ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ pawiki https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.44.0-wmf.6 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਾਟਕ ਫਾਟਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ Topic 10 3055 776385 591795 2024-12-13T14:54:01Z 198.168.27.221 nakli itihaas jo aape hi soch ke kise ne likh shadeya jo vaapreya hi nahi si kade akhe battle of rampur 2nd anglo sikh war in 1848. baaki aap andaza lgaa lo. 776385 wikitext text/x-wiki Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. <includeonly>{{#invoke:citation/CS1|citation[[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/198.168.27.221|198.168.27.221]] 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)<ref><ref></ref></ref> |CitationClass=book }}</includeonly><noinclude> {{documentation}} {{collapse top|TemplateData}} {{Cite book/TemplateData}} {{collapse bottom}} </noinclude> 524ivtwo2c8e7s889yvjefn8v62o3ug 0 4398 776514 696131 2024-12-14T11:04:58Z Kandarpajit Kallol 5971 776514 wikitext text/x-wiki {{Infobox state | name = ਅਸਾਮ | native_name = অসম |native_name_lang = as | type =[[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ|ਰਾਜ]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_seal = Seal of Assam.png | seal_alt = | image_map = India Assam locator map.svg | map_alt = | map_caption = ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਸਾਮ ਦਾ ਸਥਾਨ | image_map1 = Assam locator map.svg | map_caption1 = ਅਸਾਮ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ | latd = 26.14 | longd = 91.77 | coor_pinpoint = ਦਿਸਪੁਰ | coordinates_type = region:IN-AS_type:adm1st | coordinates_display = inline,title | coordinates_footnotes = | coordinates_region = IN-AS | subdivision_type = ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਖੇਤਰ|ਖੇਤਰ]] | subdivision_name1 = [[ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ]] | established_title = ਸਥਾਪਨਾ | established_date = {{Start date and years ago|df=yes|1947|8|15}} | parts_type = [[List of Indian districts|Districts]] | parts_style = para | p1 = 27 | seat_type = ਰਾਜਧਾਨੀ | seat = [[ਦਿਸਪੁਰ]] | seat1_type = ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ | seat1 = [[ਗੁਹਾਟੀ]] | government_footnotes = {{ref|leg|[*]}} | leader_title = [[Governors of Assam|Governor]] | leader_name = [[Janaki Ballabh Patnaik|J B Patnaik]] | leader_title1 = [[Chief Ministers of Assam|ChiefMinister]] | leader_name1 = [[Tarun Gogoi]] ([[Indian National Congress|INC]]) | leader_title2 = [[Legislature of Assam|Legislature]] | leader_name2 = [[Unicameral]] (126 seats) | leader_title3 = [[14th Lok Sabha|Parliamentary constituency]] | leader_name3 = 14 | leader_title4 = [[High Courts of India|High Court]] | leader_name4 = [[Gauhati High Court]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 78550 | area_note = | area_rank = 16th | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = 31169272 | population_as_of = 2011 | population_rank = 14th | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | iso_code = [[ISO 3166-2:IN|IN-AS]] | blank_name_sec1 = [[Human Development Index|HDI]] | blank_info_sec1 = {{increase}} 0.534 (medium) | blank1_name_sec1 = HDI rank | blank1_info_sec1 = 22nd (2005) | blank_name_sec2 = [[Literacy in India|Literacy]] | blank_info_sec2 = 73.18% (26th)<ref>{{cite web|url=http://www.census2011.co.in/census/state/assam.html|title=Assam Population Sex Ratio in Assam Literacy rate data|publisher=Census2011.co.in|date=|accessdate=2012-09-22}}</ref> | blank1_name_sec2 = Official languages | blank1_info_sec2 = [[Assamese language|Assamese]],<br/> [[Bengali language|Bengali]] ''{{nowrap|(in [[Barak Valley]])}}'',<br/> [[Bodo language|Bodo]] ''{{nowrap|(in [[Bodoland Territorial Area Districts|Bodoland]])}}'' | website = [http://assam.gov.in/ assam.gov.in] | footnotes = {{note|leg|[*]}} Assam has had a legislature since 1937 {{note|leg|[*]}} Assam is one of the original provinces of British India }} {{Infobox region symbols <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | region = ਅਸਾਮ | country = ਭਾਰਤ | motto = জয় আই অসম (ਅਸਾਮ ਮਾਤਾ ਦੀ ਜੈ) | language = [[ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਮੀਯਾ]] | literary Society = অসম সাহিত্য সভা (Assam Literary Society) | song = অ’ মোৰ আপোনাৰ দেশ (O my endearing motherland) (Adopted in 1927) | dance = [[ਬੀਹੂ]] | animal = Gônr [[One-horned rhinoceros]] | bird = Deohaanh[[White-winged Wood Duck]] | drink = ਸਾਹ [[ਅਸਾਮ ਦੀ ਚਾਹ]] | flower = Kopou Phul [[Foxtail Orchids]] | tree = Hûlûng ''[[Dipterocarpus macrocarpus]]'' | river = [[ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ]] | dress = Suriya-Panjabi and [[Gamosa]] (for men), [[Mekhela-chador]] (for women) }} '''ਆਸਾਮ''' [[ਭਾਰਤ]] ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜ ਹੈ। ਇਹਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਦਿਸਪੁਰ]] ਹੈ ਜੋ ਕਿ [[ਗੁਹਾਟੀ]] ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ [[ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਲੇ ਦੁਆਲਿਓਂ ਸੱਤ ਭੈਣ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। '''ਅਸਾਮ''', [[ਭਾਰਤ]] ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਰਾਜ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਲਈ ਕੌਮੀ ਰਜਿਸਟਰ (ਐੱਨਆਰਸੀ) ਲਾਗੂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਹਿਲੀ ਰਜਿਸਟਰੇਸ਼ਨ 1951 ਦੀ [[ਕੌਮੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ]] ਸਮੇਂ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2018/07/%E0%A8%A8%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A8%A4%E0%A8%BE-%E0%A8%A6%E0%A8%BE-%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A9%9C%E0%A8%95%E0%A8%BE/|title=ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦਾ ਰੇੜਕਾ|last=|first=|date=2018-07-31|work=Tribune Punjabi|access-date=2018-08-01|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜੁਲਾਈ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਅਸਾਮ ਇਕੱਲਾ ਰਾਜ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਐਨਸੀਆਰ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1951 ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2018/09/%E0%A8%90%E0%A8%A8%E0%A8%B8%E0%A9%80%E0%A8%86%E0%A8%B0-%E0%A8%B8%E0%A9%81%E0%A8%AA%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%AE-%E0%A8%95%E0%A9%8B%E0%A8%B0%E0%A8%9F-%E0%A8%B5%E0%A9%B1%E0%A8%B2%E0%A9%8B%E0%A8%82/|title=ਐਨਸੀਆਰ: ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕਾ - Tribune Punjabi|date=2018-09-19|work=Tribune Punjabi|access-date=2018-09-20|language=en-US}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜੁਲਾਈ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> [[ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਾਮੀ]] ਅਤੇ [[ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਬੰਗਾਲੀ]] '''ਅਸਾਮ''' ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ [[ਭਾਸ਼ਾ|ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ਹਨ। ==ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ == == ਅਸਾਮ ਸਮਝੌਤਾ == ਅਸਾਮ ਵਿੱਚੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੋਏ ਹਿੰਸਕ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਅੰਤ ਲਈ ਆਲ ਅਸਾਮ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਯੂਨੀਅਨ (ਆਸੂ) ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦਰਮਿਆਨ ਹੋਏ ਲਿਖ਼ਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ 1971 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਅਹਿਦ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਅਸਾਮ ਦੇ ਰਾਜਸੀ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਜੀਵਨ ਉੱਤੇ ਬੰਗਾਲੀਆਂ ਦੇ ਗ਼ਲਬੇ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ 1970ਵਿਆਂ ਦੇ ਅੰਤਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਪੁਰਅਮਨ ਅੰਦੋਲਨ, ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਕੁਚਾਲਾਂ ਕਾਰਨ ਹਿੰਸਕ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਗਿਆ; ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇਹ ਬੰਗਾਲੀ-ਵਿਰੋਧੀ ਤੋਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ-ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮੁਸਲਿਮ-ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਗਿਆ। ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਮਗਰੋਂ 1985 ਵਿੱਚ ਅਸਾਮ ਮਸਲਾ ਸੁਲਝਾਉਣ ਲਈ ਅਸਾਮ ਸਮਝੌਤਾ ਵੀ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸਰਕਾਰ ਅਮਲੀ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਮ ਰਹੀ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜੋ ਕਵਾਇਦ ਉਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ, ਉਹ 2018 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਲ 2014 ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੁਕਮਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨਸਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਦੇ ਕੁਥਾਵੇਂ ਤੇ ਨਾਮਾਕੂਲ ਦਖ਼ਲ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।<ref name=":0" /> == ਅਸਾਮ ਸੰਕਟ == ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਕੌਮੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਰਜਿਸਟਰ (ਐੱਨਆਰਸੀ) ਦੇ ਖਰੜੇ ਸਬੰਧੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਵਧਾਏ ਜਾਣ ਤੇ ਅਸਾਮ ਦੀ 12 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਵਸੋਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਖੁੱਸਣ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2018/08/%E0%A8%85%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%AE-%E0%A8%B8%E0%A9%B0%E0%A8%95%E0%A8%9F-%E0%A8%B8%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%AE-%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96-%E0%A8%B2%E0%A9%8B%E0%A9%9C/|title=ਅਸਾਮ ਸੰਕਟ: ਸੰਜਮ ਮੁੱਖ ਲੋੜ|last=|first=|date=2018-08-01|work=Tribune Punjabi|access-date=2018-08-02|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜੁਲਾਈ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਕੌਮੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਰਜਿਸਟਰ (ਐੱਨਸੀਆਰ) ਦੇ ਖਰੜੇ ਨੂੰ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ 2018 ਵਿੱਚ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹੀ। ਇਸ ਨੇ 40.07 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਭਾਰਤੀ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ 1971 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਉੱਭਰੀਆਂ ਦੋ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਦੇਸੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਮਿਆਂਮਾਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੰਨਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਤਨ ਕਿਹੜਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਵੀ ਨਵੀਆਂ ਉਲਝਣਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2018/08/%E0%A8%AC%E0%A9%87%E0%A8%B5%E0%A8%A4%E0%A8%A8%E0%A8%BF%E0%A8%86%E0%A8%82-%E0%A8%A6%E0%A8%BE-%E0%A8%A6%E0%A8%B0%E0%A8%A6/|title=ਬੇਵਤਨਿਆਂ ਦਾ ਦਰਦ|last=|first=|date=2018-08-04|work=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|access-date=2018-08-05|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=ਪੰਜਾਬੀ}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜੁਲਾਈ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਸਾਮ]] {{stub}} is435io5o4txnbyt1g7hgqjylujy5mc 776516 776514 2024-12-14T11:05:28Z Kandarpajit Kallol 5971 776516 wikitext text/x-wiki {{Infobox state | name = ਅਸਾਮ | native_name = অসম |native_name_lang = as | type =[[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ|ਰਾਜ]] | image_skyline = | image_alt = | image_caption = | image_seal = Seal of Assam.png | seal_alt = | image_map = India Assam locator map.svg | map_alt = | map_caption = ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਸਾਮ ਦਾ ਸਥਾਨ | image_map1 = Assam locator map.svg | map_caption1 = ਅਸਾਮ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ | latd = 26.14 | longd = 91.77 | coor_pinpoint = ਦਿਸਪੁਰ | coordinates_type = region:IN-AS_type:adm1st | coordinates_display = inline,title | coordinates_footnotes = | coordinates_region = IN-AS | subdivision_type = ਦੇਸ਼ | subdivision_name = {{flag|India}} | subdivision_type1 = [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਖੇਤਰ|ਖੇਤਰ]] | subdivision_name1 = [[ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਭਾਰਤ]] | established_title = ਸਥਾਪਨਾ | established_date = {{Start date and years ago|df=yes|1947|8|15}} | parts_type = [[List of Indian districts|Districts]] | parts_style = para | p1 = 27 | seat_type = ਰਾਜਧਾਨੀ | seat = [[ਦਿਸਪੁਰ]] | seat1_type = ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸ਼ਹਿਰ | seat1 = [[ਗੁਹਾਟੀ]] | government_footnotes = {{ref|leg|[*]}} | leader_title = [[Governors of Assam|Governor]] | leader_name = [[Janaki Ballabh Patnaik|J B Patnaik]] | leader_title1 = [[Chief Ministers of Assam|ChiefMinister]] | leader_name1 = [[Tarun Gogoi]] ([[Indian National Congress|INC]]) | leader_title2 = [[Legislature of Assam|Legislature]] | leader_name2 = [[Unicameral]] (126 seats) | leader_title3 = [[14th Lok Sabha|Parliamentary constituency]] | leader_name3 = 14 | leader_title4 = [[High Courts of India|High Court]] | leader_name4 = [[Gauhati High Court]] | unit_pref = Metric<!-- or US or UK --> | area_footnotes = | area_total_km2 = 78550 | area_note = | area_rank = 16th | elevation_footnotes = | elevation_m = | population_footnotes = | population_total = 31169272 | population_as_of = 2011 | population_rank = 14th | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | iso_code = [[ISO 3166-2:IN|IN-AS]] | blank_name_sec1 = [[Human Development Index|HDI]] | blank_info_sec1 = {{increase}} 0.534 (medium) | blank1_name_sec1 = HDI rank | blank1_info_sec1 = 22nd (2005) | blank_name_sec2 = [[Literacy in India|Literacy]] | blank_info_sec2 = 73.18% (26th)<ref>{{cite web|url=http://www.census2011.co.in/census/state/assam.html|title=Assam Population Sex Ratio in Assam Literacy rate data|publisher=Census2011.co.in|date=|accessdate=2012-09-22}}</ref> | blank1_name_sec2 = Official languages | blank1_info_sec2 = [[Assamese language|Assamese]],<br/> [[Bengali language|Bengali]] ''{{nowrap|(in [[Barak Valley]])}}'',<br/> [[Bodo language|Bodo]] ''{{nowrap|(in [[Bodoland Territorial Area Districts|Bodoland]])}}'' | website = [http://assam.gov.in/ assam.gov.in] | footnotes = {{note|leg|[*]}} Assam has had a legislature since 1937 {{note|leg|[*]}} Assam is one of the original provinces of British India }} {{Infobox region symbols <!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions --> | region = ਅਸਾਮ | country = ਭਾਰਤ | motto = জয় আই অসম (ਅਸਾਮ ਮਾਤਾ ਦੀ ਜੈ) | language = [[ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਮੀਯਾ]] | literary Society = অসম সাহিত্য সভা (Assam Literary Society) | song = অ’ মোৰ আপোনাৰ দেশ (O my endearing motherland) (Adopted in 1927) | dance = [[ਬੀਹੂ]] | animal = Gônr [[One-horned rhinoceros]] | bird = Deohaanh[[White-winged Wood Duck]] | drink = ਸਾਹ [[ਅਸਾਮ ਦੀ ਚਾਹ]] | flower = Kopou Phul [[Foxtail Orchids]] | tree = Hûlûng ''[[Dipterocarpus macrocarpus]]'' | river = [[ਬ੍ਰਹਮਪੁੱਤਰ]] | dress = Suriya-Panjabi and [[Gamosa]] (for men), [[Mekhela-chador]] (for women) }} '''ਆਸਾਮ''' [[ਭਾਰਤ]] ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜ ਹੈ। ਇਹਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਦਿਸਪੁਰ]] ਹੈ ਜੋ ਕਿ [[ਗੁਹਾਟੀ]] ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ [[ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਆਲੇ ਦੁਆਲਿਓਂ ਸੱਤ ਭੈਣ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਛੇ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। '''ਅਸਾਮ''', [[ਭਾਰਤ]] ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਰਾਜ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਲਈ ਕੌਮੀ ਰਜਿਸਟਰ (ਐੱਨਆਰਸੀ) ਲਾਗੂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਹਿਲੀ ਰਜਿਸਟਰੇਸ਼ਨ 1951 ਦੀ [[ਕੌਮੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ]] ਸਮੇਂ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2018/07/%E0%A8%A8%E0%A8%BE%E0%A8%97%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%95%E0%A8%A4%E0%A8%BE-%E0%A8%A6%E0%A8%BE-%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A9%9C%E0%A8%95%E0%A8%BE/|title=ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦਾ ਰੇੜਕਾ|last=|first=|date=2018-07-31|work=Tribune Punjabi|access-date=2018-08-01|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜੁਲਾਈ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਅਸਾਮ ਇਕੱਲਾ ਰਾਜ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਐਨਸੀਆਰ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1951 ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2018/09/%E0%A8%90%E0%A8%A8%E0%A8%B8%E0%A9%80%E0%A8%86%E0%A8%B0-%E0%A8%B8%E0%A9%81%E0%A8%AA%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%AE-%E0%A8%95%E0%A9%8B%E0%A8%B0%E0%A8%9F-%E0%A8%B5%E0%A9%B1%E0%A8%B2%E0%A9%8B%E0%A8%82/|title=ਐਨਸੀਆਰ: ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕਾ - Tribune Punjabi|date=2018-09-19|work=Tribune Punjabi|access-date=2018-09-20|language=en-US}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜੁਲਾਈ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> [[ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਮੀਯਾ]] ਅਤੇ [[ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਬੰਗਾਲੀ]] '''ਅਸਾਮ''' ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ [[ਭਾਸ਼ਾ|ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ਹਨ। ==ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ == == ਅਸਾਮ ਸਮਝੌਤਾ == ਅਸਾਮ ਵਿੱਚੋਂ ਵਿਦੇਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਮੰਗ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹੋਏ ਹਿੰਸਕ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਅੰਤ ਲਈ ਆਲ ਅਸਾਮ ਸਟੂਡੈਂਟਸ ਯੂਨੀਅਨ (ਆਸੂ) ਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦਰਮਿਆਨ ਹੋਏ ਲਿਖ਼ਤੀ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਤਹਿਤ 1971 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਨਾ ਕਰਨ ਦਾ ਅਹਿਦ ਇਸ ਸਮਝੌਤੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਅਸਾਮ ਦੇ ਰਾਜਸੀ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨਿਕ ਤੇ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਜੀਵਨ ਉੱਤੇ ਬੰਗਾਲੀਆਂ ਦੇ ਗ਼ਲਬੇ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ 1970ਵਿਆਂ ਦੇ ਅੰਤਲੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਪੁਰਅਮਨ ਅੰਦੋਲਨ, ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਕੁਚਾਲਾਂ ਕਾਰਨ ਹਿੰਸਕ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਗਿਆ; ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇਹ ਬੰਗਾਲੀ-ਵਿਰੋਧੀ ਤੋਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ-ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮੁਸਲਿਮ-ਵਿਰੋਧੀ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਰੂਪ ਧਾਰਨ ਕਰ ਗਿਆ। ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਮਗਰੋਂ 1985 ਵਿੱਚ ਅਸਾਮ ਮਸਲਾ ਸੁਲਝਾਉਣ ਲਈ ਅਸਾਮ ਸਮਝੌਤਾ ਵੀ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਨੂੰ ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ ਸਰਕਾਰ ਅਮਲੀ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਮ ਰਹੀ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ ਕਰਨ ਦੀ ਜੋ ਕਵਾਇਦ ਉਨ੍ਹੀਂ ਦਿਨੀਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਸੀ, ਉਹ 2018 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਸਾਲ 2014 ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੁਕਮਾਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਕਾਨੂੰਨਸਾਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਦੇ ਕੁਥਾਵੇਂ ਤੇ ਨਾਮਾਕੂਲ ਦਖ਼ਲ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ।<ref name=":0" /> == ਅਸਾਮ ਸੰਕਟ == ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਕੌਮੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਰਜਿਸਟਰ (ਐੱਨਆਰਸੀ) ਦੇ ਖਰੜੇ ਸਬੰਧੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵੱਲੋਂ ਕਦਮ ਅੱਗੇ ਵਧਾਏ ਜਾਣ ਤੇ ਅਸਾਮ ਦੀ 12 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੇ ਕਰੀਬ ਵਸੋਂ ਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਖੁੱਸਣ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2018/08/%E0%A8%85%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%AE-%E0%A8%B8%E0%A9%B0%E0%A8%95%E0%A8%9F-%E0%A8%B8%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%AE-%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96-%E0%A8%B2%E0%A9%8B%E0%A9%9C/|title=ਅਸਾਮ ਸੰਕਟ: ਸੰਜਮ ਮੁੱਖ ਲੋੜ|last=|first=|date=2018-08-01|work=Tribune Punjabi|access-date=2018-08-02|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜੁਲਾਈ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ਕੌਮੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਰਜਿਸਟਰ (ਐੱਨਸੀਆਰ) ਦੇ ਖਰੜੇ ਨੂੰ ਮੁਕੰਮਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕਾਰਵਾਈ 2018 ਵਿੱਚ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹੀ। ਇਸ ਨੇ 40.07 ਲੱਖ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਭਾਰਤੀ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਕਿ 1971 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਉੱਭਰੀਆਂ ਦੋ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਕੁਦੇਸੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਮਿਆਂਮਾਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੰਨਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵਤਨ ਕਿਹੜਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੋਚਣਾ ਵੀ ਨਵੀਆਂ ਉਲਝਣਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.punjabitribuneonline.com/2018/08/%E0%A8%AC%E0%A9%87%E0%A8%B5%E0%A8%A4%E0%A8%A8%E0%A8%BF%E0%A8%86%E0%A8%82-%E0%A8%A6%E0%A8%BE-%E0%A8%A6%E0%A8%B0%E0%A8%A6/|title=ਬੇਵਤਨਿਆਂ ਦਾ ਦਰਦ|last=|first=|date=2018-08-04|work=ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|access-date=2018-08-05|archive-url=|archive-date=|dead-url=|language=ਪੰਜਾਬੀ}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜੁਲਾਈ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਸਾਮ]] {{stub}} 2f2nrgra93qq4vtgpq9bowurrb7v3dw 0 12303 776396 776260 2024-12-13T21:21:10Z CommonsDelinker 156 Replacing Coat_of_arms_of_Syria.svg with [[File:Coat_of_arms_of_Syria_(1980–2024).svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious error) · Government has collapsed in the co 776396 wikitext text/x-wiki {{about|ਆਧੁਨਿਕ ਸੀਰੀਆ ਰਾਜ ਬਾਰੇ ਹੈ}} <!-- NOTICE: please do not be tempted to make the infobox "neutral" even though there's a [[WP:NPOV]]. The consensus from the recent RfC at [[Talk:Syria#RfC: Presentation of the Syrian country infobox]] was to retain the infobox with Assad's government until there were significant changes. -->{{Infobox country |conventional_long_name = ਸੀਰੀਆਈ ਅਰਬ ਗਣਰਾਜ |native_name = {{lang|ar|{{big|الجمهورية العربية السورية}}}}<br />''{{transl|ar|Al-Jumhūrīyah Al-ʻArabīyah As-Sūrīyah}}'' |common_name = ਸੀਰੀਆ |image_flag = Flag of the Syrian revolution.svg |image_coat = Coat of arms of Syria (2024–2024).svg |image_map = Syria (orthographic projection).svg |image_map2 = Syria - Location Map (2013) - SYR - UNOCHA.svg |national_anthem = {{native phrase|ar|"حماة الديار"|italics=off}}<br />{{small|''[[Humat ad-Diyar|Guardians of the Homeland]]''}}<br /><center>[[File:National Anthem of Syria.ogg]]</center> |official_languages = [[ਅਰਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਰਬੀ]] |capital = [[ਦਮਾਸਕਸ]] |government_type = {{nowrap|[[Unitary state|Unitary]] [[Single-party state|single-party]]<br />[[Semi-presidential system|semi-presidential]] republic<ref>{{cite web |url=http://www.scribd.com/doc/81771718/Qordoba-Translation-of-the-Syrian-Constitution-Modifications-15-2-2012 |title=Constitution of Syria 2012 |publisher=Scribd.com |date=15 February 2012 |accessdate=25 January 2013}}</ref>{{efn-ua|1=Government has limited control across the country. See [[Syrian civil war]]}}<!--end nowrap:-->}} |leader_title1 = [[List of heads of state of Syria|President]] |leader_name1 = [[Bashar al-Assad]] |leader_title2 = [[List of Prime Ministers of Syria|Prime Minister]] |leader_name2 = [[Wael Nader al-Halqi]] |leader_title3 = [[List of Speakers of the Parliament of Syria|Speaker of the People's Council]] |leader_name3 = [[Mohammad Jihad al-Laham]] |legislature = [[ਸੀਰੀਆ ਦੀ ਲੋਕ ਸਭਾ|ਲੋਕ ਸਭਾ]] |largest_city = [[ਅਲੈਪੋ]] |latd=33 |latm=30 |latNS=N |longd=36 |longm=18 |longEW=E |area_rank = 89th |area_magnitude = 1 E11 |area_km2 = 185180<ref>{{cite web|url=http://www.mofa.gov.sy/cweb/MOEX_NEW/syria/Overview.htm|title=Syrian ministry of foreign affairs|access-date=2014-12-31|archive-date=2012-05-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20120511155611/http://mofa.gov.sy/cweb/MOEX_NEW/syria/Overview.htm|dead-url=yes}}</ref> |area_sq_mi = 71479 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |percent_water = 1.1 |population_estimate = 17,951,639 (2014 est.)<ref name="CIA - TWF">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html |title=The World Factbook |publisher=Cia.gov |date= |accessdate=2014-07-24 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225073748/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sy.html |dead-url=yes }}</ref> |population_estimate_rank = 54ਵਾਂ |population_estimate_year = ਜੁਲਾਈ 2014 |population_census = |population_census_year = |population_density_km2 = 118.3 |population_density_sq_mi = 306.5 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> |population_density_rank = 101ਵਾਂ |GDP_PPP = {{nowrap|$107.831 ਬਿਲੀਅਨ<ref name=CIA>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?sy=2009&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=59&pr1.y=13&c=463&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=Syria |publisher=International Monetary Fund |accessdate=22 April 2012}}</ref><!--end nowrap:-->}} |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_year = 2010 |GDP_PPP_per_capita = $5,040<ref name="CIA" /> |GDP_PPP_per_capita_rank = |GDP_nominal_year = 2010 |GDP_nominal = {{nowrap|$59.957 ਬਿਲੀਅਨ<ref name="CIA" />}} |GDP_nominal_rank = |GDP_nominal_per_capita = $2,802<ref name="CIA" /> |GDP_nominal_per_capita_rank = |established_event1 =ਸੀਰੀਆ ਦੀ ਅਰਬ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਐਲਾਨ |established_date1 = 8 ਮਾਰਚ 1920 |established_event2 = ਫ਼ਰਾਂਸ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਧੀਨ [[ਸੀਰੀਆ ਰਾਜ]] |established_date2 = 1 ਦਸੰਬਰ 1924 |established_event3 = [[ਸੀਰੀਆਈ ਗਣਰਾਜ (1930–1958)|ਸੀਰੀਆਈ ਗਣਰਾਜ]] ਜਬਾਲ ਦਰੂਜ਼ੇ, ਅਲਾਵਾਈਟਸ ਅਤੇ ਸੀਰੀਆ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਕਾਇਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। |established_date3 = 1930 |established_event4 =ਫ਼ਰਾਂਸ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਮਾਨਤਾ |established_date4 = 1 ਜਨਵਰੀ 1944 |established_event5 =ਅੰਤਮ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਫੌਜੀ ਟੁਕੜੀ ਨਿੱਕਲੀ |established_date5 = 17 ਅਪਰੈਲ 1946 |established_event6 = {{nowrap|[[ਅਲਹਿਦਗੀ]] <br />[[ਸੰਯੁਕਤ ਅਰਬ ਗਣਰਾਜ]]}} ਤੋਂ |established_date6 = 28 ਸਤੰਬਰ 1961 |established_event7 = [[ਬਾਥ ਪਾਰਟੀ]] ਨੇ 1963 ਰਾਜਪਲਟੇ ਨਾਲ ਸੱਤਾ ਹਥ ਲਈ |established_date7 = 8 ਮਾਰਚ 1963 |Gini_year = 2004 |Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> |Gini = 35.8 <!--number only--> |Gini_ref =<ref>{{cite web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=World Bank GINI index |publisher=World Bank |accessdate=22 January 2013}}</ref> |Gini_rank = |HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> |HDI_change = decrease<!--increase/decrease/steady--> |HDI = 0.473 <!--number only--> |HDI_ref =<ref name="HDI">{{cite web |url=http://www.unrwa.org/userfiles/2013071244355.pdf |title=2014 Human Development Report Summary |date=2014 |accessdate=25 September 2014 |publisher=United Nations Development Programme | pages=21–25}}</ref> |HDI_rank = 166ਵਾਂ |currency = [[Syrian pound]] |currency_code = SYP |country_code = SY |time_zone = [[Eastern European Time|EET]] |utc_offset = +2 |time_zone_DST = [[Eastern European Summer Time|EEST]] |utc_offset_DST = +3 |drives_on = right |calling_code = [[Telephone numbers in Syria|+963]]{{efn-ua|1=02 from [[Lebanon]]}} |cctld = [[.sy]], [[سوريا.]] |iso3166code = SY | footnotes = {{notelist-ua}} }} [[File:Flag of the United Arab Republic.svg‎|thumb |200px|ਸੀਰੀਆ ਦਾ ਝੰਡਾ]] [[File:Coat of arms of Syria (1980–2024).svg|thumb|200px|ਸੀਰੀਆ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨ]] [[File:Syria in its region (claimed).svg|thumb|ਮਾਨਚਿੱਤਰ]] '''ਸੀਰੀਆ''' ([[ਅਰਬੀ]]: سوريّة ‎ Sūrriya ਜਾਂ Sūrya), ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸੀਰੀਆਈ ਅਰਬ ਗਣਰਾਜ ([[ਅਰਬੀ]]: الجمهورية العربية السورية), ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ [[ਏਸ਼ੀਆ]] ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਪੂਰਵ ਵਿੱਚ [[ਲੇਬਨਾਨ]] ਅਤੇ [[ਭੂ-ਮੱਧ ਸਾਗਰ]], ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ [[ਇਸਰਾਈਲ]], ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਜਾਰਡਨ, ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ [[ਇਰਾਕ]] ਅਤੇ ਉਤਰ ਵਿੱਚ [[ਤੁਰਕੀ]] ਹੈ। ਇਸਰਾਈਲ ਅਤੇ ਇਰਾਕ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਮਧ–ਪੂਰਬ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਦੇਸ਼ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਮਿਸ਼ਕ ਹੈ ਜੋ ਉਂਮਇਦ ਖਿਲਾਫਤ ਅਤੇ ਮਾਮਲੁਕ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। ਅਪ੍ਰੈਲ 1946 ਵਿੱਚ [[ਫ਼ਰਾਂਸ]] ਤੋਂ ਸਵਾਧੀਨਤਾ ਮਿਲਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਥੇ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਬਾਥ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭੁਤਵ ਰਿਹਾ ਹੈ। 1963 ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਲਾਗੂ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ 1970 ਬਾਅਦ ਇੱਥੇ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਅਸਦ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸੀਰੀਆ ਨਾਮ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗਰੀਕ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਯਵਨ ਇਸ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਸੀਰੀਯੋਇ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਪਦ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਅਕਸਰ ਸਾਰੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਸੀਰੀਆਈ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਗਰੀਕ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਯੁਕਤ ਸ਼ਬਦ ਅਸੀਰੀਆ ਹੀ ਸੀਰੀਆ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਜਨਕ ਹੈ। ਅਸੀਰੀਆ ਸ਼ਬਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਅੱਕਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਅੱਸੁਰ ਤੋਂ ਆਇਆ ਹੈ। ਸੀਰੀਆ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਬਦਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਸੀਰੀਆ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਭੂ-ਮੱਧ ਸਾਗਰ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਮਿਸਰ ਅਤੇ ਅਰਬ ਦੇ ਉਤਰ ਅਤੇ ਸਿਲੀਸਿਆ ਦੇ ਦੱਖਣ ਦਾ ਖੇਤਰ ਜਿਸਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਮੇਸੋਪੋਟਾਮੀਆ ਤੱਕ ਹੋ ਅਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਰੀਆ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। [[ਰੋਮਨ ਸਾਮਰਾਜ]] ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੀਰੀਆਈ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੁਡਆ (ਜਿਸਨੂੰ ਸੰਨ 135 ਵਿੱਚ ਫਲਸਤੀਨ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ - ਅੱਜ ਉਸ ਫਲਸਤੀਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਜੋਕਾ ਇਸਰਾਈਲ, ਫਿਲਸਤੀਨ ਅਤੇ ਜਾਰਡਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ) ਸਭ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਫੋਨੇਸ਼ੀਆ ਲੇਬਨਾਨ ਵਿੱਚ, ਕੋਏਲੇ-ਸੀਰੀਆ ਅਤੇ ਮੇਸੋਪੋਟਾਮੀਆ ਇਸਦੇ ਖੰਡਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਨ। ==ਤਸਵੀਰਾਂ== <gallery> File:Drikish ,Tartius,syria.jpg|ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਡਰੇਕਿਸ਼ ਸ਼ਹਿਰ ਟਾਰਟੌਸ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਡਰੇਕਿਸ਼ ਡੈਮ ਲਈ ਹੈ File:ساحة سعد الله الجابري.jpg|ਸਾਦ ਅੱਲ੍ਹਾ ਅਲ-ਜਬਰੀ ਸਕੁਏਰ ਸੀਰੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਵਰਗ ਹੈ, ਜੋ ਅਲੇਪੋ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਲੋਕ, ਬੱਚੇ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। File:شآم.jpg|ਇਕਜੁੱਟ ਹੋਵੋ, ਆਓ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰੀਏ </gallery> {{ਅਧਾਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸੀਰੀਆ]] gsrhnx5eamg3m5aabeauk13iqke3kyn 0 13557 776502 715798 2024-12-14T10:59:02Z Kandarpajit Kallol 5971 Kandarpajit Kallol ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਨੂੰ [[ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: Misspelled title: Details in talk page 715798 wikitext text/x-wiki {{Infobox language |name=''''ਅਸਾਮੀ(Assamese)'''' | altname = Asamiya |nativename='''{{lang|as|অসমীয়া }}''' ''{{transl|as| Axomiya / Oxomiya}}'' |image=Oxomiya in Oxomiya Lipi.svg |imagesize=200px |states=[[ਭਾਰਤ]] ਤੋ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] |region=[[ਅਸਮ]], [[ਅਰੁਨਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਅਤੇ [[ਨਾਗਾਲੈਂਡ]]<ref>{{Cite web |url=http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |title=LIS India |access-date=2016-05-17 |archive-date=2017-06-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170621210647/http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |dead-url=yes }}</ref> |speakers = {{sigfig|15.4|2}} [[ਮਿਲੀਅਨ]] |date = 2007 |ref = ne2007 |familycolor=[[ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ]] |fam2=[[ਹਿੰਦ-ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ|ਹਿੰਦ-ਈਰਾਨੀ]] |fam3=[[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਆਰੀਅਨ]] |fam4=[[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪੂਰਬੀ ਆਰੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] |fam5=[[ਬੰਗਾਲੀ]][[ਅਸਾਮੀ|-ਅਸਾਮੀ]] |script=''''ਅਸਾਮੀ ਵਰਣਮਾਲਾ''''<br>''''ਅਸਾਮੀ ਬ੍ਰੇਲ'''' |nation={{IND}} ([[ਅਸਮ]]) |agency= ''''ਅਸਾਮ ਸਾਹਿਤਯ ਸਭਾ'''' (ਅਸਾਮ ਦੀ ਸਾਹਿਤਯ/ਅਲੰਕਾਰਿਕ(Rhetorical) ਕਾਂਗਰਸ) |dia1='''ਕਾਮਪੁਰੀ''', '''ਗੋਲਪਰੀਯਾ''' |glottorefname=Assamese |lingua=59-AAF-w |notice=Indic |notice2=IPA }} [[Image:Indoarische Sprachen Gruppen.png|right|thumb|300px| ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ [[ਪੀਲਾ|ਪੀਲ਼ੇ]] [[ਰੰਗ]] ਦਾ ਖ਼ੇਤਰ ਆਸਾਮੀ ਬੋਲੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦਾ ਹੈ]] '''ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ''' ਉੱਤਰੀ-ਪੂਰਬੀ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਇਹ ਪੂਰਬੀ [[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਅਤੇ [[ਬੰਗਲਾ]], [[ਮੈਥਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮੈਥਿਲੀ]], [[ਓਡੀਆ|ਉੜੀਆ]] ਅਤੇ [[ਨੇਪਾਲੀ]] ਨਾਲ਼ ਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ==ਇਤਿਹਾਸ== ਅਸਾਮੀ(ਅਸਮਿਆ) ਸਾਹਿਤ ਦੀ 16ਵੀ ਸਦੀ ਵਲੋਂ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਧਾਰਾ ਨੂੰ ਛੇ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਸਕਦੇ ਹਨ। * ਮਹਾਂਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ * ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ * ਗੀਤ * ਨਿਰਪੇਖ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗਤਾਵਾਦੀ ਕਵਿਤਾ * ਜੀਵਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਕਵਿਤਾ * ਧਾਰਮਿਕ ਕਥਾ ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ===ਗੱਦ ਤੇ ਪਦ-ਰਚਨਾ=== ਅਸਮਿਆ ਦੀ ਪਾਰੰਪਰਕ ਕਵਿਤਾ ਉੱਚਵਰਗ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ। ਭਰਤ੍ਰਦੇਵ (1558 - 1638) ਨੇ ਅਸਮਿਆ ਗੱਦ-ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਸੁਗਠਿਤ ਰੂਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਦਾਮੋਦਰ ਦੇਵ ਨੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜੀਵਨੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਪੁਰੁਸ਼ੋੱਤਮ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਵਿਆਕਰਨ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਅਠਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਵਦੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਸ਼ਕ(ਦਹਾਕਿਆਂ) ਤੱਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚਾਲ੍ਹੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਸਮਿਆ ਸਾਹਿਤ ਉੱਤੇ ਬੰਗਲਾ ਦਾ ਵਰਚਸਵ ਬਣਾ ਰਿਹਾ। ਅਸਮਿਆ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਅੱਗਰਵਾਲ (1858 - 1938), ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥ ਬੇਜਬਰੁਆ (1867 - 1838), ਅਤੇ ਹੇਮਚੰਦਰ ਗੋਸਵਾਮੀ (1872 - 1928) ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ। ਅਸਮਿਆ ਵਿੱਚ ਛਾਇਆਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਛੇੜਨੇ ਵਾਲੀ ਮਾਸਿਕ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਜੋਨਾਕੀ ਦਾ ਅਰੰਭ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨੀਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੇ ਉਪੰਨਿਆਸਕਾਰ 'ਪਦਮਨਾਭ ਗੋਹੇਨ ਬਰੁਆ' ਅਤੇ 'ਰਜਨੀਕੰਤ ਬਾਰਦੋਲੋਈ' ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਿਖੇ। ਸਮਾਜਿਕ ਉਪਨਿਆਸ(ਨਾਵਲ) ਦੇ ਖ਼ੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵਾਚੰਦਰ ਤਾਲੁਕਦਾਰ ਅਤੇ ਬੀਨਾ ਬਰੁਆ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵਲੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬਿਰੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਭੱਟਾਚਾਰਿਆ ਨੂੰ ਮ੍ਰਤਿਅੰਜੈ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਈ ਗਿਆਨਪੀਠ ਇਨਾਮ ਵਲੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਨਿਆਸ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। 40ਵੇਂ ਅਤੇ 50ਵੇਂ ਦਸ਼ਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗੱਦ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਲੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ==ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ== ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਆਰਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾ, ਮੈਥਲੀ, ਉੜੀਆ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸਮਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਸਤਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਲੋਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਅਭਿਰੁਚੀਆਂ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਰੁਦਰ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਦਰੋਣ ਪਰਵ (ਮਹਾਂਭਾਰਤ) ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਕਿਸ਼ਨ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਰਾਮਾਇਣ ਵਲੋਂ ਅਰੰਭ ਹੋਇਆ। ਵੈਸ਼ਣਵੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਰਾਜਸੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੰਕਰ ਦੇਵ (1449 - 1568) ਨੇ ਆਪਣੀ ਲੰਮੀ ਜੀਵਨ-ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਸਵਰਚਿਤ ਕਵਿਤਾ, ਨਾਟਯ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਵਲੋਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਿਆ। ==ਖ਼ੇਤਰ== ਅਸਾਮੀ [[ਪੂਰਬ]] [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਅਸਮ|ਅਸਮ(ਅਸਾਮ)]] ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਸਮ]] ਦੀ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੂਰਬੋਤ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਸਮਿਆ ਆਧਾਰਿਤ ਕਰਯੋਲ ਭਾਸ਼ਾ [[ਨਾਗਾਲੈਂਡ]] ਅਤੇ [[ਅਸਮ]] ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸਮਿਆਵਕਤਾਵਾਂਦੀ ਛੋਟੀ ਗਿਣਤੀ [[ਭੁਟਾਨ]] ਅਤੇ [[ਬਾਂਗਲਾਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ 13 ਲੱਖ<ref>{{Cite web |url=http://assamgovt.nic.in/ |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2013-07-24 |archive-date=2006-11-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061128184547/http://www.assamgovt.nic.in/ |dead-url=yes }}</ref> ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਦੇਸ਼ੀ ਵਕਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ== {{commonscat}} {{InterWiki|code=as}} * [http://dsal.uchicago.edu/dictionaries/candrakanta/ Candrakānta abhidhāna: Asamiyi sabdara butpatti aru udaharanere Asamiya-Ingraji dui bhashara artha thaka abhidhana.] second ed. Guwahati: Guwahati Bisbabidyalaya, 1962. * [http://books.google.com/books?id=kCtXYo4Za_0C A Dictionary in Assamese and English] (1867) First Assamese dictionary by Miles Bronson from (books.google.com) *[http://www.xobdo.net English-Assamese Online Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091127163929/http://www.xobdo.net/ |date=2009-11-27 }} *[http://www.asianviews.net English translation - Assamese Literature] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170917201643/http://www.asianviews.net/ |date=2017-09-17 }} * [https://web.archive.org/web/20091027105120/http://geocities.com/bipuljyoti/authors/jyotiprasad.html The Creative Visionary: Jyoti Prasad Agarwalla (1903-1951)] *[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=asm Ethnologue report for Assamese] *[http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html Assamese]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} – UCLA-Phonetics Lab Data * [http://www.ildc.in/Assamese/Aindex.aspx Assamese computing resources at TDIL] * [http://www.ciil-ebooks.net/html/bbjassamese/contents.html Bharatiya Bhasha Jyoti: Asamiya] —a textbook for learning Assamese through Hindi from the Central Institute of Indian Languages. * [http://learn101.org/assamese.php Learn Assamese] (Organization teaching grammar vocabulary and phrases) ==ਹਵਾਲਾ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] rz9k8cxzwaj35g3pxtworxb23ib9nui 776506 776502 2024-12-14T11:00:49Z Kandarpajit Kallol 5971 776506 wikitext text/x-wiki {{Infobox language |name=''''ਅਸਮੀਯਾ(Assamese)'''' | altname = Asamiya |nativename='''{{lang|as|অসমীয়া }}''' ''{{transl|as| Axomiya / Oxomiya}}'' |image=Oxomiya in Oxomiya Lipi.svg |imagesize=200px |states=[[ਭਾਰਤ]] ਤੋ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] |region=[[ਅਸਮ]], [[ਅਰੁਨਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਅਤੇ [[ਨਾਗਾਲੈਂਡ]]<ref>{{Cite web |url=http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |title=LIS India |access-date=2016-05-17 |archive-date=2017-06-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170621210647/http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |dead-url=yes }}</ref> |speakers = {{sigfig|15.4|2}} [[ਮਿਲੀਅਨ]] |date = 2007 |ref = ne2007 |familycolor=[[ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ]] |fam2=[[ਹਿੰਦ-ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ|ਹਿੰਦ-ਈਰਾਨੀ]] |fam3=[[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਆਰੀਅਨ]] |fam4=[[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪੂਰਬੀ ਆਰੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] |fam5=[[ਬੰਗਾਲੀ]][[ਅਸਮੀਯਾ]] |script=''''ਅਸਮੀਯਾ ਵਰਣਮਾਲਾ''''<br>''''ਅਸਮੀਯਾ ਬ੍ਰੇਲ'''' |nation={{IND}} ([[ਅਸਮ]]) |agency= ''''ਅਸਾਮ ਸਾਹਿਤਯ ਸਭਾ'''' (ਅਸਾਮ ਦੀ ਸਾਹਿਤਯ/ਅਲੰਕਾਰਿਕ(Rhetorical) ਕਾਂਗਰਸ) |dia1='''ਕਾਮਪੁਰੀ''', '''ਗੋਲਪਰੀਯਾ''' |glottorefname=Assamese |lingua=59-AAF-w |notice=Indic |notice2=IPA }} [[Image:Indoarische Sprachen Gruppen.png|right|thumb|300px| ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ [[ਪੀਲਾ|ਪੀਲ਼ੇ]] [[ਰੰਗ]] ਦਾ ਖ਼ੇਤਰ ਆਸਾਮੀ ਬੋਲੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦਾ ਹੈ]] '''ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ''' ਉੱਤਰੀ-ਪੂਰਬੀ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਇਹ ਪੂਰਬੀ [[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਅਤੇ [[ਬੰਗਲਾ]], [[ਮੈਥਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮੈਥਿਲੀ]], [[ਓਡੀਆ|ਉੜੀਆ]] ਅਤੇ [[ਨੇਪਾਲੀ]] ਨਾਲ਼ ਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ==ਇਤਿਹਾਸ== ਅਸਾਮੀ(ਅਸਮਿਆ) ਸਾਹਿਤ ਦੀ 16ਵੀ ਸਦੀ ਵਲੋਂ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਧਾਰਾ ਨੂੰ ਛੇ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਸਕਦੇ ਹਨ। * ਮਹਾਂਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ * ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ * ਗੀਤ * ਨਿਰਪੇਖ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗਤਾਵਾਦੀ ਕਵਿਤਾ * ਜੀਵਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਕਵਿਤਾ * ਧਾਰਮਿਕ ਕਥਾ ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ===ਗੱਦ ਤੇ ਪਦ-ਰਚਨਾ=== ਅਸਮਿਆ ਦੀ ਪਾਰੰਪਰਕ ਕਵਿਤਾ ਉੱਚਵਰਗ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ। ਭਰਤ੍ਰਦੇਵ (1558 - 1638) ਨੇ ਅਸਮਿਆ ਗੱਦ-ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਸੁਗਠਿਤ ਰੂਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਦਾਮੋਦਰ ਦੇਵ ਨੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜੀਵਨੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਪੁਰੁਸ਼ੋੱਤਮ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਵਿਆਕਰਨ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਅਠਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਵਦੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਸ਼ਕ(ਦਹਾਕਿਆਂ) ਤੱਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚਾਲ੍ਹੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਸਮਿਆ ਸਾਹਿਤ ਉੱਤੇ ਬੰਗਲਾ ਦਾ ਵਰਚਸਵ ਬਣਾ ਰਿਹਾ। ਅਸਮਿਆ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਅੱਗਰਵਾਲ (1858 - 1938), ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥ ਬੇਜਬਰੁਆ (1867 - 1838), ਅਤੇ ਹੇਮਚੰਦਰ ਗੋਸਵਾਮੀ (1872 - 1928) ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ। ਅਸਮਿਆ ਵਿੱਚ ਛਾਇਆਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਛੇੜਨੇ ਵਾਲੀ ਮਾਸਿਕ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਜੋਨਾਕੀ ਦਾ ਅਰੰਭ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨੀਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੇ ਉਪੰਨਿਆਸਕਾਰ 'ਪਦਮਨਾਭ ਗੋਹੇਨ ਬਰੁਆ' ਅਤੇ 'ਰਜਨੀਕੰਤ ਬਾਰਦੋਲੋਈ' ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਿਖੇ। ਸਮਾਜਿਕ ਉਪਨਿਆਸ(ਨਾਵਲ) ਦੇ ਖ਼ੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵਾਚੰਦਰ ਤਾਲੁਕਦਾਰ ਅਤੇ ਬੀਨਾ ਬਰੁਆ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵਲੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬਿਰੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਭੱਟਾਚਾਰਿਆ ਨੂੰ ਮ੍ਰਤਿਅੰਜੈ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਈ ਗਿਆਨਪੀਠ ਇਨਾਮ ਵਲੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਨਿਆਸ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। 40ਵੇਂ ਅਤੇ 50ਵੇਂ ਦਸ਼ਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗੱਦ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਲੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ==ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ== ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਆਰਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾ, ਮੈਥਲੀ, ਉੜੀਆ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸਮਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਸਤਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਲੋਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਅਭਿਰੁਚੀਆਂ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਰੁਦਰ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਦਰੋਣ ਪਰਵ (ਮਹਾਂਭਾਰਤ) ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਕਿਸ਼ਨ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਰਾਮਾਇਣ ਵਲੋਂ ਅਰੰਭ ਹੋਇਆ। ਵੈਸ਼ਣਵੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਰਾਜਸੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੰਕਰ ਦੇਵ (1449 - 1568) ਨੇ ਆਪਣੀ ਲੰਮੀ ਜੀਵਨ-ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਸਵਰਚਿਤ ਕਵਿਤਾ, ਨਾਟਯ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਵਲੋਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਿਆ। ==ਖ਼ੇਤਰ== ਅਸਾਮੀ [[ਪੂਰਬ]] [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਅਸਮ|ਅਸਮ(ਅਸਾਮ)]] ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਸਮ]] ਦੀ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੂਰਬੋਤ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਸਮਿਆ ਆਧਾਰਿਤ ਕਰਯੋਲ ਭਾਸ਼ਾ [[ਨਾਗਾਲੈਂਡ]] ਅਤੇ [[ਅਸਮ]] ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸਮਿਆਵਕਤਾਵਾਂਦੀ ਛੋਟੀ ਗਿਣਤੀ [[ਭੁਟਾਨ]] ਅਤੇ [[ਬਾਂਗਲਾਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ 13 ਲੱਖ<ref>{{Cite web |url=http://assamgovt.nic.in/ |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2013-07-24 |archive-date=2006-11-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061128184547/http://www.assamgovt.nic.in/ |dead-url=yes }}</ref> ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਦੇਸ਼ੀ ਵਕਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ== {{commonscat}} {{InterWiki|code=as}} * [http://dsal.uchicago.edu/dictionaries/candrakanta/ Candrakānta abhidhāna: Asamiyi sabdara butpatti aru udaharanere Asamiya-Ingraji dui bhashara artha thaka abhidhana.] second ed. Guwahati: Guwahati Bisbabidyalaya, 1962. * [http://books.google.com/books?id=kCtXYo4Za_0C A Dictionary in Assamese and English] (1867) First Assamese dictionary by Miles Bronson from (books.google.com) *[http://www.xobdo.net English-Assamese Online Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091127163929/http://www.xobdo.net/ |date=2009-11-27 }} *[http://www.asianviews.net English translation - Assamese Literature] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170917201643/http://www.asianviews.net/ |date=2017-09-17 }} * [https://web.archive.org/web/20091027105120/http://geocities.com/bipuljyoti/authors/jyotiprasad.html The Creative Visionary: Jyoti Prasad Agarwalla (1903-1951)] *[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=asm Ethnologue report for Assamese] *[http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html Assamese]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} – UCLA-Phonetics Lab Data * [http://www.ildc.in/Assamese/Aindex.aspx Assamese computing resources at TDIL] * [http://www.ciil-ebooks.net/html/bbjassamese/contents.html Bharatiya Bhasha Jyoti: Asamiya] —a textbook for learning Assamese through Hindi from the Central Institute of Indian Languages. * [http://learn101.org/assamese.php Learn Assamese] (Organization teaching grammar vocabulary and phrases) ==ਹਵਾਲਾ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] nydaur42vd7ltu459ytq84eidlyu60n 776508 776506 2024-12-14T11:02:11Z Kandarpajit Kallol 5971 /* ਇਤਿਹਾਸ */ 776508 wikitext text/x-wiki {{Infobox language |name=''''ਅਸਮੀਯਾ(Assamese)'''' | altname = Asamiya |nativename='''{{lang|as|অসমীয়া }}''' ''{{transl|as| Axomiya / Oxomiya}}'' |image=Oxomiya in Oxomiya Lipi.svg |imagesize=200px |states=[[ਭਾਰਤ]] ਤੋ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] |region=[[ਅਸਮ]], [[ਅਰੁਨਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਅਤੇ [[ਨਾਗਾਲੈਂਡ]]<ref>{{Cite web |url=http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |title=LIS India |access-date=2016-05-17 |archive-date=2017-06-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170621210647/http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |dead-url=yes }}</ref> |speakers = {{sigfig|15.4|2}} [[ਮਿਲੀਅਨ]] |date = 2007 |ref = ne2007 |familycolor=[[ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ]] |fam2=[[ਹਿੰਦ-ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ|ਹਿੰਦ-ਈਰਾਨੀ]] |fam3=[[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਆਰੀਅਨ]] |fam4=[[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪੂਰਬੀ ਆਰੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] |fam5=[[ਬੰਗਾਲੀ]][[ਅਸਮੀਯਾ]] |script=''''ਅਸਮੀਯਾ ਵਰਣਮਾਲਾ''''<br>''''ਅਸਮੀਯਾ ਬ੍ਰੇਲ'''' |nation={{IND}} ([[ਅਸਮ]]) |agency= ''''ਅਸਾਮ ਸਾਹਿਤਯ ਸਭਾ'''' (ਅਸਾਮ ਦੀ ਸਾਹਿਤਯ/ਅਲੰਕਾਰਿਕ(Rhetorical) ਕਾਂਗਰਸ) |dia1='''ਕਾਮਪੁਰੀ''', '''ਗੋਲਪਰੀਯਾ''' |glottorefname=Assamese |lingua=59-AAF-w |notice=Indic |notice2=IPA }} [[Image:Indoarische Sprachen Gruppen.png|right|thumb|300px| ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ [[ਪੀਲਾ|ਪੀਲ਼ੇ]] [[ਰੰਗ]] ਦਾ ਖ਼ੇਤਰ ਆਸਾਮੀ ਬੋਲੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦਾ ਹੈ]] '''ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ''' ਉੱਤਰੀ-ਪੂਰਬੀ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਇਹ ਪੂਰਬੀ [[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਅਤੇ [[ਬੰਗਲਾ]], [[ਮੈਥਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮੈਥਿਲੀ]], [[ਓਡੀਆ|ਉੜੀਆ]] ਅਤੇ [[ਨੇਪਾਲੀ]] ਨਾਲ਼ ਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ==ਇਤਿਹਾਸ== ਅਸਮੀਯਾ ਸਾਹਿਤ ਦੀ 16ਵੀ ਸਦੀ ਵਲੋਂ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਧਾਰਾ ਨੂੰ ਛੇ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਸਕਦੇ ਹਨ। * ਮਹਾਂਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ * ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ * ਗੀਤ * ਨਿਰਪੇਖ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗਤਾਵਾਦੀ ਕਵਿਤਾ * ਜੀਵਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਕਵਿਤਾ * ਧਾਰਮਿਕ ਕਥਾ ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ===ਗੱਦ ਤੇ ਪਦ-ਰਚਨਾ=== ਅਸਮੀਯਾ ਦੀ ਪਾਰੰਪਰਕ ਕਵਿਤਾ ਉੱਚਵਰਗ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ। ਭਰਤ੍ਰਦੇਵ (1558 - 1638) ਨੇ ਅਸਮੀਯਾ ਗੱਦ-ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਸੁਗਠਿਤ ਰੂਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਦਾਮੋਦਰ ਦੇਵ ਨੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜੀਵਨੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਪੁਰੁਸ਼ੋੱਤਮ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਵਿਆਕਰਨ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਅਠਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਵਦੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਸ਼ਕ(ਦਹਾਕਿਆਂ) ਤੱਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚਾਲ੍ਹੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਸਮਿਆ ਸਾਹਿਤ ਉੱਤੇ ਬੰਗਲਾ ਦਾ ਵਰਚਸਵ ਬਣਾ ਰਿਹਾ। ਅਸਮੀਯਾ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਅੱਗਰਵਾਲ (1858 - 1938), ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥ ਬੇਜਬਰੁਆ (1867 - 1838), ਅਤੇ ਹੇਮਚੰਦਰ ਗੋਸਵਾਮੀ (1872 - 1928) ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ। ਅਸਮਿਆ ਵਿੱਚ ਛਾਇਆਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਛੇੜਨੇ ਵਾਲੀ ਮਾਸਿਕ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਜੋਨਾਕੀ ਦਾ ਅਰੰਭ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨੀਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੇ ਉਪੰਨਿਆਸਕਾਰ 'ਪਦਮਨਾਭ ਗੋਹੇਨ ਬਰੁਆ' ਅਤੇ 'ਰਜਨੀਕੰਤ ਬਾਰਦੋਲੋਈ' ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਿਖੇ। ਸਮਾਜਿਕ ਉਪਨਿਆਸ(ਨਾਵਲ) ਦੇ ਖ਼ੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵਾਚੰਦਰ ਤਾਲੁਕਦਾਰ ਅਤੇ ਬੀਨਾ ਬਰੁਆ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵਲੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬਿਰੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਭੱਟਾਚਾਰਿਆ ਨੂੰ ਮ੍ਰਤਿਅੰਜੈ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਈ ਗਿਆਨਪੀਠ ਇਨਾਮ ਵਲੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਨਿਆਸ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। 40ਵੇਂ ਅਤੇ 50ਵੇਂ ਦਸ਼ਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗੱਦ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਲੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ==ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ== ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਆਰਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾ, ਮੈਥਲੀ, ਉੜੀਆ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸਮਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਸਤਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਲੋਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਅਭਿਰੁਚੀਆਂ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਰੁਦਰ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਦਰੋਣ ਪਰਵ (ਮਹਾਂਭਾਰਤ) ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਕਿਸ਼ਨ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਰਾਮਾਇਣ ਵਲੋਂ ਅਰੰਭ ਹੋਇਆ। ਵੈਸ਼ਣਵੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਰਾਜਸੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੰਕਰ ਦੇਵ (1449 - 1568) ਨੇ ਆਪਣੀ ਲੰਮੀ ਜੀਵਨ-ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਸਵਰਚਿਤ ਕਵਿਤਾ, ਨਾਟਯ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਵਲੋਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਿਆ। ==ਖ਼ੇਤਰ== ਅਸਾਮੀ [[ਪੂਰਬ]] [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਅਸਮ|ਅਸਮ(ਅਸਾਮ)]] ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਸਮ]] ਦੀ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੂਰਬੋਤ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਸਮਿਆ ਆਧਾਰਿਤ ਕਰਯੋਲ ਭਾਸ਼ਾ [[ਨਾਗਾਲੈਂਡ]] ਅਤੇ [[ਅਸਮ]] ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸਮਿਆਵਕਤਾਵਾਂਦੀ ਛੋਟੀ ਗਿਣਤੀ [[ਭੁਟਾਨ]] ਅਤੇ [[ਬਾਂਗਲਾਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ 13 ਲੱਖ<ref>{{Cite web |url=http://assamgovt.nic.in/ |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2013-07-24 |archive-date=2006-11-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061128184547/http://www.assamgovt.nic.in/ |dead-url=yes }}</ref> ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਦੇਸ਼ੀ ਵਕਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ== {{commonscat}} {{InterWiki|code=as}} * [http://dsal.uchicago.edu/dictionaries/candrakanta/ Candrakānta abhidhāna: Asamiyi sabdara butpatti aru udaharanere Asamiya-Ingraji dui bhashara artha thaka abhidhana.] second ed. Guwahati: Guwahati Bisbabidyalaya, 1962. * [http://books.google.com/books?id=kCtXYo4Za_0C A Dictionary in Assamese and English] (1867) First Assamese dictionary by Miles Bronson from (books.google.com) *[http://www.xobdo.net English-Assamese Online Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091127163929/http://www.xobdo.net/ |date=2009-11-27 }} *[http://www.asianviews.net English translation - Assamese Literature] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170917201643/http://www.asianviews.net/ |date=2017-09-17 }} * [https://web.archive.org/web/20091027105120/http://geocities.com/bipuljyoti/authors/jyotiprasad.html The Creative Visionary: Jyoti Prasad Agarwalla (1903-1951)] *[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=asm Ethnologue report for Assamese] *[http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html Assamese]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} – UCLA-Phonetics Lab Data * [http://www.ildc.in/Assamese/Aindex.aspx Assamese computing resources at TDIL] * [http://www.ciil-ebooks.net/html/bbjassamese/contents.html Bharatiya Bhasha Jyoti: Asamiya] —a textbook for learning Assamese through Hindi from the Central Institute of Indian Languages. * [http://learn101.org/assamese.php Learn Assamese] (Organization teaching grammar vocabulary and phrases) ==ਹਵਾਲਾ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] in1bdwam5owng7kyk3pfumgdfoy99f0 776511 776508 2024-12-14T11:03:14Z Kandarpajit Kallol 5971 /* ਖ਼ੇਤਰ */ 776511 wikitext text/x-wiki {{Infobox language |name=''''ਅਸਮੀਯਾ(Assamese)'''' | altname = Asamiya |nativename='''{{lang|as|অসমীয়া }}''' ''{{transl|as| Axomiya / Oxomiya}}'' |image=Oxomiya in Oxomiya Lipi.svg |imagesize=200px |states=[[ਭਾਰਤ]] ਤੋ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] |region=[[ਅਸਮ]], [[ਅਰੁਨਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਅਤੇ [[ਨਾਗਾਲੈਂਡ]]<ref>{{Cite web |url=http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |title=LIS India |access-date=2016-05-17 |archive-date=2017-06-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170621210647/http://www.lisindia.net/Assamese/Assa_demo.html |dead-url=yes }}</ref> |speakers = {{sigfig|15.4|2}} [[ਮਿਲੀਅਨ]] |date = 2007 |ref = ne2007 |familycolor=[[ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ]] |fam2=[[ਹਿੰਦ-ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ|ਹਿੰਦ-ਈਰਾਨੀ]] |fam3=[[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਆਰੀਅਨ]] |fam4=[[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪੂਰਬੀ ਆਰੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] |fam5=[[ਬੰਗਾਲੀ]][[ਅਸਮੀਯਾ]] |script=''''ਅਸਮੀਯਾ ਵਰਣਮਾਲਾ''''<br>''''ਅਸਮੀਯਾ ਬ੍ਰੇਲ'''' |nation={{IND}} ([[ਅਸਮ]]) |agency= ''''ਅਸਾਮ ਸਾਹਿਤਯ ਸਭਾ'''' (ਅਸਾਮ ਦੀ ਸਾਹਿਤਯ/ਅਲੰਕਾਰਿਕ(Rhetorical) ਕਾਂਗਰਸ) |dia1='''ਕਾਮਪੁਰੀ''', '''ਗੋਲਪਰੀਯਾ''' |glottorefname=Assamese |lingua=59-AAF-w |notice=Indic |notice2=IPA }} [[Image:Indoarische Sprachen Gruppen.png|right|thumb|300px| ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਇਆ [[ਪੀਲਾ|ਪੀਲ਼ੇ]] [[ਰੰਗ]] ਦਾ ਖ਼ੇਤਰ ਆਸਾਮੀ ਬੋਲੀ ਵਾਲੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦਰਸ਼ਾਉਂਦਾ ਹੈ]] '''ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ''' ਉੱਤਰੀ-ਪੂਰਬੀ [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਇਹ ਪੂਰਬੀ [[ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਆਰੀਆ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਅਤੇ [[ਬੰਗਲਾ]], [[ਮੈਥਿਲੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਮੈਥਿਲੀ]], [[ਓਡੀਆ|ਉੜੀਆ]] ਅਤੇ [[ਨੇਪਾਲੀ]] ਨਾਲ਼ ਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ==ਇਤਿਹਾਸ== ਅਸਮੀਯਾ ਸਾਹਿਤ ਦੀ 16ਵੀ ਸਦੀ ਵਲੋਂ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਤੱਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਧਾਰਾ ਨੂੰ ਛੇ ਭੱਜਿਆ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਸਕਦੇ ਹਨ। * ਮਹਾਂਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੇ ਅਨੁਵਾਦ * ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ * ਗੀਤ * ਨਿਰਪੇਖ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗਤਾਵਾਦੀ ਕਵਿਤਾ * ਜੀਵਨੀਆਂ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਕਵਿਤਾ * ਧਾਰਮਿਕ ਕਥਾ ਕਵਿਤਾ ਜਾਂ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ===ਗੱਦ ਤੇ ਪਦ-ਰਚਨਾ=== ਅਸਮੀਯਾ ਦੀ ਪਾਰੰਪਰਕ ਕਵਿਤਾ ਉੱਚਵਰਗ ਤੱਕ ਹੀ ਸੀਮਿਤ ਸੀ। ਭਰਤ੍ਰਦੇਵ (1558 - 1638) ਨੇ ਅਸਮੀਯਾ ਗੱਦ-ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਸੁਗਠਿਤ ਰੂਪ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਦਾਮੋਦਰ ਦੇਵ ਨੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਜੀਵਨੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਪੁਰੁਸ਼ੋੱਤਮ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਵਿਆਕਰਨ ਉੱਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਅਠਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਵਦੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦਸ਼ਕ(ਦਹਾਕਿਆਂ) ਤੱਕ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਬਦੀਲੀ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੇ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਚਾਲ੍ਹੀ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਅਸਮਿਆ ਸਾਹਿਤ ਉੱਤੇ ਬੰਗਲਾ ਦਾ ਵਰਚਸਵ ਬਣਾ ਰਿਹਾ। ਅਸਮੀਯਾ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਣ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਅੱਗਰਵਾਲ (1858 - 1938), ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥ ਬੇਜਬਰੁਆ (1867 - 1838), ਅਤੇ ਹੇਮਚੰਦਰ ਗੋਸਵਾਮੀ (1872 - 1928) ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਰਿਹਾ। ਅਸਮਿਆ ਵਿੱਚ ਛਾਇਆਵਾਦੀ ਅੰਦੋਲਨ ਛੇੜਨੇ ਵਾਲੀ ਮਾਸਿਕ ਪਤ੍ਰਿਕਾ ਜੋਨਾਕੀ ਦਾ ਅਰੰਭ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਉਨੀਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦੇ ਉਪੰਨਿਆਸਕਾਰ 'ਪਦਮਨਾਭ ਗੋਹੇਨ ਬਰੁਆ' ਅਤੇ 'ਰਜਨੀਕੰਤ ਬਾਰਦੋਲੋਈ' ਨੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਿਖੇ। ਸਮਾਜਿਕ ਉਪਨਿਆਸ(ਨਾਵਲ) ਦੇ ਖ਼ੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦੇਵਾਚੰਦਰ ਤਾਲੁਕਦਾਰ ਅਤੇ ਬੀਨਾ ਬਰੁਆ ਦਾ ਨਾਮ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਵਲੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਜ਼ਾਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਬਿਰੇਂਦਰ ਕੁਮਾਰ ਭੱਟਾਚਾਰਿਆ ਨੂੰ ਮ੍ਰਤਿਅੰਜੈ ਉਪੰਨਿਆਸ ਲਈ ਗਿਆਨਪੀਠ ਇਨਾਮ ਵਲੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਜੀਵਨੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਪਨਿਆਸ ਲਿਖੇ ਗਏ ਹਨ। 40ਵੇਂ ਅਤੇ 50ਵੇਂ ਦਸ਼ਕ ਦੀ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗੱਦ ਮਾਰਕਸਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਲੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ==ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ== ਭਾਸ਼ਾਈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਆਰਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾ, ਮੈਥਲੀ, ਉੜੀਆ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਵਲੋਂ ਇਸ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸਮਿਆ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਸਤਾਰਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਲੋਂ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਾਹਿਤਿਅਕ ਅਭਿਰੁਚੀਆਂ ਦਾ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਤੇਰ੍ਹਵੀਂ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਵਿੱਚ ਰੁਦਰ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਦਰੋਣ ਪਰਵ (ਮਹਾਂਭਾਰਤ) ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਕਿਸ਼ਨ ਕਾਂਡਾਲੀ ਦੇ ਰਾਮਾਇਣ ਵਲੋਂ ਅਰੰਭ ਹੋਇਆ। ਵੈਸ਼ਣਵੀ ਅੰਦੋਲਨ ਨੇ ਰਾਜਸੀ ਸਾਹਿਤ ਨੂੰ ਜੋਰ ਦਿੱਤਾ। ਸ਼ੰਕਰ ਦੇਵ (1449 - 1568) ਨੇ ਆਪਣੀ ਲੰਮੀ ਜੀਵਨ-ਯਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਸਵਰਚਿਤ ਕਵਿਤਾ, ਨਾਟਯ ਅਤੇ ਗੀਤਾਂ ਵਲੋਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰੱਖਿਆ। ==ਖ਼ੇਤਰ== ਅਸਮੀਯਾ [[ਪੂਰਬ]] [[ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਅਸਮ|ਅਸਮ(ਅਸਾਮ)]] ਦੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਸਮ]] ਦੀ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੂਰਬੋਤ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਅਸਮਿਆ ਆਧਾਰਿਤ ਕਰਯੋਲ ਭਾਸ਼ਾ [[ਨਾਗਾਲੈਂਡ]] ਅਤੇ [[ਅਸਮ]] ਦੇ ਕੁੱਝ ਹਿੱਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਲੋਂ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸਮਿਆਵਕਤਾਵਾਂਦੀ ਛੋਟੀ ਗਿਣਤੀ [[ਭੁਟਾਨ]] ਅਤੇ [[ਬਾਂਗਲਾਦੇਸ਼]] ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ 13 ਲੱਖ<ref>{{Cite web |url=http://assamgovt.nic.in/ |title=ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ |access-date=2013-07-24 |archive-date=2006-11-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061128184547/http://www.assamgovt.nic.in/ |dead-url=yes }}</ref> ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਦੇਸ਼ੀ ਵਕਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ==ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ== {{commonscat}} {{InterWiki|code=as}} * [http://dsal.uchicago.edu/dictionaries/candrakanta/ Candrakānta abhidhāna: Asamiyi sabdara butpatti aru udaharanere Asamiya-Ingraji dui bhashara artha thaka abhidhana.] second ed. Guwahati: Guwahati Bisbabidyalaya, 1962. * [http://books.google.com/books?id=kCtXYo4Za_0C A Dictionary in Assamese and English] (1867) First Assamese dictionary by Miles Bronson from (books.google.com) *[http://www.xobdo.net English-Assamese Online Dictionary] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091127163929/http://www.xobdo.net/ |date=2009-11-27 }} *[http://www.asianviews.net English translation - Assamese Literature] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170917201643/http://www.asianviews.net/ |date=2017-09-17 }} * [https://web.archive.org/web/20091027105120/http://geocities.com/bipuljyoti/authors/jyotiprasad.html The Creative Visionary: Jyoti Prasad Agarwalla (1903-1951)] *[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=asm Ethnologue report for Assamese] *[http://hctv.humnet.ucla.edu/departments/linguistics/vowelsandconsonants/appendix/languages/assamese/assamese.html Assamese]{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਅਕਤੂਬਰ 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} – UCLA-Phonetics Lab Data * [http://www.ildc.in/Assamese/Aindex.aspx Assamese computing resources at TDIL] * [http://www.ciil-ebooks.net/html/bbjassamese/contents.html Bharatiya Bhasha Jyoti: Asamiya] —a textbook for learning Assamese through Hindi from the Central Institute of Indian Languages. * [http://learn101.org/assamese.php Learn Assamese] (Organization teaching grammar vocabulary and phrases) ==ਹਵਾਲਾ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] rgisbjp0vlfq4mp183hibucs7ksjoio 0 18150 776498 764906 2024-12-14T10:43:11Z Tamanpreet Kaur 26648 776498 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਰਾਜ ਕਪੂਰ | native_name = | image = Raj Kapoor 1950.jpg | caption = ''ਅਨਾਰੀ'' (1959) ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕਪੂਰ | birth_name = ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨਾਥ ਕਪੂਰ<ref name="juggernaut.in">{{Cite web|url=https://www.juggernaut.in/books/khullam-khulla-rishi-kapoor-uncensored/preview|title=Juggernaut Books|website=www.juggernaut.in|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20221025205911/https://www.juggernaut.in/books/khullam-khulla-rishi-kapoor-uncensored/preview|archive-date=2022-10-25}}</ref> | birth_date = {{birth date|df=yes|1924|12|14}} | birth_place = [[ਪੇਸ਼ਾਵਰ]], [[ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਸਰਹੱਦੀ ਸੂਬਾ]], [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ]] (ਹੁਣ [[ਖੈਬਰ ਪਖਤੂਨਖਵਾ]], [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]]) | death_date = {{death date and age|1988|06|02|1924|12|14|df=yes}} | death_place = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]], [[ਦਿੱਲੀ]], [[ਭਾਰਤ]] | education = | occupation = {{hlist|[[ਐਕਟਰ]]|[[ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ|ਨਿਰਮਾਤਾ]]|[[ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ|ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ]]}} | spouse = {{marriage|ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਮਲਹੋਤਰਾ|1946}} | children = 5, ਸਮੇਤ [[ਰਣਧੀਰ ਕਪੂਰ|ਰਣਧੀਰ]], [[ਰਿਤੂ ਨੰਦਾ|ਰਿਤੂ]], [[ਰਿਸ਼ੀ ਕਪੂਰ|ਰਿਸ਼ੀ]], ਅਤੇ [[ਰਾਜੀਵ ਕਪੂਰ|ਰਾਜੀਵ]]<ref>{{cite web |last1=Chaudhuri |first1=Shantanu Ray |title=Raj Kapoor's daughter who sparked a kitchen revolution with Niky Tasha |url=https://www.telegraphindia.com/my-kolkata/people/sathya-sarans-biography-of-raj-kapoors-daughter-ritu-nanda-being-ritu-the-unforgettable-story-of-ritu-nanda-brings-to-light-an-incredible-woman/cid/1845025 |work=The Telegraph|access-date=2021-12-27}}</ref> | father = [[ਪ੍ਰਿਥਵੀਰਾਜ ਕਪੂਰ]] | family = [[ਕਪੂਰ ਪਰਿਵਾਰ]] | other_names = ''ਦ ਫਸਟ ਸ਼ੋ ਮੈਨ ਆਫ ਬਾਲੀਵੁੱਡ'', ''ਦ ਗ੍ਰੇਟੇਸਟ ਸ਼ੋ ਮੈਨ ਆਫ ਇੰਡੀਅਨ ਸਿਨੇਮਾ'', ''ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦਾ [[ਚਾਰਲੀ ਚੈਪਲਿਨ]]'', ''ਰਾਜ ਸਾਹਿਬ''{{efn| Only 'Raj Sahab' was referred by people in real life, other names was given by media, "Sahab" means master.}} | awards = | honours = {{ubl|[[ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ]] (1971)|[[ਦਾਦਾ ਸਾਹਿਬ ਫਾਲਕੇ ਪੁਰਸਕਾਰ]] (1987)}} | website = | signature = Raj Kapoor signature.svg | signature_alt = Raj Kapoor signature.svg | yearsactive = 1935–1988 | organization = | works = }} '''ਰਾਜ ਕਪੂਰ''' ([[ਹਿੰਦੀ]]: राज कपूर), (راج کپور [[ਉਰਦੂ]]/[[ਸ਼ਾਹਮੁਖੀ]]), ([[14 ਦਸੰਬਰ]] [[1924]] – [[2 ਜੂਨ]] [[1988]]) ਪ੍ਰਸਿੱਧ [[ਅਭਿਨੇਤਾ]], [[ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾ|ਨਿਰਮਾਤਾ]] ਅਤੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸਨ। [[ਨਹਿਰੂਵਾਦ|ਨਹਿਰੂਵਾਦੀ]] [[ਸਮਾਜਵਾਦ]] ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੁਆਤੀ ਫਿਲਮਾਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਪ੍ਰੇਮ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ ਪਰਦੇ ਉੱਤੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਫਿਲਮ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਯਾਦਗਾਰੀ ਪੈੜਾਂ ਛੱਡੀਆਂ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ੋਮੈਨ ਸਨ।<ref>{{cite news|last=best actor directors|first=from india|title=great actor directors from hindiland|url=http://www.bollywoodboxofficenews.com/Bollywood_Actor_Bollywood_Actors_Top_Bollywood_Actor_top_bollywood_actors_list_of_alltime_greatest_bollywood_actors_and_heroes.html|accessdate=28 October 2012|newspaper=boxofficenews|archive-date=14 ਮਈ 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130514025835/http://www.bollywoodboxofficenews.com/Bollywood_Actor_Bollywood_Actors_Top_Bollywood_Actor_top_bollywood_actors_list_of_alltime_greatest_bollywood_actors_and_heroes.html|dead-url=yes}}</ref><ref>[{{Allmusic|class=artist|id=p425570/biography|pure_url=yes}} Allmusic biography]</ref> [[ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ]] ਅਤੇ [[ਮਧ-ਪੂਰਬ]] ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਦੀ ਲੋਕਪ੍ਰਿਅਤਾ ਦੰਦਕਥਾ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਨੌਂ ਫਿਲਮ ਫੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤੇ ਅਤੇ ਦੋ ਫਿਲਮਾਂ [[ਆਵਾਰਾ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਅਵਾਰਾ]] ਅਤੇ [[ਬੂਟ ਪਾਲਿਸ਼ (ਫ਼ਿਲਮ)|ਬੂਟ ਪਾਲਿਸ਼]] ਕੈਨਜ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ ਲਈ ਨਾਮਜਦ ਹੋਈਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫਿਲਮਾਂ (ਖਾਸਕਰ ''ਸ਼੍ਰੀ 420'') ਵਿੱਚ ਬੰਬਈ ਦੀ ਜੋ ਮੂਲ ਤਸਵੀਰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਉਹ ਫਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਆਕਰਸ਼ਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਦੀਆਂ ਫਿਲਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਿਆਦਾਤਰ ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਅਦਾਕਾਰ ਵੀ ਉਹ ਖੁਦ ਆਪ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਕਪੂਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਅਤੇ ਸਭਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਅਤੇ ਅਭਿਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋ ਇੱਕ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ I ਉਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕਈ ਅਵਾਰਡਾਂ ਦੇ ਜੇਤੂ ਸਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 3 ਨੈਸ਼ਨਲ ਫ਼ਿਲਮ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ 11 ਫ਼ਿਲਮ ਫ਼ੇਅਰ ਅਵਾਰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ I ਫ਼ਿਲਮ ਫ਼ੇਅਰ ਲਾਈਫਟਾਇਮ ਐਚੀਵਮੈਂਟ ਅਵਾਰਡ ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਹੀ ਰਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ I ਉਹ ਕਾਨਸ ਫ਼ਿਲਮ ਸਮਾਰੋਹ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਵਾਰਾ (1951) ਅਤੇ ਬੂਟ ਪਾਲਿਸ਼ (1954) ਲਈ ਦੋ ਬਾਰ ਪਾਮ ਡਿ’ਓਰ ਗ੍ਰੈੰਡ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਵੀ ਕੀਤੇ ਗਏ I ਅਵਾਰਾ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਟਾਇਮਸ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੁਆਰਾ ਚੋਟੀ ਦੇ ਦਸ ਮਹਾਨ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ I<ref name=Time>{{cite news|url=http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,1953094_1953150_1954766,00.html | work=Time | title=All-Time 100 Movies | date=12 February 2005|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111011173802/http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,1953094_1953150_1954766,00.html |archivedate=11 October 2011 }}</ref> ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਨੇ ਦੁਨਿਆ ਭਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਵਲ ਖਿਚਿਆ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਖਾਸ ਤੌਰ ਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ I ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀਯ ਫ਼ਿਲਮ ਇੰਡਸਟਰੀ ਦਾ ਕਲਾਰਕ ਗੈਬਲ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ I<ref>{{cite book|title=Film World|url=https://books.google.co.in/books?id=dHVTAAAAYAAJ&q=Raj+Kapoor+Clark+gable&dq=Raj+Kapoor+Clark+gable&hl=en&sa=X&ved=0CEMQ6AEwB2oVChMIiKKsu-GUyQIVAh-OCh3ypgn7|year=1965|publisher=T.M. Ramachandran}}</ref> ਸਾਲ 1971 ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਪਦਮ ਭੁਸ਼ਨ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ I<ref name="Padma Awards">{{cite web | url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf | title=Padma Awards | publisher=Ministry of Home Affairs, Government of India | date=2015 | accessdate=July 21, 2015 | archive-date=ਨਵੰਬਰ 15, 2014 | archive-url=https://www.webcitation.org/6U68ulwpb?url=http://mha.nic.in/sites/upload_files/mha/files/LST-PDAWD-2013.pdf | dead-url=yes }}</ref> ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਾਲ 1987 ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇ ਸਭਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਵਾਰਡ ਦਾਦਾ ਸਾਹਿਬ ਫ਼ਾਲਕੇ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਦਾਨ ਕੀਤਾ I ==ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਪਿਠਭੂਮੀ== ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਦਾ ਜਨਮ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਦੇ ਕਿੱਸਾ ਖਾਨਵੀ ਬਜ਼ਾਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਢਾਕਿ ਮੁਨਾਵੱਵਰ ਸ਼ਾਹ (ਜੋ ਉਸ ਵੇਲੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਖਤੂਨਖਵਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੈ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੰਜਾਬੀ ਹਿੰਦੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ I ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਂ ਪਿ੍ਰਥਵੀਰਾਜ ਕਪੂਰ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਰਾਮਸਰਨੀ ਦੇਵੀ ਕਪੂਰ ਸਨ I ਉਹ ਆਪਣੇ 6 ਭੈਣ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋ ਸਭਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਨ I[<ref name="Ahmed-Pathan">{{cite web|url = http://www.statsvet.su.se/publikationer/ahmed/artiklar_2006/41_prithviraj_kapoor.htm|title = Prithviraj Kapoor: A centenary tribute|publisher = Daily Times / University of Stockholm|accessdate = 3 November 2007|archive-date = 5 ਮਈ 2009|archive-url = https://web.archive.org/web/20090505125639/http://www.statsvet.su.se/publikationer/ahmed/artiklar_2006/41_prithviraj_kapoor.htm|dead-url = yes}}</ref><ref name="Kapoor Family">{{cite web|url = http://www.junglee.org.in/pk.html| title = Prithviraj Kapoor:|publisher = Kapoor Family Page|accessdate =3 November 2007}}</ref> ਉਹ ਦੀਵਾਨ ਭਾਸ਼ੇਸ਼ਵਰਨਾਥ ਕਪੂਰ ਦੇ ਪੋਤੇ ਅਤੇ ਦੀਵਾਨ ਕੇਸ਼ਾਵਮਲ ਕਪੂਰ ਦੇ ਪੜਪੋਤੇ ਸਨ, ਜੋਕਿ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਪੂਰ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਸਨ I ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਭਰਾ ਅਭਿਨੇਤਾ ਸ਼ਸ਼ੀ ਕਪੂਰ ਅਤੇ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਸ਼ਮੀ ਕਪੂਰ ਹਨ I ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਭੈਣ ਵੀ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਂ ਉਰਮਿਲਾ ਸਿਆਲ ਸੀ I ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਭੈਣ- ਭਰਾ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਚੱਲ ਵਸੇ I ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੇਸ਼ਾਵਰ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ, ਨਿਵਾਸ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਲਈ ਮੌਜੂਦਾ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ I ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਨੇ 1930 ਦੇ ਦਸ਼ਕ ਵਿੱਚ ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਦੇ ਕੌਲੋਨਿਲ ਬਰਾਉਨ ਕੈਮਬ੍ਰਿਜ ਸਕੂਲ <ref>{{cite book |url={{Google books |plainurl=yes |id=0l7HfoS3G-YC }} |title=The Kapoors: The First Family of Indian Cinema |first=Madhu |last=Jain |edition=Revised |publisher=Penguin Group India |year=2009 |isbn=978-0-14306-589-0}}</ref> ਤੋਂ ਅਤੇ ਸੇਂਟ ਜ਼ੈਵਿਅਰ ਕਾਲਜੀਏਟ ਸਕੂਲ <ref>{{cite web|last1=Ultra|first1=Nihil|title=Xaviers 150|url=http://www.telegraphindia.com/1090122/jsp/calcutta/story_10426452.jsp|website=[[The Telegraph (Calcutta)]]|accessdate=1 May 2016|date=22 January 2009}}</ref> ਤੋਂ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ I ==ਕਰੀਅਰ== ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਏ I ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਾਲ 1935 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫ਼ਿਲਮ ਇੰਕਲਾਬ ਕੰਮ ਕੀਤਾ I ਅਗਲੇ 12 ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਕਈ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜ ਕਪੂਰ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਭੁਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ, ਸਾਲ 1947 ਵਿੱਚ ਆਈ ਫ਼ਿਲਮ ਨੀਲ ਕਮਲ ਵਿੱਚ ਮਧੁਬਾਲਾ ਨਾਲ (ਜੋਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੁੱਖ ਭੁਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਸੀ) ਮਿਲਿਆ I ਸਾਲ 1948 ਵਿੱਚ, 24 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਰ. ਕੇ. ਫ਼ਿਲਮਸ ਨਾਂ ਦਾ ਆਪਣਾ ਸਟੁਡਿਓ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਭਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਵਾਲੇ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਬਣ ਗਏ ਜਿਸਨੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਨਰਗਿਸ, ਕਾਮੀਨੀ, ਕੌਸ਼ਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮਨਾਥ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਆਪ ਵੀ ਅਭਿਨੇ ਕੀਤਾ। == ਨੋਟਸ == {{reflist|group=upper-alpha}} {{reflist|group=lower-alpha}} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} ==ਬਾਹਰਲੇ ਲਿੰਕ == {{Commons category|Raj Kapoor|ਰਾਜ ਕਪੂਰ}} * {{IMDb name|id=0004292|name=ਰਾਜ ਕਪੂਰ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਕਪੂਰ ਪਰਿਵਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1924]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1988]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਹਿੰਦੂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਫ਼ਿਲਮ ਅਦਾਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫ਼ਿਲਮਫ਼ੇਅਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵਿਜੇਤਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ]] 6wlpw2qntk346iimyc73d8zjt9tz19i 0 21595 776523 764542 2024-12-14T11:25:31Z CommonsDelinker 156 Replacing Clive.jpg with [[File:Lord_Clive_meeting_with_Mir_Jafar_after_the_Battle_of_Plassey.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name)). 776523 wikitext text/x-wiki {{Infobox military conflict | conflict = ਪਲਾਸੀ ਦੀ ਲੜਾਈ | partof =ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਯੰਗ | image = [[Image:Lord Clive meeting with Mir Jafar after the Battle of Plassey.jpg|300px]] | image_size = 300px | caption = ਪਲਾਸੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੀਰ ਜਫਰ ਨਾਲ ਲਾਰਡ ਕਲਾਈਵ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ | alt = | date = 23 ਜੂਨ, 1757 | place = [[ਪਲਾਸੀ]], ਬੰਗਾਲ ਸੁਬਾਹ | coordinates = {{Coord|23.80|N|88.25|E|display=title}} | territory =ਬੰਗਾਲ ਨੂੰ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ 'ਚ ਮਲਾਇਆ ਗਿਆ। | result = [[ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ]] ਦੀ ਨਿਰਨਾਇਕ ਜਿੱਤ। | combatant1 = {{flagcountry|ਬਰਤਾਨਵੀ ਹਿੰਦ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਰਾਜਖੇਤਰ}} * {{flagicon image|Flag of the British East India Company (1707).svg}} [[ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ]] | combatant2 = [[ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ]] * ਬੰਗਾਲ ਰਿਆਸਤ {{flagcountry|ਫ੍ਰਾਂਸ}} | commander1 = {{flagicon|ਯੂਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ}} ਕਰਨਲ ਰਾਬਰਟ ਕਲਾਈਵ * ਮੇਜ਼ਰ ਕਿਲਪਟ੍ਰਿਕ * ਮੇਜਰ ਗ੍ਰਾਂਟ * ਮੇਜਰ ਆਈਰੇ ਕੂਟੇ * ਕੈਪਟਨ ਗਾਉਪ | commander2 = ਨਵਾਵ [[ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ ]] * ਮੋਹਨ ਲਾਲ * ਮੀਰ ਮਦਨ {{KIA}} * ਮੀਰ ਜਫਰ ਅਲੀ ਖਾਨ * ਯਾਰ ਲੂਤਫ ਖਾਨ * ਹਾਏ ਡਰਲਭ {{flagicon|ਫ਼ਰਾਂਸ}} ਮਨਸਿਅਰ | strength1 = 750 ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਸਿਪਾਹੀ<br />100 ਪਾਸਕਰਨਾ<br />2,100 ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ਼ੀ<br />100 ਗੰਨਮੈਨ<br />50 ਸਿਪਾਹੀ<br />8 ਤੋਪਾਂ<br/>''ਦਲਦਲ:''<br/> ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਦੀ 15,000 ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ<br/>35,000 ਪੈਦਰ ਫੌਜ਼ |strength2=ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ:<br />7,000 ਪੈਦਰ ਫੌਜ਼<br />5,000 ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ਼<br />35,000 ਪੈਦਰ ਫੌਜ਼<br />15,000 ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਦੀ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ਼<br />53 ਖੇਤ 'ਚ ਿਮਲੇ ਟੁਕੜੇ<br />ਫ੍ਰਾਂਸ:<br />50 ਤੋਪਖਾਨਾ | casualties1 = 22 ਮੌਤਾਂ<br />50 ਜ਼ਖ਼ਮੀ | casualties2 = 500 ਮੌਤਾਂ ਅਤੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀ |campaignbox = }} [[Image:Lord Clive meeting with Mir Jafar after the Battle of Plassey.jpg|300px|thumb|right|'''ਪਲਾਸੀ ਦਾ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਾਰਡ ਕਲਾਈਵ ਮੀਰ ਜਾਫ਼ਰ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਹੈ''' (1762 ਵਿੱਚ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਹੇਮੈਨ ਦਾ ਬਣਾਇਆ ਇੱਕ ਤੇਲ ਚਿਤਰ)]] '''ਪਲਾਸੀ ਦਾ ਲੜਾਈ''' (ਬੰਗਾਲੀ: পলাশীর যুদ্ধ, ਪੋਲਾਸ਼ੀਰ ਜੂਧੋ) 23 ਜੂਨ 1757 ਨੂੰ ਕਲਕੱਤਾ (ਹੁਣ [[ਕੋਲਕਾਤਾ]]) ਤੋਂ ਲਗਪਗ 150 ਕਿਮੀਃ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਅਤੇ [[ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ]] ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ 22 ਮੀਲ ਦੂਰ [[ਨਾਦੀਆ ਜਿਲ੍ਹਾ|ਨਾਦੀਆ ਜਿਲ੍ਹੇ]] ਵਿੱਚ [[ਹੁਗਲੀ ਨਦੀ]] ਦੇ ਕੰਢੇ [[ਪਲਾਸੀ]] ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਬਰਤਾਨਵੀ [[ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ]] ਦੀ ਫੌਜ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨਵਾਬ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਹਮਾਇਤੀਆਂ ਦੀ ਫੌਜ। ਇਹ ਲੜਾਈ ਸੱਤ ਸਾਲ (1756–63) ਲੰਮੀ ਜੰਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਸੀ। ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ [[ਰਾਬਰਟ ਕਲਾਈਵ]] ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਨਵਾਬ [[ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ]] ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ l ਪਲਾਸੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਰੌਬਰਟ ਕਲਾਈਵ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ 23 ਜੂਨ 1757 ਨੂੰ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨਵਾਬ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀ {{sfn|Campbell|Watts|1760|loc=[https://www.wdl.org/en/item/2384/]}} ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਤੇ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਇੱਕ ਨਿਰਣਾਇਕ ਜਿੱਤ ਸੀ। ਲੜਾਈ ਨੇ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ l  ਅਗਲੇ ਸੌ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ -ਮਹਾਂਦੀਪ, ਮਿਆਂਮਾਰ ਅਤੇ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸੇ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ l ਇਹ ਲੜਾਈ ਹੁਗਲੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਪਲਾਸ਼ੀ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੰਸਕਰਣ: ਪਲਾਸੀ) , ਜੋ ਕਲਕੱਤੇ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 150 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (93 ਮੀਲ) ਅਤੇ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ (ਹੁਣ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨਾਦੀਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ) ਵਿਖੇ ਹੋਈ l   ਲੜਨ ਵਾਲੇ ਨਵਾਬ ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ, ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸੁਤੰਤਰ ਨਵਾਬ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਸਨ l  ਉਹ, ਅਲੀਵਰਦੀ ਖਾਨ (ਉਸਦੇ ਨਾਨਾ) ਦਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਸੀ  l  ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਨਵਾਬ ਬਣਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਸੀ l  ਰਾਬਰਟ ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਨਵਾਬ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਮੀਰ ਜਾਫ਼ਰ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਨਵਾਬ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਕਲਾਈਵ ਨੇ 1757 ਵਿੱਚ ਪਲਾਸੀ ਵਿਖੇ ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤੇ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ।<ref>{{cite web|url=http://www.gresham.ac.uk/lectures-and-events/this-imperious-company-the-east-india-company-and-the-modern-multinational|title=This Imperious Company&nbsp;— The East India Company and the Modern Multinational&nbsp;— Nick Robins&nbsp;— Gresham College Lectures|last1=Robins|first1=Nick|website=Gresham College Lectures|publisher=Gresham College|access-date=19 June 2015}}</ref> ਇਹ ਲੜਾਈ ਨਵਾਬ ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ ਦੁਆਰਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼-ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਲਕੱਤੇ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਅਤੇ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਕਤਲੇਆਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਈ ਸੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਕਰਨਲ ਰੌਬਰਟ ਕਲਾਈਵ ਅਤੇ ਐਡਮਿਰਲ ਚਾਰਲਸ ਵਾਟਸਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਮਦਰਾਸ ਤੋਂ ਬੰਗਾਲ ਫੌਜ ਭੇਜੀ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤੇ ਉੱਤੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਫਿਰ ਚੰਦਰਨਗਰ ਦੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਕਿਲ੍ਹੇ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ l ਸਿ{{sfn|Naravane|2014|p=38}}ਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦਰਮਿਆਨ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਸ਼ੱਕ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਪਲਾਸੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਿੱਕਲਿਆ l ਇਹ ਲੜਾਈ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ (1756–1763) ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਦੇ ਅਕਸ ਵਜੋਂ, ਫ੍ਰੈਂਚ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ (ਲਾ ਕੰਪੈਨੀ ਡੇਸ ਇੰਡੀਜ਼ ਓਰੀਐਂਟੇਲਸ) {{sfn|Campbell|Watts|1760|loc=[https://www.wdl.org/en/item/2384/]}}ਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਨ ਲਈ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਟੁਕੜੀ ਭੇਜੀ l ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ ਕੋਲ ਗਿਣਤੀ ਦੇ ਪੱਖੋਂ  ਬਿਹਤਰ ਸ਼ਕਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਪਲਾਸੀ ਵਿਖੇ ਆਪਣਾ ਪੱਖ ਰੱਖਿਆ l  ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ ਦੇ ਰੁਤਬਾ ਘਟਾਏ ਹੋਏ ਫ਼ੌਜ ਮੁਖੀ ਮੀਰ ਜਾਫਰ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਯਾਰ ਲੂਤੁਫ਼ ਖ਼ਾਨ, ਜਗਤ ਸੇਠਾਂ (ਮਹਤਾਬ ਚੰਦ ਅਤੇ ਸਵਰੂਪ ਚੰਦ), ਉਮੀਚੰਦ ਅਤੇ ਰਾਏ ਦੁਰਲਭ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਇੱਕ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਰਚੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ,ਮੀਰ ਜਾਫਰ, ਰਾਏ ਦੁਰਲਭ ਅਤੇ ਯਾਰ ਲੂਤੁਫ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇਕੱਠਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਕੋਈ ਕਦਮ ਨਹੀਂ ਚੁੱਕਿਆ l ਲਗਭਗ 50,000 ਸਿਪਾਹੀਆਂ, 40 ਤੋਪਾਂ ਅਤੇ 10 ਜੰਗੀ ਹਾਥੀਆਂ ਵਾਲੀ ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ ਦੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਕਰਨਲ ਰੌਬਰਟ ਕਲਾਈਵ ਦੇ 3,000 ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਲੜਾਈ ਲਗਭਗ 11 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਨੂੰ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤੀ ਉਪ -ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ l ਬਰਤਾਨਵੀਆਂ ਨੇ ਹੁਣ ਨਵਾਬ, ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਪਿਛਲੇ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਤੋਂ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਆਮਦਨੀ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰਿਆਇਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ l ਬਰਤਾਨਵੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਆਮਦਨੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਪਣੀ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਹੋਰ ਯੂਰਪੀਅਨ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਡੱਚ ਅਤੇ ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਨੂੰ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਕੀਤੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਹੋਇਆ। ==ਪਿਛੋਕੜ== 1501 ਤੋਂ 1739 ਦੇ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਬਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਭਾਰਤੀ ਉਪ -ਮਹਾਂਦੀਪ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ l ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਬਸਤੀਆਂ 1501 ਤੋਂ 1739 ਤੱਕ l ਐਂਗਲੋ-ਮੁਗਲ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਮਦਰਾਸ ਦੇ ਫੋਰਟ ਸੇਂਟ ਜਾਰਜ, ਕਲਕੱਤੇ ਵਿੱਚ ਫੋਰਟ ਵਿਲੀਅਮ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੰਬੇ ਕੈਸਲ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਸਟੇਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤਕੜੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਸੀ l ਇਹ ਸਟੇਸ਼ਨ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਕੋਰਟ ਆਫ਼ ਡਾਇਰੈਕਟਰਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਇੱਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਦੇਖ ਰੇਖ ਹੇਠਾਂ ਸੁਤੰਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਨ l  ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੱਖੋ -ਵੱਖਰੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਅਤੇ ਨਵਾਬਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੀ ਨੀਤੀ ਅਪਣਾਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਧਾੜਵੀਆਂ  ਅਤੇ ਵਿਦਰੋਹੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਬਦਲੇ ਨਵਾਬ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਿਆਇਤਾਂ ਦਿੰਦੇ ਸਨ l 18 ਵੀਂ ਸਦੀ ਤਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਅਤੇ ਡੱਚ ਜਾਂ ਪੁਰਤਗਾਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਾਰੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ l  ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀਆਂ  ਨੇ ਲੂਈਸ XIV ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਦੋ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਨ - ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਨਗਰ ਅਤੇ ਕਾਰਨਾਟਕ ਤੱਟ ਉੱਤੇ ਪਾਂਡੀਚੇਰੀ, ਦੋਨਾਂ ਦਾ  ਸ਼ਾਸਨ ਪਾਂਡੀਚੇਰੀ ਪ੍ਰਾਂਤ  ਦੁਆਰਾ  ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ l ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਵਪਾਰ ਵਿੱਚ ਦੇਰ ਨਾਲ ਆਏ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਲਈ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਨੂੰ ਪਛਾੜਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਸਨ l {{sfn|Harrington|1994|p=9}}{{sfn|Stanhope|1853|p=304}} ===ਕਰਨਾਟਕ ਯੁੱਧ === ਆਸਟ੍ਰੀਆ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰ ਦਾ ਯੁੱਧ (1740–1748) ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਵਿਚਕਾਰ ਸੱਤਾ  ਸੰਘਰਸ਼ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਫੌਜੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਖਲ ਦੀ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਸੀ l  ਸਤੰਬਰ 1746 ਵਿੱਚ, ਮਾਹਾ ਡੇ ਲਾ ਬੌਰਡੋਨਾਈਸ ਇੱਕ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਦਸਤੇ ਨਾਲ ਮਦਰਾਸ ਉਤਰਿਆ ਅਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਪਾ ਲਿਆ l ਮਦਰਾਸ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਤੱਕ ਬੰਬਾਰੀ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ l ਬੌਰਡੋਨਾਈਸ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮਰਪਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ  ਵਿੱਚ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਸੀ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨਕਦ ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦਰਗਾਹ ਵਾਪਿਸ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ l ਫਿਰ ਵੀ , ਇਸ ਰਿਆਇਤ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੰਪੇਨੀ ਡੇਸ ਇੰਡੀਜ਼ ਓਰੀਐਂਟੇਲਸ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਸੰਪਤੀ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਜੋਸਫ ਫ੍ਰੈਂਕੋਇਸ ਡੁਪਲਿਕਸ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਬੌਰਡੋਨਾਈਸ ਅਕਤੂਬਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਚਲਾ ਗਿਆ  ਤਾਂ ਡੁਪਲਿਕਸ ਨੇ ਸਮਝੌਤੇ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ l  ਕਰਨਾਟਕ ਦਾ ਨਵਾਬ ਅਨਵਰੂਦੀਨ ਖਾਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦ ਪਿਆ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਫ਼ੌਜਾਂ ਮਦਰਾਸ ਨੂੰ ਮੁੜ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਅੱਗੇ ਵਧੀਆਂ, ਪਰ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠਤਾ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਨੇ ਫੌਜ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ l ਮਦਰਾਸ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਜੋਂ, ਮੇਜਰ ਲਾਰੈਂਸ ਅਤੇ ਐਡਮਿਰਲ ਬੋਸਕਾਵੇਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ਾਂ ਨੇ ਪਾਂਡੀਚੇਰੀ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਕਰ ਲਈ ਪਰ ਇਕੱਤੀ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ  ਇਸ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 1748 ਦੀ ਆਈਕਸ-ਲਾ-ਚੈਪਲ ਦੀ ਸੰਧੀ ਨੇ  ਡੂਪਲਿਕਸ ਨੂੰ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਲੂਯਿਸਬਰਗ ਅਤੇ ਕੇਪ ਬ੍ਰੇਟਨ ਟਾਪੂ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਮਦਰਾਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਐਕਸ-ਲਾ-ਚੈਪਲ ਦੀ ਸੰਧੀ ਨੇ ਦੋ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਸਿੱਧੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਪਰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਸਥਾਨਕ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਦੇ ਝਗੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਵਜੋਂ ਉਹ ਅਸਿੱਧੀ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ{{sfn|Harrington|1994|p=9}}{{sfn|Stanhope|1853|pp=307-308}} l ਡੁਪਲੈਕਸ ਨੇ ਜਿਹੜਾ ਝਗੜਾ ਚੁਣਿਆ ਸੀ ਦੱਕਨ ਦੇ ਨਿਜ਼ਾਮ ਅਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਨਾਟਕ ਪ੍ਰਾਂਤ ਦੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਅਹੁਦਿਆਂ ਲਈ ਸੀ l ਬਰਤਾਨਵੀਆਂ  ਅਤੇ ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀਆਂ  ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਦੋ ਅਹੁਦਿਆਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਉਮੀਦਵਾਰ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤੇ l  ਦੋਵਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਡੁਪਲੈਕਸ ਦੇ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੇ ਹੇਰਾਫੇਰੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਦੋ ਕਤਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦੋਵਾਂ ਤਖਤਾਂ  ਨੂੰ ਹੜੱਪ ਲਿਆ l  1751 ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ, ਨਵਾਬ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਲਈ ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀ  ਉਮੀਦਵਾਰ ਚੰਦਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਉਮੀਦਵਾਰ ਵਾਲਜਾਹ ਦੇ ਆਖਰੀ ਗੜ੍ਹ ਤ੍ਰਿਚਿਨੋਪੋਲੀ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਵਾਲਜਾਹ ਆਪਣੀਆਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਲੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਚਾਰਲਸ, ਮਾਰਕੁਇਸ ਡੀ ਬੁਸੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫ੍ਰੈਂਚ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ l {{sfn|Harrington|1994|p=9}}{{sfn|Stanhope|1853|pp=307-311}} ਇਹ ਪਤਾ ਚਲਦਿਆਂ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਫ਼ੌਜ ਇੱਕ ਰਾਤ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਭੱਜ ਗਈ, 1 ਸਤੰਬਰ 1751 ਨੂੰ ਕੈਪਟਨ ਰੌਬਰਟ ਕਲਾਈਵ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਹੇਠ 280 ਯੂਰਪੀਅਨ ਅਤੇ 300 ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਅਰਕੋਟ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ l ਇਹ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਚੰਦਾ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕੁਝ ਫ਼ੌਜਾਂ  ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਲਈ ਲਾਉਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ l  ਚੰਦਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਅਧੀਨ 4,000 ਭਾਰਤੀਆਂ ਅਤੇ 150 ਫਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਦੀ ਫੌਜ ਭੇਜੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕਈ ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ  ਕੰਧਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ l ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਮਰਾਠਾ ਸਰਦਾਰ ਮੋਰਾਰੀ ਰਾਓ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਨੇਹਾ ਭੇਜਿਆ ਜਿਸਨੇ ਵਾਲਜਾਹ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਆਰਥਕ ਮਦਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਸੂਰ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਪਤਾ ਚਲਦੇ ਕਿ ਮਰਾਠਾ ਸਰਦਾਰ ਪਹੁੰਚਣ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਲਾਈਵ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚਿੱਠੀ ਭੇਜ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਵੱਡੀ ਰਕਮ ਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਪਰ ਇਸ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਨੂੰ ਠੁਕਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ l 24 ਨਵੰਬਰ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ, ਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਉੱਤੇ ਅੰਤਿਮ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸਦੇ ਬਖਤਰਬੰਦ ਹਾਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਭਗਦੜ ਮੱਚ ਗਈ ਤਾਂ  ਉਸਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਨਾਕਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਨ ਲਾਕੇ ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਪਰ ਹਰ ਵਾਰੀ ਆਪਣਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਵਾਕੇ ਪਿੱਛੇ ਹਟ ਗਏ l ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਚੁੱਕ ਲਈ ਗਈ ਅਤੇ ਰਜ਼ਾ ਸਾਹਿਬ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਬੰਦੂਕਾਂ, ਗੋਲਾ ਬਾਰੂਦ ਅਤੇ ਭੰਡਾਰ ਛੱਡ ਕੇ  ਭੱਜ ਗਈਆਂ l ਅਰਕੋਟ, ਕੋਂਜੀਵਰਮ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਚਿਨੋਪੋਲੀ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕ ਨੂੰ ਹਾਸਿਲ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਰਾਜਪਾਲ ਗੋਡੇਹੇਉ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਵਾਲਜਾਹ ਨਵਾਬ ਦੇ ਤਖਤ ਦਾ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ  ਬਣ ਗਿਆ l  {{sfn|Stanhope|1853|pp=317-326}}{{sfn|Harrington|1994|pp=11-16}} ਅਲਵਰਦੀ ਖਾਨ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਤਖਤ ਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋਇਆ ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਅਲੀਵਰਦੀ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਸਖਤ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ l ਮਰਾਠਿਆਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਿਲ੍ਹੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਲਕੱਤੇ ਵਿੱਚ ਮਰਾਠਾ ਖਾਈ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੱਤੀ l ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਯੁੱਧ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ l ਉਹ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਰਾਜਕੁਮਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ ਆਪਣਾ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ l ਅਲਵਰਦੀ ਨਹੀਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਯੂਰਪੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤੀ l  ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇੱਥੇ ਲਗਾਤਾਰ ਮੱਤਭੇਦ ਸਨ; ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ਾਂ  ਦੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਇਹ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਸੀ   ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫਾਰੁਖਸੀਅਰ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਫਾਰਮਾਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਖੁੱਲ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ ਸੀ l ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ਾਂ ਨੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ, ਦੇਸੀ ਵਪਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਸਟਮ-ਮੁਕਤ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਪਾਸ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਮਾਨ ਉੱਤੇ ਉੱਚੀ ਡਿਊਟੀ ਲਗਾਈ-ਇਹ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਜੋ ਨਵਾਬ ਦੇ ਮਾਲੀਏ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨਦਾਇਕ ਸਨ। {{sfn|Hill|1905|pp=xxx-xxxiii}} ਅਪ੍ਰੈਲ 1756 ਵਿੱਚ, ਅਲਵਰਦੀ ਖਾਨ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਤੇਈ ਸਾਲ ਦੇ ਪੋਤੇ, ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾਹ ਨੇ ਉਸਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਸੰਭਾਲੀ l ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਸੁਭਾਅ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਮਝ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸੀ l  ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕਮਾਏ ਗਏ ਵੱਡੇ ਮੁਨਾਫਿਆਂ ਬਾਰੇ ਉਹ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ੱਕੀ ਸੀ l ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਯੁੱਧ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਿਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨਾ  ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਤੁਰੰਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ l {{sfn|Hill|1905|p=liv}} ਜਦੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿਰਮਾਣ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਨਵਾਬ ਨੇ ਕੋਸੀਮਾਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਫੈਕਟਰੀ ਨੂੰ ਘੇਰਨ ਲਈ 3,000 ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੁਕੜੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ  ਅਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਈ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬੰਦੀ ਬਣਾ ਲਿਆ।{{sfn|Hill|1905|pp=lv-lx}} ਕਲਕੱਤੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸੀ l  ਇਸ ਸੁਰੱਖਿਆ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ 180 ਸਿਪਾਹੀ, 50 ਯੂਰਪੀਅਨ ਵਲੰਟੀਅਰ, 60 ਯੂਰਪੀਅਨ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ, 150 ਅਰਮੀਨੀਅਨ ਅਤੇ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਮਿਲੀਸ਼ੀਆ, 35 ਯੂਰਪੀਅਨ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੇ ਆਦਮੀ ਅਤੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ 40 ਵਲੰਟੀਅਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਅਤੇ ਨਵਾਬ ਦੀ ਤਕਰੀਬਨ 50,000 ਪੈਦਲ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਘੋੜਸਵਾਰ ਫੌਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਡਟੇ ਸਨ l  ਸਿਰਾਜ ਦੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ 16 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 20 ਜੂਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੇ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। {{sfn|Stanhope|1853|pp=328-329}}{{sfn|Harrington|1994|pp=19-23}}<ref>Malleson, p. 43</ref><ref>Orme, pp. 52–73</ref>{{sfn|Hill|1905|pp=lxx-lxxxix}} ਕਲਕੱਤੇ ਦੀ ਘੇਰਾਬੰਦੀ ਦੌਰਾਨ ਫੜੇ ਗਏ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਾਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਦੇਖ -ਰੇਖ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਲੈਕ ਹੋਲ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਫੋਰਟ ਵਿਲੀਅਮ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਤਹਿਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।ਇਸ ਦੋ ਛੋਟੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ ਵਾਲੇ ਤਹਿਖਾਨੇ ਵਿੱਚ, ਜਿਹੜਾ 18×14 ਫੁੱਟ (5.5 ਮੀਟਰ × 4.3 ਮੀਟਰ) ਦੇ ਸਾਈਜ਼ ਦਾ ਸੀ, 146 ਕੈਦੀ ਸਨ - ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ਾਂ  ਦੁਆਰਾ ਸਿਰਫ ਛੇ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ l{{sfn|Hill|1905|pp=c-ci}} 21 ਜੂਨ ਨੂੰ, ਕੋਠੜੀ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਅਤੇ 146 ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਫ 23 ਬਾਹਰ ਆਏ, ਬਾਕੀ ਦਮ ਘੁੱਟਣ, ਥਕਾਵਟ ਅਤੇ ਵਿਗੜੀ ਹੋਈ ਮਾਨਸਿਕ ਹਾਲਤ ਕਰਕੇ ਮਰ ਗਏ l ਇਹ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵਾਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਾਲਾਤਾਂ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਦੇ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਮੰਦਭਾਗੀ ਮੌਤ ਹੋਈ ਸੀ l  ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਨਵਾਬ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਅਤੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਕਲਕੱਤਾ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟਣ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। <ref>Orme, pp. 73–78</ref><ref>Malleson, pp. 43–44</ref>{{sfn|Stanhope|1853|pp=330-332}}{{sfn|Harrington|1994|p=23}} ਜਦੋਂ 16 ਅਗਸਤ 1756 ਨੂੰ ਮਦਰਾਸ ਵਿੱਚ ਕਲਕੱਤੇ ਦੇ ਹਾਰਨ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਫੈਲੀਆਂ ਤਾਂ ਕੌਂਸਲ ਨੇ ਤੁਰੰਤ ਕਰਨਲ ਕਲਾਈਵ ਅਤੇ ਐਡਮਿਰਲ ਵਾਟਸਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਬਲ ਭੇਜਿਆ। ਫੋਰਟ ਸੇਂਟ ਜਾਰਜ ਦੀ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ  "ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਿਰਫ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਬਲਕਿ ਯੁੱਧ ਦੇ ਜ਼ੋਖਿਮ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਨੁਕਸਾਨਾਂ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਵੀ ਸੀ l" ਇਹ ਪੱਤਰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵਾਬ ਦੀ ਪਰਜਾ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਅਭਿਲਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ l <ref>Bengal, v.1, pp. cxxiii–cxxiv</ref> ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਸੰਭਾਲੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 900 ਯੂਰਪੀਅਨ ਅਤੇ 1500 ਸਿਪਾਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਵਾਟਸਨ ਨੇ ਇੱਕ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਦਸਤੇ ਦੀ ਕਮਾਨ ਸੰਭਾਲੀ l  ਇਹ ਬੇੜਾ ਦਸੰਬਰ ਵਿੱਚ ਹੁਗਲੀ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 15 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਫਾਲਟਾ ਪਿੰਡ ਵਿਖੇ ਕਲਕੱਤਾ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਭਗੌੜਿਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਕੌਂਸਲ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਮੇਟੀ ਬਣਾਈ। 29 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ, ਫੌਜ ਨੇ ਬਜ ਬਜ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਉਖਾੜ ਦਿੱਤਾ l ਕਲਾਈਵ ਅਤੇ ਵਾਟਸਨ ਫਿਰ 2 ਜਨਵਰੀ 1757 ਨੂੰ ਕਲਕੱਤੇ ਲਈ ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ 500 ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਨੇ ਬਹੁਤ ਥੋੜੇ ਵਿਰੋਧ ਤੋਂ ਬਾਆਦ ਆਤਮ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ l  <ref>Bengal, v.1, pp. cxxxi–cxxxii</ref> ਕਲਕੱਤੇ ਦੇ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ੇ ਨਾਲ, ਕੌਂਸਲ ਨੂੰ ਮੁੜ ਬਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ l ਫੋਰਟ ਵਿਲੀਅਮ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੱਖਿਆਤਮਕ ਮੋਰਚਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ  ਗਿਆ l  {{sfn|Stanhope|1853|pp=333-334}}{{sfn|Harrington|1994|p=23}}<ref>Malleson, pp. 45–46</ref> ===ਬੰਗਾਲ ਮੁਹਿੰਮ=== 9 ਜਨਵਰੀ 1757 ਨੂੰ, ਕਪਤਾਨ ਕੂਟ ਅਤੇ ਮੇਜਰ ਕਿਲਪੈਟ੍ਰਿਕ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ 650 ਆਦਮੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਫੋਰਸ ਨੇ ਕਲਕੱਤੇ ਤੋਂ 23 ਮੀਲ (37 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁਗਲੀ ਕਸਬੇ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ l <ref>Bengal, v.1, pp. cxxxix–cxl</ref> ਇਸ ਹਮਲੇ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੇ, 3 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ  ਮੁੱਖ ਦਸਤੇ  ਦੇ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹੋਏ ਨਵਾਬ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤੇ ਵੱਲ ਕੂਚ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਮਰਾਠਾ ਖਾਈ ਤੋਂ ਪਾਰ ਡੇਰਾ ਲਾ ਲਿਆ। ਸਿਰਾਜ ਨੇ ਆਪਣਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਓਮੀਚੁੰਡ ਦੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ l  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਟੁਕੜੀ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਉਪਨਗਰਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਪਰ  ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਲੇਬੀਉਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਉੱਥੇ ਰੱਖੇ ਇੱਕ ਦਸਤੇ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁੱਟਿਆ, ਪੰਜਾਹ ਕੈਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਪਰਤਿਆ। <ref>Bengal, v.1, p. cxliv</ref><ref>Orme, pp. 126–128</ref>{{sfn|Harrington|1994|p=24}}<ref>Malleson, p. 46</ref>{{sfn|Stanhope|1853|p=334}} ਕਲਾਈਵ ਨੇ 4 ਫਰਵਰੀ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨਵਾਬ ਦੇ ਡੇਰੇ ਉੱਤੇ ਅਚਾਨਕ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ, 600 ਮਲਾਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਫੋਰਸ, 650 ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੀ ਇੱਕ ਬਟਾਲੀਅਨ, 100 ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੇ ਜਵਾਨ, 800 ਸਿਪਾਹੀ ਅਤੇ 6 ਲਾਂਗਰੀ  ਨਵਾਬ ਦੇ ਡੇਰੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਸਵੇਰੇ 6:00 ਵਜੇ, ਸੰਘਣੀ ਧੁੰਦ ਦੀ ਆੜ ਵਿੱਚ, ਹਰਾਵਲ ਦਸਤਾ ਨਵਾਬ ਦੁਆਰਾ ਤਾਇਨਾਤ ਅਗਲੇ ਦਸਤੇ ਉੱਤੇ ਆ ਚੜਿਆ, ਜੋ ਆਪਣੀਆਂ ਬੰਦੂਕਾਂ ਅਤੇ ਰਾਕਟਾਂ ਨਾਲ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭੱਜ ਗਿਆ l  ਓਮੀਚੁੰਡ ਦੇ ਬਾਗ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੱਕ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕੁਝ ਦੂਰੀ ਤਕ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ  ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੀ l ਜਦੋਂ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜ ਤੋਂ  30 ਗਜ਼ (27 ਮੀਟਰ) ਦੀ ਦੂਰੀ ਦੇ   ਸਾਹਮਣੇ ਸੀ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਈ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਕੀ  ਖਿੰਡ ਗਏ l ਧੁੰਦ ਨੇ ਪੈਦਲ ਦੂਰੀ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵੇਖਣ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਖੜੀ ਕੀਤੀ l  ਇਸ ਲਈ, ਪੈਦਲ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੁਆਰਾ ਹਰ ਪਾਸੇ ਅੰਨੇਵਾਹ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਫ਼ੌਜ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਅੱਗੇ ਵਧਦੀ ਗਈ l ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਨਵਾਬ ਦੇ ਕੁਆਰਟਰਾਂ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਲਾਈਵ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਬਾਗ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵੱਲ ਇੱਕ ਤੰਗ ਉਭਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਰਸਤਾ ਵਰਤਣ ਦਾ ਸੀ lਨਵਾਬ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਰਸਤੇ 'ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਤਕਰੀਬਨ 9:00 ਵਜੇ, ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਧੁੰਦ ਉੱਠਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਨਵਾਬ ਦੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੁਆਰਾ ਮਰਾਠਾ ਖਾਈ ਤੋਂ ਪਾਰ ਭਾਰੀ ਤੋਪਾਂ ਦੇ ਦੋ ਗੋਲੇ  ਛੱਡੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਨਵਾਬ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਹਾਵੀ ਹੋ ਗਈਆਂ l  ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜਾਂ ਤੇ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਹਰ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ l  ਨਵਾਬ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਮੀਲ ਅੱਗੇ ਇੱਕ ਪੁਲ ਬਣਾਇਆ, ਮਰਾਠਾ ਖਾਈ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਲਕੱਤਾ ਪਹੁੰਚ ਗਈਆਂ l  ਕਲਾਈਵ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁੱਲ 57 ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ 137 ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਏ l  ਨਵਾਬ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ 22 ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਅਧਿਕਾਰੀ, 600 ਆਮ ਆਦਮੀ, 4 ਹਾਥੀ, 500 ਘੋੜੇ, ਕੁਝ ਉੱਠ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਬਲਦ ਗਵਾ ਦਿੱਤੇ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਡਰਕੇ ਨਵਾਬ ਨੇ 5 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਨਾਲ ਅਲੀਨਗਰ ਦੀ ਸੰਧੀ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਨਵਾਬ ,ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ, ਕਲਕੱਤੇ ਦੀ ਕਿਲ੍ਹੇਬੰਦੀ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਿਮਤ ਹੋਏ l ਨਵਾਬ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ, ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਵਾਪਿਸ ਲੈ ਲਈ।<ref>Bengal, v.1, pp. cxlvi–cxlvii</ref>{{sfn|Stanhope|1853|pp=334-336}}{{sfn|Harrington|1994|p=25}}<ref>Malleson, pp. 46–47</ref><ref>Orme, pp. 131–136</ref> ਡੀ ਬਸੀ ਦੀ ਬੰਗਾਲ ਪ੍ਰਤੀ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ, ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਫ੍ਰੈਂਚ ਧਮਕੀ ਵੱਲ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਮੋੜਿਆ l ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਕਲਕੱਤੇ ਤੋਂ 20 ਮੀਲ (32 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਸ਼ਹਿਰ ਚੰਦਰਨਗਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾਈ l ਕਲਾਈਵ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਉਸਨੇ ਚੰਦਰਨਗਰ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਨਵਾਬ ਕਿਸ ਦੇ ਪੱਖ ਵਿੱਚ ਦਖਲ ਦੇਵੇਗਾ l  ਨਵਾਬ ਨੇ ਟਾਲ ਮਟੋਲ ਵਾਲੇ ਜਵਾਬ ਭੇਜੇ ਅਤੇ ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹਮਲੇ ਲਈ ਸਹਿਮਤੀ ਸਮਝਿਆ l<ref>Bengal, v.1, pp. clx–clxiii</ref> ਕਲਾਈਵ ਨੇ 14 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਚੰਦਰਨਗਰ ਦੇ ਕਸਬੇ ਅਤੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਵਿਰੋਧ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ l   ਫਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵੱਲ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦਾ ਰਸਤਾ ਰੋਕਣ ਲਈ ਦਰਿਆ ਵਿੱਚ ਕਈ ਜਹਾਜ਼ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤੇ l  ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਸਤਿਆਂ ਵਿੱਚ 600 ਯੂਰਪੀਅਨ ਅਤੇ 300 ਸਿਪਾਹੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ l ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਗਲੀ ਤੋਂ ਨਵਾਬ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਉਮੀਦ ਸੀ ਪਰ ਹੁਗਲੀ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ, ਨੰਦਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਕੁੱਝ ਨਾ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਚੰਦਰਨਗਰ ਲਈ ਨਵਾਬ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਰਿਸ਼ਵਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਐਡਮਿਰਲ ਵਾਟਸਨ ਦੇ ਸਕੁਐਡਰਨ ਨੇ 23 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਚੈਨਲ ਵਿੱਚ ਨਾਕਾਬੰਦੀ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਤੋਪ ਨੇ ਕਿਨਾਰੇ ਤੋਂ ਦੋ ਬੈਟਰੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ l ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਜਲ ਸੈਨਾ ਦੇ ਦਸਤੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ। 24 ਮਾਰਚ ਨੂੰ 9:00 ਵਜੇ, ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਜੰਗਬੰਦੀ ਦਾ ਝੰਡਾ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 15:00 ਵਜੇ ਤੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਹੋ ਗਿਆ l  ਚੰਦਰਨਗਰ ਨੂੰ ਲੁੱਟਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਮਦਰਾਸ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਹੀ ਰਹਿਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ l ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹੁਗਲੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ।{{sfn|Harrington|1994|p=25}}<ref>Bengal, v.1, pp. clxv–clxxi</ref><ref>Orme, pp. 137–144</ref>{{sfn|Stanhope|1853|pp=336-337}}<ref>Malleson, pp. 47–48</ref> ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਟ ਆਲਮਗੀਰ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਈ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਲਈ ਸੀ।<ref name="google">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=Z4-8Z0gqBkoC&pg=PA44|title=History|author=Rai, R.|publisher=FK Publications|isbn=9788187139690|page=44|access-date=13 September 2015}}{{ਮੁਰਦਾ ਕੜੀ|date=ਜਨਵਰੀ 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ===ਸਾਜ਼ਿਸ਼=== ਚੰਦਰਨਗਰ 'ਤੇ ਹਮਲੇ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਤੇ ਨਵਾਬ ਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਆ ਗਿਆ l ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸ ਦੀ ਪੁਰਾਣੀ ਨਫ਼ਰਤ ਜਾਗ ਪਈ, ਪਰ ਹੁਣ ਉਸ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਿਰੁੱਧ ਗਠਜੋੜ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ l ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੁਰਾਨੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉੱਤਰ ਤੋਂ ਅਤੇ ਪੱਛਮ ਤੋਂ ਮਰਾਠਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਹਮਲੇ ਦੇ ਡਰ ਨਾਲ ਨਵਾਬ ਦੁਖੀ ਸੀ l  ਇਸ ਲਈ, ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਹਮਲਾ ਹੋਣ ਦੇ ਡਰੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਤਾਕਤ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਤੈਨਾਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਿਆ l ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਨਵਾਬ ਵਿਚਕਾਰ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਘਰ ਕਰ ਗਿਆ ਸੀ l  ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਸਿਰਾਜ ਨੇ ਕੋਸਿਮਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਖੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਫੈਕਟਰੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਜੀਨ ਲਾਅ ਅਤੇ ਡੀ ਬਸੀ ਨਾਲ ਗੁਪਤ ਗੱਲਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ l ਨਵਾਬ ਨੇ ਰਾਇ ਦੁਰਲਭ ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਟੁਕੜੀ ਪਲਾਸੀ ਵਿਖੇ , ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਤੋਂ 30 ਮੀਲ (48 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕੋਸੀਮਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਟਾਪੂ ਤੇ ਭੇਜੀ । {{sfn|Harrington|1994|p=25}}{{sfn|Stanhope|1853|p=337}}<ref>Orme, p. 145</ref><ref>Malleson, pp. 48–49</ref> ਨਵਾਬ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਆਮ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਉਸਦੇ ਆਪਣੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਹੋਈ l  ਅਲੀਵਰਦੀ ਦੇ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਹਾਲਾਤ ਦੇ ਉਲਟ, ਸਿਰਾਜ ਦੇ ਰਾਜ ਅਧੀਨ ਸੇਠ, ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਵਪਾਰੀ, ਆਪਣੀ ਦੌਲਤ ਦੇ ਲਈ ਲਗਾਤਾਰ ਫਿਕਰਮੰਦ ਸਨ l ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ ਦੇ ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਯਾਰ ਲੂਤੁਫ ਖਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਲਗਾਇਆ ਸੀ l ਸਿਰਾ<ref>Bengal, v.1, p. clxxxi</ref>ਜ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਵਿਲੀਅਮ ਵਾਟਸ ਨੇ ਕਲਾਈਵ ਨੂੰ ਨਵਾਬ ਦਾ ਤਖਤਾ ਪਲਟਣ ਦੀ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਣੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ l  ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਰਚਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਦੇ ਪੇ ਮਾਸਟਰ ਮੀਰ ਜਾਫਰ, ਰਾਏ ਦੁਰਲਭ, ਯਾਰ ਲੂਤੁਫ ਖਾਨ ਅਤੇ ਓਮੀਚੰਦ, ਇੱਕ ਵਪਾਰੀ ਅਤੇ ਫੌਜ ਦੇ ਕਈ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। <ref>Bengal, v.1, pp. clxxxiii–clxxxiv</ref>ਜਦੋਂ ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਨੇ  ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਦੱਸਿਆ, ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਇਸਨੂੰ 1 ਮਈ ਨੂੰ ਕਲਕੱਤਾ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ। ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਗਠਜੋੜ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਤਾ ਪਾਸ ਕੀਤਾ। ਕਲਕੱਤੇ ਉੱਤੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਮਲੇ ਦੇ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, ਲੜਾਈ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰਾਨੇ ਵਜੋਂ  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਰਕਮ ਦੇਣ ਦੇ ਬਦਲੇ ਉਸਨੂੰ ਨਵਾਬ ਦੇ ਤਖਤ ਤੇ ਬਿਠਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਹੋਈ l  ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਡਬਲਯੂ. ਡੈਲਰੀਮਪਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਗਤ ਸੇਠਾਂ ਨੇ ਕਲਾਈਵ ਅਤੇ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ  £4m (2019 ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ £420m), ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰ ਮਹੀਨੇ 110,000 ਰੁਪਏ (2019 ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਮੁਤਾਬਿਕ ਲਗਭਗ 1.43m £) ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਜ਼ਮੀਨ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ l <ref>Dalrymple, W. "The Anarchy: The Relentless Rise of the East India Company", Bloomsbury, 2019. According to the author, Plassey was a "palace coup" executed by a greedy opportunist, won by bribery and betrayal.</ref> 2 ਮਈ ਨੂੰ, ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਆਪਣਾ ਡੇਰਾ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਫ਼ੌਜ ਕਲਕੱਤੇ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਅੱਧੀ ਚੰਦਰਨਗਰ ਭੇਜ ਦਿੱਤੀ । <ref>Malleson, pp. 49–51</ref>{{sfn|Harrington|1994|pp=25-29}}{{sfn|Stanhope|1853|pp=338-339}}<ref>Orme, pp. 147–149</ref> ਮੀਰ ਜਾਫ਼ਰ ਅਤੇ ਸੇਠ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚਲੀ ਸੰਧੀ ਨੂੰ ਓਮੀਚੰਦ ਤੋਂ ਗੁਪਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਾ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੇ ਉਸਦਾ ਹਿੱਸਾ 3m ਰੁਪਏ (2019 ਵਿੱਚ £ 3m ਤੋਂ ਵੱਧ ) ਤੱਕ ਨਾ ਵਧਾਇਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦਾ ਭੇਤ ਖੋਲ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ, ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਉਪਯੋਗੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ l  ਉਸਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਦੋ ਸੰਧੀਆਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ - ਇੱਕ ਚਿੱਟੇ ਕਾਗਜ਼ ਉੱਤੇ ਅਸਲ ਵਾਲੀ , ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਓਮੀਚੰਦ ਦਾ ਕੋਈ ਹਵਾਲਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਉਸਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣ ਲਈ ਲਾਲ ਕਾਗਜ਼ ਉੱਤੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਓਮੀਚੰਦ ਦੀ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸ਼ਰਤ ਹੋਵੇ l  ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਨੇ ਦੋਵਾਂ ਸੰਧੀਆਂ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ, ਪਰ ਐਡਮਿਰਲ ਵਾਟਸਨ ਨੇ ਸਿਰਫ ਅਸਲ ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਝੂਠੀ ਸੰਧੀ ਉੱਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦਸਤਖਤ ਜਾਅਲੀ ਬਣਾਉਣੇ ਪਏ। <ref>Bengal, v.1, pp. clxxxvi–clxxxix</ref>  ਫ਼ੌਜ, ਨੇਵੀ ਸਕੁਐਡਰਨ ਅਤੇ ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਦਾਨ ਲਈ ਦੋਵੇਂ ਸੰਧੀਆਂ ਅਤੇ ਵੱਖਰੀਆਂ ਧਾਰਾਵਾਂ ਉੱਤੇ 4 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮੀਰ ਜਾਫ਼ਰ ਦੁਆਰਾ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਗਏ।<ref>Orme, pp. 150–161</ref>{{sfn|Harrington|1994|p=29}}{{sfn|Stanhope|1853|p=339-341}}<ref>Bengal, v.1, pp. cxcii–cxciii</ref> ਕਲਾਈਵ ਨੇ 10 ਮਈ 1773 ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਦੇ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਕਾਮਨਜ਼ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਚਰਣ ਬਾਰੇ ਸੰਸਦੀ ਜਾਂਚ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੀ ਗਵਾਹੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ: ਓਮੀਚੰਦ, ਉਸਦੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਸੇਵਕ, ਜਿਵੇਂ ਉਸਨੇ ਸੋਚਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਉਸ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੇ ਮਨਸੂਬੇ ਨਾਲ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮੌਨਸਿਉਰ ਡੁਪਰੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਏ ਸਮਝੌਤੇ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ [ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਡੁਪਲਿਕਸ ਦੀ ਗਲਤ ਲਿਖਤ ਹੋਵੇ] ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਚਾਰ ਲੱਖ ਦੀ ਰਕਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ l  ਇਸ ਆਦਮੀ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਲੱਭਾ  ਜਿਸ ਉੱਤੇ ਨਵਾਬ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ ਸੀ, ਛੇਤੀ ਹੀ ਅਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਐਸਾ ਮਨੁੱਖ ਸਮਝਣ ਲੱਗੇ ਜੋ ਸਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਚਾਹੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਹਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ l ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ ਜੋ ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ  ਮੰਗਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਸੰਧੀ ਕੀਤੀ l ਜਦੋਂ ਸਭ  ਤਿਆਰੀਆਂ ਕਰ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ, ਅਤੇ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦੇਣ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਤੈਅ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਤਾਂ ਓਮੀਚੰਦ  ਨੇ ਵਾਟਸ, ਜੋ ਨਵਾਬ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਨੂੰ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ, ਕਿ ਉਹ ਤੀਹ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਲਏਗਾ ਅਤੇ ਪੰਜ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਉਸ ਸਾਰੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਜੋ ਖਜਾਨਾ ਹੱਥ ਲੱਗੇਗਾ ; ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸਦੀ ਤੁਰੰਤ ਪਾਲਣਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ, ਉਹ ਸਾਰੀ ਗੱਲ ਨਵਾਬ  ਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਵੇਗਾ; ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿ ਵਾਟਸ ਅਤੇ ਦੋ ਹੋਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੱਜਣ ਜੋ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਨੂੰ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ l  ਇਸ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਸ਼੍ਰੀ ਵਾਟਸ ਨੇ ਕੌਂਸਲ ਵਿਖੇ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਤਾਰ ਭੇਜੀ l ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਜੁਗਤੀ ਲੱਭਣ ਵਿੱਚ ਸੰਕੋਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਜਿੰਦਗੀਆਂ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ l  ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇਕ ਹੋਰ ਸੰਧੀ ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ l ਇੱਕ ਨੂੰ ਲਾਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਵ੍ਹਾਈਟ ਸੰਧੀ l ਇਸ ਸੰਧੀ ਉੱਤੇ ਐਡਮਿਰਲ ਵਾਟਸਨ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਹਰ ਇੱਕ ਨੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ; ਅਤੇ ਵਾਟਸਨ ਨਾਲ ਹੋਈ ਮੇਰੀ ਗੱਲਬਾਤ ਮੁਤਾਬਿਕ ਸੰਧੀ ਉੱਤੇ ਉਸਦਾ ਦਾ ਨਾਮ ਲਿਖਣ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਾਫ਼ੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ l  ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਬਾਰੇ ਜਿਸਨੇ ਸੰਧੀ ਵਿੱਚ ਐਡਮਿਰਲ ਵਾਟਸਨ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ, ਭਾਵੇਂ ਉਸਨੇ ਇਹ ਉਸਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਮੈਂ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦਾ; ਪਰ ਇਹ ਮੈਂ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ, ਕਿ ਉਸਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਸਦੇ ਕੋਲ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ l ਇਹ ਸੰਧੀ ਤੁਰੰਤ ਓਮੀਚੰਦ ਨੂੰ ਭੇਜੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਣਨੀਤੀ ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ l  ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਅੰਜਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਅਤੇ  ਇਸ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ; ਅਤੇ ਸਦਨ, ਮੈਂਨੂੰ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ, ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਹੋਵੇਗਾ; ਕਿ, ਜਦੋਂ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਹੋਂਦ ਦਾਅ 'ਤੇ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਇੰਨੀ ਖਤਰਨਾਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਅਤੇ ਬਰਬਾਦ ਹੋਣੀ ਨਿਸ਼ਚਤ ਸੀ, ਇੰਨੇ ਮਹਾਨ ਖਲਨਾਇਕ ਨੂੰ ਧੋਖਾ ਦੇਣਾ ਸਹੀ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਸੀ l <ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=DLE_AAAAYAAJ&pg=PT457|title=The Parliamentary history of England from the earliest period to the year 1803, Volume 17|last1=Cobbett|first1=William|last2=Hansard|first2=Thomas Curson|last3=Parliament|first3=Great Britain|last4=Parliament|first4=Scotland|year=1813|isbn=9780404016500|page=876}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=LnpIAAAAYAAJ&pg=PA630|title=The gentleman's magazine, and historical chronicle, Volume 43|year=1773|pages=630–631}}</ref> === ਪਹੁੰਚ ਮਾਰਚ === ਮੇਜਰ ਕਿਲਪੈਟ੍ਰਿਕ ਕਲਕੱਤੇ ਤੋਂ ਬਾਕੀ ਫੌਜ ਦੇ ਨਾਲ 12 ਜੂਨ ਨੂੰ ਕਲਾਈਵ ਨਾਲ ਚੰਦਰਨਗਰ ਵਿਖੇ ਆ ਮਿਲਿਆ l ਸੰਯੁਕਤ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚ 613 ਯੂਰਪੀਅਨ, 171 ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੇ ਆਦਮੀ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਅੱਠ ਫੀਲਡ ਟੁਕੜੀਆਂ ਉੱਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਸੀ ਅਤੇ ਦੋ ਹੋਵਿਟਜ਼ਰ, 91 ਦੋ-ਭਾਸ਼ੀਏ, 2100 ਸਿਪਾਹੀ (ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਦੁਸਾਧ)<ref name="ReferenceA2">Encyclopaedia of Dalits in India: Movements</ref><ref name="Dusadhs">''The Battle of Plassey in 1757, which decided the issue of British rule in India, was won by Clive through the aid of an army of Dusadhs ...'' {{Cite book|url=https://archive.org/stream/MN41584ucmf_4/MN41584ucmf_4_djvu.txt|title=Moving millions: The pageant of modern India|last1=Warner|first1=Gertrude Leggett|publisher=Central Committee on the United Study of Foreign Missions and the Missionary Education Movement of the United States and Canada|year=1938|location=Boston, Massachusetts|page=56|display-authors=etal|access-date=7 April 2020}}, See {{Cite book|title=Society and Circulation: Mobile People and Itinerant Cultures in South Asia, 1750-1950|publisher=Anthem Press|year=2006|isbn=978-1-843312-31-4|editor1-last=Markovits|editor1-first=Claude|location=London|page=[https://books.google.co.uk/books?id=YEj600m1bgMC&pg=PA299 299]|editor2-last=Pouchepadass|editor2-first=Jacques|editor3-last=Subrahmanyam|editor3-first=Sanjay}} citing Crooke, William (1896). ''The tribes and castes of the North-western Provinces and Oudh'' Calcutta: Office of the Superintendent of Government Printing, India</ref> ਅਤੇ 150 ਮਲਾਹ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ l  ਫ਼ੌਜ 13 ਜੂਨ ਨੂੰ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ। ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ਵਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਦੇ ਕੇ ਭੇਜਿਆ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਵੱਲ ਮਾਰਚ ਕਰਨ ਦਾ ਆਪਣਾ ਇਰਾਦਾ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਜੋ 9 ਫਰਵਰੀ ਦੀ ਸੰਧੀ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਨਵਾਬ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ। ਭਾਰਤੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਟ ਤੇ ਮਾਰਚ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਕਿ ਯੂਰਪੀਅਨ ਰੋਜ਼-ਮਰਾ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਸਮੇਤ 200 ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਖੜੇ ਹੋਏ ਸਨ l 14 ਜੂਨ ਨੂੰ ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਸਿਰਾਜ ਨੂੰ ਜੰਗ ਦਾ ਐਲਾਨ ਭੇਜਿਆ। 15 ਜੂਨ ਨੂੰ, ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਦੇ ਸ਼ੱਕ ਵਿੱਚ ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਦੇ ਮਹਿਲ ਉੱਤੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਿਰਾਜ ਨੇ ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਤੋਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਲੈ ਲਿਆ l ।<ref>Bengal, v.1, p. cxciii</ref> ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਪਲਾਸੀ ਜਾਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਦੇ ਬਕਾਏ ਜਾਰੀ ਹੋਣ ਤੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਛੱਡਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ l ਦੇਰੀ ਕਾਰਨ ਫੌਜ ਸਿਰਫ 21 ਜੂਨ ਤੱਕ ਹੀ ਪਲਾਸੀ ਪਹੁੰਚ ਪਾਈ। <ref>Malleson, pp. 51–52</ref><ref>Orme, pp. 163–169</ref>{{sfn|Harrington|1994|p=52}}{{sfn|Stanhope|1853|p=341}} 16 ਜੂਨ ਤਕ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜ ਪਲਟੀ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ 12 ਮੀਲ (19 ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਰਣਨੀਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਕਤਵਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਸੀ l  ਇਸ ਵਿੱਚ ਅਨਾਜ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਸਮਾਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਭੰਡਾਰ ਸਨ ਅਤੇ ਇਹ ਆਜੀ ਨਦੀ ਦੁਆਰਾ ਢੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ l 17 ਜੂਨ ਨੂੰ, ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ 39 ਵੇਂ ਫੁੱਟ ਦੇ ਮੇਜਰ ਕੂਟ ਦੇ ਅਧੀਨ 200 ਯੂਰਪੀਅਨ, 500 ਸਿਪਾਹੀ, ਇੱਕ ਫੀਲਡ ਪੀਸ ਅਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਹੋਵਿਟ ਜ਼ਰ ਦੀ ਇੱਕ ਫ਼ੌਜ ਭੇਜੀ। ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਟੁਕੜੀ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ  ਕਸਬੇ ਨੂੰ ਤਾਂ  ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ l  19 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸਵੇਰ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਮੇਜਰ ਕੂਟ ਨੇ ਨਦੀ ਕਿਨਾਰੇ ਜਾ ਕੇ ਚਿੱਟਾ ਝੰਡਾ ਲਹਿਰਾਇਆ, ਪਰੰਤੂ ਰਾਜਪਾਲ ਦੁਆਰਾ ਉਸਨੂੰ ਸਿਰਫ ਗੋਲੀ ਅਤੇ ਹੁਕਮ ਅਦੂਲੀ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲੇ l ਕੂਟ ਨੇ ਆਪਣੀ ਐਂਗਲੋ-ਇੰਡੀਅਨ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਵੰਡਿਆ; ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੋਰਚਿਆਂ ਤੇ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਯੂਰਪੀਅਨ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਉੱਪਰ ਚਲੇ ਗਏ l ਜਦੋਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਸਤਿਆਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਚੌਕੀਆਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਭੱਜ ਗਏ l ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ, ਕਲਾਈਵ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਫ਼ੌਜ 19 ਜੂਨ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਕਟਵਾ ਪਹੁੰਚ ਗਈ । {{sfn|Harrington|1994|p=52}}<ref>Orme, p. 168</ref><ref>Bengal, v.1, p. cxcvi</ref> ਇਸ ਸਮੇਂ, ਕਲਾਈਵ ਨੂੰ ਦੁਬਿਧਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ l  ਨਵਾਬ ਨੇ ਮੀਰ ਜਾਫ਼ਰ ਨਾਲ ਸੁਲ੍ਹਾ ਕਰ ਲਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਨੇ ਕਲਾਈਵ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹੇ ਭੇਜੇ,  ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸੰਧੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਇਰਾਦੇ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ l ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 21 ਜੂਨ ਨੂੰ ਯੁੱਧ ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਰੱਖੀ। ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਜੋ ਸਵਾਲ ਰੱਖਿਆ ਉਹ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਬਾਹਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਕੋਸੀਮਬਾਜ਼ਾਰ ਟਾਪੂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵਾਬ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ  ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਟਵਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਪੱਕੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮਰਾਠਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਉੱਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ l  ਕੌਂਸਲ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਵੀਹ ਅਫਸਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਲਾਈਵ ਸਮੇਤ ਤੇਰਾਂ ਫੌਰੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੇਜਰ ਕੂਟ ਸਮੇਤ ਬਾਕੀ ਲੋਕ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਮਿਲੀ ਸਫਲਤਾ ਅਤੇ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਉੱਚੇ ਹੌਸਲੇ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਫ਼ੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿੱਚ ਸਨ l  ਕੌਂਸਲ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦੇ  ਵਿਚਾਰ -ਵਟਾਂਦਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਫੌਜ ਨੂੰ 22 ਜੂਨ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਭਾਗੀਰਥੀ ਨਦੀ (ਹੁਗਲੀ ਨਦੀ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਂ) ਪਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤੇ। <ref>Malleson, p. 54</ref>{{sfn|Harrington|1994|p=53}}<ref>Orme, p. 170</ref>{{sfn|Stanhope|1853|pp=342-343}}<ref>Bengal, v.1, pp. cxcvii–cxcviii</ref> 23 ਜੂਨ ਨੂੰ 1:00 ਵਜੇ, ਉਹ ਪਲਾਸੀ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਪਰੇ ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਏ l ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ   ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਅੰਬ ਦੇ ਬਗੀਚੇ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਿਸਨੂੰ ਲਕਸ਼ ਬਾਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ 800 ਗਜ਼ (730 ਮੀਟਰ) ਲੰਬਾ ਅਤੇ 300 ਗਜ਼ (270 ਮੀਟਰ) ਚੌੜਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਖਾਈ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਕੰਧ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ l  ਇਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਭਾਗੀਰਥੀ ਨਦੀ ਤੋਂ ਤਿਰਛੇ ਕੋਣ ਤੇ ਸੀ l ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਬਗੀਚੇ ਦੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਸ਼ਿਕਾਰ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਬੱਘੀ ਖੜ੍ਹੀ ਸੀ ਜੋ ਚਿਣਾਈ ਦੀ ਕੰਧ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੁਆਰਟਰ ਲਏ ਸਨ l ਇਹ ਬਗੀਚਾ ਨਵਾਬ ਦੇ ਮੋਰਚਿਆਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮੀਲ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤੇ ਸੀ l ਨਵਾਬ ਦੀ ਫੌਜ, ਕਲਾਈਵ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਤੋਂ 26 ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸੀ l ਜੀਨ ਲਾਅ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਫ੍ਰੈਂਚ ਟੁਕੜੀ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਲਾਸੀ ਪਹੁੰਚ ਜਾਣੀ ਸੀ l  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਕੱਚੇ ਮੋਰਚਿਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਡਟੀ ਸੀ ਜਿਹੜੇ 200 ਗਜ਼ (180 ਮੀਟਰ) ਨਦੀ ਵੱਲ ਸਮਕੋਣਾਂ ਤੇ ਬਣੇ ਸਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉੱਥੋਂ 3 ਮੀਲ (4.8 km ) ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਘੁੰਮ ਜਾਂਦੇ ਸਨ l ਇਸ ਮੋੜ 'ਤੇ ਮੋਰਚੇ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇੱਕ ਗੜ੍ਹੀ ਸੀ ਜਿਸ ਤੇ ਤੋਪਾਂ ਬੀੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ l ਗੜ੍ਹੀ ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ 300 ਗਜ਼ (270 ਮੀਟਰ) ਦਰੱਖਤਾਂ ਨਾਲ ਕੱਜੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਪਹਾੜੀ ਸੀ l 800 ਗਜ਼  (730 ਮੀਟਰ) ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮੋਰਚੇ ਵੱਲ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਤਲਾਬ (ਸਰੋਵਰ) ਸੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੱਖਣ ਵੱਲ100 ਗਜ਼ (91m ) ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਰੋਵਰ ਸੀ, ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਟੀਲੇ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਹੋਏ ਸਨ।<ref>Orme, pp. 172–173</ref>{{sfn|Harrington|1994|pp=54-55}}<ref>Malleson, pp. 57–59</ref>{{sfn|Stanhope|1853|p=343}} === ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਤਾਕਤ ਦਾ ਵੇਰਵਾ === {{unreferenced section|date=June 2018}} {| class="wikitable" width="85%" style="margin: 1em auto 1em auto" ! colspan="4" bgcolor="#f9f9f9" | '''(ਐਂਗਲੋ-ਇੰਡੀਅਨ ਆਰਮੀ (ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ)''' |- ! bgcolor="#f9f9f9" width="25%" |ਯੂਨਿਟ ! bgcolor="#f9f9f9" width="22%" |ਕਮਾਂਡਰ ! bgcolor="#f9f9f9" width="13%" |ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਟਿੱਪਣੀ | |- ! bgcolor="#f9f9f9" align="center" |ਕਮਾਂਡਰ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ | align="left" |ਕਰਨਲ ਰੌਬਰਟ ਕਲਾਈਵ | align="left" | | |- |ਪਹਿਲੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ (ਪਹਿਲੀ ਮਦਰਾਸ ਯੂਰਪੀਅਨ ਰੈਜੀਮੈਂਟ)    | align="left" |ਮੇਜਰ ਜੇਮਸ ਕਿਲਪੈਟ੍ਰਿਕ | align="left" | | |- |ਦੂਜੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ (ਪਹਿਲੀ ਮਦਰਾਸ ਅਤੇ ਬੰਬੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਰੈਜੀਮੈਂਟਸ) | align="left" |ਮੇਜਰ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਗ੍ਰਾਂਟ | align="left" | | |- |ਤੀਜੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ (ਐਚਐਮ ਦੀ 39 ਵੀਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਆਫ ਫੁੱਟ)            | align="left" |ਮੇਜਰ ਆਇਰ ਕੂਟ | align="left" | |- |ਚੌਥੀ ਡਿਵੀਜ਼ਨ (ਬੰਬੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਰੈਜੀਮੈਂਟ)      | align="left" |ਮੇਜਰ ਜੌਰਜ ਫਰੈਡਰਿਕ ਗੁਆਹ (ਜਾਂ ਗੁਆਪ) | align="left" | |- |ਸਿਪਾਹੀ (ਪਹਿਲਾ ਬੰਗਾਲ ਨੇਟਿਵ ਇਨਫੈਂਟਰੀ)    | align="left" | | align="left" |2100 | |- |ਤੋਪਖਾਨਾ (9 ਬੈਟਰੀ, 12 ਵੀਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ, ਰਾਇਲ ਆਰਟਿਲਰੀ)        | align="left" |ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਹੈਟਰ ਸੀਪੀਟੀ ਵਿਲੀਅਮ ਜੇਨਿੰਗਜ਼ | align="left" |150 (100 ਤੋਪਖਾਨੇ, 50 ਮਲਾਹ) 6 ਖੇਤ ਦੇ ਟੁਕੜੇ2 ਹੋਵਿਟਜ਼ਰ |} {| class="wikitable" width="85%" style="margin: 1em auto 1em auto" ! colspan="4" bgcolor="#f9f9f9" |ਬੰਗਾਲ ਆਰਮੀ |- ! bgcolor="#f9f9f9" width="25%" |ਯੂਨਿਟ ! bgcolor="#f9f9f9" width="22%" |ਕਮਾਂਡਰ ! bgcolor="#f9f9f9" width="13%" |ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਟਿੱਪਣੀ |- ! bgcolor="#f9f9f9" align="center" |ਕਮਾਂਡਰ | align="left" |[[Siraj-ud-daulah|ਸਿਰਾਜ-ਉੱਦ-ਦੌਲਾ]] | align="left" | |- |ਅੱਗੇ ਵਾਲੀ ਘੁੜ-ਸਵਾਰ ਫ਼ੌਜ | align="left" |[[Mir Madan|ਮੀਰ ਮਦਨ ਮੋਹਨ ਲਾਲ]] | align="left" |5,000 ਘੋੜ ਸਵਾਰ 7,000 ਪੈਦਲ ਸੈਨਾ |- |ਖੱਬੀ ਦਿਸ਼ਾ | align="left" |[[Mir Jafar|ਮੀਰ ਜਾਫ਼ਰ]] | align="left" |15,000 ਘੋੜ ਸਵਾਰ 35,000 ਪੈਦਲ ਸੈਨਾ |- |ਸੈਂਟਰ | align="left" |ਯਾਰ ਲੁਤੂਫ਼ ਖਾਨ | align="left" | |- |ਸੱਜੀ ਦਿਸ਼ਾ | align="left" |ਰਾਇ ਦੁਰਲਭ | align="left" | | |- |ਤੋਪਖਾਨਾ | align="left" | | align="left" |53 ਟੁਕੜੀਆਂ (ਜਿਆਦਾਤਰ 32, 24 ਅਤੇ 18-ਪਾਉਂਡਰਸ) |- |ਫ੍ਰੈਂਚ ਤੋਪਖਾਨਾ | align="left" |ਸੇਂਟ ਫਰੇਸ | align="left" |50 ਫ੍ਰੈਂਚ ਤੋਪਚੀ 6 ਫੀਲਡ ਗੰਨਾਂ |}                                                                                                                                                 === ਲੜਾਈ === 23 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸਵੇਰ ਹੋਣ ਤੇ, ਨਵਾਬ ਦੀ ਫੌਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੈਂਪ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਈ ਅਤੇ ਬਗੀਚੇ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ l ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ 30,000 ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ, ਜੋ ਗੱਨਾ, ਤਲਵਾਰਾਂ, ਭਾਲੇ ਅਤੇ ਰਾਕੇਟਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਸੀ ਅਤੇ 20,000 ਘੋੜਸਵਾਰ, ਤਲਵਾਰਾਂ ਜਾਂ ਲੰਮੇ ਬਰਛਿਆਂ ਨਾਲ ਲੈਸ, 300 ਤੋਪਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 32, 24 ਅਤੇ 18 ਪੌਂਡਰ ਸਨ, ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ l ਫੌਜ ਨੇ ਡੀ ਸੇਂਟ ਫਰੇਸ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲਗਭਗ 50 ਫ੍ਰੈਂਚ ਤੋਪਚੀਆਂ  ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਜੋ ਆਪਣੇ ਖੇਤਰ ਦੀਆਂ ਟੁਕੜੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸਨ l ਫ੍ਰੈਂਚਾਂ ਨੇ ਵੱਡੇ ਤਲਾਬ ਕੋਲ ਚਾਰ ਹਲਕੀਆਂ ਟੁਕੜੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਅੱਗੇ ਦੋ ਵੱਡੀਆਂ ਟੁਕੜੀਆਂ ਸਨ ਬਗੀਚੇ ਦੇ ਇੱਕ ਮੀਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੋਰਚੇ ਸੰਭਾਲੇ l  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ 5,000 ਘੋੜਸਵਾਰ ਅਤੇ 7,000 ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜ ਸੀ ਜਿਸਦੀ ਕਮਾਂਡ ਨਵਾਬ ਦੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਜਰਨੈਲ ਮੀਰ ਮਦਨ ਖਾਨ ਅਤੇ ਦੀਵਾਨ ਮੋਹਨ ਲਾਲ ਦੇ ਹੱਥ ਸੀ l 45,000 ਦੀ ਬਾਕੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਛੋਟੀ ਪਹਾੜੀ ਤੋਂ ਬਗੀਚੇ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਕੋਣ ਤੋਂ 800 ਗਜ਼ (730 ਮੀਟਰ) ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਇੱਕ ਚਾਪ ਬਣਾਈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਲਾਈਵ ਦੀ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਛੋਟੀ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਘਿਰਨ ਦਾ ਖਤਰਾ ਸੀ l ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਦੀ ਸੱਜੀ ਬਾਂਹ ਦੀ ਕਮਾਨ ਰਾਏ ਦੁਰਲਭ, ਕੇਂਦਰ ਯਾਰ ਲੂਤੁਫ ਖਾਨ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਖੱਬੀ ਬਾਂਹ ਦੀ ਕਮਾਨ ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਦੇ ਹੱਥ ਸੀ। <ref>Orme, p. 173</ref><ref>Malleson, p. 59</ref> ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਖਬਰ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦਿਆਂ ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲਾਜ ਦੀ ਛੱਤ ਤੋਂ ਹਾਲਾਤ ਉੱਪਰ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਸੀ l ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਬਗੀਚੇ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮੋਰਚਾ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਕਿਹਾ l ਉਸ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚ 750 ਯੂਰਪੀਅਨ ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ 100 ਟੌਪਾਸ, 2100 ਸਿਪਾਹੀ (ਦੁਸਾਧ) [61] ਅਤੇ 100  ਤੋਪਚੀ ਜਿਨਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ 50 ਮਲਾਹ ਵੀ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸਨ। ਤੋਪਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਅੱਠ 6 ਪੌਂਡਰ ਅਤੇ ਦੋ ਤੋਪਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ l ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਤਿੰਨ 6-ਪੌਂਡਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਯੂਰਪੀਅਨ ਅਤੇ ਟੌਪਾਸਸ ਨੂੰ ਚਾਰ ਡਿਵੀਜ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਈਨ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ l ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਡਿਵਿਜਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਜੇ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ l ਫ੍ਰੈਂਚ ਹਮਲੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਖੱਬੇ ਭਾਗ ਤੋਂ 200 ਗਜ਼ (180 ਮੀਟਰ) ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਭੱਠਿਆਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੋ 6-ਪੌਂਡਰ ਅਤੇ ਦੋ ਤੋਪਾਂ ਬੀੜੀਆਂ।<ref>Orme, p. 174</ref><ref>Malleson, p. 60</ref>{{sfn|Harrington|1994|pp=58-61}} === ਲੜਾਈ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ===  8:00 ਵਜੇ, ਵੱਡੇ ਤਲਾਬ ਉੱਤੇ ਤਾਇਨਾਤ ਫ੍ਰੈਂਚ ਤੋਪਖਾਨੇ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਗੋਲੀ ਚਲਾਈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ 39ਵੀਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੀ ਗ੍ਰੇਨੇਡੀਅਰ ਕੰਪਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਨੂੰ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ l ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤ ਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਬਾਕੀ ਤੋਪਖਾਨੇ ਨੇ ਭਾਰੀ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਗੋਲਾਬਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ l ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਮੋਹਰੀ ਟੁਕੜੀਆਂ ਨੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਗੋਲਾਬਰੀ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਟਾਲੀਅਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਬਾਕੀ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ l ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੋਲਾਬਰੀ ਤੋਪਖਾਨੇ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਕਾਰਗਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਪੈਦਲ ਅਤੇ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਰਹੀ ਸੀ l 8:30 ਤੱਕ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ 10 ਯੂਰਪੀਅਨ ਅਤੇ 20 ਸਿਪਾਹੀ ਗੁਆ ਦਿੱਤੇ ਸਨ l ਇੱਟਾਂ ਦੇ ਭੱਠਿਆਂ ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਕਤਾਰ ਦੇ  ਤੋਪਖਾਨੇ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਵਾਪਿਸ ਜਾਕੇ ਬਗੀਚੇ ਦੀ ਓਟ ਲੈ ਲਵੇ l ਬੰਨ੍ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ।<ref>Orme, pp. 174–175</ref>{{sfn|Harrington|1994|pp=61-65}}<ref>Malleson, pp. 60–61</ref>  === ਮੀਰ ਮਦਨ ਖਾਨ ਦੀ ਮੌਤ === ਤਿੰਨ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਕੋਈ ਖਾਸ ਤਰੱਕੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨਹੀਂ ਬਦਲੀ l ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਟਾਫ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਿੰਗ ਬੁਲਾ ਕੇ ਅੱਗੇ ਦੇ ਰਾਹ ਬਾਰੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਕੀਤਾ l ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਰਾਤ ਹੋਣ ਤੱਕ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਹੀ ਕਾਇਮ ਰਹੇਗੀ, ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਨਵਾਬ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ l ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਇੱਕ ਭਾਰੀ ਮੀਂਹ ਵਾਲਾ ਤੂਫਾਨ ਆਇਆ l ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਸਲੇ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਤਰਪਾਲਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਨਵਾਬ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਹੀਂ ਵਰਤੀ l ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਾਰੂਦ ਭਿੱਜ ਗਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੋਲਾਬਰੀ ਦੀ ਦਰ ਘੱਟ ਗਈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕਲਾਈਵ ਦੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਕੀਤੀ l ਜਿਉਂ ਹੀ ਮੀਂਹ ਘਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਮੀਰ ਮਦਨ ਖਾਨ, ਇਹ ਮੰਨ ਕੇ ਕਿ ਬਰਤਾਨਵੀ ਤੋਪਾਂ ਨੂੰ ਬਾਰਿਸ਼ ਨੇ ਬੇਅਸਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਘੋੜਸਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹਮਲੇ ਲਈ ਲੈ ਗਿਆ l ਤਾਂ ਵੀ, ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਇਸ ਹਮਲੇ ਦਾ ਭਾਰੀ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਨਾਲ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ, ਮੀਰ ਮਦਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਨਾਲ ਜ਼ਖਮੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ। <ref>Orme, p. 175</ref><ref>Malleson, pp. 61–62</ref>{{sfn|Harrington|1994|pp=66-68}}{{sfn|Stanhope|1853|pp=343-344}} ਉਸ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਸੇਵਾਦਾਰਾਂ ਅਤੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸਿਰਾਜ ਭਾਰੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਤੰਬੂ ਵਿੱਚ ਰਿਹਾ l ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਮੀਰ ਮਦਨ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਬਹੁਤ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਨਾਲ ਸੁਲ੍ਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਆਪਣੀ ਪੱਗ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਰੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਇਸਦੀ ਲਾਜ ਰੱਖਣ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ। ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇਣ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਤੁਰੰਤ ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਕਲਾਈਵ ਨੂੰ ਭੇਜਿਆ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ। ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਦੇ ਨਵਾਬ ਦੇ ਤੰਬੂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਏ ਦੁਰਲਭ ਨੇ ਸਿਰਾਜ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਮੋਰਚਿਆਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਵਾਪਸ ਲੈਣ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਲੜਾਈ ਆਪਣੇ ਜਰਨੈਲਾਂ ਉੱਪਰ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਪਰਤ ਜਾਵੇ। ਸਿਰਾਜ ਨੇ ਇਸ ਸਲਾਹ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੋਹਨ ਲਾਲ ਦੇ ਅਧੀਨ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਮੋਰਚਿਆਂ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ l ਫਿਰ ਉਹ ਉੱਠ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ 2,000 ਘੋੜਸਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਿਆ l <ref>Orme, pp. 175–177</ref>{{sfn|Harrington|1994|pp=68-69}}<ref>Malleson, pp. 62–63</ref>{{sfn|Stanhope|1853|p=344}} === ਯੁੱਧ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਦੀ ਪੈਂਤੜੇਬਾਜ਼ੀ === ਲਗਭਗ 14:00 ਵਜੇ, ਨਵਾਬ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਤੋਪਬੰਦੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸੈਂਟ ਫਰਾਇਸ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇ ਛੱਡ ਕੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਆਪਣੇ ਮੋਰਚਿਆਂ ਵੱਲ ਮੁੜਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ l  ਨਵਾਬ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਿਸ ਜਾਂਦੇ ਵੇਖ, ਮੇਜਰ ਕਿਲਪੈਟ੍ਰਿਕ, ਜੋ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਇੰਚਾਰਜ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਲਾਈਵ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲਾਜ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਨੇ ਇਸ ਮੌਕੇ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਣ ਫ਼ੌਜ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਧੀਆ ਸਮਝਿਆ ਤਾਂ ਕਿ ਸੈਂਟ ਫਰਾਇਸ ਦੇ  ਮੋਰਚੇ ਨੂੰ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕੇ l ਕਲਾਈਵ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਇਰਾਦੇ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ   ਇੱਕ ਅਧਿਕਾਰੀ ਭੇਜ ਕੇ, ਉਸਨੇ 39ਵੀਂ ਰੈਜੀਮੈਂਟ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਤੇ ਦੋ ਫੀਲਡ ਟੁਕੜੀਆਂ ਲਈਆਂ ਅਤੇ ਸੇਂਟ ਫਰਾਇਸ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ਵੱਲ ਵਧ ਗਿਆ l ਜਦੋਂ ਕਲਾਈਵ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਮਿਲਿਆ, ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਟੁਕੜੀ ਵੱਲ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਿਲਪੈਟ੍ਰਿਕ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਆਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਸਦੇ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਤਾੜਨਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਬਗੀਚੇ ਤੋਂ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ l  ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਫਿਰ ਸੇਂਟ ਫ਼ਰਾਇਸ ਦੇ ਮੋਰਚੇ ਵਿਰੁੱਧ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਜੋ ਮੋਰਚਾ 15:00 ਵਜੇ ਫਤੇਹ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਤੋਪਖਾਨਾ ਅਗਲੀ ਕਾਰਵਾਈ ਲਈ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਗੜੀ ਵੱਲ ਪਿੱਛੇ ਚਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ l {{sfn|Stanhope|1853|p=344}}{{sfn|Harrington|1994|p=70}}<ref>Malleson, pp. 63–65</ref><ref>Orme, pp. 175–176</ref> ਜਿਉਂ ਹੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜ ਵੱਡੇ ਤਲਾਬ ਵੱਲ ਵਧੀ, ਉਸਨੇ ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਨਵਾਬ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਦਾ  ਖੱਬਾ ਹਿੱਸਾ ਬਾਕੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ l ਜਦੋਂ ਇਸ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦਾ ਪਿਛਲਾ ਹਿੱਸਾ ਬਗੀਚੇ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਇੱਕ ਲਾਈਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਗਾ ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਇਹ ਖੱਬੇ ਮੁੜਿਆ ਅਤੇ ਬਗੀਚੇ ਵੱਲ ਵਧਿਆ l ਕਲਾਈਵ, ਜੋ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਦੀ ਟੁਕੜੀ ਸੀ, ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇਸ ਟੁਕੜੀ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਉਸਦਾ ਸਮਾਨ ਅਤੇ ਸਟੋਰ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕੈਪਟਨ ਗ੍ਰਾਂਟ ਅਤੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਰਮਬੋਲਡ ਦੇ ਅਧੀਨ ਤਿੰਨ ਪਲਟੂਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਵੈਸੇਵਕ, ਜੌਨ ਜੋਹਨਸਟੋਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਇੱਕ ਫੀਲਡ ਪੀਸ ਭੇਜਿਆ, ਤਾਂ ਜੋ ਨਵਾਬ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਦਾ ਅੱਗੇ ਵਧਣਾ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕੇ l ਫੀਲਡ ਪੀਸ ਦੀ ਅੱਗ ਨੇ ਟੁਕੜੀ ਦੇ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ,ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਨਵਾਬ ਦੀ ਬਾਕੀ ਫ਼ੌਜ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਰਹੀ। <ref>Orme, p. 176</ref><ref>Malleson, p. 65</ref>{{sfn|Harrington|1994|p=75}} ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੀਲਡ ਟੁਕੜੀਆਂ ਨੇ ਵੱਡੇ ਤਲਾਬ ਦੇ ਟਿੱਲੇ ਤੋਂ ਨਵਾਬ ਦੇ ਡੇਰੇ 'ਤੇ ਤੋਪਾਂ ਚਲਾਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ l ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਨਵਾਬ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਅਤੇ ਤੋਪਖਾਨਾ ਮੋਰਚੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਲੱਗੇ l ਕਲਾਈਵ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅੱਧੀ ਫ਼ੌਜ ਅਤੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਤਲਾਅ ਵੱਲ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਅੱਧਾ ਇਸ ਦੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ 200 ਗਜ਼ (180 ਮੀਟਰ) ਦੀ ਉਚਾਈ ਵਾਲੀ ਜ਼ਮੀਨ ਵੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਨੇੜੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਭੰਬਲਭੂਸੇ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਕੇ ਵਧੇਰੇ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਮੋਰਚੇ ਤੇ ਬੰਬਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ l ਨਵਾਬ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੇ ਗੜੀ  ਦੇ ਪੂਰਬ ਵੱਲ ਪਹਾੜੀ ਉੱਤੇ ਛੇਕਾਂ, ਖੱਡਿਆਂ, ਖੋਖਿਆਂ ਅਤੇ ਝਾੜੀਆਂ ਤੋਂ  ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸੇਂਟ ਫਰੇਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੀ ਗੋਲਬਾਰੀ ਨੂੰ ਗੜੀ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ l ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਾ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫੀਲਡ ਟੁਕੜੀਆਂ ਨੇ ਪਿੱਛੇ ਧੱਕ ਦਿੱਤਾ l ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਫ਼ੌਜ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮੌਤਾਂ ਇਸੇ ਹੀ ਪੜਾਅ ਤੇ ਹੋਇਆਂ l {{sfn|Harrington|1994|pp=75-76}}<ref>Orme, pp. 176–177</ref><ref>Malleson, pp. 66–67</ref> ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ 23 ਜੂਨ ਦੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਕੌਂਸਲ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਜਿੱਥੇ ਕੁਝ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅੱਗੇ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ, ਕੁਝ ਨੇ ਯੁੱਧ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਕੁਝ ਨੇ ਉਸਦੇ ਪਲਾਇਣ ਨੂੰ ਲੰਮਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ l 24 ਜੂਨ ਨੂੰ 22:00 ਵਜੇ, ਸਿਰਾਜ ਭੇਸ ਬਦਲ ਕੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਕੀਮਤੀ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨਾਲ ਇੱਕ ਕਿਸ਼ਤੀ 'ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋਕੇ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਭੱਜ ਗਿਆ l ਉਸਦਾ ਇਰਾਦਾ ਜੀਨ ਲਾਅ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਪਟਨਾ ਭੱਜਣਾ ਸੀ l 24 ਜੂਨ ਦੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ, ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਨੇ ਸਿਰਾਜ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਦਿਆਂ ਕਈ ਪਾਰਟੀਆਂ ਭੇਜੀਆਂ। 2 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ, ਸਿਰਾਜ ਰਾਜਮਹਿਲ ਪਹੁੰਚਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਉਜਾੜ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਪਨਾਹ ਲਈ ਪਰੰਤੂ ਛੇਤੀ ਹੀ ਸਥਾਨਕ ਫੌਜੀ ਗਵਰਨਰ, ਮੀਰ ਜਾਫਰ ਦੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਸਿਰਾਜ ਨੇ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਸੀ,  ਦੁਆਰਾ ਇਹ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ l ਉਸ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਮੀਰ ਜਾਫ਼ਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕੌਂਸਲ ਦੁਆਰਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਮੀਰ ਜਾਫ਼ਰ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਮੀਰਨ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਸੇ ਰਾਤ ਸਿਰਾਜ ਦਾ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਅਗਲੀ ਸਵੇਰ ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਪਰੇਡ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਅਲੀਵਰਦੀ ਖਾਨ ਦੀ ਕਬਰ ਤੇ ਦਫਨਾਇਆ ਗਿਆ। [111] [112] [113] [[ਤਸਵੀਰ:9_(Plassey)_Battery_RA.jpeg|thumb|[[9 (Plassey) Battery Royal Artillery]] of the [[British Military]].]] ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} {{ਅਧਾਰ}} 3b6whxgfthaultzjgo2zow22tl9w5mh 0 28128 776365 733793 2024-12-13T13:43:18Z Harchand Bhinder 3793 /* ਸੰਪਾਦਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ */ ਵਿਆਕਰਨ ਸਹੀ ਕੀਤੀ 776365 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ | image = | image_size = 220px | caption = | birth_date = {{birth date|1928|3|19|df=y}} | birth_place = ਪਿੰਡ [[ਕਸੇਲ]], ਜਿਲ੍ਹਾ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]], ਭਾਰਤੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ|ਪੰਜਾਬ]] | death_date = {{death date and age|2019|4|14|1928|3|19|df=y}} | death_place = | occupation = | language = [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] | nationality = | ethnicity = [[ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ|ਪੰਜਾਬੀ]] | education = | alma_mater = | period = | genre = | occupation = ਕਵੀ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਅਨੁਵਾਦਕ | subject = | movement = | notableworks = | spouse = | relatives = ਪਿਤਾ ਸ. ਗੰਗਾ ਸਿੰਘ <br> ਮਾਤਾ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ | influences = | influenced = | awards = ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਰਤਨ | website = |portaldisp = }} '''ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ''' ([[19 ਮਾਰਚ]] [[1928]] - 14 ਅਪਰੈਲ 2019) ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਇਤਹਾਸਕਾਰ ਸਨ। 36 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ([[1964]]) ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਿਗਾਹ ਚਲੀ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਧਿਆਪਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਦਾ ਅਤੇ ਲੇਖਣੀ ਦਾ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਜੋਸ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰਖਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕੱਲੇ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਹੀ 25 ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹਨ।<ref>[http://www.tribuneindia.com/2003/20030324/ldh1.htm#10 A visionary scholar]</ref> ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਾਵਿ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਕਸੇਲ ਨੇ ਨਾਟਕਕਾਰ ਸਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੰਦਾ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਉਲਥਾਉਣ ਦਾ ਵੱਡਾ ਕਾਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |url=http://dailyaashiana.com/newspaper/2012/02/27/%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%80-%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%A4-%E0%A8%A6%E0%A9%87-%E0%A8%B0%E0%A9%8C%E0%A8%B6%E0%A8%A8-%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A8%A4%E0%A8%BE/ |title=ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਰੌਸ਼ਨ ਸਿਤਾਰੇ ਪ੍ਰੋ.ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ........... |access-date=2013-11-28 |archive-date=2012-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121222024848/http://dailyaashiana.com/newspaper/2012/02/27/%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC%E0%A9%80-%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%B9%E0%A8%BF%E0%A8%A4-%E0%A8%A6%E0%A9%87-%E0%A8%B0%E0%A9%8C%E0%A8%B6%E0%A8%A8-%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A8%A4%E0%A8%BE/ |dead-url=yes }}</ref> 1968 ਵਿੱਚ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ [[ਜਾਹਨ ਮਿਲਟਨ|ਮਿਲਟਨ]] ਕਿਹਾ।<ref>{{cite news| title = ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮਿਲਟਨ ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ|url = http://punjabitribuneonline.com/2015/07/%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%AC-%E0%A8%A6%E0%A8%BE-%E0%A8%AE%E0%A8%BF%E0%A8%B2%E0%A8%9F%E0%A8%A8-%E0%A8%95%E0%A8%BF%E0%A8%B0%E0%A8%AA%E0%A8%BE%E0%A8%B2-%E0%A8%B8%E0%A8%BF%E0%A9%B0/|accessdate =12 ਜੁਲਾਈ 2015}}</ref>ਉਸਨੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਿਰਮੌਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਰਤਨ ਨਾਲ ਵੀ ਸਨਮਾਨਿਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।<ref>[http://punjabitribuneonline.com/2015/09/%E0%A8%95%E0%A8%B8%E0%A9%87%E0%A8%B2-%E0%A8%85%E0%A9%8C%E0%A8%B2%E0%A8%96-%E0%A8%A4%E0%A9%87-%E0%A8%A4%E0%A8%B8%E0%A8%A8%E0%A9%80%E0%A8%AE-%E0%A8%AC%E0%A8%A3%E0%A9%87-%E0%A8%AA%E0%A9%B0%E0%A8%9C/ ਕਸੇਲ, ਅੌਲਖ ਤੇ ਤਸਨੀਮ ਬਣੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਰਤਨ, ਪੰਜਾਬੀ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ, 30 ਦਸੰਬਰ 2015]</ref> ==ਜੀਵਨ== '''ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ''' ਕਸੇਲ ਦਾ ਜਨਮ [[19 ਮਾਰਚ]] [[1928]] ਨੂੰ ਪਿੰਡ [[ਕਸੇਲ]] ਜਿਲ੍ਹਾ [[ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਵਿਖੇ ਪਿਤਾ ਸ. ਗੰਗਾ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਮਹਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ==ਕਿੱਤਾ== ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ [[ਲਾਇਲਪੁਰ ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ]] [[ਜਲੰਧਰ]] ਵਿੱਚ [[1951]]-[[1952]] ਪੰਜਾਬੀ ਲੈਕਚਰਾਰ ਰਹੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਰਾਮਗੜੀਆ ਕਾਲਜ]] [[ਫਗਵਾੜਾ]] ਵਿਖੇ [[1952]]-[[1953]] ਲੈਕਚਰਾਰ ਰਹੇ। ਫਿਰ [[ਸਰਕਾਰੀ ਬਰਜਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ]] [[ਫਰੀਦਕੋਟ]] ਵਿਖੇ [[1953]]-[[1954]] ਤੱਕ ਅਧਿਆਪਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਸੇਲ ਨੇ [[ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ਼]] [[ਗੁਰਦਸਪੂਰ]] ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਲਜ [[ਲੁਧਿਆਣਾ]] ਵਿਖੇ [[1954]]-[[1968]] ਤੱਕ ਲੈਕਚਰਾਰ ਰਹੇ। [[1968-1975]] ਵਿੱਚ ਕਸੇਲ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਖੋਜਕਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ [[ਸਰਕਾਰੀ ਮਹਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ]] [[ਪਟਿਆਲਾ]] ਵਿਖੇ [[1975]]-[[1988]] ਤੱਕ ਲੈਕਚਰਾਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋਏ। ==ਲਿਖਤਾਂ== * [[ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਰੂਪ]] *[[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਤੇ ਵਿਕਾਸ]]' *[[ਵਾਰਡ ਨੰ. 10]] (ਆਤਮਕਥਾ ਅਧਾਰਿਤ ਨਾਵਲ) *[[ਪੁਸ਼ਪਬਨ]] (ਆਤਮਕਥਾ ਅਧਾਰਿਤ ਨਾਵਲ) *[[ਚੰਡੀ ਦੀ ਵਾਰ ਸਟੀਕ]] *[[ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼]] *[[ਪੰਜਾਬੀ ਗੱਦਕਾਰ]] *[[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] ([[1947]]-[[1960]]) *[[ਛੱਤੀ ਅਮ੍ਰਿਤ]] (ਕਵਿਤਾ) *[[ਇੰਦਰ ਧਨੁਸ਼]] (ਨਿਬੰਧ ਸੰਗ੍ਰਹਿ) *[[ਆਦਰਸ਼ ਸਕੂਲ]] ([[ਲਘੂ ਨਾਵਲ]]) *[[ਆਦਰਸ਼ ਬੱਚਾ]] ([[ਲਘੂ ਨਾਵਲ]]) *[[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ]] *[[ਆਧੁਨਿਕ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਵਿਕਾਸ]] *[[ਸ਼ਬਦਾਰਥ ਬਾਣੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ]] *[[ਨਾਮਦੇਵ- ਜੀਵਨ ਤੇ ਦਰਸ਼ਨ]] *[[ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਸਾਹਿਤਕਾਰ]] *[[ਬਾਬਾ ਫਰੀਦ ਦੀ ਸਾਹਿਤਿਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ]] *[[ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸਾਹਿਤਿਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ]] *[[ਅਨੀਲਕਾ-ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] *[[ਗੀਤ ਗੋਬਿੰਦ- ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] *[[ਅਲਿਫ਼ ਅੱਖਰ- ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] *[[ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] *[[ਲਾਲਾ ਕਿਰਪਾ ਸਾਗਰ]] *[[ਰਾਜ ਹੰਸ]] (ਜੀਵਨੀ-ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ) *[[ਜੈਸਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਸੁਣੀਦਾ]] (ਪ੍ਰਬੰਧ-ਕਾਵਿ) *[[ਚਾਲੀਸਾ- ਸ਼੍ਰੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜਗਜੀਤ ਸਿੰਘ]] *[[ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਟੈਗੋਰ- ਪ੍ਰੋ. ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] *[[ਗੁਰੂ ਸ਼ਬਦ ਵਿਸਮਾਦ ਬੋਧ- ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] *[[ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ ਕਵਿਤਾ- ਸੰਖੇਪ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ]] *[[ਕਿਰਪਾਲ ਸਿੰਘ ਕਸੇਲ ਅਭਿਨੰਦਨ ਗ੍ਰੰਥ]] *[[ਪੋਣੀ ਸਦੀ ਦਾ ਸਫ਼ਰ (ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ)]] *[[ਕਲਮ ਦੀ ਨੋਕ ਤੋਂ- ਮੇਰੀ ਸਾਹਿਤਿਕ ਯਾਤਰਾ]] '''ਮੋਟੀ ਲਿਖਤ''' ==ਸੰਪਾਦਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ== *[[ਹਿਮਾਲਿਆ ਦੀ ਵਾਰ- ਹਰਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਰੂਪ]] *[[ਕਾਵਿ ਸਾਗਰ]] *[[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ]] (ਭਾਗ- 1 ਅਤੇ 2) *[[ਜੰਗਨਾਮਾ ਸਿੰਘਾ ਤੇ ਫਿਰੰਗੀਆਂ]]- [[ਸ਼ਾਹ ਮੁਹਮੰਦ]] *[[ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ]] ਦੀ ਕਵਿਤਾ *[[ਤੂੰਬੀ ਦੀ ਤਾਰ- ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਜੱਟ]](ਕਵਿਤਾ) *ਤੂੰਬੀ ਦੀ ਪੁਕਾਰ - [[ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਜੱਟ]] (ਕਵਿਤਾ) *[[ਝੂਲਦਾ ਰਹੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਗੁਰੂ ਦਾ - ਲਾਲ ਚੰਦ ਯਮਲਾ ਚੰਦ]] (ਕਵਿਤਾ) ==ਅਨੁਵਾਦਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ== *[[ਆਤਮਾ ਦੀ ਕਵਿਤਾ]] (ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਉਲਥਾ) *[[ਰਾਜਨੀਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਮੁਢੱਲੇ ਸਿਧਾਂਤ -ਪ੍ਰੋ ਵਰਿਆਮ ਸਿੰਘ]] *[[ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ - ਨਿਤਿਆ ਨੰਦ ਪਟੇਲ]] *[[ਟੈਗੋਰ ਦੇ ਚੋਣਵੇ ਪ੍ਰਬੰਧ]] *[[ਅਨੰਤ ਦਰਸ਼ਨ - ਆਰ. ਡਬਲਿਊ. ਫਰਾਇਨ]] *[[ਤਿੰਨ ਭੈਣਾਂ]] (ਨਾਟਕ-ਚੈਖਵ) *[[ਪੂਰਬੀ ਕਵਿਤਾ ਦੀ ਆਤਮਾ - ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] *[[ਸਵਾਮੀ ਰਾਮ ਤੀਰਥ ਦੀ ਜੀਵਨ ਕਥਾ -ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] *[[ਦਸ ਗੁਰੂ ਦਰਸ਼ਨ -ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] *[[ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਆਤਮਾ]] (ਤਿੰਨ ਭਾਗ ਸਯੁੰਕਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ - ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ) *[[ਵਾਲਟ ਵਿਟਮੈਨ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਸਰੋਤ - ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] *[[ਗੁਰੂ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ - ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ]] ==ਰੂਪਾਂਤਰਿਤ ਪੁਸਤਕਾਂ== *[[ਤ੍ਰਿੰਝਣ ਸਖੀਆਂ]] (ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ - ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਵਿ) *[[ਮਾਲਾ ਮਣਕੇ]] (ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ -ਕਾਵਿ) *[[ਗੱਦ ਕਾਵਿ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਖਰੀਆਂ]] *[[ਅਰਸ਼ੀ ਲਾੜੀ]] (ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ -ਕਾਵਿ) *[[ਜਗਦੀਆਂ ਜੋਤਾਂ]] (ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ -ਕਾਵਿ) *[[ਚਰਨ ਛੁਹ - ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਵਿ]] *[[ਲੋਢ਼ੇ ਪਹਿਰ ਦਾ ਆਤਮ ਚਿੰਤਨ - ਪੰਜਾਬੀ ਕਾਵਿ ਰੂਪਾਂਤਰਨ]] *[[ਪੰਜਾਬ ਜਿਉਂਦਾ ਗੁਰਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ]] (ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ -ਕਾਵਿ) *[[ਕਰਨਾ ਖਿੜਿਆ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ]] (ਪ੍ਰੋ ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ -ਕਾਵਿ) ==ਸਨਮਾਨ== *[[1968]] [[ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਭਾਗ ਪੰਜਾਬ]] ਵਲੋਂ [[ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰ]] ਪੁਰਸਕਾਰ *[[1973]] ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਮੀਖਿਆ ਬੋਰਡ ਜਲੰਧਰ ਵਲੋਂ '''ਰਾਜਹੰਸ''' ਲਈ ਪੁਰਸਕਾਰ *[[1981]] ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਸਮੀਖਿਆ ਬੋਰਡ ਜਲੰਧਰ ਵਲੋਂ ਸਾਹਿਤ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਪੁਰਸਕਾਰ *[[1980]]-[[1981]] ਪੰਜਾਬ ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਕਲਾ ਮੰਚ ਵਲੋਂ ਪਹਿਲਾ ਪੁਰਸਕਾਰ *[[1988]] ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ਼-ਦ ਬਲਾਇੰਡ ਵਲੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਪੁਰਸਕਾਰ *[[1990]] ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਧਾਲੀਵਾਲ ਪੁਰਸਕਾਰ [[ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਕੈਡਮੀ]] [[ਲੁਧਿਆਣਾ]] ਵਲੋਂ *[[1993]] ਲਾਈਫ਼ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਇਨਾਮ [[ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ]] [[ਪਟਿਆਲਾ]] ਵਲੋਂ *[[2003]] ਅਭਿਨੰਦਨ ਸਮਿਤੀ ਵਲੋਂ ਸਨਮਾਨਿਤ ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ-ਭਾਸ਼ਾ ਲੇਖਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1928]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ]] ojvi18mxv274bvdha5g1lrwdzmv8lrj 1 31708 776501 160286 2024-12-14T10:57:22Z Kandarpajit Kallol 5971 /* ਆਸਾਮੀ ਨਵੀਂ ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ */ ਨਵਾਂ ਭਾਗ 776501 wikitext text/x-wiki {{ਚਰਚਾ ਸਿਰਲੇਖ}} == ਆਸਾਮੀ ਨਵੀਂ ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ == ਮੈਂ ਅਸਾਮ ਤੋਂ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਸਾਡੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਨਾਂ "ਅਸਮੀਯਾ" ਹੈ। "ਆਸਾਮੀ" ਜਾਂ "ਅਸਾਮੀ" ਨਹੀਂ। ਸਾਡੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ "ਆਸਾਮੀ" ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਪਰਾਧੀ ਵਿਅਕਤੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ Assamese ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ "ਅਸਮੀਯਾ" ਜਾਂ "ਅਸਮਿਯਾ" ਵਜੋਂ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਤੁਹਾਡਾ ਧੰਨਵਾਦ. ~ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Kandarpajit Kallol|Kandarpajit Kallol]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Kandarpajit Kallol|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 10:57, 14 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) 9ynk616su5g2lq3g6n9o3agzsid1ma2 776504 776501 2024-12-14T10:59:03Z Kandarpajit Kallol 5971 Kandarpajit Kallol ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਨੂੰ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: Misspelled title: Details in talk page 776501 wikitext text/x-wiki {{ਚਰਚਾ ਸਿਰਲੇਖ}} == ਆਸਾਮੀ ਨਵੀਂ ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ == ਮੈਂ ਅਸਾਮ ਤੋਂ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਸਾਡੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਨਾਂ "ਅਸਮੀਯਾ" ਹੈ। "ਆਸਾਮੀ" ਜਾਂ "ਅਸਾਮੀ" ਨਹੀਂ। ਸਾਡੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ "ਆਸਾਮੀ" ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਪਰਾਧੀ ਵਿਅਕਤੀ। ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ Assamese ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ "ਅਸਮੀਯਾ" ਜਾਂ "ਅਸਮਿਯਾ" ਵਜੋਂ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਤੁਹਾਡਾ ਧੰਨਵਾਦ. ~ [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Kandarpajit Kallol|Kandarpajit Kallol]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Kandarpajit Kallol|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 10:57, 14 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) 9ynk616su5g2lq3g6n9o3agzsid1ma2 1 58870 776440 231294 2024-12-14T04:32:14Z 2401:4900:5C75:F44D:F6AA:ADFD:5CC4:4336 /* ਪਹਾੜਾ ਸਿੰਘ */ ਨਵਾਂ ਭਾਗ 776440 wikitext text/x-wiki {{talkheader}} == ਪਹਾੜਾ ਸਿੰਘ == ਪਹਾੜਾ ਸਿੰਘ [[ਖ਼ਾਸ:ਯੋਗਦਾਨ/2401:4900:5C75:F44D:F6AA:ADFD:5CC4:4336|2401:4900:5C75:F44D:F6AA:ADFD:5CC4:4336]] 04:32, 14 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) ktzss0hmck3t56kj0ar0mj07f7vfms5 0 86741 776414 762935 2024-12-14T03:12:19Z Charan Gill 4603 added [[Category:ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] using [[WP:HC|HotCat]] 776414 wikitext text/x-wiki {{Infobox language |name=ਸੌਗਦੀਆਈ |nativename={{MongolUnicode|ᠰᠤᠬᠳᠢᠠᠤ}} (swγδyʼw) |state=[[ਸੌਗਦੀਆ]] |region=[[ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਆ]], [[ਚੀਨ]] |era=100 BCE – 1000 CE |ref=linglist |speakers2= ਆਧੁਨਿਕ [[ਯਘਨੋਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਯਘਨੋਬੀ]] ਭਾਸ਼ਾ 'ਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਈ |familycolor=ਹਿੰਦ-ਯੂਰਪੀ |fam2=[[ਹਿੰਦ-ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਹਿੰਦ-ਇਰਾਨੀ]] |fam3=[[ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਇਰਾਨੀ]] |fam4=[[ਪੂਰਬ-ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੂਰਬੀ]]?<ref name="Gernet1996">{{cite book|author=Jacques Gernet|title=A History of Chinese Civilization|url=https://books.google.co.uk/books?id=jqb7L-pKCV8C&pg=PA282#v=onepage&q&f=false|date=31 May 1996|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-49781-7|pages=282–}}</ref> |fam5=ਉੱਤਰੀ |script=[[ਸੌਗਦੀਆਈ ਵਰਣਮਾਲਾ]]<br/>[[ਸਿਰਿਆਈ ਵਰਣਮਾਲਾ]]<ref name="LaetHerrmann1996">{{cite book|author1=Sigfried J. de Laet|author2=Joachim Herrmann|title=History of Humanity: From the seventh century B.C. to the seventh century A.D.|url=https://books.google.com/books?id=WGUz01yBumEC&pg=PA467&lpg=PA467&dq=afshin+sogdian&source=bl&ots=fnFtMyDEx8&sig=4-tNWX8tvUW0MDeOHFv1pooGMDU&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjwpp_bvO3OAhWLXB4KHRoCBz4Q6AEIHjAA#v=onepage&q=afshin%20sogdian&f=false|date=1 ਜਨਵਰੀ 1996|publisher=ਯੂਨੈਸਕੋ|isbn=978-92-3-102812-0|pages=467–}}</ref><br/>[[Manichaean alphabet]] |iso2=sog |iso3=sog |glotto=sogd1245 |glottorefname=Sogdian }} [[File:Sogdian text Manichaean letter.jpg|thumb|Sogdian text from a Manichaean [[creditor]] letter from around 9th to 13th century|350px]] [[Image:Manicheans.jpg|thumb|250px|[[Manichaeism|Manichaean]] priests writing Sogdian manuscripts, in [[Gaochang|Khocho]], [[Tarim Basin]], ca. 8th/9th century AD]] [[File:Sogdian-fragment-ca. 700 AD.jpg|thumb|Fragment of a Sogdian silk [[brocade]], ca. 700 AD|upright]] [[File:BezeklikSogdianMerchants.jpg|thumb|Sogdians donors to the Buddha (fresco, with detail), [[Bezeklik]], eastern [[Tarim Basin]], China, 8th century.]] [[File:Westerner on a camel.jpg|thumb|200px|A [[Tang Dynasty]] [[Chinese ceramic]] statuette of a Sogdian merchant riding on a [[Bactrian camel]]]] '''ਸੌਗਦੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ''' ਇੱਕ ਪੂਰਬ [[ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ|ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਸੌਗਦੀਆ ਖੇਤਰ, ਅਜੋਕੇ [[ਉਜ਼ਬੇਕੀਸਤਾਨ]] ਤੇ [[ਤਾਜੀਕਿਸਤਾਨ]] (ਰਾਜਧਾਨੀ: [[ਸਮਰਕੰਦ]]; ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹਿਰ: [[ਪੰਜਾਕੰਦ]], ਫ਼ੇਰਗ਼ਾਨਾ, [[ਖੁਜੰਡ]] ਅਤੇ [[ਬੁਖ਼ਾਰਾ]]), ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੁਰਾਤਨ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਸੌਗਦੀਆਈ ਪ੍ਰਾਵਸੀਆਂ ਕਾਰਨ ਉੱਥੇ ਵੀ ਇਹ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸੌਗਦੀਆਈ ਮੱਧ ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬੈਕਟ੍ਰੇਨ, ਖੋਤਾਨੀ ਸਾਕਾ, ਮੱਧ ਫ਼ਾਰਸੀ ਤੇ ਪਾਰਥੀਆਈ ਸਮੇਤ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵੱਡਾ ਸਾਹਿਤਕ ਭੰਡਾਰ ਹੈ। ਸੌਗਦੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਤੇ ਇਹ Sprachbund ਨਾਲੋਂ ਜਨੈਟਿਕ ਵਧੇਰੇ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। {{citation needed}} ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸੰਸਕਰਣ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਪੱਕੇ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ ਪ੍ਰੰਤੂ ਪੁਰਾਤਨ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਸੌਗਦੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ ਹੋਣ ਦੇ ਪ੍ਰਮਾਣ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਤੇ ਇਹ ਆਰਕਮੈਨਿਡ ਸਾਮਰਾਜ (559-323 ਈਃ ਪੂਃ) ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹਨ। ==ਇਤਿਹਾਸ== ਤੰਗ ਚੀਨ ਦੌਰਾਨ ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ [[ਸਿਲਕ ਮਾਰਗ]] ਦੀ ਮੁੱਖ ਬੋਲੀ ਸੌਗਦੀਆ ਭਾਸ਼ਾ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਨੇ ਚੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਤੋਂ ਕਈ ਸ਼ਬਦ ਉਧਾਰ ਲੈ ਲਏ ਸਨ। ਅੱਠਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਸੌਗਦੀਆ ਵਾਸੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਮੁਸਲਿਮ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਆਰਥਿਕ ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਮਹੱਤਵ ਕਾਫ਼ੀ ਵਧ ਗਿਆ। 8ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ [[ਉਸਤਰਾਸ਼ਨਾ]], ਸੌਗਦੀਆ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ, ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੌਗਦੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਇੱਕ ਉੱਪ-ਬੋਲੀ [[ਯਘਨੋਬੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ ਅਤੇ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੌਰਾਨ ਵੀ ਇਸਦੀ ਹੋਂਦ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਯਘਨੋਬੀ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ==ਸੌਗਦੀਆਈ ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਖੋਜ== ਚੀਨ ਦੇ [[ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੌਗਦੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਪੋਥੀਆਂ ਲੱਭਣ ਨਾਲ ਇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਸਬੰਧੀ ਖੋਜ-ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਉਤਸ਼ਾਹ ਮਿਲਿਆ। ਰਾਬਰਟ ਗਥਾਈਟ (ਪਹਿਲਾ ਬੋਧੀ-ਸੌਗਦੀਆਈ ਸਿੱਖਿਆਰਥੀ) ਅਤੇ [[ਪਾਲ ਪੈਲੀਅਟ]] (ਜੋ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੁਨਹੁਆਂਗ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸੌਗਦੀਆਈ ਸਮੱਗਰੀ ਲੱਭੀ) ਨੇ ਸੌਗਦੀਆਈ ਸਮੱਗਰੀ, ਜੋ ਕਿ ਪੈਲੀਅਟ ਨੇ ਖੋਜੀ ਸੀ, ਸਬੰਧੀ ਕਾਫੀ ਖੋਜਬੀਨ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਗਥਾਈਟ ਨੇ ਪੈਲੀਅਟ ਵੱਲੋਂ ਲੱਭੀ ਸੌਗਦੀਆਈ ਸਮੱਗਰੀ ਆਧਾਰਿਤ ਕਾਫੀ ਲੇਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਪਰ ਪਹਿਲੀ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ ਸਮੇਂ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਗੌਥੀਅਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਕੰਮ ਸੌਗਦੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਉਸਦੀ ਅਚਨਚੇਤ ਹੋਈ ਮੌਤ ਕਾਰਨ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕੰਮ ਏਮਾਈਲ ਬੈੱਨਵੈਨੀਸਤੇ ਵੱਲੋਂ ਸਿਰੇ ਚਾੜ੍ਹਿਆ ਗਿਆ।<ref name=Utz>Utz, David. (1978). ''Survey of Buddhist Sogdian studies.'' Tokyo: The Reiyukai Library.</ref> ==ਵਿਆਕਰਣ== ===ਨਾਂਵ=== ====Light stems==== {|class="wikitable" ! Case || masc. ''a''-stems || neut. ''a''-stems || fem. ''ā''-stems || masc. ''u''-stems || fem. ''ū''-stems || masc. ''ya''-stems || fem. ''yā''-stems || plural |- | nom. || -i || -u || -a, -e || -a || -a || -i || -yā || -ta, -īšt, -(y)a |- | voc. || -u || -u || -a || -i, -u || -ū || -iya || -yā || -te, -īšt(e), -(y)a |- | acc. || -u || -u || -u, -a || -u || -u || -(iy)ī || -yā(yī) || -tya, -īštī, -ān(u) |- | gen.-dat. || -ē || -yē || -ya || -(uy)ī || -uya || -(iy)ī || -yā(yī) || -tya, -īštī, -ān(u) |- | loc. || -ya || -ya || -ya || -(uy)ī || -uya || -(iy)ī || -yā(yī) || -tya, -īštī, -ān(u) |- | instr.-abl. || -a || -a || -ya || -(uy)ī || -uya || -(iy)ī || -yā(yī) || -tya, -īštī, -ān(u) |} ====Heavy stems==== {|class="wikitable" ! Case || masc. || fem. || plural |- | nom. || -Ø || -Ø || -t |- | voc. || -Ø, -a || -e || -te |- | acc. || -ī || -ī || -tī, -ān |- | gen.-dat. || -ī || -ī || -tī, -ān |- | loc. || -ī || -ī || -tī, -ān |- | instr.-abl. || -ī || -ī || -tī, -ān |} ====Contracted stems==== {|class="wikitable" ! Case || masc. ''aka''-stems || neut. ''aka''-stems || fem. ''ākā''-stems || pl. masc. || pl. fem. |- | nom. || -ē || (-ō), -ē || -ā || -ēt || -ēt, -āt |- | voc. || (-ā), -ē || (-ō), -ē || -ā || (-āte), -ēte || -ēte, -āte |- | acc. || (-ō), -ē || (-ō), -ē || -ē || -ētī, -ān || -ētī, -ātī |- | gen.-dat. || -ē || -ē || -ē || -ētī, -ān || -ētī, -ātī |- | loc. || -ē || -ē || -ē || -ētī, -ān || -ētī, -ātī |- | instr.-abl. || (-ā), -ē || (-ā), -ē || -ē || -ētī, -ān || -ētī, -ātī |} ===ਕਿਰਿਆ=== ====Present indicative==== {|class="wikitable" ! Person || Light stems || Heavy stems |- | 1st. sg. || -ām || -am |- | 2nd. sg. || -ē, (-Ø) || -Ø, -ē |- | 3rd. sg. || -ti || -t |- | 1st. pl. || -ēm(an) || -ēm(an) |- | 2nd. pl. || -θa, -ta || -θ(a), -t(a) |- | 3rd. pl. || -and || -and |} ====Imperfect indicative==== {|class="wikitable" ! Person || Light stems || Heavy stems |- | 1st. sg. || -u || -Ø, -u |- | 2nd. sg. || -i || -Ø, -i |- | 3rd. sg. || -a || -Ø |- | 1st. pl. || -ēm(u), -ēm(an) || -ēm(u), -ēm(an) |- | 2nd. pl. || -θa, -ta || -θ(a), -t(a) |- | 3rd. pl. || -and || -and |} ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ 2016]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] gr89cimnsfbj2tl9pmeywcyoj28l50v 0 94016 776463 773618 2024-12-14T05:52:19Z CommonsDelinker 156 Removing [[:c:File:Shivangi_Joshi_at_Screening.png|Shivangi_Joshi_at_Screening.png]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:P199|P199]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Shivangi Joshi at Screening.png|]]. 776463 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਸ਼ਿਵਾਂਗੀ ਜੋਸ਼ੀ | image = | image_size = | caption = | birth_date = <!-- Please cite a reliable source for date of birth --> | birth_place = | nationality = ਭਾਰਤੀ | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years active = 2013{{ndash}}ਵਰਤਮਾਨ }} '''ਸ਼ਿਵਾਂਗੀ ਜੋਸ਼ੀ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ ਜੋ ਵਧੇਰੇ ਕਰਕੇ ''ਬੇਗੁਸਰਾਈ''  ਵਿੱਚ ਪੂਨਮ ਅਤੇ ਨਾਟਕ ''ਬੇਇੰਤੇਹਾਂ'' ਵਿੱਚ ਆਯਤ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇਸਨੇ [[ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ]] ਉੱਪਰ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਨਾਟਕ ''ਯੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਯਾ ਕੈਹਲਾਤਾ ਹੈ '' ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਨਾਇਰਾ ਸਿੰਘਾਨਿਆ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ।<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Shivangi-Joshi-will-play-the-grown-up-Naira/articleshow/52075258.cms|title=Shivangi Joshi will play the grown-up Naira|date=May 3, 2016|work=[[Times of India]]}}</ref> == ਸ਼ੋਅ == * 2013-2014:"ਖੇਲਤੀ ਹੈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਆਂਖ ਮਿਚੋਲੀ" ਬਤੌਰ ਨਿਸ਼ਾ * 2013-2014: ''ਬੇਇੰਤੇਹਾਂ" ਬਤੌਰ ਤੇ ਆਯਤ ਗ਼ੁਲਾਮ ਹੈਦਰ / ਆਯਤ ਰਿਜ਼ਵਾਨ ਮਲਿਕ'' * 2014: "ਲਵ ਬਾਏ ਚਾਂਸ ਬਤੌਰ ਵਿਸ਼ੀ * 2015-2016: ''ਬੇਗੁਸਰਾਈ''  ਬਤੌਰ ਪੂਨਮ ਲਖਨ ਠਾਕੁਰ * 2016: ''ਬਾਕਸ ਕ੍ਰਿਕਟ ਲੀਗ'' (ਸੀਜ਼ਨ 2) ਬਤੌਰ ਸ਼ਿਵਾਂਗੀ * 2016: "ਯੇ ਹੈ ਆਸ਼ਿਕੀ" ਬਤੌਰ ਮੀਰਾ * 2016: "ਪਿਆਰ ਤੁਨੇ ਕਯਾ ਕਿਯਾ(ਟੀ ਸੀਰੀਜ਼) ਬਤੌਰ ਜਯੋਤੀ * 2016-ਪੇਸ਼: ''ਯੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਯਾ ਕੈਹਲਾਤਾ ਹੈ''  ਬਤੌਰ ਨਾਇਰਾ ਕਾਰਤਿਕ ਗੋਇਨਕਾ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1998]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] skg0sefnlbyqjw3eozeg8o780zz8xfj 776541 776463 2024-12-14T11:38:17Z 2407:1400:AA0C:B818:CEC:8534:9EFB:65BD 776541 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਸ਼ਿਵਾਂਗੀ ਜੋਸ਼ੀ | image = Shivangi Joshi.png | image_size = | caption = | birth_date = <!-- Please cite a reliable source for date of birth --> | birth_place = | nationality = ਭਾਰਤੀ | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years active = 2013{{ndash}}ਵਰਤਮਾਨ }} '''ਸ਼ਿਵਾਂਗੀ ਜੋਸ਼ੀ''' ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ ਜੋ ਵਧੇਰੇ ਕਰਕੇ ''ਬੇਗੁਸਰਾਈ''  ਵਿੱਚ ਪੂਨਮ ਅਤੇ ਨਾਟਕ ''ਬੇਇੰਤੇਹਾਂ'' ਵਿੱਚ ਆਯਤ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ। ਇਸਨੇ [[ਸਟਾਰ ਪਲੱਸ]] ਉੱਪਰ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਨਾਟਕ ''ਯੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਯਾ ਕੈਹਲਾਤਾ ਹੈ '' ਵਿੱਚ ਬਤੌਰ ਨਾਇਰਾ ਸਿੰਘਾਨਿਆ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ।<ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/tv/news/hindi/Shivangi-Joshi-will-play-the-grown-up-Naira/articleshow/52075258.cms|title=Shivangi Joshi will play the grown-up Naira|date=May 3, 2016|work=[[Times of India]]}}</ref> == ਸ਼ੋਅ == * 2013-2014:"ਖੇਲਤੀ ਹੈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਆਂਖ ਮਿਚੋਲੀ" ਬਤੌਰ ਨਿਸ਼ਾ * 2013-2014: ''ਬੇਇੰਤੇਹਾਂ" ਬਤੌਰ ਤੇ ਆਯਤ ਗ਼ੁਲਾਮ ਹੈਦਰ / ਆਯਤ ਰਿਜ਼ਵਾਨ ਮਲਿਕ'' * 2014: "ਲਵ ਬਾਏ ਚਾਂਸ ਬਤੌਰ ਵਿਸ਼ੀ * 2015-2016: ''ਬੇਗੁਸਰਾਈ''  ਬਤੌਰ ਪੂਨਮ ਲਖਨ ਠਾਕੁਰ * 2016: ''ਬਾਕਸ ਕ੍ਰਿਕਟ ਲੀਗ'' (ਸੀਜ਼ਨ 2) ਬਤੌਰ ਸ਼ਿਵਾਂਗੀ * 2016: "ਯੇ ਹੈ ਆਸ਼ਿਕੀ" ਬਤੌਰ ਮੀਰਾ * 2016: "ਪਿਆਰ ਤੁਨੇ ਕਯਾ ਕਿਯਾ(ਟੀ ਸੀਰੀਜ਼) ਬਤੌਰ ਜਯੋਤੀ * 2016-ਪੇਸ਼: ''ਯੇ ਰਿਸ਼ਤਾ ਕਯਾ ਕੈਹਲਾਤਾ ਹੈ''  ਬਤੌਰ ਨਾਇਰਾ ਕਾਰਤਿਕ ਗੋਇਨਕਾ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1998]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] pmd3atrcn15n8339w1caty3px7l35fq 4 97727 776525 396012 2024-12-14T11:26:53Z CommonsDelinker 156 Replacing Clive.jpg with [[File:Lord_Clive_meeting_with_Mir_Jafar_after_the_Battle_of_Plassey.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name)). 776525 wikitext text/x-wiki [[File:Lord Clive meeting with Mir Jafar after the Battle of Plassey.jpg|140px|left|ਪਲਾਸੀ ਦੀ ਲੜਾਈ]] '''ਪਲਾਸੀ ਦਾ ਲੜਾਈ''' (ਬੰਗਾਲੀ: পলাশীর যুদ্ধ, ਪੋਲਾਸ਼ੀਰ ਜੂਧੋ) 23 ਜੂਨ 1757 ਨੂੰ ਕਲਕੱਤਾ (ਹੁਣ [[ਕੋਲਕਾਤਾ]]) ਤੋਂ ਲਗਪਗ 150 ਕਿਮੀਃ ਉੱਤਰ ਵੱਲ ਅਤੇ [[ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ]] ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ 22 ਮੀਲ ਦੂਰ [[ਨਾਦੀਆ ਜਿਲ੍ਹਾ|ਨਾਦੀਆ ਜਿਲ੍ਹੇ]] ਵਿੱਚ [[ਹੁਗਲੀ ਨਦੀ]] ਦੇ ਕੰਢੇ [[ਪਲਾਸੀ]] ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਬਰਤਾਨਵੀ [[ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ]] ਦੀ ਫੌਜ ਸੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਨਵਾਬ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਹਮੈਤੀਆਂ ਦੀ ਫੌਜ। ਇਹ ਲੜਾਈ ਸੱਤ ਸਾਲ (1756–63) ਲੰਮੀ ਜੰਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਹੋਈ ਸੀ। ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ [[ਰਾਬਰਟ ਕਲਾਈਵ]] ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਨਵਾਬ [[ਸਿਰਾਜ-ਉਦ-ਦੌਲਾ]] ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। <div style="float: right;">[[ਪਲਾਸੀ ਦੀ ਲੜਾਈ|ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ...]]</div> <noinclude> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਚੁਣਿਆ ਹੋਇਆ ਲੇਖ]] </noinclude> jyvryxlxaizhtiuhel5hnb78nzhbj2j 2 121790 776367 775766 2024-12-13T13:49:37Z Kamal samaon 30660 776367 wikitext text/x-wiki {| style="border: 1px solid {{{border|gray}}}; background-color: {{{color|#fdffe7}}}; width=100%;" |rowspan="2" valign="middle" | [[File:WLW Barnstar.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''[[:meta:100wikidays|Wiki Loves Women 2020, Barnstar]]''' |- |style="vertical-align: middle; direction:ltr; border-top: 1px solid gray;" | Greetings! Thank you for contributing to the Wiki Loves Women South Asia 2020. We are appreciative of your tireless efforts to create articles about Women in Folklore on Wikipedia. We are deeply inspired by your persistent efforts, dedication to bridge the gender and cultural gap on Wikipedia.......(more)<br/> [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Kamal samaon|Kamal samaon]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Spiritia|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) (UTC) |} {{user info | full name = Kamaljeet (ਕਮਲ) | image name = [[File:Kamal samaon.jpg|thumb|ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਵਾਸੀ ਸਮਾਓਂ।]] | hover text = Student | job title = Student | organization = Wikipedia | short quote = | about me = ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ [[ਸਮਾਉਂ|ਸਮਾਉ ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ [[ਮਾਨਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਭਾਰਤ|ਮਾਨਸਾ]] ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹਾਂ। | about my work = ਮੈਂ ਵਿਕਿਪੀਡੀਆ ਤੇ 2 ਨਵੰਬਰ 2019 ਤੋਂ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ Wikipedia ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸਦਕਾ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। | contact me = <span class="plainlinks">[[File:F icon.svg|12px|alt=|link=https://www.facebook.com/kamalg492]] '''[https://www.facebook.com/kamalg492 ਫੇਸਬੁਕ]''' [[File:Email_Silk.svg|12px|alt=|link=Special:EmailUser/kamaljeet singh]] '''[[Special:EmailUser/kamaljeet singh|ਈ-ਮੇਲ]]'''</span> | disclaimer = }} {{#babel:pa-1|en-2|hi-2}} dnlwlm955wu3lop54oy9j2k9zovq2ld 776392 776367 2024-12-13T17:46:46Z Kamal samaon 30660 ਸੋਧ 776392 wikitext text/x-wiki {{user info | full name = ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ (ਕਮਲ) | image name = Kamal samaon.jpg|thumb|ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਵਾਸੀ ਸਮਾਓਂ।]] | hover text = | job title = ਖ਼ੁਦ-ਤਸਦੀਕਸ਼ੁਦਾ ਮੈਂਬਰ | organization = [[:meta:Punjabi Wikimedians|ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ]] | short quote = | about me = ਮੇਰਾ ਨਾਮ ਕਮਲਜੀਤ ਸਿੰਘ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ [[ਸਮਾਉਂ|ਸਮਾਉ ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ [[ਮਾਨਸਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਭਾਰਤ|ਮਾਨਸਾ]] ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹਾਂ। | about my work = ਮੈਂ ਵਿਕਿਪੀਡੀਆ ਤੇ 2 ਨਵੰਬਰ 2019 ਤੋਂ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ Wikipedia ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਸਦਕਾ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। | contact me = <span class="plainlinks">[[File:F icon.svg|12px|alt=|link=https://www.facebook.com/kamalg492]] '''[https://www.facebook.com/kamalg492 ਫੇਸਬੁਕ]''' [[File:Email_Silk.svg|12px|alt=|link=Special:EmailUser/kamaljeet singh]] '''[[Special:EmailUser/kamaljeet singh|ਈ-ਮੇਲ]]'''</span> | disclaimer = }} ==ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ== *''ਸਾਲ 2020 ਵਿਚ '''Wiki Loves Women South Asia''' ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਦੂਸਰਾ ਸਥਾਨ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਤੇ ਹੇਠ ਦਰਸਾਇਆ Barnstar ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਸਥਾ ਵਲੋਂ ਹਸਤਾਖਰ ਕੀਤਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਵੀ ਮਿਲਿਆ। {| style="border: 1px solid {{{border|gray}}}; background-color: {{{color|#fdffe7}}}; width=100%;" |rowspan="2" valign="middle" | [[File:WLW Barnstar.png|200px]] |style="font-size: x-large; padding: 0; vertical-align: middle; height: 1.1em;" | '''[[:meta:100wikidays|Wiki Loves Women 2020, Barnstar]]''' |- |style="vertical-align: middle; direction:ltr; border-top: 1px solid gray;" | Greetings! Thank you for contributing to the Wiki Loves Women South Asia 2020. We are appreciative of your tireless efforts to create articles about Women in Folklore on Wikipedia. We are deeply inspired by your persistent efforts, dedication to bridge the gender and cultural gap on Wikipedia.......(more)<br/> [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Kamal samaon|Kamal samaon]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Spiritia|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) (UTC) |} ==ਹੋਰ ਦੇਖੋ== {{#babel:pa-1|en-2|hi-2}} n1avltv57qd10j3ecxytt0f9n1n3gux 0 125373 776399 556271 2024-12-14T01:14:34Z CommonsDelinker 156 Replacing BasantiDeviBisht4.jpg with [[File:Vidushi_Dr.Basanti_Bisht,_2019.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name)). 776399 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=ਬਸੰਤੀ ਬਿਸ਼ਟ [[File:Vidushi Dr.Basanti Bisht, 2019.jpg|thumb|ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਡਾ. (ਮਾਨ.) ਬਸੰਤੀ ਬਿਸ਼ਟ]]|native_name=|native_name_lang=ਗੜ੍ਹਵਾਲੀ ਅਤੇ ਕੁਮਾਓਨੀ|birth_date=1953|nationality=ਭਾਰਤੀ|known_for=ਉਤਰਾਖੰਡੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕ; ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ / ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਦੀ "ਏ" ਗ੍ਰੇਡ ਕਲਾਕਾਰ; ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਰੂਪ 'ਜਾਗਰ' ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਮਹਿਲਾ ਗਾਇਕਾ|home_town=ਲੁਵਾਨੀ, ਦੇਵਾਲ ਤਹਿਸੀਲ, [[ਚਮੋਲੀ]], ਉਤਰਾਖੰਡ|awards=ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ(2017), ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਤੋਸ਼੍ਰੀ ਦੇਵੀ ਅਹਿਲਿਆ ਪੁਰਸਕਾਰ|yearsactive=1998-ਵਰਤਮਾਨ ਦਿਨ}} '''ਬਸੰਤੀ ਬਿਸ਼ਟ''' (ਜਨਮ: 1953) [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ|ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੀ]] ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ ਗਾਇਕਾ [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ|ਹੈ]], ਜੋ [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] ਦੇ ਲੋਕ-ਰੂਪ ਜਾਗਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਗਾਇਕਾ ਵਜੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ| ਗਾਉਣ ਦਾ ਜਾਗਰ ਰੂਪ, ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਦਾ ਇੱਕ ਤਰੀਕਾ ਹੈ, ਜੋ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਦਮੀ ਕਰਦੇ ਹਨ| ਪਰ, ਬਸੰਤੀ ਬਿਸ਼ਟ ਨੇ ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਅੱਜ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਆਵਾਜ਼ ਹੈ, ਅਤੇ ਗਾਇਕੀ ਦੇ ਇਸ ਰਵਾਇਤੀ ਰੂਪ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ| ਬਸੰਤੀ ਬਿਸ਼ਟ ਨੂੰ 2017 ਵਿੱਚ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ]] ਨਾਲ [[ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ|ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ]] ਗਿਆ ਸੀ।<ref>https://timesofindia.indiatimes.com/city/dehradun/only-woman-jaagar-singer-basanti-bisht-picked-for-padma-shri/articleshow/56784859.cms </ref><ref>http://www.thehindu.com/entertainment/music/voice-from-the-hills/article23979140.ece </ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == ਬਸੰਤੀ ਬਿਸ਼ਟ ਦਾ ਜਨਮ 1953 ਵਿੱਚ ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੇ ਚਮੋਲੀ ਦੇ ਲੁਵਾਨੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 15 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੋਪਖਾਨੇ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸੇ ਲਈ ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਬਣ ਕੇ ਰਹੀ| ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੀ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਗਾਇਕੀ ਬਹੁਤ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਜਲੰਧਰ, ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਿਆ| ਪਰ ਉਹ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਗਾਉਂਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ | ਉਹ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮਾਂ ਦੇ ਜਾਗਰ ਦੇ ਗਾਣੇ ਸੁਣ ਕੇ ਵੱਡਾ ਹੋਈ ਹੈ | ਉਹ ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤ ਤਕ ਸਥਾਨਕ ਪਿੰਡ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹੀ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮੀਲ ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਅੱਗੇ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਰੱਖ ਸਕੀ ਕਿਉਂਕਿ ਸੀਨੀਅਰ ਸਕੂਲ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਸੀ ਅਤੇ ਜਿੱਥੇ ਪੈਦਲ ਪੁਹੰਚਾ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਿਆ |<ref name="Khanna 2018" /> == ਸੰਗੀਤਕ ਕੈਰੀਅਰ == ਉਸਦੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਉਸਦੇ 40ਵੇਂ ਵਰ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝੀ ਹੋਈ ਸੀ| ਜਦੋਂ ਬਸੰਤੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨਾਲ ਜਲੰਧਰ ਚਲੀ ਗਈ, ਤਾਂ ਉਹ [[ਜਲੰਧਰ|ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ]] ਕਲਾ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਇੱਛੁਕ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਬਾਲਗ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਹੋਈ ਕਿਉਂਕਿ ਦੂਸਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸੰਗੀਤਕ ਸਿਖਲਾਈ ਵੱਲ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਆਰਜ਼ੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ, ਜਦੋਂ ਉਸਦੀ ਧੀ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕਾ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਹਾਰਮੋਨੀਅਮ ਚਿਲਾਣਾ ਸਿਖਾਇਆ |<ref name="Khanna 2018">{{Cite news|url=http://www.thehindu.com/entertainment/music/voice-from-the-hills/article23979140.ece|title=Basanti Bisht gets candid on her musical journey|last=Khanna|first=Shailaja|date=2018-05-25|work=The Hindu|access-date=2018-06-20|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੇ ਸਰਵਜਨਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਜਨ, ਫਿਲਮੀ ਗਾਣਿਆਂ, ਆਦਿ' ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕਰਦਿਆਂ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸਦੇ ਪਤੀ ਦੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਸੰਤੀ ਬਿਸ਼ਟ [[ਦੇਹਰਾਦੂਨ]] ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ 1996 ਵਿੱਚ ਨਜੀਬਾਬਾਦ ਵਿੱਚ [[ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ|ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ]] ਸਟੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ। ਉਹ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੀ "ਏ" ਗ੍ਰੇਡ ਕਲਾਕਾਰ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਨਾਲ, ਉਸਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਰਸੇ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਹੋਰ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਸ ਨੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਅਨੌਖਾ ਸੀ; “ ਜਾਗਰ ” ਗਾਇਨ ਕਰਨਾ, ਜਾਂ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਰੱਬ ਦੇ ਗੁਣ ਗਾਉਣ ਲਈ ਪਿੰਡ ਦੇ ਲੋਕ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਲੋਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਗਾਇਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਬਸੰਤੀ ਬਿਸ਼ਟ ਪੁਰਾਣੇ ਗੁੰਮ ਗਏ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹੀ ਪੁਰਾਣੀ ਧੁਨ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਰੁੱਝ ਗਈ | ਬਸੰਤੀ ਬਿਸ਼ਟ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਇਸਦੀ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਨਾਸਿਕ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ, ਗਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ, ਅਤੇ ਤਾਲ ਦੀ ਹੌਲੀ ਰਫਤਾਰ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਪਹਾੜੀ ਗਾਇਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਖਾਸ ਹਨ | == ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ == ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਤੋਂ ਨਾਇਕ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦਾ ਬੇਟਾ ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਵਿੰਗ ਕਮਾਂਡਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਧੀ ਕਪਤਾਨ ਰਿਟਾਇਰ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਕਰਨਲ ਨਾਲ ਵਿਆਹੀ ਹੋਈ ਹੈ। == ਅਵਾਰਡ == * ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ (2016-2017) ਦੁਆਰਾ ਅਹਿਲਿਆ ਦੇਵੀ ਸਨਮਾਨ * ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ (2017) * ਉਤਰਾਖੰਡ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਟੀਲੁ ਰਾਉਤੇਲੀ == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1953]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਗਾਇਕਾਵਾਂ]] rpyozatzwyr4b7nsw3fei9ejhlesr36 0 140204 776454 595110 2024-12-14T05:27:55Z Jagseer S Sidhu 18155 776454 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ|name=ਮੇਗਨ|title=ਸਸੇਕਸ ਦੀ ਡੱਚਸ|image=ਮੇਗਨ ਮਾਰਕਲ|caption=<!-- ਇਹ ਤਸਵੀਰ ਮਾਰਚ 2018 ਵਿੱਚ ਸਸੇਕਸ ਦੀ ਡੱਚਸ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। -->|birth_date={{Birth date and age|1981|8|4}}|birth_place=ਵੈੱਸਟ ਪਾਰਕ ਹਸਪਤਾਲ, ਕੈਨੋਗਾ ਪਾਰਕ, ਲੌਸ ਐਂਜੇਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|spouses=ਟ੍ਰੈਵਰ ਐਂਗਲਸਨ (2011-2013) ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੈਰੀ, ਸਸੇਕਸ ਦਾ ਡਿਊਕ (2018)|issue=ਆਰਚੀ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ-ਵਿੰਡਸਰ ਲਿਲਿਬੈੱਟ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ-ਵਿੰਡਸਰ|house=ਹਊਸ ਔਫ਼ ਵਿੰਡਸਰ|father=ਥੌਮਸ ਮਾਰਕਲ ਸੀਨੀਅਰ|mother=ਡੋਰੀਆ ਰੈਗਲੈਂਡ}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] <span></span> '''ਮੇਗਨ, ਸਸੇਕਸ ਦੀ ਡੱਚਸ''' (ਜਨਮ: '''ਰੇਚਲ ਮੇਗਨ ਮਾਰਕਲ'''; 4 ਅਗਸਤ, 1981) ਬਰਤਾਨਵੀ ਸ਼ਾਹੀ ਟੱਬਰ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ [[ਚਾਰਲਸ ਤੀਜਾ|ਰਾਜਾ ਚਾਰਲਸ III]] ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ [[ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੈਰੀ, ਸਸੇਕਸ ਦੇ ਡਿਊਕ]] ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1981]] bjmhtya7jsdxadbvwqthteka80gs6ua 776455 776454 2024-12-14T05:28:53Z Jagseer S Sidhu 18155 776455 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ|name=ਮੇਗਨ|title=ਸਸੇਕਸ ਦੀ ਡੱਚਸ|image = File: SXSW-2024-OB7A0018-alih-Meghan, Duchess of Sussex-crop2-v2.jpg | caption = 2024 ਵਿੱਚ ਮੇਗਨ|birth_date={{Birth date and age|1981|8|4}}|birth_place=ਵੈੱਸਟ ਪਾਰਕ ਹਸਪਤਾਲ, ਕੈਨੋਗਾ ਪਾਰਕ, ਲੌਸ ਐਂਜੇਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|spouses=ਟ੍ਰੈਵਰ ਐਂਗਲਸਨ (2011-2013) ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੈਰੀ, ਸਸੇਕਸ ਦਾ ਡਿਊਕ (2018)|issue=ਆਰਚੀ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ-ਵਿੰਡਸਰ ਲਿਲਿਬੈੱਟ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ-ਵਿੰਡਸਰ|house=ਹਊਸ ਔਫ਼ ਵਿੰਡਸਰ|father=ਥੌਮਸ ਮਾਰਕਲ ਸੀਨੀਅਰ|mother=ਡੋਰੀਆ ਰੈਗਲੈਂਡ}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] <span></span> '''ਮੇਗਨ, ਸਸੇਕਸ ਦੀ ਡੱਚਸ''' (ਜਨਮ: '''ਰੇਚਲ ਮੇਗਨ ਮਾਰਕਲ'''; 4 ਅਗਸਤ, 1981) ਬਰਤਾਨਵੀ ਸ਼ਾਹੀ ਟੱਬਰ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ [[ਚਾਰਲਸ ਤੀਜਾ|ਰਾਜਾ ਚਾਰਲਸ III]] ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ [[ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੈਰੀ, ਸਸੇਕਸ ਦੇ ਡਿਊਕ]] ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1981]] mxwun5gqeropk7svykja7kfm7um83vz 776456 776455 2024-12-14T05:31:02Z Jagseer S Sidhu 18155 776456 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ|name=ਮੇਗਨ|title=ਸਸੇਕਸ ਦੀ ਡੱਚਸ|image = File: SXSW-2024-OB7A0018-alih-Meghan, Duchess of Sussex-crop2-v2.jpg | caption = 2024 ਵਿੱਚ ਮੇਗਨ|birth_date={{Birth date and age|1981|8|4}}|birth_place=ਵੈੱਸਟ ਪਾਰਕ ਹਸਪਤਾਲ, ਕੈਨੋਗਾ ਪਾਰਕ, ਲੌਸ ਐਂਜੇਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|spouses=ਟ੍ਰੈਵਰ ਐਂਗਲਸਨ (2011-2013) ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੈਰੀ, ਸਸੇਕਸ ਦਾ ਡਿਊਕ (2018)|issue=ਆਰਚੀ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ-ਵਿੰਡਸਰ ਲਿਲਿਬੈੱਟ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ-ਵਿੰਡਸਰ|house=ਹਊਸ ਔਫ਼ ਵਿੰਡਸਰ|father=ਥੌਮਸ ਮਾਰਕਲ ਸੀਨੀਅਰ|mother=ਡੋਰੀਆ ਰੈਗਲੈਂਡ}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] <span></span> '''ਮੇਗਨ, ਸਸੇਕਸ ਦੀ ਡੱਚਸ''' (ਜਨਮ: '''ਰੇਚਲ ਮੇਗਨ ਮਾਰਕਲ'''; 4 ਅਗਸਤ, 1981) ਬਰਤਾਨਵੀ ਸ਼ਾਹੀ ਟੱਬਰ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ [[ਚਾਰਲਸ ਤੀਜਾ|ਰਾਜਾ ਚਾਰਲਸ III]] ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ [[ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੈਰੀ, ਸਸੇਕਸ ਦੇ ਡਿਊਕ]] ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੇਘਨ ਦਾ ਜਨਮ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਨਾਰਥਵੈਸਟਰਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਟੀਵੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਡਰਾਮਾ [[ਸੂਟਸ (ਅਮਰੀਕੀ ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਜ਼)|ਸੂਟਸ]] ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸੀਜ਼ਨਾਂ (2011–2018) ਲਈ ਰੇਚਲ ਜ਼ੇਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1981]] 2sw685l0e2oqj0u2c2nzomq3i9ayces 776457 776456 2024-12-14T05:35:59Z Jagseer S Sidhu 18155 776457 wikitext text/x-wiki {{ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ|name=ਮੇਗਨ|title=ਸਸੇਕਸ ਦੀ ਡੱਚਸ|image = File: SXSW-2024-OB7A0018-alih-Meghan, Duchess of Sussex-crop2-v2.jpg | caption = 2024 ਵਿੱਚ ਮੇਗਨ|birth_date={{Birth date and age|1981|8|4}}|birth_place=ਵੈੱਸਟ ਪਾਰਕ ਹਸਪਤਾਲ, ਕੈਨੋਗਾ ਪਾਰਕ, ਲੌਸ ਐਂਜੇਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ|spouses=ਟ੍ਰੈਵਰ ਐਂਗਲਸਨ (2011-2013) ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੈਰੀ, ਸਸੇਕਸ ਦਾ ਡਿਊਕ (2018)|issue=ਆਰਚੀ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ-ਵਿੰਡਸਰ ਲਿਲਿਬੈੱਟ ਮਾਊਂਟਬੈਟਨ-ਵਿੰਡਸਰ|house=ਹਊਸ ਔਫ਼ ਵਿੰਡਸਰ|father=ਥੌਮਸ ਮਾਰਕਲ ਸੀਨੀਅਰ|mother=ਡੋਰੀਆ ਰੈਗਲੈਂਡ}} [[Category:Articles with short description]] [[Category:Short description is different from Wikidata]] <span></span> '''ਮੇਗਨ, ਸਸੇਕਸ ਦੀ ਡੱਚਸ''' (ਜਨਮ: '''ਰੇਚਲ ਮੇਗਨ ਮਾਰਕਲ'''; 4 ਅਗਸਤ, 1981) ਬਰਤਾਨਵੀ ਸ਼ਾਹੀ ਟੱਬਰ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਵੀ ਰਹਿ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਵਿਆਹ [[ਚਾਰਲਸ ਤੀਜਾ|ਰਾਜਾ ਚਾਰਲਸ III]] ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ [[ਪ੍ਰਿੰਸ ਹੈਰੀ, ਸਸੇਕਸ ਦੇ ਡਿਊਕ]] ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮੇਘਨ ਦਾ ਜਨਮ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਅਦਾਕਾਰੀ ਕੈਰੀਅਰ ਨਾਰਥਵੈਸਟਰਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਟੀਵੀ ਕਾਨੂੰਨੀ ਡਰਾਮਾ [[ਸੂਟਸ (ਅਮਰੀਕੀ ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਜ਼)|ਸੂਟਸ]] ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਸੀਜ਼ਨਾਂ (2011–2018) ਲਈ ਰੇਚਲ ਜ਼ੇਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸਨੇ ''ਦ ਟਿਗ'' (2014–2017), ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਬਲੌਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰ ਕੇ ਆਪਣੀ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਮੌਜੂਦਗੀ ਬਣਾਈ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਫ਼ਿਲਮੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਮਰੀਕੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1981]] ojnkt4s3uir7nrq1fxqlr56p7kntc40 0 146845 776474 775058 2024-12-14T08:13:36Z CommonsDelinker 156 Removing [[:c:File:Jenna_Ortega_at_KCA_2023_cropped.jpg|Jenna_Ortega_at_KCA_2023_cropped.jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Krd|Krd]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Jenna Ortega at KCA 2023 cropped.jpg|]]. 776474 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਜੇਨਾ ਓਰਟੇਗਾ | image = Jenna Ortega 2022.jpg | caption = ਓਰਟੇਗਾ in 2022 | birth_name = ਜੇਨਾ ਮੈਰੀ ਓਰਟੇਗਾ | birth_date = {{Birth date and age|2002|9|27}} | birth_place = ਕੋਚੇਲਾ ਵੈਲੀ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਯੂ.ਐੱਸ.. | death_date = | death_place = | occupation = ਅਦਾਕਾਰਾ | years_active = 2012–ਮੌਜੂਦ | television = | awards = }} '''ਜੈੱਨਾ ਮੈਰੀ ਓਰਟੇਗਾ''' (ਜਨਮ 27 ਸਤੰਬਰ, 2002) ਇੱਕ [[ਅਮਰੀਕੀ]] ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਬਾਲ-ਅਦਾਕਾਰਾ ਵੱਜੋਂ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਸੀ ਡਬਲਿਊ ਦੀ ਕੌਮੇਡੀ -ਡਰਾਮਾ ਲੜੀ “ਦ ਵਰਜਿਨ” (2014-2019) ਵਿੱਚ ਛੋਟੀ ਜੇਨ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਕਰਨ ਕਾਰਣ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਹਾਸਲ ਹੋਈ। ਡਿਜ਼ਨੀ ਚੈਨਲ ਦੀ ਲੜੀ “ਸਟੱਕ ਇਨ ਦ ਮਿਡਲ” (2016-2018) ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਹਾਰਲੇ ਡਿਆਜ਼ ਦਾ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਿਰਦਾਰ ਅਦਾ ਕੀਤਾ। ਜੈੱਨਾ ਨੇ 2019 ਵਿੱਚ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਦੀ ਲੜੀ ਯੂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਬਾਬ ਵਿੱਚ ਐੱਲੀ ਐਲਵਿਸ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 2021 ਵਿੱਚ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਦੀ ਹੀ ਇੱਕ ਫ਼ਿਲਮ “ਯੈੱਸ ਡੇ” ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਇੱਕ ਬਾਲ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ CW ਕਾਮੇਡੀ-ਡਰਾਮਾ ਲੜੀ ''ਜੇਨ ਦਿ ਵਰਜਿਨ'' (2014–2019) ਵਿੱਚ ਨੌਜਵਾਨ ਜੇਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ [[ਡਿਜ਼ਨੀ ਚੈਨਲ]] ਦੀ ਲੜੀ ''ਸਟੱਕ ਇਨ ਦ ਮਿਡਲ'' (2016–2018) ਵਿੱਚ ਹਾਰਲੇ ਡਿਆਜ਼ ਵਜੋਂ ਅਭਿਨੈ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਇਮੇਗਨ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤਿਆ । ਉਸਨੇ 2019 ਵਿੱਚ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਥ੍ਰਿਲਰ ਸੀਰੀਜ਼ ''ਯੂ'' ਦੇ ਦੂਜੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਐਲੀ ਐਲਵੇਸ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਪਰਿਵਾਰਕ ਫਿਲਮ ''ਯੈੱਸ ਡੇ'' (2021) ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਟੀਨ ਡਰਾਮਾ ''ਦ ਫਾਲਆਉਟ'' (2021) ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 2022 ਦੀਆਂ ਸਲੈਸ਼ਰ ਫਿਲਮਾਂ ''ਐਕਸ'' ਅਤੇ ''ਸਕ੍ਰੀਮ'' ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲੀ ਗਈ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੀਕ ਰਾਣੀ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ। == ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ == ਜੇਨਾ ਓਰਟੇਗਾ ਦਾ ਜਨਮ 27 ਸਤੰਬਰ, 2002 ਨੂੰ ਕੋਚੇਲਾ ਵੈਲੀ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ,ਉਹ ਛੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੌਥੀ ਸੀ।<ref name="Bio_DisneyABCPress2">{{Cite web|url=http://www.disneyabcpress.com/disneychannel/wp-admin/admin-ajax.php?action=dap_drawer&id=4510&type=bio|title=Disney Channel – Stuck in the Middle – Bios|website=DisneyABCPress|archive-url=https://web.archive.org/web/20160501190048/http://www.disneyabcpress.com/disneychannel/wp-admin/admin-ajax.php?action=dap_drawer&id=4510&type=bio|archive-date=May 1, 2016|access-date=April 21, 2016}}</ref> ਉਸਦਾ ਪਿਤਾ ਮੈਕਸੀਕਨ ਮੂਲ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਮੈਕਸੀਕਨ ਅਤੇ ਪੋਰਟੋ ਰੀਕਨ ਵੰਸ਼ ਦੀ ਹੈ।<ref name="Pop Sugar-Ortega">{{Cite news|url=https://www.popsugar.com/latina/Jenna-Ortega-Her-Mexican-Puerto-Rican-Background-42227222|title=Jenna Ortega: "I Am Extremely Proud of Where I Come From"|last=Ortega|first=Jenna|date=October 1, 2016|work=Pop Sugar|access-date=July 29, 2017}}</ref><ref name="Teen-Vogue-Leonowicz">{{Cite news|url=http://www.teenvogue.com/story/jane-the-virgin-jenna-ortega-fights-anti-immigration-rhetoric|title=Jane the Virgin's Jenna Ortega Fights Anti-Immigration Rhetoric|last=Leonowicz|first=Rex|date=August 15, 2016|work=Teen Vogue|access-date=August 21, 2016}}</ref> ਆਪਣੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਓਰਟੇਗਾ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਮ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨਹੀਂ ਜਿਉਂ ਸਕੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਰਵਾਇਤੀ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਅਨੁਭਵ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰੇਮ ਅਤੇ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਨੂੰ ਗੁਆਉਣ 'ਤੇ ਅਫ਼ਸੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref name=":222">{{Cite web|url=https://www.cosmopolitan.com/entertainment/celebs/a35980081/jenna-ortega-interview/|title=Jenna Ortega Thinks She Could Be the One To Finally Take Down Joe Goldberg in 'You'|last=Tolentino|first=Felisha|date=2021-04-07|website=Cosmopolitan|access-date=2021-04-08}}</ref> == ਕੈਰੀਅਰ == === 2012–2017: ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਨੀ === ਓਰਟੇਗਾ ਛੇ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈ ਗਈ ਸੀ। ਅੱਠ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ, ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਅਤੇ ਏਜੰਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਉਸਨੇ ਆਖਰਕਾਰ ਆਡੀਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ,<ref name="Latina magazine - P_Rodriguez2">{{Cite magazine|last=Rodriguez|first=Priscilla|date=April 15, 2016|title=EXCLUSIVE: Jenna Ortega on 'Stuck in the Middle' and Why Gina Rodriguez is Her Idol|url=https://www.latina.com/entertainment/celebrity/jenna-ortega-stuck-middle-exclusive-interview|magazine=[[Latina (magazine)|Latina]]|archive-url=https://web.archive.org/web/20160423202926/https://www.latina.com/entertainment/celebrity/jenna-ortega-stuck-middle-exclusive-interview|archive-date=April 23, 2016|access-date=August 30, 2022}}</ref> ਅਤੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਉਸਨੇ 2012 ਵਿੱਚ "ਬੇਬੀ ਬੱਗ" ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ ''ਰੋਬ'' ਲਈ ਮਹਿਮਾਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। <ref name=":0">{{Cite web|url=http://www.thefutoncritic.com/listings/20120206cbs05/|title=Rob – The Baby Bug episode|website=TheFutonCritic.com|access-date=April 23, 2016}}</ref> ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ''CSI: NY'' 'ਤੇ ਐਮੀ ਮੂਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ "ਅਣਸਪੋਕਨ" ਐਪੀਸੋਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦਿੱਖ ਸੀ।<ref name=":1">{{Cite web|url=http://www.thefutoncritic.com/listings/20121011cbs07/|title=CSI: NY – Unspoken episode|website=TheFutonCritic.com|access-date=April 23, 2016}}</ref> 2013 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਧੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰਹੀਰੋ ਫਿਲਮ ''[[ਆਇਰਨ ਮੈਨ 3]]'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਫਿਲਮੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ ਡਰਾਉਣੀ ਫਿਲਮ ''ਇਨਸੀਡੀਅਸ: ਚੈਪਟਰ 2'', ''ਇਨਸੀਡੀਅਸ'' ਫਰੈਂਚਾਈਜ਼ੀ ਦੀ ਦੂਜੀ ਫਿਲਮ, ਐਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ। ਦੋਵੇਂ ਫਿਲਮਾਂ ਬਾਕਸ ਆਫਿਸ 'ਤੇ ਸਫਲ ਰਹੀਆਂ।<ref>{{Cite web|url=https://www.boxofficemojo.com/release/rl1532659201/|title=Iron Man 3|website=Box Office Mojo|access-date=2020-01-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.boxofficemojo.com/release/rl3445327361/|title=Insidious: Chapter 2|website=Box Office Mojo|access-date=2020-01-13}}</ref> 2014 ਵਿੱਚ, ਓਰਟੇਗਾ ਨੂੰ ਲੜੀ ''ਰੇਕ'' ਵਿੱਚ ਜ਼ੋ ਲਿਓਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ,<ref name=":22">{{Cite web|url=https://deadline.com/2021/05/jenna-ortega-cast-wednesday-addams-netflix-series-tim-burton-1234760108/|title=Jenna Ortega To Play Lead Wednesday Addams In Netflix's Live-Action Series From Tim Burton|last=Andreeva|first=Nellie|date=2021-05-19|website=Deadline|access-date=2021-05-19}}</ref> ਅਤੇ 2014 ਤੋਂ 2019 ਤੱਕ, ਰੋਮਾਂਟਿਕ-ਡਰਾਮਾ ਲੜੀ ''ਜੇਨ ਦ ਵਰਜਿਨ'' ਵਿੱਚ ਜੇਨ ਦੇ ਆਵਰਤੀ ਛੋਟੇ ਸੰਸਕਰਣ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.narcity.com/gossip/us/ca/you-actress-jenna-ortega-may-look-familiar-from-jane-the-virgin|title=9 Things You Need To Know About "You" Actress Jenna Ortega|date=2019-12-30|website=www.narcity.com|access-date=2020-08-26|archive-date=2020-02-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200205105901/https://www.narcity.com/gossip/us/ca/you-actress-jenna-ortega-may-look-familiar-from-jane-the-virgin|url-status=dead}}</ref> 2014 ਵਿੱਚ ਵੀ, ਉਸਨੇ ਡਾਇਰੈਕਟ-ਟੂ-ਵੀਡੀਓ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ ''ਦਿ ਲਿਟਲ ਰਾਸਕਲਸ ਸੇਵ ਦ ਡੇ'' ਵਿੱਚ ਮੈਰੀ ਐਨ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।<ref name=":28">{{Cite web|url=https://editorial.rottentomatoes.com/article/jenna-ortegas-five-favorite-horror-films/|title=Jenna Ortega's Five Favorite Horror Films|access-date=2022-05-10}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://mobile.twitter.com/jennaortega/status/566364674128502786|title=Does anyone else notice that Mary Ann is creeping? If you haven't seen "The Little Rascals Save the Day", Netflix.💖|website=Twitter|access-date=2022-05-10}}</ref> 2015 ਵਿੱਚ, ਓਰਟੇਗਾ ਨੂੰ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਦੀ ਮੂਲ ਸੀਰੀਜ਼ ''ਰਿਚੀ ਰਿਚ'' ਲਈ ਮੁੱਖ ਕਲਾਕਾਰ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਕਾਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਾਰਸੀ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਗਈ ਸੀ,<ref name=":12">{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/netflix-orders-richie-rich-series-744819|title=Netflix Orders 'Richie Rich' Series From AwesomenessTV|date=29 October 2014|website=The Hollywood Reporter|access-date=2019-12-31}}</ref> ਇੱਕ ਸੋਨੇ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜੋ ਰਿਚੀ ਦੇ ਪੈਸੇ ਉਸਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਸ਼ੋਅ ਪੈਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=http://www.bdcwire.com/binge-watching-netflixs-richie-rich-is-five-hours-i-will-not-get-back/|title=Binge Watching Netflix's 'Richie Rich' Is Five Hours I Will Not Get Back|date=2015-03-10|website=BDCWire|access-date=2020-01-25}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://screenrant.com/worst-netflix-originals-decade-2010s-imdb-internet-movie-database/|title=The 10 Worst Netflix Originals Of The Decade (According To IMDb)|date=2019-12-02|website=ScreenRant|access-date=2020-01-25}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਹ ਫਿਲਮ ''ਆਫਟਰ ਵਰਡਜ਼'' ਵਿੱਚ ਅੰਨਾ ਚਾਪਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ।<ref name=":6">{{Cite news|url=https://www.hollywoodreporter.com/review/words-film-review-816818|title='After Words': Film Review|last=Lowe|first=Justin|date=August 21, 2016|work=[[The Hollywood Reporter]]|access-date=April 19, 2016}}</ref> 2016 ਤੋਂ 2018 ਤੱਕ,<ref>{{Cite web|url=https://deadline.com/2018/03/stuck-in-the-middle-canceled-ends-after-three-seasons-disney-channel-star-jenna-ortega-cast-man-of-the-house-abc-pilot-final-season-1202356211/|title=Stuck in the Middle to End After 3 Seasons on Disney Channel, Star Jenna Ortega Joins ABC Pilot Man of the House|last=Andreeva|first=Nellie|date=March 30, 2018|website=Deadline|access-date=April 7, 2018}}</ref> ਓਰਟੇਗਾ ਫਿਰ ਹਾਰਲੇ ਡਿਆਜ਼ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ [[ਡਿਜ਼ਨੀ ਚੈਨਲ]] ਸਿਟਕਾਮ ''ਸਟੱਕ ਇਨ ਦ ਮਿਡਲ'' ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲੀ ਗਈ, ਜੋ ਸੱਤ ਡਿਆਜ਼ ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਚਕਾਰਲਾ ਬੱਚਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਖੋਜੀ ਹੈ।<ref>{{Cite magazine|last=Wagmeister|first=Elizabeth|date=September 4, 2015|title=Disney Channel Orders Latino Family Sitcom Toplined by 'Jane the Virgin' Star|url=https://variety.com/2015/tv/news/stuck-in-the-middle-jenna-ortega-disney-channel-comedy-series-1201586172/|magazine=[[Variety (magazine)|Variety]]|access-date=April 19, 2016|quote=Disney Channel has ordered new series 'Stuck in the Middle,' starring 'Jane the Virgin's' Jenna Ortega, Variety has learned exclusively.}}</ref> ਸ਼ੋਅ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਓਰਟੇਗਾ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਇਮੇਗੇਨ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦੋ ਹੋਰਾਂ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=":2">{{Cite web|url=http://www.imdb.com/name/nm4911194/awards|title=Jenna Ortega|website=IMDb|access-date=2019-07-18}}</ref><ref name="34th Annual Imagen Noms">{{Cite web|url=https://www.imagen.org/2019/07/01/nominations-announced-for-the-34th-annual-imagen-awards/|title=Nominations Announced for the 34th Annual Imagen Awards|date=July 1, 2019|website=The Imagen Foundation|access-date=July 19, 2019}}</ref> ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਹ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਇਜ਼ਾਬੇਲ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਿਜ਼ਨੀ ਦੀ ''ਏਲੇਨਾ ਔਫ ਐਵਲੋਰ'' 'ਤੇ ਕਾਸਟ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਈ, ਜੋ ਕਿ 2020 ਵਿੱਚ ਸਮਾਪਤ ਹੋਈ<ref>{{Cite web|url=http://www.thefutoncritic.com/news/2019/09/17/princess-elenas-heroic-journey-to-become-queen-continues-in-the-third-season-of-elena-of-avalor-premiering-monday-oct-7-298505/20190917disney01/|title=Princess Elena's Heroic Journey to Become Queen Continues in the Third Season of "Elena of Avalor," Premiering Monday, Oct. 7|website=www.thefutoncritic.com|access-date=2020-10-20}}</ref> ਸ਼ੋਅ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਕਾਸਟ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹੋਰ ਇਮੇਜੇਨ ਅਵਾਰਡ ਜਿੱਤ, ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ 2019 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਸਾਂਝੀ ਕੀਤੀ<ref name="34th Annual Imagen Noms" /> 2017 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਜੈਕਬ ਸਾਰਟੋਰੀਅਸ <nowiki>''</nowiki> ਚੈਪਸਟਿਕ <nowiki>''</nowiki> ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਗਾਇਕ ਵੀ ਸੀ।<ref name=":7">{{Cite web|url=https://www.narcity.com/gossip/us/ca/you-actress-jenna-ortega-may-look-familiar-from-jane-the-virgin|title=9 Things You Need To Know About "You" Actress Jenna Ortega|date=30 December 2019|website=www.narcity.com|access-date=2020-01-17|archive-date=2020-02-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20200205105901/https://www.narcity.com/gossip/us/ca/you-actress-jenna-ortega-may-look-familiar-from-jane-the-virgin|url-status=dead}}</ref> ਵੀਡੀਓ ਵਿੱਚ, ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ ਸਾਰਟੋਰੀਅਸ ਦੀ ਪਿਆਰ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ, ਜਿਸ ਨੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੀਡੀਆ ਕਵਰੇਜ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name=":8">{{Cite web|url=https://www.seventeen.com/celebrity/music/a12796937/jacob-sartorius-and-jenna-ortega-from-stuck-in-the-middle-get-romantic-in-his-new-music-video/|title=Jacob Sartorius and Jenna Ortega from "Stuck in the Middle" Get Romantic in His New Music Video|last=Devoe|first=Noelle|date=2017-10-06|website=Seventeen|access-date=2020-01-17}}</ref> === 2018-2020: ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੀਆਂ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ === 2018 ਵਿੱਚ, ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ ਫਿਲਮ ''ਸੇਵਿੰਗ ਫਲੋਰਾ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਕਸ ਦੇ ਮਾਲਕ ਦੀ ਧੀ, ਡਾਨ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਵਜੋਂ ਅਭਿਨੈ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite web|url=https://www.popsugar.com/node/47051355|title=You's Jenna Ortega Has Been Acting For Almost Half Her Life Already|last=Prahl|first=Amanda|date=2019-12-26|website=Popsugar Entertainment|access-date=2020-01-13}}</ref><ref name=":13">{{Cite web|url=https://variety.com/2017/film/news/david-arquette-jenna-ortega-saving-flora-1202515546/|title=David Arquette, Jenna Ortega to Star in Elephant Drama 'Saving Flora'|last=McNary|first=Dave|date=2017-08-04|website=Variety|access-date=2020-01-14}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/news/jane-virgin-actress-jenna-ortega-star-saving-flora-1026749|title='Jane the Virgin' Actress Jenna Ortega to Star in 'Saving Flora'|date=3 August 2017|website=www.hollywoodreporter.com|access-date=2020-10-22}}</ref> ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਆਲੋਚਕਾਂ ਤੋਂ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ, ਅਤੇ ਓਰਟੇਗਾ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ। ਉਸਨੂੰ [[ਸਾਊਥਹੈਂਪਟਨ|ਸਾਊਥੈਂਪਟਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਿਲਮ ਫੈਸਟੀਵਲ]] ਵਿੱਚ ਸਰਵੋਤਮ ਲੀਡ ਅਭਿਨੇਤਰੀ ਲਈ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਮਿਲੀ।<ref name=":9">{{Cite web|url=https://www.imdb.com/event/ev0002169/2018/1/|title=Southampton International Film Festival (2018)|website=IMDb|access-date=2020-01-25}}</ref> ਓਰਟੇਗਾ ਨੂੰ [[ਨੈਟਫਲਿਕਸ|ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ]] ਥ੍ਰਿਲਰ ਸੀਰੀਜ਼ ''[[ਤੁਸੀਂ (ਟੀਵੀ ਸੀਰੀਜ਼)|ਯੂ]]'', ਜੋ ਕਿ 26 ਦਸੰਬਰ, 2019 ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ, ਦੇ ਦੂਜੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਐਲੀ ਐਲਵੇਸ ਦੀ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਕਾਸਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref name="Deadline_Hollywood_2019_You">{{Cite news|url=https://deadline.com/2019/01/you-james-scully-jenna-ortega-cast-in-series-second-season-1202547029/|title='You': James Scully & Jenna Ortega Cast In Series' Second Season On Netflix|last=Petski|first=Denise|date=January 31, 2019|work=Deadline Hollywood|access-date=February 1, 2019}}</ref><ref>{{Cite tweet|user=homesodanights|title=Jennaortega via IG stories|date=February 15, 2019|access-date=February 16, 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://deadline.com/2019/11/you-season-2-premiere-date-penn-badgley-netflix-1202782904/|title='You' Season 2 Premiere Date Set As Penn Badgley Stalker Drama Moves To Netflix|last=Pedersen|first=Erik|date=2019-11-11|website=Deadline|access-date=2019-12-22}}</ref> ''ਯੂ'' ਵਿੱਚ, ਉਸਦਾ ਕਿਰਦਾਰ ਇੱਕ ਚੁਸਤ ਅਤੇ ਦਖਲ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣੀ ਅਸਲ ਉਮਰ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.latinpost.com/articles/143293/20200116/this-young-latina-cast-in-you-is-stealing-the-spotlight.htm|title=This Young Latina Cast in "You" Is Killing It|date=2020-01-16|website=Latin Post|access-date=2020-01-22}}</ref> ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ ਸਹਿ-ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਪੇਨ ਬੈਗਲੇ ਅਤੇ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਪੇਡਰੇਟੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ 'ਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ "ਕਾਸ਼ ਮੈਂ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਨਾਲ ਹੋਰ ਸ਼ੂਟ ਕਰਨਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਹੈ। . . . ਪੈੱਨ ਇੰਨਾ ਵਧੀਆ ਭਾਸ਼ਣਕਾਰ ਹੈ, ਇੰਨੀ ਚੰਗੀ ਸੋਚ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਇੰਨਾ ਆਦਰਯੋਗ ਅਤੇ ਇੰਨਾ ਦਿਆਲੂ, ਅਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀ ਖੁਸ਼ੀ ਹੈ।"<ref name=":20">{{Cite web|url=https://www.elitedaily.com/p/from-you-to-yes-day-jenna-ortegas-career-has-her-booked-busy-64878145|title=Jenna Ortega On 'Yes Day,' Being Latina In Hollywood, & Those 'You' Theories|last=Monteil|first=Abby|website=Elite Daily|access-date=2021-03-28}}</ref> ਸੀਜ਼ਨ, ਸ਼ੋਅ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਵਾਂਗ, ਓਰਟੇਗਾ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Citation|title=You: Season 2|url=https://www.rottentomatoes.com/tv/you/s02|access-date=2020-01-22}}</ref><ref name="Scream5Casting">{{Cite web|url=https://collider.com/scream-5-cast-jenna-ortega/|title='Scream 5' Adds Jenna Ortega, Who Was So Good on 'You' Last Season|last=Sneider|first=Jeff|date=August 19, 2020|website=Collider|access-date=August 20, 2020}}</ref> 2019 ਵਿੱਚ, ਓਰਟੇਗਾ ਨੂੰ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਡਰਾਉਣੀ ਫਿਲਮ ''ਦ ਬੇਬੀਸਿਟਰ: ਕਿਲਰ ਕਵੀਨ'' ਵਿੱਚ ਫੀਓਬ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਾਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name=":14">{{Cite web|url=https://decider.com/2020/09/10/the-babysitter-2-killer-queen-jenna-ortega/|title=Jenna Ortega in 'The Babysitter: Killer Queen:' A Different Role For The Former Disney Star|date=2020-09-10|website=Decider|access-date=2021-01-17}}</ref> ਉਸਨੇ ਕਾਸਮੋਪੋਲੀਟਨ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਫਿਲਮਾਂਕਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਉਹ "ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ਯੋਗ ਤੌਰ <nowiki>'ਤੇ ਘਬਰਾ ਗਈ" ਸੀ, ਇਹ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਕਿ "ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਸੀਕਵਲ ਸੀ, ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਕਾਸਟ ਮੈਂਬਰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਸਨ। . . ਮੈਂ ਘਬਰਾ ਕੇ ਸੈੱਟ 'ਤੇ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।''</nowiki><ref>{{Cite web|url=https://www.cosmopolitan.com/entertainment/a36026315/jenna-ortega-breakdown-breakdown-cosmo/|title=Jenna Ortega Walked Down Memory Lane During 'Breakdown Breakdown'|last=Iwegbue|first=Annabel|date=2021-04-05|website=[[Cosmopolitan (magazine)|Cosmopolitan]]|access-date=2021-04-05}}</ref> ਇਹ ਫਿਲਮ ਸਤੰਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ,<ref name="TheBabysitter2Ortega">{{Cite web|url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/jenna-ortega-joins-babysitter-sequel-1248717|title='Jane the Virgin' Actress Jenna Ortega Joins 'The Babysitter' Sequel (Exclusive)|last=Galuppo|first=Mia|date=October 18, 2019|website=[[The Hollywood Reporter]]|access-date=October 18, 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://bloody-disgusting.com/movie/3627296/sequel-babysitter-killer-queen-coming-netflix-september-images/|title=Sequel 'The Babysitter: Killer Queen' Coming to Netflix in September!|last=Squires|first=John|date=August 12, 2020|website=[[Bloody Disgusting]]|access-date=August 12, 2020}}</ref> ਅਤੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਮਿਸ਼ਰਤ ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।<ref>{{Cite web|url=https://www.cinemablend.com/news/2554483/netflixs-the-babysitter-killer-queen-reviews-are-in-see-what-critics-are-saying|title=Netflix's The Babysitter: Killer Queen Reviews Are In, See What Critics Are Saying|date=2020-09-10|website=Cinimeblend|access-date=2020-10-20}}</ref> 2020 ਵਿੱਚ, ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਐਨੀਮੇਟਿਡ ਸੀਰੀਜ਼ ''ਜੁਰਾਸਿਕ ਵਰਲਡ ਕੈਂਪ ਕ੍ਰੀਟੇਸੀਅਸ'' ਵਿੱਚ ਬਰੁਕਲਿਨ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦਿੱਤੀ।<ref name=":11">[https://collider.com/jurassic-world-camp-cretaceous-trailer-netflix/ First Trailer for Netflix's 'Jurassic World' Animated Series Finds Plucky Kids Getting Terrorized by Dinosaurs]</ref> ਲੜੀ ਨੂੰ ਮਿਸ਼ਰਤ ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਿਆ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਓਰਟੇਗਾ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ। <ref>{{Cite web|url=https://bloody-disgusting.com/reviews/3631792/tv-review-netflixs-jurassic-world-camp-cretaceous-surprises-thrilling-family-friendly-intro-franchise/|title=[Review] "Jurassic World: Camp Cretaceous" Surprises with Thrilling Family-Friendly Intro to Franchise|last=Navarro|first=Meagan|date=2020-09-15|website=Bloody Disgusting!|access-date=2020-10-20}}</ref> ਸੀਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਦੂਜੇ ਸੀਜ਼ਨ ਲਈ ਰੀਨਿਊ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ 2021 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://deadline.com/video/jurassic-world-camp-cretaceous-renewed-for-season-2-netflix-teaser/|title='Jurassic World: Camp Cretaceous' Renewed For Season 2 By Netflix; Teaser Trailer Dropped For DreamWorks Animation|last=Kanter|first=Jake|date=2020-10-09|website=Deadline|access-date=2020-10-20}}</ref> 2020 ਵਿੱਚ, ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਕਿਤਾਬ ''ਇਟਸ ਆਲ ਲਵ'' ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰੇਗੀ, ਜੋ ਕਿ ਜਨਵਰੀ 2021 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://global.penguinrandomhouse.com/announcements/seventeen-year-old-actress-influencer-jenna-ortega-shares-personal-reflections-in-new-book/|title=Seventeen-Year-Old Actress & Influencer Jenna Ortega Shares Personal Reflections in New Book|website=penguinrandomhouse.com|access-date=2020-08-26}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://headlineplanet.com/home/2021/01/08/jenna-ortega-to-support-its-all-love-on-january-15-drew-barrymore-show/|title=Jenna Ortega To Support 'It's All Love' On January 15 'Drew Barrymore Show'|date=2021-01-08|website=Headline Planet|access-date=2021-01-17}}</ref> ਓਰਟੇਗਾ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਨੈੱਟਫਲਿਕਸ ਕਾਮੇਡੀ ਫਿਲਮ ''[[ਹਾਂ ਦਿਵਸ|ਯੈੱਸ ਡੇ]] ਵਿੱਚ ਕੇਟੀ ਟੋਰੇਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।'' <ref name="YesDayOrtega">{{Cite web|url=https://deadline.com/2019/10/jennifer-garner-yes-day-movie-add-jenna-ortega-jane-the-virgin-actress-1202757059/|title='Jane The Virgin's Jenna Ortega Joins Jennifer Garner Family Movie 'Yes Day'|last=D'Alessandro|first=Anthony|date=October 10, 2019|website=[[Deadline Hollywood]]|access-date=October 13, 2019}}</ref> ਉਸਨੂੰ 2019 ਵਿੱਚ ਕਾਸਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ,<ref>{{Cite web|url=https://deadline.com/2019/10/edgar-ramirez-says-yes-to-jennifer-garner-family-movie-yes-day-1202762854/|title=Edgar Ramírez Says 'Yes' To Jennifer Garner Family Movie 'Yes Day'|last=D'Alessandro|first=Anthony|date=2019-10-17|website=Deadline|access-date=2021-03-13}}</ref> ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਮਿਕਸਡ ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਲਈ ਮਾਰਚ 2021 ਵਿੱਚ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite web|url=https://www.vaildaily.com/news/the-movie-guru-yes-day-predictable-but-sweet/|title=The Movie Guru: "Yes Day" predictable but sweet|last=Wardell|first=Jenniffer|website=www.vaildaily.com|access-date=2021-03-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.mercurynews.com/2021/03/12/review-yes-day-is-a-clever-idea-that-could-use-more-laughs|title=Review: 'Yes Day' is a clever idea that could use more laughs|date=2021-03-12|website=The Mercury News|access-date=2021-03-13}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://chicago.suntimes.com/movies-and-tv/2021/3/11/22326635/yes-day-review-netflix-movie-jennifer-garner-edgar-ramirez|title='Yes Day': Netflix family film has a few negatives|date=2021-03-11|website=Chicago Sun-Times|access-date=2021-03-13}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == <references responsive="1"></references> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{ਕਾਮਨਜ਼ ਸ਼੍ਰੇਣੀ}} * {{IMDB name|4911194}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2002]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀਆਂ ਅਮਰੀਕੀ ਅਦਾਕਾਰਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] dy2v13vcx5km4ine92pja6ws103y9sr 10 168422 776482 751954 2024-12-14T09:19:07Z CommonsDelinker 156 Removing [[:c:File:Bharatiya_Janata_Party_logo.svg|Bharatiya_Janata_Party_logo.svg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Kritzolina|Kritzolina]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:Bharatiya Janata Party logo.svg|]]. 776482 wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} <!-- Place categories where indicated at the bottom of this page and interwikis at Wikidata (see [[Wikipedia:Wikidata]]) --> {{Wraps infobox|Infobox political party}} {{Lua|Module:Infobox|Module:InfoboxImage|Module:Check for unknown parameters}} This is the infobox for [[Indian political parties]]. == Basic usage == {{Infobox Indian political party |party_name = {{{party_name}}} |logo = {{{logo}}} |abbreviation = {{{abbreviation}}} |colorcode = red |leader = {{{leader}}} |president = {{{president}}} |chairman = {{{chairman}}} |secretary = {{{secretary}}} |ppchairman = {{{ppchairman}}} |foundation = {{{foundation}}} |founder = {{{founder}}} |headquarters = {{{headquarters}}} |ideology = {{{ideology}}} |colours = {{{colours}}} |eci = {{{eci}}} |symbol = {{{symbol}}} |website = {{{website}}} |flag = {{{flag}}} }} <syntaxhighlight lang="wikitext" style="overflow:auto;"> {{Infobox Indian political party |party_name = |logo = |abbreviation = |colorcode = <!-- HTML color code (e.g. red or #FF0000) or transparent for no coloring --> |leader = |president = |chairman = |secretary = |ppchairman = |foundation = |founder = |headquarters = |ideology = |colours = |eci = |symbol = |website = |flag = }} </syntaxhighlight> {{clear right}} == Complete usage == <syntaxhighlight lang="wikitext"> {{Infobox Indian political party |party_name = |logo = |logo_alt = <!-- descriptive text for use by speech synthesis (text-to-speech) software --> |logo_upright = 0.8 |abbreviation = |colorcode = <!-- HTML color code (e.g. red or #FF0000) or transparent for no coloring --> |leader = |president = |chairman = |general_secretary = |secretary = |ppchairman = |loksabha_leader = |rajyasabha_leader = |treasurer = |foundation = |founder = |predecessor = |dissolution = |merger = |split = |merged = |predecessor = |successor = |headquarters = |publication = |think_tank = |students = |youth = |women = |labour = |peasants = |womens = |wing4_title = <!--additional custom wing title, if any--> |wing4 = |membership = |ideology = |international = |colours = |position = |slogan = |eci = |alliance = |loksabha_seats = |rajyasabha_seats = |no_states = Includes 28 states and 3 union territories with a legislature |symbol = |website = |flag = }} </syntaxhighlight> == TemplateData == {{TemplateData header}} <templatedata> { "description": "", "params": { "name": { "required": true, "aliases": [ "party_name" ], "description": "Name of Party", "type": "string" }, "abbreviation": { "description": "Abbreviation of Party ", "type": "string" }, "party_logo": { "aliases": [ "logo" ], "description": "Logo of Party", "type": "string/wiki-file-name" }, "logo_alt": { "description": "Alt text for logo image, for visually impaired readers. One word (such as \"logo\") is rarely sufficient. See WP:ALT.", "label": "Logo alt" }, "logo_upright": { "label": "Logo upright", "description": "Scales the logo image from its default size by the given factor. Values less than 1 scale the image down (0.9 = 90%) and values greater than 1 scale the image up (1.15 = 115%).", "example": "0.9", "default": "0.8" }, "colorcode": { "description": "Color of Party", "type": "string", "default": "gray" }, "leader": { "description": "Leader", "type": "string/wiki-page-name" }, "chairman": { "description": "Chairperson", "type": "string/wiki-page-name" }, "national convenor": { "description": "Convenor", "type": "string/wiki-page-name" }, "secretary": { "description": "secretary", "type": "string/wiki-page-name" }, "general_secretary": { "description": "General Secretary", "type": "string/wiki-page-name" }, "president": { "description": "president", "type": "string/wiki-page-name" }, "ppchairman": { "description": "Parliamentary Chairperson", "type": "string/wiki-page-name" }, "loksabha_leader": { "description": "Lok Sabha leader", "type": "string/wiki-page-name" }, "rajyasabha_leader": { "description": "Rajya Sabha leader", "type": "string/wiki-page-name" }, "treasurer": { "description": "Treasurer", "type": "string/wiki-page-name" }, "no_states": { "description": "Number of states in government (out of 29 states and 2 union territories)", "type": "string/wiki-page-name" }, "foundation": { "description": "Founded on", "type": "date" }, "founder": { "description": "Founded by", "type": "string/wiki-page-name" }, "dissolution": { "description": "Dissolved in", "type": "date" }, "merger": { "description": "List of parties merged into this party", "type": "string" }, "split": { "description": "List of parties split from this party", "type": "string" }, "merged": { "description": "This party merged into", "type": "string" }, "headquarters": { "description": "Address of Headquarters", "type": "string" }, "eci": { "required": true, "description": "ECI Status", "type": "string" }, "alliance": { "description": "Alliance", "type": "string" }, "national_convener": { "description": "National Convener", "type": "string/wiki-page-name" }, "loksabha_seats": { "description": "Seat in Loksabha", "type": "number", "default":"0" }, "rajyasabha_seats": { "description": "Seat in Rajyasabha", "type": "string" }, "ideology": { "type": "string" }, "position": { "type": "string" }, "Political position": { "type": "string" }, "publication": { "type": "string" }, "youth": { "description": "Youth wing", "type": "string" }, "students": { "description": "Student wing", "type": "string" }, "women": { "description": "Women wing", "type": "string" }, "labour": { "description": "Labor wing", "type": "string" }, "peasants": { "description": "Peasant wing", "type": "string" }, "website": { "description": "website", "type": "string" }, "slogan": { "description": "slogan", "type": "string" }, "symbol": { "type": "string/wiki-file-name", "description": "Election Symbol" }, "flag": { "description": "Flag", "type": "string/wiki-file-name" } } } </templatedata> ==Examples== {{Infobox Indian political party | party_name = Bharatiya Janata Party | logo = | abbreviation = BJP | colorcode = {{party color|Bharatiya Janata Party}} | president = [[J. P. Nadda]]<ref>{{cite news |title=Jagat Prakash Nadda: BJP's new national president rises through the ranks, faces several challenges |url=https://zeenews.india.com/india/jagat-prakash-nadda-bjps-new-national-president-rises-through-the-ranks-faces-several-challenges-2258301.html |access-date=16 March 2020 |work=Zee News |date=20 January 2020 |author=Ananya Das |archive-date=28 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200328152910/https://zeenews.india.com/india/jagat-prakash-nadda-bjps-new-national-president-rises-through-the-ranks-faces-several-challenges-2258301.html |url-status=live }}</ref> | general_secretary = [[B. L. Santhosh]]<br />Shiv Prakash<ref>{{cite news |title=Meet BL Santhosh, newly appointed general secretary of BJP |url=https://www.livemint.com/politics/news/meet-bl-santhosh-newly-appointed-general-secretary-of-bjp-1563168633822.html |access-date=16 March 2020 |work=live mint |date=15 July 2019 |author=Gyan Varma |archive-date=28 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200328152911/https://www.livemint.com/politics/news/meet-bl-santhosh-newly-appointed-general-secretary-of-bjp-1563168633822.html |url-status=live }}</ref> | treasurer = [[Rajesh Agarwal]]<ref>{{Cite news|date=27 September 2020|title=Rajesh Agarwal gets BJP treasurer post|work=United News of India|url=http://www.uniindia.com/rajesh-agarwal-gets-bjp-treasurer-post/north/news/2178686.html|access-date=12 October 2020|archive-date=17 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201017113913/http://www.uniindia.com/rajesh-agarwal-gets-bjp-treasurer-post/north/news/2178686.html|url-status=live}}</ref> | presidium = [[National Executive of the Bharatiya Janata Party|National Executive]]<ref name=Constitution>{{cite web |title=Bharatiya Janata Party Constitution |url=https://www.bjp.org/en/constitution|website=BJP official website |publisher=Bharatiya Janata Party |access-date=15 May 2020 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171118173055/http://www.bjp.org/images/pdf_2012_h/constitution_eng_jan_10_2013.pdf |archive-date=18 November 2017 }}</ref> | ppchairman = [[Narendra Modi]]<br /> ([[Prime Minister of India|Prime Minister]]) | loksabha_leader = [[Narendra Modi]]<br /> ([[Leader of the House in Lok Sabha]])<ref name=":3000">{{cite news |title=BJP announces new parliamentary committee; Modi leader in Lok Sabha, Rajnath his deputy |url=https://www.indiatoday.in/india/story/bjp-announces-parliamentary-party-executive-committee-1547512-2019-06-12 |access-date=16 March 2020 |work=India Today |date=12 June 2019 |archive-date=6 April 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200406141325/https://www.indiatoday.in/india/story/bjp-announces-parliamentary-party-executive-committee-1547512-2019-06-12 |url-status=live }}</ref> | rajyasabha_leader = [[Piyush Goyal]]<br /> ([[Leader of the House in Rajya Sabha]]) | foundation = {{Start date and age|df=yes|p=y|1980|04|06}}<ref name=":4000">{{cite news |title=BJP's foundation day: Brief history of the achievements and failures of the party |url=https://indianexpress.com/article/research/bhartiya-janata-party-narendra-modi-bjp-bjps-37th-foundation-day-brief-history-of-the-achievements-and-failures-of-the-party-4601637/ |access-date=17 March 2020 |work=The Indian Express |date=6 April 2019 |archive-date=11 May 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190511143721/https://indianexpress.com/article/research/bhartiya-janata-party-narendra-modi-bjp-bjps-37th-foundation-day-brief-history-of-the-achievements-and-failures-of-the-party-4601637/ |url-status=live }}</ref> | founder = {{ublist | [[Atal Bihari Vajpayee]] | [[L. K. Advani]]<ref name=":3001">{{cite news |title=What you need to know about India's BJP |url=https://www.aljazeera.com/news/2019/05/india-bjp-190523053850803.html |access-date=16 March 2020 |work=AlJazeera |date=23 May 2019 |archive-date=13 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200513075856/https://www.aljazeera.com/news/2019/05/india-bjp-190523053850803.html |url-status=live }}</ref>}} | headquarters = 6-A, Deen Dayal Upadhyaya Marg, <br />[[New Delhi]], [[Delhi]], [[India]]<ref>{{cite web|url=https://www.ndtv.com/india-news/bjp-gets-a-new-address-today-pm-modi-to-inaugurate-multi-storey-office-1814043|title=BJP Gets A New Address; Soul Of New Office Is The Party Worker, Says PM Modi|website=NDTV.com|access-date=16 March 2020|archive-date=6 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200406141326/https://www.ndtv.com/india-news/bjp-gets-a-new-address-today-pm-modi-to-inaugurate-multi-storey-office-1814043|url-status=live}}</ref> | eci = [[List of political parties in India#National parties|National Party]]{{sfn|Election Commission|2013}} | alliance = [[National Democratic Alliance]]<br />([[India|All India]])<ref name="bjp0right">{{cite news |title=BJP + 29 Parties = National Democratic Alliance |url=https://www.ndtv.com/elections-news/bjp-29-parties-national-democratic-alliance-562972 |access-date=17 March 2020 |work=NDTV |date=20 May 2014 |author=Devesh Kumar |archive-date=6 April 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200406141401/https://www.ndtv.com/elections-news/bjp-29-parties-national-democratic-alliance-562972 |url-status=live }}</ref><br /> [[North-East Democratic Alliance]]<br />([[Northeast India]])<ref>{{cite news |title=BJP seals alliances in Northeast, aims 22 LS seats |url=https://www.thehindubusinessline.com/news/national/bjp-seals-alliances-in-northeast-aims-22-ls-seats/article26519732.ece |access-date=17 March 2020 |work=The Hindu Business Line |date=13 March 2019 |archive-date=17 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200317165853/https://www.thehindubusinessline.com/news/national/bjp-seals-alliances-in-northeast-aims-22-ls-seats/article26519732.ece |url-status=live }}</ref> | loksabha_seats = {{Composition bar|301|543|hex={{party color|Bharatiya Janata Party}}}} ('''543''' MPs & '''0''' Vacant)<ref>{{cite web|url=http://loksabhaph.nic.in/writereaddata/Updates/EventLSS_637191127420791113_31994.pdf|title=Party Position pdf|access-date=17 March 2020|archive-date=17 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200317173437/http://loksabhaph.nic.in/writereaddata/Updates/EventLSS_637191127420791113_31994.pdf|url-status=live}}</ref> | rajyasabha_seats = {{Composition bar|93|245|hex={{party color|Bharatiya Janata Party}}}} ('''237''' MPs & '''8''' Vacant)<ref>{{cite web|title = Alphabetical Party Position in the Rajya Sabha|url = https://rajyasabha.nic.in/rsnew/member_site/partymemberlist.aspx|access-date = 22 September 2019|archive-date = 4 June 2019|archive-url = https://web.archive.org/web/20190604121829/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/member_site/partymemberlist.aspx|url-status = live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://164.100.47.5/NewMembers/partystrength.aspx|title=Strengthwise Party Position in the Rajya Sabha|publisher=Rajya Sabha|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170606134311/http://164.100.47.5/NewMembers/partystrength.aspx|archive-date=6 June 2017}}</ref><!-- Please do not change without a more up-to-date reference --><!-- Seats after Rajya Sabha election, 2020 --> | state_seats_name = [[State Legislative Assembly (India)|State Legislative Assemblies]] | state_seats = {{Composition bar|1363|4036|hex={{party color|Bharatiya Janata Party}}}} ('''4025''' MLAs & '''11''' Vacant) ([[#Current seats in State Legislative Assemblies|see complete list]]) | state2_seats_name = [[State Legislative Council (India)|State Legislative Councils]] | state2_seats = {{Composition bar|165|426|hex={{party color|Bharatiya Janata Party}}}} ('''403''' MLCs & '''23''' Vacant) ([[#Current seats in State Legislative councils|see complete list]]) | no_states = {{Composition bar|15|31|hex={{party color|Bharatiya Janata Party}}}} ('''28''' States and '''3''' UTs)<ref>{{cite news|title=BJP gains back Madhya Pradesh in just 15 months after losing it|url=https://www.indiatoday.in/india/story/bjp-s-shivraj-singh-chouhan-sworn-in-as-madhya-pradesh-cm-for-fourth-time-1658867-2020-03-23|work=India Today|date=26 November 2019|access-date=23 March 2020|archive-date=19 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211119202332/https://www.indiatoday.in/india/story/bjp-s-shivraj-singh-chouhan-sworn-in-as-madhya-pradesh-cm-for-fourth-time-1658867-2020-03-23|url-status=live}}</ref><br /> | ideology = {{ubl|class=nowrap| |[[Conservatism]] ([[Conservatism in India|Indian]])<ref name="mathewjoh">* {{cite book |last1=Johnson |first1=Matthew |last2=Garnett |first2=Mark |last3=Walker |first3=David M |date=2017 |url=https://books.google.com/books?id=smxQDwAAQBAJ&q=BJP+a+conservatism |title=Conservatism and Ideology |publisher=[[Routledge]] |pages=45–50 |isbn=978-1-317-52900-2 |access-date=8 November 2020 |archive-date=14 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061245/https://books.google.com/books?id=smxQDwAAQBAJ&q=BJP+a+conservatism |url-status=live }} * Björn Goldstein (2015) The unconscious Indianization of 'Western' conservatism – is Indian conservatism a universal model?, Global Discourse, 5:1, 44-65, {{doi|10.1080/23269995.2014.946315}} * {{cite journal |last1=Mazumdar |first1=Surajit |date=2017 |title=Neo-Liberalism and the Rise of Right-Wing Conservatism in India |journal=Desenvolvimento em Debate |url=https://mpra.ub.uni-muenchen.de/id/eprint/93182 |via=[[Ludwig Maximilian University of Munich]] |volume=5 |issue=1 |pages=115–131 |type=Preprint |access-date=24 April 2022 |archive-date=14 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061248/https://mpra.ub.uni-muenchen.de/93182/ |url-status=live }} * {{cite book|title=Ideology and Identity: The Changing Party Systems of India|last1=Chhibber|first1=Pradeep K.|last2=Verma|first2=Rahul|isbn=978-0-190-62390-6|lccn=2018001733|url=https://books.google.com/books?id=nJRqDwAAQBAJ|pages=50–150|year=2018|publisher=[[Oxford University Press]]}}</ref> |[[Hindu nationalism]]<ref> * Henrik Berglund. "Religion and Nationalism: Politics of BJP." [[Economic and Political Weekly]] 39, no. 10 (2004): 1064–70. {{JSTOR|4414737}}. * Chhibber, Pradeep K. "State Policy, Party Politics, and the Rise of the BJP." In Democracy without Associations: Transformation of the Party System and Social Cleavages in India, 159–76. [[University of Michigan Press]], 1999. {{JSTOR|10.3998/mpub.23136.12}}.</ref> |[[Hindutva]]<ref name="Angana.p">* {{cite book |last1=Chatterji |first1=Angana P. |last2=Hansen |first2=Thomas Blom |last3=Jaffrelot |first3=Christophe |date=2019 |title=Majoritarian State: How Hindu Nationalism Is Changing India |url=https://books.google.com/books?id=zcObDwAAQBAJ&q=BJP%27s+Hindutva+ideology |publisher=[[Oxford University Press]] |pages=100–130 |isbn=978-0-19-007817-1 |author-link1=Angana P. Chatterji |author-link2=Thomas Blom Hansen |author-link3=Christophe Jaffrelot |access-date=8 November 2020 |archive-date=14 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061226/https://books.google.com/books?id=zcObDwAAQBAJ&q=BJP%27s+Hindutva+ideology |url-status=live }} * [[Christophe Jaffrelot|Jaffrelot, Christophe]], and Cynthia Schoch. "Conclusion to Part I." In Modi's India: Hindu Nationalism and the Rise of Ethnic Democracy, 148–54. [[Princeton University Press]], 2021. {{doi|10.2307/j.ctv1dc9jzx.12}}. * {{cite book|title=Ideology and Identity: The Changing Party Systems of India|author=Chhibber, Pradeep K. |author2=Verma, Rahul|isbn=978-0-190-62390-6|lccn=2018001733|url=https://books.google.com/books?id=nJRqDwAAQBAJ|year=2018|publisher=[[Oxford University Press]]}}</ref> |[[Neoliberalism]]<ref name="Surajit 2017">* {{Cite book|last=Mazumdar|first=Surajit|title=Neo-Liberalism and the Rise of Right-Wing Conservatism in India|publisher=University Library of Munich|year=2017|location=Germany}} * {{cite journal |last1=Gopalakrishnan |first1=Shankar |title=Defining, Constructing and Policing a 'New India': Relationship between Neoliberalism and Hindutva |journal=Economic & Political Weekly |date=7 July 2006 |volume=41 |issue=26 |pages=2803–2813 |jstor=4418408}} * {{cite journal |last1=Wilson |first1=Kalpana |last2=Ung Loh |first2=Jennifer |last3=Purewal |first3=Navtej |title=Gender, Violence and the Neoliberal State in India |journal=Feminist Review |date=July 2018 |volume=119 |issue=1 |pages=1–6 |doi=10.1057/s41305-018-0109-8 |s2cid=149814002 |url=https://eprints.soas.ac.uk/25540/1/wilson-ung-loh-purewal-introduction-gender-violence-and-the-neoliberal-state-in-India.doc.pdf |access-date=8 November 2020 |archive-date=10 December 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201210111943/https://eprints.soas.ac.uk/25540/1/wilson-ung-loh-purewal-introduction-gender-violence-and-the-neoliberal-state-in-India.doc.pdf |url-status=live }} * {{cite journal |last1=Mathur |first1=Navdeep |title=The low politics of higher education: saffron branded neoliberalism and the assault on Indian universities |journal=Critical Policy Studies |date=2018 |volume=12 |issue=1 |pages=121–125 |doi=10.1080/19460171.2017.1403343|s2cid=148842457 }}</ref> |[[Right-wing populism]]<ref> * {{cite journal|volume=26|issue=3|journal=Democratization|first1=Duncan|last1=McDonnell|year=2019|first2=Luis|last2=Cabrera|title=The right-wing populism of India's Bharatiya Janata Party (and why comparativists should care)|pages=484–501|doi=10.1080/13510347.2018.1551885|s2cid=149464986}} * {{cite book|publisher=Koç University|title=Right-wing Populist Governments Rhetorical Framing of Economic Inequality: the Cases of BJP in India and AKP in Turkey|year=2019|first=Ezgi|last=Özçelik}}</ref> |[[Integral humanism (India)|Integral humanism]]<ref>{{cite book |last1=Johnson |first1=Matthew |last2=Garnett |first2=Mark |last3=Walker |first3=David M |date=2017 |url=https://books.google.com/books?id=smxQDwAAQBAJ&q=BJP+a+conservatism |title=Conservatism and Ideology |publisher=[[Routledge]] |pages=45–50 |isbn=978-1-317-52900-2 |access-date=8 November 2020 |archive-date=14 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061245/https://books.google.com/books?id=smxQDwAAQBAJ&q=BJP+a+conservatism |url-status=live }}</ref> }} | position = [[Right-wing politics|Right-wing]]{{sfnm|1a1=Malik|1a2=Singh|1y=1992|1pp=318–336|BBC|2012|2a1=Banerjee|2y=2005|2p=3118}} | publication = ''[[Kamal Sandesh]]'' {{nowrap|([[English language|English]] and [[Hindi]])<ref>{{cite news |title=PM Modi goes cashless, buys lifetime subscription of BJP mouthpiece Kamal Sandesh through cheque |url=https://www.indiatoday.in/mail-today/story/pm-modi-bjp-kamal-sandesh-cashless-currency-revamp-957298-2017-01-27 |access-date=17 March 2020 |work=India Today |date=27 January 2017 |author=Siddhartha Rai |archive-date=28 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200328080500/https://www.indiatoday.in/mail-today/story/pm-modi-bjp-kamal-sandesh-cashless-currency-revamp-957298-2017-01-27 |url-status=live }}</ref>}}<br /> ''Kamal Barta'' {{nowrap|([[Bengali language|Bengali]])<ref>{{cite news | url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/bengal-bjp-revamps-party-mouthpiece-before-2018-panchayet-elections/articleshow/54717459.cms?_oref=cook | title=Bengal BJP revamps party mouthpiece before 2018 panchayet elections | newspaper=The Economic Times | last1=Sengupta | first1=Tamal | access-date=29 May 2022 | archive-date=14 April 2023 | archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061226/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/bengal-bjp-revamps-party-mouthpiece-before-2018-panchayet-elections/articleshow/54717459.cms?_oref=cook&from=mdr | url-status=live }}</ref>}} | students = [[Akhil Bharatiya Vidyarthi Parishad]]<br />(unofficial)<ref>{{cite web|title = Akhil Bhartiya Vidyarthi Parishad is not the students' wing of BJP: Shreehari Borikar|url = https://www.abvp.org/akhil-bhartiya-vidyarthi-parishad-not-students-wing-bjp-shreehari-borikar|access-date = 23 September 2019|archive-date = 28 February 2020|archive-url = https://web.archive.org/web/20200228202158/https://www.abvp.org/akhil-bhartiya-vidyarthi-parishad-not-students-wing-bjp-shreehari-borikar|url-status = live}}</ref> | youth = [[Bharatiya Janata Yuva Morcha]]<ref>{{cite news |title=BJP youth wing launches its campaign for party's Lok Sabha poll win |url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/bjp-youth-wing-launches-its-campaign-for-partys-lok-sabha-poll-win/articleshow/67574466.cms |access-date=17 March 2020 |work=Economic Times |date=19 January 2019 |archive-date=8 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201008021552/https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/bjp-youth-wing-launches-its-campaign-for-partys-lok-sabha-poll-win/articleshow/67574466.cms |url-status=live }}</ref> | women = [[BJP Mahila Morcha]]<ref>{{cite news |title=Quota for women in council of ministers among Mahila Morcha's suggestions for BJP poll manifesto |url=https://m.economictimes.com/news/elections/lok-sabha/india/quota-for-women-in-council-of-ministers-among-mahila-morchas-suggestions-for-bjp-poll-manifesto/articleshow/68738662.cms |access-date=17 March 2020 |work=Economic Times |date=5 April 2019 |archive-date=23 October 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211023222414/https://m.economictimes.com/news/elections/lok-sabha/india/quota-for-women-in-council-of-ministers-among-mahila-morchas-suggestions-for-bjp-poll-manifesto/articleshow/68738662.cms |url-status=live }}</ref> | think_tank = Public Policy Research Centre<ref>{{cite web|title=Public Policy Research Centre|url=http://www.pprc.in/|access-date=22 July 2020|archive-date=26 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726220734/http://www.pprc.in/|url-status=live}}</ref><ref name="Thinktank">—{{cite news|url =https://www.newindianexpress.com/nation/2020/may/23/bjp-think-tank-offers-online-course-in-governance-babus-to-impart-lessons-2146940.html|title =BJP think tank offers online course in governance; babus to impart lessons|publisher =The New Indian Express|location =New Delhi|date =23 May 2020|website =newindianexpress.com|author =Express News Service|access-date =14 July 2020|archive-date =14 July 2020|archive-url =https://web.archive.org/web/20200714094916/https://www.newindianexpress.com/nation/2020/may/23/bjp-think-tank-offers-online-course-in-governance-babus-to-impart-lessons-2146940.html|url-status =live}} * {{cite news|url =https://www.dailypioneer.com/2019/state-editions/bjp-think-tank-releases-modi-govt---s-100-day-report-card.html|title =BJP think tank releases Modi Govt's 100-day report card|publisher =[[The Pioneer (India)|The Pioneer]]|quote =Public Policy Research Center (PPRC), BJP's think tank, on Monday released a comprehensive report on 100 major decisions and initiatives taken by Modi Government in first 100 days.|location =New Delhi|date =10 September 2019|website =dailypioneer.com|access-date =14 July 2020|archive-date =16 July 2020|archive-url =https://web.archive.org/web/20200716135158/https://www.dailypioneer.com/2019/state-editions/bjp-think-tank-releases-modi-govt---s-100-day-report-card.html|url-status =live}}</ref> | website = {{Official URL}} | predecessor = [[Bharatiya Jana Sangh]]<br />(1951–1977)<ref name=":4000" /><br />[[Janata Party]]<br />(1977–1980)<ref name=":4000" /> | split = [[Janata Party]]<ref name=":4000" /> |labour = [[Bharatiya Mazdoor Sangh]]<ref>{{cite news |title=Need to Know BJP-led BMS is biggest labour union in India |url=https://www.livemint.com/Politics/ohkSVkDnWYnxvZyuzggTsL/Need-to-Know--BJPled-BMS-is-biggest-labour-union-in-India.html |access-date=17 March 2020 |work=live mint |date=15 January 2008 |author=Pragya Singh |archive-date=3 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181103131425/https://www.livemint.com/Politics/ohkSVkDnWYnxvZyuzggTsL/Need-to-Know--BJPled-BMS-is-biggest-labour-union-in-India.html |url-status=live }}</ref> | international = [[International Democrat Union]]<ref>{{cite web|url=https://thediplomat.com/2016/02/indias-bharatiya-janata-party-joins-union-of-international-conservative-parties|title=India's Bharatiya Janata Party Joins Union of International Conservative Parties&nbsp;— The Diplomat|first=Akhilesh|last=Pillalamarri|work=The Diplomat|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160228053454/https://thediplomat.com/2016/02/indias-bharatiya-janata-party-joins-union-of-international-conservative-parties/|archive-date=28 February 2016}}</ref><ref>{{cite web|title = Members|url = https://www.idu.org/members/|publisher = [[International Democrat Union]]|access-date = 25 September 2019|website = idu.org|archive-date = 23 April 2018|archive-url = https://web.archive.org/web/20180423165945/https://www.idu.org/members/|url-status = live}}</ref><br />[[Asia Pacific Democrat Union]]<ref>{{cite web|url=http://idu.org/asia-pacific-democrat-union-apdu/|title=International Democrat Union » Asia Pacific Democrat Union (APDU)|work=International Democrat Union|archive-url=https://web.archive.org/web/20170616235358/http://idu.org/asia-pacific-democrat-union-apdu/|archive-date=16 June 2017|access-date=12 June 2017}}</ref> | colours = {{colour box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}}} [[Saffron (color)|Saffron]]<ref>{{cite web|last=Iwanek|first=Krzysztof|date=10 September 2018|title=Paint It Saffron: The Colors of Indian Political Parties|url=https://thediplomat.com/2018/09/paint-it-saffron-the-colors-of-indian-political-parties/|access-date=5 July 2021|publisher=[[The Diplomat (magazine)|The Diplomat]]|language=en-US|archive-date=23 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210623014149/https://thediplomat.com/2018/09/paint-it-saffron-the-colors-of-indian-political-parties/|url-status=live}}</ref> | symbol = Lotus<br />[[File:Lotos flower symbol.svg|100px]] | flag =BJP flag.svg |leader=|Political position=[[Right-wing politics|Right wing]]<ref name="bjp0right" /> to [[Far-right politics|far-right]]<ref>{{cite news |title=Facebook accused of boosting far-right BJP in Indian elections |url=https://www.peoplesworld.org/article/facebook-accused-of-boosting-far-right-bjp-in-indian-elections/ |access-date=9 April 2022 |work=People's World |date=17 March 2022 |archive-date=6 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220406211420/https://peoplesworld.org/article/facebook-accused-of-boosting-far-right-bjp-in-indian-elections/ |url-status=live }}</ref>|peasants=[[Bharatiya Kisan Sangh]]<ref>{{cite book|last=Gupta|first=Sejuta Das|url=https://books.google.com/books?id=mQiKDwAAQBAJ&pg=PA172|pages=172–173|title=Class, Politics, and Agricultural Policies in Post-liberalisation India|isbn=978-1-108-41628-3|publisher=[[Cambridge University Press]]|year=2019e|access-date=3 May 2021|archive-date=14 April 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061257/https://books.google.com/books?id=mQiKDwAAQBAJ&pg=PA172|url-status=live}}</ref> }} <syntaxhighlight lang="wikitext" style="overflow:auto;"> {{Infobox Indian political party | party_name = Bharatiya Janata Party | logo = | abbreviation = BJP | colorcode = {{party color|Bharatiya Janata Party}} | president = [[J. P. Nadda]]<ref>{{cite news |title=Jagat Prakash Nadda: BJP's new national president rises through the ranks, faces several challenges |url=https://zeenews.india.com/india/jagat-prakash-nadda-bjps-new-national-president-rises-through-the-ranks-faces-several-challenges-2258301.html |access-date=16 March 2020 |work=Zee News |date=20 January 2020 |author=Ananya Das |archive-date=28 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200328152910/https://zeenews.india.com/india/jagat-prakash-nadda-bjps-new-national-president-rises-through-the-ranks-faces-several-challenges-2258301.html |url-status=live }}</ref> | general_secretary = [[B. L. Santhosh]]<br />Shiv Prakash<ref>{{cite news |title=Meet BL Santhosh, newly appointed general secretary of BJP |url=https://www.livemint.com/politics/news/meet-bl-santhosh-newly-appointed-general-secretary-of-bjp-1563168633822.html |access-date=16 March 2020 |work=live mint |date=15 July 2019 |author=Gyan Varma |archive-date=28 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200328152911/https://www.livemint.com/politics/news/meet-bl-santhosh-newly-appointed-general-secretary-of-bjp-1563168633822.html |url-status=live }}</ref> | treasurer = [[Rajesh Agarwal]]<ref>{{Cite news|date=27 September 2020|title=Rajesh Agarwal gets BJP treasurer post|work=United News of India|url=http://www.uniindia.com/rajesh-agarwal-gets-bjp-treasurer-post/north/news/2178686.html|access-date=12 October 2020|archive-date=17 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201017113913/http://www.uniindia.com/rajesh-agarwal-gets-bjp-treasurer-post/north/news/2178686.html|url-status=live}}</ref> | presidium = [[National Executive of the Bharatiya Janata Party|National Executive]]<ref name=Constitution>{{cite web |title=Bharatiya Janata Party Constitution |url=https://www.bjp.org/en/constitution|website=BJP official website |publisher=Bharatiya Janata Party |access-date=15 May 2020 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171118173055/http://www.bjp.org/images/pdf_2012_h/constitution_eng_jan_10_2013.pdf |archive-date=18 November 2017 }}</ref> | ppchairman = [[Narendra Modi]]<br /> ([[Prime Minister of India|Prime Minister]]) | loksabha_leader = [[Narendra Modi]]<br /> ([[Leader of the House in Lok Sabha]])<ref name=":3000">{{cite news |title=BJP announces new parliamentary committee; Modi leader in Lok Sabha, Rajnath his deputy |url=https://www.indiatoday.in/india/story/bjp-announces-parliamentary-party-executive-committee-1547512-2019-06-12 |access-date=16 March 2020 |work=India Today |date=12 June 2019 |archive-date=6 April 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200406141325/https://www.indiatoday.in/india/story/bjp-announces-parliamentary-party-executive-committee-1547512-2019-06-12 |url-status=live }}</ref> | rajyasabha_leader = [[Piyush Goyal]]<br /> ([[Leader of the House in Rajya Sabha]]) | foundation = {{Start date and age|df=yes|p=y|1980|04|06}}<ref name=":4000">{{cite news |title=BJP's foundation day: Brief history of the achievements and failures of the party |url=https://indianexpress.com/article/research/bhartiya-janata-party-narendra-modi-bjp-bjps-37th-foundation-day-brief-history-of-the-achievements-and-failures-of-the-party-4601637/ |access-date=17 March 2020 |work=The Indian Express |date=6 April 2019 |archive-date=11 May 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190511143721/https://indianexpress.com/article/research/bhartiya-janata-party-narendra-modi-bjp-bjps-37th-foundation-day-brief-history-of-the-achievements-and-failures-of-the-party-4601637/ |url-status=live }}</ref> | founder = {{ublist | [[Atal Bihari Vajpayee]] | [[L. K. Advani]]<ref name=":3001">{{cite news |title=What you need to know about India's BJP |url=https://www.aljazeera.com/news/2019/05/india-bjp-190523053850803.html |access-date=16 March 2020 |work=AlJazeera |date=23 May 2019 |archive-date=13 May 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200513075856/https://www.aljazeera.com/news/2019/05/india-bjp-190523053850803.html |url-status=live }}</ref>}} | headquarters = 6-A, Deen Dayal Upadhyaya Marg, <br />[[New Delhi]], [[Delhi]], [[India]]<ref>{{cite web|url=https://www.ndtv.com/india-news/bjp-gets-a-new-address-today-pm-modi-to-inaugurate-multi-storey-office-1814043|title=BJP Gets A New Address; Soul Of New Office Is The Party Worker, Says PM Modi|website=NDTV.com|access-date=16 March 2020|archive-date=6 April 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200406141326/https://www.ndtv.com/india-news/bjp-gets-a-new-address-today-pm-modi-to-inaugurate-multi-storey-office-1814043|url-status=live}}</ref> | eci = [[List of political parties in India#National parties|National Party]]{{sfn|Election Commission|2013}} | alliance = [[National Democratic Alliance]]<br />([[India|All India]])<ref name="bjp0right">{{cite news |title=BJP + 29 Parties = National Democratic Alliance |url=https://www.ndtv.com/elections-news/bjp-29-parties-national-democratic-alliance-562972 |access-date=17 March 2020 |work=NDTV |date=20 May 2014 |author=Devesh Kumar |archive-date=6 April 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200406141401/https://www.ndtv.com/elections-news/bjp-29-parties-national-democratic-alliance-562972 |url-status=live }}</ref><br /> [[North-East Democratic Alliance]]<br />([[Northeast India]])<ref>{{cite news |title=BJP seals alliances in Northeast, aims 22 LS seats |url=https://www.thehindubusinessline.com/news/national/bjp-seals-alliances-in-northeast-aims-22-ls-seats/article26519732.ece |access-date=17 March 2020 |work=The Hindu Business Line |date=13 March 2019 |archive-date=17 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200317165853/https://www.thehindubusinessline.com/news/national/bjp-seals-alliances-in-northeast-aims-22-ls-seats/article26519732.ece |url-status=live }}</ref> | loksabha_seats = {{Composition bar|301|543|hex={{party color|Bharatiya Janata Party}}}} ('''543''' MPs & '''0''' Vacant)<ref>{{cite web|url=http://loksabhaph.nic.in/writereaddata/Updates/EventLSS_637191127420791113_31994.pdf|title=Party Position pdf|access-date=17 March 2020|archive-date=17 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200317173437/http://loksabhaph.nic.in/writereaddata/Updates/EventLSS_637191127420791113_31994.pdf|url-status=live}}</ref> | rajyasabha_seats = {{Composition bar|93|245|hex={{party color|Bharatiya Janata Party}}}} ('''237''' MPs & '''8''' Vacant)<ref>{{cite web|title = Alphabetical Party Position in the Rajya Sabha|url = https://rajyasabha.nic.in/rsnew/member_site/partymemberlist.aspx|access-date = 22 September 2019|archive-date = 4 June 2019|archive-url = https://web.archive.org/web/20190604121829/https://rajyasabha.nic.in/rsnew/member_site/partymemberlist.aspx|url-status = live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://164.100.47.5/NewMembers/partystrength.aspx|title=Strengthwise Party Position in the Rajya Sabha|publisher=Rajya Sabha|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20170606134311/http://164.100.47.5/NewMembers/partystrength.aspx|archive-date=6 June 2017}}</ref><!-- Please do not change without a more up-to-date reference --><!-- Seats after Rajya Sabha election, 2020 --> | state_seats_name = [[State Legislative Assembly (India)|State Legislative Assemblies]] | state_seats = {{Composition bar|1363|4036|hex={{party color|Bharatiya Janata Party}}}} ('''4025''' MLAs & '''11''' Vacant) ([[#Current seats in State Legislative Assemblies|see complete list]]) | state2_seats_name = [[State Legislative Council (India)|State Legislative Councils]] | state2_seats = {{Composition bar|165|426|hex={{party color|Bharatiya Janata Party}}}} ('''403''' MLCs & '''23''' Vacant) ([[#Current seats in State Legislative councils|see complete list]]) | no_states = {{Composition bar|15|31|hex={{party color|Bharatiya Janata Party}}}} ('''28''' States and '''3''' UTs)<ref>{{cite news|title=BJP gains back Madhya Pradesh in just 15 months after losing it|url=https://www.indiatoday.in/india/story/bjp-s-shivraj-singh-chouhan-sworn-in-as-madhya-pradesh-cm-for-fourth-time-1658867-2020-03-23|work=India Today|date=26 November 2019|access-date=23 March 2020|archive-date=19 November 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20211119202332/https://www.indiatoday.in/india/story/bjp-s-shivraj-singh-chouhan-sworn-in-as-madhya-pradesh-cm-for-fourth-time-1658867-2020-03-23|url-status=live}}</ref><br /> | ideology = {{ubl|class=nowrap| |[[Conservatism]] ([[Conservatism in India|Indian]])<ref name="mathewjoh">* {{cite book |last1=Johnson |first1=Matthew |last2=Garnett |first2=Mark |last3=Walker |first3=David M |date=2017 |url=https://books.google.com/books?id=smxQDwAAQBAJ&q=BJP+a+conservatism |title=Conservatism and Ideology |publisher=[[Routledge]] |pages=45–50 |isbn=978-1-317-52900-2 |access-date=8 November 2020 |archive-date=14 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061245/https://books.google.com/books?id=smxQDwAAQBAJ&q=BJP+a+conservatism |url-status=live }} * Björn Goldstein (2015) The unconscious Indianization of 'Western' conservatism – is Indian conservatism a universal model?, Global Discourse, 5:1, 44-65, {{doi|10.1080/23269995.2014.946315}} * {{cite journal |last1=Mazumdar |first1=Surajit |date=2017 |title=Neo-Liberalism and the Rise of Right-Wing Conservatism in India |url=https://mpra.ub.uni-muenchen.de/id/eprint/93182 |publisher=[[Ludwig Maximilian University of Munich]] |volume=5 |issue=1 |pages=115–131 |doi= |access-date=24 April 2022 |archive-date=14 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061248/https://mpra.ub.uni-muenchen.de/93182/ |url-status=live }} * {{cite book|title=Ideology and Identity: The Changing Party Systems of India|last1=Chhibber|first1=Pradeep K.|last2=Verma|first2=Rahul|isbn=978-0-190-62390-6|lccn=2018001733|url=https://books.google.com/books?id=nJRqDwAAQBAJ|pages=50–150|year=2018|publisher=[[Oxford University Press]]}}</ref> |[[Hindu nationalism]]<ref> * Henrik Berglund. "Religion and Nationalism: Politics of BJP." [[Economic and Political Weekly]] 39, no. 10 (2004): 1064–70. {{JSTOR|4414737}}. * Chhibber, Pradeep K. "State Policy, Party Politics, and the Rise of the BJP." In Democracy without Associations: Transformation of the Party System and Social Cleavages in India, 159–76. [[University of Michigan Press]], 1999. {{JSTOR|10.3998/mpub.23136.12}}.</ref> |[[Hindutva]]<ref name="Angana.p">* {{cite book |last1=Chatterji |first1=Angana P. |last2=Hansen |first2=Thomas Blom |last3=Jaffrelot |first3=Christophe |date=2019 |title=Majoritarian State: How Hindu Nationalism Is Changing India |url=https://books.google.com/books?id=zcObDwAAQBAJ&q=BJP%27s+Hindutva+ideology |publisher=[[Oxford University Press]] |pages=100–130 |isbn=978-0-19-007817-1 |author-link1=Angana P. Chatterji |author-link2=Thomas Blom Hansen |author-link3=Christophe Jaffrelot |access-date=8 November 2020 |archive-date=14 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061226/https://books.google.com/books?id=zcObDwAAQBAJ&q=BJP%27s+Hindutva+ideology |url-status=live }} * [[Christophe Jaffrelot|Jaffrelot, Christophe]], and Cynthia Schoch. "Conclusion to Part I." In Modi's India: Hindu Nationalism and the Rise of Ethnic Democracy, 148–54. [[Princeton University Press]], 2021. {{doi|10.2307/j.ctv1dc9jzx.12}}. * {{cite book|title=Ideology and Identity: The Changing Party Systems of India|author=Chhibber, Pradeep K. |author2=Verma, Rahul|isbn=978-0-190-62390-6|lccn=2018001733|url=https://books.google.com/books?id=nJRqDwAAQBAJ|year=2018|publisher=[[Oxford University Press]]}}</ref> |[[Neoliberalism]]<ref name="Surajit 2017">* {{Cite book|last=Mazumdar|first=Surajit|title=Neo-Liberalism and the Rise of Right-Wing Conservatism in India|publisher=University Library of Munich|year=2017|location=Germany}} * {{cite journal |last1=Gopalakrishnan |first1=Shankar |title=Defining, Constructing and Policing a 'New India': Relationship between Neoliberalism and Hindutva |journal=Economic & Political Weekly |date=7 July 2006 |volume=41 |issue=26 |pages=2803–2813 |jstor=4418408 |access-date=26 September 2020 |archive-date=17 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201017234207/https://www.jstor.org/stable/4418408 |url-status=live }} * {{cite journal |last1=Wilson |first1=Kalpana |last2=Ung Loh |first2=Jennifer |last3=Purewal |first3=Navtej |title=Gender, Violence and the Neoliberal State in India |journal=Feminist Review |date=July 2018 |volume=119 |issue=1 |pages=1–6 |doi=10.1057/s41305-018-0109-8 |s2cid=149814002 |url=https://eprints.soas.ac.uk/25540/1/wilson-ung-loh-purewal-introduction-gender-violence-and-the-neoliberal-state-in-India.doc.pdf |access-date=8 November 2020 |archive-date=10 December 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201210111943/https://eprints.soas.ac.uk/25540/1/wilson-ung-loh-purewal-introduction-gender-violence-and-the-neoliberal-state-in-India.doc.pdf |url-status=live }} * {{cite journal |last1=Mathur |first1=Navdeep |title=The low politics of higher education: saffron branded neoliberalism and the assault on Indian universities |journal=Critical Policy Studies |date=2018 |volume=12 |issue=1 |pages=121–125 |doi=10.1080/19460171.2017.1403343|s2cid=148842457 }}</ref> |[[Right-wing populism]]<ref> * {{cite journal|volume=26|issue=3|journal=Democratization|first1=Duncan|last1=McDonnell|year=2019|first2=Luis|last2=Cabrera|title=The right-wing populism of India's Bharatiya Janata Party (and why comparativists should care)|pages=484–501|doi=10.1080/13510347.2018.1551885|s2cid=149464986}} * {{cite book|publisher=Koç University|title=Right-wing Populist Governments Rhetorical Framing of Economic Inequality: the Cases of BJP in India and AKP in Turkey|year=2019|first=Ezgi|last=Özçelik}}</ref> |[[Integral humanism (India)|Integral humanism]]<ref>{{cite book |last1=Johnson |first1=Matthew |last2=Garnett |first2=Mark |last3=Walker |first3=David M |date=2017 |url=https://books.google.com/books?id=smxQDwAAQBAJ&q=BJP+a+conservatism |title=Conservatism and Ideology |publisher=[[Routledge]] |pages=45–50 |isbn=978-1-317-52900-2 |access-date=8 November 2020 |archive-date=14 April 2023 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061245/https://books.google.com/books?id=smxQDwAAQBAJ&q=BJP+a+conservatism |url-status=live }}</ref> }} | position = [[Right-wing politics|Right-wing]]{{sfnm|1a1=Malik|1a2=Singh|1y=1992|1pp=318–336|BBC|2012|2a1=Banerjee|2y=2005|2p=3118}} | publication = ''[[Kamal Sandesh]]'' {{nowrap|([[English language|English]] and [[Hindi]])<ref>{{cite news |title=PM Modi goes cashless, buys lifetime subscription of BJP mouthpiece Kamal Sandesh through cheque |url=https://www.indiatoday.in/mail-today/story/pm-modi-bjp-kamal-sandesh-cashless-currency-revamp-957298-2017-01-27 |access-date=17 March 2020 |work=India Today |date=27 January 2017 |author=Siddhartha Rai |archive-date=28 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200328080500/https://www.indiatoday.in/mail-today/story/pm-modi-bjp-kamal-sandesh-cashless-currency-revamp-957298-2017-01-27 |url-status=live }}</ref>}}<br /> ''Kamal Barta'' {{nowrap|([[Bengali language|Bengali]])<ref>{{cite news | url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/bengal-bjp-revamps-party-mouthpiece-before-2018-panchayet-elections/articleshow/54717459.cms?_oref=cook | title=Bengal BJP revamps party mouthpiece before 2018 panchayet elections | newspaper=The Economic Times | last1=Sengupta | first1=Tamal | access-date=29 May 2022 | archive-date=14 April 2023 | archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061226/https://economictimes.indiatimes.com/news/politics-and-nation/bengal-bjp-revamps-party-mouthpiece-before-2018-panchayet-elections/articleshow/54717459.cms?_oref=cook&from=mdr | url-status=live }}</ref>}} | students = [[Akhil Bharatiya Vidyarthi Parishad]]<br />(unofficial)<ref>{{cite web|title = Akhil Bhartiya Vidyarthi Parishad is not the students' wing of BJP: Shreehari Borikar|url = https://www.abvp.org/akhil-bhartiya-vidyarthi-parishad-not-students-wing-bjp-shreehari-borikar|access-date = 23 September 2019|archive-date = 28 February 2020|archive-url = https://web.archive.org/web/20200228202158/https://www.abvp.org/akhil-bhartiya-vidyarthi-parishad-not-students-wing-bjp-shreehari-borikar|url-status = live}}</ref> | youth = [[Bharatiya Janata Yuva Morcha]]<ref>{{cite news |title=BJP youth wing launches its campaign for party's Lok Sabha poll win |url=https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/bjp-youth-wing-launches-its-campaign-for-partys-lok-sabha-poll-win/articleshow/67574466.cms |access-date=17 March 2020 |work=Economic Times |date=19 January 2019 |archive-date=8 October 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201008021552/https://m.economictimes.com/news/politics-and-nation/bjp-youth-wing-launches-its-campaign-for-partys-lok-sabha-poll-win/articleshow/67574466.cms |url-status=live }}</ref> | women = [[BJP Mahila Morcha]]<ref>{{cite news |title=Quota for women in council of ministers among Mahila Morcha's suggestions for BJP poll manifesto |url=https://m.economictimes.com/news/elections/lok-sabha/india/quota-for-women-in-council-of-ministers-among-mahila-morchas-suggestions-for-bjp-poll-manifesto/articleshow/68738662.cms |access-date=17 March 2020 |work=Economic Times |date=5 April 2019 |archive-date=23 October 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211023222414/https://m.economictimes.com/news/elections/lok-sabha/india/quota-for-women-in-council-of-ministers-among-mahila-morchas-suggestions-for-bjp-poll-manifesto/articleshow/68738662.cms |url-status=live }}</ref> | farmers = BJP Kisan Morcha<ref name="KisanMorcha">{{cite news|url =https://m.patrika.com/noida-news/bjp-kisan-morcha-provide-farmers-government-policies-to-the-people-hindi-news-1541257/|title =सरकार की नीतियों को किसानों तक पहुंचाएगा बीजेपी किसान मोर्चा|website =m.patrika.com|author =Rajkumar|access-date =8 August 2020|archive-date =19 October 2020|archive-url =https://web.archive.org/web/20201019220329/https://m.patrika.com/noida-news/bjp-kisan-morcha-provide-farmers-government-policies-to-the-people-hindi-news-1541257/|url-status =live}}</ref> | think_tank = Public Policy Research Centre<ref>{{cite web|title=Public Policy Research Centre|url=http://www.pprc.in/|access-date=22 July 2020|archive-date=26 July 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200726220734/http://www.pprc.in/|url-status=live}}</ref><ref name="Thinktank">—{{cite news|url =https://www.newindianexpress.com/nation/2020/may/23/bjp-think-tank-offers-online-course-in-governance-babus-to-impart-lessons-2146940.html|title =BJP think tank offers online course in governance; babus to impart lessons|publisher =The New Indian Express|location =New Delhi|date =23 May 2020|website =newindianexpress.com|author =Express News Service|access-date =14 July 2020|archive-date =14 July 2020|archive-url =https://web.archive.org/web/20200714094916/https://www.newindianexpress.com/nation/2020/may/23/bjp-think-tank-offers-online-course-in-governance-babus-to-impart-lessons-2146940.html|url-status =live}} * {{cite news|url =https://www.dailypioneer.com/2019/state-editions/bjp-think-tank-releases-modi-govt---s-100-day-report-card.html|title =BJP think tank releases Modi Govt's 100-day report card|publisher =[[The Pioneer (India)|The Pioneer]]|quote =Public Policy Research Center (PPRC), BJP's think tank, on Monday released a comprehensive report on 100 major decisions and initiatives taken by Modi Government in first 100 days.|location =New Delhi|date =10 September 2019|website =dailypioneer.com|access-date =14 July 2020|archive-date =16 July 2020|archive-url =https://web.archive.org/web/20200716135158/https://www.dailypioneer.com/2019/state-editions/bjp-think-tank-releases-modi-govt---s-100-day-report-card.html|url-status =live}}</ref> | website = {{Official URL}} | predecessor = [[Bharatiya Jana Sangh]]<br />(1951–1977)<ref name=":4000" /><br />[[Janata Party]]<br />(1977–1980)<ref name=":4000" /> | split = [[Janata Party]]<ref name=":4000" /> |labour = [[Bharatiya Mazdoor Sangh]]<ref>{{cite news |title=Need to Know BJP-led BMS is biggest labour union in India |url=https://www.livemint.com/Politics/ohkSVkDnWYnxvZyuzggTsL/Need-to-Know--BJPled-BMS-is-biggest-labour-union-in-India.html |access-date=17 March 2020 |work=live mint |date=15 January 2008 |author=Pragya Singh |archive-date=3 November 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181103131425/https://www.livemint.com/Politics/ohkSVkDnWYnxvZyuzggTsL/Need-to-Know--BJPled-BMS-is-biggest-labour-union-in-India.html |url-status=live }}</ref> | international = [[International Democrat Union]]<ref>{{cite web|url=https://thediplomat.com/2016/02/indias-bharatiya-janata-party-joins-union-of-international-conservative-parties|title=India's Bharatiya Janata Party Joins Union of International Conservative Parties&nbsp;— The Diplomat|first=Akhilesh|last=Pillalamarri|work=The Diplomat|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20160228053454/https://thediplomat.com/2016/02/indias-bharatiya-janata-party-joins-union-of-international-conservative-parties/|archive-date=28 February 2016}}</ref><ref>{{cite web|title = Members|url = https://www.idu.org/members/|publisher = [[International Democrat Union]]|access-date = 25 September 2019|website = idu.org|archive-date = 23 April 2018|archive-url = https://web.archive.org/web/20180423165945/https://www.idu.org/members/|url-status = live}}</ref><br />[[Asia Pacific Democrat Union]]<ref>{{cite web|url=http://idu.org/asia-pacific-democrat-union-apdu/|title=International Democrat Union » Asia Pacific Democrat Union (APDU)|work=International Democrat Union|archive-url=https://web.archive.org/web/20170616235358/http://idu.org/asia-pacific-democrat-union-apdu/|archive-date=16 June 2017|access-date=12 June 2017}}</ref> | colours = {{colour box|{{party color|Bharatiya Janata Party}}}} [[Saffron (color)|Saffron]]<ref>{{cite web|last=Iwanek|first=Krzysztof|date=10 September 2018|title=Paint It Saffron: The Colors of Indian Political Parties|url=https://thediplomat.com/2018/09/paint-it-saffron-the-colors-of-indian-political-parties/|access-date=5 July 2021|publisher=[[The Diplomat (magazine)|The Diplomat]]|language=en-US|archive-date=23 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210623014149/https://thediplomat.com/2018/09/paint-it-saffron-the-colors-of-indian-political-parties/|url-status=live}}</ref> | symbol = Lotus<br />[[File:Lotos flower symbol.svg|100px]] | flag =BJP flag.svg |leader=|Political position=[[Right-wing politics|Right wing]]<ref name="bjp0right" /> to [[Far-right politics|far-right]]<ref>{{cite news |title=Facebook accused of boosting far-right BJP in Indian elections |url=https://www.peoplesworld.org/article/facebook-accused-of-boosting-far-right-bjp-in-indian-elections/ |access-date=9 April 2022 |work=People's World |date=17 March 2022 |archive-date=6 April 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220406211420/https://peoplesworld.org/article/facebook-accused-of-boosting-far-right-bjp-in-indian-elections/ |url-status=live }}</ref>|peasants=[[Bharatiya Kisan Sangh]]<ref>{{cite book|last=Gupta|first=Sejuta Das|url=https://books.google.com/books?id=mQiKDwAAQBAJ&pg=PA172|pages=172–173|title=Class, Politics, and Agricultural Policies in Post-liberalisation India|isbn=978-1-108-41628-3|publisher=[[Cambridge University Press]]|year=2019e|access-date=3 May 2021|archive-date=14 April 2023|archive-url=https://web.archive.org/web/20230414061257/https://books.google.com/books?id=mQiKDwAAQBAJ&pg=PA172|url-status=live}}</ref> }} </syntaxhighlight> == Microformat == {{UF-hcard-org}} == Tracking category == * {{clc|Pages using infobox Indian political party with unknown parameters}} == See also == * {{tl|Infobox political party}} <includeonly>{{sandbox other|| <!-- Categories below this line; interwikis at Wikidata --> [[Category:Political party infobox templates by country|India]] [[Category:Templates that add a tracking category]] }}</includeonly> hiva7mpvr2prm25fsqlvqm9m8m186zd 0 178147 776411 725170 2024-12-14T02:18:18Z Kandarpajit Kallol 5971 776411 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu leader | name = ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ | native_name = | image = Sankaradeva.jpg | alt = ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ | caption = [[ਬਿਸ਼ਨੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਰਾਭਾ]] ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸੰਕਰਦੇਵ ਦਾ ਕਾਲਪਨਿਕ ਚਿੱਤਰ<ref>This portrait, created by [[Bishnu Rabha]] in the 20th-century, is generally accepted as the "official" portrait of Sankardev, whose likeness in pictorial form is not available from any extant form {{cite news |title=Portrait of a poet as an artist |author=A Staff Reporter |url=https://www.telegraphindia.com/1031014/asp/northeast/story_2457557.asp |newspaper=The Telegraph |date=14 October 2003 |archive-url=https://web.archive.org/web/20031101083706/https://www.telegraphindia.com/1031014/asp/northeast/story_2457557.asp |access-date=8 May 2013|archive-date=1 November 2003 }}</ref> | religion = ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ | birth_date = 26 ਸਤੰਬਰ 1449, | birth_place = ਬੋਰਦੋਵਾ ਥਨ<br/> (ਅੱਜ ਨਗਾਓਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, [[ਅਸਾਮ]], [[ਭਾਰਤ]]) | birth_name = <!-- name before becoming a religious teacher --> | death_date = 7 ਸਤੰਬਰ 1568<ref>"His eventful career came to an end on Thursday, the 7th or the 21st Bhadra (September), the 2nd day of the bright half of the lunar month, 1490 Saka/1569 AD; and his last physical remains were consigned to fire on the banks of the small river, Toroca." {{harvcol|Neog|1980|pp=120–121}}</ref> | death_place = ਭੇਲਾਡੋਂਗਾ<br/> (ਅੱਜ [[ਕੂਚ ਬਿਹਾਰ]], [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]], ਭਾਰਤ) | successor = [[ਮਾਧਵਦੇਵ]] | philosophy = ਏਕਸਰਨ | honors = | founder = ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ | literary_works = <!-- Preferably having pages on wikipedia and wikisource--> | footnotes = | father = ਕੁਸੰਬਰ ਸਿਰੋਮਣੀ ਭੂਯੰ<ref>{{cite journal |title=Golap Saikia, Srimanta Sankardev, the Pioneer of the Socio-Religious Reform Movement of Medieval Assam |pages=44 |url=http://www.socialresearchfoundation.com/upoadreserchpapers/5/34/150419060954english.pdf}}</ref> | mother = ਸੱਤਿਆਸੰਧਿਆ }} '''ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ'''<ref>The name is spelt variously as '''''Sankardev''''', '''''Sankardeva''''' and '''''Sankaradeva'''''. Further discussion may be seen at [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:Sankardev|relevant talk page]].</ref> (শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ; {{IPAc-en|ˈ|s|r|ɪ|ˌ|m|æ|n|t|ə| |ˈ|s|æ|n|k|ə(r)|ˌ|d|eɪ|v}}, {{IPA-as|sɹimɔntɔ xɔŋkɔɹdew}}; 1449–1568) 15ਵੀਂ-16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਅੜਮੀਯਾ ਪੌਲੀਮੈਥ ਸੀ; ਇੱਕ ਸੰਤ-ਵਿਦਵਾਨ, ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਡਾਂਸਰ, ਅਭਿਨੇਤਾ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਕਲਾਕਾਰ ਸਮਾਜ-ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਅਤੇ ਆਸਾਮ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵ ਵਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ। ਉਸਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ (ਬੋਰਗੀਟ), ਨਾਟਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ (ਅੰਕੀਆ ਨਾਟ, ਭਾਓਨਾ), ਨ੍ਰਿਤ (ਸਤਰੀਆ), ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ (ਬ੍ਰਜਾਵਲੀ) ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਅਸਾਮੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਜਵਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਗ੍ਰੰਥਾਂ (ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਦਾ ਭਾਗਵਤ), ਕਾਵਿ ਅਤੇ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਾਹਿਤਕ ਲੇਖ ਛੱਡਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਭਗਵਤੀ ਧਾਰਮਿਕ ਲਹਿਰ, ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ ਅਤੇ ਨਵ-ਵੈਸ਼ਨਵ ਲਹਿਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਦੋ ਮੱਧਕਾਲੀ ਰਾਜਾਂ - ਕੋਚ ਅਤੇ ਅਹੋਮ ਰਾਜ - ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ - ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ - ਅਤੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਸਭਾ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੱਤਰਾ ਨਾਮਕ ਮੱਠ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ, ਜੋ ਕਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਾਜਿਕ ਹਨ। ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਨੇ ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ [[ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ]] ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਿਵੇਂ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]], ਰਾਮਾਨੰਦ, [[ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ|ਨਾਮਦੇਵ]], [[ਕਬੀਰ]], ਬਸਵਾ ਅਤੇ ਚੈਤਨਯ ਮਹਾਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite web|title=Sankardev's Religion – Mahāpurusism|url=http://www.atributetosankaradeva.org/mahapurusiya.htm|access-date=27 October 2012}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਮਾਧਵਦੇਵ]] == ਹਵਾਲੇ == {{reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{wikisourcelang|as|লিখক:শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ}} {{Commons category|Sankardev|ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ}} * {{Internet Archive author}} * [http://www.atributetosankaradeva.org/ atributetosankaradeva.org] – The Religion, philosophy, Literature, Art, Culture (and more) of Mahapurusha Srimanta Sankardev * [http://www.hindubooks.org/temples/assam/satras-I/index.htm The Sattras of Assam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100124034406/http://www.hindubooks.org/temples/assam/satras-I/index.htm |date=2010-01-24 }} – By BK Barua and HV Sreenivasa Murthy, pages from hindubooks.org [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1449]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1568]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ]] ogudv3w2xymuqrpjqp48ccjro4419k2 776481 776411 2024-12-14T09:17:55Z Kandarpajit Kallol 5971 776481 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu leader | name = ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ | native_name = | image = Sankaradeva.jpg | alt = ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ | caption = [[ਬਿਸ਼ਨੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਰਾਭਾ]] ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸੰਕਰਦੇਵ ਦਾ ਕਾਲਪਨਿਕ ਚਿੱਤਰ<ref>This portrait, created by [[Bishnu Rabha]] in the 20th-century, is generally accepted as the "official" portrait of Sankardev, whose likeness in pictorial form is not available from any extant form {{cite news |title=Portrait of a poet as an artist |author=A Staff Reporter |url=https://www.telegraphindia.com/1031014/asp/northeast/story_2457557.asp |newspaper=The Telegraph |date=14 October 2003 |archive-url=https://web.archive.org/web/20031101083706/https://www.telegraphindia.com/1031014/asp/northeast/story_2457557.asp |access-date=8 May 2013|archive-date=1 November 2003 }}</ref> | religion = ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ | birth_date = 26 ਸਤੰਬਰ 1449, | birth_place = ਬੋਰਦੋਵਾ ਥਨ<br/> (ਅੱਜ ਨਗਾਓਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, [[ਅਸਾਮ]], [[ਭਾਰਤ]]) | birth_name = <!-- name before becoming a religious teacher --> | death_date = 7 ਸਤੰਬਰ 1568<ref>"His eventful career came to an end on Thursday, the 7th or the 21st Bhadra (September), the 2nd day of the bright half of the lunar month, 1490 Saka/1569 AD; and his last physical remains were consigned to fire on the banks of the small river, Toroca." {{harvcol|Neog|1980|pp=120–121}}</ref> | death_place = ਭੇਲਾਡੋਂਗਾ<br/> (ਅੱਜ [[ਕੂਚ ਬਿਹਾਰ]], [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]], ਭਾਰਤ) | successor = [[ਮਾਧਵਦੇਵ]] | philosophy = ਏਕਸਰਨ | honors = | founder = ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ | literary_works = <!-- Preferably having pages on wikipedia and wikisource--> | footnotes = | father = ਕੁਸੰਬਰ ਸਿਰੋਮਣੀ ਭੂਯੰ<ref>{{cite journal |title=Golap Saikia, Srimanta Sankardev, the Pioneer of the Socio-Religious Reform Movement of Medieval Assam |pages=44 |url=http://www.socialresearchfoundation.com/upoadreserchpapers/5/34/150419060954english.pdf}}</ref> | mother = ਸੱਤਿਆਸੰਧਿਆ }} '''ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ'''<ref>The name is spelt variously as '''''Sankardev''''', '''''Sankardeva''''' and '''''Sankaradeva'''''. Further discussion may be seen at [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:Sankardev|relevant talk page]].</ref> (শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ; {{IPAc-en|ˈ|s|r|ɪ|ˌ|m|æ|n|t|ə| |ˈ|s|æ|n|k|ə(r)|ˌ|d|eɪ|v}}, {{IPA-as|sɹimɔntɔ xɔŋkɔɹdew}}; 1449–1568) 15ਵੀਂ-16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਅਸ਼ਮੀਯਾ ਪੌਲੀਮੈਥ ਸੀ; ਇੱਕ ਸੰਤ-ਵਿਦਵਾਨ, ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਡਾਂਸਰ, ਅਭਿਨੇਤਾ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਕਲਾਕਾਰ ਸਮਾਜ-ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਅਤੇ ਆਸਾਮ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵ ਵਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ। ਉਸਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ (ਬੋਰਗੀਟ), ਨਾਟਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ (ਅੰਕੀਆ ਨਾਟ, ਭਾਓਨਾ), ਨ੍ਰਿਤ (ਸਤਰੀਆ), ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ (ਬ੍ਰਜਾਵਲੀ) ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਅਸਾਮੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਜਵਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਗ੍ਰੰਥਾਂ (ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਦਾ ਭਾਗਵਤ), ਕਾਵਿ ਅਤੇ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਾਹਿਤਕ ਲੇਖ ਛੱਡਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਭਗਵਤੀ ਧਾਰਮਿਕ ਲਹਿਰ, ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ ਅਤੇ ਨਵ-ਵੈਸ਼ਨਵ ਲਹਿਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਦੋ ਮੱਧਕਾਲੀ ਰਾਜਾਂ - ਕੋਚ ਅਤੇ ਅਹੋਮ ਰਾਜ - ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ - ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ - ਅਤੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਸਭਾ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੱਤਰਾ ਨਾਮਕ ਮੱਠ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ, ਜੋ ਕਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਾਜਿਕ ਹਨ। ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਨੇ ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ [[ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ]] ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਿਵੇਂ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]], ਰਾਮਾਨੰਦ, [[ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ|ਨਾਮਦੇਵ]], [[ਕਬੀਰ]], ਬਸਵਾ ਅਤੇ ਚੈਤਨਯ ਮਹਾਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite web|title=Sankardev's Religion – Mahāpurusism|url=http://www.atributetosankaradeva.org/mahapurusiya.htm|access-date=27 October 2012}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਮਾਧਵਦੇਵ]] == ਹਵਾਲੇ == {{reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{wikisourcelang|as|লিখক:শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ}} {{Commons category|Sankardev|ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ}} * {{Internet Archive author}} * [http://www.atributetosankaradeva.org/ atributetosankaradeva.org] – The Religion, philosophy, Literature, Art, Culture (and more) of Mahapurusha Srimanta Sankardev * [http://www.hindubooks.org/temples/assam/satras-I/index.htm The Sattras of Assam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100124034406/http://www.hindubooks.org/temples/assam/satras-I/index.htm |date=2010-01-24 }} – By BK Barua and HV Sreenivasa Murthy, pages from hindubooks.org [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1449]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1568]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ]] b09zerhnzzf6jhgiclurer716cbrrww 776499 776481 2024-12-14T10:50:27Z Kandarpajit Kallol 5971 776499 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu leader | name = ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ | native_name = | image = Sankaradeva.jpg | alt = ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ | caption = [[ਬਿਸ਼ਨੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਰਾਭਾ]] ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸੰਕਰਦੇਵ ਦਾ ਕਾਲਪਨਿਕ ਚਿੱਤਰ<ref>This portrait, created by [[Bishnu Rabha]] in the 20th-century, is generally accepted as the "official" portrait of Sankardev, whose likeness in pictorial form is not available from any extant form {{cite news |title=Portrait of a poet as an artist |author=A Staff Reporter |url=https://www.telegraphindia.com/1031014/asp/northeast/story_2457557.asp |newspaper=The Telegraph |date=14 October 2003 |archive-url=https://web.archive.org/web/20031101083706/https://www.telegraphindia.com/1031014/asp/northeast/story_2457557.asp |access-date=8 May 2013|archive-date=1 November 2003 }}</ref> | religion = ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ | birth_date = 26 ਸਤੰਬਰ 1449, | birth_place = ਬੋਰਦੋਵਾ ਥਨ<br/> (ਅੱਜ ਨਗਾਓਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, [[ਅਸਾਮ]], [[ਭਾਰਤ]]) | birth_name = <!-- name before becoming a religious teacher --> | death_date = 7 ਸਤੰਬਰ 1568<ref>"His eventful career came to an end on Thursday, the 7th or the 21st Bhadra (September), the 2nd day of the bright half of the lunar month, 1490 Saka/1569 AD; and his last physical remains were consigned to fire on the banks of the small river, Toroca." {{harvcol|Neog|1980|pp=120–121}}</ref> | death_place = ਭੇਲਾਡੋਂਗਾ<br/> (ਅੱਜ [[ਕੂਚ ਬਿਹਾਰ]], [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]], ਭਾਰਤ) | successor = [[ਮਾਧਵਦੇਵ]] | philosophy = ਏਕਸਰਨ | honors = | founder = ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ | literary_works = <!-- Preferably having pages on wikipedia and wikisource--> | footnotes = | father = ਕੁਸੰਬਰ ਸਿਰੋਮਣੀ ਭੂਯੰ<ref>{{cite journal |title=Golap Saikia, Srimanta Sankardev, the Pioneer of the Socio-Religious Reform Movement of Medieval Assam |pages=44 |url=http://www.socialresearchfoundation.com/upoadreserchpapers/5/34/150419060954english.pdf}}</ref> | mother = ਸੱਤਿਆਸੰਧਿਆ }} '''ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ'''<ref>The name is spelt variously as '''''Sankardev''''', '''''Sankardeva''''' and '''''Sankaradeva'''''. Further discussion may be seen at [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:Sankardev|relevant talk page]].</ref> (শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ; {{IPAc-en|ˈ|s|r|ɪ|ˌ|m|æ|n|t|ə| |ˈ|s|æ|n|k|ə(r)|ˌ|d|eɪ|v}}, {{IPA-as|sɹimɔntɔ xɔŋkɔɹdew}}; 1449–1568) 15ਵੀਂ-16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਅਸਮੀਯਾ ਪੌਲੀਮੈਥ ਸੀ; ਇੱਕ ਸੰਤ-ਵਿਦਵਾਨ, ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਡਾਂਸਰ, ਅਭਿਨੇਤਾ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਕਲਾਕਾਰ ਸਮਾਜ-ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਅਤੇ ਆਸਾਮ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵ ਵਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ। ਉਸਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ (ਬੋਰਗੀਟ), ਨਾਟਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ (ਅੰਕੀਆ ਨਾਟ, ਭਾਓਨਾ), ਨ੍ਰਿਤ (ਸਤਰੀਆ), ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ (ਬ੍ਰਜਾਵਲੀ) ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਅਸਾਮੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਜਵਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਗ੍ਰੰਥਾਂ (ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਦਾ ਭਾਗਵਤ), ਕਾਵਿ ਅਤੇ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਾਹਿਤਕ ਲੇਖ ਛੱਡਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਭਗਵਤੀ ਧਾਰਮਿਕ ਲਹਿਰ, ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ ਅਤੇ ਨਵ-ਵੈਸ਼ਨਵ ਲਹਿਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਦੋ ਮੱਧਕਾਲੀ ਰਾਜਾਂ - ਕੋਚ ਅਤੇ ਅਹੋਮ ਰਾਜ - ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ - ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ - ਅਤੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਸਭਾ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੱਤਰਾ ਨਾਮਕ ਮੱਠ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ, ਜੋ ਕਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਾਜਿਕ ਹਨ। ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਨੇ ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ [[ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ]] ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਿਵੇਂ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]], ਰਾਮਾਨੰਦ, [[ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ|ਨਾਮਦੇਵ]], [[ਕਬੀਰ]], ਬਸਵਾ ਅਤੇ ਚੈਤਨਯ ਮਹਾਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite web|title=Sankardev's Religion – Mahāpurusism|url=http://www.atributetosankaradeva.org/mahapurusiya.htm|access-date=27 October 2012}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਮਾਧਵਦੇਵ]] == ਹਵਾਲੇ == {{reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{wikisourcelang|as|লিখক:শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ}} {{Commons category|Sankardev|ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ}} * {{Internet Archive author}} * [http://www.atributetosankaradeva.org/ atributetosankaradeva.org] – The Religion, philosophy, Literature, Art, Culture (and more) of Mahapurusha Srimanta Sankardev * [http://www.hindubooks.org/temples/assam/satras-I/index.htm The Sattras of Assam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100124034406/http://www.hindubooks.org/temples/assam/satras-I/index.htm |date=2010-01-24 }} – By BK Barua and HV Sreenivasa Murthy, pages from hindubooks.org [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1449]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1568]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ]] gzfu6s8qme2t8aqzhywl1q8mslqllyp 776500 776499 2024-12-14T10:52:01Z Kandarpajit Kallol 5971 776500 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu leader | name = ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ | native_name = | image = Sankaradeva.jpg | alt = ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ | caption = [[ਬਿਸ਼ਨੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਰਾਭਾ]] ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸੰਕਰਦੇਵ ਦਾ ਕਾਲਪਨਿਕ ਚਿੱਤਰ<ref>This portrait, created by [[Bishnu Rabha]] in the 20th-century, is generally accepted as the "official" portrait of Sankardev, whose likeness in pictorial form is not available from any extant form {{cite news |title=Portrait of a poet as an artist |author=A Staff Reporter |url=https://www.telegraphindia.com/1031014/asp/northeast/story_2457557.asp |newspaper=The Telegraph |date=14 October 2003 |archive-url=https://web.archive.org/web/20031101083706/https://www.telegraphindia.com/1031014/asp/northeast/story_2457557.asp |access-date=8 May 2013|archive-date=1 November 2003 }}</ref> | religion = ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ | birth_date = 26 ਸਤੰਬਰ 1449, | birth_place = ਬੋਰਦੋਵਾ ਥਨ<br/> (ਅੱਜ ਨਗਾਓਂ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, [[ਅਸਾਮ]], [[ਭਾਰਤ]]) | birth_name = <!-- name before becoming a religious teacher --> | death_date = 7 ਸਤੰਬਰ 1568<ref>"His eventful career came to an end on Thursday, the 7th or the 21st Bhadra (September), the 2nd day of the bright half of the lunar month, 1490 Saka/1569 AD; and his last physical remains were consigned to fire on the banks of the small river, Toroca." {{harvcol|Neog|1980|pp=120–121}}</ref> | death_place = ਭੇਲਾਡੋਂਗਾ<br/> (ਅੱਜ [[ਕੂਚ ਬਿਹਾਰ]], [[ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ]], ਭਾਰਤ) | successor = [[ਮਾਧਵਦੇਵ]] | philosophy = ਏਕਸਰਨ | honors = | founder = ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ | literary_works = <!-- Preferably having pages on wikipedia and wikisource--> | footnotes = | father = ਕੁਸੰਬਰ ਸਿਰੋਮਣੀ ਭੂਯੰ<ref>{{cite journal |title=Golap Saikia, Srimanta Sankardev, the Pioneer of the Socio-Religious Reform Movement of Medieval Assam |pages=44 |url=http://www.socialresearchfoundation.com/upoadreserchpapers/5/34/150419060954english.pdf}}</ref> | mother = ਸੱਤਿਆਸੰਧਿਆ }} '''ਸ਼੍ਰੀਮੰਤ ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ'''<ref>The name is spelt variously as '''''Sankardev''''', '''''Sankardeva''''' and '''''Sankaradeva'''''. Further discussion may be seen at [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:Sankardev|relevant talk page]].</ref> (শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ; {{IPAc-en|ˈ|s|r|ɪ|ˌ|m|æ|n|t|ə| |ˈ|s|æ|n|k|ə(r)|ˌ|d|eɪ|v}}, {{IPA-as|sɹimɔntɔ xɔŋkɔɹdew}}; 1449–1568) 15ਵੀਂ-16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ [[ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਸਮੀਯਾ]] ਪੌਲੀਮੈਥ ਸੀ; ਇੱਕ ਸੰਤ-ਵਿਦਵਾਨ, ਕਵੀ, ਨਾਟਕਕਾਰ, ਡਾਂਸਰ, ਅਭਿਨੇਤਾ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ, ਕਲਾਕਾਰ ਸਮਾਜ-ਧਾਰਮਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਅਤੇ ਆਸਾਮ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵ ਵਾਲੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ। ਉਸਨੂੰ ਪੁਰਾਣੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ (ਬੋਰਗੀਟ), ਨਾਟਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ (ਅੰਕੀਆ ਨਾਟ, ਭਾਓਨਾ), ਨ੍ਰਿਤ (ਸਤਰੀਆ), ਸਾਹਿਤਕ ਭਾਸ਼ਾ (ਬ੍ਰਜਾਵਲੀ) ਦੇ ਨਵੇਂ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਸਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਅਸਾਮੀ ਅਤੇ ਬ੍ਰਜਵਲੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀਆਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਗ੍ਰੰਥਾਂ (ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਦਾ ਭਾਗਵਤ), ਕਾਵਿ ਅਤੇ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਾਹਿਤਕ ਲੇਖ ਛੱਡਿਆ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਭਗਵਤੀ ਧਾਰਮਿਕ ਲਹਿਰ, ਏਕਸਰਨ ਧਰਮ ਅਤੇ ਨਵ-ਵੈਸ਼ਨਵ ਲਹਿਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੇ ਦੋ ਮੱਧਕਾਲੀ ਰਾਜਾਂ - ਕੋਚ ਅਤੇ ਅਹੋਮ ਰਾਜ - ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ - ਅਸਾਮ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ - ਅਤੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਸਭਾ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੱਤਰਾ ਨਾਮਕ ਮੱਠ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਈ, ਜੋ ਕਿ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮਾਜਿਕ ਹਨ। ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ ਨੇ ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ [[ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ]] ਨੂੰ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਿਵੇਂ [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ]], ਰਾਮਾਨੰਦ, [[ਭਗਤ ਨਾਮਦੇਵ|ਨਾਮਦੇਵ]], [[ਕਬੀਰ]], ਬਸਵਾ ਅਤੇ ਚੈਤਨਯ ਮਹਾਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref>{{cite web|title=Sankardev's Religion – Mahāpurusism|url=http://www.atributetosankaradeva.org/mahapurusiya.htm|access-date=27 October 2012}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਮਾਧਵਦੇਵ]] == ਹਵਾਲੇ == {{reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{wikisourcelang|as|লিখক:শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱ}} {{Commons category|Sankardev|ਸ਼ੰਕਰਦੇਵ}} * {{Internet Archive author}} * [http://www.atributetosankaradeva.org/ atributetosankaradeva.org] – The Religion, philosophy, Literature, Art, Culture (and more) of Mahapurusha Srimanta Sankardev * [http://www.hindubooks.org/temples/assam/satras-I/index.htm The Sattras of Assam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100124034406/http://www.hindubooks.org/temples/assam/satras-I/index.htm |date=2010-01-24 }} – By BK Barua and HV Sreenivasa Murthy, pages from hindubooks.org [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1449]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1568]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ]] 7fa0yhcjvj8sckm9qm9poyv9h59npq3 0 179373 776361 729497 2024-12-13T13:32:21Z IvanScrooge98 14422 +image 776361 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = ਮੁਅਤਜ਼ ਅਜ਼ਾਏਜ਼ਾ | image = MotazAzaiza.jpg | alt = <!-- descriptive text for use by speech synthesis (text-to-speech) software --> | caption = | native_name = {{nobold|{{lang|ar|{{Script/Arabic|معتز هلال عزايزة}}|rtl=yes}}}} | native_name_lang = ar | other_names = | birth_name = ਮੁਅਤਜ਼ ਹਿਲਾਲ ਅਜ਼ਾਏਜ਼ਾ | birth_date = {{birth based on age as of date|24|2023|11|19}} | birth_place = ਦੇਰ ਅਲ-ਬਲਹ, [[ਗ਼ਜ਼ਾ ਪੱਟੀ]] | death_date = <!-- {{Death date and age|YYYY|MM|DD|YYYY|MM|DD}} (DEATH date then BIRTH date) --> | death_place = | nationality = ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ | alma_mater = ਅਲ-ਅਜ਼ਹਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ | occupation = ਪੱਤਰਕਾਰ | years_active = 2014–ਮੌਜੂਦਾ | employer = {{flagicon image|Flag of the United Nations.svg}} ਯੂ.ਐਨ.ਆਰ.ਡਬਲਯੂ.ਏ | known_for = ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਗ਼ਜ਼ਾ-ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀਕਰਨ | notable_works = }} '''ਮੁਅਤਜ਼ ਹਿਲਾਲ ਅਜ਼ਾਏਜ਼ਾ''' ({{Lang-ar|معتز هلال عزايزة}}; ਜਨਮ {{birth based on age as of date|24|2023|11|19|mos=1|noage=1}} ) <ref>{{Cite web |last=Al-Hlou |first=Yousur |date=November 19, 2023 |title=The War in Gaza Is Also Unfolding on Instagram |url=https://www.nytimes.com/2023/11/09/world/middleeast/israel-gaza-war-instagram.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231120190411/https://www.nytimes.com/2023/11/09/world/middleeast/israel-gaza-war-instagram.html |archive-date=November 20, 2023 |access-date=November 20, 2023 |website=[[New York Times]]}}</ref> [[ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ|ਗ਼ਜ਼ਾ ਪੱਟੀ]] ਤੋਂ ਇੱਕ ਫ਼ਲਸਤੀਨੀ ਫੋਟੋ ਜਰਨਲਿਸਟ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Khadder |first=Kareem |last2=Salman |first2=Abeer |last3=Saifi |first3=Zeena |date=November 6, 2023 |title=Gaza's communications blackout makes it difficult to "show the world what is happening," journalists say |url=https://www.cnn.com/middleeast/live-news/israel-hamas-war-gaza-news-11-06-23/h_096d7ad82d7bc3a489f47f899e351066 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231106200711/https://www.cnn.com/middleeast/live-news/israel-hamas-war-gaza-news-11-06-23/h_096d7ad82d7bc3a489f47f899e351066 |archive-date=November 6, 2023 |access-date=November 7, 2023 |website=[[CNN]] |language=en}}</ref><ref name=":0">{{Cite web |date=October 30, 2023 |title=5 Doctors and Journalists Playing Vital Roles in Gaza's Humanitarian Crisis |url=https://en.vogue.me/culture/gaza-humanitarian-crisis-doctors-journalists/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231112194544/https://en.vogue.me/culture/gaza-humanitarian-crisis-doctors-journalists/ |archive-date=November 12, 2023 |access-date=November 7, 2023 |website=[[Vogue Arabia]] |language=en-GB}}</ref><ref>{{Cite web |last=Bulos |first=Nabih |date=October 29, 2023 |title=New views of destruction emerge as 36-hour Gaza communication blackout lifts |url=https://www.latimes.com/world-nation/story/2023-10-29/information-emerges-as-36-hour-gaza-communication-blackout-lifts |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231107091709/https://www.latimes.com/world-nation/story/2023-10-29/information-emerges-as-36-hour-gaza-communication-blackout-lifts |archive-date=November 7, 2023 |access-date=November 7, 2023 |website=[[Los Angeles Times]] |language=en-US}}</ref><ref name=":3">{{Cite web |last=Abed |first=Abubaker |date=November 7, 2023 |title=Motaz Azaiza: Gaza's window to the world |url=https://www.newarab.com/features/motaz-azaiza-gazas-window-world |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231107180017/https://www.newarab.com/features/motaz-azaiza-gazas-window-world |archive-date=November 7, 2023 |access-date=November 7, 2023 |website=[[The New Arab]] |language=en}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਅਜ਼ਾਏਜ਼ਾ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ [[ਗਾਜ਼ਾ ਪੱਟੀ|ਗ਼ਜ਼ਾ ਪੱਟੀ]] ਦੇ ਦੀਰ ਅਲ-ਬਲਹ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। <ref name=":3">{{Cite web |last=Abed |first=Abubaker |date=November 7, 2023 |title=Motaz Azaiza: Gaza's window to the world |url=https://www.newarab.com/features/motaz-azaiza-gazas-window-world |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231107180017/https://www.newarab.com/features/motaz-azaiza-gazas-window-world |archive-date=November 7, 2023 |access-date=November 7, 2023 |website=[[The New Arab]] |language=en}}</ref> ਇਸਨੇ ਗ਼ਜ਼ਾ ਦੀ ਅਲ-ਅਜ਼ਹਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 2021 ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref name=":3" /> ਇਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ {{lang|en|United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East}} (ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਫ਼ਲਤੀਨੀ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਰਾਹਤ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਏਜੰਸੀ) ਨਾਲ਼ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। <ref>{{Cite web |last= |date=October 24, 2023 |title=Motaz Azaiza becomes Gaza's pivotal digital journalist |url=https://menafn.com/1107293317/Motaz-Azaiza-becomes-Gazas-pivotal-digital-journalist |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20231107180020/https://menafn.com/1107293317/Motaz-Azaiza-becomes-Gazas-pivotal-digital-journalist |archive-date=November 7, 2023 |access-date=November 7, 2023 |website=[[MENAFN]] |language=en}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੱਤਰਕਾਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1990 ਦਾ ਦਹਾਕਾ]] h1r42ihdbdy5pfyocw97nhqc1b516wl 4 190447 776539 776290 2024-12-14T11:36:12Z Tamanpreet Kaur 26648 776539 wikitext text/x-wiki {{Wikipedia Asian Month}}{{WAM |header = ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ <div style="margin-right:1em; float:right;">[[File:Wikipedia Asian Month Logo.svg|250px|center]]</div> |subheader = '''ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ''' ਇਕ ਸਲਾਨਾ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਲੇਖ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਏਸ਼ੀਆਈ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੇ ਅੱਲਗ-ਅੱਲਗ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਲੇਖ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਹਰ ਭਾਈਚਾਰਾ ਨਵੰਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਆਨਲਾਈਨ ਐਡਿਟਾਥਾਨ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਏਸ਼ੀਆ ਬਾਰੇ ਲੇਖ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਇਹ ਮੁਕਾਬਲਾ 21 ਨਵੰਬਰ 2024 ਤੋਂ 21 ਦਸੰਬਰ 2024 ਤੱਕ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੇਖ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ "ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਅਨ ਅੰਬੈਸਡਰ" ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਦੁਹਰਾਓ 2015 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਲੇਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਗੀਦਾਰਾਂ ਨੇ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਅਤੇ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ, 5,400 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਦੁਆਰਾ 64 ਭਾਸ਼ਾ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿੱਚ 56,265 ਤੋਂ ਵੱਧ ਉੱਚ-ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੇ ਲੇਖ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। [[File:Asia (orthographic projection).svg|center|200px]] <div style="text-align:center;"> <!-- Please edit the "URL" accordingly, especially the "section" number; thanks --> {{Clickable button 2|ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰਵਾਓ|url={{fullurl:{{FULLPAGENAME}}/ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ}} |class=mw-ui-progressive}} {{Clickable button 2|ਲੇਖ ਦਰਜ ਕਰੋ|url=https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa/add|class=mw-ui-progressive}} <!--{{Clickable button 2|Submit focus theme|url=|class=mw-ui-progressive}}--> |body = == ਨਿਯਮ == ''' ਸੰਖੇਪ ਵਿਚ: ਏਸ਼ੀਆ ਬਾਰੇ, ਨਵਾਂ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਮਿਆਰ ਵਾਲਾ ਲੇਖ, ਜੋ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 3,000 ਬਾਈਟਸ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਇਸ ਇਵੈਂਟ ਦੌਰਾਨ ਬਣਿਆ ਹੋਵੇ।''' * ਤੁਸੀਂ ਨਵਾਂ ਲੇਖ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ (ਪੁਰਾਣੇ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ) ਅਤੇ ਇਹ ਲੇਖ 21 ਨਵੰਬਰ 2024 0:00 ਅਤੇ 21 ਦਸੰਬਰ 2024 23:59 (UTC) ਦੇ ਦਰਮਿਆਨ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। * ਲੇਖ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 3000 ਬਾਈਟਸ ਦਾ ਹੋਵੇ। <small>(ਫਰਮੇ ਅਤੇ ਜਾਣਕਾਰੀਡੱਬੇ ਤੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ)</small> * ਲੇਖ ਵਿਕੀ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬਣਿਆ ਹੋਵੇ। * ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹਵਾਲੇ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਵਿਵਾਦਪੂਰਨ ਵਾਕਾਂ ਦੇ ਲਈ। * ਲੇਖ ਪੂਰੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਮਸ਼ੀਨੀ ਅਨੁਵਾਦ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਸਹੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। * ਲੇਖ ਜਾਣਕਾਰੀ ਭਰਪੂਰ ਹੋਵੇ। * ਲੇਖ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮੁਲਕਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ (ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਭੂਗੋਲ, ਲੋਕ ਆਦਿ)। * ਸੰਯੋਜਕ (Organizer) ਦੇ ਬਣਾਏ ਸਫ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਬਾਕੀ ਸੰਯੋਜਕ ਵੇਖਣਗੇ। * ਨੋਟ: ਅੰਤ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖੀ ਜੱਜ ਤੈਅ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਕਿਸੇ ਲੇਖ ਨੂੰ ਲੇਖ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਨਹੀਂ। * ਚਾਰ ਲੇਖ ਹੋਣ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਖ਼ਾਸ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਪੋਸਟ ਕਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ। * ਏਸ਼ੀਅਨ ਅਬੈਂਸਡਰ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਅਨ ਸਮੁਦਾਇ ਤੋਂ ਹਸਤਾਖ਼ਰ ਕੀਤਾ ਸਰਟੀਫਿਕੇਟ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਕਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੇਖੋ [[m:Wikipedia Asian Month/QA|Q&A]] * ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ, ਬਣਾਏ ਸਫ਼ੇ [https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa/add ਇਸ ਲਿੰਕ] 'ਤੇ ਦਰਜ ਕਰੋ। ਲਿੰਕ ਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ (ਉੱਪਰ) ਲਾਗ ਇਨ ਲਿਖਿਆ ਆਵੇਗਾ, ਸੋ ਪਹਿਲਾਂ ਤੁਸੀਂ ਲਾਗ ਇਨ ਹੋ ਜਾਵੋ। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸੰਦ (ਟੂਲ) ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਤਬਦੀਲੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। * ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸਫ਼ਾ ਦਰਜ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਸੰਦ (ਟੂਲ) ਉਸ ਸਫ਼ੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਫ਼ਰਮਾ ਭਰ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖੀ ਜੱਜ ਤੁਹਾਡੇ ਉਸ ਲੇਖ ਨੂੰ ਜਾਂਚੇਗਾ। ਤੁਸੀਂ [https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa ਇਸ ਲਿੰਕ] ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਵੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਲੇਖ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। * ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਤੋਂ ਉਹ ਟੂਲ ਨਹੀਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਲੇਖ [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ 2024/ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ|ਇਸ ਸਫ਼ੇ]] ਉੱਪਰ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਤਰਤੀਬ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਕਰ ਦਿਓ। * ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡਾ ਕੋਈ ਸਵਾਲ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ [[m:Wikipedia Asian Month/QA|Q&A]] ਇਸ ਲਿੰਕ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਜਾਂ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਗੱਲਬਾਤ ਸਫ਼ੇ ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣਾ ਸਵਾਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। == ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰੋ == ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗਤਾ ਵਿੱਚ 21 ਦਸੰਬਰ 2024 23:59 (UTC) ਤੱਕ ਕਦੋਂ ਵੀ ਭਾਗ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ। <div style="text-align:center;"> <!-- Please edit the "URL" accordingly, especially the "section" number; thanks --> {{Clickable button 2|ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰਵਾਓ|url={{fullurl:{{FULLPAGENAME}}/ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ}} |class=mw-ui-progressive}} </div> {{Hidden|ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ| {{/ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੇ}}}} == ਲੇਖ ਸੂਚੀ == ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਲੇਖ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਤੇ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹੋ, ਪਰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਉਹ ਏਸ਼ੀਆ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। * https://pagepile.toolforge.org/api.php?action=get_data&id=62790 ਜਾਂ * https://petscan.wmcloud.org/?psid=30347482 == ਲੇਖ ਦਰਜ ਕਰੋ == ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ? ਫਾਊਂਟੇਨ ਟੂਲ ਰਾਹੀਂ ਆਪਣੇ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰੋ, ਅਤੇ ਫਾਊਂਟੇਨ ਟੂਲ ਦੁਆਰਾ ਫਰਮਾ <nowiki>{{WAM talk 2024}}</nowiki> ਆਪਣੇ ਆਪ ਲੇਖ ਦੇ ਗੱਲਬਾਤ ਸਫ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। <div style="text-align:center;"> {{Clickable button 2|ਲੇਖ ਦਰਜ ਕਰੋ|url=https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa/add|class=mw-ui-progressive}} </div> ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਲੇਖਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ: [https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa] == ਇਨਾਮ == ਜੋ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਇਸ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਸਭਤੋਂ ਵੱਧ ਯੋਗਦਾਨ (ਲੇਖਾਂ ਅਨੁਸਾਰ) ਦੇਵੇਗਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਵੀ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਜੋ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ: * ਪਹਿਲਾ ਇਨਾਮ - 3000 ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ * ਦੂਜਾ ਇਨਾਮ - 2000 ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ * ਤੀਜਾ ਇਨਾਮ - 1000 ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ (ਨੋਟ: ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 15 ਲੇਖ ਦਰਜ ਕਰਨੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ) == ਜਿਊਰੀ == ਜਿਊਰੀ ਲਈ ਇੱਛੁਕ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਸੰਯੋਜਕ ਕੋਲ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। * [[User:Kuldeepburjbhalaike|Kuldeepburjbhalaike]] == ਸੰਯੋਜਕ == * [[User:Kuldeepburjbhalaike|Kuldeepburjbhalaike]] == ਪਿਛਲੇ ਐਡੀਸ਼ਨ == * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ/2015|WAM 2015]] * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ/2016|WAM 2016]] * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ/2017|WAM 2017]] * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ/2018|WAM 2018]] * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ/2019|WAM 2019]] * [[ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ/2020|WAM 2020]] |footer = == ਉਪਯੋਗੀ ਲਿੰਕ == {{flatlist| * [[m:Wikipedia Asian Month|ਮੈਟਾ ਉੱਤੇ ਸਫ਼ਾ]] * [[m:Wikipedia Asian Month – Rewarded Participants' Data Privacy Statement|ਡਾਟਾ ਗੋਪਨੀਯਤਾ ਬਿਆਨ]] * [[m:Wikipedia Asian Month/Onsite edit-a-thon|Onsite edit-a-thon]] * [[m:Wikipedia Asian Month/QA|ਸਵਾਲ-ਜਵਾਬ]] }} == ਮਾਨਤਾ == [[File:Wikimedia-logo black.svg|40px|left|alt=|link=]] {{flatlist| * [[:m:Wikimedia Taiwan|ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਤਾਇਵਾਨ]] * [[:m:Wikimedia India|ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਭਾਰਤ]] * [[:m:Wikimedia Indonesia|ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ]] * [[:m:Wikimedians in Kansai|ਕਨਸਾਈ ਵਿੱਚ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼]] * [[:m:Hablon User Group|ਹਬਲਾਨ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:Wikimedia Community User Group Hong Kong|ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ ਹਾਂਗ ਕਾਂਗ]] * [[ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] * [[:m:Wikimedians of Nepal|ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼]] * [[:m:Wikimedia Community User Group Sri Lanka|ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ]] * [[:m:Odia Wikimedians User Group|ਓਡੀਆ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:Punjabi Wikimedians User Group|ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:PhilWiki Community|ਫਿਲੀਪੀਨ ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:Wikimedians of Korea User Group|ਕੋਰੀਆ ਦਾ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:Iranian Wikimedians User Group|ਇਰਾਨੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:Wikimedians of the Levant|ਲੇਵੰਤ ਦਾ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:Azerbaijani Wikimedians User Group|ਆਜ਼ਰਬਾਈਜਾਨੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:Wikimedians in Thailand|ਥਾਈਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼]] * [[:m:Wikimedia Community User Group Turkey|ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ ਤੁਰਕੀ]] * [[:m:Wikimedia Community User Group Malaysia|ਵਿਕੀਮੀਡੀਆ ਭਾਈਚਾਰਾ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ ਮਲੇਸ਼ੀਆ]] * [[:m:Vietnam Wikimedians User Group|ਵੀਅਤਨਾਮ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:West Bengal Wikimedians|ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼]] * [[:m:Wikipedia Asian Month User Group|ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:Maithili Wikimedians User Group|ਮੈਥਿਲੀ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] * [[:m:Wikimedians of Santali Language User Group|ਸੰਤਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਕੀਮੀਡੀਅਨਜ਼ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਸਮੂਹ]] }} {{clear}} }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ ਏਸ਼ੀਆਈ ਮਹੀਨਾ]] i6fk6ao3inpd247zd4g16z4514ms50f 4 190994 776389 776341 2024-12-13T15:11:25Z Sonia Atwal 49604 776389 wikitext text/x-wiki ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਈ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ, ਲੌਗਇਨ ਹੋਣ ਵੇਲੇ <nowiki># ~~~~</nowiki> ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਨਾਮਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ। # '''[[user:kuldeepburjbhalaike|<i style="color:#FF4500; font-family:sylfaen">KuldeepBurjBhalaike</i>]]''' <sup style="color:#FF4500; font-family:georgia">([[User_talk:Kuldeepburjbhalaike|Talk]])</sup> 05:45, 21 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Kamal samaon|Kamal samaon]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Kamal samaon|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:41, 23 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) #[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Naman Rao|Naman Rao]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Naman Rao|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:45, 11 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #<font color="green" face="Segoe Script" size="4"><b> [[User:Harry sidhuz|Harry sidhuz]] </b></font>^{<font face="Andalus"> ([[User talk:Harry sidhuz|talk]]) &#124;[[Special:Contributions/Harry sidhuz|Contribs]])</font>} 01:18, 12 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gill jassu|Gill jassu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gill jassu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:08, 12 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:21, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Taranpreet Goswami|Taranpreet Goswami]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Taranpreet Goswami|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:18, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Charan Gill|Charan Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Charan Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:25, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:14, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Kaur.gurmel|Kaur.gurmel]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Kaur.gurmel|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:17, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Meenukusam|Meenukusam]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Meenukusam|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:05, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Sonia Atwal|Sonia Atwal]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Sonia Atwal|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:11, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) rgn1el2dj5av6qndlurasyecxpfkgdz 776464 776389 2024-12-14T05:54:45Z Tamanpreet Kaur 26648 776464 wikitext text/x-wiki ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਈ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ, ਲੌਗਇਨ ਹੋਣ ਵੇਲੇ <nowiki># ~~~~</nowiki> ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਨਾਮਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ। # '''[[user:kuldeepburjbhalaike|<i style="color:#FF4500; font-family:sylfaen">KuldeepBurjBhalaike</i>]]''' <sup style="color:#FF4500; font-family:georgia">([[User_talk:Kuldeepburjbhalaike|Talk]])</sup> 05:45, 21 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Kamal samaon|Kamal samaon]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Kamal samaon|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:41, 23 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) #[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Naman Rao|Naman Rao]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Naman Rao|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:45, 11 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #<font color="green" face="Segoe Script" size="4"><b> [[User:Harry sidhuz|Harry sidhuz]] </b></font>^{<font face="Andalus"> ([[User talk:Harry sidhuz|talk]]) &#124;[[Special:Contributions/Harry sidhuz|Contribs]])</font>} 01:18, 12 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gill jassu|Gill jassu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gill jassu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:08, 12 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:21, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Taranpreet Goswami|Taranpreet Goswami]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Taranpreet Goswami|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:18, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Charan Gill|Charan Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Charan Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:25, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:14, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Kaur.gurmel|Kaur.gurmel]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Kaur.gurmel|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:17, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Meenukusam|Meenukusam]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Meenukusam|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:05, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Sonia Atwal|Sonia Atwal]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Sonia Atwal|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:11, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Tamanpreet Kaur|Tamanpreet Kaur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Tamanpreet Kaur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:54, 14 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) qu1j2jiy49xtvlilcqd3kbsgyai3950 776552 776464 2024-12-14T11:45:43Z Jagmit Singh Brar 17898 776552 wikitext text/x-wiki ਮੁਕਾਬਲੇ ਲਈ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ, ਲੌਗਇਨ ਹੋਣ ਵੇਲੇ <nowiki># ~~~~</nowiki> ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਨਾਮਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ। # '''[[user:kuldeepburjbhalaike|<i style="color:#FF4500; font-family:sylfaen">KuldeepBurjBhalaike</i>]]''' <sup style="color:#FF4500; font-family:georgia">([[User_talk:Kuldeepburjbhalaike|Talk]])</sup> 05:45, 21 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Kamal samaon|Kamal samaon]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Kamal samaon|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 02:41, 23 ਨਵੰਬਰ 2024 (UTC) #[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Naman Rao|Naman Rao]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Naman Rao|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 12:45, 11 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #<font color="green" face="Segoe Script" size="4"><b> [[User:Harry sidhuz|Harry sidhuz]] </b></font>^{<font face="Andalus"> ([[User talk:Harry sidhuz|talk]]) &#124;[[Special:Contributions/Harry sidhuz|Contribs]])</font>} 01:18, 12 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Gill jassu|Gill jassu]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Gill jassu|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:08, 12 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Nitesh Gill|Nitesh Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Nitesh Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:21, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # --[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Taranpreet Goswami|Taranpreet Goswami]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Taranpreet Goswami|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:18, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Charan Gill|Charan Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Charan Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 07:25, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Satdeep Gill|Satdeep Gill]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Satdeep Gill|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:14, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #--[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Kaur.gurmel|Kaur.gurmel]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Kaur.gurmel|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 08:17, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Meenukusam|Meenukusam]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Meenukusam|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 09:05, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) #[[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Sonia Atwal|Sonia Atwal]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Sonia Atwal|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 15:11, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Tamanpreet Kaur|Tamanpreet Kaur]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Tamanpreet Kaur|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 05:54, 14 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) # [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:Jagmit Singh Brar|Jagmit Singh Brar]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:Jagmit Singh Brar|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:45, 14 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) c80usk2lumxkdr8bpxmcdwncxb3q5c2 0 191030 776360 776346 2024-12-13T13:31:15Z Meenukusam 51574 776360 wikitext text/x-wiki {{ਅੰਦਾਜ਼}} '''ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤ''' ਜਾਂ ਇਹ ਕਹ ਲੋ ਕਿ '''ਪਾਕ-ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ''' [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਰਵਾਇਤੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] ਅਤੇ [[ਜੈਜ਼]], ਰੌਕ ਐਂਡ ਰੋਲ, [[ਹਿਪ ਹੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਹਿੱਪ ਹੌਪ]] ਅਤੇ ਡਿਸਕੋ ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ [[ਉਰਦੂ]] ਸਮੇਤ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ਵਿੱਚ ਗੀਤ ਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਦੀ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਵਿਕਰੀ, ਇਸਦੇ ਸੰਗੀਤ ਵੀਡੀਓ ਦੇ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜਾਂ ਗਾਇਕ ਦੀ ਐਲਬਮ ਚਾਰਟ ਸਥਿਤੀਆਂ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ। ਨਾ ਕੇਵਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਨੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਨੁਸਰਣ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਡਾਇਸਪੋਰਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ [[ਮੱਧ ਪੂਰਬ]], [[ਯੂਰਪ]] ਅਤੇ [[ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ 1966 ਵਿੱਚ [[ਅਹਿਮਦ ਰੁਸ਼ਦੀ]] ਦੇ ਗੀਤ " ਕੋ ਕੋ ਕੋਰੀਨਾ " ਨਾਲ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ [[ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਇਸ ਵਿਧਾ]] ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ <ref name="CITEREFSocPolHistory">{{Cite web |title=Socio-political History of Modern Pop Music in Pakistan |url=http://www.chowk.com/articles/8459 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100618091924/http://www.chowk.com/articles/8459 |archive-date=18 June 2010 |access-date=27 June 2008 |publisher=[[Chowk.com|Chowk]]}}</ref> ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਭਾਰਤੀ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਰੌਕ ਨਾਲ ਨੇੜਿਓਂ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਦੀਆਂ ਉਪ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ [[ਕ਼ੱਵਾਲੀ|ਕੱਵਾਲੀ]] ( ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ), ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੌਕ ( ਸੂਫ਼ੀ ਰੌਕ ਸਮੇਤ), ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਿੱਪ ਹੌਪ, ਅਤੇ ਡਿਸਕੋ ( ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਡਿਸਕੋ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। [[ਰੂਨਾ ਲੈਲਾ|ਰੁਨਾ ਲੈਲਾ]] ਅਤੇ ਆਲਮਗੀਰ ਵਰਗੇ ਦਿੱਗਜਾਂ ਨੇ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਪੌਪ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ [[ਨਾਜ਼ੀਆ ਹਸਨ|ਨਾਜ਼ੀਆ ਨੇ]] ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਜ਼ੋਹੈਬ ਹਸਨ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਪੂਰੇ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ]] ਵਿੱਚ ਸਨਸਨੀ ਫੈਲਾ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। <ref name="CITEREFNaziaLaidToRest">{{Cite web |title=Nazia Hassan finally laid to rest |url=http://www.expressindia.com/news/ie/daily/20000907/iin07060.html |access-date=28 June 2008 |publisher=Express Daily, India}}</ref> <ref name="CITEREFMadeForNazia">{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/articleshow/192704.cms|title=Made for Nazia, sung by Alisha|last=Ahmed|first=Rashmee Z|date=20 September 2003|work=Times of India|access-date=28 June 2008}}</ref> ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ [[ਅਬਰਾਰ-ਉਲ-ਹੱਕ]], ਫਖਰੇ ਆਲਮ, ਸਟ੍ਰਿੰਗਸ, ਆਮਿਰ ਜ਼ਾਕੀ, ਆਵਾਜ਼, ਆਮਿਰ ਸਲੀਮ, ਹਾਰੂਨ, ਫਖ਼ਿਰ ਮਹਿਮੂਦ, ਅਤੇ [[ਹਦੀਕ਼ਾ ਕਿਆਨੀ|ਹਦੀਕਾ ਕੀਆਨੀ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ 'ਤੇ [[ਕ਼ੱਵਾਲੀ|ਕੱਵਾਲੀ]] ਗਾਇਕ [[ਨੁਸਰਤ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦਾ]] ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। ਰੁਸ਼ਦੀ ਦੇ ਪੌਪ ਹਿੱਟ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹਸਨ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗਾਏ ਗਏ ਗੀਤਾਂ ਤੱਕ, [[ਜਨੂੰਨ (ਬੈਂਡ)|ਜੂਨੂਨ]], ਵਾਇਟਲ ਸਾਈਨਸ, [[ਜਲ (ਬੈਂਡ)|ਜਲ]] ਅਤੇ ਸਟ੍ਰਿੰਗਸ ਸਮੇਤ ਬੈਂਡਾਂ ਤੱਕ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਉਦਯੋਗ ਪੂਰੇ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ]] ਵਿੱਚ ਨਿਰੰਤਰ ਫੈਲ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਜ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸ਼ੈਲੀ ਹੈ। <ref name="CITEREFMusicalBridge">{{Cite web |title=A musical bridge for India and Pakistan |url=http://www.iht.com/articles/2007/08/06/opinion/edsharma.php |access-date=28 June 2008 |publisher=International Herald Tribune}}</ref> ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗਾਏ ਗੀਤ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ [[ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ|ਬਾਲੀਵੁੱਡ]] ਫਿਲਮਾਂ ਦੇ [[ਸਾਊਂਡਟਰੈਕ|ਸਾਉਂਡਟਰੈਕ]] 'ਤੇ ਇੱਕ ਨਿਯਮਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹਨ। <ref>{{Cite web |title=Bollywood set to get a bigger dose of Pakistani music in 2008! |url=http://mazaqah.wordpress.com/2008/03/31/bollywood-is-set-to-get-a-bigger-dose-of-pakistani-music-in-2008/ |access-date=28 June 2008 |publisher=Mazqah}}</ref> ਇਸ ਵਿਧਾ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਬਦਲਦੀਆਂ ਸਰਕਾਰਾਂ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦ, ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਅਤੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਰੂਪ ਕਾਰਣ ਇਸ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਆਈਆਂ ਹਨ । <ref name="CITEREFSocPolHistory"/> ਫਿਰ ਵੀ, ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਨਿਰੰਤਰ ਵਿਕਾਸ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਬਚਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਵਜੂਦ'ਚ ਆਇਆ ਹੈ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਪੂਰੇ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ <ref name="CITEREFMusicalBridge"/> ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। == 1960-1980: ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕੀ ਦਾ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਪਤਨ == === ਸਟੇਜ ਦਾ ਮਾਸਟਰ, ਪੌਪ ਦਾ ਪਿਤਾ: ਅਹਿਮਦ ਰੁਸ਼ਦੀ === [[ਤਸਵੀਰ:Ahmed_Rushdi_1958.jpg|left|thumb|Rushdi during a live performance]] 1947 ਵਿੱਚ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦੀ [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ|ਆਜ਼ਾਦੀ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੂਪ ਫਿਲਮ ਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਸੀ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੋਨਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ [[ਲਹੌਰ|ਲਾਹੌਰ]], [[ਕਰਾਚੀ]] ਅਤੇ [[ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ [[ਢਾਕਾ]] ਵਿੱਚ ਸਿਨੇਮਾ ਘਰ ਉੱਗ ਪਏ ਅਤੇ [[ਪਿਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ|ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕੀ]] ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਈ। ਉਹ ਲੋਕ ਜੋ ਇਸ ਵਿਧਾ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਰੱਖਦੇ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ|ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] ਵਿੱਚ ਤਾਲੀਮ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ''ਉਸਤਾਦ'' ਦੁਆਰਾ ਤਾਲੀਮ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਜੋ ਇਸਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। 1966 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਨੌਜਵਾਨ [[ਪਿਠਵਰਤੀ ਗਾਇਕ|ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕ]] [[ਅਹਿਮਦ ਰੁਸ਼ਦੀ]] (ਹੁਣ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਮਹਾਨ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ''ਨੇ ਅਰਮਾਨ'' ਫਿਲਮ ਲਈ ਪਹਿਲਾ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆਈ]] ਪੌਪ ਗੀਤ " ''ਕੋ-ਕੋ-ਕੋਰੀਨਾ'' " ਗਾਇਆ। ਸੋਹੇਲ ਰਾਣਾ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਆ ਗਿਆ, ਇਹ ਗੀਤ 60 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਬਬਲਗਮ ਪੌਪ, ਰਾਕ ਐਂਡ ਰੋਲ ਟਵਿਸਟ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫਿਲਮ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸੀ। ਇਸ ਸ਼ੈਲੀ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ' ''ਫਿਲਮੀ ਪੌਪ'' ' ਕਿਹਾ ਗਿਆ। <ref name="CITEREFSocPolHistory"/> [[ਰੂਨਾ ਲੈਲਾ]] ਨਾਲ ਜੋੜੀ ਬਣਾਈ ਗਈ, ਗਾਇਕ ਨੂੰ [[ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ]] ਵਿੱਚ [[ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ]], ਜਿਆਦਾਤਰ [[ਹਿਪ ਹੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਹਿਪ ਹੌਪ]] ਅਤੇ ਡਿਸਕੋ ਦਾ ਮੋਹਰੀ ਪਿਤਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੁਸ਼ਦੀ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, [[ਜੈਜ਼]] ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਈਸਾਈ ਬੈਂਡ ਨੇ [[ਕਰਾਚੀ]], [[ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਸਿੰਧ|ਹੈਦਰਾਬਾਦ]] ਅਤੇ [[ਲਹੌਰ|ਲਾਹੌਰ]] ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਾਈਟ ਕਲੱਬਾਂ ਅਤੇ ਹੋਟਲ ਲਾਬੀਆਂ <ref name="CITEREFSocPolHistory"/> ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜਾਂ ਤਾਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਮਰੀਕੀ ਜੈਜ਼ ਹਿੱਟ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ ਜਾਂ ਰੁਸ਼ਦੀ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਰੁਸ਼ਦੀ ਨੇ ਲੈਲਾ ਦੇ ਨਾਲ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦਾ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ|ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ]] ਲਈ ਪਲੇਬੈਕ ਹਿੱਟ ਗਾਏ ਜਦੋਂ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਜ ਘੋਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੈਲਾ, ਬੰਗਾਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ, ਨਵੇਂ ਬਣੇ [[ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼]] ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। <ref name="CITEREFSocPolHistory" /> 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨੱਕੋ-ਨੱਕ ਡੁਬਦੇ ਦੇਖੀ ਗਈ ਕਿਉਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਿਨੇਮਾ ਘਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਘਟਦੀ ਗਈ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸਿਨੇਮਾ ਦੇਖਣ ਨਾਲੋਂ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ। <ref>{{Cite web |title=History through the lens |url=http://www.sdpi.org/help/research_and_news_bulletin/Nov_Dec_2005/history_through_lens_2.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20060916000253/http://sdpi.org/help/research_and_news_bulletin/Nov_Dec_2005/history_through_lens_2.htm |archive-date=16 September 2006 |access-date=26 June 2008 |publisher=Sustainable Development Policy Institute}}</ref> === ਨਵਾਂ ਯੁੱਗ ਅਤੇ ਪੁਨਰ-ਸੁਰਜੀਤੀ: ਕਿੰਗ ਆਫ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪੌਪ ਆਲਮਗੀਰ 1972 === ਜਿੱਥੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਨੇਮਾ ਘਟ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਗੁਆਂਢੀ [[ਭਾਰਤ|ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ ਫਿਲਮ ਸਮੱਗਰੀ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਆ ਰਹੀ ਸੀ। ਲੋਕ ਭਾਰਤੀ ਪਲੇਬੈਕ ਹਮਰੁਤਬਾ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨ ਲੱਗੇ। ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਅਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਇਸ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਤਾਂ [[ਅਨਵਰ ਮਕਸੂਦ ਹਮੀਦ|ਅਨਵਰ ਮਕਸੂਦ]] ਅਤੇ [[ਸ਼ੋਇਬ ਮਨਸੂਰ|ਸ਼ੋਏਬ ਮਨਸੂਰ ਨੇ]] 1985 ਵਿੱਚ ਨੇਰੀਸਾ, ਬੀਨਾ ਅਤੇ ਸ਼ਬਾਨਾ ਬੈਂਜਾਮਿਨ (ਸਮੂਹਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਭੈਣਾਂ|ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਸਿਸਟਰਜ਼]] ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ) ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਭੈਣਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੁਰੀਲੇ ਸੁਹਜ ਅਤੇ ਟੈਬਲੋਇਡਜ਼ ਨਾਲ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਕ੍ਰੀਨਾਂ ਨੂੰ ਭਰ ਦਿੱਤਾ, ਇਸ ਨੂੰ ''ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਸਿਸਟਰਜ਼ ਫੇਨੋਮਿਨਾ'' ਕਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। <ref>{{Cite web |title=Benjamin Sisters: Silver Jubilee |url=http://pakistaniat.com/2006/12/17/benjamin-sisters-silver-jubilee/ |access-date=27 June 2008 |publisher=All Things Pakistan}}</ref> ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਬੰਗਾਲੀ ਗਾਇਕ ਆਲਮਗੀਰ ਆਇਆ। ਆਪਣੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਵਾਂਗ, ਆਲਮਗੀਰ ਨੂੰ [[ਅੱਬਾ (ਸੰਗੀਤਕ ਗਰੁੱਪ)|ਏਬੀਬੀਏ]] ਅਤੇ ਬੋਨੀ ਐਮ ਵਰਗੇ ਬੈਂਡਾਂ ਦੁਆਰਾ ਗੀਤ ਸੁਣ ਕੇ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਉਰਦੂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਵੇਂ ਵੇਵ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਕੀਤੀ । 1973 ਵਿੱਚ, ਡਿਸਕੋ ਅਤੇ [[ਫ਼ੰਕ|ਫੰਕ]] ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋ ਕੇ, ਆਲਮਗੀਰ ਨੇ ''ਅਲਬੇਲਾ ਰਾਹੀ'' ਗਾਇਆ, ਇੱਕ ਉਰਦੂ ਗੀਤ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਿਊਬਨ ਹਿੱਟ ਤੋਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਸਪੈਨਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਲਮਗੀਰ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਰੂਪ ਲਿਆਂਦਾ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਧੁਨਿਕ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਰੰਗਤ ਨਾਲ ਕਲਾਸੀਕਲ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਇਆ। ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਹਿੱਟ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ। ਆਲਮਗੀਰ ਦੇ ਨਾਲ, ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਸ਼ੇਹਕੀ ਵੀ [[ਜੈਜ਼]] ਅਤੇ [[ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ|ਰੌਕ]] ਵਰਗੇ ਮਾਧਿਅਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਹਸਨ ਜਹਾਂਗੀਰ (اردو:حسن جہانگیر) ਇੱਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਗਾਇਕ ਹੈ। ਉਸਨੇ 80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ "ਹਵਾ ਹਵਾ", "ਹਟੋ ਬਚਾਓ", ਅਤੇ "ਸ਼ਾਦੀ ਨਾ ਕਰਨਾ ਯਾਰਾਂ" ਵਰਗੇ ਇੱਕਲੇ ਹਿੱਟ ਦੇ ਕੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1982 ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿੰਗਲ "ਇਮਰਾਨ ਖਾਨ ਇਜ਼ ਏ ਸੁਪਰਮੈਨ" ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਐਲਬਮ ਹਵਾ ਹਵਾ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ 15 ਮਿਲੀਅਨ ਕਾਪੀਆਂ ਵਿਕੀਆਂ। == ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਨਵੀਂ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਸ਼ੈਲੀਆਂ (1980-2000) == === ਡਿਸਕੋ-ਪੌਪ ਦੀ ਰਾਣੀ: ਨਾਜ਼ੀਆ ਹਸਨ === [[ਤਸਵੀਰ:Nazia_Hassan.jpg|thumb| [[ਨਾਜ਼ੀਆ ਹਸਨ]] ( ''ਲਗਭਗ'' 1994)]] 1980 ਵਿੱਚ, [[ਯੂਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ|ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ|ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ]] ਕੁੜੀ [[ਨਾਜ਼ੀਆ ਹਸਨ]] ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਅਭਿਨੇਤਾ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਫਿਰੋਜ਼ ਖਾਨ ਨੇ ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤ|ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ]] ਨਿਰਮਾਤਾ, ਬਿੱਡੂ ਅਪੈਯਾ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸੰਪਰਕ ਕੀਤਾ, ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ " ਆਪ ਜੈਸਾ ਕੋਈ " ਗੀਤ ਗਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਫਿਲਮ ''ਕੁਰਬਾਨੀ'' <ref name="CITEREFNaziaStar">{{Cite web |title=Nazia's life as a star |url=http://www.naziahassan.co.uk/herlife.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080702054811/http://www.naziahassan.co.uk/herlife.htm |archive-date=2 July 2008 |access-date=26 June 2008 |publisher=Nazia Hassan Foundation}}</ref> ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਗੀਤ ਦੀ ਗਾਉਣ ਦੀ ਨਾਸਿਕ ਗੁਣਵੱਤਾ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਗੀਤ ਯੂਕੇ ਅਤੇ [[ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ|ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ]] ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਹਿੱਟ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਿਸਕੋ ਬੀਟਸ ਅਤੇ [[ਹਿਪ ਹੌਪ ਸੰਗੀਤ|ਹਿੱਪ ਹੌਪ]] ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ, ਨਾਜ਼ੀਆ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਜ਼ੋਹੈਬ ਹਸਨ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਲਗਾਤਾਰ ਹਿੱਟ ਫਿਲਮਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ''ਡਿਸਕੋ ਦੀਵਾਨੇ'' ਅਤੇ ''ਤੇਰੇ ਕਦਮੋਂ ਕੋ'' ਪੂਰੇ [[ਏਸ਼ੀਆ]] ਵਿੱਚ ਇਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਰੌਲੇ-ਰੱਪੇ ਬਣ ਗਏ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਐਲਬਮ ਨੂੰ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਣ ਵਾਲੀ ਐਲਬਮ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਪ੍ਰਚਾਰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਚੱਲ ਸਕਿਆ ਕਿਉਂਕਿ [[ਮੁਹੰਮਦ ਜ਼ਿਆ-ਉਲ-ਹੱਕ਼|ਮੁਹੰਮਦ ਜ਼ਿਆ-ਉਲ-ਹੱਕ]] ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਇਸਲਾਮੀਕਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਫੈਸਲੇ ਆਏ। ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਸੰਗੀਤ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਨ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਈ ਗਈ ਸੀ। <ref name="CITEREFNaziaStar"/> ਧਾਰਮਿਕ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਦੋ ਹਸਨ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਨੂੰ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਇਕੱਠੇ ਨੱਚਣਾ ਸਭ ਤੋਂ ਗੈਰ-ਇਸਲਾਮਿਕ ਪਾਇਆ। ਜਦੋਂ ਵੀਡਿਓ ਦਿਖਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਨਾਜ਼ੀਆ ਆਪਣੇ ਨੱਚਦੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਛੁਪਾਉਣ ਲਈ ਕਮਰ-ਅੱਪ ਕਰਦੀ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗੀ। <ref name="CITEREFNaziaStar" /> ਇਸ ਲਈ, ਇਹ ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਝਟਕਾ ਲੱਗਾ। . === ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆ ਸਾਲ (1980-1989) === ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਜ਼ਿਆ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦਾ ਦੌਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਅਤੇ ਚਤੁਰਾਈ ਵਾਲੇ ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਜਨਮ ਅਤੇ ਉਭਾਰ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ। [[ਮੁਹੰਮਦ ਜ਼ਿਆ-ਉਲ-ਹੱਕ਼|ਮੁਹੰਮਦ ਜ਼ਿਆ-ਉਲ-ਹੱਕ]] ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵਜੋਂ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ|ਫੌਜੀ ਸਥਾਪਨਾ]] ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ, ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਵੰਡ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸਰੋਤ ਸਰਕਾਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਨੈੱਟਵਰਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ (ਪੀਟੀਵੀ) ਸੀ। <ref name="Dawn News, Nadeem F. Paracha">{{Cite news|url=http://dawn.com/2013/03/28/times-of-the-signs/|title=Times of the Vital Sign|last=Nadeem F. Paracha|date=28 March 2013|work=Dawn News, Nadeem F. Paracha|access-date=3 April 2013}}</ref> 1979 ਵਿੱਚ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਦਾ ਇੱਕ ਰਾਜ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ਿਆ ਨੇ [[ਯੂਰਪੀ ਸੰਘ|ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ]] ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਸੰਗੀਤ ਵੀਡੀਓਜ਼ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ। <ref name="Dawn News, Nadeem F. Paracha" /> ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਦੁਆਰਾ ਦਰਪੇਸ਼ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭੈਣ-ਭਰਾ, [[ਨਾਜ਼ੀਆ ਹਸਨ|ਨਾਜ਼ੀਆ]] ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਜ਼ੋਹੈਬ ਹਸਨ, ਨੇ ਹੋਰ ਪੌਪ ਐਲਬਮਾਂ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਮਿਲ ਕੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਵਿੱਚ, ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਦਰਸ਼ਕ ਅਤੇ ਵਿਕਰੀ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ। . ਉਹ ਆਪਣੇ ਗੀਤ " ''ਡਿਸਕੋ ਦੀਵਾਨੇ'' " ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸੰਸਕਰਣ " ''ਡ੍ਰੀਮਰ ਦੀਵਾਨੇ'' " ਦੇ ਨਾਲ [[ਯੂਨਾਈਟਡ ਕਿੰਗਡਮ|ਯੂਕੇ ਦੇ ਸਿਖਰ 40 ਵਿੱਚ]] ਪਹੁੰਚਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ। ਐਲਬਮ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਸਗੋਂ [[ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ]], [[ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ]] ਅਤੇ [[ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ]] ਵਿੱਚ 14 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰਿਕਾਰਡ ਵੇਚੇ। ਨਾਜ਼ੀਆ ਜ਼ੋਹੇਬ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਐਲਬਮਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਬੂਮ ਬੂਮ (1982), ਯੰਗ ਤਰੰਗ (1984), ਹੌਟਲਾਈਨ (1987), ਅਤੇ ਕੈਮਰਾ ਕੈਮਰਾ (1992) ਅਤੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਬਦਬਾ ਬਣਾਇਆ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ਿਆ-ਉਲ-ਹੱਕ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਦੌਰਾਨ ਪੌਪ/ [[ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ|ਰਾਕ ਸੰਗੀਤ]] ਦਾ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਗੁੱਸਾ ਉੱਠਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲਹਿਰ ਸੀ ਅਤੇ 80 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਫੈਸ਼ਨ ਵਾਲ ਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। <ref name="Greenwood Press" /> ਦੇਸੀ ਰੌਕ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਬੈਂਡ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਲਈ ਆਮ ਤੋਂ ਬਾਹਰ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਨਿਰੀਖਕਾਂ ਦੁਆਰਾ "ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਪੁਨਰ-ਸੁਰਜੀਤੀ ਦੇ ਨਵੇਂ ਯੁੱਗ" ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮਝਿਆ ਗਿਆ। <ref name="Greenwood Press" /> ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ|ਇਤਿਹਾਸ]] ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਲਹਿਰ ਅਤੇ ਇੱਕ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ|ਆਧੁਨਿਕ ਅਧਿਆਏ ਨੂੰ]] ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। <ref name="Greenwood Press">{{Cite book|location=Westport, Conn.}}</ref> ਜਨਤਾ ਨੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਵੇਂ ਵਾਲ ਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਫੈਸ਼ਨ ਵੀਅਰ (ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ) ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। <ref name="Greenwood Press" /> ਜ਼ਿਆ ਦੇ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਸਿਖਰ ਅਤੇ ਅੰਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲਹਿਰ ਸੀ, ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਫੈਸ਼ਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਤੂਫ਼ਾਨ ਲਿਆ। <ref name="Dawn News, Nadeem F. Paracha"/> 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰਬੰਧਕਾਂ ਨੇ ਪੰਜ-ਸਿਤਾਰਾ ਹੋਟਲਾਂ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਭੂਮੀਗਤ ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ। <ref name="Dawn News, Nadeem F. Paracha" /> ਵਿਡੰਬਨਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜ਼ਿਆ-ਉਲ-ਹੱਕ ਦੀ ਰੂੜੀਵਾਦੀ ਸ਼ਾਸਨ ਸੀ ਜਦੋਂ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ|ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਦਾ]] ਧਮਾਕਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਸਮੇਤ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆ-ਉਲ-ਹੱਕ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਭੂਮੀਗਤ ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ। <ref name="Dawn News, Nadeem F. Paracha" /> 1986 ਵਿੱਚ, ਪੌਪ ਬੈਂਡ, ਵਾਈਟਲ ਸਾਈਨਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿੰਗਲਜ਼ ਦਿਲ ਦਿਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ [https://www.youtube.com/watch?v=R7Y_LSwB8Gk ''ਦੋ ਪਲ ਕਾ ਜੀਵਨ''] ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਤਮ ਸਫਲਤਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਵਾਈਟਲ ਸਾਈਨਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਰੂਪ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ|ਇਤਿਹਾਸ]] ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਛੂਹ ਗਿਆ। ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਬਚਣ ਦੀ ਕੋਈ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਰੌਕ/ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਬੈਂਡਾਂ ਨੇ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਸ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਜੋ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਨੇ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। <ref name="Taylor & Francis Ltd." /> ਪੱਛਮੀ ਨਿਰੀਖਕਾਂ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਬੈਂਡਾਂ ਨੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦੀ ਪਾਰੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਂਦੀ। <ref name="Three Rivers Press">{{Cite book|location=New York}}</ref> ਵਾਇਟਲ ਸਾਈਨਸ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, [[ਜਨੂੰਨ (ਬੈਂਡ)|ਜੂਨੂਨ]] ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਦੇ ਨਾਲ, 1980 ਅਤੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਚੱਲਿਆ ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਬਣ ਗਿਆ। <ref name="Taylor & Francis Ltd.">{{Cite book|location=Hoboken}}</ref> 1990 ਵਿੱਚ, ਪਹਿਲਾ ਨਿੱਜੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲਾ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸਟੇਸ਼ਨ, ਨੈੱਟਵਰਕ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ (NTM) ਨੇ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਸ਼ੋਅ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, 1989 ਵਿੱਚ, ਸ਼ੋਏਬ ਮਨਸੂਰ ਨੇ ਪੀਟੀਵੀ ਲਈ ''ਸੰਗੀਤ '89'' ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਸ਼ੋਅ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਹਸਨ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਨੂੰ ਸ਼ੋਅ ਦੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਵਜੋਂ ਲਿਆ। ਇਹ ਸ਼ੋਅ ਵਾਈਟਲ ਸਾਈਨਜ਼, [[ਜਨੂੰਨ (ਬੈਂਡ)|ਜੂਨੂਨ]], ਅਲੀ ਹੈਦਰ, ਸੱਜਾਦ ਅਲੀ ਅਤੇ ਜੁਪੀਟਰਸ ਵਰਗੇ ਬੈਂਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕਲੇ ਹੱਥੀਂ ਲੈਜੈਂਡ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫਾਈਨਲ ਕੱਟ ਅਤੇ ਦ ਬਾਰਬਰੀਅਨਜ਼ ਵਰਗੇ ਭੂਮੀਗਤ ਵਿਕਲਪਕ ਰੌਕ ਬੈਂਡ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। <ref name="CITEREFBusinessMusic">{{Cite web |title=The Business of Music |url=http://www.newsline.com.pk/newsJan2007/cover2Jan2007.htm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080919011029/http://www.newsline.com.pk/newsJan2007/cover2Jan2007.htm |archive-date=19 September 2008 |access-date=28 June 2008 |publisher=Newsline Pakistan}}</ref> 2011 ਵਿੱਚ ''[[ਦਾ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|ਦਿ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ]]'' ਵਿੱਚ ਲਿਖੇ ਸੰਪਾਦਕੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਚਿੰਨ੍ਹ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਚਤੁਰਾਈ ਵਾਲਾ ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਹੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਘੁਸਪੈਠ ਕਰਨ ਵਾਲੇ [[ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ|ਮਨੋਰੰਜਨ ਉਦਯੋਗ]] ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦੇਸ਼ ਕੋਲ ਇੱਕਲੌਤਾ "ਸ਼ਸਤਰ" ਸੀ। <ref name="The Express Tribune">{{Cite news|url=http://tribune.com.pk/story/144373/catching-up-with-shahi/|title=Catching up with Shahi|last=Hani Taha|date=6 April 2011|work=The Express Tribune|access-date=3 April 2013}}</ref> ਇਹ ਜ਼ਿਆ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਦਿਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ 'ਤੇ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। === ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਿਨ: 1990-1999 === [[ਤਸਵੀਰ:Etihad_Runway_-_Strings_Performance.jpg|left|thumb|250x250px| 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਸਟ੍ਰਿੰਗਜ਼ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰੌਕ/ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਸ਼ੈਲੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।]] ਵਾਈਟਲ ਸਾਈਨਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਬੈਂਡਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਪੌਪ/ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਨੇ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਵੀ ਸੂਚੀਬੱਧ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। [[ਲਹੌਰ|ਲਾਹੌਰ]], [[ਕਰਾਚੀ]] ਅਤੇ [[ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ]] ਵਿੱਚ NTM ' ਤੇ ਪ੍ਰਾਈਮਟਾਈਮ ਰਿਸੈਪਸ਼ਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ NTM ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਚੈਨਲ ਚਾਰਟਸ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਸ਼ੋਅ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਜਨਤਾ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਰਹੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਘੰਟੇ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦਾ ਸ਼ੋਅ ਜੋ ਇੱਕ ਕਾਉਂਟਡਾਊਨ ਫਾਰਮੈਟ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਸ਼ੋਅ ਦੇ ਫਾਰਮੈਟ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋਣ ਲੱਗੇ, ਤਾਂ ਸ਼ੁਕੀਨ ਬੈਂਡ ਅਤੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਖੁਦ ਦੇ ਵੀਡੀਓਜ਼ ਟੇਪ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਧਣ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਵੀਡੀਓ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸਿਰਫ ਕੁਝ ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੌਪ ਅਤੇ ਰੌਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਲਈ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਸ਼ੋਅ ਨੇ ਆਗਾਮੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰੈਪਰ ਫਖਰੇ ਆਲਮ, [[Danish Rahi|ਦਾਨਿਸ਼ ਰਾਹੀ]], ਫਰਿੰਜ ਬੈਨੀਫਿਟ (ਪਹਿਲੀ ਐਲਬਮ ''ਤਨਹਾਈ ਨੂੰ'' ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਰਾਚੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਸਟੂਡੀਓਜ਼ ਵਿੱਚ ਤਾਹਿਰ ਗੁਲ ਹਸਨ ਦੁਆਰਾ ਮਿਕਸ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ), ਜਿਸ ਨੂੰ , ਜੂਨੂਨ, ਆਮਿਰ ਸਲੀਮ, ਆਮਿਰ ਜ਼ਕੀ, ਅਤੇ ਹਾਰੂਨ ਰਸ਼ੀਦ ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਅਤੇ ਅਵਾਜ਼ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਫਕੀਰ ਮਹਿਮੂਦ । ਸ਼ੋਅ ਟ੍ਰੇਲਬਲੇਜ਼ਰ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਸ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ-ਕਦਮਾਂ 'ਤੇ ਚੱਲੇ। ਵੀਡੀਓ ਕਾਊਂਟਡਾਊਨ (ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵੀਡੀਓ ਕਾਊਂਟ ਡਾਊਨ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਜ਼ਬਰਦਸ/10 ਬਣ ਗਿਆ) PTV 'ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਵੀਡੀਓ ਜੰਕਸ਼ਨ (VJ) NTM 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮ ਦਾ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ MCC ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੀਟੀਵੀ 1992 ਵਿੱਚ ਪੀਟੀਵੀ 2 ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨਾਲ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬਣ ਗਿਆ, ਇਸਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਲਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਖਾੜਾ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ। ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਰਾਹੀਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲ (ਖ਼ਾਸਕਰ ਸਰਹੱਦ ਪਾਰੋਂ) ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗੇ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ [[ਐਮ.ਟੀ.ਵੀ. ਇੰਡੀਆ|ਐਮਟੀਵੀ ਇੰਡੀਆ]] ਅਤੇ ਚੈਨਲ V ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਰਾਹ ਬਣਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। <ref>{{Cite web |title=Do your own thing |url=http://www.sundaytimes.lk/961208/plus3.html |access-date=27 June 2008 |publisher=The Sunday Times}}</ref> ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਮਰੁਤਬਾ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰਲੀਆਂ ਪ੍ਰਤਿਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਹਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੀ ਪਰਛਾਵੇਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। 90 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿੱਚ ਐਫਐਮ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਨੂੰ ਸ਼ਰੋਤਿਆਂ ਲਈ ਹੋਰ ਉਪਲਬਧ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਕੀ ਪੌਪ ਐਨ ਰੌਕ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਲੱਗੇ। EMI ਪਾਕਿਸਤਾਨ, ਪੈਪਸੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਇੰਕ. ਅਤੇ ਸਾਊਂਡ ਮਾਸਟਰ ਵਰਗੀਆਂ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਉੱਭਰਦੇ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਟ੍ਰਿੰਗਜ਼, ਵਾਈਟਲ ਸਾਈਨਸ, ਜੂਨੂਨ, ਬੈਂਜਾਮਿਨ ਸਿਸਟਰ, ਅਤੇ ਆਵਾਜ਼ ਸਮੇਤ ਬੈਂਡਾਂ ਨਾਲ ਇਕਰਾਰਨਾਮੇ 'ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੌਪ-ਰਾਕ ਬੈਂਡ ਬਣ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਸਮੇਂ, ਵਾਈਟਲ ਸਾਈਨਸ ਦੁਆਰਾ 1993 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਕ/ਪੌਪ ਬੈਂਡਾਂ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। [[ਅਬਰਾਰ-ਉਲ-ਹੱਕ]], ''ਬਿੱਲੋ ਦੇ ਘਰ'' (1995) ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, "ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ" ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, <ref>{{Cite journal|date=2000|title=India Today International|url=https://books.google.com/books?id=u7IaAQAAIAAJ|journal=[[India Today International]]|publisher=Living Media India Limited|volume=25|issue=40–52|page=16|quote=King of Pakistani Pop Arad Al Hukh}}</ref> ਅਤੇ {{Spaces}}ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 40.3ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਐਲਬਮਾਂ ਵੇਚ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ। । <ref name="Abrar">{{Cite web |title=Statistics |url=http://abraronline.com/statistics.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20090326225201/http://abraronline.com/statistics.asp |archive-date=26 March 2009 |access-date=26 March 2009 |website=Abrar-ul-Haq Official Website}}</ref> [[ਹਦੀਕ਼ਾ ਕਿਆਨੀ|ਹਦੀਕਾ ਕੀਨੀ ਨੇ]] 1995 ਵਿੱਚ ਅਦਨਾਨ ਸਾਮੀ ਅਤੇ ਜ਼ੇਬਾ ਬਖਤਿਆਰ ਸਟਾਰਰ "ਸਰਗਮ" ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹਿੱਟ ਰਹੀ ਅਤੇ ਫਿਲਮ ਦੀ ਸੰਗੀਤ ਐਲਬਮ ਲਾਲੀਵੁੱਡ ਟਾਪ 10 (ਪੀਟੀਵੀ), ਯੇ ਹੈ ਫਿਲਮੀ ਦੁਨੀਆ (ਐਨਟੀਐਮ) ਅਤੇ ਐਫਐਮ ਚੈਨਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚਾਰਟਬਸਟਰ ਸੀ। . ਪਰ ਹਦੀਕਾ ਨੇ ਪਲੇਬੈਕ ਦੀ ਬਜਾਏ ਇੱਕ ਪੌਪ ਕਲਾਕਾਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਸੰਗੀਤ ਕੈਰੀਅਰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਐਲਬਮਾਂ "ਰਾਜ਼, ਰੰਗ ਅਤੇ ਰੋਸ਼ਨੀ" ਨੇ ਲੱਖਾਂ ਵੇਚੇ ਅਤੇ ਨਾਜ਼ੀਆ ਹਸਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਅੰਤਮ ਮਹਿਲਾ ਪੌਪ ਸਟਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। 1997 ਵਿੱਚ, ਹਦੀਕਾ ਪੈਪਸੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਦਸਤਖਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਹਿਲਾ ਗਾਇਕ ਬਣ ਗਈ। 1999 ਵਿੱਚ, [[ਕਾਰਗਿਲ ਜੰਗ|ਕਾਰਗਿਲ ਯੁੱਧ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਚੈਨਲਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੀਮਤ ਜਾਂ ਪਾਬੰਦੀਸ਼ੁਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ [[ਪਰਵੇਜ਼ ਮੁਸ਼ੱਰਫ਼]] ਦੇ ਰਾਜ ਪਲਟੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਨਿੱਜੀਕਰਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਚੈਨਲਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਤਤਾ ਨਾਲ ਦੇਖਣ ਵਾਲੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ, ਭਾਰਤੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੌਕੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ, ਬੈਂਡ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਆਏ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਅਮੀਰ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ। 2002-03 ਵਿੱਚ, ਗਜ਼ਨਫਰ ਅਲੀ, ਇੰਡਸ ਮੀਡੀਆ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਤੇ ਸੀਈਓ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਉੱਦਮ ਇੰਡਸ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਚੈਨਲ ਜੋ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਚੈਨਲਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਫਾਰਮੈਟਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸੰਗੀਤ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਚੈਨਲ ਇੰਡਸ ਵਿਜ਼ਨ ਚੈਨਲ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ 2003 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਚੈਨਲ ਵਜੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ <ref name="CITEREFBusinessMusic"/> ਕੁਝ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਚੈਨਲਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਦੇਖਣ ਲਈ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸਿੰਧੂ ਸੰਗੀਤ ਲਈ ਸੈਟਲ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣਗੇ। 2006 ਵਿੱਚ ਇੰਡਸ ਟੀਵੀ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨੇ ਐਮਟੀਵੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤੇ ਵਿੱਚ ਇੰਡਸ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਨੂੰ ਐਮਟੀਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਜੋ 2011 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਫਿਰ ਤੋਂ ਇੰਡਸ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਰਾਕ ਸੰਗੀਤ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਇਕੱਠੀ ਕਰਨੀ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਧੇਰੇ ਗਾਇਕ ਅਤੇ ਬੈਂਡ ਇਸ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਅਮਨ-ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਾਰਨ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸੀਮਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਕਲਾਕਾਰ ਆਪਣੀਆਂ ਐਲਬਮਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਮੋਟ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ। 2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਸੰਗੀਤਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਉਭਰ ਕੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ। ਹਸਤੀ ਪੈਰਾਡਾਈਮ, ਆਰੋਹ, ਮਿਜ਼ਰਾਬ, ਮਿਜ਼ਮਾਰ, ਫੂਜ਼ੋਨ, ਰਾਠ, ਨੂਰੀ, ਮੇਚਲ ਹਸਨ ਬੈਂਡ, ਜਲ, ਰੋਕਸਨ, ਆਦਿ ਨੇ ਮਿਆਰੀ ਸੰਗੀਤ ਪੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਬਣਾਇਆ। ਜੂਨੂਨ ਦੇ ਭੰਗ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਲੀ ਅਜ਼ਮਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਕੱਲੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੋਲੋ ਐਲਬਮ ''ਸੋਸ਼ਲ ਸਰਕਸ'' ਸਫਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਤੀਕ ਚਿੱਤਰ ਦਿੱਤਾ। ਆਈਨੀ ਖਾਲਿਦ, ਅਬ੍ਰੇਸ਼ਮ ਅਤੇ ਅਬੀਰ ਵਰਗੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਗਾਇਕਾਵਾਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖਿਆ। ਇੰਡਸ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਏਆਰਵਾਈ ਮਿਊਜ਼ਿਕ (ਦ ਮਿਊਜ਼ਿਕ) ਆਗ (ਹੁਣ ਆਫ-ਏਅਰ), ਪਲੇ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਸੰਗੀਤ ਚੈਨਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ। ਆਗ ਟੀਵੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਯੁਵਾ ਸੰਗੀਤ ਚੈਨਲ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਚਾਰ-ਪ੍ਰੇਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। === ਬੈਂਡ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਾਇਕਾਂ ਦਾ ਉਭਾਰ: ਆਤਿਫ ਅਸਲਮ ਅਤੇ ਜਲ === [[ਤਸਵੀਰ:Atif_Aslam_at_o2_arena_on_22_april_2012.jpg|thumb| ਆਤਿਫ ਅਸਲਮ]] [[ਆਤਿਫ਼ ਅਸਲਮ|ਆਤਿਫ ਅਸਲਮ]], ਗੋਹਰ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ 2003 ਵਿੱਚ ਬੈਂਡ [[ਜਲ (ਬੈਂਡ)|ਜਲ]] ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਅਦਾ, ਵੋਹ ਲਮਹੇ, ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਬੰਧਿਤ ਐਲਬਮਾਂ ਵਰਗੇ ਹਿੱਟ ਗੀਤਾਂ ਨਾਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਲਹਿਰ ਲਿਆਂਦੀ। ਆਤਿਫ ਅੱਜ ਤੱਕ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪਲੇਬੈਕ ਗਾਇਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜਲ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਬੈਂਡ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਮ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਿਨੇਮਾ ਦੀ ਨਵੀਂ ਲਹਿਰ ਨੇ ਪੌਪ/ਰੌਕ ਸੰਗੀਤ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਬੈਕਗ੍ਰਾਊਂਡ ਸਕੋਰ ਅਤੇ ਨਵੀਆਂ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਦੇ OST ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੌਪ/ਰਾਕ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। [[ਆਤਿਫ਼ ਅਸਲਮ|ਆਤਿਫ ਅਸਲਮ]], [[ਰਾਹਤ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਰਾਹਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ]], ਅਤੇ [[ਅਲੀ ਜ਼ਾਫ਼ਰ|ਅਲੀ ਜ਼ਫਰ]] ਵਰਗੇ ਪੌਪ/ਰੌਕ ਕਲਾਕਾਰ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। == ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ੋਅ == === ''ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ'' === ''[[ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)|ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ]]'', ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਲੜੀ, ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਉੱਦਮ ਬਣ ਗਿਆ। ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹਿੱਟ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 14 ਸਫਲ ਸੀਜ਼ਨ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੇ 7 ਸੀਜ਼ਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਾਇਟਲ ਸਾਈਨਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪੌਪ ਬੈਂਡ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਰੋਹੇਲ ਹਯਾਤ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਕਿਸਮ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦਾ ਸੰਯੋਜਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਟੀਵੀ ਚੈਨਲਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਰੇਡੀਓ ਚੈਨਲਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਰ ਕਿਸੇ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਕਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਨੇ [[ਆਰਿਫ਼ ਲੋਹਾਰ|ਆਰਿਫ ਲੋਹਾਰ]] ਅਤੇ [[ਮੀਸ਼ਾ ਸ਼ਫ਼ੀ|ਮੀਸ਼ਾ ਸ਼ਫੀ]] ਵਰਗੇ ਲੋਕ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤਿਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਲਿਆਂਦਾ। ਸੀਜ਼ਨ 8 ''ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਨੂੰ'' ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੀਤ ਦੱਖਣੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਔਨਲਾਈਨ ਸੰਗੀਤ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਵੈਬਸਾਈਟਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤਾਜ਼ੀ,ਸਾਉੰਡਕਲਾਉਡ ਅਤੇ ਪਤਾਰੀ. ਪੀਕੇ ਦੇ ਚਾਰਟ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹਨ। <ref>{{Cite news|url=http://www.brecorder.com/arts-a-leisure/63-music/253107-coke-studio-season-8-taking-pakistan-by-storm.html|title=Coke Studio Season 8 Taking Pakistan by Storm}}</ref> <ref>{{Cite news|url=http://www.thenewstribe.com/2015/09/17/coke-studio-8-episode-6-ready-to-jolt-music-charts/|title=Coke Studio 8: Episode 6 ready to jolt music charts}}</ref> ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ''ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ'' ਇੱਕ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਫਰੈਂਚਾਈਜ਼ੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਸ਼ੋਅ ਨੇ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਫੈਨ ਫਾਲੋਇੰਗ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। <ref>{{Cite news|url=http://tribune.com.pk/story/26285/if-india-boasts-about-taj-mahal-pakistan-should-boast-about-coke-studio/|title=If India boasts about Taj Mahal, Pakistan should boast about Coke Studio|date=7 July 2010|work=The Express Tribune|access-date=16 May 2012}}</ref> ਸ਼ੋਅ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਨੇ [[ਕੋਕਾ ਕੋਲਾ|ਕੋਕਾ-ਕੋਲਾ ਨੂੰ]] ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕਰਣ ''[[ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ (ਭਾਰਤ )|ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ @ ਐਮਟੀਵੀ ਨੂੰ]]'' ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਫਾਰਮੈਟ ਨਾਲ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਆਲੋਚਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਫਲ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। <ref name="rohail-blessings">{{Cite news|url=http://tribune.com.pk/story/500182/i-took-rohails-blessings-before-starting-our-coke-studio-in-india/|title='I took Rohail's blessings before starting our Coke Studio in India'|last=Mahmood|first=Rafay|date=30 January 2013|work=The Express Tribune}}</ref> ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕਰਣ [[ਐਮ.ਟੀ.ਵੀ. ਇੰਡੀਆ|ਐਮਟੀਵੀ ਇੰਡੀਆ]] ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। <ref>{{Cite news|url=http://tribune.com.pk/story/176618/coke-studio-to-rock-india/|title=Coke Studio to rock India|last=IANS|date=26 May 2011|work=The Express Tribune}}</ref> ਅਪ੍ਰੈਲ 2012 ਵਿੱਚ, ਸ਼ੋਅ ਦਾ ਇੱਕ ਅਰਬੀ ਸੰਸਕਰਣ, ''ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ بالعربي'' [[ਮੱਧ ਪੂਰਬ]] ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਰਬੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਗੀਤ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀਆਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਗੀਤਕਾਰ ਮਿਸ਼ੇਲ ਐਲੇਫਟੇਰੀਡੇਸ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। === ''ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਈਡਲ'' === <nowiki><i id="mwAYc">ਆਈਡਲ</i></nowiki> ਫਰੈਂਚਾਈਜ਼ੀ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ 2013 ਵਿੱਚ ''ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਈਡਲ'' ਲੜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਜੀਓ ਟੀਵੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ੋਅ ਦਾ ਗੀਤ ''ਆਵਾਜ਼ ਮੈਂ ਤੇਰੀ'' ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਅਲੀ ਜ਼ਾਫ਼ਰ|ਅਲੀ ਜ਼ਫ਼ਰ]] ਨੇ ਸੰਗੀਤਬੱਧ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਗਾਇਆ ਸੀ। ਸ਼ੋਅ ਨੂੰ [[ਬੁਸ਼ਰਾ ਅੰਸਾਰੀ]], ਅਲੀ ਅਜ਼ਮਤ, ਅਤੇ [[ਹਦੀਕ਼ਾ ਕਿਆਨੀ|ਹਦੀਕਾ ਕੀਨੀ]] ਨੇ ਜੱਜ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੇ ਜੇਤੂ ਜਮਦ ਬੇਗ ਸਨ। === ''ਪੈਪਸੀ ਬੈਟਲ ਆਫ਼ ਦ ਬੈਂਡਸ'' === '''''ਪੈਪਸੀ ਬੈਟਲ ਆਫ਼ ਦਾ ਬੈਂਡਸ''''' ਬੈਟਲ ਆਫ਼ ਦ ਬੈਂਡਜ਼ ਦੀ ਧਾਰਨਾ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ ਸ਼ੋਅ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 2002 ਵਿੱਚ ਪੀਟੀਵੀ ਹੋਮ ' ਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ੋਅ ਨੂੰ 2017 ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਜੱਜ [[ਆਤਿਫ਼ ਅਸਲਮ|ਆਤਿਫ ਅਸਲਮ]], [[ਮੀਸ਼ਾ ਸ਼ਫ਼ੀ|ਮੀਸ਼ਾ ਸ਼ਫੀ]] ਅਤੇ ਫਵਾਦ ਖਾਨ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਾਇਟਲ ਸਾਈਨਸ ' ਦੋ ਪਲ ਕਾ ਜੀਵਨ ' ਅਤੇ ਆਲਮਗੀਰ ਦੀ "ਦੇਖਾ ਨਾ ਥਾ" ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ; <ref>{{Cite web |last=Studio |first=MangoBaaz |date=22 July 2017 |title=Pepsi Battle Of The Bands Just Launched Their First Song And It's ABSOLUTELY LIT |url=https://www.mangobaaz.com/pepsi-battle-of-the-bands-is-lit |access-date=1 June 2020 |website=MangoBaaz |archive-date=13 ਜੂਨ 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200613235718/https://www.mangobaaz.com/pepsi-battle-of-the-bands-is-lit |url-status=dead }}</ref> {| class="wikitable sortable" |ਰੋਹੇਲ ਹਯਾਤ (S1) ਫਿਫੀ ਹਾਰੂਨ (S1) ਸ਼ਾਹੀ ਹਸਨ (S1, 2) [[ਫ਼ਵਾਦ ਖ਼ਾਨ|ਫਵਾਦ ਖਾਨ]] (S2, 3, 4) [[ਮੀਸ਼ਾ ਸ਼ਫ਼ੀ|ਮੀਸ਼ਾ ਸ਼ਫੀ]] (S2, 3, 4) [[ਆਤਿਫ਼ ਅਸਲਮ|ਆਤਿਫ ਅਸਲਮ]] (S2) ਫਾਰੂਕ ਅਹਿਮਦ (S2, S3) ਸਤਰ (S3) |} === ''Acoustic Station'' === [[Kashan Admani|ਕਸ਼ਾਨ ਅਦਮਨੀ ਨੇ]] 2019 ਵਿੱਚ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੰਗੀਤ ਵੈੱਬ ਸੀਰੀਜ਼, ਐਕੋਸਟਿਕ ਸਟੇਸ਼ਨ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਲੜੀ ਅਨਪਲੱਗਡ ਸੰਗੀਤ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ [[ਨਤਾਸ਼ਾ ਬੇਗ]], ਕਸ਼ਮੀਰ (ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਬੈਂਡ), ਕਾਮੀ ਪੌਲ, ਨਤਾਸ਼ਾ ਖਾਨ (ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਗਾਇਕ), ਸ਼ੈੱਲਮ ਆਸ਼ਰ ਜ਼ੇਵੀਅਰ, ਅਤੇ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। <ref>{{Cite web |last=NewsBytes |title=Dream Station Productions launches Acoustic Station |url=https://www.thenews.com.pk/magazine |access-date=2023-04-03 |website=www.thenews.com.pk |language=en}}</ref> == ਬਾਲੀਵੁੱਡ == ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ [[ਕ਼ੱਵਾਲੀ|ਕੱਵਾਲੀ]] ਸੰਗੀਤਕਾਰ [[ਨੁਸਰਤ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਦਾ]] ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸੰਗੀਤ 'ਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ [[ਹਿੰਦੀ ਸਿਨੇਮਾ|ਬਾਲੀਵੁੱਡ]] ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹਿੱਟ [[ਫ਼ਿਲਮੀ|ਫਿਲਮੀ]] ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਭਾਰਤੀ ਸੰਗੀਤ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਖਾਨ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਸਨ। <ref name="hindu">{{Cite web |last=Amit Baruah, R. Padmanabhan |date=6 September 1997 |title=The stilled voice |url=http://www.hinduonnet.com/fline/fl1418/14181230.htm |url-status=usurped |archive-url=https://web.archive.org/web/20011230173145/http://www.hinduonnet.com/fline/fl1418/14181230.htm |archive-date=30 December 2001 |publisher=[[The Hindu]], [[Frontline (U.S. TV series)|Frontline]]}}</ref> ''ਮੋਹਰਾ'' (1994) ਵਿੱਚ ਵਿਜੂ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਹਿੱਟ ਗੀਤ "ਤੂੰ ਚੀਜ਼ ਬੜੀ ਹੈ ਮਸਤ ਮਸਤ" ਖਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕੱਵਾਲੀ ਗੀਤ " [[ਦਮਾ ਦਮ ਮਸਤ ਕਲੰਦਰ|ਦਾਮ ਮਸਤ ਕਲੰਦਰ]] " ਤੋਂ ਚੋਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। <ref name="hindu" /> [[ਆਤਿਫ਼ ਅਸਲਮ|ਆਤਿਫ ਅਸਲਮ]], [[ਰਾਹਤ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਰਾਹਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ]] ਅਤੇ [[ਅਲੀ ਜ਼ਾਫ਼ਰ|ਅਲੀ ਜ਼ਫਰ]] ਵਰਗੇ ਪੌਪ/ਰੌਕ ਕਲਾਕਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਾਲੀਵੁੱਡ ਸੰਗੀਤ ਉਦਯੋਗ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। == ਸੂਚੀਆਂ == === ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਣ ਵਾਲੇ ਕਲਾਕਾਰ === {| class="wikitable sortable" ! scope="col" |ਰੈਂਕ ! scope="col" | ਕਲਾਕਾਰ ! scope="col" | ਵਿਕਰੀ ! scope="col" | ਸਾਲ ! scope="col" | {{Abbr|Ref|Refefence(s)}} |- | 1 | [[ਅਬਰਾਰ-ਉਲ-ਹੱਕ]] | 60,000,000 | 1995-2004 | <ref name="times-nh-award">{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/world/indians-abroad/NRI-TV-presenter-gets-Nazia-Hassan-Award-/articleshow/1299893.cms|title=NRI TV presenter gets Nazia Hassan Award|last=PTI|date=18 November 2005|work=[[The Times of India]]|access-date=4 March 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20120308235816/http://articles.timesofindia.indiatimes.com/2005-11-18/indians-abroad/27850544_1_presenter-awards-indian-high-commission|archive-date=8 March 2012}}</ref> |- | 2 | [[ਨਾਜ਼ੀਆ ਹਸਨ]] ਅਤੇ ਜ਼ੋਹੇਬ ਹਸਨ | 40,300,000 | 1980-1992 | <ref name="Abrar"/> |- | 3 | [[ਜਨੂੰਨ (ਬੈਂਡ)|ਜੂਨੂਨ]] | 30,000,000 | 1990-2010 | <ref>{{Cite news|url=http://timesofindia.indiatimes.com/world/pakistan/Salman-Ahmad-From-Junoon-to-Rock-and-Roll-Jihad/articleshow/6014865.cms|title=Salman Ahmad: From Junoon to Rock and Roll Jihad|last=Sharma|first=Purnima|date=5 June 2010|work=Times of India|access-date=23 March 2014}}</ref> |- | 4 | [[ਨੁਸਰਤ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਨੁਸਰਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ]] | 19,650,000 | 1996-2007 | {{Efn|See {{Section link|Nusrat Fateh Ali Khan discography|Sales}}.}} |- | 5 | [[ਆਤਿਫ਼ ਅਸਲਮ|ਆਤਿਫ ਅਸਲਮ]] | 15,300,000 | 2004-2008 | {{Efn|See [[Atif Aslam discography]].}} |} === ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਕਣ ਵਾਲੀਆਂ ਐਲਬਮਾਂ === {| class="wikitable sortable" ! scope="col" |Rank ! scope="col" |Year ! scope="col" |Album ! scope="col" |Artist(s) ! scope="col" |Sales ! scope="col" |{{Abbr|Ref|Refefence(s)}} |- |1 |1984 |ਯੰਗ ਤਰੰਗ |ਨਾਜਿਯਾ ਹਸਨ ਤੇ ਜੋਹੇਬ ਹਸਨ |40,000,000 |<ref>{{Cite web |title=Young Tarang |url=http://pages.rediff.com/young-tarang/1392941 |access-date=28 November 2017 |website=[[Rediff]] |archive-date=1 ਦਸੰਬਰ 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171201032151/http://pages.rediff.com/young-tarang/1392941 |url-status=dead }}</ref>  |- |2 |1995 |''ਬਿੱਲੋ ਦੇ ਘਰ'' |[[ਅਬਰਾਰ-ਉਲ-ਹੱਕ|ਅਬਰਾਰ -ਉਲ ਹਕ਼]] |16,000,000 |<ref name="Abrar"/><ref>{{Cite news|url=https://tribune.com.pk/story/1094214/back-with-a-bangra/|title=Abrar Ul Haq is back with a bangra|date=29 April 2016|work=[[The Express Tribune]]}}</ref> |- |3 |1981 |''ਡਿਸਕੋ ਦੀਵਾਨੇ'' |ਨਾਜਿਯਾ ਹਸਨ ਤੇ ਜੋਹੇਬ ਹਸਨ |14,000,000 |<ref>{{Cite web |date=19 September 2010 |title=Disco Deewane, Nazia Hassan with Biddu and His Orchestra |url=http://lapelanga.com/2010/09/disco-deewane-nazia-hassan-with-biddu-and-his/ |website=La Pelanga}}</ref> |- | rowspan="2" |6 | rowspan="2" |1997 |''[[ਅਬਰਾਰ-ਉਲ-ਹੱਕ|ਮਜਾਜਿਨੀ]]'' |[[ਅਬਰਾਰ-ਉਲ-ਹੱਕ|ਅਬਰਾਰ -ਉਲ ਹਕ਼]] |6,000,000 |<ref name="Abrar" /> |- |''ਓਨਲੀ ਵਨ'' |[[ਨੁਸਰਤ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਨੁਸਰਤ ਫ਼ਤੇਹ ਅਲੀ ਖਾਨ ਤੇ ਮੇਹਮੂਦ ਖਾਨ]] |6,000,000 |<ref name="thenews">{{Cite news|url=https://www.thenews.com.pk/print/214544-Nusrat-Fateh-Ali-Khans-lost-tape-recordings-found|title=Nusrat Fateh Ali Khan's 'lost tape recordings' found|date=5 July 2017|work=[[The News International]]|language=en}}</ref> |- |8 |1997 |''ਵੰਦੇ ਮਾਤਰਮ'' |ਏ.ਆਰ.ਰਹਮਾਨ ਤੇ [[ਨੁਸਰਤ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਨੁਸਰਤ ਫ਼ਤੇਹ ਅਲੀ ਖਾਨ]] |2,000,000 | |- | rowspan="3" |9 |1989 |''ਵਾਇਟਲ ਸਾਈਨਸ 1'' |''ਵਾਇਟਲ ਸਾਈਨਸ'' |1,000,000 |<ref name="Annan">{{Cite web |title=Salman Ahmad – Junoon Band |url=http://www.iaac.us/music_festival/junoon/s_ahmad.htm |access-date=23 March 2014 |website=[[Indo-American Arts Council]]}}</ref> |- |1996 |''ਸੰਗਮ'' |[[ਨੁਸਰਤ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|Nusrat Fਨੁਸਰਤ ਫ਼ਤੇਹ ਅਲੀ ਖਾਨ]] ਤੇ ਜਾਵੇਦ ਅਖ਼ਤਰ |1,000,000 | |- |1997 |ਆਜ਼ਾਦੀ |[[ਜਨੂੰਨ (ਬੈਂਡ)|ਜਨੂਨ]] |1,000,000 |<ref>{{Cite journal|date=26 July 2004|title=Bulle Shah's Boys|url=https://www.outlookindia.com/magazine/story/bulle-shahs-boys/224616|journal=[[Outlook (Indian magazine)|Outlook]]|volume=44|access-date=23 December 2018}}</ref> |} === ਸੰਗੀਤ ਵੀਡੀਓ ਸਟ੍ਰੀਮ === {| class="wikitable sortable" ! scope="col" |ਸਾਲ ! scope="col" | ਗੀਤ ! scope="col" | ਕਲਾਕਾਰ ! scope="col" | [[ਯੂਟਿਊਬ|YouTube]] ਸਟ੍ਰੀਮਜ਼ {{ਛੋਟਾ|(millions)}} ! scope="col" | {{Abbr|Ref.|Reference(s)}} |- | 2014 | ਜ਼ਰੂਰੀ ਥਾ | [[ਰਾਹਤ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਰਾਹਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ]] | 1310 | <ref>{{YouTube|6-n_szx2XRE|Rahat Fateh Ali Khan – Zaroori Tha}}</ref> |- | rowspan="2" | 2016 | ਮੇਰੇ ਰਸ਼ਕ-ਏ-ਕਮਰ | ਜੁਨੈਦ ਅਸਗਰ | 703 | <ref>{{YouTube|2nBJ_FFQuLI|Mere Rashke Qamar Tu Ne Pehli Nazar – By Junaid Asghar}}</ref> |- | ਆਫਰੀਨ ਆਫਰੀਨ | [[ਰਾਹਤ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਰਾਹਤ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ]] ਅਤੇ [[ਮੋਮਿਨਾ ਮੁਸਤੇਹਸਨ|ਮੋਮੀਨਾ ਮੁਸਤਹਿਸਨ]] | 363 | <ref>{{YouTube|kw4tT7SCmaY|Afreen Afreen, Rahat Fateh Ali Khan & Momina Mustehsan}}</ref> |- | 2015 | ਤਾਜਦਾਰ-ਏ-ਹਰਮ | [[ਆਤਿਫ਼ ਅਸਲਮ|ਆਤਿਫ ਅਸਲਮ]] | 382 | <ref>{{YouTube|a18py61_F_w|Atif Aslam, Tajdar-e-Haram}}</ref> |} == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੌਕ * ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਸੰਗੀਤ * ਭਾਰਤੀ ਪੌਪ * [[ਪੌਪ ਸੰਗੀਤ]] * ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਪੌਪ ਗਾਇਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] <references /> tklzvddp4gprmfh8wnfn28ietixdcef 0 191077 776370 775522 2024-12-13T14:03:02Z Meenukusam 51574 776370 wikitext text/x-wiki '''''ਕਿਉਂ ਦੂਰੀਆਂ''''' ({{Langx|hi|क्यूँ दूरियाँ}}) ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਅਤੇ ਪੌਪ ਗਾਇਕ, ਗੀਤਕਾਰ, ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕਾਰ [[ਸ਼ਫ਼ਕ਼ਤ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ|ਸ਼ਫਕਤ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ]] ਦੀ ਦੂਜੀ ਸੋਲੋ ਸਟੂਡੀਓ ਐਲਬਮ<ref name=":1">{{Cite web |date=2010-04-10 |title=Looking for Attention |url=https://rollingstoneindia.com/looking-for-attention/ |access-date=2021-08-28 |website=Rolling Stone India |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web |date=2010-04-01 |title=Ya Ali! Shafqat is back |url=https://www.hindustantimes.com/music/ya-ali-shafqat-is-back/story-SEX2ZGKcNqpR2Yr0XcGHSK.html |access-date=2021-08-28 |website=Hindustan Times |language=en}}</ref><ref name=":7">{{Cite news|url=https://books.google.com/books?id=WWxbO-SGG7AC&dq=kyun+dooriyan+%22shafqat+amanat+ali&pg=RA4-PA31|title=Khan Do|last=Borthakur|first=Ahir Bhairab|date=July 31, 2010|work=Billboard Magazine|access-date=Dec 28, 2021|publisher=Nielsen Business Media, Inc.|issue=26|volume=122|page=31}}</ref> ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 2 ਮਾਰਚ 2010 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ '''ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਟੁਡੇ''' ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਲੇਬਲ ਹੇਠਾਂ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਈ ਸੀ <ref>{{Cite web |date=March 2, 2010 |title=Kyun Dooriyan by Shafqat Amanat Ali |url=https://music.apple.com/fm/album/kyun-dooriyan/357157597 |access-date=Feb 8, 2022 |website=music.apple.com}}</ref><ref>{{Cite web |date=March 2, 2010 |title=Kyun Dooriyan {{!}} Shafqat Amanat Ali |url=https://gaana.com/album/kyun-dooriyan |access-date=Feb 8, 2022 |website=gaana.com}}</ref> ।<ref name=":2">{{Cite web |last=Chandel |first=Amar |date=February 27, 2009 |title=Wah Ustad! |url=https://www.tribuneindia.com/2010/20100227/saturday/main2.htm |access-date=Jan 21, 2022 |website=tribuneindia.com}}</ref><ref name=":3">{{Cite web |date=July 30, 2010 |title=Kyun Dooriyan's second video |url=https://indianexpress.com/article/news-archive/web/kyun-dooriyans-second-video/ |access-date=Dec 25, 2021 |website=The Indian Express}}</ref> == ਪਿਛੋਕੜ == ''ਕਿਉਂ ਦੂਰੀਆਂ'' ਅਲੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੋਲੋ ਐਲਬਮ ''ਤਾਬੀਰ'' (2008) ਤੋਂ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਉੱਚ-ਊਰਜਾ ਵਾਲੇ ਟਰੈਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੁਝ ਰੋਮਾਂਟਿਕ ਗੀਤ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਅਲੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ''ਸਾਗਰ'' (2002) ਅਤੇ <nowiki><i id="mwIw">ਤਬੀਰ</i></nowiki> (2008) ਦੀ ਰਿਲੀਜ਼ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਲੰਬੇ ਪਾੜੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਦੂਜੀ ਸਿੰਗਲ ਐਲਬਮ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਜਾਰੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ।<ref name=":1"/> ''ਕਿਉਂ ਦੂਰੀਆਂ'' ''ਨੂੰ'' ਇਸਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਬਿਰਤਾਂਤਕ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਤੰਗ ਉਤਪਾਦਨ ਲਈ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸਮੀਖਿਆਵਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ,<ref name=":6">{{Cite web |last=Baig |first=Amina |date=Oct 3, 2010 |title=Kyun Dooriyan: A musical tale |url=https://jang.com.pk/thenews/oct2010-weekly/nos-03-10-2010/instep/article1.htm |access-date=2021-12-25 |website=INSTEP Magazine}}</ref> ਅਤੇ ਅਲੀ ਨੇ "ਪੁਰਾਣੀ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਕੂਲਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਿਆਖਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।"<ref name=":5">{{Cite web |last=Ranjit |first=S. Sahaya |date=March 15, 2010 |title=MUSIC REVIEW - A classic move |url=https://www.indiatoday.in/magazine/leisure/story/20100315-reviews-742266-2010-03-04 |access-date=2021-12-25 |website=India Today |language=en}}</ref> == ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਸ਼ੈਲੀ == ''ਰੋਲਿੰਗ ਸਟੋਨ'' (ਇੰਡੀਆ) ਨੇ ''ਕਿਉਂ ਦੂਰੀਆਂ'' ''ਨੂੰ'' "ਰਾਗਾ-ਰੌਕ ਦੇ ਨਸ਼ੀਲੇ ਚੱਕਰ" ਦੱਸਿਆ ਹੈ <ref name=":1"/> ਅਤੇ [[ਬਿਲਬੋਰਡ (ਮੈਗਜ਼ੀਨ)|''ਬਿਲਬੋਰਡ'']] ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨੇ ਇਸ ਐਲਬਮ ਦੀ ਟੋਨ ਨੂੰ "ਰੂਹ ਅਤੇ ਰੌਕ" ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ।<ref name=":7"/> ਅਲੀ ਨੇ ਐਲਬਮ ਨੂੰ "ਮੈਂ ਕੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ - ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਵਾਦ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਕੀ ਮੰਗਦਾ ਹੈ" ਕਿਹਾ।<ref name=":7" /> ਆਪਣੀ ਸੰਗੀਤਕ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰ, ਅਲੀ ਨੇ [[ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਾਉਣ ਲਈ 'ਕਿਓਂ ''ਦੂਰੀਆਂ'' 'ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੌਪ ਰੌਕ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ।<ref name=":2"/> ਐਲਬਮ ਦੇ ਕਈ ਟ੍ਰੈਕ ਪ੍ਰਬੰਧਾਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਰਵਾਇਤੀ ਸਾਜ਼ ਜਿਵੇਂ [[ਸਾਰੰਗੀ]], [[ਸਰੋਦ]], ਢੋਲ ਅਤੇ [[ਫ਼ਲੂਟ|ਬੰਸਰੀ]]<ref name=":6"/><ref name=":5"/> ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਗਿਟਾਰ ਰਿਫਾਂ, ਢੋਲ ਅਤੇ ਕੀਬੋਰਡਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref name=":6" /> ਐਲਬਮ ਵਿੱਚ [[ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਹਿੰਦੀ]] ਅਤੇ [[ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਪੰਜਾਬੀ]] ਦੋਵਾਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗੀਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref name=":2" /> == ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਗੀਤਕਾਰੀ == ਅਲੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪਿਛਲੀ ਐਲਬਮ, ਤਬੀਰ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਐਲਬਮ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਮੂਡ ਨੂੰ "ਵਧੇਰੇ ਉਤਸ਼ਾਹੀ"<ref name=":0">{{Cite web |last=Thombare |first=Suparna |date=2010-02-26 |title=Shafqat Amanat Ali's next album will promote Indo-Pak peace |url=https://www.dnaindia.com/entertainment/report-shafqat-amanat-ali-s-next-album-will-promote-indo-pak-peace-1352939 |access-date=2021-08-30 |website=DNA India |language=en}}</ref> ਅਤੇ " ਊਰਜਾ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ "<ref name=":4">{{Cite web |date=Feb 2, 2010 |title=Raga & Rocks: Fuzon's Shafqat Amanat Ali Khan on Music & More |url=https://www.bollywoodhungama.com/news/features/raga-rocks-fuzons-shafqat-amanat-ali-khan-on-music-more/ |access-date=2022-01-23 |website=[[Bollywood Hungama]] |language=en}}</ref> ਦੱਸਿਆ '','' ਜੋ ਕਿ ਮਿੱਠਾ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ [[ਸੂਫ਼ੀਵਾਦ|ਸੂਫ਼ੀ]] -ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਅਤੇ ਭਗਤੀ ਵਾਲਾ ਸੀ।<ref name=":6"/> ਅਲੀ ਨੇ "ਪਹਾੜੀ" ਅਤੇ "ਨਾਲ ਨਾਲ" ਗੀਤ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਕੰਪੋਜ਼ ਕੀਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜੇ ਵੀ ਫੂਜ਼ਨ<ref name=":2"/> ਦਾ ਮੁੱਖ ਗਾਇਕ ਸੀ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸਮਕਾਲੀ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਟਰੈਕਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧਿਆ।<ref name=":0" /><ref>{{Cite web |title=Shafqat Amanat Ali set to release 'Kyun Dooriyan', his second after Tabeer |url=https://www.radioandmusic.com/content/editorial/news/shafqat-amanat-ali-set-release-kyun-dooriyan-his-second-after-tabeer |access-date=2021-12-28 |website=www.radioandmusic.com |language=en}}</ref> ਐਲਬਮ ਵਿੱਚ ਭਾਵੁਕ ਗੀਤ - "ਕਿਆ ਹਾਲ ਸੁਨਾਵਾਂ," "ਜਾਏਂ ਕਹਾਂ," "ਮਾਹੀਆ," ਅਤੇ "ਪਹਾੜੀ" - ਵਿਛੋੜੇ ਦੇ ਉਦਾਸ ਵਿਸ਼ਿਆਂ, ਪਿਆਰੇ ਲਈ ਚੁਭਨ, ਪੁਨਰ-ਮਿਲਨ ਦੀ ਤਾਂਘ, ਅਤੇ ਅਣਥੱਕ ਪਿਆਰ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ। ਅਲੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਟਰੈਕ "ਸਾਦਾ ਦਿਲ" [[ਕੁਈਨ (ਬੈਂਡ)|ਰਾਣੀ]] ਦੁਆਰਾ " ਵੀ ਵਿਲ ਰਾਕ ਯੂ " ਅਤੇ "[[ਕੁਈਨ (ਬੈਂਡ)|ਰਾਣੀ]]" ਦੁਆਰਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ,<ref name=":8">{{Cite web |date=Feb 27, 2010 |title=Shafqat Amanat Ali's 'Kyon Dooriyan' finally out |url=https://www.radioandmusic.com/content/editorial/news/shafqat-amanat-alis-kyon-dooriyan-finally-out |access-date=2022-01-23 |website=www.radioandmusic.com |language=en}}</ref> ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਕਿਹਾ: "ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਗੀਤ ਦੀ ਬੀਟ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਸੰਦ ਆਈ ਹੈ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਕਾਰ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਗੁਣਗੁਣਾਉਣ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦ ਜੋ ਆਖਰਕਾਰ 'ਸਾਡਾ ਦਿਲ' ਬਣ ਗਏ '','' ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਪਈਆਂ, ਪਰ ਇਹਨਾਂ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਮਧੁਰ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਿਆ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਉਣਾਂ ਪਿਆ ਸੀ।<ref name=":1"/> ਅਲੀ ਨੇ [[2008 ਮੁੰਬਈ ਹਮਲਾ|2008 ਦੇ ਮੁੰਬਈ ਹਮਲਿਆਂ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ "ਵੋ ਜਾਣਤਾ ਹੈ" ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ ਸੀ। ਗੀਤ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ "ਇਹ ਘਿਨਾਉਣੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਆਪਣੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਹੋਨ ਵਾਲੀ ਹਰ ਬੇਇਨਸਾਫੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਮਨੁੱਖ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਮੈਂ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਜੋ ਵੀ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਮੈਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਇਸ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਫੈਲਾਂਵਾਂ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਮਾਰਦੇ ਹੋ , ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਮਾਰਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਵੀ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਹੈ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਮਨੁੱਖਤਾ ਨੂੰ ਬਚਾਉਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਇਹ ਘਰ ਤੋਂ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਲ ਜਿਸ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਜੇਕਰ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਨੁੱਖ ਬਣਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਨਿਸ਼ਚਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸਾਡਾ ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਇੱਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਸੁੰਦਰ ਹੋਵੇਗਾ।"<ref>{{Cite web |date=12 April 2010 |title=I try to be human every day: Shafqat Amanat Ali |url=https://www.indiatoday.in/prevention/story/i-try-to-be-human-every-day-shafqat-amanat-ali-71604-2010-04-12 |access-date=2021-08-27 |website=[[India Today]] |language=en}}</ref> ਸਿਰਲੇਖ (ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ) ਟਰੈਕ "ਕਿਓਂ ਦੂਰਿਆਂ," ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਕਲਪਿਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੌਪ ਗੀਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚਕਾਰ ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਦੁਬਾਰਾ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਲੀ ਨੇ ਨੋਟ ਕੀਤਾ, "ਇਹ ਹਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਲਈ ਇੱਕ ਗੀਤ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਬਸ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰੋ ਕਿ ਇਹ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿ ਸਬੰਧਾਂ ਲਈ ਸੱਚਮੁੱਚ ਇੱਕ ਸੰਦੇਸ਼ ਹੈ।"<ref name=":0"/> ਗੀਤ ਨੂੰ 2011 ਵਿੱਚ ਤੀਜੇ ਮਿਰਚੀ ਸੰਗੀਤ ਅਵਾਰਡਾਂ ਵਿੱਚ 'ਇੰਡੀ ਪੌਪ ਸੌਂਗ ਆਫ ਦਿ ਈਅਰ' ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ ਮਿਲੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਟਰੈਕ "ਮਾਹੀਆ।"<ref>{{Cite web |date=2011-02-14 |title=Rahat Led Pakistani Singers In Dominating Bollywood Music |url=https://www.indiatvnews.com/news/india/rahat-led-pakistani-singers-in-dominating-bollywood-music-6749.html |access-date=2021-12-29 |website=indiatvnews.com |language=en}}</ref> "ਕਿਆ ਹਾਲ ਸੁਨਾਵਾਂ" [[ਖ਼ਵਾਜਾ ਗ਼ੁਲਾਮ ਫ਼ਰੀਦ|ਖਵਾਜਾ ਗ਼ੁਲਾਮ ਫ਼ਰੀਦ]] ਦੀ ਕਵਿਤਾ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਇੱਕ [[ਕਾਫ਼ੀ]] ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਹਿਦਾ ਪਰਵੀਨ ਦੁਆਰਾ ਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |date=2017-06-22 |title=Zahida Parveen the nightingale |url=https://dailytimes.com.pk/5316/zahida-parveen-the-nightingale/ |access-date=2021-11-06 |website=Daily Times |language=en-US}}</ref> ਅਲੀ ਨੇ ਮੂਲ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਕੋਰਸ ਲਾਈਨ ਉਧਾਰ ਲਈ ਪਰ ਗੀਤ ਲਈ ਨਵੇਂ ਬੋਲ ਲਿਖੇ, ਨੋਟ ਕੀਤਾ: "ਮੈਂ ਉਸ ਗੀਤ ਤੋਂ ਆਕਰਸ਼ਤ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਦੇ ਭੁਲਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ।"<ref name=":1"/>, ਇੱਕ ਹੋਰ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਗੀਤ ਉਹਨਾਂ ਦੇ "ਪੁਰਾਣੇ ਗਾਇਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਮਹਾਨ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਸਨ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇਸ ਲਈ ਭੁਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਘਾਟ ਸੀ।"<ref name=":8"/> ਅਲੀ ਨੇ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ "ਤੂ ਹੀ ਸਨਮ" ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਗੀਤ ਸੀ ਜੋ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਲਿਖਿਆ<ref name=":1"/> ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗਿਟਾਰਿਸਟ ਆਮਿਰ ਜ਼ਾਕੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਹਿਯੋਗ ਕੀਤਾ।<ref name=":4"/> ਟਰੈਕ "ਨੌਕਰ ਤੇਰੇ" ਵੰਡ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ [[ਸਰਾਇਕੀ ਭਾਸ਼ਾ|ਸਰਾਇਕੀ]] ਵਿਆਹ ਦੇ ਗੀਤ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਲੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਅਤੇ ਮਾਸੀ ਨੂੰ ਗਾਉਂਦੇ ਸੁਣਿਆ ਸੀ।<ref name=":8"/><ref>{{Cite web |last=Ali |first=Shafqat Amanat |date=Nov 20, 2016 |title=Naukar Tere - Kyun Dooriyan |url=https://www.facebook.com/watch/?v=10154747307689459 |access-date=Jan 21, 2022 |website=facebook.com}}</ref> "ਪਹੜੀ" ''[[ਰਾਗ]]'' ''ਪਹਾੜੀ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ''[[ਠੁਮਰੀ]]'' ਹੈ, ਇੱਕ ਰੌਕ ਗੀਤ ਦੇ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ "ਜਾਏਂ ਕਹਾਂ" ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ''ਰਾਗ'' ''[[ਮਾਲਕੌਂਸ|ਮਾਲਕੌਂਸ '<nowiki/>]]'' ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।<ref name=":3"/> "ਕਰਤਾਰ (ਦਰਬਾਰੀ)" ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਅਲੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੋਲੋ ਐਲਬਮ, ''ਤਬੀਰ'' (2008) ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਸਨੂੰ ਕਯੋਂ ''ਦੂਰੀਆਂ'' ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬੋਨਸ ਟਰੈਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਮਾਮੂਲੀ ਸੋਧਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਟਰੈਕ ਲਈ, ਅਲੀ ਨੇ ਇੱਕ ਰਵਾਇਤੀ [[ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣਾ]] ''[[ਬੰਦਿਸ਼]]'' ਦੀ ''ਸਥਾਈ ਨੂੰ'' ਇਸਨੂੰ ਇੱਕ ਪੂਰੇ ਗੀਤ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਹੈ ਜੋ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਉਸਤਾਦ [[ਉਸਤਾਦ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ ਖਾਨ]] ਅਤੇ ਚਾਚਾ ਉਸਤਾਦ [[ਬੜੇ ਫ਼ਤਿਹ ਅਲੀ ਖ਼ਾਨ|ਵੱਡੇ ਫਤਿਹ ਅਲੀ ਖਾਨ]] ਦੁਆਰਾ ਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ - <ref name=":4"/> ਅਲੀ ਨੇ ਰੋਹੇਲ ਹਯਾਤ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਮਿਤ 2009 ਵਿੱਚ [[ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ (ਪਾਕਿਸਤਾਨ)|''ਕੋਕ ਸਟੂਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ'']] ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ 2 ਲਈ "ਅਜਬ ਖੈਲ" ਨਾਮਕ ਇਸ ਟਰੈਕ ਦਾ ਇੱਕ ਹੋਰ ਰੂਪ ਗਾਇਆ।<ref>{{Cite web |date=2010 |title=Coke Studio Sessions: Season 2 |url=https://music.apple.com/us/album/coke-studio-sessions-season-2/392874890 |access-date=Jan 23, 2022 |website=music.apple.com |archive-date=ਜਨਵਰੀ 23, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220123085531/https://music.apple.com/us/album/coke-studio-sessions-season-2/392874890 |url-status=dead }}</ref> == ਟਰੈਕ ਸੂਚੀ == "ਮਾਹੀਆ" ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, [[ਸ਼ਫ਼ਕ਼ਤ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ|ਸ਼ਫਕਤ ਅਮਾਨਤ ਅਲੀ]] ਦੁਆਰਾ ਲਿਖੇ, ਰਚੇ ਗਏ ਅਤੇ ਵਿਵਸਥਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਾਰੇ ਟਰੈਕ।<ref name=":8"/><ref>{{Cite web |date=2010-03-15 |title=Let The Music Play |url=https://indianexpress.com/article/cities/delhi/let-the-music-play-4/ |access-date=2021-08-27 |website=The Indian Express |language=en}}</ref> * "ਕਿਉਂ ਦੂਰੀਆਂ" 4:55 * . "ਕਿਆ ਹਾਲ ਸੁਨਾਵਾਂ" 6:23 * "ਜਾਏਂ ਕਹਾਂ" 6:04 * "ਮਾਹੀਆ" 5:54 * "ਨੌਕਰ ਤੇਰੇ" 4:10 * "ਨਾਲ ਨਾਲ" 3:56 * . "ਸਾਦਾ ਦਿਲ" 3:41 * . "ਪਹਾੜੀ" 4:48 * . "ਤੂ ਹੀ ਸਨਮ" 4:25 * "ਵੋ ਜਾਨਤਾ ਹੈ" 5:58 * "ਕਰਤਾਰ (ਦਰਬਾਰੀ) (ਬੋਨਸ ਟਰੈਕ)" 3:32 ਭਾਰਤ ਲੰਬਾਈ: 53:46 == ਹਵਾਲੇ == lyufzpm6nsx0yu7wk8m14qac696s7it 0 191379 776376 776032 2024-12-13T14:25:37Z Meenukusam 51574 776376 wikitext text/x-wiki '<nowiki/>'''ਰਾਗ ਮਧੁਕਲੀ'''' ਇੱਕ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ [[ਰਾਗ]] ਹੈ। == ਥਿਊਰੀ == === ਅਰੋਹ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹ === '''ਅਰੋਹ-''' '''ਸਾ ਗ ਮ(ਤੀਵਰ) ਪ ਨੀ ਸੰ''' '''ਅਵਰੋਹ- ਸੰ <u>ਨੀ</u> <u>ਧ</u> ਪ,ਮ(ਤੀਵਰ) ਪ <u>ਧ</u> <u>ਨੀ</u> <u>ਧ</u> ਪ,ਮ(ਤੀਵਰ) <u>ਗ</u> ਰੇ ਸਾ''' === ਵਾਦੀ ਅਤੇ ਸੰਵਾਦੀ === '''ਵਾਦੀ- ਸ਼ਡਜ (ਸ)''' '''ਸੰਵਾਦੀ- ਪੰਚਮ (ਪ)''' === ਚਲਨ === '''ਰਾਗ ਮਧੁਕਲੀ''' ਦੇ ਅਰੋਹ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸੱਤ === ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧ === '''ਰਾਗ ਮਧੁਕਲੀ''' ਡਾ.ਲਾਲਮਣੀ ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੁਆਰਾ ਵਿਚਿੱਤਰ ਵੀਨਾ ਤੇ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ, (ਰਾਗ ਗਾਈਡਃ 74 ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਾਗਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਰਵੇਖਣ, 1999)। ਰਾਗ ਮਧੁਕਲੀ,ਰਾਗ ਮਧੁਵੰਤੀ, [[ਮੁਲਤਾਨੀ (ਰਾਗ)|ਮੁਲਤਾਨੀ]] ਅਤੇ ਰਾਮਕਲੀ (''ਰਾਗ ਰੂਪੰਜਲੀ'', 2007 ਪੰਨਾ 304) ਨੂੰ ਮਿਲਾ ਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਰਾਗ ਹੈ।&nbsp; '''<u>ਥਾਟ-</u>''' ਇਹ ਰਾਗ ਉਹਨਾਂ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਥਾਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। == ਵਿਹਾਰ == '''ਰਾਗ ਮਧੁਕਲੀ''' ਵਿੱਚ ਸੱਤੇ ਸੁਰ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਰੋਹ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ ਯਾਨੀ ਕਿ '''ਸੁਰ ਰਿਸ਼ਭ(ਰੇ)''' ਅਤੇ '''ਪੰਚਮ(ਪ)''' ਵਰਤੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਪਰ ਅਵਰੋਹ ਵਿੱਚ ਸੱਤੇ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹ੍ਨ। ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਸੁਰ '''ਗੰਧਾਰ (ਗ)''' ਅਤੇ ਸੁਰ '''ਧੈਵਤ (ਧ)''' ਕੋਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਸੁਰ '''ਮਧ੍ਯਮ (ਮ) ਤੀਵ੍ਰ''' ਅਤੇ ਸੁਰ '''ਨਿਸ਼ਾਦ(ਨੀ) ਦੇ ਦੋਂਵੇਂ ਰੂਪ''' ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ '''ਸੁਰ ਨਿਸ਼ਾਦ (ਨੀ''') ਦੀ ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 'ਚ ਰਾਗ ਰਾਮਕਲੀ ਦੀ ਝਲਕ ਪੈਂਦੀ ਹੈ1 === ਸਮਾਂ === '''ਰਾਗ ਮਧੁਕਲੀ''' ਦੇ ਗਾਉਣ ਵਜਾਉਣ ਦਾ ਸਮਾਂ '''ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਸਮਾਂ''' ਮੰਨਿਆਂ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। === ਮੌਸਮੀ === '''ਰਾਗ ਮਧੁਕਲੀ''' ਦਾ ਕੋਈ ਖਾਸ ਮੌਸਮ ਨਹੀਂ ਇਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਹਰ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ-ਵਜਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। === ਰਸ === '''ਰਾਗ ਮਧੁਕਲੀ''' ਕਰੁਣ ਰਸ ਦਾ ਰਾਗ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਾਣਕਾਰੀ == '''ਰਾਗ ਮਧੁਕਲੀ''' ਦੀ ਰਚਨਾ ਸੱਠਵਿਆਂ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਾਗ]] lnuhu1lwdqehb81u8i8i32g0ydbkidw 0 191452 776372 776138 2024-12-13T14:07:50Z Meenukusam 51574 776372 wikitext text/x-wiki {{ਅੰਦਾਜ਼}} '''ਰਾਗ ਭਿੰਨ ਸ਼ਡਜ''' [[ਬਿਲਾਵਲ]] ਥਾਟ (ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਨੰਬਰ 29 ਧੀਰਸ਼ੰਕਰਭਰਣਮ) ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ [[ਰਾਗ]] ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਰਾਗ ਨੂੰ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ '''ਰਾਗ ਕੌਸ਼ਿਕੀ ਧ੍ਵਨਿ''' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸ਼ੁੱਧ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ:- ਸ਼ਡਜ, ਗੰਧਾਰ, ਮਧ੍ਯਮ, ਧੈਵਤ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਦ। ਰਿਸ਼ਭ ਅਤੇ ਪੰਚਮ ਸੁਰ ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਰਜਿਤ ਹਨ। ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਜ ਸੁਰਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਡਜ -ਸ, ਅੰਤਰਗੰਧਰ-ਗ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਾ-ਮਾ, ਚਤੁਰੂਤੀ ਧੈਵਤ-ਧ ਅਤੇ ਕਾਕਲੀ ਨਿਸ਼ਾਦ-ਨੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੱਛਮੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਕੇਤ ਵਿੱਚ, ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਟੌਿਨਕ, ਮੇਜਰ ਤੀਜਾ, ਸੰਪੂਰਨ ਚੌਥਾ, ਮੇਜਰ ਛੇਵਾਂ ਅਤੇ ਮੇਜਰ ਸੱਤਵਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭਾਵ, ਸੀ, ਈ, ਐੱਫ, ਏ ਅਤੇ ਬੀ, ਦੂਜਾ ਡੀ ਅਤੇ ਪੰਜਵਾਂ ਜੀ ਨੋਟ ਛੱਡ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। '''ਰਾਗ ਭਿੰਨ ਸ਼ਡਜ''' ਨੂੰ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ '''ਰਾਗ ਕੌਸ਼ਿਕੀ ਧ੍ਵਨਿ''' ਜਾਂ ਹਿੰਡੋਲੀ ਵਰਗੇ ਕਈ ਬਦਲਵੇਂ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਸੁਰ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਬਿਲਾਵਲ ਵਰਗੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। == ਵੇਰਵਾ == ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇਃ ਇਸ ਦੀ ਜਾਤੀ ਔਡਵ-ਔਡਵ,ਮਤਲਬ ਅਰੋਹ-ਅਵਰੋਹ ਵਿੱਚ ਪੰਜ-ਪੰਜ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ। '''<big>ਇਸ ਰਾਗ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ 'ਚ ਪਰਿਚੈ ਹੇਠਾਂ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ।</big>''' {| class="wikitable" |'''ਸੁਰ''' |'''ਰਿਸ਼ਭ(ਰੇ) ਅਤੇ ਪੰਚਮ(ਪ) ਵਰਜਿਤ''' '''ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਸੁਰ ਸ਼ੁੱਧ''' |- |'''ਜਾਤੀ''' |'''ਔਡਵ-ਔਡਵ''' |- |'''ਥਾਟ''' |'''ਬਿਲਾਵਲ''' |- |'''ਵਾਦੀ''' |'''ਮਧ੍ਯਮ''' |- |'''ਸੰਵਾਦੀ''' |'''ਸ਼ਡਜ''' |- |'''ਸਮਾਂ''' |'''ਰਾਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪਹਿਰ''' |- |'''ਠੇਹਿਰਾਵ ਦੇ ਸੁਰ''' |'''ਸ ; ਗ ; ਮ ; ਧ ਨੀ''' |- |'''ਮੁੱਖ ਅੰਗ''' |'''ਗ ਮ ਧ ਨੀ ਧ ਸੰ ; ਨੀ ਸੰ ਧ ; ਗ ਮ ; ਧ ਮ ਗ ਸ''' |- |'''ਅਰੋਹ''' |'''ਸ ਗ ਮ ਧ ਨੀ ਸੰ''' |- |'''ਅਵਰੋਹ''' |'''ਸੰ ਨਿਧ ਮ ਗ ਸ''' |- |'''ਮਿਲਦਾ ਜੁਲਦਾ ਰਾਗ''' |'''ਹਿੰਡੋਲੀ''' |} '''<u><big>ਰਾਗ ਭਿੰਨ ਸ਼ਡਜ(ਕੌਸ਼ਿਕੀ ਧ੍ਵਨਿ) ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ:-</big></u>''' * '''ਪ੍ਰਚੀਨ ਰਾਗ ਭਿੰਨ ਸ਼ਡਜ''' ਨੂੰ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ '''ਰਾਗ ਕੌਸ਼ਿਕੀ ਧ੍ਵਨਿ''' ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। * ਬੇਸ਼ਕ ਇਸ ਰਾਗ ਦਾ '''ਵਾਦੀ ਸੁਰ ਮਧ੍ਯਮ(ਮ)''' ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਬਾਕੀ ਸੁਰ ਵੀ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਮਹੱਤਤਾ ਰਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੁਰ ਤੇ ਠੇਹਰਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। * ਇਸ ਰਾਗ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਸੁਰ ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਰਾਗ 'ਚ ਜਿੰਨਾ ਚਾਹੋ ਖੁੱਲ ਕੇ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। * ਇਸ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਮੀੰਡ ਅਤੇ ਗਮਕ ਦੀ ਖੁੱਲ ਕੇ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਖੁੱਲ ਕੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅਵਰੋਹ ਵਿੱਚ "ਸੰ ਨੀ ਧ" ਦੀ ਬਜਾਏ ਜੇਕਰ ਸੰ ਤੋਂ ਧ ਤੇ ਮੀੰਡ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਜਾਇਆ ਜਾਏ ਤਾਂ ਇਸ ਰਾਗ ਦੀ ਮਧੁਰਤਾ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। * ਇਸ ਰਾਗ ਦਾ ਸੁਭਾ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸੁਰ ਸੰਗਤੀਆਂ 'ਚ '''ਰਾਗ ਭਿੰਨ ਸ਼ਡਜ(ਕੌਸ਼ਿਕੀ ਧ੍ਵਨਿ)''' ਦਾ ਸਰੂਪ ਨਿਖਰ ਕੇ ਸਾਮਨੇ ਆਉਂਦਾ ਹੈ:- * '''ਸ ਧ(ਮੰਦਰ) ਨੀ(ਮੰਦਰ) ਸ ਗ ਮ ;''' * '''ਗ ਮ ਧ ; ਗ ਮ ; ਗ ਸ ;''' * '''ਗ ਮ ਨੀ ਧ ਮ;ਧ ਨੀ ਸੰ ;''' * '''ਸੰ ਗੰ ਸੰ ; ਗੰ ਸੰ ਨੀ ਧ ;''' * '''ਧ ਨੀ ਸੰ ਧ ਮ ;''' * '''ਮ ਧ ਗ ਮ ;ਗ ਸ''' '''<u><big>ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ</big></u>''' ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ '''ਰਾਗ ਭਿੰਨ ਸ਼ਡਜ''' ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਸੁਰੀਲੀ ਬਣਤਰ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਧੀਰਸ਼ੰਕਰਭਰਣਮ ਮੇਲਕਾਰਤਾ ਦੇ ਕਰਨਾਟਕ ਰਾਗ ਚੰਦਰਕੌਣ, ਡਾਕਾ ਅਤੇ ਡੱਕਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ '''ਰਾਗ ਭਿੰਨ ਸ਼ਡਜ''' (ਰੈਫ-ਰਾਗ ਪ੍ਰਵਾਹਮ) ਦੇ ਨਾਲ ਪੈਮਾਨੇ-ਅਨੁਕੂਲ ਹਨ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ '''ਰਾਗ ਭਿੰਨ ਸ਼ਡਜ''' ਦੇ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਰਾਗ- ਰਾਗੇਸ਼੍ਰੀ,ਚੱਕਰਧਰ ਅਤੇ ਹੇਮੰਤ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ '''ਰਾਗ ਭਿੰਨ ਸ਼ਡਜ''' ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਰਾਗ-ਚੰਦਰਕਾਊਂਸ, ਡਾਕਾ ਅਤੇ ਡੱਕਾ '''<u><big>ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ</big></u>''' * '''"ਯਾਦ ਪਿਆ ਕੀ ਆਏ"-ਠੁਮਰੀ-ਉਸਤਾਦ ਬਡ਼ੇ ਗੁਲਾਮ ਅਲੀ ਖਾਨ''' * '''"ਜ਼ਲਿਮਾ ਕੋਕਾ-ਕੋਲਾ ਪਿਲਾ ਦੇ"-ਫ਼ਿਲਮ ਗੀਤ-ਨੂਰ ਜਹਾਂ''' * '''"ਤੁਮ ਬਿਨ ਜੀਵਨ ਕੈਸਾ ਜੀਵਨ"ਫਿਲਮ ਦਾ ਨਾਮ ਬਾਵਾਰਚੀ ਗਾਇਕ- ਮੰਨਾ ਡੇ''' * '''"ਸਰੀ ਵਾਰਿਲੋ ਚੌਕਾ"-ਤਿਆਗਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਕੀਰਥਨਾਈ''' [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਾਗ]] seggfrjo0hw90vsndobusgmq6zgmjde 0 191531 776368 776263 2024-12-13T13:56:54Z Meenukusam 51574 776368 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Akar_swaralipi_example_2.png|alt=Example of Bengali ākārmātrik sôrôlipi (Bengali: আকারমাত্রিক স্বরলিপি)|border|right|400x400px|ਬੰਗਾਲੀ ਅਕਾਰਮਾਟ੍ਰਿਕ ਸੋਰੋਲੀਪੀ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ (ਬੰਗਾਲੀਃ காரமாட்டரிக செர்லிபி) ]] ਸੁਰਲਿਪੀ (ਹਿੰਦੀ :ਸਵਰਲਿਪੀ), (ਬੰਗਾਲੀਃ '''ਸਵਰਾਲੀਪੀ''') ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ [[ਸੰਗੀਤ]] ਲਈ ਲਿਖਤੀ ਸੁਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰਾਹੀਂ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮਝੇ ਗਏ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਲਿਖਤ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾਂਣ ਵਾਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਹੈ।<ref>{{Cite book|location=Delhi}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਸਿਧਾਂਤਕਾਰ [[ਪਿੰਗਲ|ਪਿੰਗਲਾ]] (ਅੰ. 200 ਈ. ਪੂ.) ਨੇ ਆਪਣੇ ''ਚੰਦਾ ਸੂਤਰ'' ਵਿੱਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਮੀਟਰਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਲੰਬੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਅੱਖਰਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕੇਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅੰਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ। ਭਾਰਤੀ [[ਰਾਗ]] ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਵਿੱਚ, [[ਸੁਰ|ਸਰਗਮ]] ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਸੋਲਫੇਜ ਵਰਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਸੋਲਫੇਜ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਸੱਤ ਬੁਨਿਆਦੀ ਸੁਰ '''ਸ਼ਡਜ, ਰਿਸ਼ਭ, ਗੰਧਾਰ, ਮਧ੍ਯਮ,ਪੰਚਮ, ਧੈਵਤ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਦ''' ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇਹਨਾਂ ਸੁਰਾਂ ਨੂੰ ਗਾਉਣ-ਵਜਾਉਣ ਲਈ ਛੋਟੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਸੱਤ ਸੁਰ '''ਸ,ਰੇ ਗ ਮ ਪ,ਧ ਨੀ''' ਉਚਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਟੌਿਨਕ ਨੂੰ ਸ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ. ਸਾਕਿਸੇ ਵੀ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰ ਹੈ, ਅਤੇ ਪ ਇਸ ਦੇ ਉੱਪਰ ਪੰਜਵੇਂ 'ਤੇ ਸਥਿਰ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੋਟਾਂ ਨੂੰ ਅਚਲਾ ਸਵਰ ('ਫਿਕਸਡ ਨੋਟਸ') ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਪੰਜ ਨੋਟਾਂ, ਰੇ , ਗ, ਮ, ਧ ਅਤੇ ਨੀ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰ ਇੱਕ 'ਨਿਯਮਤ' (ਸ਼ੁੱਧ ਪਿੱਚ) ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਮਿਆਰੀ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੀ ਪਿੱਚ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸ਼ੁੱਧ ਰੇ, ਸਕੇਲ ਦੀ ਦੂਜੀ ਡਿਗਰੀ, ਇੱਕ ਪੂਰਾ-ਕਦਮ ਹੈ) ਸ਼ੁੱਧ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਜਾਂ ਇੱਕ ਬਦਲਿਆ ਪਿੱਚ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਸ਼ੁੱਧ ਦੇ ਅੱਧਾ ਕਦਮ ਉੱਪਰ ਜਾਂ ਅੱਧਾ-ਕਦਮ ਹੇਠਾਂ. ਰੇ , ਗ, ਧ ਅਤੇ ਨੀ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲਿਆ ਹੈ ਜੋ ਅੱਧੇ-ਕਦਮ ਹੇਠਾਂ ਹਨ (ਕੋਮਲ-"ਫਲੈਟ") (ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਕੋਮਲ ਰੇ, ਸ ਤੋਂ ਅੱਧਾ-ਕਦਮ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਮ ਦਾ ਇੱਕ ਬਦਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸਾਥੀ ਹੈ ਜੋ ਅੱਧਾ ਕਦਮ ਉੱਚਾ ਹੈ (ਤੀਵਰਾ-"ਤਿੱਖਾ") (ਇਸ ਲਈ, ਤਿਵਰਾ ਮ ਸ ਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਚੌਥਾ ਹੈ। ਰੇ, ਗ, ਮ, ਧ ਅਤੇ ਨੀ ਨੂੰ ਵਿਕ੍ਰਿਤ ਸਵਰ ('ਚੱਲ ਨੋਟਸ') ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਵੀ ਸ਼ੰਕਰ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਭਾਰਤੀ ਸੰਕੇਤ ਦੀ ਲਿਖਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ, ਪਿੱਚਾਂ ਨੂੰ ਪੱਛਮੀ ਅੱਖਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਵੱਡੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਚਲਾ ਸਵਰ ਲਈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਵਿਕਰੁਤ ਸਵਰਾਂ ਦੀ ਉੱਚ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਛੋਟੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿਕਰੁਤ ਸਵਰ ਦੀ ਛੋਟੀ ਕਿਸਮ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ]] npk4afnvzhs76i2glmjn10cntmocyql 0 191553 776356 776327 2024-12-13T13:02:16Z Satdeep Gill 1613 776356 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Bhupi Sherchan | image = Bhupi Sherchan 2.png | image_upright = 0.8 | native_name = भूपी शेरचन | native_name_lang = ne | other_names = ''Sarbahara'' | birth_name = Bhupendra Man Sherchan | birth_date = {{birth date|1937|12|27|df=y}} | birth_place = [[Tukuche]], [[Mustang District|Mustang]], [[Nepal]] | death_date = {{death date and age|1989|05|14|1937|12|27|df=y}} | death_place = [[Kathmandu|Kathmandu, Nepal]] | nationality = [[Nepali people|Nepali]] | occupation = [[Poet]] | notable_works = ''[[Ghumne Mech Mathi Andho Manche]]'' | spouse = {{Plainlist| * Om Kumari Tulachan * Kanti Rana }} | children = 8 | parents = {{Plainlist| *Hit Man Sherchan (father) *Padma Kumari Sherchan (mother) }} | awards = [[Sajha Puraskar]] | website = {{URL|bhupisherchan.com}} }} '''ਭੂਪੇਂਦਰ ਮਾਨ ਸ਼ੇਰਚਨ''' (1937–1989), ਜੋ ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਨੇਪਾਲੀ ਕਵੀ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=विचलनका माझ भूपी |url=https://annapurnapost.com/news/61699-61699 |access-date=2022-04-05 |website=विचलनका माझ भूपी |language=en}}</ref> ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਨੇਪਾਲੀ ਕਵੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=The lost decades |url=https://kathmandupost.com/miscellaneous/2016/09/24/the-lost-decades |access-date=2022-04-05 |website=kathmandupost.com |language=en}}</ref> 1969 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ''ਘੁਮਨੇ ਮੇਚਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮਾਂਛੇ'' ਲਈ ਸਾਝਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=1991 |title=Bhupi Sherchan (1936-1989) |url=http://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft729007x1&chunk.id=d0e7856&toc.depth=1&toc.id=d0e7856&brand=ucpress |access-date=2014-07-11 |website=Himalayan Voices}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਸ਼ੇਰਚਨ ਦਾ ਜਨਮ 27 ਦਸੰਬਰ 1937 (12 ਪੌਸ਼ 1992 [[ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ]]) ਨੂੰ ਟੁਕੁਚੇ, ਮੁਸਤਾਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਥਕਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪਿਤਾ ਸੁਬਾ ਹਿਤ ਮਾਨ ਸ਼ੇਰਚਨ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਪਦਮਾ ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੰਜਵਾਂ ਔਲਾਦ ਸੀ। ਪੁਸ਼ੇ ਔਂਸੀ ([[ਹਿੰਦੂ]] ਮਹੀਨੇ [[ਪੋਹ]] ਦੀ ਏਕਮ) ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਨਵਜੰਮੇ ਨੂੰ ਅਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜੋਤਸ਼ੀ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਤੱਕ ਉਸਦਾ ਚਿਹਰਾ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=December 2022}} ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਲਗਭਗ ਦਸ ਜਾਂ ਬਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ, ਯੋਗੇਂਦਰ ਮਾਨ ਅਤੇ ਭਤੀਜੀ, ਉਰਮਿਲਾ ਨਾਲ [[ਵਾਰਾਣਸੀ|ਬਨਾਰਸ]] ਚਲਾ ਗਿਆ।<ref name=":0">{{Cite web |date=2021-05-15 |title=भूपी- नेपाली साहित्यका मुर्धन्य साधक |url=https://sahityapost.com/khoj-anusandhan/36424/ |access-date=2022-04-05 |website=साहित्यपोस्ट |language=en-US}}</ref> == ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ == ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਉਦੋਂ ਬਨਾਰਸ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਸਨ। ਸ਼ੇਰਚਨ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ 1951 ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਰਚਨਾ, ''ਪਰਿਵਰਤਨ'' ਨਾਂ ਨਾਟਕ, ਛਾਪੀ। ਇਹ ਨਾਟਕ ਉਸ ਦੇ ਅਸਲੀ ਨਾਂ ਭੂਪੇਂਦਰ ਮਾਨ ਸ਼ੇਰਚਨ ਹੇਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਹ 16 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਣਾ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਅੱਗੇ ''ਸਰਬਹਾਰ'' (ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ) ਲਿਖਣਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=December 2022}} ਇਸਦਾ ਭਰਾ [[ਨੇਪਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਆਪ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਮਤਭੇਦ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ੇਰਚਨ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦਾ ਘਰ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਇਸਨੇ ਕਲਮੀ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਣਾ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਦ ਹੋਈ। <ref name=":0">{{Cite web |date=2021-05-15 |title=भूपी- नेपाली साहित्यका मुर्धन्य साधक |url=https://sahityapost.com/khoj-anusandhan/36424/ |access-date=2022-04-05 |website=साहित्यपोस्ट |language=en-US}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://sahityapost.com/khoj-anusandhan/36424/ "भूपी- नेपाली साहित्यका मुर्धन्य साधक"]. ''साहित्यपोस्ट''. 15 May 2021<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">5 April</span> 2022</span>.</cite></ref> ਉਸਨੇ [[ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਬਨਾਰਸ ਕਾਲਜ]] ਤੋਂ ਬੀਏ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=2018-11-13 |title=कवि भूपि शेरचनको जीवनी |url=https://muktikhabar.com/biography/26932.html |access-date=2022-04-05 |website=muktikhabar |language=ne}}</ref> == ਸਾਹਿਤਕ ਜੀਵਨ == ਸ਼ੇਰਚਨ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਇਹ ਪੇਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਇਆ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਸਨੇ ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ''ਨਿਆਮ ਝਿਉਰੇ'' ਜਨਯੁਗ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਬਨਾਰਸ ਨੇ 1953 ਵਿੱਚ ਛਾਪਿਆ। ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਉਸ ਦੇ ਉਪਨਾਮ ''ਸਰਬਹਾਰ'' (ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ) ਅਧੀਨ ਛਪਿਆ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ। 2012 ਵਿੱਚ ਇਹ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਕੱਤਰ ਬਣਿਆ।<ref>{{Cite web |last=रातोपाटी |title=भूपिलाई राज्यले उचित सम्मान गर्नै सकेन : प्राडा. कृष्णहरि बराल |url=https://ratopati.com/story/72375 |access-date=2022-04-05 |website=RatoPati |language=ne}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Bhupi_Sherchan_1.png|thumb|295x295px| ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ]] ''ਨਿਰਝਰ'', ਸ਼ੇਰਚਨ ਦਾ ਦੂਜਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ 1958 ਵਿੱਚ ਕਾਠਮੰਡੂ ਵਿੱਚ ਨਰਿੰਦਰ ਯੰਤਰਾਲਾ ਨੇ ਛਾਪਿਆ। ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੇਪਾਲੀ ਛੰਦ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਨੇ ''ਨਿਰਝਰ'' ਛਾਪਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1969 ਵਿੱਚ ਸਾਝਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਨੇ ''ਘੁਮਨੇ ਮੇਚਮਤੀ ਅੰਧੋ ਮਾਂਛੇ'' ਨਾਮਕ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ''ਰੂਪਰੇਖਾ'' ਅਤੇ ''ਮਧੂਪਰਕਾ'' ਵਰਗੇ ਸਾਹਿਤਕ ਪੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 1969 (2025 [[ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ]]) ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸਾਝਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। ਸ਼ਿਵ ਰੇਗਮੀ ਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ''ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਕਾ ਕਵਿਤਾ'' ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਾਹਿਤਕ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਛਪੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ''ਘੁਮਨੇ ਮੇਚ ਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮੰਚੇ'' ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਨੇਪਾਲੀ ਕਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ [[ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਕਵਿਤਾ]] ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਸਮਾਜ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਕਵਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਸੇਧ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਹਿਮਾਲਿਆਈ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਉਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ''ਹਮੀ'' (ਅਸੀਂ) ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਨੇਪਾਲੀ ਬਹਾਦਰ ਹਨ, ਪਰ ਮੂਰਖ (ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬਹਾਦਰ ਹਨ)। ਸ਼ੇਰਚਨ ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਗੀਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ''ਸ਼ਹੀਦ ਕੋ ਸਮਝਨਾ'', ''ਮੈਂ ਬੱਤੀ ਕੋ ਸੀਖਾ'', ਅਤੇ ''ਘੰਟਾਘਰ'' ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ''ਘੁਮਨੇ ਮੇਚ ਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮਾਂਛੇ'' (ਘੁੰਮਦੀ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਅੰਨ੍ਹਾ ਆਦਮੀ) ਉਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਇਹ 1979 ਤੋਂ 1989 ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਵਾਰ ਰਾਇਲ ਨੇਪਾਲ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। == ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮ == === ਨਾਟਕ === * ''ਪਰਿਵਰਤਨ'' (1951) === ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ === * ''ਨਿਆਮ ਝਿਉਰੇ'' ( {{Translation|ਨਵੇਂ ਗੀਤ}}, 1956) * ''ਨਿਰਝਰ'' ( {{Translation|ਝਰਨਾ}}, 1958) * ''ਘੁੰਮਣ ਮੇਚ ਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮੰਚੇ'' (1969) * ''ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਕਾ ਕਵਿਤਾ'' (ਸ਼ਿਵ ਰੇਗਮੀ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਾਦਿਤ, 2008) == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਮੌਤ == [[ਤਸਵੀਰ:Bhupi_Sherchan_4.png|thumb|281x281px| ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ (ਸਰੋਤ:<bdi> ਮਦਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪੁਸਤਕਲਯਾ)</bdi>]] ਸ਼ੇਰਚਨ ਨੇ ਦੋ ਵਾਰ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਆਹ ਓਮ ਕੁਮਾਰੀ ਤੁਲਾਚਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 1969 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕਾਂਤੀ ਰਾਣਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਓਮ ਕੁਮਾਰੀ ਤੁਲਾਚਨ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਛੇ ਬੱਚੇ (ਪੰਜ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ) ਅਤੇ ਕਾਂਤੀ ਰਾਣਾ ਨਾਲ ਦੋ ਬੱਚੇ (ਇੱਕ ਧੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ) ਸਨ। ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ, ਉਸਨੇ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=भूपि शेरचनको अन्तिम अन्तर्वार्ता |url=https://annapurnapost.com/news/83822-83822 |access-date=2022-04-05 |website=भूपि शेरचनको अन्तिम अन्तर्वार्ता |language=en}}</ref> ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=संवाददाता |first=केन्द्रबिन्दु |title=आज भूपी शेरचनकाे ८४ ‍‍औं जन्म जयन्ती |url=https://kendrabindu.com/literature/123354-1612474361.html |access-date=2022-04-05 |website=kendrabindu.com |language=ne}}</ref> ਇਸ ਦੀ ਮੌਤ 14 ਮਈ 1989 (1 ਜੇਠ 2046 ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ) ਨੂੰ ਕਾਠਮੰਡੂ ਵਿਖੇ ਹੋਈ।<ref>{{Cite web |title=भूपी शेरचन - कविता कोश |url=http://kavitakosh.org/kk/%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%AA%E0%A5%80_%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%9A%E0%A4%A8 |access-date=2022-01-19 |website=kavitakosh.org |language=hi}}</ref><ref>{{Cite web |date=2020-11-07 |title=Beloved Poet Bhupi Sherchan |url=https://thegorkhatimes.com/2020/11/07/beloved-poet-bhupi-sherchan/ |access-date=2022-04-05 |website=The Gorkha Times |language=en-US}}</ref> == ਵਿਰਾਸਤ == ਸ਼ੇਰਚਨ ਨੂੰ ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਮੋਢੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2016-08-06 |title=भूपी शेरचन : नेपाली आधुनिक गद्यकविताका राजमार्ग |url=https://echitwanpost.com/40915/2016080613/20/31/ |access-date=2022-04-05 |website=Chitwan Post Daily |language=en-US}}</ref> ਪ੍ਰੋ. ਮਾਈਕਲ ਜੇ. ਹੱਟ ਨੇ 2010 ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੀ ਜੀਵਨੀ, ''ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੀ ਜੀਵਨੀ: ਪੋਇਟਰੀ ਐਂਡ ਪੋਲੀਟਿਕਸ ਇਨ ਪੋਸਟ-ਰਾਣਾ ਨੇਪਾਲ'' ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ। ਜੀਵਨੀ ਵਿੱਚ ਹੱਟ ਦੁਆਰਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੀਆਂ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 2023 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਧੀ, ਕਵਿਤਾ ਨੇ ''ਭੂਪੀ: ਏ ਡੌਟਰਜ਼ ਮੈਮੋਇਰ'' ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਜੀਵਨੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=A daughter's tribute |url=https://kathmandupost.com/books/2023/08/07/a-daughter-s-tribute |access-date=2023-08-28 |website=Khatmandhu Post}}</ref> 2022 ਦੀ ਨੇਪਾਲੀ ਫਿਲਮ ''ਚਿਸੋ ਐਸ਼ਟਰੇ'' ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਉਸੇ ਨਾਂ ਦੇ ''ਘੁਮਨੇ ਮੇਚਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮਾਂਛੇ'' ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿਚਲੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Republica |title=Trailer of 'Chiso Ashtray' based on Bhupi Sherchan's poem released |url=http://myrepublica.nagariknetwork.com/news/124107/ |access-date=2022-04-05 |website=My City |language=en}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਲਕਸ਼ਮੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੇਵਕੋਟਾ * ਸ਼ੰਕਰ ਲਾਮਿਛਨੇ * [[ਪਾਰੀਜਾਤ (ਲੇਖਕ)|ਪਾਰਿਜਾਤ]] * ਬਨੀਰਾ ਗਿਰੀ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ == * ਐਮ ਜੇ ਹੱਟ, ''ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦਾ ਜੀਵਨ: ਰਾਣਾ ਨੇਪਾਲ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 2010 ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ'' ,{{ISBN|978-0-19-806827-3}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20061024083300/http://www.penhimalaya.netfirms.com/bhupi_sherchan.htm/ ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਵਿੱਚ] * [http://kavitakosh.org/kk/भूपी_शेरचन ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ] * [https://bhupisherchan.com/ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ] * [https://www.youtube.com/watch?v=_5DL-6tUr1g&feature=emb_title ਇੰਟਰਵਿਊ ਭਾਗ 1] * [https://www.youtube.com/watch?v=ECH0xbTqq4I&feature=emb_title&ab_channel=DilipBantawa ਇੰਟਰਵਿਊ ਭਾਗ 2] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1990]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1937]] 9dodefe56lgep50gdxtzo0vq2sqvhj1 776357 776356 2024-12-13T13:03:48Z Satdeep Gill 1613 776357 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Bhupi Sherchan | image = Bhupi Sherchan 2.png | image_upright = 0.8 | native_name = भूपी शेरचन | native_name_lang = ne | other_names = ''Sarbahara'' | birth_name = Bhupendra Man Sherchan | birth_date = {{birth date|1937|12|27|df=y}} | birth_place = [[Tukuche]], [[Mustang District|Mustang]], [[Nepal]] | death_date = {{death date and age|1989|05|14|1937|12|27|df=y}} | death_place = [[Kathmandu|Kathmandu, Nepal]] | nationality = [[Nepali people|Nepali]] | occupation = [[Poet]] | notable_works = ''[[Ghumne Mech Mathi Andho Manche]]'' | spouse = {{Plainlist| * Om Kumari Tulachan * Kanti Rana }} | children = 8 | parents = {{Plainlist| *Hit Man Sherchan (father) *Padma Kumari Sherchan (mother) }} | awards = [[Sajha Puraskar]] | website = {{URL|bhupisherchan.com}} }} '''ਭੂਪੇਂਦਰ ਮਾਨ ਸ਼ੇਰਚਨ''' (1937–1989), ਜੋ ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਨੇਪਾਲੀ ਕਵੀ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=विचलनका माझ भूपी |url=https://annapurnapost.com/news/61699-61699 |access-date=2022-04-05 |website=विचलनका माझ भूपी |language=en}}</ref> ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰੇ ਅਤੇ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੜ੍ਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਨੇਪਾਲੀ ਕਵੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=The lost decades |url=https://kathmandupost.com/miscellaneous/2016/09/24/the-lost-decades |access-date=2022-04-05 |website=kathmandupost.com |language=en}}</ref> 1969 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ''ਘੁਮਨੇ ਮੇਚਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮਾਂਛੇ'' ਲਈ ਸਾਝਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਉਸਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=1991 |title=Bhupi Sherchan (1936-1989) |url=http://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft729007x1&chunk.id=d0e7856&toc.depth=1&toc.id=d0e7856&brand=ucpress |access-date=2014-07-11 |website=Himalayan Voices}}</ref> == ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਸ਼ੇਰਚਨ ਦਾ ਜਨਮ 27 ਦਸੰਬਰ 1937 (12 ਪੌਸ਼ 1992 [[ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ]]) ਨੂੰ ਟੁਕੁਚੇ, ਮੁਸਤਾਂਗ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮੀਰ ਥਕਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪਿਤਾ ਸੁਬਾ ਹਿਤ ਮਾਨ ਸ਼ੇਰਚਨ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਪਦਮਾ ਕੁਮਾਰੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੰਜਵਾਂ ਔਲਾਦ ਸੀ। ਪੁਸ਼ੇ ਔਂਸੀ ([[ਹਿੰਦੂ]] ਮਹੀਨੇ [[ਪੋਹ]] ਦੀ ਏਕਮ) ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਨਵਜੰਮੇ ਨੂੰ ਅਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜੋਤਸ਼ੀ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਤੱਕ ਉਸਦਾ ਚਿਹਰਾ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=December 2022}} ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਲਗਭਗ ਦਸ ਜਾਂ ਬਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ, ਯੋਗੇਂਦਰ ਮਾਨ ਅਤੇ ਭਤੀਜੀ, ਉਰਮਿਲਾ ਨਾਲ [[ਵਾਰਾਣਸੀ|ਬਨਾਰਸ]] ਚਲਾ ਗਿਆ।<ref name=":0">{{Cite web |date=2021-05-15 |title=भूपी- नेपाली साहित्यका मुर्धन्य साधक |url=https://sahityapost.com/khoj-anusandhan/36424/ |access-date=2022-04-05 |website=साहित्यपोस्ट |language=en-US}}</ref> == ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਜੀਵਨ == ਕਾਲਜ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਉਦੋਂ ਬਨਾਰਸ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਸਨ। ਸ਼ੇਰਚਨ ਕਮਿਊਨਿਸਟਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ 1951 ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਰਚਨਾ, ''ਪਰਿਵਰਤਨ'' ਨਾਂ ਨਾਟਕ, ਛਾਪੀ। ਇਹ ਨਾਟਕ ਉਸ ਦੇ ਅਸਲੀ ਨਾਂ ਭੂਪੇਂਦਰ ਮਾਨ ਸ਼ੇਰਚਨ ਹੇਠ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਹ 16 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਣਾ ਵਿਰੋਧੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦੇ ਅੱਗੇ ''ਸਰਬਹਾਰ'' (ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ) ਲਿਖਣਾ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।{{ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ|date=December 2022}} ਇਸਦਾ ਭਰਾ [[ਨੇਪਾਲੀ ਕਾਂਗਰਸ]] ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਆਪ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਮਤਭੇਦ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ੇਰਚਨ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦਾ ਘਰ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਇਸਨੇ ਕਲਮੀ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਰਾਣਾ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਦ ਹੋਈ। <ref name=":0">{{Cite web |date=2021-05-15 |title=भूपी- नेपाली साहित्यका मुर्धन्य साधक |url=https://sahityapost.com/khoj-anusandhan/36424/ |access-date=2022-04-05 |website=साहित्यपोस्ट |language=en-US}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://sahityapost.com/khoj-anusandhan/36424/ "भूपी- नेपाली साहित्यका मुर्धन्य साधक"]. ''साहित्यपोस्ट''. 15 May 2021<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">5 April</span> 2022</span>.</cite></ref> ਉਸਨੇ [[ਬਨਾਰਸ ਹਿੰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ|ਬਨਾਰਸ ਕਾਲਜ]] ਤੋਂ ਬੀਏ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=2018-11-13 |title=कवि भूपि शेरचनको जीवनी |url=https://muktikhabar.com/biography/26932.html |access-date=2022-04-05 |website=muktikhabar |language=ne}}</ref> == ਸਾਹਿਤਕ ਜੀਵਨ == ਸ਼ੇਰਚਨ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਪਾਰੀਆਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਉਸਨੇ ਇਹ ਪੇਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਅਪਣਾਇਆ। ਇਸ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਉਸਨੇ ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਜਗਤ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ''ਨਿਆਮ ਝਿਉਰੇ'' ਜਨਯੁਗ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ, ਬਨਾਰਸ ਨੇ 1953 ਵਿੱਚ ਛਾਪਿਆ। ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਉਸ ਦੇ ਉਪਨਾਮ ''ਸਰਬਹਾਰ'' (ਪ੍ਰੋਲੇਤਾਰੀ) ਅਧੀਨ ਛਪਿਆ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ। 2012 ਵਿੱਚ ਇਹ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਕੱਤਰ ਬਣਿਆ।<ref>{{Cite web |last=रातोपाटी |title=भूपिलाई राज्यले उचित सम्मान गर्नै सकेन : प्राडा. कृष्णहरि बराल |url=https://ratopati.com/story/72375 |access-date=2022-04-05 |website=RatoPati |language=ne}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Bhupi_Sherchan_1.png|thumb|295x295px| ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ]] ''ਨਿਰਝਰ'', ਸ਼ੇਰਚਨ ਦਾ ਦੂਜਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ 1958 ਵਿੱਚ ਕਾਠਮੰਡੂ ਵਿੱਚ ਨਰਿੰਦਰ ਯੰਤਰਾਲਾ ਨੇ ਛਾਪਿਆ। ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੇਪਾਲੀ ਛੰਦ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸਨੇ ''ਨਿਰਝਰ'' ਛਾਪਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1969 ਵਿੱਚ ਸਾਝਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਨੇ ''ਘੁਮਨੇ ਮੇਚਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮਾਂਛੇ'' ਨਾਮਕ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ''ਰੂਪਰੇਖਾ'' ਅਤੇ ''ਮਧੂਪਰਕਾ'' ਵਰਗੇ ਸਾਹਿਤਕ ਪੱਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 1969 (2025 [[ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ]]) ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾ ਸਾਝਾ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ। ਸ਼ਿਵ ਰੇਗਮੀ ਨੇ 2008 ਵਿੱਚ ''ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਕਾ ਕਵਿਤਾ'' ਨਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਾਹਿਤਕ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਛਪੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ''ਘੁਮਨੇ ਮੇਚਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮਾਂਛੇ'' ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਸਫਲ ਨੇਪਾਲੀ ਕਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ [[ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਕਵਿਤਾ]] ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਸਮਾਜ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਯੋਗਦਾਨ ਕਵਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਸੇਧ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਹਿਮਾਲਿਆਈ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਉਸਦੀ ਕਵਿਤਾ ''ਹਮੀ'' (ਅਸੀਂ) ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਨੇਪਾਲੀ ਬਹਾਦਰ ਹਨ, ਪਰ ਮੂਰਖ (ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬਹਾਦਰ ਹਨ)। ਸ਼ੇਰਚਨ ਨੇ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਗੀਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ''ਸ਼ਹੀਦ ਕੋ ਸਮਝਨਾ'', ''ਮੈਂ ਬੱਤੀ ਕੋ ਸੀਖਾ'', ਅਤੇ ''ਘੰਟਾਘਰ'' ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ''ਘੁਮਨੇ ਮੇਚਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮਾਂਛੇ'' (ਘੁੰਮਦੀ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਅੰਨ੍ਹਾ ਆਦਮੀ) ਉਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ। ਇਹ 1979 ਤੋਂ 1989 ਲਗਾਤਾਰ ਦੋ ਵਾਰ ਰਾਇਲ ਨੇਪਾਲ ਅਕੈਡਮੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। == ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮ == === ਨਾਟਕ === * ''ਪਰਿਵਰਤਨ'' (1951) === ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ === * ''ਨਿਆਮ ਝਿਉਰੇ'' ( {{Translation|ਨਵੇਂ ਗੀਤ}}, 1956) * ''ਨਿਰਝਰ'' ( {{Translation|ਝਰਨਾ}}, 1958) * ''ਘੁੰਮਣ ਮੇਚ ਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮੰਚੇ'' (1969) * ''ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਕਾ ਕਵਿਤਾ'' (ਸ਼ਿਵ ਰੇਗਮੀ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਾਦਿਤ, 2008) == ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਮੌਤ == [[ਤਸਵੀਰ:Bhupi_Sherchan_4.png|thumb|281x281px| ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ (ਸਰੋਤ:<bdi> ਮਦਨ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪੁਸਤਕਲਯਾ)</bdi>]] ਸ਼ੇਰਚਨ ਨੇ ਦੋ ਵਾਰ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਸਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਆਹ ਓਮ ਕੁਮਾਰੀ ਤੁਲਾਚਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ 1969 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕਾਂਤੀ ਰਾਣਾ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਓਮ ਕੁਮਾਰੀ ਤੁਲਾਚਨ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਛੇ ਬੱਚੇ (ਪੰਜ ਧੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ) ਅਤੇ ਕਾਂਤੀ ਰਾਣਾ ਨਾਲ ਦੋ ਬੱਚੇ (ਇੱਕ ਧੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ) ਸਨ। ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ, ਉਸਨੇ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈ ਗਈ ਸੀ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ।<ref>{{Cite web |title=भूपि शेरचनको अन्तिम अन्तर्वार्ता |url=https://annapurnapost.com/news/83822-83822 |access-date=2022-04-05 |website=भूपि शेरचनको अन्तिम अन्तर्वार्ता |language=en}}</ref> ਉਹ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦਾ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=संवाददाता |first=केन्द्रबिन्दु |title=आज भूपी शेरचनकाे ८४ ‍‍औं जन्म जयन्ती |url=https://kendrabindu.com/literature/123354-1612474361.html |access-date=2022-04-05 |website=kendrabindu.com |language=ne}}</ref> ਇਸ ਦੀ ਮੌਤ 14 ਮਈ 1989 (1 ਜੇਠ 2046 ਬਿਕਰਮੀ ਸੰਮਤ) ਨੂੰ ਕਾਠਮੰਡੂ ਵਿਖੇ ਹੋਈ।<ref>{{Cite web |title=भूपी शेरचन - कविता कोश |url=http://kavitakosh.org/kk/%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%AA%E0%A5%80_%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%9A%E0%A4%A8 |access-date=2022-01-19 |website=kavitakosh.org |language=hi}}</ref><ref>{{Cite web |date=2020-11-07 |title=Beloved Poet Bhupi Sherchan |url=https://thegorkhatimes.com/2020/11/07/beloved-poet-bhupi-sherchan/ |access-date=2022-04-05 |website=The Gorkha Times |language=en-US}}</ref> == ਵਿਰਾਸਤ == ਸ਼ੇਰਚਨ ਨੂੰ ਨੇਪਾਲੀ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਮੋਢੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=2016-08-06 |title=भूपी शेरचन : नेपाली आधुनिक गद्यकविताका राजमार्ग |url=https://echitwanpost.com/40915/2016080613/20/31/ |access-date=2022-04-05 |website=Chitwan Post Daily |language=en-US}}</ref> ਪ੍ਰੋ. ਮਾਈਕਲ ਜੇ. ਹੱਟ ਨੇ 2010 ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੀ ਜੀਵਨੀ, ''ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੀ ਜੀਵਨੀ: ਪੋਇਟਰੀ ਐਂਡ ਪੋਲੀਟਿਕਸ ਇਨ ਪੋਸਟ-ਰਾਣਾ ਨੇਪਾਲ'' ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ। ਜੀਵਨੀ ਵਿੱਚ ਹੱਟ ਦੁਆਰਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਅਨੁਵਾਦ ਕੀਤੀਆਂ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। 2023 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਧੀ, ਕਵਿਤਾ ਨੇ ''ਭੂਪੀ: ਏ ਡੌਟਰਜ਼ ਮੈਮੋਇਰ'' ਨਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਹੋਰ ਜੀਵਨੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=A daughter's tribute |url=https://kathmandupost.com/books/2023/08/07/a-daughter-s-tribute |access-date=2023-08-28 |website=Khatmandhu Post}}</ref> 2022 ਦੀ ਨੇਪਾਲੀ ਫਿਲਮ ''ਚਿਸੋ ਐਸ਼ਟਰੇ'' ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਉਸੇ ਨਾਂ ਦੇ ''ਘੁਮਨੇ ਮੇਚਮਾਥੀ ਅੰਧੋ ਮਾਂਛੇ'' ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿਚਲੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੀ ਕਵਿਤਾ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Republica |title=Trailer of 'Chiso Ashtray' based on Bhupi Sherchan's poem released |url=http://myrepublica.nagariknetwork.com/news/124107/ |access-date=2022-04-05 |website=My City |language=en}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਲਕਸ਼ਮੀ ਪ੍ਰਸਾਦ ਦੇਵਕੋਟਾ * ਸ਼ੰਕਰ ਲਾਮਿਛਨੇ * [[ਪਾਰੀਜਾਤ (ਲੇਖਕ)|ਪਾਰਿਜਾਤ]] * ਬਨੀਰਾ ਗਿਰੀ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ == * ਐਮ ਜੇ ਹੱਟ, ''ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦਾ ਜੀਵਨ: ਰਾਣਾ ਨੇਪਾਲ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪ੍ਰੈਸ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 2010 ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ'' ,{{ISBN|978-0-19-806827-3}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://web.archive.org/web/20061024083300/http://www.penhimalaya.netfirms.com/bhupi_sherchan.htm/ ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਵਿੱਚ] * [http://kavitakosh.org/kk/भूपी_शेरचन ਭੂਪੀ ਸ਼ੇਰਚਨ] * [https://bhupisherchan.com/ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ] * [https://www.youtube.com/watch?v=_5DL-6tUr1g&feature=emb_title ਇੰਟਰਵਿਊ ਭਾਗ 1] * [https://www.youtube.com/watch?v=ECH0xbTqq4I&feature=emb_title&ab_channel=DilipBantawa ਇੰਟਰਵਿਊ ਭਾਗ 2] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1990]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1937]] pyaou6ds1dztutmroc6dmzp6e58zdal 0 191566 776358 776351 2024-12-13T13:12:01Z Kamal samaon 30660 ਲੇਖ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹਵਾਲੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ। 776358 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Robert_Graham_(botanist)_by_Smith.jpg|thumb| ਕੋਲਵਿਨ ਸਮਿਥ ਦੁਆਰਾ ਰੌਬਰਟ ਗ੍ਰਾਹਮ]] [[ਤਸਵੀਰ:Robert_Graham_(botanist).jpg|thumb| ਰਾਬਰਟ ਗ੍ਰਾਹਮ]] [[ਤਸਵੀਰ:62_Great_King_Street,_Edinburgh.jpg|thumb| ਰਾਬਰਟ ਗ੍ਰਾਹਮ ਦਾ ਘਰ 62 ਗ੍ਰੇਟ ਕਿੰਗ ਸਟ੍ਰੀਟ, ਐਡਿਨਬਰਗ ਵਿਖੇ ਹੈ]] '''ਰਾਬਰਟ ਗ੍ਰਾਹਮ''' FRSE FRCPE MWS (3 ਦਸੰਬਰ 1786 – 7 ਅਗਸਤ 1845) ਇੱਕ ਸਕਾਟਿਸ਼ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ। ==ਜੀਵਨ== ਡਾਕਟਰ ਰਾਬਰਟ ਗ੍ਰਾਹਮ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਗ੍ਰਾਹਮ ਦਾ ਜਨਮ ਸਟਰਲਿੰਗ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name=":1" /> ਸਟਰਲਿੰਗ ਗ੍ਰਾਮਰ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਗਲਾਸਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਐਡਿਨਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 1806 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ 1808 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਐਮ.ਡੀ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਲੰਡਨ ਦੇ ਸੇਂਟ ਬਾਰਥੋਲੋਮਿਊ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਸਰਜਨ ਵਜੋਂ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਫਿਰ ਉਹ ਗਲਾਸਗੋ ਰਾਇਲ ਇਨਫਰਮਰੀ 1812-3 ਅਤੇ 1816-19 ਵਿੱਚ ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web|url=http://www.universitystory.gla.ac.uk/biography/?id=WH2150&type=P|title=Biography of Robert Graham|website=universitystory.gla.ac.uk|access-date=2018-01-21}}</ref> 1816 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਗਲਾਸਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬੋਟਨੀ ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਆਪਣੇ ਅਸਤੀਫ਼ੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੈਨਫਾਈਨ ਅਤੇ ਵਾਟਰਹਾਊਸ ਦੇ ਥਾਮਸ ਬ੍ਰਾਊਨ ਤੋਂ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ।<ref name="gla">{{cite web|url=http://www.hmag.gla.ac.uk/john/huntmin/Lanfine.htm|website=hmag.gla.ac.uk|title=john/huntmin/Lanfine|access-date=2018-02-10|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130514042814/http://www.hmag.gla.ac.uk/john/huntmin/Lanfine.htm|archive-date=14 May 2013}}</ref> ਉਹ ਗਲਾਸਗੋ ਬੋਟੈਨਿਕ ਗਾਰਡਨ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸੀ, ਅਤੇ 1818 ਵਿੱਚ ਗਲਾਸਗੋ ਵਿੱਚ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਉਦਘਾਟਨੀ ਕੁਰਸੀ ਸੀ। 1820 ਵਿੱਚ ਉਹ ਐਡਿਨਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬੋਟਨੀ ਅਤੇ ਮੈਡੀਸਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਐਡਿਨਬਰਗ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਉਹ 1845 ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ।<ref name=":1" /> ਉਹ ਏਡਿਨਬਰਗ ਦੀ ਰਾਇਲ ਇਨਫਰਮਰੀ ਦਾ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਰਾਇਲ ਬੋਟੈਨਿਕ ਗਾਰਡਨ ਏਡਿਨਬਰਗ (1820-1845) ਦਾ 6ਵਾਂ ਰੈਜੀਅਸ ਕੀਪਰ ਵੀ ਸੀ। 1820 ਵਿੱਚ ਉਹ ਏਸਕੁਲੇਪੀਅਨ ਕਲੱਬ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ।<ref>{{Cite book|title=Minute Books of the Aesculapian Club|url=http://archives.rcpe.ac.uk/calmView/Record.aspx?src=CalmView.Catalog&id=DEP%2fAEC%2f1&pos=2|location= Library of the Royal College of Physicians of Edinburgh}}</ref> 1821 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਾਹਮ ਨੂੰ ਰਾਇਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਐਡਿਨਬਰਗ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ, ਜਿਸਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਕ ਥਾਮਸ ਚਾਰਲਸ ਹੋਪ ਸੀ।<ref name=":1">{{cite book|title=Biographical Index of Former Fellows of the Royal Society of Edinburgh 1783 – 2002|date=July 2006|publisher=The Royal Society of Edinburgh|isbn=0-902-198-84-X|url=https://www.royalsoced.org.uk/cms/files/fellows/biographical_index/fells_indexp1.pdf}}</ref> 1821 ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਾਹਮ ਨੂੰ ਹਾਰਵੇਅਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਐਡਿਨਬਰਗ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਵੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 1825 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite book|url=https://wellcomecollection.org/works/ww4e59xv|title= A Record of the Edinburgh Harveian Society|last=Watson Wemyss|first=Herbert Lindesay|publisher=T&A Constable, Edinburgh|year=1933|language=en}}</ref> 1830 ਵਿੱਚ ਉਹ ਐਡਿਨਬਰਗ ਦੇ ਨਿਊ ਟਾਊਨ ਵਿੱਚ 62 ਗ੍ਰੇਟ ਕਿੰਗ ਸਟ੍ਰੀਟ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।<ref>{{Cite web|url=http://digital.nls.uk/83400483|title=Edinburgh Post Office annual directory, 1832-1833|website=National Library of Scotland|archive-url=https://web.archive.org/web/20180119175530/http://digital.nls.uk/83400483|archive-date=2018-01-19|url-status=dead|access-date=2018-01-21}}</ref> 1840 ਤੋਂ 1842 ਤੱਕ ਉਸਨੇ ਐਡਿਨਬਰਗ ਦੇ ਰਾਇਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨਜ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।<ref name=":0">{{Cite book |url=https://www.royalsoced.org.uk/cms/files/fellows/biographical_index/fells_indexp1.pdf |title=Former Fellows of The Royal Society of Edinburgh, 1783–2002: Part 1 (A–J) |author=C D Waterston |author2=A Macmillan Shearer |publisher=[[Royal Society of Edinburgh]] |isbn=090219884X |date=July 2006 |access-date=18 September 2015 |archive-date=24 January 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130124115814/http://www.royalsoced.org.uk/cms/files/fellows/biographical_index/fells_indexp1.pdf |url-status=dead}}</ref> 7 ਅਗਸਤ 1845 ਨੂੰ ਪਰਥਸ਼ਾਇਰ ਦੇ ਕੋਲਡੌਕ ਵਿਖੇ ਇਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ==ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਅਤੇ ਅਹੁਦੇ ਸੰਭਾਲੇ== *'' ਹਾਈਲੈਂਡ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਮੈਂਬਰ (1821-45) *'' ਰਾਇਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਏਡਿਨਬਰਗ ਦਾ ਫੈਲੋ (1821-1845) *'' ਰਾਇਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨ, ਐਡਿਨਬਰਗ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ (1840-42) *'' ਐਡਿਨਬਰਗ ਦੀ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ (1836) *'' ਮੈਡੀਕੋ-ਚਿਰੂਜੀਕਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ (1842) ==ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਯੋਗਦਾਨ== ਉਸਨੇ ਬਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਪੌਦਿਆਂ ਦੇ ਵਰਣਨ ਲਿਖੇ ਜੋ ਐਡਿਨਬਰਗ ਨਿਊ ਫਿਲਾਸਫੀਕਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ, ਕਰਟਿਸ ਦੇ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਅਤੇ ਹੂਕਰਜ਼ ਕੰਪੈਨੀਅਨ ਟੂ ਦਾ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਏ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੌਦਿਆਂ ਵਿਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਝਾੜੀ ਲਾਸੀਓਪੇਟਲਮ ਮੈਕਰੋਫਿਲਮ ਸੀ।<ref>{{APNI | name = Lasiopetalum macrophyllum Graham | id = 32222}}</ref> ਇੱਕ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਨਾਮ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਸਟੈਂਡਰਡ ਲੇਖਕ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਗ੍ਰਾਹਮ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ==ਗਲਪ ਵਿੱਚ== ਰਾਬਰਟ ਗ੍ਰਾਹਮ ਨੇ ਸਾਰਾ ਸ਼ੈਰੀਡਨ ਦੇ ਨਾਵਲ ਨੂੰ ਦ ਫੇਅਰ ਬੋਟੈਨਿਸਟਸ (2021) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਾਤਰ ਵਜੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।<ref>Sheridan, Sara (2021), ''The Fair Botanists'', [[Hodder & Stoughton]], {{isbn|9781529336207}}</ref> ==ਹਵਾਲੇ== {{reflist}} ==ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ== *[https://books.google.com/books?id=jA8DAAAAYAAJ&pg=PA660 ਰੋਬਰਟ ਗ੍ਰਾਹਮ] ਪੈਨੀ ਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਆਫ਼ ਦ ਸੋਸਾਇਟੀ ਫਾਰ ਦਿ ਡਿਫਿਊਜ਼ਨ ਆਫ਼ ਯੂਜ਼ੁਅਲ ਗਿਆਨ, 1851 *[http://www.rbge.org.uk/about-us/history/a-brief-chronology 1670 ਅਤੇ ਉਹ ਸਭ: ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਕਾਲਕ੍ਰਮ ] ਰਾਇਲ ਬੋਟੈਨਿਕ ਗਾਰਡਨ ਐਡਿਨਬਰਗ ==ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ== {{Commons category}} *{{cite DNB|wstitle=Graham, Robert (1786-1845)}} {{Authority control}} {{DEFAULTSORT:Graham, Robert}} [[Category:1786 births]] [[Category:1845 deaths]] [[Category:19th-century Scottish botanists]] [[Category:People from Stirling]] [[Category:Alumni of the University of Glasgow]] [[Category:Alumni of the University of Edinburgh]] [[Category:Academics of the University of Glasgow]] [[Category:Academics of the University of Edinburgh]] [[Category:Fellows of the Royal College of Physicians of Edinburgh]] [[Category:Presidents of the Royal Society of Edinburgh]] [[Category:Botanists with author abbreviations]] [[Category:19th-century Scottish medical doctors]] [[Category:Office bearers of the Harveian Society of Edinburgh]] [[Category:Members of the Harveian Society of Edinburgh]] [[Category:Presidents of the Royal College of Physicians of Edinburgh]] {{Scotland-academic-bio-stub}} {{Scotland-medical-bio-stub}} {{Scotland-botanist-stub}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1845]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1786]] 4db2ff2f15243srq9wabclfng1di4ut 0 191567 776352 2024-12-13T12:33:44Z Charan Gill 4603 "[[:en:Special:Redirect/revision/1252952695|Ahmad Ghazali]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776352 wikitext text/x-wiki '''ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ''' ( {{Langx|fa|احمد غزالی}} ; ਪੂਰਾ ਨਾਂ '''ਮਜਦ ਅਲ-ਦੀਨ ਅਬੂ ਅਲ-ਫੋਤੁਹ ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ''' ) ਪੰਜਵੀਂ ਸਦੀ ਹਿਜਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੂਫ਼ੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ, ਲਿਖਾਰੀ, ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਅਤੇ ਬਗਦਾਦ ਦੇ ਅਲ-ਨਿਜ਼ਾਮੀਆ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸੀ (ਅੰ. 1061-1123 ਜਾਂ 1126)। ਉਹ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਖਿਆਤ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ''ਸਾਵਨੇਹ'' ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ\। == ਜੀਵਨ == ਵਧੇਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਧਰਮ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਕਾਨੂੰਨ-ਵਿਗਿਆਨੀ, ਅਤੇ ਸੂਫ਼ੀ, [[ਅਲ-ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ|ਅਬੂ ਹਮਦ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲ-ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ]] ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ, ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ ਦਾ ਜਨਮ [[ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਖ਼ੁਰਾਸਾਨ|ਖੁਰਾਸਾਨ]] ਵਿੱਚ ਤੁਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਆਂ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹੀ [[ਸੂਫ਼ੀਵਾਦ|ਸੂਫੀਵਾਦ]] ਵੱਲ ਮੁੜਿਆ, ਪਹਿਲਾਂ ਅਬੂ ਬਕਰ ਨਸਾਜ ਤੁਸੀ (ਮੌਤ 1094) ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਬੂ ਅਲੀ ਫਰਮਾਦੀ (ਮੌਤ 1084) ਦਾ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ 1095 ਤੱਕ [[ਸੂਫ਼ੀਵਾਦ|ਸੂਫੀਵਾਦ]] ਵਿੱਚ ਤਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਅਬੂ ਹਾਮਿਦ ਨੇ ਉਸਨੂੰ [[ਬਗ਼ਦਾਦ|ਬਗਦਾਦ]] ਦੇ ਨੇਜ਼ਾਮੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ ਦੀ ਸੋਚ, ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਵਿਚਾਰ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਇਸਲਾਮੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਸਾਹਿਤ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਡੂੰਘੀ ਛਾਪ ਛੱਡੀ। [[ਫਰੀਦਉੱਦੀਨ ਅੱਤਾਰ|ਅਤਰ]], [[ਸ਼ੇਖ਼ ਸਾਦੀ|ਸਾਦੀ]], ਇਰਾਕੀ, ਅਤੇ [[ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਸ਼ੀਰਾਜ਼ੀ|ਹਾਫ਼ਿਜ਼]] ਵਰਗੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਕਵੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵਰਤੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਮੂਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ''ਸਵਾਨੇਹ'' ਤੋਂ ਲੱਭੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ [[ਮਨਸੂਰ|ਹੱਲਾਜ]] ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਮੂਲ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣਾਇਆ। ਉਸਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਿ ਸਾਰੀ ਸਿਰਜੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਰੱਬੀ ਸੁਹੱਪਣ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿੱਕਲੀ ਹੈ, ਹੱਲਾਜੀ ਜਾਂ ਨਵ-ਅਫ਼ਲਾਤੂਨੀ ਮੂਲ ਦੀ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਖ਼ੁਦਾ ਹਕੀਕੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨਿਆਵੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੈ ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਰੱਬੀ ਕਰਮ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ''ਨਜ਼ਰ-ਬਾਜ਼ੀ'' ਜਾਂ ''ਸ਼ਾਹਦ-ਬਾਜ਼ੀ'' ਦਾ ਅਭਿਆਸ, ਜਵਾਨ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਚਿਹਰਿਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਨਾ, ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਅਭਿਆਸ ਸੀ ਜਿਸ ਲਈ ਉਹ ਬਦਨਾਮ ਹੋ ਗਿਆ। == ਟਿੱਪਣੀਆਂ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Articles with hCards]] 9je0uq6y9jur4zyqaporn0objnw7zwg 776353 776352 2024-12-13T12:34:52Z Charan Gill 4603 added [[Category:ਫ਼ਾਰਸੀ ਸ਼ਾਇਰ]] using [[WP:HC|HotCat]] 776353 wikitext text/x-wiki '''ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ''' ( {{Langx|fa|احمد غزالی}} ; ਪੂਰਾ ਨਾਂ '''ਮਜਦ ਅਲ-ਦੀਨ ਅਬੂ ਅਲ-ਫੋਤੁਹ ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ''' ) ਪੰਜਵੀਂ ਸਦੀ ਹਿਜਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੂਫ਼ੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ, ਲਿਖਾਰੀ, ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਅਤੇ ਬਗਦਾਦ ਦੇ ਅਲ-ਨਿਜ਼ਾਮੀਆ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸੀ (ਅੰ. 1061-1123 ਜਾਂ 1126)। ਉਹ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਖਿਆਤ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ''ਸਾਵਨੇਹ'' ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ\। == ਜੀਵਨ == ਵਧੇਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਧਰਮ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਕਾਨੂੰਨ-ਵਿਗਿਆਨੀ, ਅਤੇ ਸੂਫ਼ੀ, [[ਅਲ-ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ|ਅਬੂ ਹਮਦ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲ-ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ]] ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ, ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ ਦਾ ਜਨਮ [[ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਖ਼ੁਰਾਸਾਨ|ਖੁਰਾਸਾਨ]] ਵਿੱਚ ਤੁਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਆਂ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹੀ [[ਸੂਫ਼ੀਵਾਦ|ਸੂਫੀਵਾਦ]] ਵੱਲ ਮੁੜਿਆ, ਪਹਿਲਾਂ ਅਬੂ ਬਕਰ ਨਸਾਜ ਤੁਸੀ (ਮੌਤ 1094) ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਬੂ ਅਲੀ ਫਰਮਾਦੀ (ਮੌਤ 1084) ਦਾ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ 1095 ਤੱਕ [[ਸੂਫ਼ੀਵਾਦ|ਸੂਫੀਵਾਦ]] ਵਿੱਚ ਤਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਅਬੂ ਹਾਮਿਦ ਨੇ ਉਸਨੂੰ [[ਬਗ਼ਦਾਦ|ਬਗਦਾਦ]] ਦੇ ਨੇਜ਼ਾਮੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ ਦੀ ਸੋਚ, ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਵਿਚਾਰ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਇਸਲਾਮੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਸਾਹਿਤ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਡੂੰਘੀ ਛਾਪ ਛੱਡੀ। [[ਫਰੀਦਉੱਦੀਨ ਅੱਤਾਰ|ਅਤਰ]], [[ਸ਼ੇਖ਼ ਸਾਦੀ|ਸਾਦੀ]], ਇਰਾਕੀ, ਅਤੇ [[ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਸ਼ੀਰਾਜ਼ੀ|ਹਾਫ਼ਿਜ਼]] ਵਰਗੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਕਵੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵਰਤੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਮੂਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ''ਸਵਾਨੇਹ'' ਤੋਂ ਲੱਭੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ [[ਮਨਸੂਰ|ਹੱਲਾਜ]] ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਮੂਲ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣਾਇਆ। ਉਸਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਿ ਸਾਰੀ ਸਿਰਜੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਰੱਬੀ ਸੁਹੱਪਣ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿੱਕਲੀ ਹੈ, ਹੱਲਾਜੀ ਜਾਂ ਨਵ-ਅਫ਼ਲਾਤੂਨੀ ਮੂਲ ਦੀ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਖ਼ੁਦਾ ਹਕੀਕੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨਿਆਵੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੈ ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਰੱਬੀ ਕਰਮ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ''ਨਜ਼ਰ-ਬਾਜ਼ੀ'' ਜਾਂ ''ਸ਼ਾਹਦ-ਬਾਜ਼ੀ'' ਦਾ ਅਭਿਆਸ, ਜਵਾਨ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਚਿਹਰਿਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਨਾ, ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਅਭਿਆਸ ਸੀ ਜਿਸ ਲਈ ਉਹ ਬਦਨਾਮ ਹੋ ਗਿਆ। == ਟਿੱਪਣੀਆਂ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Articles with hCards]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫ਼ਾਰਸੀ ਸ਼ਾਇਰ]] lklb3uay03haojky0cggdbd2r36bd4x 776354 776353 2024-12-13T12:39:32Z Charan Gill 4603 776354 wikitext text/x-wiki [[File:Ахмад Газали, беседующий с учеником.jpg|thumb]] '''ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ''' ([[ਫ਼ਾਰਸੀ]]: احمد غزالی); ਪੂਰਾ ਨਾਂ '''ਮਜਦ ਅਲ-ਦੀਨ ਅਬੂ ਅਲ-ਫੋਤੁਹ ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ''' ) ਪੰਜਵੀਂ ਸਦੀ ਹਿਜਰੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੁੰਨੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੂਫ਼ੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ, ਲਿਖਾਰੀ, ਪ੍ਰਚਾਰਕ ਅਤੇ ਬਗਦਾਦ ਦੇ ਅਲ-ਨਿਜ਼ਾਮੀਆ ਦਾ ਮੁਖੀ ਸੀ (ਅੰ. 1061-1123 ਜਾਂ 1126)। ਉਹ ਇਸਲਾਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਅਰਥਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਖਿਆਤ ਹੈ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ''ਸਾਵਨੇਹ'' ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ\। == ਜੀਵਨ == ਵਧੇਰੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਧਰਮ-ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਕਾਨੂੰਨ-ਵਿਗਿਆਨੀ, ਅਤੇ ਸੂਫ਼ੀ, [[ਅਲ-ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ|ਅਬੂ ਹਮਦ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲ-ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ]] ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ, ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ ਦਾ ਜਨਮ [[ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਖ਼ੁਰਾਸਾਨ|ਖੁਰਾਸਾਨ]] ਵਿੱਚ ਤੁਸ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਆਂ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹੀ [[ਸੂਫ਼ੀਵਾਦ|ਸੂਫੀਵਾਦ]] ਵੱਲ ਮੁੜਿਆ, ਪਹਿਲਾਂ ਅਬੂ ਬਕਰ ਨਸਾਜ ਤੁਸੀ (ਮੌਤ 1094) ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਬੂ ਅਲੀ ਫਰਮਾਦੀ (ਮੌਤ 1084) ਦਾ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਹ 1095 ਤੱਕ [[ਸੂਫ਼ੀਵਾਦ|ਸੂਫੀਵਾਦ]] ਵਿੱਚ ਤਾਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਭਰਾ ਅਬੂ ਹਾਮਿਦ ਨੇ ਉਸਨੂੰ [[ਬਗ਼ਦਾਦ|ਬਗਦਾਦ]] ਦੇ ਨੇਜ਼ਾਮੀਆ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ ਦੀ ਸੋਚ, ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਵਿਚਾਰ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਫ਼ਾਰਸੀ ਇਸਲਾਮੀ ਰਹੱਸਵਾਦੀ ਸਾਹਿਤ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਡੂੰਘੀ ਛਾਪ ਛੱਡੀ। [[ਫਰੀਦਉੱਦੀਨ ਅੱਤਾਰ|ਅਤਰ]], [[ਸ਼ੇਖ਼ ਸਾਦੀ|ਸਾਦੀ]], ਇਰਾਕੀ, ਅਤੇ [[ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਸ਼ੀਰਾਜ਼ੀ|ਹਾਫ਼ਿਜ਼]] ਵਰਗੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਕਵੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਵਰਤੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਜ਼ਮੂਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ''ਸਵਾਨੇਹ'' ਤੋਂ ਲੱਭੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਪਣੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਵਿੱਚੋਂ, ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ [[ਮਨਸੂਰ|ਹੱਲਾਜ]] ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਮੂਲ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਉਸਦੇ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਦਾ ਅਧਾਰ ਬਣਾਇਆ। ਉਸਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਿ ਸਾਰੀ ਸਿਰਜੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਰੱਬੀ ਸੁਹੱਪਣ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿੱਕਲੀ ਹੈ, ਹੱਲਾਜੀ ਜਾਂ ਨਵ-ਅਫ਼ਲਾਤੂਨੀ ਮੂਲ ਦੀ ਸੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਖ਼ੁਦਾ ਹਕੀਕੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨਿਆਵੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਹੈ ਅਹਿਮਦ ਗ਼ਜ਼ਾਲੀ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨਾ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਰੱਬੀ ਕਰਮ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ''ਨਜ਼ਰ-ਬਾਜ਼ੀ'' ਜਾਂ ''ਸ਼ਾਹਦ-ਬਾਜ਼ੀ'' ਦਾ ਅਭਿਆਸ, ਜਵਾਨ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਚਿਹਰਿਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਨਾ, ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਅਭਿਆਸ ਸੀ ਜਿਸ ਲਈ ਉਹ ਬਦਨਾਮ ਹੋ ਗਿਆ। == ਟਿੱਪਣੀਆਂ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:Articles with hCards]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਫ਼ਾਰਸੀ ਸ਼ਾਇਰ]] qx3qg5lsd3z40ha2b7icgb332q7akdv 1 191568 776355 2024-12-13T12:42:39Z Charan Gill 4603 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776355 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191569 776359 2024-12-13T13:15:47Z Kamal samaon 30660 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776359 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191570 776362 2024-12-13T13:36:06Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776362 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191571 776363 2024-12-13T13:40:33Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776363 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191572 776364 2024-12-13T13:42:16Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776364 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191573 776366 2024-12-13T13:45:19Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776366 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191574 776369 2024-12-13T13:57:23Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776369 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191575 776371 2024-12-13T14:04:00Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776371 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191576 776373 2024-12-13T14:16:32Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776373 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191577 776374 2024-12-13T14:21:38Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776374 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191578 776375 2024-12-13T14:24:15Z Charan Gill 4603 "[[:en:Special:Redirect/revision/1235309934|Engels Peak]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776375 wikitext text/x-wiki '''ਏਂਗਲਜ਼ ਪੀਕ''' [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜ਼ਿਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਬਤ ਹੈ। ਪਰਬਤ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਨਾਸਪਰ (5.1 ਕਿ.ਮੀ. ² ) ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਤੀਦਜ਼ਾਰੋਬ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ (8.3 ਕਿ.ਮੀ. ² ) ਨਾਲ਼ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਨੂੰ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਮਾਰੀਆ ਫੀਓਡੋਰੋਵਨਾ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਪਰ ਰਾਣੀ ਦੀ ਚੋਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ [[ਫ਼ਰੀਡਰਿਸ਼ ਐਂਗਲਸ|ਫਰੀਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ਼ ਕੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਚੋਟੀ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਚੋਟੀ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਚੜ੍ਹਾਈ 1954 ਵਿੱਚ ਮੈਕਸਿਮ ਗਵਾਰਲੀਆਨੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਅਨ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। <ref name="AJ1">{{Cite web |title=Marx and Engels in the Pamirs |url=https://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084606/http://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |archive-date=4 March 2016 |access-date=10 February 2017 |publisher=[[Alpine Journal]]}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] mx3sxr7skkpirtlli0l3a8ssucmphp9 776378 776375 2024-12-13T14:26:58Z Charan Gill 4603 776378 wikitext text/x-wiki '''ਏਂਗਲਜ਼ ਪੀਕ''' [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜ਼ਿਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਬਤ ਹੈ। ਪਰਬਤ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਨਾਸਪਰ (5.1 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਤੀਦਜ਼ਾਰੋਬ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ (8.3 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਨਾਲ਼ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਨੂੰ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਮਾਰੀਆ ਫੀਓਡੋਰੋਵਨਾ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਪਰ ਰਾਣੀ ਦੀ ਚੋਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ [[ਫ਼ਰੀਡਰਿਸ਼ ਐਂਗਲਸ|ਫਰੀਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ਼ ਕੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਚੋਟੀ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਚੋਟੀ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਚੜ੍ਹਾਈ 1954 ਵਿੱਚ ਮੈਕਸਿਮ ਗਵਾਰਲੀਆਨੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਅਨ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। <ref name="AJ1">{{Cite web |title=Marx and Engels in the Pamirs |url=https://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084606/http://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |archive-date=4 March 2016 |access-date=10 February 2017 |publisher=[[Alpine Journal]]}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 6t8r4tluyog5bff4lhk3wjf18jv6wvt 776379 776378 2024-12-13T14:35:22Z Charan Gill 4603 776379 wikitext text/x-wiki '''ਏਂਗਲਜ਼ ਪੀਕ''' [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜ਼ਿਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਬਤ ਹੈ। ਪਰਬਤ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਨਾਸਪਰ (5.1 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਤੀਦਜ਼ਾਰੋਬ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ (8.3 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਨਾਲ਼ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਨੂੰ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਣੀ ਦੀ ਚੋਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨਾਮ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਸੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਮਾਰੀਆ ਫੀਓਡੋਰੋਵਨਾ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ [[ਫ਼ਰੀਡਰਿਸ਼ ਐਂਗਲਸ|ਫਰੀਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ਼ ਕੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਚੋਟੀ]] ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ਼ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਪਹਾੜ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਹਨ। ਇਸ ਚੋਟੀ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਚੜ੍ਹਾਈ 1954 ਵਿੱਚ ਮੈਕਸਿਮ ਗਵਾਰਲੀਆਨੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਅਨ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। <ref name="AJ1">{{Cite web |title=Marx and Engels in the Pamirs |url=https://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084606/http://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |archive-date=4 March 2016 |access-date=10 February 2017 |publisher=[[Alpine Journal]]}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 6s1vikgmzh7yen0rs14dh6a1cyhzs45 776380 776379 2024-12-13T14:37:41Z Charan Gill 4603 776380 wikitext text/x-wiki '''ਏਂਗਲਜ਼ ਪੀਕ''' [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜ਼ਿਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਬਤ ਹੈ। ਪਰਬਤ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਨਾਸਪਰ (5.1 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਤੀਦਜ਼ਾਰੋਬ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ (8.3 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਨਾਲ਼ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਨੂੰ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਣੀ ਦੀ ਚੋਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨਾਮ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਸੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਸਮਰਾਟ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਤੀਜੇ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਮਾਰੀਆ ਫੀਓਡੋਰੋਵਨਾ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ [[ਫ਼ਰੀਡਰਿਸ਼ ਐਂਗਲਸ|ਫਰੀਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ਼ ਕੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਚੋਟੀ]] ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ਼ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਪਹਾੜ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਹਨ। ਇਸ ਚੋਟੀ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਚੜ੍ਹਾਈ 1954 ਵਿੱਚ ਮੈਕਸਿਮ ਗਵਾਰਲੀਆਨੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਅਨ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। <ref name="AJ1">{{Cite web |title=Marx and Engels in the Pamirs |url=https://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084606/http://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |archive-date=4 March 2016 |access-date=10 February 2017 |publisher=[[Alpine Journal]]}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] naphow7mquhwpqgvwzk4ylo2vu76kph 776382 776380 2024-12-13T14:44:13Z Charan Gill 4603 776382 wikitext text/x-wiki '''ਏਂਗਲਜ਼ ਪੀਕ''' [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜ਼ਿਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਰਬਤ ਹੈ। ਪਰਬਤ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਨਾਸਪਰ (5.1 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਤੀਦਜ਼ਾਰੋਬ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ (8.3 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਨਾਲ਼ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਨੂੰ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਣੀ ਦੀ ਚੋਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨਾਮ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਸੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਸਮਰਾਟ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਤੀਜੇ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਮਾਰੀਆ ਫੀਓਡੋਰੋਵਨਾ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ [[ਫ਼ਰੀਡਰਿਸ਼ ਐਂਗਲਸ|ਫਰੀਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ਼ ਕੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਚੋਟੀ]] ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ਼ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਪਹਾੜ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਹਨ। ਇਸ ਚੋਟੀ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਚੜ੍ਹਾਈ 1954 ਵਿੱਚ ਮੈਕਸਿਮ ਗਵਾਰਲੀਆਨੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਅਨ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। <ref name="AJ1">{{Cite web |title=Marx and Engels in the Pamirs |url=https://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084606/http://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |archive-date=4 March 2016 |access-date=10 February 2017 |publisher=[[Alpine Journal]]}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] rrqu1171l3x5prneq53n8jsh0pvex34 776383 776382 2024-12-13T14:45:31Z Charan Gill 4603 added [[Category:ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਪਰਬਤ]] using [[WP:HC|HotCat]] 776383 wikitext text/x-wiki '''ਏਂਗਲਜ਼ ਪੀਕ''' [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜ਼ਿਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਰਬਤ ਹੈ। ਪਰਬਤ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਨਾਸਪਰ (5.1 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਤੀਦਜ਼ਾਰੋਬ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ (8.3 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਨਾਲ਼ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਨੂੰ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਣੀ ਦੀ ਚੋਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨਾਮ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਸੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਸਮਰਾਟ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਤੀਜੇ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਮਾਰੀਆ ਫੀਓਡੋਰੋਵਨਾ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ [[ਫ਼ਰੀਡਰਿਸ਼ ਐਂਗਲਸ|ਫਰੀਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ਼ ਕੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਚੋਟੀ]] ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ਼ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਪਹਾੜ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਹਨ। ਇਸ ਚੋਟੀ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਚੜ੍ਹਾਈ 1954 ਵਿੱਚ ਮੈਕਸਿਮ ਗਵਾਰਲੀਆਨੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਅਨ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। <ref name="AJ1">{{Cite web |title=Marx and Engels in the Pamirs |url=https://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084606/http://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |archive-date=4 March 2016 |access-date=10 February 2017 |publisher=[[Alpine Journal]]}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਪਰਬਤ]] moffdym0yo6y3rzutxv6ol0brfx3osp 776404 776383 2024-12-14T01:21:49Z Charan Gill 4603 added [[Category:ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ]] using [[WP:HC|HotCat]] 776404 wikitext text/x-wiki '''ਏਂਗਲਜ਼ ਪੀਕ''' [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜ਼ਿਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਰਬਤ ਹੈ। ਪਰਬਤ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਨਾਸਪਰ (5.1 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਤੀਦਜ਼ਾਰੋਬ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ (8.3 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਨਾਲ਼ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਨੂੰ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਣੀ ਦੀ ਚੋਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨਾਮ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਸੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਸਮਰਾਟ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਤੀਜੇ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਮਾਰੀਆ ਫੀਓਡੋਰੋਵਨਾ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ [[ਫ਼ਰੀਡਰਿਸ਼ ਐਂਗਲਸ|ਫਰੀਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ਼ ਕੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਚੋਟੀ]] ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ਼ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਪਹਾੜ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਹਨ। ਇਸ ਚੋਟੀ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਚੜ੍ਹਾਈ 1954 ਵਿੱਚ ਮੈਕਸਿਮ ਗਵਾਰਲੀਆਨੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਅਨ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। <ref name="AJ1">{{Cite web |title=Marx and Engels in the Pamirs |url=https://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084606/http://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |archive-date=4 March 2016 |access-date=10 February 2017 |publisher=[[Alpine Journal]]}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਪਰਬਤ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ]] iisvkrqe8hge8eaz1gheqqo7mw5nxy5 776446 776404 2024-12-14T04:39:45Z Charan Gill 4603 776446 wikitext text/x-wiki '''ਏਂਗਲਜ਼ ਪੀਕ''' [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਪੱਛਮੀ [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪਰਬਤ ਹੈ। ਪਰਬਤ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ ਨਾਸਪਰ (5.1 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਿਸ਼ਤੀਦਜ਼ਾਰੋਬ ਗਲੇਸ਼ੀਅਰ (8.3 ਵਰਗ ਕਿਲੋਮੀਟਰ) ਨਾਲ਼ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਨੂੰ ਮੂਲ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਣੀ ਦੀ ਚੋਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹ ਨਾਮ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਸੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਸਮਰਾਟ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਤੀਜੇ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਮਹਾਰਾਣੀ ਮਾਰੀਆ ਫੀਓਡੋਰੋਵਨਾ ਦੇ ਸਤਿਕਾਰ ਵਜੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ।ਸੋਵੀਅਤ ਯੁੱਗ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ [[ਫ਼ਰੀਡਰਿਸ਼ ਐਂਗਲਸ|ਫਰੀਡਰਿਕ ਏਂਗਲਜ਼]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ਼ ਕੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਚੋਟੀ]] ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ਼ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਪਹਾੜ ਏਂਗਲਜ਼ ਚੋਟੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਹਨ। ਇਸ ਚੋਟੀ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤੀ ਚੜ੍ਹਾਈ 1954 ਵਿੱਚ ਮੈਕਸਿਮ ਗਵਾਰਲੀਆਨੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜਾਰਜੀਅਨ ਪਰਬਤਾਰੋਹੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। <ref name="AJ1">{{Cite web |title=Marx and Engels in the Pamirs |url=https://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160304084606/http://www.alpinejournal.org.uk/Contents/Contents_2007_files/AJ%202007%2026-39%20Sparrow%20Pamirs.pdf |archive-date=4 March 2016 |access-date=10 February 2017 |publisher=[[Alpine Journal]]}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਪਰਬਤ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ]] e5xuvv8gx6xa9yhr6xujmzkihay7k8f 1 191579 776377 2024-12-13T14:26:07Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776377 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191580 776381 2024-12-13T14:43:22Z Meenukusam 51574 "[[:en:Special:Redirect/revision/1123118501|Zeelaf]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776381 wikitext text/x-wiki {{Infobox raga|name=Zeelaf|image_name=|image_alt=|thaat=Asavari|type=* A Audhav Jaati [[raga]] or a Pentatonic melody (containing 5 [[svara]]s) * A very very rare [[raga]]|time=06-09|season=|arohana=S g m P d S'|avarohana=S' d P g P m g S|vadi=|samavadi=|pakad=S g m P d S' S' d P g P m g S|chalan=S g m P d S' S' d P g P m g S|synonym=|equivalent=|similar=}} ਜ਼ੀਲਫ਼ ਜਾਂ ਜ਼ੀਲਫ਼ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਇੱਕ [[ਰਾਗ]] ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਧੁਨ ਹੈ (ਭਾਵ ਸਿਰਫ 5 [[ਸੁਰ|ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ]] ) ਜਿਹੜੀ ਕਿਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸੁਰਾਂ ਨਾਲ ਬਣੀ ਹੈਃ ਸਾ ਗਾ ਮਾ ਪਾ ਧਾ।<ref>{{Cite web |title=Bhairavi (Part 1/2) |url=https://www.parrikar.org/hindustani/bhairav/}}</ref> ਇਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ੀਲਾਫ਼ ਸੂਖਮ ਗਮ .-> ਸੰ ਤੱਕ ਜਾਂ ਲਈ ਮੀਂਡ ਨੂੰ ਵੀ ਵਰਤਦਾ ਹੈ। ਇਹ [[ਆਸਾਵਰੀ (ਥਾਟ)|ਆਸਾਵਰੀ ਥਾਟ]] ਤੋਂ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bhairavi (Part 1/2) |url=https://www.parrikar.org/hindustani/bhairav/}}</ref> ਪਰ ਇਹ ਭੈਰਵ ਅੰਗ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਾਇਆ-ਵਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜ਼ੀਲਫ਼ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਵਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਖਿਆਲ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ [[ਕ਼ੱਵਾਲੀ|ਕਵਾਲੀ]] ਦੇ ਪਿਤਾ [[ਅਮੀਰ ਖ਼ੁਸਰੋ|ਅਮੀਰ ਖੁਸਰੋ]] ਨੇ ਲਗਭਗ ਬਾਰਾਂ ਨਵੀਆਂ ਧੁਨਾਂ ਜਾਂ [[ਰਾਗ|ਰਾਗਾਂ]] ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ੀਲਫ਼ ਇੱਕ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Muslims' Contribution To The Growth Of Music In India {{!}} Indian Muslims Blog |url=http://indianmuslims.in/muslims-contribution-to-the-growth-of-music-in-india/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20080601083947/http://indianmuslims.in/muslims-contribution-to-the-growth-of-music-in-india/ |archive-date=2008-06-01 |website=indianmuslims.in}} </ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|2}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://debatesangeet.blogspot.com/2008/12/amir-khusro-ii.html ਰਾਗਾਂ ਉੱਤੇ ਬਲੌਗ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਾਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] jf2l30i05314m7k06bt3v79w9i31wum 1 191581 776384 2024-12-13T14:46:05Z Charan Gill 4603 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776384 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 3 191582 776386 2024-12-13T14:55:57Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 776386 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Hedger z Castleton}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 14:55, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) mhfvllmvefuxvthe8g9ox29m0cyjqgm 0 191583 776387 2024-12-13T15:01:57Z Meenukusam 51574 "[[:en:Special:Redirect/revision/1194804211|Sorath (raga)]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776387 wikitext text/x-wiki {{Infobox raga|name=Sorath raga|image_name=The_idealized_female_figure,_dressed_entirely_traditionally,_is_drawing_water.jpg|image_alt=|thaat=[[Khamaj]]|type=|time=|season=|arohana=Sa Re Ma Pa Ni Sa|avarohana=Sa Re Ṉi Dha, Ma Pa Dha Ma [Ga]Re Ni Sa (Gandhar is only used through Meend)|vadi=Re|samavadi=Dha|pakad=|chalan=|synonym=|equivalent=|similar=[[Desh (raga)|Desh]]}} [[ਤਸਵੀਰ:Stile_del_deccan,_ragini_sorath,_hyderabad_1750_ca.jpg|thumb|ਰਾਗਿਨੀ ਸੋਰਠ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ, ਲਗਭਗ 1750]] '''ਸੋਰਠ''' ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ]] ਸੰਗੀਤਕ [[ਰਾਗ]] ਹੈ ਜੋ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਤੋਂ [[ਸਿੱਖ]] ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ [[ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ|ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ]] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਖਤ ਸਮੂਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਸੁਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ-ਕਿਹੜੇ ਸੁਰ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਆਪਸੀ ਕ੍ਰਿਯਾ ਜਿਸ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਇੱਕ ਧੁਨ ਦੀ ਰਚਨਾ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ, ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਪਵਿੱਤਰ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 60 ਰਾਗ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਰਾਗ ਲਡ਼ੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਵਾਲਾ 25ਵਾਂ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਗ ਦੀ ਰਚਨਾ ਸਫ਼ਾ ਨੰਬਰ 595 ਤੋਂ 660 ਤੱਕ ਕੁੱਲ 65 ਪੰਨਿਆਂ ਉੱਤੇ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਰਾਗਾ ਸੋਰਠ [[ਖਮਾਜ]] [[ਥਾਟ]] ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। [[ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ|ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ]] ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, [[ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ|ਗੁਰੂ ਅਮਰ ਦਾਸ]], [[ਗੁਰੂ ਰਾਮਦਾਸ|ਗੁਰੂ ਰਾਮ ਦਾਸ]], [[ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ]] ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਨੇ ਕੁੱਲ 150 ਭਜਨਾਂ ਅਤੇ ਕਈ [[ਸ਼ਲੋਕ|ਸਲੋਕ]] ਲਈ ਸੋਰਠ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਰਾਗ ਸੋਰਠ (ਸੋਰਠਿ) ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੰਨਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅਨੁਭਵ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ। ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਇੰਨੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਜੀਉਂਦੇ ਹੋ। ਸੋਰਠ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਇੰਨਾ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਹੈ ਕਿ ਆਖਰਕਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ ਵੀ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋਣਗੇ. ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਸੁਰਾਂ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਰਚਨਾ ਦੇ ਚਡ਼੍ਹਨ ਅਤੇ ਉਤਰਨ ਦੇ ਪਡ਼ਾਅ ਅਤੇ ਪਹਿਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਸੁਰਾਂ ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨਃ * ਅਰੋਹ - ਸ ਰੇ ਮ ਪ ਨੀ ਸੰ * ਅਵਰੋਹ - ਸੰ ਰੇੰ ਨੀ ਧ, ਮ ਪ ਧ ਮ ਗ ਰੇ ਨੀ(ਮੰਦਰ) ਸਾ * ਵਾਦੀ - ਰੇ * ਸੰਵਾਦੀ - ਧ ਧੁਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਢੁਕਵੇਂ ਵਾਕਾਂਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ , ਜਿਹੜੀ ਸਾਰੇਆਂ ਉਤਾਰਨ ਚੜਾਂਵਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦੀ ਹੈ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਛੋਟੇ ਉਤਾਰ ਚੜਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵੀ। ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਦਰਮਿਆਨੀ ਤੇਜ਼ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰਾਗ ਸੋਰਠ ਦਾ ਨਾਮ ਸੌਰਾਸ਼ਟਰ, [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * [[ਕੀਰਤਨ]] * [[ਰਾਗ]] * [[ਤਾਲ (ਸੰਗੀਤ)|ਤਾਲ.]] == ਹਵਾਲੇ == <references /> == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.gurmatsangeetproject.com/ ਗੁਰਮਤ ਸੰਗੀਤ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ] * [http://www.rajacademy.com/ ਰਾਜ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਏਸ਼ੀਅਨ ਮਿਊਜ਼ਿਕ] * [http://www.sikhnet.com/GurbaniKirtan/ ਸਿੱਖਨੇਟਃ ਸ਼ਾਬਾਦ ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਲਈ] * [http://oceanofragas.com/ocean_htmlpages/sorath.html ਰਾਗ ਸੋਰਥ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਵੇਰਵੇ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਾਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] ko9bmgqjmny6fgsot2h1aj5dq406y99 1 191584 776388 2024-12-13T15:07:39Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776388 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191585 776390 2024-12-13T15:32:46Z Meenukusam 51574 "[[:en:Special:Redirect/revision/1261052456|Adana (raga)]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776390 wikitext text/x-wiki {{Infobox raga|name=Adana|image_name=|image_alt=|thaat=[[Asavari (thaat)|Asavari]]|type=|time=Late night, 12–3|season=|arohana={{ubl|{{svaraH|S|R|m|P|n|P|m|P|n|S'}}|{{svaraH|S|R|g|m|P|n|P|S'}}}}|avarohana={{svaraH|S'|d|n|P|g|m|R|s}}|vadi=Sa|samavadi=Pa|pakad=|chalan=|synonym=Adana Kanada|equivalent=|similar=[[Darbari Kanada]]}}  ਅੜਾਨਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ [[ਰਾਗ]] ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਅਡਾਨਾ ਕਾਨ੍ਹੜਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਕਸਰ ਦਰਬਾਰੀ ਕਾਨ੍ਹੜਾ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਲੰਬਿਤ ਰਚਨਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦ੍ਰੁਤ ਲਯ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ ਜਾਂ ਵਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਅੜਾਨਾ ਰਾਗ ਚਲਨ ਵਿੱਚ ਦਰਬਾਰੀ ਨਾਲੋਂ ਸਿੱਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਰਾਗ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਹ ਮਧੂਮਦ ਸਾਰੰਗ/[[ਮੇਘ (ਰਾਗ)|ਮੇਘ]] ਅਤੇ ਦਰਬਾਰੀ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰਣ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਆਮ ਵਿਵਾਦ ਹੈ ਉਹ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਕਲਾਕਾਰ ਸ਼ੁੱਧ ਨਿਸ਼ਾਦ ਨੂੰ ਜੋ ਕਿ ਰਾਗ ਦੇ ਸਾਰੰਗਾ ਮੂਡ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦਾ ਹੈ,ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਵਰਤਦੇ ਹਨ। == ਅਰੋਹ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹ == ਅਰੋਹ -  ਸ ਰੇ ਮ ਪ <u>ਨੀ</u> ਪ ਮ ਪ <u>ਨੀ</u> ਸੰ ਸ ਰੇ <u>ਗ</u> ਮ ਪ <u>ਨੀ</u> ਪ ਸੰ ਅਵਰੋਹ - ਸੰ <u>ਧ</u> <u>ਨੀ</u> ਪ <u>ਗ</u> ਮ ਰੇ ਸ == ਵਾਦੀ ਅਤੇ ਸੰਵਾਦੀ == * ਵਾਦੀ - ਸ਼ਡਜ (ਸ) * ਸੰਵਾਦੀ - ਪੰਚਮ (ਪ) == ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧ == ਕੋਮਲ ਗੰਧਾਰ (ਗ) ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਅਰੋਹ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਲੱਖਣ ਕਾਨ੍ਹੜਾ ਵਾਕਾਂਸ਼ <u>ਗ</u> ਮ ਰੇ ਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਕੋਮਲ ਧੈਵਤ (ਧ) ਅਵਰੋਹ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈਂ, ਪਰ ਇਸ ਉੱਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਰੁਕਣਾ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅੰਦੋਲਨ ਉੱਪਰਲੇ ਟੈਟਰਾਕਾਰਡ ਵਿੱਚ, ਉੱਚੇ ਸਾ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਰਾਗ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਉੱਚੇ ਸਾ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਬਹੁਤ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਅਡਾਨਾ ਕਾਨ੍ਹੜਾ ਰਾਗ ਸਮੂਹ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। == ਸਮਾਂ (ਟਾਈਮ) == ਦੇਰ ਰਾਤ (12 ਵਜੇ-3 ਵਜੇ) == ਇਤਿਹਾਸਕ ਜਾਣਕਾਰੀ == ਅੜਾਨਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਡਾਨਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਅੜਾਨਾ 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਗ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਗਾਂ ਮਲਹਾਰ ਅਤੇ ਕਾਨ੍ਹੜਾ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਸੀ। [[ਮੇਵਾੜ]] ਦੀ ਇੱਕ ਰਾਗਮਾਲਾ ਪੇਂਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਨਿਆਸੀ ਆਦਮੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਚੀਤੇ ਦੀ ਖੱਲ ਉੱਤੇ ਬੈਠਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸੋਮਨਾਥ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਮ ਦੇ ਦੇਵਤਾ ਕਾਮ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੰਚ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਅੜਾਨਾ ਰਾਗ ਅੱਜ ਦੇ ਅੜਾਨਾ ਰਾਗ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਖਰਾ ਸੀ। == ਮੂਲ == === ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰਿਕਾਰਡ === * ਸਿੰਘ ਬੰਧੂ, "ਤਾਨ ਕਪਤਾਨ" == ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ == {| class="wikitable sortable" ! style="background:#f4a860" |ਗੀਤ. ! style="background:#c2e7ff" |ਫ਼ਿਲਮ ! style="background:#c2e7a3" |ਸੰਗੀਤਕਾਰ ! style="background:#00ffff" |ਕਲਾਕਾਰ |- |ਮਨਮੋਹਨ ਮਨ ਮੇਂ ਹੋ ਤੁਮ੍ਹੀੰ <ref name=":7">{{Cite web |title=Sound of India, the Best Reference Site for Indian Classical Music |url=http://www.soundofindia.com/raagas.asp}}</ref> |ਕੈਸੇ ਕਹੂੰ |[[ਸਚਿਨ ਦੇਵ ਬਰਮਨ|ਐਸ. ਡੀ. ਬਰਮਨ]] |[[ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ|ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ]] ਅਤੇ ਸੁਮਨ ਕਲਿਆਣਪੁਰ ਅਤੇ ਐਸ. ਡੀ. ਬਤਿਸ਼ |- |ਝਨਕ ਝਨਕ ਪਾਇਲ ਬਾਜੇ |ਝਨਕ ਝਨਕ ਪਾਇਲ ਬਾਜੇ |ਵਸੰਤ ਦੇਸਾਈ |ਅਮੀਰ ਖਾਨ (ਸਿੰਗਰ ਅਤੇ ਕੋਰਸ) |- |ਐ ਦਿਲ ਮੁਝੇ ਐਸੀ ਜਗਾਹ ਲੇ ਚਲ |ਆਰਜ਼ੂ (1950 ਫ਼ਿਲਮ) |ਅਨਿਲ ਵਿਸ਼ਵਾਸ (ਸੰਗੀਤਕਾਰ) |[[ਤਲਤ ਮਹਿਮੂਦ]] |- |ਰਾਧਿਕੇ ਤੂਨੇ ਬਨਸਾਰੀ ਚੁਰਾਈ <ref name=":7" /> |ਬੇਟੀ ਬੇਟੇ |ਸ਼ੰਕਰ-ਜੈਕਿਸ਼ਨ |[[ਮੁਹੰਮਦ ਰਫ਼ੀ|ਮੁਹੰਮਦ ਰਫੀ]] |- |ਆਪ ਕੀ ਨਜ਼ਰੋਂ ਨੇ ਸਮਝਾ |ਅਨਪੜ |[[ਮਦਨ ਮੋਹਨ|ਮਦਨ ਮੋਹਨ (ਸੰਗੀਤਕਾਰ)]] |[[ਲਤਾ ਮੰਗੇਸ਼ਕਰ]] |} === ਭਾਸ਼ਾਃ [[ਤਮਿਲ਼ ਭਾਸ਼ਾ|ਤਾਮਿਲ]] === {| class="wikitable" ! style="background:#9370DB" |ਗੀਤ. ! style="background:#9370DB" |ਫ਼ਿਲਮ ! style="background:#9370DB" |ਸੰਗੀਤਕਾਰ ! style="background:#9370DB" |ਗਾਇਕ |- |ਵੀਰਾ ਰਾਜਾ ਵੀਰਾ |ਪੋਨੀਅਨ ਸੇਲਵਨ 2 |[[ਏ. ਆਰ. ਰਹਿਮਾਨ]] |[[ਸ਼ੰਕਰ ਮਹਾਦੇਵਨ]], [[ਕੇ.ਐਸ. ਚਿੱਤਰਾ|ਕੇ. ਐਸ. ਚਿਤਰਾ]], [[ਹਰੀਨੀ (ਗਾਇਕਾ)|ਹਰੀਨੀ]] |} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਾਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] bqqyuzo9q25ssdrntwdro756c3mcq1y 1 191586 776391 2024-12-13T15:33:54Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776391 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191587 776393 2024-12-13T18:31:38Z Meenukusam 51574 "[[:en:Special:Redirect/revision/1048235365|Amritvarshini (raga)]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776393 wikitext text/x-wiki {| class="infobox" style="width: 19em; text-align: center;" |+ class="infobox-title" id="4" |ਅੰਮ੍ਰਿਤਵਰਸ਼ਿਨੀ ! class="infobox-label" scope="row" |[[Thaat|ਤਾਟ]] | class="infobox-data" |[[Kalyan (thaat)|ਕਲਿਆਣ]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |[[Arohana|ਅਰੋਹਾਨਾ]] | class="infobox-data" |ਐੱਸ ਜੀ ਐੱਮ ਪੀ ਐੱਨ<abbr style="text-decoration:none;" title="<nowiki&gt;Shadja (Sa, higher octave)</nowiki&gt;">Ṡ</abbr> |- ! class="infobox-label" scope="row" |[[Avarohana|ਅਵਾਰੋਹਾਨਾ]] | class="infobox-data" |ਐੱਨ ਪੀ ਐੱਮ ਜੀ ਐੱਸ<abbr style="text-decoration:none;" title="<nowiki&gt;Shadja (Sa)</nowiki&gt;">S</abbr> |- ! class="infobox-label" scope="row" |[[Vadi (music)|ਵਾਦੀ]] | class="infobox-data" |ਪੀ. |- ! class="infobox-label" scope="row" |[[Samavadi|ਸਾਮਵਾਦੀ]] | class="infobox-data" |ਐੱਸ. |}   '''ਅੰਮ੍ਰਿਤਵਰਸ਼ਿਨੀ''' ਇੱਕ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ [[ਰਾਗ]] ਹੈ। ਇਹ ਸ਼ਾਮ 7 ਤੋਂ 10 ਵਜੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਥਿਊਰੀ == ਰਾਗ ਦੇ ਅਰੋਹ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਸੁਰ ਲਗਦੇ ਹਨ - ਸ਼ਡਜ (ਸ), ਸ਼ੁੱਧ ਗੰਧਾਰ (ਗ), ਸ਼ੁੱਧ ਨਿਸ਼ਾਦ (ਨੀ),ਤੀਵ੍ਰ ਮਧਿਅਮ(ਮ) ਅਤੇ ਪੰਚਮ (ਪ)। ਰਿਸ਼ਭ(ਰੇ) ਅਤੇ ਧੈਵਤ(ਧ) ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਰਜਿਤ ਹਨ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਰਾਗ ਨੂੰ ਇੱਕ ਔਡਵ/ਔਡਵ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਰਾਗ ਵਜੋਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/features/friday-review/music/a-ragas-journey-appealing-amritavarshini/article3262431.ece?ref=relatedNews|title=A Raga's Journey — Appealing Amritavarshini|last=Mani|first=Charulatha|date=30 March 2012|work=The Hindu}}</ref> === ਅਰੋਹਣ ਅਤੇ ਅਵਰੋਹਣ === ਅਰੋਹ - (ਚੜਾਈ) ਸ ਗ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਪ ਨੀ ਸੰ ਅਵਰੋਹ- (ਉਤਾਰ) ਸੰ ਨੀ ਪ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਗ ਸ === ਵਾਦੀ ਅਤੇ ਸੰਵਾਦੀ === ਵਾਦੀਃ ਪੰਚਮ (ਪ) ਸੰਵਾਦੀਃ ਸ਼ਡਜ (ਸ) === ਪਕੜ ਜਾਂ ਚਲਨ === ਪਕੜ : ਸ ਗ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਪ ਨੀ (ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਪ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ) ਗ ਸ ਚਲਨ : ਸ੍ਗ੍ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਗ, ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਗਸ, ਗਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਪਨੀ, ਨੀਪਮ(ਤੀਵ੍ਰ) , ਗਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਪਪਨੀਪਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਗ ,ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਗ ,ਸ ਗਮੰ(ਤੀਵ੍ਰ)ਪ ਨੀ ਸ , ਪ ਨੀ ਸੰ ਗੰਮੰ(ਤੀਵ੍ਰ)ਸੰ ,ਨੀਸੰ ਪ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਗ, ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)ਸ === ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸੰਬੰਧ === ਥਾਟ - [[ਕਲਿਆਣ (ਥਾਟ)|ਕਲਿਆਣ]] ਇਹ ਰਾਗ ਕਰਨਾਟਕਿ ਰਾਗ ਅੰਮ੍ਰਿਤਵਰਸ਼ਿਨੀ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ 66ਵੇਂ ਮੇਲਕਾਰਥਾ ਚਿੱਤਰਮਬਾਡ਼ੀ ਦਾ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਰਿਸ਼ਭ ਅਤੇ ਧੈਵਤ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਹੋਰ ਮੇਲਕਾਰਥ ਕਲਿਆਣੀ, ਗਮਾਨਾਸ਼ਰਮ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਵੰਬਰੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। === ਸਮਾਂ (ਟਾਈਮ) === ਸੁਰਲਿਪੀ ਸੰਕੇਤ ਲਈ ਨਾਮਕਰਣ : ਧ(ਮੰਦਰ)<u>ਨੀ(ਮੰਦਰ)</u>ਨੀ(ਮੰਦਰ)ਸ <u>ਰੇ</u> ਰੇ <u>ਗ</u> ਗ ਮ(ਤੀਵ੍ਰ)<u>ਧ</u> ਧ <u>ਨੀ</u> ਸੰ <u>ਰੇ</u> ਰੇ ਪ, ਰੇ ਸ ( ਪ ਤੋਂ ਰੇ ਸ ਤਕ ਮੀੰਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਪਹੁੰਚਨਾ == ਹਵਾਲੇ == * "ਰਾਗਨਿਧੀ"-ਪ੍ਰੋ. ਐਸ. ਸੁਬਾਰਾਓ, ਵਾਲੀਅਮ.ਆਈ-ਦ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਅਕੈਡਮੀ, ਚੇਨਈ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ * "ਰਾਗ ਦਰਸ਼ਣ"-ਪੰਡਿਤ. ਮਾਨਿਕਬੂਵਾ ਠਾਕੁਰਦਾਸ, ਵਾਲੀਅਮ।II-ਪੰਡਿਤ. == ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ == * ਤੂੰਗਾਥਾ ਵਿਜ਼ੀਗਲ ਰੰਡੂ (ਅਗਨੀਨਕਸ਼ਤਰਮ) (ਤਮਿਲਃ ਸੰਗੀਤਕਾਰਃ ਇਲੈਅਰਾਜਾ, ਗਾਇਕਃ ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ, ਜਾਨਕੀ * ਵਨਿਨ ਦੇਵੀ ਵਰੁਗਾ (ਓਰੁਵਰ ਵਾਜ਼ੂਮ ਅਲਯਾਮ) (ਤਾਮਿਲ) ਸੰਗੀਤਕਾਰ-ਇਲੈਅਰਾਜਾ, ਗਾਇਕ-ਐਸ. ਪੀ. ਬੀ., ਜਾਨਕੀ * ਮਲਾਇਕੋਰੂ ਦੇਵਨੇ (ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਘਵੇਂਦਰ) (ਤਮਿਲਃ ਸੰਗੀਤਕਾਰਃ ਇਲਯਾਰਾਜਾ, ਗਾਇਕਃ ਕੇ. ਜੇ. ਯੇਸੂਦਾਸ) * ਉਨਾਥੂ ਕਲਾਈ (ਸਸਾਨਮ) (ਤਮਿਲ) ਸੰਗੀਤਕਾਰ-ਬਾਲਭਾਰਤੀ, ਗਾਇਕ-ਕੇ. ਐੱਸ. ਚਿਤਰਾ * ਕਥਿਰੁੰਥਾ ਮੱਲੀ (ਮੱਲੂ ਵੀਤੀ ਮਾਇਨਰ) (ਤਮਿਲਃ ਸੰਗੀਤਕਾਰਃ ਇਲੈਅਰਾਜਾ, ਗਾਇਕਃ ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ * ਅਜ਼ਾਗੀਆ ਮੇਗੰਗਲ (ਗੰਗਾ ਗੌਰੀ) (ਤਮਿਲਃ ਸੰਗੀਤਕਾਰਃ ਐਮ. ਐਸ. ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ, ਗਾਇਕਃ ਐਸ. ਜਾਨਕੀ) * ਸ਼ਿਵਗਾਮੀ ਆਡ਼ਾ ਵੰਥਾਲ (ਪਾੱਟਮ ਭਾਰਤੁਮ) ਸੰਗੀਤਕਾਰ-ਐਮ. ਐਸ. ਵੀ., ਗਾਇਕਾ-ਪੀ. ਸੁਸ਼ੀਲਾ, ਟੀ. ਐਮ. ਐਸ * ਇਪੋਥੇਨਾ ਥੇਵਾਈ (ਮੱਕਲ ਅੱਚੀ) ਸੰਗੀਤਕਾਰ-ਇਲੈਅਰਾਜਾ, ਗਾਇਕਾ-ਲੇਖਾ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://oceanofragas.com/ocean_htmlpages/Amritvarshini.html ਰਾਗ ਅੰਮ੍ਰਿਤਵਰਸ਼ਿਨੀ ਬਾਰੇ ਹੋਰ ਵੇਰਵੇ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਰਾਗ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਣ-ਸਮੀਖਿਆ ਅਨੁਵਾਦਾਂ ਵਾਲੇ ਸਫ਼ੇ]] h1m8hk99nok67lh3ulumr0466y6b2jb 1 191588 776394 2024-12-13T18:36:42Z Meenukusam 51574 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776394 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191589 776395 2024-12-13T19:14:31Z Nitesh Gill 8973 "[[:en:Special:Redirect/revision/1201005443|Sairam Isaeva]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776395 wikitext text/x-wiki ਸਾਇਰਾਮ ਨੇਗਮਾਟੋਵਨਾ ਈਸਾਏਵਾ (ਜਨਮ 24 ਨਵੰਬਰ 1942) ਇੱਕ ਤਾਜਿਕ ਅਦਾਕਾਰਾ ਹੈ। ਤਾਜਿਕ ਐਸਐਸਆਰ ਦੀ ਲੋਕ ਕਲਾਕਾਰ (1986) ਹੈ। == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ == ਸਾਇਰਾਮ ਈਸਾਏਵਾ ਦਾ ਜਨਮ 24 ਨਵੰਬਰ 1942 ਨੂੰ [[ਦੁਸ਼ਾਂਬੇ|ਸਟਾਲਿਨਬਾਦ]], ਤਾਜਿਕ ਐਸ. ਐਸ. ਆਰ. (ਹੁਣ ਦੁਸ਼ਾਂਬੇ, ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਕੌਮੀਅਤ ਦੁਆਰਾ ਤਾਜਿਕ ਹੈ। 1964 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਤਾਸ਼ਕੰਦ ਥੀਏਟਰ ਅਤੇ ਆਰਟਿਸਟਿਕ ਆਰਟ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਓਸਟਰੋਵਸਕੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Сайрам Исаева (Советский Экран) |url=http://akter.kulichki.net/isaeva.htm |access-date=2023-06-21 |website=akter.kulichki.net}}</ref> == ਕਰੀਅਰ == 1964 ਤੋਂ, ਈਸਾਏਵਾ ਲੈਨਿਨਾਬਾਦ ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਡਰਾਮਾ ਥੀਏਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਦਾਕਾਰਾ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਪੁਸ਼ਕਿਨ (1991 ਤੋਂ-ਕਮਲ ਖੁਜਾਂਡੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੰਗੀਤ ਕਾਮੇਡੀ ਦਾ ਖੁਜੰਦ ਥੀਏਟਰ) ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਸੱਤ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਇਸ ਥੀਏਟਰ ਦੀ ਮੁੱਖ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=Сайрам Исаева (таджикская актриса и режиссер): В Узбекистане я очень востребована... (интервью) |url=https://centrasia.org/newsA.php?st=1152482640 |access-date=2023-06-21 |website=centrasia.org}}</ref> ਫਿਰ ਈਸਾਏਵਾ ਨੇ ਸਟੇਜ ਮਾਸਟਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ।<ref>{{Cite web |title=С. Исаева: "Я полна надежд и готова к новым свершениям" {{!}} Новости Таджикистана ASIA-Plus |url=https://asiaplustj.info/ru/news/opinion/20121115/s-isaeva-ya-polna-nadezhd-i-gotova-k-novym-sversheniyam |access-date=2023-06-21 |website=asiaplustj.info}}</ref> 1962 ਤੋਂ, ਈਸਾਏਵਾ ਫ਼ਿਲਮ ਸਟੂਡੀਓ "ਤਾਜਿਕ ਫ਼ਿਲਮ" ਅਤੇ "ਉਜ਼ਬੇਕ ਫ਼ਿਲਮ" ਵਿੱਚ ਫ਼ਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। 1973 ਤੋਂ, ਉਹ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਸਿਨੇਮਾਟੋਗ੍ਰਾਫ਼ਰਾਂ ਦੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਹੈ। 1971 ਵਿੱਚ, ਇਸਾਏਵਾ ਨੂੰ ਤਾਜਿਕ ਐਸਐਸਆਰ ਦੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਲਾਕਾਰ, ਅਤੇ 1986 ਵਿੱਚ-ਤਾਜਿਕ ਐਸ ਐਸ ਆਰ ਦੇ ਪੀਪਲਜ਼ ਆਰਟਿਸਟ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।.<ref>{{Cite web |title=Сайрам Исаева |url=https://www.kino-teatr.ru/kino/acter/w/sov/32877/bio/ |access-date=2023-06-21 |website=Кино-Театр.Ру}}</ref> == ਚੁਨਿੰਦਾ ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ == * 1962-ਦੇਅਰ ਇਜ਼ ਨੋ ਸਾਇਲੰਸ-ਲੁਫਿਆ * 1966-ਵਾਇਟ ਸਾਰਸ-ਮਲਿਕਾ * 1971-''ਰੁਸਤਮ ਅਤੇ ਸੁਖਰਾਬ''-ਗੁਰਦੋਫ਼ਰੀਦ * 1973-ਮੀਟਿੰਗਸ ਐਂਡ ਪਾਰਟਿੰਗਸ -ਹਾਫਿਜ਼ ਦੀ ਪਤਨੀ * 1974-''ਇੱਕ ਲਾਇਫ ਇਜ਼ ਨੋਟ ਇਨੰਫ'' -ਸੈਦਾ * 1977-ਹਾਊਸ ਅੰਡਰ ਦ ਹੌਟ ਸਨ-ਜ਼ੈਨਬ * 1980-''ਵਟ੍ਹ ਆਰ ਆਰ ਹਾਵਰਸ !''- ਅਮੀਨਾਹਨ, ਮਾਇਆ ਦੀ ਮਾਂ * 1981-ਅਪਰਾਧਿਕ ਅਤੇ ਵਕੀਲ-ਹੈੱਡ ਅਧਿਆਪਕ * 1982-ਪਰਿਵਾਰਕ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਦੋ ਅਧਿਆਇ-ਸਾਈਰਾਮ * 1982-ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹੋ- ਮਲਿਕਾ * 1982-ਨਿਰਦੇਸ਼ 107 ਅਨੁਸਾਰ ਤਖਤਾਪਲਟ-ਹਲੀਮਾ ਅਤਾਜਾਨੋਵਾ * 1983-ਪਰਿਵਾਰਕ ਰਾਜ਼-ਜ਼ੁਮਰਾਡ * 1987-ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਘਟਨਾ-ਸੈਡੋਵ ਦੀ ਮਾਂ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [https://www.dialog.tj/news/news18850 ਸਾਈਰਾਮ ਈਸਾ ਨਾਲ ਇੰਟਰਵਿਊ] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1942]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨੀ ਔਰਤਾਂ]] 2m3hkwkixecb688x922vlawjenz9xsq 3 191590 776397 2024-12-13T22:12:52Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 776397 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Pumpkins182}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 22:12, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) 5eu9hl059vsev3o23rxo2ek6kztmzx6 0 191591 776398 2024-12-14T01:07:01Z Charan Gill 4603 "[[:en:Special:Redirect/revision/1254568378|Karl Marx Peak]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776398 wikitext text/x-wiki '''ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਪੀਕ''' ( {{Langx|ru|Пик Карла Маркса}} ; {{Langx|tg|Қуллаи Карл Маркс}} ) ਵਧ ਕੇ {{Convert|6723|m|ft|0|abbr=on}} [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ, ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਗੋਰਨੋ-ਬਦਾਖਸ਼ਾਨ ਆਟੋਨੋਮਸ ਪ੍ਰਾਂਤ ( ਇਸ਼ਕੋਸ਼ਿਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸਾ) ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ, [[ਪੰਜ (ਦਰਿਆ)|ਪੰਜ ਨਦੀ]] ਅਤੇ [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਬਤੀ ਚੋਟੀ ਹੈ। <ref>[http://bse.sci-lib.com/article059298.html ''Big Soviet Encyclopedia'', on-line edition] {{In lang|ru}}.</ref> <ref>[http://encarta.msn.com/map_701589908/Pik_Karl_Marx.html "Pik Karl Marx" in ''Encarta World Atlas''.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060629064326/http://encarta.msn.com/map_701589908/Pik_Karl_Marx.html|date=June 29, 2006}}</ref> ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰੀ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਪਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹਨ। ਸ਼ਖਦਰਾ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸੋਵੀਅਤ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤਾਂ ਦੇ ਖੋਜੀ, ਸਰਗੇਈ ਕਲੂਨੀਕੋਵ ਨੇ ਖੋਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਸੀ। <ref>[http://poxod.ru/narration/beleckij/p_beleckij_snovagorypamqlc_a.html Discovery of Karl Marx Peak {{In lang|ru}}.]</ref> ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਉੱਪਰ ਚੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਪੀਕ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1946 ਵਿੱਚ ਇਵਗੇਨੀ ਬੇਲੇਤਸਕੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਪਰਬਤ ਆਰੋਹੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਚੜ੍ਹਿਆ ਸੀ। <ref>[http://www.alpklubspb.ru/persona/belecky.htm First ascent {{In lang|ru}}.]</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 9y050jg6ujklee5oj1hg0r3b4u4depp 776400 776398 2024-12-14T01:15:13Z Charan Gill 4603 776400 wikitext text/x-wiki '''ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਪੀਕ''' ( {{Langx|ru|Пик Карла Маркса}} ; {{Langx|tg|Қуллаи Карл Маркс}} ) ਵਧ ਕੇ {{Convert|6723|m|ft|0|abbr=on}} [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ, ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਗੋਰਨੋ-ਬਦਾਖਸ਼ਾਨ ਆਟੋਨੋਮਸ ਪ੍ਰਾਂਤ ( ਇਸ਼ਕੋਸ਼ਿਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸਾ) ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ, [[ਪੰਜ (ਦਰਿਆ)|ਪੰਜ ਨਦੀ]] ਅਤੇ [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਬਤੀ ਚੋਟੀ ਹੈ। <ref>[http://bse.sci-lib.com/article059298.html ''Big Soviet Encyclopedia'', on-line edition] {{In lang|ru}}.</ref> <ref>[http://encarta.msn.com/map_701589908/Pik_Karl_Marx.html "Pik Karl Marx" in ''Encarta World Atlas''.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060629064326/http://encarta.msn.com/map_701589908/Pik_Karl_Marx.html|date=June 29, 2006}}</ref> ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰੀ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਪਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹਨ। ਸ਼ਖਦਰਾ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸੋਵੀਅਤ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤਾਂ ਦੇ ਖੋਜੀ, ਸਰਗੇਈ ਕਲੂਨੀਕੋਵ ਨੇ ਖੋਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਸੀ। <ref>[http://poxod.ru/narration/beleckij/p_beleckij_snovagorypamqlc_a.html Discovery of Karl Marx Peak {{In lang|ru}}.]</ref> ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਉੱਪਰ ਚੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਪੀਕ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1946 ਵਿੱਚ ਇਵਗੇਨੀ ਬੇਲੇਤਸਕੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਪਰਬਤ ਆਰੋਹੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਚੜ੍ਹਿਆ ਸੀ। <ref>[http://www.alpklubspb.ru/persona/belecky.htm First ascent {{In lang|ru}}.]</ref> ਇਸ ਚੋਟੀ ਦਾ ਨਾਮ ਪਹਿਲਾਂ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਰ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਤੀਜੇ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪਾਮੀਰਸ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਸੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] j53fkvmduqdat09zv7vu4y261js1hfz 776402 776400 2024-12-14T01:19:15Z Charan Gill 4603 added [[Category:ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ]] using [[WP:HC|HotCat]] 776402 wikitext text/x-wiki '''ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਪੀਕ''' ( {{Langx|ru|Пик Карла Маркса}} ; {{Langx|tg|Қуллаи Карл Маркс}} ) ਵਧ ਕੇ {{Convert|6723|m|ft|0|abbr=on}} [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ]] ਦੀ ਸ਼ਖਦਰਾ ਰੇਂਜ ਵਿੱਚ, ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਗੋਰਨੋ-ਬਦਾਖਸ਼ਾਨ ਆਟੋਨੋਮਸ ਪ੍ਰਾਂਤ ( ਇਸ਼ਕੋਸ਼ਿਮ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਪੂਰਬੀ ਹਿੱਸਾ) ਦੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ, [[ਪੰਜ (ਦਰਿਆ)|ਪੰਜ ਨਦੀ]] ਅਤੇ [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਸਰਹੱਦ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਰਬਤੀ ਚੋਟੀ ਹੈ। <ref>[http://bse.sci-lib.com/article059298.html ''Big Soviet Encyclopedia'', on-line edition] {{In lang|ru}}.</ref> <ref>[http://encarta.msn.com/map_701589908/Pik_Karl_Marx.html "Pik Karl Marx" in ''Encarta World Atlas''.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060629064326/http://encarta.msn.com/map_701589908/Pik_Karl_Marx.html|date=June 29, 2006}}</ref> ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਜਰਮਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰੀ [[ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ]] ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਪਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਕਮਿਊਨਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਦਾ ਆਧਾਰ ਹਨ। ਸ਼ਖਦਰਾ ਲੜੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਚੋਟੀ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਸੋਵੀਅਤ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੱਛਮੀ ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤਾਂ ਦੇ ਖੋਜੀ, ਸਰਗੇਈ ਕਲੂਨੀਕੋਵ ਨੇ ਖੋਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਸੀ। <ref>[http://poxod.ru/narration/beleckij/p_beleckij_snovagorypamqlc_a.html Discovery of Karl Marx Peak {{In lang|ru}}.]</ref> ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਸ ਉੱਪਰ ਚੜ੍ਹਨ ਵਿੱਚ ਦੇਰੀ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਪੀਕ ਉੱਪਰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1946 ਵਿੱਚ ਇਵਗੇਨੀ ਬੇਲੇਤਸਕੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਸੋਵੀਅਤ ਪਰਬਤ ਆਰੋਹੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਚੜ੍ਹਿਆ ਸੀ। <ref>[http://www.alpklubspb.ru/persona/belecky.htm First ascent {{In lang|ru}}.]</ref> ਇਸ ਚੋਟੀ ਦਾ ਨਾਮ ਪਹਿਲਾਂ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਰ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਤੀਜੇ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਪਾਮੀਰਸ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਹਿੱਸੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਰੂਸੀ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੇ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ]] 01ue1viddrqu7b8f30o8xd9sw0xsmw0 1 191592 776401 2024-12-14T01:16:07Z Charan Gill 4603 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776401 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 14 191593 776403 2024-12-14T01:19:37Z Charan Gill 4603 "ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 776403 wikitext text/x-wiki ਪਾਮੀਰ ਪਰਬਤ kg9pn5lzg9cloio2lvk39f2ov37fqb8 1 191594 776405 2024-12-14T01:48:56Z Naman Rao 44308 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776405 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191595 776406 2024-12-14T01:49:40Z Naman Rao 44308 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776406 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191596 776407 2024-12-14T02:09:38Z Charan Gill 4603 "[[:hi:Special:Redirect/revision/4596773|पामीरी भाषाएँ]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776407 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Location_map_Pamir_mhn.svg|thumb|230x230px| ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜੀ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ]] '''ਪਾਮੀਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ''' ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਸਮੂਹ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜ ਨਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਵਾਲ਼ੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਦਾ [[ਸੂਬਾ ਬਦਖ਼ਸ਼ਾਂ|ਬਦਖਸ਼ਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ]] ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ]] ਦਾ ਕੋਹਸਤਾਨੀ-ਬਦਖਸ਼ਾਨ ਆਟੋਨੋਮਸ ਪ੍ਰਾਂਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ [[ਸ਼ਿਨਚਿਆਂਙ|ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਸੂਬੇ]] ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਸਰਕੋਲੀ ਨਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਰਕੋਲੀ ਨੂੰ ਚੀਨ ਵਿੱਚ 'ਤਾਜਿਕੀ ਭਾਸ਼ਾ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ [[ਤਾਜਿਕ ਭਾਸ਼ਾ]] ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। 1990 ਵਿੱਚ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ 10 ਲੱਖ ਸੀ। ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ ਸ਼ੁਗਨੀ, ਸਰਕੋਲੀ, ਯਜ਼ਗੁਲਾਮੀ, ਮੁੰਜੀ, ਇਸ਼ਕਸ਼ਿਮੀ, ਵਾਖੀ, ਯਿਦਗਾ ਅਤੇ ਵਾਂਜੀ। ਵਾਂਜੀ ਬਾਰੇ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਬੋਲਣ ਵਾਲ਼ੇ ਹੁਣ ਤਾਜਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ]] * ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ * [[ਸੂਬਾ ਬਦਖ਼ਸ਼ਾਂ|ਬਦਖਸ਼ਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ]] * ਕੋਹਿਸਤਾਨੀ-ਬਦਾਖਸ਼ਾਨ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਸੂਬਾ == ਹਵਾਲੇ == a5krx4zvaecymo1dbnc79el641698bf 776408 776407 2024-12-14T02:12:03Z Charan Gill 4603 added [[Category:ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] using [[WP:HC|HotCat]] 776408 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Location_map_Pamir_mhn.svg|thumb|230x230px| ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ|ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜੀ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ]] '''ਪਾਮੀਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ''' ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਸਮੂਹ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜ ਨਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸਹਾਇਕ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਵਾਲ਼ੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬੀ [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਦਾ [[ਸੂਬਾ ਬਦਖ਼ਸ਼ਾਂ|ਬਦਖਸ਼ਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ]] ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ]] ਦਾ ਕੋਹਸਤਾਨੀ-ਬਦਖਸ਼ਾਨ ਆਟੋਨੋਮਸ ਪ੍ਰਾਂਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ [[ਸ਼ਿਨਚਿਆਂਙ|ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਸੂਬੇ]] ਦੇ ਸਰਹੱਦੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਸਰਕੋਲੀ ਨਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਰਕੋਲੀ ਨੂੰ ਚੀਨ ਵਿੱਚ 'ਤਾਜਿਕੀ ਭਾਸ਼ਾ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ [[ਤਾਜਿਕ ਭਾਸ਼ਾ]] ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। 1990 ਵਿੱਚ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਬੋਲਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਭਗ 10 ਲੱਖ ਸੀ। ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਹਨ ਸ਼ੁਗਨੀ, ਸਰਕੋਲੀ, ਯਜ਼ਗੁਲਾਮੀ, ਮੁੰਜੀ, ਇਸ਼ਕਸ਼ਿਮੀ, ਵਾਖੀ, ਯਿਦਗਾ ਅਤੇ ਵਾਂਜੀ। ਵਾਂਜੀ ਬਾਰੇ, ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਬੋਲਣ ਵਾਲ਼ੇ ਹੁਣ ਤਾਜਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਣਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * [[ਪਾਮੀਰ ਪਹਾੜ]] * ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ * [[ਸੂਬਾ ਬਦਖ਼ਸ਼ਾਂ|ਬਦਖਸ਼ਾਨ ਪ੍ਰਾਂਤ]] * ਕੋਹਿਸਤਾਨੀ-ਬਦਾਖਸ਼ਾਨ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਸੂਬਾ == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] dg53lcfer82886ntocv801a9n0ewu1l 14 191597 776409 2024-12-14T02:12:54Z Charan Gill 4603 "ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 776409 wikitext text/x-wiki ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ lvpueoafnqpgz7ar0beryaytlkweo00 1 191598 776410 2024-12-14T02:15:17Z Charan Gill 4603 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776410 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191599 776412 2024-12-14T03:05:26Z Charan Gill 4603 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255430277|Eastern Iranian languages]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776412 wikitext text/x-wiki [[ਤਸਵੀਰ:Distribution_of_Iranian_Languages.png|thumb|500x500px| ਈਰਾਨੀ ਪਠਾਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ [[ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ਦੀ ਵੰਡ। ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੁੰਜੀ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।]] '''ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ''' [[ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ਦਾ ਇੱਕ ਉਪ-ਸਮੂਹ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ [[ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਮੱਧ ਈਰਾਨੀ ਯੁੱਗ]] (ਚੌਥੀ ਸਦੀ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਤੋਂ 9ਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ) ਦੌਰਾਨ ਜਨਮ ਲਿਆ। [[ਅਵਸਤਾਈ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਵੇਸਤਾਨ ਭਾਸ਼ਾ]] ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੱਧ-ਯੁੱਗ ਦੀਆਂ ਪੱਛਮੀ ਈਰਾਨੀ ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਉਲਟ, ਮੱਧ-ਯੁੱਗ ਦੀਆਂ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਸ਼ਬਦ-ਅੰਤਿਮ ਉਚਾਰਖੰਡਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲ਼ ਕੇ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜੀਵਤ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ [[ਪਸ਼ਤੋ]] ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ [[ਆਮੂ ਦਰਿਆ|ਆਮੂ ਨਦੀ]] ਅਤੇ [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ [[ਸਿੰਧ ਦਰਿਆ|ਸਿੰਧ ਨਦੀ]] ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 8 ਕਰੋੜ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਦੂਸਰੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜੀਵਤ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਓਸੇਟਿਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਲਗਭਗ 600,000 ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਓਸੇਟੀਆ ( [[ਜਾਰਜੀਆ (ਦੇਸ਼)|ਜਾਰਜੀਆ]] ਅਤੇ [[ਰੂਸ]] ਵਿਚਕਾਰ ਵੰਡੇ ਹੋਏ) ਹਨ। ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਉਪ ਸਮੂਹ ਦੀਆਂ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ 200,000 ਤੋਂ ਘੱਟ ਬੋਲਣ ਵਾਲ਼ੇ ਹਨ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਜੀਵਤ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਇੱਕ ਨਾਲ਼ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ: ਦੱਖਣੀ ਅਤੇ ਪੂਰਬੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੇ ਹਿੱਸੇ; ਪੂਰਬੀ [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਬਦਖਸ਼ਾਨ ਪਹਾੜੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਖੇਤਰ ; ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ [[ਚੀਨ]] ਵਿੱਚ [[ਸ਼ਿਨਚਿਆਂਙ|ਸ਼ਿਨਜਿਆਂਗ ਉਇਗ਼ਰ ਆਟੋਨੋਮਸ ਖੇਤਰ]] ਦੇ ਪੱਛਮੀ ਹਿੱਸੇ। ਕਾਫੀ ਅਲੱਗ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੋ ਜੀਵਤ ਮੈਂਬਰ ਹਨ: ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੀ ਯਾਗ਼ਨੋਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ( [[ਸੌਗਦੀਆਈ ਭਾਸ਼ਾ|ਸੋਗਦੀਨ]] ਤੋਂ ਉੱਤਰੀ); ਅਤੇ [[ਕੋਹਕਾਫ਼|ਕਾਕੇਸ਼ਸ]] ਦੀ ਓਸੈਟਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ( ਸਾਇਥੋ-ਸਰਮੇਟੀਅਨ ਤੋਂ ਉੱਤਰੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਇਸਦੇ ਸਥਾਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ)। ਇਹ ਉਸ ਵਿਆਪਕ ਨਸਲੀ-ਭਾਸ਼ਾਈ ਨਿਰੰਤਰਤਾ ਦੇ ਬਚੇ ਹੋਏ ਹਿੱਸੇ ਹਨ ਜੋ [[ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ]], ਕਾਕੇਸ਼ਸ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ, [[ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ]] ਅਤੇ [[ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆ]] ਵਿੱਚ ਈਸਾ ਪੂਰਵ ਇੱਕ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਸੀ - ਜਿਸਨੂੰ ਸਿਥੀਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਪਰੰਪਰਾ ਚੌਥੀ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਤੱਕ, ਸਿਥੀਅਨਾਂ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ, ਅਰਥਾਤ ਸਰਮਤੀਅਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰਹੀ। == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਪੱਛਮੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ * [[ਦਰੀ ਫ਼ਾਰਸੀ|ਦਰੀ (ਪੂਰਬੀ ਫ਼ਾਰਸੀ)]], ਇੱਕ ਪੱਛਮੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਇੱਕ ਉਪਭਾਸ਼ਾ, ਨਾਮ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ * ਸਾਕਨ ਭਾਸ਼ਾ == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ixqirgbeyq52ktts8vn7cxkuu52gqnt 1 191600 776413 2024-12-14T03:06:41Z Charan Gill 4603 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776413 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191601 776415 2024-12-14T03:37:02Z Charan Gill 4603 "[[:en:Special:Redirect/revision/1262013054|Bactrian language]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776415 wikitext text/x-wiki '''ਬਾਖ਼ਤਰੀ''' ( {{Langx|xbc|Αριαο|ariao|links=no}}, {{IPA|xbc|arjaː|cat=no}}, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਈਰਾਨੀ") <ref>{{Cite web |last=Foundation |first=Encyclopaedia Iranica |title=Welcome to Encyclopaedia Iranica |url=https://iranicaonline.org/articles/iranian-identity-ii-pre-islamic-period/ |access-date=2023-07-31 |website=iranicaonline.org |language=en-US}}</ref> ਇੱਕ ਅਲੋਪ ਹੋ ਚੁੱਕੀ [[ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ [[ਬਾਖ਼ਤਰ]] (ਅਜੋਕੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ) ਦੇ [[ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆਈ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ <ref>{{Cite web |last=Sims-Williams |first=N |title=Bactrian Language |url=http://www.iranicaonline.org/articles/bactrian-language |website=Encyclopaedia Iranica}}</ref> ਅਤੇ [[ਕੁਸ਼ਾਣ ਸਲਤਨਤ|ਕੁਸ਼ਾਨ]] ਅਤੇ ਹੇਫਥਲਾਈਟ ਸਾਮਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। == ਨਾਮ == ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ [[ਅਵਸਤਾਈ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਵੇਸਤਾਈ]] "ਪੁਰਾਣੀ ਬਾਖ਼ਤਰੀ" ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਧਾਰਨਾ "19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਠੀਕ ਹੀ ਆਪਣਾ ਵੱਕਾਰ ਗੁਆ ਚੁੱਕੀ ਸੀ"। <ref>{{Harvard citation no brackets|Gershevitch|1983}}</ref> ਬਾਖ਼ਤਰੀ, ਜੋ ਕਿ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਯੂਨਾਨੀ ਲਿਪੀ]] ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਇੱਕ ਵਰਣਮਾਲਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਨੂੰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ {{Lang|xbc-Grek|αριαο}} {{IPA|[arjaː]}} (" ਆਰੀਆ "; ਭਾਰਤ-ਈਰਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਤ-ਨਾਮ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਜਾਂ ਕੁਸ਼ਾਨ ਜਾਂ ਕੁਸ਼ਾਨੋ-ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਵਰਗੇ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ਼ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] 1kiuj3vduxxebkuslmhq2lp6lc9mzaa 776417 776415 2024-12-14T03:45:15Z Charan Gill 4603 "[[:en:Special:Redirect/revision/1262013054|Bactrian language]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776417 wikitext text/x-wiki '''ਬਾਖ਼ਤਰੀ''' ( {{Langx|xbc|Αριαο|ariao|links=no}}, {{IPA|xbc|arjaː|cat=no}}, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ "ਈਰਾਨੀ") <ref>{{Cite web |last=Foundation |first=Encyclopaedia Iranica |title=Welcome to Encyclopaedia Iranica |url=https://iranicaonline.org/articles/iranian-identity-ii-pre-islamic-period/ |access-date=2023-07-31 |website=iranicaonline.org |language=en-US}}</ref> ਇੱਕ ਅਲੋਪ ਹੋ ਚੁੱਕੀ [[ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਹੈ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ [[ਬਾਖ਼ਤਰ]] (ਅਜੋਕੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ) ਦੇ [[ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆਈ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ <ref>{{Cite web |last=Sims-Williams |first=N |title=Bactrian Language |url=http://www.iranicaonline.org/articles/bactrian-language |website=Encyclopaedia Iranica}}</ref> ਅਤੇ [[ਕੁਸ਼ਾਣ ਸਲਤਨਤ|ਕੁਸ਼ਾਨ]] ਅਤੇ ਹੇਫਥਲਾਈਟ ਸਾਮਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। == ਨਾਮ == ਇਹ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ [[ਅਵਸਤਾਈ ਭਾਸ਼ਾ|ਅਵੇਸਤਾਈ]] "ਪੁਰਾਣੀ ਬਾਖ਼ਤਰੀ" ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਹ ਧਾਰਨਾ "19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਠੀਕ ਹੀ ਆਪਣਾ ਵੱਕਾਰ ਗੁਆ ਚੁੱਕੀ ਸੀ"। <ref>{{Harvard citation no brackets|Gershevitch|1983}}</ref> ਬਾਖ਼ਤਰੀ, ਜੋ ਕਿ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਯੂਨਾਨੀ ਲਿਪੀ]] ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਤ ਇੱਕ ਵਰਣਮਾਲਾ ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਨੂੰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ {{Lang|xbc-Grek|αριαο}} {{IPA|[arjaː]}} (" ਆਰੀਆ "; ਭਾਰਤ-ਈਰਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੰਤ-ਨਾਮ) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸਨੂੰ ਗ੍ਰੀਕੋ-ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਜਾਂ ਕੁਸ਼ਾਨ ਜਾਂ ਕੁਸ਼ਾਨੋ-ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਵਰਗੇ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ਼ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਸ਼ਾਨ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਬੈਕਟਰੀਆ ਨੂੰ ''ਤੁਖ਼ਾਰਾ'' ਜਾਂ ''ਤੋਖ਼ਾਰਾ'', ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ''ਤੋਖ਼ਾਰਿਸਤਾਨ'' ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਜਦੋਂ 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ [[ਤਾਰਿਮ ਬੇਸਿਨ]] ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਅਲੋਪ ਹੋ ਚੁੱਕੀਆਂ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਅਗਿਆਤ ਇੰਡੋ-ਯੂਰਪੀਅਨ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਟੈਕਸਟ ਮਿਲ਼ ਗਏ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤੋਖਾਰਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਜੋੜਿ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ "ਈਤੀਓ-ਤੋਚਾਰੀਅਨ" (ਭਾਵ "ਮੌਲਿਕ" " ਜਾਂ "ਅਸਲੀ" ਤੋਚਾਰੀਅਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।)। 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੱਕ, ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਸੰਬੰਧ ਦੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸਬੂਤ ਸਨ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਤਾਰਿਮ "ਤੋਚਾਰੀਅਨ" ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਇੰਡੋ-ਯੂਰਪੀਅਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ " [[ਕੈਂਟਮ ਅਤੇ ਸਤਮ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਸੈਂਤਮ]] " ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਸਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬੈਕਟਰੀਅਨ ਈਰਾਨੀ ਸੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ " [[ਕੈਂਟਮ ਅਤੇ ਸਤਮ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਸਤਮ]] " ਭਾਸ਼ਾ ਸੀ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] d204qjvl0oaamlmetzmmylbb3wb8igq 0 191602 776416 2024-12-14T03:38:22Z Kamal samaon 30660 "[[:en:Special:Redirect/revision/1239061999|John Hutton Balfour]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776416 wikitext text/x-wiki {{Infobox scientist | name = John Hutton Balfour | image = John Hutton Balfour 1878.jpg | caption = Balfour in 1878 | birth_date = {{birth date|1808|09|15|df=y}} | birth_place = [[Edinburgh]], Scotland, UK | death_date = {{death date and age|1884|2|11|1808|09|15|df=y}} | death_place = [[Inverleith House]], Edinburgh, Scotland, UK | nationality = [[United Kingdom of Great Britain and Ireland|British]] | fields = [[botany]] | workplaces = [[Royal Botanic Garden Edinburgh]], [[Botanical Society of Edinburgh]], [[Oxford University]] | alma_mater = [[Royal High School (Edinburgh)|Royal High School]], [[University of St Andrews]] and [[University of Edinburgh]] | doctoral_advisor = | doctoral_students = | known_for = | awards = {{Post-nominals|post-noms=[[Fellow of the Royal Society of Edinburgh|FRSE]] [[Fellow of the Royal Society of London|FRS]] [[Fellow of the Royal College of Surgeons of Edinburgh|FRCSE]] [[Fellow of the Linnean Society of London|FLS]] [[Member of the Wernerian Society|MWS]]}} | spouse = Marion Spottiswood Bayley | children = 8; including [[Isaac Bayley Balfour]] }} [[ਤਸਵੀਰ:The_grave_of_John_Hutton_Balfour,_Warriston_Cemetery,_Edinburgh.jpg|thumb| ਜੌਨ ਹਟਨ ਬਾਲਫੋਰ ਦੀ ਕਬਰ, ਵਾਰਿਸਟਨ ਕਬਰਸਤਾਨ, ਐਡਿਨਬਰਗ]] 4r18sjmu0pvzhjr4zh2962o52sl1qks 776475 776416 2024-12-14T08:27:45Z Kamal samaon 30660 ਲੇਖ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ। 776475 wikitext text/x-wiki {{Infobox scientist | name = John Hutton Balfour | image = John Hutton Balfour 1878.jpg | caption = Balfour in 1878 | birth_date = {{birth date|1808|09|15|df=y}} | birth_place = [[Edinburgh]], Scotland, UK | death_date = {{death date and age|1884|2|11|1808|09|15|df=y}} | death_place = [[Inverleith House]], Edinburgh, Scotland, UK | nationality = [[United Kingdom of Great Britain and Ireland|British]] | fields = [[botany]] | workplaces = [[Royal Botanic Garden Edinburgh]], [[Botanical Society of Edinburgh]], [[Oxford University]] | alma_mater = [[Royal High School (Edinburgh)|Royal High School]], [[University of St Andrews]] and [[University of Edinburgh]] | doctoral_advisor = | doctoral_students = | known_for = | awards = {{Post-nominals|post-noms=[[Fellow of the Royal Society of Edinburgh|FRSE]] [[Fellow of the Royal Society of London|FRS]] [[Fellow of the Royal College of Surgeons of Edinburgh|FRCSE]] [[Fellow of the Linnean Society of London|FLS]] [[Member of the Wernerian Society|MWS]]}} | spouse = Marion Spottiswood Bayley | children = 8; including [[Isaac Bayley Balfour]] }} [[ਤਸਵੀਰ:The_grave_of_John_Hutton_Balfour,_Warriston_Cemetery,_Edinburgh.jpg|thumb| ਜੌਨ ਹਟਨ ਬਾਲਫੋਰ ਦੀ ਕਬਰ, ਵਾਰਿਸਟਨ ਕਬਰਸਤਾਨ, ਐਡਿਨਬਰਗ]] '''ਜੌਹਨ ਹਟਨ ਬਾਲਫੋਰ''' FRSE FRS FRCSE FLS MWS (15 ਸਤੰਬਰ 1808 – 11 ਫਰਵਰੀ 1884) ਇੱਕ ਸਕਾਟਿਸ਼ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ। ਬਾਲਫੋਰ 1841 ਵਿੱਚ ਗਲਾਸਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ, ਪਹਿਲਾਂ 1841 ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ਼ ਗਲਾਸਗੋ ਵਿੱਚ, ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ 1845 ਵਿੱਚ ਰਾਇਲ ਬੋਟੈਨਿਕ ਗਾਰਡਨ ਏਡਿਨਬਰਗ ਦਾ 7ਵਾਂ ਰੈਜੀਅਸ ਕੀਪਰ ਅਤੇ ਹਰ ਮੈਜੇਸਟੀਜ਼ ਬੋਟੈਨਿਸਟ ਵੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਇਹ ਅਹੁਦਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ 1879 ਤੱਕ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਉਸਦਾ ਉਪਨਾਮ ਵੁਡੀ ਫਾਈਬਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ==ਅਰੰਭ ਦਾ ਜੀਵਨ== ਉਹ ਐਂਡਰਿਊ ਬਾਲਫੋਰ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਉਹ ਇੱਕ ਆਰਮੀ ਸਰਜਨ ਸੀ, ਜੋ ਇੱਕ ਛਪਾਈ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਐਡਿਨਬਰਗ ਵਾਪਸ ਆਇਆ ਸੀ। ਬਾਲਫੋਰ ਨੇ ਐਡਿਨਬਰਗ ਦੇ ਰਾਇਲ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸੇਂਟ ਐਂਡਰਿਊਜ਼ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਐਡਿਨਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, 1832 ਵਿੱਚ ਐੱਮ.ਏ ਅਤੇ ਫਿਰ ਐੱਮ.ਡੀ. ਦੀਆਂ ਡਿਗਰੀਆਂ ਨਾਲ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਹੋਇਆ। ਐਡਿਨਬਰਗ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਪਲੀਨੀਅਨ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਫ੍ਰੇਨੋਲੋਜਿਸਟ ਵਿਲੀਅਮ ਏ.ਐਫ. ਬਰਾਊਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਬਾਰੇ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਬਹਿਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ।। ਉਸਦਾ ਮੂਲ ਇਰਾਦਾ ਚਰਚ ਆਫ਼ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਆਰਡੀਨੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1834 ਵਿੱਚ ਐਡਿਨਬਰਗ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੀ ਅਭਿਆਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1834 ਵਿੱਚ ਬਾਲਫੋਰ ਨੂੰ ਹਾਰਵੇਅਨ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਐਡਿਨਬਰਗ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ 1852 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਜਨਵਰੀ 1835 ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 26 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਰਾਇਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਏਡਿਨਬਰਗ ਦਾ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਉਹ ਜਨਰਲ ਸਕੱਤਰ 1860-1879 ਅਤੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ 1881-3 ਤੱਕ ਸੀ। ==ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ== ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਾਲਫੋਰ 1836 ਵਿੱਚ ਐਡਿਨਬਰਗ ਦੀ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਸੋਸਾਇਟੀ (1845-46 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ) ਅਤੇ 1838 ਵਿੱਚ ਐਡਿਨਬਰਗ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਕਲੱਬ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਨੀਂਹ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੀ। 1841 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕੁਝ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਐਡਿਨਬਰਗ ਦੇ ਬਾਹਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਲੈਕਚਰ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। 1842 ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਗਲਾਸਗੋ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। 1845 ਵਿੱਚ, ਬਾਲਫੋਰ ਨੇ ਏਡਿਨਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਕੁਰਸੀ ਸੰਭਾਲਣ ਲਈ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਇਹ ਅਹੁਦਾ ਉਸਨੇ 1879 ਤੱਕ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਉਸਨੂੰ ਐਡਿਨਬਰਗ ਵਿੱਚ ਰਾਇਲ ਬੋਟੈਨਿਕ ਗਾਰਡਨ ਦਾ ਰੱਖਿਅਕ ਅਤੇ ਹਰ ਮੈਜੇਸਟੀਜ਼ ਬੋਟੈਨਿਸਟ ਵੀ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਨਿਯੁਕਤੀਆਂ ਇੱਕ ਲੰਬੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਘਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈਆਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਾਲਫੋਰ ਨੇ ਚਾਰਲਸ ਡਾਰਵਿਨ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਹਿਯੋਗੀ, ਜੋਸੇਫ ਡਾਲਟਨ ਹੂਕਰ, ਜੋਸਫ ਡਾਲਟਨ ਹੂਕਰ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। 1846 ਵਿੱਚ ਉਹ ਏਸਕੁਲੇਪੀਅਨ ਕਲੱਬ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਬਾਲਫੋਰ ਨੇ ਐਡਿਨਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਸਨ ਦੀ ਫੈਕਲਟੀ ਦੇ ਡੀਨ ਵਜੋਂ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਹ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਸਫਲ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਲੈਕਚਰਾਂ ਨੂੰ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਪੱਖਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦਾ ਕੁਦਰਤੀ ਧਰਮ ਸ਼ਾਸਤਰ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਨਾਤਾ ਰਿਹਾ। ਜਨਵਰੀ 1862 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਜਾ ਵਿਲੀਅਮ ਏ.ਐੱਫ. ਚਾਰਲਸ ਡਾਰਵਿਨ ਨਾਲ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਮਾਮਲਿਆਂ 'ਤੇ ਪੱਤਰ-ਵਿਹਾਰ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਅਸਾਧਾਰਨ ਅਤੇ ਅਜੀਬ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੇਵੇਟ ਕੌਟਰੇਲ ਵਾਟਸਨ ਨਾਲ ਵੀ ਮੇਲ ਖਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਫ੍ਰੇਨੋਲੋਜਿਸਟ, ਵਿਕਾਸਵਾਦੀ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਦਿਮਾਗੀ ਗੋਲਾਕਾਰ ਦੇ ਵਿਭਿੰਨ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਵਕੀਲ ਸਨ। ਬਾਲਫੋਰ ਦੀ ਦੇਖ-ਰੇਖ ਵਿੱਚ ਰਾਇਲ ਬੋਟੈਨਿਕ ਗਾਰਡਨ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਾਮ-ਹਾਊਸ, ਆਰਬੋਰੇਟਮ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਨ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਵਿੱਚ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਪਾਠ-ਪੁਸਤਕਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੈਨੂਅਲ ਆਫ਼ ਬੋਟਨੀ (1848), ਬੋਟਨੀ ਦੀ ਕਲਾਸ ਬੁੱਕ (1852), ਬਾਟਨੀ ਦੀ ਆਉਟਲਾਈਨਜ਼ (1854), ਐਲੀਮੈਂਟਸ ਆਫ਼ ਬੌਟਨੀ ਫ਼ਾਰ ਸਕੂਲਜ਼ (1869), ਬੋਟੈਨਿਸਟਜ਼ ਕੰਪੈਨੀਅਨ (1860), ਪੈਲੇਓਨਟੋਲੋਜੀਕਲ ਬੋਟਨੀ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ। (1872), ਅਤੇ ਪੋਥੀ ਦੇ ਪੌਦੇ। ਉਸਨੇ ਐਨਸਾਈਕਲੋਪੀਡੀਆ ਬ੍ਰਿਟੈਨਿਕਾ ਦੇ 8ਵੇਂ ਐਡੀਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਬਾਲਫੋਰ 1879 ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਦਾ ਪੁੱਤਰ, ਸਰ ਆਈਜ਼ੈਕ ਬੇਲੀ ਬਾਲਫੌਰ (1853-1922), ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, 1884 ਤੋਂ 1888 ਤੱਕ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬੋਟਨੀ ਦੇ ਸ਼ੇਰਾਰਡੀਅਨ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਐਡਿਨਬਰਗ ਵਿਖੇ ਪੁਰਾਣੀ ਕੁਰਸੀ 'ਤੇ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਦੇ ਫੋਕਸਟੇਲ ਪਾਈਨ ਦਾ ਨਾਮ ਪਿਨਸ ਬਾਲਫੌਰੀਆਨਾ ਬਾਲਫ ਪੈ ਗਿਆ। ==ਬਾਅਦ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ== 1877 ਤੋਂ ਉਹ ਰੈਜੀਅਸ ਕੀਪਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਵੇਂ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਰਾਇਲ ਬੋਟੈਨਿਕ ਗਾਰਡਨ, ਐਡਿਨਬਰਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਨਵਰਲੀਥ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਇਨਵਰਲੀਥ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਮੈਰੀਅਨ ਸਪੌਟਿਸਵੁੱਡ ਬਾਲਫੋਰ ਨਾਲ ਵਾਰਿਸਟਨ ਕਬਰਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ। ਕਬਰ ਮੁੱਖ ਉਪਰਲੇ ਪੂਰਬ-ਪੱਛਮ ਮਾਰਗ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ, ਇਸਦੇ ਪੱਛਮੀ ਸਿਰੇ ਵੱਲ ਹੈ। ==ਪਰਿਵਾਰ== ਉਸਨੇ 8 ਅਗਸਤ 1848 ਨੂੰ ਮੈਰੀਅਨ ਸਪੌਟਿਸਵੁੱਡ ਬੇਲੀ (1828-1879) ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਐਡਾ ਮੈਰੀਅਨ ਸਪੌਟਿਸਵੁੱਡ ਬਾਲਫੋਰ (1850-1918), ਸੀ.ਪੀ.ਟੀ. ਐਂਡਰਿਊ ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਬਾਲਫੋਰ ਆਰ ਐਨ (1851–1906), ਆਈਜ਼ੈਕ ਬੇਲੀ ਬਾਲਫੋਰ (1853–1922), ਮੈਡਲਿਨ ਡ੍ਰਮੌਂਡ ਬਾਲਫੋਰ (1854–1912), ਜੌਨ ਹਟਨ ਬਾਲਫੋਰ ਜੂਨੀਅਰ (1856–1919), ਜਾਰਜ ਗੋਲਡੀ ਬਾਲਫੋਰ (1858–1914 ਮਾਰਗਰੇਟ ਬਾਲਫੌਰ), (1860-1932) ਅਤੇ ਹੈਰੀਏਟ ਪੇਨੂਅਲ ਬਾਲਫੋਰ (1863-1942) ਸਨ। ਬਾਲਫੋਰ ਦੀ ਭੈਣ, ਮੈਗਡੇਲੀਨ ਬਾਲਫੋਰ, ਨੇ ਵਿਲੀਅਮ ਏ. ਐੱਫ. ਬਰਾਊਨ (1805-1885) ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਜੋ ਫ੍ਰੀਨੋਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਸ਼ਰਣ ਸੁਧਾਰਕ ਸੀ। ਬਾਲਫੋਰ, ਸਰ ਐਂਡਰਿਊ ਬਾਲਫੋਰ ਦਾ ਚਾਚਾ ਸੀ, ਜੋ 1923 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਹਾਈਜੀਨ ਐਂਡ ਟ੍ਰੋਪੀਕਲ ਮੈਡੀਸਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਸੀ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸਰ ਪੈਟਰਿਕ ਮੈਨਸਨ ਦਾ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਮਿੱਤਰ ਸੀ। 1928 ਵਿੱਚ ਲੰਡਨ ਰਾਇਲ ਫ੍ਰੀ ਹਸਪਤਾਲ, ਸਕੂਲ ਆਫ ਮੈਡੀਸਨ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੇ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਸਰ ਐਂਡਰਿਊ ਬਾਲਫੋਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੌਨ ਹਟਨ ਬਾਲਫੋਰ ਨੂੰ ਅਕਸਰ 'ਵੁਡੀ ਫਾਈਬਰ' ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੀ ਪੜਪੋਤੀ ਅਦਾਕਾਰਾ ਟਿਲਡਾ ਸਵਿੰਟਨ ਹੈ। ਮਿਆਰੀ ਲੇਖਕ ਦਾ ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਬਾਲਫ਼, ਕਿਸੇ ਬੋਟੈਨੀਕਲ ਨਾਮ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਇਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਲੇਖਕ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ==ਹਵਾਲੇ== qgtbptwmh8jpmr35jqfb3b9xi1yfzcd 1 191603 776418 2024-12-14T03:45:50Z Charan Gill 4603 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776418 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191604 776419 2024-12-14T03:55:46Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1262143648|Khanqah-e-Moula]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776419 wikitext text/x-wiki {{Infobox religious building | building_name = Khanqah-e-Mu'alla | native_name = {{lang|ks|{{nq|'''خانقاہِ معلیٰ'''}}}} | religious_affiliation = [[Sunni Islam]] | image = File:Mausoleum of Shah e Hamadan 01.JPG | alt = | caption = The Khanqah on the banks of Jhelum | map_type = India Jammu and Kashmir | map_size = | map_caption = | location = [[Zaina Kadal]], [[Srinagar]] | geo = {{coord|34.091248|74.807771|display=inline,title}} | rite = | cercle = | sector = | municipality = | district = [[Srinagar District|Srinagar]] | state = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | region = [[Kashmir Valley]] | country = [[India]] | consecration_year = | status = Active | functional_status = Active | heritage_designation = | leadership = | patron = | website = | architect = | architecture_type = | architecture_style = | founded_by = [[Sikandar Butshikan|Sultan Sikandar]] | funded_by = | general_contractor = | groundbreaking = | year_completed = 1395 CE, Rebuilt 1732 CE | construction_cost = | facade_direction = | capacity = | length = | width = | width_nave = | height_max = 38m | dome_quantity = 1 (turret) | dome_height_outer = | dome_height_inner = | dome_dia_outer = | dome_dia_inner = | minaret_quantity = None | minaret_height = | spire_quantity = | spire_height = | materials = | nrhp = | designated = | added = | refnum = }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] itp08s5jz10iy7bojiysh0n7l5l7h4h 776420 776419 2024-12-14T04:00:00Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1262143648|Khanqah-e-Moula]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776420 wikitext text/x-wiki {{Infobox religious building | building_name = Khanqah-e-Mu'alla | native_name = {{lang|ks|{{nq|'''خانقاہِ معلیٰ'''}}}} | religious_affiliation = [[Sunni Islam]] | image = File:Mausoleum of Shah e Hamadan 01.JPG | alt = | caption = The Khanqah on the banks of Jhelum | map_type = India Jammu and Kashmir | map_size = | map_caption = | location = [[Zaina Kadal]], [[Srinagar]] | geo = {{coord|34.091248|74.807771|display=inline,title}} | rite = | cercle = | sector = | municipality = | district = [[Srinagar District|Srinagar]] | state = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | region = [[Kashmir Valley]] | country = [[India]] | consecration_year = | status = Active | functional_status = Active | heritage_designation = | leadership = | patron = | website = | architect = | architecture_type = | architecture_style = | founded_by = [[Sikandar Butshikan|Sultan Sikandar]] | funded_by = | general_contractor = | groundbreaking = | year_completed = 1395 CE, Rebuilt 1732 CE | construction_cost = | facade_direction = | capacity = | length = | width = | width_nave = | height_max = 38m | dome_quantity = 1 (turret) | dome_height_outer = | dome_height_inner = | dome_dia_outer = | dome_dia_inner = | minaret_quantity = None | minaret_height = | spire_quantity = | spire_height = | materials = | nrhp = | designated = | added = | refnum = }} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ, ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ * ਹਜ਼ਰਤਬਲ ਅਸਥਾਨ * ਈਦਗਾਹ ਸ਼ਾਹ-ਏ-ਹਮਦਾਨ * ਜ਼ਿਆਰਤ ਨਕਸ਼ਬੰਦ ਸਾਹਿਬ * ਹਜ਼ਰਤ ਇਸ਼ਾਨ * ਮੋਇਨੂਦੀਨ ਹਾਦੀ ਨਕਸ਼ਬੰਦ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{Commons category|Khanqah-e-Moula}}{{Mosques in India}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 43bdt4fk3x8hniy9wosb8yx7i9ssvc0 776421 776420 2024-12-14T04:02:06Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1262143648|Khanqah-e-Moula]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776421 wikitext text/x-wiki {{Infobox religious building | building_name = Khanqah-e-Mu'alla | native_name = {{lang|ks|{{nq|'''خانقاہِ معلیٰ'''}}}} | religious_affiliation = [[Sunni Islam]] | image = File:Mausoleum of Shah e Hamadan 01.JPG | alt = | caption = The Khanqah on the banks of Jhelum | map_type = India Jammu and Kashmir | map_size = | map_caption = | location = [[Zaina Kadal]], [[Srinagar]] | geo = {{coord|34.091248|74.807771|display=inline,title}} | rite = | cercle = | sector = | municipality = | district = [[Srinagar District|Srinagar]] | state = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | region = [[Kashmir Valley]] | country = [[India]] | consecration_year = | status = Active | functional_status = Active | heritage_designation = | leadership = | patron = | website = | architect = | architecture_type = | architecture_style = | founded_by = [[Sikandar Butshikan|Sultan Sikandar]] | funded_by = | general_contractor = | groundbreaking = | year_completed = 1395 CE, Rebuilt 1732 CE | construction_cost = | facade_direction = | capacity = | length = | width = | width_nave = | height_max = 38m | dome_quantity = 1 (turret) | dome_height_outer = | dome_height_inner = | dome_dia_outer = | dome_dia_inner = | minaret_quantity = None | minaret_height = | spire_quantity = | spire_height = | materials = | nrhp = | designated = | added = | refnum = }} ''''''ਖਾਨਕਾਹ'''-ਏ-ਮੌਲਾ''' (ਕਸ਼ਮੀਰੀਃ خانقاه مَلى), ਜਿਸ ਨੂੰ '''ਸ਼ਾਹ-ਏ-ਹਮਾਦਾਨ ਮਸਜਿਦ''' ਅਤੇ ਖਾਨਕਾਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਰਾਜ ਦੇ [[ਸ੍ਰੀਨਗਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਮਸਜਿਦ ਹੈ। ਫਤਿਹ ਕਦਲ ਅਤੇ ਜ਼ੈਨਾ ਕਦਲ ਪੁਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, [[ਜੇਹਲਮ]] ਨਦੀ ਦੇ ਸੱਜੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ, ਇਹ 1395 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਲਤਾਨ ਸਿਕੰਦਰ ਨੇ ਮੀਰ ਸੱਯਦ ਅਲੀ ਹਮਦਾਨੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ [[ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ]] ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ''ਖਾਨਕਾਹ''-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੀ ਮਸਜਿਦ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਲੱਕਡ਼ ਦੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੇਪਰ ਦੇ ਮਾਚੇ ਨਾਲ ਵੀ ਸ਼ਿੰਗਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Asian Historical Architecture: A Photographic Survey |url=https://www.orientalarchitecture.com/india/srinagar/khanqah.php |website=Asian Architecture}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ, ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ * ਹਜ਼ਰਤਬਲ ਅਸਥਾਨ * ਈਦਗਾਹ ਸ਼ਾਹ-ਏ-ਹਮਦਾਨ * ਜ਼ਿਆਰਤ ਨਕਸ਼ਬੰਦ ਸਾਹਿਬ * ਹਜ਼ਰਤ ਇਸ਼ਾਨ * ਮੋਇਨੂਦੀਨ ਹਾਦੀ ਨਕਸ਼ਬੰਦ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{Commons category|Khanqah-e-Moula}}{{Mosques in India}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] ekmtgme6vecs6cub4symwbhb027d5q8 776422 776421 2024-12-14T04:03:26Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1262143648|Khanqah-e-Moula]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776422 wikitext text/x-wiki {{Infobox religious building | building_name = Khanqah-e-Mu'alla | native_name = {{lang|ks|{{nq|'''خانقاہِ معلیٰ'''}}}} | religious_affiliation = [[Sunni Islam]] | image = File:Mausoleum of Shah e Hamadan 01.JPG | alt = | caption = The Khanqah on the banks of Jhelum | map_type = India Jammu and Kashmir | map_size = | map_caption = | location = [[Zaina Kadal]], [[Srinagar]] | geo = {{coord|34.091248|74.807771|display=inline,title}} | rite = | cercle = | sector = | municipality = | district = [[Srinagar District|Srinagar]] | state = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | region = [[Kashmir Valley]] | country = [[India]] | consecration_year = | status = Active | functional_status = Active | heritage_designation = | leadership = | patron = | website = | architect = | architecture_type = | architecture_style = | founded_by = [[Sikandar Butshikan|Sultan Sikandar]] | funded_by = | general_contractor = | groundbreaking = | year_completed = 1395 CE, Rebuilt 1732 CE | construction_cost = | facade_direction = | capacity = | length = | width = | width_nave = | height_max = 38m | dome_quantity = 1 (turret) | dome_height_outer = | dome_height_inner = | dome_dia_outer = | dome_dia_inner = | minaret_quantity = None | minaret_height = | spire_quantity = | spire_height = | materials = | nrhp = | designated = | added = | refnum = }} ''''''ਖਾਨਕਾਹ'''-ਏ-ਮੌਲਾ''' (ਕਸ਼ਮੀਰੀਃ خانقاه مَلى), ਜਿਸ ਨੂੰ '''ਸ਼ਾਹ-ਏ-ਹਮਾਦਾਨ ਮਸਜਿਦ''' ਅਤੇ ਖਾਨਕਾਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਰਾਜ ਦੇ [[ਸ੍ਰੀਨਗਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਮਸਜਿਦ ਹੈ। ਫਤਿਹ ਕਦਲ ਅਤੇ ਜ਼ੈਨਾ ਕਦਲ ਪੁਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, [[ਜੇਹਲਮ]] ਨਦੀ ਦੇ ਸੱਜੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ, ਇਹ 1395 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਲਤਾਨ ਸਿਕੰਦਰ ਨੇ ਮੀਰ ਸੱਯਦ ਅਲੀ ਹਮਦਾਨੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ [[ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ]] ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ''ਖਾਨਕਾਹ''-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੀ ਮਸਜਿਦ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਲੱਕਡ਼ ਦੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੇਪਰ ਦੇ ਮਾਚੇ ਨਾਲ ਵੀ ਸ਼ਿੰਗਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Asian Historical Architecture: A Photographic Survey |url=https://www.orientalarchitecture.com/india/srinagar/khanqah.php |website=Asian Architecture}}</ref> == ਪਿਛੋਕਡ਼ == [[ਤਸਵੀਰ:Shah_Hamadan_Mosque,_srinagar_1906.jpg|thumb|ਸ਼ਾਹ ਹਮਾਦਾਨ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਸਕੈਚ 1906 ਦਾ ਹੈ।]] === 2017 ਦੀ ਅੱਗ === 15 ਨਵੰਬਰ 2017 ਨੂੰ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਸਿਖਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਫਾਇਰ ਟੈਂਡਰਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਅੱਗ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/india/khankah-e-moula-shrine-damaged-in-srinagar-fire-jammu-kashmir-downtown-4938501/|title=Khankah-e-Moula shrine damaged in Srinagar fire|date=2017-11-15|access-date=2019-05-05|language=en-IN}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ, ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ * ਹਜ਼ਰਤਬਲ ਅਸਥਾਨ * ਈਦਗਾਹ ਸ਼ਾਹ-ਏ-ਹਮਦਾਨ * ਜ਼ਿਆਰਤ ਨਕਸ਼ਬੰਦ ਸਾਹਿਬ * ਹਜ਼ਰਤ ਇਸ਼ਾਨ * ਮੋਇਨੂਦੀਨ ਹਾਦੀ ਨਕਸ਼ਬੰਦ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{Commons category|Khanqah-e-Moula}}{{Mosques in India}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] kojfx1g8u8t06icoau2o27id41l7kqr 776423 776422 2024-12-14T04:03:56Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1262143648|Khanqah-e-Moula]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776423 wikitext text/x-wiki {{Infobox religious building | building_name = Khanqah-e-Mu'alla | native_name = {{lang|ks|{{nq|'''خانقاہِ معلیٰ'''}}}} | religious_affiliation = [[Sunni Islam]] | image = File:Mausoleum of Shah e Hamadan 01.JPG | alt = | caption = The Khanqah on the banks of Jhelum | map_type = India Jammu and Kashmir | map_size = | map_caption = | location = [[Zaina Kadal]], [[Srinagar]] | geo = {{coord|34.091248|74.807771|display=inline,title}} | rite = | cercle = | sector = | municipality = | district = [[Srinagar District|Srinagar]] | state = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | region = [[Kashmir Valley]] | country = [[India]] | consecration_year = | status = Active | functional_status = Active | heritage_designation = | leadership = | patron = | website = | architect = | architecture_type = | architecture_style = | founded_by = [[Sikandar Butshikan|Sultan Sikandar]] | funded_by = | general_contractor = | groundbreaking = | year_completed = 1395 CE, Rebuilt 1732 CE | construction_cost = | facade_direction = | capacity = | length = | width = | width_nave = | height_max = 38m | dome_quantity = 1 (turret) | dome_height_outer = | dome_height_inner = | dome_dia_outer = | dome_dia_inner = | minaret_quantity = None | minaret_height = | spire_quantity = | spire_height = | materials = | nrhp = | designated = | added = | refnum = }} ''''''ਖਾਨਕਾਹ'''-ਏ-ਮੌਲਾ''' (ਕਸ਼ਮੀਰੀਃ خانقاه مَلى), ਜਿਸ ਨੂੰ '''ਸ਼ਾਹ-ਏ-ਹਮਾਦਾਨ ਮਸਜਿਦ''' ਅਤੇ ਖਾਨਕਾਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, [[ਭਾਰਤ]] ਦੇ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਰਾਜ ਦੇ [[ਸ੍ਰੀਨਗਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਮਸਜਿਦ ਹੈ। ਫਤਿਹ ਕਦਲ ਅਤੇ ਜ਼ੈਨਾ ਕਦਲ ਪੁਲਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ, [[ਜੇਹਲਮ]] ਨਦੀ ਦੇ ਸੱਜੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ, ਇਹ 1395 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੁਲਤਾਨ ਸਿਕੰਦਰ ਨੇ ਮੀਰ ਸੱਯਦ ਅਲੀ ਹਮਦਾਨੀ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ [[ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ]] ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ''ਖਾਨਕਾਹ''-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਤਾਂ ਨਾਲ ਜੁਡ਼ੀ ਮਸਜਿਦ ਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਲੱਕਡ਼ ਦੇ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਉਦਾਹਰਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪੇਪਰ ਦੇ ਮਾਚੇ ਨਾਲ ਵੀ ਸ਼ਿੰਗਾਰਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Asian Historical Architecture: A Photographic Survey |url=https://www.orientalarchitecture.com/india/srinagar/khanqah.php |website=Asian Architecture}}</ref> == ਪਿਛੋਕਡ਼ == [[ਤਸਵੀਰ:Shah_Hamadan_Mosque,_srinagar_1906.jpg|thumb|ਸ਼ਾਹ ਹਮਾਦਾਨ ਮਸਜਿਦ ਦਾ ਸਕੈਚ 1906 ਦਾ ਹੈ।]] === 2017 ਦੀ ਅੱਗ === 15 ਨਵੰਬਰ 2017 ਨੂੰ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਸਿਖਰ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਿਆ। ਫਾਇਰ ਟੈਂਡਰਾਂ ਨੂੰ ਮੌਕੇ 'ਤੇ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਅੱਗ ਦੇ ਫੈਲਣ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਹੋਰ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ।<ref>{{Cite news|url=https://indianexpress.com/article/india/khankah-e-moula-shrine-damaged-in-srinagar-fire-jammu-kashmir-downtown-4938501/|title=Khankah-e-Moula shrine damaged in Srinagar fire|date=2017-11-15|access-date=2019-05-05|language=en-IN}}</ref> ਬਹਾਲੀ ਦਾ ਕੰਮ ਤੁਰੰਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 30 ਮਾਰਚ 2018 ਨੂੰ, ਮੰਦਰ ਦੇ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਤਾਜ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.greaterkashmir.com/print/khanqah-fire-work-to-rebuild-damaged-spire-rooftop-begins/266504.html|title=Latest News From Kashmir, Breaking News, Current Headlines, Kashmir News Online {{!}} Greater Kashmir|access-date=2019-05-05|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.greaterkashmir.com/news/srinagar/khankah-e-maulla-gets-refurbished-crown/|title=Khankah-e-Maulla gets refurbished crown|date=2018-03-31|access-date=2019-05-05|language=en-US}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ, ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ * ਹਜ਼ਰਤਬਲ ਅਸਥਾਨ * ਈਦਗਾਹ ਸ਼ਾਹ-ਏ-ਹਮਦਾਨ * ਜ਼ਿਆਰਤ ਨਕਸ਼ਬੰਦ ਸਾਹਿਬ * ਹਜ਼ਰਤ ਇਸ਼ਾਨ * ਮੋਇਨੂਦੀਨ ਹਾਦੀ ਨਕਸ਼ਬੰਦ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == {{Commons category|Khanqah-e-Moula}}{{Mosques in India}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] d73sj7wlzzjjuzjut47tbamujq92b5l 1 191605 776424 2024-12-14T04:04:19Z Naman Rao 44308 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776424 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191606 776425 2024-12-14T04:06:01Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257483816|Pathar Mosque]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776425 wikitext text/x-wiki {{Infobox religious building | building_name = Pathar Mosque | religious_affiliation = [[Islam]] | image = File:Pathar_Masjid_in_Srinagar.jpg | alt = | caption = | map_type = India Jammu and Kashmir#India | coordinates = {{coord|34|05|31|N|74|48|21|E|region:IN_type:landmark|display=inline,title}} | map_size = | map_caption = | location = [[Srinagar]], [[India]] | district = [[Srinagar District|Srinagar]] | state = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | region = [[Kashmir Valley]] | functional_status = active | year_completed = 1623 | length = {{convert|180|ft|abbr=on}} | width = {{convert|51|ft|abbr=on}} }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 3xujcrp4b6zwflashmzunrb6elld6qd 776426 776425 2024-12-14T04:07:13Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257483816|Pathar Mosque]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776426 wikitext text/x-wiki {{Infobox religious building | building_name = Pathar Mosque | religious_affiliation = [[Islam]] | image = File:Pathar_Masjid_in_Srinagar.jpg | alt = | caption = | map_type = India Jammu and Kashmir#India | coordinates = {{coord|34|05|31|N|74|48|21|E|region:IN_type:landmark|display=inline,title}} | map_size = | map_caption = | location = [[Srinagar]], [[India]] | district = [[Srinagar District|Srinagar]] | state = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | region = [[Kashmir Valley]] | functional_status = active | year_completed = 1623 | length = {{convert|180|ft|abbr=on}} | width = {{convert|51|ft|abbr=on}} }} {{Mosques in India}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Commons category inline|Pathar Masjid, Srinagar}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 4h9mgo9v7zcp0uihzrcbpywfx2kqxju 0 191607 776427 2024-12-14T04:10:13Z Charan Gill 4603 "[[:en:Special:Redirect/revision/1244031740|Rushani language]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776427 wikitext text/x-wiki '''ਰੁਸ਼ਾਨੀ''' [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਅਤੇ [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ [[ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪਾਮੀਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਰੁਸ਼ਾਨੀ ਸਾਰੀਆਂ ਉੱਤਰੀ [[ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ]] ਉਪ-ਸਮੂਹ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਵਧੇਰੇ ਨੇੜੇ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਸ਼ੁਗ਼ਨੀ, ਯਾਜ਼ਗੁਲਾਮੀ, ਸਰਕੋਲੀ ਜਾਂ ਓਰੋਸ਼ੋਰੀ ਹੋਵੇ, ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਆਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝਾਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ੁਗ਼ਨੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸਨੂੰ <a href="./ਸ਼ੁਗਨੀ" rel="mw:WikiLink" data-linkid="95" data-cx="{&amp;quot;adapted&amp;quot;:false,&amp;quot;sourceTitle&amp;quot;:{&amp;quot;title&amp;quot;:&amp;quot;Shughni language&amp;quot;,&amp;quot;thumbnail&amp;quot;:{&amp;quot;source&amp;quot;:&amp;quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Shughni_language_text.png/80px-Shughni_language_text.png&amp;quot;,&amp;quot;width&amp;quot;:80,&amp;quot;height&amp;quot;:63},&amp;quot;description&amp;quot;:&amp;quot;Pamir language of Tajikistan, Afghanistan, Pakistan and China&amp;quot;,&amp;quot;pageprops&amp;quot;:{&amp;quot;wikibase_item&amp;quot;:&amp;quot;Q34053&amp;quot;},&amp;quot;pagelanguage&amp;quot;:&amp;quot;en&amp;quot;},&amp;quot;targetFrom&amp;quot;:&amp;quot;label&amp;quot;}" class="cx-link" id="mwFQ" title="ਸ਼ੁਗਨੀ">ਸ਼ੁਗ਼ਨੀ</a> ਦੀ ਉਪ-ਬੋਲੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਰੁਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪੰਜ ਨਦੀ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬਾਰਤਾਂਗ ਨਦੀ ਦੇ ਸੱਜੇ ਕੰਢੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਜੀ.ਬੀ.ਏ.ਓ., [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ]] ਦਾ ਰੁਸ਼ਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਦੇ [[ਸੂਬਾ ਬਦਖ਼ਸ਼ਾਂ|ਬਦਖਸ਼ਾਨ ਸੂਬੇ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਗ਼ਨਾਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਰੋਸ਼ਨ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਤੇ ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਗੋਰਨੋ-ਬਦਾਖਸ਼ਾਨ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਈ ਪਿੰਡ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਅਫਗਾਨੀ ਰੁਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਛੇ ਪਿੰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਬੋਤਿਨ, ਪਾਗੂਰ, ਚਾਵੇਦ, ਯਾਰਕ, ਸ਼ੇਖਿਨ ਅਤੇ ਚਾਸਨੁਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜ ਪੰਜ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਸਥਿਤ ਹਨ, ਜੋ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰੁਸ਼ਾਨੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ [[ਸ਼ੀਆ ਇਸਲਾਮ]] ਦੀ [[ਇਸਮਾਇਲੀ ਮੁਸਲਮਾਨ|ਇਸਮਾਈਲੀ]] ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹਨ। <ref name="Muller, Katja. 2010" /> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] avjgqqajdjtya7vh0nomjwgdyexlcgk 776434 776427 2024-12-14T04:25:03Z Charan Gill 4603 776434 wikitext text/x-wiki '''ਰੁਸ਼ਾਨੀ''' [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਅਤੇ [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ]] ਵਿੱਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ [[ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪਾਮੀਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਹੈ। ਰੁਸ਼ਾਨੀ ਸਾਰੀਆਂ ਉੱਤਰੀ [[ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ|ਪਾਮੀਰੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ]] ਉਪ-ਸਮੂਹ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਵਧੇਰੇ ਨੇੜੇ ਹੈ ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਸ਼ੁਗ਼ਨੀ, ਯਾਜ਼ਗੁਲਾਮੀ, ਸਰਕੋਲੀ ਜਾਂ ਓਰੋਸ਼ੋਰੀ ਹੋਵੇ, ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਆਕਰਨ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝਾਂ ਹਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ੁਗ਼ਨੀ ਨਾਲ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਇਸਨੂੰ [[ਸ਼ੁਗਨੀ]] ਦੀ ਉਪ-ਬੋਲੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਰੁਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪੰਜ ਨਦੀ ਦੋ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਬਾਰਤਾਂਗ ਨਦੀ ਦੇ ਸੱਜੇ ਕੰਢੇ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਜੀ.ਬੀ.ਏ.ਓ., [[ਤਾਜਿਕਿਸਤਾਨ|ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ]] ਦਾ ਰੁਸ਼ਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ [[ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਿਸਤਾਨ|ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ]] ਦੇ [[ਸੂਬਾ ਬਦਖ਼ਸ਼ਾਂ|ਬਦਖਸ਼ਾਨ ਸੂਬੇ]] ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਗ਼ਨਾਨ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਉੱਤਰੀ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਰੋਸ਼ਨ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਤੇ ਤਜ਼ਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਗੋਰਨੋ-ਬਦਾਖਸ਼ਾਨ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਈ ਪਿੰਡ ਸਥਿਤ ਹਨ। ਅਫਗਾਨੀ ਰੁਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਛੇ ਪਿੰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਰੁਬੋਤਿਨ, ਪਾਗੂਰ, ਚਾਵੇਦ, ਯਾਰਕ, ਸ਼ੇਖਿਨ ਅਤੇ ਚਾਸਨੁਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੰਜ ਪੰਜ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਸਥਿਤ ਹਨ, ਜੋ ਤਾਜਿਕਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।<ref name="Muller, Katja. 2010">Muller, K. 2010: ''Language in Community-Oriented and Contact-Oriented Domains: The Case of the Shughni of Tajakistan.'' SIL International.</ref> ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਰੁਸ਼ਾਨੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ [[ਸ਼ੀਆ ਇਸਲਾਮ]] ਦੀ [[ਇਸਮਾਇਲੀ ਮੁਸਲਮਾਨ|ਇਸਮਾਈਲੀ]] ਸ਼ਾਖਾ ਦੇ ਪੈਰੋਕਾਰ ਹਨ। <ref name="Muller, Katja. 2010" /> == ਹਵਾਲੇ == {{ਹਵਾਲੇ}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਪੂਰਬੀ ਈਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ]] 63z5bf6k7jt07d5wabn618h4kf429mi 0 191608 776428 2024-12-14T04:17:27Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776428 wikitext text/x-wiki == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] l962ejksjmhvejeapbn93ssq0gb9eb0 776429 776428 2024-12-14T04:17:40Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776429 wikitext text/x-wiki == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ ਅਨੰਤ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] ah56r5x6ps13iujgvoftofi6xn4v08s 776430 776429 2024-12-14T04:20:36Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776430 wikitext text/x-wiki {{Infobox software | title = Dark engine | caption = ''Dark Engine'' in action in [[Thief II]] | developer = {{unbulleted list|[[Looking Glass Studios]]|[[Irrational Games]]}} | programming language = [[C++]] | platform = [[Microsoft Windows]] | license = [[Proprietary software|Proprietary]] }} {| class="wikitable sortable" width="100%" !ਸਾਲ. !ਸਿਰਲੇਖ !ਡਿਵੈਲਪਰ (s) !ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ (ਐੱਸ. |- |1998 |''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ''<ref>{{Cite web |last=Leonard |first=Tom |date=1999-07-09 |title=Thief: The Dark Project - Postmortem |url=http://www.gamasutra.com/features/19990709/thief_01.htm |access-date=2012-11-12 |publisher=[[Gamasutra.com]]}}</ref> |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |- |1999 |''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' |ਤਰਕਹੀਣ ਖੇਡਾਂ, ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਆਰਟਸ |- |2000 |''[[ਥੀਫ II|ਚੋਰ II: ਧਾਤੂ ਯੁੱਗ]]'' |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ ਅਨੰਤ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] o2rstpruzej33b9xpe9ln3ma583a4o0 776431 776430 2024-12-14T04:22:50Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776431 wikitext text/x-wiki {{Infobox software | title = Dark engine | caption = ''Dark Engine'' in action in [[Thief II]] | developer = {{unbulleted list|[[Looking Glass Studios]]|[[Irrational Games]]}} | programming language = [[C++]] | platform = [[Microsoft Windows]] | license = [[Proprietary software|Proprietary]] }} '''ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ''' ਇੱਕ ਗੇਮ ਇੰਜਣ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਥੀਫ ਗੇਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। {| class="wikitable sortable" width="100%" !ਸਾਲ. !ਸਿਰਲੇਖ !ਡਿਵੈਲਪਰ (s) !ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ (ਐੱਸ. |- |1998 |''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ''<ref>{{Cite web |last=Leonard |first=Tom |date=1999-07-09 |title=Thief: The Dark Project - Postmortem |url=http://www.gamasutra.com/features/19990709/thief_01.htm |access-date=2012-11-12 |publisher=[[Gamasutra.com]]}}</ref> |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |- |1999 |''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' |ਤਰਕਹੀਣ ਖੇਡਾਂ, ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਆਰਟਸ |- |2000 |''[[ਥੀਫ II|ਚੋਰ II: ਧਾਤੂ ਯੁੱਗ]]'' |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ ਅਨੰਤ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] eijnh2ptcisppftyxsrrf9t75likqnr 776432 776431 2024-12-14T04:23:30Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776432 wikitext text/x-wiki {{Infobox software | title = Dark engine | caption = ''Dark Engine'' in action in [[Thief II]] | developer = {{unbulleted list|[[Looking Glass Studios]]|[[Irrational Games]]}} | programming language = [[C++]] | platform = [[Microsoft Windows]] | license = [[Proprietary software|Proprietary]] }} '''ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ''' ਇੱਕ ਗੇਮ ਇੰਜਣ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਥੀਫ ਗੇਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਡਰੌਮਐਡ == [[ਤਸਵੀਰ:Dromed.png|alt=DromEd 2|thumb|ਡਰੌਮਐਡ 2]] {| class="wikitable sortable" width="100%" !ਸਾਲ. !ਸਿਰਲੇਖ !ਡਿਵੈਲਪਰ (s) !ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ (ਐੱਸ. |- |1998 |''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ''<ref>{{Cite web |last=Leonard |first=Tom |date=1999-07-09 |title=Thief: The Dark Project - Postmortem |url=http://www.gamasutra.com/features/19990709/thief_01.htm |access-date=2012-11-12 |publisher=[[Gamasutra.com]]}}</ref> |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |- |1999 |''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' |ਤਰਕਹੀਣ ਖੇਡਾਂ, ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਆਰਟਸ |- |2000 |''[[ਥੀਫ II|ਚੋਰ II: ਧਾਤੂ ਯੁੱਗ]]'' |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ ਅਨੰਤ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] 1fxm1xmkn0ad4q3ufwlba913e4niw2a 776433 776432 2024-12-14T04:24:25Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776433 wikitext text/x-wiki {{Infobox software | title = Dark engine | caption = ''Dark Engine'' in action in [[Thief II]] | developer = {{unbulleted list|[[Looking Glass Studios]]|[[Irrational Games]]}} | programming language = [[C++]] | platform = [[Microsoft Windows]] | license = [[Proprietary software|Proprietary]] }} '''ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ''' ਇੱਕ ਗੇਮ ਇੰਜਣ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਥੀਫ ਗੇਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਡਰੌਮਐਡ == [[ਤਸਵੀਰ:Dromed.png|alt=DromEd 2|thumb|ਡਰੌਮਐਡ 2]] ਡਰੋਮਐੱਡ ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਲਈ ਪੱਧਰ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ। ਇਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ'' ਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਇੱਕ ਪਟੀਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਲਈ ਜਾਰੀ ਵੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸੰਸਕਰਣ ਸਨ। {| class="wikitable sortable" width="100%" !ਸਾਲ. !ਸਿਰਲੇਖ !ਡਿਵੈਲਪਰ (s) !ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ (ਐੱਸ. |- |1998 |''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ''<ref>{{Cite web |last=Leonard |first=Tom |date=1999-07-09 |title=Thief: The Dark Project - Postmortem |url=http://www.gamasutra.com/features/19990709/thief_01.htm |access-date=2012-11-12 |publisher=[[Gamasutra.com]]}}</ref> |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |- |1999 |''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' |ਤਰਕਹੀਣ ਖੇਡਾਂ, ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਆਰਟਸ |- |2000 |''[[ਥੀਫ II|ਚੋਰ II: ਧਾਤੂ ਯੁੱਗ]]'' |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ ਅਨੰਤ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] 3ugk42to1x6qs51deys6uwtuapys3a5 776436 776433 2024-12-14T04:27:06Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776436 wikitext text/x-wiki {{Infobox software | title = Dark engine | caption = ''Dark Engine'' in action in [[Thief II]] | developer = {{unbulleted list|[[Looking Glass Studios]]|[[Irrational Games]]}} | programming language = [[C++]] | platform = [[Microsoft Windows]] | license = [[Proprietary software|Proprietary]] }} == ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ == {| class="wikitable sortable" width="100%" !ਸਾਲ. !ਸਿਰਲੇਖ !ਡਿਵੈਲਪਰ (s) !ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ (ਐੱਸ. |- |1998 |''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ''<ref>{{Cite web |last=Leonard |first=Tom |date=1999-07-09 |title=Thief: The Dark Project - Postmortem |url=http://www.gamasutra.com/features/19990709/thief_01.htm |access-date=2012-11-12 |publisher=[[Gamasutra.com]]}}</ref> |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |- |1999 |''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' |ਤਰਕਹੀਣ ਖੇਡਾਂ, ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਆਰਟਸ |- |2000 |''[[ਥੀਫ II|ਚੋਰ II: ਧਾਤੂ ਯੁੱਗ]]'' |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ ਅਨੰਤ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] 1snc0sur2ibslorq43nuo2zten3azwd 776437 776436 2024-12-14T04:28:15Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776437 wikitext text/x-wiki {{Infobox software | title = Dark engine | caption = ''Dark Engine'' in action in [[Thief II]] | developer = {{unbulleted list|[[Looking Glass Studios]]|[[Irrational Games]]}} | programming language = [[C++]] | platform = [[Microsoft Windows]] | license = [[Proprietary software|Proprietary]] }} '''ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ''' ਇੱਕ ਗੇਮ ਇੰਜਣ ਸੀ, ਜੋ ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਥੀਫ ਗੇਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ == {| class="wikitable sortable" width="100%" !ਸਾਲ. !ਸਿਰਲੇਖ !ਡਿਵੈਲਪਰ (s) !ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ (ਐੱਸ. |- |1998 |''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ''<ref>{{Cite web |last=Leonard |first=Tom |date=1999-07-09 |title=Thief: The Dark Project - Postmortem |url=http://www.gamasutra.com/features/19990709/thief_01.htm |access-date=2012-11-12 |publisher=[[Gamasutra.com]]}}</ref> |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |- |1999 |''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' |ਤਰਕਹੀਣ ਖੇਡਾਂ, ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਆਰਟਸ |- |2000 |''[[ਥੀਫ II|ਚੋਰ II: ਧਾਤੂ ਯੁੱਗ]]'' |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ ਅਨੰਤ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] lk8qkodey0ry8lps0rgi8wd6oclc38g 776438 776437 2024-12-14T04:28:54Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776438 wikitext text/x-wiki {{Infobox software | title = Dark engine | caption = ''Dark Engine'' in action in [[Thief II]] | developer = {{unbulleted list|[[Looking Glass Studios]]|[[Irrational Games]]}} | programming language = [[C++]] | platform = [[Microsoft Windows]] | license = [[Proprietary software|Proprietary]] }} '''ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ''' ਇੱਕ ਗੇਮ ਇੰਜਣ ਸੀ, ਜੋ ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਥੀਫ ਗੇਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਡਰੌਮਐਡ == [[ਤਸਵੀਰ:Dromed.png|alt=DromEd 2|thumb|ਡਰੌਮਐਡ 2]] ਡਰੋਮਐੱਡ ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਲਈ ਪੱਧਰ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ। ਇਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ'' ਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਇੱਕ ਪਟੀਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਲਈ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸੰਸਕਰਣ ਸਨ। == ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ == {| class="wikitable sortable" width="100%" !ਸਾਲ. !ਸਿਰਲੇਖ !ਡਿਵੈਲਪਰ (s) !ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ (ਐੱਸ. |- |1998 |''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ''<ref>{{Cite web |last=Leonard |first=Tom |date=1999-07-09 |title=Thief: The Dark Project - Postmortem |url=http://www.gamasutra.com/features/19990709/thief_01.htm |access-date=2012-11-12 |publisher=[[Gamasutra.com]]}}</ref> |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |- |1999 |''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' |ਤਰਕਹੀਣ ਖੇਡਾਂ, ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਆਰਟਸ |- |2000 |''[[ਥੀਫ II|ਚੋਰ II: ਧਾਤੂ ਯੁੱਗ]]'' |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ ਅਨੰਤ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] 4zw6myqpof006nlahma51mu5dh4dc31 776439 776438 2024-12-14T04:30:44Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776439 wikitext text/x-wiki {{Infobox software | title = Dark engine | caption = ''Dark Engine'' in action in [[Thief II]] | developer = {{unbulleted list|[[Looking Glass Studios]]|[[Irrational Games]]}} | programming language = [[C++]] | platform = [[Microsoft Windows]] | license = [[Proprietary software|Proprietary]] }} '''ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ''' ਇੱਕ ਗੇਮ ਇੰਜਣ ਸੀ, ਜੋ ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਥੀਫ ਗੇਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਡਰੌਮਐਡ == [[ਤਸਵੀਰ:Dromed.png|alt=DromEd 2|thumb|ਡਰੌਮਐਡ 2]] ਡਰੋਮਐੱਡ ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਲਈ ਪੱਧਰ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ। ਇਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ'' ਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਇੱਕ ਪਟੀਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਲਈ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸੰਸਕਰਣ ਸਨ। ਡਰੌਮ ਐਡੀ ਦੇ ਚਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਕਰਣ ਹਨਃ ''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ'' ਲਈ, ਥੀਫ ਗੋਲਡ ਲਈ, ਥੀਫ਼ II ਲਈ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' ਲਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ "ਸ਼ੌਕਐਡ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਥੀਫ ''ਚੋਰ II'' ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਦੇ ਇੱਕ ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਸੰਸਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਥੀਫ ''ਚੋਰ II'' ਲਈ ਡਰੌਮਡ ਨਾਲ ਥੀਫ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਸ਼ੌਕਐੱਡ ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਗੇਮ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, "ਮਲਟੀਬ੍ਰਸ਼" ਨਾਮਕ, ਇੱਕ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪੱਧਰ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਨੂੰ ਹਿਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕੰਮ ਨਾਲ ਡ੍ਰੋਮਐਡ 2 ਦੁਆਰਾ ਲੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। == ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ == {| class="wikitable sortable" width="100%" !ਸਾਲ. !ਸਿਰਲੇਖ !ਡਿਵੈਲਪਰ (s) !ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ (ਐੱਸ. |- |1998 |''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ''<ref>{{Cite web |last=Leonard |first=Tom |date=1999-07-09 |title=Thief: The Dark Project - Postmortem |url=http://www.gamasutra.com/features/19990709/thief_01.htm |access-date=2012-11-12 |publisher=[[Gamasutra.com]]}}</ref> |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |- |1999 |''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' |ਤਰਕਹੀਣ ਖੇਡਾਂ, ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਆਰਟਸ |- |2000 |''[[ਥੀਫ II|ਚੋਰ II: ਧਾਤੂ ਯੁੱਗ]]'' |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ ਅਨੰਤ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] nsozm7hdpjp4lmfu86ichpuenq1s3n9 776441 776439 2024-12-14T04:32:17Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258358324|Dark Engine]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776441 wikitext text/x-wiki {{Infobox software | title = Dark engine | caption = ''Dark Engine'' in action in [[Thief II]] | developer = {{unbulleted list|[[Looking Glass Studios]]|[[Irrational Games]]}} | programming language = [[C++]] | platform = [[Microsoft Windows]] | license = [[Proprietary software|Proprietary]] }} '''ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ''' ਇੱਕ ਗੇਮ ਇੰਜਣ ਸੀ, ਜੋ ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 1998 ਤੋਂ 2000 ਤੱਕ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਥੀਫ ਗੇਮਾਂ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਡਰੌਮਐਡ == [[ਤਸਵੀਰ:Dromed.png|alt=DromEd 2|thumb|ਡਰੌਮਐਡ 2]] ਡਰੋਮਐੱਡ ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਲਈ ਪੱਧਰ ਸੰਪਾਦਕ ਹੈ। ਇਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ'' ਦੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਇੱਕ ਪਟੀਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਲਈ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸੰਸਕਰਣ ਸਨ। ਡਰੌਮ ਐਡੀ ਦੇ ਚਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਕਰਣ ਹਨਃ ''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ'' ਲਈ, ਥੀਫ ਗੋਲਡ ਲਈ, ਥੀਫ਼ II ਲਈ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' ਲਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ "ਸ਼ੌਕਐਡ" ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਥੀਫ ''ਚੋਰ II'' ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਦੇ ਇੱਕ ਸੋਧੇ ਹੋਏ ਸੰਸਕਰਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਥੀਫ ''ਚੋਰ II'' ਲਈ ਡਰੌਮਡ ਨਾਲ ਥੀਫ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਸ਼ੌਕਐੱਡ ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਗੇਮ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, "ਮਲਟੀਬ੍ਰਸ਼" ਨਾਮਕ, ਇੱਕ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਨਿਰਯਾਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਬੁਨਿਆਦੀ ਪੱਧਰ ਦੀ ਜਿਓਮੈਟਰੀ ਨੂੰ ਹਿਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕੰਮ ਨਾਲ ਡ੍ਰੋਮਐਡ 2 ਦੁਆਰਾ ਲੋਡ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੱਧਰ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ, ਡ੍ਰੋਮਐਡ ਦਾ ਨਾਮ, ਉਸ ਮੂਲ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ-ਕੈਮਲੌਟ ਦੇ ਆਰਥੂਰੀਅਨ ਦੰਤਕਥਾ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਇੱਕ ਖੇਡ-ਊਠ ਡਰੋਮੇਡੇਰੀ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੋਂ ਡ੍ਰੋਮਡ ਬਣ ਗਿਆ। ਡਰੌਮਐਡ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਥੀਫ ਐਂਡ ''ਥੀਫ'' ''ਚੋਰ II'' ਲਈ ਸੈਂਕਡ਼ੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕ ਮਿਸ਼ਨ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' ਲਈ ਕਈ ਮਿਸ਼ਨ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। == ਡਾਰਕ ਇੰਜਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ == {| class="wikitable sortable" width="100%" !ਸਾਲ. !ਸਿਰਲੇਖ !ਡਿਵੈਲਪਰ (s) !ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ (ਐੱਸ. |- |1998 |''ਥੀਫਃ ਦ ਡਾਰਕ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ''<ref>{{Cite web |last=Leonard |first=Tom |date=1999-07-09 |title=Thief: The Dark Project - Postmortem |url=http://www.gamasutra.com/features/19990709/thief_01.htm |access-date=2012-11-12 |publisher=[[Gamasutra.com]]}}</ref> |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |- |1999 |''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ 2'' |ਤਰਕਹੀਣ ਖੇਡਾਂ, ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਇਲੈਕਟ੍ਰਾਨਿਕ ਆਰਟਸ |- |2000 |''[[ਥੀਫ II|ਚੋਰ II: ਧਾਤੂ ਯੁੱਗ]]'' |ਲੁਕਿੰਗ ਗਲਾਸ ਸਟੂਡੀਓ |ਈਦੋਜ਼ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ |} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ''ਸਿਸਟਮ ਸ਼ੌਕ ਅਨੰਤ'' == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|30em}}{{Looking Glass Studios}}{{Thief series}}{{Video game engines}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵੀਡੀਓ ਗੇਮ ਇੰਜਣ]] 7x77zk6eh68r0miakle3cgq5ltizzxh 1 191609 776435 2024-12-14T04:25:37Z Charan Gill 4603 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776435 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191610 776442 2024-12-14T04:33:04Z Naman Rao 44308 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776442 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191611 776443 2024-12-14T04:34:06Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257450835|Srinagar district]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776443 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Srinagar District | settlement_type = [[List of districts of Jammu and Kashmir|District]] of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] administered by India<ref name=tertiary-kashmir/> | image_skyline = Dal Lake 1.jpg | image_caption = [[Dal Lake]], [[Srinagar]], [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], [[India]]. | image_map1 = Kashmir region. LOC 2003626427 - showing Kashmir division administered by India in neon blue.jpg | map_alt = | map_caption1 = Srinagar district is in Indian-administered [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] in the disputed [[Kashmir]] region<ref name=tertiary-kashmir/> It is in the [[Kashmir division]] (bordered in neon blue). | coordinates = {{coord|34|05|N|74|50|E|region:IN_type:adm2nd_source:GNS-enwiki|display=inline,title}} | image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|frame-width=300|frame-height=170|frame-align=center|zoom=4|type=point|title=Srinagar district|marker=district|type2=shape|stroke-width2=2|stroke-color2=#808080}} | map_caption = Interactive map of Srinagar district | subdivision_type = Administering country | subdivision_name = [[India]] | coor_pinpoint = Srinagar | subdivision_type2 = [[Union territory]] | subdivision_name2 = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | seat_type = [[Headquarters]] | seat = [[Srinagar]] | parts_type = [[List of tehsils in India|Tehsils]] | parts_style = para | p1 = {{olist |Central Shalteng |Chanapora/Natipora |Eidgah| Khanyar| Pantha Chowk| Srinagar North| Srinagar South}} | leader_title = [[District magistrate|District Magistrate]] | leader_name = Bilal Mohiuddin Bhat([[Indian Administrative Service|IAS]]) | area_total_km2 = 1979 | population_total = 1250173 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kashmiri language|Kashmiri]], [[Urdu]], [[Hindi]], [[Dogri language|Dogri]], English<ref name="OfficialLang">{{cite web |url=http://egazette.nic.in/WriteReadData/2020/222037.pdf |title=The Jammu and Kashmir Official Languages Act, 2020 |publisher=The Gazette of India|date=27 September 2020 |access-date=27 September 2020}}</ref><ref>{{cite news | title=Parliament passes JK Official Languages Bill, 2020 | work=Rising Kashmir | date=23 September 2020 | url=http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | access-date=23 September 2020 | archive-date=24 September 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200924141909/http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | url-status=dead }}</ref> | blank1_name_sec1 = Literacy | blank1_info_sec1 = 69.41% | website = http://srinagar.nic.in/ | footnotes = | population_footnotes = <ref>{{cite web |title=Srinagar District |url=https://kvksrinagar.org/about-srinagar |website=24 November 2020}}</ref> }} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] mtgacaw59wquw5bjo15cmjm2msrh2wx 776444 776443 2024-12-14T04:34:34Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257450835|Srinagar district]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776444 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Srinagar District | settlement_type = [[List of districts of Jammu and Kashmir|District]] of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] administered by India<ref name=tertiary-kashmir/> | image_skyline = Dal Lake 1.jpg | image_caption = [[Dal Lake]], [[Srinagar]], [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], [[India]]. | image_map1 = Kashmir region. LOC 2003626427 - showing Kashmir division administered by India in neon blue.jpg | map_alt = | map_caption1 = Srinagar district is in Indian-administered [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] in the disputed [[Kashmir]] region<ref name=tertiary-kashmir/> It is in the [[Kashmir division]] (bordered in neon blue). | coordinates = {{coord|34|05|N|74|50|E|region:IN_type:adm2nd_source:GNS-enwiki|display=inline,title}} | image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|frame-width=300|frame-height=170|frame-align=center|zoom=4|type=point|title=Srinagar district|marker=district|type2=shape|stroke-width2=2|stroke-color2=#808080}} | map_caption = Interactive map of Srinagar district | subdivision_type = Administering country | subdivision_name = [[India]] | coor_pinpoint = Srinagar | subdivision_type2 = [[Union territory]] | subdivision_name2 = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | seat_type = [[Headquarters]] | seat = [[Srinagar]] | parts_type = [[List of tehsils in India|Tehsils]] | parts_style = para | p1 = {{olist |Central Shalteng |Chanapora/Natipora |Eidgah| Khanyar| Pantha Chowk| Srinagar North| Srinagar South}} | leader_title = [[District magistrate|District Magistrate]] | leader_name = Bilal Mohiuddin Bhat([[Indian Administrative Service|IAS]]) | area_total_km2 = 1979 | population_total = 1250173 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kashmiri language|Kashmiri]], [[Urdu]], [[Hindi]], [[Dogri language|Dogri]], English<ref name="OfficialLang">{{cite web |url=http://egazette.nic.in/WriteReadData/2020/222037.pdf |title=The Jammu and Kashmir Official Languages Act, 2020 |publisher=The Gazette of India|date=27 September 2020 |access-date=27 September 2020}}</ref><ref>{{cite news | title=Parliament passes JK Official Languages Bill, 2020 | work=Rising Kashmir | date=23 September 2020 | url=http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | access-date=23 September 2020 | archive-date=24 September 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200924141909/http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | url-status=dead }}</ref> | blank1_name_sec1 = Literacy | blank1_info_sec1 = 69.41% | website = http://srinagar.nic.in/ | footnotes = | population_footnotes = <ref>{{cite web |title=Srinagar District |url=https://kvksrinagar.org/about-srinagar |website=24 November 2020}}</ref> }} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Official website|http://srinagar.nic.in/}} * ''[http://www.greaterkashmir.com ਗ੍ਰੇਟਰ ਕਸ਼ਮੀਰ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ * ''[http://www.soanmeeraas.in ਸੋਨ ਮੀਰਸ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ {{Adjacent communities|Centre=Srinagar district|North=[[Ganderbal district]]|NORTHEAST=|EAST=[[Anantnag district]]|SOUTHEAST=[[Pulwama district]]|South=|SOUTHWEST=[[Badgam district]]|WEST=[[Baramula district]]|NORTHWEST=}}{{Jammu and Kashmir topics}}{{Minority Concentrated Districts in India}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 34xheprszfz20noz57jrwp2etl98yoc 776445 776444 2024-12-14T04:35:59Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257450835|Srinagar district]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776445 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Srinagar District | settlement_type = [[List of districts of Jammu and Kashmir|District]] of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] administered by India<ref name=tertiary-kashmir/> | image_skyline = Dal Lake 1.jpg | image_caption = [[Dal Lake]], [[Srinagar]], [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], [[India]]. | image_map1 = Kashmir region. LOC 2003626427 - showing Kashmir division administered by India in neon blue.jpg | map_alt = | map_caption1 = Srinagar district is in Indian-administered [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] in the disputed [[Kashmir]] region<ref name=tertiary-kashmir/> It is in the [[Kashmir division]] (bordered in neon blue). | coordinates = {{coord|34|05|N|74|50|E|region:IN_type:adm2nd_source:GNS-enwiki|display=inline,title}} | image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|frame-width=300|frame-height=170|frame-align=center|zoom=4|type=point|title=Srinagar district|marker=district|type2=shape|stroke-width2=2|stroke-color2=#808080}} | map_caption = Interactive map of Srinagar district | subdivision_type = Administering country | subdivision_name = [[India]] | coor_pinpoint = Srinagar | subdivision_type2 = [[Union territory]] | subdivision_name2 = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | seat_type = [[Headquarters]] | seat = [[Srinagar]] | parts_type = [[List of tehsils in India|Tehsils]] | parts_style = para | p1 = {{olist |Central Shalteng |Chanapora/Natipora |Eidgah| Khanyar| Pantha Chowk| Srinagar North| Srinagar South}} | leader_title = [[District magistrate|District Magistrate]] | leader_name = Bilal Mohiuddin Bhat([[Indian Administrative Service|IAS]]) | area_total_km2 = 1979 | population_total = 1250173 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kashmiri language|Kashmiri]], [[Urdu]], [[Hindi]], [[Dogri language|Dogri]], English<ref name="OfficialLang">{{cite web |url=http://egazette.nic.in/WriteReadData/2020/222037.pdf |title=The Jammu and Kashmir Official Languages Act, 2020 |publisher=The Gazette of India|date=27 September 2020 |access-date=27 September 2020}}</ref><ref>{{cite news | title=Parliament passes JK Official Languages Bill, 2020 | work=Rising Kashmir | date=23 September 2020 | url=http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | access-date=23 September 2020 | archive-date=24 September 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200924141909/http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | url-status=dead }}</ref> | blank1_name_sec1 = Literacy | blank1_info_sec1 = 69.41% | website = http://srinagar.nic.in/ | footnotes = | population_footnotes = <ref>{{cite web |title=Srinagar District |url=https://kvksrinagar.org/about-srinagar |website=24 November 2020}}</ref> }} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * [[List of schools in Srinagar|ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Official website|http://srinagar.nic.in/}} * ''[http://www.greaterkashmir.com ਗ੍ਰੇਟਰ ਕਸ਼ਮੀਰ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ * ''[http://www.soanmeeraas.in ਸੋਨ ਮੀਰਸ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ {{Adjacent communities|Centre=Srinagar district|North=[[Ganderbal district]]|NORTHEAST=|EAST=[[Anantnag district]]|SOUTHEAST=[[Pulwama district]]|South=|SOUTHWEST=[[Badgam district]]|WEST=[[Baramula district]]|NORTHWEST=}}{{Jammu and Kashmir topics}}{{Minority Concentrated Districts in India}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] a46z0b09d5b4hifyy4hkpgwykxla2sd 776447 776445 2024-12-14T04:54:27Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257450835|Srinagar district]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776447 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Srinagar District | settlement_type = [[List of districts of Jammu and Kashmir|District]] of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] administered by India<ref name=tertiary-kashmir/> | image_skyline = Dal Lake 1.jpg | image_caption = [[Dal Lake]], [[Srinagar]], [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], [[India]]. | image_map1 = Kashmir region. LOC 2003626427 - showing Kashmir division administered by India in neon blue.jpg | map_alt = | map_caption1 = Srinagar district is in Indian-administered [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] in the disputed [[Kashmir]] region<ref name=tertiary-kashmir/> It is in the [[Kashmir division]] (bordered in neon blue). | coordinates = {{coord|34|05|N|74|50|E|region:IN_type:adm2nd_source:GNS-enwiki|display=inline,title}} | image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|frame-width=300|frame-height=170|frame-align=center|zoom=4|type=point|title=Srinagar district|marker=district|type2=shape|stroke-width2=2|stroke-color2=#808080}} | map_caption = Interactive map of Srinagar district | subdivision_type = Administering country | subdivision_name = [[India]] | coor_pinpoint = Srinagar | subdivision_type2 = [[Union territory]] | subdivision_name2 = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | seat_type = [[Headquarters]] | seat = [[Srinagar]] | parts_type = [[List of tehsils in India|Tehsils]] | parts_style = para | p1 = {{olist |Central Shalteng |Chanapora/Natipora |Eidgah| Khanyar| Pantha Chowk| Srinagar North| Srinagar South}} | leader_title = [[District magistrate|District Magistrate]] | leader_name = Bilal Mohiuddin Bhat([[Indian Administrative Service|IAS]]) | area_total_km2 = 1979 | population_total = 1250173 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kashmiri language|Kashmiri]], [[Urdu]], [[Hindi]], [[Dogri language|Dogri]], English<ref name="OfficialLang">{{cite web |url=http://egazette.nic.in/WriteReadData/2020/222037.pdf |title=The Jammu and Kashmir Official Languages Act, 2020 |publisher=The Gazette of India|date=27 September 2020 |access-date=27 September 2020}}</ref><ref>{{cite news | title=Parliament passes JK Official Languages Bill, 2020 | work=Rising Kashmir | date=23 September 2020 | url=http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | access-date=23 September 2020 | archive-date=24 September 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200924141909/http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | url-status=dead }}</ref> | blank1_name_sec1 = Literacy | blank1_info_sec1 = 69.41% | website = http://srinagar.nic.in/ | footnotes = | population_footnotes = <ref>{{cite web |title=Srinagar District |url=https://kvksrinagar.org/about-srinagar |website=24 November 2020}}</ref> }} {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Official website|http://srinagar.nic.in/}} * ''[http://www.greaterkashmir.com ਗ੍ਰੇਟਰ ਕਸ਼ਮੀਰ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ * ''[http://www.soanmeeraas.in ਸੋਨ ਮੀਰਸ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ {{Adjacent communities}}{{Jammu and Kashmir topics}}{{Minority Concentrated Districts in India}} {{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] eqm36t34fdz320vdx5mdkz1vlztg67e 776448 776447 2024-12-14T04:57:13Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257450835|Srinagar district]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776448 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Srinagar District | settlement_type = [[List of districts of Jammu and Kashmir|District]] of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] administered by India<ref name=tertiary-kashmir/> | image_skyline = Dal Lake 1.jpg | image_caption = [[Dal Lake]], [[Srinagar]], [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], [[India]]. | image_map1 = Kashmir region. LOC 2003626427 - showing Kashmir division administered by India in neon blue.jpg | map_alt = | map_caption1 = Srinagar district is in Indian-administered [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] in the disputed [[Kashmir]] region<ref name=tertiary-kashmir/> It is in the [[Kashmir division]] (bordered in neon blue). | coordinates = {{coord|34|05|N|74|50|E|region:IN_type:adm2nd_source:GNS-enwiki|display=inline,title}} | image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|frame-width=300|frame-height=170|frame-align=center|zoom=4|type=point|title=Srinagar district|marker=district|type2=shape|stroke-width2=2|stroke-color2=#808080}} | map_caption = Interactive map of Srinagar district | subdivision_type = Administering country | subdivision_name = [[India]] | coor_pinpoint = Srinagar | subdivision_type2 = [[Union territory]] | subdivision_name2 = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | seat_type = [[Headquarters]] | seat = [[Srinagar]] | parts_type = [[List of tehsils in India|Tehsils]] | parts_style = para | p1 = {{olist |Central Shalteng |Chanapora/Natipora |Eidgah| Khanyar| Pantha Chowk| Srinagar North| Srinagar South}} | leader_title = [[District magistrate|District Magistrate]] | leader_name = Bilal Mohiuddin Bhat([[Indian Administrative Service|IAS]]) | area_total_km2 = 1979 | population_total = 1250173 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kashmiri language|Kashmiri]], [[Urdu]], [[Hindi]], [[Dogri language|Dogri]], English<ref name="OfficialLang">{{cite web |url=http://egazette.nic.in/WriteReadData/2020/222037.pdf |title=The Jammu and Kashmir Official Languages Act, 2020 |publisher=The Gazette of India|date=27 September 2020 |access-date=27 September 2020}}</ref><ref>{{cite news | title=Parliament passes JK Official Languages Bill, 2020 | work=Rising Kashmir | date=23 September 2020 | url=http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | access-date=23 September 2020 | archive-date=24 September 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200924141909/http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | url-status=dead }}</ref> | blank1_name_sec1 = Literacy | blank1_info_sec1 = 69.41% | website = http://srinagar.nic.in/ | footnotes = | population_footnotes = <ref>{{cite web |title=Srinagar District |url=https://kvksrinagar.org/about-srinagar |website=24 November 2020}}</ref> }} '''ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]]''' ਵਿਵਾਦਗ੍ਰਸਤ [[ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ 20 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। [[ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ]] ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਇਹ 2011 ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ [[ਜੰਮੂ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਜੰਮੂ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਦੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਘਰ ਵੀ ਹੈ (ਜੰਮੂ ਸ਼ਹਿਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name="districtcensus">{{Cite web |year=2011 |title=District Census 2011 |url=http://www.census2011.co.in/district.php |access-date=20 July 2020 |publisher=Census2011.co.in}}</ref> ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, [[ਸ੍ਰੀਨਗਰ|ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।{{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Official website|http://srinagar.nic.in/}} * ''[http://www.greaterkashmir.com ਗ੍ਰੇਟਰ ਕਸ਼ਮੀਰ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ * ''[http://www.soanmeeraas.in ਸੋਨ ਮੀਰਸ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ {{Adjacent communities}}{{Jammu and Kashmir topics}}{{Minority Concentrated Districts in India}} {{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] dvoyl6d58bpdjjd1an5sw0srvy8bsbe 776449 776448 2024-12-14T04:57:50Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257450835|Srinagar district]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776449 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Srinagar District | settlement_type = [[List of districts of Jammu and Kashmir|District]] of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] administered by India<ref name=tertiary-kashmir/> | image_skyline = Dal Lake 1.jpg | image_caption = [[Dal Lake]], [[Srinagar]], [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], [[India]]. | image_map1 = Kashmir region. LOC 2003626427 - showing Kashmir division administered by India in neon blue.jpg | map_alt = | map_caption1 = Srinagar district is in Indian-administered [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] in the disputed [[Kashmir]] region<ref name=tertiary-kashmir/> It is in the [[Kashmir division]] (bordered in neon blue). | coordinates = {{coord|34|05|N|74|50|E|region:IN_type:adm2nd_source:GNS-enwiki|display=inline,title}} | image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|frame-width=300|frame-height=170|frame-align=center|zoom=4|type=point|title=Srinagar district|marker=district|type2=shape|stroke-width2=2|stroke-color2=#808080}} | map_caption = Interactive map of Srinagar district | subdivision_type = Administering country | subdivision_name = [[India]] | coor_pinpoint = Srinagar | subdivision_type2 = [[Union territory]] | subdivision_name2 = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | seat_type = [[Headquarters]] | seat = [[Srinagar]] | parts_type = [[List of tehsils in India|Tehsils]] | parts_style = para | p1 = {{olist |Central Shalteng |Chanapora/Natipora |Eidgah| Khanyar| Pantha Chowk| Srinagar North| Srinagar South}} | leader_title = [[District magistrate|District Magistrate]] | leader_name = Bilal Mohiuddin Bhat([[Indian Administrative Service|IAS]]) | area_total_km2 = 1979 | population_total = 1250173 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kashmiri language|Kashmiri]], [[Urdu]], [[Hindi]], [[Dogri language|Dogri]], English<ref name="OfficialLang">{{cite web |url=http://egazette.nic.in/WriteReadData/2020/222037.pdf |title=The Jammu and Kashmir Official Languages Act, 2020 |publisher=The Gazette of India|date=27 September 2020 |access-date=27 September 2020}}</ref><ref>{{cite news | title=Parliament passes JK Official Languages Bill, 2020 | work=Rising Kashmir | date=23 September 2020 | url=http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | access-date=23 September 2020 | archive-date=24 September 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200924141909/http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | url-status=dead }}</ref> | blank1_name_sec1 = Literacy | blank1_info_sec1 = 69.41% | website = http://srinagar.nic.in/ | footnotes = | population_footnotes = <ref>{{cite web |title=Srinagar District |url=https://kvksrinagar.org/about-srinagar |website=24 November 2020}}</ref> }} '''ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]]''' ਵਿਵਾਦਗ੍ਰਸਤ [[ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ 20 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। [[ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ]] ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਇਹ 2011 ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ [[ਜੰਮੂ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਜੰਮੂ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਦੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਘਰ ਵੀ ਹੈ (ਜੰਮੂ ਸ਼ਹਿਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।<ref name="districtcensus">{{Cite web |year=2011 |title=District Census 2011 |url=http://www.census2011.co.in/district.php |access-date=20 July 2020 |publisher=Census2011.co.in}}</ref> ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, [[ਸ੍ਰੀਨਗਰ|ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ]] ਸ਼ਹਿਰ ਸ਼੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ ਵਜੋਂ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * [[List of schools in Srinagar|ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Official website|http://srinagar.nic.in/}} * ''[http://www.greaterkashmir.com ਗ੍ਰੇਟਰ ਕਸ਼ਮੀਰ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ * ''[http://www.soanmeeraas.in ਸੋਨ ਮੀਰਸ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ {{Adjacent communities}}{{Jammu and Kashmir topics}}{{Minority Concentrated Districts in India}} {{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 3x1b001yj9fbwjokyncvsket2je39vw 776450 776449 2024-12-14T05:10:09Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257450835|Srinagar district]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776450 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Srinagar District | settlement_type = [[List of districts of Jammu and Kashmir|District]] of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] administered by India<ref name=tertiary-kashmir/> | image_skyline = Dal Lake 1.jpg | image_caption = [[Dal Lake]], [[Srinagar]], [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], [[India]]. | image_map1 = Kashmir region. LOC 2003626427 - showing Kashmir division administered by India in neon blue.jpg | map_alt = | map_caption1 = Srinagar district is in Indian-administered [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] in the disputed [[Kashmir]] region<ref name=tertiary-kashmir/> It is in the [[Kashmir division]] (bordered in neon blue). | coordinates = {{coord|34|05|N|74|50|E|region:IN_type:adm2nd_source:GNS-enwiki|display=inline,title}} | image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|frame-width=300|frame-height=170|frame-align=center|zoom=4|type=point|title=Srinagar district|marker=district|type2=shape|stroke-width2=2|stroke-color2=#808080}} | map_caption = Interactive map of Srinagar district | subdivision_type = Administering country | subdivision_name = [[India]] | coor_pinpoint = Srinagar | subdivision_type2 = [[Union territory]] | subdivision_name2 = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | seat_type = [[Headquarters]] | seat = [[Srinagar]] | parts_type = [[List of tehsils in India|Tehsils]] | parts_style = para | p1 = {{olist |Central Shalteng |Chanapora/Natipora |Eidgah| Khanyar| Pantha Chowk| Srinagar North| Srinagar South}} | leader_title = [[District magistrate|District Magistrate]] | leader_name = Bilal Mohiuddin Bhat([[Indian Administrative Service|IAS]]) | area_total_km2 = 1979 | population_total = 1250173 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kashmiri language|Kashmiri]], [[Urdu]], [[Hindi]], [[Dogri language|Dogri]], English<ref name="OfficialLang">{{cite web |url=http://egazette.nic.in/WriteReadData/2020/222037.pdf |title=The Jammu and Kashmir Official Languages Act, 2020 |publisher=The Gazette of India|date=27 September 2020 |access-date=27 September 2020}}</ref><ref>{{cite news | title=Parliament passes JK Official Languages Bill, 2020 | work=Rising Kashmir | date=23 September 2020 | url=http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | access-date=23 September 2020 | archive-date=24 September 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200924141909/http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | url-status=dead }}</ref> | blank1_name_sec1 = Literacy | blank1_info_sec1 = 69.41% | website = http://srinagar.nic.in/ | footnotes = | population_footnotes = <ref>{{cite web |title=Srinagar District |url=https://kvksrinagar.org/about-srinagar |website=24 November 2020}}</ref> }} '''ਸ੍ਰੀਨਗਰ [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]]''' ਵਿਵਾਦਗ੍ਰਸਤ [[ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ 20 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। [[ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ]] ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਇਹ 2011 ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ [[ਜੰਮੂ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਜੰਮੂ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਦੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਘਰ ਵੀ ਹੈ (ਜੰਮੂ ਸ਼ਹਿਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ)।<ref name="districtcensus">{{Cite web |year=2011 |title=District Census 2011 |url=http://www.census2011.co.in/district.php |access-date=20 July 2020 |publisher=Census2011.co.in}}</ref> ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰ੍ ਵੀ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਜੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। * [[Jamia Ahlehadees Markazi Masjid Madina Chowk Gow Kadal|ਜਾਮੀਆ ਅਹਲੇਹਦੀਸ ਮਰਕਾਜ਼ੀ ਮਸਜਿਦ ਮਦੀਨਾ ਚੌਕ ਗੌ ਕਦਲ]] * * ਹਜ਼ਰਤਬਲ ਅਸਥਾਨ * ਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਮਸਜਿਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ * ਸ਼ਾਹ-ਏ-ਹਮਾਦਾਨ ਮਸਜਿਦ * ਮਖਦੂਮ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਅਸਥਾਨ * [[ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਮੰਦਰ]], ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਮੰਦਰ * [[ਖਾਨਕਾਹ-ਏ-ਮੌਲਾ]] {{Wide image|Srinagar.jpg|650px|ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਡਾਲ ਝੀਲ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਅਲੌਕਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼}} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * [[List of schools in Srinagar|ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Official website|http://srinagar.nic.in/}} * ''[http://www.greaterkashmir.com ਗ੍ਰੇਟਰ ਕਸ਼ਮੀਰ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ * ''[http://www.soanmeeraas.in ਸੋਨ ਮੀਰਸ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ {{Adjacent communities}}{{Jammu and Kashmir topics}}{{Minority Concentrated Districts in India}} {{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 7ae1n5m8wcf6vp0iz6069cwami4ioy1 776451 776450 2024-12-14T05:11:14Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257450835|Srinagar district]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776451 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Srinagar District | settlement_type = [[List of districts of Jammu and Kashmir|District]] of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] administered by India<ref name=tertiary-kashmir/> | image_skyline = Dal Lake 1.jpg | image_caption = [[Dal Lake]], [[Srinagar]], [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], [[India]]. | image_map1 = Kashmir region. LOC 2003626427 - showing Kashmir division administered by India in neon blue.jpg | map_alt = | map_caption1 = Srinagar district is in Indian-administered [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] in the disputed [[Kashmir]] region<ref name=tertiary-kashmir/> It is in the [[Kashmir division]] (bordered in neon blue). | coordinates = {{coord|34|05|N|74|50|E|region:IN_type:adm2nd_source:GNS-enwiki|display=inline,title}} | image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|frame-width=300|frame-height=170|frame-align=center|zoom=4|type=point|title=Srinagar district|marker=district|type2=shape|stroke-width2=2|stroke-color2=#808080}} | map_caption = Interactive map of Srinagar district | subdivision_type = Administering country | subdivision_name = [[India]] | coor_pinpoint = Srinagar | subdivision_type2 = [[Union territory]] | subdivision_name2 = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | seat_type = [[Headquarters]] | seat = [[Srinagar]] | parts_type = [[List of tehsils in India|Tehsils]] | parts_style = para | p1 = {{olist |Central Shalteng |Chanapora/Natipora |Eidgah| Khanyar| Pantha Chowk| Srinagar North| Srinagar South}} | leader_title = [[District magistrate|District Magistrate]] | leader_name = Bilal Mohiuddin Bhat([[Indian Administrative Service|IAS]]) | area_total_km2 = 1979 | population_total = 1250173 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kashmiri language|Kashmiri]], [[Urdu]], [[Hindi]], [[Dogri language|Dogri]], English<ref name="OfficialLang">{{cite web |url=http://egazette.nic.in/WriteReadData/2020/222037.pdf |title=The Jammu and Kashmir Official Languages Act, 2020 |publisher=The Gazette of India|date=27 September 2020 |access-date=27 September 2020}}</ref><ref>{{cite news | title=Parliament passes JK Official Languages Bill, 2020 | work=Rising Kashmir | date=23 September 2020 | url=http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | access-date=23 September 2020 | archive-date=24 September 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200924141909/http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | url-status=dead }}</ref> | blank1_name_sec1 = Literacy | blank1_info_sec1 = 69.41% | website = http://srinagar.nic.in/ | footnotes = | population_footnotes = <ref>{{cite web |title=Srinagar District |url=https://kvksrinagar.org/about-srinagar |website=24 November 2020}}</ref> }} '''ਸ੍ਰੀਨਗਰ [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]]''' ਵਿਵਾਦਗ੍ਰਸਤ [[ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ 20 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। [[ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ]] ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਇਹ 2011 ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ [[ਜੰਮੂ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਜੰਮੂ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਦੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਘਰ ਵੀ ਹੈ (ਜੰਮੂ ਸ਼ਹਿਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ)।<ref name="districtcensus">{{Cite web |year=2011 |title=District Census 2011 |url=http://www.census2011.co.in/district.php |access-date=20 July 2020 |publisher=Census2011.co.in}}</ref> ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰ੍ ਵੀ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਜੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। == ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ == ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ 2 ਉਪ-ਮੰਡਲ ਹਨ ਅਰਥਾਤ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਪੂਰਬ। 7 ਤਹਿਸੀਲਾਂ ਹਨਃ * ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਲਟੈਂਗ * ਚਨਾਪੋਰਾ/ਨਾਟੀਪੋਰਾ * ਈਦਗਾਹ * ਖੰਨਾਰ * ਪੰਥਾ ਚੌਕ * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਉੱਤਰੀ * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਦੱਖਣ। ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 4 ਬਲਾਕ ਹਨ। * ਹਾਰਵਨ * ਕਮਰਵਾਰੀ * ਖੋਨਮੋਹ * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਲਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੰਚਾਇਤੀ ਰਾਜ|ਪੰਚਾਇਤਾਂ]] ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। * [[Jamia Ahlehadees Markazi Masjid Madina Chowk Gow Kadal|ਜਾਮੀਆ ਅਹਲੇਹਦੀਸ ਮਰਕਾਜ਼ੀ ਮਸਜਿਦ ਮਦੀਨਾ ਚੌਕ ਗੌ ਕਦਲ]] * * ਹਜ਼ਰਤਬਲ ਅਸਥਾਨ * ਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਮਸਜਿਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ * ਸ਼ਾਹ-ਏ-ਹਮਾਦਾਨ ਮਸਜਿਦ * ਮਖਦੂਮ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਅਸਥਾਨ * [[ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਮੰਦਰ]], ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਮੰਦਰ * [[ਖਾਨਕਾਹ-ਏ-ਮੌਲਾ]] {{Wide image|Srinagar.jpg|650px|ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਡਾਲ ਝੀਲ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਅਲੌਕਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼}} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * [[List of schools in Srinagar|ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Official website|http://srinagar.nic.in/}} * ''[http://www.greaterkashmir.com ਗ੍ਰੇਟਰ ਕਸ਼ਮੀਰ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ * ''[http://www.soanmeeraas.in ਸੋਨ ਮੀਰਸ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ {{Adjacent communities}}{{Jammu and Kashmir topics}}{{Minority Concentrated Districts in India}} {{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 6mcuq7uukfj2t7tk8sgmpgw08127p6g 776452 776451 2024-12-14T05:12:13Z Naman Rao 44308 "[[:en:Special:Redirect/revision/1257450835|Srinagar district]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776452 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Srinagar District | settlement_type = [[List of districts of Jammu and Kashmir|District]] of [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] administered by India<ref name=tertiary-kashmir/> | image_skyline = Dal Lake 1.jpg | image_caption = [[Dal Lake]], [[Srinagar]], [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]], [[India]]. | image_map1 = Kashmir region. LOC 2003626427 - showing Kashmir division administered by India in neon blue.jpg | map_alt = | map_caption1 = Srinagar district is in Indian-administered [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] in the disputed [[Kashmir]] region<ref name=tertiary-kashmir/> It is in the [[Kashmir division]] (bordered in neon blue). | coordinates = {{coord|34|05|N|74|50|E|region:IN_type:adm2nd_source:GNS-enwiki|display=inline,title}} | image_map = {{maplink|frame=yes|plain=yes|frame-width=300|frame-height=170|frame-align=center|zoom=4|type=point|title=Srinagar district|marker=district|type2=shape|stroke-width2=2|stroke-color2=#808080}} | map_caption = Interactive map of Srinagar district | subdivision_type = Administering country | subdivision_name = [[India]] | coor_pinpoint = Srinagar | subdivision_type2 = [[Union territory]] | subdivision_name2 = [[Jammu and Kashmir (union territory)|Jammu and Kashmir]] | seat_type = [[Headquarters]] | seat = [[Srinagar]] | parts_type = [[List of tehsils in India|Tehsils]] | parts_style = para | p1 = {{olist |Central Shalteng |Chanapora/Natipora |Eidgah| Khanyar| Pantha Chowk| Srinagar North| Srinagar South}} | leader_title = [[District magistrate|District Magistrate]] | leader_name = Bilal Mohiuddin Bhat([[Indian Administrative Service|IAS]]) | area_total_km2 = 1979 | population_total = 1250173 | population_as_of = 2011 | population_density_km2 = auto | population_note = | timezone1 = [[Indian Standard Time|IST]] | utc_offset1 = +05:30 | timezone1_DST = | utc_offset1_DST = | postal_code_type = | postal_code = | area_code_type = | area_code = | iso_code = | demographics_type1 = Languages | demographics1_title1 = Official | demographics1_info1 = [[Kashmiri language|Kashmiri]], [[Urdu]], [[Hindi]], [[Dogri language|Dogri]], English<ref name="OfficialLang">{{cite web |url=http://egazette.nic.in/WriteReadData/2020/222037.pdf |title=The Jammu and Kashmir Official Languages Act, 2020 |publisher=The Gazette of India|date=27 September 2020 |access-date=27 September 2020}}</ref><ref>{{cite news | title=Parliament passes JK Official Languages Bill, 2020 | work=Rising Kashmir | date=23 September 2020 | url=http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | access-date=23 September 2020 | archive-date=24 September 2020 | archive-url=https://web.archive.org/web/20200924141909/http://risingkashmir.com/news/parliament-passes-jk-official-languages-bill-2020 | url-status=dead }}</ref> | blank1_name_sec1 = Literacy | blank1_info_sec1 = 69.41% | website = http://srinagar.nic.in/ | footnotes = | population_footnotes = <ref>{{cite web |title=Srinagar District |url=https://kvksrinagar.org/about-srinagar |website=24 November 2020}}</ref> }} '''ਸ੍ਰੀਨਗਰ [[ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]]''' ਵਿਵਾਦਗ੍ਰਸਤ [[ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਿਤ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ 20 ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। [[ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ]] ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ, ਇਹ 2011 ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ [[ਜੰਮੂ (ਸ਼ਹਿਰ)|ਜੰਮੂ]] ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਦੀ ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਘਰ ਵੀ ਹੈ (ਜੰਮੂ ਸ਼ਹਿਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ)।<ref name="districtcensus">{{Cite web |year=2011 |title=District Census 2011 |url=http://www.census2011.co.in/district.php |access-date=20 July 2020 |publisher=Census2011.co.in}}</ref> ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰ੍ ਵੀ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ ਵਜੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। == ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ == ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ 2 ਉਪ-ਮੰਡਲ ਹਨ ਅਰਥਾਤ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਪੂਰਬ। 7 ਤਹਿਸੀਲਾਂ ਹਨਃ * ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਲਟੈਂਗ * ਚਨਾਪੋਰਾ/ਨਾਟੀਪੋਰਾ * ਈਦਗਾਹ * ਖੰਨਾਰ * ਪੰਥਾ ਚੌਕ * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਉੱਤਰੀ * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਦੱਖਣ। ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ 4 ਬਲਾਕ ਹਨ। * ਹਾਰਵਨ * ਕਮਰਵਾਰੀ * ਖੋਨਮੋਹ * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਲਾਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ [[ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੰਚਾਇਤੀ ਰਾਜ|ਪੰਚਾਇਤਾਂ]] ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। == ਸਿਆਸਤ == ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ 1 ਸੰਸਦੀ ਚੋਣ ਖੇਤਰ ਅਰਥਾਤ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਅਤੇ 8, ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਹਨ। * ਹਜ਼ਰਤਬਲ * ਜ਼ਾਦੀਬਲ * [[ਈਦਗਾਹ]] * ਖੰਨਾਰ * ਹੱਬਾ ਕਦਲ * ਲਾਲ ਚੌਕ * ਚੰਨਾਪੋਰਾ * ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਾਲਟੈਂਗ<ref>{{Cite web |title=ERO's and AERO's |url=http://ceojammukashmir.nic.in/Assembly_Constituencies.htm |website=CEO JK |publisher=Chief Electoral Officer, Jammu and Kashmir}}</ref> * [[Jamia Ahlehadees Markazi Masjid Madina Chowk Gow Kadal|ਜਾਮੀਆ ਅਹਲੇਹਦੀਸ ਮਰਕਾਜ਼ੀ ਮਸਜਿਦ ਮਦੀਨਾ ਚੌਕ ਗੌ ਕਦਲ]] * * ਹਜ਼ਰਤਬਲ ਅਸਥਾਨ * ਜਾਮੀਆ ਮਸਜਿਦ, ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੀ ਮਸਜਿਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ * ਸ਼ਾਹ-ਏ-ਹਮਾਦਾਨ ਮਸਜਿਦ * ਮਖਦੂਮ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਅਸਥਾਨ * [[ਸ਼ੰਕਰਾਚਾਰੀਆ ਮੰਦਰ]], ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ [[ਕਸ਼ਮੀਰ]] ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣਾ ਮੰਦਰ * [[ਖਾਨਕਾਹ-ਏ-ਮੌਲਾ]] {{Wide image|Srinagar.jpg|650px|ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਡਾਲ ਝੀਲ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਅਲੌਕਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼}} == ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ == * ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਕਾਲਜਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * [[List of schools in Srinagar|ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Official website|http://srinagar.nic.in/}} * ''[http://www.greaterkashmir.com ਗ੍ਰੇਟਰ ਕਸ਼ਮੀਰ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਖ਼ਬਾਰ * ''[http://www.soanmeeraas.in ਸੋਨ ਮੀਰਸ]'', ਸ੍ਰੀਨਗਰ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਅਖ਼ਬਾਰ {{Adjacent communities}}{{Jammu and Kashmir topics}}{{Minority Concentrated Districts in India}} {{Authority control}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਸ੍ਰੀਨਗਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] 1tu2l2tj0ligx2ecloyc7e8vuxighwz 1 191612 776453 2024-12-14T05:12:33Z Naman Rao 44308 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776453 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191613 776458 2024-12-14T05:45:41Z Tamanpreet Kaur 26648 "[[:en:Special:Redirect/revision/1263013298|Gukesh Dommaraju]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776458 wikitext text/x-wiki '''ਗੁਕੇਸ਼ ਡੋਮਰਾਜੂ''' (ਜਨਮ 29 ਮਈ 2006), ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਕੇਸ਼ ਡੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਤਰੰਜ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਹੈ। ਉਹ ਖੇਡ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਨਿਰਵਿਵਾਦ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=22 March 2019 |title=The Youngest Chess Grandmasters In History |url=https://www.chess.com/article/view/youngest-chess-grandmasters |access-date=22 April 2024 |website=[[Chess.com]] |language=en-US}}</ref> ਉਸ ਨੇ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਤਰੰਜ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Staff |first=Al Jazeera |title=How India’s Gukesh Dommaraju became chess king in a cricket crazy country |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/12/13/how-indias-gukesh-dommaraju-became-chess-king-in-a-cricket-crazy-country#:~:text=By%20the%20age%20of%2012,the%20youngest%20one%20from%20India. |access-date=2024-12-13 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ 45ਵੇਂ ਸ਼ਤਰੰਜ ਓਲੰਪੀਆਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੀਮ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਗੋਲਡ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਕੈਂਡੀਡੇਟਸ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਜੇਤੂ ਬਣ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ 2024 ਵਿੱਚ ਡਿੰਗ ਲਿਰੇਨ ਨੂੰ 7 1⁄2 ਤੋਂ 6 1⁄2 ਨਾਲ ਹਰਾ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੱਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਬਣ ਗਏ।<ref>{{Cite web |last=The Hindu Bureau |date=2024-12-12 |title=World Chess Championship 2024, Gukesh vs Ding Game 14 LIVE: Gukesh becomes World Chess Champion |url=https://www.thehindu.com/sport/other-sports/gukesh-vs-ding-world-chess-championship-game-14-live-updates-december-12-2024/article68976533.ece |access-date=2024-12-12 |website=The Hindu}}</ref> ਗੁਕੇਸ਼ [[ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ|ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ]] ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜੇਤੂ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/candidates-chess-gukesh-becomes-youngest-winner-to-challenge-for-world-title/articleshow/109485704.cms|title=Candidates Chess: Gukesh becomes youngest winner, to challenge for world title|date=22 April 2024|work=The Economic Times|access-date=22 April 2024|issn=0013-0389}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == === ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ === ਗੁਕੇਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਮਈ 2006 ਨੂੰ [[ਚੇਨਈ]] ਵਿੱਚ [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਦੇ ਇੱਕ ਤੇਲਗੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Kanukula |first=Sumanth |date=13 December 2024 |title=Celebrations in AP with Gukesh's victory.. His grandfather's hometown is somewhere in Andhra Pradesh |url=https://telugu.timesnownews.com/andhra-pradesh/who-is-gukesh-dommaraju-belongs-to-telugu-family-settled-in-chennai-his-grandfather-native-village-in-these-district-in-andhra-pradesh-article-116272311 |access-date=13 December 2024 |website=[[Times Now News]] |quote=Gukesh was born on May 29, 2006, in a Telugu family settled in Chennai. Gukesh's ancestors belonged to the joint Chittoor district.}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=మనోడే.. చదరంగ విశ్వవిజేత |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/chittoor-news/2/124223852 |access-date=2024-12-13 |website=[[Eenadu]] |language=te}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=Dommaraju Gukesh : కొడుకు కోసం డాక్టర్ వృత్తినే వదులుకున్నాడు..కట్ చేస్తే 18 ఏళ్లకే ప్రపంచాన్ని జయించాడు |url=https://telugu.news18.com/news/sports/dommaraju-gukesh-india-s-youngest-chess-grandmaster-creates-history-as-world-champion-sjn-2663898.html |access-date=2024-12-13 |website=[[News18]] |language=te}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਪਦਮਾ, ਇੱਕ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰਜਨੀਕਾਂਤ, ਇੱਕੋ ਈ. ਐਨ. ਟੀ. ਸਰਜਨ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Prasad RS |date=16 January 2019 |title=My achievement hasn't yet sunk in: Gukesh |url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/chess/my-achievement-hasnt-yet-sunk-in-gukesh/articleshow/67562543.cms |access-date=18 March 2019 |website=The Times of India}}</ref> ਉਸਨੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਤਰੰਜ ਖੇਡਣਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Lokpria Vasudevan |date=17 January 2019 |title=D Gukesh: Grit and determination personify India's youngest Grandmaster |url=https://www.indiatoday.in/sports/other-sports/story/d-gukesh-grit-and-determination-personify-india-s-youngest-grandmaster-1433361-2019-01-17 |access-date=18 March 2019 |website=India Today}}</ref> ਉਸਨੇ ਚੇਨਈ ਦੇ ਮੇਲ ਅਯਾਨੰਬਕਮ ਵਿੱਚ ਵੇਲਾਮਲ ਵਿਦਿਆਲਯ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=9 December 2018 |title=Velammal students win gold at World Cadet Chess championship 2018 |url=http://chennaiplus.in/velammal-students-win-gold-at-world-cadet-chess-championship-2018/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327090711/http://chennaiplus.in/velammal-students-win-gold-at-world-cadet-chess-championship-2018/ |archive-date=27 March 2019 |access-date=18 March 2019 |website=Chennai Plus}}</ref> ਗੁਕੇਸ਼ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਦੇ ਤਿਰੂਪਤੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸੱਤਿਆਵੇਡੂ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਚੇਂਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਪਿੰਡ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Kanukula |first=Sumanth |date=13 December 2024 |title=Celebrations in AP with Gukesh's victory.. His grandfather's hometown is somewhere in Andhra Pradesh |url=https://telugu.timesnownews.com/andhra-pradesh/who-is-gukesh-dommaraju-belongs-to-telugu-family-settled-in-chennai-his-grandfather-native-village-in-these-district-in-andhra-pradesh-article-116272311 |access-date=13 December 2024 |website=[[Times Now News]] |quote=Gukesh was born on May 29, 2006, in a Telugu family settled in Chennai. Gukesh's ancestors belonged to the joint Chittoor district.}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFKanukula2024">Kanukula, Sumanth (13 December 2024). [https://telugu.timesnownews.com/andhra-pradesh/who-is-gukesh-dommaraju-belongs-to-telugu-family-settled-in-chennai-his-grandfather-native-village-in-these-district-in-andhra-pradesh-article-116272311 "Celebrations in AP with Gukesh's victory.. His grandfather's hometown is somewhere in Andhra Pradesh"]. ''[[Times Now News]]''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 December</span> 2024</span>. <q>Gukesh was born on May 29, 2006, in a Telugu family settled in Chennai. Gukesh's ancestors belonged to the joint Chittoor district.</q></cite></ref><ref name=":1">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=మనోడే.. చదరంగ విశ్వవిజేత |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/chittoor-news/2/124223852 |access-date=2024-12-13 |website=[[Eenadu]] |language=te}}<cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true">[https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/chittoor-news/2/124223852 "మనోడే.. చదరంగ విశ్వవిజేత"]. ''[[Eenadu]]'' (in Telugu). 13 December 2024<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 December</span> 2024</span>.</cite> [[Category:CS1 Telugu-language sources (te)]]</ref><ref name=":2">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=Dommaraju Gukesh : కొడుకు కోసం డాక్టర్ వృత్తినే వదులుకున్నాడు..కట్ చేస్తే 18 ఏళ్లకే ప్రపంచాన్ని జయించాడు |url=https://telugu.news18.com/news/sports/dommaraju-gukesh-india-s-youngest-chess-grandmaster-creates-history-as-world-champion-sjn-2663898.html |access-date=2024-12-13 |website=[[News18]] |language=te}}<cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true">[https://telugu.news18.com/news/sports/dommaraju-gukesh-india-s-youngest-chess-grandmaster-creates-history-as-world-champion-sjn-2663898.html "Dommaraju Gukesh : కొడుకు కోసం డాక్టర్ వృత్తినే వదులుకున్నాడు..కట్ చేస్తే 18 ఏళ్లకే ప్రపంచాన్ని జయించాడు"]. ''[[ਨੈੱਟਵਰਕ18 ਗਰੁੱਪ|News18]]'' (in Telugu). 13 December 2024<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 December</span> 2024</span>.</cite> [[Category:CS1 Telugu-language sources (te)]]</ref> ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਜੂ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਚੇਂਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਰਜਨੀਕਾਂਤ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਪਦਮਾਵਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।<ref name=":1" /><ref name=":0" /> ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਚੇਨਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਜੂ ਸੈਟਲ ਹੈ।<ref name=":0" /><ref>{{Cite web |date=13 December 2004 |title=జగజ్జేత మన గుకేశ్‌ {{!}} Dommaraju Gukesh becomes world chess champion |url=https://sakshi.com/telugu-news/sports/dommaraju-gukesh-becomes-world-chess-champion-2289815 |access-date=2024-12-13 |website=[[Sakshi (newspaper)|Sakshi]] |language=te}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Alireza_Firouzja_-_Gukesh_D,_Candidates_Tournament_2024_01.jpg|thumb|ਗੁਕੇਸ਼ (ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ 2024 ਕੈਂਡੀਡੇਟਸ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਅਲੀਰੇਜ਼ਾ ਫਿਰੋਜ਼ਾ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।]] [[ਤਸਵੀਰ:Alireza_Firouzja_-_Gukesh_D,_Candidates_Tournament_2024_03_(cropped).jpg|thumb|ਆਪਣੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਵਹਾਰ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਗੁਕੇਸ਼ ਡੀ. ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ|ਹਿੰਦੂ]] ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਤਿਲਕ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।]] == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਸ਼ਤਰੰਜ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2006]] t2m5u0zsf8e1repu1cxti6dkcdt89k2 776459 776458 2024-12-14T05:47:02Z Tamanpreet Kaur 26648 /* ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ */ 776459 wikitext text/x-wiki '''ਗੁਕੇਸ਼ ਡੋਮਰਾਜੂ''' (ਜਨਮ 29 ਮਈ 2006), ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਕੇਸ਼ ਡੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਤਰੰਜ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਹੈ। ਉਹ ਖੇਡ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਨਿਰਵਿਵਾਦ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=22 March 2019 |title=The Youngest Chess Grandmasters In History |url=https://www.chess.com/article/view/youngest-chess-grandmasters |access-date=22 April 2024 |website=[[Chess.com]] |language=en-US}}</ref> ਉਸ ਨੇ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਤਰੰਜ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Staff |first=Al Jazeera |title=How India’s Gukesh Dommaraju became chess king in a cricket crazy country |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/12/13/how-indias-gukesh-dommaraju-became-chess-king-in-a-cricket-crazy-country#:~:text=By%20the%20age%20of%2012,the%20youngest%20one%20from%20India. |access-date=2024-12-13 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ 45ਵੇਂ ਸ਼ਤਰੰਜ ਓਲੰਪੀਆਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੀਮ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਗੋਲਡ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਕੈਂਡੀਡੇਟਸ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਜੇਤੂ ਬਣ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ 2024 ਵਿੱਚ ਡਿੰਗ ਲਿਰੇਨ ਨੂੰ 7 1⁄2 ਤੋਂ 6 1⁄2 ਨਾਲ ਹਰਾ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੱਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਬਣ ਗਏ।<ref>{{Cite web |last=The Hindu Bureau |date=2024-12-12 |title=World Chess Championship 2024, Gukesh vs Ding Game 14 LIVE: Gukesh becomes World Chess Champion |url=https://www.thehindu.com/sport/other-sports/gukesh-vs-ding-world-chess-championship-game-14-live-updates-december-12-2024/article68976533.ece |access-date=2024-12-12 |website=The Hindu}}</ref> ਗੁਕੇਸ਼ [[ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ|ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ]] ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜੇਤੂ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/candidates-chess-gukesh-becomes-youngest-winner-to-challenge-for-world-title/articleshow/109485704.cms|title=Candidates Chess: Gukesh becomes youngest winner, to challenge for world title|date=22 April 2024|work=The Economic Times|access-date=22 April 2024|issn=0013-0389}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == === ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ === ਗੁਕੇਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਮਈ 2006 ਨੂੰ [[ਚੇਨਈ]] ਵਿੱਚ [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਦੇ ਇੱਕ ਤੇਲਗੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Kanukula |first=Sumanth |date=13 December 2024 |title=Celebrations in AP with Gukesh's victory.. His grandfather's hometown is somewhere in Andhra Pradesh |url=https://telugu.timesnownews.com/andhra-pradesh/who-is-gukesh-dommaraju-belongs-to-telugu-family-settled-in-chennai-his-grandfather-native-village-in-these-district-in-andhra-pradesh-article-116272311 |access-date=13 December 2024 |website=[[Times Now News]] |quote=Gukesh was born on May 29, 2006, in a Telugu family settled in Chennai. Gukesh's ancestors belonged to the joint Chittoor district.}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=మనోడే.. చదరంగ విశ్వవిజేత |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/chittoor-news/2/124223852 |access-date=2024-12-13 |website=[[Eenadu]] |language=te}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=Dommaraju Gukesh : కొడుకు కోసం డాక్టర్ వృత్తినే వదులుకున్నాడు..కట్ చేస్తే 18 ఏళ్లకే ప్రపంచాన్ని జయించాడు |url=https://telugu.news18.com/news/sports/dommaraju-gukesh-india-s-youngest-chess-grandmaster-creates-history-as-world-champion-sjn-2663898.html |access-date=2024-12-13 |website=[[News18]] |language=te}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਪਦਮਾ, ਇੱਕ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰਜਨੀਕਾਂਤ, ਇੱਕੋ ਈ. ਐਨ. ਟੀ. ਸਰਜਨ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Prasad RS |date=16 January 2019 |title=My achievement hasn't yet sunk in: Gukesh |url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/chess/my-achievement-hasnt-yet-sunk-in-gukesh/articleshow/67562543.cms |access-date=18 March 2019 |website=The Times of India}}</ref> ਉਸਨੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਤਰੰਜ ਖੇਡਣਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Lokpria Vasudevan |date=17 January 2019 |title=D Gukesh: Grit and determination personify India's youngest Grandmaster |url=https://www.indiatoday.in/sports/other-sports/story/d-gukesh-grit-and-determination-personify-india-s-youngest-grandmaster-1433361-2019-01-17 |access-date=18 March 2019 |website=India Today}}</ref> ਉਸਨੇ ਚੇਨਈ ਦੇ ਮੇਲ ਅਯਾਨੰਬਕਮ ਵਿੱਚ ਵੇਲਾਮਲ ਵਿਦਿਆਲਯ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=9 December 2018 |title=Velammal students win gold at World Cadet Chess championship 2018 |url=http://chennaiplus.in/velammal-students-win-gold-at-world-cadet-chess-championship-2018/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327090711/http://chennaiplus.in/velammal-students-win-gold-at-world-cadet-chess-championship-2018/ |archive-date=27 March 2019 |access-date=18 March 2019 |website=Chennai Plus}}</ref> ਗੁਕੇਸ਼ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਦੇ ਤਿਰੂਪਤੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸੱਤਿਆਵੇਡੂ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਚੇਂਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਪਿੰਡ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=మనోడే.. చదరంగ విశ్వవిజేత |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/chittoor-news/2/124223852 |access-date=2024-12-13 |website=[[Eenadu]] |language=te}}<cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true">[https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/chittoor-news/2/124223852 "మనోడే.. చదరంగ విశ్వవిజేత"]. ''[[Eenadu]]'' (in Telugu). 13 December 2024<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 December</span> 2024</span>.</cite> [[Category:CS1 Telugu-language sources (te)]]</ref><ref name=":2">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=Dommaraju Gukesh : కొడుకు కోసం డాక్టర్ వృత్తినే వదులుకున్నాడు..కట్ చేస్తే 18 ఏళ్లకే ప్రపంచాన్ని జయించాడు |url=https://telugu.news18.com/news/sports/dommaraju-gukesh-india-s-youngest-chess-grandmaster-creates-history-as-world-champion-sjn-2663898.html |access-date=2024-12-13 |website=[[News18]] |language=te}}<cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true">[https://telugu.news18.com/news/sports/dommaraju-gukesh-india-s-youngest-chess-grandmaster-creates-history-as-world-champion-sjn-2663898.html "Dommaraju Gukesh : కొడుకు కోసం డాక్టర్ వృత్తినే వదులుకున్నాడు..కట్ చేస్తే 18 ఏళ్లకే ప్రపంచాన్ని జయించాడు"]. ''[[ਨੈੱਟਵਰਕ18 ਗਰੁੱਪ|News18]]'' (in Telugu). 13 December 2024<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 December</span> 2024</span>.</cite> [[Category:CS1 Telugu-language sources (te)]]</ref> ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਜੂ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਚੇਂਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਰਜਨੀਕਾਂਤ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਪਦਮਾਵਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।<ref name=":1" /><ref name=":0" /> ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਚੇਨਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਜੂ ਸੈਟਲ ਹੈ।<ref name=":0" /><ref>{{Cite web |date=13 December 2004 |title=జగజ్జేత మన గుకేశ్‌ {{!}} Dommaraju Gukesh becomes world chess champion |url=https://sakshi.com/telugu-news/sports/dommaraju-gukesh-becomes-world-chess-champion-2289815 |access-date=2024-12-13 |website=[[Sakshi (newspaper)|Sakshi]] |language=te}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Alireza_Firouzja_-_Gukesh_D,_Candidates_Tournament_2024_01.jpg|thumb|ਗੁਕੇਸ਼ (ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ 2024 ਕੈਂਡੀਡੇਟਸ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਅਲੀਰੇਜ਼ਾ ਫਿਰੋਜ਼ਾ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।]] [[ਤਸਵੀਰ:Alireza_Firouzja_-_Gukesh_D,_Candidates_Tournament_2024_03_(cropped).jpg|thumb|ਆਪਣੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਵਹਾਰ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਗੁਕੇਸ਼ ਡੀ. ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ|ਹਿੰਦੂ]] ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਤਿਲਕ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।]] == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਸ਼ਤਰੰਜ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2006]] kd506cpktookxcfujohejb3tkhjsdts 776460 776459 2024-12-14T05:47:55Z Tamanpreet Kaur 26648 /* ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ */ 776460 wikitext text/x-wiki '''ਗੁਕੇਸ਼ ਡੋਮਰਾਜੂ''' (ਜਨਮ 29 ਮਈ 2006), ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਕੇਸ਼ ਡੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਤਰੰਜ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਹੈ। ਉਹ ਖੇਡ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਨਿਰਵਿਵਾਦ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=22 March 2019 |title=The Youngest Chess Grandmasters In History |url=https://www.chess.com/article/view/youngest-chess-grandmasters |access-date=22 April 2024 |website=[[Chess.com]] |language=en-US}}</ref> ਉਸ ਨੇ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਤਰੰਜ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Staff |first=Al Jazeera |title=How India’s Gukesh Dommaraju became chess king in a cricket crazy country |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/12/13/how-indias-gukesh-dommaraju-became-chess-king-in-a-cricket-crazy-country#:~:text=By%20the%20age%20of%2012,the%20youngest%20one%20from%20India. |access-date=2024-12-13 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ 45ਵੇਂ ਸ਼ਤਰੰਜ ਓਲੰਪੀਆਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੀਮ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਗੋਲਡ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਕੈਂਡੀਡੇਟਸ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਜੇਤੂ ਬਣ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ 2024 ਵਿੱਚ ਡਿੰਗ ਲਿਰੇਨ ਨੂੰ 7 1⁄2 ਤੋਂ 6 1⁄2 ਨਾਲ ਹਰਾ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੱਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਬਣ ਗਏ।<ref>{{Cite web |last=The Hindu Bureau |date=2024-12-12 |title=World Chess Championship 2024, Gukesh vs Ding Game 14 LIVE: Gukesh becomes World Chess Champion |url=https://www.thehindu.com/sport/other-sports/gukesh-vs-ding-world-chess-championship-game-14-live-updates-december-12-2024/article68976533.ece |access-date=2024-12-12 |website=The Hindu}}</ref> ਗੁਕੇਸ਼ [[ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ|ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ]] ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜੇਤੂ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/candidates-chess-gukesh-becomes-youngest-winner-to-challenge-for-world-title/articleshow/109485704.cms|title=Candidates Chess: Gukesh becomes youngest winner, to challenge for world title|date=22 April 2024|work=The Economic Times|access-date=22 April 2024|issn=0013-0389}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == === ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ === ਗੁਕੇਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਮਈ 2006 ਨੂੰ [[ਚੇਨਈ]] ਵਿੱਚ [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਦੇ ਇੱਕ ਤੇਲਗੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Kanukula |first=Sumanth |date=13 December 2024 |title=Celebrations in AP with Gukesh's victory.. His grandfather's hometown is somewhere in Andhra Pradesh |url=https://telugu.timesnownews.com/andhra-pradesh/who-is-gukesh-dommaraju-belongs-to-telugu-family-settled-in-chennai-his-grandfather-native-village-in-these-district-in-andhra-pradesh-article-116272311 |access-date=13 December 2024 |website=[[Times Now News]] |quote=Gukesh was born on May 29, 2006, in a Telugu family settled in Chennai. Gukesh's ancestors belonged to the joint Chittoor district.}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=మనోడే.. చదరంగ విశ్వవిజేత |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/chittoor-news/2/124223852 |access-date=2024-12-13 |website=[[Eenadu]] |language=te}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=Dommaraju Gukesh : కొడుకు కోసం డాక్టర్ వృత్తినే వదులుకున్నాడు..కట్ చేస్తే 18 ఏళ్లకే ప్రపంచాన్ని జయించాడు |url=https://telugu.news18.com/news/sports/dommaraju-gukesh-india-s-youngest-chess-grandmaster-creates-history-as-world-champion-sjn-2663898.html |access-date=2024-12-13 |website=[[News18]] |language=te}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਪਦਮਾ, ਇੱਕ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰਜਨੀਕਾਂਤ, ਇੱਕੋ ਈ. ਐਨ. ਟੀ. ਸਰਜਨ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Prasad RS |date=16 January 2019 |title=My achievement hasn't yet sunk in: Gukesh |url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/chess/my-achievement-hasnt-yet-sunk-in-gukesh/articleshow/67562543.cms |access-date=18 March 2019 |website=The Times of India}}</ref> ਉਸਨੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਤਰੰਜ ਖੇਡਣਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Lokpria Vasudevan |date=17 January 2019 |title=D Gukesh: Grit and determination personify India's youngest Grandmaster |url=https://www.indiatoday.in/sports/other-sports/story/d-gukesh-grit-and-determination-personify-india-s-youngest-grandmaster-1433361-2019-01-17 |access-date=18 March 2019 |website=India Today}}</ref> ਉਸਨੇ ਚੇਨਈ ਦੇ ਮੇਲ ਅਯਾਨੰਬਕਮ ਵਿੱਚ ਵੇਲਾਮਲ ਵਿਦਿਆਲਯ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=9 December 2018 |title=Velammal students win gold at World Cadet Chess championship 2018 |url=http://chennaiplus.in/velammal-students-win-gold-at-world-cadet-chess-championship-2018/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327090711/http://chennaiplus.in/velammal-students-win-gold-at-world-cadet-chess-championship-2018/ |archive-date=27 March 2019 |access-date=18 March 2019 |website=Chennai Plus}}</ref> ਗੁਕੇਸ਼ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਦੇ ਤਿਰੂਪਤੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸੱਤਿਆਵੇਡੂ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਚੇਂਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਪਿੰਡ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=Dommaraju Gukesh : కొడుకు కోసం డాక్టర్ వృత్తినే వదులుకున్నాడు..కట్ చేస్తే 18 ఏళ్లకే ప్రపంచాన్ని జయించాడు |url=https://telugu.news18.com/news/sports/dommaraju-gukesh-india-s-youngest-chess-grandmaster-creates-history-as-world-champion-sjn-2663898.html |access-date=2024-12-13 |website=[[News18]] |language=te}}<cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true">[https://telugu.news18.com/news/sports/dommaraju-gukesh-india-s-youngest-chess-grandmaster-creates-history-as-world-champion-sjn-2663898.html "Dommaraju Gukesh : కొడుకు కోసం డాక్టర్ వృత్తినే వదులుకున్నాడు..కట్ చేస్తే 18 ఏళ్లకే ప్రపంచాన్ని జయించాడు"]. ''[[ਨੈੱਟਵਰਕ18 ਗਰੁੱਪ|News18]]'' (in Telugu). 13 December 2024<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 December</span> 2024</span>.</cite> [[Category:CS1 Telugu-language sources (te)]]</ref> ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਜੂ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਚੇਂਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਰਜਨੀਕਾਂਤ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਪਦਮਾਵਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।<ref name=":1" /><ref name=":0" /> ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਚੇਨਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਜੂ ਸੈਟਲ ਹੈ।<ref name=":0" /><ref>{{Cite web |date=13 December 2004 |title=జగజ్జేత మన గుకేశ్‌ {{!}} Dommaraju Gukesh becomes world chess champion |url=https://sakshi.com/telugu-news/sports/dommaraju-gukesh-becomes-world-chess-champion-2289815 |access-date=2024-12-13 |website=[[Sakshi (newspaper)|Sakshi]] |language=te}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Alireza_Firouzja_-_Gukesh_D,_Candidates_Tournament_2024_01.jpg|thumb|ਗੁਕੇਸ਼ (ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ 2024 ਕੈਂਡੀਡੇਟਸ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਅਲੀਰੇਜ਼ਾ ਫਿਰੋਜ਼ਾ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।]] [[ਤਸਵੀਰ:Alireza_Firouzja_-_Gukesh_D,_Candidates_Tournament_2024_03_(cropped).jpg|thumb|ਆਪਣੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਵਹਾਰ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਗੁਕੇਸ਼ ਡੀ. ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ|ਹਿੰਦੂ]] ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਤਿਲਕ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।]] == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਸ਼ਤਰੰਜ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2006]] 0pvjyjqhu42cra95iv145ja3qjt1kvx 776461 776460 2024-12-14T05:48:22Z Tamanpreet Kaur 26648 /* ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ */ 776461 wikitext text/x-wiki '''ਗੁਕੇਸ਼ ਡੋਮਰਾਜੂ''' (ਜਨਮ 29 ਮਈ 2006), ਜਿਸ ਨੂੰ ਗੁਕੇਸ਼ ਡੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਤਰੰਜ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਹੈ। ਉਹ ਖੇਡ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦਾ ਨਿਰਵਿਵਾਦ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=22 March 2019 |title=The Youngest Chess Grandmasters In History |url=https://www.chess.com/article/view/youngest-chess-grandmasters |access-date=22 April 2024 |website=[[Chess.com]] |language=en-US}}</ref> ਉਸ ਨੇ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ਤਰੰਜ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਗ੍ਰੈਂਡਮਾਸਟਰ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Staff |first=Al Jazeera |title=How India’s Gukesh Dommaraju became chess king in a cricket crazy country |url=https://www.aljazeera.com/news/2024/12/13/how-indias-gukesh-dommaraju-became-chess-king-in-a-cricket-crazy-country#:~:text=By%20the%20age%20of%2012,the%20youngest%20one%20from%20India. |access-date=2024-12-13 |website=Al Jazeera |language=en}}</ref> ਉਸ ਨੇ ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ 45ਵੇਂ ਸ਼ਤਰੰਜ ਓਲੰਪੀਆਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਟੀਮ ਲਈ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਮਗਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਗੋਲਡ ਤਮਗਾ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। 18 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਕੈਂਡੀਡੇਟਸ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਦੇ ਜੇਤੂ ਬਣ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੰਜ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ 2024 ਵਿੱਚ ਡਿੰਗ ਲਿਰੇਨ ਨੂੰ 7 1⁄2 ਤੋਂ 6 1⁄2 ਨਾਲ ਹਰਾ ਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਸ਼ਤਰੱਜ ਚੈਂਪੀਅਨ ਬਣ ਗਏ।<ref>{{Cite web |last=The Hindu Bureau |date=2024-12-12 |title=World Chess Championship 2024, Gukesh vs Ding Game 14 LIVE: Gukesh becomes World Chess Champion |url=https://www.thehindu.com/sport/other-sports/gukesh-vs-ding-world-chess-championship-game-14-live-updates-december-12-2024/article68976533.ece |access-date=2024-12-12 |website=The Hindu}}</ref> ਗੁਕੇਸ਼ [[ਏਸ਼ੀਆਈ ਖੇਡਾਂ|ਏਸ਼ੀਅਨ ਖੇਡਾਂ]] ਵਿੱਚ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜੇਤੂ ਵੀ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/sports/candidates-chess-gukesh-becomes-youngest-winner-to-challenge-for-world-title/articleshow/109485704.cms|title=Candidates Chess: Gukesh becomes youngest winner, to challenge for world title|date=22 April 2024|work=The Economic Times|access-date=22 April 2024|issn=0013-0389}}</ref> == ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ == === ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ === ਗੁਕੇਸ਼ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਮਈ 2006 ਨੂੰ [[ਚੇਨਈ]] ਵਿੱਚ [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਦੇ ਇੱਕ ਤੇਲਗੂ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Kanukula |first=Sumanth |date=13 December 2024 |title=Celebrations in AP with Gukesh's victory.. His grandfather's hometown is somewhere in Andhra Pradesh |url=https://telugu.timesnownews.com/andhra-pradesh/who-is-gukesh-dommaraju-belongs-to-telugu-family-settled-in-chennai-his-grandfather-native-village-in-these-district-in-andhra-pradesh-article-116272311 |access-date=13 December 2024 |website=[[Times Now News]] |quote=Gukesh was born on May 29, 2006, in a Telugu family settled in Chennai. Gukesh's ancestors belonged to the joint Chittoor district.}}</ref><ref name=":1">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=మనోడే.. చదరంగ విశ్వవిజేత |url=https://www.eenadu.net/telugu-news/districts/chittoor-news/2/124223852 |access-date=2024-12-13 |website=[[Eenadu]] |language=te}}</ref><ref name=":2">{{Cite web |date=2024-12-13 |title=Dommaraju Gukesh : కొడుకు కోసం డాక్టర్ వృత్తినే వదులుకున్నాడు..కట్ చేస్తే 18 ఏళ్లకే ప్రపంచాన్ని జయించాడు |url=https://telugu.news18.com/news/sports/dommaraju-gukesh-india-s-youngest-chess-grandmaster-creates-history-as-world-champion-sjn-2663898.html |access-date=2024-12-13 |website=[[News18]] |language=te}}</ref> ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਪਦਮਾ, ਇੱਕ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰਜਨੀਕਾਂਤ, ਇੱਕੋ ਈ. ਐਨ. ਟੀ. ਸਰਜਨ ਹਨ।<ref>{{Cite web |last=Prasad RS |date=16 January 2019 |title=My achievement hasn't yet sunk in: Gukesh |url=https://timesofindia.indiatimes.com/sports/chess/my-achievement-hasnt-yet-sunk-in-gukesh/articleshow/67562543.cms |access-date=18 March 2019 |website=The Times of India}}</ref> ਉਸਨੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਤਰੰਜ ਖੇਡਣਾ ਸਿੱਖ ਲਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite web |last=Lokpria Vasudevan |date=17 January 2019 |title=D Gukesh: Grit and determination personify India's youngest Grandmaster |url=https://www.indiatoday.in/sports/other-sports/story/d-gukesh-grit-and-determination-personify-india-s-youngest-grandmaster-1433361-2019-01-17 |access-date=18 March 2019 |website=India Today}}</ref> ਉਸਨੇ ਚੇਨਈ ਦੇ ਮੇਲ ਅਯਾਨੰਬਕਮ ਵਿੱਚ ਵੇਲਾਮਲ ਵਿਦਿਆਲਯ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |date=9 December 2018 |title=Velammal students win gold at World Cadet Chess championship 2018 |url=http://chennaiplus.in/velammal-students-win-gold-at-world-cadet-chess-championship-2018/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190327090711/http://chennaiplus.in/velammal-students-win-gold-at-world-cadet-chess-championship-2018/ |archive-date=27 March 2019 |access-date=18 March 2019 |website=Chennai Plus}}</ref> ਗੁਕੇਸ਼ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ [[ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] ਦੇ ਤਿਰੂਪਤੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਸੱਤਿਆਵੇਡੂ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਚੇਂਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਪਿੰਡ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੈ।<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /> ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਜੂ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਚੇਂਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ [[ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ]] ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਰਜਨੀਕਾਂਤ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੈਡੀਕਲ ਕੈਰੀਅਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਪਦਮਾਵਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।<ref name=":1" /><ref name=":0" /> ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਚੇਨਚੁਰਾਜੂ ਕੰਦਰੀਗਾ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਜੂ ਸੈਟਲ ਹੈ।<ref name=":0" /><ref>{{Cite web |date=13 December 2004 |title=జగజ్జేత మన గుకేశ్‌ {{!}} Dommaraju Gukesh becomes world chess champion |url=https://sakshi.com/telugu-news/sports/dommaraju-gukesh-becomes-world-chess-champion-2289815 |access-date=2024-12-13 |website=[[Sakshi (newspaper)|Sakshi]] |language=te}}</ref> [[ਤਸਵੀਰ:Alireza_Firouzja_-_Gukesh_D,_Candidates_Tournament_2024_01.jpg|thumb|ਗੁਕੇਸ਼ (ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ 2024 ਕੈਂਡੀਡੇਟਸ ਟੂਰਨਾਮੈਂਟ ਵਿੱਚ ਅਲੀਰੇਜ਼ਾ ਫਿਰੋਜ਼ਾ ਖੇਡ ਰਿਹਾ ਹੈ।]] [[ਤਸਵੀਰ:Alireza_Firouzja_-_Gukesh_D,_Candidates_Tournament_2024_03_(cropped).jpg|thumb|ਆਪਣੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਵਹਾਰ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਗੁਕੇਸ਼ ਡੀ. ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ [[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ|ਹਿੰਦੂ]] ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਤਿਲਕ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।]] == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਸ਼ਤਰੰਜ ਖਿਡਾਰੀ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜ਼ਿੰਦਾ ਲੋਕ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 2006]] epyg0cdhcvifikhvag1twgg6rscy58c 1 191614 776462 2024-12-14T05:50:07Z Tamanpreet Kaur 26648 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776462 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191615 776465 2024-12-14T06:37:43Z Tamanpreet Kaur 26648 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1198475237|Navagraha_Mandir,_Guwahati]]" 776465 wikitext text/x-wiki '''ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ''' ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ [[ਅਸਾਮ]] ਦੇ [[ਗੁਹਾਟੀ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਚਿੱਤਰਚਲ ਪਹਾਡ਼ (ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪਹਾਡ਼) ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਫਡ਼ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨੌਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਹਨ-[[ਸੂਰਜ (ਦੇਵਤਾ)|ਸੂਰਜ]], ਚੰਦਰ, ਮੰਗਲ, [[ਰਾਹੂ|ਰਾਹੁ]], ਸ਼ਨੀ, ਕੇਤੂ, ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ, ਬੁੱਧ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰ। plycmcuvymuqehd0m8q35nlgoxvpwpi 776468 776465 2024-12-14T07:06:28Z Tamanpreet Kaur 26648 776468 wikitext text/x-wiki '''ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ''' ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ [[ਅਸਾਮ]] ਦੇ [[ਗੁਹਾਟੀ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਚਿੱਤਰਚਲ ਪਹਾਡ਼ (ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪਹਾਡ਼) ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਫਡ਼ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨੌਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਹਨ-[[ਸੂਰਜ (ਦੇਵਤਾ)|ਸੂਰਜ]], ਚੰਦਰ, ਮੰਗਲ, [[ਰਾਹੂ|ਰਾਹੁ]], ਸ਼ਨੀ, ਕੇਤੂ, ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ, ਬੁੱਧ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਇਹ ਮੰਦਰ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕਈ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਪਰਿਸਰ 'ਤੇ ਇਕ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਹੋਮ ਸਵਰਗਦੇਉ ਰਾਜੇਸ਼ਵਰ ਸਿੰਘਾ ਮੰਦਰ ਦਾ 1752 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1897 ਦੇ ਮਹਾਨ ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਰਾਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ == ਮੰਦਰ 'ਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਘ-ਫੱਗਣ ਦੀ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਮਹਾਯੱਗ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਲੀ ਪ੍ਰਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਿੱਜੀ ਬਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੱਕਰੀਆਂ, ਬੱਤਖਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਬਲੀ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>Biswa Aitihya, Santanu Kaushik Baruah</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} 003mkatcjsrkk7wjp8ed7djeptjyqy3 776469 776468 2024-12-14T07:09:11Z Tamanpreet Kaur 26648 776469 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu temple|name=|image=NAVAGRAHA TEMPLE GUWAHATI.jpg|alt=|caption=ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ, ਗੁਹਾਟੀ|coordinates={{coord|26.19092|91.76525|format=dms|type:landmark_region:IN|display=inline,title}}|map_caption=|map_size=250|country=|district=|locale=|elevation_m=|elevation_footnotes=|inscriptions=|creator=|temple_board=|website=}} '''ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ''' ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ [[ਅਸਾਮ]] ਦੇ [[ਗੁਹਾਟੀ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਚਿੱਤਰਚਲ ਪਹਾਡ਼ (ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪਹਾਡ਼) ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਫਡ਼ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨੌਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਹਨ-[[ਸੂਰਜ (ਦੇਵਤਾ)|ਸੂਰਜ]], ਚੰਦਰ, ਮੰਗਲ, [[ਰਾਹੂ|ਰਾਹੁ]], ਸ਼ਨੀ, ਕੇਤੂ, ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ, ਬੁੱਧ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਇਹ ਮੰਦਰ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕਈ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਪਰਿਸਰ 'ਤੇ ਇਕ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਹੋਮ ਸਵਰਗਦੇਉ ਰਾਜੇਸ਼ਵਰ ਸਿੰਘਾ ਮੰਦਰ ਦਾ 1752 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1897 ਦੇ ਮਹਾਨ ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਰਾਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ == ਮੰਦਰ 'ਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਘ-ਫੱਗਣ ਦੀ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਮਹਾਯੱਗ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਲੀ ਪ੍ਰਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਿੱਜੀ ਬਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੱਕਰੀਆਂ, ਬੱਤਖਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਬਲੀ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>Biswa Aitihya, Santanu Kaushik Baruah</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} jozqpq3mhwcy27x99ca2gf7x9iom01k 776470 776469 2024-12-14T07:10:09Z Tamanpreet Kaur 26648 776470 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu temple|name=|image=NAVAGRAHA TEMPLE GUWAHATI.jpg|alt=|caption=ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ, ਗੁਹਾਟੀ|coordinates={{coord|26.19092|91.76525|format=dms|type:landmark_region:IN|display=inline,title}}|map_caption=|map_size=250|country=|district=|locale=|elevation_m=|elevation_footnotes=|inscriptions=|creator=|temple_board=|website=}} '''ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ''' ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ [[ਅਸਾਮ]] ਦੇ [[ਗੁਹਾਟੀ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਚਿੱਤਰਚਲ ਪਹਾੜ (ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪਹਾੜ) ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਫਡ਼ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨੌਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਹਨ-[[ਸੂਰਜ (ਦੇਵਤਾ)|ਸੂਰਜ]], ਚੰਦਰ, ਮੰਗਲ, [[ਰਾਹੂ|ਰਾਹੁ]], ਸ਼ਨੀ, ਕੇਤੂ, ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ, ਬੁੱਧ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਇਹ ਮੰਦਰ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕਈ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਪਰਿਸਰ 'ਤੇ ਇਕ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਹੋਮ ਸਵਰਗਦੇਉ ਰਾਜੇਸ਼ਵਰ ਸਿੰਘਾ ਮੰਦਰ ਦਾ 1752 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1897 ਦੇ ਮਹਾਨ ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਰਾਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ == ਮੰਦਰ 'ਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਘ-ਫੱਗਣ ਦੀ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਮਹਾਯੱਗ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਲੀ ਪ੍ਰਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਿੱਜੀ ਬਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੱਕਰੀਆਂ, ਬੱਤਖਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਬਲੀ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>Biswa Aitihya, Santanu Kaushik Baruah</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} 7itpbdqnnxagutkt9rn3neehimkuo6e 776471 776470 2024-12-14T07:11:13Z Tamanpreet Kaur 26648 776471 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu temple|name=|image=NAVAGRAHA TEMPLE GUWAHATI.jpg|alt=|caption=ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ, ਗੁਹਾਟੀ|coordinates={{coord|26.19092|91.76525|format=dms|type:landmark_region:IN|display=inline,title}}|map_caption=|map_size=250|country=|district=|locale=|elevation_m=|elevation_footnotes=|inscriptions=|creator=|temple_board=|website=}} '''ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ''' ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ [[ਅਸਾਮ]] ਦੇ [[ਗੁਹਾਟੀ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਚਿੱਤਰਚਲ ਪਹਾੜ (ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪਹਾੜ) ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਫਡ਼ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨੌਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਹਨ-[[ਸੂਰਜ (ਦੇਵਤਾ)|ਸੂਰਜ]], ਚੰਦਰ, ਮੰਗਲ, [[ਰਾਹੂ|ਰਾਹੁ]], ਸ਼ਨੀ, ਕੇਤੂ, ਬ੍ਰਹਸਪਤੀ, ਬੁੱਧ ਅਤੇ ਸ਼ੁੱਕਰ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਇਹ ਮੰਦਰ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕਈ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਪਰਿਸਰ 'ਤੇ ਇਕ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਹੋਮ ਸਵਰਗਦੇਉ ਰਾਜੇਸ਼ਵਰ ਸਿੰਘਾ ਮੰਦਰ ਦਾ 1752 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1897 ਦੇ ਮਹਾਨ ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਰਾਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ == ਮੰਦਰ 'ਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਘ-ਫੱਗਣ ਦੀ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਮਹਾਯੱਗ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਲੀ ਪ੍ਰਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਿੱਜੀ ਬਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੱਕਰੀਆਂ, ਬੱਤਖਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਬਲੀ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>Biswa Aitihya, Santanu Kaushik Baruah</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੰਦਰ]] scfqqp34ke6m4ny8vb4h1uoixkqvzk6 776472 776471 2024-12-14T07:13:41Z Tamanpreet Kaur 26648 776472 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hindu temple|name=|image=NAVAGRAHA TEMPLE GUWAHATI.jpg|alt=|caption=ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ, ਗੁਹਾਟੀ|coordinates={{coord|26.19092|91.76525|format=dms|type:landmark_region:IN|display=inline,title}}|map_caption=|map_size=250|country=|district=|locale=|elevation_m=|elevation_footnotes=|inscriptions=|creator=|temple_board=|website=}} '''ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ''' ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ [[ਅਸਾਮ]] ਦੇ [[ਗੁਹਾਟੀ]] ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਚਿੱਤਰਚਲ ਪਹਾੜ (ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪਹਾੜ) ਉੱਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਫਡ਼ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨੌਂ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗ੍ਰਹਿਆਂ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਹਨ-[[ਸੂਰਜ (ਦੇਵਤਾ)|ਸੂਰਜ]], [[ਚੰਦਰਮਾ|ਚੰਦਰ]], [[ਮੰਗਲ (ਗ੍ਰਹਿ)|ਮੰਗਲ]], [[ਰਾਹੂ|ਰਾਹੁ]], [[ਸ਼ਨੀ (ਗ੍ਰਹਿ)|ਸ਼ਨੀ]], ਕੇਤੂ, [[ਬ੍ਰਹਿਸਪਤ (ਗ੍ਰਹਿ)|ਬ੍ਰਹਿਸਪਤੀ]], [[ਬੁੱਧ (ਗ੍ਰਹਿ)|ਬੁੱਧ]] ਅਤੇ [[ਸ਼ੁੱਕਰ (ਗ੍ਰਹਿ)|ਸ਼ੁੱਕਰ]]। == ਇਤਿਹਾਸ == ਇਹ ਮੰਦਰ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਕਈ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਸਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦੇ ਪਰਿਸਰ 'ਤੇ ਇਕ ਸ਼ਿਲਾਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਅਹੋਮ ਸਵਰਗਦੇਉ ਰਾਜੇਸ਼ਵਰ ਸਿੰਘਾ ਮੰਦਰ ਦਾ 1752 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1897 ਦੇ ਮਹਾਨ ਭੂਚਾਲ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪਵਿੱਤਰ ਰਾਜੇ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ == ਮੰਦਰ 'ਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਨਵਗ੍ਰਹਿ ਪੂਜਾ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹਰ ਸਾਲ ਮਾਘ-ਫੱਗਣ ਦੀ ਸੰਕ੍ਰਾਂਤੀ 'ਤੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਮਹਾਯੱਗ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਬਲੀ ਪ੍ਰਥਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਿੱਜੀ ਬਲੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੱਕਰੀਆਂ, ਬੱਤਖਾਂ ਆਦਿ ਦੀ ਬਲੀ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।<ref>Biswa Aitihya, Santanu Kaushik Baruah</ref> == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੰਦਰ]] bqaxrqz3gphwxk9rw4uhs6g6elja179 3 191616 776466 2024-12-14T06:45:19Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 776466 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=World Citizen Apply}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 06:45, 14 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) kdylkwstiv57q8p9eos3xv7mjl2yzxa 0 191617 776467 2024-12-14T06:52:50Z Tamanpreet Kaur 26648 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1254913429|Swarved Mahamandir]]" 776467 wikitext text/x-wiki '''ਸਵਰਵੇਦ ਮਹਾਂਮੰਦਰ''' [[ਵਾਰਾਣਸੀ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ 1000 ਕਰੋਡ਼ ਰੁਪਏ ਦੀ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 20,000 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਮਹਾਂਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੇ ਸਵਰਵੇਦ ਦੇ ਲਗਭਗ 3137 ਛੰਦ ਉੱਕਰੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜੋ ਮਕਰਾਨਾ ਸੰਗਮਰਮਰ ਨਾਲ ਢਕੇ ਹੋਏ ਹਨ। hvb7ueyphqiktelzmpb5d6858szbylp 776476 776467 2024-12-14T09:03:07Z Tamanpreet Kaur 26648 776476 wikitext text/x-wiki '''ਸਵਰਵੇਦ ਮਹਾਂਮੰਦਰ''' [[ਵਾਰਾਣਸੀ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ 1000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 20,000 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਮਹਾਂਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੇ ਸਵਰਵੇਦ ਦੇ ਲਗਭਗ 3137 ਛੰਦ ਉੱਕਰੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜੋ ਮਕਰਾਨਾ ਸੰਗਮਰਮਰ ਨਾਲ ਢਕੇ ਹੋਏ ਹਨ। == ਕੇਂਦਰ ਬਾਰੇ == ਸਵਰਵੇਦ ਮਹਾਂਮੰਦਰ 6000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 17 ਦਸੰਬਰ 2023 ਨੂੰ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਦੁਆਰਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="sm7">{{Cite news|url=https://www.thestatesman.com/india/pm-modi-in-varanasi-inaugurates-swarved-mahamandir-the-worlds-biggest-meditation-centre-1503250910.html|title=PM Modi in Varanasi inaugurates Swarved Mahamandir,the World's biggest meditation centre|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=thestatesman.com}}</ref><ref name="sm1">{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/pm-modi-inaugurates-swarved-mahamandir-in-varanasi-10-facts-about-worlds-largest-meditation-centre-101702877240864.html|title=PM Modi inaugurates Swarved Mahamandir in Varanasi: 10 facts about world's largest meditation centre|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=Hindustan Times|language=en}}</ref><ref name="sm10">{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/varanasi/pm-modi-formally-opens-swarveda-mahamandir-in-varanasi/articleshow/106079257.cms|title=PM Modi formally opens Swarveda Mahamandir in Varanasi|date=18 December 2023|work=The Times of India|access-date=19 December 2023}}</ref> ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਵਾਲਾ ਕੇਂਦਰ ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਵਿਹੰਗਮ ਯੋਗ ਸੰਸਥਾਨ ਦੇ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਜਨਤਾ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="sm2">{{Cite news|url=https://ddnews.gov.in/national/pm-modi-unveils-swarved-mahamandir-varanasi-advocates-spiritual-and-cultural-revival|title=PM Modi unveils Swarved Mahamandir in Varanasi, advocates spiritual and cultural revival {{!}} DD News|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=ddnews.gov.in}}</ref> == ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ == ਸਵਰਵੇਦ ਮਹਾਂਮੰਦਰ ਲਗਭਗ 3,00,000 ਵਰਗ ਫੁੱਟ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 20000 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।<ref name="sm3">{{Cite news|url=https://www.businesstoday.in/latest/trends/story/swarved-mahamandir-pm-modi-inaugurates-meditation-centre-spread-across-3-lakh-sq-ft-all-you-need-to-know-409857-2023-12-18|title=Swarved Mahamandir: PM Modi inaugurates meditation centre spread across 3 lakh sq ft; all you need to know|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=Business Today|language=en}}</ref><ref name="sm4">{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/india/uttar-pradesh/india-declared-freedom-from-slave-mentality-modi-after-inaugurating-swarved-mahamandir-2815433|title=India declared freedom from slave mentality: Modi after inaugurating Swarved Mahamandir|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=Deccan Herald|language=en}}</ref> ਕੇਂਦਰ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਦੇ ਰੇਤਲੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।<ref name="sm5">{{Cite news|url=https://www.herzindagi.com/diary/swarved-mahamandir-world-largest-meditation-centre-in-varanasi-details-article-258710|title=Swarved Mahamandir: All You Need To Know About The World's Largest Meditation Centre In Varanasi|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=HerZindagi English|language=en}}</ref> ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਸੱਤ ਮੰਜ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਕਰਾਨਾ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੇ ਛਾਪੇ ਗਏ ਸਵਰਵ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ 3,137 ਆਇਤਾਂ ਹਨ।<ref name="sm6">{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/cities/others/swarveda-mahamandir-in-varanasi-marvel-in-marble-mega-meditation-centre-awaits-premier-visitor-101702662581585.html|title=Swarveda Mahamandir in Varanasi: Marvel in marble, mega meditation centre awaits premier visitor|date=15 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=Hindustan Times|language=en}}</ref><ref name="sm9">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/india/pm-modi-inaugurates-worlds-largest-meditation-centre-swarved-mahamandir-in-varanasi/articleshow/106079493.cms|title=PM Modi inaugurates Swarved Mahamandir in Varanasi; says India declared freedom from slave mentality|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=The Economic Times}}</ref> ਮਹਾਮੰਦਰ ਵਿੱਚ 125 ਪੱਤੀਆਂ ਵਾਲਾ ਕਮਲ ਦਾ ਗੁੰਬਦ ਵੀ ਹੈ।<ref name="sm8">{{Cite news|url=https://www.indiatvnews.com/uttar-pradesh/swarved-mahamandir-in-varanasi-all-you-need-to-know-about-world-s-largest-meditation-centre-pm-modi-2023-12-18-907759|title=Swarved Mahamandir in Varanasi: All you need to know about world's largest meditation centre|last=Kumar|first=Raju|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=indiatvnews.com|language=en}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == rvjvz8djiytfg6nlnqgdeu0wddahxlh 776477 776476 2024-12-14T09:03:37Z Tamanpreet Kaur 26648 /* ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ */ 776477 wikitext text/x-wiki '''ਸਵਰਵੇਦ ਮਹਾਂਮੰਦਰ''' [[ਵਾਰਾਣਸੀ]] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮੈਡੀਟੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਹੈ। ਇਹ ਕੇਂਦਰ 1000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 20,000 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਮਹਾਂਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੇ ਸਵਰਵੇਦ ਦੇ ਲਗਭਗ 3137 ਛੰਦ ਉੱਕਰੇ ਹੋਏ ਹਨ ਜੋ ਮਕਰਾਨਾ ਸੰਗਮਰਮਰ ਨਾਲ ਢਕੇ ਹੋਏ ਹਨ। == ਕੇਂਦਰ ਬਾਰੇ == ਸਵਰਵੇਦ ਮਹਾਂਮੰਦਰ 6000 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੀ ਅੰਦਾਜ਼ਨ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 17 ਦਸੰਬਰ 2023 ਨੂੰ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ|ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ]] [[ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ]] ਦੁਆਰਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="sm7">{{Cite news|url=https://www.thestatesman.com/india/pm-modi-in-varanasi-inaugurates-swarved-mahamandir-the-worlds-biggest-meditation-centre-1503250910.html|title=PM Modi in Varanasi inaugurates Swarved Mahamandir,the World's biggest meditation centre|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=thestatesman.com}}</ref><ref name="sm1">{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/india-news/pm-modi-inaugurates-swarved-mahamandir-in-varanasi-10-facts-about-worlds-largest-meditation-centre-101702877240864.html|title=PM Modi inaugurates Swarved Mahamandir in Varanasi: 10 facts about world's largest meditation centre|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=Hindustan Times|language=en}}</ref><ref name="sm10">{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/city/varanasi/pm-modi-formally-opens-swarveda-mahamandir-in-varanasi/articleshow/106079257.cms|title=PM Modi formally opens Swarveda Mahamandir in Varanasi|date=18 December 2023|work=The Times of India|access-date=19 December 2023}}</ref> ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਵਾਲਾ ਕੇਂਦਰ ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਵਿਹੰਗਮ ਯੋਗ ਸੰਸਥਾਨ ਦੇ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਸਮਾਰੋਹਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਜਨਤਾ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="sm2">{{Cite news|url=https://ddnews.gov.in/national/pm-modi-unveils-swarved-mahamandir-varanasi-advocates-spiritual-and-cultural-revival|title=PM Modi unveils Swarved Mahamandir in Varanasi, advocates spiritual and cultural revival {{!}} DD News|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=ddnews.gov.in}}</ref> == ਨਿਰਮਾਣਕਲਾ == ਸਵਰਵੇਦ ਮਹਾਂਮੰਦਰ ਲਗਭਗ 3,00,000 ਵਰਗ ਫੁੱਟ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ 20000 ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬੈਠਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।<ref name="sm3">{{Cite news|url=https://www.businesstoday.in/latest/trends/story/swarved-mahamandir-pm-modi-inaugurates-meditation-centre-spread-across-3-lakh-sq-ft-all-you-need-to-know-409857-2023-12-18|title=Swarved Mahamandir: PM Modi inaugurates meditation centre spread across 3 lakh sq ft; all you need to know|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=Business Today|language=en}}</ref><ref name="sm4">{{Cite news|url=https://www.deccanherald.com/india/uttar-pradesh/india-declared-freedom-from-slave-mentality-modi-after-inaugurating-swarved-mahamandir-2815433|title=India declared freedom from slave mentality: Modi after inaugurating Swarved Mahamandir|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=Deccan Herald|language=en}}</ref> ਕੇਂਦਰ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ਦੇ ਰੇਤਲੇ ਪੱਥਰਾਂ ਨਾਲ ਢੱਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।<ref name="sm5">{{Cite news|url=https://www.herzindagi.com/diary/swarved-mahamandir-world-largest-meditation-centre-in-varanasi-details-article-258710|title=Swarved Mahamandir: All You Need To Know About The World's Largest Meditation Centre In Varanasi|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=HerZindagi English|language=en}}</ref> ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰ ਸੱਤ ਮੰਜ਼ਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਕਰਾਨਾ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੇ ਛਾਪੇ ਗਏ ਸਵਰਵ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ 3,137 ਆਇਤਾਂ ਹਨ।<ref name="sm6">{{Cite news|url=https://www.hindustantimes.com/cities/others/swarveda-mahamandir-in-varanasi-marvel-in-marble-mega-meditation-centre-awaits-premier-visitor-101702662581585.html|title=Swarveda Mahamandir in Varanasi: Marvel in marble, mega meditation centre awaits premier visitor|date=15 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=Hindustan Times|language=en}}</ref><ref name="sm9">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/news/india/pm-modi-inaugurates-worlds-largest-meditation-centre-swarved-mahamandir-in-varanasi/articleshow/106079493.cms|title=PM Modi inaugurates Swarved Mahamandir in Varanasi; says India declared freedom from slave mentality|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=The Economic Times}}</ref> ਮਹਾਮੰਦਰ ਵਿੱਚ 125 ਪੱਤੀਆਂ ਵਾਲਾ ਕਮਲ ਦਾ ਗੁੰਬਦ ਵੀ ਹੈ।<ref name="sm8">{{Cite news|url=https://www.indiatvnews.com/uttar-pradesh/swarved-mahamandir-in-varanasi-all-you-need-to-know-about-world-s-largest-meditation-centre-pm-modi-2023-12-18-907759|title=Swarved Mahamandir in Varanasi: All you need to know about world's largest meditation centre|last=Kumar|first=Raju|date=18 December 2023|access-date=19 December 2023|publisher=indiatvnews.com|language=en}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == q0kxrnc8f2jxn3mbzp24744aq6zol1f 1 191618 776473 2024-12-14T07:13:56Z Tamanpreet Kaur 26648 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776473 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 1 191619 776478 2024-12-14T09:03:51Z Tamanpreet Kaur 26648 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776478 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191620 776479 2024-12-14T09:09:27Z Tamanpreet Kaur 26648 "[[:en:Special:Redirect/revision/1259605755|Basudev Devalaya]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776479 wikitext text/x-wiki ''' ਬਾਸੁਦੇਵ ਦੇਵਲਾਇਆ''' ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਅਸਾਮ ਦੇ ਨਲਬਾਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਾਲੀਕਰੀਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਅਹੋਮ ਰਾਜਾ ਸੁਤਾਨਫਾ (1714-1744) ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="kvk">{{Cite web |title=About Basudev Devalaya |url=http://kvknalbari.nic.in/dist.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200409121612/http://www.kvknalbari.nic.in:80/dist.html |archive-date=2020-04-09 |access-date=1 September 2020 |website=Krishi Vigyan Kendra, Nalbari |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Historical places in Nalbari district |url=https://www.nalbari.assampanchayat.gov.in/home/-/asset_publisher/DJswxjISxL0g/content/historical-places |access-date=1 September 2020 |website=Historical places - NALBARI-Zilla Parishad |language=en}}{{Dead link|date=September 2023|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਬਾਸੁਦੇਵ ਦੇਵਲਾਇਆ ਦੀ ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪ ਕਹਾਣੀ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਮਛੇਰੇ ਦਾ ਜਾਲ ਜੈਮੰਗਲ ਬੀਲ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਤਲਾਬ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਫਸ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੱਤਵੇਂ ਦਿਨ ਗਦਾ ਕਾਹਰ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਬਾਸੁਦੇਵ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਆਇਆ ਕਿ ਉਹ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਜਾਲ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਰਦੇ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਅਹੋਮ ਰਾਜਾ ਸੁਤਾਨਫਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਤੁਰੰਤ ਦੋਵੇਂ ਪੱਥਰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਸਨੇ ਉੱਥੇ ਮੰਦਰ ਬਣਵਾਇਆ। <ref name="kvk">{{Cite web |title=About Basudev Devalaya |url=http://kvknalbari.nic.in/dist.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200409121612/http://www.kvknalbari.nic.in:80/dist.html |archive-date=2020-04-09 |access-date=1 September 2020 |website=Krishi Vigyan Kendra, Nalbari |language=en}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://kvknalbari.nic.in/dist.html "About Basudev Devalaya"]. ''Krishi Vigyan Kendra, Nalbari''. [https://web.archive.org/web/20200409121612/http://www.kvknalbari.nic.in:80/dist.html Archived] from the original on 9 April 2020<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">1 September</span> 2020</span>.</cite></ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੰਦਰ]] l8659wqx40s3p30c5xl6lugeh5128f3 776480 776479 2024-12-14T09:09:49Z Tamanpreet Kaur 26648 /* ਇਤਿਹਾਸ */ 776480 wikitext text/x-wiki ''' ਬਾਸੁਦੇਵ ਦੇਵਲਾਇਆ''' ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਅਸਾਮ ਦੇ ਨਲਬਾਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਬਾਲੀਕਰੀਆ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਦਰ ਅਹੋਮ ਰਾਜਾ ਸੁਤਾਨਫਾ (1714-1744) ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="kvk">{{Cite web |title=About Basudev Devalaya |url=http://kvknalbari.nic.in/dist.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200409121612/http://www.kvknalbari.nic.in:80/dist.html |archive-date=2020-04-09 |access-date=1 September 2020 |website=Krishi Vigyan Kendra, Nalbari |language=en}}</ref><ref>{{Cite web |title=Historical places in Nalbari district |url=https://www.nalbari.assampanchayat.gov.in/home/-/asset_publisher/DJswxjISxL0g/content/historical-places |access-date=1 September 2020 |website=Historical places - NALBARI-Zilla Parishad |language=en}}{{Dead link|date=September 2023|bot=InternetArchiveBot|fix-attempted=yes}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਬਾਸੁਦੇਵ ਦੇਵਲਾਇਆ ਦੀ ਇਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦਿਲਚਸਪ ਕਹਾਣੀ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਇੱਕ ਮਛੇਰੇ ਦਾ ਜਾਲ ਜੈਮੰਗਲ ਬੀਲ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਤਲਾਬ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਫਸ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੱਤਵੇਂ ਦਿਨ ਗਦਾ ਕਾਹਰ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਬਾਸੁਦੇਵ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਆਇਆ ਕਿ ਉਹ ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਜਾਲ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਕਰਦੇ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਅਹੋਮ ਰਾਜਾ ਸੁਤਾਨਫਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਤੁਰੰਤ ਦੋਵੇਂ ਪੱਥਰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸਫਲ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਉਸਨੇ ਉੱਥੇ ਮੰਦਰ ਬਣਵਾਇਆ।<ref name="kvk" /> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੰਦਰ]] 2dfkkkian48d9auiv0c28r6wthfb2vo 0 191621 776483 2024-12-14T09:40:06Z Tamanpreet Kaur 26648 "[[:en:Special:Redirect/revision/1258317513|Gangeshwar Mahadev Temple]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776483 wikitext text/x-wiki '''ਗੰਗੇਸ਼ਵਰ ਮਹਾਦੇਵ ਮੰਦਰ''' [[ਸ਼ਿਵ|ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ]] ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ [[ਦਮਨ ਅਤੇ ਦਿਉ|ਦੀਉ]] ਤੋਂ ਸਿਰਫ 3 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ [[ਅਰਬ ਸਾਗਰ]] ਉੱਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਹੈ। ਇਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੁਫਾ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.timesnownews.com/spiritual/religion/article/gangeshwar-mahadev-temple-has-shiva-lingas-created-by-the-pandava-brothers/626969|title=Gangeshwar Mahadev Temple has Shiva Lingas created by the Pandava brothers|date=25 July 2020|work=[[Times of India]]|access-date=25 July 2020}}</ref> ਇੱਕ ਵਾਰ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਗੁਫਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ [[ਗਣੇਸ਼|ਭਗਵਾਨ ਗਣੇਸ਼]], [[ਵਿਸ਼ਨੂੰ|ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ]], [[ਲਕਸ਼ਮੀ|ਦੇਵੀ ਲਕਸ਼ਮੀ]] ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਕਾਰ ਦੇ ਪੰਜ [[ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ]] ਦੇਖੇ ਸਨ।<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/travel/things-to-do/gangeshwar-mahadev-temple-on-dius-seashore-will-fill-your-heart-with-spirituality/as76996959.cms|title=Gangeshwar Mahadev Temple on Diu's seashore will fill your heart with spirituality!|date=16 July 2020|work=[[Times of India]]|access-date=16 July 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.holidify.com/places/diu/gangeshwar-temple-sightseeing-1775.html|title=Legend of Gangeshwar Temple}}</ref> ਇਸ ਮੰਦਰ ਨੂੰ 'ਸਮੁੰਦਰੀ ਕੰਢੇ ਦਾ ਮੰਦਰ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸ਼ਿਵ ਲਿੰਗ ਸਮੁੰਦਰੀ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thedivineindia.com/gangeshwar-mahadev-mandir/6452|title=Gangeshwar Mahadev Temple|date=12 May 2020|work=thedivineindia.com|access-date=12 May 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.herzindagi.com/hindi/destination/interesting-facts-about-shri-gangeshwar-mahadev-mandir-in-gujarat-article-161302|title=मंदिर के अन्य नाम}}</ref> == ਮੂਲ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ == ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਮੰਦਰ 5000 ਸਾਲ ਪੁਰਾਣਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਕੋਈ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਕਾਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.herzindagi.com/hindi/destination/interesting-facts-about-shri-gangeshwar-mahadev-mandir-in-gujarat-article-161302|title=5000 साल प्राचीन}}</ref> ਦੰਤਕਥਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਮੰਦਰ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਅਤੇ ਚੱਟਾਨ ਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਪੰਜ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗਾਂ ਦੀ ਨੱਕਾਸ਼ੀ [[ਪਾਂਡਵ|ਪਾਂਡਵਾਂ]] ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.timesnownews.com/spiritual/religion/article/gangeshwar-mahadev-temple-has-shiva-lingas-created-by-the-pandava-brothers/626969|title=Gangeshwar Mahadev Temple has Shiva Lingas created by the Pandava brothers|date=25 July 2020|work=[[Times of India]]|access-date=25 July 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.nativeplanet.com/diu/attractions/gangeshwar-temple/#overview|title=Gangeshwar Temple, Diu}}</ref> 'ਗੰਗੇਸ਼ਵਰ' ਨਾਮ ਗੰਗਾ ਅਤੇ ਈਸ਼ਵਰ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਗੰਗਾ ਦਾ ਭਗਵਾਨ। ਗੰਗਾ [[ਸ਼ਿਵ|ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ]] ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ [[ਸਵਰਗ]] ਤੋਂ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਉਤਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਇਹ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਹੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ [[ਗ੍ਰਹਿ]] ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਅਤਿਅੰਤ ਪ੍ਰਵਾਹ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਟਾਂ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਸ਼ਿਵ ਨੂੰ ਗੰਗੇਸ਼ਵਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite news|url=https://www.timesnownews.com/spiritual/religion/article/gangeshwar-mahadev-temple-has-shiva-lingas-created-by-the-pandava-brothers/626969|title=Gangeshwar Mahadev Temple has Shiva Lingas created by the Pandava brothers|date=25 July 2020|work=[[Times of India]]|access-date=25 July 2020}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.thedivineindia.com/gangeshwar-mahadev-mandir/6452|title=Gangeshwar Mahadev Temple|date=12 May 2020|work=thedivineindia.com|access-date=12 May 2020}}</ref> == ਪੰਜ ਸ਼ਿਵਲਿੰਗ == ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ [[ਪਾਂਡਵ]] ਭਰਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਅਕਾਰ ਦੇ ਅਧਾਰ 'ਤੇ ਪੰਜ ਸ਼ਿਵ ਲਿੰਗ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਵੱਡਾ ਲਿੰਗ ([[ਪਾਂਡਵ]] [[ਭੀਮ]] ਦੇ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ) ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸਰੀਰ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://timesofindia.indiatimes.com/travel/things-to-do/gangeshwar-mahadev-temple-on-dius-seashore-will-fill-your-heart-with-spirituality/as76996959.cms|title=Gangeshwar Mahadev Temple on Diu's seashore will fill your heart with spirituality!|date=16 July 2020|work=[[Times of India]]|access-date=16 July 2020}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ਿਵ ਮੰਦਿਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਨਹੀਂ ਹਨ]] ben345a7vg6awvx8f81nvsyb56qh6j1 1 191622 776484 2024-12-14T09:40:33Z Tamanpreet Kaur 26648 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776484 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191623 776485 2024-12-14T09:51:24Z Tamanpreet Kaur 26648 "[[:en:Special:Redirect/revision/1246488582|Krishna Temple, Rawalpindi]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776485 wikitext text/x-wiki '''ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਿਰ''' ([[ਉਰਦੂ]] {{Script/Nastaliq|شری کرشنا مندر}}) [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਦੇ [[ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2023-11-16 |title=Diwali lights up Rawalpindi temples |url=https://tribune.com.pk/story/2446647/diwali-lights-up-rawalpindi-temples |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}</ref> ਇਹ 1897 ਵਿੱਚ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਅਤੇ [[ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 7,000 ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਦੋ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2022-10-03 |title=A tale of the overlooked temples of Rawalpindi |url=https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSherazi2022">Sherazi, Qaiser (2022-10-03). [https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi "A tale of the overlooked temples of Rawalpindi"]. ''[[ਦਾ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|The Express Tribune]]''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2024-01-22</span></span>.</cite></ref><ref name="Aamir Yasin">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1539267|title=Krishna Temple- the only worship place for twin cities' Hindus|last=Yasin|first=Aamir|date=8 March 2020|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref> [[ਹੋਲੀ]] ਅਤੇ [[ਦਿਵਾਲੀ|ਦੀਵਾਲੀ]] ਵਰਗੇ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਇੱਥੇ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1471441|title=Krishna Mandir comes alive as Hindus celebrate Holi, Pakistan Day|last=Yasin|first=Aamir|date=25 March 2019|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref><ref>{{Cite web |last=Yasin |first=Aamir |date=2016-11-02 |title=Krishna Mandir lights up on Diwali |url=http://www.dawn.com/news/1293776 |access-date=2024-01-22 |website=[[Dawn (newspaper)|Dawn]] |language=en}}</ref> ਇਹ 4 ਮਾਰਲਾ (ਲਗਭਗ 101 ਮੀਟਰ ²) ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੈ<ref name=":0">{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2022-10-03 |title=A tale of the overlooked temples of Rawalpindi |url=https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}</ref> ਇਸ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 100 ਉਪਾਸਕਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।<ref name="Dawn">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1408744|title=Rs20m released to renovate Krishna Mandir Aamir Yasin|last=Yasin|first=Aamir|date=20 May 2018|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Shri_Krishna_Mandir_Rawalpindi.jpg|thumb|ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ 'ਤੇ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਯੁੱਗ 1897 ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਜੋਂ ਕਾਂਜੀ ਮੱਲ ਅਤੇ ਉਜਾਗਰ ਮੱਲ ਰਾਮ ਰਛਪਾਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ।]] ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਦੌਰਾਨ ਸਦਰ ਦੇ ਦੋ ਅਮੀਰ ਵਪਾਰੀਆਂ ਕਾਂਜੀ ਮੱਲ ਅਤੇ ਉਜਾਗਰ ਮੱਲ ਰਾਮ ਰਛਪਾਲ ਨੇ 1897 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2022-10-03 |title=A tale of the overlooked temples of Rawalpindi |url=https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSherazi2022">Sherazi, Qaiser (2022-10-03). [https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi "A tale of the overlooked temples of Rawalpindi"]. ''[[ਦਾ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|The Express Tribune]]''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2024-01-22</span></span>.</cite></ref> [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈ ਧਾਰਮਿਕ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ 1949 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਿੰਦੂ ਪੰਚਾਇਤ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਥਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="Aamir Yasin">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1539267|title=Krishna Temple- the only worship place for twin cities' Hindus|last=Yasin|first=Aamir|date=8 March 2020|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFYasin2020">Yasin, Aamir (8 March 2020). [https://www.dawn.com/news/1539267 "Krishna Temple- the only worship place for twin cities' Hindus"]. ''[[ਡੌਨ ( ਅਖ਼ਬਾਰ )|Dawn]]''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">21 August</span> 2020</span>.</cite></ref> == ਨਵੀਨੀਕਰਨ == ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ [[ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ|ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] ਨੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ 20 ਮਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ।<ref name="Dawn">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1408744|title=Rs20m released to renovate Krishna Mandir Aamir Yasin|last=Yasin|first=Aamir|date=20 May 2018|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}<cite class="citation news cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFYasin2018">Yasin, Aamir (20 May 2018). [https://www.dawn.com/news/1408744 "Rs20m released to renovate Krishna Mandir Aamir Yasin"]. ''[[ਡੌਨ ( ਅਖ਼ਬਾਰ )|Dawn]]''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">21 August</span> 2020</span>.</cite></ref> ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਬਹਾਲੀ 2020 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://tribune.com.pk/story/2225364/religious-sites-restoration-sikh-hindu-temples-expedite-lockdown?amp=1|title=Religious sites: Restoration of Sikh and Hindu temples to expedite after lockdown|last=Mehmood|first=Asif|date=20 May 2020|work=[[Express Tribune]]|access-date=21 August 2020}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੰਦਰ]] to5bforxufk0zc5pv3kexxe6v7wx7nj 776486 776485 2024-12-14T09:52:14Z Tamanpreet Kaur 26648 776486 wikitext text/x-wiki '''ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਿਰ''' ([[ਉਰਦੂ]] {{Script/Nastaliq|شری کرشنا مندر}}) [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਦੇ [[ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2023-11-16 |title=Diwali lights up Rawalpindi temples |url=https://tribune.com.pk/story/2446647/diwali-lights-up-rawalpindi-temples |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}</ref> ਇਹ 1897 ਵਿੱਚ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਅਤੇ [[ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 7,000 ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਦੋ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2022-10-03 |title=A tale of the overlooked temples of Rawalpindi |url=https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true" id="CITEREFSherazi2022">Sherazi, Qaiser (2022-10-03). [https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi "A tale of the overlooked temples of Rawalpindi"]. ''[[ਦਾ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ|The Express Tribune]]''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2024-01-22</span></span>.</cite></ref><ref name="Aamir Yasin">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1539267|title=Krishna Temple- the only worship place for twin cities' Hindus|last=Yasin|first=Aamir|date=8 March 2020|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref> [[ਹੋਲੀ]] ਅਤੇ [[ਦਿਵਾਲੀ|ਦੀਵਾਲੀ]] ਵਰਗੇ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਇੱਥੇ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1471441|title=Krishna Mandir comes alive as Hindus celebrate Holi, Pakistan Day|last=Yasin|first=Aamir|date=25 March 2019|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref><ref>{{Cite web |last=Yasin |first=Aamir |date=2016-11-02 |title=Krishna Mandir lights up on Diwali |url=http://www.dawn.com/news/1293776 |access-date=2024-01-22 |website=[[Dawn (newspaper)|Dawn]] |language=en}}</ref> ਇਹ 4 ਮਾਰਲਾ (ਲਗਭਗ 101 ਮੀਟਰ ²) ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੈ<ref name=":0">{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2022-10-03 |title=A tale of the overlooked temples of Rawalpindi |url=https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}</ref> ਇਸ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 100 ਉਪਾਸਕਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।<ref name="Dawn">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1408744|title=Rs20m released to renovate Krishna Mandir Aamir Yasin|last=Yasin|first=Aamir|date=20 May 2018|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Shri_Krishna_Mandir_Rawalpindi.jpg|thumb|ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ 'ਤੇ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਯੁੱਗ 1897 ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਜੋਂ ਕਾਂਜੀ ਮੱਲ ਅਤੇ ਉਜਾਗਰ ਮੱਲ ਰਾਮ ਰਛਪਾਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ।]] ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਦੌਰਾਨ ਸਦਰ ਦੇ ਦੋ ਅਮੀਰ ਵਪਾਰੀਆਂ ਕਾਂਜੀ ਮੱਲ ਅਤੇ ਉਜਾਗਰ ਮੱਲ ਰਾਮ ਰਛਪਾਲ ਨੇ 1897 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref name=":0" /> [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈ ਧਾਰਮਿਕ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ 1949 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਿੰਦੂ ਪੰਚਾਇਤ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਥਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="Aamir Yasin" /> == ਨਵੀਨੀਕਰਨ == ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ [[ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ|ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] ਨੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ 20 ਮਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ।<ref name="Dawn" /> ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਬਹਾਲੀ 2020 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://tribune.com.pk/story/2225364/religious-sites-restoration-sikh-hindu-temples-expedite-lockdown?amp=1|title=Religious sites: Restoration of Sikh and Hindu temples to expedite after lockdown|last=Mehmood|first=Asif|date=20 May 2020|work=[[Express Tribune]]|access-date=21 August 2020}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੰਦਰ]] t6nxe149payky46ijdyy48vp1skpdfi 776487 776486 2024-12-14T09:52:41Z Tamanpreet Kaur 26648 776487 wikitext text/x-wiki '''ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਿਰ''' ([[ਉਰਦੂ]] {{Script/Nastaliq|شری کرشنا مندر}}) [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਦੇ [[ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2023-11-16 |title=Diwali lights up Rawalpindi temples |url=https://tribune.com.pk/story/2446647/diwali-lights-up-rawalpindi-temples |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}</ref> ਇਹ 1897 ਵਿੱਚ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਅਤੇ [[ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 7,000 ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਦੋ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2022-10-03 |title=A tale of the overlooked temples of Rawalpindi |url=https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}</ref><ref name="Aamir Yasin">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1539267|title=Krishna Temple- the only worship place for twin cities' Hindus|last=Yasin|first=Aamir|date=8 March 2020|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref> [[ਹੋਲੀ]] ਅਤੇ [[ਦਿਵਾਲੀ|ਦੀਵਾਲੀ]] ਵਰਗੇ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਇੱਥੇ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1471441|title=Krishna Mandir comes alive as Hindus celebrate Holi, Pakistan Day|last=Yasin|first=Aamir|date=25 March 2019|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref><ref>{{Cite web |last=Yasin |first=Aamir |date=2016-11-02 |title=Krishna Mandir lights up on Diwali |url=http://www.dawn.com/news/1293776 |access-date=2024-01-22 |website=[[Dawn (newspaper)|Dawn]] |language=en}}</ref> ਇਹ 4 ਮਾਰਲਾ (ਲਗਭਗ 101 ਮੀਟਰ ²) ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2022-10-03 |title=A tale of the overlooked temples of Rawalpindi |url=https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}</ref> ਇਸ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 100 ਉਪਾਸਕਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।<ref name="Dawn">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1408744|title=Rs20m released to renovate Krishna Mandir Aamir Yasin|last=Yasin|first=Aamir|date=20 May 2018|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Shri_Krishna_Mandir_Rawalpindi.jpg|thumb|ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ 'ਤੇ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਯੁੱਗ 1897 ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਜੋਂ ਕਾਂਜੀ ਮੱਲ ਅਤੇ ਉਜਾਗਰ ਮੱਲ ਰਾਮ ਰਛਪਾਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ।]] ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਦੌਰਾਨ ਸਦਰ ਦੇ ਦੋ ਅਮੀਰ ਵਪਾਰੀਆਂ ਕਾਂਜੀ ਮੱਲ ਅਤੇ ਉਜਾਗਰ ਮੱਲ ਰਾਮ ਰਛਪਾਲ ਨੇ 1897 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref name=":0" /> [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈ ਧਾਰਮਿਕ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ 1949 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਿੰਦੂ ਪੰਚਾਇਤ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਥਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="Aamir Yasin" /> == ਨਵੀਨੀਕਰਨ == ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ [[ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ|ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] ਨੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ 20 ਮਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ।<ref name="Dawn" /> ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਬਹਾਲੀ 2020 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://tribune.com.pk/story/2225364/religious-sites-restoration-sikh-hindu-temples-expedite-lockdown?amp=1|title=Religious sites: Restoration of Sikh and Hindu temples to expedite after lockdown|last=Mehmood|first=Asif|date=20 May 2020|work=[[Express Tribune]]|access-date=21 August 2020}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੰਦਰ]] pg58r5qic3rlrf3v7eci6j9zhhehq5d 776488 776487 2024-12-14T09:52:55Z Tamanpreet Kaur 26648 776488 wikitext text/x-wiki '''ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਿਰ''' ([[ਉਰਦੂ]] {{Script/Nastaliq|شری کرشنا مندر}}) [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]] ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਸੂਬੇ ਦੇ [[ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਇਹ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2023-11-16 |title=Diwali lights up Rawalpindi temples |url=https://tribune.com.pk/story/2446647/diwali-lights-up-rawalpindi-temples |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}</ref> ਇਹ 1897 ਵਿੱਚ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਵਿੱਚ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਅਤੇ [[ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ]] ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲਗਭਗ 7,000 ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਦੋ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite web |last=Sherazi |first=Qaiser |date=2022-10-03 |title=A tale of the overlooked temples of Rawalpindi |url=https://tribune.com.pk/story/2379805/a-tale-of-the-overlooked-temples-of-rawalpindi |access-date=2024-01-22 |website=[[The Express Tribune]] |language=en}}</ref><ref name="Aamir Yasin">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1539267|title=Krishna Temple- the only worship place for twin cities' Hindus|last=Yasin|first=Aamir|date=8 March 2020|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref> [[ਹੋਲੀ]] ਅਤੇ [[ਦਿਵਾਲੀ|ਦੀਵਾਲੀ]] ਵਰਗੇ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਇੱਥੇ ਮਨਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1471441|title=Krishna Mandir comes alive as Hindus celebrate Holi, Pakistan Day|last=Yasin|first=Aamir|date=25 March 2019|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref><ref>{{Cite web |last=Yasin |first=Aamir |date=2016-11-02 |title=Krishna Mandir lights up on Diwali |url=http://www.dawn.com/news/1293776 |access-date=2024-01-22 |website=[[Dawn (newspaper)|Dawn]] |language=en}}</ref> ਇਹ 4 ਮਾਰਲਾ (ਲਗਭਗ 101 ਮੀਟਰ ²) ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ ਹੈ।<ref name=":0" /> ਇਸ ਦੋ ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਇਮਾਰਤ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 100 ਉਪਾਸਕਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।<ref name="Dawn">{{Cite news|url=https://www.dawn.com/news/1408744|title=Rs20m released to renovate Krishna Mandir Aamir Yasin|last=Yasin|first=Aamir|date=20 May 2018|work=[[Dawn (newspaper)|Dawn]]|access-date=21 August 2020}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == [[ਤਸਵੀਰ:Shri_Krishna_Mandir_Rawalpindi.jpg|thumb|ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ 'ਤੇ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਯੁੱਗ 1897 ਵਿੱਚ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ ਵਜੋਂ ਕਾਂਜੀ ਮੱਲ ਅਤੇ ਉਜਾਗਰ ਮੱਲ ਰਾਮ ਰਛਪਾਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ।]] ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ [[ਬਰਤਾਨਵੀ ਰਾਜ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ]] ਦੌਰਾਨ ਸਦਰ ਦੇ ਦੋ ਅਮੀਰ ਵਪਾਰੀਆਂ ਕਾਂਜੀ ਮੱਲ ਅਤੇ ਉਜਾਗਰ ਮੱਲ ਰਾਮ ਰਛਪਾਲ ਨੇ 1897 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਪੂਜਾ ਸਥਾਨ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਸੀ।<ref name=":0" /> [[ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਈ ਧਾਰਮਿਕ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ 1949 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਸਥਾਨਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਿੰਦੂ ਪੰਚਾਇਤ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਲਈ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਥਾਨ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ।<ref name="Aamir Yasin" /> == ਨਵੀਨੀਕਰਨ == ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ [[ਪੰਜਾਬ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਸਰਕਾਰ|ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ]] ਨੇ ਮੰਦਰ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਲਈ 20 ਮਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਸਨ।<ref name="Dawn" /> ਮੁਰੰਮਤ ਅਤੇ ਬਹਾਲੀ 2020 ਵਿੱਚ ਪੂਰੀ ਹੋਈ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://tribune.com.pk/story/2225364/religious-sites-restoration-sikh-hindu-temples-expedite-lockdown?amp=1|title=Religious sites: Restoration of Sikh and Hindu temples to expedite after lockdown|last=Mehmood|first=Asif|date=20 May 2020|work=[[Express Tribune]]|access-date=21 August 2020}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੰਦਰ]] 801yobydf4lzjz60jb0mjk09c9zzo63 1 191624 776489 2024-12-14T09:53:07Z Tamanpreet Kaur 26648 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776489 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191625 776490 2024-12-14T10:00:40Z Tamanpreet Kaur 26648 "[[:en:Special:Redirect/revision/1227937919|Navamohana Krishna Temple]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776490 wikitext text/x-wiki '''ਨਵਮੋਹਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਦੇ ਮਥੁਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ [[ਗੋਕੁਲ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ [[ਮਥੁਰਾ]] ਤੋਂ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਕਥਾ == ਹਿੰਦੂ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, [[ਵਿਸ਼ਨੂੰ]] ਦੇ [[ਅਵਤਾਰ]] [[ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ]] ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਦਿਨ [[ਗੋਕੁਲ]] ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ [[ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ]] ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਦਬਿਆ ਹੋਏ[[ਕਾਲੀਆ]] 'ਤੇ ਨਾਚ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਬ੍ਰਹਮ ਕਾਰਜ ਗੋਕੁਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਪਿਤਾ ਨੰਦ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ [[ਬਲਰਾਮ]] ਦੁਆਰਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਨਿਰਮਾਣਕਲਾ == ਨਵਮੋਹਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ [[ਮਥੁਰਾ]] ਤੋਂ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (9.3 ਮੀਲ) ਦੂਰ [[ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ|ਯਮੁਨਾ]] ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਮਥੁਰਾ ਤੋਂ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਨਦੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਖੰਭੇ ਵਾਲੇ ਹਾਲ ਹਨ। ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਨਵਮੋਹਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉਸ ਦੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਸਵੀਰ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦਾ ਸਰੋਵਰ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਹੈ।<ref name="dinamalar">{{Cite news|url=https://temple.dinamalar.com/news_detail.php?id=71292|title=Seermalgum Ayarpadi|work=Dinamalar|access-date=2013-09-09}}</ref> == ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਤਾ == ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ''ਦਿਵਿਆ ਦੇਸ਼ਮ'' ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ 108 ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਅਲਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਡਿਆਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] bnqlcy5wqjz9e0v4dlaojve8yoceuiz 776491 776490 2024-12-14T10:01:07Z Tamanpreet Kaur 26648 776491 wikitext text/x-wiki '''ਨਵਮੋਹਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ''' ਭਾਰਤ ਦੇ [[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] [[ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਜ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰ ਸ਼ਾਸਿਤ ਪ੍ਰਦੇਸ਼|ਰਾਜ]] ਦੇ ਮਥੁਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ [[ਗੋਕੁਲ]] ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ [[ਮਥੁਰਾ]] ਤੋਂ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਬੀਤੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਸਥਾਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। == ਕਥਾ == ਹਿੰਦੂ ਪਰੰਪਰਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, [[ਵਿਸ਼ਨੂੰ]] ਦੇ [[ਅਵਤਾਰ]] [[ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ]] ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਦਿਨ [[ਗੋਕੁਲ]] ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ [[ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ]] ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਦਬਿਆ ਹੋਏ[[ਕਾਲੀਆ]] 'ਤੇ ਨਾਚ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਬ੍ਰਹਮ ਕਾਰਜ ਗੋਕੁਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਪਿਤਾ ਨੰਦ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ [[ਬਲਰਾਮ]] ਦੁਆਰਾ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। == ਨਿਰਮਾਣਕਲਾ == ਨਵਮੋਹਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ [[ਮਥੁਰਾ]] ਤੋਂ 15 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (9.3 ਮੀਲ) ਦੂਰ [[ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ|ਯਮੁਨਾ]] ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਮਥੁਰਾ ਤੋਂ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਨਦੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੋਟਾ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਖੰਭੇ ਵਾਲੇ ਹਾਲ ਹਨ। ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਨਵਮੋਹਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੰਦਰ ਦੀ ਉਸ ਦੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਤਸਵੀਰ ਹੈ। ਮੰਦਰ ਦਾ ਸਰੋਵਰ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵੱਲ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਹੈ।<ref name="dinamalar">{{Cite news|url=https://temple.dinamalar.com/news_detail.php?id=71292|title=Seermalgum Ayarpadi|work=Dinamalar|access-date=2013-09-09}}</ref> == ਧਾਰਮਿਕ ਮਹੱਤਤਾ == ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ''ਦਿਵਿਆ ਦੇਸ਼ਮ'' ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ 108 ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਅਲਵਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਡਿਆਈ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। == ਹਵਾਲੇ == [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਵਿਕੀਡਾਟਾ ਤੇ ਗੁਣਕ ਹਨ]] <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੰਦਰ]] 9tbzo94zqi07p40u56j3n2ey8hleelv 1 191626 776492 2024-12-14T10:01:23Z Tamanpreet Kaur 26648 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776492 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191627 776493 2024-12-14T10:09:10Z Tamanpreet Kaur 26648 "[[:en:Special:Redirect/revision/1147734658|Nandmahar Dham]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776493 wikitext text/x-wiki {| class="infobox vcard" style="border-spacing:2px;" ! colspan="2" class="infobox-above" style="background-color: #FFC569" |ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ |- | colspan="2" class="infobox-image" |[[File:Baba_Nandmahar_Dham.jpg|alt=Baba Nandmahar Dham|frameless]]<div class="infobox-caption">ਬਾਬਾ ਨੰਦਮਹਰ ਧਾਮ ਮੁਸਾਫਿਰਖਾਨਾ, ਗੌਰੀਗੰਜ ਵਿਖੇ ਅਮੇਠੀ </div> |- ! colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #FFC569" |ਧਰਮ |- class="note" ! class="infobox-label" scope="row" |ਮਾਨਤਾ | class="infobox-data" |[[ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | class="infobox-data label" |[[ਅਮੇਠੀ|ਅਮੇਠੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |[[ਦੇਵਤਾ]] | class="infobox-data" |[[ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ]] |- ! colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #FFC569" |ਸਥਾਨ |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਸਥਾਨ | class="infobox-data" |ਮੁਸਾਫਿਰਖਾਨਾ, ਗੌਰੀਗੰਜ |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਰਾਜ | class="infobox-data" |[[ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼]] |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਦੇਸ਼ | class="infobox-data" |[[ਭਾਰਤ]] |- ! colspan="2" class="infobox-header" style="background-color: #FFC569" |ਆਰਕੀਟੈਕਚਰ |- ! class="infobox-label" scope="row" |ਕਿਸਮ | class="infobox-data" |ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਨਿਰਮਾਣਕਲਾ |} '''ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ''' ਜਾਂ ਬਾਬਾ ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਅਮੇਠੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੁਸਾਫਿਰਖਾਨਾ, ਗੌਰੀਗੰਜ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=नंदमहर धाम, जहां नंद बाबा ने किया था विश्राम |url=https://www.jagran.com/uttar-pradesh/amethi-15035952.html |website=jagran.com}}</ref> ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ ਮੰਦਰ [[ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ]], [[ਬਲਰਾਮ]], ਨੰਦ ਬਾਬਾ ਅਤੇ [[ਵਸੁਦੇਵ|ਵਾਸੂਦੇਵ]] ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Nandmahar Dham |url=https://amethi.nic.in/tourist-place/nandmahar/ |website=amethi.nic.in}}</ref><ref>{{Cite web |title=नंदमहर धाम में उमड़ा आस्था का सैलाब |url=https://www.amarujala.com/uttar-pradesh/amethi/devotee-visits-nand-mahar-dham-enjoyed-mela-amethi-news-lko656243089 |website=Amar Ujala |language=hi}}</ref>ਇਹ ਮੰਦਰ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਲਖਨਊ]] ਤੋਂ ਲਗਭਗ 114 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (71 ਮੀਲ) ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਤੋਂ 630 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (390 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਲੋਕ [[ਕਾਰਤਿਕ ਪੂਰਨਿਮਾ|ਕਾਰਤਿਕ ਪੂਰਣਿਮਾ]] ਦੇ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=आज से शुरू हो रहा यादवों का महाकुंभ, जुटेगी लाखों की भीड़ |url=https://www.jagran.com/uttar-pradesh/sultanpur-nand-mahar-dham-19746653.html |website=jagran.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=बाबा नंद की दर पर उमड़ा आस्था का सैलाब, पढ़ें क्या है यहां का इतिहास |url=https://www.livehindustan.com/uttar-pradesh/lucknow/story-great-faith-at-the-door-of-baba-nand-read-history-2279634.html |website=livehindustan.com |language=hi}}</ref> ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ [[ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ|ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ]], ਬਲਰਾਮ ਯਾਦਵ, [[ਲਾਲੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਯਾਦਵ]], [[ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ]], [[ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ]] ਅਤੇ [[ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=नंदमहर धाम का वीडियो हुआ वायरल, पूर्व पीएम राजीव गांधीसे लेकर कई सीएम इस दर पर टेक चुके हैं मत्था |url=https://www.patrika.com/amethi-news/amethi-nand-mahar-dham-video-viral-1969294 |website=patrika.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=Sonia Gandhi campaigns in Amethi after 10 years |url=https://timesofindia.indiatimes.com/news/Sonia-Gandhi-campaigns-in-Amethi-after-10-years/articleshow/33971462.cms |website=timesofindia}}</ref> == ਆਵਾਜਾਈ == ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੌਰੀਗੰਜ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਯੂ. ਪੀ. ਐੱਸ. ਆਰ. ਟੀ. ਸੀ. ਬੱਸ ਅੱਡਾ ਗੌਰੀਗੰਜ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਟੈਕਸੀਆਂ ਅਤੇ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == jjxqqj13u7j5vbd6ie2zlmbc2k1nmoo 776494 776493 2024-12-14T10:09:45Z Tamanpreet Kaur 26648 776494 wikitext text/x-wiki '''ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ''' ਜਾਂ ਬਾਬਾ ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਅਮੇਠੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੁਸਾਫਿਰਖਾਨਾ, ਗੌਰੀਗੰਜ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=नंदमहर धाम, जहां नंद बाबा ने किया था विश्राम |url=https://www.jagran.com/uttar-pradesh/amethi-15035952.html |website=jagran.com}}</ref> ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ ਮੰਦਰ [[ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ]], [[ਬਲਰਾਮ]], ਨੰਦ ਬਾਬਾ ਅਤੇ [[ਵਸੁਦੇਵ|ਵਾਸੂਦੇਵ]] ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Nandmahar Dham |url=https://amethi.nic.in/tourist-place/nandmahar/ |website=amethi.nic.in}}</ref><ref>{{Cite web |title=नंदमहर धाम में उमड़ा आस्था का सैलाब |url=https://www.amarujala.com/uttar-pradesh/amethi/devotee-visits-nand-mahar-dham-enjoyed-mela-amethi-news-lko656243089 |website=Amar Ujala |language=hi}}</ref>ਇਹ ਮੰਦਰ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਲਖਨਊ]] ਤੋਂ ਲਗਭਗ 114 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (71 ਮੀਲ) ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਤੋਂ 630 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (390 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਲੋਕ [[ਕਾਰਤਿਕ ਪੂਰਨਿਮਾ|ਕਾਰਤਿਕ ਪੂਰਣਿਮਾ]] ਦੇ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=आज से शुरू हो रहा यादवों का महाकुंभ, जुटेगी लाखों की भीड़ |url=https://www.jagran.com/uttar-pradesh/sultanpur-nand-mahar-dham-19746653.html |website=jagran.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=बाबा नंद की दर पर उमड़ा आस्था का सैलाब, पढ़ें क्या है यहां का इतिहास |url=https://www.livehindustan.com/uttar-pradesh/lucknow/story-great-faith-at-the-door-of-baba-nand-read-history-2279634.html |website=livehindustan.com |language=hi}}</ref> ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ [[ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ|ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ]], ਬਲਰਾਮ ਯਾਦਵ, [[ਲਾਲੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਯਾਦਵ]], [[ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ]], [[ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ]] ਅਤੇ [[ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=नंदमहर धाम का वीडियो हुआ वायरल, पूर्व पीएम राजीव गांधीसे लेकर कई सीएम इस दर पर टेक चुके हैं मत्था |url=https://www.patrika.com/amethi-news/amethi-nand-mahar-dham-video-viral-1969294 |website=patrika.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=Sonia Gandhi campaigns in Amethi after 10 years |url=https://timesofindia.indiatimes.com/news/Sonia-Gandhi-campaigns-in-Amethi-after-10-years/articleshow/33971462.cms |website=timesofindia}}</ref> == ਆਵਾਜਾਈ == ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੌਰੀਗੰਜ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਯੂ. ਪੀ. ਐੱਸ. ਆਰ. ਟੀ. ਸੀ. ਬੱਸ ਅੱਡਾ ਗੌਰੀਗੰਜ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਟੈਕਸੀਆਂ ਅਤੇ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == arr0nehkxllwrimvrzcbmmysnx0iimi 776495 776494 2024-12-14T10:10:05Z Tamanpreet Kaur 26648 776495 wikitext text/x-wiki '''ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ''' ਜਾਂ ਬਾਬਾ ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ ਹਿੰਦੂ ਮੰਦਰ ਹੈ ਜੋ ਅਮੇਠੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੁਸਾਫਿਰਖਾਨਾ, ਗੌਰੀਗੰਜ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=नंदमहर धाम, जहां नंद बाबा ने किया था विश्राम |url=https://www.jagran.com/uttar-pradesh/amethi-15035952.html |website=jagran.com}}</ref> ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ ਮੰਦਰ [[ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ]], [[ਬਲਰਾਮ]], ਨੰਦ ਬਾਬਾ ਅਤੇ [[ਵਸੁਦੇਵ|ਵਾਸੂਦੇਵ]] ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Nandmahar Dham |url=https://amethi.nic.in/tourist-place/nandmahar/ |website=amethi.nic.in}}</ref><ref>{{Cite web |title=नंदमहर धाम में उमड़ा आस्था का सैलाब |url=https://www.amarujala.com/uttar-pradesh/amethi/devotee-visits-nand-mahar-dham-enjoyed-mela-amethi-news-lko656243089 |website=Amar Ujala |language=hi}}</ref>ਇਹ ਮੰਦਰ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਲਖਨਊ]] ਤੋਂ ਲਗਭਗ 114 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (71 ਮੀਲ) ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਾਜਧਾਨੀ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਤੋਂ 630 ਕਿਲੋਮੀਟਰ (390 ਮੀਲ) ਦੀ ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਪੰਜਾਬ, ਹਰਿਆਣਾ, ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਲੋਕ [[ਕਾਰਤਿਕ ਪੂਰਨਿਮਾ|ਕਾਰਤਿਕ ਪੂਰਣਿਮਾ]] ਦੇ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=आज से शुरू हो रहा यादवों का महाकुंभ, जुटेगी लाखों की भीड़ |url=https://www.jagran.com/uttar-pradesh/sultanpur-nand-mahar-dham-19746653.html |website=jagran.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=बाबा नंद की दर पर उमड़ा आस्था का सैलाब, पढ़ें क्या है यहां का इतिहास |url=https://www.livehindustan.com/uttar-pradesh/lucknow/story-great-faith-at-the-door-of-baba-nand-read-history-2279634.html |website=livehindustan.com |language=hi}}</ref> ਨੰਦਮਾਹਰ ਧਾਮ ਮੰਦਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ [[ਰਾਜੀਵ ਗਾਂਧੀ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ [[ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ ਯਾਦਵ|ਮੁਲਾਇਮ ਸਿੰਘ]], ਬਲਰਾਮ ਯਾਦਵ, [[ਲਾਲੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਯਾਦਵ]], [[ਅਖਿਲੇਸ਼ ਯਾਦਵ]], [[ਸੋਨੀਆ ਗਾਂਧੀ]] ਅਤੇ [[ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ]] ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite web |title=नंदमहर धाम का वीडियो हुआ वायरल, पूर्व पीएम राजीव गांधीसे लेकर कई सीएम इस दर पर टेक चुके हैं मत्था |url=https://www.patrika.com/amethi-news/amethi-nand-mahar-dham-video-viral-1969294 |website=patrika.com}}</ref><ref>{{Cite web |title=Sonia Gandhi campaigns in Amethi after 10 years |url=https://timesofindia.indiatimes.com/news/Sonia-Gandhi-campaigns-in-Amethi-after-10-years/articleshow/33971462.cms |website=timesofindia}}</ref> == ਆਵਾਜਾਈ == ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਚੌਧਰੀ ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੌਰੀਗੰਜ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਯੂ. ਪੀ. ਐੱਸ. ਆਰ. ਟੀ. ਸੀ. ਬੱਸ ਅੱਡਾ ਗੌਰੀਗੰਜ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਟੈਕਸੀਆਂ ਅਤੇ ਆਟੋ ਰਿਕਸ਼ਾ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। == ਹਵਾਲੇ == <references /> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੰਦਰ]] 8g5ofoy79pf1l1it7tz59zj3qz0mqe3 1 191628 776496 2024-12-14T10:10:18Z Tamanpreet Kaur 26648 https://fountain.toolforge.org/editathons/asian-month-2024-pa 776496 wikitext text/x-wiki {{WAM talk 2024}} 33daunc4n7crpo5nvgaa8p4fqq8t5eu 0 191629 776497 2024-12-14T10:11:52Z Kamal samaon 30660 "[[:en:Special:Redirect/revision/1252341472|Henry Smith Holden]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776497 wikitext text/x-wiki ਹੈਨਰੀ ਸਮਿਥ ਹੋਲਡਣ CBE FRSE FLS (30 ਨਵੰਬਰ 1887 – 16 ਮਈ 1963) ਇੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੀ। ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰਕੇ, ਉਹ 1946 ਵਿਚ ਨਿਊ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਯਾਰਡ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਦਾ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣਿਆ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੌਤ 1963]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਜਨਮ 1887]] 1fzz1bpsxit15c0q185pzr7a2ivz9yd 0 191630 776503 2024-12-14T10:59:03Z Kandarpajit Kallol 5971 Kandarpajit Kallol ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਨੂੰ [[ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: Misspelled title: Details in talk page 776503 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ]] nkpiaewwdl2nmkduizse8196chigq6h 1 191631 776505 2024-12-14T10:59:03Z Kandarpajit Kallol 5971 Kandarpajit Kallol ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਆਸਾਮੀ ਭਾਸ਼ਾ]] ਨੂੰ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ: Misspelled title: Details in talk page 776505 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਗੱਲ-ਬਾਤ:ਅਸਮੀਯਾ ਭਾਸ਼ਾ]] jp21ovnw7id56gvjmejnalyd91vitne 0 191632 776507 2024-12-14T11:01:59Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776507 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] iozbupb5r6b22t2bmzrz92x129tzro9 776509 776507 2024-12-14T11:02:13Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776509 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] m5q6bj4ahkibr8sm1i4zuvb10p3xdbq 776510 776509 2024-12-14T11:02:38Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776510 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Bank_of_Baroda_International_Banking_Branch_at_MG_Road,_Bengaluru_formerly_Vijaya_Bank_Head_Office_01.jpg|thumb| ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਬ੍ਰਾਂਚ ਐਮਜੀ ਰੋਡ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] j016b9f4mx5rbx2jcwyjyx8k8vm11kz 776512 776510 2024-12-14T11:04:36Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776512 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Bank_of_Baroda_International_Banking_Branch_at_MG_Road,_Bengaluru_formerly_Vijaya_Bank_Head_Office_01.jpg|thumb| ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਬ੍ਰਾਂਚ ਐਮਜੀ ਰੋਡ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] 1908 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਹੋਰ ਦਿੱਗਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਪਤਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ, ਰਾਲਫ਼ ਵ੍ਹਾਈਟਨੈਕ, ਵਿਠਲਦਾਸ ਠਾਕਰਸੇ, ਲੱਲੂਭਾਈ ਸਮਾਲਦਾਸ, ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਕਿਲਾਚੰਦ ਅਤੇ ਐੱਨ.ਐੱਮ. ਚੋਕਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (BoB) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Foundation Day |url=https://www.bankofbaroda.in/foundation-day |access-date=9 April 2024 |website=bankofbaroda.com}}</ref> ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, BoB ਨੇ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]]<nowiki/>ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ 1953 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਮੋਮਬਾਸਾ ਅਤੇ ਕੰਪਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] 3mvb5olbe0l2nmaeoclvrble33gqvzd 776513 776512 2024-12-14T11:04:44Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776513 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Bank_of_Baroda_International_Banking_Branch_at_MG_Road,_Bengaluru_formerly_Vijaya_Bank_Head_Office_01.jpg|thumb| ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਬ੍ਰਾਂਚ ਐਮਜੀ ਰੋਡ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] 1908 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਹੋਰ ਦਿੱਗਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਪਤਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ, ਰਾਲਫ਼ ਵ੍ਹਾਈਟਨੈਕ, ਵਿਠਲਦਾਸ ਠਾਕਰਸੇ, ਲੱਲੂਭਾਈ ਸਮਾਲਦਾਸ, ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਕਿਲਾਚੰਦ ਅਤੇ ਐੱਨ.ਐੱਮ. ਚੋਕਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (BoB) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Foundation Day |url=https://www.bankofbaroda.in/foundation-day |access-date=9 April 2024 |website=bankofbaroda.com}}</ref> ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, BoB ਨੇ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]]<nowiki/>ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ 1953 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਮੋਮਬਾਸਾ ਅਤੇ ਕੰਪਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ [[ਨਾਇਰੋਬੀ|ਨੈਰੋਬੀ]] ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ ਅਤੇ 1956 ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ [[ਦਾਰ ਅਸ ਸਲਾਮ|ਦਾਰ-ਏਸ-ਸਲਾਮ]] ਵਿਖੇ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ। ਫਿਰ 1957 ਵਿੱਚ, BoB ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। ਲੰਡਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। 1958 ਵਿੱਚ BoB ਨੇ ਹਿੰਦ ਬੈਂਕ (ਕਲਕੱਤਾ; ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1943) ਨੂੰ ਐਕਵਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ BoB ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਘਰੇਲੂ ਐਕਵਾਇਰ ਬਣ ਗਿਆ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] gb0wwerkllas8k4txln729pbawpyc8m 776515 776513 2024-12-14T11:05:00Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776515 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Bank_of_Baroda_International_Banking_Branch_at_MG_Road,_Bengaluru_formerly_Vijaya_Bank_Head_Office_01.jpg|thumb| ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਬ੍ਰਾਂਚ ਐਮਜੀ ਰੋਡ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] 1908 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਹੋਰ ਦਿੱਗਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਪਤਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ, ਰਾਲਫ਼ ਵ੍ਹਾਈਟਨੈਕ, ਵਿਠਲਦਾਸ ਠਾਕਰਸੇ, ਲੱਲੂਭਾਈ ਸਮਾਲਦਾਸ, ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਕਿਲਾਚੰਦ ਅਤੇ ਐੱਨ.ਐੱਮ. ਚੋਕਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (BoB) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Foundation Day |url=https://www.bankofbaroda.in/foundation-day |access-date=9 April 2024 |website=bankofbaroda.com}}</ref> ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, BoB ਨੇ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]]<nowiki/>ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ 1953 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਮੋਮਬਾਸਾ ਅਤੇ ਕੰਪਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ [[ਨਾਇਰੋਬੀ|ਨੈਰੋਬੀ]] ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ ਅਤੇ 1956 ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ [[ਦਾਰ ਅਸ ਸਲਾਮ|ਦਾਰ-ਏਸ-ਸਲਾਮ]] ਵਿਖੇ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ। ਫਿਰ 1957 ਵਿੱਚ, BoB ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। ਲੰਡਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। 1958 ਵਿੱਚ BoB ਨੇ ਹਿੰਦ ਬੈਂਕ (ਕਲਕੱਤਾ; ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1943) ਨੂੰ ਐਕਵਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ BoB ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਘਰੇਲੂ ਐਕਵਾਇਰ ਬਣ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Dubai_Creek_March_2008_(1).JPG|thumb| ਦੁਬਈ ਕ੍ਰੀਕ ਵਿਖੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ।]] [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] nazvy1bj49i875f80pftuewp9dhfmth 776517 776515 2024-12-14T11:06:59Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776517 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Bank_of_Baroda_International_Banking_Branch_at_MG_Road,_Bengaluru_formerly_Vijaya_Bank_Head_Office_01.jpg|thumb| ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਬ੍ਰਾਂਚ ਐਮਜੀ ਰੋਡ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] 1908 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਹੋਰ ਦਿੱਗਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਪਤਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ, ਰਾਲਫ਼ ਵ੍ਹਾਈਟਨੈਕ, ਵਿਠਲਦਾਸ ਠਾਕਰਸੇ, ਲੱਲੂਭਾਈ ਸਮਾਲਦਾਸ, ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਕਿਲਾਚੰਦ ਅਤੇ ਐੱਨ.ਐੱਮ. ਚੋਕਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (BoB) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Foundation Day |url=https://www.bankofbaroda.in/foundation-day |access-date=9 April 2024 |website=bankofbaroda.com}}</ref> ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, BoB ਨੇ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]]<nowiki/>ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ 1953 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਮੋਮਬਾਸਾ ਅਤੇ ਕੰਪਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ [[ਨਾਇਰੋਬੀ|ਨੈਰੋਬੀ]] ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ ਅਤੇ 1956 ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ [[ਦਾਰ ਅਸ ਸਲਾਮ|ਦਾਰ-ਏਸ-ਸਲਾਮ]] ਵਿਖੇ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ। ਫਿਰ 1957 ਵਿੱਚ, BoB ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। ਲੰਡਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। 1958 ਵਿੱਚ BoB ਨੇ ਹਿੰਦ ਬੈਂਕ (ਕਲਕੱਤਾ; ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1943) ਨੂੰ ਐਕਵਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ BoB ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਘਰੇਲੂ ਐਕਵਾਇਰ ਬਣ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Dubai_Creek_March_2008_(1).JPG|thumb| ਦੁਬਈ ਕ੍ਰੀਕ ਵਿਖੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ।]] == ਸਹਾਇਕ == === ਘਰੇਲੂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ === ਸਰੋਤ:<ref name="Revised Details of Business">{{Cite web |title=Revised Details of Business - 2019 |url=https://www.bankofbaroda.in/writereaddata/images/pdf/revised-Details-of-Business.pdf |access-date=17 November 2023 |website=bankofbaroda.in |publisher=Bank of Baroda}}</ref> # BOB ਕੈਪੀਟਲ ਮਾਰਕਿਟ ਲਿਮਿਟੇਡ: ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ,<ref>{{Cite web |date=9 September 2008 |title=BOB Capital to begin e-broking by March-end |url=http://www.business-standard.com/india/news/bob-capital-to-begin-e-broking-by-march-end/333805/ |access-date=3 February 2011 |publisher=Business-standard.com}}</ref> ਇਹ [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਾਮਨੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ|ਸੇਬੀ]] -ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਿਵੇਸ਼ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Contact Us |url=http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226125254/http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |archive-date=26 February 2011 |access-date=3 February 2011 |publisher=BOB Capital Markets Ltd}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ, ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਪਲੇਸਮੈਂਟ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪੁਨਰਗਠਨ, ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਵਿਲੀਨਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀ, ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਕਰਜ਼ਾ ਸਿੰਡੀਕੇਸ਼ਨ, ਸੰਸਥਾਗਤ ਇਕੁਇਟੀ ਖੋਜ, ਅਤੇ ਦਲਾਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। # ਨੈਨੀਤਾਲ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ (98.57%): [[ਨੈਨੀਤਾਲ]], [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] ਦੀਆਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸਾਲ 1922 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 1973 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। # ਬੜੌਦਾ ਗਲੋਬਲ ਸ਼ੇਅਰਡ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਫਸਟ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀਐਨਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਐਸੇਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀ ਐਨ ਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਟਰੱਸਟੀ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿ. # ਬੜੌਦਾ ਸਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਸ ਲਿਮਿਟੇਡ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] or4me4l78x7h2sec4nuj0jrk2x0wbas 776518 776517 2024-12-14T11:07:27Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776518 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Bank_of_Baroda_International_Banking_Branch_at_MG_Road,_Bengaluru_formerly_Vijaya_Bank_Head_Office_01.jpg|thumb| ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਬ੍ਰਾਂਚ ਐਮਜੀ ਰੋਡ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] 1908 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਹੋਰ ਦਿੱਗਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਪਤਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ, ਰਾਲਫ਼ ਵ੍ਹਾਈਟਨੈਕ, ਵਿਠਲਦਾਸ ਠਾਕਰਸੇ, ਲੱਲੂਭਾਈ ਸਮਾਲਦਾਸ, ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਕਿਲਾਚੰਦ ਅਤੇ ਐੱਨ.ਐੱਮ. ਚੋਕਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (BoB) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Foundation Day |url=https://www.bankofbaroda.in/foundation-day |access-date=9 April 2024 |website=bankofbaroda.com}}</ref> ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, BoB ਨੇ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]]<nowiki/>ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ 1953 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਮੋਮਬਾਸਾ ਅਤੇ ਕੰਪਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ [[ਨਾਇਰੋਬੀ|ਨੈਰੋਬੀ]] ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ ਅਤੇ 1956 ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ [[ਦਾਰ ਅਸ ਸਲਾਮ|ਦਾਰ-ਏਸ-ਸਲਾਮ]] ਵਿਖੇ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ। ਫਿਰ 1957 ਵਿੱਚ, BoB ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। ਲੰਡਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। 1958 ਵਿੱਚ BoB ਨੇ ਹਿੰਦ ਬੈਂਕ (ਕਲਕੱਤਾ; ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1943) ਨੂੰ ਐਕਵਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ BoB ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਘਰੇਲੂ ਐਕਵਾਇਰ ਬਣ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Dubai_Creek_March_2008_(1).JPG|thumb| ਦੁਬਈ ਕ੍ਰੀਕ ਵਿਖੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ।]] == ਸਹਾਇਕ == === ਘਰੇਲੂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ === ਸਰੋਤ:<ref name="Revised Details of Business">{{Cite web |title=Revised Details of Business - 2019 |url=https://www.bankofbaroda.in/writereaddata/images/pdf/revised-Details-of-Business.pdf |access-date=17 November 2023 |website=bankofbaroda.in |publisher=Bank of Baroda}}</ref> # BOB ਕੈਪੀਟਲ ਮਾਰਕਿਟ ਲਿਮਿਟੇਡ: ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ,<ref>{{Cite web |date=9 September 2008 |title=BOB Capital to begin e-broking by March-end |url=http://www.business-standard.com/india/news/bob-capital-to-begin-e-broking-by-march-end/333805/ |access-date=3 February 2011 |publisher=Business-standard.com}}</ref> ਇਹ [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਾਮਨੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ|ਸੇਬੀ]] -ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਿਵੇਸ਼ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Contact Us |url=http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226125254/http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |archive-date=26 February 2011 |access-date=3 February 2011 |publisher=BOB Capital Markets Ltd}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ, ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਪਲੇਸਮੈਂਟ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪੁਨਰਗਠਨ, ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਵਿਲੀਨਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀ, ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਕਰਜ਼ਾ ਸਿੰਡੀਕੇਸ਼ਨ, ਸੰਸਥਾਗਤ ਇਕੁਇਟੀ ਖੋਜ, ਅਤੇ ਦਲਾਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। # ਨੈਨੀਤਾਲ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ (98.57%): [[ਨੈਨੀਤਾਲ]], [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] ਦੀਆਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸਾਲ 1922 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 1973 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। # ਬੜੌਦਾ ਗਲੋਬਲ ਸ਼ੇਅਰਡ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਫਸਟ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀਐਨਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਐਸੇਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀ ਐਨ ਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਟਰੱਸਟੀ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿ. # ਬੜੌਦਾ ਸਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਸ ਲਿਮਿਟੇਡ === ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ === ਸਰੋਤ: # ਇੰਡੀਆ ਇਨਫਰਾਡੇਬਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਬਰਹਾਦ === ਖੇਤਰੀ ਪੇਂਡੂ ਬੈਂਕ === ਸਰੋਤ: # ਬੜੌਦਾ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ # ਬੜੌਦਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ # ਬੜੌਦਾ ਗੁਜਰਾਤ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] ic4q0qpjtyilak94int26spw4lufpns 776519 776518 2024-12-14T11:07:44Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776519 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Bank_of_Baroda_International_Banking_Branch_at_MG_Road,_Bengaluru_formerly_Vijaya_Bank_Head_Office_01.jpg|thumb| ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਬ੍ਰਾਂਚ ਐਮਜੀ ਰੋਡ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] 1908 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਹੋਰ ਦਿੱਗਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਪਤਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ, ਰਾਲਫ਼ ਵ੍ਹਾਈਟਨੈਕ, ਵਿਠਲਦਾਸ ਠਾਕਰਸੇ, ਲੱਲੂਭਾਈ ਸਮਾਲਦਾਸ, ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਕਿਲਾਚੰਦ ਅਤੇ ਐੱਨ.ਐੱਮ. ਚੋਕਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (BoB) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Foundation Day |url=https://www.bankofbaroda.in/foundation-day |access-date=9 April 2024 |website=bankofbaroda.com}}</ref> ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, BoB ਨੇ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]]<nowiki/>ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ 1953 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਮੋਮਬਾਸਾ ਅਤੇ ਕੰਪਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ [[ਨਾਇਰੋਬੀ|ਨੈਰੋਬੀ]] ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ ਅਤੇ 1956 ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ [[ਦਾਰ ਅਸ ਸਲਾਮ|ਦਾਰ-ਏਸ-ਸਲਾਮ]] ਵਿਖੇ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ। ਫਿਰ 1957 ਵਿੱਚ, BoB ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। ਲੰਡਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। 1958 ਵਿੱਚ BoB ਨੇ ਹਿੰਦ ਬੈਂਕ (ਕਲਕੱਤਾ; ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1943) ਨੂੰ ਐਕਵਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ BoB ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਘਰੇਲੂ ਐਕਵਾਇਰ ਬਣ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Dubai_Creek_March_2008_(1).JPG|thumb| ਦੁਬਈ ਕ੍ਰੀਕ ਵਿਖੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ।]] == ਸਹਾਇਕ == === ਘਰੇਲੂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ === ਸਰੋਤ:<ref name="Revised Details of Business">{{Cite web |title=Revised Details of Business - 2019 |url=https://www.bankofbaroda.in/writereaddata/images/pdf/revised-Details-of-Business.pdf |access-date=17 November 2023 |website=bankofbaroda.in |publisher=Bank of Baroda}}</ref> # BOB ਕੈਪੀਟਲ ਮਾਰਕਿਟ ਲਿਮਿਟੇਡ: ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ,<ref>{{Cite web |date=9 September 2008 |title=BOB Capital to begin e-broking by March-end |url=http://www.business-standard.com/india/news/bob-capital-to-begin-e-broking-by-march-end/333805/ |access-date=3 February 2011 |publisher=Business-standard.com}}</ref> ਇਹ [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਾਮਨੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ|ਸੇਬੀ]] -ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਿਵੇਸ਼ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Contact Us |url=http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226125254/http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |archive-date=26 February 2011 |access-date=3 February 2011 |publisher=BOB Capital Markets Ltd}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ, ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਪਲੇਸਮੈਂਟ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪੁਨਰਗਠਨ, ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਵਿਲੀਨਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀ, ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਕਰਜ਼ਾ ਸਿੰਡੀਕੇਸ਼ਨ, ਸੰਸਥਾਗਤ ਇਕੁਇਟੀ ਖੋਜ, ਅਤੇ ਦਲਾਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। # ਨੈਨੀਤਾਲ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ (98.57%): [[ਨੈਨੀਤਾਲ]], [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] ਦੀਆਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸਾਲ 1922 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 1973 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। # ਬੜੌਦਾ ਗਲੋਬਲ ਸ਼ੇਅਰਡ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਫਸਟ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀਐਨਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਐਸੇਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀ ਐਨ ਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਟਰੱਸਟੀ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿ. # ਬੜੌਦਾ ਸਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਸ ਲਿਮਿਟੇਡ === ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ === ਸਰੋਤ: # ਇੰਡੀਆ ਇਨਫਰਾਡੇਬਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਬਰਹਾਦ === ਖੇਤਰੀ ਪੇਂਡੂ ਬੈਂਕ === ਸਰੋਤ: # ਬੜੌਦਾ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ # ਬੜੌਦਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ # ਬੜੌਦਾ ਗੁਜਰਾਤ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ === ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ === ਸਰੋਤ: # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਬੋਤਸਵਾਨਾ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਕੀਨੀਆ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਯੂਗਾਂਡਾ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਗੁਯਾਨਾ) ਇੰਕ. # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ) ਲਿਮਿਟੇਡ === ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਿਯੋਗੀ === ਸਰੋਤ: # ਬੈਂਕ ਇੰਡੋ-ਜ਼ੈਂਬੀਆ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ (ਲੁਸਾਕਾ) [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] jnatbns3p8iuikconfhbzqhzqzb0byx 776520 776519 2024-12-14T11:08:42Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776520 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Bank_of_Baroda_International_Banking_Branch_at_MG_Road,_Bengaluru_formerly_Vijaya_Bank_Head_Office_01.jpg|thumb| ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਬ੍ਰਾਂਚ ਐਮਜੀ ਰੋਡ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] 1908 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਹੋਰ ਦਿੱਗਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਪਤਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ, ਰਾਲਫ਼ ਵ੍ਹਾਈਟਨੈਕ, ਵਿਠਲਦਾਸ ਠਾਕਰਸੇ, ਲੱਲੂਭਾਈ ਸਮਾਲਦਾਸ, ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਕਿਲਾਚੰਦ ਅਤੇ ਐੱਨ.ਐੱਮ. ਚੋਕਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (BoB) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Foundation Day |url=https://www.bankofbaroda.in/foundation-day |access-date=9 April 2024 |website=bankofbaroda.com}}</ref> ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, BoB ਨੇ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]]<nowiki/>ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ 1953 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਮੋਮਬਾਸਾ ਅਤੇ ਕੰਪਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ [[ਨਾਇਰੋਬੀ|ਨੈਰੋਬੀ]] ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ ਅਤੇ 1956 ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ [[ਦਾਰ ਅਸ ਸਲਾਮ|ਦਾਰ-ਏਸ-ਸਲਾਮ]] ਵਿਖੇ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ। ਫਿਰ 1957 ਵਿੱਚ, BoB ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। ਲੰਡਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। 1958 ਵਿੱਚ BoB ਨੇ ਹਿੰਦ ਬੈਂਕ (ਕਲਕੱਤਾ; ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1943) ਨੂੰ ਐਕਵਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ BoB ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਘਰੇਲੂ ਐਕਵਾਇਰ ਬਣ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Dubai_Creek_March_2008_(1).JPG|thumb| ਦੁਬਈ ਕ੍ਰੀਕ ਵਿਖੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ।]] == ਸਹਾਇਕ == === ਘਰੇਲੂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ === ਸਰੋਤ:<ref name="Revised Details of Business">{{Cite web |title=Revised Details of Business - 2019 |url=https://www.bankofbaroda.in/writereaddata/images/pdf/revised-Details-of-Business.pdf |access-date=17 November 2023 |website=bankofbaroda.in |publisher=Bank of Baroda}}</ref> # BOB ਕੈਪੀਟਲ ਮਾਰਕਿਟ ਲਿਮਿਟੇਡ: ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ,<ref>{{Cite web |date=9 September 2008 |title=BOB Capital to begin e-broking by March-end |url=http://www.business-standard.com/india/news/bob-capital-to-begin-e-broking-by-march-end/333805/ |access-date=3 February 2011 |publisher=Business-standard.com}}</ref> ਇਹ [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਾਮਨੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ|ਸੇਬੀ]] -ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਿਵੇਸ਼ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Contact Us |url=http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226125254/http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |archive-date=26 February 2011 |access-date=3 February 2011 |publisher=BOB Capital Markets Ltd}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ, ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਪਲੇਸਮੈਂਟ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪੁਨਰਗਠਨ, ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਵਿਲੀਨਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀ, ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਕਰਜ਼ਾ ਸਿੰਡੀਕੇਸ਼ਨ, ਸੰਸਥਾਗਤ ਇਕੁਇਟੀ ਖੋਜ, ਅਤੇ ਦਲਾਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। # ਨੈਨੀਤਾਲ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ (98.57%): [[ਨੈਨੀਤਾਲ]], [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] ਦੀਆਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸਾਲ 1922 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 1973 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। # ਬੜੌਦਾ ਗਲੋਬਲ ਸ਼ੇਅਰਡ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਫਸਟ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀਐਨਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਐਸੇਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀ ਐਨ ਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਟਰੱਸਟੀ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿ. # ਬੜੌਦਾ ਸਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਸ ਲਿਮਿਟੇਡ === ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ === ਸਰੋਤ: # ਇੰਡੀਆ ਇਨਫਰਾਡੇਬਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਬਰਹਾਦ === ਖੇਤਰੀ ਪੇਂਡੂ ਬੈਂਕ === ਸਰੋਤ: # ਬੜੌਦਾ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ # ਬੜੌਦਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ # ਬੜੌਦਾ ਗੁਜਰਾਤ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ === ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ === ਸਰੋਤ: # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਬੋਤਸਵਾਨਾ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਕੀਨੀਆ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਯੂਗਾਂਡਾ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਗੁਯਾਨਾ) ਇੰਕ. # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ) ਲਿਮਿਟੇਡ === ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਿਯੋਗੀ === ਸਰੋਤ: # ਬੈਂਕ ਇੰਡੋ-ਜ਼ੈਂਬੀਆ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ (ਲੁਸਾਕਾ) == ਸ਼ੇਅਰਹੋਲਡਿੰਗ == ਬੈਂਕ ਦਾ ਸ਼ੇਅਰਹੋਲਡਿੰਗ ਢਾਂਚਾ {{As of|2024|3|5|lc=y}} </link></link> ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Latest Shareholding Pattern - Promoter, FII, DII, Mutual Fund holding |url=https://trendlyne.com/equity/share-holding/162/BANKBARODA/latest/bank-of-baroda/ |website=Trendlyne.com}}</ref> {| class="wikitable" !ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕ ! ਸ਼ੇਅਰਹੋਲਡਿੰਗ% |- | [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | 63.93% |- | ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡ | 8.61% |- | ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹੋਲਡਿੰਗ | 12.27% |- | ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ | 7.76% |- | ਹੋਰ | 7.4% |} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] 5f9gtl3glhkamwz0wqv1gubsob0m5fq 776521 776520 2024-12-14T11:23:20Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1255142427|Bank of Baroda]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776521 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Bank_of_Baroda_International_Banking_Branch_at_MG_Road,_Bengaluru_formerly_Vijaya_Bank_Head_Office_01.jpg|thumb| ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਬ੍ਰਾਂਚ ਐਮਜੀ ਰੋਡ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] 1908 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਹੋਰ ਦਿੱਗਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਪਤਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ, ਰਾਲਫ਼ ਵ੍ਹਾਈਟਨੈਕ, ਵਿਠਲਦਾਸ ਠਾਕਰਸੇ, ਲੱਲੂਭਾਈ ਸਮਾਲਦਾਸ, ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਕਿਲਾਚੰਦ ਅਤੇ ਐੱਨ.ਐੱਮ. ਚੋਕਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (BoB) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Foundation Day |url=https://www.bankofbaroda.in/foundation-day |access-date=9 April 2024 |website=bankofbaroda.com}}</ref> ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, BoB ਨੇ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]]<nowiki/>ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ 1953 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਮੋਮਬਾਸਾ ਅਤੇ ਕੰਪਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ [[ਨਾਇਰੋਬੀ|ਨੈਰੋਬੀ]] ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ ਅਤੇ 1956 ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ [[ਦਾਰ ਅਸ ਸਲਾਮ|ਦਾਰ-ਏਸ-ਸਲਾਮ]] ਵਿਖੇ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ। ਫਿਰ 1957 ਵਿੱਚ, BoB ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। ਲੰਡਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। 1958 ਵਿੱਚ BoB ਨੇ ਹਿੰਦ ਬੈਂਕ (ਕਲਕੱਤਾ; ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1943) ਨੂੰ ਐਕਵਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ BoB ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਘਰੇਲੂ ਐਕਵਾਇਰ ਬਣ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Dubai_Creek_March_2008_(1).JPG|thumb| ਦੁਬਈ ਕ੍ਰੀਕ ਵਿਖੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ।]] == ਸਹਾਇਕ == === ਘਰੇਲੂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ === ਸਰੋਤ:<ref name="Revised Details of Business">{{Cite web |title=Revised Details of Business - 2019 |url=https://www.bankofbaroda.in/writereaddata/images/pdf/revised-Details-of-Business.pdf |access-date=17 November 2023 |website=bankofbaroda.in |publisher=Bank of Baroda}}</ref> # BOB ਕੈਪੀਟਲ ਮਾਰਕਿਟ ਲਿਮਿਟੇਡ: ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ,<ref>{{Cite web |date=9 September 2008 |title=BOB Capital to begin e-broking by March-end |url=http://www.business-standard.com/india/news/bob-capital-to-begin-e-broking-by-march-end/333805/ |access-date=3 February 2011 |publisher=Business-standard.com}}</ref> ਇਹ [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਾਮਨੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ|ਸੇਬੀ]] -ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਿਵੇਸ਼ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Contact Us |url=http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226125254/http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |archive-date=26 February 2011 |access-date=3 February 2011 |publisher=BOB Capital Markets Ltd}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ, ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਪਲੇਸਮੈਂਟ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪੁਨਰਗਠਨ, ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਵਿਲੀਨਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀ, ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਕਰਜ਼ਾ ਸਿੰਡੀਕੇਸ਼ਨ, ਸੰਸਥਾਗਤ ਇਕੁਇਟੀ ਖੋਜ, ਅਤੇ ਦਲਾਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। # ਨੈਨੀਤਾਲ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ (98.57%): [[ਨੈਨੀਤਾਲ]], [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] ਦੀਆਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸਾਲ 1922 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 1973 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। # ਬੜੌਦਾ ਗਲੋਬਲ ਸ਼ੇਅਰਡ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਫਸਟ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀਐਨਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਐਸੇਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀ ਐਨ ਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਟਰੱਸਟੀ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿ. # ਬੜੌਦਾ ਸਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਸ ਲਿਮਿਟੇਡ === ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ === ਸਰੋਤ: # ਇੰਡੀਆ ਇਨਫਰਾਡੇਬਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਬਰਹਾਦ === ਖੇਤਰੀ ਪੇਂਡੂ ਬੈਂਕ === ਸਰੋਤ: # ਬੜੌਦਾ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ # ਬੜੌਦਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ # ਬੜੌਦਾ ਗੁਜਰਾਤ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ === ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ === ਸਰੋਤ: # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਬੋਤਸਵਾਨਾ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਕੀਨੀਆ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਯੂਗਾਂਡਾ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਗੁਯਾਨਾ) ਇੰਕ. # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ) ਲਿਮਿਟੇਡ === ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਿਯੋਗੀ === ਸਰੋਤ: # ਬੈਂਕ ਇੰਡੋ-ਜ਼ੈਂਬੀਆ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ (ਲੁਸਾਕਾ) == ਸ਼ੇਅਰਹੋਲਡਿੰਗ == ਬੈਂਕ ਦਾ ਸ਼ੇਅਰਹੋਲਡਿੰਗ ਢਾਂਚਾ {{As of|2024|3|5|lc=y}} </link></link> ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Latest Shareholding Pattern - Promoter, FII, DII, Mutual Fund holding |url=https://trendlyne.com/equity/share-holding/162/BANKBARODA/latest/bank-of-baroda/ |website=Trendlyne.com}}</ref> {| class="wikitable" !ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕ ! ਸ਼ੇਅਰਹੋਲਡਿੰਗ% |- | [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | 63.93% |- | ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡ | 8.61% |- | ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹੋਲਡਿੰਗ | 12.27% |- | ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ | 7.76% |- | ਹੋਰ | 7.4% |} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ == * == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Official website|www.bankofbaroda.com}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] d9ssyq4ohk4o37rcw4lmgsa7y7m3zn9 776522 776521 2024-12-14T11:23:54Z Jagmit Singh Brar 17898 /* ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨਾ */ 776522 wikitext text/x-wiki '''ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ''' (ਜਾਂ '''BOB''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਵਡੋਦਰਾ]], [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਹ [[ਭਾਰਤੀ ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ|ਸਟੇਟ ਬੈਂਕ ਆਫ ਇੰਡੀਆ]] ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ। 2023 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਇਹ ਫੋਰਬਸ ਗਲੋਬਲ 2000 ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ 586ਵੇਂ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda |url=https://www.forbes.com/companies/bank-of-baroda/ |access-date=3 April 2015 |website=Forbes}}</ref><ref>{{Cite web |date=30 July 2010 |title=Resilience to help Bank of Baroda stay a step ahead of peers |url=http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140819090750/http://articles.economictimes.indiatimes.com/2010-07-30/news/27587935_1_loan-book-nim-indian-banks |archive-date=19 August 2014 |access-date=28 April 2012 |website=Economictimes}}</ref><ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda becomes second public sector lender to hit ₹1 lakh crore market cap |url=https://www.businessinsider.in/stock-market/markets/news/bank-of-baroda-becomes-second-public-sector-lender-to-hit-1-lakh-crore-market-cap/articleshow/101104397.cms |access-date=2023-06-20 |website=Business Insider}}</ref> [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ]], ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ 20 ਜੁਲਾਈ 1908 ਨੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ [[ਬੜੋਦਾ ਰਿਆਸਤ|ਬੜੌਦਾ]] [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤਾਂ|ਰਿਆਸਤ]] ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।<ref>{{Cite web |title=About us - The Heritage |url=http://www.bankofbaroda.com/heritage.asp |access-date=27 March 2013 |publisher=Bank of Baroda}}</ref> [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ|ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ]] 19 ਜੁਲਾਈ 1969 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ 13 ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਪਾਰਕ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਮੁਨਾਫਾ ਕਮਾਉਣ ਵਾਲੇ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ (PSU) ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Bank_of_Baroda_International_Banking_Branch_at_MG_Road,_Bengaluru_formerly_Vijaya_Bank_Head_Office_01.jpg|thumb| ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕਿੰਗ ਬ੍ਰਾਂਚ ਐਮਜੀ ਰੋਡ, ਬੰਗਲੌਰ ਵਿਖੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] 1908 ਵਿੱਚ, ਸਯਾਜੀਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ III, ਨੇ ਉਦਯੋਗ ਦੇ ਹੋਰ ਦਿੱਗਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੰਪਤਰਾਓ ਗਾਇਕਵਾੜ, ਰਾਲਫ਼ ਵ੍ਹਾਈਟਨੈਕ, ਵਿਠਲਦਾਸ ਠਾਕਰਸੇ, ਲੱਲੂਭਾਈ ਸਮਾਲਦਾਸ, ਤੁਲਸੀਦਾਸ ਕਿਲਾਚੰਦ ਅਤੇ ਐੱਨ.ਐੱਮ. ਚੋਕਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (BoB) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Foundation Day |url=https://www.bankofbaroda.in/foundation-day |access-date=9 April 2024 |website=bankofbaroda.com}}</ref> ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ, BoB ਨੇ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]]<nowiki/>ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ। ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਘਰੇਲੂ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਧਿਆ। ਫਿਰ 1953 ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਮੋਮਬਾਸਾ ਅਤੇ ਕੰਪਾਲਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਯੂਗਾਂਡਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦ ਮਹਾਸਾਗਰ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਇਸ ਨੇ ਕੀਨੀਆ ਵਿੱਚ [[ਨਾਇਰੋਬੀ|ਨੈਰੋਬੀ]] ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ ਅਤੇ 1956 ਵਿੱਚ ਇਸਨੇ [[ਦਾਰ ਅਸ ਸਲਾਮ|ਦਾਰ-ਏਸ-ਸਲਾਮ]] ਵਿਖੇ ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਖੋਲ੍ਹੀ। ਫਿਰ 1957 ਵਿੱਚ, BoB ਨੇ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਾਖਾ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਕੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਦਮ ਚੁੱਕਿਆ। ਲੰਡਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕਾਮਨਵੈਲਥ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੇਂਦਰ ਸੀ। 1958 ਵਿੱਚ BoB ਨੇ ਹਿੰਦ ਬੈਂਕ (ਕਲਕੱਤਾ; ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1943) ਨੂੰ ਐਕਵਾਇਰ ਕੀਤਾ, ਜੋ BoB ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਘਰੇਲੂ ਐਕਵਾਇਰ ਬਣ ਗਿਆ। [[ਤਸਵੀਰ:Dubai_Creek_March_2008_(1).JPG|thumb| ਦੁਬਈ ਕ੍ਰੀਕ ਵਿਖੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਸ਼ਾਖਾ।]] == ਸਹਾਇਕ == === ਘਰੇਲੂ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ === ਸਰੋਤ:<ref name="Revised Details of Business">{{Cite web |title=Revised Details of Business - 2019 |url=https://www.bankofbaroda.in/writereaddata/images/pdf/revised-Details-of-Business.pdf |access-date=17 November 2023 |website=bankofbaroda.in |publisher=Bank of Baroda}}</ref> # BOB ਕੈਪੀਟਲ ਮਾਰਕਿਟ ਲਿਮਿਟੇਡ: ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ ਦੀ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀ,<ref>{{Cite web |date=9 September 2008 |title=BOB Capital to begin e-broking by March-end |url=http://www.business-standard.com/india/news/bob-capital-to-begin-e-broking-by-march-end/333805/ |access-date=3 February 2011 |publisher=Business-standard.com}}</ref> ਇਹ [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ [[ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਾਮਨੀ ਅਤੇ ਵਟਾਂਦਰਾ ਬੋਰਡ|ਸੇਬੀ]] -ਰਜਿਸਟਰਡ ਨਿਵੇਸ਼ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਹੈ।<ref>{{Cite web |title=Contact Us |url=http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110226125254/http://www.bobcapitalmarkets.com/contact-us.asp |archive-date=26 February 2011 |access-date=3 February 2011 |publisher=BOB Capital Markets Ltd}}</ref> ਇਸ ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਨਤਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ, ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਪਲੇਸਮੈਂਟ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਪੁਨਰਗਠਨ, ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਵਿਲੀਨਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀ, ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਕਰਜ਼ਾ ਸਿੰਡੀਕੇਸ਼ਨ, ਸੰਸਥਾਗਤ ਇਕੁਇਟੀ ਖੋਜ, ਅਤੇ ਦਲਾਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। # ਨੈਨੀਤਾਲ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ (98.57%): [[ਨੈਨੀਤਾਲ]], [[ਉੱਤਰਾਖੰਡ]] ਦੀਆਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸਾਲ 1922 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਾਲ 1973 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਨੂੰ ਇਸ ਬੈਂਕ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। # ਬੜੌਦਾ ਗਲੋਬਲ ਸ਼ੇਅਰਡ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਫਸਟ ਲਾਈਫ ਇੰਸ਼ੋਰੈਂਸ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀਐਨਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਐਸੇਟ ਮੈਨੇਜਮੈਂਟ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੜੌਦਾ ਬੀ ਐਨ ਪੀ ਪਰਿਬਾਸ ਟਰੱਸਟੀ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿ. # ਬੜੌਦਾ ਸਨ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀਸ ਲਿਮਿਟੇਡ === ਸਾਂਝੇ ਉੱਦਮ === ਸਰੋਤ: # ਇੰਡੀਆ ਇਨਫਰਾਡੇਬਟ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਇੰਡੀਆ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਬੈਂਕ ਮਲੇਸ਼ੀਆ ਬਰਹਾਦ === ਖੇਤਰੀ ਪੇਂਡੂ ਬੈਂਕ === ਸਰੋਤ: # ਬੜੌਦਾ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ # ਬੜੌਦਾ ਰਾਜਸਥਾਨ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ # ਬੜੌਦਾ ਗੁਜਰਾਤ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਬੈਂਕ === ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਾਇਕ ਕੰਪਨੀਆਂ === ਸਰੋਤ: # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਬੋਤਸਵਾਨਾ ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਕੀਨੀਆ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਯੂਗਾਂਡਾ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਗੁਯਾਨਾ) ਇੰਕ. # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ) ਲਿਮਿਟੇਡ # ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ (ਤਨਜ਼ਾਨੀਆ) ਲਿਮਿਟੇਡ === ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਸਹਿਯੋਗੀ === ਸਰੋਤ: # ਬੈਂਕ ਇੰਡੋ-ਜ਼ੈਂਬੀਆ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ (ਲੁਸਾਕਾ) == ਸ਼ੇਅਰਹੋਲਡਿੰਗ == ਬੈਂਕ ਦਾ ਸ਼ੇਅਰਹੋਲਡਿੰਗ ਢਾਂਚਾ {{As of|2024|3|5|lc=y}} </link></link> ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:<ref>{{Cite web |title=Bank of Baroda Latest Shareholding Pattern - Promoter, FII, DII, Mutual Fund holding |url=https://trendlyne.com/equity/share-holding/162/BANKBARODA/latest/bank-of-baroda/ |website=Trendlyne.com}}</ref> {| class="wikitable" !ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕ ! ਸ਼ੇਅਰਹੋਲਡਿੰਗ% |- | [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | 63.93% |- | ਮਿਉਚੁਅਲ ਫੰਡ | 8.61% |- | ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਹੋਲਡਿੰਗ | 12.27% |- | ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ | 7.76% |- | ਹੋਰ | 7.4% |} == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * {{Official website|www.bankofbaroda.com}} [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਭਾਰਤੀ ਬਰੈਂਡ]] kz550jd7ubl7kdlmrfj7ih86g4z5t55 3 191633 776524 2024-12-14T11:25:41Z New user message 10694 Adding [[Template:Welcome|welcome message]] to new user's talk page 776524 wikitext text/x-wiki {{Template:Welcome|realName=|name=Ptdetd}} -- [[ਵਰਤੋਂਕਾਰ:New user message|New user message]] ([[ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ:New user message|ਗੱਲ-ਬਾਤ]]) 11:25, 14 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC) 754p6mbi09azmkrh0n2jkf4w6saqy2b 0 191634 776526 2024-12-14T11:27:03Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1261439469|BSNL]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776526 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = BSNL (Logo).png | image = BSNL Headquarters.jpg | image_size = 250px | image_caption = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਵਿਖੇ BSNL ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ | native_name_lang = ਹਿੰਦੀ | type = ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ | industry = ਦੂਰਸੰਚਾਰ | founded = {{start date and age|df=yes|2000|09|15}} | founder = [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | hq_location_city = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] | hq_location_country = ਭਾਰਤ | area_served = | key_people = | services = | revenue = | operating_income = | net_income = {{down}} {{INRConvert|-5367|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | assets = {{profit}} {{INRConvert|167086|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | equity = {{profit}}{{INRConvert|106626|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | owner = [[ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ]], ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲਾ (ਭਾਰਤ), [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | num_employees = 56,820 (30 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ) | parent = | divisions = | subsid = | website = {{URL|https://www.bsnl.co.in}} }} 4onvn8oja5me4yhkncgy0usmb2thmqo 776527 776526 2024-12-14T11:27:37Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1261439469|BSNL]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776527 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = BSNL (Logo).png | image = BSNL Headquarters.jpg | image_size = 250px | image_caption = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਵਿਖੇ BSNL ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ | native_name_lang = ਹਿੰਦੀ | type = ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ | industry = ਦੂਰਸੰਚਾਰ | founded = {{start date and age|df=yes|2000|09|15}} | founder = [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | hq_location_city = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] | hq_location_country = ਭਾਰਤ | area_served = | key_people = | services = | revenue = | operating_income = | net_income = {{down}} {{INRConvert|-5367|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | assets = {{profit}} {{INRConvert|167086|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | equity = {{profit}}{{INRConvert|106626|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | owner = [[ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ]], ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲਾ (ਭਾਰਤ), [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | num_employees = 56,820 (30 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ) | parent = | divisions = | subsid = | website = {{URL|https://www.bsnl.co.in}} }} '''ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ''' (ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ '''BSNL''') (ਇੰਡੀਆ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਿਟੇਡ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਅਦਾਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੀ [[ਮਲਕੀਅਤ]] ਅਧੀਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2000 ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 07r6kms9ez4m9gnjk9t2bt4uy6ultoj 776528 776527 2024-12-14T11:27:44Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1261439469|BSNL]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776528 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = BSNL (Logo).png | image = BSNL Headquarters.jpg | image_size = 250px | image_caption = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਵਿਖੇ BSNL ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ | native_name_lang = ਹਿੰਦੀ | type = ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ | industry = ਦੂਰਸੰਚਾਰ | founded = {{start date and age|df=yes|2000|09|15}} | founder = [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | hq_location_city = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] | hq_location_country = ਭਾਰਤ | area_served = | key_people = | services = | revenue = | operating_income = | net_income = {{down}} {{INRConvert|-5367|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | assets = {{profit}} {{INRConvert|167086|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | equity = {{profit}}{{INRConvert|106626|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | owner = [[ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ]], ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲਾ (ਭਾਰਤ), [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | num_employees = 56,820 (30 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ) | parent = | divisions = | subsid = | website = {{URL|https://www.bsnl.co.in}} }} '''ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ''' (ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ '''BSNL''') (ਇੰਡੀਆ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਿਟੇਡ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਅਦਾਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੀ [[ਮਲਕੀਅਤ]] ਅਧੀਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2000 ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ [[ਸਭਾਪਤੀ|ਚੇਅਰਪਰਸਨ]] ਅਤੇ [[ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ|ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ]] ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਤ ਸੇਵਾ ਕਾਡਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਸਮੂਹ 'ਏ' ਗਜ਼ਟਿਡ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ ਜਾਂ ਭਾਰਤੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਕਾਡਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸੇਵਾ ਸਮੂਹ 'ਏ' ਗਜ਼ਟਿਡ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਮੋਬਾਈਲ ਵੌਇਸ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਹੈ।<ref name="Traidata">{{Cite web |date=30 November 2019 |title=Press Release on Telecom Subscription Data as on 30 November, 2019 |url=https://main.trai.gov.in/sites/default/files/PR_No.09of2020.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20200229013323/https://main.trai.gov.in/sites/default/files/PR_No.09of2020.pdf |archive-date=29 February 2020 |access-date=16 January 2020 |website=Telecom Regulatory Authority of India}}</ref> jfr2t82lk1veyp36lepi4hwpnn44vi0 776529 776528 2024-12-14T11:28:18Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1261439469|BSNL]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776529 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = BSNL (Logo).png | image = BSNL Headquarters.jpg | image_size = 250px | image_caption = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਵਿਖੇ BSNL ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ | native_name_lang = ਹਿੰਦੀ | type = ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ | industry = ਦੂਰਸੰਚਾਰ | founded = {{start date and age|df=yes|2000|09|15}} | founder = [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | hq_location_city = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] | hq_location_country = ਭਾਰਤ | area_served = | key_people = | services = | revenue = | operating_income = | net_income = {{down}} {{INRConvert|-5367|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | assets = {{profit}} {{INRConvert|167086|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | equity = {{profit}}{{INRConvert|106626|c}} (2024)<ref name="BSNLAnnualReport" /> | owner = [[ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ]], ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲਾ (ਭਾਰਤ), [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | num_employees = 56,820 (30 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ) | parent = | divisions = | subsid = | website = {{URL|https://www.bsnl.co.in}} }} '''ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ''' (ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ '''BSNL''') (ਇੰਡੀਆ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਿਟੇਡ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਅਦਾਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੀ [[ਮਲਕੀਅਤ]] ਅਧੀਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2000 ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ [[ਸਭਾਪਤੀ|ਚੇਅਰਪਰਸਨ]] ਅਤੇ [[ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ|ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ]] ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਤ ਸੇਵਾ ਕਾਡਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਸਮੂਹ 'ਏ' ਗਜ਼ਟਿਡ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ ਜਾਂ ਭਾਰਤੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਕਾਡਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸੇਵਾ ਸਮੂਹ 'ਏ' ਗਜ਼ਟਿਡ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਮੋਬਾਈਲ ਵੌਇਸ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਹੈ।<ref name="Traidata">{{Cite web |date=30 November 2019 |title=Press Release on Telecom Subscription Data as on 30 November, 2019 |url=https://main.trai.gov.in/sites/default/files/PR_No.09of2020.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20200229013323/https://main.trai.gov.in/sites/default/files/PR_No.09of2020.pdf |archive-date=29 February 2020 |access-date=16 January 2020 |website=Telecom Regulatory Authority of India}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == 2o1f506p22pj3snluq437rc2iygbdmy 776530 776529 2024-12-14T11:29:07Z Jagmit Singh Brar 17898 776530 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = BSNL (Logo).png | image = BSNL Headquarters.jpg | image_size = 250px | image_caption = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਵਿਖੇ BSNL ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ | native_name_lang = ਹਿੰਦੀ | type = ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ | industry = ਦੂਰਸੰਚਾਰ | founded = {{start date and age|df=yes|2000|09|15}} | founder = [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | hq_location_city = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] | hq_location_country = ਭਾਰਤ | area_served = | key_people = | services = | revenue = | operating_income = | net_income = {{down}} {{INRConvert|-5367|c}} (2024) | assets = {{profit}} {{INRConvert|167086|c}} (2024) | equity = {{profit}}{{INRConvert|106626|c}} (2024) | owner = [[ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ]], ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲਾ (ਭਾਰਤ), [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | num_employees = 56,820 (30 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ) | parent = | divisions = | subsid = | website = {{URL|https://www.bsnl.co.in}} }} '''ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ''' (ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ '''BSNL''') (ਇੰਡੀਆ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਿਟੇਡ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਅਦਾਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੀ [[ਮਲਕੀਅਤ]] ਅਧੀਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2000 ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ [[ਸਭਾਪਤੀ|ਚੇਅਰਪਰਸਨ]] ਅਤੇ [[ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ|ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ]] ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਤ ਸੇਵਾ ਕਾਡਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਸਮੂਹ 'ਏ' ਗਜ਼ਟਿਡ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ ਜਾਂ ਭਾਰਤੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਕਾਡਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸੇਵਾ ਸਮੂਹ 'ਏ' ਗਜ਼ਟਿਡ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਮੋਬਾਈਲ ਵੌਇਸ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਹੈ।<ref name="Traidata">{{Cite web |date=30 November 2019 |title=Press Release on Telecom Subscription Data as on 30 November, 2019 |url=https://main.trai.gov.in/sites/default/files/PR_No.09of2020.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20200229013323/https://main.trai.gov.in/sites/default/files/PR_No.09of2020.pdf |archive-date=29 February 2020 |access-date=16 January 2020 |website=Telecom Regulatory Authority of India}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == rd135qdfp1gvpsisww7o2ooe3aoslml 776531 776530 2024-12-14T11:29:47Z Jagmit Singh Brar 17898 Jagmit Singh Brar ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ]] ਨੂੰ [[ਬੀ.ਐਸ.ਐਨ.ਐਲ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ 776530 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = BSNL (Logo).png | image = BSNL Headquarters.jpg | image_size = 250px | image_caption = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] ਵਿਖੇ BSNL ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰ | native_name_lang = ਹਿੰਦੀ | type = ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ | industry = ਦੂਰਸੰਚਾਰ | founded = {{start date and age|df=yes|2000|09|15}} | founder = [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | hq_location_city = [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]] | hq_location_country = ਭਾਰਤ | area_served = | key_people = | services = | revenue = | operating_income = | net_income = {{down}} {{INRConvert|-5367|c}} (2024) | assets = {{profit}} {{INRConvert|167086|c}} (2024) | equity = {{profit}}{{INRConvert|106626|c}} (2024) | owner = [[ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ]], ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲਾ (ਭਾਰਤ), [[ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ]] | num_employees = 56,820 (30 ਜੂਨ 2024 ਨੂੰ ਆਰ.ਟੀ.ਆਈ ਦੇ ਮੁਤਾਬਿਕ) | parent = | divisions = | subsid = | website = {{URL|https://www.bsnl.co.in}} }} '''ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ''' (ਸੰਖੇਪ ਰੂਪ ਵਿੱਚ '''BSNL''') (ਇੰਡੀਆ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਲਿਮਿਟੇਡ) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਅਦਾਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਵਿਭਾਗ ਦੀ [[ਮਲਕੀਅਤ]] ਅਧੀਨ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ [[ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਕੇਂਦਰੀ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦੇ ਅਦਾਰੇ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1 ਅਕਤੂਬਰ 2000 ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਨੂੰ [[ਸਭਾਪਤੀ|ਚੇਅਰਪਰਸਨ]] ਅਤੇ [[ਮੁੱਖ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ|ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਡਾਇਰੈਕਟਰ]] ਵਜੋਂ ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤੀ ਸੰਚਾਰ ਵਿੱਤ ਸੇਵਾ ਕਾਡਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਵਲ ਸੇਵਾ ਸਮੂਹ 'ਏ' ਗਜ਼ਟਿਡ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ ਜਾਂ ਭਾਰਤੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਕਾਡਰ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਸੇਵਾ ਸਮੂਹ 'ਏ' ਗਜ਼ਟਿਡ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਆਪੀ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਮੋਬਾਈਲ ਵੌਇਸ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਰਕਾਰੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲੀ ਵਾਇਰਲੈੱਸ ਦੂਰਸੰਚਾਰ ਸੇਵਾ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਹੈ।<ref name="Traidata">{{Cite web |date=30 November 2019 |title=Press Release on Telecom Subscription Data as on 30 November, 2019 |url=https://main.trai.gov.in/sites/default/files/PR_No.09of2020.pdf |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20200229013323/https://main.trai.gov.in/sites/default/files/PR_No.09of2020.pdf |archive-date=29 February 2020 |access-date=16 January 2020 |website=Telecom Regulatory Authority of India}}</ref> == ਹਵਾਲੇ == rd135qdfp1gvpsisww7o2ooe3aoslml 0 191635 776532 2024-12-14T11:29:47Z Jagmit Singh Brar 17898 Jagmit Singh Brar ਨੇ ਸਫ਼ਾ [[ਭਾਰਤ ਸੰਚਾਰ ਨਿਗਮ ਲਿਮਿਟੇਡ]] ਨੂੰ [[ਬੀ.ਐਸ.ਐਨ.ਐਲ]] ’ਤੇ ਭੇਜਿਆ 776532 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਬੀ.ਐਸ.ਐਨ.ਐਲ]] nrllkrn96vc1xdvncdick9anboqdn3p 0 191636 776533 2024-12-14T11:32:37Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1253922571|City Union Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776533 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = City Union Bank.svg | logo_size = 150px | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{ubl|{{NSE|CUB}}|{{BSE|532210}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ, ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1904|p=yes}} | founder = | hq_location = ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]], ਭਾਰਤ | num_locations = 800 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ (2024) | key_people = | products = | revenue = {{Profit}} {{INRConvert|6012.22|c}} (2024) | operating_income = {{Decrease}} {{INRConvert|1516.73|c}} (2024) | net_income = {{Profit}} {{INRConvert|1015.73|c}} (2024) | assets = {{Profit}} {{INRConvert|70825.86|c}} (2024) | equity = | num_employees = 7188 (2024) | ratio = 23.7% (2024) | website = https://www.cityunionbank.com/ }} 8qmheam1phub96vvo3u2wzuin5z2v2t 776534 776533 2024-12-14T11:33:04Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1253922571|City Union Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776534 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = City Union Bank.svg | logo_size = 150px | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{ubl|{{NSE|CUB}}|{{BSE|532210}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ, ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1904|p=yes}} | founder = | hq_location = ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]], ਭਾਰਤ | num_locations = 800 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ (2024) | key_people = | products = | revenue = {{Profit}} {{INRConvert|6012.22|c}} (2024) | operating_income = {{Decrease}} {{INRConvert|1516.73|c}} (2024) | net_income = {{Profit}} {{INRConvert|1015.73|c}} (2024) | assets = {{Profit}} {{INRConvert|70825.86|c}} (2024) | equity = | num_employees = 7188 (2024) | ratio = 23.7% (2024) | website = https://www.cityunionbank.com/ }} '''ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''City Union Bank Limited''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ [[ਬੈਂਕ]] ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨਾਮ '''ਕੁੰਬਕੋਨਮ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''' ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1904 ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੈਂਕ ਨੇ [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਦੇ ਤੰਜਾਵੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ। n0bfgu5hgit0vbi16o2wj2xw1wbn2kv 776535 776534 2024-12-14T11:33:21Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1253922571|City Union Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776535 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = City Union Bank.svg | logo_size = 150px | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{ubl|{{NSE|CUB}}|{{BSE|532210}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ, ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1904|p=yes}} | founder = | hq_location = ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]], ਭਾਰਤ | num_locations = 800 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ (2024) | key_people = | products = | revenue = {{Profit}} {{INRConvert|6012.22|c}} (2024) | operating_income = {{Decrease}} {{INRConvert|1516.73|c}} (2024) | net_income = {{Profit}} {{INRConvert|1015.73|c}} (2024) | assets = {{Profit}} {{INRConvert|70825.86|c}} (2024) | equity = | num_employees = 7188 (2024) | ratio = 23.7% (2024) | website = https://www.cityunionbank.com/ }} '''ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''City Union Bank Limited''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ [[ਬੈਂਕ]] ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨਾਮ '''ਕੁੰਬਕੋਨਮ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''' ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1904 ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੈਂਕ ਨੇ [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਦੇ ਤੰਜਾਵੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਪੂੰਜੀਕਰਣ ₹93.62 ਬਿਲੀਅਨ (US$1.1 ਬਿਲੀਅਨ) ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 774 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 1762 ਏਟੀਐਮ ਚਲਾਏ।<ref>https://www.moneycontrol.com/annual-report/cityunionbank/CUB/2017 "Balance Sheet 2017-18</ref> ls52fx12ah1mcny194qtan9kgrg08tk 776536 776535 2024-12-14T11:33:32Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1253922571|City Union Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776536 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = City Union Bank.svg | logo_size = 150px | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{ubl|{{NSE|CUB}}|{{BSE|532210}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ, ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1904|p=yes}} | founder = | hq_location = ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]], ਭਾਰਤ | num_locations = 800 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ (2024) | key_people = | products = | revenue = {{Profit}} {{INRConvert|6012.22|c}} (2024) | operating_income = {{Decrease}} {{INRConvert|1516.73|c}} (2024) | net_income = {{Profit}} {{INRConvert|1015.73|c}} (2024) | assets = {{Profit}} {{INRConvert|70825.86|c}} (2024) | equity = | num_employees = 7188 (2024) | ratio = 23.7% (2024) | website = https://www.cityunionbank.com/ }} '''ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''City Union Bank Limited''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ [[ਬੈਂਕ]] ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨਾਮ '''ਕੁੰਬਕੋਨਮ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''' ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1904 ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੈਂਕ ਨੇ [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਦੇ ਤੰਜਾਵੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਪੂੰਜੀਕਰਣ ₹93.62 ਬਿਲੀਅਨ (US$1.1 ਬਿਲੀਅਨ) ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 774 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 1762 ਏਟੀਐਮ ਚਲਾਏ।<ref>https://www.moneycontrol.com/annual-report/cityunionbank/CUB/2017 "Balance Sheet 2017-18</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ ਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1904 ਨੂੰ ਇੱਕ ਲਿਮਟਿਡ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੁੰਬਕੋਨਮ ਬੈਂਕ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੈਂਕ ਨੇ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਏਜੰਸੀ ਮਾਡਲ ਅਪਣਾਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ 1930 ਵਿੱਚ ਖੋਲ੍ਹੀ ਗਈ ਸੀ। 1987 ਵਿੱਚ, ਬੈਂਕ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=24 August 2017 |title=70 companies with pre-1947 roots: 1904: Kumbakonam Bank Ltd |url=https://www.livemint.com/Companies/IvqNiC0KHlZg9ZOXhFbe4O/70-companies-with-pre1947-roots.html#box_1541697049096 |access-date=18 October 2020 |website=LiveMint |publisher=LiveMint.com}}</ref> 5fbngafsatm7ajmu276eyg28ba92gd3 776537 776536 2024-12-14T11:33:59Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1253922571|City Union Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776537 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = City Union Bank.svg | logo_size = 150px | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{ubl|{{NSE|CUB}}|{{BSE|532210}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ, ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1904|p=yes}} | founder = | hq_location = ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]], ਭਾਰਤ | num_locations = 800 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ (2024) | key_people = | products = | revenue = {{Profit}} {{INRConvert|6012.22|c}} (2024) | operating_income = {{Decrease}} {{INRConvert|1516.73|c}} (2024) | net_income = {{Profit}} {{INRConvert|1015.73|c}} (2024) | assets = {{Profit}} {{INRConvert|70825.86|c}} (2024) | equity = | num_employees = 7188 (2024) | ratio = 23.7% (2024) | website = https://www.cityunionbank.com/ }} '''ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''City Union Bank Limited''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ [[ਬੈਂਕ]] ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨਾਮ '''ਕੁੰਬਕੋਨਮ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''' ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1904 ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੈਂਕ ਨੇ [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਦੇ ਤੰਜਾਵੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਪੂੰਜੀਕਰਣ ₹93.62 ਬਿਲੀਅਨ (US$1.1 ਬਿਲੀਅਨ) ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 774 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 1762 ਏਟੀਐਮ ਚਲਾਏ।<ref>https://www.moneycontrol.com/annual-report/cityunionbank/CUB/2017 "Balance Sheet 2017-18</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ ਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1904 ਨੂੰ ਇੱਕ ਲਿਮਟਿਡ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੁੰਬਕੋਨਮ ਬੈਂਕ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੈਂਕ ਨੇ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਏਜੰਸੀ ਮਾਡਲ ਅਪਣਾਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ 1930 ਵਿੱਚ ਖੋਲ੍ਹੀ ਗਈ ਸੀ। 1987 ਵਿੱਚ, ਬੈਂਕ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=24 August 2017 |title=70 companies with pre-1947 roots: 1904: Kumbakonam Bank Ltd |url=https://www.livemint.com/Companies/IvqNiC0KHlZg9ZOXhFbe4O/70-companies-with-pre1947-roots.html#box_1541697049096 |access-date=18 October 2020 |website=LiveMint |publisher=LiveMint.com}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * [[ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ]] * [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] * [[ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ]] 32jl3v7xod3e8mp2daa6osw6fdw9h28 776538 776537 2024-12-14T11:34:09Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1253922571|City Union Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776538 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | logo = City Union Bank.svg | logo_size = 150px | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{ubl|{{NSE|CUB}}|{{BSE|532210}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ, ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1904|p=yes}} | founder = | hq_location = ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]], ਭਾਰਤ | num_locations = 800 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ (2024) | key_people = | products = | revenue = {{Profit}} {{INRConvert|6012.22|c}} (2024) | operating_income = {{Decrease}} {{INRConvert|1516.73|c}} (2024) | net_income = {{Profit}} {{INRConvert|1015.73|c}} (2024) | assets = {{Profit}} {{INRConvert|70825.86|c}} (2024) | equity = | num_employees = 7188 (2024) | ratio = 23.7% (2024) | website = https://www.cityunionbank.com/ }} '''ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''City Union Bank Limited''') ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ [[ਬੈਂਕ]] ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਕੁੰਬਕੋਨਮ, [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨਾਮ '''ਕੁੰਬਕੋਨਮ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''' ਸੀ, ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1904 ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੈਂਕ ਨੇ [[ਤਮਿਲ਼ ਨਾਡੂ|ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ]] ਦੇ ਤੰਜਾਵੁਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਬੈਂਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ। ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022 ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਪੂੰਜੀਕਰਣ ₹93.62 ਬਿਲੀਅਨ (US$1.1 ਬਿਲੀਅਨ) ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 774 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 1762 ਏਟੀਐਮ ਚਲਾਏ।<ref>https://www.moneycontrol.com/annual-report/cityunionbank/CUB/2017 "Balance Sheet 2017-18</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ ਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ 31 ਅਕਤੂਬਰ 1904 ਨੂੰ ਇੱਕ ਲਿਮਟਿਡ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੁੰਬਕੋਨਮ ਬੈਂਕ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਬੈਂਕ ਨੇ ਇੱਕ ਖੇਤਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਏਜੰਸੀ ਮਾਡਲ ਅਪਣਾਇਆ। ਪਹਿਲੀ ਸ਼ਾਖਾ 1930 ਵਿੱਚ ਖੋਲ੍ਹੀ ਗਈ ਸੀ। 1987 ਵਿੱਚ, ਬੈਂਕ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲ ਕੇ ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਅਨ ਬੈਂਕ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=24 August 2017 |title=70 companies with pre-1947 roots: 1904: Kumbakonam Bank Ltd |url=https://www.livemint.com/Companies/IvqNiC0KHlZg9ZOXhFbe4O/70-companies-with-pre1947-roots.html#box_1541697049096 |access-date=18 October 2020 |website=LiveMint |publisher=LiveMint.com}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * [[ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ]] * [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] * [[ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} cp6xkomzw3tglhnrcm711uc6ojj8sn4 0 191637 776540 2024-12-14T11:37:13Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776540 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} g8cl1k67fyo5rti3dtcejfwnrfimxn3 776542 776540 2024-12-14T11:39:02Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776542 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} '''ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''CSB Bank'''; ਪਹਿਲਾਂ '''ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''')<ref name="sponsors 2021-22">{{Cite web |last=Zaidi |first=Waseem |date=21 January 2022 |title=I-LEAGUE: Introducing shirt sponsors of every I-league club for 2021–22 season |url=https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125039/https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-date=22 January 2022 |access-date=26 February 2022 |website=khelnow.com |publisher=Khel Now}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ [[ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ|ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ 785 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 746 ਤੋਂ ਵੱਧ ATM ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/rbi-lets-watsas-fairfax-to-buy-51-per-cent-in-catholic-syrian-bank/articleshow/56260554.cms|title=RBI lets Watsa's Fairfax to buy 51 per cent in Catholic Syrian Bank|date=30 December 2016|work=[[The Economic Times]]|access-date=15 January 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2017/jan/01/canadian-firm-gets-rbi-nod-to-acquire-csb-1554932.html|title=Canadian firm gets RBI nod to acquire Catholic Syrian Bank|work=[[The New Indian Express]]|access-date=15 January 2017}}</ref> hnyz8rnczwapj2231gij43u1rukyens 776543 776542 2024-12-14T11:39:24Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776543 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} '''ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''CSB Bank'''; ਪਹਿਲਾਂ '''ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''')<ref name="sponsors 2021-22">{{Cite web |last=Zaidi |first=Waseem |date=21 January 2022 |title=I-LEAGUE: Introducing shirt sponsors of every I-league club for 2021–22 season |url=https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125039/https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-date=22 January 2022 |access-date=26 February 2022 |website=khelnow.com |publisher=Khel Now}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ [[ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ|ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ 785 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 746 ਤੋਂ ਵੱਧ ATM ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/rbi-lets-watsas-fairfax-to-buy-51-per-cent-in-catholic-syrian-bank/articleshow/56260554.cms|title=RBI lets Watsa's Fairfax to buy 51 per cent in Catholic Syrian Bank|date=30 December 2016|work=[[The Economic Times]]|access-date=15 January 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2017/jan/01/canadian-firm-gets-rbi-nod-to-acquire-csb-1554932.html|title=Canadian firm gets RBI nod to acquire Catholic Syrian Bank|work=[[The New Indian Express]]|access-date=15 January 2017}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == CSB ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਨਵੰਬਰ 1920,<ref>[http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html Catholic Syrian Bank, Private Sector Banks In India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070622085102/http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html|date=22 June 2007}}</ref> ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ 1921 ਨੂੰ ₹ 5 ਲੱਖ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ₹ 45,270 ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1hfo4kz5humjdn4q1og7g4y82aoaha7 776544 776543 2024-12-14T11:39:35Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776544 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} '''ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''CSB Bank'''; ਪਹਿਲਾਂ '''ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''')<ref name="sponsors 2021-22">{{Cite web |last=Zaidi |first=Waseem |date=21 January 2022 |title=I-LEAGUE: Introducing shirt sponsors of every I-league club for 2021–22 season |url=https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125039/https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-date=22 January 2022 |access-date=26 February 2022 |website=khelnow.com |publisher=Khel Now}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ [[ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ|ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ 785 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 746 ਤੋਂ ਵੱਧ ATM ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/rbi-lets-watsas-fairfax-to-buy-51-per-cent-in-catholic-syrian-bank/articleshow/56260554.cms|title=RBI lets Watsa's Fairfax to buy 51 per cent in Catholic Syrian Bank|date=30 December 2016|work=[[The Economic Times]]|access-date=15 January 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2017/jan/01/canadian-firm-gets-rbi-nod-to-acquire-csb-1554932.html|title=Canadian firm gets RBI nod to acquire Catholic Syrian Bank|work=[[The New Indian Express]]|access-date=15 January 2017}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == CSB ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਨਵੰਬਰ 1920,<ref>[http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html Catholic Syrian Bank, Private Sector Banks In India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070622085102/http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html|date=22 June 2007}}</ref> ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ 1921 ਨੂੰ ₹ 5 ਲੱਖ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ₹ 45,270 ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਐਕਟ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਬੈਂਕ ਨੇ 1975 ਤੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ - ਏ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। tj3mgzck7p81fliz1hdxb88szzyceh2 776545 776544 2024-12-14T11:39:47Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776545 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} '''ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''CSB Bank'''; ਪਹਿਲਾਂ '''ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''')<ref name="sponsors 2021-22">{{Cite web |last=Zaidi |first=Waseem |date=21 January 2022 |title=I-LEAGUE: Introducing shirt sponsors of every I-league club for 2021–22 season |url=https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125039/https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-date=22 January 2022 |access-date=26 February 2022 |website=khelnow.com |publisher=Khel Now}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ [[ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ|ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ 785 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 746 ਤੋਂ ਵੱਧ ATM ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/rbi-lets-watsas-fairfax-to-buy-51-per-cent-in-catholic-syrian-bank/articleshow/56260554.cms|title=RBI lets Watsa's Fairfax to buy 51 per cent in Catholic Syrian Bank|date=30 December 2016|work=[[The Economic Times]]|access-date=15 January 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2017/jan/01/canadian-firm-gets-rbi-nod-to-acquire-csb-1554932.html|title=Canadian firm gets RBI nod to acquire Catholic Syrian Bank|work=[[The New Indian Express]]|access-date=15 January 2017}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == CSB ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਨਵੰਬਰ 1920,<ref>[http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html Catholic Syrian Bank, Private Sector Banks In India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070622085102/http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html|date=22 June 2007}}</ref> ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ 1921 ਨੂੰ ₹ 5 ਲੱਖ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ₹ 45,270 ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਐਕਟ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਬੈਂਕ ਨੇ 1975 ਤੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ - ਏ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਇੰਡੀਆ (ਐਫਆਈਐਚ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟਸ ਲਿਮਟਿਡ ਰਾਹੀਂ) ਨੇ 1180 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। 5sluuy2anr5rjo82uge3rkc3cxpczc7 776546 776545 2024-12-14T11:39:58Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776546 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} '''ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''CSB Bank'''; ਪਹਿਲਾਂ '''ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''')<ref name="sponsors 2021-22">{{Cite web |last=Zaidi |first=Waseem |date=21 January 2022 |title=I-LEAGUE: Introducing shirt sponsors of every I-league club for 2021–22 season |url=https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125039/https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-date=22 January 2022 |access-date=26 February 2022 |website=khelnow.com |publisher=Khel Now}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ [[ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ|ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ 785 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 746 ਤੋਂ ਵੱਧ ATM ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/rbi-lets-watsas-fairfax-to-buy-51-per-cent-in-catholic-syrian-bank/articleshow/56260554.cms|title=RBI lets Watsa's Fairfax to buy 51 per cent in Catholic Syrian Bank|date=30 December 2016|work=[[The Economic Times]]|access-date=15 January 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2017/jan/01/canadian-firm-gets-rbi-nod-to-acquire-csb-1554932.html|title=Canadian firm gets RBI nod to acquire Catholic Syrian Bank|work=[[The New Indian Express]]|access-date=15 January 2017}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == CSB ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਨਵੰਬਰ 1920,<ref>[http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html Catholic Syrian Bank, Private Sector Banks In India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070622085102/http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html|date=22 June 2007}}</ref> ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ 1921 ਨੂੰ ₹ 5 ਲੱਖ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ₹ 45,270 ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਐਕਟ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਬੈਂਕ ਨੇ 1975 ਤੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ - ਏ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਇੰਡੀਆ (ਐਫਆਈਐਚ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟਸ ਲਿਮਟਿਡ ਰਾਹੀਂ) ਨੇ 1180 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ 5-ਸਾਲ ਦੀ ਲਾਕ-ਇਨ ਪੀਰੀਅਡ ਅਤੇ RBI ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਲਟੀਪਲ ਟ੍ਰਾਂਚਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰਨ ਲਈ 15 ਸਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Economy/fairfax-india-gets-15-years-to-lower-stake-in-csb-bank-to-15/article29086474.ece|title=Fairfax India gets 15 years to lower stake in CSB Bank to 15%|last=Saha|first=Manojit|date=2019-08-13|work=The Hindu|access-date=2022-01-10|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> boqispoin1clakw4otrr18x0bob7732 776547 776546 2024-12-14T11:40:07Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776547 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} '''ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''CSB Bank'''; ਪਹਿਲਾਂ '''ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''')<ref name="sponsors 2021-22">{{Cite web |last=Zaidi |first=Waseem |date=21 January 2022 |title=I-LEAGUE: Introducing shirt sponsors of every I-league club for 2021–22 season |url=https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125039/https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-date=22 January 2022 |access-date=26 February 2022 |website=khelnow.com |publisher=Khel Now}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ [[ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ|ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ 785 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 746 ਤੋਂ ਵੱਧ ATM ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/rbi-lets-watsas-fairfax-to-buy-51-per-cent-in-catholic-syrian-bank/articleshow/56260554.cms|title=RBI lets Watsa's Fairfax to buy 51 per cent in Catholic Syrian Bank|date=30 December 2016|work=[[The Economic Times]]|access-date=15 January 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2017/jan/01/canadian-firm-gets-rbi-nod-to-acquire-csb-1554932.html|title=Canadian firm gets RBI nod to acquire Catholic Syrian Bank|work=[[The New Indian Express]]|access-date=15 January 2017}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == CSB ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਨਵੰਬਰ 1920,<ref>[http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html Catholic Syrian Bank, Private Sector Banks In India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070622085102/http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html|date=22 June 2007}}</ref> ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ 1921 ਨੂੰ ₹ 5 ਲੱਖ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ₹ 45,270 ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਐਕਟ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਬੈਂਕ ਨੇ 1975 ਤੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ - ਏ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਇੰਡੀਆ (ਐਫਆਈਐਚ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟਸ ਲਿਮਟਿਡ ਰਾਹੀਂ) ਨੇ 1180 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ 5-ਸਾਲ ਦੀ ਲਾਕ-ਇਨ ਪੀਰੀਅਡ ਅਤੇ RBI ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਲਟੀਪਲ ਟ੍ਰਾਂਚਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰਨ ਲਈ 15 ਸਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Economy/fairfax-india-gets-15-years-to-lower-stake-in-csb-bank-to-15/article29086474.ece|title=Fairfax India gets 15 years to lower stake in CSB Bank to 15%|last=Saha|first=Manojit|date=2019-08-13|work=The Hindu|access-date=2022-01-10|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਮਾਰਚ 2019 ਤੱਕ, ਲਗਭਗ 1.3 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਦੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਕੇਰਲਾ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਜੂਦਗੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, MSME, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। 7b7sehbb6wb4m04njuw3542wgikce14 776548 776547 2024-12-14T11:40:18Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776548 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} '''ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''CSB Bank'''; ਪਹਿਲਾਂ '''ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''')<ref name="sponsors 2021-22">{{Cite web |last=Zaidi |first=Waseem |date=21 January 2022 |title=I-LEAGUE: Introducing shirt sponsors of every I-league club for 2021–22 season |url=https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125039/https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-date=22 January 2022 |access-date=26 February 2022 |website=khelnow.com |publisher=Khel Now}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ [[ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ|ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ 785 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 746 ਤੋਂ ਵੱਧ ATM ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/rbi-lets-watsas-fairfax-to-buy-51-per-cent-in-catholic-syrian-bank/articleshow/56260554.cms|title=RBI lets Watsa's Fairfax to buy 51 per cent in Catholic Syrian Bank|date=30 December 2016|work=[[The Economic Times]]|access-date=15 January 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2017/jan/01/canadian-firm-gets-rbi-nod-to-acquire-csb-1554932.html|title=Canadian firm gets RBI nod to acquire Catholic Syrian Bank|work=[[The New Indian Express]]|access-date=15 January 2017}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == CSB ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਨਵੰਬਰ 1920,<ref>[http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html Catholic Syrian Bank, Private Sector Banks In India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070622085102/http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html|date=22 June 2007}}</ref> ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ 1921 ਨੂੰ ₹ 5 ਲੱਖ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ₹ 45,270 ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਐਕਟ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਬੈਂਕ ਨੇ 1975 ਤੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ - ਏ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਇੰਡੀਆ (ਐਫਆਈਐਚ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟਸ ਲਿਮਟਿਡ ਰਾਹੀਂ) ਨੇ 1180 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ 5-ਸਾਲ ਦੀ ਲਾਕ-ਇਨ ਪੀਰੀਅਡ ਅਤੇ RBI ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਲਟੀਪਲ ਟ੍ਰਾਂਚਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰਨ ਲਈ 15 ਸਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Economy/fairfax-india-gets-15-years-to-lower-stake-in-csb-bank-to-15/article29086474.ece|title=Fairfax India gets 15 years to lower stake in CSB Bank to 15%|last=Saha|first=Manojit|date=2019-08-13|work=The Hindu|access-date=2022-01-10|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਮਾਰਚ 2019 ਤੱਕ, ਲਗਭਗ 1.3 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਦੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਕੇਰਲਾ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਜੂਦਗੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, MSME, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। ਬੈਂਕ 4 ਦਸੰਬਰ, 2019 ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰ BSE ਅਤੇ NSE ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/markets/ipos/fpos/csb-bank-opens-today-heres-what-you-need-to-know/articleshow/72177400.cms|title=CSB Bank IPO review: CSB Bank IPO opens today; here's what you need to know|work=The Economic Times|access-date=2022-01-10}}</ref> kmyetp2otvzqi5gp6qk2qey99ftnxro 776549 776548 2024-12-14T11:40:29Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776549 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} '''ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''CSB Bank'''; ਪਹਿਲਾਂ '''ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''')<ref name="sponsors 2021-22">{{Cite web |last=Zaidi |first=Waseem |date=21 January 2022 |title=I-LEAGUE: Introducing shirt sponsors of every I-league club for 2021–22 season |url=https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125039/https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-date=22 January 2022 |access-date=26 February 2022 |website=khelnow.com |publisher=Khel Now}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ [[ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ|ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ 785 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 746 ਤੋਂ ਵੱਧ ATM ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/rbi-lets-watsas-fairfax-to-buy-51-per-cent-in-catholic-syrian-bank/articleshow/56260554.cms|title=RBI lets Watsa's Fairfax to buy 51 per cent in Catholic Syrian Bank|date=30 December 2016|work=[[The Economic Times]]|access-date=15 January 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2017/jan/01/canadian-firm-gets-rbi-nod-to-acquire-csb-1554932.html|title=Canadian firm gets RBI nod to acquire Catholic Syrian Bank|work=[[The New Indian Express]]|access-date=15 January 2017}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == CSB ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਨਵੰਬਰ 1920,<ref>[http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html Catholic Syrian Bank, Private Sector Banks In India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070622085102/http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html|date=22 June 2007}}</ref> ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ 1921 ਨੂੰ ₹ 5 ਲੱਖ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ₹ 45,270 ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਐਕਟ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਬੈਂਕ ਨੇ 1975 ਤੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ - ਏ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਇੰਡੀਆ (ਐਫਆਈਐਚ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟਸ ਲਿਮਟਿਡ ਰਾਹੀਂ) ਨੇ 1180 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ 5-ਸਾਲ ਦੀ ਲਾਕ-ਇਨ ਪੀਰੀਅਡ ਅਤੇ RBI ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਲਟੀਪਲ ਟ੍ਰਾਂਚਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰਨ ਲਈ 15 ਸਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Economy/fairfax-india-gets-15-years-to-lower-stake-in-csb-bank-to-15/article29086474.ece|title=Fairfax India gets 15 years to lower stake in CSB Bank to 15%|last=Saha|first=Manojit|date=2019-08-13|work=The Hindu|access-date=2022-01-10|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਮਾਰਚ 2019 ਤੱਕ, ਲਗਭਗ 1.3 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਦੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਕੇਰਲਾ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਜੂਦਗੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, MSME, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। ਬੈਂਕ 4 ਦਸੰਬਰ, 2019 ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰ BSE ਅਤੇ NSE ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/markets/ipos/fpos/csb-bank-opens-today-heres-what-you-need-to-know/articleshow/72177400.cms|title=CSB Bank IPO review: CSB Bank IPO opens today; here's what you need to know|work=The Economic Times|access-date=2022-01-10}}</ref> == ਸਪਾਂਸਰਸ਼ਿਪ == ਕੇਰਲ ਅਧਾਰਤ ਆਈ-ਲੀਗ ਕਲੱਬ ਗੋਕੁਲਮ ਕੇਰਲਾ ਐਫਸੀ ਨੂੰ CSB ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=6 January 2021 |title=CSB Bank becomes Gokulam Kerala FC's official sponsor |url=https://www.gokulamkeralafc.com/csb-bank-becomes-gokulam-kerala-fcs-official-sponsor/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20210106131215/https://www.gokulamkeralafc.com/csb-bank-becomes-gokulam-kerala-fcs-official-sponsor/ |archive-date=6 January 2021 |access-date=2021-05-31 |website=Gokulam Kerala FC |language=en-US}}</ref> nkb2mqpmjtlvs9i5v9mh6n3lcwsls3q 776550 776549 2024-12-14T11:40:53Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776550 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} '''ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''CSB Bank'''; ਪਹਿਲਾਂ '''ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''')<ref name="sponsors 2021-22">{{Cite web |last=Zaidi |first=Waseem |date=21 January 2022 |title=I-LEAGUE: Introducing shirt sponsors of every I-league club for 2021–22 season |url=https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125039/https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-date=22 January 2022 |access-date=26 February 2022 |website=khelnow.com |publisher=Khel Now}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ [[ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ|ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ 785 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 746 ਤੋਂ ਵੱਧ ATM ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/rbi-lets-watsas-fairfax-to-buy-51-per-cent-in-catholic-syrian-bank/articleshow/56260554.cms|title=RBI lets Watsa's Fairfax to buy 51 per cent in Catholic Syrian Bank|date=30 December 2016|work=[[The Economic Times]]|access-date=15 January 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2017/jan/01/canadian-firm-gets-rbi-nod-to-acquire-csb-1554932.html|title=Canadian firm gets RBI nod to acquire Catholic Syrian Bank|work=[[The New Indian Express]]|access-date=15 January 2017}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == CSB ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਨਵੰਬਰ 1920,<ref>[http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html Catholic Syrian Bank, Private Sector Banks In India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070622085102/http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html|date=22 June 2007}}</ref> ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ 1921 ਨੂੰ ₹ 5 ਲੱਖ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ₹ 45,270 ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਐਕਟ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਬੈਂਕ ਨੇ 1975 ਤੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ - ਏ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਇੰਡੀਆ (ਐਫਆਈਐਚ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟਸ ਲਿਮਟਿਡ ਰਾਹੀਂ) ਨੇ 1180 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ 5-ਸਾਲ ਦੀ ਲਾਕ-ਇਨ ਪੀਰੀਅਡ ਅਤੇ RBI ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਲਟੀਪਲ ਟ੍ਰਾਂਚਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰਨ ਲਈ 15 ਸਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Economy/fairfax-india-gets-15-years-to-lower-stake-in-csb-bank-to-15/article29086474.ece|title=Fairfax India gets 15 years to lower stake in CSB Bank to 15%|last=Saha|first=Manojit|date=2019-08-13|work=The Hindu|access-date=2022-01-10|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਮਾਰਚ 2019 ਤੱਕ, ਲਗਭਗ 1.3 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਦੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਕੇਰਲਾ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਜੂਦਗੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, MSME, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। ਬੈਂਕ 4 ਦਸੰਬਰ, 2019 ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰ BSE ਅਤੇ NSE ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/markets/ipos/fpos/csb-bank-opens-today-heres-what-you-need-to-know/articleshow/72177400.cms|title=CSB Bank IPO review: CSB Bank IPO opens today; here's what you need to know|work=The Economic Times|access-date=2022-01-10}}</ref> == ਸਪਾਂਸਰਸ਼ਿਪ == ਕੇਰਲ ਅਧਾਰਤ ਆਈ-ਲੀਗ ਕਲੱਬ ਗੋਕੁਲਮ ਕੇਰਲਾ ਐਫਸੀ ਨੂੰ CSB ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=6 January 2021 |title=CSB Bank becomes Gokulam Kerala FC's official sponsor |url=https://www.gokulamkeralafc.com/csb-bank-becomes-gokulam-kerala-fcs-official-sponsor/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20210106131215/https://www.gokulamkeralafc.com/csb-bank-becomes-gokulam-kerala-fcs-official-sponsor/ |archive-date=6 January 2021 |access-date=2021-05-31 |website=Gokulam Kerala FC |language=en-US}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * [[ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ]] * [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] * [[ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} pvh6h2q5q9mgrlmm9ss6kw6w4p0xiu4 776551 776550 2024-12-14T11:41:07Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1240490388|CSB Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776551 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟਡ | logo = CSB_Bank_New_Logo-02.svg | image = Catholic_Syrian_Bank_HO.jpg | image_size = | image_alt = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | image_caption = CSB ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ | former_name = ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = {{Unbulleted list|{{BSE|542867}}|{{NSE|CSBBANK}}}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br />ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|1920|11|26|df=yes}} | hq_location = ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], [[ਭਾਰਤ]] | num_locations = 654 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2022 -23 | key_people = | products = | revenue = {{increase}}{{INRConvert|34500|c}} (2021) | operating_income = {{increase}} {{INRConvert|613|c}} (2021) | net_income = {{increase}} {{INRConvert|2273|c}} (2017) | assets = {{increase}}{{INRConvert|23337|c}} (2017) | equity = | owner = | num_employees = 4180 (2022) | parent = | ratio = 22% | website = {{url|www.csb.co.in/}} }} '''ਸੀ.ਐਸ.ਬੀ. ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''CSB Bank'''; ਪਹਿਲਾਂ '''ਕੈਥੋਲਿਕ ਸੀਰੀਅਨ ਬੈਂਕ ਲਿਮਿਟੇਡ''')<ref name="sponsors 2021-22">{{Cite web |last=Zaidi |first=Waseem |date=21 January 2022 |title=I-LEAGUE: Introducing shirt sponsors of every I-league club for 2021–22 season |url=https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125039/https://khelnow.com/football/i-league-2021-22-shirt-sponsors-every-club |archive-date=22 January 2022 |access-date=26 February 2022 |website=khelnow.com |publisher=Khel Now}}</ref> ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ [[ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ|ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ]] ਤ੍ਰਿਸੂਰ, [[ਕੇਰਲ]], ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਭਾਰਤ ਭਰ ਵਿੱਚ 785 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਅਤੇ 746 ਤੋਂ ਵੱਧ ATM ਦਾ ਨੈੱਟਵਰਕ ਹੈ।<ref name=":0">{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/rbi-lets-watsas-fairfax-to-buy-51-per-cent-in-catholic-syrian-bank/articleshow/56260554.cms|title=RBI lets Watsa's Fairfax to buy 51 per cent in Catholic Syrian Bank|date=30 December 2016|work=[[The Economic Times]]|access-date=15 January 2017}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.newindianexpress.com/states/kerala/2017/jan/01/canadian-firm-gets-rbi-nod-to-acquire-csb-1554932.html|title=Canadian firm gets RBI nod to acquire Catholic Syrian Bank|work=[[The New Indian Express]]|access-date=15 January 2017}}</ref> == ਇਤਿਹਾਸ == CSB ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਨਵੰਬਰ 1920,<ref>[http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html Catholic Syrian Bank, Private Sector Banks In India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070622085102/http://finance.indiamart.com/investment_in_india/catholic_syrian_bank.html|date=22 June 2007}}</ref> ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ 1921 ਨੂੰ ₹ 5 ਲੱਖ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ₹ 45,270 ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਪੂੰਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਐਕਟ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅਨੁਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੈਂਕ ਇੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਬੈਂਕ ਨੇ 1975 ਤੱਕ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਬੈਂਕ - ਏ ਸ਼੍ਰੇਣੀ, ਦਰਜਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਦਸੰਬਰ 2016 ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਫਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਹੋਲਡਿੰਗਜ਼ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਫਰਵਰੀ 2018 ਵਿੱਚ, ਫੇਅਰਫੈਕਸ ਇੰਡੀਆ (ਐਫਆਈਐਚ ਮਾਰੀਸ਼ਸ ਇਨਵੈਸਟਮੈਂਟਸ ਲਿਮਟਿਡ ਰਾਹੀਂ) ਨੇ 1180 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਦਾ 51% ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲਾਜ਼ਮੀ 5-ਸਾਲ ਦੀ ਲਾਕ-ਇਨ ਪੀਰੀਅਡ ਅਤੇ RBI ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਲਟੀਪਲ ਟ੍ਰਾਂਚਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਕਰਨ ਲਈ 15 ਸਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Economy/fairfax-india-gets-15-years-to-lower-stake-in-csb-bank-to-15/article29086474.ece|title=Fairfax India gets 15 years to lower stake in CSB Bank to 15%|last=Saha|first=Manojit|date=2019-08-13|work=The Hindu|access-date=2022-01-10|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਮਾਰਚ 2019 ਤੱਕ, ਲਗਭਗ 1.3 ਮਿਲੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਦੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਕੇਰਲਾ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੌਜੂਦਗੀ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦਾ ਕ੍ਰੈਡਿਟ ਪੋਰਟਫੋਲੀਓ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, MSME, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਰਿਹਾਇਸ਼ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਸੀ। ਬੈਂਕ 4 ਦਸੰਬਰ, 2019 ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ੇਅਰ BSE ਅਤੇ NSE ਵਿੱਚ ਸੂਚੀਬੱਧ ਹਨ।<ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/markets/ipos/fpos/csb-bank-opens-today-heres-what-you-need-to-know/articleshow/72177400.cms|title=CSB Bank IPO review: CSB Bank IPO opens today; here's what you need to know|work=The Economic Times|access-date=2022-01-10}}</ref> == ਸਪਾਂਸਰਸ਼ਿਪ == ਕੇਰਲ ਅਧਾਰਤ ਆਈ-ਲੀਗ ਕਲੱਬ ਗੋਕੁਲਮ ਕੇਰਲਾ ਐਫਸੀ ਨੂੰ CSB ਬੈਂਕ ਦੁਆਰਾ ਸਪਾਂਸਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web |date=6 January 2021 |title=CSB Bank becomes Gokulam Kerala FC's official sponsor |url=https://www.gokulamkeralafc.com/csb-bank-becomes-gokulam-kerala-fcs-official-sponsor/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20210106131215/https://www.gokulamkeralafc.com/csb-bank-becomes-gokulam-kerala-fcs-official-sponsor/ |archive-date=6 January 2021 |access-date=2021-05-31 |website=Gokulam Kerala FC |language=en-US}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ * [[ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ]] * [[ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ]] * [[ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ]] == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist}} == ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ == * [http://www.csb.co.in/ CSB ਬੈਂਕ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ] * [https://www.csbnet.co.in/ CSB ਨੈੱਟਬੈਂਕਿੰਗ] kqwkpyrhjiynszv0g3qx034xl8q79ha 0 191638 776553 2024-12-14T11:52:29Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776553 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} esmsap3klvlw56waqty27m5rn5nze6b 776554 776553 2024-12-14T11:52:51Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776554 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} l7i2umtjclsceefnhhaaqo1vim6nysm 776555 776554 2024-12-14T11:53:12Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776555 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} '''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dena Bank''') ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ਸੀ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 1,874 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1938 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ'' ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। ncdte2m4cjkaa6w3rey2g1k2wb48x90 776556 776555 2024-12-14T11:54:04Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776556 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} '''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dena Bank''') ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ਸੀ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 1,874 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1938 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ'' ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਮਈ 1938 ਨੂੰ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ - ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ, ਪ੍ਰਾਣਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ '''ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ''' ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ, '''ਦੇਨਾ''' ('''ਦੇ'''ਵਕਰਨ '''ਨਾ'''ਨਜੀ) '''ਬੈਂਕ''' ਅਪਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1939 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਕੰਪਨੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ op05s06iiv4i6duie0ciw8dn00oag05 776557 776556 2024-12-14T11:54:12Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776557 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} '''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dena Bank''') ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ਸੀ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 1,874 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1938 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ'' ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਮਈ 1938 ਨੂੰ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ - ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ, ਪ੍ਰਾਣਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ '''ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ''' ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ, '''ਦੇਨਾ''' ('''ਦੇ'''ਵਕਰਨ '''ਨਾ'''ਨਜੀ) '''ਬੈਂਕ''' ਅਪਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1939 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਕੰਪਨੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/announcements/others/dena-bank-outcome-of-board-meeting/article24613887.ece|title=DENA BANK - Outcome Of Board Meeting|work=@businessline|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.zeebiz.com/companies/news-dena-bank-has-shifted-its-focus-on-recovery-of-loans-ramesh-singh-ed-dena-bank-60884|title=Dena Bank has shifted its focus on recovery of loans: Ramesh Singh, ED, Dena Bank|date=24 August 2018|work=Zee Business|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=6 August 2018 |title=Dena Bank standalone Jun-2018 NII at Rs 742.74 crore |url=https://www.moneycontrol.com/news/business/earnings/dena-bank-standalone-jun-2018-nii-at-rs-742-74-crore-2811031.html |access-date=30 August 2018 |website=Moneycontrol |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/after-dena-bank-rbi-may-put-restrictions-on-2-more-lenders-under-pca/articleshow/64149110.cms|title=After Dena Bank, RBI may put restrictions on 2 more lenders under PCA|date=13 May 2018|work=The Economic Times|access-date=30 August 2018}}</ref> kuwjdc5spvactxedci47pmudvnxs0ye 776558 776557 2024-12-14T11:54:26Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776558 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} '''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dena Bank''') ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ਸੀ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 1,874 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1938 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ'' ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਮਈ 1938 ਨੂੰ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ - ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ, ਪ੍ਰਾਣਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ '''ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ''' ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ, '''ਦੇਨਾ''' ('''ਦੇ'''ਵਕਰਨ '''ਨਾ'''ਨਜੀ) '''ਬੈਂਕ''' ਅਪਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1939 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਕੰਪਨੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/announcements/others/dena-bank-outcome-of-board-meeting/article24613887.ece|title=DENA BANK - Outcome Of Board Meeting|work=@businessline|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.zeebiz.com/companies/news-dena-bank-has-shifted-its-focus-on-recovery-of-loans-ramesh-singh-ed-dena-bank-60884|title=Dena Bank has shifted its focus on recovery of loans: Ramesh Singh, ED, Dena Bank|date=24 August 2018|work=Zee Business|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=6 August 2018 |title=Dena Bank standalone Jun-2018 NII at Rs 742.74 crore |url=https://www.moneycontrol.com/news/business/earnings/dena-bank-standalone-jun-2018-nii-at-rs-742-74-crore-2811031.html |access-date=30 August 2018 |website=Moneycontrol |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/after-dena-bank-rbi-may-put-restrictions-on-2-more-lenders-under-pca/articleshow/64149110.cms|title=After Dena Bank, RBI may put restrictions on 2 more lenders under PCA|date=13 May 2018|work=The Economic Times|access-date=30 August 2018}}</ref> ਜੁਲਾਈ 1969 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ । ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ (ਐਕਵੀਜ਼ੀਸ਼ਨ ਐਂਡ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਆਫ ਅੰਡਰਟੇਕਿੰਗਜ਼) ਐਕਟ, 1970 ਦੇ ਤਹਿਤ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। nb2xii7r0tjdzep0grwf843c32tfmt2 776559 776558 2024-12-14T11:56:47Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776559 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} '''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dena Bank''') ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ਸੀ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 1,874 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1938 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ'' ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਮਈ 1938 ਨੂੰ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ - ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ, ਪ੍ਰਾਣਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ '''ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ''' ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ, '''ਦੇਨਾ''' ('''ਦੇ'''ਵਕਰਨ '''ਨਾ'''ਨਜੀ) '''ਬੈਂਕ''' ਅਪਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1939 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਕੰਪਨੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/announcements/others/dena-bank-outcome-of-board-meeting/article24613887.ece|title=DENA BANK - Outcome Of Board Meeting|work=@businessline|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.zeebiz.com/companies/news-dena-bank-has-shifted-its-focus-on-recovery-of-loans-ramesh-singh-ed-dena-bank-60884|title=Dena Bank has shifted its focus on recovery of loans: Ramesh Singh, ED, Dena Bank|date=24 August 2018|work=Zee Business|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=6 August 2018 |title=Dena Bank standalone Jun-2018 NII at Rs 742.74 crore |url=https://www.moneycontrol.com/news/business/earnings/dena-bank-standalone-jun-2018-nii-at-rs-742-74-crore-2811031.html |access-date=30 August 2018 |website=Moneycontrol |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/after-dena-bank-rbi-may-put-restrictions-on-2-more-lenders-under-pca/articleshow/64149110.cms|title=After Dena Bank, RBI may put restrictions on 2 more lenders under PCA|date=13 May 2018|work=The Economic Times|access-date=30 August 2018}}</ref> ਜੁਲਾਈ 1969 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ । ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ (ਐਕਵੀਜ਼ੀਸ਼ਨ ਐਂਡ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਆਫ ਅੰਡਰਟੇਕਿੰਗਜ਼) ਐਕਟ, 1970 ਦੇ ਤਹਿਤ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। === ਮਿਲਾਪ === 17 ਸਤੰਬਰ 2018 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਰਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ - ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ, [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]], ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ - ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/dena-bank-vijaya-bank-bank-of-baroda-may-be-merged-says-government-1917866|title=Dena Bank, Vijaya Bank, Bank Of Baroda To Be M|work=NDTV.com|access-date=17 September 2018}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/bank-of-baroda-vijaya-bank-and-dena-bank-to-be-merged/articleshow/65844142.cms|title=Bank of Baroda, Vijaya Bank and Dena Bank to be merged|date=17 September 2018|work=The Economic Times|access-date=17 September 2018}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Politics/gNZBWcI09kCMS665s9qQXK/Govt-proposes-merger-of-BoB-Dena-Vijaya-Bank.html|title=Govt proposes merger of BoB, Dena, Vijaya Bank|last=Nair|first=Remya|date=17 September 2018|work=Mint|access-date=17 September 2018}}</ref> tgxd3rw91wic4o6l8lu2fdfrks08xc9 776560 776559 2024-12-14T11:57:04Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776560 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} '''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dena Bank''') ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ਸੀ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 1,874 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1938 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ'' ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਮਈ 1938 ਨੂੰ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ - ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ, ਪ੍ਰਾਣਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ '''ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ''' ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ, '''ਦੇਨਾ''' ('''ਦੇ'''ਵਕਰਨ '''ਨਾ'''ਨਜੀ) '''ਬੈਂਕ''' ਅਪਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1939 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਕੰਪਨੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/announcements/others/dena-bank-outcome-of-board-meeting/article24613887.ece|title=DENA BANK - Outcome Of Board Meeting|work=@businessline|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.zeebiz.com/companies/news-dena-bank-has-shifted-its-focus-on-recovery-of-loans-ramesh-singh-ed-dena-bank-60884|title=Dena Bank has shifted its focus on recovery of loans: Ramesh Singh, ED, Dena Bank|date=24 August 2018|work=Zee Business|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=6 August 2018 |title=Dena Bank standalone Jun-2018 NII at Rs 742.74 crore |url=https://www.moneycontrol.com/news/business/earnings/dena-bank-standalone-jun-2018-nii-at-rs-742-74-crore-2811031.html |access-date=30 August 2018 |website=Moneycontrol |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/after-dena-bank-rbi-may-put-restrictions-on-2-more-lenders-under-pca/articleshow/64149110.cms|title=After Dena Bank, RBI may put restrictions on 2 more lenders under PCA|date=13 May 2018|work=The Economic Times|access-date=30 August 2018}}</ref> ਜੁਲਾਈ 1969 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ । ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ (ਐਕਵੀਜ਼ੀਸ਼ਨ ਐਂਡ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਆਫ ਅੰਡਰਟੇਕਿੰਗਜ਼) ਐਕਟ, 1970 ਦੇ ਤਹਿਤ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। === ਮਿਲਾਪ === 17 ਸਤੰਬਰ 2018 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਰਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ - ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ, [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]], ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ - ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/dena-bank-vijaya-bank-bank-of-baroda-may-be-merged-says-government-1917866|title=Dena Bank, Vijaya Bank, Bank Of Baroda To Be M|work=NDTV.com|access-date=17 September 2018}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/bank-of-baroda-vijaya-bank-and-dena-bank-to-be-merged/articleshow/65844142.cms|title=Bank of Baroda, Vijaya Bank and Dena Bank to be merged|date=17 September 2018|work=The Economic Times|access-date=17 September 2018}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Politics/gNZBWcI09kCMS665s9qQXK/Govt-proposes-merger-of-BoB-Dena-Vijaya-Bank.html|title=Govt proposes merger of BoB, Dena, Vijaya Bank|last=Nair|first=Remya|date=17 September 2018|work=Mint|access-date=17 September 2018}}</ref> ਰਲੇਵੇਂ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ₹1,482,000,000,000 (2023 ਵਿੱਚ ₹2.0 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਜਾਂ US$24 ਬਿਲੀਅਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਦੇ ਕੁੱਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬੈਂਕ ਬਣਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਦੱਸੇ ਗਏ ਕਾਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਚਾਲਨ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਫੰਡਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪੂੰਜੀ ਜੁਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਸੀ।<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/dena-board-clears-merger-with-bob-and-vijaya-bank/article25031348.ece|title=Dena board clears merger with BoB and Vijaya Bank|date=24 September 2018|work=The Hindu|access-date=30 March 2019|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> 5cm75184sxiuxt9w5qqx2z933270vt2 776561 776560 2024-12-14T11:57:14Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776561 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} '''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dena Bank''') ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ਸੀ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 1,874 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1938 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ'' ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਮਈ 1938 ਨੂੰ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ - ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ, ਪ੍ਰਾਣਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ '''ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ''' ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ, '''ਦੇਨਾ''' ('''ਦੇ'''ਵਕਰਨ '''ਨਾ'''ਨਜੀ) '''ਬੈਂਕ''' ਅਪਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1939 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਕੰਪਨੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/announcements/others/dena-bank-outcome-of-board-meeting/article24613887.ece|title=DENA BANK - Outcome Of Board Meeting|work=@businessline|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.zeebiz.com/companies/news-dena-bank-has-shifted-its-focus-on-recovery-of-loans-ramesh-singh-ed-dena-bank-60884|title=Dena Bank has shifted its focus on recovery of loans: Ramesh Singh, ED, Dena Bank|date=24 August 2018|work=Zee Business|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=6 August 2018 |title=Dena Bank standalone Jun-2018 NII at Rs 742.74 crore |url=https://www.moneycontrol.com/news/business/earnings/dena-bank-standalone-jun-2018-nii-at-rs-742-74-crore-2811031.html |access-date=30 August 2018 |website=Moneycontrol |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/after-dena-bank-rbi-may-put-restrictions-on-2-more-lenders-under-pca/articleshow/64149110.cms|title=After Dena Bank, RBI may put restrictions on 2 more lenders under PCA|date=13 May 2018|work=The Economic Times|access-date=30 August 2018}}</ref> ਜੁਲਾਈ 1969 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ । ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ (ਐਕਵੀਜ਼ੀਸ਼ਨ ਐਂਡ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਆਫ ਅੰਡਰਟੇਕਿੰਗਜ਼) ਐਕਟ, 1970 ਦੇ ਤਹਿਤ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। === ਮਿਲਾਪ === 17 ਸਤੰਬਰ 2018 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਰਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ - ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ, [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]], ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ - ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/dena-bank-vijaya-bank-bank-of-baroda-may-be-merged-says-government-1917866|title=Dena Bank, Vijaya Bank, Bank Of Baroda To Be M|work=NDTV.com|access-date=17 September 2018}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/bank-of-baroda-vijaya-bank-and-dena-bank-to-be-merged/articleshow/65844142.cms|title=Bank of Baroda, Vijaya Bank and Dena Bank to be merged|date=17 September 2018|work=The Economic Times|access-date=17 September 2018}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Politics/gNZBWcI09kCMS665s9qQXK/Govt-proposes-merger-of-BoB-Dena-Vijaya-Bank.html|title=Govt proposes merger of BoB, Dena, Vijaya Bank|last=Nair|first=Remya|date=17 September 2018|work=Mint|access-date=17 September 2018}}</ref> ਰਲੇਵੇਂ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ₹1,482,000,000,000 (2023 ਵਿੱਚ ₹2.0 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਜਾਂ US$24 ਬਿਲੀਅਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਦੇ ਕੁੱਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬੈਂਕ ਬਣਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਦੱਸੇ ਗਏ ਕਾਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਚਾਲਨ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਫੰਡਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪੂੰਜੀ ਜੁਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਸੀ।<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/dena-board-clears-merger-with-bob-and-vijaya-bank/article25031348.ece|title=Dena board clears merger with BoB and Vijaya Bank|date=24 September 2018|work=The Hindu|access-date=30 March 2019|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਉਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਉੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਕਾਰਨ ਤੁਰੰਤ ਸੁਧਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਵਾਈ (ਪੀਸੀਏ) ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ, ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਕੁੱਲ NPA ਅਨੁਪਾਤ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 12.4%, 6.9% ਅਤੇ 22% ਸੀ, ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਆਪਣੇ ਕੁੱਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Industry/rbi-puts-dena-bank-under-prompt-corrective-action/article23862643.ece|title=RBI puts Dena Bank under prompt corrective action|date=12 May 2018|work=The Hindu|access-date=30 March 2019|agency=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> 7kr1cxde1r50951jy8rpe59fg7bh8li 776562 776561 2024-12-14T11:57:38Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776562 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} '''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dena Bank''') ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ਸੀ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 1,874 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1938 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ'' ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਮਈ 1938 ਨੂੰ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ - ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ, ਪ੍ਰਾਣਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ '''ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ''' ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ, '''ਦੇਨਾ''' ('''ਦੇ'''ਵਕਰਨ '''ਨਾ'''ਨਜੀ) '''ਬੈਂਕ''' ਅਪਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1939 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਕੰਪਨੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/announcements/others/dena-bank-outcome-of-board-meeting/article24613887.ece|title=DENA BANK - Outcome Of Board Meeting|work=@businessline|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.zeebiz.com/companies/news-dena-bank-has-shifted-its-focus-on-recovery-of-loans-ramesh-singh-ed-dena-bank-60884|title=Dena Bank has shifted its focus on recovery of loans: Ramesh Singh, ED, Dena Bank|date=24 August 2018|work=Zee Business|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=6 August 2018 |title=Dena Bank standalone Jun-2018 NII at Rs 742.74 crore |url=https://www.moneycontrol.com/news/business/earnings/dena-bank-standalone-jun-2018-nii-at-rs-742-74-crore-2811031.html |access-date=30 August 2018 |website=Moneycontrol |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/after-dena-bank-rbi-may-put-restrictions-on-2-more-lenders-under-pca/articleshow/64149110.cms|title=After Dena Bank, RBI may put restrictions on 2 more lenders under PCA|date=13 May 2018|work=The Economic Times|access-date=30 August 2018}}</ref> ਜੁਲਾਈ 1969 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ । ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ (ਐਕਵੀਜ਼ੀਸ਼ਨ ਐਂਡ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਆਫ ਅੰਡਰਟੇਕਿੰਗਜ਼) ਐਕਟ, 1970 ਦੇ ਤਹਿਤ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। === ਮਿਲਾਪ === 17 ਸਤੰਬਰ 2018 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਰਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ - ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ, [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]], ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ - ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/dena-bank-vijaya-bank-bank-of-baroda-may-be-merged-says-government-1917866|title=Dena Bank, Vijaya Bank, Bank Of Baroda To Be M|work=NDTV.com|access-date=17 September 2018}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/bank-of-baroda-vijaya-bank-and-dena-bank-to-be-merged/articleshow/65844142.cms|title=Bank of Baroda, Vijaya Bank and Dena Bank to be merged|date=17 September 2018|work=The Economic Times|access-date=17 September 2018}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Politics/gNZBWcI09kCMS665s9qQXK/Govt-proposes-merger-of-BoB-Dena-Vijaya-Bank.html|title=Govt proposes merger of BoB, Dena, Vijaya Bank|last=Nair|first=Remya|date=17 September 2018|work=Mint|access-date=17 September 2018}}</ref> ਰਲੇਵੇਂ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ₹1,482,000,000,000 (2023 ਵਿੱਚ ₹2.0 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਜਾਂ US$24 ਬਿਲੀਅਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਦੇ ਕੁੱਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬੈਂਕ ਬਣਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਦੱਸੇ ਗਏ ਕਾਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਚਾਲਨ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਫੰਡਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪੂੰਜੀ ਜੁਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਸੀ।<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/dena-board-clears-merger-with-bob-and-vijaya-bank/article25031348.ece|title=Dena board clears merger with BoB and Vijaya Bank|date=24 September 2018|work=The Hindu|access-date=30 March 2019|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਉਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਉੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਕਾਰਨ ਤੁਰੰਤ ਸੁਧਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਵਾਈ (ਪੀਸੀਏ) ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ, ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਕੁੱਲ NPA ਅਨੁਪਾਤ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 12.4%, 6.9% ਅਤੇ 22% ਸੀ, ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਆਪਣੇ ਕੁੱਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Industry/rbi-puts-dena-bank-under-prompt-corrective-action/article23862643.ece|title=RBI puts Dena Bank under prompt corrective action|date=12 May 2018|work=The Hindu|access-date=30 March 2019|agency=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਬੋਰਡਾਂ ਨੇ 2 ਜਨਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਰਲੇਵੇਂ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 110 ਅਤੇ 402 ਇਕੁਇਟੀ ਸ਼ੇਅਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਰੱਖੇ ਹਰੇਕ 1,000 ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਲਈ {{Indian Rupee}} 2 ਦੇ ਫੇਸ ਵੈਲਯੂ ਦੇ ਸਨ। ਏਕੀਕਰਨ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2019 ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=21 February 2019 |title=Vijaya Bank, Dena Bank amalgamation with BoB is effective from April 1; here's the share exchange plan |url=https://www.businesstoday.in/sectors/banks/vijaya-bank-dena-bank-amalgamation-bob-effective-april-1-share-exchange-plan/story/320823.html |access-date=14 March 2019 |website=Business Today}}</ref> gtwv06asbi7ggfz0i3hxshyqbvjgsr6 776563 776562 2024-12-14T11:58:02Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776563 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} '''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dena Bank''') ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ਸੀ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 1,874 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1938 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ'' ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਮਈ 1938 ਨੂੰ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ - ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ, ਪ੍ਰਾਣਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ '''ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ''' ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ, '''ਦੇਨਾ''' ('''ਦੇ'''ਵਕਰਨ '''ਨਾ'''ਨਜੀ) '''ਬੈਂਕ''' ਅਪਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1939 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਕੰਪਨੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/announcements/others/dena-bank-outcome-of-board-meeting/article24613887.ece|title=DENA BANK - Outcome Of Board Meeting|work=@businessline|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.zeebiz.com/companies/news-dena-bank-has-shifted-its-focus-on-recovery-of-loans-ramesh-singh-ed-dena-bank-60884|title=Dena Bank has shifted its focus on recovery of loans: Ramesh Singh, ED, Dena Bank|date=24 August 2018|work=Zee Business|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=6 August 2018 |title=Dena Bank standalone Jun-2018 NII at Rs 742.74 crore |url=https://www.moneycontrol.com/news/business/earnings/dena-bank-standalone-jun-2018-nii-at-rs-742-74-crore-2811031.html |access-date=30 August 2018 |website=Moneycontrol |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/after-dena-bank-rbi-may-put-restrictions-on-2-more-lenders-under-pca/articleshow/64149110.cms|title=After Dena Bank, RBI may put restrictions on 2 more lenders under PCA|date=13 May 2018|work=The Economic Times|access-date=30 August 2018}}</ref> ਜੁਲਾਈ 1969 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ । ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ (ਐਕਵੀਜ਼ੀਸ਼ਨ ਐਂਡ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਆਫ ਅੰਡਰਟੇਕਿੰਗਜ਼) ਐਕਟ, 1970 ਦੇ ਤਹਿਤ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। === ਮਿਲਾਪ === 17 ਸਤੰਬਰ 2018 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਰਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ - ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ, [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]], ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ - ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/dena-bank-vijaya-bank-bank-of-baroda-may-be-merged-says-government-1917866|title=Dena Bank, Vijaya Bank, Bank Of Baroda To Be M|work=NDTV.com|access-date=17 September 2018}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/bank-of-baroda-vijaya-bank-and-dena-bank-to-be-merged/articleshow/65844142.cms|title=Bank of Baroda, Vijaya Bank and Dena Bank to be merged|date=17 September 2018|work=The Economic Times|access-date=17 September 2018}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Politics/gNZBWcI09kCMS665s9qQXK/Govt-proposes-merger-of-BoB-Dena-Vijaya-Bank.html|title=Govt proposes merger of BoB, Dena, Vijaya Bank|last=Nair|first=Remya|date=17 September 2018|work=Mint|access-date=17 September 2018}}</ref> ਰਲੇਵੇਂ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ₹1,482,000,000,000 (2023 ਵਿੱਚ ₹2.0 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਜਾਂ US$24 ਬਿਲੀਅਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਦੇ ਕੁੱਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬੈਂਕ ਬਣਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਦੱਸੇ ਗਏ ਕਾਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਚਾਲਨ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਫੰਡਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪੂੰਜੀ ਜੁਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਸੀ।<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/dena-board-clears-merger-with-bob-and-vijaya-bank/article25031348.ece|title=Dena board clears merger with BoB and Vijaya Bank|date=24 September 2018|work=The Hindu|access-date=30 March 2019|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਉਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਉੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਕਾਰਨ ਤੁਰੰਤ ਸੁਧਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਵਾਈ (ਪੀਸੀਏ) ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ, ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਕੁੱਲ NPA ਅਨੁਪਾਤ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 12.4%, 6.9% ਅਤੇ 22% ਸੀ, ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਆਪਣੇ ਕੁੱਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Industry/rbi-puts-dena-bank-under-prompt-corrective-action/article23862643.ece|title=RBI puts Dena Bank under prompt corrective action|date=12 May 2018|work=The Hindu|access-date=30 March 2019|agency=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਬੋਰਡਾਂ ਨੇ 2 ਜਨਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਰਲੇਵੇਂ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 110 ਅਤੇ 402 ਇਕੁਇਟੀ ਸ਼ੇਅਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਰੱਖੇ ਹਰੇਕ 1,000 ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਲਈ {{Indian Rupee}} 2 ਦੇ ਫੇਸ ਵੈਲਯੂ ਦੇ ਸਨ। ਏਕੀਕਰਨ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2019 ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=21 February 2019 |title=Vijaya Bank, Dena Bank amalgamation with BoB is effective from April 1; here's the share exchange plan |url=https://www.businesstoday.in/sectors/banks/vijaya-bank-dena-bank-amalgamation-bob-effective-april-1-share-exchange-plan/story/320823.html |access-date=14 March 2019 |website=Business Today}}</ref> ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਸਤੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਬਾਂਦਰਾ ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਦੇਨਾ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਸੈਂਟਰ (ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ) ਦੀ ਨਿਲਾਮੀ ਕਰੇਗਾ।<ref>{{Cite web |last=Ghosh |first=Shayan |date=12 September 2019 |title=Bank of Baroda to sell Dena Bank head office for at least ₹530 crore |url=https://www.livemint.com/industry/banking/bank-of-baroda-to-sell-dena-bank-head-office-for-at-least-rs-530-crore-1568258310651.html |access-date=12 September 2019 |website=Mint |language=en}}</ref> g2vrc85m0880pvblbbzfta0rdrb4q35 776564 776563 2024-12-14T11:58:25Z Jagmit Singh Brar 17898 "[[:en:Special:Redirect/revision/1229364669|Dena Bank]]" ਸਫ਼ੇ ਦਾ ਤਰਜਮਾ ਕਰਕੇ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ 776564 wikitext text/x-wiki {{Infobox company | name = ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ | logo = Dena Bank logo.svg | logo_size = | logo_alt = | logo_caption = | image = | image_size = | image_alt = | image_caption = | former_name = ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ ਲਿਮਿਟੇਡ | type = ਜਨਤਕ | traded_as = | ISIN = {{ISIN|sl=n|pl=y|INE077A01010}} | industry = ਬੈਂਕਿੰਗ<br>ਵਿੱਤੀ ਸੇਵਾਵਾਂ | founded = {{Start date and age|df=yes|1938|05|26}} | founder = ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ | defunct = {{End date and age|df=yes|2019|4|1}} | fate = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ | successor = [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]] | hq_location = (ਪਹਿਲਾਂ) ਸੀ-10, ਜੀ ਬਲਾਕ, ਬਾਂਦਰਾ-ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, [[ਬਾਂਦਰਾ]] (ਈ) | hq_location_city = [[ਮੁੰਬਈ]], ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ | hq_location_country = ਭਾਰਤ | num_locations = 1,872 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ | num_locations_year = 2018 | area_served = ਭਾਰਤ | key_people = | services = | revenue = {{decrease}} {{INRConvert|8932.23|c}} | revenue_year = 2018 | operating_income = {{decrease}} {{INRConvert|1171.16|c}} | income_year = 2018 | net_income = {{decrease}} {{INRConvert|-1923.15|c}} | net_income_year = 2018 | aum = | assets = {{decrease}} {{INRConvert|120859.79|c}} | assets_year = 2018 | equity = | equity_year = 2018 | num_employees = 13,613 (2018) | num_employees_year = | divisions = | module = | ratio = 11.09% (2018) | rating = | footnotes = }} '''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ''' ([[ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ]]: '''Dena Bank''') ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ਸੀ ਜੋ 2019 ਵਿੱਚ [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ|ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ]] ਵਿੱਚ ਰਲੇਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ [[ਮੁੰਬਈ]] ਵਿੱਚ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ 1,874 ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਸਨ। ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1938 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਮਾਲਕੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਕ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। 1969 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ''ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ'' ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ। == ਇਤਿਹਾਸ == ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 26 ਮਈ 1938 ਨੂੰ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ - ਚੂਨੀਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ, ਪ੍ਰਾਣਲਾਲ ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੁਆਰਾ '''ਦੇਵਕਰਨ ਨੰਜੀ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀ''' ਦੇ ਨਾਂ ਹੇਠ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਸਨੇ ਆਪਣਾ ਨਵਾਂ ਨਾਮ, '''ਦੇਨਾ''' ('''ਦੇ'''ਵਕਰਨ '''ਨਾ'''ਨਜੀ) '''ਬੈਂਕ''' ਅਪਣਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਦਸੰਬਰ 1939 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਕੰਪਨੀ ਵਜੋਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindubusinessline.com/companies/announcements/others/dena-bank-outcome-of-board-meeting/article24613887.ece|title=DENA BANK - Outcome Of Board Meeting|work=@businessline|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.zeebiz.com/companies/news-dena-bank-has-shifted-its-focus-on-recovery-of-loans-ramesh-singh-ed-dena-bank-60884|title=Dena Bank has shifted its focus on recovery of loans: Ramesh Singh, ED, Dena Bank|date=24 August 2018|work=Zee Business|access-date=30 August 2018|language=en}}</ref><ref>{{Cite web |date=6 August 2018 |title=Dena Bank standalone Jun-2018 NII at Rs 742.74 crore |url=https://www.moneycontrol.com/news/business/earnings/dena-bank-standalone-jun-2018-nii-at-rs-742-74-crore-2811031.html |access-date=30 August 2018 |website=Moneycontrol |language=en-US}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/after-dena-bank-rbi-may-put-restrictions-on-2-more-lenders-under-pca/articleshow/64149110.cms|title=After Dena Bank, RBI may put restrictions on 2 more lenders under PCA|date=13 May 2018|work=The Economic Times|access-date=30 August 2018}}</ref> ਜੁਲਾਈ 1969 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਤੇਰ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ । ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੈਂਕਿੰਗ ਕੰਪਨੀਆਂ (ਐਕਵੀਜ਼ੀਸ਼ਨ ਐਂਡ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਆਫ ਅੰਡਰਟੇਕਿੰਗਜ਼) ਐਕਟ, 1970 ਦੇ ਤਹਿਤ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਜਨਤਕ ਖੇਤਰ ਦਾ ਬੈਂਕ ਬਣ ਗਿਆ। === ਮਿਲਾਪ === 17 ਸਤੰਬਰ 2018 ਨੂੰ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਤਿੰਨ ਸਰਕਾਰੀ ਬੈਂਕਾਂ - ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ, [[ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ]], ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ - ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਿੰਗਲ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਵਿਲੀਨ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ।<ref>{{Cite news|url=https://www.ndtv.com/india-news/dena-bank-vijaya-bank-bank-of-baroda-may-be-merged-says-government-1917866|title=Dena Bank, Vijaya Bank, Bank Of Baroda To Be M|work=NDTV.com|access-date=17 September 2018}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://economictimes.indiatimes.com/industry/banking/finance/banking/bank-of-baroda-vijaya-bank-and-dena-bank-to-be-merged/articleshow/65844142.cms|title=Bank of Baroda, Vijaya Bank and Dena Bank to be merged|date=17 September 2018|work=The Economic Times|access-date=17 September 2018}}</ref><ref name=":0">{{Cite news|url=https://www.livemint.com/Politics/gNZBWcI09kCMS665s9qQXK/Govt-proposes-merger-of-BoB-Dena-Vijaya-Bank.html|title=Govt proposes merger of BoB, Dena, Vijaya Bank|last=Nair|first=Remya|date=17 September 2018|work=Mint|access-date=17 September 2018}}</ref> ਰਲੇਵੇਂ ਵਾਲਾ ਬੈਂਕ ₹1,482,000,000,000 (2023 ਵਿੱਚ ₹2.0 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਜਾਂ US$24 ਬਿਲੀਅਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਦੇ ਕੁੱਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਤੀਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬੈਂਕ ਬਣਨ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਕੁਝ ਮੁੱਖ ਦੱਸੇ ਗਏ ਕਾਰਨ ਕਮਜ਼ੋਰ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੰਚਾਲਨ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਾਹਕ ਅਧਾਰ ਅਤੇ ਮਾਰਕੀਟ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਫੰਡਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਪੂੰਜੀ ਜੁਟਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਨਾ ਸੀ।<ref name=":0" /><ref name=":1">{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/dena-board-clears-merger-with-bob-and-vijaya-bank/article25031348.ece|title=Dena board clears merger with BoB and Vijaya Bank|date=24 September 2018|work=The Hindu|access-date=30 March 2019|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਉਸ ਸਾਲ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਨੂੰ ਉੱਚ ਗੈਰ-ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਕਾਰਨ ਤੁਰੰਤ ਸੁਧਾਰਾਤਮਕ ਕਾਰਵਾਈ (ਪੀਸੀਏ) ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅਧੀਨ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ, ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਕੁੱਲ NPA ਅਨੁਪਾਤ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 12.4%, 6.9% ਅਤੇ 22% ਸੀ, ਅਤੇ ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਆਪਣੇ ਕੁੱਲ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਆਕਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸੀ।<ref>{{Cite news|url=https://www.thehindu.com/business/Industry/rbi-puts-dena-bank-under-prompt-corrective-action/article23862643.ece|title=RBI puts Dena Bank under prompt corrective action|date=12 May 2018|work=The Hindu|access-date=30 March 2019|agency=PTI|language=en-IN|issn=0971-751X}}</ref> ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਦੇ ਬੋਰਡਾਂ ਨੇ 2 ਜਨਵਰੀ 2019 ਨੂੰ ਰਲੇਵੇਂ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਰਲੇਵੇਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ, ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਵਿਜਯਾ ਬੈਂਕ ਦੇ ਸ਼ੇਅਰਧਾਰਕਾਂ ਨੂੰ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਬੜੌਦਾ ਦੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 110 ਅਤੇ 402 ਇਕੁਇਟੀ ਸ਼ੇਅਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਰੱਖੇ ਹਰੇਕ 1,000 ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਲਈ {{Indian Rupee}} 2 ਦੇ ਫੇਸ ਵੈਲਯੂ ਦੇ ਸਨ। ਏਕੀਕਰਨ 1 ਅਪ੍ਰੈਲ 2019 ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਹੋ ਗਿਆ।<ref>{{Cite web |date=21 February 2019 |title=Vijaya Bank, Dena Bank amalgamation with BoB is effective from April 1; here's the share exchange plan |url=https://www.businesstoday.in/sectors/banks/vijaya-bank-dena-bank-amalgamation-bob-effective-april-1-share-exchange-plan/story/320823.html |access-date=14 March 2019 |website=Business Today}}</ref> ਬੈਂਕ ਆਫ ਬੜੌਦਾ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਸਤੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਬਾਂਦਰਾ ਕੁਰਲਾ ਕੰਪਲੈਕਸ, ਮੁੰਬਈ ਵਿਖੇ ਦੇਨਾ ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਸੈਂਟਰ (ਦੇਨਾ ਬੈਂਕ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ) ਦੀ ਨਿਲਾਮੀ ਕਰੇਗਾ।<ref>{{Cite web |last=Ghosh |first=Shayan |date=12 September 2019 |title=Bank of Baroda to sell Dena Bank head office for at least ₹530 crore |url=https://www.livemint.com/industry/banking/bank-of-baroda-to-sell-dena-bank-head-office-for-at-least-rs-530-crore-1568258310651.html |access-date=12 September 2019 |website=Mint |language=en}}</ref> == ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ == * ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ == ਹਵਾਲੇ == {{Reflist|2}} pvtnqbqfyjlzdmngj5odcfg4snjc5e6