ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ pawiki https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.44.0-wmf.3 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਾਟਕ ਫਾਟਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ Topic 0 3275 773719 177840 2024-11-18T02:43:03Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773719 wikitext text/x-wiki ਮੈਗਨੇਸ਼ੀਅਮ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Magnesium) ਇੱਕ [[ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ]] ਹੈ। ਇਸ ਦਾ [[ਪਰਮਾਣੂ-ਅੰਕ]] 12 ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸੰਕੇਤ '''Mg''' ਹੈ। ਇਸ ਦਾ [[ਪਰਮਾਣੂ-ਭਾਰ]] 24.3050 amu ਹੈ। == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀ == {{ਕਾਮਨਜ਼|Magnesium}} * [http://www.webelements.com/magnesium/ WebElements.com – Magnesium] * [http://www.magnesium.com Online Resource for industry professionals] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220711190023/https://magnesium.com/ |date=2022-07-11 }} - Magnesium.com * [http://www.mgwater.com/index.shtml The Magnesium Website] – Includes full text papers and textbook chapters by leading magnesium authorities Mildred Seelig, Jean Durlach, Burton M. Altura and Bella T. Altura. Links to over 300 articles discussing magnesium and magnesium deficiency. * [http://www.mg12.info Magnesium in Health] {{ਪੀਰੀਆਡਿਕ ਟੇਬਲ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਸਾਇਣਕ ਤੱਤ]] {{Science-stub}} d7ryd02mklwcxtbf3rncjvsglrrp0e0 0 16026 773659 705755 2024-11-17T18:25:31Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773659 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = ਪਾਕੀਜ਼ਾ | image = Pakeezah.jpg | producer = ਕਮਲ ਅਮਰੋਹੀ | director = [[ਕਮਲ ਅਮਰੋਹੀ]] | writer = ਕਮਲ ਅਮਰੋਹੀ | editing = ਡੀ ਐਨ ਪਾਈ | cinematography = | starring = [[ਮੀਨਾ ਕੁਮਾਰੀ]]<br>[[ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ]]<br>[[ਕੇਤਕੀ ਥਿਗੇਲ]] | music= [[ਗੁਲਾਮ ਮੋਹੰਮਦ (ਕੰਪੋਜਰ)|ਗੁਲਾਮ ਮੋਹੰਮਦ]]<br>[[ਨੌਸ਼ਾਦ ਅਲੀ]] | language = [[ਉਰਦੂ]] | released = 4 ਫਰਵਰੀ 1972<ref name="remember">{{cite web |url= http://www.screenindia.com/old/fullstory.php?content_id=2720 |title= Remembering Meena Kumari |author= M.A. Khan |date= 28 March 2008 |work= |publisher= }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | runtime = 126 ਮਿੰਟ | country = [[ਭਾਰਤ]] }} '''ਪਾਕੀਜ਼ਾ''' ([[ਉਰਦੂ]]: پاکیزہ; ਮਤਲਬ: ਪਵਿੱਤਰ, ਪਾਕ) ੧੯੭੨ ਦੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਹੈ<ref name="sm">{{cite web | url=http://staticmass.net/deconstructing-cinema/deconstructing-cinema-pakeezah/ | title=Pakeezah | publisher=[http://staticmass.net StaticMass.net] | date=ਜਨਵਰੀ ੬, ੨੦੧੨ | accessdate=ਨਵੰਬਰ ੧੦, ੨੦੧੨ | archive-date=2012-05-30 | archive-url=https://web.archive.org/web/20120530173541/http://staticmass.net/deconstructing-cinema/deconstructing-cinema-pakeezah/ | url-status=dead }}</ref> ਜਿਸਦੇ ਹਦਾਇਤਕਾਰ ਕਮਲ ਅਮਰੋਹੀ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕਿਰਦਾਰ ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਮੀਨਾ ਕੁਮਾਰੀ ਨੇ ਨਿਭਾਏ। ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ [[ਲਖਨਊ]] ਦੀ ਇੱਕ ਤਵਾਇਫ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਰੋਲ ਮੀਨਾ ਕੁਮਾਰੀ ਨੇ ਨਿਭਾਇਆ। ਫ਼ਿਲਮ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਦੇ ਥੋੜਾ ਚਿਰ ਬਾਅਦ ਹੀ ਮੀਨਾ ਕੁਮਾਰੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name=sm/> ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਗ਼ੁਲਾਮ ਮੁਹੱਮਦ ਅਤੇ ਨੌਸ਼ਾਦ ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ 4 ਫ਼ਰਵਰੀ 1972 ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ। == ਕਹਾਣੀ == ਪਾਕੀਜ਼ਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਪਾਕ-ਦਿਲ ਤਵਾਇਫ਼ ਸਾਹਿਬਜਾਨ ([[ਮੀਨਾ ਕੁਮਾਰੀ]]) ਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਨਰਗਸ (ਇਹ ਕਿਰਦਾਰ ਵੀ ਮੀਨਾ ਕੁਮਾਰੀ ਨੇ ਹੀ ਨਿਭਾਇਆ) ਅਤੇ ਸ਼ਹਾਬੁੱਦੀਨ (ਅਸ਼ੋਕ ਕੁਮਾਰ) ਦੀ ਧੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸ਼ਹਾਬੁੱਦੀਨ ਦਾ ਪਰਵਾਰ ਇੱਕ ਤਵਾਇਫ਼ (ਨਰਗਸ) ਨੂੰ ਅਪਨਾਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਨਰਗਸ ਇੱਕ ਕਬਰਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਥੇ ਹੀ ਸਾਹਿਬਜਾਨ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਹਿਬਜਾਨ ਆਪਣੀ ਮਾਸੀ, ਨਵਾਬ ਜਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕੋਠੇ ’ਤੇ ਪਲ਼ਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਤਵਾਇਫ਼ ਬਣਦੀ ਹੈ। 17 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸ਼ਹਾਬੁੱਦੀਨ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਲੈਣ ਉਸਦੇ ਕੋਠੇ ਪੁੱਜਦਾ ਹੈ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਉੱਥੇ ਕੁਝ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇੱਕ ਸਫ਼ਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਾਹਿਬਜਾਨ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਸਲੀਮ (ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ) ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਲੀਮ ਦਾ ਇੱਕ ਖ਼ਤ ਸਾਹਿਬਜਾਨ ਦੇ ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਨੂੰ ਉੱਤੇ ਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹੈ। ਸਲੀਮ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਨਿਕਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਜਾਨ ਨੂੰ ਮੌਲਵੀ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਕੋਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਮ ਪੁੱਛੇ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਸਲੀਮ, ਸਾਹਿਬਜਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਪਾਕੀਜ਼ਾ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਜੋ ਸਾਹਿਬਜਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਅਤੀਤ ਯਾਦ ਕਰਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ, ਸਲੀਮ ਦੀ ਬਦਨਾਮੀ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਸੋਚ ਕੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਠੇ ਉੱਤੇ ਪਰਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਸਲੀਮ ਓੜਕ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਜਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵਿਆਹ ਉੱਤੇ ਮੁਜ਼ਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਹਿਬਜਾਨ ਜਦੋਂ ਮੁਜ਼ਰੇ ਲਈ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਉਹੀ ਹਵੇਲੀ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਕਦੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨਰਗਸ ਨੂੰ ਫਿਟਕਾਰ ਕੇ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਲੀਮ, ਸ਼ਹਾਬੁੱਦੀਨ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਹਿਬਜਾਨ ਨੇ ਅੱਜ ਉਸਦੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਪਰਵਾਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨੱਚਣਾ ਹੈ। == ਗੀਤ == ਪਾਕੀਜ਼ਾ ਫ਼ਿਲਮ ਆਪਣੇ ਗੀਤਾਂ ਲਈ ਵੀ ਯਾਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੰਗੀਤ [[ਗੁਲਾਮ ਮੋਹੰਮਦ]] ਨੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਦ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਪਿੱਠਭੂਮੀ ਸੰਗੀਤ [[ਨੌਸ਼ਾਦ]] ਨੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗੀਤ ਹਨ: - * "ਚਲੋ ਦਿਲਦਾਰ ਚਲੋ ਚਾਂਦ ਕੇ ਪਾਰ ਚਲੋ, ਹਮ ਹੈਂ ਤੈਯਾਰ ਚਲੋ ...." * "ਚਲਤੇ ਚਲਤੇ ਯੂੰ ਹੀ ਕੋਈ ਮਿਲ ਗਯਾ ਥਾ ਸਰੇ ਰਾਹ ਚਲਤੇ ਚਲਤੇ ..." * "ਇਨ੍ਹੀ ਲੋਗੋਂ ਨੇ ਲੇ ਲੀਨਾ ਦੁਪੱਟਾ ਮੇਰਾ ...." * "ਠਾੜੇ ਰਹਿਯੋ ਓ ਬਾਂਕੇ ਯਾਰ ਰੇ..." * " ਆਜ ਹਮ ਅਪਨੀ ਦੁਆਓਂ ਕਾ ਅਸਰ ਦੇਖੇਂਗੇ, ਤੀਰੇ ਨਜ਼ਰ ਦੇਖੇਂਗੇ, ਜ਼ਖਮੇ ਜਿ਼ਗਰ ਦੇਖੇਂਗੇ...." * "ਮੌਸਮ ਹੈ ਆਸ਼ਕਾ਼ਨਾ..." ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਜੋੜ == *{{IMDb|0067546}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ]] efqn457yfc0diqi5nbjdla2nwdtulm8 0 16749 773694 727447 2024-11-17T23:02:50Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773694 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = ਭੀਮਸੇਨ ਜੋਸ਼ੀ | image = Pandit Bhimsen Joshi (cropped).jpg | caption = | image_size = | background = ਸੋਲੋ_ਗਾਇਕ | birth_name = ਭੀਮਸੇਨ ਗੁਰੂਰਾਜ ਜੋਸ਼ੀ | alias = | birth_date = {{Birth date |1922|2|04|df=y}} | birth_place = [[ਗਾਡਾਗ]], [[ਕਰਨਾਟਕ]], [[ਭਾਰਤ]])<ref>{{cite web|url=http://books.google.com/books/about/Bhimsen_Joshi.html?id=O0YIAQAAMAAJ|title=Bhimsen Joshi, A biography|}}</ref> | religion = [[ਹਿੰਦੂ]], [[ਕੰਨੜ ਮਾਧਵ ਬਰਾਹਮਣ]] | death_date = {{Death date and age|df=y| 2011|1|24|1922|2|04}} | death_place = [[ਪੂਨਾ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] | origin = | genre = [[ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] | occupation = ਗਾਇਕ | years_active = 1941–2011 | label = | website = }} '''ਪੰਡਿਤ ਭੀਮਸੇਨ ਗੁਰੂਰਾਜ ਜੋਸ਼ੀ''' [[ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ 2008 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ, [[ਭਾਰਤ ਰਤਨ]] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ==ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਮੋਹ== ਉਹ ਅਧਿਆਪਕ ਪਿਤਾ ਦੇ 16 ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ। ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸਤਾਦ [[ਅਬਦੁਲ ਕਰੀਮ ਖ਼ਾਂ]] ਦੀ ਠੁਮਰੀ ‘ਪੀਆ ਬਿਨ ਨਾਹੀਂ ਆਵਤ ਚੈਨ’ ਸੁਣ ਕੇ ਇੰਨੇ ਮੋਹੇ ਗਏ ਕਿ ਘਰ-ਬਾਰ ਛੱਡ ਕੇ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਉਸਤਾਦ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿੱਚ ਤੁਰ ਪਏ ਜੋ ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਗਾਉਣਾ ਸਿਖਾ ਦੇਵੇ। ਉਹ 14 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਪੰਡਿਤ [[ਰਾਮਭਾਊ ਕੁੰਡਗੋਲਕਰ]], ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕ ਸਵਾਈ ਗੰਧਰਵ ਆਖਦੇ ਸਨ, ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਿਸ਼ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਲੋਹੜੇ ਦੀ ਲੋਚ-ਲਚਕ ਸੀ। ਪੰਡਿਤ ਭੀਮਸੈਨ ਜੋਸ਼ੀ ਜਿੰਨੇ ਵੱਡੇ ਕਲਾਕਾਰ ਸਨ, ਓਨੇ ਹੀ ਸਰਲ ਤੇ ਸਾਦਾ ਮਨੁੱਖ ਸਨ। ਉਹ ਦੋ ਸੰਸਾਰਾਂ ਦੇ ਵਾਸੀ ਸਨ, ਪਰ ਇੱਕ ਸੰਸਾਰ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜਣਾ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਹਿਜ ਕਾਰਜ ਸੀ। ਇੱਕ ਸੰਸਾਰ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉੱਚੀਆਂ ਸਿਖਰਾਂ ਛੋਹੀਆਂ ਅਤੇ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਸੰਗੀਤ-ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਉੱਤੇ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਦੂਜਾ ਸੰਸਾਰ ਆਮ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ੁਗਲਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ੌਕਾਂ ਦਾ ਸੀ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਰੱਜ-ਰੱਜ ਮਾਣੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਫੁਟਬਾਲ, ਯੋਗ ਤੇ ਤੈਰਾਕੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਧੀਆ ਖਾਣਾ ਤੇ ਜੀਅ ਭਰ ਕੇ ਪੀਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿੱਸੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ੌਕ ਦੇ ਹਨ।{{Quote box|width=246px|bgcolor=#ACE1AF|align=right|quote="ਪੰਡਿਤ ਜੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸੰਤ ਸਨ। ਉਹ ਜਦੋਂ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਸੁਣਨ ਵਾਲਾ ਹੋਰ ਸਭ ਕੁਝ ਵਿਸਰ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।"|salign=right |source=— ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬੰਸਰੀ-ਵਾਦਕ ਪੰਡਿਤ [[ਹਰੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਚੌਰਸੀਆ]]}} ==ਮਿਲੇ ਸੁਰ ਮੇਰਾ ਤੁਮਹਾਰਾ== ਜਦੋਂ 1985 ਵਿੱਚ [[ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ]] ਨੇ ਕੌਮੀ ਇਕਜੁੱਟਤਾ ਦਾ ਅਮਰ ਗੀਤ ‘ਮਿਲੇ ਸੁਰ ਮੇਰਾ ਤੁਮਹਾਰਾ’ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਆਰੰਭਕ ਸਤਰਾਂ ਦਾ ਗਾਇਕ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਦੂਈ ਆਵਾਜ਼ ਘਰ-ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਗਈ। ==ਗੁਰੂ-ਸਿਸ਼== ਉਹ ਗੁਰੂ-ਸ਼ਿਸ਼ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਹਮਾਇਤੀ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਚਿੰਤਾ ਸੀ ਕਿ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਾਂਗ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾ ਸਮਝ ਕੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਇਸ ਦੇ ਰਸ ਨੂੰ ਪਤਲਾ ਪਾ ਦੇਵੇਗੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕਿ ਕਲਾ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਮਰਿਯਾਦਾ ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗੁਰੂ-ਸ਼ਿਸ਼ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਗੁਰੂ ਬਣ ਜਾਣ ਪਿੱਛੋਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਿਆ, ਸਗੋਂ ਸ਼ਿਸ਼ ਹੋਣ ਸਮੇਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇਹੋ ਸੀ। ==ਸਨਮਾਨ == * 1972 - [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]]<ref name=zeenews>{{cite news|title=Pandit Bhimsen Joshi: A Profile|url=http://www.zeenews.com/news481046.html|accessdate=24 January 2011|newspaper=ZEE News|date=5 November 2008}}</ref> * 1976 - [[ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕੈਡਮੀ ਸਨਮਾਨ]]<ref name=zeenews/> * 1985 - [[ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ]]<ref name=zeenews/> * 1985 - [[ਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਸਨਮਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ]] * 1986 - "ਫਸਟ ਪਲੈਟੀਨਮ ਡਿਸਕ"<ref>[http://www.dnaindia.com/report.asp?newsid=1229441 Bhimsen Joshi: Living legend in Indian classical music - Entertainment - DNA<!-- Bot generated title -->]</ref> * 1999 - [[ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ]]<ref name=zeenews/> * 2000 - "ਅਦਿੱਤਿਆ ਵਿਕਰਮ ਬਿਰਲਾ ਕਾਲੀਸਖਰ ਪੁਰਸਕਾਰ"<ref>{{Cite web |url=http://www.screenindia.com/old/20001117/tnews.htm |title=Screen -The Business of Entertainment<!-- Bot generated title --> |access-date=2014-05-02 |archive-date=2009-08-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090803162620/http://www.screenindia.com/old/20001117/tnews.htm |url-status=dead }}</ref> * 2002 - [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰਾ ਭੂਸ਼ਣ ਸਨਮਾਨ]]<ref>{{Cite web |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2002-04-27/news-interviews/27121057_1_bhimsen-joshi-padma-bhushan-classical-music |title=Times Of India Article |access-date=2014-05-02 |archive-date=2012-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120610052842/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2002-04-27/news-interviews/27121057_1_bhimsen-joshi-padma-bhushan-classical-music |dead-url=yes }}</ref> * 2003 - "ਸਵਾਥੀ ਸੰਗੀਥਾ ਪੁਰਸਕਰਮ'' ਕੇਰਲਾ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਨਮਾਨ<ref>{{cite news | url=http://www.hindu.com/2003/12/02/stories/2003120208750400.htm | location=Chennai, India | work=The Hindu | title=Award presented to Bhimsen Joshi | date=2003-12-02 | access-date=2014-05-02 | archive-date=2003-12-04 | archive-url=https://web.archive.org/web/20031204175823/http://www.hindu.com/2003/12/02/stories/2003120208750400.htm | dead-url=yes }}</ref> * 2009 - [[ਭਾਰਤ ਰਤਨ]]<ref name=zeenews/> * 2008 - "ਸਵਾਮੀ ਹਰੀਦਾਸ ਸਨਮਾਨ"<ref>{{Cite web |url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/holnus/009200808272140.htm |title=Bhimsen Joshi to be presented Swami Haridas Award |access-date=2014-05-02 |archive-date=2011-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110728032751/http://www.hinduonnet.com/thehindu/holnus/009200808272140.htm |dead-url=yes }}</ref> * 2009 - ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ "ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਸਨਮਾਨ<ref>{{Cite web |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-09-01/pune/28088563_1_lifetime-achievement-award-delhi-government-shriniwas-joshi |title=Bhimsen happy about Delhi govt award |access-date=2014-05-02 |archive-date=2012-07-17 |archive-url=https://archive.today/20120717182143/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-09-01/pune/28088563_1_lifetime-achievement-award-delhi-government-shriniwas-joshi |dead-url=yes }}</ref> * 2010 - ਰਾਮ ਸੇਵਾ ਮੰਡਲ ਬੰਗਲੋਰ ਦੁਆਰਾ "ਐਸ. ਵੀ. ਨਰਾਇਣਸਵਾਮੀ ਰਾਓ ਕੌਮੀ ਸਨਮਾਨ" ==ਮੌਤ== ਲੰਮੀ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਆਪ ਦੀ ਮੌਤ 24 ਜਨਵਰੀ 2011 ਨੂੰ ਹੋ ਗਈ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2011]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਰਤਨ ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ]] rp2m797tp6t9g0hhfz3duufih1bdec1 0 16909 773642 471508 2024-11-17T15:37:36Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773642 wikitext text/x-wiki [[Image:Gustave Dore Ancient Mariner Illustration.jpg|thumb|ਤੂਫਾਨ ਦੌਰਾਨ ਮਲਾਹ ਮ੍ਸ੍ਤੂਲ ਉੱਤੇ। [[ਗੁਸਤਾਵ ਡੋਰ]] ਦੀ ਲੱਕੜ ਨੱਕਾਸੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀ]] ''''ਦ ਰਾਈਮ ਆਫ਼ ਏਨਸੀਐਂਟ ਮੇਰੀਨਰ'''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]:The Rime of the Ancient Mariner) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ [[ਕਵੀ]], ਸਾਹਿਤ ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ [[ਸੈਮੂਅਲ ਟੇਲਰ ਕਾਲਰਿਜ]] (1772 – 1834) ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ [[ਕਵਿਤਾ]] ਹੈ। ਇਹ 1797 - 98 ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਅਤੇ 'ਲਿਰੀਕਲ ਬੈਲਡਜ' (Lyrical Ballads) ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ 1798 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇੱਕ ਵੱਡ-ਆਕਾਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਪੰਛੀ [[ਅਲਬਟਰਾਸ]] ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦੇਣ ਦੇ ਗੁਨਾਹ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮਲਾਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਕੇ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਭੁਗਤਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਨਿਰਾਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲੇ ਮਲਾਹ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬਖਸ਼ਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਪਸ਼ਚਾਤਾਪ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਹਨੂੰ ਵੀ ਸਰਾਪ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਘੁੰਮਦੇ ਰਹਿਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਸਬਕ ਨੂੰ ਦ੍ਰਿੜਾਉਂਦੀ ਆਪਣੀ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੇ ਰਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਵੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web |url=http://librivox.org/the-rime-of-the-ancient-mariner-by-samuel-taylor-coleridge/ |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2012-11-26 |archive-date=2008-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081225000133/http://librivox.org/the-rime-of-the-ancient-mariner-by-samuel-taylor-coleridge/ |url-status=dead }}</ref> {{ਅਧਾਰ}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰੋਮਾਂਸਵਾਦ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬਿਰਤਾਂਤਿਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ]] lgohvyqegh1l0lef7chgqz9s7hpgc86 0 16933 773623 773516 2024-11-17T12:34:52Z Meenukusam 51574 ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਘਟਨਾਵਾਂ ਜੋੜਿਆਂ ਹਨ 773623 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ | image = Mohammed Rafi 2016 postcard of India crop-flip.jpg | alt = | caption = | image_size = | landscape = yes | background = solo_singer | birth_name = ਮੁਹੰਮਦ ਹਾਜੀ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ | alias = | birth_date = 24 ਦਸੰਬਰ 1924 | birth_place = ਕੋਟਲਾ ਸੁਲਤਾਨ ਸਿੰਘ, [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]], [[ਪੰਜਾਬ]] | origin = | death_date = 31 ਜੁਲਾਈ 1980 (ਉਮਰ 55) | death_place = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]], [[ਭਾਰਤ]] | genre = ਫ਼ਿਲਮੀ, ਕਲਾਸੀਕਲ, [[ਗ਼ਜ਼ਲ]], ਕੱਵਾਲੀ, ਠੁਮਰੀ | occupation = ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ | instrument = | years_active = 1944–1980 | label = | associated_acts = | website = | notable_instruments = }} '''ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ''' (24 ਦਸੰਬਰ 1924 - 31 ਜੁਲਾਈ 1980) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕ ਸੀ।<ref name="am">{{cite web | url=http://www.allmusic.com/artist/mohammed-rafi-mn0000582254 | title=Mohammed Rafi | publisher=[http://www.allmusic.com AllMusic.com] | accessdate=9 July 2016}}</ref> ਅਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਸਮਕਾਲੀ ਗਾਇਕਾਂ 'ਚ ਵਖਰੀ ਪਛਾਣ ਸੀ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ '''ਸ਼ੇਹਨਸ਼ਾਹ-ਏ-ਤਰਨ੍ਨੁਮ''' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਗਾਇਕ ਸਨ।ਰਫ਼ੀ ਸਾਹੇਬ ਆਪਣੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਕਿਸਮ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਾਜ ਵਾਸਤੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਨੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਗੀਤਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਗੀਤ, ਉਦਾਸ ਵਿਰਲਾਪ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰੁਮਾਂਸਵਾਦੀ ਗੀਤ, ਗ਼ਜ਼ਲ, ਭਜਨ ਅਤੇ ਕੱਵਾਲੀ ਤੱਕ ਹੱਦਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਦੇ ਅਦਾਕਾਰਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਦੀ ਵਿਲਖਣ ਯੋਗਤਾ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।<ref name="EBIndia">{{cite book| title=Students' Britannica India, Volumes 1–5| publisher=Encyclopaedia Britannica (India)| page=238| url=http://books.google.com/books?id=ISFBJarYX7YC&pg=PA236&lpg=PA236&dq=mohammed+rafi,+britannica+encyclopedia&source=bl&ots=1xRIrHUvoy&sig=Gm0XmcBFYPeNwB1ReXRy_W6VmPc&hl=en&ei=2KN1TqHmA5S0hAeDwsCbDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CGcQ6AEwCQ#v=onepage&q=rafi&f=false| isbn=0-85229-760-2| accessdate=9 July 2016}}</ref> 1950 ਅਤੇ 1970 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਰਫ਼ੀ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋ ਵੱਧ ਮੰਗ ਵਾਲੇ ਗਾਇਕ ਸਨ।<ref name="EBIndia"/> ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਛੇ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1967 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ-ਸ਼੍ਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |url=http://india.gov.in/myindia/padmashri_awards_list1.php?start=2050|title=Padma Shri Awardees |publisher=india.gov.in |accessdate=9 July 2016}}</ref> ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਗਾਣੇ ਗਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸੀ, ਜਿਸ ਉਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮੁਹਾਰਤ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਣੇ ਗਾਏ ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਆਸਾਮੀ]], [[ਕੋਂਕਣੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਕੋਕਣੀ]], [[ਭੋਜਪੁਰੀ]], [[ਉੜੀਆ ਲਿਪੀ|ਉੜੀਆ]], [[ਪੰਜਾਬੀ]], [[ਬੰਗਾਲੀ]], [[ਮਰਾਠੀ]], [[ਸਿੰਧੀ]], [[ਕੰਨੜ]], [[ਗੁਜਰਾਤੀ]], [[ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]], [[ਮਗਾਹੀ]], [[ਮੈਥਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮੈਥਲੀ]] ਅਤੇ [[ਉਰਦੂ]] ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹਨਾਂ ਨੇ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]], [[ਫਾਰਸੀ]], [[ਅਰਬੀ]], [[ਹੈਤੀਆਈ]], ਅਤੇ [[ਡਚ ਭਾਸ਼ਾ|ਡੱਚ]] ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਾਣੇ ਗਾਏ ਸਨ। ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਕਾਰ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ '''ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen ਦੇ Forward ਵਾਲੇ ਭਾਗ''' ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ '''ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ''' ਕੋਲ ਖੁਦਾ ਦੀ ਐਸੀ ਬਖਸ਼ੀਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਓਹ ਫਿਲਮ ਦੇ ਸੀਨ,ਪਾਤਰ ਦੇ ਮੂਡ,ਗਾਨੇ ਦੇ ਲਫਜ਼,ਉਸ ਦੀ ਧੁਨ ਅਤੇ ਪਰਦੇ ਤੇ ਕਿਹੜਾ ਅਦਾਕਾਰ ਹੈ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਗੀਤ ਗਾ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਨੂੰ '''ਖੁਦਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼''' ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਉਧਯੋਗ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਗਾਇਕ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਰੇੰਜ ਤੱਕ ਅੱਜ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਗਾ ਸਕਿਆ। ==ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ== ਮੁੰਹਮਦ ਰਫੀ ਦਾ ਜਨਮ 24 ਦਿਸੰਬਰ 1924 ਨੂੰ ਮੁਹਮੰਦ ਹਾਜੀ ਅਲੀ(ਪਿਤਾ) ਤੇ ਅੱਲਾਰੱਖੀ(ਮਾਤਾ) ਦੇ ਘਰ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਕੋਲ ਪਿੰਡ ਕੋਟਲਾ ਸੁਲਤਾਨ ਸਿੰਘ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਜਦੋਂ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸੀ ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਰੋਏ ਸੀ ਜਿੰਵੇਂ ਆਪਣੇ ਆਗਮਨ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਰਹੇ ਹੋਣ('''ਬਕੌਲ ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਅਪਣੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen''')।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਅਪਣੇ ਅਠ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਤਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਸੀ।ਰਫ਼ੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਕੱਚਾ-ਨਾਂਅ "ਫੀਕੋ" ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਕੋਟਲਾ ਸੁਲਤਾਨ ਸਿੰਘ ਵਿਖੇ ਹੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਰਫ਼ੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜਿਹੜੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਲਈ 1926 ਲਾਹੋਰ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ ਜਿਥੇ ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਢਾਬੇ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ 1936 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਲੈ ਗਏ। '''ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen''' ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਬਹਤ ਜਜ਼ਬਾਤੀ ਅਤੇ ਯਾਰਾਂ ਦੇ ਯਾਰ ਸਨ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ'ਚ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜਾਈ ਸਿਰਫ ਚੌਥੀ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਹੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਲਾਹੋਰ ਆ ਕੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ, ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ '''ਮੁੰਹਮਦ ਦੀਨ''' ਜਿਹੜੇ ਜਿੱਥੇ ਉਥੇ ਭੱਟੀ ਗੇਟ ਵਿੱਚ ਨੂਰ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸੈਲੂਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਨ <ref name="tribuneindia_striking">{{cite web | url=http://www.tribuneindia.com/2006/20060223/aplus.htm#1 | title=Striking the right chord| author=Varinder Walia | publisher=The Tribune: Amritsar Plus | date=16 June 2003 | accessdate=9 July 2016}}</ref>,ਦੇ ਸੈਲੂਨ 'ਚ ਉਸਦਾ ਹੱਥ ਵੰਡਾਉਣ ਲਈ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। '''ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen''' ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਵੇਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਘਰ ਬੈਠਿਆਂ ਰਫੀ ਨੇ ਇੱਕ ਫਕ਼ੀਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਨ ਕੇ ਉਸ ਫਕ਼ੀਰ ਦਾ ਪਿਛਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਇਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹੁੰਦਾ। ਉਹ ਫ੍ਕ਼ੀਰ ਜੋ ਗਾਉਂਦਾ ਸੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਉਸ ਦੀ ਨਕ਼ਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗਾਉਂਦੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਨਾਈ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਗਾ ਕੇ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੂਬ ਵਾਹਾ-ਵਾਹੀ ਹੁੰਦੀ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਅਪਣੀ ਇੰਟਰਵਿਯੂ ਵਿੱਚ ਦਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਓਹ ਗੀਤ ਸੀ '''"ਖੇਡਣ ਦੇ ਦਿਨ ਚਾਰ".''' ਕਿਤਾਬ 'ਚ ਇਹ ਜ਼ਿਕਰ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਫ੍ਕ਼ੀਰ ਨੇ ਰਫੀ ਤੋਂ ਜਦੋਂ ਗਾਨਾ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਭਵਿਖਵਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ '''"ਇੱਕ ਦਿਨ ਤੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਪੂਰੀ ਕਾਇਨਾਤ ਤੇ ਹੁਕੂਮਤ ਕਰੇਗੀ"''' ਤੇ ਇਹ ਭਵਿਖਵਾਣੀ ਸਚ ਸਾਬਤ ਹੋਈ। ਰਫ਼ੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ (ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਨ) ਦੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਅਬਦੁਲ ਹਮੀਦ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਫ਼ੀ ਦਾ ਸਾਲਾ) ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਰਫ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗਾਇਕੀ ਵੱਲ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਬਦੁਲ ਹਮੀਦ ਨੇ ਹੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਫ਼ੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ, ਰਫ਼ੀ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਭੇਜਣ ਵਾਸਤੇ ਮਨਾਇਆ ਸੀ ਕਿਓਂਕਿ ਰਫੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਹਾਜੀ ਅਲੀ ਰਫੀ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕਰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਰਫੀ ਨੂੰ ਉਸਤਾਦ ਅਬਦੁਲ ਵਾਹਿਦ ਖਾਨ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਵੀ ਦੁਆਈ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਉਸਤਾਦ ਛੋਟੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ,ਬੜੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ ਤੇ ਬਰਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ,ਪੰਡਿਤ ਜੀਵਨ ਲਾਲ ਮਟੋ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਨਿਜ਼ਾਮੀ ਤੋਂ ਵੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ। ਰਫ਼ੀ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਉਸਤਾਦ ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ, ਤੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref name="dailytimes_way_it_was">{{cite web | url=http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_16-6-2003_pg3_6 | title=The Way It Was: Tryst With Bollywood | author=Syed Abid Ali | publisher=Daily Times, Pakistan | date=16 June 2003 | accessdate=9 July 2016}}</ref> ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕੇ.ਐੱਲ ਸਹਿਗਲ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹੋਇਆ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਸਨ 1941 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿਨ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਲਾਹੋਰ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਕਰਣ ਲਈ ਉਸ ਜਮਾਨੇ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕ ਕੇ.ਐੱਲ ਸਹਿਗਲ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਬਿਜਲੀ ਚਲੀ ਜਾਨ ਤੇ ਕੇ.ਐੱਲ ਸਹਿਗਲ ਨੇ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਮਨਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਬਹੁਤ ਅਸ਼ਾੰਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਮੌਕੇ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੇ ਆਯੋਜਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜਦ ਤੱਕ ਬਿਜਲੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਭੀੜ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਰਖਣ ਲਈ ਮੇਰੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਤੋਂ ਗਾਨੇ ਗਵਾ ਲਵੋ ਤੇ ਫੇਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇੰ ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਗਾਇਆ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪਹਿਲਾ ਜਨਤਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਦਰ੍ਸ਼ਨ ਸੀ। ਸ਼੍ਰੋਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ, ਜੋ ਉਸ ਜਮਾਨੇ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ, ਵੀ ਬੈਠੇ ਸਨ ਤੇ ਉਹ ਰਫੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਬੇਹਦ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਤੇ ਉਨਾਂ ਨੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਾਨੇ ਲਈ ਸੱਦਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ। ਜੋੜੀ ਵਿੱਚ ਗਾਣਾ ਗਾਇਆ। ਇਹ ਗਾਣਾ ਸੀ “ਸੋਹਣੀਏ ਨੀਂ, ਹੀਰੀਏ ਨੀਂ” ਜੋ ਕਿ ਜੀਨਤ ਬੇਗਮ ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ 'ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮ ਗੁਲ ਬਲੋਚ (1944 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ) ਵਾਸਤੇ ਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗਾਇਕ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋ ਗਈ।<ref name="tribuneindia_sang_for_kishore">{{cite web | url=http://www.tribuneindia.com/2002/20020923/login/music.htm|title=When Rafi sang for Kishore Kumar|author= Amit Puri | publisher=The Tribune | accessdate=9 July 2016}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ, ਰਫ਼ੀ ਨੂੰ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਲਾਹੌਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਾਸਤੇ ਗਾਉਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref name="tribune_his_voice">{{cite web | url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040725/spectrum/main7.htm | title=His voice made him immortal | author=M.L. Dhawan | publisher=Spectrum (The Tribune) | date=25 July 2004 | accessdate=9 July 2016}}</ref> ਮੁੰਹਮਦ ਰਫੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਜ਼ੀਨਤ ਬੇਗ਼ਮਨਾਲ " ਸੋਹਣੀਏ ਨੀ ਹੀਰੀਏ ਨੀ" ਫਿਲਮ '''ਗੁਲ ਬਲੋਚ''' ਲਈ '''ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ''' ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ 'ਚ ਸਨ 1944 ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਸੀ। ===ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ=== 1944 ਵਿੱਚ, ਰਫ਼ੀ ਮੁੰਬਈ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਮੀਦ ਸਾਹਿਬ ਸਹਿਤ ਭੀੜ-ਭਰੇ ਭਿੰਡੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਮਰਾ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਕਵੀ ਤਨਵੀਰ ਨਕਵੀ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਉਤਪਾਦਕ (ਪ੍ਰੋਡੀਊਸਰ) ਅਬਦੁਰ ਰਸ਼ੀਦ ਕਾਰਦਾਰ ਮਹਿਬੂਬ ਖਾਨ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਾ–ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ (ਡਾਇਰੈਕਟਰ) ਨਜ਼ੀਰ ਨਾਲ ਮਿਲਵਾਇਆ ਸੀ।<ref name="tribuneindia_striking"/> '''ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen''' ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਲਾਹੋਰ ਦੀਆਂ ਮੇਹਫ਼ਿਲਾਂ ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਗਾਇਆ ਸੀ। ਬੰਬਈ ਆ ਕੇ ਹਮੀਦ ਭਾਈ ਤੇ ਰਫੀ ਸਾਹਬ ਕਿਸੇ ਮੇਹਫ਼ਿਲ 'ਚ ਗਾਉਣ ਲਈ ਮੌਕਾ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ। ਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਭਿੜੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਪੰਜ ਛੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਇੱਕ ਮੇਹਫ਼ਿਲ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਿਸੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਮੇਹਫ਼ਿਲ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਗਾਇਕ ਕੇ.ਐਲ.ਸੇਹਗਲ ਤੇ ਗਜ਼ਲ ਗਾਇਕ ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।ਉਹਨਾਂ ਦੋਨਾਂ ਜਣਿਆਂ ਦੇ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਹਮੀਦ ਭਾਈ ਨੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੇ ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਵੱਲ ਮੰਜੂਰੀ ਲਈ ਤੱਕਿਆ। ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਰਫੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਤੇ ਡੂੰਘੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲਨਾਲ ਤੱਕਿਆ ਫੇਰ ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਬਸ ਫੇਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਜੋ ਗਾਇਆ, ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਇੱਕ ਦਮ ਹੱਕੇ-ਬੱਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਸੁਨ ਕੇ ਕਿ ਰਾਗ ਦਰਬਾਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਇੱਕ ਸੁਰ ਇਹ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿੰਨਾ ਸੁਰੀਲਾ ਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਕਿੰਨੀ ਸੇਹਜਤਾ ਨਾਲ ਤੇ ਮਖਮਲੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ।ਸ਼੍ਰੋਤਿਆਂ ਨੇ ਇੰਨੀ ਵਾਹਾ-ਵਾਹੀ ਕੀਤੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਪੈਸੇ ਲੁਟਾਏ। ਕਿਤਾਬ 'ਚ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਨੋਟਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਥੈਲੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਾਂ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਤੇ ਹਨੀਦ ਭਾਈ ਨੇ ਪੈਸੇ ਲੈਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਤੇ ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਦੀ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਰੁਪਇਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਜਦ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਜਾਂ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੈਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਪੈਦਲ ਹੀ 5-6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈ ਕਰਕੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਗਏ। ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਉਸ ਰਾਤ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ ਸੁੱਤੇ ਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਫੇਰ ਉਹ ਥੈਲੇ ਲਈ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਗਏ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਇੱਜ਼ਤ ਨਾਲ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਤੇ ਸ਼ੁਕ੍ਰਿਯਾ ਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਸਿਰਫ ਗਾਉਣ ਦਾ ਹੀ ਮੌਕਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। 1944 ਵਿੱਚ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬਾਅਦ 'ਚੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੂੜ੍ਹੇ ਸੰਬਧ ਬਣ ਗਏ ਸੀ) ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਅਲਾਉਦੀਨ ਨਾਲ '''<nowiki/>'ਪਹਿਲੇ ਆਪ' ਫਿਲਮ''' ਵਿੱਚ"ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਕੇ ਹੈਂ ਹਮ,ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਹਮਾਰਾ ਹੈ" ਗੀਤ ਗਾਇਆ। ਪਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਨ ਫਿਲਮ '''ਅਨਮੋਲ ਘੜੀ''' 'ਚ ਗਾਏ ਗੀਤ -'''ਤੇਰਾ ਖਿਲੋਨਾ ਟੂਟਾ ਰੇ ਬਾਲਕ''' ਤੋਂ ਮਿਲੀ। ਇਹ ਗੀਤ ਵੀ ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ 'ਚ ਹੀ ਸੀ।1946 ਵਿੱਚ ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਤੋਂ ਉਸ ਵਕ਼ਤ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਕਾਰ ਤੇ ਗਾਇਕ '''ਕੇ.ਐਲ ਸੇਹਗਲ''' ਦੀ ਫਿਲਮ '''"ਸ਼ਾਹਜਹਾਨ"''' ਵਿੱਚ ਕੋਰਸ 'ਚ ਗਵਾਇਆ। ਓਹ ਗੀਤ ਸੀ "ਮੇਰੇ ਸਪਨੋੰ ਕਿ ਰਾਨੀ ਰੂਹੀ ਰੂਹੀ ਰੂਹੀ" ਇਹ ਇੱਕੋ ਗੀਤ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ '''ਕੇ.ਐਲ ਸੇਹਗਲ''' ਨਾਲ ਗਾਇਆ। ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਗੀਤਾਂ ਨੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੀਤਾ ਓਹ ਸਨ ਫਿਲਮ '''ਬੈਜੂ ਬਾਵਰਾ''' ਦੇ ਗੀਤ ਜਿਹੜੇ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਤੇ ਬੇਸਡ ਗੀਤ ਸਨ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਨੇ। ਇਸ ਫਿਲਮ ਨਾਲ ਨੌਸ਼ਾਦ- ਰਫੀ ਤੇ ਸ਼ਕੀਲ ਦੀ ਤਿਕੜੀ ਨੇ ਧਮਾਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਦ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਕਦੀਂ ਪਿਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖਣਾ ਪਿਆ।ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਨਾਲ ਇਹਨਾ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘਾ ਸੀ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਾਰੇ ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਯੂ'ਚ ਇੱਕ ਸ਼ੇਯਰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ '''<nowiki/>'ਮੇਰੀ ਸਰਗਮ ਮੇਂ ਤੇਰਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ,ਮੇਰੇ ਸਾਜੋੰ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ"''' ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਸੰਦ ਬਣ ਗਏ ਸਨ ਜਿੰਵੇਂ ਸ਼ੰਕਰ ਜੈਕਿਸ਼ਨ,ਓ ਪੀ ਨੈਯਰ,ਏਸ ਡੀ ਬਰਮਨ,ਮਦਨ ਮੋਹਨ,ਰਵੀ,ਗੁਲਾਮ ਹੈਦਰ,ਸਲਿਲ ਚੌਧਰੀ,ਜੈਦੇਵ ਇਤਿਅਦਿ। ਓ ਪੀ ਨੈਯਰ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ'ਚ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਤੇ ਆਸ਼ਾ ਭੋੰਸਲੇ ਦੇ ਯੁਗਲ ਗੀਤ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਕ਼ਬੂਲ ਹਨ ਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਉੰਨੇ ਹੀ ਸੁਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ,ਦੇਵ ਅਨੰਦ,ਧਰਮੇਂਦਰ, ਸ਼ੰਮੀ ਕਪੂਰ,ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ,ਸੰਜੇ ਖਾਨ,ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਖਾਨ,ਵਿਸ਼ਵਜੀਤ,ਰਾਜੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ,ਜ਼ੋਯ ਮੁਖਰਜੀ ,ਜਿਤੇੰਦਰ,ਗੁਰੂ ਦੱਤ, ਬਲਰਾਜ ਸਾਹਨੀ,ਪ੍ਰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ,ਜਾਨੀ ਵਾਕਰ ,ਮੇਹਮੂਦ ਆਦਿ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਸਭ ਲਈ ਗਾਇਆ। ਸ਼ੰਮੀ ਕਪੂਰ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਰਫੀ ਤੋਂ ਹੀ ਗਵਾਉਂਦੇ ਸਨ।ਜਿੰਵੇਂ ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਮੁਕੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਉਂਵੇਂ ਹੀ ਸ਼ੰਮੀ ਕਪੂਰ ਰਫੀ ਨੂੰ ਅਪਣੀ ਅਵਾਜ਼ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਇੰਤਕਾਲ ਤੇ ਸ਼ੰਮੀ ਕਪੂਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਮੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਮਰ ਗਈ ਹੈ। '''<big>ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਗਾਉਣ ਦਾ ਸਫਰ</big>''' ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਗਾਉਣ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ 1942 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤੱਕ ਬਰਕਰਾਰ ਰਿਹਾ।1950 ਤੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਗਾਨੇ ਗਾਏ ਜਿਹੜੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਕ਼ਬੂਲ ਹੋਏ ਤੇ ਇਹਨਾਂ 'ਚੋਂ ਕਈ ਗਾਣਿਆਂ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਮਿਲੇ।1960 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ '''ਚੌਦਹਵੀਂ ਕਾ ਚਾਂਦ''' ਦੇ ਗੀਤ '''"ਚੌਦਹਵੀਂ ਕਾ ਚਾਂਦ ਹੋ ਯਾ ਆਫਤਾਬ ਹੋ"'''ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ '''ਪਹਿਲਾ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ'''। ਇਸ ਗੀਤਨੂੰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਰਵੀ ਨੇ ਸੁਰ ਬੱਧ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਰਫੀ ਤੇ ਰਵੀ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨੇ ਫਿਲਮ ਘਰਾਣਾ(1961),ਕਾਜਲ(1965),ਦੋ ਬਦਨ(1966)ਤੇ ਨੀਲਕਮਲ(1968) ਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ 'ਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਯਾਦਗਾਰ ਗੀਤ ਦਿੱਤੇ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ '''ਦੂਜਾ''' '''ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਫਿਲਮ ਸਸੁਰਾਲ ਦੇ ਗਾਨੇ "ਤੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਪਿਆਰੀ ਸੂਰਤ" ਤੇ ਮਿਲਿਆ,ਤੀਜਾ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਫਿਲਮ''' 1965 ਵਿੱਚ '''ਦੋਸਤੀ''' ਦੇ ਗੀਤ '''"ਚਾਹੂੰਗਾ ਮੈਂ ਤੁਝੇ ਸਾਂਝ ਸਵੇਰੇ"''' ਤੇ ਮਿਲਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਲਕਸ਼ਮੀ ਕਾੰਤ-ਪਿਆਰੇ ਲਾਲ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨੇ ਸੁਰ ਬੱਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਲਕਸ਼ਮੀ ਕਾੰਤ-ਪਿਆਰੇ ਲਾਲ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਫਿਲਮ ਪਾਰਸਮਨੀ ਦੇ ਗੀਤ " ਸਲਾਮਤ ਰਹੋ" ਤੇ "ਵੋ ਜਬ ਯਾਦ ਆਏ' (ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨਾਲ ਗਾਇਆ ਯੁਗਲ ਗੀਤ), ਯਾਦਗਾਰ ਗੀਤ ਨੇ।1965 ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਨਵਾਜਿਆ ਸੀ। 1965 ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜੋੜੀ ਕਲਿਆਣ ਜੀ ਆਨੰਦ ਜੀ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ 'ਚ ਗਾਇਆ ਫਿਲਮ ਜਬ ਜਬ ਫੂਲ ਖਿਲੇ ਦਾ ਗੀਤ '''"ਪ੍ਰ੍ਦੇਸਿਓਂ ਸੇ ਨਾ ਅਖੀਆਂ ਮਿਲਾਨਾ"'''ਵੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰ ਗੀਤ ਹੈ।ਇੱਸੇ ਜੋੜੀ ਦੇ ਸੁਰ ਬੱਧ ਕੀਤੇ 1966 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫਿਲਮ '''ਸੂਰਜ''' ਦੇ ਗੀਤ '''"ਬਹਾਰੋਂ ਫੂਲ ਬਰਸਾਓ"''' ਲਈ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਚੌਥਾ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਤੇ ਪੰਜਵਾਂ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਸ਼ੰਕਰ ਜੈਕਿਸ਼ਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਫਿਲਮ '''ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ''' ਦੇ ਗੀਤ '''"ਦਿਲ ਕੇ ਝਰੋਂਖੇ ਮੇਂ ਤੁਝ ਕੋ ਬਿਠਾ ਕੇ",''' ਲਈ 1968 ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ।ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼-ਵਿਧੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਖੂਬ ਗਾਇਆ।ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਤੇ ਫੌਜੀਆਂ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਪ੍ਰੇਮ ਸੀ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਗੀਤਾਂ '''"ਕਰ ਚਲੇ ਹਮ ਫਿਦਾਂ ਜਾਨ-ਓ-ਤਨ ਸਾਥੀਓ'<nowiki/>''' ਵਿੱਚ ਝਲਕਦਾ ਹੈ। 1962 ਦੀ ਇੰਡੋ-ਚਾਯਿਨਾ ਵਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਫੌਜ ਦੀ ਹੁੰਸਲਾ ਅਫਜ਼ਾਈ ਲਈ ਅਦਾਕਾਰ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਚੀਨ ਬੋਰਡਰ ਤੇ ਗਏ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਗਾਨੇ ਵੀ ਸੁਨਾ ਕੇ ਆਏ। ''''ਵਤਨ ਪੇ ਜੋ ਫਿਦਾਂ ਹੋਗਾ','ਜਹਾਂ ਡਾਲ-ਡਾਲ ਪਰ ਸੋਨੇ ਕਿ ਚਿੜੀਆਂ<nowiki>''</nowiki>ਐ ਵਤਨ ਐ ਵਤਨ'''' ਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੁਆਰਾ ਗਾਏ ਗਏ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਗੀਤ ਹਨ।ਕਵ੍ਵਾਲੀ ਗਾਉਣ 'ਚ ਫਿਲਮੀ ਗਾਇਕਾਂ 'ਚੋਂ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਨੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗਈ ਗਈ ਫਿਲਮ ਬਰਸਾਤ ਕਿ ਰਾਤ ਦੀ ਕ਼ਵ੍ਵਾਲੀ '<nowiki/>'''ਯੇ ਇਸ਼ਕ ਇਸ਼ਕ ਹੈ'''<nowiki/>' ਇੱਕ ਕਮਾਲ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਹੈ।ਫਿਲਮ ਅਮਰ ਅਕਬਰ ਐਂਥੋਨੀ ਦੀ ਕ਼ਵ੍ਵਾਲੀ '''<nowiki/>'ਪਰਦਾ ਹੈ ਪਰਦਾ'<nowiki/>'''ਅੱਜ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੁਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਫਿਲਮ ਧਰ੍ਮਾ ਦੀ ਕ਼ਵ੍ਵਾਲੀ '''<nowiki/>'ਇਸ਼ਾਰੋਂ ਕੋ ਅਗਰ ਸਮ੍ਝੋ'<nowiki/>''' ਤੇ ਫਿਲਮ ਹਂਸਤੇ ਜ਼ਖਮ ਦੀ ਕ਼ਵ੍ਵਾਲੀ ''''ਯੇ ਮਾਨਾ ਮੇਰੀ ਜਾਂ''' 'ਅੱਜ ਵੀ ਹਰ ਦਿਲ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਹੈ। '''<big>ਉਤਾਰ</big>''' 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ 'ਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਰਿਅਰ ਬੁਲ੍ਨਾਦੀ ਤੇ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਥੋੜਾ ਉਤਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।1969 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸਮਾਨਤ ਰਾਜੇਸ਼ ਖੰਨਾ ਤੇ ਸ਼ਰਮੀਲਾ ਟੈਗੋਰ ਨੂੰ ਲਈ ਕੇ ਫਿਲਮ ਅਰਾਧਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਏਸ.ਡੀ.ਬਰਮਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਸੀ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਰਮਨ ਸਾਹੇਬ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਸੰਦ ਸਨ। ਪਰ ਬਰਮਨ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਕਮਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਆਰ ਡੀ ਬਰਮਨ ਦੇ ਹੱਥ ਆ ਗਈ ਤੇ ਆਰ ਡੀ ਬਰਮਨ ਨੇ ਇਸ ਫਿਲਮ ਦੇ ਗਾਨੇ '''"ਰੂਪ ਤੇਰਾ ਮਸਤਾਨਾ,ਮੇਰੇ ਸਪਨੋੰ ਕਿ ਰਾਨੀ ,ਕੋਰਾ ਕਾਗਜ਼ ਥਾ ਯੇ ਮਨ ਮੇਰਾ "''' ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਤੋਂ ਗਵਾਏ ਜਿਹੜੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਕ਼ਬੂਲ ਹੋਏ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਰਾਜੇਸ਼ ਖੰਨਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਬਣ ਗਏ ਜਿਹੜਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਸਿਧੀ ਦਿਆ ਬੁਲੰਦੀਆਂ ਛੂ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਹੱਜ ਤੇ ਚਲੇ ਜਾਨ ਕਰਕੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਤੋਂ ਗੁਆਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਕੈਰੀਅਰ ਤੇ ਪਿਆ। ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹਿਟ ਗੀਤ ਦਿੱਤੇ ਜਿੰਵੇਂ '''"ਤੁਮ ਜੋ ਮਿਲ ਗਏ ਹੋ(ਫਿਲਮ ਹਂਸਤੇ ਜ਼ਖਮ),ਯੇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਯੇਹ ਮੇਹਫ਼ਿਲ(ਫਿਲਮ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ)'''ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਗੀਤ'''"ਯੇਹ ਜੋ ਚਿਲਮਨ ਹੈ (ਮੇਹਬੂਬ ਕਿ ਮੇਹੰਦੀ),ਤੇਰੀ ਗਲਿਓਂ ਮੇਂ ਨਾ ਰਖੇਂਗੇ ਕਦਮ (ਫਿਲਮ ਹਵਸ)'''ਆਦਿ।1977 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫਿਲਮ '''ਹਮ ਕਿਸੀ ਸੇ ਕਮ ਨਹੀਂ''' ਦੇ ਗੀਤ '''"ਕ੍ਯਾ ਹੁਆ ਤੇਰਾ ਵਾਦਾ"''' ਲਈ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਛੇੰਵਾਂ ਤੇ ਅਖੀਰਲਾ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਇੱਕਲੇ ਐਸੇ ਗਾਇਕ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲੇ ਹਨ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਮਰਪਿਤ ਮੁਸਲਮਾਨ,ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰਾਂ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰਮੀਲੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਇਨਸਾਨ ਸਨ। 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੀ ਕੁੜੀ ਬਸ਼ੀਰਾ ਬੀਬੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹੋਏ। ਬਟਵਾਰੇ ਤੋਂ ਬਾਦ ਬਸ਼ੀਰਾ ਬੀਬੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਆ ਕੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਭਾਰਤ ਆ ਕੇ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਭਾਰਤ ਆ ਗਏ। ਇਸ ਕਾਰਣ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਟੁੱਟ ਗਿਆ।ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਹਨਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹਮੀਦ ਭਾਈ ਦੀ ਭੈਣ ਬਿਲਕੀਸ ਬਾਨੋ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਛੇ ਬੱਚੇ ਹੋਏ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਦੇ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਕਿਸਮ ਦੇ ਇਨਸਾਨ ਸਨ। '''ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen''' ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਪਤੰਗਬਾਜ਼ੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸਨ। ਅਪਣਾ ਸਮਾਂ ਗੁਜਾਰਣ ਲਈ ਤੇ ਆਰਾਮ ਕਰਣ ਲਈ ਪਤੰਗ ਉਡਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪਤੰਗ। ਆਮ ਜੀਵਨ 'ਚ ਜਿੰਨੇ ਸਰਲ ਸਨ ਪਤੰਗਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਉੰਨੇ ਹੀ ਪ੍ਰਤਿਯੋਗੀ। ਜਦੋਂ ਕਦੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਤੰਗ ਕਦੀਂ ਕੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੂਡ ਬਹੁਤ ਖਰਾਬ ਹੁੰਦਾ। ਸ਼ੋਹਰਤ ਤੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਗੁਮਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਛੂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਗਿਆ।ਉਹ ਰੱਬ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਇਨਸਾਨ ਸਨ ਤੇ ਅਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਖੁਦਾ ਦੀ ਅਮਾਨਤ ਸਮਝਦੇ ਸਨ।ਬੋਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਗਾਇਕ ਮਹੇਂਦਰ ਕਪੂਰ, ਜਿਹੜੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਗੁਰੂ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਮੁੰਹਮਦ ਰਫੀ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨੇਕ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਓਹ ਸਭ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਦੇ ਓਹ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੈਂਦੇ।ਕਈ ਗੀਤ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਪੈਸੇ ਲੀਤੇ ਹੀ ਗਾਏ ਸਨ।ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨੇਕ ਦਿਲੀ ਤੇ ਦਰਿਆ ਦਿਲੀ ਦੇ ਅਨਗਿਣਤ ਕਿੱਸੇ ਹਨ।ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਘੱਟ ਫੀਸ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਲਕਸ਼ਮੀ ਕਾੰਤ ਪਿਆਰੇ ਲਾਲ ਜਦੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ ਤਾਂ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਨਾਮ ਮਾਤਰ ਪੈਸੇ ਹੀ ਲਏ ਸਨ। ਗਾਣਿਆਂ ਦੀ ਰੋਏਲਟੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨਾਲ ਜਿਹੜਾ ਮਨ ਮੁਟਾਵ ਹੋਇਆ ਸੀ ਉਹ ਵੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੀ ਦਰਿਆ ਦਿਲੀ ਤੇ ਨੇਕ ਦਿਲੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨਾ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲ ਤੱਕ ਕੋਈ ਯੁਗਲ ਗੀਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਗਾਇਆ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਨਰਗਿਸ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕਠੇ ਗਾਉਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਤਾਂ ਫੇਰ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਦ ਫਿਲਮ "ਜਿਉਲ ਥੀਫ" ਵਿੱਚ '''"ਦਿਲ ਪੁਕਾਰੇ ਆ ਰੇ ਆ ਰੇ ਆ ਰੇ"''' ਗੀਤ ਗਾਇਆ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੁਸ਼ ਦਿਲ ਇਨਸਾਨ ਸਨ।ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਮਨ ਮੁਟਾਵ,ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਹੈ ਬਾਕੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਾਰੇ ਇਹੋ ਜਹੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਵਿਰੋਧੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਮਝਦੇ।ਸੁਣਨ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸੰਜੇ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਣ ਤੇ ਬੈਨ ਲਗਵਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾ ਆਪ ਦਿੱਲੀ ਜਾ ਕੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਇਹ ਬੈਨ ਹਟਵਾਇਆ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਆਪ ਵੀ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਲੱਗਿਆ ਸੀ। ਇੰਨੇ ਮਹਾਨ ਤੇ ਨੇਕ ਦਿਲ ਸੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲ 'ਚ ਕਿਸੇ ਲਈ ਕੋਈ ਦਵੇਸ਼ਤਾ ਜਾਂ ਵੈਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। '''<big>ਮੌਤ</big>''' ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਦੇਹਾੰਤ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਦਮ ਸਦਮੇ 'ਚ ਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ'ਚ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੋਗ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਛੁਟੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਨਾਜ਼ੇ 'ਚ ਮੋਹਲੇਧਾਰ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਦਸ ਲਖ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ ਸਨ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਤੇ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾ ਨੇਹਰੁ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਨੜੋਇਆ ਕਿਸੇ ਦੇ ਜਨਾਜ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼੍ਰੋਤਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਡੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸੀ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸੋਗ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਮੇਤ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ === ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਵਾਲੇ ਤੇ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਭੇਜੇ ਗਏ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ- === * 1960 - ਚੌਦਵੀਂ ਕਾ ਚਾਂਦ ਹੋ (ਫਿਲਮ ਚੌਦਵੀਂ ਕਾ ਚਾਂਦ) -'''ਜੇਤੂ''' * 1961 - ਹੁਸਨ ਵਾਲੇ ਤੇਰਾ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ (ਫਿਲਮ-ਘਰਾਣਾ) * 1961 - ਤੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਪਿਆਰੀ ਸੂਰਤ ਕੋ (ਫਿਲਮ-ਸਸੁਰਾਲ) -'''ਜੇਤੂ''' * 1962 - ਐ ਗੁਲ ਬਦਨ ਐ ਗੁਲ ਬਦਨ (ਫਿਲਮ-ਪ੍ਰੋਫ਼ੇਸਰ) * 1963 - ਮੇਰੇ ਮੇਹਬੂਬ ਤੁਝੇ ਮੇਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਕੀ ਕਸਮ (ਫਿਲਮ-मेरे महबूब) * 1964 -ਚਾਹੂੰਗਾ ਮੈਂ ਤੁਝੇ (ਫਿਲਮ- ਦੋਸਤੀ) -'''ਜੇਤੂ''' * 1965 -ਛੂ ਲੇਨੇ ਦੋ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੋੰਠੋੰ ਕੋ (ਫਿਲਮ-ਕਾਜਲ) * 1966 - ਬਹਾਰੋਂ ਫੂਲ ਬਰਸਾਓ (फ़िल्म -ਸੂਰਜ) -'''ਜੇਤੂ''' * 1968 - ਮੈਂ ਗਾਊਂ ਤੁਮ ਸੋ ਜਾਉ (ਫਿਲਮ-ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ) * 1968 - ਬਾਬੁਲ ਕਿ ਦੁਆਏੰ ਲੇਟੀ ਜਾ(ਫਿਲਮ-ਨੀਲ ਕਮਲ) * 1968 - ਦਿਲ ਕੇ ਝਰੋਂਖੇ ਮੇਂ ਤੁਝ ਕ ਬਿਠਾ ਕਰ(ਫਿਲਮ-ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ) '''ਜੇਤੂ''' * 1969 -ਬੜੀ ਮਸਤਾਨੀ ਹੈ ਮੇਰੀ ਮੇਹਬੂਬਾ(ਫਿਲਮ-ਜੀਨੇ ਕਿ ਰਾਹ) * 1970 -ਖਿਲੋਨਾ ਜਾਨਕਰ ਤੁਮ ਤੋ (ਫਿਲਮ-ਖਿਲੋਨਾ) * 1973 - ਹਮਕੋ ਤੋ ਜਾਨ ਸੇ ਪਿਆਰੀ ਹੈਂ (ਫਿਲਮ-ਨੈਨਾ) * 1974 -ਅਛਾ ਹੀ ਹੁਆ ਦਿਲ ਤੂਤ ਗਿਆ(ਫਿਲਮ-ਮਾਂ ਬੇਹਨ ਔਰ ਬੀਵੀ) * 1977 - ਪਰਦਾ ਹੈ ਪਰਦਾ(ਫਿਲਮ-ਅਮਰ ਅਕਬਰ ਅੰਥੋਨੀ) * 1977 - ਕਿਆ ਹੁਆ ਤੇਰਾ ਵਾਦਾ (ਫਿਲਮ-ਹਮ ਕਿਸੀ ਸੇ ਕਮ ਨਹੀਂ)'''ਜੇਤੂ''' * 1978 - ਆਦਮੀ ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ ਹੈ (ਫਿਲਮ ਅਪਨਾਪਨ) * 1979 - ਚਲੋ ਰੇ ਡੋਲੀ ਉਠਾਓ ਕਹਾਰ (ਫਿਲਮ -ਜਾਣੀ ਦੁਸ਼ਮਨ) * 1979 - ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਕਿੱਸਾ ਯੇ (ਫਿਲਮ-ਦੋਸਤਾਨਾ) * 1980 -ਦਰਦ-ਏ-ਦਿਲ,ਦਰਦ-ਏ-ਜਿਗਰ(ਫਿਲਮ-ਕਰਜ਼) * 1980 - ਮੈਨੇ ਪੂਛਾ ਚਾਂਦ ਸੇ (ਫਿਲਮ-ਅਬਦੁੱਲਾ)ਤ === ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ 1965 ਵਿੱਚ ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਨਵਾਜ਼ਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। === === ਤ[[ਤਲਤ ਮਹਿਮੂਦ|ਲਤ ਮਹਿਮੂਦ]] === *[[ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ]] *[[ਆਸ਼ਾ ਭੋਂਸਲੇ]] *[[ਸ਼ਮਸ਼ਾਦ ਬੇਗਮ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕ}} {{ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1924]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1980]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਜੇਤਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ-ਭਾਸ਼ਾ ਗਾਇਕ]] 55avv7p41nqb3j91ax9rr5r1xadbis6 773633 773623 2024-11-17T14:30:58Z Meenukusam 51574 ਘਟਨਾਂਵਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ 773633 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ | image = Mohammed Rafi 2016 postcard of India crop-flip.jpg | alt = | caption = | image_size = | landscape = yes | background = solo_singer | birth_name = ਮੁਹੰਮਦ ਹਾਜੀ ਅਲੀ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ | alias = | birth_date = 24 ਦਸੰਬਰ 1924 | birth_place = ਕੋਟਲਾ ਸੁਲਤਾਨ ਸਿੰਘ, [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]], [[ਪੰਜਾਬ]] | origin = | death_date = 31 ਜੁਲਾਈ 1980 (ਉਮਰ 55) | death_place = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]], [[ਭਾਰਤ]] | genre = ਫ਼ਿਲਮੀ, ਕਲਾਸੀਕਲ, [[ਗ਼ਜ਼ਲ]], ਕੱਵਾਲੀ, ਠੁਮਰੀ | occupation = ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ | instrument = | years_active = 1944–1980 | label = | associated_acts = | website = | notable_instruments = }} '''ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ''' (24 ਦਸੰਬਰ 1924 - 31 ਜੁਲਾਈ 1980) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕ ਸੀ।<ref name="am">{{cite web | url=http://www.allmusic.com/artist/mohammed-rafi-mn0000582254 | title=Mohammed Rafi | publisher=[http://www.allmusic.com AllMusic.com] | accessdate=9 July 2016}}</ref> ਅਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੀ ਮਿਠਾਸ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਪਣੇ ਸਮਕਾਲੀ ਗਾਇਕਾਂ 'ਚ ਵਖਰੀ ਪਛਾਣ ਸੀ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ '''ਸ਼ੇਹਨਸ਼ਾਹ-ਏ-ਤਰਨ੍ਨੁਮ''' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਗਾਇਕ ਸਨ।ਰਫ਼ੀ ਸਾਹੇਬ ਆਪਣੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਕਿਸਮ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਾਜ ਵਾਸਤੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਨੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਗੀਤਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਦੇ ਗੀਤ, ਉਦਾਸ ਵਿਰਲਾਪ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰੁਮਾਂਸਵਾਦੀ ਗੀਤ, ਗ਼ਜ਼ਲ, ਭਜਨ ਅਤੇ ਕੱਵਾਲੀ ਤੱਕ ਹੱਦਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਦੇ ਅਦਾਕਾਰਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਦੀ ਵਿਲਖਣ ਯੋਗਤਾ ਕਰਕੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।<ref name="EBIndia">{{cite book| title=Students' Britannica India, Volumes 1–5| publisher=Encyclopaedia Britannica (India)| page=238| url=http://books.google.com/books?id=ISFBJarYX7YC&pg=PA236&lpg=PA236&dq=mohammed+rafi,+britannica+encyclopedia&source=bl&ots=1xRIrHUvoy&sig=Gm0XmcBFYPeNwB1ReXRy_W6VmPc&hl=en&ei=2KN1TqHmA5S0hAeDwsCbDA&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CGcQ6AEwCQ#v=onepage&q=rafi&f=false| isbn=0-85229-760-2| accessdate=9 July 2016}}</ref> 1950 ਅਤੇ 1970 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਰਫ਼ੀ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋ ਵੱਧ ਮੰਗ ਵਾਲੇ ਗਾਇਕ ਸਨ।<ref name="EBIndia"/> ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਛੇ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1967 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪਦਮ-ਸ਼੍ਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |url=http://india.gov.in/myindia/padmashri_awards_list1.php?start=2050|title=Padma Shri Awardees |publisher=india.gov.in |accessdate=9 July 2016}}</ref> ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਗਾਣੇ ਗਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਸੀ, ਜਿਸ ਉਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮੁਹਾਰਤ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਣੇ ਗਾਏ ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਅਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਆਸਾਮੀ]], [[ਕੋਂਕਣੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਕੋਕਣੀ]], [[ਭੋਜਪੁਰੀ]], [[ਉੜੀਆ ਲਿਪੀ|ਉੜੀਆ]], [[ਪੰਜਾਬੀ]], [[ਬੰਗਾਲੀ]], [[ਮਰਾਠੀ]], [[ਸਿੰਧੀ]], [[ਕੰਨੜ]], [[ਗੁਜਰਾਤੀ]], [[ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]], [[ਮਗਾਹੀ]], [[ਮੈਥਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮੈਥਲੀ]] ਅਤੇ [[ਉਰਦੂ]] ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਹਨਾਂ ਨੇ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]], [[ਫਾਰਸੀ]], [[ਅਰਬੀ]], [[ਹੈਤੀਆਈ]], ਅਤੇ [[ਡਚ ਭਾਸ਼ਾ|ਡੱਚ]] ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਾਣੇ ਗਾਏ ਸਨ। ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਕਾਰ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ '''ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen ਦੇ Forward ਵਾਲੇ ਭਾਗ''' ਵਿੱਚ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ '''ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ''' ਕੋਲ ਖੁਦਾ ਦੀ ਐਸੀ ਬਖਸ਼ੀਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਓਹ ਫਿਲਮ ਦੇ ਸੀਨ,ਪਾਤਰ ਦੇ ਮੂਡ,ਗਾਨੇ ਦੇ ਲਫਜ਼,ਉਸ ਦੀ ਧੁਨ ਅਤੇ ਪਰਦੇ ਤੇ ਕਿਹੜਾ ਅਦਾਕਾਰ ਹੈ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਗੀਤ ਗਾ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਨੂੰ '''ਖੁਦਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼''' ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਉਧਯੋਗ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਗਾਇਕ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਰੇੰਜ ਤੱਕ ਅੱਜ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਗਾ ਸਕਿਆ। ==ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ== ਮੁੰਹਮਦ ਰਫੀ ਦਾ ਜਨਮ 24 ਦਿਸੰਬਰ 1924 ਨੂੰ ਮੁਹਮੰਦ ਹਾਜੀ ਅਲੀ(ਪਿਤਾ) ਤੇ ਅੱਲਾਰੱਖੀ(ਮਾਤਾ) ਦੇ ਘਰ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਕੋਲ ਪਿੰਡ ਕੋਟਲਾ ਸੁਲਤਾਨ ਸਿੰਘ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਜਦੋਂ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸੀ ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਰੋਏ ਸੀ ਜਿੰਵੇਂ ਆਪਣੇ ਆਗਮਨ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਰਹੇ ਹੋਣ('''ਬਕੌਲ ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਅਪਣੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen''')।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਅਪਣੇ ਅਠ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਤਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਸੀ।ਰਫ਼ੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਕੱਚਾ-ਨਾਂਅ "ਫੀਕੋ" ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮੁਢਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਕੋਟਲਾ ਸੁਲਤਾਨ ਸਿੰਘ ਵਿਖੇ ਹੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਰਫ਼ੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜਿਹੜੇ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਲਈ 1926 ਲਾਹੋਰ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ ਜਿਥੇ ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਢਾਬੇ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ 1936 ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਲੈ ਗਏ। '''ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen''' ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਬਹਤ ਜਜ਼ਬਾਤੀ ਅਤੇ ਯਾਰਾਂ ਦੇ ਯਾਰ ਸਨ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ'ਚ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜਾਈ ਸਿਰਫ ਚੌਥੀ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਹੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਲਾਹੋਰ ਆ ਕੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ, ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ '''ਮੁੰਹਮਦ ਦੀਨ,''' ਜਿਹੜੇ ਉਥੇ ਭੱਟੀ ਗੇਟ ਵਿੱਚ ਨੂਰ ਮਹ੍ਹਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸੈਲੂਨ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਨ <ref name="tribuneindia_striking">{{cite web | url=http://www.tribuneindia.com/2006/20060223/aplus.htm#1 | title=Striking the right chord| author=Varinder Walia | publisher=The Tribune: Amritsar Plus | date=16 June 2003 | accessdate=9 July 2016}}</ref>,ਦੇ ਸੈਲੂਨ 'ਚ ਉਸਦਾ ਹੱਥ ਵੰਡਾਉਣ ਲਈ ਜਾਣ ਲੱਗ ਪਏ ਸਨ। '''ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen''' ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿੰਵੇਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਘਰ ਬੈਠਿਆਂ ਰਫੀ ਨੇ ਇੱਕ ਫਕ਼ੀਰ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਨ ਕੇ ਉਸ ਫਕ਼ੀਰ ਦਾ ਪਿਛਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਇਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹੁੰਦਾ। ਉਹ ਫ੍ਕ਼ੀਰ ਜੋ ਗਾਉਂਦਾ ਸੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਉਸ ਦੀ ਨਕ਼ਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਗਾਉਂਦੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਨਾਈ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਗਾ ਕੇ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੂਬ ਵਾਹਾ-ਵਾਹੀ ਹੁੰਦੀ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਅਪਣੀ ਇੰਟਰਵਿਯੂ ਵਿੱਚ ਦਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਓਹ ਗੀਤ ਸੀ '''"ਖੇਡਣ ਦੇ ਦਿਨ ਚਾਰ".''' ਕਿਤਾਬ 'ਚ ਇਹ ਜ਼ਿਕਰ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਫ੍ਕ਼ੀਰ ਨੇ ਰਫੀ ਤੋਂ ਜਦੋਂ ਗਾਨਾ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਭਵਿਖਵਾਣੀ ਕੀਤੀ ਸੀ '''"ਇੱਕ ਦਿਨ ਤੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਪੂਰੀ ਕਾਇਨਾਤ ਤੇ ਹੁਕੂਮਤ ਕਰੇਗੀ"''' ਤੇ ਇਹ ਭਵਿਖਵਾਣੀ ਸਚ ਸਾਬਤ ਹੋਈ। ਰਫ਼ੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ (ਮੁਹੰਮਦ ਦੀਨ) ਦੇ ਇੱਕ ਦੋਸਤ ਅਬਦੁਲ ਹਮੀਦ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਫ਼ੀ ਦਾ ਸਾਲਾ) ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਰਫ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗਾਇਕੀ ਵੱਲ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਅਬਦੁਲ ਹਮੀਦ ਨੇ ਹੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਫ਼ੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ, ਰਫ਼ੀ ਨੂੰ ਮੁੰਬਈ ਭੇਜਣ ਵਾਸਤੇ ਮਨਾਇਆ ਸੀ ਕਿਓਂਕਿ ਰਫੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਹਾਜੀ ਅਲੀ ਰਫੀ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕਰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਰਫੀ ਨੂੰ ਉਸਤਾਦ ਅਬਦੁਲ ਵਾਹਿਦ ਖਾਨ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਵੀ ਦੁਆਈ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਉਸਤਾਦ ਛੋਟੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ,ਬੜੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ ਤੇ ਬਰਕਤ ਅਲੀ ਖਾਨ,ਪੰਡਿਤ ਜੀਵਨ ਲਾਲ ਮਟੋ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਨਿਜ਼ਾਮੀ ਤੋਂ ਵੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ। ਰਫ਼ੀ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਉਸਤਾਦ ਅਬਦੁਲ ਖਾਨ, ਤੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref name="dailytimes_way_it_was">{{cite web | url=http://www.dailytimes.com.pk/default.asp?page=story_16-6-2003_pg3_6 | title=The Way It Was: Tryst With Bollywood | author=Syed Abid Ali | publisher=Daily Times, Pakistan | date=16 June 2003 | accessdate=9 July 2016}}</ref> ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕੇ.ਐੱਲ ਸਹਿਗਲ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹੋਇਆ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਸਨ 1941 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿਨ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਲਾਹੋਰ ਲਈ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਕਰਣ ਲਈ ਉਸ ਜਮਾਨੇ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗਾਇਕ ਕੇ.ਐੱਲ ਸਹਿਗਲ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਬਿਜਲੀ ਚਲੀ ਜਾਨ ਤੇ ਕੇ.ਐੱਲ ਸਹਿਗਲ ਨੇ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਮਨਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਬਹੁਤ ਅਸ਼ਾੰਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਮੌਕੇ ਦਾ ਫਾਇਦਾ ਲੈਂਦੇ ਹੋਏ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੇ ਆਯੋਜਕਾਂ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਜਦ ਤੱਕ ਬਿਜਲੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਭੀੜ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਰਖਣ ਲਈ ਮੇਰੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਤੋਂ ਗਾਨੇ ਗਵਾ ਲਵੋ ਤੇ ਫੇਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇੰ ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਗਾਇਆ। ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਤਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਦਰ੍ਸ਼ਨ ਸੀ। ਸ਼੍ਰੋਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ, ਜੋ ਉਸ ਜਮਾਨੇ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ, ਵੀ ਬੈਠੇ ਸਨ ਤੇ ਉਹ ਰਫੀ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਬੇਹਦ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ ਤੇ ਉਨਾਂ ਨੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਗਾਨੇ ਲਈ ਸੱਦਾ ਵੀ ਦਿੱਤਾ। ਗਾਨਾ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮ ਗੁਲ ਬਲੋਚ ਲਈ ਸੀ। ਇਹ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਕਿਸੇ ਫਿਲਮ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਗਾਣਾ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਬੋਲ ਸਨ'''“ਸੋਹਣੀਏ ਨੀਂ, ਹੀਰੀਏ ਨੀਂ”''' ਜੋ ਕਿ ਜੀਨਤ ਬੇਗਮ ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ 'ਚ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮ ਗੁਲ ਬਲੋਚ (1944 ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ) ਵਾਸਤੇ ਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗਾਇਕ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋ ਗਈ।<ref name="tribuneindia_sang_for_kishore">{{cite web | url=http://www.tribuneindia.com/2002/20020923/login/music.htm|title=When Rafi sang for Kishore Kumar|author= Amit Puri | publisher=The Tribune | accessdate=9 July 2016}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ ਵਿੱਚ, ਰਫ਼ੀ ਨੂੰ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਲਾਹੌਰ ਸਟੇਸ਼ਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਾਸਤੇ ਗਾਉਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref name="tribune_his_voice">{{cite web | url=http://www.tribuneindia.com/2004/20040725/spectrum/main7.htm | title=His voice made him immortal | author=M.L. Dhawan | publisher=Spectrum (The Tribune) | date=25 July 2004 | accessdate=9 July 2016}}</ref> ਮੁੰਹਮਦ ਰਫੀ ਨੇ ਪਹਿਲਾ ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਜ਼ੀਨਤ ਬੇਗ਼ਮਨਾਲ " ਸੋਹਣੀਏ ਨੀ ਹੀਰੀਏ ਨੀ" ਫਿਲਮ '''ਗੁਲ ਬਲੋਚ''' ਲਈ '''ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ''' ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ 'ਚ ਸਨ 1944 ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਸੀ। ===ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ=== 1944 ਵਿੱਚ, ਰਫ਼ੀ ਮੁੰਬਈ ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਮੀਦ ਸਾਹਿਬ ਸਹਿਤ ਭੀੜ-ਭਰੇ ਭਿੰਡੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਮਰਾ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲੈ ਕੇ ਰਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਕਵੀ ਤਨਵੀਰ ਨਕਵੀ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ ਨੂੰ ਫਿਲਮ ਉਤਪਾਦਕ (ਪ੍ਰੋਡੀਊਸਰ) ਅਬਦੁਰ ਰਸ਼ੀਦ ਕਾਰਦਾਰ ਮਹਿਬੂਬ ਖਾਨ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਾ–ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ (ਡਾਇਰੈਕਟਰ) ਨਜ਼ੀਰ ਨਾਲ ਮਿਲਵਾਇਆ ਸੀ।<ref name="tribuneindia_striking"/> '''ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen''' ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਲਾਹੋਰ ਦੀਆਂ ਮੇਹਫ਼ਿਲਾਂ ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਗਾਇਆ ਸੀ। ਬੰਬਈ ਆ ਕੇ ਹਮੀਦ ਭਾਈ ਤੇ ਰਫੀ ਸਾਹਬ ਕਿਸੇ ਮੇਹਫ਼ਿਲ 'ਚ ਗਾਉਣ ਲਈ ਮੌਕਾ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ। ਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਭਿੜੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਪੰਜ ਛੇ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਇੱਕ ਮੇਹਫ਼ਿਲ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਿਸੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਮੇਹਫ਼ਿਲ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਗਾਇਕ ਕੇ.ਐਲ.ਸੇਹਗਲ ਤੇ ਗਜ਼ਲ ਗਾਇਕ ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਸ਼ਿਰਕਤ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।ਉਹਨਾਂ ਦੋਨਾਂ ਜਣਿਆਂ ਦੇ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਹਮੀਦ ਭਾਈ ਨੇ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਨੇ ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਵੱਲ ਮੰਜੂਰੀ ਲਈ ਤੱਕਿਆ। ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਰਫੀ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਤੇ ਡੂੰਘੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਤੱਕਿਆ ਫੇਰ ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤਾ। ਬਸ ਫੇਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਜੋ ਗਾਇਆ, ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਸੁਨ ਕੇ ਇੱਕ ਦਮ ਹੱਕੇ-ਬੱਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਕੇ ਕਿ ਰਾਗ ਦਰਬਾਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਇੱਕ ਸੁਰ ਇਹ ਨੌਜਵਾਨ ਕਿੰਨਾ ਸੁਰੀਲਾ ਗਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਕਿੰਨੀ ਸੇਹਜਤਾ ਨਾਲ ਤੇ ਮਖਮਲੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ।ਸ਼੍ਰੋਤਿਆਂ ਨੇ ਇੰਨੀ ਵਾਹਾ-ਵਾਹੀ ਕੀਤੀ ਤੇ ਬਹੁਤ ਪੈਸੇ ਲੁਟਾਏ। ਕਿਤਾਬ 'ਚ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਨੋਟਾਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਥੈਲੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ ਤਾਂ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਤੇ ਹਮੀਦ ਭਾਈ ਨੇ ਪੈਸੇ ਲੈਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਤੇ ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਦੀ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਰੁਪਇਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਜਦ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਜਾਨ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੈਗਾ ਅਤੇ ਉਹ ਪੈਦਲ ਹੀ 5-6 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੈ ਕਰਕੇ ਘਰ ਵਾਪਸ ਗਏ। ਖਾਨ ਸਾਹੇਬ ਉਸ ਰਾਤ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ ਸੁੱਤੇ ਤੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਫੇਰ ਉਹ ਥੈਲੇ ਲਈ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਗਏ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਇੱਜ਼ਤ ਨਾਲ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਤੇ ਸ਼ੁਕ੍ਰਿਯਾ ਅਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਸਿਰਫ ਗਾਉਣ ਦਾ ਹੀ ਮੌਕਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। 1944 ਵਿੱਚ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ(ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬਾਅਦ 'ਚੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਗੂੜ੍ਹੇ ਸੰਬਧ ਬਣ ਗਏ ਸੀ) ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਅਲਾਉਦੀਨ ਨਾਲ '''<nowiki/>'ਪਹਿਲੇ ਆਪ' ਫਿਲਮ''' ਵਿੱਚ'''"ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਕੇ ਹੈਂ ਹਮ,ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਹਮਾਰਾ ਹੈ'''" ਗੀਤ ਗਾਇਆ। ਪਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਪਹਿਚਾਨ ਫਿਲਮ '''ਅਨਮੋਲ ਘੜੀ''' 'ਚ ਗਾਏ ਗੀਤ -'''ਤੇਰਾ ਖਿਲੋਨਾ ਟੂਟਾ ਰੇ ਬਾਲਕ''' ਤੋਂ ਮਿਲੀ। ਇਹ ਗੀਤ ਵੀ ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ 'ਚ ਹੀ ਸੀ।1946 ਵਿੱਚ ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਤੋਂ ਉਸ ਵਕ਼ਤ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਦਾਕਾਰ ਤੇ ਗਾਇਕ '''ਕੇ.ਐਲ ਸੇਹਗਲ''' ਦੀ ਫਿਲਮ '''"ਸ਼ਾਹਜਹਾਨ"''' ਵਿੱਚ ਕੋਰਸ 'ਚ ਗਵਾਇਆ। ਓਹ ਗੀਤ ਸੀ '''"ਮੇਰੇ ਸਪਨੋੰ ਕਿ ਰਾਨੀ ਰੂਹੀ ਰੂਹੀ ਰੂਹੀ"''' ਇਹ ਇੱਕੋ ਗੀਤ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ '''ਕੇ.ਐਲ ਸੇਹਗਲ''' ਨਾਲ ਗਾਇਆ। ਪਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਗੀਤਾਂ ਨੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕੀਤਾ ਓਹ ਸਨ ਫਿਲਮ '''ਬੈਜੂ ਬਾਵਰਾ''' ਦੇ ਗੀਤ ਜਿਹੜੇ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਤੇ ਬੇਸਡ ਗੀਤ ਸਨ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਨੇ। ਇਸ ਫਿਲਮ ਨਾਲ ਨੌਸ਼ਾਦ- ਰਫੀ ਤੇ ਸ਼ਕੀਲ ਦੀ ਤਿਕੜੀ ਨੇ ਧਮਾਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਦ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਕਦੀਂ ਪਿਛੇ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖਣਾ ਪਿਆ।ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਨਾਲ ਇਹਨਾ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘਾ ਸੀ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਾਰੇ ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਯੂ'ਚ ਇੱਕ ਸ਼ੇਯਰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ '''<nowiki/>'ਮੇਰੀ ਸਰਗਮ ਮੇਂ ਤੇਰਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ,ਮੇਰੇ ਸਾਜੋੰ ਮੇਂ ਤੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ"''' ਨੌਸ਼ਾਦ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਸੰਦ ਬਣ ਗਏ ਸਨ ਜਿੰਵੇਂ ਸ਼ੰਕਰ ਜੈਕਿਸ਼ਨ,ਓ ਪੀ ਨੈਯਰ,ਏਸ ਡੀ ਬਰਮਨ,ਮਦਨ ਮੋਹਨ,ਰਵੀ,ਗੁਲਾਮ ਹੈਦਰ,ਸਲਿਲ ਚੌਧਰੀ,ਜੈਦੇਵ ਇਤਿਅਦਿ। ਓ ਪੀ ਨੈਯਰ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ 'ਚ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਤੇ ਆਸ਼ਾ ਭੋੰਸਲੇ ਦੇ ਯੁਗਲ ਗੀਤ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਕ਼ਬੂਲ ਹਨ ਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਉੰਨੇ ਹੀ ਸੁਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ,ਦੇਵ ਅਨੰਦ,ਧਰਮੇਂਦਰ, ਸ਼ੰਮੀ ਕਪੂਰ,ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ,ਸੰਜੇ ਖਾਨ,ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਖਾਨ,ਵਿਸ਼ਵਜੀਤ,ਰਾਜੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ,ਜ਼ੋਯ ਮੁਖਰਜੀ ,ਜਿਤੇੰਦਰ,ਗੁਰੂ ਦੱਤ, ਬਲਰਾਜ ਸਾਹਨੀ,ਪ੍ਰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ,ਜਾਨੀ ਵਾਕਰ ,ਮੇਹਮੂਦ ਆਦਿ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਸਭ ਲਈ ਗਾਇਆ। ਸ਼ੰਮੀ ਕਪੂਰ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਰਫੀ ਤੋਂ ਹੀ ਗਵਾਉਂਦੇ ਸਨ।ਜਿੰਵੇਂ ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਮੁਕੇਸ਼ ਨੂੰ ਅਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਉਂਵੇਂ ਹੀ ਸ਼ੰਮੀ ਕਪੂਰ ਰਫੀ ਨੂੰ ਅਪਣੀ ਅਵਾਜ਼ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਇੰਤਕਾਲ ਤੇ ਸ਼ੰਮੀ ਕਪੂਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਅੱਜ ਮੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਮਰ ਗਈ ਹੈ। '''<big>ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਗਾਉਣ ਦਾ ਸਫਰ</big>''' ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਗਾਉਣ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਦਾ ਸਿਲਸਿਲਾ 1942 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਤੱਕ ਬਰਕਰਾਰ ਰਿਹਾ।ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਜਿਸ ਰਾਤ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ੍ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪਿਆ ਸੀ ਉਸ ਦਿਨ ਵੀ ਉਹ ਫਿਲਮ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਗਾਨੇ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕਰ ਕੇ ਆਏ ਸਨ।1950 ਤੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਗਾਨੇ ਗਾਏ ਜਿਹੜੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਕ਼ਬੂਲ ਹੋਏ ਤੇ ਇਹਨਾਂ 'ਚੋਂ ਕਈ ਗਾਣਿਆਂ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਮਿਲੇ।1960 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ '''ਚੌਦਹਵੀਂ ਕਾ ਚਾਂਦ''' ਦੇ ਗੀਤ '''"ਚੌਦਹਵੀਂ ਕਾ ਚਾਂਦ ਹੋ ਯਾ ਆਫਤਾਬ ਹੋ"'''ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ '''ਪਹਿਲਾ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ'''। ਇਸ ਗੀਤ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਰਵੀ ਨੇ ਸੁਰ ਬੱਧ ਕੀਤਾ ਸੀ।ਰਫੀ ਤੇ ਰਵੀ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨੇ ਫਿਲਮ ਘਰਾਣਾ(1961),ਕਾਜਲ(1965),ਦੋ ਬਦਨ(1966)ਤੇ ਨੀਲਕਮਲ(1968) ਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ 'ਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਯਾਦਗਾਰ ਗੀਤ ਦਿੱਤੇ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ '''ਦੂਜਾ''' '''ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਫਿਲਮ ਸਸੁਰਾਲ ਦੇ ਗਾਨੇ "ਤੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਪਿਆਰੀ ਸੂਰਤ" ਤੇ ਮਿਲਿਆ,ਤੀਜਾ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਫਿਲਮ''' 1965 ਵਿੱਚ '''ਦੋਸਤੀ''' ਦੇ ਗੀਤ '''"ਚਾਹੂੰਗਾ ਮੈਂ ਤੁਝੇ ਸਾਂਝ ਸਵੇਰੇ"''' ਤੇ ਮਿਲਿਆ ਜਿਸ ਨੂੰ ਲਕਸ਼ਮੀ ਕਾੰਤ-ਪਿਆਰੇ ਲਾਲ ਦੀ ਨਵੀਂ ਜੋੜੀ ਨੇ ਸੁਰ ਬੱਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਲਕਸ਼ਮੀ ਕਾੰਤ-ਪਿਆਰੇ ਲਾਲ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਆਖਿਰੀ ਗੀਤ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ 'ਚ ਫਿਲਮ ਆਸ-ਪਾਸ ਲਈ ਗਾਇਆ ਸੀ। ਫਿਲਮ ਪਾਰਸਮਨੀ ਦੇ ਗੀਤ '''" ਸਲਾਮਤ ਰਹੋ" ਤੇ "ਵੋ ਜਬ ਯਾਦ ਆਏ'''' (ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨਾਲ ਗਾਇਆ ਯੁਗਲ ਗੀਤ), ਯਾਦਗਾਰ ਗੀਤ ਨੇ।1965 ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਨਵਾਜਿਆ ਸੀ। 1965 ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜੋੜੀ ਕਲਿਆਣ ਜੀ ਆਨੰਦ ਜੀ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ 'ਚ ਗਾਇਆ ਫਿਲਮ ਜਬ ਜਬ ਫੂਲ ਖਿਲੇ ਦਾ ਗੀਤ '''"ਪ੍ਰ੍ਦੇਸਿਓਂ ਸੇ ਨਾ ਅਖੀਆਂ ਮਿਲਾਨਾ"'''ਵੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਇੱਕ ਯਾਦਗਾਰ ਗੀਤ ਹੈ।ਇੱਸੇ ਜੋੜੀ ਦੇ ਸੁਰ ਬੱਧ ਕੀਤੇ 1966 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫਿਲਮ '''ਸੂਰਜ''' ਦੇ ਗੀਤ '''"ਬਹਾਰੋਂ ਫੂਲ ਬਰਸਾਓ"''' ਲਈ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਚੌਥਾ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਤੇ ਪੰਜਵਾਂ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਸ਼ੰਕਰ ਜੈਕਿਸ਼ਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਫਿਲਮ '''ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ''' ਦੇ ਗੀਤ '''"ਦਿਲ ਕੇ ਝਰੋਂਖੇ ਮੇਂ ਤੁਝ ਕੋ ਬਿਠਾ ਕੇ",''' ਲਈ 1968 ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ।ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦੇਸ਼-ਵਿਧੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਈ ਪ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਖੂਬ ਗਾਇਆ।ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਫੌਜ ਤੇ ਫੌਜੀਆਂ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਪ੍ਰੇਮ ਸੀ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਗੀਤਾਂ '''"ਕਰ ਚਲੇ ਹਮ ਫਿਦਾਂ ਜਾਨ-ਓ-ਤਨ ਸਾਥੀਓ'<nowiki/>''' ਵਿੱਚ ਝਲਕਦਾ ਹੈ। 1962 ਦੀ ਇੰਡੋ-ਚਾਯਿਨਾ ਵਾਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਫੌਜ ਦੀ ਹੁੰਸਲਾ ਅਫਜ਼ਾਈ ਲਈ ਅਦਾਕਾਰ ਦਿਲੀਪ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਚੀਨ ਬੋਰਡਰ ਤੇ ਗਏ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਗਾਨੇ ਵੀ ਸੁਨਾ ਕੇ ਆਏ। ''''ਵਤਨ ਪੇ ਜੋ ਫਿਦਾਂ ਹੋਗਾ','ਜਹਾਂ ਡਾਲ-ਡਾਲ ਪਰ ਸੋਨੇ ਕਿ ਚਿੜੀਆਂ<nowiki>''</nowiki>ਐ ਵਤਨ ਐ ਵਤਨ'''' ਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੁਆਰਾ ਗਾਏ ਗਏ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਗੀਤ ਹਨ।ਕਵ੍ਵਾਲੀ ਗਾਉਣ 'ਚ ਫਿਲਮੀ ਗਾਇਕਾਂ 'ਚੋਂ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਨੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗਈ ਗਈ ਫਿਲਮ ਬਰਸਾਤ ਕਿ ਰਾਤ ਦੀ ਕ਼ਵ੍ਵਾਲੀ ''''ਯੇ ਇਸ਼ਕ ਇਸ਼ਕ ਹੈ'''<nowiki/>' ਇੱਕ ਕਮਾਲ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਹੈ।ਫਿਲਮ ਅਮਰ ਅਕਬਰ ਐਂਥੋਨੀ ਦੀ ਕ਼ਵ੍ਵਾਲੀ '''<nowiki/>'ਪਰਦਾ ਹੈ ਪਰਦਾ'<nowiki/>'''ਅੱਜ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸੁਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਫਿਲਮ ਧਰ੍ਮਾ ਦੀ ਕ਼ਵ੍ਵਾਲੀ '''<nowiki/>'ਇਸ਼ਾਰੋਂ ਕੋ ਅਗਰ ਸਮ੍ਝੋ'''' ਤੇ ਫਿਲਮ ਹਂਸਤੇ ਜ਼ਖਮ ਦੀ ਕ਼ਵ੍ਵਾਲੀ ''''ਯੇ ਮਾਨਾ ਮੇਰੀ ਜਾਂ''' 'ਅੱਜ ਵੀ ਹਰ ਦਿਲ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਹੈ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ 'ਚ ਰਾਗ ਬੱਧ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਇੰਨੇ ਸੁਰੀਲੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਨੀ ਨਹੀਂ।ਫਿਲਮ ਰਾਨੀ ਰੂਪਮਤੀ ਦੇ ਗੀਤ '''"ਝਨੰਨਨ ਝਨੰਨਨ ਝਨੰਨਨ ਬਾਜੇ ਪਾਯਲਿਆ"''' ਤੇ ਇੱਸੇ ਫਿਲਮ ਦਾ ਗੀਤ '''"ਫੁੱਲ ਬਗਿਆ ਮੇਂ ਕੋਇਲ ਬੋਲੇ"''' ਫਿਲਮ ਕੋਹਿਨੂਰ ਦਾ ਗੀਤ '''"ਮਧੁਬਨ ਮੇਂ ਰਾਧਿਕਾ "''' ਬੈਜੂ ਬਾਵਰਾ ਦੇ ਭਜਨ '''"ਮਨ ਤੜਪਤ ਹੈ ਦਰਸ਼ਨ ਕੋ ਆਜ" ,"ਓ ਦੁਨਿਆ ਕੇ ਰਖਵਾਲੇ"''' ਫਿਲਮ ਬੇਟੀ ਬੇਟੇ ਦਾ ਗੀਤ '''"ਰਾਧਿਕੇ ਤੂਨੇ ਬੰਸੁਰੀ ਚੁਰਾਈ "''' ਫਿਲਮ ਸਵਾਰਨ ਸੁੰਦਰੀ ਦਾ ਗੀਤ '''"ਕੁਹੂ ਕੁਹੂ ਬੋਲੇ ਕੋਯਲਿਆ"'''.....ਇਤਿਅਦਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਸਮਝ ਦਾ ਹੁੰਗਾਰਾ ਭਰਦੇ ਨੇ। '''<big>ਉਤਾਰ</big>''' 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ 'ਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਕਰਿਅਰ ਬੁਲੰਦੀ ਤੇ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਥੋੜਾ ਉਤਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।1969 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸਾਮੰਤ ਰਾਜੇਸ਼ ਖੰਨਾ ਤੇ ਸ਼ਰਮੀਲਾ ਟੈਗੋਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਫਿਲਮ ਅਰਾਧਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਸਨ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਏਸ.ਡੀ.ਬਰਮਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਸੀ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਰਮਨ ਸਾਹੇਬ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਸੰਦ ਸਨ। ਪਰ ਬਰਮਨ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਕਮਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦੇ ਆਰ ਡੀ ਬਰਮਨ ਦੇ ਹੱਥ ਆ ਗਈ ਤੇ ਆਰ ਡੀ ਬਰਮਨ ਨੇ ਇਸ ਫਿਲਮ ਦੇ ਗਾਨੇ '''"ਰੂਪ ਤੇਰਾ ਮਸਤਾਨਾ,ਮੇਰੇ ਸਪਨੋੰ ਕਿ ਰਾਨੀ ,ਕੋਰਾ ਕਾਗਜ਼ ਥਾ ਯੇ ਮਨ ਮੇਰਾ "''' ਆਪਣੇ ਦੋਸਤ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਤੋਂ ਗਵਾਏ ਜਿਹੜੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਕ਼ਬੂਲ ਹੋਏ। ਇਸ ਨਾਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਰਾਜੇਸ਼ ਖੰਨਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਬਣ ਗਏ ਜਿਹੜਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਪ੍ਰਸਿਧੀ ਦਿਆ ਬੁਲੰਦੀਆਂ ਛੂ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਹੱਜ ਤੇ ਚਲੇ ਜਾਨ ਕਰਕੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਤੋਂ ਗੁਆਉਣ ਲੱਗ ਪਏ ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਕੈਰੀਅਰ ਤੇ ਪਿਆ। ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹਿਟ ਗੀਤ ਦਿੱਤੇ ਜਿੰਵੇਂ '''"ਤੁਮ ਜੋ ਮਿਲ ਗਏ ਹੋ(ਫਿਲਮ ਹਂਸਤੇ ਜ਼ਖਮ),ਯੇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਯੇਹ ਮੇਹਫ਼ਿਲ(ਫਿਲਮ ਹੀਰ ਰਾਂਝਾ)'''ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਗੀਤ'''"ਯੇਹ ਜੋ ਚਿਲਮਨ ਹੈ (ਮੇਹਬੂਬ ਕਿ ਮੇਹੰਦੀ),ਤੇਰੀ ਗਲਿਓਂ ਮੇਂ ਨਾ ਰਖੇਂਗੇ ਕਦਮ (ਫਿਲਮ ਹਵਸ)'''ਆਦਿ।1977 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫਿਲਮ '''ਹਮ ਕਿਸੀ ਸੇ ਕਮ ਨਹੀਂ''' ਦੇ ਗੀਤ '''"ਕ੍ਯਾ ਹੁਆ ਤੇਰਾ ਵਾਦਾ"''' ਲਈ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਛੇੰਵਾਂ ਤੇ ਅਖੀਰਲਾ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਇੱਕਲੇ ਐਸੇ ਗਾਇਕ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋ ਜ਼ਿਆਦਾ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲੇ ਹਨ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਮਰਪਿਤ ਮੁਸਲਮਾਨ,ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰਾਂ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਅਤੇ ਸ਼ਰਮੀਲੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਇਨਸਾਨ ਸਨ। 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੀ ਕੁੜੀ ਬਸ਼ੀਰਾ ਬੀਬੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ ਹੋਏ। ਬਟਵਾਰੇ ਤੋਂ ਬਾਦ ਬਸ਼ੀਰਾ ਬੀਬੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਆ ਕੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਭਾਰਤ ਆ ਕੇ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਭਾਰਤ ਆ ਗਏ। ਇਸ ਕਾਰਣ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਟੁੱਟ ਗਿਆ।ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇਹਨਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹਮੀਦ ਭਾਈ ਦੀ ਭੈਣ ਬਿਲਕੀਸ ਬਾਨੋ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਛੇ ਬੱਚੇ ਹੋਏ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸਾਦੇ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਕਿਸਮ ਦੇ ਇਨਸਾਨ ਸਨ। '''ਸੁਜਾਤਾ ਦੇਵੀ ਦੀ ਕਿਤਾਬ-MOHHMAD RAFI-Golden Voice Of The Silver Screen''' ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਪਤੰਗਬਾਜ਼ੀ ਦੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ੌਕੀਨ ਸਨ। ਅਪਣਾ ਸਮਾਂ ਗੁਜਾਰਣ ਲਈ ਤੇ ਆਰਾਮ ਕਰਣ ਲਈ ਪਤੰਗ ਉਡਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪਤੰਗ। ਆਮ ਜੀਵਨ 'ਚ ਜਿੰਨੇ ਸਰਲ ਸਨ ਪਤੰਗਬਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਉੰਨੇ ਹੀ ਪ੍ਰਤਿਯੋਗੀ। ਜਦੋਂ ਕਦੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਤੰਗ ਕਦੀਂ ਕੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮੂਡ ਬਹੁਤ ਖਰਾਬ ਹੁੰਦਾ। ਸ਼ੋਹਰਤ ਤੇ ਪੈਸੇ ਦਾ ਗੁਮਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਛੂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਗਿਆ।ਉਹ ਰੱਬ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਇਨਸਾਨ ਸਨ ਤੇ ਅਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਖੁਦਾ ਦੀ ਅਮਾਨਤ ਸਮਝਦੇ ਸਨ।ਬੋਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਗਾਇਕ ਮਹੇਂਦਰ ਕਪੂਰ, ਜਿਹੜੇ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਗੁਰੂ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜਜ਼ਬਾਤੀ ਇਨਸਾਨ ਸਨ।ਗਾਨੇ ਦੇ ਜਜਬਾਤਾਂ 'ਚ ਓਹ ਵੈਹ ਤੁਰਦੇ ਸਨ।ਗਾਨਾ ਓਹ ਰੂਹ ਤੋਂ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਫਿਲਮ ਨੀਲ ਕਮਲ ਦਾ ਗਾਨਾ '''"ਬਾਬੁਲ ਕੀ ਦੁਆਏੰ ਲੇਤੀ ਜਾ''' " ਗਾਉਂਦੇ ਵਕ਼ਤ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਨ ਕਈ ਵਾਰ ਭਰਿਆ ਸੀ। ਅਤਿ ਤਾਰ ਸਪਤਕ 'ਚ ਵੀ ਓਹ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਗਾ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਫਿਲਮ ਬੈਜੂ ਬਾਵਰੇ ਦਾ ਭਜਨ '''"ਓਹ ਦੁਨਿਆ ਕੇ ਰਖਵਾਲੇ"'''ਬਹੁਤ ਉੱਚਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਇਸ ਗਾਨੇ ਦੀ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਤੋਂ ਬਾਦ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਕਾਫੀ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਗਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਕੇ। ਮੁੰਹਮਦ ਰਫੀ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨੇਕ ਕੰਮਾ ਲਈ ਵੀ ਬਹੁਤ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਓਹ ਸਭ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।ਪੰਜਾਬੀ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਦੇ ਓਹ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੈਂਦੇ।ਕਈ ਗੀਤ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਪੈਸੇ ਲੀਤੇ ਹੀ ਗਾਏ ਸਨ।ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨੇਕ ਦਿਲੀ ਤੇ ਦਰਿਆ ਦਿਲੀ ਦੇ ਅਨਗਿਣਤ ਕਿੱਸੇ ਹਨ।ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਤੰਗੀ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਉਹ ਘੱਟ ਫੀਸ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਲਕਸ਼ਮੀ ਕਾੰਤ ਪਿਆਰੇ ਲਾਲ ਜਦੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ ਤਾਂ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਨਾਮ ਮਾਤਰ ਪੈਸੇ ਹੀ ਲਏ ਸਨ। ਗਾਣਿਆਂ ਦੀ ਰੋਏਲਟੀ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨਾਲ ਜਿਹੜਾ ਮਨ ਮੁਟਾਵ ਹੋਇਆ ਸੀ ਉਹ ਵੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੀ ਦਰਿਆ ਦਿਲੀ ਤੇ ਨੇਕ ਦਿਲੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਬਾਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਨਾ ਨੇ ਕਈ ਸਾਲ ਤੱਕ ਕੋਈ ਯੁਗਲ ਗੀਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਗਾਇਆ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਨਰਗਿਸ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕਠੇ ਗਾਉਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਤਾਂ ਫੇਰ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਦ ਫਿਲਮ "ਜਿਉਲ ਥੀਫ" ਵਿੱਚ '''"ਦਿਲ ਪੁਕਾਰੇ ਆ ਰੇ ਆ ਰੇ ਆ ਰੇ"''' ਗੀਤ ਗਾਇਆ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖੁਸ਼ ਦਿਲ ਇਨਸਾਨ ਸਨ।ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਮਨ ਮੁਟਾਵ,ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਹੈ ਬਾਕੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਬਾਰੇ ਇਹੋ ਜਹੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਵਿਰੋਧੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਮਝਦੇ।ਸੁਣਨ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸੰਜੇ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਗਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਣ ਤੇ ਬੈਨ ਲਗਵਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੇ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾ ਆਪ ਦਿੱਲੀ ਜਾ ਕੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਸਿਫਾਰਿਸ਼ ਕਰ ਕੇ ਇਹ ਬੈਨ ਹਟਵਾਇਆ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਪਤਾ ਆਪ ਵੀ ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਲੱਗਿਆ ਸੀ। ਇੰਨੇ ਮਹਾਨ ਤੇ ਨੇਕ ਦਿਲ ਸੀ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲ 'ਚ ਕਿਸੇ ਲਈ ਕੋਈ ਦਵੇਸ਼ਤਾ ਜਾਂ ਵੈਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। '''<big>ਮੌਤ</big>''' ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦਾ ਦੇਹਾੰਤ ਦਿਲ ਦੀ ਧੜਕਣ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਦਮ ਸਦਮੇ 'ਚ ਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ 'ਚ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੋਗ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਤੇ ਕਈ ਸਕੂਲਾਂ 'ਚ ਛੁਟੀ ਘੋਸ਼ਿਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਜਨਾਜ਼ੇ 'ਚ ਮੋਹਲੇਧਾਰ ਬਾਰਿਸ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਦਸ ਲਖ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ ਸਨ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਤੇ ਪੰਡਿਤ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨੇਹਰੁ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਨੜੋਇਆ ਕਿਸੇ ਦੇ ਜਨਾਜ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਵੇਖਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼੍ਰੋਤਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਡੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਸੀ।ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸੋਗ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਮੇਤ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ === ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਦੇ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਵਾਲੇ ਤੇ ਫਿਲਮ ਫੇਯਰ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਭੇਜੇ ਗਏ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ- === * 1960 - ਚੌਦਵੀਂ ਕਾ ਚਾਂਦ ਹੋ (ਫਿਲਮ ਚੌਦਵੀਂ ਕਾ ਚਾਂਦ) -'''ਜੇਤੂ''' * 1961 - ਹੁਸਨ ਵਾਲੇ ਤੇਰਾ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ (ਫਿਲਮ-ਘਰਾਣਾ) * 1961 - ਤੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਪਿਆਰੀ ਸੂਰਤ ਕੋ (ਫਿਲਮ-ਸਸੁਰਾਲ) -'''ਜੇਤੂ''' * 1962 - ਐ ਗੁਲ ਬਦਨ ਐ ਗੁਲ ਬਦਨ (ਫਿਲਮ-ਪ੍ਰੋਫ਼ੇਸਰ) * 1963 - ਮੇਰੇ ਮੇਹਬੂਬ ਤੁਝੇ ਮੇਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਕੀ ਕਸਮ (ਫਿਲਮ-मेरे महबूब) * 1964 -ਚਾਹੂੰਗਾ ਮੈਂ ਤੁਝੇ (ਫਿਲਮ- ਦੋਸਤੀ) -'''ਜੇਤੂ''' * 1965 -ਛੂ ਲੇਨੇ ਦੋ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੋੰਠੋੰ ਕੋ (ਫਿਲਮ-ਕਾਜਲ) * 1966 - ਬਹਾਰੋਂ ਫੂਲ ਬਰਸਾਓ (फ़िल्म -ਸੂਰਜ) -'''ਜੇਤੂ''' * 1968 - ਮੈਂ ਗਾਊਂ ਤੁਮ ਸੋ ਜਾਉ (ਫਿਲਮ-ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ) * 1968 - ਬਾਬੁਲ ਕਿ ਦੁਆਏੰ ਲੇਟੀ ਜਾ(ਫਿਲਮ-ਨੀਲ ਕਮਲ) * 1968 - ਦਿਲ ਕੇ ਝਰੋਂਖੇ ਮੇਂ ਤੁਝ ਕ ਬਿਠਾ ਕਰ(ਫਿਲਮ-ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ) '''ਜੇਤੂ''' * 1969 -ਬੜੀ ਮਸਤਾਨੀ ਹੈ ਮੇਰੀ ਮੇਹਬੂਬਾ(ਫਿਲਮ-ਜੀਨੇ ਕਿ ਰਾਹ) * 1970 -ਖਿਲੋਨਾ ਜਾਨਕਰ ਤੁਮ ਤੋ (ਫਿਲਮ-ਖਿਲੋਨਾ) * 1973 - ਹਮਕੋ ਤੋ ਜਾਨ ਸੇ ਪਿਆਰੀ ਹੈਂ (ਫਿਲਮ-ਨੈਨਾ) * 1974 -ਅਛਾ ਹੀ ਹੁਆ ਦਿਲ ਤੂਤ ਗਿਆ(ਫਿਲਮ-ਮਾਂ ਬੇਹਨ ਔਰ ਬੀਵੀ) * 1977 - ਪਰਦਾ ਹੈ ਪਰਦਾ(ਫਿਲਮ-ਅਮਰ ਅਕਬਰ ਅੰਥੋਨੀ) * 1977 - ਕਿਆ ਹੁਆ ਤੇਰਾ ਵਾਦਾ (ਫਿਲਮ-ਹਮ ਕਿਸੀ ਸੇ ਕਮ ਨਹੀਂ)'''ਜੇਤੂ''' * 1978 - ਆਦਮੀ ਮੁਸਾਫ਼ਿਰ ਹੈ (ਫਿਲਮ ਅਪਨਾਪਨ) * 1979 - ਚਲੋ ਰੇ ਡੋਲੀ ਉਠਾਓ ਕਹਾਰ (ਫਿਲਮ -ਜਾਣੀ ਦੁਸ਼ਮਨ) * 1979 - ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਕਿੱਸਾ ਯੇ (ਫਿਲਮ-ਦੋਸਤਾਨਾ) * 1980 -ਦਰਦ-ਏ-ਦਿਲ,ਦਰਦ-ਏ-ਜਿਗਰ(ਫਿਲਮ-ਕਰਜ਼) * 1980 - ਮੈਨੇ ਪੂਛਾ ਚਾਂਦ ਸੇ (ਫਿਲਮ-ਅਬਦੁੱਲਾ)ਤ === ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਰਫੀ ਸਾਹੇਬ ਨੂੰ 1965 ਵਿੱਚ ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਨਵਾਜ਼ਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। === === ਤ[[ਤਲਤ ਮਹਿਮੂਦ|ਲਤ ਮਹਿਮੂਦ]] === *[[ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ]] *[[ਆਸ਼ਾ ਭੋਂਸਲੇ]] *[[ਸ਼ਮਸ਼ਾਦ ਬੇਗਮ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕ}} {{ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1924]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1980]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਜੇਤਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ-ਭਾਸ਼ਾ ਗਾਇਕ]] t8p6pnz87eqyyccea2zltq8kl02dsaj 0 16943 773727 750126 2024-11-18T03:46:01Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773727 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist <!-- See Wikipedia:WikiProject_Musicians --> | name = ਮੰਨਾ ਡੇ | image = Manna_Dey.jpg | caption =ਰਾਵਿੰਦਰ ਭਾਰਤੀ ਯੁਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਸਮੇਂ | image_size = | background = ਗਾਇਕ | birth_name = ਪ੍ਰਬੋਧ ਚੰਦਰ ਡੇ | alias =ਮੰਨਾ ਡੇ | birth_date = 1 ਮਈ 1919 | birth_place =[[ਕੋਲਕਾਤਾ]] | death_date = {{Death date and age|df=y|2013|10|24|1919|5|1}} | death_place = [[ਬੈਂਗਲੂਰੂ]], [[ਭਾਰਤ]] | residence = | instrument = ਕੰਠ ਗਾਇਕ | genre = [[ਪਿਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ]] | occupation = ਗਾਇਕ | years_active = 1929 ਤੋਂ | website = {{url|http://www.mannadey.in}} }} '''ਪ੍ਰਬੋਧ ਚੰਦਰ ਡੇ''', ਛੋਟਾ ਨਾਂ '''ਮੰਨਾ ਡੇ''' (1 ਮਈ 1919- 24 ਅਕਤੂਬਰ 2013) ਦਾ ਜਨਮ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿਖੇ ਸ੍ਰੀ ਪੂਰਨਾ ਚੰਦਰ ਡੇ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਮਹਾਮਾਇਆ ਦਾ ਗ੍ਰਹਿ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਮੰਨਾ ਡੇ ਦਾ ਚਾਚਾ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਕੇ. ਸੀ. ਡੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਇੰਦੁ ਬਾਬੁਰ ਪਾਠਸ਼ਾਲਾ ਵਿਖੇ ਹੋਈ ਅਤੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਸਟੋਕਿਸ਼ ਚਰਚ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web |title= Music Singer Colossus |url= http://www.screenindia.com/old/print.php?content_id=10431&secnam=music |date= 28 July 2009 |work= Screen |accessdate= 28 July 2009 }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਮੰਨਾ ਡੇ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਘੋਲ ਅਤੇ ਬਾਕਸਿੰਗ ਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੀ.ਏ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿਦਿਆ ਸਾਗਰ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਅਤੇ 1929 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ ਗਾਇਆ। ਆਪ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ [[ਬੰਗਾਲੀ]] ਗਾਇਕ ਸੀ। ਇਸਨੇ [[ਹਿੰਦੀ]], [[ਬੰਗਾਲੀ]], [[ਗੁਜਰਾਤੀ]], [[ਮਰਾਠੀ]], [[ਮਲਿਆਲਮ]], [[ਕੰਨੜ]] ਅਤੇ [[ਅਸਾਮੀ]] ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਗਾਣੇ ਗਾਏ ਹਨ। ਇਹ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ 3500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਾਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਵਾ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ। ==ਹੋਰ ਗਾਇਕ== ਮੰਨਾ ਡੇ ਨੇ [[ਕਿਸ਼ੋਰ ਕੁਮਾਰ]], [[ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ]], [[ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ]], [[ਆਸ਼ਾ ਭੋਂਸਲੇ]] ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕਾਂ ਨਾਲ ਗੀਤ ਗਾਏ। ==ਨਿਜੀ ਜੀਵਨ== ਮੰਨਾ ਡੇ ਨੇ 18 ਦਸੰਬਰ 1953 ਨੂੰ ਸਲੋਚਨਾ ਕੁਮਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ਾਦੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਪ ਦੋ ਲੜਕੀਆਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਸਨ। ==ਹੋਰ ਜੀਵਨ ਸੰਗੀਤਕ== ਮੰਨਾ ਡੇ ਨੇ 1262 [[ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਬੰਗਾਲੀ]], 46 [[ਰਾਵਿੰਦਰ ਸੰਗੀਤ]], 3 [[ਦਵਿਗੇਂਦ ਗੀਤ]], 84 [[ਸ਼ਿਯਾਮਾ]] ਸੰਗੀਤ, 23 ਅਕਸ਼ਵਾਨੀ ਗੀਤ, 3 ਟੀਵੀ ਲੜੀਵਾਰ ਲਈ ਟਾਈਟਲ ਗੀਤ,103 [[ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਬੰਗਾਲੀ]] ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ ਅਤੇ 33 ਗੈਰ ਫਿਲਮੀ [[ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਬੰਗਾਲੀ]] ਗੀਤ<ref name="Manna Dey Song List from official website">{{cite web|url=http://www.mannadey.in/index2.html|title=Manna Dey List of Songs in each language – with breakups}}</ref> 35 [[ਭੋਜਪੁਰੀ ਬੋਲੀ|ਭੋਜਪੁਰੀ]] ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ, 2 [[ਮਗਧ]] ਦੇ ਗੀਤ ਅਤੇ ਇੱਕ [[ਮੈਥਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮੈਥਿਲੀ]] ਗੀਤ 13 [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਫਿਲਮੀ ਅਤੇ 5 ਗੈਰ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ,2 [[ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਾਮੀ]] ਫਿਲਮੀ, 4 ਗੈਰ ਫਿਲਮੀ, 7 [[ਓਡੀਆ|ਓੜਿਆ]] 1 [[ਕੋਂਕਣੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਕੋਕਣੀ]] ਗੀਤ, 85 [[ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਗੁਜਰਾਤੀ]] ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ 55 [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]] ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ,15 ਗੈਰ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ 2 [[ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ|ਕੰਨੜ]] ਫਿਲਮ ਲਈ 2 [[ਮਲਿਆਲਮ]] ==ਸਨਮਾਨ== *1969 ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਸਨਮਾਨ ਵਧੀਆ ਮਰਦ ਗਾਇਕ ਲਈ ਫਿਲਮ ਮੇਰੇ ਹਜ਼ੂਰ ਲਈ ਮਿਲਿਆ *1971 ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਸਨਮਾਨ ਵਧੀਆ ਮਰਦ ਗਾਇਕ ਲਈ ਬੰਗਾਲੀ ਫਿਲਮ ਨਿਸ਼ੀ ਪਦਮਾ<ref name="18thaward">{{cite web|url=http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm17thNFAAward.aspx|title=18th National Film Awards|publisher=[[International Film Festival of India]]|accessdate= }}</ref><ref name="18thawardPDF">{{cite web|url=http://dff.nic.in/2011/17th_NFF_1971.pdf|title=18th National Film Awards (PDF)|publisher=[[Directorate of Film Festivals]]|accessdate= }}</ref> *1971 [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] *1972 ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਸਨਮਾਨ ਵਧੀਆ ਮਰਦ ਗਾਇਕ ਲਈ ਫਿਲਮ ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਜੋਕਰ *1985 [[ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ]] ਸਨਮਾਨ *1988 ਮਿਸ਼ੇਲ ਸਾਹਿਤੋਯੋ ਪੁਰਸਕਾਰ *1990 ਸ਼ਿਆਮਲ ਮਿਤਰਾ ਸਨਮਾਨ *1991 ਸੰਗੀਤ ਸਵਰਨਾਚੁਰ ਸਨਮਾਨ *1993 ਪੀ. ਸੀ. ਚੰਦਰਾ ਸਨਮਾਨ *1999 ਕਮਲਾ ਦੇਵੀ ਰਾਏ ਸਨਮਾਨ *2001 ਅਨੰਦ ਬਜਾਰ ਪੱਤਰਕਾ ਦਾ ਸਨਮਾਨ *2002 ਸਪੈਸ਼ਲ ਜਿਉਰੀ ਸਨਮਾਨ *2003 ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਾਨ ਸਨਾਮਨ *2004 ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਨਮਾਨ ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ ਸਨਮਾਨ *2004 ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਰਾਵਿੰਦਰ ਭਾਰਤੀ ਯੁਨੀਵਰਸਿਟੀ *2005 ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਜੀਵਨ ਭਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਸਨਮਾਨ *2005 [[ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ]] *2007 ਪਹਿਲਾ ਅਕਸ਼ਿਆ ਮੋਹੰਤੀ ਸਨਮਾਨ *2007 [[ਦਾਦਾ ਸਾਹਿਬ ਫਾਲਕੇ]] ਸਨਮਾਨ *2008 ਯਾਦਵ ਯੁਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਆਪਾਧੀ *2011 [[ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਸਨਮਾਨ]] *2011 ਬੰਗਾ ਵਿਭੁਸ਼ਨ ਸਨਮਾਨ *2012 ਅਨਾਨਵੋ ਸਨਮਾਨ 24 ਘੰਟੇ TV ਚੈਨਲ ਦੁਆਰਾ ਸਨਮਾਨ ==ਹੋਰ ਦੇਖੋ== *[[ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪਿੱਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ]] *[[ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਇਨਾਮ]] *[[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{Film and Television Awards in India}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਗਾਇਕ]] 8pyaqq9y0hr40d9r3bbfh8svnunfd6d 0 21100 773667 767200 2024-11-17T19:02:57Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773667 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Location of Peiryar River Kerala.png|thumbnail|ਕੇਰਲ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਪੇਰੀਆਰ ਨਦੀ]] '''''ਪੇਰੀਆਰ ਨਦੀ''''' [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਕੇਰਲ]] ਅਤੇ [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਗਣ ਵਾਲੀ ਨਦੀ ਹੈ। [[ਤਸਵੀਰ:Idukki dam.JPG|thumbnail|ਪੇਰੀਆਰ ਨਦੀ ਤੇ ਬਣਿਆ ਇਡੂੱਕੀ ਡੈਮ]] ਇਸ ਨਦੀ ਤੇ ਇਡੂੱਕੀ ਡੈਮ ਨਾਂਅ ਦਾ ਬੰਨ੍ਹ ਵੀ ਬਨਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਦੀ ਨੂੰ ਕੇਰਲ ਦੀ ਜੀਵਨ ਰੇਖਾ ਵੀ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="ces.iisc">[http://ces.iisc.ernet.in/biodiversity/documents/rivers.htm] ces.iisc, Western Ghats rivers in Kerala.</ref><ref name="indiawaterportal.org PDF">[http://www.indiawaterportal.org/sites/indiawaterportal.org/files/Joseph%20M.L.pdf]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} indiawaterportal.org, Status Report on Periyar River</ref><ref name="irenees.net">[http://www.irenees.net/fr/fiches/analyse/fiche-analyse-633.html] irenees.net</ref> ਪੇਰੀਆਰ (ਜਿਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਬੜਾ ਦਰਿਆ) ਕੇਰਲਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਬੜਾ ਦਰਿਆ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/171/12/07_chapter2.pdf|title=Study area and methods|year=|publisher= |pages=7|accessdate= 31 October 2012|location=India}}</ref> <ref>{{cite web |url=http://idukki.nic.in/dam-hist.htm |title=Idukki District Hydroelectric projects |publisher= |accessdate=2007-03-12 |archive-date=2015-08-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150819084557/http://idukki.nic.in/dam-hist.htm |dead-url=yes }}</ref> ਇਹ ਖ਼ਿੱਤੇ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੰਦ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜੋ ਕਈ ਬੜੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਪੀਣ ਦਾ ਪਾਣੀ ਮੁਹਈਆ ਕਰਦੇ ਹਨ।<ref>{{cite web |url=http://expert-eyes.org/deepak/idukki.html |title=Salient Features - Dam|publisher= |accessdate=2007-03-12}}</ref>  ਪੇਰਿਆਰ ਕੇਰਲਾ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਲਈ ਇੰਤੀਹਾਈ ਅਹਿਮੀਅਤ ਦਾ ਧਾਰਨੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਡੂਕੀ ਡੈਮ ਦੇ ਨਾਲ ਕੇਰਲਾ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਇੱਕ ਤਕੜਾ ਹਿੱਸਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਨਅਤੀ ਅਤੇ ਤਜਾਰਤੀ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਖਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਵਗਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਿਆ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਸਿੰਜਾਈ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਇਸਟੇਮਾਲ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਮਾਹੀਗੀਰੀ ਲਈ ਵੀ ਪਾਣੀ ਮੁਹਈਆ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਕੇਰਲਾ ਦੀ ਜੀਵਨ ਰੇਖਾ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.hindu.com/folio/fo0107/01070460.htm|title=Periyar: A confluence of cultures|year=2001|publisher=The Hindu|pages=|accessdate=3 March 2014|location=India|archive-date=1 ਜੂਨ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130601152251/http://www.hindu.com/folio/fo0107/01070460.htm|dead-url=yes}}</ref> ਪੇਰੀਯਾਰ ਦੀ ਕੁੱਲ ਲੰਬਾਈ ਲਗਭਗ 244 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (152 ਮੀਲ) ਹੈ ਅਤੇ 5,398 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (2,084 ਵਰਗ ਮੀਲ) ਦਾ ਕੈਚਮੈਂਟ ਖੇਤਰ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 5,284 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (2,040 ਵਰਗ ਮੀਲ) ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ 114 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ (44 ਵਰਗ ਮੀਲ) ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.frontline.in/static/html/fl2826/stories/20111230282612200.htm|title=Heightened tensions|year=2011|publisher= Frontline |pages=|accessdate= 3 March 2014|location=India}}</ref><ref>{{cite web|url=http://newindianexpress.com/nation/Mullaperiyar-Kerala-contests-TNs-rights-over-river/2013/08/14/article1733626.ece|title=Mullaperiyar: Kerala contests TN's rights over river|year=2013|publisher=The New Indian Express|pages=|accessdate=3 March 2014|location=India|archive-date=10 ਮਈ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140510083720/http://www.newindianexpress.com/nation/Mullaperiyar-Kerala-contests-TNs-rights-over-river/2013/08/14/article1733626.ece|url-status=dead}}</ref> ===ਸਰੋਤ === ਪੇਰੀਯਾਰ ਦਾ ਸਰੋਤ ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ ਹਨ।<ref>{{cite web|url=http://mymanorama.manoramaonline.com/cgi-bin/eweek.dll/portal/ep/contentView.do?contentType=EDITORIAL&channelId=-1073865028&contentId=14945915&catId=-206121&BV_ID=@@@|title=Final legal arguments submitted by Kerala|year=2013|publisher=manoramaonline.com|pages=|accessdate=3 March 2014|location=India}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਫ਼ਰਵਰੀ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਇਸ ਦੇ ਕੇਰਲਾ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੋਣ ਦਾ ਅੱਡ ਅੱਡ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੇਰਲਾ ਰਾਜ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਪੇਰੀਆਰ ਮੁੱਦੇ ਤੇ ਸੁਣਵਾਈ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਪੇਰਿਯਾਰ ਕੇਰਲਾ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੇਰਲ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|url= http://www.keralatourism.org/periyar/periyar-tiger-reserve.php|title= Periyar Wildlife Sanctuary/Periyar Tiger Reserve|year= |publisher= keralatourism.org|pages= |accessdate= 3 March 2014|location= India|archive-date= 18 ਨਵੰਬਰ 2013|archive-url= https://archive.today/20131118155324/http://www.keralatourism.org/periyar/periyar-tiger-reserve.php|url-status= dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.periyartigerreserve.org/home.php|title=Periyar Tiger Reserve -> Values of P.T.R. -> Catchment Value|year=|publisher=Periyar Tiger Reserve|pages=|accessdate=3 March 2014|location=India|archive-date=19 ਨਵੰਬਰ 2013|archive-url=https://archive.today/20131119034922/http://www.periyartigerreserve.org/home.php|url-status=dead}}</ref> ਇਸ ਨੂੰ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਰਾਜ ਨੇ ਵੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਹੈ।  <ref>{{cite web|url=http://docs.kfri.res.in/KFRI-RR/KFRI-RR150.pdf|title=STUDIES ON THE FLORA OF PERIYAR TIGER RESERV|year=1998|publisher=Kerala Forest Research Institute|pages=8|accessdate=3 March 2014|location=India|archive-date=30 ਸਤੰਬਰ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130930040109/http://docs.kfri.res.in/KFRI-RR/KFRI-RR150.pdf|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nsscollegemanjeri.in/Documents/BotanyPROCEEDINGS%20FINAL%2003%20June%202013%20Standard.pdf|title=Proceedings, Western Ghats - Biogeography, Biodiversity and Conservation|year=2013|publisher=DEPARTMENT OF BOTANY, NSS COLLEGE, MANJERI, MALAPPURAM, KERALA|pages=19–24|accessdate=3 March 2014|location=India|archive-date=4 ਮਾਰਚ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304024845/http://www.nsscollegemanjeri.in/Documents/BotanyPROCEEDINGS%20FINAL%2003%20June%202013%20Standard.pdf|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.forest.kerala.gov.in/images/notifications/pryrtgrrsrventfcon.pdf |title=Periyar Tiger Reserve Notification |publisher=GOVERNMENT OF KERALA, FORESTS & WILDLIFE(F) DEPARTMENT |accessdate=2014-03-03 |location=India |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924014556/http://www.forest.kerala.gov.in/images/notifications/pryrtgrrsrventfcon.pdf |url-status=dead }}</ref> ਨਦੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ਪੇਰੀਯਾਰ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ।<ref name="indiawaterportal.org PDF"/><ref name="irenees.net"/> ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰੋਤ ਦਰਿਆ ਦਾ ਮੁੱਢ ਚੋਕਮਪੱਤੀ ਮਾਲਾ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ,ਜੋ ਪੇਰੀਯਾਰ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੀ ਦੱਖਣੀ ਸੀਮਾ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਚੋਟੀ ਹੈ।<ref>{{cite web |url=http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/34506/8/08_chapter3.pdf|title=Visual simulation and optimization Model for water release from Vaigai reservoir system|publisher= Anna University|author=Balamurugan R|pages=25|accessdate=2016-01-29|location=India}}</ref><ref>{{cite web|url=http://supremecourtofindia.nic.in/outtoday/41511.pdf|title=IN THE SUPREME COURT OF INDIA CIVIL ORIGINAL JURISDICTION ORIGINAL SUIT NO. 3 OF 2006 State of Tamil Nadu vs. State of Kerala & Anr.|year=|publisher=|pages=147–148|accessdate=21 January 2016}}</ref><ref>{{cite web|url=http://keralapages.org/info/articles/links/0068_sathish_wghats.pdf|title=Long term conservation potential of Natural Forest in the Southern Western Ghats of Kerala|year=1988|publisher=Department of Environment, Govt. of India|pages=24|accessdate=7 November 2013|location=India|archive-date=2 ਮਾਰਚ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302031908/http://keralapages.org/info/articles/links/0068_sathish_wghats.pdf|dead-url=yes}}</ref> ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਮੂਲ ਦੇ ਵਿਕਲਪਿਕ ਦਾਅਵੇ ਵੀ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੇਰੀਆਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਸੁੰਦਰਮਾਲਾ ਦੀ ਸਿਵਾਗਿਰੀ ਚੋਟੀਆਂ ਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{coord|10|10|36|N|76|09|46|E|display=title}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਰਿਆ]] iwegb858c76qcuimfh5t0he5ou1e6vz 0 21920 773785 697967 2024-11-18T11:11:02Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773785 wikitext text/x-wiki {{ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਮਨੁੱਖ | ਨਾਮ = '''ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ''' | ਤਸਵੀਰ = Shabana Azmi.jpg | ਤਸਵੀਰ_ਅਕਾਰ = | ਤਸਵੀਰ_ਸਿਰਲੇਖ = | ਉਪਨਾਮ = | ਜਨਮ_ਤਾਰੀਖ = 18 ਸਤੰਬਰ 1950 | ਜਨਮ_ਥਾਂ = [[ਆਜ਼ਮਗੜ੍ਹ]], [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], [[ਭਾਰਤ]] | ਮੌਤ_ਤਾਰੀਖ = | ਮੌਤ_ਥਾਂ = | ਕਾਰਜ_ਖੇਤਰ = ਫ਼ਿਲਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ | ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ = ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ | ਭਾਸ਼ਾ = | ਕਿੱਤਾ = | ਕਾਲ = 1972–ਅੱਜ | ਧਰਮ = ਇਸਲਾਮ | ਵਿਸ਼ਾ = | ਮੁੱਖ ਕੰਮ = | ਅੰਦੋਲਨ = | ਇਨਾਮ = | ਪ੍ਰਭਾਵ = <!--ਇਹ ਮਨੁੱਖ ਕਿਸਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ--> | ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ = <!--ਇਸ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਕਿਸਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ--> | ਦਸਤਖਤ = | ਜਾਲ_ਪੰਨਾ = | ਟੀਕਾ-ਟਿੱਪਣੀ = | name = ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ | image = Shabana_Azmi_SFU_honorary_degree_(cropped).jpg }} '''ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ''' (ਜਨਮ: 18 ਸਤੰਬਰ 1950)<ref>[http://www.koimoi.com/actress/shabana-azmi/ Shabana Azmi's Biography]</ref> ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਉਰਦੂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ। ਸ਼ਬਾਨਾ ਕਵੀ [[ਕੈਫ਼ੀ ਆਜ਼ਮੀ]] ਅਤੇ ਸਟੇਜ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸ਼ੌਕਤ ਆਜ਼ਮੀ ਦੀ ਧੀ ਹੈ, ਉਹ ਪੁਣੇ ਦੇ ਫ਼ਿਲਮ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੈ। ਆਜ਼ਮੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1974 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਪੈਰਲਲ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਬਣ ਗਈ। ਪੈਰਲਲ ਸਿਨੇਮਾ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਲਹਿਰ ਹੈ ਜੋ ਸਮਾਜਕ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਨਵ-ਯਥਾਰਥਵਾਦ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸਰਕਾਰੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name="parallel">{{cite news|title=Parallel cinema seeing changes: Azmi|author=PTI|date=22 July 2005|accessdate=31 January 2009|newspaper=[[The Times of India]]|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2005-07-22/entertainment/27837509_1_shabana-azmi-indian-parallel-cinema-films|archive-date=5 ਨਵੰਬਰ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105152516/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2005-07-22/entertainment/27837509_1_shabana-azmi-indian-parallel-cinema-films|dead-url=yes}}</ref><ref name="soap">{{cite news|title=Shabana's soap opera|author=K., Bhumika|date=21 January 2006|accessdate=31 January 2009|newspaper=[[The Hindu]]|url=http://www.hindu.com/mp/2006/01/21/stories/2006012100690100.htm|location=Chennai, India|archive-date=11 ਜਨਵਰੀ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120111091902/http://www.hindu.com/mp/2006/01/21/stories/2006012100690100.htm|dead-url=yes}}</ref> ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਜ਼ਮੀ ਦੀਆਂ ਕਈ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਅਤੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਵ ਉੱਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਕਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਨਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਜਿੱਤਾਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।<ref name="coffee">{{cite news|title=Coffee break with Shabana Azmi|author=Nagarajan, Saraswathy|date=18 December 2004|accessdate=31 January 2009|newspaper=[[The Hindu]]|url=http://www.hindu.com/mp/2004/12/18/stories/2004121801660100.htm|location=Chennai, India|archive-date=31 ਦਸੰਬਰ 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20041231142845/http://www.hindu.com/mp/2004/12/18/stories/2004121801660100.htm|dead-url=yes}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਮਿਲ ਚੁੱਕੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਦੇ 30ਵੇਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ “ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ” 'ਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm30IIFAAward.aspx?PdfName=30IIFA.pdf|title=Directorate of Film Festival|url-status=dead|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130130012630/http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm30IIFAAward.aspx?PdfName=30IIFA.pdf|archivedate=30 January 2013}}</ref> 1988 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਆਜ਼ਮੀ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ 120 ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਹੈ ਅਤੇ 1988 ਤੋਂ, ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਈ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਤੀਵਾਦ ਦੇ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਰੀਤਾਂ ਅਤੇ ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਜ਼ਮੀ ਅਦਾਕਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਔਰਤ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਵੀ ਅਤੇ ਸਕਰੀਨ ਲੇਖਕ ਜਾਵੇਦ ਅਖ਼ਤਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="times">{{cite news |title= In 'Bollywood,' Women Are Wronged or Revered |author= Edward A. Gargan |newspaper= New York Times |date= 17 January 1993 |url= https://www.nytimes.com/1993/01/17/movies/film-in-bollywood-women-are-wronged-or-revered.html?pagewanted=all }}</ref> ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਜਨਸੰਖਿਆ ਫੰਡ (ਯੂ.ਐਨ.ਪੀ.ਐਲ.ਏ.) ਦੀ ਸਦਭਾਵਨਾ ਰਾਜਦੂਤ ਹੈ। ਆਜ਼ਮੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਾਰਜਾਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕਰਦਿਆਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਸਦਨ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਨਾਮਜ਼ਦ (ਅਣਪਛਾਤੀ) ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਦਿੱਤੀ। ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਸਯੱਦ ਮੁਸਲਿਮ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਹੈਦਰਾਬਾਦ<ref>{{cite news | url=http://www.hindu.com/2007/01/14/stories/2007011410870400.htm | location=Chennai, India | work=The Hindu | title=Shabana Azmi presented Akkineni award | date=14 January 2007 | access-date=6 ਜੂਨ 2020 | archive-date=22 ਅਕਤੂਬਰ 2007 | archive-url=https://web.archive.org/web/20071022154020/http://www.hindu.com/2007/01/14/stories/2007011410870400.htm | dead-url=yes }}</ref> ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਕੈਫ਼ੀ ਆਜ਼ਮੀ (ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ) ਅਤੇ ਸ਼ੌਕਤ ਆਜ਼ਮੀ (ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਇੰਡੀਅਨ ਪੀਪਲਜ਼ ਥੀਏਟਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਸਟੇਜ ਅਦਾਕਾਰਾ) ਹਨ। ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਭਾਰਤੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਭਰਾ, ਬਾਬਾ ਆਜ਼ਮੀ ਇੱਕ ਸਿਨੇਮੇਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭਰਜਾਈ ਤਨਵੀ ਆਜ਼ਮੀ ਵੀ ਇੱਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ। ਸ਼ਬਾਨਾ ਦਾ ਨਾਮ ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਅਲੀ ਸਰਦਾਰ ਜਾਫ਼ਰੀ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁੰਨੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਬਾਬਾ ਆਜ਼ਮੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋ: ਮਸੂਦ ਸਿਦੀਕੀ ਨੇ ਅਹਮੇਰ ਆਜ਼ਮੀ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸਮਾਜਿਕ ਜੀਵਨ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਘਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਰਿਹਾ। ਬਚਪਨ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਸੰਬੰਧਾਂ, ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਇਆ; ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਬੌਧਿਕ ਉਤੇਜਨਾ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਜਨੂੰਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{cite web |url= http://www.outlookindia.com/article.aspx?203602 |title= Kaifi Azmi |author= Kaifi Azmi |date= 28 May 1997 |work= [[Outlook (Indian magazine)|Outlook]]|accessdate=5 March 2010}}</ref><ref>{{cite web |url= http://www.screenindia.com/old/20011102/ftribute.html |title= To Abba... with love |author= Shabana Azmi |date= 2 October 2010 |work= Screen |accessdate= 5 March 2010 |archive-url= https://web.archive.org/web/20091219151007/http://www.screenindia.com/old/20011102/ftribute.html |archive-date= 19 December 2009 |url-status=dead |df= dmy-all }}</ref><ref name="rose">{{cite web |url= http://www.charlierose.com/view/interview/511 |title= A conversation with actress and social activist Shabana Azmi |date= 6 March 2006 |publisher= Charlie Rose |accessdate= 5 March 2010 |url-status=dead |archiveurl= https://web.archive.org/web/20090707184312/http://www.charlierose.com/view/interview/511 |archivedate= 7 July 2009 |df= dmy-all }}</ref> ਆਜ਼ਮੀ ਨੇ ਕੁਈਨ ਮੈਰੀ ਸਕੂਲ ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰਜ਼ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ਐਂਡ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (ਐਫ.ਟੀ.ਆਈ.ਆਈ.) ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੇ ਕੋਰਸ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਾਰੇ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ: “ਮੈਨੂੰ ਜਯਾ ਭਾਦੁਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ (ਡਿਪਲੋਮਾ) ਫ਼ਿਲਮ, ਸੁਮਨ, ਵਿੱਚ ਵੇਖਣ ਦਾ ਸੁਭਾਗ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੋਹਿਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੀ ਇਹ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਦੂਸਰੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਹੈਰਾਨ ਹੋਈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, 'ਮੇਰਿਆ ਰੱਬਾ, ਜੇ ਫ਼ਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਜਾ ਕੇ ਮੈਂ ਉਹ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਹ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ।' ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ 1972 ਦੇ ਸਫ਼ਲ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਮੀ ਪਹਿਲੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਰਹੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.iaac.us/Indian%20Diaspora%20Film%20Festival%202004/Shabanaazmi.htm|title=Indo-American Arts Council, Inc.|accessdate=7 January 2020|archive-date=13 ਅਗਸਤ 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070813230206/http://www.iaac.us/Indian%20Diaspora%20Film%20Festival%202004/Shabanaazmi.htm|dead-url=yes}}</ref> ==ਫ਼ਿਲਮੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ== ਸ਼ਬਾਨਾ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸ਼ਿਆਮ ਬੈਨੇਗਲ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ [[ਅੰਕੁਰ]] ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਨੇਕ ਆਰਟ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਚੰਦ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ ਲੇਕਿਨ ਉਸ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਜਗਮਗਾਉਂਦੀ ਦੁਨੀਆ ਤੱਕ ਮਹਿਦੂਦ ਨਹੀਂ ਰੱਖਿਆ ਬਲਕਿ ਗਰੀਬ ਕੱਚੀ ਆਬਾਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਮਸਲੇ ਹੱਲ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਬੀਹ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲੀ ਹੋਈ ਇੱਕ ਲੰਮੀ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਅਤੇ ਆਖਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੇਘਰਿਆਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦਲਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ। ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ 2006 ਵਿੱਚ ਗਾਂਧੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਵਾਰਡ ਨਾਲ ਨਵਾਜ਼ਿਆ ਗਿਆ। ਆਜ਼ਮੀ ਨੇ 1973 ਵਿੱਚ ਐਫ.ਟੀਆ.ਈ.ਆਈ. ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਖਵਾਜਾ ਅਹਿਮਦ ਅੱਬਾਸ ਦੇ "ਫ਼ਾਸਲਾ" ਨੂੰ ਸਾਇਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਾਂਤੀ ਲਾਲ ਰਾਠੌੜ ਦੀ ਪਰਿਣੀ 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ "ਅੰਕੁਰ" (1974) ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ। ਨਵ-ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੀ ਆਰਥੂਸ ਵਿਧਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ, ਅੰਕੁਰ ਇੱਕ ਸੱਚੀ ਕਹਾਣੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਜੋ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਪਰੀ ਸੀ। ਆਜ਼ਮੀ ਨੇ ਲਕਸ਼ਮੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਇੱਕ ਸ਼ਾਦੀਸ਼ੁਦਾ ਨੌਕਰ ਅਤੇ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਔਰਤ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਮ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਿਲਮ ਲਈ ਆਜ਼ਮੀ ਅਸਲ ਚੋਣ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਫ਼ਲਤਾ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਆਜ਼ਮੀ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। ਉਹ 1983 ਤੋਂ 1985 ਤੱਕ ਅਰਥ, ਖੰਡਰ ਅਤੇ ਪਾਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਗੌਡਮਦਰ (1999) ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ, ਜਿਸ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪੰਜ ਹੋ ਗਈ। ਆਜ਼ਮੀ ਦੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਨੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਨਿਭਾਈਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਦਾ ਅਸਲ-ਜੀਵਨ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। [[ਮੰਡੀ]] ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵੇਸ਼ਵਾਘਰ ਦੀ ਮੈਡਮ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਭਾਰ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਸੁਪਾਰੀ ਵੀ ਚੱਬੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ ਸਾਰੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਚਿਤਰਣ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜਮਿਨੀ ਨਾਮ ਦੀ ਔਰਤ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ ਖੰਡਰ 'ਚ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ "ਮਾਸੂਮ" ਇੱਕ ਆਮ ਸ਼ਹਿਰੀ ਭਾਰਤੀ ਪਤਨੀ, ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਤੇ ਮਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸ ਨੇ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਅਤੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਦੀਪਾ ਮਹਿਤਾ ਦੀ 1996 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫ਼ਿਲਮ "ਫਾਇਰ" ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਇਕੱਲੀ ਔਰਤ ਰਾਧਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭਰਜਾਈ ਦੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ==ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲਤਾ== {{Infobox officeholder | name = ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ | image = | image_size = | caption = | office1 = ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ <br /> [[ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਨਾਮਜ਼ਦ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਨਾਮਜ਼ਦ]] | constituency1 = | term_start1 = 27 ਅਗਸਤ 1997 | term_end1 = 26 ਅਗਸਤ 2003 | predecessor1 = | successor1 = | children = }} [[File:Shabana Azmi at the 2006 World Economic Forum.jpg|thumb|left|Shabana Azmi at 2006 World Economic Forum]] ਆਜ਼ਮੀ ਇੱਕ ਵਚਨਬੱਧ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁੰਨ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਬਚਾਅ ਅਤੇ ਏਡਜ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਤੇ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਦੇ ਲਈ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਹੈ।<ref name=UN>{{cite web|publisher=United Nations|title=Biographies: A-F|url=https://www.un.org/advocates/bios.htm|accessdate=24 February 2011}}</ref><ref>{{cite news|newspaper=[[The Tribune (Chandigarh)|The Tribune]]|date=12 October 1999|accessdate=24 February 2011|title=World population crosses 6 billion|url=http://www.tribuneindia.com/1999/99oct13/nation.htm#a|agency=Tribune News Service}}</ref> ਆਜ਼ਮੀ ਨੇ ਕਈ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਰਾਇ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦੀ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਨੇ ਸ਼ੰਕਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਨੂੰ ਪਬਲੀਸਿਟੀ ਚਲਾਕੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁਨ ਵਜੋਂ ਉਭਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਥਿਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਫਿਰਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕਰਦਿਆਂ ਕਈ ਨਾਟਕਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਹੈ। 1989 ਵਿੱਚ, ਸਵਾਮੀ ਅਗਨੀਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਅਸਗਰ ਅਲੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਮੇਰਠ ਤੱਕ ਫਿਰਕੂ ਸਦਭਾਵਨਾ ਲਈ ਚਾਰ ਰੋਜ਼ਾ ਮਾਰਚ ਕੱਢਿਆ। 2019 ਦੀਆਂ ਆਮ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਕਨ੍ਹਈਆ ਕੁਮਾਰ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਜੋ ਬਿਹਾਰ ਤੋਂ ਬੇਗੁਸਾਰਈ, ਭਾਰਤੀ ਕਮਿ Communਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਸੀ ਪੀ ਆਈ) ਲਈ ਚੋਣ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ। [23] ==ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ== ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ ਦੀ 1970 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਗਿਲਾਨੀ ਨਾਲ ਕੁੜਮਾਈ ਹੋਈਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਇਹ ਮੰਗਣੀ ਤੋੜ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{cite web|url=https://www.filmfare.com/features/actor-and-rebel-shabana-azmi-4649.html|title=Actor and rebel: Shabana Azmi|website=filmfare.com|accessdate=14 June 2019}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ 9 ਦਸੰਬਰ 1984 ਨੂੰ ਇੱਕ ਗੀਤਕਾਰ, ਕਵੀ ਅਤੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਲੇਖਕ ਜਾਵੇਦ ਅਖਤਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਅਖ਼ਤਰ-ਆਜ਼ਮੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਈ।<ref name=st>{{cite web|url=http://www.screenindia.com/old/20000922/50.htm |title=THE DYNAMIC DYNASTIES: What would the world of films be without them? |archive-url=https://web.archive.org/web/20100210044146/http://www.screenindia.com/old/20000922/50.htm |archive-date=10 February 2010 |work=Screen |date=22 September 2000}}</ref> ਇਹ ਅਖ਼ਤਰ ਦਾ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੀ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਲੇਖਕ ਹਨੀ ਈਰਾਨੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ਬਾਨਾ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ 2 ਬੱਚਿਆਂ (ਫਰਹਾਨ ਅਖ਼ਤਰ ਅਤੇ ਜ਼ੋਇਆ ਅਖਤਰ) ਦੇ ਪਿਤਾ ਤੇ ਵਿਆਹੁਤਾ ਆਦਮੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਉਣ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |url= http://www.screenindia.com/old/20001208/freview.htm |title= Javed Akhtar: It's not so easy |author= Ali Peter John |date= 8 December 2000 |work= [[Screen (magazine)|Screen]] |accessdate= 5 March 2010 }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{dead link|date=December 2017 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.kaifiyat.in/for-abba-with-love-by-shabana-azmi/ |title=For Abba with Love by Shabana Azmi |work=Kaifiyat |accessdate=31 January 2013 |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130122083938/http://www.kaifiyat.in/for-abba-with-love-by-shabana-azmi/ |archivedate=22 January 2013 }}</ref> ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ ਫਰਾਹ ਨਾਜ਼ ਅਤੇ ਤੱਬੂ ਉਸ ਦੀ ਭਤੀਜੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤਨਵੀ ਆਜ਼ਮੀ ਉਸ ਦੀ ਭਾਣਜੀ ਹਨ। ==ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ== ਉਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪੈਰਲਲ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਈ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਤਰ ਅਤੇ ਸਕੈਨਡੇਨੇਵੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਧਿਆਨ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾਰਵੇਈ ਫ਼ਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਸਮਿਥਸੋਨੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਉਟ ਸ਼ਨ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਹ ਕਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖੀ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜੌਨ ਸ਼ਲੇਂਸਰ ਦੀ ਮੈਡਮ ਸੋਸੈਟਜ਼ਕਾ, ਨਿਕੋਲਸ ਕਲੋਟਜ਼ ਦੀ ਬੰਗਾਲੀ ਨਾਈਟ, ਰੋਲਾਂਡ ਜੋੱਫਜ਼ ਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਜੋਈ, ਚੈਨਲ 4 ਦੀ ਇਮੁਕੁਲੇਟ ਕਨਸੈਪਸ਼ਨ, ਬਲੇਕ ਐਡਵਰਡਜ਼ ਦੀ "ਸਨ ਆਫ਼ ਦ ਪਿੰਕ ਪੈਂਥਰ", ਅਤੇ ਇਸਮਾਈਲ ਮਰਚੈਂਟ ਦੀ ਇਨ ਕਸਟੱਡੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ == === ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਵਾਰਡਸ === Azmi has received the [[National Film Award for Best Actress]] five times, making her the overall most-awarded actor in the function:<ref name="paedia">{{cite book|author1=Gulzar |author2=Nihalani, Govind |author3=Chatterjee, Saibal |title=Encyclopaedia of Hindi cinema|year=2003|publisher=Popular Prakashan|page=524|url=https://books.google.com/books?id=8y8vN9A14nkC&lpg=PP1&dq=Encyclopaedia%20of%20Hindi%20cinema&pg=PT548#v=onepage&q=Azmi&f=false|isbn=978-81-7991-066-5}}</ref> * 1975 – [[National Film Award for Best Actress]], ''[[Ankur (film)|Ankur]]'' * 1983 – [[National Film Award for Best Actress]], ''[[Arth (film)|Arth]]'' * 1984 – [[National Film Award for Best Actress]], ''[[Khandhar]]'' * 1985 – [[National Film Award for Best Actress]], ''[[Paar (film)|Paar]]'' * 1999 – [[National Film Award for Best Actress]], ''[[Godmother (film)|Godmother]]'' === ਫ਼ਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡਸ === ਜੇਤੂ: * 1978 – [[Filmfare Best Actress Award]] for ''[[Swami (1977 film)|Swami]]'' * 1984 – [[Filmfare Best Actress Award]] for ''[[Arth (film)|Arth]]'' * 1985 – [[Filmfare Best Actress Award]] for ''[[Bhavna (film)|Bhavna]]'' * 2006 – [[Filmfare Lifetime Achievement Award]] * 2017 - [[Filmfare Best Supporting Actress Award]] for ''[[Neerja (2016 film)|Neerja]]'' ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ: * 1975 – [[Filmfare Best Actress Award]] for ''[[Ankur (film)|Ankur]]'' * 1981 – [[Filmfare Best Actress Award]] for ''[[Thodisi Bewafaii]]'' * 1984 – [[Filmfare Best Actress Award]] for ''[[Masoom (1983 film)|Masoom]]'' * 1984 – [[Filmfare Best Actress Award]] for ''[[Avtaar]]'' * 1984 – [[Filmfare Best Actress Award]] for ''[[Mandi (film)|Mandi]]'' * 1985 – [[Filmfare Best Actress Award]] for ''[[Sparsh (film)|Sparsh]]'' * 2003 – [[Filmfare Best Villain Award]] for ''[[Makdee]]'' * 2004 – [[Filmfare Best Supporting Actress Award]] for ''[[Tehzeeb (2003 film)|Tehzeeb]]'' === ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਵਾਰਡਸ === * 1993: Best Actress award for ''[[Libaas]]'' in North Korea * 1994: Best Actress award for [[Gautam Ghose]]'s ''[[Patang (film)|Patang]]'' at the [[Taormina Film Fest|Taorima Arte Festival]] in Italy * 1996: [[Silver Hugo Award for Best Actress]] for ''[[Fire (1996 film)|Fire]]'' at the [[Chicago International Film Festival]]<ref name=paedia/> * 1996: Outstanding Actress in a Feature Film, for ''[[Fire (1996 film)|Fire]]'' in [[Outfest|L.A. Outfest]]<ref name=paedia/> === ਹੋਰ ਅਵਾਰਡਸ === * Azmi won the award for Best Actress (Hindi) at the [[Bengal Film Journalists' Association Awards]] (BFJA) for ''Ankur'' in 1975, ''Paar'' in 1984, ''Ek Pal'' in 1987, and ''Godmother'' in 1999. She won the Best Supporting Actress (Hindi) award for ''Tehzeeb'' in 2003.<ref>{{cite web |url=http://www.bfjaawards.com/legacy/pastwin/197538.htm |title=38th Annual BFJA Awards |accessdate=14 January 2010 |url-status=bot: unknown |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080501183006/http://www.bfjaawards.com/legacy/pastwin/197538.htm |archivedate=1 May 2008 }}<br />{{cite web |url=http://www.bfjaawards.com/legacy/pastwin/198750.htm |title=50th Annual BFJA Awards |accessdate=8 January 2010 |url-status=bot: unknown |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080501183013/http://www.bfjaawards.com/legacy/pastwin/198750.htm |archivedate=1 May 2008 }}</ref> * 1998: [[Star Screen Award Best Supporting Actress]] for ''[[Mrityudand]]''. * 2004: [[Zee Cine Award Best Actor in a Supporting Role- Female]] for ''[[Tehzeeb (2003 film)|Tehzeeb]]''. * 2005: [[Star Screen Awards]] – Best Performance in an Indian Film in English for ''[[Morning Raga]]'' ===ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ=== * 1988: Awarded the [[Padma Shri]] from the [[Government of India]]. * 1988: Yash Bhartiya Award by the [[Uttar Pradesh Government|Government of Uttar Pradesh]] for highlighting women's issues in her work as an actress and activist. * 1994: Rajiv Gandhi Award for "Excellence of Secularism" * 1999: [[Mumbai Academy of the Moving Image]], Significant Contribution to Indian Cinema.<ref>{{cite web|url=http://mumbaifilmfest.com/archives_1999.php|title=Archives 1999|publisher=[[Mumbai Academy of the Moving Image]]|accessdate=8 October 2011}}</ref> * 2002: Martin Luther King Professorship award by the [[University of Michigan]] conferred on her in recognition of her contribution to arts, culture and society. * 2003: She was conferred with an Honorary Doctorate by the [[Jadavpur University]] in [[West Bengal]] in 2003.<ref name="Arif Roomy">{{cite web|url= http://entertainment.oneindia.in/bollywood/news/2010/shabana-javed-doctorate-090410.html|title= Shabana proud of her hubby Dr. Javed Akhtar|author= Arif Roomy|date= 21 March 2013|work= [[The Telegraph (Kolkata)|The Telegraph]]|accessdate= 21 March 2013}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * 2006: [[Gandhi International Peace Award]], awarded by [[Gandhi Foundation]], London.<ref>{{cite web|url=http://gandhifoundation.org/2006/11/14/2006-peace-award-shabana-azmi/|title=2006 Peace Award: Shabana Azmi|publisher=[[Gandhi Foundation]]|accessdate=24 February 2009|date=14 November 2006|archive-date=21 ਫ਼ਰਵਰੀ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090221001753/http://gandhifoundation.org/2006/11/14/2006-peace-award-shabana-azmi/|dead-url=yes}}</ref> * 2007: ANR National Award by the Akkineni International Foundation<ref>{{cite news |title=ANR National Award for Rajamouli |url=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/anr-national-award-for-rajamouli/article19646933.ece |accessdate=1 March 2020 |work=The Hindu |date=9 September 2017 |language=en-IN}}</ref> * 2007: She was conferred with an Honorary Doctorate in Art by Chancellor of the University Brandan Foster by the [[Leeds Metropolitan University]] in Yorkshire<ref>{{cite news |url= http://www.telegraphindia.com/1070611/asp/nation/story_7906779.asp |title= Amit degree in Gandhi hall |author= Amit Roy |date= 11 June 2007 |work= [[The Telegraph (Kolkata)|The Telegraph]] |accessdate=5 March 2010 |location=Calcutta, India}}</ref> * 2008: She was conferred with an Honorary Doctorate by the Jamia Milia Islamia on Delhi in 2008.<ref name="Arif Roomy"/> * 2009: She was honoured with the World Economic Forum's Crystal Award<ref>{{cite web |url= http://www.financialexpress.com/news/wef-honours-amitabh-with-crystal-award/417839/ |title= WEF honours Amitabh with Crystal Award |date= 2 February 2009 |work= The Financial Express |accessdate=5 March 2010}}</ref> * 2012: Awarded the [[Padma Bhushan]] by the Government of India.<ref>{{cite web|url= http://www.pib.nic.in/newsite/erelease.aspx?relid=79881|title= Padma Awards|publisher=pib|date= 27 January 2013 |accessdate= 27 January 2013 }}</ref> * 2012: She was honoured by [[Walk of the Stars]] as her hand print was preserved for posterity at [[Bandra Bandstand]] in Mumbai. * 2013: Awarded the Honorary Fellowship by the National Indian Students Union UK<ref>{{Cite web|url=http://archive.indianexpress.com/news/shabana-azmi-javed-akhtar-get-uk-fellowship/1084404|title=Shabana Azmi, Javed Akhtar get UK fellowship - Indian Express|website=archive.indianexpress.com|accessdate=7 January 2020|archive-date=11 ਅਕਤੂਬਰ 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181011012159/http://archive.indianexpress.com/news/shabana-azmi-javed-akhtar-get-uk-fellowship/1084404/|dead-url=yes}}</ref> * 2013: She was conferred with an Honorary Doctorate by Simon Fraser University.<ref>{{Cite web|url=https://www.sfu.ca/vpresearch/research-news/2013/Azmi/|title=Activist Shabana Azmi Receives Honorary Degree - Office of the Vice-President, Research - Simon Fraser University|website=www.sfu.ca|access-date=25 May 2019}}</ref> * 2014: She was conferred with an Honorary Doctorate by TERI University on 5 February 2014.<ref>{{cite news|url=http://www.business-standard.com/article/pti-stories/teri-university-honours-shabana-azmi-anshu-jain-114020501617_1.html |title= TERI university honours Shabana Azmi, Anshu Jain |date= 5 February 2014 |work= [[Business Standard]] |accessdate= 5 February 2014|last1= India |first1= Press Trust of }}</ref> * 2018: Power Brands awarded Shabana Azmi the Bharatiya Manavata Vikas Puraskar for being one of the greatest and most versatile thespians of Indian cinema, for being a champion of women's education and a consistent advocate for civil and human rights, equality and peace and for empowering lives every day through the Mijwan Welfare Society.<ref>{{cite news |author=PTI |title=Shabana Azmi, Nandita Das receive Bharatiya Manavata Vikas Puraskar |url=https://www.business-standard.com/article/pti-stories/shabana-azmi-nandita-das-receive-bharatiya-manavata-vikas-puraskar-118083000834_1.html |accessdate=9 May 2019 |work=[[Business Standard]] |date=30 August 2018}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਆਗੂ ਔਰਤਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1950]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 9xa804muu8dogv7n1ecm6sjqu0d51fo 0 22202 773628 533038 2024-11-17T14:10:09Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773628 wikitext text/x-wiki {{ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਪੁਸਤਕ | name = ਟਾਮ ਸਾਇਅਰ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮੇ | title_orig =The Adventures of Tom Sawyer | translator = | image = [[Image:Tom Sawyer 1876 frontispiece.jpg|220px]] | caption = Front piece of The Adventures of Tom Sawyer | author = [[ਮਾਰਕ ਟਵੇਨ]] ਉਰਫ ''ਸੈਮੂਅਲ ਕਲੇਮਨਜ਼'' | cover_artist =[[ਮਾਰਕ ਟਵੇਨ]] | country = ਯੂਨਾਈਟਡ ਸਟੇਟਸ | language = ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ | series = | genre = [[ਬਿਲਡੰਗਜਰੋਮਾਨ]], ਪਿਕਾਰੇਸਕੂ, ਵਿਅੰਗ, ਫੋਕ, ਬਾਲ ਨਾਵਲ | publisher = ਅਮਰੀਕਨ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਕੰਪਨੀ | release_date = 1876<ref name="first">[[:File:1876. The Adventures of Tom Sawyer.djvu|Facsimile of the original 1st edition]].</ref> | media_type = ਪ੍ਰਿੰਟ ([[ਹਾਰਡਕਵਰ]] & [[ਪੇਪਰਬੈਕ]]) | pages = 275 ''(ਪਹਿਲੀ ਅਡੀਸ਼ਨ.)''<ref name="first" /> | isbn = | dewey=Fic. 22 | congress= PZ7.T88 Ad 2001 | oclc= 47052486 | preceded_by = [[ਦ ਗਿਲਡਡ ਏਜ਼: ਅ ਟੇਲ ਆਫ਼ ਟੂਡੇ]] | followed_by = [[ਅ ਟ੍ਰੈਮਪ ਅਬਰੋਡ]] }} '''''ਟਾਮ ਸਾਇਅਰ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮੇ (The Adventures of Tom Sawyer)''''' [[ਮਿੱਸੀਸਿੱਪੀ ਦਰਿਆ]] ਦੇ ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਹੋ ਰਹੇ ਇੱਕ ਮੁੰਡੇ ਬਾਰੇ [[ਮਾਰਕ ਟਵੇਨ]] ਦਾ 1876 ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ [[ਨਾਵਲ]] ਹੈ। ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਘਟਨਾ ਸਥਾਨ 'ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਜਬਰਗ' ਦਾ ਇੱਕ ਟਾਊਨ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ [[ਮਾਰਕ ਟਵੇਨ]] ਦਾ ਖੁਦ ਆਪਣਾ ਸ਼ਹਿਰ [[ਹੈਨੀਬਾਲ,ਮਿਸੂਰੀ]] ਹੈ।<ref>{{cite web|last=Mark Twain 2010: "The Stories Started Here" – Hannibal, MO|title=Exploring the Life and Literature of Mark Twain|url=http://www.twain2010.org/|access-date=2013-05-22|archive-date=2013-11-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20131117061502/http://www.twain2010.org/|url-status=dead}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਵਲ]] qe3qbyhyu49wlsbv3c8ziv42gft2q6i 0 24246 773731 723454 2024-11-18T04:31:58Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773731 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਰਾਜਾ ਰਵੀ ਵਰਮਾ | image = Ravivarma1.png | caption = | birth_date = 29 ਅਪਰੈਲ 1848<ref name="Joshi1985">{{cite book|last=Joshi|first=Om Prakash|title=Sociology of Indian art|year=1985|publisher=Rawat Publications|page=40}}</ref> | birth_place = ਕਲਿਮਾਨੂਰ, [[ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ]], [[ਟ੍ਰਾਵਨਕੋਰ]] | death_date = 2 ਅਕਤੂਬਰ 1906 (58 ਸਾਲ) | death_place = ਕਲਿਮਾਨੂਰ, [[ਤ੍ਰਿਵੇਂਦਰਮ]], [[ਟ੍ਰਾਵਨਕੋਰ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] | occupation = ਪੇਂਟਰ | Guru = ਈ.ਵਿਜੈਕੁਮਾਰ, ਬੀ ਐਫ ਏ, ਪੁਦੂਪੱਟੀ | networth = | website = | signature = Raja Ravi Varma signature.png }} '''ਰਾਜਾ ਰਵੀ ਵਰਮਾ''' ({{lang-ml|രാജാ രവി വര്‍മ്മ}}) (29 ਅਪਰੈਲ 1848 – 2 ਅਕਤੂਬਰ 1906) ਨੂੰ [[ਤ੍ਰਾਵਨਕੋਰ]] (ਹੁਣ ਕੇਰਲ) ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਆਸਤ ਦਾ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ-ਪ੍ਰਮੰਨਿਆ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਮਕਬੂਲੀਅਤ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚਲੇ ਪਾਤਰਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕਰ [[ਮਹਾਂਕਾਵਿ]] [[ਰਾਮਾਇਣ]] ਅਤੇ [[ਮਹਾਂਭਾਰਤ]] ਦਿਆਂ ਚਿੱਤਰਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੀ| ਉਸਨੂੰ [[ਭਾਰਤੀ ਚਿੱਤਰਕਲਾ]] ਦੇ ਮਹਾਨ ਚਿੱਤਰਕਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸਦਿਆਂ ਚਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਤੇ ਯੂਰਪੀਨ ਕਲਾ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਦੀ ਉੱਤਮ ਉਦਾਹਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਰਮਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚਿੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਨੂੰ ਸਾੜੀ ਪਹਿਨੀ ਬਹੁਤ ਮਨਮੋਹਣੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਤੇ ਇਹੀ ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਦੀ ਪਛਾਣ ਬਣ ਗਈ|<ref name="Mitter1994">{{cite book|last=Mitter|first=Partha|title=Art and nationalism in colonial India, 1850–1922: occidental orientations|url=http://books.google.com/books?id=9mRTtkri8E0C&pg=PA179|accessdate=12 December 2011|year=1994|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-44354-8|pages=179–215|chapter=5 – The Artist as Charismatic Individual – Raja Ravi Varma}}</ref> ==ਕਲਾ ਤੇ ਜੀਵਨ== ਵਰਮਾ ਨੂੰ ਤ੍ਰਾਵਨਕੋਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ [[ਅਯੀਲਿਅਮ ਥਿਰੁਨਲ]] ਦੀ ਤਵੱਜੋ ਹਾਸਿਲ ਸੀ|<ref name="The Diary of C. Rajaraja Varma">"The Diary of C. Rajaraja Varma"</ref> ਉਸਨੇ [[ਮਦੁਰਾ]] ਤੋਂ ਮੁਢਲੀ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਸਿੱਖੀ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਮਾ ਸਵਾਮੀ ਨਾਇਡੂ ਤੋਂ ਜਲ-ਚਿੱਤਰਕਲਾ ਅਤੇ ਡਚ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਥੀਓਡਰ ਜੈਨਸਨ ਤੋਂ ਤੇਲ-ਚਿੱਤਰਕਲਾ ਸਿੱਖੀ| [[File:Raja Ravi Verma Studio Vadodara.jpg|thumb|300px|right| text|The studio used by Varma during his stay at the [[Laxmi Vilas Palace]]]] 1873 ਵਿੱਚ [[ਵਿਆਨਾ]] ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਇੱਕ ਚਿੱਤਰ-ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਵਰਮਾ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋਏ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਹਕ਼ਦਾਰ ਬਣਿਆ| ਵਰਮਾ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਲੰਬੀਅਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਏ ਜੋ ਤਿੰਨ ਸਨ-ਤਗਮਿਆਂ ਨਾਲ ਨਵਾਜ਼ੇ ਗਏ|.<ref>Kilimanoor Chandran, ''Ravi Varmayum Chitrakalayum''(in Malayalam), Department of Culture, Kerala, 1998</ref> ਉਹ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫਿਰਿਆ| ਉਸਨੇ ਦਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ [[ਹਿੰਦੂ]] ਧਰਮ ਦੇਵੀਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਚਿਤਰੇ| ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਨੇ [[ਨਲ-ਦਮਿੰਤੀ]] ਅਤੇ [[ਦੁਸ਼੍ਯੰਤ-ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ]] ਸੰਵਾਦ ਆਧਾਰਿਤ ਚਿੱਤਰ ਵੀ ਬਣਾਏ| ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਵੀ ਭਾਰਤੀ ਮਿਥਿਆਸ ਦੀ ਜੋ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੇ ਹੈ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾ ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਚਿੱਤਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਿੰਨੇ ਸਰਾਹੇ ਗਏ ਓਨੇ ਹੀ ਨਕਾਰੇ ਵੀ ਗਏ| ਉਸ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਚਿੱਤਰ [[ਲਕਸ਼ਮੀ ਵਿਲਾਸ ਭਵਨ, ਵਡੋਦਰਾ]] ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲੇ ਹੋਏ ਹਨ। ==ਸਨਮਾਨ== 1904 ਵਿੱਚ [[ਵਾਇਸਰੋਏ]] [[ਲਾਰਡ ਕਰਜ਼ਨ]] ਨੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜੇ ਦੇ ਵੱਲੋਂ ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਨੂੰ [[ਕੇਸਰ-ਏ-ਹਿੰਦ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ]] ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਜੋਂ [[ਮਾਵੇਲਕਰ]] (ਕੇਰਲ) ਵਿੱਚ ਕੋਮਲ ਕਲਾਵਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਲਜ ਵੀ ਖੋਲਿਆ ਗਿਆ। ਕਿਲੀਮਨੂਰ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੜਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਕਲਾ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕੇਰਲ ਸਰਕਾਰ ਨੇ “ਰਾਜਾ ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਪੁਰੁਸਕਾਰਮ” ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ ਕਲਾ ਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਦਾ ਜਨਮ ਕੇਰਲ ਦੀ ਤ੍ਰਾਵਨਕੋਰ ਰਿਆਸਤ ਵਿੱਚ [[ਕਿਲੀਮਨੂਰ]] ਨਾਮੀ ਥਾਂ ਤੇ ਹੋਇਆ| ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੀਲਕੰਠਨ ਭੱਤਰੀਪਦ ਇੱਕ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਉਮਾਂਬਾ ਇੱਕ ਕਵਿੱਤਰੀ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀ ਨਾਮੀ ਲਿਖਤ “ਪਾਰਵਤੀ ਸਵੰਬਰ” ਨੂੰ ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛਾਪਿਆ| ਵਰਮਾ ਦਾ ਵਿਆਹ [[ਮਾਵੇਲਕਰ]] ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪੁਰੁਰੁਟੱਥੀ ਨਲ ਭਗਰਥੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਦੋ ਮੁੰਡੇ ਤੇ ਤਿੰਨ ਕੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ| {{clear}} ==ਨਾਮਵਰ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਸੂਚੀ== ਹੇਠਾਂ ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਦੇ ਨਾਮਵਰ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਸੂਚੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ: {{Div col|3}} * ''Village Belle'' * ''Lady Lost in Thought'' * ''[[Damayanti]] Talking to a [[Swan]]'' * ''The Orchestra'' * ''[[Arjuna]] and [[Subhadra]]'' * ''The heartbroken'' * ''[[Swarbat]] Player'' * ''[[Shakuntala, Raja Ravi Varma|Shakuntala]]'' * ''Lord [[Krishna]] as Ambassador'' * ''[[Jatayu (Ramayana)|Jatayu]], a bird devotee of [[Lord Rama]] is mauled by [[Ravana]]'' * ''Victory of [[Indrajit]]'' * ''The gypsies''{{Attribution needed|date=August 2014}} <!-- title was changed by a new editor - please verify title --> * ''A Lady Playing [[Swarbat]]'' * ''Lady Giving Alms at the Temple'' * ''Lord Rama Conquers [[Varuna]]'' * ''[[Nair]] Woman'' * ''Romancing Couple'' * ''[[Draupadi]] Dreading to Meet [[Kichaka]]'' * ''[[Shantanu]] and [[Matsyagandha]]'' * ''Shakuntala Composing a Love Letter to King [[Dushyanta]]'' * ''Girl in Sage Kanwa's Hermitage (Rishi-Kanya)'' {{Div col end}} <gallery mode="packed" heights="180px"> File:Murugan by Raja Ravi Varma.jpg|[[Kartikeya|Shri Muruga Peruman]] Image:Raja Ravi Varma, Goddess Saraswati.jpg|[[Saraswati]] File:Raja Ravi Varma, Yasoda with Krishna.jpg|[[Yasoda]] with [[Bala Krishna]] Image:Rama-Varuna.jpg|[[Rama|SriRama]] conquers [[Varuna]] from [[Ramayana]] File:Ravi Varma-Ravana Sita Jathayu.jpg|[[Jatayu (Ramayana)|Jatayu]] struck down by [[Ravana]] from [[Ramayana]] File:Ravi Varma-Princess Damayanthi talking with Royal Swan about Nala.jpg|[[Damayanti]] from [[Mahabharata]] File:Raja Ravi Varma - Mahabharata - Shakuntala.jpg|[[Shakuntala, Raja Ravi Varma|Shakuntala]] from [[Mahabharata]] Image:Ravi Varma-Shantanu and Satyavati.jpg|[[Shantanu]] and [[Satyavati]] from [[Mahabharata]] Image:Ravi Varma-Arjuna and Subhadra.jpg|[[Arjuna]] and [[Subhadra]] from [[Mahabharata]] Image:Raja Ravi Varma, Simhika and Sairandhri.jpg|Simhaka and [[Draupadi|Sairandhri]] from [[Mahabharata]] File:Raja Ravi Varma, Galaxy of Musicians.jpg| Galaxy of Musicians File:Ravi Varma-Lady Giving Alms at the Temple.jpg|Lady Giving Alms at the Temple File:Raja Ravi Varma, The Maharashtrian Lady.jpg | The Maharashtrian Lady File:Raja Ravi Varma, There Comes Papa (1893).jpg|Varma's daughter Mahaprabha with her daughter </gallery> ==ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ== * [[ਬੌਲੀਵੁਡ]] ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ [[ਕੇਤਨ ਮੇਹਤਾ]] ਨੇ [[ਰੰਗ ਰਸੀਆ (ਫਿਲਮ)|ਰੰਗ ਰਸੀਆ]] ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਬਣਾਈ ਜੋ ਇਸ ਕਲਾਕਾਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਉੱਪਰ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ| [[ਰਣਦੀਪ ਹੁੱਡਾ]] ਨੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁਖ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ| * ਭਾਰਤੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ [[ਲੈਨਿਨ ਰਾਜੇਂਦਰਨ]] ਨੇ [[ਮਕਰਮੰਜੂ]] ਨਾਂ ਦੀ ਮਰਾਠੀ ਫਿਲਮ ਬਣਾਈ ਜੋ ਜੋ ਇਸ ਕਲਾਕਾਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਉੱਪਰ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ| * ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਟੇਟ ਬੋਰਡ ਨੇ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ 'अपूर्व भेट' ਨਾਂ ਦਾ ਪਾਠ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਦੀ ਸਵਾਮੀ ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਨਾਲ ਹੋਈ ਮੁਲਾਕਾਤ ਬਾਰੇ ਹੈ। ==ਪੁਸਤਕ ਸੂਚੀ== ===ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਬਾਰੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਪੁਸਤਕਾਂ=== *Raja Ravi Varma: Painter of Colonial Indian by Rupika Chawla, Pub: Mapin Publishing, Ahmedabad, March 2010, ISBN 978-0-944142-41-7 *Raja Ravi Varma – Oleographs Catalogueby Dr. D.Jegat Ishwari, Pub: ShriParasuraman, Chennai, 2010, ISBN 9788191002614 *Ravi Varma Classic: 2008, Genesis Art Foundation, Cochin-18;45 clour plate with text by Vijayakumar Menon. *Raja Ravi Varma – The Most Celebrated Painter of India: 1848–1906, Parsram Mangharam, Bangalore, 2007 *Raja Ravi Varma – The Painter Prince: 1848–1906, Parsram Mangharam, Bangalore, 2003 *Raja Ravi Varma and the Printed Gods of India, Erwin Neumayer & Christine Schelberger, New Delhi, [[Oxford University Press]], 2003 *Raja Ravi Varma: The Most Celebrated Painter of India: 1848 – 1906, Classic Collection, Vol I & II. Bangalore, Parsram Mangharam, 2005 *Raja Ravi Varma: Portrait of an Artist, The Diary of C. Raja Raja Varma/edited by Erwin Neumayer and Christine Schelberger. New Delhi, Oxford University Press, 2005 *Divine Lithography, Enrico Castelli and Giovanni Aprile, New Delhi, Il Tamburo Parlante Documentation Centre and Ethnographic Museum, 2005 *Photos of the Gods: The Printed Image and Political Struggle in India by Christopher Pinney. London, Reaktion Book, 2004 *Raja Ravi Varma:Raja Ravi Varma:E.M Joseph Venniyur,former director of AIR *Raja Ravi Varma: A Novel,Ranjit Desai -Translated by Vikrant Pande, Pub: Harper Perennial (2013), ISBN 978-350296615. ===ਰਵੀ ਵਰਮਾ ਬਾਰੇ ਮਰਾਠੀ ਪੁਸਤਕਾਂ=== * Ravi Varma – A critical study by Vijayakumar Menon, Pub: Kerala Laitha Kala Akademy, Trissur, 2002 * Raja Ravi Varmayum chitrkalayum, [[Kilimanoor Chandran]], Department of Cultural Publications, Kerala Government, 1999. * Chithramezhuthu Koyithampuran, P. N. Narayana Pillai. * Raja Ravi Varma, N. Balakrishnan Nair. * "Raja Ravi Varma", a novel by [[Marathi language]] novelist [[Ranjit Desai]] translated into English by Vikrant Pande. {{reflist}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== {{Commonscat|Raja Ravi Varma|ਰਾਜਾ ਰਵੀ ਵਰਮਾ}} <!--NO COMMERCIAL LINKS PLEASE--> * [http://ravivarma.org Raja Ravi Varma Art Gallery] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200809030835/https://ravivarma.org/ |date=2020-08-09 }} * [http://www.ravivarmaoleographs.com Single Largest Collection Online] * [http://www.cyberkerala.com/rajaravivarma/ Ravi Varma's Paintings] * [http://www.desicolours.com/paintings-by-raja-ravi-varma/03/08/2009 High Resolution Pictures] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101224013025/http://www.desicolours.com/paintings-by-raja-ravi-varma/03/08/2009 |date=2010-12-24 }} * [http://ravi.varma.lithos.googlepages.com/ Largest collection of the Lithographs from the Ravi Varma Press] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090828154652/http://ravi.varma.lithos.googlepages.com/ |date=2009-08-28 }} * [http://www.kamat.com/kalranga/art/raviverma/index.htm A Large Collection from Varma] * [http://www.hindu.com/fr/2006/09/29/stories/2006092900240200.htm The Hindu: The royal artist by K.K. Gopalakrishnan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081208081857/http://www.hindu.com/fr/2006/09/29/stories/2006092900240200.htm |date=2008-12-08 }} * [http://chdmuseum.nic.in/art_gallery/nine_masters.html Chandigarh Museum: Nine Masters] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101204055532/http://chdmuseum.nic.in/art_gallery/nine_masters.html |date=2010-12-04 }} * [http://www.imagesofasia.com/by/html/india/Ravi_Varma.html Early 20th century Ravi Varma postcards] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081014215330/http://www.imagesofasia.com/by/html/india/Ravi_Varma.html |date=2008-10-14 }} * [http://www.barodaart.com/ 1000 Oleographs from Raja Ravi Varma Press shown as Slide show] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200807030600/http://barodaart.com/ |date=2020-08-07 }} * [http://www.rajaofart.com Raja Ravi Varma: His Life, Paintings, Presses and Oleographs ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200806153139/https://rajaofart.com/ |date=2020-08-06 }} <!--NO COMMERCIAL LINKS PLEASE--> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਚਿੱਤਰਕਾਰ]] lspvhpm6d2wkbv91nvfwozc6w18miqr 0 25777 773666 580561 2024-11-17T18:59:35Z HazemGM 44420 773666 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder |name =ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਰਸੀ<br>{{small|{{lang|ar|محمد مرسى}}}} |image = Mohamed Morsi official portrait.jpg |caption = ਅਧਿਕਾਰਤ ਚਿੱਤਰ, 2012 |order = ਪੰਜਵਾਂ |office = ਮਿਸਰ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ |vicepresident = ਮਹਿਮੂਦ ਮੱਕੀ |primeminister = ਕਮਲ ਗੰਜ਼ੂਰੀ<br>ਹਿਸ਼ਮ ਕੰਦੀਲ |term_start = 30 ਜੂਨ 2012 |term_end = 3 ਜੁਲਾਈ 2013 |predecessor = ਮੁਹੰਮਦ ਹੁਸੈਨ ਤੰਤਵੀ {{small|(ਕਾਰਜਕਾਰੀ)}} |successor = ਅਦਲੀ ਮੰਸੂਰ<br>{{small|(ਕਾਰਜਕਾਰੀ)}} |office1 = ਗ਼ੈਰ-ਪੱਖਪਾਤੀ ਲਹਿਰ ਦਾ ਸਕੱਤਰ ਜਨਰਲ |term_start1 = 30 ਜੂਨ 2012 |term_end1 = 330 ਅਗਸਤ 2012 |predecessor1 = ਮੁਹੰਮਦ ਹੁਸੈਨ ਤੰਤਵੀ |successor1 = ਮਹਿਮੂਦ ਅਹਿਮਦਨਿਜਾਦ |office2 = ਅਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ |term_start2 = 30 ਅਪਰੈਲ 2011 |term_end2 = |predecessor2 =ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ |successor2 = ਸਾਦ ਅਲ-ਕਤਾਤਨੀ |office3 = ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ |term_start3 =1 ਦਸੰਬਰ 2005 |term_end3 = 12 ਦਸੰਬਰ 2005 |predecessor3 = ਨੂਮਨ ਗੂਮਾ |successor3 = ਅਹਿਮੂਦ ਅਬਜ਼ |birth_date = 61 ਵਰ੍ਹੇ |birth_place = [[ਅਦਵਾਹ]], ਸ਼ਰਕੀਆ ਰਾਜਪਾਲੀ, ਮਿਸਰ |death_date = |death_place = |party =ਅਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਪਾਰਟੀ |otherparty = [[ਮੁਸਲਿਮ ਭਾਈਚਾਰਾ]] |spouse = ਨਗ਼ਲਾ ਮਹਿਮੂਦ {{small|(1979–present)}} |children = 5 |alma_mater = [[ਕੈਰੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]]<br>ਦੱਖਣੀ ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |religion = [[ਇਸਲਾਮ]] |signature = Muhammed Morsi Signature.png }} '''ਮੁਹੰਮਦ ਮੋਰਸੀ'''<ref group="note">The spellings of his first and last names vary. A [http://www.saudigazette.com.sa/?contentid=20120713129825&method=home.regcon survey of 14 news organizations plus Wikipedia in July 2013] found that 11 used "Mohamed" and four used "Mohammed"; nine used "Morsi", five<!--"Six" in the article text is mistaken; see the chart at bottom of article--> used "Mursi", and one used "Morsy". The official Egypt State Information Service uses both "Morsi" and "Morsy".</ref> ({{lang-ar|محمد محمد مرسى عيسى العياط}}, [[ALA-LC]]: ''ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਰਸੀ ‘ਈਸਾ ਅਲ-‘ਅੱਯਾਤ, ''<!--Hidden note: this is the native Egyptian Arabic pronunciation. Please don't change it-->{{IPA-arz|mæˈħæmmæd mæˈħæmmæd ˈmoɾsi<!--Hidden note: not [ˈmʊrsi]--> ˈʕiːsæ (ʔe)l.ʕɑjˈjɑːtˤ|IPA}}; ਜਨਮ 8 ਅਗਸਤ 1951) ਇੱਕ ਮਿਸਰੀ ਨੇਤਾ ਹੈ ਜੋ 30 ਜੂਨ 2012 ਤੋਂ 3 ਜੁਲਾਈ 2013 ਤੱਕ [[ਮਿਸਰ]] ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਉੱਤੇ ਰਿਹਾ। ਬਹੁਤਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਇਸਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦੇ ਅਤੀਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਜਮਹੂਰੀ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਿਆਂ ਨੇ ਵੀ ਚੋਣਾਂ ਕਰਵਾਈਆਂ ਸਨ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਧੱਕਾਸ਼ਾਹੀ ਚੱਲੀ ਸੀ। ਇਕ ਕੌਂਸਲ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ [[ਅਬਦਲ ਫਾਤਹ ਏਲ-ਸੀਸੀ‎;]], ਵਿਰੋਧੀ ਆਗੂ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲ-ਬਰੈਦੀ, ਅਲ ਅਜ਼ਹਾਰ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਮਾਮ ਅਹਿਮਦ ਅਲ-ਤਈਅਬ ਅਤੇ ਕੋਪਟਿਕ ਪੋਪ ਤਵਾਦਰੋਸ ਦੂਜੇ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਨੇ 3 ਜੁਲਾਈ 2013 ਨੂੰ ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਰਸੀ ਦੀ ਅਹੁਦਾ-ਨਿਕਾਲ਼ੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{cite web|title=Morsi told he is no longer the president|url=http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews-live/egypt-in-crisis?Post+generic=%3Ftid%3Dsm_twitter_washingtonpost#1a6828bb-8897-4a48-8ba4-7c02b4138feb|work=Washington Post|accessdate=3 July 2013|archiveurl=https://archive.today/20130703191725/http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews-live/egypt-in-crisis?Post+generic=%3Ftid%3Dsm_twitter_washingtonpost%231a6828bb-8897-4a48-8ba4-7c02b4138feb#1a6828bb-8897-4a48-8ba4-7c02b4138feb|archivedate=3 ਜੁਲਾਈ 2013|dead-url=yes}}</ref><ref>{{cite news| url=http://m.guardiannews.com/world/middle-east-live/2013/jul/03/egypt-countdown-army-deadline-live| title=Egyptian army suspends constitution and removes President Morsi – as it happened| date=3 July 2013|first1=Matthew|last1=Weaver|first2=Tom|last2=McCarthy|work=The Guardian|accessdate=10 July 2013}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{reflist|group=note}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਿਸਰ]] l1gyta4niodbwkl4gpu1ocau814mewi 0 28162 773680 695952 2024-11-17T20:28:15Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773680 wikitext text/x-wiki {{ਗਿਆਨਸੰਦੂਕ ਜੀਵਨੀ | ਨਾਮ = ਫਾਰੂਖ਼ ਸ਼ੇਖ | ਚਿੱਤਰ = | ਚਿੱਤਰ_ਸੁਰਖੀ = ਫਾਰੂਖ਼ ਸ਼ੇਖ | ਚਿੱਤਰ_ਅਕਾਰ = | ਪੂਰਾ_ਨਾਮ = | ਜਨਮ_ਤਾਰੀਖ = [[25 ਮਾਰਚ]] [[1948]] | ਜਨਮ_ਸਥਾਨ = [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਦੇ [[ਬੜੌਦਾ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ [[ਅਮਰੇਲੀ]] | ਮੌਤ_ਤਾਰੀਖ = [[27 ਦਸੰਬਰ]] [[2013]] | ਮੌਤ_ਸਥਾਨ = [[ਡੁਬਈ]] | ਮੌਤ_ਦਾ_ਕਾਰਨ = ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ | ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ = [[ਭਾਰਤੀ]] | ਪੇਸ਼ਾ = ਫਿਲਮਾਂ | ਪਛਾਣੇ_ਕੰਮ = | ਜੀਵਨ_ਸਾਥੀ = ਰੂਪਾ | ਬੱਚੇ = ਦੋ ਧੀਆਂ | ਧਰਮ = ਮੁਸਲਮਾਨ | ਸਿਆਸਤ = | ਇਹ_ਵੀ_ਵੇਖੋ = | ਦਸਤਖਤ = | ਵੈੱਬਸਾਈਟ = | ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਦਵਾਰ = | ਹੋਰ_ਪ੍ਰਵੇਸ਼ਦਵਾਰ = | name = ਫ਼ਾਰੂਖ਼ ਸ਼ੇਖ਼ | image = Farooq_Sheikh_at_Mirchi_Music_Awards_2011.jpg }} '''ਫਾਰੂਖ਼ ਸ਼ੇਖ''' ([[25 ਮਾਰਚ]] [[1948]] - [[27 ਦਸੰਬਰ]] [[2013]]) ਦਾ ਜਨਮ ਮੁਸਤਫ਼ਾ ਸ਼ੇਖ ਜੋ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਵਕੀਲ ਸਨ, ਦੇ ਘਰ ਫਰੀਦਾ ਸ਼ੇਖ ਦੀ ਕੁੱਖੋਂ 'ਚ [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਦੇ [[ਬੜੌਦਾ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ [[ਅਮਰੇਲੀ]] 'ਚ ਹੋਇਆ | ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਸਾਥਣ ਰੂਪਾ ਨੂੰ ਉਹ ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣਦੇ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਧੀਆਂ ਸ਼ਾਇਸਤਾ ਤੇ ਸਨਾਅ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ]]ੀ [[ਐਕਟਰ]], ਸਮਾਜ-ਸੇਵੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਟੈਲੀਵਿਜਨ ਪ੍ਰਸਤੁਤਕਰਤਾ ਹੈ। ਉਹ 70 ਅਤੇ 80 ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਲਈ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਕਲਾ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਸਮਾਂਤਰ ਸਿਨੇਮਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ [[ਸਤਿਆਜੀਤ ਰਾਏ]], [[ਸ਼ਿਆਮ ਬੇਨੇਗਲ]], [[ਮੁਜ਼ਫਰ ਅਲੀ]], [[ਹਰਿਸ਼ੀਕੇਸ਼ ਮੁਖਰਜੀ]] ਅਤੇ [[ਕੇਤਨ ਮਹਿਤਾ]] ਵਰਗੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>[http://www.rediff.com/movies/2008/sep/04verma.htm Getting nostalgic about Farooq Sheikh] [[Rediff.com]], 4 September 2008.</ref> ==ਥਿਏਟਰ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ== '''ਫਾਰੂਖ਼ ਸ਼ੇਖ਼''' ਨੇ ਵਕਾਲਤ ਪਾਸ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮ ਲੀਹ ਉੱਤੇ ਨਾ ਚੜ੍ਹ ਸਕਿਆ। ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਉਹ ਥੀਏਟਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥੀਏਟਰ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰ ਲਿਆ। ਫਾਰੂਖ਼ ਸ਼ੇਖ਼ ਨੇ 1973 ਵਿੱਚ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਥਿਏਟਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਹ ਥਿਏਟਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਰਹੇ। ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਟਕ ‘ਤੁਮਹਾਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ’ ਬੜਾ ਹਿੱਟ ਹੋਇਆ। 1973 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵੰਡ ਬਾਰੇ ਐਮ.ਐਸ. ਸੱਥਿਊ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਈ ਫਿਲਮ ‘[[ਗਰਮ ਹਵਾ]]’ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ [[ਬਲਰਾਜ ਸਾਹਨੀ]] ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ ਸੀ। ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਆਰਟ ਸਿਨਮਾ ਦੀ ਲਹਿਰ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਅਹਿਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਫਿਲਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਦੀ ਪਿਛਾਂਹ ਮੁੜ ਕੇ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ। ==ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮਾਂ== ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਨਾਲ ਫਾਰੂਖ਼ ਸ਼ੇਖ਼ ਦਾ ਨਾਂ ਪੀਡਾ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਤਰੰਜ ਕੇ ਖਿਲਾੜੀ]] (ਸੱਤਿਆਜੀਤ ਰੇਅ), [[ਨੂਰੀ]], [[ਚਸ਼ਮੇ ਬੱਦੂਰ]], [[ਕਿਸੀ ਸੇ ਨਾ ਕਹਿਨਾ]], [[ਕਥਾ]], [[ਫਾਸਲੇ]] ਤੇ ਸਾਗਰ ਸਰਹੱਦੀ ਦੀ ਫਿਲਮ [[ਬਾਜ਼ਾਰ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ==[[ਦੀਪਤੀ ਨਵਲ]] ਨਾਲ ਜੋੜੀ== ਅਦਾਕਾਰਾ [[ਦੀਪਤੀ ਨਵਲ]] ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖ਼ੂਬ ਜੋੜੀ ਬਣੀ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ‘[[ਚਸ਼ਮੇ ਬੱਦੂਰ]]’, ‘[[ਕਿਸੀ ਸੇ ਨਾ ਕਹਿਨਾ]]’, ‘[[ਕਥਾ]]’ ਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ’ਚ [[ਲਿਸਨ ਆਮਿਆ]]’ ਵਿੱਚ ਯਾਦਗਾਰੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ। ==ਸਾਰਥਿਕ ਸਿਨਮਾ== ਥੀਏਟਰ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਚਰਚਿਤ ਅਦਾਕਾਰ ਫਾਰੂਖ਼ ਸ਼ੇਖ ਜਦੋਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵੱਲ ਆਏ ਤਾਂ ਉਦੋਂ ਸਾਰਥਿਕ ਸਿਨਮਾ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਦਸਤਕ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਿਹਤਰੀਨ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰੀਨ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਜਲਵਾ ਦਿਖਾਇਆ। ਸਾਰਥਿਕ ਸਿਨੇਮੇ ਵਾਲੇ ਉਸ ਦੌਰ ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ]], [[ਓਮ ਪੁਰੀ]], [[ਨਸੀਰੁਦੀਨ ਸ਼ਾਹ]], [[ਦੀਪਤੀ ਨਵਲ]] ਵਰਗੇ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮੋਢੇ ਨਾਲ ਮੋਢਾ ਡਾਹ ਕੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਿਨੇਮੇ ਰਾਹੀਂ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਨੇਹਾ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ। ਉਹ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵੀ ਪੈਸੇ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਭੱਜੇ ਬਲਕਿ ਸਦਾ ਸਾਰਥਿਕ ਕੰਮ ਨੂੰ ਹੀ ਪਹਿਲ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ‘ਸਾਸ ਬਹੂ ਔਰ ਸੈਂਸੈਕਸ’, ‘ਟੈੱਲ ਮੀ ਓ ਖੁਦਾ’ ਅਤੇ ‘ਲਾਹੌਰ’ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ‘ਲਾਹੌਰ’ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਾਕਸਿੰਗ ਕੋਚ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ ਅਤੇ 2010 ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰ ਦਾ ਕੌਮੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਟੀਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਲਈ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ‘ਸ੍ਰੀਕਾਂਤ’, ‘ਚਮਤਕਾਰ’, ‘ਜੀ ਮੰਤਰੀ ਜੀ’ ਲੜੀਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਜ਼ੀ. ਟੀ. ਵੀ. ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪਾਪੂਲਰ ਚੈਟ ਸ਼ੋਅ 'ਜੀਨਾ ਇਸੀ ਕਾ ਨਾਮ ਹੈ'<ref>[http://www.screenindia.com/news/Writing-its-own-destiny/391453/ Writing its own destiny] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120911002033/http://www.screenindia.com/news/Writing-its-own-destiny/391453/ |date=2012-09-11 }} [[Screen (magazine)|Screen]], Namita Nivas, 28 November 2008.</ref> ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਵੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੀਆਂ ਕਈ ਮੰਨੀਆਂ-ਪ੍ਰਮੰਨੀਆਂ ਹਸਤੀਆਂ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ ਕੀਤੀ | ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਿਲਮ 'ਕਥਾ' ਤੇ ਯਸ਼ ਚੋਪੜਾ ਦੀ ਫਿਲਮ 'ਫ਼ਾਸਲੇ' 'ਚ ਖਲਨਾਇਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵੀ ਨਿਭਾਈ | ਉਹ ਫ਼ਿਲਮ 'ਸਾਸ ਬਹੂ ਔਰ ਸੈਂਸੈਕਸ' (2008) ਅਤੇ 'ਲਾਹੌਰ' (2009) 'ਚ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਏ ਜਿਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2010 'ਚ ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਕਲਾਕਾਰ ਲਈ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ |<ref>{{cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-17/news-interviews/28263148_1_male-playback-singer-abhishek-bachchan-57th-national-awards|title=And the National Award goes to...|date=17 September 2010|work=The Times of India|access-date=2013-12-30|archive-date=2012-11-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20121103120310/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-09-17/news-interviews/28263148_1_male-playback-singer-abhishek-bachchan-57th-national-awards|dead-url=yes}}</ref> ==ਸਨਮਾਨ== 2010 ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰ ਦਾ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ==ਮੌਤ== ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ 27 ਦਸੰਬਰ 2013 ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ ਦੁਬਈ 'ਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ 65 ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਸਨ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਜਗਤ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫਿਲਮਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1948]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2013]] saxo6bpyocm7ntvp5p5sw68xrpjw7o9 0 28609 773698 627541 2024-11-17T23:26:37Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773698 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = ਮਜਰੂਹ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰੀ | image = Majrooh Sultanpuri & Ubaid Azam Azmi(cropped on Majrooh Sultanpuri).jpg | alt = | caption = | birth_date = {{birth date|df=yes|1919|10|1}} | death_date = {{Death date and age|2000|5|24|1919|10|1|df=y}} | death_place = [[ਮੁੰਬਈ]] | occupation = ਕਵੀ, ਗੀਤਕਾਰ | background = non_performing_personnel | birth_place = ਨਿਜ਼ਾਮਾਬਾਦ, [[ਆਜਮਗੜ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਾਂਤ]], ਭਾਰਤ | years_active = 1946–2000 | birth_name = ਅਸਰਾਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ | alias = | website = }} '''ਮਜਰੂਹ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰੀ''' (1 ਅਕਤੂਬਰ 1919 − 24 ਮਈ 2000) ਇੱਕ [[ਉਰਦੂ]] ਕਵੀ, ਅਤੇ ਗੀਤਕਾਰ ਸੀ। ਉਹ 1950 ਵਿਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂ 1960 ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨਮੇ ਦੀਆਂ ਸਿਖਰਲੀਆਂ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅਤੇ [[ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਲਿਖਾਰੀ ਲਹਿਰ]] ਦਾ ਥੰਮ ਸੀ।<ref>{{cite book |title= Indian Literature and Popular Cinema|last= Pauwels|first= Heidi R. M. |authorlink= |coauthors= |year= 2008 |publisher= [[Routledge]] |location= |isbn= 0-415-44741-0 |url= |page= 210 }}</ref><ref>{{cite book |title= The Light |last= Zaheer |first= Sajjad |authorlink= |coauthors= Azfar, Amina |year= 2006 |publisher= [[Oxford University Press]] |location= |isbn= 0-19-547155-5 |pages= |url= }}</ref><ref>[http://www.downmelodylane.com/majrooh.html Majrooh Sultanpuri Biography] downmelodylane.com.</ref> ਉਸ ਨੂੰ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਆਧੁਨਿਕ ਉਰਦੂ ਕਵੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>[http://www.screenindia.com/old/nov05/music1.htm Majrooh Sultanpuri: Beyond the chains] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100715151113/http://www.screenindia.com/old/nov05/music1.htm |date=2010-07-15 }} [[Screen (magazine)]].</ref><ref>[http://www.urdupoetry.com/profile/majrooh.html Majrooh Sultanpuri Profile] urdupoetry.com.</ref> ==ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ== ਮਜਰੂਹ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰੀ ਦਾ ਜਨਮ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਜਪੂਤ [[ਮੁਸਲਮਾਨ|ਮੁਸਲਿਮ]] ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਅਸਰਾਰ ਉਲ ਹਸਨ ਖਾਨ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ 1919/1920<ref name="guru">{{cite book |title=Guru Dutt: A Life in Cinema |url=https://archive.org/details/guruduttlifeinci0000kabi |last=Kabir |first=Nasreen Munni Kabir |year=1996 |publisher=[[Oxford University Press]] |isbn=0-19-563849-2 }}</ref> ਵਿੱਚ ਪੁਲਿਸ ਵਿਭਾਗ<ref name="hindi">{{cite book |title=Encyclopaedia of Hindi Cinema |last=Chatterjee |first=Saibal |author2=Nihalani, Govind |year=2003 |publisher=[[Encyclopædia Britannica]] |location=India |isbn=81-7991-066-0 }}</ref> ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ,ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੇ ਸੀ ਪਰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਤਸੁਕ ਨਹੀਂ ਸਨ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਮਜਰੂਹ ਨੂੰ ਰਵਾਇਤੀ 'ਮਦਰੱਸਾ ਸਿੱਖਿਆ' ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸਨੇ [[ਦਰਸ-ਏ-ਨਿਜ਼ਾਮੀ]] ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ - ਇੱਕ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਕੋਰਸ ਕੀਤਾ। ਜਿਸ ਨੇ [[ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਰਬੀ]] ਅਤੇ [[ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਫ਼ਾਰਸੀ]] ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ- ਅਤੇ ਫਿਰ 'ਅਲਿਮ' ਦਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਉਰਦੂ ਕਵੀ]] p46fvn2z1n98okhmghabhtd4nyqj573 0 29567 773720 697424 2024-11-18T02:48:46Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773720 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = ਮੈਥਿਲੀਸ਼ਰਣ ਗੁਪਤ<br />मैथिली शरण गुप्त | image = Maithili_Sharan_Gupt_1974_stamp_of_India.jpg | imagesize = | alt = | caption = | pseudonym = | birth_name = ਲਾਲਾ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਜੂ | birth_date = {{Birth date|1886|8|3}} | birth_place = [[Chirgaon]], [[Jhansi]], [[Uttar Pradesh]], [[British India]] | death_date = {{Death date|1964|12|12}} (ਉਮਰ 78) | death_place = | occupation = [[ਕਵੀ]], [[ਸਿਆਸਤਦਾਨ]], [[ਨਾਟਕਕਾਰ]], [[ਅਨੁਵਾਦਕ]] | nationality = ਭਾਰਤੀ | ethnicity = | citizenship = | education = [Primary Chirgaon], [Middle: Macdonal High School Jhansi] | alma_mater = | period = | genre = | subject = | movement = | notableworks = Panchavati, Siddharaj, Saket, Yashodhara, vishvarajya etc. | spouse = | partner = | children = | relatives = | influences = | influenced = | awards = | signature = | website = | portaldisp = }} '''ਮੈਥਿਲੀਸ਼ਰਣ ਗੁਪਤ''' (मैथिलीशरण गुप्त) (3 ਅਗਸਤ 1886 – 12 ਦਿਸੰਬਰ 1964) [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ [[ਕਵੀ]] ਸੀ। <ref>http://www.screenindia.com/old/fullstory.php?content_id=7328{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-04/nagpur/28157631_1_premchand-hindi-literature-anthropologists |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2014-02-13 |archive-date=2011-08-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811031702/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2009-08-04/nagpur/28157631_1_premchand-hindi-literature-anthropologists |dead-url=yes }}</ref> ਸ਼੍ਰੀ ਪੰ. [[ਮਹਾਵੀਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦਵੇਦੀ]] ਜੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਖੜੀ ਬੋਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਵਿ-ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਉਸਾਰਨ ਵਿੱਚ ਅਣਥੱਕ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਰਜਭਾਸ਼ਾ ਵਰਗੀ ਕਾਵਿ-ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਸਮੇਂ ਅਤੇ ਸੰਦਰਭਾਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਨਵੇਂ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਹੀ ਆਪਣੇ ਕਾਵਿ-ਪਰਗਟਾ ਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਬਣਾਇਆ। ਹਿੰਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਇਤਹਾਸ ਵਿੱਚ ਗੁਪਤ ਜੀ ਦਾ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਉਹ [[ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ]]<ref name="Padma Awards">{{cite web|url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |title=Padma Awards |publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India |date=2015 |access-date=21 July 2015 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20151015193758/http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf |archive-date=15 October 2015 }}</ref> ਦੇ ਤੀਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ (ਉਦੋਂ ਦੂਜੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ) ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਦੌਰਾਨ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਆਪਣੀ ਕਿਤਾਬ ਭਾਰਤ-ਭਾਰਤੀ (1912),<ref>[http://www.jagran.com/sahitya/literary-works-3283.html राष्ट्रकवि व उनकी भारत भारती, जागरण, Oct 15, 2012]</ref> ਲਈ, ਉਸਨੂੰ [[ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ]] ਦੁਆਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰ ਕਵੀ<ref name=":0">{{Cite book|title=स्पर्श (भाग 2)|publisher=NCERT|isbn=81-7450-647-0|pages=18|language=hi|chapter=मनुष्यता|chapter-url=http://ncertbooks.prashanthellina.com/class_10.Hindi.Sparsh/K-4.pdf|access-date=2022-09-16|archive-date=2019-10-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20191024031423/http://ncertbooks.prashanthellina.com/class_10.Hindi.Sparsh/K-4.pdf|dead-url=yes}}</ref> ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ==ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ== ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਕਵੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1886]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1964]] be9ge0if20wkglll31z2a6oxghsvgia 0 38181 773716 767887 2024-11-18T02:14:51Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773716 wikitext text/x-wiki {{infobox settlement | name = ਮੂਸਾ | pushpin_map = India Punjab#India | pushpin_mapsize = | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ | imagesize = | image_alt = | image_caption = | image_map = | mapsize = | map_alt = | map_caption = | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | coordinates = {{coord|29.98|75.32|region:India_type:city|display=inline,title}} | subdivision_type = ਦੇਸ਼ | subdivision_name = ਭਾਰਤ | subdivision_type1 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] | subdivision_name1 = [[ਪੰਜਾਬ (ਭਾਰਤ)]] | government_type = [[ਪੰਚਾਇਤੀ ਰਾਜ (ਭਾਰਤ)|ਪੰਚਾਇਤ]] | governing_body = ਮੂਸਾ ਪੰਚਾਇਤ | image_skyline = | settlement_type = ਪਿੰਡ | population_density_km2 = | population_total = 3742<ref>{{Cite web |title=Mansa Population (2021/2022), Tehsil Village List in Mansa, Punjab |url=https://www.indiagrowing.com/Punjab/Mansa/Mansa |access-date=2022-06-01 |website=www.indiagrowing.com |archive-date=2024-03-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240330205432/https://www.indiagrowing.com/Punjab/Mansa/Mansa |url-status=dead }}</ref> | population_est = | population_as_of = 2011 | population_footnotes = | area_total_km2 = | elevation_m = 696 | elevation_m_min = | elevation_m_max = | leader_title = [[ਸਰਪੰਚ]] | leader_name = ਚਰਨ ਕੌਰ ਸਿੱਧੂ | subdivision_name2 = [[ਮਾਨਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਪੰਜਾਬ|ਮਾਨਸਾ]] | leader_title1 = | leader_name1 = | area_code_type = ਐਸਟੀਡੀ ਕੋਡ | area_code = 01652 | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ|ਆਈਐਸਟੀ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[ਪਿੰਨ ਕੋਡ]] | postal_code = 151505 | registration_plate = PB-31 | website = | footnotes =<ref name=":0">{{Cite web |title=Moosa, Mansa Village information {{!}} Soki.In |url=https://soki.in/moosa-mansa-mansa |access-date=2022-05-31 |website=soki.in |archive-date=2024-03-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240330205432/https://soki.in/moosa-mansa-mansa |url-status=dead }}</ref> }} '''ਮੂਸਾ''' ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਨਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ [[ਮਾਨਸਾ ਤਹਿਸੀਲ|ਮਾਨਸਾ]] ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ।<ref>{{cite web|title=Blockwise List of Villages|url=http://pbplanning.gov.in/districts.htm|publisher=ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਪਲਾਨਿੰਗ ਬੋਰਡ|accessdate=11 ਅਪਰੈਲ 2013}}</ref> 2001 ਵਿੱਚ ਮੂਸਾ ਦੀ ਅਬਾਦੀ 3294 ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਖੇਤਰਫ਼ਲ 12.31 ਕਿ. ਮੀ. ਵਰਗ ਹੈ। ==ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ== * [[ਸਿੱਧੂ ਮੂਸੇ ਵਾਲਾ]], ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਰੈਪਰ ਜਿਸਦਾ ਸਟੇਜ ਨਾਮ ਮੂਸਾ ਪਿੰਡ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ==ਹੋਰ ਦੇਖੋ== * [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਮਾਨਸਾ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] * [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਬਠਿੰਡਾ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਮਾਨਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਾਨਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਿੰਡ]] s4xqczy2eem5ebty5sm12upixtaut7a 0 40353 773765 726743 2024-11-18T08:45:39Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773765 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = ਵਿਜੇ ਵਿਵੇਕ | image = Vijay Vivek, Punjabi language poet, Indian Punjab.JPG | imagesize = | caption =ਵਿਜੇ ਵਿਵੇਕ | birth_name = ਵਿਜੇ ਕੁਮਾਰ | birth_date = {{birth date and age|df=y|1957|6|15}} | birth_place =ਰੱਤੀ ਰੋੜੀ, [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ]], [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]], [[ਭਾਰਤ]] | occupation = [[ਗ਼ਜ਼ਲਗੋ]] |language= ਪੰਜਾਬੀ | death_date = | death_place = | years_active = }} [[File:Vijay Vivek,Punjabi language Poets&#039; Meet on occasion of Republic Day (India) 2020 09.jpg|thumb|ਵਿਜੇ ਵਿਵੇਕ ਜਨਵਰੀ 2020 ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਵੱਲੋਂ ਆਯੋਜਿਤ ਕਵੀ ਦਰਬਾਰ ਮੌਕੇ]] '''ਵਿਜੇ ਵਿਵੇਕ''' (ਜਨਮ 15 ਜੂਨ 1957) ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲਗੋ ਅਤੇ ਗੀਤਕਾਰ ਹੈ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਦਾ ਵਾਸੀ ਹੈ। [[ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਾਬੀ ਗ਼ਜ਼ਲ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੇ ਕੁਝ ਕੁ ਨਵੇਂ ਨਾਂ ਉਭਰੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਜੇ ਵਿਵੇਕ ਦਾ ਨਾਂ ਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਅਨੁਸਾਰ "ਕਵਿਤਾ ਲਿਖੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਸਗੋਂ ਸੁੱਤੇ ਸੁਭਾਅ ਵਾਪਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਅਲੰਕਾਰਾਂ ਚ ਪਰੋ ਕੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਹੀ ਇੱਕ ਚੰਗੇ ਸ਼ਾਇਰ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।"<ref>{{Cite web |url=http://scapepunjab.com/home.php?id==UjM&view=2YTN |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2015-12-21 |archive-date=2016-03-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306204409/http://scapepunjab.com/home.php?id==UjM&view=2YTN |dead-url=yes }}</ref> ===ਗਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ=== *''[[ਚੱਪਾ ਕੁ ਪੂਰਬ]]'' ==ਨਮੂਨਾ ਸ਼ਾਇਰੀ== <poem> ਬਿਗਾਨੇ ਰਾਹ ਨੇ ਤੇ ਵੀਰਾਨ ਜੂਹਾਂ, ਭਟਕਦੀ ਬੇਖ਼ੁਦੀ ਨੂੰ ਵਰਜਿਆ ਕਰ। ਤਿਰਾ ਹਾਂ ਜਿਸਮ ਤੋਂ ਰੂਹ ਤੀਕ ਤੇਰਾ, ਕਦੀ ਤਾਂ ਮਿੱਠਾ-ਮਿੱਠਾ ਝਿੜਕਿਆ ਕਰ। ਇਹ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ਹੋ ਗਏ, ਬਦਨ ਤਾਂ ਕੀ ਲਹੂ ਤੱਕ ਸੀਤ ਹੋ ਗਏ, ਨਹੀਂ ਸਮਝਣਗੇ ਤੇਰੀ ਪੀੜ ਬੰਦੇ, ਦਰਖ਼ਤਾਂ ਕੋਲ਼ ਬਹਿ ਕੇ ਰੋ ਲਿਆ ਕਰ। ਇਹ ਤੇਰਾ ਹਾਣ, ਤੇਰੀ ਰੂਹ ਇਹੋ ਨੇ, ਹਵਾ, ਧੁੱਪ, ਰੌਸ਼ਨੀ, ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਇਹੋ ਨੇ, ਸਿਮਟ ਜਾਵਣ ਤਾਂ ਫਿਰ ਖਿੜਦੇ ਨਹੀਂ ਇਹ, ਕਦੀ ਜਜ਼ਬਾਤ ਨਾ ਸਿਮਟਣ ਦਿਆ ਕਰ। ਕਿਸੇ ਨੀਲੇ ਗਗਨ ਉੱਤੇ ਨੀਝ ਵੀ ਹੈ, ਉਡਾਰੀ ਦੀ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰੀਝ ਵੀ ਹੈ, ਅਜੇ ਪਰਵਾਜ਼ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਪਰਾਂ ਵਿਚ, ਅਜੇ ਉੱਡਣ ਲਈ ਨਾ ਆਖਿਆ ਕਰ। ਬੁਝੇ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਹੁਣ ਨਜ਼ਰਾਂ ਹਟਾ ਲੈ, ਕਿਤੇ ਚੱਪਾ ਕੁ ਥਾਂ ਪੂਰਬ ਬਚਾ ਲੈ, ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਧੁਖਣ ਦੀ ਆਦਤ ਹੀ ਬਣ ਗਈ, ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਨਾ ਏਨਾ ਸੋਚਿਆ ਕਰ।<ref>{{Cite web |url=http://www.punjabizm.com/forums-hi-44269-1-1.html |title=ਇੱਕ ਗਜ਼ਲ ਵਿਜੇ ਵਿਵੇਕ ਦੀ ਪ੍ਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਪੁਸਤਕ ''ਚੱਪਾ ਕੁ ਪੂਰਬ'' ਵਿੱਚੋਂ |access-date=2014-06-05 |archive-date=2012-10-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121030174052/http://punjabizm.com/forums-hi-44269-1-1.html |url-status=dead }}</ref> </poem> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{commonscat|Vijay Vivek}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ-ਭਾਸ਼ਾ ਕਵੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1957]] fk6n42s23e00hqkwkr8g7og1l093xir 0 40593 773701 572236 2024-11-17T23:51:13Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773701 wikitext text/x-wiki {{Infobox disease | Image = Gautier - Salpetriere.JPG | Caption = 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਲਛਣਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਅੱਠ ਔਰਤਾਂ ([[ਆਰਮੰਡ ਗੌਤੀਏ]]) | ICD10 = {{ICD10|F|99||f|99}} | MeshID = D001523 |}} '''ਮਨੋਵਿਕਾਰ''' (Mental disorder) ਜਾਂ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਦੀ ਉਹ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਤੰਦੁਰੁਸਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਤੁਲਣਾ ਕਰਨ ਤੇ ਆਮ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ। ਮਨੋਰੋਗੀਆਂ ਦਾ ਵਿਹਾਰ ਅਸਾਧਾਰਨ ਅਤੇ ਮਾਹੌਲ ਨਾਲ ਅਣਫਿੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੀੜਾ ਅਤੇ ਅਸਮਰਥਤਾ ਜਰੂਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਨੋਰੋਗ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਰਾਸਾਇਣਕ ਅਸੰਤੁਲਨ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਮਨੋ-ਚਿਕਿਤਸਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।<ref>[http://www.livehindustan.com/news/tayaarinews/tayaarinews/67-67-75452.html असाध्य नहीं मनोरोग] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091010200915/http://www.livehindustan.com/news/tayaarinews/tayaarinews/67-67-75452.html |date=2009-10-10 }}।हिन्दुस्तान लाइव।{{हिन्दी चिह्न}}। 7 ਅਕਤੂਬਰ, 2009। ਡਾ. ਗੌਰਵ ਗੁਪਤਾ</ref> == ਕਿਸਮਾਂ == == ਕਾਰਣ == == ਪਰਭਾਵ == ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਵਿਗੜਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://punjabitribuneonline.com/2017/10/%E0%A8%A6%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%A4%E0%A8%B0%E0%A9%80-%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%B9%E0%A9%8C%E0%A8%B2-%E0%A8%A4%E0%A9%87-%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%A8%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A8%95-%E0%A8%B8%E0%A8%BF/|title=ਦਫ਼ਤਰੀ ਮਾਹੌਲ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ|last=ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ|first=|date=|work=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> == ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ == == ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ == ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਬਾਅਦ, ਪਹਿਲੇ ਛੇ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਬਹੁਤ ਨਾਜ਼ੁਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤ ਨੂੰ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਸਰੀਰਕ ਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਰਪੇਸ਼ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸੇ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਚਲੀਹਾ (40 ਦਿਨ) ਜਾਂ ਛਿਲਾ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਤਪੱਸਿਆ ਦਾ ਸੂਚਕ ਵੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਬਾਕੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਕਾਰਗਾਰ ਇਲਾਜ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਤਿੰਨ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ- ਹਲਕੀ ਉਦਾਸੀ, ਗੰਭੀਰ ਉਦਾਸੀ, ਤੇ ਨੀਮ ਪਾਗਲਪਣ।<ref>{{Cite news|url=http://punjabitribuneonline.com/2017/12/%E0%A8%A8%E0%A8%B5%E0%A9%80%E0%A8%86%E0%A8%82-%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%82%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%82-%E0%A8%A6%E0%A9%87-%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%A8%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A8%95-%E0%A8%B0%E0%A9%8B/|title=ਨਵੀਆਂ ਮਾਂਵਾਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ|last=ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ ਐਮ. ਡੀ|first=|date=|work=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> == ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ == == ਬਜੁਰਗਾਂ ਦੇ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ == ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਅੰਗ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਦਿਲ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪਾਚਨ ਸ਼ਕਤੀ ਤਕ, ਲੱਤਾਂ-ਬਾਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਸਾਹ ਚੜਨ ਤਕ। ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਮਾਗ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਮੇਂ ਨਾਲ ਨਸਾਂ-ਤੰਤੂਆਂ ਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਹੈ ਹੀ, ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਾੜਾਂ ਸੁੰਗੜਨ ਨਾਲ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਖ਼ੂਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵੀ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਪੂਰੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦੇ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁਝ ਕੋਸ਼ਿਕਾਵਾਂ/ਤੰਤੂ ਨਕਾਰਾ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਭੁੱਲਣਾ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਸਬੱਬ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬੇਲੋੜਾ ਤੇ ਤਰਕਹੀਣ ਵਿਹਾਰ, ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵੱਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ।<ref>{{Cite news|url=http://punjabitribuneonline.com/2017/10/%E0%A8%A6%E0%A8%BF%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A9%80-%E0%A8%95%E0%A8%AE%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A9%8B%E0%A8%B0%E0%A9%80-%E0%A8%A8%E0%A8%BE%E0%A8%B2-%E0%A8%9C%E0%A9%81%E0%A9%9C%E0%A8%BF%E0%A8%86/|title=ਦਿਮਾਗੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਰੋਗ|last=ਡਾ. ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਦੀਪਤੀ|first=|date=|work=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> == ਮਾਨਸਿਕ ਤੰਦਰੁਸਤੀ == == ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ == ਲੋਕ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗੀ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗੀ ਕੀ ਕਰ ਬੈਠੇ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕਿਆਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਇਹ ਗਲਤਫਹਿਮੀ ਵੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਦਾ ਇਲਾਜ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਸਰ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਡਰਨ ਲੱਗ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੋਗਾਂ ਤੇ ਰੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਨਫ਼ਰਤ, ਗੁੱਸੇ ਨਾਲ ਜਾਂ ਤਰਸ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਦੇਖਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=http://punjabitribuneonline.com/2017/11/%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%A8%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A8%95-%E0%A8%B0%E0%A9%8B%E0%A8%97-%E0%A8%AC%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A9%87-%E0%A8%97%E0%A8%B2%E0%A8%A4-%E0%A8%A7%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A8%A8%E0%A8%BE/|title=ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਬਾਰੇ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ|last=ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ ਐਮ.ਡੀ.|first=|date=|work=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> == ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਵਾਤਾਵਰਣ == == ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੇ ਉਪਾਅ == ਜੇ ਮਨ ਦੀ ਉਦਾਸੀ ਦੀ ਗੱਲ ਆਪਣਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ, ਹੋਰ ਨੇੜੇ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ, ਸਨੇਹੀ ਮਿੱਤਰ ਮਰੀਜ਼ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲੈਣ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।  ਜੇ ਸਧਾਰਨ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗਾਂ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਇਸ ਫ਼ਰਕ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਘਰ ਟੁੱਟਣੋਂ ਬਚ ਸਕਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=http://punjabitribuneonline.com/2017/11/%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%A8%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A8%95-%E0%A8%B0%E0%A9%8B%E0%A8%97-%E0%A8%AC%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A9%87-%E0%A8%97%E0%A8%B2%E0%A8%A4-%E0%A8%A7%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A8%A8%E0%A8%BE/|title=ਮਾਨਸਿਕ ਰੋਗ ਬਾਰੇ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾਵਾਂ|last=ਡਾ. ਸੰਦੀਪ ਕੁਮਾਰ ਐਮ.ਡੀ|first=|date=|work=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|access-date=|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ]] 1kvw3shjrv46nwby8p12w2jhrnd0yaf 0 41352 773651 535132 2024-11-17T16:46:11Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773651 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਜੱਥੇਬੰਦੀ | name = ਨਵਾਂ ਵਿਕਾਸ ਬੈਂਕ<br/>New Development Bank BRICS | native_name = | image = | image_size = | alt = | caption = | map = BRICS.svg | map_size = | map_alt = | map_caption = | abbreviation = ਐੱਨ.ਡੀ.ਬੀ. (NDB BRICS) | motto = | formation = 15 ਜੁਲਾਈ 2014 | type = ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਾਲੀ ਸੰਸਥਾ | status = ਸੁਲ੍ਹਾਨਾਮਾ | purpose = | headquarters = [[ਸ਼ੰਘਾਈ]], [[ਚੀਨ]] | coords = | region = | services = | membership = {{ਝੰਡਾ|ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ}}<br>{{ਝੰਡਾ|ਰੂਸ}}<br>{{ਝੰਡਾ|ਭਾਰਤ}}<br>{{ਝੰਡਾ|ਚੀਨ}}<br>{{ਝੰਡਾ|ਰੂਸ}} | language = | sec_gen = | leader_title = | leader_name = | leader_title2 = | leader_name2 = | board_of_directors = | key_people = | main_organ = | parent_organization = | subsidiaries = | secessions = | affiliations = [[ਬਰਿਕਸ]] | budget = | staff = | volunteers = | slogan = | website = | remarks = | formerly = | footnotes = }} '''ਨਵਾਂ ਵਿਕਾਸ ਬੈਂਕ''' ({{Lang-en|New Development Bank BRICS (NDB BRICS)}}), ਜਿਹਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ '''ਬਰਿਕਸ ਵਿਕਾਸ ਬੈਂਕ''' ਜਾਂ '''ਬਰਿਕਸ ਬੈਂਕ''' ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ<ref>[http://indiasnaps.com/brics-bank-to-be-headquartered-in-shanghai-india-to-hold-presidency/ "BRICS Bank to be headquartered in Shanghai, India to hold presidency"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140812062235/http://indiasnaps.com/brics-bank-to-be-headquartered-in-shanghai-india-to-hold-presidency/ |date=2014-08-12 }}. Indiasnaps.com. 16 July 2014</ref>, [[ਬਰਿਕਸ]] ਦੇਸ਼ਾਂ ([[ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ]], [[ਰੂਸ]], [[ਭਾਰਤ]], [[ਚੀਨ]] ਅਤੇ [[ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ]]) ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜੋ ਮੌਜੂਦਾ [[ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ]] ਅਤੇ [[ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮਾਲੀ ਪੂੰਜੀ]] ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਣ ਲਈ ਤਜਵੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name = "VOA">{{cite web |url=http://www.voanews.com/content/brics-summit-leaders-optimistic-about-new-development-bank/1629583.html |title=BRICS Leaders Optimistic About New Development Bank |last1=Powell |first1= Anita |last2= |first2= |date= |work= |publisher= [[Voice of America]] |accessdate=27 March 2013}}</ref> ਇਸ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਪੰਜ ਉੱਭਰ ਰਹੀਆਂ ਮਾਰਕੀਟਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਧੇਰੇ ਮਾਲੀ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸਕ ਸਹਿਕਾਰਤਾ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਥਾਪਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹਦਾ ਸਦਰ ਮੁਕਾਮ [[ਸ਼ੰਘਾਈ]], ਚੀਨ ਵਿਖੇ ਹੋਵੇਗਾ<ref name = "BRICS Bank">{{cite web |url=http://online.wsj.com/articles/brics-agree-to-base-development-bank-in-shanghai-1405453660 |title=Brics Agree to Base Development Bank in Shanghai |last1=Lewis |first1= Jeffrey |last2=Trevisani |first2=Paulo |date= |work= |publisher= [[The Wall Street Journal]] |accessdate=16 July 2014}}</ref> ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਭਾਰਤ ਦਾ ਹੋਵੇਗਾ।<ref name="BRICS Bank"/> = ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ = * [[ਬਰਿਕਸ]] ==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ== * [http://america.aljazeera.com/articles/2014/7/15/brics-bank-announced.html ਬਰਿਕਸ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਮਾਲੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਨੂੰ $200 ਬਿਲੀਅਨ ਦੀ ਵੰਗਾਰ ਪਾਈ] - ਅਲ ਜਜ਼ੀਰਾ ਅਮਰੀਕਾ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} fp3xt6h8u6rrdczsyvamnhxtyf4v578 0 47241 773679 720014 2024-11-17T20:25:49Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773679 wikitext text/x-wiki {{ਅਧਾਰ}} {{Infobox football club | clubname = ਫ਼ਲਕਿਰਕ | image = [[ਤਸਵੀਰ:Falkirk FC logo.png|125px]] | fullname = ਫ਼ਲਕਿਰਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬ | nickname = ਬੈਰਨਸ | current = | founded = 1876<ref>{{cite web|url=http://www.scotprem.com/content/default.asp?page=s11_3|title=Falkirk FC Team Honours|publisher=Scottish Premier League|accessdate=27 February 2013|archive-date=23 ਮਈ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120523230200/http://www.scotprem.com/content/default.asp?page=s11_3|url-status=dead}}</ref> | ground = [[ਫ਼ਲਕਿਰਕ ਸਟੇਡੀਅਮ]],<br />[[ਫ਼ਲਕਿਰਕ]] | capacity = 8,750<ref name="capacity">{{cite web |url=http://spfl.co.uk/clubs/falkirk/ |title=Falkirk Football Club|publisher=Scottish Professional Football League |accessdate=11 November 2013}}</ref> | chairman = ਮਾਰਟਿਨ ਰਿਚੀ<ref>[http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/teams/f/falkirk/8075598.stm Christie quits as Bairns chairman], ''BBC Sport''. 30 May 2009.</ref> | manager = ਪਤਰਸ ਹਾਯਾਉਸ੍ਟਨ | league = [[ਸਕਾਟਿਸ਼ ਚੈਮਪੀਅਨਸ਼ਿਪ]] <!--Home Kit--> | pattern_la1 = | pattern_b1 = _whitesidesshoulders | pattern_ra1 = | pattern_sh1 = _white border | pattern_so1 = _navyline | leftarm1 = 000040 | body1 = 000040 | rightarm1 = 000040 | socks1 = 000040 | shorts1 = 000040 <!--Away Kit--> | pattern_la2 = | pattern_b2 = _thinredsidesredshoulders | pattern_ra2 = | pattern_sh2 = _redsides | pattern_so2 = | leftarm2 = FFFFFF | body2 = FFFFFF | rightarm2 = FFFFFF | socks2 = FFFFFF | shorts2 = FFFFFF <!--Third Kit--> | pattern_la3 = | pattern_b3 = | pattern_ra3 = | pattern_so3 = | pattern_sh3 = | leftarm3 = | body3 = | rightarm3 = | socks3 = | shorts3 = | website = http://www.falkirkfc.co.uk/ }} '''ਫ਼ਲਕਿਰਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬ''', ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਕਾਟਿਸ਼ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬ ਹੈ<ref name="2011/12_attendance">[http://uk.soccerway.com/national/scotland/first-division/2011-2012/regular-season/ First Division – Attendance] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120520064005/http://uk.soccerway.com/national/scotland/first-division/2011-2012/regular-season/ |date=2012-05-20 }}, ''soccerway.com''. Retrieved 26 June 2012.</ref>, ਇਹ [[ਫ਼ਲਕਿਰਕ]], [[ਸਕਾਟਲੈਂਡ]] ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ [[ਫ਼ਲਕਿਰਕ ਸਟੇਡੀਅਮ]], [[ਫ਼ਲਕਿਰਕ]] ਅਧਾਰਤ ਕਲੱਬ ਹੈ<ref name="Scottish_grounds">[http://www.scottishgrounds.co.uk/falkirk.htm#Falkirk%20Stadium%20-%20External%20View What's The Ground Like?], Scottish Football Grounds Guide.1 January 2012. Retrieved 12 January 2012.</ref>, ਜੋ ਸਕਾਟਿਸ਼ ਚੈਮਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਖੇਡਦਾ ਹੈ। {{-}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ== {{commons category|Falkirk F.C.|ਫ਼ਲਕਿਰਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬ}} * [http://www.falkirkfc.co.uk ਫ਼ਲਕਿਰਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬ ਅਧਿਕਾਰਕ ਵੈੱਬਸਾਈਟ] * [http://www.bbc.co.uk/sport/football/teams/falkirk ਫ਼ਲਕਿਰਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬ] ਬੀਬੀਸੀ ਉੱਤੇ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਕਲੱਬ]] tuv9dqg7kbw1ifeikm3j0psaitixnaj 0 49781 773696 671162 2024-11-17T23:18:15Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773696 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = | native_name = | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਪਿੰਡ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = India Punjab | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ | latd =31.689892 | latm = | lats = | latNS = N | longd = 75.546782 | longm = | longs = | longEW = E | coordinates_display = | subdivision_type =ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|ਭਾਰਤ}} | subdivision_type1 =ਰਾਜ | subdivision_name1 = [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name2 = [[ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | parts_type = [[ਬਲਾਕ]] | parts = ਟਾਂਡਾ | government_type = | governing_body = | unit_pref = Metric | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = | population_as_of = 2001 | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | demographics1_title1 = ਸਰਕਾਰੀ | demographics1_info1 =[[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type =[[ਪੋਸਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਨੰਬਰ|ਪਿੰਨ]] | postal_code = | registration_plate = | blank1_name_sec1 = ਨੇੜੇ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ | blank1_info_sec1 = [[ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ]] | website = | footnotes = }} '''ਭੂਲਪੁਰ''' ਭਾਰਤੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਲਾਕ ਟਾਂਡਾ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਦਰਮਿਆਨਾ ਜਿਹਾ ਪਿੰਡ ਹੈ। == ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ == ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 391 ਪਰਿਵਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। 2011 ਦੇ ਆਂਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 1779 ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 917 ਮਰਦ ਅਤੇ 862 ਔਰਤਾਂ ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਔਸਤ ਲਿੰਗ ਅਨੁਪਾਤ 940 ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੀ 895 ਔਸਤ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਧ ਹੈ। ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵੱਖਰੇ ਲਏ ਬਾਲ ਲਿੰਗ ਦੀ ਅਨੁਪਾਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 846 ਦੇ ਔਸਤ ਤੋਂ ਘੱਟ, 553 ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਦਾ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ ਪੰਜਾਬ ਨਾਲੋਂ ਵਧ ਹੈ। 2011 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 75.84% ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦਾ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 79.62% ਸੀ। ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 86.60% ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦਾ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ 72.70% ਹੈ।<ref name="census2011.co.in">http://www.census2011.co.in/data/village/30653-bhulpur-punjab.html</ref> ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਤੇ ਪੰਚਾਇਤੀ ਰਾਜ ਐਕਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿੰਡ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਸਰਪੰਚ (ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁਖੀ) ਨੇ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪਿੰਡ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਚੋਣ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name="census2011.co.in"/> == ਟਿਕਾਣਾ ਵੇਰਵਾ<ref name=":0">{{Cite web |url=http://soki.in/bhoolpur-tanda-hoshiarpur/ |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2016-04-01 |archive-date=2023-04-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230423020240/http://soki.in/bhoolpur-tanda-hoshiarpur |url-status=dead }}</ref> == '''ਤਹਿਸੀਲ ਦਾ ਨਾਮ''': ਟਾਂਡਾ '''ਭਾਸ਼ਾ:''' ਪੰਜਾਬੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ '''ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ:''' IST (UTC+5:30)  '''ਉਚਾਈ:''' ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਤੋਂ 242 ਮੀਟਰ ਉੱਪਰ '''ਟੈਲੀਫੋਨ ਕੋਡ / ਐਸ.ਟੀ.ਡੀ ਕੋਡ:''' 01886  '''ਪਿੰਨ ਕੋਡ:''' 144202  '''ਡਾਕ ਘਰ ਦਾ ਨਾਮ:''' ਮਿਆਣੀ == ਭੂਲਪੁਰ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ<ref name=":0" /> == ==== ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਦੁਆਰਾ- ==== ਟਾਂਡਾ ਉਰਮਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਚੋਲਾਂਗ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਭੂਲਪੁਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਲੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹਨ ਜਲੰਧਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਭੂਲਪੁਰ ਤੋਂ 41 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੈ === ਨੇੜਲੇ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ === ਟਾਂਡਾ ਉਰਮਰ - 0 KM ਚੋਲਾਂਗ - 6 KM ਖੁੱਡਾ ਕੁਰਾਲਾ- 9 KM ਗਰ੍ਹਨਾ ਸਾਹਿਬ- 14 KM === ਘੁੰਮਣ ਯੋਗ ਥਾਵਾਂ === ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ- 35 KM ਜਲੰਧਰ - 42 KM ਕਪੂਰਥਲਾ- 45 KM ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ- 51 KM ਊਨਾ- 72 KM == ਨੇੜਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ<ref name=":0" /> == ਭੂਲਪੁਰ ਦੇ ਲਾਗੇ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ: '''ਸ਼ਹਿਰ''' ਉਰਮਰ ਟਾਂਡਾ- 2 KM ਦਸੂਆ- 18 KM ਤਲਵਾੜਾ- 28 KM ਕਾਦੀਆਂ- 31 KM '''ਤਾਲੁਕਾ''' ਟਾਂਡਾ- 0 KM ਉਰਮਰ ਟਾਂਡਾ- 1 KM ਭੋਗਪੁਰ- 14 KM ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦਪੁਰ- 16 KM == ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ<ref name=":0" /> == ਪਠਾਨਕੋਟ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ - 68 KM ਰਾਜਾ ਸਾਂਸੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ- 87 KM ਲੁਧਿਆਣਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ - 98 KM ਗੱਗਲ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ - 103 KM == ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ<ref>https://villageinfo.in/punjab/hoshiarpur/dasua/bhulpur.html</ref> == * ਚੌਹਾਨ * ਬੱਲਾ * ਟਾਹਲੀ * ਸਲੇਮਪੁਰ * ਨੇਕਨਾਮਪੁਰ * ਪਿੰਡੀ ਖੈਰ * ਭੈਂਸ ਆਵਾਂ * ਦੋਬੁਰਜੀ * ਇਬ੍ਰਾਹਿਮਪੁਰ * ਮੂਨਣ * ਗੁਰਾਲਾ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ]] g2devss1rwo8wg22zx8t9zid17rc0qp 0 54253 773774 729788 2024-11-18T09:52:48Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773774 wikitext text/x-wiki {{ਅਧਾਰ}} {{Infobox stadium | name = ਸਨ ਪਾਓਲੋ | nickname = | logo_image = | logo_caption = | image = [[File:Stadio Maradona Serie A.jpg|300px]] | caption = | fullname = ਸਟੇਡੀਓ ਸਨ ਪਾਓਲੋ | location = [[ਨੇਪਲਜ਼]], <br /> [[ਇਟਲੀ]] | coordinates = {{Coord|40.827967|14.193008|type:landmark|display=inline,title}} | broke_ground = 1948 | opened = 06 ਦਸੰਬਰ 1959<ref name="sscnapoli.it">http://www.sscnapoli.it/static/content/San-Paolo-Stadium-102.aspx</ref> | owner = ਨੇਪਲਜ਼ ਸ਼ਹਿਰ | operator = | surface = ਘਾਹ | capacity = 60,240<ref>http://int.soccerway.com/teams/italy/ssc-napoli/1270/venue/</ref> | suites = 20 | dimensions = 110 × 68 ਮੀਟਰ <br /> 361 × 223 ft | acreage = | tenants = [[ਐੱਸ. ਐੱਸ. ਸੀ. ਨਪੋਲੀ]]<ref name="int.soccerway.com">http://int.soccerway.com/teams/italy/ssc-napoli/1270/</ref> }} '''ਸਟੇਡੀਓ ਸਨ ਪਾਓਲੋ''', ਇਸ ਨੂੰ [[ਨੇਪਲਜ਼]], [[ਇਟਲੀ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਫੁੱਟਬਾਲ ਸਟੇਡੀਅਮ ਹੈ।<ref name="sscnapoli.it"/> ਇਹ [[ਐੱਸ. ਐੱਸ. ਸੀ. ਨਪੋਲੀ]] ਦਾ ਘਰੇਲੂ ਮੈਦਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 60,240 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।<ref name="int.soccerway.com"/> {{-}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== {{Commons category|Stadio San Paolo (Naples)|ਸਟੇਡੀਓ ਸਨ ਪਾਓਲੋ}} *[http://www.stadiumguide.com/sanpaolo/ ਸਟੇਡੀਅਮ ਗਾਈਡ ਆਰਟੀਕਲ] *[http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/1960/OR1960v1.pdf 1960 ਓਲੰਪਿਕ ਅਧਿਕਾਰਕ ਰਿਪੋਰਟ.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121027195102/http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/1960/OR1960v1.pdf |date=2012-10-27 }} ਵਾਲੀਅਮ 1. ਸਫ਼ਾ.&nbsp;86. [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇਟਲੀ ਦੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਮੈਦਾਨ]] fb9dzxf1320vz2xqzy42kd1rrmqbh7e 0 55676 773619 733754 2024-11-17T12:11:12Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773619 wikitext text/x-wiki ''ਜਸਬੀਰ ਸਿੰਘ ਜੱਸ'' (1 ਜਨਵਰੀ 1955 - 18 ਜੁਲਾਈ 2012) ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ [[ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ]] ਲੇਖਕ ਸੀ।<ref>http://www.punjabizm.com/forums-jass-73214-9-1.html{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ਰਚਨਾਵਾਂ== *''[[ਖ਼ਾਲਸੇ ਤੋਂ ਆਪਾ ਵਾਰ ਕੇ]]'' (1969) *''[[ਮਹਿਕਦੇ ਫੁੱਲ]]'' *''[[ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ]]'' *''[[ਨਵੀਆਂ ਸੋਚਾਂ]]'' *''[[ਨੈਤਿਕ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ]]'' *''[[ਉੱਤਮ ਦੌਲਤ]]'' *''[[ਨਵੀਆਂ ਸੋਚਾਂ]]'' *''[[ਸਿਆਣੇ ਬਣੋ]]'' *''[[ਨੈਤਿਕ ਵਿੱਦਿਆ]]'' (ਚਾਰ ਭਾਗ) *''[[ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ: ਅਰੋਗਤਾ ਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ]]'' *''[[ਗ਼ਦਰੀ ਬਾਬਾ ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ ਭਕਨਾ]]'' *''[[ਸ਼ਹੀਦ ਹਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਤਲਵਾੜ]]'' *''[[ਸ਼ਹਿਦ ਦਾ ਛੱਤਾ]]'' *''[[ਕਾਵਿ ਕਥੋਲੀ]]'' *''[[ਅੰਮੜੀ ਦੇ ਬੋਲ]]'' *''[[ਭਾਸ਼ਣ ਕਲਾ ਅਤੇ ਵੰਨਗੀਆਂ]]'' ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ-ਭਾਸ਼ਾ ਲੇਖਕ]] kzpv2wf3m8p00yfpmmopcfvhmgnw2pk 0 58166 773624 756238 2024-11-17T13:08:24Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773624 wikitext text/x-wiki {{Infobox philosopher | name = ਜੂਡਿਥ ਬਟਲਰ | image=JudithButler2013.jpg |image_size=220 |caption=Butler in March 2012. | birth_date = {{birth date and age|1956|2|24}} | birth_place = [[ਕਲੀਵਲੈਂਡ, ਓਹਾਇਓ]], ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ | death_date = | death_place = | era = {{nowrap|[[20ਵੀਂ ਸਦੀ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ|20ਵੀਂ]]{{\}}[[21ਵੀਂ ਸਦੀ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ]]}} | region = [[ਪੱਛਮੀ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ]] | school_tradition = {{ublist |[[ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ]] |[[ਤੀਸਰੀ ਤਰੰਗ ਨਾਰੀਵਾਦ]] |[[ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸਿਧਾਂਤ]] |[[ਕੂਈਅਰ ਸਿਧਾਂਤ]] |[[ਉੱਤਰਆਧੁਨਿਕਤਵਾਦ]] |[[ਉੱਤਰ-ਸੰਰਚਨਾਵਾਦ]]}} | main_interests = {{ublist |[[ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸਿਧਾਂਤ]] |[[ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ]] |[[ਨੀਤੀ ਸਿਧਾਂਤ]] |[[ਮਨੋਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ]] |ਡਿਸਕੋਰਸ |ਨਿਰੂਪਣ |[[ਮਨੁੱਖੀ ਲਿੰਗ ਭੇਦ|ਲਿੰਗ ਭੇਦ]] |[[ਯਹੂਦੀ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ]]}} | notable_ideas = {{ublist|class=nowrap |[[ਸਮਾਜਿਕ ਘਾੜਤ]] ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ [[ਜੈਂਡਰ]] |[[ਜੈਂਡਰ ਅਦਾਇਗੀ]]}} | influences = [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]], [[ਮਿਛੈਲ ਫੂਕੋ]], [[ਥਿਓਡੋਰ ਆਡੋਰਨੋ]], [[ਜੌਨ ਲੌਂਗਸ਼ਾ ਔਸਟਿਨ]], [[ਲੂਸ ਇਰੀਗੇਰੇ]], [[ਮੋਨੀਕ ਵਿਟਿਗ]], [[ਏਮਨੂਏਲ ਲੇਵੀਨਾਸ]], [[ਯਾਕ ਦੇਰੀਦਾ]], [[ਯਾਕ ਲਾਕਾਂ]], [[ਸਿਗਮੰਡ ਫ਼ਰਾਇਡ]], [[ਸੋਰੇਨ ਕੀਰਕੇਗਾਰਦ]], [[ਫਰੀਡਰਿਸ਼ ਨੀਤਸ਼ੇ]], [[ਹੀਗਲ]], [[ਸੀਮੋਨ ਦ ਬੌਵੂਆ]] | influenced = [[ਪੁਸੀ ਰਾਇਟ]]&thinsp;<ref>{{cite news |url=http://www.nytimes.com/2012/08/26/arts/music/pussy-riot-was-carefully-calibrated-for-protest.html?nl=todaysheadlines&emc=tha28_20120823 |title=Pussy Riot Was Carefully Calibrated for Protest |last=Ryzik |first=Melena |date=22 August 2012 |work=[[The New York Times]] |accessdate=23 August 2012}}</ref> | }} '''ਜੂਡਿਥ ਬਟਲਰ''' (ਜਨਮ 24 ਫ਼ਰਵਰੀ 1956) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਜੈਂਡਰ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੇ [[ਰਾਜਨੀਤਕ ਦਰਸ਼ਨ]], [[ਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ|ਨੀਤੀ ਦਰਸ਼ਨ]], ਨਾਰੀਵਾਦ, ਕੂਈਅਰ (queer) ਸਿਧਾਂਤ<ref>{{cite web|last=Halberstam|first=Jack|title=An audio overview of queer theory in English and Turkish by Jack Halberstam|url=https://archive.org/details/HalberstamQueerTheory-AnkaraTurkey|accessdate=29 May 2014}}</ref> ਅਤੇ [[ਸਾਹਿਤ ਸਿਧਾਂਤ]]<ref name="kearns">{{cite journal |last=Kearns |first=Gerry |title=The Butler affair and the geopolitics of identity |journal=Environment and Planning D: Society and Space |year=2013 |volume=31 |pages=191–207 |doi=10.1068/d1713}}</ref> ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ। 1993 ਤੋਂ ਉਹ [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੇ]] ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਇਸ ਸਮੇਂ ਰੇਹਟੋਰਿਕ ਐਂਡ ਕੰਪੈਰੀਟਿਵ ਲਿਟਰੇਚਰ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਮੈਕਸੀਨ ਇਲੀਅਟ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ ਅਤੇ [[ਆਲੋਚਤਨਾਤਮਿਕ ਸਿਧਾਂਤ]] ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਸਹਿ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹੈ। ਅਕਾਦਮਿਕ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਟਲਰ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ ਜੈਂਡਰ ਟ੍ਰਬਲ (Gender Trouble) ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜੈਂਡਰ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਉੱਤੇ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਜੈਂਡਰ ਅਦਾਇਗੀ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ਿਲਮ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਔਖੀ ਵਾਰਤਕ ਭਾਸ਼ਾ ਲਈ ਵੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।<ref>{{cite journal |title=Judith Butler [Philosopher] |journal=The Believer |date=May 2003 |url=http://www.believermag.com/issues/200305/?read=interview_butler |accessdate=9 October 2013 |archive-date=5 ਅਕਤੂਬਰ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131005095930/http://www.believermag.com/issues/200305/?read=interview_butler |url-status=dead }}</ref> ਇਸ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਕੂਈਅਰ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{cite news |last=Thulin |first=Lesley |title=Feminist theorist Judith Butler rethinks kinship |url=http://www.columbiaspectator.com/2012/04/19/feminist-theorist-judith-butler-rethinks-kinship |accessdate=9 October 2013 |newspaper=Columbia Spectator |date=19 April 2012}}</ref> ਉਸਨੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਲੈਸਬੀਅਨ ਤੇ ਗੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਮਕਾਲੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref name="mcgill">{{cite web |title=Judith Butler |url=http://publications.mcgill.ca/reporter/2013/05/judith-butler/ |work=McGill Reporter |publisher=McGill |accessdate=9 October 2013 |archive-date=25 September 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150925091656/http://publications.mcgill.ca/reporter/2013/05/judith-butler/ |dead-url=yes }}</ref> ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਇਹ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਸਿਆਸਤ ਦੀ ਬਹੁਤ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ-ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਜ਼ੋਰ ਦੇਕੇ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ [[ਇਜ਼ਰਾਇਲ]] ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਾਰੇ [[ਯਹੂਦੀ|ਯਹੂਦੀਆਂ]] ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦਾ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਨਹੀਂ ਮੰਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।<ref name="Derstandard15">{{cite news |url=http://derstandard.at/1347492636246/US-Philosophin-Butler-Israel-vertritt-mich-nicht |title=US-Philosophin Butler: Israel vertritt mich nicht |author= |newspaper=[[Der Standard]] |date=15 September 2012 |accessdate=15 September 2012}}</ref> ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ== ਬਟਲਰ ਦਾ ਜਨਮ ਕਲੀਵਲੈਂਡ, ਓਹਾਇਓ<ref name="mellon">{{cite web | url=http://berkeley.edu/news/media/releases/2009/03/19_butler.shtml| title=Judith Butler wins Mellon Award |author=Maclay, Kathleen |publisher=[[UC Berkeley]] News. Media Relations |language=|date=March 19, 2009| accessdate=March 1, 2010}}</ref> ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੰਗੇਰੀਅਨ ਅਤੇ ਰੂਸੀ ਮੂਲ ਦੇ ਯਹੂਦੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ।<ref name="2001int">{{cite web| url=http://www.lolapress.org/elec2/artenglish/butl_e.htm| title=Interview with Judith Butler| author=Regina Michalik| work=Lola Press| date=May 2001| accessdate=March 1, 2010| archive-date=ਦਸੰਬਰ 19, 2006| archive-url=https://web.archive.org/web/20061219151830/http://www.lolapress.org/elec2/artenglish/butl_e.htm| dead-url=yes}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਨਾਨਕਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਯਹੂਦੀ ਘੱਲੂਘਾਰੇ ਵਿੱਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ।<ref name="taught">{{cite journal|last=Udi|first=Aloni|title=Judith Butler: As a Jew, I was taught it was ethically imperative to speak up|journal=Haaretz|date=24 February 2010|url=http://www.haaretz.com/news/judith-butler-as-a-jew-i-was-taught-it-was-ethically-imperative-to-speak-up-1.266243|accessdate=9 October 2013}}</ref> ਇੱਕ ਬੱਚੀ ਦੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਉਸਨੇ ਹਿਬਰੂ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸਨੇ ਯਹੂਦੀ ਨੀਤੀਆਂ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਲਾਸਾਂ ਵੀ ਲਗਾਈਆਂ ਜਿੱਥੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਹੋਈ।<ref name="firstphil">{{cite web| url=http://www.egs.edu/faculty/judith-butler/biography/| title=Judith Butler, Hannah Arendt Professor of Philosophy – Biography| work=The [[European Graduate School]]| location=Saas-Fee, Switzerland| accessdate=March 6, 2010| archive-date=ਸਤੰਬਰ 30, 2012| archive-url=https://web.archive.org/web/20120930140529/http://www.egs.edu/faculty/judith-butler/biography/| dead-url=yes}}</ref> 2010 ਦੀ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਬਟਲਰ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਉਸਨੇ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਇਹ ਉਸ ਦਾ ਹਿਬਰੂ ਸਕੂਲ ਦੀ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ "ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੋਲਣ" ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਸੀ।<ref name="taught"/> ਬਟਲਰ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਾ ਆਉਂਦਾ ਅਤੇ ਜਦ ਉਸਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਕਿ ਪੜ੍ਹਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਤਿੰਨ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ:  "[[ਸਪਿਨੋਜ਼ਾ|ਸਪੀਨੋਜਾ]] ਨੂੰ ਯਹੂਦੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਉਂ ਛੇਕਿਆ ਗਿਆ? ਕੀ ਜਰਮਨ ਵਿਚਾਰਵਾਦ ਨੂੰ [[ਨਾਜ਼ੀਵਾਦ]] ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਅਤੇ ਇਹ ਕੀ ਕੋਈ ਹੋਂਦਮੂਲਕ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸਮਝੇ,ਮਾਰਟਿਨ ਬੀਊਬਰ ਦੀ ਲਿਖਤਾਂ ਸਮੇਤ?<ref>{{cite web|title=Judith Butler and Michael Roth: A Conversation at Wesleyan University's Center for Humanities|url=http://www.youtube.com/watch?v=Rf4px4KyqbY|publisher=Wesleyan University}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== * [http://rhetoric.berkeley.edu/people.php?page_id=1056&p=54 Biography] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140620050920/http://rhetoric.berkeley.edu/people.php?page_id=1056&p=54 |date=2014-06-20 }} – [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੇ|University of California, Berkeley]] *[http://www.egs.edu/faculty/judith-butler/biography/ Biography] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120930140529/http://www.egs.edu/faculty/judith-butler/biography/ |date=2012-09-30 }} – European Graduate School * {{Worldcat id|id=lccn-n99-35460}}WorldCat<span contenteditable="false"> catalog)</span> *{{YouTube|8k91WwJIhl8|Avital Ronell, Judith Butler, Hélène Cixous}} approach the notion of affinity through a discussion of "Disruptive Kinship," co-sponsored by Villa Gillet and the School of Writing at The New School for Public Engagement. * Interview of [http://www.egs.edu/faculty/judith-butler/articles/media-death-frames-of-war/ Judith Butler about her new book] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150127015012/http://www.egs.edu/faculty/judith-butler/articles/media-death-frames-of-war |date=2015-01-27 }} "Frames of War" on New Statesman * [http://www.barcelonametropolis.cat/en/page.asp?id=22&ui=449 Review of ''"Giving an Account of Oneself. ''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706214522/http://www.barcelonametropolis.cat/en/page.asp?id=22&ui=449 |date=2011-07-06 }}[http://www.barcelonametropolis.cat/en/page.asp?id=22&ui=449 ''Ethical Violence and Responsibility"''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110706214522/http://www.barcelonametropolis.cat/en/page.asp?id=22&ui=449 |date=2011-07-06 }}, by Judith Butler, Barcelona Metropolis Autumn 2010. {{En icon}} *[http://www.bookrags.com/biography/judith-p-butler-dlb/3.html "Dictionary of Literary Biography on Judith P. Butler (page 3)"] *[http://rwm.macba.cat/en/sonia/judith_butler/capsula Interview with Judith Butler about politics, economy, control societies, gender and identity (2011)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190423140627/https://rwm.macba.cat/en/sonia/judith_butler/capsula |date=2019-04-23 }} *{{YouTube|Rf4px4KyqbY|Judith Butler in conversation with Wesleyan University president Michael Roth}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਆਗੂ]] 6yol58rz4sx3ebxtoj98x610pzc58ra 0 60173 773691 711624 2024-11-17T22:57:51Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773691 wikitext text/x-wiki {{Infobox legislation | short_title = ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਐਕਟ, 1932 | image = | imagesize = 150 | imagelink = | imagealt = | caption = | long_title = An Act to define and amend the law relating to partnership. | citation = [http://mca.gov.in/Ministry/actsbills/pdf/Partnership_Act_1932.pdf No. 9 of 1932] | enacted_by = [[ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ]] | date_enacted = | date_assented = 8 ਅਪਰੈਲ 1932 | date_signed = | date_commenced = 1 ਅਕਤੂਬਰ 1932 (ਸਿਰਫ ਧਾਰਾ 69 ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਜਿਹੜੀ ਕਿ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1933 ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ) | bill = | bill_citation = | bill_date = | introduced_by = | 1st_reading = | 2nd_reading = | 3rd_reading = | white_paper = | committee_report = ₳ | amendments = | repeals = | related_legislation = | summary = | keywords = ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ }} '''ਭਾਰਤੀ ਭਾਈਵਾਲੀ ਐਕਟ 1932''' [[ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ]] ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਭਾਈਵਾਲੀ ਫਰਮਾ ਨੂੰ ਨਿਅੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਐਕਟ ਨੂੰ 8 ਅਪਰੈਲ 1932 ਨੂੰ ਗਵਰਨਰ-ਜਨਰਲ ਦੀ ਮਨਜੂਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਅਤੇ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1932 ਨੂੰ ਇਹ ਲਾਗੂ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਐਕਟ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਭਾਈਵਾਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਫੈਸਲੇ [[ਭਾਰਤੀ ਮੁਆਇਦਾ ਐਕਟ 1872]] ਅਨੁਸਾਰ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ==ਐਕਟ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ== ਇਸ ਐਕਟ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ [[ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ (ਰਾਜ)|ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਐਕਟ ਦਾ ਆਰੰਭ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1932 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਰ ਇਸ ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ 69 ਦਾ ਆਰੰਭ ਅਕਤੂਬਰ 1933 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ 74 ਮੁਤਾਬਿਕ ਇਹ ਐਕਟ ਭਾਈਵਾਲੀ ਸੰਬੰਧੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਗੱਲ ਤੇ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਹੜੀ ਕਿ ਇਸ ਐਕਟ ਦੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਹੋਵੇ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} * http://www.mca.gov.in/Ministry/actsbills/pdf/Partnership_Act_1932.pdf * http://mponline.gov.in/Quick%20Links/FirmsAndSociety/IPA1932English.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150412004044/http://www.mponline.gov.in/Quick%20Links/FirmsAndSociety/IPA1932English.pdf |date=2015-04-12 }} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://mca.gov.in Ministry of Corporate Affairs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170128011714/http://mca.gov.in/ |date=2017-01-28 }} ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== *[[ਭਾਰਤੀ ਮੁਆਇਦਾ ਐਕਟ 1872]] *[[ਸੰਪਤੀ ਦਾ ਇੰਤਕਾਲ ਐਕਟ 1882]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਾਨੂੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ]] 6hbn9tr97kahbb8x8f2k9ag1xv9qyk3 0 62993 773751 565006 2024-11-18T06:49:38Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773751 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | bgcolour = | name = ਲਲਿਤਾ ਪਵਾਰ | image = Lalita Pawar (1916—1998).jpg | imagesize = 180px | caption = | birth_date = {{birth date|1916|4|18|df=yes}} | birth_place = [[ਨਾਸ਼ਿਕ]], [[ਬੰਬਈ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ]], [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ]] | height = | death_date = {{Death date and age|1998|2|24|1916|4|16|df=yes}} | death_place = [[ਪੂਨਾ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]], [[ਭਾਰਤ]] | yearsactive = 1928–1997 | birthname = ਅੰਬਾ ਲਕਸ਼ਮਨ ਰਾਓ ਸਗੁਨ | othername = | homepage = | awards = 1959: [[ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ]], ''[[ਅਨਾੜੀ]] ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ''<br>1961: [[ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ]] - ਐਕਟਿੰਗ }} '''ਲਲਿਤਾ ਪਵਾਰ''' ਇੱਕ ਬੇਹਤਰੀਨ ਭਾਰਤੀ [[ਅਦਾਕਾਰ|ਅਦਾਕਾਰਾ]] ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ 700 ਦੇ ਲਗਭਗ [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] ਅਤੇ [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]] ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨੇ [[ਭਾਲਜੀ ਪੇਂਢਾਰਕਰ]] ਦੀ ਫਿਲਮ ''ਨੇਤਾਜੀ ਪਾਲਕਰ'' ([[1938]]), ''ਸੰਤ ਦਾਮਾਜੀ'' ਫਿਲਮ ਅਤੇ ''ਗੋਰਾ ਕੁੰਭਾਰ'' ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸਨੇ [[ਅਨਾੜੀ]] ([[1959]]), [[ਸ਼੍ਰੀ 420]], [[ਮਿਸਟਰ ਐਂਡ ਮਿਸਿਜ਼ 55]] ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ''ਰਾਮਾਨੰਦ ਸਾਗਰ'' ਦੇ ਟੀ.ਵੀ. ਸੀਰਿਅਲ [[ਰਾਮਾਇਣ (ਟੀ. ਵੀ. ਸੀਰਿਅਲ)|ਰਮਾਇਣ]] ਵਿੱਚ [[ਮੰਥਰਾ]] ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕੀਤੀ। ==ਜੀਵਨ== '''ਲਲਿਤਾ ਪਵਾਰ''' ਜਾਂ ''ਅੰਬਾ ਲਕਸ਼ਮਨ ਰਾਓ ਸਗੁਨ'' ਦਾ ਜਨਮ [[18 ਅਪਰੈਲ]] [[1916]] ਨੂੰ [[ਨਾਸ਼ਿਕ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਨਾਸ਼ਿਕ ਲਕਸ਼ਮਨ ਰਾਓ ਸ਼ਗੁਨ [[ਰੇਸ਼ਮ]] ਅਤੇ [[ਕਪਾਹ]] ਦੀ ਵਸਤਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਕਰਦਾ ਸੀ।<ref>{{cite web |url=http://www.screenindia.com/old/mar12/films4.htm |title=Tribute to Laita Pawar |publisher=[[Screen (magazine)|Screen]] |access-date=2015-07-11 |archive-date=2009-06-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090624013233/http://www.screenindia.com/old/mar12/films4.htm |url-status=dead }}</ref> ਇਸਨੇ ਆਪਣੀ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਪਣਾ ਫਿਲਮੀ ਕੈਰੀਅਰ ''ਰਾਜਾ ਹਰੀਸ਼ਚੰਦਰ'' ([[1928]]) ਫਿਲਮ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇਸਨੇ [[1940]]ਆਂ ਦੀ [[ਮੂਕ ਫ਼ਿਲਮ|ਮੂਕ ਫ਼ਿਲਮਾਂ]] (ਸਾਇਲੈਂਟ ਫ਼ਿਲਮਜ਼) ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਲਲਿਤਾ ਪਵਾਰ [[1932]] ਵਿੱਚ ''ਕੈਲਾਸ਼'' ਨਾਂ ਦੀ ਮੂਕ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਸਹਿ-ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰਾ ਰਹੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੇ [[1938]] ਵਿੱਚ ''ਦੁਨਿਆ ਕਯਾ ਹੈ'' ਮੂਕ ਫਿਲਮ ਬਣਾਈ। ==ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ== ਲਲਿਤਾ ਪਵਾਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਆਹ ਗਣਪਤ ਰਾਓ ਪਵਾਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮ ਸੰਬੰਧ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਨਾਲ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਦੂਜਾ ਵਿਆਹ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਗੁਪਤਾ ਨਾਲ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਸ ਦੀ ਮੌਤ [[24 ਫ਼ਰਵਰੀ]] [[1998]] ਵਿੱਚ [[ਔਂਧ]], [[ਪੂਨਾ]], ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਨੇ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਮੌਤ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਗੈਰ-ਹਾਜ਼ਿਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਸ ਉੱਪਰ ਦੋ ਦਿਨ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਨੇ ਕੋਈ ਧਿਆਨ ਨਾ ਦਿੱਤਾ। ==ਅਵਾਰਡ== * [[1959]]: [[ਅਨਾੜੀ]] ([[1959]]) ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਣ ਲਈ [[ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ]]<ref>[http://www.imdb.com/name/nm0667985/awards Awards] [[Internet Movie Database]].</ref> * [[1961]]: [[ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ]]- ਐਕਟਿੰਗ <ref>[http://sangeetnatak.org/sna/awardeeslist.htm Sangeet Natak Akademi Award - Acting] Official listing at ''[[Sangeet Natak Akademi]]'' Official website.</ref> ==ਹਵਾਲੇ== [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] 77ymilsbgyhn1zwbnz865d9t725nmkh 3 63155 773630 254098 2024-11-17T14:26:02Z TenWhile6 39282 TenWhile6 ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Kvardek du]] ਨੂੰ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Ornithorynque liminaire]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Kvardek du|Kvardek du]]" to "[[Special:CentralAuth/Ornithorynque liminaire|Ornithorynque liminaire]]" 254098 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Kvardek du}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) ੦੩:੫੬, ੧੭ ਜੁਲਾਈ ੨੦੧੫ (UTC) jk6j1o30vhiqlohcwkbmq1za2rkr4jt 0 67295 773773 720843 2024-11-18T09:50:29Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773773 wikitext text/x-wiki {{Infobox television channel | name = ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ | logofile = New Star Plus.jpg | logosize = | logoalt = A red, 5 pointed star with a metallic sheen, and a silver reflection from the leg of the lower left point. The words "Star Plus" are below the star. | launch = 21 ਫਰਵਰੀ 1992 <small>(ਸਟਾਰ ਟੀਵੀ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ)</small> <br>17 ਅਪ੍ਰੈਲ 1996 <small>(ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ)</small> | network = [[ਸਟਾਰ ਇੰਡੀਆ]] | owner = [[21st ਸੈਂਚੂਰੀ ਫੌਕਸ]] | picture format = [[576i]] ([[SDTV]]), <br>[[1080i]] ([[HDTV]]) | slogan = ''ਰਿਸ਼ਤਾ ਵਹਿ ਸੋਚ ਨਯੀ'' | country = [[ਭਾਰਤ]] | language = [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ]] | broadcast area = [[ਭਾਰਤ]] | headquarters = [[ਮੁੰਬਈ]], ਭਾਰਤ' | replaced names = ਸਟਾਰ ਇੰਗਲਿਸ਼ | sister names = [[Asianet]]<br>[[ਚੈਨਲ ਵੀ]]<br>[[ਫੌਕਸ ਮੂਵੀਸ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ]]<br>[[ਫੌਕਸ ਸਪੋਰਟਸ ਏਸ਼ੀਆ]]<br>[[ਫੌਕਸ ਟ੍ਰੇਵਲਰ]]<br>[[ਜਾਇਸ਼ਾ ਮੂਵੀਸ]]<br>[[ਲਾਈਫ ਓਕੇ]]<br>[[ਮੂਵੀਸ ਓਕੇ]]<br>[[ਸਟਾਰ ਕ੍ਰਿਕਟ]]<br>[[ਸਟਾਰ ਗੋਲਡ]]<br>[[ਸਟਾਰ ਜਲਸਾ]]<br>[[ਸਟਾਰ ਮੂਵੀਸ]]<br>[[ਸਟਾਰ ਪਰਵਾਹ]]<br>[[ਸਟਾਰ ਸਪੋਰਟਸ ਇੰਡੀਆ]]<br>[[ਸਟਾਰ ਸਪੋਰਟਸ 2]]<br>[[ਸਟਾਰ ਉਤਸਵ]]<br>[[ਸਟਾਰ ਵਿਜੇ]]<br>[[ਸਟਾਰ ਵਰਲਡ ਇੰਡੀਆ]]<br>[[ਸਵਰਨ ਟੀਵੀ]] | web = [http://www.starplus.in starplus.in] | terr serv 1 = [[DVB-T2]] (India) | terr chan 1 = Check local frequencies | sat serv 1 = [[Videocon D2H]] <small>([[India]])</small> | sat chan 1 = ਚੈਨਲ 101 (SD)<br>ਚੈਨਲ 902 (HD) | sat serv 2 = [[DSTV]] <small>(South Africa)</small> | sat chan 2 = ਚੈਨਲ 453 DSTV indian Package | sat serv 3 = [[Dish TV]] <small>(India)</small> | sat chan 3 = ਚੈਨਲ 108 (SD) / ਚੈਨਲ 5 (HD) | sat serv 4 = [StarSat TV [Previously named TopTV]] <small>(South Africa)</small> | sat chan 4 = ਚੈਨਲ 165<ref>{{cite web|url=http://www.toptv.co.za/index.php?option=com_tvguide|title=TV Guide|publisher=TopTV|date=2012-11-03|access-date=2015-11-07|archive-date=2017-06-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20170629174645/http://www.toptv.co.za/index.php?option=com_tvguide|dead-url=yes}}</ref> | sat serv 5 = [[Bell TV|Bell Satellite TV]] <small>(Canada)</small> | sat chan 5 = ਚੈਨਲ 702 (via [[ATN ਚੈਨਲ|ATN]])<ref>{{cite web|url=http://www.bell.ca/Bell_TV/ਚੈਨਲs/Multicultural.tab|title=Multicultural and international ਚੈਨਲs – Bell TV|publisher=Bell.ca|date=2012-11-03}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | sat serv 6 = [[Dialog TV]] <small>([[Sri Lanka]])</small> | sat chan 6 = ਚੈਨਲ 24<ref>{{cite web|url=http://www.dialog.lk/personal/tv/ਚੈਨਲs/|title=Dialog » Personal » TV » ਚੈਨਲs|publisher=Dialog Axiata PLC|date=2012-11-03}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | sat serv 7 = [[DirecTV]] <small>(USA)</small> | sat chan 7 = ਚੈਨਲ 2001<ref>{{cite web|url=http://www.directv.com/international/south_asian|title=South Asian TV ਚੈਨਲs – Watch South Asian TV Shows Available on DIRECTV|publisher=DIRECTV|date=2012-11-03}}</ref> | sat serv 8 = [[Dish Network]] <small>(USA)</small> | sat chan 8 = ਚੈਨਲ 696 (SD) / ਚੈਨਲ 696 (HD)<ref>{{cite web|url=http://www.dish.com/entertainment/packages/international/?Region=southasian&lang=Hindi#international|title=Hindi Satellite Packages|publisher=DISH International|date=2012-11-03|access-date=2015-11-07|archive-date=2018-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224212218/https://www.dish.com/international-packages/?Region=southasian&lang=Hindi#international|url-status=dead}}</ref> | sat serv 9 = CanalSat Maurice <small>([[Mauritius]])</small> | sat chan 9 = ਚੈਨਲ 148 | sat serv 10 = Parabole Maurice <small>([[Mauritius]])</small> | sat chan 10 = ਚੈਨਲ 40 | sat serv 11 = Parabole Madagascar <small>([[Madagascar]])</small> | sat chan 11 = ਚੈਨਲ 40<ref>{{cite web|url=http://www.parabolemadagascar.com/bouquets|title=Parabole Madagascar|publisher=Parabole Madagascar|date=2012-11-03}}</ref> | sat serv 12 = Parabole Réunion <small>([[Réunion]])</small> | sat chan 12 = ਚੈਨਲ 40<ref>{{cite web|url=http://www.parabolereunion.com/bouquets|title=Parabole Réunion|publisher=Parabole Réunion|date=2012-11-03}}</ref> | sat serv 13 = [[Arab Digital Distribution|Pehla]] <small>(Middle East)</small> | sat chan 13 = ਚੈਨਲ 31<ref>{{cite web|url=http://pehlatv.net/pehla/ਚੈਨਲs|title=Pehla > ਚੈਨਲs|publisher=Pehla|date=2012-11-03}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | sat serv 14 = [[Sky (UK and Ireland)|Sky]] <small>(UK & Ireland)</small> | sat chan 14 = ਚੈਨਲ 784 (SD)<ref name="sky">{{cite web|url=http://tv.sky.com/tv-guide|title=Sky Guide TV Listings – Sky|publisher=Sky|date=2014-10-17}}</ref> <br>ਚੈਨਲ 839 (HD)<ref name="sky" /> | sat serv 15 = [[SKY TV (New Zealand)|SKY TV]] <small>([[New Zealand]])</small> | sat chan 15 = ਚੈਨਲ 315<ref>{{cite web|url=http://www.skytv.co.nz/Default.aspx?tabid=1403|title=Special Interest ਚੈਨਲs|publisher=SKY TV|date=2012-11-03|access-date=2015-11-07|archive-date=2018-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224212056/https://www.sky.co.nz/?tabid=1403|dead-url=yes}}</ref> | sat serv 16 = Vision Asia <small>(Australia & [[New Zealand]])</small> | sat chan 16 = ਚੈਨਲ 5<ref>{{cite web|url=http://www.visionasia.com.au/subscribe/packages|title=Vision Asia Packages|publisher=Vision Asia|date=2012-11-03|access-date=2015-11-07|archive-date=2018-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224212044/https://spuul.com/|dead-url=yes}}</ref> | sat serv 17 = [[Cignal Digital TV]] <small>(Philippines)</small> | sat chan 17 = ਚੈਨਲ 06 | sat serv 18 = [[OSN]] <small>([[Middle East]]<br>& [[North Africa]])</small> | sat chan 18 = ਚੈਨਲ 275 | cable serv 1 = CableAmerica <small>(USA)</small> | cable chan 1 = ਚੈਨਲ 471 | cable serv 2 = [[Cincinnati Bell]] <small>(USA)</small> | cable chan 2 = ਚੈਨਲ 622 | cable serv 3 = [[Cogeco|Cogeco Cable]] <small>(Canada)</small> | cable chan 3 = ਚੈਨਲ 531 (via [[ATN ਚੈਨਲ|ATN]])<ref>{{cite web|url=http://www.cogeco.ca/web/on/en/residential/tv/tv_ਚੈਨਲs.php|title=Digital Cable TV ਚੈਨਲs|publisher=Cogeco|date=2012-11-03}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | cable serv 4 = [[Cox Communications|Cox Cable]] <small>(USA)</small> | cable chan 4 = ਚੈਨਲ 275<ref>{{cite web|url=http://ww2.cox.com/residential/northernvirginia/tv/ਚੈਨਲ-lineup.cox#15|title=ਚੈਨਲ lineup serving Northern Virginia|publisher=Cox Communications|date=2012-11-03}}</ref> | cable serv 5 = EnTouch <small>(USA)</small> | cable chan 5 = ਚੈਨਲ 520 | cable serv 6 = GVTC Cable <small>(USA)</small> | cable chan 6 = ਚੈਨਲ 799 | cable serv 7 = [[DEN Networks]] <small>([[India]])</small> | cable chan 7 = ਚੈਨਲ 101 | cable serv 8 = [[Hathway]] <small>([[India]])</small> | cable chan 8 = ਚੈਨਲ 1<ref>{{cite web|url=http://www.hathway.com/cable-tv/ਚੈਨਲ-list.php|title=ਚੈਨਲ List|publisher=Hathway|date=2012-11-03}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | cable serv 9 = OpenBand <small>(USA)</small> | cable chan 9 = ਚੈਨਲ 783 | cable serv 10 = [[RCN Corporation|RCN]] <small>(USA)</small> | cable chan 10 = ਚੈਨਲ 481<ref>{{cite web|url=http://www.rcn.com/digital-cable-tv/digital-extras/international/south-asian|title=South Asian International ਚੈਨਲs|publisher=RCN|date=2012-11-03|access-date=2015-11-07|archive-date=2018-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224212120/https://www.rcn.com/dc-metro/digital-cable-tv/digital-extras/international/south-asian|dead-url=yes}}</ref> | cable serv 11 = [[Rogers Cable]] <small>(Canada)</small> | cable chan 11 = ਚੈਨਲ 831 (via [[ATN ਚੈਨਲ|ATN]])<ref>{{cite web|url=http://www.rogers.com/web/Rogers.portal?_nfpb=true&_pageLabel=PTV_PROG_LANDING|title=Rogers – Programming and ਚੈਨਲs|publisher=Rogers|date=2012-11-03}}</ref> | cable serv 12 = San Bruno Cable <small>(USA)</small> | cable chan 12 = ਚੈਨਲ 233 | cable serv 13 = [[Shaw Communications|Shaw Cable]] <small>(Canada)</small> | cable chan 13 = ਚੈਨਲ 530 (via [[ATN ਚੈਨਲ|ATN]])<ref>{{cite web|url=http://www.shaw.ca/Television/ਚੈਨਲ-Listings/|title=Shaw Television – Find the complete list of ਚੈਨਲs in your area|publisher=Shaw|date=2012-11-03}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | cable serv 14 = [[SkyCable]] <small>([[Philippines]])</small> | cable chan 14 = ਚੈਨਲ 155 (Digital) | cable serv 15 = [[StarHub TV]] <small>([[Singapore]])</small> | cable chan 15 = ਚੈਨਲ 126<ref>{{cite web|url=http://www.starhub.com/tv/packagebuilder.html?product=addon|title=StarHub – TV – Package Builder for TV|publisher=StarHub|date=2012-11-03|access-date=2015-11-07|archive-date=2018-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224212122/http://www.starhub.com/tv/packagebuilder.html?product=addon|dead-url=yes}}</ref> | cable serv 16 = [[Time Warner Cable]] <small>(USA)</small> | cable chan 16 = ਚੈਨਲ 565<ref>{{cite web|url=http://www.timewarnercable.com/en/residential-home/tv/premiums/international/south-asian-hindi.html|title=Hindi TV|publisher=Time Warner Cable|date=2012-11-03|access-date=2015-11-07|archive-date=2018-12-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20181224212048/https://www.timewarnercable.com/en/residential-home/tv/premiums/international/south-asian-hindi.html|dead-url=yes}}</ref> | cable serv 17 = [[Virgin TV]] <small>(UK)</small> | cable chan 17 = ਚੈਨਲ 803<ref>{{cite web|url=http://tv.virginmedia.com/vtvapp/epg.do|title=TV Listings – TV & Radio|publisher=Virgin Media|date=2012-11-03|access-date=2015-11-07|archive-date=2013-07-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20130729083753/http://tv.virginmedia.com/vtvapp/epg.do|dead-url=yes}}</ref> | cable serv 18 = [[Destiny Cable]] <small>(Philippines)</small> | cable chan 18 = ਚੈਨਲ 155 (Digital) | cable serv 19 = [[Cablelink]] <small>(Philippines)</small> | cable chan 19 = ਚੈਨਲ 246 (Digital) | cable serv 20 = [[Ziggo]] <small>(Netherlands)</small> | cable chan 20 = ਚੈਨਲ 760 | cable serv 21 = [[Cablevision|Optimum]] <small>(USA)</small> | cable chan 21 = ਚੈਨਲ 1174 | iptv serv 1 = [[AT&T U-verse]] <small>(USA)</small> | iptv chan 1 = ਚੈਨਲ 3706<ref>{{cite web|url=http://www.att.com/u-verse/shop/ਚੈਨਲ-lineup.jsp|title=AT&T U-verse ਚੈਨਲ Line-Up – TV ਚੈਨਲ Listings|publisher=AT&T|date=2012-11-03}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਮਈ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | iptv serv 2 = [[Bell Fibe TV]] <small>(Canada)</small> | iptv chan 2 = ਚੈਨਲ 811 (via [[ATN ਚੈਨਲ|ATN]])<ref>{{cite web|url=http://fibetv.bell.ca/en/programming/|title=Bell Fibe TV – Programming|publisher=Bell|date=2012-11-03|access-date=2015-11-07|archive-date=2012-10-31|archive-url=https://web.archive.org/web/20121031031624/http://fibetv.bell.ca/en/programming/|dead-url=yes}}</ref> | iptv serv 3 = [[Telus TV|Optik TV]] <small>(Canada)</small> | iptv chan 3 = ਚੈਨਲ 520 (via [[ATN ਚੈਨਲ|ATN]])<ref>{{cite web|url=http://www.telus.com/content/tv/optik/programming/ਚੈਨਲs-and-packages.jsp|title=ਚੈਨਲs & packages|publisher=TELUS|date=2012-11-03}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | iptv serv 4 = [[Verizon FiOS]] <small>(USA)</small> | iptv chan 4 = ਚੈਨਲ 1751<ref>{{cite web|url=http://www22.verizon.com/home/fiostv/premiumਚੈਨਲs/|title=Premium TV ਚੈਨਲs – FiOS TV|publisher=Verizon|date=2012-11-03}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | iptv serv 5 = [[Singtel TV]] ([[Singapore]]) | iptv chan 5 = ਚੈਨਲ 656 Myt tv watch/ MyT tv ਚੈਨਲs | iptv serv 6 = [[My.T]] ([[Mauritius]]) | iptv chan 6 = ਚੈਨਲ 93 | iptv serv 7 = [[PEO TV]] <small>([[Sri Lanka]])</small> | iptv chan 7 = ਚੈਨਲ 88 | iptv serv 8 = [[Now TV]] <small>([[Hong Kong]])</small> | iptv chan 8 = ਚੈਨਲ 794 }} '''ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ '''ਇੱਕ [[ਹਿੰਦੀ ]]<nowiki/>ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ [[ਭਾਰਤੀ]] [[ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ]] ਚੈਨਲ ਹੈ। ਇਹ ਚੈਨਲ [[21st ਸੈਂਚੂਰੀ ਫੌਕਸ]] ਦੇ [[ਸਟਾਰ ਇੰਡੀਆ]] ਨੈਟਵਰਕ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਚੈਨਲ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਪਰੋਗਰਾਮ ਪਰਿਵਾਰਿਕ ਡਰਾਮੇ, ਹਾਸ-ਪਰੋਗਰਾਮ ਅਤੇ ਰਿਆਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ ਹਨ। ਸਿਤੰਬਰ 2015 ਵਿੱਚ ਚੈਨਲ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਉਰਦੂ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੀਵੀ ਡਰਾਮਾ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਡਰਾਮੇ ਦਾ ਨਾਮ [[ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਯੂਸਫ਼ ਹੈ]] ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਕਿਰਦਾਰ ਵਜੋਂ ਇਮਰਾਨ ਅੱਬਾਸ ਨਕਵੀ ਅਤੇ [[ਮਾਇਆ ਅਲੀ]] ਸਨ। ਇਹ ਡਰਾਮਾ ਚੈਨਲ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡਰਾਮਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ ਦਾ ਅੱਜ ਤੱਕ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪਰੋਗਰਾਮ ਰਿਹਾ।<ref>{{Cite web|title = ''Mera Naam Yusuf Hai'' to hit the screens on Indian ਚੈਨਲ|url = http://www.dawn.com/news/1147642|publisher = Dawn News|accessdate = 7 March 2015}}</ref><ref name="Rashid Nazir Ali">{{Cite web|title = ''Mera Naam Yusuf Hai'' to be aired on Star Plus|author = Rashid Nazir Ali|publisher = review it|date = 27 November 2014|accessdate = 11 June 2015|url = http://reviewit.pk/zulekha-bina-yusuf-mehreen-jabbar-confirms-the-new-project/}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਜਦ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲਾਂਚ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|ਅਮਰੀਕਾ]], ਯੂ.ਕੇ. ਅਤੇ [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ|ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ]] ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪਰੋਗਰਾਮ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਇਸਦਾ [[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ ]]<nowiki/>ਨਾਲ ਸੰਬਧ ਸੀ।<ref name="WSJ 2001">{{Cite news|last = Flegg|first = Michael|title = India's Star TV Leaps to Top Spot Due to Game Shows, Soap Operas|url = http://online.wsj.com/article/SB1000058525375899610.html|newspaper = The Wall Street Journal|archiveurl = https://web.archive.org/web/20010919222951/http://public.wsj.com/sn/y/SB1000058525375899610.html|archivedate = 19 ਸਤੰਬਰ 2001|date = 10 September 2001|access-date = 7 ਨਵੰਬਰ 2015|dead-url = no}}</ref> ਫਿਰ ਇਸਦਾ ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ ਨਾਲ ਸੰਬਧ ਟੁੱਟ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਇਸਨੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਪਰੋਗਰਾਮ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਲਈ ਸਟਾਰ ਵਰਲਡ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। <span class="cx-segment" data-segmentid="462"></span> ==ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ == {{ਖਾਲੀ ਹਿੱਸਾ}} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ]] q70howcrqwa9l13yt1z9l6453kwe4fu 0 67531 773775 765084 2024-11-18T09:54:36Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773775 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist |name = ਸਤਵਿੰਦਰ ਬਿੱਟੀ |image =ਸਤਵਿੰਦਰ_ਬਿੱਟੀ_.jpg ‎ |alt = |caption = |image_size = |landscape = |background =ਸੋਲੋ ਗਾਇਕ |birth_name =ਸਤਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਖਹਿਰਾ |alias = |birth_date = 29 ਨਵੰਬਰ 1975 |birth_place = |origin = |death_date =<!--{{death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date 1st)--> |death_place = |genre = [[ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸੰਗੀਤ|ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕਗੀਤ]] |occupation =[[ਗਾਇਕੀ]] |instrument = |years_active = |label = |associated_acts =ਕੁਲਰਾਜ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ(ਪਤੀ) |website =<!--{{URL|example.com}}--> |notable_instruments = }} '''ਸਤਵਿੰਦਰ ਬਿੱਟੀ''' ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇੱਕ ਲੋਕ ਗਾਇਕਾ ਹੈ।<ref name="ti">{{cite news | url=http://www.tribuneindia.com/2009/20091030/cth2.htm | title=A star-studded affair | work=News in English | date=30 November 2009 | agency=[[The Tribune (Chandigarh)|The Tribune]] | accessdate=17 July 2012 | location=[[Patiala]] | archive-date=5 ਮਾਰਚ 2011 | archive-url=https://web.archive.org/web/20110305045756/http://www.tribuneindia.com/2009/20091030/cth2.htm | dead-url=yes }}</ref> <ref name="ti2">{{cite news | url=http://www.tribuneindia.com/2011/20111004/asrtrib.htm | title=Auditions held for Awaaz Punjab Di | work=News in English | date=4 October 2011 | agency=[[The Tribune (Chandigarh)|The Tribune]] | accessdate=17 July 2012 | location=[[Amritsar]]}}</ref><ref name="lf">{{cite web | url=http://www.last.fm/music/Satwinder+Bitti | title=Satwinder Bitti | publisher=[http://last.fm Last.fm] | accessdate=18 July 2012}}</ref> ਉਹ ਇੱਕ ਕੌਮੀ ਪੱਧਰ ਦੀ ਹਾਕੀ ਖਿਡਾਰਨ ਵੀ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰ ਬਾਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ੇ ਦੇ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਆਪਣਾ ਲਿਆ। 2011 ਵਿਚ ਉਹ ਪੰਜਾਬੀ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ mh1 ਤੇ ਗਾਇਕੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸ਼ੋਅ “ਆਵਾਜ਼ ਪੰਜਾਬ ਦੀ” ਵਿੱਚ ਜੱਜ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ ਸੀ<ref name=ti2/> ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ== ਬਿੱਟੀ ਦਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪਿਤਾ ਸ: ਗੁਰਨੈਬ ਸਿੰਘ ਖਹਿਰਾ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਰਚਰਨ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਪੀ.ਡਬਲਿਯੂ.ਡੀ ਪਟਿਆਲਾ ਤੋਂ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਏ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਰੁਚੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਿੱਟੀ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਦੀਆਂ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਿਖਾਈਆਂ। ਉਹ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਗੁਰੂ ਘਰਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਗੀਤ ਤੇ ਵਾਰਾਂ ਗਾਉਣ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ। ਬਿੱਟੀ ਨੇ ਬੀ.ਐਸ.ਸੀ(ਨਾਨ-ਮੈਡੀਕਲ) ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਐਮ.ਸੀ.ਐਮ ਡੀ.ਏ.ਵੀ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਕਾਲਜ ਸਮੇਂ ਉਹ ਹਾਕੀ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੱਧਰ ਦੀ ਖਿਡਾਰਨ ਰਹੀ ਸੀ। ਜੂਨ 2016 ਵਿੱਚ ਬਿੱਟੀ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਾਂਗਰਸ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸੂਬਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕੈਪਟਨ ਅਮਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ।<ref>[http://wap.business-standard.com/article/pti-stories/punjabi-singer-satwinder-bitti-joins-congress-116061400814_1.html Punjabi singer Satwinder Bitti joins Congress | Business Standard News] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160809011255/http://wap.business-standard.com/article/pti-stories/punjabi-singer-satwinder-bitti-joins-congress-116061400814_1.html |date=2016-08-09 }}. Wap.business-standard.com (14 June 2016). Retrieved on 2017-01-17.</ref>। ਉਸਨੇ 2017 ਦੀਆਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਨੇਵਾਲ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਪਰ ਉਹ ਅਕਾਲੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਈ। ==ਪਰਿਵਾਰਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ== ਸਤਵਿੰਦਰ ਬਿੱਟੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਮਾਰਚ 2007 ‘ਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨਿਵਾਸੀ ਕੁਲਰਾਜ ਸਿੰਘ ਗਰੇਵਾਲ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਕੂਮ ਕਲਾਂ(ਲੁਧਿਆਣਾ) ਹੈ। ਬਿੱਟੀ ਨੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਦ ਵੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਨਹੀਂ ਲਈ ਤੇ ਇਹ ਗਾਇਕੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ ਪਿੰਡ ਆਉਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ==ਕੈਰੀਅਰ== ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਐਲਬਮ "ਪੂਰੇ ਦੀ ਹਵਾ" ਨਾਲ ਕੀਤੀ। ==ਐਲਬਮਾਂ== * ਪੂਰੇ ਦੀ ਹਵਾ * ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਹੱਸ ਕੇ * ਨੱਚਦੀ ਦੇ ਸਿਰੋਂ ਪਤਾਸੇ * ਚਾਂਦੀ ਦੀਆਂ ਝਾਂਜਰਾਂ * ਨੱਚਣਾ ਪਟੋਲਾ ਬਣਕੇ * ਦਿਲ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ * ਗਿੱਧੇ ਚ ਗੁਲਾਬੋ ਨਚਦੀ * ਮਰ ਗਈ ਤੇਰੀ ਤੇ * ਮੈਂ ਨੀ ਮੰਗਣਾ ਕਰਾਉਣਾ * ਨੱਚਦੀ ਮੈਂ ਨੱਚਦੀ * ਪਰਦੇਸੀ ਢੋਲਾ * ਸਬਰ * ਖੰਡ ਦਾ ਖੇਡਣਾ * ਵੇ ਸੱਜਣਾ ===ਧਾਰਮਿਕ=== * ਧੰਨ ਤੇਰੀ ਸਿੱਖੀ * ਰੂਹਾਂ ਰੱਬ ਦੀਆਂ * ਨਿਸ਼ਾਨ ਖਾਲਸੇ ਦੇ * ਮਾਏ ਨੀ ਮੈਂ ਸਿੰਘ ਸੱਜਣਾ * ਸਿੱਖੀ ਖੰਡਿਓਂ ਤਿੱਖੀ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾਈ ਗਾਇਕਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1975]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] p7x2i051vcgviwxoxz0l0awso8uz32r 0 67571 773728 285728 2024-11-18T03:49:05Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773728 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Yangtze River Map.png|right|thumb|300x300px|ਯਾਂਗਤਸੇ ਨਦੀ]] '''ਯਾਂਗਤਸੇ ਨਦੀ''' ਜਾ ਫਿਰ '''ਯਾਂਗਤਸੀਕਿਆਂਗ''', ਚੀਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਨਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸੀਕਾਂਗ ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਲੋਂ ਨਿਕਲਕੇ, ਦੱਖਣ - ਪਛਮ ਤੋਂ ਉੱਤਰ - ਪੂਰਬ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਵਗਦੀ ਹੋਈ, ਪੂਰਬੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਚਾਂਗ ਜਿਆਂਗ (Simplified Chinese:长江, Traditional Chinese:長江, Cháng Jiāng) ਜਾਂ ਯਾਂਗਤਸੀ ਜਾਂ ਯਾਂਗਜੀ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਨਦੀ ਹੈ। ਅਕਸਰ ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਪੂਰਬ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰੁੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀ ਇਸ ਨਦੀ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਲੱਗਪਗ 6300 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਹੈ। <ref>{{Cite web|title = ये हैं दुनिया की 10 सबसे लंबी नदियां, जिनमें शामिल नहीं है गंगा|url = http://bollywood.bhaskar.com/article-hf/ENT-KZHK-top-10-world-largest-river-4653239-PHO.html?seq=3|publisher = दैनिक भास्कर|date = २० जून २०१४|accessdate = २१ जून २०१४}}</ref><ref>{{Cite web|title = चीन में सबसे लंबी नदी पार करने वाली मेट्रो शुरू|url = http://www.livehindustan.com/news/videsh/international/article1-china-metro-rail-line-2-2-293565.html|publisher = लाइव हिन्दुस्तान|date = २८ दिसम्बर २०१२|accessdate = २१ जून २०१४|archive-date = 2019-01-22|archive-url = https://web.archive.org/web/20190122144948/https://www.livehindustan.com/news/videsh/international/article1-china-metro-rail-line-2-2-293565.html|url-status = dead}}</ref> ਇਹ ਸਰਵਪ੍ਰਥਮ ਕੁੱਝ ਦੂਰ ਉੱਚ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਗਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਲਾਲ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਧਰਾਤਲ ਅਤਿਅੰਤ ਕਟਿਆ ਫੱਟਿਆ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਅਸਮਤਲ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਮਿਲਕਿਆਂਗ, ਚੁੰਗਕਿਆਂਗ, ਸੁਇਨਿੰਗ ਅਤੇ ਕਯਾਓਲਿੰਗਕਿਆਂਗ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਉੱਤਰ ਵਲੋਂ ਆਕੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਨਾਵਿਅ ਹਨ ਅਤੇ ਉਪਜਾਊ ਘਾਟੀਆਂ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲਾਲ ਬੇਸਿਨ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਯਾਂਗਤਸੀਕਿਆਂਗ ਇੱਕ ਡੂੰਘਾ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਵਗਦੀ ਹੋਈ ਪੱਧਰਾ ਭੂਭਾਗ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕਈ ਝੀਲਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਤਿੰਨ ਮਿੱਟੀ ਭਰ ਜਾਣ ਵਲੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਥਾਲਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਲੈ ਚੁੱਕੀ ਹਨ। ਦੋ ਥਾਲਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਨਦੀ ਨੇ ਦੋ ਦੋ ਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਤੀਜਾ ਕਾਫ਼ੀ ਨੀਵਾਂ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਹੜ੍ਹ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਦੀ ਘਾਟੀ ਦਾ ਇਹ ਭਾਗ ਕਾਫ਼ੀ ਉਪਜਾਊ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਉੱਤਰ ਵਲੋਂ ਹੇਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਲੋਂ ਸਿਆਂਗ ਨਾਮਕ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਕੇ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਨਾਵਿਅ ਹਨ। ਵੱਡੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ ਯਾਂਗਤਸੀਕਿਆਂਗ ਦੁਆਰਾ ਹੈਂਕਾਊ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਟੀਮਰ ਆਇਸ਼ਾਂਗ ਤੱਕ ਆ ਜਾ ਸੱਕਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਯਾਂਗਤਸੀਕਿਆਂਗ ਕਿਆਂਗਸੂ ਪ੍ਰਾਂਤ ਵਿੱਚ ਡੇਲਟਾ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਦਾ ਭੂਭਾਗ ਕੁੱਝ ਪਹਾਡੀਆਂ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਲੱਗਭੱਗ ਪੱਧਰਾ ਹੈ। ਡੇਲਟਾ ਦੀ ਸੰਪੂਰਣ ਪੱਧਰਾ ਭੂਮੀ ਬਹੁਤ ਉਪਜਾਊ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਨਾਵਿਅ ਹਨ ਅਤੇ ਉਪਜਾਊ ਘਾਟੀਆਂ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲਾਲ ਬੇਸਿਨ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਯਾਂਗਤਸੀਕਿਆਂਗ ਇੱਕ ਡੂੰਘਾ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਵਗਦੀ ਹੋਈ ਪੱਧਰਾ ਯਾਂਗਤਸੀ ਘਾਟੀ ਦੇ ਵੱਖਰੇ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਝੋਨਾ, ਕਣਕ, ਜੌਂ, ਕਪਾਸ, ਚਾਹ, ਜਵਾਰ - ਬਾਜਰਾ, ਮੱਕਾ, ਗੰਨਾ, ਤੰਬਬਾਕੂ, ਅਫੀਮ, ਤੀਲਹਨ, ਮਟਰ, ਵੀਣਾ, ਫਲ ਅਤੇ ਭਾਜੀ ਭਾਜੀਆਂ ਆਦਿ ਉਪਜਦੇ ਹਨ। ਰੇਸ਼ਮ ਦਾ ਵੀ ਇੱਥੇ ਉਤਪਾਦਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਸੁਲਭਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੰਪੂਰਣ ਯਾਂਗਤਸੀਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਜਨਸੰਖਿਆ ਬਹੁਤ ਘਨੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == <div class="reflist" style=" list-style-type: decimal;"> <references></references></div> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ]] 8o25b43t5ievqj3fuiyuz4lyinbelpx 0 71471 773750 714216 2024-11-18T06:47:48Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773750 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = ਲਗੇ ਰਹੋ ਮੁੰਨਾ ਭਾਈ | image = Lage raho munna bhai.JPG | caption = Theatrical release poster | director = [[ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਹਿਰਾਨੀ]] | producer = [[ਵਿਧੂ ਵਿਨੋਦ ਚੋਪੜਾ]] | story = ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਹਿਰਾਨੀ<br>ਵਿਧੂ ਵਿਨੋਦ ਚੋਪੜਾ | screenplay = ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਹਿਰਾਨੀ<br>[[ਅਭਿਜਾਤ ਜੋਸ਼ੀ]] | starring = [[ਸੰਜੇ ਦੱਤ]]<br/>[[ਅਰਸ਼ਦ ਵਾਰਸੀ]]<br/>[[ਵਿਦਿਆ ਬਾਲਨ]]<br/>[[ਬੋਮਨ ਇਰਾਨੀ]]<br/>[[ਦਲੀਪ ਪ੍ਰਭਾਕਰ]]<br/>[[ਦੀਆ ਮਿਰਜ਼ਾ]]<br/>[[ਜਿਮੀ ਸ਼ੇਰਗਿੱਲ]]<br/>[[ਕੁਲਭੂਸ਼ਨ ਖਰਬੰਦਾ]]<br/>[[ ਸੋਰਭ ਸ਼ੁਕਲਾ]] | music = [[ਸ਼ਾੰਤਨੁ ਮੋਇਤਰਾ]] | cinematography = ਸੀ.ਕੇ.ਮੁਰਲੀਧਰਨ | editing = ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਹਿਰਾਨੀ | distributor = [[ਵਿਨੋਦ ਚੋਪੜਾ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ]] | released = {{Film date|2006|9|1|df=y}}<ref>{{Cite news| author=Moviefone| url=http://www.moviefone.com/movie/lage-raho-munna-bhai/27012/synopsis| title=Moviefone: Lage Raho Munna Bhai| work=movies.aol.com| publisher=AOL LLC| accessdate=2007-05-03}}</ref> | runtime = 144 ਮਿੰਟ | language = ਹਿੰਦੀ | country = ਭਾਰਤ | budget = {{INRConvert|120|m}}<ref>{{cite web| url = http://www.the-numbers.com/movies/2006/0LARM.php| title = Lage Raho Munnabhai| accessdate = 2007-05-03| work = The Numbers| publisher = Nash Information Services, LLC| archive-date = 2007-06-30| archive-url = https://web.archive.org/web/20070630084100/http://www.the-numbers.com/movies/2006/0LARM.php| url-status = dead}}</ref> | gross = {{INRConvert|1.19|b}}<ref name=lifetime>{{cite web | url =http://boxofficeindia.com/arounddetail.php?page=shownews&articleid=4409&nCat= | archiveurl =https://web.archive.org/web/20131102223818/http://boxofficeindia.com/arounddetail.php?page=shownews&articleid=4409&nCat= | archivedate =2013-11-02 | title =Top Lifetime Grossers Worldwide (IND Rs) | accessdate =2012-05-11 | publisher =BoxOffice India | dead-url =no }}</ref> }} '''ਲਗੇ ਰਹੋ ਮੁੰਨਾ ਭਾਈ''' [[2006]] ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ [[ਭਾਰਤੀ ਹਾਸਰਸੀ ਫ਼ਿਲਮ]] ਹੈ। ਇਸਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਹਿਰਾਨੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਿਧੂ ਵਿਨੋਦ ਚੋਪੜਾ ਹੈ। ਇਹ ਫਿਲਮ 2003 ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਫਿਲਮ [[ਮੁੰਨਾ ਭਾਈ ਐਮ.ਬੀ.ਬੀ. ਐੱਸ]] ਦੇ ਰਾਹ ਤੇ ਚਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਸੰਜੇ ਦੱਤ]] [[ਮੁੰਬਈ]] ਦੇ ਇੱਕ [[ਅੰਡਰ ਵਰਲਡ]] ਡੋਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਲਗੇ ਰਹੋ ਮੁੰਨਾ ਭਾਈ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ [[ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ]] ਦੀ ਆਤਮਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ l ਗਾਂਧੀ ਨਾਲ ਪਰਸਪਰ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁੰਨਾ ਭਾਈ ਗਾਂਧੀਗਿਰੀ ਦਾ ਆਭਿਆਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ==ਪਾਤਰ ਵੰਡ== *[[ਸੰਜੇ ਦੱਤ]]- ਮੁਰਲੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਸ਼ਰਮਾ ਜਾਂ [[ਮੁੰਨਾ ਭਾਈ]] *[[ਅਰਸ਼ਦ ਵਾਰਸੀ]]- ਸਰਕਟ *[[ਵਿਦਿਆ ਬਾਲਨ]]- ਜਾਣਵੀ *[[ਬੋਮਨ ਇਰਾਨੀ]]- ਲੱਕੀ ਸਿੰਘ *[[ਦਲੀਪ ਪ੍ਰਭਾਕਰ]]- [[ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ]] ਦੀ ਆਤਮਾ *[[ਜਿੰਮੀ ਸ਼ੇਰਗਿੱਲ]]- ਵਿਕਟਰ ਡਿਸੂਜ਼ਾ *[[ਦੀਆ ਮਿਰਜ਼ਾ]]- ਸਿਮਰਨ, ਲੱਕੀ ਦੀ ਬੇਟੀ, ਸਨੀ ਦੀ ਮੰਗੇਤਰ *[[ਕੁਲਭੂਸ਼ਨ ਖਰਬੰਦਾ]]- ਕਖੁਰਾਨਾ, ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਪਰ ਅੰਧਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ੀ ਬਿਜ਼ਨੇਸਮੈਨ *[[ਅਭਿਸ਼ੇਕ ਬੱਚਨ]]- ਸਨੀ, ਕਖੁਰਾਨਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਸਿਮਰਨ ਦਾ ਮੰਗੇਤਰ *[[ਸ਼ੋਰਭ ਸ਼ੁਕਲਾ]]-ਬਤੁਕ ਮਹਾਰਾਜ *[[ਰੋਹਿਤਾਸ਼ ਗੋਡ]]-ਕੁੱਕੂ *[[ਪ੍ਰੀਤਕਸ਼ਕ ਸਾਹਨੀ]]-ਵਿਕਟਰ ਦਾ ਪਿਤਾ ==ਹਵਾਲੇ== [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਚਿੱਤਰਣ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗਾਂਧੀਵਾਦ]] 8yu2sbqualc7xzams0wjymobwkaowyj 0 71603 773697 758340 2024-11-17T23:22:16Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773697 wikitext text/x-wiki {{Main|ਅਣਸੁਲਝੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ}} ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ [[ਅਣਸੁਝੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਅਣਸੁਲਝੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ]] ਵਿੱਚੋਂ ਕੁੱਝ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ [[ਥਿਊਰੀ|ਸਿਧਾਂਤਕ]] ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਥਿਊਰੀਆਂ ਕਿਸੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਿਰੀਖਤ [[ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ]] ਜਾਂ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਨਤੀਜੇ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਾਕੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ [[ਪ੍ਰਯੋਗ|ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ]] ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੱਧਰ ਦੇ ਵਿਵਰਣ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਖੋਜਣ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਥਿਊਰੀ ਨੂੰ ਪਰਖਣ ਵਾਸਤੇ ਕੋਈ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਠਿਨਾਈ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ==ਉੱਪ-ਖੇਤਰ ਦੁਆਰਾ ਸੂਚੀਬੱਧ ਅਣਸੁਲਝੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ== ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ [[ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]]<ref>{{cite book|last=Ginzburg|first=Vitaly L.|title=The physics of a lifetime : reflections on the problems and personalities of 20th century physics|url=https://archive.org/details/physicsoflifetim0000ginz|year=2001|publisher=Springer|location=Berlin|isbn=9783540675341|pages=[https://archive.org/details/physicsoflifetim0000ginz/page/3 3]&ndash;200}}</ref> ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਖੇਤਰ ਅੰਦਰ ਸਮੂਹਬੱਧ ਕੀਤੀਆਂ ਅਣਸੁਲਝੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹਨ। ===ਜਨਰਲ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ/ਕੁਆਂਟਮ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]]=== ====[[ਐਨਟ੍ਰੌਪੀ]] ([[ਵਕਤ ਦਾ ਤੀਰ]])==== * ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਭੂਤਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀ ਘੱਟ [[ਐਨਟ੍ਰੌਪੀ]] ਕਿਉਂ ਰੱਖਦਾ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਭੂਤਕਾਲ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਕਾਲ ਦਰਮਿਆਨ ਫਰਕ ਬਣਿਆ ਅਤੇ [[ਥਰਮੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਿਯਮ]] ਬਣਿਆ? ਕੁੱਝ ਕਮਜੋਰ ਬਲ ਵਿਕੀਰਣਾਂ ਵਿੱਚ [[CP ਉਲੰਘਣਾ| CP ਉਲੰਘਣਾਵਾਂ]] ਕਿਉਂ ਦੇਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਦੇਖੀਆਂ ਗਈਆਂ? * ਕੀ CP ਉਲੰਘਣਾਵਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰਾਂ [[ਥਰਮੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਿਯਮ|ਥਰਮੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਨਿਯਮ]] ਦੀ ਇੱਕ ਪੈਦਾਵਰ ਹੈ, ਜਾਂ ਇਹ ਵਕਤ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਤੀਰ ਹਨ? * ਕੀ [[ਕਾਰਣਾਤਮਿਕਤਾ]] ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਛੂਟਾਂ ਹਨ? * ਕੀ ਕੋਈ ਇਕਲੌਤਾ ਸੰਭਵ ਭੂਤਕਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਕੀ [[ਵਰਤਮਾਨ]] ਪਲ ਭੌਤਿਕੀ ਤੌਰ ਤੇ ਭੂਤਕਾਲ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਕਾਲ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ ਸਿਰਫ ਚੇਤੰਨਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? * [[ਵਕਤ ਦਾ ਤੀਰ|ਵਕਤ ਦੀ ਇੱਕ ਦਿਸ਼ਾ]] ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? ਵਕਤ ਦੇ ਕੁਆਂਟਮ ਤੀਰ ਨੂੰ ਥਰਮੋਡਾਇਨਾਮਿਕ ਤੀਰ ਨਾਲ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਜੋੜਦੀ ਹੈ? ====[[ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਦੀਆਂ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ]]==== * ਵਾਸਤਵਿਕ ਦਾ ਕੁਆਂਟਮ ਵਿਵਰਣ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਦੀ [[ਕੁਆਂਟਮ ਸੁਪਰ-ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨ|ਸੁਪਰ-ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨ]] ਅਤੇ [[ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਦਾ ਟੁੱਟਣਾ]] ਜਾਂ [[ਕੁਆਂਟਮ ਡੀਕੋਹਰੰਸ]] ਵਰਗੇ ਤੱਤ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ, ਸਾਡੇ ਦੁਆਰਾ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਵਾਸਤਵਿਕ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ? * ਇਸ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਤਰੀਕਾ [[ਨਾਪ ਸਮੱਸਿਆ]] ਹੈ ਕਿ- ਨਾਪ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਿਸ਼ਚੋਤ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਟੁੱਟਣ ਵਾਸਤੇ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ? * ਕਲਾਸੀਕਲ ਭੌਤਿਕੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਉਲਟ, ਕੁੱਝ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨੀਕਲ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆਵਾਂ (ਜਿਵੇਂ [[ਕੁਆਂਟਮ ਇੰਟੈਂਗਲਮੈਂਟ]] ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ [[ਕੁਆਂਟਮ ਟੈਲੀਪੋਰਟੇਸ਼ਨ]]) ਇੱਕਠੀਆਂ ਹੀ “ਲੋਕਲ” (ਸਥਾਨਿਕ), “ਕਾਰਣਾਤਮਿਕ” ਅਤੇ “ਵਾਸਤਵਿਕ” ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ, ਪਰ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਹੜੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਕੀ ਇਹਨਾਂ ਅਰਥਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨੀਕਲ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਕੋਈ ਯਤਨ ਇੱਕ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਤਰੁੱਟੀ]] ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਹੀ ਵਿਅਰਥ ਹੈ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰਾਂ ਸਮਝਦਾ ਹੋਵੇ । ====[[ਗ੍ਰੈਂਡ ਯੂਨੀਫੀਕੇਸ਼ਨ ਥਿਊਰੀ]] (“[[ਹਰੇਕ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਥਿਊਰੀ]]”)==== * ਕੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਥਿਊਰੀ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੇ [[ਬੁਨਿਆਦੀ ਭੌਤਿਕੀ ਸਥਿਰਾਂਕ|ਬੁਨਿਆਦੀ ਭੌਤਿਕੀ ਸਥਿਰਾਂਕਾਂ]] ਦੇ ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਂਦੀ ਹੋਵੇ? * ਕੀ [[ਸਟਰਿੰਗ ਥਿਊਰੀ]] ਅਜਿਹੀ ਥਿਊਰੀ ਹੈ? ਕੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਥਿਊਰੀ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਇਹ ਸਮਝਾਉਂਦੀ ਹੋਵੇ ਕਿ [[ਸਟੈਂਡਰਡ ਮਾਡਲ]] ਦੇ [[ਗੇਜ ਗਰੁੱਪ]] ਉਸਤਰਾਂ ਦੇ ਕਿਉਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਦੇ ਉਹ ਹਨ, ਕਿ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ [[ਸਪੇਸਟਾਈਮ]] 3 ਸਥਾਨਿਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਅਯਾਮ ਕਿਉਂ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨਿਯਮ ਉਸਤਰਾਂ ਦੇ ਕਿਉਂ ਹਨ ਜਿਸਦੇ ਤਰਾਂ ਦੇ ਇਹ ਹਨ? * ਕੀ “ਬੁਨਿਆਦੀ ਭੌਤਿਕੀ ਸਥਿਰਾਂਕ” ਵਕਤ ਪਾ ਕੇ ਬਦਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ? ਕੀ [[ਕਣ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] ਦੇ [[ਸਟੈਂਡਰਡ ਮਾਡਲ]] ਅੰਦਰ ਕਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਕਣ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਇੰਨੀਆਂ ਤਾਜ਼ਾ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਊਰਜਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਇੰਨਾ ਕਸ ਕੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬੰਨ ਕੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ? * ਕੀ ਹੁਣ ਤੱਕ ਨਾ ਦੇਖੇ ਗਏ ਕਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਕਣ, ਅਤੇ, ਜੇਕਰ ਇਵੇਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਕਿਹੜੇ ਕਣ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਕੀ ਹਨ? ਕੀ ਕਿਸੇ ਥਿਊਰੀ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅਣਦੇਖੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਬਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਅਣਸੁਲਝੀਆਂ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾ ਸਕਦੇ ਹੋਣ? ====[[ਯਾਂਗ-ਮਿਲਜ਼ ਥਿਊਰੀ]]==== * ਕਿਸੇ ਮਨਚਾਹੇ [[ਠੋਸ ਸਪੇਸ|ਠੋਸ]] [[ਗੇਜ ਸਮਿੱਟਰੀ|ਗੇਜ ਗਰੁੱਪ]] ਦੇ ਦਿੱਤੇ ਹੋਣ ਤੇ, ਕੀ ਕਿਸੇ ਸੀਮਤ [[ਪੁੰਜ ਵਿੱਥ]] ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਗੈਰ-ਸੂਖਮ ਕੁਆਂਟਮ [[ਯਾਂਗ-ਮਿਲਜ਼ ਥਿਊਰੀ]] ਹੁੰਦੀ ਹੈ? * ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਗਣਿਤ ਵਿੱਚ [[ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਇਨਾਮਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ]] ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ====[[ਭੌਤਿਕੀ ਸੂਚਨਾ]]==== * ਕੀ [[ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਟੁੱਟਣਾ|ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਟੁੱਟਣ]] ਜਾਂ [[ਬਲੈਕ ਹੋਲ|ਬਲੈਕ ਹੋਲਾਂ]] ਵਰਗੀਆਂ ਭੌਤਿਕੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਅਪਰਵਰਤਨਾਤਮਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਅਪਣੀਆਂ ਪੂਰਵ ਅਵਸਥਾਵਾਂ ਬਾਬਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ? * ਕਿਸੇ ਕੁਆਂਟਮ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਕਿਸੇ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ [[ਕੁਆਂਟਮ ਜਾਣਕਾਰੀ]] ਕਿਵੇਂ ਜਮਾਂ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? ====[[ਕੁਆਂਟਮ ਕੰਪਿਉਟੇਸ਼ਨ]]==== * ਕੀ [[ਡੇਵਿਡ ਡਿਉਚ]] ਦੀ ਕਿਸੇ [[ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਕੁਆਂਟਮ ਕੰਪਿਊਟਰ|ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਕੁਆਂਟਮ ਕੰਪਿਊਟਰ]] ਵਾਲੀ ਧਾਰਨਾ ਕਿਸੇ ਮਨਚਾਹੇ ਭੌਤਿਕੀ ਅਵਸਥਾ ਦੀ [[ਅਲੌਗਰਿਥਮਕ ਕੁਸ਼ਲਤਾ|ਕੁਸ਼ਲਤਾ]] ਨਾਲ [[ਡਾਇਨੈਮਿਕਲ ਬਣਾਵਟ|ਬਣਾਵਟ]] ਬਣਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਕਾਫੀ ਹੈ? ====[[ਅਯਾਮਹੀਣ ਭੌਤਿਕੀ ਸਥਿਰਾਂਕ]]==== * ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਅਯਾਮਹੀਣ ਭੌਤਿਕੀ ਸਥਿਰਾਂਕਾਂ ਦੇ ਮੁੱਲ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ; ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਭੌਤਿਕੀ ਨਾਪ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਯਾਮਹੀਣ ਭੌਤਿਕੀ ਸਥਿਰਾਂਕਾਂ ਦੀ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਸੰਖਿਆ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸਤੋਂ ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਅਯਾਮਹੀਣ ਭੌਤਿਕੀ ਸਥਰਿਾਂਕ ਪਤਾ ਲਗਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ? ਕੀ ਅਯਾਮਹੀਣ ਭੌਤਿਕੀ ਸਥਿਰਾਂਕ ਜਰੂਰੀ ਵੀ ਹਨ? ===ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ=== ====[[ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ]]==== * ਕੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ ਦੀ ਥਿਊਰੀ ਸਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਯੁੱਗ ਦੇ ਅਰੰਭ ਕਾਲ ਦੇ ਵਿਵਰਣ ਕੀ ਹਨ? ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਰਿਕਲਪਿਤ [[ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ ਫੀਲਡ]] ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? * ਜੇਕਰ ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ ਕਿਸੇ ਇੱਕ ਬਿੰਦੂ ਉੱਤੇ ਵਾਪਰੀ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਕੀ ਇਹ [[ਅਵਿਵਸਥਾਤਮਿਕ ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ|ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨੀਕਲ ਉਤਰਾਵਾਂ-ਚੜਾਵਾਂ ਦੀ ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਸਵੈ-ਜੀਵਤ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ]] ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਤਰਾਂ ਕੀ ਕਿਸੇ ਅੱਤ ਦੂਰ ਦੇ ਸਥਾਨ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ? ====[[ਹੌਰਿਜ਼ਨ ਸਮੱਸਿਆ]]==== *ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਇੰਨਾ ਇੱਕਸਾਰ ਕਿਉਂ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ [[ਬਿੱਗ-ਬੈਂਗ ਥਿਊਰੀ]] ਦੇਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਜਗਹ ਰਾਤ ਦੇ ਅਕਾਸ਼ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਨਾਪੀਆਂ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੀਆਂ [[ਐਨੀਸੋਟ੍ਰੋਪੀ|ਐਨੀਸੋਟ੍ਰੋਪੀਆਂ]] ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਉਂਦੀ ਲਗਦੀ ਹੈ? *ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ [[ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ (ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ)|ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ]] ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਹੱਲ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਕੀ ਕਿਸੇ [[ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਬਦਲਵੀਂ ਸਪੀਡ]] ਵਰਗੀਆਂ ਹੋਰ ਸੰਭਵ ਵਿਆਖਿਆਵਾਂ ਵੀ ਸੱਚ ਹਨ? ====[[ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਭਵਿੱਖ]]==== * ਕੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਕਿਸੇ [[ਬਿੱਗ ਫਰੀਜ਼]] ([[ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਮਾਵਟ]]), [[ਬਿੱਗ ਰਿਪ]] ([[ਵਿਸ਼ਾਲ ਚੀਰਫਾੜ]]), [[ਬਿੱਗ ਕਰੰਚ]] ([[ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੁੰਗੜਨ]]), ਜਾਂ [[ਬਿੱਗ ਬਾਊਂਸ]] ([[ਵਿਸ਼ਾਲ ਉੱਛਾਲ]]) ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ? * ਜਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਆਵਰਤਿਕ ਚੱਕਰਾਤਮਿਕ ਅੰਦਾਜ਼ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ? ====[[ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਤਰੰਗ]]==== * ਕੀ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਤਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣਿਆ (ਡਿਟੈਕਟ ਕੀਤਾ) ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? ====[[ਬੇਰੌਨ ਅਸਮਰੂਪਤਾ]]==== * [[ਔਬਜ਼ਰਵੇਬਲ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ|ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਣ ਯੋਗ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ]] ਅੰਦਰ [[ਐਂਟੀਮੈਟਰ]] ਨਾਲ਼ੋਂ ਜਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ [[ਮੈਟਰ]] ([[ਪਦਾਰਥ]]) ਕਿਉਂ ਹੈ? ====[[ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਸਥਿਰਾਂਕ ਸਮੱਸਿਆ]]==== *[[ਵੈਕੱਮ|ਪੁਲਾੜ]] ਦੀ [[ਜ਼ੀਰੋ-ਬਿੰਦੂ ਊਰਜਾ]] ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ [[ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਸਥਿਰਾਂਕ]] ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਂਦੀ? ਇਸਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਰੱਦ (ਕੈਂਸਲ) ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ? [[File:DMPie 2013.svg|thumb|right|250px|ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅੰਦਰ ਡਾਰਕ ਮੈਟਰ ਅਤੇ ਡਾਰਕ ਐਨਰਜੀ ਦੀ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਵਿਸਥਾਰ-ਵੰਡ]] ====[[ਡਾਰਕ ਮੈਟਰ]]==== *ਡਾਰਕ ਮੈਟਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀ ਹੈ? ਕੀ ਇਹ ਕੋਈ [[ਮੁੱਢਲਾ ਕਣ|ਕਣ]] ਹੈ? *ਕੀ ਇਹ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਹਲਕਾ [[ਸੁਪਰ-ਪਾਰਟਨਰ|ਸੁਪਰ-ਸਾਥੀ]] (LSP) ਹੈ? *ਕੀ ਡਾਰਕ ਮੈਟਰ ਲਈ ਜਿਮੇਵਾਰ ਘਟਨਾਕ੍ਰਮ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਸਗੋਂ ਦਰਅਸਲ ਕਿਸੇ [[ਗਰੈਵਿਟੀ ਦੇ ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਮਾਡਲ|ਗਰੈਵਿਟੀ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ]] ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ? ====[[ਡਾਰਕ ਐਨਰਜੀ]]==== *ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਦੇਖੇ ਗਏ [[ਪ੍ਰਵੇਗਿਤ ਫੈਲਾਓ]] ([[ਡੀ ਸਿੱਟਰ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ|ਡੀ ਸਿੱਟਰ ਫੇਜ਼]]) ਦਾ ਕਾਰਣ ਕੀ ਹੈ? *ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਮੁੱਲ ਵਾਲੇ ਡਾਰਕ ਐਨਰਜੀ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਊਰਜਾ ਘਣਤਾ ਪਦਾਰਥ ਦੀ ਘਣਤਾ ਜਿੰਨੀ ਹੀ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਦੋਵੇਂ ਵਕਤ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਖਰੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ; ਕੀ ਇਹ ਇਸ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੰਨਬਿੰਨ [[ਐਂਥ੍ਰੌਪਿਕ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ|ਸਹੀ ਵਕਤ]] ਉੱਤੇ ਦੇਖ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ? *ਕੀ ਡਾਰਕ ਐਨਰਜੀ ਇੱਕ ਸ਼ੁੱਧ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਸਥਿਰਾਂਕ ਹੈ ਜਾਂ ਇਹ [[ਫੈਂਟਮ ਐਨਰਜੀ|ਪ੍ਰੇਤ ਸ਼ਕਤੀ]] ਵਰਗੇ [[ਸਾਰ ਤੱਤ]] ਦੀ ਮਾਡਲ ਹੈ? ====[[ਛੁਪਿਆ ਪ੍ਰਵਾਹ]]==== *ਕੀ ਦੇਖਣਯੋਗ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਤੋਂ ਕੋਈ ਗੈਰ-ਗੋਲ ਸਮਰੂਪ ਗਰੈਵੀਟੇਸ਼ਨਲ ਖਿੱਚ, ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅੰਦਰ ਅਕਾਸ਼ ਗੰਗਾਵਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡਾਂ (ਗਲੈਕਟਿਕ ਕਲੱਸਚਰਾਂ) ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਸ਼ਾਲ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਦੇਖੀ ਗਈ ਗਤੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁੱਝ ਗਤੀ ਵਾਸਤੇ ਜਿਮੇਵਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? ====[[CMB ਐਨੀਸੋਟ੍ਰੋਪੀ ਦੀ ਅੰਡਾਕਾਰ ਸੇਧ]]==== * 13 ਬਿਲੀਅਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਜਿਆਦਾ ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਮਾਈਕ੍ਰਿਵੇਵ ਅਕਾਸ਼ ਦੇ ਕੁੱਝ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੱਛਣ ਸੂਰਜੀ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਗਤੀ ਦੋਹਾਂ ਨਾਲ ਸੇਧ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਕੀ ਇਸਦਾ ਕਾਰਣ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਦੌਰਾਨ ਵਿਵਸਥਾਤਮਿਕ ਗਲਤੀਆਂ ਹੈ, ਸਥਾਨਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ, ਜਾਂ [[ਕੌਪ੍ਰਨੀਕਨ ਸਿਧਾਂਤ]] ਦੀ ਇੱਕ ਨਾ ਸਮਝਾਈ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੀ ਉਲੰਘਣਾ ਹੈ? ====[[ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਸ਼ਕਲ]]==== * [[ਕੋਮੂਵਿੰਗ ਕੋ-ਆਰਡੀਨੇਟ|ਸਹਿ-ਗਤੀ ਕਰਦੀ ਸਪੇਸ]], ਯਾਨਿ ਕਿ, ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਕਿਸੇ ਸਹਿ-ਗਤੀ ਕਰਦੇ ਸਥਾਨਿਕ ਹਿੱਸੇ, ਜਿਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ “ਸ਼ਕਲ” ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਦਾ 3-[[ਮੈਨੀਫੋਲਡ]] ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? * ਦੇਖਣਯੋਗ ਪੈਮਾਨਿਆਂ ਉੱਤੇ ਨਾ [[ਕਰਵੇਚਰ]] ਹੀ ਗਿਆਤ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਂ [[ਟੌਪੌਲੌਜੀ]] ਦਾ ਹੁਣ ਤੱਕ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ [[ਕਰਵੇਚਰ]] ਬਾਰੇ ਇੰਨਾ ਪਤਾ ਚੱਲ ਸਕਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦੇਖਣਯੋਗ ਪੈਮਾਨਿਆਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ੀਰੋ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। [[ਕੌਸਮਿਕ ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ|ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਇਨਫਲੇਸ਼ਨ]] ਪਰਿਕਲਪਨਾ ਸੁਝਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਪਣਯਪੋਗ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਪਰ 2003 ਤੋਂ, [[ਜੀਨ-ਪੀਇੱਰੇ ਲੁਮੀਨੈਟ]] ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੇ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਗਰੁੱਪਾਂ ਨੇ ਸੁਝਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਸ਼ਕਲ [[ਹੋਮੌਲੌਜੀ ਸਫੀਅਰ|ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਡੋਡੈਕਾਹੀਡ੍ਰਲ ਸਪੇਸ]] ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਅਨਾਪਯੋਗ ਹੈ; ਪੋਆਇਨਕੇਅਰ ਹੈ; ਜਾਂ ਇੱਕ ਹੋਰ 3-[[ਮੈਨੀਫੋਲਡ]] ਹੈ? ===ਕੁਆਂਟਮ ਗਰੈਵਿਟੀ=== ====[[ਵੈਕੱਮ ਕੈਟਾਸਟ੍ਰੋਫ]]==== *[[ਪੁਲਾੜ ਅਵਸਥਾ|ਕੁਆਂਟਮ ਵੈਕੱਮ]] ਦਾ ਅਨੁਮਾਨਿਤ [[ਪੁੰਜ]] ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਫੈਲਾਓ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪ੍ਰਭਾਵ ਕਿਉਂ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ? ====[[ਕੁਆਂਟਮ ਗਰੈਵਿਟੀ]]==== *ਕੀ [[ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ]] ਅਤੇ [[ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ]] ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਅਨੁਕੂਲ ਥਿਊਰੀ (ਸ਼ਾਇਦ ਇੱਕ [[ਕੁਆਂਟਮ ਫੀਲਡ ਥਿਊਰੀ]] ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ) ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? *ਕੀ [[ਸਪੇਸਟਾਈਮ]] ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ ਤੇ ਨਿਰੰਤਰ (ਕੰਟੀਨਿਊਸ) ਹੈ ਜਾਂ ਅਨਿਰੰਤਰ (ਡਿਸਕ੍ਰੀਟ) ਹੈ? *ਕੀ ਕੋਈ ਅਨੁਕੂਲ ਥਿਊਰੀ ਕਿਸੇ ਪਰਿਕਲਪਿਤ [[ਗ੍ਰੈਵੀਟੋਨ]] ਰਾਹੀਂ ਢੋਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਬਲ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਖੁਦ ਹੀ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ਦੀ ਕਿਸੇ ਅਨਿਰੰਤਰ ਬਣਤਰ ਦੀ ਪੈਦਾਵਰ (ਜਿਵੇਂ [[ਲੂਪ ਕੁਆਂਟਮ ਗਰੈਵਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਹੈ) ਹੁੰਦੀ ਹੈ? *ਕੀ ਬਹੁਤ ਸੂਖਮ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੈਮਾਨਿਆਂ ਉੱਤੇ ਜਾਂ ਹੋਰ ਅੱਤ ਹੱਦ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ, [[ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ]] ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀਆਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸੇ ਕੁਆਂਟਮ ਗਰੈਵਿਟੀ ਥਿਊਰੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਵਾਹਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ? ====[[ਬਲੈਕ ਹੋਲ|ਬਲੈਕ ਹੋਲਾਂ]], [[ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਸੂਚਨਾ ਪਹੇਲੀ]], ਅਤੇ [[ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ]]==== *ਕੀ ਬਲੈਕ ਹੋਲਾਂ ਥਰਮਲ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਧਾਰ ਉੱਤੇ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? *ਕੀ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਣਤਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਭੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ [[ਗੇਜ ਗਰੈਵਿਟੀ ਡਿਊਲਟੀ]] ਦੁਆਰਾ ਸੁਝਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਸਾਂਭੀ ਹੁੰਦੀ, ਜਿਵੇਂ [[ਹਾਕਿੰਗ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ|ਹਾਕਿੰਗ]] ਦੇ ਮੂਲ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ? *ਜੇਕਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸਾਂਭੀ ਹੁੰਦੀ, ਅਤੇ ਬਲੈਕ ਹੋਲਾਂ ਵਾਸ਼ਪਿਤ ਹੋ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਜਮਾਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਾਲ ਕੀ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ? (ਕਿਉਂਕਿ ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਨਾਸ਼ ਵਾਸਤੇ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਮੁੱਹਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦਾ)। *ਜਾਂ ਫੇਰ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਕਿਸੇ ਬਿੰਦੂ ਤੇ ਅੱਪੜ ਕੇ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਛੱਡਦੀ ਹੋਈ ਰੁਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? *ਕੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰਾਂ ਖੋਜਣ ਦਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਤਰੀਕਾ ਵੀ ਹੈ, ਜੇਕਰ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਬਣਤਰ [[ਨੋ ਹੇਅਰ ਥਿਊਰਮ|ਮੌਜੂਦ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ]] ਕਿ ਨਹੀਂ? ====[[ਅਤਿਰਿਕਤ ਅਯਾਮ]]==== *ਕੀ ਕੁਦਰਤ ਵਿੱਚ ਚਾਰ [[ਸਪੇਸਟਾਈਮ]] [[ਅਯਾਮ|ਅਯਾਮਾਂ]] ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਅਯਾਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਿੰਨੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? *ਕੀ ਅਯਾਮ, ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਭੌਤਿਕੀ ਨਿਯਮਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਨਤੀਜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? ਕੀ ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਉੱਚ ਸਥਾਨਿਕ ਅਯਾਮਾਂ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਦਾ ਨਿਰੀਖਣ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ? ====[[ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਸੈਂਸਰਸ਼ਿਪ ਪਰਿਕਲਪਨਾ]] ਅਤੇ [[ਕਾਲ-ਕ੍ਰਮ ਰੱਖਿਆ ਅਨੁਮਾਨ]]==== *ਕੀ ਕਿਸੇ ਇਵੈਂਟ [[ਹੌਰਿਜ਼ਨ]] (ਘਟਨਾ ਖਸ਼ਿਤਿਜ਼) ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਨਾ ਛੁਪੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਿੰਗੁਲਰਟੀਆਂ, ਜਿਹਨਾ ਨੂੰ [[ਨੇਕਡ ਸਿੰਗੁਲਰਟੀਆਂ|ਨੰਗੀਆਂ ਸਿੰਗੁਲਰਟੀਆਂ]] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਯਥਾਰਥਵਾਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਹਾਲਤਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਂ [[ਰੋਜ਼ਰ ਪੈੱਨਰੋਜ਼]] ਦੀ “ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਸੈਂਸਰਸ਼ਿਪ ਪਰਿਕਲਪਨਾ” ਦੇ ਕੋਈ ਰੂਪ ਸਾਬਤ ਕਰਨਾ ਸੰਭਵ ਹੈ ਜੋ ਇਹ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਜਿਹਾ ਹੋਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ? *ਇਸੇਤਰਾਂ, ਕੀ [[ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ]] ਦੀਆਂ ਸਮੀਕਰਨਾਂ ਪ੍ਰਤਿ ਕੁੱਝ ਹੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲ਼ੀਆਂ [[ਕਲੋਜ਼ਡ ਟਾਈਮਲਾਈਕ ਕਰਵ|ਬੰਦ ਸਮੇਂ-ਵਰਗੀਆਂ ਵਕਰਾਂ]] (ਅਤੇ ਜੋ ਭੂਤਕਾਲ ਦੀ [[ਟਾਈਮ-ਟਰੈਵਲ|ਸਮਾਂ ਯਾਤਰਾ]] ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੀ ਹਾਮੀ ਭਰਦੀਆਂ ਹਨ), [[ਜਨਰਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ]] ਨੂੰ [[ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਵਾਲੀ [[ਕੁਆਂਟਮ ਗਰੈਵਿਟੀ]] ਦੀ ਥਿਊਰੀ ਰਾਹੀਂ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ [[ਸਟੀਫਨ ਹਾਕਿੰਗ]] ਦੇ “ਕਾਲ-ਕ੍ਰਮ ਰੱਖਿਆ ਅਨੁਮਾਨ” ਦੁਆਰਾ ਸੂਝਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ? ====[[ਸਥਾਨਿਕਤਾ]]==== *ਕੀ [[ਕੁਆਂਟਮ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] ਅੰਦਰ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ? *ਜੇਕਰ ਇਹ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਕੀ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ [[ਬੈੱਲ ਦੀ ਥਿਊਰਮ|ਬੈੱਲ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ]] ਦੀਆਂ ਉਲੰਘਣਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਖੋਲੇ ਗਏ ਰਹੱਸ [[ਇੰਟੈਂਗਲਮੈਂਟ]] ਪ੍ਰਤਿ ਸੀਮਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਂ ਕੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮਾਤਰਾਵਾਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਗਤੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ? *ਕਿਹੜੀਆਂ ਪ੍ਰਸਥਿਤੀਆਂ ਅਧੀਨ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ (ਨਿਰੀਖਤ ਕੀਤਾ) ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ? *[[ਸਪੇਸਟਾਈਮ]] ਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਬਣਤਰ ਬਾਬਤ ਗੈਰ-ਸਥਾਨਿਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਜਾਂ ਗੈਰ-ਹਾਜ਼ਰੀ (ਅਣਹੋਂਦ) ਕੀ ਭਾਵ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ? *ਇਹ [[ਕੁਆਂਟਮ ਇੰਟੈਂਗਲਮੈਂਟ]] ਨਾਲ ਕਿਵੇਂ ਸਬੰਧਤ ਹੈ? ਇਹ [[ਕੁਆਂਟਮ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] ਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਫਿਤਰਤ ਦੀ ਸਹੀ ਵਿਆਖਿਆ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦੀ ਹੈ? ===ਉੱਚ-ਊਰਜਾ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ/ਕਣ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ=== ====[[ਹਿਗਜ਼ ਮਕੈਨਿਜ਼ਮ]]==== *ਕੀ [[ਹਿਗਜ਼ ਬੋਸੌਨ]] ਵਿਕੀਰਣਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਖਾ-ਅਨੁਪਾਤ [[ਸਟੈਂਡਰਡ ਮਾਡਲ]] ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹਨ? *ਕੀ ਸਿਰਫ ਇੱਕੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹਿਗਜ਼ ਬੋਸੌਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ====[[ਹਾਇਰੇਕੀ ਸਮੱਸਿਆ]]==== * [[ਗਰੈਵਿਟੀ]] ਇੰਨਾ ਕਮਜੋਰ ਬਲ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? * ਇਹ ਸਿਰਫ [[ਪਲੈਂਕ ਪੈਮਾਨਾ|ਪਲੈਂਕ ਪੈਮਾਨੇ]] ਉੱਤੇ ਹੀ ਕਣਾਂ ਵਾਸਤੇ ਤਾਕਤਵਰ ਬਲ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਲੱਗਪਗ 10¹⁹ [[GeV]] ਉੱਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ [[ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਵੀਕ ਸਕੇਲ|ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਵੀਕ ਪੈਮਾਨੇ]] ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਜਿਆਦਾ ਹੈ (ਨਿਮਨ-ਊਰਜਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਉਰਜਾ ਸਕੇਲਾਂ, 100 [[GeV]])। ਇਹ ਪੈਮਾਨੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਇੰਨਾ ਅੰਤਰ ਕਿਉਂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ? * ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਵੀਕ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ [[ਹਿਗਜ਼ ਬੋਸੌਨ]] ਪੁੰਜ ਵਰਗੀਆਂ ਮਾਤਰਾਵਾਂ ਨੂੰ, ਪਲੈਂਕ ਪੈਮਾਨੇ ਤੱਕ ਦੀ ਸੂਖਮਤਾ ਉੱਤੇ [[ਰੀਨੌਰਮਲਾਇਜ਼ੇਸ਼ਨ|ਕੁਆਂਟਮ ਸ਼ੋਧਾਂ]] ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਰੋਕਦੀ ਹੈ? * ਕੀ ਇਸਦਾ ਹੱਲ [[ਸੁਪਰ-ਸਮਰੂਪਰਾ]], [[ਅਤਿਰਿਕਤ ਅਯਾਮ]], ਜਾਂ ਸਿਰਫ [[ਐਂਥ੍ਰੌਪਿਕ ਸੁਰ-ਬੱਧਤਾ]] ਹੈ? ====[[ਚੁੰਬਕੀ ਮੋਨੋਪੋਲ]]==== *ਕੀ “ਚੁੰਬਕੀ ਚਾਰਜ” ਚੁੱਕ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਕਣ ਕਿਸੇ ਭੂਤਕਾਲ ਦੇ ਉੱਚ-ਊਰਜਾ ਯੁੱਗ-ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਰਹੇ ਹੋਣਗੇ? *ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਕੀ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੁਣ ਵੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹਾ ਕਣ ਮੌਜੂਦ ਬਚਿਆ ਹੋਵੇਗਾ? ([[ਪੌਲ ਡੀਰਾਕ]] ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਚੁੰਬਕੀ ਮੋਨੋਪੋਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁੱਝ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ [[ਚਾਰਜ ਕੁਆਂਟਾਇਜ਼ੇਸ਼ਨ]] ਨੂੰ ਸਮਝਾ ਸਕਦੀ ਹੈ) ====[[ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਵਿਕੀਰਣ ਅਤੇ ਸਪਿੱਨ ਸੰਕਟ]]==== *ਕੀ ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਤੌਰ ਤੇ ਸਫ਼ਲ ਸਥਿਰਤਾ ਵਾਲੀ ਹੋਂਦ ਰੱਖਦਾ ਹੈ? *ਜਾਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਸੀਮਤ ਜੀਵਨਕਾਲ ਨਾਲ ਵਿਕੀਰਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ [[ਸਟੈਂਡਰਡ ਮਾਡਲ]] ਪ੍ਰਤਿ ਕੁੱਝ ਸਾਖਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ? *[[ਕੁਆਰਕ]] ਅਤੇ [[ਗਲੂਔਨ]] [[ਪ੍ਰੋਟੌਨ|ਪ੍ਰੋਟੌਨਾਂ]] ਦਾ [[ਸਪਿੱਨ]] ਕਿਵੇਂ ਰੱਖਦੇ ਹਨ? ====[[ਸੁੱਪਰ-ਸਮਰੂਪਤਾ]]==== *ਕੀ [[ਸਪੇਸਟਾਈਮ]] [[ਸੁੱਪਰ-ਸਮਰੂਪਤਾ|ਸੁਪਰਸਮਿੱਟਰੀ]] TeV ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ? *ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ [[ਸੁੱਪਰ-ਸਮਰੂਪਤਾ|ਸੁਪਰਸਮਿੱਟਰੀ]] ਟੁੱਟਣ ਦੀ ਯੰਤ੍ਰਾਵਲੀ (ਮਕੈਨਿਜ਼ਮ) ਕੀ ਹੈ? *ਕੀ ਸੁਪਰਸਮਿੱਟਰੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਵੀਕ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ ਉੱਚ ਕੁਆਂਟਮ ਸ਼ੋਧਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾ ਕੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ? *ਕੀ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਹਲਕਾ [[ਸੁਪਰਪਾਰਟਨਰ|ਸੁਪਰਸਮਿੱਟਰਿਕ ਕਣ]] (LSP ਜਾਂ [[ਲਾਈਟੈਸਟ ਸੁਪਰਸਮਿੱਟਰਿਕ ਪਾਰਟੀਕਲ]]), [[ਡਾਰਕ ਮੈਟਰ]] ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰਦਾ ਹੈ? ====[[ਪਦਾਰਥ ਦੀਆਂ ਪੀੜੀਆਂ]]==== *[[ਕੁਆਰਕ|ਕੁਆਰਕਾਂ]] ਅਤੇ [[ਲੈਪਟੌਨ|ਲੈਪਟੌਨਾਂ]] ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਪੀੜੀਆਂ (ਜਨਰੇਸ਼ਨਾਂ) ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ? *ਕੀ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਥਿਊਰੀ ([[ਯੁਕਾਵਾ ਕਪਲਿੰਗ|ਯੁਕਾਵਾ ਕਪਲਿੰਗਾਂ]] ਦੀ ਥਿਊਰੀ) ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਤੋਂ ਖਾਸ ਪੀੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਕੁਆਰਕਾਂ ਅਤੇ ਲੈਪਟੌਨਾਂ ਦੇ ਪੁੰਜਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹੋਵੇ? ====[[ਨਿਊਟ੍ਰੀਨੋ ਪੁੰਜ]]==== *ਨਿਊਟ੍ਰੀਨੋਆਂ ਦਾ ਪੁੰਜ ਕਿੰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਚਾਹੇ ਉਹ [[ਫਰਮੀ-ਡੀਰਾਕ ਸਟੈਟਿਸਟਿਕਸ|ਡੀਰਾਕ]] ਜਾਂ [[ਮਾਜੋਰਾਨਾ ਫਰਮੀਔਨ|ਮਾਜੋਰਾਨਾ]] ਸਟੈਟਿਸਟਿਕਸ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੋਣ? *ਕੀ ਪੁੰਜ ਪਦਕ੍ਰਮਾਤਮਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਧਾਰਣ (ਨੌਰਮਲ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਉਲਟਾਇਆ (ਇਨਵਰਟਡ) ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? *ਕੀ CP ਉਲੰਘਣਾ ਫੇਜ਼ 0 ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ====[[ਕਲਰ ਕਨਫਾਈਨਮੈਂਟ]]==== *ਕਿਸੇ ਮੁਕਤ [[ਕੁਆਰਕ]] ਜਾਂ [[ਗਲੂਔਨ]] ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਨਾਪਿਆ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਗਿਆ, ਪਰ ਸਿਰਫ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ , ਜਿਵੇਂ [[ਮੀਜ਼ੌਨ]] ਅਤੇ [[ਬੇਰੌਨ]] ਨੂੰ ਹੀ ਨਾਪਿਆ ਕਿਉਂ ਗਿਆ ਹੈ? *ਇਹ ਵਰਤਾਰਾ [[ਕੁਆਂਟਮ ਕ੍ਰੋਮੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ]] ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ====[[ਤਾਕਤਵਰ C P ਸਮੱਸਿਆ]] ਅਤੇ [[ਸਵੈ-ਸਿੱਧ ਸਿਧਾਂਤ]]==== *[[ਤਾਕਤਵਰ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆ]] [[ਪੇਅਰਟੀ]] ਅਤੇ [[ਚਾਰਜ ਕੰਜਗਸ਼ਨ]] ਪ੍ਰਤਿ ਸਥਿਰ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? *ਕੀ [[ਪੇੱਕੀ-ਕੁਇੱਨ ਥਿਊਰੀ]] ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਹੱਲ ਹੈ? ====[[ਨਿਯਮਵਿਰੁੱਧ ਚੁੰਬਕੀ ਡਾਇਪੋਲ ਮੋਮੈਂਟ]]==== *[[ਮਿਉਔਨ]] ਦੇ ਨਿਯਮਵਿਰੁੱਧ ਚੁੰਬਕੀ ਡਾਇਪੋਲ ਮੋਮੈਂਟ ("ਮਿਉਔਨ g−2") ਦੀ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਨਾਪੀ ਗਈ ਮਾਤਰਾ ਓਸ ਭੌਤਿਕੀ ਸਥਿਰਾਂਕ ਦੀ ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਮਾਤਰਾ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਵੱਖਰੀ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? ====[[ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਅਕਾਰ ਬੁਝਾਰਤ]]==== *ਪ੍ਰੋਟੌਨ ਦਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ [[ਚਾਰਜ ਅਰਧਵਿਆਸ]] ਕਿੰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? *ਇਹ ਗਲੂਔਨ ਚਾਰਜ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ====[[ਪੈਂਟਾ-ਕੁਆਰਕ]] ਅਤੇ ਹੋਰ [[ਅਨੋਖੇ ਹੈਡ੍ਰੌਨ]]==== *ਕੁਆਰਕਾਂ ਦੇ ਕਿਹੜੇ ਮੇਲ ਸੰਭਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? *ਪੈਂਟਾਕੁਆਰਕ ਖੋਜਣੇ ਕਿਉਂ ਇੰਨੇ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? *ਕੀ ਇਹ ਪੰਜ ਬੁਨਿਆਦੀ ਕਣਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਠੋਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਕਸ ਕੇ ਬੰਨਿਆ ਹੋਇਆ ਸਿਸਟਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਇੱਕ [[ਬੇਰੌਨ]] ਅਤੇ ਇੱਕ [[ਮੀਜ਼ੌਨ]] ਦੇ ਹੋਰ ਜਿਆਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਤੌਰ ਤੇ ਬੰਨਿਆ ਹੋਇਆ ਜੋੜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ===ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਖਗੋਲ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ=== ====[[ਖਗੋਲਭੌਤਿਕੀ ਜੈੱਟ]]==== *[[ਕ੍ਰਿਆਸ਼ੀਲ ਗਲੈਕਸੀਆਂ]] ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁੱਝ ਖਗੋਲ-ਭੌਤਿਕੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੁਆਲੇ [[ਦਰਜਾਵਾਰ ਵਾਧੇ ਵਾਲੀ ਡਿਸਕ|ਦਰਜੇਵਾਰ ਵਾਧੇ ਵਾਲੀਆਂ ਡਿਸਕਾਂ]], ਅਪਣੇ ਧੁਰਿਆਂ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ [[ਸਾਪੇਖਿਕ ਜੈੱਟ]] ਕਿਉਂ ਨਿਸ਼ਕਾਸਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ? *ਕਈ ਦਰਜਾਵਾਰ ਵਾਧੇ ਵਾਲੀਆਂ ਡਿਸਕਾਂ ਵਿੱਚ [[ਕੁਆਸੀ-ਨਿਯਮਿਤ ਡੋਲਣ]] ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? *ਇਹਨਾਂ ਡੋਲਣਾਂ (ਔਸੀਲੇਸ਼ਨਾਂ) ਦਾ ਵਕਤ ਅੰਤਰਾਲ ਕੇਂਦਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਪੁੰਜ ਤੋਂ ਉਲਟ ਪੈਮਾਨੇ ਦਾ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? *ਕਦੇ ਕਦੇ ਓਵਰਟੋਨਾਂ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਵੱਖਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਆਵਰਤੀ (ਫਰੀਕੁਐਂਸੀ) ਉੱਤੇ ਕਿਉਂ ਦਿਸਦੀਆਂ ਹਨ? ====[[ਕੋਰੋਨਲ ਤਾਪ ਸਮੱਸਿਆ]]==== *ਸੂਰਜ ਦੀ ਸਤਹਿ ਨਾਲ਼ੋਂ ਸੂਰਜ ਦਾ ਕੋਰੋਨਾ (ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਸਤਹਿ) ਇੰਨੀ ਗਰਮ ਕਿਉਂ ਹੈ? *[[ਚੁੰਬਕੀ ਪੁਨਰ-ਸੰਪਰਕ]] ਪ੍ਰਭਾਵ [[ਸਟੈਂਡਰਡ ਮਾਡਲ]] ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਮੁੱਲ ਤੋਂ ਕਿਤੇ ਜਿਆਦਾ ਤੇਜ਼ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ====[[ਫੈਲੇ ਹੋਏ ਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਮੱਧ ਦੇ ਬੈਂਡ]]==== *ਖਗੋਲਿਕ ਵਰਣ-ਪੱਟੇ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਮੱਧ ਦੀਆਂ ਸੋਖੀਆਂ ਰੇਖਾਵਾਂ ਵਾਸਤੇ ਕਿਹੜੀ ਚੀਜ਼ ਜਿਮੇਵਾਰ ਹੈ? *ਕੀ ਉਹ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਮੌਲੀਕਿਉਲਰ ਹਨ, ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਉਹ ਮੌਲੀਕਿਊਲਰ ਹੀ ਹਨ, ਤਾਂ ਕਿਹੜੇ ਅਣੂ ਉਹਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਜਿਮੇਵਾਰ ਹਨ? *ਉਹ ਕਿਵੇਂ ਜਨਮਦੇ ਹਨ? ====[[ਗਾਮਾ ਕਿਰਣਾਂ ਦਾ ਵਿਸਫੋਟ]]==== *ਇਹ ਘੱਟ ਵਕਤ ਅੰਤਰਾਲ ਵਾਲੇ ਉੱਚ-ਤੀਬਰਤਾ ਦੇ ਵਿਸਫੋਟ ਕਿਵੇਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ? ====[[ਸੁੱਪਰ-ਪੁੰਜ ਵਾਲੀਆਂ ਬਲੈਕ ਹੋਲਾਂ]]==== *ਸੁੱਪਰ-ਪੁੰਜਾਤਮਿਕ ਬਲੈਕ ਹੋਲਾਂ ਅਤੇ ਗਲੈਕਸੀ ਵੇਗ ਪ੍ਰਸਾਰ ਦਰਮਿਆਨ [[M-ਸਿਗਮਾ ਸਬੰਧ]] ਦਾ ਕਾਰਣ ਕੀ ਹੈ? *ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਕੁਆਸਰ ਅਪਣੇ ਸੁੱਪਰ-ਪੁੰਜਾਤਮਿਕ ਬਲੈਕ ਹੋਲਾਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀ ਜਲਦੀ ਹੀ 10¹⁰ ਸੂਰਜੀ ਪੁੰਜਾਂ ਜਿੰਨਾ ਭਾਰੀ ਕਿਵੇਂ ਵਧਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ? ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੁੰਡਲੀਦਾਰ ਅਕਾਸ਼ ਗੰਗਾ ਦੀ ਘੁੰਮਣ ਵਕਰ: ਅਨੁਮਾਨਿਤ (A) ਅਤੇ ਨਿਰੀਖਤ (B) । ਕੀ ਵਕਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਫਰਕ ਦਾ ਕਾਰਣ ਡਾਰਕ ਮੈਟਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ? ====[[ਕਿਉਪਰ ਚੋਟੀ (ਕਲਿੱਫ)]]==== *ਸੂਰਜੀ ਸਿਸਟਮ ਦੀ [[ਕਿਊਪਰ ਬੈਲਟ]] ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਬੇਉਮੀਦੀ ਨਾਲ 50 ਖਗੋਲਿਕ ਇਕਾਈਆਂ ਦੇ ਅਰਧਵਿਆਸ ਤੋਂ ਪਰਾਂ ਕਿਉਂ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ? ====[[ਫਲਾਈਬਾਈ ਵਿਸੰਗਤੀ]]==== *ਧਰਤੀ ਕੋਲ ਨੂੰ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਰਹੇ ਸੈਟੇਲਾਈਟਾਂ ਦੀ ਨਿਰੀਖਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਊਰਜਾ ਕਦੇ ਕਦੇ ਥਿਊਰੀ ਦੁਆਰਾ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਮੁੱਲ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਮਾਤਰਾ ਵੱਖਰੀ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? ====[[ਗਲੈਕਸੀ ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਸਮੱਸਿਆ]]==== *ਕੀ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਦੁਆਲੇ ਚੱਕਰ ਲਗਾ ਰਹੇ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਨਿਰੀਖਤ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਸਪੀਡ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਵਾਸਤੇ [[ਡਾਰਕ ਮੈਟਰ]] ਜਿਮੇਂਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਕੋਈ ਹੋਰ ਚੀਜ਼? ====[[ਸੁੱਪਰਨੋਵਾ|ਸੁੱਪਰਨੋਵੇ]]==== *ਉਹ ਕਿਹੜਾ ਸਹੀ ਮਕੈਨਿਜ਼ਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਕਿਸੇ ਮਰ ਰਹੇ ਤਾਰੇ ਦਾ ਧਮਾਕਾ ਇੱਕ ਵਿਸਫੋਟ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ? ====[[ਤਿੰਨ-ਸ਼ਰੀਰ ਸਮੱਸਿਆ]]==== *ਗਰੈਵਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸਪੇਸ ਅੰਦਰ ਤੈਰ ਰਹੇ ਤਿੰਨ (ਜਾਂ ਜਿਆਦਾ) ਸ਼ਰੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਜੀਸ਼ਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਇੰਨਬਿੰਨ ਅਨੁਮਾਨ| ====[[ਅਲਟ੍ਰਾ-ਉੱਚ-ਊਰਜਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਕਿਰਣ]]==== *ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਹੈ ਕਿ ਧਰਤੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦੇ ਜਰੂਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਉਰਜਾਤਮਿਕ ਕੌਸਮਿਕ ਕਿਰਣਾਂ ਦੇ ਸੋਮਿਆਂ ਦੇ ਨਾ ਹੋਣ ਤੇ, ਕੁੱਝ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ (ਕੌਸਮਿਕ) ਕਿਰਣਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਉਰਜਾਵਾਂ ਰੱਖਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਅਸੰਭਵ ਤੌਰ ਤੇ ਉੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ (ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ OMG (ਓਹ ਮਾਈ ਗੌਡ) ਪਾਰਟੀਕਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ)? *ਅਜਿਹਾ ਕਿਉਂ ਹੈ ਕਿ (ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ) ਦੂਰ ਸਥਿਤ ਸੋਮਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਸ਼ਕਾਸਿਤ ਕੁੱਝ ਕੌਸਮਿਕ ਕਿਰਣਾਂ [[ਗ੍ਰੇਜ਼ਨ-ਜ਼ੈਟਸੇਪਿਨ-ਕਜ਼ਮਿਨ ਹੱਦ]] ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਦੀਆਂ ਊਰਜਾਵਾਂ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ? ====[[ਸ਼ਨੀ]] ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਘੁੰਮਣ ਦਰ]]==== *[[ਸ਼ਨੀ ਗ੍ਰਹਿ ਦਾ ਮੈਗਨੈਟੋਸਫੀਅਰ]] ਗ੍ਰਹਿਾਂ ਦੇ ਬੱਦਲਾਂ ਦੇ ਘੁੰਮਣ ਜਿੰਨੀ ਨੇੜੇ ਨਿਯਮਿਤ (ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਬਦਲਦਾ) ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਕਿਉਂ ਪ੍ਰਦ੍ਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ? *ਸ਼ਨੀ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਗਹਿਰੇ ਅੰਦਰ ਦੀ ਘੁੰਮਣ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧ ਦਰ ਕੀ ਹੈ? ====[[ਮੈਗਨੇਟਾਰ ਚੁੰਬਕੀ ਫੀਲਡ ਦੀ ਜੜ]]==== *[[ਮੈਗਨੇਟਾਰ]] ਚੁੰਬਕੀ ਫੀਲਡ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਣ ਹੈ? ====[[ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਐਨੀਸੋਟ੍ਰੋਪੀ]]==== *ਕੀ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ [[ਐਨੀਸੋਟ੍ਰੋਪੀ|ਐਨੀਸੋਟ੍ਰੋਪਿਕ]] ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਗਲਤ ਧਾਰਨਾ ਬਣਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ? *ਰੇਡੀਓ, NRAO VLA ਅਕਾਸ਼ ਸਰਵੇਖਣ (NVSS) ਸੂਚੀਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਤੀਬਰ ਡਾਇਪੋਲ ਐਨੀਸੋਟ੍ਰਪੀ ਅਤੇ ਨੰਬਰ ਗਿਣਤੀ [[ਕੌਸਮਿਕ ਮਾਈਕ੍ਰੋਵੇਵ ਬੈਕਗਰਾਊਂਡ]] ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸਥਾਨਿਕ ਗਤੀ ਨਾਲ ਬੇਮੇਲ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅੰਦਰੂਨੀ ਡਾਇਪੋਲ ਐਨੀਸੋਟ੍ਰੋਪੀ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹੀ NVSS ਰੇਡੀਓ ਆਂਕੜਾ, ਨੰਬਰ ਗਿਣਤੀ ਅਤੇ ਤੀਬਰਤਾ ਵਿੱਚ ਵਾਲੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਅਤੇ ਧਰੁਵੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਦਰੂਨੀ ਡਾਇਪੋਲ ਵੀ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੈਮਾਨੇ ਦੀ ਐਨੀਸੋਟ੍ਰੋਪੀ ਦਾ ਭੇਤ ਖੋਲਣ ਵਾਲੇ ਕਈ ਹੋਰ ਨਿਰੀਖਣ ਵੀ ਹਨ। ਕੁਆਸਰਾਂ ਤੋਂ ਔਪਟੀਕਲ ਪੋਲਰਾਇਜ਼ੇਸ਼ਨ Gpc ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੈਮਾਨੇ ਉੱਤੇ ਦੀ ਪੋਲਰਾਇਜ਼ੇਸ਼ਨ ਸੇਧ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ-ਮਾਈਕ੍ਰੋਵੇਵ ਪਿੱਛੋਕੜ ਆਂਕੜਾ ਐਨੀਸੋਟ੍ਰੋਪੀ ਦੇ ਕਈ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ [[ਬਿੱਗ ਬੈਂਗ]] ਮਾਡਲ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ । ====[[ਫੋਟੌਨ ਉਤਪਾਦਨ ਯੋਗਤਾ ਸੰਕਟ]]==== *ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਅਤੇ ਕੁਆਸਰ, ਨਿਮਨ-ਰੈੱਡਸ਼ਿਫਟ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅਲਟ੍ਰਾਵਾਇਲਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਤੋਂ 5 ਗੁਣਾ ਘੱਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਿਉਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ? ====[[ਸਪੇਸ ਗਰਜਨ]]==== *ਸਪੇਸ ਦੀ ਗਰਜਨ ਉਮੀਦ ਨਾਲ਼ੋਂ ਛੇ ਗੁਣਾ ਉੱਚੀ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹੈ? *ਸਪੇਸ ਗਰਜਨ ਦਾ ਸੋਮਾ ਕੀ ਹੈ? ====[[ਗਲੈਕਟਿਕ ਡਿਸਕ ਅੰਦਰ ਉਮਰ-ਮੈਟਲਸਟੀ ਸਬੰਧ]]===== *ਕੀ ਗਲੈਕਟਿਕ ਡਿਸਕ (ਡਿਸਕ ਦੇ ਦੋਵੇਂ “ਪਤਲੇ” ਅਤੇ ”ਮੋਟੇ” ਹਿੱਸੇ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਉਮਰ-ਮੈਟਾਲਸਟੀ ਸਬੰਧ (AMR) ਹੁੰਦਾ ਹੈ? *ਭਾਵੇਂ [[ਮਿਲਕੀ ਵੇਅ]] ਦੀ ਸਥਾਨਿਕ (ਮੁਢਲੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪਤਲੀ) ਡਿਸਕ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਤਾਕਰਵਰ AMR ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲ਼ਿਆ ਹੈ, ਫੇਰ ਵੀ ਗਲੈਕਟਿਕ ਮੋਟੀ ਡਿਸਕ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਉਮਰ-ਮੈਟਲਸਟੀ ਸਬੰਧ ਦੀ ਹੋਂਦ ਪਰਖਣ ਵਾਸਤੇ 229 ਦੇ ਲੱਗਪਗ ਮੋਟੀਆਂ ਡਿਸਕਾਂ ਵਾਲੇ ਤਾਰਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੈਂਪਲ (ਨਮੂਨਾ) ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੋਟੀ ਡਿਸਕ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਉਮਰ-ਮੈਟਲਸਟੀ ਸਬੰਧ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਖਗੋਲ-ਭੁਕੰਪ ਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਉਮਰਾਂ, ਗਲੈਕਟਿਕ ਡਿਸਕ ਅੰਦਰ ਕਿਸੇ ਤਾਕਤਵਰ ਉਮਰ-ਮੈਟਲਸਟੀ ਸਬੰਧ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ====[[ਲਿਥੀਅਮ ਸਮੱਸਿਆ]]==== *[[ਬਿੱਗ ਬੈਂਗ ਨਿਊਕਲੀਓਸਿੰਥੈਸਿਸ]] ਅੰਦਰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੇ ਤਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰੀਖਤ ਕੀਤੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਲਿਥੀਅਮ-7 ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਦਰਮਿਆਨ ਫਰਕ ਕਿਉਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ? ====[[ਧੁਮਕੇਤੂਆਂ ਨਾਲ ਸੂਰਜੀ ਹਵਾ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆ]]==== *2007 ਵਿੱਚ ਉਲਾਇਸੈੱਸ ਸਪੇਸਕ੍ਰਾਫਟ ਧੁਮਕੇਤੂ C/2006 P1 (ਮੈਕਨਾਓਟ) ਦੀ ਪੂੰਛ ਕੋਲੋਂ ਗੁਜ਼ਰਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪੂੰਚ ਨਾਲ ਸੂਰਜੀ ਹਵਾ ਦੀ ਪਰਸਪਰ ਕ੍ਰਿਆ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਨਤੀਜੇ ਖੋਜੇ ਗਏ । ====[[ਅਲਟ੍ਰਾ-ਚਮਕਦਾਰ ਪਲਸਰ]]==== *ਅਲਟ੍ਰਾ-ਚਮਕਦਾਰ X-ਰੇਅ ਸੋਮਾ M82 X-2 ਇੱਕ ਬਲੈਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਅਕਤੂਬਰ 2014 ਵਿੱਚ ਨਾਸਾ ਦੇ ਸਪੇਸ-ਅਧਾਰਿਤ X-ਰੇਅ ਖੁਰਦਬੀਨ ਨਿਉਸਟਾਰ ਨੇ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਕਿ M82 X-2 ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ [[ਪਲਸਰ]] ਹੈ ਜੋ [[ਐਡਿੰਗਟਨ ਹੱਦ]] ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਗੁਣਾ ਚਮਕਦਾਰ ਹੈ। ====[[ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ ਸਮੱਸਿਆ]]==== *ਫਰਮੀ ਪ੍ਰਵੇਗ ਨੂੰ ਉਹ ਮੁਢਲਾ ਮਕੈਨਿਜ਼ਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖਗੋਲਭੌਤਿਕੀ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਊਰਜਾ ਤੇ ਪ੍ਰਵੇਗਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਵੀ, ਇਹ ਅਸਪਸ਼ੱਟ ਹੈ ਕਿ ਕਿਹੜਾ ਮਕੈਨਿਜ਼ਮ ਓਹਨਾਂ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤੌਰ ਤੇ ਇੰਨੀ ਜਰੂਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਉੱਚ-ਊਰਜਾ ਵਾਸਤੇ ਮਜਬੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਫਰਮੀ ਐਕਸਲਰੇਸ਼ਨ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕੇ । ====[[ਤੇਜ਼ ਰੇਡੀਓ ਵਿਸਫੋਟ]]==== *ਨਿਕਾਸਾਤਮਿਕ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲ਼ੀਆਂ ਸਿਰਫ ਕੁੱਝ ਮਿਲੀਸਕਿੰਟ ਤੱਕ ਮੁੱਕ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪਲ ਭਰ ਦੀਆਂ ਰੇਡੀਓ ਪਲਸਾਂ, ਕੁੱਝ ਸੌ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਲੰਬਾਈ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੌ ਵਾਰ ਵਾਪਰਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਦੋਂਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਥਿਊਰੀਆਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਫੇਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਵਾਸਤੇ ਕੋਈ ਸਰਵ ਸਧਾਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਸਵੀਕ੍ਰਿਤ ਵਿਆਖਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਹ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਦੂਰੀਆਂ ਤੋਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਉੱਤੇ ਕੋਈ ਆਮ ਸਹਮਿਤੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ===ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ=== ===ਪ੍ਰਮਾਣੂ, ਅਣੂ ਅਤੇ ਔਪਟਿਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ=== ===ਕੰਡੈੱਨਸਡ ਪਦਾਰਥ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ=== ===ਜੀਵ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ=== ==ਤਾਜ਼ਾ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੱਲ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ== ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== * [[ਡਾਰਕ ਐਨਰਜੀ#ਕੁਇੰਟੀਸੈਂਸ|ਕੌਸਮਿਕ ਕੋਇੰਸੀਡੈਂਸ ਸਮੱਸਿਆ]] * [[ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਰੋਟੇਸ਼ਨ ਵਕਰ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{Reflist|30em}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.sciencemag.org/sciext/125th/ What don't we know?] Science journal special project for its 125th anniversary: top 25 questions and 100 more. * [http://www.openproblems.net/ List of links to unsolved problems in physics, prizes and research.] * [http://www.nasa.gov/centers/glenn/technology/warp/ideachev.html Ideas Based On What We’d Like to Achieve] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130924060726/http://www.nasa.gov/centers/glenn/technology/warp/ideachev.html |date=2013-09-24 }} * [http://www-conf.slac.stanford.edu/ssi/2004/Default.htm 2004 SLAC Summer Institute: Nature's Greatest Puzzles] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140730014802/http://www-conf.slac.stanford.edu/ssi/2004/Default.htm |date=2014-07-30 }} * [http://www.newscientist.com/article/dn14179-dual-personality-of-glass-explained-at-last.html#.UuLoQWTTkQM Dual Personality of Glass Explained at Last] * [http://www.nybooks.com/articles/archives/2013/nov/07/physics-what-we-do-and-dont-know/ What we do and don't know] Review on current state of physics by Steven Weinberg, November 2013 * [http://www.nybooks.com/articles/archives/2012/may/10/crisis-big-science/ The crisis of big science] Steven Weinberg, May 2012 * [http://www.publicscienceframework.org/journal/paperInfo/ijmpa?paperId=283 The 10 Biggest Unsolved Problems in Physics] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160315044856/http://www.publicscienceframework.org/journal/paperInfo/ijmpa?paperId=283 |date=2016-03-15 }} Johan Hansson, March 2015 {{ਅਣਸੁਲਝੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ}} [[Category:ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਅਣਸੁਲਝੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ| ]] [[Category:ਅਣਸੁਲਝੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀਆਂ ਸੂਚੀਆਂ|ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] [[Category:ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸਬੰਧੀ ਸੂਚੀਆਂ]] 1gz7r27vc12dazxd1n35c8ix3ixpqvy 0 71660 773675 664021 2024-11-17T19:56:18Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773675 wikitext text/x-wiki ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਸਗੋਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲੀ ਭਾਵ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਕੇ ਫੁੱਟ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦਾ ਜਨਮ ਮਨੁੱਖੀ [[ਸੱਭਿਅਤਾ|ਸਭਿਅਤਾ]] ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਹਿਣ ਨਿਰੰਤਰ ਵਹਿ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੰਮੇ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਲਵੇ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ‘ਲੰਮੇ ਗੌਣ’ ਦਾ ਨਾਂ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਤ੍ਰਾਸਦੀ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਟਿਆਰ ਦੇ ਸੰਤਾਪ ਦੀ ਗਾਥਾ ਬੜੇ ਦਰਦੀਲੇ ਅਤੇ ਵੇਦਨਾਤਮਕ ਬੋਲਾਂ ਨਾਲ ਬਿਆਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸੁਆਣੀਆਂ ਇਹ ਗੀਤ ਲੰਮੀ ਹੇਕ ਲਾ ਕੇ ਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ-ਦੋ ਦੇ ਜੋਟੇ ਬਣਾ ਕੇ ਸਾਂਝੀ ਹੇਕ ਨਾਲ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ- ਇੱਕ ਧਿਰ ਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ ਅੰਤਰਾ ਗਾਉਂਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੀ ਧਿਰ ਅਗਲੇਰੇ ਅੰਤਰੇ ਦੇ ਬੋਲ ਬੋਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਗੌਣ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਹੜੀ ਜੋਖ਼ਮ ਭਰੀ ਅਤੇ ਔੜਾਂ ਮਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਔਰਤ ਨੇ ਭੋਗੀ ਹੈ ਇਹ ਉਸ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹਨ। ਆਪਣੀ ਵੇਦਨਾ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਔਰਤ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਸਿਰਜਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਉਸ ਦੀ ਧੁਰ ਅੰਦਰੋਂ ਨਿਕਲੀ ਵਿਲਕਣੀ ਦੀਆਂ ਹੂਕਾਂ ਹਨ…ਧੂਹ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਰੁਣਾਮਈ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਗਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਚਾਰੇ ਬੰਨੇ ਸਿਸਕੀਆਂ ਤੇ ਹਾਉਕੇ ਸੁਣਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਸੰਤਾਪ ਭੋਗਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਅਨੇਕਾਂ ਵਗੋਚਿਆਂ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੌਣਾਂ ਰਾਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੌਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਸਾਫ਼ ਨਜ਼ਰੀਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਖੂਹਾਂ ’ਤੇ ਪਾਣੀ ਭਰਦੀਆਂ ਮੁਟਿਆਰਾਂ, ਤ੍ਰਿੰਞਣਾਂ ’ਚ ਕੱਤਦੀਆਂ ਸੁਆਣੀਆਂ ਅਤੇ ਪੀਂਘਾਂ ਝੂਟਦੀਆਂ ਅੱਲ੍ਹੜ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੀਆਂ ਝਲਕੀਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਘੋੜੇ ’ਤੇ ਅਸਵਾਰ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਆਉਂਦੇ ਵੀਰ ਅਤੇ ਡੋਲੀ ਚੁੱਕੀ ਜਾਂਦੇ ਕਹਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਟੋਲੀਆਂ ਦੇ ਝਲਕਾਰੇ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੀਤਾਂ ’ਚ ਨਜ਼ਰੀ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਸ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੀ ਬਾਤ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਮਾੜੀ ਸੀ- ਖੇਤੀ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਿਕਸਤ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਈ- ਸੜਕਾਂ ਨਹੀਂ ਸਨ ਬਣੀਆਂ, ਕੱਚੇ ਰਾਹ, ਨਦੀਆਂ-ਨਾਲਿਆਂ ’ਤੇ ਕੋਈ ਪੁਲ ਨਹੀਂ ਸਨ।<ref>{{Cite web |url=http://www.punjabizm.com/forums-old-punjabi-songs-25592-6-1.html |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2016-05-03 |archive-date=2017-08-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170824094736/http://www.punjabizm.com/forums-old-punjabi-songs-25592-6-1.html |url-status=dead }}</ref> ਲੋਕ ਨਰਕਾਂ ਭਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭੋਗਦੇ ਸਨ…ਕੁੜੀਆਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰੇ ਵਿਆਹ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ…ਨਾਈ ਤੇ ਪਾਂਧੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੰਗਣੇ-ਵਿਆਹ ਕਰ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ ਸਨ- ਕੇਵਲ ਘੋੜੇ-ਘੋੜੀਆਂ ਅਤੇ ਊਠ ਹੀ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਗੁਜਾਰੇ ਲਈ ਮਰਦਾਂ ਤੇ ਗੱਭਰੂਆਂ ਨੂੰ ਦੂਰ-ਦੁਰਾਡੇ ਵਪਾਰ ਲਈ ਜਾਣਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ ਜਾਂ ਉਹ ਵਰ੍ਹਿਆਂਬੱਧੀ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨੌਕਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਪਿੱਛੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਵਿਛੋੜੇ ਦੇ ਪਲ ਸਹਿੰਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਦੂਹਰਾ ਦੁੱਖ ਭੋਗਦੀਆਂ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਰ੍ਹਿਆਂਬੱਧੀ ਆਪਣੇ ਪੇਕੀਂ ਮਿਲਣ ਜਾਣ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ…ਸਹੁਰੀਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਰ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਵੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਆਪਣਾ ਮਨ ਹੌਲਾ ਕਰ ਸਕਣ। ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਤਾਂ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਕਿੰਨੇ ਸਾਧਨ ਹਨ। ਉਦੋਂ ਦੂਰ ਬੈਠੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਆਪਣੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਾਵਾਂ ਹੱਥ ਹੀ ਸੁਨੇਹੇ ਭੇਜਦੀਆਂ ਸਨ। ==ਬੇਜੋੜ ਕਲਪਨਾ ਉਡਾਰੀ== ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਚਣਹਾਰਿਆਂ ਵਰਗੀ ਸਾਦਗੀ,ਸਰਲਤਾ,ਆਪਮੁਹਾਰਾਪਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ <poem> ਘੁੰਡ ਕੱਡ ਲੈ ਪੱਤਣ ਤੇ ਖੜੀਏ, ਪਾਣੀਆ ਨੂਂ ਅੱਗ ਲੱਗ ਜੂ। </poem> == ਲੋਕ ਗੀਤਾ ਦੇ ਰੂਪ== ਲੋਕ ਗੀਤਾ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੁਸ਼ੀਆ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਬਚਪਨ ਦੇ ਲੋਕ ਗੀਤ_ _ <poem> ਅਲੜ ਬਲੜ ਬਾਵੇ ਦਾ, ਬਾਵਾ ਕਣਕ ਲਿਆਵੇਗਾ ਬਾਵੀ ਬੈਠੀ ਛਟੇਗੀ ਮਾਂ ਪੂਣੀਆ ਵਟੇਗੀ ਬਾਵੀ ਮੰਨ ਪਕਾਵੇਗੀ ਬਾਵਾ ਬੈਠਾ ਖਾਵੇਗਾ </poem> ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਲੋਕ ਗੀਤ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਟ ਨੂੰ ਪੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦੇ ਹਨ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ]] icf85ydpm6tma7b06dercir3c5m384c 0 82795 773617 638844 2024-11-17T12:09:12Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773617 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = ਜਸਪਿੰਦਰ ਨਰੂਲਾ | image = Jaspinder Narula graces the special screening of ‘Mr. Kabaadi’ 02.jpg | alt = | caption = 2010 ਵਿੱਚ ਜਸਪਿੰਦਰ ਨਰੂਲਾ | image_size = | background = ਗਾਇਕਾ | birth_date = {{birth date and age|1970|11|14|df=y}} | death_date = | origin = | instrument = | genre = [[ਪੰਜਾਬੀ ਸੰਗੀਤ]], [[ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਗੀਤ]], [[ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸੰਗੀਤ]] | occupation = | years_active = 1994–ਹੁਣ ਤੱਕ | label = | associated_acts = | website = | notable_instruments = }} '''ਜਸਪਿੰਦਰ ਨਰੂਲਾ''' [[ਪੰਜਾਬ]] ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੀ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਹੈ।<ref>{{cite news |title=In search of Aawaz Punjab Di |url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2005/06/25/stories/2005062502930200.htm |publisher=[[The Hindu]] |date=25 June 2005 |quote="..three stalwarts of Punjabi music – Hans Raj Hans, Jaspinder Narula and Ahuja. " |access-date=3 ਅਗਸਤ 2016 |archive-date=6 ਜੂਨ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110606104635/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2005/06/25/stories/2005062502930200.htm |dead-url=yes }}</ref> ਉਹ ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ 1998 ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ 'ਪਿਆਰ ਤੋ ਹੋਨਾ ਹੀ ਥਾ' ਤੋਂ ਰੇਮੋ ਫਰਨਾਂਡੀਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ "ਪਿਆਰ ਤੋ ਹੋਨਾ ਹੀ ਥਾ" ਦੀ ਜੋੜੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ 1999 ਦਾ ਫ਼ਿਲਮਫੇਅਰ ਸਰਬੋਤਮ ਮਹਿਲਾ ਪਲੇਬੈਕ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ। ਦੂਜੀਆਂ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਫ਼ਿਲਮਾਂ 'ਮਿਸ਼ਨ ਕਸ਼ਮੀਰ', 'ਮੁਹੱਬਤੇਂ', 'ਫਿਰ ਭੀ ਦਿਲ ਹੈ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ' ਅਤੇ 'ਬੰਟੀ ਔਰ ਬਬਲੀ' ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਗਾਇਆ। ਉਹ ਸੂਫੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਗਾਇਕਾ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{cite news |title= Spirited and soulful: The concert by Wadali Brothers and Jaspinder Narula saw.. |url=http://www.hindu.com/fr/2009/11/06/stories/2009110650130200.htm |archive-url=https://archive.today/20130125143537/http://www.hindu.com/fr/2009/11/06/stories/2009110650130200.htm |url-status=dead |archive-date=25 January 2013 |work=[[The Hindu]] |date=6 November 2009 }}</ref> 2008 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਐਨਡੀਟੀਵੀ ਇਮੇਜਿਨ ਸਿੰਗਿੰਗ ਰਿਐਲਿਟੀ ਸੀਰੀਜ਼, 'ਧੂਮ ਮਚਾ ਦੇ' (2008) ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਰਬੋਤਮ ਲਾਈਵ ਕਲਾਕਾਰ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{cite news |title=Doctor of notes!: Jaspinder Narula on her return to the limelight |url=http://www.hindu.com/mp/2008/02/18/stories/2008021850150100.htm |archive-url=https://archive.today/20130125063046/http://www.hindu.com/mp/2008/02/18/stories/2008021850150100.htm |url-status=dead |archive-date=25 January 2013 |work=[[The Hindu]] |date=18 February 2008 }}</ref><ref name=re>{{cite web |title=Jaspinder Narula on winning ''Dhoom Macha De'' |url=http://www.rediff.com/movies/2008/may/12narula.htm |date=12 May 2008 |work=[[Rediff.com]] }}</ref> == ਕਰੀਅਰ == [[File:Japinder Narula at Jashn-e-Rekhta 2019.jpg|alt=Jaspiner Narula at Jashn-e-Rekhta 2019|thumb|2019 ਵਿੱਚ [[ਜਸ਼ਨ-ਏ-ਰੇਖਤਾ]] ਦੌਰਾਨ ਜਸਪਿੰਦਰ ਨਰੂਲਾ]] ਗਾਇਕੀ ਵਿੱਚ ਜਸਪਿੰਦਰ ਦਾ ਕਰੀਅਰ ਛੇਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਕੇਸਰ ਸਿੰਘ ਨਰੂਲਾ 1950 ਦੇ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਸ਼੍ਰੀ ਕੇਸਰ ਸਿੰਘ ਨਰੂਲਾ ਦੇ ਯੋਗ ਸਿਖਲਾਈ ਅਧੀਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਮਪੁਰ ਸਹਿਸਵਾਨ ਘਰਾਣਾ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਗੁਲਾਮ ਸਾਦਿਕ ਖਾਨ ਤੋਂ ਲਈ ਸੀ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਜਸਪਿੰਦਰ ਨਰੂਲਾ ਫ਼ਿਲਮੀ ਗਾਇਕੀ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੀ ਅਤੇ ਭਜਨ ਤੇ ਸੂਫੀਆਨਾ ਰਚਨਾਵਾਂ ਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਸੀ। ਉਹ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਕਲਿਆਣਜੀ ਦੀ ਸਲਾਹ 'ਤੇ ਮੁੰਬਈ ਚਲੀ ਗਈ<ref>{{Cite web |url=http://profiles.incredible-people.com/jaspinder-narula/ |title=Jaspinder Narula Profile incredible-people.com |access-date=28 January 2010 |archive-url=https://archive.today/20120721210149/http://profiles.incredible-people.com/jaspinder-narula/ |archive-date=21 July 2012 |url-status=dead }}</ref>, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਇਕੱਠ ਵਿੱਚ ਸੁਣਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਿਜੂ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ 'ਮਾਸਟਰ', 'ਆਰ ਯਾ ਪਾਰ' ਅਤੇ 'ਬੜੇ ਮੀਆਂ ਛੋਟੇ ਮੀਆਂ' (1998) ਵਰਗੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰੇਕ ਦੇਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।<ref>{{cite web |title=Gardeners of Talent |author=Rajiv Vijayakar |url=http://www.screenindia.com/old/fullstory.php?content_id=14903 |date=16 February 2007 |publisher=[[Screen (magazine)|Screen]] }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{cite news |title=Singing potential untapped in Bollywood: Jaspinder Narula |url=http://www.zeenews.com/news423879.html |publisher=[[Zee News]] |date=12 February 2008 }}</ref> ਉਹ ਲੋਕ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਦੁਲਹੇ ਰਾਜਾ, ਵਿਰਾਸਤ, ਮਿਸ਼ਨ ਕਸ਼ਮੀਰ, ਮੁਹੱਬਤੇਂ ਅਤੇ ਬੰਟੀ ਔਰ ਬਬਲੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸਫਲ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਲਈ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੰਗੀਤ ਐਲਬਮਾਂ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਨਰੂਲਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਗੁਰੂ ਹਰਿਕਿਸ਼ਨ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ, ਇੰਡੀਆ ਗੇਟ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇੰਦਰਪ੍ਰਸਥ ਕਾਲਜ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ ਤੋਂ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਏ. ਆਨਰਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕੇਸ ਵਜੋਂ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਕੋਲ 12ਵੀਂ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਵਿਸ਼ੇ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਸੀ।<ref name=hindu>{{cite news |title=All's not over yet |url=http://www.hindu.com/thehindu/thscrip/print.pl?file=2010122050900800.htm&date=2010/12/20/&prd=mp& |newspaper=[[The Hindu]] |date=20 December 2010 |access-date=7 July 2014 }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਦਸੰਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਉਸ ਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚ.ਡੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਫਰਵਰੀ 2014 ਵਿੱਚ ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{cite news|url=http://www.hindustantimes.com/india-news/dhanraj-pillai-jaspinder-narula-join-aap/article1-1185139.aspx|title=Dhanraj Pillai, Jaspinder Narula join AAP|date=18 February 2014|access-date=19 February 2014|publisher=Hindustan Times|place=New Delhi|archive-date=25 ਜੁਲਾਈ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150725210255/http://www.hindustantimes.com/india-news/dhanraj-pillai-jaspinder-narula-join-aap/article1-1185139.aspx|dead-url=yes}}</ref> ==ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ== {| class=wikitable |- ! ਸਾਲ !! ਫ਼ਿਲਮ !! ਗੀਤ !! ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ !! ਨੋਟਸ |- |rowspan="2"| 1997 || ''[[Judaai (1997 film)|Judaai]]'' || "Judaai Judaai"<br/>"Meri Zindagi Ek Pyaas" || [[Nadeem-Shravan]]|| |- | ''[[Virasat (1997 film)|Virasat]]'' || "Tare Hain Barati" || [[Anu Malik]]|| |- |rowspan="6"| 1998 || ''[[Bade Miyan Chote Miyan]]'' || "Dhin Tak Dhin" || [[Viju Shah]]|| |- | ''[[Dulhe Raja]]'' || "Ankhiyon Se Goli Maare" || [[Anand-Milind]]|| |- | ''[[Pyaar To Hona Hi Tha]]'' || "Pyar To Hona Hi Tha" || [[Jatin Lalit]]|| [[Filmfare Award for Best Female Playback Singer]] |- | ''[[Major Saab]]'' || "Sona Sona" || [[Aadesh Shrivastava]]|| |- | ''[[Soldier (1998 Indian film)|Soldier]]'' || "Tera Rang Balle Balle" || [[Anu Malik]]|| |- | ''[[Kareeb]]'' || "Reet Yahi Jag Ki" || [[Anu Malik]]|| |- |rowspan="17"| 1999 || ''[[Aa Ab Laut Chalen]]'' || "Yehi Hai Pyar"<br/>"Tere Bin Ek Pal"<br/>"Pyar Hua Pyar Hua" || [[Nadeem-Shravan]]|| |- | ''[[Sirf Tum]]'' || "Ek Mulakat Zaruri Hai Sanam" || [[Nadeem-Shravan]]|| |- | ''[[Dil Kya Kare]]'' || "Menu Lagan Lagi" || [[Jatin-Lalit]]|| |- | ''[[International Khiladi]]'' || "Lutiya Gaya" || [[Aadesh Shrivastava]]|| |- | ''[[Maa Kasam (1999 film)|Maa Kasam]]'' || "Lachke Teri Kamariya" || [[Anand-Milind]]|| |- | ''[[Arjun Pandit (1999 film)|Arjun Pandit]]'' || "Gher Ghaar Ghagro" || Dilip Sen-Sameer Sen || |- | ''[[Anari No.1]]'' || "Main Laila"<br/>"Main Hoon Ladki Kunwari" || Dilip Sen-Sameer Sen || |- | ''[[Kohram]]'' || "Paagal Huwa Huwa Huwa"<br/>"Pagal Hua Deewana Hua" || Dilip Sen-Sameer Sen || |- | ''[[Jaanwar (1999 film)|Jaanwar]]'' || "Mera Yaar Dildaar" || [[Anand-Milind]]|| |- | ''[[Jaanam Samjha Karo]]'' || "Sabki Baaraten Aayeen" || [[Anu Malik]]|| |- | ''[[Dillagi (1999 film)|Dillagi]]'' || "Dillagi Dillagi"<br/>"Sangeet" || [[Shankar-Ehsaan-Loy]]<br/>[[Sukhwinder Singh]]|| |- | ''[[Sangharsh (1999 film)|Sangharsh]]'' || "Manzil Na Koi" || [[Jatin-Lalit]]|| |- | ''[[Hello Brother (1999 film)|Hello Brother]]'' || "Hello Brother"<br/>"Hata Sawan Ki Ghata" || [[Sajid–Wajid]]|| |- | ''[[Daag: The Fire|Daag]]'' || "Piya Lagi Lagan"<br/>"Dil Dhak Dhak Dhadke" || [[Rajesh Roshan]]|| |- | ''[[Hogi Pyaar Ki Jeet]]'' || "Tere Pyar Mein Main"<br/>"Aa Gaye Din Sanam"<br/>"Lakhon Aashiq Mar Jaate Hai" || [[Anand-Milind]]|| |- | ''[[Bade Dilwala]]'' || "Bhadke Aag Judaai Ki" || [[Aadesh Shrivastava]]|| |- | ''[[Sooryavansham]]'' || "Peepal Ke Patwa"<br/>"Chori Se Chori Se" || [[Anu Malik]]|| |- | rowspan="17" | 2000 || ''[[Mission Kashmir]]'' || "Bumbroo" || [[Shankar-Ehsaan-Loy|Ehsaan Noorani]]|| |- | ''[[Dhadkan]]'' || "Dulhe Ka Sehra" || [[Nadeem–Shravan]]|| |- | ''[[Mohabbatein]]'' || "Soni Soni" || [[Jatin-Lalit]]|| |- | ''[[Phir Bhi Dil Hai Hindustani]]'' || "I Am The Best – Female" || [[Jatin-Lalit]]|| |- | ''[[Shikari (2000 film)|Shikari]]'' || "Chunri Ude To Aankh Phadke" || [[Aadesh Shrivastava]]|| |- | ''[[Hadh Kar Di Aapne]]'' || "Kudi Kanwaari Tere" || [[Anand Raj Anand]]|| |- | ''[[Chal Mere Bhai]]'' || "Mehndi Rang Layee" || [[Anand-Milind]]|| |- | ''[[Bichhoo]]'' || "Jeevan Mein Jaane Jaana" || [[Anand Raj Anand]]|| |- | ''[[Badal]]'' || "Jugni Jugni"<br/>"Tujhe Dekh Ke Dil" || [[Anu Malik]]|| |- | ''[[Fiza]]'' || "Na Leke Jao" || [[Anu Malik]]|| |- | ''Baaghi'' || "Pyar Pyar" || [[Sajid–Wajid]]|| |- | ''[[Khauff]]'' || "Raja Ki Qaid Mein" || [[Anu Malik]]|| |- | ''[[Bulandi (2000 film)|Bulandi]]'' || "Hungama Ho Jaaye"<br/>"Ab Bujho Ri Bujho" || [[Viju Shah]]|| |- | ''[[Deewane]]'' || "Ae Dil"<br/>"Ishq Da Gunjal"<br/>"Sajna Ne Phool Marya" || [[Sanjeev-Darshan]]|| |- | ''[[Champion (2000 film)|Champion]]'' || "Aisa Champion Kahan" || [[Anu Malik]]|| |- | ''[[Mela (2000 film)|Mela]]'' || "Mela Dilon Ka" (Celebration) || [[Anu Malik]]|| |- |[[Jayam Manadera]] (Telugu) |"Hindusthanlo Andarikante"(Duet With [[Udit Narayan]]) | rowspan="3" |[[Vandemataram Srinivas]] | |- | rowspan="9" |2001 || [[Bhadrachalam (film)|Bhadrachalam]] (Telugu) |"Cheneta Cheerakatti"(Duet With [[Kavita Krishnamurthy]]) | |- |Pandanti Samsaram (Telugu) |"Ningi Nela"(Duet With [[Sukhwinder Singh]]) | |- |''[[Kyo Kii... Main Jhuth Nahin Bolta]]''|| "Ek Ladki Chahiye" ||[[Anand Raj Anand]]|| |- | ''[[Censor (2001 film)|Censor]]'' || "Yaaron Jo Kal Tak Thay Hum Tum"<br/>"Sun Meri Gal"<br/>"Aaya Samay" || [[Jatin Lalit]]|| |- | ''[[Chori Chori Chupke Chupke]]'' || "No. 1 Punjabi"<br/>"Dulhan Ghar Aayi"<br/>"Mehndi Mehndi" || [[Anu Malik]]|| |- | ''[[Filhaal...|Filhaal]]'' || "Sola Singaar"<br/>"Waqt Ka Saaya" || [[Anu Malik]]|| |- | ''[[Yeh Raaste Hain Pyaar Ke]]'' || "Yeh Raaste Hain Pyaar Ke" || [[Sanjeev Darshan]]|| |- | ''Tere Liye'' || "Halka Halka Paani" || [[Jeet Ganguly|Jeet]]-[[Pritam]]|| |- | ''[[Officer (2001 film)|Officer]]'' || "Don't Break My Heart"<br/>"Na Jaane Kyon"<br/>"Pari Hoon Main" || [[Rajesh Roshan]]|| |- |rowspan="11"| 2002 || ''[[Deewangee]]'' || "Hai Ishq Khata" || [[Ismail Darbar]]|| |- | ''[[Devdas (2002 Hindi film)|Devdas]]'' || "Morey Piya" || [[Ismail Darbar]]|| |- | ''[[Humraaz]]'' || "Life Ban Jaayegi" || [[Himesh Reshammiya]]|| |- | ''[[Akhiyon Se Goli Maare]]'' || "Akkh Jo Tujh Se Lad Gayi Hai"<br/>"O Chhori Gori Gori" || [[Anand-Milind]]|| |- | ''[[Pyaar Diwana Hota Hai]]'' || "Pyaar Achha Hota Hai" || [[Uttam Singh]]|| |- | ''[[Tumko Na Bhool Paayenge]]'' || "Mehendi Hai Lagi" || [[Daboo Malik]]|| |- | ''[[Kyaa Dil Ne Kahaa]]'' || "Nikamma" || [[Himesh Reshammiya]]|| |- | ''[[Mere Yaar Ki Shaadi Hai]]'' || "Humne Suna Hai" || [[Jeet Ganguly|Jeet]]-[[Pritam]]|| |- | ''[[Na Tum Jaano Na Hum]]'' || "Ye Betiyan To Babul Ki" || [[Rajesh Roshan]]|| |- | ''[[Annarth]]'' || "Ankhiyan Na Mila" || [[Himesh Reshammiya]]|| |- | ''[[Jaani Dushman: Ek Anokhi Kahani|Jaani Dushman]]'' || "Chal Kudiye" || [[Anand-Milind]]|| |- |rowspan="5"| 2003 || ''[[Indian Babu]]'' || "Hum Deewane Hum" || [[Nadeem Shravan]]|| |- | ''[[Janasheen]]'' || "Deewani Hoon Deewani Hoon" || [[Anand Raj Anand]]|| |- | ''[[The Hero: Love Story of a Spy|The Hero]]'' || "Dil Main Hai Pyar"<br/>"Mari Koyal Ne Aisi Cook" || [[Uttam Singh]]|| |- | ''[[Parwana (2003 film)|Parwana]]'' || "Jo Pallu Gira Diya" || [[Sanjeev Darshan]]|| |- | ''[[Pinjar (film)|Pinjar]]'' || "Maar Udari"<br/>"Darda Marya" || [[Uttam Singh]]|| |- |rowspan="4"| 2004 || ''[[Insaaf: The Justice|Inssaf]]'' || "Chane Ke Khet Mein" || Nikhil-Vinay || |- | ''[[Ek Se Badhkar Ek (2004 film)|Ek Se Badhkar Ek]]'' || "Meri Aankh Nashili" || [[Anand Raj Anand]]|| |- | ''[[Suno Sasurjee]]'' || "Aa Jaa" || [[Sanjeev Darshan]]|| |- | ''[[Agnipankh]]'' || "Ishg Ishg Mein"<br/>"Rabba" || [[Pritam]]|| |- |rowspan="5"| 2005 || ''[[Khullam Khulla Pyaar Karen]]'' || "Tere Ishq Mein Pad Gaye Re"<br/>"Bagalwalee Aankh Mare" || [[Anand-Milind]]|| |- | ''[[Bunty Aur Babli]]'' || "Bunty Aur Babli" || [[Shankar-Ehsaan-Loy]]|| |- | ''[[Yaaran Naal Baharan]]'' || "Haan De Munde" || [[Jaidev Kumar]]|| Punjabi Film |- | ''Nishaan'' || "Tu Qatil Hai" || Das Music || |- | ''[[Chehraa]]'' || "Dil Abhi Bhara Nahin" || [[Anu Malik]]|| |- |rowspan="4"| 2006 || ''[[Aap Ki Khatir (2006 film)|Aap Ki Khatir]]'' || "Meethi Meethi Batan" || [[Himesh Reshammiya]]|| |- | ''[[Kudiyon Ka Hai Zamana]]'' || "Kudiyon Ka Hai Zamana" || Iqbal-Yasin ||Lyrics-Sahil Sultanpuri |- | ''[[Sandwich (2006 film)|Sandwich]]'' || "Bedhadak"<br/>"Ek Chumma De Do"<br/>"Bedhadak" || [[Sandeep Chowta]]<br/>Rajesh Gupta<br/>Rajesh Gupta || |- | ''[[Saawan... The Love Season]]'' || "Jo Maangi Khuda Se – 1" || [[Aadesh Shrivastava]]|| |- |rowspan="2"| 2007 || ''[[Apne]]'' || "Apne To Apne Hote Hain" || [[Himesh Reshammiya]]|| |- | ''[[Sarhad Paar]]'' || "Mere Rabba O Rabba" || [[Anand Raj Anand]]|| |- | 2008 || ''Dhoom Dadakka'' || "Dhoom Dadakka" || [[Roop Kumar Rathod]]|| |- | 2011 || ''Ek Main Ek Tum'' || "Tut Gayi Yariyan" || [[Bali Brahmbhatt]]|| |- |2014 || "[[Chaar Sahibzaade]]" || "Vela Aa Gya Hai" || [[Jaidev Kumar]]|| |- |} == ਇਨਾਮ == {| class="wikitable" |- bgcolor="#d1e4fd" ! ਸਾਲ ! ਇਨਾਮ ! ਸ਼੍ਰੇਣੀ ! ਗੀਤ ! ਸਿੱਟਾ |- ! rowspan="2"|1999 | [[44ਵੇਂ ਫ਼ਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ|ਫ਼ਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ]] | [[Filmfare Award for Best Female Playback Singer|Best Female Playback Singer]] | rowspan="2"|"Pyaar To Hona Hi Tha"({{small|from ''[[Pyaar To Hona Hi Tha]]''}}) |{{won}} |- | [[ਸਕ੍ਰੀਨ ਅਵਾਰਡਸ]] | [[Screen Award for Best Female Playback|Best Female Playback Singer]] |{{won}} |} ==ਹਵਾਲੇ== {{Reflist|}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb name|0621531|name=Jaspinder Narula }} * [http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/filmography/6461/index.html Jaspinder Narula Filmography] ''[[Bollywood Hungama]]'' * [https://www.youtube.com/watch?v=_g7rXOfHb6M Tare Hai Barati Chandni Hai Barat | Kumar Sanu, Jaspinder Narula | Virasat 1997 Songs | Anil Kapoor] * [https://www.youtube.com/watch?v=jOf_ZHlJ1LA Tare Hain Barati with lyrics | तारे हैं बाराती की बोल | Kumar Sanu | Jaspinder Narula] 42d8lpijaafb1xcgns2fs5y7gj8fgup 0 84788 773715 344060 2024-11-18T02:13:39Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773715 wikitext text/x-wiki [[File:Recycling symbol.svg|thumb|ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਮੁੜ-ਘੁਮਾਈ ਲੋਗੋ ਦੇ ਤਿੰਨ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦੇ ਤੀਰ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹਦੇ ਨਾਲ਼ "ਘਟਾਉ, ਮੁੜ-ਵਰਤੋ ਅਤੇ ਮੁੜ-ਘੁਮਾਉ" ਦੀ ਲਿਖਤ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।]] '''ਮੁੜ-ਘੁਮਾਈ''' ਬੇਕਾਰ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ-ਵਰਤਣਯੋਗ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹਦਾ ਟੀਚੇ, ਸੰਭਾਵੀ ਲਾਹੇਵੰਦ ਸਮਾਨ ਦੀ ਬਰਬਾਦੀ ਰੋਕਣਾ, ਨਵੇਂ ਤਾਜ਼ੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਜਾਂ [[ਊਰਜਾ]] ਦੀ ਖਪਤ ਘਟਾਉਣੀ ਅਤੇ ਹਵਾ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹ ਪਾਉਣੀ ਵਗੈਰਾ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ਼ ਕੂੜੇ-ਕਰਕਟ ਦੇ ਨਿਬੇੜੇ ਦੇ "ਰਵਾਇਤੀ" ਤਰੀਕੇ ਦੀ ਲੋੜ ਘਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ਼ ਹੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪੈਦਾਵਾਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ [[ਗਰੀਨਹਾਊਸ ਗੈਸ|ਗਰੀਨਹਾਊਸ]] ਗੈਸਾਂ ਦਾ ਨਿਕਾਸ ਵੀ।<ref>{{cite web |url = http://www.letsrecycle.com/do/ecco.py/view_item?listid=37&listcatid=231&listitemid=8155&section=legislation |title = PM's advisor hails recycling as climate change action. |publisher = Letsrecycle.com |date = November 8, 2006 |deadurl = yes |accessdate = April 15, 2014 |archiveurl = https://web.archive.org/web/20070811024815/http://www.letsrecycle.com/do/ecco.py/view_item?listid=37 |archivedate=11 August 2007 }}</ref> ਮੁੜ-ਘੁਮਾਈ ਅਜੋਕੀ ਕੂੜਾ-ਕਰਕਟ ਛਾਂਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ "ਘਟਾਉ, ਮੁੜ-ਵਰਤੋ ਅਤੇ ਮੁੜ-ਘੁਮਾਉ" ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਦਾ ਤੀਜਾ ਅੰਗ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰਲੇ ਜੋੜ == * {{ਕਾਮਨਜ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ|Recycling|ਮੁੜ-ਘੁਮਾਈ}} * {{cite web |url = http://www.recyclingwasteworld.co.uk/cgi-bin/go.pl/article/article.html?uid=47956 |title = Study debunks myths around co-mingling |date = May 10, 2010 |publisher = Recycling Waste World |access-date = ਸਤੰਬਰ 12, 2016 |archive-date = ਮਾਰਚ 6, 2016 |archive-url = https://web.archive.org/web/20160306082825/http://recyclingwasteworld.co.uk/cgi-bin/go.pl/article/article.html?uid=47956 |url-status = dead }} * {{britannica|493996}} {{ਅਧਾਰ}} 3sriig85v47tjil3y2x7m4hyf7sw8y2 0 92732 773655 538347 2024-11-17T17:50:01Z Dostojewskij 8464 ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2017 773655 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਬੀ. ਵੀ. ਰਾਧਾ | image = <!-- Deleted image removed: [[File:B.V.Radha.jpg|100x250px|thumbnail|center]] --> | caption = | birth_name = ਰਾਜਲਕਸ਼ਮੀ | birth_date = {{Birth year and age|1948|8}} | birth_place = [[ਬੰਗਲੋਰ]], [[ਮੈਸੂਰ ਰਾਜ]], ਭਾਰਤ | death_date = | death_place = | nationality = [[ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ|ਭਾਰਤੀ]] | other_names = | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ, [[ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ]] | spouse = ਕੇ. ਐੱਸ. ਐੱਲ. ਸਵਾਮੀ (1939-2015) }} '''ਬੇਂਗਲੁਰੂ ਵਿਜੇ ਰਾਧਾ''' (ਜਨਮ ਅਗਸਤ 1948) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਅਤੇ [[ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ]] ਸੀ। 1964 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕੰਨੜ ਫ਼ਿਲਮ ''ਨਾਵਕੋਟੀ ਨਾਰਾਇਣ'' ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜਿਆਦਾਤਰ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਗਭਗ 300 ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਦੇ ਵਿੱਚੋਂ 250 ਦੇ ਕਰੀਬ ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਤਮਿਲ਼, ਤੇਲਗੂ, ਮਲਿਆਲਮ, ਤੁਲੂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਹਨ।<ref>{{cite web |title= B. V. Radha profile |url= http://www.veethi.com/india-people/b._v._radha-profile-3671-14.htm |publisher= ''veethi.com'' |accessdate= 4 December 2014}}</ref> ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਕੇ. ਐੱਸ. ਐੱਲ. ਸਵਾਮੀ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |title= B. V. Radha profile |url= http://chiloka.com/celebrity/radha-928 |publisher= ''chiloka.com'' |accessdate= 4 December 2014}}</ref> ਆਪਣੇ ਇਸ ਅਦਾਕਾਰੀ ਜੀਵਨ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਕਈ ਨਾਟਕ ਵੀ ਖੇਡੇ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਵੇਖਦੇ ਹੋਏ 2010 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਕਨਕ ਰਤਨ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite web |title= Award for B.V. Radha |url= http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-karnataka/award-for-bv-radha/article677875.ece |publisher= ''The Hindu'' |date= 6 January 2010 |accessdate= 4 December 2014}}</ref> ==ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ== ਰਾਧਾ ਦਾ ਜਨਮ ਰਾਜਲਕਸ਼ਮੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ 1948 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਰਸਾਨੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦਿਆਂ, ਉਸ ਨੇ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭੂਮਿਕਾ 1964 ਵਿਚਲੀ ਕੰਨੜ ਫ਼ਿਲਮ "ਨਵਾਕੋਟੀ ਨਾਰਾਇਣ" ਵਿੱਚ ਆਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਨੇ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਤਾਮਿਲ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਭੂਮਿਕਾ 1966 ਵਿੱਚ "ਥਜ਼ਾਮਪੂ" ਵਿੱਚ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ 1960 ਅਤੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਚੋਟੀ ਦੇ ਅਦਾਕਾਰਾਂ, ਐਮ.ਜੀ. ਰਾਮਚੰਦਰਨ, ਸਿਵਾਜੀ ਗਣੇਸ਼ਨ, ਐਨ. ਟੀ. ਰਾਮਾ ਰਾਓ, ਜੇਮਿਨੀ ਗਨੇਸਨ, ਅਕਿਨੀਨੀ ਨਾਗੇਸਵਰਾ ਰਾਓ ਅਤੇ ਜੈਸ਼ੰਕਰ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ==ਮੌਤ== 10 ਸਤੰਬਰ 2017 ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। == ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ == ===ਕੰਨੜ=== {{div col|colwidth=22em}} * ''[[Navakoti Narayana]]'' (1964) * ''[[Thoogudeepa]]'' (1966) * ''[[Premamayi]]'' (1966) * ''[[Kiladi Ranga]]'' (1966) * ''[[Deva Maanava]]'' (1966) * ''[[Rajadurgada Rahasya]]'' (1967) * ''[[Onde Balliya Hoogalu]]'' (1967) * ''[[Manasiddare Marga]]'' (1967) * ''[[Lagna Pathrike]]'' (1967) * ''[[Simha Swapna]]'' (1968) ... Menaka * ''[[Manku Dinne]]'' (1968) * ''[[Manassakshi]]'' (1968) * ''[[Hannele Chiguridaga]]'' (1968) * ''[[Gandhinagara]]'' (1968) * ''[[Bhagyada Bagilu]]'' (1968) * ''[[Bhagya Devathe]]'' (1968) * ''[[Bangalore Mail]]'' (1968) * ''[[Bedi Bandavalu]]'' (1968) * ''[[Attegondu Kaala Sosegondu Kaala]]'' (1968) * ''[[Mukunda Chandra]]'' (1969) * ''[[Mayor Muthanna]]'' (1969) * ''[[Makkale Manege Manikya]]'' (1969) * ''[[Choori Chikkanna]]'' (1969) * ''[[Bhale Raja]]'' (1969) * ''[[Rangamahal Rahasya]]'' (1970) ... Miss Sheela * ''[[Namma Mane]]'' (1970) * ''[[Mooru Muttugalu]]'' (1970) * ''[[Modala Rathri]]'' (1970) * ''[[Lakshmi Saraswathi]]'' (1970) * ''[[Gejje Pooje]]'' (1970) * ''[[Bhale Jodi]]'' (1970) * ''[[Arishina Kumkuma]]'' (1970) * ''[[Anireekshitha]]'' (1970) * ''[[Aaru Mooru Ombathu]]'' (1970) * ''[[Bhale Adrushtavo Adrushta]]'' (1970) * ''[[Anugraha (film)|Anugraha]]'' (1970) * ''[[Amarabharathi]]'' (1971) * ''[[Anugraha (film)|Anugraha]]'' (1971) * ''[[Naguva Hoovu]]'' (1971) * ''[[Bangaarada Manushya]]'' (1972) * ''[[Kranti Veera]]'' (1972) * ''[[Yaava Janmada Maitri]]'' (1972) * ''[[Nanda Gokula]]'' (1972) * ''[[Jwala Mohini]]'' (1973) * ''[[CID 72]]'' (1973) * ''[[Devaru Kotta Thangi (1973 film)]]'' (1973) * ''[[Mahadeshwara Pooja Phala]]'' (1974) * ''[[Shubhamangala]]'' (1975) * ''[[Mane Belaku]]'' (1975) * ''[[Banashankari (film)|Banashankari]]'' (1977) * ''[[Mugdha Manava]]'' (1977) * ''[[Pavana Ganga]]'' (1977) * ''[[Nagara Hole]]'' (1977) * ''[[Mutthaide Bhagya (1983 film)|Muthaide Bhagya]]'' (1983) * ''[[Chinna (1994 film)]]'' (1994) * ''[[Ibbara Naduve Muddina Aata]]'' (1996) * ''[[Cheluva]]'' (1997) * ''[[Kalavida]]'' (1997) * ''[[Simhada Mari]]'' (1997) * ''[[Thutta Mutta]]'' (1998) * ''[[Hoomale]]'' (1998) * ''[[Gadibidi Krishna]]'' (1998) * ''[[Snehaloka]]'' (1999) * ''[[Partha (film)|Partha]]'' (2003) * ''[[Thandege Thakka Maga]]'' (2006) {{div col end|2}} ===ਤਾਮਿਲ=== * ''[[Thazhampoo]]'' (1965) ... Kaveri * ''[[Yaar Nee?]]'' (1966) ... Rama * ''[[Kathal Paduthum Padu]]'' (1966) * ''[[Kadhalithal Podhuma]]'' (1967) ... Manju's sister * ''[[Naan (1967 film)|Naan]]'' (1967) * ''Sundharamoorthi Nayanar'' (1967) * ''Sathiyam Thavaradhey'' (1968) * ''Neeyum Naanum'' (1968) * ''[[Thanga Surangam]]'' (1969) * ''[[CID Shankar]]'' (1970) ... Rama ===ਤੇਲੁਗੂ=== * ''[[Aame Evaru?]]'' (1966) ===ਮਲਿਆਲਮ=== * ''[[Bhakta Kuchela (1961 film)|Bhakta Kuchela]]'' (1961) ... Dancer ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== * {{IMDb name|3297448|B. V. Radha}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1948]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2017]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] 3dbh91veaa99lr95lpczaek8wlvzlms 0 93232 773783 574348 2024-11-18T10:58:41Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773783 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਸਵਾਤੀ ਕਪੂਰ|birth_date=<!--Birth date has been contested. Do not add without providing a reliably published source.-->|birth_place=[[ਕਾਨਪੁਰ]], [[ਭਾਰਤ]]|occupation=ਅਦਾਕਾਰਾ, ਮਾਡਲ|years active=2008&nbsp;– ਹੁਣ ਤੱਕ|yearsactive=2008&nbsp;– present}} '''ਸਵਾਤੀ ਕਪੂਰ''' ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ]] ਫਿਲਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.tellychakkar.com/tv/tv-news/i-took-lot-of-projects-never-materialised-swati-kapoor|title=I took up a lot of projects that never materialised: Swati Kapoor}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀਰੀਅਲ ''ਕਾਲੀ – ਏਕ ਅਗਨੀਪਰਿਕਸ਼ਾ'' ਵਿੱਚ ਰਚਨਾ ਨਾਮ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਨਾਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Swati-Kapoor-Kaali-Ek-Agnipariksha-Fuddu-Anurag-Basu-Uday-Tikekar-Shalini-Arora/articleshow/26049045.cms?|title=Folks remember the vibrant and bold beauty of Star Plus's 'Kaali-Ek Agnipariksha'? Yes! We are talking about the elegant Swati Kapoor.}}</ref> ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਿਲਮ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮ ਮਿਸਟਰ ਐਂਡ ਮਿਸਿਜ਼ 420 ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/punjabi/movies/news/No-strong-roles-for-women-in-films-Swati-Kapoor/articleshow/29701385.cms|title=The Punjabi film is titled Mr & Mrs 420.}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਸਵਾਤੀ [[ਕਾਨਪੁਰ]], [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]]<ref>{{Cite news|url=http://www.hindustantimes.com/chunk-ht-ui-punjabsectionpage-dontmiss/smooth-sailing/article1-1189500.aspx|title=So, here I am!" says the Kanpur-born-and-bred girl.|access-date=2017-05-02|archive-date=2015-07-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20150715185752/http://www.hindustantimes.com/chunk-ht-ui-punjabsectionpage-dontmiss/smooth-sailing/article1-1189500.aspx|dead-url=yes}}</ref> ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਡਾ ਵਰਿੰਦਰ ਸਵਰੂਪ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਪਬਲਿਕ ਸਕੂਲ, [[ਕਾਨਪੁਰ]] ਤੋਂ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=http://vsec.in/contact.htm|title=Dr. Virendra Swarup Education Centre|access-date=2017-05-02|archive-date=2021-05-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20210508165358/http://vsec.in/contact.htm|url-status=dead}}</ref> == ਫਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ == {| class="wikitable sortable plainrowheaders" style="margin-bottom: 10px;" ! scope="col" | ਸਾਲ ! scope="col" | ਸਿਰਲੇਖ ! scope="col" | ਭੂਮਿਕਾ ! scope="col" | ਭਾਸ਼ਾ ! scope="col" | ਸੂਚਨਾ |- | 2014 ! scope="row" | ''ਮਿਸਟਰ & ਮਿਸ਼ਜ਼ 420'' | ਮੈਡਮ ਜੀ | ਪੰਜਾਬੀ | ਸਹਿ-ਅਦਾਕਾਰ [[ਯੁਵਰਾਜ ਹੰਸ]]<ref>{{Cite news|url=http://indianexpress.com/article/cities/ludhiana/cast-of-mr-mrs-420-in-city/|title=Actors Yuvraj Hans, Avantika Hundal and Swati Kapoor in Ludhiana on Tuesday.}}</ref> |- | 2015 ! scope="row" | ''ਸਿਰਫ਼ ਗੇਨੀ ਚਾਚਾ'' | ਰੀਆ ਬੈਨਰਜੀ | ਹਿੰਦੀ |- | 2016 ! scope="row" | ''ਫੁੱਦੁ'' | ਸ਼ਾਲਿਨੀ ਨੇ | ਹਿੰਦੀ | ਕਾਮੇਡੀ ਡਰਾਮਾ<ref>{{Cite news|url=http://www.bhaskar.com/news/ENT-BOL-meet-fuddu-avtress-swati-kapoor-4753313-PHO.html|title=फूद्दू' से बॉलीवुड में डेब्यू करने जा रहीं स्वाति छोटे पर्दे पर अभिनय कर चुकी हैं।}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Swati-Kapoor-Kaali-Ek-Agnipariksha-Fuddu-Anurag-Basu-Uday-Tikekar-Shalini-Arora/articleshow/26049045.cms|title=Swati Kapoor makes Bollywood debut with 'Fuddu'|date=19 November 2013|access-date=16 January 2016}}</ref> |} ; ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ * '''2010-2011:''' ''Kaali – ਏਕ Agnipariksha'' ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ Rachana * '''2011:''' ''Hamari Saass ਲੀਲਾ'' ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ Anokhi Thakkar<ref>{{Cite news|url=http://www.metromasti.com/tv/news/Swati-Kapoor-finilizes-role-of-fourth-bahu-in-Hamaari-Saas-Leela/10850|title=Swati-Kapoor-finilizes-role-of-fourth-bahu-in-Hamaari-Saas-Leela}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://cityairnews.com/content/swati-kapoor-debut-punjabi-film-assin-ni-sudharna%E2%80%99|title=Her hard work and dedication got her yet another key role as the main lead of the television show "Humari Saas Leela" that was broadcast on Colors.|access-date=2017-05-02|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304114953/http://cityairnews.com/content/swati-kapoor-debut-punjabi-film-assin-ni-sudharna%E2%80%99|dead-url=yes}}</ref> * '''2015:''' ''ਮੋੜ ਵਾਲਾ ਪਿਆਰ - ਸਵੀਪ Remixed'' ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੀਆ * '''2016:''' ''Mastaangi'' ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਈਐਸਆਈ ਏਜੰਟ ਉਦਿਤੀ/ ਰੀਆ ਸਰੀਨ * '''2016:''' ਯੇ Hai ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰੇਗਾ ''ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ'' * '''2017:''' SuperCops ਬਨਾਮ Supervillains '''<nowiki>"Khoonkhar"</nowiki>''' ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੂਤ ਧਾਰਾ * '''2017-ਪੇਸ਼:''' Tu ਸੂਰਜ, ਮੁੱਖ ਸਾਂਝ ਪਿਆਜ਼ੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਰਸਵਤੀ == ਹਵਾਲੇ == <references /> == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * {{IMDb name|5443465|Swati Kapoor}} * [https://www.facebook.com/Swati-Kapoor-1547619548891728/ Facebook page] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 9qywiqgw9m05ex4m2he6xnhlnorydd9 0 93235 773749 566574 2024-11-18T06:41:27Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773749 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਰੰਜਿਤਾ "ਰੂਬੀ" ਕੌਰ | image = | imagesize = | caption = | birthname = | birth_date = {{Birth date and age|1956|9|22|mf=y}} | birth_place = [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]], [[ਭਾਰਤ]] | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | film_industry = [[ਬਾਲੀਵੁੱਡ]] }} '''ਰੰਜਿਤਾ "ਰੂਬੀ" ਕੌਰ''' (ਜਨਮ 22 ਸਤੰਬਰ 1956) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ। ਉਹ 47 ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |url=http://www.screenindia.com/20010914/fsalaam.html |title=Screen the business of entertainment-Films-Salaam Bollywood<!-- Bot generated title --> |access-date=2017-05-02 |archive-date=2007-09-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927221107/http://www.screenindia.com/20010914/fsalaam.html |url-status=dead }}</ref> ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਦਰਸਾਏ ਹਨ ਅਤੇ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ: ਲੈਲਾ ਮਜਨੂੰ (1976), ਅੱਖੀਓ ਕੇ ਝਰਖੋਂ ਸੇ (1978) ਅਤੇ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਔਰ ਵੋਹ (1978) 'ਚ ਉਸ ਦੀ ਕਮਾਲ ਦੀ ਐਂਟਰੀ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਉਪਰੋਕਤ ਦੋ ਫਿਲਮਾਂ ਸਮੇਤ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡਾਂ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਹੋਈ ਸੀ। == ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਕੌਰ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਾਜ ਮਸੰਦ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸਕਾਈ ਹੈ। ਰਣਜੀਤ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਰਾਜ ਅਤੇ ਬੇਟੇ ਸਕਾਈ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਰਜੀਨੀਆ ਦੇ ਨਾਰਫੋਕ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁਣੇ ਦੇ ਕੋਰੇਗਾਓਂ ਪਾਰਕ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਵਰਜੀਨੀਆ ਵਿੱਚ 7-11 ਸਟੋਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਲੜੀ ਹੈ। == ਕਰੀਅਰ == ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫ਼ਿਲਮੀ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਰਿਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਦੇ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮ ਲੈਲਾ ਮਜਨੂੰ (1976) ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਫਲ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਔਰ ਵੋਹ (ਸੰਜੀਵ ਕੁਮਾਰ ਦੇ ਨਾਲ) ਅਤੇ ਅਖੀਓ ਕੇ ਝਰੋਖੋਂ ਸੇ (ਸਚਿਨ ਨਾਲ) ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਮਿਥੁਨ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੁਰੱਖਿਆ, ਤਰਾਨਾ, ਹਮਸੇ ਬਢਕਰ ਕੌਨ, ਆਦਤ ਸੇ ਮਜਬੂਰ, ਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਗੁਨਾਹੋ ਕਾ ਦੇਵਤਾ ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਟੀਮ ਬਣਾਈ। ਉਸ ਨੇ ਸਤੇ ਪੇ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ ਦੀ ਨਾਇਕਾ ਵਜੋਂ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਰੁਬੀਨਾ ਰਾਜੀਵ ਟੰਡਨ (ਰਵੀਨਾ ਟੰਡਨ ਦਾ ਭਰਾ) ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਮੈਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤੂੰ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਕੌਰ ਰਾਜਸ਼੍ਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਹਿੱਟ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਮੰਚਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਰਿਸ਼ੀ ਕਪੂਰ, ਸਚਿਨ, ਰਾਜ ਬੱਬਰ, ਰਾਜ ਕਿਰਨ, ਦੀਪਕ ਪਰਾਸ਼ਰ, ਵਿਨੋਦ ਮੇਹਰਾ ਅਤੇ ਅਮੋਲ ਪਾਲੇਕਰ ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਾ ਨਾਲ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਜੋੜੀ ਮਿਥੁਨ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਨਾਲ ਸੀ। ਫਿਲਮ ਇੰਡਸਟਰੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਦੀ ਆਖ਼ਰੀ ਫਿਲਮ 1990 ਵਿੱਚ ਗੁਨਾਹੋ ਕਾ ਦੇਵਤਾ ਸੀ। 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੁਝ ਟੈਲੀਵੀਜ਼ਨ ਸੀਰੀਅਲ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਦਾਕਾਰੀ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਈ। 15 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਵਕਫ਼ੇ ਬਾਅਦ ਰਣਜੀਤ 2005 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫ਼ਿਲਮ ਅੰਜਾਨੇ: ਦਿ ਅਨਨਾਨ ਰਾਹੀਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਪਰਤੀ। 2008 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਮਿਥੁਨ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਨਾਲ ਮਿਲਾਇਆ। ਫਿਲਮ ਦੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਦੇਰੀ ਸਾਲ 2012 ਵਿੱਚ ਹੋਈ। 2011 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਸਚਿਨ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਨਾ ਪਹਿਚਾਨਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਅਖੀਓ ਕੇ ਝਰੋਖੋਂ ਸੇ ਦੀ ਅਗਲੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸੀ। ==ਫ਼ਿਲਮਾਂ== {|class="wikitable" |- !ਸਾਲ !!ਫ਼ਿਲਮ !!ਭੂਮਿਕਾ !!ਨੋਟਸ |- |[[1976 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ|1976]] |''[[ਲੈਲਾ ਮਜਨੂੰ (1976 ਫ਼ਿਲਮ)|ਲੈਲਾ ਮਜਨੂੰ]]'' |ਲੈਲਾ | |- |[[1978 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ|1978]] |''ਅੱਖੀਓਂ ਕੇ ਝਰੋਖੋਂ ਸੇ'' |ਲਿਲੀ ਫ਼ਰਨਾਂਡੇਸ |1979 ਫ਼ਿਲਮਫੇਅਰ ਬੈਸਟ ਅਦਾਕਾਰਾ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ |- |[[1978 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ|1978]] |''ਦਾਮਾਦ'' | | |- |[[1978 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ|1978]] |''[[ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਔਰ ਵੋ]]'' |ਨਿਰਮਲਾ ਦੇਸ਼ਪਾਂਡੇ |1979 ਫ਼ਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਬੈਸਟ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰਾ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ |- |[[1979 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ|1979]] |''[[ਮੇਰੀ ਬੀਵੀ ਕੀ ਸ਼ਾਦੀ]]'' |ਪ੍ਰੀਆ ਬੀ. ਬਾਰਟੇਂਡੂ "ਪੀ" | |- |[[1979 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ|1979]] |''[[ਭਿਆਨਕ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਭਿਆਨਕ]]'' | | |- |[[1979 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ|1979]] |''[[ਸੁਰਕਸ਼ਾ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਸੁਰਕਸ਼ਾ]]'' |ਪ੍ਰੀਆ | |- |[[1979 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ|1979]] |''[[ਤਾਰਾਨਾ (1979 ਫ਼ਿਲਮ)|ਤਾਰਾਨਾ]]'' | | |- |[[1980 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1980]] |''[[ਆਪ ਤੋ ਐਸੇ ਨਾ ਥੇ]]'' |ਵਰਸ਼ਾ ਓਬਰਾਏ | |- |[[1980 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ|1980]] |''ਉਨੀਸ ਬੀਸ'' | | |- |[[1981 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1981]] |''ਅਰਮਾਨ'' |ਆਰਤੀ | |- |[[1981 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1981]] |''[[ਧੂੰਆ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਧੂੰਆ]]'' |ਸ਼ੇਲਾ | |- |[[1982 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1982]] |''[[ਰਾਜਪੂਤ (1982 ਫ਼ਿਲਮ)|ਰਾਜਪੂਤ]]'' |ਕਮਲੀ | |- |[[1982 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1982]] |''[[ਉਸਤਾਦੀ ਉਸਤਾਦ ਸੇ]]'' |ਸੀਮਾ | |- |[[1982 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1982]] |''[[ਸੱਟੇ ਪੇ ਸੱਟਾ]]'' |ਸੀਮਾ | |- |[[1982 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1982]] |''[[ਸੁਣ ਸਜਣਾ]]'' |ਬਸੰਤੀ | |- |[[1982 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1982]] |''[[ਤੇਰੀ ਕਸਮ]]'' |ਸ਼ਾਂਤੀ |1983 ਫ਼ਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਬੈਸਟ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰਾ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ |- |[[1983 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1983]] |''[[ਹਾਦਸਾ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਹਾਦਸਾ]]'' |ਰੌਬੀ |ਅਕਬਰ ਖ਼ਾਨ ਨਾਲ |- |[[1983 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1983]] |''[[ਕੌਣ? ਕੈਸੇ?]]'' |ਰੇਨੂੰ/ਸ਼ੇਲਾ | |- |[[1983 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1983]] |''ਮਹਿੰਦੀ'' |ਮਾਧੁਰੀ 'ਮਧੂ' | |- |[[1983 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1983]] |''[[ਮੁਝੇ ਇਨਸਾਫ ਚਾਹੀਏ]]'' | | |- |[[1983 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1983]] |''[[ਵੋ ਜੋ ਹਸੀਨਾ]]'' | | |- |[[1984 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1984]] |''[[ਬਾਜ਼ੀ (1984 ਫ਼ਿਲਮ)|ਬਾਜ਼ੀ]]'' |ਨੂਰਾ | |- |[[1984 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1984]] |''[[ਰਾਜ ਤਿਲਕ(1984 ਫ਼ਿਲਮ)|ਰਾਜ ਤਿਲਕ]]'' |ਸਪਨਾ | |- |[[1986 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1986]] |''[[ਕਿਸਮਤਵਾਲਾ]]'' | | |- |[[1986 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1986]] |''[[ਕਤਲ (ਫ਼ਿਲਮ)]]'' |ਸੀਤਾ (ਨਰਸ) | |- |[[1989 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1989]] |''[[ਦੋ ਕੈਦੀ]]'' |ਮਿਸ. ਅਮਰ ਸਿਨਹਾ | |- |[[1989 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1989]] |''[[ਗਵਾਹੀ]]'' | | |- |[[1990 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1990]] |''[[ਦੀਵਾਨਾ ਮੁਝ ਸਾ ਨਹੀਂ]]'' |ਅਨੀਤਾ ਦੀ ਭੈਣ | |- |[[1990 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |1990]] |''[[ਗੁਨਾਹੋਂ ਕਾ ਦੇਵਤਾ (ਫ਼ਿਲਮ)]]'' |ਬਲਦੇਵ ਸ਼ਰਮਾ | |- |[[2005 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |2005]] |''ਅਣਜਾਨੇ: ਦ ਅਨਨੌਨ'' |ਰੋਮਾ |- |[[2011 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |2011]] |''[[ਜਾਨਾ ਪਹਿਚਾਣਾ]]'' |ਮਿਸ. ਅਸ਼ਾ | |- |[[2012 ਦੀਆਂ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫ਼ਿਲਮਾਂ |2012]] |''[[ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੇਰੇ ਨਾਂਮ]]'' |ਮਿਸ. ਸਿੰਘ | |} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰੀ ਕਡ਼ੀਆਂ== * {{IMDb name|2209264}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1962]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] qgswa9pou0lw9lecwtuct3fn7i1v75b 0 94016 773618 603173 2024-11-17T12:10:43Z 2407:1400:AA03:5E90:80DE:55F7:E142:7325 773618 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਸ਼ਿਵਾਂਗੀ ਜੋਸ਼ੀ | image = Shivangi Joshi at Screening.png | image_size = | caption = | birth_date = <!-- Please cite a reliable source for date of birth --> | birth_place = | nationality = ਭਾਰਤੀ | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years active = 2013{{ndash}}ਵਰਤਮਾਨ }} '''ਸ਼ਿਵਾਂਗੀ ਜੋਸ਼ੀ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ ਜੋ ਵਧੇਰੇ ਕਰਕੇ ''ਬੇਗੁਸਰਾਈ''  ਵਿੱਚ ਪੂਨਮ ਅਤੇ ਨਾਟਕ ''ਬੇਇੰਤੇਹਾਂ'' ਵਿੱਚ ਆਯਤ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇਸਨੇ [[ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ]] ਉੱਪਰ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਨਾਟਕ ''ਯੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਯਾ ਕੈਹਲਾਤਾ ਹੈ '' ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਨਾਇਰਾ ਸਿੰਘਾਨਿਆ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ।<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Shivangi-Joshi-will-play-the-grown-up-Naira/articleshow/52075258.cms|title=Shivangi Joshi will play the grown-up Naira|date=May 3, 2016|work=[[Times of India]]}}</ref> == ਸ਼ੋਅ == * 2013-2014:"ਖੇਲਤੀ ਹੈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਆਂਖ ਮਿਚੋਲੀ" ਬਤੌਰ ਨਿਸ਼ਾ * 2013-2014: ''ਬੇਇੰਤੇਹਾਂ" ਬਤੌਰ ਤੇ ਆਯਤ ਗ਼ੁਲਾਮ ਹੈਦਰ / ਆਯਤ ਰਿਜ਼ਵਾਨ ਮਲਿਕ'' * 2014: "ਲਵ ਬਾਏ ਚਾਂਸ ਬਤੌਰ ਵਿਸ਼ੀ * 2015-2016: ''ਬੇਗੁਸਰਾਈ''  ਬਤੌਰ ਪੂਨਮ ਲਖਨ ਠਾਕੁਰ * 2016: ''ਬਾਕਸ ਕ੍ਰਿਕਟ ਲੀਗ'' (ਸੀਜ਼ਨ 2) ਬਤੌਰ ਸ਼ਿਵਾਂਗੀ * 2016: "ਯੇ ਹੈ ਆਸ਼ਿਕੀ" ਬਤੌਰ ਮੀਰਾ * 2016: "ਪਿਆਰ ਤੁਨੇ ਕਯਾ ਕਿਯਾ(ਟੀ ਸੀਰੀਜ਼) ਬਤੌਰ ਜਯੋਤੀ * 2016-ਪੇਸ਼: ''ਯੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਯਾ ਕੈਹਲਾਤਾ ਹੈ''  ਬਤੌਰ ਨਾਇਰਾ ਕਾਰਤਿਕ ਗੋਇਨਕਾ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1998]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] p4hkvruuk2q7c4xu4cdewlah7mc32nt 0 95176 773755 721787 2024-11-18T07:11:51Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773755 wikitext text/x-wiki {{Infobox adult biography | name = ਲਿਜ਼ ਟਾਇਲਰ | image = Lizz Tayler 2011 AVN Awards.jpg | caption = 2011 ਵਿੱਚ, ਲਿਜ਼ ਟਾਇਲਰ [[ਏਵੀਐਨ ਅਵਾਰਡ]] ਦੌਰਾਨ | birth_name = | birth_date = {{Birth date and age|1990|06|09}}<ref name="iafd">{{cite web|title=Lizz Tayler|publisher=IAFD|url=http://www.iafd.com/person.rme/perfid=LizzTayler/gender=f/Lizz-Tayler.htm |accessdate=2 December 2012|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100824052103/http://www.iafd.com/person.rme/perfid%3DLizzTayler/gender%3Df/Lizz-Tayler.htm |archivedate=24 August 2010}}</ref> | birth_place = [[ਫੋਈਨਿਕਸ, ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ]], ਯੂਐਸਏ<ref name="iafd"/><ref name=autogenerated1>{{cite news|author=Paul Cantor|title=The Top 100 Hottest Porn Stars (Right Now)|url=http://www.complex.com/girls/2011/07/the-top-100-hottest-porn-stars/lizz-tayler|magazine=[[Complex (magazine)|Complex]]|accessdate=17 March 2013|date=July 11, 2011|archive-date=27 ਅਕਤੂਬਰ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131027234319/http://www.complex.com/girls/2011/07/the-top-100-hottest-porn-stars/lizz-tayler|dead-url=yes}}</ref><ref name="Fresh Off the Bus Interview: Lizz Tayler">{{cite web|url=http://business.avn.com/articles/video/Fresh-Off-the-Bus-Interview-Lizz-Tayler-405572.html|title=Fresh Off the Bus Interview: Lizz Tayler|date=13 August 2010|accessdate=26 June 2013|archive-date=25 ਦਸੰਬਰ 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225231514/https://avn.com/business/articles/video/fresh-off-the-bus-interview-lizz-tayler-405572.html%20|url-status=dead}}</ref> | death_date = | death_place = | spouse = | height = {{height|ft=5|in=5|precision=2}}<ref name="iafd"/><ref name="Fresh Off the Bus Interview: Lizz Tayler" /> | weight = {{convert|121|lb|kg st|abbr=on}}<ref name="iafd"/> | alias = ਲਿਜ਼ ਟਾਇਲਰ | number_of_films = 146 (per [[IAFD]]) | website = }} '''ਲਿਜ਼ ਟਾਇਲਰ '''(ਜਨਮ 9 ਜੂਨ, 1990) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਪੌਰਨੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੈਰੀਅਰ == ਇਸਦਾ ਜਨਮ [[ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਟਾਇਲਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਾਲਗ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਮਾਰਚ 2010 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ।<ref>Steve Javors, "Cybersiren: Lizz Tayler", ''[//en.wikipedia.org/wiki/AVN_(magazine) AVN]'', Vol.26/No.8, Issue 333, August 2010</ref> ਇਸਦਾ ਸਟੇਜੀ ਨਾਂ [[ਏਲਿਜ਼ਾਬੇਥ ਟੇਲਰ|ਏਲਿਜ਼ਬੇਤ ਟੇਲਰ]], ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ।<ref name="auto">{{cite interview|subject=Lizz Tayler|interviewer=Apache Warrior|title=Lizz Tayler Interview|url=http://xcritic.com/columns/column.php?columnID=2262|work=XCritic|date=|year=|accessdate=24 April 2016|archive-date=24 ਅਪ੍ਰੈਲ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160424175055/http://xcritic.com/columns/column.php?columnID=2262|url-status=dead}}</ref> ਟਾਇਲਰ ਨੇ 14 ਸਾਲ ਸਾਫਟਬਾਲ ਖੇਡੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਛੋਟੀ ਸੀ ਤਾਂ ਕ੍ਰਾਸ ਕੰਟੈੱਕਟ ਦੌੜ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਹਾਕੀ ਅਤੇ ਤੈਰਾਕੀ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਸੀ। ਪੌਰਨੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਬਰਿਆਨਾ ਬੈਂਕਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸੀ, ਟੇਲਰ ਨੇ  ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਪੇਟ 'ਤੇ ਬੈਂਕ ਦੇ ਦਸਤਖਤ ਦਾ ਟੈਟੂ ਬਣਵਾਇਆ।<ref name="nvvv">"The Fresh Issue", ''[//en.wikipedia.org/wiki/AVN_(magazine) AVN]'', Vol. 27/No. 6, Issue 343, June 2011, pp.40-50</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ == * 2011 ਐਕਸਬੀਆਈਜ਼ੈਡ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ – ਸਲਾਨਾ ਨਵਾਂ ਸਿਤਾਰਾ<ref name="11nom">{{Cite web|url=http://www.xbiz.com/news/news_piece.php?id=128827&mi=all&q=xbiz+awards|title=XBIZ Announces Finalist Nominees for 2011 XBIZ Awards|last=Dan Miller|publisher=XBIZ|access-date=28 May 2011|archive-date=17 ਸਤੰਬਰ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110917140116/http://www.xbiz.com/news/news_piece.php?id=128827&mi=all&q=xbiz+awards|dead-url=yes}}</ref><ref name="Lizz Tayler Nominated for XBIZ New Starlet Award">{{Cite web|url=http://www.xbiz.com/news/129879|title=Lizz Tayler Nominated for XBIZ New Starlet Award|date=24 January 2011|access-date=26 June 2013}}</ref> * 2011 ਐਕਸਆਰਸੀਓ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ – ਨਿਊ ਸਟਾਰਲਿਟ<ref name="xrco11nom">{{Cite web|url=http://business.avn.com/articles/video/XRCO-Announces-2011-Nominations-426791.html|title=XRCO Announces 2011 Nominations|last=Peter Warren|date=2011-02-22|publisher=''AVN''|access-date=2011-02-26|archive-date=2012-07-15|archive-url=https://archive.today/20120715214045/http://business.avn.com/articles/video/XRCO-Announces-2011-Nominations-426791.html|url-status=dead}}</ref> * 2012 ਏਵੀਐਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ – ਵਧੀਆ ਨਿਊ ਸਟਾਰ<ref name="AVN Awards 2012: The Nominees">{{cite web|url=http://business.avn.com/articles/video/AVN-Awards-2012-The-Nominees-456084.html|title=AVN Awards 2012: The Nominees|date=6 December 2011|accessdate=26 June 2013|archive-date=10 ਮਾਰਚ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160310063917/http://business.avn.com/articles/video/AVN-Awards-2012-The-Nominees-456084.html|url-status=dead}}</ref> * 2012 ਏਵੀਐਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ – ਵਧੀਆ ਪੌਵ ਸੈਕਸ ਸੀਨ, ਟਿਮ ਵਾਨ ਸਵਾਈਨ ਨਾਲ<ref name="avn12">{{Cite web|url=http://avnawards.avn.com/about/nominees.html|title=2012 AVN Award Nominees|date=2012-06-14|publisher=''AVN''|archive-url=https://web.archive.org/web/20091026142002/http://avnawards.avn.com/about/nominees.html|archive-date=2009-10-26|dead-url=yes|access-date=2012-06-14}}</ref> * 2012 ਏਵੀਐਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ – ਵਧੀਆ ਤਿੰਨ-ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਸੈਕਸ ਸੀਨ, ਜੀ/ਬੀ/ਬੀ, ਡੈਨੀ ਵਿਲਡ ਅਤੇ ਸੇਸਚਾ ਨਾਲ * 2013 ਏਵੀਐਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ – ਵਧੀਆ ਪੌਵ ਸੈਕਸ ਸੀਨ ਐਰਿਕ ਜੌਹਨ ਨਾਲ<ref name="Past Nominees - AVN">{{Cite web|url=http://avnawards.avn.com/page/14|title=Best POV Sex Scene|archive-url=https://web.archive.org/web/20131014034717/http://avnawards.avn.com/page/14|archive-date=14 October 2013|dead-url=yes|access-date=14 June 2013}}</ref> == ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ == * {{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=jutb2Jr-oRQC|title=Confessions of the Hundred Hottest Porn Stars|last=Lainie Speiser|date=1 June 2011|publisher=Quiver|isbn=978-1-61060-225-9|pages=138–139}} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb name|3984973}} * {{ਟਵਿਟਰ}} * {{iafd name|id=LizzTayler|gender=female|name=Lizz Tayler}}ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਬਾਲਗ ਫਿਲਮ ਡਾਟਾਬੇਸ * {{afdb name|id=56522|gender=female|name=Lizz Tayler}}ਬਾਲਗ ਫਿਲਮ ਡਾਟਾਬੇਸ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1990]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੌਰਨੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] i7c7hkx8tb7byeskyq8h7sjdokx15ct 0 97925 773629 578167 2024-11-17T14:22:11Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773629 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name=ਟੌਮ ਅਲਟਰ |image=Tom Alter at Dev Anand's birthday celebrations.jpg |caption=ਅਲਟਰ 2012 ਵਿੱਚ |birth_name=ਟੌਮ ਬੀਚ ਅਲਟਰ |birthname=ਥੋਮਸ ਬੀਚ ਅਲਟਰ |birth_date={{birth date|1950|6|22|df=y}} |birth_place=ਮਸੂਰੀ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ&nbsp;(ਹੁਣ ਉੱਤਰਾਖੰਡ) |death_date={{Death date and age|2017|9|29|1950|6|23|df=y}} |death_place=ਮੁੰਬਈ, ਭਾਰਤ |occupation=ਐਕਟਰ |years active=1976–2017 |yearsactive=1976–2017 |spouse=ਕਾਰੋਲ ਇਵਾਂਸ<br>(m. 1977-2017; his death) |children=2 |relatives=[[ਮਰਥਾ ਚੇਨ]] (ਭੈਣ) }} '''ਥਾਮਸ ਬੀਚ ਆਲਟਰ''' (22 ਜੂਨ 1950 - 29 ਸਤੰਬਰ 2017) <ref>{{cite web|url=https://www.ndtv.com/entertainment/tom-alter-padma-shri-actor-and-writer-dies-at-67-1756995|title=Actor Tom Alter Dies Of Cancer At 67|date=30 September 2017|publisher=[[NDTV]]|accessdate=30 September 2017}}</ref> ਅਮਰੀਕੀ ਮੂਲ ਦੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਐਕਟਰ ਸੀ।ਉਹ ਇੱਕ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਐਕਟਰ ਸਨ, ਜੋ ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਨ।<ref name="t">{{cite news|url=http://www.screenindia.com/news/No-Alternative/306623|title=No ‘Alter’native|date=9 May 2008|publisher=[[Screen (magazine)|Screen]]|access-date=30 ਸਤੰਬਰ 2017|archive-date=1 ਮਾਰਚ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100301115349/http://www.screenindia.com/news/no-alternative/306623/|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/1989/07/06/movies/an-american-star-of-the-hindi-screen.html|title=An American Star Of the Hindi Screen|last=Hazarika|first=Sanjoy|date=6 July 1989|accessdate=25 May 2010|publisher=The New York Times}}</ref><ref name="pierrot">{{cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-metroplus/article1422413.ece|title=Features / Metro Plus: Tom Tom|date=9 August 2008|publisher=''The Hindu''|location=Chennai, India}}</ref> ਟੌਮ ਆਲਟਰ ਅਜਿਹਾ ਸਿਤਾਰਾ ਹੈ ਜੋ ਫ਼ਿਲਮ ਜਗਤ ਦੇ ਆਸਮਾਨ ’ਤੇ ਸਦਾ ਟਿਮਟਿਮਾਉਂਦਾ ਰਹੇਗਾ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਲਈ ਰਾਹ ਦਸੇਰਾ ਹੋਵੇਗਾ।ਟੌਮ ਆਲਟਰ ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ 1950 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਇਸਾਈ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੇ ਘਰ [[ਮਸੂਰੀ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਆਲਟਰ ਨੇ ਪੜ੍ਹਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਜਗਾਧਰੀ]] (ਹਰਿਆਣਾ) ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਉਂਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਆਫ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਅਰਾਧਨਾ’ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਅਦ ਫ਼ਿਲਮ ਵੱਲ ਖਿੱਚ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਅਤੇ ਟੀਵੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ, ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਗ਼ਮਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਸੰਨ 1976 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਚਰਸ’ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਫ਼ਿਲਮੀ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ==ਫ਼ਿਲਮ== ਇਸ ਅਦਾਕਾਰ ਨੇ ‘ਸ਼ਤਰੰਜ ਕੇ ਖਿਲਾੜੀ’, ‘ਜਨੂੰਨ’ ਅਤੇ ‘ਕ੍ਰਾਂਤੀ’ ਵਰਗੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨਾਲ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ। 1977 ਵਿੱਚ ਆਈ [[ਸਤਿਆਜੀਤ ਰੇਅ]] ਦੀ [[ਸ਼ਤਰੰਜ ਕੇ ਖਿਲਾੜੀ]] ਨੇ ਆਲਟਰ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਨੂੰ ਚਾਰ ਚੰਨ ਲਾ ਦਿੱਤੇ। [[ਜਨੂੰਨ]], [[ਕ੍ਰਾਂਤੀ]], [[ਰਾਮ ਤੇਰੀ ਗੰਗਾ ਮੈਲ਼ੀ]] ਹੋ ਗਈ, [[ਆਸ਼ਕੀ]], [[ਪਰਿੰਦਾ]], [[ਸਰਦਾਰ ਪਟੇਲ]] ਅਤੇ [[ਗਾਂਧੀ]] ਵਰਗੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਬਾਕਮਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਖੇਤਰੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੰਨੜ ਫ਼ਿਲਮ ‘ਕਾਨੇਸ਼ਵਰ ਰਾਮ’ ਨਾਲ 1977 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਆਪ ਕ੍ਰਿਕਟ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਖੇਡ ਪੱਤਕਾਰ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਟੀਵੀ ਲਈ [[ਸਚਿਨ ਤੇਂਦੁਲਕਰ]] ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਟੌਮ ਆਲਟਰ ਦੇ ਹਿਸੇ ਆਈ। ਆਲਟਰ ਦੀ ਆਖਰੀ ਫ਼ਿਮਲ ‘ਸਰਗੋਸ਼ੀਆਂ’ ਸੀ ਆਪ 29 ਸਤੰਬਰ 2017 ਨੂੰ ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਅਲਵਿਦਾ ਕਹਿ ਗਏ। ==ਸਨਮਾਨ== 2008 ਵਿਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ [[ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ]] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। <ref>{{Cite news|url=http://www.indiaenews.com/bollywood/20080125/93894.htm|title=Multifaceted actor Tom Alter to receive Padma Shri|date=25 January 2008|publisher=India eNews|access-date=30 ਸਤੰਬਰ 2017|archive-date=25 ਫ਼ਰਵਰੀ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120225141523/http://www.indiaenews.com/bollywood/20080125/93894.htm|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.woodstock.ac.in/News/Spring2008/January/080102.htm|title=Woodstock School News|date=2 January 2008|publisher=Woodstock School India|access-date=30 ਸਤੰਬਰ 2017|archive-date=10 ਮਾਰਚ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120310113759/http://www.woodstock.ac.in/News/Spring2008/January/080102.htm|dead-url=yes}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ == {{reflist|2}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1950]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2017]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦੇ ਜੇਤੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਦਾਕਾਰ]] qnfcdd64fnh34x5atst2zjk9wawb7ug 0 99131 773616 684627 2024-11-17T12:00:24Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773616 wikitext text/x-wiki '''ਜਰਮਨ ਸਿੱਖ''' [[ਜਰਮਨੀ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਰਮਨ [[ਸਿੱਖ|ਸਿੱਖਾਂ]] ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਉੱਤਰ [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਪੰਜਾਬ]] ਖੇਤਰ ਤੋਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 10,000 ਤੋਂ 20,000 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ। <ref>{{Cite web |title=Mitgliederzahlen: Sonstige - REMID - Religionswissenschaftlicher Medien- und Informationsdienst e.V. |url=http://remid.de/info_zahlen/verschiedene/ |access-date=2017-08-16 |website=remid.de |language=de-DE}}</ref> [[ਯੂਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ|ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ]] ਅਤੇ [[ਇਟਲੀ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਰਮਨੀ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਤੀਸਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਿੱਖ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ। 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਫਰੈਂਕਫਰਟ, ਅਤੇ ਬਰਲਿਨ ਆਦਿ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਜਰਮਨਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਫਰੈਂਕਫਰਟ, ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਮਿੰਨੀ ਪੰਜਾਬ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਿੱਖ ਆਬਾਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ==ਗੁਰਦੁਆਰੇ == ਇੱਥੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਕੁਝ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.deutsches-informationszentrum-sikhreligion.de/Gurudwaras_Europe_de.php|title=Gurudwara &#124; Gurdwara in Germany & Europa|website=www.deutsches-informationszentrum-sikhreligion.de|access-date=2023-05-24|archive-date=2023-05-24|archive-url=https://web.archive.org/web/20230524013331/https://www.deutsches-informationszentrum-sikhreligion.de/Gurudwaras_Europe_de.php|url-status=dead}}</ref> *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਭਾ, ਮਿਊਨਿਖ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਔਗਸਬਰਗ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਬਰਲਿਨ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਦਰਸ਼ਨ ਸਾਹਿਬ, ਬਰੇਮੇਨ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਡੁਇਸਬਰਗ, ਮੋਇਰਸ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕਸਰ, ਐਸਨ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਫਰੈਂਕਫਰਟ ਐਮ ਮੇਨ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਹੈਮਬਰਗ *ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਸਿੱਖ ਸੈਂਟਰ, ਹੈਮਬਰਗ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਹੈਨੋਵਰ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਿੰਘ ਸਭਾ ਈਸਰਲੋਹਣ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਦਸਮੇਸ਼ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਕੋਲੋਨ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਕੋਲੋਨ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ, ਕੋਲੋਨ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਸ਼ਬਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਕੋਲੋਨ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਚਾਰ, ਲੀਪਜ਼ਿਗ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਮਾਨਹਾਈਮ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਮਿਸ਼ਨ, ਨਿਊਰਮਬਰਗ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਸਿੰਘ ਸਭਾ, ਪੇਡਰਬੋਰਨ *ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਨਿਵਾਸ ਗੁਰਦੁਆਰਾ, ਸਟਟਗਾਰਟ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ, ਟੂਬਿੰਗਨ *ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਨਾਨਕ ਦਰਬਾਰ, ਆਫਨਬਾਚ ਮੈਂ ਮੇਨ ==ਸਿੱਖ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਸਥਾਨ== *[[ਬਰਲਿਨ]] *[[ਕੋਲੋਨ]] *[[ਫ਼ਰਾਂਕਫ਼ੁਰਟ]] *[[ਹਾਮਬੁਰਕ]] *[[ਸ਼ਟੁੱਟਗਾਟ]] ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦੇਸ਼ ਅਨੁਸਾਰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ]] ptvze4ppi0el49t8uij8885u3klkgce 0 100079 773625 609867 2024-11-17T13:29:15Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773625 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਜੈਨੀਫ਼ਰ&nbsp;|caption=Jennifer in ''[[36 Chowringhee Lane]]'' (1981)|birth_name=ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਕੇਂਡਲ|birth_date={{Birth date|1933|02|28|df=y}}|birth_place=[[Southport]], [[Lancashire]], England|death_date={{Death date and age|1984|09|7|1933|02|28|df=y}}|death_place=[[London]], England, UK|occupation=ਅਦਾਕਾਰਾ|spouse=[[ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ]]<br> (m. 1958–1984, her death)|children=<span style="font-size: 14px;"> </span>[https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A8%95%E0%A8%B0%E0%A8%A8_%E0%A8%95%E0%A8%AA%E0%A9%82%E0%A8%B0&action=edit&redlink=1 ਕਰਨ ਕਪੂਰ]<div><span style="font-size: 14px;"> </span>[https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A8%95%E0%A9%81%E0%A8%A8%E0%A8%BE%E0%A8%B2_%E0%A8%95%E0%A8%AA%E0%A9%82%E0%A8%B0_(%E0%A8%95%E0%A8%AA%E0%A9%82%E0%A8%B0_%E0%A8%AA%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%B5%E0%A8%BE%E0%A8%B0)&action=edit&redlink=1 ਕੁਨਾਲ ਕਪੂਰ]<span style="font-size: 14px;"> </span></div><div><span style="font-size: 14px;"> </span>[[ਸੰਜਨਾ ਕਪੂਰ]]<span style="font-size: 14px;"> </span></div>|parents=[[Geoffrey Kendal]]<br>Laura Liddell|relatives=[[Felicity Kendal]] (sister)<br/>See also [[Kapoor family]]}}'''ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਕਪੂਰ''' (ਬ. '''ਕੇਂਡਲ''', 28 ਫਰਵਰੀ 1933 &ndash; 7 ਸਤੰਬਰ 1984) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਅਤੇ  ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਬਾਨੀ ਸੀ। 1981 ਦੀ ਫਿਲਮ ''[[36 ਚੌਰੰਗੀ ਲੇਨ]]  ਵਿੱਚ  '' ਉਸ ਦੀ ਮੋਹਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰੀਨ ਅਦਾਕਾਰਾ ਲਈ BAFTA ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹੋਰ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ''ਬੰਬੇ ਟਾਕੀ'' (1970), ''ਜਨੂਨ'' (1978), ਹੀਟ'' ਐਂਡ  ਡਸਟ'' (1983), ਅਤੇ ਘਾਰੇ'' ਬੈਰੇ'' (1984) ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।   == ਬਚਪਨ == ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਕੇਂਡਲ ਦਾ ਜਨਮ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਸਾਊਥਪੋਰਟ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਦਾ ਜੁਆਨੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੀਤਿਆ।  ਉਹ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਫੈਲਿਸਿਟੀ ਕੇਂਡਲ ਦਾ ਜਨਮ ਜੌਫਰੀ ਕੇਂਡਲ ਅਤੇ ਲੌਰਾ ਲਿਡੇਲ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ  "ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰਾਨਾ"<ref>{{Cite web |url=http://www.geocities.com/Hollywood/Makeup/2559/jennifer_kendal023.htm |title=Jennifer Kendal - Biography and images |access-date=2009-10-25 |archive-date=2009-10-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091020140627/http://geocities.com/Hollywood/Makeup/2559/jennifer_kendal023.htm |dead-url=yes }}</ref> ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਟ੍ਰੈਵਲਿੰਗ ਥੀਏਟਰ ਕੰਪਨੀ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਨ,ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮ ਫਿਰ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ''ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਵਾਲਾ''  ਕਿਤਾਬ ਅਤੇ ਫਿਲਮ (ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਲ, ਬਿਨਾ-ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਪਤੀ ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ, ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ) ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ। == ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ == ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਅਤੇ ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1956 ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤਾ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਸਨ, ਜਿੱਥੇ ਸ਼ਸ਼ੀ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਥੀਏਟਰ ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਜੈਨੀਫ਼ਰ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰਾਨਾ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ  'ਦ ਟੈਂਪਸਟ' ਵਿੱਚ ਮਿਰਾਂਡਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।<ref>[http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2004/09/06/stories/2004090600840300.htm A question of pedigree] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100805231813/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2004/09/06/stories/2004090600840300.htm |date=2010-08-05 }} [//en.wikipedia.org/wiki/The_Hindu The Hindu], 6 September 2004.</ref> ਛੇਤੀ ਹੀ, ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਨੇ ਸ਼ੈਕਸਪੀਅਰਆਨਾ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਟੂਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ,<ref>[http://www.junglee.org.in/jennifer.html Jennifer Biography]</ref> ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜੁਲਾਈ 1958 ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਕੇਂਦਲ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨੇ 1978 ਵਿੱਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਜੁਹੂ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਥੀਏਟਰ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਨਾਲ ਬੰਬੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਥਿਏਟਰ ਨੂੰ  ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref name="ben">{{Cite news|url=http://www.hindu.com/fr/2003/11/07/stories/2003110701340600.htm|title=Prithvi, pioneer in theatre|date=Nov 7, 2003|publisher=[[The Hindu]]|access-date=ਦਸੰਬਰ 5, 2017|archive-date=ਜਨਵਰੀ 1, 2004|archive-url=https://web.archive.org/web/20040101014620/http://www.hindu.com/fr/2003/11/07/stories/2003110701340600.htm|dead-url=yes}}</ref> ਕੇਂਡਲ ਅਤੇ ਕਪੂਰ ਨੇ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕਠੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਮਰਚੈਂਟ ਆਇਵਰੀ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨਜ਼ ਦੀਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਾਂਝੀ ਭੂਮਿਕਾ ''ਬੰਬੇ ਟਾਕੀ'' (1970) ਵਿੱਚ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਮਰਚੈਂਟ ਆਈਵਰੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਪਹਿਲੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। == ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਕਪੂਰ ਜੋੜੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ: ਬੇਟੇ ਕੁਨਾਲ ਕਪੂਰ ਅਤੇ ਕਰਨ ਕਪੂਰ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ [[ਸੰਜਨਾ ਕਪੂਰ]], ਸਾਰੇ ਸਾਬਕਾ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਅਦਾਕਾਰ ਰਹੇ ਹਨ।  ਉਸ ਨੂੰ 1982 ਵਿੱਚ ਟਰਮੀਨਲ ਕੋਲਨ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਪਤਾ  ਲੱਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1984 ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। <ref>''[//en.wikipedia.org/wiki/Piers_Morgan%27s_Life_Stories Piers Morgan's Life Stories]'', 19 October 2012</ref> == ਫ਼ਿਲਮੋਗਰਾਫੀ == * ''Ghare-Baire'' (1984) - Miss Gilby (''The Home and the World'') * ''The Far Pavilions'' (1984) - Mrs. Viccary * ''Heat and Dust'' (1983) - Mrs. Saunders * ''[[36 ਚੌਰੰਗੀ ਲੇਨ|36 Chowringhee Lane]]'' (1981) Miss Violet Stoneham * ''[[ਜੁਨੂਨ (1978 ਫਿਲਮ)|Junoon]]'' (1978) - Miriam Labadoor (Ruth's Mother) * ''Bombay Talkie'' (1970) - Lucia Lane * ''Shakespeare Wallah'' (1965) - Mrs. Bowen (uncredited)<ref>[https://movies.nytimes.com/person/36879/Jennifer-Kapoor Jennifer Kapoor - Filmography] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090208230417/http://movies.nytimes.com/person/36879/Jennifer-Kapoor |date=2009-02-08 }} [//en.wikipedia.org/wiki/New_York_Times New York Times]</ref> === ਕੌਸਟਿਊਮ ਡਿਜ਼ਾਇਨ === * ''ਜਨੂਨ'' (1978) * ''ਮੁਕਤੀ ''(1977) == ਅਵਾਰਡ == * 1983: BAFTA Award for Best Actress in a Leading Role - ''[[36 ਚੌਰੰਗੀ ਲੇਨ|36 Chowringhee Lane]]'' - Nominated<ref>[http://www.bafta.org/awards/film/nominations/?year=1982 Bafta Awards Nominations 1982] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110110050630/http://www.bafta.org/awards/film/nominations/?year=1982 |date=2011-01-10 }} [//en.wikipedia.org/wiki/British_Academy_Film_Awards British Academy Film Awards] official website.</ref> * 1982: Evening Standard British Film Awards - Best Actress: ''[[36 ਚੌਰੰਗੀ ਲੇਨ|36 Chowringhee Lane]]'' - Won == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.bfi.org.uk/films-tv-people/4ce2b9f12e269 Jennifer Kendal] at the British Film Institute * {{IMDb name|id=0447557|name=Jennifer Kendal}} * [http://www.junglee.org.in/jennifer.html Biography from The Kapoor Family website] * ''[http://www.telegraphindia.com/1050218/asp/etc/story_4371945.asp She didn’t really look at me: Shashi Kapoor recounts his and Jennifer Kendal’s first, and lasting, meeting in Calcutta to Deepa Gahlot]'' - [[ਦ ਟੈਲੀਗਰਾਫ|The Telegraph]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1933]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1984]] jsaz5ynqwnl8e24xsuu7u7a7mc63ekd 0 104000 773699 681899 2024-11-17T23:37:46Z Dostojewskij 8464 ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1988 773699 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਅਦਿਤਿ ਗੁਪਤਾ|image=Mukti Mohan Additi Gupta ZND crop1.jpg|caption=Gupta in 2012|residence=[[Mumbai]], [[Maharashtra]], India|nationality=[[India]]|occupation=Actress|years active=2008{{ndash}}present|yearsactive=2008{{ndash}}present|known for=[[Kis Desh Mein Hai Meraa Dil]], [[Sanjog Se Bani Sangini]], [[Zindagi Kahe Smile Please]], [[Badalte Rishton Ki Dastaan]], [[Qubool Hai]], [[Ishqbaaz]]|known_for=[[Kis Desh Mein Hai Meraa Dil]], [[Sanjog Se Bani Sangini]], [[Zindagi Kahe Smile Please]], [[Badalte Rishton Ki Dastaan]], [[Qubool Hai]], [[Ishqbaaz]]}}'''ਅਦਿਤਿ ਗੁਪਤਾ''' (ਅਦੀਤੀ ਗੁਪਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਛਪਿਆ ਹੋਇਆ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ, ਮਾਡਲ ਅਤੇ ਫੈਸ਼ਨ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਹੈ, ਜੋ ਮਸ਼ਹੂਰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀ[[ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਮੇ ਹੈ ਮੇਰਾ ਦਿਲ]] ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ ਚੈਨਲ ਉੱਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-14/tv/32216780_1_additi-gupta-kis-des-harshad-chopra |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2018-02-27 |archive-date=2014-01-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140110110838/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-14/tv/32216780_1_additi-gupta-kis-des-harshad-chopra |dead-url=yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140110110838/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-14/tv/32216780_1_additi-gupta-kis-des-harshad-chopra |date=2014-01-10 }} {{Cite web |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-14/tv/32216780_1_additi-gupta-kis-des-harshad-chopra |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2018-02-27 |archive-date=2014-01-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140110110838/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-14/tv/32216780_1_additi-gupta-kis-des-harshad-chopra |dead-url=yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140110110838/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-14/tv/32216780_1_additi-gupta-kis-des-harshad-chopra |date=2014-01-10 }}</ref> ਉਹ ਜ਼ੀ ਟੀ.ਵੀ. ਦੀ ਲੜੀ [[ਕਬੂਲ ਹੈ]] ਦੀ ਇੱਕ ਡੈਣ ਨੂੰ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹ [[ਪ੍ਰਦੇਸ ਮੇਂ ਹੈ ਮੇਰਾ ਦਿਲ]] ਅਤੇ ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ ਦੇ [[ਇਸ਼ਕਬਾਜ]] ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਨਿਗਾਸੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/additi-gupta-to-enter-ishqbaaz/articleshow/58962595.cms|title=Additi Gupta to enter 'Ishqbaaz' - Times of India|work=The Times of India|access-date=2017-07-18}}</ref> == ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ == ਗੁਪਤਾ ਦਾ ਜਨਮ 21 ਅਪ੍ਰੈਲ 1988 ਨੂੰ ਭੋਪਾਲ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵੇਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾ ਗੁਪਤਾ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="AG">{{Cite news |last=Pandey |first=Sandeep |date=21 April 2022 |title=Happy Birthday Aditi Gupta: On her 34th birthday take a look at some unheard things related to the actress |url=https://www.enavabharat.com/entertainment/today-is-the-34th-birthday-of-aditi-gupta-know-the-unheard-things-related-to-her-539917/ |work=Navabharat |access-date=21 April 2022}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਭੈਣ [[ਮੇਘਾ ਗੁਪਤਾ]] ਵੀ ਇੱਕ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ।<ref>{{cite news |last1=Mahale |first1=Sneha |title=For the large hearted |url=https://www.hindustantimes.com/india/for-the-large-hearted/story-KU90JoF49cpCoRNOhaoOoI.html |access-date=10 April 2022 |work=Hindustan Times |date=7 March 2010 |language=en}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਗੁਪਤਾ ਆਪਣੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਮੇ ਹੈ ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ ਚੈਨਲ ਉੱਤੇ ਵਿੱਚ ਹਰੀਸ਼ਦ ਚੋਪੜਾ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-25/tv/34729100_1_additi-gupta-rizwan-bachav-tinsel-town |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2018-02-27 |archive-date=2013-11-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131103233313/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-25/tv/34729100_1_additi-gupta-rizwan-bachav-tinsel-town |dead-url=yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131103233313/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-25/tv/34729100_1_additi-gupta-rizwan-bachav-tinsel-town |date=2013-11-03 }} {{Cite web |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-25/tv/34729100_1_additi-gupta-rizwan-bachav-tinsel-town |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2018-02-27 |archive-date=2013-11-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131103233313/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-25/tv/34729100_1_additi-gupta-rizwan-bachav-tinsel-town |dead-url=yes }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131103233313/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-10-25/tv/34729100_1_additi-gupta-rizwan-bachav-tinsel-town |date=2013-11-03 }}</ref> ਉਸਨੇ ਸਟਾਰ ਪਰਿਵਾਰ ਅਵਾਰਡ, ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ ਦੇ ਰੰਗ ਦਿ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਦੀਵਾਲੀ ਰਿਸ਼ਟਟਨ ਕੀ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਜ਼ਰਾ ਨਚਕੇ ਦਿਖਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਟੀਮ ਜਿੱਤ ਗਈ।<ref>{{Cite web|url=http://entertainment.oneindia.in/television/news/2010/additi-hectic-journey-100410.html|title=Additi Gupta back again on Zara Nachke Dikha|last=Shekhar Hooli|date=2010-04-10|publisher=Entertainment.oneindia.in|access-date=2012-06-06|archive-date=2012-10-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20121023012209/http://entertainment.oneindia.in/television/news/2010/additi-hectic-journey-100410.html|dead-url=yes}}</ref>  ਅਦੀਤੀ ਨੇ 2014 ਤੋਂ ਸੀਰੀਅਲ ਕਿਊਬੂਲ ਹੈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਰੋਧੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Additi-Gupta-is-enjoying-playing-a-witch/articleshow/46735748.cms|title=Additi Gupta is enjoying playing a witch}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Grey-shades-of-small-screen-hotties/articleshow/46550078.cms|title=Grey shades of small screen hotties}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Additi-Gupta-I-will-be-partying-in-Dubai-on-New-Years-Eve/articleshow/45685328.cms|title=Additi Gupta: I will be partying in Dubai on New Year's Eve}}</ref>  2016 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਸੰਜਨਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.abplive.in/television/additi-guptas-look-for-pardes-mein-hai-mera-dil-revealed-439463|title=Additi Gupta's LOOK for Pardes Mein Hai Mera Dil REVEALED|last=Bureau|first=ABP News|access-date=2017-07-18|language=en|archive-date=2017-08-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20170810052535/http://www.abplive.in/television/additi-guptas-look-for-pardes-mein-hai-mera-dil-revealed-439463|dead-url=yes}}</ref> ਪਰ 2017 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਰਚਨਾਤਮਕ ਮਸਲਿਆਂ ਕਾਰਨ, ਉਹ ਸ਼ੋਅ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ  ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.filmibeat.com/television/news/2017/additi-gupta-quits-pardes-mein-hai-mera-dil-255798.html|title=SHOCKING! Additi Gupta Quits Pardes Mein Hai Mera Dil!|date=2017-03-06|work=www.filmibeat.com|access-date=2017-07-18|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.abplive.in/television/pardes-mein-hai-mera-dil-ohhh-no-additi-gupta-quits-the-show-501226|title=PARDES MEIN HAI MERA DIL: OHHH NO! Additi Gupta QUITS the show|last=Desk|first=ABP News Web|access-date=2017-07-18|language=en|archive-date=2017-07-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20170704144722/http://www.abplive.in/television/pardes-mein-hai-mera-dil-ohhh-no-additi-gupta-quits-the-show-501226|dead-url=yes}}</ref>  ਉਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਵਾਂ ਕੰਮ ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀਰੀਜ਼ ਇਸ਼ਕਬਾਜ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.bollywoodlife.com/news-gossip/ishqbaaz-additi-gupta-enters-the-show-to-separate-shivaay-and-anika/|title=Ishqbaaz: Additi Gupta enters the show to separate Shivaay and Anika|last=Mahesh|first=Shweta|access-date=2017-07-18|language=en-US}}</ref>{{citation needed|date=May 2012}} ਉਸਨੇ ਅੰਕਿਤ ਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਐਂਟਰੀ ਕੀਤੀ। ਨਵੰਬਰ 2018 ਵਿੱਚ, ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਸਟਾਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਕਾਲ ਭੈਰਵ ਰਹਸਯ 2 ਵਿੱਚ ਗੌਤਮ ਰੋਡੇ ਦੇ ਨਾਲ ਅਰਚਨਾ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{cite news |title=PARDES MEIN HAI MERA DIL: OHHH NO! Additi Gupta QUITS the show |url=https://news.abplive.com/entertainment/television/pardes-mein-hai-mera-dil-ohhh-no-additi-gupta-quits-the-show-501226 |access-date=10 April 2022 |work=ABP News |date=6 March 2017 |language=en}}</ref> ਗੁਪਤਾ ਨੇ 2021 ਤੋਂ 2022 ਤੱਕ 'ਧੜਕਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੀ' ਵਿੱਚ ਡਾ. ਦੀਪਿਕਾ ਸਿਨਹਾ ਸਰਦੇਸਾਈ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{cite news |title=Television show 'Dhadkan Zindaggi Kii' to go off air |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/television-show-dhadkan-zindaggi-kii-to-go-off-air/articleshow/89996773.cms |access-date=29 July 2022 |work=The Times of India |date=4 March 2022}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ।<ref>{{cite web |last=Deshpande |first=Rasika |date=7 December 2021 |title=Dhadkan Zindaggi Kii First Episode Review: Additi Gupta makes a perfect TV comeback |url=https://www.pinkvilla.com/tv/news-gossip/dhadkan-zindaggi-kii-first-episode-review-additi-gupta-makes-perfect-tv-comeback-960198 |publisher=[[Pinkvilla]] |access-date=19 May 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220129132924/https://www.pinkvilla.com/tv/news-gossip/dhadkan-zindaggi-kii-first-episode-review-additi-gupta-makes-perfect-tv-comeback-960198 |archive-date=29 January 2022 |url-status=live}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਗੁਪਤਾ ਨੇ ਸਤੰਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਬੁਆਏਫ੍ਰੈਂਡ ਕਬੀਰ ਚੋਪੜਾ ਨਾਲ ਮੰਗਣੀ ਕਰਵਾਈ ਸੀ।<ref>{{cite news |title='Ishqbaaz' actress Additi Gupta gets engaged in a hush-hush ceremony and guess who her fiancé is!|url=https://www.dnaindia.com/television/report-ishqbaaz-actress-additi-gupta-gets-engaged-in-a-hush-hush-ceremony-and-guess-who-her-fianc-is-2658633/amp |work=DNA India |date=3 September 2018 |access-date=29 July 2022}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਚੋਪੜਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ।<ref>{{cite news |title=Ishqbaaaz actor Additi Gupta is a vision in ivory as she marries Kabir Chopra. See pics, videos |url=https://www.hindustantimes.com/bollywood/ishqbaaaz-actor-additi-gupta-is-a-vision-in-ivory-as-she-marries-kabir-chopra-see-pics-videos/story-0dBQvlJKfdaq8V9SxMMV9O.html |access-date=29 July 2022 |work=Hindustan Times |date=13 December 2018 |language=en}}</ref> == ਟੈਲੀਵਿਜਨ == {| class="wikitable sortable" style="margin-bottom: 10px;" !ਸਾਲ ! ਸ਼ੋਅ ! ਭੂਮਿਕਾ ! ਨੇਟਵਰਕ |- | 2008–2010 | ''[[ਕਿਸ ਦੇਸ਼ ਮੇ ਹੈ ਮੇਰਾ ਦਿਲ]]'' | ਹੀਰ ਮਾਨ / ਜੁਨੇਜਾ | [[ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ]] |- | 2010 |''ਜ਼ਰਾ ਨੱਚ ਕੇ ਵਿਖਾ'' | ਉਮੀਦਵਾਰ | [[ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ]] |- | 2010–2011 |''ਸੰਜੋਗ ਸੇ ਬਣੀ ਸੰਗਣੀ'' | ਪ੍ਰਾਇਯਾਮਾਡਾ / ਪਿਹੂ | [[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ]] |- | 2011–2012 |''ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਹੇ ਸਮਾਇਲ ਪਲੀਜ਼'' | ਹਾਰਮਨੀ ਮੋਦੀ | Life OK |- | 2012 |''ਪੁਨਰ ਵਿਵਾਹ'' | ਕੈਮਿਓ ਰੋਲ | [[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ]] |- | 2012 |''ਹਿਟਲਰ ਦੀਦੀ'' | ਕੈਮਿਓ ਰੋਲ | [[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ]] |- | 2013 |''ਬਦਲਤੇ ਰਿਸ਼ਤੋਂ ਕੀ ਦਾਸਤਾਨ'' | ਨੰਦੀਨੀ ਅਸ਼ਟਨਾ / ਕਸ਼ਯਪ | [[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ]] |- | 2013 |''ਯੇ ਹੈ ਆਸ਼ਕੀ'' | ਗੰਗਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਐਪੀਸੋਡਿਕ ਰੋਲ | UTV Bindass |- | 2014–2016 | ''[[ਕਬੂਲ ਹੈ]]'' | ਸਨਮ ਅਹਿਲ ਰਜ਼ਾ ਇਬਰਾਹੀਮ / ਖ਼ਾਨ ਬੇਗਮ |[[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ]] |- | 2016 |''[[ਕਾਲਾ ਟੀਕਾ]]'' |ਗੈਸਟ ਭੂਮਿਕਾ |[[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ]] |- | 2016–2017 |''ਪਰਦੇਸ਼ ਮੈਂ ਹੈ ਮੇਰਾ ਦਿਲ'' | ਸੰਜਨਾ |[[ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ]] |- | 2017 |''ਇਸ਼ਕਬਾਜ'' |ਰਾਗਿਨੀ ਮਲਹੋਤਰਾ |[[ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ]] |} == ਹਵਾਲੇ == {{reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * {{IMDb name|3817232|Additi Gupta}} * {{Instagram|additigupta|Additi Gupta}} * [http://timesofindia.indiatimes.com/topic/Additi-Gupta Additi Gupta] collected news and commentary at ''[[ਦ ਟਾਈਮਜ਼ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ|The Times of India]]'' * [http://www.apgap.com/additi-gupta-biodata-and-filmography/ Additi Gupta biography with rare photo collection] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180130204325/http://www.apgap.com/additi-gupta-biodata-and-filmography/ |date=2018-01-30 }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਟੈਲੀਵਿਜਨ ਦੀਆਂ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1988]] db5zlwjixnsdrlxz6dvz5b1lpxu61jq 0 104281 773635 722309 2024-11-17T14:42:48Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773635 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|image=Daniel Radcliffe SDCC 2014.jpg|caption=ਰੈੱਡਕਲਿਫ 2014 ਸੈਨ ਡਿਏਗੋ ਕਾਮਿਕ-ਕੋਨ ਵਿਚ<br>|birth_name=ਡੇਨੀਅਲ ਜੋਕੋਬ ਰੈੱਡਕਲਿਫ|birth_date={{birth date and age|1989|7|23|df=yes}}|birth_place=ਹੈਮਰਸਮਿਥ, ਲੰਡਨ, ਇੰਗਲੈਂਡ|residence=ਮੈਨਹੈਟਨ, ਨਿਊ ਯਾਰਕ, ਅਮਰੀਕਾ|occupation=ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਅਦਾਕਾਰ|years active=1999–ਹੁਣ ਤੱਕ&nbsp;|years_active=1999–present|known for=ਹੈਰੀ ਪੌਟਰ&nbsp;|known_for=[[Harry Potter (Character)|Harry Potter]]|signature=Danielradcliffesignature.png}}'''ਡੇਨੀਅਲ ਜੋਕੋਬ ਰੈੱਡਕਲਿਫ''' (ਜਨਮ 23 ਜੁਲਾਈ 1989) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਦਾਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਹੈਰੀ ਪੋਟਰ ਨਾਮ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਹੈਰੀ ਪੋਟਰ ਦੀ ਮਸਹੂਰ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਇਕ ਦੀ 1999 ਦੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਫ਼ਿਲਮ ਡੇਵਿਡ ਕਪਰਫੀਲਡ ਵਿੱਚ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਅਭਿਨੈ ਅਰੰਭ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ 2001 ਵਿੱਚ " ਦਾ ਟੇਲਰ ਓਫ ਪਨਾਮਾ" ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 11 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ, ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਹੈਰੀ ਪੋਟਰ ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਹੈਰੀ ਪੋਟਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਕਾਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2011 ਵਿਚ ਅੱਠਵਾਂ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਹਿੱਸੇ ਦੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਤਕ 10 ਸਾਲ ਤੱਕ ਉਸ ਲੜੀ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਨੇ 2007 ਵਿਚ [[ਲੰਡਨ]] ਅਤੇ ਨਿਊਯਾਰਕ ਵਿਚ ਐਕਜ਼ ਦੇ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਅਭਿਨੈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਡਰਾਮੇ ਫਿਲਮ 'ਦਿ ਵਮਿਨ ਇਨ ਬਲੈਕ' (2012) ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜੋ ਸੁਤੰਤਰ ਫਿਲਮ "ਕਿੱਲ ਯੋਊਰ ਡਾਰਲਿੰਗਸ" (2013), ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਗਲਪ ਫੈਨਟੈਂਸੀ "ਵਿਕਟਰ ਫ੍ਰੈਂਨਸਟਾਈਨ" (2015) ਅਤੇ ਕਮੇਡੀ ਡ੍ਰਾਮਾ "ਸਵਿੱਸ ਆਰਮੀ ਮੈਨ", ਡਿਗਰੀ ਰੋਮਾਂਚਕ ਫਿਲਮ "ਨਾਓ ਯੂ ਸੀ ਮੀ 2" ਅਤੇ ਥ੍ਰਿਲਰ "ਇਮਪੀਰੀਅਮ" (ਸਾਰੀਆਂ 2016 ਵਿਚ)। == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਦਾ ਜਨਮ ਕਵੀਨ ਚਾਰਲੋਟ ਅਤੇ ਚੈਲਸੀਆ ਹਸਪਤਾਲ, ਹੈਮਰਸਿਮਟ, ਲੰਡਨ, ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=1YjfBAAAQBAJ|title=Daniel Radcliffe - The Biography|last=Blackhall|first=Sue|publisher=John Blake Publishing|year=2014|isbn=9781784182410|page=23}}</ref> ਉਹ ਮਾਰਿਆ ਜੈਨਿਨ ਗ੍ਰੇਸ਼ਮ (ਨਾਈ ਯਾਕੂਬਸਨ) ਅਤੇ ਐਲਨ ਜੌਰਜ ਰੈਡਕਲਿਫ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਯਹੂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਕਲਿਫ-ਔਨ-ਸੀ, ਏਸੇਕਸ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="Radcliffe1">{{Cite web|url=http://www.thejc.com/home.aspx?AId=47922&ATypeId=1&search=true2&srchstr=PATRICIA+JACOBSON&srchtxt=1&srchhead=1&srchauthor=1&srchsandp=1&scsrch=0|title=A nice Jewish wizard: Harry Potter is Jewish - and his grandmother is very proud of him|last=Kasriel|first=Alex|last2=Emily Rhodes|date=22 December 2006|website=[[The Jewish Chronicle]]|page=2|access-date=28 ਮਾਰਚ 2018|archive-date=25 ਜਨਵਰੀ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080125121324/http://www.thejc.com/home.aspx?AId=47922&ATypeId=1&search=true2&srchstr=PATRICIA+JACOBSON&srchtxt=1&srchhead=1&srchauthor=1&srchsandp=1&scsrch=0|url-status=dead}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਬਨਬ੍ਰਿਜ, ਕਾਊਂਟੀ ਡਾਊਨ, ਨੌਰਦਰਨ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ "ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਿਹਨਤੀ ਕਲਾਸ" ਪ੍ਰੋਟੈਸਟੈਂਟ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਉਭਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="outref1">{{Cite web|url=http://www.out.com/entertainment/movies/2013/02/11/long-education-daniel-radcliffe?page=0,2|title=The Long Education of Daniel Radcliffe|last=Hicklin|first=Aaron|date=11 February 2013|website=Out.com|access-date=13 February 2013}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.irishcentral.com/ent/Harry-Potters-Daniel-Radcliffe-stars-in-Martin-McDonaghs-play-The-Cripple-of-Inishmaan-210057591.html|title="Harry Potter’s" Daniel Radcliffe stars in Martin McDonagh’s play "The Cripple of Inishmaan"|website=IrishCentral.com|access-date=10 November 2015|archive-date=7 ਜਨਵਰੀ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190107005711/https://www.irishcentral.com/culture/entertainment/harry-potters-daniel-radcliffe-stars-in-martin-mcdonaghs-play-the-cripple-of-inishmaan-210057591-237594211|dead-url=yes}}</ref> ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਦੇ ਮਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਪੋਲੈਂਡ ਅਤੇ ਰੂਸ ਤੋਂ ਆਏ ਯਹੂਦੀ ਪਰਵਾਸ ਸਨ। ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਸਾਹਿਤਕ ਏਜੰਟ ਹੈ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਇਕ ਕਾਟਿੰਗ ਏਜੰਟ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਬੀਬੀਸੀ ਦੇ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਦ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਲੀਨਲੀ ਮਾਈਸਟਰੀਜ਼ ਐਂਡ ਵਾਕ ਆਵੇ ਐਂਡ ਆਈ ਸਟੰਬਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name="Radcliffe2">{{Cite news|title=Top of the form|date=20 December 1968|work=The Jewish Chronicle|page=26}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == === ਹੈਰੀ ਪੋਟਰ === [[ਤਸਵੀਰ:Daniel_Radcliffe_2009.jpg|alt=A young male is signing his signature with a fan. His hair is slicked over to the side.|right|thumb|247x247px|ਰੈਡਕਲਿਫ ਜੁਲਾਈ 2009 ਦੇ ਹੈਰੀ ਪੋਟਰ ਅਤੇ ਹਾਫ-ਬਲੱਡ ਪ੍ਰਿੰਸ ਦੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਤੇ<br /> ]] 2000 ਵਿੱਚ, ਨਿਰਮਾਤਾ ਡੇਵਿਡ ਹਾਇਮੈਨ ਨੇ ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਨੂੰ ਹੈਰੀ ਪੋਟਰ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਾਸਫੀਚਰ ਸਟੋਨ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪਰਿਵਰਤਨ ਲਈ ਹੈਰੀ ਪੋਟਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਆਡੀਸ਼ਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ, ਜੋ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲੇਖਕ ਜੇ. ਕੇ. ਰੋਵਾਲਿੰਗ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਵਿਕਣ ਵਾਲੀ ਕਿਤਾਬ ਸੀ। <ref name="play2000">{{Cite news|url=http://www.sundayherald.com/life/people/display.var.1546220.0.0.php|title=Hobnobs & broomsticks|last=McLean|first=Craig|date=15 July 2007|work=[[Sunday Herald]]|access-date=15 July 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070718083907/http://www.sundayherald.com/life/people/display.var.1546220.0.0.php|archive-date=18 July 2007|dead-url=yes|publisher=Herald & Times Group}}</ref><ref name="play2001">{{Cite news|url=http://www.eastvalleytribune.com/story/92834?source=rss&dest=STY-92834|title=One Enchanted Night at Theater, Radcliffe Became Harry Potter|last=Koltnow|first=Barry|date=8 July 2007|access-date=15 July 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20071011092955/http://www.eastvalleytribune.com/story/92834?source=rss&dest=STY-92834|archive-date=11 October 2007|dead-url=yes|publisher=East Valley Tribune}}</ref>ਰਾਉਲਿੰਗ ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਦਾਕਾਰ ਵਜੋ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਣ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਕ੍ਰਿਸ ਕੋਲੰਬਸ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ "ਮੈਂ ਉਹਨੂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ। ਇਹ ਹੈਰੀ ਪੋਟਰ ਹੈ", ਜਦੋਂ ਉਹ ਡੇਵਿਡ ਕਾਪਰਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਅਭਿਨੇਤਾ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅੱਠ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ, ਅਤੇ ਕਈ ਆਡੀਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਨੂੰ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਰੋਲਿੰਗ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿਣ ਦੀ ਵੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ "ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਕ੍ਰਿਸ ਕਲੰਬਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬਿਹਤਰ ਹੈਰੀ ਮਿਲਿਆ ਹੈ।" ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿੱਚ ਛੇ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਵਾਰਵਾਰ ਬਰੋਸ ਨੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਰੈਡਕਲਿਫ ਨੂੰ ਯੂਕੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕ ਦੋ-ਫਿਲਮ ਕੰਟਰੈਕਟ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ; ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬੇਯਕੀਨੀ ਸੀ ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਰ ਕੁਝ ਕਰੇਗਾ।<ref>{{Cite news|url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20431232_20045416_2,00.html|title=Mr. Wizard|last=Daly|first=Steve|date=11 July 2007|work=Entertainment Weekly|access-date=28 May 2011|page=2|archive-date=21 ਮਈ 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120521112626/http://www.ew.com/ew/article/0,,20431232_20045416_2,00.html|dead-url=yes}}</ref>  === 2001–09 === [[ਤਸਵੀਰ:DANIEL_RADCLIFFE_07.jpg|alt=An eighteen-year-old is with short brown hair and blue eyes is smiling.|thumb|225x225px|ਦਸੰਬਰ 2007 ਵਿੱਚ "ਦਸੰਬਰ ਬੋਆਇਸ" ਦੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਤੇ ਰੈੱਡਕਲਿਫ।]] ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਨੇ "ਟੇਲਰ ਆਫ਼ ਪਨਾਮਾ" 2001 ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਫਿਲਮ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। 2002 ਵਿਚ, ਉਹ ਕੇਨੈਥ ਬੈਨਨਗ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਪਲੇ "ਮੈਂ ਕੀ ਲਿਖਤ" ਦਾ ਵੈਸਟ ਐਡ ਥੀਏਟਰ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਇਕ ਸੇਲਿਬ੍ਰਿਟੀ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਪਲੇਅਸਟ ਪੜਾਅ ਲਾਇਆ - ਜਿਸ ਨੇ ਦੂਜਾ ਹੈਰੀ ਪੋਟਰ ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। 2007 ਵਿਚ, ਉਹ ਇਕ ਦਸੰਬਰ ਵਿਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਫ਼ੈਮਿਲੀ ਡਰਾਮਾ ਫਿਲਮ "ਦਸੰਬਰ ਬੋਆਇਸ" ਵਿਚ ਨਜ਼ਰ ਆਏ। 2007 ਵਿੱਚ, ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਇੱਕ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਡਰਾਮਾ ਫਿਲਮ ਮਾਈ ਬੌਯਰ ਜੈਕ ਵਿੱਚ ਕੈਰੀ ਮੁਰਲੀਨ ਨਾਲ ਸਹਿ-ਅਭਿਨੇਤਾ ਹੋਇਆ।<ref name="thenumbersbo">{{Cite news|url=http://www.the-numbers.com/people/DRADC.php|title=Daniel Radcliffe|work=The-Numbers.com|access-date=28 May 2011|publisher=Nash Information Services, LLC|archive-date=7 ਅਗਸਤ 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110807083053/http://www.the-numbers.com/people/DRADC.php|url-status=dead}}</ref> ਫਿਲਮ ਨੇ ਜਿਆਦਾਤਰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸਮੀਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਰੈਡਕਲਿਫ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਇੱਕ ਲੜਾਈ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਾਰਵਾਈ ਵਿੱਚ ਲਾਪਤਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="ewdb">{{Cite web|url=http://www.ew.com/ew/article/0,,20048635,00.html|title=Daniel Radcliffe Talks 'Deathly Hallows'|last=Daly|first=Steve|date=27 July 2007|website=Entertainment Weekly|access-date=28 May 2011|archive-date=6 ਅਕਤੂਬਰ 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141006131728/http://www.ew.com/ew/article/0,,20048635,00.html|url-status=dead}}</ref> === 2010–present === [[ਤਸਵੀਰ:Daniel_Radcliffe_2013.jpg|right|thumb|296x296px| ਅਕਤੂਬਰ 2013 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ 'ਤੇ ਰੈੱਡਕਲਿਫ]] 2010 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਐਨੀਮੇਟਿਡ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀ ਦ ਸਿਮਪਸਨਜ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਨੇ 2011 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਾਡਵੇ ਦੇ ਪੁਨਰ ਰੋਲ ਵਿੱਚ ਜੋਹ ਰਾਹੀਂ ਸਫ਼ਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਪੂਰਵਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਰਾਬਰਟ ਮੋਰਸ ਅਤੇ ਮੈਥਿਊ ਬਰੋਡਰਿਕ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲਾਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਇੱਕ ਭੂਮਿਕਾ ਸੀ। ਕਾਸਟ ਦੇ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿਚ ਜਾਨ ਲਾਰੋਵੈਟ, ਰੋਜ਼ ਹੇਮਿੰਗਵ ਅਤੇ ਮੈਰੀ ਫੈਬਰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=http://artsbeat.blogs.nytimes.com/2010/04/15/daniel-radcliffe-to-star-in-how-to-succeed-revival-on-broadway/|title=Daniel Radcliffe to Star in 'How to Succeed' Revival on Broadway|last=Itzkoff|first=David|date=15 April 2010|work=The New York Times|access-date=27 May 2011}}</ref> ਦੋਵਾਂ ਅਦਾਕਾਰ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਯੂਐਸਏ ਟੂਡੇ ਨੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ। "ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਆਖਰਕਾਰ ਆਪਣੇ ਕਾੱਰ ਕੀਤੇ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ ਨਾਲ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਈਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ - ਅਤੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਇਕ ਧਮਾਕਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।" ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾਮਾ ਡੈਸਕ ਅਵਾਰਡ, ਡਰਾਮਾ ਲੀਗ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਆਊਟਰ ਕ੍ਰਿਟਿਕਸ ਸਰਕਲ ਅਵਾਰਡ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤੇ।ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਨੌ ਟੋਨੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਮਜ਼ਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ। ਰੈੱਡਕਲਿਫ 1 ਜਨਵਰੀ 2012 ਨੂੰ ਇਹ ਸ਼ੋਅ ਛੱਡ ਗਏ।<ref name="howcritic">{{Cite web|url=http://broadwayworld.com/article/2011-Outer-Critics-Circle-Nominations-Announced-SISTER-ACT-Leads-20110426|title=2011 Outer Critics Circle Nominations Announced! SISTER ACT LEADS WITH 9!|date=26 April 2011|publisher=BroadwayWorld.com|access-date=21 September 2011}}</ref><ref name="howleague">{{Cite web|url=http://www.playbill.com/news/article/151069-Mormon-War-Horse-Normal-Heart-Anything-Goes-Mark-Rylance-Win-Drama-League-Awards|title=Mormon, War Horse, Normal Heart, Anything Goes, Mark Rylance Win Drama League Awards|last=Gans|first=Andrew|date=20 May 2011|website=Playbill|publisher=Playbill, Inc.|archive-url=https://web.archive.org/web/20110914202223/http://www.playbill.com/news/article/151069-Mormon-War-Horse-Normal-Heart-Anything-Goes-Mark-Rylance-Win-Drama-League-Awards|archive-date=14 September 2011|dead-url=yes|access-date=21 September 2011}}</ref><ref name="howdesk">{{Cite web|url=http://www.dramadesk.com/press111.html|title=56th ANNUAL DRAMA DESK AWARDS ANNOUNCED AT NY FRIARS CLUB BY AUDRA McDONALD AND LIEV SCHREIBER|publisher=Drama Desk|archive-url=https://archive.today/20110703115401/http://www.dramadesk.com/press111.html|archive-date=3 July 2011|dead-url=yes|access-date=31 May 2011}}</ref> === ਧਰਮ === 2012 ਦੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ, ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਨੇ ਕਿਹਾ: "ਓਹਨਾ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਦੇ [ਧਾਰਮਿਕ] ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਯਹੂਦੀ ਅਤੇ ਆਇਰਿਸ਼ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ, ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਮੈਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਹਾਂ।" ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ: "ਅਸੀਂ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਟ੍ਰੀ ਯਹੂਦੀ" ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ "ਯਹੂਦੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਸਨ"। <ref name="dantheman">{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/film/2009/jul/04/daniel-radcliffe-harry-potter-jk-rowling|title=Dan the Man|last=McLean|first=Craig|date=4 July 2009|work=The Guardian|access-date=11 July 2009|location=London}}</ref><ref name="dailybeast">{{Cite web|url=https://www.thedailybeast.com/daniel-radcliffe-dirty-harry|title=Dirty Harry|last=Sessums|first=Kevin|date=26 January 2009|website=[[The Daily Beast]]|publisher=The Daily Beast Company|archive-url=https://web.archive.org/web/20180110193246/https://www.thedailybeast.com/daniel-radcliffe-dirty-harry|archive-date=10 January 2018|access-date=10 January 2018}}</ref> ਰੈੱਡਕਲਿਫ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ: "ਮੈਂ ਇੱਕ ਨਾਸਤਿਕ ਹਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਨਾਸਤਿਕ ਜਦੋਂ ਧਰਮ ਕਾਨੂੰਨ ਉੱਤੇ ਅਸਰ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ", ਪਰ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਇੱਕ ਨਾਸਤਿਕ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਅਰਾਮਦਾਇਕ ਹਾਂ।" ਮੇਰੇ ਨਾਸਤਿਕਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਨਾ ਕਰੋ, ਪਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਰਿਚਰਡ ਡੌਕਿਨਜ ਵਰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸਨਮਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮੈਂ ਦੇਖਾਂਗਾ "।<ref>{{Cite news|url=http://freethinker.co.uk/2009/07/06/shock-horror-harry-potter-star-daniel-radcliffe-is-an-atheist/|title=Shock, horror! Harry Potter star Daniel Radcliffe is an atheist|last=Duke, Barry|date=6 July 2009|access-date=15 July 2017|publisher=''[[The Big Issue]]''|author-link=Barry Duke|archive-date=8 ਜੁਲਾਈ 2009|archive-url=https://web.archive.org/web/20090708003522/http://freethinker.co.uk/2009/07/06/shock-horror-harry-potter-star-daniel-radcliffe-is-an-atheist/|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.telegraph.co.uk/culture/harry-potter/5734000/Daniel-Radcliffe-a-cool-nerd.html|title=Daniel Radcliffe: a cool nerd|last=Singh|first=Anita|date=4 June 2009|work=The Daily Telegraph|access-date=6 June 2009|publisher=''[[The Independent]]''|location=London}}</ref> == ਫਿਲ੍ਮੋਗ੍ਰਾਫੀ == == ਅਵਾਰਡ ਤੇ ਸਨਮਾਨ == == ਨੋਟਸ == == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1989]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਦਾਕਾਰ]] 8ncgc138u018disq8ylavowfa6rsghp 0 104446 773687 611788 2024-11-17T22:30:47Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773687 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਭਕਤੀ ਬਾਰਵੇ|image=Bhakti Barve (1948 – 2001).jpg|birth_date={{birth date|1948|9|10|df=y}}|birth_place=[[ਸਾਂਗਲੀ]], ਭਾਰਤ|death_date={{death date and age|2001|2|12|1948|9|10|df=y}}|other names=ਭਕਤੀ ਭਰਵੇ ਇਨਮਦਾਰ|othername=Bhakti Barve Inamdar|spouse=[[ਸ਼ਫੀ ਇਨਮਦਾਰ]]}}'''ਭਕਤੀ ਬਾਰਵੇ''' (10 ਸਤੰਬਰ 1948 - 12 ਫਰਵਰੀ 2001) ਮਰਾਠੀ, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ, ਥੀਏਟਰ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸੀ. ਉਹ ਕੁੰਦਨ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕਾਮੇਡੀ ਜਨੇ ਭੀ ਦਯਾਰੋ (1983) ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ ਨਸੀਰੂਦੀਨ ਸ਼ਾਹ, ਸਤੀਸ਼ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਰਾਵੀ ਬਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref>''The Oxford companion to Indian theatre'', by Ananda Lal. Oxford University Press, 2004. {{ISBN|0-19-564446-8}}. page ''37''.</ref> ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਆਧਾਰ ਸੀ, ਉਹ ਥੀਏਟਰ ਯੂਨਿਟ, ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਥੀਏਟਰ, ਅਤੇ ਰੰਗਾਈਨ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਰੁੱਪਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ "ਟੀ ਫੁੱਲਾਨੀ", "ਨਾਗ ਮੰਡਲ", "ਅਯੀ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਤ ਅਹਿ" ਅਤੇ " ਹੱਥ ਉਪਰ". 1 99 0 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਮਿਊਜ਼ਿਕ, ਡਾਂਸ ਐਂਡ ਡਰਾਮਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਥੀਏਟਰ ਐਕਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>[http://www.sangeetnatak.org/sna/awardeeslist-theatre-marathi.htm Bhakti Barve Inamdar 1990] [//en.wikipedia.org/wiki/Sangeet_Natak_Akademi_Award Sangeet Natak Akademi Award] Official listing.</ref>  ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਗੌਰਵ ਪੁਰਸਕਾਰ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਭਿਨੈ ਪੁਰਸਕਾਰ. ਉਹ ਅਭਿਨੇਤਾ ਸ਼ਫੀ ਇਨਾਮਦਾਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਮੌਤ 1996 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ।<ref name="screenindia">{{Cite web|url=http://www.screenindia.com/old/20010216/film3.htm|title=Tee Phulrani leaves an aching void on stage and screen|date=16 February 2001|publisher=[[Screen (magazine)|Screen]]|access-date=8 September 2012|archive-date=22 ਅਕਤੂਬਰ 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20081022114410/http://www.screenindia.com/old/20010216/film3.htm|url-status=dead}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਬਰਵੇ ਦਾ ਜਨਮ ਸਾਗਰਲੀ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ. ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਸੁਧਾ ਕਰਮਾਰਕਰ ਦੀਆਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਥੀਏਟਰ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ. ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਦੇਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਅਭਿਨੇਤਾ ਸ਼ਫੀ ਇਨਾਮਦਾਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। == ਕਰੀਅਰ == ਬਾਰਵੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੁਧਾ ਕਰਮਰਕਰ ਦੇ ਲਿਟਲ ਥੀਏਟਰ ਲਈ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕਰਕੇ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ, ਬੰਬੇ 'ਤੇ ਘੋਸ਼ਣਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬੰਬਈ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ (ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਾਰਕ), ਅਤੇ ਸਪਤਾਹਿਕੀ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਸਮਾਚਾਰ ਪਾਠਕ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੇ ਡੀਡੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਟੈਲੀਫ਼ਿਲਮ, ਬਹਿਣਾਬਾਈ ਵਿੱਚ, ਕਵਿਤਰੀ-ਸੰਤ, ਬਹਿਨਾਬਾਈ ਚੌਧਰੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵੀ ਨਿਭਾਈ। ਉਸ ਨੇ 1973 ਵਿੱਚ ਮਰਾਠੀ ਨਾਟਕ 'ਅਜਬ ਨਿਆ ਵਰਤੁਲਾਚਾ' ('ਸਟਰੇਂਜ ਜਸਟਿਸ ਆਫ਼ ਦਾ ਸਰਕਲ'), ਸੀ.ਟੀ. ਖਾਨੋਲਕਰ ਦਾ ਬ੍ਰੇਖਟ ਦੇ ਕਾਕੇਸ਼ੀਅਨ ਚਾਕ ਸਰਕਲ, ਮੋਹਨ ਰਾਕੇਸ਼ ਦੇ ਅਧੇ-ਅਧੁਰੇ, ਤੀ ਫੁਲ ਕੁਈਨ (ਤੀ ਫੁਲ ਕੁਈਨ) (1975), ਪੀ.ਐਲ. ਦੇਸ਼ਪਾਂਡੇ ਦਾ ਜੀ.ਬੀ. ਸ਼ਾਅ ਦੀ ਪਿਗਮੇਲੀਅਨ ਅਤੇ ਜੇ ਲਰਨਰ ਦੀ ਮਾਈ ਫੇਅਰ ਲੇਡੀ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੂਪਾਂਤਰ ਵਰਗੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੂੰ 2 ਸੁਪਰ ਹਿੱਟ ਮਰਾਠੀ ਸਟੇਜ ਨਾਟਕ, ਹੈਂਡਸ-ਅੱਪ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ! (1982) ਅਤੇ ਰੰਗਾ ਮਾਝਾ ਵੇਗਲਾ (1991), ਦੋਵੇਂ ਅਵਿਨਾਸ਼ ਮਸੂਰੇਕਰ ਦੇ ਸਹਿ-ਅਭਿਨੇਤਾ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ, ਕੁੰਦਨ ਸ਼ਾਹ ਦੀ 'ਜਾਨੇ ਭੀ ਦੋ ਯਾਰੋ' (1983) ਅਤੇ ਗੋਵਿੰਦ ਨਿਹਲਾਨੀ ਦੀ 'ਹਜ਼ਾਰ ਚੁਰਾਸੀ ਕੀ ਮਾਂ' (1998) ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਈ ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਅਲਾਂ ਅਤੇ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਮਰਾਠੀ ਨਾਟਯ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਚੇਅਰਪਰਸਨ ਵੀ ਸੀ।<ref>[http://www.indianexpress.com/res/web/pIe/ie/daily/19981106/31051724.html Bhave award for Karmarkar] ''[[Indian Express]]'', 6 November 1998.</ref> == ਮੌਤ == ਬਾਰਵੇ ਨੇ 11 ਫਰਵਰੀ 2001 ਨੂੰ ਵਾਈ ਵਿਖੇ ਪੂ ਲਾ ਫੁਲਰਾਣੀ ਆਨੀ ਮੀ, ਇਕੱਲਿਆਂ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ 02:45 ਭਾਰਤੀ ਸਮੇਂ ਤੇ, ਮੁੰਬਈ ਵਾਪਸ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ, ਉਸ ਦੇ ਡਰਾਈਵਰ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਗਈ ਉਸ ਦੀ ਕਾਰ ਭੁਟਾਨ ਸੁਰੰਗ ਦੇ ਖੁੱਲਣ ਵਿੱਚ ਜਾ ਟਕਰਾਈ। ਮੁੰਬਈ-ਪੁਣੇ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਵੇਅ 'ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਦਮ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ।<ref>[http://www.indiantelevision.com/headlines/y2k1/feb/feb28.htm TV, stage actress Bhakti Barve dies in car accident] Indiantelevision, 12 February 2001.</ref><ref name=ref>[https://archive.today/20130122183122/http://www.expressindia.com/news/ie/daily/20010213/ina13041.html The petite dame takes her final bow] [[Indian Express]], 13 February 2001.</ref> == ਅਵਾਰਡ ==  ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ 2001 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਭਕਟੀ ਬਰਵੇ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। == ਫਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ == * ''ਜਾਨੇ ਵੀ ਦੋ ਜ਼ਾਰੋ''(1983) * ''ਹਜ਼ਾਰ ਚੌਰਾਸ਼ੀ ਕੀ ਮਾਂ''(1998) * ''ਜੰਨਤ ਟੋਕੀਜ'' * ''ਰਿਸ਼ਤੇ ''(ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਜ਼: 68, (Season 3) * ''ਘਰਕੂਲ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * {{IMDb name|0080268}} * [https://web.archive.org/web/20100107053314/http://www.bollywoodhungama.com/celebrities/filmography/7423/index.html Filmography] Bollywood Hungama [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1948]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2001]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] 0oz8qnmkps8wfyzf72jtd3buvwdcjvw 0 104711 773622 709096 2024-11-17T12:33:29Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773622 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਕਾਰ|Background=ਸੋਲੋ-ਗਾਇਕ|background=solo_singer|Name=ਜ਼ੋਹਰਾਬਾਈ|name=Zohrabai|image=Zohrabai-tanpura-with-child.jpg|caption=ਜ਼ੋਹਰਾਬਾਈ ਆਗਰੇਵਾਲੀ|birth_date=1868|Origin=ਆਗਰਾ, ਇੰਡੀਆ|origin=[[Agra]], [[India]]|death_date=1913 (ਉਮਰ 45)|Genre=<div><font color="#0645ad">ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ,</font></div><div><font color="#0645ad">ਆਗਰਾ ਘਰਾਨਾ</font></div>|genre=[[Hindustani classical music]], <br>[[Agra gharana]]|Occupation=<div><font color="#0645ad"><u>ਕਲਾਸੀਕਲ ਵੋਕਲਿਸਟ</u></font></div>|occupation=[[classical music|Classical]] [[Vocalist]]|Label=<div><font color="#0645ad"><u>ਗ੍ਰਾਮੋਫੋਨ ਕੰਪਨੀ</u></font></div>|label=[[Gramophone Company]]<ref>[http://www.screenindia.com/old/fullstory.php?content_id=3341 ]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{dead link|date=May 2014}}</ref>}}'''ਜ਼ੋਹਰਾਬਾਈ ਆਗਰੇਵਾਲੀ '''(1868-1913) 1900 ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੋਂ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ]] ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। [[ਗੌਹਰ ਜਾਨ]] ਦੇ ਨਾਲ, ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਦੀ [[ਪਰੰਪਰਾ]] <ref>[//en.wikipedia.org/wiki/India_Today India Today], [www.india-today.com/itoday/millennium/100people/faiyaz.html Faiyaz Khan] profile.</ref>  ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਪੜਾਅ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਗਾਇਨ ਦੇ ਆਪਣੇ ਮਰਦਾਨਾ ਸ਼ੈਲੀ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/11/24/stories/2003112401870300.htm|title=Chords & Notes|date=2003-11-24|publisher=The Hindu|access-date=2014-05-16|archive-date=2005-05-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20050506103903/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/11/24/stories/2003112401870300.htm|dead-url=yes}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ == ਉਹ [[ਆਗਰਾ ਘਰਾਣਾ]] ([[ਆਗਰਾ]] ਤੋਂ = ਆਗਰਾ ਤੋਂ ਆਈ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਉਸਤਾਦ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ, ਉਸਤਾਦ [[ਕਾਲਨ ਖ਼ਾਨ]] ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰ [[ਮਹਿਬੂਬ ਖਾਨ|ਮਹਿਬੂਬ ਖ਼ਾਨ]] (ਦਰਸ ਪਿਆ) ਨੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.itcsra.org/tribute.asp?tribute=3|title=Zohra Bai - Tribute to a Maestro|publisher=ITC Sangeet Research Academy|access-date=2014-05-16|archive-date=2014-05-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20140517152927/http://www.itcsra.org/tribute.asp?tribute=3|dead-url=yes}}</ref> == ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀ ਕੈਰੀਅਰ == ਉਹ ਖਿਆਲ, ਤੌਰਮਰੀ ਅਤੇ ਗਜਲਜ਼ ਜਿਹੇ ਹਲਕੇ ਜਿਹੇ ਕਿਸਮਾਂ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਉਸ ਨੇ [[ਢਾਕਾ]] ਦੇ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਗਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਆਗਰਾ ਘਰਾਣੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਂ ਉਸਤਾਦ [[ਫੈਯਾਜ਼ ਖ਼ਾਨ]] ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ [[ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣਾ]] ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਬੜੇ [[ਉਸਤਾਦ ਬੜੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ]] ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਸਿਰਫ 78 ਆਰ.ਪੀ. ਐੱਮ. ਰਿਕਾਰਡਿੰਗਾਂ<ref>{{Cite web|url=http://courses.nus.edu.sg/course/ellpatke/Miscellany/zohrabai.htm|title=Zohrabai "Agrewali": List of 78 rpm recordings|date=2005-11-04|publisher=Courses.nus.edu.sg|access-date=2014-05-16|archive-date=2012-08-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20120818014711/http://courses.nus.edu.sg/course/ellpatke/Miscellany/zohrabai.htm|url-status=dead}}</ref> ਵਿਚ ਹੀ ਉਹ ਬਚੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 1909 ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯਾਦਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>A number of her 78 rpm recordings can be heard at [http://moutal.eu/audio-archives/vocal/s-z/316-zohra-bai.html Patrick Moutal's website]</ref> ਗ੍ਰਾਮੌਫੋਨ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ 1908 ਵਿੱਚ 25 ਗੀਤਾਂ ਲਈ 2500 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1908-1911 ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ 60 ਤੋਂ ਵੱਧ ਗਾਣੇ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ। 1994 ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ 18 ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਗੀਤ ਇੱਕ ਆਡੀਓਟੇਪ ਤੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ 2003 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਡਿਸਕ ਦੁਆਰਾ। <ref>{{Cite web|url=http://www.tribuneindia.com/2008/20080413/spectrum/main1.htm|title=Melodies on record|date=April 13, 2008|publisher=The Sunday Tribune|access-date=2014-05-16}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1868]] jcdksp8dkcl98g0z7p4692bfc88jbpc 0 104918 773686 676297 2024-11-17T21:49:11Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773686 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = ਬੀਕਮਿੰਗ ਜੇਨ | image = Becoming jane ver4.jpg | image_size = | alt = | caption = | director = [[Julian Jarrold]] | producer = [[Graham Broadbent]]<br />Robert Bernstein<br />[[Douglas Rae (TV executive)|Douglas Rae]] | writer = [[Kevin Hood]]<br />[[Sarah Williams (screenwriter)|Sarah Williams]] | starring = {{Plainlist| * [[ਐਨ ਹੈਥਵੇ]] * [[ਜੇਮਸ ਮੈਕਅਵਾਏ]] * [[ਜੂਲੀ ਵਾਲਟਰਜ਼]] * [[ਜੇਮਜ਼ ਕ੍ਰੌਮਵੈਲ]] * [[ਮੈਗੀ ਸਮਿਥ]] }} | music = [[Adrian Johnston (musician)|Adrian Johnston]] | cinematography = [[Eigil Bryld]] | editing = [[Emma E. Hickox]] | studio = [[HanWay Films]]<br />[[BBC Films]]<br />[[Ecosse Films]]<br />[[2 Entertain]]<br />[[Graham Broadbent#Career|Blueprint Pictures]]<br />[[Bord Scannán na hÉireann]] | distributor = [[Buena Vista International]] {{small|(UK)}}<br />[[Miramax Films]] {{small|(US)}} | released = {{Film date|df=y|2007|03|09}} | runtime = 120 minutes<!--Theatrical runtime: 120:21--><ref>{{cite web|title=''BECOMING JANE'' (PG)|url=http://www.bbfc.co.uk/releases/becoming-jane-0|work=[[British Board of Film Classification]]|date=10 January 2007|accessdate=5 July 2013}}</ref> | country = United Kingdom<br />Ireland | language = English | budget = $16.5 million<ref name="the-numbers.com">http://www.the-numbers.com/movie/Becoming-Jane#tab=summary{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> | gross = $39,380,877<ref name="the-numbers.com"/> }} '''''ਬੀਕਮਿੰਗ ਜੇਨ''''' ਇੱਕ 2007 ਦਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਆਇਰਿਸ਼ [[ਜੀਵਨੀ-ਆਧਾਰਿਤ ਫ਼ਿਲਮ|ਜੀਵਨੀ]]-ਅਧਾਰਿਤ ਰੋਮਾਂਸਵਾਦੀ ਡਰਾਮਾ ਫ਼ਿਲਮ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਜੂਲੀਅਨ ਜਾਰੋਲਡ ਨੇ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਲੇਖਕ [[ਜੇਨ ਆਸਟਨ|ਜੇਨ ਔਸਟਿਨ]] ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਟੌਮ ਲੈਨਗੋਇਸ ਲੇਫਰੋਏ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਸਦੀਵੀ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਐਨ ਹੈਥਵੇ ਨੇ ਟਾਈਟਲ ਪਾਤਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ ਜਦਕਿ ਉਸਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਾ ਪਾਤਰ ਸਕੌਟਿਸ਼ ਅਭਿਨੇਤਾ [[ਜੇਮਸ ਮੈਕਅਵਾਏ]] ਨੇ ਨਿਭਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਜੂਲੀ ਵਾਲਟਰਜ਼, ਜੇਮਜ਼ ਕ੍ਰੌਮਵੈਲ ਅਤੇ ਮੈਗੀ ਸਮਿਥ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਈਕੋਸਸੇ ਫ਼ਿਲਮਸ ਅਤੇ ਬਲਿਊਪ੍ਰਿੰਟ ਪਿਕਚਰਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਨੇ [[ਆਇਰਿਸ਼ ਫ਼ਿਲਮ ਬੋਰਡ]] ਅਤੇ ਯੂਕੇ ਫ਼ਿਲਮ ਕੌਂਸਲ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਫੰਡ ਤੋਂ ਫੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ 2003 ਵਿੱਚ ਜੋਨ ਹੰਟਰ ਸਪੇਂਸ ਦੀ ਕਿਤਾਬ 'ਬੀਕਮਿੰਗ ਜੇਨ ਔਸਟਨ' ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। [[ਸਾਰਾਹ ਵਿਲੀਅਮਸ]] ਅਤੇ [[ਕੇਵਿਨ ਹੁੱਡ]] ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਿਤ ਅੰਤਿਮ ਸਕ੍ਰੀਨਪਲੇਅ, ਆਸਟਿਨ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਤੱਥ ਇਕੱਠੇ ਜੋੜ ਕੇ ਇੱਕ ਬਝਵੀਂ ਕਹਾਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ [[ਗ੍ਰਾਹਮ ਬ੍ਰੌਡਬੈਂਟ]] ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ "ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਔਸਟੈਨਸੇਕੀ ਲੈਂਡਸਕੇਪ" ਵਿੱਚ ਵਿਚਰਦੀ ਹੈ। ਹੁੱਡ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸ ਨੇ " ਆੱਸਟਿਨ ਦੇ ਸੰਸਾਰ ਬਾਰੇ ਉਸਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਚਿੱਠੀਆਂ ਤੋਂ ਜੋ ਪਤਾ ਹੈ" ਉਸਨੂੰ ਕੱਤ ਕੇ ਕਹਾਣੀ ਬੁਣਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕਿ '[[ਪ੍ਰਾਈਡ ਐਂਡ ਪ੍ਰੈਜੁਡਿਸ]]' ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਔਸਟਿਨ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸੀ। ਜੈਰੋਲਡ ਨੇ 2006 ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਟ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਇਸ ਕੋਲ ਹੈਪਸ਼ਾਇਰ, [[ਇੰਗਲੈਂਡ]], ਜਿਥੇ ਆਸਟਿਨ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਸੰਭਾਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਥਾਵਾਂ ਸਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 9 ਮਾਰਚ 2007 ਨੂੰ [[ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ]] ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ, ਬੀਕਮਿੰਗ ਜੇਨ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 37 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ। ਫ਼ਿਲਮ ਨੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਕੋਲੋਂ ਰਲੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ। ਹੈਥਵੇ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਰਲੀ ਮਿਲੀ ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ, ਕੁਝ ਸਮੀਖਿਅਕਾਂ ਨੇ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਤੌਰ ਤੇ ਉਸਦੀ ਕੌਮੀਅਤ ਅਤੇ ਲਹਿਜ਼ੇ ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਟਿੱਪਣੀਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਦੇ ਅੰਦਰ ਔਸਟਿਨ ਦੇ ਪਾਤਰਾਂ ਅਤੇ ਥੀਮਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਰੀਲਿਜ਼ ਵਿੱਚ [[ਜਨਤਕ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ]] ਦੇ ਅਮਲ ਨੂੰ ਵੀ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। == ਪਲਾਟ == ਜੇਨ ਆਸਟਨ, ਮਾਣਯੋਗ ਜੌਰਜ ਔਸਟਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਦੀ ਛੋਟੀ ਲੜਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਾਲੇ ਤਕ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਢੁਕਵੇਂ ਪਤੀ ਦੀ ਭਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਹੋਣ ਦੀ ਚਾਹਵਾਨ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਮਾਣ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਥਾਮਸ ਲੇਫਰੋਏ ਇੱਕ ਬਦਨਾਮ ਵਕੀਲ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਵਿਹਾਰ ਨੂੰ ਉਹ ਪੇਸ਼ੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ "ਆਮ" ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਟੌਮ ਜੇਨ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਤੇ ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬੜਾ ਭੈੜਾ ਛੱਡਦਾ ਹੈ - ਜਦੋਂ ਉਹ ਕੰਪਨੀ ਲਈ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਣਾ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸੌਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਹੋਈ ਆਲੋਚਨਾ ਦੀ ਵੀ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਜੇਨ ਘੁਮੰਡੀ ਆਇਰਿਸ਼ਮੈਨ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਉਹ ਅਮੀਰ ਲੇਡੀ ਗਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਭਾਣਜੇ ਅਤੇ ਵਾਰਸ ਮਿਸਟਰ ਵਿਜ਼ਲੇ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਿਆਰ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਵਿਜ਼ਲੇ ਸ਼ਾਦੀ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਜੇਨ ਨੇ ਆਖਰ ਪਿਆਰ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਉਸਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਬਿਚਲਿਆ ਟੋਮ ਜੇਨ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ; ਉਹ ਬਹਿਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਟੌਮ ਸਿੱਧ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜੇਨ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਉਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਹ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। == ਸੂਚਨਾ == == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:2007 ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ]] k3aq60jxzvq5owh9offysx8dc8f0yks 0 105197 773709 771789 2024-11-18T01:10:13Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773709 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਮਾਲਵਿਕਾ ਅਇਅਰ|image=Malvika Iyer at the United Nations.jpg|caption=ਮਾਲਵਿਕਾ ਅਇਅਰ, [[ਨਿਊ ਯਾਰਕ]] ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਇਟੇਡ ਨੇਸ਼ਨਸ ਦੇ ਹੈਡਕੁਆਟਰ ਵਿੱਖੇ, ਮਾਰਚ 2017 ਵਿੱਚ ਯੂਥ ਫੌਰਮ ਦੇ 61ਵੇਂ ਸੀਜ਼ਨ [[ਕਮਿਸ਼ਨ ਆਨ ਦ ਸਟੈਚੂ ਆਫ਼ ਵੁਮੈਨ]] ਦੌਰਾਨ|birth_place=[[ਕੁਮਬਾਕੋਨਮ]], [[ਤਾਮਿਲ ਨਾਡੂ]]|death_date=<!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (death date then birth date) -->|nationality=[[ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ]]|alma mater={{unbulleted list|[[ਸੈਂਟ ਸਟੀਫ਼ਨ'ਸ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ]]|[[ਦਿੱਲੀ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਵਰਕ]]|[[ਮਦਰਾਸ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਵਰਕ]]}}|known for=ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਬੁਲਾਰਾ, ਅਪਾਹਜਾਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁਨ}} '''ਮਾਲਵਿਕਾ ਅਇਅਰ''' ਇੱਕ ਦੁਵੱਲੀ ਐਂਪਿਊਟੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਬੰਬ ਧਮਾਕੇ ਤੋਂ ਬਚੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਸੇਵਿਕਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/metroplus/society/how-birds-of-a-feather-found-followers/article5915839.ece|title=How birds of a feather found followers|last=Krupa|first=Lakshmi|date=2014-04-15|work=The Hindu|access-date=2017-03-27|language=en}}</ref><ref name=":14">{{Cite news|url=http://www.unwomen.org/en/news/stories/2017/6/from-where-i-stand--malvika-iyer|title=From where I stand: "Being a person with disability is challenging. Being a woman with disability adds extra challenges"|last=|first=|date=2017-06-09|work=UN Women|access-date=2017-06-22|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=en}}</ref><ref name=":5">{{Cite news|url=http://www.theweek.in/features/bounce/malvika-iyer-motivational-speaker.html|title=Able to inspire|last=Thomas|first=Mini P|date=2016-11-06|work=The WEEK|access-date=2017-03-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20170328054429/http://www.theweek.in/features/bounce/malvika-iyer-motivational-speaker.html|archive-date=2017-03-28|dead-url=yes}}</ref> ਇਹ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾਤਮਕ ਬੁਲਾਰਾ ਹੈ<span class="cx-segment" data-segmentid="30"><ref>{{Cite news|url=http://epaperbeta.timesofindia.com/Article.aspx?eid=31807&articlexml=Live-life-king-size-02082015002016|title=Live life king size|last=Menon|first=Priya|date=2015-08-02|work=The Times of India|access-date=2017-04-07|archive-date=2017-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20170408083214/http://epaperbeta.timesofindia.com/Article.aspx?eid=31807&articlexml=Live-life-king-size-02082015002016|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.deccanchronicle.com/150920/commentary-op-ed/article/against-life%E2%80%99s-greatest-odds|title=Against life’s greatest odds|last=Reddy|first=Gayatri|date=2015-09-20|work=Deccan Chronicle|access-date=2017-04-04|language=en}}</ref> ਅਤੇ ਅਪਾਹਿਜ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ<ref name=":15">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/its-unfair-to-students/article18963181.ece|title=‘It’s unfair to students’|last=|first=|date=2017-06-12|work=The Hindu|access-date=2017-06-22|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://thelogicalindian.com/story-feed/exclusive/malvika-iyer/|title=From Bomb Blast Survivor To UN Speaker: The Story Of Malvika Iyer|last=Shetty|first=Sudhanva|date=2017-03-17|work=The Logical Indian|access-date=2017-04-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20170327170127/https://thelogicalindian.com/story-feed/exclusive/malvika-iyer/|archive-date=2017-03-27|dead-url=|language=en-US|url-status=dead}}</ref><ref>{{Citation|title=A Bilateral Amputee Offers a Lesson on Resilience|last=World Economic Forum|date=2017-10-09|url=https://www.youtube.com/watch?v=-6kvVaiknpA|access-date=2017-11-11}}</ref> ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਵੇਸ਼ੀ ਸਮਾਜ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। </span>ਉਹ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਫੈਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਵੀ ਹੈ।<ref name=":2">{{Cite news|url=http://www.femina.in/achievers/malvika-iyers-amazing-story-of-courage-5195.html|title=Looking beyond limitations|last=Bijur|first=Anupama|date=2016-05-06|work=Femina|access-date=2017-03-27|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://english.fashion101.in/news/FAS-BLOG-malvika-iyer-fashion-for-the-differently-abled-5149089.html|title=Life Took This Fashionista's Hands So She Grew Wings|last=Harish|first=Ritu Goyal|date=2015-10-23|website=Fashion101|access-date=2017-04-04|archive-date=2017-04-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20170406023056/http://english.fashion101.in/news/FAS-BLOG-malvika-iyer-fashion-for-the-differently-abled-5149089.html|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/metroplus/happiness-conversations-series/article7495740.ece|title=The pursuit of happiness|last=Joseph|first=Raveena|date=2015-08-03|work=The Hindu|access-date=2017-04-10|language=en}}</ref> ਅਇਅਰ ਨੇ 2017 ਵਿੱਚ ਮਦਰਾਸ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਵਰਕ ਤੋਂ ਸੋਸ਼ਲ ਵਰਕ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.theweek.in/features/society/bilateral-amputee-malvika-iyer-doctoral-thesis.html|title='I was horrified by the way people looked at me'|last=Thomas|first=Mini P|date=2017-12-20|work=THE WEEK|access-date=2018-04-04|archive-date=2018-04-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20180405032943/https://www.theweek.in/features/society/bilateral-amputee-malvika-iyer-doctoral-thesis.html|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.inuth.com/trends/meet-malvika-iyer-the-phd-scholar-and-disability-rights-activist-whose-photo-everyones-sharing/|title=Meet Malvika Iyer, the PhD scholar and Disability Rights Activist whose photo everyone's sharing|date=2017-12-16|work=InUth|access-date=2018-04-04}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਡਾਕਟਰਲ ਥੀਸਿਸ ਅਪਾਹਜ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਲੰਕਿਤਕਰਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref name=":9">{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/chennai/She-makes-a-difference-with-her-grit/articleshow/51851055.cms|title=She makes a difference with her grit|last=Menon|first=Priya|date=2016-04-16|work=The Times of India|access-date=2017-03-27|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਘਟਨਾ == ਅਇਅਰ ਦਾ ਜਨਮ ਕੁਮਬਾਕੋਨਮ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ<ref name=":10">{{Cite news|url=http://www.rediff.com/getahead/report/achievers-malvika-iyers-amazing-story-of-grit/20140917.htm|title=Malvika Iyer's amazing story of grit!|last=S|first=Saraswathi|date=2014-09-17|work=Rediff|access-date=2017-04-04|archive-url=|archive-date=|dead-url=}}</ref> ਵਿੱਚ ਬੀ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਅਤੇ ਹੇਮਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਦੇ ਕੋਲ ਹੋਇਆ।<ref name=":7">{{Cite web|url=http://fridaymagazine.ae/features/the-big-story/i-m-glad-both-my-hands-were-blown-off-1.1554612|title='I'm glad both my hands were blown off'|last=Koshy|first=Tessy|date=2015-07-27|website=Friday|archive-url=https://web.archive.org/web/20170404134045/http://fridaymagazine.ae/features/the-big-story/i-m-glad-both-my-hands-were-blown-off-1.1554612|archive-date=2017-04-04|dead-url=|access-date=2017-04-03|url-status=dead}}</ref> ਉਹ ਬੀਕਾਨੇਰ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਜਲ ਕਾਰਜ ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ।<ref name=":6">{{Cite web|url=http://www.thehindu.com/2004/05/28/stories/2004052812180300.htm|title=Where there is a will there is a way|last=Bhattacharya|first=Saptarshi|date=2004-05-28|website=The Hindu|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=2017-04-03}}</ref> 26 ਮਈ, 2002 ਵਿੱਚ, 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਅਇਅਰ ਨੇ ਬੀਕਾਨੇਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਨੇਡ (ਹੱਥ ਗੋਲਾ) ਧਮਾਕੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੋਵੇਂ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਖੋ ਦਿੱਤਾ<ref>{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/lifestyle/column-never-say-die-1278444|title=Never say die|last=Raghuraman|first=N|date=2009-07-30|work=DNA|access-date=2017-04-07|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.thebetterindia.com/93591/malvika-iyer-global-icon-inspiration-mother-hema-krishna/|title=This 28-Year-Old Global Icon’s Story Proves the Power of a Mother’s Love and Determination|date=2017-04-01|website=The Better India|access-date=2017-04-05}}</ref> ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸੱਟਾਂ ਲੱਗੀਆਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਈ ਫੈਕਚਰ, ਨਸਾਂ ਦਾ ਅਧਰੰਗ ਅਤੇ ਹਾਈਪੋਸਟੈਸਟਿਏ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਚੇਨਈ ਵਿਚ,18 ਮਹੀਨੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ (ਕਈ ਸਰਜਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ) ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਇਅਰ ਨੇ ਕਰੂਚਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਤੁਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਨਕਲੀ ਹੱਥਾਂ (Artificial Body Part) ਨਾਲ  ਫਿੱਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref name=":4">{{Cite news|url=http://www.deccanchronicle.com/140309/commentary-sunday-chronicle/article/iyer-differently-able|title=An IYER for the differently-able|last=|first=|date=2014-03-09|work=Deccan Chronicle|access-date=2017-03-28|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=en}}</ref> == ਸਿੱਖਿਆ == ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਇਅਰ ਨੂੰ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਲਿਵਿੰਗ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਇਗਜ਼ੈਮੀਨੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਲੇਖਕ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਪੇਪਰ ਲਿੱਖਿਆ, ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਰੈਂਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਿਆ। ਅਇਅਰ ਨੂੰ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ|ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]] [[ਏ.ਪੀ.ਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ|ਡਾ.ਏ.ਪੀ.ਜੇ ਅਬਦੁਲ ਕਲਾਮ]] ਦੁਆਰਾ [[ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਭਵਨ]] ਸੱਦਿਆ ਗਿਆ। ਅਈਅਰ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਚਲੀ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨਜ਼ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਇਕਨਾਮਿਕਸ (ਆਨਰਜ਼) ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦਿੱਲੀ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਵਰਕ ਵਿਖੇ ਸੋਸ਼ਲ ਵਰਕ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਮਦਰਾਸ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਵਰਕ ਵਿਖੇ ਆਪਣੀ ਐਮ.ਫਿਲ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਵੱਖਰਤਾ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸਰਬੋਤਮ ਐਮ.ਫਿਲ. ਲਈ ‘ਰੋਲਿੰਗ ਕੱਪ’ ਜਿੱਤੀ। 2012 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਥੀਸਿਸ ਦਾ ਕਾਰਜ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ।<ref name=":16">{{Cite book|title=Gifted: Inspiring Stories of People with Disabilities|url=https://archive.org/details/giftedinspirings0000meno|last=Menon|first=Sudha|last2=Ferose|first2=V.R.|publisher=Random House India|year=2014|isbn=9788184005455|location=India|pages=[https://archive.org/details/giftedinspirings0000meno/page/156 156]}}</ref> ==ਕੈਰੀਅਰ ਇੱਕ ਬੁਲਾਰੇ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ ਵਜੋਂ== ਅਈਅਰ ਨੂੰ 2013 ਵਿੱਚ TEDxYouth@Chennai ਵਿਖੇ ਬੋਲਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=9el_A5O9ZQI|title=Inclusion starts from within: Malvika Iyer at TEDxYouth@Chennai|date=2013-12-04|website=YouTube|access-date=2017-04-04}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/chennai/TEDx-YouthChennai-Tales-of-struggle-and-creativity-inspire-city-youth/articleshow/25591292.cms?from=mdr|title=TEDx Youth@Chennai: Tales of struggle and creativity inspire city youth - Times of India|last=Chandrababu|first=Divya|work=The Times of India|access-date=2017-04-04|archive-date=2013-11-11|last2=Ipel|first2=Ann}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਤਜਰਬੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਕ ਸਪੀਕਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੱਸਿਆ। ਅਈਅਰ ਨੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਸਿਟੀ, ਆਈ.ਆਈ.ਐਮ. ਕੋਜ਼ੀਕੋਡ<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=VTViAugjjRg|title=The only Disability in life is a bad attitude {{!}} Malvika Iyer {{!}} TEDxIIMKozhikode|date=2015-12-25|website=YouTube|access-date=2017-04-04}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/cities/kozhikode/management-festival-on-iimk-campus-from-friday/article7816604.ece|title=‘Backwaters’ on IIM-K campus from Friday|date=2015-10-29|work=The Hindu|access-date=2017-04-04|language=en}}</ref>, ਨਾਰਵੇ<ref>{{Cite web|url=https://www.hurdalecovillage.no/landsbynytt/2015/9/16/brekraftfestivalen|title=Bærekraftfestivalen|date=2015-05-24|website=Hurdal Økolandsby|access-date=2017-04-04|archive-date=2017-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20170404132439/https://www.hurdalecovillage.no/landsbynytt/2015/9/16/brekraftfestivalen|dead-url=yes}}</ref>, ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ<ref name=":13">{{Cite web|url=http://www2.agendaasia.org/index.php/gallery/videos?ygstart=8|title=Plenary 6 on the 3rd AGENDA Regional Dialogue on Access to Elections|date=2015-02-22|website=AGENDA|access-date=2017-04-04|archive-date=2017-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20170404132840/http://www2.agendaasia.org/index.php/gallery/videos?ygstart=8|dead-url=yes}}</ref> ਅਤੇ [[ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ]]<ref>{{Cite web|url=http://www.civicus.org/ICSW/downloads/ISCW-2014-Programme-Amend-16.pdf|title=2014 INTERNATIONAL CIVIL SOCIETY WEEK|website=CIVICUS|access-date=2017-04-04|archive-date=2016-04-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20160429204350/http://www.civicus.org/ICSW/downloads/ISCW-2014-Programme-Amend-16.pdf|dead-url=yes}}</ref> ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇ ਕੇ ਇਸ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ। ਸ਼ਾਮਲ ਸਕੂਲਾਂ, ਕਾਲਜਾਂ, ਨਿੱਜੀ ਅਦਾਰਿਆਂ, ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਯੁਵਾ ਮੰਚਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਭਾਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਾ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਰਾਹੀਂ, ਅਈਅਰ ਨੇ ਸਰਵ ਵਿਆਪੀ ਡਿਜ਼ਾਇਨ, ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਜਨਤਕ ਸਥਾਨਾਂ ਅਤੇ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਦੀ ਲੋੜ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਮਲਿਤ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਅਪਾਹਜ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਤਸਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸਰੀਰ ਦੀ ਤਸਵੀਰ 'ਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://mashable.com/2017/02/17/disabledandcute-disability-hashtag/|title=People with disabilities destroy stigma on Twitter with #DisabledAndCute|last=Dupere|first=Katie|date=2017-02-17|website=Mashable|access-date=2017-04-20}}</ref> 2013 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਸ਼ਾਮਲ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/bangalore/Summit-helps-disabled-persons-help-themselves/articleshow/26598871.cms?referral=PM|title=Summit helps disabled persons help themselves - Times of India|last=Ray|first=Aparajita|date=2013-11-30|work=The Times of India|access-date=2017-04-04|last2=Prasher|first2=Garima}}</ref> ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਫੈਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵਕੀਲ, ਅਈਅਰ ਨੇ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਨਿਫਟ ਅਤੇ ਐਬਿਲਿਟੀ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ੋਅਸਟੋਪਰ ਵਜੋਂ ਰੈਂਪ ਵਾਲਕ ਕੀਤੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਅਪੰਗਤਾ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲੀ ਵਾਲੇ ਕੱਪੜੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-metroplus/include-in-style/article6058474.ece|title=Include, in style|date=2014-05-29|work=The Hindu|access-date=2017-04-20}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.fuellingdreams.com/get-inspired/im-glad-this-accident-happened-malvika-iyer/|title="I’m Glad This Accident Happened". Meet Malvika Iyer|last=Madhavan|first=Nila|date=2015-08-04|website=Fuelling Dreams|language=en|access-date=2017-04-20|archive-date=2017-04-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20170421091946/http://www.fuellingdreams.com/get-inspired/im-glad-this-accident-happened-malvika-iyer/|dead-url=yes}}</ref> 2014 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਫੋਰਮ ਦੀ ਇੱਕ ਪਹਿਲਕਦਮੀ, ਗਲੋਬਲ ਸ਼ੇਪਰਜ਼ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਚੇਨਈ ਹੱਬ ਲਈ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਸ਼ੇਪਰ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=":12">{{Cite news|url=http://epaper.newindianexpress.com/452717/EDEX/09-03-2015?show=touch#dual/2/1|title=Making lemonade out of the lemons life threw at her|last=Vasudevan|first=Shilpa Kappur|date=2015-03-09|work=The New Indian Express|access-date=2017-04-05}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.redelephantfoundation.org/2016/09/she-rose-like-phoenix.html|title=She rose like the phoenix|date=2016-09-11|website=Red Elephant Foundation|access-date=2017-04-05|archive-date=2017-04-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20170406110616/http://www.redelephantfoundation.org/2016/09/she-rose-like-phoenix.html|url-status=dead}}</ref> ਉਹ ਯੂਥ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਸਮਾਨਤਾ ਬਾਰੇ ਯੁਵਾ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਵਰਕਿੰਗ ਸਮੂਹ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅੰਤਰ-ਏਜੰਸੀ ਨੈਟਵਰਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ ਅਤੇ ਮਾਰਚ 2017 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਖੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web|url=http://webtv.un.org/watch/closing-session-launch-of-cedaw-for-youth-youth-forum-csw-61/5356414875001?page=1|title=Closing session Launch of CEDAW for Youth, Youth Forum (CSW 61)|date=2017-03-11|website=UN Web TV|access-date=2017-04-04|archive-date=2017-04-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20170404131913/http://webtv.un.org/watch/closing-session-launch-of-cedaw-for-youth-youth-forum-csw-61/5356414875001?page=1|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.huffingtonpost.ca/plan-international-canada/raise-your-voice_b_15832366.html|title=Take Up Space With Your Voice|last=Luo|first=Christina|date=2017-04-07|website=The Huffington Post|language=en-CA|access-date=2017-04-10}}</ref> ਅਕਤੂਬਰ 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਟਲ ਤਾਜ ਪੈਲੇਸ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਫੋਰਮ ਦੇ ਭਾਰਤ ਆਰਥਿਕ ਸੰਮੇਲਨ ਦੀ ਸਹਿ-ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=":17">{{Cite news|url=http://www.edexlive.com/live-story/2017/sep/11/your-daily-dose-of-inspiration-heres-what-malvika-iyer-had-to-say-to-her-13-year-old-self-1108.html|title=Your daily dose of inspiration: After losing her hands at the age of 13, Malvika Iyer is now a world famous motivational speaker|last=Benu|first=Parvathi|date=2017-09-11|work=The New Indian Express|access-date=2017-11-11}}</ref><ref name=":18">{{Cite news|url=https://eshe.in/2017/10/03/cover-story-malvika-iyer/|title=She Lost Her Arms So She Armed Herself With Courage Instead|last=Kapoor|first=Aekta|date=2017-10-03|work=eShe|access-date=2017-11-11|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.weforum.org/agenda/2017/10/india-economic-summit-wef-2017-highlights/|title=7 key moments from our meeting of global leaders in India|last=Chainey|first=Ross|date=2017-10-06|website=World Economic Forum|access-date=2017-11-11}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.weforum.org/agenda/2017/10/what-concerns-south-asias-youth-and-what-theyre-doing-about-it/|title=What worries South Asia’s young people, and what they’re doing about it|last=Kithsiri|first=Indira|date=2017-10-02|website=World Economic Forum|access-date=2017-11-11}}</ref> ==ਮਾਨਤਾ== ਅਈਅਰ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਊਰਤ ਦਿਵਸ ਦੇ ਮੌਕੇ 8 ਮਾਰਚ 2018 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਮਾਨਯੋਗ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਤੋਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ, [[ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/women-achievers-from-tn-honoured/article23276380.ece|title=Women achievers honoured|date=2018-03-17|work=The Hindu|access-date=2018-04-04|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.newindianexpress.com/nation/2018/mar/09/international-womens-day-president-kovind-honours-39-achievers-with-nari-shakti-puraskar-1784159.html|title=International Women's Day: President Kovind honours 39 achievers with 'Nari Shakti Puraskar'|date=2018-03-09|work=The New Indian Express|access-date=2018-04-04}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਉੱਘੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੇ ਐਸ.ਐਸ.ਐਲ.ਸੀ. ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.telegraphindia.com/1040529/asp/nation/story_3306611.asp|title=Back with a blast, 2 years on - Teen shines in exam after losing forearms in freak mishap|last=Venkatesh|first=M. R.|date=2004-05-29|work=The Telegraph|access-date=2017-04-07}}</ref> ਉਹ ਮਲਟੀਪਲ ਅਵਾਰਡਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਜ਼ਡਮ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੁਆਰਾ ਆਉਟਸਟੈਂਸਿੰਗ ਮਾਡਲ ਸਟੂਡੈਂਟ ਐਵਾਰਡ, 2014 ਵਿੱਚ ਆਰਈਐਕਸ ਕਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ ਗਲੋਬਲ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ, ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ ਨਿਊ ਯਾਰਕ ਵਿੱਚ ਵਰਲਡ ਇਮਰਜਿੰਗ ਲੀਡਰਜ਼ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://nytlive.nytimes.com/womenintheworld/2015/11/20/meet-women-in-the-worlds-emerging-leaders/|title=Meet Women in the World’s Emerging Leaders|date=2015-11-20|work=Women in the World in Association with The New York Times - WITW|access-date=2017-04-07|language=en-US|archive-date=2017-04-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20170408082939/http://nytlive.nytimes.com/womenintheworld/2015/11/20/meet-women-in-the-worlds-emerging-leaders/|dead-url=yes}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਲ 2015 ਵਿੱਚ ਡੈੱਕਨ ਕ੍ਰੋਨਿਕਲ ਦੁਆਰਾ ਦਹਾਕੇ ਦੇ 100 ਪਰਿਵਰਤਨ ਏਜੰਟਾਂ ਅਤੇ ਨਿਊਜ਼ਮੇਕਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਉਹ ਵੋਡਾਫੋਨ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਕਾਫੀ-ਟੇਬਲ ਕਿਤਾਬ ਵਿਮੈਨ ਇਜ਼ ਪਿਊਰ ਵੈਂਡਰ: ਵਿਜ਼ਨ, ਵਲੁਅਰ, ਵਿਕਟਰੀ<ref>{{Cite book|title=Women of Pure Wonder: Vision, Valour, Victory|last=Chanana|first=Ruchika|last2=Luther|first2=Tanya|last3=Liddle|first3=Madhulika|publisher=Showcase: Roli Books|year=2016|isbn=9789351941637|location=|pages=145}}</ref> ਅਤੇ "ਗਿਫਟਡ: ਇੰਸਪਾਇਰਿੰਗ ਸਟੋਰੀਜ਼ ਆਫ਼ ਪੀਪਲਜ਼ ਵਿਦ ਡਿਸਐਬਲਿਟੀ" ਦੇ ਤੀਜੇ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindubusinessline.com/news/variety/to-be-differently-abled-and-gifted/article6611967.ece|title=To be differently abled, and gifted|last=Challapalli|first=Sravanthi|date=2014-11-18|work=The Hindu Business Line|access-date=2017-03-28|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/cities/chennai/success-stories-should-be-told-too-says-author/article6634133.ece|title=Success stories should be told too, says author|last=Ratnakumar|first=Evelyn|date=2014-11-26|work=The Hindu|access-date=2017-04-07|language=en}}</ref> ਉਸ ਨੇ "ਦਿ ਫੀਨਿਕਸ" ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਐਬਿਲਿਟੀ ਫੇਸਟ 2013 (ਇਕ ਭਾਰਤ-ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਪਾਹਜਤਾ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ) ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Citation|last=Malvika Iyer|title=The Phoenix (Malvika Iyer) ABILITYFEST 2013|date=2013-09-26|url=https://www.youtube.com/watch?v=r9N5rYvPljI|accessdate=2017-06-22}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == {{Facebook|id=MalvikaIyer}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਸਮਾਜਿਕ ਵਰਕਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] sdvq30a8jfvp5kkm2l3nrhlhcmdebje 0 105318 773641 534200 2024-11-17T15:35:00Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773641 wikitext text/x-wiki {{infobox book | name = '''ਦ ਕੋਰਲ ਆਈਲੈਂਡ''' | title_orig = | translator = | image = [[ਤਸਵੀਰ:Coral Island 1893.jpg|thumb]] | image_size = 200px | caption = ਸਿਰਲੇਖ ਪੰਨਾ, ''ਦ ਕੋਰਲ ਆਈਲੈਂਡ'' 1893 ਵਾਲਾ ਸਚਿੱਤਰ ਐਡੀਸ਼ਨ | author = [[ਆਰ. ਐਮ. ਬਾਲਨਟਾਈਨ]] | illustrator = | cover_artist = | language = [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] | series = | genre = ਸਾਹਸਿਕ ਨਾਵਲ | publisher = ਟੀ. ਨੈਲਸਨ & ਸੰਸ | release_date = 1858 | media_type = ਪ੍ਰਿੰਟ (ਹਾਰਡਬੈਕ & ਪੇਪਰਬੈਕ) | wikisource = }} '''''ਦ ਕੋਰਲ ਆਈਲੈਂਡ: ਏ ਟੇਲ ਆਫ਼ ਦ ਪੈਸੇਫਿਕ ਓਸ਼ੀਅਨ''''' (1858) ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਹੈ ਜੋ ਸਕੌਟਿਸ਼ ਲੇਖਕ ਆਰ. ਐਮ. ਬਾਲਨਟਾਈਨ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ  ਹੈ।  ਕੱਚੀ ਉਮਰ ਦੇ ਜਵਾਨੀ ਲਈ ਗਲਪ ਦੀਆਂ ਪਹਿਲੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾਬਾਲਗ ਨਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਲਿਖੀ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਟਾਪੂ ਤੇ ਇੱਕ ਬੇੜੀ ਡੁੱਬਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਚ ਗਏ ਤਿੰਨ ਲੜਕਿਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮਿਆਂ ਦੀ ਬਾਤ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।  ਡੇਨੀਅਲ ਡਿਫੋ ਦੇ ਰੌਬਿਨਸਨ ਕਰੂਸੋ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਇੱਕ ਖਾਸ ਰੌਬਿਨਸਨਾਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਗਲਪ ਦੀ ਇਹ ਕਿਤਾਬ 1857 ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਗਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕਦੇ ਵੀ ਛਪਾਈ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਨਾਵਲ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਥੀਮਾਂ ਵਿੱਚ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰੀ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਦੱਖਣੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਵਿੱਚ 19 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ ਅਤੇ ਹੇਰਾਰਕੀ ਅਤੇ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਹਨ। ਇਹ ਵਿਲੀਅਮ ਗੋਲਡਿੰਗ ਦੇ ਡਿਸਟੋਪੀਅਨ ਨਾਵਲ 'ਲਾਰਡ ਆਫ ਫ਼ਲਾਈਜ਼' (1954) ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਕੋਰਲ ਟਾਪੂ ਦੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ; ਬਾਲਨਟਾਈਨ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਬੁਰਾਈ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹਨ, ਪਰੰਤੂ 'ਲਾਰਡ ਆਫ ਫ਼ਲਾਈਜ਼' ਵਿੱਚ ਬੁਰਾਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੈ।  == ਪਿਛੋਕੜ == === ਸਵੈਜੀਵਨੀਮੂਲਕ ਪਿੱਠਭੂਮੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ === 1825 ਵਿੱਚ ਐਡਿਨਬਰਗ ਵਿੱਚ ਜੰਮਿਆ ਪਲਿਆ, ਬਾਲਨਟਾਈਨ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਦੇ ਦਸ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨੌਵਾਂ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਭੈਣਾਂ ਨੇ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਰਸਮੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੱਸ 1835-37 ਵਿੱਚ ਐਡਿਨਬਰਗ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਥੋੜੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸੀ। 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੈਨੇਡਾ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਮੂਲ ਅਮਰੀਕੀਆਂ ਨਾਲ ਖੱਲਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਕਰਦੀ ਹਡਸਨ ਦੀ ਬੇ ਕੰਪਨੀ ਲਈ ਪੰਜ ਸਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਹ 1847 ਵਿੱਚ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਪਰਤਿਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤਕ ਪਹਿਲਾਂ ਕਲਰਕ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਫਿਰ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਰਟਨਰ ਵਜੋਂ, ਮੈਸਰਸ ਕਾਂਸਟੇਬਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।{{sfnp|Ballantyne|2004|p=6|ps=}} ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਲੰਬੇ ਲੰਬੇ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਕੇ ਸਮਾਂ ਪਾਸ ਕਰਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ - ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਲਿਖਣ ਕਲਾ ਸਿੱਖਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਦਾ ਹੈ - - ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। {{sfnp|Ballantyne|2004|p=4|ps=}} {{sfnp|Ballantyne|2004|p=5|ps=}} ਬਾਲਨਟਾਈਨ ਦਾ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਨੁਭਵ ਉਸਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨਾਵਲ 'ਯੰਗ ਫਰ ਟਰੇਡਰਸ' ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣਿਆ ਜਿਸਨੂੰ 1856 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਕੁੱਲਵਕਤੀ ਲੇਖਕ ਬਣਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪੁੰਗਰਦੀ ਜਵਾਨੀ ਲਈ ਐਡਵੈਂਚਰ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਿਹਨਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਨਾਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਬਾਲਨਟਾਈਨ ਨੇ ਦੱਖਣੀ ਪੈਸੀਫਿਕ ਦੇ ਪ੍ਰਾਂਤ ਟਾਪੂਆਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਦੋਂ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਛਪਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ " ਆਪਣੇ ਜਵਾਨ ਪਾਠਕਾਂ ਨੂੰ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੋਰ ਅਤੇ ਹਿੰਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ" ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਨਾਟਕੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧਾ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਵਰਤਿਆ। ਦੱਖਣੀ ਪੈਸੀਫਿਕ ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਅਗਿਆਨਤਾ ਕਾਰਨ ਉਹ ਨਾਰੀਅਲ ਨੂੰ ਨਰਮ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲਾ ਦੱਸਦਾ ਹੈ। ਸਟੀਕਤਾ ਲਈ ਸਖਤ ਨੇਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ, ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਹੀ ਲਿਖਣਗੇ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨਿੱਜੀ ਅਨੁਭਵ ਹੋਵੇਗਾ। ਬਾਲਟਾਈਨ ਨੇ ਫਾਈਫ ਵਿੱਚ ਫੌਰਥ ਦੇ ਫਿਰਥ ਵਿਖੇ ਐਡਿਨਬਰਗ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਰਨਟਿਸਲੈਂਡ ਸੀਫਰੰਟ ਵਾਲੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਿਆਂ 'ਦ ਕੋਰਲ ਆਈਲੈਂਡ' ਲਿਖਿਆ। ਬਾਲਟਾਈਨ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਐਰਿਕ ਕੁਆਲਾਈਲ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਲੇਖਕ ਜੇਮਸ ਐੱਫ ਬੋਮਨ, ਦੇ 1852 ਦੇ ਨਾਵਲ 'ਦ ਆਈਲੈਂਡ ਹੋਮ' ਵਿੱਚੋਂ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਧਾਰ ਲਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਜੌਨ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਨੇਰੇਟਿਵ ਆਫ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਐਂਟਰਪ੍ਰਾਈਜ਼ਜ਼ (1837) ਤੋਂ ਵੀ ਇਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਉਧਾਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਕਿ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਰੌਡ ਐਡਮੰਡ ਨੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਬਾਲਟਿਨੀ ਨੇ ਕੋਰਲ ਆਈਲੈਂਡ ਦਾ ਇੱਕ ਅਧਿਆਇ ਨੂੰ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਸਾਹਮਣੇ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਣਾ ਹੈ, ਪਾਠ ਇੰਨਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਐਡਮੰਡ, ਨਾਵਲ ਨੂੰ "ਪੈਸਿਫਿਕ ਬਾਰੇ ਦੂਜੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਫਰੂਟ ਕਾਕਟੇਲ" ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ,ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ "ਦ ਕੋਰਲ ਆਈਲੈਂਡ" ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਲਟਾਈਨ ਦੀ ਸਾਹਿਤਕ ਚੋਰੀ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਹੈ"। ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * [http://www.feedbooks.com/book/3951/the-coral-island ''The Coral Island''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210521103214/http://www.feedbooks.com/book/3951/the-coral-island |date=2021-05-21 }} ਫੀਡਬੁਕਸ 'ਤੇ * [https://www.goodreads.com/book/show/2161707.The_Coral_Island ''The Coral Island''] ਗੁਡਰੀਡਸ 'ਤੇ * [https://archive.org/search.php?query=title%3A%22The%20Coral%20Island%22%20AND%20mediatype%3Atexts ''The Coral Island''] ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਅਰਕਾਈਵ ਅਤੇ ਗੂਗਲ ਬੁਕਸ 'ਤੇ * [http://www.gutenberg.org/ebooks/646 ''The Coral Island''] ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਗੁਟਨਬਰਗ 'ਤੇ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਨਾਵਲ]] sp2ooxzvsgo3t6x8vnwfg3j5wqnrnih 0 105555 773733 710415 2024-11-18T04:43:33Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773733 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |image=Robert De Niro Cannes 2016.jpg |caption=2016 [[ਕੈਨਸ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] ਤੇ ਡੀ ਨੀਰੋ |birth_name=ਰਾਬਰਟ ਐਂਥਨੀ ਡੀ ਨੀਰੋ ਜੂਨੀਅਰ |birth_date={{Birth date and age|mf=yes|1943|8|17}} |birth_place=[[ਨਿਊ ਯਾਰਕ]], ਯੂ ਐੱਸ }} '''ਰਾਬਰਟ ਐਂਥਨੀ ਡੀ ਨੀਰੋ ਜੂਨੀਅਰ''' (/ də nɪəroʊ /; ਜਨਮ 17 ਅਗਸਤ, 1943) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ [[ਅਦਾਕਾਰ]], [[ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ|ਨਿਰਮਾਤਾ]] ਅਤੇ [[ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ|ਡਾਇਰੈਕਟਰ]] ਹੈ ਜੋ [[ਅਮਰੀਕਾ]] ਅਤੇ [[ਇਟਲੀ]] ਦੋਵੇਂ ਦੇਸ਼ਾ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਹੈ।<ref name="web.archive.org">{{cite web|url=http://www.romacinemafest.it/ecm/web/fcr/en/home/international-rome-film-festival/past-editions/2006/news/content/de-niro-i-have-an-italian-passport-i-have-finally-come-home.0000.FCR-352|title=International Rome Film Festival – De Niro: "I have an Italian passport, I have finally come home"|date=December 30, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131230233200/http://www.romacinemafest.it/ecm/web/fcr/en/home/international-rome-film-festival/past-editions/2006/news/content/de-niro-i-have-an-italian-passport-i-have-finally-come-home.0000.FCR-352|archive-date=December 30, 2013|dead-url=yes}}</ref><ref name="femalefirst.co.uk">{{cite web|url=http://www.femalefirst.co.uk/celebrity/Robert%20De%20Niro-703.html|title=De Niro Will Get Italian Citizenship|work=femalefirst.co.uk}}</ref><ref>https://www.youtube.com/watch?v=hMD-U5YfKDs&t=29s</ref> '''ਡੀ ਨੀਰੋ''' ਨੂੰ 1974 ਦੀ ਫਿਲਮ '[[ਦ ਗੌਡਫਾਦਰ]] ਪਾਰਟ II' ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਟੋ ਕੋਰਲੀਓਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਰੋਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਲਈ ਉਸਨੇ ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰ ਲਈ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤੇ। ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਮਾਰਟਿਨ ਸਕੋਰੇਸਿਸ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਹਿਯੋਗੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1980 ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ "[[ਰੈਗਿੰਗ ਬੁੱਲ]]" ਵਿੱਚ 1980 ਵਿੱਚ ਜੈਕ ਲਾਮੋਟਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਬੇਸਟ ਐਕਟਰ ਲਈ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ 2003 ਵਿੱਚ ਏਫਆਈ ਲਾਈਫ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ, ਸਾਲ 2010 ਵਿੱਚ ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਸੀਸੀਲ ਬੀ ਡੈਮਿਲ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਰਾਕ ਓਬਾਮਾ ਤੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮੈਡਰਲ ਆਫ ਫਿ੍ਰੀਡਮ ਨੂੰ 2016 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਡੀ ਨੀਰੋ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਫਿਲਮ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਖੇਡ ਡਰਾਮਾ "ਬੰਗ ਡ੍ਰਮ ਸਲੋਲੀ" (1973) ਅਤੇ ਸਕਾਰਸੀਜ਼ ਦੇ ਅਪਰਾਧ ਫਿਲਮ "[[ਮੇਨ ਸਟ੍ਰੇਟਜ਼]]" (1973) ਵਿੱਚ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਥ੍ਰਿਲਰਸ [[ਟੈਕਸੀ ਡ੍ਰਾਇਵਰ]] (1976) ਅਤੇ [[ਕੇਪ ਫੀਅਰ]] (1991) ਲਈ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ Scorsese ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਡੀ ਨੀਰੋ ਨੇ ਮਾਈਕਲ ਸਿਮਿਨੋ ਦੇ ਵਿਅਤਨਾਮ ਜੰਗ ਡਰਾਮੇ [[ਦਿ ਡੀਅਰ ਹੰਟਰ]] (1978), ਪੈਨੀ ਮਾਰਸ਼ਲ ਦੇ ਨਾਟਕ [[ਅਵੇਕਨਿੰਗਜ਼]] (1990), ਅਤੇ ਡੇਵਿਡ ਓ. ਰਸਲ ਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਕਾਮੇਡੀ-ਡਾਂਟਾ [[ਸਿਲਵਰ ਲਾਈਨਿੰਗ ਪਲੇਬੁੱਕ]] (2012) ਲਈ ਹੋਰ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ। ਸਕੋਰੇਸਜ਼ ਦੇ ਅਪਰਾਧ ਫਿਲਮ '[[ਗੁੱਡਫੈਲਾਸ]] (1990)' ਵਿਚ ਗੈਂਗਸਟਰ ਜਿਮੀ ਕਨਵੇਅ ਦੇ ਗਾਣੇ ਦੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਲੇ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ '[[ਦਿ ਕਿੰਗ ਆਫ ਕਾਮੇਡੀ]]' (1983) ਵਿਚ ਰੂਪਰੇਟ ਪੁਤਿਨ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਫਤਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.bafta.org/awards/film/nominations/?year=1990|title=BAFTA Film Awards: 1990|date=February 11, 2014|publisher=Bafta.org|access-date=August 15, 2014|archive-date=ਮਈ 25, 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110525123715/http://www.bafta.org/awards/film/nominations/?year=1990|url-status=dead}}</ref> ਡੀ ਨੀਰੋ ਨੇ ਨਿਊ ਯੌਰਕ, ਨਿਊਯਾਰਕ (1977), ਐਕਸ਼ਨ ਕਾਮੇਡੀ ਮਿਡਨਾਈਟ ਰਨ (1988), ਗੈਂਗਸਟਰ ਕਾਮੇਡੀ ਐਨਾਲਾਇਜ਼ ਦਿਸ (1999), ਅਤੇ ਕਾਮੇਡੀ ਮੀਟ ਦ ਪੇਰੰਟ੍ਸ (2000), ਸੰਗੀਤ ਡਰਾਮੇ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਲਈ ਮੋਸ਼ਨ ਪਿਕਚਰ ਸੰਗੀਤ ਜਾਂ ਕਾਮੇਡੀ ਲਈ ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਚਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ 1900 (1976), ਇੱਕ ਵਾਰ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਟਾਈਮ ਇਨ ਅਮਰੀਕਾ (1984), ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ (1985), ਦਿ ਮਿਸ਼ਨ (1986), ਦ ਅਟਚੈਬਲਜ਼ (1987), ਹੀਟ ​​(1995), ਅਤੇ ਕੈਸੀਨੋ (1995) ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਨਿਰਣਾਇਕ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਪਰਾਧ ਡਰਾਮਾ ਏ ਬਰੋਨੈਕਸ ਟੇਲ (1993) ਅਤੇ ਜਾਸੂਸ ਫਿਲਮ ਦਿ ਗੁੱਡ ਸ਼ੇਫਰਡ (2006) ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਰਾਬਰਟ ਐਂਥਨੀ ਡੀ ਨੀਰੋ ਜੂਨੀਅਰ ਦਾ ਜਨਮ 17 ਅਗਸਤ, 1943 ਨੂੰ ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ ਦੇ ਮੈਨਹਤਨ ਬਰੋ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਵਰਜੀਨੀਆ ਐਡਮਿਰਲ ਅਤੇ ਰਾਬਰਟ ਡੀ ਨੀਰੋ ਸੀਨੀਅਰ ਦੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਬੱਚਾ ਸੀ।<ref name="vansha">{{Cite news|url=http://www.vanityfair.com/news/1987/10/robert-de-niro-life-story|title=The Shadow King|last=Bosworth, Patricia|date=February 3, 2014|work=[[Vanity Fair (magazine)|Vanity Fair]]}}</ref> ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਪੱਖ ਤੇ ਆਇਰਿਸ਼ ਅਤੇ ਇਟਾਲੀਅਨ ਮੂਲ ਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਕੋਲ ਡੱਚ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ, ਫ੍ਰੈਂਚ ਅਤੇ ਜਰਮਨ ਮੂਲ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸੀ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=iG2BAwAAQBAJ&pg=PP1#v=onepage&q=%22Giovanni%20Di%20Niro%22&f=false|title=De Niro: A Life|last=Shawn Levy|date=2014|publisher=Crown Archetype}}</ref> ਡੀ ਨੀਰੋ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰੋਸੀਟਾਟਾਊਨ, ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਵਿਚ ਹਾਨ ਹੋਫਮੈਨ ਦੀ ਪੇਂਟਿੰਗ ਕਲਾਸਾਂ ਵਿਚ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਏ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਗੇ ਸਨ। ਡੀ ਨੀਰੋ ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਦੁਆਰਾ ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਵਿਲੇਜ ਅਤੇ ਲਿਟ੍ਲ ਇਟਲੀ ਦੇ ਮੈਨਹਾਟਨ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਠਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਤੁਰਨਾ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਡੀ ਨੀਰੋ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹੋਣ' ਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ।<ref>Dougan, p. 10.</ref> ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਪ੍ਰੈਸਬੀਟੇਰੀਅਨ ਬਣ ਗਈ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਇਕ ਬਾਲਗ ਵਿਅਕਤੀ ਵਜੋਂ ਨਾਸਤਿਕ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਬੀਮਾਰ ਕੈਥੋਲਿਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ, ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ ਉਸਨੂੰ ਗੁਪਤ ਤੌਰ ਤੇ ਕੈਥੋਲਿਕ ਚਰਚ ਵਿੱਚ ਬਪਤਿਸਮਾ ਲੈਂਦੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਤਲਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=":2">{{Cite web|url=http://www.adherents.com/people/pd/Robert_DeNiro.html|title=The religion of Robert De Niro, actor|website=adherents.com|access-date=February 16, 2016|archive-date=ਮਾਰਚ 3, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303222257/http://www.adherents.com/people/pd/Robert_DeNiro.html|dead-url=yes}}</ref><ref name=":1">{{Cite web|url=http://hollowverse.com/robert-de-niro/|title=Robert De Niro's Religion and Political Views|website=hollowverse.com|access-date=February 16, 2016}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=iG2BAwAAQBAJ&pg=PP1#v=snippet&q=%22Donald%20Admiral%22&f=false|title=De Niro: A Life|last=Shawn Levy|date=2014|publisher=Crown Archetype}}</ref> ਡੀ ਨੀਰੋ ਨੇ ਪੀਐਸ 41, ਛੇਵੀਂ ਗਰੇਡ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਮੈਨਹਟਨ ਦੀ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਫਿਰ ਉਹ ਸੱਤਵੀਂ ਅਤੇ ਅੱਠਵੀਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਲਈ ਲਿਟਲ ਰੈੱਡ ਸਕੂਲ ਹਾਊਸ ਦੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਉੱਪਰੀ ਸਕੂਲ ਐਲਿਸਬੈਟ ਇਰਵਿਨ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਗਿਆ।<ref>Dougan, pp. 12–13.</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਨੌਂਵੀਂ ਕਲਾਸ ਲਈ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਆਫ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਐਂਡ ਆਰਟ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰੰਤੂ ਇਕ ਜਨਤਕ ਜੂਨੀਅਰ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਹੀ ਸਮੇਂ ਲਈ ਉੱਥੇ ਗਿਆ।<ref>Dougan, pp. 13–14.</ref><ref name="baxter">{{Cite book|title=De Niro: A Biography|url=https://archive.org/details/denirobiography0000baxt|last=Baxter|first=John|publisher=HarperCollins|year=2002|isbn=978-0-00-257196-8}} pp. 37–38.</ref> ਡੀ ਨੀਰੋ ਨੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਮੈਕਬਰਨੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਰੋਡਜ਼ ਪ੍ਰੈਪਰੇਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਨੇ ਨਾ ਹੀ ਪਾਸ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੇ ਨਿੱਕੇ ਜਿਹੇ ਲਈ "ਬੌਬੀ ਮਿਲਕ" ਦਾ ਉਪਨਾਮ, ਡੀ ਨੀਰੋ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸੁੱਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਨਾਲ ਲਟਕਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨਭਰ ਵਾਲੇ ਮਿੱਤਰ ਬਣੇ ਰਹੇ ਹਨ ਉਸ ਦੀ ਪੜਾਅ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 10 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਦ ਵਿਜ਼ਰਡ ਆਫ਼ ਆਜ਼ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਵੀਡਲੀ ਸ਼ੇਰ ਖੇਡਿਆ।<ref name="Dougan, pp. 17-18">Dougan, pp. 17–18.</ref> ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਰਮਾ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਲੱਭਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਨੇਮਾ ਦੁਆਰਾ ਤੈਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਾ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਲਈ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਐਚਬੀ ਸਟੂਡਿਓ, ਸਟੈਲਾ ਐਡਲਰ ਕਨਜ਼ਰਵੇਟਰੀ, ਲੀ ਸਟ੍ਰਾਸਬਰਗਜ਼ ਐਕਟਰਜ਼ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਅਨ ਕੀਤਾ। <ref name="Dougan, p. 17">Dougan, p. 17.</ref><ref name="tca">Stated on ''[//en.wikipedia.org/wiki/Inside_the_Actors_Studio Inside the Actors Studio]'', 1998</ref><ref>Dougan, p.15.</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜਿੰਦਗੀ == [[ਤਸਵੀਰ:Robert_De_Niro_Cannes_2016_5.jpg|thumb|ਡੇ ਨੀਰੋ ਅਤੇ ਪਤਨੀ ਗ੍ਰੇਸ ਹਾਈਟੋਵਰ 2016 ਵਿਚ।<br /> ]] === ਪਰਿਵਾਰ === ਡੀ ਨੀਰੋ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਪਤਨੀ ਦਿਆਨਨ ਅਬੌਟ ਨਾਲ 1976 ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ, ਰਾਫਾਈਲ, ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਅਭਿਨੇਤਾ ਹਨ ਜੋ ਨਿਊਯਾਰਕ ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਡੀ ਨੀਰੋ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਤੋਂ ਐੱਬਟ ਦੀ ਧੀ ਡਰੀਨਾ ਡੇ ਨੀਰੋ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1988 ਵਿੱਚ ਤਲਾਕ ਲੈ ਲਿਆ। ਡੀ ਨੀਰੋ ਦੇ ਜੁੜਵੇਂ ਪੁੱਤ ਹਾਰੂਨ ਕੇਂਡ੍ਰਿਕ ਅਤੇ ਜੂਲੀਅਨ ਹੈਨਰੀ ਡੇ ਨੀਰੋ ਨੂੰ ਇਟਰੌ ਗਰੱਭਧਾਰਣ ਨਾਲ ਅਤੇ 1995 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਮਾਂ ਵਲੋਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਸਾਬਕਾ ਮਾਡਲ ਟਾਕੀ ਸਮਿਥ ਨਾਲ ਲੰਮੀ ਸਬੰਧ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.elliman.com/rad|title=New York Real Estate – Prudential Douglas Elliman|publisher=Elliman.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20070502175157/http://www.elliman.com/RAD|archive-date=May 2, 2007|dead-url=yes|access-date=January 9, 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://connection.ebscohost.com/c/articles/9512093006/toukie-smith-actor-robert-de-niro-become-parents-twins|title=Toukie Smith and actor Robert De Niro become parents of twins|date=October 20, 1995|website=Jet|page=36|access-date=December 19, 2010}}</ref> 1997 ਵਿਚ, ਡੀ ਨੀਰੋ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਰਬਲਟੋਨ ਦੇ ਘਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਦੂਸਰੀ ਪਤਨੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਗ੍ਰੇਸ ਹਾਈਟਵਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਐਲੀਅਟ ਦਾ ਜਨਮ 1998 ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਜੋੜੇ 1999 ਵਿਚ ਵੰਡ ਗਏ ਸਨ। ਤਲਾਕ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਅੰਤਿਮ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 2004 ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁੱਖਾਂ ਫਿਰ ਚੁੱਕੀਆਂ।ਦਸੰਬਰ 2011 ਵਿੱਚ, ਹੈਲਨ ਗ੍ਰੇਸ ਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਬੇਟੀ ਦਾ ਜਨਮ ਸਰੋਂਗਜ ਰਾਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਛੇ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਡੀ ਨੀਰੋ ਦੇ ਚਾਰ ਪੋਤੇ ਹਨ, ਇਕ ਦੀ ਆਪਣੀ ਧੀ ਡਰੀਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਫਾਈਲ ਤੋਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=http://www.people.com/people/article/0,,20556674,00.html|title=Robert De Niro & Wife Welcome Baby Girl|date=December 23, 2011|website=People|access-date=December 23, 2011}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-2078244/Robert-De-Niro-68-wife-56-welcome-child-surrogate.html|title=Robert De Niro and wife welcome a child via surrogate|date=December 24, 2011|work=Daily Mail|access-date=December 24, 2011|location=London}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.contactmusic.com/news/robert-de-niro-welcomes-granddaughter_3332426|title=Robert de Niro four grandchildren|date=October 18, 2012|publisher=Contactmusic.com|access-date=August 15, 2014}}</ref><ref>[http://celebritybabyscoop.com/2011/03/19/robert-de-niro-welcomes-another-grandchild De Niro welcomes another grandchild] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110914054338/http://celebritybabyscoop.com/2011/03/19/robert-de-niro-welcomes-another-grandchild|date=September 14, 2011}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.imdb.com/name/nm0210584/bio|title=Drena De Niro}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.okmagazine.com/dads/robert-deniros-daughter-dishes-her-dad|title=De Niro's daughter on him as a father and grandfather|date=April 26, 2008|publisher=Okmagazine.com|access-date=August 15, 2014}}</ref> ਡੀ ਨੀਰੋ ਨੇ 25 ਮਾਰਚ 2016 ਨੂੰ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਐਲੀਅਟ ਵਿੱਚ ਔਟਿਜ਼ਮ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>Pam Belluck and Melena Ryzik, "Robert De Niro Defends Screening of Anti-Vaccine Film at Tribeca Festival." ''New York Times'' [https://www.nytimes.com/2016/03/26/health/vaccines-autism-robert-de-niro-tribeca-film-festival-andrew-wakefield-vaxxed.html]</ref> ਅਕਤੂਬਰ 2003 ਵਿਚ ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਮਿਲੀ ਸੀ ਕਿ ਡੀ ਨੀਰੋ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਸਟੇਟ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਸੀ। ਦਸੰਬਰ 2003 ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਸਲੋਨ-ਕੇਟਰਿੰਗ ਕੈਂਸਰ ਸੈਂਟਰ ਵਿਚ ਸਰਜਰੀ ਹੋਈ। <ref>{{Cite web|url=http://inhealth.cnn.com/treating-advanced-prostate-cancer/8-famous-men-with-prostate-cancer/3|title=8 Famous Men With Prostate Cancer|date=July 12, 2012|publisher=Inhealth.cnn.com|archive-url=https://archive.today/20130110204639/http://inhealth.cnn.com/treating-advanced-prostate-cancer/8-famous-men-with-prostate-cancer/3|archive-date=January 10, 2013|dead-url=yes|access-date=August 15, 2014}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1943]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] hpaq3ad8jg8koyb908rm1jx128ljchp 0 106266 773758 660800 2024-11-18T07:49:30Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773758 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਲੈਨਿਨ ਰਘੂਵੰਸ਼ੀ |image = Lenin Raghuvanshi.jpg |alt = |caption = |birth_name = |birth_date = 18 ਮਈ 1970 |birth_place = [[ਵਾਰਾਨਸੀ]], [[ਭਾਰਤ]] |residence =[[ਵਾਰਾਨਸੀ]] |nationality = ਭਾਰਤੀ |ethnicity = |citizenship = ਭਾਰਤੀ |other_names = |known_for = [[ਮਾਨਵ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਪੀਪਲਜ਼ ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਕਮੇਟੀ]] (ਪੀਵੀਸੀਐਚਆਰ) |education = ਆਯੁਰਵੈਦ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਡਿਗਰੀ, ਮਾਡਰਨ ਮੈਡੀਸਨ ਅਤੇ ਸਰਜਰੀ (1994) | alma_mater = ਆਯੁਰਵੈਦ ਅਤੇ ਮੈਡੀਸਨ ਲਈ ਰਾਜ ਕਾਲਜ, ਗੁਰੂਕੁਲ ਕਾਂਗੜੀ, [[ਹਰਿਦੁਆਰ]] |employer = |occupation = ਸਮਾਜਕ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ |years_active = |home_town = [[ਵਾਰਾਨਸੀ]],ਭਾਰਤ |salary = |networth = |height = |weight = |title = Dr |term = |predecessor = |successor = |party = |opponents = |boards = |religion = [[ਬੌਧ]]<ref name="India Today1">{{Cite news |url=http://indiatoday.intoday.in/site/specials/cwg/Story/36328/The+young+surge.html |title='The young surge' |author=Kaveree Bamzai |date=10 April 2009 |work=India Today }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |spouse = [http://www.shrutinagvanshi.com Shruti Nagvanshi] |partner = |children = ਕਬੀਰ ਕਰੁਨਿਕ |parents =ਸੁਰਿੰਦਰ ਨਾਥ ਸਿੰਘ (ਪਿਤਾ)<br> ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੇਵੀ (ਮਾਤਾ) |relations = |callsign = |awards = ਐਮ.ਏ. ਥਾਮਸ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਅਵਾਰਡ 2016, ਕਰਮਵੀਰ ਅਵਾਰਡ 2012, ਵੈਮਾਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਇਨਾਮ (2010), [[ਗਵਾਂਗਜੂ ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਅਵਾਰਡ]] (2007), ਏਸੀਐਚਏ ਸਟਾਰ ਪੀਸ ਅਵਾਰਡ |signature = |website = http://www.pvchr.asia/ http://www.pvchr.blogspot.com/ http://leninraghuvanshi.com/ https://leninraghuvanshi.wixsite.com/leninraghuvanshi |footnotes = |box_width = }} '''ਲੈਨਿਨ ਰਘੂਵੰਸ਼ੀ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Lenin Raghuvanshi''') ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇੱਕ [[ਦਲਿਤ]] ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਹ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਪੀਪਲਜ਼ ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਕਮੇਟੀ (ਪੀਵੀਸੀਐਚਆਰ) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ।<ref name="Pravasi">{{Cite news|url=http://www.pravasitoday.com/lenin-receives-german-award-for-working-for-dalits|title='Lenin receives German award for working for Dalits'|last=Pravasi Today|date=11 December 2010|work=Pravasi Today|access-date=3 ਮਈ 2018|archive-date=3 ਮਾਰਚ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160303213152/http://www.pravasitoday.com/lenin-receives-german-award-for-working-for-dalits|url-status=dead}}</ref> ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਾਸ਼ੀਆਗ੍ਰਸਤ ਹਿਸਿਆਂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।  ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਗਵਾਂਗਜੂ ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਅਵਾਰਡ (2007),<ref name="Gwangju">{{Cite web|url=http://518.org/eng/html/main.html?TM18MF=03020000|title=Gwangju Prize for Human Rights|last=[http://eng.518.org/eng/html/main.html The 18 May Memorial Foundation]|year=2007|website=Gwangju Prize for Human Rights|access-date=2018-05-03|archive-date=2012-04-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20120412070956/http://www.518.org/eng/html/main.html?TM18MF=03020000|dead-url=yes}}</ref>ਏਸੀਐਚਏ ਸਟਾਰ ਪੀਸ ਅਵਾਰਡ (2008))<ref name="ACHA">{{Cite web|url=http://www.asiapeace.org/acha/awards.htm|title='ACHA Awards (Archives)|last=Asia Peace.org|year=2008|publisher=ACHA|archive-url=https://web.archive.org/web/20010412164038/http://www.asiapeace.org/acha/awards.htm|archive-date=12 April 2001|dead-url=yes}}</ref>  ਅਤੇ ਵੈਮਾਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ ਇਨਾਮ (2010) ਵਰਗੇ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।<ref name="TOI">{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-06-25/varanasi/28317907_1_international-award-child-labour-activist|title='Local activist to get International award'|last=TNN|date=25 June 2010|work=The Times of India|access-date=2018-05-03|archive-date=2012-06-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20120609144353/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-06-25/varanasi/28317907_1_international-award-child-labour-activist|dead-url=yes}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਲੈਨਿਨ ਰਘੂਵੰਸ਼ੀ ਦਾ ਜਨਮ 18 ਮਈ 1970 ਵਿਚ ਇਕ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਹਿੰਦੂ ਪਰਵਾਰ ਵਿਚ ਸੁਰੇਂਦਰ ਨਾਥ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਮਤੀ ਸਾਵਿਤਰੀ ਦੇਵੀ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। <ref>[http://www.frontlinedefenders.org/LeninRaghuvanshi frontlinedefenders.org] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130520005526/http://www.frontlinedefenders.org/LeninRaghuvanshi|date=20 May 2013}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕੁਮਾਰ ਸਿੰਘ ਇਕ ਗਾਂਧੀਵਾਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਸਨ।<ref name="India Today">{{Cite news|url=http://indiatoday.intoday.in/site/story/Mobilise+and+empower/3/36130.html|title='Mobilise and Empower'|last=Farzand ahmed|date=10 April 2009|work=India Today}}</ref> ਉਉਸ ਨੇ 1994 ਵਿਚ ਸਟੇਟ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ, ਗੁਰੂਕੁਲ ਕਾਂਗੜੀ, [[ਹਰਿਦੁਆਰ]] ਤੋਂ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ, ਮਾਡਰਨ ਮੈਡੀਸਨ ਅਤੇ ਸਰਜਰੀ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਬੈਚੂਲਰ ਕੋਰਸ ਕੀਤਾ। ਲੈਨਿਨ ਨੇ 22 ਫਰਵਰੀ 1992 ਨੂੰ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁੰਨ ਸ਼ਰੂਤੀ ਨਾਗਵੰਸ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ  <ref>{{Cite web |url=https://www.saddahaq.com/shruti-nagvanshi-is-icon-for-rising-of-marginalized-and-rural-women-in-india |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2018-05-03 |archive-date=2017-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170614013321/https://www.saddahaq.com/shruti-nagvanshi-is-icon-for-rising-of-marginalized-and-rural-women-in-india |dead-url=yes }}</ref> ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਕਬੀਰ ਕਰੂਨਿਕ ਹੈ।.<ref>{{Cite web |url=http://www.differenttruths.com/governance/dissent/lenin-my-friend-empowering-the-marginal-restoring-dignity/ |title=Lenin, my Friend: Empowering the Marginal, Restoring Dignity |access-date=2018-05-03 |archive-date=2018-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180713113912/http://www.differenttruths.com/governance/dissent/lenin-my-friend-empowering-the-marginal-restoring-dignity/ |url-status=dead }}</ref> ਉਹ ਅਤੇ ਸ਼ਰੂਤੀ ਦੋਨਾਂ ਨੇ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ]] ਆਪਣਾ ਲਿਆ ਹੈ। == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲ == ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ, ਰਘੂਵੰਸ਼ੀ ਜਾਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਹਿੰਦੂ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਨੂੰ "ਜਗੀਰੂ" ਕਹਿ ਕੇ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name="Ashoka">{{Cite web|url=http://www.ashoka.org/fellow/2851|title='Ashoka Fellows'|last=Ashoka Foundation|year=2001|website=Ashoka Foundation|access-date=2018-05-03|archive-date=2010-12-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20101226031206/http://ashoka.org/fellow/2851|dead-url=yes}}</ref>  ਇਸ ਨੇ ਉਸ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਐਕਟਿਵਿਜ਼ਮ ਦੇ ਬੀਜ ਬੀਜ ਦਿੱਤੇ। 23 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ (1993) ਵਿੱਚ ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਯੁਵਾ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਚੈਪਟਰ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣ ਗਿਆ। <ref name="Two Circles">{{Cite news|url=http://twocircles.net/node/235223?sms_ss=twitter&at_xt=4d31a7943c382606,0|title='PVCHR: A warrior against human rights violations'|last=TCN Staff Writer|date=15 January 2011|publisher=Two Circles}}</ref> ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਉਸਦੇ ਸੰਪਰਕ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਜਾਤੀਵਾਦ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਜ਼ਰਵਸ਼ਨ ਨੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਰ-ਬਾਰ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ, ਰਘੂਵੰਸ਼ੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਵਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਪਰ ਚੁੱਕਣ ਦਾ ਰਸਤਾ ਚੁਣਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਸ਼ਰੂਤੀ ਨਾਗਵੰਸ਼ੀ, ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮਹਿੰਦਰ ਪ੍ਰਤਾਪ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵਿਕਾਸ ਮਹਾਰਾਜ ਅਤੇ ਕਵੀ ਗਿਆਨੇਦਰਾ ਪਟੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ 1996 ਵਿਚ ਪੀਪਲਜ਼ ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਕਮੇਟੀ ਆਨ ਹਿਊਮਨ ਰਾਈਟਸ (ਪੀਵੀਸੀਐਚਆਰ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।  == ਬੰਧੂਆ ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਹੱਕ ਬਾਰੇ == 1999 ਵਿਚ, ਰਾਗੂਵੰਸ਼ੀ ਨੇ ਇਕ ਭਾਈਚਾਰਾ ਆਧਾਰਤ ਸੰਗਠਨ ਜਨ ਮਿੱਤਰ ਨਿਆਸ (ਲੋਕ-ਮਿੱਤਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਐਕਸ਼ਨਏਡ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤਿੰਨ ਪਿੰਡਾਂ ਅਤੇ ਇਕ ਸ਼ਹਿਰੀ ਝੁੱਗੀ ਝੌਂਪੜੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਜਿਥੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਸਿੱਖਿਆ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸੀ।<ref name="ActionAid">{{Cite web|url=http://www.actionaidindia.org/Dalit_struggle_for_dignity.htm|title='International human rights award recognizes Dalit struggle for dignity'|website=ActionAid|access-date=2018-05-03|archive-date=2010-12-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20101206040422/http://www.actionaidindia.org/Dalit_struggle_for_dignity.htm|dead-url=yes}}</ref> ਉਹ 2001 ਵਿਚ ਚਾਈਲਡ ਰਾਈਟਸ ਐਂਡ ਯੁ (ਸੀ.ਆਰ.ਵਾਈ) ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਵਾਇਸ ਆਫ ਪੀਪਲ ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕੌਂਸਲ ਵਿਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਸੰਗਠਨ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ 15 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿਚ ਸਰਗਰਮ ਹੈ, ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name="TOI2">{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/varanasi/Basic-education-is-still-a-poor-child/articleshow/7524113.cms|title='Basic education is still a poor child'|date=18 February 2011|work=The Times of India}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1970]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦਲਿਤ ਸੰਗਰਾਮੀਏ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] co8sdyjukpx7un9uorakooxlt6v6338 0 108187 773706 769834 2024-11-18T00:49:52Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773706 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | honorific_prefix = [[ਸਰ]] | name = ਮਾਈਕਲ ਕੇਨ | honorific_suffix = {{post-nominals|country=GBR|size=100%|CBE}} | image = Michael_Caine_-_Viennale_2012_g_(cropped).jpg | caption = ਮਾਈਕਲ ਕੇਨ ਅਕਤੂਬਰ 2012 ਵਿੱਚ | birth_name = ਮੋਰਿਸ ਜੋਸਫ਼ ਮਿਕਲਵਾਈਟ ਜੂਨੀਅਰ | birth_date = {{Birth date and age|df=y|1933|03|14|}} | birth_place = [[ਲੰਡਨ]], ਇੰਗਲੈਂਡ | occupation = ਅਦਾਕਾਰ, ਨਿਰਮਾਤਾ, ਲੇਖਕ | years_active = 1953–ਵਰਤਮਾਨ | spouse = {{Marriage|ਪੈਟਰੀਸੀਆ ਹੇਨਸ<br />|1955|1962|reason=divorced}}<br />{{Marriage|ਸ਼ਕੀਰਾ ਬਖਸ਼<br />|1973}} | children = 2 | website = {{URL|http://www.michaelcaine.com}} | module = {{Listen |embed= yes |filename= Michael_Caine_BBC_Radio4_Front_Row_29_Sept_2010_b00tyv8c.flac |title= Michael Caine's voice |type= speech |description= ਬੀਬੀਸੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ''ਫਰੰਟ ਰੋਅ ਇੰਟਰਵਿਊ'' ਤੋਂ, 29 ਸਤੰਬਰ 2010.<ref>{{Cite episode |title= Michael Caine |series= Front Row Interviews |serieslink= Front Row (radio) |url= http://bbc.co.uk/programmes/b00tyv8c | station = BBC Radio 4 | date = 29 September 2010 | accessdate = 18 January 2014 }}</ref> }} | relatives = ਸਟੇਨਲੀ ਕੇਨ <small>(ਭਰਾ)</small> }} '''ਸਰ ਮਾਈਕਲ ਕੇਨ''' ਸੀ.ਬੀ.ਈ. (ਮੌਰੀਸ ਜੋਸਫ ਮਿਕਲੇਵਾਈਟ ਜੂਨੀਅਰ; ਜਨਮ, 14 ਮਾਰਚ 1933<ref>[https://www.britannica.com/biography/Michael-Caine "Michael Caine Biography"]. Encyclopaedia Britannica.</ref><ref name="autogenerated1965">Rotherhithe did not become part of the London Borough of Southwark until its creation in 1965. In 1933 it was part of the Metropolitan Borough of Bermondsey in the County of London (abolished 1965)</ref><ref>Michael Caine, ''My Autobiography: The Elephant to Hollywood'' (Hodder & Stoughton, 2011), p. 16.</ref>) ਇੱਕ [[ਅੰਗਰੇਜ਼|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] [[ਅਦਾਕਾਰ]], [[ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ|ਨਿਰਮਾਤਾ]] ਅਤੇ [[ਲੇਖਕ]] ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਵਿਲੱਖਣ ਕਾਕਨੀ ਲਹਿਰ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕੇਨ 115 ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ ਅਤੇ ਓਹਨਾ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ਿਲਮ ਆਈਕਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਉਸ ਨੇ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ੁਲੂ (1964), ਦ ਇਪਕਰੇਸ ਫਾਈਲ (1965), ਅਲਫੀ (1966), ਜਿਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਮਿਲਿਆ, ਇਟਾਲੀਅਨ ਜੋਬ (1969), ਅਤੇ ਬੈਟਲ ਆਫ ਬ੍ਰਿਟੇਨ (1969) ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗੈੱਟ ਕਾਰਟਰ (1971), ਦ ਲਾਸਟ ਵੈਲੀ (1971), ਸਲੀਥ (1972), ਜਿਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਦੂਜੀ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਮਿਲੀ, ਦ ਮੈਨ ਹੂ ਵੁਡ ਬੀ ਕਿੰਗ (1975) ਅਤੇ ਏ ਬ੍ਰਿਜ ਟੂ ਫਾਰ (1977) ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਉਸਨੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਐਜੂਕੇਟਿੰਗ ਰਿਤਾ (1983) ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾੱਫਟਾ ਅਤੇ ਸਰਬੋਤਮ ਅਦਾਕਾਰ ਲਈ ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ। 1986 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਵੁਡੀ ਐਲਨ ਹੰਨਾਹ ਐਂਡ ਹਰਸਿਸਟਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰ ਲਈ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।  ਕੇਨ ਨੇ ਇਬੇਨੇਜ਼ਰ ਸਕਰੋਜ ਨੂੰ ਦਿ ਮਪੇਟ ਕ੍ਰਿਸਮਸ ਕੈਰਲ (1992) ਵਿੱਚ ਨਿਭਾਇਆ। ਇਹ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ, 1998 ਵਿੱਚ ਲਿਟਲ ਵਾਇਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੂਜਾ ਗੋਲਡਨ ਗਲੋਬ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੀਡਰ ਹਾਊਸ ਰੂਲਜ਼ ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਦਾਕਾਰ ਲਈ ਦੂਜਾ ਅਕੈਡਮੀ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਕੇਨ ਨੇ ਗੋਲਡਮੈਂਬਰ ਵਿੱਚ 2002 ਪੈਰਾਡੀ ਆਸਟਿਨ ਪਾਵਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਨਿਗੇਲ ਪਾਵਰਜ਼ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਨੋਲਨ ਦੇ ਦ ਡਾਰਕ ਨਾਈਟ ਤ੍ਰਿਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਅਲਫ੍ਰੇਡ ਪੈਨੀਵਰਥ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹ ਨੋਲਨ ਦੀਆਂ ਕਈ ਦੂਜੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦ ਪਰਸਟਿਜ (2006), ਇਨਸੈਪਸ਼ਨ (2010), ਇੰਟਰਸਟੇਲਰ (2014) ਅਤੇ ਡੰਕਿਰਕ (2017) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਾਬਾਲਗ (ਸਿਰਫ ਆਵਾਜ਼) ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ। ਉਹ ਅਲਫੋਂਸੋ ਕਵਾਰਨ ਦੀ ਚਿਲਡਰਨਸ ਆਫ ਮੈਂਨ ਐਂਡ ਪਿਕਸਰਜ ਦੀ 2011 ਦੀ ਕਾਰਸ 2 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਪਾਤਰ ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਫਰਵਰੀ 2017 ਅਨੁਸਾਰ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ $ 3.5 ਬਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ $ 7.8 ਬਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕੇਨ ਨੂੰ ਬਾਰ੍ਹਵੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਬਾਕਸ ਆਫਿਸ ਸਟਾਰ ਦਾ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=http://www.the-numbers.com/person/22680401-Michael-Caine#tab=summary=acting|title=Michael Caine – Box Office Data Movie Star|publisher=The-numbers.com|accessdate=20 March 2014|archive-date=22 ਮਾਰਚ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190322224459/https://www.the-numbers.com/person/22680401-Michael-Caine#tab=summary=acting|url-status=dead}}</ref> ਕੇਨ 12ਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲਾ ਬੌਕਸ ਆਫ਼ਿਸ ਸਤਰ ਹੈ।<ref>[http://www.boxofficemojo.com/people/?view=Actor&sort=sumgross&p=.htm "People Index."] Box Office Mojo. Retrieved 6 December 2015</ref> ਕੇਨ 1960 ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ ਹਰ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕਰਨ ਲਈ [[ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ]] ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੇਵਲ ਦੋ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ (ਦੂਜਾ ਇੱਕ [[ਜੈਕ ਨਿਕੋਲਸਨ]] ਹੈ; ਲੌਰੈਂਸ ਓਲੀਵਰ ਨੂੰ ਵੀ 1939 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ 1978 ਤੱਕ, ਪੰਜ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰੀ ਲਈ ਅਕਾਦਮੀ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ)। ਕੇਨ ਸੱਤ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ ਜੋ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ਿਲਮ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੀ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ 100 ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਸਨ। 2000 ਵਿੱਚ, ਕੇਨ ਨੂੰ ਇੱਕ BAFTA ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ, ਅਤੇ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਮਹਾਰਾਣੀ [[ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ II]] ਨੇ ਵੀ ਓਹਨਾ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕੀਤਾ।  [[ਤਸਵੀਰ:The_Dark_Knight_European_Premiere_-_Michael_Caine.jpg|left|thumb|ਕੇਨ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਦ ਡਾਰਕ ਨਾਈਟ ਦੇ ਯੂਰਪੀ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ 'ਤੇ, ਜੁਲਾਈ 2008]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}} ==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ== {{Commons category|Michael Caine}} * {{Official website|http://www.michaelcaine.com/ }} * {{IMDb name|0000323}} * {{tcmdb name|id=26978|name=Michael Caine}} * {{Mojo name|michaelcaine}} * {{Screenonline name|463342}} * [http://www.afi.com/members/catalog/SearchResult.aspx?s=&retailCheck=&Type=PN&CatID=DATABIN_PRODUCTION_MISC&ID=111336&AN_ID=&searchedFor=Michael_Caine_ Michael Caine] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171018230832/http://www.afi.com/members/catalog/SearchResult.aspx?s=&retailCheck=&Type=PN&CatID=DATABIN_PRODUCTION_MISC&ID=111336&AN_ID=&searchedFor=Michael_Caine_ |date=2017-10-18 }} at the American Film Institute Catalog * {{National Public Radio|130895606}} in 2010 * {{Charlie Rose view|133}} * {{YouTube|HMy52nPHSA0|"The Films of Michael Caine"}} compilation of film clips, 4 minutes * [http://www.western-locations-spain.com/almeria-top-20/playdirty/index.htm PLAY DIRTY/Caine Special on Location in Spain] * [http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/film/article2856533.ece Martyn Palmer, "Double act: Michael Caine and Jude Law (lunch and discussion)", ''The Times'', 17 November 2007] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080718184146/http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/film/article2856533.ece |date=18 ਜੁਲਾਈ 2008 }} * [https://web.archive.org/web/20100830080532/http://www.charlierose.com/view/interview/2162 Charlie Rose video interview 3 February 2003] * [http://movies.ign.com/articles/389/389780p1.html IGN.com interview 18 March 2003] * [http://www.timedetectives.co.uk/michael_caine_18.html 200 years of Michael Caine's family tree] * [http://www.bbc.co.uk/programmes/b00pbltz Sir Michael Caine] interview on BBC Radio 4 ''[[Desert Island Discs]]'', 25 December 2009 [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1933]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੰਡਨ ਤੋਂ ਅਦਾਕਾਰ]] 9zh8ae26cwpvnsmlnlr4qiujm47gbda 0 108548 773780 770277 2024-11-18T10:49:26Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773780 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=ਸਲਮਾ ਖਾਤੂਨ|fullname=ਸਲਮਾ ਖਾਤੂਨ|image=Salma Khatun (cropped).jpg|image_size=250px|birth_date={{Birth date and age|1990|10|01|df=yes}}|birth_place=[[ਖੁਲਨਾ]], [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]]|heightft=5|batting=ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਦੀ ਬੱਲੇਬਾਜ|bowling=ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਦੀ ਆਫਬ੍ਰੇਕਰ ਗੇਂਦਬਾਜ਼|role=ਬੱਲੇਬਾਜ [[ਆਲਰਾਊਂਡਰ]]|heightinch=5|international=true|female=true|country=ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼|odidebutagainst=Ireland|odidebutdate=26 novmeber|odidebutyear=2011|lastodiagainst=South Africa|lastodidate=11 May|lastodiyear=2018|T20Idebutagainst=Ireland|T20Idebutdate=28 August|T20Idebutyear=2012|lastT20Iagainst=India|lastT20Idate=10 June|lastT20Iyear=2018|club1=Khulna Division Women|year1=2008-2013|year2=2011-2013|club2=Mohammedan Sporting Club Women|columns=2|column1=[[Women's One Day International cricket|WODI]]|column2=[[Women's Twenty20 International|WT20I]]|matches1=31|matches2=40|runs1=358|runs2=468|bat avg1=13.25|bat avg2=17.33|100s/50s1=0/1|100s/50s2=0/0|top score1=75[[not out|*]]|top score2=49[[not out|*]]|deliveries1=1293|deliveries2=751|wickets1=32|wickets2=36|bowl avg1=24.18|bowl avg2=18.16|fivefor1=0|fivefor2=0|tenfor1=0|tenfor2=0|best bowling1=3/18|best bowling2=4/6|catches/stumpings1=6/–|catches/stumpings2=8/–|source=http://www.espncricinfo.com/bangladesh/content/player/301603.html ESPN Cricinfo|date=8 June|year=2018}}'''ਸਲਮਾ ਖਾਤੂਨ''' (ਜਨਮ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1990, ਖੁਲਨਾ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼) ਇੱਕ ਆਲਰਾਊਂਡਰ ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਖਿਡਾਰਨ ਹੈ ਜੋ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] ਦੀ ਕੌਮੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਲਈ ਖੇਡਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਦੀ ਬੱਲੇਬਾਜ ਅਤੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਦੀ ਆਫਬ੍ਰੇਕਰ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ ਹੈ। ਸਲਮਾ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ<ref>{{Cite web|url=http://bdnews24.com/cricket/2012/10/16/khatun-to-lead-bangladesh-in-women-s-t20-asia-cup|title=Khatun to lead Bangladesh in Women's T20 Asia Cup|website=bdnews24.com}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.bangladesh2day.com/newsfinance/2009/February/4/Salma-to-lead-Bangladesh.php|title=Bangladesh today: Salma to lead Bangladesh 4 February, 2009|website=bangladesh2day.com|access-date=2018-06-13|archive-date=2015-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923182024/http://www.bangladesh2day.com/newsfinance/2009/February/4/Salma-to-lead-Bangladesh.php|url-status=dead}}</ref> ਦੀ ਕਪਤਾਨ ਸੀ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟਰਾਂ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਖਿਡਾਰਨ ਵੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://archive.thedailystar.net/suppliments/2012/anniversary_2012/section3/sports06.htm|title=21 Anniversary Supplement|website=thedailystar.net|access-date=2018-06-13|archive-date=2014-02-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20140221221449/http://archive.thedailystar.net/suppliments/2012/anniversary_2012/section3/sports06.htm|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.clickittefaq.com/sports/bangladesh-eve-team-lose-to-sa-in-1st-odi/|title=Bangladesh eve team lose to SA in 1st ODI - Click Ittefaq|website=Click Ittefaq|access-date=2018-06-13|archive-date=2015-07-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20150701123450/http://www.clickittefaq.com/sports/bangladesh-eve-team-lose-to-sa-in-1st-odi/|dead-url=yes}}</ref> ਉਹ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੈਸ਼ਨਲ ਵੂਮੈਨ ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਟੀਮ ਲਈ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮੈਚ ਖੇਡਣ ਵਾਲੇ ਤਿੰਨ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ == ਸਲਮਾ ਖਾਤੂਨ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਅਕਤੂਬਰ 1990 ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਖੁਲਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖੁਲਨਿਆ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਖੇਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਕੋਚ ਇਮਤਿਆਜ਼ ਹੁਸੈਨ ਪਿਲੂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ। == ਕਰੀਅਰ == === ਟੀ -20 ਕਰੀਅਰ === ਸਲਮਾ ਨੇ 26 ਨਵੰਬਰ 2011 ਨੂੰ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਖੇਡਦੀਆਂ ਟੀ-20 ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਜੂਨ 2018 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ 2018 ਮਹਿਲਾ ਟਵੰਟੀ 20 ਏਸ਼ੀਆ ਕੱਪ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਜਿੱਤਿਆ।<ref name="BanSquad">{{Cite web|url=https://www.icc-cricket.com/news/695001|title=Bangladesh name 15-player squad for Women's Asia Cup|website=International Cricket Council|access-date=31 May 2018}}</ref><ref name="BCB">{{Cite web|url=http://www.tigercricket.com.bd/2018/06/10/bangladesh-women-clinch-historic-asia-cup-trophy/|title=Bangladesh Women clinch historic Asia Cup Trophy|website=Bangladesh Cricket Board|access-date=11 June 2018|archive-date=12 ਜੂਨ 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180612140646/http://www.tigercricket.com.bd/2018/06/10/bangladesh-women-clinch-historic-asia-cup-trophy/|dead-url=yes}}</ref><ref name="ICC">{{Cite web|url=https://www.icc-cricket.com/news/712190|title=Bangladesh stun India in cliff-hanger to win title|website=International Cricket Council|access-date=11 June 2018}}</ref> === ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ === ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਟੀਮ ਨੇ ਚੀਨ ਦੀ ਕੌਮੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਦੇ ਖਿਲਾਫ 2010 ਵਿੱਚ ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਜਿੱਤੀ। ਰੂਮਨਾ ਗੁਆਂਗਜ਼ੂ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.dailysangram.com/news_details.php?news_id=43138|title=এশিয়ান গেমস ক্রিকেটে আজ স্বর্ণ পেতে পারে বাংলাদেশ|website=The Daily Sangram|archive-url=https://web.archive.org/web/20140226041419/http://www.dailysangram.com/news_details.php?news_id=43138|archive-date=2014-02-26|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.khulnanews.com/sports/64-2010-09-21-13-34-59/25742-2012-10-22-07-55-23.html|title=বাংলাদেশ মহিলা ক্রিকেট দলের চীন সফর|last=nadim|website=khulnanews.com|access-date=2018-06-13|archive-date=2014-02-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20140222014649/http://www.khulnanews.com/sports/64-2010-09-21-13-34-59/25742-2012-10-22-07-55-23.html|dead-url=yes}}</ref> ਸਲਮਾ ਨੇ ਬੱਲੇ ਅਤੇ ਗੇਂਦ ਦੋਵਾਂ ਨਾਲ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=http://www.dhakanews.info/7-star-of-the-year-for-bangladesh-in-sports-top-seven-bangladeshi-sports-personalities/|title=7 Star of the year for Bangladesh in Sports - Top seven Bangladeshi Sports personalities|website=dhakanews.info}}</ref> === ਅਵਾਰਡ === ਖਟੂਨ ਨੂੰ ਦੋ ਵਾਰ ਵਿਅਸਤ ਰੂਪਚੰਦ ਪਹਿਲੇ ਆਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਜੇਤਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਗਿਆ. == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * {{Cricinfo|ref=ci/content/player/301603.html}} * {{Cricketarchive|ref=Archive/Players/198/198543/198543.html}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1990]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] nyjsqno7k1abkou33r0n5z45zaillqt 0 109641 773700 580201 2024-11-17T23:42:09Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773700 wikitext text/x-wiki '''ਮਨਜੀਤ ਮਾਨ''' [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ]] ਦੀ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਇੱਕ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹੈ।<ref name="si">{{Cite web|url=http://www.screenindia.com/news/manjeet-maan-turns-director/577679/|title=Manjeet Maan turns director|date=February 12, 2010|publisher=[http://www.screenindia.com ScreenIndia.com]|access-date=June 4, 2012|archive-date=ਜੁਲਾਈ 23, 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100723144945/http://www.screenindia.com/news/manjeet-maan-turns-director/577679|url-status=dead}}External link in <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">&#x7C;publisher=</code> ([[ਮਦਦ:CS1 errors#param has ext link|help]])</ref><ref name="toi">{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-01-16/news-interviews/30631667_1_gurdas-mann-personal-journey-gurdas-maan|title=Gurdas Mann’s wife appreciated|date=January 16, 2012|work=[[The Times of India]]|access-date=June 4, 2012|archive-date=ਜਨਵਰੀ 3, 2013|archive-url=https://archive.today/20130103200553/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-01-16/news-interviews/30631667_1_gurdas-mann-personal-journey-gurdas-maan|dead-url=yes}}</ref> ਉਹ ਪ੍ਰਸਿਧ ਗਾਇਕ-ਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ [[ਅਦਾਕਾਰ]], [[ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ]] ਦੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਇੱਕ [[ਫ਼ਿਲਮਸਾਜ਼ੀ|ਫਿਲਮ ਉਤਪਾਦਨ]] ਕੰਪਨੀ, ਸਾਈ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨਜ਼ ਦੀ ਮਾਲਕ ਹੈ।<ref name="ie">{{Cite news|url=http://www.indianexpress.com/news/lions-of-punjab/947422/0|title=Loins of Punjab|date=May 10, 2012|work=[[The Indian Express]]|access-date=June 4, 2012}}</ref><ref name="nc">{{Cite web|url=http://nucreations.com/MaanLive/Sai/sai.html|title=Sai|publisher=[http://nucreations.com NuCreations.com]|access-date=June 4, 2012}}External link in <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">&#x7C;publisher=</code> ([[ਮਦਦ:CS1 errors#param has ext link|help]]) </ref> ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਫ਼ਿਲਮ, [[ਗੱਭਰੂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ|ਗਭਰੂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ]], [[ਗੁਰਦਾਸ ਮਾਨ]] ਨਾਲ ਇੱਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ.ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 2010 ਵਿੱਚ [[ਸੁਖਮਨੀ: ਹੋਪ ਫਾਰ ਲਾਈਫ]].ਦੇ ਨਾਲ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref name="dna">{{Cite news|url=http://www.dnaindia.com/entertainment/report_gurdas-maan-s-wife-makes-debut-as-director_1340725|title=Gurdas Maan's wife makes debut as director|date=January 29, 2010|work=[http://www.dnaindia.com DNA India]|access-date=June 4, 2012}}External link in <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">&#x7C;work=</code> ([[ਮਦਦ:CS1 errors#param has ext link|help]]) </ref> == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:CS1 errors: external links]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Articles containing non-English-language text]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ]] f7thtwdr62z8yybsgbcn87w1xp6069n 0 109853 773762 711894 2024-11-18T08:17:37Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773762 wikitext text/x-wiki <div class="cx-overlay"><div class="cx-spinner"></div></div>{{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਫ਼ਿਲਮ|name=ਵਧਾਈਆਂ ਜੀ ਵਧਾਈਆਂ|image=Vadhayiyaan Ji Vadhayiyaan.jpg|caption=Theatrical release poster|director=[[ਸਮੀਪ ਕੰਗ]]|producer=ਅਤੁਲ ਭੱਲਾ<br>ਅਮਿਤ ਭੱਲਾ<br>[[ਬੀਨੂ ਢਿੱਲੋਂ]]|writer=ਸ੍ਰੀਯਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਾ, ਵੈਭਵ ਸੁਮਨ, ਰਾਕੇਸ਼ ਧਵਨ|based on=<!-- {{Based on|title of the original work|creator of the original work|additional creator(s), if necessary}} -->|starring=[[ਬੀਨੂ ਢਿੱਲੋਂ]]<br>[[ਕਵਿਤਾ ਕੌਸ਼ਕ]]<br>[[ਜਸਵਿੰਦਰ ਭੱਲਾ]]<br>[[ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਘੁੱਗੀ]]<br>[[ਕਰਮਜੀਤ ਅਨਮੋਲ]]|music=[[ਜਤਿੰਦਰ ਸ਼ਾਹ]]|editing=ਅਜੇ ਸ਼ਰਮਾ|studio=A & A ਅਡਵਾਈਜ਼ਰਸ<br>ਨਾਉਟੀ ਮੈਨ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨਸ|distributor=ਓਮਜ਼ੀ ਗਰੁੱਪ|released={{Film date|df=yes|2018|07|13|India}}<ref>{{cite web|url=https://wap.business-standard.com/article/news-ani/vadhayiyaan-ji-vadhayiyaan-to-release-in-july-118061500581_1.html|title='Vadhayiyaan Ji Vadhayiyaan' to release in July}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>|runtime=122 ਮਿੰਟ|country=[[ਭਾਰਤ]]|language=[[ਪੰਜਾਬੀ]]|gross={{INRConvert|12.5|c}}<ref>{{cite web|url=http://www.boxofficemojo.com/movies/intl/?page=&id=_fVADHAYIYAANJIVAD01&sort=country&order=ASC&p=.htm|title=Vadhayiyaan Ji Vadhayiyaan Box Office|website=boxofficemojo.com}}</ref>}} '''ਵਧਾਈਆਂ ਜੀ ਵਧਾਈਆਂ''', [[ਸਮੀਪ ਕੰਗ]] ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸਿਤ, 2018 ਦੀ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਫ਼ਿਲਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ [[ਬੀਨੂ ਢਿੱਲੋਂ|ਬੀਨੂੰ ਢਿੱਲੋਂ]] ਅਤੇ [[ਕਵਿਤਾ ਕੌਸ਼ਿਕ]] ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ।<ref name=":0">{{Citation|title=Vadhayiyaan Ji Vadhayiyaan (2018)|url=https://m.imdb.com/title/tt8221676/|language=en|access-date=2018-07-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.pressreader.com/india/hindustan-times-chandigarh-city/20180712/281702615481779|title=PressReader.com - Connecting People Through News|website=www.pressreader.com|access-date=2018-07-13}}</ref><ref>{{Citation|title=Vadhayiyaan Ji Vadhayiyaan Movie: Showtimes, Review, Trailer, Posters, News & Videos {{!}} eTimes|url=https://m.timesofindia.com/entertainment/punjabi/movie-details/vadhayiyaan-ji-vadhayiyaan/movieshow/64567344.cms|access-date=2018-07-13}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/entertainment/punjabi/movies/news/vadhayiyaan-ji-vadhayiyaan-trailer-though-binnu-dhillon-cant-see-you-certainly-will-enjoy-what-you-will-see/articleshow/64733802.cms|title=‘Vadhayiyaan Ji Vadhayiyaan’ trailer: Though Binnu Dhillon can’t see, you certainly will enjoy what you will see - Times of India|work=The Times of India|access-date=2018-07-13}}</ref> == ਫ਼ਿਲਮ ਕਾਸਟ == * [[ਬੀਨੂ ਢਿੱਲੋਂ|ਬਿੰਨੂੰ ਢਿੱਲੋਂ]], ਪ੍ਰਗਟ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ<ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/entertainment/punjabi/movies/news/binnu-dhillon-feels-vadhayiyaan-ji-vadhayiyaan-is-his-chance-to-correct-the-mistakes-he-did-in-his-earlier-production-venture/articleshow/64956898.cms|title=Binnu Dhillon feels 'Vadhayiyaan Ji Vadhayiyaan' is his chance to correct the mistakes he did in his earlier production venture - Times of India|work=The Times of India|access-date=2018-07-13}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/entertainment/punjabi/movies/news/vadhayiyaan-ji-vadhayiyaan-first-look-of-binnu-dhillon-starrer-to-be-out-on-june-15/articleshow/64569847.cms|title=‘Vadhayiyaan Ji Vadhayiyaan’: First look of Binnu Dhillon starrer to be out on June 15 - Times of India|work=The Times of India|access-date=2018-07-13}}</ref>  * [[ਕਵਿਤਾ ਕੌਸ਼ਿਕ]], ਗਗਨ ਵਜੋਂ<ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/entertainment/punjabi/movies/news/kavita-kaushik-binnu-dhillon-treats-me-like-a-queen/articleshow/64942307.cms|title=Kavita Kaushik: Binnu Dhillon treats me like a queen - Times of India|work=The Times of India|access-date=2018-07-13}}</ref> * [[ਜਸਵਿੰਦਰ ਭੱਲਾ]], ਭੁੱਲਰ ਵਜੋਂ (ਗਗਨ ਦਾ ਪਿਤਾ)  * [[ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਘੁੱਗੀ]], ਸੁੱਖੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ  * [[ਕਰਮਜੀਤ ਅਨਮੋਲ]], ਹਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ * [[ਬੀ.ਐੱਨ. ਸ਼ਰਮਾ]], ਪਰਗਟ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵਜੋਂ == ਰਿਲੀਜ਼ == ਫ਼ਿਲਮ 13 ਜੁਲਾਈ 2018 ਨੂੰ ਓਮਜ਼ੀ ਗਰੁੱਪ ਦੁਆਰਾ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}} {{ਆਧਾਰ|}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:2018 ਦੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ]] jia0ljt7h5mc7ftmkmzv42rahwnovby 0 115152 773688 660243 2024-11-17T22:36:39Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773688 wikitext text/x-wiki {{Infobox theologian | name = RANJIT SINGH DHADRIAN WALE | image = Ranjit_singh_punjab.jpg | alt = | caption = | era = | region = | birth_name = RANJIT SINGH | birth_date = 7 ਜੁਲਾਈ 1983 | birth_place = [[ਢੱਡਰੀਆਂ]], [[ਪੰਜਾਬ]] | occupation = GURMAT PARCHAR | language = [[ਪੰਜਾਬੀ]] | nationality = [[ਭਾਰਤ]] | period = | tradition_movement = GURMAT PARCHAR | main_interests = GURU GOBIND SINGH JI | notable_ideas = DHARMIK DIWAN | notable_works = | influenced = | signature = | signature_alt = | signature_size = }} '''ਭਾਈ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ji ਢੱਡਰੀਆਂਵਾਲੇ''' ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਆਖਿਆਕਾਰ, ਕਥਾਵਾਚਕ, ਗੁਰਮਤਿ ਪ੍ਰਚਾਰਕ, ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜੀਵਨ ਵਾਲੇ ਗੁਰਸਿੱਖ ਹਨ। 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਉਹ ਸਿੱਖੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰ 'ਚ ਆਏ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ [[ਪਟਿਆਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਪਟਿਆਲਾ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ [[ਸ਼ੇਖ਼ੂਪੁਰਾ|ਸ਼ੇਖੂਪੁਰਾ]] 'ਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਸ਼ੇਖੂਪੁਰ (ਪਰਮੇਸ਼ਵਰ ਦੁਆਰ) ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.parmeshardwar.in/dhadrianwale-bhai-ranjit-singh-about|title=About Gurdwara Parmeshar Dwar|last=Khalsa|first=Tarjeet Singh|date=2018-05-25|work=Pdwar|access-date=2019-02-22|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.parmeshardwar.in/dhadrian-wale-news/dhadrianwale-stopped-congregation-to-avoid-any-deadly-conflict|title=Dhadrianwale cancelled congregation to avoid any deadly resistance from rivals|last=Khalsa|first=Harjeet Singh|date=2020-03-20|website=Parmeshar Dwar News|publisher=Harjeet Singh|language=EN|access-date=2020-03-20}}</ref> == ਫਿਲਾਸਫੀ == ਢੱਡਰੀਆਂਵਾਲੇ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਾਧਾਰਾ ਉਲਟ, ਸਿਰਫ ਰਸਮਾਂ ਕਰਨ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਉੱਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਅਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਮ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਸਵਰਗ ਜਾਂ ਨਰਕ ਪ੍ਰਤਿ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਵਰਤਮਾਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਕਰਮ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਤਮਿਕ ਪੱਧਰਾਂ ਉੱਤੇ ਭੁਗਤਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਮਾਨਦਾਰ ਅਤੇ ਮਿਹਨਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਉਤਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਨਿਭਾਉਣੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਵਹਾਰਕ ਅਤੇ ਸੱਚਾਈ-ਭਰਪੂਰ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਬਲੀ ਵਰਗੇ ਕਰਮ-ਕਾਂਡਾਂ ਦਾ ਵੀ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਰੱਬ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਿਸੇ ਦੇਵਤੇ, ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਜਾਂ ਪਵਿੱਤਰ-ਸਥਾਨ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਕਥਨ "ਸਭੈ ਘਟ ਰਾਮ ਬੋਲੈ" ਦਾ ਅਰਥ ਉਹ ਇਹ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਰਵ-ਵਿਆਪਕ, ਕੁਦਰਤ ਸਮੇਤ ਸਭ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਸਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਨ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹਨ। "ਸਾਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਓਸੇ ਤਰਾਂ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕੁਦਰਤ ਸਾਡਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਦੀ ਹੈ"<ref>{{Citation|last=Emm Pee|title=We all are in Nature {{!}} Bhai Ranjit Singh Khalsa Dhadrianwale|date=27 April 2019|url=https://www.youtube.com/watch?v=2l7UIneORN0|access-date=31 May 2019}}</ref><ref>{{Citation|last=Bhai Ranjit Singh Khalsa Dhadrianwale|title=**LETS MAKE THE EARTH INTO HEAVEN**…Sikhi is about giving others life, not taking lives{{!}}Dhadrianwale|date=29 May 2018|url=https://www.youtube.com/watch?v=-m5qVVxFN7w|access-date=31 May 2019}}</ref> ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਨਿਯਮ ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਨ੍ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਨਤੀਜੇ ਮਿਲਦੇ ਹੀ ਹਨ।<ref>{{Citation|last=Emm Pee|title=Law of Nature {{!}} Bhai Ranjit Singh Khalsa Dhadrianwale|date=17 April 2019|url=https://www.youtube.com/watch?v=Q_O9iYt7TKI|access-date=31 May 2019}}</ref> == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * [https://www.parmeshardwar.in/dhadrianwale-audio ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ ਨਵੀਆਂ  ਰਿਕਾਰਡਿੰਗਾ] *[https://www.youtube.com/watch?v=fddiWiJdGIo&list=PLN0kRGXrg7LcS3BpOFrQc2EWwA7blayE7&index=1 ਯੂ-ਟਿਊਬ ਚੈਨਲ] * [https://www.parmeshardwar.in/ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ] *[http://parmeshardwar.com/audio.asp ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ ਆਡੀਓ (ਪੁਰਾਣੇ)] *[http://www.parmeshardwar.in/android ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ ਐਂਡਰਾਇਡ ਮੋਬਾਈਲ ਐੱਪ]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[http://www.parmeshardwar.in/ios ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ ਆਈ ਫੋਨ ਮੋਬਾਈਲ ਐੱਪ]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} *[https://tunein.com/radio/Radio-Parmeshar-Dwar---DhadrianWale-s297889/ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੁਆਰ 24ਘੰਟੇ ਰੇਡੀਓ] == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਵਿਦਵਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਸਾਹਿਤ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1983]] bm48mv406r4bnw3shbzi6mrvjudogad 0 116142 773644 743383 2024-11-17T15:59:18Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773644 wikitext text/x-wiki {{Infobox artist|name=Divya Mehra|birth_date=1981|education=Columbia University, University of Manitoba|known_for=Multimedia Artworks}} '''ਦਿਵਿਆ ਮਹਿਰਾ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ ਜੋ [[ਵਿਨੀਪੈਗ]], [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊਯਾਰਕ]] ਅਤੇ [[ਦਿੱਲੀ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਦਿਵਿਆ ਮਹਿਰਾ ਨੇ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ, ਨਿਊਯਾਰਕ ਤੋਂ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ MFA ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ<ref>{{Cite web|url=http://ca.blouinartinfo.com/news/story/972554/divya-mehra-on-quit-india-and-her-dark-comedy|title=Divya Mehra on &quot;Quit, India&quot; and Her Dark Comedy {{!}} Artinfo|website=Artinfo|access-date=2016-03-05|archive-date=2017-01-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20170116101852/http://ca.blouinartinfo.com/news/story/972554/divya-mehra-on-quit-india-and-her-dark-comedy|dead-url=yes}}</ref> ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਮਨੀਟੋਬਾ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਅਰਟਸ, ਵਿਨੀਪੈਗ ਤੋਂ BFA (ਆਨਰਜ਼) ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.winnipegfreepress.com/special/ourcityourworld/southAsia/artist-uses-humour-to-cut-a-tense-situation-145317745.html|title=Artist Divya Mehra uses humour 'to cut a tense situation'|website=www.winnipegfreepress.com|access-date=2016-03-05}}</ref> == ਕੰਮ == [[ਤਸਵੀਰ:04DMehra2017DangerousWomen(BlazeofGlory).tif|thumb| ਦਿਵਿਆ ਮੇਹਰਾ, ''ਡੇਂਜਰਸ ਵਿਮੈਨ (ਬਲੇਜ ਆਫ਼ ਵੈਰੀ)'', 2017, ਡਿਜਿਟਲ ਚਿੱਤਰ। ਇਹ ਕੰਮ ਉਦਘਾਟਨੀ [[ਆਰਟ+ਫੈਮੀਨਿਜ਼ਮ|ਕਲਾ + ਨਾਰੀਵਾਦ]] ਕਾਲ ਆੱਫ ਐਕਸ਼ਨ ਆਰਟ ਕਮੀਸ਼ਨ ਹੈ। ]] ਮਹਿਰਾ ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਨਸਲ ਅਤੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ, ਅਤੇ ਹਾਸ਼ੀਏ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ [[ਮਲਟੀਮੀਡੀਆ]] ਅਭਿਆਸ ਨਾਲ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੰਸਟਾਲੇਸ਼ਨ, [[ਫ਼ੋਟੋਗਰਾਫ਼ੀ|ਫੋਟੋਗਰਾਫੀ]], ਵੀਡੀਓ, [[ਮੂਰਤੀਕਲਾ|ਮੂਰਤੀ]] ਅਤੇ ਟੈਕਸਟ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ, ਮਹਿਰਾ ਪੂਰਬੀ / ਪੱਛਮੀ, ਉੱਚ ਅਤੇ ਘੱਟ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ [[ਲਿੰਗ-ਭੇਦ(ਜੈਂਡਰ)|ਲਿੰਗ]], ਨਸਲ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਲਈ ਨਿੱਜੀ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ। ਉਸ ਦੀ 2017 ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ''ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਣਾ ਪਏਗਾ, ਮੈਂ ਇੱਕ ਜਾਤੀਵਾਦੀ ਨਹੀਂ ਹਾਂ'', ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਚਿੱਟੀ ਕੰਧ ਤੇ ਹਲਕੇ ਰੰਗ ਦੇ ਰੰਗ ਨਾਲ "ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰੰਗ" ਲਿਖਿਆ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਰੰਗ ਨਾਲ ਲਿਖੇ ਵਿਚਾਰ ਵਿੱਚ ਸਟੀਵ ਹਾਰਵੇ ਦੁਆਰਾ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਕਾਲੇ ਅਤੇ ਗੋਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਮਜ਼ਾਕ ਦਾ ਇੱਕ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, "ਗੋਰੇ ਲੋਕਾਂ ਕੋਲ ਖ਼ੂਬਸੂਰਤ ਦਿਨ ਹਨ"।<ref>{{Cite web|url=https://canadianart.ca/reviews/divya-mehra-white-on-white/|title=Divya Mehra Undoes White on White|last=Vidal Wu|date=21 September 2017|website=Canadianart.ca|access-date=29 October 2018}}</ref> ਮਹਿਰਾ ਦੀ ਰਚਨਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਰੀਏਟਿਵ ਟਾਈਮ, ਐਮਓਐਮਏ ਪੀਐਸ 1, ਦਿ ਕੁਵੀਨਜ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਆਫ ਆਰਟ, ਐਮਏਐਸਐਸ ਐਮਓਸੀਏ, ਬੈਨਫ ਸੈਂਟਰ<ref>{{Cite web|url=https://canadianart.ca/reviews/divya-mehra-and-talk-is-cheap-our-broken-tongues/|title=Divya Mehra and Talk Is Cheap: Our Broken Tongues|last=Cottingham|first=Steven|date=April 29, 2015|website=Canadian Art|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=}}</ref>, ਆਰਟ ਗੈਲਰੀ ਆਫ਼ ਓਨਟਾਰੀਓ,<ref>{{Cite web|url=https://ago.ca/events/win-last-dont-care|title=Win Last, Don't Care|website=Art Gallery of Ontario|language=en|access-date=2019-02-28}}</ref> [https://belkin.ubc.ca/ ਮੋਰੀਸ ਅਤੇ ਹੈਲਨ ਬੇਲੈਕਨ ਆਰਟ ਗੈਲਰੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ]<ref>{{Cite web|url=https://belkin.ubc.ca/exhibitions/beginning-with-the-seventies-glut/|title=Beginning with the Seventies: GLUT|website=Morris and Helen Belkin Art Gallery|language=en-CA|access-date=2019-02-28}}</ref> ਆਰਟ ਸਪੀਕ<ref>{{Cite web|url=http://artspeak.ca/divya-mehra/|title=Divya Mehra {{!}} Artspeak|language=en-US|access-date=2019-02-28|archive-date=2019-03-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20190301074551/http://artspeak.ca/divya-mehra/|url-status=dead}}</ref>, ਜਾਰਜੀਆ ਸਕੈਰਮੈਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ, [https://kag.bc.ca/ ਕਮਲੂਓਜ਼ ਆਰਟ ਗੈਲਰੀ]<ref>{{Cite web|url=https://kag.bc.ca/?p=0&action=exhibitions&subaction=view&ID=561|title=AlterNation|last=Gallery|first=Kamloops Art|website=Kamloops Art Gallery|language=en|access-date=2019-02-28}}</ref>, ਦਿ ਇਮੇਜਸ ਫੈਸਟੀਵਲ, ਦ ਬੀਜਿੰਗ 798 ਬਿਏਨੇਲ (ਬੀਜਿੰਗ) ਅਤੇ ਲੈਟੀਟਿਊਡ 28 ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। * 2017: ਸੋਬੇ ਆਰਟ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਸ਼ਾਰਟਲਿਸਟ ('ਪ੍ਰੇਰੀਜ਼ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਖੇਤਰ' ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ)<ref>{{Cite news|url=http://canadianart.ca/news/sobey-art-award-shortlist-2017/|title=Women Dominate Sobey Art Award Shortlist for First Time Ever|work=Canadian Art|access-date=2017-09-23|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.cbc.ca/radio/ideas/the-prairies-north-divya-mehra-1.4481445|title=The Prairies & North - Divya Mehra|date=16 January 2017|website=Cbc.ca|access-date=29 October 2018}}</ref> == ਚੁੰਨਿਦਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ == 2012 ਵਿੱਚ, ਮਹਿਰਾ ਐਮਟੀਵੀ, ਐਮਐਮਏ PS1, ਅਤੇ ਕਰੀਏਟਿਵ ਟਾਈਮ ਦੁਆਰਾ "ਆਰਟ ਬਰੇਕਸ" ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਕਲਪਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਸ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ - 1980 ਵਿੱਚ ਐਮਟੀਵੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਲੜੀ ਜੋ ਕਿਥ ਹੈਰਿੰਗ, ਜੀਨ-ਮਿਸ਼ੇਲ ਬਾਸਕਿਅਟ ਅਤੇ ਐਂਡੀ ਵਾਰਹੋਲ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵੀਡੀਓ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਆਰਟ ਬਰੇਕਸ 2012 ਦੇ ਸੇਮਾ ਬੇਕੀਰੋਵਿਕ, ਕੋਡੀ ਕ੍ਰੈਚਲੋਈ, ਐਂਡਰਿਊ ਕੂਓ, ਮੈਡਜ਼ ਲਿਨੇਰੂਪ, ਤਾਲਾ ਮਦਾਨੀ, ਮਹਿਰਾ, ਰਸਦ ਨਿਊਜ਼ੋਮ, ਜਾਨੀ ਰੁਸਿਕਾ, ਮਿਕਾਲੇਨ ਥੌਮਸ, ਅਤੇ ਗਾਈਡੋ ਵੈਨ ਡੇਰ ਵਰਵ ਦੇ ਵੀਡੀਓ ਫੀਚਰਡ ਵੀਡੀਓ ਸੀਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਮੇਹਰਾ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ 'ਚ, ਆਨ ਟ੍ਰੈਜੈਡੀ: ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਬਾਰੇ ਸੁਣਿਆ ਹੈ?, “ਉਹ [ਰਿਚਰਡ] ਪ੍ਰਿੰਸ ਦੇ 1985 ਦੇ ਵੀਡੀਓ 'ਤੇ ਝੜਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਗੁਗਨੇਹਾਈਮ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇੱਕ ਆਈਸ ਕਰੀਮ ਟਰੱਕ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵਨੀਲਾ ਕੋਨ ਖਰੀਦਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਫੀ ਹੈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ 'ਕਲਾ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਰਹੱਸਾਂ' ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ” ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਸ ਦੇ ਕੰਮ ਵਾਂਗ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ; ਹਾਜ਼ਰੀਨ ਮਹਿਰਾ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੇਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਰਮ ਆਈਸ ਕਰੀਮ ਕੋਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਸਨੇ ਗੁੱਗੇਨਹਾਈਮ ਦੇ ਬਾਹਰ ਖੜੀ ਇੱਕ ਆਈਸ ਕਰੀਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਤੋਂ ਮੰਗਵਾਇਆ ਹੈ. “ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਖ਼ਰਕਾਰ ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਤਿੱਖੀ ਆਈਸ ਕਰੀਮ ਇੰਨੀ ਉੱਚੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਸ਼ਬਦ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ, ਇਹ ਫੁੱਟਪਾਥ ਨਾਲ ਭੜਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਤਕਰੀਬਨ ਥੱਪੜ ਹੈ।” ਮੇਹਰਾ ਨੂੰ ਸੋਬੀ ਆਰਟ ਅਵਾਰਡ ਲਈ 2017 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਰਟਲਿਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੇਹਰਾ ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸੋਬੀ ਆਰਟ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਵੀਡੀਓ ਦੋਵਾਂ ਲਈ ਨਵਾਂ ਕੰਮ ਰਚਿਆ, ਜੋ ਉਸਦੇ ਫੋਨ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਪੁਰਾਲੇਖ ਦੀ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਮੋਨਟੇਜ਼ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। [14] ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਪੰਜ ਕੰਮਾਂ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿਚ, ਮਹਿਰਾ ਨਸਲਵਾਦ, ਘਾਟੇ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਦੀ ਪੜਤਾਲ ਕਰਦੀ ਹੈ. ਨੈਸ਼ਨਲ ਗੈਲਰੀ Galleryਫ ਕਨੇਡਾ ਲਿਖਦੀ ਹੈ: “ਅਮਰੀਕੀ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਅਸਫਲਤਾ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਿਆਂ, ਕੁਚਲਿਆ ਸੋਨਾ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਜੈਗੁਆਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਹਾਵੀ ਹੈ। ਕਾਰ ਵਿਚ ਨਿੱਜੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੇਵਤਾ ਗਣੇਸ਼ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਦਾ ਪਿੱਤਲ ਦਾ ਅਧਾਰ. ਬਾਕੀ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਨੂੰ ਬੇਸ ਵਿਚੋਂ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਵਿਚੋਂ ਚੋਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ. ”[15] 2018 ਵਿੱਚ, ਮਹਿਰਾ ਨੂੰ "ਡਰਟੀ ਵਰਡਜ਼" ਮੁੱਦੇ ਲਈ ਸਪਰਿੰਗ 2018 ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਆਰਟ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਕਵਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕਮਿਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ. ਕਵਰ ਇਮੇਜ ਲਈ ਉਸਨੇ ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਕੈੱਚ ਕਾਮੇਡੀ ਸ਼ੋਅ, ਯੂ ਕੈਨਟ ਡੂ ਡੌਨ Teਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦਾ ਸੈੱਟ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਸੈੱਟ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪਾਤਰ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ "ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਬੋਲਦਾ" ਦੀ ਕਮੀਜ਼ ਨਾਲ ਭਿੱਜਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇੱਕ ਬਦਨਾਮ recurring ਪਲਾਂ ਦੀ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤੀ ਕੀਤੀ. t ਪਤਾ ਹੈ. " ਉਸ ਦੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਵਿਚ, ਮਹਿਰਾ “ਬਾਗ਼ੀ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਤਿਲਕਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੋਈ - ਚਿੱਟੀ, ਨਰ ਬਾਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਉੱਤੇ ਛਤਰੀ ਨਾਲ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਇਕ ਠੋਸ, ਵਿਅੰਗਾਤਮਕ ਪ੍ਰਗਟਾਅ ਹੈ.' '[16] ਇਸੇ ਮੁੱਦੇ' ਚ ਉਸ ਦੀ ਇਕ ਕਲਾਕਾਰ ਫੋਲੀਓ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ - ਜਿਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ “ਟੋਨ” ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਅਨ ਡਾਇਸਪੋਰਿਕ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਦੀ ਗੁੰਝਲਤਾ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਹਿਰਾ ਸੀਬੀਸੀ ਆਰਟਸ ਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼-ਲੜੀ, ਇਨ ਦਿ ਮੇਕਿੰਗ ਦੇ 2018 ਦੇ ਐਪੀਸੋਡ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਵੀ ਸੀ. ਇਹ ਲੜੀ “ਸਿਰਜਣਾਤਮਕ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਆ ਵਿਚ ਇਕ ਅਭਿਆਸ ਯਾਤਰਾ ਹੈ” ਜੋ ਕਿ “ਹੋਸਟ ਸੀਨ ਓਨਿਲ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿਚ ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਨਵਾਂ ਕੰਮ ਲਿਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜੋਖਮ ਅਤੇ ਇਨਾਮ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਪਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।” [17] ਲੜੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਮਹਿਰਾ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਇਨਫਲਾਟੇਬਲ ਕੰਮ - ਇੱਕ ਉਛਾਲੂ ਭਵਨ ਤਾਜ ਮਹਿਲ - ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵਿਜ਼ਨ ਐਕਸਚੇਂਜ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਪਰਸਪੈਕਟਿਵਜ਼ ਇੰਡੀਆ ਤੋਂ ਕਨੇਡਾ, ਜੋ ਕਿ ਆਪਣੇ ਕਰਾਸ-ਕਨੇਡਾ ਦੌਰੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸਤੰਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। [18] “ਮਹਿਰਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਨੂੰ ਜਾਣ ਦੇ ਬਿੰਦੂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਵਿਚਾਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਯੋਜਨਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆ ਵਾਲੀ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਹਸਤਾਖਰ ਧਾਰਕ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਪੂਰੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ਿਆਈ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।” [19] ਕਨੇਡਾ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਗੈਲਰੀ ਨੇ ਕੰਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। == ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ == * ''ਦਿਵਿਆ ਮਹਿਰਾ ਨੇ ਅਨਡਜ਼ ਵਾਈਟ ਆਨ ਵਾਈਟ,'' ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਆਰਟ(2017)<ref>{{Cite news|url=http://canadianart.ca/reviews/divya-mehra-white-on-white/|title=Divya Mehra Undoes White on White|work=Canadian Art|access-date=2017-09-23|language=en-US}}</ref> * ''ਪਿਊਰਿੰਗ ਵਾਟਰ ਆਨ ਏ ਡਰੋਨਿੰਗ ਮੈਨ,'' ਵਿਨੀਪੈਗ: ਐਜ਼ ਵੀ ਟਰਾਈ ਐਂਡ ਸਲੀਪ ਪ੍ਰੈਸ, 2014<ref>{{Cite book|title=Pouring Water on a Drowning Man|last=Mehra|first=Divya|publisher=As We Try and Sleep Press|year=2014|isbn=9780978394684|location=|pages=}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://e-artexte.ca/25727/|title=Pouring Water on a Drowning Man|last=Divya|first=Mehra,|date=2014-01-01|website=e-artexte.ca|language=en|access-date=2016-03-05}}</ref> * ਕੁਇਟ ਇੰਡੀਆ, ਵਿਨੀਪੈਗ: ਪਲੇਟਫਾਰਮ, 2013<ref>{{Cite web|url=http://platformgallery.org/publication/quit-india/#.Vts7Y5wrLIU|title=QUIT, INDIA. {{!}} Platform Centre|website=platformgallery.org|access-date=2016-03-05}}</ref><ref>{{Cite book|title=Quit, India.|last=Mehra|first=Divya|publisher=PLATFORM centre for photographic + digital arts|year=2013|isbn=978-0-9697675-8-9|location=Winnipeg|pages=}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive=""></references> == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * [http://www.divyamehra.com/ ਸਰਕਾਰੀ ਵੈਬਸਾਈਟ] * [https://vimeo.com/divyamehra ਦਿਵਿਆ ਮਹਿਰਾ ਵੀਮਿਓ 'ਤੇ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1981]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] l2i97cs3svkjgyw8d6fute951s7flfi 0 117530 773718 514838 2024-11-18T02:43:01Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773718 wikitext text/x-wiki {{Infobox person |name = ਮੈਗਨਸ ਹਿਰਸ਼ਫੇਲਡ |image = File:Magnus Hirschfeld 1929.jpg |caption = Hirschfeld in 1929 |birth_date = {{Birth date|df=yes|1868|5|14}} |birth_place = [[Kołobrzeg|Kolberg]], [[Province of Pomerania (1815–1945)|Province of Pomerania]], [[Kingdom of Prussia]], [[North German Confederation]] (today Kołobrzeg, [[Poland]]) |death_date = {{Death date and age|df=yes|1935|5|14|1868|5|14}} |death_place = [[Nice]], [[French Third Republic]] |resting_place = Body cremated; ashes interred in [[Caucade Cemetery]] in Nice. |spouse = |residence = Germany, France |citizenship = German |occupation = physician |alma_mater = |academic_advisors = |notable_students = |known_for = [[Institut für Sexualwissenschaft]], [[Scientific Humanitarian Committee]] |awards = |signature = |footnotes = <!-- for any footnotes needed to clarify entries above --> }} '''ਮੈਗਨਸ ਹਿਰਸ਼ਫੇਲਡ''' (14 ਮਈ 1868 - 14 ਮਈ, 1935) [[ਜਰਮਨੀ]] ਦੇ ਇੱਕ [[ਡਾਕਟਰ]] ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸੈਕਸਲੋਜਿਸਟ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਰਲਿਨ-ਚਾਰਲਟਨਬਰਗ ਵਿੱਚ ਅਭਿਆਸ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਸੈਕਸੁਅਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਨਤਕ ਬੁਲਾਰੇ ਸਨ। ਹਿਰਸ਼ਫੇਲਡ ਨੇ [[ਵਿਗਿਆਨਕ-ਮਨੁੱਖਤਾਵਾਦੀ ਕਮੇਟੀ]] ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਡਸਟਿਨ ਗੋਲਟਜ਼ ਨੇ ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ "[[ਸਮਲਿੰਗੀ]] ਅਤੇ [[ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਵਕਾਲਤ" ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।"<ref name="goltz2008">Goltz, Dustin (2008). "Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, and Queer Movements", In Lind, Amy; Brzuzy, Stephanie (eds.). ''Battleground: Women, Gender, and Sexuality: Volume 2'', pp. 291 ff. Greenwood Publishing Group, {{ISBN|978-0-313-34039-0}}</ref> " ਹਿਰਸ਼ਫੇਲਡ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੇ ਸੈਕਸੁਅਲਟੀ ਬਾਰੇ [[ਜਰਮਨ]] ਦੇ ਸੋਚਣ ਢੰਗ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।"<ref name=Shtetl>{{cite article |magazine=Shtetl. Your Alternative Jewish Magazine ''(Montreal)'' |date=January 31, 2014 |first=Steven |last=Blum |url=http://shtetlmontreal.com/2014/01/31/magnus-hirschfeld-the-most-famous-gay-jewish-sexologist-youve-never-heard-of/ |title=Berlin’s Einstein Of Sex }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] ovkcfx46gz85ade9bo9y83dnuou9egq 0 118301 773769 674749 2024-11-18T09:06:20Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773769 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਵਿਲੀ ਚੈਂਗ ਵਿਲਕਿਨਸਨ|image=Willy Wilkinson at San Francisco Trans March 2015.jpg|caption=ਵਿਲੀ ਵਿਲਕਿਨਸਨ ਸਾਨ ਫਰਾਂਸਿਸਕੋ ਟਰਾਂਸ ਮਾਰਚ 2015 ਦੌਰਾਨ|birth_date=|nationality=[[ਅਮਰੀਕੀ]]|occupation=ਲੇਖਕ, ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਲਾਹਕਾਰ, [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ]] ਕਾਰਕੁੰਨ|alma_mater=ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਸੰਟਾ ਕਰੂਜ਼<br><nowiki>[[ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੇ</nowiki>|website=[http://www.willywilkinson.com Official website]}} '''ਵਿਲੀ ਚੈਂਗ ਵਿਲਕਿਨਸਨ''' ਇੱਕ [[ਅਮਰੀਕੀ]] [[ਲੇਖਕ]], ਜਨਤਕ ਸਿਹਤ ਸਲਾਹਕਾਰ, [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ|ਐਲ.ਜੀ.ਟੀ.ਬੀ.ਕਿਉ]] ਕਾਰਕੁੰਨ ਅਤੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਐੱਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ.ਕਿਉ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਯੋਗਤਾ ਟ੍ਰੇਨਰ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.willywilkinson.com|title=Willy Wilkinson homepage|website=Willy Wilkinson Homepage|access-date=October 19, 2014}}</ref><ref name=":1">{{Cite web|url=http://transgenderlawcenter.org/archives/10462|title=Introducing Our Vanguard Awardee Willy Wilkinson – Father, Writer, and Public Health Consultant|date=June 15, 2014|website=Transgender Law Center|publisher=Transgender Law Center|access-date=October 19, 2014|archive-date=ਅਕਤੂਬਰ 26, 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141026230235/http://transgenderlawcenter.org/archives/10462|url-status=dead}}</ref> ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਮੁੱਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸ ਨੇ ਐੱਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ ਆਬਾਦੀ ਲਈ ਪਹੁੰਚ ਵਧਾਉਣ ਤੇ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਵਿਦਿਅਕ ਅਦਾਰੇ, ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਲਈ ਹੋਰ ਹਸਤੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਆਪਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref name=":1"/><ref>{{Cite web|url=http://thefeministwire.com/2013/03/willy-wilkinson-and-kylar-broadus-in-conversation-measuring-ourselves-by-our-own-yardstick|title=Willy Wilkinson and Kylar Broadus in Conversation: Measuring ourselves by our own yardstick|date=March 14, 2013|website=FeministWire.com|access-date=October 19, 2014}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਵਿਲਕਿਨਸਨ ਦਾ ਜਨਮ 1960 ਵਿਆਂ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿੱਚ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਸਾਨ ਮੇਤੋ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਜਨਮ ਔਰਤ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਹ ਚਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਸੀ. ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਸਕਾਟਿਸ਼, ਇੰਗਲਿਸ਼ ਅਤੇ ਆਇਰਿਸ਼ ਮੂਲ ਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਹੁਵਾਈ ਤੋਂ [[ਚੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਚੀਨੀ]] ਹੈ।<ref name=":0"/> ਜਦੋਂ ਵਿਲੀ ਨੌਂ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਵਿਲੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਸੈਂਟਾ ਕਰੂਜ ਵਿਖੇ ਵੁਮੈਨਸ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਡਿਗਰੀ (ਬੀਏ) ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਉਸਨੇ [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੀ|ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੇ]] ਤੋਂ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਹੈਲਥ ਸਿੱਖਿਆ 'ਚ ਪਬਲਿਕ ਹੈਲਥ (ਐੱਮ.ਪੀ.ਐਚ) ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.ciis.edu/Public_Programs/Expanding_the_Circle_/Willy_Wilkinson_SU14.html|title=Center Institute of Integral Studies - Faculty Page|website=Center Institute of Integral Studies|access-date=October 19, 2014}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਆਨਰਜ਼ ਅਤੇ ਪੁਰਸਕਾਰ == * 2004: ''ਸੇਨ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸਕੋ ਕ੍ਰੋਨਕਲ'' ਵਿੱਚ ਉਸਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲੈਸਬੀਅਨ ਐਂਡ ਗੇ ਪੱਤਰਕਾਰਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਐਕਸੀਲੈਂਸ ਇਨ ਰਾਇਟਿੰਗ ਐਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਉਸਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਆਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਸਮਲਿੰਗੀ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਇੰਟਰਸੈਕਸ਼ਨਾਂ ਬਾਰੇ ਹਨ।<ref name=":0"/><ref>{{Cite web|url=http://www.apiqwtc.org/banquet.html|title=APIQWTC|website=Asian Pacific Islander Queer Women & Transgender Community|access-date=October 19, 2014|archive-date=ਮਈ 19, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120519085101/http://www.apiqwtc.org/banquet.html|dead-url=yes}}</ref> * 2014: ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਲਾਅ ਸੈਂਟਰ ਕਲੇਅਰ ਸਕਿਫਿੰਗਟਨ ਵੈਂਗਾਰਡ ਅਵਾਰਡ (2014)<ref name=":1"/><ref name=":2">{{Cite web|url=http://www.advocate.com/politics/transgender/2014/06/14/watch-trans-dad-telling-his-kids-about-gender|title=WATCH: A Trans Dad on Telling His Kids About Gender|date=June 14, 2014|website=Advocate.com|access-date=October 19, 2014}}</ref> * 2015: ਯੂ. ਸੀ. ਬਰਕਲੇ ਦੇ ਕਿਊਰ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਕੁੰਜੀਨੋਟ ਸਪੀਕਰ<ref>{{Cite web|url=http://qacon15.qacon.org|title=QACON 15|website=qacon15.qacon.org|access-date=May 30, 2015|archive-date=ਮਈ 31, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150531014610/http://qacon15.qacon.org/|dead-url=yes}}</ref> * 2015: ਏਸ਼ੀਆਈ ਪੈਸੀਫਿਕ ਆਈਲੈਂਡਰ ਕਵੇਰ ਵਿਮੈਨ ਐਂਡ ਟਰਾਂਸ ਕਮਿਊਨਿਟੀ, ਫੀਨਿਕਸ ਅਵਾਰਡ<ref>{{Cite web|url=http://www.apiqwtc.org/banquet/phoenix-award-honorees|title=Phoenix Award Honorees {{!}} Asian Pacific Islander Queer Women & Transgender Community|website=apiqwtc.org|access-date=May 30, 2015}}</ref> * 2016: ਲੰਮਬਾ ਲਿਟਰੇਰੀ ਅਵਾਰਡ, ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਨਾਨ-ਫਿਕਸ਼ਨ, ਬੋਰ ਆਨ ਦ ਐਜ ਆਫ ਰੇਸ ਐਂਡ ਜੈਂਡਰ: ਐ ਵ ਵੌਇਸ ਫਾਰ ਕਲਚਰਲ ਕਾਉਪੈਂਸੀ == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਵਿਲਕਿਨਸਨ ਆਪਣੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ [[ਆਕਲੈਂਡ|ਓਕਲੈਂਡ]], [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ|ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।<ref name=":2"/> ==ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕਾਰਜ== * Wilkinson, W. (2006). Public health gains of the transgender community in San Francisco: Grassroots organizing and community-based research. In P. Currah, R. Juang, & S. Minter (Eds.), Transgender rights (pp.&nbsp;192–214), Minneapolis: University of Minnesota Press. [Lambda Literary Award Finalist]<ref name=":0"/> * Wilkinson, W. (2015). ''Born on the Edge of Race and Gender: A Voice for Cultural Competency. ''<ref name=":0"/> Winner of the Lambda Literary Award in transgender non-fiction, the book highlights his intersectional experiences of race, gender, sexuality, disability, class, and parenthood with reflections from the fields of cultural competency, public health, and political advocacy. Elucidates trans experience from a Chinese American and mixed heritage perspective, and uses the memoir genre as a cultural competency tool.<ref>{{Cite web|title = Willy Wilkinson: Writer and Public Health Consultant|url=http://www.willywilkinson.com/#!book/c1049|website=Willy Wilkinson: Writer and Public Health Consultant|accessdate=April 23, 2019}}</ref> * Global perspective on transgender cultural competency in the inaugural edition of ''[[Transgender Studies Quarterly]]'', * ''Trans Bodies, Trans Selves (2014)'' explores the intersections between mixed heritage and trans experience<ref>{{Cite web|title=Willy Wilkinson: Writer and Public Health Consultant|url=http://www.willywilkinson.com/#!My-contribution-to-Trans-Bodies-Trans-Selves/c1msv/6D259928-26BE-47B1-A887-A2E5841CCE84|website=Willy Wilkinson: Writer and Public Health Consultant|accessdate=May 30, 2015}}</ref> * ''Manning Up: Transsexual Men on Finding Brotherhood, Family and Themselves'' addresses racism, Asian female subjugation, and transgender expression, and was described as "highly evocative" by the ''Lambda Literary'' ''Review''.<ref>{{Cite web|title='Manning Up: Transsexual Men on Finding Brotherhood, Family & Themselves', edited by Zander Keig and Mitch Kellaway|url=http://www.lambdaliterary.org/reviews/07/15/manning-up-transsexual-men-on-finding-brotherhood-family-themselves-edited-by-zander-keig-and-mitch-kellaway|website=Lambda Literary|accessdate=May 30, 2015|archive-date=ਮਈ 31, 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150531015454/http://www.lambdaliterary.org/reviews/07/15/manning-up-transsexual-men-on-finding-brotherhood-family-themselves-edited-by-zander-keig-and-mitch-kellaway/|url-status=dead}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਵਰਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਲੇਖਕ]] 9ge5qdismntv0o0yfqrp4jmzey10yxo 0 119219 773711 660386 2024-11-18T01:35:42Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773711 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਮਿਸ ਸਹਾਰਾ|image=File:Super Sireyna Worldwide.jpg|image_size=|caption=ਮਿਸ ਸਾਹਹਾਰਾ ਲੰਦਨ ਵਿੱਚ ਮਾਡਲਿੰਗ ਦੌਰਾਨ|birth_date=27 ਅਗਸਤ|birth_place=[[ਨਾਈਜੀਰੀਆ]]|nationality=ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼|occupation=ਗਾਇਕਾ/ਗੀਤਕਾਰ, ਫੈਸ਼ਨ ਮਾਡਲ, ਬਿਊਟੀ ਕੂਈਨ, ਅਤੇ ਟਰਾਂਸਵੈਲਿਡ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ|height=5ਫੁੱਟ 11ਇੰਚ|title={{unbulleted list|ਸੁਪਰ ਸਿਰੀਨਾ ਵਰਲਡਵਾਈਡ 2014 (ਵਿਜੈਤਾ)| ਮਿਸ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੂਈਨ 2011 (ਪਹਿਲੀ ਰਨਰ ਅਪ)|ਮਿਸ ਏਕਜ਼ਲਿਓ 2005 (ਵਿਜੈਤਾ)|ਅਲਟ. ਮਿਸ ਵਰਲਡ 2004 (ਪਹਿਲੀ ਰਨਰ-ਅਪ)}}|website={{url|misssahhara.com}}}} '''ਮਿਸ ਸਾਹਾਰਾ''' (ਲਿਖਿਆ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ-'''ਮਿਸ''' '''ਸਾਹਹਾਰਾ,''' ਪਰ '''ਸਾਹਾਰਾ''' ਹੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ)<ref name=":9">{{Cite web|url=http://www.misssahhara.com/disclaimer/|title=DISCLAIMER {{!}} Miss saHHara putting the record straight|website=www.misssahhara.com|language=en-GB|access-date=2017-11-03|archive-date=2017-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20171107014747/http://www.misssahhara.com/disclaimer/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/av/world-africa-36168661/trans-woman-i-left-nigeria-to-save-my-life|title=Trans woman: 'I left Nigeria to save my life'|website=BBC News|access-date=2017-11-03}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.facebook.com/notes/miss-sahhara/here-is-an-objective-view-of-my-life-story-so-far/478139739052647/|title=Here is an objective view of my life story so far|website=www.facebook.com|language=en|access-date=2017-11-03}}</ref><ref name="BBC IDENTITY">{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-36168661|title=In Her Shoes|last=BBC|publisher=BBC AFRICA}}</ref> ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ [[ਨਾਈਜੀਰੀਆ|ਨਾਈਜੀਰੀਆਈ]]<ref>{{Cite web|url=http://freethoughtblogs.com/yemmynisting/2014/08/03/nigerian-trans-woman-ms-saharra-wins-ms-super-sireyna-worldwide-eat-your-heart-out-transphobic-nigeria/|title=Nigerian Trans woman, Ms Sahhara, wins Ms Super Sireyna Worldwide: Eat your heart out Transphobic Nigeria!|date=3 August 2014|website=YEMMYnisting|access-date=5 May 2016}}</ref> ਬਿਊਟੀ ਕੂਈਨ, ਫ਼ੈਸ਼ਨ ਮਾਡਲ, [[ਗੀਤਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕ|ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ]] ਦੀ ਐਡਵੋਕੇਟ ਹੈ।<ref name=":12">{{Cite web|url=http://pulse.ng/gist/meet-nigerian-model-who-was-once-male-id2548075.html|title=Meet Nigerian Model Who Was Once Male|last=Mix|first=Pulse|website=pulse.ng|access-date=5 May 2016|archive-date=18 ਅਗਸਤ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160818054310/http://pulse.ng/gist/meet-nigerian-model-who-was-once-male-id2548075.html|dead-url=yes}}</ref><ref name="naija">{{Cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm5439415/|title=IMDB Miss Sahhara|last=|first=|date=|website=imdb.com|archive-url=|archive-date=|dead-url=|access-date=Mar 31, 2019}}</ref> ਉਹ [[ਅਫ਼ਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ|ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ.ਕਿਊ.ਆਈ]] + ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਰਦਸ਼ਾਵਾਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ [[ਨਾਈਜੀਰੀਆ]] ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name="pulse">{{Cite web|url=http://pulse.ng/gist/big-dreams-miss-sahhara-to-represent-nigeria-at-world-transgender-pageant-id2973072.html|title=Big Dreams: Miss Sahhara To Represent Nigeria At World Transgender Pageant|last=Dachen|first=Isaac|website=pulse.ng|access-date=6 May 2016}}</ref> 2011 ਵਿੱਚ ਉਹ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੈਸ ਦੌਰਾਨ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਿਸ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਕੂਈਨ ਸੁੰਦਰਤਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਪਾਟੇਯਾ, [[ਥਾਈਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਨਾਈਜੀਰੀਆਈ [[ਟਰਾਂਸ ਔਰਤ]] ਵਜੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.smh.com.au/world/scars-of-prejudice-underlie-glamour-of-transgender-pageant-20111107-1n3s0.html|title=Scars of prejudice underlie glamour of transgender pageant|website=The Sydney Morning Herald|access-date=6 May 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.africa.com/story-nigerias-first-transgender-woman/|title=#7 - The Story of Nigeria's First Transgender Woman|publisher=Africa.com|access-date=5 May 2016|archive-date=11 ਜੂਨ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611060244/http://www.africa.com/story-nigerias-first-transgender-woman/|dead-url=yes}}</ref><ref name=":3">{{Cite web|url=http://www.gistus.com/10471/nigerias-transgender-beauty-queen-2nd-international-queen-pageant|title=Nigeria's first transgender beauty queen comes 2nd in Miss International Queen pageant|date=22 May 2012|website=Gist Us|access-date=5 May 2016}}</ref><ref>{{Citation}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://transgriot.blogspot.co.uk/2011/11/miss-international-queen-2011-ends-in.html|title=TransGriot: Miss International Queen 2011 Ends In Controversy|website=transgriot.blogspot.co.uk|access-date=6 May 2016}}</ref> 19 ਜੁਲਾਈ 2014 ਨੂੰ ਉਸਨੂੰ [[ਮਨੀਲਾ]], [[ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼|ਫਿਲਪੀਨ]] ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਪਹਿਲੀ ਸੁਪਰ ਸਿਰੀਨਾ ਦੀ ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਮਿਲੀ। ਉਹ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਤਾਜ ਪਹਿਨਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਕਾਲੀ [[ਟਰਾਂਸ ਔਰਤ]] ਬਣੀ।<ref name=":5">{{Cite web|url=http://www.gmanetwork.com/news/story/372964/publicaffairs/tunaynabuhay/sahhara-s-journey|title=Sahhara's journey|website=GMA News Online|access-date=7 May 2016}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.thedigitalspy.com/eat-bulaga-ssworldwide-miss-nigeria-wins-super-sireyna-worldwide/|title=Eat Bulaga #SSWorldwide: Miss Nigeria Wins Super Sireyna Worldwide|publisher=TDSTV|access-date=5 May 2016|archive-date=1 ਜੂਨ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160601034559/http://www.thedigitalspy.com/eat-bulaga-ssworldwide-miss-nigeria-wins-super-sireyna-worldwide/|dead-url=yes}}</ref><ref name=":0"/><ref name="Other winners, other competitions">{{Cite web|url=http://www.philstar.com/entertainment/2014/07/22/1348848/other-winners-other-competitions|title=Other winners, other competitions|website=The Philippine Star|access-date=5 May 2016}}</ref><ref name="Other winners, other competitions"/><ref name=":6">{{Cite web|url=http://www.gmanetwork.com/news/story/371926/publicaffairs/kapusomojessicasoho/super-sireyna-more-heart-than-beauty|title=Super Sireyna: More heart than beauty|website=GMA News Online|access-date=5 May 2016}}</ref><ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.bellanaija.com/2014/07/nigerian-transgender-iris-sahhara-henson-wins-super-sireyna-pageantry-in-philippines/|title=Nigerian Transgender Iris Sahhara Henson Wins Super Sireyna Pageant in Philippines|website=BellaNaija|access-date=10 May 2016}}</ref> ਸੁਪਰ ਸਰੀਨਾ ਵਰਲਡਵਾਈਡ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ [[ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਕੁਰੈਸ਼ਨ ਨਿਊਜ਼ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਟਰਾਂਸਵਲੀਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/blogs-trending-39271690|title=Why transgender Africans turned against a famous feminist|last=Mohan|first=Megha|date=2017-03-16|work=BBC News|access-date=2017-11-03|language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://transvalid.org/miss-sahhara/|title=Miss saHHara is a singer/songwriter, fashion model, beauty queen, and a human rights advocate|publisher=transvalid.org|access-date=7 May 2016|archive-date=11 ਜੂਨ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160611040159/http://transvalid.org/miss-sahhara/|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://uk.linkedin.com/in/sahhara|title=Miss saHHara {{!}} LinkedIn|website=uk.linkedin.com|access-date=7 May 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.360nobs.com/2015/06/i-am-valid-nigerian-transgender-ms-sahhara-joins-transgender-recognition-campaign-video/|title="I AM VALID"- Nigerian Transgender, Ms Sahhara Joins Transgender Recognition Campaign (video)|date=26 June 2015|publisher=360Nobs.com|access-date=7 May 2016|archive-date=3 ਮਈ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160503015004/https://www.360nobs.com/2015/06/i-am-valid-nigerian-transgender-ms-sahhara-joins-transgender-recognition-campaign-video/|dead-url=yes}}</ref> ਉਹ [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ|ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ.ਕਿਉ.ਆਈ]] + [[ਨਾਈਜੀਰੀਆ|ਨਾਈਜੀਰੀਆ ਦੇ]] ਲੋਕਾਂ ਦੇ 14 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਕੈਦ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਵੋਕਲ ਆਲੋਚਕ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bellanaija.com/2014/01/nigerians-are-so-stupid-nigerian-transgender-iris-sahhara-henson-reacts-to-same-sex-bill/|title="Nigerians are so Stupid" – Nigerian Transgender Iris Sahhara Henson reacts to Same Sex Bill|website=BellaNaija|access-date=6 May 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.ibtimes.co.uk/nigeria-anti-gay-laws-us-puts-pressure-president-buhari-allow-same-sex-unions-1511028|title=Nigeria anti-gay laws: US puts pressure on President Buhari to allow same-sex unions|date=15 July 2015|website=International Business Times UK|access-date=5 May 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://pulse.ng/gist/anti-gay-law-nigerian-transgender-miss-sahhara-blasts-nigeria-id2620206.html|title=Anti-Gay Law: Nigerian Transgender Miss SaHHara Blasts Nigeria|last=Mix|first=Pulse|website=pulse.ng|access-date=5 May 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.mjemagazine.com/nigerias-transgender-iris-sahhara-reacts-nigerias-gay-marriage-prohibition/|title=Nigeria's Transgender Iris Sahhara Reacts To Nigeria's Gay Marriage Prohibition - MJ Celebrity Magazine|date=14 January 2014|website=MJ Celebrity Magazine|access-date=8 May 2016|archive-date=24 ਜੁਲਾਈ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160724053100/http://www.mjemagazine.com/nigerias-transgender-iris-sahhara-reacts-nigerias-gay-marriage-prohibition/|dead-url=yes}}</ref> "ਫੈਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੇ ਉਤਸ਼ਾਹੀ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਈ ਇੱਕ ਸਵੈ ਕੈਟਵਾਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟ ਪ੍ਰਮਾਣੀਕਰਣ ਦਾਇਰਾ ਫੈਸ਼ਨ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮੈਗਜ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਕਵਰਾਂ 'ਚ ਉਸਨੂੰ ਲਿਆ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web|url=http://nashvibes.com/nigerian-transgender-miss-sahhara-poses-nude-for-mask-magazine/|title=Nigerian TransGender Miss Sahhara poses nude for Mask Magazine - The NashVibes|date=20 October 2014|website=The NashVibes|access-date=7 May 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://issuu.com/auramagazine6/docs/aura_issue_3_june_2015|title=AURA Magazine Issue #3- PAGE 41|website=Issuu|access-date=7 May 2016}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://anothergist.com.ng/nigerian-transgender-ms-sahhara-covers/|title=Nigerian transgender Ms Sahhara covers new issue of Transliving|date=20 December 2014|website=#ANOTHERGIST|access-date=10 May 2016|archive-date=8 ਅਗਸਤ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160808235222/http://anothergist.com.ng/nigerian-transgender-ms-sahhara-covers/|dead-url=yes}}</ref><ref name=":13">{{Cite web|url=http://www.retoxmagazine.com/lfw-ziad-ghanem-aw11-show.html|title=London Fashion Week AW11 Fashion Designer Ziad Ghanem|publisher=retoxmagazine.com|access-date=7 May 2016}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਵਰਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਹਿਲਾ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਵਿਅਕਤੀ]] 522ppx5k01mbihscriuk2c3bmc8mehq 0 123329 773704 693467 2024-11-18T00:42:51Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773704 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਮਹੇਸ਼ ਦੱਤਾਨੀ|image=|birth_date={{Birth date and age|1958|8|7|df=y}}|birth_place=[[ਬੰਗਲੌਰ]], ਭਾਰਤ|spouse=|children=|website=[http://www.maheshdattani.com/ Official website]|filmfareawards=|awards=[[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]]}} '''ਮਹੇਸ਼ ਦੱਤਾਨੀ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Mahesh Dattani;''' ਜਨਮ 7 ਅਗਸਤ 1958) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ|ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ]], ਅਦਾਕਾਰ, [[ਨਾਟਕਕਾਰ]] ਅਤੇ [[ਨਾਟਕਕਾਰ|ਲੇਖਕ ਹੈ]]। ਉਸਨੇ "''ਫਾਈਨਲ ਸਲੂਸ਼ਨਸ''" ਵਰਗੇ ਨਾਟਕ ਲਿਖੇ,<ref>{{Cite web|url=http://www.mumbaitheatreguide.com/dramas/features/national_theatre.asp|title=In Retrospect: Select plays of the 9th National Theatre Festival at Nehru Centre, Mumbai|last=Deepa Punjani|publisher=mumbaitheatreguide.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20090301233038/http://mumbaitheatreguide.com/dramas/features/national_theatre.asp|archive-date=1 March 2009|access-date=2009-04-02}}</ref> ''ਡਾਂਸ ਲਾਈਕ ਇਨ ਮੈਨ'', ''ਬਰੇਵਲੀ ਫਾਈਟ ਕਵੀਨ'', ''ਆਨ ਆ ਮਗੀ ਨਾਈਟ ਇਨ ਮੁੰਬਈ, ਤਾਰਾ, ਥਰਟੀ ਡੇਸ ਇਨ'' ''ਸਤੰਬਰ'',<ref>{{Cite news|url=http://www.hindu.com/thehindu/fr/2007/03/30/stories/2007033001470300.htm|title=Lifting the veil|last=Romesh Chander|date=2007-03-30|access-date=2009-04-02|publisher=The Hindu|location=Chennai, India|archive-date=2012-11-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20121107204224/http://www.hindu.com/thehindu/fr/2007/03/30/stories/2007033001470300.htm|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.telegraphindia.com/1051119/asp/calcutta/story_5496713.asp|title=Stage On & Off|date=2005-11-19|work=The Telegraph|location=Calcutta, India}}</ref> ''ਦਿ ਬਿਗ ਫੈਟ ਸਿਟੀ'' ਅਤੇ<ref>TOI Bangalore News [https://www.flickr.com/photos/131725729@N05/16947113377/ " The Murder that never was"]</ref> "''ਦਿ ਮਰਡਰ ਡੈਟ ਨੈਵਰ ਵਾਸ",'' ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧੀਰਜ ਕਪੂਰ ਦੁਆਰਾ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਨਾਟਕਕਾਰ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ]]। ਉਸ ਦੇ ਨਾਟਕਾਂ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ [[ਅਰਵਿੰਦ ਗੌੜ]], ਅਲੇਕ ਪਦਮਸੀ ਅਤੇ [[ਲਿਲੇਟ ਦੂਬੇ]] ਵਰਗੇ ਉੱਘੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਅੰਬ ਸਾਉਫਲੀ ਅਤੇ ਮਾਰਨਿੰਗ ਰਾਗ ਵਰਗੀਆਂ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਵਾਲੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰਿਪਟਡ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਰੰਗਮੰਚ, ਉਸ ਦੇ ਸਟੇਜ ਨਾਟਕ, ਪੇਂਗੁਇਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਦੱਤਾਨੀ ਕਈ ਲਿਖਣ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕੋਰਸਾਂ ਲਈ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦਾ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਵੀ ਹੈ, ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਕਈ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਓਰੇਗਨ ਵਿੱਚ ਪੋਰਟਲੈਂਡ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ। ਉਸਨੇ ਬਾਰਡਰ ਕਰਾਸਿੰਗਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਥੀਏਟਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨਾਲ ਸਹਿਕਾਰਤਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ੰਘਾਈ ਵਿਖੇ ਚੀਨੀ, ਸਵੀਡਿਸ਼ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ। ਉਹ ਬੀਬੀਸੀ ਰੇਡੀਓ 4 ਲਈ ਸਕ੍ਰਿਪਟਾਂ ਵੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਮੌਜੂਦਾ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੌਲੋ ਕੋਏਲਹੋ ਦੇ ਕਲਾਸਿਕ ਸਰਬੋਤਮ ਵਿਕਰੇਤਾ ਦਿ ਐਲਕੈਮਿਸਟ ਦੀ ਸਟੇਜ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਅਤੇ ਲਿਲੇਟ ਦੂਬੇ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਬ੍ਰੀਫ ਮੋਮਬੱਤੀ ਦੀ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ == ਮਹੇਸ਼ ਦੱਤਾਨੀ ਦਾ ਜਨਮ [[ਬੰਗਲੌਰ]] ਵਿੱਚ ਗੁਜਰਾਤੀ ਮਾਪਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/friday-review/theatre/paradox-at-play/article6126322.ece|title=Paradox at play|last=Rajan|first=Anjana|date=18 June 2014|publisher=[[The Hindu]]}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.thethumbprintmag.com/drama-is-about-character-revelation-mahesh-dattani-dance-like-a-man/|title=Drama is about character revelation|date=1 November 2012|publisher=The Thumb Print|access-date=5 ਦਸੰਬਰ 2019|archive-date=5 ਦਸੰਬਰ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191205163931/http://www.thethumbprintmag.com/drama-is-about-character-revelation-mahesh-dattani-dance-like-a-man/|dead-url=yes}}</ref> ਉਹ ਬਾਲਡਵਿਨ ਬੁਆਏਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸੇਂਟ ਜੋਸਫ ਕਾਲਜ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite web|url=http://www.mapsofindia.com/who-is-who/art-culture/mahesh-dattani.html|title=Mahesh Dattani|website=www.mapsofindia.com|access-date=2016-05-09}}</ref> ਦੱਤਾਨੀ ਇਤਿਹਾਸ, ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੈ। ਉਹ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਅਤੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿਚ ਐਡਵਰਡ ਐਲਬੀ ਦਾ ਨਾਟਕ "''ਹੂ ਇਸ ਅਫ਼ਰੇਡ ਆਫ ਵਰਜੀਨੀਆ ਵੂਲਫ"'' ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹੇਸ਼ ਲਿਖਣ ਵਿਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣ ਲੱਗਿਆ। ਉਹ ਗੁਜਰਾਤੀ ਨਾਟਕਕਾਰ ਮਧੂ ਰਾਇਸ ਦੀ ''ਕੁਮਰਨੀ ਅਗਾਸ਼ੀ'' ਤੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਨਾਟਕ ਲਿਖਣ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀ।<ref>http://www.tribuneindia.com/2001/20010114/spectrum/scene.htm</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਮਹੇਸ਼ ਦੱਤਾਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜੀ ਫਰਮ ਵਿੱਚ ਕਾੱਪੀਰਾਈਟਰ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। 1986 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਪੂਰਾ ਲੰਮਾ ਨਾਟਕ, ''"ਵ੍ਹੇਅਰ ਦੇਅਰ ਇਜ਼ ਵਿਲ"'', ਲਿਖਿਆ, ਅਤੇ 1995 ਤੋਂ, ਉਹ ਇਕ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਥੀਏਟਰ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰਕ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੱਤਾਨੀ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ "''ਮੈਂਗੋ ਸਾਉਫਲ" ਹੈ'', ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਇਕ ਨਾਟਕ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਫਿਲਮ ''ਮਾਰਨਿੰਗ ਰਾਗਾ'' ਵੀ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.screenindia.com/old/fullstory.php?content_id=9285|title=Story teller|last=Bhawana Somaaya|authorlink=Bhawana Somaaya|date=2004-11-22|publisher=ScreenIndia|access-date=2009-04-02}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਨਾਟਕਕਾਰ == ਨੋਟ: ਇਹਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਨਾਮ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਕੇ ਲਿਖੇ ਹਨ। * ''ਵ੍ਹੇਅਰ ਦੇਅਰ ਇਜ਼ ਵਿਲ'' (1988) * ''ਡਾਂਸ ਲਾਇਕ ਆ ਮੈਨ'' (1989) * ''ਤਾਰਾ'' (1990) ਤਾਰਾ ਪਲੇ * ''ਬ੍ਰੇਵਲੀ ਫੌਟ ਦੀ ਕਵੀਨ'' (1991) * ''ਫਾਈਨਲ ਸਲੂਸ਼ਨਸ'' (1993) <ref>{{Cite web|url=http://sites.google.com/site/asmitatheatre/reviews--final-solutions|title=Mahesh Dattani's Final Solutions|last=Drama critics|access-date=2009-04-02|archive-date=2009-03-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20090318024736/http://sites.google.com/site/asmitatheatre/reviews--final-solutions|url-status=dead}}</ref> * ਡੂ ਦਾ ਨੀਂਡਫੁਲ * ''ਔਨ ਆ ਮਗੀ ਨਾਈਟ ਇਨ ਮੁੰਬਈ'' (1998) * ''ਸੱਤ ਚੱਕਰਵਾਂ ਅੱਗ ਦਾ ਦੌਰ'' (ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ ਰੇਡੀਓ ਪਲੇ) ( ''ਅੱਗ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਸੱਤ ਕਦਮ'' ) (1998) <ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=CdoTAAAAQBAJ|title=Seven Steps around the Fire: A Radio Play|last=Dattani|first=Mahesh|date=2013-07-15|publisher=Penguin UK|isbn=9789351182153|language=en}}</ref> * ''ਕਤਲ ਜੋ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ'' (2000) * ''ਸਤੰਬਰ'' ''ਵਿਚ 30 ਦਿਨ (2001)'' * ''ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ (2007)'' * ''ਸੰਖੇਪ ਮੋਮਬੱਤੀ'' (2009) * ''ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਪੁਰਦਾਹ ਕਿੱਥੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ'' (2012) * ''ਦਿ ਬਿਗ ਫੈਟ ਸਿਟੀ'' (2012) == ਫਿਲਮਗ੍ਰਾਫੀ == === ਡਾਇਰੈਕਟਰ === * ''ਮੈਂਗੋ ਸੋਫਲ'' <ref>{{Cite web|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/02/20/stories/2003022000780300.htm|title=Going bananas over Mango Souffle|last=Diwan Singh Bajali|date=2003-02-20|publisher=The Hindu|access-date=2009-04-02|archive-date=2007-09-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20070903190908/http://www.hinduonnet.com/thehindu/mp/2003/02/20/stories/2003022000780300.htm|dead-url=yes}}</ref> * ''ਮੌਰਨਿੰਗ ਰਾਗ'' * ''ਡਾਂਸ ਲਾਇਕ ਆ ਮੈਨ'' * ''ਏਕ ਅਲੱਗ ਮੌਸਮ'' == ਅਵਾਰਡ == * ''"ਡਾਂਸ ਲਾਇਕ ਆ ਮੈਨ"'' ਨੇ 1998 ਵਿਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪੈਨੋਰਮਾ ਦੁਆਰਾ ਇੰਗਲਿਸ਼ ਵਿਚ ਸਰਬੋਤਮ ਤਸਵੀਰ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ * [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦਾ]] ਉਸਦੀ ਨਾਟਕ ''ਫਾਈਨਲ ਸਲੂਸ਼ਨਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨਾਟਕ ਦੀ'' ਕਿਤਾਬ ਲਈ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਇਨਾਮ|ਪੁਰਸਕਾਰ]] * ਸਾਹਿਤ ਕਲਾ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਨੇ ''ਫਾਈਨਲ ਸਲੂਸ਼ਨਸ'' (1997), ''ਤਾਰਾ'' (2000) ਅਤੇ ''ਸਤੰਬਰ ਵਿੱਚ 30 ਦਿਨ'' (2007) [[ਅਰਵਿੰਦ ਗੌੜ|ਅਰਵਿੰਦ ਗੌਰ]] ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਸਾਲ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਨਿਰਮਾਣ ਵਜੋਂ ਚੁਣੇ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਜੇਤਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1958]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] lhch87qkspaqiwfzv83e1ckc5e2f1xw 0 123787 773681 694983 2024-11-17T20:37:28Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773681 wikitext text/x-wiki '''ਫਾਰੋਖ ਮਨੇਕਸ਼ਾ ਇੰਜੀਨੀਅਰ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Farokh Maneksha Engineer'''; ਜਨਮ 25 ਫਰਵਰੀ 1938) ਇੱਕ ਸਾਬਕਾ ਭਾਰਤੀ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਹੈ]]। ਉਸਨੇ [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ|ਭਾਰਤ]] ਲਈ 46 ਟੈਸਟ ਖੇਡੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ 1959 ਤੋਂ 1975 ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੰਬੇ ਲਈ ਅਤੇ 1968 ਤੋਂ 1976 ਤੱਕ [[ਇੰਗਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ ਲੈਨਕਾਸ਼ਾਇਰ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡੀ ਸੀ। ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਭਾਰਤ ਲਈ ਖੇਡਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚੋਂ ਆਖ਼ਰੀ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਵੀ ਪਾਰਸੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਦਾ ਜਨਮ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਰਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ<ref>{{Cite web|url=http://www.cricketcountry.com/criclife/10-parsis-who-played-test-cricket-for-india-505478|title=12 Parsis who played Test cricket for India|last=Shiamak Unwalla|date=30 July 2015|publisher=Cricket Country|access-date=17 ਦਸੰਬਰ 2019|archive-date=17 ਦਸੰਬਰ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191217070817/https://www.cricketcountry.com/criclife/10-parsis-who-played-test-cricket-for-india-505478|dead-url=yes}}</ref>, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਮਨੇਕਸ਼ਾ ਪੇਸ਼ੇ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਾਂ ਮਿੰਨੀ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਡੌਨ ਬੋਸਕੋ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਮਾਟੂੰਗਾ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ<ref>{{Cite web|url=https://donboscomatunga.com/alumni/notable-alumni/|title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ|access-date=2019-12-17|archive-date=2020-08-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20200817202648/https://donboscomatunga.com/alumni/notable-alumni/|url-status=dead}}</ref> ਅਤੇ ਫਿਰ ਪੋਡਰ ਕਾਲਜ, ਮਾਟੂੰਗਾ ਵਿੱਚ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ [[ਦਿਲੀਪ ਵੈਂਗਸਰਕਰ]], ਸੰਜੇ ਮੰਜਰੇਕਰ ਅਤੇ [[ਰਵੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ]] ਉਸ ਦੀ ਪੈੜ ਦਾ ਪਿਛਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਖੇਡਣ' ਚਲਾ ਗਿਆ। ਖੇਡਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਫਰੋਖ ਦਾ ਪਿਆਰ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਟੈਨਿਸ ਖੇਡਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਖੁਦ ਇਕ ਕਲੱਬ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਦਾਰਿਯਸ ਵੀ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਕਲੱਬ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਫਰੋਖ ਨੂੰ ਖੇਡ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਫਾਰੋਖ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਇਲਟ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ<ref name="auto3">{{Cite web|url=http://www.thecricketmonthly.com/story/573954/-i-was-born-to-be-a-one-day-player|title='I was born to be a one-day player'|website=Cricinfo}}</ref> ਬਚਪਨ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਬੰਬੇ ਫਲਾਇੰਗ ਕਲੱਬ ਵਿਖੇ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਪਾਇਲਟ ਦਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਵੀ ਪਾਸ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਪਾਈਪਰ ਚੈਰੋਕੀਜ਼ ਜਾਂ ਟਾਈਗਰ ਕੀੜਾ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਉਡਾਣ ਭਰਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਬ੍ਰਿਜਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਡੁਬਕੀ ਮਾਰਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਪਾਇਲਟ ਬਣੇ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਕ੍ਰਿਕਟ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ। ਡੌਨ ਬੋਸਕੋ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਜੋਂ ਫਰੂਖ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਯਾਦ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਸ਼ਰਾਰਤੀ ਬੱਚਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਕਲਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੈਕਚਰ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਫਰੂਖ ਆਪਣੇ ਜਮਾਤੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜੋ [[ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ|ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਸੀ]] ਉਸਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਝਾਤ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ, ਅਤੇ ਸਭ ਦੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋਣ ਤੇ, ਫਰੋਖ ਨੇ ਡੱਸਰ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/news/sports/farokh-engineer-still-firmly-on-the-front-foot/article7173925.ece|title=Farokh Engineer - still firmly on the front foot|last=Kumar|first=V. Rishi|website=@businessline}}</ref>, ਇਕ ਹੋਰ ਯਾਦ ਡੈਨਿਸ ਕੌਮਪਟਨ ਨਾਲ ਸੀ, ਦਾਰੀਅਸ ਫਰੋਖ ਨੂੰ ਲੈ ਗਈ, ਬ੍ਰਾਬਰਨ ਸਟੇਡੀਅਮ ਦੇ ਈਸਟ ਸਟੈਂਡ ਵਿਖੇ, ਫਰੋਖ ਨੇ ਡੈਨਿਸ ਕੌਮਪਟਨ ਨੂੰ ਉਥੇ ਫੀਲਡਿੰਗ ਕਰਦੇ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਕੌਮਪਟਨ ਉਸ ਛੋਟੇ ਸਾਥੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਖਾਣ ਲਈ ਇੱਕ ਚੱਬਣ ਵਾਲਾ ਗਮ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਦੇ ਕੀਮਤੀ ਕਬਜ਼ੇ ਵਜੋਂ ਬਚਾ ਲਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://parsi-times.com/2016/06/a-few-good-men-farokh-engineer/|title=A Few Good Men... Farokh Engineer|date=6 June 2016}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਾਦਰ ਪਾਰਸੀ ਕਲੋਨੀ ਸਪੋਰਟਿੰਗ ਕਲੱਬ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ, ਜਿਥੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਤੋਂ ਖੇਡ ਦੀ ਸੂਖਮਤਾ ਸਿੱਖੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਹ ਟੀਮ ਦਾ ਨਿਯਮਤ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਿਆ। == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਘਰੇਲੂ ਕਰੀਅਰ == ਫਾਰੋਖ ਲਈ ਵਿਕਟਕੀਪਿੰਗ ਦਾਦਰ ਪਾਰਸੀ ਕਲੋਨੀ ਦੀ ਟੀਮ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਨੂੰ ਲੈਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। ਦਾਰਿਯਸ ਰਣਜੀ ਟਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਮੈਸੂਰ ਲਈ ਖੇਡਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://parsikhabar.net/sports/my-tryst-with-cricket/11118/|title=My Tryst with Cricket|date=25 August 2015}}</ref> ਉਹ ਇਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਅਤੇ ਆਫ ਸਪਿਨਰ ਸੀ।<ref name="auto2">{{Cite web|url=http://validate.perfdrive.com/sportskeeda/captcha?ssa=bf37c6f5-3208-ef67-4c78-e696ec2fec99&ssc=http%3A%2F%2Fwww.sportskeeda.com%2Fcricket%2Ffarokh-engineer-life-and-times-of-indias-most-dashing-cricketer&ssi=567e2d6c-a33a-851b-649c-4cbd880ca55a&ssk=contactus@shieldsquare.com&ssm=02840309678395087106330094348454&ssn=af1c7d8161602d7652238449ca9b801b6b7dbec6bee5-3cb5-be0f-d636b4&sso=3acac64f-bd535a7a3b340c71067f20d859d1a7178470e986de3ec22b&ssp=50918621791573667973157367137707647&ssq=36480228450734204104984507612416961441609&ssr=MjA4LjgwLjE1NC40OQ==&sst=ZoteroTranslationServer/WMF%20(mailto:services@lists.wikimedia.org)&ssw=|title=ShieldSquare Captcha|website=validate.perfdrive.com}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਮਈ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਉਸਨੇ ਗੇਂਦ ਨੂੰ ਇੰਨੇ ਭਿਆਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਘੁੰਮਾਇਆ ਕਿ ਉਸਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਵਗਦਾ ਸੀ, ਇਸ ਨਾਲ ਨੌਜਵਾਨ ਫਰੋਖ ਨੇ ਖੇਡ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਵਿਕਟ ਕੀਪਰ ਕਦੇ ਗੇਂਦ ਨੂੰ ਲੱਤ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਮੈਚ ਵਿਚ ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੇ ਵਿਕਟਾਂ ਲਈਆਂ ਸਨ, ਉਹ ਦੋ ਲੈੱਗ ਸਾਈਡ ਸਟੰਪਿੰਗ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਬਿਲਕੁਲ ਸੁਣਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਫਰੋਖ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਟ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਲੱਬ ਦਾ ਨਿਯਮਤ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਿਆ. ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਾਦੀ ਸੀ। ਫਰੋਖ ਸਵੇਰੇ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਤਕ ਉਹ ਦਾਦਰ ਤੋਂ ਚਰਚਗੇਟ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਰੇਲ ਗੱਡੀ ਲੈ ਕੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕਲੱਬ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਨੇ ਬੰਬੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਈ ਖੇਡਦਿਆਂ ਦਸੰਬਰ 1958 ਵਿਚ ਕੰਬਾਈਨਡ ਯੂਨੀਵਰਸਟੀਆਂ ਲਈ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਕਲਾਸ ਦਾ ਮੈਚ ਮੈਚ ਵੈਸਟਇੰਡੀਜ਼ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਖੇਡਿਆ ਸੀ। ਵੈਸਟਇੰਡੀਜ਼ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਕੰਬਾਈਨਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਲੁੱਟ ਲਿਆ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਦੋ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਵਾਲੇ ਤੇਜ਼ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ ਵੇਸ ਹਾਲ ਅਤੇ ਰਾਏ ਗਿਲਕ੍ਰਿਸਟ ਸਨ। ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਨੇ ਉਸ ਖੇਡ ਵਿਚ 0 ਅਤੇ 29 ਅੰਕ ਬਣਾਏ। ਫਰੋਖ ਬੰਬੇ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਬੰਬੇ ਟੀਮ ਘਰੇਲੂ ਟੀਮਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖਿਡਾਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਟੈਸਟ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਸਨ। ਬੰਬੇ ਨੇ ਉਦੋਂ ਨਰੇਨ ਤਮਹਨੇ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵਿਕਟਕੀਪਰ ਬਣਾਇਆ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਤਮਹਾਨੇ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਫਰੋਖ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਕਰ ਲਈ ਸੀ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਕਟਕੀਪਰ ਨੇ ਤਾਮਨੇ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਟੈਸਟ ਨਹੀਂ ਖੇਡੇ ਸਨ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਰਸੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਪਾਰਸੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਇੱਕ ਦਿਨਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1938]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਖਿਡਾਰੀ]] 9l5q0v9zua0e6pzehonq0byoatwhyvv 0 124637 773717 603139 2024-11-18T02:23:31Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773717 wikitext text/x-wiki '''ਮੇਲਵਿਨ ਏਲੀਸ ਕੈਲਵਿਨ''' (8 ਅਪ੍ਰੈਲ, 1911 - 8 ਜਨਵਰੀ 1997) <ref>{{Cite journal|last=Seaborg|first=G. T.|last2=Benson|first2=A. A.|author-link2=Andrew Benson|year=2008|title=Melvin Calvin. 8 April 1911 -- 8 January 1997|journal=Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society|volume=54|pages=59–70|doi=10.1098/rsbm.2007.0050|pmc=|pmid=}}</ref> ਇੱਕ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|ਅਮਰੀਕੀ]] ਜੀਵ-ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੈਲਵਿਨ ਚੱਕਰ ਦੀ ਖੋਜ ਐਂਡਰਿਊ ਬੇਨਸਨ ਅਤੇ ਜੇਮਜ਼ ਬਾਸ਼ਾਮ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿੱਚ 1961 ਦਾ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬਹੁਤੇ ਪੰਜ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੀ|ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੇ]] ਵਿਖੇ ਬਿਤਾਇਆ। == ਜਿੰਦਗੀ == ਕੈਲਵਿਨ ਦਾ ਜਨਮ ਸੇਂਟ ਪੌਲ, ਮਿਨੀਸੋਟਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਏਲੀਅਸ ਕੈਲਵਿਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ ਹਰਵਿਟਜ਼ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, <ref name="royalsoced.org.uk">{{Cite web |url=http://www.royalsoced.org.uk/cms/files/fellows/biographical_index/fells_indexp1.pdf |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2020-01-11 |archive-date=2015-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150919152306/https://www.royalsoced.org.uk/cms/files/fellows/biographical_index/fells_indexp1.pdf |dead-url=yes }}</ref> [[ਰੂਸੀ ਸਲਤਨਤ|ਰੂਸੀ ਸਾਮਰਾਜ]] ਤੋਂ ਆਏ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸੀ।<ref>https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1961/calvin-bio.html</ref> ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੈਲਵਿਨ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ [[ਡਿਟਰੋਇਟ, ਮਿਸ਼ੀਗਨ|ਡੇਟ੍ਰੋਇਟ]] ਚਲੇ ਗਿਆ; ਉਸਨੇ 1928 ਵਿਚ ਸੈਂਟਰਲ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ।<ref>http://www.bookrags.com/biography/melvin-calvin/</ref> ਮੇਲਵਿਨ ਕੈਲਵਿਨ ਨੇ ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਮਾਈਨਿੰਗ ਐਂਡ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ (ਜੋ ਹੁਣ ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਕਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ) ਤੋਂ 1931 ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਬੈਚਲਰ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ [[ਪੀਐਚ.ਡੀ.|ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ.]] 1935 ਵਿਚ ਮਿਨੀਸੋਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿਚ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਅਗਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਮੈਨਚੇਸਟਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟਰੇਲ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਬਿਤਾਏ। ਉਸਨੇ 1942 ਵਿੱਚ ਮੈਰੀ ਜੇਨੀਵੀਵ ਜੈਮਟਗਾਰਡ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ,<ref name="royalsoced.org.uk"/> ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਬੱਚੇ, ਦੋ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਸੀ। ਕੈਲਵਿਨ 1937 ਵਿਚ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੇ ਵਿਚ ਫੈਕਲਟੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਅਤੇ 1947 ਵਿਚ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਤਰੱਕੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਕਾਰਬਨ -14 ਆਈਸੋਟੌਪ ਨੂੰ ਟਰੇਸ ਵਜੋਂ ਵਰਤਣ ਨਾਲ, ਕੈਲਵਿਨ, ਐਂਡਰਿ B ਬੈਂਸਨ ਅਤੇ ਜੇਮਜ਼ ਬਾਸ਼ਮ ਨੇ ਸੰਪੂਰਨ ਰਸਤੇ ਨੂੰ ਮੈਪ ਕੀਤਾ ਜੋ ਕਿ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜੈਵਿਕ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਸੋਖਣ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਕੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਪੌਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਕੈਲਵਿਨ, ਬੈਂਸਨ ਅਤੇ ਬਾਸ਼ਮ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਇਕ ਪੌਦੇ ਵਿਚਲੀ ਕਲੋਰੀਫਿਲ ਤੇ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜੈਵਿਕ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਕੈਲਵਿਨ ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ ਲਈ 1961 ਦੇ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੈਲਵਿਨ – ਬੈਂਸਨਊ ਬਾਸ਼ਮ ਸਾਈਕਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੈਲਵਿਨ ਨੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਆਤਮਕਥਾ ਲਿਖੀ ਜਿਸਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਫਾਲੋਇੰਗ ਟ੍ਰੇਲ ਆਫ਼ ਲਾਈਟ: ਏ ਸਾਇੰਟਫਿਕ ਓਡੀਸੀ ਹੈ। 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਸੁਸਾਇਟੀ ਫਾਰ ਜਨਰਲ ਸਿਸਟਮ ਰਿਸਰਚ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। 1963 ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਅਣੂ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦਾ ਅਤਿਰਿਕਤ ਖ਼ਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਰਸਾਇਣਕ ਬਾਇਓਡਾਇਨਾਮਿਕਸ ਦੀ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਬਰਕਲੇ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦਾ ਸਹਿਯੋਗੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸੀ, ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ 1980 ਵਿੱਚ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਹੋਣ ਤਕ ਆਪਣੀ ਬਹੁਤੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੀ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸਰਗਰਮ ਖੋਜ ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਤੇਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ wਰਜਾ ਦੇ ਨਵੀਨੀਕਰਣ ਸਰੋਤਾਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਸਾਇਣਕ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਪਰੀਖਿਆ ਲਈ ਵੀ ਕਈ ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਇਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ ਜੋ 1969 ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈ ਸੀ। == ਵਿਵਾਦ == [[ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ|ਬੀਬੀਸੀ]] ਲਈ ਬੋਟਨੀ ਦੇ ਆਪਣੇ 2011 ਦੇ ਟੈਲੀਵੀਜ਼ਨ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ, ਆਕਸਫੋਰਡ ਬੋਟੈਨਿਕ ਗਾਰਡਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਤਿਮੋਥਿਉਸ ਵਾਕਰ ਨੇ ਕੈਲਵਿਨ ਦੁਆਰਾ ਐਂਡਰਿ B ਬੇਨਸਨ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਇਲਾਜ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕਰਦਿਆਂ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਕੈਲਵਿਨ ਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਬਰਖਾਸਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਸਨ ਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਮਿਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਬੈਂਸਨ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਸਨ ਭੂਮਿਕਾ ਉਸ ਦੀ ਸਵੈ ਜੀਵਨੀ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਬਾਅਦ।<ref name="bbc4">{{Cite web|url=http://www.bbc.co.uk/programmes/b011wz4q|title=Botany: A Blooming History|last=Walker, Timothy|authorlink=Timothy Walker (botanist)|year=2011|website=[[BBC Four]]|publisher=[[BBC]], UK|access-date=June 17, 2014}}</ref> ਬੈਂਸਨ ਨੇ ਖੁਦ ਕੈਲਵਿਨ ਦੁਆਰਾ ਕੱਢੇ ਜਾਣ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਵੈ ਜੀਵਨੀ ਵਿਚ ਜ਼ਿਕਰ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।<ref name="BensonTranscript">{{Cite web|url=http://cnr.berkeley.edu/release/BensonInterviewTranscript.pdf|title=Interview Transcript – A Conversation with Andrew Benson – "Reflections on the Discovery of the Calvin-Benson Cycle"|last=Interview conducted by Bob B. Buchanan, [[Scripps Institution of Oceanography]], [[University of California, San Diego]]|date=June 26–27, 2012|publisher=[[University of California, Berkeley]]|access-date=June 17, 2014|quote=Page 25 – (24:51) BUCHANAN: So, would you use the word "fired?" (24:54) BENSON: Yeah. ... Page 30 – (30:04) BENSON: ... He published a book, an autobiography, Following the Trail of Light, which is a fantastic – a beautiful title for what it was about. It makes the whole volume about him getting a Nobel Prize, no mention of Benson at all in that book. And he didn't have to do that. He could have done it right. And finally, one of his last publications he mentioned – Dr. Benson and some graduate students were involved – but just briefly mentioned.|archive-date=ਮਈ 8, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130508123532/http://cnr.berkeley.edu/release/BensonInterviewTranscript.pdf|url-status=dead}}</ref> == ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ == ਕੈਲਵਿਨ 1958 ਵਿਚ ਰਾਇਲ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.dwc.knaw.nl/biografie/pmknaw/?pagetype=authorDetail&aId=PE00004527|title=Melvin Calvin (1911 - 1997)|last=|date=|publisher=Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences|access-date=5 October 2016}}</ref> 1959 ਵਿਚ ਉਹ ਜਰਮਨ ਸਾਇੰਸ ਅਕੈਡਮੀ ਲਿਓਪੋਲਡਿਨਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web|url=http://www.leopoldina.org/en/members/list-of-members/member/3133/|title=List of Members|website=www.leopoldina.org|access-date=19 October 2017|archive-date=19 ਅਕਤੂਬਰ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171019220533/http://www.leopoldina.org/en/members/list-of-members/member/3133/|dead-url=yes}}</ref> ਕੈਲਵਿਨ ਨੂੰ ਅੱਸਾ ਗ੍ਰੇ, [[ਮਾਰੀਆ ਗੋਇਪਰਟ-ਮਾਇਰ|ਮਾਰੀਆ ਗੋਪਰਟ-ਮੇਅਰ]], ਅਤੇ ਸੇਵੇਰੋ ਓਕੋਆ ਦੇ ਨਾਲ, ''ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਗਿਆਨਕਾਂ'' ਨੇ ਯੂਐਸ ਡਾਕ ਟਿਕਟ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਦੀ 2011 ਵਾਲੀਅਮ ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਲੜੀ ਦਾ ਤੀਜਾ ਖੰਡ ਸੀ, ਪਹਿਲੇ ਦੋ 2005 ਅਤੇ 2008 ਵਿਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1997]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1911]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ ਜੇਤੂ]] t2qutmsz5bbsf8v6moeff8n4lknpmd7 0 125630 773791 556909 2024-11-18T11:40:56Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773791 wikitext text/x-wiki '''ਸ਼ਾਂਤਾ ਜਨਾਰਦਨ ਸ਼ੈਲਕੇ''' ([[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]]: शांता शेळके) (12 ਅਕਤੂਬਰ 1922 - 6 ਜੂਨ 2002) ਇੱਕ [[ਮਰਾਠੀ ਲੋਕ|ਮਰਾਠੀ]] ਕਵਿੱਤਰੀ ਅਤੇ ਲੇਖਿਕਾ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਿਤ-ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਗੀਤ, ਕਹਾਣੀਆਂ, ਅਨੁਵਾਦ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਕਈ ਸਾਹਿਤਕ ਬੈਠਕਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਜਾਂ ਕੁਝ ਮਰਾਠੀ ਰਚਨਾਵਾਂ [[ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ]], [[ਆਸ਼ਾ ਭੋਸਲੇ|ਆਸ਼ਾ ਭੋਂਸਲੇ]] ਅਤੇ [[ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਆਮੋਣਕਰ|ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਅਮੋਨਕਰ]] ਵਰਗੀਆਂ ਗਾਇਕਾਵਾਂ ਨੇ ਗਾਈਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਕਾਲਪਨਿਕ ਨਾਂ ਵਸੰਤ ਅਵਸਰੇ ਦੇ ਨਾਂ ਵਜੋਂ ਲਿਖਦੀ ਸੀ। == ਪਿਛੋਕੜ == ਸ਼ਾਂਤਾ ਸ਼ਾਲਕੇ ਦਾ ਜਨਮ ਇੰਦਾਪੁਰ, [[ਪੂਨੇ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਵਿਦਿਆਲਿਆ ਰਾਜਗੁਰੂਨਗਰ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹਜ਼ੂਰਪਾਗਾ ਤੋਂ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ [[ਪੂਨੇ|ਪੁਣੇ]] ਦੇ ਐਸ ਪੀ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]] ਅਤੇ [[ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ|ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ]] ਵਿੱਚ ਐਮਏ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ [[ਮੁੰਬਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਬੰਬੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ ਤੇ ਰਹੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਨਾਵੀ ਕੇਲਕਰ ਅਤੇ ਚਿਪਲੰਕਰ ਸਨਮਾਨ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੇ। ਉਸਨੇ ਆਚਾਰੀਆ ਅਤਰੇ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਏ ਗਏ ਹਫਤਾਵਾਰੀ ਰਸਾਲੇ''ਨਵਯੁਗ'' ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ 5 ਸਾਲ ਬਿਤਾਏ। ਫੇਰ ਉਹ ਹਿਸਾਲਪ ਕਾਲਜ, [[ਨਾਗਪੁਰ]] ਵਿੱਚ ਮਰਾਠੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਨਾਗਪੁਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਹ ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਦਯਾਨੰਦ ਕਾਲਜ ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਲੰਮੇ ਚਿਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇਣ ਮਗਰੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਈ ਅਤੇ [[ਪੂਨੇ|ਪੁਣੇ]] ਵਿੱਚ ਆ ਕੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਈ। ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੰਮਕਾਜੀ ਕੈਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ : * ਫਿਲਮ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ * ਥੀਏਟਰ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਬੋਰਡ * ਸਰਕਾਰ ਕਿਤਾਬ ਪੁਰਸਕਾਰ == ਸ਼ਾਂਤਾ ਸ਼ੈਲਕੇ ਦੀਆਂ ਸਾਹਿਤਕ ਲਿਖਤਾਂ == ਸ਼ਾਂਤਾ ਸ਼ੈਲਕੇ ਨੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ, ਕਹਾਣੀਆਂ, ਨਾਵਲਾਂ, ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰਾਂ, ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ, ਆਲੋਚਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਜਾਣ ਪਛਾਣਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ [[ਮਰਾਠੀ ਸਾਹਿਤ]] ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਿਨੇਮਾ ਸੰਬੰਧੀ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਬਾਰੇ ਅਖਬਾਰੀ ਕਾਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ। === ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਕਾਲਮ === ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਅਖਬਾਰ ਦੇ ਕਾਲਮ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਏ. * ਇੱਕ ਪਾਣੀ (ਇਕ ਪਾਣੀ) ** ਅਨੁਵਾਦ: ਸਿੰਗਲ ਪੇਜ਼ਰ * ਮਦਰੰਗੀ (मदरंगी) * ਜਨਤਾ ਅਜਨਤਾ ** ਅਨੁਵਾਦ: ਜਾਣੇ ਅਣਜਾਣੇ === ਲਲਿਤ ਸਾਹਿਤ === * ਅਨੰਦਚੇ ਝਾੜ ** ਅਨੁਵਾਦ: ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦਾ ਰੁੱਖ * ਪਾਵਸਾਧੀਚਾ ਪਾਸ (ਵਿਆਹ ਦੀ ਧਾਰਾ) ** ਅਨੁਵਾਦ: ਬਾਰਸ਼ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੀਂਹ * ਸੰਸਮਾਰਨ ** ਅਨੁਵਾਦ: ਯਾਦਾਂ * ਧੂਲਪਤੀ (ਧੁੱਪਲਟੀ) - ਇੱਕ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ। * ਅਵਦ ਨਿਵਾਦ (ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ) ** ਅਨੁਵਾਦ: ਪਸੰਦ ਨਾਪਸੰਦ * ਵਡੇਲਧਾਰੀ ਮਾਨਸ (ਵਣਧਾਰੀ ਦਿਨੇ) - ਚਰਿੱਤਰ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਿਹ. * ਅਨੁਵਾਦ: ਪਿਤਾ ਦੇ ਅੰਕੜੇ === ਨਾਵਲ === * ਓਧ (ओढ) * ਧਰਮ (ਧਰਮ) * ਪੁਨਰਜਨਮਾ (पुनर्जनन्) * ਚਿਕਲਖਰਦਯਾਂਚਾ ਮੰਤਰਿਕ * ਨਰਾਰਕਸ (नरराक्षस) * ਭੀਸ਼ਨਚਾਇਆ (भीषण छाया) * ਮਾਝੇ ਖੇਲ ਮੰਡੂ ਦੇ (ਮੇਰੇ ਖੇਡ ਮਾਂਦੂ ਦੇ) * ਵਿਜਤੀ ਜੋਤ == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ == * ਉਸ ਦੇ ਗੀਤ ਦੇ ਲਈ ''Soor Singaar'' ਪੁਰਸਕਾਰ ਗਲਤੀ ਨੂੰ ਵੀ.ਐਸ.ਐਮ. ਮੰਗੇਸ਼ (मागे उभा मंगेश, पुढे उभा मंगेश) * ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ''ਭੁਜੰਗ'' ਨਾਂ ਦਾ ਸਰਕਾਰੀ ਸਨਮਾਨ * ''ਗਾ ਦਿ ਮੈਡਗੁਲਕਰ'' ਅਵਾਰਡ (1996 ਵਿੱਚ) * ਮਰਾਠੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ 2001 ਵਿੱਚ ਯਸ਼ਵੰਤ ਰਾਓ ਚਵਾਨ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ == ਮੌਤ == ਸ਼ਾਂਤਾ ਸ਼ੈਲਕੇ ਦੀ 6 ਜੂਨ 2002 ਨੂੰ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == * [https://web.archive.org/web/20051226121840/http://marathiworld.com/sahitya/sahitik/shantabai.htm ਮਰਾਠੀਵਰਲਡ.ਕਾੱਮ - ਸ਼ਰਮਤੀ ਸ਼ਾਂਤਾ ਸ਼ੈਲਕੇ] * [http://www.screenindia.com/20020802/rmara.html ਸਕ੍ਰੀਨ - ਮਰਾਠੀ ਸਿਨੇਮਾ ਇੱਕ ਰਚਨਾਤਮਕ ਗੀਤਕਾਰ ਨੂੰ ਗੁਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070927221433/http://www.screenindia.com/20020802/rmara.html |date=2007-09-27 }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਿਕਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਕਵੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠੀ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2002]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1922]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਅਨੁਵਾਦਕ]] fp7390ytni8kldv7ter5gdkk4lzs4ey 0 127142 773690 755962 2024-11-17T22:51:40Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773690 wikitext text/x-wiki {{Infobox civil conflict|title=ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਤਾਲਾਬੰਦੀ 2020|image=|caption=|causes=[[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ 2020]]|side3=|side2=|side1=|result=ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ|methods={{bulleted list|ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਓ | ਫਾਰਮੇਸੀਆਂ, ਹਸਪਤਾਲਾਂ, ਬੈਂਕਾਂ, ਕਰਿਆਨੇ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਾਂਬੰਦ ਹਨ | ਵਪਾਰਕ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਅਦਾਰਿਆਂ ਦਾ ਬੰਦ ਹੋਣਾ (ਸਿਰਫ ਘਰ-ਘਰ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ) | ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਦਿਅਕ, ਸਿਖਲਾਈ, ਖੋਜ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦਾ ਮੁਅੱਤਲ | ਸਾਰੇ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨਾਂ ਦਾ ਬੰਦ ਹੋਣਾ | ਸਾਰੇ ਗੈਰ-ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦਾ ਮੁਅੱਤਲ | ਸਾਰੀਆਂ ਸਮਾਜਿਕ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਖੇਡਾਂ, ਮਨੋਰੰਜਨ, ਅਕਾਦਮਿਕ, ਸਭਿਆਚਾਰਕ, ਧਾਰਮਿਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਮਨਾਹੀ}}|leadfigures1=|goals=ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ|place=[[ਭਾਰਤ]]|date={{bulleted list|Phase 1- {{start date|2020|03|25|df=y}} - {{end date|2020|04|14|df=yes}}) |Phase 2 - {{start date|2020|04|15|df=y}} – present <br> (scheduled to expire on {{end date|2020|05|03|df=yes}})}}|partof=2019–20 ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ|leadfigures3=}}24 ਮਾਰਚ ਨੂੰ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ|ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੀ]] ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ 2020|2020 ਦੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ]] ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਰੋਕਥਾਮ ਉਪਾਅ ਵਜੋਂ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੂਰੀ 1.3 ਅਰਬ ਆਬਾਦੀ ਨੂੰ ਸੀਮਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref name="NYTimes">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2020/03/24/world/asia/india-coronavirus-lockdown.html|title=Modi Orders 3-Week Total Lockdown for All 1.3 Billion Indians|last=Gettleman|first=Jeffrey|date=24 March 2020|work=The New York Times|last2=Schultz|first2=Kai|issn=0362-4331}}</ref> 22 ਮਾਰਚ ਨੂੰ 14 ਘੰਟਿਆਂ ਦੀ ਸਵੈ-ਇੱਛੁਕ ਜਨਤਕ ਕਰਫਿਊ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੋਵੀਡ -19 ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="UN">{{Cite web|url=https://news.un.org/en/story/2020/03/1060132|title=COVID-19: Lockdown across India, in line with WHO guidance|last=|first=|date=2020-03-24|website=UN News}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.cnn.com/2020/03/23/asia/coronavirus-covid-19-update-india-intl-hnk/index.html|title=India places millions under lockdown to fight coronavirus|last=Helen Regan|date=|last2=Esha Mitra|last3=Swati Gupta}}</ref> ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਉਦੋਂ ਰੱਖੀ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਤ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ 500 ਸੀ। ਅਬਜ਼ਰਵਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਨੇ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ ਨੂੰ ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਹਰ ਛੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਗਣੇ ਕਰਨ ਦੀ ਦਰ ਤੋਂ ਹੌਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਹਰ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਦੁਗਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਦਰ ਤੋਂ ਹੌਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।<ref name="The Print slowed">[https://theprint.in/science/r0-data-shows-indias-coronavirus-infection-rate-has-slowed-gives-lockdown-a-thumbs-up/399734/ R0 data shows India’s coronavirus infection rate has slowed, gives lockdown a thumbs up], The Print, 14 April 2020. </ref> ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦਾ ਅੰਤ ਨੇੜੇ ਆਇਆ, ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀਆਂ ਨੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref>[https://www.indiatoday.in/india/story/close-schools-all-religious-activities-extend-lockdown-states-tell-centre-1664354-2020-04-07 Close schools, all religious activities, extend lockdown: States tell Centre], India Today, 7 April 2020.</ref> ਉੜੀਸਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਰਾਜ ਬੰਦ ਨੂੰ 1 ਮਈ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/taking-cues-from-odisha-punjab-extends-lockdown-till-1-may-11586520697517.html|title=Taking cues from Odisha, Punjab extends lockdown till 1 May|last=Anuja|date=2020-04-10|website=Livemint|language=en|access-date=2020-04-11}}</ref> ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਕਰਨਾਟਕ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚੱਲਿਆ।<ref name="HT extension">{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/covid-19-karnataka-extends-lockdown-by-2-weeks-throws-in-some-relaxations/story-03KKPWk1Hu6Xe2ThcFhBWI.html|title=Covid-19: Karnataka extends lockdown by 2 weeks, throws in some relaxations|date=11 April 2020|publisher=HT Digital Streams Ltd.|access-date=12 April 2020}}</ref><ref name="ET lockdown">{{Cite web|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/coronavirus-cases-in-india-live-news-latest-updates-april11/liveblog/75089891.cms|title=Coronavirus India Live Updates: Telangana follows Maha and West Bengal, extends lockdown till April 30|date=12 April 2020|publisher=Bennett, Coleman & Co. Ltd.|access-date=13 April 2020}}</ref> 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ 3 ਮਈ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ, 20 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਤ ਢਿੱਲ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਥੇ ਇਹ ਪ੍ਰਸਾਰ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="lockdownext"> {{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/pm-modi-announces-extension-of-lockdown-till-3-may-11586839412073.html|title=PM Modi announces extension of lockdown till 3 May|date=14 April 2020|website=Livemint}} </ref> == ਪਿਛੋਕੜ == [[File:PM_Modi's_address_to_the_nation_on_vital_aspects_relating_to_COVID-19_menace.webm|thumb|285x285px|ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਦਾ ਸੰਬੋਧਨ।]] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ [[ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ 2019|ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਬਿਮਾਰੀ 2019]] ਦਾ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕੇਸ 30 ਜਨਵਰੀ, 2020 ਨੂੰ [[ਕੇਰਲਾ]] ਰਾਜ ਵਿੱਚ [[ਕੇਰਲਾ|ਹੋਇਆ]], ਜਦੋਂ [[ਵੂਖ਼ਨ|ਵੁਹਾਨ]] ਤੋਂ ਇੱਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਾਪਸ ਰਾਜ ਆਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.vox.com/2020/3/24/21190868/coronavirus-india-modi-lockdown-kashmir|title=India's coronavirus lockdown and its looming crisis, explained|last=Ward|first=Alex|date=2020-03-24|website=Vox}}</ref> ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਵਿਡ -19 ਦੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੇ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 500 ਹੋ ਗਈ ਹੈ, 19 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ 22 ਜਨਵਰੀ ਐਤਵਾਰ ਸਵੇਰੇ 7 ਵਜੇ ਤੋਂ 9 ਵਜੇ ਤੱਕ ' [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ 2020|ਜਨਤਾ ਕਰਫਿਊ]] ' '(ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਰਫਿਊ) ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindubusinessline.com/news/pm-modi-calls-for-janta-curfew-on-march-22-from-7-am-9-pm/article31110155.ece|title=PM Modi calls for 'Janata curfew' on March 22 from 7 AM-9 PM}}</ref> ਕਰਫਿਊ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ: “ਜਨਤਾ ਕਰਫਿਊ ਕੋਵਿਡ -19 ਵਿਰੁੱਧ ਲੰਬੀ ਲੜਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ।” ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਸਰੀ ਵਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦਿਆਂ, 24 ਮਾਰਚ ਨੂੰ, ਉਸਨੇ 21 ਦਿਨ ਦੇ ਅਰਸੇ ਲਈ, ਉਸ ਦਿਨ ਦੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਤੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।<ref name="BBC1">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-52024239|title=India's 1.3bn population told to stay at home|last=|first=|date=2020-03-25|work=BBC News}}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਹੱਲ ਹੈ ਸਮਾਜਿਕ ਦੂਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਰ ਦੇ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/india-lockdown-pm-narendra-modi-speech-coronavirus-1659266-2020-03-24|title=21-day lockdown in entire India to fight coronavirus, announces PM Narendra Modi|website=India Today}}</ref> ਉਸਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਕਰਫਿਊ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।<ref name="PM calls">{{Cite web|url=https://pib.gov.in/PressReleseDetail.aspx?PRID=1608009|title=PM calls for complete lockdown of entire nation for 21 days|last=|first=|date=|website=Press Information Bureau}}</ref> === ਜਨਤਾ ਕਰਫਿਊ === ਜਨਤਾ ਕਰਫਿ 14 ਘੰਟਿਆਂ ਦਾ ਕਰਫਿਊ ਸੀ (ਸਵੇਰੇ 7 ਵਜੇ ਤੋਂ 9 ਵਜੇ) ਜੋ ਕਿ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 22 ਮਾਰਚ 2020 ਨੂੰ ਤਹਿ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/up-officials-seen-with-crowd-amid-janata-curfew-then-a-clarification-2198993|title=UP Officials Seen With Crowd Amid "Janata Curfew". Then, A Clarification|work=NDTV.com}}</ref> ਪੁਲਿਸ, ਮੈਡੀਕਲ ਸੇਵਾਵਾਂ, ਮੀਡੀਆ, ਹੋਮ ਡਿਲਿਵਰੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਅਤੇ ਫਾਇਰਫਾਈਟਰਾਂ ਵਰਗੀਆਂ 'ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ' ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਰਫਿਊ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ। ਸ਼ਾਮ 5 ਵਜੇ (22 ਮਾਰਚ 2020), ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ, ਬਾਲਕੋਨੀਆਂ ਜਾਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਵਿੱਚ ਖੜੇ ਹੋਣ ਲਈ ਅਤੇ ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰ ਜਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਘੰਟੀਆਂ ਵਜਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ।<ref name="indiatoday2">{{cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/janata-curfew-to-fight-coronavirus-pm-modi-urges-citizens-to-stay-off-roads-from-7-am-to-9-pm-on-sunday-1657581-2020-03-19|title=What is Janata Curfew: A curfew of the people, by the people, for the people to fight coronavirus|last1=DelhiMarch 19|first1=India Today Web Desk New|work=India Today|accessdate=19 March 2020|last2=March 19|first2=India Today Web Desk New|language=en|last3=Ist|first3=India Today Web Desk New}}</ref> ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੈਡੇਟ ਕੋਰਪ ਅਤੇ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੇਵਾ ਯੋਜਨਾ]] ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਲੋਕ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕਰਫਿਊ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਹੋਰ 10 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਕਰਫਿਊ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕਰਫਿਊ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ। == ਮਨਾਹੀਆਂ == [[ਤਸਵੀਰ:Lockdown_Vadodara_01.jpg|thumb| ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਵਡੋਦਰਾ]] ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਖਾਲੀ ਪਈਆਂ ਸੜਕਾਂ ]] ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ।<ref name="PM calls"/> ਸਾਰੀਆਂ ਆਵਾਜਾਈ ਸੇਵਾਵਾਂ - ਸੜਕ, ਹਵਾਈ ਅਤੇ ਰੇਲ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਾਨ, ਅੱਗ, ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਅਪਵਾਦ ਦੇ ਨਾਲ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="MoHA">{{Cite web|url=https://mha.gov.in/sites/default/files/Guidelines.pdf|title=Guidelines.pdf|last=|first=|date=|website=Ministry of Home Affairs}}</ref> ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਉਦਯੋਗਿਕ ਅਦਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਹੁਣਚਾਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੇਵਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ, ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ਏਟੀਐਮਜ਼, ਪੈਟਰੋਲ ਪੰਪਾਂ, ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/india-21-day-lockdown-what-is-exempted-what-is-not/articleshow/74798725.cms|title=India 21 day Lockdown: What is exempted, what is not|last=Tripathi|first=Rahul|date=25 March 2020|work=The Economic Times}}</ref> ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ 'ਚ ਅਸਫਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੱਕ ਦੀ ਕੈਦ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। == ਟਾਈਮਲਾਈਨ == [[ਤਸਵੀਰ:PM_Modi_conference_on_COVID-19_India_lockdown.jpg|right|thumb|285x285px| ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ।]] ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤਕਰੀਬਨ ਸਾਰੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਤੇ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2020/03/25/world/asia/india-lockdown-coronavirus.html|title=India, Day 1: World's Largest Coronavirus Lockdown Begins|last=Singh|first=Karan Deep|date=2020-03-25|work=The New York Times|last2=Goel|first2=Vindu|issn=0362-4331|last3=Kumar|first3=Hari|last4=Gettleman|first4=Jeffrey}}</ref> ਲੋਕ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਭੰਡਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਹਲੇ ਸਨ।<ref>{{Citation|date=24 March 2020|title=Covid-19: People flock to wholesale markets in UP, West Bengal amid lockdown|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/covid-19-people-flock-to-wholesale-markets-in-up-west-bengal-amid-lockdown/videoshow/74787095.cms|access-date=23 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020|archivedate=18 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200418141730/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/covid-19-people-flock-to-wholesale-markets-in-up-west-bengal-amid-lockdown/videoshow/74787095.cms}}</ref> ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੋਈ ਸੰਕਟਕਾਲੀਨ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ, ਕਾਰੋਬਾਰ ਖੋਲ੍ਹਣਾ ਅਤੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ।<ref name="IT Day 1">{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/day-1-of-coronavirus-lockdown-india-registers-88-new-cases-3-deaths-govt-says-working-to-deliver-essential-services-1659742-2020-03-25|title=Day 1 of coronavirus lockdown: India registers 101 new cases, 3 deaths; Govt says working to deliver essential services|date=|website=India Today}}</ref> ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਨਿਰਵਿਘਨ ਸਪਲਾਈ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਅਤੇ ਵਿਕਰੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਕਈ ਰਾਜਾਂ ਨੇ ਗਰੀਬਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਰਾਹਤ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਇੱਕ ਉਤੇਜਕ ਪੈਕੇਜ ਨੂੰ ਅੰਤਮ ਰੂਪ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-stimulus-package-for-businesses-poor-modi-govt-1659698-2020-03-25|title=Rs 2.3 trillion for 1.3 billion: Govt to announce stimulus package to fight coronavirus, says report|date=|website=India Today}}</ref> 26 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਨਿਰਮਲਾ ਸੀਤਾਰਮਨ,170,000 ਕਰੋੜ (24 ਅਰਬ ਡਾਲਰ) ਦਾ ਐਲਾਨ ਲਾਕਡਾਉਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਉਤੇਜਕ ਪੈਕੇਜ।<ref name="ET relief package">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/economy/policy/fm-nirmala-sitharaman-announces-rs-1-7-lakh-crore-relief-package-for-poor/articleshow/74825054.cms?from=mdr|title=FM Nirmala Sitharaman announces Rs 1.7 lakh crore relief package for poor|date=2020-03-27|work=The Economic Times}}</ref> ਇਸ ਪੈਕੇਜ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਸਿੱਧੇ ਨਕਦ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ, ਮੁਫਤ ਸੀਰੀਅਲ ਅਤੇ ਰਸੋਈ ਗੈਸ ਰਾਹੀਂ ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਣਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.cnbc.com/2020/03/26/coronavirus-india-needs-a-support-package-larger-than-20-billion-dollars.html|title=India announces $22.5 billion stimulus package to help those affected by the lockdown|last=Choudhury|first=Saheli Roy|date=2020-03-26|website=CNBC}}</ref> ਇਸਨੇ ਡਾਕਟਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਲਈ ਬੀਮਾ ਕਵਰੇਜ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। 27 ਮਾਰਚ ਨੂੰ, [[ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ]] ਨੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਕਈ ਉਪਾਵਾਂ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/home-auto-loans-deferred-for-3-months/article31179786.ece|title=RBI cuts rates, allows moratorium on auto, home loan EMIs|date=27 March 2020|work=The Hindu|issn=0971-751X}}</ref> ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, 22 ਮਾਰਚ ਨੂੰ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲ|ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] 31 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.republicworld.com/india-news/general-news/indian-railways-likely-to-halt-all-trains|title=MASSIVE: Railways suspends all passenger train operations till March 31|last=|first=|website=Republic World|access-date=2020-03-30}}</ref> ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੇਲ ਨੈਟਵਰਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਾਨ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਲਈ ਲਾਕਡਾਉਨ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਭਾੜੇ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/indian-railways-continuing-its-freight-operations-post-22-march-lockdown-11585314775866.html|title=How Indian Railways continuing its freight operations post lockdown|last=Nandi|first=Tamal|date=2020-03-27|website=Livemint|language=en|access-date=2020-03-30}}</ref> 29 ਮਾਰਚ ਨੂੰ, ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਾਰਸਲ ਰੇਲ ਗੱਡੀਆਂ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਮਾਲ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਨਿਯਮਤ ਭਾੜੇ ਦੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੇਵਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੇਗੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/covid-19-railways-resumes-parcel-trains-to-transport-essential-goods-11585504148683.html|title=Covid-19: Railways resumes parcel trains to transport essential goods|last=Nandi|first=Shreya|date=2020-03-29|website=Livemint|language=en|access-date=2020-03-30}}</ref> ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰੇਲ ਆਪਰੇਟਰ ਨੇ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਕੋਚਾਂ ਨੂੰ ਅਲੱਗ-ਥਲੱਗ ਵਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਦਾ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{cite web|url=https://www.firstpost.com/india/coronavirus-outbreak-indian-railways-converts-non-ac-train-coach-into-isolation-ward-on-trial-basis-8201221.html|title=Coronavirus Outbreak: Indian Railways converts non-AC train coach into isolation ward on trial basis|website=Firstpost|access-date=2020-03-30}}</ref> ਇਹ 167 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰੇਲ ਨੈਟਵਰਕ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ,<ref>{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2020/04/05/asia/indian-railways-coronavirus-hospitals-intl-hnk/index.html|title=India has closed its railways for the first time in 167 years. Now trains are being turned into hospitals|last=Ramaprasad|first=Hema|website=CNN|access-date=2020-04-06}}</ref> ਹਾਲਾਂਕਿ 1974 ਵਿੱਚ ਵੀ ਹੜਤਾਲ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.hindu.com/thehindu/lr/2002/01/06/stories/2002010600140200.htm|title=Looking back at anger|date=2002-01-06|publisher=The Hindu|access-date=2012-02-11|archive-date=2005-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20050306025910/http://www.hindu.com/thehindu/lr/2002/01/06/stories/2002010600140200.htm|dead-url=yes}}</ref> 5 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ, ਪੁਲਿਸ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਇੱਕਜੁੱਟਤਾ ਦਿਖਾਈ ਜੋ 9 ਮਿੰਟ ਲਈ 9 ਵਜੇ ਤੋਂ 9 ਵਜੇ ਤੱਕ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਬੰਦ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਲੜ ਰਹੇ ਹਨ, [[ਦੀਵਾ]], [[ਮੋਮਬੱਤੀ]] [[ਦੀਵਾ|ਜਗਾਉਂਦੇ ਹਨ]] ; ਅਤੇ ਫਲੈਸ਼ਿੰਗ ਟੌਰਚਲਾਈਟ ਅਤੇ ਮੋਬਾਈਲ ਫਲੈਸ਼ਲਾਈਟ। 9 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਉੜੀਸਾ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਨੂੰ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/odisha-becomes-first-state-to-extend-covid-19-lockdown-sets-april-30-as-new-date/story-MLEr0Zie3fXZWufT1lC2QM.html|title=Odisha becomes first state to extend Covid-19 lockdown; sets April 30 as new date|date=2020-04-09|publisher=Hindustan Times|language=en|access-date=2020-04-09}}</ref> 10 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, [[ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] ਨੇ ਵੀ 1 ਮਈ ਤੱਕ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.indiatoday.in/amp/india/story/coronavirus-punjab-govt-extends-lockdown-1665578-2020-04-10|title=Coronavirus: Punjab govt extends lockdown till May 1|date=10 April 2020|work=India Today}}</ref> 11 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਨੂੰ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.ndtv.com/india-news/coronavirus-lockdown-to-remain-till-april-30-says-maharashtra-chief-minister-uddhav-thackeray-2210114|title=Maharashtra Lockdown At Least Till April 30, Says Uddhav Thackeray|date=11 April 2020|website=NDTV|access-date=11 April 2020}}</ref> ਕਰਨਾਟਕਾ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਪਰ ਕੁਝ ਢਿੱਲ ਦੇ ਨਾਲ।<ref name="HT extension"/> ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਅਤੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।<ref name="ET lockdown"/> 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਨੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ 3 ਮਈ ਤੱਕ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ, 20 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਢਿੱਲ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਜਿਥੇ ਇਹ ਪ੍ਰਸਾਰ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref name="lockdownext"/> ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਰੇਕ ਕਸਬੇ, ਹਰ ਥਾਣੇ ਖੇਤਰਾਂ ਅਤੇ ਹਰ ਰਾਜ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਕੀ ਇਸ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਉਹ ਖੇਤਰ ਜੋ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ 20 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ।ਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਕੇਸ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਮੁੜ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।<ref name="IT wields stick"> Prabhash K. Dutta, [https://www.indiatoday.in/coronavirus-outbreak/story/in-coronavirus-lockdown-extension-modi-wields-stick-offers-carrot-on-exit-route-1666741-2020-04-14 In coronavirus lockdown extension, Modi wields stick, offers carrot on exit route], India Today, 14 April 2020. </ref> 16 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ, ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਰੈਡ ਜ਼ੋਨ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ ਗਰਮ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸੰਤਰੀ ਜ਼ੋਨ ਕੁਝ ਸੰਕਰਮਣ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਗ੍ਰੀਨ ਜ਼ੋਨ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਲਾਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।<ref name="lockdownzones"> {{Cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-52306225|title=India coronavirus: All major cities named Covid-19 'red zone' hotspots|date=16 April 2020|website=BBC}} </ref> == ਅਸਰ == ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਕਈਂ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਖੁਰਾਕ ਸਪੁਰਦਗੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://tech.economictimes.indiatimes.com/news/internet/zomato-swiggy-ordered-to-shut-down-in-several-states/74828652|title=Zomato, Swiggy ordered to shut down in several states|last=|website=ETtech.com|access-date=2020-04-23|archive-date=2020-03-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20200327081454/https://tech.economictimes.indiatimes.com/news/internet/zomato-swiggy-ordered-to-shut-down-in-several-states/74828652|url-status=dead}}</ref> ਜਦੋਂ ਉਹ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੇਰੁਜ਼ਗਾਰ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲੇ ਗਏ।<ref>{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2020/03/27/india/coronavirus-covid-19-india-2703-intl-hnk/index.html|title=Indian migrant workers face tough choice amid world's largest lockdown|last=Priyali Sur|work=CNN|access-date=28 March 2020|last2=Ben Westcott}}</ref> ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 28 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਮੰਗ ਪੰਜ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਪੱਧਰ ਤੇ ਆ ਗਈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/business/story/coronavirus-effect-india-s-electricity-demand-falls-to-5-month-low-after-lockdown-1660339-2020-03-27|title=Coronavirus effect: India's electricity demand falls to 5-month low after lockdown|date=|website=India Today}}</ref> ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਦੀ ਲੜੀ ਤੋੜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.deccanherald.com/amp/national/north-and-central/covid-19-breaks-narcotics-supply-chain-in-punjab-824499.html|title=COVID-19 breaks narcotics supply chain in Punjab|last=Kulkarni|first=Sagar|date=12 April 2020|publisher=The Printers (Mysore) Private Ltd.|access-date=13 April 2020}}</ref> ਕਈ ਰਾਜ ਇਸ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੇ ਚਾਹਵਾਨ ਹਨ। ਨਾਜਾਇਜ਼ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸ਼ਰਾਬੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਖੁਦਕੁਸ਼ੀ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾਂ ਲਈ ਸ਼ਰਾਬ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਮੁਨਾਫੇ ਦਾ ਰੁਕਣਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/news-analysis/story/not-love-for-liquor-but-money-why-states-want-alcohol-to-flow-during-coronavirus-lockdown-1667221-2020-04-15|title=Not love for liquor but money, why states want alcohol to flow during coronavirus lockdown|last=Dutta|first=Prabhash|date=16 April 2020|publisher=Living Media India Ltd.|access-date=22 April 2020}}</ref> ਹੁਣ ਇਸ ਦੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਆਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.mumbailive.com/en/civic/alcohol-and-liquor-sale-in-maharashtra-during-coronavirus-covid19-lockdown-may-be-permitted-if-social-distancing-norms-are-followed-said-rajesh-tope-48467|title=Alcohol can be sold in Maharashtra during lockdown if social distancing norms are followed|date=20 April 2020|publisher=MumbaiLive|access-date=22 April 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://curlytales.com/alcohol-makes-it-to-essential-commodities-list-in-kerala-and-punjab-amid-coronavirus-lockdown|title=Alcohol Makes It To ‘Essential Commodities’ List In Kerala And Punjab Amid Coronavirus Lockdown|last=Shenoy|first=Sanjana|date=22 March 2020|publisher=Curly Tales|access-date=22 April 2020}}</ref> === ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਕਾਮੇ === ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਕਸਬਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 139 ਮਿਲੀਅਨ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਬੰਦ ਹੋਣ ਨਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ, ਟੈਲੀਵੀਯਨ ਸਕ੍ਰੀਨਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਲੰਮੇ ਜਲੂਸਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਪਿੰਡ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲਈ ਕਈ ਮੀਲਾਂ ਦੀ ਪੈਦਲ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਅਕਸਰ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਢਿਆਂ ਤੇ ਬਿਠਾ ਕੇ।<ref>Ismat Ara, [https://thewire.in/labour/watch-no-work-no-money-thousands-stranded-on-anand-vihar-bus-stand Watch | 'No Work, No Money': Thousands Stranded on Anand Vihar Bus Stand], The Wire, 29 March 2020.</ref> ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਲਿਜਾਣ ਲਈ, ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਆਨੰਦ ਵਿਹਾਰ ਬੱਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਤੇ ਬੱਸਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਬੱਸਾਂ ਦੇ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਬੱਸ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਵੱਡੀ ਭੀੜ ਇਕੱਠੀ ਹੋ ਗਈ। ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸਨੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਤਣ ਵਾਲੇ ਪਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਲਈ ਤੁਰੰਤ ਰਾਹਤ ਕੈਂਪ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ।<ref>[https://www.business-standard.com/article/current-affairs/fighting-covid-19-after-the-long-walk-jobless-migrants-head-home-by-bus-120032900041_1.html Fighting Covid-19: After the long walk, jobless migrants head home by bus], Business Standard, 29 March 2020.</ref> 29 ਮਾਰਚ ਨੂੰ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਇਹ ਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਕਿ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕਿਰਾਇਆ ਦੀ ਮੰਗ ਨਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਮਾਲਕ ਬਿਨਾ ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਤਨਖਾਹ ਦੇਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ। ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ 14 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਕੁਆਰੰਟੀਨ ਸਹੂਲਤਾਂ 'ਤੇ ਭੇਜਿਆ ਜਾਣਾ ਸੀ।<ref>[https://www.thehindu.com/news/national/coronavirus-centre-warns-lockdown-violators-of-14-day-quarantine/article31198038.ece Coronavirus | Migrant workers to be stopped, quarantined at borders, says Centre], The Hindu, 29 March 2020.</ref><ref>[https://www.businesstoday.in/current/economy-politics/coronavirus-crisis-landlords-can-not-ask-rent-from-students-workers-for-1-month/story/399551.html Coronavirus crisis: Landlords can't ask rent from students, workers for 1 month], Business Today, 29 March 2020.</ref> [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ|ਭਾਰਤ]] ਦੀ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ|ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ]] 30 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਇੱਕ ਪਟੀਸ਼ਨ 'ਤੇ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref>[https://www.ndtv.com/india-news/petition-seeking-food-shelter-for-migrants-amid-coronavirus-lockdown-to-be-heard-in-supreme-court-to-2202655?pfrom=home-topstories Supreme Court To Hear Petition On Migrants Amid Lockdown Tomorrow], NDTV, 29 March 2020.</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Migrant_workers_stand_in_a_queue_for_food_at_Delhi_Govt_school_during_COVID-19_Lockdown_at_Delhi_IMG_20200331_132400.jpg|thumb|ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਕੋਵੀਡ -19 ਲੌਕਡਾਉਨ ਦੌਰਾਨ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਖਾਣੇ ਦੀ ਕਤਾਰ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ]] === ਭੋਜਨ ਸਪਲਾਈ ਲੜੀ === ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ 24 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਆਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਨਿਰਮਾਣ ਇਕਾਈਆਂ ਅਤੇ "ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ" ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, "ਜ਼ਰੂਰੀ ਚੀਜ਼ਾਂ" ਬਾਰੇ ਸਪਸ਼ਟਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਅਤੇ ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲੈ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਟਰੱਕਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ। ਖੁਰਾਕ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਲੇਬਰ ਦੀ ਘਾਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਮਜਦੂਰ ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ ਅਤੇ ਫੈਕਟਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਡਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਕਾਰਕ ਕਮੀ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਅਤੇ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।<ref>Siraj Hussain, [https://thewire.in/economy/covid-19-border-lockdown-how-precariously-placed-are-our-food-supply-chains COVID-19 Border Lockdown: How Precariously Placed are Our Food Supply Chains?], The Wire, 29 March 2020.</ref> === ਰਾਹਤ === 26 ਮਾਰਚ 2020 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ [[2019–20 ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ|ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਮਾਰੀ]] ਦੁਆਰਾ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਗਰੀਬ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ 22.6 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਰਾਹਤ ਪੈਕੇਜ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਯੋਜਨਾ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਨਕਦ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਖੁਰਾਕ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਲਾਭ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਵੇ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-03-26/india-unveils-22-6-billion-stimulus-to-counter-virus-fallout|title=India Unveils $22.6 Billion Stimulus Plan to Ease Virus Pain|website=Bloomberg|access-date=26 March 2020}}</ref> ਹਾਲਾਂਕਿ, 9 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਨੂੰ, ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਰਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹਿੱਸਾ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰਥ ਹੈ। ਫੈਡਰਲ ਫੂਡ ਵੈਲਫੇਅਰ ਸਕੀਮ ਨਾਲ ਰਜਿਸਟਰ ਹੋਏ ਸਿਰਫ ਉਹ ਲੋਕ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-health-coronavirus-india-poverty-idUSKCN21S122|title=India's coronavirus relief plan could leave millions without food aid, activists say|website=Reuters|access-date=10 April 2020}}</ref> ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਾਇਰ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਫਸੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਲਈ 22,567 ਰਾਹਤ ਕੈਂਪ ਚਲਾਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 15,541 ਕੈਂਪ (ਸਾਰੇ ਦੇ 68%) ਕੇਰਲਾ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੁਆਰਾ 1,135 ਕੈਂਪ, 1 ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਰਾਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਛੋਟੀਆਂ ਸੰਖਿਆਵਾਂ ਦੁਆਰਾ 78 ਕੈਂਪ ਚਲਾਏ ਗਏ। [[ਗ਼ੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਜਥੇਬੰਦੀ|ਗੈਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨ]] 3,909 ਕੈਂਪ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ।<ref>[https://www.thehindu.com/news/national/coronavirus-centre-files-report-on-migrant-workers/article31283896.ece Coronavirus | Centre files report on migrant workers], The Hindu, 7 April 2020.</ref> [[ਰਾਸ਼ਟਰੀਆ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ|ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਵੈਮ ਸੇਵਕ ਸੰਘ]] ਨੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਾਬਣ, ਮਾਸਕ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਸਮੇਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ।<ref>{{Cite web|url=https://www.aninews.in/news/national/general-news/backing-modi-govt-on-lockdown-rss-doles-out-a-bouquet-of-services-for-those-stranded20200404154059/|title=Backing Modi govt on lockdown, RSS doles out a bouquet of services for those stranded|last=Kaushika|first=Pragya|date=4 April 2020|publisher=ANI|access-date=7 April 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://theprint.in/india/rss-gets-ready-to-fight-coronavirus-with-awareness-campaign-masks-soaps-food-packets/386488/|title=RSS gets ready to fight coronavirus with awareness campaign, masks, soaps & food packets|last=Anand|first=Arun|date=24 March 2020|publisher=Printline Media Pvt. Ltd|access-date=8 April 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://wap.business-standard.com/article-amp/news-ani/rss-serves-needy-people-in-ap-during-lockdown-120040200150_1.html|title=RSS serves needy people in AP during lockdown|date=2 April 2020|publisher=Business Standard Private Ltd.|access-date=7 April 2020|archive-date=7 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407194409/https://wap.business-standard.com/article-amp/news-ani/rss-serves-needy-people-in-ap-during-lockdown-120040200150_1.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://wap.business-standard.com/article-amp/news-ani/rss-provides-food-to-needy-operates-52-kitchens-across-delhi-amid-covid-19-lockdown-120032900613_1.html|title=RSS provides food to needy; operates 52 kitchens across Delhi amid COVID-19 lockdown|date=29 March 2020|publisher=Business Standard Private Ltd.|access-date=7 April 2020|archive-date=7 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200407194409/https://wap.business-standard.com/article-amp/news-ani/rss-provides-food-to-needy-operates-52-kitchens-across-delhi-amid-covid-19-lockdown-120032900613_1.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.news18.com/news/india/helping-hand-rajasthan-rss-workers-join-forces-to-serve-the-poor-amid-coronavirus-lockdown-2564819.html|title=Helping Hand: Rajasthan RSS Workers Join Forces to Serve the Poor Amid Coronavirus Lockdown|date=5 April 2020|publisher=News18.com|access-date=7 April 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.deccanherald.com/national/south/rss-serves-food-to-over-1-lakh-mumbaikars-during-covid-19-lockdown-821880.html|title=RSS serves food to over 1 lakh Mumbaikars during COVID-19 lockdown|last=Bose|first=Mrityunjay|date=6 April 2020|publisher=The Printers (Mysore) Private Ltd.|access-date=7 April 2020}}</ref> [[ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ|ਸ਼ੋ੍ਰਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ]] ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਵੀ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.tribuneindia.com/news/sgpc-offers-to-treat-corona-patients-at-its-hospitals-60948|title=SGPC offers to treat corona patients at its hospitals|date=25 March 2020|work=The Tribune|access-date=11 April 2020|archive-date=26 ਮਾਰਚ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200326023211/https://www.tribuneindia.com/news/sgpc-offers-to-treat-corona-patients-at-its-hospitals-60948|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.outlookindia.com/newsscroll/sgpc-offers-to-treat-corona-patients-at-its-hospitals/1779319|title=SGPC offers to treat corona patients at its hospitals|date=25 March 2020|work=Outlook|access-date=11 April 2020}}</ref> ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਹਮਰੁਤਬਾ [[ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ]] ਵਿੱਚ [[ਦਿੱਲੀ]] ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ, ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਇਸਦੇ ਕਮਰੇ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਏ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਮਕਾਨ ਮਾਲਕਾਂ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://theprint.in/india/meals-for-needy-shelter-for-hospital-staff-delhi-gurdwaras-step-up-with-aid-for-thousands/393161|title=Meals for needy, shelter for hospital staff — Delhi gurdwaras step up with aid for thousands|date=1 April 2020|work=The Print|access-date=13 April 2020}}</ref> === ਵਾਤਾਵਰਣ ਤੇ ਅਸਰ === ਉਦਯੋਗ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਨਦੀਆਂ ਸਾਫ਼ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/lockdown-makes-ganga-water-significantly-cleaner-11586022134242.html|title=Lockdown makes Ganga water significantly cleaner|date=4 April 2020|publisher=LiveMint|access-date=22 April 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/anxiety-more-time-to-study-for-40k-students-stranded-in-kota/story-LgCluBkrFEITG9qyX16IEI.html|title=Lockdown does what decades of schemes couldn’t: Clean Ganga|last=Naqvi|first=Haider|last2=Kumar|first2=Sudhir|date=4 April 2020|publisher=HT Digital Streams Ltd.|access-date=22 April 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://m.timesofindia.com/city/bengaluru/karnataka-frothing-reduces-vrishabhavathi-water-crystal-clear-after-decades/articleshow/75150777.cms|title=Karnataka: Frothing reduces, Vrishabhavathi water crystal clear after decades|last=Mandyam|first=Nithya|date=15 April 2020|publisher=Bennett, Coleman and Company Ltd.|access-date=22 April 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-lockdown-india-fresh-air-clean-rivers-1669726-2020-04-22|title=India's coronavirus lockdown reveals fresh air, cleaner rivers|date=22 April 2020|publisher=Living Media India Ltd.|access-date=22 April 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Delhi/yamuna-cleaner-due-to-lockdown/article31342401.ece|title=Yamuna cleaner due to lockdown|last=Babu|first=Nikhil|date=14 April 2020|publisher=The Hindu|access-date=22 April 2020}}</ref> === ਪ੍ਰਭਾਵ === ਲੋਕ ਕੁਝ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮੰਡੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭੀੜ ਲਗਾ ਕੇ ਸਮਾਜਕ ਦੂਰੀਆਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਵੇਖੇ ਗਏ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/Coimbatore/people-throng-vegetable-market-despite-lockdown/article31167795.ece|title=People throng vegetable market despite lockdown|date=2020-03-25|work=The Hindu}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://telanganatoday.com/karimnagar-minister-unhappy-over-people-not-following-social-distancing-norms|title=Karimnagar: Minister unhappy over people not following social distancing norms|website=Telangana Today|access-date=2020-04-23|archive-date=2020-03-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20200329071402/https://telanganatoday.com/karimnagar-minister-unhappy-over-people-not-following-social-distancing-norms|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://theprint.in/opinion/newsmaker-of-the-week/india-did-everything-other-than-social-distancing/389778/|title=Clapping to slapping — India did everything other than social distancing this week|last=Rizvi|first=Sumaira|date=2020-03-28|website=ThePrint}}</ref> 29 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ''ਮਨ ਕੀ ਬਾਤ'' ਰੇਡੀਓ ਸੰਬੋਧਨ ਵਿੱਚ ਘਰ ਰਹਿਣ।<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/pm-modi-dedicates-mann-ki-baat-address-to-talk-about-coronavirus-crisis-key-highlights/story-kHK3uV1NaIIP9ZasCb2jQO.html|title='I was extremely hurt...': Key highlights of PM Modi's Mann ki Baat address|date=2020-03-29|website=Hindustan Times}}</ref> 27 ਮਾਰਚ 2020 ਨੂੰ, ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਹਰਦੋਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਲਈ 8 ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 150 ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾਈ।<ref>[https://www.hindustantimes.com/lucknow/lockdown-violation-8-arrested-in-ayodhya-over-150-booked-in-hardoi-for-assembling-in-mosques/story-Kqxj5u6AP6BmGSlRjWpHUK.html Lockdown violation: 8 arrested in Ayodhya, over 150 booked in Hardoi for assembling in mosques - lucknow - Hindustan Times]</ref> 2 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2020 ਨੂੰ, ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]] ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ, [[ਰਾਮਨੌਮੀ|ਰਾਮ ਨਵਮੀ ਦਾ]] ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਤਾਲਾ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref name="The Hindu Ram Navami">[https://www.thehindu.com/news/cities/kolkata/defying-lockdown-devotees-in-bengal-assemble-at-temples-on-ram-navami/article31237211.ece Defying lockdown, devotees in Bengal assemble at temples on Ram Navami], The Hindu, 2 April 2020.</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/devotees-assemble-in-temples-on-ram-navami-in-bengal-defying-lockdown-1662621-2020-04-02|title=Devotees assemble in temples on Ram Navami in Bengal defying lockdown|last=Press Trust of India|first=|date=April 2, 2020|website=India Today|language=en|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> [[ਤਬਲੀਗੀ ਜਮਾਤ|ਤਾਬਲੀਘੀ ਜਮਾਤ]] ਦੇ 12 ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੂੰ 5 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਨੂੰ ਮੁਜ਼ੱਫਰਨਗਰ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਗਮ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਲਈ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>[https://www.news18.com/news/india/12-tabligi-jamaat-members-from-nepal-booked-for-defying-lockdown-orders-in-ups-muzaffarnagar-2564823.html 12 Tabligi Jamaat Members from Nepal Booked for Defying Lockdown Orders in UP's Muzaffarnagar - News18]</ref> [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਜਾਰੀ ਨੂੰ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚਰਚ ਵਿੱਚ 150 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠ ਕਰਨ ਲਈ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>[https://www.business-standard.com/article/news-ani/andhra-pastor-arrested-for-defying-lockdown-conducting-mass-with-150-people-120040501023_1.html Andhra pastor arrested for defying lockdown, conducting Mass with 150 people | Business Standard News]</ref> ਸ਼ਿਵ ਨਾਦਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 24 ਮਾਰਚ ਤੋਂ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਬਗੈਰ 31,000 ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਕੇਸ ਵੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/national/india-would-have-seen-31000-coronavirus-cases-without-lockdown-researches-821010.html|title=India would have seen 31,000 coronavirus cases without lockdown: Researches|last=Sagar Kulkarni|date=2020-04-03|access-date=2020-04-04|publisher=Deccan Herald}}</ref> [[ਆਕਸਫ਼ੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨੇ, ਜਿਸ ਨੇ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਰੋਕਥਾਮ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਨੀਤੀਗਤ ਉਪਾਵਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਟਰੈਕਰ 'ਤੇ 100 ਵਿੱਚੋਂ 100 "ਅੰਕ ਬਣਾਉਂਦਿਆਂ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਖਤ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਸਕੂਲ ਬੰਦ, ਸਰਹੱਦ ਬੰਦ ਕਰਨ, ਯਾਤਰਾ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਣਾ ਬਹੁਤ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਹੋਵੇਗੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.indiatoday.in/india/story/india-implements-strictest-lockdown-in-the-world-lags-in-testing-expert-1665604-2020-04-10|title=India implements strictest lockdown in the world, lags in testing: Expert|date=11 April 2020|access-date=11 April 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.cnbctv18.com/healthcare/study-reveals-indias-response-to-coronavirus-most-stringent-5666531.htm|title=Study reveals India’s response to coronavirus most stringent|date=11 April 2020|access-date=11 April 2020}}</ref> ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਰੂਕਿੰਗਜ਼ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਸ਼ਮਿਕਾ ਰਵੀ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਦਰ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਦੁੱਗਣੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ 2020|ਤਬੀਲਗੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ]] ਦੁਆਰਾ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਤਾਰਿਆ ਗਿਆ।<ref name="The Print slowed"/> == ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ == ਭਾਰਤ ਲਈ [[ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾ|ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੇ]] ਪ੍ਰਤੀਨਿਧੀ ਹੈਂਕ ਬੇਕੇਡਮ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ, ਵਿਆਪਕ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਜਵਾਬ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ।<ref name="UN"/> ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ, ਮਾਈਕ ਰਿਆਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਕੱਲੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਕਾਰਨ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਖ਼ਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਲਾਗਾਂ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਪਾਅ ਕਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.indiatoday.in/india/story/coronavirus-pandemic-who-india-lockdown-1659803-2020-03-26|title=Lockdowns alone won't eliminate coronavirus: WHO to India|date=|website=India Today}}</ref> 3 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਨੂੰ, ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੂਤ, ਡੇਵਿਡ ਨੈਬਰੋ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 'ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ, ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਅਤੇ ਦਲੇਰ ਸੀ' ਅਤੇ ਹੋਰ 3 ਜਾਂ 4 ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਨਾਲੋਂ ਬਿਹਤਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/lockdown-in-india-was-early-this-was-far-sighted-courageous-move-who-special-envoy-on-covid-19/story-wNdCkNVOqV5gCN8Du9jJ3N.html|title='Lockdown in India was early, far-sighted and courageous': WHO envoy - india news|date=2 April 2020|publisher=Hindustan Times|access-date=2020-04-06}}</ref> ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਡਿਸੀਜ਼ ਡਾਇਨਮਿਕਸ, ਇਕਨਾਮਿਕਸ ਐਂਡ ਪਾਲਿਸੀ (ਸੀਡੀਡੀਈਪੀ) ਨੇ [[ਜੌਨਜ਼ ਹੌਪਕਿਨਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਜਾਨਸ ਹਾਪਕਿੰਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਅਤੇ [[ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ]] ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਜਾਰੀ [[ਪ੍ਰਿੰਸਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਕੀਤੀ ਹੈ]], ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਾਲਾਬੰਦੀ "ਲਾਭਕਾਰੀ" ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ "ਗੰਭੀਰ ਆਰਥਿਕ ਨੁਕਸਾਨ" ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਪੱਧਰੀ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਇਸਦੇ ਮਾਡਲਾਂ ਨੇ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਜੂਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਿਲੀਅਨ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣਾ ਪਏਗਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.outlookindia.com/newsscroll/india-may-see-25-crore-covid19-cases-in-next-3-months-report/1781248|title=India may see 25 crore COVID-19 cases in next 3 months: Report|website=Outlook India}}</ref><ref>Suresh Dharur, Venkataraghavan Srinivasan, [https://thefederal.com/analysis/the-bad-the-worse-and-the-worst-where-india-is-headed-on-coronavirus-graph/ The bad, the worse and the worst: Where India is headed on COVID graph], The Federal, 29 March 2020.</ref><ref>[https://cddep.org/covid-19/ COVID-19 Modeling with IndiaSIM], The Center for Disease Dynamics, Economics & Policy (CDDEP), 24 March 2020.</ref>{{Efn|There was some confusion regarding the involvement of the [[Johns Hopkins University]] as the University said that the use of its logo was unauthorised. However, the University's International Health twitter handle reaffirmed its association with the CDDEP and the report. The [[Princeton University]] also acknowledged the affiliation of its researchers and pointed out that the work will be submitted to peer review.<ref>IANS, [https://www.outlookindia.com/newsscroll/johns-hopkins-university-ties-itself-in-knots-over-alarmist-economist/1783952 Johns Hopkins University ties itself in knots over alarmist economist], Outlook, 29 March 2020.</ref>}} [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਓਪ-ਐਡ ਵਿੱਚ, ਸੀਡੀਡੀਈਪੀ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਰਾਇਣ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਜੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਪਾਲਣਾ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਮਈ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੀਆਂ ਲਾਗਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਦੇਵੇਗਾ। 70 ਤੋਂ 80 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ 1 ਮਿਲੀਅਨ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਦੇਖਭਾਲ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੋਏਗੀ.।ਉਸਨੇ ਅੱਗੇ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ, ਜੇ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਨਾ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਗੰਭੀਰ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 5-6 ਮਿਲੀਅਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ।<ref>Ramanan Laxminarayan, [https://www.nytimes.com/2020/03/27/opinion/india-coronavirus-lockdown.html?smid=tw-nytopinion&smtyp=cur What India Needs to Fight the Virus], The New York Times, 27 March 2020.</ref> [[ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ]] ਦੋ ਖੋਜਕਰਤਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਗਣਿਤਿਕ ਮਾਡਲ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਹਨ ਜੋ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਫਲੈਟ 49 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਤਾਲਾਬੰਦ ਜਾਂ ਲਗਾਤਾਰ ਤਾਲਾਬੰਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਢਿੱਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੋਵਿਡ-19 ਦੇ ਪੁਨਰ-ਉਥਾਨ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.livemint.com/news/india/49-day-lockdown-necessary-to-stop-coronavirus-resurgence-in-india-study-11585473979844.html|title=49-day lockdown necessary to stop coronavirus resurgence in India: Study|date=29 March 2020|publisher=Livemint|access-date=14 April 2020}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:2019-20 ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਬਿਮਾਰੀ]] kklyyzajb0tdshpvy4ysk1ok6svygop 0 127231 773752 590210 2024-11-18T06:59:37Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773752 wikitext text/x-wiki '''ਲਾਰਾ ਬੈਥ ਅਕਨਿਨ''' ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਈਮਨ ਫਰੇਜ਼ਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ। == ਕਰੀਅਰ == [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਪੀਐਚਡੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਕਨਿਨ ਨੇ 2012 ਵਿਚ ਸਾਈਮਨ ਫਰੇਜ਼ਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਫੈਕਲਟੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ।<ref name="x">{{Cite web|url=https://www.sfu.ca/fass/news/2019/03/generous-spending-increased-happiness-lara-aknin.html|title=Generous spending leads to increased happiness, concludes SFU psychologist Lara Aknin in World Happiness Report|date=March 29, 2019|website=sfu.ca|access-date=November 12, 2019}}</ref> ਉਸ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ ਜੇ. ਕਿਲੇ ਹੈਮਲਿਨ ਅਤੇ ਏਲੀਜ਼ਾਬੈਥ ਡੱਨ ਨਾਲ "''ਜੀਵਿੰਗ ਲੀਡਜ਼ ਟੂ ਹੈੱਪਨਿਸ ਇਨ ਯੰਗ ਚਿਲਡਰਨ'' " ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੇ ਇਸ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਸ਼ਾਇਦ ਇਨਾਮ ਦੇਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2012/09/17/living/giving-makes-children-happy/index.html|title=For kids, it's better to give than receive|last=Enayati|first=Amanda|date=September 17, 2012|website=cnn.ca|access-date=November 12, 2019}}</ref> 2014 ਵਿੱਚ, ਅਕਨਿਨ, ਮਾਈਕਲ ਨੌਰਟਨ ਅਤੇ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਡੱਨ ਨੇ ਇੱਕ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਐਂਡ ਹਿਯੂਮੈਨਟੀਜ਼ ਰਿਸਰਚ ਕਾਉਂਸਲ (ਐਸਐਸਐਚਆਰਸੀ) ਅਤੇ ਸੀਆਈਐਚਆਰ ਦੁਆਰਾ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ ਕਿ ਕੀ ਪੈਸੇ ਖਰਚਣ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ 'ਤੇ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sfu.ca/vpresearch/Research50/abundance.html|title=Looking to increase your sense of abundance? Research by Dr. Lara Aknin has established that giving to others can increase feelings of well-being|website=sfu.ca|access-date=November 12, 2019}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਅਗਲੇ ਸਾਲ, ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ<ref>{{Cite web|url=https://www.cifar.ca/docs/default-source/accountability/capr-2014-2015-final-english.pdf?sfvrsn=a557929d_2|title=2014–2015 Annual Performance Report|website=cifar.ca|page=72|access-date=November 12, 2019|archive-date=ਜੁਲਾਈ 2, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200702112917/https://www.cifar.ca/docs/default-source/accountability/capr-2014-2015-final-english.pdf?sfvrsn=a557929d_2|dead-url=yes}}</ref> ਦੁਆਰਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਨਵਾਂ ਖੋਜਕਰਤਾ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਯੂਟ ਫਾਰ ਐਡਵਾਂਸਡ ਰਿਸਰਚ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name="x"/> 2019 ਤਕ, ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਲਈ ਐਸਐਸਐਚਆਰਸੀ ਦੀ ਗ੍ਰਾਂਟ ਮਿਲੀ, "ਕੀ ਕਨੈਡਾ ਦੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਪਰਉਪਕਾਰੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਪੁਨਰ-ਵਿਚਾਰ ਅਤੇ ਰਿਫਲੈਕਟਿਵ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ?"<ref>{{Cite web|url=https://www.sfu.ca/psychology/news/LaraAkninAwardedSSHRCGrant.html|title=Lara Aknin awarded SSHRC Partnership Engage grant for nurturing the next generation of philanthropists|date=October 15, 2019|website=sfu.ca|access-date=November 12, 2019|archive-date=ਫ਼ਰਵਰੀ 19, 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200219211357/http://www.sfu.ca/psychology/news/LaraAkninAwardedSSHRCGrant.html|dead-url=yes}}</ref> ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ "ਮਸ਼ਹੂਰ ਐਸਐਫਯੂ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ" ਦੇ ਸਿਰਲੇਖ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਸਨਮਾਨਤ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.sfu.ca/sfunews/stories/2019/09/simon-fraser-university-honours-our-inaugural-distinguished-sfu-.html|title=Simon Fraser University honours our inaugural Distinguished SFU Professors|date=September 19, 2019|website=sfu.ca|access-date=November 12, 2019}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://scholar.google.ca/citations?user=6a21v6wAAAAJ&hl=en ਗੂਗਲ ਵਿਦਵਾਨ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] skikjwflf9capekknpp6u5v8he5bj42 0 131393 773669 593623 2024-11-17T19:08:59Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773669 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਛੁੱਟੀ|holiday_name=ਪੋਂਗਲ<br />{{lang|ta|பொங்கல்}}|image=pongal.jpg|caption=|observedby=ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ [[ਭਾਰਤ]], [[ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ]], [[ਮਲੇਸ਼ੀਆ]], [[ਸਯੁੰਕਤ ਰਾਜ]], [[ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ]], [[ਮਾਰੀਸ਼ਸ]], [[ਸਿੰਗਾਪੁਰ]], [[ਯੂ.ਕੇ.]], [[ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ]], [[ਕੈਨੇਡਾ]], [[ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ]], [[ਯੂ.ਏ.ਈ]], [[ਕਤਰ]], [[ਓਮਨ]], [[ਕਵੈਤ]], [[ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ|date= ਤਾਈ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ([[ਤਾਮਿਲ ਕਲੈਂਡਰ]])|celebrations=ਪੋਂਗਲ ਪਕਵਾਨ, ਸਜਾਵਟ, ਆਟੇ ਦੇ ਪਕਵਾਨ, ਮਹਿਮਾਨ-ਨਿਵਾਜ਼ੀ, ਪ੍ਰਾਥਨਾਵਾਂ, ਤੋਹਫ਼ੇ ਦੇਣਾ|longtype=ਤਾਮਿਲ ਤਿਉਹਾਰ|type=ਤਾਮਿਲ|significance=ਵਾਢੀ ਤਿਉਹਾਰ- ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਲਈ ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਅਦਾ ਕਰਨਾ|relatedto=[[ਮਕਰ ਸੰਕਰਾਂਤੀ]]<br/> [[ਮਾਘ ਬਿਹੂ]]}} '''ਪੋਂਗਲ''' ( பொங்கல் , /P oʊ n ɡ ʌ L / ''ਵੀ'' '''Poṅkal''' ''ਅਸੂਲਾ),'' ਨੂੰ ਵੀ (தைப்பொங்கல் , ਜਾਂ '''ਤਾਈ ਪੋਂਗਲ''' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁ-ਦਿਨਾ ਵਾਢੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ [[ਤਮਿਲ਼ ਲੋਕ|ਤਾਮਿਲ]] ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="britpongal">[https://www.britannica.com/topic/Pongal, Pongal], Encyclopaedia Britannica (2011), Quote: "Pongal, three-day Tamil festival held throughout South India. It is celebrated on the winter solstice, when, according to the traditional Tamil system of reckoning, the Sun, having reached its southernmost point, turns to the north again and reenters the sign of makara (Capricorn), usually on January 14."</ref><ref name="CushRobinson2008p610">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=i_T0HeWE-EAC|title=Encyclopedia of Hinduism|last=Denise Cush|last2=Catherine A. Robinson|last3=Michael York|publisher=Psychology Press|year=2008|isbn=978-0-7007-1267-0|pages=610–611}}</ref><ref name="Ramaswamy2017p274">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=ALUvDwAAQBAJ&pg=PA274|title=Historical Dictionary of the Tamils|last=Vijaya Ramaswamy|publisher=Rowman & Littlefield Publishers|year=2017|isbn=978-1-5381-0686-0|pages=274–275}}</ref> ਇਹ ''ਤਾਈ'' ਤਾਮਿਲ ਸੂਰਜੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ''ਤਾਈ'' ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਮਨਾਇਆ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ 14 ਜਨਵਰੀ ਬਾਰੇ ਹੈ।<ref name="Beteille73">{{Cite journal|last=Beteille|first=Andre|year=1964|title=89. A Note on the Pongal Festival in a Tanjore Village|journal=Man|publisher=Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland|volume=64|pages=73–75|doi=10.2307/2797924|issn=0025-1496}}</ref> ਇਹ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ,<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=crxUQR_qBXYC|title=History of People and Their Environs|last=R Abbas|publisher=Bharathi Puthakalayam|year=2011|isbn=978-93-80325-91-0|editor-last=S Ganeshram and C Bhavani|pages=751–752}}</ref> [[ਸੂਰਜ (ਦੇਵਤਾ)|ਸੂਰਜ]], ਅਤੇ [[ਮਕਰ ਸੰਕਰਾਂਤੀ]] ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ, ਕਈ ਖੇਤਰੀ ਨਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਵਾਢੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="Melton2011p547">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=lD_2J7W_2hQC|title=Religious Celebrations: An Encyclopedia of Holidays, Festivals, Solemn Observances, and Spiritual Commemorations|last=J. Gordon Melton|publisher=ABC-CLIO|year=2011|isbn=978-1-59884-206-7|pages=547–548}}</ref><ref name="HamiltonAmmayao2003">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=yyQoAQAAMAAJ|title=The art of rice: spirit and sustenance in Asia|last=Roy W. Hamilton|last2=Aurora Ammayao|publisher=University of California Press|year=2003|isbn=978-0-930741-98-3|pages=156–157}}</ref> ਪੋਂਗਲ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ '''ਭੋਗੀ ਪੋਂਗਲ''', '''ਸੂਰਿਆ ਪੋਂਗਲ''' ਅਤੇ '''ਮੱਟੂ ਪੋਂਗਲ''' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="Mathews2017p207">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Y4RIDwAAQBAJ|title=Singapore Ethnic Mosaic, The: Many Cultures, One People|last=A Mani|last2=Pravin Prakash and Shanthini Selvarajan|publisher=World Scientific Publishing Company, Singapore|year=2017|isbn=978-981-323-475-8|editor-last=Mathew Mathews|pages=207–211}}</ref> ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤਿਉਹਾਰ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਵਜੋਂ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ (ਉੱਤਰਾਯਨਮ) ਦੀ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਲੰਘੀ ਯਾਤਰਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਰਾਸ਼ੀ ''ਮਕਰਾ'' (ਮਕਰ) ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<ref name="britpongal2">[https://www.britannica.com/topic/Pongal, Pongal], Encyclopaedia Britannica (2011)</ref> ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਨਾਮ ਰਸਮੀ "ਪੋਂਗਲ" ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਉਬਲਣਾ, ਛਲਕਣਾ" ਅਤੇ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਨਾਲ ਉਬਾਲੇ ਨਵੇਂ ਕਟਾਈ ਵਾਲੇ ਚਾਵਲ ਦੀ ਰਵਾਇਤੀ ਪਕਵਾਨ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦਾ ਹੈ।<ref name="CushRobinson2008p610"/> ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ, ਪੋਂਗਲ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਪਕਵਾਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਹਿਲਾਂ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤਿਆਂ (ਪੋਂਗਲ ਦੇਵੀ) ਨੂੰ ਭੇਟ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਈ ਵਾਰ ਗਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਕੇ ਖਾਧਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੇ ਜਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਿੰਗ ਸਜਾਉਣ, ਰਸਮ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਜਲੂਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite journal|last=G. Eichinger Ferro-Luzzi|year=1978|title=Food for the Gods in South India: An Exposition of Data|journal=Zeitschrift für Ethnologie|publisher=Dietrich Reimer Verlag GmbH|volume=Bd. 103, H. 1|jstor=25841633}}</ref> ਇਹ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਵਲ-ਪਾਊਡਰ ਅਧਾਰਤ ਕੋਲਮ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਜਾਉਣ, ਘਰ, ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਅਰਦਾਸਾਂ ਕਰਨ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨਾਲ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ, ਅਤੇ ਏਕਤਾ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਬੰਧਨਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਤੋਹਫ਼ਿਆਂ ਦਾ ਆਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਹੈ।<ref name="Beteille73"/><ref name="Goodp223">{{Cite journal|last=Good|first=Anthony|year=1983|title=A Symbolic Type and Its Transformations: The Case of South Indian Ponkal|journal=Contributions to Indian Sociology|publisher=SAGE Publications|volume=17|issue=2|pages=223–244|doi=10.1177/0069966783017002005}}</ref> ਪੋਂਗਲ [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ [[ਪਾਂਡੀਚਰੀ|ਪੁਡੂਚੇਰੀ]] ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref name="Ramaswamy2017p274"/><ref name="Richmond2007">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=9a02sRJKFhMC&pg=PA490|title=Malaysia, Singapore and Brunei|last=Richmond|first=Simon|date=15 January 2007|publisher=Lonely Planet|isbn=978-1-74059-708-1|page=490|access-date=3 January 2012}}</ref> ਇਹ [[ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ|ਸ਼੍ਰੀ ਲੰਕਾ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਤਾਮਿਲ ਤਿਉਹਾਰ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.jaffnahindu.org/news/thai-pongal-tomorrow-thursday-15-jan-2015-131.html|title=Jaffna Hindu College :: Thai Pongal tomorrow, Thursday 15 Jan 2015|website=|access-date=4 July 2015|archive-date=11 ਜਨਵਰੀ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200111230908/http://www.jaffnahindu.org/news/thai-pongal-tomorrow-thursday-15-jan-2015-131.html|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://slembassyusa.org/topstories/washington-embassy-celebrates-thai-pongal/|title=Washington Embassy celebrates Thai Pongal &#124; Embassy of Sri Lanka – Washington DC USA|website=|format=|access-date=4 July 2015|archive-date=5 ਜੁਲਾਈ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150705135814/http://slembassyusa.org/topstories/washington-embassy-celebrates-thai-pongal/|dead-url=yes}}</ref> ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਪਿਆਰ ਪਰਵਾਸੀ ਤਮਿਲ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ,<ref>{{Cite web|url=http://www.tamilguardian.com/article.asp?articleid=13552|title=Thai Pongal celebrated across the globe|website=|format=|access-date=4 July 2015}}</ref><ref name="The Hindu2008">{{Cite web|url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-tamilnadu/meaning-of-thai-pongal/article1178529.ece|title=Meaning of ‘Thai Pongal’ - TAMIL NADU - The Hindu|website=|format=|access-date=4 July 2015}}</ref> ਜਿਸ 'ਚ [[ਮਲੇਸ਼ੀਆ]],<ref>{{Cite web|url=http://www.ndtv.com/world-news/malaysian-prime-minister-greets-ethnic-tamils-on-pongal-727321|title=Malaysian Prime Minister Greets Ethnic Tamils on Pongal|website=|format=|access-date=4 July 2015}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.themalaymailonline.com/malaysia/article/najib-extends-pongal-wishes-to-indian-community|title=Najib extends Pongal wishes to Indian community &#124; Malaysia &#124; Malay Mail Online|website=|format=|access-date=4 July 2015}}</ref> [[ਮਾਰੀਸ਼ਸ]], [[ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ|ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ]]<ref>{{Cite web|url=http://www.mhds.co.za/dates.html|title=.:: Midrand Hindu Dharma Sabha &#124; Hindu Festivals - Prayer Dates - Religious Calendar - 2015 - 2016 ::.|website=|access-date=4 July 2015|archive-date=5 ਜੁਲਾਈ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150705022309/http://www.mhds.co.za/dates.html|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://tamilelibrary.org/teli/diaspora2.html|title=History of the Tamil Diaspora (V. Sivasupramaniam)|website=|access-date=4 July 2015}}</ref>, [[ਸਿੰਗਾਪੁਰ]],<ref>{{Cite web|url=http://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/Digitised/Page/straitstimes19370114-1.1.5.aspx|title=Newspaper Full Page - The Straits Times, 14 January 1937, Page 5|website=|format=|access-date=4 July 2015}}</ref>, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=http://news.gc.ca/web/article-en.do?nid=920669|title=Minister Kenney issues statement to mark Thai Pongal|website=|format=|access-date=4 July 2015|archive-date=5 ਜੁਲਾਈ 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150705070908/http://news.gc.ca/web/article-en.do?nid=920669|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.liberal.ca/statement-by-liberal-party-of-canada-leader-justin-trudeau-on-thai-pongal/|title=» Statement by Liberal Party of Canada Leader Justin Trudeau on Thai Pongal|website=|format=|access-date=4 July 2015}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.harrowtimes.co.uk/news/11733392.Community_celebrates_Thai_Pongal_harvest_festival/?ref=mr|title=Community celebrates Thai Pongal harvest festival (From Harrow Times)|website=|format=|access-date=4 July 2015}}</ref> == ਸ਼ਬਦ -ਨਿਰੁਕਤੀ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ == ''ਤਾਈ'' (தை) ਤਾਮਿਲ ਕੈਲੰਡਰ ਵਿੱਚ ਦਸਵੇਂ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ''ਪੋਂਗਲ'' (''ਪੋਂਗੂ'' ਤੋਂ) ਤੋਂ ਜਿਸ ਦਾ''ਭਾਵ'' "ਉਬਲਦੇ" ਜਾਂ "ਉੱਛਲਣਾ" ਹੈ। ''ਪੋਂਗਲ'' ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਗੁੜ ਵਿੱਚ ਉਬਾਲੇ ਹੋਏ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਮਿੱਠੀ ਪਕਵਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਇਸ ਦਿਨ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ. <ref name="CushRobinson2008p610"/> ਪੋਂਗਲ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਵਰਣਨ [[ਵਿਸ਼ਨੂੰ]] (ਤਿਰੂਵੱਲੂਰ, ਚੇਨਈ) ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਵਰਰਾਘਵਾ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਸਿਹਰਾ [[ਚੋਲ ਰਾਜਵੰਸ਼|ਚੋਲ]] ਰਾਜਾ [[ਕੁਲੋਤੁੰਗ ਚੋਲ ਪਹਿਲਾ|ਕੁਲੋਟੁੰਗਾ ਪਹਿਲੇ]] (1070-1122 ਸਾ.ਯੁ.) ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਵਿੱਚ ਪੋਂਗਲ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇਣ ਦਾ ਵੇਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name="KasturiMadhavan2007">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=_HwMAQAAMAAJ|title=South India heritage: an introduction|last=Prema Kasturi|last2=Chithra Madhavan|publisher=East West Books|year=2007|isbn=978-81-88661-64-0|page=223}}</ref> ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ''ਮਾਨਿਕਕਵਾਚਕਰ'' ਦੁਆਰਾ 9ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ [[ਸ਼ਿਵ]] ਭਕਤਿ ਪਾਠ ''ਤਿਰੂਵੇਮਬਾਵੈ'' ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਉਤਸਵ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। [[ਤਸਵੀਰ:Castes_and_Tribes_of_Southern_India,_Volume_6_-_Image_1.jpg|thumb| 1909 ਨੂੰ ਵਨੀਯਾਰ ਭਾਈਚਾਰਾ ਪੋਂਗਲਮਨਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ]] ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਆਂਡਰੀਆ ਗੁਟੀਰੇਜ਼ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿੱਚ ਪੋਂਗਲ ਪਕਵਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ [[ਚੋਲ ਰਾਜਵੰਸ਼|ਚੋਲ ਕਾਲ]] ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਭਿੰਨ ਸਪੈਲਿੰਗਾਂ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੁੱਢ''ਲੇ'' ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ''ਪੋਨਕਮ'', ''ਤਿਰੂਪੋਨਕਮ'', ''ਪੋਂਕਲ'' ਅਤੇ ਸਮਾਨ ਰੂਪਾਂ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<ref name="Gutierrezp270">{{Cite journal|last=Gutiérrez|first=Andrea|year=2018|title=Jewels Set in Stone: Hindu Temple Recipes in Medieval Cōḻa Epigraphy|journal=Religions|volume=9|issue=9|pages=279–281, context: 270–303|doi=10.3390/rel9090270|issn=2077-1444|doi-access=free}}</ref> [[ਚੋਲ ਰਾਜਵੰਸ਼]] ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ [[ਵਿਜੈਨਗਰ ਸਾਮਰਾਜ|ਵਿਜੇਨਗਰ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰਪੂਰਵਕ ਨੁਸਖਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜੋ ਜ਼ਰੂਰ ਹੀ ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਗ ਦੀਆਂ ਪੋਂਗਲ ਪਕਵਾਨਾਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਮੌਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਦੀ ਅਨੁਸਾਰੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅੰਤਰ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ''ਪੋਨਕਮ'', ''ਪੋਂਕਲ'' ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਅਗੇਤਰ ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਅਰਥ ਜਾਂ ਤਾਂ ਤਿਉਹਾਰ ਪੋਂਗਲ ਪਕਵਾਨ ਨੂੰ ''ਪ੍ਰਸਾਦਮ'' ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਪੋਂਗਲ ਡਿਸ਼ ਸਾਰੀ ''ਥਾਲੀ'' (ਹੁਣ ''ਅਲਾੰਕਾਰ ਨੈਵਿਦਿਆ'' ) ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਮਿਲ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਫਤ ਭਾਈਚਾਰਕ ਰਸੋਈਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜਾਂ ਤਾਂ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਭੋਜਨ ਵਜੋਂ ਜਾਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦਾਨ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਦਾਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। == ਪੋਂਗਲ ਪਕਵਾਨ == ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਪ੍ਰਥਾ ਰਵਾਇਤੀ "ਪੋਂਗਲ" ਪਕਵਾਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤਾਜ਼ੇ ਕਟਾਈ ਵਾਲੇ ਚੌਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁੱਧ ਅਤੇ ਕੱਚੇ ਗੰਨੇ ਦੀ ਚੀਨੀ (ਗੁੜ) ਵਿੱਚ ਉਬਾਲ ਕੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="britpongal2"/> ਕਈ ਵਾਰ ਇਸ ਮਿੱਠੇ ਪਕਵਾਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਸਮੱਗਰੀ, ਜਿਵੇਂ: [[ਇਲਾਇਚੀ]], [[ਮੁਨੱਕਾ|ਕਿਸ਼ਮਿਸ਼]], [[ਮੂੰਗੀ|ਹਰਾ ਚੂਰਨ (ਵੰਡ)]] ਅਤੇ [[ਕਾਜੂ]] ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੋਰ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ ਨਾਰੀਅਲ ਅਤੇ ਘਿਓ (ਗਾਂ ਦੇ ਦੁੱਧ ਦਾ ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਖਣ) ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।<ref name="Mathews2017p207"/><ref name="Gutierrezp270"/> ਪੋਂਗਲ ਪਕਵਾਨ ਦੇ ਮਿੱਠੇ ਰੂਪ ਦੇ ਨਾਲ, ਕੁਝ ਹੋਰ ਰੂਪ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਮਕੀਨ ਅਤੇ ''ਤਿੱਖਾ'' ( ''ਵੇਨਪੋਂਗਲ'' ) ਪਕਵਾਨ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਕੁਝ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਔਰਤਾਂ ਆਪਣੇ "ਖਾਣਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਰਤਨ ਕਸਬੇ ਦੇ ਕੇਂਦਰ, ਜਾਂ ਮੁੱਖ ਵਰਗ, ਜਾਂ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਜਾਂ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਸਾਮ੍ਹਣੇ" ਲੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਜਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਕੱਠੀਆਂ ਪਕਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਖਾਣਾ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਹੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਕਵਾਨ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ, [[ਸੂਰਜ (ਦੇਵਤਾ)|ਸੂਰਿਆ]] ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਪੋਂਗਲ ਦੇ ਦਿਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, "ਕੀ ਚਾਵਲ ਪਕਾਏ ਹਨ"? ਦੀ ਵਧਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। == ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ == 2017 ਵਿੱਚ, ਰਾਜਦੂਤ ਡੇਵਿਡ ਬੁਲੋਵਾ ਨੇ ਵਰਜੀਨੀਆ ਹਾਊਸ ਦੇ ਰਾਜਦੂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਮਤਾ ਐਚਜੇ 577 ਨੂੰ ਹਰ ਸਾਲ 14 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਪੋਂਗਲ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕਰਨ ਲਈ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। <ref>{{Cite web |url=http://leg1.state.va.us/cgi-bin/legp504.exe?171+ful+HJ573 |title=Joint resolution HJ573 |access-date=2020-12-05 |archive-date=2021-01-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210114030940/http://leg1.state.va.us/cgi-bin/legp504.exe?171%20ful%20HJ573 |url-status=dead }}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * [[ਮਕਰ ਸੰਕਰਾਂਤੀ]] * ਵਾਢੀ ਦੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ|30em}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤਿਉਹਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਸੱਭਿਆਚਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਤਿਉਹਾਰ]] b0n665v3ylx0oeundzbfe07cinnfvlw 0 133692 773627 578020 2024-11-17T13:45:49Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773627 wikitext text/x-wiki ਜਨਮ - 20 ਮਾਰਚ 1941 ਨੈਸ਼ਨਾਲਿਟੀ - ਇੰਡੀਆ ਅਵਾਰਡ- ਨੋਬਲ ਪੀਸ ਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਟੁ ਆਈ.ਪੀ.ਸੀ.ਸੀ ਅਉਥਰ ਇਨ 2007, ਬੁਟਰੋਸ ਘਾਲੀ ਅਵਾਰਡ, ਭਸੀਨ ਅਵਾਰਡ [http://irade.org/Dr.JyotiKParikh_2.html ਜੋਤੀ ਕਿਰੀਟ ਪਰੀਖ] ਇਕਸਾਰ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਐਕਸ਼ਨ ਫਾਰ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ IRADe ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹੈ| ਉਹ ਇੱਕ [ [https://archivepmo.nic.in/drmanmohansingh/committeescouncils_details.php?nodeid=7 https://archivepmo.nic.in/drman] ] ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇੰਡਿਆ ਅਤੇ 2007 ਵਿੱਚ ਆਈਪੀਸੀਸੀ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਇੰਸਟੀਚਿ ofਟ ਆਫ਼ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਰਿਸਰਚ (ਆਈਜੀਆਈਡੀਆਰ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿ forਟ ਫਾਰ ਅਪਲਾਈਡ ਸਿਸਟਮ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ (IIASA), ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ [[ਨੀਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ|ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿ .ਸ਼ਨ ਫਾਰ ਟਰਾਂਸਫਾਰਮਿੰਗ ਇੰਡੀਆ (ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ)]] (1978–80) ਵਿੱਚ ਇੱਕ energyਰਜਾ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹ ਯੂ ਐਨ ਯੂ, ਟੋਕਿਓ (1995–96) ਦੇ ਇੰਸਟੀਚਿਉਟ ਆਫ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਟੱਡੀਜ਼ (ਆਈਏਐਸ) ਵਿਖੇ ਵਿਜ਼ਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ| ਉਹ 1997-98 ਲਈ ਆਈਜੀਆਈਡੀਆਰ ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸੀ। <ref>http://www.igidr.ac.in/conf/AES2012/links/jyoti.pdf</ref> ਉਸ ਕੋਲ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਤਕਰੀਬਨ ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹੈ| == ਸਿੱਖਿਆ == ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਐਮ.ਐੱਸ.ਸੀ. [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਰਕਲੀ|ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਬਰਕਲੇ]] ਤੋਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਵਿਚ 1964 ਵਿਚ ਅਤੇ ਮੈਰੀਲੈਂਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ [[ਪੀਐਚ.ਡੀ.|ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ.]] , ਕਾਲਜ ਪਾਰਕ 1967 ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਸੀ | == ਕਰੀਅਰ == ਪਰੀਖ ਨੇ [[ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ]], ਯੂਐਸ ਦੇ ਊਰਜਾ ਵਿਭਾਗ, ਈਈਸੀ, ਬ੍ਰਸੇਲਜ਼ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅਦਾਰਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੂ ਐਨ ਆਈ ਡੀ ਓ, ਐਫਏਓ, ਯੂ ਐਨ ਯੂ, ਯੂਨੈਸਕੋ, ਅਤੇ ਯੂ ਐਨ ਡੀ ਪੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=http://persmin.gov.in/MajorEvents/GlobalWarming_ClimateChange/CVs.htm|title=Dr. Jyoti K Parikh|date=|publisher=Ministry of Personnel, Public Grievances and Pensions|archive-url=https://web.archive.org/web/20110721161519/http://persmin.gov.in/MajorEvents/GlobalWarming_ClimateChange/CVs.htm|archive-date=2011-07-21|access-date=2011-02-10}}</ref> 1976-78 ਅਤੇ 1980-86 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ [[ਆਸਟਰੀਆ]] ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਉਟ ਫਾਰ ਅਪਲਾਈਡ ਸਿਸਟਮ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ (IIASA) ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ 1978-80 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਨਵੀਂ [[ਯੋਜਨਾ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਭਾਰਤ)|ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਯੋਜਨਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ energyਰਜਾ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।]] 1986-2003 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਇੰਸਟੀਚਿਉਟ ਆਫ਼ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਰਿਸਰਚ (ਆਈਜੀਆਈਡੀਆਰ) ਦੀ ਸੀਨੀਅਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। <ref>{{Cite web|url=http://www.direc2010.gov.in/pdf/jyoti-parekh.pdf|title=(Ms.) Dr. Jyoti K Parikh|date=|publisher=Delhi International Renewable Energy Conference 2010|access-date=2011-02-10|archive-date=2011-07-21|archive-url=https://web.archive.org/web/20110721155539/http://www.direc2010.gov.in/pdf/jyoti-parekh.pdf|dead-url=yes}}</ref> ਉਸਨੇ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ 25 ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਮੋਨੋਗ੍ਰਾਫਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਿਤ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਕੀਤਾ ਹੈ| ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਨੀਤੀਗਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ, ਮਾਡਲਿੰਗ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਬਿਜਲੀ ਖੇਤਰ, ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਸਿਹਤ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਨ| <ref>http://irade.org/MicrosoftWord-ListofCCpub.pdf</ref> ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵੀ ਹਨ | ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਚਲਾਏ ਹਨ. ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਉਰਜਾ ਦੀ ਮੰਗ ਮਾਡਲਿੰਗ, ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ, ਪੇਂਡੂ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਇਓਮਾਸ ਵੰਡ, ਊਰਜਾ ਨੀਤੀ, ਬਿਜਲੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਡਿਮਾਂਡ ਸਾਈਡ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਘਟਾਓ, ਗੱਲਬਾਤ, ਅਨੁਕੂਲਤਾ, ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ. ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਲੇਖਾ, ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪੁਨਰ ਗਠਨ ਖਪਤ ਦੇ ਪੈਟਰਨ, ਵਾਧੇ ਦੀਆਂ ਲਾਗਤਾਂ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਵਿਧਾ (ਜੀ.ਈ.ਐੱਫ.), ਜੀ.ਈ.ਐੱਫ. ਦੁਆਰਾ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਕੁਸ਼ਲ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ, ਆਈ ਪੀ ਸੀ ਸੀ ਜਵਾਬ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣ ਦੇ ਮੁੱਦੇ, ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਲਾਗੂ: ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਮੌਕੇ, ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਅਤੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਪੇਂਡੂ ਊਰਜਾ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ, ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਬਾਰੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਰਵੇਖਣ. ਇਹ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਫੋਕਸ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਹਵਾ ਦੀ ਕੁਆਲਟੀ; ਪਾਣੀ ਦੀ ਕੁਆਲਟੀ; ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਮਿਉਨਿਟੀ ਲੈਂਡ ਰੀਜਨਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਹਨ | ਡਾ ਪਾਰਿਖ ਦਾ ਇੱਕ ਸਦੱਸ ਸੀ [https://archivepmo.nic.in/drmanmohansingh/committeescouncils_details.php?nodeid=7 ਜਲਵਾਯੂ ਬਦਲਾਅ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਪਰਿਸ਼ਦ], <ref>{{Cite web |url=http://www.ipcc.ch/pdf/press-releases/ipcc-wg3-ar5-authors.pdf |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2021-03-14 |archive-date=2013-09-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130921053859/http://www.ipcc.ch/pdf/press-releases/ipcc-wg3-ar5-authors.pdf |dead-url=yes }}</ref> ਜੋ ਕਿ ਿਨਰਧਾਰਨ, ਅਨੁਕੂਲਤਾ, ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਰੋਜ਼ਮਰਾ ਦੇ ਲਈ ਕੌਮੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਤਾਲਮੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ| ਆਈਆਰਏਡੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸੰਮਲਤ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦਿਆਂ ਸੁਤੰਤਰ ਸਮਾਜਿਕ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਨੀਤੀਗਤ ਖੋਜ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ| ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਪਰਿਪੇਖਾਂ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਆ ਪਾਵਰ ਟਾਰਡੇ, ਸ਼ਹਿਰੀ ਜਲਵਾਯੂ ਲਚਕਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਊਰਜਾ, ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਨੀਤੀ-ਪੱਧਰ ਦੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਖੋਜ ਇਕ ਬਹੁ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ, ਬਹੁ-ਪੱਖੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ == ਪਰੀਖ ਦਾ ਵਿਆਹ ਡਾ. ਕਿਰੀਟ ਪਰਖ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ | ਉਸਦਾ ਬੇਟਾ ਮੌਲਿਕ ਪਰੀਖ ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ <ref>{{Cite web|url=http://physics.asu.edu/people/faculty/maulik-parikh|title=Archived copy|archive-url=https://web.archive.org/web/20130921055642/http://physics.asu.edu/people/faculty/maulik-parikh|archive-date=2013-09-21|access-date=2013-09-20}}</ref> ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਧੀ ਅਨੋਖੀ ਪਰੀਖ ਜੋਹਾਨਸਬਰਗ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। == ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਅਵਾਰਡ == * [[ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ ਬਾਰੇ ਅੰਤਰ-ਸਰਕਾਰੀ ਪੈਨਲ|ਆਈ ਪੀ ਸੀ ਸੀ ਦੇ]] ਲੇਖਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਵਜੋਂ, ਇਕ ਸੰਗਠਨ ਜਿਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ 2007 ਦੇ [[ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਇਨਾਮ|ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] <ref>{{Cite web|url=http://www.ipcc.ch/meetings/session29/inf2.pdf|title=Session 29 Minutes|date=|publisher=Intergovernmental Panel on Climate Change|access-date=2011-02-10|archive-date=2010-12-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20101219073434/http://ipcc.ch/meetings/session29/inf2.pdf|dead-url=yes}}</ref> * Achieਰਤ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ - 2000 * [http://www.projectstoday.com/Directory/Company/IBPL-Urja-Research-Foundation ਆਈ ਬੀ ਪੀ ਐਲ ਊਰਜਾ ਰਿਸਰਚ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304055141/http://www.projectstoday.com/Directory/Company/IBPL-Urja-Research-Foundation |date=2016-03-04 }} ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਾਲ - 1998 ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਊਰਜਾ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ * ਊਰਜਾ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਸੁਨਹਿਰੀ ਜੁਬਲੀ (1997) * "ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਰਿਸਰਚ ਫਾਰ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ" (1996) ਵਿਚ ਦੂਜਾ ਇਨਾਮ ਆਈ.ਐੱਫ.ਆਰ.ਐੱਸ. * ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਭਾਰਤ ਦੇ ਫੈਲੋ * ਸਿਸਟਮਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਤੋਂ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ * ਜਪਾਨ ਫਾਊਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਲਈ ਬੂਟਰੋਸ ਗਾਲੀ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ * ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਓ ਪੀ ਭਸੀਨ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1941]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] bsz8vvcuho7uwrs6acl7bqvysf4ew6o 0 134210 773738 561035 2024-11-18T05:10:01Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773738 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Richard M. D.jpg|thumb|ਰਿਚਰਡ ਮਰਸਰ ਡੌਰਸਨ]] '''ਰਿਚਰਡ ਮਰਸਰ ਡੌਰਸਨ''' (12 ਮਾਰਚ, 1916 - 11 ਸਤੰਬਰ, 1981) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਇੰਡੀਆਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਲੋਕਧਾਰਾ ਸੰਸਥਾ ਦਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੀ। ਉਹ ਇਕ ਵਿਦਵਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਟੈਨਿਸ ਅਤੇ ਸਕੁਐਸ਼ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਿਡਾਰੀ ਵੀ ਸੀ। ਡੌਰਸਨ ਨੂੰ "ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਪਿਤਾਮਾ" <ref name="Nichols">Nichols, Amber M. [http://www.mnsu.edu/emuseum/information/biography/abcde/dorson_richard.html Richard M. Dorson] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080610120942/http://www.mnsu.edu/emuseum/information/biography/abcde/dorson_richard.html|date=June 10, 2008}}. ''Minnesota State University, Mankato eMuseum''. URL accessed April 21, 2006</ref> ਅਤੇ "ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਸਤੀ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="MSU">Michigan State University. [http://traditionalarts.msu.edu/programs/michigan-heritage-awards/mha-awardee/?kid=A2-369-48 Michigan Heritage Awards 2003] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210514225250/http://traditionalarts.msu.edu/programs/michigan-heritage-awards/mha-awardee/?kid=A2-369-48 |date=2021-05-14 }}. ''Michigan Traditional Arts Program''. URL accessed January 19, 2019.</ref> == ਜੀਵਨ == ਡੌਰਸਨ ਦਾ ਜਨਮ ਨਿਉਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਇਕ ਅਮੀਰ ਯਹੂਦੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਫਿਲਿਪਜ਼ ਐਕਸੀਟਰ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ 1929 ਤੋਂ 1933 ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref name="Lilly">[http://www.indiana.edu/~liblilly/lilly/mss/html/dorson.html Guide to the Richard Dorson papers in the Lilly Library]. ''Indiana University''. URL accessed April 22, 2006.</ref> ਇਸ ਉਪਰੰਤ ਉਹ [[ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿਥੇ ਉਸਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਏ.ਬੀ., ਐਮ.ਏ. ਕੀਤੀ ਅਤੇ 'ਅਮਰੀਕੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ' ਵਿਸ਼ੇ 'ਤੇ 1942 ਵਿਚ ਪੀ. ਐਚ. ਡੀ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1943 ਵਿਚ ਹਾਰਵਰਡ ਵਿਖੇ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਹ 1944 ਤੋਂ 1957 ਤੱਕ ਰਿਹਾ। 1957 ਵਿਚ ਉਹ ਇੰਡੀਆਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਫੋਕਲੋਰ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤਕ ਇੰਡੀਆਨਾ ਵਿਖੇ ਅਧਿਆਪਨ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ।<ref name="Lilly"/> ਉਹ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਪ੍ਰੈਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਲੜੀ <nowiki>''ਫੋਕਟੇਲਸ ਆਫ਼ ਦਿ ਵਰਲਡ'' (1963–1973) ਦਾ ਜਨਰਲ ਸੰਪਾਦਕ ਰਿਹਾ। ਉਸਨੇ "ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫੋਕਲੋਰ" (48 ਭਾਗ., 1977) ਅਤੇ "ਫੋਕਲੋਰ ਆਫ਼ ਦੀ ਵਰਲਡ" (38 ਭਾਗ., 1980) ਦੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ ਕਈ ਲੇਖ ਵੀ ਲਿਖੇ ਜੋ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਛਪਦੇ ਰਹੇ। 1957 ਤੋਂ 1962 ਤੱਕ ਉਸਨੇ 'ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਫੋਕਲੋਰ ਰਿਸਰਚ'</nowiki> ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ 1966 ਤੋਂ 1968 ਤੱਕ ਅਮੈਰੀਕਨ ਫੋਕਲੇਅਰ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਿਵਾ, ਉਹ ਇੰਡੀਆਨਾ ਦੀ ਫੋਕਲੋਰ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਰਸਾਲੇ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸਨ।<ref> Keene, 2010.</ref>[[ਤਸਵੀਰ:Paul_Bunyan_and_Babe_statues_Bemidji_Minnesota_crop.JPG|thumb| ਡੌਰਸਨ ਨੇ ਲੋਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰੀਕਰਨ ਦੀ ਅਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਪੌਲ ਬੁਨਯਾਨ ਦੀ ।]] ਡੌਰਸਨ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਖੇਤਰਾਂ ਜੀਕਣ ਖੇਤਰੀ ਖੋਜ, ਆਲੋਚਕ ਆਦਿ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਡੌਰਸਨ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ ਕਿ, "ਸੁੰਯਕੁਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਚ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਜਿੰਨੀ ਗ਼ਲਤ-ਫ਼ਹਿਮੀ ਹੈ ਓਨੀ ਅੱਜ (1976) ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗਿਆਨ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੈ।"<ref name="Dorson197612">Dorson, p. 1</ref> == ਮੌਤ == ਰਿਚਰਡ ਡੌਰਸਨ ਦੀ ਮੌਤ 11 ਸਤੰਬਰ 1981 ਨੂੰ ਹੋਈ। ਡੌਰਸਨ ਬਾਰੇ ਲਿਖਦਿਆਂ ਉਸਦਾ ਇਕ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡੌਰਸਨ ਦੇ ਜਾਣੂੰ ਮੰਨਦੇ ਸਨ ਕਿ ਡੌਰਸਨ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੀ ਖੇਤਰੀ ਖੋਜ ਕਰਦਿਆਂ ਜਾਂ ਟੈਨਿਸ ਖੇਡਦਿਆਂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਤੋਂ ਸਦਾ ਲਈ ਰੁਖ਼ਸਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹੀ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ 28 ਜੂਨ 1981 ਨੂੰ ਟੈਨਿਸ ਖੇਡਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਡੌਰਸਨ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਡਿਗ ਪਿਆ ਅਤੇ ਕੋਮਾ ਵਿਚ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਹ ਕਦੇ ਨਾ ਪਰਤਿਆ ਅਤੇ 3 ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ 11 ਸਤੰਬਰ 1981 ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਸਵਾਸ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤੇ।<ref>{{Cite book|title=ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਲੋਕਧਾਰਾ : ਵਿਸ਼ਵ ਚਿੰਤਨ|publisher=ਚੇਤਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ|year=2020|isbn=978-93-89997-73-6|editor-last=ਡਾ.|editor-first=ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ|editor-link=Https://pa.wikipedia.org/s/888|location=ਲੁਧਿਆਣਾ|pages=150-151|editor-last2=ਡਾ.|editor-first2=ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ|editor-link2=https://pa.wikipedia.org/s/d9l}}</ref> == ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਧਿਐਨ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ == ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਡੌਰਸਨ ਦਾ ਸਿਰਮੋਰ ਨਾਂ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਇਕ ਹੋਣਹਾਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬਰੂਨਵੈਂਡ ਦੀ ਮੰਨੀਏ ਤਾਂ ਡੌਰਸਨ ਨੇ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੀ ਖੋਜ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਵਿਦਵਤਾ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਖੇਤਰ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡਮੁੱਲਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।<ref>{{Cite book|title=ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਲੋਕਧਾਰਾ : ਵਿਸ਼ਵ ਚਿੰਤਨ|publisher=ਚੇਤਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ|year=2020|isbn=978-93-89997-73-6|editor-last=ਡਾ.|editor-first=ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ|location=ਲੁਧਿਆਣਾ|pages=148|editor-last2=ਡਾ.|editor-first2=ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ|via=}}</ref> ਉਸਨੇ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਤੇ ਖੇਤਰੀ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਵੀ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਧਿਐਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਵਿਭਿੰਨ ਸਿਧਾਂਤਕ ਪਹਿਲੂਆਂ ਉਪਰ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿਚ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਡੌਰਸਨ ਦਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਲੋਕਧਾਰਾ ਤੇ ਜਾਅਲੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਨਿਖੇੜੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਡੌਰਸਨ ਨੇ ਲੇਖਕ ਜੇਮਜ਼ ਸਟੀਵਨਜ਼ ਨਾਲ ਬਹਿਸ ਵਿਚ "ਫੇਕਲੋਰ" (fakelore) ਸ਼ਬਦ ਘੜਿਆ।<ref name="Dorson19765">Dorson, p. 5</ref> ਡੌਰਸਨ ਨੇ ਪੌਲ ਬੂਨਯਾਨ (ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਕਨੇਡਾ ਦਾ ਇਕ ਲੋਕ ਨਾਇਕ) ਉੱਤੇ ਸਟੀਵਨਜ਼ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਅਤੇ ਬੈਨ ਬੌਟਕਿਨ ਦੀ ਪੁਸਤਕ 'ਟਰੈਜ਼ਰੀ ਆਫ਼ ਅਮੈਰੀਕਨ ਫ਼ੋਕਲੋਰ' ਨੂੰ ਜਾਅਲੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਖਾਰਜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਕਿ "ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣਾਤਮਕ ਉਤਪਾਦ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਜੋ ਅਸਲ ਵਿਚ ਜਨਤਾ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਿਧਾਉਣ ਲਈ ਘੜਿਆ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ"।<ref>{{Cite book|title=ਸਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਲੋਕਧਾਰਾ : ਵਿਸ਼ਵ ਚਿੰਤਨ|publisher=ਚੇਤਨਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ|year=2020|isbn=978-93-89997-73-6|editor-last=ਡਾ.|editor-first=ਗੁਰਮੀਤ ਸਿੰਘ|location=ਲੁਧਿਆਣਾ|pages=167|editor-last2=ਡਾ.|editor-first2=ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ}}</ref> ਡੌਰਸਨ ਦੀ ਖੇਤਰੀ ਖੋਜ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਮਿਸ਼ੀਗਨ]] ਦੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕਧਾਰਾ, ਉੱਪ ਪ੍ਰਾਇਦੀਪ ਦੀ ਲੋਕਧਾਰਾ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਹੋਰ ਸਥਾਨਕ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਤੇ ਜਪਾਨ ਦੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਅਕਾਦਮਿਕ ਪਦਵੀਆਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਡੌਰਸਨ ਨੂੰ 1946 ਵਿਚ 'ਹਿਸਟਰੀ ਆਫ਼ ਅਮਰੀਕਨ ਸਭਿਅਤਾ' ਲਈ [[ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ|ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ਐਵਾਰਡ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਗੁਗਨਹੈਮ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ, ਜੋ ਕਿ ਜਾਨ ਸਾਈਮਨ ਗੁਗਨਹੈਮ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ 1925 ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਕਲਾ ਤੇ ਵਿਦਵਤਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਯੋਗਦਾਨ ਹਿੱਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਸੰਨ 1949, 1964, ਅਤੇ 1971 ਵਿਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 2003 ਵਿੱਚ, ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੇ ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਰਵਾਇਤੀ ਕਲਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿਸ਼ੀਗਨ-ਅਧਾਰਤ ਖੇਤਰੀ ਖੋਜ ਲਈ ਮਿਸ਼ੀਗਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਐਨ ਕੀਨੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੰਡੀਆਨਾ ਵਿਖੇ: : ਡੌਰਸਨ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕ-ਜੀਵਨ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਡੀਨ ਵਜੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਡੌਰਸਨ ਨੂੰ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਸੁਤੰਤਰ ਗਿਆਨ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਤੇ ਸਿਰੜੀ ਖੋਜਕਰਤਾ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਤੀ ਬੇਮਿਸਾਲ ਸ਼ਕਤੀ ਨਾਲ ਸਮਰਪਿਤ ਸੀ। ਡੌਰਸਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਅਤੇ ਮੋਹਰੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਸਵੀਕਾਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਨਵ ਵਿਗਿਆਨ, ਸਮਾਜ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਸਮੇਤ ਹੋਰਨਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਲੋਕ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰੁਚੀ ਰੱਖਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਗਹਿਰੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਗਿਆਨ ਹਿਤ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ; ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਲੋਕ ਧਾਰਾ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਸਹੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀਕਰਨ ਉੱਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਮੀਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਜਦੋਂ ਡੇਵੀ ਕ੍ਰੌਕੇਟ ਅਤੇ ਪਾਲ ਬੁਨਯਾਨ ਵਰਗੇ ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕ ਨਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੋਂ ਵੱਧ ਉਚਾਇਆ ਅਤੇ ਵਪਾਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਡੌਰਸਨ ਨੇ ਇਸ "ਜਾਅਲੀ ਲੋਕਧਾਰਾ" ਦਾ ਡਟਵਾਂ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਸਭ ਕੁਝ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕੀਤਾ ਜੋ ਸਚਾਈ ਤੋਂ ਦੂਰ ਸੀ। ਡੌਰਸਨ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚੱਲਿਤ ਹੋਏ ਤਥਾ-ਕਥਿਤ ਲੋਕ-ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਵੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਝਿਜਕਿਆ।<ref>Keene, 2010.</ref> ਵਿਲੀਅਮ ਵਿਲਸਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ: : ਡੌਰਸਨ ਨੇ, ਯੂਰਪੀਅਨ ਰੋਮਾਂਟਿਕ-ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਵਾਂਗ, ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਉਚਤਤਾ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਭਗਤੀ ਭਰਿਆ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ। ਆਪਣੇ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਦੌਰਾਨ, ਡੌਰਸਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਤਕ, ਸ਼ੁੱਧਤਾਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਹਿਰੀ ਦੰਤਕਥਾਵਾਂ ਤਕ, ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਇੰਡੀਆਨਾ ਸਟੀਲ ਵਰਕਰਾਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਤਕ ਫੈੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਰ ਡੇਵੀ ਕ੍ਰੌਕੇਟ ਅਤੇ ਬ੍ਰਦਰ ਜੋਨਾਥਨ ਉੱਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਮੁੱਢਲੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਅਮਰੀਕੀ ਸੁਖਾਂਤਕ ਕਥਾਵਾਂ ਵਿਚਲੇ ਮਿਥਕ ਆਦਮੀਆਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਅੰਤਮ ਪੁਸਤਕ ਤੱਕ, ਉਸਦਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਕਾਰਜ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਨੂੰ ਖੋਜਣ ਦੀ ਰੋਮਾਂਟਿਕ-ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਪਹੁੰਚ ਸਦਕਾ ਅਮਰੀਕੀ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਗੁਣਾਂ ਅਤੇ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖੋਜਣਾ ਜੋ ਕਿ ਅਜੀਬ ਅਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਅਮਰੀਕੀ ਹਨ. <ref>William A. Wilson, "Richard M. Dorson as Romantic-Nationalist." ''Journal of Folklore Research'' (1989) p. 35.</ref> == ਪੁਸਤਕਾਂ == ਡੌਰਸਨ ਦੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਇੰਡੀਆਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਲਿਲੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਖੇ ਰੱਖੇ ਗਏ ਹਨ।<ref name="Lilly"/> ਉਸਦੀ ਖੇਤਰੀ ਖੋਜ ਸਦਕਾ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੀਆਂ ਆਡੀਓ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗਾਂ ਇੰਡੀਆਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਪਰੰਪਰਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਪੁਰਾਲੇਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਆਪਣੀਆਂ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਡੌਰਸਨ ਨੇ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਪ੍ਰੈਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ 1963 ਅਤੇ 1979 ਦਰਮਿਆਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ''ਫੋਕਟੇਲਸ ਆਫ਼ ਦਿ ਵਰਲਡ ਸੀਰੀਜ਼ ਦਾ ਸੰਪਾਦਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।'' * ''1939: Davy Crocket, American Comic Legend'' * ''1946: Jonathan Draws the Long Bow'' * ''1950: America Begins'' * ''1952: Bloodstoppers and Bearwalkers (reprinted by the [[:en:University_of_Wisconsin_Press|University of Wisconsin Press]] in 2008)'' * ''1953: American Rebels: Personal narratives of the American Revolution'' * ''1956: Negro Folktales in Michigan'' * ''1958: Negro Folktales from Pine Bluff, Arkansas, and Calvin, Michigan'' * ''1959: American Folklore'' * ''1961: American Folklore and the Historian'' * ''1961: Folk Legends of Japan'' * ''1961: Folklore Research Around the World: A North American Point of View'' * ''1964: Buying the Wind: Regional Folklore in the United States'' * ''1967: American Negro Folktales'' * ''1968: Peasant Customs and Savage Myths: Selections from the British Folklorists'' * ''1969: British Folklorists: A History'' * ''1971: American Folklore and the Historian'' * ''1972: African Folklore'' * ''1972: Folklore and Folklife: An Introduction'' * ''1973: America in Legend'' * ''1973: Folklore and Traditional History'' * ''1974: Folklore in the Modern World'' * ''1976: Folklore and Fakelore: Essays toward a Discipline of Folk Studies'' * ''1981: Land of the Millrats'' * ''1983: [https://books.google.com/books?id=eoqdSXEekTcC&printsec=frontcover Handbook of American Folklore]'' == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}}  [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1916]] gzko1zzv9b0zss3i79d5cyysbdut80t 0 134737 773713 764541 2024-11-18T01:46:39Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773713 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਮੀਕਾਇਲਾ ਲੋਚ|image=|birth_date=16 ਫਰਵਰੀ 1998|birth_place=ਕਿੰਗਸਟਨ, [[ਜਮੈਕਾ]]|death_date=|years_active=|known_for=ਕਲਾਈਮੇਟ ਨਿਆਂ ਕਾਰਕੁਨ, ਬ੍ਲੌਗਰ, ਪੌਡਕਾਸਟ}}'''ਮੀਕਾਇਲਾ ਲੋਚ''' (ਜਨਮ 1998) [[ਸਕਾਟਲੈਂਡ]] ਦੇ ਐਡਿਨਬਰਗ ਅਧਾਰਤ ਇੱਕ ਜਲਵਾਯੂ ਨਿਆਂ ਕਾਰਕੁੰਨ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਗਲੋਬਲ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਪ੍ਰਾਇਜ਼ : ਯੂਕੇ'ਜ ਹੀਰੋ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.globalcitizen.org/en/content/mikaela-loach-climate-race-activism-fast-fashion/|title=Activist Mikaela Loach on Breaking up With Fast Fashion and Why Climate Justice Is Racial Justice|website=Global Citizen|language=en|access-date=6 March 2021}}</ref> ਲੋਚ ਐਡਿਨਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੈ <ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.independent.co.uk/climate-change/sustainable-living/sustainable-influencer-instagram-vegan-slow-fashion-b1794625.html|title=Sustainability influencers to follow on Instagram: From veganism to plastic-free living|date=11 February 2021|website=The Independent|language=en|access-date=6 March 2021}}</ref> ਜਿਹੜੀ 100,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਆਪਣੇ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ ਫੌਲੋਅਰਜ ਵਾਲੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਜਲਵਾਯੂ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸੰਮਿਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਚਿੱਟੇ ਰੰਗ ਦੀ ਸਰਬੋਤਮਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਅਨਿਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਅੱਤਿਆਚਾਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨਾਲ ਜਲਵਾਯੂ ਸੰਕਟ ਦੇ ਚੌਰਾਹੇ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦਿਆਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://laylafsaad.com/good-ancestor-podcast/ep047-mikaela-loach|title=Ep047: #GoodAncestor​ Mikaela Loach on Climate Justice & Antiracism|website=LAYLA F. SAAD|language=en-US|access-date=2021-04-13}}</ref> ਜੋ ਬੇਕਰ ਦੇ ਨਾਲ , ਲੋਚ ਵਾਈ.ਕੇ.ਈ.ਐਸ. ਪੋਡਕਾਸਟ ਦੀ ਸਹਿ-ਨਿਰਮਾਤਾ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਹੈ ਜੋ ਮੌਸਮੀ ਤਬਦੀਲੀ, ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.forbes.com/sites/solitairetownsend/2020/11/16/100-uk-leading-environmentalists-who-happen-to-be-women/|title=100 UK Leading Environmentalists (Who Happen To Be Women)|last=Townsend|first=Solitaire|website=Forbes|language=en|access-date=6 March 2021}}</ref><ref name=":4">{{Cite web|url=https://www.globalcitizen.org/en/content/mikaela-loach-climate-race-activism-fast-fashion/|title=Activist Mikaela Loach on Breaking up With Fast Fashion and Why Climate Justice Is Racial Justice|website=Global Citizen|language=en|access-date=22 March 2021}}</ref> == ਮੁਢਲੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਲੋਚ [[ਜਮੈਕਾ]] ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਸਰੀ, ਯੁਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿੱਚ ਹੋਈ।<ref name=":0"/> ਲੋਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਈ ਐਡਿਨਬਰਗ ਚਲੀ ਗਈ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਐਡਿਨਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਚੌਥੇ ਸਾਲ ਦੀ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੈ।<ref name=":1"/> == ਚੋਣ ਪ੍ਰਚਾਰ == ਇੱਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਲੋਚ ਨੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਨਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref name=":0"/> 2019 ਵਿੱਚ ਲੋਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਲਹਿਰ, ਐਕਸਿਨਟੇਸ਼ਨ ਬਗਾਵਤ (ਐਕਸਆਰ) ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਐਡਿਨਬਰਗ ਤੋਂ ਲੰਡਨ ਦੀ ਐਕਸ.ਆਰ. ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮੌਸਮ ਦੇ ਸੰਕਟ ਤੇ ਸੁਣਨ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ।<ref name=":3">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/uk-49976827|title=Extinction Rebellion protests: 'This is a last resort'|date=8 October 2019|work=BBC News|access-date=6 March 2021|language=en-GB}}</ref><ref name=":1"/> ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਤਜ਼ਰਬਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਡਾਇਰੀ ਲਿਖੀ।<ref name=":5">{{Cite web|url=https://www.heraldscotland.com/news/17964895.young-protestor-shares-experience-exctinction-rebellion-protests/|title=Life at the Extinction Rebellion protests: a diary of the past week|website=HeraldScotland|language=en|access-date=6 March 2021}}</ref> ਸਾਲ 2019 ਦੇ ਐਕਸ.ਆਰ. ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ, ਲੋਚ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਬਗਾਵਤ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦੇ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸਾਫ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ। ਉਸ ਨੂੰ ਤਕਰੀਬਨ ਅੱਠ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਤਾਲਾਬੰਦ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਵੈ-ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਰਿਹਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਲੋਚ ਜਲਵਾਯੂ ਕੈਂਪ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਨਾਲ ਮੁਹਿੰਮ ਵੀ ਚਲਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਬੀਬੀਸੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ, ਲੋਚ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ:<blockquote>''“ਮੈਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਚ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬਦਲ ਰਹੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਪੱਖੀ ਬਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ ਪਰ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ ਹਾਂ ਜਾਂ ਜ਼ੀਰੋ-ਵੇਸਟ ਹਾਂ, ਜੇ ਸਰਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਕੁਝ ਵੀ ਕਰੋ'' ''ਇੱਥੇ ਵੱਡੇ ਢਾਂਚਾਗਤ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ”'' <ref name=":3"/></blockquote> ਆਪਣੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਈਕੋ-ਏਜ ਦੇ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ, <ref>{{Cite web|url=https://eco-age.com/resources/author/mikaela-loach/|title=Mikaela Loach, Author at Eco-Age|website=Eco-Age|language=en-GB|access-date=22 March 2021|archive-date=17 ਅਪ੍ਰੈਲ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210417230900/https://eco-age.com/resources/author/mikaela-loach/|url-status=dead}}</ref> ਲੋਚ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਨਿਆਂ, ਨਸਲੀ ਨਿਆਂ, ਟਿਕਾਉ ਫੈਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.refinery29.com/en-us/2020/09/10053076/sustainable-ethical-fashion-activist-women|title=15 Women Decolonizing Sustainable Fashion|last=Jay|first=Georgia Murray,Anna|website=www.refinery29.com|language=en|access-date=22 March 2021}}</ref> ਉਹ ਕਈ ਪੋਡਕਾਸਟਾਂ 'ਤੇ ਮਹਿਮਾਨ ਵੀ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਆਂਡਰੇਆ ਫੌਕਸ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਪਲਾਸਟਿਕ ਪੋਡਕਾਸਟ, ਅਤੇ ਲੈਲਾ ਸਾਦ ਦਾ ਗੁੱਡ ਅੰਨਸਟਰ ਪੋਡਕਾਸਟ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://podcasts.apple.com/dk/podcast/ep047-goodancestor-mikaela-loach-on-climate-justice/id1451091236?i=1000510508556|title=Good Ancestor Podcast: Ep047: #GoodAncestor Mikaela Loach on Climate Justice & Antiracism on Apple Podcasts|website=Apple Podcasts|language=en-gb|access-date=22 March 2021|archive-date=19 ਅਪ੍ਰੈਲ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210419150130/https://podcasts.apple.com/dk/podcast/ep047-goodancestor-mikaela-loach-on-climate-justice/id1451091236?i=1000510508556|url-status=dead}}</ref> ਲੋਚ ਜ਼ੁਰੀਕ ਦੀ ਯੂਥ ਅਗੇਂਸਟ ਕਾਰਬਨ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਪੀਕਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.zurich.co.uk/support/youth-against-carbon/speakers|title=Youth Against Carbon Speakers|website=www.zurich.co.uk|access-date=22 March 2021}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/av/science-environment-54572398|title='We're fighting for our futures'|work=BBC News|access-date=22 March 2021|language=en-GB}}</ref> 2020 ਵਿੱਚ ਲੋਚ ਨੇ ਜੋ ਬੇਕਰ ਨਾਲ ਵਾਈ.ਕੇ.ਈ.ਐਸ. ਪੋਡਕਾਸਟ ਬਣਾਇਆ।<ref name=":4"/><ref>{{Cite web|url=https://podcasts.apple.com/gb/podcast/the-yikes-podcast/id1498623503|title=The YIKES Podcast on Apple Podcasts|website=Apple Podcasts|language=en-gb|access-date=22 March 2021}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਦੇ ਕੰਮ ਲਈ, ਲੋਚ ਦਾ ਨਾਮ ਬੀਬੀਸੀ ਦੀ ਵੂਮਨ ਆਵਰ ਪਾਵਰ ਲਿਸਟ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sounds/play/m000pfch|title=Woman's Hour – Woman's Hour Power List: Our Planet – The Big Reveal – BBC Sounds|website=www.bbc.co.uk|language=en-GB|access-date=22 March 2021}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/5f6X3JsVjcGXfXstdbYxhkk/womans-hour-power-list-2020-the-list|title=Woman's Hour Power List 2020: The List|website=www.bbc.co.uk|access-date=22 March 2021}}</ref> == ਹਵਾਲੇ ==   [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1998]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਾਤਾਵਰਣ ਕਾਰਕੁਨ]] 7su5rv7q5kbthan05vj5yyat98vkwyl 0 135019 773721 686722 2024-11-18T02:51:23Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773721 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਲਿਖਾਰੀ|name=ਮੈਰੀ ਡੋਰਸੀ|image=|caption=|birth_date=1950|birth_place=ਕਾਉਂਟੀ ਡਬਲਿਨ|death_date=|death_place=|alma_mater=ਓਪਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|occupation=ਲੇਖਕ, ਕਵੀ|nationality=ਆਇਰਿਸ਼|genre=|imagesize=}}'''ਮੈਰੀ ਡੋਰਸੀ''' (ਜਨਮ 1950) ਇਕ [[ਆਇਰਿਸ਼]] ਕਵੀਤਰੀ, [[ਨਾਵਲਕਾਰ]] ਅਤੇ ਲਘੂ [[ਕਹਾਣੀਕਾਰ]] ਹੈ। ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ "ਏ ਨੋਇਜ਼ ਫ੍ਰਾਮ ਦ ਵੂਡਸ਼ੇਡ" ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਆਇਰਿਸ਼ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਰੂਨੀ ਪ੍ਰਾਇਜ਼ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ [[ਆਇਰਲੈਂਡ]] ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ [[ਆਇਰਲੈਂਡ]] ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਨਾਮ 'ਤੇ [[ਸਮਲਿੰਗੀ]] ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਬੋਲਿਆ। == ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਡੋਰਸੀ ਦਾ ਜਨਮ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਕਾਉਂਟੀ ਡਬਲਿਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਅਓਸਦਾਨਾ ਦੀ ਆਇਰਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਲੈਟਰਜ਼ ਦੀ ਪੀਅਰ ਚੋਣ ਦੁਆਰਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਆਇਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਪੈਰਿਸ ਡਾਈਡਰੋਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਓਪਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਹ ਟ੍ਰਿਨਿਟੀ ਕਾਲਜ, ਡਬਲਿਨ<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=FLFT9F4BStIC&pg=PA102|title=Irish women writers: an A-to-Z guide|last=Gonzalez|first=Alexander G.|publisher=[[Greenwood Publishing Group]]|year=2006|isbn=0-313-32883-8|pages=102}}</ref> ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਰਿਸਰਚ ਐਸੋਸੀਏਟ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਦਸ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਉਹ ਜੈਂਡਰ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਕੇਂਦਰ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਵਿੱਚ ਲੇਖਕ ਰਹੀ, ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਸਮਕਾਲੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸਾਹਿਤ ਬਾਰੇ ਸੈਮੀਨਾਰ ਕਰਵਾਏ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰਚਨਾਤਮਕ ਲੇਖਣ ਦੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਡਬਲਿਨ ਵਿਖੇ ਸਕੂਲ ਫਾਰ ਜਸਟਿਸ ਵਿਚ ਵੀ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://aosdana.artscouncil.ie/Members/Literature/Dorcey.aspx?Cnuas=1|title=Aosdana Biography|publisher=Aosdana|access-date=9 March 2016|archive-date=10 ਮਾਰਚ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160310032616/http://aosdana.artscouncil.ie/Members/Literature/Dorcey.aspx?Cnuas=1|url-status=dead}}</ref><ref name="irishwriters">{{Cite web|url=http://www.irishwriters-online.com/dorcey-mary/|title=Irish writers online|publisher=Irish writers online|access-date=9 March 2016|archive-date=10 ਮਾਰਚ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160310070528/http://www.irishwriters-online.com/dorcey-mary/|dead-url=yes}}</ref> ਉਸਨੇ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਛੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਇੱਕ ਨਾਵਲ, ਇੱਕ ਛੋਟੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=http://aosdana.artscouncil.ie/Members/Literature/Dorcey.aspx?Cnuas=1|title=Aosdana Biography|publisher=Aosdana|access-date=9 March 2016|archive-date=10 ਮਾਰਚ 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160310032616/http://aosdana.artscouncil.ie/Members/Literature/Dorcey.aspx?Cnuas=1|url-status=dead}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://aosdana.artscouncil.ie/Members/Literature/Dorcey.aspx?Cnuas=1 "Aosdana Biography"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160310032616/http://aosdana.artscouncil.ie/Members/Literature/Dorcey.aspx?Cnuas=1 |date=2016-03-10 }}. Aosdana<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 March</span> 2016</span>.</cite><span data-ve-ignore="true"> </span><span class="cs1-maint citation-comment" data-ve-ignore="true">CS1 maint: discouraged parameter ([[:ਸ਼੍ਰੇਣੀ: CS1 ਸਫਾਈ: ਨਿਰਾਸ਼ਾਜਨਕ ਪੈਰਾਮੀਟਰ|link]])</span> [[Category:CS1 maint: discouraged parameter]]</ref> ਡੌਰਸੀ ਆਇਰਿਸ਼ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਔਰਤ ਸੀ (1974 ਤੋਂ ਮੌਜੂਦਾ), ਜਿਸਨੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਤੇ ਛਾਪਣ ਵਿਚ, ਸਾਰੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ|ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ.ਆਈ]]. ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਆਇਰਿਸ਼ ਵੂਮਨ ਯੂਨਾਈਟਿਡ, ਵਿਮਨ ਫਾਰ ਰੈਡੀਕਲ ਚੇਂਜ ਅਤੇ ਦ ਮੂਵਮੈਂਟ ਫਾਰ ਸੈਕਸੁਅਲ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਦੀ ਬਾਨੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=FLFT9F4BStIC&pg=PA102|title=Irish women writers: an A-to-Z guide|last=Gonzalez|first=Alexander G.|publisher=[[Greenwood Publishing Group]]|year=2006|isbn=0-313-32883-8|pages=102}}<cite class="citation book cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFGonzalez2006">Gonzalez, Alexander G. (2006). [https://books.google.com/books?id=FLFT9F4BStIC&pg=PA102 ''Irish women writers: an A-to-Z guide'']. [[ਗ੍ਰੀਨਵੁੱਡ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਗਰੁੱਪ|Greenwood Publishing Group]]. p.&nbsp;102. [[ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟੈਂਡਰਡ ਬੁੱਕ ਨੰਬਰ|ISBN]]&nbsp;[[ਵਿਸ਼ੇਸ਼: ਬੁੱਕ ਸਰੋਤ / 0-313-32883-8|<bdi>0-313-32883-8</bdi>]].</cite></ref><ref>{{Cite book|title=Twentieth-century Fiction by Irish Women: Nation and Gender|url=https://archive.org/details/twentiethcentury0000ingm|last=Heather Ingman|publisher=Ashgate Publishing, Ltd.|year=2007}}</ref> ਉਹ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ]], [[ਇੰਗਲੈਂਡ]], [[ਫਰਾਂਸ]], [[ਸਪੇਨ]] ਅਤੇ [[ਜਾਪਾਨ]] ਵਿੱਚ ਰਹੀ ਅਤੇ ਉਥੇ ਰਹਿ ਕੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=03IbwkTJR1MC&pg=PA11|title=Wee girls:Women writing from an Irish perspective|last=Murphy|first=Lizz|publisher=[[Spinifex Press]]|year=1996|isbn=9781875559510|page=11}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/oi/authority.20110803095727206|title=Oxford Reference biography}}</ref> == ਮਾਨਤਾ == ਡੋਰਸੀ ਨੇ 1990 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਿੰਨੀ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਏ ਨੋਇਸ ਫਰੌਮ ਦ ਵੁੱਡਸ਼ੈੱਡ ਲਈ ਰੂਨੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਆਇਰਿਸ਼ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਜਿੱਤਿਆ।<ref name=Gonzalez /><ref name="Aosdana"/><ref name="irishwriters"/> ਉਸ ਦਾ ਨਾਵਲ 'ਬਾਇਓਗ੍ਰਾਫੀ ਆਫ਼ ਡਿਜ਼ਾਇਰ' ਦੀ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਬਿਕਰੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਆਇਰਿਸ਼ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਵਿੱਚ 'ਪਹਿਲਾ ਸੱਚਮੁੱਚ ਕਾਮੁਕ ਆਇਰਿਸ਼ ਨਾਵਲ' ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="Aosdana"/> 2010 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਪੀਅਰ ਚੋਣ ਦੁਆਰਾ AOSDANA ਲਈ ਆਨਰੇਰੀ ਆਇਰਿਸ਼ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਲੈਟਰਸ ਦੁਆਰਾ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਵੀ ਨੁਆਲਾ ਨੀ ਧੋਮਹਨੇਲ ਅਤੇ ਨਾਵਲਕਾਰ ਯੂਜੀਨ ਮੈਕਕੇਬ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਗਲਪ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਯੂਰਪ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ, ਕੈਨੇਡਾ, ਅਫਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਪਿਛਲੇ 30 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਧਨੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੋਜ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਣਗਿਣਤ ਅਕਾਦਮਿਕ ਲੇਖਾਂ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਆਇਰਿਸ਼, ਗੇਅ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਗ੍ਰਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name="Aosdana"/><ref>{{cite book|title=Poetry and Voice: A Book of Essays|author=Stephanie Norgate|publisher=Cambridge Scholars Publishing|year=2013|pages= 275}}</ref> ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਆਇਰਿਸ਼ ਜੂਨੀਅਰ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਓ ਲੈਵਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੋਵਾਂ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਜੂਨੀਅਰ ਸਾਈਕਲ ਲਈ 'ਪਹਿਲਾ ਪਿਆਰ' ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਬੀਬੀਸੀ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ 'ਬਚਪਨ ਦੀਆਂ ਸੌ ਪਸੰਦੀਦਾ ਕਵਿਤਾਵਾਂ' ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ (RTÉ, BBC, ਅਤੇ Channel 4.) 'ਤੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਰੇਡੀਓ (BBC) ਅਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ, ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਸਟੇਜ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਲਈ 'ਇਨ ਦ ਪਿੰਕ' (ਦ ਰੇਵਿੰਗ ਬਿਊਟੀਜ਼) ਅਤੇ, 'ਸਨੀ ਸਾਈਡ ਪਲੱਕਡ' ਨੂੰ ਨਾਟਕੀ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name=Gonzalez /><ref name="Aosdana"/><ref name="irishwriters"/> ਉਸ ਨੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੀ ਆਰਟਸ ਕੌਂਸਲ ਤੋਂ ਸਾਹਿਤ ਲਈ ਪੰਜ ਵੱਡੇ: 1990, 1995, 1999, 2005 ਅਤੇ 2008 ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ ਹਨ।<ref name="Aosdana"/> ਉਸ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਗਲਪ ਮਾਵਾਂ, ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੁਆਰਾ ਲਿੰਗਕਤਾ, ਪਛਾਣ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਬਹੁਪੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਹਰੀ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਕੈਥਾਰਟਿਕ ਭੂਮਿਕਾ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਅਤੇ ਵਿਗਾੜਨ ਅਤੇ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਲਈ ਕਾਮੁਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਅਤੇ ਕਾਮੁਕ ਸੰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਮਾਂ/ਧੀ ਦੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਅਤੇ ਕੋਮਲ ਨਜ਼ਰੀਏ ਦੇ ਚਿੱਤਰਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।<ref name=Gonzalez /><ref name="Ingman">{{cite book | title=Twentieth-century Fiction by Irish Women: Nation and Gender | url=https://archive.org/details/twentiethcentury0000ingm | publisher=Ashgate Publishing, Ltd. | author=Heather Ingman | year=2007}}</ref> ==ਕਿਤਾਬਚਾ== ===ਕਵਿਤਾ=== * ''Kindling'' (London, Onlywomen Press, 1989) * ''Moving into The Space Cleared by our Mothers'' (Salmon Poetry, 1991) * ''The River That Carries Me'' (Salmon Poetry 1995) * ''Like Joy in Season, Like Sorrow. ('Salmon Poetry, 2001) * ''Perhaps the heart is Constant After All''. (Salmon Poetry, 2012) * "To Air the Soul, Throw All the Windows Wide." (Salmon Poetry 2016) New and Selected Poetry. * "Life Holds Its Breath. (Salmon Poetry 2022.) === ਕਿਤਾਬਾਂ, ਨਿਬੰਧ ਅਤੇ ਨਿੱਕੀ ਕਹਾਣੀਆਂ === * ''A Noise from the Woodshed: Short Stories'' (London, Onlywomen Press, 1989) * ''Scarlet O'Hara'' (in the anthology ''In and Out of Time'') (London. Onlywomen Press, 1990) * ''Biography of Desire'' (Dublin, Poolbeg 1997) * ''A Glorious Day'' (The Faber Book Of Best New Irish Short Stories 2006–2007 By [[David Marcus]]) * ''The Lift Home'' (Virgins and Hyacinths, Ed. Caroline Walsh.1993.) * ''The Orphan;' (In Sunshine or in Shadow) Ed. Mary Maher. 1999. * "Adrienne." 'Queer Whispers' anthology ed. Paul McVeigh. === ਸਟੇਜੀ ਨਾਟਕੀਕਰਨ === * ''In the Pink'' (The Raving Beauties) * ''Sunny Side Plucked'' (Dublin, Project Arts Centre) == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ == * {{Cite book|title=The Vintage Book of International Lesbian Fiction|author=Naomi HolochKnopf |publisher=Doubleday Publishing Group|year= 2010 | pages=368}} * Bisexuality, Queer Theory, and Mary Dorcey's Biography of Desire www.postcolonialweb.org/poldiscourse/casablanca/pratt2.html May 31, 2001 - Bisexuality, Queer Theory and Mary Dorcey's Biography of Desire: An .... categorically that the first person I loved was of the male sex" (153). Bisexuality, Queer Theory, and Mary Dorcey's Biography of Desire postcolonialweb.org * Twentieth Century Literature by Irish Women: Nation and Genderhttps://books.google.com/books?isbn=0754635384 Heather Ingman - 2007 - Literary Criticism (Dorcey, 1989, 158- 9) The semiotic world 'beyond the grasp of speech' ... Kate observes to herself that: Mary Dorcey continues her exploration of the life of... *'The following article aims to examine Mary Dorcey's poem “Come Quietly or the Neighbours Will Hear,” included in the 1991 volume 'Moving into the Space Cleared by Our Mothers.' Katarzyna Poloczek, University of Łódź: 'Women's Power To Be Loud.' 1 {{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਨਾਵਲਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੈਸਬੀਅਨ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1950]] b8065bqu8m304mj2uxpoh6otpa8j6yt 0 137600 773648 709424 2024-11-17T16:34:21Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773648 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=Najma Kousri|known_for=leading Tunisian rights activist|footnotes=|website=|signature=|relatives=|parents=|occupation=lawyer|employer=|education=|other_names=|image=Najma Kousri at WorldPride 2017 - Madrid (cropped).jpg|residence=|death_cause=|death_place=|death_date=|birth_place=|birth_date=1991|birth_name=|caption=at WorldPride 2017 in Madrid|image_size=|nationality=[[Tunisia]]}} '''ਨਜਮਾ ਕੌਸਰੀ''' ( {{Lang-ar|نجمة العبيدي القوصري}} , ਜਿਸਨੂੰ ਨਜਮਾ ਕੌਸਰੀ ਲਾਬੀਡੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਨਮ-1991) ਇੱਕ ਟਿਉਨੀਸ਼ੀਆ ਦੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਅਤੇ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ-ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁੰਨ ਹੈ। ਕੌਸਰੀ #ਏਨਾਜ਼ੇਡਾ (ਟਿਉਨੀਸ਼ੀਆਂ [[ਮੀ ਟੂ ਤਹਿਰੀਕ|#ਮੀਟੂ]] ) ਲਹਿਰ ਦੀ ਸਹਿ-ਬਾਨੀ ਅਤੇ ਟਿਉਨੀਸ਼ਿਆਈ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਵੂਮਨ ਦੀ ਕੋਆਰਡੀਨੇਟਰ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਫ਼ੋਟੋਗ੍ਰਾਫਿਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ, 2017 ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://magazine.zenith.me/en/society/tunisias-poor-record-gay-rights|title=Double Lives|date=2017-03-08|website=magazine.zenith.me|language=en|access-date=2019-12-11}}</ref> == ਜੀਵਨੀ == ਕੌਸਰੀ ਕੋਲ ਟਿਉਨੀਸ਼ਿਆ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦਾ ਲਾਇਸੈਂਸ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਸਵੀਡਨ ਵਿਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਇਕ ਖੋਜ-ਪੱਤਰ ਜਿਸ ਵਿਚ ਡਿਜੀਟਲ ਟੈਕਨਾਲੌਜੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://azizagherib.wixsite.com/youth-center/interview|title=Interview|website=youth-center|language=fr|access-date=2019-12-11}}</ref> ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਰਗਰਮੀ ਸਾਬਕਾ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ੀਨ ਏਲ ਅਬੀਦੀਨ ਬੇਨ ਅਲੀ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.humanite.fr/liberte-jecris-ton-nom-sur-ma-peau-594006|title=Liberté, j'écris ton nom sur ma peau|date=2015-12-28|website=L'Humanité|language=fr|access-date=2019-12-11}}</ref> ਕੌਸਰੀ ਨੇ ਟਿਉਨੀਸ਼ਿਆ ਦੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਜਿਨਸੀ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਵਿਰੁੱਧ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਇਕ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਰਖਾਸਤ ਰਵੱਈਏ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਕੇਸਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।<ref>Anna Antonakis, ''Renegotiating Gender and the State in Tunisia between 2011 and 2014: Power, Positionality, and the Public Sphere'', Politik Und Gesellschaft Des Nahen Ostens (Wiesbaden: Springer, 2019), p. 200 {{Doi|10.1007/978-3-658-25639-5}}.</ref> ਉਸਦੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਨੇ ਕਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਹੁਦੇ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੱਮਾ ਹਮਾਮੀ ਦਾ ਸਮਰਥਨ,<ref>{{Cite web|url=http://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/21/hamma-election-tunisie_n_6199282.html|title=Hamma Hammami|website=huffpostmaghreb.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20190414112331/https://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/21/hamma-election-tunisie_n_6199282.html|archive-date=2019-04-14|access-date=2019-12-11}}</ref> ਯਾਸੀਨ ਅਯਾਰੀ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ,<ref>{{Cite web|url=https://www.huffpostmaghreb.com/2015/01/02/reporters-sans-frontieres-yassine-ayari_n_6406178.html|title=Yassine Ayari|website=huffpostmaghreb.com|archive-url=http://archive.wikiwix.com/cache/20150104000000/https://www.huffpostmaghreb.com/2015/01/02/reporters-sans-frontieres-yassine-ayari_n_6406178.html|archive-date=2015-01-04|access-date=2019-12-11}}</ref> ਸ਼ੈਮਆ ਅਲ-ਸਬਬਾਗ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਜੋ ਕਿ ਮਿਸਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਗਠਜੋੜ ਦਾ ਆਗੂ ਸੀ,<ref>{{Cite web|url=http://m.huffpost.com/mg/entry/6595352|title=Shaimaa al-Sabbagh|website=huffpost.com|archive-url=https://archive.today/20150401171320/http://m.huffpost.com/mg/entry/6595352|archive-date=2015-04-01|access-date=2019-12-11|dead-url=unfit}}</ref> ਖੇਦਿਜਾ ਵਿੱਚ ਲੋਕਤੰਤਰ,<ref>{{Cite web|url=http://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/25/mustapha-ben-jaafar-assemblee_n_6218864.html|title=Mustapha Ben Jaâfar|website=huffpostmaghreb.com|archive-url=http://archive.wikiwix.com/cache/20141226113053/http://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/25/mustapha-ben-jaafar-assemblee_n_6218864.html|archive-date=2014-12-26|access-date=2019-12-11}}</ref> ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ ਖੇਦਿਜਾ ਸ਼ੈਰਿਫ਼ ਉੱਤੇ,<ref>{{Cite web|url=https://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/27/khedija-cherif-prix-_n_6231636.html|title=Khedija Cherif|website=huffpostmaghreb.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20190806082309/https://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/27/khedija-cherif-prix-_n_6231636.html|archive-date=2019-08-06|access-date=2019-12-11}}</ref> ਯੂਨੀਅਨਿਸਟ ਹੋਸੀਨ ਅਬਾਸੀ,<ref>{{Cite web|url=http://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/21/abassi-ugtt-tunisie-_n_6197612.html|title=Houcine Abassi|website=huffpostmaghreb.com|archive-url=http://archive.wikiwix.com/cache/20151013170542/http://www.huffpostmaghreb.com/2014/11/21/abassi-ugtt-tunisie-_n_6197612.html|archive-date=2015-10-13|access-date=2019-12-11}}</ref> ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਵਿਚ ਹੋਰ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇ ਸਨ। ਕੌਸਰੀ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਟੇਟ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਯੇਜ਼ੀਦੀ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਖਿਲਾਫ਼ ਵੀ ਬੋਲ ਚੁੱਕੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.pressegauche.org/Amnesty-international-denonce-les-violences-infligees-aux-femmes-et-aux-filles|title=Amnesty international dénonce les violences infligées aux femmes et aux filles yezidis par l'État islamique - Presse-toi à gauche !|last=gauche !|first=Presse-toi à|website=www.pressegauche.org|language=fr|access-date=2019-12-11}}</ref>ਉਸਨੇ ਟਿਉਨੀਸ਼ੀਆ ਦੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਮੋਨੀਆ ਇਬਰਾਹਿਮ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਆਲੋਚਨਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਵੇਗਾ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=VQm1DwAAQBAJ&pg=PA469&lpg=PA469&dq=najma+kousri#v=onepage&q=najma%20kousri&f=false|title=Das Imaginäre und die Revolution: Tunesien in revolutionären Zeiten|last=Abbas|first=Nabila|date=2019-10-09|publisher=Campus Verlag|isbn=978-3-593-51153-5|pages=469|language=de}}</ref> ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਕੌਸਰੀ ਨੇ ਇਸਲਾਮਿਕ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਟਿਉਨੀਸ਼ੀਆ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਵਿਰੁੱਧ ਬੋਲਿਆ।<ref>{{Cite web|url=http://www.globalissues.org/news/2011/10/15/11533|title=TUNISIA: Islamists Rise Uncertainly After Repression — Global Issues|website=www.globalissues.org|access-date=2019-12-10}}</ref> == #EnaZeda == 2019 ਵਿੱਚ, ਕੌਸਰੀ ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਅਨ #MeToo ਲਹਿਰ ਦੇ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਈ।[14] ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ #EnaZeda (ਅਰਬੀ: أنا زادة) ਕਹੇ ਜਾਂਦੇ, ਕੌਸਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ "ਬਸ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਹੈ"।[15] ਨਵੰਬਰ 2019 ਤੱਕ, ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਫੇਸਬੁੱਕ ਗਰੁੱਪ ਦੇ 21,600 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੈਂਬਰ ਸਨ; ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਲਈ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਥਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੌਸਰੀ ਨੇ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੂੰ ਮਿਸਰ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਨਾਗਰਿਕ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਬੋਲਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ਵਜੋਂ ਦੱਸਿਆ। ਉਹ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਤੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨ ਵਿੱਚ #EnaZeda ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸਿਹਰਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ - ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜਨਤਕ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ 'ਤੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਬਾਰੇ ਪਿਛਲੀਆਂ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੇ ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।[14] ਕੌਸਰੀ ਨੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਦਸੰਬਰ 2010 ਦੇ ਵਿਦਰੋਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਵਧੀ[16] ਅਤੇ ਹੋਰ ਹਿੰਸਕ ਹੋ ਗਈ। ਅੰਦੋਲਨ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਪੈਮਾਨੇ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੀੜਤਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਉਣ ਨਾਲ ਸਮਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨਸੀ ਹਮਲੇ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। [18] == ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਅਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਡੈਮੋਕਰੇਟਿਕ ਵੂਮੈਨ == ਕੌਸਰੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਟਿਊਨੀਸੀਅਨ ਡੇਸ ਫੇਮਸ ਡੈਮੋਕਰੇਟਸ<ref name="pride">{{Cite web|url=https://www.worldpridemadrid2017.com/en/summit/speakers/all/431-kousri-najma-2|title=World Pride Najma Kousri|website=www.worldpridemadrid2017.com|access-date=2019-12-11|archive-date=2019-12-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20191211132552/https://www.worldpridemadrid2017.com/en/summit/speakers/all/431-kousri-najma-2|dead-url=yes}}</ref> (ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਅਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਫ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਵੂਮੈਨ, ਏਟੀਐਫਡੀ), ਇੱਕ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਹਿ-ਸੰਯੋਜਕ ਹੈ।<ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.ilgrandecolibri.com/en/tunisia-fired-for-being-feminist-and-lgbt-friendly/|title=Tunisia, fired for being feminist and LGBT-friendly|last=Ameni|date=2017-01-30|website=Il Grande Colibrì|language=en-US|access-date=2019-12-10}}</ref><ref>Anna Antonakis, ''Renegotiating Gender and the State in Tunisia between 2011 and 2014: Power, Positionality, and the Public Sphere'', Politik Und Gesellschaft Des Nahen Ostens (Wiesbaden: Springer, 2019), p. 210; {{doi|10.1007/978-3-658-25639-5}}.</ref> ATFD ਦੇ ਅੰਦਰ, ਕੌਸਰੀ ਦਾ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਜਿਨਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਹ ਕੁਲੀਸ਼ਨ ਫਾਰ ਸੈਕਸੁਅਲ ਐਂਡ ਬਾਡੀਲੀ ਰਾਈਟਸ ਇਨ ਮੁਸਲਿਮ ਸੋਸਾਇਟੀਜ਼ (CSBR)<ref>{{Cite web|url=http://www.wluml.org/node/4556|title=International: Coalition for Sexual and Bodily Rights in Muslim Societies (CSBR): Sexuality Institute 2008 {{!}} Women Reclaiming and Redefining Cultures|website=www.wluml.org|access-date=2019-12-11|archive-date=2019-12-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20191211205759/http://www.wluml.org/node/4556|dead-url=yes}}</ref> ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਯੁਕਤ ਹਸਤਾਖਰ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਰੇਸੇਪ ਤੈਯਪ ਏਰਦੋਗਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਹਾਂਡੇ ਕਾਦਰ ਦੇ ਕਤਲ ਅਤੇ ਤਸ਼ੱਦਦ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://kadinininsanhaklari.org/wp-content/uploads/2018/09/CSBR_JusticeforHandeKader_31Aug2016.pdf|title=Open Letter to Recep Tayyip Erdogan|last=Coalition for Sexual and Bodily Rights in Muslim Societies (CSBR)|date=31 August 2016|website=kadinininsanhaklari.org/}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kaosgl.org/en/single-news/coalition-for-sexual-rights-in-muslim-societies-wrote-a-letter-to-erdogan|title=Coalition for Sexual Rights in Muslim Societies wrote a letter to Erdoğan|last=LGBTI+|first=Kaos GL-News Portal for|website=Kaos GL - News Portal for LGBTI+|language=en|access-date=2019-12-11}}</ref> 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਸੰਗਠਨ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਆਹ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://thearabweekly.com/debate-interfaith-marriage-revs-again-tunisia|title=Debate on interfaith marriage revs up again in Tunisia {{!}} Iman Zayat|website=AW|language=en|access-date=2019-12-10}}</ref> 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਨੂੰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ - ਫੰਡਿੰਗ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਗਰਭ ਨਿਰੋਧ ਤੱਕ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.tellerreport.com/news/2019-08-13---feast-of-women-in-tunisia--some-fights-still-have-a-hard-tooth---rfi-.SJxMXiF14B.html|title=Feast of women in Tunisia: some fights still have a hard tooth - RFI {{!}} tellerreport.com|last=Anonym|website=www.tellerreport.com|language=en|access-date=2019-12-10}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.rfi.fr/afrique/20190813-tunisie-fete-femme-aftd-lutte-droits-femmes-violence-contraception|title=Fête de la femme en Tunisie: des combats de longue haleine pour les droits - RFI|website=RFI Afrique|date=13 August 2019 |language=fr|access-date=2019-12-11}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1991]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] i061fnhjc124s1yc8q9e9k0tvj36893 0 138011 773702 671609 2024-11-17T23:55:00Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773702 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਮਰੀਅਮ ਗੁਰਬਾ | image = MyriamGurba.jpg | occupation = ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ }} '''ਮਰੀਅਮ ਗੁਰਬਾ''' ਇੱਕ [[ਮੈਕਸੀਕੋ|ਮੈਕਸੀਕਨ]] [[ਅਮਰੀਕੀ]] [[ਲੇਖਕ]], [[ਕਹਾਣੀਕਾਰ]] ਅਤੇ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ। ਉਹ ਮੈਟਾ ਦੇ ਟ੍ਰੌਪਿਕਸ, ਅਮਰੀਕਨ ਡਰਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਮੀਖਿਆ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 2019 ਵਿੱਚ 'ਓ, ਦ ਓਪਰਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ' ਨੇ ਗੁਰਬਾ ਦੇ ਕੰਮ ''ਮੀਨ'' (2017) ਨੂੰ "ਹਰ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਰਬੋਤਮ ਐਲਜੀਬੀਟੀਕਿਉ ਕਿਤਾਬਾਂ" ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਿਹਾ ਹੈ। == ਕਰੀਅਰ == ਗੁਰਬਾ ਨੇ 'ਸਿਸਟਰ ਸਪਿਟ' ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ "ਲੈਸਬੀਅਨ-ਫੈਮਿਨਿਸਟ ਸਪੋਕਨ ਵਰਡ ਐਂਡ ਪਰਫ਼ੋਰਮੈਂਸ ਆਰਟ ਕੁਲੈਕਟਿਵ" ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=http://www.presstelegram.com/lgbt/20150402/long-beach-authors-to-share-their-humor-discomfort-at-sister-spit-tour|title=Long Beach authors to share their humor, discomfort at Sister Spit tour|website=www.presstelegram.com|access-date=2016-03-10}}</ref> ਲਾਤੀਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਕਲਾ<ref>{{Cite web|url=http://lbpost.com/life/arts-culture/2000007819-molaa-who-are-you|title=Local Artists Explore Identity and Diversity in WHO ARE YOU, MOLAA's First Exhibit of 2016|last=Morris|first=Asia|publisher=Long Beach Post|access-date=2016-12-09|archive-date=2016-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220085418/http://lbpost.com/life/arts-culture/2000007819-molaa-who-are-you|url-status=dead}}</ref> ਅਤੇ ਦ ਸੈਂਟਰ ਲੌਂਗ ਬੀਚ ਵਿਖੇ ਗੁਰਬਾ ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲਗਾਈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.centerlb.org/event-view/opening-reception-featuring-myriam-gurba-and-denise-rivas/|title=Opening Reception Featuring Myriam Gurba and Denise Rivas The Center Long Beach|website=The Center Long Beach|archive-url=https://web.archive.org/web/20200909210106/https://www.centerlb.org/event-view/opening-reception-featuring-myriam-gurba-and-denise-rivas/|archive-date=2020-09-09|access-date=2016-12-09}}</ref> == ਕੰਮ == ਗੁਰਬਾ ਤਿੰਨ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਲੇਖਕ ਹੈ: ਮੀਨ ( ਕੌਫੀ ਹਾਊਸ ਪ੍ਰੈਸ, 2017)<ref name=":2">{{Cite web|url=https://www.oprahmag.com/entertainment/books/g27455697/best-lgbtq-books-ever/|title=50 Queer Authors Share Their All-Time Favorite LGBTQ Books|last=Hart|first=Michelle|date=2019-06-04|website=Oprah Magazine|language=en-US|access-date=2019-08-08}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://coffeehousepress.org/products/mean|title=Mean|last=Gurba|first=Myriam|date=Nov 7, 2017|publisher=Coffee House Press|isbn=978-1-56689-491-3|access-date=September 13, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20200909210104/https://coffeehousepress.org/products/mean|archive-date=September 9, 2020}}</ref> ਅਤੇ ਡਾਹਲੀਆ ਸੀਜ਼ਨ: ਸਟੋਰੀਜ਼ ਐਂਡ ਏ ਨੋਵੇਲਾ (ਮੈਨਿਕ ਡੀ ਪ੍ਰੈਸ /ਫਿਊਚਰ ਟੈਂਸ, 2007)<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/dahliaseasonstor00gurb|title=Dahlia Season: stories & a novella|last=Gurba|first=Myriam|date=May 1, 2007|publisher=Future Tense|isbn=978-1933149165|access-date=2016-12-09|url-access=registration}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.kobo.com/us/en/ebook/dahlia-season|title=Dahlia Season eBook by Myriam Gurba|website=Kobo|access-date=2016-12-09}}</ref> ਅਤੇ ਪੇਂਟਿੰਗਜ਼ ਦੇਅਰ ਪੋਰਟਰੇਟਸ ਇਨ ਵਿੰਟਰ: ਸਟੋਰੀਜ਼ ਆਦਿ।<ref>{{Cite web|url=https://www.nbcnews.com/news/latino/2015-latino-books-8-must-reads-indispensable-small-presses-n474496|title=2015 Latino Books: 8 Must-Reads from Indispensable Small Presses|website=NBC News|access-date=2016-03-05}}</ref> ਉਸਦੀ ਦੂਜੀ ਕਿਤਾਬ,ਪੇਂਟਿੰਗਜ਼ ਦੇਅਰ ਪੋਰਟਰੇਟਸ ਇਨ ਵਿੰਟਰ: ਸਟੋਰੀਜ਼, ਇੱਕ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਮੈਕਸੀਕਨ ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.nbcnews.com/news/latino/2015-latino-books-8-must-reads-indispensable-small-presses-n474496|title=2015 Latino Books: 8 Must-Reads from Indispensable Small Presses|website=NBC News|access-date=2016-03-05}}</ref> ਗੁਰਬਾ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਕਲਰਲਾਈਨਜ਼,<ref>{{Cite web|url=http://www.colorlines.com/articles/read-exhilarating-history-las-super-badass-ovarian-psychos-bicycle-brigade|title=READ This Exhilarating History of L.A.'s Super-Badass 'Ovarian Psychos' Bicycle Brigade|last=Rao|first=Sameer|website=Colorlines|publisher=race forward|access-date=2016-12-09}}</ref> ਲੇਸ ਫਿਗਸ ਪ੍ਰੈਸ, ਜ਼ੋਕਾਲੋ ਪਬਲਿਕ ਸਕੁਏਅਰ, ਦਿ ਵਾਂਡਰਰ, ਫਿਗਮੈਂਟ ਅਤੇ ਐਕਸਕਿਊਸੀ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਸੰਗ੍ਰਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੁਰਬਾ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਅਮਰੀਕਨ ਡਰਟ ਦੀ ਟ੍ਰੌਪਿਕਸ ਆਫ਼ ਮੈਟਾ ਵਿਚਲੀ ਸਮੀਖਿਆ ਨੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਨਿਯੋਜਨ, ਸਫੈਦ ਨਜ਼ਰ, ਨਸਲਵਾਦ, #ਓਨਵੋਇਸਜ਼ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਬਾਰੇ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/nation/2020/01/22/american-dirt-cummins/|title='American Dirt' is a novel about Mexicans by a writer who isn't.|last=|first=|date=|website=Washingtonpost.com|archive-url=|archive-date=|access-date=2020-01-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://slate.com/culture/2020/01/american-dirt-book-controversy-explained.html|title=Why Everyone's Angry About American Dirt|last=Hampton|first=Rachelle|date=2020-01-21|website=Slate Magazine|language=en|access-date=2020-01-23}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://newrepublic.com/article/156282/not-write-book-review|title=How Not to Write a Book Review|last=Shephard|first=Alex|date=2020-01-22|work=The New Republic|access-date=2020-01-23|issn=0028-6583}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tropicsofmeta.com/2019/12/12/pendeja-you-aint-steinbeck-my-bronca-with-fake-ass-social-justice-literature/|title=Pendeja, You Ain't Steinbeck: My Bronca with Fake-Ass Social Justice Literature|date=2019-12-12|website=Tropics of Meta|language=en|access-date=2020-09-09}}</ref> ਟ੍ਰੌਪਿਕਸ ਆਫ਼ ਮੈਟਾ ਲਈ ਸਮੀਖਿਆ ਮਿਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਪਿਛਲੀ ਸਮੀਖਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਿਖੀ ਗਈ ਸੀ, ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਗੁਰਬਾ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ, #ਡਿਗਨੀਡਡਲਿਟਰੇਰੀਆ ਹੈਸ਼ਟੈਗ ਨਾਲ, 2020 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। 2017 ਤੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਲੇਖਕ ਮੈਰੀਨਾਓਮੀ ਨੇ ਇੱਕ ਸਲਾਹ ਪੋਡਕਾਸਟ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ [https://www.askbigrlz.com/ ਅਸਕਬੀਗਰਲਜ਼] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211126115400/http://askbigrlz.com/ |date=2021-11-26 }} ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਸੁਣਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.askbigrlz.com/about.html|title=AskBiGrlz|last=Gurba|first=Myriam|last2=MariNaomi|website=AskBiGrlz|access-date=2021-11-09|archive-date=2021-05-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210513091225/https://askbigrlz.com/about.html|dead-url=yes}}</ref> == ਅਵਾਰਡ == ਗੁਰਬਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਨਾਵਲ ਡਾਹਲੀਆ ਸੀਜ਼ਨ<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/dahliaseasonstor00gurb|title=Dahlia Season: Stories & a Novella - Myriam Gurba|last=Gurba|first=Myriam|year=2007|access-date=2016-12-09|via=[[Internet Archive]]|url-access=registration}}</ref> ਨੇ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਟ੍ਰਾਈਐਂਗਲ ਤੋਂ ਡੈਬਿਊ ਫਿਕਸ਼ਨ ਲਈ ਐਡਮੰਡ ਵ੍ਹਾਈਟ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ, ਅਤੇ ਲਾਂਬਡਾ ਲਿਟਰੇਰੀ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਫਾਈਨਲਿਸਟ ਹੋਇਆ।<ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.publishingtriangle.org/awards.asp|title=Publishing Triangle|website=www.publishingtriangle.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20190323191422/http://www.publishingtriangle.org/awards.asp|archive-date=2019-03-23|access-date=2016-03-05}}</ref><ref name=":1">{{Cite web|url=http://www.lambdaliterary.org/winners-finalists/04/30/lambda-literary-awards-2007-2/|title=20th Annual Lambda Literary Awards|website=Lambda Literary|language=en-US|archive-url=https://web.archive.org/web/20170731234511/http://www.lambdaliterary.org/winners-finalists/04/30/lambda-literary-awards-2007-2/|archive-date=2017-07-31|access-date=2016-03-05}}</ref> ਡੈਜ਼ਡ ਨੇ ਡਾਹਲੀਆ ਸੀਜ਼ਨ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੁਈਰ ਲਿਟ ਕਲਾਸਿਕਸ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite web|url=http://www.dazeddigital.com/artsandculture/article/22144/1/come-out-with-the-best-characters-in-queer-lit|title=Come out with the best characters in queer lit|last=Dazed|website=Dazed|access-date=2016-03-10}}</ref> ਐਮਿਲੀ ਗੋਲਡ ਨੇ ਗੁਰਬਾ ਨੂੰ "ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਲੇਖਕ ਦੱਸਿਆ ਜਿਸਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੁਹਾਡੀ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਣੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ।"<ref>{{Cite web|url=http://www.themillions.com/2014/12/a-year-in-reading-emily-gould.html|title=The Millions : A Year in Reading: Emily Gould|website=www.themillions.com|access-date=2016-03-10}}</ref> == ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ == 2019 ਵਿੱਚ, ਓ ਦ ਓਪਰਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨੇ ਗੁਰਬਾ ਦੇ ਕੰਮ ਮੀਨ (2017) ਨੂੰ "ਹਰ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਸਰਬੋਤਮ ਐਲਜੀਬੀਟੀਕਿਉ ਕਿਤਾਬਾਂ" ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਿਹਾ ਹੈ।<ref name=":2"/> [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼]] ਨੇ ਗੁਰਬਾ ਨੂੰ "ਵੱਖਰੀ ਅਤੇ ਛੂਹ ਜਾਣ ਵਾਲੀ" ਆਵਾਜ਼ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2017/12/22/books/review/best-memoirs.html|title=In Search of Lost Time|last=Daum|first=Meghan|date=2017-12-22|work=The New York Times|access-date=2019-08-08|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> ਦ ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੇ ਮੇਘਨ ਡਾਉਮ ਨੇ ਮੀਨ ਨੂੰ 2017 ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਸਰਵੋਤਮ ਯਾਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਿਹਾ, "ਗੁਰਬਾ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਓਨੀ ਹੀ ਵੱਖਰੀ ਅਤੇ ਛੂਹ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਕਿ ਮੈਂ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜੀ ਹੈ। "ਮੀਨ" ਵਿੱਚ ਬਚਪਨ ਦੀਆਂ ਆਮ ਉਲਝਣਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਦੇ ਅਪਮਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਨਸਲ, ਵਰਗ, ਲਿੰਗਕਤਾ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਧਿਆਨ ਹੈ।" <ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2017/12/22/books/review/best-memoirs.html|title=In Search of Lost Time|last=Daum|first=Meghan|date=2017-12-22|work=The New York Times|access-date=2020-02-05|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਦੀ ਪਾਰੁਲ ਸੇਘਲ ਨੇ ਮੀਨ ਨੂੰ "ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਯਾਦਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ" ਕਿਹਾ ਜੋ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਖ਼ਰਚਿਆਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਲੇਖਾ-ਜੋਖਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਬਚਾ ਨਹੀਂ ਸਕੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭੂਤਾਂ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ ਸਿੱਖਣਾ, ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ। ਇਹ "ਜਿਨਸੀ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਨਸਲ, ਵਰਗ ਅਤੇ ਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਦੀ ਚਰਚਾ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਵੀ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।"<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2017/12/19/books/review-mean-myriam-gurba.html|title=An Account of Surviving Assault Mixes Horror and Humor|last=Sehgal|first=Parul|date=2017-12-19|work=The New York Times|access-date=2019-08-01|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref> ਗੁਰਬਾ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਦ ਆਇਓਵਨ ਰਿਵਿਊ,<ref>{{Cite web|url=https://iowareview.org/blog/myriam-gurbas-mean|title=Myriam Gurba's MEAN {{!}} The Iowa Review|website=iowareview.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20200909210105/https://iowareview.org/blog/myriam-gurbas-mean|archive-date=2020-09-09|access-date=2019-08-01}}</ref> ਦ ਪੈਰਿਸ ਰਿਵਿਊ ,<ref>{{Cite web|url=https://www.theparisreview.org/blog/2017/09/15/staff-picks-3/|title=Staff Picks: Morphine, Martyrs, Microphones|last=Review|first=The Paris|date=2017-09-15|website=The Paris Review|language=en|access-date=2019-08-01}}</ref> ਦ ਲੈਸਬ੍ਰੇਰੀ,<ref>{{Cite web|url=https://lesbrary.com/2015/09/15/danika-reviews-painting-their-portraits-in-winter-by-myriam-gurba/|title=Danika reviews Painting Their Portraits in Winter by Myriam Gurba|last=Ellis|first=Danika|website=The Lesbrary|publisher=The Lesbrary|access-date=2016-12-09}}</ref> ਰੇਨ ਟੈਕਸੀ,<ref>{{Cite web|url=http://www.raintaxi.com/dahlia-season/|title=DAHLIA SEASON|last=Attaway|first=Jacklyn|website=Rain Taxi|publisher=Rain Taxi|access-date=2016-12-09}}</ref> ਵੱਡੀਆਂ ਹੋਰ <ref>{{Cite web|url=https://bigother.com/2011/04/03/sentences-and-fragments-prathna-lors-ventriloquism-and-myriam-gurbas-wish-you-were-me/|title=Sentences and Fragments: Prathna Lor's VENTRILOQUISIM and Myriam Gurba's WISH YOU WERE ME|last=Gaudry|first=Molly|website=BIG OTHER|publisher=BIG OTHER|access-date=2016-12-09}}</ref> ਅਤੇ ਵਿੰਗ ਚੇਅਰ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਆਦਿ ਵਿਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.wingchairbooks.com/2011/05/wish-you-were-me-by-myriam-gurba/|title=Wish You Were Me by Myriam Gurba|last=Filippone|first=Michael|website=Wing Chair Books|publisher=Michael Filippone|access-date=2016-12-09|archive-date=2016-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220081052/http://www.wingchairbooks.com/2011/05/wish-you-were-me-by-myriam-gurba/|url-status=dead}}</ref> ਜਿਲ ਸੋਲੋਵੇ ਨੇ ਗੁਰਬਾ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, "ਅਨੁਕੂਲ ਜਾਦੂਈ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਜੰਗਲੀਪਣ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਵਿਸਫੋਟ ਦਾ ਰਲਾਅ" ਕਿਹਾ ਹੈ।<ref name="Mean – Emily Books">{{Cite web|url=https://emilybooks.com/books/mean/|title=Mean – Emily Books|website=emilybooks.com|access-date=2020-01-23}}</ref> ਮਿਸ਼ੇਲ ਟੀ ਨੇ ਮੀਨ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ ਕਿ, "ਮਰੀਅਮ ਗੁਰਬਾ ਵਰਗਾ ਕੋਈ ਹੋਰ ਲੇਖਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ 'ਮੀਨ' ਸੰਪੂਰਨਤਾ ਹੈ।"<ref name="Mean – Emily Books" /> ਉਸਦੇ ਬਾਰੇ ਲੇਖ ਕੇਕਿਉਈਡੀ,<ref name="KQED">{{Cite web|url=https://ww2.kqed.org/arts/2015/06/22/for-mexican-girls-who-paint-their-fingernails-black/|title=For Mexican Girls Who Paint Their Fingernails Black|last=Clark|first=Leilani|website=KQED Arts|publisher=KQED|access-date=2016-12-09}}</ref> ਦ ਐੱਜ ਐਲਬੀ <ref>{{Cite web|url=https://www.theedgelb.com/feature/whats-the-deal-with-frida-kahlos-cult-following/|title=What's The Deal With Frida Kahlo's Cult Following?|last=Rasmussen|first=Emily|website=The Edge LB|publisher=The Edge: The Independent Voice of Long Beach|access-date=2016-12-09|archive-date=2016-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220230259/https://www.theedgelb.com/feature/whats-the-deal-with-frida-kahlos-cult-following/|dead-url=yes}}</ref> ਅਤੇ ਕਨਫੇਸ਼ਨ ਆਫ ਏ ਬੋਆਏ ਟੋਆਏ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=http://confessionsofaboytoy.com/2015/07/17/myriam-gurba-required-reading-for-mexican-girls-who-paint-their-fingernails-black/|title=Myriam Gurba: Required Reading for Mexican Girls Who Paint their Fingernails Black|last=Darling|first=Nikki|website=Confessions of a Boy Toy|publisher=Confessions of a Boy Toy|access-date=2016-12-09}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ ''ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਰਿਵਿਊ ਆਫ਼ ਬੁਕਸ ,'' <ref>{{Cite web|url=https://lareviewofbooks.org/av/larb-radio-hour-queer-memoir-part-two-feeling-mean-myriam-gurba/|title=LARB Radio Hour: Queer Memoir Part Two: Feeling Mean with Myriam Gurba|website=Los Angeles Review of Books|archive-url=https://web.archive.org/web/20200909210129/https://lareviewofbooks.org/av/larb-radio-hour-queer-memoir-part-two-feeling-mean-myriam-gurba/|archive-date=2020-09-09|access-date=2019-08-01}}</ref> ''ਓਸੀ ਵੀਕਲੀ'', <ref>{{Cite web|url=http://www.ocweekly.com/arts/author-artist-myriam-gurba-is-a-bettie-page-susan-sontag-hybrid-7201510|title=Author-Artist Myriam Gurba is a Bettie Page-Susan Sontag Hybrid|last=Nericcio|first=William|website=OC Weekly|publisher=OC Weekly|access-date=2016-12-09}}</ref> ''ਮੋਲਾ'', <ref>{{Cite web|url=https://www.molaa.org/artist-myriam-gurba/|title=Who Are You? Artist: Myriam Gurba|website=MOLAA|access-date=2016-12-09}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਦਸੰਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ''ਦ ਨਾਰਮਲ ਸਕੂਲ'', <ref>{{Cite web|url=http://thenormalschool.com/a-normal-interview-with-myriam-gurba/|title=A Normal Interview with Myriam Gurba|last=Quintana|first=Monique|website=The Normal School|publisher=The Normal School|access-date=2016-12-09|archive-date=2016-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220094202/http://thenormalschool.com/a-normal-interview-with-myriam-gurba/|dead-url=yes}}</ref> ''ਵਿਅਰਡ ਸਿਸਟਰ'' <ref>{{Cite web|url=http://weird-sister.com/2016/03/14/5504/|title=It's Kinda Creepy Because I Am: An Interview with Myriam Gurba|last=Abelkop|first=Gina|website=Weird Sister|publisher=Weird Sister|access-date=2016-12-09}}</ref> ਅਤੇ ''ਅਦਰਪੀਪਲ'' ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://otherpeoplepod.libsyn.com/episode-388-myriam-gurba|title=Otherppl with Brad Listi: Episode 388 - Myriam Gurba|last=Listi|first=Brad|website=Otherppl|publisher=Brad Listi|access-date=2016-12-09}}</ref> ਗੁਰਬਾ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਲਈ ਪਲੇਲਿਸਟਾਂ ਲਾਰਜਹਰਟਡ ਬੋਆਏ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=http://www.largeheartedboy.com/blog/archive/2015/08/book_notes_myri_1.html|title=Largehearted Boy: Book Notes - Myriam Gurba "Painting their Portraits in Winter"|last=Gurba|first=Myriam|website=Largehearted Boy|publisher=Largehearted Boy|access-date=2016-12-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.largeheartedboy.com/blog/archive/2011/06/book_notes_myri.html|title=Largehearted Boy: Book Notes - Myriam Gurba ("Wish You Were Me")|last=Gurba|first=Myriam|website=Largehearted Boy|publisher=Largehearted Boy|access-date=2016-12-09}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਗੁਰਬਾ ਸੈਂਟਾ ਮਾਰੀਆ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਹੈ। ਉਹ [[ਕੁਈਰ]] ਹੈ<ref>{{Cite web|url=http://www.lambdaliterary.org/features/news/05/09/nepantla-a-journal-dedicated-to-queer-poets-of-color-issue-two-representatives/|title='Neplantla: A Journal Dedicated to Queer Poets of Color: Issue Two Representatives|last=Soto|first=Christopher|website=Lambda Literary|access-date=2016-12-09|archive-date=2016-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220082711/http://www.lambdaliterary.org/features/news/05/09/nepantla-a-journal-dedicated-to-queer-poets-of-color-issue-two-representatives/|url-status=dead}}</ref> ਅਤੇ 2016 ਤੱਕ [[ਲੌਂਗ ਬੀਚ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ।<ref name="KQED"/> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਸਰੋਤ == * [https://www.myriamgurba.com/ ਮਰੀਅਮ ਗੁਰਬਾ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਔਰਤ ਨਾਵਲਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਵਲਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਮਹਿਲਾ ਕਹਾਣੀਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਰੀ ਨਾਵਲਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 3re9p0xjccrf5kkmnen03mx5akndpsm 0 138082 773685 767210 2024-11-17T21:46:59Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773685 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਖੀਰੇ | image = Bindumadhav_Khire.jpg | caption = | birth_place = [[ਪੁਣੇ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ | nationality = ਭਾਰਤੀ | other_names = ਬਿੰਦੂ | occupation = ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ<br>ਲੇਖਕ<br>ਨਾਟਕਕਾਰ | notable_works = <br> | awards = [[#Awards|Full list]] }} '''ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਖੀਰੇ''' [[ਪੂਨੇ|ਪੁਣੇ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]], [[ਭਾਰਤ]] ਤੋਂ ਇੱਕ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ.+ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ ਹੈ। ਉਹ ਸਮਪਾਥਿਕ ਟਰੱਸਟ ਨਾਮੀ<ref name=":2">{{Cite web|url=http://samapathik.org/who-we-are/|title=Who We Are {{!}} Samapathik|archive-url=https://web.archive.org/web/20190513130747/http://samapathik.org/who-we-are/|archive-date=13 May 2019|access-date=2 February 2019}}</ref> ਇੱਕ ਐਨ.ਜੀ.ਓ. ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੁਣੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ|ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ+]] ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://punemirror.indiatimes.com/pune-talking-/past-heroes/Pune-Heroes-Bindumadhav-Khire/articleshow/35074509.cms|title=Pune Heroes: Bindumadhav Khire|last=29 Jul|first=Pune Mirror {{!}} Updated|last2=2016|website=Pune Mirror|access-date=2 February 2019|last3=Ist|first3=17:38|archive-date=13 ਮਈ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190513130743/https://punemirror.indiatimes.com/pune-talking-/past-heroes/Pune-Heroes-Bindumadhav-Khire/articleshow/35074509.cms|dead-url=yes}}</ref> ਉਸਨੇ 2002 ਵਿੱਚ ਪੁਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਮੈਨ ਹੈਵਿੰਗ ਸੈਕਸ ਵਿਦ ਮੈਨ (ਐਮ.ਐਸ.ਐਮ.) ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਸਮਪਾਥਿਕ ਟਰੱਸਟ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/spotlight/now-we-are-rid-of-the-code-that-disempowered-us-bindumadhav-khire/articleshow/65817915.cms|title=Now, we are rid of the code that disempowered us: Bindumadhav Khire|website=The Times of India|access-date=2 February 2019}}</ref> ਉਸਨੇ ਸੰਪਾਦਿਤ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਨਾਟਕ, ਛੋਟੀਆਂ-ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਰਪੂਰ ਕਿਤਾਬਚੇ ਸਮੇਤ ਕਾਲਪਨਿਕ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਲਪਨਿਕ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://scroll.in/article/742057/gay-literature-is-firmly-out-of-the-closet-in-india-and-winning-readers-over|title=Gay literature is firmly out of the closet in India, and winning readers over|last=Chanda-Vaz|first=Urmi|website=Scroll.in|access-date=2 February 2019}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਖੀਰੇ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ]]. ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਯੂ.ਐਸ.-ਅਧਾਰਤ [[ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ|ਆਈ.ਟੀ]]. ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਛੱਡ ਕੇ 2000 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਪੁਣੇ ਪਰਤ ਆਇਆ ਸੀ।<ref name=":1">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=CWCnSor2bDUC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false|title=Whistling in the Dark: Twenty-One Queer Interviews|last=Rao|first=R. Raj|last2=Sarma|first2=Dibyajyoti|date=2009|publisher=SAGE Publications|isbn=9788178299211|location=|pages=257–259}}</ref> ਸੈਨ ਫਰਾਂਸਿਸਕੋ ਸਥਿਤ ਭਾਰਤੀ ਗੇਅ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਟ੍ਰਿਕੋਨ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ [[ਗੇਅ]] ਵਿਅਕਤੀ ਵਜੋਂ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਮਿਲੀ।<ref name=":0"/> ਭਾਰਤੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਅਤੇ ਸਾਨ ਫਰਾਂਸਿਸਕੋ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਕ ਕਵੀ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ [[ਅਮਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਠਹਿਰਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ; ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਕੋਲ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਭਾਈਚਾਰੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name=":1" /><ref>{{Cite web|url=https://search.library.utoronto.ca/details?8829428&uuid=1b1d385a-ea4a-483f-97ac-4c57f256c537|title=Project Bolo. vol 1, 2010–2011 [videorecording] : a collection of oral histories of Indian LGBT persons : Bindumadhav Khire, Manvendra Singh Gohil / {{!}} University of Toronto Libraries|website=search.library.utoronto.ca|access-date=4 February 2019}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਗਸਤ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਸਰਗਰਮੀ == === ਸਮਪਾਥਿਕ ਟਰੱਸਟ === [[ਅਸ਼ੋਕ ਰਾਓ ਕਵੀ]] ਅਤੇ [[ਹਮਸਫ਼ਰ ਟਰੱਸਟ|ਹਮਸਫ਼ਰ ਟਰੱਸਟ]] ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ, ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਖੀਰੇ ਨੇ 2002 ਵਿੱਚ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਸਮਪਾਥਿਕ ਟਰੱਸਟ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=HwyGAAAAIAAJ&q=bindumadhav+khire+2002&dq=bindumadhav+khire+2002|title=Trikone|last=|first=|date=2002|publisher=Trikone|isbn=|location=|pages=}}</ref><ref name=":2"/> ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਸਮਪਾਥਿਕ ਟਰੱਸਟ ਨੇ ਪੁਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ, ਦਖ਼ਲ ਦੇਣ ਅਤੇ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਪਹਿਲਕਦਮੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/pune/fund-crunch-forces-ngos-to-quit-hiv-prevention-project/|title=Fund crunch forces NGOs to quit HIV prevention project|date=13 October 2015|website=The Indian Express|access-date=3 February 2019}}</ref> * ਐਚ.ਆਈ.ਵੀ./ਏਡਜ਼, ਹੈਲਪਲਾਈਨ - ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਨੇ ਐਮ.ਐਸ.ਐਮ.ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ 2008 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੈਲੀਫੋਨ ਹੈਲਪਲਾਈਨ ਸੇਵਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ,<ref>{{Cite web|url=http://archive.indianexpress.com/news/now-a-helpline-for-the-gay-fraternity/384521/|title=Now, a helpline for the gay fraternity – Indian Express|website=The Indian Express|access-date=3 February 2019}}</ref> * ਡ੍ਰੌਪ ਇਨ ਸੈਂਟਰ - ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਮੀਟਿੰਗਾਂ, ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਇਕੱਠਾਂ ਲਈ ਡੀ.ਆਈ.ਸੀ. ਜੁਲਾਈ 2015 ਤੱਕ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਸੀ ਅਤੇ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਇਹ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://simc-wire.com/not-so-gay-after-all/|title=Not so 'gay' after all|last=Mukherjee|first=Jui|date=23 July 2015|website=SIMC Wire|access-date=4 February 2019|archive-date=29 ਜੂਨ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190629080056/http://simc-wire.com/not-so-gay-after-all/|dead-url=yes}}</ref> * ਸਮੇਂ-ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਐਚ.ਆਈ.ਵੀ. ਜਾਂਚ ਕੈਂਪ - * ਬਿਊਟੀ ਪਾਰਲਰ/ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ - ਬਿਊਟੀ ਪਾਰਲਰ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ''ਪਰਪਲ ਲੋਟਸ ਬਿਊਟੀ ਸੈਲੂਨ ਐਂਡ ਟਰੇਨਿੰਗ ਅਕੈਡਮੀ'' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੁਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਲਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਬਣੇ ਹੋਰ ਬਿਊਟੀ ਪਾਰਲਰ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://punemirror.indiatimes.com/pune/cover-story/Trans-cending-borders-of-beauty/articleshow/32218210.cms|title=Trans-cending borders of beauty|last=8 Mar|first=Vijay ChavanVijay Chavan {{!}} Updated|last2=2011|website=Pune Mirror|access-date=3 February 2019|last3=Ist|first3=00:32|archive-date=29 ਜੂਨ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190629081600/https://punemirror.indiatimes.com/pune/cover-story/Trans-cending-borders-of-beauty/articleshow/32218210.cms|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.indiamarks.com/punes-first-beauty-parlor-exclusively-transgenders/|title=Pune's First Beauty Parlor Exclusively for Transgenders|last=Indiamarks|date=19 June 2012|website=Indiamarks|access-date=3 February 2019|archive-date=8 ਫ਼ਰਵਰੀ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190208092557/http://www.indiamarks.com/punes-first-beauty-parlor-exclusively-transgenders/|url-status=dead}}</ref> ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਗਤੀਵਿਧੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕੀ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਹੁੰਗਾਰੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਤਕਨੀਕੀ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਅਗਲੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। === ਪੁਣੇ ਪ੍ਰਾਈਡ ਪਰੇਡ === ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਨੇ 2011 ਵਿੱਚ [[ਪੂਨੇ ਪਰਾਈਡ|ਪੁਣੇ ਪ੍ਰਾਈਡ]] <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/LGBT-community-holds-rally-in-city/articleshow/11075031.cms|title=LGBT community holds rally in city|website=The Times of India|access-date=2 February 2019}}</ref> ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ 100 ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲੇ ਮਾਰਚ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ 2018 ਤੱਕ ਇਹ ਵਧ ਕੇ 800 ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀਆਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.dnaindia.com/sexuality/column-pune-pride-raises-a-toast-to-equality-2621761|title=Pune pride raises a toast to equality|date=4 June 2018|website=dna|access-date=2 February 2019}}</ref> === ਅਦਵੈਤ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ === ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਾਲ ਕਿ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਦਾ ਚੰਗਾ ਮਾਧਿਅਮ ਹਨ, ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਪਹਿਲਾ ਪੁਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/cities/pune/city-to-host-its-1st-lgbt-film-festival/|title=City to host its 1st LGBT film festival|date=23 August 2014|website=The Indian Express|access-date=2 February 2019}}</ref> ਫੈਸਟੀਵਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੇ ਫੰਡ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਤੱਕ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਪਈ। ਦਸੰਬਰ 2017 ਵਿੱਚ ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਦੂਜਾ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://indianexpress.com/article/entertainment/entertainment-others/on-pause-for-three-years-due-to-lack-of-funding-queer-film-festival-makes-a-comeback-tomorrow-5003161/|title=On pause for three years due to lack of funding, Pune queer film festival makes a comeback tomorrow|date=29 December 2017|website=The Indian Express|access-date=2 February 2019}}</ref> ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਲਈ ਫੰਡਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੁੱਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.sakaltimes.com/pune/%E2%80%98advait%E2%80%99-queer-film-festival-be-held-oct-6-25714|title='Advait' Queer Film Festival to be held on Oct 6|website=sakaltimes.com|access-date=2 February 2019}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਮਈ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://tedxpict.home.blog/2018/09/12/an-interview-with-bindumadhav-khire/|title=An interview with Bindumadhav Khire|date=12 September 2018|website=TEDxPICT BLOG|access-date=3 February 2019}}</ref> === ਮੁਕਨਾਇਕ - ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਸਾਹਿਤ ਉਤਸਵ === ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਲੇਖਕਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਮੁਕਨਾਇਕ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਸਾਹਿਤ ਉਤਸਵ ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੁਕਨਾਇਕ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਨਾਮ [[ਭੀਮਰਾਓ ਅੰਬੇਡਕਰ|ਬਾਬਾ ਸਾਹਿਬ ਅੰਬੇਡਕਰ]] ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ''ਮੁਕਨਾਇਕ'' ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੈ। ਦਸੰਬਰ 2018 ਵਿੱਚ, ਪਹਿਲਾ ਮਰਾਠੀ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਸਾਹਿਤ ਉਤਸਵ ਪੁਣੇ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/not-his-or-her-story-it-is-time-to-tell-our-stories/articleshow/66905563.cms|title='Not his or her story, it is time to tell our stories'|website=The Times of India|access-date=2 February 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.esakal.com/pune/marathi-wikipedia-suresh-khole-pushkar-ekbote-156867|title=मूकनायकांचा संवेदनशील हुंकार|website=esakal.com|language=mr|access-date=2 February 2019}}</ref> ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੇਅ, ਲੈਸਬੀਅਨ, ਟਰਾਂਸ-ਪਰਸਨ ਜੋ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ, ਪ੍ਰਿੰਟ/ਪ੍ਰੈੱਸ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾਟਕ ਵੀ ਲਿਖ ਰਹੇ ਹਨ, ਨੇ ਇਸ ਉਤਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ। ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਪਲੇਟਫਾਰਮਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੈਸ਼ਨ ਵੀ ਰੱਖੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web|url=https://maharashtratimes.indiatimes.com/pune-news/every-year-the-lgbti-literature-convention-will-be-held/articleshow/66800368.cms|title=एलजीबीटीआय साहित्य संमेलन होणार दरवर्षी|date=26 November 2018|website=Maharashtra Times|language=mr|access-date=2 February 2019}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜੂਨ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> === ਕੁਈਰ ਕਟਾ - ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹ ਬੈਠਕਾਂ === ਡੀ.ਆਈ.ਸੀ., ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਕੇਂਦਰਾਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਸਮੀ ਬਣਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਨੇ ਗੈਰ ਰਸਮੀ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ,<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/pune-news/no-safe-zone-for-transgenders-on-pune-campuses-still/story-xhKUcZHsSyPq2SmbNjDCsM.html|title=No 'safe zone' for transgenders on Pune campuses, still|date=31 August 2018|access-date=3 February 2019}}</ref> ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਵੀ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਜਾਂ ਗੈਰ-ਸਮੁਦਾਏ ਤੋਂ ਆ ਕੇ ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਉਸੇ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/first-meet-of-lgbt-community-held-in-a-canteen-near-garware-college/articleshow/62386630.cms|title=First meet of LGBT community held in a canteen near Garware College|website=The Times of India|access-date=3 February 2019}}</ref> ਅਜਿਹੀਆਂ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਮ ਚਿਟ ਚੈਟ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਏਜੰਡਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਇਹ ਬਗੀਚਿਆਂ/ਕਾਲਜ ਦੀਆਂ ਕੰਟੀਨਾਂ/ਜਨਤਕ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਕੋਈ ਵੀ ਆ ਕੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/life-style/spotlight/no-judgement-only-acceptance-and-support-at-this-queer-katta/articleshow/67501197.cms|title=No judgement, only acceptance and support at this queer katta|website=The Times of India|access-date=3 February 2019}}</ref> == ਵਿਵਾਦ == === ਪੁਣੇ ਪ੍ਰਾਈਡ 2017 === 2017 ਵਿੱਚ, ਪੁਣੇ ਪ੍ਰਾਈਡ ਮਾਰਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਸਥਾਨ ਬਣ ਗਿਆ,<ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/pune-pride-2017-social-media-notice/articleshow/59021349.cms|title=Flamboyance or decency? Queer community in a dilemma|website=The Times of India|access-date=4 February 2019}}</ref> ਜਦੋਂ ਪੁਣੇ ਪ੍ਰਾਈਡ ਦੇ ਆਯੋਜਕ ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਖੀਰੇ ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.hindustantimes.com/pune-news/sec-377-is-history-it-is-battle-won-but-war-to-get-social-equality-remains/story-VfEHN8QCcnw6Qy4GkwCn4L.html|title=Sec 377 is history. It is battle won, but war to get social equality remains|date=7 September 2018|access-date=4 February 2019}}</ref> ਬਿੰਦੂਮਾਧਵ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਈਡ ਦਾ ਬਾਈਕਾਟ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਪ੍ਰਾਈਡ ਡੇ 'ਤੇ ਲਗਭਗ 800 ਪ੍ਰਤੀਭਾਗੀ ਪੂਰੇ [[ਭਾਰਤ]] ਤੋਂ ਸਮਰਥਨ ਅਤੇ ਇਕਜੁੱਟਤਾ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਆਏ ਸਨ।<ref>{{Cite web|url=https://thelogicalindian.com/exclusive/pune-lgbt-parade/|title=From Engineer in US To LGBT Rights Activist in India: Meet The Man Who Organised Pune's Biggest Pride Parade|date=15 June 2017|website=The Logical Indian|access-date=4 February 2019|archive-date=17 ਜੂਨ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170617083739/https://thelogicalindian.com/exclusive/pune-lgbt-parade/|url-status=dead}}</ref> == ਲਿਖਤਾਂ == === ਸੰਪਾਦਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ === * ਮਾਨਾਚੀਏ ਗੁਣੀ (ਮਰਾਠੀ)<ref>{{Cite web|url=http://archive.indianexpress.com/news/marathi-book-to-help-parents-understand-homosexual-sons-daughters/1101252/|title=Marathi book to help parents understand homosexual sons, daughters – Indian Express|website=The Indian Express|access-date=3 February 2019}}</ref> /ਬਿਉਟੀਫੁੱਲ ਪੀਪਲ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ)<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/mumbai/Accepting-queer-children/article16667860.ece|title=Accepting queer children|last=Cornelious|first=Deborah|date=19 November 2016|work=The Hindu|access-date=5 February 2019|issn=0971-751X}}</ref> – ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/hindi/india-45479311|title=जब एक पिता को पता चला कि बेटा समलैंगिक है|date=11 September 2018|access-date=3 February 2019}}</ref> * ਸਪਤਰੰਗਾ (ਮਰਾਠੀ) - ਤੀਜੇ ਲਿੰਗ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ<ref>{{Cite web|url=https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAG-saptarang-book-on-homosexual-and-transgender-gay-lesbian-4306138-NOR.html|title=सप्तरंगी लिखाण|date=29 June 2013|website=divyamarathi|language=mr|archive-url=https://web.archive.org/web/20190513130746/https://divyamarathi.bhaskar.com/news/MAG-saptarang-book-on-homosexual-and-transgender-gay-lesbian-4306138-NOR.html|archive-date=13 May 2019|access-date=3 February 2019}}</ref> * ਅੰਤਰੰਗਾ (ਮਰਾਠੀ) - ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਮਰਾਠੀ ਗੇਅ ਅਤੇ ਲੈਸਬੀਅਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ<ref>{{Cite web|url=http://archive.indianexpress.com/news/antarang---giving-words-to-travails-of-samesex-relationship/1134383/|title=Antarang – giving words to travails of same-sex relationship – Indian Express|website=The Indian Express|access-date=2 February 2019}}</ref> === ਗਲਪ === * ਪਾਰਟਨਰ (ਮਰਾਠੀ/ਹਿੰਦੀ)<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=jjJGuAAACAAJ|title=Partner|last=Khire|first=Bindumadhav|date=2008|publisher=Bindumadhav Khire|isbn=|location=|pages=|language=mr}}</ref> === ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਰਪੂਰ ਕਿਤਾਬਚੇ/ਕਿਤਾਬਾਂ === * ਮਾਨਵੀ ਲੰਗਿਕਾਕਤਾ : ਏਕ ਓਲਖ (ਮਰਾਠੀ) (ਮਨੁੱਖੀ ਲਿੰਗਕਤਾ ਦੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ)<ref>{{Cite web|url=https://www.bookganga.com/eBooks/Books/Details/4660426605710661945|title=मानवी लैंगिकता एक प्राथमिक ओळख-Manavi Laingikata Ek Prathamik Olakh by Bindumadhav Khire - Samapathik Trust|website=bookganga.com|archive-url=https://web.archive.org/web/20190513130747/https://www.bookganga.com/eBooks/Books/Details/4660426605710661945|archive-date=13 May 2019|access-date=2 February 2019}}</ref> * ਇੰਦਰਧਨੁ: ਸਮਾਲਿਂਗਿਕਤੇਚੇ ਵਿਵਿਧ ਰੰਗਾ (ਮਰਾਠੀ) (ਸਮਲਿੰਗਿਕਤਾ ਦੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਰੰਗ)<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=YD5utwAACAAJ|title=Indradhanu: Samalaingikateche Vividh Ranga|last=Khire|first=Bindumadhav|date=2008|publisher=Bindumadhav Khire|isbn=|location=|pages=|language=mr}}</ref> * ਇੰਟਰਸੈਕਸ – ਏਕ ਪ੍ਰਥਮਿਕ ਓਲਖ (ਮਰਾਠੀ) (ਇੰਟਰਸੈਕਸ ਦੀ ਮੁੱਢਲੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ)<ref>{{Cite web|url=https://punemirror.indiatimes.com/pune/civic/Insight-into-intersex/articleshow/47681307.cms|title=Insight into intersex|last=Khan|first=Ashwin|website=Pune Mirror|access-date=4 February 2019|archive-date=13 ਮਈ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190513132249/https://punemirror.indiatimes.com/pune/civic/Insight-into-intersex/articleshow/47681307.cms|dead-url=yes}}</ref> === ਨਾਟਕ === * ਜਸਵੰਦਾ (ਮਰਾਠੀ) <ref>{{Cite web|url=https://punemirror.indiatimes.com/pune/cover-story/THEATRE-CENSURE-WITH-GAY-ABANDON/articleshow/52891016.cms|title=THEATRE CENSURE WITH GAY ABANDON|last=Bende|first=Anurag|website=Pune Mirror|access-date=4 February 2019|archive-date=13 ਮਈ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190513133752/https://punemirror.indiatimes.com/pune/cover-story/THEATRE-CENSURE-WITH-GAY-ABANDON/articleshow/52891016.cms|dead-url=yes}}</ref> * ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ (ਮਰਾਠੀ) <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/Queer-group-to-host-play-readings/articleshow/52515437.cms|title=Pune's gay rights group to host queer play readings|website=The Times of India|access-date=4 February 2019}}</ref> * ਫਰੈਡੀ (ਮਰਾਠੀ) <ref>{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/pune/Marathi-play-locks-horns-with-censor/articleshow/52904799.cms|title=Marathi play locks horns with censor|website=The Times of India|access-date=3 February 2019}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਐਲਬੀਜੀਟੀ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁਨ]] s19fu0090ugw2nr4ri3ivd7ri8t05i2 0 138492 773737 766207 2024-11-18T05:07:56Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773737 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = ਰਾਹੁਲ ਮਹਿਤਾ | birth_place = ਪੱਛਮੀ ਵਰਜੀਨੀਆ, [[ਯੂ.ਐਸ.]] | occupation = ਨਾਵਲਕਾਰ | nationality = [[ਅਮਰੀਕੀ]] | genre = | subject = | movement = | notableworks = | awards = | website = {{URL|http://rahulmehtawriter.com/}} }} '''ਰਾਹੁਲ ਮਹਿਤਾ''' ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਉਹ ਪੱਛਮੀ ਵਰਜੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਥੇ ਹੀ ਉਸਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਵਿਅੰਗ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਹੋਣ ਦੇ ਅਨੁਭਵ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਮਹਿਤਾ ਆਪਣੇ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਕੁਆਰੰਟੀਨ (2011) ਲਈ ਡੈਬਿਊ ਗੇਅ ਫਿਕਸ਼ਨ ਲਈ ਲਾਂਬਡਾ ਲਿਟਰੇਰੀ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਫਿਕਸ਼ਨ ਲਈ ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਮਰੀਕਨ ਲਿਟਰੇਰੀ ਅਵਾਰਡ ਦਾ ਜੇਤੂ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.lambdaliterary.org/interviews/04/16/rahul-mehta-on-pushing-through-writers-block-memory-and-exploring-pain-through-fiction/|title=Rahul Mehta on Pushing Through Writer’s Block and Exploring Pain...|last=Centrone|first=Brian|date=2017-04-16|website=Lambda Literary|access-date=2019-06-11}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://aaww.org/unquarantined-rahul-mehta/|title=Unquarantined|date=2013-10-02|website=Asian American Writers' Workshop|language=en|access-date=2019-06-11}}</ref> ਉਹ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਰਚਨਾਤਮਕ ਲੇਖਣੀ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.uarts.edu/node/21546|title=Rahul {{!}} University of the Arts|website=www.uarts.edu|access-date=2019-06-11|archive-date=2020-01-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20200125115649/https://www.uarts.edu/node/21546|url-status=dead}}</ref> == ਕਿਤਾਬਾਂ == * ਨੋ ਅਦਰ ਵਰਲਡ: ਏ ਨਾਵਲ, ਹਾਰਪਰ, 2017 <ref>{{Cite web|url=https://www.lambdaliterary.org/reviews/05/18/no-other-world-by-rahul-mehta/|title=‘No Other World’ by Rahul Mehta|last=Singh|first=Rajat|date=2017-05-18|website=Lambda Literary|access-date=2019-06-11|archive-date=2019-04-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20190428035911/http://www.lambdaliterary.org/reviews/05/18/no-other-world-by-rahul-mehta/|url-status=dead}}</ref> * ਕੁਆਰੰਟੀਨ: ਕਹਾਣੀਆਂ, ਹਾਰਪਰਪੇਰਿਨਿਅਲ, 2011 <ref>{{Cite web|url=https://iowareview.org/blog/rahul-mehtas-quarantine|title=Rahul Mehta's QUARANTINE {{!}} The Iowa Review|website=iowareview.org|access-date=2019-06-11}}</ref> == ਮਾਨਤਾ == ਮਹਿਤਾ ਦੇ ਕੰਮ ਦੀ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮੀਖਿਆ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਇਓਵਾ ਰਿਵਿਊ,<ref>{{Cite web|url=https://iowareview.org/blog/rahul-mehtas-quarantine|title=Rahul Mehta's QUARANTINE {{!}} The Iowa Review|website=iowareview.org|access-date=2019-06-11}}</ref> ਫਿਕਸ਼ਨ ਰਾਈਟਰਸ ਰਿਵਿਊ,<ref>{{Cite web|url=https://fictionwritersreview.com/review/reviewlet-quarantine-by-rahul-mehta/|title=[Reviewlet] Quarantine, by Rahul Mehta|last=Hsu|first=V. Jo|website=Fiction Writers Review|access-date=2019-06-11}}</ref> ਲਾਂਬਡਾ ਲਿਟਰੇਰੀ ਰਿਵਿਊ,<ref>{{Cite web|url=https://www.lambdaliterary.org/reviews/08/08/quarantine-by-rahul-mehta/|title=‘Quarantine’ by Rahul Mehta|last=Rutman|first=Troy|date=2011-08-08|website=Lambda Literary|access-date=2019-06-11}}</ref> ਟਾਈਮ ਆਊਟ,<ref>{{Cite web|url=https://www.timeout.com/usa/things-to-do/lgbt-books-to-read|title=10 LGBT books to read this summer|website=Time Out United States|language=en|access-date=2019-06-11}}</ref> ਅਤੇ ਬੁੱਕਲਿਸਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਬ੍ਰਾਇਨ ਲੇਂਗ ਨੇ ਮਹਿਤਾ ਦੇ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ, " ''ਕੁਆਰੰਟੀਨ'' ਇੱਕ ਕੋਨੇ ਦੇ ਮੋੜ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਫਲੈਸ਼ਪੁਆਇੰਟ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ, ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਅਨ-ਅਮਰੀਕੀ ਲੇਖਕਾਂ ਲਈ।" ਲੇਂਗ ਨੇ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ, "ਮਹਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਮੰਨਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।"<ref>{{Cite web|url=https://aaww.org/unquarantined-rahul-mehta/|title=Unquarantined|date=2013-10-02|website=Asian American Writers' Workshop|language=en|access-date=2019-06-11}}</ref> ਵੀ. ਜੋ ਹਸੁ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਹਿਤਾ "ਇੱਕ ਵਿਰੋਧੀ "ਹੋਰ" ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਜਿਨਸੀ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਕਲਾਤਮਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://fictionwritersreview.com/review/reviewlet-quarantine-by-rahul-mehta/|title=[Reviewlet] Quarantine, by Rahul Mehta|last=Hsu|first=V. Jo|website=Fiction Writers Review|access-date=2019-06-11}}</ref> == ਅਵਾਰਡ == * ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਆਊਟ 100, 2011<ref>{{Cite web|url=http://www.out.com/out-exclusives/out100/2011/12/11/17th-annual-out100|title=17th Annual Out100|date=2011-12-11|website=www.out.com|language=en|access-date=2019-06-11}}</ref> * ਗੇਅ ਡੈਬਿਊ ਫਿਕਸ਼ਨ, 2012 ਲਈ ਲਾਂਬਾ ਸਾਹਿਤਕ ਪੁਰਸਕਾਰ * ਫਿਕਸ਼ਨ ਲਈ ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਮਰੀਕਨ ਲਿਟਰੇਰੀ ਅਵਾਰਡ, 2012 * ਅਮਰੀਕਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ, ਓਵਰ ਦ ਰੇਨਬੋ ਹਵਾਲਾ <ref>{{Cite web|url=http://www.ala.org/awardsgrants/quarantine-stories|title=Quarantine: Stories {{!}} Awards & Grants|website=www.ala.org|access-date=2019-06-11}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{ਦਫ਼ਤਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ|http://rahulmehtawriter.com/}} * [https://www.youtube.com/watch?v=ZSVBIEZIC_g PBS ਇੰਟਰਵਿਊ] * [https://www.youtube.com/watch?v=jkQ2qWJwtLQ NDTV ਇੰਟਰਵਿਊ] * [https://minoritiesinpublishing.tumblr.com/post/159792956732/episode-55-interview-with-rahul-mehta ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਪੋਡਕਾਸਟ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211203052640/https://minoritiesinpublishing.tumblr.com/post/159792956732/episode-55-interview-with-rahul-mehta |date=2021-12-03 }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] a3248pzh2uj1dzot1f34qv8tqf3dso8 0 138584 773741 585141 2024-11-18T05:45:50Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773741 wikitext text/x-wiki '''ਰੁਬੀਨਾ ਫਰਾਂਸਿਸ''' (ਜਨਮ 1999) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪੈਰਾ ਪਿਸਟਲ [[ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼ੀ|ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼]] ਹੈ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਸਪੋਰਟ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ<ref>{{Cite news|url=https://db.ipc-services.org/sdms/web/ranking/sh/pdf/type/WR/list/464|title=World Shooting Para Sport Rankings / Official World Rankings 2021|last=|first=|work=World Shooting Para Sport|access-date=}}</ref> ਦੁਆਰਾ ਔਰਤਾਂ ਦੀ 10 ਮੀਟਰ ਏਅਰ ਪਿਸਟਲ ਐਸ.ਐਚ.1 (ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਪੈਰਾ ਸਪੋਰਟ ਰੈਂਕਿੰਗ) ਵਿੱਚ ਪੰਜਵੇਂ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 2018 ਏਸ਼ੀਅਨ ਪੈਰਾ ਖੇਡਾਂ ਪੀ-2 - ਔਰਤਾਂ ਦੀ 10ਮੀ ਏਅਰ ਪਿਸਟਲ (ਐਸ.ਐਚ.1 ਈਵੈਂਟਸ) ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਗ ਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bhopal/madhya-pradesh-jabalpur-para-shooter-sets-world-record-bags-oly-quota/articleshow/83592370.cms|title=MP: Jabalpur para shooter sets world record, bags Oly quota|last=|first=|work=Time of India News|access-date=}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.paralympicindia.org.in/shooting-backup/news/news-congratulations-pooja-agarwal-7.html|title=Congratulations: Pooja Agarwal, Sonia Sharma, Rubina Francis - Gold Medallists|last=|first=|work=ParaolympicIndia News|access-date=}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.outlookindia.com/website/story/sports-news-rubina-francis-leads-10-member-indian-para-shooters-squad-for-tokyo-paralympics/387562|title=Rubina Francis Leads 10-Member Indian Para Shooters Squad For Tokyo Paralympics|last=|first=|work=Outlook India News|access-date=}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://thelogicalindian.com/story-feed/sports/indian-para-shooter-world-record-tokyo-palalymipcs-28994|title=Madhya Pradesh Para Shooter Creates World Record, Bags Gold For India At Peru Event|last=|first=|work=The Logical India News|access-date=|archive-date=2023-10-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20231003141822/https://thelogicalindian.com/story-feed/sports/indian-para-shooter-world-record-tokyo-palalymipcs-28994|url-status=dead}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/news/MP-BPL-HMU-rubina-francis-mp-academy-parashooter-won-gold-5743591-PHO.html|title=पैरों पर ठीक से खड़े भी नहीं हो पाती, अब पैराशूटिंग में देश को दिलाया गोल्ड|last=|first=|work=Bhaskar News|access-date=}}</ref> == 2020 ਸਮਰ ਪੈਰਾਲੰਪਿਕਸ == ਉਸਨੇ [[ਟੋਕੀਓ]], [[ਜਪਾਨ|ਜਾਪਾਨ]] ਵਿੱਚ 2020 ਸਮਰ ਪੈਰਾਲੰਪਿਕ ਲਈ ਕੁਆਲੀਫਾਈ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://thebridge.in/tokyo-2020-paralympics/para-shooter-rubina-francis-world-record-qualifies-paralympics-22194|title=Para-shooter Rubina Francis sets a world record; qualifies for Tokyo Paralympics|last=|first=|work=The Bridge News|access-date=}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਔਰਤ ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1999]] k08q1e7pnb6oopntormutgoliz15p5h 0 140931 773705 602182 2024-11-18T00:46:28Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773705 wikitext text/x-wiki '''ਮਾਈਕਲ ਏ. ਜਿਨ''' (甄榮峰) ਰੇਡੋਂਡੋ ਬੀਚ, [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ|ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਦਾ ਮੇਅਰ ਸੀ ਅਤੇ ਜੇਨ ਹਰਮਨ ਦੇ ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਨਾਲ ਖਾਲੀ ਹੋਈ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ 36ਵੇਂ ਕਾਂਗਰੇਸ਼ਨਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸੀਟ ਨੂੰ ਭਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੀ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਜਿਨ ਦਾ ਜਨਮ [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ|ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]], ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਖਾੜੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਚੀਨੀ ਅਮਰੀਕੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="ebar_20110303_blogs">{{Cite news|url=http://ebar.com/blogs/?p=1815|title=Gay CA GOP Mayor of Redondo Beach Mike Gin makes Congressional bid official|last=Bajko|first=Matthew S.|date=March 3, 2011|work=[[Bay Area Reporter]]|access-date=May 21, 2011}}</ref> ਜਿਨ ਨੇ 1984 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ [[ਬੀ ਐੱਸ ਸੀ|ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ]] ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।<ref name="patch_20100407">{{Cite news|url=http://redondobeach.patch.com/articles/meet-the-mayor|title=Meet the Mayor|last=Gunji|first=Nao|date=April 7, 2010|work=[[Patch Media|Redondo Beach Patch]]|access-date=May 21, 2011|archive-date=ਸਤੰਬਰ 30, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120930160606/http://redondobeach.patch.com/articles/meet-the-mayor|url-status=dead}}</ref> 2007 ਵਿੱਚ, ਜਿਨ ਨੇ ਡੇਵਿਡ ਬੋਹਨੇਟ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ.ਕਿਉ. ਵਿਕਟਰੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਫੈਲੋ ਵਜੋਂ ਰਾਜ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਲਈ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਜੌਨ ਐੱਫ. ਕੈਨੇਡੀ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://patch.com/california/redondobeach/white-house-to-honor-redondo-mayor-mike-gin|title=White House to Honor Redondo Mayor Mike Gin|date=21 May 2013}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਜਿਨ ਨੇ 1995 ਤੋਂ 2003 ਤੱਕ ਰੇਡੋਂਡੋ ਬੀਚ ਸਿਟੀ ਕੌਂਸਲ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ।<ref name="latimes_20050519">{{Cite news|url=http://articles.latimes.com/2005/may/19/local/me-redondo19|title=Anti-Gay Strategy Backfired|last=Alanez|first=Tonya|date=May 19, 2005|work=[[Los Angeles Times]]|access-date=May 21, 2011}}</ref> ਮਈ 2005 ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੌਂਸਲਮੈਨ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਰਿਪਬਲਿਕਨ ਗੇਰਾਰਡ ਬਿਸਿਗਨੋ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਰਨਆਫ ਚੋਣ ਵਿੱਚ 61% ਵੋਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰੇਡੋਂਡੋ ਬੀਚ ਦਾ ਮੇਅਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="latimes_20050519" /> ਮਾਰਚ 2009 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੇਅਰ ਦੀ ਮੁੜ ਚੋਣ ਬੋਲੀ ਦੌਰਾਨ ਜਿਨ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।<ref name="laweekly_20090603">{{Cite news|url=http://www.laweekly.com/2009-06-04/news/mike-gin-is-chinese-american-rotarian-and-popular/|title=Mike Gin, Redondo Beach's Chinese-American, Rotarian, Gay Mayor|last=Teetor|first=Paul|date=June 3, 2009|work=[[LA Weekly]]|access-date=May 21, 2011|archive-date=ਨਵੰਬਰ 8, 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131108032053/http://www.laweekly.com/2009-06-04/news/mike-gin-is-chinese-american-rotarian-and-popular/|dead-url=yes}}</ref> 1 ਮਾਰਚ 2011 ਨੂੰ ਜਿਨ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ 36ਵੇਂ ਕਾਂਗਰੇਸ਼ਨਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸੀਟ ਨੂੰ ਭਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦਵਾਰ ਹੋਣਗੇ, ਜੋ ਜੇਨ ਹਰਮਨ ਦੇ ਅਸਤੀਫੇ ਨਾਲ ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="latimes_20110302">{{Cite news|url=http://latimesblogs.latimes.com/california-politics/2011/03/redondo-beach-mayor-joins-crowded-race-to-succeed-rep-jane-harman.html|title=Redondo Beach mayor joins crowded race to succeed Rep. Jane Harman|last=Merl|first=Jean|date=March 2, 2011|work=[[Los Angeles Times]]|access-date=May 21, 2011}}</ref> 17 ਮਈ 2011 ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੰਜਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਿਹਾ।<ref name="latimes_20110518">{{Cite news|url=http://articles.latimes.com/2011/may/18/local/la-me-south-bay-election-20110518|title=Janice Hahn, Craig Huey appear headed for Congress seat runoff|last=Merl|first=Jean|date=May 18, 2011|work=[[Los Angeles Times]]|access-date=May 21, 2011}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਜਿਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਕ੍ਰਿਸਟੋਫਰ ਕ੍ਰੀਡੇਲ ਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref name="ebar_20110303_news">{{Cite news|url=http://www.ebar.com/news/article.php?sec=news&article=5506|title=Gay Republican to Seek Congressional Seat|last=Bajko|first=Matthew S.|date=March 3, 2011|work=[[Bay Area Reporter]]|access-date=May 21, 2011}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] buvothsrp9pfe2qxaukdaem8clkmkkl 0 141014 773723 618903 2024-11-18T03:06:54Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773723 wikitext text/x-wiki '''ਮੋਬੀਨ ਅਜ਼ਹਰ''' (ਜਨਮ 1980) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੱਤਰਕਾਰ, ਰੇਡੀਓ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://rts.org.uk/education-training/journalism-masterclass-mobeen-azhar|title=Journalism Masterclass with Mobeen Azhar|date=2020-11-12|website=Royal Television Society|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref> ਉਹ ਰਾਜਨੀਤੀ, ਅਸਲ ਅਪਰਾਧ, ਕੱਟੜਵਾਦ, ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਲਿੰਗਕਤਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਲਈ ਖੋਜੀ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਤਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਵਨ, ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਟੂ ਅਤੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਥ੍ਰੀ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਪੇਸ਼ ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਏਸ਼ੀਅਨ ਨੈਟਵਰਕ ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/profiles/4xxS3rfcbB1rj3dw5ryw434/mobeen-azhar|title=BBC Asian Network - Group Chat - Mobeen Azhar|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-04}}</ref> 2017 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਦੀ ਲੜੀ ''ਮੁਸਲਿਮਜ ਲਾਇਕ ਅਸ'' <ref>{{Cite web|url=https://www.bafta.org/television/reality-constructed-factual|title=Reality & Constructed Factual - MUSLIMS LIKE US|date=2017-04-11|website=www.bafta.org|language=en|access-date=2021-05-03|archive-date=2021-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20210306044738/https://www.bafta.org/television/reality-constructed-factual|url-status=dead}}</ref> ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਇੱਕ ਬਾਫਟਾ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ 2020 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ''ਹੋਮਟਾਊਨ: ਏ ਕਿਲਿੰਗ'' ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਰਾਇਲ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://rts.org.uk/article/winners-rts-programme-awards-2020-announced|title=Winners of the RTS Programme Awards 2020 announced|date=2020-03-17|website=Royal Television Society|language=en|access-date=2021-05-03}}</ref> 2019 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਨਵੇਂ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਥ੍ਰੀ ਸ਼ੋਅ ''ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਰਜਰੀ ਅਨਡਰੈਸਡ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਬਣ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/mediacentre/latestnews/2019/plastic-surgery-undressed|title=Vogue Williams and Mobeen Azhar present BBC Three's Plastic Surgery Undressed|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-03}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਅਜ਼ਹਰ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਯੌਰਕਸ਼ਾਇਰ ਦੇ ਹਡਰਸਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਏਸ਼ੀਅਨ ਪਿਛੋਕੜ ਦਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਬੱਸ ਡਰਾਈਵਰ ਅਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਸਨ,<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/profiles/6rcJPc7yvWCc909G2M022W/mobeen-azhar|title=BBC Asian Network - Mobeen Azhar - Mobeen Azhar|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-04}}</ref> ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਜ਼ਹਰ ਨੂੰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਜਾਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/profiles/6rcJPc7yvWCc909G2M022W/mobeen-azhar|title=BBC Asian Network - Mobeen Azhar - Mobeen Azhar|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-04}}</ref> ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤਰਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/bbcthree/article/d991061e-1634-4380-8320-dbd022ea0fb4|title=Behind the lens: Mobeen Azhar|date=2016-02-03|website=BBC Three|language=en-GB|access-date=2021-05-04}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == 2012 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਇੱਕ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਪਨੋਰਮਾ ਸਪੈਸ਼ਲ, ''ਦ ਸੀਕਰੇਟ ਡਰੋਨ ਵਾਰ'' ਲਈ ਅਫ਼ਗਾਨ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਅਮਰੀਕੀ ਡਰੋਨ ਹਮਲਿਆਂ ਬਾਰੇ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦੇ ਵਜ਼ੀਰਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/b01pcyfc|title=BBC One - Panorama, the Secret Drone War|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/bbcthree/article/d991061e-1634-4380-8320-dbd022ea0fb4|title=Behind the lens: Mobeen Azhar|date=2016-02-03|website=BBC Three|language=en-GB|access-date=2021-05-04}}</ref> ਅਗਸਤ 2013 ਵਿੱਚ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਵਰਲਡ ਸਰਵਿਸ ਅਤੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਰੇਡੀਓ 4 'ਤੇ ਉਸਨੇ ''ਅਸਾਈਨਮੈਂਟ:ਇਨਸਾਇਡ ਗੇਅ ਪਾਕਿਸਤਾਨ'' ਲਈ ਗੇਅ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/mediacentre/proginfo/2013/35/assignment|title=Assignment: Inside Gay Pakistan|website=www.bbc.com|access-date=2021-05-04}}</ref> ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ [[ਪ੍ਰਿੰਸ]] ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਲਿਖਿਆ ਅਤੇ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਹੈ। 2015 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ.ਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ''ਹੰਟਿੰਗ ਫਾਰ ਪ੍ਰਿੰਸ ਵਾਲਟ''<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p02m3sfd#:~:text=Hunting%20for%20Prince%27s%20Vault,-The%20Documentary&text=Mobeen%20Azhar%20travels%20to%20Minneapolis,tracks%20from%20Prince%27s%20legendary%20vault.|title=BBC World Service - the Documentary, Hunting for Prince's Vault|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-04}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/magazine-31962180|title=Hunting for Prince's vault|date=2015-03-20|work=BBC News|access-date=2021-05-04|language=en-GB}}</ref> ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ ''ਪ੍ਰਿੰਸ ਸਟੋਰੀਜ਼ ਫਰੌਮ ਦਾ ਪਰਪਲ ਅੰਡਰਗਰਾਊਂਡ: 1958-2016'' ਵੇਲਬੇਕ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।<ref>{{Cite magazine|last=Azhar|first=Mobeen|date=2016-04-22|title='Hunting for Prince's Vault' Creator on Music Yet to Come|url=https://www.rollingstone.com/culture/culture-news/hunting-for-princes-vault-creator-on-the-purple-music-yet-to-come-228062/|magazine=Rolling Stone|language=en-US|access-date=2021-05-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.waterstones.com/book/prince-stories-from-the-purple-underground/mobeen-azhar/9781780978918|title=Prince: Stories from the Purple Underground by Mobeen Azhar {{!}} Waterstones|website=www.waterstones.com|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref> 2016 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਪੈਨੋਰਮਾ ਲਈ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਕਰਾਚੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ "ਤਾਲਿਬਾਨ ਹੰਟਰਜ" ਦੀ ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/b06qzrfy|title=BBC One - Panorama, the Taliban Hunters|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-04}}</ref> ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੇ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/KrmPM2YyMgBFrpp36FPkVQ/5-things-you-need-to-know-about-mobeen|title=BBC Asian Network - Mobeen Azhar - 5 Things You Need to Know About Mobeen!|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-04}}</ref> ਫ਼ਰਵਰੀ 2016 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ.ਥ੍ਰੀ ਡਾਕੂਮੈਂਟਰੀ ''ਵੈਬਕੈਮ ਬੁਆਏਜ਼'' ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਔਨਲਾਈਨ ਸੈਕਸ ਸ਼ੋਅ ਕਰ ਕੇ ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਂਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/b06z68z9|title=BBC Three - Webcam Boys|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-04}}</ref> 2019 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਦੀਆਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦ ਸ਼ੈਟੈਨਿਕ ''ਵਰਸਜ਼: 30 ਈਅਰਜ਼ ਆਨ,''<ref>{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/tv-and-radio/2019/mar/03/the-satanic-verses-thirty-years-on-this-time-with-alan-partridge-warren-storyville-cutting-season|title=The week in TV: The Satanic Verses: 30 Years On; This Time With Alan Partridge and more|date=2019-03-03|website=The Guardian|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref> ''ਏ ਬਲੈਕ ਐਂਡ ਵ੍ਹਾਈਟ ਕਿਲਿੰਗ: ਦ ਕੇਸ ਦੇਟ ਸ਼ੋਕ ਅਮਰੀਕਨ'' ਏ<ref>{{Cite web|url=https://www.radiotimes.com/tv-programme/e/jkr54c/a-black-and-white-killing-the-case-that-shook-america--series-1-episode-1/|title=A Black and White Killing: The Case That Shook America - S1 - Episode 1|website=Radio Times|language=en|access-date=2021-05-04}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਮਈ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਅਤੇ ਸਰਬੋਤਮ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਹੋਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://images.dawn.com/news/1183104|title=This documentary takes us inside Pakistan's retirement home for trans people|last=Images Staff|date=2019-06-26|website=Images|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref> 2019 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ਛੇ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਲੜੀ ''ਹੋਮਟਾਊਨ: ਏ ਕਿਲਿੰਗ'', 2017 ਵਿੱਚ ਹਡਰਸਫੀਲਡ ਵਿੱਚ ਯਾਸਰ ਯਾਕੂਬ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਬਾਰੇ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/mediacentre/proginfo/2020/10/hometown-a-killing|title=Hometown: A Killing|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-04}}</ref><ref>{{Citation|title=Hometown: A Killing|url=https://www.bbc.co.uk/iplayer/episodes/p07bn33z/hometown-a-killing|language=en-GB|access-date=2021-05-04}}</ref> ਯਾਸਰ ਯਾਕੂਬ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮੁਹੰਮਦ ਯਾਕੂਬ, ਜੋ ਇਸ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ, ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਨਾਮ ਨੂੰ "ਕਲੰਕ" ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.examinerlive.co.uk/news/west-yorkshire-news/yassars-dads-fury-over-bbc-16474017|title=Yassar's dad's fury over BBC documentary which 'smears' him as drug dealer|last=Sutcliffe|first=Robert|date=2019-06-23|website=YorkshireLive|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref> ਹਡਰਸਫੀਲਡ ਦੇ ਐਮਪੀ ਬੈਰੀ ਸ਼ੀਰਮੈਨ ਨੇ ਵੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ, ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਨੇ ਕਸਬੇ ਨੂੰ "ਹਿੰਸਕ ਅਪਰਾਧ ਦੇ ਕੇਂਦਰ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.examinerlive.co.uk/news/west-yorkshire-news/barry-sheerman-slams-bbcs-hometown-16495210|title=MP Barry Sheerman slams BBC's Hometown for hotbed of violence portrayal|last=Ankers|first=Wayne|date=2019-06-27|website=YorkshireLive|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref> ਦਸਤਾਵੇਜ਼-ਸੀਰੀਜ਼ ਨੇ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ।<ref>{{Cite web|url=https://www.examinerlive.co.uk/news/west-yorkshire-news/people-bbcs-hometown-documentary-now-19976879|title=Where the people from Hometown are now - from jail time to fleeing the UK|last=Finnegan|first=Stephanie|date=2021-03-06|website=YorkshireLive|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://rts.org.uk/article/winners-rts-programme-awards-2020-announced|title=Winners of the RTS Programme Awards 2020 announced|date=2020-03-17|website=Royal Television Society|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.televisual.com/news/2020-grierson-award-winners-announced/|title=2020 Grierson Award winners announced|last=televisual.com|date=2020-11-13|website=Televisual|access-date=2021-05-04}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਅਜ਼ਹਰ ਵੋਗ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਨਾਲ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਥ੍ਰੀ ਸ਼ੋਅ ''ਪਲਾਸਟਿਕ ਸਰਜਰੀ ਅਨਡਰੈਸਡ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੇਸ਼ਕਾਰ ਬਣ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://metro.co.uk/2019/11/01/discuss-plastic-surgery-tv-right-way-caroline-flack-take-note-11025009/|title=BBC Three announces cosmetic surgery show Plastic Surgery Undressed|last=Deen|first=Sarah|date=1 November 2019|work=Metro UK}}</ref> ਮਈ 2021 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਦੀ ਦੋ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ''ਦ ਬੈਟਲ ਫਾਰ ਬ੍ਰਿਟਨੀ: ਫੈਨ, ਕੈਸ਼, ਐਂਡ ਏ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰਸ਼ਿਪ'' ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਅਤੇ ਲੁਈਸਿਆਨਾ ਤੋਂ #ਫ੍ਰੀਬ੍ਰਿਟਨੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟਿੰਗ, ਜੋ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੰਗੀਤ ਸਟਾਰ [[ਬ੍ਰਿਟਨੀ ਸਪੀਅਰਸ]] ਨੂੰ "ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਰਚੁਅਲ ਕੈਦੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। "ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਇੱਕ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰਸ਼ਿਪ ਦੁਆਰਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.radiotimes.com/tv/documentaries/britney-spears-bbc-two-documentary-release-date/|title=The Battle for Britney: Fans, Cash and a Conservatorship release date|website=Radio Times|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.radiotimes.com/tv/documentaries/britney-bbc-two-mobeen-azhar/|title=Mobeen Azhar reveals what makes BBC's Battle for Britney documentary different: 'You don't have this level of depth in the other docs I've seen'|website=Radio Times|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://metro.co.uk/2021/05/01/battle-for-britney-everything-we-learned-from-bbc-britney-spears-doc-14504549/|title=The Battle For Britney: Everything we learned from Britney Spears documentary|last=Griffin|first=Louise|date=2021-05-01|website=Metro|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref> ਸਪੀਅਰਜ਼ ਨੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਨੂੰ "ਪਖੰਡੀ" ਦੱਸਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.msn.com/en-gb/entertainment/celebrity/britney-spears-hits-out-at-hypocritical-bbc-documentary/ar-BB1glZVy|title=Britney Spears hits out at 'hypocritical' BBC documentary|website=www.msn.com|access-date=2021-05-04}}</ref> ਮਈ 2021 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ਚਾਰ ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਸੀਰੀਜ਼ ''ਸਕੈਮ ਸਿਟੀ: ਮਨੀ, ਮੇਹੇਮ ਐਂਡ ਮਾਸੇਰਾਟਿਸ'', [[ਇੰਸਟਾਗਰਾਮ|ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ]] ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਪਿਰਾਮਿਡ ਸਕੀਮਾਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਖੋਜ ਕਰਨਾ ਵੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p09hbsct|title=BBC Three - Scam City: Money, Mayhem and Maseratis, Series 1, Free Cash|website=BBC|language=en-GB|access-date=2022-03-15}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/p09hbmxw|title=BBC Three - Scam City: Money, Mayhem and Maseratis|website=BBC|language=en-GB|access-date=2022-03-15}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.radiotimes.com/programme/b-manu3u/scam-city-money-mayhem-and-maseratis-season-1/|title=Scam City: Money, Mayhem and Maseratis Season 1|website=Radio Times|language=en|access-date=2022-03-15}}</ref> 2022 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਸੀਰੀਅਲ ਕਿਲਰ ਬਰੂਸ ਮੈਕਆਰਥਰ ਦੇ ਕੇਸ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦੁਬਾਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਥ੍ਰੀ ਚੈਨਲ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਛੇ ਭਾਗਾਂ ਦੀ ਸੱਚੀ-ਅਪਰਾਧ ਲੜੀ ''ਸੈਂਟਾ ਕਲਾਜ਼ ਦ ਸੀਰੀਅਲ ਕਿਲਰ'' ਪੇਸ਼ ਕਰੇਗਾ।<ref>{{Cite web|url=https://metro.co.uk/2021/12/21/rupauls-drag-race-uk-versus-the-world-set-to-launch-on-bbc-three-15803656/|title=RuPaul's Drag Race UK Versus The World confirmed for epic BBC Three launch|last=Akinwumi|first=Stella|date=2021-12-21|website=Metro|language=en|access-date=2021-12-22}}</ref> ਇਸ ਲੜੀ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਨਸਲ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਅਤੇ ਲਿੰਗਕਤਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰੇਗੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.televisual.com/news/bbc3-orders-three-for-linear-relaunch/|title=BBC3 orders three for linear relaunch|last=televisual.com|date=2021-12-21|website=Televisual|access-date=2021-12-22}}</ref> ਅਜ਼ਹਰ ਨੂੰ 2022 ਐਡਿਨਬਰਗ ਟੀਵੀ ਫੈਸਟੀਵਲ ਲਈ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬੋਰਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਅਫੂਆ ਹਰਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਮਾਰਚ 2022 ਵਿੱਚ ਸਲਾਹਕਾਰ ਚੇਅਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://deadline.com/2022/03/british-broadcaster-journalist-tv-presenter-afua-hirsch-named-edinburgh-tv-festival-advisory-chair-1234964722/|title=British Broadcaster, Journalist & TV Presenter Afua Hirsch Named Edinburgh TV Festival Advisory Chair|last=Goldbart|first=Max|date=2022-03-01|website=Deadline|language=en-US|access-date=2022-03-15}}</ref> == ਅਵਾਰਡ == ਮਈ 2017 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਦੀ ਲੜੀ ''ਮੁਸਲਿਮਜ ਲਾਈਕ ਅਸ'' ਵਿੱਚ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਫਟਾ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bafta.org/media-centre/transcripts/muslims-like-us-winners-acceptance-speech-reality-and-constructed-factual|title=Muslims Like Us - Winners' acceptance speech, Reality and Constructed Factual, Virgin TV British Academy Television Awards in 2017|date=2017-05-14|website=www.bafta.org|language=en|access-date=2021-05-04}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bafta.org/television/reality-constructed-factual|title=Reality & Constructed Factual - MUSLIMS LIKE US|date=2017-04-11|website=www.bafta.org|language=en|access-date=2021-12-22|archive-date=2022-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20220402034818/https://www.bafta.org/television/reality-constructed-factual|url-status=dead}}</ref> 2018 ਵਿੱਚ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਏਸ਼ੀਅਨ ਨੈੱਟਵਰਕ ਉੱਤੇ ਅਜ਼ਹਰ ਦੇ ਸ਼ੋਅ ਨੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਮੀਡੀਆ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਰੇਡੀਓ ਸ਼ੋਅ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.asianmediaawards.com/mobeen-azhars-late-night-discussion-wins-best-radio-show/|title=Mobeen Azhar's Late Night Discussion Wins Best Radio Show|date=2018-11-07|website=Asian Media Awards|language=en-GB|access-date=2021-12-22}}</ref> ਜੂਨ 2019 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ''ਦ ਡਾਨ ਆਫ਼ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਜੇਹਾਦ'' ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਸੈਂਡਫੋਰਡ ਸੇਂਟ ਮਾਰਟਿਨ ਜਰਨਲਿਜ਼ਮ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.churchtimes.co.uk/articles/2019/14-june/news/uk/jihadi-investigation-wins-first-sandford-journalism-award|title=Jihadi investigation wins first Sandford journalism award|website=www.churchtimes.co.uk|access-date=2021-12-22}}</ref> 2020 ਵਿੱਚ ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ''ਹੋਮਟਾਊਨ: ਏ ਕਿਲਿੰਗ'' ਲਈ ਰਾਇਲ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਦਾ 'ਪ੍ਰੇਜ਼ੈਂਟਰ ਆਫ਼ ਦਾ ਈਅਰ' ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://rts.org.uk/article/winners-rts-programme-awards-2020-announced|title=Winners of the RTS Programme Awards 2020 announced|date=2020-03-17|website=Royal Television Society|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ ਉਸੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਲੜੀ ਲਈ ਗਰੀਅਰਸਨ ਅਵਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ 'ਸਰਬੋਤਮ ਪੇਸ਼ਕਾਰ' ਵੀ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.televisual.com/news/2020-grierson-award-winners-announced/|title=2020 Grierson Award winners announced|last=televisual.com|date=2020-11-13|website=Televisual|access-date=2021-05-04}}</ref> ਅਜ਼ਹਰ ਨੇ ''ਪੈਨੋਰਮਾ: ਦ ਸੀਕਰੇਟ ਡਰੋਨ ਵਾਰ'' ਲਈ ਐਮਨੇਸਟੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bustle.com/p/who-is-mobeen-azhar-the-award-winning-documentarian-returns-home-for-his-new-bbc3-show-18167850|title=Who is Mobeen Azhar? The Award-Winning Documentarian Returns Home For His New BBC3 Show|website=Bustle|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref> ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਰੇਡੀਓ 4 ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ''ਫਤਵਾ'' ਲਈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ''ਇਨਸਾਈਡ ਗੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ'' ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰੈਸ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ ਨਾਮਜ਼ਦ ਲਈ ਵੀ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://attitude.co.uk/article/30-lgbt-people-places-and-things-you-need-to-know-mobeen-azhar/11830/|title=30 LGBT people, places and things you need to know: Mobeen Azhar|date=2016-08-18|website=Attitude.co.uk|language=en|access-date=2021-12-22}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/m0002blh|title=BBC Radio 4 - Fatwa|website=BBC|language=en-GB|access-date=2021-12-22}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਅਜ਼ਹਰ ਖੁੱਲ੍ਹੇਆਮ [[ਗੇਅ]] ਹੈ<ref>{{Cite web|url=http://attitude.co.uk/article/30-lgbt-people-places-and-things-you-need-to-know-mobeen-azhar/11830/|title=30 LGBT people, places and things you need to know: Mobeen Azhar|date=2016-08-18|website=Attitude.co.uk|language=en|access-date=2021-05-04}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਅਤੇ ਇੱਕ [[ਮੁਸਲਮਾਨ]] ਹੈ। ਉਹ ਸੰਗੀਤਕਾਰ [[ਪ੍ਰਿੰਸ]] ਅਤੇ ਡਰਾਉਣੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦਾ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.pri.org/stories/2015-03-19/how-prince-changed-one-bbc-reporters-life-ever|title=How Prince changed one BBC reporter's life forever|website=The World from PRX|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/KrmPM2YyMgBFrpp36FPkVQ/5-things-you-need-to-know-about-mobeen|title=BBC Asian Network - Mobeen Azhar - 5 Things You Need to Know About Mobeen!|website=www.bbc.co.uk|access-date=2021-05-04}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/culture/article/20200923-is-princes-sign-o-the-times-the-greatest-album-of-all-time|title=Is Prince's Sign O' The Times the greatest album of all time?|last=Azhar|first=Mobeen|website=www.bbc.com|language=en|access-date=2021-05-04}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.mobeenazhar.co.uk/ ਮੋਬੀਨ ਅਜ਼ਹਰ] ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1980]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਪੱਤਰਕਾਰ]] opu6lz8gtjs9np5nh3duweyv03zrmct 0 141098 773734 728954 2024-11-18T04:46:51Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773734 wikitext text/x-wiki '''ਰਾਮ ਅਚਲ ਰਾਜਭਰ''' ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ]] ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਉਹ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਤੋਂ ਪੰਜ ਵਾਰ ਵਿਧਾਇਕ ਰਹੇ ਹਨ। <ref>{{Cite news|url=https://www.bhaskar.com/local/uttar-pradesh/ambedkarnagar/news/ram-achal-rajbhar-who-was-an-mla-from-bsp-for-5-times-will-contest-elections-from-sp-this-time-129302355.html|title=अंबेडकरनगर…आसान नहीं होगी अकबरपुर सीट पर सपा की जीत:5 बार इस सीट पर बसपा से विधायक रहे रामअचल राजभर, इस बार सपा से लड़ सकते हैं चुनाव|work=bhaskar}}</ref> ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਮ ਨੇ 2017 ਦੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਵਿੱਚ [[ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਪਾਰਟੀ]] ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ ਅਕਬਰਪੁਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਸੀ ਅਤੇ 2017 ਤੋਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਵਿਧਾਇਕ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਰਾਮ ਮੂਰਤੀ ਵਰਮਾ ਨੂੰ 14,013 ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾ ਕੇ ਸੀਟ ਜਿੱਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.news9live.com/elections/up-state-assembly-election-2022/akbarpur-election-result-2022-live-updates-uttar-pradesh-mla-vidhan-sabha-vote-countingtodayparty-candidate-constituency-wise-winner-loser-157983|title=Akbarpur Election Final Result 2022: SP's Ram Achal Rajbhar defeats BJP candidate Dharamraj Nishad by over 12,000 votes|last=Staff|first=News9|date=2022-03-10|website=NEWS9LIVE|language=en|access-date=2022-03-14|archive-date=2022-03-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20220316193406/https://www.news9live.com/elections/up-state-assembly-election-2022/akbarpur-election-result-2022-live-updates-uttar-pradesh-mla-vidhan-sabha-vote-countingtodayparty-candidate-constituency-wise-winner-loser-157983|url-status=dead}}</ref> <ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.news18.com/news/politics/akbarpur-election-result-2022-live-updates-winner-loser-leading-trailing-mla-margin-4850669.html|title=Akbarpur Election Result 2022 LIVE Updates: Ram Achal Rajbhar of SP Wins|date=2022-03-11|website=News18|language=en|access-date=2022-03-14}}</ref> [[ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ]] ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਰਾਮ ਨੇ 2022 ਦੀ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਅਕਬਰਪੁਰ ਤੋਂ ਚੋਣ ਲੜੀ ਅਤੇ ਇਸ ਸੀਟ ਤੋਂ 12,000 ਵੋਟਾਂ ਨਾਲ ਜੇਤੂ ਬਣ ਕੇ, ਭਾਜਪਾ ਉਮੀਦਵਾਰ ਧਰਮਰਾਜ ਨਿਸ਼ਾਦ ਨੂੰ 12,455 ਵੋਟਾਂ ਦੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਹਰਾਇਆ। <ref name=":0"/> <ref>{{Cite web|url=https://dmerharyana.org/up-mla-list/|title=UP MLA List 2022 Winner MLAs in UP District & Party Wise|last=Goshwami|first=Sarmistha|date=2022-03-14|website=DMER Haryana: Recruitment, News, Admit card, result|language=en-US|access-date=2022-03-14|archive-date=2022-03-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20220313011007/https://dmerharyana.org/up-mla-list/|url-status=dead}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] nfey0qm73v0ls7o812coj78xbgh0jl6 0 142450 773764 617949 2024-11-18T08:31:55Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 4 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773764 wikitext text/x-wiki {{Infobox deity<!--Wikipedia:WikiProject Hindu mythology-->|type=ਹਿੰਦੂ|image=Vishnu as Vamana (dwarf-avatar.jpg|member_of=[[ਦਸ਼ਵਤਾਰ]]|caption=[[ਵਿਸ਼ਨੂੰ]] ਵਾਮਨ ਅਵਤਾਰ ਵਿਚ|name=ਵਾਮਨ|affiliation=[[ਵੈਸ਼ਨਵ]]|weapon=None. But carries a [[Kamandalu]] and umbrella|abode=[[ਵੈਕੁੰਠ]], [[ਪਾਤਾਲ#Sutala|Satala]]|mantra=<i>Om Trivikramaya Vidmahe<br />Viswaroopaya cha Dheemahe<br />Tanno Vamana Prachodayat</i> "May I know Trivikrama,<br /> May his true form enlighten me,<br /> May Vamana illuminate my mind"|consort=[[ਲਕਛਮੀ]] incarnated as Kirti ('Fame'), Padma, or Kamala.|god_of=|children=Brhatsloka ('Great Praise')|symbols=Round and small [[salagrama]] stone|festivals=[[Onam]], [[Balipratipada]], Vamana Dwadashi|mother=[[ਅਦਿਤੀ]]|father=[[ਕਸ਼ਯਪ]]}} '''ਵਾਮਨ''' (ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ: वामन, romanized: Vamana, lit. 'Dwarf')<ref name=":8">{{Cite web|url=https://spokensanskrit.org/index.php?mode=3&script=hk&tran_input=vamana&direct=au&anz=100|title=Sanskrit Dictionary for Spoken Sanskrit: 'Vamana'|website=spokensanskrit.org|access-date=2020-02-19}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, ਜਿਸਨੂੰ ਤ੍ਰਿਵਿਕਰਮ (transl) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਹੋਣਾ)<ref name=":0">{{Cite web|url=https://spokensanskrit.org/index.php?tran_input=trivikrama&direct=se&script=hk&link=yes&mode=3|title=Sanskrit Dictionary for Spoken Sanskrit: 'Trivikrama'|website=spokensanskrit.org|access-date=2020-02-18}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, ਉਰੂਕਰਮਾ (transl. ਇਕ ਵੱਡੇ ਸਟੈੱਪ ਵਿਚੋਂ ਇਕ)<ref name=":12">{{Cite web|url=https://spokensanskrit.org/index.php?mode=3&script=hk&tran_input=Urukrama&direct=se&anz=100|title=Sanskrit Dictionary for Spoken Sanskrit: 'Urukrama'|website=spokensanskrit.org|access-date=2020-03-10}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, ਉਪੇਂਦਰ (ਟ੍ਰਾਂਸਲ. ਇੰਦਰ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ)<ref name=":1">{{Cite web|url=https://faculty.washington.edu/prem/mw/u.html|title=Monier-Williams Sanskrit-English Dictionary: 'Upendra'|website=faculty.washington.edu|access-date=2020-02-18|archive-date=2020-06-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20200603132006/http://faculty.washington.edu/prem/mw/u.html|dead-url=yes}}</ref><ref name=":3">{{Cite web|url=https://spokensanskrit.org/index.php?mode=3&script=hk&tran_input=Upendra&direct=se&anz=100|title=Sanskrit Dictionary for Spoken Sanskrit: 'Upendra'|website=spokensanskrit.org|access-date=2020-02-18}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>, ਦਧੀਵਮਾਨ (ਹਿੰਦੀ: ਦधिवामना, ਰੋਮੀਕ੍ਰਿਤ: ਦਧੀਵਮਾਨ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ 'ਦੁੱਧ-ਬੌਣਾ'), ਅਤੇ ਬਾਲੀਬੰਧਨ (ਟ੍ਰਾਂਸਲ. ਜਿਸ ਨੇ ਅਸੁਰ ਬਲੀ ਨੂੰ ਬੰਨਿਆ)<ref>{{Cite web|url=https://faculty.washington.edu/prem/mw/d.html|title=Monier-Williams Sanskrit-English Dictionary: 'Dadhivamana'|website=faculty.washington.edu|access-date=2020-02-18|archive-date=2020-06-28|archive-url=https://web.archive.org/web/20200628211210/http://faculty.washington.edu/prem/mw/d.html|dead-url=yes}}</ref><ref name=":10">{{Cite web|url=https://faculty.washington.edu/prem/mw/b.html|title=Monier-Williams Sanskrit-English Dictionary: 'balibandhana'|website=faculty.washington.edu|access-date=2020-02-22|archive-date=2018-03-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20180325053343/http://faculty.washington.edu/prem/mw/b.html|dead-url=yes}}</ref> ਹਿੰਦੂ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਵਤਾਰ ਸੀ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=eSNADwAAQBAJ&q=Matsya&pg=PT13|title=Dasavatara|last=Vaswani|first=J. P.|date=2017-12-22|publisher=Jaico Publishing House|isbn=978-93-86867-18-6|pages=12–14|language=en}}</ref> ਉਹ ਨਰਸਿੰਘ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਤ੍ਰੇਤਾ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਅਵਤਾਰ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਦਸ਼ਵਤਾਰ ਸੀ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=5kl0DYIjUPgC&q=avatar&pg=PA175|title=The Illustrated Encyclopedia of Hinduism, Volume 1|last=Ph.D|first=James G. Lochtefeld|date=2001-12-15|publisher=The Rosen Publishing Group, Inc|isbn=978-0-8239-3179-8|pages=[https://books.google.com/books?id=5kl0DYIjUPgC&q=avatar&pg=PA175 175]|language=en}}</ref> ਵੇਦਾਂ ਵਿੱਚ ਉਤਪੰਨ, ਵਾਮਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਲੋਕ ਵਾਪਸ ਦੇਣ ਲਈ ਅਸੁਰ-ਰਾਜਾ ਬਾਲੀ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਸੰਸਾਰਾਂ (ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਤ੍ਰਿਲੋਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ)<ref>{{Cite web|url=https://faculty.washington.edu/prem/mw/t.html|title=Monier-Williams Sanskrit-English Dictionary: 'Triloka'|website=faculty.washington.edu|access-date=2020-02-19|archive-date=2020-08-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20200806164417/http://faculty.washington.edu/prem/mw/t.html|dead-url=yes}}</ref> ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਕਥਾ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਹ ਅਦਿਤੀ ਅਤੇ ਰਿਸ਼ੀ ਕਸ਼ਯਪ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਹੈ। == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਪੁਰਾਣ]] * [[ਭਗਵਤ ਪੁਰਾਣ]] * [[ਰਾਮ]] * [[ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ]] * [[ਕਾਲਕੀ]] * [[ਵਰਾਹਾ]] * [[ਨਰਸਿੰਘ]] * [[ਮੱਛ ਅਵਤਾਰ]] * [[ਕੁਰਮ]] == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਭਾਰਤੀ ਸਭਿਆਚਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੇ ਪਾਤਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਅਵਤਾਰ]] 46qtpn1sz6xrxo3rt8xeotwpglgauxy 0 142908 773710 618886 2024-11-18T01:34:09Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773710 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਜੱਥੇਬੰਦੀ|name=ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਕਸ਼ਨਲ|formerly=ਮਿਸ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ|image=|size=100px|caption=ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਰਟ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਪੇਜੈਂਟ ਦਾ ਲੋਗੋ|map=|msize=|mcaption=|formation={{Start date and age|2010}}|type=ਸੁੰਦਰਤਾ ਮੁਕਾਬਲਾ|headquarters=ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ, [[ਕੈਟਾਲੋਨੀਆ]]|location=[[ਸਪੇਨ]]|language=ਸਪੇਨੀ, ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ|leader_title=ਪ੍ਰੇਜ਼ੀਡੈਂਟ|leader_name=ਰਿੰਕਨ ਟ੍ਰੇਨੀ, ਲੇਡੀ ਜੂਲੀਆ|key_people=|budget=|website=}} '''ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ''' (ਪਹਿਲਾਂ '''ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਕਸ਼ਨਲ''' ) [[ਟਰਾਂਸ ਔਰਤ|ਟ੍ਰਾਂਸਜੈਂਡਰ ਔਰਤਾਂ]] ਲਈ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰਤਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2010 ਵਿੱਚ ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ, [[ਕਾਤਾਲੋਨੀਆ|ਕੈਟਾਲੋਨੀਆ]], [[ਸਪੇਨ]] ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੇਤੂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਾਜ ਅਤੇ ਇਨਾਮੀ ਰਾਸ਼ੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਚੋਣ 2010 ਵਿੱਚ ਰਿੰਕਨ ਟ੍ਰੈਨੀ ਅਤੇ 2012 ਵਿੱਚ ਲੇਡੀਜੂਲੀਆ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=YztxRqjW1V4&feature=channel&list=UL/%3C!--|title=La manzana de Eva cap. 4 - Miss Trans Star Internacional 2010 parte1|last=TVGolfa|date=22 October 2010|publisher=|access-date=24 October 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.rincontranny.com/foroescorts/show-travestis/miss-trans-star-internacional-2010-36580/16/%3C!--|title=TRAVESTIS ESCORTS GUIA, videos transexuales Rincon Tranny|last=Rincontranny|date=|website=www.rincontranny.com|access-date=24 October 2017}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> 2016 ਵਿੱਚ, ਮੁਕਾਬਲੇ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.lavanguardia.com/gente/20150907/54436309478/barcelona-miss-trans-star-internacional-2015.html|title=Barcelona celebra la quinta edición de Miss Trans Star internacional 2015|last=|date=7 September 2015|website=lavanguardia.com|access-date=24 October 2017}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://tvbrasil.ebc.com.br/estacaoplural/post/conheca-a-brasileira-rafaela-manfrini-miss-trans-star-international-2016|title=Conheça a brasileira Rafaela Manfrini, Miss Trans Star International 2016 - Estação Plural - TV Brasil - Cultura|last=|date=8 March 2017|website=ebc.com.br|access-date=24 October 2017}}</ref> == ਸਿਰਲੇਖਧਾਰਕ == {| class="wikitable sortable" style="font-size: 94%;" ! style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" width="30" |ਸਾਲ ! style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" width="110" | ਦੇਸ਼ ! style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" width="200" | ਜੇਤੂ ! style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" width="240" | ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿਰਲੇਖ ! style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" width="120" | ਸਥਾਨ ! style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" width="100" | ਫਾਈਨਲਿਸਟ |- | 2022 |</img> ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ | ਟਿਫਨੀ ਕੋਲਮੈਨ | ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ | [[ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ]], [[ਸਪੇਨ]] | 26 |- | 2019 |</img> ਅੰਗੋਲਾ | Ava Simões | ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਅੰਗੋਲਾ | [[ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ]], [[ਸਪੇਨ]] | 25 |- | 2018 |</img> ਥਾਈਲੈਂਡ | ਕੁਲਚਾਯਾ ਤਾਨਸਿਰੀ | ਮਿਸ ਟਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਥਾਈਲੈਂਡ | [[ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ]], [[ਸਪੇਨ]] | 19 |- | 2017 |</img> ਥਾਈਲੈਂਡ | ਬਿਵ ਕਨਿਤਨੁਮ<ref name="mx">{{Cite web|url=http://desastre.mx/internacional/tailandesa-gana-el-certamen-miss-trans-internacional-2017/|title=Tailandesa gana el certamen Miss Trans Internacional 2017|last=|date=10 October 2017|website=desastre.mx|access-date=24 October 2017|archive-date=12 ਦਸੰਬਰ 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181212180034/http://desastre.mx/internacional/tailandesa-gana-el-certamen-miss-trans-internacional-2017/|dead-url=yes}}</ref> | ਮਿਸ ਕੁਈਨ ਆਫ ਯੂਨੀਵਰਸ ਬਿਊਟੀਜ਼ ਥਾਈਲੈਂਡ | [[ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ]], [[ਸਪੇਨ]] | 30<ref>{{Cite web|url=https://facialteam.eu/blog/miss-trans-star-2017/|title=Miss Trans Star International Beauty Pageant 2017 - FACIALTEAM|last=|date=15 September 2017|website=facialteam.eu|access-date=24 October 2017}}</ref> |- | 2016 |</img> ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ | ਰਾਫੇਲਾ ਮਨਫ੍ਰੀਨੀ | ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ | [[ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ]], [[ਸਪੇਨ]] | 28<ref>{{Cite web|url=https://www.nbcnews.com/feature/nbc-out/barcelona-pageant-celebrates-transgender-women-n652556|title=Barcelona pageant celebrates transgender women|last=|date=|website=nbcnews.com|access-date=24 October 2017}}</ref> |- | 2015 |</img> ਚਿਲੀ | ਵੈਨੇਸਾ ਲੋਪੇਜ਼ | ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਚਿਲੀ | [[ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ]], [[ਸਪੇਨ]] | 25<ref>{{Cite web|url=http://lnx.creandomedia.com/miss2016/participantes-edicion-2015/|title=MISS TRANS INTERNACIONAL - Participantes Edicion 2015|last=|date=|website=lnx.creandomedia.com|access-date=24 October 2017|archive-date=24 ਅਕਤੂਬਰ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171024060619/http://lnx.creandomedia.com/miss2016/participantes-edicion-2015/|url-status=dead}}</ref> |- | 2013 |</img> ਪੋਰਟੋ ਰੀਕੋ | ਜੇਡ ਗੋਮੇਜ਼ | ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਪੋਰਟੋ ਰੀਕੋ | [[ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ]], [[ਸਪੇਨ]] | 15<ref>{{Cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Y0UWx3wE33k|title=MISS TRANS STAR INTERNACIONAL 2013 - MEJORES MOMENTOS.|access-date=24 October 2017}}</ref> |- | 2012 |</img> ਰੂਸ | ਲਾਵਿਨ (ਅਲਬੂਕਰਕ) ਹੋਲੈਂਡਾ | ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਰੂਸ | [[ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ]], [[ਸਪੇਨ]] | 16 |- | 2010 |</img>  ਸਵਿੱਟਜਰਲੈਂਡ | ਬਰੂਨਾ ਜਿਨੀਵ | ਮਿਸ ਟ੍ਰਾਂਸ ਸਟਾਰ ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ | [[ਬਾਰਸੀਲੋਨਾ]], [[ਸਪੇਨ]] | 16 |- |} == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{ਦਫ਼ਤਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ|http://www.misstransstarinternational.com}} (in Spanish) 60e7muav787m9ctfityfft55gx8m6pw 0 143353 773763 743496 2024-11-18T08:29:12Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773763 wikitext text/x-wiki '''ਵਾਇਨਾਡ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ''' ਵਾਇਨਾਡ, [[ਕੇਰਲਾ]], [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ 344.44 ਦੀ ਹੱਦ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰ ਪਹਾੜੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਅਰਥਾਤ ਸੁਲਤਾਨ ਬਾਥਰੀ, ਮੁਥੰਗਾ, ਕੁਰੀਚੀਆਟ ਅਤੇ ਥੋਲਪੇਟੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗੌੜ, ਏਸ਼ੀਅਨ ਹਾਥੀ, ਹਿਰਨ ਅਤੇ [[ਸ਼ੇਰ|ਬਾਘ]] ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੈਂਚੂਰੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਸਾਧਾਰਨ ਪੰਛੀ ਵੀ ਹਨ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਭਾਰਤੀ ਮੋਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਆਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਵਾਇਨਾਡ ਵਾਈਲਡ ਲਾਈਫ ਅਸਥਾਨ ਕੇਰਲਾ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਹਰੇ ਭਰੇ ਜੰਗਲਾਂ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਨਿਵਾਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਨਸਪਤੀ ਅਤੇ ਜੀਵ ਜੰਤੂਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਦੁਰਲੱਭ ਅਤੇ [[ਲੋਪ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ]] ਹਨ। 1973 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ, ਇਹ ਅਸਥਾਨ ਹੁਣ ਨੀਲਗਿਰੀ ਬਾਇਓਸਫੇਅਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ। ਇਹ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ [[ਕਰਨਾਟਕ]] ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਹੋਲ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਅਤੇ [[ਬਾਂਦੀਪੁਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ]] ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰ ਨੈਟਵਰਕ ਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਵਿੱਚ ਮੁਦੁਮਲਾਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਦੁਆਰਾ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ [[ਦੱਖਣੀ ਪਠਾਰ]] ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਨਸਪਤੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਨਮੀ ਵਾਲੇ ਪਤਝੜ ਵਾਲੇ ਟੀਕ ਜੰਗਲਾਂ ਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ-ਤੱਟ ਦੇ ਅਰਧ-ਸਦਾਬਹਾਰ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਚਰਾਗਾਹ ਹਨ। ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਪ੍ਰੋਟੈਕਟ ਐਲੀਫੈਂਟ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦੇ ਹਾਥੀਆਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਨੂੰ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਾਥੀ ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੇਰਲ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਵਾਇਨਾਡ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਕਬੀਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਨੀਆਂ, ਕੁਰੂਬਾਸ, ਅਡੀਅਨ, ਕੁਰੀਚੀਆਂ, ਉਰਾਲੀ ਅਤੇ ਕਤੂਨਾਇਕਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ 2126 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦਾ ਖੇਤਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਵਾਇਨਾਡ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ। ਵਾਇਨਾਡ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਅਤੇ ਫ਼ਰਮਾਨ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੂਰਵ-ਇਤਿਹਾਸਕ ਯੁੱਗ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਸੰਗਠਿਤ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਈਸਾ ਤੋਂ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਦਸ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸੀ। ਇਹ ਅਸਥਾਨ ਨੀਲਗਿਰੀ ਬਾਇਓਸਫੇਅਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। [[ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ]], ਨੀਲਗਿਰੀ ਸਬ-ਕਲੱਸਟਰ (6,000 ⁺ ਕਿਮੀ ² ), ਸਾਰੇ ਪਾਵਨ ਸਥਾਨਾਂ ਸਮੇਤ, ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ [[ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਟਿਕਾਣਾ|ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਸਾਈਟ]] ਵਜੋਂ ਚੋਣ ਲਈ ਵਿਚਾਰ ਅਧੀਨ ਹੈ।<ref name="UNESCO">[[UNESCO]], [[World Heritage sites]], Tentative lists, Western Ghats sub cluster, Niligiris. retrieved 20 April 2007 [https://whc.unesco.org/en/tentativelists/2103/ World Heritage sites, Tentative lists]</ref> 2017-18 ਲਈ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਇੱਕ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੇ ਪਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਵਾਇਨਾਡ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ (ਡਬਲਯੂਡਬਲਯੂਐਸ), ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਾਘਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਹੈ। ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 176 ਬਾਘਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, 75 ਦੀ ਪਛਾਣ WWS ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਾਘਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਜੰਗਲੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.thehindu.com/news/national/kerala/wayanad-wildlife-sanctuary-is-tiger-kingdom-of-the-state/article27130761.ece|title=Wayanad Wildlife Sanctuary is tiger kingdom of the State|website=The Hindu}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Wayanad_Wild_Life_Sanctuary.JPG|thumb| ਮੁਥੰਗਾ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡਾ ਸੁਆਗਤ ਹੈ]] == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Nilgiris_Biosphere_Reserve.jpg|right|thumb|300x300px| ਨੀਲਗਿਰੀਸ ਬਾਇਓਸਫੇਅਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ, ਵਾਇਨਾਡ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ ਨੂੰ ਕਈ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ]] ਵਾਇਨਾਡ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ 1973 ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 1991-92 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਐਲੀਫੈਂਟ ਅਧੀਨ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਅਸਥਾਨ 345 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ [[ਕੇਰਲਾ|ਕੇਰਲ]] ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ। ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਨੂੰ ਦੋ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਉੱਤਰੀ ਵਾਇਨਾਡ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਵਾਇਨਾਡ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦਾ ਖੇਤਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੰਗਲੀ ਖੇਤਰ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੁਣ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੌਦੇ ਲਗਾਉਣ ਦੁਆਰਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=November 2021}} 2012 ਵਿੱਚ, ਕੇਰਲ ਦੇ ਜੰਗਲਾਤ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਵਾਇਨਾਡ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਇੱਕ ਕੌਫੀ ਦੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਾਘ ਨੂੰ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕਈ ਸਥਾਨਕ ਸਿਆਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਬਾਘ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਚੀਫ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਵਾਰਡਨ ਨੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਨਵਰ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਬਾਘ ਘਰੇਲੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/kerala/tiger-gone-but-tension-simmers/article4159442.ece|title=Tiger gone, but tension simmers|last=Manoj|first=E. M.|date=2012-12-03|work=The Hindu|access-date=2022-03-24|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ਬਨਸਪਤੀ ਅਤੇ ਜੀਵ ਜੰਤੂ == [[ਤਸਵੀਰ:Indian_Peacock_in_Tholpetty_Wildlife_Sanctuary_02.JPG|thumb| ਥੋਲਪੇਟੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਮੋਰ]] ਬਨਸਪਤੀ ''':''' ਨਮੀਦਾਰ ਪਤਝੜ ਵਾਲੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਮਾਰੂਥੀ, ਕਰੀਮਾਰੁਥੀ, ਗੁਲਾਬਵੁੱਡ, ਵੈਂਟੇਕ, ਵੇਂਗਲ, ਚਡਾਚੀ, ਮਜ਼ੁਕਾਂਜੀਰਾਮ, ਬਾਂਸ, ਹੋਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਰਧ-ਸਦਾਬਹਾਰ ਪੈਚਾਂ ਵਿੱਚ ਵੈਟੇਰੀਆ ਇੰਡੀਕਾ, ਲੈਗਰਸਟ੍ਰੋਮੀਆ ਲੈਂਸੋਲਾਟਾ, ਟਰਮੀਨਲੀਆ ਪੈਨਿਕੁਲਾਟਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜੀਵ-ਜੰਤੂ ''':''' ਹਾਥੀ, ਬਾਘ, ਚੀਤੇ, ਜੰਗਲੀ ਬਿੱਲੀਆਂ, ਸਿਵੇਟ ਬਿੱਲੀਆਂ, ਬਾਂਦਰ, ਢੋਲ, ਗੌੜ, ਹਿਰਨ, ਸੁਸਤ ਰਿੱਛ, ਨਿਗਰਾਨ ਕਿਰਲੀ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਪ ਵੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। '''ਪੰਛੀ:''' ਮੋਰ, ਬੱਬਲਰ, ਕੋਇਲ, ਉੱਲੂ, ਲੱਕੜਹਾਰੇ, ਜੰਗਲੀ ਪੰਛੀ ਇੱਥੇ ਦੇਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਪੰਛੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਹਨ। == ਜਲਵਾਯੂ == [[ਤਸਵੀਰ:Wayanad_Tree_House.jpg|right|thumb| ਕਟੀਕੁਲਮ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਰੁੱਖਾਂ ਦਾ ਘਰ।]] ਵਾਇਨਾਡ ਦਾ ਜਲਵਾਯੂ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਔਸਤਨ ਵਰਖਾ 2322 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਉੱਚ ਬਾਰਸ਼ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਲਾਨਾ ਬਾਰਸ਼ 3,000 ਤੋਂ 4,000 ਮਿਲੀਮੀਟਰ ਤੱਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।&nbsp;ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਾਲੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਆਮ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾਰਚ-ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਕ ਹਵਾਵਾਂ ਚੱਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਉੱਚਾਈ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਖ਼ਤ ਠੰਢ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਾਨ ਉੱਚ ਸਾਪੇਖਿਕ ਨਮੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ 95 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਤੱਕ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਾਲ ਨੂੰ ਚਾਰ ਮੌਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ, ਠੰਡੇ ਮੌਸਮ, ਗਰਮ ਮੌਸਮ, ਦੱਖਣ ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਮਾਨਸੂਨ। ਡੇਲ, 'ਲੱਕੀਡੀ', ਵਿਥਿਰੀ ਤਾਲੁਕ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ, ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਔਸਤ ਵਰਖਾ ਹੈ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=November 2021}} == ਹਵਾਲੇ == == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.wayanadsanctuary.org/ ਵਾਇਨਾਡ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸੈਂਚੁਰੀ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170511073132/http://wayanadsanctuary.org/ |date=2017-05-11 }} ikuitff7ju0wh4lx3ffj1dwcupu32nz 0 143452 773766 667685 2024-11-18T08:52:35Z 2401:4900:5D20:2D21:6A1E:F77B:4073:25CD ਗੰਗਾ ਨਦੀ ਨਹੀਂ ਗੋਦਾਵਰੀ ਨਦੀ ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਹੈ 773766 wikitext text/x-wiki '''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਘਾਟ''', ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਕੰਗਣ ਘਾਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, [[ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ]] ਤੋਂ ਲਗਭਗ 650 ਮੀਟਰ (710 ਗਜ਼) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ [[ਗੋਦਾਵਰੀ ਨਦੀ]] ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://takhatpatnasahib.in/en/|title=ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਉਹ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚੂੜੀ (ਕੰਗਨ) ਸੁੱਟੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ [[ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਗਿਆਨ [[ਰਾਮ|ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ]] ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪੰਡਿਤ ਸ਼ਿਵ ਦੱਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://archimedespress.co.uk/books|title=archimedespress.co.uk|access-date=2022-07-20|archive-date=2015-12-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20151212051909/http://archimedespress.co.uk/books|dead-url=unfit}}</ref> ਇਹ ਘਾਟ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ [[ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ|ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ]] ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉੱਪਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਗੇਟਵੇ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] js1hij6m0p5il4fw2550mvbpxr0xwfn 773767 773766 2024-11-18T08:54:41Z 2401:4900:5D20:2D21:6A1E:F77B:4073:25CD ਗੰਗਾ ਨਦੀ 773767 wikitext text/x-wiki '''ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਘਾਟ''', ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਗੁਰਦੁਆਰਾ]] ਕੰਗਣ ਘਾਟ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, [[ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ]] ਤੋਂ ਲਗਭਗ 650 ਮੀਟਰ (710 ਗਜ਼) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ [[ਗੰਗਾ ਨਦੀ]] ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਸਿੱਖ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://takhatpatnasahib.in/en/|title=ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਰੋਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਉਹ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ [[ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ]] ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੋਨੇ ਦੀ ਚੂੜੀ (ਕੰਗਨ) ਸੁੱਟੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ [[ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ|ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ]] ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ ਗਿਆਨ [[ਰਾਮ|ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ]] ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਪੰਡਿਤ ਸ਼ਿਵ ਦੱਤ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://archimedespress.co.uk/books|title=archimedespress.co.uk|access-date=2022-07-20|archive-date=2015-12-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20151212051909/http://archimedespress.co.uk/books|dead-url=unfit}}</ref> ਇਹ ਘਾਟ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ [[ਤਖ਼ਤ ਸ੍ਰੀ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ|ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ]] ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਉੱਪਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਗੇਟਵੇ ਦੁਆਰਾ ਚਿੰਨ੍ਹਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ]] sbvok2ufsm8byf17lj97q3kp2d5l0s1 0 143791 773748 610368 2024-11-18T06:39:45Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773748 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਲਿਖਾਰੀ|name=ਰੌਬਿਨ ਹਾਰਡੀ|image=|birth_date={{Birth date|1952|7|12}}|birth_place=[[ਹੈਲੀਫ਼ੈਕਸ, ਨੋਵਾ ਸਕੋਸ਼ਾ|ਹੈਲੀਫੈਕਸ]], [[ਨੋਵਾ ਸਕੋਸ਼ਾ|ਨੋਵਾ ਸਕੋਸ਼ੀਆ]], ਕੈਨੇਡਾ|death_date={{Death date and age|1995|10|28|1952|7|12}}|death_place=ਟੋਂਟੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੋਰੈਸਟ, [[ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ]] ਯੂ.ਐਸ.ਏ.|occupation=|nationality=|notableworks=|spouse=|website=}} '''ਰੌਬਿਨ ਕਲਾਰਕਸਨ ਹਾਰਡੀ''' (12 ਜੁਲਾਈ, 1952 – ਅਕਤੂਬਰ 28, 1995) ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਕ ਸੀ।<ref name="archives">"Robin Hardy Papers 1964-2001". [[New York Public Library]], Manuscripts and Archives Division.</ref> [[ਹੈਲੀਫ਼ੈਕਸ, ਨੋਵਾ ਸਕੋਸ਼ਾ|ਹੈਲੀਫੈਕਸ]], [[ਨੋਵਾ ਸਕੋਸ਼ਾ|ਨੋਵਾ ਸਕੋਸ਼ੀਆ]] ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ [[ਵਿਨੀਪੈਗ]], [[ਮਾਨੀਟੋਬਾ|ਮੈਨੀਟੋਬਾ]] ਅਤੇ [[ਓਟਾਵਾ]], [[ਉਂਟਾਰੀਓ|ਓਨਟਾਰੀਓ]] ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਹੋਏ<ref name="archives">"Robin Hardy Papers 1964-2001". [[New York Public Library]], Manuscripts and Archives Division.</ref> ਹਾਰਡੀ ਨੇ [[ਅਲਬਰਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਅਲਬਰਟਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ]] ਰਚਨਾਤਮਕ ਲਿਖਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ [[ਟੋਰਾਂਟੋ]] ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ [[ਡਲਹੌਜ਼ੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਲਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਦ ''ਬਾਡੀ ਪੋਲੀਟਿਕ'', ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕੈਨੇਡੀਅਨ [[ਗੇਅ]] ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦਾ ਇੱਕ ਸਟਾਫ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਕ ਸੀ।<ref name="archives" /> ਉਸਨੇ ਸੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਰੇਡੀਓ ਲਈ ਰੇਡੀਓ ਡਾਕੂਮੈਂਟਰੀਆਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ, ''ਨਾਓ'', ''ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਫੋਰਮ'' ਅਤੇ ''ਫਿਊਜ਼'' ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਓਨਟਾਰੀਓ ਵਿੱਚ ਲੇਸਬੀਅਨ ਅਤੇ ਗੇਅ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਗੱਠਜੋੜ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਸਟਾਫ ਮੈਂਬਰ ਰਿਹਾ।<ref name="archives" /> ਉਹ 1984 ਵਿੱਚ [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਸ਼ਹਿਰ|ਨਿਊਯਾਰਕ ਸਿਟੀ]] ਚਲਾ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਕਲੋਵਰਡੇਲ ਪ੍ਰੈਸ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਪਾਦਕ ਅਤੇ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਟ੍ਰਾਈਐਂਗਲ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ ਸੀ।<ref name="nytobit">[https://www.nytimes.com/1995/11/03/arts/robin-hardy-writer-43.html "Robin Hardy, Writer, 43"]. ''[[The New York Times]]'', November 3, 1995.</ref> ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਲਗ, ਵਿਗਿਆਨ ਗਲਪ, ਰਹੱਸ ਅਤੇ ਡਰਾਉਣੇ ਨਾਵਲ ਵੀ ਲਿਖੇ, ਜੋ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਉਸਦੇ ਕਲਮੀ ਨਾਮ ਹੇਠ ਛਪੇ ਸਨ; ਸਿਰਫ਼ ''ਕਾਲ ਆਫ਼ ਦ ਵੇਨਡੀਗੋ'' (1994) ਹੀ ਉਹ ਨਾਵਲ ਸੀ ਜੋ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref name="archives">"Robin Hardy Papers 1964-2001". [[New York Public Library]], Manuscripts and Archives Division.</ref> ਉਹ ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ''ਦ ਐਡਵੋਕੇਟ'', ''ਵਿਲੇਜ ਵਾਇਸ'' ਅਤੇ ''ਪੈਂਟਹਾਊਸ'' ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਵੀ ਸੀ।<ref name="archives" /> ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਕਵਿਤਾ ਵੀ ਲਿਖੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਕਦੇ ਵੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ<ref name="archives">"Robin Hardy Papers 1964-2001". [[New York Public Library]], Manuscripts and Archives Division.</ref> ਅਤੇ ਸਾਲਾਨਾ ਸੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਸਾਹਿਤਕ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ, "ਭੂਤ" ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref name="archives" /> ਉਹ 1993 ਵਿੱਚ ਟਕਸਨ, [[ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ]] ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ।<ref name="archives">"Robin Hardy Papers 1964-2001". [[New York Public Library]], Manuscripts and Archives Division.</ref> 28 ਅਕਤੂਬਰ 1995 ਨੂੰ ਹਾਰਡੀ ਦੀ ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ ਦੇ ਟੋਂਟੋ ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੋਰੈਸਟ ਵਿੱਚ [[ਹਾਈਕਿੰਗ]] ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।<ref name="nytobit"/> ਉਸਦੀ ਅਧੂਰੀ ਗੈਰ-ਗਲਪ ਖਰੜੇ ''ਦੀ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਆਫ਼ ਡੈਥ: ਗੇਅ ਮੈਨ, ਏਡਜ਼ ਅਤੇ ਇੱਛਾ'' ਦਾ ਸੰਕਟ ਡੇਵਿਡ ਗ੍ਰੋਫ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ 1999 ਵਿੱਚ ''ਕ੍ਰਾਈਸਿਸ ਆਫ਼ ਡਿਜ਼ਾਇਰ: ਏਡਜ਼ ਐਂਡ ਦ ਫੇਟ ਆਫ ਗੇਅ ਬ੍ਰਦਰਹੁੱਡ ਦੇ'' ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਕਿਤਾਬ 12ਵੇਂ ਲਾਂਬਡਾ ਲਿਟਰੇਰੀ ਅਵਾਰਡਸ ਵਿੱਚ ਗੇਅ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਰਟਲਿਸਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਸੀ।<ref>''Lambda Book Report'', Volume 8, Issue 5. 1999.</ref> ਉਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਗਜ਼ ਅਤੇ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ [[ਨਿਊਯਾਰਕ ਪਬਲਿਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ]] ਦੇ ਆਰਕਾਈਵਜ਼ ਕੋਲ ਹਨ।<ref name="archives">"Robin Hardy Papers 1964-2001". [[New York Public Library]], Manuscripts and Archives Division.</ref> ਸਕਾਟ ਸਾਈਮਨਜ਼ ਅਤੇ ਨੌਰਮਨ ਐਲਡਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਹ ਇਆਨ ਯੰਗ ਦੀ 2013 ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਦੇ ਇੱਕ ਅਧਿਆਏ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ।<ref>[http://www.lambdaliterary.org/reviews/08/26/encounters-with-authors-essays-on-scott-symons-robin-hardy-norman-elder-by-ian-young/ "‘Encounters with Authors: Essays on Scott Symons, Robin Hardy, Norman Elder’ by Ian Young"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160327174315/http://www.lambdaliterary.org/reviews/08/26/encounters-with-authors-essays-on-scott-symons-robin-hardy-norman-elder-by-ian-young/ |date=2016-03-27 }}. [[Lambda Literary Foundation]], August 26, 2013.</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਾਰਕੁੰਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1995]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1952]] rf3udjawhfuh6q0pcf4ylrohsz5a48x 0 145022 773760 731731 2024-11-18T07:56:58Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773760 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਛੁੱਟੀ|type=visibility week|holiday_name=Lesbian Visibility Week|observedby=[[LGBT community]], [[lesbians]]|date=|duration=1 week|frequency=annual|firsttime=1990}} [[Category:Infobox holiday (other)]] '''ਲੈਸਬੀਅਨ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਵੀਕ''' ('''ਲੈਸਬੀਅਨ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਡੇ''' ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ) [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ]], [[ਯੂਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ|ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ]] ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਲਾਨਾ ਸਮਾਰੋਹ ਹੈ ਜੋ [[ਲੈਸਬੀਅਨ]] [[ਔਰਤ|ਔਰਤਾਂ]] ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ|ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]] ਵਿੱਚ 1990 ਵਿੱਚ ਜੁਲਾਈ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ।<ref>{{Cite web|url=https://www.lcrpride.co.uk/lesbian-visibility-week-2021/|title=Lesbian Visibility Week 2021|date=2021-04-26|website=LCR Pride|language=en-GB|access-date=2021-07-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.abc10.com/article/news/community/race-and-culture/lgbt-community-celebrate-lesbian-visibility-day/103-62836b71-655f-41ff-b47d-7092ff6ce7c7|title=LGBT Pride and Awareness: Celebrating International Lesbian Visibility Day|date=27 April 2021|website=abc10.com|language=en-US|access-date=2021-07-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.pinknews.co.uk/2018/04/26/lesbian-visibility-day-campaigners-what-it-means-to-them/|title=Lesbian campaigners tell us what Lesbian Visibility Day means to them|date=2018-04-26|website=PinkNews - Gay news, reviews and comment from the world's most read lesbian, gay, bisexual, and trans news service|language=en-GB|access-date=2021-09-09}}</ref> 26 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਲੈਸਬੀਅਨ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਡੇ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਇੰਗਲੈਂਡ<ref>{{Cite web|url=https://www.staffnet.manchester.ac.uk/equality-and-diversity/staff-network/lgbt-staff-network-group/lesbian-visibility-week/|title=Lesbian Visibility Week &#124; Equality, Diversity and Inclusion &#124; StaffNet &#124; The University of Manchester}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.stonewall.org.uk/node/48453|title=Lesbian visibility matters|date=2017-04-26|website=Stonewall|language=en|access-date=2021-09-09|archive-date=2021-09-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20210909185500/https://www.stonewall.org.uk/node/48453|url-status=dead}}</ref> ਅਤੇ ਵੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.walesonline.co.uk/news/wales-news/lesbian-visibility-week-wales-most-20476532|title=Lesbian Visibility Week: Influential gay women from Wales|last=Ali|first=Joseph|date=2021-04-29|website=WalesOnline|language=en|access-date=2021-07-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.outsports.com/2021/4/26/22403582/lesbian-visibility-day-week-athletes-sports-gay|title=It's Lesbian Visibility Day! Lez celebrate those in sports|last=Ennis|first=Dawn|date=2021-04-26|website=Outsports|language=en|access-date=2021-07-09}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਿਰੀਖਣ == ਜੁਲਾਈ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ 1990 ਤੋਂ 1992 ਤੱਕ ਪੱਛਮੀ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ, ਲੈਸਬੀਅਨ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਵੀਕ ਸਾਲਾਨਾ ਮਨਾਇਆ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web|url=http://pdf.oac.cdlib.org/pdf/ucla/mss/lesb1948.pdf|title=Finding Aid for the Lesbian Visibility Week records|last=Wood|first=Stacy|last2=Ponce|first2=Sabrina|access-date=2022-10-02|archive-date=2022-04-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419132932/http://pdf.oac.cdlib.org/pdf/ucla/mss/lesb1948.pdf|url-status=dead}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFWoodPonce">Wood, Stacy; Ponce, Sabrina. [http://pdf.oac.cdlib.org/pdf/ucla/mss/lesb1948.pdf "Finding Aid for the Lesbian Visibility Week records"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20220419132932/http://pdf.oac.cdlib.org/pdf/ucla/mss/lesb1948.pdf |date=2022-04-19 }} <span class="cs1-format">(PDF)</span>.</cite><span class="cs1-maint citation-comment" data-ve-ignore="true"><code class="cs1-code"><nowiki>{{</nowiki>[[ਫਰਮਾ:Cite web|cite web]]<nowiki>}}</nowiki></code>: CS1 maint: url-status ([[:ਸ਼੍ਰੇਣੀ:CS1 ਮੇਨਟ: url-ਸਥਿਤੀ|link]])</span></ref> ਇਹ ਐਲ.ਬੀ.ਜੀ.ਟੀ. ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ [[ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ|ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ.]] ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਉੱਚ ਦਿੱਖ ਦੇ ਨਾਲ ਲੈਸਬੀਅਨਾਂ ਦੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਰਾਜਨੀਤਕ ਪੂੰਜੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-07-06-we-20898-story.html|title=COVER STORY : Out in the Open : West Hollywood Lesbians, With Help of City Officials, Are Being Seen--and Heard|last=Moore|first=Mary|date=1995-07-06|website=Los Angeles Times|language=en-US|access-date=2021-08-26}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFMoore1995">Moore, Mary (1995-07-06). [https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-07-06-we-20898-story.html "COVER STORY : Out in the Open : West Hollywood Lesbians, With Help of City Officials, Are Being Seen--and Heard"]. ''Los Angeles Times''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2021-08-26</span></span>.</cite><span class="cs1-maint citation-comment" data-ve-ignore="true"><code class="cs1-code"><nowiki>{{</nowiki>[[ਫਰਮਾ:Cite web|cite web]]<nowiki>}}</nowiki></code>: CS1 maint: url-status ([[:ਸ਼੍ਰੇਣੀ:CS1 ਮੇਨਟ: url-ਸਥਿਤੀ|link]])</span> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੈਸਬੀਅਨ ਸਭਿਆਚਾਰ]] </ref> ਵੈਸਟ ਹਾਲੀਵੁੱਡ ਲੈਸਬੀਅਨ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਗੇਅ ਐਂਡ ਲੈਸਬੀਅਨ ਸੈਂਟਰ ਦੁਆਰਾ ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਲੈਸਬੀਅਨ ਪਛਾਣਾਂ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਲੈਸਬੀਅਨ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਜਸ਼ਨ "ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਿੰਗ, ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ, ਪੁਰਸਕਾਰ ਸਮਾਰੋਹ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸੀ।"<ref>{{Cite web|url=http://pdf.oac.cdlib.org/pdf/ucla/mss/lesb1948.pdf|title=Finding Aid for the Lesbian Visibility Week records|last=Wood|first=Stacy|last2=Ponce|first2=Sabrina|access-date=2022-10-02|archive-date=2022-04-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20220419132932/http://pdf.oac.cdlib.org/pdf/ucla/mss/lesb1948.pdf|url-status=dead}}</ref> ਸਮਾਗਮਾਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ਸਕ੍ਰੀਨਿੰਗ, ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸੈਕਸ ਚਰਚਾ, ਕੁੱਤਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ੋਅ, ਮਾਰਚ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://thepridela.smmirror.com/2019/04/gay-la-when-lesbian-visibility-was-an-l-a-specialty/|title=GAY LA: When Lesbian Visibility Was an L.A. Specialty|date=2019-04-09|website=The Pride LA|language=en-US|access-date=2021-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1995-07-06-we-20898-story.html|title=COVER STORY : Out in the Open : West Hollywood Lesbians, With Help of City Officials, Are Being Seen--and Heard|last=Moore|first=Mary|date=1995-07-06|website=Los Angeles Times|language=en-US|access-date=2021-08-26}}</ref> == ਹਾਲੀਆ ਨਿਰੀਖਣ == === 2020 === 2020 ਵਿੱਚ, ਲਿੰਡਾ ਰਿਲੇ, ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਲੈਸਬੀਅਨ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਵੀਕ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਦਘਾਟਨੀ ਹਫ਼ਤਾ 20 ਅਪ੍ਰੈਲ 2020 ਤੋਂ ਲੈਸਬੀਅਨ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਡੇ, 26 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://www.adweek.com/brand-marketing/how-the-first-annual-lesbian-visibility-week-is-changing-the-marketing-game/|title=How Lesbian Visibility Week Forces Brands to Pay Attention|last=O'HaraApril 22|first=Mary Emily|date=2020|language=en-US|access-date=2021-09-09}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.stonewall.org.uk/our-work/campaigns/lesbian-visibility-week-2021-26-april-2-may|title=Lesbian Visibility Week 2021: 26 April - 2 May|date=2021-04-12|website=Stonewall|language=en|access-date=2021-07-09|archive-date=2021-07-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20210709190306/https://www.stonewall.org.uk/our-work/campaigns/lesbian-visibility-week-2021-26-april-2-may|url-status=dead}}</ref> ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਬੁਲਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗਲਾਡ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਾਰਾਹ ਕੇਟ ਐਲਿਸ ਹੈਂਡਰਸਨ, ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਨਿਊਜ਼ ਰੀਡਰ<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/av/uk-56866034|title='We do like a rave!' Inside the UK's last lesbian bars|work=BBC News|access-date=2021-07-09|language=en-GB}}</ref> ਜੇਨ ਹਿੱਲ ਅਤੇ ਯੂਕੇ ਬਲੈਕ ਪ੍ਰਾਈਡ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਫਿਲ ਓਪੋਕੁ ਗਿਮਾਹ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਕੁਝ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.skysports.com/more-sports/other-sports/news/29877/11979093/lesbian-visibility-day-lgbt-women-in-sport-share-advice-on-sexuality|title=Lesbian Visibility Day: LGBT+ women in sport share advice on sexuality|website=Sky Sports|language=en|access-date=2021-07-09}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2020/06/30/us/lesbian-women-pride-dyke-march-pandemic-covid.html|title=How Women Did Pride in a Pandemic Year|last=Wilson|first=Lena|date=2020-06-30|work=The New York Times|access-date=2021-07-09|language=en-US|issn=0362-4331}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://europeanlesbianconference.org/international-lesbian-visibility-day-2021/|title=International Lesbian Visibility Day 2021 « EuroCentralAsian Lesbian* Community|website=europeanlesbianconference.org|access-date=2021-07-09}}</ref> === 2021 === ਲੈਸਬੀਅਨ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਵੀਕ 2021, 26 ਅਪ੍ਰੈਲ ਅਤੇ 2 ਮਈ 2021 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ''ਦਿਵਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ'', ਸਟੋਨਵਾਲ (ਇੱਕ ਚੈਰਿਟੀ) ਅਤੇ [[ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ|ਫ਼ੇਸਬੁੱਕ]] ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਹਫ਼ਤੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਲੰਡਨ ਦੇ ਮੇਅਰ [[ਸਾਦਿਕ ਖਾਨ]]<ref>{{Cite web|url=https://divamag.co.uk/2021/03/25/sadiq-khan-i-will-fly-the-lesbian-flag-above-city-hall-for-lesbian-visibility-week/|title=Sadiq Khan: I will fly the lesbian flag above City Hall for Lesbian Visibility Week|date=2021-03-25|website=DIVA|language=en-GB|access-date=2021-07-09}}</ref> ਨੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਿਟੀ ਹਾਲ, [[ਲੰਡਨ]] ਵਿਖੇ ਲੈਸਬੀਅਨ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਇਆ।<ref>{{Cite web|url=https://workplacepride.org/activity/lesbian-visibility-week/|title=Lesbian Visibility Week|date=2021-03-31|website=Workplace Pride|language=en-GB|access-date=2021-07-09}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://sportsmedialgbt.com/lesbian-visibility-week-2021-celebrate-lgbt-women-in-sport|title=Lesbian Visibility Week 2021: Celebrate LGBT+ women in sport - Sports Media LGBT+|date=2021-04-26|work=Sports Media LGBT+|access-date=2021-07-09|language=en-GB}}</ref> == ਸੰਬੰਧਿਤ ਨਿਰੀਖਣ == ''ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੈਸਬੀਅਨ ਦਿਵਸ'' ਇੱਕ ਸੰਬੰਧਿਤ ਨਿਰੀਖਣ ਹੈ ਜੋ ਸਾਲਾਨਾ 8 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ [[ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਅਤੇ [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ|ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ]] ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.checkiday.com/7bc3ed3e2f471e91bc22313d3a6e569d/international-lesbian-day|title=It's International Lesbian Day!|last=Checkiday|website=Checkiday.com|language=en|access-date=2021-09-09}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://qnews.com.au/celebrations-for-international-lesbian-day-around-the-world/|title=Celebrations for International Lesbian Day around the world|date=2020-10-08|website=QNews|language=en-us|access-date=2021-09-09}}</ref> ''ਲੈਸਬੀਅਨ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਦਿਵਸ'' ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਥਾਪਿਤ ਮਿਤੀ ਹੈ ਜੋ [[ਬ੍ਰਾਜ਼ੀਲ]] ਦੇ ਲੈਸਬੀਅਨ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ ਜਿਸ ਦਿਨ 29 ਅਗਸਤ, 1996 ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲੈਸਬੀਅਨ ਸੈਮੀਨਾਰ - ਸੇਨੇਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ 2003 ਤੋਂ ਹਰ 29 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://oglobo.globo.com/celina/dia-do-orgulho-lesbico-entenda-por-que-data-necessaria-1-23910817|title=Dia do Orgulho Lésbico: entenda por que a data é necessária|date=2019-08-29|website=[[O Globo]]|language=pt-BR|access-date=2022-05-19}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://justica.sp.gov.br/index.php/29-de-agosto-dia-nacional-da-visibilidade-lesbica/|title=29 de agosto – Dia Nacional da Visibilidade Lésbica|last=Jonas|first=Alessandro|website=Secretaria da Justiça e Cidadania de São Paulo|language=pt-BR|access-date=2022-05-19}}</ref> == ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ == ਕਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਸਤੀਆਂ ਲੈਸਬੀਅਨ ਵਿਜ਼ੀਬਿਲਟੀ ਡੇ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਮੇਗਨ ਰੈਪਿਨੋ, ਡਾ ਬ੍ਰੈਟ ਅਤੇ ਲੀਨਾ ਵੇਥ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.yahoo.com/news/lesbian-visibility-day-celebrating-stars-205758616.html|title=Lesbian Visibility Day: Celebrating Stars' Coming Out Stories|date=2021-04-26|website=People (via yahoo.com)}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> 3jinmax9jlnfp2ur5t9fkj2fbjy6od8 0 145091 773626 730886 2024-11-17T13:34:27Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773626 wikitext text/x-wiki '''ਜੈਸਲਮੇਰ ਲੋਕਧਾਰਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ''' ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਹੈ ਜੋ [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] [[ਭਾਰਤੀ ਸੂਬੇ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਸ਼ਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਵਿੱਚ [[ਜੈਸਲਮੇਰ]] ਦੇ ਮੇਹਰ ਬਾਗ ਗਾਰਡਨ ਵਿੱਚ ਗਰਸੀਸਰ ਝੀਲ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਐਨ ਕੇ ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਗ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ ਸੈਕਸ਼ਨ, ਪੁਸ਼ਾਕ, ਜੀਵਾਸ਼ਮ, ਘੋੜਿਆਂ ਅਤੇ ਊਠਾਂ ਦੇ ਗਹਿਣੇ, ਗਹਿਣੇ, ਅਤੇ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਦੀ ਕੋਟਰੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.discoveredindia.com/rajasthan/attractions/museums-and-art-galleries/folklore-museum-jaisalmer.htm|title=Folklore Museum Jaisalmer|access-date=2022-10-07|archive-date=2022-02-08|archive-url=https://web.archive.org/web/20220208095108/http://www.discoveredindia.com/rajasthan/attractions/museums-and-art-galleries/folklore-museum-jaisalmer.htm|url-status=dead}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://timesofindia.indiatimes.com/travel/jaisalmer/travel-guide/top-things-to-do-in-and-around-jaisalmer/gs49643567.cms|title=Top things to do in and around Jaisalmer|website=Times of India Travel|access-date=2019-01-03}}</ref> ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਦਾਖਲਾ ਚਾਰਜ ਹੈ।<ref name=":0" /> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{ਦਫ਼ਤਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ|http://www.rajasthanvisit.com/JaisalmerFolklore-Museum.htm}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਅਜਾਇਬ ਘਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੈਸਲਮੇਰ]] nuzetkk7y4hpy9a6u6viwmp7une2mmb 0 145752 773756 620952 2024-11-18T07:15:04Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773756 wikitext text/x-wiki {{Infobox film | name = ਲਿਟਲ ਗਰਲ | native_name = {{Infobox name module|fr|Petite Fille}} | image = Petite_fille_film.jpg | caption = ਪੋਸਟਰ | director = ਸੇਬੇਸਟੀਅਨ ਲਿਫਸ਼ੀਟਜ਼ | producer = ਮਰੀਅਲ ਮੇਨਾਰਡ | screenplay = ਸੇਬੇਸਟੀਅਨ ਲਿਫਸ਼ੀਟਜ਼ | story = | narrator = | starring = | music = ਯੋਲੈਂਡ ਡੀਕਾਰਜਨ | cinematography = ਪੌਲ ਗੁਈਲਹੌਮ | editing = ਪੌਲ ਗੁਈਲਹੌਮ | distributor = | released = {{Film date|2020|02||[[ਬਰਲਿਨ]]}} | runtime = 85 ਮਿੰਟ | country = [[ਫਰਾਂਸ]] | language = [[ਫਰਾਂਸੀਸੀ]] | budget = | gross = $28,876<ref name="BOM">{{Cite Box Office Mojo |id=2634449665 |title= Great Freedom (2020) |access-date=April 8, 2022}}</ref> }} '''''ਲਿਟਲ ਗਰਲ''''' ( {{lang-fr|Petite Fille}}) ਇੱਕ 2020 ਦੀ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਹੈ, ਜੋ ਸੇਬੇਸਟੀਅਨ ਲਿਫਸ਼ੀਟਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://europeanfilmawards.eu/en_EN/film/https%3A%2F%2Feuropeanfilmawards.eu%2Fen_EN%2Ffilm%2Flittle-girl.15249|title=Little Girl / Petite Fille|website=europeanfilmawards.eu|access-date=2022-03-06|archive-date=2021-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20210511203132/https://www.europeanfilmawards.eu/en_EN/film/https%3A%2F%2Feuropeanfilmawards.eu%2Fen_EN%2Ffilm%2Flittle-girl.15249|url-status=dead}}</ref><ref>{{Citation|title=Little Girl|url=https://www.metacritic.com/movie/little-girl|access-date=2022-03-06}}</ref> ਸਿਨੇਮੈਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਨ ਪਾਲ ਗਿਲਹੌਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-reviews/little-girl-petite-fille-review-1280615/|title='Little Girl' ('Petite fille'): Film Review {{!}} Berlin 2020|last=Hoeij|first=Boyd van|date=2020-02-22|website=The Hollywood Reporter|access-date=2022-03-06}}</ref> ਇਹ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ [[ਟਰਾਂਸਜੈਂਡਰ]] ਸਾਸ਼ਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜਨਮ ਵੇਲੇ ਮਰਦ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਨੂੰ ਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਾਲ ਦੇਖਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸਨੂੰ ਲਿੰਗ ਡਿਸਫੋਰੀਆ ਨਾਲ ਨਿਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਸਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸੂਬਾਈ ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref name=":2">{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/film/2020/sep/23/little-girl-review-gender-documentary-france|title=Little Girl review – a brave child's journey to her true self|date=2020-09-23|website=the Guardian|access-date=2022-03-06}}</ref> ''ਲਿਟਲ ਗਰਲ'' ਨੂੰ 2020 ਵਿੱਚ ਬਰਲਿਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਪਨੋਰਮਾ ਕੁਈਰ ਫ਼ਿਲਮ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=":1"/><ref>{{Cite web|url=https://www.berlinale.de/en/archive-selection/archive-2020/programme/detail/202010327.html|title=Petite fille {{!}} Little Girl|website=www.berlinale.de|access-date=2022-03-06}}</ref> ਇਹ 2020 ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਊਰਿਕ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਅਤੇ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.musicboxfilms.com/film/little-girl/|title=Little Girl|website=International Films - Independent Films {{!}} Music Box Films|access-date=2022-03-06}}</ref> ਯੂ.ਕੇ. ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ 2021 ਵਿੱਚ ''ਸਟੋਰੀਵਿਲੇ'' ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਸਟ੍ਰੈਂਡ ਦੇ ਤਹਿਤ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਫੋਰ ਅਤੇ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਆਈਪਲੇਅਰ ਉੱਤੇ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.co.uk/programmes/m000xh73|title=BBC Four - Storyville, Petite Fille|website=BBC|access-date=2022-03-06}}</ref> == ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ == ''[[ਦ ਗਾਰਡੀਅਨ]]'' ਦੀ ਲੈਸਲੀ ਫੈਲਪਰਿਨ ਨੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਨੂੰ 5 ਵਿੱਚੋਂ 4 ਸਿਤਾਰੇ ਦਿੱਤੇ, ਗੁਇਲਹੌਮ ਦੀ "ਲਿੰਪਿਡ" ਸਿਨੇਮੈਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਦਿਆਂ ਸਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਬਾਲਗਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਦੇ ਹਰ ਝਟਕੇ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਲਈ" ਕਿਹਾ।<ref name=":2"/> ''[[ਦ ਟਾਈਮਜ਼|ਟਾਈਮਜ਼]]'' ਦੇ ਬੈਨ ਡੋਵੇਲ ਨੇ ਵੀ ਫ਼ਿਲਮ ਨੂੰ 5 ਵਿੱਚੋਂ 4 ਸਟਾਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.thetimes.co.uk/article/storyville-petite-fille-review-film-making-with-a-light-touch-and-real-depth-t3br088tn|title=Storyville: Petite Fille review — film-making with a light touch and real depth|last=Dowell|first=Ben|date=2021-07-01|website=The Times|access-date=2022-03-06}}</ref> == ਅਵਾਰਡ == * ਫ਼ਿਲਮ ਨੇ ਯੂਰੋਪੀਅਨ ਫ਼ਿਲਮ ਅਵਾਰਡਸ ਵਿੱਚ ਬੈਸਟ ਸਾਊਂਡ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਲਈ ਯੂਰੋਪੀਅਨ ਫ਼ਿਲਮ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ।<ref name=":0"/> * ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟ ਗੈਂਟ ਵਿਖੇ ਸਰਵੋਤਮ ਫ਼ਿਲਮ ਲਈ 2020 ਗ੍ਰਾਂਡ ਪ੍ਰੀਕਸ <ref>{{Cite web|url=https://cineuropa.org/en/newsdetail/394189/|title=Little Girl wins big in Ghent|website=Cineuropa - the best of european cinema|language=en|access-date=2022-07-04}}</ref> 2020 ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਲਈ ਸਿਲਵਰ ਹਿਊਗੋ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://reelchicago.com/article/chifilmfest-announces-the-winners-of-its-2020-competition/|title=ChiFilmFest announces the winners of its 2020 competition|date=2020-10-23|website={{!}} Reel Chicago - At the intersection of Chicago Advertising, Entertainment, Media and Production|language=en-US|access-date=2022-07-04}}</ref> * 2020 ਵਿੱਚ ਆਰ.ਆਈ.ਡੀ.ਐਮ. ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਿਕਸ ਡੂ ਪਬਲਿਕ <ref>{{Cite web|url=https://journalmetro.com/culture/2584707/lindien-malcommode-et-petite-fille-au-palmares-des-ridm-2020/|title=«L'Indien malcommode» et «Petite Fille» au palmarès des RIDM 2020|last=Revert|first=Amélie|date=2020-12-02|website=Journal Métro|language=fr-FR|access-date=2022-07-04}}</ref> * ਸਾਈਡ ਬਾਈ ਸਾਈਡ ਐਲ.ਜੀ.ਬੀ.ਟੀ. ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ, ਸੇਂਟ ਪੀਟਰਸਬਰਗ 2020 ਸਰਬੋਤਮ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਦਾ ਅਵਾਰਡ ਹਾਸਿਲ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://bok-o-bok.com/en//awards/index.php|title=Side by Side LGBT Film Festival {{!}} AWARDS|website=Side by Side LGBT Film Festival|language=en|access-date=2022-07-04}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb title|11753696}} * {{ਦਫ਼ਤਰੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ|https://www.musicboxfilms.com/film/little-girl/}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਐਲਜੀਬੀਟੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ]] o2tdc61op33khf99usal2ubcylxuv4c 0 146701 773660 624420 2024-11-17T18:25:36Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773660 wikitext text/x-wiki {{Infobox book | name = ਪਾਗਲ ਬਸਤੀ | author = ਸਾਰਾ ਭਕਤੂ | language = [[ਨੇਪਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਨੇਪਾਲੀ]] / [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] | country = ਨੇਪਾਲ | published = 1991 | publisher = ਸਾਝਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ | isbn = 9789937320900|<!-- See [[Wikipedia:WikiProject Novels]] or [[Wikipedia:WikiProject Books]] --> | title_orig = पागल बस्ती | image = Pagal-Basti.jpg | caption = | image_caption = ਪਹਿਲੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦਾ ਕਵਰ | awards = ਮਦਾਨ ਪੁਰਸਕਾਰ | orig_lang_code = ne | media_type = ਪ੍ਰਿੰਟ }} '''''ਪਾਗਲ ਬਸਤੀ''''' ( {{Lang-ne|पागल बस्ती}}) ਇੱਕ 1991 ਦਾ ਨੇਪਾਲੀ ਨਾਵਲ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਰੂ ਭਗਤ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://kathmandupost.com/books/2019/10/19/litterateurs-in-the-beginning-are-writers-and-in-the-end-are-themselves-readers|title='Litterateurs, in the beginning, are writers, and in the end are themselves, readers.'|website=kathmandupost.com|language=English|access-date=2021-10-31}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://myrepublica.nagariknetwork.com/news/36996/|title=Five things about Sarubhakta|last=Lama|first=Sonam|website=My City|language=en|access-date=2021-10-31}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਇਹ 1991 ਵਿੱਚ ਸਾਂਝਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਾਹਿਤਕ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਮਦਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web|url=https://guthi.madanpuraskar.org/people/sarubhakta/|title=सरूभक्त – मदन पुरस्कार गुठी|website=guthi.madanpuraskar.org|access-date=2021-10-31}}</ref> ਕਹਾਣੀ ਕਹਾਣੀਕਾਰ ਦੇ ਘੰਡਰੂਕ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਾਰਥਾ, ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ, ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਨਰਾਇਣ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਹੈ। ਕੁਝ ਹੋਰ ਲੇਖਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਪਸ਼ਚੀਮਾਂਚਲ ਕੈਂਪਸ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਕਿਤਾਬ ਸਰਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਗੱਦ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। == ਸਾਰ == ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪਾਤਰ (ਆਦਿਗੁਰੂ) ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਅਤੇ (ਅਦਿਮਾਤਾ) ਮਾਰਥਾ ਹਨ। ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਮੁੱਖ ਧੁਰਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਪਾਤਰਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਲਗਾਤਾਰ ਆ ਰਹੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਪਾਤਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹਨ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਆਪਣੇ ਅਤੀਤ ਬਾਰੇ ਦੋਸ਼ੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਦੋਸ਼ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ, ਜੋ ਮਾਰਥਾ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਉਸਦੇ ਇਨਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਦਿਗੁਰੂ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਾਰਥਾ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਦੀ ਕੀਮਤ ਦਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਅਹਿਸਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਆਦਿ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਲੱਭਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ 'ਤੇ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸ ਨੂੰ ਆਦਿਮਾਤਾ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਸ੍ਰੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਹ ਇੱਕ ਸੁੰਦਰ ਔਰਤ ਸੀ। == ਇਨਾਮ == ਕਿਤਾਬ ਨੇ 1991 ਲਈ ਮਦਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ''ਸ਼ਿਰੀਸ਼ਕੋ ਫੂਲ'' * ''ਸੇਤੋ ਧਰਤਿ'' * [[ਮਹਾਰਾਣੀ (ਨਾਵਲ)|''ਮਹਾਰਾਣੀ'']] == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਾਵਲ]] e6q6rwm39xhcwzx5arlt0k72dia6wot 0 146938 773634 695317 2024-11-17T14:34:32Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773634 wikitext text/x-wiki {{Infobox cricketer|name=ਡਾਰਸੀ ਬ੍ਰਾਊਨ|female=true|image=2021–22 WBBL PS v AS 21-10-30 Brown (02).jpg|caption=Brown bowling for [[Adelaide Strikers (WBBL)|Adelaide Strikers]] during [[2021–22 Women's Big Bash League season|WBBL{{!}}07]]|country=Australia|international=true|full_name=ਡਾਰਸੀ ਰੋਜ਼ ਬ੍ਰਾਊਨ|birth_date={{birth date and age|2003|3|7|df=yes}}|birth_place=[[Kapunda, South Australia]]|death_date=|death_place=|batting=Right-handed|bowling=Right-arm [[Fast bowling|medium]]|role=[[Bowling (cricket)|Bowler]]|testdebutdate=30 September|testdebutyear=2021|testdebutagainst=India|testcap=177|lasttestdate=27 January|lasttestyear=2022|lasttestagainst=England|odidebutdate=10 April|odidebutyear=2021|odidebutagainst=New Zealand|odicap=144|lastodidate=3 April|lastodiyear=2022|lastodiagainst=England|T20Idebutdate=30 March|T20Idebutyear=2021|T20Idebutagainst=New Zealand|T20Icap=54|lastT20Idate=7 August|lastT20Iyear=2022|lastT20Iagainst=India|club1=[[South Australian Scorpions|South Australia]]|year1={{nowrap|2019/20–present}}|club2=[[Adelaide Strikers (WBBL)|Adelaide Strikers]]|year2={{nowrap|2019/20–present}}|columns=4|column1=[[Women's One Day International cricket|WODI]]|matches1=10|runs1=–|bat avg1=–|100s/50s1=0/0|top score1=–|deliveries1=420|wickets1=15|bowl avg1=23.13|fivefor1=0|tenfor1=0|best bowling1=4/33|catches/stumpings1=2/–|column2=[[Women's Twenty20 International|WT20I]]|matches2=2|runs2=–|bat avg2=–|100s/50s2=0/0|top score2=–|deliveries2=30|wickets2=1|bowl avg2=29.00|fivefor2=0|tenfor2=0|best bowling2=1/26|catches/stumpings2=0/–|column3=[[List A cricket|WLA]]|matches3=12|runs3=43|bat avg3=14.33|100s/50s3=0/0|top score3=19|deliveries3=483|wickets3=16|bowl avg3=24.81|fivefor3=0|tenfor3=0|best bowling3=4/33|catches/stumpings3=7/–|column4=[[Twenty20|WT20]]|matches4=29|runs4=0|bat avg4=–|100s/50s4=0/0|top score4=0[[Not out|*]]|deliveries4=600|wickets4=31|bowl avg4=18.83|fivefor4=0|tenfor4=0|best bowling4=3/13|catches/stumpings4=6/–|date=7 August 2022|source=https://cricketarchive.com/Archive/Players/1962/1962144/1962144.html CricketArchive}} '''ਡਾਰਸੀ ਰੋਜ਼ ਬ੍ਰਾਊਨ''' (ਜਨਮ 7 ਮਾਰਚ 2003) <ref>{{Cite web|url=https://wisden.com/players/darcie-brown|title=Darcie Brown|website=Wisden|access-date=26 October 2020|archive-date=29 ਅਕਤੂਬਰ 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201029234945/https://wisden.com/players/darcie-brown|url-status=dead}}</ref> ਇੱਕ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ [[ਕ੍ਰਿਕਟ|ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] ਹੈ ਜੋ ਮਹਿਲਾ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕ੍ਰਿਕਟ ਲੀਗ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਸਕਾਰਪੀਅਨਜ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ ਵਜੋਂ ਖੇਡਦੀ ਹੈ, <ref name="saca 2019-07-17">{{Cite web|url=https://www.saca.com.au/news/darcie-brown/2019-07-17|title=Country girl Brown dreams big|last=SACA Media|date=17 July 2019|website=South Australian Cricket Association|access-date=27 October 2020|archive-date=21 ਦਸੰਬਰ 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211221054606/https://www.saca.com.au/news/darcie-brown/2019-07-17|url-status=dead}}</ref> ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਬਿਗ ਬੈਸ਼ ਲੀਗ (ਡਬਲਯੂਬੀਬੀਐਲ) ਵਿੱਚ ਐਡੀਲੇਡ ਸਟ੍ਰਾਈਕਰਜ਼ ਲਈ। ). <ref>{{Cite web|url=http://www.espncricinfo.com/ci/content/player/388845.html|title=Darcie Brown|website=ESPN Cricinfo|access-date=26 October 2020}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.theaustralian.com.au/sport/cricket/ohhh-darcie-brown-teenage-tearaway-ignites-wbbl/news-story/8e9a5de3777dd4b0f221dd71aa4389f4|title=Ohhh, Darcie Brown! Teenage tearaway ignites WBBL|website=The Weekend Australian|access-date=8 November 2020}}</ref> ਉਸਨੇ ਮਾਰਚ 2021 ਵਿੱਚ [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ|ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ]] ਲਈ ਆਪਣੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। <ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/darcie-brown-earns-cricket-australia-contract-as-delissa-kimmince-announces-retirement-1259059|title=Darcie Brown earns Cricket Australia contract as Delissa Kimmince announces retirement|website=ESPN Cricinfo|access-date=15 April 2021}}</ref> == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਦੱਖਣੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਬਰੋਸਾ ਵੈਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਕਸਬੇ ਕਪੁੰਡਾ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਓੁੱਥੇ ਹੀ ਪਾਲਨ-ਪੌਛਨ ਹੋਇਆ, ਬ੍ਰਾਊਨ ਇੱਕ ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਉਹ, ਉਸਦੇ ਦੋ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਬਰੋਸਾ ਅਤੇ ਲਾਈਟ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਕਪੁੰਡਾ ਟੀਮ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਏ ਗ੍ਰੇਡ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਦੱਖਣੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਕ੍ਰਿਕਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਮਹਿਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰੀ ਜੇਟਸ ਲਈ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਟੀਮ ਬਣਾਈ ਹੈ। . <ref name="bh 2019-01-28">{{Cite news|url=https://www.barossaherald.com.au/story/5872969/darcie-continues-to-shine/|title=Darcie Brown continues to shine|last=Argent|first=Peter|date=28 January 2019|work=Barossa Herald|access-date=27 October 2020|archive-date=27 ਮਾਰਚ 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190327085414/https://www.barossaherald.com.au/story/5872969/darcie-continues-to-shine/|dead-url=yes}}</ref> <ref name="bh 2019-10-09">{{Cite news|url=https://www.barossaherald.com.au/story/6424941/brown-signs-historic-strikers-deal/|title=Darcie Brown makes history signing with WBBL|last=Staff writer|date=9 October 2019|work=Barossa Herald|access-date=27 October 2020}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਦਸੰਬਰ 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਬ੍ਰਾਊਨ ਆਪਣੀ ਅੱਧ-ਕਿਸ਼ੋਰ ਉਮਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਸੀ, ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ [[ਬਾਸਕਟਬਾਲ]], ਕ੍ਰਿਕਟ, ਨੈੱਟਬਾਲ ਅਤੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਅਨ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਫੁੱਟਬਾਲ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੀ ਸੀ, ਅਤੇ [[ਗੇਂਦ-ਛਿੱਕਾ|ਟੈਨਿਸ]] ਵੀ ਖੇਡ ਰਹੀ ਸੀ। <ref name="saca 2019-07-17"/> <ref name="bh 2019-01-28"/> 2018 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਦੱਖਣੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਸਕੂਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣਾਂ ਦੀ ਨੈੱਟਬਾਲ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਸਕੂਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣਾਂ ਦੇ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਨੈੱਟਬਾਲ ਦੌਰੇ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਐਡੀਲੇਡ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ 84 ਗੇਂਦਾਂ ਵਿੱਚ 117 ਦੌੜਾਂ ਬਣਾਈਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 50 ਓਵਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਮੈਚ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਰਿਕਾਰਡ ਸਕੋਰ, 3/596 ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। <ref>{{Cite web|url=https://www.foxsports.com.au/cricket/northern-districts-women-whack-596-in-lopsided-50over-match-against-port-adelaide/news-story/521e30d381ed22707f2f075e52475407|title=Northern Districts’ women whack 596 in lopsided 50-over match against Port Adelaide|date=2018-10-15|website=Fox Sports|language=en|access-date=2022-04-07}}</ref> ਜਨਵਰੀ 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ''ਬਰੋਸਾ ਹੇਰਾਲਡ ਨੂੰ'' ਦੱਸਿਆ ਕਿ "ਮੈਂ ਜਿੰਨੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕੇ, ਜਿੰਨੇ ਹੋ ਸਕੇ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹਾਂ।" <ref name="bh 2019-01-28" /> ਇੱਕ ਸਪੋਰਟਸ ਵੂਮੈਨ ਵਜੋਂ ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਐਨਕਾਂ ਪਹਿਨਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ, ਜੋ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ੀ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਖਿਸਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। <ref name="saca 2019-07-17" /> 2019 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੂੰ ਮਾਰਚ 2019 ਵਿੱਚ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਉੱਭਰਦੀ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਟੀਮ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਚਾਰ ਮੈਚਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਅੰਡਰ-19 ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਹੈਨਲੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਸਪੋਰਟਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਾਲ ਨੈੱਟਬਾਲ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਸਕੂਲੀ ਸਾਲ 11 ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਐਡੀਲੇਡ ਵੀ ਚਲੀ ਗਈ। <ref name="bh 2019-01-28"/> <ref name="bh 2019-10-09"/> == ਕੈਰੀਅਰ == ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਮਾਰਚ 2019 ਦੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਅਤੇ 16 ਸਾਲ ਦੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੂੰ ਸਕਾਰਪੀਅਨਜ਼ ਲਈ ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸੀਨੀਅਰ ਸਟੇਟ ਕੰਟਰੈਕਟ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। <ref name="saca 2019-07-17"/> ਅਕਤੂਬਰ 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਐਡੀਲੇਡ ਸਟ੍ਰਾਈਕਰਜ਼ ਲਈ ਸਾਈਨ ਕੀਤਾ, <ref>{{Cite web|url=https://www.aninews.in/news/sports/cricket/adelaide-strikers-sign-16-year-old-darcie-brown-for-wbbl20191007104440/|title=Adelaide Strikers sign 16-year-old Darcie Brown for WBBL|website=ANI News|access-date=26 October 2020}}</ref> ਟੀਮ ਲਈ ਸਾਈਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੀ ਕ੍ਰਿਕਟਰ, ਮਰਦ ਜਾਂ ਔਰਤ ਬਣ ਗਈ। <ref>{{Cite web|url=https://www.icc-cricket.com/news/1373304|title=Darcie Brown becomes youngest player to sign for Adelaide Strikers|website=International Cricket Council|access-date=26 October 2020}}</ref> ਦਸਤਖਤ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਸਟਰਾਈਕਰਾਂ ਨੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਰਾਜ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ ਮਹਿਲਾ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ {{Convert|116|km/h|abbr=on}} ਤੱਕ ਦੀ ਸਪੀਡ ਬਣਾਈ ਸੀ। . <ref name="bh 2019-10-09"/> ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੇ 9 ਜਨਵਰੀ 2020 ਨੂੰ ਸਕਾਰਪੀਅਨਜ਼ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ <ref>{{Cite web|url=https://www.theroar.com.au/2020/01/11/veterans-and-youngsters-shine-as-womens-cricket-returns/|title=Veterans and youngsters shine as women's cricket returns|last=Konstantopoulos|first=Mary|date=10 January 2020|website=theroar.com.au|access-date=27 October 2020}}</ref> ਉਸਨੇ 25 ਅਕਤੂਬਰ 2020 ਨੂੰ WBBL ਦੇ ਛੇਵੇਂ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸਟ੍ਰਾਈਕਰਜ਼ ਲਈ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ, <ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/_/id/30185433/wbbl-round-grace-harris-aces-heat-chase,-wolvaardt-shines-strikers-big-win|title=WBBL round-up: Grace Harris aces Heat's chase, Wolvaardt shines in Strikers' big win|website=ESPN Cricinfo|access-date=26 October 2020}}</ref> ਤਿੰਨ ਵਿਕਟਾਂ ਲਈਆਂ। <ref>{{Cite web|url=https://www.cricket.com.au/news/darcie-brown-three-wickets-rebel-wbbl-debut-adelaide-strikers-hobart-hurricanes-highlights/2020-10-25|title=Remember the name: Brown sizzles on WBBL debut|website=Cricket Australia|access-date=26 October 2020}}</ref> ਫਰਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿਰੁੱਧ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀਰੀਜ਼ ਲਈ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਸੀਮਤ ਓਵਰਾਂ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref>{{Cite web|url=https://www.cricket.com.au/news/australia-women-squad-new-zealand-darcie-brown-hannah-darlington-fast-bowlers/2021-02-23|title=Teenage quicks bolt into Aussie squad for NZ tour|website=Cricket Australia|access-date=23 February 2021}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਲਈ 30 ਮਾਰਚ 2021 ਨੂੰ [[ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ|ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ]] ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਆਪਣੀ [[ਮਹਿਲਾ ਟੀ20 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ|ਮਹਿਲਾ ਟੀ-20 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ]] (WT20I) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। <ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1249239.html|title=2nd T20I, Napier, Mar 30 2021, Australia Women tour of New Zealand|website=ESPN Cricinfo|access-date=30 March 2021}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਲਈ 10 ਅਪ੍ਰੈਲ 2021 ਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵੀ [[ਮਹਿਲਾ ਇੱਕ ਦਿਨਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ|ਮਹਿਲਾ ਵਨ ਡੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ]] (WODI) ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। <ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1249243.html|title=3rd ODI (D/N), Mount Maunganui, Apr 10 2021, Australia Women tour of New Zealand|website=ESPN Cricinfo|access-date=10 April 2021}}</ref> ਅਗਸਤ 2021 ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿਰੁੱਧ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਲਈ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੌਰੇ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ/ਰਾਤ ਦਾ [[ਮਹਿਲਾ ਟੈਸਟ ਕ੍ਰਿਕਟ|ਟੈਸਟ ਮੈਚ]] ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ। <ref>{{Cite news|url=https://www.cricket.com.au/news/australia-squad-selection-india-test-odi-t20-womens-jonassen-schutt-brown-campbell-redmayne/2021-08-18|title=Stars ruled out, bolters named in squad to play India|work=Cricket Australia|access-date=18 August 2021}}</ref> ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੇ 30 ਸਤੰਬਰ 2021 ਨੂੰ [[ਭਾਰਤ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ|ਭਾਰਤ]] ਵਿਰੁੱਧ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਲਈ ਆਪਣਾ ਟੈਸਟ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ ਸੀ। <ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/ci/engine/match/1263620.html|title=Only Test (D/N), Carrara, Sep 30 - Oct 3 2021, India Women tour of Australia|website=ESPN Cricinfo|access-date=30 September 2021}}</ref> ਜਨਵਰੀ 2022 ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੂੰ ਮਹਿਲਾ ਐਸ਼ੇਜ਼ ਲੜਨ ਲਈ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਲਈ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref>{{Cite web|url=https://www.espncricinfo.com/story/womens-ashes-2021-22-alana-king-beats-amanda-jade-wellington-to-place-in-australia-s-ashes-squad-1296465|title=Alana King beats Amanda-Jade Wellington to place in Australia's Ashes squad|website=ESPN Cricinfo|access-date=12 January 2022}}</ref> ਉਸੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 2022 ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਲਈ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। <ref>{{Cite web|url=https://www.cricket.com.au/news/australia-women-odi-world-cup-squad-new-zealand-wellington-molineux-harris-king-selection/2022-01-26|title=Wellington, Harris return in Australia's World Cup squad|website=Cricket Australia|access-date=26 January 2022}}</ref> ਮਈ 2022 ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਾਊਨ ਨੂੰ ਬਰਮਿੰਘਮ, [[ਬਰਮਿੰਘਮ|ਇੰਗਲੈਂਡ]] ਵਿੱਚ 2022 ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਲਈ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref>{{Cite web|url=https://www.cricket.com.au/news/australia-womens-cricket-commonwealth-games-squad-announcement-unchanged-lanning-perry-healy-mooney/2022-05-20|title=Aussies unchanged in quest for Comm Games gold|website=Cricket Australia|access-date=20 May 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{ਕਾਮਨਜ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ}} * Darcie Brown at ESPNcricinfo * Darcie Brown at CricketArchive (subscription required) * [https://www.cricket.com.au/players/darcie-brown/E4jDGgeq80-F3Jle_fPSdA Darcie Brown] at Cricket Australia * Darcie Brown at Commonwealth Games Australia [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2003]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟਰ]] sjrnpmp2oe0y7l747fcx5ixshf9nqpc 0 149083 773708 631209 2024-11-18T01:05:24Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773708 wikitext text/x-wiki [[File:Martha_gunn.jpg|right|thumb| ਮਾਰਥਾ ਗਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸ ਆਫ ਵੇਲਜ਼। ਜੌਨ ਰਸਲ ਦੁਆਰਾ ਪੇਂਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ]] '''ਮਾਰਥਾ ਗਨ''' (1726 &#x2013; 1815) ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ "ਡਿਪਰਾਂ" ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ, ਯਕੀਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬ੍ਰਾਈਟਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ। ਉਹ 36 ਈਸਟ ਸਟ੍ਰੀਟ, ਬ੍ਰਾਇਟਨ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਘਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਕਬਰ ਦਾ ਪੱਥਰ ਬ੍ਰਾਇਟਨ ਵਿੱਚ ਸੇਂਟ ਨਿਕੋਲਸ ਦੇ ਗਿਰਜਾਘਰ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਮਾਰਨਿੰਗ ਹੇਰਾਲਡ ਨੇ ਮਾਰਥਾ ਗਨ ਨੂੰ "ਬਾਥ ਦੀ ਸਤਿਕਾਰਯੋਗ ਪੁਜਾਰੀ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ == ਪੇਸ਼ੇ == ਇੱਕ ਡਿਪਰ ਇੱਕ ਨਹਾਉਣ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਦਾ ਸੰਚਾਲਕ ਸੀ ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਨਹਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਡਿਪਰ ਨੇ ਮਸ਼ੀਨ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਧੱਕਿਆ ਅਤੇ ਨਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਦੀ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਡਿਪਰ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਰਥਾ ਗਨ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। == ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਬਦਨਾਮੀ == ਮਾਰਥਾ ਗਨ ਕਸਬੇ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਤਸਵੀਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਉੱਕਰੀ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇੱਕ ਮੋਪ ਨਾਲ ਹਮਲਾਵਰ ਫ੍ਰੈਂਚ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਫਿਟਜ਼ਰਬਰਟ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸ ਆਫ ਵੇਲਜ਼ (ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਜਾਰਜ IV) ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਖੜੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਮਾਰਥਾ ਗਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਸ ਆਫ ਵੇਲਜ਼ ਦੀ ਪਸੰਦੀਦਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਕੋਲ ਸ਼ਾਹੀ ਰਸੋਈਆਂ ਤੱਕ ਮੁਫਤ ਪਹੁੰਚ ਸੀ। ਕਲਾ ਦੇ ਕਈ ਕੰਮ ਮਾਰਥਾ ਗਨ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪੰਨੇ 'ਤੇ ਤਸਵੀਰ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹੈ "ਮਾਰਥਾ ਗਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਸ ਆਫ ਵੇਲਜ਼"। ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੇਂਟਿੰਗ ਦੀ ਸਹੀ ਤਾਰੀਖ ਅਣਜਾਣ ਹੈ, ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿੰਸ ਆਫ ਵੇਲਜ਼ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ 21 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਬ੍ਰਾਈਟਨ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਰਥਾ ਗਨ ਨੇ ਖੁਦ ਕਦੇ ਬ੍ਰਾਈਟਨ ਛੱਡਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਪੇਂਟਿੰਗ ਦੀ ਅਸਲੀ ਤਸਵੀਰ ਹੁਣ ਰਾਇਲ ਪਵੇਲੀਅਨ ਦੇ ਚਾਹ-ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਲਟਕ ਗਈ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਕਈ ਸਮਕਾਲੀ ਉੱਕਰੀ ਅਤੇ ਕਾਰਟੂਨਾਂ 'ਤੇ ਹੈ ਅਤੇ 1840 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦਾ ਇੱਕ ਟੋਬੀ ਜੱਗ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। [[Upper Lewes Road|ਅੱਪਰ ਲੇਵੇਸ ਰੋਡ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੱਬ ਹੈ, ਬ੍ਰਾਈਟਨ ਜਿਸਨੂੰ ਮਾਰਥਾ ਗਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ [[List of Brighton & Hove bus names|ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਬੱਸ]] ਹੈ। ਬ੍ਰਾਇਟਨ-ਅਧਾਰਤ ਪੌਪ ਸਮੂਹ [[Martha Gunn (band)|ਮਾਰਥਾ ਗਨ]] ਨੇ ਵੀ ਉਸ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਲਿਆ ਹੈ। <ref>{{Cite web|url=http://www.marthagunn.com/|title=MarthaGunn|access-date=June 24, 2019|archive-date=ਜੂਨ 24, 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190624162841/http://www.marthagunn.com/|url-status=dead}}</ref> ''ਉਹ ਬ੍ਰਾਇਟਨ ਆਇਆ,<br />ਜਾਰਜ III ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਆਇਆ।<br />ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰਨ ਲਈ,<br />ਮਸ਼ਹੂਰ ਮਾਰਥਾ ਗਨ ਦੁਆਰਾ।''(ਪੁਰਾਣੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਵਿਤਾ, ਲੇਖਕ ਅਣਜਾਣ) == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} * ਕਾਰਡਰ, ਟਿਮੋਥੀ। ''ਬ੍ਰਾਇਟਨ ਦਾ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ'' ਈਸਟ ਸਸੇਕਸ ਕਾਉਂਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ 1990 [[ISBN (identifier)|ISBN]]&nbsp;[[Special:BookSources/0-86147-315-9|0-86147-315-9]] * ਬ੍ਰਾਇਟਨ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਕਿੰਗਜ਼ ਰੋਡ ਆਰਚਸ, ਬ੍ਰਾਈਟਨ ਵਿਖੇ ਡਿਸਪਲੇ == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20030722082832/http://www.womenofbrighton.co.uk/marthagunn.htm ਸੰਖੇਪ ਬਾਇਓਗ.] * [http://tabatieres-snuffboxes.chez-alice.fr/objets_lies_a_la_tabatiere.htm ਟੋਬੀ ਜੱਗ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਵਾਲੀ ਸਾਈਟ] * [http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GSln=Gunn&GSfn=Martha&GSbyrel=all&GSdyrel=all&GSob=n&GRid=8505585& ਲੱਭ-ਏ-ਕਬਰ 'ਤੇ ਮਾਰਥਾ ਗਨ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1815]] 1c6ck063ogm0iwcclfan1s5fr9jz4y3 0 149973 773777 768614 2024-11-18T10:15:57Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773777 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Spirulina_tablets.jpg|right|thumb| ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ]] '''ਸਪਿਰੋਲੀਨਾ ਜਾਂ ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ''' [[ਨੀਲ ਹਰੀ ਕਾਈ|ਸਾਇਨੋਬੈਕਟੀਰੀਆ]] (ਨੀਲਾ-ਹਰਾ ਐਲਗੀ) ਦਾ ਇੱਕ ਬਾਇਓਮਾਸ ਹੈ ਜੋ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਖਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ''ਆਰਥਰੋਸਪੀਰਾ ਪਲੈਟੈਂਸਿਸ'', ''ਏ.'' ਫਿਊਸੀਫਾਰਮਿਸ ਅਤੇ ''ਏ. ਮੈਕਸਿਮਾ'' ਹਨ। ''ਆਰਥਰੋਸਪੀਰਾ'' ਨੂੰ ਇੱਕ ਖੁਰਾਕ ਪੂਰਕ ਜਾਂ ਪੂਰੇ ਭੋਜਨ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ<ref name="medline-plus">{{Cite web|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/923.html|title=Blue-green algae|date=23 July 2020|publisher=MedlinePlus, National Library of Medicine, US National Institutes of Health|access-date=1 January 2021}}</ref> ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ [[ਜਲ ਖੇਤੀ (ਐਕੁਆਕਲਚਰ)|ਐਕੁਆਕਲਚਰ]], ਐਕੁਏਰੀਅਮ ਅਤੇ [[ਪੋਲਟਰੀ]] ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੀਡ ਪੂਰਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਇਕ ਖਾਣ ਵਾਲੀ ਸੂਖ਼ਮ ਐਲਗੀ (ਕਾਈ) ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਘਾਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਨਸਪਤੀ ਦੀ ਇਸ ਪਹਿਲੀ ਜੀਵਿਤ ਫੋਟੋਸਿੰਥੈਟਕ ਉਤਪਤੀ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਅੱਜ ਤੋਂ ਲਗਪਗ 3.5 ਕਰੋੜ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਨੀਲੇ-ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੀ ਕਾਈ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿਚ ਆਕਸੀਜਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। == ਵਿਉਤਪਤੀ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨ == [[ਤਸਵੀਰ:Spira400xwetcr.jpg|thumb| ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਪਾਊਡਰ 400×, ਬੇਦਾਗ ਗਿੱਲਾ ਮਾਊਂਟ]] ''ਏ. ਮੈਕਸਿਮਾ'' ਅਤੇ ''ਏ. ਪਲੇਟੈਂਸਿਸ'' ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ <nowiki><id="mwKA">spirulina<></nowiki> ਜੀਨਸ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਮ ਨਾਮ, ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ, ''ਏ. ਪਲੇਟੈਂਸਿਸ'' ਦੇ ਸੁੱਕੇ ਬਾਇਓਮਾਸ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, <ref>{{Cite book|title=Spirulina in human nutrition and health|last=Gershwin|first=M. E.|last2=Belay|first2=A.|date=2007|publisher=CRC Press, USA}}</ref> ਜੋ ਕਿ [[ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ|ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣ]] ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਜੋ [[ਨੀਲ ਹਰੀ ਕਾਈ|ਸਾਇਨੋਬੈਕਟੀਰੀਆ]] ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਕਲੋਰੋਫਾਈਟਾ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਅਤੇ ''ਆਰਥਰੋਸਪੀਰਾ'' ਜੀਨਸ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਅੰਤਰ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ''ਆਰਥਰੋਸਪੀਰਾ'' ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨੂੰ ਤਪਤ-ਖੰਡੀ ਅਤੇ ਉਪ-ਤਪਤਖੰਡੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰੈਕਰਿਸ਼ ਖਾਰੇ ਅਤੇ ਖਾਰੇ ਪਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਨਿਖੇੜ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।''ਆਰਥਰੋਸਪੀਰਾ'' ਜੀਨਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ''ਏ. ਪਲੇਟੈਂਸਿਸ'' ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਿੰਡਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ, ਪਰ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ''A. maxima'' ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। <ref name=":0">{{Cite journal|date=2015|title=Spirulina in combating Protein Energy Malnutrition (PEM) and Protein Energy Wasting (PEW) - A review|url=https://jnutres.com/articles/spirulina-in-combating-protein-energy-malnutrition-pem-and-protein-energy-wasting-pew-a-review|deadurl=Siva Kiran RR, Madhu GM, Satyanarayana SV|journal=Journal of Nutrition Research|volume=3|issue=1|pages=62–79|doi=10.55289/jnutres/v3i1.5|doi-access=free|access-date=2023-02-02|archive-date=2023-02-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20230202070644/https://jnutres.com/articles/spirulina-in-combating-protein-energy-malnutrition-pem-and-protein-energy-wasting-pew-a-review|url-status=dead}}</ref> ''ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ'' ਸ਼ਬਦ ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ। ''ਆਰਥਰੋਸਪੀਰਾ'' ਸਪੀਸੀਜ਼ ਫ੍ਰੀ-ਫਲੋਟਿੰਗ, ਫਿਲਾਮੈਂਟਸ ਸਾਇਨੋਬੈਕਟੀਰੀਆ ਹਨ ਜੋ ਇੱਕ ਖੁੱਲੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦੇ ਹੈਲਿਕਸ ਵਿੱਚ [[ਸਿਲੰਡਰ|ਬੇਲਨਾਕਾਰ]], ਬਹੁ- ਸੈਲੂਲਰ ਟ੍ਰਾਈਕੋਮ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਚ [[ਪੀ.ਐੱਚ. (ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਸ਼ਕਤੀ)|ਪੀਐਚ]] ਅਤੇ [[ਕਾਰਬੋਨੇਟ]] ਅਤੇ ਬਾਈਕਾਰਬੋਨੇਟ ਦੀ ਉੱਚ ਗਾੜ੍ਹਾਪਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਪਤ-ਖੰਡੀ ਅਤੇ ਉਪ-ਤਪਤ-ਖੰਡੀ ਝੀਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। <ref name="FAO Spirulina Review">{{Cite web|url=ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/011/i0424e/i0424e00.pdf|title=A Review on Culture, Production and Use of Spirulina as Food dor Humans and Feeds for Domestic Animals and Fish|last=Habib|first=M. Ahsan B.|last2=Parvin|first2=Mashuda|year=2008|publisher=Food and Agriculture Organization of The United Nations|access-date=November 20, 2011|last3=Huntington|first3=Tim C.|last4=Hasan|first4=Mohammad R.}}</ref> ''A. ਪਲੇਟੈਂਸਿਸ'' ਅਫਰੀਕਾ, ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ''ਏ. ਮੈਕਸਿਮਾ'' ਮੱਧ ਅਮਰੀਕਾ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੀ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਓਪਨ-ਚੈਨਲ ਰੇਸਵੇਅ ਤਾਲਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੈਡਲ ਪਹੀਏ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਹਿਲਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। <ref name="FAO Spirulina Review" /> ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਇਕ ਤਰਾਂ ਦੇ ਪੌਦੇ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਦੇ ਕੀੜੇ ਹਨ ਜੋ ਲਗਭਗ 8.5 pH ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ {{Convert|30|C|F}} ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਤਾਪਮਾਨ 'ਤੇ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਉਹ ਆਟੋਟ੍ਰੋਫਿਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਮਤਲਬ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੀਵਿਤ ਊਰਜਾ ਜਾਂ ਜੈਵਿਕ ਕਾਰਬਨ ਸਰੋਤ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੌਧੇ ਉਗਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਫੀਡ ਹੈ: <ref>{{Cite journal|last=Chang|first=Yuanyuan|displayauthors=etal|year=2013|title=Cultivation of Spirulina platensis for biomass production and nutrient removal from synthetic human urine|journal=Applied Energy|volume=102|pages=427–431|doi=10.1016/j.apenergy.2012.07.024}}</ref> * [[ਮਿੱਠਾ ਸੋਡਾ|ਬੇਕਿੰਗ ਸੋਡਾ]] {{Convert|16|g/L|g/gal|abbr=on}} * ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਨਾਈਟ੍ਰੇਟ {{Convert|2|g/L|g/gal|abbr=on}} * ਸਮੁੰਦਰੀ ਲੂਣ - {{Convert|1|g/L|g/gal|abbr=on}} * ਪੋਟਾਸ਼ੀਅਮ ਫਾਸਫੇਟ {{Convert|0.1|g/L|g/gal|abbr=on}} * ਆਇਰਨ ਸਲਫੇਟ {{Convert|0.0378|g/L|g/gal|abbr=on}} {{nutritionalvalue | name=ਸਪਿਰੂਲੀਨਾ ( ਸੁਕਾਇਆ ਹੋਇਆ)| caption=ਪ੍ਰਤੀ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਨਿਊਟਰੀਸ਼ਨ ਵੈਲਯੂ water =4.68 g| kJ =1213| protein =57.47 g| fat =7.72 g| carbs =23.9 g| fiber =3.6 g| sugars =3.1 g| calcium_mg =120| iron_mg =28.5| magnesium_mg =195| phosphorus_mg =118| potassium_mg =1363| sodium_mg =1048| zinc_mg =2| manganese_mg =1.9| selenium_μg =7.2| vitC_mg =10.1| thiamin_mg =2.38| riboflavin_mg =3.67| niacin_mg =12.82| pantothenic_mg =3.48| vitB6_mg=0.364| folate_ug =94| choline_mg =66| vitB12_ug =0| vitA_IU =570| betacarotene_ug =| lutein_ug =| vitE_mg =5| vitD_iu =0| vitK_ug =25.5| satfat =2.65 g| monofat =0.675 g| polyfat =2.08 g| tryptophan =0.929 g| threonine =2.97 g| isoleucine =3.209 g| leucine =4.947 g| lysine =3.025 g| methionine =1.149 g| cystine =0.662 g| phenylalanine =2.777 g| tyrosine =2.584 g| valine =3.512 g| arginine =4.147 g| histidine =1.085 g| alanine =4.515 g| aspartic acid =5.793 g| glutamic acid =8.386 g| glycine =3.099 g| proline =2.382 g| serine =2.998 g| right=1 | source_usda=1|| note=[https://fdc.nal.usda.gov/fdc-app.html#/food-details/170495/nutrients Link to USDA FoodData Central page]|caption=ਪ੍ਰਤੀ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਨਿਊਟਰੀਸ਼ਨ ਵੈਲਯੂ}} [[Category:Pages using infobox nutritional value with unknown parameters|rightSpirulina (dietary supplement)]] [[Category:Pages using infobox nutritional value with unknown parameters|vitA_IUSpirulina (dietary supplement)]] [[Category:Pages using infobox nutritional value with unknown parameters|selenium_μgSpirulina (dietary supplement)]] == ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਰਤੋਂ == ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ [[ਅਜ਼ਤੇਕ|ਐਜ਼ਟੈਕ]] ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੇਸੋਅਮਰੀਕਨਾਂ ਲਈ ਭੋਜਨ ਦਾ ਸਰੋਤ ਸੀ; ਮੈਕਸੀਕੋ ਵਿੱਚ ਟੇਕਸਕੋਕੋ ਝੀਲ ਤੋਂ ਵਾਢੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕੇਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੀ ਦਾ ਵਰਣਨ [[ਹੇਰਨਾਨ ਕੋਰਤੇਸ|ਕੋਰਟੇਸ]] ਦੇ ਇੱਕ ਸਿਪਾਹੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref>Diaz Del Castillo, B. ''The Discovery and Conquest of Mexico, 1517–1521.'' London: Routledge, 1928, p. 300.</ref> <ref name="OsborneKahn2005">{{Cite book|title=World History: Societies of the Past|url=https://archive.org/details/worldhistorysoci0000char|last=Osborne|first=Ken|last2=Kahn|first2=Charles N.|publisher=Portage & Main Press|year=2005|isbn=978-1-55379-045-7|location=Winnipeg}}</ref> ਐਜ਼ਟੈਕ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ''ਟੇਕੁਇਟਲੈਟਲ'' ਕਿਹਾ। <ref name="FAO Spirulina Review"/>{{Cite web|url=ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/011/i0424e/i0424e00.pdf|title=A Review on Culture, Production and Use of Spirulina as Food dor Humans and Feeds for Domestic Animals and Fish|last=Habib|first=M. Ahsan B.|last2=Parvin|first2=Mashuda|year=2008|publisher=Food and Agriculture Organization of The United Nations|access-date=November 20, 2011|last3=Huntington|first3=Tim C.|last4=Hasan|first4=Mohammad R.}}<nowiki></ref></nowiki> 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੈਂਚ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਪਿਰੂਲਿਨਾ ਟੇਕਸਕੋਕੋ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਦੇ ਸੁਕਾਏ ਜਾਣ ਕਾਰਨ , 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐਜ਼ਟੈਕ ਦੁਆਰਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਭੋਜਨ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦਾ ਕੋਈ ਹਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, । . <ref name="FAO Spirulina Review"/>{{Cite web|url=ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/011/i0424e/i0424e00.pdf|title=A Review on Culture, Production and Use of Spirulina as Food dor Humans and Feeds for Domestic Animals and Fish|last=Habib|first=M. Ahsan B.|last2=Parvin|first2=Mashuda|year=2008|publisher=Food and Agriculture Organization of The United Nations|access-date=November 20, 2011|last3=Huntington|first3=Tim C.|last4=Hasan|first4=Mohammad R.}}<nowiki></ref></nowiki> 1520 ਵਿੱਚ ਖੋਜੇ ਗਏ ''ਟੇਕੁਇਟਲੈਟਲ'' ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਦਾ 1940 ਤੱਕ ਦੁਬਾਰਾ ਜ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਬੈਲਜੀਅਨ ਫਿਕੋਲੋਜਿਸਟ ਪਿਏਰੇ ਡਾਂਗੇਰਡ ਨੇ ''ਕਾਨੇਮਬੂ'' ਕਬੀਲੇ ਜੋ ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ [[ਚਾਡ]] ਵਿੱਚ [[ਚਾਡ ਝੀਲ]] ਤੋਂ ਇਸਦੀ ਕਟਾਈ ਕਰਦੇ ਸਨ , ਦੁਆਰਾ ਖਾਧੀ ਗਈ ਇੱਕ ਕੇਕ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ । ਡਾਂਗੇਰਡ ਨੇ ''ਡੀਹੇ'' ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਇਹ ਝੀਲ ਤੋਂ ਨੀਲੇ-ਹਰੇ ਐਲਗੀ ਦੇ ਬਸੰਤ ਰੂਪ ਦੀ ਸੁੱਕੀ ਹੋਈ ਰਸ ਹੈ। ''ਦੀਹੇ'' ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭੋਜਨ ਲਈ ਬਰੋਥ ਜਾਂ ਖਾਧ ਖੁਰਾਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵੇਚੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਚਡ ਝੀਲ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਛੋਟੀਆਂ ਝੀਲਾਂ ਅਤੇ ਛੱਪੜਾਂ ਤੋਂ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਦੀ ਕਟਾਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। <ref>{{Cite journal|last=Abdulqader|first=G.|last2=Barsanti|first2=L.|last3=Tredici|first3=M.|year=2000|title=Harvest of Arthrospira platensis from Lake Kossorom (Chad) and its household usage among the Kanembu|journal=Journal of Applied Phycology|volume=12|issue=3/5|pages=493–498|doi=10.1023/A:1008177925799}}</ref> 1964 ਅਤੇ 1965 ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਜੀਨ ਲਿਓਨਾਰਡ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ''ਡਾਇਹੇ ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ'' ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੋਡੀਅਮ ਹਾਈਡ੍ਰੋਕਸਾਈਡ ਉਤਪਾਦਨ ਸਹੂਲਤ ਲਈ ਐਲਗੀ ਦੇ ਖਿੜਾਅ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਇਸ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਆਧਾਰ ਵਜੋਂ ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ -ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਅਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । <ref name=":0"/>{{Cite journal|date=2015|title=Spirulina in combating Protein Energy Malnutrition (PEM) and Protein Energy Wasting (PEW) - A review|url=https://jnutres.com/articles/spirulina-in-combating-protein-energy-malnutrition-pem-and-protein-energy-wasting-pew-a-review|deadurl=Siva Kiran RR, Madhu GM, Satyanarayana SV|journal=Journal of Nutrition Research|volume=3|issue=1|pages=62–79|doi=10.55289/jnutres/v3i1.5|doi-access=free}}<nowiki></ref></nowiki> == ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੋਸ਼ਣ == ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ [[ਕੁਪੋਸ਼ਣ]] ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਨ ਲਈ , ਅਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ [[ਸਪੇਸ ਉਡਾਣ|ਸਪੇਸ ਫਲਾਈਟ]] ਜਾਂ [[ਮੰਗਲ (ਗ੍ਰਹਿ)|ਮੰਗਲ]] ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖੁਰਾਕ ਸਹਾਇਤਾ ਵਜੋਂ ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਖੋਜ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ। <ref name="riley">{{Cite web|url=https://www.theguardian.com/sustainable-business/2014/sep/12/spirulina-health-food-panacea-malnutrition|title=Spirulina: a luxury health food and a panacea for malnutrition|last=Riley, Tess|date=12 September 2014|publisher=The Guardian, London, UK|access-date=22 May 2017}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.esa.int/Our_Activities/Human_Spaceflight/Exploration/Ready_for_dinner_on_Mars|title=Ready for dinner on Mars?|date=13 June 2005|publisher=European Space Agency|access-date=22 May 2017}}</ref> ਭੋਜਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਇਸਦਾ ਫਾਇਦਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸਨੂੰ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਜ਼ਮੀਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। <ref name="riley" /> ਸੁੱਕੀ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਵਿੱਚ 5% ਪਾਣੀ, 24% [[ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ]], 8% ਚਰਬੀ, ਅਤੇ ਲਗਭਗ 60% (51-71%) [[ਪ੍ਰੋਟੀਨ]] ਹੁੰਦਾ ਹੈ। <ref name="ReferenceA">{{Cite journal|last=Khan|first=Z|last2=Bhadouria|first2=P|last3=Bisen|first3=P. S.|date=October 2005|title=Nutritional and therapeutic potential of Spirulina|url=https://semanticscholar.org/paper/28313b9eeb64770d5478e608c3d44685a0e1fa2b|journal=Current Pharmaceutical Biotechnology|volume=6|issue=5|pages=373–379|doi=10.2174/138920105774370607|pmid=16248810}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Campanella|first=L.|last2=Russo|first2=M. V.|last3=Avino|first3=P.|date=April 2002|title=Free and total amino acid composition in blue-green algae|journal=Annali di Chimica|volume=92|issue=4|pages=343–352|pmid=12073880}}</ref> ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇੱਕ ਸੁੱਕੇ ਪਾਊਡਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਖਾਸ ਪੂਰਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ,ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਮੁੱਲ ਦੀ ਸਾਰਣੀ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਪਿਰੁਲੀਨਾ ਦੀ ਇੱਕ 100-g ਮਾਤਰਾ {{Convert|290|kcal|kJ|lk=in}} ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ (ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਮੁੱਲ, 20% ਜਾਂ ਵੱਧ ਦੇ DV)ਜ਼ਰੂਰੀ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਪ੍ਰੋਟੀਨ]], ਬੀ ਵਿਟਾਮਿਨ ( ਕ੍ਰਮਵਾਰ 207%, 306%, ਤੇ 85% DV ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ )ਥਿਆਮਿਨ, ਰਿਬੋਫਲੇਵਿਨ, ਤੇਨਿਆਸੀਨ) ), ਅਤੇ [[ਖ਼ੁਰਾਕੀ ਤੱਤ|ਖੁਰਾਕੀ ਖਣਿਜ]], ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਲੋਹਾ|ਆਇਰਨ]] (219% DV) ਅਤੇ [[ਮੈਂਗਨੀਜ਼]] (90% DV) ਦਾ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਸਰੋਤ ਹੈ । ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਦੀ ਲਿਪਿਡ ਸਮੱਗਰੀ ਭਾਰ ਅਨੁਸਾਰ 8% ਹੈ ਜੋ [[ਚਰਬੀਲਾ ਤਿਜ਼ਾਬ|ਫੈਟੀ ਐਸਿਡ]], ਗਾਮਾ-ਲਿਨੋਲੇਨਿਕ ਐਸਿਡ, <ref>{{Cite journal|last=Colla|first=L. M.|last2=Bertolin|first2=T. E.|last3=Costa|first3=J. A.|date=2003|title=Fatty acids profile of Spirulina platensis grown under different temperatures and nitrogen concentrations|url=http://repositorio.furg.br/handle/1/4524|journal=Zeitschrift für Naturforschung C|volume=59|issue=1–2|pages=55–59|doi=10.1515/znc-2004-1-212|pmid=15018053}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Golmakani|first=Mohammad-Taghi|last2=Rezaei|first2=Karamatollah|last3=Mazidi|first3=Sara|last4=Razavi|first4=Seyyed Hadi|date=March 2012|title=γ-Linolenic acid production by Arthrospira platensis using different carbon sources|journal=European Journal of Lipid Science and Technology|volume=114|issue=3|pages=306–314|doi=10.1002/ejlt.201100264}}</ref> ਲਿਨੋਲਿਕ ਐਸਿਡ, ਸਟੀਰੀਡੋਨਿਕ ਐਸਿਡ, <ref>{{Cite journal|last=Jubie|first=S.|last2=Ramesh|first2=P. N.|last3=Dhanabal|first3=P.|last4=Kalirajan|first4=R.|last5=Muruganantham|first5=N.|last6=Antony|first6=A. S.|date=August 2012|title=Synthesis, antidepressant and antimicrobial activities of some novel stearic acid analogues|journal=European Journal of Medicinal Chemistry|volume=54|pages=931–935|doi=10.1016/j.ejmech.2012.06.025|pmid=22770606}}</ref> ਈਕੋਸੈਪੇਂਟੇਨੋਇਕ ਐਸਿਡ (ਈਪੀਏ), ਡੋਕੋਸਾਹੈਕਸਾਏਨੋਇਕ ਐਸਿਡ (ਡੀਐਚਏ), ਅਤੇ ਅਰਾਚੀਡੋਨਿਕ ਐਸਿਡ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। . <ref name="biomass">{{Cite journal|last=Tokusoglu|first=O.|last2=Unal|first2=M. K.|year=2003|title=Biomass Nutrient Profiles of Three Microalgae: Spirulina platensis, Chlorella vulgaris, and Isochrisis galbana|journal=Journal of Food Science|volume=68|issue=4|page=2003|doi=10.1111/j.1365-2621.2003.tb09615.x}}</ref> ਉਹਨਾਂ 2003 ਦੇ ਅਨੁਮਾਨਾਂ ਦੇ ਉਲਟ (DHA ਅਤੇ EPA ਕੁੱਲ ਫੈਟੀ ਐਸਿਡ ਦੇ 2 ਤੋਂ 3% ਤੱਕ), 2015 ਖੋਜ ਨੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ (0.1% ਤੋਂ ਘੱਟ, DHA ਅਤੇ EPA ਸਮੇਤ) "ਕੋਈ ਖੋਜਣ ਯੋਗ ਓਮੇਗਾ -3 ਫੈਟੀ ਐਸਿਡ ਨਹੀਂ" . <ref>{{Cite journal|last=Kent|first=Megan|last2=Welladsen|first2=Heather M.|last3=Mangott|first3=Arnold|last4=Li|first4=Yan|date=2015|title=Nutritional Evaluation of Australian Microalgae as Potential Human Health Supplements|journal=PLOS ONE|volume=10|issue=2|pages=e0118985|bibcode=2015PLoSO..1018985K|doi=10.1371/journal.pone.0118985|pmc=4344213|pmid=25723496|doi-access=free}}</ref> === ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ ₁₂ === ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਵਿੱਚ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ ₁₂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਪੂਰਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ ₁₂ ਦਾ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੂਡੋਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ ₁₂ (Coα-[α-(7-ਐਡੇਨਾਇਲ)]-Coβ-cyanocobamide) ਹੈ, <ref>{{Cite journal|last=Watanabe|first=Fumio|last2=Katsura|first2=Hiromi|last3=Takenaka|first3=Shigeo|last4=Fujita|first4=Tomoyuki|last5=Abe|first5=Katsuo|last6=Tamura|first6=Yoshiyuki|last7=Nakatsuka|first7=Toshiyuki|last8=Nakano|first8=Yoshihisa|date=November 1999|title=Pseudovitamin B12 Is the Predominant Cobamide of an Algal Health Food, Spirulina Tablets|journal=Journal of Agricultural and Food Chemistry|volume=47|issue=11|pages=4736–4741|doi=10.1021/jf990541b|pmid=10552882}}</ref> ਜੋ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਹੈ। <ref name="watanabe-review" /> <ref name="ADA2009" /> [[ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ|ਸ਼ਾਕਾਹਾਰੀ]] ਖੁਰਾਕਾਂ 'ਤੇ 2009 ਦੇ ਇੱਕ ਪੋਜੀਸ਼ਨ ਪੇਪਰ ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕਨ ਡਾਇਟੀਟਿਕ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਵਿਟਾਮਿਨ ਬੀ ₁₂ ਦਾ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸਰੋਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। <ref name="ADA2009">{{Cite journal|last=Craig|first=W. J.|last2=Mangels|first2=A. R.|year=2009|title=Position of the American Dietetic Association: Vegetarian diets|url=http://jandonline.org/article/S0002-8223(09)00700-7/fulltext|journal=Journal of the American Dietetic Association|volume=109|issue=7|pages=1266–1282|doi=10.1016/j.jada.2009.05.027|pmid=19562864}}</ref> ਡਾਕਟਰੀ ਸਾਹਿਤ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਬੀ ₁₂ ਦੇ ਸਰੋਤ ਵਜੋਂ ਅਣਉਚਿਤ ਹੈ। <ref name="watanabe-review">{{Cite journal|last=Watanabe|first=F|year=2007|title=Vitamin B12 sources and bioavailability|journal=Experimental Biology and Medicine|volume=232|issue=10|pages=1266–1274|doi=10.3181/0703-MR-67|pmid=17959839|quote=Most of the edible blue-green algae (cyanobacteria) used for human supplements predominantly contain pseudovitamin B(12), which is inactive in humans. The edible cyanobacteria are not suitable for use as vitamin B(12) sources, especially in vegans.}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Watanabe|first=F.|last2=Katsura|first2=H.|last3=Takenaka|first3=S.|last4=Fujita|first4=T.|last5=Abe|first5=K.|last6=Tamura|first6=Y.|last7=Nakatsuka|first7=T.|last8=Nakano|first8=Y.|displayauthors=3|year=1999|title=Pseudovitamin B(12) is the predominant cobamide of an algal health food, spirulina tablets.|journal=Journal of Agricultural and Food Chemistry|volume=47|issue=11|pages=4736–4741|doi=10.1021/jf990541b|pmid=10552882|quote=The results presented here strongly suggest that spirulina tablet algal health food is not suitable for use as a B₁₂ source, especially in vegetarians.}}</ref> === ਜਾਨਵਰ ਅਤੇ ਐਕੁਆਕਲਚਰ === ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਜਲ-ਪਾਲਣ ਲਈ ਵਿਕਲਪਕ ਫੀਡ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ 'ਤੇ ਕਈ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। <ref name=":0"/>{{Cite journal|date=2015|title=Spirulina in combating Protein Energy Malnutrition (PEM) and Protein Energy Wasting (PEW) - A review|url=https://jnutres.com/articles/spirulina-in-combating-protein-energy-malnutrition-pem-and-protein-energy-wasting-pew-a-review|deadurl=Siva Kiran RR, Madhu GM, Satyanarayana SV|journal=Journal of Nutrition Research|volume=3|issue=1|pages=62–79|doi=10.55289/jnutres/v3i1.5|doi-access=free}}<nowiki></ref></nowiki> ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਨੂੰ ਪੋਲਟਰੀ <ref>{{Cite journal|last=Ross|first=Ernest|last2=Dominy|first2=Warren|date=1990|title=The nutritional value of dehydrated, blue-green algae (''spirulina plantensis'') for poultry|url=https://archive.org/details/sim_poultry-science_1990-05_69_5/page/794|journal=Poultry Science|volume=69|issue=5|pages=794–800|doi=10.3382/ps.0690794|pmid=2114613|doi-access=free}}</ref> ਲਈ 10% ਅਤੇ ਬਟੇਰ ਲਈ 4% ਤੋਂ ਘੱਟ ਖੁਆਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। <ref>{{Cite journal|last=Ross|first=E.|last2=Puapong|first2=D. P.|last3=Cepeda|first3=F. P.|last4=Patterson|first4=P. H.|date=1994|title=Comparison of freeze-dried and extruded ''Spirulina platensis'' as yolk pigmenting agents|url=https://archive.org/details/sim_poultry-science_1994-08_73_8/page/1282|journal=Poultry Science|volume=73|issue=8|pages=1282–1289|doi=10.3382/ps.0731282|pmid=7971672|doi-access=free}}</ref> 21-ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਬ੍ਰਾਇਲਰ ਨਰ ਚੂਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ, 16 ਦਿਨਾਂ ਲਈ {{Cvt|40|g/kg}} ਤੱਕ ਵਾਧਾ , ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ,ਮਾਸ ਦਾ ਪੀਲਾ ਅਤੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਜ਼ੀਐਕਸੈਂਥਿਨ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਕਾਰਨ। <ref>{{Cite journal|last=Toyomizu|first=M.|last2=Sato|first2=K.|last3=Taroda|first3=H.|last4=Kato|first4=T.|last5=Akiba|first5=Y.|date=2001|title=Effects of dietary Spirulina on meat colour in muscle of broiler chickens|journal=British Poultry Science|volume=42|issue=2|pages=197–202|doi=10.1080/00071660120048447|pmid=11421328}}</ref> ਸੂਰ <ref>{{Cite journal|last=Nedeva|first=R.|last2=Jordanova|first2=G.|last3=Kistanova|first3=E.|last4=Shumkov|first4=K.|last5=Georgiev|first5=B.|last6=Abadgieva|first6=D.|last7=Kacheva|first7=D.|last8=Shimkus|first8=A.|last9=Shimkine|first9=A.|date=2014|title=Effect of the addition of ''Spirulina platensis'' on the productivity and some blood parameters on growing pigs|url=http://www.agrojournal.org/20/03-28.pdf|journal=Bulgarian Journal of Agricultural Science|access-date=February 20, 2016}}</ref> ਅਤੇ ਖਰਗੋਸ਼ ਫੀਡ ਦਾ 10% ਤੱਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ।ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਦੁੱਧ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਅਤੇ ਭਾਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। <ref name=":1">{{Cite journal|last=Stanley|first=Jon G.|last2=Jones|first2=Jack B.|date=1976|title=Feeding algae to fish|journal=Aquaculture|volume=7|issue=3|pages=219–223|doi=10.1016/0044-8486(76)90140-X}}</ref> ਬਿਗਮਾਊਥ ਮੱਝਾਂ, <ref name=":1" /> ਦੁੱਧ ਵਾਲੀ ਮੱਛੀ, <ref>{{Cite journal|last=Santiago|first=Corazon B.|last2=Pantastico|first2=Julia B.|last3=Baldia|first3=Susana F.|last4=Reyes|first4=Ofelia S.|date=April 1989|title=Milkfish (''Chanos chanos'') fingerling production in freshwater ponds with the use of natural and artificial feeds|journal=Aquaculture|volume=77|issue=4|pages=307–318|doi=10.1016/0044-8486(89)90215-9}}</ref> ਕਲਚਰਡ ਸਟ੍ਰਿਪਡ ਜੈਕ, <ref>{{Cite journal|last=Shigeru|first=Okada|last2=Wen-Liang Liao|last3=Tetsu Mori|displayauthors=etal|date=1991|title=Pigmentation of Cultured Striped Jack Reared on Diets Supplemented with the Blue-Green Alga Spirulina maxima|journal=Nippon Suisan Gakkaishi|volume=57|issue=7|pages=1403–1406|doi=10.2331/suisan.57.1403|doi-access=free}}</ref> ਕਾਰਪ, <ref>{{Cite book|title=Spirulina Ecology, Taxonomy, Technology, and Applications|last=Ayyappan|first=S.|date=1992|publisher<!--?-->=National Symposium, Murugappa Chettiar Research Centre|editor-last=Seshadri|editor-first=C. V.|pages=171–172|chapter=Potential of Spirulina as a feed supplement for carp fry|editor-last2=Jeeji Bai|editor-first2=N.}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Ramakrishnan|first=C. Muthu|last2=Haniffa|first2=M. A.|last3=Manohar|first3=M.|last4=Dhanaraj|first4=M.|last5=Arockiaraj|first5=A. Jesu|last6=Seetharaman|first6=S.|last7=Arunsingh|first7=S. V.|displayauthors=3|date=2008|title=Effects of probiotics and spirulina on survival and growth of juvenile common carp (''Cyprinus carpio'')|url=https://evols.library.manoa.hawaii.edu/bitstream/10524/19247/1/60_2_Arockiaraj.pdf|journal=The Israeli Journal of Aquaculture|volume=60|issue=2|pages=128–133}}</ref> ਲਾਲ ਸਮੁੰਦਰੀ ਬਰੀਮ, <ref>{{Cite journal|last=Mustafa|first=Md. G.|last2=Umino|first2=T.|last3=Nakagawa|first3=H.|date=1994|title=The effect of ''Spirulina'' feeding on muscle protein deposition in red sea bream, ''Pagrus major''|journal=Journal of Applied Ichthyology|volume=10|issue=2–3|pages=141–145|doi=10.1111/j.1439-0426.1994.tb00153.x|doi-access=free}}</ref> ਤਿਲਪੀਆ <ref>{{Cite journal|last=Olvera-Novoa|first=M. A.|last2=Dominguez-Cen|first2=L. J.|last3=Olivera-Castillo|first3=L.|last4=Martínez-Palacios|first4=Carlos A.|date=1998|title=Effect of the use of the microalga Spirulina maxima as fish meal replacement in diets for tilapia, Oreochromis mossambicus (Peters), fry|journal=Aquaculture Research|volume=29|issue=10|pages=709–715|doi=10.1046/j.1365-2109.1998.29100709.x}}</ref> ਕੈਟਫਿਸ਼, <ref>{{Cite journal|last=Ali|first=Md. Shawkat|date=2014|title=Evaluation of the effects of feed attractants (''Spirulina'' and ekangi) on growth performance, feed utilization and body composition of fingerlings of stinging catfish ''Heteropneustes fossilis''|url=http://repository.library.du.ac.bd/xmlui/handle/123456789/494|archive-url=https://web.archive.org/web/20200117111800/http://repository.library.du.ac.bd/xmlui/handle/123456789/494|archive-date=2020-01-17|access-date=2016-02-21}}</ref> ਪੀਲੀ ਪੂਛ, <ref>{{Cite journal|last=Güroy|first=B|last2=Şahin|first2=İ.|last3=Mantoğlu|first3=S|last4=Kayalı|first4=S.|date=2012|title=Spirulina as a natural carotenoid source on growth, pigmentation and reproductive performance of yellow tail cichlid Pseudotropheus acei|journal=Aquaculture International|volume=20|issue=5|pages=869–878|doi=10.1007/s10499-012-9512-x}}</ref> ਜ਼ੈਬਰਾਫਿਸ਼, <ref>{{Cite journal|last=Geffroy|first=Benjamin|last2=Simon|first2=Olivier|date=2013|title=Effects of a ''Spirulina platensis''-based diet on zebrafish female reproductive performance and larval survival rate|url=http://sfi.mnhn.fr/cybium/numeros/2013/371%20RIF/05-GeffroyRIF2012[17].pdf|journal=Cybium|volume=37|issue=1–2|pages=31–38}}</ref> ਝੀਂਗਾ, <ref>{{Cite journal|last=Cuzon|first=Gérard|last2=Santos|first2=Rossana Dos|last3=Hew|first3=Meng|last4=Poullaouec|first4=Gilles|date=1981|title=Use of ''Spirulina'' in Shrimp (''Penaeus japonicus'') diet|journal=Journal of the World Mariculture Society|volume=12|issue=2|pages=282–291|doi=10.1111/j.1749-7345.1981.tb00302.x}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Tayag|first=Carina Miranda|last2=Lin|first2=Yong-Chin|last3=Li|first3=Chang-Che|last4=Liou|first4=Chyng-Hwa|last5=Chen|first5=Jiann-Chu|date=2010|title=Administration of the hot-water extract of ''Spirulina platensis'' enhanced the immune response of white shrimp ''Litopenaeus vannamei'' and its resistance against ''Vibrio alginolyticus''|journal=Fish & Shellfish Immunology|volume=28|issue=5|pages=764–773|doi=10.1016/j.fsi.2010.01.023|pmid=20139007}}</ref> ਅਤੇ ਐਬਾਲੋਨ, <ref>{{Cite journal|last=Britz|first=Peter J.|date=1996|title=The suitability of selected protein sources for inclusion in formulated diets for the South African abalone, Haliotis midae|journal=Aquaculture|volume=140|issue=1|pages=63–73|doi=10.1016/0044-8486(95)01197-8}}</ref> ਲਈ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਨੂੰ <ref name=":0" /> ਇੱਕ ਵਿਕਲਪਕ ਫੀਡਸਟੌਕ ਅਤੇ ਇਮਿਊਨ ਬੂਸਟਰ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।ਅਤੇ ਐਕੁਆਕਲਚਰ ਫੀਡ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ,2% ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੱਦ ,ਨਾਲ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। <ref name=":0" /> == ਖੋਜ == ਯੂਐਸ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਹੈਲਥ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਥਿਤੀ ਲਈ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਪੂਰਕ ਦੀ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਸਬੂਤ ਨਾਕਾਫ਼ੀ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਹੋਰ ਖੋਜ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਖਪਤ ਕੋਈ ਲਾਭ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। <ref name="medline-plus"/>{{Cite web|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/923.html|title=Blue-green algae|date=23 July 2020|publisher=MedlinePlus, National Library of Medicine, US National Institutes of Health|access-date=1 January 2021}}<nowiki></ref></nowiki> [[ਸ਼ੱਕਰ ਰੋਗ|ਸ਼ੂਗਰ]] ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਇੱਕ ਤਰੀਕੇ ਵਜੋਂ ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਪਰ ਯੂਰਪੀਅਨ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਅਥਾਰਟੀ ਨੇ 2013 ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। <ref>{{Cite journal|last=Buono|first=S.|last2=Langellotti|first2=A. L.|last3=Martello|first3=A.|last4=Rinna|first4=F.|last5=Fogliano|first5=V.|date=August 2014|title=Functional ingredients from microalgae|url=https://semanticscholar.org/paper/80810fb1cf91eee3e1d644d92144af46f9e599fc|journal=Food & Function|volume=5|issue=8|pages=1669–1685|doi=10.1039/c4fo00125g|pmid=24957182}}</ref> [[ਐਚਆਈਵੀ|ਐੱਚਆਈਵੀ]] ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਬਾਲਗਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਪਿਰੁਲੀਨਾ ਦਾ ਸੰਭਾਵੀ ਪੋਸ਼ਣ ਪੂਰਕ ਵਜੋਂ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਪਰ ਮੌਤ ਦੇ ਜੋਖਮ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਭਾਰ, ਜਾਂ ਇਮਿਊਨ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ 'ਤੇ ਕੋਈ ਨਿਰਣਾਇਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਸੀ। <ref>{{Cite journal|last=McHenry|first=M. S.|last2=Dixit|first2=A.|last3=Vreeman|first3=R. C.|year=2015|title=A Systematic Review of Nutritional Supplementation in HIV-Infected Children in Resource-Limited Settings|journal=Journal of the International Association of Providers of AIDS Care|volume=14|issue=4|pages=313–323|doi=10.1177/2325957414539044|pmid=24943654|doi-access=free}}</ref> <ref>{{Cite journal|last=Grobler|first=L.|last2=Siegfried|first2=N.|last3=Visser|first3=M. E.|last4=Mahlungulu|first4=S. S.|last5=Volmink|first5=J.|year=2013|title=Nutritional interventions for reducing morbidity and mortality in people with HIV|journal=Cochrane Database of Systematic Reviews|issue=2|pages=CD004536|doi=10.1002/14651858.CD004536.pub3|pmid=23450554}}</ref> == ਖਤਰੇ == ਜਦੋਂ ਨੁਸਖ਼ੇ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਹ ਜੋ [[ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ]] ਅਤੇ ਖੂਨ ਦੇ ਜਮਾਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਦੇ ਉਲਟ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। <ref name="medline-plus"/>{{Cite web|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/923.html|title=Blue-green algae|date=23 July 2020|publisher=MedlinePlus, National Library of Medicine, US National Institutes of Health|access-date=1 January 2021}}<nowiki></ref></nowiki> === ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਵਿਗਿਆਨ === ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਇੱਕ [[ਨੀਲ ਹਰੀ ਕਾਈ|ਸਾਇਨੋਬੈਕਟੀਰੀਅਮ ਹੈ]], ਜੋ ਵਿੱਚੋਂ ਦੂਜੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਿਸਟਿਨ । <ref name="lactmed">{{Cite journal|date=1 April 2019|title=Spirulina|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK501849/|publisher=Drugs and Lactation Database (LactMed), NCBI Bookshelf|pmid=30000909|access-date=11 March 2020}}</ref> ਓਰੇਗਨ ਹੈਲਥ ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ ਦੁਆਰਾ , ਨਿਰਧਾਰਤ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਕੁਝ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਪੂਰਕ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਿਸਟਿਨ ਨਾਲ ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ। <ref name="gilroy">{{Cite journal|last=Gilroy|first=D.|last2=Kauffman|first2=K.|last3=Hall|first3=D.|last4=Huang|first4=X.|last5=Chu|first5=F.|displayauthors=3|year=2000|title=Assessing potential health risks from microcystin toxins in blue-green algae dietary supplements|url=https://archive.org/details/sim_environmental-health-perspectives_2000-05_108_5/page/435|journal=Environmental Health Perspectives|volume=108|issue=5|pages=435–439|doi=10.2307/3454384|jstor=3454384|pmc=1638057|pmid=10811570}}</ref> ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਿਸਟਿਨ ਗੈਸਟਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਸਤ, ਪੇਟ ਫੁੱਲਣਾ, ਸਿਰ ਦਰਦ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਦ, ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਫਲੱਸ਼ਿੰਗ, ਅਤੇ ਪਸੀਨਾ ਆਉਣਾ। <ref name="medline-plus"/>{{Cite web|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/923.html|title=Blue-green algae|date=23 July 2020|publisher=MedlinePlus, National Library of Medicine, US National Institutes of Health|access-date=1 January 2021}}<nowiki></ref></nowiki> <ref name="lactmed" /> ਜੇਕਰ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜਿਗਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। <ref name="medline-plus" /> ਕਈ ਅੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਹੋਣ ਦੇ ਜੋਖਮ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਿਸਟਿਨ ਦੇ ਘੱਟ ਪੱਧਰਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਐਕਸਪੋਜਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹਨ। <ref name="medline-plus" /> <ref name="gilroy" /> ਇਹ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਪੈਦਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ , <ref name="belay">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Vz7SpjEsE3IC|title=Spirulina (Arthrospira): Production and Quality Assurance|last=Belay|first=Amha|work=Spirulina in Human Nutrition and Health, CRC Press|year=2008|isbn=9781420052572|pages=1–25}}</ref> ਪਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜੇਕਰ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਦੇ ਬੈਚਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ, ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ-ਉਤਪਾਦਕ, ਨੀਲੇ-ਹਰੇ ਐਲਗੀ ਨਾਲ ਦੂਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਹੈ।ਕਿਉਂਕਿ ਯੂ.ਐੱਸ. ਸਪਿਰੂਲਿਨਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਖੁਰਾਕ ਪੂਰਕ ਮੰਨਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੀ ਸਰਕਾਰ ਇਸਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਜਾਂ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਲਈ ਕੋਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮਾਪਦੰਡ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। <ref name="gilroy"/>{{Cite journal|last=Gilroy|first=D.|last2=Kauffman|first2=K.|last3=Hall|first3=D.|last4=Huang|first4=X.|last5=Chu|first5=F.|displayauthors=3|year=2000|title=Assessing potential health risks from microcystin toxins in blue-green algae dietary supplements|url=https://archive.org/details/sim_environmental-health-perspectives_2000-05_108_5/page/435|journal=Environmental Health Perspectives|volume=108|issue=5|pages=435–439|doi=10.2307/3454384|jstor=3454384|pmc=1638057|pmid=10811570}}<nowiki></ref></nowiki> ਯੂਐਸ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਹੈਲਥ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਪੂਰਕਾਂ ਨੂੰ "ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਉਹ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਿਸਟੀਨ ਗੰਦਗੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋਣ,ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਸੁਰੱਖਿਅਤ (ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ) । <ref name="medline-plus"/>{{Cite web|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/923.html|title=Blue-green algae|date=23 July 2020|publisher=MedlinePlus, National Library of Medicine, US National Institutes of Health|access-date=1 January 2021}}<nowiki></ref></nowiki> ਯੂਐਸ ਵਿੱਚ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਕੁਝ ਜਨਤਕ-ਸਿਹਤ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਨੇ ਚਿੰਤਾ ਜ਼ਾਹਰ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਖਪਤਕਾਰ ਨਿਸ਼ਚਤ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ ਕਿ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨੀਲੇ-ਹਰੇ ਐਲਗੀ ਪੂਰਕ ਗੰਦਗੀ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹਨ। <ref name="gilroy" /> 1999 ਵਿੱਚ, ਹੈਲਥ ਕੈਨੇਡਾ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਦਾ ਇੱਕ ਨਮੂਨਾ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਿਸਟਿਨ-ਮੁਕਤ ਸੀ। ("...ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਦੇ ''0/10'' ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਿਸਟਿਨ ਸਨ।" ) <ref>{{Cite web|url=https://www.canada.ca/en/health-canada/programs/cyanobacterial-toxins-drinking-water/cyanobacterial-toxins-drinking-water.html|title=Cyanobacterial Toxins in Drinking Water|last=Canada|first=Health|date=2016-02-12|website=aem|access-date=2020-02-16}}</ref> ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਪੂਰਕਾਂ ਦੀ ਹੈਵੀ-ਮੈਟਲ ਗੰਦਗੀ ਨੇ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਵਧਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਚਾਈਨੀਜ਼ ਸਟੇਟ ਫੂਡ ਐਂਡ ਡਰੱਗ ਐਡਮਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਵਿਕਣ ਵਾਲੇ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਪੂਰਕਾਂ ਵਿੱਚ [[ਸਿੱਕਾ (ਧਾਤ)|ਲੀਡ]], [[ਪਾਰਾ]], ਅਤੇ [[ਸੰਖੀਆ|ਆਰਸੈਨਿਕ]] ਗੰਦਗੀ ਵਿਆਪਕ ਸੀ। <ref name="wp-china">{{Cite news|url=https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/chinas-drug-agency-rejects-state-media-claims-of-tainted-spirulina-cover-up/2012/04/10/gIQAaEbt7S_story.html|title=China's drug agency rejects state media claims of cover-up in lead found in health supplement|date=April 10, 2012|work=[[Washington Post]]|access-date=April 23, 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20181231065040/https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/chinas-drug-agency-rejects-state-media-claims-of-tainted-spirulina-cover-up/2012/04/10/gIQAaEbt7S_story.html|archive-date=December 31, 2018}}</ref> ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਪੂਰਕ ਤੋਂ ਇੱਕ ਨਮੂਨੇ ਵਿੱਚ 5.1 ਪੀਪੀਐਮ ਤੱਕ [[ਸਿੱਕਾ (ਧਾਤ)|ਲੀਡ]] ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। <ref name=":0"/><nowiki></ref></nowiki> ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ 10 ਤੋਂ 19 ਗ੍ਰਾਮ ਦੀ ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਖੁਰਾਕਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। <ref name="medline-plus"/>{{Cite web|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/923.html|title=Blue-green algae|date=23 July 2020|publisher=MedlinePlus, National Library of Medicine, US National Institutes of Health|access-date=1 January 2021}}<nowiki></ref></nowiki> === ਕੁਝ ਚਿਨ੍ਹਿਤ ਸਮੂਹਾਂ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਮੁੱਦੇ === ਸਾਰੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ-ਅਮੀਰ ਭੋਜਨਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਪੀਰੂਲੀਨਾ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅਮੀਨੋ ਐਸਿਡ ਫੀਨੀਲੈਲਾਨਿਨ (2.6–4.1 g/100 g) ਹੁੰਦਾ ਹੈ, <ref name="FAO Spirulina Review"/>{{Cite web|url=ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/011/i0424e/i0424e00.pdf|title=A Review on Culture, Production and Use of Spirulina as Food dor Humans and Feeds for Domestic Animals and Fish|last=Habib|first=M. Ahsan B.|last2=Parvin|first2=Mashuda|year=2008|publisher=Food and Agriculture Organization of The United Nations|access-date=November 20, 2011|last3=Huntington|first3=Tim C.|last4=Hasan|first4=Mohammad R.}}<nowiki></ref></nowiki> ਜਿਸਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੀਨੀਲਕੇਟੋਨੂਰੀਆ (ਇੱਕ ਦੁਰਲੱਭ ਜੈਨੇਟਿਕ ਵਿਕਾਰ ਜੋ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਫੇਨੀਲੈਲਾਨਿਨ ਨੂੰ ਮੈਟਾਬੋਲਾਈਜ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਰੋਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਫਿਰ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ) ਹੈ।। <ref>{{Cite journal|last=Robb-Nicholson|first=C.|year=2006|title=By the way, doctor|journal=Harvard Women's Health Watch|volume=8}}</ref> ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਿਸਟਿਨ ਨਾਲ ਦੂਸ਼ਿਤ ਸਪੀਰੂਲਿਨਾ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੰਭਾਵੀ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇਪਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤਾਂ ਲਈ, <ref name="tap">{{Cite journal|year=2012|title=Toxin content and cytotoxicity of algal dietary supplements|url=http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:bsz:352-221238|deadurl=Heussner AH, Mazija L, Fastner J, Dietrich DR|journal=Toxicol Appl Pharmacol|volume=265|issue=2|pages=263–271|doi=10.1016/j.taap.2012.10.005|pmid=23064102}}</ref> ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਿਗਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ, ਸਦਮਾ ਅਤੇ ਮੌਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। <ref name="medline-plus"/>{{Cite web|url=https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/druginfo/natural/923.html|title=Blue-green algae|date=23 July 2020|publisher=MedlinePlus, National Library of Medicine, US National Institutes of Health|access-date=1 January 2021}}<nowiki></ref></nowiki> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == == Aphanizomenon flos-aquae == == ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ == https://www.youtube.com/watch?v=ttOt8HyKQME == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} k7372r2yjlnzkcddz0voxnsrsowgepq 0 150067 773620 773292 2024-11-17T12:17:45Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773620 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:'Sari'_from_Varanasi_(north-central_India),_silk_and_gold-wrapped_silk_yarn_with_supplementary_weft_brocade.jpg|right|thumb|250x250px| [[ਵਾਰਾਣਸੀ]] (ਬਨਾਰਸ) ਤੋਂ ' [[ਬਨਾਰਸੀ ਸਾੜ੍ਹੀ]] ', ਸਪਲੀਮੈਂਟਰੀ ਵੇਫਟ ਬਰੋਕੇਡ (ਜ਼ਰੀ) ਦੇ ਨਾਲ ਰੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਲਪੇਟਿਆ ਰੇਸ਼ਮ ਦਾ ਧਾਗਾ।]] '''''ਜ਼ਰੀ''''' (ਜਾਂ ''ਜਰੀ'' ) ਰਵਾਇਤੀ [[ਭਾਰਤ|ਭਾਰਤੀ]], [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼|ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ]] ਅਤੇ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਬਰੀਕ [[ਸੋਨਾ|ਸੋਨੇ]] ਜਾਂ [[ਚਾਂਦੀ]] ਨਾਲ ਬਣੀ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਧਾਗਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਸਾੜ੍ਹੀ|ਸਾੜੀਆਂ]] ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਬਰੋਕੇਡ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ<ref>{{Cite book|title=The sari: styles, patterns, history, techniques|last=Linda Lynton|publisher=H.N. Abrams|year=1995|isbn=0-8109-4461-8}}</ref> ਇਸ ਧਾਗੇ ਨੂੰ ਕਢਾਈ ਦੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪੈਟਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਫੈਬਰਿਕ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਰੇਸ਼ਮ]] ਵਿੱਚ ਬੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ''ਜ਼ਰਦੋਜ਼ੀ'' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ''ਜ਼ਰੀ'' [[ਮੁਗ਼ਲ ਸਲਤਨਤ|ਮੁਗਲ]] ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਈ ਸੀ; [[ਸੂਰਤ]] ਦੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਨੂੰ ਮੱਕੇ ਦੇ ਤੀਰਥ ਯਾਤਰਾ ਮਾਰਗ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਿਲਪ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.yourlibaas.com/blogs/fashion/10-traditional-embroideries-of-india|title=Traditional Embroideries|last=Lall|first=Anusha|website=yourlibaas|access-date=23 Jul 2020}}</ref> [[ਵੈਦਿਕ ਕਾਲ|ਵੈਦਿਕ ਯੁੱਗਾਂ]] ਦੌਰਾਨ, ਸੋਨੇ ਦੀ ਕਢਾਈ ਦੇਵਤਿਆਂ, ਰਾਜਿਆਂ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਹਸਤੀਆਂ (ਗੁਰੂਆਂ) ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਹਿਰਾਵੇ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰੇਸ਼ਮ [[ਸਾੜ੍ਹੀ|ਦੀਆਂ ਸਾੜੀਆਂ]] ਅਤੇ [[ਗ਼ਰਾਰਾ|ਘਰਾਰਿਆਂ]] ਵਿੱਚ ''ਜ਼ਰੀ'' ਮੁੱਖ ਸਜਾਵਟੀ ਸਮੱਗਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਰ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਲਹਿੰਗਾ (ਸਕਰਟ), ਚੋਲੀ (ਬਲਾਊਜ਼), [[ਕੁੜਤਾ|ਕੁਰਤਾ]] ਅਤੇ ਧੋਤੀਆਂ। [[ਤਸਵੀਰ:Zari_Worker_from_Kolkatta.jpg|thumb| ਜ਼ਰੀ ਕੰਮ]] == ਉਤਪਾਦਨ == [[ਤਸਵੀਰ:Sari_from_India_(probably_Benares),_late_19th_or_early_20th_century,_silk_with_metallic_thread,_HAA.jpg|thumb|471x471px| ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸਾੜ੍ਹੀ (ਸ਼ਾਇਦ ਬਨਾਰਸ), 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਜਾਂ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਧਾਤੂ ਦੇ ਧਾਗੇ ਨਾਲ ਰੇਸ਼ਮ (ਜ਼ਰੀ)]] ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮੂਲ ਮੂਲ ਫ਼ਾਰਸੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.abuhaleeqa.net/m_s_data/data/bisht.htm|title=البشت في الخليج العربي|website=www.abuhaleeqa.net|access-date=2023-02-03|archive-date=2019-11-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20191115235517/http://www.abuhaleeqa.net/m_s_data/data/bisht.htm|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.desiroyale.com/blogs/news/36505345-the-fascinating-heritage-of-zardozi-embroidery|title=The fascinating heritage of Zardozi Embroidery|last=Royale|first=Desi|access-date=2023-02-03|archive-date=2023-02-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20230203051426/https://www.desiroyale.com/blogs/news/36505345-the-fascinating-heritage-of-zardozi-embroidery|url-status=dead}}</ref><ref name="CsatóIsaksson2005">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=qdA1K3E66UgC&q=zari+persian+gold+thread&pg=PA175|title=Linguistic Convergence and Areal Diffusion: Case Studies from Iranian, Semitic and Turkic|last=Éva Ágnes Csató|last2=Bo Isaksson|last3=Carina Jahani|publisher=Psychology Press|year=2005|isbn=978-0-415-30804-5|page=175}}</ref><ref name="Stevenson2010">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=anecAQAAQBAJ&q=zari+persian+gold+thread&pg=PA2064|title=Oxford Dictionary of English|last=Angus Stevenson|date=19 August 2010|publisher=OUP Oxford|isbn=978-0-19-957112-3|page=2064}}</ref> ਜ਼ਰੀ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬੁਣਾਈ ਅਤੇ ਕਢਾਈ ਲਈ ਟਿਨਸਲ ਧਾਗੇ ਦਾ ਇੱਕ ਬਰੋਕੇਡ ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ੁੱਧ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ ਜਾਂ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਮੈਟਲਲਾਈਜ਼ਡ ਪੋਲੀਏਸਟਰ ਫਿਲਮ ਤੋਂ ਬਣੀ ਇੱਕ ਚਪਟੀ ਧਾਤੂ ਦੀ ਪੱਟੀ ਨੂੰ ਵਿੰਡਿੰਗ ਜਾਂ ਲਪੇਟ ਕੇ (ਢੱਕਣ) ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਕੋਰ ਧਾਗੇ ਉੱਤੇ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ੁੱਧ ਰੇਸ਼ਮ, ਵਿਸਕੋਸ, ਕਪਾਹ, ਨਾਈਲੋਨ, ਪੋਲੀਸਟਰ, ਪੀਪੀ, ਮੋਨੋ/ਮਲਟੀ ਫਿਲਾਮੈਂਟ ਤੋਂ।, ਤਾਰ, ਆਦਿ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ, ਇਸ ਨੂੰ ਮੋਟੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸਲੀ ਜ਼ਰੀ, ਨਕਲ ਜ਼ਰੀ, ਅਤੇ ਧਾਤੂ ਜ਼ਰੀ। ਅਸਲੀ ਜ਼ਰੀ ਬਰੀਕ [[ਚਾਂਦੀ]] ਤੋਂ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ [[ਸੋਨਾ|ਸੋਨੇ ਦੇ]] ਧਾਗੇ ਨੂੰ ਚਾਂਦੀ ਜਾਂ ਸੋਨੇ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਤੋਂ ਖਿੱਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਦਬਾਅ ਵਾਲੇ ਰੋਲਰਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਲੰਘ ਕੇ ਸਮਤਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚਪਟੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਧਾਗੇ ਬੇਸ ਧਾਗੇ 'ਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਰੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਧਾਗਿਆਂ ਵਾਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਪੂਲਾਂ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਪਲੇਟਿੰਗ ਲਈ ਅੱਗੇ ਫਲੈਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਧਾਗੇ ਨੂੰ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਪਲੇਟਿੰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੁਆਰਾ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਚੜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੁਨਹਿਰੀ ਧਾਗਿਆਂ ਦੀ ਚਮਕ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਈਟਨਰ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਣ ਨਾਲ ਹੋਰ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਧਾਗੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਰੀਲ 'ਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ. ਪੁਰਾਣੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਕੀਮਤੀ ਧਾਤਾਂ ਸਸਤੀਆਂ ਅਤੇ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਪਲਬਧ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=February 2018}} ਸਿਰਫ਼ ਅਸਲ ਜ਼ਰੀ ਦੇ ਧਾਗੇ ਹੀ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਨ। ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਅਤੇ [[ਇਲੈਕਟਰੋ ਪਲੇਟਿੰਗ|ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਪਲੇਟਿੰਗ]] ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਕਾਢ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਕੀਮਤੀ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਨਕਲ ਤਕਨੀਕਾਂ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਈਆਂ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੋਨੇ ਅਤੇ ਚਾਂਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਾਂਬਾ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਨਰਮ ਧਾਤ ਹੈ, ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਪਲੇਟਿਡ ਤਾਂਬੇ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁੱਧ ਚਾਂਦੀ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਧੁਨਿਕ ਰੰਗਾਂ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੁੱਧ ਸੋਨੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੰਗਤ ਬਣਾਉਣ/ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਧੁਨਿਕ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਮੰਗ ਕਾਰਨ ਕੀਮਤੀ ਧਾਤਾਂ ਅਤੇ ਤਾਂਬਾ ਵੀ ਮਹਿੰਗਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਕ ਸਸਤੇ ਅਤੇ ਹੰਢਣਸਾਰ ਵਿਕਲਪ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਖਰਾਬ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨਹੀਂ ਸਨ. ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਤਾਂਬੇ ਵਰਗੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਥਾਂ [[Metallic zari|ਧਾਤੂ ਜ਼ਰੀ]] ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਹ ਗੈਰ-ਸੱਚੀ ਆਧੁਨਿਕ ਜ਼ਰੀ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਐਡੀਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਭਾਰ ਵਿੱਚ ਹਲਕੀ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਖਰਾਬੀ ਅਤੇ ਗੰਢਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਨਕਲ ਜ਼ਰੀ ਉਦੋਂ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਤਾਂਬੇ ਦੀਆਂ ਤਾਰਾਂ ਤਾਂਬੇ ਦੀਆਂ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਤੋਂ ਖਿੱਚੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਫਿਰ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚੋਂ ਗੁਜ਼ਰਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਕੇਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚਾਂਦੀ ਨਾਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਪਲੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬੇਸ ਧਾਗੇ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਰੀਲੀਡ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਜ਼ਰੀ ਸ਼ੁੱਧ ਜ਼ਰੀ ਨਾਲੋਂ ਘੱਟ ਮਹਿੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਪਲੇਟਿਡ ਤਾਂਬਾ ਵਧੇਰੇ ਕਿਫ਼ਾਇਤੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧਾਤੂ ਸਾੜੀ ਏਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਰੂਪ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸੋਨੇ, ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਤਾਂਬੇ ਵਰਗੀਆਂ ਰਵਾਇਤੀ ਧਾਤਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਰੋਧਕ, ਟਿਕਾਊ ਅਤੇ ਭਾਰ ਵਿੱਚ ਹਲਕਾ ਹੈ। ਇਹ ਖਰਾਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸਮੇਂ ਲਈ ਆਪਣੀ ਚਮਕ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=http://www.redpolka.com/polkacoffee/Design/threads-of-gold-the-charm-of-india-zari-work|title=The History & Manufacturing of Zari|last=PolkaCoffee|first=RedPolka|website=RedPolka.com|publisher=Repolka|access-date=2023-02-03|archive-date=2017-08-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20170815061954/https://www.redpolka.com/polkacoffee/Design/threads-of-gold-the-charm-of-india-zari-work|dead-url=yes}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://kanwaljahan.wordpress.com/articles/process-of-thread-making/|title=Process of Thread Making|last=Kanwal Jahan|first=Process of Thread Making|date=8 January 2012|website=kanwaljahan.wordpress.com|publisher=Kanwal Jahan}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.discoveredindia.com/gujarat/culture-in-gujarat/arts-and-crafts-of-gujarat/textile/zari.htm|title=Zari|last=Discovered India|first=Zari|website=discoveredindia|publisher=discoveredindia|access-date=2023-02-03|archive-date=2023-02-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20230203051426/http://www.discoveredindia.com/gujarat/culture-in-gujarat/arts-and-crafts-of-gujarat/textile/zari.htm|url-status=dead}}</ref> ਜ਼ਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜ਼ਰਦੋਜ਼ੀ, ਕਾਟਾਓਕੀ ਬੇਲ,<ref>{{Cite web|url=http://www.craftandartisans.com/zari-zardozi-tinsel-embroidery.html|title=Katoki Bel|last=It's all about Arts & Crafts|first=Craft and The Artisans|website=Craft and The Artisans|publisher=Craft and The Artisans|access-date=2023-02-03|archive-date=2007-04-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20070406171714/http://craftandartisans.com/zari-zardozi-tinsel-embroidery.html|dead-url=yes}}</ref> ਮੁਕੇਸ਼,<ref>{{Cite web|url=http://www.utsav-pedia.com/traditional-embroidery-design-of-mukesh-or-mukeish/|title=Mukesh or Mukeish|last=Mukesh or Mukeish|first=Utsavpedia|website=Utsavpedia|publisher=Utsavpedia|access-date=2023-02-03|archive-date=2019-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20191203121721/https://utsav-pedia.com/traditional-embroidery-design-of-mukesh-or-mukeish/|url-status=dead}}</ref> ਟਿੱਲਾ ਜਾਂ ਮਾਰੋਰੀ ਵਰਕ,<ref>{{Cite web|url=http://mytextilenotes.blogspot.in/2011/04/all-about-zari.html|title=Tilla or Marori Work|last=All About Zari|first=My Textile Notes|date=22 April 2011|website=My Textile Notes|publisher=My Textile Notes}}</ref> ਗੋਟਾ ਵਰਕ,<ref>{{Cite web|url=http://www.cohands.in/handmadepages/book91.asp?t1=91&lang=English|title=An Encyclopaedia on Crafts of India|last=An Encyclopaedia on Crafts of India|first=Handmade in India|website=CoHands|publisher=cohands|access-date=2023-02-03|archive-date=2016-04-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20160401133651/http://www.cohands.in/handmadepages/book91.asp?t1=91&lang=English|url-status=dead}}</ref> ਅਤੇ ਕਿਨਾਰੀ ਵਰਕ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਤੱਟ 'ਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ [[ਸੂਰਤ]] ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਧਾਗੇ, ਕੰਟੀਲ, ਲੇਸ, ਰਿਬਨ, ਬਾਰਡਰ, ਟ੍ਰਿਮਸ, ਝਾਲਰਾਂ, ਕਿਨਾਰਿਆਂ, ਕੋਰਡੋਨੇਟਸ, ਕੋਰਡਜ਼, ਆਦਿ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਤਪਾਦਕ ਹੈ। ਜ਼ਰੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਕਲਾ ਕਈ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਮਿਲੀ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਦਸਤਕਾਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮੁਦਾਇਆਂ ਅਤੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਬੁਣਾਈ, ਕਢਾਈ, ਕ੍ਰੋਸ਼ੇਟਿੰਗ, ਬਰੇਡਿੰਗ ਆਦਿ ਲਈ ਜ਼ਰੀ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 100,000 [[ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰੀ|ਬਾਲ ਮਜ਼ਦੂਰ]] ਹਨ, ਕਈ ਵਾਰ (ਪਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨਹੀਂ) ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਬੰਧਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਬਿਨਾਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤੇ ਕੰਮ ਦੇ ਅਧੀਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.dol.gov/agencies/ilab/reports/child-labor/list-of-products?combine=&tid=All&field_exp_good_target_id=All&items_per_page=10&order=name&sort=asc&page=3|title=List of Products Produced by Forced or Indentured Child Labor &#124; U.S. Department of Labor}}</ref> == ਕਲਾਬਤੂਨ == ਕਲਾਬਤੂਨ ਧਾਤੂ ਦੇ ਧਾਗੇ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸ਼ਬਦ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਲਪੇਟਿਆ ਹੋਇਆ ਧਾਗਾ, ਜੋ ਕਿ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਰੋਕੇਡ ਅਤੇ ਕਢਾਈ ਦੀਆਂ ਕਲਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=QqYIAAAAQAAJ&q=Kalabattun&pg=PA133|title=Various Census of India|date=1883|pages=138|language=en}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=vqua3eovs7kC&q=Abrawan&pg=PR16|title=Silk and Empire|last=King|first=Brenda M.|date=2005-09-03|publisher=Manchester University Press|isbn=978-0-7190-6700-6|pages=xvii|language=en}}</ref> == ਸ਼ੁੱਧ ਜ਼ਰੀ ਦਾ ਗੁਣ == 245 ਗ੍ਰਾਮ ਜ਼ਰੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਾਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ 191 ਗ੍ਰਾਮ ਚਾਂਦੀ (78 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ), 51.55 ਗ੍ਰਾਮ ਰੇਸ਼ਮ (21 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ), ਅਤੇ 2.45 ਗ੍ਰਾਮ ਸੋਨਾ (1 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ) ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == <references /> == ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ == * ''ਬਨਾਰਸ ਬ੍ਰੋਕੇਡ'', ਆਨੰਦ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ, ਵਿਜੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ, ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਹੈਂਡੀਕਰਾਫਟ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ। ਐਡ. ਅਜੀਤ ਮੁਖਰਜੀ। ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਅਜਾਇਬ ਘਰ, 1966. [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਪਹਿਰਾਵਾ]] a3c3wkdr59i7um0sxahdjf1iy80b9jy 0 150176 773621 634109 2024-11-17T12:25:41Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773621 wikitext text/x-wiki '''ਸਰ ਜ਼ਿਆਉੱਦੀਨ ਅਹਿਮਦ''' (ਜਨਮ ਜ਼ਿਆਉੱਦੀਨ ਅਹਿਮਦ ਜ਼ੁਬੇਰੀ; 13 ਫਰਵਰੀ 1873 - 23 ਦਸੰਬਰ 1947) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਹਿਸਾਬਦਾਨ|ਗਣਿਤ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ]],<ref name="aligarhmovement4">{{cite web |url=http://www.nihcr.edu.pk/latest_english_journal/indianization_of_officer_ranks_of_army.pdf |title=Indianization of Officer Ranks of Army |access-date=6 June 2019}}</ref><ref>[https://zu.edu.pk/wp-content/uploads/2021/03/Prospectus-2020-PDF-Final-min.pdf Prospectus 2020] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230203143848/https://zu.edu.pk/wp-content/uploads/2021/03/Prospectus-2020-PDF-Final-min.pdf |date=2023-02-03 }}. zu.edu.pk.</ref> ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, [[ਤਰਕ ਸ਼ਾਸਤਰ]], ਕੁਦਰਤੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ, ਸਿਆਸਤਦਾਨ, ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ, [[ਸਿੱਖਿਆ|ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ]] ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਦਵਾਨ ਸੀ।<ref name="Dawn">[https://www.dawn.com/news/99411/newspaper/newspaper/newspaper/column Karachi: Services of Dr Ziauddin Ahmad highlighted], Dawn newspaper, Published 29 April 2003. Retrieved 6 June 2017.</ref> ਉਹ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ, ਐਮਏਓ ਕਾਲਜ ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ, ਪਹਿਲਾ ਪ੍ਰੋ-ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ, ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ<ref>{{cite book |title=Science and Modern India: An Institutional History, C. 1784-1947| url=https://books.google.com/books?id=lrx3wLz4itkC&q=Sir+Ziauddin&pg=PA755| isbn=9788131728185| last1=Dasgupta| first1=Uma| year=2011}}</ref> ਅਤੇ ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਮੁਸਲਿਮ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਰੈਕਟਰ ਸੀ। ==ਹਵਾਲੇ== kas2k5pk41yoyhg9sww2mbc66gtervd 0 151005 773805 636177 2024-11-18T11:56:53Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773805 wikitext text/x-wiki {{Short description|ਬਨਾਰਸ (ਵਾਰਾਨਸੀ), ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਸਾੜੀ ਦਾ ਖੇਤਰੀ ਰੂਪ}} {{For|ਤਿੱਬਤੀ ਮਠ|ਸ਼ਾਲੂ ਮਠ}} [[ਤਸਵੀਰ:Shraddha_Arya_wearing_a_Sari,_traditional_Indian_attire.jpg|thumb|ਸ਼ਰਧਾ ਆਰੀਆ ਨੇ ਸਾੜੀ ਪਹਿਨੀ ਹੋਈ ਹੈ]] '''ਸ਼ਾਲੂ''' [[ਬਨਾਰਸ]] ([[ਵਾਰਾਣਸੀ]]), [[ਭਾਰਤ]] ਦੀ [[ਸਾੜ੍ਹੀ]] ਦਾ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਰੂਪ ਹੈ। ਇਹ ਸਾੜ੍ਹੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤੱਥ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੈਠਣੀ ਫੈਬਰਿਕ ਅਤੇ [[ਬਨਾਰਸੀ ਸਾੜ੍ਹੀ|ਬਨਾਰਸੀ]] ਫੈਬਰਿਕ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਦਾ ਅੰਤਮ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Wearing a Shalu Saree for Wedding {{!}} Saree Guide |url=http://saree.guide/shalu-saree-for-wedding/ |access-date=2018-05-17 |website=saree.guide |language=en-US |archive-date=2018-05-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180517223201/http://saree.guide/shalu-saree-for-wedding/ |url-status=dead }}</ref> ਔਰੰਗਾਬਾਦ [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ|ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] ਦੇ ਪੈਠਾਨ ਕਸਬੇ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ [[ਪੈਠਣੀ]], ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਧੀਆ ਰੇਸ਼ਮ ਤੋਂ ਬਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇੱਕ ਤਿਰਛੇ ਵਰਗ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ, ਅਤੇ ਮੋਰ ਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪੱਲੂ ਹੈ। ਬਨਾਰਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਨਾਰਸੀ ਸਿਲਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਸਿਲਕ ਦਾ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਵਾਰਾਣਸੀ]] ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.utsavpedia.com/textiles/banarasi-silk/|title=All About Banarasi Silk Fabric and Sarees {{!}} Utsavpedia|date=2016-12-18|work=Utsavpedia|access-date=2018-05-17|language=en-US}}</ref> ਸ਼ਾਲੂ ਸਾੜ੍ਹੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਅੰਤਰ, ਦੂਜਿਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ "ਜਰੀ" ਨਮੂਨੇ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਜਾਈ ਹੋਈ ਹੈ। [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ|ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਲੂ ਸਾੜੀਆਂ ਅਕਸਰ ਦੁਲਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪਹਿਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। [[ਤਸਵੀਰ:Banarasi Shalu red colour.jpg|thumb|ਬਨਾਰਸੀ ਸ਼ਾਲੂ]] ==ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ== * [[ਬਨਾਰਸੀ ਸਾੜ੍ਹੀ]] * [[ਲਹਿੰਗਾ-ਸਟਾਈਲ ਸਾੜ੍ਹੀ]] == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[Category:ਸਾੜ੍ਹੀਆਂ]] [[Category:ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ]] kikj0rlpeewvnabiqbfuyktodo6jrp7 0 151908 773768 739815 2024-11-18T09:04:25Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773768 wikitext text/x-wiki '''ਵਿਰਾਸਤ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੀ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੱਭਿਆਚਾਰ|ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ]] ਦੇ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਦੇਹਰਾਦੂਨ]], [[ਭਾਰਤ]] ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਫਰੋ-ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਲੋਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤੀ ਤਿਉਹਾਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੀਚ (ਆਰਟ ਐਂਡ ਕਲਚਰਲ ਹੈਰੀਟੇਜ ਲਈ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਉੱਦਮ) ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਇਸ ਹਫਤੇ-ਲੰਬੇ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ|ਕਲਾਸੀਕਲ ਕਲਾਵਾਂ]], [[ਭਾਰਤੀ ਸਾਹਿਤ|ਸਾਹਿਤ]], ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ, [[ਭਾਰਤੀ ਰੰਗਮੰਚ|ਥੀਏਟਰ]], ਸਿਨੇਮਾ ਅਤੇ [[ਯੋਗਾਸਣ|ਯੋਗਾ]] ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅੱਧ ਦੌਰਾਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਨ੍ਰਿਤ ਦੇ ਮਾਸਟਰਾਂ ਅਤੇ ਮਾਸਟਰ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>[http://www.indianexpress.com/res/web/pIe/ie/daily/19980825/23751014.html Ravi Shankar performed in SPICMACAY "Virasat"] ''Indian Express'', 25 August 1998.</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.indianexpress.com/news/virasat2008atreatformusiclovers/392260/|title=Virasat 2008: a treat for music lovers|date=30 November 2008|work=Indian Express}}</ref> ਵਿਰਾਸਤ ਨਾਮ ਦਾ [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] ਤੋਂ "ਵਿਰਾਸਤ" ਵਜੋਂ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == === ਵਿਰਾਸਤ 1995 === ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1995 ਵਿੱਚ [[ਦੇਹਰਾਦੂਨ]], [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ<ref>{{Cite web |title=About us |url=http://spicmacay.com/about |publisher=SPIC MACAY |access-date=2023-02-13 |archive-date=2023-02-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230213141957/http://spicmacay.com/about |url-status=dead }}</ref> ਵਿਰਾਸਤ 2008 ਨੇ ਤਿਉਹਾਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ 2 ਸਤੰਬਰ 2008 ਨੂੰ [[ਦਿੱਲੀ]] ਅਤੇ 300 ਹੋਰ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਅਤੇ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਇਆ, ਦਸੰਬਰ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ। ਕਲਾਕਾਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੀ.ਟੀ. [[ਬਿਰਜੂ ਮਹਾਰਾਜ]], ਪੰ. [[ਪੰਡਤ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ|ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ]], ਟੀ.ਐਨ.ਸ਼ੇਸ਼ਾਗੋਪਾਲਨ, ਅਲਾਰਮੇਲ ਵਾਲੀ, ਪ. ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਹਨ ਭੱਟ, [[ਸ਼ੋਵਾਨਾ ਨਰਾਇਣ|ਸ਼ੋਵਨਾ ਨਰਾਇਣ]], ਪੰ. ਰਾਜਨ ਅਤੇ ਸਾਜਨ ਮਿਸ਼ਰਾ, [[ਤੀਜਨ ਬਾਈ|ਤੀਜਨ ਬਾਈ ਨੇ]] ਵੀ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।<ref name="sc">{{Cite web |date=12 September 2008 |title=SPIC MACAY Inaugural Concerts |url=http://www.screenindia.com/news/SPIC-MACAY-Inaugural-Concerts/359287/ |publisher=[[Screen (magazine)|Screen]] |access-date=13 ਫ਼ਰਵਰੀ 2023 |archive-date=11 ਦਸੰਬਰ 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081211055721/http://www.screenindia.com/news/spic-macay-inaugural-concerts/359287/ |url-status=dead }}</ref> === ਵਿਰਾਸਤ 2017 === ਅੱਜ, ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਥੀਏਟਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ. 2017 ਵਿੱਚ, ਇਹ 28 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ 12 ਮਈ ਤੱਕ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last= |first= |date=2017-07-21 |title=Virasat Festival |url=http://virasatfestival.org/ |archive-url= |archive-date= |access-date= |website=Visarat festival in Dehradun official site}}</ref> ਫੈਸਟੀਵਲ, ਜੋ ਇਸ ਸਾਲ ਆਪਣਾ 22ਵਾਂ ਸੰਸਕਰਨ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ ਕੇ ਕੇ ਪਾਲ ਨੇ ਕੀਤਾ। 12 ਮਈ ਤੱਕ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਇਸ 15 ਦਿਨਾਂ ਲੰਬੇ ਫੈਸਟ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਡੋਨਾ ਗਾਂਗੁਲੀ]], ਸ਼ੁਜਾਤ ਖਾਨ, [[ਵਡਾਲੀ ਭਰਾ|ਵਡਾਲੀ ਬੰਧੂ]], ਵਾਰਸੀ ਬ੍ਰਦਰਜ਼, ਪੀਨਾਜ਼ ਮਸਾਨੀ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮੇਲੇ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨੀ ਸਮਾਗਮ ਚਕਰਤਾ ਤੋਂ ਮਾਘ ਮੇਲਾ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਕ ਲੋਕ ਕਲਾ ਮੰਚ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਜੌਂਸਰ ਬਾਵਰ ਖੇਤਰ ਦਾ ਲੋਕ ਨਾਚ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਨਾਰਸ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰਕਾਂ, ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕਾਂ, ਪੀ.ਟੀ. ਰਾਜਨ ਮਿਸ਼ਰਾ ਅਤੇ ਸਾਜਨ ਮਿਸ਼ਰਾ। ਇਤਫਾਕ ਨਾਲ, ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਵਿੱਚ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਆਕਰਸ਼ਣ ਹੈ, ਪਰ ਨਵੰਬਰ ਵਿੱਚ ਨੋਟਬੰਦੀ ਦੇ ਐਲਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਤਹਿ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=January 2023}} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.reachvirasat.org ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਾਈਟ]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਫ਼ਰਵਰੀ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ਪਹੁੰਚ ਵਿਰਾਸਤ fmjwjlke2mxddtlzg4u1q5css9hjpcf 0 152995 773693 640398 2024-11-17T23:02:15Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773693 wikitext text/x-wiki '''ਭਾਵਨਾ ਤਲਵਾਰ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]]: '''Bhavna Talwar''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ]] ਹੈ। ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ, ''"ਧਰਮ"'' (2007), ਨੇ 2007 ਦੇ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ|ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ]] ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਉੱਤੇ ਸਰਵੋਤਮ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ ਲਈ ਨਰਗਿਸ ਦੱਤ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web |title=55th NATIONAL FILM AWARDS FOR THE YEAR 2007 |url=http://pib.nic.in/archieve/others/2009/sep/r2009090707.pdf |publisher=Press Information Bureau ([[Govt. of India]])}}</ref> ਇਹ ਕਾਨਸ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ 2007 ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਨੇਮਾ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਫਿਲਮ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਵੇਨਿਸ ਵਿਖੇ ਗੁਚੀ ਅਵਾਰਡਾਂ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਦੂਜੀ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ ''"ਹਪੀ"'', ਨੂੰ "ਮਹਾਨ ਚਾਰਲੀ ਚੈਪਲਿਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਲੈਕ-ਐਂਡ-ਵਾਈਟ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ - ਚਾਰਲੀ ਚੈਪਲਿਨ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ" ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਅਗਲੀ ਫਿਲਮ “ਹਾਈਡੀ” (ਬਿੱਲ ਨਿਘੀ, ਮਾਰਕ ਵਿਲੀਅਮਜ਼, ਹੈਲਨ ਬੈਕਸੈਂਡੇਲ) ਪਿਆਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਫਿਲਮ ਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ US$30 ਮਿਲੀਅਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 2021 ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ US ਸਟੂਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। == ਕੈਰੀਅਰ == ਉਸਨੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਏਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਫਿਲਮ, ਥੀਏਟਰ, ਫੈਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐਡ ਫਿਲਮ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਅੱਠ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref>[http://www.digichannel.net/index_artist.php?cat=2&subc=11&art=263&video=344 Bhavna Talwar Profile] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080228043115/http://www.digichannel.net/index_artist.php?cat=2&subc=11&art=263&video=344|date=2008-02-28}} Bhavna Talwar on her film Dharm</ref> ਉਸਨੂੰ ਕਾਨਸ ਐਡ ਫੈਸਟ ਵਿੱਚ "ਰੇਨ - ਰੀਬੋਕ" ਵਪਾਰਕ ਲਈ ਏਜੰਸੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>[http://www.wsgpictures.com/BhavnaTalwar.html Bhavna Talwar, Creative Director] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081006012247/http://www.wsgpictures.com/BhavnaTalwar.html|date=2008-10-06}} wsg pictures.</ref> ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ ਧਰਮ (2007), ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਪੰਕਜ ਕਪੂਰ]] ਅਤੇ ਸੁਪ੍ਰਿਆ ਪਾਠਕ ਸਨ, ਦਾ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਨੇਮਾ ਸੈਕਸ਼ਨ ਵਿੱਚ [[ਕਾਨ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ|ਕਾਨਸ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] 2007 ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤੀ ਫਿਲਮ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ।<ref>[http://www.screenindia.com/fullstory.php?content_id=15682 Cannes World Premiere for Bhavna Talwar’s Dharm] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071112025818/http://www.screenindia.com/fullstory.php?content_id=15682 |date=2007-11-12 }} screenindia, The Indian Express Group.</ref> ਉਸਨੇ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਵਿਵਾਦ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਦੀ ਫਿਲਮ ''ਧਰਮ'' (2007) ਨੂੰ 80ਵੇਂ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡਾਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਫਿਲਮ ਸਬਮਿਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ, ਪਰ ''ਏਕਲਵਿਆ: ਦ ਰਾਇਲ ਗਾਰਡ'' (2007) ਦੇ ਕਾਰਨ ਰਜੈਕਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਵਾਲੀ ਫਿਲਮ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ। ਉਸਨੇ ਬੰਬੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਚੋਣ ਕਮੇਟੀ 'ਤੇ ਪੱਖਪਾਤ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਫਿਲਮ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਲੰਘ ਚੁੱਕੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2007-09-29 |title=India's entry to Oscars caught in a legal tangle |url=http://in.reuters.com/article/hollywood/idINDEL9964020070929 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20071221064859/http://in.reuters.com/article/hollywood/idINDEL9964020070929 |archive-date=21 December 2007 |access-date=2007-11-14 |website=[[Reuters|Reuters India]]}}</ref> == ਅਵਾਰਡ == ਕਰਮਵੀਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨੋਬਲ ਜੇਤੂ, 2008 == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] lqyue32usiezd7oohhce7kjolrsqi95 0 152998 773695 640409 2024-11-17T23:17:18Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773695 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਭੂਮੀ ਸ਼ੈਟੀ | image = | caption = | birth_date = | birth_place = ਕੁੰਦਾਪੁਰਾ, [[ਕਰਨਾਟਕ]], ਭਾਰਤ | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years_active = 2017–ਮੌਜੂਦ }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਭੂਮਿਕਾ ਸ਼ੈੱਟੀ''' ([[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] ਵਿੱਚ: '''Bhoomika Shetty''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਅਭਿਨੇਤਰੀ]] ਹੈ, ਜੋ [[ਕੰਨੜ]] ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀ "''ਕਿੰਨਰੀ''" ਅਤੇ ਤੇਲਗੂ ਸੀਰੀਜ਼ "''ਨੀਨੇ ਪੇਲਦਾਥਾ''" ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Ninne Pelladatha Telugu TV Serial |url=https://www.zee5.com/tvshows/details/ninne-pelladatha/0-6-tvshow_1983239791}}telecast on Zee Telugu.</ref> ਉਹ ਰਿਐਲਿਟੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ੋਅ ''ਬਿੱਗ ਬੌਸ ਕੰਨੜ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਥਾਂ ਬਣਾਈ। ਸ਼ੈੱਟੀ ਨੇ 2021 ਦੀ ਕੰਨੜ ਫਿਲਮ, ''"ਇਕਤ"'' ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਫਿਲਮੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/entertainment/kannada/2021/jul/21/want-to-be-an-open-book-with-no-boundaries-saysikkat-actor-bhoomi-shetty-2333271.html|title=Want to be an open book with no boundaries, says 'Ikkat' actor Bhoomi Shetty|date=21 July 2021|work=The New Indian Express|access-date=9 November 2021}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ == ਭੂਮੀ ਸ਼ੈੱਟੀ [[ਕਰਨਾਟਕ]] ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਤੱਟ ਕਰਾਵਲੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਕੁੰਡਾਪੁਰਾ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਜਨਮ [[ਕਰਨਾਟਕ|ਕਰਨਾਟਕ ਦੇ]] ਕੁੰਡਾਪੁਰਾ ਵਿੱਚ ਭਾਸਕਰ ਅਤੇ ਬੇਬੀ ਸ਼ੈਟੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ [[ਕੰਨੜ]] ਅਤੇ [[ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]] ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੋਲਦੀ ਹੈ। ਭੂਮੀ ਸ਼ੈੱਟੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ [[ਯਕਸ਼ਗਾਨ]] ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Daithota |first=Madhu |date=2 April 2021 |title=Performing Yakshagana on stage again was liberating for me: Bhoomi Shetty |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/kannada/movies/news/performing-yakshagana-on-stage-again-was-liberating-for-me-bhoomi-shetty/articleshow/84943162.cms |access-date=9 November 2021 |website=The Times of India |language=en}}</ref> == ਐਕਟਿੰਗ ਕਰੀਅਰ == ਸ਼ੈਟੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀ ''ਕਿੰਨਰੀ'' ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਮੁੱਖ ਕਿਰਦਾਰ ਮਨੀ ਨਿਭਾਇਆ।<ref>{{Cite web |date=31 May 2021 |title=Here's how Bhoomi Shetty is spending her lockdown days |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/kannada/heres-how-bhoomi-shetty-is-spending-her-lockdown-days/articleshow/83109833.cms |access-date=9 November 2021 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]] ਸੀਰੀਅਲ ''ਨਿੰਨੇ ਪੇਲਦਾਥਾ'' ਵਿੱਚ ਮੁਦੁਲਾ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਵੀ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite web |title=Ninne Pelladatha Telugu TV Serial |url=https://www.zee5.com/tvshows/details/ninne-pelladatha/0-6-tvshow_1983239791}}</ref> 2019 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਰਿਐਲਿਟੀ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ, ''ਬਿੱਗ ਬੌਸ ਕੰਨੜ'' ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਵਜੋਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। 2021 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਤੇਲਗੂ ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਜ਼ ''ਅੱਕਾ ਚੇਲੇਲੂ''<ref>{{Cite web |date=30 December 2020 |title=Bhoomi Shetty to replace Chaitra Rai in Attarintlo Akka Chellellu - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/telugu/bhoomi-shetty-to-replace-chaitra-rai-in-attarintlo-akka-chellellu/articleshow/80028116.cms |access-date=9 November 2021 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਕੰਨੜ ਫਿਲਮ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਫਿਲਮੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, "''ਇਕਤ" ਨੇ'' ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਪ੍ਰਾਈਮ ਵੀਡੀਓ ' ਤੇ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਕੀਤਾ। == ਅਵਾਰਡ, ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾਵਾਂ == ਭੂਮੀ ਸ਼ੈਟੀ ਨੇ ਸਾਲ 2018 ਲਈ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਟਾਈਮਜ਼, ਛੋਟੇ ਪਰਦੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਨਭਾਉਂਦੀ ਔਰਤ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web |title=15 Small Screen Women Who Made It Into ‘Hyderabad Times – 15 Most Desirable Women On Television 2018’ |url=https://wirally.com/most-desirable-women-on-television-2018/#:~:text=20%2Dyear%2Dold%20chocolate%20beauty,which%20airs%20on%20Zee%20Telugu |access-date=2023-02-19 |archive-date=2023-02-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230219130956/https://wirally.com/most-desirable-women-on-television-2018/#:~:text=20%2Dyear%2Dold%20chocolate%20beauty,which%20airs%20on%20Zee%20Telugu |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Small screen stunners |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/telugu/small-screen-stunners/articleshow/68050891.cms}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੰਨੜ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀਆਂ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] 08zddqwm663zr6m795aahsp6ut4iqry 0 153198 773781 641004 2024-11-18T10:54:43Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 2 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773781 wikitext text/x-wiki '''ਸਵਰਨਜਯੰਤੀ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ''' ('''SJ''') [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੋਜ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਹੈ ਜੋ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ (ਭਾਰਤ) ਦੁਆਰਾ ਹਰ ਸਾਲ [[ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ]], [[ਰਸਾਇਣ ਵਿਗਿਆਨ]], ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨ, [[ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ]], [[ਗਣਿਤ]], [[ਮੈਡੀਸਿਨ|ਦਵਾਈ]] ਵਿੱਚ ਲਾਗੂ ਜਾਂ ਬੁਨਿਆਦੀ, ਨੌਜਵਾਨ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਖੋਜਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ [[ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] ਇਹ ਇਨਾਮ ਉੱਨਤ ਨੌਜਵਾਨ ਭਾਰਤੀ ਅਕਾਦਮੀਸ਼ੀਅਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=14 Indian scientists get Swarna Jayanti Fellowship |url=https://www.thehindubusinessline.com/news/science/14-indian-scientists-get-swarna-jayanti-fellowship/article30458537.ece |access-date=2020-08-25 |website=@businessline |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=14 scientists awarded Swarna Jayanti Fellowships |url=http://newsonair.com/Main-News-Details.aspx?id=377017 |access-date=2020-08-25 |website=newsonair.com |archive-date=2020-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200103175149/http://newsonair.com/Main-News-Details.aspx?id=377017 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=23 November 2018 |title=Meet the winners of Swarnajayanti fellowship |url=https://indianexpress.com/article/education/meet-the-winners-of-swarnajayanti-fellowship-5461190/}}</ref> == ਵੇਰਵੇ == ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਹ ਨਾਗਰਿਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ 40 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਅਰਜ਼ੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last= |first= |date= |title=Swarnajayanti Fellowships Scheme |url=https://dst.gov.in/scientific-programmes/scientific-engineering-research/human-resource-development-and-nurturing-young-talent-swarnajayanti-fellowships-scheme |url-status=live |archive-url= |archive-date= |access-date= |website=Department of Science and Technology (India)}}</ref> ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ {{INRConvert|25000|th|lk=|year=2020}} ਦਾ ਵਾਧੂ ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਵਜ਼ੀਫ਼ਾ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ {{INRConvert|5|l}} ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦੀ ਖੋਜ ਗ੍ਰਾਂਟ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਲਈ ਇਹ ਵੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਥਾ ਤੋਂ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇ।<ref>{{Cite web |title=Swarnajayanti Fellowships |url=https://www.serc-dst.org/swarnajayanti.html |access-date=2020-08-25 |website=www.serc-dst.org }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਇਨਾਮ == ਇਨਾਮ ਨੂੰ ਛੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ: * ਰਸਾਇਣਕ ਵਿਗਿਆਨ * ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿਗਿਆਨ * ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਵਿਗਿਆਨ * ਗਣਿਤ ਵਿਗਿਆਨ * ਜੀਵਨ ਵਿਗਿਆਨ * ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ == ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ == * [[List of Swarnajayanti Fellows|ਸਵਰਨਜਯੰਤੀ ਫੈਲੋ ਦੀ ਸੂਚੀ]] == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਆਮ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.serc-dst.org/swarnajayanti.html Awardees before 2005]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.csir.res.in Council of Scientific and Industrial Research] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:1997 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਅਵਾਰਡ]] b38vbss3xy3s9gawfik9yuwutpanuqw 0 153313 773632 764948 2024-11-17T14:28:27Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773632 wikitext text/x-wiki '''ਬਿਧਨ ਚੰਦਰ ਰਾਏ ਅਵਾਰਡ ਦੀ''' ਸਥਾਪਨਾ 1962 ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਕੌਂਸਲ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੁਆਰਾ [[ਬਿਧਾਨ ਚੰਦਰ ਰਾਏ|ਡਾ. ਬੀ.ਸੀ. ਰਾਏ]] ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ|ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]] ਦੁਆਰਾ ਹਰ ਸਾਲ 1 ਜੁਲਾਈ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਡਾਕਟਰ ਦਿਵਸ ' ਤੇ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਹੈ। ਇਹ ਅਵਾਰਡ ਹਰ ਸਾਲ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਕ੍ਰਮ ਦੀ ਸਟੇਟਮੈਨਸ਼ਿਪ, ਮੈਡੀਕਲ ਮੈਨ-ਕਮ-ਸਟੇਟਸਮੈਨ, ਉੱਘੇ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਅਕਤੀ, ਫਿਲਾਸਫੀ ਵਿੱਚ ਉੱਘੇ ਵਿਅਕਤੀ, ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਉੱਘੇ ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ ਕਲਾ ਵਿੱਚ ਉੱਘੇ ਵਿਅਕਤੀ।<ref name="Dr. B.C. Roy National Award Fund">{{Cite web |date=2019 |title=Dr. B.C. Roy National Award Fund |url=https://www.mciindia.org/CMS/awards/dr-b-c-roy-award |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180828071416/https://www.mciindia.org/CMS/awards/dr-b-c-roy-award |archive-date=August 28, 2018 |access-date=January 20, 2019}}</ref> ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1973 ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ|ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]] [[ਵੀ ਵੀ ਗਿਰੀ|ਵੀ.ਵੀ. ਗਿਰੀ]] ਦੁਆਰਾ ਵਿਲਿੰਗਡਨ ਹਸਪਤਾਲ (ਹੁਣ ਰਾਮ ਮਨੋਹਰ ਲੋਹੀਆ ਹਸਪਤਾਲ ), ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸੰਦੀਪ ਮੁਖਰਜੀ, [[ਰਾਇਲ ਕਾਲਜ ਆਫ ਸਰਜੰਸ ਦੀ ਫੇਲੋਸ਼ਿਪ|FRCS]] ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। == ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ == === 1970 === * [[Sandip Mukharji|ਸੰਦੀਪ ਮੁਖਰਜੀ]] (1973)<ref>{{Cite web |year=2009 |title=''MOHAMMED SALIM'' |url=http://www.indianfootball.de/data/halloffame/salim_mohammed.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20111002163832/http://www.indianfootball.de/data/halloffame/salim_mohammed.html |archive-date=2 October 2011 |access-date=15 April 2013 |website=Indian Football "HALL OF FAME" |publisher=indianfootball.de}}</ref> * ਨਾਗਰੂਰ ਗੋਪੀਨਾਥ (1978)<ref name="Deceased Fellow">{{Cite web |date=2015 |title=Deceased Fellow |url=http://www.insaindia.org/deceaseddetail.php?id=N800289 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150611004819/http://www.insaindia.org/deceaseddetail.php?id=N800289 |archive-date=2015-06-11 |access-date=June 12, 2015 |publisher=Indian National Science Academy}}</ref> * ਪੀਐਸਆਰਕੇ ਹਰਨਾਥ (1979)<ref>{{Cite web |last=Department of Pharmacology |title=Kurnool Medical College |url=https://www.kurnoolmedicalcollege.ac.in/pharmacology.php |access-date=22 July 2021 |website=Kurnool Medical College |archive-date=20 ਸਤੰਬਰ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220920172526/https://www.kurnoolmedicalcollege.ac.in/pharmacology.php |url-status=dead }}</ref> * ਵਿਕਰਮ ਮਾਰਵਾਹ (1979)<ref name="Indian Journal of Orthopedics">{{Cite journal|last=Wasudeo M Gadegone|date=February 2014|title=Indian J Orthopedics|journal=Indian J Orthop|volume=48|issue=1|pages=115|pmc=3931146}}</ref> === 1980 === * ਐਮਐਨ ਘੋਸ਼ (1980) * ਸ੍ਰੀ ਜੇ ਜੀ ਜੌਲੀ (1981) * ਐਸਪੀ ਗੁਪਤਾ ਐਮਡੀ, FAMS (1983) * ਓਮ ਦੱਤ ਗੁਲਾਟੀ (1981)<ref name="In memory of a Legend: Dr. Om Datt Gulati">{{Cite journal|last=Sagun V. Desai|date=2012|title=In memory of a Legend: Dr. Om Datt Gulati|journal=Indian J. Pharmacol.|volume=44|issue=2|page=282|pmc=3326935}}</ref> * ਐਮਐਮਐਸ ਆਹੂਜਾ (1982)<ref>{{Cite web |title=OBITUARY Professor Man Mohan Singh Ahuja |url=http://www.rssdi.org/ahuja.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100711063838/http://www.rssdi.org/ahuja.htm |archive-date=2010-07-11 |access-date=2010-09-30}}</ref> * ਪੇਰੂਗੂ ਸਿਵਾ ਰੈਡੀ (1982) * ਸ੍ਰੀ ਪ੍ਰਭੂ ਦਿਆਲ ਨਿਗਮ (1983)<ref name="Team of Doctors 1">{{Cite web |date=2015 |title=Team of Doctors |url=http://www.apollohospdelhi.com/dr-prabhu-dayal-nigam |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150923172659/http://www.apollohospdelhi.com/dr-prabhu-dayal-nigam |archive-date=September 23, 2015 |access-date=August 22, 2015 |publisher=Apollo Hospitals}}</ref><ref name="Dr. Prabhu Dayal Nigam">{{Cite web |date=2015 |title=Dr. Prabhu Dayal Nigam |url=http://www.doctorsinciti.com/MemberProfile.aspx?ProfileID=c85f21e1-faf5-4e68-88f0-573bd21be4af |access-date=August 22, 2015 |publisher=Doctors in Citi}}</ref> * ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਥ ਵਾਹੀ (1984)<ref name="Lives of the fellows">{{Cite web |date=2016 |title=Lives of the fellows |url=http://munksroll.rcplondon.ac.uk/Biography/Details/4579 |access-date=March 29, 2016 |publisher=Royal College of Physicians of London |archive-date=ਅਕਤੂਬਰ 22, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151022033716/http://munksroll.rcplondon.ac.uk/Biography/Details/4579 |url-status=dead }}</ref> * ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਚੋਪੜਾ (1986)<ref>{{Cite journal|last=Goyal|first=Manoj K.|last2=Lal|first2=Vivek|date=2018-01-01|title=PGIMER, Chandigarh: A temple of holistic Neurology|url=http://www.neurologyindia.com/article.asp?issn=0028-3886;year=2018;volume=66;issue=1;spage=188;epage=203;aulast=Lal;type=0|journal=Neurology India|language=en|volume=66|issue=1|pages=188–203|doi=10.4103/0028-3886.222812|issn=0028-3886|pmid=29322985}}</ref> * ਅਟਲੁਰੀ ਸ੍ਰੀਮਾਨ ਨਾਰਾਇਣ (1989)<ref name="Atluri Sriman Narayana">{{Cite web |date=2015 |title=Atluri Sriman Narayana |url=http://www.saioralhealthfoundation.org/saioralhealth/awards.html |access-date=June 12, 2015 |publisher=Sai Oral Health Foundation }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਗਸਤ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ਦਿਨੇਸ਼ ਕੇ. ਭਾਰਗਵ (1989)<ref name="Team of Doctors">{{Cite web |date=2016 |title=Team of Doctors |url=http://www.apollohospdelhi.com/team-of-doctors/gastroenterology-and-hepatology/dr-dk-bhargava |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160918150849/http://www.apollohospdelhi.com/team-of-doctors/gastroenterology-and-hepatology/dr-dk-bhargava |archive-date=September 18, 2016 |access-date=August 26, 2016 |publisher=Apollo Hospitals}}</ref><ref name="Awards">{{Cite web |date=2016 |title=Awards |url=http://medicaleducation.rajasthan.gov.in/jaipur/Awards.asp |access-date=August 26, 2016 |publisher=Department of Medical Education, Rajastan}}</ref> === 1993 === * ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਚੁੱਘ<ref name="Scientist India">{{Cite web |date=2014 |title=Scientist India |url=http://www.scientistindia.com/specialization%20phy.htm |access-date=December 29, 2014 |publisher=Scientist India}}</ref><ref name="ISN Video Legacy Project">{{Cite web |date=2014 |title=ISN Video Legacy Project |url=http://cybernephrology.ualberta.ca/ISN/VLP/Trans/chugh.htm |access-date=December 29, 2014 |publisher=ISN Video Legacy Project |archive-date=ਦਸੰਬਰ 29, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141229095649/http://cybernephrology.ualberta.ca/ISN/VLP/Trans/chugh.htm |url-status=dead }}</ref> * ਪਿੰਨਮਨੇਨੀ ਨਰਸਿਮਹਾਰਾਓ, ਵਿਜੇਵਾੜਾ, ਏ.ਪੀ === 1994 === * ਐਮ ਐਲ ਕੁਲਕਰਨੀ, ਬਾਲ ਰੋਗ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕਸਿਸਟ * ਵੀ.ਐਸ. ਨਟਰਾਜਨ - ਜੇਰੀਆਟ੍ਰਿਕ ਡਾਕਟਰ<ref name="Dr Kantilal Sancheti, Dr Suresh Advani, Dr Noshir Wadia, Dr Devi Shetty in Padma honours list">{{Cite web |date=25 January 2012 |title=Dr Kantilal Sancheti, Dr Suresh Advani, Dr Noshir Wadia, Dr Devi Shetty in Padma honours list |url=http://www.indiamedicaltimes.com/2012/01/25/dr-kantilal-sancheti-dr-suresh-advani-dr-noshir-wadia-dr-devi-shetty-in-padma-honours-list/ |access-date=December 12, 2014 |publisher=India Medical Times |archive-date=2 ਮਾਰਚ 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190302170551/http://www.indiamedicaltimes.com/2012/01/25/dr-kantilal-sancheti-dr-suresh-advani-dr-noshir-wadia-dr-devi-shetty-in-padma-honours-list/ |url-status=dead }}</ref> * [[ਡਾ. ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ|ਦਲਜੀਤ ਸਿੰਘ]], ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ<ref name="Asia Ophthalmology profile">{{Cite web |date=2015 |title=Asia Ophthalmology profile |url=http://www.asianophthalmology.org/wp-content/uploads/2013/08/Daljit-Biodata-August-13.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304062150/http://www.asianophthalmology.org/wp-content/uploads/2013/08/Daljit-Biodata-August-13.pdf |archive-date=March 4, 2016 |access-date=September 9, 2015 |publisher=Asia Ophthalmology}}</ref> === 1995 === * ਪ੍ਰੋ. ਪੀਵੀ ਚਲਾਪਤੀ ਰਾਓ, ਜਨਰਲ ਸਰਜਨ<ref>{{Cite web |title=Dr. P V Chalapathi Rao Memorial Oration – The Association of Surgeons of India |url=https://asiindia.org/dr-p-v-chalapathi-rao-memorial-oration/ |website=ASI |publisher=Association of Surgeons of India}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nov 23 |first=TNN / |title=India's renowned surgeon Chalapathi Rao passes away {{!}} Hyderabad News - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/indias-renowned-surgeon-chalapathi-rao-passes-away/articleshow/79358566.cms |website=The Times of India |language=en}}</ref> * ਸ਼ਿਵਪਾਥਮ ਵਿਟਲ, ਸਰਜੀਕਲ ਐਂਡੋਕਰੀਨੋਲੋਜਿਸਟ<ref name="The Hindu">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/news/padma-shri-presented-to-sivapatham-vittal/article1594906.ece|title=The Hindu|date=April 3, 2011|access-date=November 25, 2014}}</ref><ref name="Profile">{{Cite web |date=2014 |title=Profile |url=http://drsvittal.com/ |access-date=November 25, 2014 |publisher=DRSVittal.com}}</ref><ref name="Sree Sai Krishna">{{Cite web |date=2014 |title=Sree Sai Krishna |url=http://www.sreesaikrishnahospital.com/founder.htm |access-date=November 25, 2014 |publisher=Sree Sai Krishna |archive-date=ਅਗਸਤ 22, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190822030227/http://www.sreesaikrishnahospital.com/founder.htm |url-status=dead }}</ref><ref name="My Doc Advisor">{{Cite web |date=2014 |title=My Doc Advisor |url=http://www.mydocadvisor.com/DoctorDetail.aspx?Id=1127&HospitalId=522&CId=244 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141129213908/http://www.mydocadvisor.com/DoctorDetail.aspx?Id=1127&HospitalId=522&CId=244 |archive-date=November 29, 2014 |access-date=November 25, 2014 |publisher=My Doc Advisor}}</ref> === 1996 === * ਵਿਲਫ੍ਰੇਡ ਡੀ ਸੂਜ਼ਾ<ref>{{Cite news|url=http://www.business-standard.com/article/specials/dr-b-c-roy-awards-197112101094_1.html|title=Dr B C Roy Awards|date=21 November 1997|work=Business Standard India}}</ref> * ਮੈਥਿਊ ਸੈਮੂਅਲ ਕਾਲਰੀਕਲ<ref>{{Cite web |title=Apollo Hospitals:: |url=http://www.apollohospitals.com/doctor_profile.php?doc=252 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140531104901/http://www.apollohospitals.com/doctor_profile.php?doc=252 |archive-date=2014-05-31 |access-date=2014-05-30}}</ref> === 1997 === * ਜੀਬੀ ਪਾਰੁਲਕਰ<ref name="Tree Of Gratitude - Dr. Parulkar GurukumarBhalchandra">{{Cite web |date=2018-06-05 |title=Tree Of Gratitude - Dr. Parulkar GurukumarBhalchandra |url=http://www.cardiacsurgeongandhi.com/tog/parulkar.html |access-date=2018-06-05 |website=www.cardiacsurgeongandhi.com}}</ref> === 1998 === * ਅਰਜੁਨਨ ਰਾਜਸੇਕਰਨ, ਯੂਰੋਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ<ref name="Rajasekaran: a man of humble origin">{{Cite web |date=January 25, 2008 |title=Rajasekaran: a man of humble origin |url=http://www.oneindia.com/2008/01/25/rajasekaran-a-man-of-humble-origin-1201284149.html |access-date=August 28, 2016 |publisher=One India}}</ref> * ਸ਼ਸ਼ਾਂਕ ਮੋਹਨ ਬੋਸ, ਜਨਰਲ ਸਰਜਨ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ === 1999 === * ਬੇਲੇ ਮੋਨੱਪਾ ਹੇਗੜੇ<ref>{{Cite web |last=Bureau Hindu Business Line |title=Coconut oil, an ideal fat |url=http://www.thehindubusinessline.com/todays-paper/tp-agri-biz-and-commodity/article1668639.ece |access-date=29 April 2012 |website=The Hindu}}</ref> * ਕੇ.ਏ.ਅਸ਼ੋਕ ਪਾਈ<ref>{{Cite web |last=Shimoga District - NIC SHIMOGA |title=Shimoga District - NIC SHIMOGA |url=http://www.shimoga.nic.in/pai.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150123020501/http://www.shimoga.nic.in/pai.htm |archive-date=2015-01-23 |access-date=2014-02-09}}</ref> * ਉਪੇਂਦਰ ਕੌਲ<ref name="Expert Profile">{{Cite web |date=2015 |title=Expert Profile |url=http://doctor.ndtv.com/expert/ndtv/expertid/68/Dr_U_Kaul.html |access-date=December 13, 2015 |publisher=ND TV |archive-date=ਮਈ 17, 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160517014839/http://doctor.ndtv.com/expert/ndtv/expertid/68/Dr_U_Kaul.html |url-status=dead }}</ref> * ਬੀ ਸੀ ਦਾਸ<ref>{{Cite web |last="BC Roy award for PGI doctor" The Tribune (Chandigarh, India), 1 July 2000 |title=B C Roy Award |url=http://www.tribuneindia.com/2000/20000701/nation.htm#5}}</ref> * [[ਫ਼ਾਰੂਕ ਅਬਦੁੱਲਾ|ਫਾਰੂਕ ਅਬਦੁੱਲਾ]]<ref>{{Cite web |title=Jammu & Kashmir CM Farooq Abdullah awarded B.C. Roy National Award |url=https://www.indiatoday.in/magazine/signposts/story/20000731-jammu-kashmir-cm-farooq-abdullah-awarded-b.c.-roy-national-award-779146-2000-07-31}}</ref> * ਡਾ: ਸ਼ਿਵਦੇਵ ਐਸ. ਬਾਪਟ, ਯੂਰੋਲੋਜਿਸਟ, ਪੁਣੇ === 2000 === * S.Arulrhaj - ਤੂਤੀਕੋਰਿਨ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਭਾਰਤ। * ਮੰਜੂ ਗੀਤਾ ਮਿਸ਼ਰਾ, ਪਟਨਾ, ਬਿਹਾਰ, ਭਾਰਤ। * ਸ਼ਸ਼ਾਂਕ ਮੋਹਨ ਬੋਸ, ਜਨਰਲ ਸਰਜਨ, ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ === 2001 === * I. ਸਤਿਆਮੂਰਤੀ * ਮਾਯਿਲਵਾਹਨਨ ਨਟਰਾਜਨ * ਐਸ ਕੇ ਸਮਾ === 2002 === * [[ਨੀਲੀਮਾ ਅਰੁਣ ਕਸ਼ੀਰਸਾਗਰ]]<ref name="LIST OF FELLOWS">{{Cite web |title=LIST OF FELLOWS |url=https://www.nams-india.in/downloads/fellowsmembers/ZZ.pdf |access-date=1 June 2021 |website=www.nams-india.in |publisher=National Academy of Medical Sciences (India)}}</ref> * ਵੀ.ਵੀ. ਰਾਧਾਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ, ਐਸ.ਪੀ. ਅਗਰਵਾਲ, ਸੀ.ਪੀ. ਠਾਕੁਰ, ਐਸ.ਕੇ. ਸ਼ਰਮਾ, [[ਗੋਵਿੰਦਾਪਾ ਵੈਂਕਟਾਸਵਾਮੀ|ਜੀ. ਵੈਂਕਟਾਸਵਾਮੀ]], ਗੋਵਿੰਦ ਸਵਰੂਪ, ਗੌਰੀ ਦੇਵੀ, ਟੀ.ਆਰ. ਅਨੰਤਰਾਮਨ, ਅਤੇ ਓਬੈਦ ਸਿੱਦੀਕੀ<ref name="Dr. B.C. Roy awards presented">{{Cite news|url=http://www.hindu.com/2004/08/04/stories/2004080406431200.htm|title=Dr. B.C. Roy awards presented|date=4 August 2004|work=[[The Hindu]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20040928013305/http://www.hindu.com/2004/08/04/stories/2004080406431200.htm|archive-date=28 September 2004|location=Chennai, India}}</ref><ref name="SCTIMST">{{Cite web |date=2012 |title=SCTIMST |url=http://www.sctimst.ac.in/About%20SCTIMST/Departments%20and%20Divisions/Hospital%20Wing/Pathology/Faculty/loadProfile.php?hideEcode=132&hideEcode_s=1&hideName=Prof.+V.+V.+Radhakrishnan&hideDeptId=165 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141213023347/http://www.sctimst.ac.in/About%20SCTIMST/Departments%20and%20Divisions/Hospital%20Wing/Pathology/Faculty/loadProfile.php?hideEcode=132&hideEcode_s=1&hideName=Prof.+V.+V.+Radhakrishnan&hideDeptId=165 |archive-date=December 13, 2014 |access-date=December 12, 2014 |publisher=SCTIMST}}</ref> * ਕੇ.ਕੇ. ਤਲਵਾਰ, ਮੁਕਾਈ ਕੇਸ਼ਵਨ ਲਲਿਤਾ, ਜੈ ਦੇਵ ਵਿੱਗ, ਰਾਕੇਸ਼ ਟੰਡਨ ਅਤੇ ਸੀਵੀ ਭੀਰਮਨੰਦਮ<ref name="Dr. B.C. Roy awards presented" /><ref name="SCTIMST" /> * ਅਬ੍ਰਾਹਮ ਜੀ. ਥਾਮਸ, ਅਸ਼ੋਕ ਪਨਗੜੀਆ, ਅਤੇ ਸਰੋਜ ਚੂੜਾਮਣੀ ਗੋਪਾਲ<ref name="Dr. B.C. Roy awards presented" /><ref name="SCTIMST" /> * ਸੰਜੀਵ ਮਲਿਕ ਅਤੇ ਏ ਕੇ ਕੇਸਨਾ<ref name="Dr. B.C. Roy awards presented" /><ref name="SCTIMST" /> * ਐਨ ਕੇ ਵੈਂਕਟਾਰਮਨ<ref name="Sehat">{{Cite web |date=2015 |title=Sehat |url=https://www.sehat.com/dr-nk-venkataramana-neurosurgeon-bangalore |access-date=February 4, 2015 |publisher=Sehat}}</ref><ref name="BGS Profile">{{Cite web |date=2015 |title=BGS Profile |url=http://www.bgsgin.com/doctor_detail_profile/25.html |access-date=February 4, 2015 |publisher=BGS Profile |archive-date=ਮਈ 13, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210513164325/http://www.bgsgin.com/doctor_detail_profile/25.html |url-status=dead }}</ref> * ਨਾਰਾਇਣ ਪਨਿਕਰ ਕੋਚੁਪਿਲਈ<ref name="INSA">{{Cite web |date=2015 |title=INSA |url=http://insaindia.org/detail.php?id=N91-1077 |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20150210054606/http://insaindia.org/detail.php?id=N91-1077 |archive-date=February 10, 2015 |access-date=February 9, 2015 |publisher=Indian National Science Academy}}</ref> * ਲਕਸ਼ਮੀ ਚੰਦ ਗੁਪਤਾ<ref name="Dr. Laxmi Chand Gupta (Joined GRMC-1957)">{{Cite web |date=2016 |title=Dr. Laxmi Chand Gupta (Joined GRMC-1957) |url=http://grmcalumni.net/lc-gupta.html |access-date=July 24, 2016 |publisher=GRMC Alumni Association}}</ref> === 2003 - 2004 === * ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਲਾਲ * ਵਿਨੇ ਕੁਮਾਰ ਕਪੂਰ<ref name="TOI">{{Cite web |date=19 January 2005 |title=TOI |url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/lucknow/4-city-docs-bag-BC-Roy-Award-/articleshow/994654.cms?referral=PM |access-date=December 12, 2014 |publisher=TOI}}</ref> * ਵੀਕੇ ਪੁਰੀ<ref name="TOI" /> * ਐਮਸੀ ਪੰਤ<ref name="TOI" /> * ਸ਼ੈਲੀ ਅਵਸਥੀ<ref name="TOI" /> * ਟੀਵੀ ਦੇਵਰਾਜਨ<ref name="FRCP, another feather in Chennai doctor’s cap">{{Cite web |date=29 July 2007 |title=FRCP, another feather in Chennai doctor's cap |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/frcp-another-feather-in-chennai-doctors-cap/article1881896.ece |access-date=June 12, 2015 |website=The Hindu}}</ref> * ਸੁਨੀਲ ਪ੍ਰਧਾਨ<ref name="A Proud of Neurology">{{Cite web |date=2015 |title=A Proud of Neurology |url=http://nanojamians.blogspot.in/2009/02/proud-of-neurology.html |access-date=June 12, 2015 |publisher=Nanojamians}}</ref> === 2005 - 2013 === * ਅਮਰਿੰਦਰ ਜੀਤ ਕੰਵਰ * ਵੀ. ਮੋਹਨ, ਨਰੇਸ਼ ਤ੍ਰੇਹਨ, ਕੇ.ਕੇ. ਅਗਰਵਾਲ, ਅਜੈ ਕੁਮਾਰ, ਅਨੂਪ ਮਿਸ਼ਰਾ ਅਤੇ ਲਲਿਤ ਕੁਮਾਰ, ਐਸ.ਐਮ. ਬਾਲਾਜੀ, ਐਨ.ਕੇ. ਪਾਂਡੇ <ref>{{Cite news|url=http://www.hindu.com/2008/07/02/stories/2008070260651700.htm|title=B.C. Roy awards for 55 doctors|date=2 July 2008|work=[[The Hindu]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20080705124202/http://www.hindu.com/2008/07/02/stories/2008070260651700.htm|archive-date=5 July 2008|location=Chennai, India}}</ref> * ਯੋਗੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਚਾਵਲਾ, <ref name="India Medical Times">{{Cite web |date=15 October 2011 |title=India Medical Times |url=http://www.indiamedicaltimes.com/2011/10/15/dr-yogesh-chawla-appointed-as-director-pgimer-chandigarh/ |access-date=February 20, 2015 |publisher=India Medical Times |archive-date=20 ਫ਼ਰਵਰੀ 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150220150358/http://www.indiamedicaltimes.com/2011/10/15/dr-yogesh-chawla-appointed-as-director-pgimer-chandigarh/ |url-status=dead }}</ref> ਰਾਇਪੂ ਰਮੇਸ਼ ਬਾਬੂ, ਪੀਕੇ ਬਿਲਵਾਨੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਬੀ. ਬੇਹੇਰੇ * ਅਮਿਤ ਬੈਨਰਜੀ <ref>{{Cite news|url=http://archive.deccanherald.com/DeccanHerald.com/Content/Jul22008/national2008070276516.asp|title=B.C. Roy Awards|date=2 July 2008|work=Deccan Herald|access-date=3 September 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160911125345/http://archive.deccanherald.com/DeccanHerald.com/Content/Jul22008/national2008070276516.asp|archive-date=11 September 2016|location=New Delhi, India}}</ref> * ਪੀ.ਵਰਲਕਸ਼ਮੀ, ਆਰ.ਕੇ. ਧੀਮਾਨ ਅਤੇ ਐਸ.ਆਰ. ਮਿੱਤਲ * ਅਨੁਪਮ ਸਚਦੇਵਾ, ਅਲਕਾ ਕ੍ਰਿਪਲਾਨੀ, ਏ ਕੇ ਮਹਾਪਾਤਰਾ, ਦ੍ਰੋਪਦ ਨੌਤਮਲਾਲ ਛਤਰਪਤੀ, ਅਤੇ ਗਣੇਸ਼ ਗੋਪਾਲਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ * [http://www.dfhcc.harvard.edu/insider/member-detail/member/nikhil-c-munshi-md/ ਨਿਖਿਲ ਸੀ. ਮੁਨਸ਼ੀ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210513232341/https://www.dfhcc.harvard.edu/insider/member-detail/member/nikhil-c-munshi-md/ |date=2021-05-13 }} , * ਤੇਜਸ ਪਟੇਲ <ref name="Apex">{{Cite web |date=2015 |title=Apex |url=http://www.apexheart.in/dr-tejas-patel |access-date=February 27, 2015 |publisher=Apex}}</ref> <ref name="Transradial world">{{Cite web |date=2015 |title=Transradial world |url=http://www.transradialworld.com/presentations/dr_tejas_patel_cv.pdf |access-date=February 27, 2015 |publisher=Transradial world |archive-date=ਫ਼ਰਵਰੀ 27, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150227175322/http://www.transradialworld.com/presentations/dr_tejas_patel_cv.pdf |url-status=dead }}</ref> * ਨਿਖਿਲ ਟੰਡਨ <ref name="Endocrine Society of India">{{Cite web |date=2015 |title=Endocrine Society of India |url=http://www.endocrinesocietyindia.org/?q=node/38 |access-date=March 5, 2015 |publisher=Endocrine Society of India}}</ref> * ਕੋਡਾਗਨੂਰ ਐਸ ਗੋਪੀਨਾਥ <ref name="Two Bangalore doctors get B.C. Roy Award">{{Cite web |date=1 July 2008 |title=Two Bangalore doctors get B.C. Roy Award |url=http://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-karnataka/article1287356.ece |access-date=June 12, 2015 |website=The Hindu}}</ref> * ਡਾ. ਐਚ. ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਬੱਲਾਲ (2010), ਨੈਫਰੋਲੋਜਿਸਟ, [[Manipal Hospitals Group|ਮਨੀਪਾਲ ਹਸਪਤਾਲ ਗਰੁੱਪ]] ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਤੇ ਚੇਅਰਮੈਨ * ਮਿਲਿੰਦ ਵਸੰਤ ਕੀਰਤਨੇ <ref name="Dr. Milind V. Kirtane">{{Cite web |date=2015 |title=Dr. Milind V. Kirtane |url=http://xaviers.edu/main/index.php/padma-awardees |access-date=June 12, 2015 |publisher=St. Xavier's College |archive-date=ਅਪ੍ਰੈਲ 27, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210427135319/https://xaviers.edu/main/index.php/padma-awardees |url-status=dead }}</ref> * ਮਹੇਸ਼ ਵਰਮਾ <ref name="Prof (Dr) Mahesh Verma">{{Cite web |date=2015 |title=Prof (Dr) Mahesh Verma |url=http://www.gcdfund.org/sdl-bio/professor-mahesh-verma-india-1 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20141107093532/http://www.gcdfund.org/sdl-bio/professor-mahesh-verma-india-1 |archive-date=November 7, 2014 |access-date=June 12, 2015 |publisher=Global Child Dental Fund}}</ref> * ਕੁਮਾਰ ਐਲ ਪ੍ਰਧਾਨ [47] ਉੱਘੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਅਤੇ ਰੇਸ਼ਮ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਆਨਰੇਰੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ * ਸੰਜੀਵ ਬਾਗੀ <ref name="Dr Sanjeev Bagai, Dean and Director, Radiant Life Care, Delhi">{{Cite web |date=11 November 2012 |title=Dr Sanjeev Bagai, Dean and Director, Radiant Life Care, Delhi |url=http://eindia.eletsonline.com/2012/dr-sanjeev-bagai-dean-and-director-radiant-life-care-delhi/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20151210182451/http://eindia.eletsonline.com/2012/dr-sanjeev-bagai-dean-and-director-radiant-life-care-delhi/ |archive-date=10 December 2015 |access-date=December 8, 2015 |publisher=eIndia}}</ref> <ref name="Dr. Sanjeev Bagai - My City 4 Kids">{{Cite web |date=2015 |title=Dr. Sanjeev Bagai - My City 4 Kids |url=http://www.mycity4kids.com/parenting/author/Dr.%20Sanjeev%20Bagai |access-date=December 8, 2015 |publisher=My City 4 Kids |archive-date=ਦਸੰਬਰ 10, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151210181825/http://www.mycity4kids.com/parenting/author/Dr.%20Sanjeev%20Bagai |url-status=dead }}</ref> * ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਵਾਂਦਰ <ref name="Dr Gurpreet Singh Wander, Vice Principal and Chief Cardiologist of Hero DMC Heart Institute">{{Cite web |date=6 July 2018 |title=Made in Chandigarh: Best city, lucky people, says leading cardiologist Dr Gurpreet Wander |url=https://www.hindustantimes.com/punjab/made-in-chandigarh-best-city-lucky-people-says-leading-cardiologist-dr-gurpreet-wander/story-Oo35oEHmwaOAQ07Mw9036O.html |access-date=16 October 2019 |publisher=Hindustan Times}}</ref> * ਸੀਵੀ ਹਰੀਨਾਰਾਇਣ, - ਸਾਕਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਹਸਪਤਾਲ <ref>{{Cite web |date=2016-07-01 |title=25 Doctors conferred Dr BC Roy Award by the President on Doctors Day - Medical Dialogues |url=http://medicaldialogues.in/25-doctors-conferred-dr-bc-roy-award-by-president-on-doctors-day/ |access-date=2016-07-04 |language=en-US}}</ref> <ref name="dnbcentral.in">{{Cite web |date=2016-07-02 |title=Dr B C Roy National Awards presented to 25 eminent doctors - DNB Central |url=http://dnbcentral.in/dr-b-c-roy-national-awards-presented-to-25-eminent-doctors/ |access-date=2016-07-04 |language=en-US}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=December 2019}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Indian Medical Association: Dr BC Roy National Awards for the year 2008-2010 announced |url=http://imahq.blogspot.in/2016/05/dr-bc-roy-national-awards-for-year-2008.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160816120253/http://imahq.blogspot.in/2016/05/dr-bc-roy-national-awards-for-year-2008.html |archive-date=2016-08-16 |access-date=2016-07-04 |website=imahq.blogspot.in}}</ref> * ਮੋਤੀ ਲਾਲ ਸਿੰਘ ਐਮਐਸ ਐਫਆਰਸੀਐਸ (ਲੰਡਨ) ਐਫਆਰਸੀਐਸ (ਐਡਿਨ) - ਪਟਨਾ === 2014 <ref name="awardees2014-16">{{Cite press release|url=http://presidentofindia.nic.in/writereaddata/Portal/PressRelease/2833/1_BC_ROY.pdf|location=Rashtrapati Bhavan, New Delhi, India|title=Dr. B. C. Roy National Award, List of Awardees}}</ref> === '''ਉੱਘੇ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਅਕਤੀ:''' * ਆਨੰਦ ਬੀਆਰ, ਸਾਬਕਾ ਚੀਫ ਮੈਡੀਕਲ ਅਫਸਰ, ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ, ਮੈਸੂਰ। * ਅਰਵਿੰਦ ਕੁਮਾਰ, <ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/delhi/MCI-names-doctors-for-honour/articleshow/55057609.cms|title=MCI names doctors for honour - Times of India|work=The Times of India|access-date=2017-01-16}}</ref> ਸਰ ਗੰਗਾ ਰਾਮ ਹਸਪਤਾਲ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ; * ਰਣਦੀਪ ਗੁਲੇਰੀਆ, ਏਮਜ਼, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ। == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਦਵਾਈ ਪੁਰਸਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20120502021400/http://www.mciindia.org/Awards/DrBCRoyAward.aspx ਬੀ ਸੀ ਰਾਏ ਅਵਾਰਡ ਵੇਰਵੇ] enzm9kwy8rmbg74bsh6pnfa9c011wbf 0 153508 773647 760227 2024-11-17T16:22:09Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773647 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Dhvani Desai | image = Dhvanidesai.jpg | alt = Dhvani Desai | caption = | other_names = | birth_place = Mumbai | nationality = Indian | alma_mater = [[Elphinstone College]]<br>[[SVKM's NMIMS]]<br>[[Jamnalal Bajaj Institute of Management Studies]]<br> Xavier Institute of Communication | known_for = [[Animation]]| }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਧਵਨੀ ਦੇਸਾਈ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ]] ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਕਿਊਰੇਟਰ ਅਤੇ ਕਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਕਲਾਤਮਕ ਐਨੀਮੇਟਡ ਫਿਲਮਾਂ {{Lang|hi|Manpasand}} ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ (ਪਰਫੈਕਟ ਮੈਚ) ਅਤੇ {{Lang|hi|Chakravyuh}} (ਦ ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਸਰਕਲ) ਹੈ। == ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ == ਦੇਸਾਈ ਦਾ ਜਨਮ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਡਾਕਟਰ ਸੁਧੀਰ ਦੇਸਾਈ, ਇੱਕ ਕਵੀ, ਚਿੰਤਕ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਹਨ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ, [[ਤਾਰਿਣੀ ਦੇਸਾਈ]], [[ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਗੁਜਰਾਤੀ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਛੋਟੀ ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਭੈਣ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਰਾਣੀ ਦੇਸਾਈ, ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਕਵੀ ਅਤੇ ਭਰਾ ਸੰਸਕਰ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਵੀ ਹੈ == ਕਰੀਅਰ == ਦੇਸਾਈ ਨੇ ਐਲਫਿੰਸਟਨ ਕਾਲਜ, [[ਮੁੰਬਈ]] ਤੋਂ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ [[ਬੀ ਐੱਸ ਸੀ|ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ]] ਅਤੇ SVKM ਦੇ NMIMS, ਮੁੰਬਈ ਤੋਂ ਵਿੱਤ ਵਿੱਚ [[ਮਾਸਟਰ ਆਫ਼ ਬਿਜ਼ਨਸ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ|ਮਾਸਟਰ ਆਫ਼ ਬਿਜ਼ਨਸ ਐਡਮਿਨਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਦੀ]] ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਜਮਨਾਲਾਲ ਬਜਾਜ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਤੋਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਪਲੋਮਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਦੇਸਾਈ ਨੇ 1991 ਵਿੱਚ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਕੰਪਿਊਟਰ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਖਿਆਰਥੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ [[ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ|2D ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ]] ਸਿੱਖੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਦੋ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਸਟੂਡੀਓ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, 3D ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਰਸਮੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਜ਼ੇਵੀਅਰਜ਼ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਦੇਸਾਈ ਫਿਰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਗ੍ਰਾਫਿਟੀ (ਉਸ ਸਮੇਂ, ਭਾਰਤੀ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਇਨੀਅਰ ਸਟੂਡੀਓ) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਪਦਮਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਮੋਹਨ ਦੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ 2D ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਲਾਈਵ ਐਕਸ਼ਨ ਅਤੇ 3D ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਕਈ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਆਪਣਾ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਸਟੂਡੀਓ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮੇਟਾਮੋਰਫੋਸਿਸ '','' ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਨੇ ਵਿਗਿਆਪਨ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਲਈ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਦੇਸਾਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ, ਸੰਸਕਾਰ, ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਫ਼ਿਲਮ, ''ਦ ਮਹਾਤਮਾ,'' ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੰਜ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਜੋ [[ਮਹਾਤਮਾ ਗਾਂਧੀ|ਗਾਂਧੀ ਜੀ]] ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਦੇ ਨਾਲ ਸਹਿ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ। ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨੂੰ 2001 ਵਿੱਚ ਤਹਿਰਾਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਫੈਸਟੀਵਲ ਅਤੇ ਮੁੰਬਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਦ ਚਿਲਡਰਨਜ਼ ਫ਼ਿਲਮ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਦੇਸਾਈ ਨੇ 11 ਮਿੰਟ ਦੀ ਐਨੀਮੇਟਿਡ ਫ਼ਿਲਮ {{Lang|hi|Manpasand}} (ਦ ''ਪਰਫੈਕਟ ਮੈਚ)'' ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਇਹ 9ਵੇਂ ਹੈਮਬਰਗ ਚਿਲਡਰਨਜ਼ ਸ਼ਾਰਟ ਫ਼ਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 2008 [[New York Festival|ਨਿਊਯਾਰਕ ਫੈਸਟੀਵਲ]] ਦੇ ਫ਼ਿਲਮ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। [[ਪੰਚਤੰਤਰ]] -ਆਧਾਰਿਤ ਕਥਾ ਨੇ [[ਵੈਸ਼ਨਵਵਾਦ|ਵੈਸ਼ਨਵ]] ਸਾਂਝੀ ਕਲਾ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਸਟੈਂਸਿਲ ਕਲਾ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਾਲ ਲੱਗ ਗਏ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 42 ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਦੇਸਾਈ ਨੇ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਵਿਕਾਸ ਨਿਗਮ|ਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਕਾਰਟੂਨ ਅਤੇ ਐਨੀਮੇਟਡ ਸਿਰਲੇਖਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। == ਅਵਾਰਡ == * ''ਗੋਲਡ ਰੇਮੀ ਅਵਾਰਡ'', 41ਵਾਂ ਵਰਲਡ ਫੈਸਟ ਹਿਊਸਟਨ, ਯੂਐਸਏ 2008 ( ''ਮਨਪਸੰਦ'' ਲਈ''&nbsp;— ਦ ਪਰਫੈਕਟ ਮੈਚ'' ) * ਕਾਂਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਤਗਮਾ 2008 ਨਿਊਯਾਰਕ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ * ਸਿਲਵਰ ਅਵਾਰਡ (ਇੱਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦਾ ਸਰਵੋਤਮ ਲਘੂ ਗਲਪ), ਭਾਰਤੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੰਘ, 2007 * ਪ੍ਰਿਕਸ ਡੈਨਿਊਬ ਫੈਸਟੀਵਲ ਅਵਾਰਡ, ਸਲੋਵਾਕੀਆ 2008 <ref>{{Cite web |date=5 Feb 2014 |title=Animation films steal Mumbai International Film Festival show this year |url=https://www.dnaindia.com/entertainment/report-animation-films-steal-mumbai-international-film-festival-show-this-year-1959503 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180315091959/http://www.dnaindia.com/entertainment/report-animation-films-steal-mumbai-international-film-festival-show-this-year-1959503 |archive-date=15 March 2018 |access-date=29 Sep 2018 |website=DNA}}</ref> * ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ., DOPT ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਆਸਾਂ ਲਈ ਅਵਾਰਡ , ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਯਸ਼ਦਾ, 2014 <ref>{{Cite news|url=https://www.indiewire.com/2014/03/indian-animation-weekly-update-3-124297/|title=Indian Animation – Weekly Update (#3)|last=Patten|first=Fred|date=30 March 2014|work=IndieWire|access-date=29 Sep 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180929224213/https://www.indiewire.com/2014/03/indian-animation-weekly-update-3-124297/|archive-date=29 September 2018}}</ref> * ਪਰਸੋਨਲ, ਲੋਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ, 2015 ਤੋਂ ਅਵਾਰਡ * ਮੋਸਟ ਪਾਪੂਲਰ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ, ਮੁੰਬਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ, 2014 <ref>{{Cite web |last=Pawar |first=Yogesh |date=10 Feb 2014 |title=Mumbai International Film Festival 2014 doffs hat to human spirit with awards at closure |url=https://www.dnaindia.com/entertainment/report-mumbai-international-film-festival-2014-doffs-hat-to-human-spirit-with-awards-at-closure-1960639 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140425233455/http://www.dnaindia.com/entertainment/report-mumbai-international-film-festival-2014-doffs-hat-to-human-spirit-with-awards-at-closure-1960639 |archive-date=25 April 2014 |access-date=20 Sep 2014 |website=DNA}}</ref> == ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ == * ਗੈਰ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ 66ਵੇਂ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ|ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ]] 2019 ਵਿੱਚ ਜਿਊਰੀ <ref name="National Film Awards Jury">{{Cite news|url=https://pib.gov.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=192564|title=66th National Film Awards for 2018 announced|date=9 August 2019|work=Jury|access-date=14 March 2022|publisher=pib.gov.in/}}</ref> * ਬੰਗਲੌਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ 2020 BIFFES ਵਿੱਚ ਜਿਊਰੀ <ref>{{Cite web |title=BIFFES JURY 2020 |url=https://www.biffes.org/pdf/catalogue/12th-BIFFES-Films-Catalogue.pdf |access-date=14 March 2022 |website=biffes.org |archive-date=18 ਫ਼ਰਵਰੀ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220218170345/https://biffes.org/pdf/catalogue/12th-BIFFES-Films-Catalogue.pdf |url-status=dead }}</ref> * ਐਨੀਮੇਸ਼ਨ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਪੁਣੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ PIFF 2016 ਵਿੱਚ ਜਿਊਰੀ <ref name="PIFF JUry">{{Cite web |title=PIFF JURY 2016 |url=https://www.piffindia.com/jury-2016.php |access-date=14 March 2022 |website=piffindia.com |publisher=piffindia}}</ref> * ਨਿਊਯਾਰਕ ਫੈਸਟੀਵਲਜ਼ 2014 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਂਡ ਜਿਊਰੀ <ref>{{Cite news|url=https://bestmediainfo.com/2013/10/eight-indians-on-nyf-international-television-film-awards-2014-grand-jury/|title=Eight Indians on NYF International Television & Film Awards 2014 Grand Jury|date=25 October 2013|access-date=14 March 2022|publisher=bestmediainfo.com}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|refs=<ref name="th-16mar2008">{{cite news |url=http://www.hindu.com/mag/2008/03/16/stories/2008031650240700.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20080320090458/http://www.hindu.com/mag/2008/03/16/stories/2008031650240700.htm |url-status=dead |archive-date=20 March 2008 |title=Colours that still communicate |last=Kumar |first=Mala |date=16 March 2008 |work=[[The Hindu]] |publisher=[[The Hindu Group]] |access-date=20 January 2010 |location=[[Chennai]], [[Tamil Nadu]], [[India]]}}</ref> <ref name="ax-7jul2007">{{cite news |url=http://www.animationxpress.com/index.php?file=story&id=1710 |title=Dhvani Desai Odyysey of an artist: From Ad Films to Short Films |last=Birnur |first=Esha |date=7 July 2007 |work=Animationxpress.com |publisher=IndianTelevision.com |access-date=20 January 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110707143816/http://www.animationxpress.com/index.php?file=story&id=1710 |archive-date=7 July 2011 |url-status=live }}</ref> <ref name="si-10mar2008">{{cite news |url=http://www.screenindia.com/news/to-brajbhoomi-for-animation/282560/ |title=To Brajbhoomi for animation |last=Nath |first=Dipanita |date=10 March 2008 |work=[[Screen (magazine)|Screen India]] |publisher=[[Indian Express Group]] |access-date=20 January 2010 |archive-date=25 ਅਗਸਤ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100825235943/http://www.screenindia.com/news/to-brajbhoomi-for-animation/282560/ |url-status=dead }}</ref> <ref name="ie-13mar2008">{{cite news |url=http://www.expressindia.com/latest-news/DrawingAttention/283917/ |title=Drawing Attention |last=Nath |first=Dipanita |date=13 March 2008 |work=[[The Indian Express]] |publisher=[[Indian Express Group]] |access-date=20 January 2010 |archive-date=3 ਅਕਤੂਬਰ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121003051859/http://www.expressindia.com/latest-news/DrawingAttention/283917/ |url-status=dead }}</ref> <ref name="toi-11february2008">{{cite news |url=http://timesofindia.indiatimes.com/Cities/Animator_MIFFed_at_being_ignored/rssarticleshow/2772109.cms |title=Animator MIFFed at being ignored |date=11 February 2008 |work=[[The Times of India]] |publisher=[[The Times Group]] |access-date=20 January 2010}}</ref> <ref name="tp-22jun2007">{{cite news |url=http://www.televisionpoint.com/news2007/print.php?id=1182570149 |title=Dhvani Desai takes folk art to Hollywood |date=22 June 2007 |work=Televisionpoint.com |publisher=Bhash Media |access-date=20 January 2010}}</ref> <ref name="th-18november2007">{{cite web |url=http://www.hindu.com/2007/11/18/stories/2007111858680200.htm |archive-url=https://web.archive.org/web/20071121214940/http://www.hindu.com/2007/11/18/stories/2007111858680200.htm |url-status=dead |archive-date=21 November 2007 |title=When art merges with animation |last=Pradesh |first=Andhra |date=18 November 2007 |work=[[The Hindu]] |publisher=[[The Hindu Group]] |access-date=20 January 2010}}</ref> <ref name="fullhyd">{{cite web |url=http://www.fullhyderabad.com/profile/events/23335/2/the-15th-international-childrens-film-festival_review |title=The 15th International Children's Film Festival |year=2007 |work=fullhyderabad.com |publisher=LRR Technologies (Hyderabad), Pvt Ltd. |access-date=20 January 2010 |archive-date=29 ਸਤੰਬਰ 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110929191006/http://www.fullhyderabad.com/profile/events/23335/2/the-15th-international-childrens-film-festival_review |url-status=dead }}</ref> <ref name="un-27mar2008">{{cite web |url=http://portal.unesco.org/ci/en/ev.php-URL_ID=26305&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html |title=Asian film festival celebrates women's vision of the world |date=27 March 2008 |publisher=[[UNESCO]] |access-date=20 January 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090605165846/http://portal.unesco.org/ci/en/ev.php-URL_ID%3D26305%26URL_DO%3DDO_TOPIC%26URL_SECTION%3D201.html |archive-date=5 June 2009 |url-status=dead }}</ref> <ref name="ie-2mar2008">{{cite news |url=http://www.expressindia.com/latest-news/Through-the-lens/279154/ |title=Through the lens |date=2 March 2008 |work=[[The Indian Express]] |publisher=[[Indian Express Group]] |access-date=20 January 2010 |archive-date=4 ਦਸੰਬਰ 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081204091237/http://www.expressindia.com/latest-news/Through-the-lens/279154/ |url-status=dead }}</ref> <ref name="cfs-ar">{{cite web |url=http://www.cfsindia.org/annual_report07-08.htm |title=Annual Report for the Year 2007-2008 |year=2008 |publisher=Children's Film Society of India |access-date=18 January 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090925013833/http://cfsindia.org/annual_report07-08.htm |archive-date=25 September 2009 |url-status=dead }}</ref> <ref name="ii-20mar2008">{{cite news |url=http://movies.indiainfo.com/2008/03/20/0803200309_manpasanad.html |title=Cut-out a soulmate |date=20 March 2008 |work=India Info |publisher=DB Corp Ltd. |access-date=20 January 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080704082701/http://movies.indiainfo.com/2008/03/20/0803200309_manpasanad.html |archive-date=4 July 2008 |url-status=dead }}</ref> <ref name="wf2008">{{cite web |url = http://www.worldfest.org/downloads/winnerslist2008.xls |format = XLS |title = REMI Winners List 2008 |date = September 2008 |publisher = WorldFest-Houston International Film Festival |access-date = 18 January 2010 |url-status = dead |archive-url = https://web.archive.org/web/20100706051447/http://www.worldfest.org/downloads/winnerslist2008.xls |archive-date = 6 July 2010 }}</ref> <ref name="pib-25april2008">{{cite web |url=http://pib.nic.in/release/rel_print_page1.asp?relid=38069 |title=CFSI film 'Manpasand' bags award at Houston Festival |date=25 April 2008 |work=Press Information Bureau |publisher=[[Government of India]] |access-date=20 January 2010}}</ref> <ref name="idpa2007">{{cite web |url=http://www.idpaindia.org/awards/awards_2007.html |title=IDPA Awards for Excellence 2007 |year=2007 |publisher=Indian Documentary Producer's Association |access-date=18 January 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100428065942/http://www.idpaindia.org/awards/awards_2007.html |archive-date=28 April 2010 |url-status=dead }}</ref> <ref name="it-28april2008">{{cite news |url=http://www.indiantelevision.com/aac/y2k8/aac292.php |title=Colours of Konkan bags three awards at IDPA |date=28 April 2008 |publisher=IndianTelevision.com |access-date=20 January 2010}}</ref> <ref name="nyf2008">{{cite web |url=http://www.newyorkfestivals.com/res/pdf/2008WinnersBookletFV.pdf |title=New York Festivals 2008 Film & Video Awards Winners Booklet |year=2008 |publisher=[[New York Festivals]] |access-date=20 January 2010 |location=[[New York City|New York]], [[US]] |archive-date=4 ਅਕਤੂਬਰ 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121004083955/http://www.newyorkfestivals.com/res/pdf/2008WinnersBookletFV.pdf |url-status=dead }}</ref>}} * {{Cite journal|last=Kunchev|first=Pencho|last2=Nikolova, Tsvetomira|year=2008|title=The Indian animation - Conversation with the director Dhvani Desai|url=http://www.filmmakersbg.org/kino-issue3-2008-eng.htm|journal=Kino Magazine|location=Bulgaria|issue=3|archive-url=https://web.archive.org/web/20100209034305/http://www.filmmakersbg.org/kino-issue3-2008-eng.htm|archive-date=9 February 2010|access-date=20 January 2010}} * {{Cite journal|last=Lent|first=John A|date=1 May 2009|title=Animation in South Asia|journal=Studies in South Asian Film & Media|volume=1|issue=1|pages=101–117|doi=10.1386/safm.1.1.101_1}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Cite web |title=Manpasand (Perfect Match): Synopsis |url=http://www.cfsindia.org/animation/101.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100218184650/http://www.cfsindia.org/animation/101.htm |archive-date=18 February 2010 |access-date=20 January 2010 |publisher=Children's Film Society, India}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਔਰਤ ਕਲਾਕਾਰ]] bd6ip6jo9cqpry9f95zzaar0over6x5 0 153599 773677 642000 2024-11-17T20:14:57Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773677 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਫਰੀਦਾ ਮਹਿਤਾ | image = | alt = | caption = | birth_date = {{birth year and age|1959|7}} | occupation = [[ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ]], ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਫਰੀਦਾ ਮਹਿਤਾ''' ('''Fareeda Mehta;''' ਜਨਮ ਜੁਲਾਈ 1959) ਇੱਕ [[ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ|ਭਾਰਤੀ]] ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹੈ, ਜੋ ਲਘੂ ਫਿਲਮਾਂ, ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ [[ਪ੍ਰੈਸ ਟਰੱਸਟ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਅਤੇ [[ਯੂਨੀਸੈਫ਼|ਯੂਨੀਸੇਫ]], [[ਕੌਮੀ ਵਿੱਦਿਅਕ ਘੋਖ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਕੌਂਸਲ|ਐਨਸੀਈਆਰਟੀ]], ਨੋਰਾਡ ਅਤੇ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਵਿਕਾਸ ਨਿਗਮ|ਐਨਐਫਡੀਸੀ]] ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਸਹਿਯੋਗ ਕਰਦੀ ਹੈ। == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਮਹਿਤਾ ਨੇ ਬੰਬਈ ਦੇ ਟਾਟਾ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ (TISS) ਤੋਂ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ|ਫ਼ਿਲਮ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ]] (FTII), ਪੂਨੇ ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।<ref name="TheHindu">{{Cite news|url=http://www.hindu.com/mp/2008/03/24/stories/2008032450080300.htm|title=Directors Jocelyn Saab and Fareeda Mehta feel that films can work as a wake up call to women|date=24 March 2008|work=The Hindu (newspaper)|access-date=3 June 2021|archive-url=https://archive.today/20130411021106/http://www.hindu.com/mp/2008/03/24/stories/2008032450080300.htm|archive-date=11 April 2013}}</ref><ref name="cine">[http://parlecinema.blogspot.com/2009/08/kali-salwaar-2002-fareeda-mehta.html Kali Salwaar (2002) - Fareeda Mehta] Cinephilanderer.com website, Published 3 August 2009, Retrieved 3 June 2021</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਐਫ.ਟੀ.ਆਈ.ਆਈ., ਪੁਣੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਿਤਾ ਨੇ 1989 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਲਘੂ ਫਿਲਮ ''ਹਵਾ ਕਾ ਰੰਗ'' ਬਣਾਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਟੂਰਿਨ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ [[ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਾਹਨੀ|ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਾਹਾਨੀ]] ਅਤੇ [[ਮਣੀ ਕੌਲ|ਮਨੀ ਕੌਲ]] ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕਈ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। == ਫਿਲਮਾਂ == === ਲਘੂ ਫਿਲਮਾਂ === {| class="wikitable" !ਸਾਲ ! ਸਿਰਲੇਖ ! ਨੋਟਸ |- | 1989 | ''ਹਵਾ ਕਾ ਰੰਗ'' <ref name="IFFR">[https://iffr.com/en/persons/fareeda-m-mehta Fareeda Mehta profile on International Film Festival Rotterdam (IFFR) website]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} Retrieved 3 June 2021</ref> | |- |1994 | ''ਪੈਤ੍ਰਿਕ ਸੰਪਤਿ'' <ref name="IFFR" /> | |- |1994 | ''ਯਾਦੋੰ ਕੇ ਕਿਨਾਰੇ'' <ref name="IFFR" /> | |} === ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮਾਂ === {| class="wikitable" !ਸਾਲ ! ਸਿਰਲੇਖ ! ਨੋਟਸ |- | 1991 | ''ਭਵਤਾਰਨਾ'' | ਸਿਰਫ਼ ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। |- | 1995 | In Search of Greener Pastures<ref name="IFFR"/> | |} === ਫੀਚਰ ਫਿਲਮਾਂ === {| class="wikitable" !ਸਾਲ ! ਸਿਰਲੇਖ ! ਨੋਟਸ |- | 1991 | ''ਕਸਬਾ'' | ਸਿਰਫ਼ ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। |- | 2002 | ''[[ਕਾਲੀ ਸਲਵਾਰ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਕਾਲੀ ਸਲਵਾਰ]]'' <ref name="IFFR"/><ref name="TheHindu2">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/movies/unshackling-sultana/article18437382.ece|title=Unshackling Sultana (By shifting focus to the macro, Kali Salwar ceases to be a sex worker's story)|last=Fatema Kagalwala|date=13 May 2017|work=The Hindu (newspaper)|access-date=3 June 2021}}</ref> | |} == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਫ਼ਿਲਮੀ ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1959]] agpkuyztc70nla91laci40yjmq50mx1 0 154427 773726 731184 2024-11-18T03:43:45Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773726 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = ਮੰਜੂ ਮਹਿਤਾ | image = Shri Manju Mehta.jpg | image_size = | caption = ਗੁਜਰਾਤੀ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਟਰੱਸਟ ਵਿੱਚ ਮੰਜੂ ਮਹਿਤਾ; ਫਰਵਰੀ 2020 | birth_date = {{Birth date and age|1945|5|21|df=yes}} | genre = ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ | occupation = ਸੰਗੀਤਕਾਰ | instrument = ਸਿਤਾਰ | years_active = | label = | website = | associated_acts = }} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Articles with hCards]] [[ਪੰਡਿਤ|ਵਿਦੁਸ਼ੀ]]<ref>{{Cite web |title=The sitar from different angles (Pt. 2): Modern players, global experiments |url=https://www.darbar.org/article/sitar-from-different-angles-pt-2 |access-date=2021-09-30 |website=Darbar Arts Culture and Heritage Trust}}</ref> '''ਮੰਜੂ ਮਹਿਤਾ''' ('''Manju Mehta;''' ਜਨਮ '''ਮੰਜੂ ਭੱਟ''';<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/music/the-indomitable-spirit-and-quiet-dedication-of-sitarist-manju-mehta/article26470848.ece|title=The indomitable spirit and quiet dedication of sitarist Manju Mehta|last=Banerjee|first=Meena|date=2019-03-08|work=The Hindu|access-date=2021-09-30|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> 1945<ref>{{Cite web |last=Service |first=Tribune News |title=Sitarist Manju Mehta gets Tansen Samman |url=https://www.tribuneindia.com/news/archive/nation/sitarist-manju-mehta-gets-tansen-samman-704323 |access-date=2021-09-30 |website=Tribuneindia News Service |language=en |archive-date=2021-06-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210628130313/https://www.tribuneindia.com/news/archive/nation/sitarist-manju-mehta-gets-tansen-samman-704323 |url-status=dead }}</ref> ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ [[ਸਿਤਾਰ]] ਵਾਦਕ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date= |title=news/33634.html |url=http://www.earthtimes.org/articles/news/33634.html |access-date=2012-07-25 |publisher=Earth Times |archive-date=2012-09-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120921005130/http://www.earthtimes.org/articles/news/33634.html |url-status=dead }}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ == ਮਹਿਤਾ ਦਾ ਜਨਮ ਜੈਪੁਰ ਵਿੱਚ ਮਨਮੋਹਨ ਅਤੇ ਚੰਦਰਕਲਾਵ ਭੱਟ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Manju Mehta {{!}} Learn Indian Classical Music Online - Sharda.org |url=https://www.sharda.org/manju-mehta/ |access-date=2021-09-30 |website=Sharda Music |language=en-AU}}</ref> ਉਹ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ; ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੋਵੇਂ ਨਿਪੁੰਨ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਨ, ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਕਈ ਦਰਬਾਰੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ [[Shashi Mohan Bhatt|ਸ਼ਸ਼ੀ ਮੋਹਨ ਭੱਟ]] ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਹਨ ਭੱਟ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ [[ਪੰਡਿਤ]] ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।<ref name=":1">{{Cite magazine|date=August 4, 1997|title=Sitar maestro Pandit Shashi Mohan Bhatt passes away|url=https://www.indiatoday.in/magazine/signposts/story/19970804-sitar-maestro-pandit-shashi-mohan-bhatt-passes-away-831842-1997-08-04|magazine=India Today|language=en|access-date=2021-09-30}}</ref><ref>{{Cite web |title=Pt Vishwa Mohan Bhatt returns to stage after crucial head surgery with a concert in Chandigarh - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/events/chandigarh/pt-vishwa-mohan-bhatt-returns-to-stage-after-crucial-head-surgery-with-a-concert-in-chandigarh/articleshow/86120769.cms |access-date=2021-09-30 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ਸ਼ਸ਼ੀ ਮੋਹਨ, [[ਪੰਡਿਤ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ|ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ]] ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਉਸਦੀ ਭੈਣ ਮੰਜੂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਿਤਾਰ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ। ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਜ਼ੀਫੇ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ [[ਸਰੋਦ]] ਵਾਦਕ ਪੰਡਿਤ [[Damodar Lal Kabra|ਦਾਮੋਦਰ ਲਾਲ ਕਾਬਰਾ]], [[ਉਸਤਾਦ ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖ਼ਾਨ|ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖਾਨ]]<ref>{{Cite web |last=Amarendra Dhaneswhar |date=Feb 6, 2011 |title=Celebrating a legacy |url=https://mumbaimirror.indiatimes.com/entertainment/music/celebrating-a-legacy/articleshow/16099489.cms |access-date=2021-09-30 |website=Mumbai Mirror |language=en}}</ref> ਅਤੇ ਸ਼ੰਕਰ ਦੇ ਚੇਲੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। == ਕੈਰੀਅਰ == ਨੰਦਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਿਤਾ ਨੇ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, 1980 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਨਾਲ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ (ਉਸਦੇ ਪਹਿਲੇ ਅਧਿਆਪਕ ਭੱਟ ਅਤੇ ਕਾਬਰਾ ਵਾਂਗ) ਸਵੀਕਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਮਹਿਤਾ [[ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ|ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ]] ਦੀ ਰੇਟਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਖਰਲੇ ਦਰਜੇ ਦੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟਲਿਸਟ<ref>{{Cite web |last=Prasar Bharati—All India Radio, Ahmedabad |date=1 January 2020 |title=Annual List of Music Artists of All India Radio: Ahmedabad |url=https://prasarbharati.gov.in/music_artists/airahmedabad.pdf}}</ref> ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਦਰਜਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Music Auditions {{!}} Prasar Bharati |url=https://prasarbharati.gov.in/music-auditions/ |access-date=2021-09-30 |website=prasarbharati.gov.in}}</ref> ਉਹ ਸਪਤਕ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ @ ਸਪਤਕ ਟਰੱਸਟ ਸਪਤਕ ਫੈਸਟੀਵਲ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਸਾਲ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]] ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2010-10-27 |title=Ahmedabad sways to serene sitar tunes |url=http://www.ndtv.com/article/cities/ahmedabad-sways-to-serene-sitar-tunes-62755 |access-date=2012-02-10 |publisher=Ndtv.com}}</ref> == ਅਵਾਰਡ == * ਗੁਜਰਾਤ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕੈਡਮੀ * ਤਾਨਸੇਨ ਸਨਮਾਨ, 2018<ref>{{Cite web |date=26 December 2018 |title=Sitarist Manju Mehta gets 'Tansen Samman' |url=https://wap.business-standard.com/article/pti-stories/sitarist-manju-mehta-gets-tansen-samman-118122600321_1.html |access-date=2 January 2019 }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * ਧੀਰੂਭਾਈ ਠਾਕਰ ਸਾਵਿਆਸਾਚੀ ਸਾਰਸਵਤ ਅਵਾਰਡ, 2016।<ref>{{Cite magazine|date=July 2016|editor-last=Joshi|editor-first=Arvind|title="Dr. Dhirubhai Thakar Savyasachi Saraswat Award" Function Organized by the Gujarat Vishwakosh Trust, Ahmedabad at Ahmedabad|url=https://rajbhavan.gujarat.gov.in/FlipBook/Yatkinchit_July16/files/assets/basic-html/page66.html|magazine=Yatkinchit (The In-house Magazine of Gujarat Raj Bhavan)|location=Ahmedabad|publisher=[[Raj Bhavan, Gandhinagar|Gujarat Raj Bhavan]]|volume=2|issue=3|page=64|access-date=2020-07-15}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1945]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] tidq5e2k3nl9r5eberfobdtgtzicwvb 0 154908 773668 645211 2024-11-17T19:03:03Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773668 wikitext text/x-wiki '''ਪੇਰੀਆਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਅਤੇ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਸੈੰਕਚੂਰੀ''' ( '''PNP''' ) [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਕੇਰਲਾ]] ਵਿੱਚ ਇਡੁੱਕੀ ਅਤੇ ਪਠਾਨਮਥਿੱਟਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਹਾਥੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਅਤੇ ਇੱਕ ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਵਜੋਂ ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ। ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ 925 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ , ਜਿਸ ਵਿੱਚੋਂ 305 km ਦੇ ਕੋਰ ਜ਼ੋਨ ਨੂੰ 1982 ਵਿੱਚ ਪੇਰੀਆਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਾਰਕ ਦੁਰਲੱਭ, ਸਥਾਨਕ, ਅਤੇ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪੈ ਰਹੇ ਬਨਸਪਤੀ ਅਤੇ ਜੀਵ-ਜੰਤੂਆਂ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਦੀਆਂ: [[ਪੇਰੀਆਰ ਨਦੀ|ਪੇਰੀਆਰ]] ਅਤੇ [[ਪੰਬਾ ਨਦੀ|ਪੰਬਾ]] ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜਲਗਾਹ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਾਰਕ [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੱਖਣ [[ਪੱਛਮੀ ਘਾਟ]] ਦੀਆਂ [[ਇਲਾਚੀ ਪਹਾੜੀਆਂ|ਇਲਾਇਚੀ ਪਹਾੜੀਆਂ]] ਅਤੇ ਪੰਡਾਲਮ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ 4 ਹੈ ਕੁਮੀਲੀ ਤੋਂ, ਲਗਭਗ 100 km (62 mi) ਕੋਟਾਯਮ ਦੇ ਪੂਰਬ, 110 km (68 mi) [[ਮਦੁਰਈ|ਮਦੁਰਾਈ]] ਦੇ ਪੱਛਮ ਅਤੇ 120 km (75 mi) [[ਕੋਚੀ]] ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵੱਲ।<ref name="PTR">{{Citation |title=Welcome to Periyar Tiger Reserve |url=http://www.periyartigerreserve.org/ |year=2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191103092354/http://www.periyartigerreserve.org/ |publisher=Periyar Tiger Reserve |access-date=2012-01-31 |archive-date=3 November 2019}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:PERIYAR_TIGER_RESERVE_ENTRANCE.jpg|left|thumb| ਟਾਈਗਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ]] [[ਤਸਵੀਰ:LAKE_AT_PERIYAR_NATIONAL_PARK_AND_WILDLIFE_SANCTUARY.jpg|left|thumb| ਪੇਰੀਆਰ ਝੀਲ]] ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਣ ਅਤੇ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਕਾਰਵਾਈ 1934 ਵਿੱਚ [[ਤਰਾਵਣਕੋਰ|ਤ੍ਰਾਵਣਕੋਰ]] ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ, ਚਿਥਿਰਾ ਤਿਰੁਨਾਲ ਬਲਰਾਮ ਵਰਮਾ ਦੁਆਰਾ, ਚਾਹ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਪੇਰੀਆਰ ਝੀਲ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕਰਕੇ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>"The Thiruvithancore King Sri Chithira Thirunal Balaramavarma had put forward the law to conserve the forest. He also appointed S.C.H Robinson as Forest Conservation Officer. Soon Robinson realised the importance of the area and recommended that the area be protected. The King then directed that this area should be protected and later become the sanctuary." By Periyar Tiger-Wildlife Sanctuary in Kerala</ref><ref>{{Cite web |title=Periyar Tiger-Wildlife Sanctuary in Kerala |url=http://www.sreestours.com/periyar-tiger.html |access-date=8 June 2014}}</ref> ਇਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨੇਲੀਕਮਪੱਟੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਏਕੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ 1950 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। == ਭੂਗੋਲ == [[ਤਸਵੀਰ:Periyar_National_Park_and_Wildlife_Sanctuary_Mountains.jpg|thumb| ਪੇਰੀਆਰ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਧੁੰਦਲੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ]] ਪੇਰੀਆਰ ਨੈਸ਼ਨਲ ਪਾਰਕ [[ਇਲਾਚੀ ਪਹਾੜੀਆਂ|ਇਲਾਇਚੀ ਪਹਾੜੀਆਂ]] ਦੇ ਪਹਾੜੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ : ਸੀਮਾ ਵੇਲੀਮਲਾਈ ਤੱਕ ਅੰਤਰਰਾਜੀ ਸੀਮਾ ਵਿੱਚ ਮੇਦਾਗਨਮ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਬਿੰਦੂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਤੋਂ ਇਹ ਸੀਮਾ ਵੇਲੀਮਲਾਈ ਤੋਂ ਕਾਲੀਮਲਾਈ ਪੀਕ (GO (P) No.65/2003/F&WLD ਮਿਤੀ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ, 20 ਦਸੰਬਰ 03) (1615 M) ਤੱਕ ਅੰਤਰ-ਰਾਜੀ ਸੀਮਾ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਹ {{Convert|1700|m|ft|abbr=on}} ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਹਾੜੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਦੀ ਉਚਾਈ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਇਹ {{Convert|1200|m|ft|abbr=on}} ਵਿੱਚ ਫੈਲਦਾ ਹੈ ਉੱਚਾ [[ਪੱਬੀ|ਪਠਾਰ]]। ਇਸ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਉੱਚਾਈ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਡੂੰਘੇ ਬਿੰਦੂ, [[ਪੰਬਾ ਨਦੀ]] ਦੀ 100 ਮੀਟਰ ਘਾਟੀ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਿੱਗਦੀ ਹੈ। ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ {{Convert|2019|m|ft|abbr=on}} ਹੈ ਉੱਚੀ ਕੋਟਾਮਾਲਾ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਦੱਖਣੀ ਚੋਟੀ {{Convert|2000|m|ft|0}} ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਹੈ । [[ਪੇਰੀਆਰ ਨਦੀ|ਪੇਰੀਯਾਰ]] ਅਤੇ [[ਪੰਬਾ ਨਦੀ|ਪੰਬਾ ਨਦੀਆਂ]] ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੇ ਜੰਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਦੋਵੇਂ ਮਲਪਾਰਾ ਵਿੱਚ।<ref name="PTR catchment"> {{Citation |title=Periyar Tiger Reserve - UNESCO World Heritage site |url=https://www.periyartigerreserve.org/Knowmore?id=60b87d102f9436962dd1356e&content=Periyar%20Tiger%20Reserve |year=2021 |publisher=Periyar Tiger Reserve |access-date=2021-08-12}}</ref> ਪਾਰਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚੋਟੀਆਂ ਪਚਯਾਰਮਲਾ, ਵੇਲੀਮਾਲਾ, ਸੁੰਦਰਮਾਲਾ, ਚੋਕਮਪੇਟੀ ਮਾਲਾ ਅਤੇ ਕਰੀਮਲਾ ਹਨ।<ref name="KFRI2">{{Cite web |year=1998 |title=STUDIES ON THE FLORA OF PERIYAR TIGER RESERV |url=http://docs.kfri.res.in/KFRI-RR/KFRI-RR150.pdf |access-date=24 January 2016 |publisher=Kerala Forest Research Institute |pages=8 |location=India |archive-date=30 ਸਤੰਬਰ 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130930040109/http://docs.kfri.res.in/KFRI-RR/KFRI-RR150.pdf |url-status=dead }}</ref> ਟੌਪੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਅਤੇ ਰੋਲਿੰਗ ਪਹਾੜੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਸੰਘਣੀ ਜੰਗਲੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੈੰਕਚੂਰੀ ਪੇਰੀਆਰ ਝੀਲ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਹੈ, {{Convert|31|km2|mi2|abbr=on}} ਮਾਪਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਸਰੋਵਰ,<ref> {{Citation |title=Periyar River |url=https://www.britannica.com/place/Periyar-River |year=2016 |publisher=Encyclopedia Britannica |access-date=2021-08-12}}</ref> ਜੋ ਕਿ 1895 ਵਿੱਚ ਮੁੱਲਾਪੇਰੀਆਰ ਡੈਮ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਜਲ ਭੰਡਾਰ ਅਤੇ ਪੇਰੀਆਰ ਨਦੀ ਜੰਗਲੀ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਸਥਾਨਕ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵਾਂ ਲਈ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸਥਾਈ ਸਰੋਤ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। == ਜਲਵਾਯੂ == ਤਾਪਮਾਨ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ 15 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ&nbsp;ਦਸੰਬਰ ਅਤੇ ਜਨਵਰੀ ਅਤੇ 31 ਵਿੱਚ °C&nbsp;ਅਪ੍ਰੈਲ ਅਤੇ ਮਈ ਵਿੱਚ °C. ਸਲਾਨਾ [ਵਰਖਾ (ਮੌਸਮ ਵਿਗਿਆਨ)|ਵਰਖਾ] 2000 ਅਤੇ 3000 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ&nbsp;ਮਿਲੀਮੀਟਰ, ਜੂਨ ਤੋਂ ਸਤੰਬਰ ਦਰਮਿਆਨ [ਦੱਖਣੀ-ਪੱਛਮੀ ਮਾਨਸੂਨ] ਦੌਰਾਨ ਲਗਭਗ ਦੋ ਤਿਹਾਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸਾ ਅਕਤੂਬਰ ਅਤੇ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ [ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਮਾਨਸੂਨ] ਦੌਰਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਵਰਖਾ ਨਾਲ ਗਰਮੀਆਂ ਨਿੱਘੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਠੰਡੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == <div class="reflist "> <references group="" responsive="1"></references> </div> shsqcabc6x3p2y8aw74qtagp0x0ww64 0 154996 773722 650510 2024-11-18T02:59:58Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773722 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਮੋਨਿਕਾ ਸਹਿਗਲ | image = | caption = | birth_name = | birth_date = {{birth date and age|df=yes|1990|03|06}} | birth_place = ਉਜੈਨ | nationality = ਭਾਰਤੀ | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਮੋਨਿਕਾ ਸਹਿਗਲ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Monica Sehgal;''' ਜਨਮ 6 ਮਾਰਚ 1990) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ, ਜੋ "''ਦੋਸਤੀ. . ਯਾਰੀਆਂ. . . ਮਨਮਰਜ਼ੀਆਂ"'' ਵਿੱਚ ਰਾਧਿਕਾ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ [[ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ]] 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title='Dosti…Yariyaan…Manmarzian' actress Monica Sehgal faints while shooting |url=http://indianexpress.com/article/entertainment/television/dosti-yariyaan-manmarzian-actress-monica-sehgal-faints-while-shooting/ |access-date=2016-08-03 |website=indianexpress.com/article}}</ref><ref>{{Cite web |title=...Manmarzia Actress Monica Sehgal faints while shooting the sets.. |url=https://wap.business-standard.com/article-amp/news-ians/manmarzian-actress-monica-sehgal-faints-while-shooting-115042900757_1.html |access-date=25 September 2020 |website=Business standard }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web |title=...Manmarzia Actress Monica Sehgal faints while shooting |url=https://zeenews.india.com/entertainment/idiotbox/manmarzian-actress-monica-sehgal-faints-while-shooting_1587202.html |access-date=25 September 2020 |website=Zeenews.india.com}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਮੋਨਿਕਾ ਦਾ ਜਨਮ 6 ਮਾਰਚ 1990 ਨੂੰ [[ਉੱਜੈਨ|ਉਜੈਨ ਵਿੱਚ]] ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="Monica">{{Cite web |title=Striking Balance |url=https://www.thehindu.com/features/metroplus/radio-and-tv/striking-a-balance/article7081088.ece/amp/ |access-date=25 September 2020 |website=The hindu}}</ref><ref>{{Cite web |title=Monica identity crisis. |url=https://m.mid-day.com/amp/articles/monica-sehgals-identity-crisis/16077192 |access-date=25 September 2020 |website=Mid-day }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਮਾਰਚ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਪੋਸਟ-ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਜ਼ੇਵੀਅਰ ਕਾਲਜ, [[ਮੁੰਬਈ]] ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। == ਕੈਰੀਅਰ == 2015 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਸ਼ੋਅ ''ਦੋਸਤੀ'' ''.'' ''.'' ''ਯਾਰੀਆਂ.'' ''.'' ''.'' ''ਮਨਮਰਜ਼ੀਆਂ'' ਅਹਮ ਸ਼ਰਮਾ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 2016 ਵਿੱਚ ਉਹ ''[[ਚਕ੍ਰਵਰਤੀਨ ਅਸ਼ੋਕ ਸਮਰਾਟ|ਚੱਕਰਵਰਤੀਨ ਅਸ਼ੋਕ ਸਮਰਾਟ]]'' ਵਿੱਚ ਬਾਹਮਣੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ।<ref>{{Cite web |title=Good company is essential while traveling. |url=https://www.tellychakkar.com/lifestyle/travel/good-company-essential-while-traveling-monica-sehgal-170509 |access-date=25 September 2020 |website=Tellychakar.com}}</ref> 2016 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਬਿੰਦਾਸ ਦੀ ਯੇ ਹੈ ਆਸ਼ਿਕੀ ਵਿੱਚ ਕਾਵਿਆ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਸੀ। 2018 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ [[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ]] ਰਿਐਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ 'ਫੂਡਸ਼ਾਲਾ' ਦੇ 7ਵੇਂ ਸੀਜ਼ਨ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੱਧ-ਪੂਰਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਤੇ ਪਾਕੇਟ ਏਸੇਸ ਦੇ ਘਰ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਲਾਈਵ ਟ੍ਰੀਵੀਆ ਗੇਮ ਸ਼ੋਅ, ਲੋਕੋ ਨੂੰ ਐਂਕਰਿੰਗ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਦੇਖਿਆ।<ref>{{Cite web |title=Monica Sehgal to anchor reality show. |url=https://www.iwmbuzz.com/television/news/monica-sehgal-anchor-reality-show/2018/10/20/amp |access-date=25 September 2020 |website=Iwmbuzz}}</ref><ref>{{Cite web |title=Monica Sehgal to host 2018 foodshala. |url=https://www.auditionform.in/news/zee-tv/zee-tv-foodshala-2018-host-start-date/#:~:text=Monica%20Sehgal%20to%20host%20foodshala%202018%20on%20Zee%20TV,-October%2020%2C%202018&text=Zee%20TV%20is%20back%20with,show%20in%20middle%20east%20countries. |access-date=25 September 2020 |archive-date=23 ਅਕਤੂਬਰ 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201023051050/https://www.auditionform.in/news/zee-tv/zee-tv-foodshala-2018-host-start-date/#:~:text=Monica%20Sehgal%20to%20host%20foodshala%202018%20on%20Zee%20TV,-October%2020%2C%202018&text=Zee%20TV%20is%20back%20with,show%20in%20middle%20east%20countries. |url-status=dead }}</ref> == ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ == {| class="wikitable" !ਸਾਲ ! ਸਿਰਲੇਖ ! ਭੂਮਿਕਾ ! ਨੋਟਸ |- | 2015 | ''ਦੋਸਤੀ'' ''.'' ''.'' ''ਯਾਰੀਆਂ.'' ''.'' ''.'' ''ਮਨਮਰਜ਼ੀਆਂ'' | ਰਾਧਿਕਾ ਮਿਸ਼ਰਾ/ਰਾਧਿਕਾ ਅਰਜੁਨ ਮਹਿਰਾ | ਪਾਤਰ<ref>{{Cite web |title=Monica Sehgal: Rajasthan feels like home |url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Monica-Sehgal-Rajasthan-feels-like-home/articleshow/47131230.cms |access-date=2016-08-03 |website=timesofindia.indiatimes.com}}</ref> |- | 2015 - 2016 | ''[[ਚਕ੍ਰਵਰਤੀਨ ਅਸ਼ੋਕ ਸਮਰਾਟ|ਚੱਕਰਵਰਤੀਨ ਅਸ਼ੋਕ ਸਮਰਾਟ]]'' | ਬਾਹਮਣੀ | ਆਵਰਤੀ ਰੋਲ<ref>{{Cite web |title=Newcomer Monica Sehgal gets taste of her popularity |url=http://indiatoday.intoday.in/story/monica-sehgal-manmarzian-star-plus-new-serial-radhika/1/440602.html |access-date=2016-08-03 |website=indiatoday.intoday.in}}</ref><ref>{{Cite web |title=Monica Sehgal's identity crisis |url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Monica-Sehgals-identity-crisis/articleshow/46635737.cms |access-date=2016-08-03 |website=timesofindia.indiatimes.com}}</ref> |- | 2016 | ''ਯੇ ਹੈ ਆਸ਼ਿਕੀ'' | ਕਾਵਯਾ | (ਸੀਜ਼ਨ 4 - ਐਪੀਸੋਡ 18) |- | 2017 | ''[["The Adventure of Monica, Tony, Seb, and Yahvi"|"ਮੋਨਿਕਾ, ਟੋਨੀ, ਸੇਬ ਅਤੇ ਯਾਹਵੀ ਦਾ ਸਾਹਸ"]]'' | ਮੋਨਿਕਾ | ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ |} == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1990]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 4frox20j91rru70g8h8wo805laxpmqj 0 155171 773649 647623 2024-11-17T16:37:04Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773649 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਨਤਾਸ਼ਾ ਸ਼ਰਮਾ | image = | caption = | birth_date = | birth_place = | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years_active = 2009–ਮੌਜੂਦ | known_for = | spouse = }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਨਤਾਸ਼ਾ ਸ਼ਰਮਾ ਰੇਡੀਜ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Natasha Sharma Redij''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ 2009 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ''ਨਾ ਆਨਾ ਇਸ ਦੇਸ ਲਾਡੋ'' ਵਿੱਚ ਸੀਆ ਸਾਂਗਵਾਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ 2010 ਵਿੱਚ ''ਕਾਮੇਡੀ ਸਰਕਸ ਕੇ ਸੁਪਰਸਟਾਰਸ'' ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ''ਯਹਾਂ ਮੈਂ ਘਰ ਘਰ ਖੇਲੀ'' ਵਿੱਚ ਵਸੁੰਧਰਾ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ।<ref>{{Cite news|url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-04-10/tv/28115696_1_serials-girl-udaan|title=I am getting offers from South: Natasha|last=SOUMITRA DAS, TNN|date=2010-04-10|work=[[The Times of India]]|access-date=2013-08-28|archive-url=https://archive.today/20130828110113/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-04-10/tv/28115696_1_serials-girl-udaan|archive-date=2013-08-28}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ 29 ਅਪ੍ਰੈਲ 2012 ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੁਆਏਫ੍ਰੈਂਡ ਅਭਿਨੇਤਾ ਆਦਿਤਿਆ ਰੇਡੀਜ ਨਾਲ ਮੰਗਣੀ ਕਰ ਲਈ।<ref>{{Cite web |title=Natasha Sharma and Aditya Redij’s engagement in Delhi! |url=https://m.timesofindia.com/tv/news/hindi/natasha-sharma-and-aditya-redijs-engagement-in-delhi/articleshow/12933823.cms |access-date=1 May 2012 |website=The Times of India}}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 2014 'ਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਬੱਚੇ, ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Aditya Redij: Married life with Natasha Sharma has been fantastic |url=https://www.ndtv.com/entertainment/aditya-redij-married-life-with-natasha-sharma-has-been-fantastic-661010/amp/1 |access-date=8 September 2014 |publisher=NDTV}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ 2009 ਤੋਂ 2010 ਤੱਕ ਆਦਿਤਿਆ ਰੇਡੀਜ<ref>{{Cite web |title=Na Aana Iss Des Ladoo couple Natasha Sharma and Aditya Redij to become parents |url=https://m.timesofindia.com/tv/news/hindi/na-aana-iss-des-ladoo-couple-natasha-sharma-and-aditya-redij-to-become-parents/amp_articleshow/90582782.cms |access-date=1 April 2022 |website=The Times of India}}</ref> ਦੇ ਨਾਲ ਸੀਆ ਸਾਂਗਵਾਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ''ਨਾ ਆਨਾ ਇਸ ਦੇਸ ਲਾਡੋ'' ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਉਸਦੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੋੜ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite web |title=Sia’s battle with Ammaji in 'Na Aana Is Des Laado'! |url=https://m.timesofindia.com/tv/news/hindi/sias-battle-with-ammaji/articleshow/6114806.cms#_ga=2.57973738.1956998245.1659099076-165862910.1659099076 |access-date=2 June 2011 |website=The Times of India}}</ref> ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਲੀਡ ਰੋਲ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਵਿੱਚ ਸਰਬੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਇੰਡੀਅਨ ਟੈਲੀ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।<ref>{{Cite web |title=WATCH! All Episodes of Colors's Na Aana Is Des Laado on Voot |url=https://www.voot.com/shows/na-aana-iss-des-laado/100006 |access-date=15 May 2017 |website=Voot |archive-date=5 ਜੁਲਾਈ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220705214821/https://www.voot.com/shows/na-aana-iss-des-laado/100006 |url-status=dead }}</ref> ਉਹ [[ਕਪਿਲ ਸ਼ਰਮਾ]] ਦੇ ਨਾਲ ''ਕਾਮੇਡੀ ਸਰਕਸ ਕੇ ਸੁਪਰਸਟਾਰਸ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ 2010 ਵਿੱਚ, ''ਆਹਤ'' ਦੇ ਇੱਕ ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। 2011 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ''<nowiki/>'ਲਵ ਕਾ ਦ ਐਂਡ''' ਨਾਲ ਆਪਣੀ [[ਬਾਲੀਵੁੱਡ|ਹਿੰਦੀ]] ਫਿਲਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=http://movies.ndtv.com/movie_Review.aspx?id=618&pfrom=home-Movies|title=Review: Luv Ka The End|last=Chopra|first=Anupama|access-date=8 May 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20110509031630/http://movies.ndtv.com/movie_Review.aspx?id=618&pfrom=home-Movies|archive-date=9 May 2011|publisher=NDTV}}</ref> ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ 2012 ਵਿੱਚ ''ਯਹਾਂ ਮੈਂ ਘਰ ਘਰ ਖੇਡੀ'' ਵਿੱਚ ਵਸੁੰਧਰਾ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Yahaaan Main Ghar Ghar Kheli: ZEE TV Show &#124; Watch Yahaaan Main Ghar Ghar Kheli TV Serial Episodes and Videos Online at |url=http://www.zeetv.com/shows/yahan-main-ghar-ghar-kheli/ |access-date=2014-05-23 |publisher=Zeetv.com}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਹ ਸ਼ਿਲਪਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ''ਲਖੋਂ ਮੈਂ ਏਕ'' ਦੇ ਇੱਕ ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ।<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/tv/Lakhon-Mein-Ek-follows-social-theme-set-by-Satyamev-Jayate/articleshow/15338027.cms|title='Lakhon Mein Ek' follows social theme set by 'Satyamev Jayate'|date=3 August 2012|work=[[The Times of India]]|access-date=19 August 2012}}</ref> ਉਸਨੇ 2012 ਵਿੱਚ ਮਨੀਸ਼ ਗੋਇਲ ਨਾਲ ''ਬਿੱਗ ਮੇਮਸਾਬ ਦੀ'' ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਵੀ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Manish Goel to co-host Big Memsaab with Natasha Sharma |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-20/tv/32334699_1_showcase-talent-natasha-sharma-housewives |access-date=21 June 2012 |website=The Times of India |archive-date=2013-01-03 |archive-url=https://archive.today/20130103094915/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2012-06-20/tv/32334699_1_showcase-talent-natasha-sharma-housewives |url-status=dead }}</ref> 2015 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ [[ਪੰਜਾਬੀ ਸਿਨਮਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਫਿਲਮ ''ਸਰਦਾਰ ਜੀ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿਊਜ਼ ਰਿਪੋਰਟਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite web |last=McCahill |first=Mike |date=29 June 2015 |title=Sardarji review – Diljit Dosanjh hunts for a funny joke in ghastly ghost story |url=https://www.theguardian.com/film/2015/jun/29/sardarji-review-diljit-dosanjh-ghost-hunter |website=The Guardian}}</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀਆਂ == {| class="wikitable" !ਸਾਲ ! ਅਵਾਰਡ ! ਸ਼੍ਰੇਣੀ ! ਕੰਮ ! ਨਤੀਜਾ ! ਰੈਫ. |- | 2010 | ਇੰਡੀਅਨ ਟੈਲੀ ਅਵਾਰਡ | ਲੀਡ ਰੋਲ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ | ''ਨਾ ਆਨਾ ਇਸ ਦੇਸ ਲਾਡੋ'' | ''ਨਾਮਜ਼ਦ'' | |} == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 177qeochh9e3ev0jhiqemzer8dgcyd7 0 155172 773650 645859 2024-11-17T16:37:12Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773650 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਨਤਾਸ਼ਾ ਸਿੰਘ | image = | image_size = | caption = | birth_name = ਨਤਾਸ਼ਾ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ | birth_date = 8 ਦਸੰਬਰ | birth_place = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]], ਭਾਰਤ | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years_active = 1993 - ਮੌਜੂਦ | relatives = }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਨਤਾਸ਼ਾ ਸਿੰਘ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Nattasha Singh''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਇੱਕ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ [[ਸਿਟਕਾਮ]] ਸੀਰੀਅਲ ''ਦੇਖ ਭਾਈ ਦੇਖ'' ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref name="kid-no-more">{{Citation |last=Smita Roy |title=Nattasha Singh: A kid no more! - TV - Entertainment |date=11 February 2010 |url=http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-02-11/tv/28116126_1_debut-film-kid-box-office |work=[[The Times of India]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20110811054726/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2010-02-11/tv/28116126_1_debut-film-kid-box-office |access-date=2010-04-03 |archive-date=11 August 2011}}</ref> ਉਸਨੇ ਨਵੀਨ ਨਿਸਚੋਲ ਅਤੇ [[ਫ਼ਰੀਦਾ ਜਲਾਲ|ਫਰੀਦਾ ਜਲਾਲ]] ਦੀ ਬੁਲਬੁਲੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੀ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਧੀ ਕੀਰਤੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਅਦਾਕਾਰੀ ਤੋਂ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਵਿਰਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ 15 ਜਨਵਰੀ 2010 ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਫਿਲਮ ''ਮਿਸ਼ਨ 11 ਜੁਲਾਈ'',<ref>{{Citation |last=Rachana |title=Dekh Bhai Dekh girl Natasha makes Bollywood debut |date=15 Jan 2010 |url=http://www.glamsham.com/movies/scoops/10/jan/15-dekh-bhai-dekh-girl-natasha-makes-bollywood-debut-011015.asp |publisher=Glamsham.com |access-date=2010-04-03}}</ref> ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਲੀਡ ਵਜੋਂ [[ਬਾਲੀਵੁੱਡ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਕੁੜੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਬੁਆਏਫ੍ਰੈਂਡ ਸ਼ਾਹਿਦ ਨਾਲ ਡੂੰਘੇ ਪਿਆਰ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਪਰ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਉਸਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ [[ਦਹਿਸ਼ਤਵਾਦ|ਅੱਤਵਾਦ]] ਵੱਲ ਮੁੜਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਖੜੇ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਨਤਾਸ਼ਾ ਦਾ ਜਨਮ 8 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਅਤੇ ਗਾਇਕ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅੰਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਗੀਤਾਂਜਲੀ ਸਿੰਘ ਦੀ ਧੀ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਭੈਣ ਤਾਨਿਆ ਸਿੰਘ ਵੀ ਇੱਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ ਅਤੇ [[ਟੀ-ਸੀਰੀਜ਼]] ਦੇ ਮਾਲਕ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਹੈ। == ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਕੈਰੀਅਰ == {| class="wikitable" !ਸਿਰਲੇਖ ! ਭੂਮਿਕਾ ! ਚੈਨਲ |- | ''ਦੇਖ ਭਾਈ ਦੇਖ'' | ਕੀਰਤੀ | ਡੀਡੀ ਨੈਸ਼ਨਲ |- | ''[[Woh Hue Na Hamare|ਵੋਹ ਹੂਏ ਨਾ ਹਮਾਰੇ]]'' | ਅਰੁਣ ਗੋਵਿਲ ਦੀ ਬੇਟੀ ਹੈ | ਡੀਡੀ ਨੈਸ਼ਨਲ |- | ''ਮਿਲਾਨ'' | ਚੰਕਲ | [[ਸੋਨੀ ਇੰਟਰਟੇਨਮੈਂਟ ਟੈਲੀਵਿਜਨ (ਭਾਰਤ)|ਸੋਨੀ ਟੀ.ਵੀ.]] |- | ''[[Aangan (Indian TV series)|ਆਂਗਨ]]'' | ਆਰਤੀ | [[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ|ਜ਼ੀ ਟੀ.ਵੀ]] |- | ''ਓ ਡੈਡੀ!'' | ਟੀਨਾ | [[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ|ਜ਼ੀ ਟੀ.ਵੀ.]]<ref>[http://www.screenindia.com/old/mar24/tele2.htm ''OH DADDY!'']{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> |- | ''ਸੱਤ ਫੇਰੇ: ਸਲੋਨੀ ਕਾ ਸਫ਼ਰ'' | ਜੂਹੀ | [[ਜ਼ੀ ਟੀਵੀ|ਜ਼ੀ ਟੀ.ਵੀ]] |- | ''[[Kumkum {{spaced ndash}} Ek Pyara Sa Bandhan|ਕੁਮਕੁਮ - ਏਕ ਪਿਆਰਾ ਸਾ ਬੰਧਨ]]'' | ਮਾਲਿਨੀ (ਮੱਲੀ) ਮਲਹੋਤਰਾ | [[ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ]] |} == ਫਿਲਮ ਕੈਰੀਅਰ == {| class="wikitable" !ਸਾਲ ! ਸਿਰਲੇਖ ! ਭੂਮਿਕਾ ! ਭਾਸ਼ਾ |- | 2010 | ''ਮਿਸ਼ਨ 11 ਜੁਲਾਈ'' | ਰਾਵੀ | [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] |} == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1992]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] n5p1acq97ovpsobxpqo4l0qu83w7zp9 0 155339 773742 741254 2024-11-18T05:50:52Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773742 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Roopa Ganguly at a Swearing-in Ceremony, at Parliament House, in New Delhi (cropped).jpg|thumb|ਰੂਪਾ ਗਾਂਗੁਲੀ]] '''ਰੂਪਾ ਗਾਂਗੁਲੀ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾ, ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਅਤੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Roopa Ganguly movies, filmography, biography and songs |url=https://www.cinestaan.com/people/roopa-ganguly-13090 |access-date=18 August 2018 |website=Cinestaan |archive-date=18 ਅਗਸਤ 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180818182118/https://www.cinestaan.com/people/roopa-ganguly-13090 |url-status=dead }}</ref> ਉਹ [[ਬੀ ਆਰ ਚੋਪੜਾ]] ਦੀ ਹਿੱਟ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀ ''ਮਹਾਭਾਰਤ'' ਵਿੱਚ [[ਦਰੌਪਦੀ|ਦ੍ਰੋਪਦੀ]] ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=21 April 2020 |title=Netizens applaud Mahabharat's Roopa Ganguly and Nitish Bharadwaj after watching Draupadi's 'cheer-haran' |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/netizens-applaud-mahabharats-roopa-ganguly-and-nitish-bharadwaj-after-watching-draupadis-cheer-haran/photostory/75268033.cms |access-date=29 April 2020 |website=[[The Times of India]] |language=en}}</ref> [[ਬਾਲੀਵੁੱਡ]] ਦੀ [[ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ]] ਨੂੰ ਟਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਜਵਾਬ ਵਜੋਂ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਬਹੁਪੱਖੀਤਾ ਅਤੇ ਲਹਿਜ਼ੇ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲਨ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.rediff.com/movies/2005/oct/26roopa.htm|title='I can't help acting like Abhishek's mother'|work=Rediff|access-date=10 March 2017}}</ref><ref>{{Cite web |title=Tollywood movies that prove Roopa Ganguly is a treasure to Bengali cinema {{!}} The Times of India |url=https://www.timesofindia.com/entertainment/bengali/movies/entertainment/bengali/movies/photo-features/5-tollywood-movies-that-prove-roopa-ganguly-is-a-treasure-to-bengali-cinema/na-hannyate-2012/photostory/65225350.cms |access-date=18 August 2018 |website=The Times of India}}</ref><ref name="filmsack.jimdo.com">{{Cite web |title=Has Roopa Ganguly been exploited to the full brim of her talent! |url=https://filmsack.jimdo.com/has-roopa-ganguly-been-exploited-to-the-full-brim-of-her-talent/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170731194447/https://filmsack.jimdo.com/has-roopa-ganguly-been-exploited-to-the-full-brim-of-her-talent/ |archive-date=31 July 2017 |access-date=27 May 2017 |website=filmsack.jimdo.com |language=en-US}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਮਰਣਾਲ ਸੇਨ|ਮ੍ਰਿਣਾਲ ਸੇਨ]], [[ਅਪਰਨਾ ਸੇਨ]], [[ਗੌਤਮ ਘੋਸ਼]] ਅਤੇ [[ਰਿਤੁਪਰਣੋ ਘੋਸ਼|ਰਿਤੁਪਰਨੋ ਘੋਸ਼]] ਵਰਗੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ [[ਰਬਿੰਦਰ ਸੰਗੀਤ]] ਗਾਇਕਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ ਹੈ।<ref name="Directorate of Film Festival">{{Cite web |title=Directorate of Film Festival |url=http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714160038/http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |archive-date=14 July 2014 |access-date=10 March 2017 |website=iffi.nic.in}}</ref> ਉਸਨੇ ਇੱਕ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ|ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਅਤੇ ਦੋ BFJA ਅਵਾਰਡਾਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ।<ref>{{Cite web |title=Directorate of Film Festival |url=http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714160038/http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |archive-date=14 July 2014 |access-date=27 May 2017 |website=iffi.nic.in}}</ref> ਅਕਤੂਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ|ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ]] ਦੁਆਰਾ [[ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ, ਰਾਜ ਸਭਾ|ਸੰਸਦ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ]] ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref>{{Cite news|url=http://indianexpress.com/article/india/india-news-india/roopa-ganguly-nominated-to-rajya-sabha/|title=Actor Roopa Ganguly nominated to Rajya Sabha|date=4 October 2016|work=The Indian Express|access-date=27 May 2017|language=en-US}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]] ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਮਹਿਲਾ ਮੋਰਚਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=31 December 2015 |title='Mahabharat' Actress Rupa Ganguly To Head BJP's West Bengal Women's Wing |url=http://www.huffingtonpost.in/2015/12/31/rupa-ganguly-wb-bjp-women-wing-chief_n_8898022.html |access-date=27 May 2017 |website=Huffington Post India}}</ref> ਉਸਨੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਮੋਸ਼ਨ ਪਿਕਚਰ ਆਰਟਿਸਟਸ ਫੋਰਮ, ਸਿਨੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਲਈ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ<ref>{{Cite web |title=West Bengal Motion Picture Artists' Forum |url=http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2003 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170722044508/http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2003 |archive-date=22 July 2017 |access-date=7 May 2017 |website=wbmpaf.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=West Bengal Motion Picture Artists' Forum |url=http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2004 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170722044513/http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2004 |archive-date=22 July 2017 |access-date=7 May 2017 |website=wbmpaf.com}}</ref> ਅਤੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ<ref>{{Cite web |title=West Bengal Motion Picture Artists' Forum |url=http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2005 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170722044518/http://www.wbmpaf.com/member.php?member=executive&year=2005 |archive-date=22 July 2017 |access-date=7 May 2017 |website=wbmpaf.com}}</ref> ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।<ref name="Directorate of Film Festival" /> ਉਸਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ 100 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Roopa Ganguly Filmography |url=https://boxofficeindia.com/actor.php?actorid=5781 |access-date=2022-08-20 |website=boxofficeindia.com}}</ref> ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਬਿਜੋਏ ਚੈਟਰਜੀ ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਲਘੂ ਫਿਲਮ ''ਨਿਰੂਪਮਾ'' (1986) ਸੀ ਜੋ [[ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ]] ਦੀ ਬੰਗਾਲੀ ਲਘੂ ਕਹਾਣੀ ''ਦੇਨਾ ਪਾਓਨਾ'' 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਸੀ ਅਤੇ ਡੀਡੀ ਨੈਸ਼ਨਲ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਰਾਮਪ੍ਰਸਾਦ ਬਨਿਕ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਬੰਗਾਲੀ ਟੀਵੀ ਲੜੀ ''ਮੁਕਤਬੰਧ'' (1987) ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਭੂਮਿਕਾ ਆਈ।<ref>{{Cite news|url=https://pycker.com/articles/10-tollywood-actresses-who-started-their-career-with-small-screen|title=10 Bengali Actresses Who Made It Big From The Small Screen To Cinema|work=pyckers|access-date=19 August 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180819182131/https://pycker.com/articles/10-tollywood-actresses-who-started-their-career-with-small-screen|archive-date=19 August 2018|language=en}}</ref> ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਭਾਤ ਰਾਏ ਦੀ ਬੰਗਾਲੀ ਫਿਲਮ ''ਪ੍ਰਤੀਕ'' (1988) ਵਿੱਚ ਚਿਰਨਜੀਤ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਪਰਦੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। 1988 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੀ ਟੀਵੀ ਲੜੀਵਾਰ ''ਗਣਦੇਵਤਾ'' ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ [[ਬੀ ਆਰ ਚੋਪੜਾ]] ਦੇ ''ਮਹਾਭਾਰਤ'' (1988-90) ਵਿੱਚ ''[[ਦਰੌਪਦੀ|ਦ੍ਰੋਪਦੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ]]'' ਨਿਭਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name="sin">{{Cite web |title=I feel sad for the new Draupadi |url=http://www.screenindia.com/news/I-feel-sad-for-the-new-Draupadi/350728/ |access-date=26 March 2020 |website=Screen India |archive-date=15 ਸਤੰਬਰ 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080915210501/http://www.screenindia.com/news/I-feel-sad-for-the-new-Draupadi/350728/ |url-status=dead }}</ref> ਇਸ ਟੀਵੀ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸਮਿਤਾ ਪਾਟਿਲ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਅਵਾਰਡ ਸਮੇਤ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ।<ref name="SPMA">{{Cite web |date=16 September 2016 |title=18 Bollywood Actresses Who Have Won Smita Patil Memorial Award Till Now |url=https://www.rvcj.com/18-bollywood-actresses-won-smita-patil-memorial-award-till-now/ |access-date=18 August 2018 |website=rvcj.com}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਬੀ ਆਰ ਚੋਪੜਾ|ਚੋਪੜਾ]] ਦੀ ''ਮਹਾਭਾਰਤ ਕਥਾ'' ਵਿੱਚ [[ਦਰੌਪਦੀ|ਦਰੋਪਦੀ]] ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ। ਉਸਨੇ ''ਕਾਨੂਨ'' (1993), ''ਚੰਦਰਕਾਂਤਾ'' (1994), ''ਕਰਮ ਅਪਨਾ ਅਪਨਾ'' (2007), ''ਕਸਤੂਰੀ'' (2009), ''ਅਗਲੇ ਜਨਮ ਮੋਹੇ ਬਿਟੀਆ ਹੀ ਕਿਜੋ'' (2009) ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਿੰਦੀ ਟੀਵੀ ਲੜੀਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬੰਗਾਲੀ ਟੀਵੀ ਲੜੀਵਾਰ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਵਿੱਚ ''ਜਨਮਭੂਮੀ'' (1997), ''ਦ੍ਰੋਪਦੀ'' (2000), ''ਇੰਗੀਤ'' (2001), ''ਤਿਥਿਰ ਅਤੀਥੀ'' ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title='তেরো পার্বণ'র হাত ধরে বিনোদনে ভিন্নতার ছোঁয়া, হঠাৎই হল এক স্বাদবদল |url=https://bangla.asianetnews.com/bengali-cinema/the-drastic-change-in-bengali-television-industry-adb-qep717 |access-date=21 May 2021 |website=Asianet News Network Pvt Ltd |language=bn}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਗੌਤਮ ਘੋਸ਼|ਗੌਤਮ ਘੋਸ]] ਦੁਆਰਾ ''ਪਦਮ ਨਾਦਿਰ ਮਾਝੀ'' (1993),<ref>{{Cite web |title=Directorate of Film Festival |url=http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm40thNFAAward.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160602174839/http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm40thNFAAward.aspx |archive-date=2 June 2016 |access-date=12 March 2017 |website=iffi.nic.in}}</ref><ref>{{Cite web |title=Padma Nadir Majhi {{!}} La Quinzaine des Réalisateurs |url=http://www.quinzaine-realisateurs.com/qz_film/padma-nadir-majhi/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20170731203807/http://www.quinzaine-realisateurs.com/qz_film/padma-nadir-majhi/ |archive-date=31 July 2017 |access-date=7 May 2017 |website=www.quinzaine-realisateurs.com |language=fr-FR}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.boloji.com/index.cfm?md=Mobile&sd=Articles&ArticleID=1305|title=Boloji|access-date=7 May 2017|language=en}}</ref> ''ਜਨਨੀ'' (1993) ਸਨਤ ਦਾਸਗੁਪਤਾ ਦੁਆਰਾ<ref>{{Cite web |title=Directorate of Film Festival |url=http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm41thNFAAward.aspx?PdfName=41NFA.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110928072259/http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm41thNFAAward.aspx?PdfName=41NFA.pdf |archive-date=28 September 2011 |access-date=29 May 2017 |website=iffi.nic.in}}</ref><ref>{{Cite web |title=Awards & Achievements - |url=http://sanatdasgupta.weebly.com/awards--achievements.html |access-date=29 May 2017 |website=sanatdasgupta.weebly.com}}</ref> ਅਤੇ ''ਯੁਗਾਂਤ'' (1993) ਵਰਗੀਆਂ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ|ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਜੇਤੂ ਬੰਗਾਲੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 1995) [[ਅਪਰਨਾ ਸੇਨ]] ਦੁਆਰਾ।<ref>{{Cite web |title=Directorate of Film Festival |url=http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm43thNFAAward.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20131215065528/http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm43thNFAAward.aspx |archive-date=15 December 2013 |access-date=7 May 2017 |website=iffi.nic.in}}</ref> ਉਸਨੂੰ ਅਮਲ ਰੇ ਘਟਕ ਦੀ ''ਉਜਾਨ'' (1995) ਅਤੇ [[ਰਿਤੁਪਰਣੋ ਘੋਸ਼|ਰਿਤੁਪਰਨੋ ਘੋਸ਼]] ਦੀ ''ਅੰਤਰਮਹਿਲ'' (2005) ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਦੋ ਵਾਰ ਸਰਵੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ BFJA ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.rediff.com/movies/2005/oct/28antar.htm|title=Antarmahal: Must watch!|work=Rediff|access-date=7 May 2017}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ ਅੰਜਨ ਦੱਤ ਦੀ ''ਤਰਪੋਰ ਭਲੋਬਾਸਾ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘਮੰਡੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਉਸਦੀ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=EK MUTHO CHHABI MOVIE - Review, Trailer, Movie, Actress, Wallpapers, The Moral Choice |url=http://www.mouthshut.com/review/Ek-Mutho-Chhabi-Movie-review-ustoulsmlm |access-date=28 May 2017 |website=m.mouthshut.com}}</ref> ''ਅੰਤਰਮਹਿਲ'' (2005) ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਓਸੀਅਨ ਦੇ ਸਿਨੇਫੈਨ ਫੈਸਟੀਵਲ ਸਪੈਸ਼ਲ ਜਿਊਰੀ ਮੇਨਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="Out">{{Cite web |date=24 July 2005 |title=Bengali filmmakers dominate Cinefan film awards |url=https://www.outlookindia.com/newswire/story/bengali-filmmakers-dominate-cinefan-film-awards/312506 |access-date=19 April 2020 |website=outlookindia.com}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ 9ਵੇਂ ਢਾਕਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਸੇਖਰ ਦਾਸ ਦੀ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ|ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਵਾਰਡ]] ਜੇਤੂ ਬੰਗਾਲੀ ਫਿਲਮ ''ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਲ'' (2005)<ref>{{Cite web |title=Directorate of Film Festival |url=http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm52NFAAward.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140505173444/http://iffi.nic.in/Dff2011/Frm52NFAAward.aspx |archive-date=5 May 2014 |access-date=12 March 2017 |website=iffi.nic.in}}</ref><ref>{{Cite web |title=KRANTIKAAL MOVIE - Review {{!}} Movie Reviews {{!}} Trailer {{!}} Songs {{!}} Ratings |url=http://www.mouthshut.com/product-reviews/Krantikaal-Movie-reviews-925053395 |access-date=7 May 2017 |website=m.mouthshut.com}}</ref> ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="DIFF">{{Cite web |date=27 January 2006 |title=Roopa Ganguly bags Dhaka award |url=https://www.hindustantimes.com/india/roopa-ganguly-bags-dhaka-award/story-8994PBgG4BvHdP1j3qFSFL.html |access-date=17 July 2019 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> ਜਨਵਰੀ 2006 ਵਿੱਚ, [[ਦਾ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ|ਦ ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ]] ਦੁਆਰਾ 2005 ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਸਭ ਤੋਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਉਸ ਨੂੰ ''ਕਲੇਰ ਰਾਖਲ'' (2009), ''ਚੌਰਸਤਾ - ਦ ਕਰਾਸਰੋਡਜ਼ ਆਫ਼ ਲਵ'' (2009), ''ਚੌਰਾਹੇਂ'' (2012), ''ਨਾ ਹੈਨਿਆਤੇ'' (2012), ''ਦੱਤਾ ਬਨਾਮ ਦੱਤਾ'' (2012) ਅਤੇ ''ਪੁਨਾਸ਼ਚਾ'' (2014) ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਲਈ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ। 2011 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਅਦਿਤੀ ਰਾਏ ਦੀ ਬੰਗਾਲੀ ਫਿਲਮ ਅਬੋਸ਼ੇਸ਼ੇ (2012) ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੇਣ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਮਹਿਲਾ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।<ref>{{Cite web |title=Directorate of Film Festival |url=http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714160038/http://iffi.nic.in/dff2011/59NFAAward.aspx |archive-date=14 July 2014 |access-date=7 May 2017 |website=iffi.nic.in}}</ref><ref name="Rediff">{{Cite news|url=https://www.rediff.com/movies/2005/oct/26roopa.htm|title='I can't help acting like Abhishek's mother'|work=Rediff|access-date=28 May 2017}}</ref> [[ਗੌਤਮ ਘੋਸ਼]] ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਉਸ ਕੋਲ ਇਹ ਹੁਨਰ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਰਦਾਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।"<ref name="filmsack.jimdo.com" /> [[ਰਿਤੁਪਰਣੋ ਘੋਸ਼|ਰਿਤੂਪਰਣੋ ਘੋਸ਼ ਨੇ]] ਉਸ ਨੂੰ "ਉਸਦੇ ਪਾਤਰਾਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰਣ ਦੁਆਰਾ ਪਾਥੋਸ ਅਤੇ ਉਤਸਾਹ ਦੀ ਰੋਸਟਰਰ" ਦੱਸਿਆ।<ref name="filmsack.jimdo.com" /> == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਗਾਂਗੁਲੀ ਦਾ ਜਨਮ 25 ਨਵੰਬਰ 1963 ਨੂੰ ਸਮਰੇਂਦਰ ਲਾਲ ਗਾਂਗੁਲੀ ਅਤੇ ਜੂਥਿਕਾ ਗਾਂਗੁਲੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ<ref name="Profile" /> ਉਹ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ। ਉਹ ਬੇਲਟਾਲਾ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਵਿਦਿਆਰਥਣ ਸੀ ਜਿੱਥੋਂ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।<ref name="Profile">{{Cite web |title=Roopa Ganguly |url=https://www.india.gov.in/my-government/indian-parliament/smt-roopa-ganguly |access-date=7 November 2019 |website=india.gov.in}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਉੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਜੋਧਪੁਰ ਪਾਰਕ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=13 December 2017 |title=Success Story Of Actress Roopa Ganguly (MP Rajya Sabha) |url=https://www.youtube.com/watch?v=LzCFLsjGk18 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://web.archive.org/web/20210521143236/https://www.youtube.com/watch?v=LzCFLsjGk18 |archive-date=21 ਮਈ 2021 |access-date=21 May 2021 |publisher=News DNN |language=en |via=YouTube }}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ [[ਕੋਲਕਾਤਾ]] ਵਿੱਚ, [[ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਮਹਿਲਾ ਕਾਲਜ, ਜੋਗਮਾਇਆ ਦੇਵੀ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name="Profile" /><ref>{{Cite web |title=History of the College - Jogamaya Devi College, Kolkata, INDIA |url=http://jogamayadevicollege.org/history.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110726210012/http://www.jogamayadevicollege.org/history.htm |archive-date=26 July 2011 |access-date=13 December 2019 |website=jogamayadevicollege.org}}</ref> ਗਾਂਗੁਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵਿੱਤੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੰਨੜ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀਆਂ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤੇਲਗੂ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੀਆਂ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਲਿਆਲਮ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੰਗਾਲੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1966]] 2ewecnehjrv5w54f94kc0xw3slrcp9z 0 155530 773676 646744 2024-11-17T20:01:31Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773676 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਪੰਡਾਰੀ ਬਾਈ | image = Pandari Bai.jpg | caption = | other_names = | birth_name = ਗੀਥਾ | birth_date = {{birth year|1930}} | birth_place = ਭਟਕਲ, ਮੈਸੂਰ ਦੀ ਰਿਆਸਤ, [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ]] (ਹੁਣ [[ਕਰਨਾਟਕ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ) | death_date = {{death date and age|2003|01|29|1930|df=y}} | death_place = [[ਚੇਨਈ]], ਭਾਰਤ | nationality = | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years_active = 1943–2001 | spouse = | partner = | relatives = | website = }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਪੰਡਾਰੀ ਬਾਈ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Pandari Bai;''' 1930 - 29 ਜਨਵਰੀ 2003)<ref name="BFI">{{Citation |title=Pandari Bai |url=https://www.bfi.org.uk/films-tv-people/4ce2ba22ee0f7 |work=British Film Institute |access-date=14 July 2020}}</ref><ref name="TimesOfIndia29Jan03">{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/city/Pandari-Bai-dies-at-73/articleshow/35859378.cms|title=Pandari Bai dies at 73|date=29 January 2003|work=[[The Times of India]]}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ [[ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਿਨੇਮਾ|ਦੱਖਣ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ]] ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਆਦਾਤਰ ਕੰਨੜ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ 1950, 1960 ਅਤੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਕੰਨੜ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਫਲ ਹੀਰੋਇਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="RajadhyakshaWillemen2014">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=rF8ABAAAQBAJ&pg=RA14-PA1985|title=Encyclopedia of Indian Cinema|last=Ashish Rajadhyaksha|last2=Paul Willemen|date=10 July 2014|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-135-94325-7}}</ref> ਉਸਨੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰ, [[ਐਮ ਜੀ ਰਾਮਚੰਦਰਨ]], ਸਿਵਾਜੀ ਗਣੇਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਦਿੱਗਜ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਲਈ ਨਾਇਕਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਦੋਵਾਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ ''ਬੇਦਾਰਾ ਕੰਨੱਪਾ'' ਅਤੇ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ ''ਪਾਰਸਕਤੀ'' ਵਿੱਚ ਹੀਰੋਇਨ ਸੀ।<ref>{{Cite magazine|date=21 February 2003|title=Remembering Pandari Bai|url=http://www.screenindia.com/old/fullstory.php?content_id=1966|magazine=[[Screen (magazine)|Screen]]}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/2003/01/30/stories/2003013003531300.htm|title=Pandari Bai dead|date=30 January 2003|work=[[The Hindu]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20030219190911/http://www.hinduonnet.com/thehindu/2003/01/30/stories/2003013003531300.htm|archive-date=19 February 2003}}</ref> ਉਸਨੇ ਕੰਨੜ, ਤਾਮਿਲ, ਤੇਲਗੂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.deccanherald.com/content/317552/tribute-pandari-bai.html|title=Tribute to Pandari Bai|date=13 March 2013|work=Deccan Herald|access-date=24 May 2013}}</ref> ਬਾਈ ਨੂੰ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕਲਾਈਮਾਮਨੀ ਦੁਆਰਾ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="Redirecting to Google Groups">{{Cite web |title=Redirecting to Google Groups |url=https://groups.google.com/forum/m/#!topic/alt.obituaries/g3IQf2d52xU}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਪੰਡਾਰੀ ਬਾਈ ਨੇ 1943 ਵਿੱਚ [[ਕੰਨੜ|ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ]] ਫਿਲਮ, ''ਵਾਣੀ'' ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਫਿਲਮੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਿਥਿਹਾਸਕ ਕਹਾਣੀਆਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਹ 1954 ਦੀ ਕੰਨੜ ਫਿਲਮ ''ਬੇਦਾਰਾ ਕੰਨੱਪਾ'' ਵਿੱਚ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ਿਕਾਰੀ, ਕੰਨਾ (ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਭਾਈ ਗਈ) ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੀਲਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸਨੇ ''ਸੰਤ ਸਖੂ'' (1955) ਅਤੇ ''ਰਾਇਰਾ ਸੋਸ'' (1957) ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ "ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ" ਅਕਸ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਜਗੀਰੂ ਪਿਤਾਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਬੋਝ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ। 1959 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਮਾਈਨਾਵਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ''ਅੱਬਾ ਆ ਹੁਡੂਗੀ'' ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਕੰਨੜ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/2004/07/21/stories/2004072102410500.htm|title=A rousing end planned for H.L.N. Simha's birth centenary fete|date=21 July 2004|work=[[The Hindu]]|access-date=7 October 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20180915092700/https://www.thehindu.com/2004/07/21/stories/2004072102410500.htm|archive-date=15 September 2018}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਪੰਡਾਰੀ ਬਾਈ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨਾਲ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/02/14/stories/2003021401030300.htm|title=Actress who glowed with inner beauty|date=14 February 2003|work=[[The Hindu]]|access-date=14 November 2006|archive-url=https://web.archive.org/web/20070507052338/http://www.hinduonnet.com/thehindu/fr/2003/02/14/stories/2003021401030300.htm|archive-date=7 May 2007}}</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ == * ਮਹਾਨ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸ IX ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕ ਵਿੱਚ ''"ਗੁਣਾਸਾਗਰੀ ਪੰਡਾਰੀ ਬਾਈ"'' ਪਾਠ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=10 December 2019 |title=Lesson on Pandari Bai |url=https://www.kseebsolutions.com/siri-kannada-class-9-solutions-pathya-puraka-adhyayana-chapter-1/ |website=KSEEB}}</ref> * 2001 - ਫਿਲਮਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਦੱਖਣ - ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ<ref>{{Cite web |title=Lifetime Achievement Award for Pandari Bai |url=https://m.timesofindia.com/topic/Pandari-Bai/awards |website=The Times of India}}</ref> * 1994-95 – ਕਰਨਾਟਕ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਡਾ: ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਲਾਈਫਟਾਈਮ ਅਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ * 1968-69 - ਸਰਵੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਜ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ - ਨਮਾ ਮੱਕਾਲੂ * 1967-68 - ਸਰਵੋਤਮ ਸਹਾਇਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਜ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ - ਬੇਲੀ ਮੋਡਾ * 1965 – ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਕਲਾਈਮਾਮਨੀ ਪੁਰਸਕਾਰ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2003]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1928]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤੇਲਗੂ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੰਨੜ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀਆਂ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] dw46tzeipp31pk6oxaor0vcqzlvl5ns 0 155639 773664 646976 2024-11-17T18:54:12Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773664 wikitext text/x-wiki  {{Infobox pageant titleholder|name=ਪੂਜਾ ਚਿਟਗੋਪੇਕਰ|birth_name=ਪੂਜਾ ਚਿਟਗੋਪੇਕਰ|title=ਮਿਸ ਅਰਥ ਇੰਡੀਆ 2007|image=MissIndiaEarth2007.jpg|caption=ਮਿਸ ਅਰਥ 2007 ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ|height={{height|ft=5|in=8.5}}|hair_color=ਕਾਲਾ|eye_color=ਗੂਹੜਾ ਭੂਰਾ|birth_place=[[ਮੈਨਚੈਸਟਰ]], [[ਇੰਗਲੈਂਡ]]|competitions=}} '''ਪੂਜਾ ਚਿਟਗੋਪੇਕਰ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Pooja Chitgopekar:''' ਜਨਮ 1985) ਨੇ 11 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਿਸ ਅਰਥ 2007 ਸੁੰਦਰਤਾ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2007 ਵਿੱਚ ਮਿਸ ਅਰਥ ਏਅਰ ਬਣੀ।<ref>{{Cite news|url=http://photogallery.indiatimes.com/beauty-pageants/miss-india/Pooja-Chitgopekar/articleshow/2475038.cms|title=Pooja Chitgopekar|last=Kesharwani, Manoj|date=19 October 2007|work=[[Times of India]]|access-date=20 September 2012}}</ref> ਮਿਸ ਅਰਥ ਏਅਰ ਪਹਿਲੀ ਰਨਰ-ਅੱਪ ਲਈ ਮਿਸ ਅਰਥ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਉਹ ਆਕਲੈਂਡ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਡਾਇਓਸੇਸਨ ਸਕੂਲ ਫਾਰ ਗਰਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਗਈ। ਉਸਨੇ [[ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ (ਫੇਮਿਨਾ)|ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ]] ਅਰਥ ਜਿੱਤੀ, ਫੈਮਿਨਾ ਇੰਡੀਆ ਦੁਆਰਾ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸਾਲਾਨਾ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਤਿੰਨ ਖ਼ਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ; ਬਾਕੀ ਦੋ ਖਿਤਾਬ [[ਪੂਜਾ ਗੁਪਤਾ]] [[ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ (ਫੇਮਿਨਾ)|ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ]] ਯੂਨੀਵਰਸ ਅਤੇ ਸਾਰਾਹ ਜੇਨ ਡਾਇਸ [[ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ (ਫੇਮਿਨਾ)|ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ]] ਵਰਲਡ ਨੂੰ ਮਿਲੇ। ਉਸ ਨੂੰ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਾ ਪਟਕੀ]] ਨੇ ਤਾਜ ਪਹਿਨਾਇਆ ਸੀ ਜੋ ਮਿਸ ਅਰਥ 2006 ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਰਨਰ-ਅੱਪ ਸੀ। ਅਮ੍ਰਿਤਾ ਵਾਂਗ, ਉਹ ਵੀ ਮਿਸ ਅਰਥ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਰਨਰ-ਅੱਪ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ। ਪੂਜਾ ਨੇ 2011 ਵਿੱਚ [[ਔਕਲੈਂਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਆਕਲੈਂਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਐਮਡੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਮੈਡੀਸਨ ਅਤੇ ਸਰਜਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Pooja Chitgopekar |url=http://www.veethi.com/india-people/pooja_chitgopekar-profile-8365-41.htm |access-date=2017-04-22 |website=veethi.com}}</ref> ਪੂਜਾ ਦਾ ਵਿਆਹ 7 ਜਨਵਰੀ 2011 ਨੂੰ [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ]], IL ਤੋਂ AVG ਐਡਵਾਂਸਡ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀਜ਼ ਦੇ ਵਾਈਸ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਿਕਰਮ ਕੁਮਾਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite web |title=Real Wedding: Vikram Kumar and Pooja Chitgopeker (2) |url=http://www.indianweddingsite.com/wedding-ideas/iws-blog/2011/01/20/real-wedding-vikram-kumar-and-pooja-chitgopeker-(2) |access-date=2017-04-22 |website=www.indianweddingsite.com |language=en |archive-date=2017-04-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170423065801/http://www.indianweddingsite.com/wedding-ideas/iws-blog/2011/01/20/real-wedding-vikram-kumar-and-pooja-chitgopeker-(2) |url-status=dead }}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਆਕਲੈਂਡ 'ਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.nzherald.co.nz/lifestyle/news/article.cfm?c_id=6&objectid=10698659|title=Wedding bill heads for $10m|last=Morton|first=Frances|date=2011-01-09|work=New Zealand Herald|access-date=2017-04-22|language=en-NZ|issn=1170-0777}}</ref><ref>{{Cite web |title=Vikram Wedding In Nz Indian Wedding An 'opportunity To Put Nz On The Map' |url=https://wn.com/vikram_wedding_in_nz_indian_wedding_an_'opportunity_to_put_nz_on_the_map' |access-date=2017-04-22 |website=World News |language=en}}</ref> ਪੂਜਾ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਦੇ ਮੈਡੀਕਲ ਡਰਮਾਟੋਲੋਜੀ ਐਸੋਸੀਏਟਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਰਮਾਟੋਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਮੋਹਸ ਸਰਜਨ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1985]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫੈਮਿਨਾ ਮਿਸ ਇੰਡੀਆ ਜੇਤੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 55a9i5mg2ctirj92dk8r4g2g9mheru6 0 155649 773663 647001 2024-11-17T18:54:07Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773663 wikitext text/x-wiki {{Infobox sportsperson | name = ਪੂਜਾ ਖੰਨਾ | image = Pooja Khanna.jpg | birth_name = ਪੂਜਾ ਖੰਨਾ | full_name = | nickname = | nationality = ਭਾਰਤੀ | birth_date = {{birth date and age|1990|11|19|df=yes}} | birth_place = [[ਰੋਹਤਕ]], [[ਹਰਿਆਣਾ]], [[ਭਾਰਤ]] | death_date = | death_place = | height = | weight = | website = | country = [[ਭਾਰਤ]] | sport = [[ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ੀ]] | disability = | disability_class = | event = | club = | team = | turnedpro = | coach = | retired = | coaching = | worlds = | regionals = | nationals = | olympics = | paralympics = | highestranking = 41 (2018) | medaltemplates = | show-medals = }} '''ਪੂਜਾ ਖੰਨਾ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Pooja Khanna''') ਭਾਰਤ ਦੀ ਪਹਿਲੀ [[ਪੈਰਾਲਿੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|ਪੈਰਾਲੰਪਿਕ]] [[ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ੀ]] ਖਿਡਾਰਨ ਹੈ। ਉਸਨੇ [[2016 ਓਲੰਪਿਕ ਖੇਡਾਂ|2016 ਦੇ ਰੀਓ ਓਲੰਪਿਕ]] ਵਿੱਚ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਭੇਜੇ ਗਏ ਸਾਰੇ 19 ਐਥਲੀਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਫਾਈਨਲ ਪੈਰਾਲੰਪਿਕ ਕੁਆਲੀਫਾਇਰ ਵਿੱਚ ਪੰਜਵਾਂ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸਨੇ [[ਚੈੱਕ ਗਣਰਾਜ]] 2016 ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਟਾ ਰਿਕਰਵ ਵੂਮੈਨ ਓਪਨ ਦੇ ਤਹਿਤ 2016 ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਉਸਦਾ ਓਲੰਪਿਕ ਸਫ਼ਰ ਰਾਉਂਡ 32 'ਤੇ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੋਲੈਂਡ ਦੀ ਮਿਲੀਨਾ ਓਲਸੇਵਸਕਾ ਨੂੰ 2-6 ਨਾਲ ਹਰਾਉਣ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਹੀ। ਉਹ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ 32 ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 29 ਦਾ ਰੈਂਕ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੀ।<ref name="losesto">{{Cite web |date=2016-09-15 |title=Rio Paralympics 2016, India Archery: Pooja Khanna loses to Poland's Milena Olszewska 6-2 in Women's Individual Recurve Round of 32 match |url=https://www.sportskeeda.com/archery/rio-paralympics-2016-india-archery-pooja-khanna-loses-to-polands-milena-olszewska-6-2-in-womens-individual-recurve-round-of-32-match |access-date=2019-10-19 |website=www.sportskeeda.com |language=en-us}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਪੂਜਾ ਖੰਨਾ ਦਾ ਜਨਮ [[ਰੋਹਤਕ ਜ਼ਿਲਾ|ਰੋਹਤਕ]], [[ਹਰਿਆਣਾ]] ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜੋ ਆਪਣੇ ਗੁਜ਼ਾਰੇ ਲਈ ਅਜੀਬ ਨੌਕਰੀਆਂ ਕਰਕੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਕੂੜਾ-ਕਰਕਟ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਦੁੱਖ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਨੂੰ ਨਾ ਦੇਖ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਉਦਮ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ [[ਪੋਲੀਓ|ਪੋਲੀਓਮਾਈਲਾਈਟਿਸ]] ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਲਚਸਪੀ [[ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼ੀ|ਸ਼ੂਟਿੰਗ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਪਰ ਇਸਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸਨੇ 2014 ਤੱਕ [[ਡਿਸਕਸ ਥਰੋਅ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਲਿਆ। ਉਸਦੀ ਅਪਾਹਜਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਨ, ਪਰ ਆਖਰਕਾਰ ਉਸਨੇ ਉਸਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।<ref name="odds">{{Cite web |date=2016-12-18 |title=Discrimination, Disability, and Dreams: Pooja Khanna Overcame All Odds To Win |url=https://thelogicalindian.com/story-feed/sports/pooja-khanna/ |access-date=2019-10-19 |website=The Logical Indian |language=en-US |archive-date=2024-05-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240518093935/https://thelogicalindian.com/story-feed/sports/pooja-khanna/ |url-status=dead }}</ref> ਉਹ ਇੱਕ [[ਦਲਿਤ]] ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੌਰਾਨ ਵਿਤਕਰੇ ਅਤੇ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਦਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਬਾਬਾ ਮਸਤਨਾਥ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਰੋਹਤਕ ਤੋਂ [[ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਗਿਆਨ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ ਵੀ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਹ 4 ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਹੈ। == ਕੈਰੀਅਰ == ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਸਫ਼ਰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼ੀ ਲਈ ਉਸਦੇ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਜਨੂੰਨ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਅਸਲ ਯੋਜਨਾ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨਾ ਸੀ। ਉਹ ਰੋਹਤਕ ਦੇ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਲੈਂਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਸਕੋਪ ਅਤੇ ਉੱਚ ਖਰਚੇ ਕਾਰਨ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਆਪਣਾ ਸੁਪਨਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਡਿਸਕਸ ਥਰੋਅ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 3 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਇਸ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਖੇਡਾਂ ਵੀ ਖੇਡੀਆਂ। ਇਹ ਸਿਰਫ 2014 ਤੱਕ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ੀ ਵੱਲ ਆਪਣੀ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਝੁਕਾਅ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ, ਉਸਨੇ ਡਿਸਕਸ-ਥਰੋ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਢਾਈ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ੀ ਸਿੱਖ ਲਈ ਸੀ। == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * ਵਿਸ਼ਵ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ੀ 'ਤੇ [https://worldarchery.org/athlete/2790/pooja-khanna ਪੂਜਾ ਖੰਨਾ] == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1990]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] nth5dnp8d9fu5o23d3xpmnqy1dbbhi0 0 155794 773772 652726 2024-11-18T09:40:36Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773772 wikitext text/x-wiki '''ਸੱਯਦ ਹਸਨ ਅਸਕਰੀ''' (ਜਨਮ 10 ਅਪ੍ਰੈਲ 1901 [[Khujwa|ਖੁਜਵਾ]], ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Professor Syed Hasan Askari {{!}} Historian |url=https://www.professorsyedhasanaskari.com/ |access-date=2019-06-13 |website=prof-s-h-askari}}</ref><ref>{{Cite web |title=Eminent Personalities |url=http://www.kujhwaonline.in/eminent.php |access-date=2019-07-08 |website=www.kujhwaonline.in |archive-date=2019-12-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191210020758/http://www.kujhwaonline.in/eminent.php |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=State forgets first historian |url=https://www.telegraphindia.com/jharkhand/state-forgets-first-historian/cid/1628043 |access-date=2019-07-08 |website=www.telegraphindia.com}}</ref> ਉਸਦੇ ਸਾਹਿਤਕ ਕੰਮ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਸੂਫੀਵਾਦ, ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਖੇਤਰੀ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪਹਿਲੂਆਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ 250 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੇਖਾਂ, ਖੋਜ ਪੱਤਰਾਂ, ਮੁਖਬੰਧਾਂ, ਮੁਖਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਦਾ ਲੇਖਕ, ਸੰਪਾਦਨ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਰਸਾਲਿਆਂ, ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=State forgets first historian |url=https://www.telegraphindia.com/jharkhand/state-forgets-first-historian/cid/1628043 |access-date=2019-07-08 |website=www.telegraphindia.com}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=NpIQAQAAIAAJ&dq=Maktub+&+Malfuz+Literature+As+a+Source+of+Socio-Political+History&focus=searchwithinvolume&q=askari|title=Sufism: Hermeneutics and doctrines|last=Ridgeon|first=Lloyd V. J.|date=February 2008|publisher=Routledge|isbn=9780415426244}}</ref><ref>{{Cite web |last=Askari |title=An Introduction to Twenty Persian Texts on Indo-Persian Music |url=https://hcommons.org/deposits/objects/hc:11148/datastreams/CONTENT/content |website=Humanities Commons |access-date=2023-03-06 |archive-date=2022-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221014192020/https://hcommons.org/deposits/objects/hc:11148/datastreams/CONTENT/content |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Select Bibliography: Sufi Literature in South Asia |url=https://www.sahapedia.org/select-bibliography-sufi-literature-south-asia |access-date=2019-07-08 |website=Sahapedia}}</ref><ref>{{Cite web |title=The Milli Gazette |url=http://www.milligazette.com/Archives/15062002/1506200217.htm |access-date=2019-07-08 |website=www.milligazette.com}}</ref> == ਮਾਨਤਾ == ਅਸਕਰੀ ਨੂੰ 1945 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ "[[ਖ਼ਾਨ ਸਾਹਿਬ|ਖਾਨ ਸਾਹਿਬ]]" ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=August 2021}} ਅਸਕਰੀ ਨੂੰ 1974 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਮਹਾਮਹਿਮ ਫਖਰੂਦੀਨ ਅਲੀ ਅਹਿਮਦ ਦੁਆਰਾ ਗ਼ਾਲਿਬ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Ghalib Institute غالب انسٹی ٹیوٹ: Ghalib Award |url=http://ghalibinstitute.blogspot.com/p/galib-award.html |access-date=2019-07-08 |website=Ghalib Institute غالب انسٹی ٹیوٹ}}</ref> [[ਨੀਲਮ ਸੰਜੀਵ ਰੈਡੀ|ਨੀਲਮ ਸੰਜੀਵਾ ਰੈਡੀ]] ਨੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ&nbsp;1978 ਵਿੱਚ ਅਸਕਰੀ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=August 2021}} [[ਗਿਆਨੀ ਜ਼ੈਲ ਸਿੰਘ|ਗਿਆਨੀ ਜ਼ੈਲ ਸਿੰਘ ਨੇ]] 1985 ਵਿੱਚ ਅਸਕਰੀ ਨੂੰ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Bharat Ratna, Padmavibhushan, Padmashree and other Award winners |url=https://www.patnauniversity.ac.in/awards.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20190529110839/https://www.patnauniversity.ac.in/awards.html |archive-date=29 May 2019 |access-date=2019-07-08 |website=www.patnauniversity.ac.in}}</ref> == ਅਕਾਦਮਿਕ ਸਨਮਾਨ == 1967 ਵਿੱਚ, ਮਗਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਿਹਾਰ ਨੇ ਅਸਕਰੀ ਨੂੰ ਡੀ. ਲਿਟ (ਆਨਰਿਸ ਕਾਰਨਾ) ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=psJtAAAAMAAJ&dq=Maktub+&+Malfuz+Literature+As+a+Source+of+Socio-Political+History&focus=searchwithinvolume&q=askari|title=Iran: Journal of the British Institute of Persian Studies|date=1993|publisher=The Institute}}</ref> 1984 ਵਿੱਚ, ਪਟਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਬਿਹਾਰ ਨੇ ਅਸਕਰੀ ਨੂੰ ਡੀ. ਲਿਟ (ਆਨਰਿਸ ਕਾਰਨਾ) ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=August 2021}} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਜੇਤਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1990]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1901]] 66bwtu5qnwsh5yu3qp6h58x0reua9iy 0 156216 773643 649759 2024-11-17T15:58:22Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773643 wikitext text/x-wiki '''ਦਿਪਸੀਤਾ ਧਰ''' (ਜਨਮ 9 ਅਗਸਤ 1993) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਹ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਜੁਆਇੰਟ ਸੈਕਟਰੀ ਹੈ।<ref name="Das 2021">{{Cite news|url=https://www.edexlive.com/news/2021/mar/24/phd-scholar-dipsitadhar-on-contesting-in-bengal-assembly-polls-19264.html|title=JNU PhD scholar Dipsita Dhar on contesting in Bengal Assembly polls: Never interested in politics till I joined college|last=Das|first=Prajanma|date=March 24, 2021|work=The New Indian Express|access-date=9 April 2021|agency=Edex Live|language=en}}</ref> ਉਹ [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ 2021|2021 ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣ]] ਲਈ ਬਾਲੀ ਹਲਕੇ ਤੋਂ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ (ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ)|ਸੀਪੀਆਈ (ਐਮ)]] ਦੀ ਉਮੀਦਵਾਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2021-03-11 |title=West Bengal polls: JNUSU's Aishe Ghosh, student leader Dipsita Dhar among candidates |url=https://www.thenewsminute.com/article/west-bengal-polls-jnusu-s-aishe-ghosh-student-leader-dipsita-dhar-among-candidates-145027 |access-date=2021-03-12 |website=The News Minute |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=2021-03-03 |title=West Bengal polls: CPI(M) to focus on young candidates |url=https://www.deccanherald.com/national/east-and-northeast/west-bengal-polls-cpim-to-focus-on-young-candidates-957691.html |access-date=2021-03-09 |website=Deccan Herald |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Gupta |first=Shrabani |title=বামফ্রন্টের সম্ভাব্য প্রার্থী তালিকা!‌ জানুন কে, কোথায় দাঁড়াচ্ছেন |url=https://aajkaal.in/news/state/left-front-candidate-list-w1i5 |access-date=2021-03-09 |website=www.aajkaal.in |language=bn |archive-date=2021-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210920212222/https://aajkaal.in/news/state/left-front-candidate-list-w1i5 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=সম্ভাব্য বাম প্রার্থীদের চিনে নিন... |url=https://eisamay.indiatimes.com/elections/assembly-elections/west-bengal/photos/left-front-allows-young-candidates-to-contest-in-maximum-seats-in-west-bengal-assembly-election-2021/photoshow/81319326.cms |access-date=2021-03-09 |website=Ei Samay |language=bn }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite web |title='21-এ বামেদের প্রার্থী তালিকায় ঐশী-দীপ্সিতা ? |url=https://www.etvbharat.com/bengali/west-bengal/state/kolkata/west-bengal-assembly-election-2021-aishi-ghosh-and-dipshita-dhar-may-be-in-candidate-list-of-left/wb20210219214638620 |access-date=2021-03-09 |website=ETV Bharat News |language=en}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਦੀਪਸੀਤਾ ਧਰ ਦਾ ਜਨਮ [[ਹਾਵੜਾ]],<ref name="Akhauri 2021">{{Cite news|url=https://www.shethepeople.tv/women-and-the-vote/young-cpm-candidates-bengal-election-aishe-ghosh-minakshi-mukherjee/|title=Bengal Election 2021: CPI(M) Puts Faith In Aishe Ghosh, Other Young Candidates|last=Akhauri|first=Tanvi|date=March 11, 2021|work=[[SheThePeople.TV]]|access-date=8 April 2021}}</ref> ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ 9 ਅਗਸਤ 1993 ਨੂੰ ਪਿਜੂਸ਼ ਧਰ ਅਤੇ ਦੀਪਿਕਾ ਠਾਕੁਰ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ [[ਕੋਲਕਾਤਾ|ਦੱਖਣੀ ਕੋਲਕਾਤਾ]] ਦੇ ਆਸੂਤੋਸ਼ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਭੂਗੋਲ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਨਾਲ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=2021-03-27 |title=Interview with Dipsita Dhar: Exclusive interview of Dipsita Dhar, CPM candidate from Howrah's Bally |url=https://www.sangbadpratidin.in/bengal/interview-with-dipsita-dhar-cpm-candidate-from-howrahs-bally-dipsita-dhar-exclusive-interview/ |access-date=2021-04-09 |website=Sangbad Pratidin |language=bn}}</ref> ਉਸਨੇ [[ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]], ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਭੂਗੋਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਐਮਫਿਲ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਜਨਸੰਖਿਆ ਭੂਗੋਲ ਵਿੱਚ ਪੀਐਚਡੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਫੀਲਡਵਰਕ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref name="Das 2021" /><ref>{{Cite web |title=৩৪ বছরে বেশ কিছু ভুল হয়েছিল, মানছেন দীপ্সিতা |url=https://eisamay.indiatimes.com/west-bengal-news/howrah-news/west-bengal-election-2021-interview-of-cpim-candidate-of-bali-assembly-dipsita-dhar/articleshow/81970177.cms |access-date=2021-04-09 |website=Ei Samay |language=bn}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਉਹ ਪਦਮ ਨਿਧੀ ਧਰ ਦੀ ਪੋਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਹਾਵੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਡੋਮਜੂਰ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ (ਵਿਧਾਇਕ) ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2021-04-02 |title=শাহরুখ ক্রাশ, রাজনীতি প্রথম প্রেম, মমতার জেদ শিক্ষনীয়: দীপ্সিতা ধর |url=https://tv9bangla.com/elections/west-bengal-elections-2021/dipsita-dhar-exclusive-interview-on-tv9-bangla-346300.html |access-date=2021-04-09 |website=TV9Bangla |language=bn}}</ref> ਉਹ ਬੰਗਾਲੀ ਪਲੇਅ ਬੈਕ ਗਾਇਕ ਸ਼ੋਵਨ ਗਾਂਗੁਲੀ ਦੀ ਚਚੇਰੀ ਭੈਣ ਵੀ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1993]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਨਾਰੀ ਕਾਰਕੁਨ]] i37l293n9005m9fjewuukprdfoygjjf 0 156561 773673 649188 2024-11-17T19:36:42Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773673 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਪ੍ਰੀਤੀ ਤੋਮਰ | image = | office1 = ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ | termstart1 = 11 ਫਰਵਰੀ 2020 | termend1 = | constituency1 = ਤ੍ਰਿ ਨਗਰ (ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ) | predecessor1 = [[ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ]] | successor1 = | party = [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] | spouse = [[ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ]] | alma_mater = ਮੇਰਠ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ | website = | source = }} [[Category:Pages using infobox officeholder with unknown parameters|agePreeti Tomar]] '''ਪ੍ਰੀਤੀ ਤੋਮਰ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Preeti Tomar;''' ਜਨਮ 1970) [[ਆਮ ਆਦਮੀ ਪਾਰਟੀ]] ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ [[ਦਿੱਲੀ]] ਦੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਹੈ। ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ ਤੋਮਰ, ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://indianexpress.com/elections/delhi-elections-aap-fields-preeti-tomar-in-husbands-place-at-tri-nagar-6228724/|title=Delhi elections: AAP fields Preeti Tomar in husband’s place at Tri Nagar|date=22 January 2020|work=The Indian Express|access-date=11 February 2020}}</ref> == ਜੀਵਨੀ == ਤੋਮਰ ਨੇ 1989 ਵਿੱਚ ਰਘੁਨਾਥ ਗਰਲਜ਼ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1994 ਵਿੱਚ ਮੇਰਠ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਬੀ.ਐੱਡ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=PREETI TOMAR |url=http://myneta.info/delhi2020/candidate.php?candidate_id=9097 |access-date=11 February 2020 |website=www.myneta.info}}</ref> ਤੋਮਰ 11 ਫਰਵਰੀ 2020 ਨੂੰ ਤ੍ਰਿਨਗਰ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਚੁਣੇ ਗਏ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.indiatvnews.com/elections/news-tri-nagar-constituency-result-live-delhi-election-result-2020-587467|title=Tri Nagar Constituency Result: AAP's Preeti Tomar wins by 12,000 votes|date=11 February 2020|work=India TV|access-date=11 February 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://wap.business-standard.com/article/pti-stories/aap-registers-victory-on-trinagar-and-shalimar-bagh-120021100644_1.html|title=AAP registers victory on Trinagar and Shalimar Bagh|date=11 February 2020|work=Business Standard|access-date=11 February 2020}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite news|url=https://m.timesofindia.com/city/delhi/delhi-assembly-election-results-aap-registers-victory-on-trinagar-and-shalimar-bagh/articleshow/74078793.cms|title=Delhi assembly election results: AAP registers victory on Trinagar and Shalimar Bagh seats|date=11 February 2020|work=The Times of India|access-date=11 February 2020}}</ref> == ਚੋਣ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ == {| class="wikitable plainrowheaders" ! colspan="2" scope="col" style="width: 130px" |ਪਾਰਟੀ ! scope="col" style="width: 17em" |ਉਮੀਦਵਾਰ ! scope="col" style="width: 5em" |ਵੋਟਾਂ ! scope="col" style="width: 3.5em" |% |- class="vcard" | style="background-color: #0066A4; width: 5px;" | | class="org" style="width: 130px" |'ਆਪ' | class="fn" |ਪ੍ਰੀਤੀ ਤੋਮਰ | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |58,504 | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |52.38 |- class="vcard" | style="background-color: #FF9933; width: 5px;" | | class="org" style="width: 130px" |ਬੀ.ਜੇ.ਪੀ | class="fn" |ਤਿਲਕ ਰਾਮ ਗੁਪਤਾ | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |47,794 | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |42.79 |- class="vcard" | style="background-color: #19AAED; width: 5px;" | | class="org" style="width: 130px" |INC | class="fn" |ਕਮਲ ਕਾਂਤ ਸ਼ਰਮਾ | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |4,075 | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |3.65 |- class="vcard" | style="background-color: #22409A; width: 5px;" | | class="org" style="width: 130px" |ਬਸਪਾ | class="fn" |ਅਰੁਣਾ | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |272 | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |0.24 |- class="vcard" | style="background-color: #FFFFFF; width: 5px;" | | class="org" style="width: 130px" |ਨੋਟਾ | class="fn" |ਉੱਪਰ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਨਹੀਂ | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |516 | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |0.46 |- style="background-color:#F6F6F6" ! colspan="3" style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |ਬਹੁਮਤ | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |10,710 | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |9.59 |- style="background-color:#F6F6F6" ! colspan="3" style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |ਟਰਨਆਉਟ | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |1,11,793 | style="text-align: right; margin-right: 0.5em" |66.55 |- style="background-color:#F6F6F6" | style="background-color: #0066A4" | | colspan="2" |'ਆਪ' ਦੀ ਪਕੜ ! style="text-align:right;" |ਸਵਿੰਗ | style="text-align:right;" | -3.32 |} == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1970]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] jwo6ctmchdg3s5z6gzalofd9c3a5ig8 0 156766 773735 708033 2024-11-18T04:56:46Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773735 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਰਾਸੀ | image = Raasi actress.png | image_size = | caption = | other_names = ਮੰਥਰਾ | birth_name = ਵਿਜਾਯਾ | birth_date = {{birth date and age|df=y|1980|06|29}} | birth_place = ਪੱਛਮੀ ਗੋਦਾਵਰੀ, [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], [[ਭਾਰਤ]] | death_date = | death_place = | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years_active = 1986–2006, 2013–ਮੌਜੂਦ | height = | spouse = | website = }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਰਾਸੀ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]:'''Raasi;''' ਜਨਮ ਦਾ ਨਾਮ: '''ਵਿਜਾਯਾ''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]] ਅਤੇ [[ਤਮਿਲ਼ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਾਮਿਲ]] ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਮਲਿਆਲਮ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ '''ਮੰਥਰਾ''' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="si-28jul2000">{{Cite news|url=http://www.screenindia.com/old/20000728/reobi.htm|title=Raasi: An award for Preyasi Raave?|last=Prakash|first=BVS|date=28 July 2000|work=[[Screen (magazine)|Screen Magazine]]|access-date=13 February 2010|publisher=[[Indian Express Group]]|archive-date=28 ਅਪ੍ਰੈਲ 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20100428060819/http://www.screenindia.com/old/20000728/reobi.htm|url-status=dead}}</ref> ਉਹ ''ਸੁਭਕਾਂਕਸ਼ਾਲੂ'' (1997), ''ਗੋਕੁਲਾਮਲੋ ਸੀਤਾ'' (1997) ਅਤੇ ''ਪੇਲੀ ਪੰਡਿਰੀ'' (1998) ਵਰਗੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। 2020 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਤੇਲਗੂ ਸੋਪ ਓਪੇਰਾ ''ਗਿਰਿਜਾ ਕਲਿਆਣਮ'' (2020 -21) ਅਤੇ ''ਜਾਨਕੀ ਕਲਾਗਨਾਲੇਡੂ'' (2021) ਨਾਲ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਰਾਸੀ ਦਾ ਜਨਮ ਵਿਜੇ ਵਜੋਂ 1976 ਨੂੰ [[ਪੱਛਮ ਗੋਦਾਵਰੀ ਜ਼ਿਲਾ|ਪੱਛਮੀ ਗੋਦਾਵਰੀ ਜ਼ਿਲੇ]], [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="ntv">{{Cite web |title=ఓహో… అభినయ'రాశి' |url=https://ntvtelugu.com/senior-actress-raasi-birthday-special/ |archive-url=https://archive.today/20210712082334/https://ntvtelugu.com/senior-actress-raasi-birthday-special/ |archive-date=12 July 2021 |access-date=12 July 2021 |website=[[NTV Telugu]] |language=te}}</ref> ਉਸਨੇ ਫਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸ਼੍ਰੀ ਮੁਨੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |last=kavirayani |first=suresh |date=23 April 2017 |title=Lanka movie review: Raasi's return not a good one! |url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/movie-reviews/230417/lanka-movie-review-raasis-return-not-a-good-one.html |access-date=23 July 2021 |website=Deccan Chronicle |language=en}}</ref> == ਫਿਲਮ ਕੈਰੀਅਰ == 10 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ 1986 ਦੀ [[ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]] ਫਿਲਮ, ''ਮਮਤਾਲਾ ਕੋਵੇਲਾ'' (1986) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਾਲ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ [[ਮਿਥੁਨ ਚੱਕਰਵਰਤੀ]] ਨਾਲ [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] ਫਿਲਮਾਂ ''ਰੰਗਬਾਜ਼'' (1996), ''ਜੋੜੀਦਾਰ'' (1997) ਅਤੇ ''ਸੂਰਜ'' (1997) ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ, ਰਾਸੀ ''ਸੁਭਕਾਂਕਸ਼ਲੁ'' (1997) ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ''ਗੋਕੁਲਾਮਲੋ ਸੀਤਾ'' (1997) ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ "ਰਵਾਇਤੀ" ਦਾ ਲੇਬਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ''ਸਨੇਹੀਥੁਲੂ'' (1998), ''ਪੰਡਗਾ'' (1998), ''ਗਿਲੀ ਕਜਾਲੂ'' (1998), ''ਦੇਵੁੱਲੂ'' (2000) ਵਰਗੀਆਂ ਹਿੱਟ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ। ਜਦੋਂ ਰਾਸੀ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਨੇ ਨੱਕੋ-ਨੱਕ ਭਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਉਸਨੇ ''ਸਮੁੰਦਰਮ'' (1999) ਵਰਗੀਆਂ ਤੇਲਗੂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈਟਮ ਨੰਬਰ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।<ref>{{Cite web |title=Raasi plays vamp, rockets to the top |url=http://www.rediff.com/movies/2003/jun/10south.htm |access-date=11 February 2013 |publisher=Rediff}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਤਾਮਿਲ ਫਿਲਮ ''ਪ੍ਰਿਯਮ'' ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਾਲ 1996 ਦੇ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਵਿਜੇ -ਸਟਾਰਰ ''ਲਵ ਟੂਡੇ'' (1997) ਅਤੇ [[ਅਜਿਤ (ਅਦਾਕਾਰ)|ਅਜੀਤ ਕੁਮਾਰ]] - ਸਟਾਰਰ ''ਰੇਤਈ ਜਦਾਈ ਵਾਯਾਸੂ'' (1997) ਸਮੇਤ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ। ਟੀ. ਰਾਜੇਂਦਰ ਦੇ ਨਾਲ ''ਇਲਮ ਕਾਦਲਾਰਗਲ'' ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੌਕਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਤਪਾਦਨ ਦਾ ਕੰਮ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਤਮਿਲ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀਆਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਫਿਲਮਾਂ ਹਨ - ''ਪੇਰੀਆ ਇਦਾਥੂ ਮੈਪਿਲਈ'' (1997), ''ਗੰਗਾ ਗੋਵਰੀ'' (1997), ''ਥੇਡੀਨੇਨ ਵਾਂਥਾਥੂ'' (1997), ''ਕੋਂਡੱਟਮ'' (1998), ''ਕਲਿਆਨਾ ਗਲੱਟਾ'' (1998), ''ਪੁਧੂ ਕੁਡੀਥਾਨਮ'' (1999), ''ਕੰਨਨ ਵਰੁਵਾਨਨ'' । (2000), ''ਕੁਬੇਰਨ'' (2000) ਅਤੇ ''ਸਿਮਸਾਨਮ'' (2000)। ਉਸਨੇ ਤੇਲਗੂ ਫਿਲਮ ''ਨਿਜਾਮ'' (2003) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ, ਜਿਸਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਤੇਜਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Nijam review: Nijam (Telugu) Movie Review |url=https://movies.fullhyderabad.com/nijam/telugu/nijam-movie-reviews-1687-2.html |access-date=1 December 2021 |website=Movies.fullhyderabad.com}}</ref> ਆਪਣੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਅਦਾਕਾਰੀ ਤੋਂ ਬ੍ਰੇਕ ਲਿਆ ਅਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=1 November 2019 |title=Reason for IT raid in actress Manthra's properties - Tamil News |url=https://www.indiaglitz.com/actress-manthra-it-raid-vijay-ajith-heroine-tamil-news-247015 |access-date=1 December 2021 |website=IndiaGlitz.com}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1978]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਲਿਆਲਮ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੰਨੜ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀਆਂ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤੇਲਗੂ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] 1eaq9qsgzwgkg4ch69ir7wj5vt0selb 0 156893 773744 650582 2024-11-18T06:14:02Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773744 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਰੇਹਾਨਾ ਸੁਲਤਾਨ | image = | birth_name = | birth_date = {{birth date and age|df=y|1950|11|19}} | birth_place = [[ਇਲਾਹਾਬਾਦ]], [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]], [[ਭਾਰਤ]] | alma_mater = ਫਿਲਮ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਇੰਡੀਆ, ਪੂਨੇ | occupation = [[ਅਦਾਕਾਰਾ]] | years_active = 1970–1992 | spouse = [[ਬੀ ਆਰ ਈਸ਼ਾਰਾ]] | awards = ਸਰਬੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ - 1971 }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਰੇਹਾਨਾ ਸੁਲਤਾਨ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Rehana Sultan;''' ਜਨਮ 19 ਨਵੰਬਰ 1950) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਅਭਿਨੇਤਰੀ]] ਹੈ, ਜੋ 1970 ਦੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫਿਲਮ ''[[ਦਸਤਕ|<nowiki/>'ਦਸਤਕ'<nowiki/>]]'' ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਫਿਲਮ ਕਰਕੇ ਉਸਨੇ ਸਰਬੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ। [[ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ|ਫਿਲਮ ਐਂਡ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] (ਐਫਟੀਆਈਆਈ), [[ਪੂਨੇ]] ਦੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ, ਉਹ ਫਿਲਮ ''ਚੇਤਨਾ'' (1970) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਬੋਲਡ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਟਾਈਪਕਾਸਟ ਹੋਈ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਦੇ ਫਿਲਮੀ ਕਰੀਅਰ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਸਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ।<ref>[https://archive.today/20120912055651/http://www.telegraphindia.com/1051125/asp/etc/story_5505606.asp Rehana Sultan who was a trailblazing 'sexy actress'] ''[[The Telegraph (Kolkata)|The Telegraph]]'', 25 November 2005.</ref><ref>{{Cite web |last=Anupama Chopra |author-link=Anupama Chopra |date=28 September 2011 |title=Why Silk Smitha is Bollywood's favourite bad girl |url=http://movies.ndtv.com/movie_story.aspx?ID=ENTEN20110184987&keyword=bollywood&subcatg=MOVIESINDIA&nid=136920 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110929234545/http://movies.ndtv.com/movie_story.aspx?ID=ENTEN20110184987&keyword=bollywood&subcatg=MOVIESINDIA&nid=136920 |archive-date=29 September 2011 |publisher=NDTV Movies}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-india-39177181|title=Rehana Sultan: The trail-blazing actress Bollywood forgot|date=20 March 2017|work=BBC News}}</ref> ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ'','' "ਮੇਰੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਅੱਜ, ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਪਾਰਕ ਕਾਰਨਾਂ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ. ਮੈਂ ਸਿਰਫ਼ ਇੰਨਾ ਹੀ ਕਹਿ ਸਕਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਬਾਬੂਦਾ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Dubey |first=Bharati |date=August 6, 2012 |title=Rehana Sultan: Bollywood's first 'bold actress' wants to act again |url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/mumbai/Bollywoods-first-bold-actress-wants-to-act-again/articleshow/15367462.cms |access-date=2020-09-19 |website=The Times of India |language=en}}</ref> == ਜੀਵਨੀ == [[ਅਲਾਹਾਬਾਦ|ਇਲਾਹਾਬਾਦ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਬਹਾਈ ਧਰਮ|ਬਹਾਈ ਫੇਥ]] ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੀ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਹੋਈ, ਉਸਨੇ 1967 ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਸੇ ਸਾਲ FTII ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਚੁਣੀ ਗਈ।<ref>[http://movies.indiainfo.com/2008/10/29/0810290324_marriage.html Down the memory lane with Rehana Sultan]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਮਾਰਚ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ''movies.indiainfo.com'', 29 October 2008.</ref> ਵਿਸ਼ਵਨਾਥ ਅਯੰਗਰ ਦੀ ਡਿਪਲੋਮਾ ਫਿਲਮ ''ਸ਼ਾਦੀ ਕੀ ਪਹਿਲੀ ਸਾਲਗਿਰਾਹ'' (1967) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੈਕਸੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਾਲ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ,<ref>''The Sunday Standard'', Bombay, India, 10 June 1973.</ref> ਉਸਨੇ [[ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਬੇਦੀ]] ਦੀ ''[[ਦਸਤਕ]]'' (1970) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਬ੍ਰੇਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਸੰਸਥਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਬਣੀ। ਫਿਲਮ ਇੰਡਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ।<ref>[http://www.screenindia.com/old/print.php?content_id=14453 Charge of the FTII brigade]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ''[[Screen (magazine)|Screen]]''.</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.virtualpune.com/html/channel/entertain/MOVIE/HTML/ftti.shtml |title=Merits - FTII |access-date=2023-03-11 |archive-date=2014-04-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140426214908/http://www.virtualpune.com/html/channel/entertain/movie/html/ftti.shtml |url-status=dead }}</ref> ਉਸ ਫਿਲਮ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ [[ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫ਼ਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ|ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਿਲਮ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਮਿਲਿਆ ਸੀ। ਉਸੇ ਸਾਲ ਉਸਨੇ ''ਦਸਤਕ'' ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਦੇ ਨਾਲ 28 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ੂਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ''ਚੇਤਨਾ'' ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹ ਫਿਲਮ ਵੇਸ਼ਵਾਵਾਂ ਦੇ ਪੁਨਰਵਾਸ ਬਾਰੇ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੇ [[ਬਾਲੀਵੁੱਡ|ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ]] ਵਿੱਚ ਸੈਕਸ ਵਰਕਰਾਂ ਦੇ ਚਿੱਤਰਣ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ।<ref>[http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/790884.cms Fallen women in Bollywood films] ''[[Times of India]]'', 26 July 2004.</ref> ਉਸ ਦੀਆਂ ਸੈਕਸੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਦਿਵਾਈ ਪਰ ਭਵਿੱਖ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਨੂੰ ਵੀ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ''ਹਾਰ ਜੀਤ'' (1972), ''ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਵਤ'' (1973), ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਿਆਸੀ ਵਿਅੰਗ ''ਕਿੱਸਾ ਕੁਰਸੀ ਕਾ'' (1977) ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ ਸਨ। 1984 ਵਿੱਚ, ਸ਼ਬਾਨਾ ਆਜ਼ਮੀ ਨਾਲ ਵਿਜੇ ਆਨੰਦ ਦੀ ''ਹਮ ਰਹੇਂ ਨਾ ਰਹੇਂ'' (1984) ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਲੇਖਕ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਬੀ ਆਰ ਈਸ਼ਾਰਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੇ ''ਚੇਤਨਾ ਦਾ'' ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਹ [[ਸ਼ਤਰੁਘਨ ਸਿਨਹਾ|ਸ਼ਤਰੂਘਨ ਸਿਨਹਾ]] ਨਾਲ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਫਿਲਮ ''ਪੁੱਤ ਜੱਟਾਂ ਦੇ'' (1981) ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDB name|0838455}} * {{ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਹੰਗਾਮਾ|rehana-sultan}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1950]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 6xhgrxh31gp77q9lq4rfkrr49eruyzc 0 157511 773671 695802 2024-11-17T19:16:55Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773671 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Pranali Rathod in 2020.jpg|thumb|ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਠੌੜ]] '''ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਾਠੌੜ''' (ਜਨਮ 15 ਅਕਤੂਬਰ 1996) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਰਾਠੌੜ ''ਬੈਰਿਸਟਰ ਬਾਬੂ'' ਵਿੱਚ ਸੌਦਾਮਿਨੀ ਭੌਮਿਕ, ''ਕਿਉੰ ਉਠੇ ਦਿਲ ਛੱਡ ਆਏ'' ਵਿੱਚ ਰਾਧਾ ਸਾਹਨੀ ਅਤੇ ''ਯੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਯਾ ਕਹਿਲਾਤਾ ਹੈ'' ਵਿੱਚ ਅਕਸ਼ਰਾ ਗੋਇਨਕਾ ਬਿਰਲਾ ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Yeh Rishta Kya Kehlata Hai की अक्षरा उर्फ Pranali Rathod की इन पिक्स पर हार जाएंगे अपना दिल, क्यूट स्माइल से चलाती हैं जादू |url=https://www.abplive.com/photo-gallery/entertainment/television-yeh-rishta-kya-kehlata-hai-akshara-aka-pranali-rathod-cute-photos-goes-viral-on-internet-2216962/amp |url-status=live |access-date=16 September 2022 |website=ABP News |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Yeh Rishta Kya Kehlata Hai's Pranali Rathod and Harshad Chopda {{!}} TV - Times of India Videos |url=https://timesofindia.indiatimes.com/videos/tv/hindi/yeh-rishta-kya-kehlata-hais-pranali-rathod-and-harshad-chopda-we-clicked-with-each-other-since-day-one/videoshow/87916053.cms |url-status=live |access-date=2 December 2021 |website=The Times of India |language=en}}</ref> == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਰਾਠੌੜ ਦਾ ਜਨਮ 15 ਅਕਤੂਬਰ 1996<ref name="PR">{{Cite web |title=Team Yeh Rishta Kya Kehlata Hai celebrates Akshara aka Pranali Rathod's 26th birthday on the sets; see video |url=https://m.timesofindia.com/tv/news/hindi/team-yeh-rishta-kya-kehlata-hai-celebrates-akshara-aka-pranali-rathods-26th-birthday-on-the-sets-see-video/amp_articleshow/94879577.cms |access-date=15 October 2022 |website=The Times of India}}</ref><ref name="timesnownews">{{Cite web |title=Yeh Rishta Kya Kehlata Hai's Harshad Chopda pens hearty birthday wish for co-star Pranali Rathod: 'Im thankful...' |url=https://www.timesnownews.com/entertainment-news/yeh-rishta-kya-kehlata-hais-harshad-chopda-pens-hearty-birthday-wish-for-co-star-pranali-rathod-im-thankful--article-94890448 |access-date=16 October 2022 |website=Times Now}}</ref> ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ [[ਮਹਾਂਰਾਸ਼ਟਰ|ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="JNPPK">{{Cite web |title=Being born and brought up in Maharashtra, getting the Banarasi accent right was a challenge: Pranali Rathod |url=https://m.timesofindia.com/tv/news/hindi/banaras-is-a-complete-package-yahan-ki-har-cheez-badhiya-hai-pranali-rathod/articleshow/70092234.cms |access-date=7 July 2019 |website=The Times of India}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਰਾਠੌੜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 2018 ਵਿੱਚ ''ਪਿਆਰ ਪਹਿਲੀ ਬਾਰ'' ਨਾਲ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਸ਼ੋਅ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ ਸਾਨਵੀ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=10 August 2018 |title=WATCH! Pyaar Pehli Baar Episode 1 On Zee5 |url=https://www.zee5.com/tv-shows/details/pyaar-pehli-baar/0-6-tvshow_902810963 |url-status=live |access-date=2 December 2021 |website=[[ZEE5]]}}</ref> 2019 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ [[Kinshuk Vaidya|ਕਿੰਸ਼ੁਕ ਵੈਦਿਆ]] ਦੇ ਉਲਟ ''ਜਾਤ ਨਾ ਪੁਛੋ ਪ੍ਰੇਮ ਕੀ'' ਵਿੱਚ ਸੁਮਨ ਪਾਂਡੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਇਸਨੇ ਉਸਦੀ ਗਲਪ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref name="JNPPK" /> ਫਿਰ ਉਸਨੇ 2020 ਵਿੱਚ ''ਬੈਰਿਸਟਰ ਬਾਬੂ'' ਵਿੱਚ ਸੌਦਾਮਿਨੀ ਭੌਮਿਕ ਗ੍ਰੀਨਵੁੱਡ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਪ੍ਰਵਿਸ਼ਤ ਮਿਸ਼ਰਾ ਅਤੇ ਜੇਸਨ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਉਲਟ।<ref>{{Cite web |title=WATCH! All Episode Of Colors Serial 'Barrister Babu' On Voot |url=https://www.voot.com/shows/barrister-babu/250183 |access-date=20 July 2021 |website=Voot |archive-date=11 ਮਈ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230511015959/https://www.voot.com/shows/barrister-babu/250183 |url-status=dead }}</ref> 2021 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਯਸ਼ ਟੋਂਕ ਦੇ ਉਲਟ ''ਕਿਉੰ ਉਠੇ ਦਿਲ ਛੱਡ ਆਏ'' ਵਿੱਚ ਰਾਧਾ ਸਾਹਨੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite web |date=10 January 2021 |title=Period drama Kyun Utthe Dil Chhod Aaye trailer out. New TV show narrates story of three young girls |url=https://www.indiatoday.in/amp/television/soaps/story/period-drama-kyun-utthe-dil-chhod-aaye-trailer-out-new-tv-show-narrates-story-of-three-young-girls-1757644-2021-01-10 |access-date=20 October 2021 |website=India Today}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਸਨੇ ''ਚੁਟਜ਼ਪਾਹ'' ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਵੈੱਬ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਰਿਚਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/web-series/reviews/hindi/chutzpah/season-1/seasonreview/84550832.cms|title=Chutzpah Season 1 Review: An interesting premise falls flat due to average execution|work=[[The Times of India]]|access-date=27 July 2021}}</ref> ਅਕਤੂਬਰ 2021 ਤੋਂ, ਰਾਠੌੜ ਨੂੰ [[ਹਰਸ਼ਦ ਚੋਪੜਾ|ਹਰਸ਼ਦ ਚੋਪੜਾ ਦੇ]] ਨਾਲ ''ਯੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਯਾ ਕਹਿਲਾਤਾ ਹੈ'' ਵਿੱਚ ਅਕਸ਼ਰਾ ਗੋਇਨਕਾ ਬਿਰਲਾ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref name="yrkkh">{{Cite web |date=20 October 2021 |title=Yeh Rishta Kya Kehlata Hai: Harshad Chopda and Pranali Rathod start shooting in Udaipur; see BTS photos, videos |url=https://m.timesofindia.com/tv/news/hindi/yeh-rishta-kya-kehlata-hai-harshad-chopda-and-pranali-rathod-start-shooting-in-udaipur-see-bts-photos-videos/amp_articleshow/87150278.cms |access-date=20 October 2021 |website=The Times of India}}</ref> ਇਹ ਸ਼ੋਅ ਉਸਦੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੋੜ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite web |date=13 October 2021 |title=Yeh Rishta Kya Kehlata Hai: This actress to replace Shivangi Joshi & play Akshara's role in the show |url=https://www.indiatvnews.com/amp/entertainment/tv/yeh-rishta-kya-kehlata-hai-pranali-rathod-to-replace-shivangi-joshi-play-akshara-role-in-the-show-latest-tv-news-740147 |access-date=28 October 2021 |publisher=India TV}}</ref> ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ITA ਅਵਾਰਡ ਮਿਲਿਆ।<ref name="PRAW">{{Cite web |title=ITA Awards 2022 complete winners list: Varun Dhawan, Nakuul Mehta, Pranali Rathod, The Kashmir Files win big |url=https://indianexpress.com/article/entertainment/television/ita-awards-2022-complete-winners-list-varun-dhawan-nakuul-mehta-the-kashmir-files-win-big-8320262/lite/ |access-date=12 December 2022 |website=Indian Express}}</ref> 2022 ਵਿੱਚ, ਰਾਠੌੜ ਨੇ ਅਕਸ਼ਰਾ ਗੋਇਨਕਾ ਬਿਰਲਾ ਨੂੰ ਗੇਮ ਸ਼ੋਅ ''ਰਵੀਵਾਰ ਵਿਦ ਸਟਾਰ ਪਰਿਵਾਰ'' ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Yeh Rishta Kya Kehlata Hain actors recreates 'AbhiRa' love confession sequence in Ravivaar With Star Parivaar |url=https://m.timesofindia.com/tv/news/hindi/yeh-rishta-kya-kehlata-hain-actor-pranali-rathod-recreates-abhira-love-confession-sequence-with-harshad-chopda-watch-video/amp_articleshow/92391369.cms |access-date=22 June 2022 |website=The Times of India}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1996]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁੰਬਈ ਦੀਆਂ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] np49e4ck91amxgr0573w9lzfv1604i5 0 158265 773787 704254 2024-11-18T11:34:51Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773787 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਸ਼ਰੂਤੀ ਨਾਗਵੰਸ਼ੀ | image = Shruti_Nagvanshi.jpg | alt = | caption = | other_names = | birth_name = | birth_date = {{birth date and age|1974|1|02|df=y}} | birth_place = ਵਾਰਾਣਸੀ, ਭਾਰਤ | nationality = ਭਾਰਤੀ | citizenship = ਭਾਰਤੀ | education = ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਡਿਗਰੀ (1995) | alma_mater = ਉਦੈ ਪ੍ਰਤਾਪ ਆਟੋਨੋਮਸ ਕਾਲਜ, ਵਾਰਾਣਸੀ | occupation = ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁਨ | years_active = | employer = | known_for = | net_worth = | height = | title = | term = | predecessor = | successor = | party = | opponents = | boards = | spouse = ਲੈਨਿਨ ਰਘੂਵੰਸ਼ੀ | partner = | children = | parents = | relatives = | callsign = | awards = ਰੇਕਸ ਕਰਮਵੀਰ ਚੱਕਰ (ਸਿਲਵਰ), ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ 100 ਔਰਤਾਂ, ਜਨ ਮਿੱਤਰ ਅਵਾਰਡ | website = {{url|http://www.pvchr.asia/}}<br />{{url|http://www.pvchr.blogspot.com/}}<br />{{url|http://shrutinagvanshi.com/}} | signature = | footnotes = }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਸ਼ਰੂਤੀ ਨਾਗਵੰਸ਼ੀ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Shruti Nagvanshi''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬਾਲ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਾਸ਼ੀਆਗ੍ਰਸਤ ਸਮੂਹਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਦਲਿਤ]] ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਔਰਤਾਂ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ [[ਛੂਤ-ਛਾਤ|ਅਛੂਤ]] ਜਾਤੀ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਹ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪੀਪਲਜ਼ ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਕਮੇਟੀ (PVCHR) ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਫੋਰਮ, ਸਾਵਿਤਰੀ ਬਾਈ ਫੂਲੇ ਮਹਿਲਾ ਪੰਚਾਇਤ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਘੱਟ ਗਿਣਤੀਆਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Jan Mitra Nyas (JMN) Project in Uttar Pradesh |url=https://www.cry.org/projects/jan-mitra-nyas |access-date=26 July 2020}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nagvanshi |first=Shruti |title=Towards Building A Vibrant and Resilient Community Against Hunger And Malnutrition &#124; Outlook Poshan |url=https://poshan.outlookindia.com/story/towards-building-a-vibrant-and-resilient-community-against-hunger-and-malnutrition/332863 |access-date=26 July 2020 |website=poshan.outlookindia.com}}</ref><ref>{{Cite web |last=Bose |first=Tarun Kanti |title=UP's Musahars face such intense discrimination that even healthcare is denied to them |url=https://scroll.in/article/884644/ups-musahars-face-such-intense-discrimination-that-even-healthcare-is-denied-to-them |access-date=26 July 2020 |website=Scroll.in}}</ref> ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ [[ਲੈਨਿਨ ਰਘੂਵੰਸ਼ੀ]], ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮਹਿੰਦਰ ਪ੍ਰਤਾਪ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵਿਕਾਸ ਮਹਾਰਾਜ, ਅਤੇ ਕਵੀ ਗਿਆਨੇਂਦਰਾ ਪਤੀ ਨਾਲ 1996 ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਪੀਪਲਜ਼ ਵਿਜੀਲੈਂਸ ਕਮੇਟੀ (ਪੀਵੀਸੀਐਚਆਰ) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਅਤੇ ਲੈਨਿਨ ਦੋਵੇਂ [[ਬੁੱਧ ਧਰਮ]] ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਰਤਿਤ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Dalit activist Lenin Raghuvanshi gets award for making a 'difference' |url=http://www.asianews.it/news-en/Dalit-activist-Lenin-Raghuvanshi-gets-award-for-making-a-difference-48451.html |access-date=26 July 2020 |website=www.asianews.it}}</ref><ref>{{Cite web |date=18 September 2018 |title=Tireless Service to Humanity |url=https://deedindeed.org/health/tireless-service-to-humanity |access-date=26 July 2020 |website=Deed Indeed Foundation |archive-date=24 ਅਗਸਤ 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200824090513/https://deedindeed.org/health/tireless-service-to-humanity |url-status=dead }}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਸਥਿਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਯੁੱਧ ਅਤੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਵਜੋਂ ਮਰਦਾਨਗੀ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਫੌਜੀ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਡ੍ਰਾਈਵਿੰਗ ਫੋਰਸ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ [[ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਇਨਾਮ|ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=The NPPW screening of Valid* Nobel Peace Prize Nominations for 2021 |url=http://www.nobelwill.org/index.html?tab=11 |access-date=11 January 2022 |website=Nobelwill.org |archive-date=3 ਜਨਵਰੀ 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220103070348/http://www.nobelwill.org/index.html?tab=11 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=The NPPW screening of Valid* Nobel Peace Prize Nominations for 2021 |url=http://www.nobelwill.org/Cohn-Scilla-Raghuvanshi-2021.pdf |access-date=11 January 2022 |website=Nobelwill.org |archive-date=17 ਅਕਤੂਬਰ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211017204755/http://www.nobelwill.org/Cohn-Scilla-Raghuvanshi-2021.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=February 2, 2022 |title=Benaras-Based Lenin And Shruti Nominated For Nobel Peace Prize |url=https://jubileepost.in/en/benaras-based-lenin-and-shruti-nominated-for-nobel-peace-prize/}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਸ਼ਰੂਤੀ ਨਾਗਵੰਸ਼ੀ ਦਾ ਜਨਮ 2 ਜਨਵਰੀ 1974 ਨੂੰ [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਰਾਜ ਦੇ ਵਾਰਾਣਸੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਦਸ਼ਸ਼ਵਮੇਧ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਿਹਤਰ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 22 ਫਰਵਰੀ 1992 ਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਲੈਨਿਨ ਰਘੂਵੰਸ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |date=11 May 2016 |title=Lenin, my Friend: Empowering the Marginal, Restoring Dignity – Different Truths |url=https://www.differenttruths.com/governance/dissent/lenin-my-friend-empowering-the-marginal-restoring-dignity/ }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ, ਕਬੀਰ ਕਰੂਨਿਕ, ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਨੂਕਰ ਖੇਡਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=18 September 2019 |title=Kabeer Karunik: Professional Journey |url=https://lenin-shruti.blogspot.com/2019/09/kabeer-karunik-professional-journey.html}}</ref><ref>{{Cite web |title=A Vocal Proponent and Activist for Equality/ |url=https://www.passionvista.com/lenin-raghuvanshi/}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1974]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦਲਿਤ ਸੰਗਰਾਮੀਏ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] fgi4alx6a4tji0p0cqyc9n3e0xtkmi4 0 158668 773739 660465 2024-11-18T05:13:50Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773739 wikitext text/x-wiki '''ਰਿਚਾ ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ''' [[ਦਿੱਲੀ]] ਦੀ ਇੱਕ ਫੈਸ਼ਨ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫਰ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੈਸ਼ਨ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਛੋਟੀ ਫਿਲਮ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹੁਣ ਰਿਚਾ ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ ਫਿਲਮ ਅਤੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਸੀਈਓ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੰਮ == ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ ਦਾ ਜਨਮ [[ਕਾਨਪੁਰ]], [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਹਨ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=August 2022}} ਰਿਚਾ ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰ ਨਾਲ ਹੋਈ ਜਦੋਂ ਉਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਫੈਸ਼ਨ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ (NIFT) ਵਿੱਚ ਫੈਸ਼ਨ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.newindianexpress.com/cities/delhi/2018/dec/07/small-town-dreams-take-the-spotlight-1908276.html|title=Small town dreams take the spotlight|date=2018-12-07|work=The New Indian Express}}</ref> ਉਸਨੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਫੈਸ਼ਨ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਸਟੂਡੀਓ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=August 2022}} == ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮ == ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪਰਉਪਕਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਉਣ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਦਿ ਬਲਾਈਂਡ (ਐਨਏਬੀ)<ref>{{Cite web |date=5 March 2019 |title=These visually challenged kids are learning to click pictures with a regular camera |url=https://indianexpress.com/article/parenting/learning/disability-day-visually-challenged-kids-photography-camera-5472698/}}</ref><ref name="auto">{{Cite web |last=Kapoor |first=Aekta |date=7 January 2019 |title=This Fashion Photographer Teaches the Blind How to Click Brilliant Images |url=https://eshe.in/2019/01/07/richa-maheshwari/}}</ref><ref>{{Cite web |last=Sethia |first=Kinjal |date=5 December 2018 |title=Richa Maheshwari, An Award Winning Fashion Photographer, Shares The Tricks To Her Trade |url=https://www.hotfridaytalks.com/work/richa-maheshwari-an-award-winning-fashion-photographer-shares-the-tricks-to-her-trade/ |access-date=22 ਮਾਰਚ 2023 |archive-date=22 ਮਾਰਚ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230322114534/https://hotfridaytalks.com/work/richa-maheshwari-an-award-winning-fashion-photographer-shares-the-tricks-to-her-trade/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Richa Maheshwari is teaching visually impaired children to shoot great photos. And the pics are #inspiring |url=https://www.edexlive.com/happening/2019/apr/04/photographer-richa-maheshwari-talks-about-her-passion-for-the-camera-and-how-she-ignites-the-passion-5675.html |website=The New Indian Express}}</ref><ref name="auto1">{{Cite web |title=This fashion photographer teaches the blind how to click brilliant images |url=https://www.cnbctv18.com/buzz/this-fashion-photographer-teaches-the-blind-how-to-click-brilliant-images-2144961.htm |website=cnbctv18.com}}</ref> ਵਿੱਚ ਨੇਤਰਹੀਣਾਂ ਨੂੰ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਸਿਖਾਈ ਹੈ, ਉਸਨੇ 20 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਲਾਲਾ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਦੇ ਨਾਲ "ਐਨੀਕਲ 2015" ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Abdul Basit High Commissioner, High Commission of Pakistan has launched Anical 2015 |url=http://fashiongaze.com/abdul-basit-high-commissioner-high-commission-pakistan-launched-anical-2015/ |access-date=2015-09-15 |website=[[Fashion Gaze]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Richa Maheshwari plays perfect host at an evening dedicated to animal welfare in Delhi |url=http://timesofindia.indiatimes.com/City/Delhi/Richa-Maheshwari-plays-perfect-host-at-an-evening-dedicated-to-animal-welfare-in-Delhi/articleshow/45646799.cms |access-date=2015-09-15 |website=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Anical calendar 2015 for animal welfare |url=http://archive.asianage.com/anical-calendar-2015-animal-welfare-246 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20160602212933/http://archive.asianage.com/anical-calendar-2015-animal-welfare-246 |archive-date=2 June 2016 |access-date=2015-09-15 |website=[[The Asian Age]]}}</ref><ref>{{Cite press release|title=Richa Maheshwari & Lala Textiles launched ANICAL 2015|url=http://www.pressbox.co.uk/Entertainment/Richa_Maheshwari_Lala_Textiles_launched_ANICAL_2015__1548069.html|accessdate=2015-09-15|archivedate=2016-03-04|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304113214/http://www.pressbox.co.uk/Entertainment/Richa_Maheshwari_Lala_Textiles_launched_ANICAL_2015__1548069.html}}</ref> ਉਸਨੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀ ਦੁਖਦਾਈ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫੈਸ਼ਨੇਬਲ ਮੋੜ ਲਿਆਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਐਨੀਕਲ (ਇੱਕ ਜਾਨਵਰ ਕਲਿਆਣ ਕੈਲੰਡਰ) ਬਣਾਇਆ। ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ ਨੇ 17 ਦਸੰਬਰ 2015 ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਲਾਲਾ ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕੈਲੰਡਰ "ਸਾਈਲੈਂਸਿੰਗ ਦਾ ਡਾਰਕ" ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਜੋ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਫੈਲਾਉਣ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |title=Awareness about eye donation: An eye opener |url=http://www.thehindu.com/features/metroplus/society/an-eye-opener/article8008642.ece |access-date=2016-07-26 |website=The Hindu}}</ref><ref name="pressreader">{{Cite web |title=Calendar with a cause |url=http://www.pressreader.com/india/the-asian-age/20151222/283420600592457/TextView |access-date=2016-07-26 |website=The Asian Age |via=Pressreader}}</ref><ref>http://onlineepaper.asianage.com/articledetailpage.aspx?id=4374973{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, [[The Asian Age]].</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=Lala Textiles and Richa Maheshwari Launch Silencing The Darkcampaign a Blindness awareness initiative |url=http://tennews.in/lala-textiles-and-richa-maheshwari-launch-silencing-the-darkcampaign-a-blindness-awareness-initiative/ |access-date=2016-07-26 |website=[[tennews.in]]}}</ref> ਕੋ. ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ, ਸਾਈਲੈਂਸਿੰਗ ਦ ਡਾਰਕ ਮੁਹਿੰਮ ਜੋ ਅੰਨ੍ਹੇਪਣ ਦੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਨੇਤਰਹੀਣਾਂ ਦੀ ਅਫਸੋਸਜਨਕ ਸਥਿਤੀ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ।<ref name=":1" /> ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਸਟੇਜ ਅਤੇ ਇੱਕ ਫੈਸ਼ਨ ਸ਼ੋਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨੇਤਰਹੀਣ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਮਾਡਲਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰੈਂਪ 'ਤੇ ਚੱਲਿਆ।<ref name=":0" /><ref>{{Cite web |date=2015-12-17 |title=Introducing Gul Mohar by LALA at ‘Silencing the Dark’ India – An initiative raising awareness for the blind! |url=http://www.dnd.com.pk/introducing-gul-mohar-by-lala-at-silencing-the-dark-india-an-initiative-raising-awareness-for-the-blind/102793 |access-date=2016-06-17 |website=[[Dispatch News Desk]] |language=en-US}}</ref> ਇਹ ਲਾਂਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਦਾ ਬਲਾਇੰਡ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Fashion connects with a social cause |url=http://www.deccanherald.com/content/518791/fashion-connects-social-cause.html |access-date=2016-06-17 |website=Deccan Herald}}</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਰਿਕਾਰਡ == ਮਹੇਸ਼ਵਰੀ ਇੱਕ ਫਿਟਨੈਸ ਰਿਕਾਰਡ ਹੋਲਡਰ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬਰਪੀਜ਼ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਲਿਮਕਾ ਬੁੱਕ ਆਫ਼ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਥਾਨ ਬਣਾਇਆ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ 46 ਹੈ। ਇੱਕ ਮਿੰਟ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੁਆਰਾ 38 ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Maheshwari |first=Richa |title=Richa Maheshwari |url=https://www.entrepreneur.com/author/richa-maheshwari |website=Entrepreneur}}</ref><ref name="auto" /><ref>{{Cite web |title=Richa Maheshwari tells us how she beat the odds to become an award-winning photographer and fitness record holder |url=https://www.indulgexpress.com/culture/art/2018/dec/18/richa-maheshwari-tells-us-how-she-beat-the-odds-to-become-an-award-winning-photographer-and-fitness-11654.html |website=www.indulgexpress.com}}</ref><ref>{{Cite web |date=16 February 2019 |title=From photography to fitness, Richa Maheshwari is setting new records |url=https://www.sundayguardianlive.com/culture/photography-fitness-richa-maheshwari-setting-new-records}}</ref><ref>{{Cite web |title=Lenswoman, Richa Maheshwari sets new world record of maximum burpees in a minute – Live World News |url=http://liveworldnews.in/lenswoman-richa-maheshwari-sets-new-world-record-of-maximum-burpees-in-a-minute/ |access-date=2023-03-22 |archive-date=2021-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210728092502/http://liveworldnews.in/lenswoman-richa-maheshwari-sets-new-world-record-of-maximum-burpees-in-a-minute/ |url-status=dead }}</ref> ਉਹ ਸੰਚਾਰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿਚ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜੇਤੂ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੁਝ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜਿਸ ਵਿਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ : ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ-ਮੇਕਿੰਗ, ਕ੍ਰੀਏਟਿੰਗ ਹੈਪੀਨੇਸ ਦੀ ਜਿਊਰੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਇਨਾਮ, [[ਵੇਦਾਂਤ|ਵੇਦਾਂਤਾ]] ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ, ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਪੁਰਸਕਾਰ : ਨਿਫਟ ਦੁਆਰਾ ਹਾਈ-ਸਪੀਡ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਅਤੇ ਟਾਈਮ-ਲੈਪਸ ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਅਤੇ ਯਤਨਾਂ ਲਈ। ਫੋਟੋਗ੍ਰਾਫੀ ਵਿੱਚ ਪੁਰਸਕਾਰ : NIFT ਦੁਆਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਚਨਾਤਮਕ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਸੰਚਾਰ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ ਲਈ। ਉਹ NIFT ਤੋਂ ਸੰਚਾਰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿਚ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜੇਤੂ ਹੈ ਅਤੇ ''[[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਸ|ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਟਾਈਮਜ਼]]'' ਯੰਗ ਵੂਮੈਨ ਆਫ ਦਿ ਈਅਰ ਅਵਾਰਡ ਦੁਆਰਾ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref name="auto" /><ref name="auto1" /> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1987]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] hk60vlh1k38o32kna1f1ecnnlcj3iiv 0 158901 773674 761753 2024-11-17T19:42:23Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773674 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਪ੍ਰੇਮਾ ਕਿਰਨ | birth_date = {{birth year|1961}} | death_date = {{death date|df=y|2022|5|1|61}} | death_place = [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] | nationality = ਭਾਰਤੀ | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years_active = 1985–2022 | known_for = {{ubl| ''[[ਧੂਮ ਧੜਾਕਾ]]'' (1985) | ''[[ਦੇ ਦਾਨਾ ਦਾਨ]]''(1986)}} }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਪ੍ਰੇਮਾ ਕਿਰਨ''' (1961 - 1 ਮਈ 2022)<ref>{{Cite web |date=2022-05-02 |title=Popular Marathi Actress Prema Kiran Passes Away At 61 in Mumbai |url=https://www.news18.com/news/movies/popular-marathi-actress-prema-kiran-passes-away-at-61-in-mumbai-5097643.html |access-date=2022-12-26 |website=News18}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾ ਅਤੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸੀ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਰਾਠੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰੇਮਾ ਕਿਰਨ ਨੂੰ 1985 ਦੀ [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]] ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਫਿਲਮ ''ਧੂਮ ਧੜਾਕਾ'' ਵਿੱਚ ''ਅੰਬਕਾ ਦੀ'' ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, <ref>{{Cite web |date=2022-05-01 |title=Prema Kiran: 'धूमधडाका'मध्ये 'अंबाक्का' साकारणाऱ्या अभिनेत्री प्रेमा किरण काळाच्या पडद्याआड |url=https://www.tv9marathi.com/entertainment/marathi-cinema/veteran-marathi-actress-prema-kiran-passes-away-698888.html |access-date=2022-12-26 |website=TV9 Marathi |language=mr}}</ref><ref>{{Cite web |title=दुःखद! जेष्ठ अभिनेत्री प्रेमा किरण यांचं निधन, ६१ व्या वर्षी घेतला अखेरचा श्वास |url=https://marathi.hindustantimes.com/entertainment/veteran-marathi-actress-prema-kiran-died-because-if-heart-attack-141651380024854.html |access-date=2022-12-26 |website=Hindustan Times Marathi |language=mr}}</ref> ''ਉਹ ਦੇ ਦਨਦਨ (1987), ਉਤਾਵਲਾ ਨਵਰਾ (1989), ਮੈਡਨੇਸ (2001), ਅਰਜੁਨ ਦੇਵਾ (2001), ਕੁੰਕੂ ਝੱਲੇ'' ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ''ਵੈਰੀ (2005).'' <ref>{{Cite web |date=2022-05-01 |title=Marathi actress Prema Kiran dies at the age of 61 |url=https://noidanewsindia.in/bollywood/celebrity-news/marathi-actress-prema-kiran-dies/ |access-date=2022-12-26 |website=Noida News India |archive-date=2022-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221226210628/https://noidanewsindia.in/bollywood/celebrity-news/marathi-actress-prema-kiran-dies/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-05-01 |title=‘धुमधडाका’ चित्रपटातील ‘अंबाक्का’ काळाच्या पडद्याआड, अभिनेत्री प्रेमा किरण यांचं निधन |url=https://marathi.abplive.com/entertainment/marathi-veteran-actress-prema-kiran-passes-away-due-to-heart-attack-1055095 |access-date=2022-12-26 |website=ABP Majha |language=mr}}</ref> ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਮਾ ਜ਼ੀ ਮਰਾਠੀ ਚੈਨਲ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ''<nowiki/>'ਹੇ ਤਰਕ ਨਹੀਂ' ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੀ।'' <ref>{{Cite web |title=Some time ago, Prema appeared on Zee Marathi Channel's program 'Hei Tar Kahich Nahi' |url=https://marathi.hindustantimes.com/entertainment/veteran-marathi-actress-prema-kiran-died-because-if-heart-attack-141651380024854.html |access-date=2022-12-26 |website=Hindustan Times Marathi |language=mr}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-01-06 |title=‘हे तर काहीच नाय’ च्या मंचावर येणार अभिनेत्री प्रेमा किरण, प्रेक्षकांना ऐकायला मिळणार ‘दे दणादण’ च्या शूटींगच्या वेळी घडलेले किस्से |url=https://www.navarashtra.com/entertainment/prema-kiran-will-be-present-in-he-tar-kahich-nay-show-of-zee-marathi-nrsr-218998/ |access-date=2022-12-26 |website=Navarashtra |language=mr}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-01-05 |title=अभिनेत्री प्रेमा किरण यांनी दिला 'दे दणादण' चित्रपटाच्या आठवणींना उजाळा |url=https://www.lokmat.com/television/actress-prema-kiran-reminisced-about-movie-de-dana-dan-a603/ |access-date=2022-12-26 |website=Lokmat |language=mr-IN}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਕਿਰਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫਿਲਮੀ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1985 ਦੀ ਮਰਾਠੀ ਫਿਲਮ ''ਧੂਮ ਧੜਾਕਾ'' ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ''ਦੇ ਦਾਨਦਨ'', ''ਇਰਸਾਲ ਕਾਰਤੀ'', ''ਪਾਗਲਪਨ'', ''ਅਰਜੁਨ ਦੇਵਾ'', ''ਕੁੰਕੂ ਝੱਲੇ ਵੈਰੀ'' ਅਤੇ ''ਲਗਨਾਚੀ ਵਾਰਤ ਲੰਡਨ ਦੇ ਘਰ'' ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਭਾਈਆਂ।<ref>{{Cite web |last=Editorial |date=2022-05-02 |title=Death: Only 4 actors reached for the last glimpse of this senior actress, who entertained the audience with her acting for 40 years. |url=https://www.newsncr.com/entertainment/death-only-4-actors-reached-for-the-last-glimpse-of-this-senior-actress-who-entertained-the-audience-with-her-acting-for-40-years/ |access-date=2023-01-02 |website=News NCR |language=en-US |archive-date=2023-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230102170324/https://www.newsncr.com/entertainment/death-only-4-actors-reached-for-the-last-glimpse-of-this-senior-actress-who-entertained-the-audience-with-her-acting-for-40-years/ |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-05-01 |title=Prema Kiran Passes Away {{!}} Veteran actress Prema Kiran dies of heart attack, film industry mourns - News8Plus-Realtime Updates On Breaking News & Headlines |url=https://news8plus.com/prema-kiran-passes-away-veteran-actress-prema-kiran-dies-of-heart-attack-film-industry-mourns/ |access-date=2023-01-02 |language=en-GB |archive-date=2023-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230102170323/https://news8plus.com/prema-kiran-passes-away-veteran-actress-prema-kiran-dies-of-heart-attack-film-industry-mourns/ |url-status=dead }}</ref> ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ''ਮਹੇਰਚਾ ਅਹੇਰ'', ''ਗਦਬਦ ਘੋਟਾਲਾ'', ''ਸੌਭਾਗਿਆਵਤੀ ਸਰਪੰਚ'' ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web |date=2022-05-02 |title=Popular Marathi Actress Prema Kiran Passes Away At 61 in Mumbai |url=https://www.news18.com/news/movies/popular-marathi-actress-prema-kiran-passes-away-at-61-in-mumbai-5097643.html |access-date=2023-01-02 |website=News18 |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=Irshad |title=Marathi Actress Prema Kiran Passes Away – Marathi Actress Prema Kiran Passes Away |url=https://pipanews.com/marathi-actress-prema-kiran-passes-away-marathi-actress-prema-kiran-passes-away/ |access-date=2023-01-02 |language=en-US}}</ref> == ਮੌਤ == ਪ੍ਰੇਮਾ ਕਿਰਨ ਦੀ ਮੌਤ 1 ਮਈ, 2022 ਨੂੰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ 61 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ [[ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ|ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ]] ਕਾਰਨ ਹੋਈ<ref>{{Cite web |title=Disheartening! Veteran Marathi actress Prema Kiran breathed her last on Sunday suffering from a heart attack |url=http://www.tellychakkar.com/movie/movie-news/disheartening-veteran-marathi-actress-prema-kiran-breathed-her-last-sunday |access-date=2022-12-26 |website=Tellychakkar.com |language=en}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb name|id=1189897|name=Prema Kiran}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2022]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1961]] 81nq6khj3lggspsgf046ij86389c54a 0 158974 773692 658036 2024-11-17T23:00:07Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773692 wikitext text/x-wiki '''ਭਾਰਤੀ ਵੈਸ਼ਮਪਾਯਨ''' (1 ਜਨਵਰੀ, 1954 - 19 ਜਨਵਰੀ, 2020) ਜੈਪੁਰ-ਅਤਰੌਲੀ ਘਰਾਣੇ ਦੀ ਇੱਕ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ]] ਗਾਇਕਾ ਅਤੇ [[ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਡੀਨ ਅਤੇ ਮੁਖੀ ਸੀ। == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਵੈਸ਼ਮਪਾਯਨ ਨੇ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸਾਂਗਲੀ ਦੇ ਸ਼੍ਰੀ ਚਿੰਟੁਬੁਆ ਮਹਿਸਕਰ ਦੀ ਟਿਊਸ਼ਨ ਹੇਠ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1972 ਵਿੱਚ [[ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ|ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ]] (ਏਆਈਆਰ) 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੂੰ 1976 ਵਿੱਚ [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਹ ਜੈਪੁਰ-ਅਤਰੌਲੀ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਪੰਡਿਤ ਸੁਧਾਕਰਬੂਆ ਦਿਗਰਾਜਕਰ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਰਾਗ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਉਸਨੇ 1982 ਵਿੱਚ SNDT ਮਹਿਲਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਮੁੰਬਈ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਐਮਏ (ਸੰਗੀਤ) ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ 1985 ਵਿੱਚ ਗੰਧਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰਵੀਨ (ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ) ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। == ਸੰਗੀਤਕ ਕੈਰੀਅਰ == ਇਸ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਉਸ ਨੂੰ ਏਆਈਆਰ ਦੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਜੈਪੁਰ-ਅਤਰੌਲੀ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਪੰਡਿਤ ਨਿਵਰਤੀਬੂਆ ਸਰਨਾਇਕ ਨੇ ਸੁਣਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਬਣਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦੇਣ ਲਈ ਲਿਖਿਆ। ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੈਸ਼ਮਪਾਯਨ [[ਕੋਲਹਾਪੁਰ]] ਦੇ ਸ਼੍ਰੀ ਬਾਬੂਰਾਓ ਜੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਲਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਹਲਕੇ-ਕਲਾਸੀਕਲ ਰੂਪਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਠੁਮਰੀ, ਦਾਦਰਾ, ਕਜਰੀ, ਝੂਲਾ ਅਤੇ ਤਪਾ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ। ਜੈਪੁਰ-ਅਤਰੌਲੀ ਘਰਾਣੇ ਦੀ ਇੱਕ ਗਾਇਕਾ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਅਤੇ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ 1972 ਤੋਂ ਏਆਈਆਰ 'ਤੇ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ 1990 ਵਿੱਚ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਹਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ''ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਭਵਿੱਖ'' ਅਤੇ ''ਪੰਡਿਤ ਭਾਤਖੰਡੇ ਦੀ ਸਵਰਲੀਪੀ'' ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਸ਼ੋਅ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਉਸਨੂੰ ਕਲਾਸੀਕਲ ਵਿੱਚ "ਟੌਪ" ਗ੍ਰੇਡ ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਲਾਈਟ-ਕਲਾਸੀਕਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ "ਏ" ਗ੍ਰੇਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।{{ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ|date=January 2022}} ਉਸਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਦੁਰਲੱਭ ਅਤੇ ਘੱਟ-ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਰਾਗਾਂ 'ਤੇ ਕਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਅਤੇ ਲੈਕਚਰ-ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਵੈਸ਼ਮਪਾਯਨ ਦੁਆਰਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਲਾਈਵ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸੀਡੀਜ਼ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਗਿਲਡ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਕਲਿਆਣ, ਯਮਨ, ਸ਼ੰਕਰਾ, ਖੰਬਾਵਤੀ, ਕੌਸ਼ੀ ਕਨਾਡਾ, ਅਦਾਨਾ ਬਹਾਰ ਅਤੇ ਮਾਲਵੀ ਸਮੇਤ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। == ਅਵਾਰਡ == ਵੈਸ਼ਮਪਾਯਨ ਨੂੰ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: * ਸਾਲ 1976-77 ਲਈ ਉੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ। * 1982 ਵਿੱਚ ਐਮਏ (ਸੰਗੀਤ) ਦੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ SNDT ਮਹਿਲਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਮੁੰਬਈ ਦੁਆਰਾ "ਗਾਨ ਹੀਰਾ" ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। * ਸਾਲ 1998 ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਸਰਵੋਤਮ ਅਧਿਆਪਕ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ। * 2001 ਵਿੱਚ ਮੰਗਲ ਪੁਰਸਕਾਰ * 2002 ਵਿੱਚ ਰਾਮ ਕਦਮ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠਾਨ, ਪੁਣੇ ਦੁਆਰਾ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਰਾਮ ਕਦਮ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। * 2002 ਵਿੱਚ ਕੋਲਹਾਪੁਰ ਭੂਸ਼ਣ ਪੁਰਸਕਾਰ * 2003 ਵਿੱਚ ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਰੈਂਡਸ਼ਿਪ ਸੋਸਾਇਟੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਜੋਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। * ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ ਸਵਾਮੀਜੀ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਟਰੱਸਟ, ਹੁਬਲੀ ਦੁਆਰਾ "ਸਵਰਾ ਚੰਦਰ ਸ਼ਿਖਰ" ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਰਸਕਾਰ। * ਪੰਡਿਤ ਡਾ.ਜਾਨੋਰੀਕਰ "ਸੰਗੀਤ ਭੂਸ਼ਣ" ਪੁਰਸਕਾਰ 2018 ਵਿੱਚ ਗਨਵਰਧਨ, ਪੁਣੇ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ == ਹਵਾਲੇ == https://www.pressreader.com/india/hindustan-times-st-mumbai/20200121/281917365038017 [[:en:Wikipedia:Bare_URLs|bare URL]] * https://web.archive.org/web/20070922062653/http://www.unishivaji.ac.in/deptmusic.htm * http://www.screenindia.com/old/archive/archive_fullstory.php?content_id=4369{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}  * https://web.archive.org/web/20080615013614/http://malharaavishkar.com/index4.htm * http://www.unipune.ernet.in/events/search_event.php?fldd=2003-09-26{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਮਾਰਚ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}  [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2020]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1954]] 9vlsm4zr2xoma5v7ikr1by9tj57bbyj 0 159847 773638 729651 2024-11-17T15:01:21Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773638 wikitext text/x-wiki '''ਤਨਵੀ ਸ਼ਾਹ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Tanvi Shah''') ਗ੍ਰੈਮੀ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Double Play: GRAMMY- And Oscar-Winning Songs |url=http://www.grammy.com/blogs/double-play-grammy-and-oscar-winning-songs |access-date=2016-09-17 |website=The GRAMMYs}}</ref> ਤਨਵੀ ਦਾ ਜਨਮ 1 ਦਸੰਬਰ 1985 ਨੂੰ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਤਾਮਿਲ, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਗੀਤ ਗਾਏ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ [[ਸਪੇਨੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਸਪੈਨਿਸ਼]], [[ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੁਰਤਗਾਲੀ]] ਅਤੇ ਹੋਰ [[ਰੋਮਾਂਸ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ [[ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਰਬੀ]] ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ ''ਯੁਵਾ'' ਫਿਲਮ ਲਈ "ਫਨਾ" ਸੀ।<ref name="hi">{{Cite news|url=http://www.hindu.com/mp/2009/01/19/stories/2009011950560100.htm|title=Golden moments|date=19 January 2009|work=[[The Hindu]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20090125032955/http://hindu.com/mp/2009/01/19/stories/2009011950560100.htm|archive-date=25 January 2009}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.hindu.com/mp/2006/04/29/stories/2006042900020400.htm|title='Rap is rhythm 'n' poetry'|date=29 April 2006|work=[[The Hindu]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20071127020822/http://www.hindu.com/mp/2006/04/29/stories/2006042900020400.htm|archive-date=27 November 2007}}</ref><ref>{{Cite web |date=18 December 2009 |title=Language no bar |url=http://www.screenindia.com/news/language-no-bar/554931/ |website=[[Screen (magazine)|Screen]] |access-date=26 ਮਾਰਚ 2023 |archive-date=5 ਅਗਸਤ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100805005112/http://www.screenindia.com/news/language-no-bar/554931/ |url-status=dead }}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਉਸਦਾ [[ਏ. ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ|ਏ.ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ]] ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਉਸਦੇ ਲਈ ਕਈ ਗੀਤ ਗਾਏ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ''ਸਿਲੁਨੂ ਓਰੂ ਕਢਲ'', ''[[ਸਲਮਡੌਗ ਮਿਲੇਨੀਅਰ|ਸਲੱਮਡੌਗ ਮਿਲੀਅਨੇਅਰ]]'' ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ''ਦਿੱਲੀ-6 ਦੇ'' ਗੀਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਸਨੇ " ਜੈ ਹੋ " ਲਈ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਬੋਲ ਲਿਖੇ।<ref>{{Cite web |last=Tejonmayam |first=U |date=3 February 2009 |title=The Jai Ho girl |url=http://www.expressbuzz.com/edition/story.aspx?title=The%20Jai%20Ho%20girl&artid=hMgZK8XuW8c=&type= |access-date=11 June 2009 |website=Express Buzz |publisher=The New Indian Express}}</ref> ਏ.ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਸਫਲਤਾ ਲਈ ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਸੱਦਾ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਯੁਵਨ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਜਾ, ਅਮਿਤ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕਾਂ ਲਈ ਗਾਇਆ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਗੀਤ ਲਈ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਬੋਲ ਲਿਖਣ ਲਈ , ਜੈ ਹੋ ਗੀਤ ਲਈ 52ਵੇਂ ਗ੍ਰੈਮੀ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ [[ਏ. ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ|ਏ.ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ]] ਅਤੇ [[ਗੁਲਜ਼ਾਰ]] ਨਾਲ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਮੀਡੀਆ ਲਈ ਲਿਖੇ ਸਰਬੋਤਮ ਗੀਤ ਲਈ ਗ੍ਰੈਮੀ ਅਵਾਰਡ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |last=sunder |first=gautam |date=2014-04-26 |title=A. R. Rahman is like an encyclopedia of music: Tanvi Shah |url=https://www.deccanchronicle.com/140425/entertainment-kollywood/article/r-rahman-encyclopedia-music-tanvi-shah |access-date=2021-01-18 |website=Deccan Chronicle |language=en}}</ref> ''ਸਲਮਡਾਗ ਮਿਲੀਅਨਰ'' ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ [[ਸਨੂਪ ਡੌਗ]] ਦੇ ਗੀਤ "Snoop Dogg Millionaire" ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਗ੍ਰੈਮੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ ਇਸਦੇ ਲਈ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ 2009 ਵਿੱਚ BMI ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਰਹਿਮਾਨ ਅਤੇ ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਨਾਲ ਵਰਲਡ ਸਾਉਂਡਟਰੈਕ ਅਵਾਰਡ (2009) ਵੀ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਯੁਵਾਨ - ਲਾਈਵ ਇਨ ਕੰਸਰਟ ਲਈ ਜਨਵਰੀ 2011 ਵਿੱਚ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ 2012 ਵਿੱਚ KLIMF ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 22 ਨਵੰਬਰ 2013 ਨੂੰ ਆਈਆਈਐਮ ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਕੰਸਰਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਅਮਿਤ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ|ਅਮਿਤ ਤ੍ਰਿਵੇਦੀ ਦੀ]] ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਨਵੰਬਰ '12 ਵਿੱਚ ਗਲੋਬਲ ਹੈਲਥ 'ਤੇ TEDxSF ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਬੋਲਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Unwinding with Tanvi Shah |url=http://www.newindianexpress.com/entertainment/interviews/article1452636.ece |access-date=25 January 2014 |archive-date=4 ਜਨਵਰੀ 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140104154007/http://www.newindianexpress.com/entertainment/interviews/article1452636.ece |url-status=dead }}</ref> ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਸਹੀ ਹਿੱਸਾ ਪਾਇਆ ਹੈ, ਉਹ ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਟਾਰ ਹੈ। ਇਸ ਬਹੁਮੁਖੀ ਗਾਇਕ ਦੀ ਅਪੀਲ ਇਸ ਤੱਥ ਵਿੱਚ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ। ਤਨਵੀ ਸਪੈਨਿਸ਼, ਪੁਰਤਗਾਲੀ, ਅਫਰੋ-ਕਿਊਬਨ, ਅਰਬੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਿੰਦੀ, ਤਾਮਿਲ ਅਤੇ ਤੇਲਗੂ ਵਿੱਚ ਗਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਬੈਂਡ ਨਾਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਜੀਓ ਓਰਟੇਗਾ (ਯੂਐਸਏ), ਜੇਰੇਮੀ ਹਾਕਿੰਸ (ਯੂਐਸਏ), ਚੇ ਪੋਪ (ਯੂਐਸਏ), ਡੇਵਿਡ ਬੈਟੌ (ਯੂਐਸਏ), ਅਤੇ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਡੀਜੇ ਸਾਲਾਹ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਸਾਬਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਤਨਵੀ ਨੇ 2011 ਵਿੱਚ ਲਾਤੀਨੀ ਗ੍ਰੈਮੀ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੀਨ ਕਾਰਪੇਟ 'ਤੇ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਦ ਲਾਇਨ ਕਿੰਗ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਸਟੇਜ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕੀ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਲੇਬੋਹੰਗ ਮੋਰਾਕੇ ਨਾਲ ਸਟੇਜ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਪੱਕਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਉਹ ਕੈਂਸਰ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਅਤੇ ਅਮਿਤਾਭ ਬੱਚਨ, ਏ.ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ ਅਤੇ ਅਨਿਲ ਕਪੂਰ ਦੇ ਨਾਲ ਰੋਟਰੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੀ "ਐਂਡ ਪੋਲੀਓ" ਮੁਹਿੰਮ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸਨੇ JHawk ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਆਪਣਾ ਗੀਤ, "ਜ਼ਿੰਦਗੀ", ਅੰਤ ਪੋਲੀਓ ਮੁਹਿੰਮ ਐਲਬਮ ਨੂੰ ਦਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਤਜ਼ਾਕ ਪਰਲਮੈਨ, ਡੇਵਿਡ ਸੈਨਬੋਰਨ, ਜਿਗੀ ਮਾਰਲੇ, ਡੋਨੋਵਨ ਅਤੇ ਕਾਂਗੋਲੀਜ਼ ਬੈਂਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ, ਸਟਾਫ ਬੇਂਡਾ ਬਿਲੀਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਅਵਾਰਡ == ; [[ਗ੍ਰੈਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ|ਗ੍ਰੈਮੀ ਅਵਾਰਡ]] * ਮੋਸ਼ਨ ਪਿਕਚਰ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਜ਼ੂਅਲ ਮੀਡੀਆ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਸਰਬੋਤਮ ਗੀਤ - ' ਜੈ ਹੋ ' - ''[[ਸਲਮਡੌਗ ਮਿਲੇਨੀਅਰ|ਸਲੱਮਡੌਗ ਮਿਲੀਅਨੇਅਰ]]'' (2010) == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1982]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਦੇ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਗ੍ਰੈਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] e80btus66ahewysxb6w8hs6doqp0zne 0 160195 773703 705826 2024-11-18T00:42:36Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773703 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = Mahindra Tractors | logo = | logo_size = 400 | logo_caption = Mahindra Tractor logo | type = Division | industry = [[Agricultural machinery]] | predecessor = | founded = {{Start date and age|1945|10|2|df=yes}}<br>Jassowal, [[Ludhiana]], [[Punjab Province (British India)|Punjab]], India | founder = {{plainlist| *[[J. C. Mahindra]] *[[Kailash Chandra Mahindra|K. C. Mahindra]] *[[Malik Ghulam Muhammad|M. G. Muhammad]]}} | hq_location = [[Mumbai]], [[Maharashtra]] | hq_location_country = India | area_served = Worldwide | key_people = [[Anand Mahindra]]<br> {{small|([[Chairman]])}} <br> Dr. Anish Shah <br> {{small| ([[Managing Director|MD]] & [[Chief Executive Officer|CEO]])}}<ref>{{cite news |website=Livemint |title=Mahindra appoints Anish Shah as the MD and CEO, effective from April 2 | url=https://www.livemint.com/companies/news/mahindra-appoints-anish-shah-as-the-md-and-ceo-effective-from-april-2-11616762650940.html|date=26 March 2021|access-date=12 July 2021}}</ref> <br> [[Pratap Bose]] <br> {{small|(Chief Design Officer)}} | products = {{plainlist| *[[Tractor]]s}} | production = 150,000 tractors/year | parent = [[Mahindra & Mahindra]] | subsid = {{plainlist| * [[Sampo Rosenlew Oy]]<ref>{{cite web|url=https://wap.business-standard.com/article-amp/companies/m-m-hikes-stake-in-sampo-rosenlew-oy-to-100-122071801237_1.html|website=Business Standard|title=M&M hikes stakes in Sampo Rosenlew Oy to 100%|date=July 18, 2022|access-date=ਮਾਰਚ 29, 2023|archive-date=ਅਕਤੂਬਰ 7, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221007183512/https://wap.business-standard.com/article-amp/companies/m-m-hikes-stake-in-sampo-rosenlew-oy-to-100-122071801237_1.html|url-status=dead}}</ref> * [[Mitsubishi Mahindra Agricultural Machinery]] (33.3%)<ref>{{cite web|url=https://www.mhi.com/news/151001-01en.html|title=Mitsubishi Agricultural Machinery and Mahindra announce start of their strategic partnership|date=October 1, 2015}}</ref>}} | website = {{URL|https://www.mahindratractor.com}} }} [[ਤਸਵੀਰ:Mahindra_tractor_model2.jpg|thumb| ਮਹਿੰਦਰਾ 475 DI ਦਾ ਸਕੇਲ ਮਾਡਲ]] '''ਮਹਿੰਦਰਾ ਟਰੈਕਟਰ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ|ਖੇਤੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ]] ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਹਿੰਦਰਾ ਐਂਡ ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। <ref>{{Cite web |date= |title=Farm Equipment Manufacturers &#124; Farm Equipment &#124; Tractor Equipment Manufacturers |url=http://www.mahindra.com/Farm_Equ_sec/farm-equipment-manufacturers.html |access-date=2011-01-03 |publisher=Mahindra |archive-date=2010-12-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101219125641/http://mahindra.com/Farm_Equ_sec/farm-equipment-manufacturers.html |url-status=dead }}</ref> 2010 ਵਿੱਚ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਵਾਲੀਅਮ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਣ ਵਾਲਾ [[ਟਰੈਕਟਰ]] ਬ੍ਰਾਂਡ ਬਣ ਗਿਆ। ਮਹਿੰਦਰਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਖਪਤਕਾਰ ਆਧਾਰ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸਦਾ [[ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ]] ਅਤੇ [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ|ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ]] ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਧ ਰਿਹਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਟਰੈਕਟਰ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ <ref>{{Cite web |date= |title=Farm Tractors &#124; Agricultural Tractors &#124; Mahindra Tractors |url=http://www.mahindra.com/Farm_Equ_sec/farm-tractors.html |access-date=2011-01-03 |publisher=Mahindra |archive-date=2007-09-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070927033053/http://www.mahindra.com/Farm_Equ_sec/farm-tractors.html |url-status=dead }}</ref> ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 150,000 ਟਰੈਕਟਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। <ref name="autogenerated3">{{Cite web |title=Over view |url=http://www.mahindra.com/mediaroom/Fact/fesOverview%5B1%5D..pdf |access-date=2021-04-16 |website=www.mahindra.com |archive-date=2010-12-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101219141132/http://mahindra.com/mediaroom/Fact/fesOverview%5B1%5D..pdf |url-status=dead }}</ref>M&M ਨੇ 1963 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਟਰੈਕਟਰ, ਮਹਿੰਦਰਾ B-275 ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਲਈ ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇਮਪਲੇਟ ਵਾਲੇ ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਾਰਵੈਸਟਰ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ। ਮਹਿੰਦਰਾ ਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਨੇ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 85,000 ਯੂਨਿਟ ਵੇਚੇ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਟਰੈਕਟਰ ਉਤਪਾਦਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣਾਇਆ। <ref name="mahindraaustralia.com">{{Cite web |date=2007-09-27 |title=Mahindra Australia |url=http://www.mahindraaustralia.com/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120709232036/http://www.mahindraaustralia.com/ |archive-date=2012-07-09 |access-date=2012-07-02 |publisher=Mahindra Australia}}</ref> ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਵਧ ਰਹੇ ਟਰੈਕਟਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇ ਜਿਆਂਗਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਦਰਾ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਮਹਿੰਦਰਾ USA ਨੇ R3 ਮੋਟਰਸਪੋਰਟਸ ਦੇ ਨਾਲ NASCAR ਨੇਸ਼ਨਵਾਈਡ ਸੀਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਨਵੀਂ ਸਪਾਂਸਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ #23 ਮਹਿੰਦਰਾ ਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਸ਼ੈਵਰਲੇਟ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਗ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਕਾਰ ਰਾਬਰਟ ਰਿਚਰਡਸਨ ਜੂਨੀਅਰ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ। <ref name="motorbeam.com">{{Cite web |date=2009-04-06 |title=Mahindra USA Sponsors NASCAR Nationwide Series |url=http://www.motorbeam.com/news/mahindra/mahindra-usa-sponsors-nascar-nationwide-series/ |access-date=2011-01-03 |publisher=Motorbeam.com}}</ref> == ਮਹਿੰਦਰਾ ਸੰਚਾਲਨ == ਮਹਿੰਦਰਾ ਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਉਪਭੋਗਤਾ ਆਧਾਰ [[ਭਾਰਤ]] ਅਤੇ [[ਚੀਨ ਦਾ ਲੋਕਤੰਤਰੀ ਗਣਰਾਜ|ਚੀਨ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। [[ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ|ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ]], [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ]], [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ|ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ]], [[ਸਰਬੀਆ]], [[ਚਿਲੀ]], [[ਸੀਰੀਆ]], [[ਈਰਾਨ]] ਅਤੇ [[ਅਫ਼ਰੀਕਾ|ਅਫ਼ਰੀਕੀ]] ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸਦਾ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਡਾ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਹੈ। <ref>{{Cite web |date= |title=Agricultural Tractors &#124; Farm Equipment Manufacturers - Mahindra Tractors |url=http://www.mahindratractorworld.com/aboutus.aspx |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20101219233840/http://mahindratractorworld.com/aboutus.aspx |archive-date=2010-12-19 |access-date=2011-01-03 |publisher=Mahindratractorworld.com}}</ref> === ਮਹਿੰਦਰਾ ਇੰਡੀਆ === [[ਤਸਵੀਰ:Mahindra_Tractors_at_a_Showroom_in_2012.JPG|left|thumb| ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਚੇਂਗਲਪੱਟੂ ਨੇੜੇ 2012 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ੋਅਰੂਮ ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਦਰਾ ਟਰੈਕਟਰ]] [[ਤਸਵੀਰ:Mahindra_575_Di_-Tamil_girl_watching_sunset_at_a_village_sugar_cane_field_and_palm_trees_sitting_barefoot_in_pink_Sari_on_a_red_tractor_-_Tamil_Nadu_village_gas_station_with_her_mobile_phone_-_myindiaexperience_-feature_story_photo.jpg|thumb| ਗੰਨੇ ਦੇ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬਣ ਵੇਲੇ ਮਹਿੰਦਰਾ 575 Di, [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]], [[ਭਾਰਤ]]]] [https://www.mahindratractor.com/tractors.aspx ਮਹਿੰਦਰਾ ਟਰੈਕਟਰਸ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210118093321/https://www.mahindratractor.com/tractors.aspx |date=2021-01-18 }} ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਨੰਬਰ ਇੱਕ ਹੈ - ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਟਰੈਕਟਰ ਬਾਜ਼ਾਰ <ref name="Mahindrausa.com">{{Cite web |date= |title=Mahindra Tractor - Compact tractors, utility tractors, farm tractors, ag tractors, attachments, implements & farm equipment - all built tough! |url=http://www.mahindrausa.com/ |access-date=2011-01-03 |publisher=Mahindrausa.com}}</ref> - ਅਤੇ ਇਹ 1983 ਤੋਂ ਮਾਰਕੀਟ ਲੀਡਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਵਿਕਰੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਗੁਜਰਾਤ]], [[ਹਰਿਆਣਾ]], [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਿਕਰੀ ਮਹਿੰਦਰਾ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਲੇਬਲ ਹੇਠ ਹੈ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਿਕਰੀ ਸਵਰਾਜ ਲੇਬਲ ਹੇਠ ਹੈ। 1999 ਵਿੱਚ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇ ਗੁਜਰਾਤ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ 100% ਗੁਜਰਾਤ ਟਰੈਕਟਰ ਖਰੀਦੇ। <ref name="autogenerated1">{{Cite web |date= |title=Mahindra Corporate |url=http://www.mahindra.com/Farm_Equ_sec/fes_gujtractor_overview.htm |access-date=2011-01-03 |publisher=Mahindra.com |archive-date=2010-12-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101219125346/http://mahindra.com/Farm_Equ_sec/fes_gujtractor_overview.htm |url-status=dead }}</ref> ਅਤੇ ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇ 2004 ਵਿੱਚ ਸਵਰਾਜ ਵਿੱਚ 64.6% ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਖਰੀਦੀ।ਮਹਿੰਦਰਾ ਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਨੇ 2011 ਵਿੱਚ ਰਾਜਕੋਟ ਵਿੱਚ ਯੁਵਰਾਜ ਬ੍ਰਾਂਡ ਨਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ 15HP ਟਰੈਕਟਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਰਾਜਕੋਟ ਵਿੱਚ ਪਲਾਂਟ ਦੀਪਕ ਡੀਜ਼ਲ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ ਅਤੇ ਮਹਿੰਦਰਾ ਐਂਡ ਮਹਿੰਦਰਾ ਦੁਆਰਾ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਲਾਂਟ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਰੱਥਾ 30000 ਟਰੈਕਟਰ ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਹੈ। === ਮਹਿੰਦਰਾ ਯੂ.ਐਸ.ਏ === [[ਤਸਵੀਰ:Mahindra_3616_HST_MFWD_-_2011.jpg|thumb| ਮਹਿੰਦਰਾ 3616 HST MFWD ਇੱਕ ਫੋਰ ਵ੍ਹੀਲ ਡਰਾਈਵ ਟਰੈਕਟਰ ਹੈ ਜੋ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵੇਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ]] 1994 ਵਿੱਚ, ਕੰਪਨੀ ਮਹਿੰਦਰਾ USA ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਈ; ਇਸ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੀ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ। ਮਹਿੰਦਰਾ ਯੂਐਸਏ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ, ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਮਹਿੰਦਰਾ ਦੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਅਸੈਂਬਲੀ ਪਲਾਂਟ ਹਨ- ਇੱਕ [[ਹੂਸਟਨ|ਹਿਊਸਟਨ]], [[ਟੈਕਸਸ|ਟੈਕਸਾਸ]] ਵਿੱਚ ਇਸਦੇ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਵਿੱਚ, ਦੂਜਾ ਮੈਰੀਸਵਿਲੇ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਇੱਕ ਚੈਟਾਨੂਗਾ, ਟੈਨੇਸੀ ਵਿੱਚ। ਅਗਸਤ 2012 ਵਿੱਚ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਯੂਐਸਏ ਨੇ ਬਲੂਮਸਬਰਗ, ਪੈਨਸਿਲਵੇਨੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਚੌਥਾ ਅਸੈਂਬਲੀ ਅਤੇ ਵੰਡ ਕੇਂਦਰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। 2014 ਵਿੱਚ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਯੂਐਸਏ ਨੇ ਲਾਇਨਜ਼, ਕੰਸਾਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪੰਜਵਾਂ ਅਸੈਂਬਲੀ ਅਤੇ ਵੰਡ ਕੇਂਦਰ ਖੋਲ੍ਹਿਆ।ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਟਰੈਕਟਰ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਹੋਰ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਟਰੈਕਟਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਯੂ.ਐਸ.ਏ. ਮਾਰਕੀਟ ਲਈ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀਆਂ ਰੇਂਜਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਨ ਲਈ, ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਟਰੈਕਟਰ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਟੋਂਗ ਯਾਂਗ ਮੂਲਸਨ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਉਤਪਾਦ ਖਰੀਦੇ ਹਨ। <ref name="Mahindrausa.com" /> === ਮਹਿੰਦਰਾ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ === ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਮਹਿੰਦਰਾ ਐਂਡ ਮਹਿੰਦਰਾ ਲਿਮਟਿਡ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਹੈ। 2005 ਵਿੱਚ, ਕੰਪਨੀ ਨੇ Acacia Ridge, QLD ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅਸੈਂਬਲੀ ਅਤੇ ਗਾਹਕ ਸਹਾਇਤਾ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਨਾਲ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। <ref name="ReferenceA">{{Cite web |date= |title=> About Us > About Mahindra Pacific |url=http://www.mahindraaustralia.com/content.php?act=view&parentID=1&childID=10 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110714021255/http://www.mahindraaustralia.com/content.php?act=view&parentID=1&childID=10 |archive-date=2011-07-14 |access-date=2011-01-03 |publisher=Mahindra Australia}}</ref> ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਪੂਰੇ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ 40 ਡੀਲਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵੇਚੇ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਹਿੰਦਰਾ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿੱਚ ਵਿਕਰੀ ਲਈ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਉਤਪਾਦ [[ਫ਼ਿਜੀ|ਫਿਜੀ]] ਵਿੱਚ ਕਾਰਪੇਂਟਰ ਮੋਟਰਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਵੰਡੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। <ref name="ReferenceA" /> ਪੱਛਮੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿਚ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਟਰੈਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਮੈਕਿਨਟੋਸ਼ ਡਿਸਟਰੀਬਿਊਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। === ਮਹਿੰਦਰਾ ਚੀਨ === 2004 ਵਿੱਚ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਜਿਆਂਗਲਿੰਗ ਮੋਟਰ [[Jiangling Tractors Company|ਕੰਪਨੀ ਤੋਂ ਜਿਆਂਗਲਿੰਗ ਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਕੰਪਨੀ]] ਵਿੱਚ 80% ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ $8 ਮਿਲੀਅਨ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦੀ। ਖਰੀਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ਮਹਿੰਦਰਾ (ਚੀਨ) ਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਟਿਡ (MTCCL) ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। <ref>{{Cite news|url=https://wap.business-standard.com/article-amp/companies/m-m-inks-deal-for-jiangling-tractor-104122400019_1.html|title=M&M inks deal for Jiangling Tractors|date=December 24, 2004|work=Business Standard India|agency=Press Trust of India|access-date=ਮਾਰਚ 29, 2023|archive-date=ਅਕਤੂਬਰ 4, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20221004172643/https://wap.business-standard.com/article-amp/companies/m-m-inks-deal-for-jiangling-tractor-104122400019_1.html|url-status=dead}}</ref> ਫਰਵਰੀ 2009 ਵਿੱਚ, ਆਪਣੀ ਵਿਕਰੀ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇ ਜਿਆਂਗਸੂ [[Jiangsu Yueda Group|ਯੂਏਦਾ ਗਰੁੱਪ ਤੋਂ ਜਿਆਂਗਸੂ]] ਯੂਏਦਾ ਯਾਨਚੇਂਗ ਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਟਿਡ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਖਰੀਦ ਕੇ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਉੱਦਮ ਬਣਾਇਆ। ਖਰੀਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕੰਪਨੀ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ਮਹਿੰਦਰਾ ਯੂਏਦਾ ਯਾਨਚੇਂਗ ਟਰੈਕਟਰਜ਼ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ (MYYTCL) ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। 2012 ਵਿੱਚ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇ ਮਹਿੰਦਰਾ ਓਵਰਸੀਜ਼ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟ (ਮੌਰੀਸ਼ੀਅਸ) ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਟਿਡ ਤੋਂ MCTCL ਦੀ 88.55% ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਖਰੀਦ ਕੇ ਅਤੇ ਜਿਆਂਗਸੂ ਯੂਏਡਾ ਗਰੁੱਪ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ MYYTCL ਦੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਦੋਵੇਂ ਚੀਨੀ ਉੱਦਮਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਇਕਾਈ ਵਿੱਚ ਜੋੜਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। <ref>{{Cite news|url=https://m.economictimes.com/mahindra-mahindra-to-consolidate-two-chinese-tractor-jvs-into-one/articleshow/14994237.cms|title=Mahindra & Mahindra to consolidate two Chinese tractor JVs into one|last=Thakkar|first=Ketan|date=July 16, 2012|work=The Economic Times}}</ref> ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਿੰਦਰਾ ਨੇ ਜਿਆਂਗਸੂ ਯੂਏਡਾ ਗਰੁੱਪ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ 51% ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ¥82 ਮਿਲੀਅਨ ਵਿੱਚ ਵੇਚ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਰਣਨੀਤੀ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰੇਗੀ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੁਤੰਤਰ ਇਕਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰੇਗੀ। <ref>{{Cite web |date=August 15, 2017 |title=Mahindra exits its Chinese tractor JV |url=https://m.timesofindia.com/business/india-business/mahindra-exits-its-chinese-tractor-jv/amp_articleshow/60067656.cms |website=[[The Times of India]]}}</ref> == ਬ੍ਰਾਂਡ == <gallery> ਤਸਵੀਰ:Mahindra 6030 Turbo, Jackson, Mississippi, 2011.jpg| ਤਸਵੀਰ:Mahindra tractor model1.jpg| ਤਸਵੀਰ:Mahindra Tractor.jpg| ਤਸਵੀਰ:കൊയ്തുയന്ത്രം.jpg| ਤਸਵੀਰ:Mahindra 6030 Turbo.jpg| </gallery> * ਮਹਿੰਦਰਾ ਇੰਡੀਆ ** ਸਵਰਾਜ ** ਟ੍ਰੈਕਸਟਾਰ - ਗਰੋਮੈਕਸ ਐਗਰੀ ਇਕੁਇਪਮੈਂਟ ਲਿਮਿਟੇਡ * ITMCO-ਮਹਿੰਦਰਾ * ਜਿਆਂਗਲਿੰਗ ** ਫੇਂਗਸ਼ੌ ** ਲੈਨਰ * ਮਹਿੰਦਰਾ ਐਗਰੀਬਿਜ਼ਨਸ - ਸਾਰੀ ਫੂਡ ਚੇਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈ 2000 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref>{{Cite web |date= |title=Agribusiness |url=http://www.mahindra.com/Farm_Equ_sec/agribusiness.html |access-date=2011-01-03 |publisher=Mahindra |archive-date=2010-12-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101219130750/http://mahindra.com/Farm_Equ_sec/agribusiness.html |url-status=dead }}</ref> == ਅਸੈਂਬਲੀ ਪਲਾਂਟ == === ਘਰੇਲੂ (ਭਾਰਤ) === * [[ਮੁੰਬਈ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]] * [[ਨਾਗਪੁਰ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ * [[ਅਜੀਤਗੜ੍ਹ|ਮੋਹਾਲੀ]], [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] * [[ਜੈਪੁਰ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] * [[ਰੁਦਰਪੁਰ]], [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ|ਉਤਰਾਖੰਡ]] * ਜ਼ਹੀਰਾਬਾਦ, [[ਤੇਲੰਗਾਨਾ]] * ਰਾਜਕੋਟ, [[ਗੁਜਰਾਤ]] * [[ਵਡੋਦਰਾ]], ਗੁਜਰਾਤ * [[ਅਮਰੇਲੀ]], ਗੁਜਰਾਤ === ਮਹਿੰਦਰਾ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ === * [[ਬ੍ਰਿਜ਼ਬਨ|ਬ੍ਰਿਸਬੇਨ]], [[ਆਸਟਰੇਲੀਆ|ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ]] <ref name="autogenerated2">{{Cite web |date= |title=China Tractors &#124; Mahindra USA |url=http://www.mahindra.com/Farm_Equ_sec/FrmEq_Overseas_overview.html |access-date=2011-01-03 |publisher=Mahindra |archive-date=2010-12-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101219125508/http://mahindra.com/Farm_Equ_sec/FrmEq_Overseas_overview.html |url-status=dead }}</ref> === ਸੰਯੁਕਤ ਪ੍ਰਾਂਤ === * ਚਟਾਨੂਗਾ, ਟੈਨੇਸੀ * [[ਹੂਸਟਨ|ਹਿਊਸਟਨ, ਟੈਕਸਾਸ]] * ਮੈਰੀਸਵਿਲੇ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ * ਬਲੂਮਸਬਰਗ, ਪੈਨਸਿਲਵੇਨੀਆ * ਲਿਓਨ, ਕੰਸਾਸ * [[ਡਿਟਰੋਇਟ|ਡੀਟ੍ਰੋਇਟ]], [[ਮਿਸ਼ੀਗਨ]] (ਆਰ ਐਂਡ ਡੀ ਪਲਾਂਟ) === ਅਫਰੀਕਾ === * [[ਚਾਡ]] * [[ਗਾਂਬੀਆ|ਗੈਂਬੀਆ]] * [[ਮਾਲੀ]] * [[ਨਾਈਜੀਰੀਆ]] * [[ਘਾਨਾ]] * [[ਬੇਨਿਨ]] * [[ਸੋਮਾਲੀਆ]] == ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ == * ਕੇਸ ਆਈ.ਐਚ * ਜੌਨ ਡੀਅਰ * ਕੁਬੋਟਾ * ਮੈਸੀ ਫਰਗੂਸਨ * ਨਿਊ ਹਾਲੈਂਡ * SAS ਮੋਟਰਜ਼ * ਸੋਨਾਲੀਕਾ * TAFE == ਹਵਾਲੇ == t9w8nqv8xjhzg0wd6fceancri3bozqx 0 160723 773740 685554 2024-11-18T05:28:14Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773740 wikitext text/x-wiki '''ਰੀਆ ਸ਼ਰਮਾ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ਚਿੰਕੀ ਟੰਡਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ''ਸੱਤ ਫੇਰੋ ਕੀ ਹੇਰਾ ਫੇਰੀ'' ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ''ਪਿੰਜਾਰਾ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਕਾ'' ਵਿੱਚ ਡਾ. ਮਯੂਰਾ ਦੂਬੇ ਸ਼ੁਕਲਾ, ''ਕਾਸ਼ੀਬਾਈ ਬਾਜੀਰਾਓ ਬੱਲਾਲ'' ਵਿੱਚ [[ਕਾਸ਼ੀਬਾਈ|ਕਾਸ਼ੀਬਾਈ ਬੱਲਾਲ]] ਅਤੇ ''ਧਰੁਵ ਤਾਰਾ ਵਿੱਚ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਤਾਰਾਪ੍ਰਿਯਾ - ਸਮੈ ਸਾਦੀ ਸੇ ਪਰੇ''<ref>{{Cite web |title=2020 TV Debutants: From Riya Sharma To Kanika Kapur, Stars Who Made Their Small Screen Debut |url=https://news.abplive.com/entertainment/television/tv-celebrities-debutants-in-2020-list-of-new-comers-tv-actors-and-actresses-in-2020-1392030/amp |access-date=7 May 2021 |website=ABP Live}}</ref> ਦੇ ਕਿਰਦਾਰ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। == ਕਰੀਅਰ == ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ਚਿੰਕੀ ਟੰਡਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ''ਸੱਤ ਫੇਰੋ ਕੀ ਹੇਰਾ ਫੇਰੀ'' ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=WATCH! All Episodes Of SAB TV's 'Saat Phero Ki Hera Pherie' |url=https://www.sonyliv.com/shows/saat-phero-ki-hera-pherie-1700000153 |access-date=17 July 2019 |website=Sony LIV |archive-date=22 ਅਕਤੂਬਰ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211022013217/http://www.sonyliv.com/shows/saat-phero-ki-hera-pherie-1700000153 |url-status=dead }}</ref> 2020 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ''ਮਹਾਰਾਜ ਕੀ ਜੈ ਹੋ ਵਿੱਚ ਸੁਨੈਨਾ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ!'' ਸੱਤਿਆਜੀਤ ਦੂਬੇ ਦੇ ਉਲਟ।<ref>{{Cite web |last= |first= |date= |title=Satyajeet Dubey, Rajesh Kumar and Riya Sharma in sci-fi comedy 'Maharaj Ki Jai Ho' |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/satyajeet-dubey-rajesh-kumar-in-sci-fi-comedy-maharaj-ki-jai-ho/articleshow/74781056.cms |url-status=live |archive-url= |archive-date= |access-date= |website=The Times of India}}</ref> ਇਹ [[2019–20 ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਹਾਮਾਰੀ]] ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੋ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |last= |first= |date=25 August 2020 |title='Audience is lapping up rustic, realistic & relatable content' |url=https://www.hindustantimes.com/audience-is-lapping-up-rustic-realistic-relatable-content/story-GaAkZyUZGTbW2VIlldaTjO.html |url-status=live |archive-url= |archive-date= |access-date= |website=Hindustan Times}}</ref> 2020 ਤੋਂ 2021 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਸਾਹਿਲ ਉੱਪਲ ਦੇ ਉਲਟ ''ਪਿੰਜਰਾ ਖੁਸ਼ਸੁਰਤੀ ਕਾ'' ਵਿੱਚ ਡਾ. ਮਯੂਰਾ ਦੂਬੇ ਸ਼ੁਕਲਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref>{{Cite web |title=WATCH! All Episodes Of Colors's Pinjara Khubsurti Ka On Voot |url=https://www.voot.com/shows/pinjara-khubsurti-ka/312075 |access-date=20 May 2021 |website=Voot |archive-date=11 ਮਈ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230511014803/https://www.voot.com/shows/pinjara-khubsurti-ka/312075 |url-status=dead }}</ref> ਉਸਨੇ 2021 ਵਿੱਚ ਪੁਨਰਜਨਮ ਦੇ ਟਰੈਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਯੂਰਾ ਗੋਸਵਾਮੀ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ।<ref>{{Cite web |title=A reincarnation track to be introduced in Pinjara Khubsurti Ka; the show will swap time slots with Bawara Dil |url=https://m.timesofindia.com/tv/news/hindi/a-reincarnation-track-to-be-introduced-in-pinjara-khubsurti-ka-the-show-will-swap-time-slots-with-bawara-dil/amp_articleshow/83600713.cms |access-date=17 June 2021 |website=timesofindia}}</ref> ਇਹ ਉਸਦੇ ਕਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮੋੜ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite web |date=31 May 2021 |title=Pinjara Khubsurti Ka completes 200 episodes; Lead actors Riya Sharma and Saahil Uppal express gratitude |url=https://www.pinkvilla.com/tv/news-gossip/pinjara-khubsurti-ka-completes-200-episodes-lead-actors-riya-sharma-and-saahil-uppal-express-gratitude-759299?amp |access-date=2 June 2021 |website=Pinkvilla |archive-date=31 ਮਈ 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210531202722/https://www.pinkvilla.com/tv/news-gossip/pinjara-khubsurti-ka-completes-200-episodes-lead-actors-riya-sharma-and-saahil-uppal-express-gratitude-759299?amp |url-status=dead }}</ref> ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਤੋਂ, ਉਹ ''ਬੰਨੀ ਚਾਉ ਹੋਮ ਡਿਲੀਵਰੀ'' ਵਿੱਚ ਡਾ. ਤੁਲਿਕਾ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Riya Sharma all set to create love trouble in 'Banni Chow Home Delivery' |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/riya-sharma-all-set-to-create-love-trouble-in-banni-chow-home-delivery/articleshow/94959367.cms |access-date=2022-10-31 |website=The Times of India |language=en}}</ref> ਫਰਵਰੀ 2023 ਤੋਂ, ਸ਼ਰਮਾ ''ਧਰੁਵ ਤਾਰਾ - ਸਮੈ ਸਾਦੀ ਸੇ ਪਰੇ'' ਵਿੱਚ ਈਸ਼ਾਨ ਧਵਨ ਦੇ ਨਾਲ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਤਾਰਾਪ੍ਰਿਯਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/riya-sharmas-track-in-banni-chow-wraps-up-in-two-months-she-signs-another-tv-show/articleshow/96151826.cms|title=Riya Sharma's track in Banni Chow wraps up in two months, she signs another TV show - Times of India|last=Trivedi|first=Tanvi|work=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web |title=Dhruv Tara - Samay Sadi se Pare {{!}} Coming Soon {{!}} Sony SAB |url=https://www.youtube.com/watch?v=UQZdC07tiuk |website=[[YouTube]]}}</ref> ਸ਼ਰਮਾ ਆਪਣੇ ਫਿਲਮੀ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਿਸ਼ਾ ਝਾਅ ਦੀ ''ਕੋਨਮਨ'' ਨਾਲ ਅਧਿਆਨ ਸੁਮਨ ਨਾਲ ਕਰੇਗੀ।<ref>{{Cite web |title=Fraud Saiyaan producer Disha Jha comes up with her new movie 'Konman' |url=https://www.outlookindia.com/outlook-spotlight/fraud-saiyaan-producer-disha-jha-comes-up-with-her-new-movie-konman--news-76257/amp |access-date=5 February 2022 |website=Outlook}}</ref> === ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ === {| class="wikitable sortable" !ਸਾਲ ! ਸਿਰਲੇਖ ! ਭੂਮਿਕਾ ! ਨੋਟਸ ! ਰੈਫ. |- | 2018 | ''ਸਾਤ ਫੇਰੋ ਕੀ ਹੇਰਾ ਫੇਰੀ'' | ਚਿੰਕੀ ਟੰਡਨ | | |- | 2020 | ''ਮਹਾਰਾਜ ਕੀ ਜੈ ਹੋ!'' | ਸੁਨੈਨਾ | | |- | 2020-2021 | rowspan="2" | ''ਪਿੰਜਰਾ ਖੂਬਸੂਰਤੀ ਕਾ'' | ਡਾ: ਮਯੂਰਾ ਦੂਬੇ ਸ਼ੁਕਲਾ | | <ref>{{Cite web |date=2020-08-03 |title=Telly Tattle: Riya Sharma talks about her role in Pinjara Khubsurti Ka |url=https://www.mid-day.com/articles/telly-tattle-riya-sharma-talks-about-her-role-in-pinjara-khubsurti-ka/22912237 |access-date=2020-12-22 |website=[[Mid-Day]] |language=en}}</ref> |- | 2021 | ਮਯੂਰਾ ਗੋਸਵਾਮੀ ਵਸ਼ਿਸ਼ਟ | | <ref>{{Cite web |date=10 July 2021 |title=Exclusive! Pinjara Khubsurti Ka to go off air on August 6 |url=https://m.timesofindia.com/tv/news/hindi/exclusive-pinjara-khubsurti-ka-to-go-off-air-on-august-6/articleshow/84290242.cms#_ga=2.34709857.1961641228.1660404638-amp-2tmPd8oAjfyJA2CCHFxuUcZjNuKDCxcRLLeMnPsDlLy6qolCDhUwcs3fsZRtbKjB |access-date=15 July 2021 |website=Times Of India}}</ref> |- | rowspan="2" | 2022 | ''ਕਾਸ਼ੀਬਾਈ ਬਾਜੀਰਾਓ ਬੱਲਾਲ'' | [[ਕਾਸ਼ੀਬਾਈ|ਕਾਸ਼ੀਬਾਈ ਬਾਜੀਰਾਓ ਬੱਲਾਲ]] | | <ref>{{Cite web |title=Kashibai actress Riya Sharma reveals how she creates her signature look |url=https://m.timesofindia.com/videos/tv/hindi/kashibai-actress-riya-sharma-reveals-how-she-creates-her-signature-look/amp_videoshow/90639833.cms |access-date=5 April 2022 |website=Times Of India}}</ref> |- | ''ਬੰਨੀ ਚੋਅ ਹੋਮ ਡਿਲਿਵਰੀ'' | ਤੁਲਿਕਾ ਡਾ | | <ref>{{Cite web |title=It's not a cameo, I'm doing a full-fledged role in Banni Chow Home Delivery: Riya Sharma |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/its-not-a-cameo-im-doing-a-full-fledged-role-in-banni-chow-home-delivery-riya-sharma/articleshow/94643127.cms |access-date=2022-10-31 |website=The Times of India |language=en}}</ref> |- | 2023–ਮੌਜੂਦਾ | ''ਧਰੁਵ ਤਾਰਾ – ਸਮੈ ਸਾਦਿ ਸੇ ਪਾਰੇ'' | ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਤਰਪ੍ਰਿਆ ਸਿੰਘ | | <ref>{{Cite web |title=Exclusive Pic! Riya Sharma plays a 17th century princess in the new show Dhruv Tara - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/exclusive-pic-riya-sharma-plays-a-17th-century-princess-in-the-new-show-dhruv-tara/articleshow/96460259.cms |website=[[The Times of India]]}}</ref> |- |} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੀ ਟੈਲੀਵਿਜਨ ਦੀਆਂ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] tr673sdpzl17kpvxwkxje899pjvveme 0 161052 773761 715958 2024-11-18T08:13:40Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773761 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = ਲਖਾ ਹਾਕਮ | native_name_lang = | other_name = | nickname = | settlement_type = ਪਿੰਡ | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | pushpin_map = <!--India Rajasthan#India--> | pushpin_label_position = | pushpin_map_alt = | pushpin_map_caption = ਰਾਜਸਥਾਨ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ | coordinates = | subdivision_type = ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|ਭਾਰਤ}} | subdivision_type1 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] | subdivision_name1 = [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] | subdivision_type2 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ|ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] | subdivision_name2 = [[ਸ੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ]] | established_title = <!-- Established --> | established_date = | founder = | named_for = | government_type = | governing_body = | unit_pref = ਮੀਟ੍ਰਿਕ | area_footnotes = | area_rank = | area_total_km2 = | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_total = | population_as_of = | population_rank = | population_density_km2 = auto | population_demonym = | population_footnotes = | demographics_type1 = ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | demographics1_title1 = ਸਰਕਾਰੀ | demographics1_info1 = [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] | timezone1 = [[ਭਾਰਤੀ ਮਿਆਰੀ ਸਮਾਂ|ਆਈਐਸਟੀ]] | utc_offset1 = +5:30 | postal_code_type = [[ਪੋਸਟਲ ਇੰਡੈਕਸ ਨੰਬਰ |ਪਿੰਨ]] | postal_code = 335021 | area_code_type = Telephone code | area_code = 01507 | registration_plate = RJ 13 | blank1_name_sec1 = ਨੇੜਲਾ ਸ਼ਹਿਰ | blank1_info_sec1 = [[ਰਾਏਸਿੰਘਨਗਰ]] | website = | iso_code = [[ISO 3166-2:IN|RJ-IN]] | footnotes = }} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''ਲੱਖਾ ਹਾਕਮ''', [[ਰਾਜਸਥਾਨ]], [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ|ਸ੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਤਹਿਸੀਲ ਰਾਏਸਿੰਘਨਗਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਪਿੱਪਲ ਦਾ ਰੁੱਖ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੱਪੜ ਹੈ। ਲੱਖਾ ਹਾਕਮ ਨਾਮ ਇੱਕ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਪਿਆ ਹੈ। ਲਗਭਗ 250 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਜੱਟ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਲੱਖਾ ਹਾਕਮ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਬੀਕਾਨੇਰ ਰਿਆਸਤ ਦੇ ਰਾਜੇ ਤੋਂ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲੈ ਲਈ ਅਤੇ ਕੁੱਲ ਜ਼ਮੀਨ ਲਗਭਗ 42,000 ਬਿਘੇ ਸੀ। ਉਹੀ ਆਦਮੀ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦਾ ਮੋਢੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਥਾਣਾ ਇੱਥੇ ਹੈ। <ref>{{Cite web |title=Lakha Hakam (84rb), Raisinghnagar Village information &#124; Soki.In |url=https://soki.in/lakha-hakam-84rb-raisinghnagar-ganganagar |website=soki.in |access-date=2023-04-05 |archive-date=2023-04-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230405075929/https://soki.in/lakha-hakam-84rb-raisinghnagar-ganganagar |url-status=dead }}</ref> <ref>{{Cite web |title=Lakha Hakam |url=http://village.org.in/Lakha-Hakam |website=village.org.in |access-date=2023-04-05 |archive-date=2023-04-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230405075929/http://village.org.in/Lakha-Hakam |url-status=dead }}</ref> ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ 250 ਪਰਿਵਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 200 ਪਰਿਵਾਰ [[ਜੱਟ]] ਹਨ। ਪਿੰਡ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜੱਟ ਗੋਤ ਭਾਂਭੂ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਭਾਂਭੂਆਂ ਦੇ 70 ਪਰਿਵਾਰ ਹਨ। == ਸਿੱਖਿਆ == ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ 2 ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕੂਲ ਅਤੇ 1 ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਹੈ। ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲ ਸਬ-ਡਵੀਜ਼ਨ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ਼੍ਰੀ ਗੰਗਾਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ]] qit72gtjlkr9uvdgqw57cd6nh3jbpek 0 161642 773725 671783 2024-11-18T03:23:42Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773725 wikitext text/x-wiki '''ਮੌਨਿਕਾ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Mounica''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਫ਼ਿਲਮ|ਫਿਲਮ]] ਅਤੇ [[ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ]] [[ਅਦਾਕਾਰ|ਅਭਿਨੇਤਰੀ]] ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤੇਲਗੂ ਫਿਲਮ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਬ੍ਰੇਕ MAATV ਦੇ ਸ਼ੋਅ ਰਾਧਾ ਮਧੂ ਵਿੱਚ ਮਧੂ (ਮਧੁਲਿਕਾ) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੀ। == ਕੈਰੀਅਰ == ਮੌਨਿਕਾ ਨੇ ਟਾਲੀਵੁੱਡ ਵਿੱਚ ਮਹੇਸ਼ ਬਾਬੂ ਸਟਾਰਰ ਅਥਾਦੂ (2005) ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਚੱਕਲੋ ਚੰਦਰਦੂ (2006) ਵਿੱਚ ਸਾਧਾ ਦੀ ਭੈਣ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਸਨੇ ਜਸਟ ਯੈਲੋ ਟੀਮ ਦੀ ਰਾਧਾ ਮਧੂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਦਾ ਮੌਕਾ ਲਿਆ, ਜੋ MAATV (2006-08) ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸੁਭਾਵਿਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਿਲ ਜਿੱਤ ਲਿਆ।<ref>{{Cite web |title=- Nettv4u |url=http://www.nettv4u.com/about/Telugu/tv-serials/radha-madhu}}</ref><ref>{{Cite web |title=Radha Madhu Fame Mounika Interview - Star diary |url=http://www.teluguwishesh.com/370-star-dairy/32097-radha-madhu-fame-mounika-interview.html |website=teluguwishesh.com |access-date=2023-04-07 |archive-date=2023-04-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230410000746/https://www.teluguwishesh.com/370-star-dairy/32097-radha-madhu-fame-mounika-interview.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=Telugu Actress Mounika - Nettv4u |url=http://www.nettv4u.com/television-celebrity/Telugu/Actress/mounika |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150226104053/http://www.nettv4u.com/television-celebrity/Telugu/Actress/mounika |archive-date=26 February 2015 |access-date=26 February 2015 |website=nettv4u}}</ref><ref>{{Cite web |last=Raghu Chikarambotla |date=5 December 2013 |title=Welcome to my blog! |url=http://littlehearts2share.blogspot.in/2013/12/the-very-first-time-i-heard-about-radha.html |website=littlehearts2share.blogspot.in}}</ref><ref>{{Cite web |title=Mounika Telugu Tv Actress - MAA Television Entertainment Awards Gallery - Gallery 1 Pic 50 - cinegoer.net |url=http://www.cinegoer.net/navigation/page-3/events/maa-television-entertainment-awards/50.html |website=cinegoer.net}}</ref><ref>{{Cite web |title=Just Yellow Media - RADHA MADHU |url=http://justyellowmedia.com/radhamadhu |website=justyellowmedia.com |access-date=2023-04-07 |archive-date=2016-06-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160623035357/http://www.justyellowmedia.com/radhamadhu |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |title=- YouTube |url=https://www.youtube.com/watch?v=qEcPRTKu6Io |website=[[YouTube]]}}</ref> ਮੌਨਿਕਾ ਨੂੰ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁੱਖ ਮੌਕੇ ਮਿਲੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਯਾ, ਰਕਤਾ ਸੰਬੰਧਮ, ਕੁੰਕੁਮਾ ਰੇਖਾ, ਅਰੁੰਧਤੀ, ਜਾਨਕੀ ਵੇਡਸ ਰਘੁਰਾਮ, ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਮੌਨਿਕਾ ਨੇ ਦੱਖਣ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮਾਂ ''ਓਕਾ ਓਰੀਲੋ'', ''ਸਟਾਲਿਨ'', ''ਅੰਨਾਵਰਮ'', ''ਵਿਜੇਦਾਸਮੀ'', ''ਜੋਸ਼'', ''ਵੇਟਾਇਕਰਨ'', ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਸਮੇਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਟੀਵੀ ਸ਼ੋਅ ਅਭਿਸ਼ੇਕਮ (ਈਟੀਵੀ) ਅਤੇ ਰਮਾ ਸੀਥਾ ( ਜ਼ੀ ਤੇਲਗੂ ), ਰਾਨੀਵਾਸਮ (ਜੇਮਿਨੀਟੀਵੀ) ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। == ਫਿਲਮਾਂ == * ''ਓਕਾ ਓਰੀਲੋ'' (2005) * ''ਅਥਾਦੁ'' (2005) * ''ਚੁਕਾਲੋ ਚੰਦਰਦੂ'' (2006) * ''ਸਟਾਲਿਨ'' (2006) * ''ਅੰਨਾਵਰਮ'' (2006) * ''ਵਿਜਯਾਦਸਮੀ'' (2007) * ''ਜੋਸ਼'' (2009) * ''ਵੇਟੀਕਰਨ'' (2009) * ''ਸ਼ੇਰ (ਫ਼ਿਲਮ)'' (2015) * ''ਨੀਨੂ ਕੋਰੀ'' (2017) * ''ਸਰਕਾਰੁ ਵਾਰੀ ਪਾਤਾ'' (2022) == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤੇਲਗੂ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] j6d146wb58a1epd5scxp3lw8ft0oyi1 0 161700 773753 760514 2024-11-18T07:02:56Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773753 wikitext text/x-wiki '''ਲਾਰਾ ਅਲਕੌਕ'''{{Post-nominals|country=GBR|NTF|size=100%}}ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਗਣਿਤ ਸਿੱਖਿਅਕ ਹੈ। ਉਹ ਲੌਫਬਰੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਠਕ ਹੈ, ਲੌਫਬਰੋ ਵਿਖੇ ਗਣਿਤ ਸਿੱਖਿਆ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਮੁਖੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ ਲੇਖਕ ਹੈ।<ref name="mec">{{Citation |title=Centre Staff: Dr Lara Alcock |url=http://www.lboro.ac.uk/departments/mec/staff/lara-alcock.html |publisher=Loughborough University Mathematics Education Centre |access-date=2018-09-12 |archive-date=2018-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180913040227/http://www.lboro.ac.uk/departments/mec/staff/lara-alcock.html |url-status=dead }}</ref> ਐਲਕੌਕ ਨੇ ਗਣਿਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਲਈ ਸੇਲਡਨ ਇਨਾਮ ਜਿੱਤਿਆ{{R|selden}} ਅਤੇ 2021 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ [[John Blake University Teaching Medal|ਜੌਨ ਬਲੇਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਟੀਚਿੰਗ ਮੈਡਲ]]<ref name="johnblakemedal">{{Cite web |title=Dr Lara Alcock wins the inaugural IMA John Blake University Teaching Medal |url=https://ima.org.uk/17381/dr-lara-alcock-wins-the-inaugural-ima-john-blake-university-teaching-medal/ |access-date=8 August 2021 |publisher=Institute of Mathematics & its Applications}}</ref> ਐਲਕੌਕ ਇੱਕ ਨੈਸ਼ਨਲ ਟੀਚਿੰਗ ਫੈਲੋ ਹੈ।<ref name="the">{{Citation |last=Grove |first=Jack |title=National Teaching Fellows of 2015 are named: Fifty-five people working in universities have been named as the latest winners of the sector's top honour for teaching and learning |date=11 June 2015 |url=https://www.timeshighereducation.com/news/national-teaching-fellows-2015-named |work=[[Times Higher Education]]}}</ref> == ਸਿੱਖਿਆ == ਅਲਕੌਕ ਨੇ ਵਾਰਵਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਗਣਿਤ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਅਤੇ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ, ਅਤੇ 2001 ਵਿੱਚ ਵਾਰਵਿਕ ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ [[ਪੀਐਚ.ਡੀ.|ਪੀਐਚਡੀ]] ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ।{{R|mec|selden}} ''ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ, ਪਰਿਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗਣਿਤ 'ਤੇ ਉਸਦੀ ਪੀਐਚਡੀ ਖੋਜ: ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਵਸਤੂਆਂ ਬਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਤਰਕ'', ਐਡਰੀਅਨ ਸਿੰਪਸਨ ਦੁਆਰਾ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। == ਕਰੀਅਰ ਅਤੇ ਖੋਜ == ਨਿਊ ਜਰਸੀ ਵਿੱਚ ਰਟਗਰਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਏਸੇਕਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਨ ਫੈਲੋ ਵਜੋਂ ਯੂਕੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ। ਉਹ 2007 ਵਿੱਚ ਲੌਫਬਰੋ ਚਲੀ ਗਈ<ref name="mec" /><ref name="mr">Reviews of ''Mathematics Rebooted'': {{Citation |last=Bultheel |first=Adhemar |title=Review |date=February 2018 |url=http://euro-math-soc.eu/review/mathematics-rebooted |publisher=European Mathematical Society |author-link=Adhemar Bultheel |access-date=2023-04-07 |archive-date=2023-01-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230129032215/https://euro-math-soc.eu/review/mathematics-rebooted |url-status=dead }}</ref><ref>{{Citation |last=Stenger |first=Allen |title=Review |date=April 2018 |url=https://www.maa.org/press/maa-reviews/mathematics-rebooted-a-fresh-approach-to-understanding |work=MAA Reviews |access-date=2023-04-07 |archive-date=2023-03-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230331154137/https://www.maa.org/press/maa-reviews/mathematics-rebooted-a-fresh-approach-to-understanding |url-status=dead }}</ref> <ref>{{Citation |last=Grove |first=Michael |title=Review |date=January 2019 |url=https://www.lms.ac.uk/sites/lms.ac.uk/files/files/NLMS_480.pdf |work=Newsletter of the London Mathematical Society |volume=480 |pages=39–40}} </ref><ref name="selden">{{Citation |title=2012 Selden Prize Winner |url=https://www.maa.org/2012-selden-prize-winner |publisher=[[Mathematical Association of America]] |access-date=2018-09-12 |archive-date=2015-09-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150909171617/http://www.maa.org/2012-selden-prize-winner |url-status=dead }}</ref> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਹਿਸਾਬਦਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 3mt3aj1gxf5zpkddetds9a5jz4rz6ne 0 161902 773683 665760 2024-11-17T20:59:27Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773683 wikitext text/x-wiki {| class="infobox biography vcard" ! colspan="2" class="infobox-above" style="font-size:125%;" |ਬਰਿੰਦਾ ਪਾਰੇਖ |- | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Brinda_Parekh_graces_Indian_Music_Academy_–_Marathi_Music_Awards_(03)_(cropped).jpg|327x327px]]<div class="infobox-caption">2013 ਵਿੱਚ ਮਰਾਠੀ ਸੰਗੀਤ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਪਾਰੇਖ</div> |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਜਨਮ | class="infobox-data" |ਬਰਿੰਦਾ ਪਾਰੇਖ 3 ਨਵੰਬਰ 1982 (ਉਮਰ 40) ਮੁੰਬਈ, ਭਾਰਤ |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਹੋਰ ਨਾਮ | class="infobox-data nickname" |ਬਰਿੰਦਾ ਪਾਰਿਖ |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਸਰਗਰਮ ਸਾਲ | class="infobox-data" |2002-ਮੌਜੂਦ |} [[Category:Articles with hCards]] '''ਬਰਿੰਦਾ ਪਾਰੇਖ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Brinda Parekh''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਅਤੇ ਮਾਡਲ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=20 May 2005 |title=Brinda Parekh in Thirudiya Idhayathai |url=http://www.screenindia.com/old/fullstory.php?content_id=10423 |access-date=5 May 2010 |website=[[Screen (magazine)|Screen]] }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਉਸਨੇ ਦੱਖਣ ਭਾਰਤੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲ, ਤੇਲਗੂ, ਕੰਨੜ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਈਟਮ ਨੰਬਰ ਵੀ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ [[ਤਮਿਲ਼ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਾਮਿਲ]] ਵਿੱਚ 4 ਫਿਲਮਾਂ, ਤੇਲਗੂ ਅਤੇ ਕੰਨੜ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ 3 ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। == ਕੈਰੀਅਰ == [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅਤੇ ਪਾਲਿਆ-ਪੋਸਣ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਵਿਮਲ ਸੂਟਿੰਗਜ਼, ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਵਿੰਡੋਜ਼ ਐਕਸਪੀ, ਐਂਕਰ ਸਵਿੱਚਸ, ਵੀਆਈਪੀ ਫਰੈਂਚੀ, ਕਿੱਟ ਕੈਟ, ਥੰਬਸ ਅੱਪ, ਪੋਲੋ ਮਿੰਟ, ਰਾਇਲ ਚੈਲੇਂਜ ਬੀਅਰ, ਅਮੂਲ ਮਾਚੋ ਵੈਸਟਸ, ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿਗਿਆਪਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਡਲਿੰਗ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।, ਅਤੇ ਪ੍ਰਿੰਟ ਮੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਹੋਰ ਬ੍ਰਾਂਡ ਵੀ।<ref>{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/features/metroplus/nxg/going-places/article413676.ece|title=Going places|last=Gauri Shah|date=28 April 2010|work=[[The Hindu]]|access-date=3 October 2013}}</ref> ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=BRINDA PARIKH IS ANOTHER HOT BABE - Bollywood Article |url=http://ww.smashits.com/brinda-parikh-is-another-hot-babe/bollywood-gossip-3924.html |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20131004012840/http://ww.smashits.com/brinda-parikh-is-another-hot-babe/bollywood-gossip-3924.html |archive-date=4 October 2013 |access-date=3 October 2013}} Retrieved 3 October 2013.</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{Commons category}} * [http://www.brindaparekh.com/ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211127145527/http://brindaparekh.com/ |date=2021-11-27 }} * {{IMDB name|3421071}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤੇਲਗੂ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਰਾਠੀ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1981]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁੰਬਈ ਦੀਆਂ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੰਨੜ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀਆਂ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਸਿਨੇਮਾ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੇਖ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਤੋਂ ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ ਹੈ]] sw6m59fpn0ev1pjtluc3ic09w0knakk 0 163309 773757 742684 2024-11-18T07:35:20Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773757 wikitext text/x-wiki '''ਲੀਲਾਂ''' (ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ: لیلاں) [https://www.punjab.gov.pk/node/828] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230414125733/https://www.punjab.gov.pk/node/828 |date=2023-04-14 }} [[ਫ਼ੈਸਲਾਬਾਦ ਜਿਲ੍ਹਾ|ਫੈਸਲਾਬਾਦ ਜ਼ਿਲੇ]] ਦਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ, ਜੋ [[ਫ਼ੈਸਲਾਬਾਦ|ਫੈਸਲਾਬਾਦ]] ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ 37 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਵਸਿਆ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 5,000 (ਲਗਭਗ) ਹੈ। ਆਮਦਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਹੈ। '''ਸਿਆਨ ਸਾਦਿਕ ਸ਼ਾਹ''' ਦਾ ''[[ਉਰਸ]]'' '''ਸਥਾਨਕ ਕੈਲੰਡਰ''' ਅਨੁਸਾਰ ''[[ਅੱਸੂ]]'' ਦੀ 24 ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਿੰਡ ਦੀ [[ਸਾਖਰਤਾ|ਸਾਖਰਤਾ ਦਰ]] ਘੱਟ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫ਼ੈਸਲਾਬਾਦ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ]] 89d4cjr86zf6jtsrvoficjs7wjttcz6 0 163462 773661 667817 2024-11-17T18:27:38Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773661 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਪਾਪਾਮਮਲ | image = Pappammal.jpg | alt = | caption = | other_names = ਰੰਗਮੱਲ | birth_name = | birth_date = 1914 | birth_place = ਦੇਵਲਾਪੁਰਮ, [[ਕੋਇੰਬਟੂਰ]], [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]], [[ਭਾਰਤ]] | death_date = | death_place = | nationality = [[ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ|ਭਾਰਤੀ]] | occupation = [[ਕਿਸਾਨ]] | years_active = | known_for = [[ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ]] | notable_works = | awards = [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] }} [[Category:Articles with hCards]] '''ਪਾਪਮਮਲ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Pappammal''', ਜਨਮ 1914) [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਤੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ|ਜੈਵਿਕ ਕਿਸਾਨ]] ਹੈ।<ref name="HinduSep122018">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/national/tamil-nadu/at-103-hard-work-is-what-keeps-her-going/article24930146.ece|title=At 103, hard work is what keeps her going|last=Arivanantham|first=R.|date=2018-09-12|work=The Hindu|access-date=2021-01-27|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> 105 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਬਜ਼ੁਰਗ ਕਿਸਾਨ ਹੋਣ ਦੀ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2021-01-26 |title=Rs 2 doc, 105-year-old woman farmer among TN Padma winners |url=https://www.dtnext.in/News/TamilNadu/2021/01/26031655/1272964/Rs-2-doc-105yearold-woman-farmer-among-TN-Padma-winners.vpf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210206103847/https://www.dtnext.in/News/TamilNadu/2021/01/26031655/1272964/Rs-2-doc-105yearold-woman-farmer-among-TN-Padma-winners.vpf |archive-date=February 6, 2021 |access-date=2021-01-27 |website=dtNext.in |language=en}}</ref> ਉਸਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ [[ਤਾਮਿਲ ਨਾਡੂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਦੇ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਪਣੀ 2.5 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Derhgawen |first=Shubhangi |date=2021-01-27 |title=Twitter Celebrates 105-Year-Old Farmer Honoured With Padma Shri |url=https://www.thequint.com/neon/social-buzz/105-year-old-organic-farmer-awarded-padma-shri |access-date=2021-01-27 |website=TheQuint |language=en}}</ref> ਜੈਵਿਕ ਖੇਤੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] ਉਸਨੂੰ 2021 ਵਿੱਚ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] ਦੇ ਚੌਥੇ ਸਰਵਉੱਚ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |date=2021-01-27 |title=Padma Awards 2021: The heroes of Indian agriculture |url=https://lifestyle.livemint.com//food/discover/padma-awards-2021-the-heroes-of-indian-agriculture-111611720881041.html |access-date=2021-01-27 |website=Mintlounge |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Organic farming pioneer: 105-year-old woman farmer from Coimbatore awarded Padma Shri |url=https://www.indiatoday.in/india/story/organic-farming-pioneer-105-year-old-woman-farmer-from-coimbatore-awarded-padma-shri-1762961-2021-01-26 |website=India Today |language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/news/cities/chennai/ten-from-tn-chosen-for-padma-shri/article33663179.ece|title=Ten from T.N. chosen for Padma Shri|last=Staff Reporter|date=2021-01-26|work=The Hindu|access-date=2021-01-27|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਐੱਮ. ਪੱਪਮਮਲ ਉਰਫ਼ ਰੰਗਮੱਲ ਦਾ ਜਨਮ 1914 ਵਿੱਚ ਦੇਵਰਾਯਾਪੁਰਮ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵੇਲਮਲ ਅਤੇ ਮਰੁਥਾਚਲਾ ਮੁਦਲੀਆਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ, ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਦੋ ਭੈਣਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਾਦੀ ਦੁਆਰਾ ਥੇਕਮਪੱਟੀ, [[ਕੋਇੰਬਟੂਰ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਦੁਕਾਨ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭੋਜਨਖਾਨਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ।<ref>{{Cite web |last=Singh |first=Ankita |date=2021-01-27 |title=Tamil Nadu: 105-Year-Old Woman Farmer From Coimbatore Awarded Padma Shri |url=https://thelogicalindian.com/uplifting/105-year-old-woman-farmer-from-coimbatore-awarded-padma-shri-26428 |access-date=2021-01-27 |website=The Logical Indian |language=en |archive-date=2021-01-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210127123135/https://thelogicalindian.com/uplifting/105-year-old-woman-farmer-from-coimbatore-awarded-padma-shri-26428 |url-status=dead }}</ref> ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਤੋਂ ਹੋਏ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਤੋਂ ਉਸ ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 10 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਖਰੀਦੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਾਲਿਆ। ਉਹ ਸਵੇਰੇ 5:30 ਵਜੇ ਆਪਣਾ ਦਿਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ 6 ਵਜੇ ਆਪਣੇ ਖੇਤ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਦੁਪਹਿਰ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਤੇ ਸਰਗਰਮ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਹਤਮੰਦ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਦਾ ਮਨਪਸੰਦ ਭੋਜਨ [[ਬਿਰਿਆਨੀ|ਮਟਨ ਬਿਰਯਾਨੀ]] ਹੈ, ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਸਾਗ ਖਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਪੱਤੇ 'ਤੇ ਗਰਮ ਕਰਕੇ ਖਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਥਾਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ। ਉਹ ਚਾਹ ਜਾਂ ਕੌਫੀ ਨਹੀਂ ਪੀਂਦੀ ਅਤੇ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਪੀਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2021-01-26 |title=105-year-old organic farmer from Coimbatore is celebrating her Padma Shri award |url=https://www.hindustantimes.com/india-news/105yearold-organic-farmer-from-coimbatore-is-celebrating-her-padma-shri-award-101611667462021.html |access-date=2021-01-27 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref> == ਸਿਆਸੀ ਜੀਵਨ == ਸਾਲ 1959 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਠੇਕਮਪੱਟੀ ਪੰਚਾਇਤ ਦੀ ਇੱਕ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸਾਬਕਾ ਵਾਰਡ ਮੈਂਬਰ ਸੀ। ਉਹ ਕਰਮਾਦਈ ਪੰਚਾਇਤ ਯੂਨੀਅਨ ਵਿੱਚ ਕੌਂਸਲਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Meet Padma Shri Rangama, 105-year-old who donned many hats |url=https://www.newindianexpress.com/good-news/2021/jan/27/meet-padma-shri-rangama-105-year-old-who-donned-many-hats-2255477.html |access-date=2021-01-27 |website=The New Indian Express}}</ref> ਉਹ [[ਦ੍ਰਾਵਿੜ ਮੁਨੇਤਰ ਕੜਗਮ|ਦ੍ਰਵਿੜ ਮੁਨੇਤਰ ਕੜਗਮ]] (DMK) ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ [[ਐਮ. ਕਰੁਣਾਨਿਧੀ]] ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਜੇਤਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1914]] 8mwhiunjki50lqgila5mof8p57m9mqo 0 163550 773743 671849 2024-11-18T05:53:09Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773743 wikitext text/x-wiki '''ਰੂਪਮੰਜਰੀ ਘੋਸ਼''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Rupamanjari Ghosh''') ਸ਼ਿਵ ਨਾਦਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਭਾਰਤ ਦੀ ਦੂਜੀ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ (1 ਫਰਵਰੀ 2016 - 31 ਜਨਵਰੀ 2022) ਸੀ। ਉਹ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਨੈਚੁਰਲ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਸ਼ਿਵ ਨਾਦਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਖੋਜ ਅਤੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਡੀਨ, ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਸਾਇੰਸਜ਼, [[ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]], ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਡੀਨ ਵੀ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਖੋਜ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ [[ਕੁਆਂਟਮ ਔਪਟਿਕਸ|ਕੁਆਂਟਮ ਆਪਟਿਕਸ]], ਲੇਜ਼ਰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਨਾਨਲਾਈਨਰ ਆਪਟਿਕਸ, [[ਕੁਆਂਟਮ ਸੂਚਨਾ|ਕੁਆਂਟਮ ਜਾਣਕਾਰੀ]], ਕੁਆਂਟਮ ਮਾਪ ਅਤੇ ਮੈਗਨੇਟੋ-ਆਪਟਿਕਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Ghosh |first=Rupamanjari |title=Professor Rupamanjari Ghosh |url=http://www.jnu.ac.in/Faculty/rghosh/ |access-date=11 October 2014 |publisher=Jawaharlal Nehru University}}</ref> == ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ == ਘੋਸ਼ ਇੱਕ ਖੋਜਕਾਰ, ਅਧਿਆਪਕ, ਭਾਸ਼ਣਕਾਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਕਾਦਮਿਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕ ਹਨ। ਘੋਸ਼ ਕੋਲ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੈਂਪਸ - ਰਾਜਾਬਾਜ਼ਾਰ ਸਾਇੰਸ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਬੀ.ਐਸ.ਸੀ. (ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਸਨਮਾਨ) ਅਤੇ ਐਮ.ਐਸ.ਸੀ. (ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ) ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਕੁਆਂਟਮ ਆਪਟਿਕਸ ਵਿੱਚ ਰੋਚੈਸਟਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, NY ਤੋਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਰਸ਼ ਰੀਸ ਫੈਲੋ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |title=Graduate Alumni 1980-1989 |url=https://www.pas.rochester.edu/graduate/alumni-1980-1989.html |access-date=11 October 2014 |publisher=University of Rochester |archive-date=15 ਅਕਤੂਬਰ 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141015203643/https://www.pas.rochester.edu/graduate/alumni-1980-1989.html |url-status=dead }}</ref> ਉਸਦੀਆਂ ਖੋਜ ਰੁਚੀਆਂ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਕੁਆਂਟਮ ਆਪਟਿਕਸ, ਲੇਜ਼ਰ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਨਾਨਲਾਈਨਰ ਆਪਟਿਕਸ, ਅਤੇ ਕੁਆਂਟਮ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਦੋ-ਫੋਟੋਨ ਦਖਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ( ਸਪੌਂਟੇਨੀਅਸ ਪੈਰਾਮੀਟ੍ਰਿਕ ਡਾਊਨ-ਕਨਵਰਜ਼ਨ ਦੀ ਗੈਰ-ਲੀਨੀਅਰ ਆਪਟੀਕਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ) 'ਤੇ ਪ੍ਰੋ ਲਿਓਨਾਰਡ ਮੈਂਡੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਉਲਝੇ ਹੋਏ ਫੋਟੌਨ ਜੋੜਿਆਂ, ਅਤੇ ਸਿੰਗਲ ਫੋਟੌਨਾਂ ਦੇ ਸਰੋਤ ਦੀ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ।<ref>{{Cite journal|last=Ghosh|first=R.|last2=Hong|first2=C. K.|last3=Ou|first3=Z. Y.|last4=Mandel|first4=L.|year=1986|title=Interference of two photons in parametric down-conversion|url=http://journals.aps.org/pra/abstract/10.1103/PhysRevA.34.3962|journal=Physical Review A|publisher=American Physical Society|volume=34|issue=5|pages=3962–3968|doi=10.1103/PhysRevA.34.3962|pmid=9897741}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Ghosh|first=R.|last2=Mandel|first2=L.|year=1987|title=Observation of nonclassical effects in the interference of two photons|url=http://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.59.1903|journal=Physical Review Letters|publisher=American Physical Society|volume=59|issue=17|pages=1903–1905|doi=10.1103/PhysRevLett.59.1903|pmid=10035364|access-date=11 October 2014}}</ref> ਆਪਣੀ ਪੀਐਚ.ਡੀ. ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆ ਗਈ ਅਤੇ [[ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ]] ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 24 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਯੂਨੀਵਰਸਟੀ ਪੈਰਿਸ-ਸੂਦ, ਯੂਨੀਵਰਸਟੀ ਡੀ ਰੇਨੇਸ I ਅਤੇ ਈਕੋਲੇ ਨੌਰਮਲੇ ਸੁਪਰੀਉਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਘੋਸ਼ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿਖੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਫਿਜ਼ੀਕਲ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਡੀਨ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ "ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਯੋਗਦਾਨ" ਲਈ ਸਟਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ,<ref>{{Cite web |title=Stree Shakti Science Samman Citation |url=http://www.jnu.ac.in/Faculty/rghosh/StreeShaktiScienceAward_Citation09.pdf |access-date=11 October 2014 |publisher=Jawaharlal Nehru University}}</ref> ਉਹ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ DST (ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ) ਕਮੇਟੀਆਂ, UGC, CSIR, ਅਤੇ ਕਈ ਕੇਂਦਰੀ ਅਤੇ ਰਾਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਹਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। . ਉਸਨੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਰੀਕੁਲਮ ਫਰੇਮਵਰਕ-2005 ਦੇ ਤਹਿਤ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਤੋਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ IX ਅਤੇ X ਲਈ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਉਂਸਿਲ ਆਫ਼ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨਲ ਰਿਸਰਚ ਐਂਡ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ (NCERT) ਵਿਗਿਆਨ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਈ ਮੁੱਖ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਹ 2012 ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਨਾਦਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਨੈਚੁਰਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ ਖੋਜ ਅਤੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਡੀਨ, ਫੈਕਲਟੀ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਇੰਜਨੀਅਰਿੰਗ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਚਾਰਜ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਉਹ ਫਰਵਰੀ 2016 ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਨਾਦਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਬਣੀ। == ਅਵਾਰਡ == ਘੋਸ਼ ਨੂੰ 2008 ਵਿੱਚ ਸਟਰੀਸ਼ਕਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਸਨਮਾਨ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Prof. Rupamanjari Ghosh |url=http://www.streeshakti.com/Rupamanjari-Ghosh.aspx |access-date=11 October 2014 |publisher=Stree Shakti |archive-date=17 ਅਕਤੂਬਰ 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141017111904/http://www.streeshakti.com/Rupamanjari-Ghosh.aspx |url-status=dead }}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] plf9ogojgzqjhua2rmeduu3q2x22nbd 0 163582 773804 669328 2024-11-18T11:54:18Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773804 wikitext text/x-wiki '''ਸ਼ਾਰਦਾ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Sharada Srinivasan;''' ਜਨਮ 16 ਜਨਵਰੀ 1966)<ref>{{Cite web |title=Sharada Srinivasan {{!}} National Institute of Advanced Studies - Academia.edu |url=http://nias.academia.edu/SSrinivasan/CurriculumVitae |access-date=2020-11-05 |website=nias.academia.edu}}</ref> ਇੱਕ ਪੁਰਾਤੱਤਵ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੈ ਜੋ ਕਲਾ, ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨ, ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੈ। ਉਹ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਟੱਡੀਜ਼, [[ਬੰਗਲੌਰ]], [[ਭਾਰਤ]],<ref name=":0">{{Cite web |title=Sharada Srinivasan {{!}} National Institute of Advanced Studies |url=https://www.nias.res.in/professor/sharada-srinivasan |access-date=2020-11-05 |website=www.nias.res.in}}</ref> ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਐਕਸੀਟਰ, [[ਯੂਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ|ਯੂਕੇ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਨਰੇਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਫੈਲੋ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Professor of Archaeology |url=https://humanities.exeter.ac.uk/archaeology/staff/ssrinivasan/ |access-date=5 November 2020 |website=Department of Humanities at Exeter}}</ref> ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਕਲਾਸੀਕਲ [[ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ|ਭਰਤ ਨਾਟਿਅਮ]] ਨ੍ਰਿਤ ਦਾ ਵੀ ਇੱਕ ਵਿਆਖਿਆਕਾਰ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ 2019 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੌਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ|ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ]] ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Padma Shri Awardees 2019 |url=https://padmaawards.gov.in/PDFS/2019AwardeesList.pdf}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਦੋ ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੋਟੇ, ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਦਾ ਜਨਮ 16 ਜਨਵਰੀ 1966 ਨੂੰ [[ਬੰਗਲੌਰ]] ਵਿੱਚ ਐਮਆਰ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਅਤੇ ਗੀਤਾ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Family |url=http://www.asset.org.in/Archtechts%20of%20Indian%20Nuclear%20Programme.pdf |access-date=2023-04-15 |archive-date=2016-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160303235936/http://www.asset.org.in/Archtechts%20of%20Indian%20Nuclear%20Programme.pdf |url-status=dead }}</ref> ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪਰਮਾਣੂ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਮਕੈਨੀਕਲ ਇੰਜੀਨੀਅਰ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਕੁਦਰਤ ਸੰਭਾਲਵਾਦੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜੰਗਲੀ ਜੀਵ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਸ਼ਾਰਦਾ ਨੇ 1983 ਵਿੱਚ ਜੈ ਹਿੰਦ ਕਾਲਜ, ਮੁੰਬਈ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਉੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।<ref name=":1">{{Cite web |title=IIT Bombay Alumni Prof. Rohini M. Godbole And Prof. Sharada Srinivasan Conferred Padma Shri {{!}} IIT Bombay |url=http://www.iitb.ac.in/en/breaking-news/iit-bombay-alumni-prof-rohini-m-godbole-and-prof-sharada-srinivasan-conferred-padma |access-date=2020-11-05 |website=www.iitb.ac.in}}</ref> ਅਤੇ 1987 ਵਿੱਚ [[ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਟੈਕਨਾਲੋਜੀ, ਮੁੰਬਈ|ਭਾਰਤੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸੰਸਥਾਨ, ਬੰਬਈ]] ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਬੀ.ਟੈਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 1986 ਵਿੱਚ, ਸ਼ਾਰਦਾ ਨੇ ਚਾਰ ਆਈਆਈਟੀ ਬੈਚਮੇਟ ਦੇ ਨਾਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ, ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਵਿੰਟਰ ਲਈ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ, ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫ ਕੀਤਾ ਜਿਸਨੇ 1988 ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਕਾਨਸ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ। ਫਿਲਮ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਮੀ ਸੇਠਨਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਜ਼ੁਲ ਵੇਲਾਨੀ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਟਾਰਕਾਸਟ ਵਿੱਚ ਵਿਜੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਅਤੇ ਮੀਸ਼ੂ ਵੇਲਾਨੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਫਿਲਮ ਦੀ ਸ਼ੂਟਿੰਗ ਆਈਆਈਟੀ ਪੋਵਈ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਰਦਾ ਲਈ ਇੱਕ ਸਫਲ ਡਾਂਸ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ''।'' 1989 ਵਿੱਚ [[ਲੰਡਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਾਸਟਰ ਡਿਗਰੀ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ,<ref name=":1" /> ਉਸਨੇ [[ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲੰਦਨ|ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ]] ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ [[ਪੀਐਚ.ਡੀ.|ਪੀਐਚਡੀ]] ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਕਾਂਸੀ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਜੋ ਉਸਨੇ 1996 ਵਿੱਚ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ। == ਕੈਰੀਅਰ == ਸ਼ਾਰਦਾ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ 2012 ਤੋਂ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਟੱਡੀਜ਼ (NIAS), [[ਬੰਗਲੌਰ|ਬੈਂਗਲੁਰੂ]], [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਹਿਊਮੈਨਿਟੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਵਿਰਾਸਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਨੇ ਇੱਕ ਫੈਲੋ (2004-2006) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ NIAS ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਫ਼ਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, 2006 ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣੇ ਅਤੇ 2012 ਤੱਕ ਇਸ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹ 'ਇੰਡੀਆਜ਼ ਲੀਜੈਂਡਰੀ ਵੂਟਜ਼ ਸਟੀਲ: ਏਨ ਐਡਵਾਂਸਡ ਮਟੀਰੀਅਲ ਆਫ਼ ਦ ਪੁਰਾਤਨ ਸੰਸਾਰ' ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੇਖਕ ਹੈ। ਪ੍ਰੋ. ਸ਼ਾਰਦਾ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਰਾਇਲ ਏਸ਼ੀਆਟਿਕ ਸੋਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਵਰਲਡ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਆਰਟ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸ ਦੀ ਫੈਲੋ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=IIT Bombay Alumni Prof. Rohini M. Godbole And Prof. Sharada Srinivasan Conferred Padma Shri {{!}} IIT Bombay |url=http://www.iitb.ac.in/en/breaking-news/iit-bombay-alumni-prof-rohini-m-godbole-and-prof-sharada-srinivasan-conferred-padma |access-date=2019-02-16 |website=www.iitb.ac.in}}</ref> ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਨੂੰ [[ਹੋਮੀ ਭਾਬਾ|ਹੋਮੀ ਭਾਭਾ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਨਾਲ]] ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ,<ref>{{Cite web |title=Homi Bhabha Fellowship |url=http://homibhabhafellowships.com/HomiBhabhaFellow.aspx?id=59 |access-date=20 July 2016 |publisher=Homi Bhabha Fellowships Council}}</ref> ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਸਮਿਥਸੋਨਿਅਨ, ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਐਨਾਲਿਟੀਕਲ ਲੈਬਾਰਟਰੀ, ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਆਫ ਅਪਲਾਈਡ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਆਰਕੀਓਲੋਜੀ (MASCA), [[ਪੈਨਸਿਲਵੇਨੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]], ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਐਨਾਲਿਟਿਕਲ ਵਿਖੇ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਸਕਾਲਰ ਵਜੋਂ ਯੂਕੇ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ, ਸਮਿਥਸੋਨਿਅਨ ਐਂਡ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ, ਫਰੀਅਰ ਐਂਡ ਸੈਕਲਰ ਗੈਲਰੀਆਂ, ਸਮਿਥਸੋਨਿਅਨ, ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ [[ਆਕਸਫ਼ੋਰਡ|ਆਕਸਫੋਰਡ]] ਵਿਖੇ ਕਲਾ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਆਇਨ ਬੀਮ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ 'ਤੇ ਇੰਡਸ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਵਿਗਿਆਨ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਵਿਸਕਾਨਸਿਨ ਮੈਡੀਸਨ ਅਤੇ ਲਾਗਤ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪੇਪਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਉਹ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਉਂਸਿਲ ਦੁਆਰਾ ਫੰਡ ਕੀਤੇ UKEIRI ਖੋਜ ਅਵਾਰਡਾਂ (2009-2011), ਇੱਕ ਰਾਇਲ ਸੋਸਾਇਟੀ-DST ਅਵਾਰਡ ਦੀ ਸਹਿ-ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ (ਐਕਸੀਟਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਨਾਲ) ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਯੁਕਤ ਪੀਐਚਡੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ ਚੱਲ ਰਿਹਾ UKIERI-II ਅਵਾਰਡ ਸੀ। ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਅਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਧਿਐਨ ਸਮੇਤ ਅਟੱਲ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ।<ref>{{Cite web |title=Dr Sharada Srinivasan |url=http://www.sharadasrinivasan.com/ |access-date=2019-02-16 |website=www.sharadasrinivasan.com}}</ref> 2009 ਵਿੱਚ, ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਨੇ ਬੈਂਗਲੁਰੂ ਵਿੱਚ ਧਾਤੂਆਂ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਰਣਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਸੱਤਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ (BUMA) ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੀ ਸਹਿ-ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ। ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ 2015 ਵਿੱਚ ''ਧਾਤੂ ਅਤੇ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ'' ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ ਸਹਿ-ਸੰਪਾਦਕ ਸਨ।<ref>{{Cite book|url=http://eprints.nias.res.in/756/|title=Metals and Civilizations: Proceedings of the Seventh International Conference on the Beginnings of the use of Metals and Alloys (BUMA VII)(NIAS Special Publication No. SP7-2015)|date=20 October 2015|publisher=e-print@NIAS|isbn=9789383566112|access-date=20 July 2016}}</ref> ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ 2010 ਵਿੱਚ ਯੂਕੇ ਇੰਡੀਆ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਰਿਸਰਚ ਇਨੀਸ਼ੀਏਟਿਵ (UKIERI)<ref>{{Cite web |title=UK India Education and Research Initiative |url=http://www.ukieri.org/ |access-date=20 July 2016 |publisher=UKIERI}}</ref> ਦੇ ਪ੍ਰੋਫ਼ੈਸਰ ਐਸ. ਰੰਗਨਾਥਨ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਐਕਸੀਟਰ ਦੇ ਡਾ: ਗਿੱਲ ਜੁਲੇਫ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਫੰਡ ਕੀਤੇ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਉੱਤੇ ਸਹਿ-ਜਾਂਚਕਾਰ ਸਨ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਸੀ ''ਪਾਇਨੀਅਰਿੰਗ ਧਾਤੂ ਵਿਗਿਆਨ: ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਸਟੀਲ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਉਤਪਤੀ''।<ref>{{Cite web |date=23 March 2010 |title=New research into origins of iron and steel in India |url=http://www.exeter.ac.uk/news/featurednews/title,76061,en.php |access-date=20 July 2016 |publisher=University of Exeter |archive-date=27 ਮਾਰਚ 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100327141423/http://www.exeter.ac.uk/news/featurednews/title,76061,en.php |url-status=dead }}</ref> ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਰੂਸੀਬਲ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਉੱਚ-ਟੀਨ ਕਾਂਸੀ ਅਤੇ ਕੇਰਲਾ ਵਿੱਚ ਉੱਚ-ਟੀਨ ਦੇ ਕਾਂਸੀ ਦੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਅਤੇ ਗੁਆਚੀਆਂ ਮੋਮ ਕਾਸਟਿੰਗ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਬਚੇ ਹੋਏ ਸਮੂਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉੱਚ ਕਾਰਬਨ ਸਟੀਲ ਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਸਬੂਤਾਂ 'ਤੇ ਹੋਰ ਖੋਜ ਕੀਤੀ।<ref>[http://mumbai.mtnl.net.in/~hbfc/cv/DR_SHARADA_SRINIVASAN.html From Sharada Srinivasan's profile page on the official website] of [[ਹੋਮੀ ਭਾਬਾ|Homi Bhabha]] Fellowships Council. {{Webarchive|url=https://archive.today/20090211104551/http://mumbai.mtnl.net.in/~hbfc/cv/DR_SHARADA_SRINIVASAN.html|date=11 February 2009}}</ref> ਸ਼ਾਰਦਾ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿਚ ਸੀ। ਇਸ ਸਾਈਟ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਪੁਰਾਤੱਤਵ-ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ 'ਤੇ [[ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲੰਦਨ|ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ]] ਦੇ ਟਰੋਵਲ ਬਲੇਜ਼ਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>[https://trowelblazers.com/sharada-srinivasan/ Archaeotechnology and dance]</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1966]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਿਕਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਿਕਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ]] 86asu2sg3jnvhsk8n7ttt5vbjsgrirl 0 163655 773779 668064 2024-11-18T10:37:07Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773779 wikitext text/x-wiki '''ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਮੁੰਦਰਾ''' ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ-ਅਮਰੀਕੀ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਕੰਪਨੀ, ਮੇਰਲਟਾ ਫਿਲਮਜ਼, ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਗਲਪ ਸਮੱਗਰੀ ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੈ। ਮੁੰਦਰਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਹਿ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ [[ਸਰਿਤਾ ਖੁਰਾਣਾ|ਸਰਿਤਾ ਖੁਰਾਨਾ]] ਦੇ ਨਾਲ, ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਫੀਚਰ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫਿਲਮ ''ਏ ਸੂਏਟੇਬਲ ਗਰਲ'' ਲਈ 2017 ਟ੍ਰਿਬੇਕਾ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਵਿੱਚ ਅਲਬਰਟ ਮੇਸਲਜ਼ ਨਿਊ ਡਾਕੂਮੈਂਟਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ।<ref>{{Cite web |title=Directors use film to speak on social issues at 2017 Tribeca Film Festival |url=https://www.nbcnews.com/news/asian-america/directors-use-film-speak-social-issues-2017-tribeca-film-festival-n747576 |access-date=20 July 2020 |website=NBC News |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=28 April 2017 |title=Award-Winning Desi Directors Tackle Arranged Marriage Stigma in 'A Suitable Girl' |url=https://www.colorlines.com/articles/award-winning-desi-directors-tackle-arranged-marriage-stigma-suitable-girl |access-date=20 July 2020 |website=www.colorlines.com |language=en}}</ref> 2020 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਫਿਲਮ ''ਸੇਂਟ ਲੂਇਸ ਸੁਪਰਮੈਨ'' (2019) ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਛੋਟੇ ਵਿਸ਼ੇ ਲਈ ਅਕੈਡਮੀ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। == ਜੀਵਨੀ == === ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ === ਮੁੰਦਰਾ ਦਾ ਜਨਮ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਅਤੇ [[ਮੁੰਬਈ|ਮੁੰਬਈ, ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਜਗ ਮੁੰਧਰਾ ਵੀ ਇੱਕ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਕਲਵਰ ਸਿਟੀ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਸਕ੍ਰੀਨ ਕਿਰਾਏ 'ਤੇ ਲਈ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਕ ਬਣ ਗਈ।<ref>{{Cite web |last=Lim |first=Woojin |date=15 July 2020 |title=Storytelling Without a Script: Interview with Smriti Mundhra |url=https://harvardpolitics.com/interviews/storytelling-without-a-script-interview-with-smriti-mundhra/ |access-date=20 July 2020 |website=Harvard Political Review |language=en-US |archive-date=21 ਜੁਲਾਈ 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200721011328/https://harvardpolitics.com/interviews/storytelling-without-a-script-interview-with-smriti-mundhra/ |url-status=dead }}</ref> ਮੁੰਦਰਾ ਨੇ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਨੌਰਥਰਿਜ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ (ਬੀਏ) ਅਤੇ 2010 ਵਿੱਚ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰਜ਼ ਆਫ਼ ਫਾਈਨ ਆਰਟਸ (ਐਮਐਫਏ) ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ<ref>{{Cite web |title=Smriti Mundhra |url=https://arts.columbia.edu/profiles/smriti-mundhra |access-date=21 July 2020 |website=Columbia - School of the Arts |language=en}}</ref> ਫਿਰ, ਮੁੰਦਰਾ ਆਪਣੀ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ, ''ਏ ਸੂਟਏਬਲ ਗਰਲ ਦਾ'' ਨਿਰਮਾਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਚਲੀ ਗਈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਮੁੰਦਰਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਐਮੀ-ਨਾਮਜ਼ਦ ਪਟਕਥਾ ਲੇਖਕ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਚੀਅਨ ਮੈਗਲਹੇਜ਼ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦੋ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Alumni Directed 'St. Louis Superman' Picked up by Legendary Producer Sheila Nevins and MTV |url=https://arts.columbia.edu/news/alumni-directed-st-louis-superman-picked-legendary-producer-sheila-nevins-and-mtv |access-date=21 July 2020 |website=Columbia - School of the Arts |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title='A Suitable Girl' Will Challenge Everything You Thought You Knew About Arranged Marriage |url=https://www.bustle.com/p/a-suitable-girl-will-challenge-everything-you-thought-you-knew-about-arranged-marriage-52295 |access-date=21 July 2020 |website=Bustle |language=en}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਿਕਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਔਰਤ ਫ਼ਿਲਮੀ ਕਹਾਣੀ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1980]] 0ivb825qa7h8mdg4b9oq54rvswa4gfv 0 163779 773745 761807 2024-11-18T06:19:52Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773745 wikitext text/x-wiki '''ਰੋਜ਼ਮੇਰੀ "ਰੋਜ਼ੀ" ਟੋਂਗ''' ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਹੈ। 1998 ਦੇ ''ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰ: ਇੱਕ ਹੋਰ ਵਿਆਪਕ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ,'' ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਲੇਖਕ, ਉਹ ਉੱਤਰੀ ਕੈਰੋਲੀਨਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਸ਼ਾਰਲੋਟ ਵਿੱਚ ਫਿਲਾਸਫੀ ਵਿਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ। ਟੋਂਗ ਦੀ ਖੋਜ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ, ਬੋਧਾਤਮਕ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਵਿੱਚ ਨੈਤਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਇਓਐਥਿਕਸ, ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਸੁਧਾਰ, ਜੈਨੇਟਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਤਕਨਾਲੋਜੀ, ਅਤੇ ਮਾਪਿਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਭਾਈ ਗਈ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।<ref name="journal med phil">{{Cite journal|last=Tong|first=R.|date=2002|title=Teaching Bioethics in the New Millennium: Holding Theories Accountable to Actual Practices and Real People|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-medicine-and-philosophy_2002-08_27_4/page/417|journal=The Journal of Medicine and Philosophy|volume=27|issue=4|pages=417–432|doi=10.1076/jmep.27.4.417.8609|pmid=12221502}}</ref><ref name="UNC">{{Cite web |title=Rosemarie Tong |url=http://ethics.uncc.edu/people/rosemarie-tong |access-date=9 October 2016 |publisher=University of North Carolina}}</ref> == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਟੋਂਗ ਦਾ ਜਨਮ [[ਸ਼ਿਕਾਗੋ]] ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਮੇਰੀ ਬੇਹੇਨਸਕੀ (1924-2005) ਅਤੇ ਲਿਲੀਅਨ ਐਨ ਨੇਦਵੇਦ (1924-1981) ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਦੋਵੇਂ ਚੈੱਕ ਵੰਸ਼ ਦੇ ਸਨ।<ref>{{Cite web |last=Behensky |date=2005 |title=United States Social Security Death Index |url=https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:VMQD-LML |website=FamilySearch}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nedved |date=1981 |title=Illinois, Cook County Deaths, 1878-1994 |url=https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:Q2MJ-GFPV |website=FamilySearch}}</ref> ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨੇਹੋਦਿਵ ਤੋਂ ਇੱਕ ਪਰਵਾਸੀ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=Census 1900 Nehodiv (Nehodiw, Nehodivo), Nr. 24 {{!}} Porta fontium |url=http://www.portafontium.eu/iipimage/34426243/soap-kt_01159_census-1900-nehodiv-cp024_0010?x=18&y=217&w=401&h=249 |access-date=2020-04-30 |website=www.portafontium.eu}}</ref> == ਸਿੱਖਿਆ == ਟੋਂਗ ਨੇ ਮੈਰੀਗਰੋਵ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਜਰਮਨ ਵਿੱਚ ਬੀਏ, ਕੈਥੋਲਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਐਮਏ ਅਤੇ ਟੈਂਪਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪੀਐਚਡੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ MA ਥੀਸਿਸ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਵਿਲਹੇਲਮ ਡਿਲਥੀ ਉੱਤੇ ਸੀ। ਉਸਨੇ "ਐਂਗਲੋ-ਅਮਰੀਕਨ ਕ੍ਰਿਮੀਨਲ ਲਾਅ ਦੇ ਤਰਕਸ਼ੀਲ ਪੁਨਰ-ਨਿਰਮਾਣ: ਦਿ ਇਨਸੈਨਿਟੀ ਡਿਫੈਂਸ" ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੇ ਖੋਜ ਨਿਬੰਧ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਪੀਐਚਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name="Hull">{{Cite web |last=Hull |first=Gordon |title=Remarks |url=http://ethics.uncc.edu/sites/ethics.uncc.edu/files/media/Rosie%20symposium%20remarks%20for%20website.pdf |access-date=10 October 2016 |website=uncc.edu |publisher=UCC Ethics |archive-date=11 ਅਕਤੂਬਰ 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161011141123/http://ethics.uncc.edu/sites/ethics.uncc.edu/files/media/Rosie%20symposium%20remarks%20for%20website.pdf |url-status=dead }}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪਤੀ, ਡਾ. ਪਾਲ ਕੀ ਕਿੰਗ ਟੋਂਗ, ਇੱਕ ਚੀਨੀ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਸੀ ਅਤੇ ਗਲਾਸਬੋਰੋ ਸਟੇਟ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=The Transcript from North Adams, Massachusetts on April 2, 1988 · 2 |url=http://www.newspapers.com/newspage/545097419/?terms=Paul+Tong,+62,+of+W%27Town,+Glassboro+State+professor |access-date=2020-04-30 |website=Newspapers.com |language=en}}</ref> ਜੋੜੇ ਨੇ 2 ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ। 1988 ਵਿੱਚ ਪੌਲ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਯਿਰਮਿਯਾਹ ਪੁਟਨਮ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=May 2020}} ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ ਪਾਲ ਦੀ 2013 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Paul Shih-Mien Tong '95 – Davidson College – In Memoriam |url=https://blogs.davidson.edu/memoriam/2013/10/paul-tong-95/ |access-date=2020-04-30 |language=en-US }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1949]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 86f3ekmyzxdmuuudylpihfd3lb5jrmp 0 163947 773786 754627 2024-11-18T11:32:28Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773786 wikitext text/x-wiki  {{Infobox speed skater|name=ਸ਼ਰੂਤੀ ਕੋਤਵਾਲ|image=File:Shruti Kotwal Ice skater japan 2017.jpg|caption=|image_size=|birth_date={{birth-date and age|2 December 1991}}|birth_place=[[ਪੂਨੇ]], [[ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ]], [[ਭਾਰਤ]]|nationality=ਭਾਰਤੀ|country=ਭਾਰਤ|alma_mater=ਫਰਗੂਸਨ ਕਾਲਜ|show-medals=|medaltemplates=}} '''ਸ਼ਰੂਤੀ ਕੋਤਵਾਲ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Shruti Kotwal;''' ਜਨਮ 2 ਦਸੰਬਰ 1991) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਆਈਸ ਸਪੀਡ ਸਕੇਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Shruti Kotwal (IND) - Competition results, statistics and records {{!}} Skaters {{!}} SpeedSkatingNews |url=https://www.speedskatingnews.info/en/data/skater/shruti-kotwal/ |access-date=2020-07-13 |website=www.speedskatingnews.info}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |title=In Conversation with Shruti Kotwal – Let's Be Outdoorsy |url=https://letsbeoutdoorsy.com/2018/11/28/in-conversation-with-shruti-kotwal/ |access-date=2020-07-13 |website=letsbeoutdoorsy.com |archive-date=2020-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200713111505/https://letsbeoutdoorsy.com/2018/11/28/in-conversation-with-shruti-kotwal/ |url-status=dead }}</ref> ਉਹ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਮਹਿਲਾ ਆਈਸ ਸਕੇਟਰ ਹੈ। == ਜੀਵਨੀ == ਕੋਤਵਾਲ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ [[ਪੂਨੇ|ਪੂਨੇ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਰੋਲਰ-ਸਕੇਟਿੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਈਸ-ਸਕੇਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੋਨ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ।<ref>{{Cite web |last=Vishal |first=Kumar Vishal |date=2016-01-29 |title=Is Lack Of Funding Biggest Hurdle For India's Ace Speed Skater's Internationals' Dream? |url=https://thelogicalindian.com/news/is-lack-of-funding-biggest-hurdle-for-indias-ace-speed-skaters-olympic-dream/ |access-date=2020-07-13 |website=thelogicalindian.com |language=en |archive-date=2020-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200713161204/https://thelogicalindian.com/news/is-lack-of-funding-biggest-hurdle-for-indias-ace-speed-skaters-olympic-dream/ |url-status=dead }}</ref><ref name=":0">{{Cite web |date=2019-10-17 |title=Conquering ice with a fiery spirit: Shruti Kotwal, India's fastest Ice Skater |url=https://www.kreedon.com/shruti-kotwal-ice-skater/ |access-date=2020-07-13 |website=Voice of Indian Sports - KreedOn |language=en-GB |archive-date=2020-09-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200922095648/https://www.kreedon.com/shruti-kotwal-ice-skater/ |url-status=dead }}</ref> 2011 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ 500 ਮੀਟਰ, 1000 ਮੀਟਰ ਅਤੇ 1500 ਮੀਟਰ ਦੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੋਨ ਤਗਮੇ ਜਿੱਤੇ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ, 2012, ਉਸਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਕੇਟਿੰਗ ਯੂਨੀਅਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਸਕੇਟਰ ਜੇਰੇਮੀ ਵੂਦਰਸਪੂਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਪੀਡ ਸਕੇਟਿੰਗ ਸਿਖਲਾਈ ਲਈ ਜਰਮਨੀ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਇਆ। 2017 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਏਸ਼ੀਅਨ ਵਿੰਟਰ ਗੇਮਜ਼ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ। 2014 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜਿਆ ਜੋ ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ 500 ਮੀਟਰ ਸਪੀਡ ਸਕੇਟਿੰਗ ਈਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Team |first=DNA Web |date=2014-11-17 |title=Indian skater Shruti Kotwal beats own National record time, at Long Track Time Trials in Calgary |url=https://www.dnaindia.com/sports/report-indian-skater-shruti-kotwal-beats-own-national-record-time-at-long-track-time-trials-in-calgary-2035828 |access-date=2020-07-13 |website=DNA India |language=en}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਈਸ-ਸਕੇਟਿੰਗ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚੋਂ 5 ਸੋਨ ਤਗਮੇ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਰਦ ਰੁੱਤ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਕਾਂਸੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == <references group="" responsive="1"></references> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1991]] hkcnyd5esl2vssjusurfuq16mw03cc9 0 165104 773707 672320 2024-11-18T00:58:00Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773707 wikitext text/x-wiki '''ਮਾਦਪੁਰ''' ਭਾਰਤੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਇਹ ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਤੋਂ 48 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੈ। <ref>{{Cite web |title=Madpur, Samrala Village information {{!}} Soki.In |url=https://soki.in/madpur-samrala-ludhiana |access-date=2023-01-28 |website=soki.in }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਮਾਦਪੁਰ ਵਿੱਚ ਵੀ [[ਗ੍ਰਾਮ ਪੰਚਾਇਤ]] ਹੈ। ਮਾਦਪੁਰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 2,168 ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਰਦ ਆਬਾਦੀ 1,132 ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ 1,052 ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਸਾਂਭਣ ਹਿਤ ਲਗਾਤਾਰ ਕਰਮਸ਼ੀਲ ਰਿਹਾ ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖਕ [[ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਦਪੁਰੀ]] ਦਾ ਜਨਮ 12 ਜੂਨ 1935 ਨੂੰ ਇਸੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਾਦਪੁਰ ਪਿੰਡ ਦਾ [[ਪਿੰਨ ਕੋਡ]] 141114 ਹੈ। <ref>{{Cite web |title=MADPUR Pin Code - 141114, Ludhiana All Post Office Areas PIN Codes, Search LUDHIANA Post Office Address |url=https://news.abplive.com/pincode/punjab/ludhiana/madpur-pincode-141114.html |access-date=2023-01-28 |website=news.abplive.com}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ]] 0z17w73pkx7fdv8thnjjle2whatlxky 0 166505 773771 767255 2024-11-18T09:32:56Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773771 wikitext text/x-wiki {{Infobox body of water | name = ਵੈਲਿੰਗਟਨ ਝੀਲ | caption = | image_bathymetry = | caption_bathymetry = | location = [[ਕੁੱਡੋਲੋਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]], [[ਤਾਮਿਲ ਨਾਡੂ]], [[ਭਾਰਤ]] | coordinates = {{coord|11|20|10|N|79|32|40|E|type:waterbody_region:IN|display=inline,title}} | type = [[ਜਲ ਭੰਡਾਰ]], [[Intermittent energy source|intermittent]] | inflow = | outflow = | catchment = | basin_countries = [[ਭਾਰਤ]] | length = | width = | area = | depth = | max-depth = | volume = | residence_time = | shore = | elevation = | islands = | cities = }} '''ਵੈਲਿੰਗਟਨ ਝੀਲ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਵਿੱਚ ਕੁੱਡਲੋਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਕੀਲਾਚਿਰੁਵੋਈ ਅਤੇ ਪੁਲੀਵਲਮ ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ, (ਟੀਟਾਕੁਡੀ ਦੇ ਨੇੜੇ) [[ਟਿਟਾਕੁੜੀ ਤਾਲੁਕ|ਟਿੱਟਾਕੁਡੀ ਤਾਲੁਕ]] ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੀ ਇੱਕ [[ਝੀਲ]] ਹੈ। ।[[ਵੀਰਨਮ ਝੀਲ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਝੀਲ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਰਾਜ ਦੀ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਝੀਲ ਹੈ, । [[ਵੀਰਨਮ ਝੀਲ]] ਵੀ ਕੁੱਡੋਲੋਰੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Tehsil Tittakudi of district Cuddalore, Tamil Nadu |url=http://www.indiamapped.com/tamil-nadu/cuddalore/tittakudi/ |access-date=2023-05-06 |archive-date=2023-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230506035618/http://www.indiamapped.com/tamil-nadu/cuddalore/tittakudi/ |url-status=dead }}</ref> ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਰਿਸ਼ ਨਾਲ ਭਰਣ ਵਾਲੀ ਝੀਲ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਵੇਲਰ ਨਦੀ ਇਸਦੀ ਮੁੱਖ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀ ਹੈ। ਜੋ [[ਸ਼ੇਵਰੋਏ ਪਹਾੜੀਆਂ]] ਦੇ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਦੀ ਹੈ। ਛੋਟੀ-ਛੋਟੀ ਨਦੀਆਂ ਜੋ ਨੰਗੂਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਜੰਗਲ ਅਤੇ ਲਕੂਰ ਰਿਜ਼ਰਵ ਜੰਗਲ ਤੋਂ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਹ ਦੂਜਿਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=July 2020}} ਵੈਲਿੰਗਟਨ ਝੀਲ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਭਗ 27 ਸਹਾਇਕ ਝੀਲਾਂ ਵੀ ਹਨ {{Cite web |title=AIADMK |url=http://www.aiadmkallindia.org/innerpage.aspx?NEWS=31d023de-0b87-4e74-9c87-73f3435c6641&g=1 |access-date=2013-06-23 |archive-date=2023-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230506035619/http://www.aiadmkallindia.org/innerpage.aspx?NEWS=31d023de-0b87-4e74-9c87-73f3435c6641&g=1 |url-status=dead }}ਅਤੇ ਇਹ ਮਿਲ ਕੇ ਲਗਭਗ 25,000 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਖੇਤਰ ਬੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਲਈ ਇਸ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ 67 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਿੰਡ ਲਈ ਇਹ ਸਿੰਚਾਈ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਬਣਦੀ ਹੈ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=July 2020}} ਝੀਲ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ [[ਟਰਾਉਟ|ਟਰਾਊਟ]] ਨਾਮ ਦੀ ਮਮੱਛੀ ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਤਾਜ਼ੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮੱਛੀ ਫੜਨ ਦੇ ਉਦਯੋਗ ਦਾ ਘਰ ਵੀ ਹੈ।<ref name="AIADMK">{{Cite web |title=AIADMK |url=http://www.aiadmkallindia.org/innerpage.aspx?NEWS=31d023de-0b87-4e74-9c87-73f3435c6641&g=1 |access-date=2013-06-23 |archive-date=2023-05-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230506035619/http://www.aiadmkallindia.org/innerpage.aspx?NEWS=31d023de-0b87-4e74-9c87-73f3435c6641&g=1 |url-status=dead }}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਾਮਿਲ ਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਜਲ ਭੰਡਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕੁੱਡਲੋਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] g49h129drky4hwkvdohfw52xcu8nnhg 0 167104 773657 689991 2024-11-17T18:08:47Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773657 wikitext text/x-wiki {{Infobox body of water | name = ਨੱਲਾਗੰਡਲਾ ਝੀਲ | other_name = <!-- Images --> | image = Nallagandla lake on a sunny day.jpg | alt = ਨੱਲਾਗੰਡਲਾ ਝੀਲ ਧੁੱਪ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ | caption = ਨੱਲਾਗੰਡਲਾ ਝੀਲ ਧੁੱਪ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ | image_bathymetry = | alt_bathymetry = | caption_bathymetry = <!-- Stats --> | location = [[ਤੇਲੰਗਾਨਾ]], [[ਭਾਰਤ]] | group = | coordinates = {{coord|source:wikidata}} <!-- {{coord|DD|MM|SS|N|DD|MM|SS|W|region:ZZ_type:waterbody|display =inline,title}} --> | type = | etymology = | part_of = | inflow = | outflow = | catchment = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --> | basin_countries = | agency = | date-built = <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} For man-made and other recent bodies of water --> | date-flooded = <!-- {{Start date|YYYY|MM|DD}} For man-made and other recent bodies of water --> | length = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --> | width = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --> | area = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --> | depth = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --> | max-depth = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --> | volume = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --> | residence_time = | shore = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --> | elevation = <!-- {{convert|VALUE|UNITS}} must be used --> | frozen = | islands = | cities = <!-- Map --> | pushpin_map = India Telangana#India | reference = }} [[ਤਸਵੀਰ:Nallagandla_lake_survey_plan.png|thumb|320x320px| 2013 ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ GHMC ਸਰਵੇਖਣ ਅਨੁਸਾਰ ਝੀਲ ਦੀ ਯੋਜਨਾ]] [[ਤਸਵੀਰ:Nallagandla_lake_on_a_rainy_day.jpg|alt=Nallagandla Lake on rainy day|thumb|371x371px| ਬਰਸਾਤ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਨਲਾਗੰਦਲਾ ਝੀਲ]] '''ਨੱਲਾਗੰਡਲਾ ਝੀਲ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਤੇਲੰਗਾਨਾ]] ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ ਵਿੱਚ [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ|ਨੱਲਾਗੰਡਲਾ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਝੀਲ|ਕੁਦਰਤੀ ਬਾਰਿਸ਼ ਨਾਲ ਚੱਲਣ ਵਾਲੀ ਝੀਲ]] ਹੈ। ਝੀਲ ਦਾ ਬੈੱਡ ਲਗਭਗ 90 ਏਕੜ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਝੀਲ ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਕਿਨਾਰੇ 'ਤੇ ਸਥਾਈ [[ਮਾਰਸ਼]] ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਝੀਲ ਦਾ ਬੈੱਡ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਕੇਂਦਰੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸੀਮਾ ਸਾਂਝੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਝੀਲ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਉਸਾਰੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਝੀਲ ਦੇ ਬੈੱਡ ਦਾ ਰਕਬਾ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਝੀਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਝੀਲ ਹੈ। == ਨੱਲਾਗੰਡਲਾ ਝੀਲ 'ਤੇ ਪੰਛੀ == ਨੱਲਾਗੰਡਲਾ ਝੀਲ ਨੂੰ [[ਕਾਰਨੇਲ ਲੈਬ ਆਫ਼ ਆਰਨੀਥੋਲੋਜੀ|ਪੰਛੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਕਾਰਨੇਲ ਲੈਬ]] ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ [[ਈਬਰਡ|eBird]] 'ਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਹੌਟਸਪੌਟ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਰਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। <ref>{{Cite web |title=Nallagandla Lake, Rangareddy County, TS, IN - eBird Hotspot |url=https://ebird.org/hotspot/L8013705 |access-date=2021-12-28 |website=ebird.org |language=en}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.waxwingeco.com/birding-hotspot.php?id=L7353255 ਨਾਲਾਗੰਦਲਾ ਝੀਲ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ, ਭਾਰਤ ਵਿਖੇ ਪੰਛੀ ਦੇਖਣਾ | ਵੈਕਸਵਿੰਗ ਈਕੋ ਯਾਤਰਾ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211104073626/https://www.waxwingeco.com/birding-hotspot.php?id=L7353255 |date=2021-11-04 }} * [https://www.thehansindia.com/news/cities/hyderabad/encroachments-threaten-historic-nallagandla-lake-541221 ਇਤਿਹਾਸਕ ਨਾਲਾਗੰਦਲਾ ਝੀਲ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਕਾਰਨ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ] * https://www.ettok.in/bird-watching-nallagandla-lake-hyderabad/ {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211029224955/https://www.ettok.in/bird-watching-nallagandla-lake-hyderabad/ |date=2021-10-29 }} * [https://www.top-rated.online/cities/Hyderabad/place/p/8091170/Nallagandla+Lake ਨਲਾਗੰਦਲਾ ਝੀਲ - ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਝੀਲ] * [https://archive.siasat.com/news/ktr-visits-nallagandla-malka-lakes-1173158/ ਕੇਟੀਆਰ ਨੇ ਨਾਲਾਗੰਦਲਾ ਅਤੇ ਮਲਕਾ ਝੀਲਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ] {{Coord|17|28|11|N|78|18|56|E|type:waterbody_region:IN|display=title}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ]] 5eaocafvzoblhhxtf5hlbynu5jui07m 0 167594 773782 742718 2024-11-18T10:58:08Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773782 wikitext text/x-wiki {{Infobox body of water | name = ਸਵਰੂਪ ਸਾਗਰ ਝੀਲ | other_name = ਸਵਰੂਪ ਝੀਲ | image = | caption = | image_bathymetry = | caption_bathymetry = | location = [[ਉਦੈਪੁਰ]], [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] | coordinates = {{Coord|24.585|73.682|region:IN_type:waterbody|display=inline,title}} | type = [[ਸਰੋਵਰ]], ਤਾਜ਼ਾ ਪਾਣੀ, [[ਪੌਲੀਮਿਕ]] | inflow = | outflow = | catchment = | basin_countries = India | length = {{convert|4|km|abbr=on}} | width = {{convert|2.5|km|abbr=on}} | area = {{convert|10.5|km2|abbr=on}} | depth = | max-depth = {{convert|9|m|abbr=on}} | volume = <!-- {{convert|23.4|hm3|acre.ft|abbr=on}} --> | shore = | elevation = | islands = | cities = [[ਉਦੈਪੁਰ]] }} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] [[Category:Pages using infobox body of water with auto short description]] <templatestyles src="Module:Infobox/styles.css"></templatestyles> '''ਸਵਰੂਪ ਸਾਗਰ ਝੀਲ''' [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਰਾਜ ਦੇ [[ਉਦੈਪੁਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਨਕਲੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਣਾਈ ਗਈ ਝੀਲ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ [[ਸਵਰੂਪ ਸਿੰਘ ਉਦੈਪੁਰ|ਉਦੈਪੁਰ ਦੇ]] [[ਮਹਾਰਾਣਾ]] ਸਵਰੂਪ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕੁਮਹਰੀਆ ਤਾਲਾਬ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ [[ਫਤੇਹ ਸਾਗਰ ਝੀਲ|ਫਤਿਹ ਸਾਗਰ ਝੀਲ]] ਅਤੇ [[ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ|ਪਿਚੋਲਾ]] ਝੀਲ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਝੀਲਾਂ ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਜਲ ਸਰੀਰ ਹੈ। <ref name="DiscoveredIndia">{{Cite web |title=Swaroop Sagar Lake |url=http://www.discoveredindia.com/rajasthan/attractions/lakes/swaroop-sagar-lake.htm |access-date=18 May 2017 |website=DiscoveredIndia.com |publisher=Discovered India |archive-date=2 ਜੁਲਾਈ 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702225054/http://www.discoveredindia.com/rajasthan/attractions/lakes/swaroop-sagar-lake.htm |url-status=dead }}</ref> ਸਵਰੂਪ ਸਾਗਰ ਝੀਲ 1857 ਵਿੱਚ [[ਸਵਰੂਪ ਸਿੰਘ ਉਦੈਪੁਰ|ਉਦੈਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਣਾ ਸਵਰੂਪ ਸਿੰਘ]] ਨੇ ਬਣਵਾਈ ਸੀ। ਇਹ ਝੀਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਭੀੜ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਅਤੇ ਜੋੜਨ ਵਾਲੀਆਂ ਝੀਲਾਂ, ਅਰਥਾਤ [[ਫਤੇਹ ਸਾਗਰ ਝੀਲ|ਫਤਿਹ ਸਾਗਰ ਝੀਲ]] ਅਤੇ [[ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ|ਪਿਚੋਲਾ ਝੀਲ]] ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। <ref name="DiscoveredIndia" /> == ਪਹੁੰਚ == ਸਵਰੂਪ ਸਾਗਰ ਝੀਲ ਉਦੈਪੁਰ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[ਫਤੇਹ ਸਾਗਰ ਝੀਲ|ਫਤਿਹ ਸਾਗਰ ਝੀਲ]] ਅਤੇ [[ਪਿਛੋਲਾ ਝੀਲ|ਪਿਚੋਲਾ ਝੀਲ]] ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਇਹ [[ਰੰਗ ਸਾਗਰ ਝੀਲ|ਰੰਗਸਾਗਰ]] ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਵਾਲੇ [[Chandpole|ਚੰਦਪੋਲ]] ਦੇ ਨੇੜੇ [[ਜਗਦੀਸ਼ ਮੰਦਿਰ|ਜਗਦੀਸ਼ ਮੰਦਰ]] ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਹੈ। ਸਵਰੂਪ ਸਾਗਰ ਝੀਲ ਉਦੈਪੁਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਸੜਕ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਹੈ। ਸੈਲਾਨੀ ਸਵਰੂਪ ਸਾਗਰ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਲੋਕਲ ਬੱਸਾਂ, ਟਾਂਗਾ, ਆਟੋ-ਰਿਕਸ਼ਾ ਅਤੇ ਟੈਕਸੀ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਵਰੂਪ ਸਾਗਰ ਦੇ ਦੌਰੇ 'ਤੇ ਕੋਈ ਦਾਖਲਾ ਟਿਕਟ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਮਗਰਮੱਛ ਹੈ। == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਡੈਮਾਂ ਅਤੇ ਜਲ ਭੰਡਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] * [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ|ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਝੀਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] * [[ਉਦੈਪੁਰ]] * [[ਉਦੈਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸੈਲਾਨੀ ਆਕਰਸ਼ਣ]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਉਦੈਪੁਰ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀਆਂ ਝੀਲਾਂ]] 5n65be77n4bo9u2zt6xlvwrgfvt0g2x 0 168578 773646 683063 2024-11-17T16:11:24Z VeritasVanguard 52378 Corrected Language. 773646 wikitext text/x-wiki {{Infobox government agency | agency_name = ਦਫ਼ਤਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ | native_name = {{lang|pa-Latn|Dafatar Pradhān Mantrī}} | logo = PMO India Logo.svg | logo_size = 250px | picture = Delhi India Government.jpg | image_size = 300 | picture_caption = ਸਕੱਤਰੇਤ ਇਮਾਰਤ, ਦੱਖਣੀ ਬਲਾਕ | formed = {{Start date and age|df=yes|1947}} {{Small|(ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਸਕੱਤਰੇਤ ਵਜੋਂ)}} <br /> {{Start date and age|df=yes|1977}} {{Small|(ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਵਜੋਂ)}} | jurisdiction = [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | headquarters = [[ਦੱਖਣੀ ਬਲਾਕ]], [[ਸਕੱਤਰੇਤ ਇਮਾਰਤ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ|ਸਕੱਤਰੇਤ ਇਮਾਰਤ]], [[ਰਾਇਸੀਨਾ ਹਿੱਲ]], [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]], [[ਭਾਰਤ]] | employees = | budget = {{INRConvert| 44.13|c|lk=on}}<ref>{{Cite web|url=http://www.indiabudget.gov.in/ub2017-18/eb/sbe47.pdf|title=Ministry of Home Affairs - Cabinet Secretariat|website=[[Ministry of Finance (India)|Ministry of Finance]], [[Government of India]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20180119001032/http://www.indiabudget.gov.in/ub2017-18/eb/sbe47.pdf|archive-date=19 January 2018|url-status=dead|access-date=18 January 2018}}</ref><small>(2017–18 est.)</small>{{Efn|Budgets of child agencies like [[Department of Atomic Energy]] (DAE), [[Department of Space]] (DoS), [[Performance Management Division]] (PMD) and [[National Security Council (India)|National Security Council]] are not included.|name=Note}} | minister1_name = [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] | minister1_pfo = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] | deputyminister1_name = ਜਿਤੇਂਦਰ ਸਿੰਘ | deputyminister1_pfo = ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਲਈ [[ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ]] | chief1_name = ਪ੍ਰਮੋਦ ਕੁਮਾਰ ਮਿਸ਼ਰਾ, [[ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੇਵਾ|IAS]] | chief1_position = ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ | chief2_name = ਅਨਿਲ ਕੁਮਾਰ ਗੁਪਤਾ, [[ਭਾਰਤੀ ਜੰਗਲਾਤ ਸੇਵਾ|IFoS]] | chief2_position = [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਕੱਤਰ|ਸਕੱਤਰ]] | chief3_name = | chief3_position = | chief4_name = | chief4_position = | chief5_name = | chief5_position = | chief6_name = | chief6_position = | chief7_name = | chief7_position = | chief8_name = | chief8_position = | chief9_name = | chief9_position = | parent_department = | child1_agency = | child2_agency = | child3_agency = | child4_agency = | website = {{URL|https://www.pmindia.gov.in}} }} '''ਦਫ਼ਤਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ''' ('''ਪੀਐੱਮਓ''') ([[International Alphabet of Sanskrit Transliteration|IAST]]: ''Dafatar Pradhān Mantrī'') ਇਸ ਵਿੱਚ [[ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ (ਭਾਰਤ)|ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਸਟਾਫ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਹਾਇਕ ਸਟਾਫ ਦੇ ਕਈ ਪੱਧਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਕੱਤਰ ਪ੍ਰਮੋਦ ਕੁਮਾਰ ਮਿਸ਼ਰਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪੀਐਮਓ ਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ 1977 ਤੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸਕੱਤਰੇਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਮੋਰਾਰਜੀ ਦੇਸਾਈ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ [[ਸਕੱਤਰੇਤ ਇਮਾਰਤ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ|ਸਕੱਤਰੇਤ ਇਮਾਰਤ]] ਦੇ [[ਦੱਖਣੀ ਬਲਾਕ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 11 ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਾਮੀ]], [[ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਬੰਗਾਲੀ]], [[ਗੁਜਰਾਤੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਗੁਜਰਾਤੀ]], [[ਕੰਨੜ]], [[ਮਲਿਆਲਮ]], [[ਮੇਤੇ ਭਾਸ਼ਾ|ਮੇਤੇ]] (ਮਨੀਪੁਰੀ), [[ਮਰਾਠੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮਰਾਠੀ]], [[ਉੜੀਆ ਭਾਸ਼ਾ|ਉੜੀਆ]], [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]], [[ਤਮਿਲ਼ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਾਮਿਲ]] ਅਤੇ [[ਤੇਲੁਗੂ ਭਾਸ਼ਾ|ਤੇਲਗੂ]] ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬੋਲੀ|ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ]] ਅਤੇ [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] ਦੀਆਂ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦਰਜੇ ਵਾਲੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|22 ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਗਣਰਾਜ.<ref>{{Cite web |title=PMINDIA Multilingual Website now available in 13 languages Assamese and Manipuri versions of Prime Minister’s Official Website launched |url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1514873 |access-date=2023-01-23 |website=pib.gov.in}}</ref> == ਨੋਟ == {{Notelist}} ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist|30em}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== * {{Official website|http://pmindia.gov.in/}} {{in lang|en|hi|bn|gu|kn|ml|mr|or|ta|te|pa}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦਫ਼ਤਰ (ਭਾਰਤ)]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਇਮਾਰਤਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] 5u7z25ev8396sjzstv6tktf8xzp5sdr 0 168922 773784 749721 2024-11-18T11:07:50Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773784 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਸ਼ਕੀਲ ਸਿੱਦੀਕੀ | image = | caption = | native_name_lang = شکیل صدیقی | birthname = | birth_date = {{birth date and age|1964|5|26|df=y}} | birth_place = [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਸਿੰਧ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] | nationality = [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] | occupation = {{flatlist| * ਅਦਾਕਾਰ * ਕਾਮੇਡੀਅਨ * ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ * ਨਾਟਕਕਾਰ }} | children = ਸ਼ਰਹਬਿਲ ਸਿੱਦੀਕੀ ਸਮੇਤ 7<ref>{{cite web|url=https://www.bolentertainment.com/episodes/khush-raho-pakistan-sharahbil-accepted-faysal-qureshi-as-his-father-29-oct-2021/|title=Sharahbil Accepted Faysal Qureshi As His Father - Denied To Recognize Shakeel Siddiqui - Khush Raho Pakistan Season 8 - 29th October 2021|access-date=28 March 2023|publisher=[[BOL Entertainment]]}}</ref> | module = {{Infobox comedian |embed=yes | medium = {{flatlist| * ਸਟੈਂਡ-ਅੱਪ ਕਾਮੇਡੀ * ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ * ਫਿਲਮ }} | genre = {{flatlist| * ਬਲੈਕ ਕਾਮੇਡੀ * ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕਾਮੇਡੀ * ਵਿਅੰਗ }} | subject = {{flatlist| * ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਵਾਲੀ * ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ * ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਭਿਆਚਾਰ }} | notable_work = ''ਕਾਮੇਡੀ ਸਰਕਸ''<br>''ਕਾਮੇਡੀ ਨਾਈਟਸ ਬਚਾਓ''<br>''ਕਾਮੇਡੀ ਨਾਈਟਸ ਲਾਈਵ''<br>''ਕਾਮੇਡੀ ਕਿੰਗਜ਼'' }} | othername = ਤੀਲੀ }} '''ਸ਼ਕੀਲ ਸਿੱਦੀਕੀ''' ({{lang-ur|شکیل صدیقی}} ; ਜਨਮ 26 ਮਈ 1964) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਟੈਂਡ-ਅੱਪ ਕਾਮੇਡੀਅਨ, ਸਟੇਜ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰ, ਥੀਏਟਰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਨਾਟਕਕਾਰ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਉਸਦੀ ਗਾਉਣ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਪਾਉਣ 'ਤੇ, ਉਸਨੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੰਗਮੰਚ ਅਦਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕੈਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਕਾਮੇਡੀਅਨ ਲਹਿਰੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ [[ਮੂਈਨ ਅਖ਼ਤਰ|ਮੋਇਨ ਅਖਤਰ]] ਅਤੇ ਉਮਰ ਸ਼ਰੀਫ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web |last=Hasan |first=Mahmood |date=16 April 2013 |title=Pakistan is rich in comedians, India in actors: Shakeel Siddiqui |url=https://saudigazette.com.sa/article/40758 |access-date=26 March 2023 |website=[[Saudi Gazette]]}}</ref> ਉਸਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਕਾਮੇਡੀਅਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। 2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ''ਉਸਨੇ ਕਾਮੇਡੀ ਸਰਕਸ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>Comedian Shakil vows to return to Bollywood. {{Cite web |title=Comedian Shakil vows to return to India - GEO.tv |url=http://www.geo.tv/1-18-2009/32942.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20120405224208/http://www.geo.tv/1-18-2009/32942.htm |archive-date=2012-04-05 |access-date=2009-11-02}}</ref> ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਜਿੱਤ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ, ਉਹ ਇੰਨਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ੋਅ ਦੇ ਦੂਜੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਹਿ-ਹੋਸਟ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਿਐਲਿਟੀ ਸ਼ੋਅ ''ਉਸਤਾਦੋਂ ਕਾ ਉਸਤਾਦ'' (2008) ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੇਤਰੀ [[ਉਰਵਸ਼ੀ ਢੋਲਕੀਆ]] ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਜੋੜੀ ਬਣੀ ਸੀ। ਸ਼ਕੀਲ ਸਿੱਦੀਕੀ [[ਸਲਮਾਨ ਖਾਨ]] ਦੇ ਰਿਐਲਿਟੀ ਗੇਮ ਸ਼ੋਅ, ''ਦਸ ਕਾ ਦਮ'' (2008)<ref>{{Cite web |date=Sep 12, 2008 |title=Salman Khan's adieu to 10 Ka Dum |url=http://www.screenindia.com/news/Salman-Khan-s-adieu-to-10-Ka-Dum/359273/ |publisher=Screen |access-date=ਮਈ 22, 2023 |archive-date=ਨਵੰਬਰ 13, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20081113160511/http://www.screenindia.com/news/Salman-Khan-s-adieu-to-10-Ka-Dum/359273/ |url-status=dead }}</ref> ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਮਹਿਮਾਨ ਵਜੋਂ ਅਤੇ <nowiki><i id="mwIg">ਬੂਗੀ ਵੂਗੀ</i></nowiki> ਡਾਂਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਿਮਾਨ ਜੱਜ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਹੋਇਆ। ਉਹ ''ਕਾਮੇਡੀ ਸਰਕਸ'' ਦੇ ਤੀਜੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਾਗੀਦਾਰ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ''ਕਾਂਟੇ ਕੀ ਟੱਕਰ'' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਕੀਲ ਨੂੰ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ''ਤੀਲੀਦੇ'' ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=14 November 2016 |title=Pakistani comedian Shakeel Siddiqui to perform in Dubai |url=https://gulfnews.com/entertainment/pakistani-cinema/pakistani-comedian-shakeel-siddiqui-to-perform-in-dubai-1.1929047 |access-date=2021-11-17 |website=Gulf News |language=en}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == === ਸਟੇਜ ਅਭਿਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕਰੀਅਰ === ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੁਆਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕੀਲ ਨੂੰ ਬਹੁਤੀ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਉਸਨੂੰ ਉਮਰ ਸ਼ਰੀਫ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ, ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਥੀਏਟਰ ਕਲਾਕਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਕਈ ਸਟੇਜ ਡਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ''ਬਕਰਾ ਕਿਸਤੋਂ ਪੇ'', ''ਯੇ ਤੋ ਹਾਊਸ ਫੁੱਲ ਹੋਗਿਆ'' , ''ਨਈ ਅੰਮੀ ਪੁਰਾਣਾ ਅੱਬਾ'', ''ਦੁਲਹਨ ਮੈਂ ਲੇਕਰ ਜਾਊਂਗਾ'' '', ਬਿਊਟੀ ਪਾਰਲਰ, ਬੁੱਢਾ ਘਰ ਪਰ ਹੈ'' ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ।<ref name="teeli">{{Cite web |date=16 April 2013 |title=Pakistan is rich in comedians, India in actors: Md Shakil Ansari |url=http://www.saudigazette.com.sa/index.cfm?method=home.regcon&contentid=20130416161565 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140714192324/http://www.saudigazette.com.sa/index.cfm?method=home.regcon&contentid=20130416161565 |archive-date=14 July 2014 |publisher=Saudi Gazette}}</ref> ਸਟੇਜ ਨਾਟਕਾਂ ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਕੀਲ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਪੂਰੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਜੌਨੀ ਲੀਵਰ ਵਰਗੇ ਭਾਰਤੀ ਕਾਮੇਡੀਅਨਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਵੀ ਮਿਲਿਆ। ''ਕਾਮੇਡੀ ਸਰਕਸ'' ਦੇ ਸੈੱਟ 'ਤੇ [[ਸ਼ਰੂਤੀ ਸੇਠ]] ਉੱਤੇ ਚੁਟਕਲੇ ਸੁਣਾਉਣ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ। ==ਹਵਾਲੇ== [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1964]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁਹਾਜਿਰ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 2f5uiykv2esgm81l5ixtwqm68zkz3d4 0 169158 773640 688091 2024-11-17T15:20:47Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773640 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਤੇਂਬਾ ਸ਼ੇਰੀ | image = Temba tsheri sherpa.jpg | alt = | caption = | birth_name = <!-- only use if different from name --> | birth_date = {{Birth date and age|1985|05|09}} | birth_place = ਤਸੀ ਨਮ, ਗੌਰੀਸ਼ੰਕਰ-5, [[ਦੋਲਖਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਦੋਲਖਾ]] | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} or {{Death-date and age|death date†|birth date†}} --> | death_place = | nationality = ਨੇਪਾਲੀ | other_names = | occupation = ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ, ਵਪਾਰੀ | years_active = 1999–ਵਰਤਮਾਨ | known_for = ਪਰਬਤਾਰੋਹੀ | notable_works = | education = [[ਵੂਹਾਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] | parents = ਛੌਵਾ ਸ਼ੇਰਪਾ (ਪਿਤਾ), ਲਕਪਾ ਡਿਕੀ ਸ਼ੇਰਪਾ (ਮਾਂ) | website = {{Url|http://www.hellotemba.com}} }} '''ਤੇਂਬਾ ਸ਼ੇਰੀ ਸ਼ੇਰਪਾ''' ({{lang-ne|तेम्बा छिरी}}, ਜਨਮ 9 ਮਈ 1985) ਰੋਲਵਾਲਿੰਗ ਵੈਲੀ, [[ਦੋਲਖਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਦੋਲਖਾ]], [[ਨੇਪਾਲ]] ਤੋਂ ਇੱਕ ਸ਼ੇਰਪਾ ਹੈ। 23 ਮਈ, 2001 ਨੂੰ, 16 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ [[ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ]] 'ਤੇ ਚੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਬਣ ਗਿਆ। [[File:Temba Tsheri Sherpa (R) and Chhiring Dorje Sherpa holding the flag of -Nepal on the top of Mt.Denali (McKinley), 6168m above sea level. On 26 June 2015.jpg|thumb|right|ਤੇਂਬਾ ਤਸ਼ੇਰੀ ਸ਼ੇਰਪਾ (ਆਰ) ਅਤੇ ਛਿਰਿੰਗ ਦੋਰਜੇ ਸ਼ੇਰਪਾ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਤੋਂ 6168 ਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਡੇਨਾਲੀ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਨੇਪਾਲ ਦਾ ਝੰਡਾ ਫੜਦੇ ਹੋਏ। 26 ਜੂਨ 2015 ਨੂੰ]] ਨੌਜਵਾਨ, ਜੋ ਅਜੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੀ, ਨੇ 2000 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਚੜ੍ਹਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਠੰਡ ਨਾਲ ਪੰਜ ਉਂਗਲਾਂ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਉਸਨੇ 2001 ਵਿੱਚ ਮਾਊਂਟ ਐਵਰੈਸਟ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ (ਤਿੱਬਤ) ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਸਫਲ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਤੇਂਬਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਵਰੈਸਟ ਨਾਲ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੁਹਿੰਮ.<ref name=frostbite>{{cite web|title=Record Climbs|url=http://nepalitimes.com/~nepalitimes/news.php?id=8775#.VSPnKvnF-Hg|website=Nepali Times|publisher=Nepali Times: Issue #45|accessdate=7 April 2015|date=1 June 2001}}</ref> 2015 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਨੇ 2015 ਦੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦੋਸਤ, ਉਪਕਰਣ ਅਤੇ ਘਰ ਗੁਆ ਦਿੱਤੇ ਸਨ।<ref name=Nestler>{{cite web|author1=Stefan Nestler|title=Temba Tsheri Sherpa: "I lost my business"|url=http://blogs.dw.com/adventuresports/2015/05/26/temba-tsheri-sherpa-interview/|publisher=Adventure Sports: interview|accessdate=12 November 2015|archive-date=26 ਮਾਰਚ 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170326071523/http://blogs.dw.com/adventuresports/2015/05/26/temba-tsheri-sherpa-interview/|url-status=dead}}</ref> [[File:Temba tsheri sherpa, mountain background.jpg|thumb|ਤੇਂਬਾ ਸ਼ੇਰੀ ਸ਼ੇਰਪਾ, ਪਹਾੜੀ ਪਿਛੋਕੜ]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == *[http://www.ekantipur.com/the-kathmandu-post/2015/05/29/on-saturday/when-it-comes-rolling/276756.html Kathmandu Post: ''When it comes rolling'' (Article written by Temba Tsheri Sherpa 29 May 2015)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150714011156/http://www.ekantipur.com/the-kathmandu-post/2015/05/29/on-saturday/when-it-comes-rolling/276756.html |date=14 ਜੁਲਾਈ 2015 }} *[http://www.ekantipur.com/the-kathmandu-post/2014/05/30/on-saturday/the-saddest-season/263380.html Kathmandu Post: ''The Saddest Season'' (quote from Temba Tsheri Sherpa on 30 May 2014)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150621173251/http://www.ekantipur.com/the-kathmandu-post/2014/05/30/on-saturday/the-saddest-season/263380.html |date=21 ਜੂਨ 2015 }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1985]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਦੋਖਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਲੋਕ]] 683lstgci2psy74mx52mjrcumy65c34 0 170887 773729 692492 2024-11-18T04:21:51Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773729 wikitext text/x-wiki '''ਰਾਖ 'ਚੋਂ ਉੱਗੇ''' [[ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ]] ਦੀ ਲਿਖੀ ਪੁਸਤਕ ''Out of the Ashes'' ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉਜਾੜੇ ਅਤੇ ਮੁੜ ਵਸੇਬੇ ਬਾਰੇ ਅਹਿਮ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ ਹੈ। ਪੁਸਤਕ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ [[ਦਵੀ ਦਵਿੰਦਰ ਕੌਰ]] ਅਤੇ [[ਡਾ. ਜਗਦੀਸ਼ ਕੌਰ]] ਨੇ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਿਹਨਤਕਸ਼ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਸਿਰੜੀ ਤੇ ਸੰਤੋਖੀ ਸੁਭਾ ਦਾ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=ਆਬ, ਆਬਦਾਰ ਤੇ ਆਬਕਾਰ :: punjabizm.com |url=http://www.punjabizm.com/forums-aab-90149-4-1.html |access-date=2023-06-28 |website=www.punjabizm.com |archive-date=2023-06-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230628061329/http://www.punjabizm.com/forums-aab-90149-4-1.html |url-status=dead }}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਿਤਾਬਾਂ]] 11fxaqt69ce62p4ei8g4c5yj2q3f1po 0 172609 773653 699638 2024-11-17T16:52:50Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 3 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773653 wikitext text/x-wiki {{Infobox college | name = ਨਹਿਰੂ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ | native_name = | other_name = ਐੱਨ.ਐੱਮ.ਜੀ.ਸੀ. ਮਾਨਸਾ | image = | motto = Aspire and Achieve | motto_lang = en | established = {{Start date|1940}} | type = [[ਸਰਕਾਰੀ ਡਿਗਰੀ ਕਾਲਜ, ਭਾਰਤ|ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ]] | principal = | academic_staff = | students = | city = [[ਮਾਨਸਾ]] | state = [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] | country = [[ਭਾਰਤ]] | coor = {{Coord|30.0166381|75.3974866|type:edu|display=inline,title}} | affiliations = [[ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] | website = {{URL|https://nmgcmansa.ac.in/}} }} '''ਨਹਿਰੂ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ''', [[ਮਾਨਸਾ, ਪੰਜਾਬ|ਮਾਨਸਾ]], [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ]], ਵਿੱਚ [[ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਨਾਲ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਦੇ [[ਮਾਲਵਾ (ਪੰਜਾਬ)|ਮਾਲਵਾ ਖੇਤਰ]] ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਸਥਾ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਕਾਲਜ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ 18 ਅਗਸਤ 1965 ਨੂੰ [[ਰਾਮ ਕਿਸ਼ਨ]] ਦੁਆਰਾ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ [[ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ]] ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। [[ਪਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ|ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ]] ਨੇ 7 ਅਗਸਤ, 1997 ਨੂੰ ਨਵੀਂ (ਮੌਜੂਦਾ) ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Nehru Memorial Government College Mansa - About Us |url=https://nmgcmansa.ac.in/about |access-date=2023-07-30 |website=nmgcmansa.ac.in }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ਕੋਰਸ== {| class="wikitable sortable" |- !! style="background-color:#B2DFDA" | ਕੋਰਸ ਦਾ ਨਾਮ !! style="background-color:#B2DFDA" | ਮਿਆਦ !! style="background-color:#B2DFDA" | ਸਾਲਾਨਾ/ਸਮੈਸਟਰ |- |'''ਐੱਮ.ਏ. ਪੰਜਾਬੀ''' |2 ਸਾਲ |ਸਮੈਸਟਰ |- | '''ਐੱਮ.ਏ. ਰਾਜਨੀਤੀ ਸਾਸ਼ਤਰ''' | 2 ਸਾਲ | ਸਮੈਸਟਰ |- | '''ਬੀ.ਕਾਮ.''' | 3 ਸਾਲ | ਸਮੈਸਟਰ |- | '''ਬੀ.ਏ.''' | 3 ਸਾਲ | ਸਮੈਸਟਰ |- | '''ਬੀ.ਸੀ.ਏ.''' | 3 ਸਾਲ | ਸਮੈਸਟਰ |- | '''ਪੀ.ਜੀ.ਡੀ.ਸੀ.ਏ.''' | 1 ਸਾਲ | ਸਮੈਸਟਰ |} [https://nmgcmansa.ac.in/courses-details ਹਵਾਲੇ]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== * [https://nmgcmansa.ac.in/ Official Website]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [https://online.nmgcmansa.ac.in Admission Website] {{Universities and colleges in Punjab, India}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮਾਨਸਾ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ]] o5fdue2w5joqezy5tggubmmsa0ixphq 0 175784 773776 729407 2024-11-18T10:09:41Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773776 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Snehatheeram-Beach-Thrissur-Kavadam4.jpg|right|thumb|300x300px| ਸਨੇਹਥੀਰਾਮ ਬੀਚ ਦਾ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ]] '''ਸਨੇਹਥੀਰਾਮ ਬੀਚ''' ਜਾਂ '''ਲਵ ਸ਼ੋਰ''' [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ [[ਕੇਰਲ|ਕੇਰਲਾ]] ਰਾਜ ਵਿੱਚ [[ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ|ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] ਦੇ [[ਥਲੀਕੁਲਮ]] ਵਿੱਚ ਬੀਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਰਬ ਸਾਗਰ]] ਦੇ ਤੱਟ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2010 ਦੌਰਾਨ [[ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਵਿਭਾਗ (ਕੇਰਲ)|ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਵਿਭਾਗ (ਕੇਰਲਾ)]] ਦੁਆਰਾ ਬੀਚ ਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਬੀਚ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੀਚ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ [[ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਵਿਭਾਗ (ਕੇਰਲ)|ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਵਿਭਾਗ (ਕੇਰਲ)]] ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web |title=A virgin beach called Love Shore |url=http://www.deccanchronicle.com/channels/lifestyle/wanderlust/virgin-beach-called-love-shore-200 |access-date=2012-09-03 |website=Deccan Chronicle |archive-date=2012-01-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120131023544/http://www.deccanchronicle.com/channels/lifestyle/wanderlust/virgin-beach-called-love-shore-200 |url-status=dead }}</ref> ਬੀਚ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਪਾਰਕ ਹੈ ਜੋ ਸਾਰੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੈ। ਪਾਰਕ ਦੀ ਐਂਟਰੀ ਫੀਸ ਬਾਲਗਾਂ ਲਈ 10 ਰੁਪਏ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ 5 ਰੁਪਏ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਐਕੁਏਰੀਅਮ, ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਵਾਲਾ ਬਗੀਚਾ ਅਤੇ ਟਾਈਲਡ ਵਾਕਵੇਅ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬੀਚ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤੱਟਵਰਤੀ [[ਤ੍ਰਿਸੂਰ|ਤ੍ਰਿਸ਼ੂਰ]] ਸਮੁੰਦਰੀ ਭੋਜਨ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਲਈ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ''ਨਲੂਕੇਤੂ'' ਨਾਮ ਦਾ ਇੱਕ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।<ref name=":0" /><ref>{{Cite web |title=SNEHATHEERAM BEACH, THALIKKULAM |url=http://www.thrissurkerala.com/tourist/snehatheeram-beach-thalikkulam.html |access-date=2012-09-03 |publisher=Thrissur, Kerala}}</ref><ref>{{Cite web |title=Snehatheeram Beach |url=http://www.elatrip.com/categoryspot/spotdetails/2/279/1/Snehatheeram-Beach.html |access-date=2012-09-03 |publisher=Elatrip |archive-date=2013-06-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130630180226/http://www.elatrip.com/categoryspot/spotdetails/2/279/1/Snehatheeram-Beach.html |url-status=dead }}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} ggce7g2efhza8v0g28r5mg5c4tylqk0 0 178028 773759 723520 2024-11-18T07:53:27Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773759 wikitext text/x-wiki '''ਲੈਲਾ ਅਲ-ਹਦਾਦ''' ({{Lang-ar|ليلى الحداد}}) ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਬੁਲਾਰਾ ਹੈ। ਉਹ ਗਾਜ਼ਾ, ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਲਈ, ਅਤੇ ਸਮਕਾਲੀ ਇਸਲਾਮ 'ਤੇ ਲੈਕਚਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਅਲ-ਸ਼ਬਾਕਾ: ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਨੀਤੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨਾਲ ਇੱਕ ਨੀਤੀ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਗਾਜ਼ਾ ਮੌਮ: ਫ਼ਲਸਤੀਨ, ਰਾਜਨੀਤੀ, ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ, ਅਤੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਭ ਕੁਝ (ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਗਾਜ਼ਾ ਮਾਮਾ: ਪਾਲੀਟਿਕਸ ਐਂਡ ਪੇਰੇਂਟਿੰਗ ਇਨ ਫ਼ਲਸਤੀਨ), ''ਦ ਗਾਜ਼ਾ ਕਿਚਨ: ਏ ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਰਸੋਈ ਯਾਤਰਾ'' ਦੀ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਅਤੇ ''ਗਾਜ਼ਾ ਅਨਲਾਈਸੈਂਸਡ'' ਦੀ ਸਹਿ-ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ == ਅਲ-ਹਦਾਦ ਦਾ ਜਨਮ 1978 ਵਿੱਚ [[ਕੁਵੈਤ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ]] ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ [[ਗ਼ਜ਼ਾ ਸ਼ਹਿਰ|ਗਾਜ਼ਾ]] ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਈਆਂ ਸਨ।<ref name="auto">{{Cite web |title=Gazan Women: Resilient and Innovative &#124; Peace X Peace |url=http://www.peacexpeace.org/2012/09/gazan-women-resilient-and-innovative/?org=334&lvl=100&ite=401&lea=18664&ctr=0&par=1 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140315185843/http://www.peacexpeace.org/2012/09/gazan-women-resilient-and-innovative/?org=334&lvl=100&ite=401&lea=18664&ctr=0&par=1 |archive-date=15 March 2014 |access-date=6 June 2022 |website=www.peacexpeace.org}}</ref> ਉਸ ਨੇ [[ਡਿਊਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਹਾਰਵਰਡ ਦੇ ਕੈਨੇਡੀ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਤੋਂ ਆਪਣੀ MPP ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲੀ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਕਲਿੰਟਨ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2001/08/05/education/a-scholarship-and-a-crisis.html|title=A Scholarship And a Crisis (Published 2001)|last=Lagerquist|first=Peter|date=August 5, 2001|work=The New York Times}}</ref> ਉਹ ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਗਾਜ਼ਾ ਚਲੀ ਗਈ ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸੀ। ਲਗਾਤਾਰ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕਰਨ ਦਾ ਤਜਰਬਾ, ਭਾਵੇਂ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਲਈ ਜਾਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ, ਉਸ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅੱਜ ਫ਼ਲਸਤੀਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।<ref name="auto"/> == ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕਰੀਅਰ == 2003 ਤੋਂ 2007 ਤੱਕ, ਅਲ-ਹਦਾਦ ਅਲ-ਜਜ਼ੀਰਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਲਈ ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 2005 ਵਿੱਚ ਗਾਜ਼ਾ ਵਿਛੋੜੇ ਅਤੇ 2006 ਵਿੱਚ ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਸੰਸਦੀ ਚੋਣਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕੀਤਾ। ਅਲ-ਹਦਾਦ ਨੇ ਇੱਕ ਟਾਈਪਰਾਈਟਰ ਪ੍ਰੋਡਕਸ਼ਨ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮ ''ਟਨਲ ਟਰੇਡ'' ਦੇ ਨਾਲ ਟੂਰਿਸਟ ਦਾ ਸਹਿ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਬੇਟ-ਸਾਹੂਰ ਅਧਾਰਤ ਵਿਕਲਪਕ ਟੂਰਿਜ਼ਮ ਗਾਈਡ ਦੀ ਫ਼ਲਸਤੀਨ ਗਾਈਡਬੁੱਕ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=November 2023}} ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ''ਰਾਈਜ਼ਿੰਗ ਯੂਸਫ: ਡਾਇਰੀ ਆਫ਼ ਏ ਮਦਰ ਅੰਡਰ ਔਕਪੇਸ਼ਨ'' ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਬਲੌਗ ਲਿਖਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ [http://www.gazamom.com ''ਗਾਜ਼ਾ ਮੋਮ''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20231215061337/http://www.gazamom.com/ |date=2023-12-15 }} ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਨੇ "ਬੈਸਟ ਮਿਡਈਸਟ ਬਲੌਗ" ਲਈ ਬ੍ਰਾਸ ਕ੍ਰੇਸੈਂਟ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ, 2007 ਦੇ ਬਲੌਗੀਜ਼ ਅਵਾਰਡ ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਮਿਡਈਸਟ ਬਲੌਗ ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, www ਦੁਆਰਾ ''ਬਲੌਗ ਆਫ਼ ਦਿ ਡੇ'' ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। BlogAwards.com, ਅਤੇ www.Blogspot.com ਦੁਆਰਾ ਨੋਟ ਦੇ ਬਲੌਗ ਵਜੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=November 2023}} 2010 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦਾ ਕੰਮ "ਕਿਊਰੇਟ", ਪਸੰਦੀਦਾ ਬਲੌਗ ਐਂਟਰੀਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲਿਖਤਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ, ''ਗਾਜ਼ਾ ਮੋਮ: ਫ਼ਲਸਤੀਨ, ਰਾਜਨੀਤੀ, ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ, ਅਤੇ ਐਵਰੀਥਿੰਗ ਇਨ ਬਿਟਵਿਨ,'' ਹੈ। <ref>{{Cite web |title=Gaza Mom: Palestine, Politics, Parenting, and Everything in Between - Just World Books Webstore |url=http://justworldbooks.com/gaza-mom-palestine-politics-parenting-and-everything-in-between/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130307174545/http://justworldbooks.com/gaza-mom-palestine-politics-parenting-and-everything-in-between/ |archive-date=2013-03-07 |access-date=2013-05-21}}</ref> ਉਹ ''[[ਦ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਪੋਸਟ]]'', ''ਦ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਰਾਲਡ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ'', ''ਬਾਲਟਿਮੋਰ ਸਨ'', ''ਨਿਊ ਸਟੇਟਸਮੈਨ'', ''ਲੇ ਮੋਂਡੇ ਡਿਪਲੋਮੈਟਿਕ'', ਅਤੇ ''ਦਿ ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਇੰਟੀਫਾਡਾ'' ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਅਲ ਜਜ਼ੀਰਾ, ਐਨਪੀਆਰ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ, ਸੀਐਨਐਨ, ਅਤੇ [[ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ|ਬੀਬੀਸੀ]] ਉੱਤੇ ਮਹਿਮਾਨ ਰਹੀ ਹੈ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=November 2023}} == ਲੇਖ == ਅਲ-ਹਦਾਦ ਨੇ ਦੋ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Laila El-Haddad » Just World Books |url=https://justworldbooks.com/authors/laila-el-haddad/}}</ref> ''ਗਾਜ਼ਾ ਮੌਮ: ਫ਼ਲਸਤੀਨ, ਰਾਜਨੀਤੀ, ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ, ਅਤੇ'' ''ਐਵਰੀਥਿੰਗ ਇਨ ਬਿਟਵਿਨ,'' 2010 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ, ਅਲ-ਹਦਾਦ ਦੇ ਬਲੌਗ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਗਾਜ਼ਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਬੱਚੇ<ref name="auto"/> 2013 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ''ਦ ਗਾਜ਼ਾ ਕਿਚਨ: ਮੈਗੀ ਸਮਿੱਟ ਨਾਲ ਇੱਕ ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਰਸੋਈ ਯਾਤਰਾ ਦੀ'' ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਕੀਤੀ; [[ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ]] ਦੇ ਪਾਰ ਤੋਂ ਪਕਵਾਨਾਂ ਦੀ ਇਹ ਕੁੱਕਬੁੱਕ ਦੋਵੇਂ ਖੇਤਰ ਦੀ ਭੋਜਨ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਪੜਚੋਲ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਾਜ਼ਾ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=The Gaza Kitchen, paperback - Just World Books Webstore |url=http://justworldbooks.com/the-gaza-kitchen-a-palestinian-culinary-journey-paperback/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20130629142352/http://justworldbooks.com/the-gaza-kitchen-a-palestinian-culinary-journey-paperback/ |archive-date=2013-06-29 |access-date=2013-05-21}}</ref><ref>{{Cite web |title=A culinary memory book that tastes like Gaza {{!}} Maan News Agency |url=http://www.maannews.net/eng/ViewDetails.aspx?ID=588260 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20130501065814/http://www.maannews.net/eng/ViewDetails.aspx?ID=588260 |archive-date=2013-05-01}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references /> ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== *[https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2005/07/28/AR2005072800517.html "'Disengagement from Justice,' Washington Post, July 2005."] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਔਰਤਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਔਰਤ ਲੇਖਕ]] hs5z43g90kia4f002t3l2v00wsm94lb 0 181585 773732 737996 2024-11-18T04:34:13Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773732 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਰਾਜੀਵ ਕੁਮਾਰ | native_name = | image = | office = 25ਵਾਂ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ]] | term_start = 15 ਮਈ 2022<ref name=" ਰਾਜੀਵ ਕੁਮਾਰ takes charge as 25th Section Commissioner, says EC won’t shy away from tough calls">{{cite news |last1=The Hindu |first1= |title=Rajiv Kumar takes charge as 25th Chief Election Commissioner, says EC won't shy away from tough calls |url=https://www.thehindu.com/news/national/rajiv-kumar-assumes-charge-as-chief-election-commissioner/article65416424.ece |accessdate=10 June 2022 |date=15 May 2022 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20220610034940/https://www.thehindu.com/news/national/rajiv-kumar-assumes-charge-as-chief-election-commissioner/article65416424.ece |archivedate=10 June 2022 |language=en-IN}}</ref> | term_end = 18 ਫ਼ਰਵਰੀ 2025 | predecessor = [[ਸੁਸ਼ੀਲ ਚੰਦਰਾ]] | successor = | office1 = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ]] | predecessor1 = ਅਸ਼ੋਕ ਲਾਵਾਸਾ | successor1 = ਅਰੁਣ ਗੋਇਲ਼ | termstart1 = 1 ਸਤੰਬਰ 2020 | termend1 = 14 ਮਈ 2022 | office2 = [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਵਿੱਤ ਸਕੱਤਰ]] | termend2 = 29 ਫ਼ਰਵਰੀ 2020 | termstart2 = 1 ਅਗਸਤ 2019 | predecessor2 = ਸੁਬਾਸ਼ ਚੰਦਰਾ ਗਰਗ | successor2 = ਅਜੇ ਭੂਸ਼ਣ ਪਾਂਡੇ | birth_name = | birth_place = | alma_mater = | occupation = [[ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸੇਵਾ|ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਆਈਏਐਸ ਅਧਿਕਾਰੀ]] }} '''ਰਾਜੀਵ ਕੁਮਾਰ''' (ਜਨਮ 19 ਫਰਵਰੀ 1960) ਸਾਬਕਾ [[ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਸੇਵਾ]] ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=News9 Staff |date=2022-05-12 |title=Rajiv Kumar, India's next CEC, is ex-finance secretary and 1984 batch IAS officer |url=https://www.news9live.com/india/former-finance-secretary-and-1984-batch-ias-officer-rajiv-kumar-becomes-cec-a-profile-169858 |access-date=2022-08-24 |website=NEWS9LIVE |language=en |archive-date=2022-06-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220626201351/https://www.news9live.com/india/former-finance-secretary-and-1984-batch-ias-officer-rajiv-kumar-becomes-cec-a-profile-169858 |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/india/rajiv-kumar-chief-election-commissioner-7913065/|title=Rajiv Kumar appointed as next Chief Election Commissioner, to take charge on May 15|date=13 May 2022|work=The Indian Express|access-date=19 May 2022|language=en}}</ref> ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਈ 2022 ਨੂੰ ਸੁਸ਼ੀਲ ਚੰਦਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੇ 25 ਵੇਂ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ|ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ]]<ref>{{Cite web |title=The quintessential consensus builder |url=https://www.financialexpress.com/india-news/the-quintessential-consensus-builder/2524251/ |access-date=2022-08-24 |website=Financialexpress |language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/rajiv-kumar-formally-takes-over-as-25th-chief-election-commissioner/articleshow/91574551.cms|title=Rajiv Kumar formally takes over as 25th Chief Election Commissioner|work=The Times of India|access-date=19 May 2022|language=en}}</ref> ਵਜੋਂ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/india/rajiv-kumar-assumes-charge-as-chief-election-commissioner/articleshow/91575522.cms|title=Rajiv Kumar assumes charge as chief election commissioner|work=The Economic Times|access-date=2022-08-24}}</ref><ref>{{Cite web |date=2022-05-12 |title=Meet next Chief Election Commissioner (CEC) Rajiv Kumar: He hates shell companies and likes trekking in high Himalayas |url=https://www.cnbctv18.com/india/meet-next-cec-rajiv-kumar-who-hates-shell-companies-and-likes-trekking-in-high-himalayas-13464512.htm |access-date=2022-08-24 |website=cnbctv18.com |language=en}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1960]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸੇਵਾ ਅਫ਼ਸਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ]] 3h84xbb0kwvl8pdpsh2ent6i2xbrsrh 0 182376 773678 740987 2024-11-17T20:20:57Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773678 wikitext text/x-wiki '''ਫਲੋਰੈਂਸ ਹੰਟ''' (ਜਨਮ 2 ਫਰਵਰੀ 2007) ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਬਾਲ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਹੈ। ਉਹ [[ਨੈਟਫਲਿਕਸ|ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ]] ਪੀਰੀਅਡ ਡਰਾਮਾ ''ਬ੍ਰਿਜਰਟਨ'' (2020-2020) ਵਿੱਚ ਹਾਇਸਿੰਥ ਬ੍ਰਿਜਰਟਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Greenall |first=Jonathon |date=24 March 2022 |title=How old is Florence Hunt from 'Bridgerton?' |url=https://wegotthiscovered.com/tv/how-old-is-florence-hunt-from-bridgerton/ |access-date=29 August 2023 |website=We Got This Covered}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਹੰਟ ਨੇ [[ਨੌਟਿੰਘਮ]] ਵਿੱਚ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਕਲਾਸਾਂ ਲਈਆਂ।<ref>{{Cite web |date=2 November 2021 |title=Who's Burning Up Lady Whistledown's Papers? Meet the 'Bridgerton' Season 1 Cast |url=https://www.netflix.com/tudum/articles/meet-bridgerton-cast-season-1 |access-date=29 August 2023 |website=Netflix}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == ਹੰਟ ਨੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ [[ਨੈਟਫਲਿਕਸ|ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ]] ਆਰਥੂਰੀਅਨ ਫੈਨਟਸੀ ਸੀਰੀਜ਼ ਕਰੱਸਡ ਵਿੱਚ [[ਕੈਥਰੀਨ ਲੈਂਗਫੋਰਡ]] ਦੇ ਚਰਿੱਤਰ ਨਿਮੂ ਦੇ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਸੰਸਕਰਣ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਜੋ ਕਿ 2020 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2020 ਵਿੱਚ, ਹੰਟ ਨੇ ਪੀਰੀਅਡ ਡਰਾਮਾ ''ਬ੍ਰਿਜਰਟਨ'' ਵਿੱਚ ਅੱਠਵੇਂ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਬ੍ਰਿਜਰਟਨ ਬੱਚੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਕਿ ਜੂਲੀਆ ਕਵਿਨ ਦੁਆਰਾ ਰੀਜੈਂਸੀ ਰੋਮਾਂਸ ਨਾਵਲਾਂ ਦਾ ਸ਼ੌਂਡਲੈਂਡ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਰੂਪਾਂਤਰਣ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=29 January 2020 |title=Rising Stars: Florence Hunt |url=https://www.themediaeye.com/news/?nf=1a4de03e-2fd8-47f5-ae55-ab5100b2f4ff |access-date=29 August 2023 |website=The Media Eye |archive-date=29 ਅਗਸਤ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230829234858/https://www.themediaeye.com/news/?nf=1a4de03e-2fd8-47f5-ae55-ab5100b2f4ff |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web |last=Andreeva |first=Nellie |date=29 July 2019 |title=Shondaland's 'Bridgerton' Netflix Series Rounds Out Core Cast, Taps Julie Anne Robinson As Director |url=https://deadline.com/2019/07/shondaland-bridgerton-netflix-series-cast-julie-anne-robinson-director-1202656037/ |access-date=29 August 2023}}</ref> 2022 ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਹੰਟ ਨੇ ਕਈ ਪਰਦੇ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੇ ਟਿੱਕਟੋਕ ਪੋਸਟ ਕੀਤੇ ਜੋ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਗਏ।<ref>{{Cite web |last=Calfee |first=Joel |date=7 April 2022 |title='Bridgerton' Cast Offers BTS Glimpse (& Jams Out to Kesha) in New TikTok Video |url=https://www.purewow.com/news/bridgerton-behind-the-scenes-kesha-tiktok |access-date=29 August 2023}}</ref> ਹੰਟ ਨੇ 2021 ਦੇ ਸਟੇਜ ਅਨੁਕੂਲਣ ਵਿੱਚ ਬੋ ਬ੍ਰੈਗਸਨ ਨਾਲ ਵੇਰਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ ਡੌਨਮਾਰ ਵੇਅਰਹਾਊਸ ਵਿਖੇ ਫੋਰਸ ਮੈਜਿureਰ.<ref>{{Cite web |last=Millward |first=Tom |date=9 December 2021 |title=Watch the cast of Force Majeure in rehearsals ahead of Donmar Warehouse world premiere |url=https://www.whatsonstage.com/news/watch-the-cast-of-force-majeure-in-rehearsals-ahead-of-donmar-warehouse-world-premiere_55514/ |access-date=29 August 2023 |website=WhatsOnStage}}</ref> ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਾਟਕ ਦੀਆਂ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਮਿਸ਼ਰਤ ਸਨ, ਹੰਟ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ। ਦ ਨਿਊ ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੇ ਟਿਮ ਵਾਕਰ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, "ਹਾਲਾਂਕਿ, ਅਸਲ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਫਲੋਰੈਂਸ ਹੰਟ ਅਤੇ ਹੈਨਰੀ ਹੰਟ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਜਿਸ ਰਾਤ ਮੈਂ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਸੀ) ਜਦੋਂ ਕਿ ''ਲੰਡਨ ਥੀਏਟਰ ਸਮੀਖਿਆ'' ਨੇ ਹੰਟ" ਇੱਕ ਬੇਮਿਸਾਲ ਨੌਜਵਾਨ ਅਭਿਨੇਤਰੀ "ਕਿਹਾ।<ref>{{Cite web |last=Walker |first=Tim |date=20 January 2022 |title=Theatre Review: Force Majeure is on a downward slope |url=https://www.theneweuropean.co.uk/theatre-review-force-majeure/ |access-date=29 August 2023}}</ref><ref>{{Cite web |date=11 January 2022 |title=Force Majeure - Review - Donmar Warehouse |url=https://www.londontheatrereviews.co.uk/post.cfm?p=9466 |access-date=29 August 2023 |website=London Theatre Reviews}}</ref> ਅਪ੍ਰੈਲ 2023 ਵਿੱਚ, ਇਹ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਹੰਟ ਆਪਣੀ ਫੀਚਰ ਫਿਲਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਜੂਲੀਅਟ ਬਿਨੋਚੇ, ਟੌਮ ਕੋਰਟਨੇ ਅਤੇ ਅੰਨਾ ਕਾਲਡਰ-ਮਾਰਸ਼ਲ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਂਸ ਹੈਮਰ ਦੀ ਕਵੀਨ ਐਟ ਸੀ ਵਿੱਚ ਕਰੇਗੀ।<ref>{{Cite web |last=Wiseman |first=Andreas |date=18 April 2023 |title=Juliette Binoche, Tom Courtenay, Anna Calder-Marshall & Florence Hunt Lead Lance Hammer Comeback Movie 'Queen At Sea' For 'Supernova' Outfit The Bureau |url=https://deadline.com/2023/04/juliette-binoche-tom-courtenay-lance-hammer-movie-queen-at-sea-1235328174/ |access-date=29 August 2023}}</ref> == ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ == {| class="wikitable sortable" !ਸਾਲ. !ਸਿਰਲੇਖ !ਭੂਮਿਕਾ ! class="unsortable" |ਨੋਟਸ |- |2020 |''ਕਰਸਡ'' |ਨਿਮੂਏ (ਉਮਰ 10 ਸਾਲ) |2 ਐਪੀਸੋਡ |- |2020-ਵਰਤਮਾਨ |''ਬ੍ਰਿਜਰਟਨ'' |ਹਾਇਸਿੰਥ ਬ੍ਰਿਜਰਟਨ |ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ |- |ਟੀ. ਬੀ. ਏ. |''ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਰਾਣੀ'' | | |- |} == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 6ss3tmhtvvmjlykx8e4nfr7catwkff8 0 183271 773714 744581 2024-11-18T02:09:55Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773714 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਮੁਸਕਾਨ ਅਹਿਰਵਾਰ | image = Muskan Ahirwar.jpg | caption = 2023 ਵਿੱਚ ਮੁਸਕਾਨ | birth_date = {{birth based on age as of date |9|2016|01|26}} | birth_place = | education = | occupation = ਸਿੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ | organization = | spouse = | mother = | father = | awards = | honours = | website = }} '''ਮੁਸਕਾਨ ਅਹੀਰਵਰ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Muskan Ahirwar;''' ਜਨਮ 2006 ) ) [[ਭੋਪਾਲ]], ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=10 September 2016 |title=Bhopal's little librarian gets big ovation for ingenuity |url=https://www.hindustantimes.com/bhopal/bhopal-s-little-librarian-gets-big-ovation-for-ingenuity/story-7c56CBQcuJlcMMh0LlVqyH.html |access-date=6 December 2023 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=8 June 2021 |title=This 9-Year-Old Started Her Very Own Library For Slum Children |url=https://homegrown.co.in/homegrown-explore/a-9-year-old-started-a-library-for-slum-children-in-bhopal-meet-muskaan-ahirwar |access-date=6 December 2023 |website=Homegrown |language=en}}</ref> 2016 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਉਹ 9 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ, ਉਸਨੇ [[ਝੁੱਗੀ-ਝੌਂਪੜੀ|ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੀ ਕਲੋਨੀ]] ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਬਣਾਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ {{Lang|hi|Kitabi Masti}} ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਜਗ੍ਹਾ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ 3,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੱਕ ਫੈਲਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।<ref>{{Citation |title=Swabhiman Bharat Story of Muskan Ahirwar: A 14-year Librarian & Teacher, Bal Pustakalay |url=https://www.youtube.com/watch?v=AhqE47Jcae0 |publisher=News18 India |access-date=6 December 2023}}</ref><ref>{{Citation |title=Madhya Pradesh के Bhopal में 16 साल की मुस्कान बनीं मिसाल, गरीब बच्चों के लिए चलातीं है Library |url=https://www.youtube.com/watch?v=Dlq7zHs6cGU |publisher=NDTV MP Chhattisgarh |language=Hindi |access-date=6 December 2023}}</ref><ref name=":3">{{Cite web |date=27 October 2023 |title=A Beacon of Hope: "Kitabi Masti" a bibliophile made out of waste that illuminates young lives |url=https://www.etvbharat.com/english/state/madhya-pradesh/kitabi-masti-library-made-out-of-waste-where-children-share-the-joy-of-reading/na20231027103216753753300 |access-date=11 December 2023 |website=ETV Bharat News |language=en}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ [[ਨੀਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ|ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ]], ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਲਿਟਰੇਚਰ ਫੈਸਟੀਵਲ, ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਫਾਰ ਪ੍ਰੋਟੈਕਸ਼ਨ ਆਫ ਚਾਈਲਡ ਰਾਈਟਸ ਸਮੇਤ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ।<ref name=":2">{{Cite web |title=Children Category {{!}} Delhi Commission for Protection of Child Rights (DCPCR) |url=https://dcpcr.delhi.gov.in/dcpcr/children-category |access-date=6 December 2023 |website=dcpcr.delhi.gov.in}}</ref><ref name=":4">{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/bhopal/muskan-to-be-honoured-at-hyderabad-litfest/articleshow/67579465.cms|title=Muskan to be honoured at Hyderabad Litfest|date=18 January 2019|work=The Times of India|access-date=9 December 2023|issn=0971-8257}}</ref> == ਅਵਾਰਡ == [[ਤਸਵੀਰ:Muskan_Ahirwar_at_the_Childrens_Champion_Awards_2023.jpg|thumb| ਚਿਲਡਰਨਜ਼ ਚੈਂਪੀਅਨ ਅਵਾਰਡ 2023 ਵਿੱਚ ਮੁਸਕਾਨ]] ਮੁਸਕਾਨ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਕਈ ਅਵਾਰਡਾਂ ਨਾਲ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ [[ਯੂਨੀਸੈਫ਼|ਯੂਨੀਸੇਫ]] ਫੀਲਡ ਆਫਿਸ ਚੀਫ ਮਾਈਕਲ ਜੁਮਾ ਦੁਆਰਾ ਵੀ ਉਸਦੀ ਤਾਰੀਫ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Indian |first=The Logical |date=27 December 2016 |title=A Girl Who Has Set Up A Library Outside Her House For The Slum Children In Her Neighborhood |url=https://thelogicalindian.com/exclusive/muskan/ |access-date=6 December 2023 |website=thelogicalindian.com |language=en }}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * 2016: ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਵੂਮੈਨ ਟ੍ਰਾਂਸਫਾਰਮਿੰਗ ਅਵਾਰਡ<ref>{{Citation |title=Meet the 9-Year-Old Librarian Muskan Ahirwar |url=https://www.youtube.com/watch?v=_icC6EHpIYM |publisher=The Quint |language=en |access-date=6 December 2023}}</ref> * 2016: ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੁਆਰਾ ਥਾਟ ਲੀਡਰ ਅਵਾਰਡ<ref>{{Cite web |title=Women Transforming india aWards 2016 – NITI Aayog -A Budding Librarian- Muskan Ahirwar |url=https://www.lisportal.com/lis-result/women-transforming-india-awards-2016-niti-aayog-a-budding-librarian-muskan-ahirwar |access-date=6 December 2023 |website=www.lisportal.com}}</ref> * 2018: ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਡਾਇਨਾ ਅਵਾਰਡ, ਸੁਸ਼ਿਕਸ਼ਾ ਅਵਾਰਡ<ref name=":1">{{Cite web |last=Banik |first=Mahuya |date=1 July 2021 |title=The Story of Muskan Ahirwar, a 14-year old librarian for Bhopal slum kids. |url=https://doerlife.com/the-story-of-muskan-ahirwar-a-14-year-old-librarian-for-bhopal-slum-kids/ |access-date=6 December 2023 |website=Doer Life |language=en-US}}</ref> * 2019: [[Food 4 Thought Foundation|Food4Thought ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ]] ਦਾ ਇੰਡੀਅਨ ਰੀਡਿੰਗ ਓਲੰਪੀਆਡ, 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ "ਮੈਂ ਬਾਂਡ", ਪੁਰਸਕਾਰ<ref>{{Cite web |title=Muskan Ki Masti |url=https://food4thoughtfoundation.org/muskan-ki-masti/ |access-date=2024-01-23 |website=Food4thought Foundation |language=en-US}}</ref> * 2019: ਇੰਡੀਆ ਰੀਡਿੰਗ ਓਲੰਪੀਆਡ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਲਿਟਰੇਚਰ ਫੈਸਟੀਵਲ * 2020: ਦੇਵੀ ਅਵਾਰਡਸ ਇੰਦੌਰ ਕਾਊਂਟਡਾਊਨ ਸੀਰੀਜ਼ * 2023: ਬਾਲ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਚਿਲਡਰਨਜ਼ ਚੈਂਪੀਅਨ ਅਵਾਰਡ * 2023: ਵਿਵੇਕਾਨੰਦ ਸਟੇਟ ਯੂਥ ਅਵਾਰਡ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.youtube.com/@kitabimasti/videos ਕਿਤਾਬੀ ਮਸਤੀ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ] * [https://www.instagram.com/kitabimastilibrary_official ਕਿਤਾਬੀ ਮਸਤੀ ਇੰਸਟਾਗ੍ਰਾਮ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 5t8mpuxjrdr1sbh3bd7mtl8ayrdnemz 0 183478 773778 744867 2024-11-18T10:19:15Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773778 wikitext text/x-wiki '''ਸਪੂਰਥੀ ਯਾਦਾਗਿਰੀ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Spoorthi Yadagiri;''' ਜਿਸ ਨੂੰ '''ਸਪੂਰਥੀ ਜਿਤੇਂਦਰ''' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਅਬੈਕ [[ਗਾਇਕਾ]] ਹੈ ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਤੇਲਗੂ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। == ਕੈਰੀਅਰ == ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਸਪੋਰਟੀ ਨੇ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬੋਲ ਲਿਖੇ। ਉਸਨੇ "ਰਾਜਾ ਰਾਣੀ" ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸੀਰੀਅਲ ਲਈ ਇੱਕ ਗੀਤ ਗਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ 250 ਰੁਪਏ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਯਾਮਾਹੋ ਯਾਮਾ (2012) ਫਿਲਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਫਿਲਮੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਪੁਰੀ ਜਗਨਾਧ ਦੇ ਲੋਫਰ (2015) ਅਤੇ ਇਸਮ (2016) ਲਈ ਗਾਉਣ ਲਈ ਚਲੀ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਕਿੱਕ 2 (2015) ਦਾ ਟਾਈਟਲ ਗੀਤ "ਕੁੱਕੁਰਕੁਰੂ" ਗਾਇਆ, ਜੋ ਇੱਕ ਆਈਟਮ ਗੀਤ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=29 September 2016 |title=పాటల ప్రపంచంలో మరో కోకిల! |url=http://ftp.andhrabhoomi.net/content/yuva-241 |work=[[Andhra Bhoomi]] |language=te |access-date=29 ਮਾਰਚ 2024 |archive-date=17 ਜੁਲਾਈ 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230717052904/http://ftp.andhrabhoomi.net/content/yuva-241 |url-status=dead }}</ref> ਉਸਨੇ ਗੀਤ ਲਿਖੇ ਅਤੇ RX 100 (2018) ਤੋਂ ਤੇਲਗੂ ਗੀਤ "ਪਿੱਲਾ ਰਾ" ਦਾ ਮਾਦਾ ਸੰਸਕਰਣ ਗਾਇਆ। ਸਪੁਰਤੀ ਨੇ ਲੋਕ ਗੀਤ 'ਦਾਨ ਦਾਨ ਦਾਨ' ਗਾਇਆ। ਗੀਤ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਅੱਸੀ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਗੀਤ ਗਾਏ। ਉਹ ਸਾਵਰੀ (2020) ਦੇ ਗੀਤ "ਅੰਡੀਪੋਵਾ" ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਈ। ਉਸ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਸੱਤਰ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਗੀਤ ਗਾਏ ਹਨ।<ref name="T2">{{Cite web |date=28 December 2021 |title=Singer Spoorthi creates magic with her euphonious voice |url=https://telanganatoday.com/singer-spoorthi-creates-magic-with-her-euphonious-voice |website=[[Telangana Today]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Nyayapati |first=Neeshitha |date=17 February 2020 |title=I have to thank music buffs for making Savaari's songs a hit: Shekar Chandra |url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/telugu/music/i-have-to-thank-music-buffs-for-making-savaaris-songs-a-hit-sekhar-chandra/articleshow/74172830.cms |work=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite web |date=17 February 2020 |title=Shekhar Chandra on cloud nine after Nee Kannulu success |url=https://www.cinemaexpress.com/stories/news/2020/feb/17/shekhar-chandra-on-cloud-nine-after-nee-kannulu-success-17083.html |work=[[The New Indian Express|Cinema Express]]}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਉਹ ਰਾਮਕ੍ਰਿਸ਼ਨਪੁਰਮ, ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਟ੍ਰਿਨਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਨਵੰਬਰ 2021 ਤੱਕ, ਉਹ ਡਾ. ਬੀ.ਆਰ. ਅੰਬੇਦਕਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਦੂਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਲੌਕਡਾਊਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 25 ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਗੀਤ ਲਿਖਦੀ ਅਤੇ ਰੈਪ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਯੂਟਿਊਬ ਚੈਨਲ 'ਤੇ ਅੱਪਲੋਡ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref name="T">{{Cite web |date=28 December 2021 |title=Singer Spoorthi creates magic with her euphonious voice |url=https://telanganatoday.com/singer-spoorthi-creates-magic-with-her-euphonious-voice |website=[[Telangana Today]]}}</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ == * ਤੇਲਗੂ ਬੁੱਕ ਆਫ਼ ਰਿਕਾਰਡਜ਼ ਅਚੀਵਰ-ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਪਲੇਅਬੈਕ ਗਾਇਕ * ਸਰਬੋਤਮ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਮਹਿਲਾ ਗਾਇਕਾ-ਗਾਮਾ ਅਵਾਰਡ (''ਕਿੱਕ 2'' ਤੋਂ "ਕੁੱਕੁਰੁਕੁਰੂ" ਲਈ ਦੁਬਈ) * ਜਿੱਤਿਆ-''ਕਿੱਕ 2'' ਤੋਂ "ਕੁੱਕੁਰੁਕੁਰੂ" ਲਈ ਸਾਲ 2015 ਦਾ ਲਿਟਲ ਕ੍ਰੇਜ਼ੀ ਸਟਾਰ ਅਵਾਰਡ * 2021-ਨਾਮਜ਼ਦ, ''ਸਾਵਰੀ'' ਤੋਂ "ਅੰਡੀਪੋਵਾ" ਲਈ ਸਰਬੋਤਮ ਮਹਿਲਾ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾ ਲਈ SIIMA ਅਵਾਰਡ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb name|14240527}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2000]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] iprk37m8ffbnvgfb78q2ualeq2oaab9 0 183613 773654 746049 2024-11-17T17:00:51Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773654 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = | image = Nazanin Boniadi speaking in a conversation on women’s rights in Iran at the Georgetown Institute for Women, Peace and Security - 5 December 2018 (cropped).jpg | website = {{URL|https://nazaninboniadi.com/}} }} '''ਨਾਜ਼ਨੀਨ ਬੋਨਿਆਦੀ''' (ਫ਼ਾਰਸੀ: نازنین بنیادی; ਜਨਮ 1980) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਦਾਕਾਰਾ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਤਹਿਰਾਨ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਅਤੇ ਲੰਦਨ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਹੋਈ, ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਮੈਡੀਕਲ ਡਰਾਮਾ ਜਨਰਲ ਹਸਪਤਾਲ (2007-2009) ਵਿੱਚ ਲੇਲਾ ਮੀਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਸਪਿਨ-ਆਫ ਜਨਰਲ ਹਸਪਤਾਲ: ਨਾਈਟ ਸ਼ਿਫਟ (2007)। ਉਦੋਂ ਤੋਂ, ਬੋਨਿਆਡੀ ਨੇ ਸਿਟਕਾਮ ਹਾਉ ਆਈ ਮੈਟ ਯੂਅਰ ਮਦਰ (2011) ਵਿੱਚ ਨੋਰਾ, ਸਪਾਈ ਥ੍ਰਿਲਰ ਸੀਰੀਜ਼ ਹੋਮਲੈਂਡ (2013–2014) ਵਿੱਚ ਫਰਾ ਸ਼ੇਰਾਜ਼ੀ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਡਰਾਮਾ ਫਿਲਮ ਬੇਨ-ਹੁਰ (2016) ਵਿੱਚ ਐਸਤਰ, ਕਲੇਰ ਕਵੇਲ ਵਿੱਚ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਸਾਇ-ਫਾਈ ਥ੍ਰਿਲਰ ਸੀਰੀਜ਼ ਕਾਊਂਟਰਪਾਰਟ (2017–2018), ਐਕਸ਼ਨ ਥ੍ਰਿਲਰ ਫਿਲਮ ਹੋਟਲ ਮੁੰਬਈ (2018) ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਹਰਾ ਕਾਸ਼ਾਨੀ ਅਤੇ ਫੈਨਟਸੀ ਸੀਰੀਜ਼ ਦਿ ਲਾਰਡ ਆਫ਼ ਦ ਰਿੰਗਜ਼: ਦਿ ਰਿੰਗਜ਼ ਆਫ਼ ਪਾਵਰ (2022–ਮੌਜੂਦਾ) ਵਿੱਚ ਬ੍ਰੋਨਵਿਨ। ਉਹ 2009 ਤੋਂ 2015 ਤੱਕ [[ਐਮਨੈਸਟੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ]] ਦੀ ਬੁਲਾਰਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਕਤੂਬਰ 2015 ਤੋਂ ਫਰਵਰੀ 2021 ਤੱਕ ਇਰਾਨ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕੇਂਦਰ ਲਈ ਬੋਰਡ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸ ਦਾ ਧਿਆਨ ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ [[ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕ|ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ]] ਉੱਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਬੋਨਿਆਦੀ ਦਾ ਜਨਮ 1980 ਵਿੱਚ [[ਤਹਿਰਾਨ]] ਵਿੱਚ [[ਇਰਾਨੀ ਇਨਕਲਾਬ|ਈਰਾਨੀ ਇਨਕਲਾਬ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੇ ਇਰਾਨ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਬਣਨ ਲਈ ਅਰਜ਼ੀ ਦਿੱਤੀ।<ref name="birthyear">{{Cite magazine|last=Terrero|first=Nina|title=This Iranian-Born Actress Is Changing the Acting World|url=https://time.com/collection/american-voices-2017/4437117/nazanin-boniadi/|magazine=[[Time (magazine)|Time]]|access-date=January 4, 2020}}</ref><ref name="Blake 2019-01-03">{{Cite news|url=https://www.latimes.com/entertainment/tv/la-ca-st-nazanin-boniadi-sunday-conversation-20190103-story.html|title=The Conversation: ''Counterpart''{{'}}s Nazanin Boniadi on the complexities of playing Middle Eastern roles|last=Blake|first=Meredith|date=January 3, 2019|work=[[Los Angeles Times]]|access-date=January 14, 2019}}</ref><ref>{{Cite web |date=2019-07-17 |title=Nazanin Boniadi on a "very personal trip" to Calais |url=https://care4calais.org/news/nazanin-boniadi-calais/ |access-date=2021-09-20 |website=Care4Calais}}</ref> ਬੋਨਿਆਦੀ ਨੇ ਲੰਡਨ ਦੇ ਹੈਮਪਸਟੇਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref name="telegraph-interview">{{Cite web |last=Sanghani |first=Radhika |date=31 May 2017 |title=Homeland's Nazanin Boniadi: 'It isn't safe for me to go back to Iran' |url=https://www.telegraph.co.uk/women/life/homelands-nazanin-boniadi-isnt-safe-go-back-iran/ |url-access=limited |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190326091929/https://www.telegraph.co.uk/women/life/homelands-nazanin-boniadi-isnt-safe-go-back-iran/ |archive-date=26 March 2019 |access-date=11 June 2020 |website=The Telegraph}}</ref> ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਕੁਡ਼ੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਵਾਇਲਿਨ ਖੇਡਿਆ ਅਤੇ [[ਬੈਲੇ]] ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2006/05/060519_7thday_bs_nazanin.shtml|title=Nazanin Boniadi, a New Face in the Hollywood Cinema Industry|date=19 May 2006|access-date=5 September 2012|publisher=[[BBC Persian Television|BBC Persian]]|language=fa|script-title=fa:نازنين بنيادی، چهره ای جديد در صنعت سينمای هاليوود}}</ref><ref>{{Cite web |date=22 October 2008 |title=Human Rights Education a Priority for Iranian Actress |url=http://iipdigital.usembassy.gov/st/english/article/2008/10/20081022150716ajesrom0.86224.html |access-date=31 December 2014 |publisher=[[United States Department of State]]}}</ref> ਬੋਨਿਆਦੀ ਨੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਇਰਵਿਨ (ਯੂ. ਸੀ. ਆਈ.) ਤੋਂ [[ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ]] ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਯੂ. ਸੀ. ਆਈ. ਵਿਖੇ, ਉਸ ਨੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਇਲਾਜ ਅਤੇ ਦਿਲ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਰੱਦ ਕਰਨ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੇ ਅਣੂ ਖੋਜ ਲਈ ਚਾਂਗ ਪਿਨ-ਚੁਨ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਰਿਸਰਚ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ। ਬੋਨਿਆਦੀ ਯੂ. ਸੀ. ਆਈ. ਦੇ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਮੈਡੀਕਲ ਅਖ਼ਬਾਰ, ''ਮੈਡੀਟਾਈਮਜ਼'' ਦਾ ਸਹਾਇਕ ਸੰਪਾਦਕ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਵੀ ਸੀ।<ref name="uci">{{Cite web |date=6 June 2011 |title=UCI grads make good |url=http://news.uci.edu/features/past-uci-grads-where-are-they-now/ |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20130814202858/http://news.uci.edu/features/past-uci-grads-where-are-they-now/ |archive-date=14 August 2013 |publisher=[[University of California, Irvine]]}}</ref> 2009 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਰਾਇਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਡਰਾਮੇਟਿਕ ਆਰਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਮਕਾਲੀ ਡਰਾਮਾ ਛੋਟਾ ਕੋਰਸ ਪਡ਼੍ਹਿਆ।<ref>{{Cite web |last=Bowler |first=Natasha |date=22 January 2016 |title=Nazanin Boniadi on Life, Acting & Human Rights |url=https://iranwire.com/en/features/1609 |access-date=11 June 2020 |website=IranWire |quote=I took the Contemporary Drama course at the Royal Academy of Dramatic Arts in London in 2009}}</ref> == ਐਕਟਿਵਵਾਦ == [[ਤਸਵੀਰ:Vice_President_Harris_met_with_Nazanin_Boniadi_on_the_Mahsa_Amini_protest.jpg|thumb|ਬੋਨਿਆਦੀ ਅਤੇ [[ਕਮਲਾ ਹੈਰਿਸ]] ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਵਿੱਚ 'ਮਹਾ ਅਮਿਨੀ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ' ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ]] ਬੋਨਾਇਡੀ ਨੌਜਵਾਨ ਅਤੇ [[ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਹੱਕ|ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ]] 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ [[ਮਨੁੱਖੀ ਹੱਕ|ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ]] ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਹ 2009 ਤੋਂ 2015 ਤੱਕ ਈਰਾਨੀ ਨੌਜਵਾਨਾਂ, ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਰ ਦੇ ਕੈਦੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਅਤੇ ਸਲੂਕ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਐਮਨੈਸਟੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਐਸਏ (ਏਆਈਯੂਐਸਏ) ਦੀ ਬੁਲਾਰਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Tag Archives: Nazanin Boniadi |url=http://blog.amnestyusa.org/tag/nazanin-boniadi |access-date=5 September 2012 |publisher=[[Amnesty International USA]]}}</ref><ref>{{Cite web |last=Bezai |first=John |title=An Interview with Nazanin Boniadi |url=http://www.human-writes.org/?p=990 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140426150636/http://www.human-writes.org/?p=990 |archive-date=26 April 2014 |access-date=28 February 2015 |publisher=Human Writes}}</ref> ਏ. ਆਈ. ਯੂ. ਐੱਸ. ਏ. ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਉੱਤੇ ਉਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਬਲੌਗ ਪੇਜ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਭਾਈਵਾਲੀ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Nazanin Boniadi profile |url=http://blog.amnestyusa.org/author/nazanin-boniadi |access-date=28 February 2015 |publisher=[[Amnesty International USA]]}}</ref> 2020 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ [[ਐਮਨੈਸਟੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ|ਐਮਨੈਸਟੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਕੇ]] ਲਈ ਇੱਕ ਰਾਜਦੂਤ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=News {{!}} The Media Eye |url=https://www.themediaeye.com/news?nf=5b81d8bc-d45e-4dbc-b394-abdd0092a539 |access-date=2021-09-21 |website=www.themediaeye.com |archive-date=2021-09-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210921175545/https://www.themediaeye.com/news?nf=5b81d8bc-d45e-4dbc-b394-abdd0092a539 |url-status=dead }}</ref> 2009 ਵਿੱਚ ਬੋਨਿਆਦੀ ਨੇ ਏ. ਆਈ. ਯੂ. ਐੱਸ. ਏ. ਦੇ "ਪਾਵਰ ਆਫ਼ ਵਰਡਜ਼" ਜਨਤਕ ਸੇਵਾ ਘੋਸ਼ਣਾ ਲਈ ਇੱਕ ਆਵਾਜ਼ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਜੋ [[ਮੌਰਗਨ ਫ਼ਰੀਮੈਨ|ਮੋਰਗਨ ਫ੍ਰੀਮੈਨ]] ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਸੰਗਠਨ ਨਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੰਸਾ ਵਿਰੁੱਧ ਔਰਤਾਂ ਐਕਟ (ਆਈ-ਵੀ. ਏ. ਡਬਲਿਊ. ਏ.) ਲਈ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾਈ ਸੀ ਈਰਾਨੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਘਟਨਾਵਾਂ ਲਈ ਇੱਕੋ ਪੈਨਲਿਸਟ ਅਤੇ ਐਮੀਸੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ, ਅਤੇ ਏ. ਆਈ<ref name="pow">{{YouTube|9_tCtvmAm4M|Morgan Freeman: The Power of Words}}, Amnesty International USA, 23 December 2009</ref><ref>{{Cite web |title=I-VAWA Supporters |url=http://www.amnestyusa.org/violence-against-women/international-violence-against-women-act/i-vawa-supporters/page.do?id=1381015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110219134644/http://www.amnestyusa.org/violence-against-women/international-violence-against-women-act/i-vawa-supporters/page.do?id=1381015 |archive-date=19 February 2011 |access-date=28 February 2012 |publisher=[[Amnesty International USA]]}}</ref><ref>{{Cite web |date=8 June 2010 |title=I Am Neda |url=http://blog.amnestyusa.org/middle-east/i-am-neda/ |access-date=5 September 2012 |publisher=[[Amnesty International USA]]}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਬੋਨਿਆਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ [[ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਫ਼ਾਰਸੀ]] ਵਿੱਚ ਮਾਹਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=13 May 2014 |title=Biography |url=https://nazaninboniadi.com/biography/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20210729060949/https://nazaninboniadi.com/biography/ |archive-date=29 July 2021 |website=The Official Website of Nazanin Boniadi}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਹੈ ।<ref name="aiuk">{{Cite web |title=Nazanin Boniadi: Amnesty Ambassador |url=https://www.amnesty.org.uk/nazanin-boniadi |access-date=2021-09-21 |website=Amnesty International UK}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.telegraph.co.uk/news/2021/04/08/crown-star-olivia-colman-joins-campaign-calling-release-briton/|title=Crown star Olivia Colman joins campaign calling for release of Briton jailed in Iran|last=MacDiarmid|first=Campbell|date=2021-04-08|work=[[The Daily Telegraph]]|access-date=2021-09-17|issn=0307-1235}}</ref> ਉਹ 2017 ਵਿੱਚ [[ਲਾਸ ਐਂਜਲਸ|ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ]], [[ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ|ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ]], ਯੂਐਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੀ ਸੀ।<ref name="telegraph-interview" /> {{As of|2019}} [ਅੱਪਡੇਟ] ਬੋਨਿਆਦੀ ਨੇ ਇੱਕ ਕਿਸ਼ੋਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਰਾਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਾਪੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਭੱਜ ਗਏ ਸਨ।<ref name="Blake 2019-01-03" /> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1980]] o87qeedzv0nnqpd51p9pahbuhqi4uuv 0 186352 773746 755158 2024-11-18T06:38:01Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773746 wikitext text/x-wiki {{Infobox scientist | name = ਰੌਬਰਟੋ ਅਬਰਾਹਮ | image = File:Roberto_abraham.jpg | caption = | birth_name = | birth_date = {{ਜਨਮ ਤਰੀਕ ਅਤੇ ਉਮਰ|1965|4|12|df=yes}} | birth_place = | death_date = | death_place = | alma_mater = [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] | thesis_title = Imaging of BL Lac Objects | thesis_url = https://academic.oup.com/mnras/article/252/4/482/1085685 | thesis_year = 1992 | doctoral_advisor = | doctoral_students = | known_for = ਆਬਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨਲ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ, ਗਲੈਕਸੀ ਵਿਕਾਸ, ਪਹਿਲੀਆਂ ਗਲੈਕਸੀਆਂ | website = {{URL|http://www.astro.utoronto.ca/~abraham/Web/Welcome.html}} | spouse = }} '''ਰੌਬਰਟੋ ਅਬਰਾਹਮ''', ਐਫਆਰਐਸਸੀ (ਜਨਮ 12 ਅਪ੍ਰੈਲ 1965, [[ਮਨੀਲਾ]], ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼) ਇੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ [[ਤਾਰਾ ਵਿਗਿਆਨ|ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨਕ]] ਹੈ ਅਤੇ [[ਟੋਰਾਂਟੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਰਾਇਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਫੈਲੋ ਹੈ। == ਸਿੱਖਿਆ == ਅਬਰਾਹਮ ਨੇ 1987 ਵਿੱਚ [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ [[ਬੀ ਐੱਸ ਸੀ|ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ]] ਅਤੇ 1992 ਵਿੱਚ [[ਆਕਸਫ਼ੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਤੋਂ ਪੀਐਚਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਇਆਨ ਐਮ ਮੈਕਹਾਰਡੀ ਅਤੇ ਰੋਜਰ ਡੇਵਿਸ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name=":0">[http://www.astro.utoronto.ca/~abraham/Web/About_Me.html Abraham's departmental biography page]</ref> ਉਸਨੇ ਡੋਮੀਨੀਅਨ [[ਐਸਟ੍ਰੋਫਿਜ਼ੀਕਲ ਆਬਜ਼ਰਵੇਟਰੀ]], [[ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ]] ਸੰਸਥਾ, ਕੈਂਬਰਿਜ ਅਤੇ ਰਾਇਲ ਗ੍ਰੀਨਵਿਚ ਆਬਜ਼ਰਵੇਤਰੀ ਵਿਖੇ ਪੋਸਟ-ਡਾਕਟੋਰਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।<ref name=":0"/> == ਕਿੱਤਾ == ਅਬਰਾਹਮ ਦਾ ਕੈਰੀਅਰ ਗੈਰ-ਪੈਰਾਮੀਟ੍ਰਿਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਗਲੈਕਸੀ ਦਾ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਵਰਗੀਕਰਣ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਉੱਚ-ਲਾਲ ਸ਼ਿਫਟ ਅਤੇ ਹਬਲ ਡੀਪ ਫੀਲਡ ਉੱਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>[http://adsabs.harvard.edu/abs/1996MNRAS.279L..47A Galaxy morphology to I=25 mag in the Hubble Deep Field, 1996, MNRAS, 279 L47]</ref> ਉਹ "ਜੈਮਿਨੀ ਡੀਪ ਡੀਪ ਸਰਵੇ" ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਤੀਜੇ ਦਿੱਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਡਾਕਾਰ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇੰਨੇ ਪੁਰਾਣੇ ਕਿਉਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।<ref>[http://www.gemini.edu/node/18 Gemini Observatory - the Gemini Deep Deep Survey]</ref><ref>Casey Kazan; [http://www.dailygalaxy.com/my_weblog/2011/06/the-early-universe-puzzle-why-do-galaxies-in-the-early-universe-appear-old-a-galaxy-classic.htm ''The early universe puzzle'']{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਨਵੰਬਰ 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}{{Dead link|date=January 2018|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}, The Daily Galaxy (June 15th 2011).</ref> ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਡ੍ਰੈਗਨਫਲਾਈ ਟੈਲੀਫੋਟੋ ਐਰੇ]] ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਸਹਿ-ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ-ਜਾਂਚਕਰਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਦਿਸਦੀ ਤਰੰਗ-ਲੰਬਾਈ ਉੱਤੇ ਅਤਿ-ਘੱਟ ਸਤਹ ਚਮਕ ਵਾਲੀਆਂ ਗਲੈਕਸੀਆਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=http://www.dunlap.utoronto.ca/instrumentation/dragonfly/|title=Dragonfly - Dunlap Institute|work=Dunlap Institute|access-date=2018-10-15|language=en-US}}</ref> ਅਬਰਾਹਮ 2016 ਤੋਂ 2018 ਤੱਕ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਮਿਕਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Past Officers and Directors of the Society - CASCA |url=https://casca.ca/?page_id=681 |access-date=2018-10-15 |website=casca.ca |language=en-US}}</ref> ਉਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਜੇਮਜ਼ ਵੈੱਬ ਸਪੇਸ ਟੈਲੀਸਕੋਪ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਕੇ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਰਾਇਲ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਮਿਕਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਟੋਰਾਂਟੋ ਸੈਂਟਰ ਦਾ ਆਨਰੇਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=JWST Advisory Committee (JSTAC) |url=https://jwst.stsci.edu/about-jwst/history/jwst-advisory-committee-jstac |access-date=2018-10-15 |website=jwst.stsci.edu |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=RASC Toronto Centre Organization {{!}} RASC Toronto |url=https://rascto.ca/content/rasc-toronto-centre-organization |access-date=2018-10-15 |website=rascto.ca |language=en}}</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ == * 2005-ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਟੋਰਾਂਟੋ ਫੈਕਲਟੀ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਐਂਡ ਸਾਇੰਸ ਆਉਟਸਟੈਂਡਿੰਗ ਟੀਚਿੰਗ ਅਵਾਰਡ <ref>{{Cite web |title=OTA: Recipients — Site |url=http://www.artsci.utoronto.ca/faculty-staff/awards/ota-recipients |access-date=2018-10-15 |website=www.artsci.utoronto.ca |language=en-us |archive-date=2018-10-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181016032849/http://www.artsci.utoronto.ca/faculty-staff/awards/ota-recipients |url-status=dead }}</ref> * 2011-ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਐਸਟ੍ਰੋਨੋਮਿਕਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਪੀ. ਜੀ. ਮਾਰਟਿਨ <ref>{{Cite web |title=Martin Award - CASCA |url=https://casca.ca/?page_id=574 |access-date=2018-10-15 |website=casca.ca |language=en-US}}</ref> * 2015-ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਰਾਇਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਫੈਲੋ <ref>{{Cite news|url=http://www.dunlap.utoronto.ca/u-of-ts-abraham-becomes-new-fellow-of-the-royal-society-of-canada/|title=U of T's Abraham becomes new Fellow of the Royal Society of Canada - Dunlap Institute|work=Dunlap Institute|access-date=2018-10-15|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |title=FELLOWS DIRECTORY {{!}} The Royal Society of Canada |url=https://rsc-src.ca/en/search-fellows |access-date=2019-11-05 |website=rsc-src.ca |archive-date=2020-04-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200416223518/https://rsc-src.ca/en/search-fellows |url-status=dead }}</ref> * 2017-ਕੈਨੇਡਾ ਕੌਂਸਲ ਕਿਲਮ ਰਿਸਰਚ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ <ref>{{Cite web |title=Roberto Abraham - using the Dragonfly Array telescope for new discoveries {{!}} Killam Laureates |url=http://killamlaureates.ca/scholar-profile/roberto-abraham-using-the-dragonfly-array-telescope-for-new-discoveries |access-date=2018-10-15 |website=killamlaureates.ca}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.astro.utoronto.ca/~abraham/Web/Welcome.html ਟੋਰਾਂਟੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ-ਪ੍ਰੋ. ਰੌਬਰਟੋ ਅਬਰਾਹਮ] * [https://web.archive.org/web/20070716062423/http://odysseus.astro.utoronto.ca/ggs-blog/?page_id=35 ਮਿਥੁਨ ਉਤਪਤ ਸਰਵੇਖਣ ਬਲੌਗ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1965]] b6b1ujqiyonic0tl57tikzlgem9w86b 0 189628 773639 768717 2024-11-17T15:19:02Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773639 wikitext text/x-wiki '''ਤਿਲਕ ਕਾਮੋਦ''' [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਧੁਰ ਤੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ [[ਰਾਗ]] ਹੈ। {| class="wikitable" |+ !ਥਾਟ !ਖਮਾਜ |- | ਸੁਰ |ਇਸ ਰਾਗ 'ਚ ਸਾਰੇ ਸੁਰ ਸ਼ੁੱਧ ਲਗਦੇ ਹਨ ਅਰੋਹ ਵਿੱਚ ਧੈਵਤ ਵਰਜਤ ਹੈ ਅਵਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸੱਤੇ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ |- |ਜਾਤੀ |ਸ਼ਾਡਵ-ਸੰਪੂਰਣ |- |ਅਰੋਹ |ਪ(ਮੰਦਰ) ਨੀ (ਮੰਦਰ) ਸ ਰੇ ਗ ਸ ਰੇ ਮ ਪ ਨੀ ਸੰ |- |ਅਵਰੋਹ |ਸੰ ਪ ਧ ਮ ਗ ਸ ਰੇ ਗ ਸ ਨੀ(ਮੰਦਰ) ਪ(ਮੰਦਰ) ਨੀ(ਮੰਦਰ)ਸ ਰੇ ਗ ਸ |- |ਪਕੜ |ਪ(ਮੰਦਰ)ਨੀ (ਮੰਦਰ)ਸ ਰੇ ਗ ਸ ਰੇ ਪ ਮ ਗ ਸ ਨੀ(ਮੰਦਰ) |- |ਵਾਦੀ |ਰੇ |- |ਸੰਵਾਦੀ |ਪ |- |ਸਮਾਂ |ਰਾਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪਹਿਰ |- |ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਰਾਗ |ਦੇਸ਼ |} ਰਾਗ ਤਿਲਕ ਕਾਮੋਦ ਬਾਰੇ ਵਿਸਤਾਰ 'ਚ ਜਾਣਕਾਰੀ:- * ਰਾਗ ਤਿਲਕ ਕਾਮੋਦ ਦੀ ਜਾਤੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਮਤ ਭੇਦ ਹਨ ਕੁੱਝ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਗੰਧਾਰ ਤੇ ਧੈਵਤ ਦੋ ਸੁਰ ਵਰਜਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਜਾਤੀ ਔਡਵ-ਸੰਪੂਰਣ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਕੁੱਝ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਇਸ ਦੀ ਜਾਤੀ ਔਡਵ-ਸ਼ਾਡਵ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਚਲਣ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸ਼ਾਡਵ-ਸੰਪੂਰਣ ਹੈ। * ਰਾਗ ਤਿਲਕ ਕਾਮੋਦ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੁਰ ਸ਼ੁੱਧ ਲਗਦੇ ਹਨ ਪਰ ਕਈ ਵਾਰ ਕੁੱਝ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਕੋਮਲ ਨੀ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। * ਇਸ ਰਾਗ ਦੀ ਚਾਲ ਵਕ੍ਰ (ਟੇਢੀ) ਹੁੰਦੀ ਹੈ। * ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਅਵਰੋਹ 'ਚ ਤਾਰ ਸਪ੍ਤਕ ਦੇ ਸੰ ਤੋਂ ਪੰ ਸੁਰ ਤੱਕ ਆਓਣਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਧੁਰ ਅਸਰ ਛਡਦਾ ਹੈ। * ਇਹ ਰਾਗ ਇਕ ਚੰਚਲ ਅਤੇ ਰੋਮਾੰਟਿਕ ਸੁਭਾ ਦਾ ਰਾਗ ਹੈ। * ਰਾਗ ਦਾ ਨਾਮ ਤਿਲਕ ਕਾਮੋਦ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਕਾਮੋਦ ਰਾਗ ਦੀ ਕੋਈ ਝਲਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਪਰ ਇਸਦੇ ਸੁਰ ਰਾਗ ਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ ਪਰ ਦੋਨਾਂ ਰਾਗਾਂ 'ਚ ਸੁਰਾਂ ਦਾ ਚਲਣ ਵਖਰਾ ਵਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਮਾਹੋਲ ਵੀ ਵਖਰਾ ਵਖਰਾ। * ਰਾਗ ਤਿਲਕ ਕਾਮੋਦ ਵਿੱਚ '''ਰੇ ਪ''' ਅਤੇ '''ਸੰ ਪੰ''' ਸੁਰ ਸੰਗਤੀ ਵਾਰ ਵਾਰ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। * ਇਸ ਦਾ ਸੁਭਾ ਸ਼ੋਖ ਤੇ ਚੰਚਲ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਛੋਟਾ ਖਿਆਲ ਅਤੇ ਠੁਮਰੀ ਜਿਆਦਾ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਧ੍ਰੁਪਦ ਵੀ ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਨਿਸ਼ਾਦ ਤੇ ਜਦੋਂ ਠੇਹਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦੀ ਮਧੁਰਤਾ 'ਚ ਹੋਰ ਵੀ ਇਜ਼ਾਫ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਠੇਹਿਰਾਵ ਇਸ ਰਾਗ ਦੀ ਪਛਾਣ ਵੀ ਹੈ। * ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਤਰਾਨਾ,ਹੋਰੀ,ਗੀਤ ਅਤੇ ਗਜ਼ਲ ਵੀ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । * ਇਸ ਰਾਗ ਨੂੰ ਬਰਸਾਤ 'ਚ ਵੀ ਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। '''<u>ਰਾਗ ਤਿਲਕ ਕਾਮੋਦ 'ਚ ਆਲਾਪ :-</u>''' ਸ, ਰੇ--ਗ--ਸ--ਨੀ(ਮੰਦਰ)---ਪ(ਮੰਦਰ)ਨੀ(ਮੰਦਰ)--ਸ, ਰੇ--ਗ--ਸ--ਰੇ ਪ ਮ ਗ-----ਸ --ਰੇ --ਗ, ਸ--ਨੀ(ਮੰਦਰ) ਪ(ਮੰਦਰ)--ਨੀ(ਮੰਦਰ)--ਸ ਰੇ ਗ,ਸ ਸ, ਰੇ--ਮ--ਪ-,ਧ ਪ ਮ ਗ---- ਸਰੇਗ,ਸ ਨੀ(ਮੰਦਰ),ਸ ਰੇ ਮ ਪ ਸੰ -- ਪੜ੍ਹ --ਮ--ਪ--ਮ--ਗ--ਸ ਰੇ --ਗ--ਸ ਨੀ(ਮੰਦਰ) --ਰੇ-ਮ-ਪ ਧ,ਮਗ --ਸਰੇਗ,ਸਨੀ(ਮੰਦਰ)---ਪ(ਮੰਦਰ)ਨੀ (ਮੰਦਰ)ਸ ਰੇ ਗ---ਸ   '''ਰਾਗ ਤਿਲਕ ਕਾਮੋਦ 'ਚ ਕੁੱਝ ਫਿਲਮੀ ਗੀਤ-''' {| class="wikitable" |+ !ਗੀਤ !ਸੰਗੀਤਕਾਰ/ ਗੀਤਕਾਰ !ਗਾਇਕ/ ਗਾਇਕਾ !ਫਿਲਮ/ |- |ਬਦਰਿਯਾ ਬਰਸ ਗਈ ਉਸ ਪਾਰ | ---/ਪੰਡਿਤ ਇੰਦਰ |ਮੁਕੇਸ਼,ਖੁਰਸ਼ੀਦ ਬੇਗ਼ਮ/ਹਮੀਦਾ ਬਾਨੋ |ਮੂਰਤੀ/1945 |- |ਚਲੀ ਚਲੀ ਰੇ ਮਾਈ ਤੋ ਦੇਸ ਪਰਾਏ |ਸਰਦਾਰ ਮਲਿਕ/ਭਰਤ ਵਿਆਸ |ਆਸ਼ਾ ਭੋੰਸਲੇ |ਸਾਰੰਗ/1960 |- |ਹਮਨੇ ਤੁਝਕੋ ਪਿਆਰ ਕਿਯਾ ਹੈ ਜਿਤਨਾ |ਕਲਿਆਨ ਜੀ ਆਨੰਦ ਜੀ/ ਇੰਦੀਵਰ |ਮੁਕੇਸ਼ |ਦੂਲਹਾ-ਦੁਲਹਨ/1964 |- |ਹਿਯਾ ਜਰਤ ਰਹਤ ਦਿਨ ਰੈਨ |ਪੰਡਿਤ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ/ਅਨਜਾਨ |ਮੁਕੇਸ਼ |ਗੋਦਾਨ/1963 |- |ਵਫ਼ਾ ਜਿਨਸੇ ਕੀ ਬੇਵਫਾ ਹੋ ਗਏ ਹੈਂ |ਰਵੀ /ਪ੍ਰੇਮ ਧਵਨ |ਮੁਕੇਸ਼ |ਪਿਆਰ ਕਾ ਸਾਗਰ/196। |- |ਮੁਝੇ ਮਿਲ ਗਈ ਹੈ ਮੁਹੱਬਤ |ਦਤ੍ਤਾਰਾਮ ਨਾਇਕ/ਗੁਲਸ਼ਨ ਬਾਵਰਾ |ਮੁਕੇਸ਼ |ਪਹਿਲਾ ਪਿਆਰ/ 196। |- |ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਦਿਲ ਸੇ ਭੁਲਾਨੇ ਚਲਾ ਹੂੰ |ਸ਼ੰਕਰ ਜੈਕਿਸ਼ਨ/ ਸ਼ੈਲੇਂਦਰ |ਮੁਕੇਸ਼ |ਹਰਿਆਲੀ ਔਰ ਰਾਸਤਾ/1962 |- |ਠੰਡੀ ਠੰਡੀ ਸਾਵਨ ਕੀ |ਸਲਿਲ ਚੌਧਰੀ/ਸ਼ੈਲੇਂਦਰ |ਆਸ਼ਾ ਭੋੰਸਲੇ |ਜਾਗਤੇ ਰਹੋ/1956 |- |ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ ਬਿਨ ਜੀ ਨਾ ਲਾਗੇ ਘਰ ਮੇਂ |ਵਨਰਾਜ ਭਾਟਿਯਾ/ਮਜਰੂਹ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰੀ |ਪ੍ਰੀਤਿ ਸਾਗਰ |ਭੂਮਿਕਾ/1977 |- |ਯਹ ਨੀਰਾ ਕਹਾਂ ਸੇ ਬਰਸੇ |ਜੈਦੇਵ/ਪਦਮਾ ਸਚਦੇਵ |ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ |ਪ੍ਰੇਮ ਪਰਬਤ/ 1973 |- |ਆਓਗੇ ਜਬ ਤੁਮ ਸਾਜਨਾ |ਸੰਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਂਡਲੇ/ਇਰਸ਼ਾਦ ਕਾਮਿਲ |ਉਸਤਾਦ ਰਾਸ਼ਿਦ ਖਾਨ |ਜਬ ਵੀ ਮੇੱਟ/2007 |} ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== * [http://chandrakantha.com/raga_raag/tilak_kamod/tilak_kamod.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100102053824/http://chandrakantha.com/raga_raag/tilak_kamod/tilak_kamod.html |date=2010-01-02 }} * [http://www.itcsra.org/sra_raga/sra_raga_that/sra_raga_that_links/raga.asp?raga_id=28 SRA on Samay and Ragas] * [https://www.youtube.com/watch?v=Ri-PKhNy2Xk Sarod performance by Arnab Chakrabarty] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਾਗ]] 2c696yolh3kqzo8nkxxcqowh3qryvn6 0 190308 773670 772075 2024-11-17T19:11:56Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773670 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਪੋਰੀ ਮੋਨੀ | image = Pori Moni 2024 close 22 (cropped).jpg | caption = 2024 ਵਿੱਚ ਪੋਰੀ ਮੋਨੀ | native_name = পরীমণি | native_name_lang = bn | birth_name = ਸ਼ਮਸੁੰਨਹਾਰ ਸਮ੍ਰਿਤੀ | birth_date = {{birth date and age|1992|10|24|df=yes}} | birth_place = ਸਤਖੀਰਾ, [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]]<ref>{{Cite news|date=2020-12-31|title=Pori Moni: A Dazzling Star in Bangladeshi Cinema |url=https://unb.com.bd/category/Entertainment/pori-moni-a-dazzling-star-in-bangladeshi-cinema/32698|access-date=2021-01-03|work=UNB|language=en|archive-date=17 December 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191217083701/http://unb.com.bd:80/category/Entertainment/pori-moni-a-dazzling-star-in-bangladeshi-cinema/32698|url-status=live}}</ref> | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years_active = 2013–ਵਰਤਮਾਨ | spouse = {{plainlist| * {{marriage|ਇਸਮੈਲ ਹੁਸੈਨ|2010|2012|end=div}}<ref>{{cite news|url=https://www.deshrupantor.com/entertainment/2020/08/16/239077|script-title=bn:নতুন বিয়েও কি ভেঙে গেল পরীমনির?|work=Desh Rupantor|date=16 August 2020|language=bn}}</ref> * {{marriage|ਫਿਰਦੌਸ ਕਬੀਰ ਸੌਰਵ|2012|2014|end=div}}<ref name="jug6Aug2021">{{cite news |url=https://www.jugantor.com/entertainment/451062/%E0%A6%8F%E0%A6%95%E0%A6%A8%E0%A6%9C%E0%A6%B0%E0%A7%87-%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B0-%E0%A6%AF%E0%A6%A4-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%9F%E0%A7%87-%E0%A6%93-%E0%A6%98%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%A0-%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95 |script-title=bn:একনজরে পরীমনির যত বিয়ে ও ঘনিষ্ঠ সম্পর্ক |work=Jugantor |date=6 August 2021 |language=bn}}</ref> * {{marriage|ਤਮੀਮ ਹਸਨ|2017|2019|end=div}}<ref name="jug6Aug2021"/> * {{marriage|ਕਮਰੁਜ਼ਮਾਨ ਰੌਨੀ|2020|2020|end=div}}<ref>{{cite news |url=https://www.prothomalo.com/entertainment/dhallywood/%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B0-%E0%A7%A9-%E0%A6%9F%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A7%9F%E0%A7%87-%E0%A6%95%E0%A6%BF-%E0%A6%AD%E0%A7%87%E0%A6%99%E0%A7%87%E0%A6%87-%E0%A6%97%E0%A7%87%E0%A6%B2 |script-title=bn:পরীমনির ৩ টাকার বিয়ে কি ভেঙেই গেল? |work=Prothom Alo |date=16 August 2020 |language=bn}}</ref> * {{marriage|ਸਰਫੁਲ ਰਾਜ਼|2021|2023|end=div}}<ref name="pa31Dec2022" /><ref>{{Cite news |script-title=bn:জেল থেকে বেরিয়ে সিনেমার সেটে প্রেম, তারপর বিয়ে করেন পরীমণি |url=https://www.jamuna.tv/news/307480 |access-date=2022-01-10 |work=Jamuna Television |language=bn}}</ref> }} | children = 1 | awards = }} '''ਸ਼ਮਸੁੰਨਹਾਰ ਸਮ੍ਰਿਤੀ''' ({{Lang-bn|শামসুন্নাহার স্মৃতি}}; ਜਨਮ 24 ਅਕਤੂਬਰ 1992), ਉਸ ਦੇ ਸਟੇਜ ਨਾਮ '''ਪੋਰੀ ਮੋਨੀ''' ਦੁਆਰਾ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ,<ref>{{Cite news|url=https://www.theindependentbd.com/post/221677|title=Pori Moni: A dazzling star in Dhallywood|work=The Independent|access-date=2023-04-02}}</ref> ਇੱਕ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2021-12-08 |script-title=bn:গভীর রাতে কার উপর অভিমান করে ফোন ভাঙলেন পরীমনি? |url=https://www.dainikeidin.com/2021/12/08/35679.html |access-date=2021-12-08 |website=Dainik Eidin - দৈনিক এইদিন |language=bn}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਸਫਲ ਅਭਿਨੇਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name="tbs15Jun2021">{{Cite news|url=https://www.tbsnews.net/glitz/pori-moni-pirojpur-fdcs-most-popular-heroine-261277|title=Pori Moni: From Pirojpur to FDC's most popular heroine|last=Siddique|first=Habibullah|date=15 June 2021|work=The Business Standard}}</ref> 2020 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੂੰ [[ਫੋਰਬਜ਼|ਫੋਰਬਸ ਏਸ਼ੀਆ]] ਦੇ "100 ਡਿਜੀਟਲ ਸਟਾਰਸ" ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Watson |first=Rana Wehbe |title=Forbes Asia's 100 Digital Stars |url=https://www.forbes.com/sites/ranawehbe/2020/12/07/forbes-asias-100-digital-stars/ |access-date=2021-09-17 |website=Forbes |language=en}}</ref> ਪੋਰੀ ਮੌਨੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਮਾਡਲ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 2015 ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ ''ਰਾਣਾ ਪਲਾਜ਼ਾ'' ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮ ਇੰਡਸਟਰੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ 2016 ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮ <nowiki><i id="mwKg">ਧੂਮਕੇਤੂ</i></nowiki> ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਸਫਲਤਾ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/showbiz/movie-review/bangla/dhumketu-1344898|title=Dhumketu|date=2017-01-14|work=The Daily Star|access-date=2023-04-02|language=en}}</ref> ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਫ਼ਿਲਮਾਂ: ''ਸਵਪਨਾਜਾਲ'' (2018), ''ਗੁਨੀਨ'' (2022) ਅਤੇ ''ਅੰਤੋਰ ਜਾਲਾ'' (2017) ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਕਈ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤੇ ਹਨ, ਉਸ ਨੇ 21ਵੇਂ ਮੇਰਿਲ-ਪ੍ਰੋਥਮ ਆਲੋ ਅਵਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਲੋਚਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://en.prothomalo.com/entertainment/Who-wins-what-at-Meril-Prothom-Alo-Awards|title=Who wins what at Meril-Prothom Alo Awards|work=Prothom Alo|access-date=2023-04-02|language=en}}</ref> == ਆਰੰਭਕ ਜੀਵਨ == ਸ਼ਮਸੁੰਨਹਾਰ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਜਨਮ 24 ਅਕਤੂਬਰ 1992,<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/world/south-asia/bangladeshi-actress-alleges-rape-murder-attempt-by-businessman-seeks-justice-from-pm-in-fb-post/articleshow/83502517.cms|title=Bangladeshi actress alleges rape, murder attempt by businessman, seeks justice from PM in Facebook post|work=[[The Times of India]]}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.telegraphindia.com/world/bangladeshi-businessman-arrested-after-film-actress-alleges-rape/cid/1818802|title=Bangladeshi businessman arrested after film actress alleges rape|work=The Telegraph}}</ref> ਸਤਖੀਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਹ ਪਿਰੋਜਪੁਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਾਨਾ-ਨਾਨੀ ਦੇ ਘਰ ਵੱਡੀ ਹੋਈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=May 2023}} == ਕਰੀਅਰ == ਰਾਣਾ ਪਲਾਜ਼ਾ ਆਫ਼ਤ ' ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਮੌਨੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫ਼ਿਲਮ, ''ਰਾਣਾ ਪਲਾਜ਼ਾ'',<ref>{{Cite news|url=https://www.ntvbd.com/entertainment/11947/%E0%A6%85%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A3-%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A7%9F%E0%A7%87%E0%A6%9B%E0%A6%BF-%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A7%9F--%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A6%BF|work=NTV|language=bn|script-title=bn:অভিনয়ের প্রমাণ দিয়েছি 'রানা প্লাজা'য়: পরীমনি}}</ref> ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਫ਼ਿਲਮ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਆਫ਼ਤ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋਕ ਗਲਤ ਸਮਝ ਸਕਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/arts-entertainment/6-month-ban-rana-plaza-movi-131812|title=6-month ban on Rana Plaza movie|date=2015-08-24|work=The Daily Star|access-date=2018-12-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20181219152729/https://www.thedailystar.net/arts-entertainment/6-month-ban-rana-plaza-movi-131812|archive-date=19 December 2018}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਦੂਜੀ ਫ਼ਿਲਮ ''ਭਲੋਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ਿਮਾਹੀਨ'' 13 ਫਰਵਰੀ 2015 ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ''ਆਰੋ ਭਲੋਬਾਸ਼ਬੋ ਤੋਮੇ'' ਅਤੇ ''ਧੂਮਕੇਤੂ'' ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਕਿਬ ਖਾਨ ਨਾਲ ਸਹਿ-ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.bd-pratidin.com/entertainment/2018/10/12/367621|date=2018-10-12|work=Bangladesh Pratidin|access-date=2021-09-12|language=bn|script-title=bn:ফের প্রেক্ষাগৃহে শাকিব-পরীর ধূমকেতু}}</ref> == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਮੌਨੀ ਨੇ 2010 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਇਸਮਾਈਲ ਹੁਸੈਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 2012 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.dhakapost.com/country/51898|title=Teachers are still proud of Parimani|work=Dhaka Post|access-date=2021-08-13|language=bn}}</ref> ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2012 ਵਿੱਚ ਫੁੱਟਬਾਲਰ ਫਿਰਦੌਸ ਕਬੀਰ ਸੌਰਵ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.ittefaq.com.bd/entertainment/265369/চার-বিয়ে-করেও-স্বামীহারা-পরীমণি|work=The Daily Ittefaq|access-date=2021-08-13|script-title=bn:চার বিয়ে করেও স্বামীহারা পরীমণি!|trans-title=Pori Moni without husband even after four marriages!}}</ref> 2019 ਵਿੱਚ ਮੌਨੀ ਦੀ ਮੰਗਣੀ ਆਰਜੇ ਤਮੀਮ ਹਸਨ ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬ੍ਰੇਕਅੱਪ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/arts-entertainment/news/pori-monis-engagement-tamim-hasan-1702597|title=Pori Moni's engagement to Tamim Hasan|date=15 February 2019|work=The Daily Star}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.daily-sun.com/post/398771/Porimoni's-engagement-breaks-up-before-marriage|title=Porimoni's engagement breaks up before marriage!|work=Daily Sun}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/showbiz/cover-story/actress-pori-moni-announced-her-love-relationship-with-rj-tamim-hasan-1436827|title=PORI IN LOVE|date=22 July 2017|work=The Daily Star}}</ref> ਮਾਰਚ 2020 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਕਮਰੁਜ਼ਮਾਨ ਰੌਨੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਪਰ ਇਹ ਵਿਆਹ ਟਿਕ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.dhakatribune.com/showtime/2020/03/20/pori-moni-gets-married|title=Pori Moni gets married|date=2020-03-20|work=Dhaka Tribune|access-date=2021-09-17}}</ref><ref>{{Cite web |date=2020-12-25 |title=Dhallywood Stars Who Got Divorced in 2020 |url=https://editorialge.com/2020-dhallywood-stars-marriage-divorce/ |access-date=2022-01-10 |website=Editorialge |language=en-US}}</ref> ਅਕਤੂਬਰ 2021 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਅਭਿਨੇਤਾ-ਮਾਡਲ ਸਰਫੁਲ ਰਾਜ਼ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਰਾਜ਼-ਪੋਰੀਮੋਨੀ 10 ਅਗਸਤ 2022 ਨੂੰ ਇੱਕ ਲੜਕੇ, ਸ਼ਾਹੀਮ ਮੁਹੰਮਦ ਰਾਜਿਆ ਦੇ ਮਾਪੇ ਬਣੇ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/entertainment/tv-film/news/pori-moni-posts-picture-son-reveals-name-3092481|title=Pori Moni posts picture with son, reveals name|date=2022-08-11|work=The Daily Star|access-date=2022-08-12|language=en}}</ref> 31 ਦਸੰਬਰ 2022 ਨੂੰ, ਮੌਨੀ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਰਾਜ਼ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵੱਖ ਹੋਣ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਪੁੱਤਰ ਰਾਜਿਆ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਘਰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।<ref name="pa31Dec2022">{{Cite news|url=https://en.prothomalo.com/entertainment/o70zoije87|title=Parted ways today, will send divorce letter soon: Pori Moni|date=2022-12-31|work=Prothom Alo|access-date=2022-12-31|language=en}}</ref> ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮੁੜ-ਮੁੜ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਏ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/entertainment/tv-film/news/you-are-animal-learn-be-decent-human-first-pori-moni-razz-3337261|title=You are an animal, learn to be a decent human first: Pori Moni to Razz|date=2023-06-04|work=The Daily Star|access-date=2023-06-04|language=en}}</ref> ਤਨਜਿਨ ਤਿਸ਼ਾ, ਨਜ਼ੀਫਾ ਤੁਸ਼ੀ, ਅਤੇ ਸੁਨੇਰਾਹ ਬਿਨਤੇ ਕਮਲ ਸਮੇਤ ਇੱਕ ਹੋਰ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਨਾਲ ਰਾਜ਼ ਦੇ ਕਈ ਸਬੰਧਾਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ,<ref>{{Cite web |last= |first= |date=2023-06-07 |title='I want divorce within 24 hours'- Pori Moni cried in live program |url=https://www.daily-bangladesh.com/english/entertainment/84061 |access-date=2023-07-26 |website=Daily Bangladesh |language=en}}</ref> ਪੋਰੀ ਮੌਨੀ ਨੇ 18 ਸਤੰਬਰ 2023 ਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.channelionline.com/razz-talks-about-divorce/|title=Razz talks about divorce|last=|first=|date=2023-09-22|work=Channel I|access-date=2023-09-22|language=bn}}</ref> == ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ == {| class="wikitable sortable" !Year !Film !Role !Director ! class="unsortable" scope="col" |{{Abbr|Ref.|Reference(s)}} |- | rowspan="6" |2015 |''Bhalobasha Simahin'' |Simana |Shah Alam Mondal |<ref>{{Cite news|url=https://en.ntvbd.com/entertainment/999/Porimonis-first-movie-trailer-released|title=Porimoni's first movie trailer released|last=Sohel|first=Sheikh Khalil|date=18 February 2015|work=NTV}}</ref> |- |''Pagla Deewana'' |Layla |Wazed Ali Sumon |<ref>{{Cite news|url=http://www.prothom-alo.com/entertainment/article/494548/%E0%A6%A6%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B6%E0%A6%95%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B2-%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%87-%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%AC-%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A6%BF|last=Qadir|first=Manzoor|date=4 April 2015|work=Prothom Alo|access-date=2 December 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151216181803/http://www.prothom-alo.com/entertainment/article/494548/%E0%A6%A6%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B6%E0%A6%95%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A6%B2-%E0%A6%95%E0%A6%B0%E0%A7%87-%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%AC-%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A6%BF|archive-date=16 December 2015|language=bn|script-title=bn:দর্শকদের পাগল করে দেব: পরীমনি|trans-title=The audience will go crazy: Pori Moni}}</ref> |- |''Aro Bhalobashbo Tomay'' |Nolok |SA Haque Olike |<ref>{{Cite news|url=http://www.thedailystar.net/arts-entertainment/dhallywood/%E2%80%9Caro-bhalobashbo-tomay%E2%80%9D-get-countrywide-release-today-126601|title='Aro Bhalobashbo Tomay' to get countrywide release today|date=14 August 2015|work=The Daily Star|access-date=16 February 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160207002032/http://www.thedailystar.net/arts-entertainment/dhallywood/%E2%80%9Caro-bhalobashbo-tomay%E2%80%9D-get-countrywide-release-today-126601|archive-date=7 February 2016}}</ref> |- |''Lover Number One'' |Dola |Faruq Omar |<ref>{{Cite news|url=https://www.ntvbd.com/entertainment/18596/%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%A8-%E0%A6%89%E0%A7%9C%E0%A6%9B%E0%A7%87-%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A7%80-%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A7%80-%E0%A6%9C%E0%A7%81%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%A5%E0%A6%AE-%E0%A6%9B%E0%A6%AC%E0%A6%BF|last=Babu|first=Mazhar|date=23 August 2015|work=NTV|language=bn|script-title=bn:কেমন উড়ছে বাপ্পী-পরী জুটির প্রথম ছবি?|trans-title=How is the first picture of Bappi-Pari pair flying?}}</ref> |- |''Nagar Mastan'' |Pori |Rakibul Alam Rakib |<ref>{{Cite news|url=https://www.prothomalo.com/entertainment/%E0%A6%9C%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%A6%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B0-%E0%A6%89%E0%A6%AA%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E2%80%98%E0%A6%A8%E0%A6%97%E0%A6%B0-%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E2%80%99|date=22 October 2015|work=Prothom Alo|language=bn|script-title=bn:জন্মদিনের উপহার 'নগর মাস্তান'|trans-title=Birthday Gift 'Nagar Mastan'}}</ref> |- |''Mohua Sundori'' |Mohua |Rowshon Ara Nipa |<ref>{{Cite news|url=http://www.thedailystar.net/showbiz/deshi-grapevine/pori-moni-makes-phone-call-%E2%80%9Cnirmol-jatra-utshob%E2%80%9D-175516|title=Pori Moni makes phone call to 'Nirmol Jatra Utshob'|date=21 November 2015|work=The Daily Star|access-date=2 December 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151210182427/http://www.thedailystar.net/showbiz/deshi-grapevine/pori-moni-makes-phone-call-%E2%80%9Cnirmol-jatra-utshob%E2%80%9D-175516|archive-date=10 December 2015}}</ref> |- | rowspan="3" |2016 |''Pure Jay Mon'' |Kiron |Apurba Rana |<ref>{{Cite news|url=http://bangla.thereport24.com/article/144205/M|date=29 January 2016|work=The Report 24|language=bn|script-title=bn:মন পোড়াবে 'পুড়ে যায় মন'|trans-title=}}</ref> |- |''Rokto'' |Sania |Wajed Ali Sumon |<ref>{{Cite news|url=http://en.bbarta24.net/interview/2016/09/24/4958|title=Pori Moni smiles as 'Rokto' abuzz with box office|date=24 September 2016|work=B Barta 24}}</ref> |- |''Dhumketu'' |Rukh Moni |Shafiq Hasan |<ref>{{Cite news|url=https://www.theindependentbd.com/arcprint/details/70330/2016-11-29|title=Happy comes up with item song|date=29 November 2016|work=The Independent|location=Dhaka}}</ref> |- | rowspan="5" |2017 |''Antor Jala'' |Sona |Malek Afsary |<ref>{{Cite news|url=https://www.theindependentbd.com/printversion/details/128185|title='Antor Jala' set to hit nationwide cinemas today|date=15 December 2017|work=The Independent|location=Dhaka}}</ref> |- |''Apon Manush'' |Kiron |[[Shah Alam Mondal]] |<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/showbiz/deshi-grapevine/pori-and-bappis-apon-manush-1397944|title=Pori and Bappi's 'Apon Manush'|date=29 April 2017|work=The Daily Star}}</ref> |- |''Innocent Love'' |Pari |Apurba Rana |<ref>{{Cite news|url=https://bangla.bdnews24.com/glitz/article1438333.bdnews|date=22 December 2017|work=bdnews24.com|language=bn|script-title=bn:পরীর 'ইনোসেন্ট লাভ' মুক্তি পেলো ৫৮ প্রেক্ষাগৃহে|trans-title=Pori Moni's 'Innocent Love' was released in 56 theaters}}</ref> |- |''Koto Shopno Koto Asha'' |Pori |Wakil Ahmed |<ref>{{Cite news|url=http://bangla.bdnews24.com/glitz/article1271836.bdnews|work=bdnews24.com|access-date=2017-01-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20170114225118/http://bangla.bdnews24.com/glitz/article1271836.bdnews|archive-date=14 January 2017|language=bn|script-title=bn:শুক্রবার মুক্তি পাচ্ছে 'কত স্বপ্ন কত আশা'}}</ref> |- |''Shona Bondhu'' |Kajol |Jahangir Alam Sumon |<ref>{{Cite news|url=https://www.kalerkantho.com/online/entertainment/2017/08/26/536492|date=26 August 2017|work=Kaler Kantho|language=bn|script-title=bn:পরীমনির সোনা বন্ধু|trans-title=Shona Bondu of Pori Moni}}</ref> |- |2018 |''Swapnajaal'' |Shuvra |Giasuddin Selim |<ref>{{Cite news|url=https://www.newagebd.net/print/article/38833|title=Swapnajaal weaves dreams in brutal reality|last=Kamol|first=Ershad|date=12 April 2018|work=New Age}}</ref> |- |2019 |''[[Amar Prem Amar Priya]]'' |Jannat |Shamimul Islam Shamim |<ref>{{Cite news|url=https://www.newagebd.net/article/64128/index.php|title=Two local, one Hollywood films to hit local cinemas today|date=8 February 2019|work=New Age}}</ref> |- | rowspan="1" |2020 |''Bishwoshundori'' |Shova |Chayanika Chowdhury |<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/arts-entertainment/news/siam-and-pori-moni-starrer-bishwoshundori-arrives-theatres-today-2009665|title=Siam and Pori Moni starrer 'Bishwoshundori' arrives in theatres today|last=Akbar|first=Zahid|date=11 December 2020|work=The Daily Star}}</ref> |- | rowspan="1" |2021 |''Sphulingo'' |Diba |Tauquir Ahmed |<ref>{{Cite news|url=https://www.thedailystar.net/arts-entertainment/film/news/leesa-gazis-baarir-naam-shahana-sheds-light-womans-courage-2127266|title=Leesa Gazi's 'Baarir Naam Shahana' sheds light on a woman's courage|last=Iqbal|first=Shababa|date=11 July 2021|work=The Daily Star}}</ref> |- | rowspan="2" |2022 |''Mukhosh'' |Sohana |Efthakhar Suvo |<ref>{{Cite news|url=https://www.tbsnews.net/splash/mosharraf-karims-mukhosh-be-released-4-march-369595|title=Mosharraf Karim's 'Mukhosh' to be released on 4 March|date=12 February 2022|work=The Business Standard|access-date=6 March 2022|language=en}}</ref> |- |''Gunin'' |Rabeya |Giasuddin Selim | |- | rowspan="3" |2023 |''Adventure of Sundarbans'' |Trisha |Abu Raihan Jewel |<ref name="tbs15Jun2021"/> |- |''Maa'' |Beena |Aranya Anwar | |- |''Puff Daddy'' |Tina |Shahid un Nabi | |- |2024 |<nowiki><i id="mwAZM">Kagojer Bou</i></nowiki> |Titli |Chayanika Chowdhury |<ref>{{Cite news|url=https://www.prothomalo.com/entertainment/dhallywood/4s2bws0tym|title=প্রচার ছাড়াই মুক্তি পেল তিন সিনেমা|last=Alam|first=Manjarul|date=2024-01-20|work=Prothom Alo|access-date=2024-02-04|language=bn}}</ref> |- | rowspan="11" |TBA |{{Pending film|Rongila Kitab}} |TBA |Anam Biswas |<ref>{{Cite web |title=Pori Moni Rongila Kitab |url=https://www.thedailystar.net/tags/pori-moni-rongila-kitab |access-date=2024-09-21 |website=The Daily Star |language=en}}</ref> |- | {{Pending film|Nodir Buke Chaad}} |Nodi |Shawkat Islam |<ref>{{Cite news|url=https://www.dhakatimes24.com/2021/06/14/218091/%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A6%BF-%E0%A6%85%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%80%E0%A6%A4-%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BE-%E0%A6%95%E0%A6%A4%E0%A6%97%E0%A7%81%E0%A6%B2%E0%A7%8B-%E0%A6%86%E0%A6%AA%E0%A6%A8%E0%A6%BF-%E0%A6%95%E0%A6%BF-%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A7%87%E0%A6%9B%E0%A7%87%E0%A6%A8-%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%96%E0%A7%81%E0%A6%A8-%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%81%E0%A6%A8-%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E0%A6%85%E0%A6%AD%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%9F%E0%A6%B6%E0%A7%88%E0%A6%B2%E0%A7%80|date=14 June 2021|work=Dhaka Times News|language=bn|script-title=bn:পরীমনি অভিনীত সিনেমা কতগুলো? আপনি কি দেখেছেন? দেখুন, জানুন তার অভিনয়শৈলী}}</ref> |- | {{Pending film|Pritilata}} |[[ਪ੍ਰੀਤੀਲਤਾ ਵਾਦੇਦਾਰ|Pritilata Waddedar]] |Rashid Palash |<ref name="tbs15Jun2021" /> |- | {{Pending film|Rana Plaza}} |Reshma |Nazrul Islam Khan |<ref>{{Cite news|url=https://www.daily-sun.com/post/78042/Trailer-of-the-movie-%E2%80%9CRana-Plaza%E2%80%9D|title=Trailer of the movie "Rana Plaza"|date=22 September 2015|work=Daily Sun|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://asia.nikkei.com/NAR/Articles/Rana-Plaza-filmmakers-struggle-to-get-movie-released-in-Bangladesh|title='Rana Plaza' filmmakers struggle to get movie released in Bangladesh|last=Freeman|first=Joe|date=6 October 2015|work=Nikkei Asia|last2=Rozario|first2=Rock Ronald}}</ref> |- |{{Pending film|Dodor Golpo}} |Kajol Chowdhury |Reza Ghotok | |- | {{Pending film|1971 Shei Shob Din}} | {{TBA}} |Hridi Haq |<ref>{{Cite news|url=https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/03/03/pori-moni-set-to-act-in-upcoming-liberation-war-film|title=Pori Moni set to act in upcoming Liberation War film|date=2020-03-03|work=Dhaka Tribune|access-date=2020-10-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20201031025257/https://www.dhakatribune.com/bangladesh/2020/03/03/pori-moni-set-to-act-in-upcoming-liberation-war-film|archive-date=31 October 2020}}</ref> |- | {{Pending film|Amar Mon Jure Tui}} | {{TBA}} |Wajed Ali Sumon |<ref>{{Cite news|url=https://www.banglanews24.com/entertainment/news/bd/259060.details|date=24 January 2014|work=Banglanews24.com|language=bn|script-title=bn:দীর্ঘদিন পর ‍অ্যাকশন হিরো রুবেল}}</ref> |- | {{Pending film|Bahaduri}} | {{TBA}} |Shafiq Hasan |<ref>{{Cite news|url=http://m.thedailynewnation.com/print-news/261697|title=Symon Sadik can't think anything without film|date=30 August 2020|work=The New Nation|archive-url=https://web.archive.org/web/20210208125258/http://m.thedailynewnation.com/print-news/261697|archive-date=8 ਫ਼ਰਵਰੀ 2021|access-date=21 ਅਕਤੂਬਰ 2024|url-status=dead}}</ref> |- | {{Pending film|Dorodiya}} | {{TBA}} |Wazed Ali Sumon |<ref name="bk19Nov2017">{{Cite news|url=https://www.bhorerkagoj.com/2017/11/19/%E0%A6%9B%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%B0-%E0%A6%B6%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A7%81-%E0%A6%86%E0%A6%9B%E0%A7%87-%E0%A6%B6%E0%A7%87%E0%A6%B7-%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%87/|date=19 November 2017|work=Bhorer Kagoj|language=bn|script-title=bn:ছবির শুরু আছে শেষ নেই|trans-title=There is no end to the beginning of the picture}}</ref> |- | {{Pending film|Probashi Don}} | {{TBA}} |Shaheen Sumon |<ref name="bk19Nov2017" /><ref>{{Cite news|url=https://www.jagonews24.com/entertainment/news/73516|date=7 January 2016|work=Jago News 24|language=bn|script-title=bn:ভিসার অপেক্ষায় শাহিন সুমনের প্রবাসী ডন|trans-title=Shaheen Sumon's Probashi Don is waiting for a visa}}</ref> |- | {{Pending film|Surprise}} | {{TBA}} |F. I. Manik |<ref name="bk19Nov2017" /> |} == ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ == * ''ਦੂਜੀ ਪਾਰੀ'' (2013–2014) - ਇਦਰੀਸ ਹੈਦਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ <ref>{{Cite news|url=https://unicef.org.ar/bew/video-Argen-v-ch1.html|script-title=bn:খাম খুলে দেখি ২১ হাজার টাকা : পরীমনি|access-date=2024-10-21|archive-date=2021-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20210614192028/https://unicef.org.ar/bew/video-Argen-v-ch1.html|url-status=dead}}</ref> * ''ਵਿਸ਼ੇਸ਼'' * ''ਵਾਧੂ ਬੈਚਲਰ'' * ''ਨਾਰੀ'' * ''ਨੋਬੋਨੀਤਾ ਤੋਮਰ ਜੋਨੋ'' * ''ਓਸ਼ੋਮਾਪਟੋ ਵਲੋਭਾਸ਼ਾ'' * ''ਮੋਨ ਭਲੋ ਨਾਇ'' * ''ਕੋਠਾ ਦਿਲਮ'' * ''ਈਪਰ ਓਪਾਰ'' * ''ਕੀਨੋ ਮੀਚ ਨੋਕਖੋਤਰੇ'' * ''ਅਕਤੁਖਾਨੀ'' == ਲਘੂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ == {| class="wikitable sortable" style="background:#F5F5F5;" !ਸਾਲ ! ਸਿਰਲੇਖ ! ਓ.ਟੀ.ਟੀ ! ਅੱਖਰ ! ਡਾਇਰੈਕਟਰ ! ਨੋਟਸ |- | 2018 | ''ਪ੍ਰੀਤੀ'' | ਬਾਇਓਸਕੋਪ | ਪ੍ਰੀਤੀ | ਅਬਦੁਲ ਕਾਦਰ | |} == ਇਨਾਮ == {| class="wikitable" !ਸਾਲ ! ਅਵਾਰਡ ! ਸ਼੍ਰੇਣੀ ! ਫਿਲਮ ! ਨਤੀਜਾ ! {{Abbr|Ref|References}} |- | 2016 | ਬਾਬੀਸਾਸ ਅਵਾਰਡ | ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾ | ''[[Mohua Sundori|ਮੋਹੁਆ ਸੁੰਦਰੀ]]'' | {{Won}} | |- | rowspan="3" | 26 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2019 | rowspan="3" | ਮੇਰਿਲ-ਪ੍ਰੋਥਮ ਆਲੋ ਅਵਾਰਡਸ | ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਆਲੋਚਕ ਪੁਰਸਕਾਰ | rowspan="3" | ''ਸਵਪਨਾਜਾਲ''| {{Won}} | rowspan="3" | <ref>{{Cite news|url=https://www.prothomalo.com/entertainment/article/1590868|work=Prothom Alo|script-title=bn:'দেবী' ও 'স্বপ্নজাল' সমানে সমান}}</ref> |- | ਸਰਬੋਤਮ ਫਿਲਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ | rowspan=2 {{Nom}} |- | ਸਰਵੋਤਮ ਫਿਲਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ (ਆਲੋਚਕ) |- | ਅਕਤੂਬਰ 22, 2019 | ਭਾਰਤ-ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਫਿਲਮ ਅਵਾਰਡ | ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਭਿਨੇਤਰੀ | rowspan="2" | ''[[Amar Prem Amar Prya|ਅਮਰ ਪ੍ਰੇਮ ਅਮਰ ਪਿਆਰਾ]]''| {{Won}} | <ref>{{Cite web |script-title=bn:Chander Hat in Dhaka on the stage of the first India-Bangladesh Film Awards, who got it? Take a look ... |url=https://eisamay.indiatimes.com/entertainment/cinema/complete-winners-list-of-bharat-bangladesh-film-awards-ceremony-for-the-first-time/articleshow/71709772.cms}}</ref> |- | 25 ਜੁਲਾਈ, 2020 | CJFB ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ | ਸਰਵੋਤਮ ਅਭਿਨੇਤਰੀ (ਆਲੋਚਕ)| {{Won}} | <ref>{{Cite news|url=https://bangla.bdnews24.com/glitz/article1784751.bdnews|work=bdnews24.com|language=bn|script-title=bn:ইউরো-সিজেএফবি পারফরম্যান্স অ্যাওয়ার্ড পেলেন যারা|trans-title=Those who received the Euro-CJFB Performance Award}}</ref> |- | 25 ਦਸੰਬਰ, 2021 | CJFB ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਅਵਾਰਡ | ਵਧੀਆ ਅਭਿਨੇਤਰੀ | ਬਿਸ਼੍ਵੋਸੁਨ੍ਦਰੀ | {{Won}} | |} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ == * {{Cite news|url=https://www.tbsnews.net/bangla/%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%8B%E0%A6%A6%E0%A6%A8/%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A7%80%E0%A6%AE%E0%A6%A8%E0%A6%BF-%E0%A6%AA%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%9C%E0%A6%AA%E0%A7%81%E0%A6%B0-%E0%A6%A5%E0%A7%87%E0%A6%95%E0%A7%87-%E0%A6%8F%E0%A6%AB%E0%A6%A1%E0%A6%BF%E0%A6%B8%E0%A6%BF%E0%A6%B0-%E0%A6%86%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4-%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A7%9F%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A6%BE|date=14 June 2021|work=The Business Standard|language=bn|script-title=bn:পরীমনি: পিরোজপুর থেকে এফডিসির আলোচিত নায়িকা|trans-title=Pori Moni: Popular heroine of FDC from Pirojpur}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{IMDb name|7808090}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1992]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਔਰਤਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰਾ]] r5unyvh5gahdu2n752mufqz15163nb7 0 190374 773712 772068 2024-11-18T01:36:06Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773712 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਮਿਸਟੀ ਜੰਨਤ | image = <!-- filename only, no "File:" or "Image:" prefix, and no enclosing [[brackets]] --> | alt = <!-- descriptive text for use by speech synthesis (text-to-speech) software --> | caption = | native_name = মিষ্টি জান্নাত | native_name_lang = bn | other_names = | birth_name = ਜੰਨਤੁਲ ਫ਼ਿਰਦੌਸ ਮਿਸਟੀ | birth_date = 2 ਸਤੰਬਰ | birth_place = [[ਖੁਲਨਾ]], [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] | death_date = | death_place = | nationality = <!-- use only when necessary per [[WP:INFONAT]] --> | alma_mater = Safena Medical & Dental College | occupation = [[ਅਦਾਕਾਰਾ]], [[ਦੰਦਾ ਦਾ ਡਾਕਟਰ]] | years_active = 2014-ਵਰਤਮਾਨ | known_for = | notable_works = [[ਆਮੀ ਨੇਤਾ ਹੋਬੋ]] }} '''ਜੰਨਤੁਲ ਫ਼ਿਰਦੌਸ ਮਿਸਟੀ,''' ਨੂੰ '''ਮਿਸਟੀ ਜੰਨਤ''' (মিষ্টি জান্নাত) ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ [[ਅਦਾਕਾਰਾ]], ਮਾਡਲ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਡਾਕਟਰ ਹੈ। == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ == ਜੰਨਤੁਲ ਫਿਰਦੌਸ ਮਿਸਟੀ ਦਾ ਜਨਮ 2 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਖੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.ntvbd.com/gallery/entertainment/happy-birthday-misty-jannat|date=2 September 2020|work=NTV|language=bn|script-title=bn:শুভ জন্মদিন মিষ্টি জান্নাত|trans-title=Happy birthday Misty Jannat}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਸਫੇਨਾ ਮੈਡੀਕਲ ਅਤੇ ਡੈਂਟਲ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦੰਦਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref name="dt24Sep2021">{{Cite news|url=https://www.dhakatimes24.com/2021/09/24/231483/%E0%A6%A1%E0%A6%BE%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0-%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%9A%E0%A7%9F-%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A4-%E0%A6%B9%E0%A6%B2%E0%A7%8B-%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%B7%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF-%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A7%87%E0%A6%B0|date=24 September 2021|work=Dhaka Times 24|script-title=bn:ডাক্তার পরিচয় নিশ্চিত হলো মিষ্টি জান্নাতের|trans-title=Doctor's identity confirmed by Misty Jannat}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == 2014 ਵਿੱਚ, ਜੰਨਤ ਨੇ ਫ਼ਿਲਮ ''ਲਵ ਸਟੇਸ਼ਨ'' ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ,<ref>{{Cite news|url=https://thedailynewnation.com/love-station-to-be-released-sept-5/|title=Love Station to be released Sept 5|date=28 August 2014|work=The New Nation|access-date=15 January 2018|archive-date=24 ਮਾਰਚ 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240324124402/https://thedailynewnation.com/love-station-to-be-released-sept-5/|url-status=dead}}</ref> ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦਾ ਸਹਿ-ਅਦਾਕਾਰ ਬੱਪੀ ਚੌਧਰੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਬੋਤਮ ਨਿਊਕਮਰ ਲਈ ਮੇਰਿਲ-ਪ੍ਰੋਥਮ ਆਲੋ ਅਵਾਰਡ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.jaijaidinbd.com/entertainment/148117|date=25 February 2021|work=Jaijaidin|language=bn|script-title=bn:নাসিরদের ব্যক্তিগত বিষয় নিয়ে কথা বলার বিপক্ষে মিষ্টি জান্নাত|trans-title=Misty Jannat against Nasirs talking about personal matters}}</ref> ਫਿਰ ਉਹ ਸਹਿ-ਅਦਾਕਾਰ ਜੋਏ ਚੌਧਰੀ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮ ''ਚੰਨੀ ਬੀਬੀ'' ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਉਹ ਟਾਲੀਵੁੱਡ ਅਦਾਕਾਰ ਸੋਹਮ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਨਾਲ ਫ਼ਿਲਮ ''ਅਮਰ ਪ੍ਰੇਮ ਤੁਮੀ'' ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਈ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਰਾਕੇਸ਼ ਨਾਲ ਦੱਖਣ ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ''ਰੰਗਬਾਜ਼ ਖਿਲਾੜੀ'' ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://bangla.thedailystar.net/anandadhara/%e0%a6%a2%e0%a6%be%e0%a6%95%e0%a6%be%e0%a6%b0-%e0%a6%a8%e0%a6%be%e0%a7%9f%e0%a6%bf%e0%a6%95%e0%a6%be-%e0%a6%a4%e0%a6%be%e0%a6%ae%e0%a6%bf%e0%a6%b2-%e0%a6%b8%e0%a6%bf%e0%a6%a8%e0%a7%87%e0%a6%ae%e0%a6%be%e0%a7%9f-77713|date=1 February 2017|work=The Daily Star|language=bn|script-title=bn:ঢাকার নায়িকা তামিল সিনেমায়|trans-title=Actress from Dhaka in Tamil cinema}}</ref> ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਉਹ ''ਐਮੀ ਨੇਤਾ ਹੋਬੋ'' ਨਾਮ ਦੀ ਦੋ ਨਵੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਸ਼ਾਪਲਾ ਮੀਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਬੈਨਰ ਹੇਠ ਬਣਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਉੱਤਮ ਆਕਾਸ਼ ਕਰਨਗੇ। == ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ == {| class="wikitable sortable" | style="background:#FFFFCC;" |† |ਉਹਨਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਜੇ ਤੱਕ ਰਿਲੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ |} {| class="wikitable sortable plainrowheaders" ! scope="col" |ਸਾਲ ! scope="col" | ਸਿਰਲੇਖ ! scope="col" | ਭੂਮਿਕਾ ! class="unsortable" scope="col" | ਨੋਟਸ ! class="unsortable" scope="col" | {{Abbr|ਹਵਾ.|ਹਵਾਲੇ}} |- ! scope="row" | 2014 | ''ਲਵ ਸਟੇਸ਼ਨ'' | | |<ref>{{Cite news|url=https://thedailynewnation.com/love-station-to-be-released-sept-5/|title=Love Station to be released Sept 5|date=28 August 2014|work=The New Nation|access-date=15 January 2018|archive-date=24 ਮਾਰਚ 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20240324124402/https://thedailynewnation.com/love-station-to-be-released-sept-5/|url-status=dead}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://thedailynewnation.com/love-station-to-be-released-sept-5/ "Love Station to be released Sept 5"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20240324124402/https://thedailynewnation.com/love-station-to-be-released-sept-5/ |date=2024-03-24 }}. ''The New Nation''. 28 August 2014<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">15 January</span> 2018</span>.</cite></ref> |- ! scope="row" | 2015 | ''ਚੰਨੀ ਬੀਬੀ'' | ਚੰਨੀ ਬੀਬੀ | |<ref>{{Cite news|url=https://www.prothomalo.com/entertainment/%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A6%BF-%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%AC%E0%A6%BF|title=Chini Bibi|date=23 April 2015|work=Prothom Alo|language=bn|script-title=bn:চিনি বিবি}}</ref> |- ! rowspan="2" scope="row" | 2017 | ''ਤੁਈ ਅਮਰ'' | ਧੁੰਦਲਾ | |<ref>{{Cite news|url=https://www.dhakatribune.com/showtime/19081/saymon-misty%E2%80%99s-tui-amar-in-theatres|title=Saymon - Misty’s Tui Amar in theatres|date=23 April 2017|work=Dhaka Tribune}}</ref> |- | ''ਰੰਗਬਾਜ਼ ਖਿਲਾੜੀ'' | | ਪਹਿਲੀ ਭੋਜਪੁਰੀ ਫਿਲਮ | |- ! scope="row" | 2019 | ''ਤੁਈ ਅਮਰ ਰਾਣੀ'' | | |<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/bengali/movies/previews/tui-amar-rani/articleshow/69043652.cms|title=‘Tui Amar Rani’|date=25 April 2019|work=The Times of India}}</ref> |- ! scope="row" | 2022 | ''ਬਿਰੋਟੋ'' | ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ | ਆਈਟਮ ਗਰਲ |<ref>{{Cite news|url=https://banglanews24.com/entertainment/news/bd/957563.details|date=15 September 2022|work=Banglanews24.com|language=bn|script-title=bn:যেসব প্রেক্ষাগৃহে মুক্তি পেলো ‘বীরত্ব’|trans-title=Theaters where 'Birotto' was released}}</ref> |- ! scope="row" | 2023 | ''ਫੁਲਜਾਨ'' | ਫੁਲਜਾਨ | |<ref>{{Cite news|url=https://www.tbsnews.net/splash/misty-zannat-garners-praise-lead-fuljan-663390|title=Misty Zannat garners praise as lead in 'Fuljan'|date=11 July 2023|work=The Business Standard|language=en}}</ref> | |- ! align="left" scope="row" style="background:#FFFFCC;" | TBA † | ''ਅਮਰ ਪ੍ਰੇਮ ਤੁਮੀ ॥'' | | | |} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਔਰਤਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] dmykyfoerdz3tf5tl6w7ac1j56q27gd 0 190658 773724 773455 2024-11-18T03:20:29Z InternetArchiveBot 37445 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 773724 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਤੁੜ | image = Mohan Singh Tur Official portrait 1977.gif | birth_date = 1916 | birth_place = ਤੂਰ ਪਿੰਡ, [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]], [[ਪੰਜਾਬ ਸੂਬਾ (ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ)|ਪੰਜਾਬ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਇੰਡੀਆ]] | death_date = 30 ਜੁਲਾਈ 1979 | death_place = | constituency = | office = [[ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ|ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਜਥੇਦਾਰ]] | predecessor = ਅੱਛਰ ਸਿੰਘ | successor = [[ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਭੌਰਾ]] | term_start = 1962 | term_end = 1963 | party = [[ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ]] | source = https://loksabha.nic.in/writereaddata/biodata_1_12/2629.htm | office1 = ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ, ਲੋਕ ਸਭਾ ਦਾ ਮੈਂਬਰ | termend1 = 1980 | termstart1 = 1977 | succeeded1 = [[ਲਹਿਣਾ ਸਿੰਘ ਤੁੜ]] | preceded1 = [[ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ]] | constituency1 = [[ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਤਰਨ ਤਾਰਨ ]], [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] }} '''ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਤੁੜ''' (1915–1979) <ref>{{Cite web |date=2014-03-19 |title=Former Badal Dal MP Tarlochan Singh Tur joins Aam Aadmi Party; May contest LS polls from Khadoor Sahib |url=https://sikhsiyasat.net/2014/03/19/former-badal-dal-mp-tarlochan-singh-tur-joins-aam-aadmi-party-may-contest-ls-polls-from-khadoor-sahib/ |access-date=2020-05-21 |website=Sikh Siyasat News |language=en |archive-date=2016-03-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160331053908/http://sikhsiyasat.net/2014/03/19/former-badal-dal-mp-tarlochan-singh-tur-joins-aam-aadmi-party-may-contest-ls-polls-from-khadoor-sahib/ |url-status=dead }}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਅਤੇ [[ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਜਥੇਦਾਰ|ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦਾ ਸਾਬਕਾ ਜਥੇਦਾਰ]] ਅਤੇ [[ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ]] ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਜਥੇਦਾਰ ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਤੁੜ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਹ 1977 ਵਿੱਚ [[ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ|ਅਕਾਲੀ ਦਲ]] ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਜੋਂ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ਹਲਕਾ|ਤਰਨਤਾਰਨ]] ਹਲਕੇ ਤੋਂ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੰਸਦ|ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ]] ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਸਦਨ [[ਲੋਕ ਸਭਾ]] ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਗੁਰਦੀਪ ਕੌਰ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ 5 ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ 3 ਧੀਆਂ ਸਨ। ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਲਹਿਣਾ ਸਿੰਘ ਤੁੜ 1980 ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਵੀ ਬਣਿਆ। ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਤਰਲੋਚਨ ਸਿੰਘ ਤੁੜ (1947 – 2016), ਵੀ ਇੱਕ ਸਿਆਸਤਦਾਨ ਸੀ। <ref>{{Cite web |last=Service |first=Tribune News |date= |title=Former Akali MP Tur dead |url=https://www.tribuneindia.com/news/archive/features/former-akali-mp-tur-dead-201265 |archive-url= |archive-date= |access-date=2020-05-21 |website=Tribuneindia News Service |language=en}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਸਿਆਸਤਦਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1979]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1916]] mrk4g8lun7o7jhwrwfk6xloqxg82ng1 0 190773 773788 772869 2024-11-18T11:37:26Z Kuldeepburjbhalaike 18176 773788 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਨੀਲਜ਼ਾ ਵੈਂਗਮੋ | image = Ms. Nilza Wangmo (cropped).jpg | image_size = | caption = 2020 ਵਿੱਚ | other_names = | birth_name = | birth_date = 1979 | birth_place = [[ਅਲਾਚੀ]] | death_date = | death_place = | death_cause = | nationality = ਭਾਰਤੀ | education = ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸਕੂਲ | occupation = ਰੈਸਟੋਰੇਂ | known_for = [[ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] | spouse = | partner = | children = | parents = | relatives = | website = | signature = | footnotes = }} '''ਨੀਲਜ਼ਾ ਵੈਂਗਮੋ''' (ਜਨਮ 1979) ਇੱਕ [[ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ|ਭਾਰਤੀ]] ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਮਾਲਕ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਲੱਦਾਖ਼|ਲੱਦਾਖ]] ਖੇਤਰ ਦੇ ਸਥਾਨਕ ਭੋਜਨ ਲਈ ਇੱਕ ਉਤਸ਼ਾਹੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/nari-shakti-awardees-must-contribute-to-eradicate-malnutrition-save-water-pm-modi/articleshow/74546215.cms|title=Nari Shakti awardees must contribute to eradicate malnutrition & save water: PM Modi|work=The Economic Times}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.financialexpress.com/lifestyle/lehd-on-a-rustic-platter-ladakhi-cuisine-gets-a-modern-makeover/2368605/|title=Leh'd on a rustic platter: Ladakhi cuisine gets a modern makeover|date=14 November 2021|work=The Financial Express}}</ref> 2019 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੁਰਸਕਾਰ-[[ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਨਾਲ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.asianage.com/newsmakers/080320/promoting-ladakhi-cuisine-earns-nari-shakti-puraskar-for-nilza-wangmo.html|title=Promoting Ladakhi cuisine earns Nari Shakti Puraskar for Nilza Wangmo|date=8 March 2020|work=The Asian Age}}</ref> == ਜੀਵਨ == ਵੈਂਗਮੋ ਦਾ ਜਨਮ ਲਗਭਗ 1979 ਵਿੱਚ ਅਲਚੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਘਰ ਲੈ ਆਏ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ "ਸਟੋਕ" ਨਾਮ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਪਿੰਡ ਪਹਾਡ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸਕੂਲ ਗਈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਘੱਟ ਤਨਖਾਹ 'ਤੇ ਇੱਕ ਐਨ. ਜੀ. ਓ. ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਸੀ।<ref name="intoday">{{Cite web |last=Shali |first=Pooja |date=November 2, 2019 |title=Meet a woman chef who beat all odds to spread the taste of Ladakh |url=https://www.indiatoday.in/india/story/meet-a-woman-chef-who-beat-all-odds-to-spread-the-taste-of-ladakh-1614997-2019-11-02 |access-date=2020-04-03 |website=India Today |language=en}}</ref> ਪੈਸੇ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ ਅਤੇ ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਈ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਨੂੰ ਉਥੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪੈਸੇ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਪਰਾਹੁਣਚਾਰੀ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿੰਦਾ। ਉਹ ਬੇਘਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਜੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਅਲਚੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਲਈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਲਈ ਘਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਲਈ ਭੁਗਤਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ।<ref name="toobland">{{Cite web |date=2019-12-03 |title=Lost Her Dad, Had to Leave College: Today, She Is Taking Ladakh's Food to the World |url=https://www.thebetterindia.com/204727/ladakh-alchi-kitchen-traditional-food-inspiring-woman-entrepreneur-india/ |access-date=2020-04-03 |website=The Better India |language=en-US}}</ref> ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ 2014 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। [[ਤਸਵੀਰ:Shri_Ram_Nath_Kovind_presenting_the_Nari_Shakti_Puruskar_for_the_year_2019_to_Ms._Nilza_Wangmo.jpg|left|thumb|ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਨੇ ਨੀਲਜ਼ਾ ਵੈਂਗਮੋ ਨੂੰ [[ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ]] ਵੈਂਗਮੋ ਨੇ 2016 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ "ਅਲਚੀ ਕਿਚਨ" ਨਾਮ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਉੱਪਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸੈਲਾਨੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਅਤੇ ਲੱਭਣ ਲਈ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਬਾਜ਼ੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪੈਸਾ ਖਰਚ ਕੀਤਾ ਪਰ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਮੂੰਹ ਦਾ ਕੰਮ ਫੈਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਚੰਗਾ ਸੀ।<ref name="intoday">{{Cite web |last=Shali |first=Pooja |date=November 2, 2019 |title=Meet a woman chef who beat all odds to spread the taste of Ladakh |url=https://www.indiatoday.in/india/story/meet-a-woman-chef-who-beat-all-odds-to-spread-the-taste-of-ladakh-1614997-2019-11-02 |access-date=2020-04-03 |website=India Today |language=en}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFShali2019">Shali, Pooja (November 2, 2019). [https://www.indiatoday.in/india/story/meet-a-woman-chef-who-beat-all-odds-to-spread-the-taste-of-ladakh-1614997-2019-11-02 "Meet a woman chef who beat all odds to spread the taste of Ladakh"]. ''India Today''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-04-03</span></span>.</cite></ref> ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਖੇਤਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰੇਗਾ। ਹੋਰ ਰੈਸਟੋਰੈਂਟਾਂ ਨੇ ਵਧੇਰੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਪਕਵਾਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਇਸ ਡਰ ਤੋਂ ਕਿ ਸਥਾਨਕ ਭੋਜਨ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨਰਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।<ref name="toobland">{{Cite web |date=2019-12-03 |title=Lost Her Dad, Had to Leave College: Today, She Is Taking Ladakh's Food to the World |url=https://www.thebetterindia.com/204727/ladakh-alchi-kitchen-traditional-food-inspiring-woman-entrepreneur-india/ |access-date=2020-04-03 |website=The Better India |language=en-US}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.thebetterindia.com/204727/ladakh-alchi-kitchen-traditional-food-inspiring-woman-entrepreneur-india/ "Lost Her Dad, Had to Leave College: Today, She Is Taking Ladakh's Food to the World"]. ''The Better India''. 2019-12-03<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-04-03</span></span>.</cite></ref> ਉਸ ਨੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਮੇਨੂ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਪਾਸਤਾ ਵਰਗਾ ਉਤਪਾਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ [[Chutagi|ਚੁਟਾਗੀ]] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ [[ਮੋਮੋ]] ਨਾਮਕ ਭਾਫ ਵਾਲੇ ਪਕੌਡ਼ੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਖੁਰਮਾਨੀ ਦੇ ਦਾਣੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਸ਼ਰਣ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਚਾਹ ਪਰੋਸੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਡਿਨਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਲੱਕਡ਼ ਦੇ ਅੱਗ ਵਾਲੇ ਓਵਨ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਰਸੋਈਏ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਭੋਜਨ ਬਣਾਉਂਦੇ ਵੇਖਦੇ ਹਨ।<ref name="toobland" /> ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਦੇ ਭੋਜਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ "ਉਸ ਦਾ" ਪਕਵਾਨ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਬਾਰੇ ਸਿਖਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਧਾਇਆ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਿਰਫ਼ ਲਡ਼ਕੀਆਂ ਜਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਪੁਰਸ਼ ਸ਼ੈੱਫ ਦੀ ਕੋਈ ਪਰੰਪਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।<ref name="intoday">{{Cite web |last=Shali |first=Pooja |date=November 2, 2019 |title=Meet a woman chef who beat all odds to spread the taste of Ladakh |url=https://www.indiatoday.in/india/story/meet-a-woman-chef-who-beat-all-odds-to-spread-the-taste-of-ladakh-1614997-2019-11-02 |access-date=2020-04-03 |website=India Today |language=en}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFShali2019">Shali, Pooja (November 2, 2019). [https://www.indiatoday.in/india/story/meet-a-woman-chef-who-beat-all-odds-to-spread-the-taste-of-ladakh-1614997-2019-11-02 "Meet a woman chef who beat all odds to spread the taste of Ladakh"]. ''India Today''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-04-03</span></span>.</cite></ref> 2019 ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref name="toobland">{{Cite web |date=2019-12-03 |title=Lost Her Dad, Had to Leave College: Today, She Is Taking Ladakh's Food to the World |url=https://www.thebetterindia.com/204727/ladakh-alchi-kitchen-traditional-food-inspiring-woman-entrepreneur-india/ |access-date=2020-04-03 |website=The Better India |language=en-US}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.thebetterindia.com/204727/ladakh-alchi-kitchen-traditional-food-inspiring-woman-entrepreneur-india/ "Lost Her Dad, Had to Leave College: Today, She Is Taking Ladakh's Food to the World"]. ''The Better India''. 2019-12-03<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-04-03</span></span>.</cite></ref> 2020 ਵਿੱਚ [[ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਦਿਵਸ]] ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੰਦਰਾਂ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਨਾਥ ਕੋਵਿੰਦ ਦੁਆਰਾ [[ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="f15">{{Cite web |title=President of India Confers Nari Shakti Puraskar for 2019 |url=https://pib.gov.in/PressReleaseIframePage.aspx?PRID=1605705 |access-date=2019-03-08 |publisher=ddnews.gov.in}}</ref><ref>{{Cite web |title=President gives Nari Shakti Puraskar |url=http://ddnews.gov.in/national/president-ram-nath-kovind-gives-away-nari-shakti-puraskar-15-women-achievers |access-date=2019-03-08 |publisher=ddnews.gov.in}}</ref> ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਨ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ।<ref>{{Cite news|url=https://www.business-standard.com/article/news-ani/nilza-wangmo-to-get-nari-shakti-puraskar-for-promoting-ladakhi-cuisines-120030800174_1.html|title=Nilza Wangmo to get Nari Shakti Puraskar for promoting Ladakhi cuisines|date=2020-03-08|work=Business Standard India|access-date=2020-04-03}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੇ "ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਟੀਚਿਆਂ ਲਈ 2030 ਦੇ ਏਜੰਡੇ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਸੀ।" 2020 ਲਈ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਦਰਸਾਇਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਜਾਂ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਇੱਛਾ ਨਾ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਵਰਤਿਆ ਸੀ।<ref name="f15" /> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਜੈਤਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1979]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] kwwx2basna1h077xyjiedmmps59pwfh 0 190800 773806 773062 2024-11-18T11:57:09Z Kuldeepburjbhalaike 18176 773806 wikitext text/x-wiki '''ਅਤਰੌਲੀ ਘਰਾਨਾ''' ਇੱਕ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ]] ਦਾ ''[[ਸੰਗੀਤ ਘਰਾਨਾ|ਮੂਲ ਘਰਾਨਾ]]'' ਹੈ, ਜਿਸਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਗੌਹਰਬਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਚਾਰ ਭਰਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜੋ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ [[ਗਵਾਲੀਅਰ]] ਤੋਂ ਅਤਰੌਲੀ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ ਘਰਾਨਾ [[ਜੈਪੁਰ-ਅਤਰੌਲੀ ਘਰਾਨੇ|ਜੈਪੁਰ-ਅਤਰੌਲੀ]] ਅਤੇ ਆਗਰਾ ਘਰਾਣਿਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਸਬੰਧਾਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਘਰਾਨੇ ਨੇ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ [[ਉਸਤਾਦ ਅੱਲਾਦਿਆ ਖਾਨ|ਅੱਲਾਦਿਯਾ ਖ਼ਾਨ]], ਫੈਯਾਜ਼ ਖ਼ਾਨ, ਅਤੇ ਵਿਲਾਯਤ ਹੁਸੈਨ ਖ਼ਾਨ ਵਰਗੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੁਤਬਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਘਰਾਨਾ ਆਪਣੇ ਵਿਲੱਖਣ ਵੋਕਲ ਸੁਹਜ-ਸ਼ਾਸਤਰ, ਰਾਗ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਯੋਗਤਾ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਘਰਾਨੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਭਰਾਵਾਂ - ਹਿਦਾਇਤ ਖ਼ਾਨ, ਮੁਗ਼ਲ ਖ਼ਾਨ, ਕਰੀਮ ਹੁਸੈਨ ਖ਼ਾਨ, ਅਤੇ ਜੱਬਾਰ ਖ਼ਾਨ - ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ - ਜੋ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਨ ਜੋ ਗਵਾਲੀਅਰ ਤੋਂ ਇਸ ਦੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਸੱਦੇ 'ਤੇ ਅਤਰੌਲੀ ਵਿੱਚ ਵਸ ਗਏ ਸਨ। ਆਗਰਾ ਘਰਾਨੇ ਦੇ ਉਲਟ, ਜੋ ਕਿ ਨੌਹਰਬਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ [[ਜੈਪੁਰ-ਅਤਰੌਲੀ ਘਰਾਨੇ|ਜੈਪੁਰ-ਅਤਰੌਲੀ ਘਰਾਨਾ]], ਜੋ ਕਿ ਡਾਗਰਬਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਤੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤਰੌਲੀ ਘਰਾਨਾ ਗੌਹਰਬਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾ ਤੋਂ ਉਭਰਿਆ। == ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤਕਾਰ == * ਮਹਿਬੂਬ ਖਾਨ "ਦਰਸਪੀਆ" * [[ਪੁਤਨ ਖਾਨ]] * [[ਉਸਤਾਦ ਅੱਲਾਦਿਆ ਖਾਨ|ਅਲਾਦੀਆ ਖਾਨ]] * [[ਫ਼ੈਯਾਜ਼ ਖ਼ਾਨ]] * [[ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ]] === ਜੱਦੀ ਵੰਸ਼ === {{Tree chart/start}} {{Tree chart|||||||||||||||||||||||||||GAUHA|}} {{Tree chart||F|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|V|~|~|~|~|~|A|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|V|~|~|~|~|~|~|~|7||||}} {{Tree chart||:||||||||||||||||||||:||||||||||||||||||||||:||||||||:||||}} {{Tree chart|HIDAY||||||||||||||||||MUGHU||||||||||||||||||||KARIM||||||JABBA|}} {{Tree chart||)|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|-|.||||||||!||||||||||||||||||||||)|-|-|-|.||||!||||}} {{Tree chart||!||||||||||||!||||||||!||||||||||||||||||||||!||||!||||!||||}} {{Tree chart|LALKH||||||||||DAUG1||||||HAZIZ||||||||||||||||||||DAUG2||GULAM||NOORK|}} {{Tree chart||!||||||||||||||||||||!||||||||||||||||||||||||||:||||||||}} {{Tree chart||)|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.||||||||)|-|-|-|v|-|-|-|-|v|-|-|-|-|v|-|-|-|-|.|||||||:||||||||}} {{Tree chart||!|||!|||!|||!|||!||||||||!||||!|||||!|||||!|||||!|||||||:||||||||}} {{Tree chart|CHOJJ|FAZAL|INAYA|FAIZK|RIYAZ||||||MEHBO||PUTTA|||JASIY|||VITTO|||MUNSH|||||JAIPU|}} {{Tree chart||!||||||!||||||||||||||!|||||||||||||||||||!|||||||||||||||}} {{Tree chart||!||||||)|-|-|v|-|-|v|-|-|.|||||)|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|v|-|-|.||||)|-|-|v|-|-|.|||||||||}} {{Tree chart||!||||||!|||!|||!|||!|||||!|||!|||!|||!|||!|||!||||!|||!|||!|||||||||}} {{Tree chart|ABBAS||||AHMED|ALTAF|LIAQA|DAUG3|||ATAHU|BANDE|AJJUB|MARIA|BASHI|ALLAR||KAMAA|REYAZ|HASIN|}} {{Tree chart||:||||||:|||:|||:|||:|||||:|||:|||:|||:|||:|||:||||:||||||:|||||||||}} {{Tree chart/end}} == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਲੀਗੜ੍ਹ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] 9xy2bx9bxv4w42siqoon0kg6lijx56q 0 190801 773803 773195 2024-11-18T11:53:04Z Kuldeepburjbhalaike 18176 773803 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu temple|name=ਗਗਨ ਜੀ ਕਾ ਟਿੱਲਾ|native_name=|native_name_lang=|image=Gagan Ji Ka Tilla.jpg|caption=ਗਗਨ ਜੀ ਕਾ ਟਿੱਲਾ - ਮੰਦਰ|alt=|map_type=India Punjab|map_size=|map_caption=Location in Punjab|map_alt=|coordinates={{coord|31|55|35|N|75|44|25|E|type:landmark_region:IN|display=inline,title}}|coordinates_footnotes=|country=[[ਭਾਰਤ]]|state=[[ਪੰਜਾਬ]]|district=[[ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ]]|locale=|location=ਸਹੋਰਾ|elevation_m=|elevation_footnotes=|deity=[[ਸ਼ਿਵ]]|facade_direction=|temple_tank=|tower=|tradition=|temple_tree=|festivals='''ਮਹਾਸ਼ਿਵਰਾਤਰੀ''' - ਫਰਵਰੀ/ਮਾਰਚ|architecture_type=|architect=|temple_quantity=|monument_quantity=|inscriptions=|established=|year_completed=|creator=|temple_board=|website=|footnotes=}} '''ਗਗਨ ਜੀ ਕਾ ਟਿੱਲਾ''', [[ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ]], [[ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ [[ਸ਼ਿਵਾਲਿਕ ਪਹਾੜੀਆਂ]] ਦੇ ਪਿੰਡ ਸਹੋਰਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਗਗਨ ਜੀ ਕਾ ਟਿੱਲਾ [[ਸ਼ਿਵ]] ਮੰਦਰ ਦਾ ਘਰ ਹੈ। ਇਹ ਪਵਿੱਤਰ ਸਥਾਨ ਇੱਕ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਮੰਜ਼ਿਲ ਹੈ, ਹਰ ਸਾਲ ਲੱਖਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ [[ਸ਼ਿਵ]] ਤੋਂ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਣ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸੂਝਵਾਨ ਮਾਹੌਲ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਮੰਦਰ [[ਪੰਜਾਬ]] ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਸਥਾਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਗਗਨ ਜੀ ਕਾ ਟਿੱਲਾ [[ਸ਼ਿਵ]] [[ਮੰਦਰ]] ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀ ਉਤਪਤੀ [[ਮਹਾਂਭਾਰਤ|ਮਹਾਭਾਰਤ]] ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੀ ਹੋਈ ਹੈ।<ref>{{cite web |title=Shiv temple -Gagan ji da Tilla |url=https://wikimapia.org/1796460/Shiv-temple-Gagan-ji-da-Tilla |website=wikimapia.org |language=en}}</ref> ਸਥਾਨਕ ਕਥਾ ਅਨੁਸਾਰ [[ਪਾਂਡਵ|ਪਾਂਡਵਾਂ]] ਨੇ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸਥਾਨ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਾਜ ਵਿਰਾਟਨਗਰੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹੁਣ [[ਦਸੂਹਾ]] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ 13 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਜਲਾਵਤਨੀ ਦੌਰਾਨ, (''ਅਗਿਤਵ'') ਲੁਕਵੇਂ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਾਵਤਨੀ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, [[ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ|ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ]] ਨੇ [[ਪਾਂਡਵ|ਪਾਂਡਵਾਂ]] ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁੰਨਸਾਨ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ [[ਸ਼ਿਵ|ਸ਼ਿਵ ਸ਼ੰਕਰ]] ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਫਿਰ [[ਪਾਂਡਵ|ਪਾਂਡਵਾਂ]] ਨੇ ਇਸ ਸੰਘਣੇ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ [[ਦਰੌਪਦੀ|ਦ੍ਰੌਪਦੀ]] ਨਾਲ ਆ ਕੇ [[ਸ਼ਿਵ|ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ]] ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ। ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ, [[ਸ਼ਿਵ|ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਸ਼ੰਕਰ]] [[ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ|ਸ਼ਿਵ ਲਿੰਗ]] ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਏ ਜੋ ਅਜੇ ਵੀ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Prachin Shiv Mandir (Gagan Ji Da Tilla) |url=https://www.bharatibiz.com/prachin-shiv-mandir-gagan-ji-da-tilla-097812-59266}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Gagan_Ji_Ka_Tilla_-_Gate.jpg|left|thumb|ਗਗਨ ਜੀ ਕਾ ਟਿੱਲਾ-ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ]] ਇਹ ਕਥਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਲਾਵਤਨੀ ਦੌਰਾਨ, [[ਪਾਂਡਵ]] ਹਰ [[ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ]] ਦੇ ਦਿਨ ਇਸ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ [[ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ|ਸ਼ਿਵ ਲਿੰਗ]] ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਹ ਗੱਲ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ, ਇਸ ਲਈ ਲੋਕ ਵੀ ਦੇਖਣ ਆਉਣ ਲੱਗੇ। ਹੁਣ ਜੰਗਲ ਦੀਆਂ ਪਹਾਡ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਟ ਕੇ [[ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ]] ਸਥਾਨ ਤੇ ਇੱਕ ਆਕਰਸ਼ਕ ਮੰਦਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਇੱਕ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ ਗਈ ਹੈ। [[ਸਾਵਣ|ਸਾਵਨ]] ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। [[ਸਾਵਣ|ਸਾਵਨ]] ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੌਰਾਨ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਇੱਥੇ ਲੰਗਰ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.jagran.com/punjab/hoshiarpur-history-of-gagan-ka-tilla-shiv-temple-21866738.html|title=कैलाश पर्वत का आभास करवाता है गगन जी का टिल्ला शिव मंदिर - history of gagan ka tilla shiv temple - Punjab Hoshiarpur General News|work=Jagran|language=hi}}</ref> == ਗੈਲਰੀ == <gallery> ਤਸਵੀਰ:Gagan_Ji_Ka_Tilla_-_Shiva_Lingam.jpg|Gagan Ji Ka Tilla - Shiva Lingam ਤਸਵੀਰ:Gagan_Ji_Ka_Tilla_-_Shiv_Lingam.jpg|Gagan Ji Ka Tilla - Shiv Lingam ਤਸਵੀਰ:Gagan_Ji_Ka_Tilla_-_History_in_Hindi.jpg|Gagan Ji Ka Tilla - History in Hindi ਤਸਵੀਰ:Gagan_Ji_Ka_Tilla_-_Temple_View.jpg|Gagan Ji Ka Tilla - Temple View ਤਸਵੀਰ:Gagan_Ji_Ka_Tilla_-_Front_View.jpg|Gagan Ji Ka Tilla - Front View ਤਸਵੀਰ:Gagan_Ji_Ka_Tilla_-_Side_View.jpg|Gagan Ji Ka Tilla - Side View ਤਸਵੀਰ:Gagan_Ji_Ka_Tilla_-_Stair_Shiv_Murti.jpg|Gagan Ji Ka Tilla - Stair Shiv Murti ਤਸਵੀਰ:Gagan_Ji_Ka_Tilla_-_Outer_View.jpg|Gagan Ji Ka Tilla - Outer View ਤਸਵੀਰ:Gagan_Ji_Ka_Tilla_-_Entrance_Gate.jpg|Gagan Ji Ka Tilla - Entrance Gate Old </gallery> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://kamahidevi.com/nearest-historical-place/gagan-ji-ka-tilla ਗਗਨ ਜੀ ਕਾ ਟਿੱਲਾ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ]] qq8o7zs17sgz1k92xa1qu3d3clzlfls 0 190803 773800 773085 2024-11-18T11:48:00Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ/ਪਢਾਣੀਆ]] ਨੂੰ [[ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ 773085 wikitext text/x-wiki '''ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ''' '''ਪਢਾਣੀਆ'''/'''ਸੰਧੂ''' [[ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ|ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ]] ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਕਮਾਂਡ੍ਰੑ ਸੀ।<ref name="mehmood">{{Cite web |last=Mehmood |first=Asif |date=7 February 2020 |title=Villagers conserve Sikh heritage sites near border |url=https://tribune.com.pk/story/2152400/villagers-conserve-sikh-heritage-sites-near-border}}</ref> ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅੱਜ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪਢਾਣੇ’ਚ। ਬਾਡ੍ਰੑ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਹੈ ਭਾਰਤੀ ਪਿੰਡ ਨੌਸ਼ਹਿਰਾ, ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਪਾਰ ਪਡ਼ਾਨਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।<ref name="auto">{{Cite web |date=May 9, 2019 |title=Padhana Haveli — exploring the city's Sikh heritage |url=https://dailytimes.com.pk/391335/padhana-haveli-exploring-the-citys-sikh-heritage/}}</ref> ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ [[ਸਿੱਖ]] ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਖੇਤਰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦਾ ਸੀ-ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਸਮੂਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੇਤਰ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਉਸ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ।<ref name="mehmood" /><ref name="auto1">{{Cite web |title=General Sardar Jwala Singh Of Padhania |url=https://jatchiefs.com/general-sardar-jwala-singh-of-padhania/ |access-date=2024-05-12 |website=Jat Chiefs}}</ref> == ਜੀਵਨੀ == ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਿਆਹ [[ਜਿੰਦ ਕੌਰ|ਮਾਹਾਰਾਣੀ ਜਿੰਦ ਕੌਰ]] ਜੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ [[ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ]] ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਘਰ ਦੀ ਸਨ ।<ref name="mehmood">{{Cite web |last=Mehmood |first=Asif |date=7 February 2020 |title=Villagers conserve Sikh heritage sites near border |url=https://tribune.com.pk/story/2152400/villagers-conserve-sikh-heritage-sites-near-border}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFMehmood2020">Mehmood, Asif (7 February 2020). [https://tribune.com.pk/story/2152400/villagers-conserve-sikh-heritage-sites-near-border "Villagers conserve Sikh heritage sites near border"].</cite></ref> ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ '''ਸਰਦਾਰ ਮਿੱਤ ਸਿੰਘ ਜੀ''' ਸਨ। <ref>{{Cite web |date=2000-12-19 |title=MIT SINGH PADHANIA - The Sikh Encyclopedia |url=https://www.thesikhencyclopedia.com/biographical/sikh-political-figures/mit-singh-padhania/ |access-date=2024-10-26 |language=en-US}}</ref>ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਜੀ ੧੮੩੪-੩੫ ਦੇ ਖੈਬਰ ਅਡ਼ਿੱਕੇ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।<ref>{{Cite web |last=Buist |first=George |date=May 18, 1843 |title=Outline of the Operations of the British Troops in Scinde and Afghanistan: Betwixt Nov. 1838 and Nov. 1841; with Remarks on the Policy of the War |url=https://books.google.com/books?id=9MVFAAAAIAAJ&dq=khyber+pass+1835&pg=PA9 |publisher=Times Office |via=Google Books}}</ref><ref>{{Cite web |last=Singh |first=Gulcharan |date=1976 |title=Ranjit Singh and His Generals |url=https://books.google.com/books?id=_TxuAAAAMAAJ&q=Jawala}}</ref> ਉਹ ਪਦਾਨਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ੧੮੨੯ ਵਿੱਚ ਅਧਰੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਛੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ੧੮੩੫ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="auto1">{{Cite web |title=General Sardar Jwala Singh Of Padhania |url=https://jatchiefs.com/general-sardar-jwala-singh-of-padhania/ |access-date=2024-05-12 |website=Jat Chiefs}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://jatchiefs.com/general-sardar-jwala-singh-of-padhania/ "General Sardar Jwala Singh Of Padhania"]. ''Jat Chiefs''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2024-05-12</span></span>.</cite></ref><ref>{{Cite web |last=Khan |first=Qasim |date=7 January 2015 |title=Haveli Sardar Jawala Singh Sandhu - Padhana |url=http://lahore.city-history.com/haveli-sardar-jawala-singh-sandhu-padhana.html |access-date=May 12, 2024 |website=Lahore city history |publisher=city-history.com}}</ref> == ਫੌਜੀ ਨੌਕਰੀ == ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਖੈਬਰ ਦੱਰੇ ਵਿਖੇ ਕਈ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਟੈਂਡਆਫ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਮਲੇ ਦੀ ਲਡ਼ਾਈ, [[ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਲੜਾਈ|ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ]], ਮਨਕੇਰਾ ਦੀ ਘੇਰਾਬੱਦੀ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਲਡ਼ਾਈ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=General Sardar Jwala Singh of Padhania |url=https://jatchiefs.com/general-sardar-jwala-singh-of-padhania/}}</ref>ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1804 ਵਿੱਚ 500 ਘੋਡ਼ਸਵਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸਨ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਲਡ਼ਾਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਾਂਗਡ਼ਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, [[ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਲੜਾਈ|ਮੁਲਤਾਨ]] ਮਨਕੇਰਾ, ਅਟਕ, ਤਿਰਾਹ [[ਕੋਟਕਪੂਰਾ|ਅਤੇ ਕੋਟਕਪੁਰਾ]] ਦੀਆਂ ਲਡ਼ਾਈਆਂ ਅਤੇ ਘੇਰਾਬੰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ।ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਦੀ ਧੀ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵੀ ਗੋਦ ਲਿਆ ਸੀ। ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੇ ਦੀ ਮੌਤ 1829 ਵਿੱਚ ਅਧਰੰਗ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] o7wv98yp096tkym7g1j0avq686n7u9l 773802 773800 2024-11-18T11:50:04Z Kuldeepburjbhalaike 18176 773802 wikitext text/x-wiki '''ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ''' [[ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ|ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ]] ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਕਮਾਂਡਰ ਸੀ।<ref name="mehmood">{{Cite web |last=Mehmood |first=Asif |date=7 February 2020 |title=Villagers conserve Sikh heritage sites near border |url=https://tribune.com.pk/story/2152400/villagers-conserve-sikh-heritage-sites-near-border}}</ref> ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅੱਜ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਪਢਾਣੇ’ਚ। ਬਾਡਰ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਹੈ ਭਾਰਤੀ ਪਿੰਡ ਨੌਸ਼ਹਿਰਾ, ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਪਾਰ ਪਡ਼ਾਨਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।<ref name="auto">{{Cite web |date=May 9, 2019 |title=Padhana Haveli — exploring the city's Sikh heritage |url=https://dailytimes.com.pk/391335/padhana-haveli-exploring-the-citys-sikh-heritage/}}</ref> ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ [[ਸਿੱਖ]] ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨਾਲ ਖੇਤਰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦਾ ਸੀ-ਉਹ ਦੋਵੇਂ ਸਮੂਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੇਤਰ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕ ਉਸ ਦੇ ਵੰਸ਼ਜ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਨ।<ref name="mehmood" /><ref name="auto1">{{Cite web |title=General Sardar Jwala Singh Of Padhania |url=https://jatchiefs.com/general-sardar-jwala-singh-of-padhania/ |access-date=2024-05-12 |website=Jat Chiefs}}</ref> == ਜੀਵਨੀ == ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵਿਆਹ [[ਜਿੰਦ ਕੌਰ|ਮਾਹਾਰਾਣੀ ਜਿੰਦ ਕੌਰ]] ਜੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਭੈਣ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ [[ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ]] ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਘਰ ਦੀ ਸਨ।<ref name="mehmood">{{Cite web |last=Mehmood |first=Asif |date=7 February 2020 |title=Villagers conserve Sikh heritage sites near border |url=https://tribune.com.pk/story/2152400/villagers-conserve-sikh-heritage-sites-near-border}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFMehmood2020">Mehmood, Asif (7 February 2020). [https://tribune.com.pk/story/2152400/villagers-conserve-sikh-heritage-sites-near-border "Villagers conserve Sikh heritage sites near border"].</cite></ref> ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ '''ਸਰਦਾਰ ਮਿੱਤ ਸਿੰਘ ਜੀ''' ਸਨ।<ref>{{Cite web |date=2000-12-19 |title=MIT SINGH PADHANIA - The Sikh Encyclopedia |url=https://www.thesikhencyclopedia.com/biographical/sikh-political-figures/mit-singh-padhania/ |access-date=2024-10-26 |language=en-US}}</ref>ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਜੀ 1834-35 ਦੇ ਖੈਬਰ ਅੜਿੱਕੇ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।<ref>{{Cite web |last=Buist |first=George |date=May 18, 1843 |title=Outline of the Operations of the British Troops in Scinde and Afghanistan: Betwixt Nov. 1838 and Nov. 1841; with Remarks on the Policy of the War |url=https://books.google.com/books?id=9MVFAAAAIAAJ&dq=khyber+pass+1835&pg=PA9 |publisher=Times Office |via=Google Books}}</ref><ref>{{Cite web |last=Singh |first=Gulcharan |date=1976 |title=Ranjit Singh and His Generals |url=https://books.google.com/books?id=_TxuAAAAMAAJ&q=Jawala}}</ref> ਉਹ ਪਦਾਨਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ 1829 ਵਿੱਚ ਅਧਰੰਗ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਛੇ ਸਾਲ ਬਾਅਦ 1835 ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।<ref name="auto1">{{Cite web |title=General Sardar Jwala Singh Of Padhania |url=https://jatchiefs.com/general-sardar-jwala-singh-of-padhania/ |access-date=2024-05-12 |website=Jat Chiefs}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://jatchiefs.com/general-sardar-jwala-singh-of-padhania/ "General Sardar Jwala Singh Of Padhania"]. ''Jat Chiefs''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2024-05-12</span></span>.</cite></ref><ref>{{Cite web |last=Khan |first=Qasim |date=7 January 2015 |title=Haveli Sardar Jawala Singh Sandhu - Padhana |url=http://lahore.city-history.com/haveli-sardar-jawala-singh-sandhu-padhana.html |access-date=May 12, 2024 |website=Lahore city history |publisher=city-history.com}}</ref> == ਫੌਜੀ ਨੌਕਰੀ == ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਖੈਬਰ ਦੱਰੇ ਵਿਖੇ ਕਈ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸਟੈਂਡਆਫ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹਮਲੇ ਦੀ ਲਡ਼ਾਈ, [[ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਲੜਾਈ|ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ]], ਮਨਕੇਰਾ ਦੀ ਘੇਰਾਬੱਦੀ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਲਡ਼ਾਈ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=General Sardar Jwala Singh of Padhania |url=https://jatchiefs.com/general-sardar-jwala-singh-of-padhania/}}</ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਵੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1804 ਵਿੱਚ 500 ਘੋਡ਼ਸਵਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸਨ। ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਲਡ਼ਾਈ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਾਂਗਡ਼ਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਮਿਲੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ, [[ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਲੜਾਈ|ਮੁਲਤਾਨ]] ਮਨਕੇਰਾ, ਅਟਕ, ਤਿਰਾਹ [[ਕੋਟਕਪੂਰਾ|ਅਤੇ ਕੋਟਕਪੁਰਾ]] ਦੀਆਂ ਲਡ਼ਾਈਆਂ ਅਤੇ ਘੇਰਾਬੰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ।ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਦੀ ਧੀ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵੀ ਗੋਦ ਲਿਆ ਸੀ। ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੇ ਦੀ ਮੌਤ 1829 ਵਿੱਚ ਅਧਰੰਗ ਕਾਰਨ ਹੋਈ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} 12u8s8l9bv0ltrivuaryhvv5agbrflo 0 190804 773799 773088 2024-11-18T11:45:46Z Kuldeepburjbhalaike 18176 773799 wikitext text/x-wiki '''ਮਹਿਮੂਦ ਧੌਲਪੁਰੀ''' (23 ਮਾਰਚ 1954 – 25 ਮਈ 2011) [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ]] ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸੀ,ਜਿਸਨੂੰ [[ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ]] ਜੋ ਕਿ [[ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ|ਪੰਪ ਆਰਗਨ]] ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਰੂਪ ਹੈ, ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਆਖਿਆਕਾਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ [[ਪਰਵੀਨ ਸੁਲਤਾਨਾ]], [[ਭੀਮਸੇਨ ਜੋਸ਼ੀ]], [[ਜਸਰਾਜ]], [[ਗਿਰਜਾ ਦੇਵੀ|ਗਿਰਿਜਾ ਦੇਵੀ]], [[ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਆਮੋਣਕਰ|ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਅਮੋਨਕਰ]] ਅਤੇ ਉਸਤਾਦ ਗੁਲਾਮ ਸਾਦਿਕ ਖਾਨ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ]] ਗਾਇਕਾਂ ਦਾ ਸਾਥੀ ਰਹਿ ਚੁਕੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ 2006 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] ਦੇ ਚੌਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ,ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਵਾਦਕ ਬਣ ਗਿਆ। == ਜੀਵਨੀ == ਮਹਿਮੂਦ ਧੌਲਪੁਰੀ ਦਾ ਜਨਮ 23 ਮਾਰਚ 1954 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਰਾਜ ਦੇ ਧੌਲਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ; ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ, ਬੁੱਢਾ ਖਾਨ, ਇੱਕ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ [[ਸਾਰੰਗੀ]] ਵਾਦਕ ਸਨ। ਉਸਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿਖਲਾਈ ਸਾਰੰਗੀ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਹੋਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਗਿਆਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸਾਜ਼ ਵਜਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਧੌਲਪੁਰੀ 1966 ਦੀ [[ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ|ਬਾਲੀਵੁੱਡ]] ਫਿਲਮ, ਲਵ ਇਨ ਟੋਕੀਓ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਪ੍ਰਤੀ ਆਕਰਸ਼ਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਨਾਸਿਰ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ ਵਰਗੇ ਕਈ ਗੁਰੂਆਂ ਤੋਂ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜਲਦੀ ਹੀ, ਉਸਨੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਾਇਕਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਵਜੋਂ ਹਰਮੋਨੀਅਮ ਵਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਰਾਜਨ ਤੇ ਸਾਜਨ ਮਿਸ਼ਰਾ, [[ਪਰਵੀਨ ਸੁਲਤਾਨਾ]], [[ਭੀਮਸੇਨ ਜੋਸ਼ੀ]], [[ਜਸਰਾਜ]], [[ਗਿਰਜਾ ਦੇਵੀ|ਗਿਰਿਜਾ ਦੇਵੀ]] ਅਤੇ [[ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਆਮੋਣਕਰ|ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਅਮੋਨਕਰ]] ਵਰਗੇ ਕੁਝ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਹਰਮੋਨੀਅਮ ਵਜਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਹੋਰ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਅਸ਼ਵਨੀ ਭਿਡੇ ਦੇਸ਼ਪਾਂਡੇ|ਅਸ਼ਵਨੀ ਭਿਡੇ-ਦੇਸ਼ਪਾਂਡੀ]], [[ਸ਼ੁਭਾ ਮੁਦਗਲ]] ਅਤੇ ਮੀਤਾ ਪੰਡਿਤ ਨਾਲ ਵੀ ਵਜਾਇਆ ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ [[ਤਬਲਾ]] ਵਾਦਕ [[ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ (ਸੰਗੀਤਕਾਰ)|ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ]] ਨਾਲ [[ਜੁਗਲਬੰਦੀ]] ਵੀ ਕੀਤੀ। 2006 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] ਦੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ, ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇੱਕ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਵਾਦਕ ਨੂੰ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਾਜਨ ਅਤੇ ਸਾਜਨ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੀ ਜੋੜੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਐਲਬਮ, ''ਰਾਗ ਲਲਿਤ'' ਸਮੇਤ, ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਆਡੀਓ ਸੀਡੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ। ਧੌਲਪੁਰੀ [[ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 25 ਮਈ 2011 ਨੂੰ ਅੰਗ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ 55 ਦਿਨਾਂ ਬਾਦ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੱਛੇ ਪਤਨੀ, ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਛੱਡ ਗਿਆ ਹੈ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2011]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1954]] m359ncpxbcqb2rdal1zira48g5x8m8x 0 190805 773796 773091 2024-11-18T11:43:18Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਉਸਤਾਦ ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ]] ਨੂੰ [[ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ 773091 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = Vilayat Hussain Khan | image = VILAYATHUSSAINKHAN.jpg | image_size = | caption = | birth_name = Vilayat Hussain Khan | alias = | birth_date = {{birth year|1895}} | death_date = {{death year and age|1962|1895}} | genre = [[Hindustani classical music|Indian classical music]] | occupation = [[Composer]], [[vocalist]] | years_active = | label = | website = | associated_acts = }} ਉਸਤਾਦ '''ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ''' (1895–1962) ਆਗਰਾ ਘਰਾਣੇ (ਗਾਇਨ ਸ਼ੈਲੀ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ]] ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ। ਵਿਲਾਇਤ ਨੇ "ਪ੍ਰਾਣ ਪਿਆ" [[ਕਲਮ ਨਾਮ|ਦੇ ਕਲਮੀ ਨਾਮ]] ਹੇਠ ਕਈ [[ਰਾਗ|ਰਾਗਾਂ]] ਵਿੱਚ ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। == ਤਾਲੀਮ == ਵਿਲਾਇਤ ਖਾਨ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤਾਲੀਮ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਥਨ ਖਾਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਚਾਚੇ ਕਲਾਂ ਖਾਨ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਬਖਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ (ਆਫਤਾਬ-ਏ-ਮੌਸੀਕੀ) ਜਾਂ (ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੂਰਜ) ਤੋਂ ਵੀ ਤਾਲੀਮ ਲੀਤੀ ਸੀ। == ਵਿਦਿਆਰਥੀ == ਉਸਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ [[ਮੋਗੂਬਾਈ ਕੁਰਦੀਕਰ]], ਯਸ਼ਪਾਲ, ਜਗਨਨਾਥ ਬੂਵਾ ਪੁਰੋਹਿਤ, ਮੇਨਕਾ ਸ਼ਿਰੋਡਕਰ ( [[ਸ਼ੋਭਾ ਗੂਰਤੂ|ਸ਼ੋਭਾ ਗੁਰਟੂ]] ਦੀ ਮਾਂ), ਰਤਨਕਾਂਤ ਰਾਮਨਾਥਕਰ, ਰਾਮ ਮਰਾਠੇ, ਗਜਾਨਨਰਾਓ ਜੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਗਿਰਿਜਾ ਕੇਲੇਕਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਯੂਨਸ ਹੁਸੈਨ ਖ਼ਾਨ ਆਗਰਾ ਘਰਾਣੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਸਤੀ ਸੀ। ਅਤੇ ਸੁਰਗਵਾਸੀ ਡੀ.ਵੀ. ਕਾਨੇਬੁਵਾ ਜੋ ਕਿ ਇਚਲਕਰਨਜੀ ਤੋਂ ਸੀ,ਉਸ ਦਾ ਗੰਡਾਬੰਦ ਚੇਲਾ ਸੀ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1962]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1895]] mefampfs24z8htqomqr9ohog9twwqoy 773798 773796 2024-11-18T11:44:27Z Kuldeepburjbhalaike 18176 773798 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ | image = VILAYATHUSSAINKHAN.jpg | image_size = | caption = | birth_name = ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ | alias = | birth_date = {{birth year|1895}} | death_date = {{death year and age|1962|1895}} | genre = [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] | occupation = | years_active = | label = | website = | associated_acts = }} ਉਸਤਾਦ '''ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ''' (1895–1962) ਆਗਰਾ ਘਰਾਣੇ (ਗਾਇਨ ਸ਼ੈਲੀ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਇੱਕ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ]] ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ। ਵਿਲਾਇਤ ਨੇ "ਪ੍ਰਾਣ ਪਿਆ" ਦੇ [[ਕਲਮ ਨਾਮ]] ਹੇਠ ਕਈ [[ਰਾਗ|ਰਾਗਾਂ]] ਵਿੱਚ ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। == ਤਾਲੀਮ == ਵਿਲਾਇਤ ਖਾਨ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤਾਲੀਮ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਨਾਥਨ ਖਾਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੇ ਚਾਚੇ ਕਲਾਂ ਖਾਨ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਬਖਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ (ਆਫਤਾਬ-ਏ-ਮੌਸੀਕੀ) ਜਾਂ (ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੂਰਜ) ਤੋਂ ਵੀ ਤਾਲੀਮ ਲੀਤੀ ਸੀ। == ਵਿਦਿਆਰਥੀ == ਉਸਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ [[ਮੋਗੂਬਾਈ ਕੁਰਦੀਕਰ]], ਯਸ਼ਪਾਲ, ਜਗਨਨਾਥ ਬੂਵਾ ਪੁਰੋਹਿਤ, ਮੇਨਕਾ ਸ਼ਿਰੋਡਕਰ ([[ਸ਼ੋਭਾ ਗੂਰਤੂ|ਸ਼ੋਭਾ ਗੁਰਟੂ]] ਦੀ ਮਾਂ), ਰਤਨਕਾਂਤ ਰਾਮਨਾਥਕਰ, ਰਾਮ ਮਰਾਠੇ, ਗਜਾਨਨਰਾਓ ਜੋਸ਼ੀ ਅਤੇ ਗਿਰਿਜਾ ਕੇਲੇਕਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਯੂਨਸ ਹੁਸੈਨ ਖ਼ਾਨ ਆਗਰਾ ਘਰਾਣੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹਸਤੀ ਸੀ। ਅਤੇ ਸੁਰਗਵਾਸੀ ਡੀ.ਵੀ. ਕਾਨੇਬੁਵਾ ਜੋ ਕਿ ਇਚਲਕਰਨਜੀ ਤੋਂ ਸੀ,ਉਸ ਦਾ ਗੰਡਾਬੰਦ ਚੇਲਾ ਸੀ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1962]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1895]] 02q6f6t53tguj10l8kirzqzkspao4oi 0 190807 773793 773115 2024-11-18T11:42:28Z Kuldeepburjbhalaike 18176 773793 wikitext text/x-wiki '''ਉਸਤਾਦ ਫੈਯਾਜ਼ ਖ਼ਾਨ''' (ਵਿਕਲਪਿਕ ਸਪੈਲਿੰਗ '''ਫ਼ਿਆਜ਼ ਖ਼ਾਨ''') (1934 – 12 ਨਵੰਬਰ 2014) ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਾ [[ਤਬਲਾ]] ਵਾਦਕ ਸੀ। == ਜੀਵਨੀ == ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਦਾ ਜਨਮ 1934 ਵਿੱਚ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਦੇ [[ਸੀਕਰ]] ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਜ਼ੀਰ ਖਾਨ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ, ਕਰੌਲੀ ਦੇ [[ਮਹਾਰਾਜਾ]] ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਸਾਰੰਗੀ]] ਅਤੇ [[ਤਬਲਾ]] ਵਾਦਕ ਸਨ। ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ, ਮੁਨੀਰ ਖਾਨ, ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ [[ਸਾਰੰਗੀ]] ਵਾਦਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੰਗੀ ਅਤੇ ਵੋਕਲ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ [[ਤਬਲਾ]] ਸਿਖਲਾਈ ਉਸਤਾਦ ਹਿਦਾਇਤ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ ਦਿੱਲੀ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਮਰਹੂਮ ਉਸਤਾਦ ਇਨਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ ਤੋਂ [[ਤਬਲਾ]] ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ। ਉਸਤਾਦ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਨੇ ਬੈਰਲ ਡਰੱਮ ਮ੍ਰਿਦੰਗਮ ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਸਟਰ, ਰਾਮਨਾਦ ਈਸ਼ਵਰਨ ਤੋਂ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਤਾਲਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 1955 ਵਿੱਚ [[ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ|ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ]], [[ਜੈਪੁਰ]] ਦੇ ਇੱਕ ਸਟਾਫ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। 1958 ਵਿੱਚ, ਉਹ [[ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ|ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ]] ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ [[ਦਿੱਲੀ]] ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹ 1993 ਵਿੱਚ ਰੈਗੂਲਰ ਰੇਡੀਓ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ। ਉਸਤਾਦ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਹਾਨ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਇਕੱਲੇ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ [[ਸ਼ਿਰਾਜ਼|ਸ਼ੀਰਾਜ਼]], [[ਈਰਾਨ]] ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1971 ਵਿੱਚ [[ਲੰਡਨ|ਲੰਡਨ ਦੇ]] ਕਵੀਨ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਹਾਲ, [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ]] ਅਤੇ [[ਯੂਰਪ]] ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕਲਿਆਂ ਗਾਉਣ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ। ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਉਣ ਦਾ ਖਾਸ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ: ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ ਮਹਾਨ ਉਸਤਾਦਾਂ ਤੋਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਬੜੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਵੱਡੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ]], [[ਅਮੀਰ ਖ਼ਾਨ (ਗਾਇਕ)|ਆਮਿਰ ਖਾਨ]], ਹਾਫਿਜ਼ ਅਲੀ ਖਾਨ, [[ਬੇਗਮ ਅਖ਼ਤਰ|ਬੇਗਮ ਅਖਤਰ]], [[ਗੰਗੂਬਾਈ ਹੰਗਲ]], ਪੰਨਾਲਾਲ ਘੋਸ਼, [[ਸਿਧੇਸ਼ਵਰੀ ਦੇਵੀ|ਸਿੱਧੇਸ਼ਵਰੀ ਦੇਵੀ]], [[ਪੰਡਿਤ ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਮਨਸੂਰ|ਮਲਿੱਕਰ। ਮਨਸੂਰ]], [[ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ ਖ਼ਾਨ|ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ ਖਾਨ]], ਵੱਡੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ [[ਪੰਡਿਤ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ|ਜਿੰਵੇਂ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ]], [[ਉਸਤਾਦ ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖ਼ਾਨ|ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖਾਨ]], [[ਨਿਖਿਲ ਬੈਨਰਜੀ]], [[ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਆਮੋਣਕਰ|ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਅਮੋਨਕਰ]], ਵਿਲਾਇਤ ਖਾਨ, [[ਸ਼ਰਨ ਰਾਣੀ ਬੈਕਲੀਵਾਲ|ਸ਼ਰਨ ਰਾਣੀ]], [[ਪਰਵੀਨ ਸੁਲਤਾਨਾ]], [[ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖਾਨ]], [[ਹਰੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਚੌਰਸੀਆ|ਹਰੀਪ੍ਰਸਾਦ ਚੌਰਸੀਆ]], ਦੇਬੂ ਚੌਧਰੀ, [[ਭੀਮਸੇਨ ਜੋਸ਼ੀ]], [[ਜਸਰਾਜ|ਪੰਡਤ ਜਸਰਾਜ]], [[ਪੰਡਤ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ|ਪੰਡਿਤ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ]] ਚਾਂਸ਼ੂਰ, ਰਾਜੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਚਾਂਸ਼ੂਰ ਆਦਿ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਅਪਣੀ ਕਲਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਤੋ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ 1985 ਵਿੱਚ ਸੇਂਟ ਲੁਈਸ ਵਿੱਚ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਅਤੇ, 1992 ਤੋਂ, ਰੋਟਰਡਮ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਉਸਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 20 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਹੋਰ ਨਿਯਮਤ ਅਧਿਆਪਨ [[ਗੰਧਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ|ਗੰਧਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ]] [[ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਉਸਦੇ ਚੇਲੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਰਈਸ ਖਾਨ, ਉਸਦੇ ਪੋਤੇ &#x2013; ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ, ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਹੁਸੈਨ (ਯੂ.ਕੇ.), ਉਦਿਤ ਪੰਖਾਨੀਆ (ਯੂ.ਕੇ.), ਹੀਕੋ ਡਿਜਕਰ ਅਤੇ ਟੇਡ ਡੀ ਜੋਂਗ (ਹਾਲੈਂਡ) ਹਨ। == ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ == 12 ਨਵੰਬਰ 2014 ਨੂੰ ਮੈਨਿਨਜਾਈਟਿਸ (ਦਿਮਾਗੀ ਰੋਗ) ਕਾਰਨ 80 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਪੰਜ ਧੀਆਂ ਸਨ।<ref name="IndianExpress">{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/lifestyle/a-tribute-to-faiyaz-khan-he-made-the-tabla-sing/|title=A tribute to Faiyaz Khan: He made the tabla sing|last=Suanshu Khurana|date=13 November 2014|work=The Indian Express (newspaper)|access-date=4 January 2022}}</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ == * 2010 ਵਿੱਚ ਉਸਤਾਦ ਆਸ਼ਿਕ ਅਲੀ ਖਾਨ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੁਆਰਾ ''ਤਾਲ ਸਮਰਾਟ'' ਅਵਾਰਡ == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮੁਸਲਮਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2014]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1934]] fiki4v2i32duz26f2yfxaatokajlvdi 773794 773793 2024-11-18T11:43:06Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਉਸਤਾਦ ਫ਼ੈਯਾਜ਼ ਖ਼ਾਨ (ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ)]] ਨੂੰ [[ਫ਼ੈਯਾਜ਼ ਖ਼ਾਨ (ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ)]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ 773793 wikitext text/x-wiki '''ਉਸਤਾਦ ਫੈਯਾਜ਼ ਖ਼ਾਨ''' (ਵਿਕਲਪਿਕ ਸਪੈਲਿੰਗ '''ਫ਼ਿਆਜ਼ ਖ਼ਾਨ''') (1934 – 12 ਨਵੰਬਰ 2014) ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਦਾ [[ਤਬਲਾ]] ਵਾਦਕ ਸੀ। == ਜੀਵਨੀ == ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਦਾ ਜਨਮ 1934 ਵਿੱਚ [[ਰਾਜਸਥਾਨ]] ਦੇ [[ਸੀਕਰ]] ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਨਜ਼ੀਰ ਖਾਨ, ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ, ਕਰੌਲੀ ਦੇ [[ਮਹਾਰਾਜਾ]] ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ [[ਸਾਰੰਗੀ]] ਅਤੇ [[ਤਬਲਾ]] ਵਾਦਕ ਸਨ। ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਭਰਾ, ਮੁਨੀਰ ਖਾਨ, ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ [[ਸਾਰੰਗੀ]] ਵਾਦਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਰੰਗੀ ਅਤੇ ਵੋਕਲ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ [[ਤਬਲਾ]] ਸਿਖਲਾਈ ਉਸਤਾਦ ਹਿਦਾਇਤ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋਈ। ਉਸਨੇ ਦਿੱਲੀ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਮਰਹੂਮ ਉਸਤਾਦ ਇਨਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ ਤੋਂ [[ਤਬਲਾ]] ਵੀ ਸਿੱਖਿਆ। ਉਸਤਾਦ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਨੇ ਬੈਰਲ ਡਰੱਮ ਮ੍ਰਿਦੰਗਮ ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਸਟਰ, ਰਾਮਨਾਦ ਈਸ਼ਵਰਨ ਤੋਂ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਤਾਲਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ 1955 ਵਿੱਚ [[ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ|ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ]], [[ਜੈਪੁਰ]] ਦੇ ਇੱਕ ਸਟਾਫ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। 1958 ਵਿੱਚ, ਉਹ [[ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ|ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ]] ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ [[ਦਿੱਲੀ]] ਚਲੇ ਗਏ। ਉਹ 1993 ਵਿੱਚ ਰੈਗੂਲਰ ਰੇਡੀਓ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਏ। ਉਸਤਾਦ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਹਾਨ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਇਕੱਲੇ ਗਾਇਕ ਵਜੋਂ ਵੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ [[ਸ਼ਿਰਾਜ਼|ਸ਼ੀਰਾਜ਼]], [[ਈਰਾਨ]] ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇਣ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1971 ਵਿੱਚ [[ਲੰਡਨ|ਲੰਡਨ ਦੇ]] ਕਵੀਨ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ ਹਾਲ, [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ]] ਅਤੇ [[ਯੂਰਪ]] ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਿਆਂ ਇੱਕਲਿਆਂ ਗਾਉਣ ਦੇ ਕਈ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ। ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਆਉਣ ਦਾ ਖਾਸ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ: ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਦੇ ਮਹਾਨ ਉਸਤਾਦਾਂ ਤੋਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ [[ਬੜੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਵੱਡੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ]], [[ਅਮੀਰ ਖ਼ਾਨ (ਗਾਇਕ)|ਆਮਿਰ ਖਾਨ]], ਹਾਫਿਜ਼ ਅਲੀ ਖਾਨ, [[ਬੇਗਮ ਅਖ਼ਤਰ|ਬੇਗਮ ਅਖਤਰ]], [[ਗੰਗੂਬਾਈ ਹੰਗਲ]], ਪੰਨਾਲਾਲ ਘੋਸ਼, [[ਸਿਧੇਸ਼ਵਰੀ ਦੇਵੀ|ਸਿੱਧੇਸ਼ਵਰੀ ਦੇਵੀ]], [[ਪੰਡਿਤ ਮਲਿਕਾਰਜੁਨ ਮਨਸੂਰ|ਮਲਿੱਕਰ। ਮਨਸੂਰ]], [[ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ ਖ਼ਾਨ|ਅਬਦੁਲ ਰਸ਼ੀਦ ਖਾਨ]], ਵੱਡੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ [[ਪੰਡਿਤ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ|ਜਿੰਵੇਂ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ]], [[ਉਸਤਾਦ ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖ਼ਾਨ|ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖਾਨ]], [[ਨਿਖਿਲ ਬੈਨਰਜੀ]], [[ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਆਮੋਣਕਰ|ਕਿਸ਼ੋਰੀ ਅਮੋਨਕਰ]], ਵਿਲਾਇਤ ਖਾਨ, [[ਸ਼ਰਨ ਰਾਣੀ ਬੈਕਲੀਵਾਲ|ਸ਼ਰਨ ਰਾਣੀ]], [[ਪਰਵੀਨ ਸੁਲਤਾਨਾ]], [[ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖਾਨ]], [[ਹਰੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਚੌਰਸੀਆ|ਹਰੀਪ੍ਰਸਾਦ ਚੌਰਸੀਆ]], ਦੇਬੂ ਚੌਧਰੀ, [[ਭੀਮਸੇਨ ਜੋਸ਼ੀ]], [[ਜਸਰਾਜ|ਪੰਡਤ ਜਸਰਾਜ]], [[ਪੰਡਤ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ|ਪੰਡਿਤ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ]] ਚਾਂਸ਼ੂਰ, ਰਾਜੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਚਾਂਸ਼ੂਰ ਆਦਿ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਅਪਣੀ ਕਲਾ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਤੋ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਹਨ। ਉਸਨੇ 1985 ਵਿੱਚ ਸੇਂਟ ਲੁਈਸ ਵਿੱਚ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਲਈ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਅਤੇ, 1992 ਤੋਂ, ਰੋਟਰਡਮ ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਰੀ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਉਸਦੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 20 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਲਈ ਹੋਰ ਨਿਯਮਤ ਅਧਿਆਪਨ [[ਗੰਧਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ|ਗੰਧਰਵ ਮਹਾਵਿਦਿਆਲਿਆ]] [[ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਉਸਦੇ ਚੇਲੇ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤਰ, ਰਈਸ ਖਾਨ, ਉਸਦੇ ਪੋਤੇ &#x2013; ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਸਿੰਘ, ਸ਼ਾਹਬਾਜ਼ ਹੁਸੈਨ (ਯੂ.ਕੇ.), ਉਦਿਤ ਪੰਖਾਨੀਆ (ਯੂ.ਕੇ.), ਹੀਕੋ ਡਿਜਕਰ ਅਤੇ ਟੇਡ ਡੀ ਜੋਂਗ (ਹਾਲੈਂਡ) ਹਨ। == ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ == 12 ਨਵੰਬਰ 2014 ਨੂੰ ਮੈਨਿਨਜਾਈਟਿਸ (ਦਿਮਾਗੀ ਰੋਗ) ਕਾਰਨ 80 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਪੰਜ ਧੀਆਂ ਸਨ।<ref name="IndianExpress">{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/lifestyle/a-tribute-to-faiyaz-khan-he-made-the-tabla-sing/|title=A tribute to Faiyaz Khan: He made the tabla sing|last=Suanshu Khurana|date=13 November 2014|work=The Indian Express (newspaper)|access-date=4 January 2022}}</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ == * 2010 ਵਿੱਚ ਉਸਤਾਦ ਆਸ਼ਿਕ ਅਲੀ ਖਾਨ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੁਆਰਾ ''ਤਾਲ ਸਮਰਾਟ'' ਅਵਾਰਡ == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੀਕਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮੁਸਲਮਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2014]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1934]] fiki4v2i32duz26f2yfxaatokajlvdi 0 190811 773792 773127 2024-11-18T11:40:59Z Kuldeepburjbhalaike 18176 773792 wikitext text/x-wiki [[File:Dadurwa_Bolay_Mor_Shor_Karat_.ogg|thumb| [[ਜ਼ੋਹਰਾਬਾਈ]] ਦੁਆਰਾ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ (1910)।]] '''ਆਗਰਾ ਘਰਾਨਾ''' [[ਨੌਹਰ ਬਾਣੀ]] ਤੋਂ ਉਤਪੰਨ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਵੋਕਲ ਸੰਗੀਤ]] ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਤੱਕ, ਨੌਹਰ ਬਾਣੀ [[ਦਿੱਲੀ|ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਲੀ]] ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ [[ਅਲਾਉੱਦੀਨ ਖ਼ਿਲਜੀ|ਅਲਾਉਦੀਨ ਖਿਲਜੀ]] ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਲਗਭਗ 1300 ਈਸਵੀ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਨਾਇਕ ਗੋਪਾਲ ਹੈ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਘਰਾਨੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸ਼ੈਲੀ "ਧਰੁਪਦ - ਧਮਾਰ" ਸੀ। ਘੱਗੇ ਖੁਦਾਬਖਸ਼ (1790-1880 ਈ.) ਨੇ [[ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਨਾ|ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਨੇ]] ਦੀ "ਖਯਾਲ" ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਆਗਰਾ ਘਰਾਨੇ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜੋ ਖੁਦਾਬਖਸ਼ ਨੇ ਗਵਾਲੀਅਰ ਦੇ ਨਾਥਨ ਪਰਿਬਖਸ਼ ਤੋਂ ਸਿੱਖਿਆ। == ਸਿੱਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਵੰਸ਼ਾਵਲੀ == ਨਿਮਨਲਿਖਤ ਨਕਸ਼ੇ [[ਉਸਤਾਦ ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ|ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ]] ਅਤੇ [[ਯੂਨਸ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ]] ਦੁਆਰਾ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੇ ਖਾਤਿਆਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹਨ।<ref>{{Cite book|location=India}}</ref> === ਜੱਦੀ ਵੰਸ਼ === {{Tree chart/start}} {{Tree chart|||:||||||||||:||||||||}} {{Tree chart||GAUHA||||||||GOPAL}} {{Tree chart|||:||||||||||D|~|~|~|~|~|7||}} {{Tree chart||HARID||||||||NAUHA||||KIRAN}} {{Tree chart|||:||||F|~|~|~|V|~|A|~|V|~|~|~|7||}} {{Tree chart||TANSE||LOHAN||ALAKH||KHALA||MALUK}} {{Tree chart|||:||||||F|~|A|~|~|~|7||||||}} {{Tree chart||DAUG1||||SUJAN||||BICHI||||}} {{Tree chart|||L|~|~|~|V|~|J||||||||||||}} {{Tree chart||||||SURGY}} {{Tree chart|||||||:|||||||||||||||||}} {{Tree chart|||||F|~|A|~|7|||||||||||}} {{Tree chart||||QADER||DAUG2}} {{Tree chart|||||:||||:||||||||||||}} {{Tree chart||||HYDER||WAZIR}} {{Tree chart|||||:||||:||||||||||||}} {{Tree chart||||DAYAM||HASAN|||||GWALI}} {{Tree chart|||||:||||:|||||||:|||||||||}} {{Tree chart||||QAYAM||FAIZM|||||NATHA|||||RANGI}} {{Tree chart|||||:|||||||||||:|||||||:||}} {{Tree chart|||F|~|A|~|V|~|~|~|V|~|~|7||:|||||||:||}} {{Tree chart|||:||||:||||:|||L|V|J|||||||:||}} {{Tree chart||JUNGG||SOOSA||GULAB||GHAGG||||||RAMZA}} {{Tree chart|||)|-|-|-|.||||,|-|-|-|^|-|-|-|.||||!||}} {{Tree chart||SHERK||MOHAM||GHHAI||||||GHABB||MOHAL}} {{Tree chart|||!||||,|-|-|-|(||||,|-|-|-|(||||!||}} {{Tree chart||NATTH||HYDOR||TASAD||QADRI||ABBAS||SAFDA}} {{Tree chart|||:||||:||||:||||:||||`|-|v|-|'||}} {{Tree chart|||:||||:||||:||||:|||||FAIYA}} {{Tree chart|||:||||:||||:||||:||||||:||||}} {{Tree chart/end}} == ਵਿਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ == ਆਗਰਾ ਘਰਾਨੇ ਦੀ ਗਾਯਕੀ (ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ) ਖ਼ਯਾਲ ਗਾਯਕੀ ਅਤੇ ਧਰੁਪਦ-ਧਮਾਰ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ। ਸਿਖਲਾਈ ਵਿੱਚ, ਖਿਆਲ ਅਤੇ ਧਰੁਪਦ ਦੋਵੇਂ ਭਾਗ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਮਿਲ ਕੇ ਚਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਆਗਰਾ ਘਰਾਨੇ ਦੇ ਨੋਟ ਗਾਉਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਜੋ ਇਹ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਵਾਜ਼ ਦਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਸ਼ਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖ਼ਿਆਲ ਗਾਕੀ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਣ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਸਪਸ਼ਟ ਸੁਰ 'ਚ ਗਾਉਣਾ। ਆਗਰਾ ਘਰਾਨੇ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖਿਆਲ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਨਾਮ-ਤੋਮ ਅਲਾਪ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਆਗਰਾ ਘਰਾਨੇ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਪਰੰਪਰਾ ਹੈ। [[ਬੰਦਿਸ਼]] ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਰਾਗ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ [[ਰਾਗ]] ਦੇ ਵਿਸਤਾਰ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਘਰਾਨਾ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਤਪਾਦਨ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਵਰ ਧੁਨੀ "ਏ" ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ੁੱਧ ਸੰਸਕਰਣ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਤਾਲ ਦੇ ਭਿੰਨਤਾਵਾਂ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਡੂੰਘੀ ਮਰਦਾਨਾ ਆਵਾਜ਼ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਅਨੁਕੂਲ ਹੈ। ਖੁੱਲੇ, ਪੂਰੇ ਗਲੇ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ (ਮੰਦਰ) ਸਪਤਕ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣਾ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਧਰੁਪਦਿਕ ਮੂਲ ਦੇ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਗਾਇਕ ਵਿਆਪਕ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਜਾਵਟ ਜਿਨੇਵਣ ਕਿ ਗਮਕ,ਵਿਆਪਕ ਮੀੰਡ ਅਤੇ ਨੋਟਸ ਦੇ ਗੂੰਜਦੇ ਕਲਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗਵਾਲੀਅਰ ਘਰਾਨੇ ਵਾਂਗ, ਆਗਰਾ ਦੇ ਗਾਇਕ ਬੰਦਿਸ਼ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਿਧੀਗਤ ਵਿਆਖਿਆ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬੰਦਿਸ਼ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਮੰਨਣ ਵਾਲੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੇ ਧਰੁਪਦਿਕ ਨਾਮ-ਤੋਲਯਕਾਰੀ ਤੇ ਅਲਾਪ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲੈਂਦੇ ਨੇ। ਇਸ ਘਰਾਨੇ ਦੇ ਗਾਇਕ ਵੀ ਤਾਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਾਹਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਤਾਲ ਉਹ ਨੀਂਹ ਹੈ ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਗਾਇਕ ਬੰਦਿਸ਼ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਉਸਾਰਦੇ ਹਨ। ਆਗਰਾ ਦੇ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀਆਂ ਤਿਹਾਈਆਂ ਦਾ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਮੀਦਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ, ਉਸੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਵਧੀਆ ਤਰੀਕੇ ਹਨ। ਇਹ ਇਕਲੌਤਾ ਘਰਾਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਅੱਜ ਵੀ ਨਾਮ-ਤੋਮ ਅਲਾਪ, ਖਿਆਲ, [[ਠੁਮਰੀ]], ਤਪਾ, ਤਰਨਾ, ਹੋਰੀ, ਦੇ ਨਾਲ ਧਰੁਪਦ-ਧਮਾਰ ਗਾਉਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਹੈ। == ਪ੍ਰਤਿਪਾਦਕ == * ਮਹਿਬੂਬ ਖਾਨ ਦਰਸਪੀਆ * ਨਾਥਨ ਖਾਨ * [[ਜ਼ੋਹਰਾਬਾਈ]] (1868-1913) * ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ "ਪ੍ਰੇਮਪਿਆ" (1886-1950) * [[ਉਸਤਾਦ ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ|ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ]] " [[ਉਸਤਾਦ ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ|ਪ੍ਰਾਨ ਪਿਆ]] " (1895-1962) * ਸ਼੍ਰੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨਰਾਇਣ ਰਤਨਜੰਕਰ "ਸੁਜਾਨ" (1899-1974) * ਖਾਦਿਮ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ "ਸਾਜਨ ਪਿਆ" (1907-1993) * ਰਾਮਾਰਾਓ ਵੀ. ਨਾਇਕ (1909-1998) * ਧਰੁਵਤਾਰਾ ਜੋਸ਼ੀ "ਪ੍ਰੇਮਰੰਗ" (1912-1993) * [[ਸੁਮਤੀ ਮੁਤਾਟਕਰ|ਸੁਮਤੀ ਮੁਤਕਰ]] (1916-2007) * ਦੀਪਾਲੀ ਤਾਲੁਕਦਾਰ ਨਾਗ (1922-2009) * ਸ਼੍ਰੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਹਲਦੰਕਰ "ਰਸਪੀਆ" (1927–2016) * ਸ਼ਰਾਫਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ[1930-1985] * ਯਸ਼ਪਾਲ " ਸਗੁਨ ਪਿਆ " (1937 - ?) * ਲਲਿਤ ਜੇ. ਰਾਓ (1942 - ?) * [[ਸੁਭਰਾ ਗੁਹਾ]] (1956 -) * ਸ਼ੌਕਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ (1962 - ?) * ਮੋਹਸਿਨ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ ਨਿਆਜ਼ੀ (1965-2020) * ਬੰਦੇ ਹਸਨ ਖਾਨ * ਲਤਾਫਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ "ਪ੍ਰੇਮ ਦਾਸ" * ਅਤਾ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ "ਰਤਨ ਪਿਆ" * ਕਾਲੇ ਖਾਨ "ਸਰਸ ਪੀਆ" * ਅਬਦੁੱਲਾ ਖਾਨ "ਮਨਹਰ ਪਿਆ" * ਬਸ਼ੀਰ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ * ਅਕੀਲ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ * ਵਸੀ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ * ਸ਼ਬੀਰ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ * ਨਸੀਮ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ * ਯੂਨਸ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ * ਯਾਕੂਬ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ * ਯੂਸਫ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ * ਨਾਸਿਰ ਖਾਨ * ਸ਼ਮੀਮ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ * ਗੁਲਾਮ ਰਸੂਲ ਖਾਨ * ਅਨਵਰ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ * ਗੁਲਾਮ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਰਾਜਾ ਮੀਆਂ * ਆਰਿਫ ਹੁਸੈਨ == ਹਵਾਲੇ == gx1fqvi612frxdvpep6322dfy25rzy8 0 190812 773790 773131 2024-11-18T11:39:24Z Kuldeepburjbhalaike 18176 773790 wikitext text/x-wiki '''ਉਸਤਾਦ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ''' (8 ਫਰਵਰੀ 1886 – 5 ਨਵੰਬਰ 1950) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਗਾਇਕ ਸੀ, ਜੋ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] ਦੇ [[ਆਗਰਾ ਘਰਾਨਾ|ਆਗਰਾ ਘਰਾਣੇ]] ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਆਖਿਆਕਾਰ ਸੀ। ਸਵਰਗੰਗਾ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "[[ਵਡੋਦਰਾ|ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋਣ ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਸਦੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੋਣ ਦਾ ਨਾਮ ਕਮਾਇਆ ਸੀ।" == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == 8 ਫਰਵਰੀ 1886 ਨੂੰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਪ੍ਰਾਂਤਾਂ ਦੇ ਸਿਕੰਦਰਾ ਵਿਖੇ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ, ਉਹ ਸਫਦਰ ਹੁਸੈਨ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਮੌਤ ਉਸਦੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਪਾਲਣ ਪੋਸ਼ਣ ਉਸਦੇ ਨਾਨਾ, ਗੁਲਾਮ ਅੱਬਾਸ (1825-1934) ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ 25 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਸੰਗੀਤ ਸਿਖਾਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਉਸਤਾਦ ਮਹਿਬੂਬ ਖਾਨ "ਦਰਸਪਿਆ", ਉਸਦੇ ਸਹੁਰੇ, ਨਟਯਾਨ ਖਾਨ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਚਾਚਾ ਫਿਦਾ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਦਾ ਵੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ। 'ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਮਹਾਨ ਮਾਸਟਰਜ਼' ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਵੈਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਇੱਕ ਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਵੰਸ਼ ਖੁਦ [[ਤਾਨਸੇਨ]] (1493 – 1589) ਤੱਕ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਅਲਖਦਾਸ, ਮਲੂਕਦਾਸ ਅਤੇ ਫਿਰ ਹਾਜੀ ਸੁਜਾਨ ਖਾਨ (ਅਲਖਦਾਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਜੋ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣ ਗਿਆ)। ਉਸਦੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਕੁੱਝ ਦੇਰ ਬਾਦ ਹੀ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਦਾ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਤੋਂ ਬਾਦ ਉਸਤਾਦ ਫ਼ੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਬੇ ਔਲਾਦ ਰਹੇ। == ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਕਰੀਅਰ == ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਦੇ ਲਾਈਵ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ''ਮਹਿਫ਼ਿਲ ਕਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ'' ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਵ-ਕਲਾਸਿਸਟ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ, ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਨੇ [[ਵਡੋਦਰਾ|ਬੜੌਦਾ]] ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III ਦੇ ਦਰਬਾਰੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ "ਗਿਆਨ ਰਤਨ" (ਗਿਆਨ ਦਾ ਰਤਨ) ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਮੈਸੂਰ]] ਦੇ [[ਮਹਾਰਾਜਾ|ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੇ]] ਉਸਨੂੰ 1908 ਵਿੱਚ '''"ਅਫ਼ਤਾਬ-ਏ-ਮੌਸੀਕੀ"''' (ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੂਰਜ) ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਧਰੁਪਦ ਅਤੇ ਖਿਆਲ ਸਨ, ਪਰ ਉਹ [[ਠੁਮਰੀ]] ਅਤੇ [[ਗ਼ਜ਼ਲ]] ਗਾਉਣ ਦੇ ਵੀ ਸਮਰੱਥ ਸੀ। ਸੰਗੀਤ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਸ਼ੋਕ ਰਾਨਾਡੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਉਸ ਦੇ ਤਰਕਸ਼ ਵਿੱਚ ਤੀਰਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਸੀ"। ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਨੇ 'ਪ੍ਰੇਮ ਪਿਆ' ਕਲਮ-ਨਾਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕਈ ''ਬੰਦਿਸ਼ਾਂ ਦੀ'' ਰਚਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਠੁਮਰੀ ''ਬਾਜੂ ਬੰਦ ਖੁੱਲ ਖੁੱਲ ਜਾਏ'' ਸੀ। "ਉਹ [[ਲਖਨਊ]], [[ਪ੍ਰਯਾਗਰਾਜ|ਇਲਾਹਾਬਾਦ]], [[ਕੋਲਕਾਤਾ|ਕਲਕੱਤਾ]], [[ਗਵਾਲੀਅਰ]], [[ਮੁੰਬਈ|ਬੰਬਈ]] ਅਤੇ [[ਮੈਸੂਰ]] ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਸੰਮੇਲਨਾਂ ਅਤੇ ਸਰਕਲਾਂ ਅਤੇ ਸੂਬਾਈ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਯੋਜਿਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ।" ਇਹ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੇ ਅਕਸਰ ਉਸਤਾਦ ਨੂੰ ਆਪੋ-ਆਪਣੇ ਦਰਬਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ ਉਸਦਾ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ 1912 ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਸਮਾਗਮਾਂ ਦੌਰਾਨ ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਸੀਟ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ [[ਰਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ|ਰਾਬਿੰਦਰਨਾਥ ਟੈਗੋਰ]] (1861-1941) ਦੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਨਿਵਾਸ ਜੋਰਾਸਾਂਕੋ ਠਾਕੁਰਬਾੜੀ ਵਿਖੇ ਵੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਉਸਤਾਦ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸਨ। ਇਹ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਟੈਗੋਰ ਦੇ ਦਿਹਾਂਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਜੋਰਾਸਾਂਕੋ ਵਿਖੇ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤ ਸੈਸ਼ਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਹੋਰ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮਦ ਜਾਨ ਥਿਰਕਵਾ, [[ਅਮੀਰ ਖ਼ਾਨ (ਗਾਇਕ)|ਅਮੀਰ ਖ਼ਾਨ]], [[ਉਸਤਾਦ ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖ਼ਾਨ|ਅਲੀ ਅਕਬਰ ਖ਼ਾਨ]], ਵਿਲਾਇਤ ਖ਼ਾਨ ਅਤੇ [[ਪੰਡਿਤ ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ|ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ]] ਵਰਗੇ ਉਸਤਾਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਇੱਕ ਮਾਣਯੋਗ ਕਲਾਕਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਜਨਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਮੈਡਲਾਂ ਦੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰੇਸ਼ਮੀ ਸ਼ੇਰਵਾਨੀ ਪਹਿਨਦਾ ਸੀ। ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਲਾਈਵ ਕੰਸਰਟ ਦੌਰਾਨ ਸਾਰੰਗੀ ਅਤੇ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕਰਦਾ ਸੀ । 1945 ਵਿੱਚ ਟਾਈਫਾਈਡ ਤੇ ਬਾਅਦ 'ਚੋਂ ਤਪਦਿਕ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਿਚ ਨੂੰ ਬੀ ਅਤੇ ਬੀ ਫਲੈਟ ਤੱਕ ਘਟਾ ਦਿੱਤਾ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਸੀ ਤਿਖੀ ਪਿਚ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ। ਉਸਤਾਦ ਦੀਆਂ ਉਪਲਬਧ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗਾਂ ਲਗਭਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਦੇ ਬਾਅਦ ਦੀਆਂ ਹਨ। == ਮੌਤ ਅਤੇ ਵਿਰਾਸਤ == ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਦੀ 5 ਨਵੰਬਰ 1950 ਨੂੰ [[ਵਡੋਦਰਾ|ਬੜੌਦਾ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਤਪਦਿਕ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਦੀ ਕਬਰ, [[ਵਡੋਦਰਾ]], ਗੁਜਰਾਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਉੱਤੇ [[2002 ਦੀ ਗੁਜਰਾਤ ਹਿੰਸਾ|2002 ਦੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੰਗਿਆਂ]] ਦੌਰਾਨ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਦੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਨ ਦੀਪਾਲੀ ਨਾਗ, [[ਕੁੰਦਨ ਲਾਲ ਸਹਿਗਲ|ਕੇ.ਐਲ. ਸਹਿਗਲ]],ਦਿਲੀਪ ਚੰਦ ਬੇਦੀ, ਸੋਹਣ ਸਿੰਘ, ਅਸਦ ਅਲੀ ਖਾਨ (ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਚਲੇ ਗਏ), ਧਰੁਵਤਾਰਾ ਜੋਸ਼ੀ, ਸ਼੍ਰੀਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਰਤਨਜੰਕਰ ਅਤੇ ਗਿਆਨੇਂਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਗੋਸਵਾਮੀ, ਅੰਦਰੂਨੀ ਚੇਲਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਖਾਦਿਮ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ, [[ਉਸਤਾਦ ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ|ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ]], ਲਤਾਫਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ, ਅਤਾ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਫਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ ਫੈਯਾਜ਼ ਖਾਨ ਖੁਦ [[ਕਿਰਾਨਾ ਘਰਾਨਾ|ਕਿਰਾਣਾ ਘਰਾਣੇ]] ਦੇ [[ਅਬਦੁਲ ਕਰੀਮ ਖਾਨ]] ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਸੀ। ਐਸ.ਐਨ. ਰਤਨਜੰਕਰ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਲਾਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉੱਤਮ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੁਰੂਆਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਇਆ ਅਤੇ ਆਗਰਾ ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਨਵੇਂ ਰੁਝਾਨ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ। == ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ == {| class="wikitable" !ਰਿਲੀਜ਼ ਨੰ. ! ਰਾਗ |- | N 36050 (HMV) | ਰਾਮਕਲੀ (ਅਲਾਪ ਅਤੇ ਖਿਆਲ) |- | H 1331 (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਰਿਕਾਰਡ) | ਪੂਰਵੀ ਅਤੇ ਛਾਇਆ |- | HH 1 (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਰਿਕਾਰਡ) | ਪੁਰੀਆ ਅਤੇ ਜੈਜੈਵੰਤੀ |- | H 793 (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਰਿਕਾਰਡ) | ਜੌਨਪੁਰੀ ਅਤੇ ਕਾਫੀ |} * 78 ਆਰਪੀਐਮ ਸਾਈਡ ਏ ਲਲਟ ਆਲਾਪ, ਸਾਈਡ ਬੀ 'ਡਰਟ' &#x2013; ''ਤਡਪਤਾ ਹੂੰ ਜੈਸੇ ਜਲਬਿਨ ਮੀਨ'' (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਰਿਕਾਰਡਸ) * [[ਠੁਮਰੀ]] [[ਰਾਗ ਭੈਰਵੀ|ਭੈਰਵੀ]] ''ਬਾਜ਼ੂਬੰਦ ਖੁੱਲ ਖੁੱਲ ਜਾਏ'', ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਠੁਮਰੀ == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1950]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1886]] 22w7qcjb09747fleal7hn4kxjjb2g0z 3 190924 773631 2024-11-17T14:26:02Z TenWhile6 39282 TenWhile6 ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Kvardek du]] ਨੂੰ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Ornithorynque liminaire]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: Automatically moved page while renaming the user "[[Special:CentralAuth/Kvardek du|Kvardek du]]" to "[[Special:CentralAuth/Ornithorynque liminaire|Ornithorynque liminaire]]" 773631 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Ornithorynque liminaire]] 6py096s2d7n6pnpv1so7609vhlz1kto 0 190925 773636 2024-11-17T14:56:49Z Nitesh Gill 8973 "[[:en:Special:Redirect/revision/1201220217|Ela Lodh]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 773636 wikitext text/x-wiki '''ਇਲਾ ਲੋਧ''' (ਈਲਾ ਲੋਧ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, 2021 ਵਿੱਚ 79 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਅਤੇ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=admin |date=2021-07-20 |title=Dr. Ila Lodh Expired : রাজ্যের বিশিষ্ট স্ত্রীরোগ বিশেষজ্ঞ ডাঃ ইলা লোধ প্রয়াত, বয়স হয়েছিল ৭৯ বছর |url=http://www.natun.in/2021/07/20/dr-ila-lodh-expired-dr-ila-lodh-eminent-gynecologist-of-the-state-passed-away-at-the-age-of-69-years/ |access-date=2022-10-15 |language=en-US}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ 8 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ 2020 [[ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਮਿਲਿਆ।<ref name="NET">{{Cite news|url=https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548|title=International Women's Day: 2 Northeastern Ladies Among 29 To Be Adjudged With Coveted 'Nari Shakti Puraskar Awards'|date=8 March 2022|work=Northeast Today|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308064431/https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548|archive-date=8 March 2022}}</ref><ref name="SA">{{Cite news|url=https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797|title=2 Northeastern Women Among 29 Others Wins Nari Shakti Puraskar Awards 2020–21|date=8 March 2022|work=Sentinel Assam|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308132208/https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797|archive-date=8 March 2022|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=PTI |title=Eminent Tripura doctor Ila Lodh to be honoured with posthumous ‘Nari Shakti Puraskar’ |url=https://theprint.in/india/eminent-tripura-doctor-ila-lodh-to-be-honoured-with-posthumous-nari-shakti-puraskar/861379/ |access-date=2022-10-15 |website=ThePrint |language=en-US}}</ref> ਗਸਗਹਸ ਡਸਡਸਗਸ ਗਸਗਗਸਸਗ ਡਸਡਗਸ ਗਸਗਸਗਸਹ ਗਸਗਹਸਸਹ ਗਦਹਹਦ == ਕਰੀਅਰ == ਇਲਾ ਲੋਧ ਦਾ ਜਨਮ ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ]] ਰਾਜ ਦੇ ਖੋਵਾਈ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name="TP-Selected">{{Cite news|url=https://thetripurapost.com/dr-ela-lodh-selected-for-the-presidential-award/|title=Dr Ela Lodh Selected For The Presidential Award|date=6 March 2022|work=Tripura Post|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309234817/https://thetripurapost.com/dr-ela-lodh-selected-for-the-presidential-award/|archive-date=9 March 2022}}</ref> ਇੱਕ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਅਤੇ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ ਵਜੋਂ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ, ਉਸ ਨੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣ ਗਈ।<ref name="NET">{{Cite news|url=https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548|title=International Women's Day: 2 Northeastern Ladies Among 29 To Be Adjudged With Coveted 'Nari Shakti Puraskar Awards'|date=8 March 2022|work=Northeast Today|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308064431/https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548|archive-date=8 March 2022}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548 "International Women's Day: 2 Northeastern Ladies Among 29 To Be Adjudged With Coveted 'Nari Shakti Puraskar Awards'"]. ''Northeast Today''. 8 March 2022. [https://web.archive.org/web/20220308064431/https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548 Archived] from the original on 8 March 2022<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 March</span> 2022</span>.</cite></ref> ਉਸ ਨੇ 1990 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਦੀ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਵੀ ਸੀ।<ref name="List">{{Cite web |title=List of Awardees Nari Shakti Puraskar 2020 |url=https://static.pib.gov.in/WriteReadData/specificdocs/documents/2022/mar/doc20223823101.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220308080936/https://static.pib.gov.in/WriteReadData/specificdocs/documents/2022/mar/doc20223823101.pdf |archive-date=8 March 2022 |access-date=9 March 2022 |website=Government of India}}</ref><ref name="SA">{{Cite news|url=https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797|title=2 Northeastern Women Among 29 Others Wins Nari Shakti Puraskar Awards 2020–21|date=8 March 2022|work=Sentinel Assam|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308132208/https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797|archive-date=8 March 2022|language=en}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797 "2 Northeastern Women Among 29 Others Wins Nari Shakti Puraskar Awards 2020–21"]. ''Sentinel Assam''. 8 March 2022. [https://web.archive.org/web/20220308132208/https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797 Archived] from the original on 8 March 2022<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 March</span> 2022</span>.</cite></ref> 19 ਜੁਲਾਈ 2021 ਨੂੰ [[ਕੋਲਕਾਤਾ]] ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।<ref name="TP-Death">{{Cite news|url=https://thetripurapost.com/tripura-noted-gynocologist-ela-lodh-dies-of-cardiac-arrest/|title=Tripura: Noted Gynocologist Ela Lodh Dies Of Cardiac Arrest|date=19 July 2021|work=Tripura Post|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309234807/https://thetripurapost.com/tripura-noted-gynocologist-ela-lodh-dies-of-cardiac-arrest/|archive-date=9 March 2022}}</ref> == ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ == ਲੋਧ ਨੂੰ 8 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ 2020 ਦਾ [[ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।<ref name="FD">{{Cite news|url=https://www.firstdespatch.com/read.aspx?news=5390|title=Dr. Ela Lodh to get Nari Shakti Puraskar-2020 posthumously|date=7 March 2022|work=First Despatch|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309234812/https://www.firstdespatch.com/read.aspx?news=5390|archive-date=9 March 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|2}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਜੈਤਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2021]] o6ond1kupy0c0t6iyqd72fr40j3j4cl 773637 773636 2024-11-17T14:59:36Z Nitesh Gill 8973 773637 wikitext text/x-wiki '''ਇਲਾ ਲੋਧ''' (ਈਲਾ ਲੋਧ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, 2021 ਵਿੱਚ 79 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਅਤੇ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=admin |date=2021-07-20 |title=Dr. Ila Lodh Expired : রাজ্যের বিশিষ্ট স্ত্রীরোগ বিশেষজ্ঞ ডাঃ ইলা লোধ প্রয়াত, বয়স হয়েছিল ৭৯ বছর |url=http://www.natun.in/2021/07/20/dr-ila-lodh-expired-dr-ila-lodh-eminent-gynecologist-of-the-state-passed-away-at-the-age-of-69-years/ |access-date=2022-10-15 |language=en-US}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ 8 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ 2020 [[ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਮਿਲਿਆ।<ref name="NET">{{Cite news|url=https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548|title=International Women's Day: 2 Northeastern Ladies Among 29 To Be Adjudged With Coveted 'Nari Shakti Puraskar Awards'|date=8 March 2022|work=Northeast Today|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308064431/https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548|archive-date=8 March 2022}}</ref><ref name="SA">{{Cite news|url=https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797|title=2 Northeastern Women Among 29 Others Wins Nari Shakti Puraskar Awards 2020–21|date=8 March 2022|work=Sentinel Assam|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308132208/https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797|archive-date=8 March 2022|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |last=PTI |title=Eminent Tripura doctor Ila Lodh to be honoured with posthumous ‘Nari Shakti Puraskar’ |url=https://theprint.in/india/eminent-tripura-doctor-ila-lodh-to-be-honoured-with-posthumous-nari-shakti-puraskar/861379/ |access-date=2022-10-15 |website=ThePrint |language=en-US}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == ਇਲਾ ਲੋਧ ਦਾ ਜਨਮ ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ]] ਰਾਜ ਦੇ ਖੋਵਾਈ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://thetripurapost.com/dr-ela-lodh-selected-for-the-presidential-award/|title=Dr Ela Lodh Selected For The Presidential Award|date=6 March 2022|work=Tripura Post|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309234817/https://thetripurapost.com/dr-ela-lodh-selected-for-the-presidential-award/|archive-date=9 March 2022}}</ref> ਇੱਕ ਪ੍ਰਸੂਤੀ ਅਤੇ ਗਾਇਨੀਕੋਲੋਜਿਸਟ ਵਜੋਂ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ, ਉਸ ਨੇ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਸਿਹਤ ਸੇਵਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548|title=International Women's Day: 2 Northeastern Ladies Among 29 To Be Adjudged With Coveted 'Nari Shakti Puraskar Awards'|date=8 March 2022|work=Northeast Today|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308064431/https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548|archive-date=8 March 2022}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548 "International Women's Day: 2 Northeastern Ladies Among 29 To Be Adjudged With Coveted 'Nari Shakti Puraskar Awards'"]. ''Northeast Today''. 8 March 2022. [https://web.archive.org/web/20220308064431/https://www.northeasttoday.in/2022/03/08/international-womens-day-2-northeastern-ladies-among-29-to-be-adjudged-with-coveted-nari-shakti-puraskar-awards/#more-39548 Archived] from the original on 8 March 2022<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 March</span> 2022</span>.</cite></ref> ਉਸ ਨੇ 1990 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਤ੍ਰਿਪੁਰਾ ਦੀ ਹੈਪੇਟਾਈਟਸ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਵੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=List of Awardees Nari Shakti Puraskar 2020 |url=https://static.pib.gov.in/WriteReadData/specificdocs/documents/2022/mar/doc20223823101.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220308080936/https://static.pib.gov.in/WriteReadData/specificdocs/documents/2022/mar/doc20223823101.pdf |archive-date=8 March 2022 |access-date=9 March 2022 |website=Government of India}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797|title=2 Northeastern Women Among 29 Others Wins Nari Shakti Puraskar Awards 2020–21|date=8 March 2022|work=Sentinel Assam|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220308132208/https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797|archive-date=8 March 2022|language=en}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797 "2 Northeastern Women Among 29 Others Wins Nari Shakti Puraskar Awards 2020–21"]. ''Sentinel Assam''. 8 March 2022. [https://web.archive.org/web/20220308132208/https://www.sentinelassam.com/north-east-india-news/arunachal-news/2-northeastern-women-among-29-others-wins-nari-shakti-puraskar-awards-2020-21-581797 Archived] from the original on 8 March 2022<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">9 March</span> 2022</span>.</cite></ref> 19 ਜੁਲਾਈ 2021 ਨੂੰ [[ਕੋਲਕਾਤਾ]] ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।<ref>{{Cite news|url=https://thetripurapost.com/tripura-noted-gynocologist-ela-lodh-dies-of-cardiac-arrest/|title=Tripura: Noted Gynocologist Ela Lodh Dies Of Cardiac Arrest|date=19 July 2021|work=Tripura Post|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309234807/https://thetripurapost.com/tripura-noted-gynocologist-ela-lodh-dies-of-cardiac-arrest/|archive-date=9 March 2022}}</ref> == ਇਨਾਮ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ == ਲੋਧ ਨੂੰ 8 ਮਾਰਚ 2022 ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ 2020 ਦਾ [[ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ]] ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਤੋਂ ਉਸ ਦੀ ਤਰਫੋਂ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.firstdespatch.com/read.aspx?news=5390|title=Dr. Ela Lodh to get Nari Shakti Puraskar-2020 posthumously|date=7 March 2022|work=First Despatch|access-date=9 March 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220309234812/https://www.firstdespatch.com/read.aspx?news=5390|archive-date=9 March 2022}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|2}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਜੈਤਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 2021]] pge62ufoyk4jb0ukfcpldiycpw5ngoo 3 190926 773645 2024-11-17T16:06:28Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 773645 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=ਸੁਰਿੰਦਰ ਪਾਲ ਕੌਰ}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:06, 17 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) em4gbf1vwhltgk3dwxl8v1ieafua7v0 3 190927 773652 2024-11-17T16:49:06Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 773652 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Johnny senseless}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 16:49, 17 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) qx46t8bu9w2cyzoqjv21jc5xy7jma53 0 190928 773656 2024-11-17T17:59:50Z Meenukusam 51574 "[[:en:Special:Redirect/revision/1224838511|Pandit Motiram Pandit Maniram Sangeet Samaroh]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 773656 wikitext text/x-wiki  {{Infobox music festival||music_festival_name=Pandit Motiram Pandit Maniram Sangeet Samaroh|image=Pandit Motiram Pandit Maniram Sangeet Samaroh 2023 stamp of India.jpg|caption=A 2023 stamp of India dedicated to the festival and featuring Maniram (top) and Jasraj (center)|location=[[Chowmahalla Palace]], [[Hyderabad, Andhra Pradesh|Hyderabad]], [[India]]|years_active=1972 – present|founders=[[Jasraj]]|dates=27 to 30 November 2009}} '''ਪੰਡਿਤ ਮੋਤੀਰਾਮ ਪੰਡਿਤ ਮਨੀਰਾਮ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਗਮ''' [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]], [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਚੌਮਹੱਲਾ ਪੈਲੇਸ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਸਾਲਾਨਾ [[ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ]] ਹੈ। ਮੇਲੇ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਗਾਇਕ ਪੰ. [[ਜਸਰਾਜ]] ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਭਰਾ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ (ਦੋਵੇਂ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਨ) ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਜਸਰਾਜ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਰ ਸਾਲ ਇਸ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ 30 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ, ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਬਰਸੀ ਅਤੇ ਜਸਰਾਜ ਦੇ ਗੁਰੂ, ਉਸਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ, ਮਨੀਰਾਮ, ਜਿਸਦੀ 1986 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਂਦੇ ਸਨ। ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਲਈਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ। == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Pandit_Jasraj_2007.jpg|thumb| 2007 ਦੇ ਤਿਉਹਾਰ 'ਤੇ [[ਜਸਰਾਜ]]]] ਇਸ ਤਿਉਹਾਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਜਸਰਾਜ ਦੁਆਰਾ 1972 ਵਿੱਚ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਾਦਾ ਕੀਤਾ ਸੀ,ਕਾਰਨ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਇੱਥੇ ਬਿਤਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ, ਮੋਤੀਰਾਮ ਦੀ ਸਮਾਧੀ ਇੱਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਕਿਸ਼ਨ ਪ੍ਰਸਾਦ ਬਹਾਦਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲ ਚੌਮਹੱਲਾ ਪੈਲੇਸ 'ਚ ਲੈ ਗਿਆ ਸੀ । <ref>{{Cite web |date=2008-11-27 |title=Hyderabad is my teerth sthaan |url=http://www.hindu.com/2008/11/27/stories/2008112758490200.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20081210093413/http://www.hindu.com/2008/11/27/stories/2008112758490200.htm |archive-date=10 December 2008 |access-date=26 March 2014 |website=[[The Hindu]]}}</ref> <ref>{{Cite web |date=2006-11-28 |title=Music fest by Pandit Jasraj |url=http://www.hindu.com/2006/11/28/stories/2006112815120200.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080228050535/http://www.hindu.com/2006/11/28/stories/2006112815120200.htm |archive-date=28 February 2008 |access-date=26 March 2014 |website=[[The Hindu]]}}</ref> ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ 1934 ਵਿੱਚ ਚੌਮਹੱਲਾ ਪੈਲੇਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਤੋਂ ਪੰਜ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੂੰ ਉਸਮਾਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਹੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਮੋਤੀਰਾਮ ਅਤੇ ਮਨੀਰਾਮ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਗਾਇਕ ਸਨ ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵੀ ਸਨ। [[ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖਾਨ]] ਅਤੇ [[ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ (ਸੰਗੀਤਕਾਰ)|ਜ਼ਾਕਿਰ ਹੁਸੈਨ ਨੂੰ]] ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1972 ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਤਿਉਹਾਰ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆ ਭਵਨ, [[ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|CIEFL]], ਨਿਜ਼ਾਮ ਕਾਲਜ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ 2009 ਤੋਂ ਇਹ ਚੌਮਹੱਲਾ ਪੈਲੇਸ ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਹੈ। ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਮੁਫ਼ਤ ਹੈ। ਦੁਰਗਾ ਜਸਰਾਜ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ ਦਾ ਆਯੋਜਨ 29 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ 1 ਦਸੰਬਰ ਤੱਕ ਇਸੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ `ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ 'ਆਈਡੀਆ ਜਲਸਾ' ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਇਸ ਵਾਰ ਮੇਲੇ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਿਆ ਹੈ। <ref>{{Cite web |title=Wadali brothers perform on December 1 at Chwomhala palace |url=http://www.indtoday.com/idea-jalsa-wadali-brothers-perform-dec-1-chowmohala-palace/ |access-date=26 March 2014 |publisher=Indtoday}}</ref> == 2017 ਤਿਉਹਾਰ == [[ਤਸਵੀਰ:Pt_Jasraj_with_disciples_at_the_45th_Pt_Motiram_Pt_Maniram_Sangeet_Samaroh,_CCRT,_Hyderabad.jpg|thumb| ਜਸਰਾਜ 45ਵੇਂ ਪੰਡਿਤ ਮੋਤੀਰਾਮ ਪੰਡਿਤ ਮਨੀਰਾਮ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਗਮ, ਸੀ.ਸੀ.ਆਰ.ਟੀ., ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨਾਲ। 1ਲਾ ਦਿਨ।]] ਸਵਰ ਸ਼ਰਮਾ - ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਤਕਾਹਿਰੋ ਅਰਾਈ - ਸੰਤੂਰ ਜਸਰਾਜ - ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ [[ਤਸਵੀਰ:Takahiro_Arai.png|thumb| ਤਾਕਾਹਿਰੋ ਅਰਾਈ 45ਵੇਂ ਪੰਡਿਤ ਮੋਤੀਰਾਮ ਪੰਡਿਤ ਮਨੀਰਾਮ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਗਮ, ਸੀਸੀਆਰਟੀ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਸੰਤੂਰ ਵਜਾਉਂਦੇ ਹੋਏ। 1ਲਾ ਦਿਨ।]] == 2013 ਤਿਉਹਾਰ == 2013 ਵਿੱਚ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਆਪਣੇ 41ਵੇਂ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਹੋਇਆ , 29 ਨਵੰਬਰ 2013 ਨੂੰ ਚੌਮਹਲਾ ਪਲੇਸ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। === ਦਿਨ 1 === * ਰਤਨ ਮੋਹਨ ਸ਼ਰਮਾ ਅਤੇ ਸਵਰ ਸ਼ਰਮਾ (ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ) * [[Pushpita Mishra|ਪੁਸ਼ਪਿਤਾ ਮਿਸ਼ਰਾ]] ( [[ਉੜੀਸੀ|ਓਡੀਸੀ]] ਡਾਂਸ) * ਐਲ. ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ (ਵਾਇਲਿਨ); ਸੰਜੀਵ ਅਭਯੰਕਰ (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਵੋਕਲ) === ਦਿਨ 2 === * ਰਿੰਪਾ ਸਿਵਾ ਅਤੇ ਯਸ਼ਵੰਤ ( [[ਤਬਲਾ]] ਜੋੜੀ) * [[ਜਸਰਾਜ|ਸੰਗੀਤ ਮਾਰਤੰਡ ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ]] (ਵੋਕਲ) === ਦਿਨ 3 === [[Omkar Dadarkar|ਓਮਕਾਰ ਦਾਦਰਕਰ]] (ਵੋਕਲ) ਅਤੇ [[Wadali Wadali Brothers|ਵਡਾਲੀ ਬ੍ਰਦਰਜ਼]] == 2012 ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ == * [[Srinivas Joshi|ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਜੋਸ਼ੀ]] (ਪੰ. [[ਭੀਮਸੇਨ ਜੋਸ਼ੀ]] ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਚੇਲੇ) ਦੁਆਰਾ ਗਾਇਨ ਅਤੇ ਉਸਤਾਦ [[ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖਾਨ]] ਦੁਆਰਾ ਸਰੋਦ ਵਾਦਨ * [[Ankita Joshi|ਅੰਕਿਤਾ ਜੋਸ਼ੀ]] (ਪੰ. [[ਜਸਰਾਜ]] ਦੀ ਚੇਲੀ) ਅਤੇ [[Krishna Bongane|ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਬੋਂਗਨੇ]] (ਉਸਤਾਦ [[ਉਸਤਾਦ ਰਸ਼ੀਦ ਖਾਨ|ਰਸ਼ੀਦ ਖਾਨ]] ਦੇ ਚੇਲੇ) ਦੁਆਰਾ [[ਜੁਗਲਬੰਦੀ|ਜਸਰੰਗੀ ਜੁਗਲਬੰਦੀ]] * Pt ਦੁਆਰਾ ਵੋਕਲ ਗਾਇਨ. [[ਜਸਰਾਜ]] * [[Ranjit Rajwada|ਰਣਜੀਤ ਰਜਵਾੜਾ]] ਦੀ ਗ਼ਜ਼ਲ, [[ਅਨੂਪ ਜਲੋਟਾ]] ਦੁਆਰਾ ਭਜਨ ਗਾਇਨ == 2011 ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ == * ਸੰਜੀਵ ਅਭਯੰਕਰ (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵੋਕਲ); ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਸ਼ਸ਼ਾਂਕ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ (ਬਾਂਸਰੀ) ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਹਨ ਭੱਟ (ਮੋਹਨ ਵੀਣਾ) * ਰਤਨ ਮੋਹਨ ਸ਼ਰਮਾ (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵੋਕਲ); ਰਾਮਕੁਮਾਰ ਮਿਸ਼ਰਾ (ਤਬਲਾ ਸੋਲੋ); ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵੋਕਲ) * ਭਾਸਕਰਨਾਥ (ਸ਼ਹਿਨਾਈ); [[Gargi Datta|ਗਾਰਗੀ ਦੱਤਾ]] ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਮੁਖਰਜੀ (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵੋਕਲ ਜੁਗਲਬੰਦੀ); [[ਜਸਪਿੰਦਰ ਨਰੂਲਾ|ਡਾ.ਜਸਪਿੰਦਰ ਨਰੂਲਾ]] (ਸੂਫੀ ਕੱਵਾਲੀ) == 2010 ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ == ਚੌਮਹੱਲਾ ਪੈਲੇਸ ਵਿਖੇ 29 ਨਵੰਬਰ ਤੋਂ 1 ਦਸੰਬਰ ਤੱਕ 38ਵਾਂ ਸਾਲਾਨਾ ਮੇਲਾ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ * [[Sirisha Shashank|ਸਿਰੀਸ਼ਾ ਸ਼ਸ਼ਾਂਕ]] ਦੁਆਰਾ [[ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ]], [[ਮੰਜੂ ਮਹਿਤਾ]] ਦੁਆਰਾ [[ਸਿਤਾਰ]] ਵਾਦਨ ਅਤੇ ਸੰਜੀਵ ਅਭਯੰਕਰ ਦਾ ਗਾਇਨ * [[S. Akash|ਐਸ. ਆਕਾਸ਼]] ਦੁਆਰਾ [[ਵੰਝਲੀ|ਬੰਸਰੀ]], ਪੰਡਿਤ ਅਨਿੰਦੋ ਚੈਟਰਜੀ ਦੁਆਰਾ [[ਤਬਲਾ]] ਤੇ ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਦਾ ਵੋਕਲ ਕੰਸਰਟ * [[Ankita Joshi|ਅੰਕਿਤਾ ਜੋਸ਼ੀ]] ਦੁਆਰਾ ਵੋਕਲ, ਮਧੂਪ ਮੁਦਗਲ ਦੁਆਰਾ ਵੋਕਲ ਅਤੇ ਕਾਦਰੀ ਗੋਪਾਲਨਾਥ (ਸੈਕਸੋਫੋਨ) == ਪਿਛਲੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ == ਇਹ 27 ਅਤੇ 30 ਨਵੰਬਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[Pritam Bhattacharjee|ਪ੍ਰੀਤਮ ਭੱਟਾਚਾਰਜੀ]] (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵੋਕਲ), ਪੰਡਿਤ. [[ਪੰਡਤ ਸ਼ਿਵਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ|ਸ਼ਿਵ ਕੁਮਾਰ ਸ਼ਰਮਾ]] (ਸੰਤੂਰ), ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਮੁਖਰਜੀ (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵੋਕਲ), ਪੀ. ਉਲਹਾਸ ਕਸ਼ਾਲਕਰ (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵੋਕਲ), ਕਲਾਰੀ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਪਰਫਾਰਮਿੰਗ ਆਰਟਸ ( ਕਲਾਰੀਪਯੱਟੂ ), ਸੁਮਨ ਘੋਸ਼ (ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਵੋਕਲ), ਮੁੰਨਵਰ ਮਾਸੂਮ (ਕਵਵਾਲੀ), ਸ਼ਸ਼ਾਂਕ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ (ਬਾਂਸਰੀ), ਯੋਗੇਸ਼ ਸਮਸੀ (ਤਬਲਾ ਸੋਲੋ), ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਵੋਕਲ === 2008 === ਇਹ 29 ਅਤੇ 30 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ. ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਬਿਰ ਖਾਨ (ਸਾਰੰਗੀ) ਅਤੇ [[ਸੁਧਾ ਰਗੁਨਾਥਨ]] (ਕਰਨਾਟਿਕ ਵੋਕਲ), ਨੀਲਾਦਰੀ ਕੁਮਾਰ (ਸਿਤਾਰ), ਸੰਜੀਵ ਅਭਯੰਕਰ (ਵੋਕਲ), ਰਤਨ ਮੋਹਨ ਸ਼ਰਮਾ (ਵੋਕਲ) ਅਤੇ ਕੁਮਾਰ ਬੋਸ (ਤਬਲਾ ਸੋਲੋ), [[Hemang Mehta|ਹੇਮਾਂਗ ਮਹਿਤਾ]] (ਵੋਕਲ) ਅਤੇ ਐਨ. ਰਾਜਮ ਸ਼ਾਮਲ (ਵਾਇਲਿਨ), ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਹਨ ਭੱਟ (ਮੋਹਨ ਵੀਨਾ)। <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-national/tp-andhrapradesh/lsquoHyderabad-is-my-teerth-sthaanrsquo/article15349998.ece|title=Hyderabad is my teerth sthaan|date=27 November 2008|work=The Hindu|publisher=|via=www.thehindu.com}}</ref> ਮੇਲੇ ਦੇ ਆਖਰੀ ਦਿਨ ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ ਨੇ ਅਪਣੀ ਪ੍ਰਸਤੁਤੀ ਦਿੱਤੀ <ref>{{Cite web |date=2 Dec 2008 |title=The Maestro enthralls |url=http://timesofindia.indiatimes.com/life-style/parties/hyderabad/The-Maestro-enthralls/articleshow/3780460.cms?referral=PM |access-date=26 March 2014 |website=indiatimes.com/ |publisher=The Times of India}}</ref> === 2007 === ਜਸਰਾਜ, [[ਸ਼ਾਹਿਦ ਪਰਵੇਜ਼ ਖ਼ਾਨ|ਸ਼ਾਹਿਦ ਪਰਵੇਜ਼]], ਸ਼ਸ਼ਾਂਕ, ਗਾਇਕ [[Pritam Bhattacharjee|ਪ੍ਰੀਤਮ ਭੱਟਾਚਾਰਜੀ]], [[ਵਿਜੇ ਘਾਟੇ|ਵਿਜੇ ਘਾਟ]], ਅਜੇ ਪੋਹਣਕਰ, [[ਮੰਜਰੀ ਚਤੁਰਵੇਦੀ]] ( ਸੂਫੀ ਕੱਥਕ ) ਅਤੇ ਸੰਜੀਵ ਅਭਯੰਕਰ । ਮੇਲੇ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ [[ਦੁਰਗਾ ਜਸਰਾਜ]] ਨੇ ਕੀਤੀ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=February 2021}}</link><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (February 2021)">ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ</span></nowiki>'' &#x5D;</sup> === 2006 === ਜਸਰਾਜ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ 30 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਤੁਤੀ ਦਿੱਤੀ ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=February 2021}}</link><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (February 2021)">ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ</span></nowiki>'' &#x5D;</sup> === 2005 === ਨੀਲਾਦਰੀ ਕੁਮਾਰ (ਸਿਤਾਰ), [[ਤੌਫੀਕ਼ ਕੁਰੈਸ਼ੀ|ਤੌਫੀਕ ਕੁਰੈਸ਼ੀ]] (ਪਰਕਸ਼ਨ), ਦਿਨੇਸ਼ (ਕਾਂਗੋ), ਆਨੰਦ ਸ਼ਰਮਾ (ਕੀ ਬੋਰਡ ਅਤੇ ਵੋਕਲ, [[Agnelo Fernandes|ਐਗਨੇਲੋ ਫਰਨਾਂਡਿਸ]] (ਕੀ ਬੋਰਡ) ਅਤੇ [[ਵਿਜੇ ਘਾਟੇ]] (ਤਬਲਾ), ਭਜਨ ਗਾਇਕ [[ਅਨੂਪ ਜਲੋਟਾ|ਅਨੂਪ ਜਲੋਟਾ ਨੇ]] ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕੀਤੀ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=February 2021}}</link><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B; ''<nowiki><span title="This claim needs references to reliable sources. (February 2021)">ਹਵਾਲੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ</span></nowiki>'' &#x5D;</sup> === 2004 === [[ਹਰੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਚੌਰਸੀਆ|ਹਰੀਪ੍ਰਸਾਦ ਚੌਰਸੀਆ]], ਵਿੱਕੂ ਵਿਨਾਇਕਰਾਮ ਅਤੇ ਸੇਲਵਾ ਗਣੇਸ਼, [[ਯੂ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ|ਯੂ. ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ]] ਅਤੇ ਜਸਰਾਜ ਨੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। <ref>{{Cite web |date=2004-12-01 |title=Metro Plus Hyderabad / Culture : A custom of culture |url=http://www.hindu.com/mp/2004/12/01/stories/2004120100800300.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20050115223440/http://www.hindu.com/mp/2004/12/01/stories/2004120100800300.htm |archive-date=2005-01-15 |website=[[The Hindu]]}}</ref> === 2003 === [[ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖਾਨ]] (ਸਰੋਦ), ਰਾਜਾ ਕਾਲੇ (ਵੋਕਲ), [[ਪਦਮਾ ਸੁਬ੍ਰਮਾਣਯਮ|ਪਦਮਾ ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ]] (ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ) ਅਤੇ ਐਲ. ਸੁਬਰਾਮਨੀਅਮ । [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] e7gzag7pg039kws0l3e5u4ze7nsy9cy 0 190929 773658 2024-11-17T18:16:42Z Meenukusam 51574 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257483113|Rashid Mustafa Thirakwa]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 773658 wikitext text/x-wiki '''ਰਸ਼ੀਦ ਮੁਸਤਫਾ ਥਿਰਕਵਾ''' ਜਾਂ '''ਰਸ਼ੀਦ ਮੁਸਤਫਾ''' (ਜਨਮ 1993) ਇੱਕ [[ਤਬਲਾ]] ਵਾਦਕ ਹੈ ਜੋ 2010 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਲਈ ਤਬਲਾ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੰਡੀਅਨ ਕੌਂਸਲ ਫਾਰ ਕਲਚਰਲ ਰਿਲੇਸ਼ਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref name="DH">{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html|title='Pressure to perform is always there'|last=Jayashree Narayanan|date=2016-06-14|work=Deccan Herald newspaper|access-date=15 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613135323/https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html|archive-date=13 June 2021|language=en}}</ref> <ref>{{Cite web |date=11 September 2019 |title=Empanelment of Rashid Mustafa Thirakwa on the Indian Council for Cultural Relations |url=https://www.iccr.gov.in/index.php/cultural/list-of-empanelment-artist/shri-rashid-mustafa-thirakwa |access-date=2024-11-15 |website=Indian Council For Cultural Relations, Government of India website}}</ref> == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ == ਮੁਸਤਫਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆ ਭਵਨ ਦੁਆਰਾ ਥਿਰਕਵਾ ਅਵਾਰਡ <ref>{{Cite web |title=Artistesdetails - Rashid Mustafa Thirakwa |url=https://underscorerecords.com/artistes/detail/115/Rashid-Mustafa-Thirakwa |access-date=2024-11-15 |website=underscorerecords.com website}}</ref> ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦਾਵੋਸ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਯੇਹੂਦੀ ਮੇਨੂਹੀਨ ਤੋਂ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਅਵਾਰਡ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। <ref>{{Cite news|url=https://www.pressreader.com/oman/times-of-oman/20101120/281981783982099|title=Soorya to present an evening of Indian classical sarod music|date=2010-11-20|access-date=15 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20210810093446/https://www.pressreader.com/oman/times-of-oman/20101120/281981783982099|archive-date=10 August 2021|publisher=Times of Oman newspaper|language=en|via=[[PressReader]]}}</ref> == ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ == ਰਸ਼ੀਦ ਮੁਸਤਫਾ ਨੂੰ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਤਬਲਾ ਵਜਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਆਪਣੇ ਚਾਚਾ ਅਹਿਮਦ ਜਾਨ ਥਿਰਕਵਾ ਵਾਂਗ ਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ [[ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ]] ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਤਬਲੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਿਖਲਾਈ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਮੁਹੰਮਦ ਜਾਨ ਥਿਰਕਵਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ [[ਫਰੂਖਾਬਾਦ ਘਰਾਨਾ|ਫਰੂਖਾਬਾਦ ਘਰਾਣੇ]] ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਚਾਚਾ ਉਸਤਾਦ [[ਉਸਤਾਦ ਅਹਿਮਦ ਜਾਨ "ਥਿਰਕਵਾ"|ਅਹਿਮਦ ਜਾਨ ਥਿਰਕਵਾ]] ਦੇ ਅਧੀਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਰਾਸ਼ਿਦ ਮੁਸਤਫਾ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਤਬਲਾ ਵਾਦਕਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਪੰਜਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਹੈ। <ref name="DH">{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html|title='Pressure to perform is always there'|last=Jayashree Narayanan|date=2016-06-14|work=Deccan Herald newspaper|access-date=15 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613135323/https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html|archive-date=13 June 2021|language=en}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJayashree_Narayanan2016">Jayashree Narayanan (14 June 2016). [https://web.archive.org/web/20210613135323/https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html "'Pressure to perform is always there'"]. ''Deccan Herald newspaper''. Archived from [https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html the original] on 13 June 2021<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">15 November</span> 2024</span>.</cite></ref> <ref>{{Cite web |title=:: Delhi Celebrates :: |url=https://delhitourism.gov.in//delhitourism/delhi_celebrates/oct9.jsp |website=delhitourism.gov.in}}</ref> ਰਸ਼ੀਦ ਮੁਸਤਫਾ ਨੇ ਤਬਲਾ ਵਜਾਉਣ ਦੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਦਿੱਲੀ ਘਰਾਨਾ|ਦਿੱਲੀ ਘਰਾਣੇ]], [[ਲਖਨਊ ਘਰਾਨਾ|ਲਖਨਊ ਘਰਾਣਾ]], ਅਜਰਾਦਾ ਘਰਾਣਾ, [[ਪੰਜਾਬ ਘਰਾਨਾ|ਪੰਜਾਬ ਘਰਾਣਾ]] ਅਤੇ [[ਬਨਾਰਸ ਘਰਾਣਾ|ਬਨਾਰਸ ਘਰਾਣੇ]] ਦੇ ਤਬਲਾ ਘਰਾਣੇ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। <ref name="DH">{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html|title='Pressure to perform is always there'|last=Jayashree Narayanan|date=2016-06-14|work=Deccan Herald newspaper|access-date=15 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613135323/https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html|archive-date=13 June 2021|language=en}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJayashree_Narayanan2016">Jayashree Narayanan (14 June 2016). [https://web.archive.org/web/20210613135323/https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html "'Pressure to perform is always there'"]. ''Deccan Herald newspaper''. Archived from [https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html the original] on 13 June 2021<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">15 November</span> 2024</span>.</cite></ref> == ਲਾਈਵ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ == * [[ਗੁਰੂ-ਚੇਲਾ ਪਰੰਪਰਾ|"ਪਰੰਪਰਾ]]" ਪਰਿਚੈ ਫਾਉੰਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਪਾਰਦਰਸ਼ਿਤ ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਵਿਭੂਸ਼ਣ ਗੁਰੂ ਹਰਿਪ੍ਰਸਾਦ ਚੌਰਸੀਆ ਜੀ ਦੇ ਉਸਤਾਦ ਰਸ਼ੀਦ ਮੁਸਤਫਾ ਥਿਰਕਵਾ ਦੀ ਸੰਗਤ ਕੀਤੀ ਜਿਹੜੀ ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਆ ਸਾਈਂ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸੈਂਟਰ, ਪ੍ਰਗਤੀ ਵਿਹਾਰ, ਲੋਧੀ ਰੋਡ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ 110003 ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ <ref>{{Cite web |title=Parampara by Padma Vibhushan Guru Hariprasad Chaurasia Ji with Ustad Rashid Mustafa Thirakwa |url=https://www.delhievents.com/2019/09/parampara-padma-vibhushan-guru-hariprasad-chaurasia-parichay-foundation-sathya-sai-centre.html |access-date=2020-01-24 |website=Delhi Events}}</ref> * [[ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ]] 2010, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ <ref name="DH">{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html|title='Pressure to perform is always there'|last=Jayashree Narayanan|date=2016-06-14|work=Deccan Herald newspaper|access-date=15 November 2024|archive-url=https://web.archive.org/web/20210613135323/https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html|archive-date=13 June 2021|language=en}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFJayashree_Narayanan2016">Jayashree Narayanan (14 June 2016). [https://web.archive.org/web/20210613135323/https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html "'Pressure to perform is always there'"]. ''Deccan Herald newspaper''. Archived from [https://www.deccanherald.com/content/552301/pressure-perform-always-there.html the original] on 13 June 2021<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">15 November</span> 2024</span>.</cite></ref> * ਲੰਡਨ ਜੈਜ਼ ਫੈਸਟੀਵਲ 2015 <ref name="DH" /> * ਇੰਡੀਆ ਹੈਬੀਟੇਟ ਸੈਂਟਰ 2016 <ref name="DH" /> == ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ ==   ਲੇਹਰੇਂ-ਤਲਤ ਅਜ਼ੀਜ਼ (ਐਲ.ਪੀ., ਐਲਬਮ) ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਇੰਡੀਆ, 1983 ਦਿ ਮੇਸਟ੍ਰੋਜ਼ ਸੰਗੀਤ - ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖਾਨ (ਐਲਪੀ) ਸੀਬੀਐਸ, 1986 ਐਲਬਮ-ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖਾਨ (ਸੀਡੀ, ਕੰਪ) ਸਿਰੋਕੋ 2, ਸੀਬੀਐਸ, 1988 ਸਰੋਦ-ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖਾਨ ਸੰਗੀਤ ਅੱਜ, 19991 ਸਵਰ ਸਮੀਰ-ਉਸਤਾਦ ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖਾਨ (ਸੀਡੀ, ਐਲਬਮ) ਸੁਪਰ ਕੈਸੇਟਸ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਲਿਮਿਟੇਡ, ਟੀ-ਸੀਰੀਜ਼, 1991 ਸਿਤਾਰ-ਪੰਡਿਤ ਪਾਰਥੋ ਦਾਸ ਜੇਵੀਸੀ ਦਾ ਸੰਗੀਤ, 1992 ਮੂਡਜ਼ 'ਐਨ' ਮੈਲੋਡੀਜ਼-ਰਚਨਾ ਸੁਭਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਰਸ਼ੀਦ ਮੁਸਤਫਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਲਾਕਾਰ, ਟੀ-ਸੀਰੀਜ਼, ਐਸਸੀਆਈ, 1992 ਰਾਗ ਬਹਾਰ - ਇੰਸਟਰੂਮੈਂਟਲ ਵਿਜ਼ਾਰਡਸ (3xCD) -ਉਸਤਾਦ ਅਮਜਦ ਅਲੀ ਖਾਨ, ਸੋਨੀ ਸੰਗੀਤ, 2015 ਦੇ ਨਾਲ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1993]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] 7fncczrm5nkyydf2cch9g5a3o2fp4sd 0 190930 773662 2024-11-17T18:41:40Z Meenukusam 51574 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229092998|Maniram]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 773662 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = Pandit Maniram | image = Maniram-Pandit-pic.jpg | image_size = 225px | caption = | birth_date = {{Birth date |df=yes|1910|12|08|}}<ref>{{cite web | url=https://www.myheritage.com/research/record-10182-2347646/pratap-narain-pandit-in-biographical-summaries-of-notable-people | title=Pratap Narain Pandit | publisher=MyHeritage | access-date=9 January 2020 }}</ref> | origin = [[Pili Mandori]], [[Fatehabad District]], [[Haryana]], [[India]] | death_date = {{Death date and age|df=yes|1985|05|16|1910|12|08}}<ref>{{cite book |last1=Dāśaśarmā |first1=Amala |title=Musicians of India: Past and Present : Gharanas of Hindustani Music and Genealogies |date=1 Dec 1993 |publisher=Naya Prokash |page=240}}</ref> | genre = [[Khayal]], [[Bhajan]], [[Thumri]] | occupation = Vocalist | years_active = 1935–1985 | label = | website = | associated_acts = [[Jasraj|Pt. Jasraj]], [[Pratap Narayan|Pt. Pratap Narayan Pandit]] }} [[ਸ਼੍ਰੀ]] '''ਮਨੀਰਾਮ ਪੰਡਿਤ''' (8 ਦਸੰਬਰ 1910 – 16 ਮਈ 1985) <ref>{{Cite web |date=16 November 2010 |title=HarmoNYom "A Voice for Indian Classical Music": Tribute! Pt. Maniram and the Mewati Gharana! |url=http://harmonyom.blogspot.com/2010/11/ptmaniram-and-brothers-22.html}}</ref> [[ਮੇਵਾਤੀ ਘਰਾਣਾ|ਮੇਵਾਤੀ ਘਰਾਣੇ]] ਦਾ ਇੱਕ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ]] ਗਾਇਕ ਸੀ। ਪੰਡਿਤ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਮਿਸਾਲੀ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ 'ਮਾਤਾ ਕਾਲਿਕਾ', ਨਿਰੰਜਨੀ ਨਾਰਾਇਣੀ, ਗਾਲਾ ਭੁਜੰਗ, ਲਸਤ ਸੀਰ ਚੰਦ ਉਹਨਾ ਦੇ ਮਾਸਟਰ ਪੀਸ ਹਨ ਅਤੇ ਮੇਵਾਤੀ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਹਰੇਕ ਗਾਇਕ ਦੁਆਰਾ ਗਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਉਹ [[ਜਸਰਾਜ|ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਤੇ ਗੁਰੂ]] ਅਤੇ ਪੰਡਿਤ ਮੋਤੀਰਾਮ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਹਨ <ref>{{Cite web |title=Maniram Pandit |url=http://www.parrikar.org/vpl/?page_id=622 |publisher=parrikar.org}}</ref> <ref>{{Cite web |date=4 December 2016 |title=Musical night: Pandit Motiram Pandit Maniram Sangeet Samaroh 2016 |url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/music/041216/musical-night-pandit-motiram-pandit-maniram-sangeet-samaroh-2016.html |publisher=[[Deccan Chronicle]]}}</ref> == ਪਿਛੋਕੜ == ਪੰਡਿਤ ਦਾ ਜਨਮ [[ਹਰਿਆਣਾ]] ਦੇ [[Pilli Mandori|ਪਿੱਲੀ ਮੰਡੋਰੀ]] ਵਿਖੇ [[ਮੇਵਾਤੀ ਘਰਾਣਾ|ਮੇਵਾਤੀ ਘਰਾਣੇ]] ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੰਗੀਤਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ [[ਬ੍ਰਾਹਮਣ]] ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। <ref>{{Cite web |title=Pandit Jasraj |url=https://www.outlookindia.com/outlooktraveller/travelnews/story/46092/pandit-jasraj |website=outlookindia.com/outlooktraveller/}}</ref> ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਪੰਡਿਤ [[Motiram Pandit|ਮੋਤੀਰਾਮ ਦੀ]] 1939 ਵਿੱਚ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸਮਾਨ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦੇ ਨਵੇਂ ਦਰਬਾਰੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਾ ਸੀ। <ref name="auto1">{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Pandit-Jasraj-takes-a-trip-down-the-memory-lane-to-relive-his-idyllic-childhood-spent-in-Hyderabad/articleshow/55910486.cms|title=Pandit Jasraj takes a trip down the memory lane to relive his idyllic childhood spent in Hyderabad &#124; Hyderabad News - Times of India|date=11 December 2016|work=The Times of India}}</ref> ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਨੀਰਾਮ ਪੰਡਿਤ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਲੈ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਇੱਕ ਦਰਬਾਰੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘਾਈਆਂ ਤੱਕ ਗਏ <ref>{{Cite web |last=Naidu |first=Jaywant |date=17 January 2018 |title=Love to be called Zakir Bhai: Zakir Hussain |url=https://www.deccanchronicle.com/entertainment/music/170118/love-to-be-called-zakir-bhai-zakir-hussain.html |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180117015340/http://www.deccanchronicle.com/entertainment/music/170118/love-to-be-called-zakir-bhai-zakir-hussain.html |archive-date=17 January 2018 |website=Deccan Chronicle}}</ref> ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਮਨੀਰਾਮ ਦਾ ਕਰੀਅਰ ਅਗਾਂਹ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ ,ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ, [[Pandit Pratap Narayan|ਪ੍ਰਤਾਪ ਨਰਾਇਣ]], ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਭਰਾ, [[ਜਸਰਾਜ]] ਨੂੰ [[ਤਬਲਾ]] ਸਿਖਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/entertainment/hindi/music/news/Pt-Jasraj-Switched-to-singing-after-humiliation-with-tabla/articleshow/51358748.cms|title=Pt Jasraj: Switched to singing after 'humiliation' with tabla - Times of India|work=The Times of India}}</ref> 1948 ਵਿੱਚ, ਪੰਡਿਤ [[ਕੋਲਕਾਤਾ|ਕਲਕੱਤਾ]] ਚਲੇ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੱਕ ਰਹੇ। <ref>{{Cite web |date=22 August 1969 |title=Enlite |url=https://books.google.com/books?id=dQAoAAAAMAAJ&q=pandit+maniram |publisher=Light Publications. |via=Google Books}}</ref> <ref>{{Cite web |title=Maniram Pandit |url=https://www.parrikar.org/vpl/?page_id=622}}</ref> 1963 ਵਿੱਚ ਪੰਡਿਤ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਮੁੰਬਈ ਚਲੇ ਗਏ। ਉੱਥੇ, ਪੰਡਿਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਵਿਰੋਧ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/features/metroplus/radio-and-tv/The-thorn-of-re-auditioning/article16890427.ece|title=The thorn of re-auditioning|last=Pratap|first=Jitendra|date=5 November 2009|work=The Hindu|via=www.thehindu.com}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Pandit_Motiram_Pandit_Maniram_Sangeet_Samaroh_2023_stamp_of_India.jpg|thumb| ਮਨੀਰਾਮ (ਉੱਪਰ) ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾਵਾਂ, ਪ੍ਰਤਾਪ ਨਰਾਇਣ ਅਤੇ ਜਸਰਾਜ (ਵਿਚਕਾਰ) ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤ ਦੀ 2023 ਦੀ ਡਾਕ ਟਿਕਟ]] ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਮੋਤੀਰਾਮ ਪੰਡਿਤ ਅਤੇ ਚਾਚਾ ਜੋਤੀਰਾਮ ਪੰਡਿਤ ਨਾਲ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਸਿਖਲਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦੀ ਵੋਕਲ ਰੇਂਜ ਅਤੇ ਗਮਕ ਲਈ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। <ref>{{Cite web |date=22 August 1980 |title=Cultural News from India |url=https://books.google.com/books?id=H8E5AQAAIAAJ&q=pandit+maniram |publisher=Indian Council for Public Relations. |via=Google Books}}</ref> === ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਸਾਲ (ਸੀ. 1934-1944) === ਪੰਡਿਤ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਆ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref>{{Cite web |last=India |first=The Hans |date=3 December 2017 |title=An ode to music & a city |url=https://www.thehansindia.com/posts/index/Sunday-Hans/2017-12-03/An-ode-to-music-a-city/342712 |website=thehansindia.com}}</ref> === ਸਾਨੰਦ ਸਾਲ (1944-1948) === 1944 ਦੇ ਆਸਪਾਸ, ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸਾਨੰਦ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜ, [[ਮੇਵਾਤੀ ਘਰਾਣਾ|ਜੈਵੰਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਾਘੇਲਾ]] ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਸਾਨੰਦ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ , ਜੋ ਖੁਦ ਮੇਵਾਤੀ ਘਰਾਣੇ ਦਾ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੀ। <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/entertainment/music/The-maestro%E2%80%99s-musical-odyssey.../article17177563.ece|title=The maestro's musical odyssey...|last=Sinha|first=Manjari|date=3 February 2017|work=The Hindu|via=www.thehindu.com}}</ref> ਉੱਥੇ ਉਹ ਸਾਨੰਦ ਦਾ ਦਰਬਾਰੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਬਣ ਗਿਆ। ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਸਾਨੰਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਰਿਕਵਰੀ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਤੇ ਵਾਘੇਲਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਜਸਰਾਜ <ref>{{Cite web |date=31 March 2017 |title=Pandit Jasraj on his life-long love for music |url=https://www.hindustantimes.com/art-and-culture/pandit-jasraj-on-his-life-long-love-for-music/story-04is22YGVw6yMaf6qpyUSO.html |website=Hindustan Times}}</ref> ਨੂੰ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਤਾਲੀਮ ਦਿੱਤੀ । <ref name="auto1">{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Pandit-Jasraj-takes-a-trip-down-the-memory-lane-to-relive-his-idyllic-childhood-spent-in-Hyderabad/articleshow/55910486.cms|title=Pandit Jasraj takes a trip down the memory lane to relive his idyllic childhood spent in Hyderabad &#124; Hyderabad News - Times of India|date=11 December 2016|work=The Times of India}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true">[https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/Pandit-Jasraj-takes-a-trip-down-the-memory-lane-to-relive-his-idyllic-childhood-spent-in-Hyderabad/articleshow/55910486.cms "Pandit Jasraj takes a trip down the memory lane to relive his idyllic childhood spent in Hyderabad &#x7C; Hyderabad News - Times of India"]. </cite></ref> ਸਾਨੰਦ ਵਿਖੇ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਮੁੜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਅਧਿਆਤਮਿਕਤਾ ਦੀ ਨਵੀਂ ਭਾਵਨਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ [[ਦੁਰਗਾ]] ਦਾ ਭਗਤ ਬਣ ਗਿਆ। ਕਿਉਂਕਿ, ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਪੰਡਿਤ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਸ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ। <ref>{{Cite web |title=Pandit Jasraj |url=http://panditjasraj.com/html_mid/memories_mid.html |website=panditjasraj.com}}</ref> === ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ === ਜਸਰਾਜ ਨੇ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਮਨੀਰਾਮ ਨਾਲ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ। ਸੰਗੀਤ-ਵਿਗਿਆਨੀ [[Deepak Raja|ਦੀਪਕ ਰਾਜਾ ਨੇ]] ਨੋਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਗਾਣੇ "ਸੁਰੀਲੀ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਰਾਗ ਖੋਜ ਦੀ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ" ਅਤੇ "ਸੰਪੂਰਨ ਸਮਝ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਨਮੂਨਾ" ਸਨ। <ref>{{Cite web |last=Raja |first=Deepak |date=23 May 2011 |title=Deepak Raja's world of Hindustani Music: Pandit Jasraj: the romanticist crusader |url=http://swaratala.blogspot.com/2011/05/pandit-jasraj-romanticist-crusader.html}}</ref> === ਚੇਲੇ === ਪੰਡਿਤ ਦੇ ਚੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨਰਾਇਣ, ਜਸਰਾਜ, ਬੰਸੀਲਾਲ ਕਪੂਰ, ਅਤੇ ਗਿਰੀਸ਼ ਵਜ਼ਲਵਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ == ਬੱਚੇ- ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਯੋਗਾਈ ਅਸਕਰਨ ਸ਼ਰਮਾ, ਪੰਡਿਤ ਵਿਨੋਦ, ਪੰਡਿਤ ਦਿਨੇਸ਼, ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਪੰਡਿਤ ਚੱਕਰਵਰਤੀ। ਪੰਡਤ ਜੀ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਸਨ, ਦੋ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ। ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਧੀ ਸ਼੍ਰੀਮਤੀ ਯੋਗਾਈ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਡਾ ਪੰਡਿਤ ਅਸਕਰਨ ਸ਼ਰਮਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਉੱਤਮ ਗਾਇਕ ਹੈ। ਪੰਡਿਤ ਮਨੀਰਾਮ ਦਾ ਪੋਤਾ ਆਨੰਦ ਸ਼ਰਮਾ ਜੋ ਯੋਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸਕਰਨ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਫਿਲਮਾਂ ਅਤੇ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਹੈ। ਉਹ ਰਿਐਲਿਟੀ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਟੈਲੇਂਟ ਸ਼ੋਅਜ਼ ਦਾ ਮੋਢੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਸਾਰੇਗਾਮਾਪਾ, ਇੰਡੀਅਨ ਆਈਡਲ, ਵਾਇਸ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਕਈ ਸ਼ੋਅ ਕੀਤੇ ਹਨ। <ref>{{Cite web |title=Mandhir Pandit |url=http://www.imdb.com/name/nm2187933/bio |website=IMDb}}</ref> ਉਸਦਾ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ, ਵਿਨੋਦ ( 1952-2001), <ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/Vinod-Pandit/articleshow/10428049.cms|title=Vinod Pandit - Times of India|date=20 October 2011|work=The Times of India}}</ref> ਇੱਕ ਗਾਇਕ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਅਭਿਨੇਤਰੀ [[ਦੀਪਤੀ ਨਵਲ]] ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਸੀ <ref>{{Cite web |title=No qualms about Freaky Chakra: Deepti |url=https://www.rediff.com/movies/2003/feb/07deepti.htm |website=rediff.com}}</ref> ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ। <ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/todays-paper/tp-features/tp-sundaymagazine/expressive-interactions/article28523004.ece|title=Expressive interactions|date=6 July 2003|work=The Hindu|via=www.thehindu.com}}</ref> ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ, ਦਿਨੇਸ਼ ਪੰਡਿਤ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਪਰਕਸ਼ਨਿਸਟ, ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਰ, ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹੈ। <ref>{{Cite web |title=Jakko Jakszyk |url=http://www.music-news.com/review/UK/13473/Interview/Jakko-Jakszyk |website=Music-News.com}}</ref> <ref>{{Cite web |date=15 March 2018 |title=Acoustic singer Jordan Johnson to launch his Extended Play |url=https://www.thestatesman.com/entertainment/music/acoustic-singer-jordan-johnson-launch-extended-play-1502602184.html |website=[[The Statesman (India)|The Statesman]]}}</ref> == ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ == {| class="wikitable" !ਐਲਬਮ ! ਸਾਲ ! ਲੇਬਲ ! ਟਰੈਕ ! ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਗੀਤਕਾਰ |- | ''ਤਿੰਨ ਉੱਘੇ ਭਰਾ'' <ref>{{Cite web |date=9 November 1976 |title=Pandit Maniram Ji, Pandit Pratap Narayan Ji*, Pandit Jasraj - Three Illustrious Brothers |url=https://www.discogs.com/Pandit-Maniram-Ji-Pandit-Pratap-Narayan-Ji-Pandit-Jasraj-Three-Illustrious-Brothers/release/11808331 |website=Discogs}}</ref> | 1976 | ਐਚ.ਐਮ.ਵੀ | 1. ਰਾਗ [[ਜੋਗ (ਰਾਗ)|ਜੋਗ]] - "ਪਿਆ ਘਰ ਨਾ" (ਵਿਲੰਬਿਤ ਇਕਤਾਲ), "ਮੇਰੀ ਗੇਲ ਨਹੀਂ ਛੋਡੇ" (ਦ੍ਰਿੜ ਤਿਨਤਾਲ)<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> 2. ਰਾਗ [[Dhanashri|ਧਨਸ਼੍ਰੀ]] - "ਅੰਸੂਆ ਅਮੋਲ ਕੰਠ ਬਿਰਮਾਏ" (ਵਿਲੰਬਿਤ ਇਕਤਾਲ), "ਸਖੀ ਮੋਹੇ ਬੀਟ ਮਾਤਾ" (ਦ੍ਰਥ ਤਿਨਤਾਲ) | ਪੰਡਿਤ ਮਨੀਰਾਮ<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> [[Pandit Pratap Narayan|ਪੰਡਿਤ ਪ੍ਰਤਾਪ ਨਰਾਇਣ]]<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> [[ਜਸਰਾਜ|ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ]]<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ''ਸਾਥੀ:''<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> [[Nizamuddin Khan|ਉਸਤਾਦ ਨਿਜ਼ਾਮੂਦੀਨ ਖਾਨ]] (ਤਬਲਾ)<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> ਉਸਤਾਦ ਸੁਲਤਾਨ ਖਾਨ (ਸਾਰੰਗੀ)<br /><br /><br /><br /><nowiki></br></nowiki> [[Appasaheb Jalgaonkar|ਅਪਾਸਾਹਿਬ ਜਲਗਾਓਂਕਰ]] (ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ) |} == ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ == * 2018 - ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਮੇਅਰ ਨੇ ਪੰਡਿਤ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਵਰਸੋਵਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗਲੀ "ਸੰਗੀਤ ਮਹਾਮਹੋਪਾਧਿਆਏ ਪੰਡਿਤ ਮਨੀਰਾਮ ਮਾਰਗ" ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਮੌਕੇ [[ਜਸਰਾਜ|ਪੰਡਿਤ ਜਸਰਾਜ]], [[ਹ੍ਰਿਦੈਨਾਥ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ|ਹਿਰਦੇਨਾਥ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ]], ਪੰਡਿਤ ਦਿਨੇਸ਼ ਅਤੇ ਜਤਿਨ-ਲਲਿਤ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ। <ref>{{Cite web |date=2 June 2018 |title=Mumbai Diary: Saturday Dossier |url=https://www.mid-day.com/articles/mumbai-diary-saturday-dossier/19481155 |website=mid-day}}</ref> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1985]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1910]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] glq6o9142u8djuoi9rbmu0w1jy4pd2d 3 190931 773665 2024-11-17T18:59:13Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 773665 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Amansx1}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 18:59, 17 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) f5doyqkzboyl28s8iibalfvck40njnv 3 190932 773672 2024-11-17T19:17:05Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 773672 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Hasan29372837}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 19:17, 17 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) it8yfm3lc19kndbdopw47fxcqy4vfsv 2 190933 773682 2024-11-17T20:52:47Z Jagtar Singh Dhandial 44434 ਸਫ਼ਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। 773682 wikitext text/x-wiki ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਢੰਡਿਆਲ ਹਿੰਦੀ ਸਮਾਚਾਰ ਪੱਤਰ ਅਤੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟ [https://www.punjabnewstimes.com ਪੰਜਾਬ ਨਿਊਜ਼ ਟਾਈਮਜ਼] ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Contact Us {{!}} Punjab News Times |url=https://www.punjabnewstimes.com/contact-us |access-date=2024-11-17 |website=www.punjabnewstimes.com |language=hi}}</ref> । ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਦੀ ਸੁਰੂਵਾਤ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਖ਼ਬਾਰ [[ਅਜੀਤ (ਅਖ਼ਬਾਰ)|ਰੋਜਾਨਾ ਅਜੀਤ]] ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ [[ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਰਦੀ]] ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਹੇਠ ਚੜ੍ਹਦੀਕਲਾ ਟਾਇਮ ਟੀਵੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਉਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਿੰਦੀ ਸਮਾਚਾਰ [https://www.punjabnewstimes.com ਪੰਜਾਬ ਨਿਊਜ਼ ਟਾਈਮਜ਼] ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। cmej3g78hairmngtk40skjannil0qe0 773684 773682 2024-11-17T21:14:56Z Jagtar Singh Dhandial 44434 ਵੇਰਵੇ ਦਰਜ਼ ਕੀਤੇ ਹਨ। 773684 wikitext text/x-wiki ਜਗਤਾਰ ਸਿੰਘ ਢੰਡਿਆਲ<ref>{{Cite web |title=Dhandial Village |url=https://www.onefivenine.com/india/villages/Sangrur/Sunam/Dhandial |access-date=2024-11-17 |website=www.onefivenine.com}}</ref> ਹਿੰਦੀ ਸਮਾਚਾਰ ਪੱਤਰ<ref>{{Citation |title=हिन्दी समाचारपत्र |date=2024-11-17 |url=https://hi.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0 |work=विकिपीडिया |language=hi |access-date=2024-11-17}}</ref> ਅਤੇ ਵੈੱਬਸਾਈਟ [https://www.punjabnewstimes.com ਪੰਜਾਬ ਨਿਊਜ਼ ਟਾਈਮਜ਼] ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=Contact Us {{!}} Punjab News Times |url=https://www.punjabnewstimes.com/contact-us |access-date=2024-11-17 |website=www.punjabnewstimes.com |language=hi}}</ref> । ਪੱਤਰਕਾਰਤਾ ਦੀ ਸੁਰੂਵਾਤ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਖ਼ਬਾਰ [[ਅਜੀਤ (ਅਖ਼ਬਾਰ)|ਰੋਜਾਨਾ ਅਜੀਤ]] ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ [[ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਰਦੀ]] ਹੋਰਾਂ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਹੇਠ ਚੜ੍ਹਦੀਕਲਾ ਟਾਇਮ ਟੀਵੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਉਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਿੰਦੀ ਸਮਾਚਾਰ [https://www.punjabnewstimes.com ਪੰਜਾਬ ਨਿਊਜ਼ ਟਾਈਮਜ਼] ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। pvtqg3vizuxdw8llu9jwmqlokyif9l2 0 190934 773689 2024-11-17T22:40:09Z ਪਿੰਡ ਮੌੜੇ ਖੁਰਦ 50403 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1235781339|Paliyan_language]]" 773689 wikitext text/x-wiki {{Infobox language | name = ਪਲੀਯਨ | altname = പാലിയൻ | states = [[ਭਾਰਤ]] | region = [[ਕੇਰਲ|ਕੇਰਲਾ]] | speakers = ੯,੫੨੦ | date = ੨੦੦੧’ਚ | ref = e18 | familycolor = [[ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਦ੍ਰਾਵੜੀ]] | fam2 = [[ਤਮਿਲ-ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਦੱਖਣੀ]] | fam3 = [[ਤਮਿਲ-ਕੰਨੜ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] | fam4 = ਤਮਿਲ-ਕੋਟਾ | fam5 = ਤਮਿਲ-ਤੋਡਾ | fam6 = ਏਰੁਲਾ-ਤਮਿਲ਼ | fam7 = ਕੋਡਾਵਾ-ਤਮਿਲ-ਉਰਲੀ | fam8 = [[ਮਲਿਆਲਮ ਦੀਆਂ ਭੈਣ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਮਲਿਆਲਮ]]-[[ਤਮਿਲ਼ ਦੀ ਭੈਣ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਤਮਿਲ਼]] | fam9 = [[ਤਮਿਲ਼ ਦੀ ਭੈਣ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ| ਤਮਿਲ਼ ਦੀਆਂ ਭੈਣ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] | fam10 = ਪੁਰਾਣੀ ਤਮਿਲ਼ | fam11 = | ancestor = ਪੁਰਾਣੀ ਤਮਿਲ਼ | ancestor2 = ਘੱਟ ਪੁਰਾਣੀ ਤਮਿਲ਼ | iso3 = pcf }} <references /> '''ਪਲੀਯਨ''' [[ਕੇਰਲ|ਕੇਰਲਾ]] ਦੀ ਇੱਕ [[ਦਰਾਵੜੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਦ੍ਰਾਵਿਡ਼ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਜੋ [[ਤਮਿਲ਼ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਮਿਲ਼]] ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਰਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਲੀਯਨ ਲੋਕਾਂ’ਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। 1wudls7bf7q8xctn1x8hkcoa4ygin3f 3 190935 773730 2024-11-18T04:31:56Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 773730 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=The Squirrel Conspiracy}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 04:31, 18 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) mj6jdktwi5cx5dt83mvm8dlr2dv4gh7 3 190936 773736 2024-11-18T04:59:53Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 773736 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=DimitriPelle}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 04:59, 18 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) fiyhdwr5s5oka4uicvfx6iwlcurirrr 3 190937 773747 2024-11-18T06:38:33Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 773747 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Simranrangi04}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:38, 18 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) 8ivdb3muk53axw5gkgaj285bfj645it 3 190938 773754 2024-11-18T07:05:40Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 773754 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=চারণ সাংবাদিক মনোনেশ দাস}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:05, 18 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) e0aq0fwetlm081q5xzkfvhw4q6jhzh7 3 190939 773770 2024-11-18T09:12:05Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 773770 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Piovonopancake}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:12, 18 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) qauxdwkw3sgn1wloj75xeqjay0w3wlr 0 190940 773789 2024-11-18T11:38:42Z Harchand Bhinder 3793 "ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਜਾਂ ਦਾਰਾ ਦੁਲਚੀਪੁਰੀਆ<ref>{{Cite web |last=satbal |date=2024-03-03 |title=ਦਾਰੇ ਦੁਲਚੀਪੁਰੀਏ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਦਾਸਤਾਨ |url=https://www.punjabitribuneonline.com/news/dastak/the-painful-story-of-dare-dulchipurai/ |access-date=2024-11-18 |website=Punjabi Tribune |language=en-US}}</ref> 1918 ’ਚ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨੇੜਲੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 773789 wikitext text/x-wiki ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਜਾਂ ਦਾਰਾ ਦੁਲਚੀਪੁਰੀਆ<ref>{{Cite web |last=satbal |date=2024-03-03 |title=ਦਾਰੇ ਦੁਲਚੀਪੁਰੀਏ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਦਾਸਤਾਨ |url=https://www.punjabitribuneonline.com/news/dastak/the-painful-story-of-dare-dulchipurai/ |access-date=2024-11-18 |website=Punjabi Tribune |language=en-US}}</ref> 1918 ’ਚ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਦੁਲਚੀਪੁਰ ’ਚ ਕਿਸਾਨ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਨਿਹਾਲ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਛੇ ਭੈਣ ਭਰਾ ਸਨ। ਦਾਰਾ ਦਸ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਕਿ ਪਿਆਰਾ ਸਿੰਘ ਪਲੇਗ ਨਾਲ ਪਰਲੋਕ ਸਿਧਾਰ ਗਿਆ। ਪਰਿਵਾਰ ਪਾਲਣ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਿਰ ਆਣ ਪਈ। ਇੰਦਰ ਭਲਵਾਨ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਮਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਦੱਬੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ। ਦੁਲਚੀਪੁਰ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਪਿੰਡ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲਵਾਨੀ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਬੜੀ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ। ਲਾਗੇ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਮੱਲਾਂ ਦੇ ਘੋਲ ਕਰਵਾਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮੱਲ ਅਖਾੜਾ ਸਾਹਿਬ ਸ਼ੁਭਾਇਮਾਨ ਹੈ। ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਜਿੱਥੋਂ ਗੱਭਰੂਆਂ ਨੂੰ ਘੁਲਣ ਦੀ ਚੇਟਕ ਲੱਗਦੀ ਸੀ। ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵੀ ਉੱਥੋਂ ਹੀ ਘੁਲਣ ਦੀ ਚੇਟਕ ਲੱਗੀ ਸੀ। ਦਾਰਾ ਚੌਦਾਂ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਵਡੇਰੇ ਜੁਆਨਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹੁਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਦੱਸ ਪਾ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਇਹਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਦਾ ਪੱਠਾ ਬਣਾਓ। ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਘਿਓ ਦਾ ਪੀਪਾ, ਸਵਾ ਰੁਪਿਆ ਤੇ ਪੱਗ ਲੈ ਕੇ ਦਾਰੇ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਲੈ ਗਿਆ। ਉਸਤਾਦ ਸੱਜਣ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪੱਗ ਤੇ ਸਵਾ ਰੁਪਿਆ ਮੱਥਾ ਟੇਕ ਕੇ ਗੁਰੂ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਉੱਥੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾਰੇ ਨੇ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਦੇ ਦਾਅ ਪੇਚ ਸਿੱਖੇ ਤੇ ਰਵਾਂ ਕੀਤੇ। ਲਾਹੌਰ ਉਹ ਅਮਾਮ ਬਖਸ਼ ਵਰਗੇ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਹਦੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦੀਆਂ ਵੀ ਧੁੰਮਾਂ ਪੈਣ ਲੱਗੀਆਂ। ਦਾਰੇ ਵੀਹ ਕੁ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮਲਾਇਆ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਮਲਾਇਆ, ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਵਿੱਚ ਫਰੀ ਸਟਾਈਲ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਦੇ ਦੰਗਲ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ’ਚ ਦਾਰਾ ਵੀ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲੱਗਾ। ਦੁੱਧ ਘਿਉ ਘਰ ਦੀ ਡੇਅਰੀ ਦਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ-ਡੁੱਲ੍ਹਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹਦਾ ਜੁੱਸਾ ਪੂਰਾ ਭਰ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਦਾ ਕੱਦ ਛੇ ਫੁੱਟ ਗਿਆਰਾਂ ਇੰਚ ਉੱਚਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉੱਥੇ ਉਹ ਫਰੀ ਸਟਾਈਲ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਲੜਨੀਆਂ ਵੀ ਸਿੱਖ ਗਿਆ ਤੇ ਮਲਾਇਆ, ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਦਾ ਚੈਂਪੀਅਨ<ref>{{Cite web |last=admin |title=ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਮਹਾਨ ਖਿਡਾਰੀ: ਦਾਰੇ ਦੁਲਚੀਪੁਰੀਏ ਦੀ ਦਰਦਨਾਕ ਦਾਸਤਾਨ |url=https://punjabtimesusa.com/?p=35270 |access-date=2024-11-18 |language=en-US}}</ref> ਬਣ ਗਿਆ। 17 ਜੁਲਾਈ 1936 ਨੂੰ ਮਲਾਇਆ ਪੁਲੀਸ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਨੌਕਰੀ ਲਈ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ’ਕੱਠੇ ਹੋਏ ਵੇਖ ਕੇ ਉਹ ਵੀ ਲਾਈਨ ’ਚ ਜਾ ਲੱਗਾ। ਅੰਗਰੇਜ਼ ਅਫਸਰ ਉਹਦਾ ਕੱਦ ਮਿਣ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਦਾਰਾ ਅਨਪੜ੍ਹ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਭਰਤੀ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਸੀ ਤਕੜਾ ਪਹਿਲਵਾਨ। ਅਫਸਰ ਨੇ ਸ਼ਰਤ ਰੱਖੀ ਪਈ ਪਹਿਲਾਂ ਭਰਤੀ ਕੀਤੇ ਛੇ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਘੁਲਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਦਾਰੇ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਹਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਜਦੋਂ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸਾਰੇ ਪਹਿਲਵਾਨ ਚਿੱਤ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਅਫਸਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਪਾਹੀ ਭਰਤੀ ਕਰਨ ਦੀ ਥਾਂ ਇੱਕ ਦਰਜਾ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਕੇ ਲਾਂਸ ਕਾਰਪੋਰਲ ਭਰਤੀ ਕਰ ਲਿਆ। ਫਿਰ ਉਹ ਤਰੱਕੀ ਕਰ ਕੇ ਸਬ ਇੰਸਪੈਕਟਰ ਬਣ ਗਿਆ ਪਰ ਪੁਲੀਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਲੜਨਾ ਹੀ ਰਿਹਾ। ਲੋਕ ਟਿਕਟਾਂ ਲੈ ਕੇ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵੇਖਦੇ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਕਮਾਈ ਵੀ ਚੋਖੀ ਹੁੰਦੀ। ਉੱਥੇ ਉਹ ਵਿਆਹਿਆ ਵੀ ਗਿਆ। 1939 ’ਚ ਦੂਜੀ ਆਲਮੀ ਜੰਗ ਲੱਗ ਗਈ। ਜਪਾਨੀ ਮਲਾਇਆ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲੱਗੇ। ਮਲਾਇਆ ਦੀ ਪੁਲੀਸ ਨੂੰ ਵੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਜਪਾਨੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਦਾਰਾ ਲੜਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਪਰ ਬੱਧੇ-ਰੁੱਧੇ ਨੂੰ ਮੋਰਚੇ ’ਚ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਦੋ ਗੋਲੀਆਂ ਉਹਦੇ ਕੰਨ ਨੂੰ ਛੂੰਹਦੀਆਂ ਲੰਘੀਆਂ ਪਰ ਉਹ ਬਚ ਗਿਆ। 25 ਫਰਵਰੀ 1942 ਨੂੰ ਜਪਾਨੀਆਂ ਨੇ ਮਲਾਇਆ ’ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਹ ਜਪਾਨੀਆਂ ਦੇ ਕਾਬੂ ਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਜਪਾਨੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਲੱਗੇ ਪਰ ਉਹਦਾ ਦਿਓ-ਕੱਦ ਜੁੱਸਾ ਵੇਖ ਕੇ ਤੇ ਤਕੜਾ ਪਹਿਲਵਾਨ ਜਾਣ ਕੇ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ। ਜਦੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਮੁੜ ਮਲਾਇਆ ’ਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋਏ ਤਾਂ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ’ਤੇ ਜਪਾਨੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਦਾ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਦਾਰੇ ਨੇ ਜਪਾਨੀਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਹ ਮੁਕੱਦਮੇ ’ਚੋਂ ਬਰੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਾਰੇ ਦੀ ਗੁੱਡੀ ਸਿਖਰ ’ਤੇ ਸੀ ਤਾਂ ਸਿੰਗਾਪੁਰੋਂ ਪਿੰਡ ਪਰਤੇ ਉਹਦੇ ਭਰਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਹੱਥ ਵੱਢਿਆ ਗਿਆ। ਦਾਰੇ ਨੂੰ ਭਰਾ ਦੇ ਕਤਲ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਉਹਦੇ ਅੰਦਰ ਬਦਲੇ ਦੀ ਅੱਗ ਭੜਕ ਉੱਠੀ। ਉਹ ਪਤਨੀ ਤੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਛੱਡ ਕਤਲ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਪਿੰਡ ਪਰਤ ਆਇਆ। 19 ਅਕਤੂਬਰ 1950 ਦੁਸਹਿਰੇ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ। ਦਾਰੇ ਧਰਮੂਚੱਕੀਏ ਦਾ ਚਾਚਾ ਨਿਰੰਜਣ ਸਿੰਘ ਦਾਰੇ ਦੁਲਚੀਪੁਰੀਏ ਦਾ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਤੋਂ ਹੀ ਬੇਲੀ ਸੀ। ਅਨੋਖ ਸਿੰਘ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਤੀ ਤੇ ਹਥਿਆਰ ਲੈ ਕੇ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲੇ। ਖੇਤੋਂ ਸਰਦਾਰਾ ਮੱਝਾਂ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪੱਠਿਆਂ ਦੀ ਭਰੀ ਉਹਦੇ ਸਿਰ ’ਤੇ ਸੀ। ਮੱਝਾਂ ਉਸ ਨੇ ਛੱਪੜ ’ਚ ਵਾੜ ਦਿੱਤੀਆਂ ਤੇ ਆਪ ਭਰੀ ਸੁੱਟਣ ਘਰ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਮੱਝਾਂ ਛੱਪੜ ’ਚ ਵਾੜਨ ਤੋਂ ਦਾਰੇ ਹੋਰਾਂ ਲੱਖਣ ਲਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਮੱਝਾਂ ਕੱਢਣ ਵੀ ਆਵੇਗਾ। ਇਹੋ ਢੁੱਕਵਾਂ ਮੌਕਾ ਹੋਵੇਗਾ ਉਸ ਨੂੰ ਬੰਨੇ ਲਾਉਣ ਦਾ। ਦਾਰੇ ਕੋਲ ਕੁਹਾੜੀ ਸੀ, ਇੰਦਰ ਕੋਲ ਕਿਰਪਾਨ ਅਤੇ ਨਿਰੰਜਣ ਤੇ ਅਨੋਖ ਸਿੰਘ ਕੋਲ ਬਰਛੀਆਂ ਸਨ। ਸਰਦਾਰਾ ਮੱਝਾਂ ਕੱਢਣ ਲਈ ਛੱਪੜ ਵਿੱਚ ਵੜਿਆ ਤਾਂ ਚਾਰਾਂ ਜਣਿਆਂ ਨੇ ਚਾਰੇ ਬਾਹੀਆਂ ਮੱਲ ਲਈਆਂ। ਲੋਕ ਛੱਤਾਂ ’ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਸਨ। ਸੱਤ ਫੁੱਟੇ ਕੱਦ ਦਾ ਦਾਰਾ ਛੱਪੜ ’ਚ ਵੜਿਆ ਤੇ ਉਹਨੇ ਸਰਦਾਰੇ ਨੂੰ ਧੌਣੋਂ ਜਾ ਫੜਿਆ। ਭਾਊ ਦਲੀਪ ਦੇ ਬਦਲੇ ਦੀ ਗੱਲ ਜਤਾ ਕੇ ਦਾਰੇ ਨੇ ਕੁਹਾੜੀ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਸਿਰ ’ਤੇ ਵਾਰ ਕੀਤੇ। ਸਿਰ ’ਚੋਂ ਲਹੂ ਦੀਆਂ ਧਾਰਾਂ ਫੁੱਟ ਤੁਰੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਛੱਪੜ ਦਾ ਪਾਣੀ ਲਾਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਆਖ਼ਰ ਸਰਦਾਰਾ ਤੜਫ਼ ਕੇ ਸਾਹ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਦਾਰੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰਦਾਰੇ ਨੂੰ ਛੱਪੜ ਦੀ ਗਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਬ ਦਿੱਤਾ। 19 ਅਕਤੂਬਰ 1950 ਨੂੰ ਹੋਏ ਕਤਲ ਦੀ ਸਜ਼ਾ 26 ਮਾਰਚ 1951 ਨੂੰ ਸੁਣਾਈ ਗਈ। ਦਾਰੇ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਤੇ ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਹੋਈ। ਨਿਰੰਜਣ ਸਿੰਘ ਤੇ ਅਨੋਖ ਸਿੰਘ ਸ਼ੱਕ ਦੀ ਬਿਨਾਹ ’ਤੇ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਅਪੀਲ ਹੋਈ ਤਾਂ ਫ਼ੈਸਲਾ ਹੋਣ ਤੱਕ ਫਾਂਸੀ ਰੁਕੀ ਰਹੀ। ਅਪੀਲ ਮਗਰੋਂ ਵੀ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਬਰਕਰਾਰ ਰਹੀ। ਫਿਰ ਅਪੀਲ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਫਾਂਸੀ ਟੁੱਟ ਕੇ ਦਾਰੇ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਵੀਹ ਸਾਲ ਦੀ ਕੈਦ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ। ਉਹ ਫਿਰੋਜ਼ਪੁਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਕੈਦ ਕੱਟਣ ਲੱਗਾ ਜਿੱਥੇ ਰਿਲੀਫ ਫੰਡ ’ਕੱਠਾ ਕਰਨ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਨੁਮਾਇਸ਼ੀ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿਖਾਉਣ ਲਿਜਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। 1957 ’ਚ ਮੈਂ ਖ਼ੁਦ ਫਾਜ਼ਿਲਕਾ ਵਿਖੇ ਉਸ ਦੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵੇਖੀ। ਰਿੰਗ ਕੋਲ ਉਸ ਦੀ ਹੱਥਕੜੀ ਖੋਲ੍ਹੀ ਗਈ ਤੇ ਕੁਸ਼ਤੀ ਪਿੱਛੋਂ ਮੁੜ ਜੜ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਚਿੱਟੇ ਕੁੜਤੇ ਚਾਦਰੇ ਨਾਲ ਉਹ ਖਲਕਤ ਤੋਂ ਗਿੱਠ ਉੱਚਾ ਦਿਸਦਾ ਸੀ। ਸੋਨੀਪਤ ਨੇੜਲੇ ਪਿੰਡ ਭੱਟਗਾਓਂ ’ਚ ਹੋਏ ਦੰਗਲ ਨਾਲ ਉਹਦੀ ਤਕਦੀਰ ਬਦਲ ਗਈ। ਉੱਥੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਦਾਰੇ ਦੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਿਖਾਉਣ ਲੈ ਗਏ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹਿਮਾਨ ਸੋਵੀਅਤ ਰੂਸ ਦੇ ਮਾਰਸ਼ਲ ਬੁਲਗਾਨਿਨ ਤੇ ਨਿਕੀਤਾ ਖਰੋਸ਼ਚੇਵ ਸਨ। ਕੁਸ਼ਤੀ ਪਿੱਛੋਂ ਦਾਰੇ ਦੇ ਹੱਥਕੜੀ ਲਾਈ ਜਾਣ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਨਾਅਰੇ ਲਾ ਦਿੱਤੇ, “ਦਾਰੇ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰੋ।” ਰੂਸੀ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਨੇ ਦੁਭਾਸ਼ੀਏ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਲੋਕ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ? ਜਦੋਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਲੋਕ ਦਾਰੇ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ’ਚੋਂ ਰਿਹਾਈ ਮੰਗਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਡਿਤ ਨਹਿਰੂ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ। ਨਹਿਰੂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਭੀਮ ਸੈਨ ਸੱਚਰ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਲਈ ਦਾਰੇ ਦੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਦੀ ਇੱਛਾ ਤੇ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਰਿਲੀਫ ਫੰਡ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦਿਆਂ ਦਾਰੇ ਕਿੱਲਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਪੈਰੋਲ ’ਤੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਉਸ ਤੋਂ ਰਹਿਮ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰਵਾਈ ਗਈ ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡਾ. ਰਾਜਿੰਦਰ ਪ੍ਰ੍ਰਸ਼ਾਦ ਨੇ ਲੋੜੀਂਦੀ ਕਾਰਵਾਈ ਪਿੱਛੋਂ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਰਿਹਾਅ ਹੋ ਕੇ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰਿਲੀਫ ਫੰਡ ’ਚੋਂ ਆਪਣਾ ਦੋ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕੁਸ਼ਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਲੋੜਵੰਦ ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਆਵਾਂ ਨਾਲ ਉਹ ਰਿਹਾਅ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜੇਲ੍ਹ ’ਚੋਂ ਰਿਹਾਅ ਹੋ ਕੇ ਦਾਰੇ ਨੇ ਫਿਰ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਕੁਸ਼ਤੀਆਂ ਲੜੀਆਂ<ref>{{Citation |last=𝕸𝖆𝖏𝖍𝖆𝖎𝖑 𝕾𝖆𝖓𝖙𝖔𝖐𝖍 𝕾𝖎𝖓𝖌𝖍 𝕾𝖔𝖍𝖎 |title=ਪਹਿਲਵਾਨ ਦਾਰਾ ਸਿੰਘ ਦੁਲਚੀਪੂਰੀਆ |date=2024-01-16 |url=https://www.youtube.com/watch?v=6atcGxytV9s |access-date=2024-11-18}}</ref> ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ‘ਸੈਮਸਨ’ ਤੇ ‘ਖ਼ੂਨ ਕਾ ਬਦਲਾ ਖ਼ੂਨ’ ਵਿੱਚ ਕਿਰਦਾਰ ਨਿਭਾਇਆ ਜੋ ਨਾ ਉਸ ਨੂੰ ਪਸੰਦ ਆਇਆ ਤੇ ਨਾ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ। ਪਹਿਲੀ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਜਿੰਨ ਬਣ ਕੇ ਬੋਤਲ ’ਚ ਬੰਦ ਹੋਣਾ ਪਿਆ ਤੇ ਦੂਜੀ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਟਾਂਗੇ ਵਾਲਾ ਬਣਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਉਹਦੇ ਸਾਥੀ ਭਲਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਰੋਲ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਲੱਗੇ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਏਡੇ ਵੱਡੇ ਭਲਵਾਨ ਨੂੰ ਇਹ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਨ੍ਹੀਂ ਸ਼ੋਭਦਾ। ਛੱਡ ਪਰ੍ਹਾਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦਾ ਕੰਜਰਖਾਨਾ!” ਤੇ ਉਹ ਫਿਲਮਾਂ ਛੱਡ ਕੇ ਪਿੰਡ ਪਰਤ ਗਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਦੋ ਵਾਰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਸਰਪੰਚੀ ਕੀਤੀ। ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਵੀ ਕੀਤੇ, ਧੜੇਬੰਦੀ ’ਚ ਮਾੜੇ ਵੀ। ਸੱਤਰ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ’ਚ ਉਸ ਨੂੰ ਅਧਰੰਗ ਦੇ ਦੋ ਦੌਰੇ ਪਏ। ਸੱਜੀ ਬਾਂਹ ਸੁੰਨ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਸੱਜੀ ਲੱਤ ਵੀ ਹਿਲਣੋਂ ਰਹਿ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਲਿਜਾਇਆ ਗਿਆ। ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਇਲਾਜ ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਪਰ ਉਹਦੇ ਬਚਣ ਦੀ ਬਹੁਤੀ ਆਸ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਬੇਹੋਸ਼ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਸਿਰਫ਼ ਸਾਹ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਪੁੱਤਰ ਤੇ ਪੋਤਰੇ ਸਿਰ੍ਹਾਣੇ ਬੈਠੇ ਸਨ। 25 ਜੁਲਾਈ 1988 ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਉਸ ਨੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪਤਨੀ ਬਲਬੀਰ ਕੌਰ, ਪੁੱਤਰ ਹਰਬੰਸ ਸਿੰਘ ਤੇ ਦੋਵੇਂ ਪੋਤਰੇ ਸਨ। ਦਾਰੇ ਬਾਰੇ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ ਨੇ ‘[https://punjabtimesusa.com/?p=26233 ਗੁੰਮਨਾਮ ਚੈਂਪੀਅਨ]’ ਨਾਵਲ ਲਿਖਿਆ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਹਿਲਵਾਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਖਿਡਾਰੀ]] pgvn4hszhnow4dvanqp4onzatxiq3s0 0 190941 773795 2024-11-18T11:43:06Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਉਸਤਾਦ ਫ਼ੈਯਾਜ਼ ਖ਼ਾਨ (ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ)]] ਨੂੰ [[ਫ਼ੈਯਾਜ਼ ਖ਼ਾਨ (ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ)]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ 773795 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਫ਼ੈਯਾਜ਼ ਖ਼ਾਨ (ਤਬਲਾ ਵਾਦਕ)]] 836ewushlpp75p8ajzi0bu7f1z7r85u 0 190942 773797 2024-11-18T11:43:18Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਉਸਤਾਦ ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ]] ਨੂੰ [[ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ 773797 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਵਿਲਾਇਤ ਹੁਸੈਨ ਖਾਨ]] kcejcjo7uy5zdx20it7jnwun1tpxi2c 0 190943 773801 2024-11-18T11:48:00Z Kuldeepburjbhalaike 18176 Kuldeepburjbhalaike ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ/ਪਢਾਣੀਆ]] ਨੂੰ [[ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ 773801 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਸਰਦਾਰ ਜਵਾਲਾ ਸਿੰਘ ਸੰਧੂ]] id6xp4qa7qneprtnkw7gntape4cpe8g