ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ pawiki https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.42.0-wmf.26 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਾਟਕ ਫਾਟਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ Topic 0 14738 750474 750352 2024-04-13T16:31:10Z 2402:3A80:1FC6:BC83:0:0:B991:C2B Text add wikitext text/x-wiki {{about|[[ਦਿੱਲੀ]] ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ}} {{Infobox settlement | name = ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ | native_name = | settlement_type = [[ਸੰਘੀ ਰਾਜਧਾਨੀ]] ਸ਼ਹਿਰ | image_seal = New Delhi Municipal Council logo.png | image_skyline = {{multiple image | border = infobox | total_width = 300 | image_style = | perrow = 1/2/2/2/1 | caption_align = centre | image1 = Forecourt, Rashtrapati Bhavan - 1.jpg | caption1 = [[ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ]] | image2 = Glimpse of the new Parliament Building, in New Delhi.jpg | caption2 = [[ਨਵਾਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ|ਨਵਾਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ]] | image3 = Bharat Mandapam Morning View.jpg | caption3 = ਭਾਰਤ ਮੰਡਪਮ | image4 = LIC Zonal Office.jpg | caption4 = LIC, [[ਕਨਾਟ ਪਲੇਸ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ|ਕਨਾਟ ਪਲੇਸ]] | image5 = Skyline of Cannaught Place, New Delhi.jpg | caption5 = [[ਕਨਾਟ ਪਲੇਸ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ|ਕਨਾਟ ਪਲੇਸ]] ਦੀ ਸਕਾਈਲਾਈਨ | image6 = Delhi, India, Rajpath 2.jpg|100px | caption6 = [[ਰਾਜਪਥ]] (ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਕਰਤਾਵਯ ਮਾਰਗ") | image7 = Delhi, India, India Gate.jpg|100px | caption7= [[ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ]] | image8 = National War Memorial on the 21st anniversary of Kargil Vijay Diwas, 2020.jpg | caption8 = [[ਨੈਸ਼ਨਲ ਵਾਰ ਮੈਮੋਰੀਅਲ (ਭਾਰਤ)|ਨੈਸ਼ਨਲ ਵਾਰ ਮੈਮੋਰੀਅਲ]] }} | image_map = | map_caption = | pushpin_map = India Delhi#India | pushpin_label_position = right | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ##ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ | pushpin_mapsize = 300 | coordinates = {{Wikidatacoord|Q987|type:city_region:IN-DL|display=inline,title}} | subdivision_type = [[ਦੇਸ਼]] | subdivision_name = {{IND}} | subdivision_type1 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] | subdivision_name1 = {{flag|ਦਿੱਲੀ}} | established_title = ਸਥਪਨਾ | established_date = 12 ਦਸੰਬਰ 1911 | established_title1 = ਉਦਘਾਟਨ | established_date1 = 13 ਫਰਵਰੀ 1931 | government_type = [[ਮਿਊਂਸੀਪਲ ਕੌਂਸਲ (ਭਾਰਤ)|ਮਿਊਂਸੀਪਲ ਕੌਂਸਲ]] | governing_body = ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਮਿਉਂਸਿਪਲ ਕੌਂਸਲ | leader_title1 = | leader_name1 = | unit_pref = Metric | total_type = [[ਰਾਜਧਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ]]<!-- to set a non-standard label for total area and population rows --> | area_footnotes = <ref name="Delhi Info">{{Cite web |title=About Delhi |url=https://www.ndmc.gov.in/ndmc/act.aspx |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210612173307/https://www.ndmc.gov.in/ndmc/act.aspx |archive-date=12 June 2021 |access-date=26 November 2020}}</ref><ref>{{Cite web |last=Amanda Briney |title=Geographic Facts About New Delhi, India |url=https://www.thoughtco.com/geography-of-new-delhi-1435049 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210428182823/https://www.thoughtco.com/geography-of-new-delhi-1435049 |archive-date=28 April 2021 |access-date=28 April 2021 |website=ThoughtCo.com Education}}</ref> | area_total_km2 = 42.7 | area_rank = [[ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|10]] | elevation_footnotes = | elevation_m = 216 | population_total = 249,998<!--DO NOT CHANGE IT WITH DATA ABOUT WHOLE DELHI METROPOLIS--> | population_as_of = 2011 | population_footnotes = <ref name="2011city">{{Cite web |title=Provisional Population Totals. Cities having population 1 lakh and above |url=http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226064110/http://www.censusindia.gov.in/2011-prov-results/paper2/data_files/India2/Table_2_PR_Cities_1Lakh_and_Above.pdf%20 |archive-date=26 December 2018 |access-date=12 December 2021 |publisher=Census of India 2011}}</ref> | population_density_km2 = auto | population_blank1_title = ਮੈਟਰੋ (2018; ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਦਿੱਲੀ ਸਮੇਤ + [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ (ਭਾਰਤ)|NCR]] ਦਾ ਹਿੱਸਾ) | population_blank1 = 28,514,000 | population_blank1_footnotes = <ref name="UNcities2018">{{Cite web |title=The World's Cities in 2018 |url=https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/urbanization/the_worlds_cities_in_2018_data_booklet.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210831183632/https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/urbanization/the_worlds_cities_in_2018_data_booklet.pdf |archive-date=31 August 2021 |access-date=2 September 2021 |publisher=[[United Nations]]}}</ref> | population_rank = [[ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|11]] | population_demonym = | population_note = | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ|ਆਈਐਸਟੀ]] | utc_offset1 = +05:30 | postal_code_type = [[ਪਿੰਨ ਕੋਡ]] | postal_code = 1100xx, 121003, 1220xx, 201313 (ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ)<ref>{{Cite web |title=New Delhi |url=https://indiapincodes.net/Delhi/New-delhi/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220817045800/https://indiapincodes.net/Delhi/New-delhi/ |archive-date=17 August 2022 |access-date=17 August 2022 |website=indiapincodes.net}}</ref> | area_code = +91-11 | registration_plate = DL-2X | blank1_name_sec1 = [[ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ]] | blank1_info_sec1 = [[ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ]] | website = {{official URL}} | footnotes = | leader_title2 = | leader_name2 = | blank2_info_sec2 = | blank2_info_sec1 = | blank2_name_sec1 = [[ਦਿੱਲੀ ਮੈਟਰੋ|ਮੈਟਰੋ ਲਾਈਨਾਂ]] | leader_title = | leader_name = | area_total_sq_mi = 16.49 | founder = [[ਜਾਰਜ ਪੰਜਵਾਂ]] | elevation_ft = 708.62 | subdivision_type2 = [[ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਹਲਕਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕੇ]] | subdivision_name2 = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] | subdivision_name3 = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] | subdivision_type3 = [[ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ|ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] | subdivision_type4 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name4 = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] }} <!-- The section should provide data only from the New Delhi area under NDMC. Not of the entire NCT. --> '''ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ''', ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਇੰਦਰਪ੍ਰਸਥ]],<ref>{{Cite book |last=Imperial Gazetteer of India |url=https://dsal.uchicago.edu/reference/gazetteer/pager.html?objectid=DS405.1.I34_V11_242.gif |title=Imperial Gazetteer of India, v. 11 |publisher=Oxford Press |year=1911 |page=236 |access-date=5 January 2024 |archive-date=3 March 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303190534/https://dsal.uchicago.edu/reference/gazetteer/pager.html?objectid=DS405.1.I34_V11_242.gif |url-status=live }}</ref> [[ਭਾਰਤ]] ਦੀ [[ਰਾਜਧਾਨੀ]] ਹੈ ਅਤੇ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ ਦਿੱਲੀ]] (NCT) ਦਾ ਇੱਕ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] ਦੀਆਂ ਤਿੰਨੋਂ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਦੀ ਸੀਟ ਹੈ, [[ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ]], [[ਨਵਾਂ ਸੰਸਦ ਭਵਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ|ਸੰਸਦ ਭਵਨ]] ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ|ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ]] ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ NCT ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ NDMC ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਜਿਆਦਾਤਰ ਲੁਟੀਅਨਜ਼ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੇੜਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਖੇਤਰ ਇੱਕ ਵੱਡੇ [[ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]], [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬੋਲਚਾਲ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇਣ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦੋਵੇਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹਨ, ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਮੇਗਾਸਿਟੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਛੋਟਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ (ਭਾਰਤ)|ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ]] ਇੱਕ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਡੀ ਹਸਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪੂਰੇ NCT ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ]], [[ਨੋਇਡਾ]], ਗ੍ਰੇਟਰ ਨੋਇਡਾ, [[ਮੇਰਠ]], YEIDA ਸਿਟੀ, [[ਗੁੜਗਾਂਓ|ਗੁੜਗਾਉਂ]] ਅਤੇ ਫਰੀਦਾਬਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮੱਧ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ 1911 ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਦਰਬਾਰ ਦੌਰਾਨ [[ਜਾਰਜ ਪੰਜਵਾਂ|ਜਾਰਜ ਪੰਜਵੇਂ]] ਦੁਆਰਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="History New Delhi">{{Cite news |last=Lahiri |first=Tripti |date=13 January 2012 |title=New Delhi: One of History's Best-Kept Secrets |work=The Wall Street Journal |url=https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/08/one-of-historys-best-kept-secrets/ |url-status=live |access-date=4 August 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191210122222/https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/11/08/one-of-historys-best-kept-secrets/ |archive-date=10 December 2019}}</ref> ਇਸ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਐਡਵਿਨ ਲੁਟੀਅਨ ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ ਬੇਕਰ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਵੀਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ 13 ਫਰਵਰੀ 1931 ਨੂੰ [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਅਤੇ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ|ਵਾਇਸਰਾਏ ਅਤੇ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ]] ਇਰਵਿਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="India freedom capital">{{Cite news |last=Stancati |first=Margherita |date=8 December 2011 |title=New Delhi becomes the capital of Independent India |work=The Wall Street Journal |url=https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/12/08/independence-through-a-womans-lens/ |url-status=live |access-date=11 December 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191213140026/https://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/12/08/independence-through-a-womans-lens/ |archive-date=13 December 2019}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਦਸੰਬਰ 1911 ਤੱਕ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਕਲਕੱਤਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਾਇਸਰਾਏ ਲਾਰਡ ਕਰਜ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਵੰਡ ਹੋਈ। ਇਸਨੇ ਕਲਕੱਤੇ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਤਲਾਂ ਸਮੇਤ ਭਾਰੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਉਭਾਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਪੂਰਨ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਬੰਗਾਲ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਮਿਲਾਉਣ ਅਤੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ। 12 ਦਸੰਬਰ 1911 ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦਰਬਾਰ ਦੌਰਾਨ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਾਰਜ ਪੰਜਵੇਂ ਨੇ ਕਿੰਗਸਵੇ ਕੈਂਪ ਦੇ ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਲਈ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਣ ਸਮੇਂ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਕਲਕੱਤਾ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਬਾਅਦ, ਜਾਰਜ V ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ, ਕੁਈਨ ਮੈਰੀ, ਨੇ ਕਿੰਗਸਵੇ ਕੈਂਪ ਵਿਖੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਐਡਵਿਨ ਲੁਟੀਅਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1912 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਆਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ ਬੇਕਰ, ਦੋਵੇਂ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਸਨ ਠੇਕਾ ਸੋਭਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਮੂਲ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਤੁਗਲਕਾਬਾਦ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਤੁਗਲਕਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਵਾਲੀ ਦਿੱਲੀ-ਕਲਕੱਤਾ ਟਰੰਕ ਲਾਈਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਗਬਾਨੀ ਅਤੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਏ.ਈ.ਪੀ. ਗ੍ਰੀਸੇਨ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਅਮ ਮੁਸਟੋਏ। 10 ਫਰਵਰੀ 1931 ਨੂੰ ਵਾਇਸਰਾਏ ਲਾਰਡ ਇਰਵਿਨ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੁਟੀਅਨਜ਼ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀਆਂ ਸਾਮਰਾਜੀ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਵਜੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਜਲਦੀ ਹੀ ਲੁਟੀਅਨ ਨੇ ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦਰਅਸਲ, ਨਵੀਂ ਸ਼ਾਹੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਬਣਾਈ ਗਈ ਦਿੱਲੀ ਟਾਊਨ ਪਲੈਨਿੰਗ ਕਮੇਟੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਜਾਰਜ ਸਵਿੰਟਨ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਜੌਹਨ ਏ. ਬਰੋਡੀ ਅਤੇ ਲੁਟੀਅਨ ਸਨ, ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਦੋਵਾਂ ਥਾਵਾਂ ਲਈ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੀ ਲਾਗਤ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਧੁਰਾ, ਜੋ ਅੱਜ ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ 'ਤੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਹੈ, ਦਾ ਮਤਲਬ ਪਹਿਲਾਂ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣੀ ਧੁਰਾ ਸੀ ਜੋ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਸਿਰੇ 'ਤੇ ਪਹਾੜਗੰਜ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਸੀ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਪੁਲਾੜ ਦੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਿਰਾਸਤੀ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਕਮੇਟੀ ਦੱਖਣ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਈ। ਰਾਇਸੀਨਾ ਹਿੱਲ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਸਾਈਟ, ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਇਸੀਨਾ ਪਿੰਡ, ਇੱਕ ਮੇਓ ਪਿੰਡ, ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੇ ਘਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਚੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਪਹਾੜੀ ਦੀਨਾਪਨਾਹ ਗੜ੍ਹ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ ਪਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਖੇਤਰ ਇੰਦਰਪ੍ਰਸਥ ਦਾ ਸਥਾਨ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਨੂੰ 1911-1912 ਦੇ ਦਿੱਲੀ ਦਰਬਾਰ ਦੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਦਾ ਥੰਮ੍ਹ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਕੱਤਰੇਤ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਦੀਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 1920 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਗੋਲ ਮਾਰਕੀਟ ਖੇਤਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਈ।[26] 1940 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ, ਨੇੜਲੇ ਲੋਧੀ ਅਸਟੇਟ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਲਈ ਬੰਗਲੇ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਲੋਧੀ ਗਾਰਡਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲੋਧੀ ਕਾਲੋਨੀ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਆਖਰੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਖੇਤਰ ਸੀ। == ਪੋਸਟ-ਆਜ਼ਾਦੀ == 1947 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਇੱਕ ਚੀਫ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1966 ਵਿੱਚ, ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਚੀਫ਼ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਗਵਰਨਰ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸੰਵਿਧਾਨ (ਸੱਠਵੀਂ ਸੋਧ) ਐਕਟ, 1991 ਨੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਵਿਆਪਕ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਜੋ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਸਲ ਲਾਗੂਕਰਨ 1993 ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਸੀ। ਲੂਟੀਅਨਜ਼ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵੱਡਾ ਵਿਸਤਾਰ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਜਦੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਲੋਕ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿਭਾਗ (CPWD) ਨੇ ਚਾਣਕਿਆਪੁਰੀ ਦਾ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ ਐਨਕਲੇਵ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲੁਟੀਅਨਜ਼ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਖੇਤਰ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਦੂਤਾਵਾਸਾਂ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਅਲਾਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। , ਚਾਂਸਰੀ, ਹਾਈ ਕਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਰਾਜਦੂਤਾਂ ਦੇ ਨਿਵਾਸ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਕੇਂਦਰੀ ਵਿਸਟਾ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਾਰਗ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ। == ਭੂਗੋਲ == 42.7 km2 (16.5 sq mi) ਦੇ ਕੁੱਲ ਖੇਤਰਫਲ ਦੇ ਨਾਲ,[1] ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਦਿੱਲੀ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਇੰਡੋ-ਗੰਗਾ ਦੇ ਮੈਦਾਨ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਪੂਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਉਚਾਈ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਖੇਤਰ ਕਦੇ ਅਰਾਵਲੀ ਰੇਂਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜੋ ਬਚਿਆ ਹੈ ਉਹ ਹੈ ਦਿੱਲੀ ਰਿਜ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਫੇਫੜੇ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦੇ ਹੜ੍ਹ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਇਹ ਲਾਜ਼ਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਭੂਮੀ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਨਦੀ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸ਼ਾਹਦਰਾ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰ ਹੈ == ਭੂਚਾਲ ਵਿਗਿਆਨ == ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਜ਼ੋਨ-IV ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਭੂਚਾਲਾਂ ਲਈ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਫਾਲਟ ਲਾਈਨਾਂ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਕਸਰ ਭੂਚਾਲਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਲਕੇ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। 2011 ਅਤੇ 2015 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਭੂਚਾਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ 2015 ਵਿੱਚ 5.4 ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਕੇਂਦਰ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਸੀ, 25 ਨਵੰਬਰ 2007 ਨੂੰ 4.7-ਤੀਵਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ, 4.2-ਤੀਵਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ, 21 ਸਤੰਬਰ 2007 ਨੂੰ ਭੂਚਾਲ। 5 ਮਾਰਚ 2012 ਨੂੰ 5.2-ਤੀਵਰਤਾ ਦਾ ਭੂਚਾਲ, ਅਤੇ 12 ਨਵੰਬਰ 2013 ਨੂੰ 2.5, 2.8, 3.1, ਅਤੇ 3.3 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਵਾਲੇ ਚਾਰ ਸਮੇਤ ਬਾਰਾਂ ਭੂਚਾਲਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਝੁੰਡ। == ਜਲਵਾਯੂ == ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਕ-ਸਰਦੀ ਨਮੀ ਵਾਲਾ ਉਪ-ਉਪਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ (ਕੋਪੇਨ ਕਵਾ) ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਗਰਮ ਅਰਧ-ਸੁੱਕੇ ਜਲਵਾਯੂ (ਕੋਪੇਨ ਬੀਐਸਐਚ) ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ ਅਤੇ ਬਾਰਸ਼ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤਾਪਮਾਨ 46 °C (115 °F) ਤੋਂ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 0 °C (32 °F) ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਉਪ-ਉਪਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ ਦਾ ਖੇਤਰ ਦਾ ਸੰਸਕਰਣ ਇਸ ਜਲਵਾਯੂ ਵਰਗੀਕਰਣ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਧੂੜ ਦੇ ਤੂਫਾਨਾਂ ਨਾਲ ਲੰਬੀਆਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਗਰਮ ਗਰਮੀਆਂ, ਜੰਗਲੀ ਅੱਗ ਦੀ ਧੁੰਦ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਖੁਸ਼ਕ ਅਤੇ ਹਲਕੀ ਸਰਦੀਆਂ, ਅਤੇ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਲੰਬੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਅਕਤੂਬਰ ਤੱਕ ਫੈਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਮੌਨਸੂਨ ਸੀਜ਼ਨ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਰਦੀਆਂ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਲਾਨਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ 25 °C (77 °F); ਮਾਸਿਕ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਔਸਤ ਤਾਪਮਾਨ ਲਗਭਗ 13 ਤੋਂ 34 °C (55 ਤੋਂ 93 °F) ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਤਾਪਮਾਨ 15 ਮਈ 2022 ਨੂੰ ਮੇਟ ਦਿੱਲੀ ਮੁੰਗੇਸ਼ਪੁਰ ਵਿਖੇ 49.2 °C (120.6 °F) ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ (ਫਾਰਮ) ਵਿੱਚ 11 ਜਨਵਰੀ 1967 ਨੂੰ −2.2 °C (28.0 °F) ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਾਲਮ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)।[32] ਔਸਤ ਸਾਲਾਨਾ ਵਰਖਾ 774.4 ਮਿਲੀਮੀਟਰ (30.49 ਇੰਚ) ਹੈ ਅਤੇ ਜੂਨ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਤੱਕ ਮੌਨਸੂਨ ਦੀ ਵਰਖਾ ਲਗਭਗ 640.4 ਮਿਲੀਮੀਟਰ (25.21 ਇੰਚ) ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੁਲਾਈ ਅਤੇ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। == ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ == ਮਰਸਰ ਦੇ 2015 ਦੇ ਸਲਾਨਾ ਕੁਆਲਿਟੀ-ਆਫ-ਲਿਵਿੰਗ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਖਰਾਬ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਾਰਨ 230 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 154ਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ।  ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 1,600 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। 2016 ਵਿੱਚ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਵਜੋਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ IQAir ਨੇ ਸਾਲ 2019 ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਦੂਜੇ ਸਾਲ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਕਨਾਟ ਪਲੇਸ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਸੰਘਣਾ ਧੂੰਆਂ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ, ਜੋ ਕਿ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦਸੰਬਰ 2015 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਔਡ-ਅਤੇ ਸਮ-ਨੰਬਰ ਵਾਲੇ ਲਾਇਸੈਂਸ ਪਲੇਟਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਵਿਕਲਪਕ-ਦਿਨ ਯਾਤਰਾ ਯੋਜਨਾ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ,  ਟਰੱਕਾਂ ਨੂੰ ਰਾਤ 11 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਸੀ, ਮੌਜੂਦਾ ਪਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਦੋ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ। ਡਰਾਈਵਿੰਗ ਪਾਬੰਦੀ ਸਕੀਮ ਨੂੰ 1 ਜਨਵਰੀ 2016 ਤੋਂ 15 ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ ਵਜੋਂ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਸੀ।  ਇਹ ਪਾਬੰਦੀ ਸਵੇਰੇ 8 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 8 ਵਜੇ ਤੱਕ ਲਾਗੂ ਸੀ, ਅਤੇ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਆਵਾਜਾਈ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਾਬੰਦੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਨਤਕ ਆਵਾਜਾਈ ਸੇਵਾ ਵਧਾਈ ਗਈ ਸੀ। 16 ਦਸੰਬਰ 2015 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਕਈ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ।  ਉਪਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਅਦਾਲਤ ਨੇ 31 ਮਾਰਚ 2016 ਤੱਕ 2,000 ਸੀਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਇੰਜਣ ਸਮਰੱਥਾ ਵਾਲੀਆਂ ਡੀਜ਼ਲ ਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਪੋਰਟ ਯੂਟੀਲਿਟੀ ਵਾਹਨਾਂ ਦੀ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਅਦਾਲਤ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਟੈਕਸੀਆਂ ਨੂੰ 1 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਕੰਪਰੈੱਸਡ ਨੈਚੁਰਲ ਗੈਸ 'ਤੇ ਸਵਿਚ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਵੀ ਦਿੱਤਾ।  2016. ਆਵਾਜਾਈ ਵਾਲੇ ਵਾਹਨ ਜੋ 10 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਉਬੇਰ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਵਾਹਨ ਸਪੀਡ ਡੇਟਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਔਡ-ਈਵਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਔਸਤ ਸਪੀਡ ਅੰਕੜਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ 5.4 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ (ਆਮ ਨਾਲੋਂ 2.8 ਸਟੈਂਡਰਡ ਡਿਵੀਏਸ਼ਨ) ਵਧ ਗਈ ਹੈ।  ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਆਵਾਜਾਈ ਵਿੱਚ ਵਾਹਨਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਹਨ ਦੇ ਇੰਜਣ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਬਾਲਣ ਦੀ ਖਪਤ ਦੇ ਨੇੜੇ ਚੱਲਦੇ ਹਨ। [79]  ਸਰਹੱਦੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਪੀਐਮ 2.5 ਦਾ ਪੱਧਰ 400 (ug/m3) ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਔਸਤਨ 150 ਅਤੇ 210 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।  ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦਵਾਰਕਾ ਦੇ ਉਪ-ਸ਼ਹਿਰ, ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੈ।  ਸੈਕਟਰ 3 ਦਵਾਰਕਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਐਨਐਸਆਈਟੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਾ ਪੱਧਰ 93 ਪੀਪੀਐਮ ਤੱਕ ਘੱਟ ਸੀ। == ਸਰਕਾਰ == ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਖੇਤਰ (NCT) ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵੀ ਹੈ। ਦਿੱਲੀ ਦੀਆਂ ਨਗਰ ਪਾਲਿਕਾਵਾਂਐਨਸੀਟੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਇੱਕ ਮਿਉਂਸਪਲ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਮਿਉਂਸਪਲ ਕੌਂਸਲ (NDMC) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮਹਾਨਗਰ ਦੇ ਹੋਰ ਸ਼ਹਿਰੀ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦਿੱਲੀ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਛਾਉਣੀ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  2015 ਤੱਕ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨਗਰ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੇਅਰਪਰਸਨ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੈਂਬਰ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ NCT ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤੇ ਗਏ ਦੋ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤੇ ਪੰਜ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। NCT ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਨੂੰ 2012 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰਹੱਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ।  ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਸੇ ਨਾਮ ਦੀ ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਦਾ ਖੇਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਦਿੱਲੀ ਛਾਉਣੀ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਨਗਰ ਨਿਗਮ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਸੱਭਿਆਚਾਰ == ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਭਾਰਤੀ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਬਹੁ-ਜਾਤੀ ਅਤੇ ਬਹੁ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ।  ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਾਗਮਾਂ ਅਤੇ ਛੁੱਟੀਆਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।  ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਾਗਮ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ, ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ ਅਤੇ ਗਾਂਧੀ ਜਯੰਤੀ (ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦਿਵਸ (15 ਅਗਸਤ), ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹਨ।  ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਦਿੱਲੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਨੂੰ ਪਤੰਗ ਉਡਾ ਕੇ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ] ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਪਰੇਡ ਹੈ।[[ਵਾਧੂ ਹਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।  ] ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਲੀ (ਰੋਸ਼ਨੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ), ਮਹਾਂ ਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ, ਤੀਜ, ਦੁਰਗਾ ਪੂਜਾ, ਮਹਾਂਵੀਰ ਜਯੰਤੀ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜਯੰਤੀ, ਹੋਲੀ, ਲੋਹੜੀ, ਈਦ-ਉਲ-ਫਿਤਰ, ਈਦ-ਉਲ-ਅਧਾ, ਈਸਟਰ, ਰਕਸ਼ਾ ਬੰਧਨ, ਅਤੇ 0 3 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।  ]  ਕੁਤੁਬ ਫੈਸਟੀਵਲ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਮਾਗਮ ਹੈ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਰਾਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁਤੁਬ ਮੀਨਾਰ ਨੂੰ ਘਟਨਾ ਦੇ ਚੁਣੇ ਗਏ ਪਿਛੋਕੜ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਸਮਾਗਮ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਤੰਗ ਉਡਾਉਣ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੈਂਗੋ ਫੈਸਟੀਵਲ ਅਤੇ ਵਸੰਤ ਪੰਚਮੀ (ਬਸੰਤ ਉਤਸਵ) ਹਰ ਸਾਲ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[ਹਵਾਲਾ ਦੀ ਲੋੜ] 2007 ਵਿੱਚ, ਜਾਪਾਨੀ ਬੋਧੀ ਸੰਗਠਨ ਨਿਪੋਨਜ਼ਾਨ ਮਯੋਹੋਜੀ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪਗੋਡਾ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੁੱਧ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਸਨ।  ਇਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਦਲਾਈ ਲਾਮਾ ਨੇ ਕੀਤਾ == ਸੀਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਨ, ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਅਤੇ ਬਾਗ == ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹੈ।  ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ, ਜੋ ਕਿ 1947-48 ਦੀਆਂ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਰਾਇਲ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਅਤੇ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅੰਤ ਵਿੱਚ 1949 ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਗਠਨ ਕਰਨਾ ਸੀ।  ਇੱਕ ਸਥਾਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ.  15 ਅਗਸਤ 1949 ਨੂੰ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਾ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 5,000 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਕਲਾ ਦੇ 200,000 ਕੰਮ, ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੂਲ ਦੇ ਹਨ। ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ, ਜੋ ਕਿ 1931 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਆਰਕ ਡੀ ਟ੍ਰਾਇਮਫ਼ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ।  ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਦੇ 90,000 ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਾਰਕ ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਤੀਜੇ ਐਂਗਲੋ-ਅਫਗਾਨ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਲਈ ਲੜਦੇ ਹੋਏ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ ਸਨ।  ਸਮਾਰਕ ਨੂੰ ਹੁਣ ਬੈਰੀਕੇਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਦਰਲੇ arch ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਹੈ ਰਾਜਪਥ, ਜੋ ਕਿ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਚੈਂਪਸ-ਏਲੀਸੀਸ ਦੇ ਸਮਾਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਭਾਰਤੀ ਗਣਰਾਜ ਲਈ ਰਸਮੀ ਬੁਲੇਵਾਰਡ ਹੈ।  ਇੱਥੇ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸਾਲਾਨਾ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਪਰੇਡ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।  ਬੀਟਿੰਗ ਰੀਟਰੀਟ ਇੱਥੇ ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰਾਜਘਾਟ, ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਆਰਾਮ ਸਥਾਨ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਗਾਂਧੀ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਉਹ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਖਰੀ 144 ਦਿਨ ਬਿਤਾਏ ਸਨ ਅਤੇ 30 ਜਨਵਰੀ 1948 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਰਾਜਘਾਟ ਉਹ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 31 ਜਨਵਰੀ 1948 ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅਸਥੀਆਂ ਨੂੰ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।  ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਅੰਤਮ ਆਰਾਮ ਸਥਾਨ।  ਕਾਲੇ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੇ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਚੌਰਸ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਘਾਟ ਨੂੰ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਵਨੂ ਭੂਟਾ ਦੁਆਰਾ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਨਾਟ ਪਲੇਸ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਜੰਤਰ ਮੰਤਰ ਨੂੰ ਜੈਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੂਜੇ ਨੇ ਬਣਾਇਆ ਸੀ।  ਇਸ ਵਿੱਚ 13 ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਯੰਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।  ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਖਗੋਲ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਟੇਬਲਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਾਇਲ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਸੂਰਜ, ਚੰਦਰਮਾ ਅਤੇ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਗਤੀ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਉਣਾ ਸੀ। * {{Notelist}} == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{Commons and category|New Delhi|ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ}} * [https://www.delhi.gov.in/ New Delhi Government Portal] * [https://www.ndmc.gov.in/ New Delhi Municipal Council] * [https://delhitourism.gov.in/delhitourism/index.jsp Official website of Delhi Tourism] {{ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਰਾਜਧਾਨੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦਿੱਲੀ]] plvb1vzdmgfxq0v8o9hic2ui2dpdhoi 0 25704 750494 402841 2024-04-14T03:09:23Z EmausBot 2312 Fixing double redirect to [[ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] hczyrgekqgz11irmo38fyir2osdn89r 0 27794 750496 402842 2024-04-14T03:09:43Z EmausBot 2312 Fixing double redirect to [[ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] hczyrgekqgz11irmo38fyir2osdn89r 0 29456 750517 710961 2024-04-14T07:41:51Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਇਗੜ੍ਹ]] ਨੂੰ [[ਰਾਇਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Structure |name = ਕਿਲਾ ਰਾਇਗੜ |partof = |location = [[ਰਾਇਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]], [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]] |image = [[File:RaigadFort3.jpg|300px]] |caption = ਕਿਲੇ ਦੀਆਂ ਮਿਨਾਰਾਂ |map_type =ਅੰਡੀਆ ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ |latitude =18.2335 |longitude =73.4406 |coord_region = IN-MH |coord_format = dms |map_size =300 |map_caption =ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]] |type = ਪਹਾੜੀ ਕਿਲਾ |code = |built = |builder = ਹਿਰੋਜੀ ਇੰਦੂਲਕਰ (ਦੇਸ਼ਮੁੱਕ੍ਹ) |materials = ਪੱਥਰ, ਸਿੱਕਾ |height = {{convert|1356|m|ft|-2}} ASL |Nearest city -[[ਮਹਾਦ]] |used = |demolished = |condition = |ownership = ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਕਾਰ |open_to_public = ਹਾਂ |controlledby = {{noflag}}[[Bijapur (state)|Bijapur]]<br /> * {{noflag}}House of More <small>(1030-1656)</small> {{flagcountry|Maratha Empire}} <small>(1656-1818)</small><br />{{flagicon image|Flag of the British East India Company (1801).svg}} [[ਈਸਟ ਅੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ]] <small>(1818-1857)</small><br /> {{flagicon image|British Raj Red Ensign.svg}} [[British Raj]] <small>(1857-1947)</small><br> {{flagcountry|India}} <small>(1947-)</small> |garrison = |nearest city = [[ਮਹਾਦ]] |current_commander = |commanders = [[ਸ਼ਿਵਾਜੀ]] |occupants = [[ਸਾਂਭਾਜੀ]] |battles = |events = |image2 = |caption2 = }} '''ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਇਗੜ''' ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਮਹਾਦ]], [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰਾਇਗੜ੍ਹ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]], [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜਾ [[ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ|ਸ਼ਿਵਾਜੀ]] ਨੇ 1674 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਇਆ<ref>{{cite web|url=http://www.maharashtratourism.gov.in/MTDC/HTML/MaharashtraTourism/TouristDelight/Forts/Forts.aspx?strpage=Raigarh_Fort.html|title=Raigarh Fort|accessdate=2012-05-18|archive-date=2012-04-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20120420215503/http://www.maharashtratourism.gov.in/MTDC/HTML/MaharashtraTourism/TouristDelight/Forts/Forts.aspx?strpage=Raigarh_Fort.html|dead-url=yes}}</ref>। ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 2,700 ਫੁਟ ਉੱਚਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ [[ਸਹਿਆਦਰੀ]] ਪਰਬਤ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ==ਇਤਿਹਾਸ== ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] a50sf9vecz82q9vjve1h4tqcnxg7ey3 750521 750517 2024-04-14T07:42:34Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox Military Structure |name = ਕਿਲਾ ਰਾਇਗੜ |partof = |location = [[ਰਾਇਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]] |image = [[File:RaigadFort3.jpg|300px]] |caption = ਕਿਲੇ ਦੀਆਂ ਮਿਨਾਰਾਂ |map_type =ਅੰਡੀਆ ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ |latitude =18.2335 |longitude =73.4406 |coord_region = IN-MH |coord_format = dms |map_size =300 |map_caption =ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ]] |type = ਪਹਾੜੀ ਕਿਲਾ |code = |built = |builder = ਹਿਰੋਜੀ ਇੰਦੂਲਕਰ (ਦੇਸ਼ਮੁੱਕ੍ਹ) |materials = ਪੱਥਰ, ਸਿੱਕਾ |height = {{convert|1356|m|ft|-2}} ASL |Nearest city -[[ਮਹਾਦ]] |used = |demolished = |condition = |ownership = ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਰਕਾਰ |open_to_public = ਹਾਂ |controlledby = {{noflag}}[[Bijapur (state)|Bijapur]]<br /> * {{noflag}}House of More <small>(1030-1656)</small> {{flagcountry|Maratha Empire}} <small>(1656-1818)</small><br />{{flagicon image|Flag of the British East India Company (1801).svg}} [[ਈਸਟ ਅੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ]] <small>(1818-1857)</small><br /> {{flagicon image|British Raj Red Ensign.svg}} [[British Raj]] <small>(1857-1947)</small><br> {{flagcountry|India}} <small>(1947-)</small> |garrison = |nearest city = [[ਮਹਾਦ]] |current_commander = |commanders = [[ਸ਼ਿਵਾਜੀ]] |occupants = [[ਸਾਂਭਾਜੀ]] |battles = |events = |image2 = |caption2 = }} '''ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਇਗੜ''' ਇੱਕ ਪਹਾੜੀ ਕਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਮਹਾਦ]], [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਰਾਇਗੜ੍ਹ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]], [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜਾ [[ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ|ਸ਼ਿਵਾਜੀ]] ਨੇ 1674 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣਾਇਆ<ref>{{cite web|url=http://www.maharashtratourism.gov.in/MTDC/HTML/MaharashtraTourism/TouristDelight/Forts/Forts.aspx?strpage=Raigarh_Fort.html|title=Raigarh Fort|accessdate=2012-05-18|archive-date=2012-04-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20120420215503/http://www.maharashtratourism.gov.in/MTDC/HTML/MaharashtraTourism/TouristDelight/Forts/Forts.aspx?strpage=Raigarh_Fort.html|dead-url=yes}}</ref>। ਇਹ ਕਿਲ੍ਹਾ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 2,700 ਫੁਟ ਉੱਚਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ [[ਸਹਿਆਦਰੀ]] ਪਰਬਤ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ==ਇਤਿਹਾਸ== ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] nyw207rayr6enrma2rrh6denvbst43f 0 30551 750497 402843 2024-04-14T03:09:53Z EmausBot 2312 Fixing double redirect to [[ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] hczyrgekqgz11irmo38fyir2osdn89r 1 32436 750519 710963 2024-04-14T07:41:51Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਇਗੜ੍ਹ]] ਨੂੰ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਰਾਇਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki {{ਚਰਚਾ ਸਿਰਲੇਖ}} mawijv26ieo8194pfbm9olgeisbu5g0 0 38597 750493 169106 2024-04-14T03:09:13Z EmausBot 2312 Fixing double redirect to [[ਰੇਜੀਨਾਲਡ ਡਾਇਰ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਰੇਜੀਨਾਲਡ ਡਾਇਰ]] duxro6v23lp65f9aj5i011e33ssr8c4 0 40508 750495 402844 2024-04-14T03:09:33Z EmausBot 2312 Fixing double redirect to [[ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] hczyrgekqgz11irmo38fyir2osdn89r 0 41886 750470 678282 2024-04-13T16:11:59Z Harchand Bhinder 3793 ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ wikitext text/x-wiki [[File:Panj Pyare, leading a procession.jpg|thumb|300px| [[ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ]] ]] {{Sikhism sidebar}} '''ਖ਼ਾਲਸਾ''' ਸ਼ਬਦ ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ''ਖ਼ਾਲਿਸ'' ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ - ਪਾਕ, ਸ਼ੁੱਧ, ਬੇਐਬ ਜਾਂ ਬੇਦਾਗ਼। ਇਹ ਸ਼ਬਦ [[ਸਿੱਖ]] ਕੌਮ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਜੀ ਨੇ 9 ਅਪ੍ਰੈਲ (30 ਮਾਰਚ ਜੂਲੀਅਨ) 1699ਈ. ਵਿੱਚ [[ਵਿਸਾਖੀ]] ਵਾਲੇ ਦਿਨ [[ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿੱਚ [[ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ|ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ]]<ref>{{cite book|last=Singh|first=Teja|title=A Short History of the Sikhs: Volume One|year=2006|publisher=Punjabi University|location=Patiala|isbn=8173800073|page=107}}</ref><ref>{{cite web|last=Gill|first=Rahuldeep|title=Early Development|url=http://www.patheos.com/Library/Sikhism/Historical-Development/Early-Developments?offset=1&max=1|work=http://www.patheos.com|publisher=Patheos|accessdate=14 April 2013}}</ref> ਨੂੰ ਅਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾ ਕੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਸਾਜਿਆ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸਮੂਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ।<ref>{{cite book|last=Parmjit|first=Singh|title=In The Master's Presence The Sikhs of Hazoor Sahib|year=2008|publisher=Kashi House|location=London, UK|page=312}}</ref> == ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ == 1699 ਵਿੱਚ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਦਿਨ [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਜੀ ਨੇ [[ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿੱਚ [[ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] ਦੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸਭਾ ਬੁਲਾਈ।<br /> ਇਸ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 80 ਹਜ਼ਾਰ ਸਿੱਖ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ। ਜਦ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਲੋਕ ਬੈਠ ਗਏ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਆਏ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਤਲਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਆਨ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਲਹਿਰਾਇਆ ਅਤੇ ਲਲਕਾਰ ਕੇ ਕਿਹਾ, "ਹੈ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਸਿੱਖ ਜੋ ਧਰਮ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਦਾ ਬਲੀਦਾਨ ਦੇ ਸਕੇ।" ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸੰਨਾਟਾ ਛਾ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦਇਆ ਰਾਮ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਖੱਤਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਲੀਦਾਨ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸਨੂੰ ਨਜ਼ਦੀਕ ਲੱਗੇ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ ਅਤੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਭਿੱਜੀ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਬਾਹਰ ਆਏ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਤੰਬੂ ਵਿਚ ਕੀ ਕੌਤਕ ਕੀਤਾ ਇਹ ਗੁਰੂ ਦਾ ਰਹੱਸ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ<br /> ਕੁਝ ਚਿਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਖੂਨ ਨਾਲ ਭਰੀ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਤੰਬੂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਾਰ [[ਦਿੱਲੀ]] ਨਿਵਾਸੀ ਧਰਮ ਦਾਸ ਜੱਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਕ੍ਰਮ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਹੋਰ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਨੰਬਰਦਾਰ ਮੋਹਕਮ ਚੰਦ, ਸਾਹਿਬ ਚੰਦ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਰਾਏ ਨਾਮ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਲੀਦਾਨ ਦੇਣ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 'ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ' ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। === ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਛਕਾਉਣਾ === ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕਰਾਇਆ, ਜਿਸਨੂੰ ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਬਲੋਹ ਦਾ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਬਰਤਨ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਪਾਇਆ। ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਖੰਡੇ ਨਾਲ ਹਿਲਾਇਆ, ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆ ( ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ , ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਸਵਯੇ ਸਾਹਿਬ, ਅਨੰਦ ਸਾਹਿਬ, ਚੌਪਈ ਸਾਹਿਬ) ਦਾ ਪਾਠ ਵੀ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਲ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਜਾਂ ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਜਦ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ [[ਮਾਤਾ ਜੀਤੋ]] ਜੀ ਕੁਝ ਪਤਾਸੇ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਇਸ ਲਈ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾਸੇ ਲੈ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਮਿਠਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ।<br /> ਇਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਛਕਾਇਆ ਗਿਆ। ਫੇਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੋਡਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਖਡ਼੍ਹੇ ਹੋਣ ਅਤੇ 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਖ਼ਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹਿ' ਕਹਿਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਕੇਸਾਂ ਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਛਿੱਟੇ ਮਾਰੇ ਅਤੇ ਹਰ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਭਾਵ ਪਵਿੱਤਰ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਰੇ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਆਪ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 'ਖ਼ਾਲਸੇ' ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਮੌਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਹੇ, "ਖ਼ਾਲਸਾ ਗੁਰੂ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਹੈ।" == ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ == ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਫਰਜ਼ਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਜੋ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਧਾਂਤ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਨ: - * ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਇੱਕ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਣਗੇ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। * ਹਰੇਕ ਖ਼ਾਲਸਾ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਰੱਖੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਮ ਭਾਵ ਨਾਲ ਰਹਿਣਗੇ। * ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਨੈਤਿਕ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਾਈ ਇਸਤਰੀ, ਤੰਬਾਕੂ, ਮਾਸ ਅਤੇ ਨਸ਼ੀਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। * ਹਰੇਕ ਖ਼ਾਲਸਾ ਮਾਲਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ਸ਼ਤਰ ਵੀ ਧਾਰਨ ਕਰੇਗਾ। * ਹਰੇਕ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸਰਬੰਸ ਵਾਰ ਦੇਣ ਲਈ ਸਦਾ ਤਿਆਰ ਰਹੇ। * ਹਰੇਕ ਸਿੰਘ ਜਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜ ਕਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਹਨ- ਕੇਸ, ਕਡ਼ਾ, ਕੰਘਾ, ਕ੍ਰਿਪਾਨ, ਕਛਹਿਰਾ। * ਹਰ ਸਿੱਖ ਸਵੇਰੇ ਉਹਨਾਂ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰੇਗਾ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। * ਹਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਕੰਮ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੇ ਛੱਡ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸ਼ੁਭਚਿੰਤਕ ਮੰਨੇਗਾ। * ਹਰੇਕ ਖ਼ਾਲਸਾ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ (ਦਸਵੰਧ) ਧਰਮ ਲਈ ਦਾਨ ਕਰਿਆ ਕਰੇਗਾ। * ਸਾਰੇ 'ਸਿੰਘ' ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਖ਼ਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹਿ' ਕਿਹਾ ਕਰਨਗੇ। * ਹਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਮਰਦ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ 'ਸਿੰਘ' ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਇਸਤਰੀ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ 'ਕੌਰ' ਸ਼ਬਦ ਲਗਾਵੇਗੀ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰੀ ਕਡ਼ੀਆਂ== *[http://www.sikhs.org/khalsa.htm ਖ਼ਾਲਸਾ ਕੀ ਅਤੇ ਕੌਣ ਹੈ?] *[http://www.sikh-history.com/sikhhist/events/khalsa.html ਖ਼ਾਲਸੇ ਦੀ ਰਚਨਾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161025004009/http://www.sikh-history.com/sikhhist/events/khalsa.html |date=2016-10-25 }} *[http://www.searchsikhism.com/beg.html ਖ਼ਾਲਸੇ ਦਾ ਜਨਮ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081120164738/http://www.searchsikhism.com/beg.html |date=2008-11-20 }} *[http://www.baisakhi1999.org/order1.htm ਖ਼ਾਲਸੇ ਦਾ ਹੁਕਮ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110725034727/http://www.baisakhi1999.org/order1.htm |date=2011-07-25 }} {{ਸਿੱਖੀ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਵਾਕਾਂਸ਼]] l11o511yzaxjsjwplqq6oesgh4n89ik 750473 750470 2024-04-13T16:22:15Z Harchand Bhinder 3793 [[Special:Contributions/Harchand Bhinder|Harchand Bhinder]] ([[User talk:Harchand Bhinder|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ਦੀ ਸੋਧ [[Special:Diff/750470|750470]] ਨਕਾਰੀ wikitext text/x-wiki [[File:Panj Pyare, leading a procession.jpg|thumb|300px| [[ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ]] ]] {{Sikhism sidebar}} '''ਖ਼ਾਲਸਾ''' ਸ਼ਬਦ ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ''ਖ਼ਾਲਿਸ'' ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ - ਪਾਕ, ਸ਼ੁੱਧ, ਬੇਐਬ ਜਾਂ ਬੇਦਾਗ਼। ਇਹ ਸ਼ਬਦ [[ਸਿੱਖ]] ਕੌਮ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਜੀ ਨੇ 13 ਅਪ੍ਰੈਲ 1699ਈ. ਵਿੱਚ [[ਵਿਸਾਖੀ]] ਵਾਲੇ ਦਿਨ [[ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿੱਚ [[ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ|ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ]]<ref>{{cite book|last=Singh|first=Teja|title=A Short History of the Sikhs: Volume One|year=2006|publisher=Punjabi University|location=Patiala|isbn=8173800073|page=107}}</ref><ref>{{cite web|last=Gill|first=Rahuldeep|title=Early Development|url=http://www.patheos.com/Library/Sikhism/Historical-Development/Early-Developments?offset=1&max=1|work=http://www.patheos.com|publisher=Patheos|accessdate=14 April 2013}}</ref> ਨੂੰ ਅਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾ ਕੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਸਾਜਿਆ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸਮੂਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ।<ref>{{cite book|last=Parmjit|first=Singh|title=In The Master's Presence The Sikhs of Hazoor Sahib|year=2008|publisher=Kashi House|location=London, UK|page=312}}</ref> == ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ == 1699 ਵਿੱਚ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਦਿਨ [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਜੀ ਨੇ [[ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿੱਚ [[ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] ਦੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸਭਾ ਬੁਲਾਈ।<br /> ਇਸ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 80 ਹਜ਼ਾਰ ਸਿੱਖ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ। ਜਦ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਲੋਕ ਬੈਠ ਗਏ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਆਏ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਤਲਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਆਨ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਲਹਿਰਾਇਆ ਅਤੇ ਲਲਕਾਰ ਕੇ ਕਿਹਾ, "ਹੈ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਸਿੱਖ ਜੋ ਧਰਮ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਦਾ ਬਲੀਦਾਨ ਦੇ ਸਕੇ।" ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸੰਨਾਟਾ ਛਾ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦਇਆ ਰਾਮ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਖੱਤਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਲੀਦਾਨ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸਨੂੰ ਨਜ਼ਦੀਕ ਲੱਗੇ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ ਅਤੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਭਿੱਜੀ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਬਾਹਰ ਆਏ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਤੰਬੂ ਵਿਚ ਕੀ ਕੌਤਕ ਕੀਤਾ ਇਹ ਗੁਰੂ ਦਾ ਰਹੱਸ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ<br /> ਕੁਝ ਚਿਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਖੂਨ ਨਾਲ ਭਰੀ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਤੰਬੂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਾਰ [[ਦਿੱਲੀ]] ਨਿਵਾਸੀ ਧਰਮ ਦਾਸ ਜੱਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਕ੍ਰਮ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਹੋਰ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਨੰਬਰਦਾਰ ਮੋਹਕਮ ਚੰਦ, ਸਾਹਿਬ ਚੰਦ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਰਾਏ ਨਾਮ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਲੀਦਾਨ ਦੇਣ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 'ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ' ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। === ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਛਕਾਉਣਾ === ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕਰਾਇਆ, ਜਿਸਨੂੰ ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਬਲੋਹ ਦਾ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਬਰਤਨ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਪਾਇਆ। ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਖੰਡੇ ਨਾਲ ਹਿਲਾਇਆ, ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆ ( ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ , ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਸਵਯੇ ਸਾਹਿਬ, ਅਨੰਦ ਸਾਹਿਬ, ਚੌਪਈ ਸਾਹਿਬ) ਦਾ ਪਾਠ ਵੀ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਲ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਜਾਂ ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਜਦ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ [[ਮਾਤਾ ਜੀਤੋ]] ਜੀ ਕੁਝ ਪਤਾਸੇ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਇਸ ਲਈ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾਸੇ ਲੈ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਮਿਠਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ।<br /> ਇਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਛਕਾਇਆ ਗਿਆ। ਫੇਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੋਡਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਖਡ਼੍ਹੇ ਹੋਣ ਅਤੇ 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਖ਼ਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹਿ' ਕਹਿਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਕੇਸਾਂ ਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਛਿੱਟੇ ਮਾਰੇ ਅਤੇ ਹਰ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਭਾਵ ਪਵਿੱਤਰ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਰੇ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਆਪ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 'ਖ਼ਾਲਸੇ' ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਮੌਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਹੇ, "ਖ਼ਾਲਸਾ ਗੁਰੂ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਹੈ।" == ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ == ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਫਰਜ਼ਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਜੋ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਧਾਂਤ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਨ: - * ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਇੱਕ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਣਗੇ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। * ਹਰੇਕ ਖ਼ਾਲਸਾ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਰੱਖੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਮ ਭਾਵ ਨਾਲ ਰਹਿਣਗੇ। * ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਨੈਤਿਕ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਾਈ ਇਸਤਰੀ, ਤੰਬਾਕੂ, ਮਾਸ ਅਤੇ ਨਸ਼ੀਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। * ਹਰੇਕ ਖ਼ਾਲਸਾ ਮਾਲਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ਸ਼ਤਰ ਵੀ ਧਾਰਨ ਕਰੇਗਾ। * ਹਰੇਕ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸਰਬੰਸ ਵਾਰ ਦੇਣ ਲਈ ਸਦਾ ਤਿਆਰ ਰਹੇ। * ਹਰੇਕ ਸਿੰਘ ਜਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜ ਕਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਹਨ- ਕੇਸ, ਕਡ਼ਾ, ਕੰਘਾ, ਕ੍ਰਿਪਾਨ, ਕਛਹਿਰਾ। * ਹਰ ਸਿੱਖ ਸਵੇਰੇ ਉਹਨਾਂ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰੇਗਾ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। * ਹਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਕੰਮ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੇ ਛੱਡ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸ਼ੁਭਚਿੰਤਕ ਮੰਨੇਗਾ। * ਹਰੇਕ ਖ਼ਾਲਸਾ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ (ਦਸਵੰਧ) ਧਰਮ ਲਈ ਦਾਨ ਕਰਿਆ ਕਰੇਗਾ। * ਸਾਰੇ 'ਸਿੰਘ' ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਖ਼ਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹਿ' ਕਿਹਾ ਕਰਨਗੇ। * ਹਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਮਰਦ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ 'ਸਿੰਘ' ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਇਸਤਰੀ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ 'ਕੌਰ' ਸ਼ਬਦ ਲਗਾਵੇਗੀ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰੀ ਕਡ਼ੀਆਂ== *[http://www.sikhs.org/khalsa.htm ਖ਼ਾਲਸਾ ਕੀ ਅਤੇ ਕੌਣ ਹੈ?] *[http://www.sikh-history.com/sikhhist/events/khalsa.html ਖ਼ਾਲਸੇ ਦੀ ਰਚਨਾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161025004009/http://www.sikh-history.com/sikhhist/events/khalsa.html |date=2016-10-25 }} *[http://www.searchsikhism.com/beg.html ਖ਼ਾਲਸੇ ਦਾ ਜਨਮ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081120164738/http://www.searchsikhism.com/beg.html |date=2008-11-20 }} *[http://www.baisakhi1999.org/order1.htm ਖ਼ਾਲਸੇ ਦਾ ਹੁਕਮ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110725034727/http://www.baisakhi1999.org/order1.htm |date=2011-07-25 }} {{ਸਿੱਖੀ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਵਾਕਾਂਸ਼]] drul5svfdnoddikt83olujyn1b4qpxz 750477 750473 2024-04-13T16:40:52Z Harchand Bhinder 3793 ਵਿਆਕਰਨ ਸਹੀ ਕੀਤੀ wikitext text/x-wiki [[File:Panj Pyare, leading a procession.jpg|thumb|300px| [[ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ]] ]] {{Sikhism sidebar}} '''ਖ਼ਾਲਸਾ''' ਸ਼ਬਦ ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ''ਖ਼ਾਲਿਸ'' ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ - ਪਾਕ, ਸ਼ੁੱਧ, ਬੇਐਬ ਜਾਂ ਬੇਦਾਗ਼। ਇਹ ਸ਼ਬਦ [[ਸਿੱਖ]] ਕੌਮ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਜੀ ਨੇ 9 ਅਪ੍ਰੈਲ (30 ਮਾਰਚ ਜੂਲੀਅਨ ਮੁਤਾਬਿਕ) 1699 ਈ. ਵਿੱਚ [[ਵਿਸਾਖੀ]] ਵਾਲੇ ਦਿਨ [[ਅਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿੱਚ [[ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ|ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ]]<ref>{{cite book|last=Singh|first=Teja|title=A Short History of the Sikhs: Volume One|year=2006|publisher=Punjabi University|location=Patiala|isbn=8173800073|page=107}}</ref><ref>{{cite web|last=Gill|first=Rahuldeep|title=Early Development|url=http://www.patheos.com/Library/Sikhism/Historical-Development/Early-Developments?offset=1&max=1|work=http://www.patheos.com|publisher=Patheos|accessdate=14 April 2013}}</ref> ਨੂੰ ਅਮ੍ਰਿਤ ਛਕਾ ਕੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਸਾਜਿਆ। ਇਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਸਮੂਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਕਿਹਾ ਜਾਣ ਲੱਗਿਆ।<ref>{{cite book|last=Parmjit|first=Singh|title=In The Master's Presence The Sikhs of Hazoor Sahib|year=2008|publisher=Kashi House|location=London, UK|page=312}}</ref> == ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ == 1699 ਵਿੱਚ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਦਿਨ [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਜੀ ਨੇ [[ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿੱਚ [[ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] ਦੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਸਭਾ ਬੁਲਾਈ।<br /> ਇਸ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 80 ਹਜ਼ਾਰ ਸਿੱਖ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ। ਜਦ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਲੋਕ ਬੈਠ ਗਏ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਆਏ। ਇਸ ਪਿੱਛੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਤਲਵਾਰ ਨੂੰ ਮਿਆਨ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਲਹਿਰਾਇਆ ਅਤੇ ਲਲਕਾਰ ਕੇ ਕਿਹਾ, "ਹੈ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਸਿੱਖ ਜੋ ਧਰਮ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਾਣਾਂ ਦਾ ਬਲੀਦਾਨ ਦੇ ਸਕੇ।" ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸੰਨਾਟਾ ਛਾ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦਇਆ ਰਾਮ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਖੱਤਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਲੀਦਾਨ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਉਸਨੂੰ ਨਜ਼ਦੀਕ ਲੱਗੇ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ ਅਤੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਭਿੱਜੀ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਬਾਹਰ ਆਏ। ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਤੰਬੂ ਵਿਚ ਕੀ ਕੌਤਕ ਕੀਤਾ ਇਹ ਗੁਰੂ ਦਾ ਰਹੱਸ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ<br /> ਕੁਝ ਚਿਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਖੂਨ ਨਾਲ ਭਰੀ ਤਲਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਤੰਬੂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਿਰ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਵਾਰ [[ਦਿੱਲੀ]] ਨਿਵਾਸੀ ਧਰਮ ਦਾਸ ਜੱਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਕ੍ਰਮ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਹੋਰ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਨੰਬਰਦਾਰ ਮੋਹਕਮ ਚੰਦ, ਸਾਹਿਬ ਚੰਦ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਰਾਏ ਨਾਮ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਲੀਦਾਨ ਦੇਣ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਪੰਜਾਂ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਲਿਆਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 'ਪੰਜ ਪਿਆਰੇ' ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। === ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਛਕਾਉਣਾ === ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਪਾਨ ਕਰਾਇਆ, ਜਿਸਨੂੰ ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਰਬਲੋਹ ਦਾ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਬਰਤਨ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸਾਫ਼ ਪਾਣੀ ਪਾਇਆ। ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ ਖੰਡੇ ਨਾਲ ਹਿਲਾਇਆ, ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆ ( ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ , ਜਾਪੁ ਸਾਹਿਬ ਸਵਯੇ ਸਾਹਿਬ, ਅਨੰਦ ਸਾਹਿਬ, ਚੌਪਈ ਸਾਹਿਬ) ਦਾ ਪਾਠ ਵੀ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਲ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਜਾਂ ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਜਦ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ [[ਮਾਤਾ ਜੀਤੋ]] ਜੀ ਕੁਝ ਪਤਾਸੇ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਇਸ ਲਈ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾਸੇ ਲੈ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਘੋਲ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਮਿਠਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ।<br /> ਇਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਛਕਾਇਆ ਗਿਆ। ਫੇਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੋਡਿਆਂ ਦੇ ਭਾਰ ਖਡ਼੍ਹੇ ਹੋਣ ਅਤੇ 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਖ਼ਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹਿ' ਕਹਿਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਪੰਜ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅਤੇ ਕੇਸਾਂ ਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਛਿੱਟੇ ਮਾਰੇ ਅਤੇ ਹਰ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਭਾਵ ਪਵਿੱਤਰ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਰੇ ਪਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਆਪ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ 'ਖ਼ਾਲਸੇ' ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਮੌਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕਹੇ, "ਖ਼ਾਲਸਾ ਗੁਰੂ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਹੈ।" == ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ == ਖ਼ਾਲਸਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਫਰਜ਼ਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਜੋ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਿਧਾਂਤ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਹਨ: - * ਖ਼ਾਲਸਾ ਪੰਥ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਇੱਕ ਹੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਰੱਖਣਗੇ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਗੇ। * ਹਰੇਕ ਖ਼ਾਲਸਾ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਰੱਖੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਮ ਭਾਵ ਨਾਲ ਰਹਿਣਗੇ। * ਸਾਰੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਨੈਤਿਕ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਾਈ ਇਸਤਰੀ, ਤੰਬਾਕੂ, ਮਾਸ ਅਤੇ ਨਸ਼ੀਲੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। * ਹਰੇਕ ਖ਼ਾਲਸਾ ਮਾਲਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ਸ਼ਤਰ ਵੀ ਧਾਰਨ ਕਰੇਗਾ। * ਹਰੇਕ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣਾ ਸਰਬੰਸ ਵਾਰ ਦੇਣ ਲਈ ਸਦਾ ਤਿਆਰ ਰਹੇ। * ਹਰੇਕ ਸਿੰਘ ਜਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜ ਕਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਧਾਰਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਹਨ- ਕੇਸ, ਕਡ਼ਾ, ਕੰਘਾ, ਕ੍ਰਿਪਾਨ, ਕਛਹਿਰਾ। * ਹਰ ਸਿੱਖ ਸਵੇਰੇ ਉਹਨਾਂ ਪੰਜ ਬਾਣੀਆਂ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰੇਗਾ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਉਚਾਰਨ ਖੰਡੇ ਦਾ ਪਾਹੁਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। * ਹਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਕੰਮ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਤੇ ਛੱਡ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸ਼ੁਭਚਿੰਤਕ ਮੰਨੇਗਾ। * ਹਰੇਕ ਖ਼ਾਲਸਾ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ (ਦਸਵੰਧ) ਧਰਮ ਲਈ ਦਾਨ ਕਰਿਆ ਕਰੇਗਾ। * ਸਾਰੇ 'ਸਿੰਘ' ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਸਮੇਂ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਖ਼ਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹਿ' ਕਿਹਾ ਕਰਨਗੇ। * ਹਰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਮਰਦ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ 'ਸਿੰਘ' ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਖ਼ਾਲਸਾ ਇਸਤਰੀ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਪਿੱਛੇ 'ਕੌਰ' ਸ਼ਬਦ ਲਗਾਵੇਗੀ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰੀ ਕਡ਼ੀਆਂ== *[http://www.sikhs.org/khalsa.htm ਖ਼ਾਲਸਾ ਕੀ ਅਤੇ ਕੌਣ ਹੈ?] *[http://www.sikh-history.com/sikhhist/events/khalsa.html ਖ਼ਾਲਸੇ ਦੀ ਰਚਨਾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161025004009/http://www.sikh-history.com/sikhhist/events/khalsa.html |date=2016-10-25 }} *[http://www.searchsikhism.com/beg.html ਖ਼ਾਲਸੇ ਦਾ ਜਨਮ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081120164738/http://www.searchsikhism.com/beg.html |date=2008-11-20 }} *[http://www.baisakhi1999.org/order1.htm ਖ਼ਾਲਸੇ ਦਾ ਹੁਕਮ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110725034727/http://www.baisakhi1999.org/order1.htm |date=2011-07-25 }} {{ਸਿੱਖੀ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ ਅਤੇ ਵਾਕਾਂਸ਼]] khrl2kckkl3u5n66ftvbjsgownvddm1 0 44064 750530 284152 2024-04-14T08:15:39Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੱਲੋ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀਟਾਂ ਅਤੇ ਵੋਟਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ। {| class="wikitable sortable" cellpadding="5" |+ ! colspan="2" | ! style="width:20%;" colspan="2" class="unsortable"| [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ! style="width:16%;" colspan="2" class="unsortable" | [[ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ]] ! style="width:16%;" colspan="2" class="unsortable" |ਤੀਜਾ ਮੋਰਚਾ |- ! style="width:10%;" class="sortable"| ਸਾਲ ! style="width:10%;" class="sortable"| ਚੋਣਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"| ਸੀਟਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"|ਵੋਟਾਂ ਦਾ % ! style="width:8%;" class="sortable"| ਸੀਟਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"|ਵੋਟਾਂ ਦਾ % ! style="width:8%;" class="sortable"| ਸੀਟਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"|ਵੋਟਾਂ ਦਾ % |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1951|1951]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1951|ਪਹਿਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 364 || 44.99% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1957|1957]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1957|ਦੁਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 371 || 47.78% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1962|1962]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1962|ਤੀਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 361 || 44.72% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1967|1967]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1967|ਚੌਥੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 283 || 40.78% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1971|1971]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1971|ਪੰਜਵੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 352 || 43.68% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1977|1977]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1977|ਛੇਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 153 || 34.52% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1980|1980]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1980|ਸੱਤਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 351 || 42.69% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1984|1984]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1984|ਅੱਠਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 415 || 49.01% || 2 || 8 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1989|1989]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1989|ਨੌਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 197 || 39.53% || 85 || 11 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1991|1991]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1991|ਦਸਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 244 || 35.66% || 120 || 20 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1996|1996]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1996|ਗਿਆਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 140 || 28.80% || 161 || 20 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1998|1998]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1998|ਬਾਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 141 || 25.82% || 182 || 26 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1999|1999]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1999|ਤੇਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 114 || 28.30% || 182 || 24 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2004|2004]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2004|ਚੌਧਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 145 || 26.7% || 138 || 22 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2009|2009]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2009|ਪੰਦਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 206 || 28.55% || 116 || 19 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2014|2014]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2014|ਸੋਲਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 44 || 19.3% || 282 || 31 || || |} {{ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ}} 9l0z4wf1bnx4e5rsiay3irgcbgh9rlv 750535 750530 2024-04-14T08:22:11Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੱਲੋ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀਟਾਂ ਅਤੇ ਵੋਟਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ। {| class="wikitable sortable" cellpadding="5" |+ ! colspan="2" | ! style="width:20%;" colspan="2" class="unsortable"| [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ! style="width:16%;" colspan="2" class="unsortable" | [[ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ]] ! style="width:16%;" colspan="2" class="unsortable" |ਤੀਜਾ ਮੋਰਚਾ |- ! style="width:10%;" class="sortable"| ਸਾਲ ! style="width:10%;" class="sortable"| ਚੋਣਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"| ਸੀਟਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"|ਵੋਟਾਂ ਦਾ % ! style="width:8%;" class="sortable"| ਸੀਟਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"|ਵੋਟਾਂ ਦਾ % ! style="width:8%;" class="sortable"| ਸੀਟਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"|ਵੋਟਾਂ ਦਾ % |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1951|1951]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1951|ਪਹਿਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 364 || 44.99% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1957|1957]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1957|ਦੁਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 371 || 47.78% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1962|1962]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1962|ਤੀਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 361 || 44.72% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1967|1967]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1967|ਚੌਥੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 283 || 40.78% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1971|1971]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1971|ਪੰਜਵੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 352 || 43.68% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1977|1977]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1977|ਛੇਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 153 || 34.52% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1980|1980]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1980|ਸੱਤਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 351 || 42.69% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1984|1984]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1984|ਅੱਠਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 415 || 49.01% || 2 || 8 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1989|1989]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1989|ਨੌਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 197 || 39.53% || 85 || 11 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1991|1991]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1991|ਦਸਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 244 || 35.66% || 120 || 20 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1996|1996]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1996|ਗਿਆਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 140 || 28.80% || 161 || 20 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1998|1998]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1998|ਬਾਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 141 || 25.82% || 182 || 26 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1999|1999]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1999|ਤੇਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 114 || 28.30% || 182 || 24 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2004|2004]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2004|ਚੌਧਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 145 || 26.7% || 138 || 22 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2009|2009]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2009|ਪੰਦਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 206 || 28.55% || 116 || 19 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2014|2014]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2014|ਸੋਲਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 44 || 19.3% || 282 || 31 || || |} {{ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] 9qjalhkkkht6upnf5o0s2qjhxi6946n 750536 750535 2024-04-14T08:22:36Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦੀਆਂ ਸੂਚੀਆਂ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੱਲੋ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀਟਾਂ ਅਤੇ ਵੋਟਾਂ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ। {| class="wikitable sortable" cellpadding="5" |+ ! colspan="2" | ! style="width:20%;" colspan="2" class="unsortable"| [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ! style="width:16%;" colspan="2" class="unsortable" | [[ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ]] ! style="width:16%;" colspan="2" class="unsortable" |ਤੀਜਾ ਮੋਰਚਾ |- ! style="width:10%;" class="sortable"| ਸਾਲ ! style="width:10%;" class="sortable"| ਚੋਣਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"| ਸੀਟਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"|ਵੋਟਾਂ ਦਾ % ! style="width:8%;" class="sortable"| ਸੀਟਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"|ਵੋਟਾਂ ਦਾ % ! style="width:8%;" class="sortable"| ਸੀਟਾਂ ! style="width:8%;" class="sortable"|ਵੋਟਾਂ ਦਾ % |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1951|1951]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1951|ਪਹਿਲੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 364 || 44.99% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1957|1957]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1957|ਦੁਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 371 || 47.78% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1962|1962]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1962|ਤੀਜੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 361 || 44.72% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1967|1967]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1967|ਚੌਥੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 283 || 40.78% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1971|1971]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1971|ਪੰਜਵੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 352 || 43.68% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1977|1977]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1977|ਛੇਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 153 || 34.52% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1980|1980]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1980|ਸੱਤਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 351 || 42.69% || || || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1984|1984]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1984|ਅੱਠਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 415 || 49.01% || 2 || 8 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1989|1989]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1989|ਨੌਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 197 || 39.53% || 85 || 11 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1991|1991]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1991|ਦਸਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 244 || 35.66% || 120 || 20 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1996|1996]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1996|ਗਿਆਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 140 || 28.80% || 161 || 20 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1998|1998]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1998|ਬਾਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 141 || 25.82% || 182 || 26 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1999|1999]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 1999|ਤੇਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 114 || 28.30% || 182 || 24 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2004|2004]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2004|ਚੌਧਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 145 || 26.7% || 138 || 22 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2009|2009]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2009|ਪੰਦਰਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 206 || 28.55% || 116 || 19 || || |- style="text-align:center;" || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2014|2014]] || [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ 2014|ਸੋਲਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] || 44 || 19.3% || 282 || 31 || || |} {{ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦੀਆਂ ਸੂਚੀਆਂ]] ih7mt5p0b9gvd8c2lqjcef2w3cjfcsp 0 44209 750539 329251 2024-04-14T08:28:54Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Removed redirect to [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] wikitext text/x-wiki [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਸੰਸਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸਦੇ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ|ਸੰਵਿਧਾਨ]] ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜਾਂ]] ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਕਤੀ ਵੰਡੀ ਗਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ [[ਲੋਕਤੰਤਰ]] ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite journal |last1=Richetta |first1=Cécile |last2=Harbers |first2=Imke |last3=van Wingerden |first3=Enrike |date=2023 |title=The subnational electoral coercion in India (SECI) data set, 1985–2015 |url=http://eprints.lse.ac.uk/120358/1/1_s2.0_S0261379423000847_main.pdf |journal=Electoral Studies |volume=85 |doi=10.1016/j.electstud.2023.102662 |issn=0261-3794|doi-access=free }}</ref> [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]] ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਰਸਮੀ ਮੁਖੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ [[ਭਾਰਤੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲ|ਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ]] ਲਈ ਸਰਵਉੱਚ ਕਮਾਂਡਰ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] ਹੈ, ਜੋ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ([[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ|ਸੰਸਦ]] ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ) ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ [[ਸਿਆਸੀ ਦਲ|ਪਾਰਟੀ]] ਜਾਂ ਸਿਆਸੀ ਗਠਜੋੜ ਦਾ ਨੇਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] ਦੀ ਵਿਧਾਨਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਨੇਤਾ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦਾ ਮੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਖੇਤਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜਾਂ (ਅਤੇ [[ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ]]) ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ [[ਰਾਜਪਾਲ (ਭਾਰਤ)|ਰਾਜਪਾਲ]] ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਰਾਜ ਦਾ ਮੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰ [[ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ (ਭਾਰਤ)|ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖੇਤਰੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਜਾਂ ਸਿਆਸੀ ਗਠਜੋੜ ਦਾ ਨੇਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੋਲ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਧਿਆਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵੀ ਚੁਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਸਰਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ (ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਛੋਟੇ) ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ / ਲੇਟੂਏਨੈਂਟ ਗਵਰਨਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਿਯੁਕਤ ਰਾਜਪਾਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ 'ਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਦੋਂ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਵਿੱਚ ਵਿਗੜ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਚੋਣ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== {{Reflist|30em}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== {{commons category}} <!--Please do not add personal or other unofficial websites--> * [https://web.archive.org/web/20081207201816/http://www.eci.gov.in/ Election Commission of India] * [http://psephos.adam-carr.net/countries/i/india/ Adam Carr's election archive] * [https://web.archive.org/web/20160502105938/http://eci.nic.in/archive/handbook/CANDIDATES/cch2/cch2_1.htm Qualification and disqualification] Election Commission of India handbook for candidates * [https://elections-india.in/ Elections India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210826102936/https://elections-india.in/ |date=26 August 2021 }} 4v2f0y9twu4u2280rgm1l6dkpsj5e9e 750540 750539 2024-04-14T08:29:22Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਸੰਸਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸਦੇ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ|ਸੰਵਿਧਾਨ]] ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜਾਂ]] ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਕਤੀ ਵੰਡੀ ਗਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ [[ਲੋਕਤੰਤਰ]] ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite journal |last1=Richetta |first1=Cécile |last2=Harbers |first2=Imke |last3=van Wingerden |first3=Enrike |date=2023 |title=The subnational electoral coercion in India (SECI) data set, 1985–2015 |url=http://eprints.lse.ac.uk/120358/1/1_s2.0_S0261379423000847_main.pdf |journal=Electoral Studies |volume=85 |doi=10.1016/j.electstud.2023.102662 |issn=0261-3794|doi-access=free }}</ref> [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]] ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਰਸਮੀ ਮੁਖੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ [[ਭਾਰਤੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲ|ਰੱਖਿਆ ਬਲਾਂ]] ਲਈ ਸਰਵਉੱਚ ਕਮਾਂਡਰ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] ਹੈ, ਜੋ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ([[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ|ਸੰਸਦ]] ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ) ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ [[ਸਿਆਸੀ ਦਲ|ਪਾਰਟੀ]] ਜਾਂ ਸਿਆਸੀ ਗਠਜੋੜ ਦਾ ਨੇਤਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] ਦੀ ਵਿਧਾਨਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਨੇਤਾ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦਾ ਮੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਖੇਤਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਜਾਂ (ਅਤੇ [[ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ਾਂ]]) ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਦਾ ਇੱਕ [[ਰਾਜਪਾਲ (ਭਾਰਤ)|ਰਾਜਪਾਲ]] ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਰਾਜ ਦਾ ਮੁਖੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰ [[ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ (ਭਾਰਤ)|ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖੇਤਰੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਾਰਟੀ ਜਾਂ ਸਿਆਸੀ ਗਠਜੋੜ ਦਾ ਨੇਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਬੰਧਤ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਕੋਲ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਦੋਵਾਂ ਦੇ ਧਿਆਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵੀ ਚੁਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਸਰਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ (ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਛੋਟੇ) ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ / ਲੇਟੂਏਨੈਂਟ ਗਵਰਨਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਿਯੁਕਤ ਰਾਜਪਾਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ 'ਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਤੋਂ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਦੋਂ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਚੁਣੇ ਹੋਏ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਨ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਹਫੜਾ-ਦਫੜੀ ਵਿੱਚ ਵਿਗੜ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਚੋਣ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== {{Reflist|30em}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== {{commons category}} <!--Please do not add personal or other unofficial websites--> * [https://web.archive.org/web/20081207201816/http://www.eci.gov.in/ Election Commission of India] * [http://psephos.adam-carr.net/countries/i/india/ Adam Carr's election archive] * [https://web.archive.org/web/20160502105938/http://eci.nic.in/archive/handbook/CANDIDATES/cch2/cch2_1.htm Qualification and disqualification] Election Commission of India handbook for candidates * [https://elections-india.in/ Elections India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210826102936/https://elections-india.in/ |date=26 August 2021 }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ]] itonh6uk8qeuxpv2t5uruof95viliu7 0 56933 750488 282242 2024-04-14T00:32:58Z Kwamikagami 4946 wikitext text/x-wiki [[Image:Unicode 0x0025.svg|frameless|right|upright|ਫ਼ੀਸਦੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ]] [[ਹਿਸਾਬ]] ਵਿੱਚ '''ਫ਼ੀਸਦੀ''' ਜਾਂ '''ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ''' ਅਜਿਹੀ ਸੰਖਿਆ ਜਾਂ [[ਨਿਸਬਤ]] ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਹਨੂੰ 100 ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਜਾਂ ਬਟੇ ਵਜੋਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ [[ਫ਼ੀਸਦੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ|ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ]], "%", ਨਾਲ਼ ਜਾਂ ਨਿੱਕੇ ਰੂਪ "ਫ਼ੀ." ਨਾਲ਼ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ;<ref>http://www.telegraph.co.uk/finance/economics/11329769/Eurozone-officially-falls-into-deflation-piling-pressure-on-ECB.html</ref> ਫ਼ੀਸਦੀ ਇੱਕ [[ਪਸਾਰਹੀਣ]] ਸੰਖਿਆ (ਨਿਰੋਲ ਸੰਖਿਆ) ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਿਸਾਲ ਵਜੋਂ 45% ("ਪੰਤਾਲ਼ੀ ਫ਼ੀਸਦੀ" ਪੜ੍ਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) [[ਬਟੇਨੁਮਾ ਸੰਖਿਆ|45/100]] ਜਾਂ [[ਇਸ਼ਾਰੀਆ|0.45]] ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁੱਢਲਾ ਹਿਸਾਬ]] a33zjx8nqa8gm0tu693bh5ju60mqazl 0 70354 750460 578132 2024-04-13T13:06:44Z 81.109.234.179 #article-section-source-editor wikitext text/x-wiki {{Infobox television | show_name =ਟੂ ਐਂਡ ਅ ਹਾਫ ਮੇੱਨ | image = [[File:Two-and-a-half-men.svg | thumb | 220x124px | right]] | caption = <!-- Infobox instructions say "an image with the title logo of the show does not need a caption." --> | alt = The show title card with the words TWO and MEN in yellow block letters and the words "and a half" squeezed in between them in white cursive letters. | genre = ਡਰਾਮਾ | runtime = 21 ਮਿੰਟ<!-- approximately --> | camera = ਫਿਲਮ; ਮਲਟੀ-ਕੈਮਰਾ | picture_format = 1080i (16:9 [[ਐਚਡੀਟੀਵੀ]]) | creator = ਚੱਕ ਲੋਰੇ<br />ਲੀ ਏਰੋਸੋਨ | director = <!-- various --> | executive_producer = ਚੱਕ ਲੋਰੇ<br />ਲੀ ਏਰੋਸੋਨ<br />ਏਰਿਕ ਤੇਨਾਬਨਮ<br />ਕਿਮ ਤੇਨਾਬਨਾਮ<br />ਏਡੀ ਗੋਰੋਡੇਸਤਕੀ<br />ਸੁਜਾਨ ਬੀਵਰਸ<br />ਜਿਮ ਪੈਟਰਸਨ<br />ਡਾਨ ਰੀਓ ----{{ubl|{{small|'''सह-एक्सेकटीव निर्माता:'''}}|ਡੇਵਿਡ ਰਿਚਰਡਸਨ|ਮਾਏਕਲ ਕੋਲਿਅਰ}} | cinematography = ਸਟੀਫਨ ਸਿਲਵਰ<br />एलन के. वाकर (पहला एपिसोड)<br />टोनी एस्किंस (दूसरा एपिसोड) | company = ਚੱਕ ਲੋਰੇ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨਜ<br />द टेननबम कंपनी<br />ਵਾਰਨਰ ਭਾਈ ਟੀਵੀ | starring = <!-- 1. Infobox instructions say original cast should be listed first in credits order followed by additional cast in the order they joined the show. Do not re-order the following characters. 2. Do not add year or season information next to any characters here! That info is already in the characters section below. 3. MOS:TV requires that all main cast members remain on this list, even after their departure from the series. Accordingly, Charlie Sheen should NOT be removed from this list. Ashton Kutcher should not be added to the list: as a later cast member he is mentioned further down. Any removal will be reverted.-->[[ਚਾਰਲੀ ਸੀਨ]]<br />ਜੌਨ ਕਰੇਅਰ<br />ਐਂਗਸ ਟੀ ਜੋਨਸ<br />ਕਾਂਚਾਤਾ ਫ਼ੇਰੇਲ<br />ਹੋਲੈਂਡ ਟੇਲਰ<br />ਮਾਰਟਿਨ ਹਿੰਕਲ<br />ਜੈਨੀਫਰ ਬੀਨੀ ਟੇਲਰ<br />ਮਿਲਾਨੀ ਲਿੰਸਕੀ<small></small><br />ਏਪਰਿਲ ਬੋਲਬਾਈ<br />[[ਐਸ਼ਟਨ ਕੱਚਰ]] | country = ਅਮਰੀਕਾ | language = ਅਗਰੇਜੀ | network = [[ਸੀਬੀਐਸ]] | theme_music_composer = चक लोरे<br />ली एरोंसोह्न<br />ग्रैंट गिसमैन | composer = ਡੈਨਿਸ ਬਰਾਊਨ<br />ਗਰੈਂਟ ਗਿਸਮੈਨ | first_aired = {{Start date|2003|9|22}} | last_aired = ਹੁਣ ਤੱਕ | num_seasons = 9 | num_episodes = 196 <!--As of March 19, 2012--> | list_episodes = | website = http://www.cbs.com/primetime/two_and_a_half_men }} '''ਟੂ ਐਂਡ ਅ ਹਾਫ ਮੇੱਨ''' ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਡਰਾਮਾ ਹੈ ਜੋ 22 ਸਿਤੰਬਰ 2003 ਨੂੰ [[ਸੀਬੀਐਸ]] ਉੱਪਰ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਵਿੱਚ [[ਚਾਰਲੀ ਸ਼ੀਨ]], [[ਜੌਨ ਕਰੇਅਰ]] ਅਤੇ ਐਂਗਸ ਟੀ ਜੋਨਸ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਨ।<ref name="atv">{{cite web|url=http://www.atvnewsnetwork.co.uk/today/index.php/atv-today/2981-cbs-renewed-and-cancelled-|title=CBS: Renewed and Cancelled|last=Ryder|first=James|author2=Edwards, Luke |date=May 19, 2010|publisher=ATV Network News|accessdate=May 26, 2010}}</ref><ref name="nydn">{{cite news|url=http://www.nydailynews.com/entertainment/tv/2010/05/17/2010-05-17_wont_be_1_and_a_half_men_for_cbs.html|title=Charlie Sheen will return to 'Two and a Half Men' on CBS next season|last=Huff|first=Richard|date=May 18, 2010|publisher=[[Daily News (New York)|NY Daily News]]|accessdate=May 26, 2010|location=New York|archive-date=ਮਈ 31, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100531165850/http://www.nydailynews.com/entertainment/tv/2010/05/17/2010-05-17_wont_be_1_and_a_half_men_for_cbs.html|dead-url=yes}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} bc22rcv3we38viq410xhlv27jydm34i 0 74546 750505 729167 2024-04-14T06:54:10Z 81.98.199.191 /* ਲਗਾਂ ਮਾਤਰੇ */ ਸਹੀ ਸ਼ਬਦ ਲਗਾਂ ਮਾਤਰਾ ਹੈ - ਮਾਤਰੇ ਨਹੀਂ। wikitext text/x-wiki {{Infobox writing system |name=ਗੁਰਮੁਖੀ |languages=[[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]], ਗੁਰਮੁਖੀ, [[ਸਿੰਧੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਸਿੰਧੀ]] |sample=Gurmukhi Script - traditional alphabet.svg |caption= ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਹੱਥਲਿਖਤ [[ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ]] |time=16ਵੀਂ ਸਦੀ - ਮੌਜੂਦਾ |type=[[ਆਬੂਗੀਦਾ]] |fam1=[[ਮਿਸਰੀ ਚਿੱਤਰ ਅੱਖਰ|ਮਿਸਰੀ ਖ਼ਤ ਤਸਵੀਰ]] |fam2=ਕਨਾਨੀ |fam3=[[ਫੋਨੀਸ਼ੀਆਈ ਲਿਪੀ|ਫੋਨੀਸ਼ੀਆਈ]] |fam4=[[ਆਰਾਮੀ ਲਿਪੀ|ਆਰਾਮੀ]] |fam5=ਬ੍ਰਾਹਮੀ |fam6=ਗੁਪਤਾ |fam7=[[ਸ਼ਾਰਦਾ ਲਿਪੀ|ਸ਼ਾਰਦਾ]] |fam8=[[ਲੰਡਾ ਲਿੱਪੀਆਂ|ਲੰਡਾ]] |sisters={{flatlist| ਖੋਜਕੀ [[ਟਾਕਰੀ ਲਿੱਪੀ|ਟਾਕਰੀ]]}} |unicode=[https://www.unicode.org/charts/PDF/U0A00.pdf U+0A00–U+0A7F] |iso15924=Guru }} '''ਗੁਰਮੁਖੀ''' ({{lang-pa|گُرمُکھی}} <small>([[ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ]])</small>) ਇੱਕ [[ਸਿੱਖ]] ਲਿੱਪੀ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਦੂਜੇ [[ਸਿੱਖ ਗੁਰੂ]], [[ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ|ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਸਾਹਿਬ]] ਨੇ ਸੋਲ਼ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਅਤੇ ਮਿਆਰਬੰਦ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਇਸਤਿਮਾਲ ਕੀਤਾ।<ref name="Gurmukhi - The Sikh Alphabet">{{cite book|last1=Mandair|first1=Arvind-Pal S.|last2=Shackle|first2=Christopher|last3=Singh|first3=Gurharpal|title=Sikh Religion, Culture and Ethnicity|date=December 16, 2013|publisher=Routledge|isbn=9781136846342|page=13, Quote: "creation of a pothi in distinct Sikh script (Gurmukhi) seem to relate to the immediate religio–political context ..."|url=https://books.google.com/books?id=79ZcAgAAQBAJ&pg=PA13|accessdate=23 November 2016}}<br />{{cite book|last1=Mann|first1=Gurinder Singh|last2=Numrich|first2=Paul|last3=Williams|first3=Raymond|title=Buddhists, Hindus, and Sikhs in America|year=2007|publisher=Oxford University Press|location=New York|isbn=9780198044246|page=100, Quote: "He modified the existing writing systems of his time to create Gurmukhi, the script of the Sikhs; then ..."|url=https://books.google.com/books?id=8R-Kl2C1C7QC&pg=PA144 |accessdate=23 November 2016}}<br />{{cite journal|last1=Shani|first1=Giorgio|title=The Territorialization of Identity: Sikh Nationalism in the Diaspora|journal=Studies in Ethnicity and Nationalism|volume=2|date=March 2002|page=11|doi=10.1111/j.1754-9469.2002.tb00014.x}}<br />{{cite book |author= Harjeet Singh Gill |editor1=Peter T. Daniels |editor2=William Bright |title=The World's Writing Systems |url=https://books.google.com/books?id=ospMAgAAQBAJ&pg=PA395 |year=1996 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-507993-7 |page=395 }}</ref><ref name="Bright1996p395">{{cite book|author1=Peter T. Daniels|author2=William Bright|title=The World's Writing Systems |url=https://books.google.com/books?id=ospMAgAAQBAJ&pg=PA395 |year=1996|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-507993-7|page=395}}</ref><ref name=jaincardona53/> ਗੁਰਮੁਖੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਚੜ੍ਹਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ]] ਵਿੱਚ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਲਈ ਅਫ਼ਸਰਾਨਾ ਲਿੱਪੀ ਹੈ,<ref name=jaincardona53/> ਜਿਸਨੂੰ ਫ਼ਾਰਸੀ-ਅਰਬੀ [[ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ]] ਲਿੱਪੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="Bright1996p395">{{cite book|author1=Peter T. Daniels|author2=William Bright|title=The World's Writing Systems |url=https://books.google.com/books?id=ospMAgAAQBAJ&pg=PA395 |year=1996|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-507993-7|page=395}}</ref><ref name=jaincardona53>{{cite book|author1=Danesh Jain|author2=George Cardona|title=The Indo-Aryan Languages|url=https://books.google.com/books?id=OtCPAgAAQBAJ|year=2007|publisher=Routledge|isbn=978-1-135-79711-9|page=53}}</ref> ਮੌਜੂਦਾ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਇੱਕਤਾਲ਼ੀ ਅੱਖਰ, ਕਤਾਰ ਊੜੇ ਤੋਂ ਕੱਕੇ ਬਿੰਦੀ ਤੱਕ ਅਤੇ ਨੌਂ ਲਗਾਂ ਮਾਤਰਾਂ ਹਨ। ਇਹ ਇਕਤਾਲੀ ਹਰਫ਼ ਹਨ: {{lang|pa|[[ੳ]]}}, {{lang|pa|[[ਅ]]}}, {{lang|pa|[[ੲ]]}}, {{lang|pa|[[ਸ]]}}, {{lang|pa|[[ਹ]]}}, {{lang|pa|[[ਕ]]}}, {{lang|pa|[[ਖ]]}}, {{lang|pa|[[ਗ]]}}, {{lang|pa|[[ਘ]]}}, {{lang|pa|[[ਙ]]}}, {{lang|pa|[[ਚ]]}}, {{lang|pa|[[ਛ]]}}, {{lang|pa|[[ਜ]]}}, {{lang|pa|[[ਝ]]}}, {{lang|pa|[[ਞ]]}}, {{lang|pa|[[ਟ]]}}, {{lang|pa|[[ਠ]]}}, {{lang|pa|[[ਡ]]}}, {{lang|pa|[[ਢ]]}}, {{lang|pa|[[ਣ]]}}, {{lang|pa|[[ਤ]]}}, {{lang|pa|[[ਥ]]}}, {{lang|pa|[[ਦ]]}}, {{lang|pa|[[ਧ]]}}, {{lang|pa|[[ਨ]]}}, {{lang|pa|[[ਪ]]}}, {{lang|pa|[[ਫ]]}}, {{lang|pa|[[ਬ]]}}, {{lang|pa|[[ਭ]]}}, {{lang|pa|[[ਮ]]}}, {{lang|pa|[[ਯ]]}}, {{lang|pa|[[ਰ]]}}, {{lang|pa|[[ਲ]]}}, {{lang|pa|[[ਵ]]}}, {{lang|pa|[[ੜ]]}}, {{lang|pa|[[ਸ਼]]}}, {{lang|pa|[[ਖ਼]]}}, {{lang|pa|[[ਗ਼]]}}, {{lang|pa|[[ਜ਼]]}}, {{lang|pa|[[ਫ਼]]}}, ਅਤੇ {{lang|pa|[[ਲ਼]]}}। [[ਸਿੱਖੀ]] ਦੇ ਆਦਿ ਗ੍ਰੰਥ, [[ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ]] ਵਿੱਚ ਕਈ ਜ਼ੁਬਾਨਾਂ ਅਤੇ ਲਹਿਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਣੀ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ''ਗੁਰਮੁਖੀ ਭਾਸ਼ਾ''<ref>Harnik Deol, ''Religion and Nationalism in India''. Routledge, 2000. {{ISBN|0-415-20108-X}}, 9780415201087. Page 22. "(...) the compositions in the Sikh holy book, Adi Granth, are a melange of various dialects, often coalesced under the generic title of ''Sant Bhasha''."<br />The making of Sikh scripture by Gurinder Singh Mann. Published by Oxford University Press US, 2001. {{ISBN|0-19-513024-3}}, {{ISBN|978-0-19-513024-9}} Page 5. "The language of the hymns recorded in the Adi Granth has been called ''Sant Bhasha,'' a kind of lingua franca used by the medieval saint-poets of northern India. But the broad range of contributors to the text produced a complex mix of regional dialects."<br />Surindar Singh Kohli, ''History of Punjabi Literature''. Page 48. National Book, 1993. {{ISBN|81-7116-141-3}}, {{ISBN|978-81-7116-141-6}}. "When we go through the hymns and compositions of the Guru written in ''Sant Bhasha'' (saint-language), it appears that some Indian saint of 16th century...."<br />Nirmal Dass, ''Songs of the Saints from the Adi Granth''. SUNY Press, 2000. {{ISBN|0-7914-4683-2}}, {{ISBN|978-0-7914-4683-6}}. Page 13. "Any attempt at translating songs from the Adi Granth certainly involves working not with one language, but several, along with dialectical differences. The languages used by the saints range from Sanskrit; regional Prakrits; western, eastern and southern Apabhramsa; and Sahiskriti. More particularly, we find sant bhasha, Marathi, Old Hindi, central and Lehndi Panjabi, Sgettland Persian. There are also many dialects deployed, such as Purbi Marwari, Bangru, Dakhni, Malwai, and Awadhi."</ref> ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ==ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ== ਮੌਜਦਾ ਫ਼ਾਜ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਆਮ ਹੀ ਬ੍ਰਹਮੀ ਲਿੱਪੀ ਰਾਹੀਂ,<ref>{{cite book|author1=Danesh Jain|author2=George Cardona| title=The Indo-Aryan Languages |url=https://books.google.com/books?id=OtCPAgAAQBAJ| year=2007| publisher=Routledge|isbn=978-1-135-79711-9|pages=94–99, 72–73}}</ref> [[ਮਿਸਰੀ ਚਿੱਤਰ ਅੱਖਰ|ਮਿਸਰੀ ਖ਼ਤ ਤਸਵੀਰ]] ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦਾ ਮੂਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ<ref>{{cite book|author1=Danesh Jain|author2=George Cardona| title=The Indo-Aryan Languages |url=https://books.google.com/books?id=OtCPAgAAQBAJ| year=2007| publisher=Routledge|isbn=978-1-135-79711-9|page=88}}</ref> ਜਿਸਦੀ ਤਰੱਕੀ ਸ਼ਾਰਦਾ ਲਿੱਪੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਵਾਰਸ ਲੰਡਾ ਲਿੱਪੀ ਤੋਂ ਹੋਈ।<ref name=cardonajain83>{{cite book|author1=Danesh Jain|author2=George Cardona| title=The Indo-Aryan Languages |url=https://books.google.com/books?id=OtCPAgAAQBAJ| year=2007| publisher=Routledge|isbn=978-1-135-79711-9|pages=83}}</ref> ਕਾਬਲੇ ਜ਼ਿਕਰ ਨੁਹਾਰ: * ਇਹ ਇੱਕ [[ਅਬੂਗੀਦਾ]] ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹਰੇਕ ਹਰਫ਼ ਨੂੰ ਵਿਰਾਸਤੀ ਹੀ ਲਗਾ ਮਾਤਰ ਲੱਗਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਹਰਫ਼ ਉੱਤੇ, ਥੱਲੇ, ਮੋਹਰੇ ਜਾਂ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗਣ ਨਾਲ਼ ਅੱਖਰ ਦੇ ਅਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਨਹੁਰ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਆਹ ਜਾਂਦਾ। * ਪੰਜਾਬੀ ਟੋਨਲ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਟੋਨ ਹਨ. ਇਹ ਲਿਖਤੀ ਵਿੱਚ ਹਰਫ਼ (ਘ, ਧ, ਭ, ਹੋਰ) ਨਾਲ਼ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। <ref name=cardonajain84>{{cite book|author1=Danesh Jain|author2=George Cardona| title=The Indo-Aryan Languages |url=https://books.google.com/books?id=OtCPAgAAQBAJ| year=2007| publisher=Routledge|isbn=978-1-135-79711-9|pages=84}}</ref> {| class=wikitable style="text-align: center;" |+ ਕਬਲ ਲਿਖਤ ਤਰੀਕਿਆਂ ਤੋ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਸਬੱਬੀ ਨਵੇਕਲ। |- !rowspan="2"| ਗੁਰਮੁਖੀ !rowspan="2"| ਖ਼ਤ ਤਸਵੀਰ !rowspan="2"| ਕਨਾਨੀ !rowspan="2"| ਫੋਨੀਸ਼ੀਆਈ !rowspan="2"| ਆਰਾਮੀ ! colspan="3"| ਆਬੂਗੀਦਾ ! colspan="1"| ਐਲਫਾਬੈਟ |- ! {{smaller|ਬ੍ਰਹਮੀ}} ! {{smaller|ਗੁਪਤਾ}} ! {{smaller|ਸ਼ਾਰਦਾ}} ! {{smaller|ਯੂਨਾਨੀ}} |- | align="center" | ਅ | align="center" | <hiero>F1</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticA-01.svg|20px|Aleph]] | align="center" | [[Image:phoenician aleph.svg|20px|Aleph]] | align="center" | [[Image:Aleph.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi a.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad a.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada a.svg|20px]] | align="center" | Α |- | align="center" | ਬ | align="center" | <hiero>O1</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticB-01.svg|20px|Bet]] | align="center" | [[Image:phoenician beth.svg|20px|Beth]] | align="center" | [[Image:Beth.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi b.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad b.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada b.svg|20px]] | align="center" | Β |- | align="center" | ਗ | align="center" | <hiero>T14</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticG-01.svg|20px|Gimel]] | align="center" | [[Image:phoenician gimel.svg|20px|Gimel]] | align="center" | [[Image:Gimel.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi g.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad g.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada g.svg|20px]] | align="center" | Γ |- | align="center" | ਧ | rowspan="2" align="center" | <hiero>K1</hiero><hiero>K2</hiero> | rowspan="2" align="center" | [[Image:Proto-semiticD-02.svg|20px|Dalet]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:Phoenician daleth.svg|20px|Dalet]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:Daleth.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi dh.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad dh.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada dh.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | Δ |- | align="center" | ਢ | align="center" | [[Image:Brahmi ddh.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad ddh.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada ddh.svg|20px]] |- | align="center" | ੲ | align="center" | <hiero>A28</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticE-01.svg|20px|Heh]] | align="center" | [[Image:phoenician he.svg|20px|He]] | align="center" | [[File:He0.svg|20px]] | | align="center" | [[Image:Gupta allahabad e.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada e.svg|20px]] | align="center" | Ε |- | align="center" | ਵ | align="center" | <hiero>G43</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticW-01.svg|20px|Waw]] | align="center" | [[Image:Phoenician waw.svg|20px|Waw]] | align="center" | [[Image:Waw.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi v.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad v.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada v.svg|20px]] | align="center" | Ϝ |- | align="center" | ਦ | rowspan="2" align="center" | <hiero>Z4</hiero> | rowspan="2" align="center" | [[Image:Proto-semiticZ-01.svg|20px|Zayin]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:Phoenician zayin.svg|20px|Zayin]] | rowspan="2"align="center" | [[Image:Zayin.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi d.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad d.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada d.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | Ζ |- | align="center" | ਡ | align="center" | [[Image:Brahmi dd.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad dd.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada dd.svg|20px]] |- | align="center" | ਹ | align="center" | <hiero>O6</hiero> <hiero>N24</hiero> <hiero>V28</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticH-01.svg|20px|Ḥet]] | align="center" | [[Image:Phoenician heth.svg|20px|Ḥet]] | align="center" | [[Image:Heth.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi h.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad h.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada h.svg|20px]] | align="center" | Η |- | align="center" | ਥ | rowspan="2" align="center" | <hiero>F35</hiero> | rowspan="2" align="center" | [[Image:Proto-semiticTet-01.png|20px|Ṭet]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:Phoenician teth.svg|20px|Ṭet]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:Teth.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi th.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad th.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada th.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | Θ |- | align="center" | ਠ | align="center" | [[Image:Brahmi tth.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad tth.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada tth.svg|20px]] |- | align="center" | ਯ | align="center" | <hiero>D36</hiero> | align="center" | [[File:Proto-semiticI-02.svg|20px|Yad]] [[File:Proto-semiticI-01.svg|20px|Yad]] | align="center" | [[Image:Phoenician yodh.svg|20px|Yad]] | align="center" | [[Image:Yod.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi y.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad y.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada y.svg|20px]] | align="center" | Ι |- | align="center" | ਕ | rowspan="2" align="center" | <hiero>D46</hiero> | rowspan="2" align="center" | [[Image:Proto-semiticK-01.svg|20px|Khof]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:phoenician kaph.svg|20px|Kaph]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:kaph.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi k.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad k.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada k.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | Κ |- | align="center" | ਚ | align="center" | [[Image:Brahmi c.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad c.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada c.svg|20px]] |- | align="center" | ਲ | align="center" | <hiero>U20</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticL-01.svg|20px|Lamed]] | align="center" | [[Image:Phoenician lamedh.svg|20px|Lamed]] | align="center" | [[Image:Lamed.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi l.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad l.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada l.svg|20px]] | align="center" | Λ |- | align="center" | ਮ | align="center" | <hiero>N35</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticM-01.svg|20px|Mem]] | align="center" | [[Image:phoenician mem.svg|20px|Mem]] | align="center" | [[Image:mem.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi m.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad m.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada m.svg|20px]] | align="center" | Μ |- | align="center" | ਨ | rowspan="2" align="center" | <hiero>I10</hiero> | rowspan="2" align="center" | [[Image:Proto-semiticN-01.svg|20px|Nun]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:phoenician nun.svg|20px|Nun]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:nun.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi n.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad n.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada n.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | Ν |- | align="center" | ਣ | align="center" | [[Image:Brahmi nn.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad nn.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada m.svg|20px]] |- | align="center" | ਸ਼ | align="center" | <hiero>R11</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-Canaanite letter samek.svg|10px|Samekh]] [[Image:Proto-semiticX-01.svg|20px|Samekh]] | align="center" | [[Image:Phoenician samekh.svg|20px|Samekh]] | align="center" | [[Image:Samekh.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi sh.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad sh.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada sh.svg|20px]] | align="center" | Ξ |- | align="center" | ੳ | align="center" | <hiero>D4</hiero> <hiero>V28</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticO-01.svg|20px|Ayin]] | align="center" |[[Image:phoenician ayin.svg|20px|Ayin]] | align="center" | [[Image:ayin.svg|20px]] | | align="center" | [[Image:Gupta allahabad o.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada o.svg|20px]] | align="center" | Ο |- | align="center" | ਪ | rowspan="2" align="center" | <hiero>D21</hiero> | rowspan="2" align="center" | [[Image:Proto-semiticP-01.svg|20px|Pe (letter)]] | rowspan="2" align="center" |[[Image:phoenician pe.svg|20px|Pe (letter)]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:Pe0.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi p.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad p.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada p.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | Π |- | align="center" | ਫ | align="center" | [[Image:Brahmi ph.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad ph.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada ph.svg|20px]] |- | align="center" | ਸ | align="center" | <hiero>M22</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-Canaanite letter sad.svg|20px|Tsade]] [[Image:SemiticTsade-001.png|7px|Tsade]] [[Image:SemiticTsade-002.png|20px|Tsade]] | align="center" |[[Image:phoenician sade.svg|20px|Tsade]] | align="center" | [[Image:Sade 1.svg|20px]] [[Image:Sade 2.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi s.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad s.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada s.svg|20px]] | align="center" | Ϻ |- | align="center" | ਖ | rowspan="2" align="center" | <hiero>O34</hiero> | rowspan="2" align="center" | [[Image:Proto-semiticQ-01.svg|20px|Qoph]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:phoenician qoph.svg|20px|Qoph]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:Qoph.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi kh.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad kh.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada kh.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | Ϙ |- | align="center" | ਛ | align="center" | [[Image:Brahmi ch.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad ch.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada ch.svg|20px]] |- | align="center" | ਰ | align="center" | <hiero>D1</hiero><hiero>D19</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticR-01.svg|20px|Resh]] | align="center" | [[Image:phoenician res.svg|20px|Res]] | align="center" | [[Image:resh.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi r.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad r.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada r.svg|20px]] | align="center" | Ρ |- | rowspan="2" align="center" | ਖ | align="center" |<hiero>N6</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-Canaanite letter sims.svg|20px|Shin]] | rowspan="2" align="center" |[[Image:Phoenician sin.svg|20px|Shin]] | rowspan="2" align="center" |[[Image:Shin.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:Brahmi ss.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:Gupta allahabad ss.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:Sharada ss.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | Σ |- | align="center" | <hiero>M39</hiero><hiero>M40</hiero><hiero>M41</hiero> | align="center" | [[Image:Proto-semiticS-01.svg|20px|Shin]] |- | align="center" | ਤ | rowspan="2" align="center" | <hiero>Z9</hiero> | rowspan="2" align="center" | [[Image:Proto-semiticT-01.svg|20px|Tof]] | rowspan="2" align="center" | [[Image:phoenician taw.svg|20px|Taw]] | rowspan="2" align="center" |[[Image:taw.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Brahmi t.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad t.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada t.svg|20px]] | rowspan="2" align="center" | Τ |- | align="center" | ਟ | align="center" | [[Image:Brahmi tt.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Gupta allahabad tt.svg|20px]] | align="center" | [[Image:Sharada tt.svg|20px]] |} ਇਸ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਇਸਦਾ ਵਿਕਾਸ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੋਇਆ। ਹਰ ਇਕ ਅੱਖਰ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਗੋਲਾਈ ਦੇ ਕੇ ਅਤੇ ਹਰ ਇਕ ਅੱਖਰ ਦੇ ਉੱਪਰ ਛੋਟੀ ਲਾਈਨ ਲਾ ਕੇ ਸੁੰਦਰ ਸਜਾਵਟੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਭਾਰਤੀ ਲਿਪੀ ਦੀ ਇਹ ਅਵਸਥਾ ‘ਕੁਟਿਲ’ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਭਾਵ ਮੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਕੁਟਿਕ ਵਜੋਂ ਸਿੱਧਮਾਤ੍ਰਿਕਾ ਉਤਪੰਨ ਹੋਈ ਜਿਸਦੀ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਲਿਪੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਨਾਲ ਹੋਂਦ ਵਿਚ ਸਨ। ਛੇਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨੌਂਵੀਂ ਸਦੀ ਤਕ , ਸਿੱਧਮਾਤ੍ਰਿਕਾ ਦੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਵਾਰਾਣਸੀ ਤਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਲੈਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਾਦੇਸ਼ਿਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਉੱਭਾਰ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਦੇਸ਼ਿਕ ਲਿਪੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਈ ਸੀ। ਅਰਧਨਾਗਰੀ (ਪੱਛਮ), ਸ਼ਾਰਦਾ (ਕਸ਼ਮੀਰ) ਅਤੇ ਨਾਗਰੀ (ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਪਰੇ) ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਆਈਆਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਨਾਗਰੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁਖ ਸ਼ਾਖ਼ਾਵਾਂ ਦੋਵੇਂ ਸ਼ਾਰਦਾ ਅਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਨੇ ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਆਪਣਾ ਬੋਲਬਾਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸਦਾ ਸਬੂਤ ਗ਼ਜ਼ਨਵੀ ਅਤੇ ਗੌਰੀ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਤੋਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਜੋ ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀਵਿਖੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਮ (ਗ਼ੈਰ-ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ- ਸਰਕਾਰੀ) ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਵਿਹਾਰਿਕ ਅਤੇ ਵਪਾਰਿਕ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਲਿਪੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂਲੰਡੇ ਅਤੇ ਟਾਕਰੇ ਦੇ ਅੱਖਰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਦੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ (ਜੀ.ਐਚ.ਓਝਾ), ਅਰਧਨਾਗਰੀ (ਜੀ.ਬੀ.ਸਿੰਘ), ਸਿੱਧਮਾਤ੍ਰਿਕਾ (ਪ੍ਰੀਤਮ ਸਿੰਘ), ਸ਼ਾਰਦਾ (ਦਿਰਿੰਗਰ) ਅਤੇ ਆਮ ਕਰਕੇ ਬ੍ਰਹਮੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਇਸ ਲਿਪੀ ਨੂੰ ਲੰਡੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਇਸਨੂੰ [[ਸ਼ਾਰਦਾ]] ਦੀ ਸ਼ਾਖ਼ਾ ਅਤੇ [[ਚੰਬਾ]] ਅਤੇ [[ਕਾਂਗੜਾ]] ਵਿਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਲਿਪੀ ਟਾਕਰੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੱਥ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਲਿਪੀ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਅਤੇ ਉੱਪਰ ਵਰਣਿਤ ਸਾਰੀਆਂ ਲਿਪੀਆਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਸੰਦਰਭ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਸਿਰਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਤੁਲਨਾ ਤੋਂ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਬਣਤਰ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸੰਬੰਧਿਤ [[ਗੁਜਰਾਤੀ]], [[ਲੰਡੇ]], [[ਨਾਗਰੀ]], [[ਸ਼ਾਰਦਾ]] ਅਤੇ [[ਟਾਕਰੀ]] ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ: ਉਹ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਇਸ ਵਰਗੇ ਹਨ ਜਾਂ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿਚ ਇਕ ਸਮਾਨ ਹਨ। ਅੰਦਰੂਨੀ ਤੌਰ ਤੇ, ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੇ ਅ,ਹ,ਚ,ਞ,ਡ, ਣ,ਨ,ਲ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿਚ 1610 ਈ. ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜ ਸੰਬੰਧੀ ਕੁਝ ਮਾਮੂਲੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਵਿਚ ਅੱਗੇ ਅ, ਹ ਅਤੇ ਲ ਦੇ ਸਰੂਪਾਂਵਿਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ ਸਨ। ਖਰੜੇ ਜਿਹੜੇ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਸਰੂਪ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਾਮੂਲੀ ਭਿੰਨਤਾ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਇਹਨਾਂ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਰੂਪ 17ਵੀਂ ਅਤੇ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਹੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ-ਜੋੜਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਇਕ ਹੋਰ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ; ਪਹਿਲਾਂ ਇਕ ਰਲਗੱਡ ਇਕਾਈ ਦੇ ਰੂਪ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਾਕ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਗਤ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਅਲਿਹਦਗੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਕਾਫ਼ੀ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਚਾਰਨ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤੋਂ ਉਧਾਰੇ ਲੈ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਵਿਰਾਮ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਰਤਮਾਨ ਫ਼ੁਲ ਸਟਾਪ (।) ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅਪਨਾ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਇਕ ਅਰਥ ਵਿਚ ਅਰਧ-ਅੱਖਰੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ‘ਅ’ ਕੁਝ ਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਵਿਅੰਜਨ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ‘ਅ’ ਅੱਖਰ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਉਚਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਲ ਅਤੇ ਰਾਮ; ਕ ਕਲ ਵਿਚ ਕ+ਅ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲ ਕੇਵਲ ਮੁਕਤਾ ਅੱਖਰ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਸਵਰ ਜੋ ਵਿਅੰਜਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਸਵਰ ਦੇ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨਾਲ ਦਿਖਾਏ ਗਏ ਹਨ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਕ੍ਰਮ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਅੱਖਰ ਵੀ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਤੀਸਰੇ ਅੱਖਰ ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਹੀ ਕੋਈ ਭੇਦ ਸੂਚਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਸਰੇ ਅੱਖਰ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਇਹ ‘ਅ’ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਅਬਾਉਟ (about) ਦੇ ਸਮਾਨਾਰਥਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੇਦ ਸੂਚਕ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੁਲ ਸਵਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦਸ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ ਅਰਥਾਤ , -, = ੌ, ੋ, ਅ, ਾ, ੈ, ੌ,,ਿ ੀ ਅਤੇ ੇ। ਇਹਨਾਂ ਸਵਰ ਯੁਕਤ ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ‘ਿ’ ਵਿਅੰਜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ (ਭਾਵੇਂ ਇਸਨੂੰ ਉਚਾਰਿਆ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), - ਅਤੇ = ਹੇਠਾਂ ਲਿਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ: ਾ ਅਤੇ ੀ ਵਿਅੰਜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ: ਅਤੇ ੇ, ੈ, ੋ, ੌ ਨੂੰ ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਨੁਨਾਸਿਕੀਕਰਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਵੀ ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਉੱਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਅਸਲ ਵਿਚ ਸਵਰ ਨੂੰ ਅਨੁਨਾਸਿਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਸਵਰ-ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ‘ਲਗਾਂ ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ‘ਾ’ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇਸ ਲਈ ਬਿੰਦੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਸਵਰ-ਚਿੰਨ੍ਹ ‘ੀ’ ਅਤੇ ‘=’ ਅਸ਼ੋਕ ਦੇ ਰਾਜ-ਸੰਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਵਿਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਇਕ ਸਮਾਨ ਉਚਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੋ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਲੇਟਵੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲਿਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕੇਵਲ ੳ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ (ਜਿਹੜਾ ਅੱਖਰਕ੍ਰਮ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅੱਖਰ ਹੈ), ਜਿਸਦੀ ਉੱਪਰਲੀ ਮੁੜੀ ਹੋਈ ਰੇਖਾ ਉੱਪਰਲੀ ਲਾਈਨ ਤੋਂ ਉੱਤੇ ਚੱਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖੱਬੇ ਤੋਂ ਸੱਜੇ ਵੱਲ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਤਕਰੀਬਨ ਇਕਸਮਾਨ ਉਚਾਈ ਹੈ, ਕੇਵਲ ਅ ਅਤੇ ਘ ਸ਼ਾਇਦ ਬਾਕੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਲੰਮੇ ਹਨ। ਫਿਰ ਵੀ, ਸਵਰ-ਚਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਅਤੇ ਥੱਲੇ ਵਰਤੋਂ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਲਿਪੀਆਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ ਜੋ ਛਪਾਈ ਅਤੇ ਟਾਈਪ ਵਿਚ ਕੁਝ ਔਕੜਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅੱਖਰ ਦੇ ਆਕਾਰ ਵਿਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਕੋਈ ਵੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰਦੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਵਰ-ਚਿੰਨ੍ਹ ਜਾਂ ਭੇਦ ਸੂਚਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੋ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਤਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੇਵਲ ੳ ਹੀ ਇਕ ਅਪਵਾਦ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਕ ਵਾਧੂ ਮੋੜ ਜੁੜਿਆ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦੋ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਧੁਨੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੇਵਲ ਇਕੋ ਲੇਖਾਚਿੱਤਰੀ ਰੂਪ ਦਾ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਪਰਤੀ ਧੁਨੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਦਰਅਸਲ ਇਸ ਆਕਾਰ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਪਿੱਠਭੂਮੀ ਹੈ; ਸਧਾਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਅੱਖਰ ਇਕ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧੁਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਤਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਆਕਾਰ ਹਨ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਕ੍ਰਮ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾ ਅੱਖਰ ‘ੳ’ ਗ਼ੈਰ- ਪਰੰਪਰਿਕ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿਚ ੴ ਅਰਥਾਤ ਪਰਮਾਤਮਾ ਇੱੱਕ ਹੈ, ਵਜੋਂ ਆਉਣ ਕਾਰਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਸਵਰਾਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ‘ਸ’ ਅਤੇ ‘ਹ’ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਆਮ ਕਰਕੇ ਬਾਕੀ ਭਾਰਤੀ ਸਵਰ ਬੋਧ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹੋਰ ਵਿਅੰਜਨਾਤਮਕ ਚਿੰਨ੍ਹ ਆਪਣੀ ਪਰੰਪਰਿਕ ਤਰਤੀਬ ਵਿਚ ਹੀ ਹਨ। ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਅੰਜਨਾਂ ਨੂੰ ਦੋਹਰਾਉ ਯੁਕਤ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਹਾਸਲ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ‘ਕ’ ਨੂੰ ਕੱਕਾ , ‘ਵ’ ਨੂੰ ਵਾਵਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੇਵਲ ‘ਟ ’ ਨੂੰ ਟੈਂਕਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅੱਖਰ-ਮਾਲਾ ੜ (ੜਾੜਾ) ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ 35 ਹੈ (3 ਸਵਰ, 2 ਅਰਧ-ਸਵਰ ਅਤੇ 30 ਵਿਅੰਜਨ ਹਨ)। ਇਹ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਵਿਚ 52, ਸ਼ਾਰਦਾ ਅਤੇ ਟਾਕਰੀ ਵਿਚ 41 ਹਨ। ਕੁਝ ਵਿਅੰਜਨਾਂ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪਾਸੇ ਮਾਂਗਵੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਿੰਦੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ: ਸ਼,ਖ਼,ਗ਼,ਜ਼,ਫ਼। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਮੂਲ ਅੱਖਰਕ੍ਰਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਜੋੜੇਦਾਰ ਵਿਅੰਜਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਅੱੱਧਕ ( ੱ ) ਪਾ ਕੇ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇਸਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਇਕ ਵਾਧਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿਚ ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਅੰਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕੇਵਲ ਹ,ਰ,ਵ ਨੂੰ ਦੂਸਰੇ ਅੱਖਰ ਵਜੋਂ ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਅੰਜਨ ਨਾਲ ਜੋੜਕੇ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਅੱਖਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਪੈਰ ਵਿਚ ਬਿਨਾਂ ਉੱਪਰ ਲਕੀਰ ਖਿੱਚੇ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ‘ਰ’ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਯੁਕਤ ਦੇ ਦੂਜੇ ਅੱਖਰ ਵਜੋਂ ਪਹਿਲੇ ਅੱਖਰ ਦੇ ਪੈਰ ਵਿਚ ਤਿਰਛੇ ‘ਕੌਮੇ` ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਯੁਕਤ ਵਿਅੰਜਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਵਾਧੇ ਵਜੋਂ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਹਨ, ਪਰੰਤੂ ਹੁਣ ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਉਚਾਰ ਦਾ ਅੰਗ ਬਣ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਦੀ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਜਾਂ ਘੜਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਲੋੜ ਹੈ। ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਪਰੰਤੂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਵੀਕ੍ਰਿਤੀ ਅਜੇ ਵੀ ਸੀਮਿਤ ਹੈ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਨੇ [[ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਰਤੱਵ ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਿੱਖ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਲਈ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਲਿਪੀ [[ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ]] ਅਧੀਨ ਦੂਰ-ਦੂਰ ਤਕਫੈਲੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿੱਖ ਸਰਦਾਰਾਂ ਅਧੀਨ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਫੈਲੀ। ਇਸ ਸਭ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਨਿੱਗਰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮਾਧਿਅਮ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਜਿੱਥੇ ਮੁੱਢਲੇ ਸਕੂਲ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ ਉੱਥੇ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਇਸ ਨੂੰ ਸੱਭਿਆਚਾਰ , ਕਲਾ, ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰਾਜ ਲਿਪੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿਚ ਇਸਦਾ ਸਧਾਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਈ ਗੁਣ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵਰਨਮਾਲਾ ਹੁਣ ਆਪਣੀ ਮਾਤ੍ਰਭੂਮੀ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ ਪਾਰ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖਿੱਤਿਆਂ ਵਿਚ ਵੱਸ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਹਰ ਪਾਸੇ ਚੱਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਲਿਪੀ ਦਾ ਆਪਣੀ ਮਾਤ੍ਰਭੂਮੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਸੱਚ-ਮੁਚ ਹੀ ਉੱਜਵਲ ਭਵਿੱਖ ਹੈ। ਹਾਲੇ ਤਕ, ਪੰਜਾਬੀ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਲਿਪੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਅਰੰਭ ਵਿਚ ਇਸ ਲਿਪੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਲਿਖਿਤ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਹੁਣ ਇਹ ਬਹੁਤਾ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਫਿਰ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬੀ, ਅਜੇ ਵੀ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪੱਧਰ ਤਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਲਿਪੀ ਵਿਚ ਹੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ==ਚਿੰਨ੍ਹ== ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿੱਪੀ ਦੇ ਇੱਕਤਾਲ਼ੀ ਅੱਖਰ ਹਨ। ਪਹਿਲੇ ਤਿੰਨ ਅਨੋਖੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਲਗਾ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਅਕਾਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਬਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਹਰਫ਼ ਬਾਕੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਰਗੇ ਨਹੀਂ, ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹਰਫ਼ ਐੜੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਦੇ ਇੱਕਲੇ ਨਹੀਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ। ===ਪਰੰਪਰਿਕ ਅੱਖਰ=== {|- class="wikitable" style="text-align:center;" |- bgcolor="#DCDCDC" align="center" ! colspan="2" | ਟੋਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਂ<br/>(ਉੱਚਾਰਣ ਢੰਗ) ↓ ! colspan="2" | ਨਾਂ !! ਧੁਨੀ <br>(IPA) ! colspan="2" | ਨਾਂ !! ਧੁਨੀ <br>(IPA) ! colspan="2" | ਨਾਂ !! ਧੁਨੀ <br>(IPA) ! colspan="2" | ਨਾਂ !! ਧੁਨੀ <br>(IPA) ! colspan="2" | ਨਾਂ !! ਧੁਨੀ <br>(IPA) |- align="center" | bgcolor="#AFEEEE" colspan="1" | '''ਮਾਤਰਾ ਵਾਹਕ'''<br>(ਲਗਾਂ ਦੇ ਅੱਖਰ) || bgcolor="#87 CE EB" colspan="1" | '''ਮੂਲ ਵਰਗ'''<br>(ਖਹਿਵੇਂ ਅੱਖਰ) | bgcolor="AFEEEE" style="font-size:24px" | [[ੳ]] || ਊੜਾ ||&nbsp;– | bgcolor="AFEEEE" style="font-size:24px" | ਅ || ਐੜਾ || ə | bgcolor="AFEEEE" style="font-size:24px" | ੲ || ਈੜੀ ||&nbsp;– | bgcolor="87CEEB" style="font-size:24px" | ਸ || ਸੱਸਾ || s | bgcolor="87CEEB" style="font-size:24px" | ਹ || ਹਾਹਾ || ɦ |- class="wikitable" style="text-align:center;" |- bgcolor="#DCDCDC" align="center" ! colspan="2" | ਡੱਕਵੇਂ / ਪਰਸਦੇ ਅੱਖਰ (੧ - ੪)→ ! colspan="3" | ਅਨਾਦੀ ! colspan="3" | ਮਹਾ ਪਰਾਣ ! colspan="3" | ਨਾਦੀ <small>ਜਾਂ</small> ਘੋ ! colspan="3" | ਸੁਰ ਧੁਨੀ ! colspan="3" | ਨਾਸਕ |- align="center" | bgcolor="#DCDCDC" colspan="2" | '''ਕਵਰਗ ਟੋਲੀ'''<br/>(ਕੰਠੀ ਅੱਖਰ) | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਕ || ਕੱਕਾ || k | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਖ || ਖੱਖਾ || kʰ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਗ || ਗੱਗਾ || g | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਘ || ਘੱਘਾ || kə̀ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਙ || ਙੰਙਾ || ŋ |- align="center" | bgcolor="#DCDCDC" colspan="2" | '''ਚਵਰਗ ਟੋਲੀ'''<br/>(ਤਾਲਵੀ <small>ਅਤੇ</small> ਪਰਸ-ਖਹਿਵੇਂ ਅੱਖਰ) | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਚ || ਚੱਚਾ || t͡ʃ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਛ || ਛੱਛਾ || t͡ʃʰ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਜ || ਜੱਜਾ || d͡ʒ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਝ || ਝੱਝਾ || t͡ʃə̀ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਞ || ਞੰਞਾ || ɲ |- align="center" | bgcolor="#DCDCDC" colspan="2" | '''ਟਵਰਗ ਟੋਲੀ'''<br/>(ਮੁੱਢੀ <small>ਜਾਂ</small> ਉਲਟਜੀਭੀ ਅੱਖਰ) | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਟ || ਟੈਂਕਾ || ʈ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਠ || ਠੱਠਾ || ʈʰ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਡ || ਡੱਡਾ || ɖ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਢ || ਢੱਢਾ || ʈə̀ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਣ || ਣਾਣਾ || ɳ |- align="center" | bgcolor="#DCDCDC" colspan="2" | '''ਤਵਰਗ ਟੋਲੀ'''<br/>(ਦੰਦੀ ਅੱਖਰ) | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਤ || ਤੱਤਾ || t̪ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਥ || ਥੱਥਾ || t̪ʰ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਦ || ਦੱਦਾ || d̪ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਧ || ਧੱਧਾ || t̪ə̀ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਨ || ਨੰਨਾ || n |- align="center" | bgcolor="#DCDCDC" colspan="2" | '''ਪਵਰਗ ਟੋਲੀ'''<br/>(ਹੋਠੀ ਅੱਖਰ) | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਪ || ਪੱਪਾ || p | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਫ || ਫੱਫਾ || pʰ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਬ || ਬੱਬਾ || b | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਭ || ਭੱਭਾ || pə̀ | bgcolor="#ccc" style="font-size:24px" | ਮ || ਮੱਮਾ || m |- bgcolor="#DCDCDC" align="center" ! colspan="17" | ਸਰਕਵੇਂ ਅਤੇ ਫਟਕਵੇਂ ਅੱਖਰ |- align="center" | bgcolor="#B0C4DE" colspan="2" | '''ਅੰਤਿਮ ਟੋਲੀ'''<br/>(ਅੱਧ-ਸੁਰ ਅਤੇ ਪਾਸੇਦਾਰ ਅੱਖਰ) | bgcolor="B0C4DE" style="font-size:24px" | ਯ || ਯੱਯਾ || j | bgcolor="B0C4DE" style="font-size:24px" | ਰ || ਰਾਰਾ || ɾ | bgcolor="B0C4DE" style="font-size:24px" | ਲ || ਲੱਲਾ || l | bgcolor="B0C4DE" style="font-size:24px" | ਵ || ਵਾਵਾ || ʋ | bgcolor="B0C4DE" style="font-size:24px" | ੜ || ੜਾੜਾ || ɽ |} ===ਪੈਰ ਬਿੰਦੀ ਅੱਖਰ=== {|class="wikitable" style="text-align:center;" |- bgcolor="#CCCCCC" align="center" ! colspan="2" | ਨਾਂ !! ਧੁਨੀ<br>[IPA] ! colspan="2" | ਨਾਂ !! ਧੁਨੀ<br>[IPA] ! colspan="2" | ਨਾਂ !! ਧੁਨੀ<br>[IPA] |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਸ਼ || ਸੱਸੇ ਪੈਰ ਬਿੰਦੀ || ʃ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਖ਼ || ਖੱਖੇ ਪੈਰ ਬਿੰਦੀ || x | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਗ਼ || ਗੱਗੇ ਪੈਰ ਬਿੰਦੀ || ɣ |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਜ਼ || ਜੱਜੇ ਪੈਰ ਬਿੰਦੀ || z | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਫ਼ || ਫੱਫੇ ਪੈਰ ਬਿੰਦੀ || f | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਲ਼ || ਲੱਲੇ ਪੈਰ ਬਿੰਦੀ || ɭ |} ===ਸੰਜੁਗਤ <small>ਜਾਂ</small> ਦੁੱਤ ਅੱਖਰ=== {|class="wikitable" style="text-align:center;" |- bgcolor="#CCCCCC" ! colspan="1" | ਅੱਖਰ !! ਨਾਂ !! ਵਰਤੋਂ |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੍ਰ || ਪੈਰੀਂ ਰਾਰਾ:<br>ਰ→ ੍ਰ || rowspan="3" | ਦਫ਼ਤਰੀ ਹਨ ਅਜੋਕੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੍ਵ || ਪੈਰੀਂ ਵਾਵਾ:<br>ਵ→ ੍ਵ |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੍ਹ || ਪੈਰੀਂ ਹਾਹਾ:<br>ਹ→ ੍ਹ |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੵ || ਪੈਰੀਂ ਯੱਯਾ <small>ਜਾਂ</small> ਯਕਸ਼:<br>ਯ→ ੵ || rowspan="3" | ਗੈਰ-ਦਫ਼ਤਰੀ ਹਨ ਅਜੋਕੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੍ਯ|| ਅੱਧ ਯੱਯਾ:<br>ਯ→੍ਯ |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:12px" | ਆਦਿ || ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਅੱਖਰ:<br>ਟ→ ੍ਟ, ਨ→ ੍ਨ ਤ→ ੍ਤ, ਚ→ ੍ਚ |} ===ਲਗਾਖਰ=== ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । {|class="wikitable" style="text-align:center;" |- bgcolor="#CCCCCC" ! colspan="1" | ਚਿੰਨ੍ਹ !! ਨਾਂ !! ਵਰਤੋਂ |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੱ || ਅੱਧਕ || align="left" | ਅਗਲੇ ਵਿਅੰਜਨ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਧਾ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੰ || ਟਿੱਪੀ || align="left" | ਅਗਲੇ ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਅੱਗੇ ਇੱਕ ਨਾਸਕ ਧੁਨੀ ਜੋੜਦੀ ਹੈ । |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਂ || ਬਿੰਦੀ || align="left" | ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਮਾਤਰੇ ਨੂੰ ਨਾਸਕ ਰੂਪ ਦਿੰਦੀ ਹੈ । |} ===ਹੋਰ ਚਿੰਨ੍ਹ=== ਡੰਡੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ । {|class="wikitable" style="text-align:center;" |- bgcolor="#CCCCCC" ! colspan="1" | ਚਿੰਨ੍ਹ !! ਨਾਂ !! ਵਰਤੋਂ |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੍ || ਹਲੰਤ || align="left" | ਵਿਅੰਜਨ ਦੇ ਥੱਲੇ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੂੰ ਸੁਰ ਰਹਿਤ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਦੁੱਤ ਅੱਖਰਾਂ ਦੇ ਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ । |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | । || ਡੰਡਾ || align="left" | ਵਾਕ ਦਾ ਅੰਤ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ । |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ਃ || ਵਿਸਰਗ || align="left" | ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਸੰਖੇਪ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ । (ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਇਵੇਂ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ) |- align="center" | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੑ || ਉਦਾਤ || align="left" | ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਵਿਅੰਜਨ ਦੀ ਸੁਰ ਨੂੰ ਉੱਚੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ । |} ===ਲਗਾਂ ਮਾਤਰਾ=== {|class="wikitable" style="text-align:center;" |- bgcolor="#CCCCCC" ! colspan="3" | ਮਾਤਰੇ !! colspan="2" rowspan="2" | ਨਾਂ !! rowspan="2" | IPA |- bgcolor="#CCCCCC" ! colspan="1" | ਇਕੱਲਾ ! colspan="1" | ਲਗਾਂ ! colspan="1" | ਕੱਕੇ ਨਾਲ਼ |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਅ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:14px" align="center" | (-) | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਕ | colspan="2" | ਮੁਕਤਾ || ə |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਆ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਾ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਕਾ | colspan="2" | ਕੰਨਾ || aː~äː |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਇ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਿ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਕਿ | colspan="2" | ਸਿਹਾਰੀ || ɪ |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਈ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ੀ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਕੀ | colspan="2" | ਬਿਹਾਰੀ || iː |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center"| ਉ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center"| ੁ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center"| ਕੁ | colspan="2" | ਔਂਕੜ || ʊ |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਊ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ੂ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਕੂ | colspan="2" | ਦੁਲੈਂਕੜ || uː |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਏ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ੇ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਕੇ | colspan="2" | ਲਾਵਾਂ || eː |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਐ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ੈ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਕੈ | colspan="2" | ਦੁਲਾਵਾਂ || ɛː~əɪ |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਓ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ੋ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਕੋ | colspan="2" | ਹੋੜਾ || oː |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਔ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ੌ | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" align="center" | ਕੌ | colspan="2" | ਕਨੌੜਾ || ɔː~əʊ |} ===ਅੰਕੜੇ=== {|class="wikitable" style="text-align:center;" |- ! colspan="1" | ਅੰਕੜਾ !! ਨਾਂ !! IPA !! ਨੰਬਰ |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੦ || ਸੁੰਨ || {{IPA|[sʊnːᵊ]}} || 0 |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੧ || ਇੱਕ || {{IPA|[ɪkːᵊ]}} || 1 |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੨ || ਦੋ || {{IPA|[d̪oː]}} || 2 |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੩ || ਤਿੰਨ || {{IPA|[t̪ɪnːᵊ]}} || 3 |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੪ || ਚਾਰ || {{IPA|[t͡ʃaːɾᵊ]}} || 4 |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੫ || ਪੰਜ || {{IPA|[pənd͡ʒᵊ]}} || 5 |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੬ || ਛੇ || {{IPA|[t͡ʃʰeː]}} || 6 |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੭ || ਸੱਤ || {{IPA|[sət̪ːᵊ]}} || 7 |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੮ || ਅੱਠ || {{IPA|[əʈʰːᵊ]}} || 8 |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੯ || ਨੌਂ || {{IPA|[nɔ̃:]}} || 9 |- | bgcolor="#CCCCCC" style="font-size:24px" | ੧੦ || ਦਸ || {{IPA|[d̪əsᵊ]}} || 10 |} === ਯੂਨੀਕੋਡ === ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿੱਪੀ ਦਾ ਯੂਨੀਕੋਡ ਸਟੈਂਡਰਡ ਵਿੱਚ ਅਕਤੂਬਰ 1991 ਨੂੰ ਵਰਜਨ 1.0 ਦੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਨਾਲ਼ ਦਾਖ਼ਲਾ ਹੋਇਆ। ਕਈ ਸਾਈਟ ਹਾਲੇ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਫੌਂਟ ਵਰਤਦੇ ਹਨ ਜੋ ਲਾਤੀਨੀ ASCII ਕੋਡਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਹਰਫ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਈ ਯੂਨੀਕੋਡ ਬਲੌਕ ਹੈ U+0A00–U+0A7F: {| border="1" cellspacing="0" cellpadding="5" class="wikitable nounderlines" style="border-collapse:collapse;background:#FFFFFF;font-size:large;text-align:center" | colspan="17" style="background:#F8F8F8;font-size:small" | '''ਗੁਰਮੁਖੀ'''<br />[https://www.unicode.org/charts/PDF/U0A00.pdf ਯੂਨੀਕੋਡ ਚਾਰਟ] (PDF) |- style="background:#F8F8F8;font-size:small" | style="width:45pt" | &nbsp; || style="width:20pt" | 0 || style="width:20pt" | 1 || style="width:20pt" | 2 || style="width:20pt" | 3 || style="width:20pt" | 4 || style="width:20pt" | 5 || style="width:20pt" | 6 || style="width:20pt" | 7 || style="width:20pt" | 8 || style="width:20pt" | 9 || style="width:20pt" | A || style="width:20pt" | B || style="width:20pt" | C || style="width:20pt" | D || style="width:20pt" | E || style="width:20pt" | F |- | style="background:#F8F8F8;font-size:small" | U+0A0x | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A01: GURMUKHI SIGN ADAK BINDI" | &#x0A01; | title="U+0A02: GURMUKHI SIGN BINDI" | &#x0A02; | title="U+0A03: GURMUKHI SIGN VISARGA" | &#x0A03; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A05: GURMUKHI LETTER A" | &#x0A05; | title="U+0A06: GURMUKHI LETTER AA" | &#x0A06; | title="U+0A07: GURMUKHI LETTER I" | &#x0A07; | title="U+0A08: GURMUKHI LETTER II" | &#x0A08; | title="U+0A09: GURMUKHI LETTER U" | &#x0A09; | title="U+0A0A: GURMUKHI LETTER UU" | &#x0A0A; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A0F: GURMUKHI LETTER EE" | &#x0A0F; |- | style="background:#F8F8F8;font-size:small" | U+0A1x | title="U+0A10: GURMUKHI LETTER AI" | &#x0A10; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A13: GURMUKHI LETTER OO" | &#x0A13; | title="U+0A14: GURMUKHI LETTER AU" | &#x0A14; | title="U+0A15: GURMUKHI LETTER KA" | &#x0A15; | title="U+0A16: GURMUKHI LETTER KHA" | &#x0A16; | title="U+0A17: GURMUKHI LETTER GA" | &#x0A17; | title="U+0A18: GURMUKHI LETTER GHA" | &#x0A18; | title="U+0A19: GURMUKHI LETTER NGA" | &#x0A19; | title="U+0A1A: GURMUKHI LETTER CA" | &#x0A1A; | title="U+0A1B: GURMUKHI LETTER CHA" | &#x0A1B; | title="U+0A1C: GURMUKHI LETTER JA" | &#x0A1C; | title="U+0A1D: GURMUKHI LETTER JHA" | &#x0A1D; | title="U+0A1E: GURMUKHI LETTER NYA" | &#x0A1E; | title="U+0A1F: GURMUKHI LETTER TTA" | &#x0A1F; |- | style="background:#F8F8F8;font-size:small" | U+0A2x | title="U+0A20: GURMUKHI LETTER TTHA" | &#x0A20; | title="U+0A21: GURMUKHI LETTER DDA" | &#x0A21; | title="U+0A22: GURMUKHI LETTER DDHA" | &#x0A22; | title="U+0A23: GURMUKHI LETTER NNA" | &#x0A23; | title="U+0A24: GURMUKHI LETTER TA" | &#x0A24; | title="U+0A25: GURMUKHI LETTER THA" | &#x0A25; | title="U+0A26: GURMUKHI LETTER DA" | &#x0A26; | title="U+0A27: GURMUKHI LETTER DHA" | &#x0A27; | title="U+0A28: GURMUKHI LETTER NA" | &#x0A28; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A2A: GURMUKHI LETTER PA" | &#x0A2A; | title="U+0A2B: GURMUKHI LETTER PHA" | &#x0A2B; | title="U+0A2C: GURMUKHI LETTER BA" | &#x0A2C; | title="U+0A2D: GURMUKHI LETTER BHA" | &#x0A2D; | title="U+0A2E: GURMUKHI LETTER MA" | &#x0A2E; | title="U+0A2F: GURMUKHI LETTER YA" | &#x0A2F; |- | style="background:#F8F8F8;font-size:small" | U+0A3x | title="U+0A30: GURMUKHI LETTER RA" | &#x0A30; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A32: GURMUKHI LETTER LA" | &#x0A32; | title="U+0A33: GURMUKHI LETTER LLA" |ਲ਼ | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A35: GURMUKHI LETTER VA" | &#x0A35; | title="U+0A36: GURMUKHI LETTER SHA" |ਸ਼ | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A38: GURMUKHI LETTER SA" | &#x0A38; | title="U+0A39: GURMUKHI LETTER HA" | &#x0A39; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A3C: GURMUKHI SIGN NUKTA" | &#x0A3C; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A3E: GURMUKHI VOWEL SIGN AA" | &#x0A3E; | title="U+0A3F: GURMUKHI VOWEL SIGN I" | &#x0A3F; |- | style="background:#F8F8F8;font-size:small" | U+0A4x | title="U+0A40: GURMUKHI VOWEL SIGN II" | &#x0A40; | title="U+0A41: GURMUKHI VOWEL SIGN U" | &#x0A41; | title="U+0A42: GURMUKHI VOWEL SIGN UU" | &#x0A42; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A47: GURMUKHI VOWEL SIGN EE" | &#x0A47; | title="U+0A48: GURMUKHI VOWEL SIGN AI" | &#x0A48; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A4B: GURMUKHI VOWEL SIGN OO" | &#x0A4B; | title="U+0A4C: GURMUKHI VOWEL SIGN AU" | &#x0A4C; | title="U+0A4D: GURMUKHI SIGN VIRAMA" | &#x0A4D; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | |- | style="background:#F8F8F8;font-size:small" | U+0A5x | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A51: GURMUKHI SIGN UDAAT" | &#x0A51; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A59: GURMUKHI LETTER KHHA" |ਖ਼ | title="U+0A5A: GURMUKHI LETTER GHHA" |ਗ਼ | title="U+0A5B: GURMUKHI LETTER ZA" |ਜ਼ | title="U+0A5C: GURMUKHI LETTER RRA" | &#x0A5C; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A5E: GURMUKHI LETTER FA" |ਫ਼ | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | |- | style="background:#F8F8F8;font-size:small" | U+0A6x | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="U+0A66: GURMUKHI DIGIT ZERO" | &#x0A66; | title="U+0A67: GURMUKHI DIGIT ONE" | &#x0A67; | title="U+0A68: GURMUKHI DIGIT TWO" | &#x0A68; | title="U+0A69: GURMUKHI DIGIT THREE" | &#x0A69; | title="U+0A6A: GURMUKHI DIGIT FOUR" | &#x0A6A; | title="U+0A6B: GURMUKHI DIGIT FIVE" | &#x0A6B; | title="U+0A6C: GURMUKHI DIGIT SIX" | &#x0A6C; | title="U+0A6D: GURMUKHI DIGIT SEVEN" | &#x0A6D; | title="U+0A6E: GURMUKHI DIGIT EIGHT" | &#x0A6E; | title="U+0A6F: GURMUKHI DIGIT NINE" | &#x0A6F; |- | style="background:#F8F8F8;font-size:small" | U+0A7x | title="U+0A70: GURMUKHI TIPPI" | &#x0A70; | title="U+0A71: GURMUKHI ADDAK" | &#x0A71; | title="U+0A72: GURMUKHI IRI" | &#x0A72; | title="U+0A73: GURMUKHI URA" | &#x0A73; | title="U+0A74: GURMUKHI EK ONKAR" | &#x0A74; | title="U+0A75: GURMUKHI SIGN YAKASH" | &#x0A75; | title="U+0A76: GURMUKHI ABBREVIATION SIGN" | &#x0A76; | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | | title="Reserved" style="background-color:#CCCCCC;" | |} ==ਗੁਰਮੁਖੀ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਡਿਜੀਟਲੀਕਰਨ== [[File:Рукопись_гурмукхи.PNG|thumb|right|ਗੁਰਮੁਖੀ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੌਂਟਾਂ ਵਿੱਚ ਡਿਜੀਟਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰੈਂਡਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। [https://www.sikhnet.com/Gurmukhi-Fonts ਦੁਕਾਂਦਰ] ਫੌਂਟ, ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ, ਗੈਰ-ਰਸਮੀ ਪੰਜਾਬੀ ਹੱਥ ਲਿਖਤਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ।]] [[ਪੰਜਾਬ ਡਿਜੀਟਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ]]<ref>{{Cite web |url=http://www.panjabdigilib.org/ |title=Panjab Digital Library |access-date=2020-10-05 |archive-date=2012-09-05 |archive-url=https://archive.today/20120905133841/http://www.panjabdigilib.org/ |url-status=live }}</ref> ਨੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਉਪਲਬਧ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦੇ ਡਿਜਿਟਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਲਿਪੀ 1500 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਰਸਮੀ ਟਾਇਰ 'ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਸਾਹਿਤ ਅਜੇ ਵੀ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਡਿਜੀਟਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਤੋਂ 5 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੰਨਿਆਂ ਨੂੰ ਡਿਜੀਟਲਾਈਜ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਆਨਲਾਈਨ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ==ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈਟ ਡੋਮੇਨ ਨਾਮ== ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਨੇ ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈਟ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡੋਮੇਨ ਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਲੇਬਲ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨਿਯਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ।<ref>{{cite web | title=Now, domain names in Gurmukhi | website=The Tribune | date=2020-03-04 | url=https://www.tribuneindia.com/news/punjab/now-domain-names-in-gurmukhi-50359 | access-date=2020-09-09 | archive-date=2020-10-03 | archive-url=https://web.archive.org/web/20201003043319/https://www.tribuneindia.com/news/punjab/now-domain-names-in-gurmukhi-50359 | url-status=live }}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲਿਪੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਹਾਨ ਕੋਸ਼ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਸੁਧਾਰੇ ਸਫ਼ੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਮੁਖੀ ਲਿਪੀ]] lzm95kglvmpjodak8tmhvhapi70sus9 0 94295 750554 588859 2024-04-14T09:01:38Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਮਿਹਤਾਪ ਦੇਮੀਰ''' (ਅਰਦਾਹਨ, 1978) ਤੁਰਕੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਅੰਟੋਲਿਅਨ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਗਾਇਕਾ ਹੈ। [https://eschat.net Sohbet] == ਜੀਵਨੀ == ਦੇਮੀਰ ਦਾ ਜਨਮ 1978 ਵਿੱਚ ਅਰਦਾਹਨ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ,<ref name="Ahenk">[http://ahenkmuzik.com.tr/urun/mehtap-demir-yeni-album-yakinda/ Mehtap Demir] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170815063910/http://ahenkmuzik.com.tr/urun/mehtap-demir-yeni-album-yakinda/ |date=2017-08-15 }}.</ref> ਜੋ ਕਿ [[ਜਾਰਜੀਆ (ਦੇਸ਼)|ਜਾਰਜੀਆ]] ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਨੇੜੇ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਬੋਗਾਜ਼ਿਕੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ.<ref>[http://karnaval.com/sanatcilar/mehtap-demir-14253 Mehtap Demir].</ref> ਉਸਨੇ ਸੰਗੀਤ ਐਂਥ੍ਰੋਪੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚ. ਡੀ. ਯੇਡੀਟੀਪ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ.. ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ [[ਇਜ਼ਰਾਇਲ|ਇਸਰਾਏਲ]] ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਉਸਨੇ ਕਰਾਸ-ਬਾਰਡਰ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਸ ਅਤੇ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਿਜ਼ੈਰੀ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੇਮਾਨੇ ਪਲੇਅਰ ਹੈ।<ref>[http://cafeturc.com/artist/mehtap-demir/?lang=en MEHTAP DEMİR] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170724183921/http://cafeturc.com/artist/mehtap-demir/?lang=en |date=2017-07-24 }}. Cafeturc.com</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਅਨਾਤੋਲੀਅਨ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਧਿਆਨ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ 2011 ਵਿੱਚ ਫ੍ਰਾਂਸੀ-ਗ੍ਰੀਕ-ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ-ਜਰਮਨ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਮਾਈ ਸਵੀਟ ਕੈਨਰੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਯਹੂਦੀ-ਗ੍ਰੀਕ ਰੇਬੇਟਿਕੋ ਗਾਇਕਾ ਰੋਜ਼ਾ ਏਸਕੇਨਾਜ਼ੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਸੀ. ਉਹ ਏਥਨੋਮਿਊਜ਼ੀਕੋਲੋਜੀ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਕਾਲ ਵਿਭਾਗ, ਇਸਤਾਂਬੁਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਰਾਜ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹਨ।<ref>[http://konservatuvar.istanbul.edu.tr/?p=6876 Akademik Kadro].</ref> ਉਸਨੇ 2012 ਵਿੱਚ ਵੋਮੈਕਸ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ, ਜਿਬਰਾਲਟਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਿਊਜਿਕ ਫੈਸਟੀਵਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਵ ਸੰਗੀਤ ਤਿਉਹਾਰ ਕੀਤੇ ਹਨ।<ref>[http://www.ykultursanat.com/kategori/mehtap-demir-biyografi MEHTAP DEMİR]. y kültür sanat.</ref> ਉਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਹਾਲੀਆ ਐਲਬਮ, ਲ ਪਾਰ੍ਫੁਮ ਦੇਜ਼ੀ ਮਿਨਿਉਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਰਵਾਇਤੀ ਅਨਾਤੋਲੀਅਨ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਜੋ ਕਿ XX ਸਦੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਦੁਰਲੱਭ ਰਿਕਾਰਡਾਂ 'ਤੇ ਮਿਲੇ ਸਨ.<ref>[http://www.mehtapdemir.com/biyografi Biyografi].</ref> == ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ == * ਤੁਰਕੁਲੇਰੀਮਿਜ਼ ਸੋਯ੍ਲੇਨੀਰ ਉਸ ਕਿਤਾੜਾ (2000) * ਤੁਰਕੁਲੇਰਿਨ ਸੇਨ੍ਫੋਨਿਸੀ (2008) * ਕੇਮਾਨੇ ਇਲੇ ਮੇਦਿਤਾਸ੍ਯੋਂ (2009) * ਅਨਾਡੋਲੁ ਏਜ਼ਗਾਈਲੇਰਿਏਲ ਨਿੰਨਿਲੇਰ (2009) * ਮਾਈ ਸਵੀਟ ਕੈਨਰੀ- ਸਾਉਂਡਟਰੈਕ (2011) * ਮਿਹਤਾਪ (2012) * ਲ ਪਾਰ੍ਫੁਮ ਦੇਜ਼ੀ ਮਿਨਿਉਰ (2016) == ਫਿਲ੍ਮੋਗ੍ਰਾਫ਼ੀ == * ਮਾਈ ਸਵੀਟ ਕੈਨਰੀ (2011) == ਹਵਾਲੇ == <references /> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.mehtapdemir.com Official web site of Mehtap Demir] * {{imdb_name|4139576}} * {{YouTube|MSKwVDQe-h4|Trailer of "My Sweet Canary"|title=Trailer of "My Sweet Canary"|id=MSKwVDQe-h4}} spjsphx4niawtkg89ku4uvzejmbjia4 0 95736 750546 729551 2024-04-14T08:38:41Z 103.60.175.15 /* ਖਿਡਾਰੀ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket team | team_name = ਆਸਟਰੇਲੀਆ | nickname = '''ਕੰਗਾਰੂ''' | image = Australia cricket logo.svg | caption = ਆਸਟਰੇਲੀਅਨ ਕੋਟ ਆਫ਼ ਆਰਮਜ਼ | test_status_year = 1877 | captain = [[ਸਟੀਵ ਸਮਿੱਥ]] | coach = [[ਡੈਰਨ ਲੀਹਮਨ]] | test_rank = 5 | odi_rank = 3 | t20i_rank = 6 | test_rank_best = 1 | odi_rank_best = 1 | t20i_rank_best = 1 | first_test = v {{cr|ENG}} [[ਮੈਲਬਰਨ ਕ੍ਰਿਕਟ ਗਰਾਊਂਡ]], [[ਮੈਲਬਰਨ]]; 15–19 ਮਾਰਚ 1877 | num_tests = 803 | num_tests_this_year = 7 | test_record = 378/216<br>(207 ਡਰਾਅ, 2 ਟਾਈ) | test_record_this_year = 3/3 (1 ਡਰਾਅ) | most_recent_test = v {{cr|BAN}} [[ਜ਼ੋਹਰ ਅਹਿਮਦ ਚੌਧਰੀ ਸਟੇਡੀਅਮ]], [[ਚਟਗਾਂਵ]] ਵਿੱਚ; 4–7 ਸਿਤੰਬਰ 2017 | first_odi = v {{cr|ENG}} [[ਮੈਲਬਰਨ ਕ੍ਰਿਕਟ ਗਰਾਊਂਡ]], [[ਮੈਲਬਰਨ]]; 5 ਜਨਵਰੀ 1971 | num_odis = 906 | num_odis_this_year = 15 | odi_record = 555/308<br>(9 ਟਾਈ, 34 ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ) | odi_record_this_year = 5/8<br>(0 ਟਾਈ, 2 ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ) | most_recent_odi = v {{cr|IND}} [[ਵਿਦਰਭ ਕ੍ਰਿਕਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਸਟੇਡੀਅਮ]], [[ਨਾਗਪੁਰ]] ਵਿੱਚ; 1 ਅਕਤੂਬਰ 2017 | wc_apps = 11 | wc_first = [[1975 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1975]] | wc_best = ਜੇਤੂ (5 ਵਾਰ) | first_t20i = v {{cr|NZL}} [[ਈਡਨ ਪਾਰਕ]], [[ਆਕਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ; 17 ਫ਼ਰਵਰੀ 2005 | num_t20is = 95 | num_t20is_this_year = 5 | t20i_record = 48/44<br>(2 ਟਾਈ, 1 ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ) | t20i_record_this_year = 2/3<br>(0 ਟਾਈ, 0 ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ) | most_recent_t20i = v {{cr|IND}} [[ਬਰਸਾਪਾਰਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਸਟੇਡੀਅਮ]], [[ਗੁਵਾਹਾਟੀ]] ਵਿੱਚ; 10 ਅਕਤੂਬਰ 2017 | wt20_apps = 6 | wt20_first = [[2007 ਆਈ.ਸੀ.ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ-20|2007]] | wt20_best = ਉੱਪ-ਜੇਤੂ ([[2010 ਆਈ.ਸੀ.ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ-20|2010]]) | h_pattern_la = | h_pattern_b = _collar | h_pattern_ra = | h_pattern_pants = | h_leftarm = FFFFF0 | h_body = FFFFF0 | h_rightarm = FFFFF0 | h_pants = FFFFF0 | a_pattern_la = | a_pattern_b = _bowonyellow | a_pattern_ra = | a_pattern_pants = | a_leftarm = FFFF00 | a_body = 005540 | a_rightarm = FFFF00 | a_pants = FFFF00 | t_pattern_la = | t_pattern_b = _6thinyellowstripes | t_pattern_ra = | t_pattern_pants = | t_leftarm = 000000 | t_body = 000000 | t_rightarm = 000000 | t_pants = 000000 | asofdate = 20 February 2022 }} '''ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ''' ਜਿਸਨੂੰ ('''ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ''' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਹੈ ਜੋ ਕਿ [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ]] ਦੇਸ਼ ਵੱਲੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਟੈਸਟ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 1877 ਤੋਂ ਖੇਡਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62396.html |title=1st Test: Australia v England at Melbourne, Mar15–19, 1877 &#124; Cricket Scorecard |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=14 January 2011}}</ref> ਇਹ ਟੀਮ [[ਇੱਕ ਦਿਨਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ]] ਅਤੇ [[ਟਵੰਟੀ ਟਵੰਟੀ|ਟਵੰਟੀ20 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ]] ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਦੀ ਹੈ। ਟੀਮ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਓਡੀਆਈ ਮੈਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਖ਼ਿਲਾਫ 1970-71 ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਸੀ<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/current/match/64148.html |title=Only ODI: Australia v England at Melbourne, Jan5, 1971 &#124; Cricket Scorecard |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=14 January 2011}}</ref> ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਟਵੰਟੀ20 ਮੈਚ [[ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ|ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ]] ਖ਼ਿਲਾਫ 2004-05 ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/australia/engine/match/211048.html |title=Only T20I: New Zealand v Australia at Auckland, Feb17, 2005 &#124; Cricket Scorecard |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=14 January 2011}}</ref> ਇਸ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਨੇ 801 ਟੈਸਟ ਮੈਚ ਖੇਡੇ ਹਨ, 377 ਜਿੱਤੇ ਹਨ, 215 ਹਾਰੇ ਹਨ, 207 ਡਰਾਅ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ 2 ਮੈਚ ਟਾਈ ਹੋਏ ਹਨ।<ref name="all time record">{{cite web|title=Records / Test matches / Team records / Results summary|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283877.html|publisher=ESPNcricinfo|accessdate=28 March 2017}}</ref> ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਟੈਸਟ ਮੈਚ ਖੇਡਣ ਦੇ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ਦੀ ਟੀਮ ਹੈ। 29 ਮਾਰਚ 2017 ਅਨੁਸਾਰ ਆਈਸੀਸੀ ਟੈਸਟ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ 108 ਅੰਕਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਟੀਮ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਸੀ।<ref>{{cite web|title=ICC Test Rankings|url=http://www.icc-cricket.com/team-rankings/test|publisher=ICC|date=29 March 2017|accessdate=3 April 2017|archive-date=24 ਦਸੰਬਰ 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224014507/https://www.icc-cricket.com/team-rankings/test%20|url-status=dead}}</ref> ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ 901 ਓਡੀਆਈ ਮੈਚ ਖੇਡੇ ਹਨ, 554 ਜਿੱਤੇ ਹਨ, 304 ਹਾਰੇ ਹਨ, 9 ਮੈਚ ਟਾਈ ਰਹੇ ਅਤੇ 34 ਮੈਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਨਤੀਜੇ (ਰੱਦ) ਦੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ।<ref>{{cite web|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283878.html |title=Records &#124; One-Day Internationals &#124; ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=10 June 2017}}</ref> ਓਡੀਆਈ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਟੀਮ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੀਡ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਟੀਮ ਦੀ ਇਹ ਖ਼ਾਸੀਅਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟੀਮ ਸੱਤ ਵਾਰ [[ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ]] ਦੇ ਫ਼ਾਈਨਲ ਮੁਕਾਬਲੇ (1975, 1987, 1996, 1999, 2003, 2007 ਅਤੇ 2015) ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ ਰਿਕਾਰਡ ਪੰਜ ਵਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ; [[1987 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1987]], [[1999 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1999]], [[2003 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2003]], [[2007 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2007]] ਅਤੇ [[2015 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2015]]। ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਪਹਿਲੀ ਅਜਿਹੀ ਟੀਮ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਲਗਾਤਾਰ ਚਾਰ ਵਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਫ਼ਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਖੇਡੀ ਹੈ। (1996, 1999, 2003 ਅਤੇ 2007 ਵਿੱਚ)। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ (1999, 2003 ਅਤੇ 2007) ਜਿੱਤੇ ਹਨ। [[ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ|ਭਾਰਤ]] (2011 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦੂਸਰੀ ਟੀਮ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ (2015 ਦਾ) ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਟੀਮ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਮੈਚਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ 34 ਜਿੱਤਾਂ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਉਦੋਂ ਰੁਕਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ|ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਨੇ [[2011 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ]] ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੂੰ 4 ਵਿਕਟਾਂ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/9428278.stm |publisher=BBC News | title=World Cup day 29 as it happened | date=19 March 2011}}</ref> ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਟੀਮ 2006 ਅਤੇ 2009 ਵਿੱਚ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ ਵੀ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ 93 [[ਟਵੰਟੀ ਟਵੰਟੀ|ਟਵੰਟੀ20]] ਮੈਚ ਖੇਡੇ ਹਨ, 47 ਜਿੱਤੇ ਹਨ, 43 ਹਾਰੇ ਹਨ, 2 ਮੈਚ ਟਾਈ ਰਹੇ ਅਤੇ 1 ਮੈਚ ਦਾ ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਇਆ।<ref>{{cite web|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283307.html |title=Records &#124; ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=22 February 2017}}</ref> ==ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਇਤਿਹਾਸ== ''ਲਾਲ ਬਕਸਾ ਵਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਗਿਆ।'' ===ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ=== {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !colspan=9|[[ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਰਿਕਾਰਡ]] |- ! width=150 |ਸਾਲ ! width=150 |ਰਾਊਂਡ (ਦੌਰ) ! width=50 |ਸਥਿਤੀ ! width=50 |ਖੇਡੇ ! width=50 |ਜਿੱਤੇ ! width=50 |ਹਾਰੇ ! width=50 |ਟਾਈ ! width=50 |ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ |- style="background:silver;" |{{flagicon|ENG}} [[1975 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1975]]|| ਰਨਰ-ਅਪ||2/8||5||3||2||0||0 |- |{{flagicon|ENG}} [[1979 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1979]]||rowspan=2|ਗਰੁੱਪ ਪੱਧਰ||rowspan=2|6/8||3||1||2||0||0 |- |{{flagicon|ENG}} [[1983 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1983]]||6||2||4||0||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|IND}} {{flagicon|PAK}} [[1987 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1987]]||'''ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼'''||1/8||8||7||1||0||0 |- |style="border: 3px solid red"|{{flagicon|AUS}} {{flagicon|NZL}} [[1992 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1992]]||ਰਾਊਂਡ 1||5/9||8||4||4||0||0 |- style="background:silver;" |{{flagicon|IND}} {{flagicon|PAK}} {{flagicon|SRI}} [[1996 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1996]]||ਰਨਰ-ਅੱਪ||2/12||7||5||2||0||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|ENG}} [[1999 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1999]]||rowspan=3|'''ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼'''||1/12||10||7||2||1||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|RSA}} [[2003 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2003]]||1/14||11||11||0||0||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|WIN}} [[2007 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2007]]||1/16||11||11||0||0||0 |- style="background:#ffebcd;" |{{flagicon|IND}} {{flagicon|SRI}} {{flagicon|BGD}} [[2011 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2011]]||ਕੁਆਰਟਰ-ਫ਼ਾਈਨਲ||6/14||7||4||2||0||1 |- style="background:gold;" |style="border: 3px solid red"|{{flagicon|AUS}} {{flagicon|NZL}} [[2015 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2015]]||'''ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼'''||1/14||9||7||1||0||1 |- |{{flagicon|ENG}} [[2019 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2019]]||–||–||–||–||– |- |'''ਕੁੱਲ'''||'''5 ਟਾਈਟਲ'''||'''1'''||'''85'''||'''62'''||'''20'''||'''1'''||'''2''' |} ===ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20 === {| class="wikitable" style="text-align: center; width=900px;" |- !colspan=9|[[ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20 ਰਿਕਾਰਡ]] |- ! width=150 |ਸਾਲ ! width=150 |ਰਾਊਂਡ ! width=50 |ਸਥਿਤੀ ! width=50 |ਖੇਡੇ ! width=50 |ਜਿੱਤੇ ! width=50 |ਹਾਰੇ ! width=50 |ਟਾਈ ! width=50 |ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ |-bgcolor="#cc9966" | {{flagicon|South Africa}} [[2007 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2007]] || ਸੈਮੀ-ਫ਼ਾਈਨਲ || 3/12 || 6 || 3 || 3 || 0 || 0 |- |{{flagicon|England}} [[2009 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2009]] || ਰਾਊਂਡ 1 || 11/12 || 2 || 0 || 2 || 0 || 0 |- style="background:silver;" |{{flagicon|West Indies}} [[2010 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2010]] || ਰਨਰ-ਅੱਪ || 2/12 || 7 || 6 || 1 || 0 || 0 |-bgcolor="#cc9966" |{{flagicon|Sri Lanka}} [[2012 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2012]] || ਸੈਮੀ-ਫ਼ਾਈਨਲ || 3/12 || 6 || 4 || 2 || 0 || 0 |- |{{flagicon|Bangladesh}} [[2014 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2014]] ||rowspan=2| ਸੁਪਰ 10 || 8/16 || 4 || 1 || 3 || 0 || 0 |- |{{flagicon|India}} [[2016 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2016]] || 6/16 || 4 || 2 || 2 || 0 || 0 |- |style="border: 3px solid red"|{{flagicon|Australia}} [[2020 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2020]] || – || – || – || – || – || – || – |- | '''ਕੁੱਲ''' || '''0 ਟਾਈਟਲ''' || '''5/5''' || '''29''' || '''16''' ||'''13''' || '''0''' || '''0''' |} ===ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ=== {| class="wikitable" style="text-align: center; width=900px;" |- !colspan=9|[[ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ ਰਿਕਾਰਡ]] |- ! width=150 |ਸਾਲ ! width=150 |ਰਾਊਂਡ ! width=50 |ਸਥਿਤੀ ! width=50 |ਖੇਡੇ ! width=50 |ਜਿੱਤੇ ! width=50 |ਹਾਰੇ ! width=50 |ਟਾਈ ! width=50 |ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ |- style="background:#ffebcd;" |{{flagicon|Bangladesh}} [[1998 ਆਈਸੀਸੀ ਨਾਕਆਊਟ ਟਰਾਫੀ|1998]]||rowspan=2|ਕੁਆਰਟਰ-ਫ਼ਾਈਨਲ||6/9||1||0||1||0||0 |- style="background:#ffebcd;" |{{flagicon|Kenya}} [[2000 ਆਈਸੀਸੀ ਨਾਕਆਊਟ ਟਰਾਫੀ|2000]]||5/11||1||0||1||0||0 |-bgcolor="#cc9966" |{{flagicon|Sri Lanka}} [[2002 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2002]]||rowspan=2|ਸੈਮੀ-ਫ਼ਾਈਨਲ||4/12||3||2||1||0||0 |-bgcolor="#cc9966" |{{flagicon|England}} [[2004 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2004]]||3/12||3||2||1||0||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|India}} [[2006 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2006]]||rowspan=2|'''ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼'''||1/10||5||4||1||0||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|South Africa}} [[2009 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2009]]||1/8||5||4||0||0||1 |- |{{flagicon|England}} [[2013 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2013]]||rowspan=2|ਗਰੁੱਪ ਪੱਧਰ||rowspan=2|7/8||3||0||2||0||1 |- |{{flagicon|England}} [[2017 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2017]]||3||0||1||0||2 |- |'''ਕੁੱਲ'''||'''2 ਟਾਈਟਲ'''||'''6/6'''||'''24'''||'''12'''||'''8'''||'''0'''||'''4''' |} ===ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਖੇਡਾਂ=== {| class="wikitable" style="text-align: center; width=900px;" |- !colspan=9|ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਖੇਡਾਂ ਰਿਕਾਰਡ |- ! width=150 |ਸਾਲ ! width=150 |ਰਾਊਂਡ ! width=50 |ਸਥਿਤੀ ! width=50 |ਖੇਡੇ ! width=50 |ਜਿੱਤੇ ! width=50 |ਹਾਰੇ ! width=50 |ਟਾਈ ! width=50 |ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ |- style="background:silver;" |{{flagicon|Malaysia}} [[1998 ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ|1998]]||ਰਨਰ-ਅੱਪ||2/16||5||4||1||0||0 |- |'''ਕੁੱਲ'''||'''0 ਟਾਈਟਲ'''||'''1/1'''||'''5'''||'''4'''||'''1'''||'''0'''||'''0''' |} ===ਸਨਮਾਨ=== [[ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ]] (5): 1987, 1999, 2003, 2007, 2015 [[ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ]] (2): 2006, 2009 ਸਾਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਟੀਮ ਲਈ ਲਾਊਰੀਅਸ ਵਿਸ਼ਵ ਸਪੋਰਟਸ ਪੁਰਸਕਾਰ (1): 2002 ==ਖਿਡਾਰੀ== '''Key''' * S/N – ਕਮੀਜ਼ ਨੰਬਰ * C - ਕੰਟਰੈਕਟ 'ਤੇ (Y = ਕੰਟਰੈਕਟ 'ਤੇ ਰਿਹਾ) {| class="wikitable" |- ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Name ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Age ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Batting style ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Bowling style ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | State Team ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | BBL Team ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Forms<!--NOTE: This refers to the forms they've played for Australia in the past year, not over their whole Australia career--> ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | S/N ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | C ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Captain ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Last Test ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Last ODI ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Last T20I |- ! colspan="13" | Batters |- | [[Tim David]] || {{age|1996|03|16}} || Right-handed || Right-arm [[off break]] || {{n/a}} || [[Hobart Hurricanes]] || T20I || 85 || || || {{n/a}} || {{cricon|SA}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Jake Fraser-McGurk]] || {{age|2002|4|11}} || Right-handed || Right-arm [[leg break]] || [[South Australia cricket team|South Australia]] || [[Melbourne Renegades]] || ODI || 23 || || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{n/a}} |- | [[Travis Head]] || {{age|1993|12|29}} || Left-handed || Right-arm [[off break]] || [[South Australia cricket team|South Australia]] || [[Adelaide Strikers]] || Test, ODI, T20I || 62 || Y || Test (VC) || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Usman Khawaja]] || {{age|1986|12|18}} || Left-handed || Right-arm [[fast bowling|medium]] || [[Queensland cricket team|Queensland]] || [[Brisbane Heat]] || Test || 1 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|SA}} 2019 || {{cricon|SRI}} 2016 |- | [[Marnus Labuschagne]] || {{age|1994|06|22}} || Right-handed || Right-arm [[leg break]] || [[Queensland cricket team|Queensland]] || [[Brisbane Heat]] || Test, ODI || 33 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|PAK}} 2022 |- | [[Ben McDermott]] || {{age|1994|12|22}} || Right-handed || {{n/a}} || [[Queensland cricket team|Queensland]] || [[Hobart Hurricanes]] || T20I || 47 || || ||{{n/a}} || {{cricon|PAK}} 2022 || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Josh Philippe]] || {{age|1997|6|1}} || Right-handed || {{n/a}} || [[New South Wales cricket team|New South Wales]]|| [[Sydney Sixers]] || T20I || 2 || || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2021 || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Matt Short]] || {{age|1995|11|08}} || Right-handed || Right-arm [[off break]] || [[Victoria cricket team|Victoria]] || [[Adelaide Strikers]] || ODI, T20I || 5 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Steve Smith (cricketer)|Steve Smith]] || {{age|1989|06|02}} || Right-handed || Right-arm [[leg break]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Sixers]] || Test, ODI, T20I || 49 || Y || Test (VC) || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Ashton Turner]] || {{age|1993|01|25}} || Right-handed || Right-arm [[off break]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || T20I || 70 || || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2021 || {{cricon|SA}} 2023 |- | [[David Warner (cricketer)|David Warner]] || {{age|1986|10|27}} || Left-handed || {{n/a}} || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Thunder]] || T20I || 31 || || {{n/a}} || {{cricon|PAK}} 2024 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- ! colspan="13" | All-rounders |- | [[Sean Abbott]] || {{age|1992|2|29}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Sixers]] || ODI, T20I || 77 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 |- | [[Cameron Green]] || {{age|1999|06|03}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || {{n/a}} || Test, ODI || 42 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|AFG}} 2022 |- | [[Chris Green (cricketer)|Chris Green]] || {{age|1993|10|1}} || Right-handed || Right-arm [[off break]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Thunder]] || T20I || 93 || || || {{n/a}} || {{n/a}} || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Aaron Hardie]] || {{age|1999|01|01}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|medium-fast]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || ODI, T20I || 20 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 |- | [[Mitch Marsh]] || {{age|1991|10|20}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|medium]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || Test, ODI, T20I || 8 || Y || T20I (C), ODI (VC) || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Glenn Maxwell]] || {{age|1988|10|14}}|| Right-handed || Right-arm [[off break]] || [[Victoria cricket team|Victoria]] || [[Melbourne Stars]] || ODI, T20I || 32 || Y || || {{cricon|BAN}} 2017 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Marcus Stoinis]] || {{age|1989|08|16}} || Right-handed || Right-arm [[Fast bowling|medium]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Melbourne Stars]] || ODI, T20I || 17 || || || {{n/a}} || {{cricon|SA}} 2023 || {{cricon|WIN}} 2024 |- | [[Will Sutherland]] || {{age|1999|10|27}} || Right-handed || Right-arm [[Fast bowling|medium-fast]] || [[Victoria cricket team|Victoria]] || [[Melbourne Renegades]] || ODI || 3 || || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{n/a}} |- ! colspan="13" | Wicket-keepers |- | [[Alex Carey (cricketer)|Alex Carey]] || {{age|1991|8|27}} || Left-handed || {{n/a}} || [[South Australia cricket team|South Australia]] || [[Adelaide Strikers]] || Test, ODI || 4 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|BAN}} 2021 |- | [[Josh Inglis]] || {{age|1995|3|4}} || Right-handed || {{n/a}} || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || ODI, T20I || 48 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Matthew Wade]] || {{age|1987|12|22}} || Left-handed || {{n/a}} || [[Tasmania cricket team|Tasmania]] || [[Hobart Hurricanes]] || T20I || 13 || || T20I (VC) || {{cricon|IND}} 2021 || {{cricon|WIN}} 2021 || {{cricon|NZL}} 2024 |- ! colspan="13" | Pace Bowlers |- | [[Xavier Bartlett]] || {{age|1998|12|17}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Queensland cricket team|Queensland]] || [[Brisbane Heat]] || ODI, T20I || 15 || Y || || {{n/a}}|| {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 |- | [[Jason Behrendorff]] || {{age|1990|04|20}} || Right-handed || Left-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || T20I || 65 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|PAK}} 2022 || {{cricon|WIN}} 2024 |- | [[Scott Boland]] || {{age|1989|4|11}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Victoria cricket team|Victoria]] || [[Melbourne Stars]] || {{n/a}} || 19 || Y || || {{cricon|ENG}} 2023 || {{cricon|SA}} 2016 || {{cricon|SRI}} 2016 |- | [[Pat Cummins]] || {{age|1993|05|08}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || {{n/a}} || Test, ODI, T20I || 30 || Y || Test, ODI (C) || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Ben Dwarshuis]] || {{age|1994|6|23}} || Left-handed || Left-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Sixers]] || T20I || 82 || || ||{{n/a}} || {{n/a}} || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Nathan Ellis]] || {{age|1994|09|22}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Tasmania cricket team|Tasmania]] || [[Hobart Hurricanes]] || T20I || 12 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|SA}} 2023|| {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Josh Hazlewood]] || {{age|1991|05|03}} || Left-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || {{n/a}} || Test, ODI, T20I || 38 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Spencer Johnson (cricketer)|Spencer Johnson]] || {{age|1995|12|16}} || Left-handed || Left-arm [[fast bowling|fast]] || [[South Australia cricket team|South Australia]] || [[Brisbane Heat]] || ODI, T20I || 45 || || || {{n/a}} || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Lance Morris]] || {{age|1998|03|28}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || ODI || 28 || Y || || {{n/a}}|| {{cricon|WIN}} 2024 || {{n/a}} |- | [[Jhye Richardson]] || {{age|1996|09|20}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || {{n/a}} || 60 || Y || || {{cricon|ENG}} 2021 || {{cricon|SRI}} 2022 || {{cricon|SRI}} 2022 |- | [[Kane Richardson]] || {{age|1991|2|12}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Queensland cricket team|Queensland]] || [[Melbourne Renegades]] || T20I || 55 || || ||{{n/a}} || {{cricon|SA}} 2020 || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Mitchell Starc]] || {{age|1990|01|30}} || Left-handed || Left-arm [[fast bowling|fast]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || {{n/a}} || Test, ODI, T20I || 56 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- ! colspan="13" | Spin Bowlers |- | [[Nathan Lyon]] || {{age|1987|12|20}} || Right-handed || Right-arm [[off break]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Melbourne Renegades]] || Test || 67 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|ENG}} 2019 || {{cricon|PAK}} 2018 |- | [[Todd Murphy]] || {{age|2000|11|15}} || Left-handed || Right-arm [[off break]] || [[Victoria cricket team|Victoria]] || [[Sydney Sixers]] || {{n/a}} || 36 || Y || ||{{cricon|ENG}} 2023 || {{n/a}} || {{n/a}} |- | [[Tanveer Sangha]] || {{age|2001|11|26}} || Right-handed || Right-arm [[leg break]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Thunder]] || ODI, T20I || 26 || || || {{n/a}} || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Adam Zampa]] ||{{age|1992|03|31}} || Right-handed || Right-arm [[leg break]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Melbourne Renegades]] || ODI, T20I || 88 || Y || ||{{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- |} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== * {{Official website|http://www.cricket.com.au/}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] iwag5g75xaa9xqohoeygf82t7q5xrro 750548 750546 2024-04-14T08:45:51Z 103.60.175.15 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricket team | team_name = ਆਸਟਰੇਲੀਆ | nickname = '''ਕੰਗਾਰੂ''' | image = Australia cricket logo.svg | caption = ਆਸਟਰੇਲੀਅਨ ਕੋਟ ਆਫ਼ ਆਰਮਜ਼ | test_status_year = 1877 | captain = [[ਸਟੀਵ ਸਮਿੱਥ]] | coach = [[ਡੈਰਨ ਲੀਹਮਨ]] | test_rank = 5 | odi_rank = 3 | t20i_rank = 6 | test_rank_best = 1 | odi_rank_best = 1 | t20i_rank_best = 1 | first_test = v {{cr|ENG}} [[ਮੈਲਬਰਨ ਕ੍ਰਿਕਟ ਗਰਾਊਂਡ]], [[ਮੈਲਬਰਨ]]; 15–19 ਮਾਰਚ 1877 | num_tests = 803 | num_tests_this_year = 7 | test_record = 378/216<br>(207 ਡਰਾਅ, 2 ਟਾਈ) | test_record_this_year = 3/3 (1 ਡਰਾਅ) | most_recent_test = v {{cr|BAN}} [[ਜ਼ੋਹਰ ਅਹਿਮਦ ਚੌਧਰੀ ਸਟੇਡੀਅਮ]], [[ਚਟਗਾਂਵ]] ਵਿੱਚ; 4–7 ਸਿਤੰਬਰ 2017 | first_odi = v {{cr|ENG}} [[ਮੈਲਬਰਨ ਕ੍ਰਿਕਟ ਗਰਾਊਂਡ]], [[ਮੈਲਬਰਨ]]; 5 ਜਨਵਰੀ 1971 | num_odis = 906 | num_odis_this_year = 15 | odi_record = 555/308<br>(9 ਟਾਈ, 34 ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ) | odi_record_this_year = 5/8<br>(0 ਟਾਈ, 2 ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ) | most_recent_odi = v {{cr|IND}} [[ਵਿਦਰਭ ਕ੍ਰਿਕਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਸਟੇਡੀਅਮ]], [[ਨਾਗਪੁਰ]] ਵਿੱਚ; 1 ਅਕਤੂਬਰ 2017 | wc_apps = 11 | wc_first = [[1975 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1975]] | wc_best = ਜੇਤੂ (5 ਵਾਰ) | first_t20i = v {{cr|NZL}} [[ਈਡਨ ਪਾਰਕ]], [[ਆਕਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ; 17 ਫ਼ਰਵਰੀ 2005 | num_t20is = 95 | num_t20is_this_year = 5 | t20i_record = 48/44<br>(2 ਟਾਈ, 1 ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ) | t20i_record_this_year = 2/3<br>(0 ਟਾਈ, 0 ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ) | most_recent_t20i = v {{cr|IND}} [[ਬਰਸਾਪਾਰਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਸਟੇਡੀਅਮ]], [[ਗੁਵਾਹਾਟੀ]] ਵਿੱਚ; 10 ਅਕਤੂਬਰ 2017 | wt20_apps = 6 | wt20_first = [[2007 ਆਈ.ਸੀ.ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ-20|2007]] | wt20_best = ਉੱਪ-ਜੇਤੂ ([[2010 ਆਈ.ਸੀ.ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ-20|2010]]) | h_pattern_la = | h_pattern_b = _collar | h_pattern_ra = | h_pattern_pants = | h_leftarm = FFFFF0 | h_body = FFFFF0 | h_rightarm = FFFFF0 | h_pants = FFFFF0 | a_pattern_la = _greenthinlower | a_pattern_b = _aus_odi23 | a_pattern_ra = _greenthinlower | a_pattern_pants = | a_leftarm = FFED33 | a_body = FFDF00 | a_rightarm = FFED33 | a_pants = FFED33 | t_pattern_la = _yellowthinlower | t_pattern_b = _aus_t20i23 | t_pattern_ra = _yellowthinlower | t_pattern_pants = | t_leftarm = 00372F | t_body = 002F28 | t_rightarm = 00372F | t_pants = 002F28 | asofdate = 20 February 2022 }} '''ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ''' ਜਿਸਨੂੰ ('''ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ''' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਹੈ ਜੋ ਕਿ [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ]] ਦੇਸ਼ ਵੱਲੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਟੈਸਟ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 1877 ਤੋਂ ਖੇਡਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/62396.html |title=1st Test: Australia v England at Melbourne, Mar15–19, 1877 &#124; Cricket Scorecard |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=14 January 2011}}</ref> ਇਹ ਟੀਮ [[ਇੱਕ ਦਿਨਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ]] ਅਤੇ [[ਟਵੰਟੀ ਟਵੰਟੀ|ਟਵੰਟੀ20 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ]] ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਦੀ ਹੈ। ਟੀਮ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਓਡੀਆਈ ਮੈਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਖ਼ਿਲਾਫ 1970-71 ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਸੀ<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/engine/current/match/64148.html |title=Only ODI: Australia v England at Melbourne, Jan5, 1971 &#124; Cricket Scorecard |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=14 January 2011}}</ref> ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਟਵੰਟੀ20 ਮੈਚ [[ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ|ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ]] ਖ਼ਿਲਾਫ 2004-05 ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://www.espncricinfo.com/australia/engine/match/211048.html |title=Only T20I: New Zealand v Australia at Auckland, Feb17, 2005 &#124; Cricket Scorecard |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=14 January 2011}}</ref> ਇਸ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਮ ਨੇ 801 ਟੈਸਟ ਮੈਚ ਖੇਡੇ ਹਨ, 377 ਜਿੱਤੇ ਹਨ, 215 ਹਾਰੇ ਹਨ, 207 ਡਰਾਅ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ 2 ਮੈਚ ਟਾਈ ਹੋਏ ਹਨ।<ref name="all time record">{{cite web|title=Records / Test matches / Team records / Results summary|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283877.html|publisher=ESPNcricinfo|accessdate=28 March 2017}}</ref> ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਟੈਸਟ ਮੈਚ ਖੇਡਣ ਦੇ ਅਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤਤਾ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ ਦੀ ਟੀਮ ਹੈ। 29 ਮਾਰਚ 2017 ਅਨੁਸਾਰ ਆਈਸੀਸੀ ਟੈਸਟ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ 108 ਅੰਕਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਟੀਮ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਸੀ।<ref>{{cite web|title=ICC Test Rankings|url=http://www.icc-cricket.com/team-rankings/test|publisher=ICC|date=29 March 2017|accessdate=3 April 2017|archive-date=24 ਦਸੰਬਰ 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224014507/https://www.icc-cricket.com/team-rankings/test%20|url-status=dead}}</ref> ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ 901 ਓਡੀਆਈ ਮੈਚ ਖੇਡੇ ਹਨ, 554 ਜਿੱਤੇ ਹਨ, 304 ਹਾਰੇ ਹਨ, 9 ਮੈਚ ਟਾਈ ਰਹੇ ਅਤੇ 34 ਮੈਚ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਨਤੀਜੇ (ਰੱਦ) ਦੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ।<ref>{{cite web|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283878.html |title=Records &#124; One-Day Internationals &#124; ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=10 June 2017}}</ref> ਓਡੀਆਈ ਰੈਂਕਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹ ਟੀਮ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੀਡ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਟੀਮ ਦੀ ਇਹ ਖ਼ਾਸੀਅਤ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਟੀਮ ਸੱਤ ਵਾਰ [[ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ]] ਦੇ ਫ਼ਾਈਨਲ ਮੁਕਾਬਲੇ (1975, 1987, 1996, 1999, 2003, 2007 ਅਤੇ 2015) ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ ਰਿਕਾਰਡ ਪੰਜ ਵਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ; [[1987 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1987]], [[1999 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1999]], [[2003 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2003]], [[2007 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2007]] ਅਤੇ [[2015 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2015]]। ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਪਹਿਲੀ ਅਜਿਹੀ ਟੀਮ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਲਗਾਤਾਰ ਚਾਰ ਵਾਰ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਫ਼ਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਖੇਡੀ ਹੈ। (1996, 1999, 2003 ਅਤੇ 2007 ਵਿੱਚ)। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ (1999, 2003 ਅਤੇ 2007) ਜਿੱਤੇ ਹਨ। [[ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ|ਭਾਰਤ]] (2011 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦੂਸਰੀ ਟੀਮ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ (2015 ਦਾ) ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਟੀਮ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਮੈਚਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ 34 ਜਿੱਤਾਂ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ, ਇਹ ਸਿਲਸਿਲਾ ਉਦੋਂ ਰੁਕਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ|ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਨੇ [[2011 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ]] ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੂੰ 4 ਵਿਕਟਾਂ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/cricket/9428278.stm |publisher=BBC News | title=World Cup day 29 as it happened | date=19 March 2011}}</ref> ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਟੀਮ 2006 ਅਤੇ 2009 ਵਿੱਚ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ ਵੀ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਇਸ ਟੀਮ ਨੇ 93 [[ਟਵੰਟੀ ਟਵੰਟੀ|ਟਵੰਟੀ20]] ਮੈਚ ਖੇਡੇ ਹਨ, 47 ਜਿੱਤੇ ਹਨ, 43 ਹਾਰੇ ਹਨ, 2 ਮੈਚ ਟਾਈ ਰਹੇ ਅਤੇ 1 ਮੈਚ ਦਾ ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਪਾਇਆ।<ref>{{cite web|url=http://stats.espncricinfo.com/ci/content/records/283307.html |title=Records &#124; ESPN Cricinfo |publisher=ESPNcricinfo |accessdate=22 February 2017}}</ref> ==ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਇਤਿਹਾਸ== ''ਲਾਲ ਬਕਸਾ ਵਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖੇਡਿਆ ਗਿਆ।'' ===ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ=== {| class="wikitable" style="text-align: center;" |- !colspan=9|[[ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਰਿਕਾਰਡ]] |- ! width=150 |ਸਾਲ ! width=150 |ਰਾਊਂਡ (ਦੌਰ) ! width=50 |ਸਥਿਤੀ ! width=50 |ਖੇਡੇ ! width=50 |ਜਿੱਤੇ ! width=50 |ਹਾਰੇ ! width=50 |ਟਾਈ ! width=50 |ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ |- style="background:silver;" |{{flagicon|ENG}} [[1975 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1975]]|| ਰਨਰ-ਅਪ||2/8||5||3||2||0||0 |- |{{flagicon|ENG}} [[1979 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1979]]||rowspan=2|ਗਰੁੱਪ ਪੱਧਰ||rowspan=2|6/8||3||1||2||0||0 |- |{{flagicon|ENG}} [[1983 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1983]]||6||2||4||0||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|IND}} {{flagicon|PAK}} [[1987 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1987]]||'''ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼'''||1/8||8||7||1||0||0 |- |style="border: 3px solid red"|{{flagicon|AUS}} {{flagicon|NZL}} [[1992 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1992]]||ਰਾਊਂਡ 1||5/9||8||4||4||0||0 |- style="background:silver;" |{{flagicon|IND}} {{flagicon|PAK}} {{flagicon|SRI}} [[1996 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1996]]||ਰਨਰ-ਅੱਪ||2/12||7||5||2||0||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|ENG}} [[1999 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|1999]]||rowspan=3|'''ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼'''||1/12||10||7||2||1||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|RSA}} [[2003 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2003]]||1/14||11||11||0||0||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|WIN}} [[2007 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2007]]||1/16||11||11||0||0||0 |- style="background:#ffebcd;" |{{flagicon|IND}} {{flagicon|SRI}} {{flagicon|BGD}} [[2011 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2011]]||ਕੁਆਰਟਰ-ਫ਼ਾਈਨਲ||6/14||7||4||2||0||1 |- style="background:gold;" |style="border: 3px solid red"|{{flagicon|AUS}} {{flagicon|NZL}} [[2015 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2015]]||'''ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼'''||1/14||9||7||1||0||1 |- |{{flagicon|ENG}} [[2019 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ|2019]]||–||–||–||–||– |- |'''ਕੁੱਲ'''||'''5 ਟਾਈਟਲ'''||'''1'''||'''85'''||'''62'''||'''20'''||'''1'''||'''2''' |} ===ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20 === {| class="wikitable" style="text-align: center; width=900px;" |- !colspan=9|[[ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20 ਰਿਕਾਰਡ]] |- ! width=150 |ਸਾਲ ! width=150 |ਰਾਊਂਡ ! width=50 |ਸਥਿਤੀ ! width=50 |ਖੇਡੇ ! width=50 |ਜਿੱਤੇ ! width=50 |ਹਾਰੇ ! width=50 |ਟਾਈ ! width=50 |ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ |-bgcolor="#cc9966" | {{flagicon|South Africa}} [[2007 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2007]] || ਸੈਮੀ-ਫ਼ਾਈਨਲ || 3/12 || 6 || 3 || 3 || 0 || 0 |- |{{flagicon|England}} [[2009 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2009]] || ਰਾਊਂਡ 1 || 11/12 || 2 || 0 || 2 || 0 || 0 |- style="background:silver;" |{{flagicon|West Indies}} [[2010 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2010]] || ਰਨਰ-ਅੱਪ || 2/12 || 7 || 6 || 1 || 0 || 0 |-bgcolor="#cc9966" |{{flagicon|Sri Lanka}} [[2012 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2012]] || ਸੈਮੀ-ਫ਼ਾਈਨਲ || 3/12 || 6 || 4 || 2 || 0 || 0 |- |{{flagicon|Bangladesh}} [[2014 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2014]] ||rowspan=2| ਸੁਪਰ 10 || 8/16 || 4 || 1 || 3 || 0 || 0 |- |{{flagicon|India}} [[2016 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2016]] || 6/16 || 4 || 2 || 2 || 0 || 0 |- |style="border: 3px solid red"|{{flagicon|Australia}} [[2020 ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਟਵੰਟੀ20|2020]] || – || – || – || – || – || – || – |- | '''ਕੁੱਲ''' || '''0 ਟਾਈਟਲ''' || '''5/5''' || '''29''' || '''16''' ||'''13''' || '''0''' || '''0''' |} ===ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ=== {| class="wikitable" style="text-align: center; width=900px;" |- !colspan=9|[[ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ ਰਿਕਾਰਡ]] |- ! width=150 |ਸਾਲ ! width=150 |ਰਾਊਂਡ ! width=50 |ਸਥਿਤੀ ! width=50 |ਖੇਡੇ ! width=50 |ਜਿੱਤੇ ! width=50 |ਹਾਰੇ ! width=50 |ਟਾਈ ! width=50 |ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ |- style="background:#ffebcd;" |{{flagicon|Bangladesh}} [[1998 ਆਈਸੀਸੀ ਨਾਕਆਊਟ ਟਰਾਫੀ|1998]]||rowspan=2|ਕੁਆਰਟਰ-ਫ਼ਾਈਨਲ||6/9||1||0||1||0||0 |- style="background:#ffebcd;" |{{flagicon|Kenya}} [[2000 ਆਈਸੀਸੀ ਨਾਕਆਊਟ ਟਰਾਫੀ|2000]]||5/11||1||0||1||0||0 |-bgcolor="#cc9966" |{{flagicon|Sri Lanka}} [[2002 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2002]]||rowspan=2|ਸੈਮੀ-ਫ਼ਾਈਨਲ||4/12||3||2||1||0||0 |-bgcolor="#cc9966" |{{flagicon|England}} [[2004 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2004]]||3/12||3||2||1||0||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|India}} [[2006 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2006]]||rowspan=2|'''ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼'''||1/10||5||4||1||0||0 |- style="background:gold;" |{{flagicon|South Africa}} [[2009 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2009]]||1/8||5||4||0||0||1 |- |{{flagicon|England}} [[2013 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2013]]||rowspan=2|ਗਰੁੱਪ ਪੱਧਰ||rowspan=2|7/8||3||0||2||0||1 |- |{{flagicon|England}} [[2017 ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ|2017]]||3||0||1||0||2 |- |'''ਕੁੱਲ'''||'''2 ਟਾਈਟਲ'''||'''6/6'''||'''24'''||'''12'''||'''8'''||'''0'''||'''4''' |} ===ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਖੇਡਾਂ=== {| class="wikitable" style="text-align: center; width=900px;" |- !colspan=9|ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਖੇਡਾਂ ਰਿਕਾਰਡ |- ! width=150 |ਸਾਲ ! width=150 |ਰਾਊਂਡ ! width=50 |ਸਥਿਤੀ ! width=50 |ਖੇਡੇ ! width=50 |ਜਿੱਤੇ ! width=50 |ਹਾਰੇ ! width=50 |ਟਾਈ ! width=50 |ਕੋਈ ਨਤੀਜਾ ਨਹੀਂ |- style="background:silver;" |{{flagicon|Malaysia}} [[1998 ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ|1998]]||ਰਨਰ-ਅੱਪ||2/16||5||4||1||0||0 |- |'''ਕੁੱਲ'''||'''0 ਟਾਈਟਲ'''||'''1/1'''||'''5'''||'''4'''||'''1'''||'''0'''||'''0''' |} ===ਸਨਮਾਨ=== [[ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ]] (5): 1987, 1999, 2003, 2007, 2015 [[ਆਈਸੀਸੀ ਚੈਂਪੀਅਨਜ਼ ਟਰਾਫੀ]] (2): 2006, 2009 ਸਾਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਟੀਮ ਲਈ ਲਾਊਰੀਅਸ ਵਿਸ਼ਵ ਸਪੋਰਟਸ ਪੁਰਸਕਾਰ (1): 2002 ==ਖਿਡਾਰੀ== '''Key''' * S/N – ਕਮੀਜ਼ ਨੰਬਰ * C - ਕੰਟਰੈਕਟ 'ਤੇ (Y = ਕੰਟਰੈਕਟ 'ਤੇ ਰਿਹਾ) {| class="wikitable" |- ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Name ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Age ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Batting style ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Bowling style ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | State Team ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | BBL Team ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Forms<!--NOTE: This refers to the forms they've played for Australia in the past year, not over their whole Australia career--> ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | S/N ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | C ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Captain ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Last Test ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Last ODI ! style="text-align:center; background:gold; color:darkgreen; | Last T20I |- ! colspan="13" | Batters |- | [[Tim David]] || {{age|1996|03|16}} || Right-handed || Right-arm [[off break]] || {{n/a}} || [[Hobart Hurricanes]] || T20I || 85 || || || {{n/a}} || {{cricon|SA}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Jake Fraser-McGurk]] || {{age|2002|4|11}} || Right-handed || Right-arm [[leg break]] || [[South Australia cricket team|South Australia]] || [[Melbourne Renegades]] || ODI || 23 || || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{n/a}} |- | [[Travis Head]] || {{age|1993|12|29}} || Left-handed || Right-arm [[off break]] || [[South Australia cricket team|South Australia]] || [[Adelaide Strikers]] || Test, ODI, T20I || 62 || Y || Test (VC) || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Usman Khawaja]] || {{age|1986|12|18}} || Left-handed || Right-arm [[fast bowling|medium]] || [[Queensland cricket team|Queensland]] || [[Brisbane Heat]] || Test || 1 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|SA}} 2019 || {{cricon|SRI}} 2016 |- | [[Marnus Labuschagne]] || {{age|1994|06|22}} || Right-handed || Right-arm [[leg break]] || [[Queensland cricket team|Queensland]] || [[Brisbane Heat]] || Test, ODI || 33 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|PAK}} 2022 |- | [[Ben McDermott]] || {{age|1994|12|22}} || Right-handed || {{n/a}} || [[Queensland cricket team|Queensland]] || [[Hobart Hurricanes]] || T20I || 47 || || ||{{n/a}} || {{cricon|PAK}} 2022 || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Josh Philippe]] || {{age|1997|6|1}} || Right-handed || {{n/a}} || [[New South Wales cricket team|New South Wales]]|| [[Sydney Sixers]] || T20I || 2 || || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2021 || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Matt Short]] || {{age|1995|11|08}} || Right-handed || Right-arm [[off break]] || [[Victoria cricket team|Victoria]] || [[Adelaide Strikers]] || ODI, T20I || 5 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Steve Smith (cricketer)|Steve Smith]] || {{age|1989|06|02}} || Right-handed || Right-arm [[leg break]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Sixers]] || Test, ODI, T20I || 49 || Y || Test (VC) || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Ashton Turner]] || {{age|1993|01|25}} || Right-handed || Right-arm [[off break]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || T20I || 70 || || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2021 || {{cricon|SA}} 2023 |- | [[David Warner (cricketer)|David Warner]] || {{age|1986|10|27}} || Left-handed || {{n/a}} || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Thunder]] || T20I || 31 || || {{n/a}} || {{cricon|PAK}} 2024 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- ! colspan="13" | All-rounders |- | [[Sean Abbott]] || {{age|1992|2|29}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Sixers]] || ODI, T20I || 77 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 |- | [[Cameron Green]] || {{age|1999|06|03}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || {{n/a}} || Test, ODI || 42 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|AFG}} 2022 |- | [[Chris Green (cricketer)|Chris Green]] || {{age|1993|10|1}} || Right-handed || Right-arm [[off break]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Thunder]] || T20I || 93 || || || {{n/a}} || {{n/a}} || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Aaron Hardie]] || {{age|1999|01|01}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|medium-fast]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || ODI, T20I || 20 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 |- | [[Mitch Marsh]] || {{age|1991|10|20}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|medium]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || Test, ODI, T20I || 8 || Y || T20I (C), ODI (VC) || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Glenn Maxwell]] || {{age|1988|10|14}}|| Right-handed || Right-arm [[off break]] || [[Victoria cricket team|Victoria]] || [[Melbourne Stars]] || ODI, T20I || 32 || Y || || {{cricon|BAN}} 2017 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Marcus Stoinis]] || {{age|1989|08|16}} || Right-handed || Right-arm [[Fast bowling|medium]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Melbourne Stars]] || ODI, T20I || 17 || || || {{n/a}} || {{cricon|SA}} 2023 || {{cricon|WIN}} 2024 |- | [[Will Sutherland]] || {{age|1999|10|27}} || Right-handed || Right-arm [[Fast bowling|medium-fast]] || [[Victoria cricket team|Victoria]] || [[Melbourne Renegades]] || ODI || 3 || || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{n/a}} |- ! colspan="13" | Wicket-keepers |- | [[Alex Carey (cricketer)|Alex Carey]] || {{age|1991|8|27}} || Left-handed || {{n/a}} || [[South Australia cricket team|South Australia]] || [[Adelaide Strikers]] || Test, ODI || 4 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|BAN}} 2021 |- | [[Josh Inglis]] || {{age|1995|3|4}} || Right-handed || {{n/a}} || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || ODI, T20I || 48 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Matthew Wade]] || {{age|1987|12|22}} || Left-handed || {{n/a}} || [[Tasmania cricket team|Tasmania]] || [[Hobart Hurricanes]] || T20I || 13 || || T20I (VC) || {{cricon|IND}} 2021 || {{cricon|WIN}} 2021 || {{cricon|NZL}} 2024 |- ! colspan="13" | Pace Bowlers |- | [[Xavier Bartlett]] || {{age|1998|12|17}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Queensland cricket team|Queensland]] || [[Brisbane Heat]] || ODI, T20I || 15 || Y || || {{n/a}}|| {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 |- | [[Jason Behrendorff]] || {{age|1990|04|20}} || Right-handed || Left-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || T20I || 65 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|PAK}} 2022 || {{cricon|WIN}} 2024 |- | [[Scott Boland]] || {{age|1989|4|11}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Victoria cricket team|Victoria]] || [[Melbourne Stars]] || {{n/a}} || 19 || Y || || {{cricon|ENG}} 2023 || {{cricon|SA}} 2016 || {{cricon|SRI}} 2016 |- | [[Pat Cummins]] || {{age|1993|05|08}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || {{n/a}} || Test, ODI, T20I || 30 || Y || Test, ODI (C) || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Ben Dwarshuis]] || {{age|1994|6|23}} || Left-handed || Left-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Sixers]] || T20I || 82 || || ||{{n/a}} || {{n/a}} || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Nathan Ellis]] || {{age|1994|09|22}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Tasmania cricket team|Tasmania]] || [[Hobart Hurricanes]] || T20I || 12 || Y || || {{n/a}} || {{cricon|SA}} 2023|| {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Josh Hazlewood]] || {{age|1991|05|03}} || Left-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || {{n/a}} || Test, ODI, T20I || 38 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Spencer Johnson (cricketer)|Spencer Johnson]] || {{age|1995|12|16}} || Left-handed || Left-arm [[fast bowling|fast]] || [[South Australia cricket team|South Australia]] || [[Brisbane Heat]] || ODI, T20I || 45 || || || {{n/a}} || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- | [[Lance Morris]] || {{age|1998|03|28}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || ODI || 28 || Y || || {{n/a}}|| {{cricon|WIN}} 2024 || {{n/a}} |- | [[Jhye Richardson]] || {{age|1996|09|20}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast]] || [[Western Australia cricket team|Western Australia]] || [[Perth Scorchers]] || {{n/a}} || 60 || Y || || {{cricon|ENG}} 2021 || {{cricon|SRI}} 2022 || {{cricon|SRI}} 2022 |- | [[Kane Richardson]] || {{age|1991|2|12}} || Right-handed || Right-arm [[fast bowling|fast-medium]] || [[Queensland cricket team|Queensland]] || [[Melbourne Renegades]] || T20I || 55 || || ||{{n/a}} || {{cricon|SA}} 2020 || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Mitchell Starc]] || {{age|1990|01|30}} || Left-handed || Left-arm [[fast bowling|fast]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || {{n/a}} || Test, ODI, T20I || 56 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|NZL}} 2024 |- ! colspan="13" | Spin Bowlers |- | [[Nathan Lyon]] || {{age|1987|12|20}} || Right-handed || Right-arm [[off break]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Melbourne Renegades]] || Test || 67 || Y || || {{cricon|NZL}} 2024 || {{cricon|ENG}} 2019 || {{cricon|PAK}} 2018 |- | [[Todd Murphy]] || {{age|2000|11|15}} || Left-handed || Right-arm [[off break]] || [[Victoria cricket team|Victoria]] || [[Sydney Sixers]] || {{n/a}} || 36 || Y || ||{{cricon|ENG}} 2023 || {{n/a}} || {{n/a}} |- | [[Tanveer Sangha]] || {{age|2001|11|26}} || Right-handed || Right-arm [[leg break]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Sydney Thunder]] || ODI, T20I || 26 || || || {{n/a}} || {{cricon|IND}} 2023 || {{cricon|IND}} 2023 |- | [[Adam Zampa]] ||{{age|1992|03|31}} || Right-handed || Right-arm [[leg break]] || [[New South Wales cricket team|New South Wales]] || [[Melbourne Renegades]] || ODI, T20I || 88 || Y || ||{{n/a}} || {{cricon|WIN}} 2024 || {{cricon|NZL}} 2024 |- |} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== * {{Official website|http://www.cricket.com.au/}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕ੍ਰਿਕਟ]] h85xdnmfuuctalf3vq3pbmfkuuensz1 10 97370 750507 394796 2024-04-14T07:18:25Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{SAFESUBST:<noinclude />#invoke:Unsubst||date=__DATE__ |$B= {{Ambox | name = One source | type = content | class = ambox-one_source | image = [[File:Question book-new.svg|50x40px]] | issue = {{{text|ਇਹ {{{1|ਲੇਖ}}} '''ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਜਾਂ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ [[Wikipedia:Articles with a single source|ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸਰੋਤ]]''' ਉੱਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ।}}} | fix = ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ [[Help:Referencing for beginners|ਹੋਰ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਦੇ ਕੇ]] [{{fullurl:{{FULLPAGENAME}}|action=edit}} ਇਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰੋ।]{{#if:{{{find2|{{{unquoted|}}}}}}|<!-- --><br /><small>{{find sources mainspace|{{#if:{{{find|}}}|{{{find}}}|.}}|{{{find2|{{{unquoted|}}}}}}}}</small><!-- --> |{{#if:{{{find|}}}|{{#ifeq: {{{find|}}} |none ||<br /><small>{{find sources mainspace|{{{find}}} }}</small>}}|<br /><small>{{find sources mainspace}}</small>}}<!-- -->}} | talk = {{{talk|#}}} | date = {{{date|}}} | cat = Articles needing additional references | all = All articles needing additional references }} }}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> dupx1vd2glyperewhamoigsc7hdyyio 0 99563 750498 402771 2024-04-14T03:10:03Z EmausBot 2312 Fixing double redirect to [[ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] hczyrgekqgz11irmo38fyir2osdn89r 1 99564 750499 402773 2024-04-14T03:10:13Z EmausBot 2312 Fixing double redirect to [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ]] 1wgt9avd3q26rrz4zd2noplou9a139r 0 101825 750503 666324 2024-04-14T05:09:01Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਮਦੀਹ ਇਫਤਿਖਾਰ''' (ਉਰਦੂ: مدیحہ افتخار) (ਜਨਮ 5 ਫਰਵਰੀ 1985) ਇੱਕ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਟੀਵੀ ਡਰਾਮਾ ਅਦਾਕਾਰਾ ਅਤੇ ਮਾਡਲ ਹੈ।<ref name="Tribune">[https://tribune.com.pk/story/422482/the-designers-beckons-eid-shoppers-in-karachi-dubai/ Model Madiha Iftikhar on The Express Tribune newspaper], Published 15 August 2012, Retrieved 19 June 2017</ref><ref name="tv.com.pk">[http://www.tv.com.pk/celebrity/Madiha-Iftikhar/145/biography Profile of Madiha Iftikhar on tv.com.pk website], Retrieved 19 June 2017</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਮਦੀਹ ਇਫਤਿਖਾਰ ਦਾ ਜਨਮ ਇਫਤਿਖਾਰ ਅਹਿਮਦ ਅਤੇ ਰਿਹਾਨਾ ਇਫਤਿਖਾਰ, ਜੋ ਕਿ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਸ਼ੋਅ 'ਬੋਲਟੇ ਹਾਥ' (ਇੱਕ ਬੋਲ ਬੋਲਦੇ) ਕਰਦੇ ਸਨ ਜੋ ਕਿ ਬੋਲ਼ੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸੈਨਤ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਖਾਸ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ੋਅ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪੀ.ਟੀ.ਟੀ ਉੱਤੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। == ਕਰੀਅਰ == ਮਾਦੀਹ ਇਫਤਿਖਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਪਾਰਟੀਸ਼ਨ ਆਕ ਸਫਰ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਟੀਵੀ ਡਰਾਮੇ। ਉਹ ਫਿਲਹਾਲ ਓਲੀਵੀਆ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕ੍ਰੀਮ ਲਈ ਬ੍ਰਾਂਡ ਅੰਬੈਸਡਰ ਹੈ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2011 ਤੋਂ ਇਸ ਦੇ ਵਿਗਿਆਪਨ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ ਹੈ।  ਉਹ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਟੀ ​​ਵੀ ਡਰਾਮਾ ਸੀਰੀਅਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ ਹੈ: * ਸੂਤੇਲੀ * ਕੈਸਾ ਜੇ ਜਨੂੰਨ * ਦਿਲ ਦਰਦ ਧੂਆਂ * ਸਰਕਾਰ ਸਾਹਿਬ * ਪੱਪੂ (ਟੀਵੀ ਦੀ ਲੜੀ) * ਅੰਨਦਾਤਾ * ਤੁਜ ਪਰ ਕੁਰਬਾਨ<ref>[https://www.dawn.com/news/528756 TV actress Madiha Iftikhar in TV drama 'Tujh Pe Qurban' on Dawn newspaper], Published 4 April 2010, Retrieved 19 June 2017</ref> * ਇਸ਼ਕ ਕੀ ਇੰਤਹ (2009-2010)<ref>[http://m.imdb.com/title/tt3904154/ Madiha Iftikhar in TV drama 'Ishq Ki Inteha (2009-2010) on IMDb website], Retrieved 19 June 2017</ref> * ਮਨ ਸੇ ਪੁਛੋ * ਜਗਮ * ਜਾਨ ਹਥੇਲੀ ਪਰ<ref>[https://www.dawn.com/news/1128356 Madiha Iftikhar in TV drama 'Jaan Hatheli Par' on Dawn newspaper], Published 21 March 2015, Retrieved 19 June 2017</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਇਫਿਖ਼ਖ਼ਾਰ ਕਾਚੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ 31 ਮਾਰਚ 2016 ਨੂੰ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੀਵੀ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ. ਉਹ ਹੁਣ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। <ref>[http://www.arydigital.tv/videos/good-morning-pakistan-31st-march-2016/ Madiha Iftikhar on a TV morning show in 2016] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160404235348/http://www.arydigital.tv/videos/good-morning-pakistan-31st-march-2016/ |date=2016-04-04 }}, arydigital.tv website, Retrieved 19 June 2017</ref> == ਟੀਵੀ ਦੀ ਸਵੇਰ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਮੇਜ਼ਬਾਨ == ਮਦੀਹਾ ਇਫਤਿਖਾਰ ਨੇ ਡਾਅਨ ਨਿਊਜ਼ ਟੀ.ਵੀ. ਚੈਨਲ 'ਤੇ 2013 ਦੀ ਰੂਨਕ-ਏ-ਰਮਜ਼ਾਨ ਸੰਚਾਰ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * [[imdbname:6647350|Madiha Iftikhar on IMDb website]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1985]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਰਾਚੀ ਦੀਆਂ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਔਰਤ ਮਾਡਲਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੈਲੀਵਿਜਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] ctd9qa4x8grt385p17cvhaplr3qhocx 0 103690 750526 615753 2024-04-14T08:03:34Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox language |name=Marwari |nativename=मारवाड़ी |states= ਗੁਜਰਾਤ, ਹਰਿਆਣਾ, ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ |region=[[ਰਾਜਸਥਾਨ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]], [[ਹਰਿਆਣਾ]], [[ਸਿੰਧ]] |speakers={{sigfig|22.2|2}} ਮਿਲੀਅਨ |date=2001 ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ – 2007 |ref=e18 |speakers2=Census results conflate some speakers with Hindi.<ref>[http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/Census_Data_Online/Language/Statement1.aspx Abstract of speakers’ strength of languages and mother tongues], Indian 2001 census</ref><br>2 million counted for Dhundari here; {{sigfig|30.0|2}} million total Marwari if Dhundari is 9.6 million (see [[Dhundari language|Dhundari]]) |familycolor=ਇੰਡੋ-ਯੂਰੋਪੀਅਨ |fam2=[[ਇੰਡੋ-ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਇੰਡੋ-ਇਰਾਨੀ]] |fam3=[[ਇੰਡੋ-ਆਰੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਇੰਡੋ-ਆਰੀਅਨ]] |fam4=[[ਪੱਛਮੀ ਇੰਡੋ-ਆਰੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪੱਛਮੀ]]<ref>[http://homepages.fh-giessen.de/kausen/klassifikationen/Indogermanisch.doc Ernst Kausen, 2006. ''Die Klassifikation der indogermanischen Sprachen''] ([[Microsoft Word]], 133 KB)</ref> |fam5=ਰਾਜਸਥਾਨੀ-ਮਾਰਵਾੜੀ |script=[[ਦੇਵਨਾਗਰੀ]], [[ਫ਼ਾਰਸੀ-ਅਰਬੀ ਲਿਪੀ|ਫਾਰਸੀ-ਅਰਬੀ]] |iso1= |iso2=mwr |iso3=mwr |lc1=dhd|ld1=[[Dhundari language|Dhundari]] |lc2=rwr|ld2=Marwari (India) |lc3=mve|ld3=Marwari (Pakistan) |lc4=wry|ld4=[[Merwari language|Merwari]] |lc5=mtr|ld5=[[Mewari language|Mewari]] |lc6=swv|ld6=[[Shekhawati language|Shekhawati]] |lc7=hoj|ld7=[[Harauti language|Harauti]] |lc8=gig|ld8=[[Goaria language|Goaria]] |lc9=ggg|ld9=[[Gurgula language|Gurgula]] |glotto=none |glotto2=raja1256 |glottoname2=scattered in Rajasthani |glottorefname2=Rajasthani }} '''ਮਾੜਵਰੀ''' (ਮਾਰਵਾੜੀ; ਮਾਰਵਾੜੀ, ਮਾਰਵਾੜੀ ਵੀ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੀ ਗਈ) [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਮਾਰਵਰੀ ਨੂੰ [[ਗੁਜਰਾਤ]], [[ਹਰਿਆਣਾ]], ਪੂਰਬੀ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਅਤੇ [[ਨੇਪਾਲ]] ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਮਾਰਵਾੜੀ ਨੂੰ ਲਗਭੱਗ 2 ਕਰੋੜ ਦੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੀ ਸੰਖਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਸਿੰਧ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ ਢਾਈ ਲੱਖ ਬੁਲਾਰੇ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 25 ਹਜ਼ਾਰ ਬੁਲਾਰੇ ਹੰਨ। ਮਾਰਵਰੀ ਦੀਆਂ ਦੋ ਦਰਜਨ ਦੀਆਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ। ਮਾਰਵਾੜੀ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਹਿੰਦੀ, [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]], [[ਨੇਪਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਨੇਪਾਲੀ]] ਅਤੇ [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ|ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]] ਦੀ ਤਰਾਂ ਪ੍ਰਚਲਿਤ [[ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਲਿਪੀ]] ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮਹਾਜਨੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ। ਪ੍ਰੰਤੂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਮਾੜਵਰੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ [[ਨਸਤਾਲੀਕ ਲਿਪੀ]] ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮਾਰਵਰੀ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਿਕ ਦਰਜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਦਰਜਾ ਦੇਣ ਲਈ ਧੱਕਾ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਸਰਕਾਰ ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਅਜੇ ਵੀ [[ਬੀਕਾਨੇਰ]] ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮਾਰਵਾੜੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਮੂਹ ਅਤੇ ਅੰਤਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਯਤਨ ਚਲਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੰਨ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਰਵਾੜੀ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਗੁੱਜਰਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ''ਮਾਰੂ-ਗੁਰਜਰ'' ਤੋਂ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{cite book|title=Revealing India's past: recent trends in art and archaeology|author=Ajay Mitra Shastri|author2=R. K. Sharma|author3=Devendra Handa|publisher=Aryan Books International|year=2005|ISBN=978-81-7305-287-3|page=227|quote=It is an established fact that during 10th-11th century.....Interestingly the language was known as the Gujjar Bhakha..}}</ref> ਗੁਰਜਰ ਆਬ੍ਰਾਂਸ਼ਤਰ ਦਾ ਰਸਮੀ ਵਿਆਕਰਣ, ਜੈਨ ਮਾਣਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੁਜਰਾਤੀ ਵਿਦਵਾਨ ਹੇਮਚੰਦਰਾ ਸੂਰੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ। == ਲੇਕਸਿਸ == ਇਹ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਨਾਲ 50% -65% ਲੈਕਸੀਲ ਸਮਰੂਪਤਾ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦਾ ਹੈ (ਇਹ ਸਵਦੇਸ਼ 210 ਸ਼ਬਦ ਸੂਚੀ ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ) ਮਾਰਵਰੀ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦ ਹਨ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫੋਨੇਟਿਕ ਪੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ / / / ਮਾਰੂਾਰੀ ਵਿੱਚ / ਐੱਚ / ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, / ਸੋਨਾ / 'ਸੋਨਾ' (ਹਿੰਦੀ) ਅਤੇ / ਆਨੋ / 'ਸੋਨੇ' (ਮਾਰਵਰੀ)। == ਧੁਨੀ ਵਿਗਿਆਨ == /ਹ/ ਸਵਰ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਮਾਰਵਾੜੀ ਦੇ ਸਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਰਨਾਨਾਂ ਅਤੇ ਪੁੱਛਗਿੱਛਾਂ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਹੰਨ। == ਲਿਪੀ == ਮਾਰਵਾੜੀ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਮਹਾਂਜਨੀ ਲਿਪੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਮਹਾਜਨੀ ਲਿਪੀ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕੇਵਲ ਵਿਅੰਜਨ ਹੁੰਦੇ ਹੈ) ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>Pandey, Anshuman. 2010. [http://www.dkuug.dk/JTC1/SC2/WG2/docs/n3970.pdf Proposal to Encode the Marwari Letter DDA for Devanagari]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਰੂਪ ਵਿਗਿਆਨ == ਮਾਰਵਰੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਢਾਂਚਾ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸ਼ਬਦ ਆਦੇਸ਼ ਵਿਸ਼ਾ-ਵਸਤੂ-ਕ੍ਰਿਆ ਹੈ। ਮਾਰਵਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਮੁਲਾਂਕਣ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹਨ। ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਮਾਰਵਾਰੀ ਅਤੇ ਹਾਰੌਤੀ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ. == ਭੂਗੋਲਿਕ ਵੰਡ == [[File:Marwari map.PNG|thumb|300px|ਹਰਾ ਰੰਗ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਮਾਰਵਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਦਾਰਸ਼ਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਲਕਾ ਹਰਾ ਰੰਗ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੁਲਾਰੇ ਆਪਣੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਮਾਰਵਾੜੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪਛਾਣਦੇ ਹੰਨ]] ਮਾਰਵਾਰੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਰੂਵਰੀ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ ਤੇ ਹੰਨ। ਪਰ ਇਹ ਗੁਜਰਾਤ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਿਲਦੇ ਹੰਨ। ਕਈ ਇਸਦੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ: ਥਾਦੀ (ਪੂਰਬੀ ਜੈਸਲਮੇਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਜੋਧਪੁਰ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ), ਬਾਗਗੀ (ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਨੇੜੇ), ਭਿਤਰਾਉਤੀ, ਸਿਰੋਹੀ, ਅਤੇ ਗੋਦਾਵਰੀ ਹੰਨ।<ref>{{Cite book|title=The Indo-Aryan languages|url=https://archive.org/details/indoaryanlanguag0000masi|last=Masica|first=Colin P.|date=1991|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-23420-7|series=Cambridge language surveys|pp=[https://archive.org/details/indoaryanlanguag0000masi/page/12 12], 444|ref=harv|author-link=Colin Masica}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] 3fso9oxdjh9hedl6m2y1r3cmq34b068 0 104487 750466 750349 2024-04-13T15:13:22Z 104.28.245.153 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer <!-- for more information see [[:Template:Infobox writer/doc]] --> | name = ਜੌਰਜੈਟ ਹਾਇਅਰ | image = Georgette Heyer.jpg | imagesize = | caption = | pseudonym = {{Cslist|ਜੌਰਜੈਟ ਹਾਇਅਰ|ਸਟੈਲਾ ਮਾਰਟਿਨ<ref>{{Citation |url=https://books.google.com/books?id=wjS2ORhcB0UC&pg=PA43 |page=43 |title=Passion's Fortune |author=Joseph McAleer |publisher=Oxford University Press |year=1999 |isbn=978-0-19-820455-8 }}</ref>}} | birth_name = | birth_date = {{Birth date|df=yes|1902|8|16}} | birth_place = ਲੰਡਨ, ਯੂਕੇ | death_date = {{Death date and age|df=y|1974|7|4|1902|8|16}} | death_place = ਲੰਡਨ, ਯੂਕੇ | occupation = ਲੇਖਕ | period = 1921–1974 | genre = {{Cslist|[[ਇਤਿਹਾਸਕ ਰੋਮਾਂਸ]], [[ਜਾਸੂਸੀ ਗਲਪ]]}} | subject = | movement = | spouse = {{Marriage|ਜਾਰਜ ਰੋਨਾਲਡ ਰੂਜੀਏਰ|1925}} | website = }} '''ਜੌਰਜੈਟ ਹਾਇਅਰ''' (16 ਅਗਸਤ 1902&nbsp;– 4 ਜੁਲਾਈ 1974) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਾਵਲਕਾਰਾ ਸੀ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰੋਮਾਂਸ ਅਤੇ ਜਾਸੂਸੀ ਗਲਪ ਨਾਵਲ ਲਿਖਦੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1921 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਲਿਖਣ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਲਈ ਲਿਖੀ ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਦ ਬਲੈਕ ਮੌਥ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਦਾ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ। 1925 ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਵਿਆਹ ਜਾਰਜ ਰੋਨਾਲਡ ਰੂਜੀਏਰ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਈਨਿੰਗ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਕਈ ਸਾਲ [[ਤੰਗਾਨੀਕਾ ਝੀਲ|ਤੰਗਾਨੀਕਾ]] (ਹੁਣ ਤੰਜ਼ਾਨਿਆ) ਅਤੇ ਮਕਦੂਨੀਆ<ref>{{Citation |title=Macedonia (region) |date=2024-02-25 |url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Macedonia_(region)&oldid=1210257562 |work=Wikipedia |language=en |access-date=2024-04-11}}</ref> ਵਿੱਚ ਰਹੇ ਅਤੇ 1929 ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਗਏ। ਜਦੋਂ 1926 ਵਿੱਚ [[ਇੰਗਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ ਹੋਈ [[:en:1926_United_Kingdom_general_strike|ਜਨਰਲ ਹੜਤਾਲ]] ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸਦਾ ਨਾਵਲ ''ਦੀਜ਼ ਓਲਡ ਸ਼ੇਡਜ਼ ''ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਨਤੀਜੇ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚੀ ਕਿ ਚੰਗੀ ਵਿੱਕਰੀ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਬਾਕੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਕਿਹਾ: "ਮੇਰਾ ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਸਿਰਫ ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੱਕ ਹੀ ਮਹਿਦੂਦ ਹੋਣਾ ਮੁਨਾਸਿਬ ਹੈ।<ref name="Hodge">Hodge (1984), p. 70.</ref> ਹੇਅਰ ਨੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰੋਮਾਂਸ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਉਪ-ਸ਼ੈਲੀ ਰੀਜੈਂਸੀ ਰੋਮਾਂਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਰੀਜੈਂਸੀਆਂ ਜੇਨ ਆਸਟਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸਨ। ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਹੇਅਰ ਨੇ ਸੰਦਰਭ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਰੀਜੈਂਸੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ 'ਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਨੋਟਸ ਰੱਖੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਨਾਵਲ ਬਹੁਤ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਸਨ, ਦੂਜਿਆਂ ਨੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਹੇਇਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਪਤੀ ਮੰਨਿਆ। ਉਸ ਦਾ ਸੁਚੱਜਾ ਸੁਭਾਅ ਉਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸੀ; ਹੇਅਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਵਲ ਦ ਕੌਂਕਰਰ ਲਈ [[ਇੰਗਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਅਮ ਦ ਕੌਂਕਰਰ ਦੇ ਕ੍ਰਾਸਿੰਗ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ। 1932 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹੇਅਰ ਨੇ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਰੋਮਾਂਸ [[ਨਾਵਲ]] ਅਤੇ ਇੱਕ ਥ੍ਰਿਲਰ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ। ਜੋਰਜੇਟ ਹੇਇਰ ਦੁਆਰਾ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦੇਖੋ। ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਅਕਸਰ ਉਸਦੇ ਰੋਮਾਂਚ ਦੇ ਪਲਾਟਾਂ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਰੂਪਰੇਖਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ, ਹੇਅਰ ਨੂੰ ਪਾਤਰ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਸੰਵਾਦ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਜੋ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਲੋਚਕ ਹੇਅਰ ਦੇ ਜਾਸੂਸੀ ਨਾਵਲਾਂ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਮੌਲਿਕ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਨੈਨਸੀ ਵਿੰਗੇਟ ਵਰਗੇ ਹੋਰ ਲੋਕ "ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਅਤੇ ਕਾਮੇਡੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੁਣੇ ਹੋਏ ਪਲਾਟਾਂ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।ਉਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਕਈ ਵਾਰ ਟੈਕਸ ਇੰਸਪੈਕਟਰਾਂ ਅਤੇ ਕਥਿਤ ਚੋਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰ ਗਈ ਸੀ। ਹੇਅਰ ਨੇ ਸ਼ੱਕੀ ਸਾਹਿਤਕ ਚੋਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦਾਇਰ ਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕੀਤੀ ਪਰ ਆਪਣੀ ਟੈਕਸ ਦੇਣਦਾਰੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਦੇ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। == ਮੁਢਲੇ ਸਾਲ == ਹਾਇਅਰ 1902 ਵਿੱਚ [[ਵਿੰਬਲਡਨ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ|ਵਿੰਬਲਡਨ]], ਲੰਡਨ ਵਿਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ। ਇਸਦਾ ਨਾਂ ਇਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਂ, ਜਾਰਜ ਹਾਇਅਰ, ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ, ਸਿਲਵਿਆ ਵੌਟਕਿਨਜ਼, ਨੇ ਸੈਲੋ ਅਤੇ ਪਿਆਨੋ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਰਾਇਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਲਾਸ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਹਾਇਅਰ ਦਾ ਦਾਦਾ ਰੂਸ ਤੋਂ ਪਰਵਾਸ ਧਾਰਨ ਕਰਕੇ ਆਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨਾਨਕਿਆਂ ਕੋਲ [[ਥੇਮਜ਼ ਦਰਿਆ|ਥੇਮਜ਼ ਦਰਿਆ]] ਉੱਤੇ ਕਸ਼ਤੀਆਂ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਸੀ।<ref name="byatt291">Byatt (1975), p. 291.</ref> ਹੇਅਰ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੀ; ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ, ਜਾਰਜ ਬੋਰਿਸ (ਬੋਰਿਸ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) ਅਤੇ ਫਰੈਂਕ, ਉਸ ਤੋਂ ਚਾਰ ਅਤੇ ਨੌਂ ਸਾਲ ਛੋਟੇ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰ ਪੈਰਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ ਪਰ ਉਹ 1914 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਉਪਨਾਮ ਨੂੰ "ਉੱਚਾ" ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਯੁੱਧ ਦੇ ਆਗਮਨ ਨੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ "ਵਾਲ" ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। "ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਜਰਮਨਾਂ ਲਈ ਗਲਤ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੇ. ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ [[:en:British_Army|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਆਰਮੀ]] ਲਈ ਇੱਕ ਮੰਗ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਆਰਡਰ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1920 ਵਿੱਚ ਕਪਤਾਨ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੇ ਨਾਲ ਫੌਜ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਕਿੰਗਜ਼ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਦ ਗ੍ਰਾਂਟਾ ਲਈ ਲਿਖਿਆ।ਜਾਰਜ ਹੇਅਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਕਿਸੇ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਮਨ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਜੌਰਜੈਟ ਬਹੁਤ ਪੜ੍ਹਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅਕਸਰ ਆਪਣੀਆਂ ਦੋਸਤਾਂ ਜੋਆਨਾ ਕੈਨਨ ਅਤੇ ਕੈਰੋਲਾ ਓਮਾਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਸੀ। ਹੇਇਰ ਅਤੇ ਓਮਾਨ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕੰਮ-ਕਾਜ ਸਾਂਝੇ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਹੇਅਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਬੋਰਿਸ ਦਾ ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸੀਰੀਅਲ ਕਹਾਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਹੀਮੋਫਿਲੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਰੂਪ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਸੀ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣ ਕੇ ਆਨੰਦ ਮਾਣਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਉਸਦੇ ਏਜੰਟ ਨੇ ਉਸਦੀ ਕਿਤਾਬ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਲੱਭ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦੇ ਸਾਹਸ ਬਾਰੇ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੇ ਕਾਰਡ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ ਸੀ, 1921 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਜੀਵਨੀ ਲੇਖਕ, ਜੇਨ ਏਕਨ ਹੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਨ। ਉਹ ਤੱਤ ਜੋ ਹੇਅਰ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਲਈ ਮਿਆਰੀ ਬਣ ਜਾਣਗੇ, "ਸੈਟਰਾਈਨ ਨਰ ਲੀਡ, ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ, ਬੇਮਿਸਾਲ ਪਤਨੀ, ਅਤੇ ਵਿਹਲੇ, ਮਨੋਰੰਜਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ"। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਸਦੀਆਂ ਸਮਕਾਲੀ ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, "ਏ ਪ੍ਰਪੋਜ਼ਲ ਟੂ ਸਿਸਲੀ", ਹੈਪੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ। == ਵਿਆਹ == ਦਸੰਬਰ 1920 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਛੁੱਟੀਆਂ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਹੇਅਰ ਨੇ ਜਾਰਜ ਰੋਨਾਲਡ ਰੌਗੀਅਰ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਉਸ ਤੋਂ ਦੋ ਸਾਲ ਵੱਡਾ ਸੀ। ਦੋਨੋਂ ਨਿਯਮਤ ਡਾਂਸ ਪਾਰਟਨਰ ਬਣ ਗਏ ਜਦੋਂ ਰੂਗੀਅਰ ਮਾਈਨਿੰਗ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣਨ ਲਈ ਰਾਇਲ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਮਾਈਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ। 1925 ਦੀ ਬਸੰਤ ਵਿੱਚ, ਉਸਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਨਾਵਲ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੰਗਣੀ ਹੋ ਗਈ। ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਹੀਰ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਕੋਈ ਪੈਨਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ ਅਤੇ ਹੇਅਰ ਨੇ 19 ਅਤੇ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਲਈ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ, 18 ਅਗਸਤ ਨੂੰ, ਹੇਅਰ ਅਤੇ ਰੂਗੀਅਰ ਨੇ ਇੱਕ ਸਾਦੇ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਅਕਤੂਬਰ 1925 ਵਿੱਚ ਰੂਗੀਅਰ ਨੂੰ ਕਾਕੇਸਸ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਰੂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖ ਲਈ ਸੀ। ਹੀਰ ਘਰ ਰਹਿ ਕੇ ਲਿਖਦਾ ਰਿਹਾ। 1926 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਦਿਸ ਓਲਡ ਸ਼ੇਡਜ਼ ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਿਊਕ ਆਫ ਏਵਨ ਆਪਣੇ ਵਾਰਡ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨਾਵਲ ਦੇ ਉਲਟ, ਦਿਸ ਓਲਡ ਸ਼ੇਡਜ਼ ਨੇ ਸਾਹਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਨਿੱਜੀ ਸਬੰਧਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ 1926 ਦੀ [[ਯੂਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ|ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ]] ਆਮ ਹੜਤਾਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਈ; ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਕੋਈ ਅਖਬਾਰ ਕਵਰੇਜ, ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਜਾਂ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਫਿਰ ਵੀ ਕਿਤਾਬ ਦੀਆਂ 190,000 ਕਾਪੀਆਂ ਵਿਕੀਆਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੀ ਕਮੀ ਨੇ ਨਾਵਲ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਸੀ, ਹੇਅਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬਾਕੀ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਅਕਸਰ ਉਸਨੂੰ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੇਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਕਿ "ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੰਮ 'ਤੇ ਜਾਂ ਮੇਰੇ ਓਲਡ ਵਰਲਡ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਫੋਟੋਆਂ ਖਿੱਚਣ ਲਈ, ਇਹ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਹੈ ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਕੱਚਾ ਅਤੇ ਬੇਲੋੜਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਮੇਰੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਰ ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਰੂਗੀਅਰ 1926 ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਘਰ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ, ਪਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰਬੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਇਲਾਕੇ ਟੈਂਗਾਨਿਕਾ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਹੀਰ ਉਸ ਨਾਲ ਉਥੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ ਝਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਥੀ ਘਾਹ ਦੀ ਬਣੀ ਝੌਂਪੜੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ; ਹੇਅਰ ਪਹਿਲੀ ਗੋਰੀ ਔਰਤ ਸੀ ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਨੌਕਰਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਟਾਂਗਾਨਿਕਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਹੇਅਰ ਨੇ ਦ ਮਾਸਕਰੇਡਰਜ਼ ਲਿਖਿਆ; 1745 ਵਿੱਚ ਸੈਟ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਕਿਤਾਬ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਦੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਸਾਹਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਸਾਰੇ ਸਾਬਕਾ ਜੈਕੋਬਾਈਟਸ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਰੋਧੀ ਲਿੰਗ ਦੇ ਹੋਣ ਦਾ ਦਿਖਾਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੇਅਰ ਕੋਲ ਉਸਦੀ ਸਾਰੀ ਸੰਦਰਭ ਸਮੱਗਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪਰ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਹੀ ਐਨਾਕ੍ਰੋਨਿਜ਼ਮ ਸੀ: ਉਸਨੇ ਵ੍ਹਾਈਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਹੁਤ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹਸ ਦਾ ਇੱਕ ਬਿਰਤਾਂਤ ਵੀ ਲਿਖਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ "ਦ ਹਾਰਨਡ ਬੀਸਟ ਆਫ ਅਫਰੀਕਾ" ਸੀ, ਜੋ 1929 ਵਿੱਚ ਅਖਬਾਰ ਦ ਸਫੀਅਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1928 ਵਿੱਚ ਹੇਅਰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਕੇ ਮੈਸੇਡੋਨੀਆ ਚਲੀ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਦੰਦਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਬੇਹੋਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਗਲਤ ਦਵਾਈ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੀ ਲਗਭਗ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਪਰਿਵਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਰੂਗੀਅਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨੌਕਰੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੇਇਰ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੋਟੀ ਵਿਨਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਗੈਸ, ਕੋਕ ਅਤੇ ਲਾਈਟਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੇ ਇੱਕ ਅਸਫਲ ਪ੍ਰਯੋਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰੂਗੀਅਰ ਨੇ ਹੇਅਰ ਦੀਆਂ ਮਾਸੀ ਤੋਂ ਉਧਾਰ ਲਏ ਪੈਸਿਆਂ ਨਾਲ ਹਾਰਸ਼ਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਪੋਰਟਸ ਸ਼ਾਪ ਖਰੀਦੀ। ਹੇਅਰ ਦਾ ਭਰਾ ਬੋਰਿਸ ਦੁਕਾਨ ਦੇ ਉੱਪਰ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਰੂਗੀਅਰ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੇਅਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਉਸ ਦੀ ਲੇਖਣੀ ਨਾਲ ਦਿੰਦਾ ਰਿਹਾ। == ਰੀਜੈਂਸੀ ਰੋਮਾਂਸ == ਹੇਅਰ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਰੋਮਾਂਸ ਨਾਵਲ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 1800 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੈੱਟ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। 1935 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਰੀਜੈਂਸੀ ਬਕ ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਰੀਜੈਂਸੀ ਪੀਰੀਅਡ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ ਸੀ। ਇਸ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਣ ਵਾਲੇ ਨਾਵਲ ਨੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੀਜੈਂਸੀ ਰੋਮਾਂਸ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਗਲਪ ਦੇ ਉਲਟ, ਹੇਅਰ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਲਾਟ ਉਪਕਰਣ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੈਟਿੰਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਕਈ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾਵਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ; ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਪਾਤਰ ਹੀਰੋਇਨ ਦੀਆਂ ਸਨਕੀਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਿਆਰ ਲਈ ਵਿਆਹ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਮੀਰ ਉੱਚ ਵਰਗ ਦੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਗਰੀਬੀ, ਧਰਮ ਜਾਂ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਓਵਰਸੀਜ਼ ਟੈਰੀਟਰੀਜ਼|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼]] ਰੀਜੈਂਸੀ ਸਿਰਫ 1811 ਤੋਂ 1820 ਤੱਕ ਹੀ ਚੱਲੀ, ਹੇਅਰ ਦੇ ਰੋਮਾਂਸ 1752 ਅਤੇ 1825 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤੈਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕ ਕੇ ਮੁਸੇਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਿਤਾਬਾਂ ਇੱਕ "ਢਾਂਚਾਗਤ ਸਮਾਜਿਕ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜ - ਲੰਡਨ ਸੀਜ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਵਿਆਹ ਦੀ ਮਾਰਕੀਟ" ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿੱਥੇ "ਸਾਰੇ ਅਣਉਚਿਤ ਵਿਵਹਾਰ ਲਈ ਬੇਦਖਲੀ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹਨ।" ਉਸ ਦੇ ਰੀਜੈਂਸੀ ਰੋਮਾਂਸ ਜੇਨ ਆਸਟਨ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਵਲ ਉਸੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਸੈੱਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਆਸਟਨ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਮਕਾਲੀ ਨਾਵਲ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਰਹਿੰਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਪਾਮੇਲਾ ਰੇਗਿਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸਦੀ ਰਚਨਾ ਏ ਨੈਚੁਰਲ ਹਿਸਟਰੀ ਆਫ਼ ਦ ਰੋਮਾਂਸ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ, ਕਿਉਂਕਿ ਹੇਅਰ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ 100 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵਾਪਰੀਆਂ ਸਨ, ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਇਸ ਮਿਆਦ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਵੇਰਵੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨੇ ਪਏ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਸਟਨ "ਪਹਿਰਾਵੇ ਅਤੇ ਸਜਾਵਟ ਦੇ ਮਾਇਨੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ", ਹੇਅਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਵੇਰਵਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ "ਨਾਵਲਾਂ ਨੂੰ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ... 'ਸਮੇਂ ਦੇ ਟੋਨ' ਨਾਲ"। ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਮੀਖਿਅਕਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਿਲੀਅਨ ਰੌਬਿਨਸਨ, ਨੇ ਹੇਅਰ ਦੇ "ਇਸਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਖਾਸ ਤੱਥ ਲਈ ਜਨੂੰਨ" ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਮਾਰਗਨਿਤਾ ਲਾਸਕੀ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ "ਇਹ ਪਹਿਲੂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਹੇਅਰ ਆਪਣੇ ਮਾਹੌਲ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਬਹੁਤ ਨਿਰਭਰ ਹੈ, ਉਹੀ ਹਨ ਜੋ ਜੇਨ ਆਸਟਨ... ਸਿਰਫ ਉਦੋਂ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਹ ਦਿਖਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਪਾਤਰ ਅਸ਼ਲੀਲ ਜਾਂ ਹਾਸੋਹੀਣਾ ਸੀ। ਹੋਰਨਾਂ ਸਮੇਤ ਏ.ਐਸ. ਬਾਇਟ, ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਹੇਅਰ ਦੀ "ਇਸ ਮਾਹੌਲ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ - ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਿਹਲੜ ਜਮਾਤਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕੰਮਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਗਲਪ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਮਿੰਟ ਦੇ ਵੇਰਵੇ - ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸੰਪਤੀ ਹੈ"। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਆਲੋਚਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰੀਜੈਂਸੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਉਸਦੀ ਤਸਵੀਰ ਅਸਲ ਚੀਜ਼ ਵਰਗੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿੰਨੀ ਕਿ ਉਹ ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਨ ਵਰਗੀ ਸੀ, ਹੇਅਰ ਨੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ: "ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਨ ਵਰਗਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਹ ਰੀਜੈਂਸੀ ਬਾਰੇ ਕੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ? ਆਪਣੇ ਨਾਵਲਾਂ ਨੂੰ ਜਿੰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ ਸਹੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦ੍ਰਿੜ ਸੰਕਲਪ, ਹੇਅਰ ਨੇ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ ਵਰਤਣ ਲਈ ਸੰਦਰਭ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਖੋਜ ਸਮੱਗਰੀ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਕੋਲ ਡੇਬਰੇਟਸ ਅਤੇ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਲਾਰਡਜ਼ ਦਾ 1808 ਡਿਕਸ਼ਨਰੀ ਸਮੇਤ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹਵਾਲਾ ਪੁਸਤਕਾਂ ਸਨ। ਮੱਧਕਾਲੀਨ ਅਤੇ ਅਠਾਰਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਾਰੇ ਮਿਆਰੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਚਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਸਨਫ ਬਾਕਸ, ਸਾਈਨ ਪੋਸਟਾਂ ਅਤੇ ਪੁਸ਼ਾਕਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਲੇਖਾਂ ਤੋਂ ਚਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਲਿਪ ਕਰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਦਿਲਚਸਪ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਜਾਂ ਤੱਥਾਂ ਨੂੰ ਨੋਟ ਕਾਰਡਾਂ 'ਤੇ ਲਿਖਦੀ ਸੀ ਪਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਕਿੱਥੇ ਮਿਲੀ। ਉਸਦੇ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੁੰਦਰਤਾ, ਰੰਗ, ਪਹਿਰਾਵਾ, ਟੋਪੀਆਂ, ਘਰੇਲੂ, ਕੀਮਤਾਂ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਾਂ, ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਖਾਸ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਰਗੇ ਵੇਰਵੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਹੋਰ ਨੋਟਬੁੱਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਕਾਂਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸੂਚੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ "ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਕਰੌਕਰੀ", "ਐਂਡੀਅਰਮੈਂਟਸ" ਅਤੇ "ਪਤੇ ਦੇ ਫਾਰਮ" ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਮੈਕਸ ਰੇਨਹਾਰਡਟ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਬਾਰੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਉਸਦੇ ਸਟਾਫ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਂਬਰ ਦੁਆਰਾ ਤੁਰੰਤ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਰੀਜੈਂਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਾਰੇ ਹੇਇਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ। ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦੇ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਹੇਅਰ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੈਲਿੰਗਟਨ ਦੇ ਡਿਊਕ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਖਰੀਦਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਉਸਦੀ ਲਿਖਣ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰ ਸਕੇ। ਉਸਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇੱਕ ਬਦਨਾਮ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਵੈਲਿੰਗਟਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹਰ ਸ਼ਬਦ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪੀਰੀਅਡ ਬਾਰੇ ਉਸ ਦਾ ਗਿਆਨ ਇੰਨਾ ਵਿਆਪਕ ਸੀ ਕਿ ਹੇਅਰ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਾਰੀਖਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਘੱਟ ਹੀ ਕੀਤਾ ਸੀ; ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਸਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਣਜਾਣ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਕੇ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ। == ਚਰਿਤ੍ਰ ਕਿਸਮ == ਹੇਅਰ ਨੇ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਪੁਰਸ਼ ਲੀਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਸਨੇ ਮਾਰਕ I ਅਤੇ ਮਾਰਕ II ਕਿਹਾ। ਮਾਰਕ I, ਮਿਸਟਰ ਰੋਚੈਸਟਰ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, (ਉਸਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ) "ਬੇਰਹਿਮੀ, ਦਬਦਬਾ, ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਸੀਮਾ ਦੇਣ ਵਾਲਾ" ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ ਮਾਰਕ II ਡੀਬੋਨੇਅਰ, ਸੂਝਵਾਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਸ਼ੈਲੀ-ਆਈਕਨ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਉਸਦੀਆਂ ਹੀਰੋਇਨਾਂ (ਜੀਵੰਤ ਅਤੇ ਕੋਮਲ ਵਿਚਕਾਰ ਔਸਟਨ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ) ਦੋ ਵਿਆਪਕ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈਆਂ: ਲੰਬਾ ਅਤੇ ਡੈਸ਼ਿੰਗ, ਮੈਨਿਸ਼ ਕਿਸਮ, ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਧੱਕੜ ਕਿਸਮ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਮਾਰਕ I ਹੀਰੋ ਇੱਕ ਮਾਰਕ I ਹੀਰੋਇਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਥ ਟੈਂਗਲ ਜਾਂ ਫਾਰੋ ਦੀ ਧੀ ਵਿੱਚ, ਉੱਚ ਡਰਾਮਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅੰਡਰਲਾਈੰਗ ਪੈਰਾਡਾਈਮ 'ਤੇ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਮੋੜ ਦ ਗ੍ਰੈਂਡ ਸੋਫੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਮਾਰਕ I ਹੀਰੋ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਾਰਕ II ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅਸਲੀ ਸੁਭਾਅ ਨੂੰ ਉਭਰਨ ਲਈ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। == ਥ੍ਰਿਲਰ == ਕੌਂਕਰਰ (1931) ਹੇਅਰ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗਲਪ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ ਸੀ ਜੋ ਅਸਲ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਕਾਲਪਨਿਕ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਵਿਲੀਅਮ ਦ ਕਨਕਰਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੋਜ ਕੀਤੀ, ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਵਿਲੀਅਮ ਦੁਆਰਾ ਲਏ ਗਏ ਰਸਤੇ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਹੇਅਰ ਦੀ ਲਿਖਤ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰੋਮਾਂਸ ਤੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਸਖ਼ਤ ਵਿਦਾਇਗੀ ਲੈ ਲਈ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਥ੍ਰਿਲਰ, ਫੁੱਟਸਟੈਪਸ ਇਨ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ। ਨਾਵਲ ਦੀ ਦਿੱਖ ਉਸ ਦੇ ਇਕਲੌਤੇ ਬੱਚੇ, ਰਿਚਰਡ ਜਾਰਜ ਰੂਗੀਅਰ ਦੇ ਜਨਮ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ "ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ (ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬੇਮਿਸਾਲ) ਕੰਮ" ਕਿਹਾ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਹੇਅਰ ਨੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਹਨੇਰੇ ਵਿੱਚ ਫੁੱਟਸਟੈਪਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਛਾਪਣ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨ, ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ "ਇਹ ਕੰਮ, ਮੇਰੇ ਬੇਟੇ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਮੇਰੇ ਥ੍ਰਿਲਰਸ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲਾ ਸੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸੀ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਸਥਾਈ ਰਿਹਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੀਜੈਂਸੀ ਪਾਤਰ ਕੋਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਇੱਕ ਪਤੀ ਅਤੇ ਦੋ ਰਿਬਲਡ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ। ਅਗਲੇ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਹੇਅਰ ਨੇ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਰੋਮਾਂਸ ਨਾਵਲ ਅਤੇ ਇੱਕ ਥ੍ਰਿਲਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਰੋਮਾਂਸ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਨ: ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 115,000 ਕਾਪੀਆਂ ਵੇਚੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸਦੇ ਥ੍ਰਿਲਰਸ ਨੇ 16,000 ਕਾਪੀਆਂ ਵੇਚੀਆਂ। ਉਸਦੇ ਬੇਟੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੇਅਰ "ਰਹੱਸ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਲੇਖਣ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੀ ਸੀ ਨਾ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਕ੍ਰਾਸਵਰਡ ਪਹੇਲੀ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ - ਜੀਵਨ ਦੇ ਔਖੇ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਬੌਧਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ" ਹੇਅਰ ਦਾ ਪਤੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਈ ਉਸਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਰੋਮਾਂਸ ਦੇ ਸਬੂਤ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਨੇ ਖੁੰਝੀ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਰੋਮਾਂਚ ਲਈ ਇੱਕ ਸਹਿਯੋਗੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਪਾਤਰਾਂ "ਏ" ਅਤੇ "ਬੀ" ਦੀਆਂ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜਾਸੂਸੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਪਲਾਟ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ। ਹੇਅਰ ਫਿਰ ਪਾਤਰ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ ਬਣਾਏਗਾ ਅਤੇ ਪਲਾਟ ਦੇ ਬਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਲਿਆਵੇਗਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੇ ਪਲਾਟ 'ਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਲੱਗਦਾ ਸੀ। ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਅਧਿਆਇ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸਨੇ ਰੂਗੀਅਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਇਹ ਦੱਸਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਤਲ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੀਆਂ ਜਾਸੂਸ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਜੋ ਕਿ ਆਲੋਚਕ ਅਰਲ ਐਫ. ਬਾਰਗੇਨੀਅਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਉੱਚ-ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਤਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼" ਹਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਾਮੇਡੀ, ਮੇਲੋਡਰਾਮਾ ਅਤੇ ਰੋਮਾਂਸ ਲਈ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਕਾਮੇਡੀ ਐਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਅਤੇ ਸੰਵਾਦਾਂ ਤੋਂ ਉਪਜੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤੇ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲਿਖੇ ਜਾਣ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੈੱਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਫੋਕਸ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾਇਕ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਨਾਇਕਾ ਲਈ ਘੱਟ ਭੂਮਿਕਾ ਦੇ ਨਾਲ। ਉਸਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਰਹੱਸਮਈ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਐਥਲੈਟਿਕ ਹੀਰੋ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਹੇਅਰ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਬੈਰਿਸਟਰ ਬਣਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਕੀਲਾਂ ਅਤੇ ਬੈਰਿਸਟਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। 1935 ਵਿੱਚ, ਹੇਅਰ ਦੇ ਰੋਮਾਂਚਕ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਹੈਨਾਸਾਈਡ ਅਤੇ ਸਾਰਜੈਂਟ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੰਸਪੈਕਟਰ) ਹੈਮਿੰਗਵੇ ਨਾਮਕ ਜਾਸੂਸਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਜੋੜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਕਦੇ ਵੀ ਹੋਰ ਸਮਕਾਲੀ ਕਾਲਪਨਿਕ ਜਾਸੂਸਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਗਾਥਾ ਕ੍ਰਿਸਟੀ ਦੇ ਹਰਕੂਲ ਪੋਇਰੋਟ ਅਤੇ ਡੋਰਥੀ ਐਲ. ਸੇਅਰਜ਼ ਦੇ ਲਾਰਡ ਪੀਟਰ ਵਿਮਸੇ ਵਾਂਗ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਹੇਅਰ ਦੇ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ, ਡੈਥ ਇਨ ਦ ਸਟਾਕਸ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ 1937 ਵਿੱਚ ਮੇਰਲੀ ਮਰਡਰ ਵਜੋਂ ਨਾਟਕੀ ਗਈ ਸੀ। ਨਾਟਕ ਰਹੱਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਕਾਮੇਡੀ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਹੈਨਾਸਾਈਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਐਡਵਰਡ ਫੀਲਡਿੰਗ ਸਮੇਤ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਕਾਸਟ ਸੀ, ਇਹ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਬਾਅਦ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਆਲੋਚਕ ਨੈਨਸੀ ਵਿੰਗੇਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੇਅਰ ਦੇ ਜਾਸੂਸ ਨਾਵਲ, ਜੋ ਆਖਰੀ ਵਾਰ 1953 ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਸਨ, ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਗੈਰ-ਮੌਲਿਕ ਢੰਗਾਂ, ਮਨੋਰਥਾਂ ਅਤੇ ਪਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸੱਤ ਨੇ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਮਨੋਰਥ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਸੀ। ਨਾਵਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲੰਡਨ, ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹਾਊਸ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸੈੱਟ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਆਲੋਚਕ ਏਰਿਕ ਰਾਊਟਲੀ ਨੇ ਉਸਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਲੀਚਸ ਦਾ ਲੇਬਲ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਨਪੜ੍ਹ ਪੁਲਿਸ ਵਾਲਾ, ਇੱਕ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਡਾਂਸਰ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਿਊਰੋਟਿਕ ਪਤਨੀ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਿਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ, ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਉਪਨਾਮ ਵੀ ਵਰਣਮਾਲਾ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਵਿੰਗੇਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੇਅਰ ਦੀਆਂ ਜਾਸੂਸ ਕਹਾਣੀਆਂ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਾਂਗ, ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਵਰਗਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਬੇਚੈਨੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ।ਉਸ ਦੇ ਮੱਧ-ਵਰਗ ਦੇ ਮਰਦ ਅਕਸਰ ਕੱਚੇ ਅਤੇ ਮੂਰਖ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਯੋਗ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਹਾਰਕ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਜਾਂ ਮਾੜੇ ਨਿਰਣੇ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾੜੀ ਵਿਆਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ ਜੋ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਬਣ ਸਕਦੀਆਂ ਸਨ। ਰੂਟਲੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਰੂਟਲੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹੇਅਰ ਕੋਲ "ਉਸ ਉਮਰ (1940 ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਪਹਿਲਾਂ) ਦੀ ਉੱਚ ਮੱਧ ਵਰਗ ਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਔਰਤ ਦੀ ਭੁਰਭੁਰਾ ਅਤੇ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕਮਾਲ ਦਾ ਤੋਹਫ਼ਾ ਸੀ"।ਵਿੰਗੇਟ ਨੇ ਅੱਗੇ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹੈਅਰ ਦੇ ਥ੍ਰਿਲਰ "ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਅਤੇ ਕਾਮੇਡੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੁਣੇ ਹੋਏ ਪਲਾਟਾਂ ਲਈ" ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। == ਵਿੱਤੀ ਹਾਲਤ == 1939 ਵਿੱਚ, ਰੂਗੀਅਰ ਨੂੰ ਬਾਰ ਵਿੱਚ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਾਇਟਨ, ਫਿਰ ਹੋਵ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਜੋ ਰੂਗੀਅਰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲੰਡਨ ਜਾ ਸਕੇ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਪਰੇਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ, ਹੇਅਰ ਲਈ ਇੱਕ ਵਾਧੂ ਖਰਚਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। 1940-41 ਦੇ ਬਲਿਟਜ਼ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਰੇਲ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹੇਅਰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ 1942 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਜਾਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ ਤਾਂ ਜੋ ਰੂਜਿਅਰ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੋ ਸਕੇ। ਹੋਡਰ ਐਂਡ ਸਟੌਫਟਨ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਨਾਲ ਦੁਪਹਿਰ ਦਾ ਖਾਣਾ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਿਸਨੇ ਉਸਦੀ ਜਾਸੂਸੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀਆਂ, ਹੇਅਰ ਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਦੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਨੇ ਉਸਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਕੰਪਨੀ ਕੋਲ ਉਸਦੀ ਅਗਲੀ ਕਿਤਾਬ 'ਤੇ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪ ਸੀ; ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਤੋੜਨ ਲਈ, ਉਸਨੇ Penhallow ਲਿਖਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ 1944 ਬੁੱਕ ਰਿਵਿਊ ਡਾਇਜੈਸਟ ਨੇ "ਇੱਕ ਕਤਲ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪਰ ਇੱਕ ਰਹੱਸ ਕਹਾਣੀ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ। ਹੋਡਰ ਐਂਡ ਸਟੌਫਟਨ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੇਅਰ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਹੇਨੇਮੈਨ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇਸਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ, ਡਬਲਡੇ, ਨੇ ਵੀ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਨਾਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੇਇਰ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਵਿੱਤੀ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਦੂਰ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ ਬੈਰਿਸਟਰ ਵਜੋਂ ਜਾਰੀ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਮ ਗਾਰਡ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਲਈ ਨਵਾਂ ਸੀ, ਰੌਗੀਅਰ ਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਕਮਾਇਆ, ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਕਾਗਜ਼ੀ ਰਾਸ਼ਨਿੰਗ ਨੇ ਹੇਅਰ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਘੱਟ ਵਿਕਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਾਇਆ. ਆਪਣੇ ਖਰਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹੇਅਰ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਓਲਡ ਸ਼ੈਡਜ਼, ਡੇਵਿਲਜ਼ ਕਬ ਅਤੇ ਰੀਜੈਂਸੀ ਬਕ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਅਧਿਕਾਰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਹੈਨਮੈਨ ਨੂੰ £ 750 ਵਿੱਚ ਵੇਚ ਦਿੱਤੇ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== * [http://www.georgette-heyer.com/ ਜੌਰਜੈਟ ਹਾਇਅਰ ਵੈੱਬਸਾਈਟ] * [http://drbexl.co.uk/2010/09/23/georgette-heyer-is-featured-in-timeshighered/ Notes on 2009 Heyer conference] * {{Gutenberg author | id=39614 | name=ਜੌਰਜੈਟ ਹਾਇਅਰ}} * {{Internet Archive author |sname=Georgette Heyer}} * {{Librivox author |id=2409}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1902]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1974]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਮਹਿਲਾ ਨਾਵਲਕਾਰ]] 763l93hfda08nbu03m0i9hkj2i2mvpk 0 107984 750481 734623 2024-04-13T21:24:40Z FMSky 38022 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਸਿੰਥੀਆ ਲੈਨਨ |image = Cynthia Lennon, 1964.jpg |alt = ਸਿੰਥੀਆ ਲੈਨਨ |image_size = |caption = ਸਿੰਥੀਆ ਲੈਨਨ 1964 ਵਿੱਚ |birth_name = ਸਿੰਥੀਆ ਲਿਲੀਅਨ ਲੈਨਨ <!-- no source found for a middle name --> |birth_date = {{birth date|1939|9|10|df=y}} |birth_place = ਬਲੈਕਪੂਲ, ਲੰਕਾਸ਼ਿਰ, ਇੰਗਲੈਂਡ |death_date = {{death date and age|2015|04|1|1939|9|10|df=y}} |death_place = ਕਾਲਵਿਆ, ਮਿਜ਼ੋਰਕਾ, ਸਪੇਨ |education = |occupation = |spouse = {{marriage|[[ਜਾਨ ਲੈਨਨ]]|1962|1968|end=div}}<br>{{marriage|ਰੋਬਰਟੋ ਬਸਨਨੀਨੀ|1970|1973|end=div}}<br> {{marriage|ਜਾਨ ਟਵਿਸਟ|1976|1983|end=div}}<br>{{marriage|ਨੋਲ ਚਾਰਲਸ|2002|2013|end=died}} |children = ਜੂਲੀਅਨ ਲੈਨਨ |notable_work = ''ਜਾਨ'' }} '''ਸਿੰਥੀਆ ਲਿਲੀਅਨ ਲੈਨਨ''' (ਨੂ ਪਾਉੱਲ; 10 ਸਤੰਬਰ 1939{{sfn|Lennon|2005|p=13}} - 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2015) ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ [[ਜਾਨ ਲੈਨਨ]] ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਜੂਲੀਅਨ ਲੈਨਨ ਦੀ ਮਾਂ ਸੀ।{{sfn|Lennon|2005|p=14}} ਉਹ ਉੱਤਰੀ ਪੱਛਮੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਵਿਰਲਲ ਪਨਿਨੀਸੁਲਾ ਵਿੱਚ ਹੋਲੇਕ ਦੇ ਮੱਧ-ਵਰਗ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ ਸੀ।{{sfn|Lennon|2005|pp=16–17}} 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜੂਨੀਅਰ ਆਰਟ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲਿਵਰਪੂਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਆਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ। ਜੌਹਨ ਲੈਨਨ ਨੇ ਵੀ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ; [[ਕੈਲੀਗ੍ਰਾਫੀ]] ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਪਾਵੇਲ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਫੈਲ ਗਈ ਸੀ।  ਜਦੋਂ ਜਾਨ, [[ਦ ਬੀਟਲਜ਼|ਬੀਟਲਸ]] ਨਾਲ [[ਹਾਮਬੁਰਕ|ਹੈਮਬਰਗ]] ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਸੀ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤ, ਮਿਮੀ ਸਮਿਥ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਬੈਡਰੂਮ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।  ਪੋਵਲ ਦੇ ਗਰਭਵਤੀ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਦਾ ਅਤੇ ਜੌਨ ਦਾ ਵਿਆਹ 23 ਅਗਸਤ, 1962 ਨੂੰ ਲਿਵਰਪੂਲ ਵਿੱਚ ਮਾਉਂਟ ਪਲੇਸੈਂਟ ਰਜਿਸਟਰ ਦਫ਼ਤਰ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 1964 ਤੋਂ 1968 ਤਕ ਉਹ ਵਾਈਬ੍ਰਿਜ ਦੇ ਸਰੀ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਕੇਨਵੁੱਡ 'ਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ [[ਲੰਡਨ]] ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਿਤਾਈ। 1968 ਵਿੱਚ, ਜਾਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਪਾਨੀ ਅਵਾਂਟ-ਗਾਰਡ ਸੰਕਲਪੀ ਕਲਾਕਾਰ ਯੋਕੋਨ ਓਨੋ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਜੋੜੇ ਦੇ ਤਲਾਕ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ 8 ਨਵੰਬਰ 1968 ਨੂੰ ਓਨੋ ਨਾਲ ਜੌਹਨ ਦੀ ਵਿਭਚਾਰ ਦੇ ਆਧਾਰ' ਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਉਸਨੇ 1970 ਵਿੱਚ ਇਟਾਲੀਅਨ ਹੋਟਲਰ ਰੋਬਰਟੋ ਬਸਨਨੀਨੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਸਨੂੰ 1973 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1976 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਲੌਂਕਸ਼ਾਇਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਜਾਨ ਟਵਿਸਟ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਪਰ ਉਸ ਨੇ 1983 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਲੈ ਲਿਆ। ਟਵਿਸਟ ਤੋਂ ਉਸ ਦੇ ਤਲਾਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ "ਲੈਨਨ" ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ 17 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਜਿਮ ਕ੍ਰਿਸਟਿ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਰਿਹਾ।  ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੱਕ ਨਾਈਟ ਕਲੱਬ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੋਲ ਚਾਰਲਸ ਨਾਲ ਵਿਆਹੀ ਅਤੇ 2013 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤਕ ਉਸ ਨਾਲ ਰਹੀ। ਉਸ ਨੇ 1978 ਵਿੱਚ ਲੈਨਨ ਦੀ ਏ ਟਿਵਿਸਟ, ਅਤੇ 2005 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨੇੜਲੀ ਜੀਵਨੀ, ਜੌਨ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ। 2015 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤਕ, ਉਹ ਮੇਜਰਕਾ, ਸਪੇਨ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।  [[ਤਸਵੀਰ:Cynthia_and_Julian_Lennon_at_the_unveiling_ceremony_of_the_John_Lennon_Peace_Monument_in_Liverpool_-_celebrating_John_Lennon's_70th_Birthday_-_October_9th_2010_(retouched).jpg|right|thumb|234x234px|ਲਿਵਰਪੂਲ ਵਿੱਚ 9 ਜੂਨ 2010, ਜਾਨ ਲੈਨਨ ਦੇ 70 ਵੇਂ ਜਨਮਦਿਨ ਵਿੱਚ ਜਾਨ ਲੈਨਨ ਪੀਸ ਮੌਮੈਨਟਰ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸਿੰਥੀਆ ਅਤੇ ਜੂਲੀਅਨ ਲੈਨਨ]] == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਸਰੋਤ== * {{cite book |last=Anderson |first=Jennifer Joline |title=John Lennon: Legendary Musician & Beatle (Lives Cut Short) |url=https://archive.org/details/johnlennonlegend0000ande |publisher=[[ABDO Publishing Company]] |year=2010 |isbn=978-1-60453-790-1 |ref=harv}} * {{cite book |first=Keith |last=Badman |title=The Beatles Diary Volume 2: After The Break-Up 1970–2001 |publisher=Omnibus Press |year=2001 |isbn=0-7119-7520-5 |ref=harv}} * {{cite book |last=Barrow |first= Tony |authorlink=Tony Barrow |title=John, Paul, George, Ringo and Me|publisher=Thunder's Mouth Press |year=2006 |isbn=978-1-56025-882-7 |ref=harv}} * {{cite book |last=Brown |first=Peter |authorlink=Peter Brown (music industry) |last2=Gaines |first2=Steven |authorlink2=Steven Gaines |title=The Love You Make: An Insider's Story of the Beatles |url=https://archive.org/details/loveyoumakeinsid0000brow |publisher=NAL Trade | edition= Reprint |year=2002 |isbn=978-0-451-20735-7 |ref=harv }} * {{cite book |last=Carr |first=Roy |authorlink=Roy Carr |last2=Tyler |first2=Tony |authorlink2=Tony Tyler |title=[[The Beatles: An Illustrated Record]] |publisher=Harmony Books |year=1975 |isbn=0-517-52045-1 |ref=harv}} * {{cite book |last=Clayson |first=Alan |authorlink=Alan Clayson |title=John Lennon (Beatles) |publisher=Sanctuary Publishing Ltd |year=2003 |isbn=978-1-86074-451-8 |ref=harv}} * {{cite book |last=Coleman |first=Ray |authorlink=Ray Coleman |title=John Winston Lennon: 1940–66 v. 1 |url=https://archive.org/details/johnwinstonlenno0000cole |publisher=Sidgwick & Jackson Ltd |year=1984 |isbn=978-0-283-98942-1 |ref=harv}} * {{cite book |last=Coleman |first=Ray |authorlink=Ray Coleman |title=Lennon: The Definitive Biography |publisher=Harper Paperbacks |edition=Revised |year=1999 |isbn=978-0-06-098608-7 |ref=harv}} * {{cite book |last=Cross |first=Craig |authorlink= |title=Day-By-Day Song-By-Song Record-By-Record|publisher=iUniverse |year=2004 |isbn=978-0-595-31487-4 |ref=harv}} * {{cite book |last=Davies |first=Hunter |authorlink=Hunter Davies | title=The Beatles: The Authorized Biography |publisher=Dell Publishing |year=1968 |type=paperback |ref=harv}} Also adapted for publication in {{cite news|url=https://books.google.com/books?id=Vz8EAAAAMBAJ&pg=PA110 |title=The Beatles |first=Hunter |last=Davies |magazine=[[Life (magazine)|Life]] |date=13–20 September 1968 }} * {{cite book |last=Dewitt |first= Howard A. |authorlink= |title=The Beatles: Untold Tales |url=https://archive.org/details/beatlesuntoldtal0000dewi |publisher=Horizon Books |year=1985 |isbn=978-0-938840-03-9 |ref=harv}} * {{cite book |last=Edmondson |first=Jacqueline |title=John Lennon: A Biography |publisher=ABC-CLIO |year=2010 |isbn=978-0-313-37938-3 |ref=harv}} * {{cite book |last=Harry |first=Bill |authorlink=Bill Harry |title=The John Lennon Encyclopedia |publisher=Virgin Books |year=2000 |isbn=978-0-7535-0404-8 |ref=harv}} * {{cite book |last=Ingham |first=Chris |authorlink= |title=The Rough Guide to The Beatles |publisher=Rough Guides Ltd |year=2003 |isbn= |ref=harv}} * {{cite book |last=Julien |first=Oliver |title=Sgt. Pepper and the Beatles: It Was Forty Years Ago Today |publisher=Ashgate |year=2009 |isbn=978-0-7546-6708-7 |ref=harv}} * {{cite book |last=Kane |first=Larry |authorlink=Larry Kane|title=Lennon Revealed |url=https://archive.org/details/lennonrevealed0000kane |publisher=Running Press |year=2007 |isbn=978-0-7624-2966-0 |ref=harv}} * {{cite book |last=Lennon |first=Cynthia |title=A Twist of Lennon |url=https://archive.org/details/twistoflennonbra00lenn |year=1978 |publisher=Avon Books |isbn=978-0-352-30196-3 |ref=harv}} * {{cite book |last=Lennon |first=Cynthia |title=John |url=https://archive.org/details/john0000lenn_o3n5 |publisher=Hodder & Stoughton |year=2005 |isbn=978-0-340-89512-2 |ref=harv}} * {{cite book |last=Loker |first=Bradford E. |title=History with The Beatles |publisher=Dog Ear Publishing |year=2009 |isbn=978-1-60844-039-9 |ref=harv}} * {{cite book |last=Mann |first=John |authorlink= |title=Turn on and Tune in: Psychedelics, Narcotics and Euphoriants |url=https://archive.org/details/turnontuneinpsyc0000mann |publisher=Royal Society of Chemistry |year=2009 |isbn=978-1-84755-909-8 |ref=harv}} * {{cite book |last=Miles |first=Barry |authorlink=Barry Miles |title=[[Many Years From Now]] |publisher=Vintage-Random House |year=1997 |isbn=978-0-7493-8658-0 |ref=harv}} * {{cite book |last=Miles |first=Barry |authorlink=Barry Miles |last2=Badman |first2=Keith |title=The Beatles Diary: After the Break-Up 1970–2001 |url=https://archive.org/details/beatlesdiaryvolu0000mile |publisher=Omnibus Press |year=2001 |isbn=978-0-7119-8307-6 |ref=harv}} * {{cite book |last=Mulligan |first=Kate Siobhan |title=The Beatles: A Musical Biography (Story of the Band) |url=https://archive.org/details/beatlesmusicalbi0000mull |publisher=Greenwood Press |year=2010 |isbn=978-0-313-37686-3 |ref=harv}} * {{cite book |last=Ryan |first=David Stuart |title=John Lennon's Secret: A Biography |publisher=Kozmik Press |year=1982 |isbn=978-0-905116-08-2 |ref=harv}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * [https://web.archive.org/web/20061027051940/http://www.jibboo.com/beatles/wives/ The Beatles First Wives Club] * [http://www.cynthialennon.memorial Memorial Page] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160111065713/http://www.cynthialennon.memorial/ |date=2016-01-11 }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1939]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇੰਗਲਿਸ਼ ਲੇਖਿਕਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2015]] anolxu6wvuj4fn6nmokr7i9yvve6r7t 0 118276 750555 619928 2024-04-14T09:11:27Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਮੀਆਂ ਯਾਮਾਮੋਤੋ''' ਇੱਕ [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ|ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]]-ਅਧਾਰਿਤ ਅਪਰਾਧਕ ਬਚਾਅ ਪੱਖੀ ਅਟਾਰਨੀ ਅਤੇ ਸਿਵਲ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ ਹੈ। ਮੀਆਂ [[ਜਪਾਨੀ]] [[ਅਮਰੀਕੀ]] ਮੂਲ ਦੀ ਇੱਕ [[ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] ਔਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਪੋਸਟੋਨ 3 ਰੀਲੋਰੇਲੋਕੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਯਾਮਾਮੋਤੋ ਦਾ ਜਨਮ [[ਦੂਜੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ|ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ]] ਦੌਰਾਨ [[ਜਪਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਜਾਪਾਨੀ]]-[[ਅਮਰੀਕੀ]] ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟੋਨ, [[ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ|ਅਰੀਜ਼ੋਨਾ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ [[ਦੂਜੀ ਸੰਸਾਰ ਜੰਗ|ਸੀ]]। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਰਸ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ [[ਵਕੀਲ]] ਸਨ। ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਇੱਕਲੇ ਗੋਰਿਆ ਦੀ [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ|ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]] ਕਾਊਂਟੀ ਬਾਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਤੋਂ ਅਲਹਿਦਗੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਯਾਮਾਮੋਤੋ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨੂੰ ਇੱਕ ਆਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਯਾਮਾਮੋੋਤੋ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ ਮੈਕਸਿਕਨ ਗੈਂਗਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ, ਜੋ ਨਸਲੀ ਅਨਿਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਖੜ੍ਹਦਾ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਸੰਭਾਵੀ ਮਾਨਸਿਕ ਲਾਭਾਂ ਕਾਰਨ, ਯਾਮਾਮੋਤੋ ਨੇ ਗੈਂਗ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ। ਗੈਂਗ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਤੋਂ ਦੂਰ ਇੱਕ ਘਰ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਈ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਗੈਂਗ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮਿਆਂ ਦੀ ਵਕੀਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thedp.com/article/2016/04/social-activist-and-transgender-lawyer-mia-yamamoto-at-penn|title=Mia Yamamoto discusses coming out as a professional lawyer|last=Shao|first=Chasen|access-date=2017-05-09|language=en-us}}</ref> ਯਾਮਾਮੋਤੋ ਨੂੰ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਸਰੀਰ ਉਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹਲਚਲ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਿਵੇਂ ਕਰੇ। ਆਪਣੀ [[ਲਿੰਗ ਪਛਾਣ]] ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦਿਆ ਉਸਨੇ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1966-68 ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਫੈਂਸ ਸਰਵਿਸ ਮੈਡਲ, ਫੌਜ ਸਿਮੈਂਟੇਸ਼ਨ ਮੈਡਲ ਅਤੇ ਵੀਅਤਨਾਮ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਮੈਡਲ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref name=":0">{{Cite news|url=http://www.thelavendereffect.org/projects/ohp/mia-yamamoto/|title=Mia Yamamoto|date=2014-09-16|work=THE LAVENDER EFFECT®|access-date=2017-05-09|language=en-US}}</ref> ਫੌਜ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਹ [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ|ਯੂ.ਸੀ.ਐਲ.ਏ. ਦੇ ਸਕੂਲ ਆਫ ਲਾਅ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੀ]], ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਪੈਸੀਫਿਕ ਆਈਜ਼ਲੈਂਡਰ ਲਾਅ ਸਟੂਡੈਂਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਏ.ਪੀ.ਆਈ.ਐਲ.ਐਸ.ਏ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.jabaonline.org/2011/10/mia-yamamoto-honored-by-los-angeles-county-commission-on-human-relations/|title=Mia Yamamoto Honored by Los Angeles County Commission on Human Relations - JABA|website=www.jabaonline.org|language=en-US|access-date=2017-05-09|archive-date=2017-05-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20170513122403/http://www.jabaonline.org/2011/10/mia-yamamoto-honored-by-los-angeles-county-commission-on-human-relations/|dead-url=yes}}</ref> 1984 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਪ੍ਰੈਕਟਿਸ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਵਜੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਤਨਖ਼ਾਹ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਥੈਰੇਪੀ ਚ ਕਾਫੀ ਮਦਦ ਮਿਲੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਟਰਾਂਸ ਮਹਿਲਾ ਸੀ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ [[ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸੀ। ਯਾਮਾਮੋਤੋ ਨੇ ਕਲਾ ਨਾਲ, ਆਪਣੀ ਤਬਦੀਲੀ, ਨੱਚਣ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਵਜਾਉਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਰਾਹ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਤਬਦੀਲੀ ਦੀਆਂ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਨੇ ਉਸਦੇ ਅਨੁਭਵ ਵਜੋਂ ਇਸ ਕਦਰ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ [[ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] ਕਮਿਉਨਟੀ ਲਈ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁੰਨ ਬਣ ਜਾਣ ਸਕੇ।<ref name=":0"/> ਉਸ ਨੇ 2 ਸਤੰਬਰ, 2015 ਨੂੰ ਕਿਮਬੇਰਲੀ ਟੇਲਲੇਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=http://www.rafu.com/2016/08/our-lgbt-stories-at-sfvjacc/|title=‘Our LGBT Stories’ at SFVJACC|website=www.rafu.com|language=en-US|access-date=2017-05-09}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == 1985 ਤੋਂ ਅਮਲ ਵਿੱਚ ਯਾਮਾਮੋਤੋ ਨੇ ਕਤਲ, ਯੌਨ ਅਪਰਾਧਾਂ, ਹਮਲੇ, ਨਸ਼ੀਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ, ਚੋਰੀ, ਚਿੱਟਾ-ਕਾਲਰ ਦੇ ਅਪਰਾਧ ਅਤੇ ਡੀ.ਯੂ.ਆਈ. ਜਿਹੇ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਿਊਰੀ ਟਰਾਇਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿੱਧਤਾ ਕੀਤੀ। ਯਾਮਾਮੋਤੋ ਨੂੰ [[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਜੂਡੀਸ਼ੀਅਲ ਕੌਂਸਲ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਜੂਰੀ ਇੰਪਰੂਵਮੈਂਟ ਅਤੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਦੁਆਰਾ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚ ਲਈ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.courts.ca.gov/documents/tfjsi_final.pdf|title=TASK FORCE ON JURY SYSTEM IMPROVEMENTS|last=Larson|first=John|date=April 15, 2003|website=California Courts|archive-url=|archive-date=|dead-url=no|access-date=May 15, 2017}}</ref> ਯਾਮਾਮੋਤੋ ਨੇ 2001 ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਮੀਨਲ ਜਸਟਿਸ ਲਈ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਅਟਾਰਨੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.cacj.org/About/CACJ-Board-of-Governors/Past-Presidents.aspx|title=Past Presidents|website=www.cacj.org|publisher=CACJ|access-date=25 February 2019|archive-date=26 ਫ਼ਰਵਰੀ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190226045903/http://www.cacj.org/About/CACJ-Board-of-Governors/Past-Presidents.aspx|dead-url=yes}}</ref> 1999 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ [[ਜਾਰਜ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ "ਰੇਸ ਐਂਡ ਕ੍ਰਿਮੀਨਲ ਜਸਟਿਸ" ਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕਲਿੰਟਨ ਦੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਲਈ ਇੱਕ ਲੈਕਚਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।<ref name="Mia Frances Yamamoto {{!}} APAWLA">{{Cite web|url=http://www.apawla.org/mia|title=Mia Frances Yamamoto {{!}} APAWLA|website=www.apawla.org|language=en|access-date=2017-05-09|archive-date=2017-05-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20170513004818/http://www.apawla.org/mia|dead-url=yes}}</ref> ਉਹ ਅਮਰੀਕਨ ਬਾਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਕਾਊਂਟੀ ਬਾਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬ੍ਰਿਜਜ਼ ਟੂ ਜਸਟਿਸ ਵਰਗੇ ਕਈ ਪੈਨਲਾਂ, ਕਲਾਸਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਮਹਿਮਾਨ ਵੀ ਰਹੀ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਚੀਨ ਗਣਤੰਤਰ ਵਿੱਚ ਫੌਜਦਾਰੀ ਬਚਾਅ ਪੱਖ ਦੇ ਅਟਾਰਨੀ ਲਈ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਉਹ ਛਪਾਈ, [[ਰੇਡੀਓ]] ਅਤੇ [[ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ]] ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦੇ ਫੀਚਰਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਟਿੱਪਣੀਕਾਰ ਵੀ ਰਹੀ ਹੈ। == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ == ਯਾਮਾਮੋਤੋ ਨੂੰ ਵੈਸਟ ਹੌਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਸਿਟੀ,<ref>{{Cite news|url=https://patch.com/california/westhollywood/lgbt-community-celebrates-local-luminaries-at-annual-awards|title=LGBT Community Celebrates Local Luminaries at Annual Awards|date=2011-06-22|work=West Hollywood, CA Patch|access-date=2017-05-09|language=en-US}}</ref> ਲੈਂਬਡਾ ਲੀਗਲ ਦੁਆਰਾ ਲਿਬਰਟੀ ਅਵਾਰਡ,<ref>{{Cite web|url=http://www.lgbt.ucla.edu/Events-Programs/Lavender-Graduation|title=Lavender Graduation|last=|first=|date=|website=www.lgbt.ucla.edu|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20170512082824/http://www.lgbt.ucla.edu/Events-Programs/Lavender-Graduation|archive-date=2017-05-12|dead-url=yes|access-date=2017-05-09}}</ref> ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਸਟਰੀਟ ਵੈਸਟ / ਐੱਲ.ਏ. ਪ੍ਰਾਇਡ ਦੁਆਰਾ ਹਾਰਵੇ ਮਿਲਕ ਲਿਗੇਸੀ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਰੇਨਬੋ ਕੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://archive.constantcontact.com/fs082/1101544755245/archive/1109922760846.html|title=LA PRIDE 2012 Community Honorees|website=archive.constantcontact.com|access-date=2017-05-09|archive-date=2017-05-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20170512020338/http://archive.constantcontact.com/fs082/1101544755245/archive/1109922760846.html|url-status=dead}}</ref> [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ]] ਕਮਿਉਨਟੀ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਉਸ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਲਈ ਏ.ਪੀ.ਆਈ. ਅਤੇ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਕਾਊਂਟੀ ਹਿਊਮਨ ਰਿਲੇਸ਼ਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਉਸਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.rafu.com/2011/10/defense-attorneyrights-activist-mia-yamamoto-receives-human-relations-award/|title=Defense Attorney/Rights Activist Mia Yamamoto Receives Human Relations Award|website=www.rafu.com|language=en-US|access-date=2017-05-09|archive-date=2017-05-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20170513092211/http://www.rafu.com/2011/10/defense-attorneyrights-activist-mia-yamamoto-receives-human-relations-award/|dead-url=yes}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਮੀਨਲ ਕੋਰਟ ਬਾਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ,<ref name="Mia Frances Yamamoto {{!}} APAWLA"/> ਨੈਸ਼ਨਲ ਵਕੀਲਜ਼ ਗਿਲਡ<ref>{{Cite web|url=https://law.ucla.edu/news-and-events/in-the-news/2011/05/UCLA-School-of-Law-Faculty-Member-and-Alumna-to-be-Honored-by-National-Lawyers-Guild/|title=News|website=law.ucla.edu|access-date=2017-05-09|archive-date=2017-06-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20170630065719/http://law.ucla.edu/news-and-events/in-the-news/2011/05/UCLA-School-of-Law-Faculty-Member-and-Alumna-to-be-Honored-by-National-Lawyers-Guild/|dead-url=yes}}</ref> ਅਤੇ ਲੌਸ ਏਂਜਲਸ ਦੇ ਵੋਮੈਨ ਲਾਇਰਜ਼ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਤੋਂ ਵੀ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਿਲ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite web|url=http://www.wlala.org/?page=8|title=ABOUT WLALA - Life Members - Women Lawyers Association of Los Angeles|website=www.wlala.org|access-date=2017-05-09}}</ref> ਯਾਮਾਮੋਤੋ ਨੂੰ ਸੀਲਾਸ ਹਾਵਰਡ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ 'ਮੋਰ ਦੇਨ ਆਈ' ਵਿੱਚ ਫ਼ੀਚਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਵਰਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ]] aa8bad4io7plfqyk3n7nhtn1hnizy6t 0 126819 750471 720754 2024-04-13T16:16:47Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਪਰਸਨਲ ਡੇਟਾ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਬਿੱਲ 2019 (ਪੀ.ਡੀ.ਪੀ ਬਿੱਲ 2019)''' 11 ਦਸੰਬਰ 2019 ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕਸ ਅਤੇ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਤਕਨੋਲੋਜੀ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web|url=http://prsindia.org/billtrack/personal-data-protection-bill-2019|title=The Personal Data Protection Bill, 2019|date=2019-12-11|website=PRSIndia|language=en|access-date=2019-12-21}}</ref> 17 ਦਸੰਬਰ 2019 ਤੱਕ, ਸੰਯੁਕਤ ਸਮੂਹ ਦੀ ਸਸੰਦੀ ਕਮੇਟੀ (ਜੇ.ਪੀ.ਸੀ.) ਦੁਆਰਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਬਿੱਲ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵਲੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.businesstoday.in/current/economy-politics/personal-data-protection-bill-expect-more-tweaks-post-parliament-panel-consultations/story/392160.html|title=Personal Data Protection Bill: More drama ahead|last=Das|first=Goutam|date=17 December 2019|website=Business Today|archive-url=|archive-date=|access-date=2019-12-21}}</ref> ਬਿੱਲ ਵਿੱਚ ਨੀਜੀ ਆਂਕੜਿਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਅਥੌਰਿਟੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰਖਿਆ।<ref name=":0"/> 2019 ਦੇ ਬਿੱਲ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਸੀ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਬਿੱਲ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀ ਨੂੰ ਛੋਟ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ '''ਰਾਈਟ ਟੂ ਬੀ ਫੋਰਗੋਟਨ''' ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਈ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://sflc.in/key-changes-personal-data-protection-bill-2019-srikrishna-committee-draft|title=Key Changes in the Personal Data Protection Bill, 2019 from the Srikrishna Committee Draft|website=SFLC.in|language=en|access-date=2019-12-21}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/data-protection-bill-centre-has-the-power-to-exempt-any-government-agency-from-application-of-act/articleshow/72454669.cms|title=Data Protection Bill: Centre has the power to exempt any government agency from application of Act|last=Mandavia|first=Megha|date=2019-12-10|work=The Economic Times|access-date=2019-12-10}}</ref> [[ਫੋਰਬਜ਼ ਭਾਰਤ|ਫੋਰਬਸ ਇੰਡੀਆ]] ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ: "ਅਜਿਹੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਹਨ ਕਿ ਬਿੱਲ [...] ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਕੰਬਲ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।"<ref>{{Cite web|url=http://www.forbesindia.com/article/leaderboard/the-personal-data-protection-bill-could-be-a-serious-threat-to-indians-privacy/56623/1|title=The Personal Data Protection Bill could be a serious threat to Indians' privacy|website=Forbes India|language=en|access-date=2019-12-21}}</ref> == ਪਿਛੋਕੜ == 2017 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ|ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ]] ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਜੱਜ ਜਸਟਿਸ ਬੀ.ਐਨ. ਸ੍ਰੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/technology/tech-news-technology/personal-data-protection-bill-2018-justice-srikrishna-data-protection-report-submitted-to-meity-5279972/|title=Personal Data Protection Bill 2018 draft submitted by Justice Srikrishna Committee: Here is what it says|date=2018-07-28|website=The Indian Express|language=en-IN|access-date=2019-12-04}}</ref> ਬਣਾਈ ਗਈ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਦੁਆਰਾ '''ਪਰਸਨਲ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਬਿੱਲ, 2018'''<ref>{{Cite web|url=https://meity.gov.in/writereaddata/files/Personal_Data_Protection_Bill,2018.pdf|title=Personal Data Protection Bill 2018|website=MEITY|language=en|access-date=2019-12-11}}</ref> ਦਾ ਖਰੜਾ ਜੁਲਾਈ 2018 ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.pwc.in/consulting/cyber-security/data-privacy/personal-data-protection-bill-2019-what-you-need-to-know.html|title=Data Privacy Bill 2019: All you need to know|last=[[PricewaterhouseCoopers]]|first=|date=|website=PwC|language=en-in|archive-url=https://web.archive.org/web/20191221064657/https://www.pwc.in/consulting/cyber-security/data-privacy/personal-data-protection-bill-2019-what-you-need-to-know.html|archive-date=2019-12-21|access-date=2019-12-21|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://prsindia.org/billtrack/draft-personal-data-protection-bill-2018|title=Draft Personal Data Protection Bill, 2018|date=2018-07-30|website=PRSIndia|language=en|access-date=2019-12-21}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pwc.in/consulting/cyber-security/blogs/decoding-the-personal-data-protection-bill-2018-for-individuals-and-businesses.html|title=Decoding the Personal Data Protection Bill, 2018, for individuals and businesses|last=PricewaterhouseCoopers|website=PwC|language=en-in|access-date=2019-12-21|archive-date=2019-12-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20191221055055/https://www.pwc.in/consulting/cyber-security/blogs/decoding-the-personal-data-protection-bill-2018-for-individuals-and-businesses.html|url-status=dead}}</ref> ਹੋਰ ਵਿਚਾਰ-ਚਰਚਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕੈਬਿਨੇਟ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵਲੋਂ 4 ਦਸੰਬਰ 2019 ਨੂੰ<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/economy/policy/union-cabinet-clears-personal-data-protection-bill/articleshow/72363463.cms|title=Union Cabinet clears Personal Data Protection Bill. Major takeaways from Cabinet meet|date=2019-12-04|work=The Economic Times|access-date=2019-12-04}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/cabinet-approves-personal-data-protection-bill/article30160306.ece|title=Cabinet approves Personal Data Protection Bill|date=2019-12-04|work=The Hindu|access-date=2019-12-04|others=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> '''ਨਿੱਜੀ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਬਿੱਲ 2019 ਦੇ''' ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ '''11 ਦਸੰਬਰ 2019''' ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੰਜੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।<ref name=":0"/> == ਪ੍ਰਬੰਧਕ == ਬਿਲ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ:<ref>[http://164.100.47.4/BillsTexts/LSBillTexts/Asintroduced/373_2019_LS_Eng.pdf The Personal Data Protection Bill, 2019]</ref> ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ, ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨਾ, ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਡੇਟਾ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਅਤੇ ਇਕਾਈਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨਾ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਡੇਟਾ ਦੀ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੰਗਠਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਉਪਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਢਾਂਚਾ ਤਿਆਰ ਕਰਨਾ, ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚੋਲੇ ਲਈ ਅੰਤਰ ਨਿਯਮ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨਾ, ਅੰਤਰ-ਸਰਹੱਦੀ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ, ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਸੈਸ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਜਵਾਬਦੇਹੀ, ਅਣਅਧਿਕਾਰਤ ਅਤੇ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਦੇ ਉਪਚਾਰ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡਾਟਾ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਅਥਾਰਟੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਅਤੇ ਉਥੇ ਜੁੜੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਜਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਜਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ। == ਆਲੋਚਨਾ == ਸੋਧੇ 2019 ਬਿੱਲ ਜਸਟਿਸ ਕੇ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਬੀ.ਐਨ.ਸ੍ਰੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਸਲੀ ਬਿੱਲ ਦੇ ਡ੍ਰਾਫਟਰ,ਭਾਰਤ ਨੂੰ "Orwellian ਸਟੇਟ" ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਲਈ। {{Efn|Orwellian State is a term to denote draconian control of its people by a state as described in the novel ‘Nineteen Eighty Four’ by George Orwell.}}<ref name=":1">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/economy/policy/personal-data-protection-bill-can-turn-india-into-orwellian-state-justice-bn-srikrishna/articleshow/72483355.cms|title=Personal Data Protection Bill can turn India into ‘Orwellian State’: Justice BN Srikrishna|last=Mandavia|first=Megha|date=2019-12-12|work=The Economic Times|access-date=2019-12-21}}</ref> ਇਕਨੌਮਿਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿਚ, ਸ੍ਰੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, “ਸਰਕਾਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਆਰਡਰ ਦੇ ਅਧਾਰ‘ ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਡੇਟਾ ਜਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਖਤਰਨਾਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹਨ। ” ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਟਿੱਪਣੀ ਨੰਬਰ 3 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ.<ref>{{Cite web|url=https://www.dvara.com/blog/2020/01/17/our-initial-comments-on-the-personal-data-protection-bill-2019/|title=Our initial comments on the Personal Data Protection Bill 2019|date=17 January 2020|website=Dvara Research|language=en|access-date=20 January 2020|archive-date=11 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200411150729/https://www.dvara.com/blog/2020/01/17/our-initial-comments-on-the-personal-data-protection-bill-2019/|dead-url=yes}}</ref> ਇੰਟਰਨੈਟ ਫ੍ਰੀਡਮ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਅਪਾਰ ਗੁਪਤਾ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ "ਇਸ ਵਿਸ਼ਾਲ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ {{Efn|The PDP Bill 2019}} ਵਿੱਚ ਪਰਾਈਵੇਸੀ ਦਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ - 'ਸੁਰੱਖਿਆ' ਦਾ 49 ਅਤੇ 'ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ' ਦੇ 56 ਜ਼ਿਕਰ" ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਬਿੱਲ ਬਚਾਅ ਲਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਬਚਾਕੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕੁਝ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ.<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/opinion/lead/the-data-protection-bill-only-weakens-user-rights/article30405339.ece|title=The Data Protection Bill only weakens user rights|last=Gupta|first=Apar|date=2019-12-27|work=The Hindu|access-date=2019-12-28|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਤਾਜ਼ਾ ਆਲੋਚਨਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਕਲਪ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.foreignaffairs.com/articles/india/2020-02-19/indias-growing-surveillance-state|title=India’s Growing Surveillance State: New Technologies Threaten Freedoms in the World’s Largest Democracy|last=Bhatia|first=Gautam|date=February 19, 2020|website=Foreign Affairs|language=en|access-date=February 21, 2020}}</ref> ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿਦਵਾਨ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਮੱਧਮ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸੰਖੇਪ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.lawfareblog.com/key-global-takeaways-indias-revised-personal-data-protection-bill|last=Basu|first=Arindrajit|last2=Sherman|first2=Justin|date=January 23, 2020|website=Lawfare blog|language=en|access-date=February 23, 2020|title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ|archive-date=ਫ਼ਰਵਰੀ 23, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200223141453/https://www.lawfareblog.com/key-global-takeaways-indias-revised-personal-data-protection-bill|url-status=dead}}</ref> ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਵਿਚੋਲਿਆਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਕਈ ਮੋਰਚਿਆਂ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਨਿਯਮਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। [[ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਸੰਸਥਾ|ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ]] ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਪੀ.ਡੀ.ਪੀ ਬਿੱਲ ਡਰਾਫਟ ਇਨਫਰਮੇਸ਼ਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ [ਇੰਟਰਮੀਡਿਟਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ (ਸੋਧ) ਨਿਯਮ] 2018 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਘੱਟ ਬੁਰਾ ਸਾਬਤ ਕਰੇਗਾ।<ref> {{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/tech/internet/wikimedia-flags-worries-on-data-law/articleshow/72988168.cms|title=Wikimedia flags worries on data law|last=Agarwal|first=Surabhi|date=27 December 2019|work=The Economic Times|access-date=28 December 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://prsindia.org/billtrack/draft-information-technology-intermediaries-guidelines-amendment-rules-2018|title=Draft Information Technology [Intermediaries Guidelines (Amendment) Rules] 2018|date=2019-01-30|website=PRSIndia|language=en|access-date=2020-01-02}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * [[ਡਾਟਾ ਸੁਰੱਖਿਆ]] == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ]] otlwzsxzvtie2w6fsxvtmp6wi1uyn1l 0 128325 750491 603943 2024-04-14T02:38:45Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਬੋਸੇਨ ਮੁਰਮੂ | caption = | image = ᱵᱚᱥᱮᱱ ᱢᱩᱨᱢᱩ.jpg | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|1987|04|09|df=y}} | birth_place = ਬਰਹਾਜੀਆਂ, ਮਯੂਰਭੰਜ, [[ਓਡੀਸ਼ਾ]], ਭਾਰਤ | death_date = {{death date and age|df=yes|2020|06|08|1987|04|09}} | death_place = ਰਾਇਰੰਗਪੁਰ | occupation = {{hlist|[[ਗਾਇਕ]], [[ਗੀਤਕਾਰ]]}} | awards = }} '''ਬੋਸੇਨ ਮੁਰਮੂ''' (9 ਅਪ੍ਰੈਲ 1987 - 8 ਜੂਨ 2020<ref>{{Cite news|url=https://epaper.prabhatkhabar.com/c/52606096?fbclid=IwAR0MlUv_oWo38nzWxGpnTvTiUGvqG-_4CfbXli8vFTuDeYZkNMO_y6kiH_U|title=संताली सिंगर बोसेन मुर्मु नहीं रहे|date=2020|access-date=9 June 2020|publisher=Neutral Publishing House Ltd.|agency=Prabhat Khabar|language=Hindi|archive-date=11 ਜੂਨ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200611011535/https://epaper.prabhatkhabar.com/c/52606096?fbclid=IwAR0MlUv_oWo38nzWxGpnTvTiUGvqG-_4CfbXli8vFTuDeYZkNMO_y6kiH_U|url-status=dead}}</ref>) [[ਸੰਥਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਸੰਥਾਲੀ]] ਫ਼ਿਲਮ ਅਤੇ ਐਲਬਮ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਉੱਭਰਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ [[ਗਾਇਕੀ|ਗਾਇਕ]] ਸੀ। ਬੋਸੇਨ ਮੁਰਮੂ ਦਾ ਜਨਮ [[ਓਡੀਸ਼ਾ]] (ਭਾਰਤ) ਦੇ ਮਯੂਰਭੰਜ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਿਜਤਾਲਾ ਬਲਾਕ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਰਹਾਜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਨਾਰਨ ਮੁਰਮੂ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਮਾਇਨਾ ਮੁਰਮੂ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਨਾਮ ਮਮਤਾ ਮਰਮੂ ਹੈ। ਭਾਗਿਆਲਕਸ਼ਮੀ ਮੁਰਮੂ ਉਸ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਧੀ ਹੈ।<ref name="ᱰᱤᱡᱤᱴᱟᱞᱤ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ • 2020">{{Cite web|url=https://santalinews.com/kulmi-dare-singer-basen-murmu-has-passed-away/|title=ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱥᱮᱨᱮᱧ ᱨᱩᱥᱤᱠᱟ ᱵᱟᱥᱮᱱ ᱢᱩᱨᱢᱩ ᱫᱚᱭ ᱵᱟ.ᱜᱤᱭᱟᱫ ᱵᱚᱱᱟ|date=2020-06-08|website=ᱰᱤᱡᱤᱴᱟᱞᱤ ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ ᱠᱷᱚᱵᱚᱨ •|language=qu|access-date=2020-06-08|archive-date=2020-06-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20200608150108/http://santalinews.com/kulmi-dare-singer-basen-murmu-has-passed-away/|dead-url=yes}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਬੋਸੇਨ ਮੁਰਮੂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜ ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਸੁਪਰਹਿੱਟ ਗਾਣੇ "ਕੁਲਮੀ ਡੇਰੇ ਲੇਕਾ ਕੁਡਿਮ ਹਰਯੇਂ", "ਛੇਮਕ ਛੇਮਕ", "ਜੀਵੀ ਰਾਣੀ ਤਸੀਮ ਹਿਜੁਗ", "ਅਲਕ ਜਾਦੀ ਨਾਡੀ ਲੇਕਾ" ਆਦਿ ਹਨ।<ref>https://www.youtube.com/watch?v=q4lo4Jonhak</ref><ref name="The Prameya daily newspaper">{{Cite news|url=http://epaper.prameyanews.com/edition/5747/mayurbhanj/page/4|title=ଯୁବ ସାନ୍ତାଳୀ ଗାୟକ ବସେନ ମୁର୍ମୁଙ୍କ ପରଲୋକ|date=9 June 2020|access-date=9 June 2020|publisher=Summa real Media Pvt.Ltd|issue=39|page=4|language=Odia|archive-date=9 ਜੂਨ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200609004643/http://epaper.prameyanews.com/edition/5747/mayurbhanj/page/4|dead-url=yes}}</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?v=vOUDh1yZ-f8</ref> == ਮੌਤ == ਬੋਸੇਨ ਮੁਰਮੂ ਦੀ 8 ਜੂਨ 2020 ਨੂੰ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਸਮੇਂ ਉਹ ਸਿਰਫ 33 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ।<ref name="The Prameya daily newspaper"/> ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਬਿਮਾਰੀ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। 8 ਜੂਨ ਨੂੰ ਉਹ ਅਚਾਨਕ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਉਪਰੰਤ ਉਸ ਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਰਾਇਰੰਗਪੁਰ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮ੍ਰਿਤਕ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * https://kalingatv.com/state/odisha-based-santhali-singer-basen-murmu-passes-away-at-33/ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2020]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1987]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੰਥਾਲੀ ਲੋਕ]] 3snqgec5231ckaltqc6ogvcl7gba9nq 0 143178 750487 607800 2024-04-14T00:15:07Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਬਾਂਦੀਪੁਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ''' ਇੱਕ [[ਕੌਮੀ ਪਾਰਕ|ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਰਕ]] ਹੈ ਜੋ 868.63ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਕਰਨਾਟਕ]] ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਚਮਰਾਜਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ 1973 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਟਾਈਗਰ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇੱਕ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite journal|last=Somashekar, R.K.|last2=Ravikumar, P.|last3=Kumar, C.M.|last4=Prakash, K.L.|last5=Nagaraja, B.C.|year=2009|title=Burnt area mapping of Bandipur National Park, India using IRS 1C/1D LISS III data|url=http://www.environmentportal.in/files/Bandipur.pdf|journal=Journal of the Indian Society of Remote Sensing|volume=37|issue=1|pages=37–50|access-date=2022-07-07|archive-date=2022-11-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20221104155419/http://www.environmentportal.in/files/Bandipur.pdf|url-status=dead}}</ref> ਇਹ 1986 ਤੋਂ ਨੀਲਗਿਰੀ ਬਾਇਓਸਫੇਅਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਮੈਸੂਰ ਦਾ ਰਾਜ|ਮੈਸੂਰ ਕਿੰਗਡਮ ਦੇ]] ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੇ {{Convert|90|km2|sqmi|abbr=on}} ਦਾ ਇੱਕ ਅਸਥਾਨ ਬਣਾਇਆ। 1931 ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਵੇਣੂਗੋਪਾਲਾ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਪਾਰਕ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਬਾਂਦੀਪੁਰ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1973 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਟਾਈਗਰ ਦੇ ਤਹਿਤ ਲਗਭਗ {{Convert|800|km2|sqmi|abbr=on}} ਜੋੜ ਕੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜੋ ਕਿ ਵੇਣੂਗੋਪਾਲਾ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਪਾਰਕ ਤੱਕ ਕੀਤੀ ਸੀ। <ref>{{Cite web|url=https://aranya.gov.in/aranyacms/(S(xwgqvppc0cn5u4g3yeam3iw5))/English/TigerReserves.aspx|title=Karnataka Forest Department|website=aranya.gov.in|access-date=2022-03-24}}</ref> == ਭੂਗੋਲ == [[ਤਸਵੀਰ:2012-bandipur-moyar.jpg|left|thumb| ਪਿੱਠਭੂਮੀ ਵਿੱਚ [[ਨੀਲਗਿਰੀ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ|ਨੀਲਗਿਰੀ]] ਦੇ ਨਾਲ ਮੋਯਾਰ ਖੱਡ 'ਤੇ]] ਬਾਂਦੀਪੁਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ 75° 12' 17" E ਤੋਂ 76° 51' 32" E ਅਤੇ 11° 35' 34" N ਤੋਂ 11° 57' 02" ਉੱਤਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ [[ਦੱਖਣੀ ਪਠਾਰ|ਦੱਖਣ ਪਠਾਰ]] [[ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ]] ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਉਚਾਈ ਪਾਰਕ ਦੀ ਰੇਂਜ {{Convert|680|m|ft|sp=us}} ਤੋਂ {{Convert|1454|m|ft|sp=us}} ਹੈ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੇ ਪਤਝੜ ਵਾਲੇ ਜੰਗਲ, ਨਮੀਦਾਰ ਪਤਝੜ ਵਾਲੇ ਜੰਗਲ ਅਤੇ ਝਾੜੀਆਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਇਓਮ ਹਨ। ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਵਿਭਿੰਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪਾਰਕ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਕਬਿਨੀ ਨਦੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮੋਯਾਰ ਨਦੀ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਨੂਗੂ ਨਦੀ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਹੈ। ਪਾਰਕ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਸਥਾਨ ਹਿਮਾਵਦ ਗੋਪਾਲਸਵਾਮੀ ਬੇਟਾ ਨਾਮਕ ਪਹਾੜੀ 'ਤੇ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਇਕ [[ਹਿੰਦੂ]] ਮੰਦਰ ਹੈ। ਬਾਂਦੀਪੁਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਗਿੱਲੇ ਅਤੇ ਸੁੱਕੇ ਮੌਸਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾਸ ਗਰਮ ਖੰਡੀ ਜਲਵਾਯੂ ਹੈ। ਖੁਸ਼ਕ ਅਤੇ ਗਰਮ ਸਮਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਰਚ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜੂਨ ਵਿੱਚ [[ਮੌਨਸੂਨ]] ਦੀ ਬਾਰਸ਼ ਦੇ ਆਉਣ ਤੱਕ ਰਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ। == ਫਲੋਰਾ == [[ਤਸਵੀਰ:Mudumalai_Tiger_Reserve_-_panoramio_(16).jpg|thumb| ਬਾਂਦੀਪੁਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜੰਗਲ]] ਬਾਂਦੀਪੁਰ ਲੱਕੜ ਦੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਟੀਕ]] ( ''ਟੈਕਟੋਨਾ ਗ੍ਰੈਂਡਿਸ'' ), ਗੁਲਾਬਵੁੱਡ ( ''ਡਲਬਰਗੀਆ ਲੈਟੀਫੋਲੀਆ'' ), ਚੰਦਨ ( ''ਸੈਂਟਲਮ ਐਲਬਮ'' V ), ਇੰਡੀਅਨ-ਲੌਰੇਲ ( ''ਟਰਮੀਨਾਲੀਆ ਟੋਮੈਂਟੋਸਾ'' ), ਭਾਰਤੀ ਕੀਨੋ ਟ੍ਰੀ ( ''ਪਟੇਰੋਕਾਰਪਸ ਮਾਰਸਪਿਅਮ'' ), ਵਿਸ਼ਾਲ ਕਲੰਪਿੰਗ ਬਾਂਸ ( ''ਡੈਂਡਰੋਕਲੈਂਮਸ'' )। ''ਸਟ੍ਰਿਕਟਸ'' ), ਕਲੰਪਿੰਗ ਬਾਂਸ ( ''ਬੈਂਬੂਸਾ'' ਅਰੁੰਡੀਨੇਸੀਆ) ਅਤੇ ''ਗਰੇਵੀਆ ਟਿਲੀਆਫੋਲੀਆ'' ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਕਈ ਉੱਘੇ ਫੁੱਲਦਾਰ ਅਤੇ ਫਲਦਾਰ ਰੁੱਖ ਅਤੇ ਬੂਟੇ ਵੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਟ੍ਰੀ ( ''ਐਡੀਨਾ ਕੋਰਡੀਫੋਲਿਆ'' ), [[ਆਂਵਲਾ|ਇੰਡੀਅਨ]] ਗੁਜ਼ਬੇਰੀ ( ਐਂਬਲਿਕਾ ''ਆਫਿਸਿਨਲਿਸ'' ), ਕ੍ਰੇਪ -ਮਿਰਟਲ ( ''ਲੇਜਰਸਟ੍ਰੋਏਮੀਆ'' ਲੈਂਸੀਓਲਾਟਾ ), ਐਕਸਲਵੁੱਡ ( ਐਨੋਜੀਸਸ ''ਲੈਟੀਫੋਲਿਆ'' ), [[ਹਰੜ|ਬਲੈਕ]] ਮਾਈਰੋਬਾਲਨ ( ''ਟਰਮੀਨਲੀਆ'' ''ਚੇਬੂਲਾ'' ),, ''ਓਡੀਨਾ ਵੋਡੀਅਰ'', [[ਕੇਸੂ|ਜੰਗਲ ਦੀ ਲਾਟ]] ( ''ਬਿਊਟੀਆ ਮੋਨੋਸਪਰਮਾ'' ), [[ਅਮਲਤਾਸ|ਗੋਲਡਨ ਸ਼ਾਵਰ ਟ੍ਰੀ]] ( ''ਕੈਸੀਆ ਫਿਸਟੁਲਾ'' ), ਸਾਟਿਨਵੁੱਡ ( ''ਕਲੋਰੋਕਸੀਲੋਨ'' ਸਵੀਟੇਨੀਆ), [[ਕੱਥਾ|ਬਲੈਕ]] ਕਚ (ਅਕੇਸ਼ੀਆ ''ਕੈਚੂ'' ), ''ਸ਼ੋਰੀਆ ਤਾਲੁਰਾ ( [[ਲੋਪ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ|ਈ]] )'', ਇੰਡੀਗੋਬੇਰੀ ( ''ਰੈਂਡੀਆ'' ਯੂਲਿਗਿਨੋਸਾ)) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਜੀਵ == ਬਾਂਦੀਪੁਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਹਾਥੀ, ਗੌਰ, [[ਬੰਗਾਲ ਟਾਈਗਰ]], ਸਲੋਥ ਰਿੱਛ, ਮਗਰ ਮਗਰਮੱਛ, ਭਾਰਤੀ ਚੱਟਾਨ ਅਜਗਰ, ਚਾਰ-ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲੇ ਹਿਰਨ, ਸੁਨਹਿਰੀ ਗਿੱਦੜ ਅਤੇ ਢੋਲ ਹਨ। === ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ === [[ਤਸਵੀਰ:A_Jackal_alongside_the_Kabini_river.jpg|thumb| ਬਾਂਦੀਪੁਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਕਬਿਨੀ ਨਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸੁਨਹਿਰੀ ਗਿੱਦੜ ਪਰਿਵਾਰ]] [[ਤਸਵੀਰ:2012-bandipur-langur.jpg|thumb| ਇੱਕ ਸਲੇਟੀ ਲੰਗੂਰ]] ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਪਹੁੰਚ ਵਾਲੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਥਣਧਾਰੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿਤਲ, ਸਲੇਟੀ ਲੰਗੂਰ, ਭਾਰਤੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਗਿਲਹਰੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਹਾਥੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਦਰਮਿਆਨੇ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ 1997 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੇਠ ਦਿੱਤੀ ਜਨਗਣਨਾ ਸਾਰਣੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ: {| class="sortable wikitable" !''ਸਪੀਸੀਜ਼'' ! 1991 ! 1993 ! 1995 ! 1997 |- ! ਬੰਗਾਲ ਟਾਈਗਰ ! 58 ! 66 ! 74 ! 75 |- ! ਭਾਰਤੀ ਚੀਤਾ ! 51 ! 81 ! 86 ! 88 |- ! ਭਾਰਤੀ ਹਾਥੀ ! 1107 ! 2214 ! 2214 ! 3471 |- ! ਗੌਰ ! 1097 ! 1373 ! 1373 ! 2427 |- ! ਢੋਲ ! 148 ! 181 ! 181 ! N/A |- ! ਚਿਤਲ ! 3333 ! 5858 ! 5858 ! 8204 |- ! ਸਾਂਬਰ ਹਿਰਨ ! 706 ! 1196 ! 1196 ! 2386 |- ! ਸਲੋਥ ਰਿੱਛ ! 51 ! 66 ! 66 ! N/A |- ! ਚਾਰ-ਸਿੰਗਾਂ ਵਾਲਾ ਹਿਰਨ ! 14 ! N/A ! N/A ! N/A |- ! ਸਲੇਟੀ ਲੰਗੂਰ ! 1468 ! 1751 ! 1751 ! 1851 |- ! ਜੰਗਲੀ ਸੂਰ ! 148 ! 181 ! 181 ! N/A |- ! [[ਕਕੜ|ਮੁਨਟਜੈਕ]] ! 72 ! 131 ! 131 ! N/A |} == ਹਵਾਲੇ == i84m4t2z5uw0yegjwtw6cr4hrlpi9o4 0 151999 750550 749526 2024-04-14T08:53:22Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਮਿਸਰੀ ਖਾਨ ਜਮਾਲੀ''' ( {{lang-ur|مصری خان جمالی}} , [[ਬਲੋਚੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਬਲੋਚੀ]] : مِصری خان جمالی) (ਜਨਮ 1921, ਮੌਤ 1982) [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦਾ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ [[ਅਲਗੋਜ਼ੇ|ਅਲਘੋਜ਼ਾ]] ਖਿਡਾਰੀ ਸੀ। == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ == ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ [[ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)|ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ]] ਦੇ ਜਾਫਰਾਬਾਦ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਰੌਂਝਾਂ ਜਮਾਲੀ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਜਮਾਲੀ ਬਲੋਚ ਕਬੀਲੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ [[ਨਵਾਬਸ਼ਾਹ|ਨਵਾਬ ਸ਼ਾਹ]] ਸਿੰਧ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ। ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ ਮੁਰਾਦ ਖਾਨ ਜਮਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਅਲਗੋਜ਼ਾ ਖੇਡਣ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ, [[ਪਿਸ਼ੌਰ|ਪੇਸ਼ਾਵਰ]] ਵਿਖੇ ਅਲਘੋਜ਼ਾ 'ਤੇ ਵੀ ਖੇਡਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=eu8VAQAAMAAJ&q=Misri+Khan+Jamali+radio+pakistan|title=Misri Khan Jamali on Pakistan Quarterly via GoogleBooks page 264|date=1967|publisher=Pakistan Quarterly|language=en|access-date=9 June 2020}}</ref> ਉਸਨੇ ਪੂਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ [[ਯੂਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ|ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ]], [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]], [[ਸਿੰਗਾਪੁਰ]] ਅਤੇ [[ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ]] ਸਮੇਤ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਦੌਰੇ ਕੀਤੇ।<ref name=":0">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Ol9C3lhd01QC&dq=misri+khan+jamali+born&pg=PA160|title=Who's Who: Music in Pakistan|last=M. A. Sheikh|date=26 April 2012|publisher=Xlibris Corporation|isbn=978-1-4691-9159-1|language=en|access-date=9 June 2020}}</ref> ਉਸਦੇ ਅਲਗੋਜ਼ਾ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਿੰਧੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਧੁਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Ustad Misri Khan Jamali - Instrumental Music |url=https://www.discogs.com/Ustad-Misri-Khan-Jamali-Instrumental-Music/release/11160144 |access-date=9 June 2020 |website=Discogs.com website |language=en}}</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ == * ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ 1979 ਵਿੱਚ [[ਤਮਗ਼ਾ ਹੁਸਨ ਕਾਰਕਰਦਗੀ|ਪ੍ਰਾਈਡ ਆਫ ਪਰਫਾਰਮੈਂਸ]] ਅਵਾਰਡ।<ref name="TP">[http://www.tareekhepakistan.com/detail?title_id=2327&dtd_id=2205 Misri Khan Jamali's award info and profile on tareekhepakistan.com website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200609180549/http://www.tareekhepakistan.com/detail?title_id=2327&dtd_id=2205 |date=2020-06-09 }} Retrieved 9 June 2020</ref> == ਮੌਤ == ਉਹ 1982 ਵਿੱਚ [[ਨਵਾਬਸ਼ਾਹ|ਨਵਾਬ ਸ਼ਾਹ]], [[ਸਿੰਧ]], ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਖੇ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ,<ref name=":0" /><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=kInGAAAAIAAJ&q=Misri+Khan+Jamali|title=Pakistan Year Book|date=1995|publisher=East & West Publishing Company|isbn=978-969-8017-00-2|language=en}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1982]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1921]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੰਧੀ ਲੋਕ]] 55l1j8217fklq8mvzvnxhc3d4wk6kzp 1 160233 750532 658746 2024-04-14T08:15:40Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki == political science == election kamishan [[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2409:4055:96:287D:0:0:18CB:30B0|2409:4055:96:287D:0:0:18CB:30B0]] 13:55, 29 ਮਾਰਚ 2023 (UTC) j0o59lov0j3dbdz08zjovbw39zx1u7m 0 162326 750463 742524 2024-04-13T13:46:01Z Sonu77665 32973 /* ਹਵਾਲੇ */ wikitext text/x-wiki '''[https://www.probizfinder.com/detail/budha-dal-public-school-patiala-9 ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ]''' [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਪਟਿਆਲਾ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਾਇਰ-ਸੈਕੰਡਰੀ [[ਸਹਿ-ਸਿੱਖਿਆ]] ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1979 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ 2014 ਤੋਂ [[ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ]] ਤੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਟਿਆਲੇ ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ]] n6wm3ejarkbbvvs0dhrdnfxiwaokz0l 750513 750463 2024-04-14T07:23:12Z Kuldeepburjbhalaike 18176 [[Special:Contributions/Sonu77665|Sonu77665]] ([[User talk:Sonu77665|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ਦੀਆਂ ਸੋਧਾਂ ਵਾਪਸ ਮੋੜ ਕੇ [[User:Kuldeepburjbhalaike|Kuldeepburjbhalaike]] ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਆਖ਼ਰੀ ਰੀਵਿਜ਼ਨ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ wikitext text/x-wiki '''ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ''' [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਪਟਿਆਲਾ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਾਇਰ-ਸੈਕੰਡਰੀ [[ਸਹਿ-ਸਿੱਖਿਆ]] ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1979 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ 2014 ਤੋਂ [[ਕੇਂਦਰੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੋਰਡ]] ਤੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਟਿਆਲੇ ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ]] m6x8gi3hwo5atkjeq0kb4gal1wx8xbp 10 169491 750528 685751 2024-04-14T08:06:06Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name = Indian elections |title = {{flagicon|India}} [[Elections in India]] |state = {{{state|autocollapse}}} |bodyclass = hlist |group1 = [[List of Indian general elections|General elections]] |list1 = *[[1920 Indian general election|1920]] *[[1923 Indian general election|1923]] *[[1926 Indian general election|1926]] *[[1930 Indian general election|1930]] *[[1934 Indian general election|1934]] *[[1945 Indian general election|1945]] *[[1951–52 Indian general election|1951–52]] *[[1957 Indian general election|1957]] *[[1962 Indian general election|1962]] *[[1967 Indian general election|1967]] *[[1971 Indian general election|1971]] *[[1977 Indian general election|1977]] *[[1980 Indian general election|1980]] *[[1984 Indian general election|1984]] *[[1989 Indian general election|1989]] *[[1991 Indian general election|1991]] *[[1996 Indian general election|1996]] *[[1998 Indian general election|1998]] *[[1999 Indian general election|1999]] *[[2004 Indian general election|2004]] *[[2009 Indian general election|2009]] *[[2014 Indian general election|2014]] *[[2019 Indian general election|2019]] *[[2024 Indian general election|''2024'']] |group2 = [[List of Indian state legislative assembly elections|State elections]] |list2 = *[[1920 Indian general election|1920]] *[[1923 Indian general election|1923]] *[[1926 Indian general election|1926]] *[[1930 Indian general election|1930]] *[[1934 Indian general election|1934]] *[[1937 Indian provincial elections|1937]] *[[1945 Indian general election|1945]] *[[1946 Indian provincial elections|1946]] *[[1951–52 elections in India#Legislative Assembly elections|1952]] *[[1954 elections in India#Legislative Assembly elections|1954]] *[[1955 elections in India#Legislative Assembly elections|1955]] *[[1957 elections in India#Legislative Assembly elections|1957]] *[[1960 elections in India#Legislative Assembly elections|1960]] *[[1961 elections in India#Legislative Assembly elections|1961]] *[[1962 elections in India#Legislative Assembly elections|1962]] *[[1964 elections in India#Legislative Assembly elections|1964]] *[[1965 elections in India#Legislative Assembly elections|1965]] *[[1967 elections in India#Legislative Assembly elections|1967]] *[[1968 elections in India#Legislative Assembly elections|1968]] *[[1969 elections in India#Legislative Assembly elections|1969]] *[[1970 elections in India#Legislative Assembly elections|1970]] *[[1971 elections in India#Legislative Assembly elections|1971]] *[[1972 elections in India#Legislative Assembly elections|1972]] *[[1974 elections in India#Legislative Assembly elections|1974]] *[[1975 elections in India#Legislative Assembly elections|1975]] *[[1977 elections in India#Legislative Assembly elections|1977]] *[[1978 elections in India#Legislative Assembly elections|1978]] *[[1979 elections in India#Legislative Assembly elections|1979]] *[[1980 elections in India#Legislative Assembly elections|1980]] *[[1982 elections in India#Legislative Assembly elections|1982]] *[[1983 elections in India#Legislative Assembly elections|1983]] *[[1984 elections in India#Legislative Assembly elections|1984]] *[[1985 elections in India#Legislative Assembly elections|1985]] *[[1987 elections in India#Legislative Assembly elections|1987]] *[[1988 elections in India#Legislative Assembly elections|1988]] *[[1989 elections in India#Legislative Assembly elections|1989]] *[[1990 elections in India#Legislative Assembly elections|1990]] *[[1991 elections in India#Legislative Assembly elections|1991]] *[[1992 elections in India#Legislative Assembly elections|1992]] *[[1993 elections in India#Legislative Assembly elections|1993]] *[[1994 elections in India#Legislative Assembly elections|1994]] *[[1995 elections in India#Legislative Assembly elections|1995]] *[[1996 elections in India#Legislative Assembly elections|1996]] *[[1997 elections in India#Legislative Assembly elections|1997]] *[[1998 elections in India#Legislative Assembly elections|1998]] *[[1999 elections in India#Legislative Assembly elections|1999]] *[[2000 elections in India#Legislative Assembly elections|2000]] *[[2001 elections in India#Legislative Assembly elections|2001]] *[[2002 elections in India#Legislative Assembly elections|2002]] *[[2003 elections in India#Legislative Assembly elections|2003]] *[[2004 elections in India#Legislative Assembly elections|2004]] *[[2005 elections in India#Legislative Assembly elections|2005]] *[[2006 elections in India#Legislative Assembly elections|2006]] *[[2007 elections in India#Legislative Assembly elections|2007]] *[[2008 elections in India#Legislative Assembly elections|2008]] *[[2009 elections in India#Legislative Assembly elections|2009]] *[[2010 elections in India|2010]] *[[2011 elections in India|2011]] *[[2012 elections in India|2012]] *[[2013 elections in India|2013]] *[[2014 elections in India#Legislative Assembly elections|2014]] *[[2015 elections in India|2015]] *[[2016 elections in India|2016]] *[[2017 elections in India|2017]] *[[2018 elections in India|2018]] *[[2019 elections in India|2019]] *[[2020 elections in India|2020]] *[[2021 elections in India|2021]] *[[2022 elections in India|2022]] *[[2023 elections in India|2023]] *[[2024 elections in India|''2024'']] *[[2025 elections in India|''2025'']] *[[2026 elections in India|''2026'']] *[[2027 elections in India|''2027'']] |below = <noinclude> *See also: Elections in [[Template:Andaman and Nicobar Islands elections|Andaman and Nicobar Islands]] *[[Template:Andhra Pradesh elections|Andhra Pradesh]] *[[Template:Arunachal Pradesh elections|Arunachal Pradesh]] *[[Template:Assam elections|Assam]] *[[Template:Bihar elections|Bihar]] *[[Template:Chhattisgarh elections|Chhattisgarh]] *[[Template:Chandigarh elections|Chandigarh]] *[[Template:Delhi elections|Delhi]] *[[Template:Dadra and Nagar Haveli and Daman and Diu elections|Dadra and Nagar Haveli and Daman and Diu]] *[[Template:Goan elections|Goa]] *[[Template:Gujarat elections|Gujarat]] *[[Template:Haryana elections|Haryana]] *[[Template:Himachal Pradesh elections|Himachal Pradesh]] *[[Template:Jammu and Kashmir elections|Jammu and Kashmir]] *[[Template:Jharkhand elections|Jharkhand]] *[[Template:Karnataka elections|Karnataka]] *[[Template:Kerala elections|Kerala]] *[[Template:Ladakh elections|Ladakh]] *[[Template:Lakshadweep elections|Lakshadweep]] *[[Template:Madhya Pradesh elections|Madhya Pradesh]] *[[Template:Maharashtra elections|Maharashtra]] *[[Template:Manipur elections|Manipur]] *[[Template:Meghalaya elections|Meghalaya]] *[[Template:Mizoram elections|Mizoram]] *[[Template:Nagaland elections|Nagaland]] *[[Template:Odisha elections|Odisha]] *[[Template:Puducherry elections|Puducherry]] *[[Template:Punjab (India) elections|Punjab]] *[[Template:Rajasthan elections|Rajasthan]] *[[Template:Sikkimese elections|Sikkim]] *[[Template:Tamil Nadu elections|Tamil Nadu]] *[[Template:Telangana elections|Telangana]] *[[Template:Tripura elections|Tripura]] *[[Template:Uttar Pradesh elections|Uttar Pradesh]] *[[Template:Uttarakhand elections|Uttarakhand]] *[[Template:West Bengal elections|West Bengal]] </noinclude> }}<noinclude> {{navbox documentation}} [[Category:India election year templates]] </noinclude> fwe9zcjoioduqiryuizunvz7sycwrqv 750529 750528 2024-04-14T08:12:17Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name = Indian elections |title = {{flagicon|India}} [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ]] |state = {{{state|autocollapse}}} |bodyclass = hlist |group1 = [[ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] |list1 = *[[1920 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1920]] *[[1923 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1923]] *[[1926 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1926]] *[[1930 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1930]] *[[1934 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1934]] *[[1945 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1945]] *[[1951–52 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1951–52]] *[[1957 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1957]] *[[1962 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1962]] *[[1967 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1967]] *[[1971 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1971]] *[[1977 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1977]] *[[1980 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1980]] *[[1984 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1984]] *[[1989 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1989]] *[[1991 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1991]] *[[1996 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1996]] *[[1998 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1998]] *[[1999 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1999]] *[[2004 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2004]] *[[2009 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2009]] *[[2014 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2014]] *[[2019 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2019]] *[[2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|''2024'']] |group2 = ਰਾਜ ਚੋਣਾਂ |list2 = *[[1920 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1920]] *[[1923 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1923]] *[[1926 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1926]] *[[1930 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1930]] *[[1934 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1934]] *[[1937 Indian provincial elections|1937]] *[[1945 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1945]] *[[1946 Indian provincial elections|1946]] *[[1951–52 elections in India#Legislative Assembly elections|1952]] *[[1954 elections in India#Legislative Assembly elections|1954]] *[[1955 elections in India#Legislative Assembly elections|1955]] *[[1957 elections in India#Legislative Assembly elections|1957]] *[[1960 elections in India#Legislative Assembly elections|1960]] *[[1961 elections in India#Legislative Assembly elections|1961]] *[[1962 elections in India#Legislative Assembly elections|1962]] *[[1964 elections in India#Legislative Assembly elections|1964]] *[[1965 elections in India#Legislative Assembly elections|1965]] *[[1967 elections in India#Legislative Assembly elections|1967]] *[[1968 elections in India#Legislative Assembly elections|1968]] *[[1969 elections in India#Legislative Assembly elections|1969]] *[[1970 elections in India#Legislative Assembly elections|1970]] *[[1971 elections in India#Legislative Assembly elections|1971]] *[[1972 elections in India#Legislative Assembly elections|1972]] *[[1974 elections in India#Legislative Assembly elections|1974]] *[[1975 elections in India#Legislative Assembly elections|1975]] *[[1977 elections in India#Legislative Assembly elections|1977]] *[[1978 elections in India#Legislative Assembly elections|1978]] *[[1979 elections in India#Legislative Assembly elections|1979]] *[[1980 elections in India#Legislative Assembly elections|1980]] *[[1982 elections in India#Legislative Assembly elections|1982]] *[[1983 elections in India#Legislative Assembly elections|1983]] *[[1984 elections in India#Legislative Assembly elections|1984]] *[[1985 elections in India#Legislative Assembly elections|1985]] *[[1987 elections in India#Legislative Assembly elections|1987]] *[[1988 elections in India#Legislative Assembly elections|1988]] *[[1989 elections in India#Legislative Assembly elections|1989]] *[[1990 elections in India#Legislative Assembly elections|1990]] *[[1991 elections in India#Legislative Assembly elections|1991]] *[[1992 elections in India#Legislative Assembly elections|1992]] *[[1993 elections in India#Legislative Assembly elections|1993]] *[[1994 elections in India#Legislative Assembly elections|1994]] *[[1995 elections in India#Legislative Assembly elections|1995]] *[[1996 elections in India#Legislative Assembly elections|1996]] *[[1997 elections in India#Legislative Assembly elections|1997]] *[[1998 elections in India#Legislative Assembly elections|1998]] *[[1999 elections in India#Legislative Assembly elections|1999]] *[[2000 elections in India#Legislative Assembly elections|2000]] *[[2001 elections in India#Legislative Assembly elections|2001]] *[[2002 elections in India#Legislative Assembly elections|2002]] *[[2003 elections in India#Legislative Assembly elections|2003]] *[[2004 elections in India#Legislative Assembly elections|2004]] *[[2005 elections in India#Legislative Assembly elections|2005]] *[[2006 elections in India#Legislative Assembly elections|2006]] *[[2007 elections in India#Legislative Assembly elections|2007]] *[[2008 elections in India#Legislative Assembly elections|2008]] *[[2009 elections in India#Legislative Assembly elections|2009]] *[[2010 elections in India|2010]] *[[2011 elections in India|2011]] *[[2012 elections in India|2012]] *[[2013 elections in India|2013]] *[[2014 elections in India#Legislative Assembly elections|2014]] *[[2015 elections in India|2015]] *[[2016 elections in India|2016]] *[[2017 elections in India|2017]] *[[2018 elections in India|2018]] *[[2019 elections in India|2019]] *[[2020 elections in India|2020]] *[[2021 elections in India|2021]] *[[2022 elections in India|2022]] *[[2023 elections in India|2023]] *[[2024 elections in India|''2024'']] *[[2025 elections in India|''2025'']] *[[2026 elections in India|''2026'']] *[[2027 elections in India|''2027'']] |below = <noinclude> *ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ: Elections in [[Template:Andaman and Nicobar Islands elections|ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ]] *[[Template:Andhra Pradesh elections|ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] *[[Template:Arunachal Pradesh elections|ਅਰੁਣਾਂਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] *[[Template:Assam elections|ਅਸਾਮ]] *[[Template:Bihar elections|ਬਿਹਾਰ]] *[[Template:Chhattisgarh elections|ਛੱਤੀਸ਼ਗੜ੍ਹ]] *[[Template:Chandigarh elections|ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ]] *[[Template:Delhi elections|ਦਿੱਲੀ]] *[[Template:Dadra and Nagar Haveli and Daman and Diu elections|ਦਾਦਰਾ ਅਤੇ ਨਗਰ ਹਵੇਲੀ ਅਤੇ ਦਮਨ ਅਤੇ ਦੀਉ]] *[[Template:Goan elections|ਗੋਆ]] *[[Template:Gujarat elections|ਗੁਜਰਾਤ]] *[[Template:Haryana elections|ਹਰਿਆਣਾ]] *[[Template:Himachal Pradesh elections|ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] *[[Template:Jammu and Kashmir elections|ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ]] *[[Template:Jharkhand elections|ਝਾਰਖੰਡ]] *[[Template:Karnataka elections|ਕਰਨਾਟਕ]] *[[Template:Kerala elections|ਕੇਰਲ]] *[[Template:Ladakh elections|ਲਦਾਖ਼]] *[[Template:Lakshadweep elections|ਲਕਸ਼ਦੀਪ]] *[[Template:Madhya Pradesh elections|ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] *[[Template:Maharashtra elections|ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] *[[Template:Manipur elections|ਮਨੀਪੁਰ]] *[[Template:Meghalaya elections|ਮੇਘਾਲਿਆ]] *[[Template:Mizoram elections|ਮਿਜ਼ੋਰਮ]] *[[Template:Nagaland elections|ਨਾਗਾਲੈਂਡ]] *[[Template:Odisha elections|ਓਡੀਸ਼ਾ]] *[[Template:Puducherry elections|ਪੁਡੂਚੇਰੀ]] *[[Template:Punjab (India) elections|ਪੰਜਾਬ]] *[[Template:Rajasthan elections|ਰਾਜਸਥਾਨ]] *[[Template:Sikkimese elections|ਸਿੱਕਮ]] *[[Template:Tamil Nadu elections|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] *[[Template:Telangana elections|ਤੇਲੰਗਾਨਾ]] *[[Template:Tripura elections|ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ]] *[[Template:Uttar Pradesh elections|ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] *[[Template:Uttarakhand elections|ਉਤਰਾਖੰਡ]] *[[Template:West Bengal elections|ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]] </noinclude> }}<noinclude> {{navbox documentation}} [[Category:India election year templates]] </noinclude> gyezrfb2cbe7so25lqqwvbqsfmrkpob 0 179631 750492 730575 2024-04-14T03:04:06Z 183.82.28.96 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਮਮਿਤਾ ਬੈਜੂ | image = | caption = | birth_name = Mamitha Baiju | birth_date = {{birth date and age|2000|06|22|df=y}} | birth_place = [[Kidangoor, Kottayam]], Kerala | nationality = [[ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ]] | alma_mater = [[Sacred Heart College, Thevara]] | occupation = [[ਅਦਾਕਾਰ]] | years_active = 2017–ਵਰਤਮਾਨ }} '''ਮਮਿਤਾ ਬੈਜੂ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਲਿਆਲਮ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ 2017 ਵਿੱਚ ''ਸਰਵੋਪਰੀ ਪਾਲਕਰਨ'' ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ''ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਜਾਵਾ'' (2021) ਵਿੱਚ ਅਲਫੋਂਸਾ, ''ਖੋ-ਖੋ'' (2021) ਵਿੱਚ ਅੰਜੂ, ''ਸੁਪਰ ਸ਼ਰਨਿਆ'' (2022) ਵਿੱਚ ਸੋਨਾ ਅਤੇ ''ਪ੍ਰਣਯਾ ਵਿਲਾਸਮ'' (2023) ਵਿੱਚ ਗੋਪਿਕਾ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਅ ਕੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |last=ആന്റണി |first=സീന |date=15 January 2022 |title=അനശ്വര ശരിക്കും തേച്ചോ?: മറുപടി പറഞ്ഞ് മമിത ബൈജു; അഭിമുഖം |trans-title=Did Anaswara really ditch you?: Mamitha Baiju reacts; Interview |url=https://www.manoramaonline.com/movies/interview/2022/01/15/interview-with-mamitha-baiju.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506103007/https://www.manoramaonline.com/movies/interview/2022/01/15/interview-with-mamitha-baiju.html |archive-date=6 May 2022 |access-date=15 January 2022 |website=Manorama Online |language=ml}}</ref><ref name=".6">{{Cite news|url=https://malayalam.samayam.com/malayalam-cinema/movie-news/operation-java-fame-mamitha-baiju-exclusive-interview/articleshow/83026095.cms|title='ഇതൊരു പുതിയ അനുഭവമാണ്, അതൊരുപാട് ആസ്വദിക്കുന്നുണ്ട്'; തീയേറ്ററിൽ വെച്ചുണ്ടായ സംഭവം മറക്കാനാവില്ല!; മനസ് തുറന്ന് താരസുന്ദരി!|last=MB|first=Anandha|work=Samayam|access-date=6 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20220506105638/https://malayalam.samayam.com/malayalam-cinema/movie-news/operation-java-fame-mamitha-baiju-exclusive-interview/articleshow/83026095.cms|archive-date=6 May 2022|language=ml|trans-title=This is a new experience; Won't forget that theatre incident; Mamitha opens up}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ == ਮਮਿਤਾ ਬੈਜੂ [[ਕੇਰਲ]] ਦੇ ਕੋਟਾਯਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਿਡੰਗੂਰ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Antony |first=Seena |date=16 January 2022 |title=Super Sharanya' is a milestone in my career: Mamita Baiju |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/interviews/2022/01/16/super-sharanya-mamita-baiju-interview.html |access-date=6 May 2022 |website=On Manorama}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਡਾ. ਬੈਜੂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਅਤੇ ਮਿੰਨੀ ਬੈਜੂ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਮਿਧੁਨ ਬੈਜੂ ਹੈ।<ref name=".1">{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/interview/2021/05/21/chat-with-mamitha-baiju-operation-java-actress.html|title=ഹണീബിയിൽ ആസിഫിന്റെ അനിയത്തി, ജാവയിലെ അൽഫോൻസ; ഈ പ്ലസ് ടുക്കാരി|last=ശ്രീലേഖ|first=ആർ.ബി.|date=21 May 2021|work=ManoramaOnline|access-date=6 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20220506100353/https://www.manoramaonline.com/movies/interview/2021/05/21/chat-with-mamitha-baiju-operation-java-actress.html|archive-date=6 May 2022|language=ml|trans-title=Asif's sister in Honeybee, Alphonsa in Java; This plus two student...}}</ref> ਮਮਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਮੈਰੀ ਮਾਉਂਟ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ, ਕਟਾਚੀਰਾ ਅਤੇ ਐਨਐਸਐਸ ਹਾਇਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਕਿਡੰਗੂਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਕੋਚੀ]] ਦੇ ਸੈਕਰਡ ਹਾਰਟ ਕਾਲਜ ਤੋਂ [[ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ]] ਵਿੱਚ [[ਬੀ ਐੱਸ ਸੀ|ਬੀ.ਐਸਸੀ]] ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Basith |date=25 December 2021 |title=ക്രിസ്മസിന് ഫുഡാണ് മെയിൻ; മമിത ബൈജു പറയുന്നു |trans-title= |url=https://www.twentyfournews.com/2021/12/25/mamitha-baiju-interview.html |access-date=6 May 2022 |website=Twenty Four News |language=ml}}</ref> == ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ == === ਫ਼ਿਲਮਾਂ === {| class="wikitable" |+ਕੁੰਜੀ | style="background:#ffc" | {{Dagger}} | ਉਹਨਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਜੇ ਤੱਕ ਰਿਲੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ |} * ''ਸਾਰੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ [[ਮਲਿਆਲਮ]] ਵਿੱਚ ਹਨ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਹੋਰ ਨੋਟ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।'' {| class="wikitable sortable" !ਸਾਲ ! ਸਿਰਲੇਖ ! ਭੂਮਿਕਾ ! class="unsortable" | ਨੋਟਸ ! {{Abbr|Ref.|Reference}} |- | rowspan="2" | 2017 | ''ਸਰ੍ਵੋਪਰਿ ਪਾਲਕਕਰਨ'' | ਰਾਜੀ | ਡੈਬਿਊ ਫਿਲਮ | <ref name="Name">{{Cite web |last=രഘുനാഥ്‌ |first=രശ്മി |date=21 June 2021 |title=ഹെഡ്മിസ്ട്രസ് പറഞ്ഞു; ഇപ്പോള്‍ തന്നെ അഞ്ചാറ് നമിതയുണ്ട്, മമിത മതി |trans-title=Headmistress said; There are enough Namithas, Mamitha is fine |url=https://archives.mathrubhumi.com/movies-music/interview/mamitha-baiju-actress-interview-operation-java-kho-kho-cinema-1.5767889 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506101334/https://archives.mathrubhumi.com/movies-music/interview/mamitha-baiju-actress-interview-operation-java-kho-kho-cinema-1.5767889 |archive-date=6 May 2022 |access-date=13 December 2021 |website=Mathrubhmi |language=ml}}</ref> |- | ''ਹਨੀ ਬੀ 2: ਜਸ਼ਨ'' | ਸਿਸੀਲੀ ਥੰਬੀ ਐਂਟਨੀ | | <ref>{{Cite web |last=Joas |first=Ammu |date=25 February 2022 |title='ജനിച്ച അന്നുതന്നെ തേപ്പു കിട്ടിയ ആളാണ് ഞാൻ': മമിതയെ വിട്ടുപോകാത്ത 'തേപ്പ്': പ്രേക്ഷകരുടെ ചങ്ക്ഗേൾ |trans-title= |url=https://www.vanitha.in/celluloid/celebrity-interview/mamitha-baiju-funny-cool-chat.html |access-date=6 May 2022 |website=Vanitha |language=ml}}</ref> |- | rowspan="4" | ''2018'' | ''ਡਾਕਿਨੀ'' | ਆਰਥੀ | | <ref name=".03">{{Cite web |last=പാലക്കാപറമ്പിൽ |first=ബിന്ദു |date=1 June 2021 |title=അൽഫോൻസയും അഞ്ജുവും വഴിത്തിരിവായി |trans-title=Alphonsa and Anju were breakthroughs |url=https://keralakaumudi.com/news/news.php?id=560425 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506101828/https://keralakaumudi.com/news/news.php?id=560425 |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 June 2021 |website=Kerala Kaumudi |language=ml}}</ref> |- | ''ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਮ'' | ਚਿਤ੍ਰਾ | | <ref>{{Cite web |last=Subramanian |first=Anupama |date=25 March 2018 |title=New technology in Krishnam to curb piracy |url=https://www.deccanchronicle.com/amp/entertainment/kollywood/250318/new-technology-in-krishnam-to-curb-piracy.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506103736/https://www.deccanchronicle.com/amp/entertainment/kollywood/250318/new-technology-in-krishnam-to-curb-piracy.html |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 May 2022 |website=Deccan Chronicle}}</ref> |- | ''ਵਰਥਨ'' | ਸੈਂਡਰਾ | | |- | ''ਸਕੂਲ ਡਾਇਰੀ'' | ਇੰਦੂ | | <ref>{{Cite web |last=Vetticad |first=Anna M. M. |date=21 May 2018 |title=School Diary movie review: What's M.G. Sreekumar doing lending his name to this non-film? |url=https://www.firstpost.com/entertainment/school-diary-movie-review-whats-m-g-sreekumar-doing-lending-his-name-to-this-non-film-4476737.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506104305/https://www.firstpost.com/entertainment/school-diary-movie-review-whats-m-g-sreekumar-doing-lending-his-name-to-this-non-film-4476737.html |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 May 2022 |website=First Post}}</ref> |- | rowspan="2" | 2019 | ''ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਥਾਨਕ ਕਹਾਣੀ'' | ਦੇਵਿਕਾ | | <ref>{{Cite web |last=Shrijith |first=Sajin |date=15 January 2019 |title=Directing has been my long-cherished dream |url=https://m.cinemaexpress.com/stories/interviews/2019/jan/15/directing-has-been-my-long-cherished-dream-9636.amp |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506104559/https://m.cinemaexpress.com/stories/interviews/2019/jan/15/directing-has-been-my-long-cherished-dream-9636.amp |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 May 2022 |website=Cinema Express}}</ref> |- | ''ਵਿਕ੍ਰਿਤੀ'' | ਸੁਹਾਰਾ | | <ref name=".04">{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mamitha-baiju-plays-the-team-captain-in-rajisha-starrer-kho-kho/articleshow/80750243.cms|title=Mamitha Baiju plays the team captain in Rajisha-starrer 'Kho Kho'|last=Soman|first=Deepa|date=8 February 2021|work=The Times of India|access-date=6 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20220506100823/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mamitha-baiju-plays-the-team-captain-in-rajisha-starrer-kho-kho/articleshow/80750243.cms|archive-date=6 May 2022|language=en}}</ref> |- | 2020 | ''ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ'' | ਕੋਚੂਮੋਲ | | <ref>{{Cite web |last=ആനന്ദ് രാജ് |first=എസ് |date=12 January 2022 |title='സൂപ്പർ മമിത'; ഓപ്പറേഷൻ ജാവ, സൂപ്പർ ശരണ്യ എന്നീ ചിത്രങ്ങളിലൂടെ തിളങ്ങിയ മമിത ബൈജു സംസാരിക്കുന്നു |trans-title='Super Mamitha'; Interview with Mamitha Baiju of Operation Java and Super Sharanya fame |url=https://www.madhyamam.com/kudumbam/special-stories/mamitha-baiju-interview-908201 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506105122/https://www.madhyamam.com/kudumbam/special-stories/mamitha-baiju-interview-908201 |archive-date=6 May 2022 |access-date=12 January 2022 |website=Madhyamam |language=ml}}</ref> |- | rowspan="3" | 2021 | ''ਰੰਗ ਪਦਮ'' | ਸ਼ਾਲਿਨੀ | ਲਘੂ ਫਿਲਮ | |- | ''ਓਪਰੇਸ਼ਨ Java'' | ਅਲਫੋਂਸਾ | | |- | ''ਖੋ ਖੋ'' | ਅੰਜੂ | | <ref name=":0">{{Cite web |last=Sidhardha |first=Sanjith |date=11 December 2020 |title=Mamitha Baiju plays the team captain in Rajisha-starrer 'Kho Kho' |url=https://m.timesofindia.com/entertainment/malayalam/movies/news/mamitha-baiju-to-play-a-kho-kho-team-captain-in-rajisha-starrer/articleshow/79678366.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506105450/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mamitha-baiju-to-play-a-kho-kho-team-captain-in-rajisha-starrer/articleshow/79678366.cms?from=mdr |archive-date=6 May 2022 |access-date=12 January 2022 |website=The Times of India}}</ref> |- | rowspan="2" | 2022 | ''ਰੰਡੂ'' | ਕੁੰਜੂਮੋਲ | | <ref>{{Cite web |last=Babu |first=Ajith |date=8 January 2022 |title='Randu' movie review: A significant story of our times |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/movie-reviews/2022/01/08/randu-movie-review-vishnu-unnikrishnan.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506113441/https://www.onmanorama.com/entertainment/movie-reviews/2022/01/08/randu-movie-review-vishnu-unnikrishnan.html |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 May 2022 |website=On Manorama}}</ref> |- | ''ਸੁਪਰ ਸ਼ਰਨਿਆ'' | ਸੋਨਾ ਥਾਮਸ | | <ref>{{Cite web |date=8 January 2022 |title='ശരണ്യ സൂപ്പർ ആണെങ്കിൽ സോന പൊളി ആണ്, അപാരമായ സ്ക്രീൻ പ്രെസൻസ്'; മമിതയ്ക്ക് കൈയ്യടി, പ്രശംസ! |trans-title=If Sharanya is superb, Sona is fabulous, What a great screen presence; Applauses to Mamitha |url=https://malayalam.samayam.com/malayalam-cinema/celebrity-news/actress-mamitha-baiju-gets-appreciate-for-her-performance-in-super-sharanya-malayalam-movie/articleshow/88774387.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506110227/https://malayalam.samayam.com/malayalam-cinema/celebrity-news/actress-mamitha-baiju-gets-appreciate-for-her-performance-in-super-sharanya-malayalam-movie/articleshow/88774387.cms |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 May 2022 |website=Samayam |language=ml}}</ref> |- | rowspan="2" | 2023 | ''ਪ੍ਰਣਯਾ ਵਿਲਾਸਮ'' | ਗੋਪਿਕਾ | | <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/pranaya-vilasam-release-date-anaswara-rajan-starrer-to-hit-the-big-screens-on-this-date/articleshow/97479159.cms|title=‘Pranaya Vilasam’ release date: Anaswara Rajan starrer to hit the big screens on THIS date|work=The Times of India|access-date=11 April 2023|issn=0971-8257}}</ref> |- | ''ਰਾਮਚੰਦਰ ਬੌਸ ਐਂਡ ਕੰਪਨੀ'' | ਸੋਫੀਆ | | <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/nivin-paulys-film-with-haneef-adeni-titled-ramachandra-boss-and-co/article67060357.ece|title=Nivin Pauly’s film with Haneef Adeni titled ‘Ramachandra Boss and Co’|date=9 July 2023|work=The Hindu|access-date=20 July 2023|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> |-| {{TBA}} || {{Pending film|Premalu}} | ਰੀਨੂ | ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ | <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/naslen-mamitha-baijus-rom-com-titled-premalu-first-look-out/articleshow/105647639.cms?from=mdr|title=Naslen-Mamitha Baiju’s rom-com titled ‘Premalu’, first look out!|date=2023-12-01|work=The Times of India|access-date=2023-12-01|issn=0971-8257}}</ref> |-| {{TBA}} || {{Pending film|Rebel}} || {{TBA}} | [[ਤਮਿਲ਼ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਾਮਿਲ]] ਫਿਲਮ<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ | <ref>{{Cite web |title=Filming of GV Prakash’s ‘Rebel’ wrapped up |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/filming-of-gv-prakashs-rebel-wrapped-up/article67374998.ece |access-date=12 November 2023 |website=The Hindu}}</ref> |} == ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀਆਂ == {| class="wikitable" !ਸਾਲ ! ਅਵਾਰਡ ! ਸ਼੍ਰੇਣੀ ! ਕੰਮ ! ਨਤੀਜਾ ! ਰੈਫ. |- | 2020 | ਕੇਰਲ ਫਿਲਮ ਕ੍ਰਿਟਿਕਸ ਅਵਾਰਡ | ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ | ''ਖੋ ਖੋ''||{{Won}} |<ref>{{Cite news|url=http://englisharchives.mathrubhumi.com/movies-music/movie-news/movie-1.5998393|title=Kerala Film Critics Awards: Prithviraj, Biju Menon share best actor award|date=13 September 2021|work=Mathrubhumi News|access-date=13 September 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20220506103420/http://englisharchives.mathrubhumi.com/movies-music/movie-news/movie-1.5998393|archive-date=6 May 2022}}</ref> |} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb name|nm10310964}} * [https://en.msidb.org/qSearch.php?q=mamitha%20baiju Mamitha Baiju at MSI] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2001]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਲਿਆਲਮ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] cdvrmi03zj6zuis4vz561rmwvx0s7pq 750514 750492 2024-04-14T07:27:43Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਮਮਿਤਾ ਬੈਜੂ | image = | caption = | birth_name = ਮਮਿਤਾ ਬੈਜੂ | birth_date = {{birth date and age|2001|06|22|df=y}} | birth_place = ਕੇਰਲ | nationality = [[ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ]] | alma_mater = | occupation = [[ਅਦਾਕਾਰ]] | years_active = 2017–ਵਰਤਮਾਨ }} '''ਮਮਿਤਾ ਬੈਜੂ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਲਿਆਲਮ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ 2017 ਵਿੱਚ ''ਸਰਵੋਪਰੀ ਪਾਲਕਰਨ'' ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ''ਓਪਰੇਸ਼ਨ ਜਾਵਾ'' (2021) ਵਿੱਚ ਅਲਫੋਂਸਾ, ''ਖੋ-ਖੋ'' (2021) ਵਿੱਚ ਅੰਜੂ, ''ਸੁਪਰ ਸ਼ਰਨਿਆ'' (2022) ਵਿੱਚ ਸੋਨਾ ਅਤੇ ''ਪ੍ਰਣਯਾ ਵਿਲਾਸਮ'' (2023) ਵਿੱਚ ਗੋਪਿਕਾ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਅ ਕੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |last=ആന്റണി |first=സീന |date=15 January 2022 |title=അനശ്വര ശരിക്കും തേച്ചോ?: മറുപടി പറഞ്ഞ് മമിത ബൈജു; അഭിമുഖം |trans-title=Did Anaswara really ditch you?: Mamitha Baiju reacts; Interview |url=https://www.manoramaonline.com/movies/interview/2022/01/15/interview-with-mamitha-baiju.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506103007/https://www.manoramaonline.com/movies/interview/2022/01/15/interview-with-mamitha-baiju.html |archive-date=6 May 2022 |access-date=15 January 2022 |website=Manorama Online |language=ml}}</ref><ref name=".6">{{Cite news|url=https://malayalam.samayam.com/malayalam-cinema/movie-news/operation-java-fame-mamitha-baiju-exclusive-interview/articleshow/83026095.cms|title='ഇതൊരു പുതിയ അനുഭവമാണ്, അതൊരുപാട് ആസ്വദിക്കുന്നുണ്ട്'; തീയേറ്ററിൽ വെച്ചുണ്ടായ സംഭവം മറക്കാനാവില്ല!; മനസ് തുറന്ന് താരസുന്ദരി!|last=MB|first=Anandha|work=Samayam|access-date=6 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20220506105638/https://malayalam.samayam.com/malayalam-cinema/movie-news/operation-java-fame-mamitha-baiju-exclusive-interview/articleshow/83026095.cms|archive-date=6 May 2022|language=ml|trans-title=This is a new experience; Won't forget that theatre incident; Mamitha opens up}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ == ਮਮਿਤਾ ਬੈਜੂ [[ਕੇਰਲ]] ਦੇ ਕੋਟਾਯਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕਿਡੰਗੂਰ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Antony |first=Seena |date=16 January 2022 |title=Super Sharanya' is a milestone in my career: Mamita Baiju |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/interviews/2022/01/16/super-sharanya-mamita-baiju-interview.html |access-date=6 May 2022 |website=On Manorama}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਡਾ. ਬੈਜੂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਅਤੇ ਮਿੰਨੀ ਬੈਜੂ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਮਿਧੁਨ ਬੈਜੂ ਹੈ।<ref name=".1">{{Cite news|url=https://www.manoramaonline.com/movies/interview/2021/05/21/chat-with-mamitha-baiju-operation-java-actress.html|title=ഹണീബിയിൽ ആസിഫിന്റെ അനിയത്തി, ജാവയിലെ അൽഫോൻസ; ഈ പ്ലസ് ടുക്കാരി|last=ശ്രീലേഖ|first=ആർ.ബി.|date=21 May 2021|work=ManoramaOnline|access-date=6 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20220506100353/https://www.manoramaonline.com/movies/interview/2021/05/21/chat-with-mamitha-baiju-operation-java-actress.html|archive-date=6 May 2022|language=ml|trans-title=Asif's sister in Honeybee, Alphonsa in Java; This plus two student...}}</ref> ਮਮਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਮੈਰੀ ਮਾਉਂਟ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ, ਕਟਾਚੀਰਾ ਅਤੇ ਐਨਐਸਐਸ ਹਾਇਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ, ਕਿਡੰਗੂਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਕੋਚੀ]] ਦੇ ਸੈਕਰਡ ਹਾਰਟ ਕਾਲਜ ਤੋਂ [[ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ]] ਵਿੱਚ [[ਬੀ ਐੱਸ ਸੀ|ਬੀ.ਐਸਸੀ]] ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Basith |date=25 December 2021 |title=ക്രിസ്മസിന് ഫുഡാണ് മെയിൻ; മമിത ബൈജു പറയുന്നു |trans-title= |url=https://www.twentyfournews.com/2021/12/25/mamitha-baiju-interview.html |access-date=6 May 2022 |website=Twenty Four News |language=ml}}</ref> == ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ == === ਫ਼ਿਲਮਾਂ === {| class="wikitable" |+ਕੁੰਜੀ | style="background:#ffc" | {{Dagger}} | ਉਹਨਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਜੇ ਤੱਕ ਰਿਲੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ |} * ''ਸਾਰੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ [[ਮਲਿਆਲਮ]] ਵਿੱਚ ਹਨ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਹੋਰ ਨੋਟ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ।'' {| class="wikitable sortable" !ਸਾਲ ! ਸਿਰਲੇਖ ! ਭੂਮਿਕਾ ! class="unsortable" | ਨੋਟਸ ! {{Abbr|Ref.|Reference}} |- | rowspan="2" | 2017 | ''ਸਰ੍ਵੋਪਰਿ ਪਾਲਕਕਰਨ'' | ਰਾਜੀ | ਡੈਬਿਊ ਫਿਲਮ | <ref name="Name">{{Cite web |last=രഘുനാഥ്‌ |first=രശ്മി |date=21 June 2021 |title=ഹെഡ്മിസ്ട്രസ് പറഞ്ഞു; ഇപ്പോള്‍ തന്നെ അഞ്ചാറ് നമിതയുണ്ട്, മമിത മതി |trans-title=Headmistress said; There are enough Namithas, Mamitha is fine |url=https://archives.mathrubhumi.com/movies-music/interview/mamitha-baiju-actress-interview-operation-java-kho-kho-cinema-1.5767889 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506101334/https://archives.mathrubhumi.com/movies-music/interview/mamitha-baiju-actress-interview-operation-java-kho-kho-cinema-1.5767889 |archive-date=6 May 2022 |access-date=13 December 2021 |website=Mathrubhmi |language=ml}}</ref> |- | ''ਹਨੀ ਬੀ 2: ਜਸ਼ਨ'' | ਸਿਸੀਲੀ ਥੰਬੀ ਐਂਟਨੀ | | <ref>{{Cite web |last=Joas |first=Ammu |date=25 February 2022 |title='ജനിച്ച അന്നുതന്നെ തേപ്പു കിട്ടിയ ആളാണ് ഞാൻ': മമിതയെ വിട്ടുപോകാത്ത 'തേപ്പ്': പ്രേക്ഷകരുടെ ചങ്ക്ഗേൾ |trans-title= |url=https://www.vanitha.in/celluloid/celebrity-interview/mamitha-baiju-funny-cool-chat.html |access-date=6 May 2022 |website=Vanitha |language=ml}}</ref> |- | rowspan="4" | ''2018'' | ''ਡਾਕਿਨੀ'' | ਆਰਥੀ | | <ref name=".03">{{Cite web |last=പാലക്കാപറമ്പിൽ |first=ബിന്ദു |date=1 June 2021 |title=അൽഫോൻസയും അഞ്ജുവും വഴിത്തിരിവായി |trans-title=Alphonsa and Anju were breakthroughs |url=https://keralakaumudi.com/news/news.php?id=560425 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506101828/https://keralakaumudi.com/news/news.php?id=560425 |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 June 2021 |website=Kerala Kaumudi |language=ml}}</ref> |- | ''ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਮ'' | ਚਿਤ੍ਰਾ | | <ref>{{Cite web |last=Subramanian |first=Anupama |date=25 March 2018 |title=New technology in Krishnam to curb piracy |url=https://www.deccanchronicle.com/amp/entertainment/kollywood/250318/new-technology-in-krishnam-to-curb-piracy.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506103736/https://www.deccanchronicle.com/amp/entertainment/kollywood/250318/new-technology-in-krishnam-to-curb-piracy.html |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 May 2022 |website=Deccan Chronicle}}</ref> |- | ''ਵਰਥਨ'' | ਸੈਂਡਰਾ | | |- | ''ਸਕੂਲ ਡਾਇਰੀ'' | ਇੰਦੂ | | <ref>{{Cite web |last=Vetticad |first=Anna M. M. |date=21 May 2018 |title=School Diary movie review: What's M.G. Sreekumar doing lending his name to this non-film? |url=https://www.firstpost.com/entertainment/school-diary-movie-review-whats-m-g-sreekumar-doing-lending-his-name-to-this-non-film-4476737.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506104305/https://www.firstpost.com/entertainment/school-diary-movie-review-whats-m-g-sreekumar-doing-lending-his-name-to-this-non-film-4476737.html |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 May 2022 |website=First Post}}</ref> |- | rowspan="2" | 2019 | ''ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਥਾਨਕ ਕਹਾਣੀ'' | ਦੇਵਿਕਾ | | <ref>{{Cite web |last=Shrijith |first=Sajin |date=15 January 2019 |title=Directing has been my long-cherished dream |url=https://m.cinemaexpress.com/stories/interviews/2019/jan/15/directing-has-been-my-long-cherished-dream-9636.amp |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506104559/https://m.cinemaexpress.com/stories/interviews/2019/jan/15/directing-has-been-my-long-cherished-dream-9636.amp |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 May 2022 |website=Cinema Express}}</ref> |- | ''ਵਿਕ੍ਰਿਤੀ'' | ਸੁਹਾਰਾ | | <ref name=".04">{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mamitha-baiju-plays-the-team-captain-in-rajisha-starrer-kho-kho/articleshow/80750243.cms|title=Mamitha Baiju plays the team captain in Rajisha-starrer 'Kho Kho'|last=Soman|first=Deepa|date=8 February 2021|work=The Times of India|access-date=6 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20220506100823/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mamitha-baiju-plays-the-team-captain-in-rajisha-starrer-kho-kho/articleshow/80750243.cms|archive-date=6 May 2022|language=en}}</ref> |- | 2020 | ''ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਅਤੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ'' | ਕੋਚੂਮੋਲ | | <ref>{{Cite web |last=ആനന്ദ് രാജ് |first=എസ് |date=12 January 2022 |title='സൂപ്പർ മമിത'; ഓപ്പറേഷൻ ജാവ, സൂപ്പർ ശരണ്യ എന്നീ ചിത്രങ്ങളിലൂടെ തിളങ്ങിയ മമിത ബൈജു സംസാരിക്കുന്നു |trans-title='Super Mamitha'; Interview with Mamitha Baiju of Operation Java and Super Sharanya fame |url=https://www.madhyamam.com/kudumbam/special-stories/mamitha-baiju-interview-908201 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506105122/https://www.madhyamam.com/kudumbam/special-stories/mamitha-baiju-interview-908201 |archive-date=6 May 2022 |access-date=12 January 2022 |website=Madhyamam |language=ml}}</ref> |- | rowspan="3" | 2021 | ''ਰੰਗ ਪਦਮ'' | ਸ਼ਾਲਿਨੀ | ਲਘੂ ਫਿਲਮ | |- | ''ਓਪਰੇਸ਼ਨ Java'' | ਅਲਫੋਂਸਾ | | |- | ''ਖੋ ਖੋ'' | ਅੰਜੂ | | <ref name=":0">{{Cite web |last=Sidhardha |first=Sanjith |date=11 December 2020 |title=Mamitha Baiju plays the team captain in Rajisha-starrer 'Kho Kho' |url=https://m.timesofindia.com/entertainment/malayalam/movies/news/mamitha-baiju-to-play-a-kho-kho-team-captain-in-rajisha-starrer/articleshow/79678366.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506105450/https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/mamitha-baiju-to-play-a-kho-kho-team-captain-in-rajisha-starrer/articleshow/79678366.cms?from=mdr |archive-date=6 May 2022 |access-date=12 January 2022 |website=The Times of India}}</ref> |- | rowspan="2" | 2022 | ''ਰੰਡੂ'' | ਕੁੰਜੂਮੋਲ | | <ref>{{Cite web |last=Babu |first=Ajith |date=8 January 2022 |title='Randu' movie review: A significant story of our times |url=https://www.onmanorama.com/entertainment/movie-reviews/2022/01/08/randu-movie-review-vishnu-unnikrishnan.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506113441/https://www.onmanorama.com/entertainment/movie-reviews/2022/01/08/randu-movie-review-vishnu-unnikrishnan.html |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 May 2022 |website=On Manorama}}</ref> |- | ''ਸੁਪਰ ਸ਼ਰਨਿਆ'' | ਸੋਨਾ ਥਾਮਸ | | <ref>{{Cite web |date=8 January 2022 |title='ശരണ്യ സൂപ്പർ ആണെങ്കിൽ സോന പൊളി ആണ്, അപാരമായ സ്ക്രീൻ പ്രെസൻസ്'; മമിതയ്ക്ക് കൈയ്യടി, പ്രശംസ! |trans-title=If Sharanya is superb, Sona is fabulous, What a great screen presence; Applauses to Mamitha |url=https://malayalam.samayam.com/malayalam-cinema/celebrity-news/actress-mamitha-baiju-gets-appreciate-for-her-performance-in-super-sharanya-malayalam-movie/articleshow/88774387.cms |archive-url=https://web.archive.org/web/20220506110227/https://malayalam.samayam.com/malayalam-cinema/celebrity-news/actress-mamitha-baiju-gets-appreciate-for-her-performance-in-super-sharanya-malayalam-movie/articleshow/88774387.cms |archive-date=6 May 2022 |access-date=6 May 2022 |website=Samayam |language=ml}}</ref> |- | rowspan="2" | 2023 | ''ਪ੍ਰਣਯਾ ਵਿਲਾਸਮ'' | ਗੋਪਿਕਾ | | <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/pranaya-vilasam-release-date-anaswara-rajan-starrer-to-hit-the-big-screens-on-this-date/articleshow/97479159.cms|title=‘Pranaya Vilasam’ release date: Anaswara Rajan starrer to hit the big screens on THIS date|work=The Times of India|access-date=11 April 2023|issn=0971-8257}}</ref> |- | ''ਰਾਮਚੰਦਰ ਬੌਸ ਐਂਡ ਕੰਪਨੀ'' | ਸੋਫੀਆ | | <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/nivin-paulys-film-with-haneef-adeni-titled-ramachandra-boss-and-co/article67060357.ece|title=Nivin Pauly’s film with Haneef Adeni titled ‘Ramachandra Boss and Co’|date=9 July 2023|work=The Hindu|access-date=20 July 2023|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> |-| {{TBA}} || {{Pending film|Premalu}} | ਰੀਨੂ | ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ | <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/malayalam/movies/news/naslen-mamitha-baijus-rom-com-titled-premalu-first-look-out/articleshow/105647639.cms?from=mdr|title=Naslen-Mamitha Baiju’s rom-com titled ‘Premalu’, first look out!|date=2023-12-01|work=The Times of India|access-date=2023-12-01|issn=0971-8257}}</ref> |-| {{TBA}} || {{Pending film|Rebel}} || {{TBA}} | [[ਤਮਿਲ਼ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਾਮਿਲ]] ਫਿਲਮ<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ਪੂਰਾ ਹੋਇਆ | <ref>{{Cite web |title=Filming of GV Prakash’s ‘Rebel’ wrapped up |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/filming-of-gv-prakashs-rebel-wrapped-up/article67374998.ece |access-date=12 November 2023 |website=The Hindu}}</ref> |} == ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀਆਂ == {| class="wikitable" !ਸਾਲ ! ਅਵਾਰਡ ! ਸ਼੍ਰੇਣੀ ! ਕੰਮ ! ਨਤੀਜਾ ! ਰੈਫ. |- | 2020 | ਕੇਰਲ ਫਿਲਮ ਕ੍ਰਿਟਿਕਸ ਅਵਾਰਡ | ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ | ''ਖੋ ਖੋ''||{{Won}} |<ref>{{Cite news|url=http://englisharchives.mathrubhumi.com/movies-music/movie-news/movie-1.5998393|title=Kerala Film Critics Awards: Prithviraj, Biju Menon share best actor award|date=13 September 2021|work=Mathrubhumi News|access-date=13 September 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20220506103420/http://englisharchives.mathrubhumi.com/movies-music/movie-news/movie-1.5998393|archive-date=6 May 2022}}</ref> |} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb name|nm10310964}} * [https://en.msidb.org/qSearch.php?q=mamitha%20baiju Mamitha Baiju at MSI] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2001]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਲਿਆਲਮ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 8xhw5dhm9x2y48w0kcdk3dlr22x4der 0 180391 750502 735110 2024-04-14T04:20:22Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki ਹੇਠਾਂ '''ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਅਧੂਰੀ ਸੂਚੀ ਹੈ,''' ਜੋ ਕਿ [[ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ']] ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸੰਗੀਤ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ [[ਵੇਦ|ਵੇਦਾਂ]] ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ [[ਹਿੰਦੂ]] ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ 1500 ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਗ੍ਰੰਥ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵੀ ਭਾਰਤੀ [[ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ]] ਦੁਆਰਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਸਮਕਾਲੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਦੋ ਭਾਗ ਹਨ। [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ]] ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>George E. Ruckert, ''Music in North India: Experiencing Music, Expressing Culture'', [[Oxford University Press]].</ref> [[ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ]] ਦਾ ਕਾਰਨਾਟਿਕ ਸੰਗੀਤ, ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਤਾਲਬੱਧ, ਅਤੇ ਢਾਂਚਾਗਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। <ref>Ludwig Pesch, The Oxford Illustrated Companion to South Indian Classical Music, [[Oxford University Press]].</ref> ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਤਿਉਹਾਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਾਰਨਾਟਿਕ ਸਮਾਗਮ ਤਿਆਗਰਾਜ ਅਰਾਧਨਾ (1840 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ) ਰਵਾਇਤੀ ਕਾਰਨਾਟਿਕ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਉੱਭਰਦਾ ਰੁਝਾਨ [[ਸੰਗੀਤ ਸ਼ੈਲੀ|ਫਿਊਜ਼ਨ ਸੰਗੀਤ]] ਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਖਿਆਲ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਨ ਲਈ, ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਵਰਗੀਆਂ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=wwwX6DWfn3gC&dq=indian+fusion+music&pg=PA16|title=Essays on Indian Music|last=Kumar|first=Raj|publisher=Discovery Publishing House|year=2003|isbn=9788171417193|pages=16}}</ref> == ਤਿਉਹਾਰ == === ਕਾਰਨਾਟਿਕ === {| class="wikitable sortable" !ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਨਾਮ ! <small>ਪਹਿਲੇ <br />ਸਾਲ <br />ਲਈ<br /></small> ! ਦੇਸ਼ ! ਰਾਜ ! ਸ਼ਹਿਰ ! ਨੋਟਸ |- | ਤਿਆਗਰਾਜ ਅਰਾਧਨਾ | 1846 | ਭਾਰਤ | [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] | ਤਿਰੁਵੈਅਰੁ | |- | [[ਚੇਂਬਈ ਸੰਗੀਤੋਲਸਵਮ]] | 1910 | ਭਾਰਤ | [[ਕੇਰਲ]] | ਗੁਰੂਵਾਯੂਰ | |- | ਸੰਕਟ ਮੋਚਨ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ | 1920 | ਭਾਰਤ | [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] | [[ਵਾਰਾਣਸੀ]] | |- | ਮਦਰਾਸ ਸੰਗੀਤ ਸੀਜ਼ਨ | 1927 | ਭਾਰਤ | [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] | [[ਚੇਨਈ]] | |- | ਕਲਾਸਾਗਰਮ ਸਾਲਾਨਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਉਤਸਵ | 1967 | ਭਾਰਤ | [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] | ਸਿਕੰਦਰਾਬਾਦ | |- | ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮਸੇਵਾ ਮੰਡਲੀ ਆਰਸੀਟੀ ਦੁਆਰਾ ਰਾਮਨਵਮੀ ਗਲੋਬਲ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ | 1939 | ਭਾਰਤ | [[ਕਰਨਾਟਕ]] | [[ਬੰਗਲੌਰ]] | |- | ਪੁਰੰਦਰ ਦਾਸਾ ਅਰਾਧਨਾ | 1974 | ਭਾਰਤ | [[ਕਰਨਾਟਕ]] | [[ਹੰਪੀ]] | |- | ਕਲੀਵਲੈਂਡ ਤਿਆਗਰਾਜ ਫੈਸਟੀਵਲ | 1978 | [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ|ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]] | [[ਓਹਾਇਓ|ਓਹੀਓ]] | ਕਲੀਵਲੈਂਡ | |- | ਪਰੰਪਰਾ ਸੀਰੀਜ਼ - ਅੰਧਰੀ | 1997 | ਭਾਰਤ | [[ਤੇਲੰਗਾਨਾ]] | [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] | |- | ਸਵਾਤੀ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵਮ | 1999 | ਭਾਰਤ | [[ਕੇਰਲ]] | [[ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ]] | |- | ਚੇਨਯਿਲ ਤਿਰੁਵੈਯਾਰੁ | 2005 | ਭਾਰਤ | [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] | [[ਚੇਨਈ]] | |- | ਨਾਦਨੀਰਜਾਨਮ - SBVC ਟੀ.ਵੀ | 2009 | ਭਾਰਤ | [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] | ਤਿਰੁਮਾਲਾ | |- | ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਤਿਆਗਰਾਜਾ ਅਰਾਧਨਾ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ | 2016 | ਭਾਰਤ | [[ਤੇਲੰਗਾਨਾ]] | [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] | 5-ਦਿਨ ਸਮਾਗਮ |} === ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ === {| class="wikitable sortable " !ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਨਾਮ !<small>ਪਹਿਲੇ <br />ਸਾਲ <br />ਲਈ<br /></small> !ਦੇਸ਼ !ਰਾਜ !ਸ਼ਹਿਰ !ਨੋਟਸ |- |[[ਹਰਵਲਭ ਸੰਗੀਤ ਸੰਮੇਲਨ]] |1875 |India |[[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ]] |[[ਜਲੰਧਰ]] |Held every year in last week of December |- |[[Festival of Tabla]] |2017 |USA |[[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ]] |[[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ]] |Globally recognized landmark for percussive arts and Indian Classical Music. |- |Tansen Samaroh |1950s |India |[[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] |[[ਗਵਾਲੀਅਰ]] | |- |Dover Lane Music Conference |1952 |India |[[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]] |[[ਕੋਲਕਾਤਾ]] |Held every year in January |- |Uttarpada Sangeet Chakra |1955 |India |[[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]] |Uttarpara<ref>{{Cite web |title=About |url=http://uttarparasangeetchakra.org/ |access-date=2024-02-24 |archive-date=2023-11-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231102101221/https://www.uttarparasangeetchakra.org/ |url-status=dead }}</ref> | |- |[[Nadaneerajanam svbc tv]] |2009 |India |[[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] |Tirumala |Daily One and Half Hour live |- |Swami Haridas Sangeet Sammelan |1952 |India |[[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] |[[ਮੁੰਬਈ]] | |- |Sawai Gandharva Bhimsen Festival |1953 |India |[[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] |[[ਪੂਨੇ]] |Held every year in December |- |- |[[Surashree Kesarbai Kerkar Sangeet Samaroha (Goa)]] |19?? |India |[[ਗੋਆ]] |[[ਪਣਜੀ]] |Held every year in November |- |[[Ninaad Sangeet Mahotsav]] |1965 |India |ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ |ਆਗਰਾ | |- |Sabrang Utsav |1968 |India |ਦਿੱਲੀ | | |- |ITC SRA Sangeet Sammelan |1971 |India |Various |Various | |- |Pandit Motiram Pandit Maniram Sangeet Samaroh |1972 |India |[[ਤੇਲੰਗਾਨਾ]] |[[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] | |- |[https://rollingstoneindia.com/dumru-rhythm-festival-to-take-place-in-pune-next-month/ Dumru Percussion Festival] |2011 |India |[[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] |[[ਪੂਨੇ]] | |- |Saptak Festival of Music |1980 |India |[[ਗੁਜਰਾਤ]] |[[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]] |Held every year in January |- |[[Ganga Mahotsava]] |1985 |India |Verius |[[ਵਾਰਾਣਸੀ]] | |- |[[Pandit Chatur Lal Festival]] |1990 |India |New Delhi |Delhi | |- |[[ਵਿਰਾਸਤ (ਤਿਉਹਾਰ)|ਵਿਰਾਸਤ]] |1995 |India |Various |Various | |- |Jahan-e-Khusrau |2001 |India |Delhi |New Delhi | |- |[[ਰੁਹਾਨੀਅਤ - ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਸੂਫੀ ਅਤੇ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ|Ruhaniyat – The All India Sufi & Mystic Music Festival]] |2001 |India |Various |[[ਮੁੰਬਈ]]/Various | |- |Sitar in Petersburg |2008 |Russia |NW District |[[ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਸਬਰਗ]] |Focus on [[ਸਿਤਾਰ]] |- |[[SwaraZankar Music Festival]] |2009 |India |[[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] |[[ਪੂਨੇ]] | |- |[[Citi-NCPA Aadi Anant Festival]] |2010 |India |[[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] |[[ਮੁੰਬਈ]] | |- |Mahindra Sanatkada Lucknow Festival |2010 |India |[[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] |Lucknow<ref>{{Cite web |title=Mahindra Sanatkada Lucknow Festival |url=http://www.mahindra.com/How-We-Help/Culture/Mahindra-Sanatkada-Lucknow-Festival |access-date=2024-02-24 |archive-date=2015-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150402112601/http://www.mahindra.com/How-We-Help/Culture/Mahindra-Sanatkada-Lucknow-Festival |url-status=dead }}</ref> | |- |Riwaayat |2010 |India |[[ਤੇਲੰਗਾਨਾ]] |[[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] | |- |Chaturprahar |2011 |India |[[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] |[[ਮੁੰਬਈ]] | |- |Sawai Gandharva Bhimsen Festival, Hyderabad |2012 |India |[[ਤੇਲੰਗਾਨਾ]] |[[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] | |- |[[8 Prahar]] |2014 |India |[[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] |[[ਮੁੰਬਈ]] |Annual Event, last 10 November 2019 |- |Qutub Festival | |India |Delhi |New Delhi | |- |Giligundi Music Festival | |India |Karnataka |[[Giligundi]], Near Sirsi |Held in May every year |- |[[Sangeet Martand Ustad Chand Khan Music Festival]] |1992 |India |New Delhi |Delhi | |- |Gunidaas Sangeet Samaroh | |India |Maharashtra |[[ਮੁੰਬਈ]] | |- |Karikan Parameshwari moonlight Sangeeta Festival | |India |Karnataka |Honnavar | |- |Kolkata International Dance Festival<ref>{{Cite web |title=Kolkata International Dance Festival |url=https://www.festivalsfromindia.com/festival/kolkata-international-dance-festival/ |access-date=2023-11-15 |website=Festivals From India |language=en-US}}</ref> |2017 |India |[[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]] |[[ਕੋਲਕਾਤਾ]] | |- |[[Nila Festival, Kerala Kalamandalam]] |1986 |India |[[ਕੇਰਲ]] |Cheruthuruthy | |- |[[Tihai, Shatatantri Media]] |2019 |USA |San Francisco |California |First held in 2014, 18–20 September, now held annually |- |Sitar Ratna Rahimat Khan Sangeetotsav<br /><br /> |1954 |India |Karnataka |Dharwad |Annual Event |- |Vasantotsav |1985 |India |Maharashtra |Pune | |- |Darbar Festival |2005 |UK |London |London | |} === ਓਡੀਸੀ === {| class="wikitable sortable" !ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਨਾਮ ! <small>ਪਹਿਲੇ <br />ਸਾਲ <br />ਲਈ<br /></small> ! ਦੇਸ਼ ! ਰਾਜ ! ਸ਼ਹਿਰ ! ਨੋਟਸ |- | [[ਰਾਜਰਾਣੀ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ]] | 2002 | ਭਾਰਤ | [[ਓਡੀਸ਼ਾ]] | [[ਭੁਬਨੇਸ਼ਵਰ]] | ਸਾਲਾਨਾ ਸਮਾਗਮ |} == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * [[ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Commons category inline|Indian classical music festivals|ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] 9x95v5oyirde6j9wijzxwb3yjpazjet 0 184080 750482 746143 2024-04-13T21:45:08Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਫਲੌਰੈਂਸ ਐਸ਼ਬਰੂਕ | image = FlorenceAshbrooke1904.png }} '''ਫਲੋਰੈਂਸ ਐਸ਼ਬਰੂਕ''' (ਲਗਭਗ 1861-20 ਫਰਵਰੀ, 1934) ਲੰਡਨ ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਸਟੇਜ ਅਤੇ ਮੂਕ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸੀ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਐਸ਼ਬਰੂਕ ਦਾ ਜਨਮ ਭਾਰਤ ਜਾਂ ਈਸਟ ਇੰਡੀਜ਼, ਜਾਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਡਬਲਿਨ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>In the 1930 United States federal census (via Ancestry), Florence Ashbrooke listed her birthplace as "East Indies" and both her parents' birthplaces as England. She also described herself as a naturalized American citizen, an actress, age 60, and widowed, living as a roomer in Los Angeles. In the 1925 New York state census (via Ancestry), Florence Ashbrooke described herself as 55, 35 years in the United States, and born in "Umbalo", which may mean [[Ambala]], India (the city was called "Umballa" by Kipling, among other Anglophone versions of the name).</ref><ref name=":3">When she married George T. Ducrow in 1889, she gave the name Eleanor Lugannagh, and said that she was married once before and a widow; also that she was born April 13, 1864, in England. Pennsylvania U. S. Marriages, Allegheny County, 1889, via Ancestry.</ref><ref name=":1">{{Cite journal|date=July 1917|title=What They Were Before They Became What They Are|url=https://archive.org/details/photoplayjournal02lave/page/n143/mode/2up?q=%22Florence+Ashbrooke%22|journal=The Photo-Play Journal|pages=24|via=Internet Archive}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਐਸ਼ਬਰੂਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite journal|date=1888-11-03|title=FLorence Ashbrooke|url=https://archive.org/details/sim_national-police-gazette_1888-11-03_53_581/page/14/mode/2up?q=%22Florence+Ashbrooke%22|journal=The National Police Gazette|volume=53|issue=581|pages=14|via=Internet Archive}}</ref> ਉਹ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਔਰਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਗੇਇਟੀ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਡਾਂਸਰ ਸੀ।<ref name=":1" /> ਉਸ ਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਦੇ ਸਟੇਜ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 'ਦ ਟਵੈਲਵ ਟੈਂਪਟੇਸ਼ਨਜ਼' (1889) 'ਦ ''ਆਈਸ ਕਿੰਗ''<nowiki/>' (1890) 'ਦ ਮੈਕਕੇਨਾਜ਼ ਫਲਰਟੇਸ਼ਨ' (1892) ''ਡੌਲੀ ਵਾਰਡਨ'' (1893) 'ਬਲੂ ਗ੍ਰਾਸ' (1894) 'ਵੈੱਨ ਲੰਡਨ ਸਲੀਪਸ' (1896) 'ਐਨ ਆਇਰਿਸ਼ ਜੈਂਟਲਮੈਨ' (1897) 'ਏ ਯੰਗ ਵਾਈਫ' (1900) 'ਵਾਇ ਵੂਮੈਨ ਸਿਨ' (1903) 'ਹਰ ਮੈਡ ਮੈਰਿਜ' (1904) ਅਤੇ 'ਐਟ ਓਲਡ ਕਰਾਸ ਰੋਡਜ਼' (1908) ਵਿੱਚ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.newspapers.com/article/st-louis-post-dispatch-dramatic-notes/134784994/|title=Dramatic Notes|date=1890-06-15|work=St. Louis Post-Dispatch|access-date=2023-11-07|pages=14|via=Newspapers.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newspapers.com/article/the-brooklyn-citizen-for-play-goers/134785108/|title=For Play Goers|date=1892-01-31|work=The Brooklyn Citizen|access-date=2023-11-07|pages=6|via=Newspapers.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newspapers.com/article/fall-river-globe-stage-news/134791827/|title=Stage News|date=1890-09-11|work=Fall River Globe|access-date=2023-11-07|pages=2|via=Newspapers.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newspapers.com/article/chippewa-herald-telegram-patti-rosa-the/134784907/|title=Patti Rosa; The Attraction at the Opera House for Thursday Evening|date=1893-03-21|work=Chippewa Herald-Telegram|access-date=2023-11-07|pages=3|via=Newspapers.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newspapers.com/article/courier-post-an-interesting-budget-of-ge/134778617/|title=An Interesting Budget of General Theatrical News|date=1903-09-25|work=Courier-Post|access-date=2023-11-07|pages=4|via=Newspapers.com}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesmachine.nytimes.comhttp//timesmachine.content-tagging.us-east-1-01.prd.dvsp.nyt.net/timesmachine/1904/09/25/101347293.html?pageNumber=31|title=Amusements of the Week|date=September 25, 1904|work=The New York Times|access-date=2023-11-07|pages=31|language=en}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newspapers.com/article/the-indianapolis-star-music-and-drama/134785290/|title=Music and Drama|date=1908-04-07|work=The Indianapolis Star|access-date=2023-11-07|pages=10|via=Newspapers.com}}</ref> ''ਓਮਾਹਾ ਬੀ'' ਨੇ 1890 ਵਿੱਚ ਐਸ਼ਬਰੂਕ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ'','' "ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਡੂਲੇਟਿਡ ਅਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਲਾ ਜੋ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ" ਦੇ ਨਾਲ "ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਔਰਤ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਮਜ਼ਾਕ ਵਿੱਚ ਵੇਖਦੇ ਹੋ"।<ref>{{Cite news|url=https://www.newspapers.com/article/the-sacramento-union-stage-notes/134783739/|title=Stage Notes|date=1890-11-02|work=The Sacramento Union|access-date=2023-11-07|pages=1|via=Newspapers.com}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਐਸ਼ਬਰੂਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਧਵਾ ਦੱਸਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ 1889 ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਾ ਅਤੇ ਸਰਕਸ ਦੇ ਜੋਕਰ ਟੋਟ ਡੂ ਕ੍ਰੋ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਉਹ 1904 ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ 1909 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ।<ref name=":3">When she married George T. Ducrow in 1889, she gave the name Eleanor Lugannagh, and said that she was married once before and a widow; also that she was born April 13, 1864, in England. Pennsylvania U. S. Marriages, Allegheny County, 1889, via Ancestry.</ref><ref>{{Cite news|url=https://idnc.library.illinois.edu/?a=d&d=NYC18890427.2.43&e=-------en-20--1--img-txIN----------|title=Dramatic and Musical Notes|date=April 27, 1889|work=New York Clipper|access-date=November 7, 2023|pages=106|via=Illinois Digital Newspaper Collections}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://idnc.library.illinois.edu/?a=d&d=NYC18890427.2.43&e=-------en-20--1--img-txIN----------|title=Clown Seeks Divorce|date=August 21, 1909|work=San Francisco Call|access-date=November 7, 2023|pages=20|via=California Digital Newspaper Collection}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newspapers.com/article/the-san-francisco-examiner-gets-divorce/134811078/|title=Gets Divorce When Hubby Turns Clown; Actress Could Not Stand Mate Who Left the Legitimate for Circus|date=1910-01-05|work=The San Francisco Examiner|access-date=2023-11-08|pages=9|via=Newspapers.com}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਲਗਭਗ ਸੱਤਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ 1934 ਵਿੱਚ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿੱਚ ਹੋਈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.newspapers.com/article/the-los-angeles-times-florence-ashbrooke/35801548/|title=Florence Ashbrooke (funeral notice)|date=1934-02-23|work=The Los Angeles Times|access-date=2023-11-07|pages=20|via=Newspapers.com}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1934]] sbiedj2p2ti039awfpe1wezzdabb0le 0 184373 750457 746630 2024-04-13T12:17:01Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Reflist}} '''ਨਦੀਕਾ ਲਕਮਾਲੀ ਬੰਬਰੇਂਦਾ ਲਿਆਨਾਗੇ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: Nadeeka Lakmali Bambarenda Liyanage; ਜਨਮ 18 ਸਤੰਬਰ, 1981 ਏਲਪੀਟੀਆ, ਗਾਲੇ ਵਿੱਚ) ਇੱਕ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਜੈਵਲਿਨ ਥ੍ਰੋਅਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Nadeeka LAKMALI |url=https://olympics.com/en/athletes/nadeeka-lakmali |access-date=2021-06-21 |website=Olympics.com}}</ref><ref>{{Cite sports-reference|title=Nadeeka Lakmali|url=https://www.sports-reference.com/olympics/athletes/la/nadeeka-lakmali-1.html|archive-url=https://web.archive.org/web/20200418050922/https://www.sports-reference.com/olympics/athletes/la/nadeeka-lakmali-1.html|url-status=dead|archive-date=18 April 2020|access-date=15 January 2013}}</ref><ref>{{Cite web |title=Glasgow 2014 - Nadeeka lakmali Babaranda Liyanage Profile |url=http://results.glasgow2014.com/athlete/athletics/1027145/babaranda_liyanage.html |access-date=2021-06-21 |website=results.glasgow2014.com}}</ref> ਉਸਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਜੈਵਲਿਨ ਥ੍ਰੋਅਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=A house for top athlete Nadeeka Lakmali |url=http://www.dailynews.lk/2017/07/12/sports/121655/house-top-athlete-nadeeka-lakmali}}</ref> ਉਹ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਆਰਮੀ ਵਾਲੰਟੀਅਰ ਫੋਰਸ ਨਾਲ ਵੀ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੈਵਲਿਨ ਥਰੋਅ ਈਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਧਾਰਕ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=The Island |url=http://www.island.lk/index.php?page_cat=article-details&page=article-details&code_title=83818 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304062843/http://www.island.lk/index.php?page_cat=article-details&page=article-details&code_title=83818 |archive-date=2016-03-04 |website=www.island.lk}} </ref><ref name=":0">{{Cite web |title=Nadeeka Lakmali sets new national javelin throw record |url=http://www.adaderana.lk/news.php?nid=23415 |access-date=2021-06-21 |website=www.adaderana.lk |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Protectors to Promoters |url=http://www.sundaytimes.lk/201025/sports/protectors-to-promoters-420984.html |access-date=2021-06-21 |website=Times Online - Daily Online Edition of The Sunday Times Sri Lanka}}</ref> == ਜੀਵਨ == ਲਿਆਨਾਗੇ ਨੇ [[ਅਮਾਨ|ਅੱਮਾਨ, ਜਾਰਡਨ]] ਵਿੱਚ 2007 ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਥਲੈਟਿਕਸ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਵਰਗ ਲਈ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ 52.59 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਸਰਵੋਤਮ ਥ੍ਰੋਅ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=http://www.island.lk/2007/07/28/sports10.html|title=Susi gets gold in Amman|last=Premalal|first=Susil|date=28 July 2007|access-date=18 January 2013|publisher=Island Online Edition (Sri Lanka)}}</ref> ਲਕਮਾਲੀ ਨੇ [[ਬੀਜਿੰਗ]] ਵਿੱਚ [[2008 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|2008 ਦੇ ਸਮਰ ਓਲੰਪਿਕ]] ਵਿੱਚ [[ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ|ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ]] ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੈਵਲਿਨ ਥ੍ਰੋਅ ਲਈ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Sri Lanka ready to 'go for gold' - CNN.com |url=http://edition.cnn.com/2008/SPORT/06/26/oly.srilanka/ |access-date=2021-06-21 |website=edition.cnn.com}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਤੀਜੀ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ 54.28 ਮੀਟਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਥਰੋਅ ਕੀਤਾ, ਕੁਆਲੀਫਾਇੰਗ ਰਾਊਂਡ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ 43ਵਾਂ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Women's Javelin Throw Qualifying Rounds |url=http://www.2008.nbcolympics.com/trackandfield/resultsandschedules/rsc=ATW053900/standings.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120731000349/http://www.2008.nbcolympics.com/trackandfield/resultsandschedules/rsc%3DATW053900/standings.html |archive-date=31 July 2012 |access-date=15 January 2013 |publisher=[[NBC Olympics]]}}</ref> ਉਸਨੇ 2010 ਦੀਆਂ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਜੋ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਜਿੱਥੇ ਉਹ 53.36 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੈਵਲਿਨ ਥਰੋਅ ਈਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਸੱਤਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਹੀ।<ref>{{Cite web |date=2010-10-10 |title=Info System |url=http://results.cwgdelhi2010.org/en/Comp.mvc/DetailedScheduleByEvent?sportCode=AT |archive-url=https://web.archive.org/web/20101010131311/http://results.cwgdelhi2010.org/en/Comp.mvc/DetailedScheduleByEvent?sportCode=AT |archive-date=2010-10-10 |access-date=2021-06-21}}</ref> ਲਕਮਾਲੀ ਨੇ 30 ਜੂਨ, 2013 ਨੂੰ [[ਫ਼ਿਨਲੈਂਡ|ਫਿਨਲੈਂਡ]] ਦੇ ਪਿਹਤੀਪੁਦਾਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਿੱਜੀ ਸਰਵੋਤਮ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ 59.32 ਮੀਟਰ ਤੱਕ ਸੁਧਾਰਿਆ।<ref>{{Cite web |last=Karttunen |first=Anu |date=30 June 2013 |title=Keihäskarnevaaleilla todellinen yllätysvoittaja – Utriaisella jalkavaivoja |url=http://yle.fi/urheilu/keihaskarnevaaleilla_todellinen_yllatysvoittaja__utriaisella_jalkavaivoja/6711466 |access-date=30 June 2013 |website=Yleisradio}}</ref> ਲਕਮਾਲੀ ਨੇ 2013 ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਥਲੈਟਿਕਸ ਗ੍ਰਾਂ ਪ੍ਰੀ ਦੇ ਸਾਰੇ 3 ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਥੰਮਸਾਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਰਾਊਂਡ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਪਹਿਲੇ ਗੇੜ ਦੌਰਾਨ 56.83 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਕੇ ਸੋਨਾ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web |title=Nadeeka, Nimali and Manjula win gold in Asian Grand Prix |url=https://www.hirunews.lk/english/sports/58847/nadeeka-nimali-manjula-win-gold-in-asian-grand-prix |access-date=2021-06-21 |website=Hiru News |language=en}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਚੀਨ ਦੀ ਲੀ ਲਿੰਗਵੇਈ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਕੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੈਵਲਿਨ ਥਰੋਅ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਣ ਦੇ ਨਾਲ [[ਪੂਨੇ|, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੁਣੇ]] ਵਿੱਚ 2013 ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਥਲੈਟਿਕਸ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਨੂੰ 60.16 ਤੱਕ ਰੀਨਿਊ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |last=K. Kumaraswamy |date=Jul 7, 2013 |title=Thailand's Winatho wins heptathlon gold {{!}} More sports News - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/more-sports/athletics/thailands-winatho-wins-heptathlon-gold/articleshow/20949579.cms |access-date=2021-06-21 |website=The Times of India |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=20th Asian Athletics Championships-2013 |url=http://www.rdcjakarta.org/final%20results.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161219002618/http://www.rdcjakarta.org/final%20results.pdf |archive-date=December 19, 2016 |access-date=21 June 2021 |publisher=Regional Development Center (RDC) Jakarta}}</ref><ref>{{Cite web |last=bugsbunny |date=2013-07-06 |title=Nadeeka Lakmali wins silver |url=https://colombogazette.com/2013/07/06/nadeeka-lakmali-wins-silver/ |access-date=2021-06-21 |website=Colombo Gazette |language=en-US}}</ref> ਉਸਨੇ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਮਾਸਕੋ ਵਿੱਚ ਆਈਏਏਐਫ ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਲਈ ਵੀ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਤੋਂ ਠੀਕ ਪਹਿਲਾਂ, ਲਕਮਾਲੀ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਆਰਮੀ ਵਲੰਟੀਅਰ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਦੀ ਇੰਟਰ-ਰੇਜੀਮੈਂਟ ਐਥਲੈਟਿਕਸ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜਿਆ। ਉਸਨੇ 60.64 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |last=Wasala |first=Chintana |title=Nadeeka renews national record |url=http://www.dailynews.lk/2013/07/17/sports/nadeeka-renews-national-record |access-date=2021-06-21 |website=Daily News |language=en}}</ref> ਲਕਮਲੀ ਨੇ 2013 IAAF ਵਿਸ਼ਵ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਜੈਵਲਿਨ ਥਰੋਅ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਲਈ ਗਰੁੱਪ ਬੀ ਵਿੱਚੋਂ 60.39 ਮੀਟਰ ਦੇ ਸਰਵੋਤਮ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕੀਤਾ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ 61.50 ਮੀਟਰ ਦੇ ਆਟੋਮੈਟਿਕ ਕੁਆਲੀਫਾਇੰਗ ਅੰਕ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂ ਸਕੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉਸ ਨੇ ਅਗਲੇ ਸਰਵੋਤਮ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗਰੁੱਪ ਏ ਅਤੇ ਬੀ ਤੋਂ।<ref>{{Cite web |title=Nadeeka on show today {{!}} The Sundaytimes Sri Lanka |url=http://www.sundaytimes.lk/130818/sports/nadeeka-on-show-today-58503.html |access-date=2021-06-21}}</ref> ਇਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਉਹ ਆਈਏਏਐਫ ਵਿਸ਼ਵ ਅਥਲੈਟਿਕਸ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਦੇ ਫਾਈਨਲ ਗੇੜ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲੀ ਦੌੜਾਕ ਸੁਸੰਥਿਕਾ ਜੈਸਿੰਘੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਦੂਜੀ ਐਥਲੀਟ ਬਣ ਗਈ।<ref>{{Cite web |title=Nadeeka Lakmali - second Lankan athlete to reach IAAF final round |url=http://www.dailynews.lk/2021/06/21/sports/252037/nadeeka-lakmali-second-lankan-athlete-reach-iaaf-final-round |access-date=2021-06-21 |website=Daily News |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Nadeeka Lakmali – only second Lankan to figure in final of World Championship |url=http://archives.sundayobserver.lk/2013/08/18/spo02.asp |access-date=2021-06-21 |website=archives.sundayobserver.lk}}</ref> ਉਹ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ 58.16 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਕੇ 12ਵੇਂ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਰਹੀ।<ref>{{Cite web |title=Nadeeka among the best in the world - Caption Story {{!}} Daily Mirror |url=https://www.dailymirror.lk/caption_story/nadeeka-placed-as-12th-best-womens-javelin-thrower-in-the-world/110-34034 |access-date=2021-06-21 |website=www.dailymirror.lk |language=English}}</ref><ref>{{Cite web |title=Javelin champ Lakmali returns home from World Athletic Championship {{!}} Daily FT |url=https://www.ft.lk/sports/javelin-champ-lakmali-returns-home-from-world-athletic-championship/23-179956 |access-date=2021-06-21 |website=www.ft.lk |language=English}}</ref> ਉਸਨੇ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜੈਵਲਿਨ ਥ੍ਰੋਅਰ ਦਿਲਹਾਨੀ ਲੇਕਮਗੇ <ref name="cey">[http://www.ceylontoday.lk/print20170401CT20170630.php?id=24822 Eight Sri Lankans in Action Today] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170707193931/http://www.ceylontoday.lk/print20170401CT20170630.php?id=24822 |date=2017-07-07 }}, CeylonToday. Retrieved 21 July 2017</ref> ਦੇ ਨਾਲ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਸਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੋਚ ਏਜੇਰੋਡਰਿਗੋ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ<ref name="uuu">[http://ceylontoday.lk/print20160701CT20161030.php?id=3188 Dilhani turns Tables] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160719064405/http://www.ceylontoday.lk/print20160701CT20161030.php?id=3188 |date=2016-07-19 }}, CeylonToday, Retrieved 21 July 2017</ref> ਉਸਨੇ 2014 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੈਵਲਿਨ ਥਰੋਅ ਈਵੈਂਟ ਵਿੱਚ 59.04 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦੂਰ ਕਰਕੇ 6ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਹੀ।<ref>{{Cite web |title=Glasgow 2014 - Women's Javelin Throw Final |url=http://results.glasgow2014.com/PEVU/PEVU_ATW053101.html |access-date=2021-06-21 |website=results.glasgow2014.com}}</ref> 2016 ਦੀਆਂ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ 54.82 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈਅ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web |last=Wijewickrama |first=Navod |date=2016-02-11 |title=Suranjaya wins 200m while others settle for Silver and Bronze - #SAG2016 Day 6 |url=https://www.thepapare.com/suranjaya-wins-200m-while-others-settle-for-silver-and-bronze-sag2016-day-6/ |access-date=2021-06-21 |website=ThePapare.com |language=en-US}}</ref> 2017 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਜੈਵਲਿਨ ਥਰੋਅ ਵਿੱਚ 2017 ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਥਲੈਟਿਕਸ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਇਵੈਂਟ ਲੀ ਲਿੰਗਵੇਈ ਨੇ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ ਪਰ ਦਿਲਹਾਨੀ ਲੇਕਮਗੇ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਬਕਾ ਸਿਖਲਾਈ ਸਾਥੀ ਨਦੀਕਾ ਲਕਮਾਲੀ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦਿਆਂ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ।<ref name="odisha">[https://odisha2017.games/Application/uploadDocuments/events/Result20170706_215252.pdf Results] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171028094836/https://odisha2017.games/Application/uploadDocuments/events/Result20170706_215252.pdf|date=2017-10-28}}, Odisha 2017, Retrieved 21 July 2017</ref> ਉਸਨੇ 2019 ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜੈਵਲਿਨ ਥਰੋਅ ਈਵੈਂਟ ਵਿੱਚ 54.41 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ, ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਤਫਾਕਨ [[Nadeeka Lekamge|ਨਦੀਕਾ ਲਕਮਗੇ]], ਜੋ ਖੁਦ ਨਦੀਕਾ ਲਕਮਾਲੀ ਦੀ ਰੋਲ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਨੇ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web |date=7 December 2019 |title=Sri Lanka grab five golds as athletics concludes at South Asian Games |url=https://www.insidethegames.biz/articles/1087928/sri-lanka-shine-at-south-asian-games |access-date=2021-06-21 |website=www.insidethegames.biz}}</ref><ref>{{Cite web |date=2019-12-07 |title=Sri Lankan athletes overcome fever and detractors in record medals show |url=http://www.sundayobserver.lk/2019/12/08/sports/sri-lankan-athletes-overcome-fever-and-detractors-record-medals-show |access-date=2021-06-21 |website=Sunday Observer |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2021-06-04 |title=Javelin is my first love - Nadeeka Lekamge |url=http://www.sundayobserver.lk/2021/06/10/youth-observer/javelin-my-first-love-nadeeka-lekamge |access-date=2021-06-21 |website=Sunday Observer |language=en}}</ref> ਉਸਨੇ 2019 ਮਿਲਟਰੀ ਵਰਲਡ ਗੇਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕਾਂਸੀ ਦੇ ਤਗਮੇ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜੋ ਵੁਹਾਨ ਵਿੱਚ 52.73 ਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਦੂਰ ਕਰ ਕੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=Lakmali wins bronze in javelin in World Military Games |url=http://www.dailynews.lk/2019/10/26/sports/201023/lakmali-wins-bronze-javelin-world-military-games}}</ref><ref>{{Cite web |date=2019-10-19 |title=Sri Lankans contest Military Games eyeing South Asian show |url=http://www.sundayobserver.lk/2019/10/20/sports/sri-lankans-contest-military-games-eyeing-south-asian-show |access-date=2021-06-21 |website=Sunday Observer |language=en}}</ref> ਲਕਮਾਲੀ 4 ਬਟਾਲੀਅਨ (ਵੀ), ਸ਼੍ਰੀਲੰਕਾ ਆਰਮੀ ਮਹਿਲਾ ਕੋਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਵਾਰੰਟ ਅਫਸਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Javelin Athlete, Nadeeka Lakmali to Receive Continued Sponsorship for Her Training |url=https://www.army.lk/news/javelin-athlete-nadeeka-lakmali-receive-continued-sponsorship-her-training |website=army.lk |publisher=Sri Lanka Army}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1981]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] axk9ad4ih7mycab84rgb0oafgkl1h81 0 184444 750484 747340 2024-04-13T22:36:13Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਫਿਜ਼ਾ ਫਰਹਾਨ | image = | birth_date = 18-ਅਕਤੂਬਰ-1986 | birth_place = [[ਲਹੌਰ]] | nationality = ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ | education = | alma_mater = | occupation = | organization = | known_for = | website = https://ora-gda.com/ }} '''ਫਿਜ਼ਾ ਫਰਹਾਨ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Fiza Farhan''') ਇੱਕ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਸਮਾਜਿਕ ਉਦਯੋਗਪਤੀ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਹ ਬੁਕਸ਼ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਓਆਰਏ ਗਲੋਬਲ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰਜ਼ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Fiza Farhan, the powerhouse of Pakistan |url=https://tribune.com.pk/story/825209/forbes-30-under-30-of-powerhouse-proportions/?amp=1 |access-date=2019-11-15 |publisher=Tribune}}</ref><ref>[https://ora-gda.com ORA website]</ref> ਉਹ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ 'ਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸਕੱਤਰ-ਜਨਰਲ ਦੇ ਪੈਨਲ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਉਹ ਮਾਈਕ੍ਰੋਫਾਈਨੈਂਸ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਸਕੀਮਾਂ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2018-06-14 |title=The solution to Pakistan's energy deficit lies in renewable energy: Fiza Farhan |url=https://dailytimes.com.pk/253597/the-solution-to-pakistans-energy-deficit-lies-in-renewable-energy-fiza-farhan/ |access-date=2019-11-15 |website=Daily Times |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |last=Rehman |first=Sonya |title=Fiza Farhan: A Pakistani Change-Maker |url=https://thediplomat.com/2015/03/fiza-farhan-a-pakistani-change-maker/ |access-date=2019-11-15 |website=thediplomat.com |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=Fiza Farhan |url=https://www.asiacleanenergyforum.org/speakers/fiza-farhan/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20191115051505/https://www.asiacleanenergyforum.org/speakers/fiza-farhan/ |archive-date=2019-11-15 |access-date=2019-11-15 |website=Asia Clean Energy Forum |language=en-US}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਫਿਜ਼ਾ ਫਰਹਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 2008 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ [[ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ|ਸੀਈਓ]] ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਦਮ ਬਖਸ਼ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।<ref name=":0">{{Cite web |date=10 June 2020 |title=Change Maker: Fiza Farhan, the rebel with a cause |url=https://www.wbs.ac.uk/news/change-maker-fiza-farhan-the-rebel-with-a-cause/ |access-date=2021-04-23 |website=[[Warwick Business School]] |language=en}}</ref> ਉਸਨੇ ਬਕਸ਼ ਐਨਰਜੀ ਲਿਮਟਿਡ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ESCO ( ਊਰਜਾ ਸੇਵਾ ਕੰਪਨੀ ) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਗ੍ਰੀਨ ਫਾਈਨੈਂਸਿੰਗ ਕੰਸੋਰਟੀਅਮ ਦੇ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਊਰਜਾ 'ਤੇ ਨੀਤੀਆਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ]] ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ "ਫੋਰਬਸ ਅੰਡਰ 30" ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਦਮੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਚੌਥੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੀ<ref name=":1">{{Cite web |title=Presenting the 30 Under 30 2015 in Social Entrepreneurship |url=https://www.forbes.com/30-under-30-2015/#/social-entrepreneurs |access-date=2021-04-23 |website=www.forbes.com}}</ref> ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਊਰਜਾ ਕੌਂਸਲ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਊਰਜਾ ਲੀਡਰ ਬਣਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=muaviaqadri |date=2015-09-11 |title=FIZA FARHAN-The youngest social entrepreneur from Pakistan |url=http://www.talentpakistan.com/fiza-farhan/ |access-date=2021-04-23 |language=en-US}}</ref> 2016 ਵਿੱਚ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਸਕੱਤਰ-ਜਨਰਲ ਨੇ ਫਿਜ਼ਾ ਫਰਹਾਨ ਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਉੱਚ-ਪੱਧਰੀ ਪੈਨਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |date=19 February 2016 |title=Pakistan's Fiza Farhan appointed Member of the UN's first-ever High-Level Panel on Women's Economic Empowerment |url=https://www.unwomen.org/en/news/stories/2016/2/fiza-farhan-appointed-member-of-panel-on-wee |access-date=2021-04-23 |website=UN Women |language=en}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੂੰ [[ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪੰਜਾਬ]] ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਬਾਰੇ [[ਪੰਜਾਬ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ) ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ|ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ]] ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਗਲੋਬਲ ਰਣਨੀਤਕ ਵਿਕਾਸ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਕਸ਼ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web |date=13 July 2018 |title=Pakistan's Fiza Farhan appointed Member of the UN's first-ever High-Level Panel on Women's Economic Empowerment |url=https://www.unwomen.org/en/news/stories/2016/2/fiza-farhan-appointed-member-of-panel-on-wee |access-date=2021-04-23 |website=UN Women |language=en}}</ref> ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ, [[ਆਲਮੀ ਤਪਸ਼|ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ]], ਊਰਜਾ ਪਹੁੰਚ, [[ਪਾਏਦਾਰ ਵਿਕਾਸ|ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ]], ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਬਹੁ-ਖੇਤਰੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਫਰਹਾਨ ਨੇ ''52 ਪਰਲਜ਼ ਆਫ ਲਾਈਫ ਨਾਂ ਦੀ'' ਇੱਕ ਯਾਦ ਲਿਖੀ, ਜੋ 2016 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite book|title=52 Pearls of Life by Fiza Farhan|last=Farhan|first=Fiza|date=23 June 2016|isbn=978-1504344159}}</ref> == ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ == • 18 ਅਕਤੂਬਰ, 2019 ਨੂੰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਰਾਇਲ ਆਟੋਮੋਬਾਈਲ ਕਲੱਬ ਵਿਖੇ "TIAW ਵਰਲਡ ਆਫ਼ ਡਿਫਰੈਂਸ ਅਵਾਰਡ" ਦਾ ਜੇਤੂ<ref>{{Cite web |last=Smiley |first=Monica |date=6 September 2019 |title=TIAW is proud to announce the recipients of this year's TIAW World of Difference 100 Awards. |url=https://enterprisingwomen.com/the-connector/tiaw-is-proud-to-announce-the-recipients-of-this-year-s-tiaw-world-of-difference-100-awards |access-date=2021-04-23 |website=Enterprising Women |language=en-GB}}</ref> • ''[[ਫੋਰਬਜ਼|ਫੋਰਬਸ ਏਸ਼ੀਆ]]'' ਵਿੱਚ 2016 ਲਈ "30 ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਦਮੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ" ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ<ref>{{Cite web |title=30 Under 30 2016 Asia: Social Entrepreneurs |url=https://www.forbes.com/30-under-30-asia-2016/social-entrepreneurs/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160227095011/http://www.forbes.com/30-under-30-asia-2016/social-entrepreneurs/ |archive-date=February 27, 2016 |access-date=2021-04-23 |website=Forbes |language=en}}</ref> • “ਸਮਾਜਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵ” ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਯੂਕੇ ਅਲੂਮਨੀ ਅਵਾਰਡ, 2016 ਦਾ ਜੇਤੂ<ref>{{Cite web |date=12 February 2016 |title=Fiza Farhan wins British Council Social Impact Award |url=https://www.wbs.ac.uk/news/fiza-farhan-wins-british-council-social-impact-award/ |access-date=2021-04-23 |website=[[Warwick Business School]] |language=en}}</ref> • ਕਲਿੰਟਨ ਗਲੋਬਲ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ 2015 ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਫਤ ਸਦੱਸਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ<ref>{{Cite web |title=Fiza Farhan |url=https://www.forbes.com/profile/fiza-farhan/ |access-date=2021-04-23 |website=Forbes |language=en}}</ref> • ਏਸ਼ੀਅਨ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਸੋਸ਼ਲ ਰਿਸਪੌਂਸੀਬਿਲਟੀ ਫੋਰਮ, 2015 - [[ਬੈਂਕਾਕ]], ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿਖੇ "ਗਰੀਬੀ ਨਿਰੋਧਕ ਅਵਾਰਡ" ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ<ref>{{Cite web |date=14 October 2015 |title=Buksh Foundation wins "The Poverty Alleviation Award" |url=https://www.wsbi-esbg.org/press/latest-news/Pages/Buksh-Foundation-wins-The-Poverty-Alleviation-Award-at-Asian-CSR-Awards,-in-Bangkok.aspx |access-date=2021-04-23 |website=www.wsbi-esbg.org |archive-date=2021-04-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210423035544/https://www.wsbi-esbg.org/press/latest-news/Pages/Buksh-Foundation-wins-The-Poverty-Alleviation-Award-at-Asian-CSR-Awards,-in-Bangkok.aspx |url-status=dead }}</ref> • 14 ਅਗਸਤ, 2015 ਨੂੰ "ਚਮਕੇ ਹਮ ਸੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ" ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਪੈਪਸੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗੀਤ ਵਿੱਚ "ਚਾਂਦ ਸਿਤਾਰਾ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਹੀਰੋਜ਼" ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ<ref>{{Cite web |last=Ahmad |first=Ayesha |date=2015-08-10 |title=#VitalJunoon's 'Chand Sitara' set to uplift nationalism this Independence Day |url=http://www.hipinpakistan.com/news/1147662 |access-date=2021-04-23 |website=HIP |language=en |archive-date=2021-04-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210424044023/https://www.hipinpakistan.com/news/1147662 |url-status=dead }}</ref> • ਯੂਐਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ "ਫੋਰਬਸ 30 ਅੰਡਰ 30 ਸਮਾਜਿਕ ਉੱਦਮੀਆਂ 2015 ਦੀ ਸੂਚੀ" ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1986]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਔਰਤ ਸਰਗਰਮੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] dhdzkqn9nrjdbk8wywk14ryxuo0w2gv 0 184510 750459 747277 2024-04-13T12:48:45Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | honorific_prefix = | name = ਨਸੀਮ ਜ਼ੇਹਰਾ | honorific_suffix = | image = Nasim Zehera interviewing Mike Mullen in 2010 (cropped).jpg | image_size = | alt = | caption = | native_name = | native_name_lang = ({{w|Urdu}}: نسیم زہرہ) | birth_date = {{birth date and age|1959|01|08}} | birth_place = [[ਲਾਹੌਰ]], [[ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪੰਜਾਬ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] | nationality = | citizenship = ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ | education = | alma_mater = | occupation = [[ਪੱਤਰਕਾਰ]] | years_active = | employer = | organization = | agent = | known_for = | notable_works = | style = | spouse = | children = | parents = | relatives = }} '''ਨਸੀਮ ਜ਼ੇਹਰਾ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Nasim Zehra;''' [[ਉਰਦੂ]] : نسیم زہرہ) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ [[ਪੱਤਰਕਾਰ]] ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਹੈ ਜੋ ਚੈਨਲ 24 'ਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਮ ਟਾਈਮ ਕਰੰਟ ਅਫੇਅਰਜ਼ ਟਾਕਸ਼ੋ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name="PakistanToday">Abdullah Niazi (29 May 2018), [https://www.pakistantoday.com.pk/2018/05/29/book-launch-by-nasim-zehra-from-kargil-to-the-coup-events-that-shook-pakistan/ Book launch by Nasim Zehra: ‘From Kargil to the coup: Events that shook Pakistan'] Pakistan Today (newspaper), Retrieved 23 September 2020</ref><ref name="LUMS">{{Cite web |date=11 February 2019 |title=Book Discussion: What Has Kargil Taught Us About Managing Foreign Affairs (includes profile of Nasim Zehra) |url=https://mgshss.lums.edu.pk/events/book-discussion-what-has-kargil-taught-us-about-managing-foreign-affairs |access-date=22 September 2020 |website=Lahore University of Management Sciences (LUMS) website |archive-date=2 ਅਕਤੂਬਰ 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201002022422/https://mgshss.lums.edu.pk/events/book-discussion-what-has-kargil-taught-us-about-managing-foreign-affairs |url-status=dead }}</ref><ref>[https://asiacenter.harvard.edu/people/akhlaque-nasim-zehra-2308 Nasim Zehra on Harvard University Asia Center website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230329011314/https://asiacenter.harvard.edu/people/akhlaque-nasim-zehra-2308 |date=2023-03-29 }} Retrieved 23 September 2020</ref> == ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ == ਜ਼ੇਹਰਾ ਨੇ ਕਾਇਦ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵਪਾਰ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1989 ਵਿੱਚ ਟਫਟਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਫਲੇਚਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ [[ਕੂਟਨੀਤੀ|ਡਿਪਲੋਮੇਸੀ ਦੀ]] ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਏਜੰਸੀ ਅਤੇ ਸਵਿਸ ਏਜੰਸੀ ਫਾਰ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਐਂਡ ਕੋਆਪਰੇਸ਼ਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਜ਼ੇਹਰਾ ਨੇ 2006 ਵਿੱਚ [[ਜੌਨਜ਼ ਹੌਪਕਿਨਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਜੌਨਸ ਹੌਪਕਿਨਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਦੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਐਡਵਾਂਸਡ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2010 ਵਿੱਚ ਕਾਇਦ-ਏ-ਆਜ਼ਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name="woman">{{Cite web |title=Naseem Zehra Anchor and Journalist |url=http://www.woman.com.pk/naseem-zehra.html |access-date=9 September 2020 |website=woman.com.pk website |archive-date=9 ਅਪ੍ਰੈਲ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220409235304/http://www.woman.com.pk/naseem-zehra.html |url-status=dead }}</ref> ਉਹ ਨਵੰਬਰ 2008 ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਨਿਊਜ਼ ਵਿੱਚ ਐਂਕਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2013 ਤੱਕ ਟੀਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ''ਨੀਤੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ'' ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ।<ref name="PakistanHerald">{{Cite web |title=Profile of Nasim Zehra |url=http://www.pakistanherald.com/profile/nasim-zehra-1046 |access-date=9 September 2020 |website=PakistanHerald.com website |archive-date=9 ਫ਼ਰਵਰੀ 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200209031426/http://www.pakistanherald.com/profile/nasim-zehra-1046 |url-status=dead }}</ref> <ref name="LUMS"/> ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਮਾਈਕਲ ਮੁਲੇਨ ਸਮੇਤ ਕਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕੀਤੀ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2013 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਕੈਪੀਟਲ ਟੀਵੀ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਚੈਨਲ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2014 ਵਿੱਚ ਕੈਪੀਟਲ ਟੀਵੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਸਤੰਬਰ 2015 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਐਂਡ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2016 ਤੱਕ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਰਹੀ। ਅਕਤੂਬਰ 2014 ਵਿੱਚ, ਉਹ <nowiki><i id="mwNQ">ਚੈਨਲ 24</i></nowiki> ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ। 2018 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ''ਕਾਰਗਿਲ ਤੋਂ ਤਖਤਾਪਲਟ ਤੱਕ ਕਿਤਾਬ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ: ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ'', ਜੋ [[ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ|ਕਾਰਗਿਲ ਸੰਘਰਸ਼]] ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਸੰਬੰਧ|ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਬੰਧਾਂ ']] ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਲਾਂਚ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ, ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪੈਨਲ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕਿਤਾਬ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰ ਆਰਿਫ ਨਿਜ਼ਾਮੀ, ਸੋਹੇਲ ਵੜੈਚ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਸਲਮਾਨ ਬਸ਼ੀਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://herald.dawn.com/news/1398650|title=The heights of folly: A critical look at the Kargil Operation|last=Ejaz Haider|date=28 August 2018|work=Dawn (newspaper)|access-date=22 September 2020}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.goodreads.com/author/list/18057795.Nasim_Zehra goodreads.com ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਨਸੀਮ ਜ਼ੇਹਰਾ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1959]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] jyz2hkphkbz3w5xj9pkuu6z7360a9vi 0 184660 750462 746993 2024-04-13T13:43:29Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਨਿਘਾਤ ਸੀਮਾ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Nighat Seema''') 60 ਅਤੇ 70 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਗਾਇਕਾ ਸੀ। ਉਹ ਅਰਧ-ਕਲਾਸੀਕਲ ਗੀਤਾਂ, ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ, ਅਤੇ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕੀ ਗਾਉਣ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite book|title=Illustrated Weekly of Pakistan, Volume 19, Issues 36-52|publisher=Pakistan Herald Publications|page=36}}</ref><ref>{{Cite book|title=Accessions List, South Asia, Volume 2|publisher=New Delhi, India : Library of Congress Office|page=979}}</ref> ਉਹ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਹਿਸਾਨ ਅਲੀ ਤਾਜ ਦੀ ਮਾਂ ਸੀ। ਸੀਮਾ ਦਾ ਜਨਮ [[ਅਜਮੇਰ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ [[ਬੰਗਾਲੀ ਲੋਕ|ਬੰਗਾਲੀ]] ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ ਜੋ [[ਕਰਾਚੀ]] ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="ARYNews">{{Cite web |title=ریڈیو اور فلمی دنیا کی معروف گلوکارہ نگہت سیما کی برسی |url=https://urdu.arynews.tv/death-anniversary-nighat-seema/ |access-date=28 November 2021 |website=ARY News}}</ref><ref>{{Cite book|title=Who's Who: Music in Pakistan|publisher=Xlibris Corporation|page=196}}</ref> == ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਕਰੀਅਰ == ਸੀਮਾ ਇੱਕ ਰੇਡੀਓ ਗਾਇਕਾ ਸੀ ਜੋ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ 'ਤੇ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ।<ref>{{Cite book|title=Illustrated Weekly of Pakistan|publisher=Pakistan Herald Publications|page=36}}</ref><ref>{{Cite book|title=Illustrated Weekly of Pakistan, Volume 15|publisher=Pakistan Herald Publications|page=10}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸੰਗੀਤਕ ਸਿਖਲਾਈ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ [[ਤੁਫ਼ੈਲ ਨਿਆਜ਼ੀ|ਤੁਫੈਲ ਨਿਆਜ਼ੀ]] ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite book|title=The Pakistan Review|publisher=Lahore, Ferozsons|page=45}}</ref> ਇੱਕ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦਾ ਕੈਰੀਅਰ 1964 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਫਿਲਮ ''ਛੋਟੀ ਬੇਹਨ'' ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite book|title=Orient, Volume 1|publisher=Karachi Magazine|page=7}}</ref> ਉਸਨੇ 37 [[ਉਰਦੂ]] ਅਤੇ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਆਇਰੀਨ ਪਰਵੀਨ, [[ਅਹਿਮਦ ਰੁਸ਼ਦੀ]], ਅਤੇ ਮਸੂਦ ਰਾਣਾ ਨਾਲ ਸੋਲੋ ਗੀਤ ਗਾਏ ਅਤੇ ਦੋਗਾਣੇ ਵੀ ਗਾਏ।<ref name="nighat seema and masood rana">{{Cite web |title=نگہت سیما اور مسعودرانا |url=https://pakmag.net/MasoodRana/NighatSeema.php |access-date=28 November 2021 |website=Pak Film Magazine}}</ref><ref>{{Cite book|title=Teenager, Volume 4|publisher=M.M. Ahmed|page=24}}</ref> ਸੀਮਾ ਨੇ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਬਰੌਡਕਾਸਟਿੰਗ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ|ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲਈ ਕਈ ਅਰਧ-ਕਲਾਸੀਕਲ ਗੀਤ, ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ, ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਗੀਤ, ਅਤੇ ਕਲਾਮ-ਏ-ਇਕਬਾਲ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ।<ref>{{Cite book|title=Illustrated Weekly of Pakistan, Volume 15, Issues 23-33|publisher=Pakistan Herald Publications|page=14}}</ref><ref>{{Cite book|title=Illustrated Weekly of Pakistan|publisher=Pakistan Herald Publications|page=35}}</ref> [[ਉਰਦੂ]] ਅਤੇ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਗੀਤਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ [[ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਬੰਗਾਲੀ]], [[ਸਿੰਧੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਸਿੰਧੀ]] ਅਤੇ [[ਪਸ਼ਤੋ]] ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗੀਤ ਗਾਏ।<ref>{{Cite book|title=Karachi, Megacity of Our Times|publisher=Karachi : Oxford Univ. Press|page=402}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਸੀਮਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਲੋਕ ਗਾਇਕ ਤਾਜ ਮੁਲਤਾਨੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ 2018 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਸਨਾ ਅਲੀ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਅਤੇ ਅਹਿਸਾਨ ਅਲੀ ਤਾਜ ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਵੀ ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਅਪਣਾਇਆ।<ref>{{Cite web |last=Humdam |first=Younas |title=جنگ کھیڈ نیں ہوندی زنانیاں دی |url=https://www.express.pk/story/1219967/268/?__cf_chl_jschl_tk__=kVUtVmnSdNB6AVTE8HBnxJhylZD3F_PI6vlvU8GbcnI-1638083722-0-gaNycGzNCyU |access-date=28 November 2021 |website=Express News}}</ref> ਸੀਮਾ ਦੀ ਮੌਤ 4 ਅਪ੍ਰੈਲ 2006 ਨੂੰ [[ਕਰਾਚੀ]] ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="Tareekh-e-Pakistan">{{Cite web |title=Nighat Seema, Singer |url=http://www.tareekhepakistan.com/detail?title_id=539&dtd_id=668 |access-date=28 November 2021 |website=Tareekh-e-Pakistan |archive-date=28 ਨਵੰਬਰ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211128074730/http://www.tareekhepakistan.com/detail?title_id=539&dtd_id=668 |url-status=dead }}</ref> ਉਸਨੂੰ ਕਰਾਚੀ ਦੇ ਵਾਦੀ ਏ ਹੁਸੈਨ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਸਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ-ਭਾਸ਼ਾ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਜਮੇਰ ਦੇ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2006]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1946]] 4l0lez834oxut1cheznf64kadk6yf9d 0 184662 750483 746997 2024-04-13T22:29:35Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਫਾਤਿਮਾ ਅਲੀ | image = Fatima Ali.jpg | birth_date = {{Birth date|1989|08|08}} | birth_place = [[ਲਾਹੌਰ]], ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ | death_date = {{Death date and age|2019|01|25|1989|08|08}} | death_place = ਸੈਨ ਮੈਰੀਨੋ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਯੂ.ਐਸ. | occupation = ਸ਼ੈੱਫ, ਰੈਸਟੋਰੇਟ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ }} '''ਫਾਤਿਮਾ ਅਲੀ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Fatima Ali'''; 8 ਅਗਸਤ, 1989 – 25 ਜਨਵਰੀ, 2019) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸ਼ੈੱਫ, ਰੈਸਟੋਰੈਟਰ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸੀ। ਉਹ ਰਿਐਲਿਟੀ ਕੁਕਿੰਗ ਸ਼ੋਅ''"ਚੋਪਡ ਅਤੇ ''ਟੌਪ ਸ਼ੈੱਫ" ਤੇ ਆਪਣੀ ਸਫਲ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਲਈ, ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਲਿਖਤ ਲਈ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਦੋ ਜੇਮਸ ਬੀਅਰਡ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਫਾਤਿਮਾ ਅਲੀ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ [[ਕਰਾਚੀ]] ਅਤੇ [[ਲਹੌਰ|ਲਾਹੌਰ]] ਵਿਚਕਾਰ ਵੰਡਿਆ ਸੀ।<ref name="nytimes">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2019/01/26/obituaries/fatima-ali-dead-chef.html|title=Fatima Ali, Fan Favorite on 'Top Chef,' Dies at 29|last=Mays|first=Jeffery C.|date=January 26, 2019|work=The New York Times}}</ref><ref name="dawn">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/727515/pakistani-chef-spices-american-cooking-show|title=Pakistani chef spices up American cooking show|last=Faruqi|first=Sara|date=June 18, 2012|work=Dawn}}</ref> ਉਸਨੇ ਕਰਾਚੀ ਗ੍ਰਾਮਰ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਲੀ 2016 ਤੋਂ 2018 ਤੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ ਅਤੇ ਮਈ 2022 ਤੱਕ ਸਿੱਖਿਅਕ ਫਰਾਜ਼ੇਹ ਦੁਰਾਨੀ ਅਤੇ ਵਕੀਲ ਅਸ਼ਤਰ ਔਸਫ ਅਲੀ ਦੀ ਧੀ ਸੀ।<ref name="images">{{Cite news|url=https://images.dawn.com/news/1181782|title=Chef Fatima Ali laid to rest by family and friends in Lahore|last=Jalil|first=Xari|date=February 2, 2019|work=Images|publisher=Dawn}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ, ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਰਸੋਈਏ, ਕਾਦਿਰ ਤੋਂ ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣਾ ਸਿੱਖਿਆ।<ref name="bonappetit">{{Cite news|url=https://www.bonappetit.com/story/fatima-ali-died-cancer|title=Chef Fatima Ali Has Died of Cancer at Age 29; This Is Her Essay from Our Upcoming Issue|last=Ali|first=Fatima|date=January 25, 2019|work=Bon Appétit}}</ref> ਉਹ 2011 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋ ਕੇ, ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਰਸੋਈ ਸੰਸਥਾ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਆਵਾਸ ਕਰ ਗਈ।<ref name="bravo">{{Cite news|url=http://www.bravotv.com/the-daily-dish/top-chef-season-13-contestant-fatima-ali-dies-at-29|title=Bravo's Top Chef Alum Fatima Ali Has Passed Away After Her Battle with Cancer|last=Rosenfeld|first=Laura|date=January 25, 2019|work=Bravo TV}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਅਲੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਸੋਈ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਕੈਫੇ ਸੈਂਟਰੋ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੂਨੀਅਰ ਸੂਸ ਸ਼ੈੱਫ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ। 2012 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਫੂਡ ਨੈੱਟਵਰਕ ' ਤੇ <nowiki><i id="mwMg">ਚੋਪਡ</i></nowiki> ( ਸੀਜ਼ਨ 12, ਐਪੀਸੋਡ 2, "ਏ ਗਟਸ ਰਿਐਕਸ਼ਨ" ) ਦਾ ਇੱਕ ਐਪੀਸੋਡ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਸਨੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਮੇਸੀ ਦੇ ਹੇਰਾਲਡ ਸਕੁਏਅਰ ਵਿਖੇ ਸਟੈਲਾ 34 ਟ੍ਰੈਟੋਰੀਆ ਵਿਖੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸੂਸ ਸ਼ੈੱਫ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਲਾ ਫੋਂਡਾ ਡੇਲ ਸੋਲ ਵਿਖੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸੂਸ ਸ਼ੈੱਫ ਬਣ ਗਈ। 2017 ਵਿੱਚ, ਅਲੀ <nowiki><i id="mwPA">ਟੌਪ ਸ਼ੈੱਫ: ਕੋਲੋਰਾਡੋ</i></nowiki> ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਸੱਤਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਹੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਦੀ ਪਸੰਦੀਦਾ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। == ਬੀਮਾਰੀ ਅਤੇ ਮੌਤ == ''ਟੌਪ ਸ਼ੈੱਫ ''' ਤੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਲੀ ਨੂੰ ਈਵਿੰਗ ਦੇ ਸਾਰਕੋਮਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਸਲੋਨ ਕੇਟਰਿੰਗ ਕੈਂਸਰ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਸਰਜਰੀ ਹੋਈ [[ਕੀਮੋਥੇਰੇਪੀ|ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ]] ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ-ਮੁਕਤ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2018 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਪੇਬਲ ਬੀਚ ਫੂਡ ਐਂਡ ਵਾਈਨ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਾਣਾ ਬਣਾਇਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.today.com/food/after-cancer-battle-top-chef-fatima-ali-sells-out-first-t126725|title=After battling cancer, 'Top Chef' star Fatima Ali returns to the kitchen|last=Erica Chayes Wida|date=April 9, 2018|work=Today}}</ref> ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਵਿੱਚ, ''ਬੋਨ ਐਪੀਟਿਟ'' ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲਾ ''ਮੈਂ ਟਰਮੀਨਲ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸ਼ੈੱਫ ਹਾਂ।'' ''ਇਹ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਮੈਂ ਛੱਡੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ'', ਅਲੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸਦਾ ਕੈਂਸਰ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਟਰਮੀਨਲ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.bonappetit.com/story/fatima-ali-cancer|title=I'm a Chef With Terminal Cancer. This Is What I'm Doing with the Time I Have Left|last=Ali|first=Fatima|date=October 9, 2018|work=Bon Appétit}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ 29 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 25 ਜਨਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਸੈਨ ਮੈਰੀਨੋ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=https://people.com/food/top-chef-fatima-ali-family-speaks-out-after-death/|title=Fatima Ali's Family Speaks Out After the Top Chef Contestant Dies from Rare Form of Bone Cancer|last=Goldstein|first=Joelle|date=January 26, 2019|work=People Magazine}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਫਰਵਰੀ 2019 ਵਿੱਚ [[ਲਹੌਰ|ਲਾਹੌਰ]] ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2019 ਵਿੱਚ, ਅਲੀ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਲੇਖ ਲਈ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਜੇਮਜ਼ ਬੀਅਰਡ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.jamesbeard.org/blog/the-2019-james-beard-media-award-winners|title=The 2019 James Beard Media Award Winners|date=April 26, 2019|work=James Beard Foundation}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bravotv.com/top-chef/the-feast/fatima-ali-posthumously-wins-james-beard-award|title=Chef Fatima Ali Posthumously Wins a James Beard Award: "She Belonged in That Room"|last=Dubin|first=Alesandra|date=April 28, 2019|work=Bravo TV}}</ref> ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਅਤੇ ਤਾਰਾਜੀਆ ਮੋਰੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ, ''ਸੇਵਰ: ਏ ਸ਼ੈਫਜ਼ ਹੰਗਰ ਫਾਰ ਮੋਰ'', ਨੂੰ ਜੂਨ 2023 ਵਿੱਚ ਜੇਮਸ ਬੀਅਰਡ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2022/10/07/books/review/savor-fatima-ali.html|title=A Memoir From a Young Chef Who Fought to the Bitter End|last=Pols|first=Mary|date=October 7, 2022|work=The New York Times|access-date=October 10, 2022|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.jamesbeard.org/blog/the-2023-james-beard-media-award-winners|title=The 2023 James Beard Media Award Winners|date=June 3, 2023|work=James Beard Foundation}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਔਰਤ ਨਾਵਲਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2019]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1989]] kp8k9tsrj9u9722g2iyv38bxw629o9q 0 184766 750485 749432 2024-04-13T22:36:53Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਫਿਰਦੌਸ ਆਜ਼ਿਮ''' ਬ੍ਰੈਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਇੱਕ ਸਾਹਿਤਕ ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/literature/redrawing-gender-boundaries-literary-terrains-18th-and-19th-may-2017-1424722|title=Redrawing Gender Boundaries in Literary Terrains 18th and 19th May 2017.|last=Azim|first=Firdous|date=2017-06-24|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/literature/news/distance-and-togetherness-reading-la-nuit-bengali-and-na-han-yate-1763794|title=Distance and Togetherness: A Reading of La Nuit Bengali and Na Han-yate|last=Mamun|first=Abdullah Al|date=2019-06-29|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en|quote=Firdous Azim identifies this as the typical western observer positioning himself as an explorer who seems to ascertain the secrets of the "other" world. The woman is seen to be the repository of those secrets, made to open the secret to the explorer.}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/literature/thinking-beyond-boundaries-interview-susie-tharu-1424710|title=Thinking Beyond Boundaries: An Interview with Susie Tharu|last=Manzoor|first=Sohana|date=2017-06-24|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en|quote=Some of this important work has already been taken up by scholars like Firdous Azim and [[Perween Hasan]], but there is much more that needs to be done to uncoverlong forgotten Bangladeshi women writers from the rubble of oblivion.}}</ref> ਉਹ ਬ੍ਰੈਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Berkley Center for Religion, Peace and World Affairs |title=Firdous Azim |url=https://berkleycenter.georgetown.edu/people/firdous-azim |access-date=2022-01-17 |website=berkleycenter.georgetown.edu |language=en}}</ref> ਉਹ ਨਰੀਪੋਖੋ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/opinion/news/rokeya-day-rokeyas-vision-women-2008157|title=Rokeya Day: Rokeya's vision for women|last=Azim|first=Firdous|date=2020-12-09|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en|type=Opinion}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ 1976 ਵਿੱਚ ਢਾਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।<ref name=":1">{{Cite web |title=Professor Firdous Azim Joins BU |url=https://www.bracu.ac.bd/news/professor-firdous-azim-joins-bu |access-date=26 June 2004 |website=[[BRAC University]]}}</ref> ਉਹ 1978 ਵਿੱਚ ਢਾਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰਾਰ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ 1989 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੀਐਚਡੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।<ref name=":0">{{Cite web |date=18 November 2013 |title=Firdous Azim, PhD Professor and Chairperson |url=https://www.bracu.ac.bd/about/people/firdous-azim-phd |access-date=17 January 2022 |website=[[BRAC University]]}}</ref> ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਬਸ਼ੀਰੂਲ ਹੱਕ, ਇੱਕ ਆਰਕੀਟੈਕਟ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://archive.thedailystar.net/lifestyle/2009/09/02/page03.htm|title=evergreens|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|archive-date=2017-08-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20170803065902/http://archive.thedailystar.net/lifestyle/2009/09/02/page03.htm|url-status=dead}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ ਢਾਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਹੀਂ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ ਜੁਲਾਈ 2004 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰੈਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ। ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ, ਦ ਕੋਲੋਨਿਅਲ ਰਾਈਜ਼ ਆਫ਼ ਦ ਨਾਵਲ, 1993 ਵਿੱਚ ਰੂਟਲੇਜ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=The Colonial Rise of the Novel |url=https://www.routledge.com/The-Colonial-Rise-of-the-Novel/Azim/p/book/9780415095693 |access-date=2022-01-17 |website=Routledge & CRC Press |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=The colonial rise of the novel / Firdous Azim |url=https://catalog.library.vanderbilt.edu/discovery/fulldisplay/alma991043327702803276/01VAN_INST:vanui |access-date=2022-01-17 |website=catalog.library.vanderbilt.edu |language=en}}</ref> ਇਹ ਪੁਸਤਕਾਂ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਨਾਵਲਾਂ ਦੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਲੈਂਸਾਂ ਰਾਹੀਂ ਜਾਂਚ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=The Colonial Rise of the Novel by Firdous Azim {{!}} 9780415095693 {{!}} Booktopia |url=https://www.booktopia.com.au/the-colonial-rise-of-the-novel-firdous-azim/book/9780415095693.html |access-date=2022-01-17 |website=booktopia.com.au}}</ref> ਜੂਨ 1994 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ [[ਢਾਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ [[Kashinath Roy|ਕਾਸ਼ੀਨਾਥ ਰਾਏ]] ਨਾਲ ਬੰਗਲਾ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਰਸਾਲੇ ਵਿੱਚ "ਲੌਸਟ ਇਨ ਇੰਡੀਆਃ ਦ ਸਟੋਰੀਜ਼ ਆਫ਼ ਕਿਮ ਐਂਡ ਗੋਰਾ" ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Kashinath Roy |url=https://jobs.du.ac.bd/wp-content/uploads/2016/08/FMENG75031.pdf |access-date=17 January 2022 |website=[[University of Dhaka]] |archive-date=10 ਜੁਲਾਈ 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190710182158/http://jobs.du.ac.bd/wp-content/uploads/2016/08/FMENG75031.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/city/news/prof-kashinath-roy-no-more-2029593|title=Prof Kashinath Roy no more|date=2021-01-18|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref> 1996 ਵਿੱਚ, ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ ਨਿਆਜ਼ ਜ਼ਮਾਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈੱਸ ਲਿਮਟਿਡ ਦੁਆਰਾ ਅਨੰਤ ਵੈਰਾਇਟੀਃ ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://archive.dhakatribune.com/magazine/arts-letters/2021/09/22/because-this-book-had-to-be-published|title='Because this book had to be published'|date=2021-09-22|work=Dhaka Tribune|access-date=2022-01-17}}</ref> ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ ਨਿਆਜ਼ ਜ਼ਮਾਨ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ 1998 ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਰਿਪੇਖਃ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਲੇਖ ਸੰਪਾਦਿਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Different Perspectives: Women Writing in Bangladesh {{!}} The University Press Limited |url=http://www.uplbooks.com/book/different-perspectives-women-writing-bangladesh |access-date=2022-01-17 |website=www.uplbooks.com}}</ref> ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ 16 ਨਵੰਬਰ 2004 ਨੂੰ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸੋਸ਼ਲ ਫੋਰਮ ਵਿਖੇ ਸਮੂਹਕ/ਅੰਤਰ-ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ''ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼'' ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਹ ਪੇਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ 2005 ਵਿੱਚ ਫੈਮੀਨਿਸਟ ਰਿਵਿਊ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite journal|last=Azim|first=Firdous|date=July 2005|title=Feminist Struggles in Bangladesh|url=https://journals.sagepub.com/doi/10.1057/palgrave.fr.9400217|journal=Feminist Review|volume=80|issue=1|pages=194–197|doi=10.1057/palgrave.fr.9400217|issn=0141-7789}}</ref> ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ 19 ਦਸੰਬਰ 2007 ਨੂੰ 'ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਧਰਮਃ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਲਈ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ' ਲਿਖਿਆ।<ref>{{Cite web |title=Women and religion in Bangladesh: new paths |url=https://www.opendemocracy.net/en/women_and_religion_in_bangladesh_new_paths/ |access-date=2022-01-17 |website=openDemocracy |language=en}}</ref> ਮਾਰਚ 2008 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਸਟੋਰੀਜ਼ ਆਫ਼ ਚੇਂਜ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਚਰਚਾ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/news-detail-27847|title=Stories of Change: Women tracing a path to live their dreams|last=Sarwat|first=Nadia|date=2008-03-16|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref> ਅਜ਼ੀਮ ਨੇ 2012 ਦੇ ਹੇਅ ਫੈਸਟੀਵਲ ਦੇ ਇੱਕ ਸੈਸ਼ਨ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite magazine|last=Hossain|first=Anika|title=VEILED EXPRESSIONS|url=https://www.thedailystar.net/magazine/2012/11/04/cover.htm|magazine=Star Weekend Magazine|access-date=2022-01-17}}</ref> ਉਸ ਨੇ 2013 ਦੇ ਹੇ ਫੈਸਟੀਵਲ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲਬਾਤਃ ਦ ਅਨਟੋਲਡ ਸਟੋਰੀ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/news/speaking-about-the-unspeakable|title=Speaking About the Unspeakable|last=Salam|first=Upashana|date=2013-11-22|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref> ਮਾਰਚ 2013 ਵਿੱਚ, ਅਜੀਮ ਨੇ ਰੂਟਲੇਜ ਲਈ ਕੰਪਲੈਕਸ ਟੈਰੈਨਸਃ ਇਸਲਾਮ, ਕਲਚਰ ਐਂਡ ਵੂਮੈਨ ਇਨ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ 2014 ਦੇ ਹੇ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੈਨਲ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ [[ਜ਼ਿਆ ਹੈਦਰ ਰਹਿਮਾਨ]] ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਾਵਲ, ਇਨ ਦ ਲਾਈਟ ਆਫ਼ ਵ੍ਹਾਟ ਵੀ ਨੋ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/hay-festival-to-begin-november-20-49526|title=Hay Festival to begin November 20|date=2014-11-10|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/the-impossibility-of-knowing-51558|title=The impossibility of knowing|last=Mahtab|first=Mayukh|date=2014-11-23|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref> 2015 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ [[ਊਮਿਓ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਉਮੇਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਉਮੇਆ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਜੈਂਡਰ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਇਆ। 11 ਅਗਸਤ 2016 ਨੂੰ, ਅਜੀਮ ਨੇ [[ਕੇਂਦਰੀ ਮਹਿਲਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿਖੇ ''ਨਾਰੀ ਓ ਸਾਹਿਤ'' ਭਾਸ਼ਣ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Central Women's University {{!}} Colloquium on 'Nari O Sahitya' |url=https://www.cwu.edu.bd/node/86 |access-date=2022-01-17 |website=www.cwu.edu.bd}}</ref> ਉਹ 2016 ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿੱਚ ਜੱਜ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://jamaica-gleaner.com/article/entertainment/20160412/nova-gordon-bell-commonwealth-prize-shortlist|title=Nova Gordon-Bell on Commonwealth Prize shortlist|date=2016-04-12|work=The Gleaner|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref> ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ 2018 ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਜਿਊਰੀ ਡੀਐਸਸੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/books/the-dsc-prize-for-south-asian-literature-2018-shortlist-announced/story-QUiNUlPbOmyH8mKYy73s7H.html|title=The DSC Prize for South Asian Literature 2018 shortlist announced|date=2018-11-15|work=Hindustan Times|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Longlist announced for US $25,000 DSC Prize for South Asian Literature 2018 |url=https://www.indulgexpress.com/culture/books/2018/oct/11/longlist-announced-for-us-25000-dsc-prize-for-south-asian-literature-2018-10617.html |access-date=2022-01-17 |website=indulgexpress.com |language=en}}</ref> ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰੈਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਹਿਤਕ ਰਸਾਲਾ ਰੈਜ਼ੋਨੈਂਸ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://archive.dhakatribune.com/magazine/arts-letters/2019/10/12/resonance-launched-at-brac-university|title='Resonance' launched at BRAC University|date=2019-10-12|work=Dhaka Tribune|access-date=2022-01-17}}</ref> ਮਾਰਚ 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਹੋਰ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਚਿੱਠੀ ਉੱਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਉੱਤੇ ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਦੁਲ ਆਲਮ ਅਤੇ [[ਅਰੁੰਧਤੀ ਰਾਏ]] ਦਰਮਿਆਨ ਹੋਈ ਗੱਲਬਾਤ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਰੱਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਇਰਤਾਪੂਰਨ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Batycka |first=Dorian |date=2019-03-05 |title=Shahidul Alam Discussion at Photo Festival Threatened by Bangladeshi Government Censorship |url=http://hyperallergic.com/488110/shahidul-alam-discussion-at-photo-festival-threatened-by-bangladeshi-government-censorship/ |access-date=2022-01-17 |website=Hyperallergic |language=en-US}}</ref> ਅਜੀਮ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਫਰੀਡਮ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਬੋਰਡ ਆਫ਼ ਟਰੱਸਟੀਜ਼ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Board of Trustees |url=https://www.freedomfound.org/aboutus/bot |access-date=2022-01-17 |website=[[Bangladesh Freedom Foundation]] |language=en-gb |archive-date=2022-01-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220115140125/https://www.freedomfound.org/aboutus/bot |url-status=dead }}</ref> ਉਹ ਫੈਮੀਨਿਸਟ ਰਿਵਿ Review ਦੀ ਸੰਪਾਦਕ ਅਤੇ [[Naripokkho|ਨਰੀਪੋਖੋ]] ਅਤੇ [[Inter-Asia Cultural Studies Society|ਇੰਟਰ-ਏਸ਼ੀਆ ਕਲਚਰਲ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਸੁਸਾਇਟੀ]] ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਉਹ ਨਰੀਪੋਖੋ ਦੇ 1971 ਦੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਭੁੱਲੀ ਹੋਈ ਔਰਤ ਦੀ ਆਗੂ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2013-09-17 |title=Firdous Azim - JLF Houston |url=https://jlflitfest.org/houston/speaker/firdous-azim |access-date=2022-01-17 |website=jlflitfest.org/ |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Firdous Azim |url=https://mayday.leftword.com/author/post/firdous-azim/ |access-date=2022-01-17 |website=mayday.leftword.com}}</ref> 26 ਨਵੰਬਰ 2020 ਨੂੰ, ਉਸਨੇ ਲਿਬਰਲ ਆਰਟਸ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਏਕੀਕਰਣ (ਸੀ. ਆਈ.) ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web |date=2021-09-17 |title=Dr. Firdous Azim's Lecture at DEH CI Forum II: Fall 2020 |url=http://ulab.rsi-lab.com/2020/12/06/dr-firdous-azim%E2%80%99s-lecture-deh-ci-forum-ii-fall-2020 |access-date=2022-01-17 |website=University of Liberal Arts Bangladesh |language=en}}</ref> ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ 41 ਹੋਰ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪਟੀਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਿਰੁੱਧ ਦੋਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਪਰੀਮ ਜੁਡੀਸ਼ੀਅਲ ਕੌਂਸਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/frontpage/news/form-supreme-judicial-council-2037005|title=Form Supreme Judicial Council|date=2021-02-01|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref> ਉਸਨੇ ਮਾਰਚ 2021 ਵਿੱਚ ਜਹਾਂਗੀਰਨਗਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ 'ਇੰਗਲਿਸ਼ ਜੁਬਲੀ ਲਿਟ ਫੈਸਟ 2021' ਦੇ ਦੂਜੇ ਦਿਨ '''ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ''<nowiki/>' ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.newagebd.net/article/132666/3-day-online-lit-fest-under-way|title=3-day online lit fest under way|work=New Age|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref> ਅਕਤੂਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਿਆਂ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦਿਆਂ 46 ਹੋਰ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਉੱਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/news/bangladesh/news/47-eminent-citizens-denounce-communal-attacks-demand-justice-2203926|title=47 eminent citizens denounce communal attacks, demand justice|date=2021-10-22|work=The Daily Star|access-date=2022-01-17|language=en}}</ref> ਆਜ਼ਿਮ ਨੇ ਜ਼ੁਬਾਨ ਦੁਆਰਾ 2022 ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਇਨਹੇਰੀਟਿਡ ਮੈਮੋਰੀਜ਼ਃ ਤੀਜੀ ਪੀਡ਼੍ਹੀ ਦਾ ਪਰਿਪੇਖ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/books/books-reviews/inherited-memories-third-generation-perspective-on-partition-in-the-east-review-remnants-of-a-separation/article38077510.ece|title='Inherited Memories: Third-Generation Perspective on Partition in the East' review: Remnants of a separation|last=Datta|first=Sudipta|date=2022-01-01|work=The Hindu|access-date=2022-01-17|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਉਹ 'ਦ ਜੈਂਡਰ ਪ੍ਰਾਈਸ ਆਫ ਪ੍ਰੀਕੈਰਿਟੀਃ ਵਰਕਪਲੇਸ ਸੈਕਸੁਅਲ ਹੈਰਾਸਮੈਂਟ' ਅਤੇ 'ਯੰਗ ਵੁਮੈਨਜ਼ ਏਜੰਸੀ' ਲਈ ਖੋਜ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜੋ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਦਾ ਇੱਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=The Gendered Price of Precarity: Workplace Sexual Harassment and Young Women's Agency |url=https://www.thebritishacademy.ac.uk/projects/youth-futures-gendered-price-precarity-workplace-sexual-harassment-young-womens-agency/ |access-date=2022-01-17 |website=The British Academy |language=en}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] rqvw3rvlf99tmu80skuzci23xzuzw7l 0 184770 750479 748768 2024-04-13T18:32:27Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = | image = Purabi Bose 2017.jpg }} '''ਪੂਰਬੀ ਬਾਸੂ''' (ਜਨਮ 21 ਸਤੰਬਰ 1949) ਇੱਕ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ, ਦਵਾਈ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=1949-09-21 |title=পূরবী বসু (Purabi Basu) - Portfolio of Bengali Author Purabi Basu on |url=http://authors.com.bd/2132 |access-date=2022-05-31 |publisher=Authors.com.bd |archive-date=2022-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220704033057/http://authors.com.bd/2132 |url-status=dead }}</ref> ਉਸ ਨੇ 2005 ਵਿੱਚ ਅਨੰਨਿਆ ਸਾਹਿਤ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ 2013 ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾ ਅਕੈਡਮੀ ਸਾਹਿਤ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ।<ref name="scientist">{{Cite news|url=http://archive.thedailystar.net/magazine/2007/07/03/interview.htm|title=The Scientist|last=Rahman|first=Nader|date=20 July 2007|work=The Daily Star|access-date=6 August 2017|archive-date=28 ਮਾਰਚ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160328073903/http://archive.thedailystar.net/magazine/2007/07/03/interview.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web |script-title=bn:পুরস্কারপ্রাপ্তদের তালিকা |trans-title=Winners list |url=http://banglaacademy.org.bd/?page_id=1315 |access-date=24 July 2017 |publisher=Bangla Academy |language=bn}}</ref> 2005 ਤੱਕ, ਉਹ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਡਰੱਗ ਕੰਪਨੀ ਵਾਈਥ ਫਾਰਮਾਸਿਊਟੀਕਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।<ref name="munshi">{{Cite web |title=Dr. Purabi Basu |url=http://www.munshigonj.com/Famous/zLiterature/PBasu.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120130171512/http://www.munshigonj.com/Famous/zLiterature/PBasu.htm |archive-date=30 January 2012 |access-date=6 August 2017 |publisher=munshigonj.com}}</ref> == ਸਿੱਖਿਆ == ਬਾਸੂ ਨੇ [[ਢਾਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਫਾਰਮੇਸੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਸੰਨ 1970 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲੀ ਗਈ। ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ 1972 ਵਿੱਚ ਪੈਨਸਿਲਵੇਨੀਆ ਦੇ ਵੂਮੈਨ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬਾਇਓਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1976 ਵਿੱਚ ਮਿਸੂਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੋਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚ. ਡੀ. ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਦੱਖਣੀ ਅਲਾਬਾਮਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਫਾਰਮਾਕੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟੋਰਲ ਫੈਲੋ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। == ਕੈਰੀਅਰ == ਬਾਸੂ ਨੇ ਬ੍ਰੈਕ ਵਿਖੇ ਸਿਹਤ, ਪੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। == ਕੰਮ == * ''ਰਾਧਾ ਅੱਜ ਖਾਣਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਏਗੀ'' <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=ja9tAAAAMAAJ|title=The Concept|last=Khan|first=Raja|year=2003|page=34}}</ref> * ''ਸਾਲੇਹਾ ਦੀ ਇੱਛਾ''<ref>{{Cite journal|last=Kaiser, Nahid|year=2011|title=Resistance to Paterfamilias in Purabi Basu's two short stories: "Radha Will Not Cook Today" and "Saleha's Desire"|url=http://www.banglajol.info/index.php/SJE/article/view/13912|journal=Stamford Journal of English|volume=6}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਬਾਸੂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਏਕੁਸ਼ੀ ਪਦਕ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾ ਅਕੈਡਮੀ ਸਾਹਿਤ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਜਯੋਤੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੱਤਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.boinews24.com/uncategorized/কথাসাহিত্যিক-পূরবী-বসুকে|date=16 September 2014|access-date=6 August 2017|publisher=boinews24.com|language=bn|script-title=bn:কথাসাহিত্যিক পূরবী বসুকে 'বাংলা একাডেমি সাহিত্য পুরস্কার-২০১৩' প্রদান}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1949]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 1ankf13vtw8j3xha3n64wpt872lds2f 0 184829 750549 748830 2024-04-14T08:48:59Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | image = Millicent Stanley.jpg | awards = }} '''ਮਿਲੀਸੈਂਟ ਪ੍ਰੈਸਨ-ਸਟੈਨਲੀ''' (9 ਸਤੰਬਰ 1883-23 ਜੂਨ 1955) ਇੱਕ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ [[ਨਾਰੀਵਾਦ|ਨਾਰੀਵਾਦੀ]] ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਸੰਨ 1925 ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਦੂਜੀ ਔਰਤ ਬਣੀ। ਉਹ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਜੱਜ ਬਣਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਅਤੇ 1923 ਤੋਂ 1926 ਤੱਕ ਮਹਿਲਾ ਜੱਜ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੀ।<ref name="wh">{{Cite web |title=Millicent Preston Stanley, MLA NSW 1925-27 |url=http://womenshistory.net.au/2009/02/03/millicent-preston-stanley-mla-nsw-1925-27/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141031055642/http://womenshistory.net.au/2009/02/03/millicent-preston-stanley-mla-nsw-1925-27/ |archive-date=31 October 2014 |access-date=31 October 2014 |website=Australian Women's History Forum}}</ref> ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੌਰਾਨ, ਪ੍ਰੈਸਨ-ਸਟੈਨਲੀ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ, ਸਿਹਤ ਸੁਧਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸੰਜਮ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। 1925 ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰੈਸਨ-ਸਟੈਨਲੀ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣੀ, ਜੋ ਅੱਜ ਦੀ ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। 1922 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਬੋਲੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਮਈ 1925 ਵਿੱਚ ਸੀਟ ਚੁੱਕੀ, ਜੋ ਉਸਨੇ ਸਤੰਬਰ 1927 ਤੱਕ ਰੱਖੀ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਮਿਲੀਸੈਂਟ ਫੈਨੀ ਸਟੈਨਲੀ ਦਾ ਜਨਮ 1883 ਵਿੱਚ [[ਸਿਡਨੀ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਗਰੀਨਗ੍ਰੋਸਰ, ਆਗਸਟੀਨ ਸਟੈਨਲੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਤ[[ਜਨਮ ਨਾਮ|ਨੀ]] ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ (ਨੀ ਪ੍ਰੈਸਨ) ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਤਲਾਕ ਲੈ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਨਾਮ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲੀਸੈਂਟ ਫੈਨੀ ਨੇ ਵੀ ਅਪਣਾਇਆ।<ref>{{Cite web |last=Rubie |first=Noel |title=Millicent F. Preston-Stanley Vaughan 1883 – 1955 |url=http://www.portrait.gov.au/people/millicent-fanny-preston-stanley-vaughan-1883 |access-date=30 October 2014 |website=National Portrait Gallery}}</ref> ਪ੍ਰੈਸਨ-ਸਟੈਨਲੇ ਨੇ 1934 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਕ੍ਰਾਫੋਰਡ ਵਾਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ 23 ਜੂਨ 1955 ਨੂੰ [[ਸਿਡਨੀ]] ਦੇ ਉਪਨਗਰ ਰੈਂਡਵਿਕ ਵਿੱਚ ਸੇਰੇਬ੍ਰੋਵੈਸਕੁਲਰ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਹੋਈ। == ਸਿਆਸੀ ਕੈਰੀਅਰ == ਪ੍ਰੀਸਟਨ-ਸਟੈਨਲੇ ਨੇ 1925 ਤੋਂ 1927 ਤੱਕ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ, [[ਮਾਤ੍ਰ ਮੌਤ|ਮਾਵਾਂ ਦੀ ਮੌਤ]] ਦਰ ਵਿੱਚ ਕਮੀ, ਬਾਲ ਭਲਾਈ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ, ਸਿਹਤ ਐਕਟ ਵਿੱਚ ਸੋਧਾਂ ਅਤੇ ਬਿਹਤਰ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ।<ref name="carey">{{Cite web |last=Carey |first=Jane |title=Preston-Stanley, Millicent (1883–1955) |url=http://www.womenaustralia.info/biogs/AWE1021b.htm |url-status=dead |archive-url=http://webarchive.nla.gov.au/awa/20050316130000/http://pandora.nla.gov.au/pan/40956/20050317-0000/www.womenaustralia.info/biogs/AWE1021b.htm |archive-date=16 ਮਾਰਚ 2005 |access-date=30 October 2014 |website=NW Australian Women Biographical Entry |publisher=National Foundation for Australian Women }}</ref> ਉਸਨੇ 26 ਅਗਸਤ 1925 ਨੂੰ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਸੰਸਦ ਦੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਉਦਘਾਟਨੀ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤਾ, ਇਸ ਮੌਕੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣੇ ਸਹਿਕਰਮੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜੋ ਇਹ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ।<ref name=":1">{{Cite web |date=26 August 1925 |title=LA Full Day Hansard Transcript |url=https://api.parliament.nsw.gov.au/api/hansard/search/daily/searchablepdf/HANSARD-290296563-4349 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170929044008/https://api.parliament.nsw.gov.au/api/hansard/search/daily/searchablepdf/HANSARD%2D290296563%2D4349 |archive-date=2017-09-29 |website=Parliament of New South Wales}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾਃ<blockquote>ਕੁੱਝ ਮਾਣਯੋਗ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਹਡ਼੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮਨ ਦਾ ਇਹ ਰਵੱਈਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੀ ਕੋਮਲਤਾ ਨੂੰ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿਰ ਵਿੱਚ ਥੋਡ਼੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਨਰਮੀ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਸਬੂਤ ਵਜੋਂ ਵੀ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਵਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵਾਲ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵਾਲ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਵਾਲ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਦਿਖਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।</blockquote>ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨੀ ਭਾਸ਼ਣ ਨੇ 48 ਘੰਟੇ ਦੇ ਕੰਮ ਦੇ ਹਫ਼ਤੇ ਨੂੰ 44 ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ, ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਔਸਤ ਔਰਤ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜੀ ਹਫ਼ਤੇ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਉਸਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ 112 ਘੰਟੇ ਸੀ। ਪ੍ਰੈਸਨ-ਸਟੈਨਲੀ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਲਿਬਰਲ ਲੀਗ ਵਰਗੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਰੂਪ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1919 ਤੋਂ 1934 ਤੱਕ ਅਤੇ 1952 ਤੋਂ 1955 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਦੇ ਫੈਮੀਨਿਸਟ ਕਲੱਬ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।<ref name="fwmp">{{Cite web |title=1919 to 1929 – The Twenties |url=http://www.parliament.nsw.gov.au/prod/web/common.nsf/key/HistoryTwenties#Section4 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070703074426/http://www.parliament.nsw.gov.au/prod/web/common.nsf/key/HistoryTwenties |archive-date=3 July 2007 |access-date=2007-04-20 |publisher=[[Parliament of New South Wales]]}}</ref> ਕਲੱਬ ਉਹਨਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹਿਲਾ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਥਿਤੀ ਐਕਟ 1918 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਲਈ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਬਿੰਗ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਚੋਣ ਲਡ਼ਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਜੱਜ ਬਣਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ। ਮਿਲੀਸੈਂਟ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ ਜੱਜ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Parliament of NSW |url=http://www.parliament.nsw.gov.au/ |access-date=5 November 2015 |publisher=First Woman Member of the NSW Parliament |archive-date=22 ਅਪ੍ਰੈਲ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160422092518/http://www.parliament.nsw.gov.au/ |url-status=dead }}</ref> ਉਸ ਨੂੰ 1921 ਵਿੱਚ ਜਸਟਿਸ ਆਫ਼ ਪੀਸ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1923 ਤੋਂ 1926 ਤੱਕ ਮਹਿਲਾ ਜਸਟਿਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ। ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਪਾਰਟੀ (ਯੂਏਪੀ) -ਲਿਬਰਲ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ-ਮਿਲੀਸੈਂਟ ਪ੍ਰੈਸਨ-ਸਟੈਨਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਸਮਰਥਕ ਨੇ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਕਲੱਬ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਕਲੱਬ ਕਈ ਹੋਰ ਮਹਿਲਾ ਸੰਗਠਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੌਜੂਦ ਸਨ-ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਮਹਿਲਾ ਗਿਲਡ ਆਫ਼ ਐਂਪਾਇਰ-ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਘਰ ਰੱਖਣ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕਤਾ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਇਵੈਂਜੈਲੀਕਲ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਸਿਲਾਈ, ਬੁਣਾਈ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਇਕੱਠਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਸੀ।<ref>{{Cite book|title=Women, Class and History: Feminist Perspectives on Australia, 1788-1978|last=Castle|first=Josie|last2=in Windschuttle|first2=Elizabeth (ed.)|date=1980|publisher=Dominion Press|location=Melbourne, VIC|pages=287–307}}</ref> ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਇਹ ਧਾਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਰਾਜਨੀਤੀ "ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ" ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ 1930 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਗੈਰ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕੇਂਦਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਦੇ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਕਲੱਬ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite book|title=The Feminist Movement in New South Wales and Victoria, 1918-1938|last=Foley|first=Meredith|date=1985|publisher=Thesis, University of Sydney|location=Sydney|page=5}}</ref> ਫੈਮੀਨਿਸਟ ਕਲੱਬ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ "ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਰੁਤਬੇ ਅਤੇ ਮੌਕੇ ਦੀ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨਾ ਸੀ।’<ref>{{Cite book|title=The Feminist Club of NSW – Silver Jubilee Souvenir 1914-1939|last=The Feminist Club of NSW|date=1939|publisher=B.H. Macdougal|location=Sydney|page=1}}</ref> ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਜਣੇਪੇ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ, ਬਾਲ ਭਲਾਈ, ਮਾਨਸਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਿਮਾਰ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸੰਸਥਾਗਤ ਦੇਖਭਾਲ ਅਤੇ ਤਲਾਕ ਵਿੱਚ ਹਿਰਾਸਤ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ' ਤੇ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ।<ref>Parliamentary Education and Community Relations and Parliamentary Archives 6/99</ref> ਉਸਨੇ ਮਾਵਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ, ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਸਿੱਖਿਆ, ਮਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਦੇ ਇੱਕ ਚੇਅਰ ਲਈ ਵੀ ਲਾਬਿੰਗ ਕੀਤੀ, ਸਿਡਨੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਵੈਟਰਨਰੀ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੋਰਸ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਤੌਰ' ਤੇ "ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਘੋਡ਼ੇ" ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਐਮੀਲੀ ਪੋਲਿਨੀ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਚੁੱਕਿਆ, ਜੋ ਆਪਣੀ ਧੀ ਪੈਟਰੀਸ਼ੀਆ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਮੁਡ਼ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਆਈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਮੈਂਬਰ ਦਾ ਬਰਾਬਰ ਹਿਰਾਸਤ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਬਿੱਲ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਮੁਹਿੰਮ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ। ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਨਾਟਕ ਕਿਸ ਦਾ ਬੱਚਾ ਲਿਖਿਆ? ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ <ref>{{Cite news|url=https://nla.gov.au/nla.news-article32572513|title=Music and the Theatre|date=19 November 1932|work=[[The West Australian]]|access-date=10 March 2014|location=Perth|page=5|via=Trove}}</ref> ਉਸਨੇ 1927 ਵਿੱਚ ਸੰਸਦ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਜਦੋਂ ਬੋਂਡੀ ਦੀ ਨਵੀਂ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀਟ ਦੀ ਚੋਣ ਮੁਡ਼ ਵੰਡ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰਦੇ ਵੇਖਿਆ।<ref>Parliament of New south wales, History Bulletin 6, women in the New South Wales Parliament</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1955]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1883]] kfqkfnfp8dmtzmwzic7fnogrkfuzr0g 0 184839 750558 747412 2024-04-14T11:31:53Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਮੈਰੀ ਹਾਇਨੇਸ ਸਵੈਂਟਨ | image = Mary Hynes Swanton.png | caption = 1932 ਵਿੱਚ ਸਵੈਂਟਨ | other_names = | birth_name = | birth_date = {{Birth date|1861|06|22|df=y}} | birth_place = ਵੈਸਟ ਮੈਲਬੌਰਨ, ਮੈਲਬੌਰਨ, ਵਿਕਟੋਰੀਆ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ | death_date = {{Death date and age|1940|11|25|1861|06|22|df=y}} | death_place = ਸਿਡਨੀ, ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ | death_cause = | nationality = ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ | education = | occupation = | employer = | height = | title = | term = | predecessor = | successor = | party = | boards = | spouse = | partner = | children = | parents = | relatives = | website = | signature = | footnotes = }} '''ਮੈਰੀ ਹਾਇਨੇਸ ਸਵੈਂਟਨ''' (22 ਜੂਨ 1861-25 ਨਵੰਬਰ 1940) ਇੱਕ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਟਰੇਡ ਯੂਨੀਅਨਵਾਦੀ ਸੀ। == ਜੀਵਨੀ == ਮੈਰੀ "ਮੈਮੀ" ਹਾਇਨੇਸ ਸਵੈਂਟਨ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਜੂਨ 1861 ਨੂੰ ਜੇਮਜ਼ ਸਵੈਂਟਨ ਅਤੇ ਸਾਰਾਹ ਮੈਰੀ, ਨੀ ਕੌਨੇਲੀ, [[ਮੈਲਬਰਨ|ਮੈਲਬੌਰਨ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਕਾਰ ਦੇ ਮਾਲਕ ਸਨ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੇਨੇਡਿਕਟਾਈਨ ਨਨਜ਼ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਸੰਨ 1889 ਵਿੱਚ ਉਹ [[ਪੱਛਮੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਰਜੀ ਸੀ। ਉਹ 1896 ਵਿੱਚ ਪਰਥ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਵੋਟ ਅਧਿਕਾਰ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਗਈ ਸੀ। ਸਵੈਂਟਨ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਮੂਲ ਨਿਵਾਸੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ 1900 ਵਿੱਚ ਆਨਰੇਰੀ ਜੀਵਨ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ। ਸਵੈਂਟਨ ਨੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਮਹਿਲਾ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ, ਕਰਾਕੱਟਾ ਕਲੱਬ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ। ਸਵੈਂਟਨ 1900 ਤੋਂ 1905 ਤੱਕ ਪਰਥ ਟੇਲੋਰਸ ਯੂਨੀਅਨ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ [[Tailors' Union|ਟੇਲਰਸ ਯੂਨੀਅਨ]] ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਨਹੀਂ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ ਟਰੇਡਸ ਐਂਡ ਲੇਬਰ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਖੇਤਰ ਪਰਥ ਦੇ ਕੱਪਡ਼ਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਸੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਿਹਤ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਸਨ। ਸਵੈਂਟਨ 1907 ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਦਰਜ਼ੀ ਅਤੇ ਦਰਜ਼ੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣੀ। ਸੰਨ 1913 ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਕਲਗੂਰਲੀ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਘਰੇਲੂ ਨੌਕਰ ਬਣ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਏ. ਐਨ. ਏ. ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੇਖ ਲਿਖਦੇ ਰਹੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਸੁਬਿਆਕੋ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਉਸ ਨੇ 1920 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਪਰਥ ਵਰਕਿੰਗ ਗਰਲਜ਼ ਕਲੱਬ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਜਿੱਥੇ 25 ਨਵੰਬਰ 1940 ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਸਵੈਂਟਨ ਨੂੰ ਰੁਕਵੁੱਡ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name="Grahame 1940">{{Cite web |last=Grahame |first=Emma |date=1940-11-25 |title=Mary Hynes Swanton - Australian Dictionary of Biography |url=http://adb.anu.edu.au/biography/swanton-mary-hynes-8726 |access-date=2020-03-27 |website=Biography}}</ref><ref name="Trove 1940">{{Cite web |date=1940-12-02 |title=The Sydney Morning Herald (NSW : 1842 - 1954) - 2 Dec 1940 |url=http://nla.gov.au/nla.news-article17701711 |access-date=2020-03-27 |website=Trove}}</ref><ref name="Foundation 2008">{{Cite web |last=Foundation |first=National |date=2008-12-08 |title=Swanton, Mary Hynes - Woman |url=http://www.womenaustralia.info/biogs/AWE3969b.htm |access-date=2020-03-27 |website=The Australian Women's Register}}</ref><ref name="Womens Museum of Australia">{{Cite web |title=SWANTON, Mary Hynes - 22/06/1861 |url=https://wmoa.com.au/collection/herstory-archive/swanton-mary-hynes-mamie-1861 |access-date=2020-03-27 |website=Women's Museum of Australia |archive-date=2020-03-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200327163540/https://wmoa.com.au/collection/herstory-archive/swanton-mary-hynes-mamie-1861 |url-status=dead }}</ref> ਕੈਨਬਰਾ ਦੇ ਉਪਨਗਰ ਚਿਸ਼ੋਲਮ ਵਿੱਚ ਸਵੈਂਟਨ ਸਟ੍ਰੀਟ ਦਾ ਨਾਮ ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://nla.gov.au/nla.news-article240628906|title=Schedule 'B' National Memorials Ordinance 1928–1972 Street Nomenclature List of Additional Names with Reference to Origin|date=8 February 1978|work=Commonwealth of Australia Gazette, Special|access-date=15 August 2021|issue=S24|page=14|via=National Library of Australia}}</ref> == ਹਵਾਲੇ ਅਤੇ ਸਰੋਤ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1940]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1861]] 8cmanpi3itby8jdwai99zc6kkn1hq9q 0 185077 750559 747945 2024-04-14T11:34:45Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn" style="display:inline-block">ਮੈਸੂਨ ਸੇਕਰ</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਜਨਮ | class="infobox-data" |1953<br /><div class="birthplace" style="display:inline">ਸ਼ਾਰਜਾਹ, ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਕੌਮੀਅਤ | class="infobox-data category" |ਅਮੀਰਾਤ |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਸਿੱਖਿਆ | class="infobox-data" |ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੀ. ਏ. |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਅਲਮਾ ਮੈਟਰ&nbsp; | class="infobox-data" |ਕਾਇਰੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਕਿੱਤਾ (ਐੱਸ. ਐੱਸ) | class="infobox-data role" |ਕਵੀ, ਕਲਾਕਾਰ |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਸਰਗਰਮ ਸਾਲ&nbsp; | class="infobox-data" |1983-ਵਰਤਮਾਨ |} '''ਮਾਈਸੂਨ ਸਾਕਰ''' ([[ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਰਬੀ]] میسون سقر) ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਅਮੀਰਾਤ ਕਵੀ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ ਜੋ 1958 ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਾਰਜਾ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਸ਼ਾਰਜਾਹ]], ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ "ਦਿਸ ਇਜ਼ ਹਾਉ ਆਈ ਨੇਮ ਥਿੰਗਜ਼" ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ। ਉਸ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ, [[ਕਾਹਿਰਾ|ਕਾਇਰੋ]], [[ਜਾਰਡਨ]] ਅਤੇ [[ਬਹਿਰੀਨ]] ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਲਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ "ਰੈਹਾਨਾ" 2003 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। == ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ == ਮੈਸੂਨ ਸਾਕਰ, ਇੱਕ ਕਵੀ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰ, ਦਾ ਜਨਮ 1958 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਦੇ ਸ਼ਾਰਜਾਹ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। 1981 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ [[ਕਾਹਿਰਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਕਾਇਰੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name=":0">{{Cite web |last= |first= |date= |title=Maisoon Saqr |url=https://www.arabworldbooks.com/authors/maisoon-saqr |archive-url= |archive-date= |access-date=16 November 2020 |website=Arab World Books}}</ref> ਉਸਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਦੇ ਸੂਚਨਾ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ 1980 ਤੋਂ 1995 ਤੱਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name=":1">{{Cite web |last= |first= |date=23 October 2009 |title=ميسون تصدر الأعمال الكاملة لوالدها الشاعر الشيخ صقر القاسمي |url=https://middle-east-online.com/%D9%85%D9%8A%D8%B3%D9%88%D9%86-%D8%AA%D8%B5%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A7%D9%85%D9%84%D8%A9-%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%B4%D9%8A%D8%AE-%D8%B5%D9%82%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%8A |archive-url= |archive-date= |access-date=16 November 2020 |website=Middle East Online }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 1983 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ "ਦਿਸ ਇਜ਼ ਹਾਉ ਆਈ ਨੇਮ ਥਿੰਗਜ਼"।<ref name=":2">{{Cite web |last=العلي |first=نوال |date=1 September 2010 |title=الشاعرة ميسون صقر القاسمي: أؤمن بسحر اللغة |url=https://www.zahratalkhaleej.ae/Article/5261/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A9-%D9%85%D9%8A%D8%B3%D9%88%D9%86-%D8%B5%D9%82%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85%D9%8A-%D8%A3%D8%A4%D9%85%D9%86-%D8%A8%D8%B3%D8%AD%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9 |archive-url= |archive-date= |access-date=16 November 2020 |website=Zahrata Al Khaleej}}</ref> ਜਦੋਂ ਕਿ, ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ "ਰੈਹਾਨਾ" 2003 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ [[ਕਾਹਿਰਾ|ਕਾਇਰੋ]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ|ਯੂਏਈ]], [[ਜਾਰਡਨ]] ਅਤੇ [[ਬਹਿਰੀਨ]] ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀਆਂ ਲਗਾਈਆਂ। ਸੰਨ 1990 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਤਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕਲਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਗਾਈ। ਸਾਕੇਰ ਨੇ "ਏ ਥ੍ਰੈਡ ਬਿਹਾਈਂਡ ਏ ਥ੍ਰੈੱਡ" ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਫਿਲਮ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ [[ਅਬੂ ਧਾਬੀ]] ਵਿੱਚ ਅਮੀਰਾਤ ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਜਿਊਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ।<ref name=":3">{{Cite web |last=الغبيري |first=ياسر |date=30 January 2017 |title=ميسون القاسمي.. مبدعة متعددة المواهب |url=https://www.albawabhnews.com/2348521 |archive-url= |archive-date= |access-date=16 November 2020 |website=Al Bawabh News}}</ref> ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਕਾਹਿਰਾ ਕਲਚਰਲ ਸੈਂਟਰ ਅਤੇ ਇਸਮਾਇਲੀਆ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਸਟੀਵਲ ਫਾਰ ਡਾਕੂਮੈਂਟਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਰਟ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 2009 ਵਿੱਚ, ਸਾਕੇਰ ਨੇ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸਾਰੇ "ਸਾਕਰ ਬਿਨ ਸਲਮਾਨ ਅਲ ਕਾਸੀਮੀ" ਕਵਿਤਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਉਸ ਨੇ 10 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਵਲ "ਇਨ ਮਾਈ ਮਾਉਥ, ਏ ਪਰਲ" 2017 ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਖ ਜ਼ਾਇਦ ਬੁੱਕ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last= |first= |date=11 March 2020 |title=Maysoon Saqr Al Qasimi: I write love in the place |url=https://www.saudi24news.com/2020/03/maysoon-saqr-al-qasimi-i-write-love-in-the-place.html |archive-url= |archive-date= |access-date=16 November 2020 |website=Saudi 24 News }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਕੰਮ == ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨਃ * "ਇਹ ਮੈਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਕਿਵੇਂ ਰੱਖਦਾ ਹਾਂ" (ਮੂਲ ਸਿਰਲੇਖ: ਹਾਕਥਾ ਓਸਾਮੀ ਅਲ ਆਸ਼ਿਆ) 1983 * ''"ਇੱਕ ਪਾਗਲ ਆਦਮੀ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ"'' (ਮੂਲ ਸਿਰਲੇਖ: ਰਾਜੁਲ ਮਜਨੂਨ ਲਾ ਯੋਹਿਬੁਨੀ) 2001 * ''"ਸਰੀਰ ਦੇ ਪਦਾਰਥ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵਾਹ"'' (ਮੂਲ ਸਿਰਲੇਖ: ਜਰਾਇਨ ਫਾਈ ਮਦਾਤ ਅਲ ਜਸਾਦ) * ''"ਡਾਕੂ ਦੀ ਵਿਧਵਾ"'' (ਮੂਲ ਸਿਰਲੇਖ: ਅਰਮਲਾਤ ਕਾਤੀ ਅਲ-ਤਾਰਿਕ) * ''"ਘਰ"'' (ਮੂਲ ਸਿਰਲੇਖ: ਅਲ ਬਾਯਤ) * "ਇੱਕ ਹੋਰ ਜਗ੍ਹਾ" (ਮੂਲ ਸਿਰਲੇਖ: ਮਾਕਨ ਅਖਾਰ) === ਨਾਵਲ === * ਰੈਹਾਨਾ, 2003 * "ਮੇਰੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਮੋਤੀ" (ਮੂਲ ਸਿਰਲੇਖ: ਫਾਈ ਫੈਮੀ ਲੂਲੂਆ 2016) == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1958]] 8rxj7uv7ag2ocrskrs15ilg3kh78qpy 0 185085 750560 749973 2024-04-14T11:47:02Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |<div class="fn" style="display:inline-block">ਮੋਨਾ ਤਮੀਮੀ</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਜਨਮ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। | class="infobox-data" |<div class="nickname" style="display:inline">ਮੋਨਾ ਤਮੀਮ</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਕੌਮੀਅਤ | class="infobox-data category" |ਇਮਰਤੀ |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਕਿੱਤਾ | class="infobox-data role" |ਲੇਖਕ |} '''ਮੋਨਾ ਅਲ-ਤਮੀਮੀ''' ਇੱਕ ਅਮੀਰਾਤ ਲੇਖਕ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਕਈ ਨਾਵਲ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ, ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਿਤਾਬ "ਦ ਬੇਰੀ ਕੀਪਰ" ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੋਵੇਂ ਨਾਵਲ "ਦ ਸੂਫੀ ਲੈਟਰਜ਼" ਅਤੇ "ਦ ਰੈੱਡ ਪੈਨ" ਅਰਬ ਸਾਇੰਟਿਫਿਕ ਪਬਲੀਸ਼ਰਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੰਮ ਨਾਵਲ "ਸੇਵਿਲੇ ਤੋਂ ਗਵਾਹ" ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਇੱਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸੇਵਿਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਦੀ ਗਵਾਹ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=26 January 2021 |title=البحث |url=https://www.neelwafurat.com/locate.aspx?mode=1&search=author1&entry=منى%20التميمي |website=neelwafurat.com -Biggest Online Arabic Bookstore}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਮੋਨਾ ਅਲ ਤਮੀਮੀ ਦੋ ਧਿਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਸਬੰਧਾਂ ਦੀ ਦਵੰਦਵਾਦ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ-ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਅਸਲੀਅਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਪਰਿਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਨਾਵਲ, "ਦ ਬੇਰੀ ਕੀਪਰ" ਵਿੱਚ, ਮੋਨਾ ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਦੀ ਹੈ, ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਪਨਾਹ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਸਲੀਅਤ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਦੂਜੇ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜੋ "ਸੂਫੀ ਸੰਦੇਸ਼" ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਸੂਫੀ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਅਸਲੀਅਤ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੌਰਾਨ ਮਰਦਾਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਬੰਧ।<ref>{{Cite web |date=28 June 2021 |title=منى التميمي: "الصورة" توثيق لحياة وثقافات الشعوب |url=https://www.alittihad.ae/article/59940/2019/منى-التميمي:-«الصورة»-توثيق-لحياة-وثقافات-الشعوب |website=الاتحاد, صحيفة}}</ref> "ਰੈੱਡ ਪੈਨ" ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਆਪਣੇ ਤੀਜੇ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਅਸਲੀਅਤ ਦੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸੁਪਨਿਆਂ ਅਤੇ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਚੌਥਾ ਨਾਵਲ "ਸੇਵਿਲੇ ਤੋਂ ਗਵਾਹ" ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੁਦਰਤੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਸਲੀਅਤ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਲਈ ਮਨੁੱਖੀ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦੇ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=28 June 2021 |title=تحميل كتب منى التميمي pdf |url=https://www.noor-book.com/كتب-مني-التميمي-pdf |website=نور, مكتبة}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == "ਦ ਬੇਰੀ ਕੀਪਰ" ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਮੋਨਾ ਅਲ-ਤਮੀਮੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਪਹਿਲਾ ਨਾਵਲ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 271 ਪੰਨੇ ਹਨ, ਨੂੰ ਅਰਬ ਸਾਇੰਟਿਫਿਕ ਪਬਲਿਸ਼ਰਜ਼ ਦੁਆਰਾ 2017 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੁੱਝ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਨਾਵਲ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਰੰਗਦਾਰ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਾਦੂਈ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਕਾਢ ਕੱਢਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਲੇਖਕ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੁਆਰਾ ਉਤੇਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ-ਕੁਝ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ-ਅੰਦਰੂਨੀ ਚੁੱਪ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਅੰਤਮ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਵਿੱਚ ਸਵੈ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਗਿਆਕਾਰ ਹੈ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਅਤੇ ਸੰਕੇਤਾਂ ਦੇ ਠੰਡੇ ਸੰਕੇਤ ਇਸ ਦੀ ਇੱਕਸੁਰਤਾ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਆਦਮੀ ਦੇ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਆਦਮੀ ਜਿਸ ਨੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਦੂਰ ਰਹਿਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਅੱਗ ਨੂੰ ਬੁਝਾ ਦੇਵੇਗਾ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਦੋਸਤ ਉਸ ਔਰਤ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਉਸ ਦਾ ਕਰੀਬੀ ਦੋਸਤ ਜਿਸ ਨੇ ਚੁੱਪ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਨਾਮ' ਤੇ ਸਭ ਕੁਝ ਲੁਕਾ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web |date=29 September 2018 |title=فيديو: لقاء "منى التميمي" في برنامج (شاي الضحى) عن فن الكاريكاتير |url=https://alziadiq8.com/296810.html |website=مدونة الزيادي}}</ref> "ਸੂਫੀ ਸੰਦੇਸ਼" ਮੋਨਾ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਾਵਲ ਹੈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਕੰਪਨੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਾਲਪਨਿਕ ਰਚਨਾਵਾਂਃ ਅਰਬ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮੋਨਾ ਨੇ ਆਪਣੇ "ਸੂਫੀ ਪੱਤਰਾਂ" ਦੇ ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 255 ਪੰਨੇ ਹਨ, ਕਲਾਤਮਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਹੋਂਦ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਅਰਥ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱੱਚ ਦਰਸ਼ਨ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਕਲਾਤਮਕ ਨਜ਼ਰਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਨਾਵਲ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ "ਨਾਡਾ" ਅਤੇ "ਮੁਗੀਥ" ਹਨ, ਜੋ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਪਰੇ ਇੱਕ ਜਾਦੂਈ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ, ਪਿਆਰ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੀਕਰਨ ਦੇ ਅੰਦਰ, "ਔਰਤ" ਅਤੇ "ਆਦਮੀ" ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਸੱਚੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸੱਚਾਈ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ਮੀਰ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਲਾਤਮਕ ਭਾਵਨਾ ਦੁਆਰਾ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=5 November 2017 |title="عوالم سحرية في "عالم التوت" |url=https://ar.wikipedia.org/wiki/منى_التميمي#cite_note-صبحي_2017-7}}</ref> ਅਮੀਰਾਤ ਦੀ ਲੇਖਕ ਮੋਨਾ ਅਲ-ਤਮੀਮੀ ਨੇ ਨਾਵਲ "ਦ ਰੈੱਡ ਪੈਨ" ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 231 ਪੰਨੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਜਿਸ ਨੂੰ ਥ੍ਰਿਲਰ ਅਤੇ ਐਡਵੈਂਚਰ ਨਾਵਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਹ ਉਸੇ ਕੰਪਨੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਮੋਨਾ ਦੇ ਹੋਰ ਨਾਵਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। "ਦ ਰੈੱਡ ਪੈਨ" 2019 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਨਾਵਲ ਰਾਹੀਂ ਅਲ-ਤਮੀਮੀ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਪਾਠ ਦੇ ਅੰਦਰੋਂ ਬਚਪਨ ਦੇ ਸਵਾਲ ਨੂੰ ਉਠਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਬਚਪਨ ਅਤੇ ਬਾਲਗ਼ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਸਮਕਾਲੀ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਇਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਰਦ ਅਤੇ ਉਮੀਦਾਂ ਨਾਲ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=5 March 2021 |title="شاهد من إشبيلية ؛ حكاية مالك بن غدير الإشبيلي وصاحبه نجم الدين" |url=https://ar.wikipedia.org/wiki/منى_التميمي#cite_note-الدار_العربية_للعلوم_ناشرون-8 |website=الدار العربية للعلوم}}</ref> ਨਾਵਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ ਦੋ ਭਰਾ ਹਨਃ ਪਹਿਲਾ ਮੁੱਖ ਕਿਰਦਾਰ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਹਮਦ ਹੈ, ਇੱਕ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਸੁਪਨੇ ਦੇਖਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਨਾਵਲ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਹਮਦ ਇੱਕ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਪਾਇਲਟ ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਹਾਜ਼ ਉਡਾਉਣ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਵੇਖਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾਵਲ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਹਾਮਦ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ-ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨੇ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਹ ਵੱਡਾ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨੇ ਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਰਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਤੀਜਾ ਮੁੱਖ ਚਰਿੱਤਰ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ "ਰਸ਼ੀਦ" ਹੈ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਅਲੱਗ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਆਏ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਨਜਿੱਠਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਚਰਿੱਤਰ ਦਾ ਲਗਾਵ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਵਿੱਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਂਦਾ ਰਿਹਾ, ਉਸ ਨੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਫਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਮੋਨਾ ਨਾਵਲ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਪਰਿਵਾਰਕ ਨਾਵਲ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਨਾਵਲ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਜੋਡ਼ ਕੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੁੱਤਰ, ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਤਿੰਨ-ਪੱਖੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਧਰੁਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਨੇਡ਼ਤਾ ਜਾਂ ਵਿਵਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=28 June 2021 |title=Mona Al-Tamimi |url=https://www.sayidaty.net/category/tags/%D9%85%D9%86%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%D9%8A%D9%85%D9%8A |access-date=31 ਮਾਰਚ 2024 |archive-date=28 ਜੂਨ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210628161257/https://www.sayidaty.net/category/tags/%D9%85%D9%86%D9%89-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%D9%8A%D9%85%D9%8A |url-status=dead }}</ref> ਅਲ-ਤਮੀਮੀ ਨੇ ਆਪਣੀ "ਸੇਵਿਲੇ ਤੋਂ ਗਵਾਹ" ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਰਬ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਮਲਿਕ ਬਿਨ ਗ਼ਦਿਰ ਅਲ-ਇਸ਼ਬੀਲੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀ ਨਜਮ ਅਲ-ਦੀਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ। ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਸੇਵਿਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਬਾਨੀ ਅੱਬਾਦ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਗਿਆਰਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਮਲਿਕ ਦਾ ਚਰਿੱਤਰ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਲੇਖਕ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਦੀ ਇੱਕ ਉਪਜ ਹੈ। ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਯਾਤਰਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਲੰਮੀ ਯਾਤਰਾ ਹੈ, ਇਹ [[ਮੱਕਾ]] ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਰਡੋਬਾ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈਂ, ਨਾਵਲ ਕੋਰਡੋਬਾ ਦੇ ਨਿਰੀਖਣਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਰਣਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=7 September 2018 |title=Mona Al-Tamimi |url=https://www.thebookhome.com/product/index/37732/قلم-أحمر}}</ref> ਇਹ ਨਾਵਲ ਮਲਿਕ ਬਿਨ ਗ਼ਦਿਰ ਅਲ-ਇਸ਼ਬਿਲੀ ਦੇ ਮੱਕਾ ਪਹੁੰਚਣ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਖਤਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕੋਰਡੋਬਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੋਮਾ ਤੋਂ ਉੱਠਦਾ ਹੈ। ਆਮਦ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀਆਂ, ਬਿਰਤਾਂਤ ਦਾ ਸਥਾਨ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਅਰਬੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਉੱਤੇ, ਨਾਵਲ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਬਿਰਤਾਂਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=28 June 2021 |title=حارس التوت منى التميمي الكتاب الاليكتروني |url=https://kutib-quwwat-aldifae-alshaebi.info/khly_mn_qwt_ldf_lshby_ktb_lmwlfyn-hrs_ltwt_3623.html |access-date=31 ਮਾਰਚ 2024 |archive-date=28 ਜੂਨ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210628155453/https://kutib-quwwat-aldifae-alshaebi.info/khly_mn_qwt_ldf_lshby_ktb_lmwlfyn-hrs_ltwt_3623.html |url-status=dead }}</ref> "ਸੇਵਿਲੇ ਤੋਂ ਗਵਾਹ" ਨਾਵਲ ਵਿੱਚ, ਮੋਨਾ ਨੂੰ ਯਾਤਰਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਮਾਰੂਥਲ ਵਿੱਚ ਕਾਫਲੇ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਖ਼ਤਰਿਆਂ, ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਤਾਵਾਦੀ ਖਤਰੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੇਤ ਦੇ ਤੂਫਾਨ, ਬੇਦੌਇਨ ਛਾਪੇ, ਭੂਤਾਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨਾ, ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ, ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਦਰਪੱਛ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋਰ ਚੁਣੌਤੀਆਂ, ਕੁਦਰਤੀ ਅਤੇ ਮਾਨਵਤਾਵਾਦੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੇਜ਼ ਹਵਾਵਾਂ, ਅਪਰਾਧ ਅਤੇ ਚੋਰਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਹਾਨ ਮਨੁੱਖੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਤਰੇ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕਜੁੱਟ ਹੋਣ, ਪਾਣੀ ਲੱਭਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕਜੁੱਟਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂਲ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਏਕਤਾ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਾਵਲ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਪਾਤਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ ਨੇਡ਼ਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |date=28 June 2021 |title=رواية قلم أحمر |url=https://www.thebookhome.com/product/index/37732/قلم-أحمر}}</ref> == ਕੰਮ ਦੀ ਸੂਚੀ == ਇਹ ਮੋਨਾ ਦੀ ਅਲ ਤਮੀਮੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=3 December 2020 |title=العربية للعلوم تطرح رواية شاهد من إشبيلية |url=https://www.dostor.org/3279593}}</ref><ref>{{Cite web |date=6 November 2020 |title=الدار العربية للعلوم ناشرون ومزيد من الاصدارات |url=https://www.akhbarelbalad.net/ar/1/11/5638/}}</ref> * "ਬੇਰੀ ਕੀਪਰ"<ref>{{Cite web |date=4 November 2017 |title=حارس التوت رواية جديدة لـ منى التميمي |url=https://www.albawabhnews.com/2788488}}</ref> * "ਸੂਫੀ ਸੰਦੇਸ਼"<ref>{{Cite web |date=28 June 2021 |title=رسائل صوفية |url=https://www.goodreads.com/book/show/49007210}}</ref> * "ਲਾਲ ਪਿੰਨ"<ref>{{Cite web |date=7 August 2020 |title=قلم أحمر |url=https://www.neelwafurat.com/itempage.aspx?id=lbb328876-320552&search=books}}</ref> * "ਸੇਵਿਲੇ ਤੋਂ ਗਵਾਹ"<ref>{{Cite web |date=28 June 2021 |title=" أرضٌ مُلغّزة في «شاهد من إشبيلية" |url=https://nuomnews.com/n-45516494 |access-date=31 ਮਾਰਚ 2024 |archive-date=28 ਜੂਨ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210628161626/https://nuomnews.com/n-45516494 |url-status=dead }}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] qn2fl1m6kqfcr7rh31qo1b2zkwaor8f 0 185101 750465 748752 2024-04-13T15:07:36Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki {{Infobox model|name=ਨੈਲਸਾ ਅਲਵੇਸ|birth_name=|birth_date={{birth date and age|df=yes|1987|07|06}}|birth_place=[[ਅੰਗੋਲਾ]]|height=|hair_color=ਕਾਲਾ|eye_color=ਕਾਲਾ}} '''ਨੈਲਸਾ ਅਲਵੇਸ''' (ਜਨਮ ਜੁਲਾਈ, 6.1987) ਇੱਕ [[ਅੰਗੋਲਾ]] ਦੀ ਮਾਡਲ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਧਾਰਕ ਹੈ ਜੋ ਮਿਸ ਯੂਨੀਵਰਸ 2009 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ [[ਮਾਡਲ (ਵਿਅਕਤੀ)|ਮਾਡਲ]] ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਮਿਸ ਇੰਗੋਮਬੋਟਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਨੇਲਸਾ ਸੁਰਾਇਆ ਪੋਮਬਲ ਅਲਵੇਸ ਦਾ ਜਨਮ 6 ਜੁਲਾਈ 1987 ਨੂੰ [[ਅੰਗੋਲਾ]] ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ [[ਲੁਆਂਦਾ|ਲੁਆਂਡਾ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="SapoNoticias">{{Cite web |date=11 December 2009 |title=Miss Angola 2009 Nelsa Alves, passará a faixa e a coroa já no dia 11 de Dezembro |url=http://noticias.sapo.ao/info/artigo/1034479.html |access-date=26 October 2016 |publisher=SapoNoticias |archive-date=2 ਫ਼ਰਵਰੀ 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202001413/http://noticias.sapo.ao/info/artigo/1034479.html |url-status=dead }}</ref> == ਪੇਸ਼ੇ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ == ਅਲਵੇਸ ਨੇ 2009 ਵਿੱਚ ਮਿਸ ਇੰਗੋਮਬੋਟਾ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਕੈਟਵਾਕ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਦੇ ਮਾਡਲ ਬਣਨ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੁਝ ਤਜਰਬਾ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਾ ਉਸ ਦੀ ਮਾਡਲਿੰਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੀ।<ref name="SapoNoticias" /> ਉਹ ਸਫਲ ਰਹੀ, ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਿਸ ਲੁਆਂਡਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤ ਕੇ, ਉਹ ਮਿਸ ਅੰਗੋਲਾ 2009 ਦੇ ਖਿਤਾਬ ਲਈ 24 ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਈ।<ref name="missangola">{{Cite news|url=http://www.angonoticias.com/Artigos/item/20746/nelsa-alves-leva-coroa-de-miss-angola-2009-ao-municipio-da-ingombota|title=Nelsa Alves leva coroa de Miss Angola 2009 ao município da Ingombota|date=20 December 2008|work=AngoNoticias|access-date=26 October 2016}}</ref> ਦਸੰਬਰ 2008 ਵਿੱਚ ਅਟਲਾਂਟਿਕੋ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਮਿਸ ਅੰਗੋਲਾ ਅਤੇ ਲੇਸਲਿਆਨਾ ਪਰੇਰਾ ਦੀ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਇਨਾਮੀ ਪੈਕੇਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੋਲਕਸਵੈਗਨ ਗੋਲ, $3000 ਅਤੇ ਇੱਕ ਚਿੱਟੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਹੀਰੇ ਦੀ ਅੰਗੂਠੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਇਸ ਜਿੱਤ ਨੇ ਐਲਵੇਸ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਮਿਸ ਯੂਨੀਵਰਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕੀਤਾ। === ਮਿਸ ਯੂਨੀਵਰਸ 2009 === ਅਲਵੇਸ ਨੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਮਹੀਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਸ ਯੂਨੀਵਰਸ 2009 ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀਆਂ ਨਾਲ ਰਹਿਣ ਲਈ ਬਹਾਮਾ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੋਰ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ, ਮਿਸ ਅੰਗੋਲਾ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਅਲਵੇਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਮਾਈਕਲਾ ਰੀਸ ਦੁਆਰਾ ਮਿਸ ਯੂਨੀਵਰਸ 2006 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਛੇਵਾਂ ਸਥਾਨ ਬਿਹਤਰ ਕਰੇਗੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.angop.ao/angola/en_us/noticias/lazer-e-cultura/2009/6/31/Nelsa-Alves-represents-Angola-Miss-Universe-Pageant,cdc6c658-950b-4a80-815a-2e88a4f7c68e.html|title=Nelsa Alves represents Angola in Miss Universe Pageant|date=27 July 2009|work=ANGOP|access-date=26 October 2016}}</ref> ਅਲਵੇਸ ਚੋਟੀ ਦੇ ਪੰਦਰਾਂ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਗ੍ਹਾ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ।<ref>{{Cite web |title=2009 Miss Universe Pageant |url=http://www.missuniverse.com/pageant/competition/2009 |access-date=26 October 2016 |publisher=Miss Universe.com |archive-date=5 ਜਨਵਰੀ 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170105095739/http://missuniverse.com/pageant/competition/2009 |url-status=dead }}</ref> == ਮਾਡਲਿੰਗ == ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਮਾਡਲਿੰਗ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਪੇਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੁਆਰਾ ਕੁਝ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਐਲਵੇਸ ਨੇ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੈਂਸਰ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਰਗੀਆਂ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ 2009 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਸਮਾਰਟ ਫੋਰਟੋ ਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਐਲਵੇਸ ਡੈਨੀਏਲਾ ਐਸਕੋਬਾਰ, ਕੈਰੋਲੀਨ ਬਿਟਨਕੋਰਟ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਮਿਸ ਯੂਨੀਵਰਸ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਲਾਰੀਸਾ ਕੋਸਟਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਲਾਂਚ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1987]] 1g3wct94zp13r546m8xk3rcj815hsfm 0 185127 750461 749053 2024-04-13T13:18:51Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 wikitext text/x-wiki '''ਨਾਯਲਾ ਅਲ-ਖਜਾ''' ([[ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਰਬੀ]] نيلة الخجة; ਜਨਮ 7 ਮਾਰਚ 1978) [[ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ]] ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ, ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਅਲ-ਖਜਾ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਫ਼ਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਆਕਾਰ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ।<ref name="Forbes">{{Cite web |last=Burney |first=Charlotte |title=The UAE's First Female Film Director: How Nayla Al Khaja Is Breaking Into Hollywood As An Emirati Woman |url=https://www.forbes.com/sites/charlotteburney/2023/04/19/the-uaes-first-female-film-director-how-nayla-al-khaja-is-breaking-into-hollywood-as-an-emirati-woman/ |access-date=18 January 2024 |website=[[Forbes]]}}</ref> ਉਹ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੱਸਣ ਦੀ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੀ ਹੈ। == ਪਿਛੋਕਡ਼ == 2006 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ''ਅਰਬਾਨਾ'' ਦਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਦੁਬਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਬੋਤਮ ਅਮੀਰਾਤ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਜੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=26 July 2011 |title=People in Film: Nayla Al Khaja |url=https://www.dohafilminstitute.com/blog/people-in-film-nayla-al-khaja |access-date=18 January 2024 |website=Doha Film Institute}}</ref> ਇਸ ਮਾਨਤਾ ਨੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਲਘੂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੀ ਲਡ਼ੀ ਲਈ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ''ਵੰਸ'' (2009) ''ਮਲਾਲ'' (2010) ਅਤੇ ''ਦ ਨੇਬਰ'' (2013) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਡੈਬਿਊ ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮ: ਥ੍ਰੀ == 2023 ਵਿੱਚ, ਅਲ ਖਜਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਡਰਾਮਾ ਅਤੇ ਥ੍ਰਿਲਰ ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮ ''ਥ੍ਰੀ'' ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Three |url=https://www.imdb.com/title/tt19399206/?ref_=tt_mv_close |website=[[IMDb]]}}</ref> ਇਹ ਉਸੇ ਸਾਲ ਤੀਜੇ ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=30 November 2023 |title=''Three'' – Red Sea Film |url=https://redseafilmfest.com/en/rsiff_film/three/ |access-date=18 January 2024 |website=Red Sea Film – Red Sea Film Festival}}</ref> ਇਹ ਡਰਾਉਣੀ-ਥ੍ਰਿਲਰ ਸੋਗ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਬੰਧਨਾਂ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਪਡ਼ਚੋਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਵੌਵੌਕਸ ਵੰਡ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨੂੰ ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 1 ਫਰਵਰੀ 2024 ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |last=Sheded |first=Mona |last2=Kay |first2=Jeremy |last3=Rosser |first3=Michael |date=18 January 2024 |title=UAE thriller 'Three' lands Middle East distribution ahead of Red Sea premiere (exclusive) |url=https://www.screendaily.com/news/uae-thriller-three-lands-middle-east-distribution-ahead-of-red-sea-premiere-exclusive/5188434.article |access-date=18 January 2024 |website=Screen}}</ref> === ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸ਼ੈਲੀ === ਅਲ ਖਜਾ ਆਪਣੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਅਤੇ ਸੁਹਜ ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਜੋਡ਼ਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਠੰਢਾ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਗਤ ਮਨਮੋਹਕ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਤੁਲਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਹਰੀ ਪਹੁੰਚ ਉਸ ਦੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=The Independent Critic - Movie Review: Three |url=https://theindependentcritic.com/three}}</ref> ਵਿਲੱਖਣ ਸੈੱਟ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜੀਵੰਤ ਪਰ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਰੰਗ ਪੈਲਅਟ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਸੁਰ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਸਮਾਜਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੀ ਪਡ਼ਚੋਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਜਾਂ ਨਿੱਜੀ ਵਿਕਾਸ, ਉਸ ਦੀ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਰਥ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਅਤੇ ਸੂਖਮ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=FMCG Horeca Business |url=https://thewondermom.club/insights/nayla-al-khaja-a-cinematic/%3C/ref%3E%3Cref%3Ehttps://uaetimes.ae/nayla-al-khaja-emirati-filmmaker-reflects-on-cinematic/ |access-date=18 January 2024 |website=WonderMom}}</ref> == ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਮਾਨਤਾ, ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀ == ਸਤੰਬਰ 2022 ਵਿੱਚ [[ਨੈਟਫਲਿਕਸ|ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ]] ਨੇ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ ਤਾਂ ਨੈਲਾ ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ, ਐਨੀਮਲ ਅਤੇ ਦ ''ਸ਼ੈਡੋ'' ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web |date=18 January 2024 |title=Netflix streams two films by Emirati filmmaker Nayla Al-Khaja |url=https://www.arabnews.com/node/2194176/spa/page_view_event/aggregate |access-date=18 January 2024 |website=Arab News}}</ref><ref name="The National News">{{Cite web |last=Skirka |first=Hayley |date=5 November 2022 |title=Netflix releases two films by Emirati filmmaker Nayla Al Khaja |url=https://www.thenationalnews.com/arts-culture/film-tv/2022/11/05/netflix-releases-two-films-by-emirati-filmmaker-nayla-al-khaja/ |access-date=18 January 2024 |website=The National}}</ref> ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਵਿੱਚ, ਮੀਡੀਆ ਆਊਟਲੈਟਸ ਨੇ ਲਡ਼ੀਵਾਰ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਅਲ-ਖਜਾ ਦੇ ਦਾਖਲੇ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ 'ਦਿ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰੀਆ ਕਿਲਿੰਗਜ਼', ਆਸਕਰ ਜੇਤੂ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਟੈਰੀ ਜਾਰਜ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਲ ਖਜਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਕਈ ਐਪੀਸੋਡਾਂ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Allam |first=Roula |date=5 January 2024 |title=Emirati Filmmaker Nayla Al Khaja To Begin International Journey With 'The Alexandria Killings' |url=https://www.abouther.com/node/38121/people/leading-ladies/emirati-filmmaker-nayla-al-khaja-begin-international-journey- |access-date=18 January 2024 |website=About Her}}</ref> === ''ਬਾਬ।'' === ਅਲ-ਖਜਾ ਇਸ ਵੇਲੇ ਇੱਕ ਦੂਜੀ ਕਲਪਨਾ-ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਡਰਾਉਣੀ ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮ, ਬਾਬ, ਵਿਕਸਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਆਸਕਰ ਜੇਤੂ [[ਏ. ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ]] ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Ramachandran |first=Naman |date=11 May 2022 |title=A.R. Rahman, Nayla Al Khaja Team on 'Baab' |url=https://variety.com/2022/film/global/ar-rahman-nayla-al-khaja-baab-1235263860/ |access-date=18 January 2024}}</ref> ਬਾਬ ਵਹੀਦਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸੋਗ ਦੇ ਪਡ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਹਰੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੁਕੀਆਂ ਕੈਸੇਟ ਟੇਪਾਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਵਹੀਦਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਯਾਤਰਾ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਜੁਡ਼ਵਾਂ ਭੈਣ ਦੀ ਰਹੱਸਮਈ ਮੌਤ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਰਾਉਣੀ ਲੈਅ ਨਾਲ ਦੁਖੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਭੇਦ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸੁਲਝਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਵਿਆਹ ਦੇ ਢੋਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਧੁਨ ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਾਡ਼ਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਲੁਲਵਾ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਡਜਿਨ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਅਪਵਿੱਤਰ ਸੰਬੰਧ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਬਾਬ ਪਾਗਲਪਨ ਅਤੇ ਅਰਾਜਕਤਾ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿੱਚ ਉਲਝਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਬੁਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੀ ਰੇਖਾ ਨੂੰ ਧੁੰਦਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਨੇਰਾ ਕਲਪਨਾ ਵਰਜਿਤ ਪਿਆਰ, ਈਰਖਾ, ਗੁੱਸਾ, ਕਤਲ, ਸ਼ਰਮ ਅਤੇ ਅਣਸੁਲਝੇ ਦੁੱਖ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ 2024 ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। == ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਪੁਰਸਕਾਰ == {| class="wikitable" |+ਅਲ ਖਜਾ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ !ਸਿਰਲੇਖ !ਸਾਲ. !ਅਲ ਖਜਾ ਕ੍ਰੈਡਿਟ !ਮੁੱਖ ਕਾਸਟ !ਸ਼ੈਲੀ !ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਕਿਸਮ !ਪੁਰਸਕਾਰ |- |''ਮਿੱਠਾ ਸੋਲਾਂ'' |1996 |ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ | --- |ਕਾਮੇਡੀ |ਛੋਟਾ |- |''3adi.com'' |1998 |ਡਾਇਰੈਕਟਰ | --- |ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ |ਛੋਟਾ |- |''ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ'' |2003 |ਨਿਰਮਾਤਾ | --- |ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ |ਛੋਟਾ |- |''ਨੁਕਸਾਨ'' |2005 |ਨਿਰਮਾਤਾ |ਸ਼ੌਨ ਰੇਨੋਲਡਜ਼, ਸ਼ੈਨਨ ਪੈਟਰਸਨ, ਮੈਕੇਂਜ਼ੀ ਮੁਲਦੂਨ |ਡਰਾਮਾ |ਛੋਟਾ |- |''ਦੁਬਈ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ'' |2005 |ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |ਅਲ ਖਜਾ, ਨਿਕੋਲਸ ਡਾਲਡਿੰਗਰ |ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ |ਛੋਟਾ |- |''ਅਰਬਾਨਾ'' |2006 |ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |ਅਲ-ਖਜਾ, ਫਰੀਆਲ ਐਂਟੈਜ਼ਰੀ |ਡਰਾਮਾ |ਛੋਟਾ |ਬੈਸਟ ਫੀਮੇਲ ਫ਼ਿਲਮਮੇਕਰ-ਦੁਬਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ, 2007 |- |''ਇੱਕ ਵਾਰ'' |2009 |ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |ਨਿਫਿਨ ਜੀ. ਅਲ ਦੀਨ, ਬਸੀਮ ਸਾਮੀ ਅਲ ਖਲੀਫ਼, ਹਮਾਦ ਬੀ. ਅਲ ਖਲੀਫ਼ |ਡਰਾਮਾ |ਛੋਟਾ | |- |''ਮਲਾਲਾ'' |2010 |ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |ਅਲ-ਖਜਾ, ਹੋਰਮੁਜ਼ ਮਹਿਤਾ, ਘਸਾਨ ਅਲ-ਖਾਤੇਰੀ |ਡਰਾਮਾ, ਰੋਮਾਂਸ |ਛੋਟਾ |ਸਾਲ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ-ਡਿਜੀਟਲ ਸਟੂਡੀਓ ਅਵਾਰਡ, 2011-ਪਹਿਲਾ ਇਨਾਮ, ਮੁਹ੍ਰ ਅਮੀਰਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ-ਦੁਬਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ, 2010-ਸਰਬੋਤਮ ਸਕ੍ਰਿਪਟ-ਖਾਡ਼ੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਾਲ, 2010-ਪਹਿਲਾ ਇਨਾਮ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਨੌਜਵਾਨ ਸਕ੍ਰੀਨ ਉੱਦਮੀ-ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੌਂਸਲ, 2010-1 ਇਨਾਮ, ਅਮੀਰਾਤ ਲਘੂ ਫ਼ਿਲਮ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਮੁਕਾਬਲਾ-ਖਾਡ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵੇਲ, 2010 |- |''ਹੈਲੋ।'' |2012 |ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |ਮੋਨਾ ਅਲ ਅਸਦ, ਸ਼ੇਰੀ ਫਰਾਮਰੋਜ਼ |ਡਰਾਮਾ |ਛੋਟਾ | |- |''ਤਿੰਨ'' |2013 |ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |ਆਯਾ ਅਲ ਅੰਸਾਰੀ, ਫਾਤਿਮਾ ਅਲ ਸ਼ਰੋਕੀ, ਕੈਟਰੀਨਾ ਬਰਨਾਰਡੋ |ਦਹਿਸ਼ਤ |ਛੋਟਾ |ਛੋਟੀ ਫ਼ਿਲਮ ਲਈ ਹਜ਼ਾਵੀ ਫੰਡ-ਦੋਹਾ ਫ਼ਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, 2013 |- |''ਗੁਆਂਢੀ'' |2013 |ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਬੇਟਸ |ਡਰਾਮਾ |ਛੋਟਾ |ਬੈਸਟ ਸ਼ਾਰਟ ਫ਼ਿਲਮ-ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਨਾਓ ਫੈਸਟੀਵਲ, 2015 ਮੁਹ੍ਰ ਅਮੀਰਾਤ, ਸਪੈਸ਼ਲ ਜਿਊਰੀ ਅਵਾਰਡ-ਦੁਬਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ 2015 ਬੈਸਟ ਅਮੀਰਾਤ ਫ਼ਿਲਮ-ਅਬੂ ਧਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਾਲ, 2013 |- |''ਜਾਨਵਰ'' |2016 |ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |ਮੁਹੰਮਦ ਅਹਿਮਦ, ਵੇਨੇਸ਼ੀਆ ਟਿਆਰਕਸ, ਡੋਨੀਆ ਆਸੀ, ਅਭਿਜੀਤ ਬਰੂਆ |ਡਰਾਮਾ |ਛੋਟਾ (ਫੀਚਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਪਾਇਲਟ) |ਬੈਸਟ ਵੁਮੈਨਜ਼ ਇਸ਼ੂ ਸ਼ਾਰਟ-ਮੈਡਰਿਡ ਆਰਟਹਾਊਸ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ, 2022 ਬੈਸਟ ਸ਼ਾਰਟ ਸਿਨੇਮੈਟੋਗ੍ਰਾਫੀ-ਆਰਟਹਾਊਜ਼ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਫ ਬੇਵਰਲੀ ਹਿਲਸ, 2021 ਜਿਊਰੀ ਅਵਾਰਡ, ਨੈਰੇਟਿਵ ਫ਼ਿਲਮ-ਰਾਸ ਅਲ ਖੈਮਾਹ ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ ਫੈਸਟੀਵਲ 2018 ਜਿਊਰੀ ਸਪੈਸ਼ਲ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਬੈਸਟ ਸ਼ੌਰਟ ਫਿਕਸ਼ਨ-ਇਟਾਲੀਅਨ ਮੂਵੀ ਅਵਾਰਡ, 2017 |- |''ਸ਼ੈਡੋ'' |2019 |ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |ਸਾਰਾ ਅਲ ਅਕੀਲੀ, ਮੋਹੰਨਾਦ ਹੁਥੈਲ, ਮੀਰਾਨ ਯਾਜ਼ੀ, ਮੋਨਾ ਰਾਗਬ, ਅਬਦੁਲਰਹਮਾਨ ਅਹਿਮਦ, ਅਬਦੁਲਰਜ਼ਾਕ ਅਲ ਖਜਾ, ਰਸ਼ੀਦ ਮੁਹੰਮਦ, ਮੁਹੰਮਦ ਮਹਫੌਦ |ਡਰਾਮਾ, ਡਰਾਮਾ |ਛੋਟਾ (ਫੀਚਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਪਾਇਲਟ) |ਬੈਸਟ ਸਿਨੇਮੈਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਇਨ ਸ਼ਾਰਟ-ਦੁਬਈ ਇੰਡੀਪੈਂਡੈਂਟ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ, 2022 ਬੈਸਟ ਹਾਰਰ ਸ਼ਾਰਟ-ਆਰਟਹਾਊਸ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਫ ਬੇਵਰਲੀ ਹਿਲਸ, 2021 ਬੈਸਟ ਫੈਂਟਸੀ/ਹਾਰਰ ਸ਼ੌਰਟ-ਵਰਲਡਫੈਸਟ ਹਿਊਸਟਨ, 2020 ਬੈਸਟ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਟੈਲੇਂਟ-ਅਲ ਐਨ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਾਲ, 2020 |- |''ਪੂਰਤੀ ਦਾ ਰਾਹ'' |2022 |ਡਾਇਰੈਕਟਰ |ਨੂਰਾ ਅਲ ਬਾਲੂਸ਼ੀ, ਫਿਲ ਡਨ, ਸ਼ੇਖ ਸਲੇਮ ਬਿਨ ਸੁਲਤਾਨ ਅਲ ਕਾਸੀਮੀ |ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ |ਛੋਟਾ |ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟਾਂਃ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਸਥਿਰਤਾ, ਸਿਲਵਰ ਡੌਲਫਿਨ ਅਵਾਰਡ-ਕੈਨਸ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਮੀਡੀਆ ਅਤੇ ਟੀਵੀ ਅਵਾਰਡ, 2023 |- |''ਤਿੰਨ'' |2023 |ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ |ਜੈਫਰਸਨ ਹਾਲ, ਫਤੇਨ ਅਹਿਮਦ, ਨੌਰਾ ਅਲਬੇਦ, ਸਾਊਦ ਅਲਜ਼ਰੋਨੀ, ਮੋਹੰਨਾਦ ਹੁਥੈਲ, ਅਬਦੁਲਰਜ਼ਾਕ ਅਲ-ਖਜਾ, ਮਾਰੀ ਅਲ-ਹਲੀਅਨ, ਅਬਦੁੱਲਹਰਾਹਿਮ ਅਲਮੁਜੈਨੀ |ਡਰਾਮਾ, ਥ੍ਰਿਲਰ, ਡਰਾਉਣਾ |ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮ |ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ-ਲਾਲ ਸਾਗਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ, 5 ਅਤੇ 7 ਦਸੰਬਰ, 2023 |} ਅਲ-ਖਜਾ ਫ਼ਿਲਮਜ਼ (ਪਹਿਲਾਂ ਡੀ-ਸੇਵਨ ਮੋਸ਼ਨ ਪਿਕਚਰਜ਼) ਦੇ ਸੀ. ਈ. ਓ. ਵਜੋਂ 2005 ਤੋਂ, ਅਲ-ਖਜਾ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਵਪਾਰਕ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ। ਅਲ ਖਜਾ ਨੇ [[ਮਰਸਿਡੀਜ਼ ਬੇਂਜ਼|ਮਰਸੀਡੀਜ਼]], ਨਾਈਕੀ, [[ਨੇਸਲੇ|ਨੈਸਲੇ]], ਨਿਊਟ੍ਰੋਜੇਨਾ ਅਤੇ ਨਿਵੇਆ ਸਮੇਤ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਲਈ ਵਿਗਿਆਪਨਾਂ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਐਨੀ ਲੀਬੋਵਿਟਜ਼ ਅਤੇ [[ਰਾਜਰ ਫੈਡਰਰ|ਰੋਜਰ ਫੈਡਰਰ]] ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਹਕਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸ ਨੇ ਦੁਬਈ ਫ਼ਿਲਮ ਅਤੇ ਟੀਵੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ''ਸਟਾਰ ਟ੍ਰੇਕ 3'' ਵਿੱਚ ਪਰਦੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। === ਸੀਨ ਕਲੱਬ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ === 2007 ਵਿੱਚ, ਅਲ ਖਜਾ ਨੇ ਸੀਨ ਕਲੱਬ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੀਨ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ) ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਫ਼ਿਲਮ ਕਲੱਬ।<ref>{{Cite news|url=https://www.digitalstudiome.com/broadcast/delivery-transmission/article-7662-profile-the-scene-club|title=Profile: The Scene Club|date=27 July 2014|work=Digital Studio Middle East|access-date=18 January 2024}}</ref> 22, 000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਨਾਲ, ਸੀਨ ਕਲੱਬ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਵਿੱਚ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਸੁਤੰਤਰ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਕੇਂਦਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=دبي |first=محمد عبدالمقصود - |date=18 November 2017 |title=نايلة الخاجة: «المشهد».. قصة نجاح سينمائية في دبي |url=https://www.emaratalyoum.com/life/cinema/2017-11-19-1.1045373 |access-date=18 January 2024 |website=emaratalyoum.com |language=ar}}</ref><ref>{{Cite web |date=20 December 2021 |title=Philanthropy: Nayla Al Khaja on filmmaking & female empowerment |url=https://www.lux-mag.com/nayla-al-khaja-filmaker/ |access-date=18 January 2024 |website=Lux Magazine}}</ref> ਕਲੱਬ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਭਿੰਨ ਲਡ਼ੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਲੱਬ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ ਸਿਨੇਮਾਈ ਫਾਰਮੈਟਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੇ ਮਹਿਮਾਨ ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸੈਸ਼ਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। === ਬ੍ਰਾਂਡ ਅੰਬੈਸਡਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ === ਐੱਲ. ਜੀ. ਭਾਈਵਾਲੀ ਅਤੇ ਤਰੱਕੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ, ਬ੍ਰਾਂਡ ਅੰਬੈਸਡਰ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਐਪਲ ਇੰਕ.|ਐਪਲ]], ਸੈਮਸੰਗ, ਓਪੋ, ਆਨਰ, ਡੂ ਟੈਲੀਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ, ਪੋਰਸ਼, ਐਲਜੀ, [[ਕੈਨੌਨ|ਕੈਨਨ]], ਗੁੱਚੀ, ਚੋਪਾਰਡ, ਡੈਮਾਸ ਜਵੈਲਰੀ, ਐਸਟੀ ਲੌਡਰ, ਟੈਗ ਹਿਊਅਰ, ਫਿਲਡੇਲ੍ਫਿਯਾ ਕਰੀਮ ਪਨੀਰ, ਨਿਊਟ੍ਰੋਜੇਨਾ, ਅਤੇ ਅਮੀਰਾਤ ਏਅਰਲਾਈਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Creating Opportunities: Nayla Alkhaja - Nayla Alkhaja Films no Apple Podcasts |url=https://podcasts.apple.com/br/podcast/nayla-alkhaja-nayla-alkhaja-films/id1489293113?i=1000531374307}}</ref><ref>{{Cite web |title=DIFF and Samsung launch second Samsung Short Film Contest |url=https://communicateonline.me/category/industry-insights/post-details/diff-and-samsung-launch-second-samsung-short-film-contest}}</ref><ref>{{Cite web |date=19 January 2023 |title=In Conversation with OPPO Brand Ambassador and the UAE's First Female Film Writer, Director and Producer, Nayla Al Khaja |url=https://lofficielarabia.com/format/InConversationwithOPPOBrandAmbassadorandtheUAEsFirstFemaleFilmWriterDirectorandProducerNaylaAlKhaja.php?id=4006&table_name=master_table |access-date=18 January 2024 |website=L'Officiel Arabia}}</ref><ref>{{Cite web |date=2 June 2022 |title=Honor Teams Up with the Emirati Filmmaker 'Nayla Al-Khaja' |url=https://reviewcentralme.com/2022/06/02/honor-teams-emirati-filmmaker-nayla-al-khaja/ |access-date=18 January 2024 |website=Review Central Middle East}}</ref><ref>{{Cite web |title=Du salutes the spirit of women in business with launch of first-of-its-kind in the region "Her Business Super Plan" |url=https://www.du.ae/about/media-centre/newsdetail/herbusinessplan}}</ref><ref>{{Cite web |title=In the Fast Lane |url=https://christophorus.porsche.com/en/2021/398/nayla-al-khaja-movie-producer-united-arab-emirates.html}}</ref><ref>https://tradearabia.com/touch/article/RET/208860</ref><ref>{{Cite web |date=29 August 2017 |title=Canon keeps award-winning UAE filmmaker as ambassador |url=https://saudigazette.com.sa/article/516082}}</ref><ref>https://www.hiamag.com/%D9%86%D8%A7%D9%8A%D9%84%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AE%D8%A7%D8%AC%D8%A9-%D9%88%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D8%A9-%D9%85%D9%85%D9%8A%D8%B2%D8%A9-%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D8%A7%D9%82</ref><ref>{{Cite web |title=Digital Cover featuring Nayla Al Khaja |url=https://www.arabianmoda.com/2022/08/Nayla-Al-Khaja.html |access-date=18 January 2024 |website=www.arabianmoda.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=Damas Continues to Highlight Women Empowerment with the Luxurious Alif Collection |url=https://www.theavenuesinsider.com/en/post/damas-continues-to-highlight-women-empowerment-with-the-luxurious-alif-collection}}</ref><ref>{{Cite web |title=Saudi ballerina Samira Al-Khamis stars in Estee Lauder Ramadan campaign |url=https://www.arabnews.com/node/2062461/page_action/aggregate}}</ref><ref>{{Cite web |date=8 March 2014 |title=TAG Heuer club members accelerate through Dubai in McLaren supercars |url=https://www.arabnews.com/news/536501}}</ref><ref>https://tradearabia.com/touch/article/MISC/193942</ref><ref>{{Cite web |date=8 May 2016 |title=See What's Possible: Neutrogena Launches its First Global Campaign in the Middle East |url=https://bbeautyarabia.com/2016/05/08/see-whats-possible-neutrogena-launches-its-first-global-campaign-in-the-middle-east/ |access-date=31 ਮਾਰਚ 2024 |archive-date=30 ਨਵੰਬਰ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20231130021556/https://bbeautyarabia.com/2016/05/08/see-whats-possible-neutrogena-launches-its-first-global-campaign-in-the-middle-east/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Emirati women at the forefront of the UAE's thriving aviation and travel industry |url=https://www.emirates.com/media-centre/emirati-women-at-the-forefront-of-the-uaes-thriving-aviation-and-travel-industry/}}</ref> === ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਰਕ ਸਪੀਕਰ === ਅਲ-ਖਜਾ ਪੰਜ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਪੁੰਨ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਨੇਮਾ, [[ਉੱਦਮ|ਉੱਦਮਤਾ]], ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਯੁਵਾ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਬਾਰੇ ਬੋਲਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਟੇਡ ਟਾਕਸ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=TEDxAbuDhabi &#124; TED |url=https://www.ted.com/tedx/events/3347}}</ref> ਅਲ-ਖਜਾ ਅਰਬ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਰੂਡ਼੍ਹੀਵਾਦੀ ਧਾਰਨਾਵਾਂ, ਮਰਦ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ, ਲਿੰਗ ਸੰਤੁਲਨ ਅਤੇ ਡਰ ਉੱਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। == ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ == * 14 ਸਫ਼ਲ ਅਮੀਰਾਤ ਔਰਤਾਂ ਜੋ ਯੂਏਈ, ''ਵੋਗ ਮਿਡਲ ਈਸਟ'', ਅਗਸਤ 2023 ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ <ref>{{Cite web |date=28 August 2023 |title=14 Successful Emirati Women Who Continue to Help Build the UAE |url=https://en.vogue.me/culture/successful-emirati-women/ |access-date=18 January 2024 |website=[[Vogue Arabia]]}}</ref> * ਇਸ ਪੱਖਪਾਤ ਨੂੰ ਤੋਡ਼ਨਾ-ਮਹਿਲਾ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਮੇਲਨ ਅਤੇ ਪੁਰਸਕਾਰ 2023 <ref>{{Cite web |title=ME Women Leaders Awards 2023 |url=https://menawomenleaders.com/women-leadership-awards/ |access-date=18 January 2024 |website=menawomenleaders.com}}</ref> * ਸਾਲ ਦੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਔਰਤ-ਖਾਡ਼ੀ ਵਪਾਰ ਪੁਰਸਕਾਰ 2020 <ref>{{Cite web |last=Mansoor |first=Zainab |date=26 November 2020 |title=Revealed: Winners at the 2020 Gulf Business Awards |url=https://gulfbusiness.com/revealed-winners-at-the-2020-gulf-business-awards/ |access-date=18 January 2024}}</ref> * "ਫੋਰਬਸ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਅਮੀਰਾਤ ਔਰਤਾਂ", ਸਤੰਬਰ 2019 <ref>{{Cite web |last=Abusief |first=Fatma |date=2 September 2019 |title=These four Emirati women are on Forbes' Women Behind Middle Eastern Brands list |url=https://emirateswoman.com/emirati-women-forbes-women-behind-middle-eastern-brands/ |access-date=18 January 2024}}</ref> * "ਬਲੈਕ ਹੰਸ ਅਵਾਰਡ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ ਐਂਪਾਵਰਮੈਂਟ", ''ਏਸ਼ੀਆ ਵਨ'', 2019 * "ਏਸ਼ੀਆ 2018 ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਆਗੂ-ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਮੁਲਾਂਕਣ ਅਤੇ ਖੋਜ", ''ਬਾਰਕ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਜਿਊਰੀ ਪੈਨਲ'', 2018 <ref>{{Cite web |title=Most Admired Leaders |url=http://www.barc.asia/most-admired-leaders.html |access-date=18 January 2024 |website=Sunita Rawat}}</ref> * ਫੀਚਰ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਐਨੀਮਲ, 2018 ਲਈ, "ਕਾਨਸ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਵੱਕਾਰੀ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰ ਨੈਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਸੀਟ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਅਮੀਰਾਤ", <ref>{{Cite web |last=Reporter |first=Staff |date=12 December 2017 |title=Nayla Al Khaja's film accredited for Cannes Producers' Network |url=https://www.broadcastprome.com/news/nayla-al-khajas-film-accredited-for-cannes-producers-network/ |access-date=18 January 2024}}</ref> * ਵੱਖ-ਵੱਖ 2017:IWC ਫ਼ਿਲਮਮੇਕਰ ਅਵਾਰਡ ਸ਼ਾਰਟਲਿਸਟ-ਅਲ ਖਜਾ, ਹੈਫਾ ਅਲ ਮਨਸੂਰ, ਮੁਹੰਮਦ ਰਸ਼ੀਦ ਬੁਆਲੀ ਅਤੇ ਮੁਜ਼ਨਾ ਅਲ ਮੁਸਾਫਰ, 2017 <ref>{{Cite web |date=30 October 2017 |title=Diff 2017: IWC Filmmaker Award shortlist revealed |url=https://gulfnews.com/going-out/diff-2017-iwc-filmmaker-award-shortlist-revealed-1.2115538 |access-date=18 January 2024 |website=gulfnews.com}}</ref> * "ਸਾਲ ਦਾ ਉੱਦਮੀ", ਗਲਫ ਬਿਜ਼ਨਸ ਅਵਾਰਡ, ਸਤੰਬਰ 2017 <ref>{{Cite web |last=Nagraj |first=Aarti |date=11 September 2017 |title=Revealed: Winners at the Gulf Business Awards 2017 |url=https://gulfbusiness.com/revealed-winners-gulf-business-awards-2017/ |access-date=18 January 2024}}</ref> * "100 ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਰਬ 40 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ, #48", ਅਰਬ ਬਿਜ਼ਨਸ ਪਾਵਰ ਲਿਸਟ, 2015 <ref>{{Cite news|url=https://www.arabianbusiness.com/gallery/inpics-100-most-powerful-arabs-under-40-589600|title=InPics: The 100 Most Powerful Arabs Under 40|date=19 April 2015|work=Arabian Business}}</ref> * "ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਉੱਦਮੀ", ਅਗਸਤ 2013 * "500 ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਰਬ ਲੋਕ" ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ, 2012 <ref>{{Cite news|url=https://www.arabianbusiness.com/gcc/revealed-100-most-powerful-arab-women-2012-448409|title=InPics: The 100 Most Powerful Arab Women|work=Arabian Business}}</ref> * "ਸਿਖਰ 50 ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਰਬ ਔਰਤਾਂ" ''ਅਰਬ ਵਪਾਰ'', 2012 <ref>{{Cite news|url=https://www.arabianbusiness.com/list/100-most-powerful-arab-women-2012-448295-html|title=InPics: The 100 Most Powerful Arab Women|work=Arabian Business}}</ref> * ਦੁਬਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ, 2011 ਵਿੱਚ [[ਫਰੀਦਾ ਪਿੰਟੋ|ਫਰੀਡਾ ਪਿੰਟੋ]] ਨਾਲ ਜੂਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ <ref>{{Cite web |date=5 December 2012 |title=Frieda Pinto on DIFF jury duty |url=https://gulfnews.com/entertainment/frieda-pinto-on-diff-jury-duty-1.1114584 |access-date=18 January 2024 |website=gulfnews.com}}</ref> * "ਸਾਲ ਦਾ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ", ਅਰਬੀ ਵਪਾਰ ਪੁਰਸਕਾਰ, 2011 <ref>{{Cite news|url=https://www.arabianbusiness.com/gcc/dubai-police-chief-takes-top-honour-at-awards-night-430776|title=Dubai Police chief takes top honour at awards night|last=Anil Bhoyrul|date=20 November 2011|work=Arabian Business}}</ref> * ਨਾਦਿਨ ਲਾਬਾਕੀ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇ ਫੈਸਟ ਵਿਖੇ ਜਿਊਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਲਘੂ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ, 2011 <ref>{{Cite web |date=17 October 2011 |title=Short and sweet |url=https://gulfnews.com/entertainment/short-and-sweet-1.894014 |access-date=18 January 2024 |website=gulfnews.com}}</ref> * ਅਬੂ ਧਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਮੈਂਬਰ, ਮੈਲਬੌਰਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ, 2010 <ref>{{Cite web |date=20 July 2010 |title=UAE markets Emirati cinema Down Under - eb247 - The Business of Life - Entertainment - Emirates24&#124;7 |url=https://www.emirates247.com/eb247/the-business-of-life/entertainment/uae-markets-emirati-cinema-down-under-2010-07-20-1.268617 |access-date=18 January 2024 |website=www.emirates247.com}}</ref> * ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਅਮੀਰਾਤ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ (ਫ਼ਿਲਮਮੇਕਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀ) ਯੂਐਸ ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ ਆਫ਼ ਸਟੇਟ, ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਿਜ਼ਟਰਜ਼ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, 2010 <ref>{{Cite web |title=June Citizen Diplomacy News |url=https://myemail.constantcontact.com/June-Citizen-Diplomacy-News.html?soid=1102154923730&aid=DS43kcDhf84 |access-date=18 January 2024 |website=myemail.constantcontact.com}}</ref> * ''ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ'', 2009 ਵਿੱਚ ਜਿਊਰੀ ਮੈਂਬਰ <ref>{{Cite web |date=5 October 2009 |title=Kiarostami to preside over Middle East festival jury |url=https://en.mehrnews.com/news/36239/Kiarostami-to-preside-over-Middle-East-festival-jury |access-date=18 January 2024 |website=Mehr News Agency}}</ref> * ਪੈਰਿਸ ਹਿਲਟਨ ਦੇ "ਮਾਈ ਬੀਐਫਐਫ" 'ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਗਾਈਡ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਮੇਜ਼ਬਾਨ''ਪੈਰਿਸ ਹਿਲਟਨ ਦੀ 'ਮਾਈ ਬੀਐਫਐਫ''' * "ਸਾਲ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨ ਔਰਤ ਉੱਦਮੀ", ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਬਿਜ਼ਨਸਵੁਮਨ ਅਤੇ ਲੀਡਰਜ਼ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ, 2007 <ref>{{Cite web |title=Meet The Top 100 Global Women Mentors |url=https://globalwomanmagazine.com/meet-the-top-100-mentors/ |access-date=18 January 2024}}</ref> * "ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਅਵਾਰਡ", ''ਲੋਇਡਜ਼ ਟੀਐਸਬੀ ਬੈਂਕ'', 2006 <ref>{{Cite web |date=18 November 2006 |title=Flair for business flourishing in Dubai |url=https://gulfnews.com/business/markets/flair-for-business-flourishing-in-dubai-1.156967 |access-date=18 January 2024 |website=gulfnews.com}}</ref> * "ਅਮੀਰਾਤ ਵੂਮਨ ਆਫ਼ ਦ ਈਅਰ", ਅਮੀਰਾਤ ਵੂਮਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ, 2005 <ref name="auto">{{Cite web |date=10 April 2006 |title='Woman of the Year' Honor for Emirati Filmmaker |url=https://www.arabnews.com/node/283084 |access-date=18 January 2024 |website=Arab News}}</ref> * "ਸਾਲ ਦਾ ਸਥਾਨਕ ਕਲਾਕਾਰ", ''ਅਮੀਰਾਤ ਔਰਤ ਮੈਗਜ਼ੀਨ'', 2005 [21]<ref name="auto" /> * ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ, ਸਿੱਧੀ ਟੀ. ਵੀ. ਵਪਾਰਕ, 2005 <ref>{{Cite web |date=1 October 2005 |title=Another day, another first |url=https://gulfnews.com/lifestyle/another-day-another-first-1.302699 |access-date=18 January 2024 |website=gulfnews.com}}</ref> * "ਸਭ ਤੋਂ ਨੌਜਵਾਨ ਉੱਦਮੀ", ''ਗਲੋਬਲ ਬਿਜ਼ਨਸਵੁਮਨ ਐਂਡ ਲੀਡਰਜ਼ ਸਮਿਟ ਅਵਾਰਡ'', 2005 * ਅਰਬ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ 50 ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ <ref>{{Cite news|url=https://www.arabianbusiness.com/lists/459731-ceo-women-of-influence-2021-nayla-al-khaja|title=Nayla Al Khaja|work=Arabian Business}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1978]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] ii1iu3vfpe706zi8g28up4apynytrb2 0 185331 750506 749103 2024-04-14T06:55:32Z CommonsDelinker 156 Removing [[:c:File:Y.S_Jagan.png|Y.S_Jagan.png]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Krd|Krd]] because: No permission since 6 April 2024. wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਵਾਈ. ਐਸ. ਜਗਨ ਮੋਹਨ ਰੈਡੀ | image = | caption = 2019 ਵਿੱਚ ਰੈਡੀ | office = 17ਵਾਂ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ | term_start = 30 ਮਈ 2019<ref>{{cite news |title=The metoric rise of YS Jagan Mohan Reddy |url=https://www.wionews.com/india-news/the-metoric-rise-of-ys-jaganmohan-reddy-222617 |work=WION |agency=ANI |date=30 May 2019 |access-date=6 March 2024}}</ref> | term_end = | governor = * ਈ.ਐੱਸ.ਐੱਲ. ਨਰਸਿਮਹਨ<ref>{{cite news |last1=Rajeev |first1=M. |date=1 September 2019 |title=An end to a long stint of Governor E.S.L. Narasimhan |url=https://www.thehindu.com/news/national/telangana/an-end-to-a-long-stint-of-governor-esl-narasimhan/article29316562.ece |work=The Hindu |access-date=5 April 2024}}</ref> (2019) * ਬਿਸਵਭੂਸਨ ਹਰਿਚੰਦਨ<ref>https://www.business-standard.com/amp/article/news-ani/b-b-harichandan-anusaiya-uikey-appointed-governors-of-ap-chhattisgarh-119071601144_1.html</ref> (2019-2023) * ਐਸ. ਅਬਦੁਲ ਨਜੀਰ<ref>{{cite news |title=Andhra Pradesh Chief Minister welcomes new Governor S. Abdul Nazeer |url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-chief-minister-welcomes-new-governor-s-abdul-nazeer/article66500129.ece |work=The Hindu |date=12 February 2023 |access-date=5 April 2024}}</ref> (2023-ਵਰਤਮਾਨ) | 1blankname = ਉੱਪ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ | 1namedata = * ਕੇ. ਨਰਾਇਣ ਸਵਾਮੀ<ref name="Hindu_8Jun2019">{{cite news |title=Andhra Pradesh Ministers: Portfolios and profiles |url=https://www.thehindu.com/news/national/andhra-pradesh/andhra-pradesh-ministers-portfolios-and-profiles/article27698301.ece |work=The Hindu |date=8 June 2019 |access-date=5 April 2024}}</ref><br/>(2019-ਵਰਤਮਾਨ) * ਅਮਜ਼ਥ ਬਾਸ਼ਾ<ref name="Hindu_8Jun2019"/> (2019-ਵਰਤਮਾਨ) * ਪੀ ਪੁਸ਼ਪਾਸਰੀਵਾਨੀ<ref name="Hindu_8Jun2019"/><br/>(2019-2022) * ਪਿੱਲੀ ਸੁਭਾਸ਼ ਚੰਦਰ ਬੋਸ<ref name="Hindu_8Jun2019"/><br/>(2019-2020) * ਅੱਲਾ ਨਾਨੀ<ref name="Hindu_8Jun2019"/><br/>(2019-2022) * ਧਰਮਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾਸ<ref name="Hindu_8Jun2019"/><br/>(2020-2022) * ਬੁਡੀ ਮੁਤਿਆਲਾ ਨਾਇਡੂ<ref name="Hindu_8Jun2019"/><br/>(2022-ਵਰਤਮਾਨ) * ਕੋਟੁ ਸਤਿਆਨਾਰਾਇਣ (2022-ਵਰਤਮਾਨ) * ਰਾਜਨਾ ਡੋਰਾ ਪੀਡਿਕਾ<ref name="Hindu_8Jun2019"/><br/>(2022-ਵਰਤਮਾਨ) | subterm = | suboffice = | successor = | predecessor = ਐਨ. ਚੰਦਰਬਾਬੂ ਨਾਇਡੂ | office1 = [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ| ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼<br/> ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ]] | term_start1 = 19 ਜੂਨ 2014<ref>{{cite news |last1=Sai |first1=Sai |date=19 June 2014 |title=Spotted: YS Jagan taking oath in AP Assembly |url=https://www.indiaherald.com/Politics/Read/60119/Spotted-YS-Jagan-taking-oath-in-AP-Assembly |work=indiaherald.com |access-date=6 March 2024 }}</ref> | term_end1 = | predecessor1 = ਵਾਈ ਐਸ ਵਿਜਯੰਮਾ | successor1 = | constituency1 = ਪੁਲੀਵੇਂਡੁਲਾ | office2 = | term_start2 = | term_end2 = | governor2 = | 1blankname2 = | 1namedata2 = | predecessor2 = | successor2 = | office3 = | term_start3 = | term_end3 = | 1blankname3 = | 1namedata3 = | predecessor3 = | successor3 = | office4 = [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਲੋਕ ਸਭਾ]] | term_start4 = 13 ਮਈ 2011<ref>{{cite news |title=Jaganmohan Reddy won Kadapa Lok Sabha seat by a huge margin |url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/jaganmohan-reddy-won-kadapa-lok-sabha-seat-by-a-huge-margin/articleshow/8308577.cms |work=The Economic Times |date=14 May 2011 |access-date=6 March 2024}}</ref> | term_end4 = 18 ਮਈ 2014 | predecessor4 = ''ਖ਼ੁਦ'' | successor4 = ਵਾਈ ਐਸ ਅਵਿਨਾਸ਼ ਰੈਡੀ | constituency4 = ਕਡਾਪਾ | term_start5 = 1 ਜੂਨ 2009<ref>{{cite web |title=List of Candidates in Kadapa : ANDHRA PRADESH Lok Sabha 2009 |url=https://www.myneta.info/ls2009/index.php?action=show_candidates&constituency_id=157 |website=My Neta |access-date=6 March 2024}}</ref> | term_end5 = 29 ਨਵੰਬਰ 2010 | predecessor5 = ਵਾਈ ਐਸ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਰੈੱਡੀ | successor5 = ''ਖ਼ੁਦ'' | constituency5 = ਕਡਾਪਾ | birth_name = ਯੇਦੁਗੁਰੀ ਸੰਦਿਤੀ ਜਗਨਮੋਹਨ ਰੈਡੀ | birth_date = {{Birth date and age|1972|12|21|df=y}} | birth_place = {{Plainlist| *ਜਮਲਮਾਦੁਗੁ, *[[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], ਭਾਰਤ }} | party = ਵਾਈਐਸਆਰ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ | otherparty = [[ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ]] (2011 ਤੱਕ) | spouse = {{marriage|ਵਾਈ ਐਸ ਭਾਰਤੀ|1996}} | children = 2 | father = | mother = | relatives = | alma_mater = | residence = [[ਵਿਜੈਵਾੜਾ]], [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], [[ਭਾਰਤ]] }} '''ਯੇਦੁਗੁਰੀ ਸੈਂਦਿੰਤੀ ਜਗਨ ਮੋਹਨ ਰੈੱਡੀ''' (ਜਨਮ 21 ਦਸੰਬਰ 1972), ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਾਈ ਐਸ ਜਗਨ ਜਾਂ ਜਗਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਜੋ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ 17ਵੇਂ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀ, YSR ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ (YSRCP) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਨ। ਉਹ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਾਈ ਐਸ ਰਾਜਸ਼ੇਖਰ ਰੈੱਡੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਵੀ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਵਾਈ ਐਸ ਵਿਜਯੰਮਾ, ਵਾਈਐਸਆਰਸੀਪੀ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਹੈ।{{citation needed|date=March 2024}} ਜਗਨ ਮੋਹਨ ਰੈੱਡੀ ਨੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 2009 ਵਿੱਚ ਕਡਪਾ ਦੇ [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ (ਭਾਰਤ)|ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ]] ਵਜੋਂ ਚੁਣੇ ਗਏ।<ref>{{Cite web |last=Sarma |first=V. Ramu |date=28 November 2021 |title=Y S Jaganmohan Reddy's political journey |url=https://www.thehansindia.com/featured/sunday-hans/y-s-jaganmohan-reddys-political-journey-717274 |access-date=8 December 2022 |website=www.thehansindia.com |language=en}}</ref> 2009 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰ ਹਾਦਸੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਰਾਜ ਭਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਓਦਾਰਪੂ ਯਾਤਰਾ (ਇੱਕ ਦਿਲਾਸਾ ਯਾਤਰਾ) ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=9 July 2010 |title=Defiant Jagan begins Odarpu yatra |url=https://indianexpress.com/article/news-archive/web/defiant-jagan-begins-odarpu-yatra/ |access-date=8 December 2022 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> ਉਹ ਆਖਰਕਾਰ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪਾਰਟੀ, ਵਾਈਐਸਆਰ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸੰਖੇਪ ਸ਼ਬਦ, ਵਾਈਐਸਆਰ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{cite magazine |last1=Rao |first1=A Srinivasa |date=17 February 2011 |title=Jaganmohan Reddy acquires YSR Congress Party from worker |url=https://www.indiatoday.in/india/south/story/jaganmohan-reddy-may-buy-ysr-congress-party-from-worker-128788-2011-02-16 |magazine=India Today |access-date=5 April 2024}}</ref> 2014 [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, YSRCP ਨੇ 67 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹ ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦਾ ਨੇਤਾ ਬਣ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |last=Pioneer |first=The |title=Mere 1.68% difference of votes did Jagan's party in |url=https://www.dailypioneer.com/2014/india/mere-168-difference-of-votes-did-jagans-party-in.html |access-date=8 December 2022 |website=The Pioneer |language=en}}</ref> ਪੰਜ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, 2019 ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਕੁੱਲ 175 ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 151 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤ ਕੇ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite news |last1=Rao |first1=Madhu |date=25 May 2019 |title=Jagan records highest victory margin in Andhra polls |url=https://www.indiatvnews.com/news/india-lok-sabha-election-2019-jagan-mohan-reddy-records-highest-victory-margin-andhra-pradesh-polls-522439 |work=India TV News |access-date=5 April 2024}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{Reflist}} {{reflist|group=image}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== {{Commons category}} *{{Official website|http://www.ysrcongress.com}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1972]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] pxm2rx7exvabryrxrvr30ljzd6frghg 10 185502 750500 750436 2024-04-14T03:10:23Z EmausBot 2312 Fixing double redirect to [[ਫਰਮਾ:Category main article]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਫਰਮਾ:Category main article]] 6sa01h6ys9dghr9t161ta12jqmdmpxr 3 185507 750458 2024-04-13T12:21:36Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=EricSJia}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:21, 13 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) 8mb6rcji5wvigm7b1hx99km07s686ea 3 185508 750464 2024-04-13T14:53:59Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Icraveinfo}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 14:53, 13 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) cohsydwrsj652e9cjgsq7co7zi2y3kk 3 185509 750467 2024-04-13T15:28:02Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Naturallylove}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:28, 13 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) eeozdedom9v11d0ubufmjlcdsi8xzoy 3 185510 750468 2024-04-13T15:30:04Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Bis-Serjetà?}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:30, 13 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) ds1fklnpmb5iaadx01dseyq0kuq7yxz 0 185511 750469 2024-04-13T15:45:27Z Harchand Bhinder 3793 "[[:en:Special:Redirect/revision/1218714383|1999 Sydney hailstorm]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|33|52|2|S|151|12|27|E|type:event_region:AU|display=title}} {{Infobox weather event | image = 1999 Sydney hailstorm stones.jpg | caption = Hailstones dropped during the storm, compared to a [[cricket ball]] ({{convert|7|cm|in|abbr=on|disp=or}} diameter)| }}{{Infobox weather event/History | formed = 14 April 1999, 4:25 pm [[Time in Australia|AEST]] ([[UTC+10:00]])<br/>North of [[Nowra, New South Wales|Nowra]] | dissipated = 14 April 1999, 10:00 pm AEST (UTC+10:00)<br />East of [[Gosford]], offshore }}{{Infobox weather event/Effects | deaths = 1 (lightning, off [[Dolans Bay, New South Wales|Dolans Bay]]) | damage = Insured: [[Australian dollar|A$]]1.7 billion<br />Total: A$2.3 billion (est.) }}{{Infobox weather event/Footer}} 1999 ਸਿਡਨੀ ਗੜੇਮਾਰੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਬੀਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ [[ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼]] ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਵਿਆਪਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1999 ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ [[ਸਿਡਨੀ]] ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਮੇਤ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref> ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 [[ਟਨ]] ਗੜੇ ਸੁੱਟੇ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਬਿਲ 1 ਅਰਬ 70 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ({{Inflation/year|AU}} ਵਿੱਚ 3 ਅਰਬ 80 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਬਿੱਲ (ਬਿਨਾਂ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸਮੇਤ) ਲਗਭਗ 2 ਅਰਬ 30 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਇਹ ਬੀਮਾ ਕੀਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚੋਂ 1 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। &nbsp;ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਬਿਜਲੀ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref> ਇਸ ਦੇ ਅਸਥਿਰ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਅਤਿਅੰਤ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਘਟਨਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਲਗਾਤਾਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਨਾਲ ਹੀ ਗੜੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਵੀ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਦੇ ਗਠਨ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="BM29">Zillman (1999), 29.</ref> == ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ == ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਸ਼ਾਂਤ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਠੰਡਾ ਫਰੰਟ ਤੱਟ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਨੀਲੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਵਰਖਾ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਮ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ "ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ" ਸਨ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਿਕਾਰਡ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦਿਨ ਅਤੇ ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਗੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਗੇ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਇਸ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> 1999 ਦੀ ਘਟਨਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮੌ ਦੇ 200 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪੰਜਵਾਰ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ।<ref name="BoMSW">Bureau of Meteorology (1999).</ref><ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1967 ਵਿੱਚ [[Insurance Disaster Response Organisation|ਬੀਮਾ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਸੰਗਠਨ]] ਦੁਆਰਾ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਗਡ਼ੇ-1986 ਅਤੇ 1990 ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਅਤੇ 1985 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ-1999 ਦੇ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। &nbsp;ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ 30% ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਗਡ਼ੇਮਾਰੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸਾ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> == ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ == === ਗਠਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸਿਡਨੀ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Sth.PNG|thumb|ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਤੋਂ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗ]] ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|115|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (71 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਨੌਰਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮ 4:25 ਵਜੇ AEST 'ਤੇ ਬਣਿਆ। &nbsp;ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਵੱਲ ਵਧਿਆ। ਸੈੱਲ ਲਗਭਗ 5:15 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ 'ਗੰਭੀਰ' ਵਰਗੀਕਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ.<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> &nbsp;'ਗੰਭੀਰ' ਇੱਕ ਵਰਗੀਕਰਣ ਹੈ ਜੋ ਮੌ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਤੂਫਾਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਖਾਸ ਮਾਪਦੰਡ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਵਿਆਸ ਵਾਲੇ ਗਡ਼ੇ, {{Convert|90|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (56 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ) ਦੀ ਹਵਾ ਦੇ ਝੱਖਡ਼ ਅਤੇ ਫਲੈਸ਼ ਹਡ਼੍ਹ, ਜਾਂ ਤੂਫਾਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਰਗੀਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="BM6">Zillman (1999), 6.</ref> ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 5:25 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ {{Convert|37|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (23 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 15 ਮਿੰਟ ਲਈ ਤੱਟ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ ਤੂਫਾਨ ਸ਼ਾਮ 5:40 ਵਜੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਸ਼ਾਮ ਕਰੀਬ 6 ਵਜੇ, ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ, ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲੋਂ, ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਵਿੱਚ ਦਰਮਿਆਨੇ ਗਡ਼ੇ ਪਏ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ ਇਸ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> ਤੂਫਾਨ ਅਗਲੇ ਪੰਜਾਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਹਾਲਾਂਕਿ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ {{Convert|40|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (25 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਹੇਲੇਹੈਲਨਸਬਰਗ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸ਼ਾਮ 7 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਦਸ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਥੋਡ਼ੀ ਹੋਰ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਮੁਡ਼ ਗਈ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਮ 7:20 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਬੁੰਦੀਨਾ ਵਿਖੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref>&nbsp; === ਤੁਰੰਤ ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Ctr.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮਾਰਗ]] ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਬੋਟੈਨੀ ਬੇ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ, ਜੋ ਕਿ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਾਂ ਬਾਕੀ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਬਲਕਿ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ, ਸ਼ਾਮ 7:40 ਵਜੇ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ। &nbsp;ਇਹ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਹਾਰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਮ 7:45 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 8:05 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰੀ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> &nbsp;&nbsp;ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਇਸ ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਏ। ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ {{Convert|9|cm|in|abbr=on}}<nowiki>" data-mw='{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"convert","href":"./Template:Convert"},"params":{"1":{"wt":"13"},"2":{"wt":"cm"},"3":{"wt":"in"},"abbr":{"wt":"on"}},"i":0}}]}' data-ve-no-generated-contents="true" id="mwjw" typeof="mw:Transclusion">13 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (5,1 ਇੰਚ ਵਿਆਸ ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਗਡ਼ੇ 9 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (3,5 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਦਾ ਸੀ।</nowiki><ref name="BMiii">Zillman (1999), iii.</ref> 52 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਕਿ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ {{Convert|8|cm|in|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੱਥਰ ਡਿੱਗੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਘਟਨਾ 1947 ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਸੀ।<ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲਈ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਇਹ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 8:15 ਵਜੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਿਆ। &nbsp;ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਗਡ਼ੇ ਨਹੀਂ ਪੈਣਗੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> === ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਪਨ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Nth.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੱਕ]] ਫਿਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦੁਬਾਰਾ ਤਾਕਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਮੁੜਦਾ ਰਿਹਾ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਆਫ-ਗਾਰਡ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਵੇਗਾ। <ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਇਹ ਮੋਨਾ ਵੇਲ ਅਤੇ ਪਾਮ ਬੀਚ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਬੀਚ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 8:50 ਵਜੇ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗੜੇ ਡਿੱਗਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 9:00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਤੇ ਬ੍ਰੋਕਨ ਬੇ ਦੇ ਪਾਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦਾ ਮੱਧ ਤੱਟ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 9:15 ਤੋਂ 9:30 ਵਜੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮਾਮੂਲੀ ਅਸਰ ਪਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 9:45 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। &nbsp;ਫਿਰ ਇਹ ਗੋਸਫੋਰਡ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਰਾਤ 9:55 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ। &nbsp;ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 10:00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref>&nbsp; == ਪਿੱਛੇ == === ਸੈਕੰਡਰੀ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ === [[File:1999_Sydney_hailstorm_radartwocells.png|thumb|250x250px|ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੀ ਰਾਤ 8:10 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਡਾਰ ਚਿੱਤਰ, ਸਿਡਨੀ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲਾ ਸੈੱਲ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸੈੱਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ ਦੱਖਣ) ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ.&nbsp;]] ਇੱਕ ਦੂਜਾ, ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸਮਾਨ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ। ਇਸ ਸੈੱਲ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ 'ਗੰਭੀਰ' ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="WH97">Whitaker (2005), 97.</ref> ਇਸ ਲਈ, ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਦਾ ਰਸਤਾ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਸੀ, ਠੰਡੇ ਫਰੰਟ ਦੀ ਆਮ ਗਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ (ਵੇਖੋ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸੈੱਲੇ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਮਾਰਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਹੋਰ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ.<ref name="WH101">Whitaker (2005), 101.</ref> ਸੈਕੰਡਰੀ ਸੈੱਲ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਦੋ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ, ਜਦੋਂ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। &nbsp;ਇਸ ਨੇ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਤੱਕ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗੇ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਹਿਲੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਰਾਬ ਹੋਈਆਂ ਛੱਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ <ref name="RL">Leigh (1999).</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ === ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 ਟਨ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤਬਾਹੀ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਲਗਭਗ 1.70 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ ਲਗਭਗ 2.32 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਤੂਫਾਨ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 600 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> &nbsp;ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਲਿਲੀ ਪਿਲੀ ਅਤੇ ਡਾਰਲਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਨ, ਜੋ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ {{Convert|25|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ' ਤੇ ਸਥਿਤ ਸਨ।<ref>NSW State Emergency Service (2005).</ref> ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੁਕਸਾਨ ਗਡ਼ੇ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ। ਲਗਭਗ 24,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਦੇ ਛੇਕ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਜੋ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ {{Convert|200|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (120 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 70,000 ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ 23 ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੂੰ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਜੋ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਹੈਂਗਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਾ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਰਹੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੀਮਾ ਲਾਗਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੀ 31.8%, 28.6% ਨਾਲ ਮੋਟਰ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਲਈ ਜੋ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ 27.5%। ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ' ਤੇ ਜਹਾਜ਼, ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੇ 5,9%, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੀਮਾ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦਾ 5,8% 'ਵਪਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟ' ਲਈ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਵਿਭਿੰਨ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ.<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ-ਇੱਕ 45 ਸਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਪੋਰਟ ਹੈਕਿੰਗ ਮੁਹਾਨੇ ਵਿੱਚ ਡੋਲਨਸ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 100 ਮੀਟਰ (300 ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਮੱਛੀ ਫਡ਼ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref> ਪੰਜਾਹ ਸੱਟਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਉਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਸਡ਼ਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਵਿੰਡਸਕ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਕਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।<ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ === [[ਤਸਵੀਰ:1999_Sydney_hailstorm_cardamage.jpg|thumb|250x250px|ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ, ਡਾਰਲਿੰਗਹਰਸਟ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਸਿਡਨੀ]] ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ, ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਸ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕੈਪੀਟਲ ਟੈਰੀਟਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਦੁਆਰਾ ਰਿਕਵਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ 'ਆਫ਼ਤ ਖੇਤਰ' ਘੋਸ਼ਿਬੌਬ ਕੈਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਬੌਬ ਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref> ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਜੌਨ ਮੂਰ (ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ) ਨੇ 300 ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਰੱਖਿਆ ਬਲ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਕਵਰੀ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਲਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰੋਤ ਵਧਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ, ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ, "ਅਚਾਨਕ", ਰਾਜ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਉਪਨਗਰਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪੇਂਡੂ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਅਤੇ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।[2]<ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੰਜ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 1,092 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ 2,000 ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="WA">Wilson ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 15,007 ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ 25,301 ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ ਵੀ 19,437 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="GA">Geoscience Australia ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਰਿਕਵਰੀ ਅਤੇ ਕਲੀਨ-ਅਪ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਥਾਈ ਮੁਰੰਮਤ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਤਰਪਾਲ ਦੇ ਕਵਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref>&nbsp; ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਲਗਭਗ 3,000 ਇਮਾਰਤਾਂ (ਕੁੱਲ 127,947 ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ) ਅਜੇ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਟੁੱਟੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਈ ਤਰਪਾਲ ਅਲੱਗ ਹੋ ਗਏ ਜਾਂ ਹੋਰ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ) ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰ ਜਾਰੀ ਰਹੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਾਡ਼ੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref>[2]<ref name="WSMS" /> ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 62% ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ, ਲਗਭਗ 34% ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਅਤੇ 53% ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ।<ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[2000 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|2000 ਸਿਡਨੀ ਓਲੰਪਿਕ]] ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ ਠੇਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ 45,000 ਤੋਂ 50,000 ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉੱਚ ਮੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ "ਕੰਪਨੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ 14,000 ਡਾਲਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰੇਲੂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਦੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 3,000 ਡਾਲਰ ਦੀ ਲਾਗਤ ਆਵੇਗੀ" ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਨਿਰਪੱਖ ਵਪਾਰ ਮੰਤਰੀ, ਜੌਨ ਵਾਟਕਿਨਜ਼ ਤੋਂ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਘਰਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯੋਗ ਅਤੇ ਜਾਇਜ਼ ਹਨ।<ref name="WSMS">Head (1999).</ref><ref>Australian Associated Press (1999).</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ==   * ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ * ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ 'ਚ ਆਏ ਭਿਆਨਕ ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਮਚਾਈ ਤਬਾਹੀ * ਸਿਡਨੀ 'ਚ ਤੂਫਾਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ == ਹਵਾਲੇ == === ਹਵਾਲੇ === {{Reflist}} <references responsive="1"></references> === ਸਰੋਤ ===  {{refbegin|30em}} * {{cite news|title=Beware shonky tradespeople after hail damage: Watkins|author=Australian Associated Press|date=15 April 1999|author-link=Australian Associated Press}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |author-link=Bureau of Meteorology |year=1999 |title=NSW Lightning Bolt: Volume 6 Issue 1,&nbsp;May 1999 |url=http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080916081615/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |archive-date=16 September 2008 |access-date=16 November 2007 |publisher=Bureau of Meteorology, New South Wales Severe Weather Section |df=dmy-all}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |year=2007 |title=Severe Thunderstorms: Facts, Warnings and Protection |url=http://www.bom.gov.au/info/thunder/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20020223000536/http%3A//www%2Ebom%2Egov%2Eau/info/thunder/ |archive-date=23 February 2002 |access-date=8 September 2007}} * {{cite book|title=Natural Disasters And How We Cope|author=Coenraads, Robert|publisher=The Five Mile Press|year=2006|isbn=1-74178-212-0|location=Victoria, Australia|pages=228–9, 537}} * {{cite journal|author=Collings, Anne|author2=Lee, Lynette|year=2000|title=Sydney hailstorms: the health role in the recovery process|journal=The Medical Journal of Australia|publisher=[[The Medical Journal of Australia]]: 173|volume=173|issue=11–12|pages=579–582|doi=10.5694/j.1326-5377.2000.tb139348.x|pmid=11379494|s2cid=10228836}} * {{cite book|title=Bureau of Meteorology Annual Report 1998-99|author=Department of the Environment and Heritage|publisher=Commonwealth of Australia|year=1999|author-link=Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts (Australia)}} * {{cite book|url=http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/(1FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7)~Hazards+7th+ed.pdf/$file/Hazards+7th+ed.pdf|title=Hazards, disasters and your community|author=Emergency Management Australia|publisher=Emergency Management Australia|year=2003|isbn=1-921152-01-X|location=Canberra, Australia|pages=8 September 2007|author-link=Emergency Management Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20090318124458/http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/%281FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7%29~Hazards%2B7th%2Bed.pdf/%24file/Hazards%2B7th%2Bed.pdf|archive-date=18 March 2009|url-status=dead}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=2 August 2004 |title=Operations Archive: 14 April 1999 Sydney Hailstorm Damage |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/00ed8726e14caddfca256d09001da856/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument&TEXTONLY=TRUE |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}}{{dead link|date=September 2016|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=13 September 2006 |title=Sydney, NSW: Severe Hailstorm (incl Lightning) |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070926222616/http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |archive-date=26 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Geoscience Australia |author-link=Geoscience Australia |date=n.d. |title=Sydney hailstorm |url=http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070921124029/http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |archive-date=21 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government}} * {{cite news|url=http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|title=Mounting anger over Sydney hailstorm disaster|author=Head, Mike|date=23 April 1999|access-date=8 September 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930230159/http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|archive-date=30 September 2007|publisher=[[World Socialist Web Site]]|url-status=live}} * {{cite web |author=Henri, Christopher |year=1999 |title=The Sydney hailstorm: the insurance perspective |url=http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/(C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8)~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/$file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080229063840/http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/%28C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8%29~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/%24file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |archive-date=29 February 2008 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Leigh, Roy |date=June 1999 |title=The April 1999 Sydney Hailstorm |url=http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20070829054047/http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |archive-date=29 August 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=National Hazards Quarterly, Macquarie University}} * {{cite web |author=NSW State Emergency Service |author-link=State Emergency Service |year=2005 |title=The largest hailstorm in our history |url=http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071210213925/http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |archive-date=10 December 2007 |access-date=15 November 2007 |publisher=New South Wales Government}} * {{cite web |last1=Schuster |first1=Sandra |last2=Blong |first2=Russell |last3=Leigh |first3=Roy |last4=McAneney |first4=John |date=11 August 2005 |title=Characteristics of 14 April 1999 Sydney hailstorm based on ground observations, weather radar, insurance data and emergency calls |url=http://www.nat-hazards-earth-syst-sci.net/5/613/2005/nhess-5-613-2005.pdf |access-date=8 September 2007 |publisher=Natural Hazards and Earth System Sciences}} * {{cite web |author=Steingold, Malcolm |author2=Walker, George |date=May 1999 |title=Sydney Hailstorm 14 April 1999: Impact on Insurance and Reinsurance |url=http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20070902054040/http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-date=2 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Aon Re Australia Limited}} * {{cite book|title=Australia's Natural Disasters|author=Whitaker, Richard|publisher=Reed New Holland|year=2005|isbn=1-877069-04-3|location=Sydney, Australia|pages=97, 99–104|author-link=Richard Whitaker}} * {{cite web |author=Wilson, Pip |date=n.d. |title=14 April |url=http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071027194313/http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |archive-date=27 October 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Wilsons Almanac}} * {{cite web |author=Zillman, Dr. John |author-link=John Zillman |year=1999 |title=Report by the Director of Meteorology on the Bureau of Meteorology's Forecasting and Warning Performance for the Sydney Hailstorm of 14&nbsp;April 1999 |url=http://www.bom.gov.au/inside/services_policy/storms/sydney_hail/hail_report.shtml |access-date=8 September 2007 |publisher=Bureau of Meteorology}} {{refend}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20061005023240/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/14april1999.shtml ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਖੇਪ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਰਦਾ ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੇਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁਰਦਾ ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੇਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਖ਼ਤਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] 2le9j6nlhoqfuhywinkw9jyy8xhay6k 750472 750469 2024-04-13T16:20:02Z Harchand Bhinder 3793 ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ wikitext text/x-wiki <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|33|52|2|S|151|12|27|E|type:event_region:AU|display=title}} {{Infobox weather event | image = 1999 Sydney hailstorm stones.jpg | caption = ਗੜੇਮਾਰੀ ਸਮੇਂ ਪਏ ਗੜਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ [[ਕ੍ਰਿਕਟ ਬਾਲ]ਨਾਲ ({{convert|7|cm|in|abbr=on|disp=or}} diameter)| }}{{Infobox weather event/History | formed = 14 April 1999, 4:25 pm [[Time in Australia|AEST]] ([[UTC+10:00]])<br/>North of [[Nowra, New South Wales|Nowra]] | dissipated = 14 April 1999, 10:00 pm AEST (UTC+10:00)<br />East of [[Gosford]], offshore }}{{Infobox weather event/Effects | deaths = 1 (lightning, off [[Dolans Bay, New South Wales|Dolans Bay]]) | damage = Insured: [[Australian dollar|A$]]1.7 billion<br />Total: A$2.3 billion (est.) }}{{Infobox weather event/Footer}} 1999 ਸਿਡਨੀ ਗੜੇਮਾਰੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਬੀਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ [[ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼]] ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਵਿਆਪਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1999 ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ [[ਸਿਡਨੀ]] ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਮੇਤ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref> ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 [[ਟਨ]] ਗੜੇ ਸੁੱਟੇ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਬਿਲ 1 ਅਰਬ 70 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ({{Inflation/year|AU}} ਵਿੱਚ 3 ਅਰਬ 80 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਬਿੱਲ (ਬਿਨਾਂ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸਮੇਤ) ਲਗਭਗ 2 ਅਰਬ 30 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਇਹ ਬੀਮਾ ਕੀਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚੋਂ 1 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। &nbsp;ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਬਿਜਲੀ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref> ਇਸ ਦੇ ਅਸਥਿਰ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਅਤਿਅੰਤ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਘਟਨਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਲਗਾਤਾਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਨਾਲ ਹੀ ਗੜੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਵੀ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਦੇ ਗਠਨ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="BM29">Zillman (1999), 29.</ref> == ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ == ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਸ਼ਾਂਤ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਠੰਡਾ ਫਰੰਟ ਤੱਟ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਨੀਲੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਵਰਖਾ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਮ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ "ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ" ਸਨ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਿਕਾਰਡ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦਿਨ ਅਤੇ ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਗੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਗੇ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਇਸ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> 1999 ਦੀ ਘਟਨਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮੌ ਦੇ 200 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪੰਜਵਾਰ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ।<ref name="BoMSW">Bureau of Meteorology (1999).</ref><ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1967 ਵਿੱਚ [[Insurance Disaster Response Organisation|ਬੀਮਾ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਸੰਗਠਨ]] ਦੁਆਰਾ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਗਡ਼ੇ-1986 ਅਤੇ 1990 ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਅਤੇ 1985 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ-1999 ਦੇ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। &nbsp;ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ 30% ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਗਡ਼ੇਮਾਰੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸਾ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> == ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ == === ਗਠਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸਿਡਨੀ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Sth.PNG|thumb|ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਤੋਂ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗ]] ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|115|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (71 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਨੌਰਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮ 4:25 ਵਜੇ AEST 'ਤੇ ਬਣਿਆ। &nbsp;ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਵੱਲ ਵਧਿਆ। ਸੈੱਲ ਲਗਭਗ 5:15 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ 'ਗੰਭੀਰ' ਵਰਗੀਕਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ.<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> &nbsp;'ਗੰਭੀਰ' ਇੱਕ ਵਰਗੀਕਰਣ ਹੈ ਜੋ ਮੌ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਤੂਫਾਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਖਾਸ ਮਾਪਦੰਡ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਵਿਆਸ ਵਾਲੇ ਗਡ਼ੇ, {{Convert|90|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (56 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ) ਦੀ ਹਵਾ ਦੇ ਝੱਖਡ਼ ਅਤੇ ਫਲੈਸ਼ ਹਡ਼੍ਹ, ਜਾਂ ਤੂਫਾਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਰਗੀਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="BM6">Zillman (1999), 6.</ref> ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 5:25 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ {{Convert|37|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (23 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 15 ਮਿੰਟ ਲਈ ਤੱਟ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ ਤੂਫਾਨ ਸ਼ਾਮ 5:40 ਵਜੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਸ਼ਾਮ ਕਰੀਬ 6 ਵਜੇ, ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ, ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲੋਂ, ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਵਿੱਚ ਦਰਮਿਆਨੇ ਗਡ਼ੇ ਪਏ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ ਇਸ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> ਤੂਫਾਨ ਅਗਲੇ ਪੰਜਾਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਹਾਲਾਂਕਿ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ {{Convert|40|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (25 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਹੇਲੇਹੈਲਨਸਬਰਗ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸ਼ਾਮ 7 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਦਸ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਥੋਡ਼ੀ ਹੋਰ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਮੁਡ਼ ਗਈ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਮ 7:20 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਬੁੰਦੀਨਾ ਵਿਖੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref>&nbsp; === ਤੁਰੰਤ ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Ctr.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮਾਰਗ]] ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਬੋਟੈਨੀ ਬੇ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ, ਜੋ ਕਿ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਾਂ ਬਾਕੀ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਬਲਕਿ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ, ਸ਼ਾਮ 7:40 ਵਜੇ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ। &nbsp;ਇਹ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਹਾਰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਮ 7:45 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 8:05 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰੀ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> &nbsp;&nbsp;ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਇਸ ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਏ। ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ {{Convert|9|cm|in|abbr=on}}<nowiki>" data-mw='{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"convert","href":"./Template:Convert"},"params":{"1":{"wt":"13"},"2":{"wt":"cm"},"3":{"wt":"in"},"abbr":{"wt":"on"}},"i":0}}]}' data-ve-no-generated-contents="true" id="mwjw" typeof="mw:Transclusion">13 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (5,1 ਇੰਚ ਵਿਆਸ ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਗਡ਼ੇ 9 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (3,5 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਦਾ ਸੀ।</nowiki><ref name="BMiii">Zillman (1999), iii.</ref> 52 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਕਿ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ {{Convert|8|cm|in|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੱਥਰ ਡਿੱਗੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਘਟਨਾ 1947 ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਸੀ।<ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲਈ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਇਹ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 8:15 ਵਜੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਿਆ। &nbsp;ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਗਡ਼ੇ ਨਹੀਂ ਪੈਣਗੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> === ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਪਨ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Nth.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੱਕ]] ਫਿਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦੁਬਾਰਾ ਤਾਕਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਮੁੜਦਾ ਰਿਹਾ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਆਫ-ਗਾਰਡ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਵੇਗਾ। <ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਇਹ ਮੋਨਾ ਵੇਲ ਅਤੇ ਪਾਮ ਬੀਚ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਬੀਚ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 8:50 ਵਜੇ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗੜੇ ਡਿੱਗਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 9:00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਤੇ ਬ੍ਰੋਕਨ ਬੇ ਦੇ ਪਾਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦਾ ਮੱਧ ਤੱਟ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 9:15 ਤੋਂ 9:30 ਵਜੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮਾਮੂਲੀ ਅਸਰ ਪਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 9:45 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। &nbsp;ਫਿਰ ਇਹ ਗੋਸਫੋਰਡ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਰਾਤ 9:55 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ। &nbsp;ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 10:00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref>&nbsp; == ਪਿੱਛੇ == === ਸੈਕੰਡਰੀ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ === [[File:1999_Sydney_hailstorm_radartwocells.png|thumb|250x250px|ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੀ ਰਾਤ 8:10 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਡਾਰ ਚਿੱਤਰ, ਸਿਡਨੀ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲਾ ਸੈੱਲ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸੈੱਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ ਦੱਖਣ) ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ.&nbsp;]] ਇੱਕ ਦੂਜਾ, ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸਮਾਨ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ। ਇਸ ਸੈੱਲ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ 'ਗੰਭੀਰ' ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="WH97">Whitaker (2005), 97.</ref> ਇਸ ਲਈ, ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਦਾ ਰਸਤਾ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਸੀ, ਠੰਡੇ ਫਰੰਟ ਦੀ ਆਮ ਗਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ (ਵੇਖੋ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸੈੱਲੇ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਮਾਰਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਹੋਰ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ.<ref name="WH101">Whitaker (2005), 101.</ref> ਸੈਕੰਡਰੀ ਸੈੱਲ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਦੋ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ, ਜਦੋਂ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। &nbsp;ਇਸ ਨੇ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਤੱਕ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗੇ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਹਿਲੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਰਾਬ ਹੋਈਆਂ ਛੱਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ <ref name="RL">Leigh (1999).</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ === ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 ਟਨ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤਬਾਹੀ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਲਗਭਗ 1.70 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ ਲਗਭਗ 2.32 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਤੂਫਾਨ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 600 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> &nbsp;ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਲਿਲੀ ਪਿਲੀ ਅਤੇ ਡਾਰਲਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਨ, ਜੋ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ {{Convert|25|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ' ਤੇ ਸਥਿਤ ਸਨ।<ref>NSW State Emergency Service (2005).</ref> ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੁਕਸਾਨ ਗਡ਼ੇ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ। ਲਗਭਗ 24,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਦੇ ਛੇਕ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਜੋ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ {{Convert|200|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (120 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 70,000 ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ 23 ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੂੰ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਜੋ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਹੈਂਗਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਾ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਰਹੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੀਮਾ ਲਾਗਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੀ 31.8%, 28.6% ਨਾਲ ਮੋਟਰ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਲਈ ਜੋ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ 27.5%। ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ' ਤੇ ਜਹਾਜ਼, ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੇ 5,9%, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੀਮਾ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦਾ 5,8% 'ਵਪਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟ' ਲਈ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਵਿਭਿੰਨ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ.<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ-ਇੱਕ 45 ਸਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਪੋਰਟ ਹੈਕਿੰਗ ਮੁਹਾਨੇ ਵਿੱਚ ਡੋਲਨਸ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 100 ਮੀਟਰ (300 ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਮੱਛੀ ਫਡ਼ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref> ਪੰਜਾਹ ਸੱਟਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਉਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਸਡ਼ਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਵਿੰਡਸਕ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਕਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।<ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ === [[ਤਸਵੀਰ:1999_Sydney_hailstorm_cardamage.jpg|thumb|250x250px|ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ, ਡਾਰਲਿੰਗਹਰਸਟ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਸਿਡਨੀ]] ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ, ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਸ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕੈਪੀਟਲ ਟੈਰੀਟਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਦੁਆਰਾ ਰਿਕਵਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ 'ਆਫ਼ਤ ਖੇਤਰ' ਘੋਸ਼ਿਬੌਬ ਕੈਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਬੌਬ ਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref> ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਜੌਨ ਮੂਰ (ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ) ਨੇ 300 ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਰੱਖਿਆ ਬਲ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਕਵਰੀ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਲਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰੋਤ ਵਧਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ, ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ, "ਅਚਾਨਕ", ਰਾਜ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਉਪਨਗਰਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪੇਂਡੂ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਅਤੇ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।[2]<ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੰਜ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 1,092 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ 2,000 ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="WA">Wilson ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 15,007 ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ 25,301 ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ ਵੀ 19,437 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="GA">Geoscience Australia ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਰਿਕਵਰੀ ਅਤੇ ਕਲੀਨ-ਅਪ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਥਾਈ ਮੁਰੰਮਤ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਤਰਪਾਲ ਦੇ ਕਵਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref>&nbsp; ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਲਗਭਗ 3,000 ਇਮਾਰਤਾਂ (ਕੁੱਲ 127,947 ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ) ਅਜੇ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਟੁੱਟੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਈ ਤਰਪਾਲ ਅਲੱਗ ਹੋ ਗਏ ਜਾਂ ਹੋਰ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ) ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰ ਜਾਰੀ ਰਹੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਾਡ਼ੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref>[2]<ref name="WSMS" /> ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 62% ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ, ਲਗਭਗ 34% ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਅਤੇ 53% ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ।<ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[2000 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|2000 ਸਿਡਨੀ ਓਲੰਪਿਕ]] ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ ਠੇਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ 45,000 ਤੋਂ 50,000 ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉੱਚ ਮੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ "ਕੰਪਨੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ 14,000 ਡਾਲਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰੇਲੂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਦੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 3,000 ਡਾਲਰ ਦੀ ਲਾਗਤ ਆਵੇਗੀ" ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਨਿਰਪੱਖ ਵਪਾਰ ਮੰਤਰੀ, ਜੌਨ ਵਾਟਕਿਨਜ਼ ਤੋਂ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਘਰਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯੋਗ ਅਤੇ ਜਾਇਜ਼ ਹਨ।<ref name="WSMS">Head (1999).</ref><ref>Australian Associated Press (1999).</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ==   * ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ * ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ 'ਚ ਆਏ ਭਿਆਨਕ ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਮਚਾਈ ਤਬਾਹੀ * ਸਿਡਨੀ 'ਚ ਤੂਫਾਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ == ਹਵਾਲੇ == === ਹਵਾਲੇ === {{Reflist}} <references responsive="1"></references> === ਸਰੋਤ ===  {{refbegin|30em}} * {{cite news|title=Beware shonky tradespeople after hail damage: Watkins|author=Australian Associated Press|date=15 April 1999|author-link=Australian Associated Press}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |author-link=Bureau of Meteorology |year=1999 |title=NSW Lightning Bolt: Volume 6 Issue 1,&nbsp;May 1999 |url=http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080916081615/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |archive-date=16 September 2008 |access-date=16 November 2007 |publisher=Bureau of Meteorology, New South Wales Severe Weather Section |df=dmy-all}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |year=2007 |title=Severe Thunderstorms: Facts, Warnings and Protection |url=http://www.bom.gov.au/info/thunder/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20020223000536/http%3A//www%2Ebom%2Egov%2Eau/info/thunder/ |archive-date=23 February 2002 |access-date=8 September 2007}} * {{cite book|title=Natural Disasters And How We Cope|author=Coenraads, Robert|publisher=The Five Mile Press|year=2006|isbn=1-74178-212-0|location=Victoria, Australia|pages=228–9, 537}} * {{cite journal|author=Collings, Anne|author2=Lee, Lynette|year=2000|title=Sydney hailstorms: the health role in the recovery process|journal=The Medical Journal of Australia|publisher=[[The Medical Journal of Australia]]: 173|volume=173|issue=11–12|pages=579–582|doi=10.5694/j.1326-5377.2000.tb139348.x|pmid=11379494|s2cid=10228836}} * {{cite book|title=Bureau of Meteorology Annual Report 1998-99|author=Department of the Environment and Heritage|publisher=Commonwealth of Australia|year=1999|author-link=Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts (Australia)}} * {{cite book|url=http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/(1FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7)~Hazards+7th+ed.pdf/$file/Hazards+7th+ed.pdf|title=Hazards, disasters and your community|author=Emergency Management Australia|publisher=Emergency Management Australia|year=2003|isbn=1-921152-01-X|location=Canberra, Australia|pages=8 September 2007|author-link=Emergency Management Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20090318124458/http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/%281FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7%29~Hazards%2B7th%2Bed.pdf/%24file/Hazards%2B7th%2Bed.pdf|archive-date=18 March 2009|url-status=dead}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=2 August 2004 |title=Operations Archive: 14 April 1999 Sydney Hailstorm Damage |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/00ed8726e14caddfca256d09001da856/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument&TEXTONLY=TRUE |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}}{{dead link|date=September 2016|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=13 September 2006 |title=Sydney, NSW: Severe Hailstorm (incl Lightning) |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070926222616/http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |archive-date=26 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Geoscience Australia |author-link=Geoscience Australia |date=n.d. |title=Sydney hailstorm |url=http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070921124029/http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |archive-date=21 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government}} * {{cite news|url=http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|title=Mounting anger over Sydney hailstorm disaster|author=Head, Mike|date=23 April 1999|access-date=8 September 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930230159/http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|archive-date=30 September 2007|publisher=[[World Socialist Web Site]]|url-status=live}} * {{cite web |author=Henri, Christopher |year=1999 |title=The Sydney hailstorm: the insurance perspective |url=http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/(C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8)~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/$file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080229063840/http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/%28C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8%29~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/%24file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |archive-date=29 February 2008 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Leigh, Roy |date=June 1999 |title=The April 1999 Sydney Hailstorm |url=http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20070829054047/http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |archive-date=29 August 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=National Hazards Quarterly, Macquarie University}} * {{cite web |author=NSW State Emergency Service |author-link=State Emergency Service |year=2005 |title=The largest hailstorm in our history |url=http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071210213925/http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |archive-date=10 December 2007 |access-date=15 November 2007 |publisher=New South Wales Government}} * {{cite web |last1=Schuster |first1=Sandra |last2=Blong |first2=Russell |last3=Leigh |first3=Roy |last4=McAneney |first4=John |date=11 August 2005 |title=Characteristics of 14 April 1999 Sydney hailstorm based on ground observations, weather radar, insurance data and emergency calls |url=http://www.nat-hazards-earth-syst-sci.net/5/613/2005/nhess-5-613-2005.pdf |access-date=8 September 2007 |publisher=Natural Hazards and Earth System Sciences}} * {{cite web |author=Steingold, Malcolm |author2=Walker, George |date=May 1999 |title=Sydney Hailstorm 14 April 1999: Impact on Insurance and Reinsurance |url=http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20070902054040/http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-date=2 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Aon Re Australia Limited}} * {{cite book|title=Australia's Natural Disasters|author=Whitaker, Richard|publisher=Reed New Holland|year=2005|isbn=1-877069-04-3|location=Sydney, Australia|pages=97, 99–104|author-link=Richard Whitaker}} * {{cite web |author=Wilson, Pip |date=n.d. |title=14 April |url=http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071027194313/http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |archive-date=27 October 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Wilsons Almanac}} * {{cite web |author=Zillman, Dr. John |author-link=John Zillman |year=1999 |title=Report by the Director of Meteorology on the Bureau of Meteorology's Forecasting and Warning Performance for the Sydney Hailstorm of 14&nbsp;April 1999 |url=http://www.bom.gov.au/inside/services_policy/storms/sydney_hail/hail_report.shtml |access-date=8 September 2007 |publisher=Bureau of Meteorology}} {{refend}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20061005023240/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/14april1999.shtml ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਖੇਪ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਰਦਾ ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੇਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁਰਦਾ ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੇਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਖ਼ਤਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] e4qlt7qfkv02522swmhrjt90zs8k6oa 750475 750472 2024-04-13T16:32:29Z Harchand Bhinder 3793 ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ wikitext text/x-wiki <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|33|52|2|S|151|12|27|E|type:event_region:AU|display=title}} {{Infobox weather event | image = 1999 Sydney hailstorm stones.jpg | caption = ਗੜੇਮਾਰੀ ਸਮੇਂ ਪਏ ਗੜਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ [[ਕ੍ਰਿਕਟ ਬਾਲ]] ਨਾਲ ({{convert|7|cm|in|abbr=on|disp=or}} diameter)| }}{{Infobox weather event/History | formed = 14 April 1999, 4:25 pm [[Time in Australia|AEST]] ([[UTC+10:00]])<br/>North of [[Nowra, New South Wales|Nowra]] | dissipated = 14 April 1999, 10:00 pm AEST (UTC+10:00)<br />East of [[Gosford]], offshore }}{{Infobox weather event/Effects | deaths = 1 (lightning, off [[Dolans Bay, New South Wales|Dolans Bay]]) | damage = Insured: [[Australian dollar|A$]]1.7 billion<br />Total: A$2.3 billion (est.) }}{{Infobox weather event/Footer}} 1999 ਸਿਡਨੀ ਗੜੇਮਾਰੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਬੀਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ [[ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼]] ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਵਿਆਪਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1999 ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ [[ਸਿਡਨੀ]] ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਮੇਤ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref> ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 [[ਟਨ]] ਗੜੇ ਸੁੱਟੇ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਬਿਲ 1 ਅਰਬ 70 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ({{Inflation/year|AU}} ਵਿੱਚ 3 ਅਰਬ 80 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਬਿੱਲ (ਬਿਨਾਂ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸਮੇਤ) ਲਗਭਗ 2 ਅਰਬ 30 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਇਹ ਬੀਮਾ ਕੀਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚੋਂ 1 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। &nbsp;ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਬਿਜਲੀ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref> ਇਸ ਦੇ ਅਸਥਿਰ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਅਤਿਅੰਤ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਘਟਨਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਲਗਾਤਾਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਨਾਲ ਹੀ ਗੜੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਵੀ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਦੇ ਗਠਨ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="BM29">Zillman (1999), 29.</ref> == ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ == ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਸ਼ਾਂਤ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਠੰਡਾ ਫਰੰਟ ਤੱਟ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਨੀਲੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਵਰਖਾ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਮ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ "ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ" ਸਨ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਿਕਾਰਡ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦਿਨ ਅਤੇ ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਗੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਗੇ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਇਸ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> 1999 ਦੀ ਘਟਨਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਮੌ ਦੇ 200 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪੰਜਵਾਰ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ।<ref name="BoMSW">Bureau of Meteorology (1999).</ref><ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1967 ਵਿੱਚ [[Insurance Disaster Response Organisation|ਬੀਮਾ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਸੰਗਠਨ]] ਦੁਆਰਾ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਗਡ਼ੇ-1986 ਅਤੇ 1990 ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਅਤੇ 1985 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ-1999 ਦੇ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। &nbsp;ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ 30% ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਗਡ਼ੇਮਾਰੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸਾ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> == ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ == === ਗਠਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸਿਡਨੀ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Sth.PNG|thumb|ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਤੋਂ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗ]] ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|115|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (71 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਨੌਰਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮ 4:25 ਵਜੇ AEST 'ਤੇ ਬਣਿਆ। &nbsp;ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਵੱਲ ਵਧਿਆ। ਸੈੱਲ ਲਗਭਗ 5:15 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ 'ਗੰਭੀਰ' ਵਰਗੀਕਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ.<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> &nbsp;'ਗੰਭੀਰ' ਇੱਕ ਵਰਗੀਕਰਣ ਹੈ ਜੋ ਮੌ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਤੂਫਾਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਖਾਸ ਮਾਪਦੰਡ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਵਿਆਸ ਵਾਲੇ ਗਡ਼ੇ, {{Convert|90|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (56 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ) ਦੀ ਹਵਾ ਦੇ ਝੱਖਡ਼ ਅਤੇ ਫਲੈਸ਼ ਹਡ਼੍ਹ, ਜਾਂ ਤੂਫਾਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਰਗੀਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="BM6">Zillman (1999), 6.</ref> ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 5:25 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ {{Convert|37|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (23 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 15 ਮਿੰਟ ਲਈ ਤੱਟ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ ਤੂਫਾਨ ਸ਼ਾਮ 5:40 ਵਜੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਸ਼ਾਮ ਕਰੀਬ 6 ਵਜੇ, ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ, ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲੋਂ, ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਵਿੱਚ ਦਰਮਿਆਨੇ ਗਡ਼ੇ ਪਏ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ ਇਸ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> ਤੂਫਾਨ ਅਗਲੇ ਪੰਜਾਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਹਾਲਾਂਕਿ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ {{Convert|40|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (25 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਹੇਲੇਹੈਲਨਸਬਰਗ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸ਼ਾਮ 7 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਦਸ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਥੋਡ਼ੀ ਹੋਰ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਮੁਡ਼ ਗਈ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਮ 7:20 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਬੁੰਦੀਨਾ ਵਿਖੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref>&nbsp; === ਤੁਰੰਤ ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Ctr.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮਾਰਗ]] ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਬੋਟੈਨੀ ਬੇ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ, ਜੋ ਕਿ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਾਂ ਬਾਕੀ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਬਲਕਿ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ, ਸ਼ਾਮ 7:40 ਵਜੇ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ। &nbsp;ਇਹ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਹਾਰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਮ 7:45 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 8:05 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰੀ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> &nbsp;&nbsp;ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਇਸ ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਏ। ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ {{Convert|9|cm|in|abbr=on}}<nowiki>" data-mw='{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"convert","href":"./Template:Convert"},"params":{"1":{"wt":"13"},"2":{"wt":"cm"},"3":{"wt":"in"},"abbr":{"wt":"on"}},"i":0}}]}' data-ve-no-generated-contents="true" id="mwjw" typeof="mw:Transclusion">13 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (5,1 ਇੰਚ ਵਿਆਸ ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਗਡ਼ੇ 9 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (3,5 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਦਾ ਸੀ।</nowiki><ref name="BMiii">Zillman (1999), iii.</ref> 52 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਕਿ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ {{Convert|8|cm|in|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੱਥਰ ਡਿੱਗੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਘਟਨਾ 1947 ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਸੀ।<ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲਈ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਇਹ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 8:15 ਵਜੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਿਆ। &nbsp;ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਗਡ਼ੇ ਨਹੀਂ ਪੈਣਗੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> === ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਪਨ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Nth.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੱਕ]] ਫਿਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦੁਬਾਰਾ ਤਾਕਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਮੁੜਦਾ ਰਿਹਾ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਆਫ-ਗਾਰਡ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਵੇਗਾ। <ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਇਹ ਮੋਨਾ ਵੇਲ ਅਤੇ ਪਾਮ ਬੀਚ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਬੀਚ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 8:50 ਵਜੇ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗੜੇ ਡਿੱਗਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 9:00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਤੇ ਬ੍ਰੋਕਨ ਬੇ ਦੇ ਪਾਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦਾ ਮੱਧ ਤੱਟ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 9:15 ਤੋਂ 9:30 ਵਜੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮਾਮੂਲੀ ਅਸਰ ਪਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 9:45 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। &nbsp;ਫਿਰ ਇਹ ਗੋਸਫੋਰਡ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਰਾਤ 9:55 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ। &nbsp;ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 10:00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref>&nbsp; == ਪਿੱਛੇ == === ਸੈਕੰਡਰੀ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ === [[File:1999_Sydney_hailstorm_radartwocells.png|thumb|250x250px|ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੀ ਰਾਤ 8:10 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਡਾਰ ਚਿੱਤਰ, ਸਿਡਨੀ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲਾ ਸੈੱਲ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸੈੱਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ ਦੱਖਣ) ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ.&nbsp;]] ਇੱਕ ਦੂਜਾ, ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸਮਾਨ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ। ਇਸ ਸੈੱਲ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ 'ਗੰਭੀਰ' ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="WH97">Whitaker (2005), 97.</ref> ਇਸ ਲਈ, ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਦਾ ਰਸਤਾ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਸੀ, ਠੰਡੇ ਫਰੰਟ ਦੀ ਆਮ ਗਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ (ਵੇਖੋ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸੈੱਲੇ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਮਾਰਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਹੋਰ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ.<ref name="WH101">Whitaker (2005), 101.</ref> ਸੈਕੰਡਰੀ ਸੈੱਲ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਦੋ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ, ਜਦੋਂ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। &nbsp;ਇਸ ਨੇ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਤੱਕ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗੇ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਹਿਲੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਰਾਬ ਹੋਈਆਂ ਛੱਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ <ref name="RL">Leigh (1999).</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ === ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 ਟਨ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤਬਾਹੀ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਲਗਭਗ 1.70 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ ਲਗਭਗ 2.32 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਤੂਫਾਨ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 600 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> &nbsp;ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਲਿਲੀ ਪਿਲੀ ਅਤੇ ਡਾਰਲਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਨ, ਜੋ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ {{Convert|25|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ' ਤੇ ਸਥਿਤ ਸਨ।<ref>NSW State Emergency Service (2005).</ref> ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੁਕਸਾਨ ਗਡ਼ੇ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ। ਲਗਭਗ 24,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਦੇ ਛੇਕ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਜੋ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ {{Convert|200|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (120 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 70,000 ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ 23 ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੂੰ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਜੋ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਹੈਂਗਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਾ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਰਹੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੀਮਾ ਲਾਗਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੀ 31.8%, 28.6% ਨਾਲ ਮੋਟਰ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਲਈ ਜੋ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ 27.5%। ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ' ਤੇ ਜਹਾਜ਼, ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੇ 5,9%, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੀਮਾ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦਾ 5,8% 'ਵਪਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟ' ਲਈ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਵਿਭਿੰਨ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ.<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ-ਇੱਕ 45 ਸਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਪੋਰਟ ਹੈਕਿੰਗ ਮੁਹਾਨੇ ਵਿੱਚ ਡੋਲਨਸ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 100 ਮੀਟਰ (300 ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਮੱਛੀ ਫਡ਼ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref> ਪੰਜਾਹ ਸੱਟਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਉਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਸਡ਼ਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਵਿੰਡਸਕ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਕਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।<ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ === [[ਤਸਵੀਰ:1999_Sydney_hailstorm_cardamage.jpg|thumb|250x250px|ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ, ਡਾਰਲਿੰਗਹਰਸਟ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਸਿਡਨੀ]] ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ, ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਸ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕੈਪੀਟਲ ਟੈਰੀਟਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਦੁਆਰਾ ਰਿਕਵਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ 'ਆਫ਼ਤ ਖੇਤਰ' ਘੋਸ਼ਿਬੌਬ ਕੈਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਬੌਬ ਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref> ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਜੌਨ ਮੂਰ (ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ) ਨੇ 300 ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਰੱਖਿਆ ਬਲ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਕਵਰੀ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਲਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰੋਤ ਵਧਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ, ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ, "ਅਚਾਨਕ", ਰਾਜ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਉਪਨਗਰਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪੇਂਡੂ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਅਤੇ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।[2]<ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੰਜ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 1,092 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ 2,000 ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="WA">Wilson ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 15,007 ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ 25,301 ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ ਵੀ 19,437 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="GA">Geoscience Australia ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਰਿਕਵਰੀ ਅਤੇ ਕਲੀਨ-ਅਪ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਥਾਈ ਮੁਰੰਮਤ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਤਰਪਾਲ ਦੇ ਕਵਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref>&nbsp; ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਲਗਭਗ 3,000 ਇਮਾਰਤਾਂ (ਕੁੱਲ 127,947 ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ) ਅਜੇ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਟੁੱਟੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਈ ਤਰਪਾਲ ਅਲੱਗ ਹੋ ਗਏ ਜਾਂ ਹੋਰ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ) ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰ ਜਾਰੀ ਰਹੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਾਡ਼ੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref>[2]<ref name="WSMS" /> ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 62% ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ, ਲਗਭਗ 34% ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਅਤੇ 53% ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ।<ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[2000 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|2000 ਸਿਡਨੀ ਓਲੰਪਿਕ]] ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ ਠੇਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ 45,000 ਤੋਂ 50,000 ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉੱਚ ਮੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ "ਕੰਪਨੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ 14,000 ਡਾਲਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰੇਲੂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਦੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 3,000 ਡਾਲਰ ਦੀ ਲਾਗਤ ਆਵੇਗੀ" ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਨਿਰਪੱਖ ਵਪਾਰ ਮੰਤਰੀ, ਜੌਨ ਵਾਟਕਿਨਜ਼ ਤੋਂ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਘਰਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯੋਗ ਅਤੇ ਜਾਇਜ਼ ਹਨ।<ref name="WSMS">Head (1999).</ref><ref>Australian Associated Press (1999).</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ==   * ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ * ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ 'ਚ ਆਏ ਭਿਆਨਕ ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਮਚਾਈ ਤਬਾਹੀ * ਸਿਡਨੀ 'ਚ ਤੂਫਾਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ == ਹਵਾਲੇ == === ਹਵਾਲੇ === {{Reflist}} <references responsive="1"></references> === ਸਰੋਤ ===  {{refbegin|30em}} * {{cite news|title=Beware shonky tradespeople after hail damage: Watkins|author=Australian Associated Press|date=15 April 1999|author-link=Australian Associated Press}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |author-link=Bureau of Meteorology |year=1999 |title=NSW Lightning Bolt: Volume 6 Issue 1,&nbsp;May 1999 |url=http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080916081615/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |archive-date=16 September 2008 |access-date=16 November 2007 |publisher=Bureau of Meteorology, New South Wales Severe Weather Section |df=dmy-all}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |year=2007 |title=Severe Thunderstorms: Facts, Warnings and Protection |url=http://www.bom.gov.au/info/thunder/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20020223000536/http%3A//www%2Ebom%2Egov%2Eau/info/thunder/ |archive-date=23 February 2002 |access-date=8 September 2007}} * {{cite book|title=Natural Disasters And How We Cope|author=Coenraads, Robert|publisher=The Five Mile Press|year=2006|isbn=1-74178-212-0|location=Victoria, Australia|pages=228–9, 537}} * {{cite journal|author=Collings, Anne|author2=Lee, Lynette|year=2000|title=Sydney hailstorms: the health role in the recovery process|journal=The Medical Journal of Australia|publisher=[[The Medical Journal of Australia]]: 173|volume=173|issue=11–12|pages=579–582|doi=10.5694/j.1326-5377.2000.tb139348.x|pmid=11379494|s2cid=10228836}} * {{cite book|title=Bureau of Meteorology Annual Report 1998-99|author=Department of the Environment and Heritage|publisher=Commonwealth of Australia|year=1999|author-link=Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts (Australia)}} * {{cite book|url=http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/(1FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7)~Hazards+7th+ed.pdf/$file/Hazards+7th+ed.pdf|title=Hazards, disasters and your community|author=Emergency Management Australia|publisher=Emergency Management Australia|year=2003|isbn=1-921152-01-X|location=Canberra, Australia|pages=8 September 2007|author-link=Emergency Management Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20090318124458/http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/%281FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7%29~Hazards%2B7th%2Bed.pdf/%24file/Hazards%2B7th%2Bed.pdf|archive-date=18 March 2009|url-status=dead}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=2 August 2004 |title=Operations Archive: 14 April 1999 Sydney Hailstorm Damage |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/00ed8726e14caddfca256d09001da856/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument&TEXTONLY=TRUE |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}}{{dead link|date=September 2016|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=13 September 2006 |title=Sydney, NSW: Severe Hailstorm (incl Lightning) |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070926222616/http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |archive-date=26 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Geoscience Australia |author-link=Geoscience Australia |date=n.d. |title=Sydney hailstorm |url=http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070921124029/http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |archive-date=21 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government}} * {{cite news|url=http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|title=Mounting anger over Sydney hailstorm disaster|author=Head, Mike|date=23 April 1999|access-date=8 September 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930230159/http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|archive-date=30 September 2007|publisher=[[World Socialist Web Site]]|url-status=live}} * {{cite web |author=Henri, Christopher |year=1999 |title=The Sydney hailstorm: the insurance perspective |url=http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/(C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8)~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/$file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080229063840/http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/%28C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8%29~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/%24file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |archive-date=29 February 2008 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Leigh, Roy |date=June 1999 |title=The April 1999 Sydney Hailstorm |url=http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20070829054047/http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |archive-date=29 August 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=National Hazards Quarterly, Macquarie University}} * {{cite web |author=NSW State Emergency Service |author-link=State Emergency Service |year=2005 |title=The largest hailstorm in our history |url=http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071210213925/http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |archive-date=10 December 2007 |access-date=15 November 2007 |publisher=New South Wales Government}} * {{cite web |last1=Schuster |first1=Sandra |last2=Blong |first2=Russell |last3=Leigh |first3=Roy |last4=McAneney |first4=John |date=11 August 2005 |title=Characteristics of 14 April 1999 Sydney hailstorm based on ground observations, weather radar, insurance data and emergency calls |url=http://www.nat-hazards-earth-syst-sci.net/5/613/2005/nhess-5-613-2005.pdf |access-date=8 September 2007 |publisher=Natural Hazards and Earth System Sciences}} * {{cite web |author=Steingold, Malcolm |author2=Walker, George |date=May 1999 |title=Sydney Hailstorm 14 April 1999: Impact on Insurance and Reinsurance |url=http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20070902054040/http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-date=2 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Aon Re Australia Limited}} * {{cite book|title=Australia's Natural Disasters|author=Whitaker, Richard|publisher=Reed New Holland|year=2005|isbn=1-877069-04-3|location=Sydney, Australia|pages=97, 99–104|author-link=Richard Whitaker}} * {{cite web |author=Wilson, Pip |date=n.d. |title=14 April |url=http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071027194313/http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |archive-date=27 October 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Wilsons Almanac}} * {{cite web |author=Zillman, Dr. John |author-link=John Zillman |year=1999 |title=Report by the Director of Meteorology on the Bureau of Meteorology's Forecasting and Warning Performance for the Sydney Hailstorm of 14&nbsp;April 1999 |url=http://www.bom.gov.au/inside/services_policy/storms/sydney_hail/hail_report.shtml |access-date=8 September 2007 |publisher=Bureau of Meteorology}} {{refend}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20061005023240/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/14april1999.shtml ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਖੇਪ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਰਦਾ ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੇਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁਰਦਾ ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੇਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਖ਼ਤਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] fbnvdijly3lvhzkdg75d4jeixt39as0 750476 750475 2024-04-13T16:36:34Z Harchand Bhinder 3793 /* ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ */ ਹਿੱਜੇ ਸਹੀ ਕੀਤੇ wikitext text/x-wiki <templatestyles src="Module:Coordinates/styles.css"></templatestyles>{{Coord|33|52|2|S|151|12|27|E|type:event_region:AU|display=title}} {{Infobox weather event | image = 1999 Sydney hailstorm stones.jpg | caption = ਗੜੇਮਾਰੀ ਸਮੇਂ ਪਏ ਗੜਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ [[ਕ੍ਰਿਕਟ ਬਾਲ]] ਨਾਲ ({{convert|7|cm|in|abbr=on|disp=or}} diameter)| }}{{Infobox weather event/History | formed = 14 April 1999, 4:25 pm [[Time in Australia|AEST]] ([[UTC+10:00]])<br/>North of [[Nowra, New South Wales|Nowra]] | dissipated = 14 April 1999, 10:00 pm AEST (UTC+10:00)<br />East of [[Gosford]], offshore }}{{Infobox weather event/Effects | deaths = 1 (lightning, off [[Dolans Bay, New South Wales|Dolans Bay]]) | damage = Insured: [[Australian dollar|A$]]1.7 billion<br />Total: A$2.3 billion (est.) }}{{Infobox weather event/Footer}} 1999 ਸਿਡਨੀ ਗੜੇਮਾਰੀ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਬੀਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ [[ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼]] ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਵਿਆਪਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1999 ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ [[ਸਿਡਨੀ]] ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਮੇਤ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref> ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 [[ਟਨ]] ਗੜੇ ਸੁੱਟੇ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਬਿਲ 1 ਅਰਬ 70 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ({{Inflation/year|AU}} ਵਿੱਚ 3 ਅਰਬ 80 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਬਿੱਲ (ਬਿਨਾਂ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸਮੇਤ) ਲਗਭਗ 2 ਅਰਬ 30 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਇਹ ਬੀਮਾ ਕੀਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚੋਂ 1 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। &nbsp;ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਬਿਜਲੀ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref> ਇਸ ਦੇ ਅਸਥਿਰ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਅਤਿਅੰਤ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਘਟਨਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਲਗਾਤਾਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਨਾਲ ਹੀ ਗੜੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਵੀ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਦੇ ਗਠਨ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="BM29">Zillman (1999), 29.</ref> == ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ == ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਸ਼ਾਂਤ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਠੰਡਾ ਤੂਫਾਨ ਫਰੰਟ ਤੱਟ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਨੀਲੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਵਰਖਾ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਮ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ "ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ" ਸਨ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਿਕਾਰਡ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦਿਨ ਅਤੇ ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਗੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਗੇ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਇਸ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> 1999 ਦੀ ਘਟਨਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ 200 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪੰਜਵਾਰ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ।<ref name="BoMSW">Bureau of Meteorology (1999).</ref><ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1967 ਵਿੱਚ [[Insurance Disaster Response Organisation|ਬੀਮਾ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਸੰਗਠਨ]] ਦੁਆਰਾ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਗਡ਼ੇ-1986 ਅਤੇ 1990 ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਅਤੇ 1985 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ-1999 ਦੇ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। &nbsp;ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ 30% ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਗਡ਼ੇਮਾਰੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸਾ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> == ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ == === ਗਠਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸਿਡਨੀ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Sth.PNG|thumb|ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਤੋਂ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗ]] ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|115|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (71 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਨੌਰਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮ 4:25 ਵਜੇ AEST 'ਤੇ ਬਣਿਆ। &nbsp;ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਵੱਲ ਵਧਿਆ। ਸੈੱਲ ਲਗਭਗ 5:15 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ 'ਗੰਭੀਰ' ਵਰਗੀਕਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ.<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> &nbsp;'ਗੰਭੀਰ' ਇੱਕ ਵਰਗੀਕਰਣ ਹੈ ਜੋ ਮੌ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਤੂਫਾਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਖਾਸ ਮਾਪਦੰਡ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਵਿਆਸ ਵਾਲੇ ਗਡ਼ੇ, {{Convert|90|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (56 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ) ਦੀ ਹਵਾ ਦੇ ਝੱਖਡ਼ ਅਤੇ ਫਲੈਸ਼ ਹਡ਼੍ਹ, ਜਾਂ ਤੂਫਾਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਰਗੀਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="BM6">Zillman (1999), 6.</ref> ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 5:25 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ {{Convert|37|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (23 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 15 ਮਿੰਟ ਲਈ ਤੱਟ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ ਤੂਫਾਨ ਸ਼ਾਮ 5:40 ਵਜੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਸ਼ਾਮ ਕਰੀਬ 6 ਵਜੇ, ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ, ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲੋਂ, ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਵਿੱਚ ਦਰਮਿਆਨੇ ਗਡ਼ੇ ਪਏ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ ਇਸ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> ਤੂਫਾਨ ਅਗਲੇ ਪੰਜਾਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਹਾਲਾਂਕਿ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ {{Convert|40|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (25 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਹੇਲੇਹੈਲਨਸਬਰਗ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸ਼ਾਮ 7 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਦਸ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਥੋਡ਼ੀ ਹੋਰ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਮੁਡ਼ ਗਈ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਮ 7:20 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਬੁੰਦੀਨਾ ਵਿਖੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref>&nbsp; === ਤੁਰੰਤ ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Ctr.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮਾਰਗ]] ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਬੋਟੈਨੀ ਬੇ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ, ਜੋ ਕਿ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਾਂ ਬਾਕੀ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਬਲਕਿ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ, ਸ਼ਾਮ 7:40 ਵਜੇ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ। &nbsp;ਇਹ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਹਾਰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਮ 7:45 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 8:05 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰੀ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> &nbsp;&nbsp;ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਇਸ ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਏ। ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ {{Convert|9|cm|in|abbr=on}}<nowiki>" data-mw='{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"convert","href":"./Template:Convert"},"params":{"1":{"wt":"13"},"2":{"wt":"cm"},"3":{"wt":"in"},"abbr":{"wt":"on"}},"i":0}}]}' data-ve-no-generated-contents="true" id="mwjw" typeof="mw:Transclusion">13 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (5,1 ਇੰਚ ਵਿਆਸ ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਗਡ਼ੇ 9 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (3,5 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਦਾ ਸੀ।</nowiki><ref name="BMiii">Zillman (1999), iii.</ref> 52 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਕਿ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ {{Convert|8|cm|in|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੱਥਰ ਡਿੱਗੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਘਟਨਾ 1947 ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਸੀ।<ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲਈ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਇਹ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 8:15 ਵਜੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਿਆ। &nbsp;ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਗਡ਼ੇ ਨਹੀਂ ਪੈਣਗੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> === ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਪਨ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Nth.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੱਕ]] ਫਿਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦੁਬਾਰਾ ਤਾਕਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਮੁੜਦਾ ਰਿਹਾ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਆਫ-ਗਾਰਡ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਵੇਗਾ। <ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਇਹ ਮੋਨਾ ਵੇਲ ਅਤੇ ਪਾਮ ਬੀਚ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਬੀਚ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 8:50 ਵਜੇ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗੜੇ ਡਿੱਗਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 9:00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਤੇ ਬ੍ਰੋਕਨ ਬੇ ਦੇ ਪਾਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦਾ ਮੱਧ ਤੱਟ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 9:15 ਤੋਂ 9:30 ਵਜੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮਾਮੂਲੀ ਅਸਰ ਪਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 9:45 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। &nbsp;ਫਿਰ ਇਹ ਗੋਸਫੋਰਡ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਰਾਤ 9:55 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ। &nbsp;ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 10:00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref>&nbsp; == ਪਿੱਛੇ == === ਸੈਕੰਡਰੀ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ === [[File:1999_Sydney_hailstorm_radartwocells.png|thumb|250x250px|ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੀ ਰਾਤ 8:10 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਡਾਰ ਚਿੱਤਰ, ਸਿਡਨੀ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲਾ ਸੈੱਲ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸੈੱਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ ਦੱਖਣ) ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ.&nbsp;]] ਇੱਕ ਦੂਜਾ, ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸਮਾਨ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ। ਇਸ ਸੈੱਲ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ 'ਗੰਭੀਰ' ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="WH97">Whitaker (2005), 97.</ref> ਇਸ ਲਈ, ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਦਾ ਰਸਤਾ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਸੀ, ਠੰਡੇ ਫਰੰਟ ਦੀ ਆਮ ਗਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ (ਵੇਖੋ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸੈੱਲੇ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਮਾਰਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਹੋਰ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ.<ref name="WH101">Whitaker (2005), 101.</ref> ਸੈਕੰਡਰੀ ਸੈੱਲ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਦੋ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ, ਜਦੋਂ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। &nbsp;ਇਸ ਨੇ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਤੱਕ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗੇ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਹਿਲੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਰਾਬ ਹੋਈਆਂ ਛੱਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ <ref name="RL">Leigh (1999).</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ === ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 ਟਨ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤਬਾਹੀ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਲਗਭਗ 1.70 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ ਲਗਭਗ 2.32 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਤੂਫਾਨ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 600 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> &nbsp;ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਲਿਲੀ ਪਿਲੀ ਅਤੇ ਡਾਰਲਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਨ, ਜੋ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ {{Convert|25|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ' ਤੇ ਸਥਿਤ ਸਨ।<ref>NSW State Emergency Service (2005).</ref> ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੁਕਸਾਨ ਗਡ਼ੇ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ। ਲਗਭਗ 24,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਦੇ ਛੇਕ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਜੋ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ {{Convert|200|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (120 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 70,000 ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ 23 ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੂੰ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਜੋ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਹੈਂਗਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਾ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਰਹੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੀਮਾ ਲਾਗਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੀ 31.8%, 28.6% ਨਾਲ ਮੋਟਰ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਲਈ ਜੋ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ 27.5%। ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ' ਤੇ ਜਹਾਜ਼, ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੇ 5,9%, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੀਮਾ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦਾ 5,8% 'ਵਪਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟ' ਲਈ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਵਿਭਿੰਨ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ.<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ-ਇੱਕ 45 ਸਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਪੋਰਟ ਹੈਕਿੰਗ ਮੁਹਾਨੇ ਵਿੱਚ ਡੋਲਨਸ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 100 ਮੀਟਰ (300 ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਮੱਛੀ ਫਡ਼ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref> ਪੰਜਾਹ ਸੱਟਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਉਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਸਡ਼ਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਵਿੰਡਸਕ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਕਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।<ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ === [[ਤਸਵੀਰ:1999_Sydney_hailstorm_cardamage.jpg|thumb|250x250px|ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ, ਡਾਰਲਿੰਗਹਰਸਟ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਸਿਡਨੀ]] ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ, ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਸ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕੈਪੀਟਲ ਟੈਰੀਟਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਦੁਆਰਾ ਰਿਕਵਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ 'ਆਫ਼ਤ ਖੇਤਰ' ਘੋਸ਼ਿਬੌਬ ਕੈਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਬੌਬ ਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref> ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਜੌਨ ਮੂਰ (ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ) ਨੇ 300 ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਰੱਖਿਆ ਬਲ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਕਵਰੀ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਲਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰੋਤ ਵਧਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ, ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ, "ਅਚਾਨਕ", ਰਾਜ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਉਪਨਗਰਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪੇਂਡੂ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਅਤੇ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।[2]<ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੰਜ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 1,092 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ 2,000 ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="WA">Wilson ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 15,007 ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ 25,301 ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ ਵੀ 19,437 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="GA">Geoscience Australia ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਰਿਕਵਰੀ ਅਤੇ ਕਲੀਨ-ਅਪ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਥਾਈ ਮੁਰੰਮਤ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਤਰਪਾਲ ਦੇ ਕਵਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref>&nbsp; ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਲਗਭਗ 3,000 ਇਮਾਰਤਾਂ (ਕੁੱਲ 127,947 ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ) ਅਜੇ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਟੁੱਟੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਈ ਤਰਪਾਲ ਅਲੱਗ ਹੋ ਗਏ ਜਾਂ ਹੋਰ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ) ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰ ਜਾਰੀ ਰਹੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਾਡ਼ੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref>[2]<ref name="WSMS" /> ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 62% ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ, ਲਗਭਗ 34% ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਅਤੇ 53% ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ।<ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[2000 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|2000 ਸਿਡਨੀ ਓਲੰਪਿਕ]] ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ ਠੇਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ 45,000 ਤੋਂ 50,000 ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉੱਚ ਮੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ "ਕੰਪਨੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ 14,000 ਡਾਲਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰੇਲੂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਦੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 3,000 ਡਾਲਰ ਦੀ ਲਾਗਤ ਆਵੇਗੀ" ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਨਿਰਪੱਖ ਵਪਾਰ ਮੰਤਰੀ, ਜੌਨ ਵਾਟਕਿਨਜ਼ ਤੋਂ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਘਰਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯੋਗ ਅਤੇ ਜਾਇਜ਼ ਹਨ।<ref name="WSMS">Head (1999).</ref><ref>Australian Associated Press (1999).</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ==   * ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ * ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ 'ਚ ਆਏ ਭਿਆਨਕ ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਮਚਾਈ ਤਬਾਹੀ * ਸਿਡਨੀ 'ਚ ਤੂਫਾਨ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ == ਹਵਾਲੇ == === ਹਵਾਲੇ === {{Reflist}} <references responsive="1"></references> === ਸਰੋਤ ===  {{refbegin|30em}} * {{cite news|title=Beware shonky tradespeople after hail damage: Watkins|author=Australian Associated Press|date=15 April 1999|author-link=Australian Associated Press}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |author-link=Bureau of Meteorology |year=1999 |title=NSW Lightning Bolt: Volume 6 Issue 1,&nbsp;May 1999 |url=http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080916081615/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |archive-date=16 September 2008 |access-date=16 November 2007 |publisher=Bureau of Meteorology, New South Wales Severe Weather Section |df=dmy-all}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |year=2007 |title=Severe Thunderstorms: Facts, Warnings and Protection |url=http://www.bom.gov.au/info/thunder/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20020223000536/http%3A//www%2Ebom%2Egov%2Eau/info/thunder/ |archive-date=23 February 2002 |access-date=8 September 2007}} * {{cite book|title=Natural Disasters And How We Cope|author=Coenraads, Robert|publisher=The Five Mile Press|year=2006|isbn=1-74178-212-0|location=Victoria, Australia|pages=228–9, 537}} * {{cite journal|author=Collings, Anne|author2=Lee, Lynette|year=2000|title=Sydney hailstorms: the health role in the recovery process|journal=The Medical Journal of Australia|publisher=[[The Medical Journal of Australia]]: 173|volume=173|issue=11–12|pages=579–582|doi=10.5694/j.1326-5377.2000.tb139348.x|pmid=11379494|s2cid=10228836}} * {{cite book|title=Bureau of Meteorology Annual Report 1998-99|author=Department of the Environment and Heritage|publisher=Commonwealth of Australia|year=1999|author-link=Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts (Australia)}} * {{cite book|url=http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/(1FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7)~Hazards+7th+ed.pdf/$file/Hazards+7th+ed.pdf|title=Hazards, disasters and your community|author=Emergency Management Australia|publisher=Emergency Management Australia|year=2003|isbn=1-921152-01-X|location=Canberra, Australia|pages=8 September 2007|author-link=Emergency Management Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20090318124458/http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/%281FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7%29~Hazards%2B7th%2Bed.pdf/%24file/Hazards%2B7th%2Bed.pdf|archive-date=18 March 2009|url-status=dead}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=2 August 2004 |title=Operations Archive: 14 April 1999 Sydney Hailstorm Damage |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/00ed8726e14caddfca256d09001da856/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument&TEXTONLY=TRUE |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}}{{dead link|date=September 2016|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=13 September 2006 |title=Sydney, NSW: Severe Hailstorm (incl Lightning) |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070926222616/http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |archive-date=26 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Geoscience Australia |author-link=Geoscience Australia |date=n.d. |title=Sydney hailstorm |url=http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070921124029/http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |archive-date=21 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government}} * {{cite news|url=http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|title=Mounting anger over Sydney hailstorm disaster|author=Head, Mike|date=23 April 1999|access-date=8 September 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930230159/http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|archive-date=30 September 2007|publisher=[[World Socialist Web Site]]|url-status=live}} * {{cite web |author=Henri, Christopher |year=1999 |title=The Sydney hailstorm: the insurance perspective |url=http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/(C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8)~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/$file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080229063840/http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/%28C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8%29~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/%24file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |archive-date=29 February 2008 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Leigh, Roy |date=June 1999 |title=The April 1999 Sydney Hailstorm |url=http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20070829054047/http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |archive-date=29 August 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=National Hazards Quarterly, Macquarie University}} * {{cite web |author=NSW State Emergency Service |author-link=State Emergency Service |year=2005 |title=The largest hailstorm in our history |url=http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071210213925/http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |archive-date=10 December 2007 |access-date=15 November 2007 |publisher=New South Wales Government}} * {{cite web |last1=Schuster |first1=Sandra |last2=Blong |first2=Russell |last3=Leigh |first3=Roy |last4=McAneney |first4=John |date=11 August 2005 |title=Characteristics of 14 April 1999 Sydney hailstorm based on ground observations, weather radar, insurance data and emergency calls |url=http://www.nat-hazards-earth-syst-sci.net/5/613/2005/nhess-5-613-2005.pdf |access-date=8 September 2007 |publisher=Natural Hazards and Earth System Sciences}} * {{cite web |author=Steingold, Malcolm |author2=Walker, George |date=May 1999 |title=Sydney Hailstorm 14 April 1999: Impact on Insurance and Reinsurance |url=http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20070902054040/http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-date=2 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Aon Re Australia Limited}} * {{cite book|title=Australia's Natural Disasters|author=Whitaker, Richard|publisher=Reed New Holland|year=2005|isbn=1-877069-04-3|location=Sydney, Australia|pages=97, 99–104|author-link=Richard Whitaker}} * {{cite web |author=Wilson, Pip |date=n.d. |title=14 April |url=http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071027194313/http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |archive-date=27 October 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Wilsons Almanac}} * {{cite web |author=Zillman, Dr. John |author-link=John Zillman |year=1999 |title=Report by the Director of Meteorology on the Bureau of Meteorology's Forecasting and Warning Performance for the Sydney Hailstorm of 14&nbsp;April 1999 |url=http://www.bom.gov.au/inside/services_policy/storms/sydney_hail/hail_report.shtml |access-date=8 September 2007 |publisher=Bureau of Meteorology}} {{refend}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20061005023240/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/14april1999.shtml ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਖੇਪ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਰਦਾ ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੇਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁਰਦਾ ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੇਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਖ਼ਤਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] iob1ih5d5fmg8h85x8jqqpy7jn5geve 750522 750476 2024-04-14T07:47:47Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox weather event | image = 1999 Sydney hailstorm stones.jpg | caption = ਗੜੇਮਾਰੀ ਸਮੇਂ ਪਏ ਗੜਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ [[ਕ੍ਰਿਕਟ ਬਾਲ]] ਨਾਲ ({{convert|7|cm|in|abbr=on|disp=or}} ਵਿਆਸ)| }}{{Infobox weather event/History | formed = 14 ਅਪਰੈਲ 1999, 4:25 ਸ਼ਾਮ ਏਆਈਐਸਟੀ ([[UTC+10:00]])<br/>ਨੌਰਾ ਦੇ ਉੱਤਰ | dissipated = 14 ਅਪਰੈਲ 1999, 10:00 ਸ਼ਾਮ ਏਆਈਐਸਟੀ (UTC+10:00)<br />ਗੋਸਫੋਰਡ ਦਾ ਪੂਰਬ, ਆਫਸ਼ੋਰ }}{{Infobox weather event/Effects | deaths = 1 (ਬਿਜਲੀ, ਡੋਲਨਸ ਬੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ) | damage = ਬੀਮਾ: [[ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਡਾਲਰ|A$]]1.7 ਬਿਲੀਅਨ<br />ਕੁੱਲ: A$2.3 ਬਿਲੀਅਨ (ਅੰਦਾ.) }}{{Infobox weather event/Footer}} '''1999 ਸਿਡਨੀ ਗੜੇਮਾਰੀ''' [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ]] ਦੇ ਬੀਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ [[ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼]] ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਵਿਆਪਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1999 ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ [[ਸਿਡਨੀ]] ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਮੇਤ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref> ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 [[ਟਨ]] ਗੜੇ ਸੁੱਟੇ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਬਿਲ 1 ਅਰਬ 70 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ({{Inflation/year|AU}} ਵਿੱਚ 3 ਅਰਬ 80 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਬਿੱਲ (ਬਿਨਾਂ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸਮੇਤ) ਲਗਭਗ 2 ਅਰਬ 30 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਇਹ ਬੀਮਾ ਕੀਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚੋਂ 1 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। &nbsp;ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਬਿਜਲੀ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref> ਇਸ ਦੇ ਅਸਥਿਰ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਅਤਿਅੰਤ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਘਟਨਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਲਗਾਤਾਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਨਾਲ ਹੀ ਗੜੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਵੀ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਦੇ ਗਠਨ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="BM29">Zillman (1999), 29.</ref> == ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ == ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਸ਼ਾਂਤ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਠੰਡਾ ਤੂਫਾਨ ਫਰੰਟ ਤੱਟ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਨੀਲੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਵਰਖਾ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਮ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ "ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ" ਸਨ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਿਕਾਰਡ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦਿਨ ਅਤੇ ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਗੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਗੇ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਇਸ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> 1999 ਦੀ ਘਟਨਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ 200 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪੰਜਵਾਰ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ।<ref name="BoMSW">Bureau of Meteorology (1999).</ref><ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1967 ਵਿੱਚ [[Insurance Disaster Response Organisation|ਬੀਮਾ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਸੰਗਠਨ]] ਦੁਆਰਾ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਗਡ਼ੇ-1986 ਅਤੇ 1990 ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਅਤੇ 1985 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ-1999 ਦੇ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। &nbsp;ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ 30% ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਗਡ਼ੇਮਾਰੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸਾ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> == ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ == === ਗਠਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸਿਡਨੀ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Sth.PNG|thumb|ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਤੋਂ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗ]] ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|115|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (71 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਨੌਰਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮ 4:25 ਵਜੇ AEST 'ਤੇ ਬਣਿਆ। &nbsp;ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਵੱਲ ਵਧਿਆ। ਸੈੱਲ ਲਗਭਗ 5:15 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ 'ਗੰਭੀਰ' ਵਰਗੀਕਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ.<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> &nbsp;'ਗੰਭੀਰ' ਇੱਕ ਵਰਗੀਕਰਣ ਹੈ ਜੋ ਮੌ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਤੂਫਾਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਖਾਸ ਮਾਪਦੰਡ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਵਿਆਸ ਵਾਲੇ ਗਡ਼ੇ, {{Convert|90|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (56 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ) ਦੀ ਹਵਾ ਦੇ ਝੱਖਡ਼ ਅਤੇ ਫਲੈਸ਼ ਹਡ਼੍ਹ, ਜਾਂ ਤੂਫਾਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਰਗੀਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="BM6">Zillman (1999), 6.</ref> ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 5:25 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ {{Convert|37|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (23 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 15 ਮਿੰਟ ਲਈ ਤੱਟ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ ਤੂਫਾਨ ਸ਼ਾਮ 5:40 ਵਜੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਸ਼ਾਮ ਕਰੀਬ 6 ਵਜੇ, ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ, ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲੋਂ, ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਵਿੱਚ ਦਰਮਿਆਨੇ ਗਡ਼ੇ ਪਏ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ ਇਸ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> ਤੂਫਾਨ ਅਗਲੇ ਪੰਜਾਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਹਾਲਾਂਕਿ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ {{Convert|40|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (25 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਹੇਲੇਹੈਲਨਸਬਰਗ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸ਼ਾਮ 7 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਦਸ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਥੋਡ਼ੀ ਹੋਰ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਮੁਡ਼ ਗਈ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਮ 7:20 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਬੁੰਦੀਨਾ ਵਿਖੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref>&nbsp; === ਤੁਰੰਤ ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Ctr.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮਾਰਗ]] ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਬੋਟੈਨੀ ਬੇ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ, ਜੋ ਕਿ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਾਂ ਬਾਕੀ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਬਲਕਿ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ, ਸ਼ਾਮ 7:40 ਵਜੇ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ। &nbsp;ਇਹ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਹਾਰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਮ 7:45 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 8:05 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰੀ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> &nbsp;&nbsp;ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਇਸ ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਏ। ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ {{Convert|9|cm|in|abbr=on}}<nowiki>" data-mw='{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"convert","href":"./Template:Convert"},"params":{"1":{"wt":"13"},"2":{"wt":"cm"},"3":{"wt":"in"},"abbr":{"wt":"on"}},"i":0}}]}' data-ve-no-generated-contents="true" id="mwjw" typeof="mw:Transclusion">13 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (5,1 ਇੰਚ ਵਿਆਸ ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਗਡ਼ੇ 9 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (3,5 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਦਾ ਸੀ।</nowiki><ref name="BMiii">Zillman (1999), iii.</ref> 52 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਕਿ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ {{Convert|8|cm|in|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੱਥਰ ਡਿੱਗੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਘਟਨਾ 1947 ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਸੀ।<ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲਈ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਇਹ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 8:15 ਵਜੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਿਆ। &nbsp;ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਗਡ਼ੇ ਨਹੀਂ ਪੈਣਗੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> === ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਪਨ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Nth.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੱਕ]] ਫਿਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦੁਬਾਰਾ ਤਾਕਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਮੁੜਦਾ ਰਿਹਾ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਆਫ-ਗਾਰਡ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਵੇਗਾ। <ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਇਹ ਮੋਨਾ ਵੇਲ ਅਤੇ ਪਾਮ ਬੀਚ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਬੀਚ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 8:50 ਵਜੇ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗੜੇ ਡਿੱਗਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 9:00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਤੇ ਬ੍ਰੋਕਨ ਬੇ ਦੇ ਪਾਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦਾ ਮੱਧ ਤੱਟ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 9:15 ਤੋਂ 9:30 ਵਜੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮਾਮੂਲੀ ਅਸਰ ਪਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 9:45 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। &nbsp;ਫਿਰ ਇਹ ਗੋਸਫੋਰਡ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਰਾਤ 9:55 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ। &nbsp;ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 10:00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref>&nbsp; == ਪਿੱਛੇ == === ਸੈਕੰਡਰੀ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ === [[File:1999_Sydney_hailstorm_radartwocells.png|thumb|250x250px|ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੀ ਰਾਤ 8:10 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਡਾਰ ਚਿੱਤਰ, ਸਿਡਨੀ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲਾ ਸੈੱਲ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸੈੱਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ ਦੱਖਣ) ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ.&nbsp;]] ਇੱਕ ਦੂਜਾ, ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸਮਾਨ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ। ਇਸ ਸੈੱਲ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ 'ਗੰਭੀਰ' ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="WH97">Whitaker (2005), 97.</ref> ਇਸ ਲਈ, ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਦਾ ਰਸਤਾ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਸੀ, ਠੰਡੇ ਫਰੰਟ ਦੀ ਆਮ ਗਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ (ਵੇਖੋ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸੈੱਲੇ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਮਾਰਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਹੋਰ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ.<ref name="WH101">Whitaker (2005), 101.</ref> ਸੈਕੰਡਰੀ ਸੈੱਲ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਦੋ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ, ਜਦੋਂ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। &nbsp;ਇਸ ਨੇ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਤੱਕ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗੇ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਹਿਲੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਰਾਬ ਹੋਈਆਂ ਛੱਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ <ref name="RL">Leigh (1999).</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ === ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 ਟਨ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤਬਾਹੀ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਲਗਭਗ 1.70 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ ਲਗਭਗ 2.32 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਤੂਫਾਨ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 600 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> &nbsp;ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਲਿਲੀ ਪਿਲੀ ਅਤੇ ਡਾਰਲਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਨ, ਜੋ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ {{Convert|25|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ' ਤੇ ਸਥਿਤ ਸਨ।<ref>NSW State Emergency Service (2005).</ref> ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੁਕਸਾਨ ਗਡ਼ੇ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ। ਲਗਭਗ 24,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਦੇ ਛੇਕ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਜੋ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ {{Convert|200|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (120 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 70,000 ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ 23 ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੂੰ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਜੋ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਹੈਂਗਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਾ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਰਹੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੀਮਾ ਲਾਗਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੀ 31.8%, 28.6% ਨਾਲ ਮੋਟਰ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਲਈ ਜੋ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ 27.5%। ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ' ਤੇ ਜਹਾਜ਼, ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੇ 5,9%, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੀਮਾ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦਾ 5,8% 'ਵਪਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟ' ਲਈ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਵਿਭਿੰਨ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ.<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ-ਇੱਕ 45 ਸਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਪੋਰਟ ਹੈਕਿੰਗ ਮੁਹਾਨੇ ਵਿੱਚ ਡੋਲਨਸ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 100 ਮੀਟਰ (300 ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਮੱਛੀ ਫਡ਼ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref> ਪੰਜਾਹ ਸੱਟਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਉਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਸਡ਼ਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਵਿੰਡਸਕ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਕਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।<ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ === [[ਤਸਵੀਰ:1999_Sydney_hailstorm_cardamage.jpg|thumb|250x250px|ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ, ਡਾਰਲਿੰਗਹਰਸਟ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਸਿਡਨੀ]] ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ, ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਸ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕੈਪੀਟਲ ਟੈਰੀਟਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਦੁਆਰਾ ਰਿਕਵਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ 'ਆਫ਼ਤ ਖੇਤਰ' ਘੋਸ਼ਿਬੌਬ ਕੈਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਬੌਬ ਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref> ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਜੌਨ ਮੂਰ (ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ) ਨੇ 300 ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਰੱਖਿਆ ਬਲ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਕਵਰੀ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਲਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰੋਤ ਵਧਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ, ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ, "ਅਚਾਨਕ", ਰਾਜ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਉਪਨਗਰਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪੇਂਡੂ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਅਤੇ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।[2]<ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੰਜ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 1,092 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ 2,000 ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="WA">Wilson ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 15,007 ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ 25,301 ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ ਵੀ 19,437 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="GA">Geoscience Australia ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਰਿਕਵਰੀ ਅਤੇ ਕਲੀਨ-ਅਪ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਥਾਈ ਮੁਰੰਮਤ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਤਰਪਾਲ ਦੇ ਕਵਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref>&nbsp; ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਲਗਭਗ 3,000 ਇਮਾਰਤਾਂ (ਕੁੱਲ 127,947 ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ) ਅਜੇ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਟੁੱਟੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਈ ਤਰਪਾਲ ਅਲੱਗ ਹੋ ਗਏ ਜਾਂ ਹੋਰ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ) ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰ ਜਾਰੀ ਰਹੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਾਡ਼ੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref>[2]<ref name="WSMS" /> ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 62% ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ, ਲਗਭਗ 34% ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਅਤੇ 53% ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ।<ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[2000 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|2000 ਸਿਡਨੀ ਓਲੰਪਿਕ]] ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ ਠੇਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ 45,000 ਤੋਂ 50,000 ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉੱਚ ਮੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ "ਕੰਪਨੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ 14,000 ਡਾਲਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰੇਲੂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਦੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 3,000 ਡਾਲਰ ਦੀ ਲਾਗਤ ਆਵੇਗੀ" ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਨਿਰਪੱਖ ਵਪਾਰ ਮੰਤਰੀ, ਜੌਨ ਵਾਟਕਿਨਜ਼ ਤੋਂ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਘਰਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯੋਗ ਅਤੇ ਜਾਇਜ਼ ਹਨ।<ref name="WSMS">Head (1999).</ref><ref>Australian Associated Press (1999).</ref> == ਹਵਾਲੇ == === ਹਵਾਲੇ === {{Reflist}} === ਸਰੋਤ ===  {{refbegin|30em}} * {{cite news|title=Beware shonky tradespeople after hail damage: Watkins|author=Australian Associated Press|date=15 April 1999|author-link=Australian Associated Press}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |author-link=Bureau of Meteorology |year=1999 |title=NSW Lightning Bolt: Volume 6 Issue 1,&nbsp;May 1999 |url=http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080916081615/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |archive-date=16 September 2008 |access-date=16 November 2007 |publisher=Bureau of Meteorology, New South Wales Severe Weather Section |df=dmy-all}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |year=2007 |title=Severe Thunderstorms: Facts, Warnings and Protection |url=http://www.bom.gov.au/info/thunder/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20020223000536/http%3A//www%2Ebom%2Egov%2Eau/info/thunder/ |archive-date=23 February 2002 |access-date=8 September 2007}} * {{cite book|title=Natural Disasters And How We Cope|author=Coenraads, Robert|publisher=The Five Mile Press|year=2006|isbn=1-74178-212-0|location=Victoria, Australia|pages=228–9, 537}} * {{cite journal|author=Collings, Anne|author2=Lee, Lynette|year=2000|title=Sydney hailstorms: the health role in the recovery process|journal=The Medical Journal of Australia|publisher=[[The Medical Journal of Australia]]: 173|volume=173|issue=11–12|pages=579–582|doi=10.5694/j.1326-5377.2000.tb139348.x|pmid=11379494|s2cid=10228836}} * {{cite book|title=Bureau of Meteorology Annual Report 1998-99|author=Department of the Environment and Heritage|publisher=Commonwealth of Australia|year=1999|author-link=Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts (Australia)}} * {{cite book|url=http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/(1FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7)~Hazards+7th+ed.pdf/$file/Hazards+7th+ed.pdf|title=Hazards, disasters and your community|author=Emergency Management Australia|publisher=Emergency Management Australia|year=2003|isbn=1-921152-01-X|location=Canberra, Australia|pages=8 September 2007|author-link=Emergency Management Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20090318124458/http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/%281FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7%29~Hazards%2B7th%2Bed.pdf/%24file/Hazards%2B7th%2Bed.pdf|archive-date=18 March 2009|url-status=dead}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=2 August 2004 |title=Operations Archive: 14 April 1999 Sydney Hailstorm Damage |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/00ed8726e14caddfca256d09001da856/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument&TEXTONLY=TRUE |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}}{{dead link|date=September 2016|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=13 September 2006 |title=Sydney, NSW: Severe Hailstorm (incl Lightning) |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070926222616/http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |archive-date=26 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Geoscience Australia |author-link=Geoscience Australia |date=n.d. |title=Sydney hailstorm |url=http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070921124029/http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |archive-date=21 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government}} * {{cite news|url=http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|title=Mounting anger over Sydney hailstorm disaster|author=Head, Mike|date=23 April 1999|access-date=8 September 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930230159/http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|archive-date=30 September 2007|publisher=[[World Socialist Web Site]]|url-status=live}} * {{cite web |author=Henri, Christopher |year=1999 |title=The Sydney hailstorm: the insurance perspective |url=http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/(C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8)~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/$file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080229063840/http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/%28C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8%29~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/%24file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |archive-date=29 February 2008 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Leigh, Roy |date=June 1999 |title=The April 1999 Sydney Hailstorm |url=http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20070829054047/http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |archive-date=29 August 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=National Hazards Quarterly, Macquarie University}} * {{cite web |author=NSW State Emergency Service |author-link=State Emergency Service |year=2005 |title=The largest hailstorm in our history |url=http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071210213925/http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |archive-date=10 December 2007 |access-date=15 November 2007 |publisher=New South Wales Government}} * {{cite web |last1=Schuster |first1=Sandra |last2=Blong |first2=Russell |last3=Leigh |first3=Roy |last4=McAneney |first4=John |date=11 August 2005 |title=Characteristics of 14 April 1999 Sydney hailstorm based on ground observations, weather radar, insurance data and emergency calls |url=http://www.nat-hazards-earth-syst-sci.net/5/613/2005/nhess-5-613-2005.pdf |access-date=8 September 2007 |publisher=Natural Hazards and Earth System Sciences}} * {{cite web |author=Steingold, Malcolm |author2=Walker, George |date=May 1999 |title=Sydney Hailstorm 14 April 1999: Impact on Insurance and Reinsurance |url=http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20070902054040/http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-date=2 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Aon Re Australia Limited}} * {{cite book|title=Australia's Natural Disasters|author=Whitaker, Richard|publisher=Reed New Holland|year=2005|isbn=1-877069-04-3|location=Sydney, Australia|pages=97, 99–104|author-link=Richard Whitaker}} * {{cite web |author=Wilson, Pip |date=n.d. |title=14 April |url=http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071027194313/http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |archive-date=27 October 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Wilsons Almanac}} * {{cite web |author=Zillman, Dr. John |author-link=John Zillman |year=1999 |title=Report by the Director of Meteorology on the Bureau of Meteorology's Forecasting and Warning Performance for the Sydney Hailstorm of 14&nbsp;April 1999 |url=http://www.bom.gov.au/inside/services_policy/storms/sydney_hail/hail_report.shtml |access-date=8 September 2007 |publisher=Bureau of Meteorology}} {{refend}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20061005023240/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/14april1999.shtml ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਖੇਪ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਖ਼ਤਰੇ]] 9xmefoka4ibz9ovpxl2kb82htuk9tnh 750523 750522 2024-04-14T07:48:17Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox weather event | image = 1999 Sydney hailstorm stones.jpg | caption = ਗੜੇਮਾਰੀ ਸਮੇਂ ਪਏ ਗੜਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ [[ਕ੍ਰਿਕਟ ਬਾਲ]] ਨਾਲ ({{convert|7|cm|in|abbr=on|disp=or}} ਵਿਆਸ)| }}{{Infobox weather event/History | formed = 14 ਅਪਰੈਲ 1999, 4:25 ਸ਼ਾਮ ਏਆਈਐਸਟੀ ([[UTC+10:00]])<br/>ਨੌਰਾ ਦੇ ਉੱਤਰ | dissipated = 14 ਅਪਰੈਲ 1999, 10:00 ਸ਼ਾਮ ਏਆਈਐਸਟੀ (UTC+10:00)<br />ਗੋਸਫੋਰਡ ਦਾ ਪੂਰਬ, ਆਫਸ਼ੋਰ }}{{Infobox weather event/Effects | deaths = 1 (ਬਿਜਲੀ, ਡੋਲਨਸ ਬੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ) | damage = ਬੀਮਾ: [[ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਡਾਲਰ|A$]]1.7 ਬਿਲੀਅਨ<br />ਕੁੱਲ: A$2.3 ਬਿਲੀਅਨ (ਅੰਦਾ.) }}{{Infobox weather event/Footer}} '''1999 ਸਿਡਨੀ ਗੜੇਮਾਰੀ''' [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ]] ਦੇ ਬੀਮਾ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ [[ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼]] ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਵਿਆਪਕ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ 1999 ਦੀ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ [[ਸਿਡਨੀ]] ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਸਮੇਤ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਆਇਆ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref> ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 [[ਟਨ]] ਗੜੇ ਸੁੱਟੇ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਬਿਲ 1 ਅਰਬ 70 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ({{Inflation/year|AU}} ਵਿੱਚ 3 ਅਰਬ 80 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਬਿੱਲ (ਬਿਨਾਂ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸਮੇਤ) ਲਗਭਗ 2 ਅਰਬ 30 ਕਰੋਡ਼ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਇਹ ਬੀਮਾ ਕੀਤੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਵਿੱਚੋਂ 1 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ। &nbsp;ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਬਿਜਲੀ ਡਿੱਗਣ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 50 ਲੋਕ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref> ਇਸ ਦੇ ਅਸਥਿਰ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਅਤਿਅੰਤ ਗੁਣਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਘਟਨਾ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਲਗਾਤਾਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਨਾਲ ਹੀ ਗੜੇ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਸੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਵੀ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਨਾ ਤਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਸਮਾਂ, ਦਿਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਮ ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਦੇ ਗਠਨ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="BM29">Zillman (1999), 29.</ref> == ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹਾਲਾਤ == ਬੁੱਧਵਾਰ, 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਸ਼ਾਂਤ ਸਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਅਸਥਿਰਤਾ ਦੀਆਂ ਦੋ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਮਾਮੂਲੀ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਠੰਡਾ ਤੂਫਾਨ ਫਰੰਟ ਤੱਟ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਨੀਲੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਵਰਖਾ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਅੰਕੜੇ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਆਮ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗਠਨ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਲਈ "ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ" ਸਨ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> ਇਤਿਹਾਸਕ ਰਿਕਾਰਡ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਦਿਨ ਅਤੇ ਸਾਲ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣਗੇ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣਗੇ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਇਸ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।<ref name="WH99">Whitaker (2005), 99.</ref> 1999 ਦੀ ਘਟਨਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ 200 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਸਿਰਫ ਪੰਜਵਾਰ ਗੜੇ ਪਏ ਸਨ।<ref name="BoMSW">Bureau of Meteorology (1999).</ref><ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1967 ਵਿੱਚ [[Insurance Disaster Response Organisation|ਬੀਮਾ ਆਫ਼ਤ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਸੰਗਠਨ]] ਦੁਆਰਾ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਗਡ਼ੇ-1986 ਅਤੇ 1990 ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਅਤੇ 1985 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ-1999 ਦੇ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਕਾਰਨ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। &nbsp;ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ 30% ਤੋਂ ਵੱਧ ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਗਡ਼ੇਮਾਰੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਲਗਭਗ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਹਿੱਸਾ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> == ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ == === ਗਠਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਸਿਡਨੀ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Sth.PNG|thumb|ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਗਠਨ ਤੋਂ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਰਗ]] ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|115|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (71 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਨੌਰਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮ 4:25 ਵਜੇ AEST 'ਤੇ ਬਣਿਆ। &nbsp;ਬਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਵੱਲ ਵਧਿਆ। ਸੈੱਲ ਲਗਭਗ 5:15 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਲੰਘਿਆ ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ 'ਗੰਭੀਰ' ਵਰਗੀਕਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ.<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> &nbsp;'ਗੰਭੀਰ' ਇੱਕ ਵਰਗੀਕਰਣ ਹੈ ਜੋ ਮੌ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਤੂਫਾਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਖਾਸ ਮਾਪਦੰਡ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਵਿਆਸ ਵਾਲੇ ਗਡ਼ੇ, {{Convert|90|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (56 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ) ਦੀ ਹਵਾ ਦੇ ਝੱਖਡ਼ ਅਤੇ ਫਲੈਸ਼ ਹਡ਼੍ਹ, ਜਾਂ ਤੂਫਾਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਰਗੀਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name="BOMsevere">Bureau of Meteorology (2007).</ref><ref name="BM6">Zillman (1999), 6.</ref> ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ 5:25 ਵਜੇ ਕਿਆਮਾ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲਗਭਗ {{Convert|37|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (23 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 15 ਮਿੰਟ ਲਈ ਤੱਟ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ ਤੂਫਾਨ ਸ਼ਾਮ 5:40 ਵਜੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਸ਼ਾਮ ਕਰੀਬ 6 ਵਜੇ, ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ, ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਦਿਸ਼ਾ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ, ਇਸ ਵਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਵੱਲੋਂ, ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। &nbsp;ਵੋਲੋਂਗੋਂਗ ਵਿੱਚ ਦਰਮਿਆਨੇ ਗਡ਼ੇ ਪਏ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ ਇਸ ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM17">Zillman (1999), 17.</ref> ਤੂਫਾਨ ਅਗਲੇ ਪੰਜਾਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਤੱਟ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਵਰਗੀਕਰਣ ਬਣਾਈ ਰੱਖਿਆ ਹਾਲਾਂਕਿ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ {{Convert|40|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (25 ਮੀਲ ਦੱਖਣ-ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ) ਹੇਲੇਹੈਲਨਸਬਰਗ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਸ਼ਾਮ 7 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। &nbsp;ਦਸ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਥੋਡ਼ੀ ਹੋਰ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਮੁਡ਼ ਗਈ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਮ 7:20 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਬੁੰਦੀਨਾ ਵਿਖੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref>&nbsp; === ਤੁਰੰਤ ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Ctr.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਖੇਤਰ ਉੱਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮਾਰਗ]] ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਬੋਟੈਨੀ ਬੇ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ, ਜੋ ਕਿ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜਾਂ ਬਾਕੀ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਬਲਕਿ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣਗੇ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਦਾ ਰਿਹਾ, ਸ਼ਾਮ 7:40 ਵਜੇ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਬਾਅਦ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ। &nbsp;ਇਹ ਬੋਟਨੀ ਬੇ ਅਤੇ ਸਿਡਨੀ ਹਾਰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸ਼ਾਮ 7:45 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ਾਮ 8:05 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਵਿੱਚ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਘਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਦੋਵਾਂ ਉੱਤੇ ਭਾਰੀ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> &nbsp;&nbsp;ਸਿਡਨੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਇਸ ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਏ। ਪੂਰਬੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ {{Convert|9|cm|in|abbr=on}}<nowiki>" data-mw='{"parts":[{"template":{"target":{"wt":"convert","href":"./Template:Convert"},"params":{"1":{"wt":"13"},"2":{"wt":"cm"},"3":{"wt":"in"},"abbr":{"wt":"on"}},"i":0}}]}' data-ve-no-generated-contents="true" id="mwjw" typeof="mw:Transclusion">13 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (5,1 ਇੰਚ ਵਿਆਸ ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਗਡ਼ੇ 9 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (3,5 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਦਾ ਸੀ।</nowiki><ref name="BMiii">Zillman (1999), iii.</ref> 52 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੀ ਕਿ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ {{Convert|8|cm|in|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੱਥਰ ਡਿੱਗੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਖਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਘਟਨਾ 1947 ਦੇ ਗਡ਼ੇ ਸੀ।<ref name="COL">Collings ''et al.'' (2000).</ref> ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲਈ ਥੋਡ਼੍ਹਾ ਬਦਲ ਗਿਆ। ਇਹ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਉੱਪਰੋਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 8:15 ਵਜੇ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਆ ਗਿਆ। &nbsp;ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਪਾਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਇਹ ਮੰਨਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਵਧਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਹੋਰ ਵੱਡਾ ਗਡ਼ੇ ਨਹੀਂ ਪੈਣਗੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੇ ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।<ref name="BMi">Zillman (1999), i.</ref><ref name="ANN4">Department of the Environment and Heritage (1999), iii.</ref> === ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਪਨ === [[ਤਸਵੀਰ:1999SydHail_Map_Nth.PNG|thumb|ਸਿਡਨੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੱਕ]] ਫਿਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀਹ ਮਿੰਟਾਂ ਲਈ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਵਿਕਸਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦੁਬਾਰਾ ਤਾਕਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਮੁੜਦਾ ਰਿਹਾ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੁਨਰ ਵਿਕਾਸ ਨੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੇ ਆਫ-ਗਾਰਡ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਏ ਬਿਨਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਵੇਗਾ। <ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਇਹ ਮੋਨਾ ਵੇਲ ਅਤੇ ਪਾਮ ਬੀਚ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਬੀਚ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 8:50 ਵਜੇ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਗੜੇ ਡਿੱਗਣ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ, ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਤੱਟ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਰਾਤ 9:00 ਵਜੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਸਮੁੰਦਰ ਵੱਲ ਮੁੜ ਗਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਤੇ ਬ੍ਰੋਕਨ ਬੇ ਦੇ ਪਾਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ ਦਾ ਮੱਧ ਤੱਟ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਉਪਨਗਰਾਂ 'ਤੇ ਰਾਤ 9:15 ਤੋਂ 9:30 ਵਜੇ ਦਰਮਿਆਨ ਮਾਮੂਲੀ ਅਸਰ ਪਿਆ। ਤੂਫਾਨ ਰਾਤ ਕਰੀਬ 9:45 ਵਜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਗਿਆ। &nbsp;ਫਿਰ ਇਹ ਗੋਸਫੋਰਡ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਰਾਤ 9:55 ਵਜੇ ਦੇ ਕਰੀਬ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ। &nbsp;ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 10:00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="BM19">Zillman (1999), 19.</ref>&nbsp; == ਪਿੱਛੇ == === ਸੈਕੰਡਰੀ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ === [[File:1999_Sydney_hailstorm_radartwocells.png|thumb|250x250px|ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੀ ਰਾਤ 8:10 ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਡਾਰ ਚਿੱਤਰ, ਸਿਡਨੀ ਕੇਂਦਰੀ ਵਪਾਰਕ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲਾ ਸੈੱਲ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਸੈੱਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ ਦੱਖਣ) ਦਿਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ.&nbsp;]] ਇੱਕ ਦੂਜਾ, ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਤੂਫਾਨ ਸੈੱਲ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਸਮਾਨ ਰਸਤੇ ਤੋਂ ਲੰਘਿਆ। ਇਸ ਸੈੱਲ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਦੁਆਰਾ 'ਗੰਭੀਰ' ਦਾ ਵਰਗੀਕਰਣ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="WH97">Whitaker (2005), 97.</ref> ਇਸ ਲਈ, ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਦਾ ਰਸਤਾ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਿੱਧਾ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਸੀ, ਠੰਡੇ ਫਰੰਟ ਦੀ ਆਮ ਗਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ (ਵੇਖੋ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਨੇ ਦੂਜੇ ਸੈੱਲੇ ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਤ ਮਾਰਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਹੋਰ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ.<ref name="WH101">Whitaker (2005), 101.</ref> ਸੈਕੰਡਰੀ ਸੈੱਲ ਪਹਿਲੇ ਨਾਲੋਂ ਦੋ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਿਆ, ਜਦੋਂ ਸੁਪਰਸੈੱਲ ਨੇ ਸਿਡਨੀ ਤੋਂ ਲਗਭਗ {{Convert|80|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (50 ਮੀਲ) ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। &nbsp;ਇਸ ਨੇ {{Convert|2|cm|in|1|abbr=on}} ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ (0.8 ਇੰਚ) ਵਿਆਸ ਤੱਕ ਗਡ਼ੇ ਡਿੱਗੇ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭਾਰੀ ਵਰਖਾ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਪਹਿਲੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਖਰਾਬ ਹੋਈਆਂ ਛੱਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੂਜੇ ਸੈੱਲ ਤੋਂ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ <ref name="RL">Leigh (1999).</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ === ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਉਪਨਗਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 500,000 ਟਨ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਤੱਟਵਰਤੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="AON2">Steingold, ''et al''. (1999), 2.</ref><ref name="HEN1">Henri (1999), 16.</ref> ਤਬਾਹੀ ਕਾਰਨ ਬੀਮੇ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਲਗਭਗ 1.70 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲਾਗਤ ਲਗਭਗ 2.32 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref><ref name="COEN537">Coenraads (2006), 229.</ref> &nbsp;&nbsp;ਤੂਫਾਨ ਬੀਮੇ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 1989 ਦੇ ਨਿਊਕੈਸਲ ਭੂਚਾਲ ਨੂੰ ਲਗਭਗ 600 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> &nbsp;ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਲਿਲੀ ਪਿਲੀ ਅਤੇ ਡਾਰਲਿੰਗ ਪੁਆਇੰਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਨ, ਜੋ ਸਿਡਨੀ ਦੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ {{Convert|25|km|mi|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ (16 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ' ਤੇ ਸਥਿਤ ਸਨ।<ref>NSW State Emergency Service (2005).</ref> ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੁਕਸਾਨ ਗਡ਼ੇ ਅਤੇ ਮੀਂਹ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ। ਲਗਭਗ 24,000 ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਦੇ ਛੇਕ ਰਾਹੀਂ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਜੋ ਵੱਡੇ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪੱਥਰ {{Convert|200|km/h|mph|abbr=on}} ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟਾ (120 ਮੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਘੰਟੇ) ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 70,000 ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ 23 ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੈਲੀਕਾਪਟਰਾਂ ਨੂੰ ਗਡ਼ੇ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ ਸੀ, ਜੋ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਹੈਂਗਰ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥਾ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਬਿਊਰੋ ਤੋਂ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਤੂਫਾਨ ਉੱਤਰ-ਉੱਤਰੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ [[ਤਸਮਾਨ ਸਮੁੰਦਰ|ਤਸਮਾਨ ਸਾਗਰ]] ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਰਹੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref name="BM18">Zillman (1999), 18</ref> ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬੀਮਾ ਲਾਗਤ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੀ 31.8%, 28.6% ਨਾਲ ਮੋਟਰ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਲਈ ਜੋ ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ 27.5%। ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਿਡਨੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ' ਤੇ ਜਹਾਜ਼, ਦਾਅਵਿਆਂ ਦੇ 5,9%, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਰੇ ਬੀਮਾ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦਾ 5,8% 'ਵਪਾਰਕ ਰੁਕਾਵਟ' ਲਈ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਵਿਭਿੰਨ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ.<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref> ਤੂਫਾਨ ਕਾਰਨ ਇੱਕ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ-ਇੱਕ 45 ਸਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ, ਜੋ ਪੋਰਟ ਹੈਕਿੰਗ ਮੁਹਾਨੇ ਵਿੱਚ ਡੋਲਨਸ ਬੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਕੰਢੇ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 100 ਮੀਟਰ (300 ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਮੱਛੀ ਫਡ਼ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਪੇਟ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ।<ref name="EMA6">Emergency Management Australia (2006).</ref> ਪੰਜਾਹ ਸੱਟਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜੋ ਉਡਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਸਡ਼ਕ ਹਾਦਸਿਆਂ ਕਾਰਨ ਘੱਟ ਦਿੱਖ ਅਤੇ ਟੁੱਟੇ ਹੋਏ ਵਿੰਡਸਕ੍ਰੀਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਕਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।<ref name="EMA361">Emergency Management Australia (2003), 61.</ref><ref name="WH1034">Whitaker (2005), 103–4.</ref> === ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ === [[ਤਸਵੀਰ:1999_Sydney_hailstorm_cardamage.jpg|thumb|250x250px|ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਨਤੀਜੇ, ਡਾਰਲਿੰਗਹਰਸਟ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਸਿਡਨੀ]] ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ, ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਸ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਅਤੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਕੈਪੀਟਲ ਟੈਰੀਟਰੀ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਦੁਆਰਾ ਰਿਕਵਰੀ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref> ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਦੇ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ 'ਆਫ਼ਤ ਖੇਤਰ' ਘੋਸ਼ਿਬੌਬ ਕੈਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਬੌਬ ਕਾਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਤਾਲਮੇਲ ਦਿੱਤਾ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref> ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਜੌਨ ਮੂਰ (ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ) ਨੇ 300 ਆਸਟਰੇਲੀਆਈ ਰੱਖਿਆ ਬਲ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਕਵਰੀ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਲਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਰੋਤ ਵਧਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਸਰਕਾਰ ਨੇ, ਇੱਕ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ, "ਅਚਾਨਕ", ਰਾਜ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਹਟਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਉਪਨਗਰਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪੇਂਡੂ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਅਤੇ ਫਾਇਰ ਬ੍ਰਿਗੇਡ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।[2]<ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ ਤੂਫਾਨ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪੰਜ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 1,092 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ 2,000 ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="WA">Wilson ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਸਟੇਟ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ 15,007 ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ 25,301 ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਿਊ ਸਾਊਥ ਵੇਲਜ਼ ਰੂਰਲ ਫਾਇਰ ਸਰਵਿਸ ਨੂੰ ਵੀ 19,437 ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ।<ref name="GA">Geoscience Australia ({{Abbr|n.d.|No date}}).</ref> ਰਿਕਵਰੀ ਅਤੇ ਕਲੀਨ-ਅਪ ਮਿਸ਼ਨ ਨੇ ਸਥਾਈ ਮੁਰੰਮਤ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਤਰਪਾਲ ਦੇ ਕਵਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।<ref name="NH2">Schuster, ''et al''. (2005), 2.</ref>&nbsp; ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਲਗਭਗ 3,000 ਇਮਾਰਤਾਂ (ਕੁੱਲ 127,947 ਵਿੱਚੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨੁਕਸਾਨੇ ਗਏ) ਅਜੇ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਟੁੱਟੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੇ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਹਫ਼ਤੇ ਬਾਅਦ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕਈ ਤਰਪਾਲ ਅਲੱਗ ਹੋ ਗਏ ਜਾਂ ਹੋਰ ਬੇਅਸਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ) ।<ref name="NH3">Schuster, ''et al''. (2005), 1.</ref><ref name="WSMS">Head (1999).</ref> ਤਬਾਹੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਤਰਜੀਹ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਅਸਥਾਈ ਸੁਧਾਰ ਜਾਰੀ ਰਹੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੂਫਾਨ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸਿਡਨੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਾਡ਼ੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।<ref name="EMA4">Emergency Management Australia (2004).</ref>[2]<ref name="WSMS" /> ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 62% ਇਮਾਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ, ਲਗਭਗ 34% ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਅਤੇ 53% ਵਾਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ।<ref name="RL">Leigh (1999).</ref> ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[2000 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|2000 ਸਿਡਨੀ ਓਲੰਪਿਕ]] ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ ਅਤੇ ਖਿਡ਼ਕੀਆਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ ਠੇਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਡਨੀ ਵਿੱਚ 45,000 ਤੋਂ 50,000 ਵਪਾਰੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਫਿਰ ਵੀ ਉੱਚ ਮੰਗ ਦੇ ਕਾਰਨ "ਕੰਪਨੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ 14,000 ਡਾਲਰ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਘਰੇਲੂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਜਿਸ ਦੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 3,000 ਡਾਲਰ ਦੀ ਲਾਗਤ ਆਵੇਗੀ" ਸਥਿਤੀ ਨੇ ਤੂਫਾਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਨਿਰਪੱਖ ਵਪਾਰ ਮੰਤਰੀ, ਜੌਨ ਵਾਟਕਿਨਜ਼ ਤੋਂ ਇੱਕ ਚੇਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਘਰ ਦੇ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਘਰਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮੇਵਾਰੀ ਨਿਭਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਪਾਰੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਯੋਗ ਅਤੇ ਜਾਇਜ਼ ਹਨ।<ref name="WSMS">Head (1999).</ref><ref>Australian Associated Press (1999).</ref> == ਹਵਾਲੇ == === ਹਵਾਲੇ === {{Reflist}} === ਸਰੋਤ === {{refbegin|30em}} * {{cite news|title=Beware shonky tradespeople after hail damage: Watkins|author=Australian Associated Press|date=15 April 1999|author-link=Australian Associated Press}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |author-link=Bureau of Meteorology |year=1999 |title=NSW Lightning Bolt: Volume 6 Issue 1,&nbsp;May 1999 |url=http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080916081615/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/bolt/vol6no1/vol6no1.shtml |archive-date=16 September 2008 |access-date=16 November 2007 |publisher=Bureau of Meteorology, New South Wales Severe Weather Section |df=dmy-all}} * {{cite web |author=Bureau of Meteorology |year=2007 |title=Severe Thunderstorms: Facts, Warnings and Protection |url=http://www.bom.gov.au/info/thunder/ |url-status=live |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20020223000536/http%3A//www%2Ebom%2Egov%2Eau/info/thunder/ |archive-date=23 February 2002 |access-date=8 September 2007}} * {{cite book|title=Natural Disasters And How We Cope|author=Coenraads, Robert|publisher=The Five Mile Press|year=2006|isbn=1-74178-212-0|location=Victoria, Australia|pages=228–9, 537}} * {{cite journal|author=Collings, Anne|author2=Lee, Lynette|year=2000|title=Sydney hailstorms: the health role in the recovery process|journal=The Medical Journal of Australia|publisher=[[The Medical Journal of Australia]]: 173|volume=173|issue=11–12|pages=579–582|doi=10.5694/j.1326-5377.2000.tb139348.x|pmid=11379494|s2cid=10228836}} * {{cite book|title=Bureau of Meteorology Annual Report 1998-99|author=Department of the Environment and Heritage|publisher=Commonwealth of Australia|year=1999|author-link=Department of the Environment, Water, Heritage and the Arts (Australia)}} * {{cite book|url=http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/(1FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7)~Hazards+7th+ed.pdf/$file/Hazards+7th+ed.pdf|title=Hazards, disasters and your community|author=Emergency Management Australia|publisher=Emergency Management Australia|year=2003|isbn=1-921152-01-X|location=Canberra, Australia|pages=8 September 2007|author-link=Emergency Management Australia|archive-url=https://web.archive.org/web/20090318124458/http://www.ema.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/VAP/%281FEDA2C440E4190E0993A00B7C030CB7%29~Hazards%2B7th%2Bed.pdf/%24file/Hazards%2B7th%2Bed.pdf|archive-date=18 March 2009|url-status=dead}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=2 August 2004 |title=Operations Archive: 14 April 1999 Sydney Hailstorm Damage |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/00ed8726e14caddfca256d09001da856/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument&TEXTONLY=TRUE |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}}{{dead link|date=September 2016|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}} * {{cite web |author=Emergency Management Australia |date=13 September 2006 |title=Sydney, NSW: Severe Hailstorm (incl Lightning) |url=http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070926222616/http://www.ema.gov.au/ema/emadisasters.nsf/9d804be3fb07ff5cca256d1100189e22/a6c8fbcd32f86573ca256d3300058036?OpenDocument |archive-date=26 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Geoscience Australia |author-link=Geoscience Australia |date=n.d. |title=Sydney hailstorm |url=http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20070921124029/http://www.ga.gov.au/urban/projects/nrap/sydney_hailstorm1.jsp |archive-date=21 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government}} * {{cite news|url=http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|title=Mounting anger over Sydney hailstorm disaster|author=Head, Mike|date=23 April 1999|access-date=8 September 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070930230159/http://www.wsws.org/articles/1999/apr1999/syd-a23.shtml|archive-date=30 September 2007|publisher=[[World Socialist Web Site]]|url-status=live}} * {{cite web |author=Henri, Christopher |year=1999 |title=The Sydney hailstorm: the insurance perspective |url=http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/(C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8)~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/$file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080229063840/http://www.nationalsecurity.gov.au/agd/EMA/rwpattach.nsf/viewasattachmentpersonal/%28C86520E41F5EA5C8AAB6E66B851038D8%29~The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf/%24file/The_Sydney_hailstorm_the_insurance_perspective.pdf |archive-date=29 February 2008 |access-date=8 September 2007 |publisher=Australian Government&nbsp;– Attorney-General's Department}} * {{cite web |author=Leigh, Roy |date=June 1999 |title=The April 1999 Sydney Hailstorm |url=http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20070829054047/http://www.riskfrontiers.com/nhq/nhq5-2tables.htm |archive-date=29 August 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=National Hazards Quarterly, Macquarie University}} * {{cite web |author=NSW State Emergency Service |author-link=State Emergency Service |year=2005 |title=The largest hailstorm in our history |url=http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071210213925/http://www.ses.nsw.gov.au/infopages/2497.html |archive-date=10 December 2007 |access-date=15 November 2007 |publisher=New South Wales Government}} * {{cite web |last1=Schuster |first1=Sandra |last2=Blong |first2=Russell |last3=Leigh |first3=Roy |last4=McAneney |first4=John |date=11 August 2005 |title=Characteristics of 14 April 1999 Sydney hailstorm based on ground observations, weather radar, insurance data and emergency calls |url=http://www.nat-hazards-earth-syst-sci.net/5/613/2005/nhess-5-613-2005.pdf |access-date=8 September 2007 |publisher=Natural Hazards and Earth System Sciences}} * {{cite web |author=Steingold, Malcolm |author2=Walker, George |date=May 1999 |title=Sydney Hailstorm 14 April 1999: Impact on Insurance and Reinsurance |url=http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20070902054040/http://www.aon.com.au/pdf/reinsurance/Aon_Sydney_Hailstorm.pdf |archive-date=2 September 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Aon Re Australia Limited}} * {{cite book|title=Australia's Natural Disasters|author=Whitaker, Richard|publisher=Reed New Holland|year=2005|isbn=1-877069-04-3|location=Sydney, Australia|pages=97, 99–104|author-link=Richard Whitaker}} * {{cite web |author=Wilson, Pip |date=n.d. |title=14 April |url=http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20071027194313/http://www.wilsonsalmanac.com/book/apr14.html |archive-date=27 October 2007 |access-date=8 September 2007 |publisher=Wilsons Almanac}} * {{cite web |author=Zillman, Dr. John |author-link=John Zillman |year=1999 |title=Report by the Director of Meteorology on the Bureau of Meteorology's Forecasting and Warning Performance for the Sydney Hailstorm of 14&nbsp;April 1999 |url=http://www.bom.gov.au/inside/services_policy/storms/sydney_hail/hail_report.shtml |access-date=8 September 2007 |publisher=Bureau of Meteorology}} {{refend}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20061005023240/http://www.bom.gov.au/weather/nsw/sevwx/14april1999.shtml ਤੂਫਾਨ ਦਾ ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਖੇਪ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਖ਼ਤਰੇ]] sx02uv3yu7nagol98fetak11x1ax9b6 0 185512 750478 2024-04-13T18:28:41Z Nitesh Gill 8973 "[[:en:Special:Redirect/revision/1216026592|Sakvarbai]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki '''ਸਕਵਰਬਾਈ''' ('''ਗਾਇਕਵਾੜ''' ) [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ [[ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ|ਸ਼ਿਵਾਜੀ I]] ਦੀ ਚੌਥੀ ਪਤਨੀ ਸੀ। ਉਹ [[ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ|ਮਰਾਠਾ]] ਰਈਸ ਨੰਦਾਜੀ ਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਸਕਵਰਬਾਈ ਗਾਇਕਵਾੜ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 1657 ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ|ਸ਼ਿਵਾਜੀ I]] ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਚੌਥੀ<ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.281174|title=Shivaji Nibandhavali Vol.i|last=N C Kelkar}}</ref> ਪਤਨੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਕਮਲਾਬਾਈ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਕਮਲਾਬਾਈ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਾਨੋਜੀ ਪਾਲਕਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ, ਜੋ ਇੱਕ ਕੁਲੀਨ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਸੀ। 1680 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਤੀਜੀ ਪਤਨੀ [[ਪੁਤਲਾਬਾਈ]] ਵਾਂਗ [[ਸਤੀ (ਪ੍ਰਥਾ)|ਸਤੀ]] ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਸੀ। == ਮੌਤ == ਸਕਵਰਬਾਈ ਦੀ ਮੌਤ [[ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ]] ਦੀ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ [[ਸੰਭਾਜੀ|ਸੰਭਾਜੀ ਪਹਿਲੇ]] ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਇਗੜ੍ਹ|ਰਾਏਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹੇ]] ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕੈਦੀ ਵਜੋਂ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਰਾਇਲਟੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ]] slm9aa8yoztci4qbitc37plo3ntngzd 750516 750478 2024-04-14T07:39:28Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki '''ਸਕਵਰਬਾਈ''' ('''ਗਾਇਕਵਾੜ''') [[ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ [[ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ|ਸ਼ਿਵਾਜੀ I]] ਦੀ ਚੌਥੀ ਪਤਨੀ ਸੀ। ਉਹ [[ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ|ਮਰਾਠਾ]] ਰਈਸ ਨੰਦਾਜੀ ਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ ਦੀ ਧੀ ਸੀ। ਸਕਵਰਬਾਈ ਗਾਇਕਵਾੜ ਨੇ ਜਨਵਰੀ 1657 ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ|ਸ਼ਿਵਾਜੀ I]] ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਚੌਥੀ<ref>{{Cite book|url=http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.281174|title=Shivaji Nibandhavali Vol.i|last=N C Kelkar}}</ref> ਪਤਨੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਕਮਲਾਬਾਈ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। ਕਮਲਾਬਾਈ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜਾਨੋਜੀ ਪਾਲਕਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ, ਜੋ ਇੱਕ ਕੁਲੀਨ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਸੀ। 1680 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੀ ਤੀਜੀ ਪਤਨੀ [[ਪੁਤਲਾਬਾਈ]] ਵਾਂਗ [[ਸਤੀ (ਪ੍ਰਥਾ)|ਸਤੀ]] ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਇੱਕ ਧੀ ਸੀ। == ਮੌਤ == ਸਕਵਰਬਾਈ ਦੀ ਮੌਤ [[ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ]] ਦੀ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਵਿੱਚ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ [[ਸੰਭਾਜੀ|ਸੰਭਾਜੀ ਪਹਿਲੇ]] ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਇਗੜ੍ਹ|ਰਾਏਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹੇ]] ਤੋਂ ਭੱਜਣ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕੈਦੀ ਵਜੋਂ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਰਾਇਲਟੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠਾ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ]] f0jl8op7v9gyooevdfw67oyd91vp1kh 0 185513 750480 2024-04-13T19:17:53Z Nitesh Gill 8973 "[[:en:Special:Redirect/revision/1217346840|Murali Sharma]]" ਸਫ਼ੇ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Murali Sharma | image = MuraliSharma.jpg | caption = Sharma in 2013 | birth_date = {{Birth-date and age|9 August 1972}} | birth_place = [[Guntur]], [[Andhra Pradesh]], [[India]] | occupation = Actor | years_active = 1996–present | spouse = {{marriage|[[Ashwini Kalsekar]]|2009}} }} '''ਮੁਰਲੀ ਸ਼ਰਮਾ''' (ਜਨਮ 9 ਅਗਸਤ 1972) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ [[ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]] ਅਤੇ [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Murali Sharma is the most demanded actor in South film industry |url=http://www.merinews.com/article/murli-sharma-is-one-of-the-most-demanded-actor-in-south-film-industry/15909147.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20181027101426/http://www.merinews.com/article/murli-sharma-is-the-most-demanded-actor-in-south-film-industry/15909147.shtml |archive-date=27 October 2018 |access-date=6 February 2016}}</ref><ref name="auto">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/metroplus/poised-for-the-big-innings/article6869176.ece|title=Poised for the big innings|last=S. RAVI|date=8 February 2015|work=The Hindu}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFS._RAVI2015">S. RAVI (8 February 2015). [http://www.thehindu.com/features/metroplus/poised-for-the-big-innings/article6869176.ece "Poised for the big innings"]. ''The Hindu''.</cite></ref><ref name="auto1">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/cinema/striving-to-entertain/article2906872.ece|title=Striving to entertain|last=Y. Sunita Chowdhary|date=18 February 2012|work=The Hindu}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFY._Sunita_Chowdhary2012">Y. Sunita Chowdhary (18 February 2012). [http://www.thehindu.com/features/cinema/striving-to-entertain/article2906872.ece "Striving to entertain"]. ''The Hindu''.</cite></ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Murli-Sharma-does-a-guest-appearance-in-the-film-Gaur-Hari-Dastan-without-any-remuneration/articleshow/48342092.cms|title=Murli Sharma does a guest appearance in the film 'Gaur Hari Dastan' without any remuneration!|last=Kotwani|first=Hiren|work=The Times of India}}</ref><ref>{{Cite web |date=31 December 2015 |title=Murli Sharma |url=https://www.cinetalkers.com/murli-sharma/ |publisher=Cine Talkers}}</ref> ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਤੇਲਗੂ, ਹਿੰਦੀ, ਤਮਿਲ, [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]], [[ਕੰਨੜ|ਕੰਨਡ਼]] ਅਤੇ [[ਮਲਿਆਲਮ]] ਸਿਨੇਮਾ ਸਮੇਤ 130 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=B-Town demand Murali Sharma in cop role |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-07-13/news-interviews/32662566_1_cop-role-murli-sharma-veena-malik |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140202000145/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-07-13/news-interviews/32662566_1_cop-role-murli-sharma-veena-malik |archive-date=2 February 2014 |website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Mahie Gill, Murali Sharma, Deepak Dobriyal are some of the new-age villains in Bollywood |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2011-11-12/news/30391228_1_first-film-mahie-gill-deepak-dobriyal/2 |website=timesofindia-economictimes}}</ref> ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ [[ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ]] ਦੇ ''ਪਲਟਨ'' ਨਾਲ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਰਨਲ ''ਆਰ. ਐਸ. ਸਜਵਾਨ'' ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਮਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੋਪ ਓਪੇਰਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੰਨਜ਼ ਐਂਡ ਰੋਜ਼ਜ਼, ''ਸਿਧਾਂਤ'', ਲਾਗੀ ਤੁਮਸੇ ਲਗਨ, ''ਮਹਾਆਗਿਆ'', ਵਿਰਾਸਤ, ''ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕਹਾਣੀ'', ''ਰਿਸ਼ਤੇ'', ''ਹਮਨੇ ਲੀ ਹੈ ਸ਼ਪਥ'', ਅਤੇ ''ਰੰਗੀਲਾ ਰਤਨ ਸਿਸੋਦੀਆ'' ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।<ref name="auto">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/metroplus/poised-for-the-big-innings/article6869176.ece|title=Poised for the big innings|last=S. RAVI|date=8 February 2015|work=The Hindu}}</ref><ref name="auto1">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/cinema/striving-to-entertain/article2906872.ece|title=Striving to entertain|last=Y. Sunita Chowdhary|date=18 February 2012|work=The Hindu}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਮੁਰਲੀ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਜਨਮ 9 ਅਗਸਤ 1972 ਨੂੰ [[ਗੁੰਟੂਰ]], [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movies/news/popular-tollywood-actor-murali-sharma-turns-a-year-older-heres-a-look-at-his-spectacular-work/articleshow/65340537.cms|title=Popular Tollywood actor Murali Sharma turns a year older, here's a look at his spectacular work|work=The Times of India|access-date=15 March 2021|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Tanmayi |first=Bhawana |title=Positive roles increased my age on-screen, says Murali Sharma |url=https://telanganatoday.com/positive-roles-increased-my-age-on-screen-says-murali-sharma |access-date=15 March 2021 |website=Telangana Today |language=en-US}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਵ੍ਰਿਜਭੂਸ਼ਣ ਸ਼ਰਮਾ ਇੱਕ [[ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ|ਮਰਾਠੀ]] ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਪਦਮ ਸ਼ਰਮਾ ਤੇਲਗੂ ਹੈ ਜੋ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਤੋਂ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=8 June 2020 |title=నటుడు మురళీ శర్మకు మాతృ వియోగం! |url=https://www.ntnews.com/cinema/murali-sharma-mother-dies-43094 |access-date=15 March 2021 |website=[[Namasthe Telangana]] |language=te}}</ref> ਸ਼ਰਮਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ "''[[ਮੁੰਬਈ|ਬੰਬੇਵਾਲਾ]]''" ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਰੋਸ਼ਨ ਤਨੇਜਾ ਐਕਟਿੰਗ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=11 August 2004 |title=Indian Television Dot Com - "If I had a chocolate face, I would have been driving a Ford Ikon and doing three Balaji shows; two on Star Plus and one on Sony" : Murli Sharma |url=http://www.indiantelevision.com/interviews/y2k4/actor/murli_sharma.htm |website=Indian Television Dot Com}}</ref><ref>{{Cite web |last=Bhandaram |first=Vishnupriya |date=16 September 2012 |title=One shade darker |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-cinemaplus/one-shade-darker/article3902411.ece |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211223114437/https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-cinemaplus/one-shade-darker/article3902411.ece |archive-date=23 December 2021 |website=[[The Hindu]]}}</ref>  ਉਸ ਨੇ ਅਦਾਕਾਰਾ [[ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਕਲੇਸ਼ਕਰ|ਅਸ਼ਵਨੀ ਕਲਸੇਕਰ]] ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ।<ref>{{Cite web |date=25 July 2014 |title=Murli Sharma and wife Ashwini in Poshter Boyz |url=http://indianexpress.com/article/entertainment/screen/murli-sharma-and-wife-ashwini-in-poshter-boyz/ |website=The Indian Express}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Ashwini_murali_sharma.jpg|thumb|ਸ਼ਰਮਾ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ [[ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਕਲੇਸ਼ਕਰ|ਅਸ਼ਵਨੀ ਕਲਸੇਕਰ]] ਨਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ]] == ਕਰੀਅਰ == ਮੁਰਲੀ ਸ਼ਰਮਾ 2004 ਦੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮ ਮੈਂ ਹੂੰ ਨਾ ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਾਹ ਰੁਖ ਖ਼ਾਨ|ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਖਾਨ]] ਦੇ ਨਾਲ ਕੈਪਟਨ ਖਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ।<ref name="auto2">{{Cite web |title=The Sunday Tribune - Spectrum - Television |url=https://www.tribuneindia.com/2004/20040502/spectrum/tv.htm |website=www.tribuneindia.com}}</ref> ਸੰਨ 2007 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ''ਢੋਲ'', ''ਧਮਾਲ'', ਬਲੈਕ ਫ੍ਰਾਈਡੇ ਅਤੇ ਤੇਲਗੂ ਫਿਲਮਾਂ ''ਅਥਿਧੀ'' ਅਤੇ ਕਾਂਤਰੀ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਥਿਧੀ ਵਿੱਚ ਕੈਸਰ/ਅਜੈ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੀ ਦੋਹਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਨੰਦੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ ਉਹ [[ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ|ਬਾਲੀਵੁੱਡ]] ਫ਼ਿਲਮ 'ਜਾਨੇ ਤੂੰ...' ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ। ''ਤੂੰ ਜਾਨੇ... ''ਯਾ ਜਾਨੇ ਨਾ ਅਤੇ ''ਗੋਲਮਾਲ ਰਿਟਰਨਜ਼'' ਅਤੇ ਸੰਡੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਲ 2011 ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਜੂਨੀਅਰ ਐੱਨ. ਟੀ. ਆਰ. ਅਤੇ ''ਧੋਨੀ'' ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਾਲੀ ''ਸਿੰਘਮ'', ਊਸਰਾਵੇਲੀ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ 2012 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ [[ਮੋਹਨਲਾਲ]] ਦੀ ਮਲਿਆਲਮ ਫ਼ਿਲਮ ''ਕਰਮਯੋਧਾ'' ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਸੰਨ 2013 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਾਮਿਲ ਅਤੇ ਮਰਾਠੀ ਫ਼ਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ''ਗੋਪਾਲਾ ਗੋਪਾਲਾ'' ਅਤੇ ਭਾਲੇ ਭਾਲੇ ਮਗਾਦਿਵਾਏ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ''ਬਦਲਾਪੁਰ'', ''[[ਏਬੀਸੀਡੀ 2|ਏ. ਬੀ. ਸੀ. ਡੀ. 2]]'' ਅਤੇ ਤਾਮਿਲ ਫ਼ਿਲਮ ਪਾਇਮ ਪੁਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਉਹ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਗਾਡ਼ੀ ਵੀਰਾ ਪ੍ਰੇਮਾ ਗਾਧਾ, ''ਸਾਵਿਤ੍ਰੀ'', ''ਸਨਮ ਤੇਰੀ ਕਸਮ'' ਅਤੇ ''[[ਵਜੀਰ (ਫਿਲਮ)|ਵਜ਼ੀਰ]]'' ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ। ਉਸ ਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ''ਡੀ. ਜੇ.: ਦੁਵਵਾਡ਼ਾ ਜਗਨਾਧਮ'' ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ''ਸਾਹੋ'', 2020 ਵਿੱਚ ''ਅਲਾ ਵੈਕੁੰਠਪੁਰਮੁਲੋ'', ''ਸਰਿਲਰੂ ਨੀਕੇਵਰੁ'' ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੀਟ ਡਾਂਸਰ 3ਡੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ <nowiki><i id="mwnA">ਅਲਾ ਵੈਕੁੰਠਪੁਰਮਲੋ</i></nowiki> ਵਿੱਚ ਵਾਲਮੀਕੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref name="H">{{Cite web |last=Dundoo |first=Sangeetha Devi |date=25 January 2020 |title=Murali Sharma discusses the making of his character Valmiki in ‘Ala Vaikunthapurramuloo’ and heaps praises on Trivikram Srinivas and Allu Arjun |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/murali-sharma-discusses-the-making-of-his-character-valmiki-in-ala-vaikunthapurramuloo-and-heaps-praises-on-trivikram-srinivas-and-allu-arjun/article59860554.ece |via=www.thehindu.com}}</ref> 2021 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਏ 1 ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ, ਸ਼੍ਰੀਕਰਮ, ''ਜਾਤੀ ਰਤਨਾਲੂ'' ਅਤੇ ''ਚਾਵੂ ਕਬੁਰੂ ਚਲਾਗਾ'' ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ। == ਇਨਾਮ == ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2007 ਵਿੱਚ ''ਅਥਿਧੀ'' ਲਈ ਬੈਸਟ ਵਿਲੇਨ ਦਾ ਨੰਦੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।<ref name="H">{{Cite web |last=Dundoo |first=Sangeetha Devi |date=25 January 2020 |title=Murali Sharma discusses the making of his character Valmiki in ‘Ala Vaikunthapurramuloo’ and heaps praises on Trivikram Srinivas and Allu Arjun |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/murali-sharma-discusses-the-making-of-his-character-valmiki-in-ala-vaikunthapurramuloo-and-heaps-praises-on-trivikram-srinivas-and-allu-arjun/article59860554.ece |via=www.thehindu.com}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDundoo2020">Dundoo, Sangeetha Devi (25 January 2020). [https://www.thehindu.com/entertainment/movies/murali-sharma-discusses-the-making-of-his-character-valmiki-in-ala-vaikunthapurramuloo-and-heaps-praises-on-trivikram-srinivas-and-allu-arjun/article59860554.ece "Murali Sharma discusses the making of his character Valmiki in 'Ala Vaikunthapurramuloo' and heaps praises on Trivikram Srinivas and Allu Arjun"] &#x2013; via www.thehindu.com.</cite></ref> ਉਸ ਨੂੰ 2021 ਵਿੱਚ ਅਲਾ ਵੈਕੁੰਠਪੁਰਮਲੋ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰ-ਤੇਲਗੂ ਲਈ ਫ਼ਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਸਾਊਥ ਅਤੇ SIIMA ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਮਿਲਿਆ।<ref>{{Cite web |date=2021-09-19 |title=SIIMA: Soorarai Pottru, Ala Vaikunthapurramuloo win big, K Viswanath honoured with Lifetime Achievement Award |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/regional/mohanlal-dhanush-manju-warrier-samantha-akkineni-among-big-winners-at-siima-2021-7519773/ |access-date=2022-09-22 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> 'ਨਿਊ ਲਾਈਫ ਥੀਓਲਾਜੀਕਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ' ਨੇ ਮੁਰਲੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨੂੰ 2021 ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਆਨਰੇਰੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |last= |first= |date=2021-11-28 |title=Actor Murali Sharma conferred with an honorary doctorate |url=https://telanganatoday.com/actor-murali-sharma-conferred-with-an-honorary-doctorate |access-date=2022-09-22 |website=Telangana Today |language=en-US}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb name|1302330}} * ਮੁਰਲੀ ਸ਼ਰਮਾਤੇਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1972]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਸ਼ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨੰਦੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤੇਲਗੂ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿਚ ਮਰਦ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] d2l2ddf7lc2nym8vzngq47z7dijseny 750515 750480 2024-04-14T07:30:22Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਮੁਰਲੀ ਸ਼ਰਮਾ | image = MuraliSharma.jpg | caption = 2013 ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਮਾ | birth_date = {{Birth-date and age|9 August 1972}} | birth_place = [[ਗੁੰਟੂਰ]], [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], [[ਭਾਰਤ]] | occupation = ਅਦਾਕਾਰ | years_active = 1996–ਵਰਤਮਾਨ | spouse = {{marriage|ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਕਾਲੇਸਕਰ|2009}} }} '''ਮੁਰਲੀ ਸ਼ਰਮਾ''' (ਜਨਮ 9 ਅਗਸਤ 1972) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ [[ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]] ਅਤੇ [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Murali Sharma is the most demanded actor in South film industry |url=http://www.merinews.com/article/murli-sharma-is-one-of-the-most-demanded-actor-in-south-film-industry/15909147.shtml |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20181027101426/http://www.merinews.com/article/murli-sharma-is-the-most-demanded-actor-in-south-film-industry/15909147.shtml |archive-date=27 October 2018 |access-date=6 February 2016}}</ref><ref name="auto">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/metroplus/poised-for-the-big-innings/article6869176.ece|title=Poised for the big innings|last=S. RAVI|date=8 February 2015|work=The Hindu}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFS._RAVI2015">S. RAVI (8 February 2015). [http://www.thehindu.com/features/metroplus/poised-for-the-big-innings/article6869176.ece "Poised for the big innings"]. ''The Hindu''.</cite></ref><ref name="auto1">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/cinema/striving-to-entertain/article2906872.ece|title=Striving to entertain|last=Y. Sunita Chowdhary|date=18 February 2012|work=The Hindu}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFY._Sunita_Chowdhary2012">Y. Sunita Chowdhary (18 February 2012). [http://www.thehindu.com/features/cinema/striving-to-entertain/article2906872.ece "Striving to entertain"]. ''The Hindu''.</cite></ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/bollywood/news/Murli-Sharma-does-a-guest-appearance-in-the-film-Gaur-Hari-Dastan-without-any-remuneration/articleshow/48342092.cms|title=Murli Sharma does a guest appearance in the film 'Gaur Hari Dastan' without any remuneration!|last=Kotwani|first=Hiren|work=The Times of India}}</ref><ref>{{Cite web |date=31 December 2015 |title=Murli Sharma |url=https://www.cinetalkers.com/murli-sharma/ |publisher=Cine Talkers}}</ref> ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਤੇਲਗੂ, ਹਿੰਦੀ, ਤਮਿਲ, [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]], [[ਕੰਨੜ|ਕੰਨੜ]] ਅਤੇ [[ਮਲਿਆਲਮ]] ਸਿਨੇਮਾ ਸਮੇਤ 130 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫੀਚਰ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=B-Town demand Murali Sharma in cop role |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-07-13/news-interviews/32662566_1_cop-role-murli-sharma-veena-malik |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140202000145/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-07-13/news-interviews/32662566_1_cop-role-murli-sharma-veena-malik |archive-date=2 February 2014 |website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Mahie Gill, Murali Sharma, Deepak Dobriyal are some of the new-age villains in Bollywood |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2011-11-12/news/30391228_1_first-film-mahie-gill-deepak-dobriyal/2 |website=timesofindia-economictimes}}</ref> ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ [[ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ]] ਦੇ ''ਪਲਟਨ'' ਨਾਲ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕਰਨਲ ''ਆਰ. ਐਸ. ਸਜਵਾਨ'' ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਮਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੋਪ ਓਪੇਰਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੰਨਜ਼ ਐਂਡ ਰੋਜ਼ਜ਼, ''ਸਿਧਾਂਤ'', ਲਾਗੀ ਤੁਮਸੇ ਲਗਨ, ''ਮਹਾਆਗਿਆ'', ਵਿਰਾਸਤ, ''ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇਰੀ ਮੇਰੀ ਕਹਾਣੀ'', ''ਰਿਸ਼ਤੇ'', ''ਹਮਨੇ ਲੀ ਹੈ ਸ਼ਪਥ'', ਅਤੇ ''ਰੰਗੀਲਾ ਰਤਨ ਸਿਸੋਦੀਆ'' ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।<ref name="auto">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/metroplus/poised-for-the-big-innings/article6869176.ece|title=Poised for the big innings|last=S. RAVI|date=8 February 2015|work=The Hindu}}</ref><ref name="auto1">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/cinema/striving-to-entertain/article2906872.ece|title=Striving to entertain|last=Y. Sunita Chowdhary|date=18 February 2012|work=The Hindu}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਮੁਰਲੀ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਜਨਮ 9 ਅਗਸਤ 1972 ਨੂੰ [[ਗੁੰਟੂਰ]], [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/movies/news/popular-tollywood-actor-murali-sharma-turns-a-year-older-heres-a-look-at-his-spectacular-work/articleshow/65340537.cms|title=Popular Tollywood actor Murali Sharma turns a year older, here's a look at his spectacular work|work=The Times of India|access-date=15 March 2021|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Tanmayi |first=Bhawana |title=Positive roles increased my age on-screen, says Murali Sharma |url=https://telanganatoday.com/positive-roles-increased-my-age-on-screen-says-murali-sharma |access-date=15 March 2021 |website=Telangana Today |language=en-US}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਵ੍ਰਿਜਭੂਸ਼ਣ ਸ਼ਰਮਾ ਇੱਕ [[ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ|ਮਰਾਠੀ]] ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਪਦਮ ਸ਼ਰਮਾ ਤੇਲਗੂ ਹੈ ਜੋ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਤੋਂ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=8 June 2020 |title=నటుడు మురళీ శర్మకు మాతృ వియోగం! |url=https://www.ntnews.com/cinema/murali-sharma-mother-dies-43094 |access-date=15 March 2021 |website=[[Namasthe Telangana]] |language=te}}</ref> ਸ਼ਰਮਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ "''[[ਮੁੰਬਈ|ਬੰਬੇਵਾਲਾ]]''" ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਰੋਸ਼ਨ ਤਨੇਜਾ ਐਕਟਿੰਗ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=11 August 2004 |title=Indian Television Dot Com - "If I had a chocolate face, I would have been driving a Ford Ikon and doing three Balaji shows; two on Star Plus and one on Sony" : Murli Sharma |url=http://www.indiantelevision.com/interviews/y2k4/actor/murli_sharma.htm |website=Indian Television Dot Com}}</ref><ref>{{Cite web |last=Bhandaram |first=Vishnupriya |date=16 September 2012 |title=One shade darker |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-cinemaplus/one-shade-darker/article3902411.ece |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211223114437/https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-cinemaplus/one-shade-darker/article3902411.ece |archive-date=23 December 2021 |website=[[The Hindu]]}}</ref>  ਉਸ ਨੇ ਅਦਾਕਾਰਾ [[ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਕਲੇਸ਼ਕਰ|ਅਸ਼ਵਨੀ ਕਲਸੇਕਰ]] ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ।<ref>{{Cite web |date=25 July 2014 |title=Murli Sharma and wife Ashwini in Poshter Boyz |url=http://indianexpress.com/article/entertainment/screen/murli-sharma-and-wife-ashwini-in-poshter-boyz/ |website=The Indian Express}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Ashwini_murali_sharma.jpg|thumb|ਸ਼ਰਮਾ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ [[ਅਸ਼ਵਿਨੀ ਕਲੇਸ਼ਕਰ|ਅਸ਼ਵਨੀ ਕਲਸੇਕਰ]] ਨਾਲ 2014 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ]] == ਕਰੀਅਰ == ਮੁਰਲੀ ਸ਼ਰਮਾ 2004 ਦੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮ ਮੈਂ ਹੂੰ ਨਾ ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਾਹ ਰੁਖ ਖ਼ਾਨ|ਸ਼ਾਹਰੁਖ ਖਾਨ]] ਦੇ ਨਾਲ ਕੈਪਟਨ ਖਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ।<ref name="auto2">{{Cite web |title=The Sunday Tribune - Spectrum - Television |url=https://www.tribuneindia.com/2004/20040502/spectrum/tv.htm |website=www.tribuneindia.com}}</ref> ਸੰਨ 2007 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ''ਢੋਲ'', ''ਧਮਾਲ'', ਬਲੈਕ ਫ੍ਰਾਈਡੇ ਅਤੇ ਤੇਲਗੂ ਫਿਲਮਾਂ ''ਅਥਿਧੀ'' ਅਤੇ ਕਾਂਤਰੀ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਥਿਧੀ ਵਿੱਚ ਕੈਸਰ/ਅਜੈ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਦੀ ਦੋਹਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਨੰਦੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 2008 ਵਿੱਚ ਉਹ [[ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ|ਬਾਲੀਵੁੱਡ]] ਫ਼ਿਲਮ 'ਜਾਨੇ ਤੂੰ...' ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ। ''ਤੂੰ ਜਾਨੇ... ''ਯਾ ਜਾਨੇ ਨਾ ਅਤੇ ''ਗੋਲਮਾਲ ਰਿਟਰਨਜ਼'' ਅਤੇ ਸੰਡੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ। ਸਾਲ 2011 ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਜੂਨੀਅਰ ਐੱਨ. ਟੀ. ਆਰ. ਅਤੇ ''ਧੋਨੀ'' ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਾਲੀ ''ਸਿੰਘਮ'', ਊਸਰਾਵੇਲੀ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ 2012 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ [[ਮੋਹਨਲਾਲ]] ਦੀ ਮਲਿਆਲਮ ਫ਼ਿਲਮ ''ਕਰਮਯੋਧਾ'' ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਸੰਨ 2013 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਤਾਮਿਲ ਅਤੇ ਮਰਾਠੀ ਫ਼ਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ''ਗੋਪਾਲਾ ਗੋਪਾਲਾ'' ਅਤੇ ਭਾਲੇ ਭਾਲੇ ਮਗਾਦਿਵਾਏ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ''ਬਦਲਾਪੁਰ'', ''[[ਏਬੀਸੀਡੀ 2|ਏ. ਬੀ. ਸੀ. ਡੀ. 2]]'' ਅਤੇ ਤਾਮਿਲ ਫ਼ਿਲਮ ਪਾਇਮ ਪੁਲੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਉਹ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਗਾੜੀ ਵੀਰਾ ਪ੍ਰੇਮਾ ਗਾਧਾ, ''ਸਾਵਿਤ੍ਰੀ'', ''ਸਨਮ ਤੇਰੀ ਕਸਮ'' ਅਤੇ ''[[ਵਜੀਰ (ਫਿਲਮ)|ਵਜ਼ੀਰ]]'' ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ। ਉਸ ਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ''ਡੀ. ਜੇ.: ਦੁਵਵਾੜਾ ਜਗਨਾਧਮ'' ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ''ਸਾਹੋ'', 2020 ਵਿੱਚ ''ਅਲਾ ਵੈਕੁੰਠਪੁਰਮੁਲੋ'', ''ਸਰਿਲਰੂ ਨੀਕੇਵਰੁ'' ਅਤੇ ਸਟ੍ਰੀਟ ਡਾਂਸਰ 3ਡੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ <nowiki><i id="mwnA">ਅਲਾ ਵੈਕੁੰਠਪੁਰਮਲੋ</i></nowiki> ਵਿੱਚ ਵਾਲਮੀਕੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref name="H">{{Cite web |last=Dundoo |first=Sangeetha Devi |date=25 January 2020 |title=Murali Sharma discusses the making of his character Valmiki in ‘Ala Vaikunthapurramuloo’ and heaps praises on Trivikram Srinivas and Allu Arjun |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/murali-sharma-discusses-the-making-of-his-character-valmiki-in-ala-vaikunthapurramuloo-and-heaps-praises-on-trivikram-srinivas-and-allu-arjun/article59860554.ece |via=www.thehindu.com}}</ref> 2021 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਏ 1 ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ, ਸ਼੍ਰੀਕਰਮ, ''ਜਾਤੀ ਰਤਨਾਲੂ'' ਅਤੇ ''ਚਾਵੂ ਕਬੁਰੂ ਚਲਾਗਾ'' ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ। == ਇਨਾਮ == ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2007 ਵਿੱਚ ''ਅਥਿਧੀ'' ਲਈ ਬੈਸਟ ਵਿਲੇਨ ਦਾ ਨੰਦੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।<ref name="H">{{Cite web |last=Dundoo |first=Sangeetha Devi |date=25 January 2020 |title=Murali Sharma discusses the making of his character Valmiki in ‘Ala Vaikunthapurramuloo’ and heaps praises on Trivikram Srinivas and Allu Arjun |url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/murali-sharma-discusses-the-making-of-his-character-valmiki-in-ala-vaikunthapurramuloo-and-heaps-praises-on-trivikram-srinivas-and-allu-arjun/article59860554.ece |via=www.thehindu.com}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFDundoo2020">Dundoo, Sangeetha Devi (25 January 2020). [https://www.thehindu.com/entertainment/movies/murali-sharma-discusses-the-making-of-his-character-valmiki-in-ala-vaikunthapurramuloo-and-heaps-praises-on-trivikram-srinivas-and-allu-arjun/article59860554.ece "Murali Sharma discusses the making of his character Valmiki in 'Ala Vaikunthapurramuloo' and heaps praises on Trivikram Srinivas and Allu Arjun"] &#x2013; via www.thehindu.com.</cite></ref> ਉਸ ਨੂੰ 2021 ਵਿੱਚ ਅਲਾ ਵੈਕੁੰਠਪੁਰਮਲੋ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰ-ਤੇਲਗੂ ਲਈ ਫ਼ਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਸਾਊਥ ਅਤੇ SIIMA ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਮਿਲਿਆ।<ref>{{Cite web |date=2021-09-19 |title=SIIMA: Soorarai Pottru, Ala Vaikunthapurramuloo win big, K Viswanath honoured with Lifetime Achievement Award |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/regional/mohanlal-dhanush-manju-warrier-samantha-akkineni-among-big-winners-at-siima-2021-7519773/ |access-date=2022-09-22 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> 'ਨਿਊ ਲਾਈਫ ਥੀਓਲਾਜੀਕਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ' ਨੇ ਮੁਰਲੀ ਸ਼ਰਮਾ ਨੂੰ 2021 ਵਿੱਚ ਸਮਾਜ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਆਨਰੇਰੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |last= |first= |date=2021-11-28 |title=Actor Murali Sharma conferred with an honorary doctorate |url=https://telanganatoday.com/actor-murali-sharma-conferred-with-an-honorary-doctorate |access-date=2022-09-22 |website=Telangana Today |language=en-US}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb name|1302330}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1972]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਸ਼ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨੰਦੀ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤੇਲਗੂ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿਚ ਮਰਦ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 8vmzxjcwhpcaxzlf1ocv2cue0acpkl4 3 185514 750486 2024-04-13T23:16:18Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=AgentXP}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 23:16, 13 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) 6rjza65b3nao17hmjkf7sc64gz4l4ge 3 185515 750489 2024-04-14T00:46:55Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Muh Abbas88}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 00:46, 14 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) 9jww5bvf1e870fgflz80cfm94l8cvee 3 185516 750490 2024-04-14T01:17:23Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=SelTesting}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 01:17, 14 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) sa69skkrb7u2nxyg7n54z30pf4ud62a 3 185517 750501 2024-04-14T04:15:36Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Narinder lyric}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 04:15, 14 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) pha1k8ctqr5of4z45kobceov1l8rw6u 3 185518 750504 2024-04-14T06:33:27Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Jindal08}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:33, 14 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) 9toxuklgkeeztbi8rpscaooadb90268 10 185519 750508 2024-04-14T07:19:01Z Kuldeepburjbhalaike 18176 "{{Documentation subpage}} {{High-use}} <!-- EDIT TEMPLATE DOCUMENTATION BELOW THIS LINE --> {{TOC right}} {{Friendly standard installation}} ==Purpose== This template alerts people to encyclopedic content which appears to rely on a single source. A single source is usually less than ideal, because a single source may be inaccurate or biased. Without other sources for corroboration, [[Wikipedia:Verifiability|accuracy]] or Wikipedia:Neutral..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} {{High-use}} <!-- EDIT TEMPLATE DOCUMENTATION BELOW THIS LINE --> {{TOC right}} {{Friendly standard installation}} ==Purpose== This template alerts people to encyclopedic content which appears to rely on a single source. A single source is usually less than ideal, because a single source may be inaccurate or biased. Without other sources for corroboration, [[Wikipedia:Verifiability|accuracy]] or [[Wikipedia:Neutral point of view|neutrality]] may be suspect. By finding multiple ''independent'' sources, the reliability of the encyclopedia is improved. For [[WP:BLP|BLP]] articles that cite one source and need more, use {{t|BLP one source}} instead. Citing only one source is not a violation of any policy. Consider ''not'' adding this tag to stubs, articles that are being actively expanded, or articles that have no apparent problems with verifiability and neutrality. This tag is more specific than the widely-used {{tl|More citations needed}} and {{tl|More footnotes needed}} templates. It should be used preferentially to either of those templates when the article in question not only needs additional inline citations but when it needs more than one source. ==Usage== {{Tlc|One source|date{{=}}{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTYEAR}}}} {{Tlc|One source|section|date{{=}}{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTYEAR}}}} {{Tlc|One source|text{{=}}Alternate first sentence|date{{=}}{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTYEAR}}}} {{Tlc|One source|section|find{{=}}topic search keywords|date{{=}}{{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTYEAR}}}} ==Parameters== ===Subject=== The first unnamed parameter replaces "This article relies" with "This ''PARAMETER'' relies". For example, {{Tlc|One source|section}} displays: {{One source|section}} ===Text=== You can replace the entire first sentence by specifying the <code>text=</code> parameter. This can be used when the standard wording is not applicable, but the general intent of the template is. ===Date=== As with most cleanup templates, the {{para|date}} parameter sorts the article into subcategories of [[:Category:Articles lacking sources]], allowing the oldest problems to be identified and dealt with first. You do not need to specify the date manually; a [[WP:Bots|bot]] will add it later automatically. ===Find parameters === There are two 'find' parameters available to control the presentation and operation of the {{tl|find sources}} links optionally displayed by the template. By default, the template displays {{tl|find sources}} with a quoted search query equivalent to the exact article title. Sometimes, especially if the article has a long, [[WP:NDESC|descriptive title]], or if it includes [[WP:PARENDIS|parenthetical disambiguation terms]], this may not give useful results. The find parameters can be used to provide the search keywords of your choice to the {{tl|find sources}} links. Use: * {{para|find}} to specify keywords for an exact search (double-quoted query); this corresponds to {{tl|find sources}} positional param {{para|1}}. * {{para|find2}} to specify keywords for an unquoted search; this corresponds to {{tl|find sources}} param {{para|2}}. The alias {{para|unquoted}} may be used instead. The second param is especially useful with the 'section' version of the template. Try setting <code><nowiki>|find=</nowiki>''Article title''{{zwsp}}<nowiki>|find2=</nowiki>''Section title''<nowiki>}}</nowiki></code> for improved search results in this case. The value "none" may be passed to 'find' ({{para|find|none}}) to suppress display of ''find sources'' links. (Note that specifying {{para|find|none}} and a nonempty value for {{para|find2}} is not a valid combination.) ==Editorial usage== This template should only be used for encyclopedic content which has a verified, cited source, but only the one source. A single source is not automatically a problem. Good judgment and common sense should be used. Please consider improving the article or making a good-faith attempt to find additional citations before adding this template. It is considered good form to provide a rationale in your edit summary or on the talk page of the article. The more specifically you describe your concerns, the less likely other editors are to misunderstand. If you believe problems exist beyond the sources themselves, address that issue with an appropriate template (see below), rather than simply questioning the sources. ===Alternatives=== * Inline version ** {{Tl|Single Source-inline}} – same concept but used within the context of individual sentences or phrases. * Sources and citations ** {{Tl|Failed verification}} – Citation does not support the article's claim(s) * Article content ** {{Tl|POV}} – Neutrality, point-of-view, bias ==Administrivia== This template will categorise tagged articles into [[:Category:Articles needing additional references]]. If a date is supplied, a monthly category like [[:Category:Articles needing additional references from {{CURRENTMONTHNAME}} {{CURRENTYEAR}}]] will be used instead. Do not [[Wikipedia:Substitution|subst:]] this template. ==TemplateData== {{TemplateData header}} <templatedata> { "description": "Use this maintenance template to indicate that an article relies largely or entirely on a single source.", "format": "inline", "params": { "date": { "label": "Month and year", "description": "The month and year that the template was placed (in full). \"{{subst:CURRENTMONTHNAME}} {{subst:CURRENTYEAR}}\" inserts the current month and year automatically.", "type": "line", "autovalue": "{{subst:CURRENTMONTHNAME}} {{subst:CURRENTYEAR}}", "example": "January 2013", "suggested": true }, "talk": { "label": "Talk page section", "description": "Section name on the talk page (or talk page together with section) for further discussion", "type": "line", "example": "Discussion, Talk:Article#Discussion" }, "text": { "label": "Custom first sentence", "description": "Text to replace the entire first sentence of the template", "type": "line" }, "1": { "label": "Affected area", "description": "Text to replace the word \"article\", usually \"section\"", "type": "line", "autovalue": "section", "example": "section" }, "find": { "label": "\"Find sources\" verbatim search term", "description": "Verbatim search term for the links in the template for finding sources", "type": "line" }, "find2": { "aliases": [ "unquoted" ], "label": "\"Find sources\" non-verbatim search term", "description": "Non-verbatim search term for the links in the template for finding sources", "type": "line" } }, "paramOrder": [ "date", "talk", "text", "1", "find", "find2" ] } </templatedata> ==See also== * [[Template:One source section]] * [[Wikipedia:Template messages/Cleanup]] * [[Wikipedia:Template messages/Sources of articles]] {{Citation and verifiability article maintenance templates}} <includeonly>{{sandbox other|| <!-- Categories below this line, please; interwikis at Wikidata --> [[Category:Citation and verifiability maintenance templates|{{PAGENAME}}]] }}</includeonly> jdadjwxu7d4raadll25krrp3vmzeebt 10 185520 750509 2024-04-14T07:21:14Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Redirected page to [[ਫਰਮਾ:One source]] wikitext text/x-wiki #redirect[[ਫਰਮਾ:One source]] l3tolrgn5ope5w1e4r3y4v2chbho24o 10 185521 750510 2024-04-14T07:21:33Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Redirected page to [[ਫਰਮਾ:One source]] wikitext text/x-wiki #redirect[[ਫਰਮਾ:One source]] l3tolrgn5ope5w1e4r3y4v2chbho24o 10 185522 750511 2024-04-14T07:21:45Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Redirected page to [[ਫਰਮਾ:One source]] wikitext text/x-wiki #redirect[[ਫਰਮਾ:One source]] l3tolrgn5ope5w1e4r3y4v2chbho24o 10 185523 750512 2024-04-14T07:21:57Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Redirected page to [[ਫਰਮਾ:One source]] wikitext text/x-wiki #redirect[[ਫਰਮਾ:One source]] l3tolrgn5ope5w1e4r3y4v2chbho24o 0 185524 750518 2024-04-14T07:41:51Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਇਗੜ੍ਹ]] ਨੂੰ [[ਰਾਇਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਰਾਇਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹਾ]] s2ve3hmry9ybf9yidn7etipwddm8jnl 1 185525 750520 2024-04-14T07:41:51Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਕਿਲ੍ਹਾ ਰਾਇਗੜ੍ਹ]] ਨੂੰ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਰਾਇਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਰਾਇਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹਾ]] ta8eer1xbj6np7g9hh1w5745jdyidbg 0 185526 750524 2024-04-14T07:58:05Z Kuldeepburjbhalaike 18176 "{{Infobox election | country = India | type = parliamentary | ongoing = yes | previous_election = 2019 Indian general election | previous_year = 2019 | election_date = 19 ਅਪਰੈਲ – 1 ਜੂਨ 2024 | next_election = 2029 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ | outgoing_members = 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ | next_year = 2029 | seats_for_election = [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki {{Infobox election | country = India | type = parliamentary | ongoing = yes | previous_election = 2019 Indian general election | previous_year = 2019 | election_date = 19 ਅਪਰੈਲ – 1 ਜੂਨ 2024 | next_election = 2029 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ | outgoing_members = 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ | next_year = 2029 | seats_for_election = [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ 543 ਸੀਟਾਂ | majority_seats = 272 | opinion_polls = 2024 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲਿੰਗ | registered = | turnout = | image_size = 150x150px | image1 = File:Official Photograph of Prime Minister Narendra Modi Portrait (crop).png | leader1 = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | party1 = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | alliance1 = ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ | last_election1 = 37.36%, 303 ਸੀਟਾਂ | seats_before1 = 296 | seats_needed1 = {{steady}} | seat_change1 = | popular_vote1 = | percentage1 = | swing1 = | image2 = Mallikarjun Kharge (crop).jpg | leader2 = [[ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ]] | party2 = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ | alliance2 = [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਮਲਿਤ ਗਠਜੋੜ|ਇੰਡੀਆ]] | last_election2 = 19.49%, 52 ਸੀਟਾਂ | seats_before2 = 50 | seats_needed2 = {{increase}} 222 | seat_change2 = | popular_vote2 = | percentage2 = | swing2 = | map_image = Lok Sabha Constituencies.svg | map_caption = ਹਲਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਟਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ FPTP ਚੋਣ ਹੈ, ਸੀਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਹਰੇਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਰੇਕ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਲਤਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | title = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | before_election = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | before_party = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | posttitle = ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | after_election = | after_party = }} == ਨੋਟ == {{notelist}} ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== *[[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ]] *[[2024 ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] *[[ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} {{Indian elections}} {{Next Indian elections}} {{Indian general election, 2024}} bjxncrpyoss67mgjsjw8q4fz83tuj09 750525 750524 2024-04-14T08:03:22Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | country = India | type = parliamentary | ongoing = yes | previous_election = 2019 Indian general election | previous_year = 2019 | election_date = 19 ਅਪਰੈਲ – 1 ਜੂਨ 2024 | next_election = 2029 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ | outgoing_members = 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ | next_year = 2029 | seats_for_election = [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ 543 ਸੀਟਾਂ | majority_seats = 272 | opinion_polls = 2024 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲਿੰਗ | registered = | turnout = | image_size = 150x150px | image1 = File:Official Photograph of Prime Minister Narendra Modi Portrait (crop).png | leader1 = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | party1 = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | alliance1 = ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ | last_election1 = 37.36%, 303 ਸੀਟਾਂ | seats_before1 = 296 | seats_needed1 = {{steady}} | seat_change1 = | popular_vote1 = | percentage1 = | swing1 = | image2 = Mallikarjun Kharge (crop).jpg | leader2 = [[ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ]] | party2 = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ | alliance2 = [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਮਲਿਤ ਗਠਜੋੜ|ਇੰਡੀਆ]] | last_election2 = 19.49%, 52 ਸੀਟਾਂ | seats_before2 = 50 | seats_needed2 = {{increase}} 222 | seat_change2 = | popular_vote2 = | percentage2 = | swing2 = | map_image = Lok Sabha Constituencies.svg | map_caption = ਹਲਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਟਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ FPTP ਚੋਣ ਹੈ, ਸੀਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਹਰੇਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਰੇਕ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਲਤਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | title = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | before_election = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | before_party = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | posttitle = ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | after_election = | after_party = }} [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੇ 543 ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੋਂ 1 ਜੂਨ 2024 ਤੱਕ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ|ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਚੋਣਾਂ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ 4 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ [[2019 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੇ ਹੋਏ, ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੋਣ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ 44 ਦਿਨ ਚੱਲੇਗੀ, [[1951–52 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1951-52 ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ। ਦੂਸਰਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। 1.44 ਬਿਲੀਅਨ (144 ਕਰੋੜ) ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 970 ਮਿਲੀਅਨ (97 ਕਰੋੜ) ਵਿਅਕਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Mogul |first=Rhea |date=2024-03-16 |title=Date set for largest democratic election in human history |url=https://www.cnn.com/2024/03/16/india/india-election-date-intl/index.html |access-date=2024-03-18 |website=CNN |language=en}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=India's 2024 General Election: What to Know |work=[[The New York Times]] |date=2024-03-16 |url-access=subscription |url=https://www.nytimes.com/2024/03/16/world/asia/india-2024-election.html |first1=Mujib |last1=Mashal}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |last=Pradhan |first=Bibhudatta |title=Just how big is India's 2024 election? Find out in seven numbers |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/3/16/india-announces-election-2024-seven-numbers-to-unpack-worlds-biggest-vote |access-date=2024-03-22 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਸਿੱਕਮ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ|ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਚੋਣਾਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 16 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 35 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਸੱਤਾਧਾਰੀ [[ਭਾਜਪਾ]] ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ 25 ਗਲੋਬਲ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀਆਂ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਅਤੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਅਵਾਮੀ ਲੀਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰੋ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਖੁਦ ਦੇਖੋ।<ref>{{Cite web |title=Parties From These Nations Accept BJP Invite To Witness Its Poll Campaign |url=https://www.ndtv.com/india-news/parties-from-these-nations-accept-bjp-invite-to-witness-its-poll-campaign-5435416 |access-date=2024-04-14 |website=NDTV.com}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-09 |title=In BJP external push, 25 global parties invited to have a ringside view of Lok Sabha polls, its campaign |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-lok-sabha-polls-campaign-external-push-9260790/ |access-date=2024-04-14 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> == ਨੋਟ == {{notelist}} ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== *[[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ]] *[[2024 ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] *[[ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} {{Indian elections}} {{Next Indian elections}} {{Indian general election, 2024}} 52s0stozmls02p8j5qrhv6xuj3xwdx0 750527 750525 2024-04-14T08:05:21Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | country = India | type = parliamentary | ongoing = yes | previous_election = 2019 Indian general election | previous_year = 2019 | election_date = 19 ਅਪਰੈਲ – 1 ਜੂਨ 2024 | next_election = 2029 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ | outgoing_members = 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ | next_year = 2029 | seats_for_election = [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ 543 ਸੀਟਾਂ | majority_seats = 272 | opinion_polls = 2024 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲਿੰਗ | registered = | turnout = | image_size = 150x150px | image1 = File:Official Photograph of Prime Minister Narendra Modi Portrait (crop).png | leader1 = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | party1 = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | alliance1 = ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ | last_election1 = 37.36%, 303 ਸੀਟਾਂ | seats_before1 = 296 | seats_needed1 = {{steady}} | seat_change1 = | popular_vote1 = | percentage1 = | swing1 = | image2 = Mallikarjun Kharge (crop).jpg | leader2 = [[ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ]] | party2 = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ | alliance2 = [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਮਲਿਤ ਗਠਜੋੜ|ਇੰਡੀਆ]] | last_election2 = 19.49%, 52 ਸੀਟਾਂ | seats_before2 = 50 | seats_needed2 = {{increase}} 222 | seat_change2 = | popular_vote2 = | percentage2 = | swing2 = | map_image = Lok Sabha Constituencies.svg | map_caption = ਹਲਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਟਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ FPTP ਚੋਣ ਹੈ, ਸੀਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਹਰੇਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਰੇਕ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਲਤਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | title = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | before_election = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | before_party = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | posttitle = ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | after_election = | after_party = }} [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੇ 543 ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੋਂ 1 ਜੂਨ 2024 ਤੱਕ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ|ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਚੋਣਾਂ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ 4 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ [[2019 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੇ ਹੋਏ, ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੋਣ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ 44 ਦਿਨ ਚੱਲੇਗੀ, [[1951–52 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1951-52 ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ। ਦੂਸਰਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। 1.44 ਬਿਲੀਅਨ (144 ਕਰੋੜ) ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 970 ਮਿਲੀਅਨ (97 ਕਰੋੜ) ਵਿਅਕਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Mogul |first=Rhea |date=2024-03-16 |title=Date set for largest democratic election in human history |url=https://www.cnn.com/2024/03/16/india/india-election-date-intl/index.html |access-date=2024-03-18 |website=CNN |language=en}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=India's 2024 General Election: What to Know |work=[[The New York Times]] |date=2024-03-16 |url-access=subscription |url=https://www.nytimes.com/2024/03/16/world/asia/india-2024-election.html |first1=Mujib |last1=Mashal}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |last=Pradhan |first=Bibhudatta |title=Just how big is India's 2024 election? Find out in seven numbers |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/3/16/india-announces-election-2024-seven-numbers-to-unpack-worlds-biggest-vote |access-date=2024-03-22 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਸਿੱਕਮ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ|ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਚੋਣਾਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 16 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 35 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਸੱਤਾਧਾਰੀ [[ਭਾਜਪਾ]] ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ 25 ਗਲੋਬਲ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀਆਂ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਅਤੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਅਵਾਮੀ ਲੀਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰੋ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਖੁਦ ਦੇਖੋ।<ref>{{Cite web |title=Parties From These Nations Accept BJP Invite To Witness Its Poll Campaign |url=https://www.ndtv.com/india-news/parties-from-these-nations-accept-bjp-invite-to-witness-its-poll-campaign-5435416 |access-date=2024-04-14 |website=NDTV.com}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-09 |title=In BJP external push, 25 global parties invited to have a ringside view of Lok Sabha polls, its campaign |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-lok-sabha-polls-campaign-external-push-9260790/ |access-date=2024-04-14 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> == ਨੋਟ == {{notelist}} ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== *[[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ]] *[[2024 ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] *[[ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} {{Indian elections}} 0fjnzaa9aq5xrcg1gm3tbqlw48j01j4 750541 750527 2024-04-14T08:31:31Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox election | country = India | type = parliamentary | ongoing = yes | previous_election = 2019 Indian general election | previous_year = 2019 | election_date = 19 ਅਪਰੈਲ – 1 ਜੂਨ 2024 | next_election = 2029 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ | outgoing_members = 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ | next_year = 2029 | seats_for_election = [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ 543 ਸੀਟਾਂ | majority_seats = 272 | opinion_polls = 2024 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲਿੰਗ | registered = | turnout = | image_size = 150x150px | image1 = File:Official Photograph of Prime Minister Narendra Modi Portrait (crop).png | leader1 = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | party1 = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | alliance1 = ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ | last_election1 = 37.36%, 303 ਸੀਟਾਂ | seats_before1 = 296 | seats_needed1 = {{steady}} | seat_change1 = | popular_vote1 = | percentage1 = | swing1 = | image2 = Mallikarjun Kharge (crop).jpg | leader2 = [[ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ]] | party2 = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ | alliance2 = [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਮਲਿਤ ਗਠਜੋੜ|ਇੰਡੀਆ]] | last_election2 = 19.49%, 52 ਸੀਟਾਂ | seats_before2 = 50 | seats_needed2 = {{increase}} 222 | seat_change2 = | popular_vote2 = | percentage2 = | swing2 = | map_image = Lok Sabha Constituencies.svg | map_caption = ਹਲਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਟਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ FPTP ਚੋਣ ਹੈ, ਸੀਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਹਰੇਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਰੇਕ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਲਤਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | title = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | before_election = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | before_party = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | posttitle = ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | after_election = | after_party = }} [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੇ 543 ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੋਂ 1 ਜੂਨ 2024 ਤੱਕ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ|ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਚੋਣਾਂ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ 4 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ [[2019 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੇ ਹੋਏ, ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੋਣ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ 44 ਦਿਨ ਚੱਲੇਗੀ, [[1951–52 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1951-52 ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ। ਦੂਸਰਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। 1.44 ਬਿਲੀਅਨ (144 ਕਰੋੜ) ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 970 ਮਿਲੀਅਨ (97 ਕਰੋੜ) ਵਿਅਕਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Mogul |first=Rhea |date=2024-03-16 |title=Date set for largest democratic election in human history |url=https://www.cnn.com/2024/03/16/india/india-election-date-intl/index.html |access-date=2024-03-18 |website=CNN |language=en}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=India's 2024 General Election: What to Know |work=[[The New York Times]] |date=2024-03-16 |url-access=subscription |url=https://www.nytimes.com/2024/03/16/world/asia/india-2024-election.html |first1=Mujib |last1=Mashal}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |last=Pradhan |first=Bibhudatta |title=Just how big is India's 2024 election? Find out in seven numbers |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/3/16/india-announces-election-2024-seven-numbers-to-unpack-worlds-biggest-vote |access-date=2024-03-22 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਸਿੱਕਮ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ|ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਚੋਣਾਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 16 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 35 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਸੱਤਾਧਾਰੀ [[ਭਾਜਪਾ]] ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ 25 ਗਲੋਬਲ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀਆਂ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਅਤੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਅਵਾਮੀ ਲੀਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰੋ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਖੁਦ ਦੇਖੋ।<ref>{{Cite web |title=Parties From These Nations Accept BJP Invite To Witness Its Poll Campaign |url=https://www.ndtv.com/india-news/parties-from-these-nations-accept-bjp-invite-to-witness-its-poll-campaign-5435416 |access-date=2024-04-14 |website=NDTV.com}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-09 |title=In BJP external push, 25 global parties invited to have a ringside view of Lok Sabha polls, its campaign |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-lok-sabha-polls-campaign-external-push-9260790/ |access-date=2024-04-14 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> == ਨੋਟ == {{notelist}} ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== *[[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ]] *[[2024 ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] *[[ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} {{Indian elections}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] qa1c8t4hm8cj89f2gcrhl76yptur4hq 750542 750541 2024-04-14T08:31:46Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox election | country = India | type = parliamentary | ongoing = yes | previous_election = 2019 Indian general election | previous_year = 2019 | election_date = 19 ਅਪਰੈਲ – 1 ਜੂਨ 2024 | next_election = 2029 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ | outgoing_members = 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ | next_year = 2029 | seats_for_election = [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ 543 ਸੀਟਾਂ | majority_seats = 272 | opinion_polls = 2024 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲਿੰਗ | registered = | turnout = | image_size = 150x150px | image1 = File:Official Photograph of Prime Minister Narendra Modi Portrait (crop).png | leader1 = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | party1 = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | alliance1 = ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ | last_election1 = 37.36%, 303 ਸੀਟਾਂ | seats_before1 = 296 | seats_needed1 = {{steady}} | seat_change1 = | popular_vote1 = | percentage1 = | swing1 = | image2 = Mallikarjun Kharge (crop).jpg | leader2 = [[ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ]] | party2 = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ | alliance2 = [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਮਲਿਤ ਗਠਜੋੜ|ਇੰਡੀਆ]] | last_election2 = 19.49%, 52 ਸੀਟਾਂ | seats_before2 = 50 | seats_needed2 = {{increase}} 222 | seat_change2 = | popular_vote2 = | percentage2 = | swing2 = | map_image = Lok Sabha Constituencies.svg | map_caption = ਹਲਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਟਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ FPTP ਚੋਣ ਹੈ, ਸੀਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਹਰੇਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਰੇਕ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਲਤਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | title = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | before_election = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | before_party = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | posttitle = ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | after_election = | after_party = }} [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੇ 543 ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੋਂ 1 ਜੂਨ 2024 ਤੱਕ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ|ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਚੋਣਾਂ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ 4 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ [[2019 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੇ ਹੋਏ, ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੋਣ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ 44 ਦਿਨ ਚੱਲੇਗੀ, [[1951–52 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1951-52 ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ। ਦੂਸਰਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। 1.44 ਬਿਲੀਅਨ (144 ਕਰੋੜ) ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 970 ਮਿਲੀਅਨ (97 ਕਰੋੜ) ਵਿਅਕਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Mogul |first=Rhea |date=2024-03-16 |title=Date set for largest democratic election in human history |url=https://www.cnn.com/2024/03/16/india/india-election-date-intl/index.html |access-date=2024-03-18 |website=CNN |language=en}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=India's 2024 General Election: What to Know |work=[[The New York Times]] |date=2024-03-16 |url-access=subscription |url=https://www.nytimes.com/2024/03/16/world/asia/india-2024-election.html |first1=Mujib |last1=Mashal}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |last=Pradhan |first=Bibhudatta |title=Just how big is India's 2024 election? Find out in seven numbers |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/3/16/india-announces-election-2024-seven-numbers-to-unpack-worlds-biggest-vote |access-date=2024-03-22 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਸਿੱਕਮ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ|ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਚੋਣਾਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 16 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 35 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਸੱਤਾਧਾਰੀ [[ਭਾਜਪਾ]] ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ 25 ਗਲੋਬਲ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀਆਂ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਅਤੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਅਵਾਮੀ ਲੀਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰੋ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਖੁਦ ਦੇਖੋ।<ref>{{Cite web |title=Parties From These Nations Accept BJP Invite To Witness Its Poll Campaign |url=https://www.ndtv.com/india-news/parties-from-these-nations-accept-bjp-invite-to-witness-its-poll-campaign-5435416 |access-date=2024-04-14 |website=NDTV.com}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-09 |title=In BJP external push, 25 global parties invited to have a ringside view of Lok Sabha polls, its campaign |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-lok-sabha-polls-campaign-external-push-9260790/ |access-date=2024-04-14 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> == ਨੋਟ == {{notelist}} ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== *[[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ]] *[[2024 ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] *[[ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} {{Indian elections}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] 9pt1r3a84rxp9zw30y7jd0iwqa0y2ph 750545 750542 2024-04-14T08:35:49Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | country = India | type = parliamentary | ongoing = yes | previous_election = 2019 Indian general election | previous_year = 2019 | election_date = 19 ਅਪਰੈਲ – 1 ਜੂਨ 2024 | next_election = 2029 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ | outgoing_members = 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ | next_year = 2029 | seats_for_election = [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ 543 ਸੀਟਾਂ | majority_seats = 272 | opinion_polls = 2024 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲਿੰਗ | registered = | turnout = | image_size = 150x150px | image1 = File:Official Photograph of Prime Minister Narendra Modi Portrait (crop).png | leader1 = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | party1 = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | alliance1 = ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ | last_election1 = 37.36%, 303 ਸੀਟਾਂ | seats_before1 = 296 | seats_needed1 = {{steady}} | seat_change1 = | popular_vote1 = | percentage1 = | swing1 = | image2 = Mallikarjun Kharge (crop).jpg | leader2 = [[ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ]] | party2 = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ | alliance2 = [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਮਲਿਤ ਗਠਜੋੜ|ਇੰਡੀਆ]] | last_election2 = 19.49%, 52 ਸੀਟਾਂ | seats_before2 = 50 | seats_needed2 = {{increase}} 222 | seat_change2 = | popular_vote2 = | percentage2 = | swing2 = | map_image = Lok Sabha Constituencies.svg | map_caption = ਹਲਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਟਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ FPTP ਚੋਣ ਹੈ, ਸੀਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਹਰੇਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਰੇਕ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਲਤਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | title = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | before_election = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | before_party = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | posttitle = ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | after_election = | after_party = }} [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੇ 543 ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੋਂ 1 ਜੂਨ 2024 ਤੱਕ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ|ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਚੋਣਾਂ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ 4 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ [[2019 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੇ ਹੋਏ, ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੋਣ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ 44 ਦਿਨ ਚੱਲੇਗੀ, [[1951–52 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1951-52 ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ। ਦੂਸਰਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। 1.44 ਬਿਲੀਅਨ (144 ਕਰੋੜ) ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 970 ਮਿਲੀਅਨ (97 ਕਰੋੜ) ਵਿਅਕਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Mogul |first=Rhea |date=2024-03-16 |title=Date set for largest democratic election in human history |url=https://www.cnn.com/2024/03/16/india/india-election-date-intl/index.html |access-date=2024-03-18 |website=CNN |language=en}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=India's 2024 General Election: What to Know |work=[[The New York Times]] |date=2024-03-16 |url-access=subscription |url=https://www.nytimes.com/2024/03/16/world/asia/india-2024-election.html |first1=Mujib |last1=Mashal}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |last=Pradhan |first=Bibhudatta |title=Just how big is India's 2024 election? Find out in seven numbers |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/3/16/india-announces-election-2024-seven-numbers-to-unpack-worlds-biggest-vote |access-date=2024-03-22 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਸਿੱਕਮ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ|ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਚੋਣਾਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 16 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 35 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਸੱਤਾਧਾਰੀ [[ਭਾਜਪਾ]] ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਤਾਇਨਾਤ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ 25 ਗਲੋਬਲ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀਆਂ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਅਤੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਅਵਾਮੀ ਲੀਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Parties From These Nations Accept BJP Invite To Witness Its Poll Campaign |url=https://www.ndtv.com/india-news/parties-from-these-nations-accept-bjp-invite-to-witness-its-poll-campaign-5435416 |access-date=2024-04-14 |website=NDTV.com}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-09 |title=In BJP external push, 25 global parties invited to have a ringside view of Lok Sabha polls, its campaign |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-lok-sabha-polls-campaign-external-push-9260790/ |access-date=2024-04-14 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> == ਨੋਟ == {{notelist}} ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== *[[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ]] *[[2024 ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] *[[ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} {{Indian elections}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] hrc29t13k6ts5ulr9olktukxfjhpi42 750547 750545 2024-04-14T08:39:36Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | country = India | type = parliamentary | ongoing = yes | previous_election = 2019 Indian general election | previous_year = 2019 | election_date = 19 ਅਪਰੈਲ – 1 ਜੂਨ 2024 | next_election = 2029 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ | outgoing_members = 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ | next_year = 2029 | seats_for_election = [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ 543 ਸੀਟਾਂ | majority_seats = 272 | opinion_polls = 2024 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲਿੰਗ | registered = | turnout = | image_size = 150x150px | image1 = File:Official Photograph of Prime Minister Narendra Modi Portrait (crop).png | leader1 = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | party1 = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | alliance1 = ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ | last_election1 = 37.36%, 303 ਸੀਟਾਂ | seats_before1 = 296 | seats_needed1 = {{steady}} | seat_change1 = | popular_vote1 = | percentage1 = | swing1 = | image2 = Mallikarjun Kharge (crop).jpg | leader2 = [[ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ]] | party2 = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ | alliance2 = [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਮਲਿਤ ਗਠਜੋੜ|ਇੰਡੀਆ]] | last_election2 = 19.49%, 52 ਸੀਟਾਂ | seats_before2 = 50 | seats_needed2 = {{increase}} 222 | seat_change2 = | popular_vote2 = | percentage2 = | swing2 = | map_image = Lok Sabha Constituencies.svg | map_caption = ਹਲਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਟਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ FPTP ਚੋਣ ਹੈ, ਸੀਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਹਰੇਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਰੇਕ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਲਤਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | title = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | before_election = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | before_party = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | posttitle = ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | after_election = | after_party = }} [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੇ 543 ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੋਂ 1 ਜੂਨ 2024 ਤੱਕ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ|ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਚੋਣਾਂ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ 4 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ [[2019 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੇ ਹੋਏ, ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੋਣ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ 44 ਦਿਨ ਚੱਲੇਗੀ, [[1951–52 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1951-52 ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ। ਦੂਸਰਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। 1.44 ਬਿਲੀਅਨ (144 ਕਰੋੜ) ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 970 ਮਿਲੀਅਨ (97 ਕਰੋੜ) ਵਿਅਕਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Mogul |first=Rhea |date=2024-03-16 |title=Date set for largest democratic election in human history |url=https://www.cnn.com/2024/03/16/india/india-election-date-intl/index.html |access-date=2024-03-18 |website=CNN |language=en}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=India's 2024 General Election: What to Know |work=[[The New York Times]] |date=2024-03-16 |url-access=subscription |url=https://www.nytimes.com/2024/03/16/world/asia/india-2024-election.html |first1=Mujib |last1=Mashal}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |last=Pradhan |first=Bibhudatta |title=Just how big is India's 2024 election? Find out in seven numbers |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/3/16/india-announces-election-2024-seven-numbers-to-unpack-worlds-biggest-vote |access-date=2024-03-22 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਸਿੱਕਮ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ|ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਚੋਣਾਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 16 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 35 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਸੱਤਾਧਾਰੀ [[ਭਾਜਪਾ]] ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਤਾਇਨਾਤ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ 25 ਗਲੋਬਲ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀਆਂ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਅਤੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਅਵਾਮੀ ਲੀਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Parties From These Nations Accept BJP Invite To Witness Its Poll Campaign |url=https://www.ndtv.com/india-news/parties-from-these-nations-accept-bjp-invite-to-witness-its-poll-campaign-5435416 |access-date=2024-04-14 |website=NDTV.com}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-09 |title=In BJP external push, 25 global parties invited to have a ringside view of Lok Sabha polls, its campaign |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-lok-sabha-polls-campaign-external-push-9260790/ |access-date=2024-04-14 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> == ਚੋਣ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ == [[File:2024 Lok Sabha Election Schedule.svg|thumb|alt=2024 Lok Sabha Election Schedule|280px|'''2024 ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ''']] [[File:Chief Election Commissioner announced the 2024 General Elections schedule for Lok Sabha and State Legislative Assemblies during a press conference.jpg|thumb|ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਰਾਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ ਲਈ 2024 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।]] [[File:2024 Lok Sabha elections logo.png|thumb|right|180px|ਅਧਿਕਾਰਤ ਲੋਗੋ,"चुनाव का पर्व DESH KA GARV" ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ -<nowiki>''</nowiki>ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ, ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਮਾਣ<nowiki>''</nowiki>।]] [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ|ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ]] ਦੁਆਰਾ 16 ਮਾਰਚ 2024 ਨੂੰ 18ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਚੋਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਦਰਸ਼ ਚੋਣ ਜ਼ਾਬਤਾ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Anand |first=Nisha |date=17 March 2024 |title=Model Code of Conduct kicks in as election schedule announced: What is it? |url=https://www.business-standard.com/amp/elections/lok-sabha-election/lok-sabha-polls-schedule-kicks-in-model-code-of-conduct-what-is-it-124031600324_1.html}}</ref> [[17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 16 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|title=The Union Parliament: Term of Office/House|url=https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|access-date=2023-09-12|publisher=Election Commission of India|archive-date=28 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220328103956/https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|url-status=live}}</ref> ===Date summary=== {| class="wikitable" style="text-align:center;margin:auto;font-size:90%;" ! rowspan="2" |Poll event ! colspan="7" |Phase |- | bgcolor="#FFFACD" |I | bgcolor="#87CEFA" |II | bgcolor="#7B68EE" |III | bgcolor="#E9967A" |IV | bgcolor="#DB7093" |V | bgcolor="#6495ED" |VI | bgcolor="#9ACD32" |VII |- !Notification date |20 March |28 March |12 April |18 April |26 April |29 April |7 May |- !Last date for filing nomination |27 March |4 April |19 April |25 April |3 May |6 May |14 May |- !Scrutiny of nomination |28 March |5 April |20 April |26 April |4 May |7 May |15 May |- !Last date for withdrawal of nomination |30 March |8 April |22 April |29 April |6 May |9 May |17 May |- !Date of poll |'''19 April''' |'''26 April''' |'''7 May''' |'''13 May''' |'''20 May''' |'''25 May''' |'''1 June''' |- !Date of counting of votes/Result | colspan="7" |'''4 June 2024''' |- !'''''No. of constituencies''''' |102 |89 |94 |96 |49 |57 |57 |} === ਸੀਟ ਸੰਖੇਪ === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;margin:auto;font-size:90%;" |+Phase-wise polling constituencies in each state ! rowspan="3" |State/Union territory ! rowspan="3" |Total constituencies ! colspan="7" |Election dates and number of constituencies |- !Phase 1 !Phase 2 !Phase 3 !Phase 4 !Phase 5 !Phase 6 !Phase 7 |- ! class="unsortable" | 19 April ! class="unsortable" | 26 April ! class="unsortable" | 7 May ! class="unsortable" | 13 May ! class="unsortable" | 20 May ! class="unsortable" | 25 May ! class="unsortable" | 1 June |- |[[2024 Indian general election in Andhra Pradesh|Andhra Pradesh]] |''25 (1 phase)'' | | | |25 | | | |- |[[2024 Indian general election in Arunachal Pradesh|Arunachal Pradesh]] |''2 (1 phase)'' |2 | | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Assam|Assam]] |''14 (3 phases)'' |5 |5 |4 | | | | |- |[[2024 Indian general election in Bihar|Bihar]] |''40 (7 phases)'' |4 |5 |5 |5 | 5 | 8 | 8 |- |[[2024 Indian general election in Chhattisgarh|Chhattisgarh]] |''11 (3 phases)'' |1 |3 |7 | | | | |- |[[2024 Indian general election in Goa|Goa]] |''2 (1 phase)'' | | |2 | | | | |- |[[2024 Indian general election in Gujarat|Gujarat]] |''26 (1 phase)'' | | |26 | | | | |- |[[2024 Indian general election in Haryana|Haryana]] |''10 (1 phase)'' | | | | | |10 | |- |[[2024 Indian general election in Himachal Pradesh|Himachal Pradesh]] |''4 (1 phase)'' | | | | | | |4 |- |[[2024 Indian general election in Jharkhand|Jharkhand]] |''14 (4 phases)'' | | | |4 |3 |4 |3 |- |[[2024 Indian general election in Karnataka|Karnataka]] |''28 (2 phases)'' | |14 |14 | | | | |- |[[2024 Indian general election in Kerala|Kerala]] |''20 (1 phase)'' | |20 | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Madhya Pradesh|Madhya Pradesh]] |''29 (4 phases)'' |6 |6 |9 |8 | | | |- |[[2024 Indian general election in Maharashtra|Maharashtra]] |''48 (5 phases)'' |5 |8 |11 |11 |13 | | |- |[[2024 Indian general election in Manipur|Manipur]] |''2 (2 phases)'' |{{frac|1|1|2}}<ref name="Outer Manipur" group="n">Polling in Outer Manipur seat was scheduled in two phases. </ref> |{{frac|1|2}}<ref name="Outer Manipur" group="n" /> | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Meghalaya|Meghalaya]] |''2 (1 phase)'' |2 | | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Mizoram|Mizoram]] |''1 (1 phase)'' |1 | | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Nagaland|Nagaland]] |''1 (1 phase)'' |1 | | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Odisha|Odisha]] |''21 (4 phases)'' | | | |4 |5 |6 |6 |- |[[2024 Indian general election in Punjab|Punjab]] |''13 (1 phase)'' | | | | | | |13 |- |[[2024 Indian general election in Rajasthan|Rajasthan]] |''25 (2 phases)'' |12 |13 | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Sikkim|Sikkim]] |''1 (1 phase)'' |1 | | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Tamil Nadu|Tamil Nadu]] |''39 (1 phase)'' |39 | | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Telangana|Telangana]] |''17 (1 phase)'' | | | |17 | | | |- |[[2024 Indian general election in Tripura|Tripura]] |''2 (2 phases)'' |1 |1 | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Uttar Pradesh|Uttar Pradesh]] |''80 (7 phases)'' |8 |8 |10 |13 |14 |14 |13 |- |[[2024 Indian general election in Uttarakhand|Uttarakhand]] |''5 (1 phase)'' |5 | | | | | | |- |[[2024 Indian general election in West Bengal|West Bengal]] |''42 (7 phases)'' |3 |3 |4 |8 |7 |8 |9 |- |[[2024 Indian general election in Andaman and Nicobar Islands|Andaman and Nicobar Islands]] |''1 (1 phase)'' |1 | | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Chandigarh|Chandigarh]] |''1 (1 phase)'' | | | | | | |1 |- |[[2024 Indian general election in Dadra and Nagar Haveli and Daman and Diu|Dadra and Nagar Haveli and Daman and Diu]] |''2 (1 phase)'' | | |2 | | | | |- |[[2024 Indian general election in Delhi|Delhi]] |''7 (1 phase)'' | | | | | |7 | |- |[[2024 Indian general election in Jammu and Kashmir|Jammu and Kashmir]] |''5 (5 phases)'' |1 |1 |1 |1 |1 | | |- |[[2024 Indian general election in Ladakh|Ladakh]] |''1 (1 phase)'' | | | | |1 | | |- |[[2024 Indian general election in Lakshadweep|Lakshadweep]] |''1 (1 phase)'' |1 | | | | | | |- |[[2024 Indian general election in Puducherry|Puducherry]] |''1 (1 phase)'' |1 | | | | | | |- !Constituencies !543 !{{frac|101|1|2}} !{{frac|87|1|2}} !95 !96 !49 !57 !57 |- !Total constituencies by end of phase ! !{{frac|101|1|2}} !189 !285 !380 !429 !486 !543 |- !% complete by end of phase ! !18.69 !34.80 !52.48 !69.98 !79.01 !89.50 !100 |- !Result !543 ! colspan="7" | |} <small>ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 29-ਬੇਤੁਲ (ਐਸਟੀ) ਪੀਸੀ ਵਿੱਚ ਮਤਦਾਨ 26 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 (ਪੜਾਅ II) ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬਸਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ ਮੌਤ ਕਾਰਨ 7 ਮਈ 2024 (ਪੜਾਅ III) ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।</small><ref>{{Cite news |date=2024-04-11 |title=After BSP candidate death, polls in Madhya Pradesh's Betul to be held on May 7 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/after-bsp-candidate-death-polls-in-madhya-pradeshs-betul-to-be-held-on-may-7/articleshow/109205907.cms |access-date=2024-04-12 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><references group="n" /> == ਨੋਟ == {{notelist}} ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== *[[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ]] *[[2024 ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] *[[ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} {{Indian elections}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] fqtpcyt1jqxqdkaxlejtji79bb01hk0 750551 750547 2024-04-14T08:54:40Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki {{Infobox election | country = India | type = parliamentary | ongoing = yes | previous_election = 2019 Indian general election | previous_year = 2019 | election_date = 19 ਅਪਰੈਲ – 1 ਜੂਨ 2024 | next_election = 2029 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ | outgoing_members = 17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ | next_year = 2029 | seats_for_election = [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ 543 ਸੀਟਾਂ | majority_seats = 272 | opinion_polls = 2024 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਲਈ ਓਪੀਨੀਅਨ ਪੋਲਿੰਗ | registered = | turnout = | image_size = 150x150px | image1 = File:Official Photograph of Prime Minister Narendra Modi Portrait (crop).png | leader1 = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | party1 = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | alliance1 = ਕੌਮੀ ਜਮਹੂਰੀ ਗਠਜੋੜ | last_election1 = 37.36%, 303 ਸੀਟਾਂ | seats_before1 = 296 | seats_needed1 = {{steady}} | seat_change1 = | popular_vote1 = | percentage1 = | swing1 = | image2 = Mallikarjun Kharge (crop).jpg | leader2 = [[ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਖੜਗੇ]] | party2 = ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ | alliance2 = [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਮਲਿਤ ਗਠਜੋੜ|ਇੰਡੀਆ]] | last_election2 = 19.49%, 52 ਸੀਟਾਂ | seats_before2 = 50 | seats_needed2 = {{increase}} 222 | seat_change2 = | popular_vote2 = | percentage2 = | swing2 = | map_image = Lok Sabha Constituencies.svg | map_caption = ਹਲਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਟਾਂ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ FPTP ਚੋਣ ਹੈ, ਸੀਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਗਿਣਤੀ ਹਰੇਕ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਕੁੱਲ ਵੋਟ ਸ਼ੇਅਰ ਦੇ ਅਨੁਪਾਤੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਹਰੇਕ ਹਲਕੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਲਤਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। | title = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | before_election = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | before_party = ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ | posttitle = ਚੋਣਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | after_election = | after_party = }} [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ 18ਵੀਂ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦੇ 543 ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਲਈ 19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 ਤੋਂ 1 ਜੂਨ 2024 ਤੱਕ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ|ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਚੋਣਾਂ ਸੱਤ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ 4 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਹ [[2019 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|2019 ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੇ ਹੋਏ, ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੋਣ ਹੋਵੇਗੀ, ਅਤੇ 44 ਦਿਨ ਚੱਲੇਗੀ, [[1951–52 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|1951-52 ਭਾਰਤੀ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ। ਦੂਸਰਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਲਗਾਤਾਰ ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। 1.44 ਬਿਲੀਅਨ (144 ਕਰੋੜ) ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 970 ਮਿਲੀਅਨ (97 ਕਰੋੜ) ਵਿਅਕਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹਨ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Mogul |first=Rhea |date=2024-03-16 |title=Date set for largest democratic election in human history |url=https://www.cnn.com/2024/03/16/india/india-election-date-intl/index.html |access-date=2024-03-18 |website=CNN |language=en}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=India's 2024 General Election: What to Know |work=[[The New York Times]] |date=2024-03-16 |url-access=subscription |url=https://www.nytimes.com/2024/03/16/world/asia/india-2024-election.html |first1=Mujib |last1=Mashal}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |last=Pradhan |first=Bibhudatta |title=Just how big is India's 2024 election? Find out in seven numbers |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/3/16/india-announces-election-2024-seven-numbers-to-unpack-worlds-biggest-vote |access-date=2024-03-22 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਸਿੱਕਮ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ|ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ]] ਚੋਣਾਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 16 ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 35 ਸੀਟਾਂ ਲਈ ਉਪ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ, ਸੱਤਾਧਾਰੀ [[ਭਾਜਪਾ]] ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਤਾਇਨਾਤ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਡਿਪਲੋਮੈਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ 25 ਗਲੋਬਲ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀਆਂ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ ਅਤੇ ਲੇਬਰ ਪਾਰਟੀਆਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਸੋਸ਼ਲ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਅਵਾਮੀ ਲੀਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Parties From These Nations Accept BJP Invite To Witness Its Poll Campaign |url=https://www.ndtv.com/india-news/parties-from-these-nations-accept-bjp-invite-to-witness-its-poll-campaign-5435416 |access-date=2024-04-14 |website=NDTV.com}}</ref><ref>{{Cite web |date=2024-04-09 |title=In BJP external push, 25 global parties invited to have a ringside view of Lok Sabha polls, its campaign |url=https://indianexpress.com/article/political-pulse/bjp-lok-sabha-polls-campaign-external-push-9260790/ |access-date=2024-04-14 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> == ਚੋਣ ਕਾਰਜਕ੍ਰਮ == [[File:2024 Lok Sabha Election Schedule.svg|thumb|alt=2024 Lok Sabha Election Schedule|280px|'''2024 ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ''']] [[File:Chief Election Commissioner announced the 2024 General Elections schedule for Lok Sabha and State Legislative Assemblies during a press conference.jpg|thumb|ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਰਾਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾਵਾਂ ਲਈ 2024 ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।]] [[File:2024 Lok Sabha elections logo.png|thumb|right|180px|ਅਧਿਕਾਰਤ ਲੋਗੋ,"चुनाव का पर्व DESH KA GARV" ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ -<nowiki>''</nowiki>ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ, ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਮਾਣ<nowiki>''</nowiki>।]] [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ|ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ]] ਦੁਆਰਾ 16 ਮਾਰਚ 2024 ਨੂੰ 18ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਲਈ ਚੋਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਦਰਸ਼ ਚੋਣ ਜ਼ਾਬਤਾ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Anand |first=Nisha |date=17 March 2024 |title=Model Code of Conduct kicks in as election schedule announced: What is it? |url=https://www.business-standard.com/amp/elections/lok-sabha-election/lok-sabha-polls-schedule-kicks-in-model-code-of-conduct-what-is-it-124031600324_1.html}}</ref> [[17ਵੀਂ ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 16 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਖਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|title=The Union Parliament: Term of Office/House|url=https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|access-date=2023-09-12|publisher=Election Commission of India|archive-date=28 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220328103956/https://eci.gov.in/elections/term-of-houses/|url-status=live}}</ref> === ਮਿਤੀ ਸੰਖੇਪ === {| class="wikitable" style="text-align:center;margin:auto;font-size:90%;" ! rowspan="2" |ਪੋਲ ਇਵੈਂਟ ! colspan="7" |ਪੜਾਅ |- | bgcolor="#FFFACD" |I | bgcolor="#87CEFA" |II | bgcolor="#7B68EE" |III | bgcolor="#E9967A" |IV | bgcolor="#DB7093" |V | bgcolor="#6495ED" |VI | bgcolor="#9ACD32" |VII |- !ਸੂਚਨਾ ਮਿਤੀ |20 ਮਾਰਚ |28 ਮਾਰਚ |12 ਅਪਰੈਲ |18 ਅਪਰੈਲ |26 ਅਪਰੈਲ |29 ਅਪਰੈਲ |7 ਮਈ |- !ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਭਰਨ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ |27 ਮਾਰਚ |4 ਅਪਰੈਲ |19 ਅਪਰੈਲ |25 ਅਪਰੈਲ |3 ਮਈ |6 ਮਈ |14 ਮਈ |- !ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਦੀ ਪੜਤਾਲ |28 ਮਾਰਚ |5 ਅਪਰੈਲ |20 ਅਪਰੈਲ |26 ਅਪਰੈਲ |4 ਮਈ |7 ਮਈ |15 ਮਈ |- !ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮਿਤੀ |30 ਮਾਰਚ |8 ਅਪਰੈਲ |22 ਅਪਰੈਲ |29 ਅਪਰੈਲ |6 ਮਈ |9 ਮਈ |17 ਮਈ |- !ਪੋਲ ਦੀ ਮਿਤੀ |'''19 ਅਪਰੈਲ''' |'''26 ਅਪਰੈਲ''' |'''7 ਮਈ''' |'''13 ਮਈ''' |'''20 ਮਈ''' |'''25 ਮਈ''' |'''1 ਜੂਨ''' |- !ਵੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ/ਨਤੀਜੇ ਦੀ ਮਿਤੀ | colspan="7" |'''4 ਜੂਨ 2024''' |- !'''''ਹਲਕਿਆਂ ਦੀ ਸੰਖਿਆ''''' |102 |89 |94 |96 |49 |57 |57 |} === ਸੀਟ ਸੰਖੇਪ === {| class="wikitable sortable" style="text-align:center;margin:auto;font-size:90%;" |+ਹਰੇਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪੜਾਅਵਾਰ ਪੋਲਿੰਗ ਹਲਕੇ ! rowspan="3" |ਰਾਜ/ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ! rowspan="3" |ਕੁੱਲ ਹਲਕੇ ! colspan="7" |ਚੋਣ ਮਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਹਲਕਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ |- !ਪੜਾਅ1 !ਪੜਾਅ2 !ਪੜਾਅ3 !ਪੜਾਅ4 !ਪੜਾਅ5 !ਪੜਾਅ6 !ਪੜਾਅ7 |- ! class="unsortable" | 19 ਅਪਰੈਲ ! class="unsortable" | 26 ਅਪਰੈਲ ! class="unsortable" | 7 ਮਈ ! class="unsortable" | 13 ਮਈ ! class="unsortable" | 20 ਮਈ ! class="unsortable" | 25 ਮਈ ! class="unsortable" | 1 ਜੂਨ |- |[[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] |''25 (1 ਪੜਾਅ)'' | | | |25 | | | |- |[[ਅਰੁਣਾਂਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਅਰੁਣਾਂਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] |''2 (1 ਪੜਾਅ)'' |2 | | | | | | |- |[[ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਅਸਾਮ]] |''14 (3 ਪੜਾਅ)'' |5 |5 |4 | | | | |- |[[ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਬਿਹਾਰ]] |''40 (7 ਪੜਾਅ)'' |4 |5 |5 |5 | 5 | 8 | 8 |- |[[ਛੱਤੀਸ਼ਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਛੱਤੀਸ਼ਗੜ੍ਹ]] |''11 (3 ਪੜਾਅ)'' |1 |3 |7 | | | | |- |[[ਗੋਆ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਗੋਆ]] |''2 (1 ਪੜਾਅ)'' | | |2 | | | | |- |[[ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਗੁਜਰਾਤ]] |''26 (1 ਪੜਾਅ)'' | | |26 | | | | |- |[[ਹਰਿਆਣਾ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਹਰਿਆਣਾ]] |''10 (1 ਪੜਾਅ)'' | | | | | |10 | |- |[[ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਹਿਮਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] |''4 (1 ਪੜਾਅ)'' | | | | | | |4 |- |[[ਝਾਰਖੰਡ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਝਾਰਖੰਡ]] |''14 (4 ਪੜਾਅ)'' | | | |4 |3 |4 |3 |- |[[ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਕਰਨਾਟਕ]] |''28 (2 ਪੜਾਅ)'' | |14 |14 | | | | |- |[[ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਕੇਰਲ]] |''20 (1 ਪੜਾਅ)'' | |20 | | | | | |- |[[ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] |''29 (4 ਪੜਾਅ)'' |6 |6 |9 |8 | | | |- |[[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] |''48 (5 ਪੜਾਅ)'' |5 |8 |11 |11 |13 | | |- |[[ਮਨੀਪੁਰ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਮਨੀਪੁਰ]] |''2 (2 ਪੜਾਅ)'' |{{frac|1|1|2}}<ref name="Outer Manipur" group="n">Polling in Outer Manipur seat was scheduled in two phases. </ref> |{{frac|1|2}}<ref name="Outer Manipur" group="n" /> | | | | | |- |[[ਮੇਘਾਲਿਆ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਮੇਘਾਲਿਆ]] |''2 (1 ਪੜਾਅ)'' |2 | | | | | | |- |[[ਮਿਜ਼ੋਰਮ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਮਿਜ਼ੋਰਮ]] |''1 (1 ਪੜਾਅ)'' |1 | | | | | | |- |[[ਨਾਗਾਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਨਾਗਾਲੈਂਡ]] |''1 (1 ਪੜਾਅ)'' |1 | | | | | | |- |[[ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਓਡੀਸ਼ਾ]] |''21 (4 ਪੜਾਅ)'' | | | |4 |5 |6 |6 |- |[[ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਪੰਜਾਬ]] |''13 (1 ਪੜਾਅ)'' | | | | | | |13 |- |[[ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਰਾਜਸਥਾਨ]] |''25 (2 ਪੜਾਅ)'' |12 |13 | | | | | |- |[[ਸਿੱਕਮ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਸਿੱਕਮ]] |''1 (1 ਪੜਾਅ)'' |1 | | | | | | |- |[[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] |''39 (1 ਪੜਾਅ)'' |39 | | | | | | |- |[[ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਤੇਲੰਗਾਨਾ]] |''17 (1 ਪੜਾਅ)'' | | | |17 | | | |- |[[ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ]] |''2 (2 ਪੜਾਅ)'' |1 |1 | | | | | |- |[[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] |''80 (7 ਪੜਾਅ)'' |8 |8 |10 |13 |14 |14 |13 |- |[[ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] |''5 (1 ਪੜਾਅ)'' |5 | | | | | | |- |[[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]] |''42 (7 ਪੜਾਅ)'' |3 |3 |4 |8 |7 |8 |9 |- |[[ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਟਾਪੂ]] |''1 (1 ਪੜਾਅ)'' |1 | | | | | | |- |[[ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ]] |''1 (1 ਪੜਾਅ)'' | | | | | | |1 |- |[[ਦਾਦਰਾ ਅਤੇ ਨਗਰ ਹਵੇਲੀ ਅਤੇ ਦਮਨ ਅਤੇ ਦੀਉ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਦਾਦਰਾ ਅਤੇ ਨਗਰ ਹਵੇਲੀ ਅਤੇ ਦਮਨ ਅਤੇ ਦੀਉ]] |''2 (1 ਪੜਾਅ)'' | | |2 | | | | |- |[[ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਦਿੱਲੀ]] |''7 (1 ਪੜਾਅ)'' | | | | | |7 | |- |[[ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ]] |''5 (5 ਪੜਾਅ)'' |1 |1 |1 |1 |1 | | |- |[[ਲਦਾਖ਼ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਲਦਾਖ਼]] |''1 (1 ਪੜਾਅ)'' | | | | |1 | | |- |[[ਲਕਸ਼ਦੀਪ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਲਕਸ਼ਦੀਪ]] |''1 (1 ਪੜਾਅ)'' |1 | | | | | | |- |[[ਪੁਡੂਚੇਰੀ ਵਿੱਚ 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ|ਪੁਡੂਚੇਰੀ]] |''1 (1 ਪੜਾਅ)'' |1 | | | | | | |- !ਹਲਕੇ !543 !{{frac|101|1|2}} !{{frac|87|1|2}} !95 !96 !49 !57 !57 |- !ਪੜਾਅ ਦੇ ਅੰਤ ਤੇ ਕੁੱਲ ਹਲਕੇ ! !{{frac|101|1|2}} !189 !285 !380 !429 !486 !543 |- !ਪੜਾਅ ਦੇ ਅੰਤ ਤੇ % ਮੁਕੰਮਲ ! !18.69 !34.80 !52.48 !69.98 !79.01 !89.50 !100 |- !ਨਤੀਜਾ !543 ! colspan="7" | |} <small>ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ 29-ਬੇਤੁਲ (ਐਸਟੀ) ਪੀਸੀ ਵਿੱਚ ਮਤਦਾਨ 26 ਅਪ੍ਰੈਲ 2024 (ਪੜਾਅ II) ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬਸਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਦੀ ਮੌਤ ਕਾਰਨ 7 ਮਈ 2024 (ਪੜਾਅ III) ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।</small><ref>{{Cite news |date=2024-04-11 |title=After BSP candidate death, polls in Madhya Pradesh's Betul to be held on May 7 |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/after-bsp-candidate-death-polls-in-madhya-pradeshs-betul-to-be-held-on-may-7/articleshow/109205907.cms |access-date=2024-04-12 |work=The Times of India |issn=0971-8257}}</ref><references group="n" /> == ਨੋਟ == {{notelist}} ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== *[[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 2024 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ]] *[[2024 ਰਾਜ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ]] *[[ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} {{Indian elections}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] nt42b5rf1rsgy8t0grwyxhl94f6ouss 0 185527 750531 2024-04-14T08:15:39Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] s9qurg97hjifpg4jzc7tsvrr7219zdb 750534 750531 2024-04-14T08:17:32Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Changed redirect target from [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] to [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ]] soxy8unrggkvsdwv7uh94hj278p0psi 1 185528 750533 2024-04-14T08:15:40Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ]] ਨੂੰ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] 2hqf7m8vsuq2ex66b9rgw4e32kc90z1 14 185529 750537 2024-04-14T08:22:55Z Kuldeepburjbhalaike 18176 ਖ਼ਾਲੀ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 750538 750537 2024-04-14T08:23:19Z Kuldeepburjbhalaike 18176 added [[Category:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ]] using [[WP:HC|HotCat]] wikitext text/x-wiki [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੋਣਾਂ]] o8i1sxpo3f2g0f0yq2nu7wx3xcu0qej 0 185530 750543 2024-04-14T08:32:21Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Redirected page to [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] s9qurg97hjifpg4jzc7tsvrr7219zdb 14 185531 750544 2024-04-14T08:32:47Z Kuldeepburjbhalaike 18176 "{{Catmain}} {{Navseasoncats|skip-gaps=yes}}" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ wikitext text/x-wiki {{Catmain}} {{Navseasoncats|skip-gaps=yes}} 9adfsi4f5di5qj5ghckxlxjz3al82oc 6 185532 750552 2024-04-14T08:56:20Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 750553 750552 2024-04-14T08:56:42Z Kuldeepburjbhalaike 18176 wikitext text/x-wiki == Summary == {{logo fur |Source = https://eci.gov.in |Article = 2024 ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਮ ਚੋਣਾਂ |Use = Infobox }} == Licensing == {{Non-free logo|image has rationale=yes}} 41i79zh7ii0w45d4obkba975j2r9r2n 3 185533 750556 2024-04-14T11:20:35Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Erkki Katainen}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:20, 14 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) dkyl2q7nbgnmu3zosysogijfdaw424t 3 185534 750557 2024-04-14T11:29:28Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=ACortellari}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:29, 14 ਅਪਰੈਲ 2024 (UTC) g9062xihgd38hpk99mv3c1ljjnx04kb