ਬਣਤਰਾਂ ਤੋਂ ਟਾਇਲਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਡਿੱਗ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref> ਵਿਧਾਨਕ ਯੁਆਨ ਇਮਾਰਤ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਅਤੇ ਛੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚਿਆਂਗ ਕਾਈ-ਸ਼ੇਕ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਹਾਲ ਦੇ ਲਿਬਰਟੀ ਸਕੁਏਅਰ ਆਰਚਵੇਅ ਤੋਂ ਮਲਬਾ ਡਿੱਗਿਆ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਜ਼ਿੰਦੀਆਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਬਸਿਡੈਂਸ ਕਾਰਨ ਸੱਤ ਘਰ ਢਹਿ ਗਏ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 12 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/7320/7874124|title=0403大地震／新店安泰路傳7棟房屋下陷 疏散12人|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015146/https://udn.com/news/story/7320/7874124|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਰਕੂਲਰ ਲਾਈਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਲ ਨੂੰ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤਾਈਪੇਈ ਮੈਟਰੋ 'ਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਂਚਾਂ ਲਈ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=3 April 2024 |title=花蓮強震》新北捷運環狀線疑歪斜 乘客疏散畫面曝光 |url=https://news.ltn.com.tw/news/life/breakingnews/4628419 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040608/https://news.ltn.com.tw/news/life/breakingnews/4628419 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024}}</ref> ਤਾਓਯੁਆਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੀ ਛੱਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਢਹਿ ਗਿਆ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> ਯਿਲਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 68 ਹੋਰ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਕੰਧਾਂ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਪਾਈਪਾਂ ਫਟ ਗਈਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://money.udn.com/money/story/7307/7876714?from=edn_newest_index|title=花蓮大地震／宜蘭68人受傷就醫 林姿妙慰問傷者送紅包|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403160247/https://money.udn.com/money/story/7307/7876714?from=edn_newest_index|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਆਰਥਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਕੱਟਾਂ ਨੇ 371,869 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 14,833 ਤਾਈਚੁੰਗ ਵਿੱਚ ਸਨ 5,306 ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਲਗਭਗ 25 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਹਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874029|title=影／0403大地震 台中9千多戶停電 山城住戶：嚇到腿軟|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014206/https://udn.com/news/story/123995/7874029|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਤਾਈਪਾਵਰ ਦੁਆਰਾ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਲਗਭਗ 91,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="focus300">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030006|title=Major earthquake shakes Taiwan, causing landslides, partial building collapse|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064403/https://focustaiwan.tw/society/202404030006|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਘਟ ਕੇ 337 ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ।<ref name="focus41">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040006|title=41 still missing inside Taroko National Park following quake|date=4 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404105152/https://focustaiwan.tw/society/202404040006|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਨੇ 125,675 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੇ 394 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਵੀ ਦੱਸੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।[1][5]<ref>{{Cite news|url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_23/|title=Taiwan quake leaves one dead, at least 50 injured|date=2024-04-03|work=NHK|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063843/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_23/|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Four dead as strongest earthquake in 25 years hits Taiwan|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|publisher=BBC News|language=en}}</ref> ਅੱਸੀ ਸੈੱਲ ਫੋਨ ਬੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ ਸਨ।[1] ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੰਧਾਂ, ਮਲਬੇ ਅਤੇ ਡਿੱਗੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਹਨ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸਵੇਅ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ ਵਿਸੰਗਤੀ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030008|title=Third nuclear power plant not affected by massive earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403065139/https://focustaiwan.tw/society/202404030008|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੌਵੀ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref> ਜ਼ੀਯੂਲਿਨ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ।<ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-7-2%E5%9C%B0%E9%9C%87%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%B4%87%E5%BE%B7%E5%B1%B1%E5%B4%A9-%E7%9F%B3%E5%A1%8A%E9%AB%98%E8%99%95%E6%8E%89%E8%90%BD%E5%A1%B5%E5%9C%9F%E9%A3%9B%E6%8F%9A%E6%81%90%E6%80%96%E7%95%AB%E9%9D%A2%E6%9B%9D-005349284.html|title=快訊／7.2地震花蓮崇德山崩 石塊高處掉落塵土飛揚恐怖畫面曝|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014329/https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-7-2%E5%9C%B0%E9%9C%87%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%B4%87%E5%BE%B7%E5%B1%B1%E5%B4%A9-%E7%9F%B3%E5%A1%8A%E9%AB%98%E8%99%95%E6%8E%89%E8%90%BD%E5%A1%B5%E5%9C%9F%E9%A3%9B%E6%8F%9A%E6%81%90%E6%80%96%E7%95%AB%E9%9D%A2%E6%9B%9D-005349284.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਨੌਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਹੁਆ ਰਾਜਮਾਰਗ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਾਜਮਾਰਗ ਉੱਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਜਿਸ ਨੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 12 ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਨੌਂ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=9 injured on Taiwan highway as earthquake causes landslides and rockfalls |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_6e0d18e3d05227121cb90e563f90c649 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040359/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_6e0d18e3d05227121cb90e563f90c649 |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=CNN |language=en}}</ref> ਸੂਓ ਅਤੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਮਾਰਗ 9 ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਨੇ ਚੋਂਗਡੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਟਰੰਕ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਰਨ-ਚੋਂਗਡੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗ ਗਈ।<ref name="focus300">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030006|title=Major earthquake shakes Taiwan, causing landslides, partial building collapse|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064403/https://focustaiwan.tw/society/202404030006|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਡੇਯੁਲਿੰਗ ਅਤੇ ਤਾਰੋਕੋ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੈਂਟਰਲ ਕਰਾਸ-ਟਾਪੂ ਹਾਈਵੇਅ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਦੋ ਜਰਮਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਰੰਗ ਵਿੱਚ ਫਸਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਤਾਈਚੁੰਗ ਵਿੱਚ, ਚੱਟਾਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸਡ਼ਕ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡਰਾਈਵਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.chinatimes.com/realtimenews/20240403001914-260402?ctrack=pc_main_rtime_p04&chdtv|title=花蓮7.2大地震！中橫便道落石猛砸釀1傷 11人受困明隧道待救|date=3 April 2024|work=[[China Times]]|access-date=3 April 2024|language=zh}}</ref> ਗੁਇਸ਼ਾਨ ਟਾਪੂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=2 April 2024 |title=台湾7.2可怕强震 宜兰外海惊见龟山岛「龟头断裂」 |url=https://www.iask.ca/news/844318 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015313/https://www.iask.ca/news/844318 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |language=zh-CN}}</ref> ਚੀਨ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਛੇ ਐੱਫ-16 ਲਡ਼ਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/04/asia-pacific/taiwan-earthquake/|title=Taiwan's strongest earthquake in 25 years kills at least nine, with 50 missing|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404215112/https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/04/asia-pacific/taiwan-earthquake/|archive-date=4 April 2024|publisher=The Japan Times|agency=Reuters}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2024/apr/04/taiwan-earthquake-2024-news-landslides-quake-aftershocks-survivors-search|title=Taiwan earthquake: rescuers search for survivors amid landslides and aftershocks|date=4 April 2024|work=The Guardian|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404002843/https://www.theguardian.com/world/2024/apr/04/taiwan-earthquake-2024-news-landslides-quake-aftershocks-survivors-search|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 434 ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 470 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਯੂਐਸ $14.66 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਪਿੰਗਟੁੰਗ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿੰਚੂ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040012|title=Dayuling-Taroko road still closed following earthquake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404160506/https://focustaiwan.tw/society/202404040012|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref><ref name="private">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030027|title=Private quake relief pledges top NT$156 million|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063514/https://focustaiwan.tw/society/202404030027|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।<ref name="kyodo7.7">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 9, injures more than 960|date=3 April 2024|work=Kyodo News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ [[ਸਾਈ ਇੰਗ ਵੇਨ|ਸਾਈ ਇੰਗ-ਵੇਨ]] ਨੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗਣਤੰਤਰ ਚੀਨ ਦੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲਾਈ ਚਿੰਗ-ਤੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਬਾਹੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ, ਲਾਈ ਨੇ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਚੇਨ ਚੀਏਨ-ਜੇਨ ਨੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਵਸਨੀਕਾਂ ਲਈ ਅਸਥਾਈ ਪਨਾਹਗਾਹਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/politics/202404030023|title=President-elect Lai emphasizes rescue work during visit to quake-hit Hualien|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130332/https://focustaiwan.tw/politics/202404030023|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-04 |title=Taiwan quake injured toll rises to 1,100 with 15 missing, 10 dead |url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/c5a7af48577c-taiwan-quake-injured-toll-rises-to-1050-with-30-missing-9-dead.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404110740/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/c5a7af48577c-taiwan-quake-injured-toll-rises-to-1050-with-30-missing-9-dead.html |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=[[Kyodo News]]}}</ref> ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਸੂ ਚੇਨ-ਵੇਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Taiwan earthquake: search for survivors continues into night after nine people killed in quake – as it happened |url=https://www.theguardian.com/world/live/2024/apr/03/taiwan-earthquake-today-live-updates-magnitude-tsunami-warning-japan-evacuations-okinawa-buildings-collapse-tapei |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403024920/https://www.theguardian.com/world/live/2024/apr/03/taiwan-earthquake-today-live-updates-magnitude-tsunami-warning-japan-evacuations-okinawa-buildings-collapse-tapei |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[The Guardian]]}}</ref> ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫਸੇ ਹੋਏ ਖਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਸੇ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਲਈ ਭੋਜਨ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="aahelicopter">{{Cite news|url=https://english.alarabiya.net/News/world/2024/04/04/taiwan-earthquake-over-1-000-injured-48-still-missing|title=Taiwan Earthquake: Helicopter rescues miners as quake injuries top 1,000|date=2024-04-04|work=al-Arabiya|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404215023/https://english.alarabiya.net/News/world/2024/04/04/taiwan-earthquake-over-1-000-injured-48-still-missing|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਯੂਰੇਨਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਬੱਜਰੀ ਅਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68729048|title=Taiwan earthquake: The mountain 'rained rocks like bullets' – survivor|date=2024-04-04|work=BBC|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404065232/https://www.bbc.com/news/world-asia-68729048|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਯਿਲਾਨ ਅਤੇ ਤਾਇਤੁੰਗ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਰੱਖਿਆ।<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਿਟੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 269 ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਲਈ 15 ਸ਼ੈਲਟਰ ਖੋਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਯਿਲਾਨ ਕਾਉਂਟੀ ਅਤੇ ਹੂਲੀਅਨ ਦੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਂਡਰਿਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਅਤੇ ਯੂ. ਐਨ. ਆਈ. ਏਅਰ ਨੇ ਹੂਲੀਅਨ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੱਤ ਵਾਧੂ ਉਡਾਣਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030019|title=Massive earthquake leaves transportation in eastern Taiwan paralyzed|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130021/https://focustaiwan.tw/society/202404030019|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਰੇਲਵੇ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਕਲੀਅਰਿੰਗ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਯਿਲਾਨ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੁਬਾਰਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040004|title=Rail traffic between Yilan, Hualien reopens after quake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063450/https://focustaiwan.tw/society/202404040004|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਪਾਵਰਚਿੱਪ, ਇਨੋਲਕਸ, ਯੂਐਮਸੀ, {{Interlanguage link|King Yuan Electronics Company|zh|京元電子}} , ਤਾਈਮਾਈਡ ਟੈਕ ਅਤੇ ਟੀਯੂਐੱਮਸੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਫਰਮਾਂ ਨੇ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿੰਚੂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਟੀਐਸਐਮਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 60 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਿੱਪ ਨਿਰਮਾਣ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-03/tsmc-evacuates-production-lines-after-major-taiwan-quake|title=TSMC Evacuates Production Lines After Major Taiwan Quake|date=2024-04-03|work=Bloomberg.com|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040841/https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-03/tsmc-evacuates-production-lines-after-major-taiwan-quake|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/business/202404030010|title=Strong quake leads to halts in production at TSMC, other tech firms|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064324/https://focustaiwan.tw/business/202404030010|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/business/202404040002|title=More than 70% of TSMC equipment back online after major quake in Taiwan|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404115541/https://focustaiwan.tw/business/202404040002|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਾਈਵਾਨੀ ਫਰਮਾਂ ਨੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਲਈ ਦਾਨ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਫੌਕਸਕੌਨ ਨੇ ਐੱਨ. ਟੀ. $80 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਟੈਰੀ ਗੌ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐੱਨਟੀ $60 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਤੈਸ਼ਿਨ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੇ ਐਨਟੀ $10 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ [[ਏਸਰ|ਏਸਰ ਇੰਕ.]] ਨੇ ਐਨਟੀ 6 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੀ।<ref name="private">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030027|title=Private quake relief pledges top NT$156 million|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063514/https://focustaiwan.tw/society/202404030027|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਤਾਈਪੇ 101 ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref> == ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ == ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਤਾਈਵਾਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਦਫਤਰ (ਪੀ. ਆਰ. ਸੀ.) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਅਤੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=China's Taiwan affairs office offers disaster relief assistance |url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-795074 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063843/https://www.jpost.com/breaking-news/article-795074 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[The Jerusalem Post]]}}</ref> ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਕੌਂਸਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚਿੰਤਾ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਪਰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਕੋਈ ਬੇਨਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ।<ref name="bbc700">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Taiwan: Rescue efforts continue after 700 injured in earthquake|last=Wingfield-Hayes|first=Rupert|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|agency=BBC|last2=Ng|first2=Kelly}}</ref> ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲਾਈ ਚਿੰਗ-ਤੇ ਨੇ ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਾਪਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੁਮੀਓ ਕਿਸ਼ੀਦਾ ਨੂੰ [[ਐਕਸ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅੱਖਰ)|ਟਵਿੱਟਰ]] 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ, "ਆਓ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਏ ਅਤੇ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਰਹੀਏ।" ਇਹ 2018 ਦੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਪੇਈ ਦੀ ਚੀਨ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ, ਇਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਤੋਂ 3 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਦਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਈ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan quake: Taipei rebuffs aid offer from mainland China amid deadly disaster|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਤਾਈਵਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਉਪ ਰਾਜਦੂਤ ਗੇਂਗ ਸ਼ੁਆਂਗ ਦੇ ਬਾਅਦ "ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੋਧਿਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਤਾਈਵਾਨ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਬੇਸ਼ਰਮੀ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ" ਲਈ ਪੀਆਰਸੀ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ਚੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ" ਅਤੇ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ "ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ" ਲਈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-04 |title=Taiwan condemns 'shameless' China for accepting world's concern on quake |url=https://www.rappler.com/world/asia-pacific/taiwan-condemns-shameless-china-accepting-world-concern-quake/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404152105/https://www.rappler.com/world/asia-pacific/taiwan-condemns-shameless-china-accepting-world-concern-quake/ |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=[[Rappler]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Remarks by Ambassador Geng Shuang at the UN Security Council Briefing on Children and Armed Conflict |url=http://un.china-mission.gov.cn/eng/hyyfy/202404/t20240404_11276480.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404060953/http://un.china-mission.gov.cn/eng/hyyfy/202404/t20240404_11276480.htm |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=un.china-mission.gov.cn}}</ref> ਜਾਪਾਨ ਨੇ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਜਾਪਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref> ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੁਮੀਓ ਕਿਸ਼ੀਦਾ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Message of condolences from Prime Minister KISHIDA Fumio following the earthquake in eastern Taiwan |url=https://japan.kantei.go.jp/101_kishida/decisions/2024/03message.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403190922/https://japan.kantei.go.jp/101_kishida/decisions/2024/03message.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[Naikaku Sōri Daijin Kantei|Prime Minister's Office of Japan]]}}</ref> ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ "ਕੋਈ ਵੀ ਲੋਡ਼ੀਂਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ"।<ref>{{Cite news|url=https://thehill.com/homenews/administration/4571969-white-house-aid-taiwan-earthquake/|title=White House standing by to provide aid after deadly Taiwan earthquake|date=2024-04-03|work=The Hill|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403163743/https://thehill.com/homenews/administration/4571969-white-house-aid-taiwan-earthquake/|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧ ਨਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਸਮੇਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 47 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ।{{Efn|including Paraguay, Guatemala, Palau, Eswatini, Saint Kitts and Nevis, Belize, Tuvalu, Saint Lucia, Japan, the Philippines, India, the United Kingdom, Thailand, Saint Vincent and the Grenadines, France, Ukraine, the United States, China, Estonia, and Latvia.}}<ref name="focus47">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/politics/202404040005|title=President, VP thank world leaders for thoughts and prayers after deadly quake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404080841/https://focustaiwan.tw/politics/202404040005|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Commons category inline}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੁਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੂਚਾਲ]] 3lqvmwqeor8qelc3fyytzr53hf6zu9s 749024 749023 2024-04-05T08:29:07Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਨੂੰ, 07:58:11 NST (ID1) UTC ਤੇ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ Mw 7.4 ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ {{Cvt|18|km|mi}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (11 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਦੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ, ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ, [[ਤਾਈਵਾਨ]].<ref name="Earthquake Hazards Program b745">{{Cite web |title=M 7.4 – 18 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000m9g4/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403001604/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000m9g4/executive |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=Earthquake Hazards Program}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ 1999 ਦੇ ਜੀਜੀ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭੂਚਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 5 ਮੈਗਾਵਾਟ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੇ ਕਈ ਝਟਕੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Lau |first=Chris |last2=Radford |first2=Antoinette |date=2024-04-04 |title=Taiwan earthquake live updates: Hundreds stranded after 7.4 magnitude quake |url=https://www.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-04-04-23-hnk-intl/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404065047/https://www.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-04-04-23-hnk-intl/index.html |archive-date=4 April 2024 |access-date=2024-04-04 |website=CNN |language=}}</ref> == ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਸੈਟਿੰਗ == ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਭੁਚਾਲਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ।<ref name="VICE News">{{Cite web |last=Hume |first=Tim |date=7 February 2018 |title=More than 50 people could be trapped inside this building |url=https://news.vice.com/en_us/article/7x7v8e/taiwan-earthquake-hualien |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180207231926/https://news.vice.com/en_us/article/7x7v8e/taiwan-earthquake-hualien |archive-date=7 February 2018 |access-date=8 February 2018 |website=VICE News}}</ref> ਇਹ ਟਾਪੂ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਲੇਟ ਅਤੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਯੋਜਨ ਦੇ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ, ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ {{Convert|75|mm}} (3 ਇੰਚ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ) ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ, ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਛਾਲੇ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਾਗਰ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਟਾਪੂ ਚਾਪ, ਲੂਜ਼ਨ ਚਾਪ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਪੱਟੀ ਸਭ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਪ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਛਾਲੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਲੇਟ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਯਕਯੂ ਚਾਪ ਬਣਦਾ ਹੈ।<ref name="Molli&Malaveille2010">{{Cite journal|last=Molli G.|last2=Malavieille J.|year=2010|title=Orogenic processes and the Corsica/Apennines geodynamic evolution: insights from Taiwan|journal=International Journal of Earth Sciences|volume=100|issue=5|pages=1207–1224|doi=10.1007/s00531-010-0598-y}}</ref> == ਭੂਚਾਲ == [[ਤਸਵੀਰ:Macroseismic_Intensity_Map_USGS_ShakeMap_18_km_SSW_of_Hualien_City,_Taiwan,_TW_Apr_02,_2024_M7.4.pdf|left|thumb|216x216px|ਯੂਐੱਸਜੀਐੱਸ ਸ਼ੇਕਮੈਪ]] ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੌਸਮ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ (CWA) ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਸਥਾਨਕ ਤੀਬਰਤਾ 7.2 ਮਾਪੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਰਵੇਖਣ (USGS) ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 7.4 ਰੱਖੀ। ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 400 ਝਟਕੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ। 00:11 UTC 'ਤੇ 6.4 ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 00:35 'ਤੇ 5.7 ਘਟਨਾ, 00:43 'ਤੇ 5.5 ਅਤੇ 00:46 'ਤੇ 5.7 ਘਟਨਾ ਆਈ। ਮੇਨਸ਼ੌਕ 1999 ਦੇ ਜੀਜੀ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭੂਚਾਲ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਮਾਪੀ 7.7 ਸੀ। ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ. ਡਬਲਯੂ. ਏ. ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ 6 + ਅਤੇ [[ਤਾਈਪੇ|ਤਾਈਪੇਈ]] ਵਿੱਚ 5 ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://news.tvbs.com.tw/life/2444251?from=life_content_pack|title=快訊／花蓮7.2地震！整棟大樓「整根拔起」倒塌 驚悚畫面曝光|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014330/https://news.tvbs.com.tw/life/2444251?from=life_content_pack|archive-date=3 April 2024|publisher=[[TVBS]]|language=zh}}</ref> ਇਸ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਹੱਦ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੀਬਰਤਾ 4 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਤੀਬਰਤਾ 2 ਤੋਂ 3 ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ।<ref name="cwb7.2">{{Cite web |date=3 April 2024 |title=019 4/3 7:58 ML 7.2 23.77N 121.67E, i.e. 25.0 km SSE of Hualien County |url=https://scweb.cwa.gov.tw/en-us/earthquake/details/EE2024040307580972019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403190939/https://scweb.cwa.gov.tw/en-us/earthquake/details/EE2024040307580972019 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=Central Weather Administration}}</ref> [[ਚੀਨ]] ਵਿੱਚ, [[ਸ਼ੰਘਾਈ]], [[ਸੂਜ਼ੂ|ਸੂਜ਼ੌ]], [[ਸ਼ੈਨਜ਼ੈਨ|ਸ਼ੇਨਜ਼ੇਨ]], [[ਗੁਆਂਗਜ਼ੂ|ਗਵਾਂਗਜ਼ੂ]], ਸ਼ਾਂਤੋ ਅਤੇ ਫੁਜਿਆਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਝੇਜਿਆਂਗ ਅਤੇ ਜਿਆਂਗਸੂ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024}}</ref><ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref name="kyodo7.7">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 9, injures more than 960|date=3 April 2024|work=Kyodo News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਇਹ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਯੋਨਾਗੁਨੀ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੇ ਜਪਾਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਸ਼ਿੰਡੋ 4 ਮਾਪਿਆ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ {{Cvt|34.8|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (21.6 ਮੀਲ) ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ 'ਤੇ ਰਿਵਰਸ-ਫਾਲਟਿੰਗ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ। ਯੂ. ਐੱਸ. ਜੀ. ਐੱਮ. ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਫਟਣ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ-ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ-ਸਟਰਾਈਕਿੰਗ, ਮੱਧਮ ਡੁੱਬਣ, ਰਿਵਰਸ ਫਾਲਟ 'ਤੇ ਹੋਇਆ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਉਲਟ-ਨੁਕਸ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਲਈ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਫਟਣ ਦਾ ਮਾਪ {{Cvt|60|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (37 ਮੀਲ) ਅਤੇ {{Cvt|35|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (22 ਮੀਲ) ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੀਮਤ ਫਾਲਟ ਮਾਡਲ ਨੇ ਪੂਰਬ-ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲੇ ਪਲੇਨ ਉੱਤੇ ਫਟਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸਲਿੱਪ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (37 ਮੀਲ) ਅਤੇ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (36 ਮੀਲ) ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅੰਡਾਕਾਰ ਫਟਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਈ। ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸਥਾਪਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ {{Cvt|1.2471|m}} m (4 ਇੰਚ) ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=National Earthquake Information Center |date=3 April 2024 |title=M 7.4 – 18 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/pt24094050/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014201/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/pt24094050/executive |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |publisher=[[United States Geological Survey]]}}</ref> ਇਸ ਝਟਕੇ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 1986 ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸਮਾਨ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ 15 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=M 7.4 – 8 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0003009/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230403155005/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0003009/executive |archive-date=3 April 2023 |access-date=3 April 2024 |publisher=[[United States Geological Survey]]}}</ref> ਚੀਨ ਭੂਚਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ (ਪੀ. ਆਰ. ਸੀ.) ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਫਟਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 35 ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਲਿੱਪ ਨੂੰ {{Cvt|50|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (31 ਮੀਲ) ਦੇ ਪਾਰ ਇੱਕ ਨੁਕਸ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੀਮਤ ਫਾਲਟ ਮਾਡਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਲਿੱਪ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ, ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸਥਾਪਨ ਦੇ {{Cvt|3|m}} ਮੀਟਰ (9.8 ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਡਲ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਇੱਕ ਖੋਖਲਾ ਕੋਣ ਉੱਤੇ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲਾ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਦਾ ਸਟਰਾਈਕਿੰਗ ਫਾਲਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟਾਪੂ ਦੇ ਤੱਟ ਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸ ਦੇ ਖੋਖਲਾ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ {{Cvt|1|m}} ਮੀਟਰ (3 ਇੰਚ) ਸਲਿੱਪ ਹੋਇਆ।<ref name="cea1">{{Cite web |title=2024 Nián 4 yuè 3 rì táiwān shěng huālián xiàn hǎiyù 7.3 Jí dìzhèn kējì zhīchēng jiǎnbào |script-title=zh:2024年4月3日台湾省花莲县海域7.3级地震科技支撑简报 |trans-title=Briefing on scientific and technological support for the 7.3-magnitude earthquake in the waters of Hualien County, Taiwan Province on April 3, 2024 |url=https://www.cea-igp.ac.cn/kydt/280530.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403125623/https://www.cea-igp.ac.cn/kydt/280530.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=China Earthquake Administration |language=zh}}</ref> == ਸੁਨਾਮੀ == [[ਤਸਵੀਰ:NWPAC_Deep-Ocean_Tsunami_Amplitude_Forecast_(海啸2024-0403-0758-1).jpg|left|thumb|200x200px|3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਟੀਏਸੀਐੱਮਐੱਨਆਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ 2024.08:15 ਬੀਜੇਟੀਬੀ. ਜੇ. ਟੀ.]] </noinclude> {{Infobox earthquake|name=2024 ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿਖੇ ਭੂਚਾਲ|image=04.03 副總統前往花蓮瞭解災害情形及救援進度 - 53629407644.jpg|map=|alt=ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਅੱਗੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।|caption=ਯੁਆਨ ਰੋਡ 'ਤੇ ਅਰਧ-ਢਹਿਣ ਵਾਲੀ ਦਸ ਮੰਜ਼ਿਲਾ [[ਯੂਰੇਨਸ ਇਮਾਰਤ]] ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀ।|map2=<!-- file name only -->|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=Taiwan<!-- as per Template:Location map -->|timestamp=2024-04-02 23:58:11|isc-event=637103828|anss-url=us7000m9g4|local-date=3 April 2024|local-time=07:58:11|duration=|magnitude={{M|L|7.2|link=y}}<br />{{M|w|7.4|link=y}}<br />{{M|J|7.7|link=y}}<ref name="気象庁">[https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf 令和６年４月３日08時58分頃の台湾付近の地震について] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240403213250/https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf |date=3 April 2024 }} 気象庁、2024年4月3日</ref>|depth={{Cvt|34.8|km|mi|0}}|location={{Coord|23.819|N|121.562|E|region:TW-HUA_type:event}}<br />near [[Hualien City]], [[Hualien County]], Taiwan|type=[[Earthquake#Reverse_faults|Reverse]]|affected=ਤਾਇਵਾਨ|intensity={{CWB|6+}}<br />{{MMI|VIII}}|pga=|damage=|tsunami={{Cvt|82|cm|ft}}|fault=|landslide=Yes|foreshocks=|aftershocks={{M|w}}6.4, {{M|ww}}5.7|casualties=10 dead, 1,099 injured, 720 missing or trapped|image alt=ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਅੱਗੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।}} ਚੇਨਗਗੋਂਗ, ਤਾਇਤੁੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ {{Cvt|0.5|m}} ਮੀਟਰ (1 ਇੰਚ) ਦੀ [[ਸੁਨਾਮੀ]] ਵੇਖੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੁਸ਼ੀ ਹਾਰਬਰ ਵਿੱਚ {{Cvt|82|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (32 ਇੰਚ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸੀ ਡਬਲਯੂ ਏ ਨੇ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Strong earthquake hits Taiwan |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3210/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063418/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3210/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref> ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਸੰਤਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸਥਾਨਕ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Zhang Yi |last2=Li Menghan |date=2024-04-03 |title=Mainland offers aid to Taiwan after powerful earthquake |url=https://www.chinadaily.com.cn/a/202404/03/WS660cc9daa31082fc043c03d6.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063339/https://www.chinadaily.com.cn/a/202404/03/WS660cc9daa31082fc043c03d6.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[China Daily]]}}</ref> [[ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼]] ਵਿੱਚ, ਫਿਲਪੀਨਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਵੋਲਕਨੋਲੋਜੀ ਐਂਡ ਸੀਸਮੋਲੋਜੀ (ਪੀਐੱਚਆਈਵੀਓਐੱਲਸੀਐੱਸ) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਜੋਖਮ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਬਟਾਨੇਸ, ਕਾਗਯਾਨ, ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ ਅਤੇ ਇਲੋਕੋਸ ਨੌਰਟ ਦੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਕਾਸੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। 2{{Cvt|3|m}} ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ 3 ਮੀਟਰ (9.8 ) ਮਾਪਣ ਵਾਲੀਆਂ "ਉੱਚੀਆਂ ਸੁਨਾਮੀ ਲਹਿਰਾਂ" ਲਈ ਇੱਕ ਸਲਾਹ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਕੇ {{Cvt|30|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (12 ਇੰਚ) ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="nst1">{{Cite news|url=https://www.nst.com.my/world/region/2024/04/1033720/philippines-warns-tsunami-orders-evacuation-coastal-areas-after-taiwan|title=Philippines warns of tsunami, orders evacuation of coastal areas after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=New Straits Times|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014203/https://www.nst.com.my/world/region/2024/04/1033720/philippines-warns-tsunami-orders-evacuation-coastal-areas-after-taiwan|archive-date=3 April 2024|agency=Agence France-Presse}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/tsunami-waves-threaten-23-areas-in-philippines-after-m7-5-quake-847|title=Philippines warns of tsunami, orders evacuations after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=ABS-CBN News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015753/https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/tsunami-waves-threaten-23-areas-in-philippines-after-m7-5-quake-847|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> 10:03 (ਪੀਐਸਟੀ) ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁਣ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੰਘ ਚੁੱਕਾ ਹੈ", ਜਿਸ ਨਾਲ PHIVOLCS ਨੂੰ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/philippines-lifts-tsunami-warning-after-taiwan-quake-1117|title=Philippines cancels tsunami warning after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=ABS-CBN News|access-date=3 April 2024}}</ref> ਜਾਪਾਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਲਈ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ {{Cvt|3|m}} ਮੀਟਰ (9.8 ) ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ "ਸੁਨਾਮੀ ਸਲਾਹ" ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/03/japan/okinawa-tsunami-warning/|title=Tsunami warning issued for Okinawa after strong quake hits near Taiwan|date=3 April 2024|work=The Japan Times|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014317/https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/03/japan/okinawa-tsunami-warning/|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.abc.net.au/news/2024-04-03/taiwan-blog-earthquake-tsunami-warning/103662440|title=Live: Taiwan hit by magnitude-7.5 earthquake, collapsing buildings|date=2024-04-03|work=ABC News|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040354/https://www.abc.net.au/news/2024-04-03/taiwan-blog-earthquake-tsunami-warning/103662440|archive-date=3 April 2024|language=en-AU}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 15 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਯੋਨਾਗੁਨੀ ਵਿਖੇ {{Cvt|30|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (12 ਇੰਚ) ਦੀ ਲਹਿਰ ਵੇਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੀਆਕੋ ਅਤੇ ਯੇਯਾਮਾ ਟਾਪੂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, {{Cvt|20|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (7,9 ਇੰਚ) -ਲਹਿਰਾਂ ਮੀਆਕੋ ਤੇ ਈਸ਼ੀਗਾਕੀ ਟਾਪੂਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Tsunami reaches areas of Okinawa, advisory in effect |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_17/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063428/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_17/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref> 2011 ਦੇ ਟੋਹੋਕੂ ਭੂਚਾਲ ਅਤੇ ਸੁਨਾਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੁਨਾਮੀ 1998 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Tsunami advisory lifted for areas of Okinawa |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_21/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_21/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਨੇ ਓਕੀਨਾਵਾ ਅਤੇ ਕਾਗੋਸ਼ੀਮਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਉਡਾਣ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ-ਨਾਹਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਮੀਆਕੋ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਤੇ ਤੀਜੀ ਮੰਜ਼ਲ ਤੇ ਨਿਕਾਸੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=People in Okinawa evacuate from coast after quake, tsunami warning |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_19/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063338/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_19/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Japan's Naha Airport on Okinawa has diverted all flights |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_5cd10e6276d3d72ce13f5acca0002ec3 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040353/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_5cd10e6276d3d72ce13f5acca0002ec3 |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=[[CNN]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Flights to and from Japan's Okinawa and Kagoshima regions suspended, Japan Airlines says |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_e8572ac49ad7a0bade1bfdaadc3dc7ea |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403024825/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_e8572ac49ad7a0bade1bfdaadc3dc7ea |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=[[CNN]] |language=en}}</ref> ਚੀਨ ਦੇ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ, ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪੱਧਰ 1 ਜਾਂ ਲਾਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> == ਪ੍ਰਭਾਵ == 10 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਕੁੱਲ 1,099 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ 705 ਹੋਰ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੰਦਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਪਤਾ ਵਜੋਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Jennifer Jett |date=4 April 2024 |title=Death toll rises and scores still missing after Taiwan's biggest earthquake in 25 years |url=https://www.nbcnews.com/news/world/scores-remain-missing-taiwans-biggest-earthquake-25-years-rcna146335 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404055343/https://www.nbcnews.com/news/world/scores-remain-missing-taiwans-biggest-earthquake-25-years-rcna146335 |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |publisher=[[NBC News]]}}</ref> ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਾਇਰ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 1,151 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/403%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-1900%E7%B5%B1%E8%A8%88-9%E6%AD%BB946%E5%82%B7137%E5%8F%97%E5%9B%B0-%E5%85%A8%E5%8F%B0%E7%81%BD%E6%83%851151%E4%BB%B6-114725888.html|title=403大地震》1900統計：9死946傷137受困 全台災情1151件|date=3 April 2024|work=Yahoo! News Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403115914/https://tw.news.yahoo.com/403%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-1900%E7%B5%B1%E8%A8%88-9%E6%AD%BB946%E5%82%B7137%E5%8F%97%E5%9B%B0-%E5%85%A8%E5%8F%B0%E7%81%BD%E6%83%851151%E4%BB%B6-114725888.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਊਂਟੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਤਾਰੋਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਯਾਤਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਜੋ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗਣ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਏ ਸਨ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਡਕਿੰਗਸ਼ੁਈ ਸੁਰੰਗ 'ਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਟਰੱਕ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੁਈਡ ਸੁਰੰਗ ਦੀ ਪਾਰਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਵਾਲੇ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰ ਦੀ ਟੱਕਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੇਜੇਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੰਕ ਹੋਰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[2]<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਆਪਣੀ ਬਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਇਮਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਕਾਲਮ ਦੁਆਰਾ ਹੇਠਾਂ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030020|title=Woman dies attempting to rescue cat from quake-hit building|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130332/https://focustaiwan.tw/society/202404030020|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਉਲਟ ਮੁੱਖ ਝਟਕੇ ਦੀ ਅਗਾਊਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨਹੀਂ ਭੇਜੀ।<ref name="aj821">{{Cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/4/3/japan-issues-tsunami-alert-after-7-5-magnitude-earthquake|title=Taiwan hit by strong quake as tsunami threat recedes in Japan, Philippines|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010838/https://www.aljazeera.com/news/2024/4/3/japan-issues-tsunami-alert-after-7-5-magnitude-earthquake|archive-date=3 April 2024|publisher=Al Jazeera}}</ref> ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ।<ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਛੇ ਸੌ ਲੋਕ ਤਾਰੋਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਦੋ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਸਮੇਤ ਬਾਰਾਂ ਪਾਰਕ ਵਿਜ਼ਟਰ ਇੱਕ ਟਰੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 40 ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਹੂਲਿਅਨ ਸਿਟੀ, ਯਿਲਾਨ, [[ਤਾਈਪੇ|ਤਾਈਪੇਈ]], [[ਨਵਾਂ ਤਾਈਪਈ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਿਟੀ]], ਕੀਲੁੰਗ, ਤਾਈਚੁੰਗ ਅਤੇ ਤਾਓਯੁਆਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡਿੱਗਣ ਜਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਾਰਨ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਹੈ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ {{Cvt|400|m}} ਮੀਟਰ (1,300 ) [[Jinwen Tunnel|ਜਿਨਵੇਨ ਸੁਰੰਗ]] ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੱਠ ਲੋਕ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿਲਕਸ ਪਲੇਸ ਹੋਟਲ ਤਾਰੋਕੋ ਦੇ 50 ਕਰਮਚਾਰੀ ਜੋ ਚਾਰ ਮਿੰਨੀ ਬੱਸਾਂ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਨੂੰ ਵੀ ਫਸੇ ਹੋਏ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਫੋਨ 'ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਸੀ।[4] ਹੋਟਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ, ਤਿੰਨ ਸਟਾਫ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜੋ ਪੈਦਲ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।[3] ਕਿੰਗਸ਼ੁਈ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਬਾਹਰ ਤੁਰੰਤ ਸਡ਼ਕ ਧੱਸ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਫਸ ਗਏ।<ref name="bbc700">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Taiwan: Rescue efforts continue after 700 injured in earthquake|last=Wingfield-Hayes|first=Rupert|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|agency=BBC|last2=Ng|first2=Kelly}}</ref> ਸੱਤਰ ਲੋਕ ਦੋ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੱਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਸ ਗਏ ਸਨ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref> ਕੇਂਦਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 2,498 ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਈਪੇਈ ਵਿੱਚ 1,140, ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਵਿਚ 497 ਅਤੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਵਿੱਚ 366 ਮਾਮਲੇ ਹਨ।<ref name="focus41">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040006|title=41 still missing inside Taroko National Park following quake|date=4 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404105152/https://focustaiwan.tw/society/202404040006|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 125 ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ 35 ਸਡ਼ਕਾਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref><ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> 28 ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਢਹਿਣ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 17 ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ 11 ਯਿਲਾਨ, ਨਿਊ ਤਾਈਪੇ ਅਤੇ ਕੀਲੁੰਗ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ।<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 20 ਲੋਕ ਫਸ ਗਏ।<ref name="ru4dead">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Taiwan hit by strongest quake in 25 years, four deaths reported|last=Blanchard|first=Ben|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024|last2=Lee|first2=Yimou}}</ref> ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਮਝੀਆਂ ਗਈਆਂ ਬਾਰਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/03/asia/taiwan-hualien-earthquake-rescue-efforts-intl-hnk/index.html|title=Dozens rescued after major Taiwan quake but more than 600 still cut off|date=4 April 2024|work=CNN|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404054500/https://edition.cnn.com/2024/04/03/asia/taiwan-hualien-earthquake-rescue-efforts-intl-hnk/index.html|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ, ਦੋ ਘਰ, ਨੌ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਯੂਰੇਨਸ ਇਮਾਰਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਫਸ ਗਏ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874083|title=0403花蓮地震 本報記者現場直擊 9層大樓傾倒 地下室3人受困|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014319/https://udn.com/news/story/123995/7874083|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E6%B0%91%E5%AE%85%E8%BD%9F%E7%84%B6%E5%80%92%E5%A1%8C%E5%B1%8B%E5%85%A7%E4%BA%BA%E6%95%B8%E4%B8%8D%E6%98%8E-%E7%95%B6%E5%9C%B0%E8%AD%A6%E6%B6%88%E6%90%B6%E6%95%91%E4%B8%AD-004518705.html|title=大地震！花蓮2棟民宅倒塌「屋內人數不明」 當地警消搶救中|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014209/https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E6%B0%91%E5%AE%85%E8%BD%9F%E7%84%B6%E5%80%92%E5%A1%8C%E5%B1%8B%E5%85%A7%E4%BA%BA%E6%95%B8%E4%B8%8D%E6%98%8E-%E7%95%B6%E5%9C%B0%E8%AD%A6%E6%B6%88%E6%90%B6%E6%95%91%E4%B8%AD-004518705.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ 22 ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਯੂਰੇਨਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 48 ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।<ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E8%8A%B1%E8%93%AE7-2%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%A5%B3%E4%B8%AD%E6%A0%A1%E8%88%8D%E9%A9%9A%E5%82%B3%E5%A1%8C%E9%99%B7-%E9%8B%BC%E7%AD%8B%E5%A4%96%E9%9C%B2-%E7%8F%BE%E5%A0%B4%E7%95%AB%E9%9D%A2-014013193.html|title=花蓮7.2大地震！花蓮女中校舍驚傳塌陷 鋼筋外露「現場畫面」曝|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015253/https://tw.news.yahoo.com/%E8%8A%B1%E8%93%AE7-2%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%A5%B3%E4%B8%AD%E6%A0%A1%E8%88%8D%E9%A9%9A%E5%82%B3%E5%A1%8C%E9%99%B7-%E9%8B%BC%E7%AD%8B%E5%A4%96%E9%9C%B2-%E7%8F%BE%E5%A0%B4%E7%95%AB%E9%9D%A2-014013193.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 200 ਵਸਨੀਕ ਬੇਘਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।[11]<ref name="ap10" /> ਤਾਈਪੇਈ ਵਿੱਚ, 249 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ 10 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/7323/7876305|title=花蓮大地震／新北累計391起災情 10屋嚴重毀損、6重傷|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403124038/https://udn.com/news/story/7323/7876305|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਦਾਮ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874069|title=0403花蓮大地震 中和倉庫倒塌！ 3人受傷1人待援|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014206/https://udn.com/news/story/123995/7874069|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਵੀਆਂ ਬਣਤਰਾਂ ਤੋਂ ਟਾਇਲਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਡਿੱਗ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref> ਵਿਧਾਨਕ ਯੁਆਨ ਇਮਾਰਤ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਅਤੇ ਛੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚਿਆਂਗ ਕਾਈ-ਸ਼ੇਕ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਹਾਲ ਦੇ ਲਿਬਰਟੀ ਸਕੁਏਅਰ ਆਰਚਵੇਅ ਤੋਂ ਮਲਬਾ ਡਿੱਗਿਆ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਜ਼ਿੰਦੀਆਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਬਸਿਡੈਂਸ ਕਾਰਨ ਸੱਤ ਘਰ ਢਹਿ ਗਏ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 12 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/7320/7874124|title=0403大地震／新店安泰路傳7棟房屋下陷 疏散12人|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015146/https://udn.com/news/story/7320/7874124|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਰਕੂਲਰ ਲਾਈਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਲ ਨੂੰ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤਾਈਪੇਈ ਮੈਟਰੋ 'ਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਂਚਾਂ ਲਈ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=3 April 2024 |title=花蓮強震》新北捷運環狀線疑歪斜 乘客疏散畫面曝光 |url=https://news.ltn.com.tw/news/life/breakingnews/4628419 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040608/https://news.ltn.com.tw/news/life/breakingnews/4628419 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024}}</ref> ਤਾਓਯੁਆਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੀ ਛੱਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਢਹਿ ਗਿਆ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> ਯਿਲਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 68 ਹੋਰ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਕੰਧਾਂ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਪਾਈਪਾਂ ਫਟ ਗਈਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://money.udn.com/money/story/7307/7876714?from=edn_newest_index|title=花蓮大地震／宜蘭68人受傷就醫 林姿妙慰問傷者送紅包|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403160247/https://money.udn.com/money/story/7307/7876714?from=edn_newest_index|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਆਰਥਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਕੱਟਾਂ ਨੇ 371,869 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 14,833 ਤਾਈਚੁੰਗ ਵਿੱਚ ਸਨ 5,306 ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਲਗਭਗ 25 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਹਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874029|title=影／0403大地震 台中9千多戶停電 山城住戶：嚇到腿軟|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014206/https://udn.com/news/story/123995/7874029|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਤਾਈਪਾਵਰ ਦੁਆਰਾ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਲਗਭਗ 91,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="focus300">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030006|title=Major earthquake shakes Taiwan, causing landslides, partial building collapse|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064403/https://focustaiwan.tw/society/202404030006|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਘਟ ਕੇ 337 ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ।<ref name="focus41">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040006|title=41 still missing inside Taroko National Park following quake|date=4 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404105152/https://focustaiwan.tw/society/202404040006|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਨੇ 125,675 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੇ 394 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਵੀ ਦੱਸੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।[1][5]<ref>{{Cite news|url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_23/|title=Taiwan quake leaves one dead, at least 50 injured|date=2024-04-03|work=NHK|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063843/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_23/|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Four dead as strongest earthquake in 25 years hits Taiwan|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|publisher=BBC News|language=en}}</ref> ਅੱਸੀ ਸੈੱਲ ਫੋਨ ਬੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ ਸਨ।[1] ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੰਧਾਂ, ਮਲਬੇ ਅਤੇ ਡਿੱਗੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਹਨ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸਵੇਅ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ ਵਿਸੰਗਤੀ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030008|title=Third nuclear power plant not affected by massive earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403065139/https://focustaiwan.tw/society/202404030008|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੌਵੀ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref> ਜ਼ੀਯੂਲਿਨ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ।<ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-7-2%E5%9C%B0%E9%9C%87%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%B4%87%E5%BE%B7%E5%B1%B1%E5%B4%A9-%E7%9F%B3%E5%A1%8A%E9%AB%98%E8%99%95%E6%8E%89%E8%90%BD%E5%A1%B5%E5%9C%9F%E9%A3%9B%E6%8F%9A%E6%81%90%E6%80%96%E7%95%AB%E9%9D%A2%E6%9B%9D-005349284.html|title=快訊／7.2地震花蓮崇德山崩 石塊高處掉落塵土飛揚恐怖畫面曝|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014329/https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-7-2%E5%9C%B0%E9%9C%87%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%B4%87%E5%BE%B7%E5%B1%B1%E5%B4%A9-%E7%9F%B3%E5%A1%8A%E9%AB%98%E8%99%95%E6%8E%89%E8%90%BD%E5%A1%B5%E5%9C%9F%E9%A3%9B%E6%8F%9A%E6%81%90%E6%80%96%E7%95%AB%E9%9D%A2%E6%9B%9D-005349284.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਨੌਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਹੁਆ ਰਾਜਮਾਰਗ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਾਜਮਾਰਗ ਉੱਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਜਿਸ ਨੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 12 ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਨੌਂ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=9 injured on Taiwan highway as earthquake causes landslides and rockfalls |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_6e0d18e3d05227121cb90e563f90c649 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040359/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_6e0d18e3d05227121cb90e563f90c649 |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=CNN |language=en}}</ref> ਸੂਓ ਅਤੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਮਾਰਗ 9 ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਨੇ ਚੋਂਗਡੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਟਰੰਕ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਰਨ-ਚੋਂਗਡੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗ ਗਈ।<ref name="focus300">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030006|title=Major earthquake shakes Taiwan, causing landslides, partial building collapse|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064403/https://focustaiwan.tw/society/202404030006|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਡੇਯੁਲਿੰਗ ਅਤੇ ਤਾਰੋਕੋ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੈਂਟਰਲ ਕਰਾਸ-ਟਾਪੂ ਹਾਈਵੇਅ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਦੋ ਜਰਮਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਰੰਗ ਵਿੱਚ ਫਸਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਤਾਈਚੁੰਗ ਵਿੱਚ, ਚੱਟਾਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸਡ਼ਕ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡਰਾਈਵਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.chinatimes.com/realtimenews/20240403001914-260402?ctrack=pc_main_rtime_p04&chdtv|title=花蓮7.2大地震！中橫便道落石猛砸釀1傷 11人受困明隧道待救|date=3 April 2024|work=[[China Times]]|access-date=3 April 2024|language=zh}}</ref> ਗੁਇਸ਼ਾਨ ਟਾਪੂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=2 April 2024 |title=台湾7.2可怕强震 宜兰外海惊见龟山岛「龟头断裂」 |url=https://www.iask.ca/news/844318 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015313/https://www.iask.ca/news/844318 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |language=zh-CN}}</ref> ਚੀਨ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਛੇ ਐੱਫ-16 ਲਡ਼ਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/04/asia-pacific/taiwan-earthquake/|title=Taiwan's strongest earthquake in 25 years kills at least nine, with 50 missing|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404215112/https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/04/asia-pacific/taiwan-earthquake/|archive-date=4 April 2024|publisher=The Japan Times|agency=Reuters}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2024/apr/04/taiwan-earthquake-2024-news-landslides-quake-aftershocks-survivors-search|title=Taiwan earthquake: rescuers search for survivors amid landslides and aftershocks|date=4 April 2024|work=The Guardian|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404002843/https://www.theguardian.com/world/2024/apr/04/taiwan-earthquake-2024-news-landslides-quake-aftershocks-survivors-search|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 434 ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 470 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਯੂਐਸ $14.66 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਪਿੰਗਟੁੰਗ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿੰਚੂ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040012|title=Dayuling-Taroko road still closed following earthquake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404160506/https://focustaiwan.tw/society/202404040012|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref><ref name="private">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030027|title=Private quake relief pledges top NT$156 million|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063514/https://focustaiwan.tw/society/202404030027|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।<ref name="kyodo7.7">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 9, injures more than 960|date=3 April 2024|work=Kyodo News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ [[ਸਾਈ ਇੰਗ ਵੇਨ|ਸਾਈ ਇੰਗ-ਵੇਨ]] ਨੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗਣਤੰਤਰ ਚੀਨ ਦੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲਾਈ ਚਿੰਗ-ਤੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਬਾਹੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ, ਲਾਈ ਨੇ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਚੇਨ ਚੀਏਨ-ਜੇਨ ਨੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਵਸਨੀਕਾਂ ਲਈ ਅਸਥਾਈ ਪਨਾਹਗਾਹਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/politics/202404030023|title=President-elect Lai emphasizes rescue work during visit to quake-hit Hualien|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130332/https://focustaiwan.tw/politics/202404030023|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-04 |title=Taiwan quake injured toll rises to 1,100 with 15 missing, 10 dead |url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/c5a7af48577c-taiwan-quake-injured-toll-rises-to-1050-with-30-missing-9-dead.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404110740/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/c5a7af48577c-taiwan-quake-injured-toll-rises-to-1050-with-30-missing-9-dead.html |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=[[Kyodo News]]}}</ref> ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਸੂ ਚੇਨ-ਵੇਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Taiwan earthquake: search for survivors continues into night after nine people killed in quake – as it happened |url=https://www.theguardian.com/world/live/2024/apr/03/taiwan-earthquake-today-live-updates-magnitude-tsunami-warning-japan-evacuations-okinawa-buildings-collapse-tapei |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403024920/https://www.theguardian.com/world/live/2024/apr/03/taiwan-earthquake-today-live-updates-magnitude-tsunami-warning-japan-evacuations-okinawa-buildings-collapse-tapei |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[The Guardian]]}}</ref> ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫਸੇ ਹੋਏ ਖਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਸੇ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਲਈ ਭੋਜਨ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="aahelicopter">{{Cite news|url=https://english.alarabiya.net/News/world/2024/04/04/taiwan-earthquake-over-1-000-injured-48-still-missing|title=Taiwan Earthquake: Helicopter rescues miners as quake injuries top 1,000|date=2024-04-04|work=al-Arabiya|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404215023/https://english.alarabiya.net/News/world/2024/04/04/taiwan-earthquake-over-1-000-injured-48-still-missing|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਯੂਰੇਨਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਬੱਜਰੀ ਅਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68729048|title=Taiwan earthquake: The mountain 'rained rocks like bullets' – survivor|date=2024-04-04|work=BBC|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404065232/https://www.bbc.com/news/world-asia-68729048|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਯਿਲਾਨ ਅਤੇ ਤਾਇਤੁੰਗ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਰੱਖਿਆ।<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਿਟੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 269 ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਲਈ 15 ਸ਼ੈਲਟਰ ਖੋਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਯਿਲਾਨ ਕਾਉਂਟੀ ਅਤੇ ਹੂਲੀਅਨ ਦੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਂਡਰਿਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਅਤੇ ਯੂ. ਐਨ. ਆਈ. ਏਅਰ ਨੇ ਹੂਲੀਅਨ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੱਤ ਵਾਧੂ ਉਡਾਣਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030019|title=Massive earthquake leaves transportation in eastern Taiwan paralyzed|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130021/https://focustaiwan.tw/society/202404030019|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਰੇਲਵੇ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਕਲੀਅਰਿੰਗ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਯਿਲਾਨ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੁਬਾਰਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040004|title=Rail traffic between Yilan, Hualien reopens after quake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063450/https://focustaiwan.tw/society/202404040004|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਪਾਵਰਚਿੱਪ, ਇਨੋਲਕਸ, ਯੂਐਮਸੀ, {{Interlanguage link|King Yuan Electronics Company|zh|京元電子}} , ਤਾਈਮਾਈਡ ਟੈਕ ਅਤੇ ਟੀਯੂਐੱਮਸੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਫਰਮਾਂ ਨੇ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿੰਚੂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਟੀਐਸਐਮਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 60 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਿੱਪ ਨਿਰਮਾਣ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-03/tsmc-evacuates-production-lines-after-major-taiwan-quake|title=TSMC Evacuates Production Lines After Major Taiwan Quake|date=2024-04-03|work=Bloomberg.com|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040841/https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-03/tsmc-evacuates-production-lines-after-major-taiwan-quake|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/business/202404030010|title=Strong quake leads to halts in production at TSMC, other tech firms|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064324/https://focustaiwan.tw/business/202404030010|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/business/202404040002|title=More than 70% of TSMC equipment back online after major quake in Taiwan|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404115541/https://focustaiwan.tw/business/202404040002|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਾਈਵਾਨੀ ਫਰਮਾਂ ਨੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਲਈ ਦਾਨ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਫੌਕਸਕੌਨ ਨੇ ਐੱਨ. ਟੀ. $80 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਟੈਰੀ ਗੌ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐੱਨਟੀ $60 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਤੈਸ਼ਿਨ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੇ ਐਨਟੀ $10 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ [[ਏਸਰ|ਏਸਰ ਇੰਕ.]] ਨੇ ਐਨਟੀ 6 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੀ।<ref name="private">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030027|title=Private quake relief pledges top NT$156 million|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063514/https://focustaiwan.tw/society/202404030027|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਤਾਈਪੇ 101 ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref> == ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ == ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਤਾਈਵਾਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਦਫਤਰ (ਪੀ. ਆਰ. ਸੀ.) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਅਤੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=China's Taiwan affairs office offers disaster relief assistance |url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-795074 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063843/https://www.jpost.com/breaking-news/article-795074 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[The Jerusalem Post]]}}</ref> ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਕੌਂਸਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚਿੰਤਾ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਪਰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਕੋਈ ਬੇਨਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ।<ref name="bbc700">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Taiwan: Rescue efforts continue after 700 injured in earthquake|last=Wingfield-Hayes|first=Rupert|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|agency=BBC|last2=Ng|first2=Kelly}}</ref> ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲਾਈ ਚਿੰਗ-ਤੇ ਨੇ ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਾਪਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੁਮੀਓ ਕਿਸ਼ੀਦਾ ਨੂੰ [[ਐਕਸ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅੱਖਰ)|ਟਵਿੱਟਰ]] 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ, "ਆਓ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਏ ਅਤੇ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਰਹੀਏ।" ਇਹ 2018 ਦੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਪੇਈ ਦੀ ਚੀਨ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ, ਇਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਤੋਂ 3 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਦਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਈ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan quake: Taipei rebuffs aid offer from mainland China amid deadly disaster|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਤਾਈਵਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਉਪ ਰਾਜਦੂਤ ਗੇਂਗ ਸ਼ੁਆਂਗ ਦੇ ਬਾਅਦ "ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੋਧਿਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਤਾਈਵਾਨ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਬੇਸ਼ਰਮੀ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ" ਲਈ ਪੀਆਰਸੀ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ਚੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ" ਅਤੇ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ "ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ" ਲਈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-04 |title=Taiwan condemns 'shameless' China for accepting world's concern on quake |url=https://www.rappler.com/world/asia-pacific/taiwan-condemns-shameless-china-accepting-world-concern-quake/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404152105/https://www.rappler.com/world/asia-pacific/taiwan-condemns-shameless-china-accepting-world-concern-quake/ |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=[[Rappler]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Remarks by Ambassador Geng Shuang at the UN Security Council Briefing on Children and Armed Conflict |url=http://un.china-mission.gov.cn/eng/hyyfy/202404/t20240404_11276480.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404060953/http://un.china-mission.gov.cn/eng/hyyfy/202404/t20240404_11276480.htm |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=un.china-mission.gov.cn}}</ref> ਜਾਪਾਨ ਨੇ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਜਾਪਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref> ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੁਮੀਓ ਕਿਸ਼ੀਦਾ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Message of condolences from Prime Minister KISHIDA Fumio following the earthquake in eastern Taiwan |url=https://japan.kantei.go.jp/101_kishida/decisions/2024/03message.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403190922/https://japan.kantei.go.jp/101_kishida/decisions/2024/03message.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[Naikaku Sōri Daijin Kantei|Prime Minister's Office of Japan]]}}</ref> ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ "ਕੋਈ ਵੀ ਲੋਡ਼ੀਂਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ"।<ref>{{Cite news|url=https://thehill.com/homenews/administration/4571969-white-house-aid-taiwan-earthquake/|title=White House standing by to provide aid after deadly Taiwan earthquake|date=2024-04-03|work=The Hill|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403163743/https://thehill.com/homenews/administration/4571969-white-house-aid-taiwan-earthquake/|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧ ਨਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਸਮੇਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 47 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ।{{Efn|including Paraguay, Guatemala, Palau, Eswatini, Saint Kitts and Nevis, Belize, Tuvalu, Saint Lucia, Japan, the Philippines, India, the United Kingdom, Thailand, Saint Vincent and the Grenadines, France, Ukraine, the United States, China, Estonia, and Latvia.}}<ref name="focus47">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/politics/202404040005|title=President, VP thank world leaders for thoughts and prayers after deadly quake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404080841/https://focustaiwan.tw/politics/202404040005|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ==ਨੋਟ== {{notelist}} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Commons category inline}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੁਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੂਚਾਲ]] es9tdknc0im6mtjt12yzf9ry8c7bteg 749025 749024 2024-04-05T08:29:59Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:2024 ਭੂਚਾਲ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਨੂੰ, 07:58:11 NST (ID1) UTC ਤੇ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਇੱਕ Mw 7.4 ਭੂਚਾਲ ਆਇਆ {{Cvt|18|km|mi}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (11 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਦੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ, ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ, [[ਤਾਈਵਾਨ]].<ref name="Earthquake Hazards Program b745">{{Cite web |title=M 7.4 – 18 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000m9g4/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403001604/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/us7000m9g4/executive |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=Earthquake Hazards Program}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 10 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ 1999 ਦੇ ਜੀਜੀ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਭੂਚਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 5 ਮੈਗਾਵਾਟ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੇ ਕਈ ਝਟਕੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Lau |first=Chris |last2=Radford |first2=Antoinette |date=2024-04-04 |title=Taiwan earthquake live updates: Hundreds stranded after 7.4 magnitude quake |url=https://www.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-04-04-23-hnk-intl/index.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404065047/https://www.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-04-04-23-hnk-intl/index.html |archive-date=4 April 2024 |access-date=2024-04-04 |website=CNN |language=}}</ref> == ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਸੈਟਿੰਗ == ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਭੁਚਾਲਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ।<ref name="VICE News">{{Cite web |last=Hume |first=Tim |date=7 February 2018 |title=More than 50 people could be trapped inside this building |url=https://news.vice.com/en_us/article/7x7v8e/taiwan-earthquake-hualien |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180207231926/https://news.vice.com/en_us/article/7x7v8e/taiwan-earthquake-hualien |archive-date=7 February 2018 |access-date=8 February 2018 |website=VICE News}}</ref> ਇਹ ਟਾਪੂ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਲੇਟ ਅਤੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਯੋਜਨ ਦੇ ਇੱਕ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ, ਇਹ ਪਲੇਟਾਂ {{Convert|75|mm}} (3 ਇੰਚ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ) ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ, ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੀ ਸਮੁੰਦਰੀ ਛਾਲੇ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਾਗਰ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਟਾਪੂ ਚਾਪ, ਲੂਜ਼ਨ ਚਾਪ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਪੱਟੀ ਸਭ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਚਾਪ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਛਾਲੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਫਿਲੀਪੀਨ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪਲੇਟ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਰਯਕਯੂ ਚਾਪ ਬਣਦਾ ਹੈ।<ref name="Molli&Malaveille2010">{{Cite journal|last=Molli G.|last2=Malavieille J.|year=2010|title=Orogenic processes and the Corsica/Apennines geodynamic evolution: insights from Taiwan|journal=International Journal of Earth Sciences|volume=100|issue=5|pages=1207–1224|doi=10.1007/s00531-010-0598-y}}</ref> == ਭੂਚਾਲ == [[ਤਸਵੀਰ:Macroseismic_Intensity_Map_USGS_ShakeMap_18_km_SSW_of_Hualien_City,_Taiwan,_TW_Apr_02,_2024_M7.4.pdf|left|thumb|216x216px|ਯੂਐੱਸਜੀਐੱਸ ਸ਼ੇਕਮੈਪ]] ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੌਸਮ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ (CWA) ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਸਥਾਨਕ ਤੀਬਰਤਾ 7.2 ਮਾਪੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਰਵੇਖਣ (USGS) ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 7.4 ਰੱਖੀ। ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 400 ਝਟਕੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ। 00:11 UTC 'ਤੇ 6.4 ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 00:35 'ਤੇ 5.7 ਘਟਨਾ, 00:43 'ਤੇ 5.5 ਅਤੇ 00:46 'ਤੇ 5.7 ਘਟਨਾ ਆਈ। ਮੇਨਸ਼ੌਕ 1999 ਦੇ ਜੀਜੀ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਭੂਚਾਲ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਮਾਪੀ 7.7 ਸੀ। ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ. ਡਬਲਯੂ. ਏ. ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ 6 + ਅਤੇ [[ਤਾਈਪੇ|ਤਾਈਪੇਈ]] ਵਿੱਚ 5 ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://news.tvbs.com.tw/life/2444251?from=life_content_pack|title=快訊／花蓮7.2地震！整棟大樓「整根拔起」倒塌 驚悚畫面曝光|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014330/https://news.tvbs.com.tw/life/2444251?from=life_content_pack|archive-date=3 April 2024|publisher=[[TVBS]]|language=zh}}</ref> ਇਸ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਹੱਦ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੀਬਰਤਾ 4 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਤੀਬਰਤਾ 2 ਤੋਂ 3 ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ।<ref name="cwb7.2">{{Cite web |date=3 April 2024 |title=019 4/3 7:58 ML 7.2 23.77N 121.67E, i.e. 25.0 km SSE of Hualien County |url=https://scweb.cwa.gov.tw/en-us/earthquake/details/EE2024040307580972019 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403190939/https://scweb.cwa.gov.tw/en-us/earthquake/details/EE2024040307580972019 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=Central Weather Administration}}</ref> [[ਚੀਨ]] ਵਿੱਚ, [[ਸ਼ੰਘਾਈ]], [[ਸੂਜ਼ੂ|ਸੂਜ਼ੌ]], [[ਸ਼ੈਨਜ਼ੈਨ|ਸ਼ੇਨਜ਼ੇਨ]], [[ਗੁਆਂਗਜ਼ੂ|ਗਵਾਂਗਜ਼ੂ]], ਸ਼ਾਂਤੋ ਅਤੇ ਫੁਜਿਆਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ, ਝੇਜਿਆਂਗ ਅਤੇ ਜਿਆਂਗਸੂ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024}}</ref><ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref name="kyodo7.7">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 9, injures more than 960|date=3 April 2024|work=Kyodo News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਇਹ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੇ ਯੋਨਾਗੁਨੀ ਟਾਪੂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੇ ਜਪਾਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਸ਼ਿੰਡੋ 4 ਮਾਪਿਆ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ {{Cvt|34.8|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (21.6 ਮੀਲ) ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ 'ਤੇ ਰਿਵਰਸ-ਫਾਲਟਿੰਗ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸੀ। ਯੂ. ਐੱਸ. ਜੀ. ਐੱਮ. ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਫਟਣ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਪਲੇਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ-ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ-ਸਟਰਾਈਕਿੰਗ, ਮੱਧਮ ਡੁੱਬਣ, ਰਿਵਰਸ ਫਾਲਟ 'ਤੇ ਹੋਇਆ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਉਲਟ-ਨੁਕਸ ਵਾਲੇ ਭੂਚਾਲ ਲਈ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਫਟਣ ਦਾ ਮਾਪ {{Cvt|60|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (37 ਮੀਲ) ਅਤੇ {{Cvt|35|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (22 ਮੀਲ) ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਸੀਮਤ ਫਾਲਟ ਮਾਡਲ ਨੇ ਪੂਰਬ-ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲੇ ਪਲੇਨ ਉੱਤੇ ਫਟਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਸਲਿੱਪ ਜਹਾਜ਼ ਦੇ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (37 ਮੀਲ) ਅਤੇ 60 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (36 ਮੀਲ) ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਅੰਡਾਕਾਰ ਫਟਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਈ। ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸਥਾਪਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ {{Cvt|1.2471|m}} m (4 ਇੰਚ) ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=National Earthquake Information Center |date=3 April 2024 |title=M 7.4 – 18 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/pt24094050/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014201/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/pt24094050/executive |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |publisher=[[United States Geological Survey]]}}</ref> ਇਸ ਝਟਕੇ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 1986 ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਸਮਾਨ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ 15 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=M 7.4 – 8 km SSW of Hualien City, Taiwan |url=https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0003009/executive |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20230403155005/https://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eventpage/usp0003009/executive |archive-date=3 April 2023 |access-date=3 April 2024 |publisher=[[United States Geological Survey]]}}</ref> ਚੀਨ ਭੂਚਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ (ਪੀ. ਆਰ. ਸੀ.) ਨੇ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਫਟਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ 35 ਸਕਿੰਟਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਲਿੱਪ ਨੂੰ {{Cvt|50|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (31 ਮੀਲ) ਦੇ ਪਾਰ ਇੱਕ ਨੁਕਸ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੀਮਤ ਫਾਲਟ ਮਾਡਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਲਿੱਪ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ, ਜੋ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸਥਾਪਨ ਦੇ {{Cvt|3|m}} ਮੀਟਰ (9.8 ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ। ਮਾਡਲ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਇੱਕ ਖੋਖਲਾ ਕੋਣ ਉੱਤੇ ਡੁੱਬਣ ਵਾਲਾ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਦਾ ਸਟਰਾਈਕਿੰਗ ਫਾਲਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਟਾਪੂ ਦੇ ਤੱਟ ਤੋਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੇ ਨੁਕਸ ਦੇ ਖੋਖਲਾ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ {{Cvt|1|m}} ਮੀਟਰ (3 ਇੰਚ) ਸਲਿੱਪ ਹੋਇਆ।<ref name="cea1">{{Cite web |title=2024 Nián 4 yuè 3 rì táiwān shěng huālián xiàn hǎiyù 7.3 Jí dìzhèn kējì zhīchēng jiǎnbào |script-title=zh:2024年4月3日台湾省花莲县海域7.3级地震科技支撑简报 |trans-title=Briefing on scientific and technological support for the 7.3-magnitude earthquake in the waters of Hualien County, Taiwan Province on April 3, 2024 |url=https://www.cea-igp.ac.cn/kydt/280530.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403125623/https://www.cea-igp.ac.cn/kydt/280530.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=China Earthquake Administration |language=zh}}</ref> == ਸੁਨਾਮੀ == [[ਤਸਵੀਰ:NWPAC_Deep-Ocean_Tsunami_Amplitude_Forecast_(海啸2024-0403-0758-1).jpg|left|thumb|200x200px|3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੇ ਟੀਏਸੀਐੱਮਐੱਨਆਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ 2024.08:15 ਬੀਜੇਟੀਬੀ. ਜੇ. ਟੀ.]] </noinclude> {{Infobox earthquake|name=2024 ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿਖੇ ਭੂਚਾਲ|image=04.03 副總統前往花蓮瞭解災害情形及救援進度 - 53629407644.jpg|map=|alt=ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਅੱਗੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।|caption=ਯੁਆਨ ਰੋਡ 'ਤੇ ਅਰਧ-ਢਹਿਣ ਵਾਲੀ ਦਸ ਮੰਜ਼ਿਲਾ [[ਯੂਰੇਨਸ ਇਮਾਰਤ]] ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀ।|map2=<!-- file name only -->|map_alt=|map_caption=|pushpin_map=Taiwan<!-- as per Template:Location map -->|timestamp=2024-04-02 23:58:11|isc-event=637103828|anss-url=us7000m9g4|local-date=3 April 2024|local-time=07:58:11|duration=|magnitude={{M|L|7.2|link=y}}<br />{{M|w|7.4|link=y}}<br />{{M|J|7.7|link=y}}<ref name="気象庁">[https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf 令和６年４月３日08時58分頃の台湾付近の地震について] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240403213250/https://www.jma.go.jp/jma/press/2404/03a/kaisetsu202404031030.pdf |date=3 April 2024 }} 気象庁、2024年4月3日</ref>|depth={{Cvt|34.8|km|mi|0}}|location={{Coord|23.819|N|121.562|E|region:TW-HUA_type:event}}<br />near [[Hualien City]], [[Hualien County]], Taiwan|type=[[Earthquake#Reverse_faults|Reverse]]|affected=ਤਾਇਵਾਨ|intensity={{CWB|6+}}<br />{{MMI|VIII}}|pga=|damage=|tsunami={{Cvt|82|cm|ft}}|fault=|landslide=Yes|foreshocks=|aftershocks={{M|w}}6.4, {{M|ww}}5.7|casualties=10 dead, 1,099 injured, 720 missing or trapped|image alt=ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਇਮਾਰਤ ਅੱਗੇ ਝੁਕੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਸੇ ਪਾਸੇ ਭਾਰੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।}} ਚੇਨਗਗੋਂਗ, ਤਾਇਤੁੰਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ {{Cvt|0.5|m}} ਮੀਟਰ (1 ਇੰਚ) ਦੀ [[ਸੁਨਾਮੀ]] ਵੇਖੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੁਸ਼ੀ ਹਾਰਬਰ ਵਿੱਚ {{Cvt|82|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (32 ਇੰਚ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸੀ ਡਬਲਯੂ ਏ ਨੇ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Strong earthquake hits Taiwan |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3210/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063418/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/backstories/3210/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref> ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਦੀ ਸੰਤਰੀ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸਥਾਨਕ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜੋ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਤੱਟਵਰਤੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Zhang Yi |last2=Li Menghan |date=2024-04-03 |title=Mainland offers aid to Taiwan after powerful earthquake |url=https://www.chinadaily.com.cn/a/202404/03/WS660cc9daa31082fc043c03d6.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063339/https://www.chinadaily.com.cn/a/202404/03/WS660cc9daa31082fc043c03d6.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[China Daily]]}}</ref> [[ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼]] ਵਿੱਚ, ਫਿਲਪੀਨਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਵੋਲਕਨੋਲੋਜੀ ਐਂਡ ਸੀਸਮੋਲੋਜੀ (ਪੀਐੱਚਆਈਵੀਓਐੱਲਸੀਐੱਸ) ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਜ਼ਾਸਟਰ ਜੋਖਮ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਬਟਾਨੇਸ, ਕਾਗਯਾਨ, ਇਜ਼ਾਬੇਲਾ ਅਤੇ ਇਲੋਕੋਸ ਨੌਰਟ ਦੇ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਕਾਸੀ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। 2{{Cvt|3|m}} ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ 3 ਮੀਟਰ (9.8 ) ਮਾਪਣ ਵਾਲੀਆਂ "ਉੱਚੀਆਂ ਸੁਨਾਮੀ ਲਹਿਰਾਂ" ਲਈ ਇੱਕ ਸਲਾਹ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਕੇ {{Cvt|30|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (12 ਇੰਚ) ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="nst1">{{Cite news|url=https://www.nst.com.my/world/region/2024/04/1033720/philippines-warns-tsunami-orders-evacuation-coastal-areas-after-taiwan|title=Philippines warns of tsunami, orders evacuation of coastal areas after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=New Straits Times|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014203/https://www.nst.com.my/world/region/2024/04/1033720/philippines-warns-tsunami-orders-evacuation-coastal-areas-after-taiwan|archive-date=3 April 2024|agency=Agence France-Presse}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/tsunami-waves-threaten-23-areas-in-philippines-after-m7-5-quake-847|title=Philippines warns of tsunami, orders evacuations after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=ABS-CBN News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015753/https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/tsunami-waves-threaten-23-areas-in-philippines-after-m7-5-quake-847|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> 10:03 (ਪੀਐਸਟੀ) ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਸੁਨਾਮੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੁਣ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਲੰਘ ਚੁੱਕਾ ਹੈ", ਜਿਸ ਨਾਲ PHIVOLCS ਨੂੰ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://news.abs-cbn.com/news/2024/4/3/philippines-lifts-tsunami-warning-after-taiwan-quake-1117|title=Philippines cancels tsunami warning after Taiwan quake|date=3 April 2024|work=ABS-CBN News|access-date=3 April 2024}}</ref> ਜਾਪਾਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਲਈ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ {{Cvt|3|m}} ਮੀਟਰ (9.8 ) ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ "ਸੁਨਾਮੀ ਸਲਾਹ" ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/03/japan/okinawa-tsunami-warning/|title=Tsunami warning issued for Okinawa after strong quake hits near Taiwan|date=3 April 2024|work=The Japan Times|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014317/https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/03/japan/okinawa-tsunami-warning/|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.abc.net.au/news/2024-04-03/taiwan-blog-earthquake-tsunami-warning/103662440|title=Live: Taiwan hit by magnitude-7.5 earthquake, collapsing buildings|date=2024-04-03|work=ABC News|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040354/https://www.abc.net.au/news/2024-04-03/taiwan-blog-earthquake-tsunami-warning/103662440|archive-date=3 April 2024|language=en-AU}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 15 ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਯੋਨਾਗੁਨੀ ਵਿਖੇ {{Cvt|30|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (12 ਇੰਚ) ਦੀ ਲਹਿਰ ਵੇਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਮੀਆਕੋ ਅਤੇ ਯੇਯਾਮਾ ਟਾਪੂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲਹਿਰਾਂ ਦੀ ਵੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ, {{Cvt|20|cm}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (7,9 ਇੰਚ) -ਲਹਿਰਾਂ ਮੀਆਕੋ ਤੇ ਈਸ਼ੀਗਾਕੀ ਟਾਪੂਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Tsunami reaches areas of Okinawa, advisory in effect |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_17/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063428/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_17/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref> 2011 ਦੇ ਟੋਹੋਕੂ ਭੂਚਾਲ ਅਤੇ ਸੁਨਾਮੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸੁਨਾਮੀ ਦੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੁਨਾਮੀ 1998 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Tsunami advisory lifted for areas of Okinawa |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_21/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_21/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਨੇ ਓਕੀਨਾਵਾ ਅਤੇ ਕਾਗੋਸ਼ੀਮਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਉਡਾਣ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ-ਨਾਹਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਮੀਆਕੋ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਤੇ ਤੀਜੀ ਮੰਜ਼ਲ ਤੇ ਨਿਕਾਸੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=People in Okinawa evacuate from coast after quake, tsunami warning |url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_19/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063338/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_19/ |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |website=[[NHK]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Japan's Naha Airport on Okinawa has diverted all flights |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_5cd10e6276d3d72ce13f5acca0002ec3 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040353/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_5cd10e6276d3d72ce13f5acca0002ec3 |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=[[CNN]] |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Flights to and from Japan's Okinawa and Kagoshima regions suspended, Japan Airlines says |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_e8572ac49ad7a0bade1bfdaadc3dc7ea |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403024825/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_e8572ac49ad7a0bade1bfdaadc3dc7ea |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=[[CNN]] |language=en}}</ref> ਚੀਨ ਦੇ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਕੇਂਦਰ, ਜੋ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ, ਨੇ ਆਪਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪੱਧਰ 1 ਜਾਂ ਲਾਲ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> == ਪ੍ਰਭਾਵ == 10 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ, ਕੁੱਲ 1,099 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ 705 ਹੋਰ ਫਸੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੰਦਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲਾਪਤਾ ਵਜੋਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Jennifer Jett |date=4 April 2024 |title=Death toll rises and scores still missing after Taiwan's biggest earthquake in 25 years |url=https://www.nbcnews.com/news/world/scores-remain-missing-taiwans-biggest-earthquake-25-years-rcna146335 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404055343/https://www.nbcnews.com/news/world/scores-remain-missing-taiwans-biggest-earthquake-25-years-rcna146335 |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |publisher=[[NBC News]]}}</ref> ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਾਇਰ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 1,151 ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/403%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-1900%E7%B5%B1%E8%A8%88-9%E6%AD%BB946%E5%82%B7137%E5%8F%97%E5%9B%B0-%E5%85%A8%E5%8F%B0%E7%81%BD%E6%83%851151%E4%BB%B6-114725888.html|title=403大地震》1900統計：9死946傷137受困 全台災情1151件|date=3 April 2024|work=Yahoo! News Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403115914/https://tw.news.yahoo.com/403%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-1900%E7%B5%B1%E8%A8%88-9%E6%AD%BB946%E5%82%B7137%E5%8F%97%E5%9B%B0-%E5%85%A8%E5%8F%B0%E7%81%BD%E6%83%851151%E4%BB%B6-114725888.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸਾਰੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਊਂਟੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਤਾਰੋਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਯਾਤਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਜੋ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗਣ ਵਿੱਚ ਫਸ ਗਏ ਸਨ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਡਕਿੰਗਸ਼ੁਈ ਸੁਰੰਗ 'ਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਟਰੱਕ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੁਈਡ ਸੁਰੰਗ ਦੀ ਪਾਰਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਵਾਲੇ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਰ ਦੀ ਟੱਕਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਵੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੇਜੇਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੰਕ ਹੋਰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[2]<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਆਪਣੀ ਬਿੱਲੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਇਮਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਝਟਕੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਕਾਲਮ ਦੁਆਰਾ ਹੇਠਾਂ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030020|title=Woman dies attempting to rescue cat from quake-hit building|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130332/https://focustaiwan.tw/society/202404030020|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਚੇਤਾਵਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਉਲਟ ਮੁੱਖ ਝਟਕੇ ਦੀ ਅਗਾਊਂ ਚੇਤਾਵਨੀ ਨਹੀਂ ਭੇਜੀ।<ref name="aj821">{{Cite news|url=https://www.aljazeera.com/news/2024/4/3/japan-issues-tsunami-alert-after-7-5-magnitude-earthquake|title=Taiwan hit by strong quake as tsunami threat recedes in Japan, Philippines|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010838/https://www.aljazeera.com/news/2024/4/3/japan-issues-tsunami-alert-after-7-5-magnitude-earthquake|archive-date=3 April 2024|publisher=Al Jazeera}}</ref> ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ।<ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਛੇ ਸੌ ਲੋਕ ਤਾਰੋਕੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਫਸੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਦੋ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਸਮੇਤ ਬਾਰਾਂ ਪਾਰਕ ਵਿਜ਼ਟਰ ਇੱਕ ਟਰੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 40 ਹੋਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਹੂਲਿਅਨ ਸਿਟੀ, ਯਿਲਾਨ, [[ਤਾਈਪੇ|ਤਾਈਪੇਈ]], [[ਨਵਾਂ ਤਾਈਪਈ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਿਟੀ]], ਕੀਲੁੰਗ, ਤਾਈਚੁੰਗ ਅਤੇ ਤਾਓਯੁਆਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਡਿੱਗਣ ਜਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਾਰਨ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲੀ ਹੈ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਸੁਹੁਆ ਹਾਈਵੇਅ ਦੇ ਨਾਲ {{Cvt|400|m}} ਮੀਟਰ (1,300 ) [[Jinwen Tunnel|ਜਿਨਵੇਨ ਸੁਰੰਗ]] ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੱਠ ਲੋਕ ਫਸ ਗਏ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਿਲਕਸ ਪਲੇਸ ਹੋਟਲ ਤਾਰੋਕੋ ਦੇ 50 ਕਰਮਚਾਰੀ ਜੋ ਚਾਰ ਮਿੰਨੀ ਬੱਸਾਂ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਨੂੰ ਵੀ ਫਸੇ ਹੋਏ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਵੀ ਫੋਨ 'ਤੇ ਸੰਪਰਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਸੀ।[4] ਹੋਟਲ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਰਮਚਾਰੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹਨ, ਤਿੰਨ ਸਟਾਫ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜੋ ਪੈਦਲ ਹੋਟਲ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ।[3] ਕਿੰਗਸ਼ੁਈ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਬਾਹਰ ਤੁਰੰਤ ਸਡ਼ਕ ਧੱਸ ਗਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਫਸ ਗਏ।<ref name="bbc700">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Taiwan: Rescue efforts continue after 700 injured in earthquake|last=Wingfield-Hayes|first=Rupert|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|agency=BBC|last2=Ng|first2=Kelly}}</ref> ਸੱਤਰ ਲੋਕ ਦੋ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਖੱਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਫਸ ਗਏ ਸਨ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref> ਕੇਂਦਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 2,498 ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਈਪੇਈ ਵਿੱਚ 1,140, ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਵਿਚ 497 ਅਤੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਵਿੱਚ 366 ਮਾਮਲੇ ਹਨ।<ref name="focus41">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040006|title=41 still missing inside Taroko National Park following quake|date=4 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404105152/https://focustaiwan.tw/society/202404040006|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 125 ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ 35 ਸਡ਼ਕਾਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref><ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> 28 ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਢਹਿਣ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 17 ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ 11 ਯਿਲਾਨ, ਨਿਊ ਤਾਈਪੇ ਅਤੇ ਕੀਲੁੰਗ ਵਿੱਚ ਹੋਈਆਂ।<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 20 ਲੋਕ ਫਸ ਗਏ।<ref name="ru4dead">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/strong-72-magnitude-earthquake-hits-taipei-2024-04-03/|title=Taiwan hit by strongest quake in 25 years, four deaths reported|last=Blanchard|first=Ben|date=3 April 2024|work=Reuters|access-date=3 April 2024|last2=Lee|first2=Yimou}}</ref> ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਮਝੀਆਂ ਗਈਆਂ ਬਾਰਾਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/03/asia/taiwan-hualien-earthquake-rescue-efforts-intl-hnk/index.html|title=Dozens rescued after major Taiwan quake but more than 600 still cut off|date=4 April 2024|work=CNN|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404054500/https://edition.cnn.com/2024/04/03/asia/taiwan-hualien-earthquake-rescue-efforts-intl-hnk/index.html|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਹੁਆਲਿਅਨ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ, ਦੋ ਘਰ, ਨੌ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਯੂਰੇਨਸ ਇਮਾਰਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਅੰਦਰ ਫਸ ਗਏ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874083|title=0403花蓮地震 本報記者現場直擊 9層大樓傾倒 地下室3人受困|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014319/https://udn.com/news/story/123995/7874083|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E6%B0%91%E5%AE%85%E8%BD%9F%E7%84%B6%E5%80%92%E5%A1%8C%E5%B1%8B%E5%85%A7%E4%BA%BA%E6%95%B8%E4%B8%8D%E6%98%8E-%E7%95%B6%E5%9C%B0%E8%AD%A6%E6%B6%88%E6%90%B6%E6%95%91%E4%B8%AD-004518705.html|title=大地震！花蓮2棟民宅倒塌「屋內人數不明」 當地警消搶救中|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014209/https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E6%B0%91%E5%AE%85%E8%BD%9F%E7%84%B6%E5%80%92%E5%A1%8C%E5%B1%8B%E5%85%A7%E4%BA%BA%E6%95%B8%E4%B8%8D%E6%98%8E-%E7%95%B6%E5%9C%B0%E8%AD%A6%E6%B6%88%E6%90%B6%E6%95%91%E4%B8%AD-004518705.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ 22 ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਯੂਰੇਨਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="SETNEWS">{{Cite news|url=https://www.setn.com/News.aspx?NewsID=1448849|title=不斷更新／花蓮大樓尋獲1罹難者！7.2規模強震 全台9死963傷、152受困|date=3 April 2024|work=SET News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403044936/https://www.setn.com/news.aspx?newsid=1448849|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 48 ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੱਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ।<ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E8%8A%B1%E8%93%AE7-2%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%A5%B3%E4%B8%AD%E6%A0%A1%E8%88%8D%E9%A9%9A%E5%82%B3%E5%A1%8C%E9%99%B7-%E9%8B%BC%E7%AD%8B%E5%A4%96%E9%9C%B2-%E7%8F%BE%E5%A0%B4%E7%95%AB%E9%9D%A2-014013193.html|title=花蓮7.2大地震！花蓮女中校舍驚傳塌陷 鋼筋外露「現場畫面」曝|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015253/https://tw.news.yahoo.com/%E8%8A%B1%E8%93%AE7-2%E5%A4%A7%E5%9C%B0%E9%9C%87-%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%A5%B3%E4%B8%AD%E6%A0%A1%E8%88%8D%E9%A9%9A%E5%82%B3%E5%A1%8C%E9%99%B7-%E9%8B%BC%E7%AD%8B%E5%A4%96%E9%9C%B2-%E7%8F%BE%E5%A0%B4%E7%95%AB%E9%9D%A2-014013193.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 200 ਵਸਨੀਕ ਬੇਘਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ।[11]<ref name="ap10" /> ਤਾਈਪੇਈ ਵਿੱਚ, 249 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ 10 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/7323/7876305|title=花蓮大地震／新北累計391起災情 10屋嚴重毀損、6重傷|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403124038/https://udn.com/news/story/7323/7876305|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਦਾਮ ਢਹਿ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874069|title=0403花蓮大地震 中和倉庫倒塌！ 3人受傷1人待援|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014206/https://udn.com/news/story/123995/7874069|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚੋਂ ਬਚਾਇਆ ਗਿਆ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨਵੀਆਂ ਬਣਤਰਾਂ ਤੋਂ ਟਾਇਲਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਡਿੱਗ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref> ਵਿਧਾਨਕ ਯੁਆਨ ਇਮਾਰਤ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਅਤੇ ਛੱਤਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚਿਆਂਗ ਕਾਈ-ਸ਼ੇਕ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਹਾਲ ਦੇ ਲਿਬਰਟੀ ਸਕੁਏਅਰ ਆਰਚਵੇਅ ਤੋਂ ਮਲਬਾ ਡਿੱਗਿਆ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਜ਼ਿੰਦੀਆਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਬਸਿਡੈਂਸ ਕਾਰਨ ਸੱਤ ਘਰ ਢਹਿ ਗਏ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 12 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/7320/7874124|title=0403大地震／新店安泰路傳7棟房屋下陷 疏散12人|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015146/https://udn.com/news/story/7320/7874124|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਰਕੂਲਰ ਲਾਈਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਲ ਨੂੰ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤਾਈਪੇਈ ਮੈਟਰੋ 'ਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਜਾਂਚਾਂ ਲਈ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=3 April 2024 |title=花蓮強震》新北捷運環狀線疑歪斜 乘客疏散畫面曝光 |url=https://news.ltn.com.tw/news/life/breakingnews/4628419 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040608/https://news.ltn.com.tw/news/life/breakingnews/4628419 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024}}</ref> ਤਾਓਯੁਆਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੀ ਛੱਤ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਢਹਿ ਗਿਆ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> ਯਿਲਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ 68 ਹੋਰ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਕੰਧਾਂ ਡਿੱਗ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਪਾਈਪਾਂ ਫਟ ਗਈਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://money.udn.com/money/story/7307/7876714?from=edn_newest_index|title=花蓮大地震／宜蘭68人受傷就醫 林姿妙慰問傷者送紅包|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403160247/https://money.udn.com/money/story/7307/7876714?from=edn_newest_index|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਆਰਥਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਕੱਟਾਂ ਨੇ 371,869 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 14,833 ਤਾਈਚੁੰਗ ਵਿੱਚ ਸਨ 5,306 ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਲਗਭਗ 25 ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਹਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://udn.com/news/story/123995/7874029|title=影／0403大地震 台中9千多戶停電 山城住戶：嚇到腿軟|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014206/https://udn.com/news/story/123995/7874029|archive-date=3 April 2024|publisher=[[United Daily News]]|language=zh}}</ref> ਤਾਈਪਾਵਰ ਦੁਆਰਾ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਦੋ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਲਗਭਗ 91,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="focus300">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030006|title=Major earthquake shakes Taiwan, causing landslides, partial building collapse|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064403/https://focustaiwan.tw/society/202404030006|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸਵੇਰ ਤੱਕ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਘਟ ਕੇ 337 ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ।<ref name="focus41">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040006|title=41 still missing inside Taroko National Park following quake|date=4 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404105152/https://focustaiwan.tw/society/202404040006|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਨੇ 125,675 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਦਰਤੀ ਗੈਸ ਦੇ 394 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਵੀ ਦੱਸੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।[1][5]<ref>{{Cite news|url=https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_23/|title=Taiwan quake leaves one dead, at least 50 injured|date=2024-04-03|work=NHK|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063843/https://www3.nhk.or.jp/nhkworld/en/news/20240403_23/|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Four dead as strongest earthquake in 25 years hits Taiwan|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|publisher=BBC News|language=en}}</ref> ਅੱਸੀ ਸੈੱਲ ਫੋਨ ਬੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ ਸਨ।[1] ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੀਆਂ ਗਈਆਂ ਕੰਧਾਂ, ਮਲਬੇ ਅਤੇ ਡਿੱਗੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਹਨ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸਵੇਅ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref name="kyodo">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 1, injures more than 50|date=2024-04-03|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024|agency=Kyodo News|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਪਲਾਂਟ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੋਈ ਵਿਸੰਗਤੀ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030008|title=Third nuclear power plant not affected by massive earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403065139/https://focustaiwan.tw/society/202404030008|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੌਵੀ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।<ref name="apquarry">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Strongest earthquake in 25 years rocks Taiwan, killing 9 people and trapping 70 workers in quarries|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024|last2=Lai|first2=Johnson}}</ref> ਜ਼ੀਯੂਲਿਨ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਦੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ।<ref>{{Cite news|url=https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-7-2%E5%9C%B0%E9%9C%87%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%B4%87%E5%BE%B7%E5%B1%B1%E5%B4%A9-%E7%9F%B3%E5%A1%8A%E9%AB%98%E8%99%95%E6%8E%89%E8%90%BD%E5%A1%B5%E5%9C%9F%E9%A3%9B%E6%8F%9A%E6%81%90%E6%80%96%E7%95%AB%E9%9D%A2%E6%9B%9D-005349284.html|title=快訊／7.2地震花蓮崇德山崩 石塊高處掉落塵土飛揚恐怖畫面曝|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014329/https://tw.news.yahoo.com/%E5%BF%AB%E8%A8%8A-7-2%E5%9C%B0%E9%9C%87%E8%8A%B1%E8%93%AE%E5%B4%87%E5%BE%B7%E5%B1%B1%E5%B4%A9-%E7%9F%B3%E5%A1%8A%E9%AB%98%E8%99%95%E6%8E%89%E8%90%BD%E5%A1%B5%E5%9C%9F%E9%A3%9B%E6%8F%9A%E6%81%90%E6%80%96%E7%95%AB%E9%9D%A2%E6%9B%9D-005349284.html|archive-date=3 April 2024|publisher=[[Yahoo! Kimo]]|language=zh}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਨੌਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੁਹੁਆ ਰਾਜਮਾਰਗ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਾਜਮਾਰਗ ਉੱਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਡਿੱਗੀਆਂ ਜਿਸ ਨੇ ਘੱਟੋ ਘੱਟ 12 ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਟੱਕਰ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਨੌਂ ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਏ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=9 injured on Taiwan highway as earthquake causes landslides and rockfalls |url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_6e0d18e3d05227121cb90e563f90c649 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040359/https://edition.cnn.com/asia/live-news/taiwan-earthquake-hualien-tsunami-warning-hnk-intl/h_6e0d18e3d05227121cb90e563f90c649 |archive-date=3 April 2024 |access-date=2024-04-03 |publisher=CNN |language=en}}</ref> ਸੂਓ ਅਤੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਮਾਰਗ 9 ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕਣ ਨੇ ਚੋਂਗਡੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਟਰੰਕ ਲਾਈਨ ਦੇ ਹੇਰਨ-ਚੋਂਗਡੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਚੱਟਾਨ ਡਿੱਗ ਗਈ।<ref name="focus300">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030006|title=Major earthquake shakes Taiwan, causing landslides, partial building collapse|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064403/https://focustaiwan.tw/society/202404030006|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਡੇਯੁਲਿੰਗ ਅਤੇ ਤਾਰੋਕੋ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੈਂਟਰਲ ਕਰਾਸ-ਟਾਪੂ ਹਾਈਵੇਅ ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="focus1">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030009|title=Hualien earthquake leaves 4 dead, 57 injured|date=3 April 2024|work=Focus Taiwan|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064215/https://focustaiwan.tw/society/202404030009|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਦੋ ਜਰਮਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਰੰਗ ਵਿੱਚ ਫਸਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ।<ref name="cnn711">{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|title=Taiwan searches for dozens trapped by strongest quake in 25 years as casualties mount|last=Chang|first=Wayne|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403010031/https://edition.cnn.com/2024/04/02/asia/taiwan-earthquake-tsunami-warning-intl-hnk/index.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNN|last2=Regan|first2=Helen}}</ref> ਤਾਈਚੁੰਗ ਵਿੱਚ, ਚੱਟਾਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਸਡ਼ਕ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਤਿੰਨ ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡਰਾਈਵਰ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.chinatimes.com/realtimenews/20240403001914-260402?ctrack=pc_main_rtime_p04&chdtv|title=花蓮7.2大地震！中橫便道落石猛砸釀1傷 11人受困明隧道待救|date=3 April 2024|work=[[China Times]]|access-date=3 April 2024|language=zh}}</ref> ਗੁਇਸ਼ਾਨ ਟਾਪੂ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=2 April 2024 |title=台湾7.2可怕强震 宜兰外海惊见龟山岛「龟头断裂」 |url=https://www.iask.ca/news/844318 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403015313/https://www.iask.ca/news/844318 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |language=zh-CN}}</ref> ਚੀਨ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਦੇ ਛੇ ਐੱਫ-16 ਲਡ਼ਾਕੂ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਦੇ ਇੱਕ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/04/asia-pacific/taiwan-earthquake/|title=Taiwan's strongest earthquake in 25 years kills at least nine, with 50 missing|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404215112/https://www.japantimes.co.jp/news/2024/04/04/asia-pacific/taiwan-earthquake/|archive-date=4 April 2024|publisher=The Japan Times|agency=Reuters}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2024/apr/04/taiwan-earthquake-2024-news-landslides-quake-aftershocks-survivors-search|title=Taiwan earthquake: rescuers search for survivors amid landslides and aftershocks|date=4 April 2024|work=The Guardian|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404002843/https://www.theguardian.com/world/2024/apr/04/taiwan-earthquake-2024-news-landslides-quake-aftershocks-survivors-search|archive-date=4 April 2024}}</ref> ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 434 ਸਕੂਲਾਂ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਨਾਲ ਕੁੱਲ 470 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (ਯੂਐਸ $14.66 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਪਿੰਗਟੁੰਗ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿੰਚੂ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040012|title=Dayuling-Taroko road still closed following earthquake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404160506/https://focustaiwan.tw/society/202404040012|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref><ref name="private">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030027|title=Private quake relief pledges top NT$156 million|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063514/https://focustaiwan.tw/society/202404030027|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।<ref name="kyodo7.7">{{Cite news|url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|title=M7.7 quake in Taiwan kills 9, injures more than 960|date=3 April 2024|work=Kyodo News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064009/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/7a869940ecb5-urgent-m75-quake-hits-off-taiwan-tsunami-alert-for-southwest-japan-isles.html|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ [[ਸਾਈ ਇੰਗ ਵੇਨ|ਸਾਈ ਇੰਗ-ਵੇਨ]] ਨੇ ਨੁਕਸਾਨ ਬਾਰੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗਣਤੰਤਰ ਚੀਨ ਦੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਟਾਪੂ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲਾਈ ਚਿੰਗ-ਤੇ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਬਾਹੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਇੱਕ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref> 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ, ਲਾਈ ਨੇ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਰਾਹਤ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਚੇਨ ਚੀਏਨ-ਜੇਨ ਨੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਵਸਨੀਕਾਂ ਲਈ ਅਸਥਾਈ ਪਨਾਹਗਾਹਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/politics/202404030023|title=President-elect Lai emphasizes rescue work during visit to quake-hit Hualien|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130332/https://focustaiwan.tw/politics/202404030023|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="ap10">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|title=Rescuers in Taiwan search for those missing or stranded after major earthquake kills 10|date=4 April 2024|work=Associated Press|access-date=4 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404042041/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-hualien-taroko-park-f7e6df36441dc3cde69038e0744aa01d|archive-date=4 April 2024}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-04 |title=Taiwan quake injured toll rises to 1,100 with 15 missing, 10 dead |url=https://english.kyodonews.net/news/2024/04/c5a7af48577c-taiwan-quake-injured-toll-rises-to-1050-with-30-missing-9-dead.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404110740/https://english.kyodonews.net/news/2024/04/c5a7af48577c-taiwan-quake-injured-toll-rises-to-1050-with-30-missing-9-dead.html |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=[[Kyodo News]]}}</ref> ਹੁਆਲਿਅਨ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਸੂ ਚੇਨ-ਵੇਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਖਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Taiwan earthquake: search for survivors continues into night after nine people killed in quake – as it happened |url=https://www.theguardian.com/world/live/2024/apr/03/taiwan-earthquake-today-live-updates-magnitude-tsunami-warning-japan-evacuations-okinawa-buildings-collapse-tapei |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403024920/https://www.theguardian.com/world/live/2024/apr/03/taiwan-earthquake-today-live-updates-magnitude-tsunami-warning-japan-evacuations-okinawa-buildings-collapse-tapei |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[The Guardian]]}}</ref> ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਫਸੇ ਹੋਏ ਖਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਸੇ ਹੋਏ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਅ ਲਈ ਭੋਜਨ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="aahelicopter">{{Cite news|url=https://english.alarabiya.net/News/world/2024/04/04/taiwan-earthquake-over-1-000-injured-48-still-missing|title=Taiwan Earthquake: Helicopter rescues miners as quake injuries top 1,000|date=2024-04-04|work=al-Arabiya|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404215023/https://english.alarabiya.net/News/world/2024/04/04/taiwan-earthquake-over-1-000-injured-48-still-missing|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਯੂਰੇਨਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਬੱਜਰੀ ਅਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਤਾਂ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਝਟਕੇ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ।<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68729048|title=Taiwan earthquake: The mountain 'rained rocks like bullets' – survivor|date=2024-04-04|work=BBC|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404065232/https://www.bbc.com/news/world-asia-68729048|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਵਿੱਚ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਯਿਲਾਨ ਅਤੇ ਤਾਇਤੁੰਗ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਰੱਖਿਆ।<ref name="focus800">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030017|title=Death toll rises to 9, over 800 injured in Hualien earthquake|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130025/https://focustaiwan.tw/society/202404030017|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਨਿਊ ਤਾਈਪੇਈ ਸਿਟੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 269 ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਲਈ 15 ਸ਼ੈਲਟਰ ਖੋਲ੍ਹੇ ਹਨ। ਆਵਾਜਾਈ ਅਤੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਯਿਲਾਨ ਕਾਉਂਟੀ ਅਤੇ ਹੂਲੀਅਨ ਦੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਂਡਰਿਨ ਏਅਰਲਾਈਨਜ਼ ਅਤੇ ਯੂ. ਐਨ. ਆਈ. ਏਅਰ ਨੇ ਹੂਲੀਅਨ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਤਾਈਵਾਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੱਤ ਵਾਧੂ ਉਡਾਣਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030019|title=Massive earthquake leaves transportation in eastern Taiwan paralyzed|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403130021/https://focustaiwan.tw/society/202404030019|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਰੇਲਵੇ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਕਲੀਅਰਿੰਗ ਕਾਰਜਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਆਲਿਅਨ ਅਤੇ ਯਿਲਾਨ ਕਾਉਂਟੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਰੇਲਵੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੁਬਾਰਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਗਈਆਂ।<ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404040004|title=Rail traffic between Yilan, Hualien reopens after quake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063450/https://focustaiwan.tw/society/202404040004|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਪਾਵਰਚਿੱਪ, ਇਨੋਲਕਸ, ਯੂਐਮਸੀ, {{Interlanguage link|King Yuan Electronics Company|zh|京元電子}} , ਤਾਈਮਾਈਡ ਟੈਕ ਅਤੇ ਟੀਯੂਐੱਮਸੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸੈਮੀਕੰਡਕਟਰ ਫਰਮਾਂ ਨੇ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸਿੰਚੂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਟੀਐਸਐਮਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 60 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚਿੱਪ ਨਿਰਮਾਣ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਤਪਾਦਨ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="scmp97">{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan toll rises to 7 dead, 736 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings|last=Chung|first=Lawrence|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|last2=Liang|first2=Xinlu}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-03/tsmc-evacuates-production-lines-after-major-taiwan-quake|title=TSMC Evacuates Production Lines After Major Taiwan Quake|date=2024-04-03|work=Bloomberg.com|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403040841/https://www.bloomberg.com/news/articles/2024-04-03/tsmc-evacuates-production-lines-after-major-taiwan-quake|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/business/202404030010|title=Strong quake leads to halts in production at TSMC, other tech firms|date=2024-04-03|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403064324/https://focustaiwan.tw/business/202404030010|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref><ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/business/202404040002|title=More than 70% of TSMC equipment back online after major quake in Taiwan|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404115541/https://focustaiwan.tw/business/202404040002|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਸਟਾਕ ਐਕਸਚੇਂਜ ਨੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਾਈਵਾਨੀ ਫਰਮਾਂ ਨੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਲਈ ਦਾਨ ਦੇਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਫੌਕਸਕੌਨ ਨੇ ਐੱਨ. ਟੀ. $80 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਟੈਰੀ ਗੌ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਐੱਨਟੀ $60 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੀ। ਤੈਸ਼ਿਨ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੇ ਐਨਟੀ $10 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ [[ਏਸਰ|ਏਸਰ ਇੰਕ.]] ਨੇ ਐਨਟੀ 6 ਮਿਲੀਅਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤੀ।<ref name="private">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/society/202404030027|title=Private quake relief pledges top NT$156 million|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404063514/https://focustaiwan.tw/society/202404030027|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਪੀਡ਼ਤਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ 3 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਤਾਈਪੇ 101 ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="f24">{{Cite news|url=https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|title=Nine dead, more than 1,000 injured in most powerful Taiwan quake in 25 years|date=3 April 2024|work=France 24|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063337/https://www.france24.com/en/live-news/20240403-one-feared-dead-dozens-injured-in-most-powerful-taiwan-quake-in-25-years|archive-date=3 April 2024}}</ref> == ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ == ਪੀਪਲਜ਼ ਰੀਪਬਲਿਕ ਆਫ਼ ਚਾਈਨਾ ਦੇ ਤਾਈਵਾਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਦਫਤਰ (ਪੀ. ਆਰ. ਸੀ.) ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਚਿੰਤਤ ਹੈ ਅਤੇ ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=China's Taiwan affairs office offers disaster relief assistance |url=https://www.jpost.com/breaking-news/article-795074 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063843/https://www.jpost.com/breaking-news/article-795074 |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[The Jerusalem Post]]}}</ref> ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ, ਤਾਈਵਾਨ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਕੌਂਸਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚਿੰਤਾ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਪਰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਕੋਈ ਬੇਨਤੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਏਗੀ।<ref name="bbc700">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|title=Taiwan: Rescue efforts continue after 700 injured in earthquake|last=Wingfield-Hayes|first=Rupert|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403030157/https://www.bbc.com/news/world-asia-68719996|archive-date=3 April 2024|agency=BBC|last2=Ng|first2=Kelly}}</ref> ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੁਣੇ ਗਏ ਲਾਈ ਚਿੰਗ-ਤੇ ਨੇ ਹਾਲਾਂਕਿ, ਜਾਪਾਨੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੁਮੀਓ ਕਿਸ਼ੀਦਾ ਨੂੰ [[ਐਕਸ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅੱਖਰ)|ਟਵਿੱਟਰ]] 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ, "ਆਓ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀਏ ਅਤੇ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਹੱਥ ਮਿਲਾਉਂਦੇ ਰਹੀਏ।" ਇਹ 2018 ਦੇ ਹੁਆਲਿਅਨ ਭੂਚਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਈਪੇਈ ਦੀ ਚੀਨ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ, ਇਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਤੋਂ 3 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਦਾਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਈ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|title=Taiwan quake: Taipei rebuffs aid offer from mainland China amid deadly disaster|date=3 April 2024|work=South China Morning Post|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403063840/https://www.scmp.com/news/china/article/3257638/73-magnitude-earthquake-rocks-taiwan-collapsing-buildings|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> 4 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਤਾਈਵਾਨੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਬੀਜਿੰਗ ਦੇ ਉਪ ਰਾਜਦੂਤ ਗੇਂਗ ਸ਼ੁਆਂਗ ਦੇ ਬਾਅਦ "ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਬੋਧਿਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਤਾਈਵਾਨ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਬੇਸ਼ਰਮੀ ਨਾਲ ਵਰਤੋਂ" ਲਈ ਪੀਆਰਸੀ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ, ਚੀਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਆਫ਼ਤ ਰਾਹਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ" ਅਤੇ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ "ਅੰਤਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ" ਲਈ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-04 |title=Taiwan condemns 'shameless' China for accepting world's concern on quake |url=https://www.rappler.com/world/asia-pacific/taiwan-condemns-shameless-china-accepting-world-concern-quake/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404152105/https://www.rappler.com/world/asia-pacific/taiwan-condemns-shameless-china-accepting-world-concern-quake/ |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=[[Rappler]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Remarks by Ambassador Geng Shuang at the UN Security Council Briefing on Children and Armed Conflict |url=http://un.china-mission.gov.cn/eng/hyyfy/202404/t20240404_11276480.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240404060953/http://un.china-mission.gov.cn/eng/hyyfy/202404/t20240404_11276480.htm |archive-date=4 April 2024 |access-date=4 April 2024 |website=un.china-mission.gov.cn}}</ref> ਜਾਪਾਨ ਨੇ ਸੁਨਾਮੀ ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਓਕੀਨਾਵਾ ਪ੍ਰੀਫੈਕਚਰ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਵਿਤ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰਨ ਲਈ ਫੌਜੀ ਜਹਾਜ਼ ਤਾਇਨਾਤ ਕੀਤੇ।<ref name="ap1">{{Cite news|url=https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|title=Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 7 dead|last=Bodeen|first=Christopher|date=3 April 2024|work=Associated Press News|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403014323/https://apnews.com/article/taiwan-earthquake-tsunami-f086aac0c3082036d1ca77c01828fb28|archive-date=3 April 2024}}</ref> ਜਾਪਾਨੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="cnbc1">{{Cite news|url=https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|title=A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami|date=3 April 2024|access-date=3 April 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403005937/https://www.cnbc.com/2024/04/03/taiwan-earthquake-updates.html|archive-date=3 April 2024|publisher=CNBC|agency=Associated Press}}</ref> ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਫੁਮੀਓ ਕਿਸ਼ੀਦਾ ਨੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਹਮਦਰਦੀ ਅਤੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=2024-04-03 |title=Message of condolences from Prime Minister KISHIDA Fumio following the earthquake in eastern Taiwan |url=https://japan.kantei.go.jp/101_kishida/decisions/2024/03message.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20240403190922/https://japan.kantei.go.jp/101_kishida/decisions/2024/03message.html |archive-date=3 April 2024 |access-date=3 April 2024 |website=[[Naikaku Sōri Daijin Kantei|Prime Minister's Office of Japan]]}}</ref> ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ "ਕੋਈ ਵੀ ਲੋਡ਼ੀਂਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ"।<ref>{{Cite news|url=https://thehill.com/homenews/administration/4571969-white-house-aid-taiwan-earthquake/|title=White House standing by to provide aid after deadly Taiwan earthquake|date=2024-04-03|work=The Hill|access-date=2024-04-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20240403163743/https://thehill.com/homenews/administration/4571969-white-house-aid-taiwan-earthquake/|archive-date=3 April 2024|language=en}}</ref> ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸੰਬੰਧ ਨਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ ਸਮੇਤ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 47 ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਹਮਦਰਦੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ।{{Efn|including Paraguay, Guatemala, Palau, Eswatini, Saint Kitts and Nevis, Belize, Tuvalu, Saint Lucia, Japan, the Philippines, India, the United Kingdom, Thailand, Saint Vincent and the Grenadines, France, Ukraine, the United States, China, Estonia, and Latvia.}}<ref name="focus47">{{Cite news|url=https://focustaiwan.tw/politics/202404040005|title=President, VP thank world leaders for thoughts and prayers after deadly quake|date=2024-04-04|work=Focus Taiwan|access-date=2024-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20240404080841/https://focustaiwan.tw/politics/202404040005|archive-date=4 April 2024|language=en}}</ref> ==ਨੋਟ== {{notelist}} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Commons category inline}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੁਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭੂਚਾਲ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:2024 ਭੂਚਾਲ]] 8e3n5nio1pgc0k38w9njbbvt5wuhbqe 3 185320 748973 2024-04-05T01:55:07Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Gurindermandair}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01:55, 5 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) lcfk4t1x2k34zroumuqwa8b7kvyvka7 0 185321 748976 2024-04-05T03:44:22Z Gurtej Chauhan 27423 "[[:en:Special:Redirect/revision/1217177192|Ashutosh Sharma (cricketer)]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki  {{Infobox cricketer|name=Ashutosh Sharma|image=|country=India|full_name=Ashutosh Rambabu Sharma|birth_date={{birth date and age|1998|9|15|df=yes}}|birth_place=[[Ratlam]], [[Madhya Pradesh]], India|death_date=|death_place=|nickname=|batting=Right-handed|bowling=|role=|club1=|year1=|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|date=12 January 2018|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1131978.html ESPNcricinfo}} '''ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ। ਜਿਸਦਾ (ਜਨਮ 15 ਸਤੰਬਰ 1998) ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਹੈ<ref name="Bio">{{Cite web |title=Ashutosh Sharma |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1131978.html |access-date=12 January 2018 |website=ESPNcricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 12 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web |title=Central Zone, Syed Mushtaq Ali Trophy at Raipur, Jan 12 2018 |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130694.html |access-date=12 January 2018 |website=ESPNcricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 16 ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਨੂੰ ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣੀ [[ਏ ਦਰਜਾ ਕ੍ਰਿਕਟ|ਸੂਚੀ ਏ]] ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref name="LA">{{Cite web |title=Elite, Group C, Vijay Hazare Trophy at Jaipur, Oct 16 2019 |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1200790.html |access-date=16 October 2019 |website=ESPNcricinfo}}</ref> ਉਹ ਆਈਪੀਐਲ 2024 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼ ਲਈ ਵੀ ਖੇਡ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 20 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਈਪੀਐਲ 2024 ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼ ਲਈ ਖੇਡਦੇ ਹੋਏ ਗੁਜਰਾਤ ਟਾਇਟਨ ਦੇ ਵਿਰੁਧ 17 ਗੇਂਦਾਂ ਤੇ 31 ਦੌੜਾਂ 3 ਚੌਕੇ ਅਤੇ1 ਛਿੱਕੇ ਦੇ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜੇਤੂ ਪਾਰੀ ਖੇਡੀ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Cricinfo|id=1131978}} {{Madhya Pradesh Squad}}{{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1998]] 2kkcf1xrleb20o8rmbpqi7rur6irs0y 748977 748976 2024-04-05T03:48:19Z Gurtej Chauhan 27423 wikitext text/x-wiki  {{Infobox cricketer|name='''ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ'''|image=|country=India|full_name=ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਰਾਮਬਾਬੂ ਸ਼ਰਮਾ|birth_date={{birth date and age|1998|9|15|df=yes}}|birth_place=[[ਰਤਲਾਮ]], [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], India|death_date=|death_place=|nickname=|batting=ਸੱਜੀ-ਬਾਹ|ਗੇਂਦਬਾਜੀ=|role=|club1=|year1=|clubnumber1=|club2=|year2=|clubnumber2=|date=12 January 2018|source=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1131978.html ESPNcricinfo}} '''ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ। ਜਿਸਦਾ (ਜਨਮ 15 ਸਤੰਬਰ 1998) ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਹੈ<ref name="Bio">{{Cite web |title=Ashutosh Sharma |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1131978.html |access-date=12 January 2018 |website=ESPNcricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 12 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web |title=Central Zone, Syed Mushtaq Ali Trophy at Raipur, Jan 12 2018 |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130694.html |access-date=12 January 2018 |website=ESPNcricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 16 ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਨੂੰ ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣੀ [[ਏ ਦਰਜਾ ਕ੍ਰਿਕਟ|ਸੂਚੀ ਏ]] ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref name="LA">{{Cite web |title=Elite, Group C, Vijay Hazare Trophy at Jaipur, Oct 16 2019 |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1200790.html |access-date=16 October 2019 |website=ESPNcricinfo}}</ref> ਉਹ ਆਈਪੀਐਲ 2024 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼ ਲਈ ਵੀ ਖੇਡ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 20 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਈਪੀਐਲ 2024 ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼ ਲਈ ਖੇਡਦੇ ਹੋਏ ਗੁਜਰਾਤ ਟਾਇਟਨ ਦੇ ਵਿਰੁਧ 17 ਗੇਂਦਾਂ ਤੇ 31 ਦੌੜਾਂ 3 ਚੌਕੇ ਅਤੇ1 ਛਿੱਕੇ ਦੇ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜੇਤੂ ਪਾਰੀ ਖੇਡੀ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Cricinfo|id=1131978}} {{Madhya Pradesh Squad}}{{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1998]] ld8jc1qwd3w68l3n6vdc2vzqxovfid8 749022 748977 2024-04-05T08:26:15Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer | name = ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ | image = | country = ਭਾਰਤ | fullname = ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਰਾਮਬਾਬੂ ਸ਼ਰਮਾ | birth_date = {{birth date and age|1998|9|15|df=yes}} | birth_place = [[ਰਤਲਾਮ]], [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], ਭਾਰਤ | death_date = | death place = | nickname = | batting = ਸੱਜਾ-ਹੱਥ | bowling = | role = | club1 = | year1 = | clubnumber1 = | club2 = | year2 = | clubnumber2 = | date = 12 ਜਨਵਰੀ 2018 | source = http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1131978.html ESPNcricinfo }} '''ਆਸ਼ੂਤੋਸ਼ ਸ਼ਰਮਾ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ। ਜਿਸਦਾ (ਜਨਮ 15 ਸਤੰਬਰ 1998) ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਹੈ<ref name="Bio">{{Cite web |title=Ashutosh Sharma |url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/1131978.html |access-date=12 January 2018 |website=ESPNcricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 12 ਜਨਵਰੀ 2018 ਨੂੰ 2017-18 ਜ਼ੋਨਲ ਟੀ-20 ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ।<ref name="T20">{{Cite web |title=Central Zone, Syed Mushtaq Ali Trophy at Raipur, Jan 12 2018 |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1130694.html |access-date=12 January 2018 |website=ESPNcricinfo}}</ref> ਉਸਨੇ 16 ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਨੂੰ ਵਿਜੇ ਹਜ਼ਾਰੇ ਟਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਲਈ ਆਪਣੀ [[ਏ ਦਰਜਾ ਕ੍ਰਿਕਟ|ਸੂਚੀ ਏ]] ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref name="LA">{{Cite web |title=Elite, Group C, Vijay Hazare Trophy at Jaipur, Oct 16 2019 |url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1200790.html |access-date=16 October 2019 |website=ESPNcricinfo}}</ref> ਉਹ ਆਈਪੀਐਲ 2024 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼ ਲਈ ਵੀ ਖੇਡ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 20 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਆਈਪੀਐਲ 2024 ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਕਿੰਗਜ਼ ਲਈ ਖੇਡਦੇ ਹੋਏ ਗੁਜਰਾਤ ਟਾਇਟਨ ਦੇ ਵਿਰੁਧ 17 ਗੇਂਦਾਂ ਤੇ 31 ਦੌੜਾਂ 3 ਚੌਕੇ ਅਤੇ1 ਛਿੱਕੇ ਦੇ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜੇਤੂ ਪਾਰੀ ਖੇਡੀ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Cricinfo|id=1131978}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1998]] cbmz588ctqc7czyttvxv137dev46met 0 185322 748984 2024-04-05T04:57:11Z Gurtej Chauhan 27423 "[[:en:Special:Redirect/revision/1213141984|Ratlam]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{ਅਵਾਜ਼||}}{{Infobox settlement | name = Ratlam | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy. --> | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = City | image_skyline = Ratlam_city.jpg | image_alt = | image_caption = Ratlam Junction | pushpin_map = India Madhya Pradesh#India3 | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = {{coord|23.334|N|75.037|E|display=inline,title}} | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[Madhya Pradesh]] | subdivision_type2 = [[List of regions of India|Region]] | subdivision_name2 = [[Malwa]] | subdivision_type3 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name3 = [[Ratlam district|Ratlam]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = [[Ratan Singh Rathore]] | named_for = | governing_body = Ratlam Municipal Corporation | leader_title = [[Member of Parliament#India|MP]] | leader_name = [[Guman Singh Damor]] ([[BJP]]) | unit_pref = Metric | area_footnotes = <ref name='Ratlam City'>{{cite web|title=Welcome to Ratlam City|url=http://www.rmcratlam.in/about|website=rmcratlam.in|access-date=22 November 2020}}</ref> | area_rank = | area_total_km2 = 39.19 | elevation_footnotes = | elevation_m = 480 | population_total = 264,914 | population_as_of = 2011 | population_rank = 9th in Madhya Pradesh | population_density_km2 = auto | population_metro = | population_metro_footnotes = | population_demonym = Ratlami | population_footnotes = <ref name="Census2011"/> | demographics_type1 = [[Language]] | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi language|Hindi]]<ref name="langoff">{{cite web|title=52nd Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India|url=http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|website=nclm.nic.in|publisher=[[Ministry of Minority Affairs]]|access-date=7 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525141614/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|archive-date=25 May 2017}}</ref> | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 457001 | area_code_type = Telephone code | area_code = 07412 | registration_plate = MP-43 | blank1_name_sec2 = [[Climate of India|Climate]] | blank1_info_sec2 = [[Climatic regions of India|Humid subtropical climate]] ([[Köppen climate classification|Köppen]]) | website = {{URL|https://ratlam.nic.in}} | footnotes = | official_name = | imagesize = }} '''ਰਤਲਾਮ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਦੇ [[ਮਾਲਵਾ]] ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 480 ਮੀਟਰ (1,570 ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1947 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਭੋਪਾਲ]] ਤੋਂ 294 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ੍ਹ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref name="Information">[http://ratlam.nic.in/ Ratlam District Information], ratlam.nic.in. </ref> 2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, [[ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ|(ਬੀ ਜੇ ਪੀ)]] ਦੇ ਗੁਮਨ ਸਿੰਘ ਡਾਮੋਰ ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ|ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ]] ਚੁਣਿਆ ਗਏ ਸਨ <ref>{{Cite web |date=23 May 2019 |title=Ratlam Election Results 2019 Live Updates (Jhabua ): Guman Singh Domar of BJP Wins |url=https://www.news18.com/news/politics/ratlam-election-results-2019-live-updates-jhabua-winner-loser-leading-trailing-2154471.html |access-date=23 May 2019 |website=News18}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Ratan_Singh_of_Ratlam.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1652 ਵਿੱਚ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ, ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, [[ਜਾਲੌਰ]] ਦੇ ਮਹੇਸ਼ ਦਾਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ, ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸਮਰਾਟ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਲਈ ਵਧੀਆ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਇਨਾਮ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। (ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ) ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਤ ਰਾਮ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਲੇਰ, ਉਸਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਕੇ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਜੋ ਆਗਰਾ ਪੈਲੇਸ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਲਈ ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1652 ਵਿੱਚ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਰਗਨਾ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਜਾਲੌਰ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ 1658 ਵਿੱਚ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਇੱਕ ਝੂਠੀ ਅਫਵਾਹ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਲੜਾਈ ਹੋਈ। ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਰਾਜਪੂਤ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ। ਰਾਠੌਰ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਸਲਿਮ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾ ਲੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ (ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਤਲਵਾਰ ਦੇ 80 ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਨ)। ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਝੱਜਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਦਾਸ ਦੀ ਧੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੁਖਰੂਪਦੇ ਕੰਵਰ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਜੀ ਸਾਹਿਬਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਨ 1658 ਵਿੱਚ ਉਜੈਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1829 ਵਿੱਚ ਕੈਪਟਨ ਬੋਰਥਵਿਕ ਵਲ੍ਹੋ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=History |url=https://ratlam.nic.in/en/history/#:~:text=The%20New%20Town%20of%20Ratlam,for%20its%20bargains%20called%20Sattas |access-date=14 August 2020 |website=District Ratlam, Government of Madhya Pradesh}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Phatasingh.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਦਮ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਪਹਿਲੇ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ [[ਅਫ਼ੀਮ|ਅਫੀਮ]], ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਲੂਣ ਦੇ ਵਪਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ "ਸੱਤਸ" ਨਾਮਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। 1872 ਵਿੱਚ ਖੰਡਵਾ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਸਟੇਟ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਰਤਲਾਮ ਨਾਲੋਂ ਵਪਾਰ ਲਈ ਕੋਈ ਬਿਹਤਰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੁਆਦ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਮਕੀਨ ਸਨੈਕ 'ਰਤਲਾਮ ਸੇਵ' ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=SakhiJewellers |date=23 October 2021 |title=Reason Behind Ratlam Gold Jewelry's Fame - Sakhi Jewellers |url=https://sakhijewellers.com/information/reason-behind-ratlam-gold-jewelry-fame/ |access-date=23 December 2021 |language=en-US}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਾਲਵਾ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਜ ਸੀ, ਪਰ ਤਤਕਾਲੀ ਸ਼ਾਸਕ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਧਰਮਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 5 ਜਨਵਰੀ 1819 ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ। == ਭੂਗੋਲ == Ratlam is located at coordinates: <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|23|19|0|N|75|04|0|E|type:city}} (23.316667, 75.066667)It is very close to the borders of [[ਰਾਜਸਥਾਨ|Rajasthan]] and [[ਗੁਜਰਾਤ|Gujarat]]. == ਜਲਵਾਯੂ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਉਪ-ਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ (''ਸੀ. ਐੱਫ. ਏ.'' ਜ਼ੋਨ) ਹੈ। ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਸਮ ਹਨ: ਗਰਮੀਆਂ, [[ਮੌਨਸੂਨ]] ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ। ਗਰਮੀਆਂ ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|112|F|C}} °F (44 ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਮੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਜੂਨ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ ਲਗਭਗ {{Convert|100|F|C|abbr=on}} °F (38 ) ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ, ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਔਸਤ ਵਰਖਾ {{Cvt|37|inch}} ਇੰਚ (940 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ, ਠੰਢੀਆਂ ਅਤੇ ਧੁੱਪ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ 39-46 °F (4-8 °C) ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਢਾ ਹੋਣ ਤੇ (4-8 °C) ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮੌਨਸੂਨ ਕਾਰਨ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ 35 ਤੋਂ 38 ਇੰਚ (890 ਤੋਂ 970 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਦੀ ਹਲਕੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ<ref name="NOAA">[http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?refer=&s=45724&cityname=Indore--United-States-of-America&refer=&cityname=Indore- Indore, India Weather (closest to Ratlam)], weatherbase.com, 15 March 2012.</ref>{{Weather box|location=Ratlam (1981–2010, extremes 1948–2009)|metric first=yes|single line=yes|Jan record high C=34.0|Feb record high C=37.8|Mar record high C=41.9|Apr record high C=45.2|May record high C=45.5|Jun record high C=45.0|Jul record high C=40.6|Aug record high C=38.7|Sep record high C=39.3|Oct record high C=39.0|Nov record high C=36.9|Dec record high C=33.8|year record high C=45.5|Jan high C=26.3|Feb high C=28.8|Mar high C=34.1|Apr high C=38.2|May high C=39.8|Jun high C=36.3|Jul high C=30.3|Aug high C=28.3|Sep high C=30.9|Oct high C=33.0|Nov high C=30.6|Dec high C=27.6|year high C=32.0|Jan low C=10.9|Feb low C=13.4|Mar low C=18.2|Apr low C=23.2|May low C=26.2|Jun low C=25.3|Jul low C=23.5|Aug low C=23.1|Sep low C=22.2|Oct low C=19.8|Nov low C=15.9|Dec low C=11.9|year low C=19.5|Jan record low C=2.5|Feb record low C=2.6|Mar record low C=9.0|Apr record low C=11.6|May record low C=18.4|Jun record low C=17.3|Jul record low C=18.1|Aug record low C=16.9|Sep record low C=14.0|Oct record low C=12.5|Nov record low C=7.9|Dec record low C=3.9|year record low C=2.5|rain colour=green|Jan rain mm=6.8|Feb rain mm=1.0|Mar rain mm=1.2|Apr rain mm=1.2|May rain mm=8.8|Jun rain mm=103.4|Jul rain mm=332.8|Aug rain mm=347.9|Sep rain mm=97.5|Oct rain mm=45.5|Nov rain mm=5.7|Dec rain mm=2.3|year rain mm=954.0|Jan rain days=0.5|Feb rain days=0.2|Mar rain days=0.2|Apr rain days=0.2|May rain days=0.8|Jun rain days=5.9|Jul rain days=13.7|Aug rain days=13.7|Sep rain days=5.4|Oct rain days=1.6|Nov rain days=0.3|Dec rain days=0.2|year rain days=42.6|time day=17:30 [[Indian Standard Time|IST]]|Jan humidity=36|Feb humidity=28|Mar humidity=21|Apr humidity=20|May humidity=25|Jun humidity=47|Jul humidity=71|Aug humidity=77|Sep humidity=62|Oct humidity=40|Nov humidity=37|Dec humidity=38|year humidity=41|source 1=[[India Meteorological Department]]<ref name=IMDnormals> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205040301/http://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | title = Station: Ratlam Climatological Table 1981–2010 | work = Climatological Normals 1981–2010 | publisher = India Meteorological Department | date = January 2015 | pages = 661–662 | access-date = 28 December 2020}}</ref><ref name=IMDextremes> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205042509/http://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | title = Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012) | publisher = India Meteorological Department | date = December 2016 | page = M128 | access-date = 28 December 2020}}</ref>}} == ਜਨਸੰਖਿਆ == {{Bar box|title=Religions in Ratlam city (2011)<ref name="religion">{{Cite web|date=2011|title=Table C-01 Population by Religion: Uttar Pradesh|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/11394/download/14507/DDW09C-01%20MDDS.XLS|website=censusindia.gov.in|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India]]}}</ref>}}2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 264,914 ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 134,915 ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 129,999 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ 1000 ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 964 ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੈ। 0 ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ 29,763 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 204,101 ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 81.2% ਦੀ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ 72.8% ਦੀ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 77.0% ਸਨ। ਰਤਲਾਮ ਦੀ 7 + ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 86.8% ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ [ID2] ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ> ID1] ਸੀ। ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 27,124 ਅਤੇ 12,567 ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 53133 ਹੈ।<ref name="Census2011">{{Cite web |title=Ratlam - Census 2011 |url=http://censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=527392 |access-date=13 February 2020 |website=censusindia.gov.in}}</ref> 28.17% ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ (ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ) ।ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮੂਹ ਹਨ<ref>{{Cite web |title=Ratlam District Population, Madhya Pradesh, List of Tehsils in Ratlam |url=https://www.censusindia2011.com/madhya-pradesh/ratlam-population.html |access-date=2022-08-10 |website=Censusindia2011.com |language=en-US}}</ref> == ਨੇੜਲੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ == * ਸੈਲਾਨਾ-ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ ਵਲ੍ਹੋ1736 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਸੈਲਾਨਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜੋ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (12 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਕੈਕਟਸ ਗਾਰਡਨ, ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਗੁਫਾ ਮੰਦਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Tourist Places &#124; District Ratlam, Government of Madhya Pradesh &#124; India |url=https://ratlam.nic.in/en/tourist-places/}}</ref> * ਢੋਲਵਾਦ ਡੈਮ-ਰਾਓਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ {{Cvt|25|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == === ਰੇਲਵੇ === [[ਤਸਵੀਰ:Ratlam_Junction_(2).jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ]] [[ਤਸਵੀਰ:MAHI_RAILWAY_BRIDGE_RATLAM.jpg|thumb|ਮਾਹੀ ਰੇਲਵੇ ਬ੍ਰਿਜ ਰਤਲਾਮ]] ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਿੱਲੀ-ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਅਜਮੇਰ-ਖੰਡਵਾ ਰੇਲ ਮਾਰਗਾਂ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਦੇ ਰੇਲ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਦਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Ratlam Junction |url=http://ratlam.nic.in/profile.html#TRANSPORT}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਹਨ, ਜੋ [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਦਿੱਲੀ]], [[ਅਜਮੇਰ]] ਅਤੇ ਖੰਡਵਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਗਭਗ 157 ਰੇਲਾਂ ਰੁਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਧਾਨੀ, ਗਰੀਬ ਰਥ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਪਰਫਾਸਟ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਸਟਾਫ ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਠਹਿਰਾਓ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੇਲ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ 15 ਤੋਂ 20 ਮਿੰਟ ਲਈ ਰੁਕਦੀ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਵੈਕਯੂਮ ਕਲੀਨਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਖਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਂਡਹੋਲਡ ਪੋਰਟੇਬਲ ਐਚਪੀ ਕਲੀਨਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਧੋਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Clean Train Station |url=http://relyoncts.com/service-location-ratlam.php}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 2007 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ ਜਬ ਵੀ ਮੇਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈਆਂ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹਨ।<ref>[[Jab We Met]]</ref> === ਸੜਕਾਂ === ਰਤਲਾਮ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ 79 ਰਾਹੀਂ [[ਇੰਦੌਰ]] ਅਤੇ ਨੀਮਚ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਮਾਰਗੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਇੰਦੌਰ ਤੋਂ [[ਚਿਤੌੜਗੜ੍ਹ]] ਤੱਕ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਬਾਂਸਵਾੜਾ]], ਮੰਦਸੌਰ, ਨੀਮਚ, [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਭੋਪਾਲ]], [[ਧਾਰ]], [[ਉੱਜੈਨ|ਉਜੈਨ]], ਨਾਗਦਾ, ਪੇਟਲਾਵਦ, ਝਾਬੂਆ ਆਦਿ ਲਈ ਰੋਜਾਨਾ ਬੱਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ, ਟਾਟਾ ਮੈਜਿਕ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਟੀ ਬੱਸਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਿਟੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸਾਧਨ ਹਨ। === ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ === ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਬੰਜਲੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦਾ ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ([[ਭੋਪਾਲ]] ਵਿਖੇ ਰਾਜਾ ਭੋਜ ਹਵਾਈ ਅੱਡ 289 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [180 ਮੀਲ]) [[ਉਦੈਪੁਰ]] ਵਿਖੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 252 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [157 ਮੀਲ]) [[ਵਡੋਦਰਾ]] ਵਿਖੇ ਵਡੋਦਰਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡ਼ਾ 327 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [203 ਮੀਲ]) [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]] ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 340 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [210 ਮੀਲ]) ਹੈ। == ਆਰਥਿਕਤਾ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਦਯੋਗ ਹਨ ਜੋ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤਾਰ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਰੱਸੀਆਂ, ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ, ਰਤਲਾਮਈ ਨਮਕੀਨ ਸੇਵ, ਰਤਲਾਮਾਈ ਸਾੜੀ ਅਤੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੀਪੀ ਤਾਰਾਂ, ਡੀਪੀ ਅਭਿਸ਼ਾ ਲਿਮਟਡ ਅਤੇ ਕਤਰੀਆ ਤਾਰ ਲਿਮਟਡ. ਅੰਬੀ ਵਾਈਨ ਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈ ਵੀ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। === ਖੇਤੀਵਾੜੀ === ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਜੌਡ਼ਾ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੋਇਆਬੀਨ, ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਛੋਲੇ, ਕਪਾਹ, ਲਸਣ, ਗੰਢੇ, ਮਟਰ, ਅਮਰੂਦ, ਅਨਾਰ, ਅੰਗੂਰ ਅਤੇ ਅਫੀਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਜੈਨ ਮੰਦਰ == === ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਤੀਰਥ === ਇਹ ਮਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ 23ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਵੇਤਾਂਬਰ ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਲਾਈਨ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਮਤਕਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੂਲਨਾਇਕ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਪਾਰਸਵਨਾਥ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 7 ਕੋਬਰਾ ਹਨ। ਇਹ 13 ਫੁੱਟ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਇੱਕ ਹੀ ਪੰਨੇ ਦੇ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਉੱਕਰੀ ਗਈ ਹੈ। {{Fraction|1|2}}ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਲਗਭਗ '''2850 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ''' ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਧਰਨੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀਨਾਥ ਸਵਾਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਵੀਰ ਸਵਾਮੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਕੰਧ ਉੱਤੇ, ਸੱਪ ਦੇ 7 ਚਿਹਰੇ ਜੋ ਕਿ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਫਨ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਛੇਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਗਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਝਾਕਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਲੇ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Shri Jain Shwetamber Nageshwar Parshwanath Tirth |url=http://nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20110620194624/http://www.nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-date=20 June 2011}}</ref> === ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ === [[ਤਸਵੀਰ:Adinath_Bhagwan,_Bibrod.jpg|thumb|200x200px|ਬਿਬਰੋਦ ਤੀਰਥ ਵਿਖੇ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਮੂਰਤੀ]] ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ [[ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ|ਆਦਿਨਾਥ]] ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਮੂਲਨਾਇਕ ਪਦਮਾਸਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਢਾਈ ਫੁੱਟ (0.76 ਮੀਟਰ) ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਤੇਰਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੀਰਥ ਇਥੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮੇਲੇ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ "ਬਿਬਰੋਡ ਮੇਲਾ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ == === ਕਾਲਕਾ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ === ਇਹ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਗੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਸਟ੍ਰੀਟ ਫੂਡ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇਕੱਠ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਲਾਅ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਝਲੀ ਤਲਾਅ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਝਲੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੇਲਾ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। '''ਬਾਰਬਾਦ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ''' ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਹਰ ਸਾਲ ਹਨੂੰਮਨ ਜਯੰਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। * [[Khatushyam Temple Bangrod|ਖਤੁਸ਼ਿਆਮ ਮੰਦਰ ਬੰਗਰੋਡ]]-ਬੰਗੋਡ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ {{Cvt|9|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (5.6 ਮੀਲ) ਦੂਰ ਹੈ। ਇਕਾਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20131227224606/http://ratlam.nic.in/tourism.html ਸਰਕਾਰੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਾਈਟ] {{Ujjain Division}}{{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] qt1mrxrxkfx1psqh7zmo4bk2ehk8d8d 748985 748984 2024-04-05T05:03:19Z Gurtej Chauhan 27423 wikitext text/x-wiki {{ਅਵਾਜ਼||}}{{Infobox settlement | name = '''ਰਤਲਾਮ''' | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy. --> | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਸ਼ਹਿਰ | image_skyline = Ratlam_city.jpg | image_alt = | image_caption = ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸਨ | pushpin_map = ਭਾਰਤ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼#India3 | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = {{coord|23.334|N|75.037|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] | subdivision_type2 = [[List of regions of India|Region]] | subdivision_name2 = [[ਮਾਲਵਾ]] | subdivision_type3 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name3 = [[ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਰਤਲਾਮ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = [[ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੋਰ]] | named_for = | governing_body = Ratlam Municipal Corporation | leader_title = [[Member of Parliament#India|MP]] | leader_name = [[Guman Singh Damor]] ([[BJP]]) | unit_pref = Metric | area_footnotes = <ref name='Ratlam City'>{{cite web|title=Welcome to Ratlam City|url=http://www.rmcratlam.in/about|website=rmcratlam.in|access-date=22 November 2020}}</ref> | area_rank = | area_total_km2 = 39.19 | elevation_footnotes = | elevation_m = 480 | population_total = 264,914 | population_as_of = 2011 | population_rank = 9th in Madhya Pradesh | population_density_km2 = auto | population_metro = | population_metro_footnotes = | population_demonym = Ratlami | population_footnotes = <ref name="Census2011"/> | demographics_type1 = [[Language]] | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi language|Hindi]]<ref name="langoff">{{cite web|title=52nd Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India|url=http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|website=nclm.nic.in|publisher=[[Ministry of Minority Affairs]]|access-date=7 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525141614/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|archive-date=25 May 2017}}</ref> | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 457001 | area_code_type = Telephone code | area_code = 07412 | registration_plate = MP-43 | blank1_name_sec2 = [[Climate of India|Climate]] | blank1_info_sec2 = [[Climatic regions of India|Humid subtropical climate]] ([[Köppen climate classification|Köppen]]) | website = {{URL|https://ratlam.nic.in}} | footnotes = | official_name = | imagesize = }} '''ਰਤਲਾਮ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਦੇ [[ਮਾਲਵਾ]] ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 480 ਮੀਟਰ (1,570 ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1947 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਭੋਪਾਲ]] ਤੋਂ 294 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ੍ਹ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref name="Information">[http://ratlam.nic.in/ Ratlam District Information], ratlam.nic.in. </ref> 2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, [[ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ|(ਬੀ ਜੇ ਪੀ)]] ਦੇ ਗੁਮਨ ਸਿੰਘ ਡਾਮੋਰ ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ|ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ]] ਚੁਣਿਆ ਗਏ ਸਨ <ref>{{Cite web |date=23 May 2019 |title=Ratlam Election Results 2019 Live Updates (Jhabua ): Guman Singh Domar of BJP Wins |url=https://www.news18.com/news/politics/ratlam-election-results-2019-live-updates-jhabua-winner-loser-leading-trailing-2154471.html |access-date=23 May 2019 |website=News18}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Ratan_Singh_of_Ratlam.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1652 ਵਿੱਚ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ, ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, [[ਜਾਲੌਰ]] ਦੇ ਮਹੇਸ਼ ਦਾਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ, ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸਮਰਾਟ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਲਈ ਵਧੀਆ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਇਨਾਮ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। (ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ) ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਤ ਰਾਮ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਲੇਰ, ਉਸਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਕੇ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਜੋ ਆਗਰਾ ਪੈਲੇਸ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਲਈ ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1652 ਵਿੱਚ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਰਗਨਾ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਜਾਲੌਰ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ 1658 ਵਿੱਚ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਇੱਕ ਝੂਠੀ ਅਫਵਾਹ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਲੜਾਈ ਹੋਈ। ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਰਾਜਪੂਤ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ। ਰਾਠੌਰ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਸਲਿਮ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾ ਲੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ (ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਤਲਵਾਰ ਦੇ 80 ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਨ)। ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਝੱਜਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਦਾਸ ਦੀ ਧੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੁਖਰੂਪਦੇ ਕੰਵਰ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਜੀ ਸਾਹਿਬਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਨ 1658 ਵਿੱਚ ਉਜੈਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1829 ਵਿੱਚ ਕੈਪਟਨ ਬੋਰਥਵਿਕ ਵਲ੍ਹੋ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=History |url=https://ratlam.nic.in/en/history/#:~:text=The%20New%20Town%20of%20Ratlam,for%20its%20bargains%20called%20Sattas |access-date=14 August 2020 |website=District Ratlam, Government of Madhya Pradesh}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Phatasingh.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਦਮ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਪਹਿਲੇ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ [[ਅਫ਼ੀਮ|ਅਫੀਮ]], ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਲੂਣ ਦੇ ਵਪਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ "ਸੱਤਸ" ਨਾਮਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। 1872 ਵਿੱਚ ਖੰਡਵਾ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਸਟੇਟ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਰਤਲਾਮ ਨਾਲੋਂ ਵਪਾਰ ਲਈ ਕੋਈ ਬਿਹਤਰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੁਆਦ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਮਕੀਨ ਸਨੈਕ 'ਰਤਲਾਮ ਸੇਵ' ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=SakhiJewellers |date=23 October 2021 |title=Reason Behind Ratlam Gold Jewelry's Fame - Sakhi Jewellers |url=https://sakhijewellers.com/information/reason-behind-ratlam-gold-jewelry-fame/ |access-date=23 December 2021 |language=en-US}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਾਲਵਾ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਜ ਸੀ, ਪਰ ਤਤਕਾਲੀ ਸ਼ਾਸਕ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਧਰਮਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 5 ਜਨਵਰੀ 1819 ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ। == ਭੂਗੋਲ == Ratlam is located at coordinates: <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|23|19|0|N|75|04|0|E|type:city}} (23.316667, 75.066667)It is very close to the borders of [[ਰਾਜਸਥਾਨ|Rajasthan]] and [[ਗੁਜਰਾਤ|Gujarat]]. == ਜਲਵਾਯੂ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਉਪ-ਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ (''ਸੀ. ਐੱਫ. ਏ.'' ਜ਼ੋਨ) ਹੈ। ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਸਮ ਹਨ: ਗਰਮੀਆਂ, [[ਮੌਨਸੂਨ]] ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ। ਗਰਮੀਆਂ ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|112|F|C}} °F (44 ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਮੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਜੂਨ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ ਲਗਭਗ {{Convert|100|F|C|abbr=on}} °F (38 ) ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ, ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਔਸਤ ਵਰਖਾ {{Cvt|37|inch}} ਇੰਚ (940 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ, ਠੰਢੀਆਂ ਅਤੇ ਧੁੱਪ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ 39-46 °F (4-8 °C) ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਢਾ ਹੋਣ ਤੇ (4-8 °C) ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮੌਨਸੂਨ ਕਾਰਨ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ 35 ਤੋਂ 38 ਇੰਚ (890 ਤੋਂ 970 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਦੀ ਹਲਕੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ<ref name="NOAA">[http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?refer=&s=45724&cityname=Indore--United-States-of-America&refer=&cityname=Indore- Indore, India Weather (closest to Ratlam)], weatherbase.com, 15 March 2012.</ref>{{Weather box|location=Ratlam (1981–2010, extremes 1948–2009)|metric first=yes|single line=yes|Jan record high C=34.0|Feb record high C=37.8|Mar record high C=41.9|Apr record high C=45.2|May record high C=45.5|Jun record high C=45.0|Jul record high C=40.6|Aug record high C=38.7|Sep record high C=39.3|Oct record high C=39.0|Nov record high C=36.9|Dec record high C=33.8|year record high C=45.5|Jan high C=26.3|Feb high C=28.8|Mar high C=34.1|Apr high C=38.2|May high C=39.8|Jun high C=36.3|Jul high C=30.3|Aug high C=28.3|Sep high C=30.9|Oct high C=33.0|Nov high C=30.6|Dec high C=27.6|year high C=32.0|Jan low C=10.9|Feb low C=13.4|Mar low C=18.2|Apr low C=23.2|May low C=26.2|Jun low C=25.3|Jul low C=23.5|Aug low C=23.1|Sep low C=22.2|Oct low C=19.8|Nov low C=15.9|Dec low C=11.9|year low C=19.5|Jan record low C=2.5|Feb record low C=2.6|Mar record low C=9.0|Apr record low C=11.6|May record low C=18.4|Jun record low C=17.3|Jul record low C=18.1|Aug record low C=16.9|Sep record low C=14.0|Oct record low C=12.5|Nov record low C=7.9|Dec record low C=3.9|year record low C=2.5|rain colour=green|Jan rain mm=6.8|Feb rain mm=1.0|Mar rain mm=1.2|Apr rain mm=1.2|May rain mm=8.8|Jun rain mm=103.4|Jul rain mm=332.8|Aug rain mm=347.9|Sep rain mm=97.5|Oct rain mm=45.5|Nov rain mm=5.7|Dec rain mm=2.3|year rain mm=954.0|Jan rain days=0.5|Feb rain days=0.2|Mar rain days=0.2|Apr rain days=0.2|May rain days=0.8|Jun rain days=5.9|Jul rain days=13.7|Aug rain days=13.7|Sep rain days=5.4|Oct rain days=1.6|Nov rain days=0.3|Dec rain days=0.2|year rain days=42.6|time day=17:30 [[Indian Standard Time|IST]]|Jan humidity=36|Feb humidity=28|Mar humidity=21|Apr humidity=20|May humidity=25|Jun humidity=47|Jul humidity=71|Aug humidity=77|Sep humidity=62|Oct humidity=40|Nov humidity=37|Dec humidity=38|year humidity=41|source 1=[[India Meteorological Department]]<ref name=IMDnormals> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205040301/http://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | title = Station: Ratlam Climatological Table 1981–2010 | work = Climatological Normals 1981–2010 | publisher = India Meteorological Department | date = January 2015 | pages = 661–662 | access-date = 28 December 2020}}</ref><ref name=IMDextremes> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205042509/http://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | title = Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012) | publisher = India Meteorological Department | date = December 2016 | page = M128 | access-date = 28 December 2020}}</ref>}} == ਜਨਸੰਖਿਆ == {{Bar box|title=Religions in Ratlam city (2011)<ref name="religion">{{Cite web|date=2011|title=Table C-01 Population by Religion: Uttar Pradesh|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/11394/download/14507/DDW09C-01%20MDDS.XLS|website=censusindia.gov.in|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India]]}}</ref>}}2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 264,914 ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 134,915 ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 129,999 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ 1000 ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 964 ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੈ। 0 ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ 29,763 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 204,101 ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 81.2% ਦੀ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ 72.8% ਦੀ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 77.0% ਸਨ। ਰਤਲਾਮ ਦੀ 7 + ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 86.8% ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ [ID2] ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ> ID1] ਸੀ। ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 27,124 ਅਤੇ 12,567 ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 53133 ਹੈ।<ref name="Census2011">{{Cite web |title=Ratlam - Census 2011 |url=http://censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=527392 |access-date=13 February 2020 |website=censusindia.gov.in}}</ref> 28.17% ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ (ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ) ।ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮੂਹ ਹਨ<ref>{{Cite web |title=Ratlam District Population, Madhya Pradesh, List of Tehsils in Ratlam |url=https://www.censusindia2011.com/madhya-pradesh/ratlam-population.html |access-date=2022-08-10 |website=Censusindia2011.com |language=en-US}}</ref> == ਨੇੜਲੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ == * ਸੈਲਾਨਾ-ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ ਵਲ੍ਹੋ1736 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਸੈਲਾਨਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜੋ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (12 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਕੈਕਟਸ ਗਾਰਡਨ, ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਗੁਫਾ ਮੰਦਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Tourist Places &#124; District Ratlam, Government of Madhya Pradesh &#124; India |url=https://ratlam.nic.in/en/tourist-places/}}</ref> * ਢੋਲਵਾਦ ਡੈਮ-ਰਾਓਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ {{Cvt|25|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == === ਰੇਲਵੇ === [[ਤਸਵੀਰ:Ratlam_Junction_(2).jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ]] [[ਤਸਵੀਰ:MAHI_RAILWAY_BRIDGE_RATLAM.jpg|thumb|ਮਾਹੀ ਰੇਲਵੇ ਬ੍ਰਿਜ ਰਤਲਾਮ]] ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਿੱਲੀ-ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਅਜਮੇਰ-ਖੰਡਵਾ ਰੇਲ ਮਾਰਗਾਂ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਦੇ ਰੇਲ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਦਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Ratlam Junction |url=http://ratlam.nic.in/profile.html#TRANSPORT}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਹਨ, ਜੋ [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਦਿੱਲੀ]], [[ਅਜਮੇਰ]] ਅਤੇ ਖੰਡਵਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਗਭਗ 157 ਰੇਲਾਂ ਰੁਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਧਾਨੀ, ਗਰੀਬ ਰਥ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਪਰਫਾਸਟ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਸਟਾਫ ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਠਹਿਰਾਓ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੇਲ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ 15 ਤੋਂ 20 ਮਿੰਟ ਲਈ ਰੁਕਦੀ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਵੈਕਯੂਮ ਕਲੀਨਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਖਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਂਡਹੋਲਡ ਪੋਰਟੇਬਲ ਐਚਪੀ ਕਲੀਨਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਧੋਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Clean Train Station |url=http://relyoncts.com/service-location-ratlam.php}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 2007 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ ਜਬ ਵੀ ਮੇਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈਆਂ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹਨ।<ref>[[Jab We Met]]</ref> === ਸੜਕਾਂ === ਰਤਲਾਮ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ 79 ਰਾਹੀਂ [[ਇੰਦੌਰ]] ਅਤੇ ਨੀਮਚ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਮਾਰਗੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਇੰਦੌਰ ਤੋਂ [[ਚਿਤੌੜਗੜ੍ਹ]] ਤੱਕ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਬਾਂਸਵਾੜਾ]], ਮੰਦਸੌਰ, ਨੀਮਚ, [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਭੋਪਾਲ]], [[ਧਾਰ]], [[ਉੱਜੈਨ|ਉਜੈਨ]], ਨਾਗਦਾ, ਪੇਟਲਾਵਦ, ਝਾਬੂਆ ਆਦਿ ਲਈ ਰੋਜਾਨਾ ਬੱਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ, ਟਾਟਾ ਮੈਜਿਕ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਟੀ ਬੱਸਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਿਟੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸਾਧਨ ਹਨ। === ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ === ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਬੰਜਲੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦਾ ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ([[ਭੋਪਾਲ]] ਵਿਖੇ ਰਾਜਾ ਭੋਜ ਹਵਾਈ ਅੱਡ 289 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [180 ਮੀਲ]) [[ਉਦੈਪੁਰ]] ਵਿਖੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 252 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [157 ਮੀਲ]) [[ਵਡੋਦਰਾ]] ਵਿਖੇ ਵਡੋਦਰਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡ਼ਾ 327 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [203 ਮੀਲ]) [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]] ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 340 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [210 ਮੀਲ]) ਹੈ। == ਆਰਥਿਕਤਾ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਦਯੋਗ ਹਨ ਜੋ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤਾਰ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਰੱਸੀਆਂ, ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ, ਰਤਲਾਮਈ ਨਮਕੀਨ ਸੇਵ, ਰਤਲਾਮਾਈ ਸਾੜੀ ਅਤੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੀਪੀ ਤਾਰਾਂ, ਡੀਪੀ ਅਭਿਸ਼ਾ ਲਿਮਟਡ ਅਤੇ ਕਤਰੀਆ ਤਾਰ ਲਿਮਟਡ. ਅੰਬੀ ਵਾਈਨ ਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈ ਵੀ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। === ਖੇਤੀਵਾੜੀ === ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਜੌਡ਼ਾ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੋਇਆਬੀਨ, ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਛੋਲੇ, ਕਪਾਹ, ਲਸਣ, ਗੰਢੇ, ਮਟਰ, ਅਮਰੂਦ, ਅਨਾਰ, ਅੰਗੂਰ ਅਤੇ ਅਫੀਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਜੈਨ ਮੰਦਰ == === ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਤੀਰਥ === ਇਹ ਮਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ 23ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਵੇਤਾਂਬਰ ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਲਾਈਨ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਮਤਕਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੂਲਨਾਇਕ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਪਾਰਸਵਨਾਥ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 7 ਕੋਬਰਾ ਹਨ। ਇਹ 13 ਫੁੱਟ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਇੱਕ ਹੀ ਪੰਨੇ ਦੇ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਉੱਕਰੀ ਗਈ ਹੈ। {{Fraction|1|2}}ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਲਗਭਗ '''2850 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ''' ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਧਰਨੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀਨਾਥ ਸਵਾਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਵੀਰ ਸਵਾਮੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਕੰਧ ਉੱਤੇ, ਸੱਪ ਦੇ 7 ਚਿਹਰੇ ਜੋ ਕਿ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਫਨ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਛੇਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਗਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਝਾਕਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਲੇ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Shri Jain Shwetamber Nageshwar Parshwanath Tirth |url=http://nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20110620194624/http://www.nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-date=20 June 2011}}</ref> === ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ === [[ਤਸਵੀਰ:Adinath_Bhagwan,_Bibrod.jpg|thumb|200x200px|ਬਿਬਰੋਦ ਤੀਰਥ ਵਿਖੇ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਮੂਰਤੀ]] ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ [[ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ|ਆਦਿਨਾਥ]] ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਮੂਲਨਾਇਕ ਪਦਮਾਸਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਢਾਈ ਫੁੱਟ (0.76 ਮੀਟਰ) ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਤੇਰਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੀਰਥ ਇਥੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮੇਲੇ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ "ਬਿਬਰੋਡ ਮੇਲਾ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ == === ਕਾਲਕਾ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ === ਇਹ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਗੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਸਟ੍ਰੀਟ ਫੂਡ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇਕੱਠ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਲਾਅ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਝਲੀ ਤਲਾਅ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਝਲੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੇਲਾ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। '''ਬਾਰਬਾਦ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ''' ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਹਰ ਸਾਲ ਹਨੂੰਮਨ ਜਯੰਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। * [[Khatushyam Temple Bangrod|ਖਤੁਸ਼ਿਆਮ ਮੰਦਰ ਬੰਗਰੋਡ]]-ਬੰਗੋਡ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ {{Cvt|9|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (5.6 ਮੀਲ) ਦੂਰ ਹੈ। ਇਕਾਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20131227224606/http://ratlam.nic.in/tourism.html ਸਰਕਾਰੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਾਈਟ] {{Ujjain Division}}{{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] j93knon5cq8gw3znaun4v8ih7cux1tv 748986 748985 2024-04-05T05:08:15Z Gurtej Chauhan 27423 wikitext text/x-wiki {{ਅਵਾਜ਼||}}{{Infobox settlement | name = '''ਰਤਲਾਮ''' | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy. --> | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਸ਼ਹਿਰ | image_skyline = Ratlam_city.jpg | image_alt = | image_caption = ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸਨ | pushpin_map = ਭਾਰਤ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼#India3 | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = {{coord|23.334|N|75.037|E|display=inline,title}} | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[ਮੱਧ|ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] | subdivision_type2 = [[List of regions of India|Region]] | subdivision_name2 = [[ਮਾਲਵਾ]] | subdivision_type3 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name3 = [[ਰਤਲਾਮ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਰਤਲਾਮ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = [[ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੋਰ]] | named_for = | governing_body = Ratlam Municipal Corporation | leader_title = [[Member of Parliament#India|MP]] | leader_name = [[Guman Singh Damor]] ([[BJP]]) | unit_pref = Metric | area_footnotes = <ref name='Ratlam City'>{{cite web|title=Welcome to Ratlam City|url=http://www.rmcratlam.in/about|website=rmcratlam.in|access-date=22 November 2020}}</ref> | area_rank = | area_total_km2 = 39.19 | elevation_footnotes = | elevation_m = 480 | population_total = 264,914 | population_as_of = 2011 | population_rank = 9th in Madhya Pradesh | population_density_km2 = auto | population_metro = | population_metro_footnotes = | population_demonym = Ratlami | population_footnotes = <ref name="Census2011"/> | demographics_type1 = [[Language]] | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi language|Hindi]]<ref name="langoff">{{cite web|title=52nd Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India|url=http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|website=nclm.nic.in|publisher=[[Ministry of Minority Affairs]]|access-date=7 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525141614/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|archive-date=25 May 2017}}</ref> | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 457001 | area_code_type = Telephone code | area_code = 07412 | registration_plate = MP-43 | blank1_name_sec2 = [[Climate of India|Climate]] | blank1_info_sec2 = [[Climatic regions of India|Humid subtropical climate]] ([[Köppen climate classification|Köppen]]) | website = {{URL|https://ratlam.nic.in}} | footnotes = | official_name = | imagesize = }} '''ਰਤਲਾਮ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਦੇ [[ਮਾਲਵਾ]] ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 480 ਮੀਟਰ (1,570 ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1947 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਭੋਪਾਲ]] ਤੋਂ 294 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ੍ਹ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref name="Information">[http://ratlam.nic.in/ Ratlam District Information], ratlam.nic.in. </ref> 2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, [[ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ|(ਬੀ ਜੇ ਪੀ)]] ਦੇ ਗੁਮਨ ਸਿੰਘ ਡਾਮੋਰ ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ|ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ]] ਚੁਣਿਆ ਗਏ ਸਨ <ref>{{Cite web |date=23 May 2019 |title=Ratlam Election Results 2019 Live Updates (Jhabua ): Guman Singh Domar of BJP Wins |url=https://www.news18.com/news/politics/ratlam-election-results-2019-live-updates-jhabua-winner-loser-leading-trailing-2154471.html |access-date=23 May 2019 |website=News18}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Ratan_Singh_of_Ratlam.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1652 ਵਿੱਚ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ, ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, [[ਜਾਲੌਰ]] ਦੇ ਮਹੇਸ਼ ਦਾਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ, ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸਮਰਾਟ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਲਈ ਵਧੀਆ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਇਨਾਮ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। (ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ) ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਤ ਰਾਮ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਲੇਰ, ਉਸਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਕੇ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਜੋ ਆਗਰਾ ਪੈਲੇਸ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਲਈ ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1652 ਵਿੱਚ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਰਗਨਾ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਜਾਲੌਰ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ 1658 ਵਿੱਚ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਇੱਕ ਝੂਠੀ ਅਫਵਾਹ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਲੜਾਈ ਹੋਈ। ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਰਾਜਪੂਤ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ। ਰਾਠੌਰ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਸਲਿਮ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾ ਲੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ (ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਤਲਵਾਰ ਦੇ 80 ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਨ)। ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਝੱਜਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਦਾਸ ਦੀ ਧੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੁਖਰੂਪਦੇ ਕੰਵਰ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਜੀ ਸਾਹਿਬਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਨ 1658 ਵਿੱਚ ਉਜੈਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1829 ਵਿੱਚ ਕੈਪਟਨ ਬੋਰਥਵਿਕ ਵਲ੍ਹੋ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=History |url=https://ratlam.nic.in/en/history/#:~:text=The%20New%20Town%20of%20Ratlam,for%20its%20bargains%20called%20Sattas |access-date=14 August 2020 |website=District Ratlam, Government of Madhya Pradesh}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Phatasingh.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਦਮ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਪਹਿਲੇ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ [[ਅਫ਼ੀਮ|ਅਫੀਮ]], ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਲੂਣ ਦੇ ਵਪਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ "ਸੱਤਸ" ਨਾਮਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। 1872 ਵਿੱਚ ਖੰਡਵਾ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਸਟੇਟ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਰਤਲਾਮ ਨਾਲੋਂ ਵਪਾਰ ਲਈ ਕੋਈ ਬਿਹਤਰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੁਆਦ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਮਕੀਨ ਸਨੈਕ 'ਰਤਲਾਮ ਸੇਵ' ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=SakhiJewellers |date=23 October 2021 |title=Reason Behind Ratlam Gold Jewelry's Fame - Sakhi Jewellers |url=https://sakhijewellers.com/information/reason-behind-ratlam-gold-jewelry-fame/ |access-date=23 December 2021 |language=en-US}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਾਲਵਾ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਜ ਸੀ, ਪਰ ਤਤਕਾਲੀ ਸ਼ਾਸਕ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਧਰਮਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 5 ਜਨਵਰੀ 1819 ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ। == ਭੂਗੋਲ == Ratlam is located at coordinates: <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|23|19|0|N|75|04|0|E|type:city}} (23.316667, 75.066667)It is very close to the borders of [[ਰਾਜਸਥਾਨ|Rajasthan]] and [[ਗੁਜਰਾਤ|Gujarat]]. == ਜਲਵਾਯੂ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਉਪ-ਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ (''ਸੀ. ਐੱਫ. ਏ.'' ਜ਼ੋਨ) ਹੈ। ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਸਮ ਹਨ: ਗਰਮੀਆਂ, [[ਮੌਨਸੂਨ]] ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ। ਗਰਮੀਆਂ ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|112|F|C}} °F (44 ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਮੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਜੂਨ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ ਲਗਭਗ {{Convert|100|F|C|abbr=on}} °F (38 ) ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ, ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਔਸਤ ਵਰਖਾ {{Cvt|37|inch}} ਇੰਚ (940 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ, ਠੰਢੀਆਂ ਅਤੇ ਧੁੱਪ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ 39-46 °F (4-8 °C) ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਢਾ ਹੋਣ ਤੇ (4-8 °C) ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮੌਨਸੂਨ ਕਾਰਨ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ 35 ਤੋਂ 38 ਇੰਚ (890 ਤੋਂ 970 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਦੀ ਹਲਕੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ<ref name="NOAA">[http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?refer=&s=45724&cityname=Indore--United-States-of-America&refer=&cityname=Indore- Indore, India Weather (closest to Ratlam)], weatherbase.com, 15 March 2012.</ref>{{Weather box|location=Ratlam (1981–2010, extremes 1948–2009)|metric first=yes|single line=yes|Jan record high C=34.0|Feb record high C=37.8|Mar record high C=41.9|Apr record high C=45.2|May record high C=45.5|Jun record high C=45.0|Jul record high C=40.6|Aug record high C=38.7|Sep record high C=39.3|Oct record high C=39.0|Nov record high C=36.9|Dec record high C=33.8|year record high C=45.5|Jan high C=26.3|Feb high C=28.8|Mar high C=34.1|Apr high C=38.2|May high C=39.8|Jun high C=36.3|Jul high C=30.3|Aug high C=28.3|Sep high C=30.9|Oct high C=33.0|Nov high C=30.6|Dec high C=27.6|year high C=32.0|Jan low C=10.9|Feb low C=13.4|Mar low C=18.2|Apr low C=23.2|May low C=26.2|Jun low C=25.3|Jul low C=23.5|Aug low C=23.1|Sep low C=22.2|Oct low C=19.8|Nov low C=15.9|Dec low C=11.9|year low C=19.5|Jan record low C=2.5|Feb record low C=2.6|Mar record low C=9.0|Apr record low C=11.6|May record low C=18.4|Jun record low C=17.3|Jul record low C=18.1|Aug record low C=16.9|Sep record low C=14.0|Oct record low C=12.5|Nov record low C=7.9|Dec record low C=3.9|year record low C=2.5|rain colour=green|Jan rain mm=6.8|Feb rain mm=1.0|Mar rain mm=1.2|Apr rain mm=1.2|May rain mm=8.8|Jun rain mm=103.4|Jul rain mm=332.8|Aug rain mm=347.9|Sep rain mm=97.5|Oct rain mm=45.5|Nov rain mm=5.7|Dec rain mm=2.3|year rain mm=954.0|Jan rain days=0.5|Feb rain days=0.2|Mar rain days=0.2|Apr rain days=0.2|May rain days=0.8|Jun rain days=5.9|Jul rain days=13.7|Aug rain days=13.7|Sep rain days=5.4|Oct rain days=1.6|Nov rain days=0.3|Dec rain days=0.2|year rain days=42.6|time day=17:30 [[Indian Standard Time|IST]]|Jan humidity=36|Feb humidity=28|Mar humidity=21|Apr humidity=20|May humidity=25|Jun humidity=47|Jul humidity=71|Aug humidity=77|Sep humidity=62|Oct humidity=40|Nov humidity=37|Dec humidity=38|year humidity=41|source 1=[[India Meteorological Department]]<ref name=IMDnormals> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205040301/http://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | title = Station: Ratlam Climatological Table 1981–2010 | work = Climatological Normals 1981–2010 | publisher = India Meteorological Department | date = January 2015 | pages = 661–662 | access-date = 28 December 2020}}</ref><ref name=IMDextremes> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205042509/http://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | title = Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012) | publisher = India Meteorological Department | date = December 2016 | page = M128 | access-date = 28 December 2020}}</ref>}} == ਜਨਸੰਖਿਆ == {{Bar box|title=Religions in Ratlam city (2011)<ref name="religion">{{Cite web|date=2011|title=Table C-01 Population by Religion: Uttar Pradesh|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/11394/download/14507/DDW09C-01%20MDDS.XLS|website=censusindia.gov.in|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India]]}}</ref>}}2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 264,914 ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 134,915 ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 129,999 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ 1000 ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 964 ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੈ। 0 ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ 29,763 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 204,101 ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 81.2% ਦੀ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ 72.8% ਦੀ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 77.0% ਸਨ। ਰਤਲਾਮ ਦੀ 7 + ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 86.8% ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ [ID2] ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ> ID1] ਸੀ। ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 27,124 ਅਤੇ 12,567 ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 53133 ਹੈ।<ref name="Census2011">{{Cite web |title=Ratlam - Census 2011 |url=http://censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=527392 |access-date=13 February 2020 |website=censusindia.gov.in}}</ref> 28.17% ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ (ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ) ।ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮੂਹ ਹਨ<ref>{{Cite web |title=Ratlam District Population, Madhya Pradesh, List of Tehsils in Ratlam |url=https://www.censusindia2011.com/madhya-pradesh/ratlam-population.html |access-date=2022-08-10 |website=Censusindia2011.com |language=en-US}}</ref> == ਨੇੜਲੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ == * ਸੈਲਾਨਾ-ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ ਵਲ੍ਹੋ1736 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਸੈਲਾਨਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜੋ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (12 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਕੈਕਟਸ ਗਾਰਡਨ, ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਗੁਫਾ ਮੰਦਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Tourist Places &#124; District Ratlam, Government of Madhya Pradesh &#124; India |url=https://ratlam.nic.in/en/tourist-places/}}</ref> * ਢੋਲਵਾਦ ਡੈਮ-ਰਾਓਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ {{Cvt|25|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == === ਰੇਲਵੇ === [[ਤਸਵੀਰ:Ratlam_Junction_(2).jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ]] [[ਤਸਵੀਰ:MAHI_RAILWAY_BRIDGE_RATLAM.jpg|thumb|ਮਾਹੀ ਰੇਲਵੇ ਬ੍ਰਿਜ ਰਤਲਾਮ]] ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਿੱਲੀ-ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਅਜਮੇਰ-ਖੰਡਵਾ ਰੇਲ ਮਾਰਗਾਂ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਦੇ ਰੇਲ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਦਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Ratlam Junction |url=http://ratlam.nic.in/profile.html#TRANSPORT}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਹਨ, ਜੋ [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਦਿੱਲੀ]], [[ਅਜਮੇਰ]] ਅਤੇ ਖੰਡਵਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਗਭਗ 157 ਰੇਲਾਂ ਰੁਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਧਾਨੀ, ਗਰੀਬ ਰਥ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਪਰਫਾਸਟ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਸਟਾਫ ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਠਹਿਰਾਓ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੇਲ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ 15 ਤੋਂ 20 ਮਿੰਟ ਲਈ ਰੁਕਦੀ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਵੈਕਯੂਮ ਕਲੀਨਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਖਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਂਡਹੋਲਡ ਪੋਰਟੇਬਲ ਐਚਪੀ ਕਲੀਨਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਧੋਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Clean Train Station |url=http://relyoncts.com/service-location-ratlam.php}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 2007 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ ਜਬ ਵੀ ਮੇਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈਆਂ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹਨ।<ref>[[Jab We Met]]</ref> === ਸੜਕਾਂ === ਰਤਲਾਮ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ 79 ਰਾਹੀਂ [[ਇੰਦੌਰ]] ਅਤੇ ਨੀਮਚ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਮਾਰਗੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਇੰਦੌਰ ਤੋਂ [[ਚਿਤੌੜਗੜ੍ਹ]] ਤੱਕ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਬਾਂਸਵਾੜਾ]], ਮੰਦਸੌਰ, ਨੀਮਚ, [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਭੋਪਾਲ]], [[ਧਾਰ]], [[ਉੱਜੈਨ|ਉਜੈਨ]], ਨਾਗਦਾ, ਪੇਟਲਾਵਦ, ਝਾਬੂਆ ਆਦਿ ਲਈ ਰੋਜਾਨਾ ਬੱਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ, ਟਾਟਾ ਮੈਜਿਕ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਟੀ ਬੱਸਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਿਟੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸਾਧਨ ਹਨ। === ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ === ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਬੰਜਲੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦਾ ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ([[ਭੋਪਾਲ]] ਵਿਖੇ ਰਾਜਾ ਭੋਜ ਹਵਾਈ ਅੱਡ 289 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [180 ਮੀਲ]) [[ਉਦੈਪੁਰ]] ਵਿਖੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 252 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [157 ਮੀਲ]) [[ਵਡੋਦਰਾ]] ਵਿਖੇ ਵਡੋਦਰਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡ਼ਾ 327 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [203 ਮੀਲ]) [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]] ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 340 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [210 ਮੀਲ]) ਹੈ। == ਆਰਥਿਕਤਾ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਦਯੋਗ ਹਨ ਜੋ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤਾਰ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਰੱਸੀਆਂ, ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ, ਰਤਲਾਮਈ ਨਮਕੀਨ ਸੇਵ, ਰਤਲਾਮਾਈ ਸਾੜੀ ਅਤੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੀਪੀ ਤਾਰਾਂ, ਡੀਪੀ ਅਭਿਸ਼ਾ ਲਿਮਟਡ ਅਤੇ ਕਤਰੀਆ ਤਾਰ ਲਿਮਟਡ. ਅੰਬੀ ਵਾਈਨ ਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈ ਵੀ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। === ਖੇਤੀਵਾੜੀ === ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਜੌਡ਼ਾ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੋਇਆਬੀਨ, ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਛੋਲੇ, ਕਪਾਹ, ਲਸਣ, ਗੰਢੇ, ਮਟਰ, ਅਮਰੂਦ, ਅਨਾਰ, ਅੰਗੂਰ ਅਤੇ ਅਫੀਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਜੈਨ ਮੰਦਰ == === ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਤੀਰਥ === ਇਹ ਮਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ 23ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਵੇਤਾਂਬਰ ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਲਾਈਨ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਮਤਕਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੂਲਨਾਇਕ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਪਾਰਸਵਨਾਥ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 7 ਕੋਬਰਾ ਹਨ। ਇਹ 13 ਫੁੱਟ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਇੱਕ ਹੀ ਪੰਨੇ ਦੇ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਉੱਕਰੀ ਗਈ ਹੈ। {{Fraction|1|2}}ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਲਗਭਗ '''2850 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ''' ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਧਰਨੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀਨਾਥ ਸਵਾਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਵੀਰ ਸਵਾਮੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਕੰਧ ਉੱਤੇ, ਸੱਪ ਦੇ 7 ਚਿਹਰੇ ਜੋ ਕਿ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਫਨ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਛੇਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਗਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਝਾਕਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਲੇ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Shri Jain Shwetamber Nageshwar Parshwanath Tirth |url=http://nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20110620194624/http://www.nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-date=20 June 2011}}</ref> === ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ === [[ਤਸਵੀਰ:Adinath_Bhagwan,_Bibrod.jpg|thumb|200x200px|ਬਿਬਰੋਦ ਤੀਰਥ ਵਿਖੇ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਮੂਰਤੀ]] ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ [[ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ|ਆਦਿਨਾਥ]] ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਮੂਲਨਾਇਕ ਪਦਮਾਸਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਢਾਈ ਫੁੱਟ (0.76 ਮੀਟਰ) ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਤੇਰਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੀਰਥ ਇਥੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮੇਲੇ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ "ਬਿਬਰੋਡ ਮੇਲਾ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ == === ਕਾਲਕਾ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ === ਇਹ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਗੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਸਟ੍ਰੀਟ ਫੂਡ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇਕੱਠ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਲਾਅ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਝਲੀ ਤਲਾਅ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਝਲੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੇਲਾ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। '''ਬਾਰਬਾਦ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ''' ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਹਰ ਸਾਲ ਹਨੂੰਮਨ ਜਯੰਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। * [[Khatushyam Temple Bangrod|ਖਤੁਸ਼ਿਆਮ ਮੰਦਰ ਬੰਗਰੋਡ]]-ਬੰਗੋਡ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ {{Cvt|9|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (5.6 ਮੀਲ) ਦੂਰ ਹੈ। ਇਕਾਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20131227224606/http://ratlam.nic.in/tourism.html ਸਰਕਾਰੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਾਈਟ] {{Ujjain Division}}{{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] 1xvwtrma5wbyvr1791b3efv23u3omyi 748987 748986 2024-04-05T05:13:32Z Gurtej Chauhan 27423 wikitext text/x-wiki {{ਅਵਾਜ਼||}}{{Infobox settlement | name = '''ਰਤਲਾਮ''' | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy. --> | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਸ਼ਹਿਰ | image_skyline = Ratlam_city.jpg | image_alt = | image_caption = ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸਨ | pushpin_map = India Madhya Pradesh#India3 | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = {{coord|23.334|N|75.037|E|display=inline,title}} | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[ਮੱਧ|ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] | subdivision_type2 = [[List of regions of India|Region]] | subdivision_name2 = [[ਮਾਲਵਾ]] | subdivision_type3 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name3 = [[ਰਤਲਾਮ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਰਤਲਾਮ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = [[ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੋਰ]] | named_for = | governing_body = Ratlam Municipal Corporation | leader_title = [[Member of Parliament#India|MP]] | leader_name = [[Guman Singh Damor]] ([[BJP]]) | unit_pref = Metric | area_footnotes = <ref name='Ratlam City'>{{cite web|title=Welcome to Ratlam City|url=http://www.rmcratlam.in/about|website=rmcratlam.in|access-date=22 November 2020}}</ref> | area_rank = | area_total_km2 = 39.19 | elevation_footnotes = | elevation_m = 480 | population_total = 264,914 | population_as_of = 2011 | population_rank = 9th in Madhya Pradesh | population_density_km2 = auto | population_metro = | population_metro_footnotes = | population_demonym = Ratlami | population_footnotes = <ref name="Census2011"/> | demographics_type1 = [[Language]] | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi language|Hindi]]<ref name="langoff">{{cite web|title=52nd Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India|url=http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|website=nclm.nic.in|publisher=[[Ministry of Minority Affairs]]|access-date=7 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525141614/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|archive-date=25 May 2017}}</ref> | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 457001 | area_code_type = Telephone code | area_code = 07412 | registration_plate = MP-43 | blank1_name_sec2 = [[Climate of India|Climate]] | blank1_info_sec2 = [[Climatic regions of India|Humid subtropical climate]] ([[Köppen climate classification|Köppen]]) | website = {{URL|https://ratlam.nic.in}} | footnotes = | official_name = | imagesize = }} '''ਰਤਲਾਮ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਦੇ [[ਮਾਲਵਾ]] ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 480 ਮੀਟਰ (1,570 ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1947 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਭੋਪਾਲ]] ਤੋਂ 294 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ੍ਹ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref name="Information">[http://ratlam.nic.in/ Ratlam District Information], ratlam.nic.in. </ref> 2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, [[ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ|(ਬੀ ਜੇ ਪੀ)]] ਦੇ ਗੁਮਨ ਸਿੰਘ ਡਾਮੋਰ ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ|ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ]] ਚੁਣਿਆ ਗਏ ਸਨ <ref>{{Cite web |date=23 May 2019 |title=Ratlam Election Results 2019 Live Updates (Jhabua ): Guman Singh Domar of BJP Wins |url=https://www.news18.com/news/politics/ratlam-election-results-2019-live-updates-jhabua-winner-loser-leading-trailing-2154471.html |access-date=23 May 2019 |website=News18}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Ratan_Singh_of_Ratlam.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1652 ਵਿੱਚ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ, ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, [[ਜਾਲੌਰ]] ਦੇ ਮਹੇਸ਼ ਦਾਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ, ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸਮਰਾਟ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਲਈ ਵਧੀਆ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਇਨਾਮ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। (ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ) ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਤ ਰਾਮ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਲੇਰ, ਉਸਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਕੇ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਜੋ ਆਗਰਾ ਪੈਲੇਸ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਲਈ ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1652 ਵਿੱਚ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਰਗਨਾ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਜਾਲੌਰ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ 1658 ਵਿੱਚ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਇੱਕ ਝੂਠੀ ਅਫਵਾਹ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਲੜਾਈ ਹੋਈ। ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਰਾਜਪੂਤ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ। ਰਾਠੌਰ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਸਲਿਮ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾ ਲੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ (ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਤਲਵਾਰ ਦੇ 80 ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਨ)। ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਝੱਜਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਦਾਸ ਦੀ ਧੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੁਖਰੂਪਦੇ ਕੰਵਰ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਜੀ ਸਾਹਿਬਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਨ 1658 ਵਿੱਚ ਉਜੈਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1829 ਵਿੱਚ ਕੈਪਟਨ ਬੋਰਥਵਿਕ ਵਲ੍ਹੋ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=History |url=https://ratlam.nic.in/en/history/#:~:text=The%20New%20Town%20of%20Ratlam,for%20its%20bargains%20called%20Sattas |access-date=14 August 2020 |website=District Ratlam, Government of Madhya Pradesh}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Phatasingh.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਦਮ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਪਹਿਲੇ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ [[ਅਫ਼ੀਮ|ਅਫੀਮ]], ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਲੂਣ ਦੇ ਵਪਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ "ਸੱਤਸ" ਨਾਮਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। 1872 ਵਿੱਚ ਖੰਡਵਾ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਸਟੇਟ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਰਤਲਾਮ ਨਾਲੋਂ ਵਪਾਰ ਲਈ ਕੋਈ ਬਿਹਤਰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੁਆਦ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਮਕੀਨ ਸਨੈਕ 'ਰਤਲਾਮ ਸੇਵ' ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=SakhiJewellers |date=23 October 2021 |title=Reason Behind Ratlam Gold Jewelry's Fame - Sakhi Jewellers |url=https://sakhijewellers.com/information/reason-behind-ratlam-gold-jewelry-fame/ |access-date=23 December 2021 |language=en-US}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਾਲਵਾ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਜ ਸੀ, ਪਰ ਤਤਕਾਲੀ ਸ਼ਾਸਕ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਧਰਮਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 5 ਜਨਵਰੀ 1819 ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ। == ਭੂਗੋਲ == Ratlam is located at coordinates: <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|23|19|0|N|75|04|0|E|type:city}} (23.316667, 75.066667)It is very close to the borders of [[ਰਾਜਸਥਾਨ|Rajasthan]] and [[ਗੁਜਰਾਤ|Gujarat]]. == ਜਲਵਾਯੂ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਉਪ-ਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ (''ਸੀ. ਐੱਫ. ਏ.'' ਜ਼ੋਨ) ਹੈ। ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਸਮ ਹਨ: ਗਰਮੀਆਂ, [[ਮੌਨਸੂਨ]] ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ। ਗਰਮੀਆਂ ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|112|F|C}} °F (44 ) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਮੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਜੂਨ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ ਲਗਭਗ {{Convert|100|F|C|abbr=on}} °F (38 ) ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ, ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਔਸਤ ਵਰਖਾ {{Cvt|37|inch}} ਇੰਚ (940 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ, ਠੰਢੀਆਂ ਅਤੇ ਧੁੱਪ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ 39-46 °F (4-8 °C) ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਢਾ ਹੋਣ ਤੇ (4-8 °C) ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮੌਨਸੂਨ ਕਾਰਨ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ 35 ਤੋਂ 38 ਇੰਚ (890 ਤੋਂ 970 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਦੀ ਹਲਕੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ<ref name="NOAA">[http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?refer=&s=45724&cityname=Indore--United-States-of-America&refer=&cityname=Indore- Indore, India Weather (closest to Ratlam)], weatherbase.com, 15 March 2012.</ref>{{Weather box|location=Ratlam (1981–2010, extremes 1948–2009)|metric first=yes|single line=yes|Jan record high C=34.0|Feb record high C=37.8|Mar record high C=41.9|Apr record high C=45.2|May record high C=45.5|Jun record high C=45.0|Jul record high C=40.6|Aug record high C=38.7|Sep record high C=39.3|Oct record high C=39.0|Nov record high C=36.9|Dec record high C=33.8|year record high C=45.5|Jan high C=26.3|Feb high C=28.8|Mar high C=34.1|Apr high C=38.2|May high C=39.8|Jun high C=36.3|Jul high C=30.3|Aug high C=28.3|Sep high C=30.9|Oct high C=33.0|Nov high C=30.6|Dec high C=27.6|year high C=32.0|Jan low C=10.9|Feb low C=13.4|Mar low C=18.2|Apr low C=23.2|May low C=26.2|Jun low C=25.3|Jul low C=23.5|Aug low C=23.1|Sep low C=22.2|Oct low C=19.8|Nov low C=15.9|Dec low C=11.9|year low C=19.5|Jan record low C=2.5|Feb record low C=2.6|Mar record low C=9.0|Apr record low C=11.6|May record low C=18.4|Jun record low C=17.3|Jul record low C=18.1|Aug record low C=16.9|Sep record low C=14.0|Oct record low C=12.5|Nov record low C=7.9|Dec record low C=3.9|year record low C=2.5|rain colour=green|Jan rain mm=6.8|Feb rain mm=1.0|Mar rain mm=1.2|Apr rain mm=1.2|May rain mm=8.8|Jun rain mm=103.4|Jul rain mm=332.8|Aug rain mm=347.9|Sep rain mm=97.5|Oct rain mm=45.5|Nov rain mm=5.7|Dec rain mm=2.3|year rain mm=954.0|Jan rain days=0.5|Feb rain days=0.2|Mar rain days=0.2|Apr rain days=0.2|May rain days=0.8|Jun rain days=5.9|Jul rain days=13.7|Aug rain days=13.7|Sep rain days=5.4|Oct rain days=1.6|Nov rain days=0.3|Dec rain days=0.2|year rain days=42.6|time day=17:30 [[Indian Standard Time|IST]]|Jan humidity=36|Feb humidity=28|Mar humidity=21|Apr humidity=20|May humidity=25|Jun humidity=47|Jul humidity=71|Aug humidity=77|Sep humidity=62|Oct humidity=40|Nov humidity=37|Dec humidity=38|year humidity=41|source 1=[[India Meteorological Department]]<ref name=IMDnormals> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205040301/http://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | title = Station: Ratlam Climatological Table 1981–2010 | work = Climatological Normals 1981–2010 | publisher = India Meteorological Department | date = January 2015 | pages = 661–662 | access-date = 28 December 2020}}</ref><ref name=IMDextremes> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205042509/http://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | title = Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012) | publisher = India Meteorological Department | date = December 2016 | page = M128 | access-date = 28 December 2020}}</ref>}} == ਜਨਸੰਖਿਆ == {{Bar box|title=Religions in Ratlam city (2011)<ref name="religion">{{Cite web|date=2011|title=Table C-01 Population by Religion: Uttar Pradesh|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/11394/download/14507/DDW09C-01%20MDDS.XLS|website=censusindia.gov.in|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India]]}}</ref>}}2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 264,914 ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 134,915 ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 129,999 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ 1000 ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 964 ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੈ। 0 ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ 29,763 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 204,101 ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 81.2% ਦੀ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ 72.8% ਦੀ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 77.0% ਸਨ। ਰਤਲਾਮ ਦੀ 7 + ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 86.8% ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ [ID2] ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ> ID1] ਸੀ। ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 27,124 ਅਤੇ 12,567 ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 53133 ਹੈ।<ref name="Census2011">{{Cite web |title=Ratlam - Census 2011 |url=http://censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=527392 |access-date=13 February 2020 |website=censusindia.gov.in}}</ref> 28.17% ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ (ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ) ।ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮੂਹ ਹਨ<ref>{{Cite web |title=Ratlam District Population, Madhya Pradesh, List of Tehsils in Ratlam |url=https://www.censusindia2011.com/madhya-pradesh/ratlam-population.html |access-date=2022-08-10 |website=Censusindia2011.com |language=en-US}}</ref> == ਨੇੜਲੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ == * ਸੈਲਾਨਾ-ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ ਵਲ੍ਹੋ1736 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਸੈਲਾਨਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜੋ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (12 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਕੈਕਟਸ ਗਾਰਡਨ, ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਗੁਫਾ ਮੰਦਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Tourist Places &#124; District Ratlam, Government of Madhya Pradesh &#124; India |url=https://ratlam.nic.in/en/tourist-places/}}</ref> * ਢੋਲਵਾਦ ਡੈਮ-ਰਾਓਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ {{Cvt|25|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == === ਰੇਲਵੇ === [[ਤਸਵੀਰ:Ratlam_Junction_(2).jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ]] [[ਤਸਵੀਰ:MAHI_RAILWAY_BRIDGE_RATLAM.jpg|thumb|ਮਾਹੀ ਰੇਲਵੇ ਬ੍ਰਿਜ ਰਤਲਾਮ]] ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਿੱਲੀ-ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਅਜਮੇਰ-ਖੰਡਵਾ ਰੇਲ ਮਾਰਗਾਂ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਦੇ ਰੇਲ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਦਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Ratlam Junction |url=http://ratlam.nic.in/profile.html#TRANSPORT}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਹਨ, ਜੋ [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਦਿੱਲੀ]], [[ਅਜਮੇਰ]] ਅਤੇ ਖੰਡਵਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਗਭਗ 157 ਰੇਲਾਂ ਰੁਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਧਾਨੀ, ਗਰੀਬ ਰਥ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਪਰਫਾਸਟ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਸਟਾਫ ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਠਹਿਰਾਓ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੇਲ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ 15 ਤੋਂ 20 ਮਿੰਟ ਲਈ ਰੁਕਦੀ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਵੈਕਯੂਮ ਕਲੀਨਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਖਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਂਡਹੋਲਡ ਪੋਰਟੇਬਲ ਐਚਪੀ ਕਲੀਨਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਧੋਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Clean Train Station |url=http://relyoncts.com/service-location-ratlam.php}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 2007 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ ਜਬ ਵੀ ਮੇਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈਆਂ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹਨ।<ref>[[Jab We Met]]</ref> === ਸੜਕਾਂ === ਰਤਲਾਮ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ 79 ਰਾਹੀਂ [[ਇੰਦੌਰ]] ਅਤੇ ਨੀਮਚ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਮਾਰਗੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਇੰਦੌਰ ਤੋਂ [[ਚਿਤੌੜਗੜ੍ਹ]] ਤੱਕ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਬਾਂਸਵਾੜਾ]], ਮੰਦਸੌਰ, ਨੀਮਚ, [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਭੋਪਾਲ]], [[ਧਾਰ]], [[ਉੱਜੈਨ|ਉਜੈਨ]], ਨਾਗਦਾ, ਪੇਟਲਾਵਦ, ਝਾਬੂਆ ਆਦਿ ਲਈ ਰੋਜਾਨਾ ਬੱਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ, ਟਾਟਾ ਮੈਜਿਕ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਟੀ ਬੱਸਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਿਟੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸਾਧਨ ਹਨ। === ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ === ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਬੰਜਲੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦਾ ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ([[ਭੋਪਾਲ]] ਵਿਖੇ ਰਾਜਾ ਭੋਜ ਹਵਾਈ ਅੱਡ 289 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [180 ਮੀਲ]) [[ਉਦੈਪੁਰ]] ਵਿਖੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 252 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [157 ਮੀਲ]) [[ਵਡੋਦਰਾ]] ਵਿਖੇ ਵਡੋਦਰਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡ਼ਾ 327 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [203 ਮੀਲ]) [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]] ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 340 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [210 ਮੀਲ]) ਹੈ। == ਆਰਥਿਕਤਾ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਦਯੋਗ ਹਨ ਜੋ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤਾਰ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਰੱਸੀਆਂ, ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ, ਰਤਲਾਮਈ ਨਮਕੀਨ ਸੇਵ, ਰਤਲਾਮਾਈ ਸਾੜੀ ਅਤੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੀਪੀ ਤਾਰਾਂ, ਡੀਪੀ ਅਭਿਸ਼ਾ ਲਿਮਟਡ ਅਤੇ ਕਤਰੀਆ ਤਾਰ ਲਿਮਟਡ. ਅੰਬੀ ਵਾਈਨ ਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈ ਵੀ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। === ਖੇਤੀਵਾੜੀ === ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਜੌਡ਼ਾ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੋਇਆਬੀਨ, ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਛੋਲੇ, ਕਪਾਹ, ਲਸਣ, ਗੰਢੇ, ਮਟਰ, ਅਮਰੂਦ, ਅਨਾਰ, ਅੰਗੂਰ ਅਤੇ ਅਫੀਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਜੈਨ ਮੰਦਰ == === ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਤੀਰਥ === ਇਹ ਮਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ 23ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਵੇਤਾਂਬਰ ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਲਾਈਨ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਮਤਕਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੂਲਨਾਇਕ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਪਾਰਸਵਨਾਥ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 7 ਕੋਬਰਾ ਹਨ। ਇਹ 13 ਫੁੱਟ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਇੱਕ ਹੀ ਪੰਨੇ ਦੇ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਉੱਕਰੀ ਗਈ ਹੈ। {{Fraction|1|2}}ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਲਗਭਗ '''2850 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ''' ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਧਰਨੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀਨਾਥ ਸਵਾਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਵੀਰ ਸਵਾਮੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਕੰਧ ਉੱਤੇ, ਸੱਪ ਦੇ 7 ਚਿਹਰੇ ਜੋ ਕਿ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਫਨ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਛੇਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਗਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਝਾਕਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਲੇ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Shri Jain Shwetamber Nageshwar Parshwanath Tirth |url=http://nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20110620194624/http://www.nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-date=20 June 2011}}</ref> === ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ === [[ਤਸਵੀਰ:Adinath_Bhagwan,_Bibrod.jpg|thumb|200x200px|ਬਿਬਰੋਦ ਤੀਰਥ ਵਿਖੇ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਮੂਰਤੀ]] ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ [[ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ|ਆਦਿਨਾਥ]] ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਮੂਲਨਾਇਕ ਪਦਮਾਸਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਢਾਈ ਫੁੱਟ (0.76 ਮੀਟਰ) ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਤੇਰਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੀਰਥ ਇਥੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮੇਲੇ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ "ਬਿਬਰੋਡ ਮੇਲਾ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ == === ਕਾਲਕਾ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ === ਇਹ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਗੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਸਟ੍ਰੀਟ ਫੂਡ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇਕੱਠ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਲਾਅ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਝਲੀ ਤਲਾਅ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਝਲੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੇਲਾ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। '''ਬਾਰਬਾਦ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ''' ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਹਰ ਸਾਲ ਹਨੂੰਮਨ ਜਯੰਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। * [[Khatushyam Temple Bangrod|ਖਤੁਸ਼ਿਆਮ ਮੰਦਰ ਬੰਗਰੋਡ]]-ਬੰਗੋਡ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ {{Cvt|9|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (5.6 ਮੀਲ) ਦੂਰ ਹੈ। ਇਕਾਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20131227224606/http://ratlam.nic.in/tourism.html ਸਰਕਾਰੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਾਈਟ] {{Ujjain Division}}{{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] qshdj2fy9wlv0h4mthqku7fsiiwkzly 749002 748987 2024-04-05T08:16:12Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ਰਤਲਾਮ | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy. --> | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਸ਼ਹਿਰ | image_skyline = Ratlam_city.jpg | image_alt = | image_caption = ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸਨ | pushpin_map = India Madhya Pradesh#India3 | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = {{coord|23.334|N|75.037|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|ਭਾਰਤ}} | subdivision_type1 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] | subdivision_name1 = [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] | subdivision_type2 = ਖੇਤਰ | subdivision_name2 = [[ਮਾਲਵਾ]] | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name3 = [[ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਰਤਲਾਮ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = [[ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੋਰ]] | named_for = | governing_body = | leader_title = | leader_name = | unit_pref = Metric | area_footnotes = <ref name='Ratlam City'>{{cite web|title=Welcome to Ratlam City|url=http://www.rmcratlam.in/about|website=rmcratlam.in|access-date=22 November 2020}}</ref> | area_rank = | area_total_km2 = 39.19 | elevation_footnotes = | elevation_m = 480 | population_total = 264,914 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_metro = | population_metro_footnotes = | population_demonym = ਰਤਲਾਮੀ | population_footnotes = <ref name="Census2011"/> | demographics_type1 = [[ਭਾਸ਼ਾ]] | demographics1_title1 = ਅਧਿਕਾਰਤ | demographics1_info1 = [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]]<ref name="langoff">{{cite web|title=52nd Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India|url=http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|website=nclm.nic.in|publisher=[[Ministry of Minority Affairs]]|access-date=7 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525141614/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|archive-date=25 May 2017}}</ref> | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ|ਆਈਐਸਟੀ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[ਪਿੰਨ ਕੋਡ]] | postal_code = 457001 | area_code_type = ਟੈਲੀਫੋਨ ਕੋਡ | area_code = 07412 | registration_plate = MP-43 | blank1_name_sec2 = | blank1_info_sec2 = | website = {{URL|https://ratlam.nic.in}} | footnotes = | official_name = | imagesize = }} '''ਰਤਲਾਮ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਦੇ [[ਮਾਲਵਾ]] ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 480 ਮੀਟਰ (1,570 ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1947 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਭੋਪਾਲ]] ਤੋਂ 294 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ੍ਹ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref name="Information">[http://ratlam.nic.in/ Ratlam District Information], ratlam.nic.in. </ref> 2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, [[ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ|(ਬੀ ਜੇ ਪੀ)]] ਦੇ ਗੁਮਨ ਸਿੰਘ ਡਾਮੋਰ ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ|ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ]] ਚੁਣਿਆ ਗਏ ਸਨ <ref>{{Cite web |date=23 May 2019 |title=Ratlam Election Results 2019 Live Updates (Jhabua ): Guman Singh Domar of BJP Wins |url=https://www.news18.com/news/politics/ratlam-election-results-2019-live-updates-jhabua-winner-loser-leading-trailing-2154471.html |access-date=23 May 2019 |website=News18}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Ratan_Singh_of_Ratlam.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1652 ਵਿੱਚ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ, ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, [[ਜਾਲੌਰ]] ਦੇ ਮਹੇਸ਼ ਦਾਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ, ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸਮਰਾਟ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਲਈ ਵਧੀਆ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਇਨਾਮ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। (ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ) ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਤ ਰਾਮ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਲੇਰ, ਉਸਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਕੇ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਜੋ ਆਗਰਾ ਪੈਲੇਸ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਲਈ ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1652 ਵਿੱਚ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਰਗਨਾ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਜਾਲੌਰ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ 1658 ਵਿੱਚ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਇੱਕ ਝੂਠੀ ਅਫਵਾਹ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਲੜਾਈ ਹੋਈ। ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਰਾਜਪੂਤ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ। ਰਾਠੌਰ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਸਲਿਮ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾ ਲੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ (ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਤਲਵਾਰ ਦੇ 80 ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਨ)। ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਝੱਜਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਦਾਸ ਦੀ ਧੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੁਖਰੂਪਦੇ ਕੰਵਰ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਜੀ ਸਾਹਿਬਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਨ 1658 ਵਿੱਚ ਉਜੈਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1829 ਵਿੱਚ ਕੈਪਟਨ ਬੋਰਥਵਿਕ ਵਲ੍ਹੋ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=History |url=https://ratlam.nic.in/en/history/#:~:text=The%20New%20Town%20of%20Ratlam,for%20its%20bargains%20called%20Sattas |access-date=14 August 2020 |website=District Ratlam, Government of Madhya Pradesh}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Phatasingh.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਦਮ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਪਹਿਲੇ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ [[ਅਫ਼ੀਮ|ਅਫੀਮ]], ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਲੂਣ ਦੇ ਵਪਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ "ਸੱਤਸ" ਨਾਮਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। 1872 ਵਿੱਚ ਖੰਡਵਾ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਸਟੇਟ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਰਤਲਾਮ ਨਾਲੋਂ ਵਪਾਰ ਲਈ ਕੋਈ ਬਿਹਤਰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੁਆਦ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਮਕੀਨ ਸਨੈਕ 'ਰਤਲਾਮ ਸੇਵ' ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=SakhiJewellers |date=23 October 2021 |title=Reason Behind Ratlam Gold Jewelry's Fame - Sakhi Jewellers |url=https://sakhijewellers.com/information/reason-behind-ratlam-gold-jewelry-fame/ |access-date=23 December 2021 |language=en-US}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਾਲਵਾ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਜ ਸੀ, ਪਰ ਤਤਕਾਲੀ ਸ਼ਾਸਕ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਧਰਮਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 5 ਜਨਵਰੀ 1819 ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ। == ਭੂਗੋਲ == Ratlam is located at coordinates: <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|23|19|0|N|75|04|0|E|type:city}} (23.316667, 75.066667)It is very close to the borders of [[ਰਾਜਸਥਾਨ|Rajasthan]] and [[ਗੁਜਰਾਤ|Gujarat]]. == ਜਲਵਾਯੂ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਉਪ-ਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ (''ਸੀ. ਐੱਫ. ਏ.'' ਜ਼ੋਨ) ਹੈ। ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਸਮ ਹਨ: ਗਰਮੀਆਂ, [[ਮੌਨਸੂਨ]] ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ। ਗਰਮੀਆਂ ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|112|F|C}}°F (44) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਮੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਜੂਨ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ ਲਗਭਗ {{Convert|100|F|C|abbr=on}} °F (38 ) ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ, ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਔਸਤ ਵਰਖਾ {{Cvt|37|inch}} ਇੰਚ (940 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ, ਠੰਢੀਆਂ ਅਤੇ ਧੁੱਪ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ 39-46 °F (4-8 °C) ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਢਾ ਹੋਣ ਤੇ (4-8 °C) ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮੌਨਸੂਨ ਕਾਰਨ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ 35 ਤੋਂ 38 ਇੰਚ (890 ਤੋਂ 970 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਦੀ ਹਲਕੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ<ref name="NOAA">[http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?refer=&s=45724&cityname=Indore--United-States-of-America&refer=&cityname=Indore- Indore, India Weather (closest to Ratlam)], weatherbase.com, 15 March 2012.</ref>{{Weather box|location=Ratlam (1981–2010, extremes 1948–2009)|metric first=yes|single line=yes|Jan record high C=34.0|Feb record high C=37.8|Mar record high C=41.9|Apr record high C=45.2|May record high C=45.5|Jun record high C=45.0|Jul record high C=40.6|Aug record high C=38.7|Sep record high C=39.3|Oct record high C=39.0|Nov record high C=36.9|Dec record high C=33.8|year record high C=45.5|Jan high C=26.3|Feb high C=28.8|Mar high C=34.1|Apr high C=38.2|May high C=39.8|Jun high C=36.3|Jul high C=30.3|Aug high C=28.3|Sep high C=30.9|Oct high C=33.0|Nov high C=30.6|Dec high C=27.6|year high C=32.0|Jan low C=10.9|Feb low C=13.4|Mar low C=18.2|Apr low C=23.2|May low C=26.2|Jun low C=25.3|Jul low C=23.5|Aug low C=23.1|Sep low C=22.2|Oct low C=19.8|Nov low C=15.9|Dec low C=11.9|year low C=19.5|Jan record low C=2.5|Feb record low C=2.6|Mar record low C=9.0|Apr record low C=11.6|May record low C=18.4|Jun record low C=17.3|Jul record low C=18.1|Aug record low C=16.9|Sep record low C=14.0|Oct record low C=12.5|Nov record low C=7.9|Dec record low C=3.9|year record low C=2.5|rain colour=green|Jan rain mm=6.8|Feb rain mm=1.0|Mar rain mm=1.2|Apr rain mm=1.2|May rain mm=8.8|Jun rain mm=103.4|Jul rain mm=332.8|Aug rain mm=347.9|Sep rain mm=97.5|Oct rain mm=45.5|Nov rain mm=5.7|Dec rain mm=2.3|year rain mm=954.0|Jan rain days=0.5|Feb rain days=0.2|Mar rain days=0.2|Apr rain days=0.2|May rain days=0.8|Jun rain days=5.9|Jul rain days=13.7|Aug rain days=13.7|Sep rain days=5.4|Oct rain days=1.6|Nov rain days=0.3|Dec rain days=0.2|year rain days=42.6|time day=17:30 [[Indian Standard Time|IST]]|Jan humidity=36|Feb humidity=28|Mar humidity=21|Apr humidity=20|May humidity=25|Jun humidity=47|Jul humidity=71|Aug humidity=77|Sep humidity=62|Oct humidity=40|Nov humidity=37|Dec humidity=38|year humidity=41|source 1=[[India Meteorological Department]]<ref name=IMDnormals> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205040301/http://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | title = Station: Ratlam Climatological Table 1981–2010 | work = Climatological Normals 1981–2010 | publisher = India Meteorological Department | date = January 2015 | pages = 661–662 | access-date = 28 December 2020}}</ref><ref name=IMDextremes> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205042509/http://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | title = Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012) | publisher = India Meteorological Department | date = December 2016 | page = M128 | access-date = 28 December 2020}}</ref>}} == ਜਨਸੰਖਿਆ == {{Bar box|title=Religions in Ratlam city (2011)<ref name="religion">{{Cite web|date=2011|title=Table C-01 Population by Religion: Uttar Pradesh|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/11394/download/14507/DDW09C-01%20MDDS.XLS|website=censusindia.gov.in|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India]]}}</ref>}}2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 264,914 ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 134,915 ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 129,999 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ 1000 ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 964 ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੈ। 0 ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ 29,763 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 204,101 ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 81.2% ਦੀ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ 72.8% ਦੀ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 77.0% ਸਨ। ਰਤਲਾਮ ਦੀ 7 + ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 86.8% ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ [ID2] ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ> ID1] ਸੀ। ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 27,124 ਅਤੇ 12,567 ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 53133 ਹੈ।<ref name="Census2011">{{Cite web |title=Ratlam - Census 2011 |url=http://censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=527392 |access-date=13 February 2020 |website=censusindia.gov.in}}</ref> 28.17% ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ (ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ) ।ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮੂਹ ਹਨ<ref>{{Cite web |title=Ratlam District Population, Madhya Pradesh, List of Tehsils in Ratlam |url=https://www.censusindia2011.com/madhya-pradesh/ratlam-population.html |access-date=2022-08-10 |website=Censusindia2011.com |language=en-US}}</ref> == ਨੇੜਲੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ == * ਸੈਲਾਨਾ-ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ ਵਲ੍ਹੋ1736 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਸੈਲਾਨਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜੋ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (12 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਕੈਕਟਸ ਗਾਰਡਨ, ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਗੁਫਾ ਮੰਦਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Tourist Places &#124; District Ratlam, Government of Madhya Pradesh &#124; India |url=https://ratlam.nic.in/en/tourist-places/}}</ref> * ਢੋਲਵਾਦ ਡੈਮ-ਰਾਓਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ {{Cvt|25|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == === ਰੇਲਵੇ === [[ਤਸਵੀਰ:Ratlam_Junction_(2).jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ]] [[ਤਸਵੀਰ:MAHI_RAILWAY_BRIDGE_RATLAM.jpg|thumb|ਮਾਹੀ ਰੇਲਵੇ ਬ੍ਰਿਜ ਰਤਲਾਮ]] ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਿੱਲੀ-ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਅਜਮੇਰ-ਖੰਡਵਾ ਰੇਲ ਮਾਰਗਾਂ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਦੇ ਰੇਲ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਦਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Ratlam Junction |url=http://ratlam.nic.in/profile.html#TRANSPORT}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਹਨ, ਜੋ [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਦਿੱਲੀ]], [[ਅਜਮੇਰ]] ਅਤੇ ਖੰਡਵਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਗਭਗ 157 ਰੇਲਾਂ ਰੁਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਧਾਨੀ, ਗਰੀਬ ਰਥ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਪਰਫਾਸਟ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਸਟਾਫ ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਠਹਿਰਾਓ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੇਲ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ 15 ਤੋਂ 20 ਮਿੰਟ ਲਈ ਰੁਕਦੀ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਵੈਕਯੂਮ ਕਲੀਨਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਖਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਂਡਹੋਲਡ ਪੋਰਟੇਬਲ ਐਚਪੀ ਕਲੀਨਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਧੋਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Clean Train Station |url=http://relyoncts.com/service-location-ratlam.php}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 2007 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ ਜਬ ਵੀ ਮੇਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈਆਂ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹਨ।<ref>[[Jab We Met]]</ref> === ਸੜਕਾਂ === ਰਤਲਾਮ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ 79 ਰਾਹੀਂ [[ਇੰਦੌਰ]] ਅਤੇ ਨੀਮਚ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਮਾਰਗੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਇੰਦੌਰ ਤੋਂ [[ਚਿਤੌੜਗੜ੍ਹ]] ਤੱਕ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਬਾਂਸਵਾੜਾ]], ਮੰਦਸੌਰ, ਨੀਮਚ, [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਭੋਪਾਲ]], [[ਧਾਰ]], [[ਉੱਜੈਨ|ਉਜੈਨ]], ਨਾਗਦਾ, ਪੇਟਲਾਵਦ, ਝਾਬੂਆ ਆਦਿ ਲਈ ਰੋਜਾਨਾ ਬੱਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ, ਟਾਟਾ ਮੈਜਿਕ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਟੀ ਬੱਸਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਿਟੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸਾਧਨ ਹਨ। === ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ === ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਬੰਜਲੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦਾ ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ([[ਭੋਪਾਲ]] ਵਿਖੇ ਰਾਜਾ ਭੋਜ ਹਵਾਈ ਅੱਡ 289 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [180 ਮੀਲ]) [[ਉਦੈਪੁਰ]] ਵਿਖੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 252 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [157 ਮੀਲ]) [[ਵਡੋਦਰਾ]] ਵਿਖੇ ਵਡੋਦਰਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡ਼ਾ 327 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [203 ਮੀਲ]) [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]] ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 340 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [210 ਮੀਲ]) ਹੈ। == ਆਰਥਿਕਤਾ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਦਯੋਗ ਹਨ ਜੋ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤਾਰ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਰੱਸੀਆਂ, ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ, ਰਤਲਾਮਈ ਨਮਕੀਨ ਸੇਵ, ਰਤਲਾਮਾਈ ਸਾੜੀ ਅਤੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੀਪੀ ਤਾਰਾਂ, ਡੀਪੀ ਅਭਿਸ਼ਾ ਲਿਮਟਡ ਅਤੇ ਕਤਰੀਆ ਤਾਰ ਲਿਮਟਡ. ਅੰਬੀ ਵਾਈਨ ਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈ ਵੀ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। === ਖੇਤੀਵਾੜੀ === ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਜੌਡ਼ਾ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੋਇਆਬੀਨ, ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਛੋਲੇ, ਕਪਾਹ, ਲਸਣ, ਗੰਢੇ, ਮਟਰ, ਅਮਰੂਦ, ਅਨਾਰ, ਅੰਗੂਰ ਅਤੇ ਅਫੀਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਜੈਨ ਮੰਦਰ == === ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਤੀਰਥ === ਇਹ ਮਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ 23ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਵੇਤਾਂਬਰ ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਲਾਈਨ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਮਤਕਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੂਲਨਾਇਕ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਪਾਰਸਵਨਾਥ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 7 ਕੋਬਰਾ ਹਨ। ਇਹ 13 ਫੁੱਟ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਇੱਕ ਹੀ ਪੰਨੇ ਦੇ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਉੱਕਰੀ ਗਈ ਹੈ। {{Fraction|1|2}}ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਲਗਭਗ '''2850 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ''' ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਧਰਨੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀਨਾਥ ਸਵਾਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਵੀਰ ਸਵਾਮੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਕੰਧ ਉੱਤੇ, ਸੱਪ ਦੇ 7 ਚਿਹਰੇ ਜੋ ਕਿ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਫਨ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਛੇਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਗਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਝਾਕਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਲੇ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Shri Jain Shwetamber Nageshwar Parshwanath Tirth |url=http://nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20110620194624/http://www.nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-date=20 June 2011}}</ref> === ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ === [[ਤਸਵੀਰ:Adinath_Bhagwan,_Bibrod.jpg|thumb|200x200px|ਬਿਬਰੋਦ ਤੀਰਥ ਵਿਖੇ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਮੂਰਤੀ]] ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ [[ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ|ਆਦਿਨਾਥ]] ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਮੂਲਨਾਇਕ ਪਦਮਾਸਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਢਾਈ ਫੁੱਟ (0.76 ਮੀਟਰ) ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਤੇਰਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੀਰਥ ਇਥੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮੇਲੇ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ "ਬਿਬਰੋਡ ਮੇਲਾ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ == === ਕਾਲਕਾ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ === ਇਹ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਗੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਸਟ੍ਰੀਟ ਫੂਡ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇਕੱਠ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਲਾਅ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਝਲੀ ਤਲਾਅ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਝਲੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੇਲਾ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। '''ਬਾਰਬਾਦ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ''' ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਹਰ ਸਾਲ ਹਨੂੰਮਨ ਜਯੰਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। * [[Khatushyam Temple Bangrod|ਖਤੁਸ਼ਿਆਮ ਮੰਦਰ ਬੰਗਰੋਡ]]-ਬੰਗੋਡ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ {{Cvt|9|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (5.6 ਮੀਲ) ਦੂਰ ਹੈ। ਇਕਾਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20131227224606/http://ratlam.nic.in/tourism.html ਸਰਕਾਰੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਾਈਟ] oon05r8k5beapefp7pqb555kyx2x40n 749004 749002 2024-04-05T08:16:55Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ਰਤਲਾਮ | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy. --> | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਸ਼ਹਿਰ | image_skyline = Ratlam_city.jpg | image_alt = | image_caption = ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸਨ | pushpin_map = India Madhya Pradesh#India3 | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = {{coord|23.334|N|75.037|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|ਭਾਰਤ}} | subdivision_type1 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] | subdivision_name1 = [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] | subdivision_type2 = ਖੇਤਰ | subdivision_name2 = [[ਮਾਲਵਾ]] | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name3 = [[ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਰਤਲਾਮ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = [[ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੋਰ]] | named_for = | governing_body = | leader_title = | leader_name = | unit_pref = Metric | area_footnotes = <ref name='Ratlam City'>{{cite web|title=Welcome to Ratlam City|url=http://www.rmcratlam.in/about|website=rmcratlam.in|access-date=22 November 2020}}</ref> | area_rank = | area_total_km2 = 39.19 | elevation_footnotes = | elevation_m = 480 | population_total = 264,914 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_metro = | population_metro_footnotes = | population_demonym = ਰਤਲਾਮੀ | population_footnotes = <ref name="Census2011"/> | demographics_type1 = [[ਭਾਸ਼ਾ]] | demographics1_title1 = ਅਧਿਕਾਰਤ | demographics1_info1 = [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]]<ref name="langoff">{{cite web|title=52nd Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India|url=http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|website=nclm.nic.in|publisher=[[Ministry of Minority Affairs]]|access-date=7 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525141614/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|archive-date=25 May 2017}}</ref> | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ|ਆਈਐਸਟੀ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[ਪਿੰਨ ਕੋਡ]] | postal_code = 457001 | area_code_type = ਟੈਲੀਫੋਨ ਕੋਡ | area_code = 07412 | registration_plate = MP-43 | blank1_name_sec2 = | blank1_info_sec2 = | website = {{URL|https://ratlam.nic.in}} | footnotes = | official_name = | imagesize = }} '''ਰਤਲਾਮ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਦੇ [[ਮਾਲਵਾ]] ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 480 ਮੀਟਰ (1,570 ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1947 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਭੋਪਾਲ]] ਤੋਂ 294 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ੍ਹ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref name="Information">[http://ratlam.nic.in/ Ratlam District Information], ratlam.nic.in. </ref> 2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, [[ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ|(ਬੀ ਜੇ ਪੀ)]] ਦੇ ਗੁਮਨ ਸਿੰਘ ਡਾਮੋਰ ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ|ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ]] ਚੁਣਿਆ ਗਏ ਸਨ <ref>{{Cite web |date=23 May 2019 |title=Ratlam Election Results 2019 Live Updates (Jhabua ): Guman Singh Domar of BJP Wins |url=https://www.news18.com/news/politics/ratlam-election-results-2019-live-updates-jhabua-winner-loser-leading-trailing-2154471.html |access-date=23 May 2019 |website=News18}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Ratan_Singh_of_Ratlam.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1652 ਵਿੱਚ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ, ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, [[ਜਾਲੌਰ]] ਦੇ ਮਹੇਸ਼ ਦਾਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ, ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸਮਰਾਟ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਲਈ ਵਧੀਆ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਇਨਾਮ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। (ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ) ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਤ ਰਾਮ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਲੇਰ, ਉਸਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਕੇ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਜੋ ਆਗਰਾ ਪੈਲੇਸ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਲਈ ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1652 ਵਿੱਚ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਰਗਨਾ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਜਾਲੌਰ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ 1658 ਵਿੱਚ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਇੱਕ ਝੂਠੀ ਅਫਵਾਹ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਲੜਾਈ ਹੋਈ। ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਰਾਜਪੂਤ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ। ਰਾਠੌਰ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਸਲਿਮ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾ ਲੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ (ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਤਲਵਾਰ ਦੇ 80 ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਨ)। ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਝੱਜਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਦਾਸ ਦੀ ਧੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੁਖਰੂਪਦੇ ਕੰਵਰ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਜੀ ਸਾਹਿਬਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਨ 1658 ਵਿੱਚ ਉਜੈਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1829 ਵਿੱਚ ਕੈਪਟਨ ਬੋਰਥਵਿਕ ਵਲ੍ਹੋ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=History |url=https://ratlam.nic.in/en/history/#:~:text=The%20New%20Town%20of%20Ratlam,for%20its%20bargains%20called%20Sattas |access-date=14 August 2020 |website=District Ratlam, Government of Madhya Pradesh}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Phatasingh.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਦਮ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਪਹਿਲੇ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ [[ਅਫ਼ੀਮ|ਅਫੀਮ]], ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਲੂਣ ਦੇ ਵਪਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ "ਸੱਤਸ" ਨਾਮਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। 1872 ਵਿੱਚ ਖੰਡਵਾ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਸਟੇਟ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਰਤਲਾਮ ਨਾਲੋਂ ਵਪਾਰ ਲਈ ਕੋਈ ਬਿਹਤਰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੁਆਦ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਮਕੀਨ ਸਨੈਕ 'ਰਤਲਾਮ ਸੇਵ' ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=SakhiJewellers |date=23 October 2021 |title=Reason Behind Ratlam Gold Jewelry's Fame - Sakhi Jewellers |url=https://sakhijewellers.com/information/reason-behind-ratlam-gold-jewelry-fame/ |access-date=23 December 2021 |language=en-US}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਾਲਵਾ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਜ ਸੀ, ਪਰ ਤਤਕਾਲੀ ਸ਼ਾਸਕ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਧਰਮਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 5 ਜਨਵਰੀ 1819 ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ। == ਭੂਗੋਲ == Ratlam is located at coordinates: <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|23|19|0|N|75|04|0|E|type:city}} (23.316667, 75.066667)It is very close to the borders of [[ਰਾਜਸਥਾਨ|Rajasthan]] and [[ਗੁਜਰਾਤ|Gujarat]]. == ਜਲਵਾਯੂ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਉਪ-ਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ (''ਸੀ. ਐੱਫ. ਏ.'' ਜ਼ੋਨ) ਹੈ। ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਸਮ ਹਨ: ਗਰਮੀਆਂ, [[ਮੌਨਸੂਨ]] ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ। ਗਰਮੀਆਂ ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|112|F|C}}°F (44) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਮੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਜੂਨ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ ਲਗਭਗ {{Convert|100|F|C|abbr=on}} °F (38 ) ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ, ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਔਸਤ ਵਰਖਾ {{Cvt|37|inch}} ਇੰਚ (940 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ, ਠੰਢੀਆਂ ਅਤੇ ਧੁੱਪ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ 39-46 °F (4-8 °C) ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਢਾ ਹੋਣ ਤੇ (4-8 °C) ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮੌਨਸੂਨ ਕਾਰਨ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ 35 ਤੋਂ 38 ਇੰਚ (890 ਤੋਂ 970 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਦੀ ਹਲਕੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ<ref name="NOAA">[http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?refer=&s=45724&cityname=Indore--United-States-of-America&refer=&cityname=Indore- Indore, India Weather (closest to Ratlam)], weatherbase.com, 15 March 2012.</ref>{{Weather box|location=Ratlam (1981–2010, extremes 1948–2009)|metric first=yes|single line=yes|Jan record high C=34.0|Feb record high C=37.8|Mar record high C=41.9|Apr record high C=45.2|May record high C=45.5|Jun record high C=45.0|Jul record high C=40.6|Aug record high C=38.7|Sep record high C=39.3|Oct record high C=39.0|Nov record high C=36.9|Dec record high C=33.8|year record high C=45.5|Jan high C=26.3|Feb high C=28.8|Mar high C=34.1|Apr high C=38.2|May high C=39.8|Jun high C=36.3|Jul high C=30.3|Aug high C=28.3|Sep high C=30.9|Oct high C=33.0|Nov high C=30.6|Dec high C=27.6|year high C=32.0|Jan low C=10.9|Feb low C=13.4|Mar low C=18.2|Apr low C=23.2|May low C=26.2|Jun low C=25.3|Jul low C=23.5|Aug low C=23.1|Sep low C=22.2|Oct low C=19.8|Nov low C=15.9|Dec low C=11.9|year low C=19.5|Jan record low C=2.5|Feb record low C=2.6|Mar record low C=9.0|Apr record low C=11.6|May record low C=18.4|Jun record low C=17.3|Jul record low C=18.1|Aug record low C=16.9|Sep record low C=14.0|Oct record low C=12.5|Nov record low C=7.9|Dec record low C=3.9|year record low C=2.5|rain colour=green|Jan rain mm=6.8|Feb rain mm=1.0|Mar rain mm=1.2|Apr rain mm=1.2|May rain mm=8.8|Jun rain mm=103.4|Jul rain mm=332.8|Aug rain mm=347.9|Sep rain mm=97.5|Oct rain mm=45.5|Nov rain mm=5.7|Dec rain mm=2.3|year rain mm=954.0|Jan rain days=0.5|Feb rain days=0.2|Mar rain days=0.2|Apr rain days=0.2|May rain days=0.8|Jun rain days=5.9|Jul rain days=13.7|Aug rain days=13.7|Sep rain days=5.4|Oct rain days=1.6|Nov rain days=0.3|Dec rain days=0.2|year rain days=42.6|time day=17:30 [[Indian Standard Time|IST]]|Jan humidity=36|Feb humidity=28|Mar humidity=21|Apr humidity=20|May humidity=25|Jun humidity=47|Jul humidity=71|Aug humidity=77|Sep humidity=62|Oct humidity=40|Nov humidity=37|Dec humidity=38|year humidity=41|source 1=[[India Meteorological Department]]<ref name=IMDnormals> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205040301/http://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | title = Station: Ratlam Climatological Table 1981–2010 | work = Climatological Normals 1981–2010 | publisher = India Meteorological Department | date = January 2015 | pages = 661–662 | access-date = 28 December 2020}}</ref><ref name=IMDextremes> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205042509/http://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | title = Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012) | publisher = India Meteorological Department | date = December 2016 | page = M128 | access-date = 28 December 2020}}</ref>}} == ਜਨਸੰਖਿਆ == {{Bar box|title=Religions in Ratlam city (2011)<ref name="religion">{{Cite web|date=2011|title=Table C-01 Population by Religion: Uttar Pradesh|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/11394/download/14507/DDW09C-01%20MDDS.XLS|website=censusindia.gov.in|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India]]}}</ref>}}2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 264,914 ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 134,915 ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 129,999 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ 1000 ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 964 ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੈ। 0 ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ 29,763 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 204,101 ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 81.2% ਦੀ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ 72.8% ਦੀ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 77.0% ਸਨ। ਰਤਲਾਮ ਦੀ 7 + ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 86.8% ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ [ID2] ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ> ID1] ਸੀ। ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 27,124 ਅਤੇ 12,567 ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 53133 ਹੈ।<ref name="Census2011">{{Cite web |title=Ratlam - Census 2011 |url=http://censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=527392 |access-date=13 February 2020 |website=censusindia.gov.in}}</ref> 28.17% ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ (ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ) ।ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮੂਹ ਹਨ<ref>{{Cite web |title=Ratlam District Population, Madhya Pradesh, List of Tehsils in Ratlam |url=https://www.censusindia2011.com/madhya-pradesh/ratlam-population.html |access-date=2022-08-10 |website=Censusindia2011.com |language=en-US}}</ref> == ਨੇੜਲੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ == * ਸੈਲਾਨਾ-ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ ਵਲ੍ਹੋ1736 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਸੈਲਾਨਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜੋ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (12 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਕੈਕਟਸ ਗਾਰਡਨ, ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਗੁਫਾ ਮੰਦਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Tourist Places &#124; District Ratlam, Government of Madhya Pradesh &#124; India |url=https://ratlam.nic.in/en/tourist-places/}}</ref> * ਢੋਲਵਾਦ ਡੈਮ-ਰਾਓਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ {{Cvt|25|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == === ਰੇਲਵੇ === [[ਤਸਵੀਰ:Ratlam_Junction_(2).jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ]] [[ਤਸਵੀਰ:MAHI_RAILWAY_BRIDGE_RATLAM.jpg|thumb|ਮਾਹੀ ਰੇਲਵੇ ਬ੍ਰਿਜ ਰਤਲਾਮ]] ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਿੱਲੀ-ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਅਜਮੇਰ-ਖੰਡਵਾ ਰੇਲ ਮਾਰਗਾਂ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਦੇ ਰੇਲ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਦਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Ratlam Junction |url=http://ratlam.nic.in/profile.html#TRANSPORT}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਹਨ, ਜੋ [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਦਿੱਲੀ]], [[ਅਜਮੇਰ]] ਅਤੇ ਖੰਡਵਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਗਭਗ 157 ਰੇਲਾਂ ਰੁਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਧਾਨੀ, ਗਰੀਬ ਰਥ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਪਰਫਾਸਟ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਸਟਾਫ ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਠਹਿਰਾਓ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੇਲ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ 15 ਤੋਂ 20 ਮਿੰਟ ਲਈ ਰੁਕਦੀ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਵੈਕਯੂਮ ਕਲੀਨਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਖਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਂਡਹੋਲਡ ਪੋਰਟੇਬਲ ਐਚਪੀ ਕਲੀਨਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਧੋਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Clean Train Station |url=http://relyoncts.com/service-location-ratlam.php}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 2007 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ ਜਬ ਵੀ ਮੇਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈਆਂ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹਨ।<ref>[[Jab We Met]]</ref> === ਸੜਕਾਂ === ਰਤਲਾਮ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ 79 ਰਾਹੀਂ [[ਇੰਦੌਰ]] ਅਤੇ ਨੀਮਚ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਮਾਰਗੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਇੰਦੌਰ ਤੋਂ [[ਚਿਤੌੜਗੜ੍ਹ]] ਤੱਕ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਬਾਂਸਵਾੜਾ]], ਮੰਦਸੌਰ, ਨੀਮਚ, [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਭੋਪਾਲ]], [[ਧਾਰ]], [[ਉੱਜੈਨ|ਉਜੈਨ]], ਨਾਗਦਾ, ਪੇਟਲਾਵਦ, ਝਾਬੂਆ ਆਦਿ ਲਈ ਰੋਜਾਨਾ ਬੱਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ, ਟਾਟਾ ਮੈਜਿਕ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਟੀ ਬੱਸਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਿਟੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸਾਧਨ ਹਨ। === ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ === ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਬੰਜਲੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦਾ ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ([[ਭੋਪਾਲ]] ਵਿਖੇ ਰਾਜਾ ਭੋਜ ਹਵਾਈ ਅੱਡ 289 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [180 ਮੀਲ]) [[ਉਦੈਪੁਰ]] ਵਿਖੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 252 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [157 ਮੀਲ]) [[ਵਡੋਦਰਾ]] ਵਿਖੇ ਵਡੋਦਰਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡ਼ਾ 327 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [203 ਮੀਲ]) [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]] ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 340 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [210 ਮੀਲ]) ਹੈ। == ਆਰਥਿਕਤਾ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਦਯੋਗ ਹਨ ਜੋ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤਾਰ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਰੱਸੀਆਂ, ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ, ਰਤਲਾਮਈ ਨਮਕੀਨ ਸੇਵ, ਰਤਲਾਮਾਈ ਸਾੜੀ ਅਤੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੀਪੀ ਤਾਰਾਂ, ਡੀਪੀ ਅਭਿਸ਼ਾ ਲਿਮਟਡ ਅਤੇ ਕਤਰੀਆ ਤਾਰ ਲਿਮਟਡ. ਅੰਬੀ ਵਾਈਨ ਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈ ਵੀ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। === ਖੇਤੀਵਾੜੀ === ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਜੌਡ਼ਾ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੋਇਆਬੀਨ, ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਛੋਲੇ, ਕਪਾਹ, ਲਸਣ, ਗੰਢੇ, ਮਟਰ, ਅਮਰੂਦ, ਅਨਾਰ, ਅੰਗੂਰ ਅਤੇ ਅਫੀਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਜੈਨ ਮੰਦਰ == === ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਤੀਰਥ === ਇਹ ਮਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ 23ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਵੇਤਾਂਬਰ ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਲਾਈਨ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਮਤਕਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੂਲਨਾਇਕ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਪਾਰਸਵਨਾਥ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 7 ਕੋਬਰਾ ਹਨ। ਇਹ 13 ਫੁੱਟ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਇੱਕ ਹੀ ਪੰਨੇ ਦੇ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਉੱਕਰੀ ਗਈ ਹੈ। {{Fraction|1|2}}ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਲਗਭਗ '''2850 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ''' ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਧਰਨੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀਨਾਥ ਸਵਾਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਵੀਰ ਸਵਾਮੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਕੰਧ ਉੱਤੇ, ਸੱਪ ਦੇ 7 ਚਿਹਰੇ ਜੋ ਕਿ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਫਨ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਛੇਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਗਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਝਾਕਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਲੇ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Shri Jain Shwetamber Nageshwar Parshwanath Tirth |url=http://nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20110620194624/http://www.nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-date=20 June 2011}}</ref> === ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ === [[ਤਸਵੀਰ:Adinath_Bhagwan,_Bibrod.jpg|thumb|200x200px|ਬਿਬਰੋਦ ਤੀਰਥ ਵਿਖੇ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਮੂਰਤੀ]] ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ [[ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ|ਆਦਿਨਾਥ]] ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਮੂਲਨਾਇਕ ਪਦਮਾਸਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਢਾਈ ਫੁੱਟ (0.76 ਮੀਟਰ) ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਤੇਰਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੀਰਥ ਇਥੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮੇਲੇ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ "ਬਿਬਰੋਡ ਮੇਲਾ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ == === ਕਾਲਕਾ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ === ਇਹ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਗੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਸਟ੍ਰੀਟ ਫੂਡ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇਕੱਠ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਲਾਅ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਝਲੀ ਤਲਾਅ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਝਲੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੇਲਾ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। '''ਬਾਰਬਾਦ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ''' ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਹਰ ਸਾਲ ਹਨੂੰਮਨ ਜਯੰਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। * [[Khatushyam Temple Bangrod|ਖਤੁਸ਼ਿਆਮ ਮੰਦਰ ਬੰਗਰੋਡ]]-ਬੰਗੋਡ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ {{Cvt|9|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (5.6 ਮੀਲ) ਦੂਰ ਹੈ। ਇਕਾਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20131227224606/http://ratlam.nic.in/tourism.html ਸਰਕਾਰੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਾਈਟ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] e5avkp7r4zgfvv5d17s252uk1i4ac1h 749005 749004 2024-04-05T08:17:12Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਰਤਲਾਮ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ਰਤਲਾਮ | native_name = <!-- Please do not add any Indic script in this infobox, per WP:INDICSCRIPT policy. --> | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਸ਼ਹਿਰ | image_skyline = Ratlam_city.jpg | image_alt = | image_caption = ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸਨ | pushpin_map = India Madhya Pradesh#India3 | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = | coordinates = {{coord|23.334|N|75.037|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|ਭਾਰਤ}} | subdivision_type1 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] | subdivision_name1 = [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] | subdivision_type2 = ਖੇਤਰ | subdivision_name2 = [[ਮਾਲਵਾ]] | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name3 = [[ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਰਤਲਾਮ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = [[ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੋਰ]] | named_for = | governing_body = | leader_title = | leader_name = | unit_pref = Metric | area_footnotes = <ref name='Ratlam City'>{{cite web|title=Welcome to Ratlam City|url=http://www.rmcratlam.in/about|website=rmcratlam.in|access-date=22 November 2020}}</ref> | area_rank = | area_total_km2 = 39.19 | elevation_footnotes = | elevation_m = 480 | population_total = 264,914 | population_as_of = 2011 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_metro = | population_metro_footnotes = | population_demonym = ਰਤਲਾਮੀ | population_footnotes = <ref name="Census2011"/> | demographics_type1 = [[ਭਾਸ਼ਾ]] | demographics1_title1 = ਅਧਿਕਾਰਤ | demographics1_info1 = [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]]<ref name="langoff">{{cite web|title=52nd Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India|url=http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|website=nclm.nic.in|publisher=[[Ministry of Minority Affairs]]|access-date=7 June 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20170525141614/http://nclm.nic.in/shared/linkimages/NCLM52ndReport.pdf|archive-date=25 May 2017}}</ref> | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ|ਆਈਐਸਟੀ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[ਪਿੰਨ ਕੋਡ]] | postal_code = 457001 | area_code_type = ਟੈਲੀਫੋਨ ਕੋਡ | area_code = 07412 | registration_plate = MP-43 | blank1_name_sec2 = | blank1_info_sec2 = | website = {{URL|https://ratlam.nic.in}} | footnotes = | official_name = | imagesize = }} '''ਰਤਲਾਮ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਦੇ [[ਮਾਲਵਾ]] ਖੇਤਰ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 480 ਮੀਟਰ (1,570 ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1947 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸੂਬੇ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਭੋਪਾਲ]] ਤੋਂ 294 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ੍ਹ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref name="Information">[http://ratlam.nic.in/ Ratlam District Information], ratlam.nic.in. </ref> 2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, [[ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ|(ਬੀ ਜੇ ਪੀ)]] ਦੇ ਗੁਮਨ ਸਿੰਘ ਡਾਮੋਰ ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ|ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ]] ਚੁਣਿਆ ਗਏ ਸਨ <ref>{{Cite web |date=23 May 2019 |title=Ratlam Election Results 2019 Live Updates (Jhabua ): Guman Singh Domar of BJP Wins |url=https://www.news18.com/news/politics/ratlam-election-results-2019-live-updates-jhabua-winner-loser-leading-trailing-2154471.html |access-date=23 May 2019 |website=News18}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Ratan_Singh_of_Ratlam.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1652 ਵਿੱਚ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਉਦੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ, ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, [[ਜਾਲੌਰ]] ਦੇ ਮਹੇਸ਼ ਦਾਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਾਲੇ, ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਉਜ਼ਬੇਕ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਸਮਰਾਟ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਲਈ ਵਧੀਆ ਫੌਜੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਇਨਾਮ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਮਾਲਵਾ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। (ਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ) ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਤ ਰਾਮ ਬਣ ਗਈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ, ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਲੇਰ, ਉਸਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪਸੰਦੀਦਾ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਕੇ [[ਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ|ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ]] ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ ਜੋ ਆਗਰਾ ਪੈਲੇਸ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਭੱਜ ਗਿਆ ਸੀ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਲਈ ਕਾਬੁਲ ਅਤੇ ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1652 ਵਿੱਚ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਰਗਨਾ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਜਾਲੌਰ ਦੀ ਥਾਂ ਲਈ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਰਾਜਾ ਬਣਿਆ 1658 ਵਿੱਚ ਸਮਰਾਟ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਇੱਕ ਝੂਠੀ ਅਫਵਾਹ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੱਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਲੜਾਈ ਹੋਈ। ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ ਰਾਜਪੂਤ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ। ਰਾਠੌਰ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਸੈਨਾ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੌਂਪਣ ਲਈ ਰਾਜ਼ੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਸਲਿਮ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾ ਲੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਭਿਆਨਕ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ (ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉੱਤੇ ਤਲਵਾਰ ਦੇ 80 ਜ਼ਖ਼ਮ ਸਨ)। ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਝੱਜਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਦਾਸ ਦੀ ਧੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਸੁਖਰੂਪਦੇ ਕੰਵਰ ਸ਼ੇਖਾਵਤ ਜੀ ਸਾਹਿਬਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੰਡਾ ਸੀ। ਉਹ ਸੰਨ 1658 ਵਿੱਚ ਉਜੈਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਧਰਮਟ ਵਿਖੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1829 ਵਿੱਚ ਕੈਪਟਨ ਬੋਰਥਵਿਕ ਵਲ੍ਹੋ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=History |url=https://ratlam.nic.in/en/history/#:~:text=The%20New%20Town%20of%20Ratlam,for%20its%20bargains%20called%20Sattas |access-date=14 August 2020 |website=District Ratlam, Government of Madhya Pradesh}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Phatasingh.jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਦੇ ਪਦਮ ਸਿੰਘ]] ਰਤਲਾਮ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਪਹਿਲੇ ਵਪਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜਲਦੀ ਹੀ [[ਅਫ਼ੀਮ|ਅਫੀਮ]], ਤੰਬਾਕੂ ਅਤੇ ਲੂਣ ਦੇ ਵਪਾਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ "ਸੱਤਸ" ਨਾਮਕ ਸੌਦੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। 1872 ਵਿੱਚ ਖੰਡਵਾ ਨੂੰ ਰਾਜਪੂਤਾਨਾ ਸਟੇਟ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਰਤਲਾਮ ਨਾਲੋਂ ਵਪਾਰ ਲਈ ਕੋਈ ਬਿਹਤਰ ਹੋਰ ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੁਆਦ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਮਕੀਨ ਸਨੈਕ 'ਰਤਲਾਮ ਸੇਵ' ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਅਤੇ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=SakhiJewellers |date=23 October 2021 |title=Reason Behind Ratlam Gold Jewelry's Fame - Sakhi Jewellers |url=https://sakhijewellers.com/information/reason-behind-ratlam-gold-jewelry-fame/ |access-date=23 December 2021 |language=en-US}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਾਲਵਾ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਰਾਜ ਸੀ, ਪਰ ਤਤਕਾਲੀ ਸ਼ਾਸਕ ਰਤਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਧਰਮਪੁਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬਹਾਦਰੀ ਭਰੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਵਿਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਖਿਤਾਬ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 5 ਜਨਵਰੀ 1819 ਨੂੰ ਰਤਲਾਮ ਰਾਜ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ। == ਭੂਗੋਲ == Ratlam is located at coordinates: <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|23|19|0|N|75|04|0|E|type:city}} (23.316667, 75.066667)It is very close to the borders of [[ਰਾਜਸਥਾਨ|Rajasthan]] and [[ਗੁਜਰਾਤ|Gujarat]]. == ਜਲਵਾਯੂ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਉਪ-ਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ (''ਸੀ. ਐੱਫ. ਏ.'' ਜ਼ੋਨ) ਹੈ। ਤਿੰਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੌਸਮ ਹਨ: ਗਰਮੀਆਂ, [[ਮੌਨਸੂਨ]] ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ। ਗਰਮੀਆਂ ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੂਨ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਚ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|112|F|C}}°F (44) ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਮੀ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮੌਨਸੂਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਜੂਨ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ ਲਗਭਗ {{Convert|100|F|C|abbr=on}} °F (38 ) ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਲਗਾਤਾਰ, ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਔਸਤ ਵਰਖਾ {{Cvt|37|inch}} ਇੰਚ (940 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਕ, ਠੰਢੀਆਂ ਅਤੇ ਧੁੱਪ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾਪਮਾਨ ਔਸਤਨ 39-46 °F (4-8 °C) ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਠੰਢਾ ਹੋਣ ਤੇ (4-8 °C) ਦੇ ਨੇੜੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮੌਨਸੂਨ ਕਾਰਨ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ 35 ਤੋਂ 38 ਇੰਚ (890 ਤੋਂ 970 ਮਿਲੀਮੀਟਰ) ਦੀ ਹਲਕੀ ਵਰਖਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ<ref name="NOAA">[http://www.weatherbase.com/weather/weather.php3?refer=&s=45724&cityname=Indore--United-States-of-America&refer=&cityname=Indore- Indore, India Weather (closest to Ratlam)], weatherbase.com, 15 March 2012.</ref>{{Weather box|location=Ratlam (1981–2010, extremes 1948–2009)|metric first=yes|single line=yes|Jan record high C=34.0|Feb record high C=37.8|Mar record high C=41.9|Apr record high C=45.2|May record high C=45.5|Jun record high C=45.0|Jul record high C=40.6|Aug record high C=38.7|Sep record high C=39.3|Oct record high C=39.0|Nov record high C=36.9|Dec record high C=33.8|year record high C=45.5|Jan high C=26.3|Feb high C=28.8|Mar high C=34.1|Apr high C=38.2|May high C=39.8|Jun high C=36.3|Jul high C=30.3|Aug high C=28.3|Sep high C=30.9|Oct high C=33.0|Nov high C=30.6|Dec high C=27.6|year high C=32.0|Jan low C=10.9|Feb low C=13.4|Mar low C=18.2|Apr low C=23.2|May low C=26.2|Jun low C=25.3|Jul low C=23.5|Aug low C=23.1|Sep low C=22.2|Oct low C=19.8|Nov low C=15.9|Dec low C=11.9|year low C=19.5|Jan record low C=2.5|Feb record low C=2.6|Mar record low C=9.0|Apr record low C=11.6|May record low C=18.4|Jun record low C=17.3|Jul record low C=18.1|Aug record low C=16.9|Sep record low C=14.0|Oct record low C=12.5|Nov record low C=7.9|Dec record low C=3.9|year record low C=2.5|rain colour=green|Jan rain mm=6.8|Feb rain mm=1.0|Mar rain mm=1.2|Apr rain mm=1.2|May rain mm=8.8|Jun rain mm=103.4|Jul rain mm=332.8|Aug rain mm=347.9|Sep rain mm=97.5|Oct rain mm=45.5|Nov rain mm=5.7|Dec rain mm=2.3|year rain mm=954.0|Jan rain days=0.5|Feb rain days=0.2|Mar rain days=0.2|Apr rain days=0.2|May rain days=0.8|Jun rain days=5.9|Jul rain days=13.7|Aug rain days=13.7|Sep rain days=5.4|Oct rain days=1.6|Nov rain days=0.3|Dec rain days=0.2|year rain days=42.6|time day=17:30 [[Indian Standard Time|IST]]|Jan humidity=36|Feb humidity=28|Mar humidity=21|Apr humidity=20|May humidity=25|Jun humidity=47|Jul humidity=71|Aug humidity=77|Sep humidity=62|Oct humidity=40|Nov humidity=37|Dec humidity=38|year humidity=41|source 1=[[India Meteorological Department]]<ref name=IMDnormals> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205040301/http://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/1981-2010%20CLIM%20NORMALS%20%28STATWISE%29.pdf | title = Station: Ratlam Climatological Table 1981–2010 | work = Climatological Normals 1981–2010 | publisher = India Meteorological Department | date = January 2015 | pages = 661–662 | access-date = 28 December 2020}}</ref><ref name=IMDextremes> {{cite web | archive-url = https://web.archive.org/web/20200205042509/http://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | archive-date = 5 February 2020 | url = https://imdpune.gov.in/library/public/EXTREMES%20OF%20TEMPERATURE%20and%20RAINFALL%20upto%202012.pdf | title = Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012) | publisher = India Meteorological Department | date = December 2016 | page = M128 | access-date = 28 December 2020}}</ref>}} == ਜਨਸੰਖਿਆ == {{Bar box|title=Religions in Ratlam city (2011)<ref name="religion">{{Cite web|date=2011|title=Table C-01 Population by Religion: Uttar Pradesh|url=https://censusindia.gov.in/nada/index.php/catalog/11394/download/14507/DDW09C-01%20MDDS.XLS|website=censusindia.gov.in|publisher=[[Registrar General and Census Commissioner of India]]}}</ref>}}2011 ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 264,914 ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 134,915 ਪੁਰਸ਼ ਅਤੇ 129,999 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ 1000 ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 964 ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਹੈ। 0 ਤੋਂ 6 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ 29,763 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 204,101 ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 81.2% ਦੀ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਅਤੇ 72.8% ਦੀ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਵਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਦਾ 77.0% ਸਨ। ਰਤਲਾਮ ਦੀ 7 + ਆਬਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 86.8% ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪੁਰਸ਼ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ [ID2] ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ> ID1] ਸੀ। ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀਆਂ ਅਤੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲਿਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 27,124 ਅਤੇ 12,567 ਸੀ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 53133 ਹੈ।<ref name="Census2011">{{Cite web |title=Ratlam - Census 2011 |url=http://censusindia.gov.in/pca/SearchDetails.aspx?Id=527392 |access-date=13 February 2020 |website=censusindia.gov.in}}</ref> 28.17% ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਨਜਾਤੀ (ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ) ।ਰਤਲਾਮ ਦਾ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮੂਹ ਹਨ<ref>{{Cite web |title=Ratlam District Population, Madhya Pradesh, List of Tehsils in Ratlam |url=https://www.censusindia2011.com/madhya-pradesh/ratlam-population.html |access-date=2022-08-10 |website=Censusindia2011.com |language=en-US}}</ref> == ਨੇੜਲੇ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ == * ਸੈਲਾਨਾ-ਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਰਾਠੌਰ ਵਲ੍ਹੋ1736 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਸੈਲਾਨਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ ਜੋ ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ 20 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (12 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇਤਿਹਾਸਕ ਇਮਾਰਤਾਂ, ਕੈਕਟਸ ਗਾਰਡਨ, ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਕੇਦਾਰੇਸ਼ਵਰ ਦੇ ਗੁਫਾ ਮੰਦਰਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Tourist Places &#124; District Ratlam, Government of Madhya Pradesh &#124; India |url=https://ratlam.nic.in/en/tourist-places/}}</ref> * ਢੋਲਵਾਦ ਡੈਮ-ਰਾਓਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ, ਰਤਲਾਮ ਤੋਂ {{Cvt|25|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == === ਰੇਲਵੇ === [[ਤਸਵੀਰ:Ratlam_Junction_(2).jpg|thumb|ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ]] [[ਤਸਵੀਰ:MAHI_RAILWAY_BRIDGE_RATLAM.jpg|thumb|ਮਾਹੀ ਰੇਲਵੇ ਬ੍ਰਿਜ ਰਤਲਾਮ]] ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਿੱਲੀ-ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਅਜਮੇਰ-ਖੰਡਵਾ ਰੇਲ ਮਾਰਗਾਂ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਦੇ ਰੇਲ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਉੱਤੇ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਲਾਈਨਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਹੈ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਜ਼ੋਨ ਦਾ ਡਿਵੀਜ਼ਨਲ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Ratlam Junction |url=http://ratlam.nic.in/profile.html#TRANSPORT}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੇ ਹੋਏ ਚਾਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੇਲਵੇ ਟਰੈਕ ਹਨ, ਜੋ [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਦਿੱਲੀ]], [[ਅਜਮੇਰ]] ਅਤੇ ਖੰਡਵਾ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਲਗਭਗ 157 ਰੇਲਾਂ ਰੁਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਰਾਜਧਾਨੀ, ਗਰੀਬ ਰਥ ਵਰਗੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਪਰਫਾਸਟ ਟ੍ਰੇਨਾਂ ਦੇ ਸਟਾਫ ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ 'ਤੇ ਠਹਿਰਾਓ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਨੈੱਟਵਰਕ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੇਲ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ 15 ਤੋਂ 20 ਮਿੰਟ ਲਈ ਰੁਕਦੀ ਹੈ। ਪੂਰੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਨੂੰ ਵੈਕਯੂਮ ਕਲੀਨਰਾਂ ਨਾਲ ਸਾਫ਼ ਕਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਖਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਹੈਂਡਹੋਲਡ ਪੋਰਟੇਬਲ ਐਚਪੀ ਕਲੀਨਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਧੋਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Clean Train Station |url=http://relyoncts.com/service-location-ratlam.php}}</ref> ਰਤਲਾਮ ਜੰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 2007 ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ ਜਬ ਵੀ ਮੇਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਵਿਖਾਈਆਂ ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਥਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਹਨ।<ref>[[Jab We Met]]</ref> === ਸੜਕਾਂ === ਰਤਲਾਮ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ 79 ਰਾਹੀਂ [[ਇੰਦੌਰ]] ਅਤੇ ਨੀਮਚ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਮਾਰਗੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਇੰਦੌਰ ਤੋਂ [[ਚਿਤੌੜਗੜ੍ਹ]] ਤੱਕ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਬਾਂਸਵਾੜਾ]], ਮੰਦਸੌਰ, ਨੀਮਚ, [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਭੋਪਾਲ]], [[ਧਾਰ]], [[ਉੱਜੈਨ|ਉਜੈਨ]], ਨਾਗਦਾ, ਪੇਟਲਾਵਦ, ਝਾਬੂਆ ਆਦਿ ਲਈ ਰੋਜਾਨਾ ਬੱਸ ਸੇਵਾਵਾਂ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ, ਟਾਟਾ ਮੈਜਿਕ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਿਟੀ ਬੱਸਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਸਿਟੀ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸਾਧਨ ਹਨ। === ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ === ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਬੰਜਲੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ [[ਇੰਦੌਰ]] ਦਾ ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆ ਬਾਈ ਹੋਲਕਰ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ([[ਭੋਪਾਲ]] ਵਿਖੇ ਰਾਜਾ ਭੋਜ ਹਵਾਈ ਅੱਡ 289 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [180 ਮੀਲ]) [[ਉਦੈਪੁਰ]] ਵਿਖੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 252 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [157 ਮੀਲ]) [[ਵਡੋਦਰਾ]] ਵਿਖੇ ਵਡੋਦਰਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡ਼ਾ 327 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [203 ਮੀਲ]) [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]] ਵਿਖੇ ਸਰਦਾਰ ਵੱਲਭਭਾਈ ਪਟੇਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ 340 ਕਿਲੋਮੀਟਰ [210 ਮੀਲ]) ਹੈ। == ਆਰਥਿਕਤਾ == ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉਦਯੋਗ ਹਨ ਜੋ ਹੋਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤਾਰ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀਆਂ ਰੱਸੀਆਂ, ਰਸਾਇਣ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰਤਲਾਮ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ, ਰਤਲਾਮਈ ਨਮਕੀਨ ਸੇਵ, ਰਤਲਾਮਾਈ ਸਾੜੀ ਅਤੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੰਪਨੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੀਪੀ ਤਾਰਾਂ, ਡੀਪੀ ਅਭਿਸ਼ਾ ਲਿਮਟਡ ਅਤੇ ਕਤਰੀਆ ਤਾਰ ਲਿਮਟਡ. ਅੰਬੀ ਵਾਈਨ ਦੀ ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈ ਵੀ ਰਤਲਾਮ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। === ਖੇਤੀਵਾੜੀ === ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫਸਲਾਂ ਵਿੱਚ ਰਤਲਾਮ ਦੀ ਜੌਡ਼ਾ ਤਹਿਸੀਲ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੋਇਆਬੀਨ, ਕਣਕ, ਮੱਕੀ, ਛੋਲੇ, ਕਪਾਹ, ਲਸਣ, ਗੰਢੇ, ਮਟਰ, ਅਮਰੂਦ, ਅਨਾਰ, ਅੰਗੂਰ ਅਤੇ ਅਫੀਮ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਜੈਨ ਮੰਦਰ == === ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਗੇਸ਼ਵਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਤੀਰਥ === ਇਹ ਮਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ 23ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਵੇਤਾਂਬਰ ਜੈਨ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਜੰਕਸ਼ਨ ਲਾਈਨ ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਚਮਤਕਾਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦਾ ਮੂਲਨਾਇਕ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦਾ ਪਾਰਸਵਨਾਥ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 7 ਕੋਬਰਾ ਹਨ। ਇਹ 13 ਫੁੱਟ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਇੱਕ ਹੀ ਪੰਨੇ ਦੇ ਪੱਥਰ ਤੋਂ ਉੱਕਰੀ ਗਈ ਹੈ। {{Fraction|1|2}}ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਲਗਭਗ '''2850 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ''' ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮੂਰਤੀ ਧਰਨੇਂਦਰ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਸ਼ਾਂਤੀਨਾਥ ਸਵਾਮੀ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਮਹਾਵੀਰ ਸਵਾਮੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਕੰਧ ਉੱਤੇ, ਸੱਪ ਦੇ 7 ਚਿਹਰੇ ਜੋ ਕਿ ਮੂਰਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਫਨ ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਇੱਕ ਛੇਕ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੱਪ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਸੱਪਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੇ ਗਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਂਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਝਾਕਾ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਾਲੇ ਜਾਂ ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Shri Jain Shwetamber Nageshwar Parshwanath Tirth |url=http://nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-url=https://web.archive.org/web/20110620194624/http://www.nageshwartirth.org/about_the_temple_idol.php |archive-date=20 June 2011}}</ref> === ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ === [[ਤਸਵੀਰ:Adinath_Bhagwan,_Bibrod.jpg|thumb|200x200px|ਬਿਬਰੋਦ ਤੀਰਥ ਵਿਖੇ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਮੂਰਤੀ]] ਬਿਬਰੋਡ ਤੀਰਥ 13ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ [[ਰਿਸ਼ਵਦੇਵ|ਆਦਿਨਾਥ]] ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਮੂਲਨਾਇਕ ਪਦਮਾਸਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਆਦਿਨਾਥ ਦੀ ਢਾਈ ਫੁੱਟ (0.76 ਮੀਟਰ) ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਉੱਤੇ ਲਿਖਿਆ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਤੇਰਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੀਰਥ ਇਥੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਨਾ ਮੇਲੇ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ "ਬਿਬਰੋਡ ਮੇਲਾ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ == === ਕਾਲਕਾ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ === ਇਹ ਮੰਦਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਗੀਚਿਆਂ ਅਤੇ ਨੇੜਲੇ ਸਟ੍ਰੀਟ ਫੂਡ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਇਕੱਠ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਲਾਅ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਝਲੀ ਤਲਾਅ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਝਲੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੇਲਾ ਵੀ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। '''ਬਾਰਬਾਦ ਹਨੂੰਮਾਨ ਮੰਦਰ''' ਇਹ ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮੰਦਰ ਹੈ, ਹਰ ਸਾਲ ਹਨੂੰਮਨ ਜਯੰਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। * [[Khatushyam Temple Bangrod|ਖਤੁਸ਼ਿਆਮ ਮੰਦਰ ਬੰਗਰੋਡ]]-ਬੰਗੋਡ ਪਿੰਡ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰ, ਰਤਲਾਮ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ {{Cvt|9|km}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (5.6 ਮੀਲ) ਦੂਰ ਹੈ। ਇਕਾਦਸ਼ੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20131227224606/http://ratlam.nic.in/tourism.html ਸਰਕਾਰੀ ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਸਾਈਟ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਤਲਾਮ]] 1eqvs96ek2k9nzkhhjnos5go5gmt04x 0 185323 748988 2024-04-05T05:38:53Z Gurtej Chauhan 27423 "[[:en:Special:Redirect/revision/1213927929|Palsana, Rajasthan]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{More citations needed|date=October 2012}}{{Infobox settlement | name = Palsana | other_name = | nickname = Palsana | settlement_type = Town | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Rajasthan#India | pushpin_label_position = Left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Rajasthan, India | coordinates = {{coord|27.5121433|N|75.3260324|E|display=inline,title}} | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[Rajasthan]] | subdivision_type2 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name2 = [[Sikar district|Sikar]] | established_title = <!-- northe side --> | established_date = | founder = Kumawat groups | named_for = Kumawats | government_type = gramien | governing_body = | unit_pref = | area_footnotes = | area_rank = Largest village in Sikar district{{Cn|date=March 2024}} | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 13186 | population_as_of = 2021 | population_rank = First{{Cn|date=March 2024}} | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi]] | demographics_type2 = Hindu | demographics2_title1 = Hindu groups | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]]` | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 332402 | area_code_type = +91 | area_code = 91-1576 | registration_plate = RJ-23 | blank1_name_sec1 = | blank1_info_sec1 = | blank1_name_sec2 = [[Climate of India|Climate]] | blank1_info_sec2 = [[Climatic regions of India|Köppen climate classification]] <small>([[Köppen climate classification|Köppen]])</small> | website = }} '''ਪਲਸਾਨਾ''' [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਸੂਬੇ ਦੇ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਨਗਰ|ਸ਼ਹਿਰ]] ਹੈ। ਇਹ [[ਜੈਪੁਰ]] ਤੋਂ 84 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਜੋਧਪੁਰ]] ਤੋਂ 350 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਤੋਂ 245 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ [[ਦਿੱਲੀ]] ਤੋਂ 250 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। == ਭੂਗੋਲ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ == === ਭੂਗੋਲ === ਪਲਸਾਨਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਦੰਤਰਾਮਗੜ੍ਹ ਤਹਿਸੀਲ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਸਮਿਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟ 27°30′44′′N 75°19′34′′E/27.5121433 °N 75.3260324 °E/ ਇਸ ਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 427 ਮੀਟਰ (1401 ਫੁੱਟ) ਹੈ <ref>{{cite web |title=Falling Rain Genomics, Inc – Palsana |url=http://www.indiamapia.com/Sikar/Palsana.html |accessdate=29 December 2011 |publisher=Fallingrain.com}}</ref> === ਜਲਵਾਯੂ === ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰਮ ਅਰਧ-ਸੁੱਕਾ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ (ਕੋਪੇਨ ਜਲਵਾਯੂ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬੀ. ਐੱਸ. ਐੱਚ. ਜਲਵਾਯੂ, ਜੂਨ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਰਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਸਾਲ ਭਰ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਉੱਚਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ {{Convert|30|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (86 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਈ ਅਤੇ ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|50|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (122 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਦੇ ਲਗਭਗ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਅਕਸਰ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਗਰਜ ਨਾਲ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਹਲਕੇ ਅਤੇ ਸੁਹਾਵਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 15-18 °C (ID2) °F ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।{{climate chart|Palsana|5.6|23.0|0|8.8|25.5|1|15.0|31.8|1|22.1|38.2|0|26.8|41.7|2|28.8|41.6|3|27.7|37.8|6|26.8|36.6|5|24.7|36.7|3|19.1|36.2|0|12.1|30.7|0|6.9|25.3|0|source=[http://www.yr.no/place/India/Rajasthan/S%C4%ABkar~1256320/statistics.html YR]|float=right|clear=none}} == ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ == * ਸ੍ਰੀ ਦਿਗੰਬਰ ਜੈਨ ਬੜਾ ਮੰਦਰ, ਬਵਾਰੀ ਗੇਟ * ਖੰਡੇਲਾ ਵੈਸ਼ਯ ਧਾਮ * ਮਾਧੋ ਨਿਵਾਸ ਕੋਠੀ * ਦੀਵਾਨ ਜੀ ਦੀ ਹਵੇਲੀ * ਸ਼ੋਭਗਯਾਵਤੀ ਮੰਦਿਰ * ਸਰਸ ਡੇਅਰੀ * ਦੇਸੀ ਤੱਤ ਭੋਜਨਾਲੇ === ਮੰਦਰ === * ਜੀਨ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ * ਖਾਟੂ ਸ਼ਯਾਮ ਮੰਦਰ * ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ, ਹਸਮਪੁਰ * ਸ਼ਕਮਭਰੀ ਮਾਤਾ ਪਹਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਮੰਦਰ == ਸਿੱਖਿਆ == * ਆਦਰਸ਼ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨ (ਸ਼ਨੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ) * ਜਯਾ ਪਬਲਿਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸਕੂਲ == ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ == ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦਿਹਾਤੀ ਸਮੂਹ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == {| align="right" |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Sikar.jpg|thumb|184x184px|[[ਮੀਲ ਪੱਥਰ|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ]] "ਸੀਕਰ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Ranili.jpg|thumb|184x184px|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ "ਰਾਨੋਲੀ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |} === ਰੇਲਗੱਡੀ === ਪਲਸਾਨਾ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਲਸਾਨਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਸੈਕਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ [[ਜੈਪੁਰ]], ਲੋਹਾਰੂ, ਰੇਵਾੜੀ, ਚੁਰੂ, ਝੁੰਝੁਨੂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। === ਸੜਕ === ਪਲਸਾਨਾ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਸੜਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸੀਕਰ ਨੂੰ [[ਜੈਪੁਰ]], [[ਕੈਥਲ]] ਅਤੇ [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਮਾਲ ਲਾਂਘਾ ਵੀ ਸੀਕਰ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਵੇਗਾ। ਕੋਟਪੁਤਾਲੀ ਕੁਚਾਮਨ ਮੈਗਾਹਾਈਵੇਅ ਵੀ ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। === ਹਵਾਈ ਰਸਤੇ === ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਜੈਪੁਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ, ਜੋ [[ਦਿੱਲੀ]], ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]], [[ਬੰਗਲੌਰ]], [[ਪੂਨੇ|ਪੁਣੇ]], [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]], [[ਚੇਨਈ]], [[ਗੁਹਾਟੀ]], [[ਕੋਲਕਾਤਾ]], [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਦੁਬਈ]], [[ਸ਼ਾਰਜਾ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਸ਼ਾਰਜਾਹ]], [[ਮਸਕਟ]] ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਉਡਾਣਾਂ ਹਨ। ਸ਼ਾਹਪੁਰਾ (ਜੈਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ) ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੈਂਡਿੰਗ (ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ) ਲਈ [[Tarpura|ਤਾਰਪੁਰਾ]] ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] * ਸੀਕਰ (ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ) * ਸੀਕਰ (ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ) == ਹਵਾਲੇ == == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20120223201444/http://sikar.nic.in/ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਪੇਜ] * [https://web.archive.org/web/20120204045946/http://sikar.nic.in/gal_skr.htm ਸੀਕਰ ਦੀ ਫੋਟੋ-ਗੈਲਰੀ] * [http://www.uq.net.au/~zzhsoszy/ips/s/sikar.html ਸੀਕਰ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ] * [http://www.suraj.ac.in ਸੂਰਜ ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ] {{Sikar district}}{{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੀਕਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੇਖ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤੋਂ ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] st9bz6e8fsvomn68hx4loneaj2809hd 748989 748988 2024-04-05T05:40:39Z Gurtej Chauhan 27423 wikitext text/x-wiki {{More citations needed|date=October 2012}}{{Infobox settlement | name = '''ਪਲਸਾਨਾ''' | other_name = | nickname = '''ਪਲਸਾਨਾ''' | settlement_type = ਕਸਬਾ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Rajasthan#India | pushpin_label_position = Left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Rajasthan, India | coordinates = {{coord|27.5121433|N|75.3260324|E|display=inline,title}} | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] | subdivision_type2 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name2 = [[Sikar district|Sikar]] | established_title = <!-- northe side --> | established_date = | founder = Kumawat groups | named_for = Kumawats | government_type = gramien | governing_body = | unit_pref = | area_footnotes = | area_rank = Largest village in Sikar district{{Cn|date=March 2024}} | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 13186 | population_as_of = 2021 | population_rank = First{{Cn|date=March 2024}} | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi]] | demographics_type2 = Hindu | demographics2_title1 = Hindu groups | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]]` | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 332402 | area_code_type = +91 | area_code = 91-1576 | registration_plate = RJ-23 | blank1_name_sec1 = | blank1_info_sec1 = | blank1_name_sec2 = [[Climate of India|Climate]] | blank1_info_sec2 = [[Climatic regions of India|Köppen climate classification]] <small>([[Köppen climate classification|Köppen]])</small> | website = }} '''ਪਲਸਾਨਾ''' [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਸੂਬੇ ਦੇ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਨਗਰ|ਸ਼ਹਿਰ]] ਹੈ। ਇਹ [[ਜੈਪੁਰ]] ਤੋਂ 84 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਜੋਧਪੁਰ]] ਤੋਂ 350 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਤੋਂ 245 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ [[ਦਿੱਲੀ]] ਤੋਂ 250 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। == ਭੂਗੋਲ ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ == === ਭੂਗੋਲ === ਪਲਸਾਨਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਦੰਤਰਾਮਗੜ੍ਹ ਤਹਿਸੀਲ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਸਮਿਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟ 27°30′44′′N 75°19′34′′E/27.5121433 °N 75.3260324 °E/ ਇਸ ਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 427 ਮੀਟਰ (1401 ਫੁੱਟ) ਹੈ <ref>{{cite web |title=Falling Rain Genomics, Inc – Palsana |url=http://www.indiamapia.com/Sikar/Palsana.html |accessdate=29 December 2011 |publisher=Fallingrain.com}}</ref> === ਜਲਵਾਯੂ === ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰਮ ਅਰਧ-ਸੁੱਕਾ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ (ਕੋਪੇਨ ਜਲਵਾਯੂ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬੀ. ਐੱਸ. ਐੱਚ. ਜਲਵਾਯੂ, ਜੂਨ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਰਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਸਾਲ ਭਰ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਉੱਚਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ {{Convert|30|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (86 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਈ ਅਤੇ ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|50|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (122 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਦੇ ਲਗਭਗ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਅਕਸਰ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਗਰਜ ਨਾਲ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਹਲਕੇ ਅਤੇ ਸੁਹਾਵਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 15-18 °C (ID2) °F ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।{{climate chart|Palsana|5.6|23.0|0|8.8|25.5|1|15.0|31.8|1|22.1|38.2|0|26.8|41.7|2|28.8|41.6|3|27.7|37.8|6|26.8|36.6|5|24.7|36.7|3|19.1|36.2|0|12.1|30.7|0|6.9|25.3|0|source=[http://www.yr.no/place/India/Rajasthan/S%C4%ABkar~1256320/statistics.html YR]|float=right|clear=none}} == ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ == * ਸ੍ਰੀ ਦਿਗੰਬਰ ਜੈਨ ਬੜਾ ਮੰਦਰ, ਬਵਾਰੀ ਗੇਟ * ਖੰਡੇਲਾ ਵੈਸ਼ਯ ਧਾਮ * ਮਾਧੋ ਨਿਵਾਸ ਕੋਠੀ * ਦੀਵਾਨ ਜੀ ਦੀ ਹਵੇਲੀ * ਸ਼ੋਭਗਯਾਵਤੀ ਮੰਦਿਰ * ਸਰਸ ਡੇਅਰੀ * ਦੇਸੀ ਤੱਤ ਭੋਜਨਾਲੇ === ਮੰਦਰ === * ਜੀਨ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ * ਖਾਟੂ ਸ਼ਯਾਮ ਮੰਦਰ * ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ, ਹਸਮਪੁਰ * ਸ਼ਕਮਭਰੀ ਮਾਤਾ ਪਹਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਮੰਦਰ == ਸਿੱਖਿਆ == * ਆਦਰਸ਼ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨ (ਸ਼ਨੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ) * ਜਯਾ ਪਬਲਿਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸਕੂਲ == ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ == ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦਿਹਾਤੀ ਸਮੂਹ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == {| align="right" |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Sikar.jpg|thumb|184x184px|[[ਮੀਲ ਪੱਥਰ|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ]] "ਸੀਕਰ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Ranili.jpg|thumb|184x184px|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ "ਰਾਨੋਲੀ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |} === ਰੇਲਗੱਡੀ === ਪਲਸਾਨਾ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਲਸਾਨਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਸੈਕਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ [[ਜੈਪੁਰ]], ਲੋਹਾਰੂ, ਰੇਵਾੜੀ, ਚੁਰੂ, ਝੁੰਝੁਨੂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। === ਸੜਕ === ਪਲਸਾਨਾ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਸੜਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸੀਕਰ ਨੂੰ [[ਜੈਪੁਰ]], [[ਕੈਥਲ]] ਅਤੇ [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਮਾਲ ਲਾਂਘਾ ਵੀ ਸੀਕਰ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਵੇਗਾ। ਕੋਟਪੁਤਾਲੀ ਕੁਚਾਮਨ ਮੈਗਾਹਾਈਵੇਅ ਵੀ ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। === ਹਵਾਈ ਰਸਤੇ === ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਜੈਪੁਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ, ਜੋ [[ਦਿੱਲੀ]], ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]], [[ਬੰਗਲੌਰ]], [[ਪੂਨੇ|ਪੁਣੇ]], [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]], [[ਚੇਨਈ]], [[ਗੁਹਾਟੀ]], [[ਕੋਲਕਾਤਾ]], [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਦੁਬਈ]], [[ਸ਼ਾਰਜਾ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਸ਼ਾਰਜਾਹ]], [[ਮਸਕਟ]] ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਉਡਾਣਾਂ ਹਨ। ਸ਼ਾਹਪੁਰਾ (ਜੈਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ) ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੈਂਡਿੰਗ (ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ) ਲਈ [[Tarpura|ਤਾਰਪੁਰਾ]] ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] * ਸੀਕਰ (ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ) * ਸੀਕਰ (ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ) == ਹਵਾਲੇ == == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20120223201444/http://sikar.nic.in/ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਪੇਜ] * [https://web.archive.org/web/20120204045946/http://sikar.nic.in/gal_skr.htm ਸੀਕਰ ਦੀ ਫੋਟੋ-ਗੈਲਰੀ] * [http://www.uq.net.au/~zzhsoszy/ips/s/sikar.html ਸੀਕਰ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ] * [http://www.suraj.ac.in ਸੂਰਜ ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ] {{Sikar district}}{{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੀਕਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੇਖ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤੋਂ ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 2jofiq28xv8xst54svawn2fv73dqvmx 748990 748989 2024-04-05T05:44:34Z Gurtej Chauhan 27423 wikitext text/x-wiki {{More citations needed|date=October 2012}}{{Infobox settlement | name = '''ਪਲਸਾਨਾ''' | other_name = | nickname = '''ਪਲਸਾਨਾ''' | settlement_type = ਕਸਬਾ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Rajasthan#India3 | pushpin_label_position = Left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Rajasthan, India | coordinates = {{coord|27.5121433|N|75.3260324|E|display=inline,title}} | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] | subdivision_type2 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name2 = [[Sikar district|Sikar]] | established_title = <!-- northe side --> | established_date = | founder = Kumawat groups | named_for = Kumawats | government_type = gramien | governing_body = | unit_pref = | area_footnotes = | area_rank = Largest village in Sikar district{{Cn|date=March 2024}} | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 13186 | population_as_of = 2021 | population_rank = First{{Cn|date=March 2024}} | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi]] | demographics_type2 = Hindu | demographics2_title1 = Hindu groups | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]]` | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 332402 | area_code_type = +91 | area_code = 91-1576 | registration_plate = RJ-23 | blank1_name_sec1 = | blank1_info_sec1 = | blank1_name_sec2 = [[Climate of India|Climate]] | blank1_info_sec2 = [[Climatic regions of India|Köppen climate classification]] <small>([[Köppen climate classification|Köppen]])</small> | website = }} '''ਪਲਸਾਨਾ''' [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਸੂਬੇ ਦੇ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਨਗਰ|ਸ਼ਹਿਰ]] ਹੈ। ਇਹ [[ਜੈਪੁਰ]] ਤੋਂ 84 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਜੋਧਪੁਰ]] ਤੋਂ 350 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਤੋਂ 245 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ [[ਦਿੱਲੀ]] ਤੋਂ 250 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। == ਭੂਗੋਲ == ਪਲਸਾਨਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਦੰਤਰਾਮਗੜ੍ਹ ਤਹਿਸੀਲ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਸਮਿਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟ 27°30′44′′N 75°19′34′′E/27.5121433 °N 75.3260324 °E/ ਇਸ ਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 427 ਮੀਟਰ (1401 ਫੁੱਟ) ਹੈ। == ਜਲਵਾਯੂ == ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰਮ ਅਰਧ-ਸੁੱਕਾ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ (ਕੋਪੇਨ ਜਲਵਾਯੂ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬੀ. ਐੱਸ. ਐੱਚ. ਜਲਵਾਯੂ, ਜੂਨ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਰਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਸਾਲ ਭਰ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਉੱਚਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ {{Convert|30|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (86 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਈ ਅਤੇ ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|50|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (122 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਦੇ ਲਗਭਗ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਅਕਸਰ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਗਰਜ ਨਾਲ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਹਲਕੇ ਅਤੇ ਸੁਹਾਵਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 15-18 °C (ID2) °F ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।{{climate chart|Palsana|5.6|23.0|0|8.8|25.5|1|15.0|31.8|1|22.1|38.2|0|26.8|41.7|2|28.8|41.6|3|27.7|37.8|6|26.8|36.6|5|24.7|36.7|3|19.1|36.2|0|12.1|30.7|0|6.9|25.3|0|source=[http://www.yr.no/place/India/Rajasthan/S%C4%ABkar~1256320/statistics.html YR]|float=right|clear=none}} == ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ == * ਸ੍ਰੀ ਦਿਗੰਬਰ ਜੈਨ ਬੜਾ ਮੰਦਰ, ਬਵਾਰੀ ਗੇਟ * ਖੰਡੇਲਾ ਵੈਸ਼ਯ ਧਾਮ * ਮਾਧੋ ਨਿਵਾਸ ਕੋਠੀ * ਦੀਵਾਨ ਜੀ ਦੀ ਹਵੇਲੀ * ਸ਼ੋਭਗਯਾਵਤੀ ਮੰਦਿਰ * ਸਰਸ ਡੇਅਰੀ * ਦੇਸੀ ਤੱਤ ਭੋਜਨਾਲੇ === ਮੰਦਰ === * ਜੀਨ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ * ਖਾਟੂ ਸ਼ਯਾਮ ਮੰਦਰ * ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ, ਹਸਮਪੁਰ * ਸ਼ਕਮਭਰੀ ਮਾਤਾ ਪਹਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਮੰਦਰ == ਸਿੱਖਿਆ == * ਆਦਰਸ਼ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨ (ਸ਼ਨੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ) * ਜਯਾ ਪਬਲਿਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸਕੂਲ == ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ == ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦਿਹਾਤੀ ਸਮੂਹ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == {| align="right" |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Sikar.jpg|thumb|184x184px|[[ਮੀਲ ਪੱਥਰ|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ]] "ਸੀਕਰ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Ranili.jpg|thumb|184x184px|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ "ਰਾਨੋਲੀ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |} == ਰੇਲਗੱਡੀ == ਪਲਸਾਨਾ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਲਸਾਨਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਸੈਕਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ [[ਜੈਪੁਰ]], ਲੋਹਾਰੂ, ਰੇਵਾੜੀ, ਚੁਰੂ, ਝੁੰਝੁਨੂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ==ਸੜਕ== ਪਲਸਾਨਾ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਸੜਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸੀਕਰ ਨੂੰ [[ਜੈਪੁਰ]], [[ਕੈਥਲ]] ਅਤੇ [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਮਾਲ ਲਾਂਘਾ ਵੀ ਸੀਕਰ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਵੇਗਾ। ਕੋਟਪੁਤਾਲੀ ਕੁਚਾਮਨ ਮੈਗਾਹਾਈਵੇਅ ਵੀ ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ==ਹਵਾਈ ਰਸਤੇ== ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਜੈਪੁਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ, ਜੋ [[ਦਿੱਲੀ]], ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]], [[ਬੰਗਲੌਰ]], [[ਪੂਨੇ|ਪੁਣੇ]], [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]], [[ਚੇਨਈ]], [[ਗੁਹਾਟੀ]], [[ਕੋਲਕਾਤਾ]], [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਦੁਬਈ]], [[ਸ਼ਾਰਜਾ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਸ਼ਾਰਜਾਹ]], [[ਮਸਕਟ]] ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਉਡਾਣਾਂ ਹਨ। ਸ਼ਾਹਪੁਰਾ (ਜੈਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ) ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੈਂਡਿੰਗ (ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ) ਲਈ [[Tarpura|ਤਾਰਪੁਰਾ]] ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] * ਸੀਕਰ (ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ) * ਸੀਕਰ (ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ) == ਹਵਾਲੇ == == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20120223201444/http://sikar.nic.in/ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਪੇਜ] * [https://web.archive.org/web/20120204045946/http://sikar.nic.in/gal_skr.htm ਸੀਕਰ ਦੀ ਫੋਟੋ-ਗੈਲਰੀ] * [http://www.uq.net.au/~zzhsoszy/ips/s/sikar.html ਸੀਕਰ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ] * [http://www.suraj.ac.in ਸੂਰਜ ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ] {{Sikar district}}{{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੀਕਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੇਖ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤੋਂ ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] o3ugje1e7jh7r0tcyuaohzn6fm3amnx 748991 748990 2024-04-05T05:46:07Z Gurtej Chauhan 27423 wikitext text/x-wiki {{More citations needed|date=October 2012}}{{Infobox settlement | name = '''ਪਲਸਾਨਾ''' | other_name = | nickname = '''ਪਲਸਾਨਾ''' | settlement_type = ਕਸਬਾ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Rajasthan#India3 | pushpin_label_position = Left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = Location in Rajasthan, India | coordinates = {{coord|27.5121433|N|75.3260324|E|display=inline,title}} | subdivision_type = Country | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[States and territories of India|State]] | subdivision_name1 = [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] | subdivision_type2 = [[List of districts of India|District]] | subdivision_name2 = [[Sikar district|Sikar]] | established_title = <!-- northe side --> | established_date = | founder = Kumawat groups | named_for = Kumawats | government_type = gramien | governing_body = | unit_pref = | area_footnotes = | area_rank = Largest village in Sikar district{{Cn|date=March 2024}} | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 13186 | population_as_of = 2021 | population_rank = First{{Cn|date=March 2024}} | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Hindi]] | demographics_type2 = Hindu | demographics2_title1 = Hindu groups | demographics2_info1 = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]]` | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[Postal Index Number|PIN]] | postal_code = 332402 | area_code_type = +91 | area_code = 91-1576 | registration_plate = RJ-23 | blank1_name_sec1 = | blank1_info_sec1 = | blank1_name_sec2 = [[Climate of India|Climate]] | blank1_info_sec2 = [[Climatic regions of India|Köppen climate classification]] <small>([[Köppen climate classification|Köppen]])</small> | website = }} '''ਪਲਸਾਨਾ''' [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਸੂਬੇ ਦੇ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਨਗਰ|ਸ਼ਹਿਰ]] ਹੈ। ਇਹ [[ਜੈਪੁਰ]] ਤੋਂ 84 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਜੋਧਪੁਰ]] ਤੋਂ 350 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਤੋਂ 245 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ [[ਦਿੱਲੀ]] ਤੋਂ 250 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। == ਭੂਗੋਲ == ਪਲਸਾਨਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਦੰਤਰਾਮਗੜ੍ਹ ਤਹਿਸੀਲ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਸਮਿਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟ 27°30′44′′N 75°19′34′′E/27.5121433 °N 75.3260324 °E/ ਇਸ ਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 427 ਮੀਟਰ (1401 ਫੁੱਟ) ਹੈ। == ਜਲਵਾਯੂ == ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰਮ ਅਰਧ-ਸੁੱਕਾ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ (ਕੋਪੇਨ ਜਲਵਾਯੂ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬੀ. ਐੱਸ. ਐੱਚ. ਜਲਵਾਯੂ, ਜੂਨ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਰਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਸਾਲ ਭਰ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਉੱਚਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ {{Convert|30|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (86 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਈ ਅਤੇ ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|50|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (122 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਦੇ ਲਗਭਗ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਅਕਸਰ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਗਰਜ ਨਾਲ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਹਲਕੇ ਅਤੇ ਸੁਹਾਵਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 15-18 °C (ID2) °F ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। == ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ == * ਸ੍ਰੀ ਦਿਗੰਬਰ ਜੈਨ ਬੜਾ ਮੰਦਰ, ਬਵਾਰੀ ਗੇਟ * ਖੰਡੇਲਾ ਵੈਸ਼ਯ ਧਾਮ * ਮਾਧੋ ਨਿਵਾਸ ਕੋਠੀ * ਦੀਵਾਨ ਜੀ ਦੀ ਹਵੇਲੀ * ਸ਼ੋਭਗਯਾਵਤੀ ਮੰਦਿਰ * ਸਰਸ ਡੇਅਰੀ * ਦੇਸੀ ਤੱਤ ਭੋਜਨਾਲੇ === ਮੰਦਰ === * ਜੀਨ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ * ਖਾਟੂ ਸ਼ਯਾਮ ਮੰਦਰ * ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ, ਹਸਮਪੁਰ * ਸ਼ਕਮਭਰੀ ਮਾਤਾ ਪਹਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਮੰਦਰ == ਸਿੱਖਿਆ == * ਆਦਰਸ਼ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨ (ਸ਼ਨੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ) * ਜਯਾ ਪਬਲਿਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸਕੂਲ == ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ == ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦਿਹਾਤੀ ਸਮੂਹ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == {| align="right" |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Sikar.jpg|thumb|184x184px|[[ਮੀਲ ਪੱਥਰ|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ]] "ਸੀਕਰ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Ranili.jpg|thumb|184x184px|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ "ਰਾਨੋਲੀ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |} == ਰੇਲਗੱਡੀ == ਪਲਸਾਨਾ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਲਸਾਨਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਸੈਕਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ [[ਜੈਪੁਰ]], ਲੋਹਾਰੂ, ਰੇਵਾੜੀ, ਚੁਰੂ, ਝੁੰਝੁਨੂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਸੜਕ == ਪਲਸਾਨਾ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਸੜਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸੀਕਰ ਨੂੰ [[ਜੈਪੁਰ]], [[ਕੈਥਲ]] ਅਤੇ [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਮਾਲ ਲਾਂਘਾ ਵੀ ਸੀਕਰ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਵੇਗਾ। ਕੋਟਪੁਤਾਲੀ ਕੁਚਾਮਨ ਮੈਗਾਹਾਈਵੇਅ ਵੀ ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। == ਹਵਾਈ ਰਸਤੇ == ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਜੈਪੁਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ, ਜੋ [[ਦਿੱਲੀ]], ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]], [[ਬੰਗਲੌਰ]], [[ਪੂਨੇ|ਪੁਣੇ]], [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]], [[ਚੇਨਈ]], [[ਗੁਹਾਟੀ]], [[ਕੋਲਕਾਤਾ]], [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਦੁਬਈ]], [[ਸ਼ਾਰਜਾ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਸ਼ਾਰਜਾਹ]], [[ਮਸਕਟ]] ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਉਡਾਣਾਂ ਹਨ। ਸ਼ਾਹਪੁਰਾ (ਜੈਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ) ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੈਂਡਿੰਗ (ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ) ਲਈ [[Tarpura|ਤਾਰਪੁਰਾ]] ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] * ਸੀਕਰ (ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ) * ਸੀਕਰ (ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ) == ਹਵਾਲੇ == == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20120223201444/http://sikar.nic.in/ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਪੇਜ] * [https://web.archive.org/web/20120204045946/http://sikar.nic.in/gal_skr.htm ਸੀਕਰ ਦੀ ਫੋਟੋ-ਗੈਲਰੀ] * [http://www.uq.net.au/~zzhsoszy/ips/s/sikar.html ਸੀਕਰ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ] * [http://www.suraj.ac.in ਸੂਰਜ ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ] {{Sikar district}}{{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੀਕਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੇਖ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤੋਂ ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 80er3lupw82yl0p52ylhjbw3mygffcg 749000 748991 2024-04-05T08:12:01Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ਪਲਸਾਨਾ | other_name = | nickname = | settlement_type = ਕਸਬਾ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Rajasthan#India3 | pushpin_label_position = Left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ਰਾਜਸਥਾਨ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ | coordinates = {{coord|27.5121433|N|75.3260324|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|ਭਾਰਤ}} | subdivision_type1 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] | subdivision_name1 = [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name2 = [[ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਸੀਕਰ]] | established_title = <!-- northe side --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 13186 | population_as_of = 2021 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | demographics1_title1 = ਅਧਿਕਾਰਤ | demographics1_info1 = [[ਹਿੰਦੀ]] | demographics_type2 = | demographics2_title1 = | demographics2_info1 = | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ|ਆਈਐਸਟੀ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[ਪਿੰਨ ਕੋਡ]] | postal_code = 332402 | area_code_type = +91 | area_code = 91-1576 | registration_plate = RJ-23 | blank1_name_sec1 = | blank1_info_sec1 = | blank1_name_sec2 = | blank1_info_sec2 = | website = }} '''ਪਲਸਾਨਾ''' [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਸੂਬੇ ਦੇ [[ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਕਸਬਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਜੈਪੁਰ]] ਤੋਂ 84 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਜੋਧਪੁਰ]] ਤੋਂ 350 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਤੋਂ 245 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ [[ਦਿੱਲੀ]] ਤੋਂ 250 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। == ਭੂਗੋਲ == ਪਲਸਾਨਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਦੰਤਰਾਮਗੜ੍ਹ ਤਹਿਸੀਲ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਸਮਿਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਗੁਣਕ {{Coord|27.5121433|N|75.3260324|E|}} ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 427 ਮੀਟਰ (1401 ਫੁੱਟ) ਹੈ। == ਜਲਵਾਯੂ == ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰਮ ਅਰਧ-ਸੁੱਕਾ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ (ਕੋਪੇਨ ਜਲਵਾਯੂ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬੀ. ਐੱਸ. ਐੱਚ. ਜਲਵਾਯੂ, ਜੂਨ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਰਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਸਾਲ ਭਰ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਉੱਚਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ {{Convert|30|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (86 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਈ ਅਤੇ ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|50|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (122 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਦੇ ਲਗਭਗ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਅਕਸਰ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਗਰਜ ਨਾਲ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਹਲਕੇ ਅਤੇ ਸੁਹਾਵਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 15-18 °C (ID2) °F ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। == ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ == * ਸ੍ਰੀ ਦਿਗੰਬਰ ਜੈਨ ਬੜਾ ਮੰਦਰ, ਬਵਾਰੀ ਗੇਟ * ਖੰਡੇਲਾ ਵੈਸ਼ਯ ਧਾਮ * ਮਾਧੋ ਨਿਵਾਸ ਕੋਠੀ * ਦੀਵਾਨ ਜੀ ਦੀ ਹਵੇਲੀ * ਸ਼ੋਭਗਯਾਵਤੀ ਮੰਦਿਰ * ਸਰਸ ਡੇਅਰੀ * ਦੇਸੀ ਤੱਤ ਭੋਜਨਾਲੇ === ਮੰਦਰ === * ਜੀਨ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ * ਖਾਟੂ ਸ਼ਯਾਮ ਮੰਦਰ * ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ, ਹਸਮਪੁਰ * ਸ਼ਕਮਭਰੀ ਮਾਤਾ ਪਹਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਮੰਦਰ == ਸਿੱਖਿਆ == * ਆਦਰਸ਼ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨ (ਸ਼ਨੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ) * ਜਯਾ ਪਬਲਿਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸਕੂਲ == ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ == ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦਿਹਾਤੀ ਸਮੂਹ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == {| align="right" |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Sikar.jpg|thumb|184x184px|[[ਮੀਲ ਪੱਥਰ|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ]] "ਸੀਕਰ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Ranili.jpg|thumb|184x184px|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ "ਰਾਨੋਲੀ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |} == ਰੇਲਗੱਡੀ == ਪਲਸਾਨਾ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਲਸਾਨਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਸੈਕਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ [[ਜੈਪੁਰ]], ਲੋਹਾਰੂ, ਰੇਵਾੜੀ, ਚੁਰੂ, ਝੁੰਝੁਨੂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਸੜਕ == ਪਲਸਾਨਾ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਸੜਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸੀਕਰ ਨੂੰ [[ਜੈਪੁਰ]], [[ਕੈਥਲ]] ਅਤੇ [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਮਾਲ ਲਾਂਘਾ ਵੀ ਸੀਕਰ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਵੇਗਾ। ਕੋਟਪੁਤਾਲੀ ਕੁਚਾਮਨ ਮੈਗਾਹਾਈਵੇਅ ਵੀ ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। == ਹਵਾਈ ਰਸਤੇ == ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਜੈਪੁਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ, ਜੋ [[ਦਿੱਲੀ]], ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]], [[ਬੰਗਲੌਰ]], [[ਪੂਨੇ|ਪੁਣੇ]], [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]], [[ਚੇਨਈ]], [[ਗੁਹਾਟੀ]], [[ਕੋਲਕਾਤਾ]], [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਦੁਬਈ]], [[ਸ਼ਾਰਜਾ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਸ਼ਾਰਜਾਹ]], [[ਮਸਕਟ]] ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਉਡਾਣਾਂ ਹਨ। ਸ਼ਾਹਪੁਰਾ (ਜੈਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ) ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੈਂਡਿੰਗ (ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ) ਲਈ [[Tarpura|ਤਾਰਪੁਰਾ]] ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20120223201444/http://sikar.nic.in/ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਪੇਜ] * [https://web.archive.org/web/20120204045946/http://sikar.nic.in/gal_skr.htm ਸੀਕਰ ਦੀ ਫੋਟੋ-ਗੈਲਰੀ] * [http://www.uq.net.au/~zzhsoszy/ips/s/sikar.html ਸੀਕਰ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ] * [http://www.suraj.ac.in ਸੂਰਜ ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੀਕਰ]] 10ebx3z7h14bn0agedmg60n9hg9c00b 749001 749000 2024-04-05T08:12:29Z Kuldeepburjbhalaike 18176 removed [[Category:ਸੀਕਰ]]; added [[Category:ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ਪਲਸਾਨਾ | other_name = | nickname = | settlement_type = ਕਸਬਾ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Rajasthan#India3 | pushpin_label_position = Left | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ਰਾਜਸਥਾਨ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ | coordinates = {{coord|27.5121433|N|75.3260324|E|display=inline,title}} | subdivision_type = ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|ਭਾਰਤ}} | subdivision_type1 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] | subdivision_name1 = [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name2 = [[ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਸੀਕਰ]] | established_title = <!-- northe side --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = 13186 | population_as_of = 2021 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | demographics1_title1 = ਅਧਿਕਾਰਤ | demographics1_info1 = [[ਹਿੰਦੀ]] | demographics_type2 = | demographics2_title1 = | demographics2_info1 = | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ|ਆਈਐਸਟੀ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[ਪਿੰਨ ਕੋਡ]] | postal_code = 332402 | area_code_type = +91 | area_code = 91-1576 | registration_plate = RJ-23 | blank1_name_sec1 = | blank1_info_sec1 = | blank1_name_sec2 = | blank1_info_sec2 = | website = }} '''ਪਲਸਾਨਾ''' [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਸੂਬੇ ਦੇ [[ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਕਸਬਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਜੈਪੁਰ]] ਤੋਂ 84 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਜੋਧਪੁਰ]] ਤੋਂ 350 ਕਿਲੋਮੀਟਰ, [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਤੋਂ 245 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ [[ਦਿੱਲੀ]] ਤੋਂ 250 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। == ਭੂਗੋਲ == ਪਲਸਾਨਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਦੰਤਰਾਮਗੜ੍ਹ ਤਹਿਸੀਲ ਦੀ ਪੰਚਾਇਤ ਸਮਿਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਗੁਣਕ {{Coord|27.5121433|N|75.3260324|E|}} ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਔਸਤ ਉਚਾਈ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 427 ਮੀਟਰ (1401 ਫੁੱਟ) ਹੈ। == ਜਲਵਾਯੂ == ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਰਮ ਅਰਧ-ਸੁੱਕਾ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ (ਕੋਪੇਨ ਜਲਵਾਯੂ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬੀ. ਐੱਸ. ਐੱਚ. ਜਲਵਾਯੂ, ਜੂਨ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚ ਮੌਨਸੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਰਸ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤਾਪਮਾਨ ਸਾਲ ਭਰ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਉੱਚਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ {{Convert|30|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (86 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਈ ਅਤੇ ਜੂਨ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਾਪਮਾਨ {{Convert|50|C|F}} ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ (122 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ) ਦੇ ਲਗਭਗ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਅਕਸਰ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਅਤੇ ਗਰਜ ਨਾਲ ਮੀਂਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ ਦੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਹਲਕੇ ਅਤੇ ਸੁਹਾਵਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ 15-18 °C (ID2) °F ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਂ ਕੋਈ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। == ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ == * ਸ੍ਰੀ ਦਿਗੰਬਰ ਜੈਨ ਬੜਾ ਮੰਦਰ, ਬਵਾਰੀ ਗੇਟ * ਖੰਡੇਲਾ ਵੈਸ਼ਯ ਧਾਮ * ਮਾਧੋ ਨਿਵਾਸ ਕੋਠੀ * ਦੀਵਾਨ ਜੀ ਦੀ ਹਵੇਲੀ * ਸ਼ੋਭਗਯਾਵਤੀ ਮੰਦਿਰ * ਸਰਸ ਡੇਅਰੀ * ਦੇਸੀ ਤੱਤ ਭੋਜਨਾਲੇ === ਮੰਦਰ === * ਜੀਨ ਮਾਤਾ ਮੰਦਰ * ਖਾਟੂ ਸ਼ਯਾਮ ਮੰਦਰ * ਮਾਤਾ ਮਨਸਾ ਦੇਵੀ ਮੰਦਰ, ਹਸਮਪੁਰ * ਸ਼ਕਮਭਰੀ ਮਾਤਾ ਪਹਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਮੰਦਰ == ਸਿੱਖਿਆ == * ਆਦਰਸ਼ ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਸਥਾਨ (ਸ਼ਨੀ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ) * ਜਯਾ ਪਬਲਿਕ ਸੀਨੀਅਰ ਸਕੂਲ == ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ == ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦਿਹਾਤੀ ਸਮੂਹ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। == ਆਵਾਜਾਈ == {| align="right" |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Sikar.jpg|thumb|184x184px|[[ਮੀਲ ਪੱਥਰ|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ]] "ਸੀਕਰ 16 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |[[ਤਸਵੀਰ:Kilometre_sign_Ranili.jpg|thumb|184x184px|ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ "ਰਾਨੋਲੀ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ"&nbsp;]] |} == ਰੇਲਗੱਡੀ == ਪਲਸਾਨਾ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਲਸਾਨਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਬ੍ਰੌਡ ਗੇਜ ਰੇਲਵੇ ਲਾਈਨ ਸੈਕਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ [[ਜੈਪੁਰ]], ਲੋਹਾਰੂ, ਰੇਵਾੜੀ, ਚੁਰੂ, ਝੁੰਝੁਨੂ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਸੜਕ == ਪਲਸਾਨਾ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਸੜਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਮਾਰਗ ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਐੱਨਐੱਚ-52 ਸੀਕਰ ਨੂੰ [[ਜੈਪੁਰ]], [[ਕੈਥਲ]] ਅਤੇ [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਮਾਲ ਲਾਂਘਾ ਵੀ ਸੀਕਰ ਨਾਲ ਜੁੜ ਜਾਵੇਗਾ। ਕੋਟਪੁਤਾਲੀ ਕੁਚਾਮਨ ਮੈਗਾਹਾਈਵੇਅ ਵੀ ਪਲਸਾਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। == ਹਵਾਈ ਰਸਤੇ == ਪਲਸਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਜੈਪੁਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ, ਜੋ [[ਦਿੱਲੀ]], ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ, [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]], [[ਬੰਗਲੌਰ]], [[ਪੂਨੇ|ਪੁਣੇ]], [[ਇੰਦੌਰ]], [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]], [[ਚੇਨਈ]], [[ਗੁਹਾਟੀ]], [[ਕੋਲਕਾਤਾ]], [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਦੁਬਈ]], [[ਸ਼ਾਰਜਾ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਸ਼ਾਰਜਾਹ]], [[ਮਸਕਟ]] ਲਈ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਉਡਾਣਾਂ ਹਨ। ਸ਼ਾਹਪੁਰਾ (ਜੈਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ) ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਹੈ ਜੋ ਸੀਕਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਛੋਟੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੈਂਡਿੰਗ (ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ) ਲਈ [[Tarpura|ਤਾਰਪੁਰਾ]] ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਹਵਾਈ ਪੱਟੀ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20120223201444/http://sikar.nic.in/ ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈੱਬਪੇਜ] * [https://web.archive.org/web/20120204045946/http://sikar.nic.in/gal_skr.htm ਸੀਕਰ ਦੀ ਫੋਟੋ-ਗੈਲਰੀ] * [http://www.uq.net.au/~zzhsoszy/ips/s/sikar.html ਸੀਕਰ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ] * [http://www.suraj.ac.in ਸੂਰਜ ਸਮਾਰਟ ਸਕੂਲ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] s9f5nb87sehrsef2n5ije40vjk6u5o8 0 185324 748992 2024-04-05T05:53:37Z 103.157.195.102 "{{Infobox musical artist | background = person | name = ਅਨੁਰਾਗ ਦੀਕਸ਼ਿਤ | image = [[File:Anurag Dixit.jpg|Anurag Dixit]] | birth_name = ਅਨੁਰਾਗ ਦੀਕਸ਼ਿਤ | birth_place = [[ਇਟਾਵਾ]], [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], ਭਾਰਤ | instrument = [[ਵੋਕਲ]], [[ਗਿਟਾਰ]], [[ਪਿਆਨੋ]] | genre = {{hlist|[[Pop]]}}..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | background = person | name = ਅਨੁਰਾਗ ਦੀਕਸ਼ਿਤ | image = [[File:Anurag Dixit.jpg|Anurag Dixit]] | birth_name = ਅਨੁਰਾਗ ਦੀਕਸ਼ਿਤ | birth_place = [[ਇਟਾਵਾ]], [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], ਭਾਰਤ | instrument = [[ਵੋਕਲ]], [[ਗਿਟਾਰ]], [[ਪਿਆਨੋ]] | genre = {{hlist|[[Pop]]}} | occupation = {{hlist|ਗਾਇਕ|ਗੀਤਕਾਰ|ਸੰਗੀਤ ਸੰਗੀਤਕਾਰ|ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਿਅਕ}} | birth_date = | years_active = 2003s–ਮੌਜੂਦ | label = [[ਮਿਊਜ਼ਿਕਲੋਗੀ]] | website = {{URL|Anuragdixit.in}} | landscape = Yes }} '''ਅਨੁਰਾਗ ਦੀਕਸ਼ਿਤ''' ਦਾ ਜਨਮ [[ਇਟਾਵਾ]], [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕ, ਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹੈ। ਅਨੁਰਾਗ ਦੀ ਸੰਗੀਤਕ ਸ਼ੈਲੀ ਭਾਰਤੀ ਪੌਪ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੌਪ, ਰੌਕ, ਲੋਕ ਅਤੇ ਡਾਂਸ ਸੰਗੀਤ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਵਜੋਂ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ FL ਸਟੂਡੀਓ ਦਾ ਪਾਵਰ ਯੂਜ਼ਰ ਵੀ ਹੈ। <ref>{{cite web|url= https://vintage.image-line.com/documents/powerusers.php?entry_id=1295884273&title=anurag-dixit|title=Fl ਸਟੂਡੀਓ ਦੇ ਪਾਵਰ ਉਪਭੋਗਤਾ}}</ref> ਅਨੁਰਾਗ ਨੂੰ 2018 ਦੀ ਭਾਰਤ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|title= ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤਕਾਰ - So-City|url= https://so.city/delhi/article/make-your-friday-a-friyay-and-catch-anurag-dixit-live-office-office-cp |access-date=2018-04-18|website=So-City|language=en}}</ref> <ref>{{Cite web|title= ਫਿਲਮਫ੍ਰੀਵੇਅ 'ਤੇ ਅਨੁਰਾਗ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਪੇਜ - Filmfreeway|url= https://filmfreeway.com/Anuragdixit |access-date=2022-05-01|website=Filmfreeway|language=en}}</ref> ਅਨੁਰਾਗ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਵੀ ਹਨ [https://www.Musicology.net.in|ਅਨੁਰਾਗ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਮਿਊਜ਼ਿਕਲੋਗੀ].<ref>{{Cite web|title= ਫਿਲਮਫ੍ਰੀਵੇਅ 'ਤੇ ਅਨੁਰਾਗ ਦੀਕਸ਼ਿਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਵਿਗਿਆਨ ਪੰਨਾ - Filmfreeway|url= https://filmfreeway.com/Anuragdixitsmusicology |access-date=2022-05-01|website=Filmfreeway|language=en}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== *{{Official website|www.anuragdixit.in}} {{DEFAULTSORT:Dixit, Anurag}} [[Category:1990s births]] [[Category:Musician]] [[Category:Living people]] [[Category:Singer]] [[Category:Music Educator]] cymjdak1yockp4iu6803zd8wm1hd726 3 185325 748993 2024-04-05T06:35:50Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=جمشيدآريايی}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:35, 5 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) jcg5xm98k4i3wv19kzzt6fiv4ipzjdw 14 185326 749006 2024-04-05T08:17:35Z Kuldeepburjbhalaike 18176 ਖ਼ਾਲੀ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 749007 749006 2024-04-05T08:18:05Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] 37zikonycnatj2m57ribptpzjkiygzx 749008 749007 2024-04-05T08:18:22Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] h2szq1ppxe0tvxjsrhz6tp32gxwfkhk 749009 749008 2024-04-05T08:18:39Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]] qhw2tozki89dw806i7gfh88jcccjqy7 749010 749009 2024-04-05T08:18:53Z Kuldeepburjbhalaike 18176 removed [[Category:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]]; added [[Category:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] p666dw0xivw0cahsrt0n6gpzs6o9lfy 14 185327 749011 2024-04-05T08:19:25Z Kuldeepburjbhalaike 18176 "{{Commons category|Ratlam district|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} {{Cat main|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}}" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki {{Commons category|Ratlam district|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} {{Cat main|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} 18ry2pmx9aamxzkayjt6chefaqsnltm 749012 749011 2024-04-05T08:19:50Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਨਾਮ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Commons category|Ratlam district|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} {{Cat main|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਾਮ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] cso7c80skoq5u5t2yb2n93tal4vjduu 749013 749012 2024-04-05T08:20:05Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Commons category|Ratlam district|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} {{Cat main|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਾਮ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] dalcvvwf7zwwrifnvni8e4s4ds1blex 14 185328 749016 2024-04-05T08:21:47Z Kuldeepburjbhalaike 18176 ਖ਼ਾਲੀ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 749017 749016 2024-04-05T08:22:35Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਰਾਜ ਜਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਾਜ ਜਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] hx0wfhaqbrcp57u4j31w63j06dlmm29 749018 749017 2024-04-05T08:22:51Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਭੂਗੋਲ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਾਜ ਜਾਂ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਭੂਗੋਲ]] kzggqmwpn8b32rywznd8bwnm22t39vy 14 185329 749019 2024-04-05T08:23:29Z Kuldeepburjbhalaike 18176 "{{Cat main|ਰਤਲਾਮ}} {{see also|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}}" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki {{Cat main|ਰਤਲਾਮ}} {{see also|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} ihgtaiwfdbe8uay78zkw59wwyqewjju 749020 749019 2024-04-05T08:24:10Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Cat main|ਰਤਲਾਮ}} {{see also|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]] h9nf3s2txhwc7qsx1ai2z9ltbgl2s83 749021 749020 2024-04-05T08:24:24Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Cat main|ਰਤਲਾਮ}} {{see also|ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਤਲਾਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਸਬੇ]] lk313am860w9l9ckiftdpw6t22uh82b 14 185330 749026 2024-04-05T08:30:28Z Kuldeepburjbhalaike 18176 "{{Year earthquakes category header}}" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki {{Year earthquakes category header}} i8ezqlkd4iw07ot4pq42d2x8z1enk6a 0 185331 749036 2024-04-05T11:42:38Z ఉదయ్ కిరణ్ 47733 "[[:en:Special:Redirect/revision/1217310934|Y. S. Jagan Mohan Reddy]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Y. S. Jagan Mohan Reddy | image = Y.S Jagan.png | caption = Reddy in 2019 | office = 17th [[Chief Minister of Andhra Pradesh]] | term_start = 30 May 2019<ref>{{cite news |title=The metoric rise of YS Jagan Mohan Reddy |url=https://www.wionews.com/india-news/the-metoric-rise-of-ys-jaganmohan-reddy-222617 |work=WION |agency=ANI |date=30 May 2019 |access-date=6 March 2024}}</ref> | term_end = | governor = * [[E. S. L. Narasimhan]]<ref>https://www.thehindu.com/news/national/telangana/an-end-to-a-long-stint-of-governor-esl-narasimhan/article29316562.ece/amp/</ref> (2019) * [[Biswabhusan Harichandan|B. Harichandan]]<ref>https://www.business-standard.com/amp/article/news-ani/b-b-harichandan-anusaiya-uikey-appointed-governors-of-ap-chhattisgarh-119071601144_1.html</ref> (2019-2023) * [[S. Abdul Nazeer]]<ref>https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-chief-minister-welcomes-new-governor-s-abdul-nazeer/article66500129.ece/amp/</ref> (2023-present) | 1blankname = Deputy Chief Minister | 1namedata = * [[K. Narayana Swamy]]<ref>https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-ministers-portfolios-and-profiles/article27698301.ece/amp/</ref><br/>(2019-present) * [[Amzath Basha Shaik Bepari|Amzath Basha]]<ref>https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-ministers-portfolios-and-profiles/article27698301.ece/amp/</ref> (2019-present) * [[Pushpasreevani Pamula| P. Pushpasreevani]]<ref>https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-ministers-portfolios-and-profiles/article27698301.ece/amp/</ref><br/>(2019-2022) * [[Pilli Subhash Chandra Bose| P. Subhash Chandra Bose]]<ref>https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-ministers-portfolios-and-profiles/article27698301.ece/amp/</ref><br/>(2019-2020) * [[Alla Kali Krishna Srinivas| Alla Nani]]<ref>https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-ministers-portfolios-and-profiles/article27698301.ece/amp/</ref><br/>(2019-2022) * [[Dharmana Krishna Das]]<ref>https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-ministers-portfolios-and-profiles/article27698301.ece/amp/</ref><br/>(2020-2022) * [[List of deputy chief ministers of Andhra Pradesh|Budi Mutyala Naidu]]<ref>https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-ministers-portfolios-and-profiles/article27698301.ece/amp/</ref><br/>(2022-present) * [[Kottu Satyanarayana|K. Sattanarayana]] (2022-present) * [[Rajanna Dora Peedika]]<ref>https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-ministers-portfolios-and-profiles/article27698301.ece/amp/</ref><br/>(2022-present) | successor = | predecessor = [[N. Chandrababu Naidu]] | office1 = [[Andhra Pradesh Legislative Assembly| Member of Legislative Assembly<br/> Andhra Pradesh]] | termstart1 = 19 June 2014<ref>{{cite news |last1=Sai |first1=Sai |date=19 June 2014 |title=Spotted: YS Jagan taking oath in AP Assembly |url=https://www.indiaherald.com/Politics/Read/60119/Spotted-YS-Jagan-taking-oath-in-AP-Assembly |work=indiaherald.com |access-date=6 March 2024 }}</ref> | termend1 = | predecessor1 = [[Y. S. Vijayamma]] | successor1 = | constituency1 = [[Pulivendla (Assembly constituency)|Pulivendula]] | office2 = 9th [[List of leaders of the opposition in the Andhra Pradesh Legislative Assembly| Leader of the Opposition<br/>Andhra Pradesh Legislative Assembly]] | termstart2 = 21 May 2014<ref>{{cite news |title=Jagan elected leader of YSR Legislature Party |url=https://www.business-standard.com/article/politics/jagan-elected-leader-of-ysr-legislature-party-114052101261_1.html |work=Business Standard |date=21 May 2014 |access-date=6 March 2024}}</ref> | termend2 = 29 May 2019 | governor2 = [[E. S. L. Narasimhan]] | 1blankname2 = Chief Minister | 1namedata2 = [[N. Chandrababu Naidu]] | predecessor2 = [[N. Chandrababu Naidu]] | successor2 = [[N. Chandrababu Naidu]] | birth_name = Yeduguri Sandinti Jaganmohan Reddy | birth_date = {{Birth date and age|1972|12|21|df=y}} | birth_place = {{Plainlist| *[[Jammalamadugu]], *[[Andhra Pradesh]], India }} | party = [[YSR Congress Party]] | otherparty = [[Indian National Congress]] (until 2011) | spouse = {{marriage|Y. S. Bharathi|1996}} | children = 2 | alma_mater = * [[The Hyderabad Public School, Begumpet]]<ref>https://www.deccanchronicle.com/amp/nation/politics/240519/jagan-mohan-reddy-makes-hyderabad-public-school-proud.html</ref><br/>(1991) * Pragathi Maha Vidyalaya Degree & PG College, Ramkoti, Hyderabad<ref>https://m.youtube.com/watch?v=gPHiZgZjxSY</ref> <br/>([[Bachelor of Commerce|B.Com]], 1994) | residence = [[Vijayawada]], [[Andhra Pradesh]], [[India]] }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1972]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] e6eyfdrmttv5yuja81vqi2enzj4jkxc