ਵਿਕੀਸਰੋਤ pawikisource https://pa.wikisource.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE MediaWiki 1.44.0-wmf.1 first-letter ਮੀਡੀਆ ਖ਼ਾਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਤਸਵੀਰ ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਫਰਮਾ ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਮਦਦ ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਲੇਖਕ ਲੇਖਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪੋਰਟਲ ਪੋਰਟਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਲਿਖਤ ਲਿਖਤ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਆਡੀਓਬੁਕ ਆਡੀਓਬੁਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਅਨੁਵਾਦ ਅਨੁਵਾਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਪੰਨਾ ਪੰਨਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ ਇੰਡੈਕਸ ਇੰਡੈਕਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ TimedText TimedText talk ਮੌਡਿਊਲ ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ 10 425 179663 151721 2024-10-31T05:26:09Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179663 wikitext text/x-wiki <includeonly><templatestyles src="Col-begin/styles.css"/><div><!-- Do not remove this DIV: it prevents the Wiki code from inserting an extra linebreak above this table. --> {| class="{{{class|}}} multicol" align="{{{align|left}}}" style="width:{{{1|{{{width|100% !important}}}}}};table-layout:fixed;{{#if:{{{style|}}}|&#32;{{{style}}};|}}" |- style="{{#if:{{{rstyle|}}}|style={{{rstyle}}}}}" {{#if:{{{rclass|}}}|class="{{{rclass}}}"}} |style="border-right:{{{line|none}}}; padding-right:{{{2|{{{gap|10px}}}}}};"|</includeonly><noinclude> {{template doc}} </noinclude> g9lp2pr415wi3in0genljrs9o7su7jm 10 426 179667 151724 2024-10-31T05:27:55Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179667 wikitext text/x-wiki <includeonly>&#32; |style="padding-inline-start:{{{1|10px}}}; padding-inline-end:{{{1|10px}}}; border-inline-start:{{{line|none}}}; border-inline-end:{{{line|none}}};{{#if:{{{style|}}}|&#32;{{{style}}};|}}"|</includeonly><noinclude> {{Documentation|Template:Multicol/doc}} [[Category:Table and column templates]] </noinclude> 72p3m8mkej9r0o98xel8rshpg3bk1al 10 2730 179684 166229 2024-10-31T05:52:11Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179684 wikitext text/x-wiki <templatestyles src="Template:Page break/styles.css" /><!-- (Yes, the triple span is needed. Please don't consolidate them.) --><span class="wst-pagebreak wst-pagebreak-{{#switch:{{{2|}}}|top=top|bottom|#default=bottom}} {{{class|}}}"><!-- --><span class="noprint ws-noexport"><!-- --><span {{makeid|{{{label|page}}}{{{1|}}}|blank=page}} {{#switch:{{{2|}}}<!-- -->|top={{optional style|border-top-width={{{border-width|}}}|border-top-style={{{border-style|}}}|border-color={{{border-color|}}}}}<!-- -->|bottom|#default={{optional style|border-bottom-width={{{border-width|}}}|border-bottom-style={{{border-style|}}}|border-color={{{border-color|}}}}}<!-- -->}}>{{{label|ਪੰਨਾ}}} {{{1|}}}{{anchor|{{{1|}}}}}</span><!-- --></span><!-- --></span><!-- -->{{#if:{{{label|page}}}|[[Category:Page breaks with a label]]}}<!-- -->{{#if:{{{label|}}}|[[Category:Page breaks with a non-default label]]}}<!-- --><noinclude> {{documentation}} </noinclude> e1i9xyktqkvsaprbqzbupyklpzel6fq 10 2732 179685 159067 2024-10-31T05:52:35Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179685 wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}} {{templatestyles|Template:Page break/styles.css}} ==Usage== To break up discontiguous runs of pages. For continuing text, use of <nowiki><pages></nowiki>, as per [[H:SIDE|style]] is preferred. This template also produces page-break markup that hints to e-book readers that there should be a page break at the given location. If you do not want a ''break'' in the text, but you want to place a marker where the original text crosses a page, use {{tl|pagenum}}. === Parameters === * {{parameter|1}} word to be used * {{parameter|2}}, positioning of the line and label: :*Add <code>top</code> for the line to be above label :*Leave blank or write <code>bottom</code> for the line to be below the label * {{parameter|label}}, prefixing word, default word is ''page'', or <code>label=</code> to have no prefix. Note that label can also be used for non-standard alternate labelling of page separation. <!--Note about label when used for non-standard text. To note that this text is added to a tag "id" so certain characters cannot be used. Not documented is the {{{parameter|note}}} that can be used in conjunction with positioning {{code|top}}. This enables a note to be put under the page label but which does not get added to the "id". --> ;Formatting options * {{parameter|border-width}}, default is ''1 px'' * {{parameter|border-style}}, default is ''dashed'' * {{parameter|border-color}}, default is ''#999999'' ==Examples== ===Example 1 - Suppressing label=== '''This would be the expected form used when transcluding works from the Index:/Page: namespace.''' ====Wiki text==== <pre>and so the moral of this story is, when you {{page break|label=}} ain't got rhythm, you should get out of the kitchen. </pre> ====Result==== and so the moral of this story is, when you {{page break|label=}} ain't got rhythm, you shouldn't be in the kitchen. ===Example 2 - Label on top=== ====Wiki text==== <pre>and so the moral of this story is, when you {{page break|17}} ain't got rhythm, you should get out of the kitchen. </pre> ====Result==== and so the moral of this story is, when you {{page break|17}} ain't got rhythm, you shouldn't be in the kitchen. ===Example 3 - Label below=== ====Wiki text==== <pre>and so the moral of this story is, when you {{page break|18|top}} ain't got rhythm, you should get out of the kitchen. </pre> ====Result==== and so the moral of this story is, when you {{page break|18|top}} ain't got rhythm, you shouldn't be in the kitchen. ===See also=== {{page break templates}} <!-- template categories and interwiki links --> <includeonly> [[Category:Formatting templates|Page break]] [[id:Templat:Page break]] </includeonly> g1yowqpy4vipv8mvi59ajlv66wgqx89 10 4481 179668 151725 2024-10-31T05:28:26Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179668 wikitext text/x-wiki <includeonly>|- style="{{#if:{{{rstyle|}}}|{{{rstyle}}}}}" {{#if:{{{rclass|}}}|class="{{{rclass}}}}}<!--a section is just a new table row--> |style="border-right:{{{line|none}}}; padding-right:{{{2|10px}}};"|</includeonly><noinclude> {{documentation|Template:Multicol/doc}} </noinclude> t7itl8d97uxkt93zulbc27x52ckoyla 250 19799 179701 50771 2024-10-31T07:27:58Z Charan Gill 36 179701 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{rh||113|}} {{border/s|3=double|4=3px}}</noinclude>{{center|{{larger|'''ਉਪਦੇਸ਼'''}}}} {{gap}}ਉਤਲੀ ਵਾਰਤਾ ਤੋਂ ਪਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਮਸੀਹੀ ਆਪਣੀ ਧਰਮਚਾਲ ਅਤੇ ਜਾਤ੍ਰਾ ਵਿਚ ਭਾਂਤ ਭਾਂਤ ਦੇ ਪਖੰਡੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਉਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈ ਤਾਂ ਭੋਲੇ ਹਨ ਜੇਹੜੇ ਆਪਣੇ ਭੋਲੇ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਾਹਿਜੇ ਹੀ ਭਰਮਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਢਿੱਲੇ ਹਨ, ਜੋ ਮੁਕਤਿ ਲਭਣ ਲਈ ਕੁੱਛ ਉਦਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਕਈ ਆਪਣੇ ਢੀਠਪੁਣੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੂਏ ਦੀ ਮੱਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ, ਅਤੇ ਕਈ ਮਨਮਤਿਯੇ ਅਤੇ ਕਈ ਛਲਿਯੇ ਹਨ, ਜੇਹੜੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਠੱਗਣ ਲਈ ਪਖੰਡ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਸੱਚੇ ਮਸੀਹੀ ਅਜੇਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛਲ ਅਤੇ ਪਖੰਡ ਥੋਂ ਛੁਡਾਉਣ ਲਈ ਅੱਠੇ ਪਹਿਰ ਉਦੱਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਤੌਂ ਇਹ ਵੀ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,<noinclude></noinclude> iux1yb2x0r53qazd4lfec51u0938ylx 179702 179701 2024-10-31T07:28:38Z Charan Gill 36 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179702 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh||113|}} {{border/s|3=double|4=3px}}</noinclude>{{center|{{larger|'''ਉਪਦੇਸ਼'''}}}} {{gap}}ਉਤਲੀ ਵਾਰਤਾ ਤੋਂ ਪਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਰੇ ਮਸੀਹੀ ਆਪਣੀ ਧਰਮਚਾਲ ਅਤੇ ਜਾਤ੍ਰਾ ਵਿਚ ਭਾਂਤ ਭਾਂਤ ਦੇ ਪਖੰਡੀਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਉਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਈ ਤਾਂ ਭੋਲੇ ਹਨ ਜੇਹੜੇ ਆਪਣੇ ਭੋਲੇ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਾਹਿਜੇ ਹੀ ਭਰਮਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਈ ਅਜਿਹੇ ਢਿੱਲੇ ਹਨ, ਜੋ ਮੁਕਤਿ ਲਭਣ ਲਈ ਕੁੱਛ ਉਦਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਕਈ ਆਪਣੇ ਢੀਠਪੁਣੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਦੂਏ ਦੀ ਮੱਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ, ਅਤੇ ਕਈ ਮਨਮਤਿਯੇ ਅਤੇ ਕਈ ਛਲਿਯੇ ਹਨ, ਜੇਹੜੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਠੱਗਣ ਲਈ ਪਖੰਡ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਸੱਚੇ ਮਸੀਹੀ ਅਜੇਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਛਲ ਅਤੇ ਪਖੰਡ ਥੋਂ ਛੁਡਾਉਣ ਲਈ ਅੱਠੇ ਪਹਿਰ ਉਦੱਮ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਥੋਂ ਇਹ ਵੀ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ,<noinclude></noinclude> t9t3b7oh7z2vqx11frpvq4zmdyztzzy 250 19802 179722 50774 2024-10-31T07:48:31Z Charan Gill 36 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179722 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh||114|}} {{border/s|3=double|4=3px}}</noinclude>ਭਈ ਧਰਮਮਾਰਗ ਉਤੇ ਚਲਣਾ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਵਡੀ ਔਖੀ ਗਲ ਹੈ, ਜਿਹਾ ਕੁ ਪਹਾੜਾਂ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹਨਾ ਆਦਿਕ, ਅਤੇ ਭਾਵੇਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਸੁਖ ਵਾਸਤੇ ਇੱਧਰ ਉੱਧਰ ਹੋਰ ਬਥੇਰੇ ਰਾਹ ਹਨ ਤਾਂ ਬੀ ਸੱਚੇ ਮਸੀਹੀ ਇਸ ਲਈ ਔਖਾ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਛਡਦੇ, ਸਗੋਂ ਪਰਮੇਸੁਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਸਿੱਧੇ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਉਸੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਪਰਮੇਸੁਰ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਸੁਖ ਬੀ ਭੋਗਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਥੋਂ, ਇਹ ਵੀ ਮਲੂਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸੁਖ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਘਾਉਲ ਦੇ ਭੈ ਵਿਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂ ਜੋ ਬਹੁਤੇ ਲੋਕ ਉਸੇ ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਜੇਹੜੀ ਉਨਾਂ ਉਤੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਢਿਲੇ ਹੋਕੇ ਪ੍ਰਭੂ ਯਿਸੂ ਦੇ ਆਰਾਮ ਨੂੰ ਵਿਸਾਰਦੇ ਹਨ, ਉਪਰੰਦ ਓਹ ਚੌਂਕ ਉਠਦੇ ਅਤੇ ਅਗਾਹਾਂ ਜਾਣ ਲਈ ਲੱਕ ਬੰਨਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਸਿਮਰਨ ਅਤੇ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ ਵਿਚ ਰੁੱਧੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਢਿੱਲਪੁਣੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਨਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਵੈਰੀ ਦਾ ਭੈ, ਅਤੇ ਅਪ੍ਰਤੀਤ ਉਪਜਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਿਨਾਂ<noinclude></noinclude> 2kbf914zydt959fsbzxs55bddon5uwz 250 19805 179741 50777 2024-10-31T09:42:17Z Charan Gill 36 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179741 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh||115|}} {{border/s|3=double|4=3px}}</noinclude>ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿਖੇ ਇਹ ਹੋਣ, ਜੇ ਓਹ ਪਛੋਤਾਵਾ ਅਤੇ ਬੇਨਤੀ ਨਾ ਕਰਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਡੋਬ ਦੇਣਗੇ॥ {{center|{{larger|'''ਅਠਵਾਂ ਪੁਰਬ'''}}</br> {{smaller|ਮਸੀਹੀ ਦਾ ਸ਼ੀਹਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਦੀ ਲੰਘ ਜਾਣਦਾ, ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਮ:</br> ਹਿਲ ਵਿਚ ਉਹਦੀ ਆਗਤ ਭਾਰਤ ਹੋਣ ਦਾ ਵਰਨਨ॥}}}} {{gap}}ਉਪਰੰਦ ਮੈਂ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਡਿੱਠਾ, ਕਿ ਮਸੀਹੀ ਛੇਤੀ ਛੇਤੀ ਆਪਣਾ ਪੈਂਡਾ ਮੁਕਾਉਂਦਾ, ਅਗਾਹਾਂ ਵਧਿਆ ਤੁਰਿਆ ਜਾਦਾ ਸੀ, ਭਈ ਜੇ ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਉਸ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਰਾਤ ਕੱਟਾਂ, ਓਹ ਅੱਗੇ ਬਹੁਤ ਵਾਟ ਨਹੀਂ ਸੀ ਵਧਿਆ, ਜੋ ਇਕ ਭੀੜਾ ਰਾਹ ਆਯਾ, ਜੇਹੜਾ ਮਹਿਲ ਦੇ ਚੌਕੀਦਾਰ ਦੀ ਥਾਓਂ ਗੋਲੀ ਦੀ ਮਾਰ ਉੱਤੇ ਸੀ,<noinclude></noinclude> trxr4jefvouqr2dj33peufp6l2d9xl8 250 19808 179742 50780 2024-10-31T09:49:52Z Charan Gill 36 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179742 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh||116|}} {{border/s|3=double|4=3px}}</noinclude>ਜਾਂਦਿਆਂ ਜਾਂਦਿਆਂ ਉਹ ਨੈ ਅਗਾਹਾਂ ਦ੍ਰਿਸਟੀ ਪਾਕੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਦੋ ਸੀਂਹ ਡਿੱਠੇ, ਤਾਂ ਓਸ ਆਖਿਆ ਕਿ ਇਹ ਤਾਂ ਉਹੋ ਡਰਾਉਣੀ ਥਾਂ ਹੈ, ਜਿਥੋਂ ਡਰਪੋਕ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰਤੀਤਾ ਮਲ ਡਰਦੇ ਮਾਰੇ ਪਿਛਾਂਹ ਮੁੜ ਗਏ ਸਨ, (ਓਹ ਸੀਂਹ ਤਾਂ ਬਧੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਪਰ ਮਸੀਹੀ ਨੂੰ ਉਨਾਂ ਦੇ ਸੰਗਲ ਨਹੀਂ ਦਿੱਸੇ ਸਨ। ਤਦ ਓਹ ਵੀ ਤੁਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਨੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆਖਿਆ- ਜੇ ਮੈਂ ਬੀ ਉਨਾਂ ਦੇ ਮਗਰ ਮੁੜ ਜਾਵਾਂ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਭਲੇ ਦੀ ਗਲ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੀ ਜਾਣਿਓਂ, ਅੱਗੋਂ ਮੇਰਾ ਨਾਲ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਜਾਂ ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੈ ਡਿੱਠਾ ਕਿ ਮਸੀਹੀ ਠਠੰਬਰ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਪਿਛਾਹਾਂ ਮੁੜਨਾਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਨੈ ਹਾਕ ਮਾਰੀ ਕਿ ਓਇ ਜੁਆਨਾਂ ਤੂੰ ਅਜਿਹਾ ਨਿਰਬਲ ਹੈ {{smaller|(ਮਰਕੁਸ ੪-੪੦)}} ਸੀਹਾਂ ਕੋਲੋਂ ਨਾ ਡਰ, ਕਿੰਉਂਕਿ ਓਹ ਸੰਗਲਾਂ ਨਾਲ ਬੱਧੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਓਹ ਤਾਂ ਪਰਤੀਤਵਾਲੇ ਅਤੇ ਅਪ੍ਰਤੀਤਮਾਨਾਂ ਦੇ ਪਰਖਣ ਲਈ ਇਥੇ ਬਧੇ ਹੋਏ ਹਨ।<noinclude></noinclude> rq3k7zvuc1k4f4olyw6nxge4oc741gd 250 19811 179743 50783 2024-10-31T09:56:38Z Charan Gill 36 179743 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Karamjit Singh Gathwala" />{{rh||117|}} {{border/s|3=double|4=3px}}</noinclude>ਤੂੰ ਰਾਹ ਦੇ ਵਿਚੋਂ ਵਿੱਚੀ ਤਰਿਆ ਆਉ, ਓਹ ਤੈਨੂੰ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਆਖਣਗੇ। ਅਤੇ ਮੈਂ ਡਿੱਠਾ, ਜੋ ਓਹ ਚੌਂਕੀਦਾਰ ਦੇ ਆਖਣ ਅਨੁਸਾਰ ਤੁਰਿਆ ਗਿਆ, ਸੀਹਾਂ ਦਾ ਭਬਕਣਾ ਤਾਂ ਸੁਣਿਆ, ਪਰ ਉਨਾਂ ਨੈ ਉਸ ਦਾ ਵਿਗਾੜ ਕੁਛ ਨਾ ਕੀਤਾ, ਤਦ ਮਸੀਹੀ ਨੈ ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੂੰ ਪੁਛਿਆ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਇਹ ਮਹਿਲ ਕਿਸ ਦਾ ਹੈ? ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੀ ਰਾਤ ਮੈਂ ਇਥੇ ਟਿਕ ਸਕਦਾ ਹਾਂ? ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੈ ਉਤੱਰ ਦਿੱਤਾ, ਭਈ ਇਹ ਮਹਿਲ ਇਸ ਪਹਾੜ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੈ ਜਾਤ੍ਰੀਆਂ ਦੇ ਸੁਖ ਅਤੇ ਰਾਖੀ ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਕਿਧਰੋਂ ਆਏ ਅਤੇ ਕਿਧਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਮਸੀਹੀ ਨੈ ਆਖਿਆ ਮੈਂ ਤਾਂ ਨਾਸ ਦੇ ਨਗਰੋਂ ਆਯਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਸੈਹੂਨ ਦੇ ਪਹਾੜ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਉੱਤੋਂ ਰਾਤ ਪੈ ਗਈ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ਕਿ ਆਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਰਾਤ ਇੱਥੇ ਕਟ ਲਵਾਂ? ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੇ ਪਛਿਆ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਉਂ ਕੀ ਹੈ? ਮਸੀਹੀ ਬੋਲਿਆ ਭਈ<noinclude></noinclude> fqo7hqssqe9cws290jdbr1e1bpbgmqz 179744 179743 2024-10-31T09:57:27Z Charan Gill 36 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179744 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh||117|}} {{border/s|3=double|4=3px}}</noinclude>ਤੂੰ ਰਾਹ ਦੇ ਵਿਚੋਂ ਵਿੱਚੀ ਤਰਿਆ ਆਉ, ਓਹ ਤੈਨੂੰ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਆਖਣਗੇ। ਅਤੇ ਮੈਂ ਡਿੱਠਾ, ਜੋ ਓਹ ਚੌਂਕੀਦਾਰ ਦੇ ਆਖਣ ਅਨੁਸਾਰ ਤੁਰਿਆ ਗਿਆ, ਸੀਹਾਂ ਦਾ ਭਬਕਣਾ ਤਾਂ ਸੁਣਿਆ, ਪਰ ਉਨਾਂ ਨੈ ਉਸ ਦਾ ਵਿਗਾੜ ਕੁਛ ਨਾ ਕੀਤਾ, ਤਦ ਮਸੀਹੀ ਨੈ ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੂੰ ਪੁਛਿਆ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜ ਇਹ ਮਹਿਲ ਕਿਸ ਦਾ ਹੈ? ਅਤੇ ਅੱਜ ਦੀ ਰਾਤ ਮੈਂ ਇਥੇ ਟਿਕ ਸਕਦਾ ਹਾਂ? ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੈ ਉਤੱਰ ਦਿੱਤਾ, ਭਈ ਇਹ ਮਹਿਲ ਇਸ ਪਹਾੜ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੈ ਜਾਤ੍ਰੀਆਂ ਦੇ ਸੁਖ ਅਤੇ ਰਾਖੀ ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਬਣਾਇਆ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਕਿਧਰੋਂ ਆਏ ਅਤੇ ਕਿਧਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਮਸੀਹੀ ਨੈ ਆਖਿਆ ਮੈਂ ਤਾਂ ਨਾਸ ਦੇ ਨਗਰੋਂ ਆਯਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਸੈਹੂਨ ਦੇ ਪਹਾੜ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ, ਪਰ ਉੱਤੋਂ ਰਾਤ ਪੈ ਗਈ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ਕਿ ਆਗਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਰਾਤ ਇੱਥੇ ਕਟ ਲਵਾਂ? ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੇ ਪਛਿਆ ਤੁਹਾਡਾ ਨਾਉਂ ਕੀ ਹੈ? ਮਸੀਹੀ ਬੋਲਿਆ ਭਈ<noinclude></noinclude> tubbwm8goa0daumysmr49zzg4vjq83p 250 36013 179716 91984 2024-10-31T07:40:50Z Parmjit kaur rao 477 179716 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Manpreet0909" /></noinclude><poem>ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਮੋਲ ਤੋਲ ਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। {{gap}}ਜਿਥੇ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਪਿਛੇ ਇਹ ਦਲੀਲ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਭਾਵ ਹੋਵੇ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਤੇ ਕਰਤੱਵਯ ਪਾਲਣ ਦੇ ਬਹੁਤ ਲਾਇਕ ਬਣੀਏ, ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਉਤੇ ਬਹੁਤੀ ਪਕਿਆਈ ਤੇ ਸਚਿਆਈ ਨਾਲ ਅਗੇਰੇ ਵਧ ਸਕੀਏ, ਉੱਥ ਹੱਕ ਮਿਲ ਜਾਣ ਪਰ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਭਲਾ ਵਰਤਾਉ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨੀ, ਸੇਵਾ ਤੇ ਪਰਉਪਕਾਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਲੈਂਦ ਹਾਂ | ਪਰ ਜਿਬੋ ਹੱਕ ਮੰਗਣ ਪਿਛੇ ਇਹ ਦਲੀਲ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਕ ਟੋਲਾ ਜੋ ਉਨਾਂ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਗੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫੇਰ ਅਸੀਂ ਵੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਭੋਗੀਏ, ਉਥੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਜ਼ਿਦ, ਈਰਖਾ ਤੇ ਬਦਲੇ ਦੀ ਦੌੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜੇਹੇ ਸਮਾਂ ਹੱਕ ਮਿਲ ਜਾਣ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੁਰਾ ਵਰਤਾਉ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਦੁਜੇ ਟੋਲੇ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ ਜਾਂ ਡੇਗ ਕੇ ਅਸੀਂ ਅਗਾਂਹ ਵਧਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ! ਸੁ ਇਹ ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ ਖੂਨ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਐਸੀ ਥਾਂ-ਭਲੇ ਬੁਰੇ ਦਾ ਖਿਆਲ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ! ਸਿਰਫ ਇਹ ਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦੂਜੇ ਟੋਲੇ ਨਾਲ ਅਗੇ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਵਧ ਜਾਈਏ | ਅਜੇਹੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਗਲ ਭੋਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਲਈ ਜ਼ਿਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਬੁਰੀ ਲਈ। ਮੌਜੂਦਾ ਇਸਤੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ, ਆਤਮ ਸੰਜਮ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ ਆਦਰਸ਼ ਨਾਲੋਂ ਬਦਲਾ, ਜ਼ਿਦ, ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ ਦੁਨੀਆਂਦਾਰੀ ਬਹੁਤ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਭਾਵੇਂ ਅਜ ਕਲ ਦੇ ਫੈਸ਼ਨ ਦੇ ਉਲਟ ਹਨ, ਏ ਇਸ ਜਾਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਦਰਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਡਿਗਦਾ ਵੇਖ, 'ਦਾਰ ਮਲੂਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਬਚਿਆ ਖੁਚਿਆ</poem><noinclude>{{rh||-੭੩-}}</noinclude> re8uejpkddkvr1b4ij0xvfvr3n68cnm 179720 179716 2024-10-31T07:43:58Z Parmjit kaur rao 477 179720 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Manpreet0909" /></noinclude><poem>ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਮੋਲ ਤੋਲ ਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। {{gap}}ਜਿਥੇ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਪਿਛੇ ਇਹ ਦਲੀਲ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਭਾਵ ਹੋਵੇ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਤੇ ਕਰਤੱਵਯ ਪਾਲਣ ਦੇ ਬਹੁਤ ਲਾਇਕ ਬਣੀਏ, ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਉਤੇ ਬਹੁਤੀ ਪਕਿਆਈ ਤੇ ਸਚਿਆਈ ਨਾਲ ਅਗੇਰੇ ਵਧ ਸਕੀਏ, ਉੱਥ ਹੱਕ ਮਿਲ ਜਾਣ ਪਰ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਭਲਾ ਵਰਤਾਉ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨੀ, ਸੇਵਾ ਤੇ ਪਰਉਪਕਾਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਲੈਂਦ ਹਾਂ | ਪਰ ਜਿਬੋ ਹੱਕ ਮੰਗਣ ਪਿਛੇ ਇਹ ਦਲੀਲ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਕ ਟੋਲਾ ਜੋ ਉਨਾਂ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਗੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫੇਰ ਅਸੀਂ ਵੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਭੋਗੀਏ, ਉਥੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਜ਼ਿਦ, ਈਰਖਾ ਤੇ ਬਦਲੇ ਦੀ ਦੌੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜੇਹੇ ਸਮੇਂ ਹੱਕ ਮਿਲ ਜਾਣ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੁਰਾ ਵਰਤਾਉ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਦੁਜੇ ਟੋਲੇ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ ਜਾਂ ਡੇਗ ਕੇ ਅਸੀਂ ਅਗਾਂਹ ਵਧਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ! ਸੁ ਇਹ ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ ਖੂਨ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਐਸੀ ਥਾਂ-ਭਲੇ ਬੁਰੇ ਦਾ ਖਿਆਲ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ! ਸਿਰਫ ਇਹ ਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦੂਜੇ ਟੋਲੇ ਨਾਲ ਅਗੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧ ਜਾਈਏ | ਅਜੇਹੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਗਲ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਲਈ ਜ਼ਿਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਬੁਰੀ ਲਈ। ਮੌਜੂਦਾ ਇਸਤੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ, ਆਤਮ ਸੰਜਮ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ ਆਦਰਸ਼ ਨਾਲੋਂ ਬਦਲਾ, ਜ਼ਿਦ, ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ ਦੁਨੀਆਂਦਾਰੀ ਬਹੁਤ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਭਾਵੇਂ ਅਜ ਕਲ ਦੇ ਫੈਸ਼ਨ ਦੇ ਉਲਟ ਹਨ, ਏ ਇਸ ਜਾਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਦਰਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਡਿਗਦਾ ਵੇਖ, 'ਦਾਰ ਮਲੂਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਬਚਿਆ ਖੁਚਿਆ</poem><noinclude>{{rh||-੭੩-}}</noinclude> hae0isqcvgnalddvvg47wyjg4ubfu82 179721 179720 2024-10-31T07:45:48Z Parmjit kaur rao 477 179721 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Manpreet0909" /></noinclude><poem>ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਦੀ ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਮੋਲ ਤੋਲ ਤੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਬਣਾ ਰਹੀ ਹੈ। {{gap}}ਜਿਥੇ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਪਿਛੇ ਇਹ ਦਲੀਲ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਭਾਵ ਹੋਵੇ ਕਿ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਤੇ ਕਰਤੱਵਯ ਪਾਲਣ ਦੇ ਬਹੁਤ ਲਾਇਕ ਬਣੀਏ, ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਉਤੇ ਬਹੁਤੀ ਪਕਿਆਈ ਤੇ ਸਚਿਆਈ ਨਾਲ ਅਗੇਰੇ ਵਧ ਸਕੀਏ, ਉੱਥ ਹੱਕ ਮਿਲ ਜਾਣ ਪਰ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਭਲਾ ਵਰਤਾਉ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨੀ, ਸੇਵਾ ਤੇ ਪਰਉਪਕਾਰ ਵਿਚ ਕੰਮ ਲੈਂਦ ਹਾਂ | ਪਰ ਜਿਬੋ ਹੱਕ ਮੰਗਣ ਪਿਛੇ ਇਹ ਦਲੀਲ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਕ ਟੋਲਾ ਜੋ ਉਨਾਂ ਹੱਕਾਂ ਨੂੰ ਭੋਗੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫੇਰ ਅਸੀਂ ਵੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਭੋਗੀਏ, ਉਥੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਭਾਵਾਂ ਦੀ ਥਾਂ ਜ਼ਿਦ, ਈਰਖਾ ਤੇ ਬਦਲੇ ਦੀ ਦੌੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਅਜੇਹੇ ਸਮੇਂ ਹੱਕ ਮਿਲ ਜਾਣ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੁਰਾ ਵਰਤਾਉ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਦੁਜੇ ਟੋਲੇ ਨੂੰ ਹਟਾ ਕੇ ਜਾਂ ਡੇਗ ਕੇ ਅਸੀਂ ਅਗਾਂਹ ਵਧਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ! ਸੁ ਇਹ ਤਲਵਾਰ ਨਾਲ ਖੂਨ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਐਸੀ ਥਾਂ-ਭਲੇ ਬੁਰੇ ਦਾ ਖਿਆਲ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ! ਸਿਰਫ ਇਹ ਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦੂਜੇ ਟੋਲੇ ਨਾਲ ਅਗੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਧ ਜਾਈਏ | ਅਜੇਹੇ ਸਮੇਂ ਇਹ ਗਲ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਲਈ ਜ਼ਿਦ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਾਂ ਬੁਰੀ ਲਈ। ਮੌਜੂਦਾ ਇਸਤ੍ਰੀ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ, ਆਤਮ ਸੰਜਮ, ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ ਆਦਰਸ਼ ਨਾਲੋਂ ਬਦਲਾ, ਜ਼ਿਦ, ਅਵਿਸ਼ਵਾਸ ਤੇ ਦੁਨੀਆਂਦਾਰੀ ਬਹੁਤ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਭਾਵੇਂ ਅਜ ਕਲ ਦੇ ਫੈਸ਼ਨ ਦੇ ਉਲਟ ਹਨ, ਪਰ ਇਸਤ੍ਰੀ ਜਾਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਦਰਸ਼ ਛੱਡ ਕੇ ਡਿਗਦਾ ਵੇਖ, ਇਹ ਮਲੂਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਬਚਿਆ ਖੁਚਿਆ</poem><noinclude>{{rh||-੭੩-}}</noinclude> s9juzy70hr7w4myzenpy6gciwelkvwh 250 36124 179724 179465 2024-10-31T07:53:51Z Parmjit kaur rao 477 179724 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Manpreet0909" /></noinclude><poem>ਪਤਿਤ ਹੋਣ ਨਾਲ ਕੌਮ ਨੂੰ ਉਨੀ ਹਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜਿੰਨੀ ਕਿ ਇਕ ਇਸਤ੍ਰੀ ਦੇ ਪਤਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਜਿਹੜੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਇਹ ਸਮਝਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਯੂਰਪ ਦੀਆਂ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸੁਖੀ ਤੇ ਅਜ਼ਾਦ ਹਨ, ਉਹ ਭੁਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਘਰੋਗਾ ਜੀਵਨ ਤਾਂ ਨਾਂ ਮਾਤ੍ਰ ਹੈ। ਮਰਦ ਤੀਵੀਂ ਹੋਟਲ ਵਿਚ ਕਮਰਾ ਕਿਰਾਏ ਤੇ ਲੈ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਬਣਿਆ ਬਣਾਇਆ ਖਾਣਾ ਖਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਮਰਦ ਆਪਣੀਆਂ ਸਭਾਵਾਂ (ਕਲੱਬਾਂ) ਵਿਚ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਕਲੱਬਾਂ ਵਿਚ। ਕਈ ਕਲੱਬ ਐਸੇ ਵੀ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਵਿਚ ਇਸਤ੍ਰੀ ਮਰਦ ਦੋਵੇਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਤੀ ਜੇਕਰ ਇਕ ਕਲੱਬ ਵਿਚ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਤਨੀ ਦੁਜੇ ਵਿਚ। {{gap}}ਸਰੀਰਕ ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਵੇਖੀਏ ਤਾਂ ਅਜੇਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਆਪਸ ਦੇ ਪੇ੍ਮ ਤੇ ਸੰਤਾਨ ਦੇ ਯੋਗ ਖਿੜਾਉ ਵਿਚ ਦੂਰ ਤਕ ਸਹਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਸਾਡੇ ਦੇਸ ਵਿਚ ਇਸਤ੍ਰੀ ਮਾਤਾ ਹੈ, ਇਸਤ੍ਰੀ ਹੀ ਮਿਤ੍ਰ ਹੈ, ਇਸਤ੍ਰੀ ਹੀ ਸੇਵਕ ਹੈ, ਇਸਤ੍ਰੀ ਘਰ ਦੀ ਮਾਲਕ ਹੈ, ਪਰ ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਪਤਨੀ ਇਕ ਪ੍ਰੇਮਕਾ ਹੈ। ਫੇਰ ਇਹ ਦਸ਼ਾ ਉਚੇ ਸਭਯ, ਧਨੀ ਤੇ ਪੜ੍ਹੇ ਗੁੜ੍ਹੇ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੀ ਹੈ| ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਸਿੱਧੇ ਸਾਦੇ ਕਿਸਾਨ ਹੁਣ ਵੀ ਯੂਰਪ ਵਿੱਚ ਵਡੇ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਘਰੋਗੀ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਹਨ। {{gap}}ਪ੍ਰੇਮਕਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਸ਼ ਤੇ ਇਸਤ੍ਰੀ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਤਾ ਮਿਤ੍ਰ ਤੇ ਘਰ ਵਾਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੋਰਨਾਂ ਇਸਤ੍ਰੀ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਫੋਰ ਯੂਰਪ ਦਿਆਂ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਪੇ੍ਮਕਾ ਭੀ ਸਦਾ ਲਈ ਨਾਲ ਨਿਭਣ ਵਾਲੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਜਦ ਸਰੀਰਕ ਖਿੱਚ ਨਸ਼ਟ ਹੋਈ-ਜਵਾਨੀ ਨਿਕਲ ਗਈ-ਤਾਂ ਪਤੀ ਵਲੋਂ ਪਤਨੀ ਤੇ ਪਤਨੀ ਵਲੋਂ</poem><noinclude>{{rh||-੭੫-}}</noinclude> nf4jrgc6y3z1f7c127dqztr90aujvpn 250 36145 179726 179464 2024-10-31T08:01:01Z Parmjit kaur rao 477 179726 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Manpreet0909" /></noinclude><poem>ਫਰਜ਼ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸਮਝਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਏਧਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ (ਜੋ ਪੱਛਮ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਰੁੜ੍ਹੀਆਂ) ਆਪਣੇ ਬੀਮਾਰ ਪਤੀ ਨੂੰ ਇਕ ਪਲ ਭੀ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਉਹਲੇ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀਆਂ। ਹਜ਼ਾਰ ਨੌਕਰ ਹੋਣ ਤੇ ਭੀ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਆਪਣੇ ਹਥੀਂ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਤੀ ਦੀ ਵਧੀ ਹੋਈ ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਉਹ ਇਹੋ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਮੈਨੂੰ ਚੰਬੜ ਜਾਵੇ ਤੇ ਮੇਰਾ ਪਤੀ ਰਾਜ਼ੀ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਸੋ ਇਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਆਲਾਂ ਵਿਚ ਕਿੰਨਾ ਫ਼ਰਕ ਹੈ! ਅਜੇਹਾ ਘਰੋਗੀ ਜੀਵਨ ਕਿਉਂ ਨਾ ਸੁਖ ਨੂੰ ਵਧਾਵੇ। {{gap}}ਹੱਕ ਇਕ ਜੜ੍ਹ ਚੀਜ਼ ਹੈ, ਹੱਕ ਰਾਹੀਂ ਧਨ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਹੱਕ ਰਾਹੀਂ ਜੱਸ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਹੱਕ ਰਾਹੀਂ ਚੰਗਾ ਮਕਾਨ ਤੇ ਹੋਰ ਚੰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਿਲ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਪਰ ਹਕ ਆਖ ਕੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਵੱਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀਦਾ| ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਦਿਲ ਜੜ੍ਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਤਿ੍ਪਤ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਸੁਖ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਪ੍ਰੇਮ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰੇਮ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਹੋਣ ਪੁਰ ਜੜ੍ਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸੁਖ ਵਧ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੇਵਲ ਇਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸੁਖ ਨੂੰ ਢੂੰਡਣਾ ਮੂਰਖਤਾ ਹੈ। ਸੁਖ ਦਿਲ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਸੰਤੋਖੀ ਅਵਸਥਾ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਉਹ ਧਨ, ਜੱਸ ਜਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਸਗੋਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੋ ਜਿਹੜੀਆਂ ਆਪਣਾ ਵਿਆਹਿਤ ਜੀਵਨ ਸੁਖ ਨਾਲ ਬਿਤਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਉਕਤ ਗਲਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਸਮਝ ਲੈਣ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਰੋਟੀ ਪਾਣੀ ਤੇ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸੇ ਵਿਚ ਸੁਖ ਸਮਝਦੀਆਂ ਹਨ ਤਦ ਤਾਂ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੱਕਾਂ ਦੇ ਝਗੜੇ ਵਿਚ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਪੈਣ, ਪਰ ਜੇ ਉਹ ਦਿਲ ਦੀ ਸੁਖ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਚਾਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਇਸ ਮਿ੍ਗ-ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਨਾ ਪੈਣ | ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੱਕਾਂ ਨਾਲ ਉਨਾਂ ਦੀ ਪਿਆਸ ਨਹੀਂ ਬੁਝੇਗੀ।</poem><noinclude>{{rh||-੭੭-}}</noinclude> e44vvb4bz3gmp9rbfgjdfzmgocxbmji 250 37723 179723 179400 2024-10-31T07:49:58Z Parmjit kaur rao 477 179723 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Manpreet Jhinjer" /></noinclude><poem>ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਸੜ ਕੇ ਸੁਆਹ ਹੋਣ ਲਗਾ ਹੈ। ਅਥਵਾ ਮਕਾਨ ਦੀ ਨੀਂਹ ਖਿਸਕਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ {{center|}} ‌‌‌‌ * * * * {{gap}}ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾਂਹ-ਨੁਕਰ ਦੇ ਇਹ ਮੰਨਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੌਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਵਿਚ ਘੁਣ ਲਗਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਨੁਖ‌‌ ਵੱਡਾ ਦੰਭੀ, ਫਰੇਬੀ ਤੇ ਵਧ ਚੜਕੇ ਗੱਪਾਂ ਮਾਰਨ ਵਾਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਦਾਚਾਰ ਤੋਂ ਡਿਗ ਪਿਆ ਹੈ। ਝੂਠੀ ਵਡਿਆਈ, ਝੂਠੀ ਸ਼ਕਤੀ ਤਥਾ ਕੌਮ ਦੇ ਅੰਦਰ ਝੂਠੀ ਇੱਜ਼ਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹ ਹਰ ਇਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਤਰੀਆਂ ਨਾਲ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਤੇ ਸਚਿਆਈ ਦਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਨਾ ਉਹ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ‌ਤ੍ਰੀਆਂ ਉਸ ਦੇ ਮਨ-ਪਰਚਾਵੇ ਦੀ, ਵਾਸ਼ਨਾ ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਦੀ ਇਕ ਚੀਜ਼ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। {{gap}}ਇਸ ਦਾ ਇਹ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਕਿ ਇਸਤ੍ਰੀ ਤਿਆਗ ਤੇ ਵਫ਼ਾਦਾਰੀ ਦੇ ਉੱਚੇ ਆਦਰਸ਼ ਤੋਂ ਡਿਗ ਪਵੇ ਤੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਵਾਂਗ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪਾਪ ਵਿਚ ਸੁਟ ਦੇਵੇ। ਵਿਚਾਰ ਤਾਂ ਇਹ ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਠਦੇ ਵੇਖ ਕੇ ਅਸੀਂ ਵੀ ਉੱਚੇ ਉਠੀਏ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਡਿੱਗਾ ਵੇਖ ਕੇ ਅਸੀਂ ਉਸ ਰਾਹ ਤੋਂ ਬਚੀਏ ਜਿਸ ਪਰ ਚਲ ਕੇ ਉਹ ਡਿਗਿਆ ਹੈ, ਨਾਕਿ ਅਸੀਂ ਭੀ ਉਸ ਦੇ ਵਾਂਙੂ ਹੇਠ ਡਿਗੀਏ। ਇਸਤ੍ਰੀ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਮਾਂ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਪੇਟ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਕੇ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਦੁੱਧ ਪੀਕੇ ਉਹ ਵਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਹਰ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਇਸਤ੍ਰੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਪੁਰਸ਼ ਨਾਲੋਂ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਉਚੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਸਦਾ ਬਹੁਤਾ ਤਿਆਗ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਵਿਹਾਰਕ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਵੀ ਜੇਕਰ ਵੇਖੀਏ ਤਾਂ ਇਕ ਪੁਰਸ਼ ਦੇ </poem><noinclude> {{rh||-੭੪-}}</noinclude> o4ax10qjo3xj53rqzdjrcgjnm7w49nb 250 38001 179725 179463 2024-10-31T07:57:31Z Parmjit kaur rao 477 179725 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Manpreet Jhinjer" /></noinclude><poem>ਪਤੀ ਦੋਵੇਂ ਉਦਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਤਲਾਕ ਦੇ ਕੇ ਉਹ ਸਦਾ ਲਈ ਵੱਖ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬੇਸ਼ਕ ਉਥੇ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤਰਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਮਿਲੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਉਹ ਸਜਣਾਂ ਮਿਤ੍ਰਾਂ ਨਾਲ ਪਤੀ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖ ਜਾ ਕੇ ਸੈਰ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਜਿਸ ਨੂੰ ਚਾਹੁਣ ਸਦ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਦੱਸੇ ਬਿਨਾ ਭੀ ਪੁਰਸ਼ ਜਾਂ ਇਸਤ੍ਰੀ ਮਿਤ੍ਰਾਂ ਨਾਲ ਚਿਠੀ ਪੱਤ੍ਰ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਤਲਾਕ ਲੈ ਕੇ ਹੋਰ ਵਿਆਹ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। {{gap}}ਇਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਮਰਦ ਤੇ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਦੁਖੀ, ਅਤ੍ਰਿਪਤ, ਵਿਆਕੁਲ ਤੇ ਤੜਫਦੇ ਹੋਏ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਏਧਰ ਓਧਰ ਭਟਕ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ। ਉਥੇ ਮਰਦ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਇਤਨਾ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਦੋਸ਼ ਦੇਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਮਰਦ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਦੀ ਹਾਸੀ ਉਡਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਲਈ ਸਭਾਵਾਂ ਬਣਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਮਰਦ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਾਈਕਾਟ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਸਾਰੇ ਹੱਕ ਲੈ ਕੇ ਵੀ ਦੋਵੇਂ ਪ੍ਰਸੰਨ ਨਹੀਂ, ਅਰ ਆਪਣੀ ਆਪਣੀ ਕਿਸਮਤ ਨੂੰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਾਤਿਆਂ ਦੇ ਸਾਤੇ ਬੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਤਨੀ ਜਾਂ ਪਤੀ ਦਾ ਕੋਈ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਦਾ ਕਿ ਕਿਧਰ ਗਏ! ਹੱਕਾਂ ਦਾ ਸਵਾਲ ਇੰਨਾ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਥਾਂ ਭੀ ਉਸ ਨੇ ਹੀ ਲੈ ਲਈ ਹੈ। ਸੋ ਜਿਥੇ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰੇਮ ਨਹੀਂ, ਜਿਥੇ ਆਪਣੇ ਸੁਖ ਨਾਲੋਂ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਸੁਖੀ ਕਰਨ ਦਾ ਭਾਵ ਨਹੀਂ, ਉਥੇ ਸੁਖ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ? ਪਤੀ ਜੇਕਰ ਬੀਮਾਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਤਨੀ ਡਾਕਟਰ ਤੇ ਨਰਸਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਦੇਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ ਦੋ ਚਾਰ ਵਾਰੀ ਉਸ ਦਾ ਹਾਲ ਚਾਲ ਪੁਛਕੇ ਆਪਣੇ</poem><noinclude>{{rh||-੭੬-}}</noinclude> amy3jqjcki6iqd4ol10p3k8jeoimoii 114 44029 179650 153289 2024-10-30T13:55:43Z Charan Gill 36 179650 wikitext text/x-wiki {{header | title = ਵਾਂਕਾ | author = ਐਂਤਨ ਚੈਖਵ | translator = ਚਰਨ ਗਿੱਲ | section = | previous = [[ਅਨੁਵਾਦ:ਬਦਨਾਮੀ|ਬਦਨਾਮੀ]] | next = [[ਅਨੁਵਾਦ:ਡਾਰਲਿੰਗ|ਡਾਰਲਿੰਗ]] | notes = {{listen|ਵਾਂਕਾ - ਐਂਤਨ ਚੈਖਵ Vanka - Anton Chekhov - Free Punjabi Audiobooks.ogg}} }} ਵਾਂਕਾ ਜ਼ੁਕੋਵ ਇੱਕ ਨੌਂ ਸਾਲ ਦਾ ਬਾਲਕ ਸੀ, ਜਿਸਦੀ ਇੱਕ ਰਈਸ ਜੁੱਤੇ ਬਨਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰੀਗਰ ਅਲਿਅਹਿਨ ਦੇ ਇੱਥੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਨੌਕਰੀ ਲੱਗੀ ਸੀ। ਕਰਿਸਮਸ ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ, ਜਦੋਂ ਮਾਲਕ, ਮਾਲਕਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਚਵਾਨ, ਗਿਰਜਾ ਘਰ ਦੀ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਨਿਕਲ ਗਏ, ਵਾਂਕਾ ਨੇ ਚੁਪਕੇ ਜਿਹੇ ਮਾਲਕ ਦੀ ਅਲਮਾਰੀ ਵਿੱਚੋਂ ਦਵਾਤ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜੰਗ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਕਲਮ ਕੱਢੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜੇਬ ਵਿੱਚੋਂ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੜਿਆ-ਤੁੜਿਆ ਟੁਕੜਾ ਕੱਢਿਆ। ਫਿਰ ਭੈ ਵਸ਼ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਵੇਖਿਆ ਕੋਈ ਉਸਨੂੰ ਵੇਖ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ। ਇਹ ਪੱਕਾ ਹੋਣ ਤੇ ਕਿ ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ, ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਆਹ ਭਰੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤਖ਼ਤੇ ਦੇ ਅੱਗੇ ਗੋਡਿਆਂ ਭਾਰ ਬੈਠ ਉਸਨੇ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ: ਪਿਆਰੇ ਦਾਦਾ ਜੀ, ਕੋਂਸਤਾਂਤੀਨ ਮਕਾਰਿਚ, ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਰਿਸਮਸ ਦੀ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਕਾਮਨਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਦੀ ਈਸ਼ਵਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਰ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇਵੇ। ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੇ ਇਲਾਵਾ ਮੇਰਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ, ਨਾ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਨਾ ਮਾਤਾ। ਵਾਂਕਾ ਨੇ ਖਿੜਕੀ ਵਿੱਚ ਮੋਮਬੱਤੀ ਦੇ ਚਾਨਣ ਦੀ ਝਲਕ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਚਿਤਾਰਿਆ। ਵਾਂਕਾ ਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਜਿਵਾਰੇਵ-ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਰਾਤ ਲਈ ਚੌਂਕੀਦਾਰ ਸਨ। ਉਹ ਇੱਕ ਦੁਬਲੇ-ਪਤਲੇ, ਛੋਟੇ ਕੱਦ ਦੇ, ੬੫ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਖੁਸ਼ਮਿਜਾਜ ਅਤੇ ਚੁਸਤ ਬਜ਼ੁਰਗ ਸਨ। ਦਿਨ ਭਰ ਸੌਂ ਕੇ ਉਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਪਹਿਰਾ ਦਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਖ਼ਾਨਸਾਮਿਆਂ ਨਾਲ਼ ਹਾਸੀ ਮਜ਼ਾਕ ਖੇਲ੍ਹ ਠੱਠਾ ਆਦਿ ਕਰਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ਼ ਦੋ ਕੁੱਤੇ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਨਰ ਕੁੱਤੇ ਦਾ ਨਾਮ ਸੀ ਈਲ। ਈਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ਾਂਤ, ਨਿਘੇ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਸੀ, ਪਰ ਬਦਨਾਮ ਵੀ ਬੜਾ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਪਿੱਛੋਂ ਆਕੇ ਚੁਪ ਚੁਪੀਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਪੈਰ ਕੱਟ ਲੈਣਾ, ਕਿਸੇ ਦੀ ਬਾੜੀ ਵਿੱਚੋਂ ਮੁਰਗੀ ਚੁਰਾ ਲੈਣਾ, ਬਗੈਰਾ ਬਗੈਰਾ। ਉਸਦੀ ਮਾਰ ਕੁਟਾਈ ਵੀ ਖੂਬ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਕਾਰਨ ਵਸ਼, ਉਹ ਜਿੰਦਾ ਸੀ। ਦਾਦਾ ਜੀ ਦਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਖ਼ਾਨਸਾਮਿਆਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਨੌਕਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹਾਸੀ ਮਜ਼ਾਕ ਵਿੱਚ ਗੁਜ਼ਰਦਾ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਨਸਵਾਰ ਵਾਲੀ ਡੱਬੀ ਕੱਢ ਇੱਕ ਚੂੰਢੀ ਨਸਵਾਰ ਸੁੰਘ ਕੇ ਛਿੱਕ ਮਾਰਦੇ; ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਸਵਾਰ ਸੁੰਘਾਉਂਦੇ; ਕਾਸਤਾਨਕਾ ਤਾਂ ਖ਼ਫ਼ਾ ਹੋ ਉਠ ਕੇ ਚੱਲੀ ਜਾਂਦੀ ਅਤੇ ਈਲ ਸ਼ੀਲਪੁਣਾ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਨਸਵਾਰ ਤਾਂ ਨਾ ਸੁੰਘਦਾ ਬੱਸ ਆਪਣੀ ਦੁੰਮ ਹਿਲਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਹਵਾ ਹਾਲੇ ਵੀ ਸਵੱਛ, ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਅਤੇ ਤਾਜ਼ੀ ਸੀ। ਰਾਤ ਦੀ ਕਾਲਖ ਆਪਣੇ ਸਿਖਰ ਤੇ ਸੀ। ਕਲਸ਼ ਦੀਆਂ ਚਿਮਨੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਦਾ ਧੂੰਆਂ, ਦਰੱਖ਼ਤ ਤੇ ਪੈ ਰਹੀ ਚਾਂਦੀ ਰੰਗੀ ਬਰਫ਼, ਅਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਟਿਮਟਿਮਾਂਦੇ ਤਾਰੇ ਅਤੇ ਅਕਾਸ਼-ਗੰਗਾ ਜਿਵੇਂ ਬਰਫ਼ ਨਾਲ਼ ਨੁਹਾ ਧੁਆ ਕੇ ਲਿਸ਼ਕਾਈ ਪੁਸ਼ਕਾਈ ਹੋਵੇ। ਵਾਂਕਾ ਨੇ ਇੱਕ ਆਹ ਭਰੀ, ਅਤੇ ਕਲਮ ਨੂੰ ਦਵਾਤ ਵਿੱਚ ਡੁਬੋ ਕੇ ਲਿਖਣ ਲਗਾ: ਕੱਲ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਸ਼ਾਮਤ ਆ ਗਈ। ਮਾਲਕ ਵਾਲ਼ਾਂ ਤੋਂ ਫੜ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਘਸੀਟਦੇ ਘਸੀਟਦੇ ਮੈਨੂੰ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ ਅਤੇ ਕਲਬੂਤ ਨਾਲ਼ ਮੇਰੀ ਜਮ ਕੇ ਮਾਰ ਕੁਟਾਈ ਕੀਤੀ, ਕਿਉਂਕਿ, ਮੇਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਪਾਲਨਾ ਝੁਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅੱਖ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ। ਪਿਛਲੇ ਹਫ਼ਤੇ ਦੀ ਹੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਮਾਲਕਣ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਮੱਛੀ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸਦੀ ਪੂਛ ਵਾਲ਼ੇ ਪਾਸਿਓਂ ਸਫ਼ਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤਾਂ ਮਾਲਕਣ ਨੇ ਗ਼ੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀ ਦਾ ਸਿਰ ਮੇਰੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਦੇ ਮਾਰਿਆ। ਇੱਥੇ ਦੇ ਹੋਰ ਨੌਕਰ, ਬੇਵਜ੍ਹਾ ਮੇਰਾ ਮਜ਼ਾਕ ਉਡਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਮਾਲਕ ਦੇ ਘਰੋਂ ਵੋਦਕਾ ਅਤੇ ਅਚਾਰ ਚੁਰਾ ਕੇ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਮਾਲਕ ਹਰ ਉਸ ਚੀਜ਼ ਨਾਲ਼ ਮੈਨੂੰ ਬੇ-ਰਹਮੀ ਨਾਲ਼ ਮਾਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੱਥ ਪੈ ਜਾਂਦਾ। ਖਾਣ ਲਈ ਵੀ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦਾ। ਸਵੇਰੇ ਮੈਨੂੰ ਸੁੱਕੀ ਰੋਟੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਦਲੀਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਫਿਰ ਸੁੱਕੀ ਰੋਟੀ। ਮਾਲਕ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਚੌਖਟ ਤੇ ਸੌਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੱਚਾ ਰੋਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਉਸਦਾ ਪਾਲਨਾ ਝੁਲਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੌਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ। ਦਾਦਾ ਜੀ, ਈਸ਼ਵਰ ਲਈ ਮੇਰੇ ਤੇ ਰਹਿਮ ਕਰੋ ਅਤੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਲੈ ਜਾਉ, ਵਾਪਸ ਪਿੰਡ ਵਾਲ਼ੇ ਘਰ ਵਿੱਚ। ਜਿੰਨਾ ਮੈਂ ਸਹਿ ਸਕਦਾ ਸੀ, ਉਸ ਨਾਲ਼ੋਂਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਪੈਰੀਂ ਪੈਂਦਾ ਹਾਂ ਅਤੇ ਈਸ਼ਵਰ ਕੋਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਦੁਆ ਕਰਿਆ ਕਰਾਂਗਾ। ਤੁਸੀ ਮੈਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਲੈ ਜਾਉ, ਵਰਨਾ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਮਰ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਵਾਂਕਾ ਨ ਆਪਣਾ ਮੂੰਹ ਸਿਕੋੜਦੇ ਹੋਏ, ਆਪਣੀ ਕਾਲਈੀ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਮੁੱਠੀ ਨਾਲ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਮਲ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਰੁਆਂਸੀ ਆਹ ਲੈ ਕੇ ਲਿਖਣ ਲੱਗਾ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਨਸਵਾਰ ਪੀਹ ਦਿਆ ਕਰਾਂਗਾ ਅਤੇ ਈਸ਼ਵਰ ਕੋਲ ਤੁਹਾਡੇ ਲਈ ਅਰਦਾਸ ਕਰਾਂਗਾ। ਜੇਕਰ ਮੇਰ ਕੋਲੋਂ ਕੁੱਝ ਹੋ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਤੁਸੀ ਜਿੰਨੀ ਚਾਹੋ, ਮੇਰੀ ਮਾਰ ਕੁਟਾਈ ਕਰਨਾ। ਜੇਕਰ ਮੇਰੇ ਲਈ ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਬੂਟ ਪੋਲਸ਼ ਜਾਂ ਫਿਰ ਫੇਦਕਾ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਗਡਰੀਆ ਬਣ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਪ੍ਰਿਆ ਦਾਦਾ ਜੀ, ਇੱਥੇ ਜੋ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਮੇਰੀ ਸਹਿਣ ਸ਼ਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੈ, ਇਹ ਮੇਰੇ ਲਈ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ। ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਰ ਮੈਂ ਪਿੰਡ ਭੱਜ ਜਾਣ ਦੀ ਸੋਚੀ, ਪਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪਹਿਨਣ ਨੂੰ ਜੁੱਤੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਡਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿਤੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸ਼ੀਤ ਕੋਰੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨਾ ਹੋ ਜਾਵਾਂ। ਇਸਦੇ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਵੱਡਾ ਹੋਵਾਂਗਾ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਚੰਗੀ ਵੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਾਂਗਾ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਵੀ ਕਸ਼ਟ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਵਾਂਗਾ। ਤੁਹਾਡੀ ਮੌਤ ਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਆਤਮਾ ਦੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਲਈ ਕਾਮਨਾ ਕਰਾਂਗਾ। ਮਾਸਕੋ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਨਗਰ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਕਾਨ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਘੋੜੇ ਬਹੁਤ ਹਨ, ਪਰ ਭੇਡਾਂ ਬਿਲਕੁੱਲ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਕੁੱਤੇ ਵੀ ਖੂੰਖਾਰ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਬੱਚੇ ਕਰਿਸਮਸ ਤੇ ਆਨੰਦ ਗੀਤ ਨਹੀਂ ਗਾਉਂਦੇ। ਗਿਰਜੇ ਵਿੱਚ ਗਾਉਣ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਂ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਮੱਛੀ ਪਕੌੜੇ ਵਾਲੇ ਕਾਂਟੇ ਵੇਖੇ। ਕੁੱਝ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਵੱਡੇ ਸਨ, ਜੋ ਭਾਰੀ ਵਜਨ ਦੀ ਮੱਛੀ ਦੇ ਸਨ। ਇੱਥੇ ਬੰਦੂਕਾਂ ਵੀ ਜਿਵੇਂ ਦੀਆਂ ਮਾਲਕ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹਨ। ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਹਰ ਬੰਦੂਕ ੧੦੦ ਰੂਬਲ ਦੀ ਹੋਵੇ। ਕਸਾਈਆਂ ਦੇ ਇੱਥੇ ਬਤਾਖਾਂ, ਖਰਗੋਸ਼ ਇਤਆਦਿ ਹਨ, ਪਰ ਉਹ ਨਹੀਂ ਦੱਸਦੇ ਕਿ ਕਿੱਥੋਂ ਮਾਰ ਕੇ ਲਿਆਏ ਹਨ। ਵਾਂਕਾ ਨੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਭਾਰੀ ਆਹ ਭਰੀ ਅਤੇ ਖਿੜਕੀ ਵੱਲ ਨਿਹਾਰਨ ਲੱਗਿਆ। ਉਸਨੂੰ ਯਾਦ ਆਉਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਿਸਮਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ, ਕਰਿਸਮਸ ਦਾ ਦਰੱਖ਼ਤ ਕੱਟਣ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਲਈ ਅਤੇ ਨਾਲ਼ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਨਾਲ਼ ਲੈ ਜਾਂਦੇ। ਕਿੰਨਾ ਸੁਖਦ ਸਮਾਂ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਬਰਫ ਵਿੱਚ ਮਿਹਨਤ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਵਾਂਕਾ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਉੱਚ ਆਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਨਾਲ਼ ਦਿੰਦਾ। ਦਰੱਖ਼ਤ ਕੱਟਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੋਹ ਆਪਣਾ ਪਾਇਪ ਜਲਾਂਦੇ, ਨਸਵਾਰ ਦੀ ਚੁਟਕੀ ਲੈਂਦੇ ਅਤੇ ਵਾਂਕਾ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਹਾਸੀ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਦੇ। ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਜੰਗਲੀ ਖਰਗੋਸ਼ ਭੱਜਦਾ ਤਾਂ ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਫੜੋ ਫੜੋ ਉਸ ਨਿੱਕੂ ਸ਼ੈਤਾਨ ਨੂੰ। ਦਰੱਖ਼ਤ ਕੱਟਣ ਬਾਅਦ, ਦਾਦਾ ਜੀ ਉਹਨੂੰ ਘਸੀਟ ਕਰ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਅਤੇ ਮਾਲਕ ਦੇ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਉਸਦੀ ਸਜਾਵਟ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਓਲਗਾ ਇਗਨਾਤੀਏਵਨਾ ਨਾਮਕ ਇਸਤਰੀ ਵਾਂਕਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਲਗਦੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਵਾਂਕਾ ਦੀ ਮਾਂ ਪੇਲਾਗਿਆ ਜਿੰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਮਾਲਕ ਦੇ ਘਰ ਨੌਕਰਾਣੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਓਲਗਾ ਨੇ ਵਾਂਕਾ ਨੂੰ ਲਿਖਣਾ ਪੜ੍ਹਨਾ ਸਿਖਾਇਆ ਅਤੇ ਸੌ ਤੱਕ ਗਿਣਨਾ ਵੀ ਸਿਖਾਇਆ, ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਨਾਚ ਆਦਿ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹਾ ਬਹੁਤ ਸਿਖਾਇਆ। ਵਾਂਕਾ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਵਾਂਕਾ ਨੂੰ ਰਸੋਈ-ਘਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਦੇ ਕੋਲ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਜੁੱਤੀਆਂ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰੀਗਰ ਦੇ ਇੱਥੇ। ਪਿਆਰਾ ਦਾਦਾ ਜੀ ਤੁਸੀਂ ਜਰੂਰੀ ਇੱਥੇ ਆਓ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਲੈ ਜਾਉ। ਇਸ ਦੁਖੀ ਯਤੀਮ ਤੇ ਤਰਸ ਕਰੋ। ਇੱਥੇ ਸਭ ਲੋਕ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰਦੇ ਹਨ। ਭੁੱਖ ਨਾਲ਼ ਹਾਲ ਬੇਹਾਲ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਕਿ ਮੈਂ ਇੱਥੇ ਕਿੰਨਾ ਰੋਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਮਾਲਕ ਨੇ ਜੁੱਤੇ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਲਕੜ ਨਾਲ਼ ਇੰਨੀ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ਼ ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਤੇ ਮਾਰੀ ਕਿ ਮੈਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੇਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਇੱਥੇ ਨਰਕ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ, ਇੱਕ ਕੁੱਤੇ ਤੋਂ ਵੀ ਗਈ ਗੁਜ਼ਰੀ। ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਸ਼ੁਭ ਇੱਛਾਵਾਂ ਅਲਯੋਨਾ, ਕਾਣੇ ਯੇਗਰੋਕਾ, ਕੋਚਵਾਨ ਨੂੰ ਭੇਜ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਤੁਸੀ ਮੇਰਾ ਮੂੰਹ ਵਾਲਾ ਵਾਜਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ। ਤੁਹਾਡਾ ਪੋਤਾ ਇਵਾਨ ਜ਼ੁਕੋਵ, ਪਿਆਰਾ ਦਾਦਾ ਜੀ, ਤੁਸੀ ਜਰੂਰ ਆਉਣਾ। ਵਾਂਕਾ ਨੇ ਕਾਗਜ ਨੂੰ ਦੋ ਵਾਰੀ ਤੈਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਲਿਫਾਫੇ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਸਾਵਧਾਨੀ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਰੱਖਿਆ, ਜੋ ਉਸਨੇ ਬੀਤੇ ਦਿਨ ਇੱਕ ਕੋਪੇਕ ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਿਆ ਸੀ। ਕੁੱਝ ਸੋਚ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਦਵਾਤ ਵਿੱਚ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਕਲਮ ਡੁਬੋਈ ਅਤੇ ਪਤਾ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ : ਮਿਲੇ, ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਦਾਦਾ ਜੀ ਨੂੰ ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਸਿਰ ਖੁਰਕਦੇ ਹੋਏ, ਕੁੱਝ ਸੋਚ ਕੇ ਉਸਨੇ ਹੋਰ ਜੋੜ ਦਿੱਤਾ-ਕੋਂਸਤਾਂਤਿਨ ਮਕਰਾਇਚ। ਇਸ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੇ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖਦੇ ਹੋਏ ਰੁਕਾਵਟ ਨਹੀਂ ਪਾਈ। ਸਿਰ ਤੇ ਟੋਪੀ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ, ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰੀਰ ਤੇ ਕੋਟ ਪਾਏ, ਵਾਂਕਾ ਗਲੀ ਦੇ ਵੱਲ ਦੌੜ ਪਿਆ। ਕਸਾਈ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਦੇ ਬਾਬੂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ, ਕਿ ਸਾਰੇ ਪੱਤਰ ਡਾਕ ਬਕਸੇ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਂਕਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਜਦੀਕ ਵਾਲੇ ਡਾਕ ਬਕਸੇ ਦੀ ਤਰਫ ਦੌੜ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ਼ ਆਪਣੇ ਪੱਤਰ ਨੂੰ ਬਕਸੇ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਹੁਸੀਨ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਚਾਹਵਾਨ, ਵਾਂਕਾ ਡੂੰਘੀ ਨੀਂਦ ਦੀ ਆਗੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਸੁਪਨੇ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਵੇਖਿਆ ਦੀ ਉਸ ਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਅੰਗੀਠੀ ਦੇ ਕੋਲ ਆਪਣੀਆਂ ਨੰਗੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਲਮਕਾਈ ਬੈਠੇ ਹਨ, ਉਸਦਾ ਪੱਤਰ ਖ਼ਾਨਸਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਣਾ ਰਹੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਕੁੱਤਾ ਈਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਬੈਠਾ ਆਪਣੀ ਪੂਛ ਹਿੱਲਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। [[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਰੂਸੀ ਕਹਾਣੀਆਂ]] nkiwalat5asoxvgf2oootf2muwul0nf 250 46890 179652 170152 2024-10-30T14:09:44Z Taranpreet Goswami 2106 179652 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh||(੧੫)|}}</noinclude>ਆਖ ਸੁਨਾਇਆ। ਏਸ ਚਮਨ ਵਿਚ ਰੰਗ ਮਹਲੀ ਵਸੋਕ ਰੇਬਹਾਰਾਂ। ਤਾਬਿਆ ਖਿਦਮਤ ਵਿਚ ਤੁਸਾਡੀ ਪਰੀਆਂ ਲਖ ਹਜਾਰਾਂ। ਇਹ ਗਲ ਕਹਿਕੇ ਬੱਧੀ ਹਥੀਂ ਦੇਉ ਖਲਾ ਹੋ ਅਰਜੀ ਤੂੰ ਹੁਣ ਰਾਜੀ ਹੈਂ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੇ ਕੀ ਤੇਰੀ ਹੈ ਮਰਜੀ ਕਿਹਾ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੇ ਤੇਰੇ ਉਤੇ ਲੂੰ ਲੂੰ ਮੇਰਾ ਰਾਜੀ। ਦੇਹਾਂ ਜਹਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਤੇਰਾ ਭਲਾ ਕਰੇ ਰਬ ਕਾਜੀ। ਇਹ ਗਲ ਕਹਿਕੇ ਮੁੜ ਆਇਆ ਅਪਨੀ ਘਰੀਂ ਮਕਾਨੀ। ਉਸ ਚਮਨ ਵਿਚ ਰਹਿਨ ਕਦੀਮੀ ਦੋਵੇਂ ਦਿਲਬਰ ਜਾਨੀ। ਸ਼ਾਹ ਬਹਿਰਾਮ ਹੁਸਨਬਾਨੋ ਹੁਣ ਦੋਵੇਂ ਦਿਨ ਤੇ ਰਾਤੀਂ ਇਹਨਾਂ ਐਸ਼ਾਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਅੰਦਰ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਬਾਂਤੀਂ ਨਿਤ ਸ਼ਰਾਬ ਕਬਾਬ ਤਮਾਸ਼ੇ ਖਾਣੇ ਚੰਗੇ ਚੰਗੇ। ਅਠ ਪਹਿਰ ਹਜੂਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖਾਵਣ ਜੋ ਦਿਲ ਮੰਗੇ। ਸ਼ਾਹ ਬਹਿਰਾਮ ਜਦੋਂ ਫਿਰ ਉਸਥੀਂ ਤਲਬ ਵਸਲ ਦੀ ਭਾਲੇ। ਹੁਸਨਬਾਨੋ ਹਰ ਹੀਲੇ ਉਸ ਨੂੰ ਏਸ ਖਿਆਲੋਂ ਟਾਲ ਕਹਿੰਦੀ ਸ਼ਾਹ ਬਹਿਰਾਮ ਮੈਨੂੰ ਤੂੰ ਹਰਗਿਜ਼ ਅੰਗ ਨਾ ਲਾਈਂ। ਬਿਨਾ ਇਜਾਜਤ ਮਾਂ ਬਾਪ ਮੇਰੇ ਦੇ ਇਹ ਗਲ ਲਾਇਕ ਨਾਹੀਂ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਹੋਇ ਰਹੀ ਹਾਂ ਤੇਰੀ ਬਰਦੀ ਬਾਝੋ ਦੰਮਾਂ। ਪਰ ਤੂੰ ਸਬਰ ਕਰੀ ਦਿਨ ਕਿਤਨੇ ਦੇਖ ਖੁਦਾਂ ਦਿਆਂ ਕੰਮਾਂ। ਇਹ ਹੁਣ ਨਾਲ ਹੁਸਨ ਦੇ ਏਥੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਕਰਦਾ। ਇਮਾਮ ਬਖਸ਼ ਤੂੰ ਹਾਲ ਸੁਣਾਈਂ ਉਸਦੇ ਪਿਛਲੇ ਘਰਦਾ {{center|{{smaller|ਸ਼ਾਹ ਬਹਿਰਾਮ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਘਰ ਦਾ ਹਾਲ}}}} ਜਿਸ ਦਿਨ ਲਸ਼ਕਰ ਥੀਂ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਛਡ ਵਤਨ ਘਰ ਬਾਰ ਪਿਆਰਾ ਪਲ ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਉਦਾਸੀ। ਪਿਛੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਮਾਲਕ ਹੋਰਨਾਂ ਕੋਈ। ਸਾਹੀ ਸੁਝਾ ਮੁਲਕ ਵਲਾਇਤ ਖਾਲੀ ਕੌਣ ਕਰੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ। ਕੁਲ ਅਮੀਰ ਇਕਠੇ ਹੋ ਕੇ ਸਾਰੇ ਮਿਲ ਮਿਲ ਬਹਿੰਦੇ ਮਾਲਕ ਬਾਝੋਂ ਮੁਲਕ ਨਾ ਰਹਿੰਦਾ ਇਹ ਗਲ ਸਾਰੇ ਕਹਿੰਦੇ। ਓੜਕ ਬਹਿਕੇ ਰਲ ਮਿਲ ਸਭਨਾਂ ਇਹੋ ਮਤਾ ਪਕਾਇਆ। ਤਾਜ ਖਿਲਾਵਤ ਦਾ ਸਿਰ ਧਰਗੇ ਤਖਤ ਵਡੀਰ ਬਹਾਇਆ। ਬੈਠਾ ਤਖਤਵੀਰ ਹਰਦਮ ਕਰਨ ਲਗਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ। ਵਡਾ ਜਾਲਮ ਚੋਰ ਉਚ ਕਾ ਖੂਨੀ ਦਾ ਰਜ ਨਾਹੀ। ਜਾਲਮ ਜੁਲਮ ਕਰੇ ਦਿਨ ਰਾਤੀ ਵਸਦਾ ਮੁਲਕ ਉਜਾੜੇ। ਜਿਉਂ ਬਘਿਆੜ<noinclude></noinclude> 6072i4kx7p68t2cd7fwon2m2r2sdvpc 10 56065 179664 151722 2024-10-31T05:27:21Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179664 wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} {{TemplateStyles|Template:Col-begin/styles.css}} == Usage == {{tl|Multicol}} is used to start a multi-column section of a page. Between each block of column text insert <code>{{tl|Multicol-break}}</code>, between each section (which will keep the same column spacing) add <code>{{tl|Multicol-section}}</code> and close the last column with <code>{{tl|Multicol-end}}</code>. For example: <pre> {{Multicol}} This text appears in the first column. {{Multicol-break}} This text appears in the second column. {{Multicol-break}} This text appears in the third column. {{Multicol-end}} </pre> You can have any number of columns. Each column will be the same width, equally dividing the available horizontal space. Each column has a small right margin (20 pixels), creating a "gutter" that prevents text in one column from touching text in the column to its right. See [[w:User:Franl|franl]]'s user page for examples of how this template can be used. === Alternative templates === This template is only suitable when the content ''must'' be in exact columns and must always be side-by-side. This will cause the columns to be extremely narrow on small screens (a common phone size is around 23em across, which means a 2 column layout is only 11em per column and a 3 column layout less than 8em). If the exact break location is unimportant, use {{tl|div col}}, which can automatically reduce column count on smaller screens. This is often more suitable for lists, where the exact line the new column starts is not important. {{tl|flex wrap centre}} is similar to this template in that the column break is fixed. However, that template will auto-wrap the "columns" into a vertical layout when the screen is too small to fit them side-by-side. This is often more suitable for images that appear side-by-side on paper. == Parameters == This template has four optional parameters * {{parameter|width}}, {{parameter|1}}: The overall width of the set of columns (use <kbd>auto</kbd> to shrink to content) * {{parameter|align}}: Alignment of the overall set of columns * {{parameter|line}}: Interstitial line format. * {{parameter|gap|}}, {{parameter|2}}: The width of the gutter ===Overall width=== The overall width of the set of columns is set in {{tl|multicol}} as the first parameter. It can be an absolute value (e.g., <kbd>40em</kbd>) or a percentage of the available page width (e.g., <kbd>50%</kbd>). This parameter defaults to <kbd>100%</kbd>. For example, to create a multi-column section that is only 50% the width of the page: <pre> {{Multicol|50%}} This text appears in the first column. {{Multicol-break}} This text appears in the second column. {{Multicol-break}} This text appears in the third column. {{Multicol-section}} This text appears in the next row, first column. {{Multicol-break}} This text appears in the next row, second column. {{Multicol-end}} </pre> {{Multicol|50%}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-break}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-break}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-section}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-break}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-end}} ===Alignment=== The multi-column region is positioned on the left side of the containing block by default. To change this, adjust the "align" parameter in {{tl|multicol}} to "center" or "right" <pre> {{Multicol|50%|align=center}} ... {{Multicol-end}} </pre> {{Multicol|50%|align=center}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-break}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-end}} === Margins === The margins can easily be changed by adjusting the second parameter in {{tl|multicol}} or the first in {{tl|multicol-break}}. You do not specify it in {{tl|multicol-end}}. The margins occur on the left and right of the block, so you should specify half the actual separation you want. <pre> {{Multicol||40px}} This text appears in the first column. {{Multicol-break|40px}} This text appears in the second column. {{Multicol-end}} </pre> {{Multicol||40px}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-break|40px}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-end}} ===Line format=== The third parameter controls a line between the blocks. This parameter is named "line" and cannot be accessed using positional arguments. It must be specified in {{tl|multicol}} and {{tl|multicol-break}}. The line format is given in the CSS way, eg "1px solid black", "2px dashed red", etc. <pre> {{Multicol|line=1px solid black}} This text appears in the first column. {{Multicol-break|line=1px solid black}} This text appears in the second column. {{Multicol-end}} </pre> {{Multicol|line=1px solid black}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-break|line=1px solid black}} {{lorem ipsum}} {{Multicol-end}} === Other style === the |style= parameter may be used to define other styles not covered above. == Technical notes== This template uses a table to achieve the columns. Consider using a table if it is clearer in context than using this template. == See also == {{#lst:Help:Templates|column formatting}} <includeonly> <!-- PLEASE ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE, THANKS. --> [[Category:Column formatting templates|Multicol]] [[Category:Table and column templates]] </includeonly> 9987lo9a8ejrabeylpg5ldlibinc3kn 10 58155 179689 159068 2024-10-31T05:55:13Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179689 wikitext text/x-wiki <includeonly><!-- # defer to the core template -->{{MediaWiki:Proofreadpage pagenum template|num={{{1}}}|page={{{page|}}}|quality=}}<!-- --></includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> o8ovg76gp3dhv1vmub9eu42imoza8yj 250 61673 179651 170153 2024-10-30T14:03:55Z Taranpreet Goswami 2106 179651 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Charan Gill" />{{rh||(੧੬)|}}</noinclude>ਪਏ ਵਿਚ ਇਜੜ ਫੜ ਫੜ ਭੇਡਾਂ ਪੜੇ। ਜਿਤਨੇ ਸ਼ਾਹ ਬਹਿਰਾਮ ਦੇ ਆਏ ਸਤਰੀਂ ਹਰਮ ਤਮਾਮੀ। ਸਭਨਾਂ ਨਾਲ ਬੇਅਦਬੀ ਕੀਤੀ ਓਸ ਵਜੀਰ ਹਰਾਮੀ। ਸਭ ਕਬੀਲੇ ਸ਼ਾਹ ਬਹਿਰਾਮ ਕੁਲਆਹੀ ਮੁਖਤਾਰੀ ਉਸ ਵਜੀਰ ਹਰਾਮੀ ਕੀਤੀ ਨਾਲ ਛੇਆਂ ਬਦਕਾਰੀ ਸਤਵੀਂ ਸੀ ਉਹ ਨੇਕ ਸ਼ਾਹਜਾਦੀ ਸਾਹਿਬ ਹੋਸ਼ ਅਕਲ ਦੀ ਵਡੀ ਅਸਲੀ ਅਜੀਬ ਸ਼ਾਹਜਾਦੀ ਗੋਹਰ ਪਾਕ ਅਦਲਦੀ। ਉਸ ਤੇ ਜੋਰ ਬਥੇਰਾ ਲਾਇਆ ਉਸ ਬਦਬਖਤ ਬਦੀ ਨੇ ਓਹ ਸ਼ਾਹਜਾਦੀ ਰਹੀ ਸਲਾਮਤ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਯਕੀਨ। ਸ਼ਾਹ ਬਹਿਰਾਮ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਿਓ ਨੇ ਖੜਿਆ ਚਾੜ੍ਹ ਕੇ ਧਾੜੇ। ਲੜਕਾ ਜੰਮਿਆ ਸੀ ਉਸ ਰਾਤੀ ਪਿਛੋਂ ਓਸ ਦਿਹਾੜੇ। ਉਸ ਲੜਕੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਬੈਠੀ ਘਰ ਵਿਚ ਪਾਲੇ। ਚੰਗੀ ਮੰਦੀ ਖਾਹਸ ਰਬ ਦੀ ਬੈਠੀ ਸਿਰ ਪਰ ਝਾਲੇ। ਕਰਦਾ ਜਦੋਂ ਵਜੀਰ ਹਰਾਮੀ ਨਜਰ ਬੁਰੀ ਉਸ ਗਲਦੀ। ਸਾਫ ਜਵਾਬ ਸਤਾਬ ਸ਼ਾਹਜਾਦੀ ਏਹ ਲਿਖ ਉਸ ਨੂੰ ਘਲਦੀ ਸੁਣ ਤੂੰ ਨਿਮਕ ਹਰਾਮ ਵਜੀਰਾ ਕੌਣ ਹੋਵੇਂ ਤੂੰ ਪਾਜੀ। ਨਾਲ ਅਸੀਲਾਂ ਤੇ ਅਸਰਾਫਾਂ ਚਾਹੇ ਦਸਦੇ ਦਵਾਜੀ। ਸਾਹ ਬਹਿਰਾਮ ਨਾ ਤੈਨੂੰ ਸੁਝਦਾ ਜਿਸ ਦੇ ਅਸੀਂ ਕਬੀਲੇ ਚਾਹੇ ਵੜਾ ਕਿਵੇਂ ਜਾ ਸਭਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਨਿਤ ਹੀਲੇ ਜੇਤੂ ਆਣ ਵੜੇਂ ਘਰ ਸਾਡੇ ਕਰਕੇ ਜੋਰਾ ਜਬਰੀ ਆਪ ਮੇਰਾ ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰਾ ਪਲ ਵਿਚ ਮਾਰ ਕਟਾਰੀ ਹੋਯਾ ਵਜੀਰ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਸੁਣਕੇ ਏਹ ਸੁਨੇਹਾ ਭੜਕ ਲਗੀ ਅਗ ਤਨ ਓਸਦੇ ਨੂੰ ਚੜਿਆ ਰਜਬ ਅਜੇਹਾ ਕਹਿੰਦਾ ਅਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਗਈ ਨਹੀਂ ਮਗਰੂਰੀ। ਮਾਨ ਗੁਮਾਨ ਤੁਹਾਡੇ ਜਿਤਨੇ ਭੰਨ ਕੀਤਾ ਰਬ ਚੂਰੀ ਮੈਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਰਬ ਦਿਤੀ ਫਿਰਿਆ ਹੋਰ ਜਮਾਨਾ। ਕਿਥੇ ਹੈ ਉਹ ਤੁਹਾਡਾ ਮਾਲਕ ਜਿਸਦਾ ਰਖੇਂ ਮਾਨਾ। ਮੁੜ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ ਸ਼ਾਹਜਾਦੀ ਸੁਣ ਤੂੰ ਨਿਮਕ ਹਰਾਮੀ। ਇਹ ਸ਼ਾਹਜਾਦਾ ਬਣ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਦ ਇਸ ਸੁਰਤ ਕਰਾਨੀ ਏਹ ਕੀ ਦਾਅਵਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਦਾਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕਰੇਗਾ। ਪਰਬਤ ਨੂੰ ਜੇ ਟਕਰ ਮਾਰੇ ਮੂੰਹ ਸਿਰ ਭੰਨ ਮਰੇਗਾ ਕਿਉਂ ਹਰ ਖੋਹ ਲਏਗਾ ਮੈਥੋਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਸਾਮਿਆ ਨੇ ਸ਼ੇਰਾ ਪਾਸੋਂ ਮਾਸ ਸਲੂਣਾ ਲਵੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਜਾਣੇ। ਮੁੜ ਜਾਹ ਫੇਰ ਕਹਿਆ ਸ਼ਾਹਜਾਦੀ ਤੂੰ<noinclude></noinclude> l74sq9jfgqksf8m4dt9ad290c2cn50y 250 61813 179728 170622 2024-10-31T08:10:22Z G Tarkdeep 2081 179728 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" />{{center|(੫੦)}}</noinclude>{{multicol}} ਏਥੇ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵਸ ਗਈ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਕਹਾਉਣ ਲਗ ਪਈ। {{gap}}{{center|{{larger|'''ਸੀਬੀਅਨ ਨਸਲ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਕਬੀਲੇ'''}}}} ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਇਹ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਕੌਣ ਹਨ ? ਉਹ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਉੱਤਰ ਵਲੋਂ ਆਏ ਹਮਲਾ ਆਵਰਾਂ ਨੇ ਪੁਜਿਤ ਕੀਤਾ। ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਇਹ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਇਕ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਸੀਥੀਅਨ<ref>ਅਜਨਰਲ ਬਿਗ ਦਾ ਮਤਿ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਸੀਥੀਅਨ ਅਥਵਾ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕੋ ਨਸਲ ਦੇ ਮਨੁਖ ਹਨ । ਮਿਸਟਰ ਹਾਜਨ ਸਾਬਕ ਰੋਜ਼ੀਡੈਂਟ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਵੀਚਾਰ ਵੀ ਇਹੋ ਹਨ ।</ref> ਹੀ ਸਨ । ਅਤਿਅੰਤ ਪੁਰਾਤਨ ਯੁਗਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਲੋਕ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਉਸ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਮੰਗੋਲ ਤੇ ਚੀਨੀ ਨਸਲ ਦਾ ਅਸਲ ਘਰ ਹੈ। ਇਹ ਗਲ ਕੇਵਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਰੂਪ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ | ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਤੋਂ ਵੀ ਸਿਧ ਹੈ, ਜੋ ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਆਸਾਮ ਵਿਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਗਲਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਕ ਨਿਸ਼ਚੇ, ਰਸਮ ਰਿਵਾਜ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਵਿਹਾਰ ਵੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹਦ ਤੀਕ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ। {{center|{{larger|'''ਪੱਥਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰ'''}}}} ਦਖਣੀ ਹਿੰਦ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਔਜ਼ਾਰ ਤੇ ਹਥਿਆਰ, ਪਥਰ ਦੇ ਚਾਕੂ ਅਤੇ ਕੁਹਾੜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੁਰਾਤਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਇਹੋ ਗਲ ਸਿਧ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਵਾਂਗ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੇ ਵੀ ਪੱਥਰ ਯੁਗ, ਤਾਂਬਾ ਯੁਗ ਅਤੇ ਲੋਹਾ ਯੁਗ ਦੀਆਂ ਮਜਲਾਂ ਤੈ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ । ਰਾਮਾਯਣ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਜੀ ਦੇ ਯੋਧਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੈਰੀਆਂ ਵਿਰੁਧ ਜਿਹੜੇ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦੇ, ਉਹ ਪੱਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਇੰਦਰ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਮਕ ਨੂੰ ਧਨੁਸ਼ ਬਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।{{gap}}ਗੋਲ ਤੇ ਕੋਨਦਾਰ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਾਧਾਂ, ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਅਥਵਾ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਦਮਦਮੇ, ਪੱਥਰ ਦੇ ਮੁਨਾਰੇ, ਸਮਾਧਾਂ, ਥੰਮਾਂ ਉਤੇ ਖੜੇ ਚਪਟੇ ਪੱਥਰ ਤੇ ਮਕਾਨ ਜੋ ਪੂਰਵਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਖਿਆਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਅਸਥਾਨਾਂ ਉਤੇ ਮਿਲੇ ਹਨ । ਲੋਹੇ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਤੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਣੀਆਂ, ਬਰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹ ਬਰਤਨ ਵੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚੋਂ ਦਬੇ ਹੋਏ ਮਿਲੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖ ਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਸਨ। {{center|{{larger|'''ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ-ਯੁਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਦੀਆਂ ਯੂਰਪੀਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਇਕੋ ਜੇਹੀਆਂ ਹਨ ।'''}}}} ਇਹ ਸਾਰੇ ਹਥਿਆਰ ਸੀਬੀਅਨ ਅਥਵਾ ਰਾਨੀਅਨ ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਹਨ ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਇਸਦੀ ਕਾਰੀਗਰੀ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਅਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ । ਕਲਕਤੇ ਦੇ ਇੰਡੀਅਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿਚ ਪੱਥਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਰਖੇ ਹੋਏ ਹਨ; ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤੇ ਚਾਕੂ, ਛੁਰੀਆਂ ਅਤੇ ਤੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਣੀਆਂ ਹਨ।{{multicol-break}} ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਕਢੇ ਗਏ ਸਿੱਟੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਦਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਆਰੀਆ ਲੋਕ ਅਜੇ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੋਏ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮਨੁਖਾਂ ਦੀ ਇਕ ਐਸੀ ਪੁਰਾਣੀ ਨਸਲ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ,ਜੋ ਜਨਮ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਤੁਨੀਅਨ ਯਾ ਸੀਥੀਅਨ ਸੀ । ਇਹ ਲੋਕ ਅਤਿਅੰਤ ਦਖਣੀ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ । ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਰਲਾ ਗੋਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ {{center|{{larger|'''ਕੁਮਾਊ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਿਆਲੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ'''}}}} ਕੁਮਾਊ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਿਆਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਥਵਾ ਚਿੱਟਾਨ ਦੇ ਮਥੇ ਉਤੇ ਡੇਢ ਇੰਚ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਛੇ ਇੰਚ ਗੋਲ ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਇੰਚ ਤੋਂ ਇਕ ਇੰਚ ਤੀਕ ਡੂੰਘੇ ਛੇਕ ਕਢੇ ਹੋਏ ਹਨ। {{center|{{larger|''' ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਚਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਚਿਨ੍ਹ '''}}}} ਸਰ ਜੇ ਸਿੰਮਸਨ ਦੀ ਕਿਰਤ ਆਰਚਟਿਕ ਸਕਲਪਚਰਿੰਗਸ (Archtics Sculpturings) ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪਿਆਲਿਆਂ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਥਰੀ ਚਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਾਏ ਗਏ । {{center|{{larger|'''ਸਿੱਟੇ'''}}}} ਸਥਾਨਕ ਰਵਾਇਤ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਕੁਮਾਊਂ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਗੁਆਲਿਆਂ ਦੀ ਕਾਰਾਗਰੀ ਸੀ।ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਉਕਰੇ ਹੋਏ ਪਿਆਲਿਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨਾਂ ਦੀ ਦਰਿਆਫਤ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਦੇ ਪੜਤਾਲੀਆਂ ਨੇ ਵਸ਼ੇਸ਼ ਨਤੀਜੇ ਕਢੇ ਹਨ । ਉਹ ਸਾਰੇ ਹੀ ਇਸ ਗਲ ਉਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਕੁਦਰਤੀ ਬਣਤਰ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਕਾਰਾਗਰੀ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਪੱਥਰ ਘਾੜਿਆਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਉਂਦੇ ਹਨ । ਮਿਸਟਰ ਰਿਵਟ ਕਾਰਨਕ ਨੇ ਕੁਮਾਊ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨਾਂ ਦੀ ਬੜੀ ਗਹੂ ਨਾਲ ਪਰਖ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਗੁਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ । ਇਹੋ ਖਿਆਲ ਇਥੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਮੀਲ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਮਧ ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਕੁਮਾਊ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਿਮਾਲਾ ਅਤੇ ਮਧ ਹਿੰਦ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਖਿਆਲ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰੀਅਨ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਇਥੇ ਗੁਆਲਾ ਖਾਨਦਾਨ ਅਥਵਾ ਗਡਰੀਆ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਰਹਿ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਮਿਸਟਰ ਕਾਰਨਕ ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ “ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਐਸੀ ਇਕ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਨਸਲ ਦੇ ਉਟ ਪਟਾਂਗ ਰੀਕਾਰਡ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਸੰਸਾਰ-ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਵਖ ਵਖ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸਫਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੀਆਂ ਉਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਯੂਰਪ ਤੇ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਛਡੀਆਂ, ਜੋ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਪਹਾੜੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀ ਪੁਟਾਈ ਤੇ ਸਮਾਧਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਸਭਯ ਅਤੇ ਵਧੀਕ ਸ਼ਕਤੀ{{nop}} Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> rgypcdgg2t23pegzkkiw15c8qbw54vv 179729 179728 2024-10-31T08:12:24Z G Tarkdeep 2081 179729 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" />{{center|(੫੦)}}</noinclude>{{multicol}} ਏਥੇ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵਸ ਗਈ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਕਹਾਉਣ ਲਗ ਪਈ। {{gap}}{{center|{{larger|'''ਸੀਬੀਅਨ ਨਸਲ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਕਬੀਲੇ'''}}}} ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਇਹ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਕੌਣ ਹਨ ? ਉਹ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਉੱਤਰ ਵਲੋਂ ਆਏ ਹਮਲਾ ਆਵਰਾਂ ਨੇ ਪੁਜਿਤ ਕੀਤਾ। ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਇਹ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਇਕ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਸੀਥੀਅਨ<ref>ਅਜਨਰਲ ਬਿਗ ਦਾ ਮਤਿ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਸੀਥੀਅਨ ਅਥਵਾ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕੋ ਨਸਲ ਦੇ ਮਨੁਖ ਹਨ । ਮਿਸਟਰ ਹਾਜਨ ਸਾਬਕ ਰੋਜ਼ੀਡੈਂਟ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਵੀਚਾਰ ਵੀ ਇਹੋ ਹਨ ।</ref> ਹੀ ਸਨ । ਅਤਿਅੰਤ ਪੁਰਾਤਨ ਯੁਗਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਲੋਕ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਉਸ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਮੰਗੋਲ ਤੇ ਚੀਨੀ ਨਸਲ ਦਾ ਅਸਲ ਘਰ ਹੈ। ਇਹ ਗਲ ਕੇਵਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਰੂਪ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ | ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਤੋਂ ਵੀ ਸਿਧ ਹੈ, ਜੋ ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਆਸਾਮ ਵਿਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਗਲਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਕ ਨਿਸ਼ਚੇ, ਰਸਮ ਰਿਵਾਜ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਵਿਹਾਰ ਵੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹਦ ਤੀਕ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ। {{center|{{larger|'''ਪੱਥਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰ'''}}}} ਦਖਣੀ ਹਿੰਦ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਔਜ਼ਾਰ ਤੇ ਹਥਿਆਰ, ਪਥਰ ਦੇ ਚਾਕੂ ਅਤੇ ਕੁਹਾੜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੁਰਾਤਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਇਹੋ ਗਲ ਸਿਧ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਵਾਂਗ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੇ ਵੀ ਪੱਥਰ ਯੁਗ, ਤਾਂਬਾ ਯੁਗ ਅਤੇ ਲੋਹਾ ਯੁਗ ਦੀਆਂ ਮਜਲਾਂ ਤੈ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ । ਰਾਮਾਯਣ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਜੀ ਦੇ ਯੋਧਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੈਰੀਆਂ ਵਿਰੁਧ ਜਿਹੜੇ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦੇ, ਉਹ ਪੱਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਇੰਦਰ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਮਕ ਨੂੰ ਧਨੁਸ਼ ਬਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।{{gap}}ਗੋਲ ਤੇ ਕੋਨਦਾਰ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਾਧਾਂ, ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਅਥਵਾ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਦਮਦਮੇ, ਪੱਥਰ ਦੇ ਮੁਨਾਰੇ, ਸਮਾਧਾਂ, ਥੰਮਾਂ ਉਤੇ ਖੜੇ ਚਪਟੇ ਪੱਥਰ ਤੇ ਮਕਾਨ ਜੋ ਪੂਰਵਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਖਿਆਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਅਸਥਾਨਾਂ ਉਤੇ ਮਿਲੇ ਹਨ । ਲੋਹੇ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਤੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਣੀਆਂ, ਬਰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹ ਬਰਤਨ ਵੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚੋਂ ਦਬੇ ਹੋਏ ਮਿਲੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖ ਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਸਨ। {{center|{{larger|'''ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ-ਯੁਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਦੀਆਂ ਯੂਰਪੀਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਇਕੋ ਜੇਹੀਆਂ ਹਨ ।'''}}}} ਇਹ ਸਾਰੇ ਹਥਿਆਰ ਸੀਬੀਅਨ ਅਥਵਾ ਰਾਨੀਅਨ ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਹਨ ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਇਸਦੀ ਕਾਰੀਗਰੀ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਅਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ । ਕਲਕਤੇ ਦੇ ਇੰਡੀਅਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿਚ ਪੱਥਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਰਖੇ ਹੋਏ ਹਨ; ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤੇ ਚਾਕੂ, ਛੁਰੀਆਂ ਅਤੇ ਤੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਣੀਆਂ ਹਨ।{{multicol-break}} ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਕਢੇ ਗਏ ਸਿੱਟੇ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਦਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਆਰੀਆ ਲੋਕ ਅਜੇ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੋਏ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮਨੁਖਾਂ ਦੀ ਇਕ ਐਸੀ ਪੁਰਾਣੀ ਨਸਲ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ,ਜੋ ਜਨਮ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਤੁਨੀਅਨ ਯਾ ਸੀਥੀਅਨ ਸੀ । ਇਹ ਲੋਕ ਅਤਿਅੰਤ ਦਖਣੀ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ । ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਰਲਾ ਗੋਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ {{center|{{larger|'''ਕੁਮਾਊ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਿਆਲੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ'''}}}} ਕੁਮਾਊ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਿਆਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਥਵਾ ਚਿੱਟਾਨ ਦੇ ਮਥੇ ਉਤੇ ਡੇਢ ਇੰਚ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਛੇ ਇੰਚ ਗੋਲ ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਇੰਚ ਤੋਂ ਇਕ ਇੰਚ ਤੀਕ ਡੂੰਘੇ ਛੇਕ ਕਢੇ ਹੋਏ ਹਨ। {{center|{{larger|''' ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਚਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਚਿਨ੍ਹ '''}}}} ਸਰ ਜੇ ਸਿੰਮਸਨ ਦੀ ਕਿਰਤ ਆਰਚਟਿਕ ਸਕਲਪਚਰਿੰਗਸ (Archtics Sculpturings) ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪਿਆਲਿਆਂ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਥਰੀ ਚਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਾਏ ਗਏ । {{center|{{larger|'''ਸਿੱਟੇ'''}}}} ਸਥਾਨਕ ਰਵਾਇਤ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਕੁਮਾਊਂ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਗੁਆਲਿਆਂ ਦੀ ਕਾਰਾਗਰੀ ਸੀ।ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਉਕਰੇ ਹੋਏ ਪਿਆਲਿਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨਾਂ ਦੀ ਦਰਿਆਫਤ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਦੇ ਪੜਤਾਲੀਆਂ ਨੇ ਵਸ਼ੇਸ਼ ਨਤੀਜੇ ਕਢੇ ਹਨ । ਉਹ ਸਾਰੇ ਹੀ ਇਸ ਗਲ ਉਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਕੁਦਰਤੀ ਬਣਤਰ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਕਾਰਾਗਰੀ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਪੱਥਰ ਘਾੜਿਆਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਉਂਦੇ ਹਨ । ਮਿਸਟਰ ਰਿਵਟ ਕਾਰਨਕ ਨੇ ਕੁਮਾਊ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨਾਂ ਦੀ ਬੜੀ ਗਹੂ ਨਾਲ ਪਰਖ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਗੁਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ । ਇਹੋ ਖਿਆਲ ਇਥੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਮੀਲ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਮਧ ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਕੁਮਾਊ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਿਮਾਲਾ ਅਤੇ ਮਧ ਹਿੰਦ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਖਿਆਲ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰੀਅਨ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਇਥੇ ਗੁਆਲਾ ਖਾਨਦਾਨ ਅਥਵਾ ਗਡਰੀਆ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਰਹਿ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਮਿਸਟਰ ਕਾਰਨਕ ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ “ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਐਸੀ ਇਕ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਨਸਲ ਦੇ ਉਟ ਪਟਾਂਗ ਰੀਕਾਰਡ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਸੰਸਾਰ-ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਵਖ ਵਖ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸਫਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੀਆਂ ਉਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਯੂਰਪ ਤੇ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਛਡੀਆਂ, ਜੋ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਪਹਾੜੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀ ਪੁਟਾਈ ਤੇ ਸਮਾਧਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਸਭਯ ਅਤੇ ਵਧੀਕ ਸ਼ਕਤੀ{{multicol-end}} Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> 2fanmi6itb7oo39vhqpy9hfdfsejljv 179730 179729 2024-10-31T08:13:31Z G Tarkdeep 2081 179730 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" />{{center|(੫੦)}}</noinclude>{{multicol}} ਏਥੇ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵਸ ਗਈ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਕਹਾਉਣ ਲਗ ਪਈ। {{gap}}{{center|{{larger|'''ਸੀਬੀਅਨ ਨਸਲ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਕਬੀਲੇ'''}}}} ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਇਹ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਕੌਣ ਹਨ ? ਉਹ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਉੱਤਰ ਵਲੋਂ ਆਏ ਹਮਲਾ ਆਵਰਾਂ ਨੇ ਪੁਜਿਤ ਕੀਤਾ। ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਇਹ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਇਕ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਸੀਥੀਅਨ<ref>ਅਜਨਰਲ ਬਿਗ ਦਾ ਮਤਿ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਸੀਥੀਅਨ ਅਥਵਾ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕੋ ਨਸਲ ਦੇ ਮਨੁਖ ਹਨ । ਮਿਸਟਰ ਹਾਜਨ ਸਾਬਕ ਰੋਜ਼ੀਡੈਂਟ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਵੀਚਾਰ ਵੀ ਇਹੋ ਹਨ ।</ref> ਹੀ ਸਨ । ਅਤਿਅੰਤ ਪੁਰਾਤਨ ਯੁਗਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਲੋਕ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਉਸ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਮੰਗੋਲ ਤੇ ਚੀਨੀ ਨਸਲ ਦਾ ਅਸਲ ਘਰ ਹੈ। ਇਹ ਗਲ ਕੇਵਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਰੂਪ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ | ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਤੋਂ ਵੀ ਸਿਧ ਹੈ, ਜੋ ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਆਸਾਮ ਵਿਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਗਲਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਕ ਨਿਸ਼ਚੇ, ਰਸਮ ਰਿਵਾਜ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਵਿਹਾਰ ਵੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹਦ ਤੀਕ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ। {{center|{{larger|'''ਪੱਥਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰ'''}}}} ਦਖਣੀ ਹਿੰਦ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਔਜ਼ਾਰ ਤੇ ਹਥਿਆਰ, ਪਥਰ ਦੇ ਚਾਕੂ ਅਤੇ ਕੁਹਾੜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੁਰਾਤਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਇਹੋ ਗਲ ਸਿਧ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਵਾਂਗ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੇ ਵੀ ਪੱਥਰ ਯੁਗ, ਤਾਂਬਾ ਯੁਗ ਅਤੇ ਲੋਹਾ ਯੁਗ ਦੀਆਂ ਮਜਲਾਂ ਤੈ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ । ਰਾਮਾਯਣ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਜੀ ਦੇ ਯੋਧਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੈਰੀਆਂ ਵਿਰੁਧ ਜਿਹੜੇ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦੇ, ਉਹ ਪੱਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਇੰਦਰ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਮਕ ਨੂੰ ਧਨੁਸ਼ ਬਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।{{gap}}ਗੋਲ ਤੇ ਕੋਨਦਾਰ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਾਧਾਂ, ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਅਥਵਾ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਦਮਦਮੇ, ਪੱਥਰ ਦੇ ਮੁਨਾਰੇ, ਸਮਾਧਾਂ, ਥੰਮਾਂ ਉਤੇ ਖੜੇ ਚਪਟੇ ਪੱਥਰ ਤੇ ਮਕਾਨ ਜੋ ਪੂਰਵਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਖਿਆਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਅਸਥਾਨਾਂ ਉਤੇ ਮਿਲੇ ਹਨ । ਲੋਹੇ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਤੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਣੀਆਂ, ਬਰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹ ਬਰਤਨ ਵੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚੋਂ ਦਬੇ ਹੋਏ ਮਿਲੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖ ਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਸਨ। {{center|{{larger|'''ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ-ਯੁਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਦੀਆਂ ਯੂਰਪੀਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਇਕੋ ਜੇਹੀਆਂ ਹਨ ।'''}}}} ਇਹ ਸਾਰੇ ਹਥਿਆਰ ਸੀਬੀਅਨ ਅਥਵਾ ਰਾਨੀਅਨ ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਹਨ ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਇਸਦੀ ਕਾਰੀਗਰੀ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਅਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ । ਕਲਕਤੇ ਦੇ ਇੰਡੀਅਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿਚ ਪੱਥਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਰਖੇ ਹੋਏ ਹਨ; ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤੇ ਚਾਕੂ, ਛੁਰੀਆਂ ਅਤੇ ਤੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਣੀਆਂ ਹਨ।{{multicol-break}} {{center|{{larger|'''ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਕਢੇ ਗਏ ਸਿੱਟੇ'''}}}} ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਦਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਆਰੀਆ ਲੋਕ ਅਜੇ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੋਏ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮਨੁਖਾਂ ਦੀ ਇਕ ਐਸੀ ਪੁਰਾਣੀ ਨਸਲ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ,ਜੋ ਜਨਮ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਤੁਨੀਅਨ ਯਾ ਸੀਥੀਅਨ ਸੀ । ਇਹ ਲੋਕ ਅਤਿਅੰਤ ਦਖਣੀ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ । ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਰਲਾ ਗੋਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ {{center|{{larger|'''ਕੁਮਾਊ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਿਆਲੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ'''}}}} ਕੁਮਾਊ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਿਆਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਥਵਾ ਚਿੱਟਾਨ ਦੇ ਮਥੇ ਉਤੇ ਡੇਢ ਇੰਚ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਛੇ ਇੰਚ ਗੋਲ ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਇੰਚ ਤੋਂ ਇਕ ਇੰਚ ਤੀਕ ਡੂੰਘੇ ਛੇਕ ਕਢੇ ਹੋਏ ਹਨ। {{center|{{larger|''' ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਚਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਚਿਨ੍ਹ '''}}}} ਸਰ ਜੇ ਸਿੰਮਸਨ ਦੀ ਕਿਰਤ ਆਰਚਟਿਕ ਸਕਲਪਚਰਿੰਗਸ (Archtics Sculpturings) ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪਿਆਲਿਆਂ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਥਰੀ ਚਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਾਏ ਗਏ । {{center|{{larger|'''ਸਿੱਟੇ'''}}}} ਸਥਾਨਕ ਰਵਾਇਤ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਕੁਮਾਊਂ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਗੁਆਲਿਆਂ ਦੀ ਕਾਰਾਗਰੀ ਸੀ।ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਉਕਰੇ ਹੋਏ ਪਿਆਲਿਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨਾਂ ਦੀ ਦਰਿਆਫਤ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਦੇ ਪੜਤਾਲੀਆਂ ਨੇ ਵਸ਼ੇਸ਼ ਨਤੀਜੇ ਕਢੇ ਹਨ । ਉਹ ਸਾਰੇ ਹੀ ਇਸ ਗਲ ਉਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਕੁਦਰਤੀ ਬਣਤਰ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਕਾਰਾਗਰੀ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਪੱਥਰ ਘਾੜਿਆਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਉਂਦੇ ਹਨ । ਮਿਸਟਰ ਰਿਵਟ ਕਾਰਨਕ ਨੇ ਕੁਮਾਊ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨਾਂ ਦੀ ਬੜੀ ਗਹੂ ਨਾਲ ਪਰਖ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਗੁਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ । ਇਹੋ ਖਿਆਲ ਇਥੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਮੀਲ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਮਧ ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਕੁਮਾਊ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਿਮਾਲਾ ਅਤੇ ਮਧ ਹਿੰਦ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਖਿਆਲ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰੀਅਨ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਇਥੇ ਗੁਆਲਾ ਖਾਨਦਾਨ ਅਥਵਾ ਗਡਰੀਆ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਰਹਿ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਮਿਸਟਰ ਕਾਰਨਕ ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ “ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਐਸੀ ਇਕ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਨਸਲ ਦੇ ਉਟ ਪਟਾਂਗ ਰੀਕਾਰਡ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਸੰਸਾਰ-ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਵਖ ਵਖ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸਫਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੀਆਂ ਉਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਯੂਰਪ ਤੇ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਛਡੀਆਂ, ਜੋ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਪਹਾੜੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀ ਪੁਟਾਈ ਤੇ ਸਮਾਧਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਸਭਯ ਅਤੇ ਵਧੀਕ ਸ਼ਕਤੀ{{multicol-end}} Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> gaykp48i8oh2jv4dyc6zz4dm0fgeobi 179732 179730 2024-10-31T08:27:59Z Charan Gill 36 179732 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" />{{center|(੫੦)}}</noinclude>{{multicol}} ਏਥੇ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵਸ ਗਈ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਕਹਾਉਣ ਲਗ ਪਈ। {{gap}}{{center|{{larger|'''ਸੀਬੀਅਨ ਨਸਲ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਕਬੀਲੇ'''}}}} ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਇਹ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਕੌਣ ਹਨ ? ਉਹ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਉੱਤਰ ਵਲੋਂ ਆਏ ਹਮਲਾ ਆਵਰਾਂ ਨੇ ਪੁਜਿਤ ਕੀਤਾ। ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਇਹ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਇਕ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਸੀਥੀਅਨ<ref>ਅਜਨਰਲ ਬਿਗ ਦਾ ਮਤਿ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਸੀਥੀਅਨ ਅਥਵਾ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕੋ ਨਸਲ ਦੇ ਮਨੁਖ ਹਨ । ਮਿਸਟਰ ਹਾਜਨ ਸਾਬਕ ਰੋਜ਼ੀਡੈਂਟ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਵੀਚਾਰ ਵੀ ਇਹੋ ਹਨ ।</ref> ਹੀ ਸਨ । ਅਤਿਅੰਤ ਪੁਰਾਤਨ ਯੁਗਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਲੋਕ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਉਸ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਮੰਗੋਲ ਤੇ ਚੀਨੀ ਨਸਲ ਦਾ ਅਸਲ ਘਰ ਹੈ। ਇਹ ਗਲ ਕੇਵਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਰੂਪ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ | ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਤੋਂ ਵੀ ਸਿਧ ਹੈ, ਜੋ ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਆਸਾਮ ਵਿਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਗਲਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਕ ਨਿਸ਼ਚੇ, ਰਸਮ ਰਿਵਾਜ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਵਿਹਾਰ ਵੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹਦ ਤੀਕ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ। {{center|{{larger|'''ਪੱਥਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰ'''}}}} ਦਖਣੀ ਹਿੰਦ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਔਜ਼ਾਰ ਤੇ ਹਥਿਆਰ, ਪਥਰ ਦੇ ਚਾਕੂ ਅਤੇ ਕੁਹਾੜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੁਰਾਤਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਇਹੋ ਗਲ ਸਿਧ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਵਾਂਗ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੇ ਵੀ ਪੱਥਰ ਯੁਗ, ਤਾਂਬਾ ਯੁਗ ਅਤੇ ਲੋਹਾ ਯੁਗ ਦੀਆਂ ਮਜਲਾਂ ਤੈ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ । ਰਾਮਾਯਣ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਜੀ ਦੇ ਯੋਧਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੈਰੀਆਂ ਵਿਰੁਧ ਜਿਹੜੇ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦੇ, ਉਹ ਪੱਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਇੰਦਰ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਮਕ ਨੂੰ ਧਨੁਸ਼ ਬਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।{{gap}}ਗੋਲ ਤੇ ਕੋਨਦਾਰ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਾਧਾਂ, ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਅਥਵਾ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਦਮਦਮੇ, ਪੱਥਰ ਦੇ ਮੁਨਾਰੇ, ਸਮਾਧਾਂ, ਥੰਮਾਂ ਉਤੇ ਖੜੇ ਚਪਟੇ ਪੱਥਰ ਤੇ ਮਕਾਨ ਜੋ ਪੂਰਵਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਖਿਆਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਅਸਥਾਨਾਂ ਉਤੇ ਮਿਲੇ ਹਨ । ਲੋਹੇ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਤੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਣੀਆਂ, ਬਰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹ ਬਰਤਨ ਵੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚੋਂ ਦਬੇ ਹੋਏ ਮਿਲੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖ ਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਸਨ। {{center|{{larger|'''ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ-ਯੁਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ''' '''ਦੀਆਂ ਯੂਰਪੀਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਇਕੋ ਜੇਹੀਆਂ ਹਨ ।'''}}}} ਇਹ ਸਾਰੇ ਹਥਿਆਰ ਸੀਬੀਅਨ ਅਥਵਾ ਰਾਨੀਅਨ ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਹਨ ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਇਸਦੀ ਕਾਰੀਗਰੀ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਅਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ । ਕਲਕਤੇ ਦੇ ਇੰਡੀਅਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿਚ ਪੱਥਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਰਖੇ ਹੋਏ ਹਨ; ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤੇ ਚਾਕੂ, ਛੁਰੀਆਂ ਅਤੇ ਤੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਣੀਆਂ ਹਨ।{{multicol-break}} {{center|{{larger|'''ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਕਢੇ ਗਏ ਸਿੱਟੇ'''}}}} ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਦਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਆਰੀਆ ਲੋਕ ਅਜੇ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੋਏ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮਨੁਖਾਂ ਦੀ ਇਕ ਐਸੀ ਪੁਰਾਣੀ ਨਸਲ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ,ਜੋ ਜਨਮ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਤੁਨੀਅਨ ਯਾ ਸੀਥੀਅਨ ਸੀ । ਇਹ ਲੋਕ ਅਤਿਅੰਤ ਦਖਣੀ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ । ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਰਲਾ ਗੋਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ {{center|{{larger|'''ਕੁਮਾਊ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਿਆਲੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ'''}}}} ਕੁਮਾਊ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਿਆਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਥਵਾ ਚਿੱਟਾਨ ਦੇ ਮਥੇ ਉਤੇ ਡੇਢ ਇੰਚ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਛੇ ਇੰਚ ਗੋਲ ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਇੰਚ ਤੋਂ ਇਕ ਇੰਚ ਤੀਕ ਡੂੰਘੇ ਛੇਕ ਕਢੇ ਹੋਏ ਹਨ। {{center|{{larger|''' ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਚਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਚਿਨ੍ਹ '''}}}} ਸਰ ਜੇ ਸਿੰਮਸਨ ਦੀ ਕਿਰਤ ਆਰਚਟਿਕ ਸਕਲਪਚਰਿੰਗਸ (Archtics Sculpturings) ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪਿਆਲਿਆਂ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਥਰੀ ਚਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਾਏ ਗਏ । {{center|{{larger|'''ਸਿੱਟੇ'''}}}} ਸਥਾਨਕ ਰਵਾਇਤ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਕੁਮਾਊਂ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਗੁਆਲਿਆਂ ਦੀ ਕਾਰਾਗਰੀ ਸੀ।ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਉਕਰੇ ਹੋਏ ਪਿਆਲਿਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨਾਂ ਦੀ ਦਰਿਆਫਤ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਦੇ ਪੜਤਾਲੀਆਂ ਨੇ ਵਸ਼ੇਸ਼ ਨਤੀਜੇ ਕਢੇ ਹਨ । ਉਹ ਸਾਰੇ ਹੀ ਇਸ ਗਲ ਉਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਕੁਦਰਤੀ ਬਣਤਰ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਕਾਰਾਗਰੀ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਪੱਥਰ ਘਾੜਿਆਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਉਂਦੇ ਹਨ । ਮਿਸਟਰ ਰਿਵਟ ਕਾਰਨਕ ਨੇ ਕੁਮਾਊ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨਾਂ ਦੀ ਬੜੀ ਗਹੂ ਨਾਲ ਪਰਖ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਗੁਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ । ਇਹੋ ਖਿਆਲ ਇਥੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਮੀਲ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਮਧ ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਕੁਮਾਊ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਿਮਾਲਾ ਅਤੇ ਮਧ ਹਿੰਦ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਖਿਆਲ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰੀਅਨ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਇਥੇ ਗੁਆਲਾ ਖਾਨਦਾਨ ਅਥਵਾ ਗਡਰੀਆ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਰਹਿ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਮਿਸਟਰ ਕਾਰਨਕ ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ “ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਐਸੀ ਇਕ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਨਸਲ ਦੇ ਉਟ ਪਟਾਂਗ ਰੀਕਾਰਡ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਸੰਸਾਰ-ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਵਖ ਵਖ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸਫਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੀਆਂ ਉਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਯੂਰਪ ਤੇ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਛਡੀਆਂ, ਜੋ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਪਹਾੜੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀ ਪੁਟਾਈ ਤੇ ਸਮਾਧਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਸਭਯ ਅਤੇ ਵਧੀਕ ਸ਼ਕਤੀ{{multicol-end}} Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> a6qnrovffxy2est3t742rbt3wj0e1hm 179733 179732 2024-10-31T08:32:35Z Charan Gill 36 179733 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" />{{center|(੫੦)}}</noinclude>{{multicol}}ਏਥੇ ਹੀ ਹਿੰਦੂ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵਸ ਗਈ ਤੇ ਹਿੰਦੂ ਕਹਾਉਣ ਲਗ ਪਈ। {{gap}}{{center|{{larger|'''ਸੀਬੀਅਨ ਨਸਲ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਕਬੀਲੇ'''}}}} {{gap}}ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰ ਇਹ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਕੌਣ ਹਨ ? ਉਹ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਜ਼ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲੋਂ ਉੱਤਰ ਵਲੋਂ ਆਏ ਹਮਲਾ ਆਵਰਾਂ ਨੇ ਪੁਜਿਤ ਕੀਤਾ। ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਇਹ ਲੋਕ ਕਿਸੇ ਇਕ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਸੀਥੀਅਨ<ref>ਅਜਨਰਲ ਬਿਗ ਦਾ ਮਤਿ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਲੋਕ ਸੀਥੀਅਨ ਅਥਵਾ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕੋ ਨਸਲ ਦੇ ਮਨੁਖ ਹਨ । ਮਿਸਟਰ ਹਾਜਨ ਸਾਬਕ ਰੋਜ਼ੀਡੈਂਟ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਵੀਚਾਰ ਵੀ ਇਹੋ ਹਨ ।</ref> ਹੀ ਸਨ । ਅਤਿਅੰਤ ਪੁਰਾਤਨ ਯੁਗਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਲੋਕ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਉਸ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਮੰਗੋਲ ਤੇ ਚੀਨੀ ਨਸਲ ਦਾ ਅਸਲ ਘਰ ਹੈ। ਇਹ ਗਲ ਕੇਵਲ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਰੂਪ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ | ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਸਾਂਝ ਤੋਂ ਵੀ ਸਿਧ ਹੈ, ਜੋ ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ, ਚੀਨ ਅਤੇ ਆਸਾਮ ਵਿਚ ਬੋਲੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਗਲਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਕ ਨਿਸ਼ਚੇ, ਰਸਮ ਰਿਵਾਜ ਤੇ ਵਰਤੋਂ ਵਿਹਾਰ ਵੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਹਦ ਤੀਕ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ। {{center|{{larger|'''ਪੱਥਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰ'''}}}} {{gap}}ਦਖਣੀ ਹਿੰਦ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਔਜ਼ਾਰ ਤੇ ਹਥਿਆਰ, ਪਥਰ ਦੇ ਚਾਕੂ ਅਤੇ ਕੁਹਾੜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ। ਪੁਰਾਤਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚੋਂ ਵੀ ਇਹੋ ਗਲ ਸਿਧ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਵਾਂਗ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਨੇ ਵੀ ਪੱਥਰ ਯੁਗ, ਤਾਂਬਾ ਯੁਗ ਅਤੇ ਲੋਹਾ ਯੁਗ ਦੀਆਂ ਮਜਲਾਂ ਤੈ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ । ਰਾਮਾਯਣ ਵਿਚ ਸ੍ਰੀ ਰਾਮ ਚੰਦਰ ਜੀ ਦੇ ਯੋਧਿਆਂ ਬਾਰੇ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੈਰੀਆਂ ਵਿਰੁਧ ਜਿਹੜੇ ਹਥਿਆਰ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਲਿਆਂਦੇ, ਉਹ ਪੱਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਇੰਦਰ ਦੀ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਮਕ ਨੂੰ ਧਨੁਸ਼ ਬਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ।{{gap}}ਗੋਲ ਤੇ ਕੋਨਦਾਰ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮਾਧਾਂ, ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਅਥਵਾ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਦਮਦਮੇ, ਪੱਥਰ ਦੇ ਮੁਨਾਰੇ, ਸਮਾਧਾਂ, ਥੰਮਾਂ ਉਤੇ ਖੜੇ ਚਪਟੇ ਪੱਥਰ ਤੇ ਮਕਾਨ ਜੋ ਪੂਰਵਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਖਿਆਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਈ ਅਸਥਾਨਾਂ ਉਤੇ ਮਿਲੇ ਹਨ । ਲੋਹੇ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਤੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਣੀਆਂ, ਬਰਛੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹ ਬਰਤਨ ਵੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚੋਂ ਦਬੇ ਹੋਏ ਮਿਲੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖ ਤੇ ਹੱਡੀਆਂ ਸਨ। {{center|{{larger|'''ਇਹ ਹਥਿਆਰ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ-ਯੁਗ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ''' '''ਦੀਆਂ ਯੂਰਪੀਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਇਕੋ ਜੇਹੀਆਂ ਹਨ ।'''}}}} ਇਹ ਸਾਰੇ ਹਥਿਆਰ ਸੀਬੀਅਨ ਅਥਵਾ ਰਾਨੀਅਨ ਨਮੂਨੇ ਦੇ ਹਨ ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਇਸਦੀ ਕਾਰੀਗਰੀ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲੇ ਦੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਅਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ । ਕਲਕਤੇ ਦੇ ਇੰਡੀਅਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿਚ ਪੱਥਰ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਰਖੇ ਹੋਏ ਹਨ; ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬਹੁਤੇ ਚਾਕੂ, ਛੁਰੀਆਂ ਅਤੇ ਤੀਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅਣੀਆਂ ਹਨ।{{multicol-break}} {{center|{{larger|'''ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਕਢੇ ਗਏ ਸਿੱਟੇ'''}}}} {{gap}}ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਦਸਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਉਦੋਂ ਜਦੋਂ ਆਰੀਆ ਲੋਕ ਅਜੇ ਭਾਰਤ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੋਏ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮਨੁਖਾਂ ਦੀ ਇਕ ਐਸੀ ਪੁਰਾਣੀ ਨਸਲ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ,ਜੋ ਜਨਮ ਦੇ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਤੁਨੀਅਨ ਯਾ ਸੀਥੀਅਨ ਸੀ । ਇਹ ਲੋਕ ਅਤਿਅੰਤ ਦਖਣੀ ਰਸਤੇ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ । ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉੱਤਰ ਪੱਛਮੀ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨਾਲ ਰਲਾ ਗੋਬਲਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ {{center|{{larger|'''ਕੁਮਾਊ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਿਆਲੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ'''}}}} {{gap}}ਕੁਮਾਊ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਿਆਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਅਥਵਾ ਚਿੱਟਾਨ ਦੇ ਮਥੇ ਉਤੇ ਡੇਢ ਇੰਚ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਛੇ ਇੰਚ ਗੋਲ ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਇੰਚ ਤੋਂ ਇਕ ਇੰਚ ਤੀਕ ਡੂੰਘੇ ਛੇਕ ਕਢੇ ਹੋਏ ਹਨ। {{center|{{larger|''' ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀਆਂ'''</br> '''ਚਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਚਿਨ੍ਹ'''}}}} {{gap}}ਸਰ ਜੇ ਸਿੰਮਸਨ ਦੀ ਕਿਰਤ ਆਰਚਟਿਕ ਸਕਲਪਚਰਿੰਗਸ (Archtics Sculpturings) ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਪਿਆਲਿਆਂ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਇੰਗਲੈਂਡ, ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਥਰੀ ਚਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਪਾਏ ਗਏ । {{center|{{larger|'''ਸਿੱਟੇ'''}}}} {{gap}}ਸਥਾਨਕ ਰਵਾਇਤ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਕੁਮਾਊਂ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਦਿਨ ਗੁਆਲਿਆਂ ਦੀ ਕਾਰਾਗਰੀ ਸੀ।ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਯੂਰਪ ਦੇ ਵਖ ਵਖ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚਲੀਆਂ ਚੱਟਾਨਾਂ ਉਤੇ ਉਕਰੇ ਹੋਏ ਪਿਆਲਿਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨਾਂ ਦੀ ਦਰਿਆਫਤ ਤੋਂ ਪੁਰਾਤਨ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਦੇ ਪੜਤਾਲੀਆਂ ਨੇ ਵਸ਼ੇਸ਼ ਨਤੀਜੇ ਕਢੇ ਹਨ । ਉਹ ਸਾਰੇ ਹੀ ਇਸ ਗਲ ਉਤੇ ਸਹਿਮਤ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਕੁਦਰਤੀ ਬਣਤਰ ਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ ਸਗੋਂ ਕਾਰਾਗਰੀ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਪੱਥਰ ਘਾੜਿਆਂ ਦੇ ਹੁਨਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਉਂਦੇ ਹਨ । ਮਿਸਟਰ ਰਿਵਟ ਕਾਰਨਕ ਨੇ ਕੁਮਾਊ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦੇ ਚਿੰਨਾਂ ਦੀ ਬੜੀ ਗਹੂ ਨਾਲ ਪਰਖ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਗੁਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ । ਇਹੋ ਖਿਆਲ ਇਥੋਂ ਸੈਂਕੜੇ ਮੀਲ ਦੱਖਣ ਵਿਚ ਮਧ ਹਿੰਦ ਅਤੇ ਕੁਮਾਊ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਿਮਾਲਾ ਅਤੇ ਮਧ ਹਿੰਦ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਵਿਚ ਇਹ ਖਿਆਲ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਰੀਅਨ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਇਥੇ ਗੁਆਲਾ ਖਾਨਦਾਨ ਅਥਵਾ ਗਡਰੀਆ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਰਹਿ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਮਿਸਟਰ ਕਾਰਨਕ ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਸੰਭਵ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਕਿ “ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਐਸੀ ਇਕ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਨਸਲ ਦੇ ਉਟ ਪਟਾਂਗ ਰੀਕਾਰਡ ਹਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਸੰਸਾਰ-ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਵਖ ਵਖ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਸਫਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਦੀਆਂ ਉਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਯੂਰਪ ਤੇ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਛਡੀਆਂ, ਜੋ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਪਹਾੜੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੀ ਪੁਟਾਈ ਤੇ ਸਮਾਧਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਵਧੀਕ ਸਭਯ ਅਤੇ ਵਧੀਕ ਸ਼ਕਤੀ{{multicol-end}} Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> ti09wqm8daujovrrwmifd0rv0ljvwth 250 61814 179731 179604 2024-10-31T08:18:57Z G Tarkdeep 2081 179731 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>ਸ਼ਾਲੀ ਨਸਲ ਮੂਹਰੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛੇ ਹਟਣਾ ਪਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਸਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸੀਥੀਅਨ ਅਥਵਾ ਚਰਵਾਹੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤੇ ਦੂਜੇ ਆਰੀਏ ਸਨ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਇਕੌ ਪਿਓ ਦਾਦੇ ਦੀ ਔਲਾਦ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਦੀ ਹੋਈ ਗਿਣਤੀ ਤੇ ਹੋਰ ਲੋੜਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਘਰ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਆਪਣਾ ਵਤਨ ਛਡਣ ਮਗਰੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਲ ਦੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਤੇ ਉਪਜਾਊ ਦੇਸ਼ ਮਲੂਮ ਕੀਤੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।” ਕਾਂਗੜੇ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਗੋਲ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਦੀ ਦਰਿਆਫ਼ਤ ਮਿਸਟਰ ਕੈਂਪਬਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਾਂਗੜੇ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਉਮਰ ਉਕਰੇ ਹੋਏ ਉਹੋ ਜਿਹੇ ਗੋਲ ਨਿਸ਼ਾਨ ਵੇਖੇ, ਜਿਹੋ ਜਿਹੇ ਕਿ ਉਪਰ ਬਿਆਨੇ ਗਏ ਹਨ । ਡਾਕਟਰ ਏ. ਐਮ. ਵਾਰਚੀਅਰ ਨੇ ਵੀ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਉਪਰ ਜੱਬੀ ਤੇ ਨਿੱਕੀ ਵਿਚਾਲੇ ਵੱਡੇ ਵਡੇ ਪਹਾੜੀ ਟਿਲਿਆਂ ਉਤੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਛੇਕ ਅਥਵਾ ਪਿਆਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਰਿਆਫਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਦੀ ਖੋਜ ਡਾਕਟਰ ਚਾਰਲਸ ਰੇਸ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾਇਆ ਸੀ । ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਯੂਰਪ ਤੇ ਹਿੰਦ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿਸਿਆਂ ਵਿਚ ਇਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ, ਇਹ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਦੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਜਾਂਗਲੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਸਲ ਵਸਦੀ ਸੀ; ਜਿਸ ਦਾ ਇਕ ਭਾਗ ਪੱਛਮ ਵਲ ਤੇ ਦੂਜਾ ਦੱਖਣ ਵਲ ਨਵੇਂ ਇਲਾਕੇ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਚਰਾਂਦਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿਚ ਨਿਕਲ ਤੁਰਿਆ । ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਖ਼ਾਨਾ ਬਦੋਸ਼ ਕੌਮਾਂ ਦੀ ਇਕ ਨਸਲ, ਜੋ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਉਤਰੀ ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਫੈਲ ਚੁਕੀ ਸੀ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਵੀ ਆਣ ਦਾਖਲ ਹੋਈ । ਉਤਰੀ ਪਹਾੜ ਹੀ ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਸਨ " (49) ਨੂੰ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਰਿਹਾਹਿਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਰਵਾਇਤਾਂ ਹਨ | ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਠਾਹਰਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਚੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਨਸਲ ਦੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਸਮਝਦੇ ਸਨ । ਡਾਕਟਰ ਹੰਟਰ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਅਜੇ ਕਲ ਤੀਕ ਗੋਂਡ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੇ ਪੈਰ ਉਤਰ ਵਲ ਕਰ ਕੇ ਦਬਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਖ਼ਿਆਲ ਨਾਲ ਕਿ ਉਹ ਉਤਰ ਵਿਚਲ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਜਾਣ। ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਾਗ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਸਾਧਾਰਣ ਤੌਰ ਉਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਨਸਲਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ । ਪਹਿਲੀ ਨਸਲ ਵਿਚ ਉਹ ਤਿਬਤੀ ਬਰਮੀ ਕੌਮਾਂ ਹਨ ਜੋ ਹਿਮਾਲਾ ਦੇ ਵਿਚ ਟਿਕ ਗਈਆਂ। ਇਹ ਉਤਰ ਪੂਰਬੀ ਪਰਬਤੀ ਮਾਰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਈਆਂ। ਦੂਜੀ ਨਸਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਉਤਰ ਪੂਰਬੀ ਪਰਬਤ-ਮਾਰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਈ'। ਦਰਾਵੜ ਅਰਥਾਤ ਤੀਜੀ ਨਸਲ ਉਤਰ ਪੱਛਮ ਵਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਆਈ। ਦਰਾਵੜੀਆਂ ਦੀ ਤੁਰਾਨੀ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰਤਾ ਦਰਾਵੜ ਹੁਣ ਹਿੰਦ ਦੇ ਦਖਣ ਵਿਚ ਕੰਨਿਆ ਕੁਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਤੀਕ ਵਸ ਗਏ। ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਪੜਤਾਲ ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਸਿਟੇ ਉਤੇ ਪੁੱਜੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨ ਤੁਰਾਨੀਆਂ ਅਥਵਾ ਸੀਬੀਅਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਪੂਰੀ ਸਾਂਝ ਹੈ । ਇਹ ਗਲ ਅਤੇ ਸੀਥੀਅਨ ਤਰਜ ਦੀਆਂ, ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲ ਦੀਆਂ, ਅਮਿਟ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲੇ ਵਰਨਣ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਸਿਧ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਆਰੀਆ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਸ ਦੇਸ ਨੂੰ ਫ਼ਤਹਿ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਖਣ ਵਿਚ ਤੁਰਾਨੀ ਅਥਵਾ ਸੀਥੀਅਨ ਲੋਕ ਆਬਾਦ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਿਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਕੌਮਾਂ ਵਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਜੋ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਸੀਥੀਅਨ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਸਨ । ਵੇਦਕ ਸ਼ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਘਿਰਣਾ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪਹਿਲ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਜਿਹੜੇ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਆਬਾਦ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ—ਅਸੁਰ, ਰਾਖ਼ਸ਼ਸ, ਸਯੂਮ, ਦਸਯੂ, ਦਾਸ ਅਥਵਾ ਗੁਲਾਮ । ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਆਰੀਆ ਲੋਕ ਇਹ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਦੇਵਤਿਆਂ ਪਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਉਤੇ ਵਿਜੇ ਦਿਤੀ ਜਾਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਨਿਖੇੜਨ ਲਈ ਗਹਿਰੇ ਨੀਲੇ ਬਦਲ ਬਿਆਨਦੇ ਹਨ। ਦੇਵਤਿਆਂ ਤੋਂ ਮੰਗ ਮੰਗੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਦਸਯੂ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੱਬੇ ਹਥ ਰਹਿਣ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਖੋਹ ਲਏ ਜਾਣ। ਆਰੀਆਂ ਦੇ ਐਸ਼ਵਰਜ਼ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇ, ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਸਯੂ ਨਾਸ਼ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਚਮੜੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰੀਆਂ ਦੀ ਪਰਜਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਏ। ਦਸਯੂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੈਰੀ ਅਤੇ ਭੂਤਨੇ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਆਰੀਆ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਇਸ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਾਲੀ ਕਲੂਟੀ ਨਸਲ ਦੇ ਦਾਸ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖਿੰਡਾ ਦਿਤਾ ਹੈ । ਦਸਯੂ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਦਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨੱਕ ਚਪਟੇ ਵਾਲੇ, ਅਥਵਾ ਨੱਕ-ਹੀਨ ਅਯਗਰ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਤੇ ਰਹਿਤ ਕਾਲੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਵਾਲੀ ਕੌਮ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾ ਕੋਈ ਰਸਮ ਰਿਵਾਜ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਕੋਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰਦੇ ਹਨ । 66. ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸਣ ਵਾਲੇ 66. ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ,, ਸੋਹਣੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਮਕਾਨਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਹੋ ਇਕ ਗਲ ਸਪਸ਼ਟ ਦਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਤਿ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੀ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੇ ਸਭਿਅਤਾ ਵਿਚ ਚੋਖੀ ਉੱਨਤੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅਹੰਟਰ ਦੇ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਡਰਾਵੇਡੀਅਨ ਅਤੇ ਉਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਦਾ ਸੰਗਮ ਮਧ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੋਇਆ । ਡਰਾਵੇਡੀਅਨ ਦੇ ਭਾਰੀ ਦਲ ਉਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਵਲ ਵਧ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਨੂੰ ਪੂਰਬ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵਲ ਧੱਕ ਦਿਤਾ । 1 Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> tpsvlg827kk979r7ucryf86o2ytuqnh 179745 179731 2024-10-31T10:47:45Z G Tarkdeep 2081 179745 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" />{{center|(੫੧)}}</noinclude>{{multicol}} ਸ਼ਾਲੀ ਨਸਲ ਮੂਹਰੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛੇ ਹਟਣਾ ਪਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਸਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸੀਥੀਅਨ ਅਥਵਾ ਚਰਵਾਹੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤੇ ਦੂਜੇ ਆਰੀਏ ਸਨ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਇਕੌ ਪਿਓ ਦਾਦੇ ਦੀ ਔਲਾਦ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਦੀ ਹੋਈ ਗਿਣਤੀ ਤੇ ਹੋਰ ਲੋੜਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਘਰ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਆਪਣਾ ਵਤਨ ਛਡਣ ਮਗਰੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਲ ਦੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਤੇ ਉਪਜਾਊ ਦੇਸ਼ ਮਲੂਮ ਕੀਤੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।” {{center|{{larger|''' ਕਾਂਗੜੇ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਗੋਲ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ'''}}}} ਦੀ ਦਰਿਆਫ਼ਤ ਮਿਸਟਰ ਕੈਂਪਬਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਾਂਗੜੇ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਉਮਰ ਉਕਰੇ ਹੋਏ ਉਹੋ ਜਿਹੇ ਗੋਲ ਨਿਸ਼ਾਨ ਵੇਖੇ, ਜਿਹੋ ਜਿਹੇ ਕਿ ਉਪਰ ਬਿਆਨੇ ਗਏ ਹਨ । ਡਾਕਟਰ ਏ. ਐਮ. ਵਾਰਚੀਅਰ ਨੇ ਵੀ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਉਪਰ ਜੱਬੀ ਤੇ ਨਿੱਕੀ ਵਿਚਾਲੇ ਵੱਡੇ ਵਡੇ ਪਹਾੜੀ ਟਿਲਿਆਂ ਉਤੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਛੇਕ ਅਥਵਾ ਪਿਆਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਰਿਆਫਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। {{center|{{larger|'''ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਦੀ ਖੋਜ '''}}}} ਡਾਕਟਰ ਚਾਰਲਸ ਰੇਸ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾਇਆ ਸੀ । ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਯੂਰਪ ਤੇ ਹਿੰਦ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿਸਿਆਂ ਵਿਚ ਇਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ, ਇਹ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਦੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਜਾਂਗਲੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਸਲ ਵਸਦੀ ਸੀ; ਜਿਸ ਦਾ ਇਕ ਭਾਗ ਪੱਛਮ ਵਲ ਤੇ ਦੂਜਾ ਦੱਖਣ ਵਲ ਨਵੇਂ ਇਲਾਕੇ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਚਰਾਂਦਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿਚ ਨਿਕਲ ਤੁਰਿਆ । ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਖ਼ਾਨਾ ਬਦੋਸ਼ ਕੌਮਾਂ ਦੀ ਇਕ ਨਸਲ, ਜੋ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਉਤਰੀ ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਫੈਲ ਚੁਕੀ ਸੀ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਵੀ ਆਣ ਦਾਖਲ ਹੋਈ । {{center|{{larger|'''ਉਤਰੀ ਪਹਾੜ ਹੀ ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਸਨ'''}}}} ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਰਿਹਾਹਿਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਰਵਾਇਤਾਂ ਹਨ | ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਠਾਹਰਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਚੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਨਸਲ ਦੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਸਮਝਦੇ ਸਨ । ਡਾਕਟਰ ਹੰਟਰ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਅਜੇ ਕਲ ਤੀਕ ਗੋਂਡ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੇ ਪੈਰ ਉਤਰ ਵਲ ਕਰ ਕੇ ਦਬਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਖ਼ਿਆਲ ਨਾਲ ਕਿ ਉਹ ਉਤਰ ਵਿਚਲ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਜਾਣ। {{center|{{larger|'''ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਾਗ'''}}}} ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਸਾਧਾਰਣ ਤੌਰ ਉਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਨਸਲਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ । ਪਹਿਲੀ ਨਸਲ ਵਿਚ ਉਹ ਤਿਬਤੀ ਬਰਮੀ ਕੌਮਾਂ ਹਨ ਜੋ ਹਿਮਾਲਾ ਦੇ ਵਿਚ ਟਿਕ ਗਈਆਂ। ਇਹ ਉਤਰ ਪੂਰਬੀ ਪਰਬਤੀ ਮਾਰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਈਆਂ। ਦੂਜੀ ਨਸਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ{{multicol-break}} ਉਤਰ ਪੂਰਬੀ ਪਰਬਤ-ਮਾਰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਈ'। ਦਰਾਵੜ ਅਰਥਾਤ ਤੀਜੀ ਨਸਲ ਉਤਰ ਪੱਛਮ ਵਲੋਂ<ref>ਅਹੰਟਰ ਦੇ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਡਰਾਵੇਡੀਅਨ ਅਤੇ ਉਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਦਾ ਸੰਗਮ ਮਧ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੋਇਆ । ਡਰਾਵੇਡੀਅਨ ਦੇ ਭਾਰੀ ਦਲ ਉਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਵਲ ਵਧ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਨੂੰ ਪੂਰਬ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵਲ ਧੱਕ ਦਿਤਾ ।</ref> ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਆਈ। {{center|{{larger|'''ਦਰਾਵੜੀਆਂ ਦੀ ਤੁਰਾਨੀ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰਤਾ '''}}}} ਦਰਾਵੜ ਹੁਣ ਹਿੰਦ ਦੇ ਦਖਣ ਵਿਚ ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਤੀਕ ਵਸ ਗਏ। ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਪੜਤਾਲ ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਸਿਟੇ ਉਤੇ ਪੁੱਜੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨ ਤੁਰਾਨੀਆਂ ਅਥਵਾ ਸੀਬੀਅਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਪੂਰੀ ਸਾਂਝ ਹੈ । ਇਹ ਗਲ ਅਤੇ ਸੀਥੀਅਨ ਤਰਜ ਦੀਆਂ, ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲ ਦੀਆਂ, ਅਮਿਟ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲੇ ਵਰਨਣ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਸਿਧ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਆਰੀਆ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਸ ਦੇਸ ਨੂੰ ਫ਼ਤਹਿ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਖਣ ਵਿਚ ਤੁਰਾਨੀ ਅਥਵਾ ਸੀਥੀਅਨ ਲੋਕ ਆਬਾਦ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਿਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਕੌਮਾਂ ਵਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਜੋ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਸੀਥੀਅਨ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਸਨ । {{center|{{larger|'''ਵੇਦਕ ਸ਼ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਘਿਰਣਾ'''}}}} ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪਹਿਲ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਜਿਹੜੇ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਆਬਾਦ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ—ਅਸੁਰ, ਰਾਖ਼ਸ਼ਸ, ਸਯੂਮ, ਦਸਯੂ, ਦਾਸ ਅਥਵਾ ਗੁਲਾਮ । ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਆਰੀਆ ਲੋਕ ਇਹ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਦੇਵਤਿਆਂ ਪਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਉਤੇ ਵਿਜੇ ਦਿਤੀ ਜਾਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਨਿਖੇੜਨ ਲਈ ਗਹਿਰੇ ਨੀਲੇ ਬਦਲ ਬਿਆਨਦੇ ਹਨ। ਦੇਵਤਿਆਂ ਤੋਂ ਮੰਗ ਮੰਗੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਦਸਯੂ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੱਬੇ ਹਥ ਰਹਿਣ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਖੋਹ ਲਏ ਜਾਣ। ਆਰੀਆਂ ਦੇ ਐਸ਼ਵਰਜ਼ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇ, ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਸਯੂ ਨਾਸ਼ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਚਮੜੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰੀਆਂ ਦੀ ਪਰਜਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਏ। ਦਸਯੂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੈਰੀ ਅਤੇ ਭੂਤਨੇ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਆਰੀਆ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਇਸ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਾਲੀ ਕਲੂਟੀ ਨਸਲ ਦੇ ਦਾਸ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖਿੰਡਾ ਦਿਤਾ ਹੈ । ਦਸਯੂ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਦਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨੱਕ ਚਪਟੇ ਵਾਲੇ, ਅਥਵਾ ਨੱਕ-ਹੀਨ ਅਯਗਰ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਤੇ ਰਹਿਤ ਕਾਲੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਵਾਲੀ ਕੌਮ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾ ਕੋਈ ਰਸਮ ਰਿਵਾਜ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਕੋਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰਦੇ ਹਨ । {{center|{{larger|'''ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸਣ ਵਾਲੇ'''}}}} ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ,, ਸੋਹਣੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਮਕਾਨਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਹੋ ਇਕ ਗਲ ਸਪਸ਼ਟ ਦਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਤਿ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੀ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੇ ਸਭਿਅਤਾ ਵਿਚ ਚੋਖੀ ਉੱਨਤੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦਾ{{multicol-end}}{{rule}} Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> 31xxkawgegqmdqi2qclaeq8h4fa0pux 179746 179745 2024-10-31T10:51:05Z G Tarkdeep 2081 179746 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" />{{center|(੫੧)}}</noinclude>{{multicol}}ਸ਼ਾਲੀ ਨਸਲ ਮੂਹਰੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛੇ ਹਟਣਾ ਪਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਸਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸੀਥੀਅਨ ਅਥਵਾ ਚਰਵਾਹੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤੇ ਦੂਜੇ ਆਰੀਏ ਸਨ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਇਕੌ ਪਿਓ ਦਾਦੇ ਦੀ ਔਲਾਦ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਦੀ ਹੋਈ ਗਿਣਤੀ ਤੇ ਹੋਰ ਲੋੜਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਘਰ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਆਪਣਾ ਵਤਨ ਛਡਣ ਮਗਰੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਲ ਦੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਤੇ ਉਪਜਾਊ ਦੇਸ਼ ਮਲੂਮ ਕੀਤੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।” {{center|{{larger|''' ਕਾਂਗੜੇ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਗੋਲ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਦੀ ਦਰਿਆਫ਼ਤ'''}}}} ਮਿਸਟਰ ਕੈਂਪਬਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਾਂਗੜੇ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਉਮਰ ਉਕਰੇ ਹੋਏ ਉਹੋ ਜਿਹੇ ਗੋਲ ਨਿਸ਼ਾਨ ਵੇਖੇ, ਜਿਹੋ ਜਿਹੇ ਕਿ ਉਪਰ ਬਿਆਨੇ ਗਏ ਹਨ । ਡਾਕਟਰ ਏ. ਐਮ. ਵਾਰਚੀਅਰ ਨੇ ਵੀ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਉਪਰ ਜੱਬੀ ਤੇ ਨਿੱਕੀ ਵਿਚਾਲੇ ਵੱਡੇ ਵਡੇ ਪਹਾੜੀ ਟਿਲਿਆਂ ਉਤੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਛੇਕ ਅਥਵਾ ਪਿਆਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਰਿਆਫਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। {{center|{{larger|'''ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਦੀ ਖੋਜ '''}}}} ਡਾਕਟਰ ਚਾਰਲਸ ਰੇਸ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾਇਆ ਸੀ । ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਯੂਰਪ ਤੇ ਹਿੰਦ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿਸਿਆਂ ਵਿਚ ਇਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ, ਇਹ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਦੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਜਾਂਗਲੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਸਲ ਵਸਦੀ ਸੀ; ਜਿਸ ਦਾ ਇਕ ਭਾਗ ਪੱਛਮ ਵਲ ਤੇ ਦੂਜਾ ਦੱਖਣ ਵਲ ਨਵੇਂ ਇਲਾਕੇ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਚਰਾਂਦਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿਚ ਨਿਕਲ ਤੁਰਿਆ । ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਖ਼ਾਨਾ ਬਦੋਸ਼ ਕੌਮਾਂ ਦੀ ਇਕ ਨਸਲ, ਜੋ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਉਤਰੀ ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਫੈਲ ਚੁਕੀ ਸੀ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਵੀ ਆਣ ਦਾਖਲ ਹੋਈ । {{center|{{larger|'''ਉਤਰੀ ਪਹਾੜ ਹੀ ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਸਨ'''}}}} ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਰਿਹਾਹਿਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਰਵਾਇਤਾਂ ਹਨ | ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਠਾਹਰਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਚੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਨਸਲ ਦੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਸਮਝਦੇ ਸਨ । ਡਾਕਟਰ ਹੰਟਰ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਅਜੇ ਕਲ ਤੀਕ ਗੋਂਡ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੇ ਪੈਰ ਉਤਰ ਵਲ ਕਰ ਕੇ ਦਬਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਖ਼ਿਆਲ ਨਾਲ ਕਿ ਉਹ ਉਤਰ ਵਿਚਲ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਜਾਣ। {{center|{{larger|'''ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਾਗ'''}}}} ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਸਾਧਾਰਣ ਤੌਰ ਉਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਨਸਲਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ । ਪਹਿਲੀ ਨਸਲ ਵਿਚ ਉਹ ਤਿਬਤੀ ਬਰਮੀ ਕੌਮਾਂ ਹਨ ਜੋ ਹਿਮਾਲਾ ਦੇ ਵਿਚ ਟਿਕ ਗਈਆਂ। ਇਹ ਉਤਰ ਪੂਰਬੀ ਪਰਬਤੀ ਮਾਰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਈਆਂ। ਦੂਜੀ ਨਸਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ{{multicol-break}} ਉਤਰ ਪੂਰਬੀ ਪਰਬਤ-ਮਾਰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਈ'। ਦਰਾਵੜ ਅਰਥਾਤ ਤੀਜੀ ਨਸਲ ਉਤਰ ਪੱਛਮ ਵਲੋਂ<ref>ਅਹੰਟਰ ਦੇ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਡਰਾਵੇਡੀਅਨ ਅਤੇ ਉਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਦਾ ਸੰਗਮ ਮਧ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੋਇਆ । ਡਰਾਵੇਡੀਅਨ ਦੇ ਭਾਰੀ ਦਲ ਉਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਵਲ ਵਧ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਨੂੰ ਪੂਰਬ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵਲ ਧੱਕ ਦਿਤਾ ।</ref> ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਆਈ। {{center|{{larger|'''ਦਰਾਵੜੀਆਂ ਦੀ ਤੁਰਾਨੀ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰਤਾ '''}}}} ਦਰਾਵੜ ਹੁਣ ਹਿੰਦ ਦੇ ਦਖਣ ਵਿਚ ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਤੀਕ ਵਸ ਗਏ। ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਪੜਤਾਲ ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਸਿਟੇ ਉਤੇ ਪੁੱਜੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨ ਤੁਰਾਨੀਆਂ ਅਥਵਾ ਸੀਬੀਅਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਪੂਰੀ ਸਾਂਝ ਹੈ । ਇਹ ਗਲ ਅਤੇ ਸੀਥੀਅਨ ਤਰਜ ਦੀਆਂ, ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲ ਦੀਆਂ, ਅਮਿਟ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲੇ ਵਰਨਣ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਸਿਧ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਆਰੀਆ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਸ ਦੇਸ ਨੂੰ ਫ਼ਤਹਿ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਖਣ ਵਿਚ ਤੁਰਾਨੀ ਅਥਵਾ ਸੀਥੀਅਨ ਲੋਕ ਆਬਾਦ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਿਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਕੌਮਾਂ ਵਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਜੋ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਸੀਥੀਅਨ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਸਨ । {{center|{{larger|'''ਵੇਦਕ ਸ਼ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਘਿਰਣਾ'''}}}} ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪਹਿਲ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਜਿਹੜੇ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਆਬਾਦ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ—ਅਸੁਰ, ਰਾਖ਼ਸ਼ਸ, ਸਯੂਮ, ਦਸਯੂ, ਦਾਸ ਅਥਵਾ ਗੁਲਾਮ । ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਆਰੀਆ ਲੋਕ ਇਹ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਦੇਵਤਿਆਂ ਪਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਉਤੇ ਵਿਜੇ ਦਿਤੀ ਜਾਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਨਿਖੇੜਨ ਲਈ ਗਹਿਰੇ ਨੀਲੇ ਬਦਲ ਬਿਆਨਦੇ ਹਨ। ਦੇਵਤਿਆਂ ਤੋਂ ਮੰਗ ਮੰਗੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਦਸਯੂ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੱਬੇ ਹਥ ਰਹਿਣ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਖੋਹ ਲਏ ਜਾਣ। ਆਰੀਆਂ ਦੇ ਐਸ਼ਵਰਜ਼ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇ, ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਸਯੂ ਨਾਸ਼ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਚਮੜੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰੀਆਂ ਦੀ ਪਰਜਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਏ। ਦਸਯੂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੈਰੀ ਅਤੇ ਭੂਤਨੇ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਆਰੀਆ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਇਸ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਾਲੀ ਕਲੂਟੀ ਨਸਲ ਦੇ ਦਾਸ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖਿੰਡਾ ਦਿਤਾ ਹੈ । ਦਸਯੂ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਦਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨੱਕ ਚਪਟੇ ਵਾਲੇ, ਅਥਵਾ ਨੱਕ-ਹੀਨ ਅਯਗਰ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਤੇ ਰਹਿਤ ਕਾਲੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਵਾਲੀ ਕੌਮ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾ ਕੋਈ ਰਸਮ ਰਿਵਾਜ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਕੋਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰਦੇ ਹਨ । {{center|{{larger|'''ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸਣ ਵਾਲੇ'''}}}} ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ,, ਸੋਹਣੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਮਕਾਨਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਹੋ ਇਕ ਗਲ ਸਪਸ਼ਟ ਦਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਤਿ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੀ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੇ ਸਭਿਅਤਾ ਵਿਚ ਚੋਖੀ ਉੱਨਤੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦ{{rule}}ਾ{{multicol-end}} Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> 9z0kxeqbz6y50va6yvt7zqcw9jzmaqt 179747 179746 2024-10-31T10:52:26Z G Tarkdeep 2081 179747 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" />{{center|(੫੧)}}</noinclude>{{multicol}}ਸ਼ਾਲੀ ਨਸਲ ਮੂਹਰੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛੇ ਹਟਣਾ ਪਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਸਲਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਸੀਥੀਅਨ ਅਥਵਾ ਚਰਵਾਹੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤੇ ਦੂਜੇ ਆਰੀਏ ਸਨ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਇਕੌ ਪਿਓ ਦਾਦੇ ਦੀ ਔਲਾਦ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧਦੀ ਹੋਈ ਗਿਣਤੀ ਤੇ ਹੋਰ ਲੋੜਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਆਪਣਾ ਮੱਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਘਰ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ। ਆਪਣਾ ਵਤਨ ਛਡਣ ਮਗਰੋਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਦੱਖਣ ਵਲ ਦੇ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਤੇ ਉਪਜਾਊ ਦੇਸ਼ ਮਲੂਮ ਕੀਤੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਵੀ ਕੀਤਾ।” {{center|{{larger|''' ਕਾਂਗੜੇ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਉੱਤੇ ਗੋਲ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਦੀ ਦਰਿਆਫ਼ਤ'''}}}} ਮਿਸਟਰ ਕੈਂਪਬਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਕਾਂਗੜੇ ਦੀਆਂ ਚਿੱਟਾਨਾਂ ਉਮਰ ਉਕਰੇ ਹੋਏ ਉਹੋ ਜਿਹੇ ਗੋਲ ਨਿਸ਼ਾਨ ਵੇਖੇ, ਜਿਹੋ ਜਿਹੇ ਕਿ ਉਪਰ ਬਿਆਨੇ ਗਏ ਹਨ । ਡਾਕਟਰ ਏ. ਐਮ. ਵਾਰਚੀਅਰ ਨੇ ਵੀ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਉਪਰ ਜੱਬੀ ਤੇ ਨਿੱਕੀ ਵਿਚਾਲੇ ਵੱਡੇ ਵਡੇ ਪਹਾੜੀ ਟਿਲਿਆਂ ਉਤੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਛੇਕ ਅਥਵਾ ਪਿਆਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਦਰਿਆਫਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। {{center|{{larger|'''ਅਮਰੀਕਾ ਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਦੀ ਖੋਜ '''}}}} ਡਾਕਟਰ ਚਾਰਲਸ ਰੇਸ ਨੇ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਾਇਆ ਸੀ । ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਜਿਹੜੀਆਂ ਯੂਰਪ ਤੇ ਹਿੰਦ ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹਿਸਿਆਂ ਵਿਚ ਇਕੋ ਜਿਹੀਆਂ ਮਿਲੀਆਂ, ਇਹ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਕਦੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਜਾਂਗਲੀ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨਸਲ ਵਸਦੀ ਸੀ; ਜਿਸ ਦਾ ਇਕ ਭਾਗ ਪੱਛਮ ਵਲ ਤੇ ਦੂਜਾ ਦੱਖਣ ਵਲ ਨਵੇਂ ਇਲਾਕੇ ਤੇ ਨਵੀਆਂ ਚਰਾਂਦਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਵਿਚ ਨਿਕਲ ਤੁਰਿਆ । ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਖ਼ਾਨਾ ਬਦੋਸ਼ ਕੌਮਾਂ ਦੀ ਇਕ ਨਸਲ, ਜੋ ਪਹਿਲੇ ਸ਼ੁਰੂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਉਤਰੀ ਯੂਰਪ ਵਿਚ ਫੈਲ ਚੁਕੀ ਸੀ, ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਵੀ ਆਣ ਦਾਖਲ ਹੋਈ । {{center|{{larger|'''ਉਤਰੀ ਪਹਾੜ ਹੀ ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਸਨ'''}}}} ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਕੌਮਾਂ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਰਿਹਾਹਿਸ਼ਾਂ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਰਵਾਇਤਾਂ ਹਨ | ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਠਾਹਰਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਚੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਨਸਲ ਦੇ ਦੇਵੀ ਦੇਵਤੇ ਸਮਝਦੇ ਸਨ । ਡਾਕਟਰ ਹੰਟਰ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਅਜੇ ਕਲ ਤੀਕ ਗੋਂਡ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੇ ਪੈਰ ਉਤਰ ਵਲ ਕਰ ਕੇ ਦਬਦੇ ਸਨ, ਇਸ ਖ਼ਿਆਲ ਨਾਲ ਕਿ ਉਹ ਉਤਰ ਵਿਚਲ ਆਪਣੇ ਘਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਜਾਣ। {{center|{{larger|'''ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਾਗ'''}}}} ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਅਨਾਰੀਆ ਨਸਲਾਂ ਸਾਧਾਰਣ ਤੌਰ ਉਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਨਸਲਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ । ਪਹਿਲੀ ਨਸਲ ਵਿਚ ਉਹ ਤਿਬਤੀ ਬਰਮੀ ਕੌਮਾਂ ਹਨ ਜੋ ਹਿਮਾਲਾ ਦੇ ਵਿਚ ਟਿਕ ਗਈਆਂ। ਇਹ ਉਤਰ ਪੂਰਬੀ ਪਰਬਤੀ ਮਾਰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਈਆਂ। ਦੂਜੀ ਨਸਲ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ{{multicol-break}} ਉਤਰ ਪੂਰਬੀ ਪਰਬਤ-ਮਾਰਗਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਈ'। ਦਰਾਵੜ ਅਰਥਾਤ ਤੀਜੀ ਨਸਲ ਉਤਰ ਪੱਛਮ ਵਲੋਂ<ref>ਅਹੰਟਰ ਦੇ ਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਡਰਾਵੇਡੀਅਨ ਅਤੇ ਉਤਰ-ਪੂਰਬੀ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਦਾ ਸੰਗਮ ਮਧ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਹੋਇਆ । ਡਰਾਵੇਡੀਅਨ ਦੇ ਭਾਰੀ ਦਲ ਉਤਰ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਵਲ ਵਧ ਗਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੋਲਾਰੀਅਨ ਨੂੰ ਪੂਰਬ ਤੇ ਪੱਛਮ ਵਲ ਧੱਕ ਦਿਤਾ ।</ref> ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਆਈ। {{center|{{larger|'''ਦਰਾਵੜੀਆਂ ਦੀ ਤੁਰਾਨੀ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰਤਾ '''}}}} ਦਰਾਵੜ ਹੁਣ ਹਿੰਦ ਦੇ ਦਖਣ ਵਿਚ ਕੰਨਿਆਕੁਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਤੀਕ ਵਸ ਗਏ। ਬੋਲੀਆਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਪੜਤਾਲ ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਸਿਟੇ ਉਤੇ ਪੁੱਜੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨ ਤੁਰਾਨੀਆਂ ਅਥਵਾ ਸੀਬੀਅਨਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਪੂਰੀ ਸਾਂਝ ਹੈ । ਇਹ ਗਲ ਅਤੇ ਸੀਥੀਅਨ ਤਰਜ ਦੀਆਂ, ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲ ਦੀਆਂ, ਅਮਿਟ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲੇ ਵਰਨਣ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਸਿਧ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਆਰੀਆ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਸ ਦੇਸ ਨੂੰ ਫ਼ਤਹਿ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਦਖਣ ਵਿਚ ਤੁਰਾਨੀ ਅਥਵਾ ਸੀਥੀਅਨ ਲੋਕ ਆਬਾਦ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਿਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਕੌਮਾਂ ਵਲੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਹਮਲੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਜੋ ਨਿਰਸੰਦੇਹ ਸੀਥੀਅਨ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਹੀ ਸਨ । {{center|{{larger|'''ਵੇਦਕ ਸ਼ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕੰਮਾਂ ਲਈ ਘਿਰਣਾ'''}}}} ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪਹਿਲ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਜਿਹੜੇ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਆਬਾਦ ਸਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ—ਅਸੁਰ, ਰਾਖ਼ਸ਼ਸ, ਸਯੂਮ, ਦਸਯੂ, ਦਾਸ ਅਥਵਾ ਗੁਲਾਮ । ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਆਰੀਆ ਲੋਕ ਇਹ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਦੇਵਤਿਆਂ ਪਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਉਤੇ ਵਿਜੇ ਦਿਤੀ ਜਾਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਾਲੋਂ ਨਿਖੇੜਨ ਲਈ ਗਹਿਰੇ ਨੀਲੇ ਬਦਲ ਬਿਆਨਦੇ ਹਨ। ਦੇਵਤਿਆਂ ਤੋਂ ਮੰਗ ਮੰਗੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਦਸਯੂ ਲੋਕ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖੱਬੇ ਹਥ ਰਹਿਣ, ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਖੋਹ ਲਏ ਜਾਣ। ਆਰੀਆਂ ਦੇ ਐਸ਼ਵਰਜ਼ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਹੋਵੇ, ਵਿਰੋਧੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਦਸਯੂ ਨਾਸ਼ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਕਾਲੀਆਂ ਚਮੜੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰੀਆਂ ਦੀ ਪਰਜਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾਏ। ਦਸਯੂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵੈਰੀ ਅਤੇ ਭੂਤਨੇ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ । ਆਰੀਆ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਇਸ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਾਲੀ ਕਲੂਟੀ ਨਸਲ ਦੇ ਦਾਸ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਖਿੰਡਾ ਦਿਤਾ ਹੈ । ਦਸਯੂ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਦਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨੱਕ ਚਪਟੇ ਵਾਲੇ, ਅਥਵਾ ਨੱਕ-ਹੀਨ ਅਯਗਰ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਵਤੇ ਰਹਿਤ ਕਾਲੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਵਾਲੀ ਕੌਮ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾ ਕੋਈ ਰਸਮ ਰਿਵਾਜ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਉਹ ਕੋਈ ਕੁਰਬਾਨੀ ਕਰਦੇ ਹਨ । {{center|{{larger|'''ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ ਵੱਸਣ ਵਾਲੇ'''}}}} ਉਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚ,, ਸੋਹਣੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਮਕਾਨਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਇਹੋ ਇਕ ਗਲ ਸਪਸ਼ਟ ਦਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਤਿ ਪੁਰਾਤਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੀ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੇ ਸਭਿਅਤਾ ਵਿਚ ਚੋਖੀ ਉੱਨਤੀ ਕਰ ਲਈ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦਾ {{rule}}{{multicol-end}} Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> snuygbdbugy6sfmygveba4lv8wxl9je 250 61878 179748 171156 2024-10-31T11:07:32Z G Tarkdeep 2081 179748 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" />{{center|(87)}}</noinclude>{{multicol}} ਬਹੁਤ ਪਤਨ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੀ ਦੇਵਤੇ ਇੰਦਰ ਨੂੰ ਅਸੁਰਾਂ ਦੇ ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਮਲੀਆ-ਮੇਟ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਰਾਖਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਪੁਟਣ ਵਾਲਾ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਦਯੁ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਉਜਾੜਦਾ ਅਤੇ ਵੈਰੀ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਰਹਿਤ ਨਗਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਗਲ ਲਈ ਬੜੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ “ਧਰਮਾਤਮਾ ਦੇਵ ਦਾਸ ਲਈ ਪੱਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸੌ ਸ਼ਹਿਰ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿਤੇ।” ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਗਨੀ ਦੇਵਤੇ ਬਾਰੇ ਦਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਦਯੂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਫ਼ੌਲਾਦੀ ਕੰਪਾਂ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਢੇਰੀ ਕੀਤਾ” ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਉਤੇ ਉਸ ਨੂੰ “ਸ਼ਹਿਰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਗਲੇ ਬੜੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਰੁਕਤਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਅਸੁਰਾਂ ਦੇ ਗੜ੍ਹ (ਕਿਲੇ) ਤੇ ਸਤ ਕੰਧਾਂ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਤਹਿਸ ਨਹਿਸ ਕਰ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਪਾਸ ਇਹ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰੇ ਜਿਥੇ ਪਹਿਲੇ ਰਾਖਸ਼ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ।” ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਲਈ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਅਪਵਿਤਰ ਅਸੁਰਾਂ ਦੇ ਧਨੁਸ਼ ਤੋੜ ਕੇ ਰਖ ਦਿਤੇ ਸਨ । ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅਤੁਟ ਗੁਰਜ ਦੀ ਸਹੈਤਾ ਨਾਲ ਸੰਭਾਗ ਦੇ ਸੌ ਪੁਰਾਤਨ ਸ਼ਹਿਰ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਕਰ ਦਿਤੇ ਸਨ।” ਸੰਭਾਗ ਇਕ ਅਸੁਰ ਅਰਥਾਤ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਸੀ। ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਐਨੀ ਸ਼ਕਤੀ ਸ਼ਾਲੀ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਫੌਲਾਦ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਨਗਰ । {{center|{{larger|'''ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੇ ਮੁਨਾਰਿਆਂ ਵਾਲੇ'''}}}} ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਚੇ ਹੋਏ ਵੇਦ ਮੰਤਰਾਂ ਵਿਚ ਧਨਵਾਨ ਰਾਖਸ਼ਾਂ” ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ “ਸਤ ਮੁਨਾਰਿਆਂ” ਤੇ ਨਵੇਂ ਗੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਦਾਚਾਰਕ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪਤਨ ਦੇ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ। ਫੇਰ ਵੀ ਸੰਸਕਰਿਤ ਰਹਿਤ ਦਖਣੀ ਹਿੰਦ ਦੀ ਤਾਮਲ ਬੋਲੀ ਦੀ ਪੂਰਨਤਾ, ਜੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਆਰੰਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਸਿਖਰ ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁਕੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਜੋ ਹੁਣ ਤੀਕ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਹ ਗਲ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਨ ਆਰੀਆ ਨਸਲ ਦੇ ਆਉਣ ਸਮੇਂ, ਅਰਥਾਤ ਅਜ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤ ਵਰਸ਼ ਦੇ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਸਭਿਯਤਾ ਦੀ ਉਸ ਟੀਸੀ ਉਤੇ ਅਪੜ ਚੁਕੇ ਸਨ; ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਜਈਆਂ ਦੀ ਸਭਿਅਤਾ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਗਲੇ ਘਟ ਨਹੀਂ ਸੀ। {{gap}}ਹਿੰਦੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਐਸੇ ਸ਼ਬਦ ਹਨ ਜੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੀ ਬਜਾਏ ਦੂਜੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਲਏ ਗਏ ਹਨ । ਮਰਟੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਕੋਸ਼ ਵਿਚ ਪੰਜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਦੂਜੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦਾ ਮੌਜੂਦ ਹੈ । {{center|{{larger|'''ਤਲੇਗੂ ਆਦਿ ਵਿਚਲੇ ਅਸੰਸਕਿਰਤੀ ਲਫਜ਼ਾਂ ਦੀ ਤੁਰਾਨੀ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰਤਾ'''}}}} ਇਸ ਤੋਂ ਹੋਰ ਅਗੇ ਦਖਣ ਵਿਚ ਤਲੇਗੂ, ਕਨਾਰੀ, ਅਤੇ ਮਲਾਈ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੀ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਘਟ ਮਿਲਾਵਟ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿਚ ਅਸੰਸਕਰਿਤੀ ਸ਼ਬਦ ਤਾਤਾਰੀਆਂ ਅਥਵਾ ਤੁਰਾਨੀ ਬੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਬਿਲਕਲ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸਬੂਤ ਹੈ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਉਤੇ ਵਿਜਈਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਸੀਬੀ ਅਥਵਾ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵੀਰਾਨ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ{{multicol-break}} ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਹੋਈ। {{center|{{larger|'''ਤੁਰਾਨੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਇਮਾਰਤੀ ਯਾਦਗਾਰਾਂ'''}}}} ਤੁਰਾਨੀ ਹਿੰਦੂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਮੰਦਰ ਉਸਰੀਏ ਬਣ ਗਏ । ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਧਾਰਮਕ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਅਜ ਤੀਕ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦਾ ਵਡਾ ਪ੍ਰਸੰਸਕ ਫਰਗੂਸਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੜੀ ਸਲਾਹੁਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਲੌਰਾ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਉਤੇ ਪਹਾੜ ਵਿਚੋਂ ਕਰਕੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਕੈਲਾਸ਼ ਮੰਦਰ, ਤੰਜ਼ੋਰ ਦਾ ਮਹਾਨ ਵਡਾ ਪੈਗੋਡਾ; ਸੁਰਿੰਗਨ ਦਾ ਮੰਦਰ ਉਸੇ ਨਸਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਮਾਰਤੀ ਕਾਰੀਗਰੀ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਹਮਣਾਂ ਨੇ ਫਤਹ ਕੀਤਾ ਸੀ । {{center|{{larger|'''ਅਨਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ'''}}}} ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਹਿਣ ਬਹਿਣ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਨਿਸਚੇ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੈ । ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਆਪਣੇ ਹਿੰਦੂ ਵਿਜਈਆਂ ਤੋਂ ਉਕੇ ਹੀ ਅਡਰੇ ਸਨ। ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਉਲਟ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਗੋਂ ਇਹ ਗਲ ਸ਼ੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕੋਈ ਭਿੰਨ ਭੇਦ ਸੀ। ਯੋਗੀਆਂ ਅਤੇ ਗੁਸਾਈਆਂ ਦੇ ਧਾਰਮਕ ਫਿਰਕੇ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਥੋਂ ਤੀਕ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਣ ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ {{center|{{larger|'''ਮੁਰਦੇ ਦਬੌਣ ਦਾ ਢੰਗ'''}}}} ਹਿੰਦੂ ਆਪਣੇ ਮੁਰਦੇ ਸਾੜਦੇ ਹਨ ਪਰ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਦਬਾ ਦੇਂਦੇ ਸਨ ! ਇਹ ਮੁਰਦੇ ਗੋਲ ਪੱਥਰਾਂ, ਥੜਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿਧੀਆਂ ਪੱਥਰ ਦੀਆਂ ਸਿਲਾਂ ਹੇਠ ਠੀਕ ਓਵੇਂ ਹੀ ਦਬਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੂਰਪ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਸਨੀਕ ਦਬਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿਲਾਂ ਹੇਠੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦੱਬੇ ਹੋਏ ਮਰਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮਨੁੱਖਾ ਹੱਡੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪੁਟੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਥਿਆਰ, ਪੁਸ਼ਾਕਾਂ ਅਤੇ ਕਈ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਡੰਗਰ ਵੀ ; ਜਿਹਾ ਕਿ ਸੀਥੀਅਨ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਸੀ, ਇਸ ਖਿਆਲ ਨਾਲ ਦਬਾ ਦੇਂਦੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਜਹਾਨ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਮਿਲ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਹੈਰਡੋਟਸ ਨੇ ਇਕ ਥਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੁਰਾਤਨ ਸੀਬੀ ਵਸਨੀਕ ਆਪਣੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅਸਲਾ ਵੀ ਦਬਾ ਦੇਂਦੇ ਸਨ । ਪੋਲੈਂਡ ਅਤੇ ਤਾਤਾਰੀ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਜੰਗੀ ਕੁਹਾੜੇ, ਲੋਹੇ ਦੇ ਧਨੁਸ਼ ਤੇ ਤੀਰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲਭੇ ਹਨ। ਨਾਗਪੁਰ (ਮਧ ਹਿੰਦ) ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਹੀਆਂ ਦਰਿਆਫਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਦਫਨਾਉ ਂਅਸਥਾਨ ਸੀਥੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਹਨ | ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮਹਾਨ ਹਿਮਾਲਾ ਪਰਬਤ ਲੜੀ ਦੇ ਉਤਰ ਅਤੇ ਦਖਣੀ ਪਾਸੇ ਦੋ ਲੋਕ ਵੀ ਸੀਬੀਅਨ ਅਥਵਾ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਸਨ। ਹਿੰਦੂ ਵਿਧਵਾ ਇਸਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਦੀ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ। ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਧਵਾਵਾਂ ਨਾ ਕੇਵਲ ਸ਼ਾਦੀ ਹੀ ਕਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਸਗੋਂ ਸੀਥੀ ਕੌਮਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਆਮ ਤੌਰ ਉਤੇ ਆਪਣੇ ਸਵਰਗੀ ਪੜੀਆਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਾਈ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਆਹ{{multicol-end}} Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> gpt1l1c08r34ln24v02t5disis521pt 179749 179748 2024-10-31T11:09:41Z G Tarkdeep 2081 179749 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" />{{center|(੫੨)}}</noinclude>{{multicol}}ਬਹੁਤ ਪਤਨ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੀ ਦੇਵਤੇ ਇੰਦਰ ਨੂੰ ਅਸੁਰਾਂ ਦੇ ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਮਲੀਆ-ਮੇਟ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਰਾਖਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜਾਂ ਪੁਟਣ ਵਾਲਾ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ ਦਯੁ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਉਜਾੜਦਾ ਅਤੇ ਵੈਰੀ ਦੇ ਦੇਵਤੇ ਰਹਿਤ ਨਗਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਗਲ ਲਈ ਬੜੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ “ਧਰਮਾਤਮਾ ਦੇਵ ਦਾਸ ਲਈ ਪੱਥਰ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸੌ ਸ਼ਹਿਰ ਬਰਬਾਦ ਕਰ ਦਿਤੇ।” ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਗਨੀ ਦੇਵਤੇ ਬਾਰੇ ਦਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਦਯੂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਫ਼ੌਲਾਦੀ ਕੰਪਾਂ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਢੇਰੀ ਕੀਤਾ” ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਕਈ ਥਾਵਾਂ ਉਤੇ ਉਸ ਨੂੰ “ਸ਼ਹਿਰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਗਲੇ ਬੜੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਰੁਕਤਾ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਅਸੁਰਾਂ ਦੇ ਗੜ੍ਹ (ਕਿਲੇ) ਤੇ ਸਤ ਕੰਧਾਂ ਵਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਨੂੰ ਤਹਿਸ ਨਹਿਸ ਕਰ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਉਸ ਪਾਸ ਇਹ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕਰੇ ਜਿਥੇ ਪਹਿਲੇ ਰਾਖਸ਼ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ।” ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਲਈ ਵਡਿਆਈ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੇ ਅਪਵਿਤਰ ਅਸੁਰਾਂ ਦੇ ਧਨੁਸ਼ ਤੋੜ ਕੇ ਰਖ ਦਿਤੇ ਸਨ । ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅਤੁਟ ਗੁਰਜ ਦੀ ਸਹੈਤਾ ਨਾਲ ਸੰਭਾਗ ਦੇ ਸੌ ਪੁਰਾਤਨ ਸ਼ਹਿਰ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਕਰ ਦਿਤੇ ਸਨ।” ਸੰਭਾਗ ਇਕ ਅਸੁਰ ਅਰਥਾਤ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਸੀ। ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਇਸ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਐਨੀ ਸ਼ਕਤੀ ਸ਼ਾਲੀ ਹੈ ਜਿੰਨਾ ਫੌਲਾਦ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਨਗਰ । {{center|{{larger|'''ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੇ ਮੁਨਾਰਿਆਂ ਵਾਲੇ'''}}}} ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਚੇ ਹੋਏ ਵੇਦ ਮੰਤਰਾਂ ਵਿਚ ਧਨਵਾਨ ਰਾਖਸ਼ਾਂ” ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ “ਸਤ ਮੁਨਾਰਿਆਂ” ਤੇ ਨਵੇਂ ਗੜ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਸਦਾਚਾਰਕ ਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਪਤਨ ਦੇ ਸਹੀ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨ ਦਾ ਕੋਈ ਸਾਧਨ ਨਹੀਂ। ਫੇਰ ਵੀ ਸੰਸਕਰਿਤ ਰਹਿਤ ਦਖਣੀ ਹਿੰਦ ਦੀ ਤਾਮਲ ਬੋਲੀ ਦੀ ਪੂਰਨਤਾ, ਜੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਆਰੰਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਸਿਖਰ ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਚੁਕੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਜੋ ਹੁਣ ਤੀਕ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਇਹ ਗਲ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਹਾਨ ਆਰੀਆ ਨਸਲ ਦੇ ਆਉਣ ਸਮੇਂ, ਅਰਥਾਤ ਅਜ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤ ਵਰਸ਼ ਦੇ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਸਭਿਯਤਾ ਦੀ ਉਸ ਟੀਸੀ ਉਤੇ ਅਪੜ ਚੁਕੇ ਸਨ; ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਜਈਆਂ ਦੀ ਸਭਿਅਤਾ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਗਲੇ ਘਟ ਨਹੀਂ ਸੀ। {{gap}}ਹਿੰਦੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਦਸਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਐਸੇ ਸ਼ਬਦ ਹਨ ਜੋ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੀ ਬਜਾਏ ਦੂਜੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਲਏ ਗਏ ਹਨ । ਮਰਟੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਕੋਸ਼ ਵਿਚ ਪੰਜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਦੂਜੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਦਾ ਮੌਜੂਦ ਹੈ । {{center|{{larger|'''ਤਲੇਗੂ ਆਦਿ ਵਿਚਲੇ ਅਸੰਸਕਿਰਤੀ ਲਫਜ਼ਾਂ ਦੀ ਤੁਰਾਨੀ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਇਕਸਾਰਤਾ'''}}}} ਇਸ ਤੋਂ ਹੋਰ ਅਗੇ ਦਖਣ ਵਿਚ ਤਲੇਗੂ, ਕਨਾਰੀ, ਅਤੇ ਮਲਾਈ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿਚ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੀ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਘਟ ਮਿਲਾਵਟ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਬੋਲੀਆਂ ਵਿਚ ਅਸੰਸਕਰਿਤੀ ਸ਼ਬਦ ਤਾਤਾਰੀਆਂ ਅਥਵਾ ਤੁਰਾਨੀ ਬੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਬਿਲਕਲ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਸਬੂਤ ਹੈ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਉਤੇ ਵਿਜਈਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਸੀਬੀ ਅਥਵਾ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵੀਰਾਨ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ{{multicol-break}} ਲੋਕਾਂ ਵਲੋਂ ਹੋਈ। {{center|{{larger|'''ਤੁਰਾਨੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਇਮਾਰਤੀ ਯਾਦਗਾਰਾਂ'''}}}} ਤੁਰਾਨੀ ਹਿੰਦੂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਮੰਦਰ ਉਸਰੀਏ ਬਣ ਗਏ । ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਧਾਰਮਕ ਯਾਦਗਾਰਾਂ ਅਜ ਤੀਕ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦਾ ਵਡਾ ਪ੍ਰਸੰਸਕ ਫਰਗੂਸਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੜੀ ਸਲਾਹੁਤਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਲੌਰਾ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਉਤੇ ਪਹਾੜ ਵਿਚੋਂ ਕਰਕੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਕੈਲਾਸ਼ ਮੰਦਰ, ਤੰਜ਼ੋਰ ਦਾ ਮਹਾਨ ਵਡਾ ਪੈਗੋਡਾ; ਸੁਰਿੰਗਨ ਦਾ ਮੰਦਰ ਉਸੇ ਨਸਲ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਇਮਾਰਤੀ ਕਾਰੀਗਰੀ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਰਾਹਮਣਾਂ ਨੇ ਫਤਹ ਕੀਤਾ ਸੀ । {{center|{{larger|'''ਅਨਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ'''}}}} ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਰਹਿਣ ਬਹਿਣ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਨਿਸਚੇ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੈ । ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਆਪਣੇ ਹਿੰਦੂ ਵਿਜਈਆਂ ਤੋਂ ਉਕੇ ਹੀ ਅਡਰੇ ਸਨ। ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੇ ਉਲਟ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਗੋਂ ਇਹ ਗਲ ਸ਼ੱਕੀ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਕੋਈ ਭਿੰਨ ਭੇਦ ਸੀ। ਯੋਗੀਆਂ ਅਤੇ ਗੁਸਾਈਆਂ ਦੇ ਧਾਰਮਕ ਫਿਰਕੇ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਥੋਂ ਤੀਕ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਣ ਉਹ ਲੋਕ ਵੀ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦੇ {{center|{{larger|'''ਮੁਰਦੇ ਦਬੌਣ ਦਾ ਢੰਗ'''}}}} ਹਿੰਦੂ ਆਪਣੇ ਮੁਰਦੇ ਸਾੜਦੇ ਹਨ ਪਰ ਅਸਲ ਵਸਨੀਕ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਵਿਚ ਦਬਾ ਦੇਂਦੇ ਸਨ ! ਇਹ ਮੁਰਦੇ ਗੋਲ ਪੱਥਰਾਂ, ਥੜਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿਧੀਆਂ ਪੱਥਰ ਦੀਆਂ ਸਿਲਾਂ ਹੇਠ ਠੀਕ ਓਵੇਂ ਹੀ ਦਬਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੂਰਪ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਸਨੀਕ ਦਬਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀਆਂ ਮਿਲਾਂ ਹੇਠੋਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦੱਬੇ ਹੋਏ ਮਰਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮਨੁੱਖਾ ਹੱਡੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਪੁਟੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਮੁਰਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹਥਿਆਰ, ਪੁਸ਼ਾਕਾਂ ਅਤੇ ਕਈ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਡੰਗਰ ਵੀ ; ਜਿਹਾ ਕਿ ਸੀਥੀਅਨ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਸੀ, ਇਸ ਖਿਆਲ ਨਾਲ ਦਬਾ ਦੇਂਦੇ ਸਨ ਕਿ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਜਹਾਨ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਮਿਲ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਹੈਰਡੋਟਸ ਨੇ ਇਕ ਥਾਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੁਰਾਤਨ ਸੀਬੀ ਵਸਨੀਕ ਆਪਣੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਅਸਲਾ ਵੀ ਦਬਾ ਦੇਂਦੇ ਸਨ । ਪੋਲੈਂਡ ਅਤੇ ਤਾਤਾਰੀ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਜੰਗੀ ਕੁਹਾੜੇ, ਲੋਹੇ ਦੇ ਧਨੁਸ਼ ਤੇ ਤੀਰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲਭੇ ਹਨ। ਨਾਗਪੁਰ (ਮਧ ਹਿੰਦ) ਵਿਚ ਵੀ ਇਹੋ ਜਹੀਆਂ ਦਰਿਆਫਤਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਸਭ ਦਫਨਾਉ ਂਅਸਥਾਨ ਸੀਥੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਬਣਾਏ ਹੋਏ ਹਨ | ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿ ਮਹਾਨ ਹਿਮਾਲਾ ਪਰਬਤ ਲੜੀ ਦੇ ਉਤਰ ਅਤੇ ਦਖਣੀ ਪਾਸੇ ਦੋ ਲੋਕ ਵੀ ਸੀਬੀਅਨ ਅਥਵਾ ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਸਨ। ਹਿੰਦੂ ਵਿਧਵਾ ਇਸਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਦੀ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ। ਅਸਲ ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਧਵਾਵਾਂ ਨਾ ਕੇਵਲ ਸ਼ਾਦੀ ਹੀ ਕਰ ਲੈਂਦੀਆਂ ਸਗੋਂ ਸੀਥੀ ਕੌਮਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਕਰਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਆਮ ਤੌਰ ਉਤੇ ਆਪਣੇ ਸਵਰਗੀ ਪੜੀਆਂ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਾਈ ਨਾਲ ਹੀ ਵਿਆਹ{{multicol-end}} Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> bv615v10ywruxy7wfr58ty3z4xbtnr5 0 62082 179680 172594 2024-10-31T05:50:16Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179680 wikitext text/x-wiki <pages index="ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ (ਮਈ 2024).pdf" from="1" to="1" /> {{page break}} <pages index="ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ (ਮਈ 2024).pdf" from="2" to="2" /> {{page break}} <pages index="ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ (ਮਈ 2024).pdf" from="3" to="40" /> mdl6gxg3vcvzghfdhpfly2kw25d3r0p 250 62085 179690 179291 2024-10-31T05:58:28Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179690 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kuldeepburjbhalaike" /></noinclude>{{center|'''ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ'''}} '''ਪ੍ਰਸਤਾਵਨਾ''' {{center|'''ਭਾਗ I<br>ਸੰਘ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਰਾਜਖੇਤਰ'''}} {|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 1. || ਸੰਘ ਦਾ ਨਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜਖੇਤਰ |- | 2 || ਨਵੇਂ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਦਾਖਲਾ ਜਾਂ ਸਥਾਪਨਾ |- | 2ੳ || ਨਿਰਸਤ |- | 3 || ਨਵੇਂ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਬਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ, ਹੱਦਾਂ ਜਾਂ ਨਾਵਾਂ ਦਾ ਬਦਲਣਾ |- | 4 || ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਚੌਥੀ ਅਨੁਸੂਚੀਆਂ ਦੀ ਸੋਧ ਅਤੇ ਅਨੁਪੂਰਕ, ਅਨੁਸੰਗਕ ਅਤੇ ਪਰਿਣਾਮਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਉਪਬੰਧ ਕਰਨ ਲਈ ਅਨੁਛੇਦ 2 ਅਤੇ 3 ਦੇ ਅਧੀਨ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕਾਨੂੰਨ |} {{center|'''ਭਾਗ II<br>ਨਾਗਰਿਕਤਾ'''}} {|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 5 || ਇਸ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਅਰੰਭ ਤੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ |- | 6 || ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪਰਵਾਸ ਕਰ ਆਏ ਕੁੱਝ ਕੁ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ |- | 7 || ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਪਰਵਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਕੁ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ |- | 8 || ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਹਰ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦੇ ਭਾਰਤੀ ਅਮਲੇ ਦੇ ਕੁਝ ਕੁ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ |- | 9 || ਕਿਸੇ ਬਦੇਸ਼ੀ ਰਾਜ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਸਵੈ-ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਅਰਜਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਨਾਗਰਿਕ ਨ ਹੋਣਾ |} {{nop}}<noinclude>{{rh||3}}</noinclude> d8nrs1aqyit3wu8o54fy8sn0a3tkjey 250 62091 179656 172528 2024-10-30T16:38:29Z Kuldeepburjbhalaike 1640 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179656 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kuldeepburjbhalaike" /></noinclude>{|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 66 || ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ |- | 67 || ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਅਉਧ |- | 68 || ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਭਰਨ ਲਈ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਇਤਫ਼ਾਕੀਆ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਭਰਨ ਲਈ ਚੁਣੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਅਉਧ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਸਹੁੰ ਜਾਂ ਪ੍ਰਤਿੱਗਿਆ |- | 69 || ਹੋਰ ਅਚਾਨਕਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਕਾਜਕਾਰ ਦਾ ਨਿਭਾਉਣਾ |- | 70 || ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਾਂ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮੁਤੱਲਕ ਮਾਮਲੇ |- | 71 || ਕੁਝ ਕੁ ਸੂਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਮਾਫੀਆਂ, ਆਦਿ ਦੇਣ ਅਤੇ ਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ, ਛੋਟਾਉਣ ਜਾਂ ਨਰਮਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ |- | 72 || ਅਨੁਛੇਦ 301 ਤੋਂ 304 ਤੱਕ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਜਨਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ |- | 73 || ਸੰਘ ਦੀ ਕਾਰਪਾਲਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ |} {{center|'''ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ'''}} {|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 74 || ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਲਈ ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ |- | 75 || ਮੰਤਰੀਆਂ ਬਾਬਤ ਹੋਰ ਉਪਬੰਧ |} {{center|'''ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ'''}} {|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 76 || ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ |} {{center|'''ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਾਰਜ ਦਾ ਸੰਚਾਲਣ'''}} {|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 77 || ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਾਰਜ ਦਾ ਸੰਚਾਲਣ |- | 78 || ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਧਾਨ |} {{nop}}<noinclude>{{rh||9}}</noinclude> ce4x3agg0ghy6p5dh60e7300n3onkh9 179657 179656 2024-10-30T16:39:46Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179657 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kuldeepburjbhalaike" /></noinclude>{|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 66 || ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ |- | 67 || ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਅਉਧ |- | 68 || ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਭਰਨ ਲਈ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਅਤੇ ਇਤਫ਼ਾਕੀਆ ਖ਼ਾਲੀ ਥਾਂ ਭਰਨ ਲਈ ਚੁਣੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਅਉਧ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਸਹੁੰ ਜਾਂ ਪ੍ਰਤਿੱਗਿਆ |- | 69 || ਹੋਰ ਅਚਾਨਕਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਕਾਜਕਾਰ ਦਾ ਨਿਭਾਉਣਾ |- | 70 || ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਾਂ ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮੁਤੱਲਕ ਮਾਮਲੇ |- | 71 || ਕੁਝ ਕੁ ਸੂਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਮਾਫੀਆਂ, ਆਦਿ ਦੇਣ ਅਤੇ ਦੰਡਾਂ ਨੂੰ ਮੁਅੱਤਲ ਕਰਨ, ਛੋਟਾਉਣ ਜਾਂ ਨਰਮਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ |- | 72 || ਅਨੁਛੇਦ 301 ਤੋਂ 304 ਤੱਕ ਦੇ ਪ੍ਰਯੋਜਨਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਤਾਧਾਰੀ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ |- | 73 || ਸੰਘ ਦੀ ਕਾਰਪਾਲਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ |} {{center|'''ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ'''}} {|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 74 || ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਲਈ ਮੰਤਰੀ ਪਰਿਸ਼ਦ |- | 75 || ਮੰਤਰੀਆਂ ਬਾਬਤ ਹੋਰ ਉਪਬੰਧ |} {{center|'''ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ'''}} {|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 76 || ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ |} {{center|'''ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਾਰਜ ਦਾ ਸੰਚਾਲਣ'''}} {|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 77 || ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਾਰਜ ਦਾ ਸੰਚਾਲਣ |- | 78 || ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੇਣ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਧਾਨ<noinclude>{{rh||9}}</noinclude> sf2tmmhwguouakbgg191sbudqorldxk 250 62092 179658 172529 2024-10-30T16:40:07Z Kuldeepburjbhalaike 1640 179658 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Kuldeepburjbhalaike" /></noinclude>ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਕਰਤੱਵ |} ਸੰਸਦ ਦਾ ਗਠਨ ਅਧਿਆਏ II ---ਸੰਸਦ ਸਧਾਰਨ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਰਚਨਾ ਹਰੇਕ ਜਨ-ਗਿਣਤੀ ਪਿੱਛੋਂ ਪੁਨਰਮੇਲਾਨ 28 79 80 ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਰਚਨਾ 81 82 83 84 85 86 87 88 ਸੰਸਦ ਦੇ ਸਦਨਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਸੰਸਦ ਦੀ ਮੈਂਬਰੀ ਲਈ ਕਾਬਲੀਅਤ ਸੰਸਦ ਦੇ ਇਜਲਾਸ, ਉਨਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਤੁੜਾਓ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਸਦਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭਾਸ਼ਣ ਸਦਨਾਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਸੰਸਦ ਦੇ ਅਫ਼ਸਰ 89 90 91 92 ਰਾਜ ਸਭਾ ਦਾ ਸਭਾਪਤੀ ਅਤੇ ਉਪ-ਸਭਾਪਤੀ ਉਪ-ਸਭਾਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦਾ ਖ਼ਾਲੀ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ, ਅਤੇ ਹਟਾਇਆ ਜਾਣਾ ਉਪ-ਸਭਾਪਤੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ, ਸਭਾਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੇ ਕਰਤੱਵਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਦੀ, ਜਾਂ ਸਭਾਪਤੀ ਵਜੋਂ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਜਦ ਤੱਕ ਉਸ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਦਾ ਮਤਾ ਵਿਚਾਰ- ਅਧੀਨ ਹੋਵੇ, ਸਭਾਪਤੀ ਜਾਂ ਉਪ-ਸਭਾਪਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਨ ਕਰਨਾ<noinclude>{{rh||10}}</noinclude> hwz853y6cjyhcx5zrifnlp8y0qxw0av 179679 179658 2024-10-31T05:42:57Z Kuldeepburjbhalaike 1640 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179679 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Kuldeepburjbhalaike" /></noinclude>ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਕਰਤੱਵ |} {{center|'''ਅਧਿਆਏ II ---ਸੰਸਦ<br>ਸਧਾਰਨ'''}} {|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 79 || ਸੰਸਦ ਦਾ ਗਠਨ |- | 80 || ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੀ ਰਚਨਾ |- | 81 || ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਰਚਨਾ |- | 82 || ਹਰੇਕ ਜਨ-ਗਿਣਤੀ ਪਿੱਛੋਂ ਪੁਨਰਮੇਲਾਨ |- | 83 || ਸੰਸਦ ਦੇ ਸਦਨਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ |- | 84 || ਸੰਸਦ ਦੀ ਮੈਂਬਰੀ ਲਈ ਕਾਬਲੀਅਤ |- | 85 || ਸੰਸਦ ਦੇ ਇਜਲਾਸ, ਉਠਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਤੁੜਾਓ |- | 86 || ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਸਦਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ |- | 87 || ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭਾਸ਼ਣ |- | 88 || ਸਦਨਾਂ ਬਾਰੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਅਟਾਰਨੀ ਜਨਰਲ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ |} {{center|'''ਸੰਸਦ ਦੇ ਅਫ਼ਸਰ'''}} {|{{ts|w100}} |{{ts|w15}}| 304 || ਰਾਜ ਸਭਾ ਦਾ ਸਭਾਪਤੀ ਅਤੇ ਉਪ-ਸਭਾਪਤੀ |- | 305 || ਉਪ-ਸਭਾਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦਾ ਖ਼ਾਲੀ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਅਸਤੀਫ਼ਾ, ਅਤੇ ਹਟਾਇਆ ਜਾਣਾ |- | 306 || ਉਪ-ਸਭਾਪਤੀ ਜਾਂ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ, ਸਭਾਪਤੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੇ ਕਰਤੱਵਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨ ਦੀ, ਜਾਂ ਸਭਾਪਤੀ ਵਜੋਂ ਕਾਰਜ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ |- | 307 || ਜਦ ਤੱਕ ਉਸ ਨੂੰ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਦਾ ਮਤਾ ਵਿਚਾਰ-ਅਧੀਨ ਹੋਵੇ, ਸਭਾਪਤੀ ਜਾਂ ਉਪ-ਸਭਾਪਤੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਨ ਕਰਨਾ |} {{nop}}<noinclude>{{rh||10}}</noinclude> l2u55apy4bq82zerzmmo8kmsboe4ybf 250 62916 179653 176756 2024-10-30T15:40:31Z Gill jassu 619 /* ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ */ 179653 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Gill jassu" /></noinclude>ਅਰ ਉਸ ਦੇ ਕਲਪਿਤ ਨਾਮ ਰਾਮ ਤੇ ਰਹੀਮ ਰਖ ਕੇ ਪ੍ਰਸਪਰ ਝਗੜਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਦੁਨੀਆ ਦਿਆਂ ਸਾੜਿਆਂ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆਏ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਰੋਵਰਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋਣਾ ਸੀ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਅੱਗ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ; ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸੋਮਿਆਂ ਵਿਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪੀ ਜੀਵਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਜ਼ਹਿਰ ਘੁਲ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਬੁਰਾਈ ਨੂੰ ਤਾੜਿਆ ਤਾਂ ਕਈਆਂ ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਚੁੱਪ ਰਹੇ। ਪਰੋਹਤ ਜਮਾਤ ਦੇ ਗੁੱਸੇ ਤੋਂ ਹਰ ਕੋਈ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਟੋਕਣ ਦੀ ਦਲੇਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ, ਕਿਉਂ ਜੋ ਪਰੋਹਤਾਂ ਨੇ ਹਕੂਮਤ ਵੀ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅਯਾਸ਼, ਜ਼ਾਲਮ, ਅਨਿਆਈ, ਧੱਕੇ ਖੋਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ, ਮੁਲਾਣੇ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਖ਼ੁਦਾ ਦਾ ਸਾਇਆ ਤੇ ਭਗਵਾਨ ਦਾ ਰੂਪ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮੰਗ ਕਰਨ 'ਤੇ ਹਰ ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਡੰਡ ਦੇਣ ਤੇ ਰਾਜ-ਬਲ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਣ ਲਈ ਤੱਤਪਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਦੀ ਸੱਚਾਈ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨਾ ਸੁਖਾਵੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਾਲ ਤੋੜਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੇ। ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੂਫ਼ੀ ਸੰਤ ਬੁਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਸ ਹਕੀਕਤ ਨੂੰ ਬਿਆਨ ਕਰਦੇ ਹੋਇਆਂ ਕਿਹਾ ਹੈ, “ਜੇ ਮੈਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਭੇਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰ ਦਿਆਂ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਈਰਖਾ ਬਖ਼ੀਲੀ ਤਾਂ ਮੁੱਕ ਜਾਵੇ। ਪਰ ਕਰਾਂ ਕੀ? ਇਹ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਰਕੇ ਗੱਲ ਗੁਪਤ ਹੀ ਰਖਣੀ ਚੰਗੀ ਹੈ।" <poem>{{lm|13%|'''ਜੇ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰਾਂ ਇਸਰਾਰ ਤਾਈਂ।''' '''ਸਾਰੇ ਭੁਲ ਜਾਵਣ ਤਕਰਾਰ ਤਾਈਂ।''' '''ਫਿਰ ਮਾਰਨ ਬੁਲ੍ਹੇ ਯਾਰ ਤਾਈਂ।''' '''ਇਥੇ ਗੁਪਤੀ ਬਾਤ ਸੋਹੰਦੀ ਏ।'''}}</poem> {{gap}}ਇਹਨਾਂ ਮਜ਼ਹਬੀ ਮਜੌਰਾਂ ਨੇ ਚੰਨ ਨੂੰ ਕੁਨਾਲੀ ਹੇਠ ਛੁਪਾਣ ਵਾਂਗ ਸੱਚ ਨੂੰ ਪੱਖਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਣ ਦਾ ਪਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਅਸਤ ਵਿਅਸਤ ਸੀ, ਉਹ ਸੱਚ ਦਾ ਕੁਛ ਨਾਮ ਰਖ ਲੈਂਦੇ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੂਸਰੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪੁਕਾਰੇ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਝੂਠ ਕਰਾਰ ਦੇ ਦੇਂਦੇ। ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਨੂੰ ਚੇਤਨ ਕਹਿੰਦੇ ਤੇ ਉਹਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਜੜ੍ਹ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕਰਦੇ। ਉਹ ਅੱਲ੍ਹਾ ਨੂੰ ਲਾਮੁਕਾਮ ਕਹਿ, ਕਿਸੇ ਮਕਾਨ ਨੂੰ ਉਸ ਦਾ ਘਰ ਕਰਾਰ ਦੇਂਦੇ। ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਕੋਲੋਂ ਮੰਨਵਾਂਦੇ ਕਿ ਖ਼ਾਸ ਖ਼ਾਸ ਪਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਤਨ ਧੋਤਿਆਂ ਮਨ ਦੀ ਮੈਲ ਲਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਪਾਣੀ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਨਹਾਉਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਪੂਜਾ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਣੀ ਹੀ ਪੈਂਦੀ। ਅੰਧ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇਸ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਪੁੱਜ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਕਿ ਖ਼ਾਸ ਧਰਤੀਆਂ ਹੀ ਪਵਿੱਤਰ ਹੈਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਪ੍ਰਭੂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀਆਂ ਦਾ ਕਰਤਾ ਹੈ। ਮੁਕੱਰਰ ਕੀਤੀਆਂ ਖ਼ਾਸ ਹੱਦਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮਰ ਜਾਣ ਨਾਲ ਜੀਵਨ-ਮਨੋਰਥ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਖ਼ਾਸ ਨਦੀਆਂ, ਚਸ਼ਮਿਆਂ ਤੇ ਖੂਹਾਂ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਤਿਆਂ ਪੁੰਨ ਜਾਂ ਸੁਆਬ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰਕ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਖ਼ਾਸ ਸੂਰਤ ਬਣਾਣ ਨਾਲ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਸਮ ਦੇ ਲਿਬਾਸ ਪਹਿਨਣ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖ ਉੱਚਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਖ਼ਾਸ ਪੋਥੀਆਂ ਵਿਚ ਲਿਖੀਆਂ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਹੀ<noinclude>{{rh||੧੪੫|}}</noinclude> o48podmaledr6v0muu9g6ljc49eui7e 250 62917 179654 176757 2024-10-30T15:50:04Z Gill jassu 619 /* ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ */ 179654 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Gill jassu" /></noinclude>ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਸੱਚੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਲਿਖੀ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਗੱਲ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦਲੀਲ ਦੇ ਸੱਚ ਮੰਨਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। {{gap}}ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਸਤਿਨਾਮ ਦਾ ਚੱਕਰ ਚਲਾ, ਈਸ਼ਵਰ ਏਕਤਾ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦੇ ਕੇ ਸੱਚ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣ ਕਰ, ਪੁਰਾਣੇ ਮਜ਼ਹਬ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਇਕ ਜਹਾਦ ਖੜਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਚਪਨ ਵਿਚ ਪਾਂਧੇ ਨੂੰ ਸਚਾਈ ਪੜ੍ਹਾ, ਮੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਹਕੀਕਤ ਦਾ ਦਰਸ ਦੇ, ਪਰੋਹਤ ਨੂੰ ਦਇਆ, ਸੰਤੋਖ, ਸਤਿ ਤੇ ਜਤ ਦਾ ਜਨੇਊ ਦੱਸ, ਆਪਣੇ ਬਰਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਮਜ਼ਹਬੀ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਚਹੁੰ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਉਠ ਪੈਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਕੁਸ਼ਾ ਦੇ ਆਸਣ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਸਮਾਧੀ ਇਸਥਿਤ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਨੂੰ ਬਗ਼ਲ ਸਮਾਧੀ ਕਿਹਾ ਤੇ ਮਨੋਂ ਗ਼ੈਰ-ਹਾਜ਼ਰ ਜਮਾਤ ਨੂੰ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਾ ਰਹੇ ਈਮਾਮ ਦਾ ਪਾਜ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜਗਨ ਨਾਥ ਪੁਰੀ ਵਿਚ ਜਾ ਮਨੁੱਖੀ ਕ੍ਰਿਤ ਠਾਕਰਾਂ ਦੀ ਆਰਤੀ ਦੀ ਥਾਂ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਆਰਤੀ ਉਤਾਰੀ। ਹਰਿਦੁਆਰ ਪੁੱਜ, ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰਹੇ ਦੱਸ, ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਰਹੇ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਸੱਚ ਦੀ ਕਿਰਨ ਪਾਈ। ਮੱਕੇ ਜਾ ਲਾਮੁਕਾਮ ਤੇ ਈਮਾਨ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਮਕਾਨ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦਾ ਦਾ ਘਰ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਹੋੜਿਆ। ਬਗ਼ਦਾਦ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਉਮਤ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਨਾਲੋਂ ਉਚੀ ਕਰਤੂਤ ਦੇ ਆਸਰੇ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਉੱਚ ਹੋਣਾ ਦਰਸਾਇਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜੀਵਨ ਭਰ ਬੜੇ ਬੜੇ ਸਫਰ ਕੀਤੇ, ਮਨੌਤਾਂ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਅਸਥਾਨਾਂ ਵਿਚ ਗਏ, ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹਨਾਂ ਜਾਗ ਉਠੇ ਸੱਚੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਇਕ ਸੱਚੀ ਸੰਗਤ ਤੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਦੀ ਧਰਮਸਾਲਾ ਹੀ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਪਾਵਨ ਮਰਯਾਦਾ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਗਲੇ ਜਾਮਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ। {{gap}}ਧਰਮ ਵਿਚ ਗ਼ਲਤੀ ਆ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਵੀ ਭਾਰੀ ਗੜਬੜ ਮੱਚੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਇਸ ਮਨੌਤ 'ਤੇ ਸੀ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਬਿਨਾਂ ਕਰਮ ਤੋਂ ਖ਼ਾਸ ਜਨਮ ਜਾਂ ਮਨੌਤ ਕਰਕੇ ਹੀ ਇਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਛੋਟਾ ਵੱਡਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਕਿ ਮਰਦ ਔਰਤ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਔਰਤ ਉਸ ਹਵਾ ਦੀ ਬੇਟੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਸ਼ੈਤਾਨ ਦੇ ਛਲ ਵਿਚ ਆ, ਆਪਣੇ ਮਰਦ ਆਦਮ ਨੂੰ ਪਰਮੇਸ਼੍ਵਰ ਵਲੋਂ ਮਨ੍ਹਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬਿਰਖ ਦੇ ਫਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰ ਕੇ ਖਵਾਇਆ ਤੇ ਉਸਦੇ ਸਵਰਗ ਵਿਚੋਂ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਸੁੱਟੇ ਜਾਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣੀ ਜਾਂ ਇਸਤਰੀ ਲਛਮੀ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ ਜੋ ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਮਾਇਆ ਹੈ ਤੇ ਮਰਦ ਲਈ ਬੰਧਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਜੁੜ ਬਹਿਣ 'ਤੇ ਮਰਦ ਨੂੰ ਉਮਰ ਦਾ ਅੱਧ ਬਾਣਪ੍ਰਸਤ ਤੇ ਸੰਨਿਆਸ ਕਮਾ ਕੇ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਮਰਦ, ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਇਹ ਬੇਪਤੀ ਕਰ ਚੁੱਕਾ, ਉਸਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਦਿਲ-ਪਰਚਾਵੇ ਦਾ ਸਾਮਾਨ ਤੇ ਮੋਏ ਮਰਦ ਦੇ ਨਾਲ ਫੂਕ ਦੇਣ ਦੇ ਯੋਗ ਕਰਾਰ ਦੇ ਚੁੱਕਾ ਤਾਂ ਫਿਰ ਆਪਸ ਵਿਚ ਦੀ ਵੀ ਵੰਡਾਂ ਪਾਉਣ ਲੱਗਾ। ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਵਰਣ ਵੰਡ ਕਰ, ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨੀਵਾਂ ਥਾਪਿਆ ਗਿਆ ਤੇ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਖ਼ਾਸ ਮਨੌਤਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਉਤੇ ਹੀ ਬਿਨਾਂ ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਕੋਈ ਮੋਮਨ ਤੇ ਕੋਈ ਕਾਫ਼ਰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ। {{nop}}<noinclude>{{rh||੧੪੬|}}</noinclude> 1eco0m65pryrfu9ht5edow4x2tygizo 250 62918 179655 176763 2024-10-30T16:00:57Z Gill jassu 619 /* ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ */ 179655 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Gill jassu" /></noinclude>{{gap}}ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਵਿਤਕਰਿਆਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਅਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ, ਉਹਨਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਰਦ ਨੂੰ ਇਸਤਰੀ ਦੀ ਅਵਸਥਾ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੂੰ ਇਸਤਰੀ ਜਾਤੀ ਨੂੰ ਔਰਤ ਦੀ ਥਾਂ ਜੇ ਮਾਂ ਕਰ ਤਕੇਂ, ਤਾਂ ਦੇਖ ਉਹ ਕਿਤਨੀ ਇੱਜ਼ਤ ਦੀ ਪਾਤਰ ਬਣਦੀ ਹੈ; ਜਿਸਦੀ ਕੁਖ ਤੋਂ ਵਲੀ, ਗ਼ੌਸ, ਕੁਤਬ, ਪੀਰ, ਪੈਗ਼ੰਬਰ, ਚਤਰ, ਬੀਰ ਤੇ ਸੂਰਮੇਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਸਨੂੰ ਮੰਦਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ: <poem>{{lm|13%|'''ਸੋ ਕਿਉ ਮੰਦਾ ਆਖੀਐ ਜਿਤੁ ਜੰਮਹਿ ਰਾਜਾਨ॥'''}}</poem> {{right|{{smaller|(ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ, ਪੰਨਾ ੪੭੩)}}}} ਸਮਾਜ ਦੇ ਇਸ ਅਨਿਆਇ ਦੇ ਖੰਡਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਦੇ ਵਿਤਕਰੇ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭੀ ਰੋਸ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤਾ ਤੇ ਕਿਹਾ, “ਨਾਨਕ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੈ ਜੋ ਨੀਚਾਂ ਵਿਚੋਂ ਨੀਚ, ਸਗੋਂ ਅਤਿ ਨੀਚ ਹਨ। ਮੈਂ ਵਡੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਰੀਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਤੇ ਬਖ਼ਸ਼ਸ਼ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਨੀਵਿਆਂ 'ਤੇ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।” <poem>{{lm|13%|'''ਨੀਚਾ ਅੰਦਰਿ ਨੀਚ ਜਾਤਿ ਨੀਚੀ ਹੂ ਅਤਿ ਨੀਚੁ।''' '''ਨਾਨਕੁ ਤਿਨ ਕੈ ਸੰਗਿ ਸਾਥਿ ਵਡਿਆ ਸਿਉ ਕਿਆ ਰੀਸ॥''' '''ਜਿਥੈ ਨੀਚ ਸਮਾਲੀਅਨਿ ਤਿਥੈ ਨਦਰਿ ਤੇਰੀ ਬਖਸੀਸ॥'''}} </poem> {{right|{{smaller|(ਸਿਰੀਰਾਗੁ ਮ: ੧, ਪੰਨਾ ੧੫)}}}} ਪਰ ਇਕ ਜਾਮੇ ਦੇ ਇਹ ਯਤਨ ਸਮਾਜ ਦੇ ਬੰਧਨਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ, ਸੁਤੰਤਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਸੰਖਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬਣਾ ਸਕਦੀ। {{gap}}ਇਹ ਇਕ ਹਕੀਕਤ ਹੈ ਕਿ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਪੀੜਿਆਂ ਚੰਬੇਲੀ ਦਾ ਅਤਰ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਅੰਧ-ਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਧਰਮ ਤੇ ਨੀਵੇਂ ਸਮਾਜ 'ਚੋਂ ਉੱਚੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਸਥਾ ਕਾਇਮ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਭੁਲੇ ਹੋਏ ਮਨੁੱਖੀ ਸਮਾਜ ਨੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਥਾਂ ਭੈ ਦੇ ਕੇ, ਡਰਾ ਧਮਕਾ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਮਨਾਉਣ ਵਾਲੀ ਜਮਾਤ ਸਮਝ ਰਖਿਆ ਸੀ, ਜਿਥੇ ਪਸ਼ੂ-ਬਲ ਦੇ ਆਸਰੇ ਕਾਇਮ ਹੋਏ ਮੁਖੀ ਹੁਕਮਰਾਨ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੀ ਕਾਨੂੰਨ ਕਹੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਸ਼ੀਰਾਜ਼ ਦੇ ਨੀਤੀਵਾਨ ਸਾਅਦੀ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਇਹਨਾਂ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਖਿਚਿਆ ਸੀ, “ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਕੋਈ ਰਾਇ ਕਾਇਮ ਕਰਨੀ ਆਪਣੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਹੱਥ ਧੋਣੇ ਹਨ। ਜੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਿਨ ਦੇ ਵੇਲੇ ਕਹੇ ਕਿ ਹੁਣ ਰਾਤ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਨਾ ਆਖ ਕਿ ਸੂਰਜ ਚਮਕ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਇਹ ਕਹੋ ਕਿ ਹਾਂ ਹਜ਼ੂਰ, ਔਹ ਦੇਖੋ! ਚੰਦ 'ਤੇ ਖਿਤੀਆਂ।" <poem>{{lm|13%|'''ਖਿਲਾਫੇ ਰਾਇ ਸੁਲਤਾਨ ਰਾਇ ਜੁਸਤਨ।''' '''ਯਾ ਖੂਨੇ ਖੇਸ਼ ਬਾਸ਼ਦ ਦਸਤ ਸੁਸਤਨ।''' '''ਅਗਰ ਸ਼ਾਹ ਰੋਜ਼ ਰਾ ਗੋਇਦ ਸਬਅਸਤੀ।''' '''ਬਬਾਇਦ ਗੁਫਤ ਈਨਕ ਮਾਹੌ ਪ੍ਰਵੀਂ।'''}}</poem><noinclude>{{rh||੧੪੭|}}</noinclude> 77jqij51ojuf0jw0s9twf9nbnj76k08 250 62919 179703 176770 2024-10-31T07:34:18Z Gill jassu 619 /* ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ */ 179703 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="4" user="Gill jassu" /></noinclude>ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹੁਕਮਰਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਮ੍ਰਿਗਾਵਲੀ ਦੇ ਵਰਤਾਰੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਵੈਸੇ ਹੀ ਸਿਰਤਾਜ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਹਾ ਕਿ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ੇਰ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਪਾੜ ਕੇ ਖਾਧੇ ਹੋਏ ਜਾਨਵਰ ਦਾ ਬਕਾਇਆ ਮਾਸ, ਕੁਤੇ ਪਾੜ ਪਾੜ ਕੇ ਖਾਂਦੇ ਹਨ, ਓਦਾਂ ਹੀ ਜਨਤਾ ਲਈ ਅਜਿਹਾ ਹੁਕਮਰਾਨਾਂ ਦੇ ਮੁਸਾਹਿਬ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਇਹ ਦਸ਼ਾ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ—‘ਰਾਜੇ ਸ਼ੀਂਹ ਮੁਕਦਮ ਕੁਤੇ।' ਤਲਵਾਰੀਆਂ ਦਾ ਗਰੋਹ ਇਕੱਠਾ ਕਰ, ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਭੈ ਦੇ ਕੇ, ਜਨਤਾ ਉਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇਬਰਾਹੀਮ ਲੋਧੀ ਜਾ, ਤੇ ਬਾਬਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। {{gap}}ਇਹ ਦੋ ਭੇਡੂਆਂ ਦਾ ਘੋਲ ਸੀ, ਦੋ ਸ਼ੇਰਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਸੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ‘ਜੋਗੀ ਲੜ ਮੂਏ, ਖੱਪਰ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ' ਦੀ ਅਖ਼ੌਤ ਅਨੁਸਾਰ ਗ਼ਰੀਬ ਜਨਤਾ ਪਿਸ ਰਹੀ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਬਾਬਰ ਆਪਣੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਲੈ, ਪੰਜਾਬ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਲੁਟਦਾ-ਮਾਰਦਾ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਓਦੋਂ ਜਨਤਾ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਕਿਹਾ, “ਇਸ ਜੁਗ-ਗਰਦੀ ਵਿਚ ਤਬਾਹੀ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਹਿੰਦੂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦਾ ਕੋਈ ਵਿਤਕਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੀਆਂ। ਜਿਥੇ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਠਿਕਾਣੇ ਲਗਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉਥੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਭੀ ਕਸ਼ਟਾਂ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਖ਼ੁਦਾ ਖ਼ੁਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।” <poem>{{lm|13%|'''ਮੁਸਲਮਾਨੀਆ ਪੜਹਿ ਕਤੇਬਾ ਕਸਟ ਮਹਿ ਕਰਹਿ ਖੁਦਾਇ ਵੇ ਲਾਲੋ।''' '''ਜਾਤਿ ਸਨਾਤੀ ਹੋਰਿ ਹਿਦਵਾਣੀਆ ਏਹਿ ਭੀ ਲੇਖੈ ਲਾਇ ਵੇ ਲਾਲੋ।'''}} </poem> {{right|{{smaller|(ਤਿਲੰਗ ਮਹਲਾ ੧, ਪੰਨਾ ੭੨੨)}}}} {{gap}}ਬਾਬੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਜੇ ਸਕਤੇ ਸਕਤੇ ਲੜ ਮਰਦੇ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਰੋਸ ਨਾ ਹੁੰਦਾ, ਪਰ ਏਥੇ ਤਾਂ ਮਾੜਿਆਂ ਵੱਗਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੀਂਹ ਚੀਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਖਸਮ ਦੀ ਪੁੱਛ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਪਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ।” {{lm|13%|'''ਜੇ ਸਕਤਾ ਸਕਤੇ ਕਉ ਮਾਰੇ ਤਾ ਮਨਿ ਰੋਸੁ ਨ ਹੋਈ॥'''</br> '''ਸਕਤਾ ਸੀਹੁ ਮਾਰੇ ਪੈ ਵਗੇ ਖਸਮੈ ਸਾ ਪੁਰਸਾਈ॥'''}} {{right|{{smaller|(ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੧, ਪੰਨਾ ੩੬੦)}}}} ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਭਾਵੇਂ ਭਾਈ ਤਾਰੇ ਵਰਗੀਆਂ ਨਿਡਰ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤਾਂ, ਬਾਬਰ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਨਾਲ ਜਲ ਰਹੇ ਲਾਹੌਰ ਨੂੰ ਬੁਝਾਉਣ ਦੀ ਦਲੇਰੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤੀਆਂ, ਪਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਇਹ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਨਿਜ਼ਾਮ ਬਦਲਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਹੜ ਨੂੰ ਦਲ ਹੀ ਰੋਕ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਦਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਢੇਰ ਦਿਨ ਚਾਹੀਦੇ ਸਨ, ਇਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਹੀ ਲੋੜ ਨੇ ਦਸ ਜਾਮੇ ਬਣਾਏ। {{gap}}ਸੱਚ, ਨੇਕੀ, ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਜੋ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਇਸ ਅੰਧੇਰੇ ਜਗਤ ਵਿਚ ਇਕ ਭਾਰਾ ਲੈਂਪ ਜਗਾਣ ਵਾਂਗਰ ਸੀ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੈਂਪ ਵਿਚ ਬੱਤੀ, ਬੱਤੀ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇ ਝੋਕਿਆਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਚਿਮਨੀ ਤੇ ਚਿਮਨੀ ਨੂੰ ਠੋਕਰ<noinclude>{{rh||੧੪੮|}}</noinclude> f95sol544098wxail4hbpa9cz80vlir 250 64106 179683 179103 2024-10-31T05:51:36Z Taranpreet Goswami 2106 179683 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੧੨)}}</noinclude>ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਸੂਰਮਾ ਸਦਾਵੇਂ ਤੇ ਜੰਗ ਕਰੇਵੇਂ। ਮਾਰੇਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਆਪ ਮਰੇ ਵੇਂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਨਾਮ ਤੂੰ ਦੁਲਾ ਰਖਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰੇ ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਖਿਚਕੇ ਕਟਾਰੀ ਲੱਧੀ ਪਾਸ ਜਾਂਵਦਾ। ਬੋਲ ਕੇ ਜ਼ਬਾਨੋਂ ਫਿਰ ਕਹੇ ਸੁਨਾਵਦਾ। ਝੂਠ ਜੇ ਤੂੰ ਬੋਲੇਂ ਤੇਰਾ ਸਿਰ ਵਢਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਬਾਬਾ ਦਾਦਾ ਦਸ ਮੇਰੇ ਕਿਨ ਮਾਰੇ ਨੀ। ਖੋਲਕੇ ਬਿਆਨ ਦਸ ਮੈਨੂੰ ਸਾਰੇ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜਿਮੀਂ ਵਿਚ ਤੈਨੂੰ ਗਡਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਦਸ ਮਾਤਾ ਇਹਨਾਂ ਜੇਹੜੀ ਕੀਤੀ ਕਾਰਾ ਨੀ। ਬੀਤਿਆ ਜੋ ਹਾਲ ਮੈਨੂੰ ਦਸ ਸਾਰਾ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਮਾਤਾ ਅਜ ਤੇਰੀ ਮੁਞ ਕੁਟਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਮੈਨੂੰ ਮਾਤਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਹੈ ਬੋਲੀ ਲਾਈ ਨੀ। ਅਗ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਬੁਰੀ ਲਾਈ ਨੀ। ਜਨਮ ਹੈ ਮਾਤਾ ਮੇਰੇ ਓਸੇ ਗੜ੍ਹ ਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਦਸੇ ਬਿਨਾਂ ਜਾਨ ਤੇਰੀ ਨਹੀਂ ਬਚਦੀ। ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸੁਨਾਵੀਂ ਮੈਨੂੰ ਗਲ ਸਚਦੀ। ਕਦੋਂ ਦਾ ਮੈਂ ਮਾਤਾ ਖੜਾ ਝੋਲੀ ਅਡਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੋਂ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਪੁਤ ਦਿਲ ਦੇਖ ਲਧੀ ਨਾਰ ਰੋਂਵਦੀ। ਦੇਖਕੇ ਕਤਾਰ ਮੰਦੇ ਹਾਲ ਰੋਂਵਦੀ। ਆਖਦੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਨਾਗ ਖਟਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। {{center|<small>ਸਾਰਾ ਹਾਲ ਔਰ ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਲਧੀ ਨੇ ਦਸਣੇ</small>}} {{gap}}ਦਲਾ ਲਧੀ ਨੇ ਟਾਲਿਆ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਆਖਰ ਹੋਏ ਲਾਚਾਰ ਬਤਾਇਆ ਈ। ਤੇਰੇ ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਬੜੇ ਸੂਰਮੇ ਸਨ ਏਹ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਤਾਇਆ ਈ। ਅਕਬਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਟਕੇ ਨਾਂ ਦੇਂਵਦੇ ਸਖਤ ਕਲਾਮ ਏਹਨਾਂ ਤਾਈਂ ਏਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚਾ ਮਰਵਾਇਆ ਈ ਸਚ ਪੁਠੀਆਂ ਖਲਾਂ ਉਤਾਰਕੇ ਤੇ ਵਿਚ ਫੂਸ ਭਰਾਲ ਭਰਾਇਆ ਈ। ਜੇ ਤੂ ਸੂਰਮਿਆਂ ਕੋਠੀਆਂ ਸਤ ਖੋਹਲੇਂ ਲੱਧੀ ਦਿਲੋਂ ਆਖ ਸੁਣਾਇਆ ਈ। ਲੈ ਲੈ<noinclude></noinclude> kbnyfitr239gik6ykbvchqy54hwjgsj 179727 179683 2024-10-31T08:04:46Z Taranpreet Goswami 2106 179727 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੧੨)}}</noinclude>ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਸੂਰਮਾ ਸਦਾਵੇ ਤੇ ਜੰਗ ਕਰੇਂ ਵੇ। ਮਾਰੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਆਪ ਮਰੇਂ ਵੇ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਤੂੰ ਦੁਲਾ ਰਖਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰੇ ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਖਿਚਕੇ ਕਟਾਰੀ ਲਧੀ ਪਾਸ ਜਾਂਵਦਾ। ਬੋਲ ਕੇ ਜ਼ਬਾਨੋਂ ਫਿਰ ਕਹੇ ਸੁਣਾਂਵਦਾ। ਝੂਠ ਜੇ ਤੂੰ ਬੋਲੇਂ ਤੇਰਾ ਸਿਰ ਵਢਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਬਾਬਾ ਦਾਦਾ ਦਸ ਮੇਰੇ ਕਿਸ ਮਾਰੇ ਨੀ। ਖੋਲਕੇ ਬਿਆਨ ਦਸ ਮੈਨੂੰ ਦਸ ਸਾਰੇ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜ਼ਿਮੀਂ ਵਿਚ ਤੈਨੂੰ ਗਡਦਾਂ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਦਸ ਮਾਤਾ ਇਹਨਾਂ ਜਿਹੜੀ ਕੀਤੀ ਕਾਰਾ ਨੀ। ਬੀਤਿਆ ਜੋ ਹਾਲ ਮੈਨੂੰ ਦਸ ਸਾਰਾ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਮਾਤਾ ਅਜ ਤੇਰੀ ਮੁੰਞ ਕੁਟਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਮੈਨੂੰ ਮਾਤਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਹੈ ਬੋਲੀ ਲਾਈ ਨੀ। ਅਗ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਬੁਰੀ ਲਾਈ ਨੀ। ਜਨਮ ਹੈ ਮਾਤਾ ਮੇਰੇ ਓਸੇ ਗੜ੍ਹ ਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਦਸੇ ਬਿਨਾਂ ਜਾਨ ਤੇਰੀ ਨਹੀਂ ਬਚਦੀ। ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸੁਨਾਵੀਂ ਮੈਨੂੰ ਗਲ ਸਚਦੀ। ਕਦੋਂ ਦਾ ਮੈਂ ਮਾਤਾ ਖੜਾ ਝੋਲੀ ਅਡਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੋਂ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਪੁਤ ਦਿਲ ਦੇਖ ਲਧੀ ਨਾਰ ਰੋਂਵਦੀ। ਦੇਖਕੇ ਕਤਾਰ ਮੰਦੇ ਹਾਲ ਰੋਂਵਦੀ। ਆਖਦੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਨਾਗ ਖਟਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। {{center|<small>ਸਾਰਾ ਹਾਲ ਔਰ ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਲਧੀ ਨੇ ਦਸਣੇ</small>}} {{gap}}ਦਲਾ ਲਧੀ ਨੇ ਟਾਲਿਆ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਆਖਰ ਹੋਏ ਲਾਚਾਰ ਬਤਾਇਆ ਈ। ਤੇਰੇ ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਬੜੇ ਸੂਰਮੇ ਸਨ ਏਹ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਤਾਇਆ ਈ। ਅਕਬਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਟਕੇ ਨਾਂ ਦੇਂਵਦੇ ਸਖਤ ਕਲਾਮ ਏਹਨਾਂ ਤਾਈਂ ਏਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚਾ ਮਰਵਾਇਆ ਈ ਸਚ ਪੁਠੀਆਂ ਖਲਾਂ ਉਤਾਰਕੇ ਤੇ ਵਿਚ ਫੂਸ ਭਰਾਲ ਭਰਾਇਆ ਈ। ਜੇ ਤੂ ਸੂਰਮਿਆਂ ਕੋਠੀਆਂ ਸਤ ਖੋਹਲੇਂ ਲੱਧੀ ਦਿਲੋਂ ਆਖ ਸੁਣਾਇਆ ਈ। ਲੈ ਲੈ<noinclude></noinclude> g16v2aso9b48i9ft8vswj6pb0uoec5o 179734 179727 2024-10-31T08:35:41Z Taranpreet Goswami 2106 179734 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੧੨)}}</noinclude>ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਸੂਰਮਾ ਸਦਾਵੇ ਤੇ ਜੰਗ ਕਰੇਂ ਵੇ। ਮਾਰੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਆਪ ਮਰੇਂ ਵੇ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਤੂੰ ਦੁਲਾ ਰਖਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰੇ ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਖਿਚਕੇ ਕਟਾਰੀ ਲਧੀ ਪਾਸ ਜਾਂਵਦਾ। ਬੋਲ ਕੇ ਜ਼ਬਾਨੋਂ ਫਿਰ ਕਹੇ ਸੁਣਾਂਵਦਾ। ਝੂਠ ਜੇ ਤੂੰ ਬੋਲੇਂ ਤੇਰਾ ਸਿਰ ਵਢਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਬਾਬਾ ਦਾਦਾ ਦਸ ਮੇਰੇ ਕਿਸ ਮਾਰੇ ਨੀ। ਖੋਲਕੇ ਬਿਆਨ ਦਸ ਮੈਨੂੰ ਦਸ ਸਾਰੇ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜ਼ਿਮੀਂ ਵਿਚ ਤੈਨੂੰ ਗਡਦਾਂ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਦਸ ਮਾਤਾ ਇਹਨਾਂ ਜਿਹੜੀ ਕੀਤੀ ਕਾਰਾ ਨੀ। ਬੀਤਿਆ ਜੋ ਹਾਲ ਮੈਨੂੰ ਦਸ ਸਾਰਾ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਮਾਤਾ ਅਜ ਤੇਰੀ ਮੁੰਞ ਕੁਟਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਮੈਨੂੰ ਮਾਤਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਹੈ ਬੋਲੀ ਲਾਈ ਨੀ। ਅੱਗ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਬੁਰੀ ਲਾਈ ਨੀ। ਜਨਮ ਹੈ ਮਾਤਾ ਮੇਰੇ ਓਸੇ ਗਡ ਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਦਸੇ ਬਿਨਾਂ ਜਾਨ ਤੇਰੀ ਨਹੀਂ ਬਚਦੀ। ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸੁਨਾਵੀਂ ਮੈਨੂੰ ਗਲ ਸਚਦੀ। ਕਦੋਂ ਦਾ ਮੈਂ ਮਾਤਾ ਖੜਾ ਝੋਲੀ ਅਡਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੋਂ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਪੁਤ ਦਿਲ ਦੇਖ ਲਧੀ ਨਾਰ ਰੋਂਵਦੀ। ਦੇਖ ਕੇ ਕਟਾਰ ਮੰਦ ਹਾਲ ਹੋਂਵਦੀ। ਆਖਦੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਨਾਗ ਖਟਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। {{center|<small>ਸਾਰਾ ਹਾਲ ਔਰ ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਲਧੀ ਨੇ ਦਸਨੇ</small>}} {{gap}}ਦੁਲਾ ਲੱਧੀ ਨੇ ਟਾਲਿਆ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਆਖਰ ਹੋਇ ਲਾਚਾਰ ਬਤਾਇਆ ਈ। ਤੇਰੇ ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਬੜੇ ਸੂਰਮੇਂ ਸਨ ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਤਾਇਆ ਈ। ਅਕਬਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਟਕੇ ਨਾਂ ਦੇਂਵਦੇ ਸੀ ਫੇਰ ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਪਕੜ ਮੰਗਾਇਆ ਈ। ਆਖੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਸਖਤ ਕਲਾਮ ਇਹਨਾਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਚਾ ਮਰਵਾਇਆ ਈ। ਸਰ ਪੁਠੀਆਂ ਖਲਾਂ ਉਤਾਰ ਕੇ ਤੇ ਵਿਚ ਫੂਸ ਨਾਲ ਭਰਾਇਆ ਈ। ਜੇ ਤੂੰ ਸੂਰਮਿਆਂ ਕੋਠੀਆਂ ਸਤ ਖੋਹਲੇਂ ਲੱਧੀ ਦਿਲੋਂ ਆਖ ਸੁਣਾਇਆ ਈ। ਲੈ ਲੈ<noinclude></noinclude> gwtnf67vl54cqnb05wbompnkyoxeof2 179735 179734 2024-10-31T08:35:58Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179735 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{center|(੧੨)}}</noinclude>ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਸੂਰਮਾ ਸਦਾਵੇ ਤੇ ਜੰਗ ਕਰੇਂ ਵੇ। ਮਾਰੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਆਪ ਮਰੇਂ ਵੇ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨਾਮ ਤੂੰ ਦੁਲਾ ਰਖਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰੇ ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਖਿਚਕੇ ਕਟਾਰੀ ਲਧੀ ਪਾਸ ਜਾਂਵਦਾ। ਬੋਲ ਕੇ ਜ਼ਬਾਨੋਂ ਫਿਰ ਕਹੇ ਸੁਣਾਂਵਦਾ। ਝੂਠ ਜੇ ਤੂੰ ਬੋਲੇਂ ਤੇਰਾ ਸਿਰ ਵਢਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਬਾਬਾ ਦਾਦਾ ਦਸ ਮੇਰੇ ਕਿਸ ਮਾਰੇ ਨੀ। ਖੋਲਕੇ ਬਿਆਨ ਦਸ ਮੈਨੂੰ ਦਸ ਸਾਰੇ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜ਼ਿਮੀਂ ਵਿਚ ਤੈਨੂੰ ਗਡਦਾਂ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਦਸ ਮਾਤਾ ਇਹਨਾਂ ਜਿਹੜੀ ਕੀਤੀ ਕਾਰਾ ਨੀ। ਬੀਤਿਆ ਜੋ ਹਾਲ ਮੈਨੂੰ ਦਸ ਸਾਰਾ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਮਾਤਾ ਅਜ ਤੇਰੀ ਮੁੰਞ ਕੁਟਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਮੈਨੂੰ ਮਾਤਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਹੈ ਬੋਲੀ ਲਾਈ ਨੀ। ਅੱਗ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਬੁਰੀ ਲਾਈ ਨੀ। ਜਨਮ ਹੈ ਮਾਤਾ ਮੇਰੇ ਓਸੇ ਗਡ ਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਦਸੇ ਬਿਨਾਂ ਜਾਨ ਤੇਰੀ ਨਹੀਂ ਬਚਦੀ। ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਸੁਨਾਵੀਂ ਮੈਨੂੰ ਗਲ ਸਚਦੀ। ਕਦੋਂ ਦਾ ਮੈਂ ਮਾਤਾ ਖੜਾ ਝੋਲੀ ਅਡਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੋਂ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। ਪੁਤ ਦਿਲ ਦੇਖ ਲਧੀ ਨਾਰ ਰੋਂਵਦੀ। ਦੇਖ ਕੇ ਕਟਾਰ ਮੰਦ ਹਾਲ ਹੋਂਵਦੀ। ਆਖਦੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਨਾਗ ਖਟਦਾ। ਸਚ ਬੋਲੇ ਬਾਝ ਨਹੀਂ ਮੂਲ ਛਡਦਾ। {{center|<small>ਸਾਰਾ ਹਾਲ ਔਰ ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਲਧੀ ਨੇ ਦਸਨੇ</small>}} {{gap}}ਦੁਲਾ ਲੱਧੀ ਨੇ ਟਾਲਿਆ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਆਖਰ ਹੋਇ ਲਾਚਾਰ ਬਤਾਇਆ ਈ। ਤੇਰੇ ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਬੜੇ ਸੂਰਮੇਂ ਸਨ ਇਹਨਾਂ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਤਾਇਆ ਈ। ਅਕਬਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਟਕੇ ਨਾਂ ਦੇਂਵਦੇ ਸੀ ਫੇਰ ਇਹਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਪਕੜ ਮੰਗਾਇਆ ਈ। ਆਖੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਸਖਤ ਕਲਾਮ ਇਹਨਾਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਚਾ ਮਰਵਾਇਆ ਈ। ਸਰ ਪੁਠੀਆਂ ਖਲਾਂ ਉਤਾਰ ਕੇ ਤੇ ਵਿਚ ਫੂਸ ਨਾਲ ਭਰਾਇਆ ਈ। ਜੇ ਤੂੰ ਸੂਰਮਿਆਂ ਕੋਠੀਆਂ ਸਤ ਖੋਹਲੇਂ ਲੱਧੀ ਦਿਲੋਂ ਆਖ ਸੁਣਾਇਆ ਈ। ਲੈ ਲੈ<noinclude></noinclude> 4a5295ck11nuy2q8ix274ew1tk298nz 250 64107 179672 179104 2024-10-31T05:31:19Z Taranpreet Goswami 2106 179672 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੧੧)}}</noinclude>ਜੋਰ ਦਿਖਾਂਵਦਾ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਤੈਨੂੰ ਰਤੀ ਹਿਯਾ ਨਾ ਆਂਵਦਾ ਏ। ਤੇਰੇ ਬਾਪ ਤੇ ਦਾਦੇ ਦੀ ਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਖਲਾਂ ਪੁਠੀਆਂ ਚਾ ਲੁਹਾਵਦਾ ਏ। ਖੱਲ ਭੋਹ ਨਾਲ ਭਰਾਇਕੇ ਤੇ ਉਤੇ ਹੁਕਮ ਤੇ ਚਾ ਲਟਕਾਂਵਦਾ ਏ। ਅੱਜ ਤੀਕ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਲਟਕ ਰਹੀਆਂ ਉਥੇ ਜੋਰ ਨਾ ਕਾਸ ਨੂੰ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। ਬੋਲੀ ਲਾਈ ਜਾਂ ਨੰਦੀ ਨੇ ਕਾਲਜੇ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਲੱਧੀ ਦੇ ਪਾਸ ਨੂੰ ਆਂਵਦਾ ਏ। ਗੁਸੇ ਨਾਲ ਅੱਖੀਂ ਲਾਲੋ ਲਾਲ ਹੋਈਆਂ ਜਾ ਮਾਂ ਨੂੰ ਖੂਬ ਡਰਾਂਵਦਾ ਏ। ਮੈਨੂੰ ਸਚੋ ਹੀ ਸਚ ਤੂੰ ਦਸ ਮਾਤਾ ਨਹੀਂ ਬਕਰੇ ਵਾਂਗ ਕਹਾਂਵਦਾ ਏ। ਮੇਰੇ ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਕਿਵੇਂ ਫੌਤ ਹੋਏ ਇਹ ਗਲ ਮੈਂ ਤੈਥੋਂ ਪੁਛਾਂਵਦਾ ਏ। ਇਕ ਰਤੀ ਜੋ ਛੂਠ ਮਲੂਮ ਹੋਵੇ ਛੁਰੀ ਗਲੇ ਤੇ ਤੁਰਤ ਚਲਾਂਵਦਾ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਦਸ ਸ਼ਿਤਾਬ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰਾ ਕਾਲਜਾ ਭੁਜਦਾ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। {{center|<small>ਬੋਲੀ ਮਾਰਨਾ ਨੰਦੀ ਮਰਾਸਣ ਦਾ-ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥</small>}} ਯਾਰ ਅਗੇ ਮਰਾਸਨ ਸੀ ਬੋਲੀ ਮਾਰਦੀ। ਮਾਰਕੇ ਤੇ ਬੋਲੀ ਓਹਦੀ ਹਿਕ ਸਾੜਦੀ। ਰੰਨਾਂ ਨਾਲ ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਜੰਗ ਲਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰੇ ਵੀ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੁਲਿਆ ਹਿਯਾ ਆਂਵਦਾ। ਉਠ ਕੇ ਤੇ ਤੂੰ ਰੰਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਾਂਵਦਾ ਵਡਿਆ ਦੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇ ਤੂੰ ਵਟਾ ਲਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰਾ ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਫੇਰਾਂ ਚਕੀਆਂ। ਹਾਲਾਂ ਕਈ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਘਰ ਰਖੀਆਂ। ਰਾਠਾਂ ਵਾਲਾ ਰਾਹ ਤੂੰ ਦਿਲੋਂ ਭੁਲਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਤੇਰੇ ਵੀ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਇਨਾਂ ਦੇ ਤੂੰ ਜੰਮਿਆ ਵੇ ਘਰ ਆਇਕੇ। ਸੂਰਮਾ ਸਦਾਵੇਂ ਰੰਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁਖਾਇਕੇ। ਸੂਰਮਾ ਨਾ ਹੋਵਣਾ ਤੈਂ ਕਦੇ ਬਾਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰਾ ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਦੁਲਿਆ ਤੈਂ ਰਾਠਾਂ ਨੂੰ ਲਾਈ ਲਾਜ ਵੇ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਉਤੇ ਖੁਲ ਗਿਆ ਬਾਜ ਵੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਤੈਨੂੰ ਸੱਚ ਮੈਂ ਸੁਨਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰੇ<noinclude></noinclude> pol9qkvk4mugzviu2eo1gql1vuiaxrs 179681 179672 2024-10-31T05:50:32Z Taranpreet Goswami 2106 179681 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੧੧)}}</noinclude>ਜੋਰ ਦਿਖਾਂਵਦਾ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਤੈਨੂੰ ਰਤੀ ਹਿਯਾ ਨਾ ਆਂਵਦਾ ਜੇ। ਤੇਰੇ ਬਾਪ ਤੇ ਦਾਦੇ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਖਲਾਂ ਪੁਠੀਆਂ ਚਾ ਲੁਹਾਂਵਦਾ ਏ। ਖਲ ਭੋਹ ਨਾਲ ਭਰਾਇਕੇ ਤੇ ਉਤੇ ਹੁਕਮ ਤੇ ਚਾ ਲਟਕਾਂਵਦਾ ਏ। ਅੱਜ ਤੀਕ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਲਟਕ ਰਹੀਆਂ ਉਥੇ ਜੋਰ ਨਾ ਕਾਸ ਨੂੰ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। ਬੋਲੀ ਲਾਈ ਜਾਂ ਨੰਦੀ ਨੇ ਕਾਲਜੇ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਲਧੀ ਦੇ ਪਾਸ ਨੂੰ ਆਂਵਦਾ ਏ। ਗੁਸੇ ਨਾਲ ਅੱਖੀਂ ਲਾਲੋ ਲਾਲ ਹੋਈਆਂ ਜਾ ਮਾਂ ਨੂੰ ਖੂਬ ਡਰਾਂਵਦਾ ਏ। ਮੈਨੂੰ ਸਚੋ ਹੀ ਸਚ ਤੂੰ ਦਸ ਮਾਤਾ ਨਹੀਂ ਬਕਰੇ ਵਾਂਗ ਕਹਾਂਵਦਾ ਏ। ਮੇਰੇ ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਕਿਵੇਂ ਫੌਤ ਹੋਏ ਇਹ ਗਲ ਮੈਂ ਤੈਥੋਂ ਪੁਛਾਂਵਦਾ ਏ। ਇਕ ਰਤੀ ਜੋ ਝੂਠ ਮਲੂਮ ਹੋਵੇ ਛੁਰੀ ਗਲੇ ਤੇ ਤੁਰਤ ਚਲਾਂਵਦਾ ਏ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਦਸ ਸ਼ਿਤਾਬ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰਾ ਕਾਲਜਾ ਭੁਜਦਾ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। {{center|<small>ਬੋਲੀ ਮਾਰਨਾ ਨੰਦੀ ਮਰਾਸਨ ਦਾ ॥ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥</small>}} {{gap}}ਯਾਰ ਅਗੇ ਮਰਾਸਨ ਸੀ ਬੋਲੀ ਮਾਰਦੀ। ਮਾਰਕੇ ਤੇ ਬੋਲੀ ਓਹਦੀ ਹਿਕ ਸਾੜਦੀ। ਰੰਨਾਂ ਨਾਲ ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਜੰਗ ਲਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰੇ ਵੀ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੁਲਿਆ ਹਿਯਾ ਆਂਵਦਾ। ਉਠ ਕੇ ਤੇ ਤੂੰ ਰੰਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਾਂਵਦਾ। ਵਡਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇ ਤੂੰ ਵਟਾ ਲਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰਾ ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਫੇਰਾਂ ਚਕੀਆਂ। ਹਾਲਾਂ ਕਈ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਘਰ ਰਖੀਆਂ। ਰਾਠਾਂ ਵਾਲਾ ਰਾਹ ਤੂੰ ਦਿਲੋਂ ਭੁਲਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਤੇਰੇ ਵੀ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਤੂੰ ਜੰਮਿਆ ਵੇ ਘਰ ਆਇਕੇ। ਸੂਰਮਾ ਸਦਾਵੇਂ ਰੰਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁਖਾਇਕੇ। ਸੂਰਮਾ ਨਾ ਹੋਵਣਾ ਤੈਂ ਕਦੇ ਬਾਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰਾ ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਦੁਲਿਆ ਤੈਂ ਰਾਠਾਂ ਨੂੰ ਲਾਈ ਲਾਜ ਵੇ। ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਉਤੇ ਖੁਲ ਗਿਆ ਬਾਜ ਏ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਤੈਨੂੰ ਸੱਚ ਮੈਂ ਸੁਨਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰੇ<noinclude></noinclude> khxam72qc3vscm081oqpo3qbaqg6kwm 179682 179681 2024-10-31T05:50:47Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179682 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{center|(੧੧)}}</noinclude>ਜੋਰ ਦਿਖਾਂਵਦਾ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਤੈਨੂੰ ਰਤੀ ਹਿਯਾ ਨਾ ਆਂਵਦਾ ਜੇ। ਤੇਰੇ ਬਾਪ ਤੇ ਦਾਦੇ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਹ ਅਕਬਰ ਖਲਾਂ ਪੁਠੀਆਂ ਚਾ ਲੁਹਾਂਵਦਾ ਏ। ਖਲ ਭੋਹ ਨਾਲ ਭਰਾਇਕੇ ਤੇ ਉਤੇ ਹੁਕਮ ਤੇ ਚਾ ਲਟਕਾਂਵਦਾ ਏ। ਅੱਜ ਤੀਕ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਲਟਕ ਰਹੀਆਂ ਉਥੇ ਜੋਰ ਨਾ ਕਾਸ ਨੂੰ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। ਬੋਲੀ ਲਾਈ ਜਾਂ ਨੰਦੀ ਨੇ ਕਾਲਜੇ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਲਧੀ ਦੇ ਪਾਸ ਨੂੰ ਆਂਵਦਾ ਏ। ਗੁਸੇ ਨਾਲ ਅੱਖੀਂ ਲਾਲੋ ਲਾਲ ਹੋਈਆਂ ਜਾ ਮਾਂ ਨੂੰ ਖੂਬ ਡਰਾਂਵਦਾ ਏ। ਮੈਨੂੰ ਸਚੋ ਹੀ ਸਚ ਤੂੰ ਦਸ ਮਾਤਾ ਨਹੀਂ ਬਕਰੇ ਵਾਂਗ ਕਹਾਂਵਦਾ ਏ। ਮੇਰੇ ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਕਿਵੇਂ ਫੌਤ ਹੋਏ ਇਹ ਗਲ ਮੈਂ ਤੈਥੋਂ ਪੁਛਾਂਵਦਾ ਏ। ਇਕ ਰਤੀ ਜੋ ਝੂਠ ਮਲੂਮ ਹੋਵੇ ਛੁਰੀ ਗਲੇ ਤੇ ਤੁਰਤ ਚਲਾਂਵਦਾ ਏ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਦਸ ਸ਼ਿਤਾਬ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰਾ ਕਾਲਜਾ ਭੁਜਦਾ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। {{center|<small>ਬੋਲੀ ਮਾਰਨਾ ਨੰਦੀ ਮਰਾਸਨ ਦਾ ॥ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥</small>}} {{gap}}ਯਾਰ ਅਗੇ ਮਰਾਸਨ ਸੀ ਬੋਲੀ ਮਾਰਦੀ। ਮਾਰਕੇ ਤੇ ਬੋਲੀ ਓਹਦੀ ਹਿਕ ਸਾੜਦੀ। ਰੰਨਾਂ ਨਾਲ ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਜੰਗ ਲਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰੇ ਵੀ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦੁਲਿਆ ਹਿਯਾ ਆਂਵਦਾ। ਉਠ ਕੇ ਤੇ ਤੂੰ ਰੰਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਾਂਵਦਾ। ਵਡਿਆਂ ਦੇ ਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇ ਤੂੰ ਵਟਾ ਲਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰਾ ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਫੇਰਾਂ ਚਕੀਆਂ। ਹਾਲਾਂ ਕਈ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਘਰ ਰਖੀਆਂ। ਰਾਠਾਂ ਵਾਲਾ ਰਾਹ ਤੂੰ ਦਿਲੋਂ ਭੁਲਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਤੇਰੇ ਵੀ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਤੂੰ ਜੰਮਿਆ ਵੇ ਘਰ ਆਇਕੇ। ਸੂਰਮਾ ਸਦਾਵੇਂ ਰੰਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁਖਾਇਕੇ। ਸੂਰਮਾ ਨਾ ਹੋਵਣਾ ਤੈਂ ਕਦੇ ਬਾਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰਾ ਵੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾ ਲਿਆ। ਦੁਲਿਆ ਤੈਂ ਰਾਠਾਂ ਨੂੰ ਲਾਈ ਲਾਜ ਵੇ। ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਉਤੇ ਖੁਲ ਗਿਆ ਬਾਜ ਏ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਤੈਨੂੰ ਸੱਚ ਮੈਂ ਸੁਨਾ ਲਿਆ। ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਤੇਰੇ<noinclude></noinclude> mu4aq9d1y1lhskpcvgy37x3rxug1qaf 250 64109 179662 179108 2024-10-31T04:50:21Z Taranpreet Goswami 2106 179662 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੧੦)}}</noinclude>ਸੀ ਯਾਰਾਂ ਵਲ ਫਿਰ ਧਾਵਨਾਂ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੋਰ ਜਾਵਣਾ। ਗਾਮਿਆਂ ਮੈਂ ਜਾਣਾ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੇ। ਘੜ ਦੇਵੇਂ ਮੈਨੂੰ ਤੂੰ ਗੁਲੇਲ ਸਾਰ ਵੇ। ਕਾਰੀਗਰਾ ਮੂਲ ਨਹੀਂ ਦੇਰ ਲਾਵਨਾ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ। ਗਾਮਾ ਬੈਠਾ ਮੁੜ ਕੱਲਾਂ ਫੂਕਾਂ ਮਾਰਦਾ ਘੁਨ ਕੈ ਕੈ ਸੁਣ ਦੁਲਾ ਦਮ ਝਾੜਦਾ। ਤੁਰਤ ਗੁਲੇਲਾਂ ਦੇ ਢੇਰ ਲਾਵਨਾ। ਲੱਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾਂ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ। ਕਾੜ ਕਾੜ ਦੁਲਾ ਜੇ ਗੁਲੇਲਾਂ ਛਡਦਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਰ ਗਾਗਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੇ ਕਢਦਾ। ਨੰਦੀ ਦਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਬੋਲੀ ਲਾਵਨਾ ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ। {{center|<small>ਦੁਲੇ ਨੇ ਗਾਗਰਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਤੇ ਨੰਦੀ ਮਰਸਣ ਨੇ ਬੋਲੀ ਮਾਰਨੀ</small>}} {{gap}}ਦੁਲੇ ਦੇਖੀਆਂ ਗਾਗਰਾਂ ਸਭ ਕੋਲੇਂ ਤੁਰਤੇ ਪਾਸ ਲੁਹਾਰ ਦੇ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। ਗੋਲੇ ਸਾਰ ਦੇ ਦਿਓ ਬਣਾ ਮੈਨੂੰ ਸੋਹਣ ਗਾਨੇ ਨੂੰ ਆਖ ਸੁਨਾਵਦਾ ਏ। ਕਾਰੀਗਰ ਸੀ ਲੁਹਾਰ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਥੋਹੜੀ ਸਿਫਤ ਮੈਂ ਆਖ ਬਤਾਂਵਦਾ ਏ। ਜਿਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਲਾਵਦੇ ਹਥ ਦੋਵੇਂ ਗੋਯਾ ਨਕਲ ਤੋਂ ਅਸਲ ਹੋ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। ਨਾਲੇ ਹਥਾਂ ਦੇ ਸਚੇ ਭਰਾ ਦੋਨੋਂ ਮਥੇ ਵਟ ਭੀ ਕੋਈ ਨਾ ਪਾਂਵਦਾ ਏ। ਛੋਟਾ ਬੜਾ ਜੋ ਉਨਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਜਾਵੇ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਕੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਆਂਵਦਾ ਏ। ਗਾਨਾ ਲੋਹੇ ਨੂੰ ਅੱਗ 'ਚ ਰਖ ਦੇਂਦਾ ਦੁਲਾ ਭਗਤੀ ਖੂਬ ਦਿਖਾਲਦਾ ਏ। ਤੁਰਤ ਦੁਲੇ ਦਾ ਕੰਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੋਹਣ ਖੂਬ ਹੀ ਸਟਾਂ ਲਗਾਂਵਦਾ ਏ। ਰਸਤਾ ਮਿਲਦਾ ਜਾ ਪਨਾ ਸਿਆਣਦਾ ਪਾਸ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਬੁਲਾਂਵਦਾ ਏ। ਕਾੜ ਕਾੜ ਹੀ ਕਾੜ ਕੜੱਪ ਪੈਂਦੀ ਜਦੋਂ ਜੋੜ ਗੁਲੇਲ ਚਲਾਂਵਦਾ ਏ। ਸਭ ਗਾਂਗਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚੋਂ ਛੇਦ ਕੀਤੇ ਹੋਈ ਪੂਰੀ ਮੁਰਾਦ ਜੋ ਚਾਹਦਾ ਏ। ਨੰਦੀ ਨਾਲ ਮਰਾਸੀ ਦੇ ਆਂਵਦੀ ਸੀ ਓਹਦੇ ਵਲ ਗੁਲੇਲ ਘੁਕਾਂਵਦਾ ਏ। ਬੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਨੰਦੀ ਫਨਾਹ ਕਰਦੀ ਸੀਨਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਚਾਕ ਹੋ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦਾ ਇਹ ਤੇ ਸੁਰਮਾ ਏ ਕਾਹਨੂੰ ਨਿਤ ਗਰੀਬ ਦੁਖਾਂਵਦਾ ਏ। ਏਥੇ<noinclude></noinclude> j3fwp3ldk0m66quyqgzvwqh2od79vzf 179665 179662 2024-10-31T05:27:22Z Taranpreet Goswami 2106 179665 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੧੦)}}</noinclude>ਸੀ ਯਾਰਾਂ ਵਲ ਫਿਰ ਧਾਵਨਾਂ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੋਰ ਜਾਵਣਾ। ਗਾਮਿਆਂ ਮੈਂ ਜਾਣਾ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੇ। ਘੜਾ ਦੇਵੇਂ ਮੈਨੂੰ ਗੁਲੇਲ ਮਾਰ ਦੇ। ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਮੂਲ ਨਹੀਂ ਦੇਰ ਲਾਵਨਾਂ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ ਹੈ। ਗਾਮਾ ਬੈਠਾ ਮੁਲ ਜਲ ਫੂਕਾਂ ਮਾਰਦਾ। ਸੁਣ ਕੈ ਦੁਲਾ ਹੈ ਦਮ ਝਾੜਦਾ। ਤੁਰਤ ਗੁਲੇਲਾਂ ਜੋ ਢੇਰ ਲਾਵਨਾ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ। ਕਾੜ ਕਾੜ ਦੁਲਾ ਜੋ ਗੁਲੇਲ ਛਡਦਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਰ ਗਾਗਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਢਦਾ। ਨੰਦੀ ਦਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਬੋਲੀ ਲਾਵਨਾਂ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ। {{center|<small>ਦੁਲੇ ਨੇ ਗਾਗਰਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਤੇ ਨੰਦੀ ਮਰਾਸਨ ਨੇ ਬੋਲੀ ਮਾਰਨੀ</small>}} {{gap}}ਦੁਲੇ ਦੇਖੀਆਂ ਗਾਗਰਾਂ ਸਭ ਕੋਲੇਂ ਤੁਰਤ ਪਾਸ ਲੁਹਾਰ ਦੇ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। ਗੌਲ ਸਾਰ ਦੇ ਦਿਓ ਬਣਾ ਮੈਨੂੰ ਸੋਹਣ ਗਾਨੇ ਨੂੰ ਆਖ ਸੁਨਾਵਦਾ ਏ। ਕਾਰੀਗਰ ਸੀ ਲੁਹਾਰ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਥੋੜੀ ਸਿਫਤ ਮੈਂ ਆਖ ਬਤਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਜਿਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਲਾਂਵਦੇ ਹਥ ਦੋਵੇਂ ਗੋਯਾ ਨਕਲ ਤੋਂ ਅਸਲ ਹੋ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। ਨਾਲੇ ਹਥਾਂ ਦੇ ਸੁਚੇ ਭਰਾ ਦੋਨੋਂ ਮਥੇ ਵਟ ਭੀ ਕੋਈ ਨਾ ਪਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਛੋਟਾ ਬੜਾ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਜਾਵੇ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਕੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਆਂਵਦਾ ਜੇ। ਗਾਮਾ ਲੋਹੇ ਨੂੰ ਅੱਗ ਵਿਚ ਰਖ ਦੇਂਦਾ ਦੁਲਾ ਭਗਤੀ ਖੂਬ ਦਿਖਲਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਤੁਰਤ ਦੁਲੇ ਦਾ ਕੰਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੋਹਣ ਖੂਬ ਹੀ ਸਟਾਂ ਲਗਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਰਸਤਾ ਮਿਲਦਾ ਜਾਪਨਾ ਸਿਆਣਦਾ ਪਾਸ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਬੁਲਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਕਾੜ ਕਾੜ ਹੀ ਕਾੜ ਕੜੱਪ ਪੈਂਦੀ ਜਦੋਂ ਜੋੜ ਗੁਲੇਲ ਚਲਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਸਭ ਗਾਂਗਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚੋਂ ਛੇਕ ਕੀਤੇ ਹੋਈ ਪੂਰੀ ਮੁਰਾਦ ਜੋ ਚਾਹੁੰਦਾ ਜੇ। ਨੰਦੀ ਨਾਲ ਮਰਾਸੀ ਦੇ ਆਂਵਦੀ ਸੀ ਓਹਦੇ ਵਲ ਗੁਲੇਲ ਘੁਕਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਬੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਨੰਦੀ ਫਨਾਹ ਕਰਦੀ ਸੀਨਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਟਾਕ ਹੋ ਜਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦਾ ਇਹ ਤੇ ਸੁਰਮਾਂ ਏ ਕਾਹਨੂੰ ਨਿਤ ਗਰੀਬ ਦੁਖਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਏਥੇ<noinclude></noinclude> tmslspvb9yejb7qh4zp20ds8jr6461x 179666 179665 2024-10-31T05:27:43Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179666 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{center|(੧੦)}}</noinclude>ਸੀ ਯਾਰਾਂ ਵਲ ਫਿਰ ਧਾਵਨਾਂ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੋਰ ਜਾਵਣਾ। ਗਾਮਿਆਂ ਮੈਂ ਜਾਣਾ ਵਾਸਤੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਦੇ। ਘੜਾ ਦੇਵੇਂ ਮੈਨੂੰ ਗੁਲੇਲ ਮਾਰ ਦੇ। ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਮੂਲ ਨਹੀਂ ਦੇਰ ਲਾਵਨਾਂ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ ਹੈ। ਗਾਮਾ ਬੈਠਾ ਮੁਲ ਜਲ ਫੂਕਾਂ ਮਾਰਦਾ। ਸੁਣ ਕੈ ਦੁਲਾ ਹੈ ਦਮ ਝਾੜਦਾ। ਤੁਰਤ ਗੁਲੇਲਾਂ ਜੋ ਢੇਰ ਲਾਵਨਾ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ। ਕਾੜ ਕਾੜ ਦੁਲਾ ਜੋ ਗੁਲੇਲ ਛਡਦਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਰ ਗਾਗਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕਢਦਾ। ਨੰਦੀ ਦਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਬੋਲੀ ਲਾਵਨਾਂ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ। {{center|<small>ਦੁਲੇ ਨੇ ਗਾਗਰਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਤੇ ਨੰਦੀ ਮਰਾਸਨ ਨੇ ਬੋਲੀ ਮਾਰਨੀ</small>}} {{gap}}ਦੁਲੇ ਦੇਖੀਆਂ ਗਾਗਰਾਂ ਸਭ ਕੋਲੇਂ ਤੁਰਤ ਪਾਸ ਲੁਹਾਰ ਦੇ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। ਗੌਲ ਸਾਰ ਦੇ ਦਿਓ ਬਣਾ ਮੈਨੂੰ ਸੋਹਣ ਗਾਨੇ ਨੂੰ ਆਖ ਸੁਨਾਵਦਾ ਏ। ਕਾਰੀਗਰ ਸੀ ਲੁਹਾਰ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਥੋੜੀ ਸਿਫਤ ਮੈਂ ਆਖ ਬਤਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਜਿਸ ਕੰਮ ਨੂੰ ਲਾਂਵਦੇ ਹਥ ਦੋਵੇਂ ਗੋਯਾ ਨਕਲ ਤੋਂ ਅਸਲ ਹੋ ਜਾਂਵਦਾ ਏ। ਨਾਲੇ ਹਥਾਂ ਦੇ ਸੁਚੇ ਭਰਾ ਦੋਨੋਂ ਮਥੇ ਵਟ ਭੀ ਕੋਈ ਨਾ ਪਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਛੋਟਾ ਬੜਾ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਜਾਵੇ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋਕੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਆਂਵਦਾ ਜੇ। ਗਾਮਾ ਲੋਹੇ ਨੂੰ ਅੱਗ ਵਿਚ ਰਖ ਦੇਂਦਾ ਦੁਲਾ ਭਗਤੀ ਖੂਬ ਦਿਖਲਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਤੁਰਤ ਦੁਲੇ ਦਾ ਕੰਮ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਸੋਹਣ ਖੂਬ ਹੀ ਸਟਾਂ ਲਗਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਰਸਤਾ ਮਿਲਦਾ ਜਾਪਨਾ ਸਿਆਣਦਾ ਪਾਸ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਬੁਲਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਕਾੜ ਕਾੜ ਹੀ ਕਾੜ ਕੜੱਪ ਪੈਂਦੀ ਜਦੋਂ ਜੋੜ ਗੁਲੇਲ ਚਲਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਸਭ ਗਾਂਗਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚੋਂ ਛੇਕ ਕੀਤੇ ਹੋਈ ਪੂਰੀ ਮੁਰਾਦ ਜੋ ਚਾਹੁੰਦਾ ਜੇ। ਨੰਦੀ ਨਾਲ ਮਰਾਸੀ ਦੇ ਆਂਵਦੀ ਸੀ ਓਹਦੇ ਵਲ ਗੁਲੇਲ ਘੁਕਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਬੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਨੰਦੀ ਫਨਾਹ ਕਰਦੀ ਸੀਨਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਟਾਕ ਹੋ ਜਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦਾ ਇਹ ਤੇ ਸੁਰਮਾਂ ਏ ਕਾਹਨੂੰ ਨਿਤ ਗਰੀਬ ਦੁਖਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਏਥੇ<noinclude></noinclude> t19tfojz4xodfb5bu7pvuqhku65garf 250 64111 179659 179115 2024-10-31T04:37:14Z Taranpreet Goswami 2106 179659 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੯)}}</noinclude>ਮੂਲ ਡਰਨਾ। {{center|<small>ਲੱਧੀ ਨੂੰ ਸਭਨਾਂ ਗਾਗਰਾਂ ਦਸਣੀਆਂ</small>}} {{gap}}ਸਭੈ ਔਰਤਾਂ ਲੱਧੀ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾਕੇ ਆਖਣ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਰਖ ਸਮਝਾਇਕੇ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਪਾਸ ਫਰਿਆਦ ਕਰੀਏ ਤੈਨੂੰ ਆਖਿਆ ਅਸੀਂ ਸੁਨਾਇਕੇ ਜੀ। ਅਸੀਂ ਚੁਪ ਬਥੇਰੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਅੰਦਰੋਂ ਉਠੀਆਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖਾਇਕੇ ਨੀ। ਅਜੇ ਬੰਦ ਜੇ ਹੋਇਗਾ ਨਹੀਂ ਦੁਲਾ ਅਸੀਂ ਕੂਕਾਂ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਜਾਇਕੇ ਨੀ। ਅਜ ਤਕ ਬਥੇਰਾ ਦੇਖ ਰਹੀਆਂ ਸਭ ਬੈਠੀਆ ਘੜੇ ਭੰਨਾ ਇਕੇ ਜੀ। ਜੇ ਤੂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੁਲੇ ਦੀ ਲੋੜਨੀ ਏ ਰਖ ਇਸ ਨੂੰ ਤੂੰ ਲੁਕਾਇਕੇ ਨੀ। ਲੱਧੀ ਸਭ ਅਗੇ ਕਰੇ ਅਰਜ਼ਦਾਰੀ ਨਾਲੇ ਬੋਲਦੀ ਪਾਸ ਬਹਾਇਕੇ ਨੀ। ਕਰੋ ਸਬਰ ਮੈਂ ਦੇਵਸਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਘੜੇ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤੁਰਤ ਬਨਾਇਕੇ ਨੀ। ਗਲਾਂ ਮਿਠੀਆਂ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਕਰਕੇ ਸਦੇ ਸਾਰੀਆ ਘਰੀਂ ਮੰਨਾਇਕੇ ਨੀ। ਫਿਰ ਦਏ ਖਰੀਦ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚੋਂ ਦੇਵੇ<ref>ਦੂਜੀ ਛਾਪ ਵਿੱਚ 'ਦੇੜੇ' ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ</ref> ਗਾਗਰਾਂ ਤੁਰਤ ਮੰਗਾਇਕੇ ਨੀ। ਘਰੇ ਮਿਟੀ ਦੇ ਰਖੋ ਨੀ ਸਭ ਘੜੇ ਭਰੋ ਗਾਗਰਾਂ ਨਾਲ ਲਿਜਾਇਕੇ ਨੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਓਹ ਸਬ ਆਨੰਦ ਹੋਈਆਂ ਦਿਲੋਂ ਦਿਲ ਦਾ ਫਿਕਰ ਹਟਾਇਕੋ ਨੀ। {{center|{{smaller|ਲਧੀ ਨ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਗਾਗਰਾ ਦੇਣੀਆਂ ਅਤੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਤੋੜ ਦੇਣੀਆਂ}} ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥}} {{gap}}ਲੱਧੀ ਦੇਵੇ ਸਭ ਨੂੰ ਨਾਲੇ ਗਾਗਰਾਂ। ਦੁਲੇ ਵਾਲੀ ਹਥ ਭੈਣੋਂ ਵਾਂਗ ਸਗਰਾਂ। ਅਜ ਆਵੇ ਘਰ ਉਹਨੂੰ ਮੈਂ ਸੂਨਾਵਨਾ। ਲੱਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲੇ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ। ਸਭੇ ਲੈਕੇ ਗਾਗਰਾਂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀਆਂ। ਮਿਟੀ ਦੇ ਘੜੇ ਘਰੀਂ ਜਾ ਟਿਕਾਦੀਆਂ। ਗਾਗਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੈਕੇ ਪਾਣੀ ਆਵਣਾ। ਲੱਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾ ਗਾਗਰਾਂ ਜਾਂ ਦੂਲਾ ਸਭ ਕੋਲ ਦੇਖਦਾ। ਫਿਰ ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿਲ ਵਿਚ ਟੇਕਦਾ। ਕੀਤੀ<noinclude></noinclude> 53rno1zo666nbvcdbu7l5slw1s7jort 179660 179659 2024-10-31T04:48:33Z Taranpreet Goswami 2106 179660 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੯)}}</noinclude>ਮੂਲ ਡਰਨਾ। {{center|<small>ਲਧੀ ਨੂੰ ਸਭਨਾਂ ਗਾਗਰਾਂ ਦਸਣੀਆਂ</small>}} {{gap}}ਸਭ ਔਰਤਾਂ ਲਧੀ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾਕੇ ਆਖਣ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਰਖ ਸਮਝਾਇਕੇ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਪਾਸ ਫਰਿਆਦ ਕਰੀਏ ਤੈਨੂੰ ਆਖਿਆ ਅਸੀਂ ਸੁਨਾਇਕੇ ਨੀ। ਅਸੀਂ ਚੁਪ ਬਥੇਰੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਅੰਦਰੋਂ ਉਠੀਆਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖਾਇਕੇ ਨੀ। ਅਜੇ ਬੰਦ ਜੇ ਹੋਇਗਆ ਨਹੀਂ ਦੁਲਾ ਅਸੀਂ ਕੂਕਾਂ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਜਾਇਕੇ ਨੀ। ਅਜ ਤਕ ਬਥੇਰਾ ਦੇਖ ਰਹੀਆਂ ਸਭ ਬੈਠੀਆ ਘੜੇ ਭੰਨਾਇਕੇ ਨੀ। ਜੇ ਤੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੁਲੇ ਦੀ ਲੋੜਦੀ ਹੈਂ ਰਖ ਇਸ ਨੂੰ ਤੂੰ ਲੁਕਾਇਕੇ ਨੀ। ਲਧੀ ਸਭ ਅਗੇ ਕਰੇ ਅਰਜ਼ਦਾਰੀ ਨਾਲੇ ਬੋਲਦੀ ਪਾਸ ਬਹਾਇਕੇ ਨੀ। ਕਰੋ ਸਬਰ ਮੈਂ ਦੇਵਸਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਘੜੇ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤੁਰਤ ਬਨਾਇਕੇ ਨੀ। ਗਲਾਂ ਮਿਠੀਆਂ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਕਰਕੇ ਭੇਜ ਸਾਰੀਆ ਘਰੀਂ ਮੰਨਾਇਕੇ ਨੀ। ਫਿਰ ਦਏ ਖਰੀਦ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚੋਂ ਦੇਵੇ<ref>ਦੂਜੀ ਛਾਪ ਵਿੱਚ 'ਦੇੜੇ' ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ</ref> ਗਾਗਰਾਂ ਤੁਰਤ ਮੰਗਾਇਕੇ ਨੀ। ਘੜੇ ਮਿਟੀ ਦੇ ਰਖੇ ਨੀ ਸਭ ਉਹਨੇ ਭਰੇ ਗਾਗਰਾਂ ਨਾਲ ਲਿਜਾਇਕੇ ਨੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਓਹ ਸਬ ਆਨੰਦ ਹੋਈਆਂ ਦਿਲੋਂ ਦਿਲ ਦਾ ਫਿਕਰ ਹਟਾਇਕੋ ਨੀ। {{center|{{smaller|ਲਧੀ ਨੋ ਸਭਨ ਨੂੰ ਗਾਗਰਾਂ ਦੇਣੀਆਂ ਅਤੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਤੋੜ ਦੇਣੀਆਂ}} ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥}} {{gap}}ਲਧੀ ਦੇਵੇ ਸਭ ਨੂੰ ਨਾਲੇ ਗਾਗਰਾਂ। ਦੁਲੇ ਵਾਲੀ ਹਥ ਭੈਣੋਂ ਵਾਂਗ ਸਗਰਾਂ। ਅਜ ਆਵੇ ਘਰ ਉਹਨੂੰ ਮੈਂ ਸੂਨਾਵਨਾਂ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲੇ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾਂ। ਸਭੇ ਲੈਕੇ ਗਾਗਰਾਂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀਆਂ। ਮਿਟੀ ਦੇ ਘੜੇ ਘਰੀਂ ਜਾ ਟਿਕਦੀਆਂ। ਗਾਗਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੈਕੇ ਪਾਣੀ ਆਵਣਾ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਣਾ। ਗਾਗਰਾਂ ਜਾਂ ਦੁਲਾ ਸਭ ਕੋਲ ਦੇਖਦਾ। ਫਿਰ ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿਲ ਵਿਚ ਟੇਕਦਾ। ਕੀਤੀ<noinclude></noinclude> 3nm1rh71fgrz4mnlpl7ae0485aoijox 179661 179660 2024-10-31T04:49:29Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179661 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" />{{center|(੯)}}</noinclude>ਮੂਲ ਡਰਨਾ। {{center|<small>ਲਧੀ ਨੂੰ ਸਭਨਾਂ ਗਾਗਰਾਂ ਦਸਣੀਆਂ</small>}} {{gap}}ਸਭ ਔਰਤਾਂ ਲਧੀ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾਕੇ ਆਖਣ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਰਖ ਸਮਝਾਇਕੇ ਨੀ। ਨਹੀਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਪਾਸ ਫਰਿਆਦ ਕਰੀਏ ਤੈਨੂੰ ਆਖਿਆ ਅਸੀਂ ਸੁਨਾਇਕੇ ਨੀ। ਅਸੀਂ ਚੁਪ ਬਥੇਰੀਆਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਅੰਦਰੋਂ ਉਠੀਆਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖਾਇਕੇ ਨੀ। ਅਜੇ ਬੰਦ ਜੇ ਹੋਇਗਆ ਨਹੀਂ ਦੁਲਾ ਅਸੀਂ ਕੂਕਾਂ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਜਾਇਕੇ ਨੀ। ਅਜ ਤਕ ਬਥੇਰਾ ਦੇਖ ਰਹੀਆਂ ਸਭ ਬੈਠੀਆ ਘੜੇ ਭੰਨਾਇਕੇ ਨੀ। ਜੇ ਤੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੁਲੇ ਦੀ ਲੋੜਦੀ ਹੈਂ ਰਖ ਇਸ ਨੂੰ ਤੂੰ ਲੁਕਾਇਕੇ ਨੀ। ਲਧੀ ਸਭ ਅਗੇ ਕਰੇ ਅਰਜ਼ਦਾਰੀ ਨਾਲੇ ਬੋਲਦੀ ਪਾਸ ਬਹਾਇਕੇ ਨੀ। ਕਰੋ ਸਬਰ ਮੈਂ ਦੇਵਸਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਘੜੇ ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਤੁਰਤ ਬਨਾਇਕੇ ਨੀ। ਗਲਾਂ ਮਿਠੀਆਂ ਨਾਲ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਕਰਕੇ ਭੇਜ ਸਾਰੀਆ ਘਰੀਂ ਮੰਨਾਇਕੇ ਨੀ। ਫਿਰ ਦਏ ਖਰੀਦ ਬਜ਼ਾਰ ਵਿਚੋਂ ਦੇਵੇ<ref>ਦੂਜੀ ਛਾਪ ਵਿੱਚ 'ਦੇੜੇ' ਲਿਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ</ref> ਗਾਗਰਾਂ ਤੁਰਤ ਮੰਗਾਇਕੇ ਨੀ। ਘੜੇ ਮਿਟੀ ਦੇ ਰਖੇ ਨੀ ਸਭ ਉਹਨੇ ਭਰੇ ਗਾਗਰਾਂ ਨਾਲ ਲਿਜਾਇਕੇ ਨੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਓਹ ਸਬ ਆਨੰਦ ਹੋਈਆਂ ਦਿਲੋਂ ਦਿਲ ਦਾ ਫਿਕਰ ਹਟਾਇਕੋ ਨੀ। {{center|{{smaller|ਲਧੀ ਨੇ ਸਭ ਨੂੰ ਗਾਗਰਾਂ ਦੇਣੀਆਂ ਅਤੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਤੋੜ ਦੇਣੀਆਂ}} ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥}} {{gap}}ਲਧੀ ਦੇਵੇ ਸਭ ਨੂੰ ਨਾਲੇ ਗਾਗਰਾਂ। ਦੁਲੇ ਵਾਲੀ ਹਥ ਭੈਣੋਂ ਵਾਂਗ ਸਗਰਾਂ। ਅਜ ਆਵੇ ਘਰ ਉਹਨੂੰ ਮੈਂ ਸੂਨਾਵਨਾਂ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲੇ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਨਾਂ। ਸਭੇ ਲੈਕੇ ਗਾਗਰਾਂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀਆਂ। ਮਿਟੀ ਦੇ ਘੜੇ ਘਰੀਂ ਜਾ ਟਿਕਦੀਆਂ। ਗਾਗਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੈਕੇ ਪਾਣੀ ਆਵਣਾ। ਲਧੀ ਕਹੇ ਮੂਲ ਨਾ ਲਾਹੌਰ ਜਾਵਣਾ। ਗਾਗਰਾਂ ਜਾਂ ਦੁਲਾ ਸਭ ਕੋਲ ਦੇਖਦਾ। ਫਿਰ ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿਲ ਵਿਚ ਟੇਕਦਾ। ਕੀਤੀ<noinclude></noinclude> tirb6zgssfkhfpdhosa79spyqhy2rjr 250 64118 179736 179131 2024-10-31T08:52:23Z Taranpreet Goswami 2106 179736 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" /></noinclude>ਚਾਬੀਆਂ ਜਾਏ ਜਵਾਨ ਦੁਲੇ ਪਹਿਲਾ ਜੰਦਰਾ ਤੁਰਤ ਲੁਹਾਯਾ ਈ। ਦੇਖੋ ਚਮਕਦੀ ਸਾਂਗ ਸੀ ਚੰਦ ਵਾਂਗੂ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਚਾ ਉਠਾਯਾ ਈ। ਲਧੀ ਦੇਖ ਕੇ ਆਖਦੀ ਵਾਹ ਬਚਾ ਅਜ ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਏਹ ਆਯਾ ਈ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦਾ ਵੈਰ ਬੇਸ਼ਕ ਲੈਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਂਗ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਹੀ ਚਾਇਆ ਈ। ਫਿਰ ਦੂਸਰਾ ਜੰਦਰਾ ਖੋਹਲ ਲੀਤਾ ਟਮਕ ਉਸ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਆਇਆ ਈ। ਤੁਰਤ ਗਊ ਦਾ ਦੁਧ ਮੰਗਵਾਇਕੇ ਤੇ ਖਟਾ ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਲਗਾਯਾ ਈ। ਧਮਕ ਉਸ ਦੀ ਜਾਂਵਦੀ ਕੋਸ ਬਾਰਾਂ ਜਦੋਂ ਦੁਲੇ ਨੇ ਖੂਬ ਵਜਾਯਾ ਈ। ਤੇਰੇ ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਅਕਬਰ ਮਾਰ ਦਿਤੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕੁਲ ਸਮਾਨ ਲੁਕਾਯਾ ਈ। ਦੁਲਾ ਚੋਟ ਲਗਾਂਵਦਾ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਬਾਰਾਂ ਕੋਸ ਦੇ ਵਿਚ ਸੁਨਾਯਾ ਈ। ਪਈ ਕੰਨ ਆਵਾਜ ਜਾਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਕੌਣ ਪਿੰਡੀ ਵਿਚ ਸੂਰਮਾਂ ਆਯਾਂ ਈ। ਸੋਲਾਂ ਸਾਲ ਥੀਂ ਸੁਣੀ ਅਵਾਜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਜ ਕਿਸ ਨੇ ਇਹ ਵਜਾਯਾ ਈ। ਟਮਾ ਟਮ ਹੀ ਟਮਕ ਬਜਾਇਆ ਚਾ ਦਿਲ ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਦਾ ਖੌਫ ਪਾਯਾ ਈ। ਫਿਰ ਤੀਸਰੀ ਕੋਠੜੀ ਖੋਲ੍ਹ ਦੇਖੇ ਨਹੀਂ ਅੰਤ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰਾਂ ਦਾ ਆਯਾ ਈ। ਚੌਥਾ ਖੌਲ ਕੇ ਦੇਖਦਾ ਜਦ ਦੁਲਾ ਵਿਚ ਢੇਰ ਬੰਦੂਕਾਂ ਦਾ ਪਾਯਾ ਈ। ਜਦੋਂ ਖੋਲਿਆ ਜੰਦਰਾ ਪੰਜਵੇਂ ਦਾ ਬੇਹਦ ਪੇਟੀਆਂ ਨਾਲ ਸਜਾਯਾ ਈ। ਵਿਚ ਛਵੇਂ ਦੇ ਖੂਬ ਪਸਤੌਲ ਦੇਖੇ ਨਾਲ ਢਾਲਾਂ ਦਾ ਢੇਰ ਲਗਾਯਾ ਈ। ਜਦੋਂ ਜੰਦਰਾ ਖੋਲਿਆ ਸਤਵੇਂ ਦਾ ਓਹਦੇ ਵਿਚ ਬਾਰੂਦ ਟਕਾਯਾ ਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਹੋਆ ਬਾਗੋ ਬਾਗ ਦੁਲਾ ਜਦੋਂ ਕੁਲ ਸਮਾਨ ਦਿਸ ਆਯਾ ਈ। {{center|<small>ਹਾਲ ਦਸਣਾ ਲਧੀ ਨੇ ਦਿਲੋਂ ॥ ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ ॥</small>}} {{gap}}ਸੁਣੀਂ ਬੱਚਾ ਦੁਲਿਆ ਮੈਂ ਸੱਚ ਆਖਦੀ। ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਜਰਾ ਨਾ ਲੁਕਾ ਰਖਦੀ। ਤੇਰਾ ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਅਕਬਰ ਸ਼ਾਹ ਮਾਰੇ ਵੇ। ਖਲੜੀ ਭਰਾਏ ਭੂਸ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਵੇ। ਅਲਾ ਭੀ ਰੋਕ ਲੈਣਾ ਸੀ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ। ਨਿਤ ਸ਼ਾਇਦ ਨਿਹਾਲ ਕਰਦੇ ਕਦੂਰਤਾਂ। ਰਾਠ ਮੇਰੇ ਦੁਲਿਆ ਓਹ ਬੜੇ ਭਾਰੀ ਵੇ। ਖਲੜੀ ਭਰਾਈ ਭੂਸ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਵੇ। ਮਾਰ ਕੇ ਤੇ<noinclude></noinclude> dd96v9mkhaur1p0oitmbccy3lbfmwqr 179737 179736 2024-10-31T08:52:41Z Taranpreet Goswami 2106 /* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */ 179737 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="3" user="Taranpreet Goswami" /></noinclude>ਚਾਬੀਆਂ ਜਾਏ ਜਵਾਨ ਦੁਲੇ ਪਹਿਲਾ ਜੰਦਰਾ ਤੁਰਤ ਲੁਹਾਯਾ ਈ। ਦੇਖੋ ਚਮਕਦੀ ਸਾਂਗ ਸੀ ਚੰਦ ਵਾਂਗੂ ਉਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਚਾ ਉਠਾਯਾ ਈ। ਲਧੀ ਦੇਖ ਕੇ ਆਖਦੀ ਵਾਹ ਬਚਾ ਅਜ ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਏਹ ਆਯਾ ਈ। ਬਾਪ ਦਾਦੇ ਦਾ ਵੈਰ ਬੇਸ਼ਕ ਲੈਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਂਗ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਹੀ ਚਾਇਆ ਈ। ਫਿਰ ਦੂਸਰਾ ਜੰਦਰਾ ਖੋਹਲ ਲੀਤਾ ਟਮਕ ਉਸ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚ ਆਇਆ ਈ। ਤੁਰਤ ਗਊ ਦਾ ਦੁਧ ਮੰਗਵਾਇਕੇ ਤੇ ਖਟਾ ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਲਗਾਯਾ ਈ। ਧਮਕ ਉਸ ਦੀ ਜਾਂਵਦੀ ਕੋਸ ਬਾਰਾਂ ਜਦੋਂ ਦੁਲੇ ਨੇ ਖੂਬ ਵਜਾਯਾ ਈ। ਤੇਰੇ ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਅਕਬਰ ਮਾਰ ਦਿਤੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕੁਲ ਸਮਾਨ ਲੁਕਾਯਾ ਈ। ਦੁਲਾ ਚੋਟ ਲਗਾਂਵਦਾ ਜਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਬਾਰਾਂ ਕੋਸ ਦੇ ਵਿਚ ਸੁਨਾਯਾ ਈ। ਪਈ ਕੰਨ ਆਵਾਜ ਜਾਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਕੌਣ ਪਿੰਡੀ ਵਿਚ ਸੂਰਮਾਂ ਆਯਾਂ ਈ। ਸੋਲਾਂ ਸਾਲ ਥੀਂ ਸੁਣੀ ਅਵਾਜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਜ ਕਿਸ ਨੇ ਇਹ ਵਜਾਯਾ ਈ। ਟਮਾ ਟਮ ਹੀ ਟਮਕ ਬਜਾਇਆ ਚਾ ਦਿਲ ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਦਾ ਖੌਫ ਪਾਯਾ ਈ। ਫਿਰ ਤੀਸਰੀ ਕੋਠੜੀ ਖੋਲ੍ਹ ਦੇਖੇ ਨਹੀਂ ਅੰਤ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰਾਂ ਦਾ ਆਯਾ ਈ। ਚੌਥਾ ਖੌਲ ਕੇ ਦੇਖਦਾ ਜਦ ਦੁਲਾ ਵਿਚ ਢੇਰ ਬੰਦੂਕਾਂ ਦਾ ਪਾਯਾ ਈ। ਜਦੋਂ ਖੋਲਿਆ ਜੰਦਰਾ ਪੰਜਵੇਂ ਦਾ ਬੇਹਦ ਪੇਟੀਆਂ ਨਾਲ ਸਜਾਯਾ ਈ। ਵਿਚ ਛਵੇਂ ਦੇ ਖੂਬ ਪਸਤੌਲ ਦੇਖੇ ਨਾਲ ਢਾਲਾਂ ਦਾ ਢੇਰ ਲਗਾਯਾ ਈ। ਜਦੋਂ ਜੰਦਰਾ ਖੋਲਿਆ ਸਤਵੇਂ ਦਾ ਓਹਦੇ ਵਿਚ ਬਾਰੂਦ ਟਕਾਯਾ ਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਹੋਆ ਬਾਗੋ ਬਾਗ ਦੁਲਾ ਜਦੋਂ ਕੁਲ ਸਮਾਨ ਦਿਸ ਆਯਾ ਈ। {{center|<small>ਹਾਲ ਦਸਣਾ ਲਧੀ ਨੇ ਦਿਲੋਂ ॥ ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ ॥</small>}} {{gap}}ਸੁਣੀਂ ਬੱਚਾ ਦੁਲਿਆ ਮੈਂ ਸੱਚ ਆਖਦੀ। ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਜਰਾ ਨਾ ਲੁਕਾ ਰਖਦੀ। ਤੇਰਾ ਬਾਪ ਦਾਦਾ ਅਕਬਰ ਸ਼ਾਹ ਮਾਰੇ ਵੇ। ਖਲੜੀ ਭਰਾਏ ਭੂਸ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਵੇ। ਅਲਾ ਭੀ ਰੋਕ ਲੈਣਾ ਸੀ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ। ਨਿਤ ਸ਼ਾਇਦ ਨਿਹਾਲ ਕਰਦੇ ਕਦੂਰਤਾਂ। ਰਾਠ ਮੇਰੇ ਦੁਲਿਆ ਓਹ ਬੜੇ ਭਾਰੀ ਵੇ। ਖਲੜੀ ਭਰਾਈ ਭੂਸ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਵੇ। ਮਾਰ ਕੇ ਤੇ<noinclude></noinclude> 6g6vceezoef1k5fwn2nwan8oh4z4tgg 250 64119 179738 179133 2024-10-31T08:59:10Z Taranpreet Goswami 2106 179738 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੧੪)}}</noinclude>ਮਾਰਾਂ ਓਹ ਸੀ ਨਿਤ ਖਾਂਵਦੇ। ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇਸ ਦੇ ਕਦੀ ਨਾ ਸੀ ਜਾਂਵਦੇ। ਏਹੋ ਜਹੇ ਕਰਦੇ ਸੀ ਨਿਤ ਕਾਰੇ ਵੇ। ਖਲੜੀ ਭਰਾਏ ਭੂਸ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਵੇ। ਧਾੜੇ ਸੀ ਓਹ ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਨਿਤ ਮਾਰਦੇ। ਸੂਰਮੇ ਸੀ ਮੂਲ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਹਾਰਦੇ। ਫੌਜ ਨੇ ਸੀ ਘੇਰਿਆ ਆਏ ਬੰਨੇ ਚਾਰ ਵੇ। ਖਲੜੀ ਭਰਾਏ ਭੂਸ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਵੇ। ਪਕੜ ਕੇ ਤੇ ਲੈ ਗਏ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਵੇ। ਓਥੇ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕੀਤਾ ਜੋਰ ਵੇ। ਕਰੋ ਕੋਈ ਮਾਮਲੇ ਦਾ ਤੁਸੀਂ ਚਾਰਾ ਵੇ। ਖਲੜੀ ਭਰਾਏ ਭੂਸ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਵੇ। ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਤਾਈਂ ਲਗੇ ਦੇਣ ਗੋਲੀਆਂ। ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਨੌਕਰਾਂ ਤੇ ਤਾੜੇ ਲਾਲੀਆਂ। ਆਵੇ ਨਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹ ਦਰਬਾਰ ਵੇ। ਖਲੜੀ ਭਰਾਏ ਭੂ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਵੇ। {{center|<poem><small>ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਪੰਜ ਸੌ ਹਥਿਆਰ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਣੇ ਤੇ ਨਾਨਕਿਆਂ ਦਾ ਮਾਲ ਖੋਹ ਕੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਵਰਤੌਣਾ</small></poem>}} {{gap}}ਦੁਲਾ ਕੁਲ ਹਥਿਆਰ ਦੀ ਕਰੇ ਗਿਣਤੀ ਹੋਇਆ ਪੰਜ ਸੌ ਪੂਰਾ ਸ਼ੁਮਾਰ ਯਾਰੋ। ਤੁਰਤ ਪੰਜ ਸੌ ਕੀਤਾ ਜਵਾਨ ਕਠਾ ਭੇਸ ਸੂਰਮੇ ਬਾਂਕੇ ਨਿਤਾਰ ਯਾਰੋ। ਕਰ ਦੇਵੇ ਹਥਿਆਰ, ਤਕਸੀਮ ਸਾਰੇ ਆਪ ਬਣਿਆ ਫੌਜਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਪਹਿਲੇ ਮਾਮਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਾਰ ਕਰਸਾਂ ਕਹੇ ਰਾਠਾਂ ਨੂੰ ਏਹ ਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਫੇਰ ਹੁਕਮ ਸੁਣਾਂਵਦਾ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਤੁਰਤ ਹੋ ਜਾਓ ਤਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਕੋਲ ਚੁੰਡਰਾਂ ਵਲ ਰਵਾਨ ਹੋਣਾ ਬੁਧਵਾਰ ਹੈ ਸੋਹਣਾ ਵਾਰ ਯਾਰੋ। ਝਟ ਆਇਕੇ ਰਖ ਵਿਚ ਜਮਾਂ ਹੋਣਾ ਫਿਰ ਰਾਤ ਗਈ ਇਕਵਾਰ ਯਾਰੋ। ਕੱਠੇ ਹੋਂਵਦੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸਾਰੇ ਜਿਸ ਵਕਤ ਦਾ ਸੀ ਇਕਰਾਰ ਯਾਰੋ। ਹੋਏ ਚੁਡਰਾਂ ਨੂੰ ਰਵਾਂ ਸਾਰੇ ਅਗੇ ਲਗਿਆਂ ਦੁਲਾ ਸਰਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਦੁਲਾ ਆਖਦਾ ਸਾਰਿਆਂ ਸੁਣੋ ਭਾਈ ਪਿਛੇ ਹਟਨਾ ਨਹੀਂ ਦਰਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਪਹਿਲਾ ਧਾੜਾ ਜੋ ਆਵ ਹਥ ਸਾਡੇ ਵੰਡ ਦਿਓ ਨਾ ਰਖਣੀ ਜਗਾਤ ਯਾਰੋ। ਸਭੇ ਵਲੀ<noinclude></noinclude> tnlytr0752l1nmpo2po7vo1f3yfx7z9 179739 179738 2024-10-31T09:06:03Z Taranpreet Goswami 2106 179739 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੧੪)}}</noinclude>ਮਾਰਾਂ ਓਹ ਸੀ ਨਿਤ ਖਾਂਵਦੇ ਜਾਂਵਦੇ। ਏਹੋ ਜੇਹੇ ਕਰਦੇ ਸੀ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਵੇ। ਧਾੜੇ ਸੀ ਓਹ ਵੀ (98) । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇਸ ਦੇ ਕਦੀ ਨਾ ਸੀ ਨਿਤ ਕਾਰੇ ਵੇ। ਖਲੜੀ ਭਰਾਏ ਭੂਸ ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਨਿਤ ਮਾਰਦੇ। ਸੂਰਮੇ ਮੂਲ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਹਾਰਦੇ । ਫੌਜ ਨੇ ਸੀ ਘੇਰਿਆ ਆਏ ਬੰਨੇ ਚਾਰੀ ਵੇ। ਖਲੜੀ ਭਰਾਈ ਤੁਸੀ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਵੇ । ਪਕੜ ਕੇ ਤੇ ਲੈਗੇ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਵੇ।ਓਏ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕੀਤਾ ਜੋਰ ਵੇ। ਕਰੇ ਕੋਈ ਮਾਮਲੇ ਦੇ ਤੁਸੀਂ ਚਾਰਾ ਵੇ । ਖਲੜੀ ਭਰਾਈ ਭੂਸ ਨਾਲ ਸਾਰੀ ਵੇ। ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਤਾਈਂ ਲਗੇ ਦੇਣ ਗਾਲੀਆਂ । ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਨੌਕਰਾਂ ਤੇ ਤਾੜੇ ਲਾਲੀਆਂ। ਆਵੇ ਨਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਹ ਦਰਬਾਰੇ ਵੇ । ਖਲੜੀ ਭਰਾਈ ਭੂਸ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਵੇ। ਦੁਲੇ ਨੇ ਪੰਜ ਸੌ ਹਥਿਆਰ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵੰਡਣੇ ਤੇ ਨਾਨਕਿਆਂ ਦਾ ਮਾਲ ਖੋਹ ਕੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਵੰਡਣਾ ਦੁਲਾ ਕੁਲ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦੀ ਕਰੇ ਗਿਣਤੀ ਹੋਇਆ ਪੰਜ ਸੌ ਪੂਰਾ ਸ਼ੁਮਾਰ ਯਾਰੋ। ਤੁਰਤ ਪੰਜ ਸੌ ਕੀਤਾ ਜਵਾਨ ਕਠਾ ਭੇਜ ਸੂਰਮੇਂ ਬਾਂਕੇ ਨਿਤਾਰ ਯਾਰੋ। ਕਰ ਦੇਵੇ ਹਥਿਆਰ ਤਕਸੀਮ ਸਾਰੇ ਆਪ ਬਣਿਆਂ ਫੌਜਦਾਰ ਯਾਰੋ । ਪਹਿਲਾਂ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਾਰ ਕਰਸਾਂ ਕਹੇ ਰਾਠਾਂ ਨੂੰ ਏਹ ਪੁਕਾਰ ਯਾਰੋ । ਫੇਰ ਹੁਕਮ ਸੁਣਾਂਵਦਾ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਤੁਰਤ ਹੋ ਜਾਓ ਤਿਆਰ ਯਾਰੋ । ਕਲ ਕੁੰਡਰਾਂ ਵਲ ਰਵਾਨ ਹੋਣਾ ਬੁਧਵਾਰ ਹੈ ਸੋਹਣਾ ਵਾਰ ਯਾਰੋ । ਝਟ ਆਇਕੇ ਰਖ ਵਿਚ ਜਮਾਂ ਹੋਣਾ ਫਿਰ ਰਾਤ ਗਈ ਇਕ ਵਾਰ ਯਾਰੋ ।ਕਠੇ ਹੋਂਵਦੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸਾਰੇ ਜਿਸ ਵਕਤ ਦਾ ਸੀ ਇਕਰਾਰ ਯਾਰੇ। ਹੋਸੇ ਕੁੰਡਰਾਂ ਵਲ ਨੂੰ ਰਵਾਂ ਸਾਰੇ ਅਗੇ ਲਗਿਆ ਦੁਲਾ ਸਰਦਾਰ ਯਾਰੋ । ਦੁਲਾ ਆਖਦਾ ਸਾਰਿਆਂ ਸੁਣੋਂ ਭਾਈ ਪਿਛੇ ਹਟਨਾ ਨਹੀਂ ਦਰਕਾਰ ਯਾਰੋ । ਪਹਿਲਾ ਧਾੜਾ ਜੋ ਆਵੇ ਹਥ ਸਾਡੇ ਵੰਡ ਦਿਓ ਨਾ ਰਖਣੀ ਜਗਾਤ ਯਾਰੋ। ਸਭੇ ਵਲੀ<noinclude></noinclude> oj2wb5ksusm7iid7zny8vr81yyxbj0x 250 64120 179740 179134 2024-10-31T09:07:14Z Taranpreet Goswami 2106 179740 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="Charan Gill" />{{center|(੧੫)}}</noinclude>ਦੀ ਬਾਤ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰਦੇ ਅਸੀਂ ਨੌਕਰ ਤੁਸੀਂ ਸਰਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਹਦ ਚੁੰਡਰਾਂ ਦਾ ਖੰਦਾ ਨਜਰ ਆਯਾ ਅਜ ਏਸਦਾ ਕਰੋ ਸ਼ਿਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਪਹਿਲੇ ਏਸ ਨੂੰ ਹੱਕ ਲੈ ਚਲੀਏ ਜੀ ਚਲ ਵੰਡੀਏ ਸਾਂਦਲ ਬਾਰ ਯਾਰੋ। ਯਾਰੋ। ਦੁਲਾ ਵਗ ਲੈ ਗਿਆ ਹੈ ਮਾਲ ਸਾਰਾ ਕਰੇ ਹਾਲ ਹੀ ਹਾਲ ਪੁਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਕਈ ਆਖਦੇ ਉਹ ਸਾਡਾ ਭਾਨਜਾ ਹੈ ਕਰਨਾ ਮੂਲ ਨਾ ਓਸ ਤੇ ਵਾਰ ਯਾਰੋ ਕਠਾ ਹੋਂਵਦਾ ਜੁਟ ਮੁਸ਼ਟੰਡਿਆਂ ਦਾ ਕਰਦੇ ਜਾਂਵਦੇ ਮਾਰੋ ਮਾਰ ਯਾਰੋ। ਧਾਂੜੇ ਵੇਖਕੇ ਦੁਲਾ ਖਲੋ ਜਾਂਵਦਾ ਨਾਲੇ ਬੋਲਦਾ ਖੂਬ ਲਲਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਐਪਰ ਗੈਰ ਦਾ ਨਹੀਂ ਖਿਆਲ ਕਰਨਾ ਦੁਲਾ ਕਹੇ ਸੂਰਮਾ ਵਿਚਾਰ ਯਾਰੋ। ਜੇ ਵਿਦਾ ਹੋ ਆਏ ਹੋ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਹੋਣਾ ਜੰਗ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਤਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਵੇਖ ਦੁਲੇ ਦੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹੋਸ਼ ਆਈ ਉਡੇ ਮੁੜੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਹੋ ਲਚਾਰ ਯਾਰੋ। ਸਾਰੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨਾਈ ਮਰਾਸੀਆਂ ਦਾ ਖੇਡ ਵੰਡਦਾ ਹੌਂਸਲਾ ਧਾਰ ਯਾਰੋ। ਇਕ ਇਕ ਸੀ ਦੇਂਵਦਾ ਹੋਰ ਸਭਨਾਂ ਐਪਰ ਜੇਹੜੇ ਲੁਹਾਰ ਨਜਾਰ ਯਾਰੋ। ਜੇਹੜਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਕੰਮ ਸੀ ਝੱਟ ਕਰਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇਂਵਦਾ ਚਾਰ ਚਾਰ ਯਾਰੋ। ਸਭ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਦੁਆ ਕਰਦੇ ਗਏ ਘਰਾਂ ਵਲ ਸਿਧਾਰ ਯਾਰੋ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਵਿਚ ਪੱਡ ਦੇ ਘਰੋਂ ਘਰੀਂ ਦੁਲੇ ਰਾਠ ਦੀ ਜੈ ਜੈ ਕਾਰ ਯਾਰੋ। {{center|<small>ਅਲੀ ਸੁਦਾਗਰ ਦੇ ਪੰਜ ਸੌ ਘੋੜੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਖੋਹ ਲੈਣੇ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿੰਡ ਚੋਂ ਕਢਣਾ</small>}} {{gap}}ਅਗੇ ਹੋਰ ਧਾੜਾ ਏਸ ਨੂੰ ਪਿਆ ਆਵੇ; ਜੇਹੜਾ ਘਰੀਂ ਖੁਦਾ ਪੁਚਾਇਆ ਸੀ। ਅਲੀ ਨਾਮ ਸੌਦਾਗਰ ਲਾਹੌਰ ਸੰਦਾ ਘੋੜੇ ਲੈਣ ਕੰਧਾਰ ਨੂੰ ਧਾਇਆ ਸੀ। ਘੋੜੇ ਪੰਜ ਸੌ ਖਰੀਦ ਉਸਨੇ; ਮੋੜਾ ਫੇਰ ਲਾਹੌਰ ਨੂੰ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਅਲੀ ਮੰਜ਼ਲ ਤੋਂ ਮੰਜ਼ਲ ਰਵਾਂ ਹੋਇਆ ਕਈ ਰੋਜ਼ ਪਿਛੋਂ ਮੁੜ ਆਇਆ ਸੀ। ਕਹੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਰਾਹ ਦੇਖ ਪਾਇ ਡੇਰਾ ਅਜ ਤੇਰੇ ਪਾਸ ਲਾਯਾ ਸੀ। ਅਜ ਕਰਾਂ ਅਰਾਮ ਬੇਖੌਫ ਏਥੇ ਮੈਨੂੰ<noinclude></noinclude> i2r9oleg44njtk3x7mqjw0f7u5swecr 10 64222 179669 2024-10-31T05:29:20Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "@media all and (max-width:720px) { table.multicol > tr > td, table.multicol > tbody > tr > td { display:block !important; width:100% !important; padding:0 !important; } } table.multicol { border: 0; border-collapse: collapse; background-color: transparent; color: inherit; padding: 0; } table.multicol > tr > td, table.multicol > tbody > tr > td { vertical-align: top; }" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179669 sanitized-css text/css @media all and (max-width:720px) { table.multicol > tr > td, table.multicol > tbody > tr > td { display:block !important; width:100% !important; padding:0 !important; } } table.multicol { border: 0; border-collapse: collapse; background-color: transparent; color: inherit; padding: 0; } table.multicol > tr > td, table.multicol > tbody > tr > td { vertical-align: top; } 97y5p9xhwfbxs0mpj3mdm02dw1prdd4 10 64223 179670 2024-10-31T05:29:53Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "<includeonly><templatestyles src="Col-begin/styles.css"/><div> {| class="{{{class|}}} multicol" role="cols" style="{{#if:{{{small|}}}|font-size:90%; }}{{#if:{{{border|}}}|border: {{{border}}};}} {{#if:{{{bgColor|{{{bgcolor|}}}}}}|background:{{{bgColor|{{{bgcolor}}}}}};}} width:{{{width|100%!important}}}; {{{style|}}}" |- </includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude>" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179670 wikitext text/x-wiki <includeonly><templatestyles src="Col-begin/styles.css"/><div> {| class="{{{class|}}} multicol" role="cols" style="{{#if:{{{small|}}}|font-size:90%; }}{{#if:{{{border|}}}|border: {{{border}}};}} {{#if:{{{bgColor|{{{bgcolor|}}}}}}|background:{{{bgColor|{{{bgcolor}}}}}};}} width:{{{width|100%!important}}}; {{{style|}}}" |- </includeonly><noinclude>{{documentation}}</noinclude> ryqytjr582cvqbyhe36xap0q8muvm44 10 64224 179671 2024-10-31T05:30:35Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "{{documentation subpage}} This [[Wikipedia:Template|template]] is a [[Wikipedia:Avoid self-references|self-reference]] and so is part of the Wikipedia project rather than the encyclopedic content. ==Usage== A border of 2px (1px width on each side) corresponds to a 5%. Therefore, with a 2px border — for example, as in [[Wikipedia:Tutorial (Wrap-up and more info)]] — the width needs to be 95% for the table to fit within the screen. Since it's..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179671 wikitext text/x-wiki {{documentation subpage}} This [[Wikipedia:Template|template]] is a [[Wikipedia:Avoid self-references|self-reference]] and so is part of the Wikipedia project rather than the encyclopedic content. ==Usage== A border of 2px (1px width on each side) corresponds to a 5%. Therefore, with a 2px border — for example, as in [[Wikipedia:Tutorial (Wrap-up and more info)]] — the width needs to be 95% for the table to fit within the screen. Since it's possible that some tables might not have a border, correction on the individual page could be made after substitution. Another way to create a two column table is like this: {| | <pre> {{col-begin|width=95%}} |- | Left column | Right column |}</div><!-- because there is a DIV in the opening template. --> </pre> |} {{col-begin}} <!-- {{col-1-of-4}} {{tl|Col-begin}} {{tl|Col-2}} Column 1 here {{tl|Col-2}} Column 2 here {{tl|Col-end}} {{col-2-of-4}} {{tl|Col-begin}} {{tl|Col-3}} Column 1 here {{tl|Col-3}} Column 2 here {{tl|Col-3}} Column 3 here {{tl|Col-end}} {{col-3-of-4}} {{tl|Col-begin}} {{tl|Col-4}} Column 1 here {{tl|Col-4}} Column 2 here {{tl|Col-4}} Column 3 here {{tl|Col-4}} Column 4 here {{tl|Col-end}} {{col-4-of-4}} and so on, up to {{tl|Col-7}} --> {{col-end}} {{col-begin}} <!-- {{col-1-of-4}} &#123;{[[Template:Col-begin|Col-begin]]|class=references-small}} {{tl|Col-break}} Column 1 here {{tl|Col-break}} Column 2 here {{tl|Col-break}} Column 3 here {{tl|Col-break}} Column 4 here {{tl|Col-break}} Column 5 here {{tl|Col-break}} Column 6 here {{tl|Col-end}} {{col-2-of-4}} {{tl|Top}} Column 1 here {{tl|Mid}} Column 2 here {{tl|Bottom}} {{col-3-of-4}} &#123;{[[Template:Columns-start|Columns-start]]|num=3}} Column 1 here {{tl|Column}} Column 2 here {{tl|Column}} Column 3 here {{tl|Columns-end}} {{col-4-of-4}} --> {{tl|Multicol}} Column 1 here {{tl|Multicol-break}} Column 2 here {{tl|Multicol-break}} Column 3 here {{tl|Multicol-break}} Column 4 here {{tl|Multicol-end}} {{col-end}} ==Examples== See [[Template:Col-break/examples|Col-break/examples]] ==See also== * {{tl|Col-begin}} ({{tl|Col-start}}), {{tl|Col-begin-small}} <!--** {{tl|Col-2}} <small>({{tl|Col-1-of-2}}, {{tl|Col-2-of-2}})</small> ** {{tl|Col-3}} <small>({{tl|Col-1-of-3}}, {{tl|Col-2-of-3}}, {{tl|Col-3-of-3}})</small> ** {{tl|Col-4}} <small>({{tl|Col-1-of-4}}, {{tl|Col-2-of-4}}, {{tl|Col-3-of-4}}, {{tl|Col-4-of-4}})</small> ** {{tl|Col-5}} <small>({{tl|Col-1-of-5}}, {{tl|Col-2-of-5}}, {{tl|Col-3-of-5}}, {{tl|Col-4-of-5}}, {{tl|Col-5-of-5}})</small>--> ** {{tl|Col-6}} <small>({{tl|Col-1-of-6}}<!-- , {{tl|Col-2-of-6}}, {{tl|Col-3-of-6}}, {{tl|Col-4-of-6}}, {{tl|Col-5-of-6}}, {{tl|Col-6-of-6}}) --></small> <!--** {{tl|Col-7}}--> ** {{tl|Col-break}} * {{tl|Col-end}} <!--* {{tl|Top}}, {{tl|Mid}}, {{tl|Bottom}} * {{tl|Columns-start}}, {{tl|Column}}, {{tl|Columns-end}}--> * {{tl|Multicol}}, {{tl|Multicol-break}}, {{tl|Multicol-end}} <!--* {{tl|Div col}}, {{tl|Div col end}} * [[Wikipedia talk:Manual of Style/Archive 35#Columns in articles]]--> ==External links== * [http://www.htmlcodetutorial.com/_MULTICOL.html MULTICOL HTML tag] * [http://developer.mozilla.org/en/docs/CSS3_Columns CSS3 Columns], -moz-column-count <includeonly> <!-- ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE --> [[Category:Table and column templates|{{SUBJECTPAGENAME}}]] </includeonly> <noinclude>[[Category:Template documentation|{{PAGENAME}}]] <includeonly> <!-- ADD INTERWIKIS BELOW THIS LINE --> [[zh:Template:Col-begin]] </includeonly> 7p2gn21koy59w6cv41q2gs9k3njm40p 10 64225 179673 2024-10-31T05:31:29Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "<includeonly>{{nopt}} |}</div></includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude>" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179673 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{nopt}} |}</div></includeonly><noinclude> {{documentation}} </noinclude> bm4hgdkdrf4yz3ksjx3w0pbhvjzrjua 10 64226 179674 2024-10-31T05:32:31Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Redirected page to [[ਫਰਮਾ:Col-begin/doc]] 179674 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਫਰਮਾ:Col-begin/doc]] tdpsvii6dk4ftcxainigxod17oudk10 10 64227 179675 2024-10-31T05:33:05Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "{{nopt}} {{!}}{{optional style|width={{{width|}}}|text-align={{{align|}}}|vertical-align={{{valign|}}}|padding-left={{{gap|}}}|style={{{style|}}}}}{{!}}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude>" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179675 wikitext text/x-wiki {{nopt}} {{!}}{{optional style|width={{{width|}}}|text-align={{{align|}}}|vertical-align={{{valign|}}}|padding-left={{{gap|}}}|style={{{style|}}}}}{{!}}<noinclude> {{Documentation}} </noinclude> clui28egxa0lrvapq1611dwdv6eym33 10 64228 179676 2024-10-31T05:33:50Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Redirected page to [[ਫਰਮਾ:Col-begin/doc]] 179676 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[ਫਰਮਾ:Col-begin/doc]] tdpsvii6dk4ftcxainigxod17oudk10 10 64229 179677 2024-10-31T05:34:23Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "<includeonly>{{col-break|width=20%|align={{{align|left}}}|valign={{{valign|top}}}}}</includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude>" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179677 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{col-break|width=20%|align={{{align|left}}}|valign={{{valign|top}}}}}</includeonly><noinclude>{{Documentation}}</noinclude> 0ohj7v6ehu1d47bw7zyuawy79skzr4w 10 64230 179678 2024-10-31T05:35:16Z Kuldeepburjbhalaike 1640 Redirected page to [[ਫਰਮਾ:Col-6]] 179678 wikitext text/x-wiki #ਰੀਡਿਰੈਕਟ [[Template:Col-6]] c2evyue4t7k8ldxs918t959thgyjse2 10 64231 179686 2024-10-31T05:53:01Z Kuldeepburjbhalaike 1640 ".wst-pagebreak { clear:both; display:block; break-after:page; page-break-after:always; text-align:center; } .wst-pagebreak > span > span { clear:both; display:block; font-size:83%; border-color:#999999; } .wst-pagebreak-top > span > span { border-top-width:1px; border-top-style:dashed; } .wst-pagebreak-bottom > span > span { border-bottom-width:1px; border-bottom-style:dashed; }" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179686 sanitized-css text/css .wst-pagebreak { clear:both; display:block; break-after:page; page-break-after:always; text-align:center; } .wst-pagebreak > span > span { clear:both; display:block; font-size:83%; border-color:#999999; } .wst-pagebreak-top > span > span { border-top-width:1px; border-top-style:dashed; } .wst-pagebreak-bottom > span > span { border-bottom-width:1px; border-bottom-style:dashed; } dpiporgzywxuhie2iyf6ox54v1x33jq 10 64232 179687 2024-10-31T05:53:51Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "* {{tl|page break}} The base page break template - unconditionally forces a page break when the document is displayed in a paginated format, such as an ebook export. * {{tl|padded page break}} An unconditional page break with some padding and no label. * {{tl|invisible page break}} An unconditional page break that is invisible in the browser. * {{tl|no break after}} Inhibit page breaks after an element. Can be used to keep a title and the first pa..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179687 wikitext text/x-wiki * {{tl|page break}} The base page break template - unconditionally forces a page break when the document is displayed in a paginated format, such as an ebook export. * {{tl|padded page break}} An unconditional page break with some padding and no label. * {{tl|invisible page break}} An unconditional page break that is invisible in the browser. * {{tl|no break after}} Inhibit page breaks after an element. Can be used to keep a title and the first paragraph of the following content together. * {{tl|pagenum}} Do not break the text but add a page number that is compatible with the normal page numbering Javascript. (this replaces the parameter usage {{parameter|left}}) <noinclude>{{documentation}}</noinclude> 182rum58ft64lwwawuof65fdtihmzch 10 64233 179688 2024-10-31T05:54:41Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "{{Documentation subpage}} <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AT THE BOTTOM OF THIS PAGE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA --> === Usage === This template is used in the "See also" sections of the documentation pages of each of the templates it lists, to make maintenance easier. It has no function in article presentation spaces. <pre> === See also === {{Page break templates}} </pre> <!-- uncomment as necessary === See also === --> <includeonly> <!-- PLEASE A..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179688 wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AT THE BOTTOM OF THIS PAGE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA --> === Usage === This template is used in the "See also" sections of the documentation pages of each of the templates it lists, to make maintenance easier. It has no function in article presentation spaces. <pre> === See also === {{Page break templates}} </pre> <!-- uncomment as necessary === See also === --> <includeonly> <!-- PLEASE ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA, THANKS --> [[Category:Template templates]] </includeonly> eqxgax6c4id6njiwrvyjw7500m86vcy 8 64234 179691 2024-10-31T06:18:01Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "{{Sp-contributions-footer|$1}}" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179691 wikitext text/x-wiki {{Sp-contributions-footer|$1}} 1j26w73a9syt53qthg82tahzs4idbyh 8 64235 179692 2024-10-31T06:18:47Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "{{Sp-contributions-footer-anon|$1}}" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179692 wikitext text/x-wiki {{Sp-contributions-footer-anon|$1}} j5pk24fop1kkxghy1p0izrf5m1p0u5w 10 64236 179693 2024-10-31T06:20:49Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "<onlyinclude><table id="mw-sp-contributions-footer-anon" class="plainlinks" style="font-size:90%; background-color:#F8F8F8; color:#202122; border: 1px solid #B8B8B8; margin: 0.25em auto 0.25em auto; text-align:center; width:100%;"> <tr> <td style="padding:0.25em 1.0em; width:40px;">[[{{ns:6}}:Wikisource-maintenance2.png|frameless|38px]]</td> <td style="padding:0.25em 1.0em; width:100%;"><!-- -->{{anontools|{{{1|Example}}}}}<!-- --></td> <td styl..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179693 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><table id="mw-sp-contributions-footer-anon" class="plainlinks" style="font-size:90%; background-color:#F8F8F8; color:#202122; border: 1px solid #B8B8B8; margin: 0.25em auto 0.25em auto; text-align:center; width:100%;"> <tr> <td style="padding:0.25em 1.0em; width:40px;">[[{{ns:6}}:Wikisource-maintenance2.png|frameless|38px]]</td> <td style="padding:0.25em 1.0em; width:100%;"><!-- -->{{anontools|{{{1|Example}}}}}<!-- --></td> <td style="padding:0.25em 1.0em; width:40px;">&#160;</td> </tr> </table></onlyinclude> {{documentation}} 11s1carmd9svtk0ktdzjxhrvzkrcxdk 10 64237 179694 2024-10-31T06:22:03Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "<onlyinclude>{{#iferror: {{#expr:{{{1}}}}} |{{anontools/ipv6|{{{1}}}}} |{{anontools/ipv4|{{{1}}}}} }}</onlyinclude> {{Documentation}} <!-- Add categories and interwikis to Wikidata, not here! -->" ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179694 wikitext text/x-wiki <onlyinclude>{{#iferror: {{#expr:{{{1}}}}} |{{anontools/ipv6|{{{1}}}}} |{{anontools/ipv4|{{{1}}}}} }}</onlyinclude> {{Documentation}} <!-- Add categories and interwikis to Wikidata, not here! --> sj9ae5849ix5bn9p9qc1wlks2dvhy04 10 64238 179695 2024-10-31T06:22:38Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "{{Documentation subpage}} <!-- {{used in system}} --> <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AT THE BOTTOM OF THIS PAGE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA --> This is the {{tl|anontools}} template. It lists a number of tools to help investigate a user IP. It is used in <!--[[:MediaWiki:Anontalkpagetext]] and -->[[:MediaWiki:Sp-contributions-footer-anon]] to link to these external sources with the IP as a parameter. === Usage === Takes the user IP address as a par..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179695 wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} <!-- {{used in system}} --> <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AT THE BOTTOM OF THIS PAGE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA --> This is the {{tl|anontools}} template. It lists a number of tools to help investigate a user IP. It is used in <!--[[:MediaWiki:Anontalkpagetext]] and -->[[:MediaWiki:Sp-contributions-footer-anon]] to link to these external sources with the IP as a parameter. === Usage === Takes the user IP address as a parameter. Like this: :{{tlc|Anontools|91.198.174.2}} Renders this: {{Anontools|91.198.174.2}} If you follow those links you will find out that the IP address used in this example is for a server in Wikimedia's Amsterdam cluster in the Netherlands. It also works with IPv6: : {{tlc|Anontools|2602:306:CE65:5740:D956:A711:C1AC:A893}} Renders this: {{Anontools|2602:306:CE65:5740:D956:A711:C1AC:A893}} === See also === * [[:Template:Anontools/ipv4]] – Subtemplate holding IPv4 versions of the tools * [[:Template:Anontools/ipv6]] – Subtemplate holding IPv6 versions of the tools * [[:MediaWiki:Anontalkpagetext]] * [[:MediaWiki:Sp-contributions-footer-anon]] <includeonly> <!-- PLEASE ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA, THANKS --> [[Category:MediaWiki namespace templates]] [[Category:External links on protected pages]] [[Category:pages using guc]] </includeonly> nf2slm8dzga16dbn0lhbgsga22xwts9 10 64239 179696 2024-10-31T06:22:59Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "<onlyinclude><p style="plainlinks">&#91;[//www.robtex.com/ip/{{{1|Example}}}.html rDNS]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.dnsstuff.com/tools#traceroute/type=ipv4&&value={{{1|Example}}}&& Traceroute]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://ipinfo.io/{{{1|Example}}} Geolocate]&nbsp;'''·'''<!-- --> [{{fullurl:Special:BlockList|ip={{{1|Example}}}}} Current blocks]&nbsp;'''·'''<!-- --> [[globalcontribs:{{{1|Example}}}|Global contributions]]&#93; '''·'..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179696 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><p style="plainlinks">&#91;[//www.robtex.com/ip/{{{1|Example}}}.html rDNS]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.dnsstuff.com/tools#traceroute/type=ipv4&&value={{{1|Example}}}&& Traceroute]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://ipinfo.io/{{{1|Example}}} Geolocate]&nbsp;'''·'''<!-- --> [{{fullurl:Special:BlockList|ip={{{1|Example}}}}} Current blocks]&nbsp;'''·'''<!-- --> [[globalcontribs:{{{1|Example}}}|Global contributions]]&#93; '''·'''<!-- --> &#91;[[w:Regional Internet registry|RIR]]s: [http://whois.arin.net/rest/ip/{{{1|Example}}}.html America]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.ripe.net/fcgi-bin/whois?searchtext={{{1|Example}}} Europe]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.afrinic.net/cgi-bin/whois?query={{{1|Example}}} Africa]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.apnic.net/apnic-bin/whois.pl?searchtext={{{1|Example}}} Asia-Pacific]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.lacnic.net/cgi-bin/lacnic/whois?lg=EN&query={{{1|Example}}} Latin America/Caribbean]&#93;</p></onlyinclude> {{Documentation|Template:Anontools/doc}} lg7i0t2v1xfgnlh0ie4v5p60vt9a6lp 10 64240 179697 2024-10-31T06:23:45Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "<onlyinclude><p class="plainlinks">&#91;[//www.robtex.com/ip/{{{1|127.0.0.1}}}.html rDNS]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.domaintools.com/research/traceroute/?query={{{1|127.0.0.1}}} Traceroute]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://ipinfo.io/{{{1|127.0.0.1}}} Geolocate]&nbsp;^{([http://www.infosniper.net/index.php?ip_address={{{1|127.0.0.1}}} Alt.] [http://whatismyipaddress.com/ip/{{{1|127.0.0.1}}} Alt.])}&nbsp;'''·'''<!-- --> [{{fullurl..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179697 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><p class="plainlinks">&#91;[//www.robtex.com/ip/{{{1|127.0.0.1}}}.html rDNS]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.domaintools.com/research/traceroute/?query={{{1|127.0.0.1}}} Traceroute]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://ipinfo.io/{{{1|127.0.0.1}}} Geolocate]&nbsp;^{([http://www.infosniper.net/index.php?ip_address={{{1|127.0.0.1}}} Alt.] [http://whatismyipaddress.com/ip/{{{1|127.0.0.1}}} Alt.])}&nbsp;'''·'''<!-- --> [{{fullurl:Special:BlockList|ip={{{1|127.0.0.1}}}}} Current blocks] '''·'''<!-- --> [{{fullurl:Special:GlobalBlockList|ip={{{1|127.0.0.1}}}}} Global blocks] '''·'''<!-- --> [[globalcontribs:{{{1|127.0.0.1}}}|Global contributions]]&#93; '''·'''<!-- --> &#91;[[w:Regional Internet registry|RIR]]s: [http://whois.arin.net/rest/ip/{{{1|127.0.0.1}}}.html America]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.ripe.net/fcgi-bin/whois?searchtext={{{1|127.0.0.1}}} Europe]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.afrinic.net/cgi-bin/whois?query={{{1|127.0.0.1}}} Africa]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.apnic.net/apnic-bin/whois.pl?searchtext={{{1|127.0.0.1}}} Asia-Pacific]&nbsp;'''·'''<!-- --> [http://www.lacnic.net/cgi-bin/lacnic/whois?lg=EN&query={{{1|127.0.0.1}}} Latin America/Caribbean]&#93;</p></onlyinclude> {{documentation|Template:Anontools/doc}} 9y60h7qwi1tnzbzqzdlnr9ld2ta53hc 10 64241 179698 2024-10-31T06:25:27Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "{{Documentation subpage}} <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AT THE BOTTOM OF THIS PAGE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA --> === Usage === Used to "satisfy" these MediaWiki-originating calls with just one template: * [[:MediaWiki:Sp-contributions-footer-anon]] (possible?) * [[:MediaWiki:Sp-contributions-footer-newbies]] (rare) <!-- uncomment as necessary === See also === --> <includeonly> <!-- PLEASE ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE AND INTERWIKIS IN WIKIDAT..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179698 wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AT THE BOTTOM OF THIS PAGE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA --> === Usage === Used to "satisfy" these MediaWiki-originating calls with just one template: * [[:MediaWiki:Sp-contributions-footer-anon]] (possible?) * [[:MediaWiki:Sp-contributions-footer-newbies]] (rare) <!-- uncomment as necessary === See also === --> <includeonly> <!-- PLEASE ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA, THANKS --> [[Category:MediaWiki namespace templates]] </includeonly> 1x6aqiglmwsw2cz91vcgc5ur7x4452j 10 64242 179699 2024-10-31T06:30:15Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "<onlyinclude><table id="mw-sp-contributions-footer" class="plainlinks" style="font-size:90%; background-color:#F8F8F8; color:#202122; border: 1px solid #B8B8B8; margin: 0.25em auto 0.25em auto; text-align:center; width:100%;"> <tr> <td style="padding:0.25em 1.0em; width:40px;">[[{{ns:6}}:Wikisource-maintenance2.png|frameless|38px]]</td> <td style="padding:0.25em 1.0em;"><!-- --><span style="white-space:nowrap;">Special:Prefixindex/User:{{{1|Exa..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179699 wikitext text/x-wiki <onlyinclude><table id="mw-sp-contributions-footer" class="plainlinks" style="font-size:90%; background-color:#F8F8F8; color:#202122; border: 1px solid #B8B8B8; margin: 0.25em auto 0.25em auto; text-align:center; width:100%;"> <tr> <td style="padding:0.25em 1.0em; width:40px;">[[{{ns:6}}:Wikisource-maintenance2.png|frameless|38px]]</td> <td style="padding:0.25em 1.0em;"><!-- --><span style="white-space:nowrap;">[[Special:Prefixindex/User:{{{1|Example}}}/|ਉਪ-ਸਫ਼ੇ]] · <!-- -->[{{fullurl:Special:ListUsers|limit=1&username={{urlencode:{{{1|Example}}}}}}} ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਅਧਿਕਾਰ] · <!-- -->[//sigma.toolforge.org/summary.py?name={{urlencode:{{{1|Example}}}|WIKI}}&server=enwikisource ਸੋਧ ਸਾਰ ਖੋਜੋ] · <!-- -->XTools ([[xtools:ec/en.wikisource.org/{{urlencode:{{{1|Example}}}|WIKI}}|ਕਾਊਂਟਰ]] · [[xtools:globalcontribs/{{urlencode:{{{1|Example}}}|WIKI}}|ਯੋਗਦਾਨ]]) · <!-- -->[[Special:CentralAuth/{{{1|Example}}}|CentralAuth]] · <!-- -->[[globalcontribs:{{urlencode:{{{1|Example}}}|WIKI}}|ਗਲੋਬਲ ਯੋਗਦਾਨ]]</span><!-- --></td> <td style="padding:0.25em 1.0em; width:40px;">&#160;</td> </tr> </table></onlyinclude> {{documentation}} avit3srmr9iwe12whgmdkoftbnf4t1i 10 64243 179700 2024-10-31T06:31:16Z Kuldeepburjbhalaike 1640 "{{Documentation subpage}} <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AT THE BOTTOM OF THIS PAGE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA --> === Usage === Used to "satisfy" these MediaWiki-originating calls with just one template: * [[:MediaWiki:Sp-contributions-footer]] (main) * [[:MediaWiki:Sp-contributions-footer-anon]] (possible?) <!-- uncomment as necessary === See also === --> <includeonly> <!-- PLEASE ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA, THANK..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179700 wikitext text/x-wiki {{Documentation subpage}} <!-- PLEASE ADD CATEGORIES AT THE BOTTOM OF THIS PAGE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA --> === Usage === Used to "satisfy" these MediaWiki-originating calls with just one template: * [[:MediaWiki:Sp-contributions-footer]] (main) * [[:MediaWiki:Sp-contributions-footer-anon]] (possible?) <!-- uncomment as necessary === See also === --> <includeonly> <!-- PLEASE ADD CATEGORIES BELOW THIS LINE AND INTERWIKIS IN WIKIDATA, THANKS --> [[Category:External links on protected pages]] [[Category:Templates used in Mediawiki namespace]] </includeonly> c36woycxucab8gofstqdg7burujk9ds 250 64244 179704 2024-10-31T07:37:22Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "(੧੪੩) ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੋਤੇ ਮਿਰਜ਼ਾ ਪੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਨੂੰ ੩੦ ਹਜ਼ਾਰ ਘੁੜ ਸਵਾਰ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਕਮਾਨ ਭੇਜੀ । ਜਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਦਸਿਆ ਜਾ ਚੁਕਾ ਹੈ ਪੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਮੁਲਤ ਨ ਨੂੰ, ਤੇ ਫਤਹ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਥੋਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੇ . ਉ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179704 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>(੧੪੩) ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੋਤੇ ਮਿਰਜ਼ਾ ਪੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਨੂੰ ੩੦ ਹਜ਼ਾਰ ਘੁੜ ਸਵਾਰ ਫ਼ੌਜ ਦੀ ਕਮਾਨ ਭੇਜੀ । ਜਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਦਸਿਆ ਜਾ ਚੁਕਾ ਹੈ ਪੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਨੇ ਮੁਲਤ ਨ ਨੂੰ, ਤੇ ਫਤਹ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਥੋਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੇ . ਉਸ ਨੂੰ ਬੜਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੋ ਦੀ ਰਸਦ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਉਕੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਤੀ ਸੀ । ਇਸ ਦੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਮਗਰੋਂ ਤੈਮੂਰ ਆਪ ਵੀ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੇ ਨੂੰ ਜਾ ਮਿਲਿਆ । ਅਜੁਧਲ (ਪਾਕਪਟਨ) ਇਸ ਲਈ ਲੁਟ ਮਾਰ ਤੋਂ ਬਚ ਗਿਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਥੇ ਸ਼ੇਖ ਫਰੀਦ ਸ਼ਕਰ ਗੰਜ ਦਾ ਮਕਬਰਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ, ਉਸ ਨੂੰ ਬੜੀ ਸ਼ਰਧਾ ਸੀ। ਫੇਰ ਵੀ ਇਥੋਂ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕ ਹਮਾਲਾਆਵਰ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਹੀ ਸ਼ਹਿਰ ਖਾਲੀ ਕਰ ਗਏ । ਭਟਨੇਰ ਵਲ ਕੂਚ ਇਸ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਭਟਨੇਰ ਵਲ ਧਾਵਾ ਬੋਲਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਓਬ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੇ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੇ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਔਖਿਆਂ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਇਸ ਅਸਥਾਨ ਉਪਰ ਦੀਪਾਲਪੁਰ ਤੇ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਲੋਕ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਇਕਠੇ ਹੋ ਗਏ ਤਾਂ ਜੁ ਵਧ ਿਆ ਰਹੀ ਮੁਗਲ ਫੌਜ ਤੋਂ ਸਭ ਮਿਲ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਐਨੀ ਖਲਕਤ ਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਹੀ। ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰੋਂ ਬਾਹਰ ਕੰਧਾਂ ਨਾਲ ਜਾਂ ਡਰੇ ਲਾਏ । ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤ ਬੜੇ ਲੋਕ ਤੈਮੂਰ ਦੀ ਤਲਵਾਰ ਤੋਂ ਸਹੀ ਸਲਾਮਤ ਬਚ ਸਕੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੈਮੂਰੀ ਫੌਜ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਤੇ ਵੀ ਹਲਾ ਬੋਲ ਕੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਦਿਤਾ । ਗਵਰਨਰ ਭਟਨੇਰ ਨ ਥੌੜਾ ਜਿਹਾ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਫੌਜ ਦੀ ਕਮ ਨ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਲੈ ਕੇ ਵੈਰੀ ਤੇ ਐਨਾ ਦਬਾਉ ਪਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਪਿਛੇ ਹਟਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਗਿਆ । ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਤੇਮੂਰੀ ਫੌਜਾਂ ਮਾਰੋ ਮਾਰ ਕਰਦੀਆਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਮੂਹਰੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈਆਂ । ਮੂਰ ਨੇ ਫੌਜ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਉਤੇ ਹਲੇ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿਤਾ ਤੇ ਫੌਜ ਨੇ ਗੱਲੀ ਗੱਲੀ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਂ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਚੁਣ ਚੁਣ ਕੇ ਕਤਲ ਕੀਤਾ । ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਘੰਟਿਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਤੈਮੂਰ ਬਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਮਾਲਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਕਿਲੇ-ਬੰਦ ਫੌਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਈਨ ਮੰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਗਵਰਨਰ ਨੇ ਬੈਮੂਰ ਨੂੰ ੩੦੦ ਅਰਬੀ ਘੋੜੇ ਭੇਟਾ ਕੀਤੇ । ਜਿਸ ਤੇ ਖੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ ੰਮੂਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਰੋਪਾਓ ਦਿਤਾ । ਮੂਰ ਨ ਸੁਲੇਮਾਨ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਅਲਾਹਦਾਦ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹ ਕਿਲੇ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲੈਣ ਮਗਰੋਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਪੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀ ਵਿਰੋਧਤਾ ਤਾਂ ਸੀ, ਉਹਨਾਂ ਸਭਨਾ ਨੂੰ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਦਿਤਾ ਜਾਏ। ਇਸ ਹੁਕਮ ਅਨੁਸਾਰ 1ਮਿੰਟਾਂ ਸਕਿੰਟਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅੰਦਰ ੫੦ ਵਸਨੀਕ ਜਾਨ ਮਾਰ ਦਿਤੇ ਗਏ। ਭਿਆਨਕ ਜੰਗ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਹ ਕਮਾਰਵਾਈ ਆਪਣੀਆਂ ਅਖਾਂ ਨਾਲ ਡਿੱਠੀ ਤਦ ਉਹ ਇਸ ਦਰਿਸ਼ ਤੋਂ ਬੜੇ ਡਰ ।ਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਅੰਤ ਵੀ ਇਹੋ ਹੁੰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ ਤ ਉਹ ਲੋਕ-ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ ਹੋ ਗਏ । ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਇਸਤਰੀਆਂ ਤੇ ਬਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਕਤਲ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਥਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਦਿਤੀ। ਫੇਰ ਉਹ ਭੁੱਖੇ ਬਘਿਆੜਾਂ ਵਾਂਗ ਲਹੂ ਦੇ ਤਿਹਾਏ ਮੁਗਲਾਂ ਉਪਰ ਟੂਟ ਤੇਮੂਰ ਦੀ ਕਰ ਲਿਆ ਮਾਰਿਆ । ਕੇ ਜਾ ਪਏ ਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ । ਉਹ ਨਿਯਮਤ ਜੰਗ ਦ ਆਦੀ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਜਥੇਬੰਦ ਫੌਜ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਕਾਬੂ ਅਤੇ ਂ ਪਿਛੋਂ ਇਕ ਇਕ ਨੂੰ ਚੁਣ ਚੁਣ ਕੇ ਭਿਆਨਕ ਕੰਤਲਿ ਆਮ ਕਤਲਿਆਮ ਦਾ ਇਹ ਦਰਿਸ਼ ਬੜਾ ਹੀ ਡਰਾਉਣਾ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਰੁਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ । ਤੈਮੂਰ ਜਿਸ ਨੂੰ ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਨੇ ‘ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਅੱਗ ਦਾ ਭਬੁਕ' ਦਸਿਆ ਹੈ, ਉਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਰਵਈਏ ਤੇ ਐਨਾ ਭੜਕਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਭਟਨੇਰ ਦੇ ਇਕ ਜੀਵ ਨੂੰ ਜੀਉਂਦ ਨਾ ਰਹਿਣ ਦਿਤਾ। ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਕੇ ਰਾਖ ਦਾ ਢੇਰ ਬਣਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ । ਇਸ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਸਰਸੁਤੀ ਉਪਰ ਹਲਾ ਬੋਲਿਆ ਅਤੇ ਉਥੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਲੁਟ ਪੁਟ ਲਿਆ । ਫੇਰ ਫਤਹ ਆਬਾਦ ਜ਼ਿਲੇ ਦੀ ਵਾਰੀ ਆਈ, ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਖੂਬ ਲੁਟਿਆ । ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਰਾਜਪੁਰ, ਆਹਰੂਨੀ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਨਾ ਨੂੰ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੁਟ ਪੁਟਕੇ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ। ਤੁਹਾਨਾ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਤੇ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਜ਼ਾਤੀ ਤੌਰ ਉਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਦੇਖ ਭਾਲ ਕੀਤੀ । ਉਸ ਨੇ ਹਕੀਮ ਇਰਾਕੀ ਦੇ ਮਾਤਹਿਤ ਪਹਜ਼ਾਰ ਘੁੜ ਜਵਾਰ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤੇ ਜਿੰਨਾਂ ਨੇ ਜਾ ਕੇ ਸਾਮਾਨਾ ਸ਼ਹਿਰ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆਂ । ਮੁਲਤਾਨ ਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਵਖ ਵਖ ਸਰਦਾਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵੰਡ ਦਿਤਾ । ਉਹਨਾਂ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੇ ਮੁਲਤਾਨ ਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਸੂਬਿਆਂ ਵਿਚ ਲੁਟ ਮਾਰ ਤੇ ਤਬਾਹੀ ਜਾ ਮਚਾਈ । ਉਹ ਜ਼ਿਬੇ ਵੀ ਗਏ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਤਲਵਾਰ ਤੇ ਅੱਗ ਲੈ ਕ ਗਏ। ਇਸਦੇ ਮਗਰੋਂ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਪਾਨੀਪਤ ਦੇ ਰਸਤੇ ਦਰਿਆ ਜਮਨਾ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲੇਨੀ ਦ ਕਿਲ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਕੇ ਉਥੋਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਤੈਮੂਰ ਦੀ ਦਿਲੀ ਉਤੇ ਚੜਾਈ ਇਸ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਤੇਮੂਰੀ ਫ਼ੌਜ ਦੇਖ ਭਾਲ ਲਈ ਦਿਲੀ ਵਲ ਵਧੇ । ਉਸ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਲਈ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਮਹਿਮੂਦ ਤੁਗਲਕ ਆਪਣੇ ਵਜ਼ੀਰ ਇਕਬਾਲ ਖਾਂ ਸਮੇਤ ੫੦੦੦ ਸਵਾਰ ਤੇ ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜ ਅਤੇ ੨੭ ਹਾਥੀ ਲੈ ਕ ਸ਼ਹਿਰੋਂ ਬਾਹਰ ਆਇਆ। ਦੋਵਾਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਝੜਪ ਹੋਈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਫੌਜ ਪਿਛੇ ਧਕ ਦਿਤੀ ਗਈ ਤੇ ਉਸਦਾ ਵਡਾ ਅਫਸਰ ਮੁਹੰਮਦ ਸੇਫ ਬੈਗ ਕੈਦ ਕਰ ਕੇ ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਇਕ ਲਖ ਕੈਦੀਆਂ ਦਾ ਕਤਲਿ ਆਮ ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਇਕ ਲਖ ਉਹ ਕੈਦੀ ਸਨ ਜਿਹੜੇ ਉਸ ਨੇ ਸਿੰਧ ਪਾਰ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਕੈਦ ਕੀਤੇ ਸਨ । ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਦਿਨ ਦਿਲੀ ਦੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੇ ਹਮਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਉਸ ਦਿਨ ਇਹਨਾਂ ਬਦਕਿਸਮਤ ਲੋਕਾਂ ਇਸ ਗਲ ਤੇ ਖੁਸ਼ੀ ਪਰਗਟ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਵੀ ਬੰਦ ਖਲਾਸ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨੜੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਖਬਰ ਮੂਰ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚੀ ਤਦ ਉਸ ਨੇ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿਤਾ ਕਿ ੧੨ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵਧ ਉਮਰ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> qg844xxbiq9ezwqcx8x8r5o7jsm5s8i 250 64245 179705 2024-10-31T07:37:39Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਏ ਸਾਰੇ ਕੈਦੀ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤੇ ਜਾਣ । ਇਸ ਹੁਕਮ ਦੀ ਤੁਰਤ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਗਪਗ ਸਭ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਨਿਰਦਾਇਤਾ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ । ਫੈਜ਼ਾ ਬਾਦ ਦੀ ਲੜਾਈ ੧੩ ਜਨਵਰੀ ੧੩੯੯ ਈ. ੧੩ ਜਨਵਰੀ ੧੩੯੯ ਈ. ਤੈਮੂਰ ਦਰਿਆ ਜ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179705 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>ਏ ਸਾਰੇ ਕੈਦੀ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤੇ ਜਾਣ । ਇਸ ਹੁਕਮ ਦੀ ਤੁਰਤ ਪਾਲਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਗਪਗ ਸਭ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਨਿਰਦਾਇਤਾ ਨਾਲ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ । ਫੈਜ਼ਾ ਬਾਦ ਦੀ ਲੜਾਈ ੧੩ ਜਨਵਰੀ ੧੩੯੯ ਈ. ੧੩ ਜਨਵਰੀ ੧੩੯੯ ਈ. ਤੈਮੂਰ ਦਰਿਆ ਜਮਨਾ ਲੰਘ ਗਿਆ। ਕਿਸੇ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਨਾ ਰੋਕਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਦਿਲੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਫਿਰੋਜ਼ਾ ਬਾਦ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾ ਮੋਰਚੇ ਲਾਏ । ਉਸ ਨੇ ਸੈਂਕੜੇ ਹੀ ਬੋਲਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਖਈ ਵਿਚ ਖੜੇ ਕਰ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵੈਰੀ ਵਲ ਕਰ ਦਿਤੇ । ਇਹਨਾਂ ਸਹਨਾਂ ਦੇ ਪਿਛੇ ਉਸ ਨੇ ਯੋਗ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੈਦਲ ਫੌਜ ਦੀ ਕਤਾਰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਤੀ । ਜੋਤਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਦਸਿਆ ਕਿ ੧੫ ਜਨਵਰੀ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਲਈ ਬੜੀ ਸ਼ੁਭ ਹੈ ਪਰ ਤੰਮੂਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਪਰਵਾਹ ਨਾ ਕਰਦਿਆਂ ਈਸ਼ਵਰ ਉਤੇ ਰੱਸਾ ਕਰ ਕੇ ਜੰਗ ਲਈ ਸਫ ਬੰਦੀ ਕਰ ਲਈ ।ਹਿੰਦੀ ਫੌਜਾਂ ਅਗੇ ਵਧੀਆਂ । ਇਹਨਾਂ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੀ ਕਮਾਨ ਿਨਸ਼ਾਹ ਮਹਿਮੂਦ ਆਪ ਕਰ ਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿਚ ਵਜ਼ੱਰ ਇਕਬਾਲ ਖਾਂ ਉਸ ਦਾ ਸਲਾਹ ਕਾਰ : ਸਹਾਇਕ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਮਲੇ ਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਹਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਐਨਾ ਭੈ ਭੀਤ ਂ ਚ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋ ਕੇ ਹਿੰਦੀ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਦੌੜ ਪਏ ਅਤੇ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚ ਖਲਬਲੀ ਮਚਾ ਦਿਤੀ । ਤੈਮੂਰ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਿਸ ਗੜ ਬੜ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾ ਕੇ ਵੇਖੀ ਉਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਾ ਹਲਾ ਬੋਲ ਦਿਤਾ । ਹਿੰਦੀਆਂ ਦੀ ਹਾਰ ਇਸ ਜੰਗ ਵਿਚ ਹਿੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਹੋਈ । ਉਹ ਮੈਦਾਨ ਮੱਡ ਕੇ ਉਠ ਨਸ਼ੇ । ਤੈਮੂਰ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਨਸਦੀ ਹੋਈ ਹਿੰਦੀ ਫੌਜ ਦਾ ਦਲਾਂ ਦੇ ਬੁਰਿਆਂ ਤੀਕ ਪਿਛਾ ਕੀਤਾ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤੇ ਵਜ਼ੀਰ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਚ ਕੇ ਨਿਕਲ ਗਏ । ਹਿੰਦ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨਸ ਕੇ ਗੁਜਰਾਤ ਜਾ ਵੜਿਆ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਭ ਵਡੇ ਵਡੇ ੫ਵੰਤੇ ਵਿਜਈ ਨਾਲ ਆਣ ਮਿਲੇ । ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਸ਼ਰਤ ਤੇ ਰਖਿਆ ਦਿਤੀ ਕਿ ਉਹ ਖਿਰਾਜ ਭਰਨਾ ਪਰਵਾਨ ਕਰਨ । ਉਹਨਾਂ ਇਹ ਸ਼ਰਤ ਪਰਵਾਨ ਕਰ ਲਈ । ਤੈਮੂਰ ਹਿੰਦ ਦਾ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਬਣਿਆ ਅਗਲੇ ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਹਿੰਦ ਦ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਬਣਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਹੋਇਆ। ਸਾਰੀਆਂ ਮਸੀਤਾਂ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਖੁਤਬ ਪੜਿਆ ਗਿਆ। ਦਿਲੀ ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਚੁਕੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਵੀ ਨਬ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਅਜੇ ਵਡੀ ਮੁਸੀਬਤ ਸਿਰ ਤੇ ਖੜੀ ਸੀ । ਮਲੂਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੈਮੂਰ ਂ, ਸ਼ਹਿਰੀਆਂ ਪਾਸੋਂ ਤਾਵਾਨ ਵਸੂਲ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਤੇ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ । ਕੁਛ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਤ ਮੱਲਦਾਰ ਸੁਦਾਗਰਾਂ ਨੇ ਤਵਾਨ ਦਾ ਹਿਸਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਇਸ ਤੇ ਅਮੀਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਦਿਲੀ ਭੇਜ ਦਿਤੀ ਤਾਂ ਦ ਤਾਵਾਨਾਂ ਦੀ ਵਸੂਲੀ ਵਿਚ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰੇ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਜਿਹਾ ਕਿ ਫਤਹ ਮਗਰੋਂ ਉਸਦਾ ਦਸਤੂਰ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਇਕ ਬੜੀ ਵਡੀ ਜਿਅ ਫੜ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ । ਇਸ ਦਾਅਵਤ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਤੇ ਉਮਰਾਂ ਨੂੰ ਰਜ ਦੇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕੀਤਾ ਜਿਹੜੀ ਫੌਜ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਭੇਜੀ ਸੀ ਉਸਨੇ ਬੜੀ ਬੇਚੈਨੀ ਫੈਲਾਈ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਫ਼ੌਜ ਨ ਬੇਕਾਬੂ ਹੋ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਲੁਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ ਕਿਸੇ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਨਾ ਪਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅਸਲ ਗਲ ਤੋਂ ਤੰਮੂਰ (੧੪੪) ਨੂੰ ਜਾਣੂ ਕਰੇ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਿਆਫਤ ਵਿਚ ਰੁਝਾ ਹੋਇਆ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਮਨਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਵਹਿਸ਼ੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜ਼ੁਲਮ ਬਿਨਾ ਰੋਕ ਟੋਕ ਦੇ ਜਾਗੋ ਰਖੇ । ਹਿੰਦੂ ਤੀਵੀਆਂ ਦੀ ਬੇਪਤੀ ਕੰਤੀ ਗਬੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਵੀ ਲੁਟ ਲਈ ਗਈ । ਸਲਮਾਨ ਵੀ ੇਮੂ ਫੌਜ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਨੇ ਬਦਸ਼ਕ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਵੇਖ ਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀਆਂ ਦੇ ਸਬਚ ਦਾ ਕਟੋਰਾ ਭਰ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਮਰਦਾਂ ਵਾਂਗ ਕਰਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ । ਸ਼ਹਿਰ ਵਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਲਏ, ਆਪਣੀਆਂ ਤੀਵੀਆਂ ਤੋ ਬਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ, ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਦਿਤੀ ਅਤੇ ਜੋ ਹਥਿਆਰ ਵੀ ਕਿਸ ਨੂੰ ਮਿਲ ਸਕਿਆ ਲੈ ਕੇ ਵੇਰੀ ਉਪਰ ਝੂਟ ਕੇ ਪੈ ਗਏ। ਦਿਲੀ ਦਾ ਕਤਲ ਆਮ ਤੇ ਲੁਟ ਮਾਰ ਇਸ ੇ ਕਤਲਿਆਮ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਾਰਾ ਸ਼ਹਿਰ ਲਟ ਲ ਬਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਮੁਦਿਆਂ ਦੇ ਢੇਰ ਨਾਗ ਗਏ ਤੇ ਲਹੂ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵਗ ਤੁਰੀਆਂ । ਬੜੀ ਭਿਆਨਕ ਤਬਾਹੀ ਮਚੀ, ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਬਰਬਾਦੀ ਹੋਈ ਜਿਸਦੀ ਮਸਾਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ । ਦਿਲੀ ਦ ਮਰਦਾ ਦੀ ਇਸ ਦਲੇਰੀ ਦਾ ਸ਼ਖਤ ਜ ਤੇ ਨਿਰਦ ਤਾਤਾ ਆਂ ਦੇ ਸਾਹਵੇਂ ਕੋਈ ਪੇਸ਼ ਨਾ ਗਈ। ਵਿਜਈ ਦੇ ਹਨ ਬੇਅੰਤ ਲੁੱਟ ਦਾ ਮਾਲ ਲਗਾ । ਤੈਮੂਰ ੧੫ ਦਿਨ ਦਿਲੀ ਵਿਚ ਟਿਕਿਆ ਰਿਹਾ। ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਫਿਰੋਜ਼ ਦੀ ਬਣਵਾਈ ਹੋਈ ਮਸੀਤ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਤੇ ਕਾਰੀਗਰੀ ਵੇਖ ਕੇ ਉਹ ਬੜਾ ਹੈਰਾਨ ਹੋਇਆ । : ਗਲਕ ਰਾਜ ਦੀ ਇਸ ਯਾਦਗਾਰ ਉਪਰ ਉਕਰੀ ਹੋਏ ਇਚਤ ਨੂੰ ਬੜੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਨਾਲ ਪੜਿਆ, ਇਸ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਤੋਂ ਉਸਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਚਾਲੂ ਕੀਤੇ ਨਿਯਮ ਦਰਜ ਸਨ । ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਦਿਲੀ ਦੇ ਰਾਜ (ਮਿਸਤਰੀ) ਤੇ ਕਾਰੀਗਰ ਸਮਰ ਕੰਦ ਬਲਾ ਕੇ ਉਥੇ ਉਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਮਸੀਤ ਤਿਆਰ ਕਰਵਾਈ ।ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਤੈਮੂਰ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਵਲ ਵਾਪਸ ਮੁੜਿਆ। ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਗਵਰਨਰ ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਈਨ ਮੰਨਣਾ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰਠ ਉਤੇ ਤੂਫਾਨੀ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਥੋਂ ਦੀ ਕਿਲੇ ਬੰਦ ਫੌਜ ਨੂੰ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਦਿਤਾ। ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੀਪਾਲਪੁਰ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਸਾਰੰਗ ਖਾਂ ਨੇ ੧੩੯੬ ਵਿਚ ਉਥੋਂ ਨਸਾ ਦਿਤਾ ਸੀ ਤੇ ਜੋ ਮੇਵਾੜ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਜਾ ਲੁਕਿਆ ਸੀ । ਤੈਮੂਰ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਸੂਰ ਕੇ ਉਹਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਈਨ ਮੰਨ ਲਈ । ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਚੰਗਾ ਆਦਰ ਕੀਤਾ। ਜੰਮੂ ਦੀ ਜਿੱਤ ਅਮੀਰ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕਈ ਗੜ੍ਹ ਫਤਹ ਕੀਤੇ । ਫੇਰ ਜੰਮੂ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਮੁਸਲਮਾਨੀ ਮਤ ਧਾਰਨ ਕਰ ਲਏ । ਉਸ ਨੂੰ ਜੰਗ ਵਿਚ ਹਾਰ ਦੇਣ ਮਗਰੋਂ ਮੁਸਲਮਾਨ ਬਣਾ ਲਿਆ । ਸ਼ੇਖਾ ਗਖੜ ਦੇ ਭਾਈ ਜਸਰਤ ਨੇ ਤੈਮੂਰ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਹਾਰ ਖਾ ਕੇ ਨਸ ਗਿਆ । ਸ਼ੇਖੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਨੂੰ ਇਸ ਘ੍ਰਿਣਤ ਕਾਰਰਵਾਈ ਲਈ ਬੜੀ ਸ਼ਰਮ ਨੇ ਦਵਾਈ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹਜ਼ੂਰ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਦਿਤੀ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਣ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸੁਵਾਗਤ ਕੀਤਾ। Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> nym4j4rvqof6qa67seqhi40v3kl718n 250 64246 179706 2024-10-31T07:38:02Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਸ਼ੇਖਾ ਗਖੜ ਦੀ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਬਗਾਵਤ, ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤੇ ਮੌਤ ਅਮੀਰ ਦੀ ਗੈਰ ਹਜ਼ਰੀ ਵਿਚ ਸ਼ੇਖ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਭੈੜੀ ਦਸ਼ਾ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾ ਕੇ ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਦੀ ਤਾਬੇਦਾਰੀ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਉਦੋਂ ਸਿਰ ਫੇਰ ਦ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179706 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>ਸ਼ੇਖਾ ਗਖੜ ਦੀ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਬਗਾਵਤ, ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਤੇ ਮੌਤ ਅਮੀਰ ਦੀ ਗੈਰ ਹਜ਼ਰੀ ਵਿਚ ਸ਼ੇਖ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਭੈੜੀ ਦਸ਼ਾ ਦਾ ਲਾਭ ਉਠਾ ਕੇ ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਦੀ ਤਾਬੇਦਾਰੀ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਉਦੋਂ ਸਿਰ ਫੇਰ ਦਿਤਾ ਜਦ ਉਹ ਜਮੂੰ ਦੇ ਮੁਕਾਮ ਤੋ ਡੇਰੇ ਲਾਈ ਬੈਠਾ ਸੀ । ਇਸ ਤੇ ਅਮੀਰ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਦਾ ਇਕ ਦਸਤਾਂ ਲਾਹੌਰ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤਾ । ਇਸ ਫੌਜ ਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹੀ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਘੇਰਾ ਘੜ ਲਿਆ ਤੇ ਉਸ ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਕੇ ਸ਼ੇਖੇ ਨੂੰ ਗਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਹਥਕੜੀ ਲਾ ਕੇ ਅਮੀਰ ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਰੂਬਰੂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਵਿਜਈ ਦੀ ਦੇਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸੀ ਜਮੂੰ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਪੜਾਓ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੈਮੂਰ ਨੂੰ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਆਪਣਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਨਿਯਤ ਕਰ ਕੇ ਲਾਹੌਰ, ਮੁਲਤਾਨ ਦੀਪਾਲਪੁਰ ਦੇ ਸੂਬੇ ਉਸ ਦੇ ਮਤਹਿਤ ਕਰ ਦਿਤੇ ਅਤੇ ਆਪ ਕਾਬਲ ਦੇ ਰਸਤੇ ਸਮਰਕੰਦ ਵਲ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਗਿਆ। ਤੈਮੂਰ ਦੀ ਇਥੋਂ ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਪਿਛੋਂ ਦਿਲੀ ਵਿਚ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਤੀਕ ਬਦਅਮਨੀ ਮੱਚੀ ਰਹੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਦਿਲੀ ਫੇਰ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਵਸਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ। ਮਹਿਮੂਦ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਾਈ ਤੇ ਫਤਹਿ ਖਾਂ ਦੇ ਪੁਤਰ ਬਹਜ਼ਾਦਾ ਨਸਰਤ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮੇਰਠ ਤੋਂ ੨੦੦੦ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ ਲਿਆ ਕੇ ਦਿਲੀ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਜਮਾਇਆ, ਪਰ ਵਜ਼ੀਰ ਇਕਬਾਲ ਖਾਂਨ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿਲੀ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕਢ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਆਪ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ। ਤੈਮੂਰ ਦੀ ਰਵਾਨਗੀ ਮਗਰੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਫੇਰ ਸਾਮਾਨੇ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਬਹਿਰਾਮ ਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ (੧੪੫) ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਕੇ ਇਕਬਾਲ ਖਾਂ ਨੇ ਮੁਲਤਾਨ ਵਲ ਇਸ ਲਈ ਧਾਵਾ ਬੋਲਿਆ ਕਿ ਉਥੋਂ ਦੇ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਨੂੰ ਬਾਜ਼ਲੁਜ਼ਾਰੇ ਬਣਾਏ । ਇਸ ਸਾਂਝੀ ਫੌਜ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਤਲੰਬੇ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਉਤੇ ਰਾਏ ਦਾਊਦ, ਕਮਲ ਖਾਂ ਅਤੇ ਾਰ ਏ ਹੱਬੂ, ਪੁਤਰ ਰਾਏ ਰੱਤਾ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਸਭ ਉੱਤਰੀ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਸਨ । ਇਸ ਜੰਗ ਵਿਚ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਮਿਲਵੀਂ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹਾਰ ਹੋਈ ਤੇ ਉਹ ਸਾਰੇ ਸਰਦਾਰ ਕੈਦ ਕੀਤੇ ਗਏ । ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਨੇ ਮੁਲਤਾਨ, ਲਾਹੌਰ ਤੇ ਦੀਪਾਲ ਪੁਰ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕਰ ਕੇ ਅਜੁੱਦਨ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਉਤੇ ਇਕਬਾਲ ਖਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ੧੮ ਨਵੰਬਰ ੧੪੦੫ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਜੰਗ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਉਤਰੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਜੰਗ ਵਿਚ ਇਕਬਾਲ ਖਾਂ ਕਤਲ ਹੋ ਗਿਆ । ਉਸ ਦੀ ਫੌਜ ਪਸਪਾ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਜੰਗ ਵਿਚ ਮਾਰੀ ਗਈ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਿਮੂਦ ਦੀ ਦਿੱਲੀ ਵਾਪਸੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਇਸ ਜੰਗ ਦੀ ਖਬਰ ਦਿਲੀ ਪੁਜੀ । ਇਸ ਤੇ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਅਤੇ ਅਖਤਿਆਰ ਖਾਂਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਹਥ ਫੌਜੀ ਕਮਾਨ ਸੀ। ਮਹਿਮੂਦ ਤੁਗ਼ਲਕ ਨੂੰ ਕਨੌਜ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਦਿਲੀ ਦੇ ਤਖਤ ਉਤੇ ਬਿਠਾ ਦਿਤਾ। ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਕੁਝ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬੁਖਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਏਸੇ ਬੁਖਾਰ ਫਰਵਰੀ ੧੪੧੨ ਈਸਵੀ ਵਿਚ - ੫ ਸਾਲਾ ਹਕੂਮਤ ਮਗਰੋਂ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ ਚ ਸ਼ਹਾਬ ਉਦੀਨ ਗੌਰੀ ਦੇ ਜਾਂ ਨਸ਼ੀਨ ਗੁਲਾਮਾਂ ਦੇ ਖਾਨਦਾਨ ਦਾ ਵੀ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ । ਸਯਦ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਪਰਕਰਨ ੮ ਸਯਦ ਖਾਨਦਾਨ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਦੀ ਗਦੀ ਨਸ਼ੀਨੀ ੧੪੧੨ ਈ: ਮਹਿਮੂਦ ਗਲਕ ਦੀ ਮੌਤ ਮਗਰੋਂ, ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਅਫਗਾਨ ਲੋਧੀ ਨੂੰ ਜੇ ਅਮਲ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਕਤਰ ਸੀ ਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਕਬਾਲ ਖਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਮਗਰੋਂ ਵਰਗੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਵਜ਼ੀਰ ਥਾਪ ਕੇ ਅਜੀਜ ਉਲ ਮੁਮਾਲਕ ਦੀ ਪਦਵੀ ਦਿਤੀ ਸੀ, ਤਖਤ ਸੌਂਪ ਦਿਤਾ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਆਨੈਲ ੧੪੧੨ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਤਖਤ ਨਸ਼ੀਨ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਦਾ ਸਿਕਾਂ ਵੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ। ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਵਾਇਸਰਾਏ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਜਲਾਵਤਨ ਹੋਣਾ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਵਾਇਸਰਾਏ ਲਾਹੌਰ ਨੇ ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਨਾਮ ਉਤੇ ਰਾਜ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> myqgullhu4bejmxb7jh098wqidzw32r 250 64247 179707 2024-10-31T07:38:17Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "(੧੪੬) = ਧਾਨੀ ਉਤੇ ਹਲਾ ਬੋਲ ਦਿਤਾ। ਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਨੇ ੬੦ ਹਜ਼ਾਰ ਘੂੜ ਸੁਵਾਰਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਨਾਲ ਚੜਾਈ ਕੀਤੀ ਤੇ ਕਿਲੇ ਦਾ ਘੋਰਾ ਘੜ ਲਿਆ ਜੋ ਈਨੇ ਤੀਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ੪ ਜੂਨ ੧੪੧੬ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਹਾਰ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179707 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>(੧੪੬) = ਧਾਨੀ ਉਤੇ ਹਲਾ ਬੋਲ ਦਿਤਾ। ਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਨੇ ੬੦ ਹਜ਼ਾਰ ਘੂੜ ਸੁਵਾਰਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਨਾਲ ਚੜਾਈ ਕੀਤੀ ਤੇ ਕਿਲੇ ਦਾ ਘੋਰਾ ਘੜ ਲਿਆ ਜੋ ਈਨੇ ਤੀਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ੪ ਜੂਨ ੧੪੧੬ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਹਾਰ ਮੰਨਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਹਿਸਾਰ ਫ਼ਿਰੋਜ਼ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿਚ ਨਜ਼ਰ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਥੇ ਉਹ ਕੁਝ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਨਜ਼ਰ ਬੰਦੀ ਵਿਚ ਹੀ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ। ਖਿਜਰ ਖਾਂ ਸਯਦ ਸੀ ਅਤੇ ਮਲਿਕ ਸੁਲੇਮਾਨ ਦਾ ਪੁਤ੍ਰ । ਮਲਿਕ ਸੁਲੇਮਾਨ ਮਲਿਕ ਮਰਦਾਨ ਦੌਲਤ ਜੋ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾ1 ਫ਼ਿਰੋਜ ਗਲ ਕ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੁਲਤਾਨ ਸੂਬੇ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਸੀ, ਦਾ ਗੰਦੀ ਲਿਆ ਪੁਤ੍ਰ ਸੀ। ਮਲਿਕ ਦੌਲਤ ਮਰਦਾਨ ਦੀ ਮੌਤ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਦਾ ਲੜਕਾ ਮਲਿਕ ਸ਼ੇਖ ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਬਣਿਆ ਜਿਸਦੇ ਮਗਰੋਂ ਮਲਿਕ ਸਲਮਾਨ ਉਹਦਾ ਜਾਲ ਨਸ਼ੀਨ ਹੋਇਆ । ਮਲਿਕ ਸੁਲੇਮਾਨ ਦੀ ਮੌਤ ਉਪਰ ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਵਾਇਸਰਾਏ ਉਸਦੇ ਪੁਤ੍ਰ ਖਿਜਰ ਖਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਚਲੀ ਗਈ ! ਅਸੀਂ ਇਹ ਹਾਲ ਪਹਿਲੇ ਦਸ ਚੁਕੇ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੰਗ ਖਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਮਗਰੋਂ ਮੁਲਤਾਨ ਤੋਂ ਨਸਣਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਉਸਦਾ ਭਰੋਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਗਵਰਨਰੀ ਤੇ ਬਹਾਲ ਹੋਇਆ । ਨਾ ਕੇਵਲ ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਸੂਬਾ ਸਗੋਂ ਲਾਹੌਰ ਤੇ ਦੀਪਾਲਪੁਰ ਦੇ ਸੂਬੇ ਵੀ ਉਹਦੇ ਅਧੀਨ ਕਰ ਦਿਤੇ ਗਏ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖਿਜਰ ਖਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਉਤ ਪਛਮ ਵਿਚ ਪਕੇ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਤਖਤ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਉਹਦਾ ਰਸਤਾ ਸਾਫ ਹੋ ਗਿਆ । ਉਹ ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਨਾਮ ਉਪਰ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਹ ਗਦੀ ਨਸ਼ੀਨ ਹੋਇਆ ਤਦ ਉਸ ਨੇ ਇਹੋ ਯੋਗ ਜਾਤਾ ਕਿ ਸ਼ਾਹੀ ਖਤਾਬ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਾ ਕਰੋ ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਪੇਸ਼ ਰੌ ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਨਾਮ ਉਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਰਾਜ ਕਰਦਾ ਰਹੇ । ਅਮੀਰ ਦੀ ਖੂਨੀ ਯਾਦ ਅਜੇ ਤੀਕ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਤਾਜ਼ਾ ਸੀ । ਇਸੇ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਉਸੇ ਵਿਜਈ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਸਿੱਕਾ ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਸੇ ਦਾ ਖੁਤਬਾ ਪੜ੍ਹਵਾਇਆ । ਜਦ ਤੈਮੂਰ ਮਰ ਗਿਆ ਉਸ ਦੇ ਜਾਨਸ਼ੀਨ ਸ਼ਾਹ ਰੁੱਖ ਦਾ ਨਾਮ ਖੁਤਬੇ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਰਕੰਦ ਵਿਚ ਖਰਾਜ ਪਚਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ । ਇਹਨਾਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਸਾੜੇ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਮਠੇ ਕਰ ਦਿਤੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਤੈਮੂਰ ਦਾ ਨਾਮ ਅਜੇ ਵੀ ਹਊਆ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਮਲਿਕ ਤੋਹਫਾ ਨੂੰ ਤਾਜਉਲ ਮੁਲਕ ਦੇ ਖਿਤਾਬ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਵਜ਼ੀਰ ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਗਵਰਨਰੀ ਆਪਣੇ ਬਾਪ ਦੇ ਮੁਤਬੰਨੇ ਅਬਦੁਲ ਰਹੀਮ ਨੂੰ ਦਿਤੀ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਲਾਉਲ ਮਲਕ ਦਾ ਖਤਾਬ ਵੀ ਦਿਤਾ। ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ੧੪੨੧ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਮਨ ਰਿਹਾ। ਉਹ ੨੦ ਮਈ ੧੪੨੧ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਸਤ ਸਾਲ ਤੇ ਕੁਝ ਮਹੀਨੇ ਭੀਕ ਰਾਜ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ ਉਹ ਬੜਾ ਚੁਸਤ ਤੇ ) ਫਲ ਹੁਕਮਰਾਨ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਤਨ ਤੇ ਦਰਿੜਤਾ ਨਾਲ ਉਹ ਇਲਾਕੇ ਵੀ ਮੁੜ ਵਾਪਸ ਲੈ ਲਏ, ਜੋ ਰਾਜ ਨਾਲੋਂ ਅਲਗ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ । ਨਾਮਵਰੀ ਲੋਕ ਉਸ ਨੂੰ ਬੜਾ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਮ ਵਿਚ ਦਿਲੀ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੇ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੀਕ ਕਾਲੇ ਕਪੜੇ ਪਾਈ ਰਖੇ । ਸਯਦ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਸਯਦ ਮੁਬਾਰਕ ਦੀ ਤਖਤ ਨਸ਼ੀਨੀ ੧੪੨੧ ਈ. ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਦੇ ਚਲਾਣੇ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਦਾ ਬੇਟਾ ਮੁਬਾਰਕ ਮੁਈਜ਼ ਉਦੀਨ ਅਬਦੁਲ ਫਤਹ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਗੱਦੀ-ਨਸ਼ੀਨ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਦੀਪਾਲਪੁਰ ਦੀ ਗਵਰਾਰੀ ਮਲਿਕ ਰਜਬ ਦੇ ਸਪੁਰਦ ਕੀਤੀ। ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਗਖੜ ਕਬੀਲਾ ਸ਼ੇਖਾਂ ਦੇ ਭਾਈ ਜੱਸਾ ਦੀ ਲੀਡਰੀ ਹੇਠ ਬੜਾ ਜ਼ੋਰ ਫੜ ਗਿਆ। ਇਹ ਸਰਦਾਰ ਦਾਦਾ ਠਟਾ) ਵਿਚ ਹਮਲੇ ਤੇ ਲੁਟ ਮਾਰ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਮਾਰੋ ਮਾਰ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਜਮੂੰ ਤੀਕ ਜਾ ਪਹੁੰਚਾ। ਉਥੇ ਪੁਜ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਲੀ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦੇ ਕੇ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ । ਜਸੇ ਦੀ ਲੀਡਰੀ ਹੇਠ ਗਖੜਾਂ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ ਹੁਣ ਉਸ ਨੇ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਣਨ ਦੀ ਨਿਯਤ ਧਾਰ ਲਈ ਅਤੇ ਇਸ ਮੰਤ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਇਕ ਵਡੀ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਿਆਰ ਕਰ ਲਈ। ਇਹ ਫੌਜ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉਤੇ ਦਿਲੀ ਉਪਰ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ । ਉਸ ਨੇ ਤੁਰਕਾਂ ਦੇ ਸਿਰਦਾਰ ਮਲਿਕ ਤੁਗਾਨ ਨੂੰ ਪਹਾੜਾਂ ਉਤੇ ਮੁੜ ਵਾਪਸ ਬੁਲਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਉਲ ਉਮਰਾ ਬਣਾ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਜਨਰਲ ਇਨਚੀਕ ਨਿਯਤ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ੧੪੨੧ ਈ. ਇਸ ਫੌਜ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜਾਬ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ। ਪਹਿਲੇ ਲਾਹੌਰ ਨੂੰ ਫਤਹ ਕੀਤਾ ਫੇਰ ਜਾਲੰਧਰ ਉਤੇ ਜਾ ਕਬਜ਼ਾ ਜਮਾਇਆ। ਉਥੋਂ ਦੋ ਮੁਗਲ ਗਵਰਨਰ ਜ਼ੀਰਕ ਖਾਂ ਨੂੰ ਹਥਕੜੀਆਂ ਵਿਚ ਜੜ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਸਰਹਿੰਦ ਦੀ ਫਤਹ ਇਸ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਗਖੜਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਸਰਹਿੰਦ ਉਤੇ ਚੜਾਈ ਕੀਤੀ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਅਧੀਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਥੋਂ ਦੇ ਕਿਲੇ ਨੂੰ ਘੇਰਾ ਘਤ ਕੇ ਗਵਰਨਰ ਇਸਲਾਮ ਖਾਂ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਫੌਜ ਦਾ ਕਾਫੀਆ ਤੰਗ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਹੁਣ ਬਰਸਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਪਰ ਇਸ ਬਾਰਸ਼ ਵਿਚ ਹੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਲੈ ਕੇ ਵੈਰੀ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਲਈ ਦਿਲੀ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ । ਉਸ ਦ ਫੌਜ ਕੂਚ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਸਰਹਿੰਦ ਤੀਕ ਅਪੜ ਗਈ . ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਦੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੇ ਜਸੇ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਘੇਰਾ ਉਠਾ ਲਿਆ ਤੇ ਲੁਧਿਆਣੇ ਵਲ ਨਸ ਗਿਆ। ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਨੇ ਲੁਧਿਆਣੇ ਤੀਕ ਉਸ ਦਾ ਪਿਛਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਜੱਸੇ ਨੇ ਬੜੀ ਹੁਸ਼ਿਆਰੀ ਨਾਲ ਦਰਿਆ ਸਤਲੁਜ ਤੋਂ ਸਭ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਏਧਰ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> 3mvwlkegfaobdxleki1i15x73la9k9q 250 64248 179708 2024-10-31T07:38:35Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "F * ਔਧਰ ਕਰ ਦਿਤੀਆਂ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤੀਕ ਰੁਕਣਾ ਪਿਆ ਜਦ ਤੀਕ ਕਿ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੀਕ ਜ਼ੀਰਕ ਖਾਂ ਉਥੋਂ ਨਸ ਜਾਣ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਜਾ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179708 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>F * ਔਧਰ ਕਰ ਦਿਤੀਆਂ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਉਦੋਂ ਤੀਕ ਰੁਕਣਾ ਪਿਆ ਜਦ ਤੀਕ ਕਿ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਨਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਤੀਕ ਜ਼ੀਰਕ ਖਾਂ ਉਥੋਂ ਨਸ ਜਾਣ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਜਾਂ ਮਿਲਿਆ ਅਕਤੂਬਰ ੧੪੨੧ ਨੂੰ ਮਲਿਕ ਸਿਕੰਦਰ ਵਜ਼ੀਰ ਜੀਰਕ ਖਾਂ, ਮਹਿਮੂਦ ਹਸਲ, ਮਲਿਕ ਕਾਲੂ ਤੇ ਦੂਜੇ ਉਮਰਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਆਪ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈ । ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹਾਰ ਬ ਹੀ ਫੌਜ ਅਤੇ ਗਖੜਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਜਿਹੜੀ ਜੰਗ ਹੋਈ ਉਸ ਵਿਚ ਗਖੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਪੂਰੀ ਹਾਰ ਦਾ ਮੂੰਹ ਵੇਖਣਾ ਪਿਆ । ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਜੰਗ ਵਿਚ ਕਤਲ ਹੋ ਗਈ ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਸਾਮਾਨ ਫੜਿਆ ਗਿਆ । ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਲੀਡਰ ਜਸਰਤ ਦਰਿਆ ਚਨਾਬ ਪਾਰ ਕਰ ਕੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚ ਨਸ ਗਿਆ। ਉਹ ਬਿਸਾਲ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿਚ ਜਾ ਛੁਪਿਆ ਪਰ ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਉਥੋਂ ਤੀਕ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾਂ ਉਹ ਉਥੋਂ ਵੀ ਨਸ ਗਿਆ । ਹੁਣ ਮੁਹਰਮ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ (ਜਨਵਰੀ ੧੪੨੨) ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ੧੪੨੨ ਈ, ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਹ ਲਾਹੌਰ ਪਹੁੰਚਾ, ਜਿਥੇ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਾਹੀ ਮਹਲ ਤੇ ਂ ਕਿਲੇ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛਲੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪੁਜਾ ਸੀ । ਇਸ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਮਹਿਮੂਦ ਹਸਨ ਨੂੰ ਵਾਇਸਰਾਏ ਨਿਯਤ ਕਰ ਕੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਲ ਮੁੜ ਗਿਆ । ਗਖੜਾਂ ਦਾ ਨਵਾਂ ਹਮਲਾ ੧੪੨੨ ਈ; ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਜੇ ਦਿਲੀ ਵਿਚ ਪੂਜਾ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਜਸਰਤ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਥਲੇ ਉਤਰ ਆਇਆ ਅਤੇ ਫੇਰ ਲਟ ਮਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ । ਉਸ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਘਰ ਘੜ ਲਿਆ ਜੋ ਛੀ ਮਹੀਨੇ ਤੀਕ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਸ਼ਹਿਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਿਲੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਡਟ ਕੇ ਟਾਕਰਾ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ । ਲਾਹੌਰ ਫਤਹ ਕਰਨ ਦੇ ਸਭ ਜਤਨ ਅਸਫਲ ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਫਤਹ ਪਉਣ ਦੇ ਸਭ ਜਤਨ ਅਸਫਲ ਰਹੇ ਇਸ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਘੇਰਾ ਚੁਕ ਲਿਆ ਅਤੇ ਕਲਾਨੌਰ ਵਲ ਪਸਪਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਕਲਾਨੌਰ ਤੋਂ ਉਸ ਨੇ ਜੰਮੂ ਉਤੇ ਜਾ ਧਾਵਾ ਬੋਲਿਆ । ਇਥੋਂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿਚ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਬਿਸਾਲ ਤੀਕ ਪੁਚਾਇਆ ਸੀ । ਉਸ ਦੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਦਾ ਰਾਜੇ ਉਤੇ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਾ ਪਿਆ, ਤੇ ਨਾਂ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਕੋਈ ਹਾਨੀ ਪੁਜੀ । ਜਸਰਤ ਉਥੋਂ ਪਸਪਾ ਹੋ ਕੇ ਬਿਆਸ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਆਇਆ ਤਾਂ ਜੁ ਆਪਣੇ ਲਈ ਫੌਜ ਭਰਤੀ ਕਰ ਸਕੇ । ਏਨੇ ਚਿਰ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਵਜ਼ੀਰ ਮਲਿਕ ਸਕੰਦਰ ਦੀ ਕਮਾਨ ਹੇਠ ਹੋਰ ਕੁਮਕ ਪੁਜ ਗਈ। ਮਲਿਕ ਸਿਕੰਦਰ ਨੇ ਦੀਪਾਲ ਪੁਰ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਮਲਿਕ ਰਜਬ ਅਤੇ ਗਵਰਨਰ ਸਰਹਿੰਦ ਇਸਲਾਮ ਖਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਆਪਣਾ ਸਬੰਧ ਜੋੜ ਲਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹਨਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਜਸਰਤ ਵਿਰੁਧ ਫੌਜ ਕਸ਼ੀ ਕੀਤੀ । ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਜਸਰਤ ਨੂੰ ਭਾਰੀ (੧੪੭) ਨੁਕਸਾਨ ਪੁਜਾ। ਮਿਲਵੀਂ ਫੌਜ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਰਿਆ ਚਨਾਬ ਤੋਂ ਪਾਰ ਕਰ ਦਿਤਾ ਜਿਸ ਤੇ ਂ ਉਹ ਪਹਾੜਾਂ ਵਲ ਨੂੰ ਪਜਪਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਹੁਣ ਗਖੜ ਬਿਨਾ ਲੀਡਰ ਦੇ ਰਹਿ ਗਏ ਤੇ ਵਜ਼ੀਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਿਛਾ ਜਾਰੀ ਰਖਿਆ । ਵਜ਼ੀਰ ਰਾਵੀ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਕਲਾਨੌਰ ਪੂਜਾ ਉਥੇ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਜੰਮੂ ਦਾ ਰਾਜਾ ਵੀ ਆਣ ਮਿਲਿਆ । ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਗਖੜਾ ਦੀ ਇਸ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਦੀ ਸੂਹ ਨਾ ਲਈ ਜੋ ਵਖ ਥਾਵਾਂ ਉਤੇ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਸਨ । ਇਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਚੁਣ ਚੁਣਕੇ ਕਤਲ ਕੀਤਾ । ਇਸ ਕਾਰਰਵਾਈ ਤੋਂ ਵਿਹਲਾ ਹੋਕੇ ਵਜ਼ੀਰ ਲਾਹੌਰ ਮੁੜ ਆਇਆ । ਵਜੀਰ ਮਲਿਕ ਸਿਕੰਦਰ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਵਜੀਰ ਮਲਿਕ ਸਿਕੰਦਰ ਦੀ ਸੁਰਬੀਰਤਾ ਉਤੇ ਬੜਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਥਾਪ ਕੇ ਮਹਿਮੂ ਹਸਨ ਨੂੰ ਦਿਲੀ() ਵਾਪਸ ਬੁਲਾ ਲਿਆ। ਗਖੜਾਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਉਪਰ ਹਲੇ ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਜਾਣ ਦੀ ਦੇਰ ਸੀ ਕਿ ਜਸਰਤ ਗਖੜ ਫੇਰ ਮੈਦ ਵਿਚ ਆ ਗਜਿਆ। ੧੨ ਹਜ਼ਾਰ ਗਖੜਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਨਾਲ ਜੰਮੂ ਦੇ ਰਾਜੇ ਰਾਏ ਭੀਮ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦੇ ਕੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ ਇਸਦੇ ਮਗਰੋਂ ਲਾਹੌਰ ਤੇ ਦੀਪਾਲਪੁਰ ਦੇ ਸੂਬਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾ ਲੁਟਿਆ। ਗਵਰਨਰ ਮਲਿਕ ਸਿਕੰਦਰ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਉਸਦੇ ਵਿਰੁਧ ਚੜਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਹੁੰਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਜਸਫਤ ਲੁਟ ਦਾ ਮਾਲ ਲੈ ਕੇ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਨਸ ਗਿਆ। ਐਨੇ ਨੂੰ ਮੁਲਤਨ ਰਾ ਗਵਰਨਰ ਮਲਿਕ ਅਬਦੁਲ ਰਹੀਮ ਅਲਾ ਉਸ ਮੁਲਕ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ । ਇਸ ਲਈ ਮਹਿਮੂਦ ਹਸਨ ਨੂੰ ਫੌਜ ਦੇ ਕੇ ਮੁਲਤਾਨ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ। ਠੀਕ ਇਸ ਵਲੇ ਅਮੀਰ ਸ਼ੇਖ ਅਲੀ ਮੁਗਲ ਸਰਦਾਰ ਨੇ ਜੋ ਸ਼ਾਹ ਰੁਖੁ ਮਿਰਜਾ ਗਵਰਨਰ ਕਾਬਲ ਪਾਸ ਨੌਕਰ ਸੀ । ਜਸਰਤ ਦੇ ਕਹਿਣ ਉਤੇ ਭਖੜ ਤੇ ਦਾਦਾ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਸਤੰਬਰ ੧੪੨੭ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਹਾਰ ਦੇ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਘੇਰਾ ਘਤ ਲਿਆ ਤੇ ਮਲਿਕ ਸਿਕੰਦਰ ਨੂੰ ਜੰਗ ਵਿਚ ਹਾਰ ਦੇ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵਲ ਪਸਪਾ ਹੋਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਾਰ : 7 ਮਹਿਮੂਦ ਨੇ ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਜੀਰਕ ਖਾਂ ਗਵਰਨਰ ਸਮ ਨਾਂ ਤੇ ਇਸਲਾਮ ਖਾਂ ਗਵਰਨਰ ਮਹਿਮੂਦ ਦੀ ਸਰਦਾਰਾਂ ਹੇਠ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦੀ ਕੁਮਕ ਭੇਜੀ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਮਲਿਕ ਸਕੰਦਰ ਨੇ ਜਸਰਤ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬੁਰੀ ਹਾਰ ਦੇ ਦਿਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਪਾਸੋਂ ਉਹ ਸਾਰਾ ਮਾਲ ਰਖਵਾ ਲਿਆ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੁਟ ਕੇ ਜਮਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। () ਇਹ ਆਪਣਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਉਸ ਮਹਤਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦ ਦੇ, ਉਹ ਪੱਛਮੀ ਸੂਬੇ ਦੇ ਤੌਰ ਉਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ । ਦਿਲੀ ਵਿਚਲੇ ਵਜ਼ੀਰ ਦੀ ਪਦਵੀ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਨਾਲੋਂ ਦੂਜੇ ਦਰਜੇ ਦੀ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਜਿਹਾ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਦਸਿਆ ਜਾ ਚੁਕਾ ਹੈ ਅਸਲ ਗਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਜੋ ਸਯਦਾਂ ਦੇ ਹਥ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਨ ਹੁੰਦਾ ਤਦ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਐਡੀ ਵਡੀ ਤਾਕਤ ਕਦੇ ਵੀ ਨਾ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਵਡਿਆਈ ਦਾ ਰਸਤਾ ਖੋਲਿਆ ਸੀ । Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> gd4gexjbroamjpkb3x8lmcza6pponw1 250 64249 179709 2024-10-31T07:38:57Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "1 ਅਮੀਰ ਸ਼ੇਖ ਅਲੀ ਗਵਰਨਰ ਕਾਬਲ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ੧੪੨੯ ਈ: ਸੰਨ ੧੪੨੯ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹ ਰੁਖ ਮਿਰਜ਼ਾ ਵਲੋਂ ਹੋ ਕੇ ਅਮੀਰ ਸ਼ੇਖ ਅਲੀ ਗਵਰਨਰ ਕਾਬਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਉਪਰ ਹੱਲਾ ਬੋਲਿਆ। ਗਖੜ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179709 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>1 ਅਮੀਰ ਸ਼ੇਖ ਅਲੀ ਗਵਰਨਰ ਕਾਬਲ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ੧੪੨੯ ਈ: ਸੰਨ ੧੪੨੯ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹ ਰੁਖ ਮਿਰਜ਼ਾ ਵਲੋਂ ਹੋ ਕੇ ਅਮੀਰ ਸ਼ੇਖ ਅਲੀ ਗਵਰਨਰ ਕਾਬਲ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਉਪਰ ਹੱਲਾ ਬੋਲਿਆ। ਗਖੜ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਇਹਨਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਹੂੰ ਜਾ ਫੇਰਿਆ । ਲਾਹੌਰ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਮਲਿਕ ਸਿਕੰਦਰ ਗਵਰਨਰ ਉਪਰ ਇਕ ਸਾਲ ਦੇ ਮਾਲੀਏ ਜਿਤਨਾ ਤਾਵਾਨ ਪਾ ਦਿਤਾ । ਇਥੋਂ ਦੀਪਾਲਪੁਰ ਵਲ ਕੂਚ ਬੋਲਿਆ। ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਜਿਹੜਾ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਇਲਾਕਾ ਆਇਆ, ਲੁਟ ਪੁਟ ਲਿਆ। ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਕਤਲਿਆਮ ਫਰਿਸ਼ਤਾ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਚੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਸਮੇਂ ੪੦ ਹਜ਼ਾਰ ਹਿੰਦੂ ਕਤਲ ਕੀਤੇ ਗਏ । ਮੁਲਤਾਨ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਇਮਾਦਉਲ ਮੁਲਕ ਨੇ ਤਲੰਬਾ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਉਤੇ ਸ਼ੇਖ ਅਲੀ ਉਤੇ ਅਚਾਨਕ ਾ ਛਪਾ ਮਾਰਨ ਦਾ ਜਤਨ ਕੀਤਾ ਪਰ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ। . ਮੁਲਤਾਨ ਵਿਚ ਖੂਨੀ ਜੰਗ ੧੪੩੦ ਈ: ' ਦਰਿਆ ਰਾਵੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਕੰਢੇ ਕੂਚ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਮੁਗਲ ਫੌਜ ਖੈਰਾਬਾਦ ਵਲ ਵਧੀ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਉਸ ਨੇ ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਰੁਖ ਕੀਤਾ। ੨੯ ਮਈ ੧੪੩੦ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਮੁਲਤਾਨ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਮੁਗਲ ਫੌਜ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ ਨਾ ਹੋਈ, ਤਦ ਉਸ ਨੇ ਮੁਲਤਾਨ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਘੇਰਾ ਘੜ ਲਿਆ। ਇਨੇ ਨੂੰ ਮਜ਼ਦੂਰ ਖਾਂ ਗੁਜਰਾਤੀ ਦੇ ਬੇਟੇ ਫਤਹ ਖਾਂ ਦੀ ਕਮਾਨ ਹੇਠ ਦਿਲੀ ਂ ਮੁਲਤਾਨ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਕੁਮਕ ਪੁਜ ਗਈ । ਇਸ ਤੇ ਅਮੀਰ ਸ਼ੇਖ ਅਲੀ ਦੀ ਕਮਾਨ ਹੇਠਲੀਆਂ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਅਤੇ ਇਮਾਦਉਲ ਮੁਲਕ ਦ ਮਾਤਹਿਤ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਦਿਲੀ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਖੂਨੀ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ । ਸ਼ੁਰੂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਮੁਗਲ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਹਥ ਉਚਾ ਰਿਹਾ, ਪਰ ਫਤਹਿ ਖਾਂ ਗੁਜਰਾਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਫੌਜਾ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਅੰਦਰ ਬਦਲੇ ਦੀ ਅੱਗ ਭੜਕਾ ਦਿਤੀ । ਉਹ ਐਨੇ ਦਰਿੜ ਚਿਤ ਹੋ ਕੇ ਲੜੇ ਕਿ ਮੁਗਲ ਫੌਜ ਦੇ ਛਿੱਕੇ ਛਟ ਗਏ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਖਤ ਹਾਰ ਖਾਣੀ ਪਈ । ਅਮੀਰ ਸ਼ੇਖ ਅਲੀ ਦੀ ਹਾਰ ਤੇ ਵਰਾਰੀ ਵਿਜਈ ਹਿੰਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਹਾਰੀ ਹੋਈ ਪਿਛਾ ਕੀਤਾ। ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਦੀ ਤੇ ਰਹਿੰਦੀ ਖੁਹੰਦੀ ਦਰਿਆ ਜਿਹਲਮ ਦਰਿਆ ਬੁਰਦ ਹੋ ਗਈ। ਮੁਗਲ ਫੌਜ ਦਾ ਦੂਰ ਤੀਕ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਕਤਲ ਹੋ ਗਈ ਪਾਰ ਕਰਨ ਦੇ ਜਤਨ ਵਿਚ ' ਸੰਨ ੧੪੩੨ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਨਸਰਤ ਖਾਂ ਗੁਰਗੰਦਾਜ਼ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਥਾਪਿਆ ਗਿਆ । ਉਸ ਸਾਲ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਫੇਰ ਪੰਜਾਬ ਉਪਰ ਮਲਿਕ ਜਸਰਤ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਸ਼ੇਖ ਅਲੀ ਵਲੋਂ ਹਮਲੇ ਹੋਏ । ਪਰ ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਹਮਲੇ ਬੜੀ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਅਫਲ ਕਰ ਦਿਤੇ। ਨਸਰਤ ਖਾਂ ਮਗਰੋਂ ਕੁਛ ਸਮੇਂ ਲਈ ਅਲਾਦਾਦ ਲੋਧੀ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯਤ ਹੋਇਆ । ਅੰਤ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਵਾਗ ਡੋਰ ਈਮਾਦਉਲ ਮੁਲਕ ਹਥ ਸੌਂਪੀ ਗਈ। (੧੪੮) ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਕਤਲ ੧੪੩੫ ਈ, ਦਿਲੀ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸਯਦ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਮਸੀਤ ਵਿਚ ਨਿਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਦੇ ਨੂੰ ਸਾਜ਼ਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਮਸੀਤ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉਸ ਨੇ ਆਪ ਹੀ ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ੲਣਵਾਈ ਸੀ । ਇਹ ਘਟਨਾ ੧੮ ਜਨਵਰੀ ੧੪੩੫ ਈਸਵੀ ਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ੧੩ ਸਾਲ ਤੇ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਰਾਜ ਕੱਤਾ । ਸਯਦ ਮੁਹੰਮਦ ਸਯਦ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀ ਗੱਦੀ ਨਸ਼ੀਨੀ ੧੪੩੫ ਈ. ਜਿਸ ਦਿਨ ਮੁਬਾਰਕ ਸ਼ਾਹ ਕਤਲ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਕਬਰ ਵਿਚ ਦਫਨਾਈ ਗਈ । ਠੀਕ ਉਸੇ ਦਿਨ ਹੀ ਸਵਰਗੀ ਬਾਬਾ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪੁਤਰ ਸਯਦ ਮੁਹੰਮਦ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਰਾਜ ਸਿੰਘਾਸਨ ਉਤੇ ਬਿਠਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ । ਵਜ਼ੀਰ ਸਰਵਰਉਲ ਮੁਲਕ ਜਿਸ ਦੀ ਗੱਦਾਰੀ ਨਾਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਕਤਲ ਹੋਇਆ ਨੂੰ ਖਾਨ ਜਹਾਨ ਦਾ ਉਪਨਾਮ ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਵਜ਼ਾਰਤ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਦਿਤਾ ਗਿਆ। ਮੁਲਤਾਨ ਵਿਚ ਬਗਾਵਤ ੧੪੩੬ ਈਸਵੀ ਸੰਨ ੧੪੩੬ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਲੰਗਾ ਅਫਗਾਨਾਂ ਨੇ ਮੁਲਤਾਨ ਵਿਚ ਬਗਾਵਤ ਕਰ ਦਿਤੀ । ਠੀਕ ਉਸੇ ਹੀ ਸਮੇਂ ਲਾਹੌਰ ਉਪਰ ਉਥੇ ਬਹਿਲੋਲ ਲੋਧੀ ਨੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ; ਜਿਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਇਸਲਾਮ ਖਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਮਗਰੋਂ ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਸੂਬੇ ਦੀ ਗੌਰਮਿੰਟ ਉਤੇ ਆਪਣਾ ਅਧਿਕਾਰ ਜਮਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਬਹਿਲੋਲ ਲੋਧੀ ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੇ ਦੀਪਾਲ ਪੁਰ ਨੂੰ ਵੀ ਫਤਹ ਕਰ ਲਿਆ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਪਾਨੀਪਤ ਦੇ ਦੱਖਣ ਤੀਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਵਾਮੀ ਬਣ ਬੈਠਾ । ਉਸ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਵੀ ਮਨੌਤੀ ਹੋ ਗਈ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਕਹਿਣ ਉਤੇ ਹਿਸਾਮ ਖਾਂ ਡਿਪਟੀ ਨਜ਼ੀਰ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਵਾ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਕਾਮਲ ਗੁਲ ਮੁਲਕ ਨੂੰ ਵੀ ਵਜ਼ੀਰੀ ਤੋਂ ਵਿਰਵਿਆਂ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਇਹ ਦੋਵਾਂ ਕਾਰਰਵਾਈਆਂ ਰਾਜ ਲਈ ਖਤਰਨਾਕ ਸਾਬਤ ਹਈਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਪਤਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਗਈਆਂ । ਰਾਜ ਦੀ ਭੈੜੀ ਦਸ਼ਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਰਾਜ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬੜੀ ਨਿਰਬਲ ਹੋ ਚੁਕੀ ਸੀ। ਬੂਬਿਆਂ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਸੁਤੰਤਰ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੀਂਦਾਰਾਂ ਨੇ ਮਾਲੀਏ ਦੀ ਅਦਾਇਗੀ ਰੋਕ ਲਈ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਬੇਚੈਨੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਦਿਸ ਪਈ ਸੀ । ਜੌਨ ਪੂਰ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਇਬਰਾਹੀਮ ਸ਼ਾਹ ਸ਼ਰਕੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਕਈ ਜ਼ਿਲਿਆਂ ਉਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਜਮਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੁਲਤਾਨ ਮਹਿਮੂਦ ਨੇ ੧੪੪੦ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਦਿੱਲੀ ਫਤਹ ਕਰਨ ਦਾ ਜਤਨ ਕੀਤਾ । ਬਹਿਲੋਲ ਲੋਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ੨੦ ਹਜ਼ਾਰ ਘੁੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਲਈ ਨਿਕਲਿ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> 9qxkmnovq3vcmcn559jzcn6sw3l3bii 250 64250 179710 2024-10-31T07:39:13Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਪਰ ਨਿਰਬਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਰਦੋ ਮਾਰੇ ਵੈਰੀ ਨਾਲ ਸੁਲਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਵਜ਼ੀਰ ਭੇਜ ਦਿਤੇ । ਆਪਣੇ ਬਾਦਸ਼ ਹ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਗਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਬਹਿਲੋਲ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਤਖਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਹ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179710 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>ਪਰ ਨਿਰਬਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਰਦੋ ਮਾਰੇ ਵੈਰੀ ਨਾਲ ਸੁਲਾਹ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਵਜ਼ੀਰ ਭੇਜ ਦਿਤੇ । ਆਪਣੇ ਬਾਦਸ਼ ਹ ਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਗਦਾਰੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਬਹਿਲੋਲ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਤਖਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਚਾਹ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਦਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸੁਲਤਾਨ ਮਹਿਮੂਦ ਦਾ ਪਿਛਾ ਜਾਰੀ ਰਖਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦੇ ਕੇ ਉਥੋਂ ਨਸਾ ਦਿਤਾ ! ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਤੇ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰਖ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਨ ਜਹਾਨ ਦਾ ਖਤਾਬ ਬਖਸ਼ਿਆ । ਨਾ ਕੇਵਲ ਇਹੋ ਸਗੋਂ ਉਸ ਆਪਣਾ ਮੁਤਬੰਨਾ ਵੀ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਬਹਿਲੋਲ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਸੰਨ ੧੪੪੧ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਬਹਿਲੋਲ ਲੋਧੀ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਤੇ ਦੀਪਾਲਪੁਰ ਦੀ ਗਵਰਨਰੀ ਦੇ ਦਿਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉਤੇ ਉਹ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਪਿੰਜ਼ੋਰੀ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰੀ ਬੈਠਾ ਸੀ। ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜਸਰਤ ਗਖੜ ਓਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਵੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਦਿਤੀ ਪਰ ਬਹਿਲੋਲ ਨੇ ਉਸ ਨਾਲ ਜੰਗ ਛੇੜਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਉਸ ਨਾਲ ਮਿਤਰਾਦਾਰੀ ਗੰਢ ਲਈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਫਗਾਨ ਕਬੀਲੇ ਭਰਤੀ ਕਰ ਲਏ । ਉਸ ਨੇ ਦਿਲੀ ਉਤੇ ਵੀ ਹਲਾ ਬੋਲ ਦਿਤਾ ਪਰ ਕੁਛ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿਲੀ ਦਾ ਘੋਰਾ ਚੁਕਣਾ ਪਿਆ। ਸਯਦ ਮੁਹੰਮਦ ਦੀ ਮੌਤ ੧੪੪੫ ਈ. ਸਯਦ ਮੁਹੰਮਦ ਸੰਨ ੧੪੪੫ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮੌਤੇ ਮਰ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਥਾਂ ਤਖਤ ਉਪਰ ਉਸਦਾ ਪੁਤ ਅਲ਼ਾ ਉਦੀਨ ਬੈਠਾ। ਸਯਦ ਅਲਾ ਉਦੀਨ ਅਲਾ ਉਦੀਨ ਦੀ ਗਦੀ ਨਸ਼ੀਨੀ ਸਯਦ ਅਲਾ ਉਈਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਸਯਦ ਮੁਹੰਮਦ ਪਿਛੋਂ ਰਾਜ ਸਿੰਘਾਸਨ ਉਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਬਦਾਉਂ ਵਿਚ (੧੪੯, ਲੈ ਆਂਈ। ਏਥੇ ਆ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਰਾਜ ਕਾਜ ਵਲ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਐਸੀ ਇਮਾਰਤਾਂ ਉਸਾਰਨ ਬਾਗ ਬਗੀਚੇ ਲਾਉਣ ਅਤੇ ਦਾਅਵਤਾਂ ਉਡਾਨ ਵਲ ਲਾ ਦਿਤਾ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹਤ ਕਈ ਅਜ਼ਾਦ ਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡੀ ਜਾ ਚੁਕੀ ਸੀ । ਅਤੇ ਦਖਣੀ ਗੁਜਰਾਤ ਮਾਲਵਾ, ਜੌਨ ਪੁਰ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਣ ਚੁਕੇ ਸਨ । ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸੂਬਾ, ਸਿੰਧ ਵਿਚ ਦੀਪਾਲ ਪੁਰ ਤੇ ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਪਾਣੀਪਤ ਤੀਕ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਬਹਿਲੋਲ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋ ਚੁਕਾ ਸੀ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਰਾਜ ਕੇਵਲ ਦਿਲੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਚਾਰ ਦੀਵਾਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾਂ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਨਾਲ ਲਗਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਹੀ ਚਲਦਾ ਸੀ। ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਲਾਹਕਾਰਾਂ ਨੇ ਐਨਾਂ ਕਠ ਪੁਤਲੀ ਬਣਾ ਰਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਨਾਲ ਚਲਕੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਵਜ਼ੀਰ ਹਮੀਦ ਖਾਂ ਦੀ ਵੀ ਪਾਣ ਪਤ ਲਾਹ ਦਿਤੀ ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਵਿਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਪਰ ਵਜ਼ੀਰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਦੀ ਕੈਦ ਵਿਚੋਂ ਬਚ ਨਿਕਲਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀਆਂ ਸਭ ਫ਼ੌਜਾਂ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਕੇ ਸ਼ਾਹੀ ਹਰਮ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਭੇਜ ਦਿਤਾ। ਰਾਜ ਤਿਆਗ ੧੪੫੦ ਈ : ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਸਾਰਾ ਧਿਆਨ ਇਹਨਾਂ ਘਰੋਗੀ ਟੰਟਿਆਂ ਵਲ ਲਗ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਬਹਿਲੋਲ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਚੁਪ ਚਾਪ ਰਾਜ ਧਾਨੀ ਵਿਚ ਆ ਵੜਿਆ ਅਤੇ ੧੪੫੦ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਉਸਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਹੋਣ ਦਾ ਵੀ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਲਾਉਦੀਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੁਤਬੰਨਾ ਬਣਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹਕ ਵਿਚ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ ਤਾਜ ਤਖਤ ਤੋਂ ਵੰਚਿਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੌਤ ੧੪੭੮ ਸੰ : ਰਾਜ ਤਿਆਗ ਹੋ ਜਾਣ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਬੁਦਾਊਂ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਲਗ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਥੇ ਹੀ ਉਸਦਾ ਚਲਾਣਾ ਹੋਇਆ । ਉਸ ਨੇ ਦਿਲੀ ਵਿਚ ਸਤ ਸਾਲ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਤੇ ਬੁਦਾਉਂ ਵਿਚ ਲਗ ਪਗ ੨੮ ਸਾਲ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ। ਬਹਿਲੋਲ ਲੋਧੀ ਪਰਕਰਨ-੬ ਲੋਧੀ ਖਾਨਦਾਨ ਬਹਿਲੋਲ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਬਹਿਲੋਲ ਦੋ ਵੱਡੇ ਵਡੇਰੇ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੀ ਸੌਦਾਗਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰਖਦੇ ਸਨ । ਉਹ ਲੋਕ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਤੇ ਈਰਾਨ ਵਿਚ ਲੇ ਵਪਾਰ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਬਹਿਲੋਲ ਦੇ ਦਾਦੇ ਮਲਿਕ ਬਹਿਰਾਮ ਨੇ ਫੀਰੋਜ਼ ਤੁਗਲਕ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਕਿਤਾ ਛਡ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਮੁਲਤਾਨ ਗਵਰਨਰ ਮਲਕ ਮਰਦਾਨ ਦੌਲਤ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਕਰ ਲਈ। ਉਸ ਦੇ ਪੰਜ ਪੁਤਰ ਸਨ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਪੁਤਰ ਮਲਿਕ ਸੁਲਤਾਨ ਨੇ ਖਿਚਰ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> g4a17ik9wvpn79dzfvuphqnrxlf6luo 250 64251 179711 2024-10-31T07:39:29Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "i (੧੫੭) ਖਾਂ ਵਾਇਸਰਾਏ ਮੁਲਤਾਨ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਦਿਲੀ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ ਇਕਬਾਲ ਖਾਂ ਵਿਰੁਧ ਬੜੀ ਸੂਰਬੀਰਤਾ ਵਖਾਈ । ਨਾ ਕੇਵਲ ਇਹੋ ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਥ ਨਾਲ ਵਜ਼ੀਰ ਨੂੰ ਕਤਲ ਵੀ ਕੀਤਾ । ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਵਰਿਆਮਗੀ ਤੇ ਪਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179711 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>i (੧੫੭) ਖਾਂ ਵਾਇਸਰਾਏ ਮੁਲਤਾਨ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਦਿਲੀ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ ਇਕਬਾਲ ਖਾਂ ਵਿਰੁਧ ਬੜੀ ਸੂਰਬੀਰਤਾ ਵਖਾਈ । ਨਾ ਕੇਵਲ ਇਹੋ ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਥ ਨਾਲ ਵਜ਼ੀਰ ਨੂੰ ਕਤਲ ਵੀ ਕੀਤਾ । ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਵਰਿਆਮਗੀ ਤੇ ਪਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਹਿੰਦ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯਤ ਕਰ ਿਤਾ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਖਾਂ ਦਾ ਖਤਾਬ ਵੀ ਬਖਸ਼ਿਆ । ਉਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਭਾਈਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਚੇ ਉਚੇ ਔਹਦੇ ਮਿਲ ਗਏ । ਇਹਨਾਂ ਭਾਈਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਦਾ ਨਾਮ ਮਲਿਕ ਕਾਲੇ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਕ ਜ਼ਿਲੇ ਦੀ ਹਾਕਮੀ ਮਿਲੀ । ਇਹੋ ਬਹਿਲੋਲ ਦਾ ਪਿਓ ਸੀ । ਮਲਿਕ ਕਾਲੇ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮਕਾਨ ਡਿਗਣ ਨਾਲ ਮਰ ਗਈ ਪਰ ਜਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦਾ ਬਚਾ ਜੋ ਪਿਛੋਂ ਬਹਿਲੋਲ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿਧ ਹੋਇਆ ਉਸ ਦਾ ਪੇਟ ਚੀਰ ਕੇ ਜੀਉਂਦਾ ਹੀ ਕਢ ਲਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਥੋੜਾ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਮਲਿਕ ਕਾਲੇ ਇਕ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਬਹਿਲੋਲ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਇਸਲਾਮ ਥਾਂ ਗਵਰਨਰ ਸਰਹਿੰਦ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਪਲਕੇ ਜਵਾਨ ਹੋਇਆ । ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਵੀ ਇਸਲਾਮ ਖਾਂ ਦੀ ਲੜਕੀ ਨਾਲ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਦੇ ਮਰਨ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਦੀ ਕਮਾਨ ਵੀ ਏਸੇ ਨੂੰ ਮਿਲੀ । ਸਯਦ ਖਾਨਦਾਨ ਦੇ ਅੰਤਲੇ ਰੰਗੀਲੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਮੇਂ ਬਹਿਲੋਲ ਦੇ ਹਥ ਗਵਰਨਮੈਂਟ ਕਿਵੇਂ ਆਈ ਇਹ ਗਲ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦਸੀ ਜਾ ਚੁਕੀ ਹੈ । ਬਹਿਲੋਲ ਨੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਥਾਂ ਨਾਲ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜੌਨਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਮੁੜ ਦਿਲੀ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸੇ ਜਦੋ ਜਹਿਦ ਵਿਚਕਾਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ ਦਾ ਬਿਰਕੀ ਪਰਿਵਾਰ ਖਤਮ ਹੋ ਗਿਆ । ਉਸ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਦੌਰਾ ੧੪੫੧ ਈ. ਸੰਨ ੧੪੫੧ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਇਸ ਦੌਰੇ ਸਮੇਂ ਉਹ ਮੁਲਤਾਨ ਗਿਆ ਜਿਥੇ ਉਸ ਨੇ ਫੌਜ ਨੂੰ ਮੁੜ ਜਥੇਬੰਦ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਾਲ ਪਛਮੀ ਸੂਬਿਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਠੀਕ ਠਾਕ ਕੀਤਾ । ਅਗਲੇ ਹੀ ਸਾਲ ਮੁਲਤਾਨ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਨੇ ਬਗ਼ਾਵਤ ਖੜੀ ਕਰ ਦਿਤੀ ਪਰ ਜਦ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਸ ਪਾਸੇ ਵਲ ਕੂਚ ਬੋਲਿਆ ਤਦ ਜਾ ਕੇ ਉਥੇ ਫਸਾਦ ਖਤਮ ਹੋਏ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵਰਤੀ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਮੌਤ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣਾ ਰੋਗ ਲਗਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਹ ੧੪੬੮ ਵਿਚ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਕੁਲ ੩੮ ਸਾਲ ਤੇ ੮ ਮਹੀਨੇ ਤੀਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ। ਵਾਰਤਾ ਫਰਿਸ਼ਤਾ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਵਾਨੀ ਸਮੇਂ ਬਹਿਲੋਲ ਸਾਮਾਨਾਂ ਦੇ ਦਰਵੇਸ਼ ਸ਼ੈਦਾ ਪਾਸੋਂ ਅਖ਼ੀਰਵਾਦ ਲਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ । ਇਕ ਦਿਨ ਜਦ ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਇਆ ਤਦ ਦਰਵੇਸ਼ ਨੇ ਜਲਾਲ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਫਰਮਾਇਆ, “ਕੋਈ ਹੈ ਜੋ ਦਿਲੀ ਦ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਲਈ ਦੋ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦੇਵੇ। ਬਹਿਲੋਲ ਨੇ ਆਖਿਆ ਹਜ਼ਰਤ ! ਮੇਰੇ ਪਾਸ ੧੬੦੦ ਹੇਠ ਜੋ ਮੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਬਚਾਈ ਹੋਈ ਪੂੰਜੀ ਹੈ । ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਉਹ ੧੬੬੦ ਰੁਪਏ ਰਕਮ ਲੈ ਕੇ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋ ਗਿਆ । ਦਰਵੇਸ਼ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਭੇਟ ਪਰਵਾਨ ਕਰ ਲਈ ਤੇ ਬਹਿਲੋਲ ਦੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਹਥ ਰਖ ਕੇ ਫਰਮਾਇਆ-‘“ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਬੇਟਾ !” ਅਰਥਾਤ ਜਾ ਬੇਟਾ ਤੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਣੇਗਾ | ਜਦ ਬਹਿਲੋਲ ਦੇ ਮਿਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲਗਾ ਤਦ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਟਿਕਚਰਾਂ ਕਰਨ ਲਗੇ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਐਵੇਂ ਰਕਮ ਰੋੜ੍ਹ ਦਿਤੀ ਹੈ । ਪਰ ਬਹਿਲੋਲ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਉਤਰ ਦਿਤਾ ਕੁਛ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਹੀਂ ਜੇ ਤਾਂ ਦਰਵੇਸ਼ ਦਾ ਕਿਹਾ ਸਚ ਹੋਇਆ ਤਦ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਸੌਦਾ ਮਹਿੰਗਾ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਜੇ ਸਚ ਨਾ ਹੋਇਆ ਤਦ ਵੀ ਦਰਵੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਅਸੀਸਾਂ ਤੋਂ ਹਾਨੀ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦੀ! ਬਹਿਲੋਲ ਦਾ ਚਲਨ ਬਹਿਲੋਲ ਬੜਾ ਸਖੀ, ਨਰਮ ਸਭਾ ਤੇ ਨਿਆਂਈਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ । ਉਹ ਆਪਣੇ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਤਰਾਂ ਵਾਂਗ ਵਰਤਾਂ ਕਰਦਾ ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘਟ ਤਖਤ ਉਤੇ ਬੈਠਦਾ । ਉਹ ਆਖਦਾ ਸੀ, ਮੇਰੇ ਲਈ ਐਨਾ ਹੀ ਕਾਫੀ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆਂ ਮੈਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸਮਝਦੀ ਹੈ । ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਹਾਨਾ ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਦਖਾਵੇ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਕੀ ਸੌਰ ਜਾਏਗਾ। ਸਿਕੰਦਰ ਲੋਧੀ ਨਿਜ਼ਾਮ ਖਾਂ ਦੀ ਸਿਕੰਦਰ ਲੋਧੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਗਦੀ ਨਸ਼ੀਨੀ ਬਹਿਲੋਲ ਲੋਧੀ ਦੀ ਮੌਤ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਦਾ ਪੁਤਰ ਨਿਜ਼ਾਮ ਖਾਂ ਸਿਕੰਦਰ ਲੋਧੀ ਦਾ ਉਪਨਾਮ ਧਾਰਨ ਕਰ ਕੇ ਤਖਤ ਉਪਰ ਬੈਠਾ । ਉਸ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਕੋਈ ਵਰਨਣ ਯੋਗ ਘਟਨਾ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਉਸ ਨੇ ਬੁੰਧੇਲ ਖੰਡ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਿਆਂ ਅਤੇ ਉਤਰੀ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਈਨ ਮਨਾਈ ' ਤੇ ਦੇਸ ਦਾ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਜਸ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰਖਿਆ। ਉਹ ਗਵਾਲੀਅਰ ਨੂੰ ਫਤਹ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿਚ ਰੁਝਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਗਲੇ ਦੀ ਸੋਜ਼ਸ਼ ਦਾ ਐਸਾ ਰੋਗ ਲਗਾ ਜੋ ਜਾਨ ਲੈ ਕੇ ਹੀ ਟਲਿਆ। ਮੌਤ ੧੬੧੭ ਈ ਉਸ ਨੇ ੨੮ ਸਾਲ ਤੇ ਪੰਜ ਮਹੀਨੇ ਤੀਕ ਰਾਜ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ੧੪ ਦਸੰਬਰ ੧੬੧੭ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਚਲਾਣਾ ਕੀਤਾ । ਉਸ ਦਾ ਚਲਨ ਉਹ ਬੜਾ ਵਿਦਵਾਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਉਚ ਪਾੲ ਦਾ ਕਵੀ ਸੀ । ਉਹ ਆਲਮਾਂ ਫਾਜ਼ਲਾਂ ਦੀ ਬੜੀ ਕਦਰ ਕਰਦਾਂ ਸੀ। ਖੈਰਾਇਤੀ ਕੰਮ ਦੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਉਸ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਜੋ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ “ਫਰਹੰਗ ਸਿਕੰਦਰੀ ਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਧਾਰਮਿਕ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਚੋਖੇ ਅਲਾਉਂਸ ਦਿੰਦਾ ਸੀ । ਹਰ ਸ਼ੁਕਰਵਾਰ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਗਰੀਬਾਂ ਗਰਬਿਆਂ ਨੂੰ ਪੁੰਨ ਦਾਨ ਵੰਡਦਾ ਸੀ । ਉਹ ਖੈਰਾਇਤੀ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਵਧਾਉਂਦਾ ਸੀ । ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਦਰਬਾਰੀ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਤੇ ਨੇਕ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਤਦ ਉਹ ਉਸ ਦੀ ਬੜੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕਰਦਾ ਤੇ ਆਖਦਾ ਤੂੰ ਨੇਕ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਤੈਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲੇਗਾ। ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਰੁਧ ਤਅਸਬ ਉਹ ਮੂਰਤੀ ਪੂਜਕਾਂ ਦੇ ਮੰਦਰ ਗਿਰਾ ਦੇਂਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਖ਼ਬਰਾ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> 4sf5elk5302wt1n0kdu1t1azikk09kc 250 64252 179712 2024-10-31T07:39:51Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਵਿਚ ਐਨ ਅਸ਼ਨਾਨ ਘਾਟ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮਸੀਤਾਂ ਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣਾਏ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਹੁਕਮ ਦੇ ਰਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਹਿੰਦੂ ਯਾਤਰੀ ਯਾਤਰਾ ਸਮੇਂ ਦਾੜੀ ਤੇ ਸਿਰ ਨਾ ਮੁਨਾਏ। ਇਬਰਾਹੀਮ ਲੋਧੀ ਉਸ ਦੇ ਪੁਤਰ ਇਬਰਾਹੀਮ ਦੀ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179712 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>ਵਿਚ ਐਨ ਅਸ਼ਨਾਨ ਘਾਟ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਮਸੀਤਾਂ ਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਬਣਾਏ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਹੁਕਮ ਦੇ ਰਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਹਿੰਦੂ ਯਾਤਰੀ ਯਾਤਰਾ ਸਮੇਂ ਦਾੜੀ ਤੇ ਸਿਰ ਨਾ ਮੁਨਾਏ। ਇਬਰਾਹੀਮ ਲੋਧੀ ਉਸ ਦੇ ਪੁਤਰ ਇਬਰਾਹੀਮ ਦੀ ਗਦੀ ਨਸ਼ੀਨੀ ਸਿੰਕਦਰ ਲੋਧੀ ਦੀ ਮੌਤ ਆਗਰੇ ਵਿਚ ਹੋਣ ਮਗਰੋਂ ਉਸਦਾ ਪੁਤਰ ਇਬਰਾਹੀਮ ਲੋਧੀ ਗਦੀ ਨਸ਼ੀਨ ਹੋਇਆ। ਤਖਤ ਉਤੇ ਬੈਠਣ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਜਲਾਲ ਖਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਤੇ ਕੈਦ ਵਿਚ ਪਾ ਦਿਤਾ ਤੇ ਫੇਰ ਉਸ ਨੂੰ ਮਰਵਾ ਦਿਤਾ। ਬੇਚੈਨੀ ਤੇ ਬਗਾਵਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅਤਿਆਚਾਰ ਪੂਰਤ ਕਾਰਰਵਾਈਆਂ ਤੇ ਸਖਤੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਹਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਵੈਰੀ ਉਠ ਖੜੇ ਹੋਏ । ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵੀ ਬੇਚੈਨੀ ਫੈਲ ਗਈ। ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸੁਤੰਰਤਾ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਕਈ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜਾ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਿਤੀ । ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਵਾਈਸਰਾਏ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਨੇ ਵੀ ਬਗਾਵਤ ਖੜੀ ਕਰ ਦਿਤੀ ਅਤੇ ਦਿਲੀ ਤੋਂ ਦੱਖਣ ਤੱਕ ਸਾਰੇ ਇਲਾਕੇ ਸਾਂਭ ਕੇ ਬੈਠ ਗਿਆ । ਇਬਰਾਹੀਮ ਲੋਧੀ ਦਾ ਚਾਚਾ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਅਲਾ ਉਦੀਨ, ਜੋ ਕਾਬਲ ਨਸ ਗਿਆ ਸੀ ੪੦ ਹਜ਼ਾਰ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਨਿਕਲਿਆਂ । ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਫੌਜਾਂ ਲੈ ਕ ਦਿਲੀ ਵਲ ਵਧੇ ਤਾਂ ਜੂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਓਥੋਂ ਨਜਾਇਆ ਜਾਏ। ਲੜ ਈ ਆਰੰਭ ਹੋਣ ਤੇ ਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੇ ਦਾ ਹਥ ਉਪਰ ਰਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਫਸਰ ਇਸ ਨੂੰ ਛਡ ਕੇ ਉਹ ਦੇ ਨਾਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਪਰ ਅਗਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਜੰਗ ਦਾ ਪਾਸਾ ਪਲਟ ਗਿਆ । ਅਲਾ ਉਦੀਨ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਲੁਟ ਮਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਏਧਰ ਔਧਰ ਖਿੰਡ ਪੁੰਡ ਗਈਆਂ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮੌਕਾਂ ਤਾੜ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ (949) ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਸਫਬੰਦੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਹਾਥੀ ਜਮਾ ਕਰਕੇ ਵੈਰੀ ਉਤੇ ਹਲਾ ਬੋਲ ਦਿਤਾ। ਦੋਵਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਵਲੋਂ ਬੜੀ ਕਟ ਵਢ ਮਗਰੋਂ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਹਮਲਾ ਆਵਰ ਫੌਜ ਨੂੰ ਹਾਰ ਹੋਈ ਤੇ ਉਹ ਅਫਰਾ ਤਫਰੀ ਵਿਚਾਲੇ ਨਸ, ਉਠੀਆਂ । ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਮਾਰੀ ਗਈ ਇਸ ਹਾਰ ਤੋਂ ਮਗਰੋਂ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦ ਅਲਾ ਉਦੀਨ ਪੰਜਾਬ ਵਲ ਹਰਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਨੇ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਬੁਲਾਇਆ ਦਿਲੀ ਦਰਬਾਰ ਨਾਲ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋ ਕੇ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਵਾਇਸਰਾਏ ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਕਾਬਲ ਭੇਜੇ ਤਾਂ ਜੁ ਤੈਮੂਰ ਦੇ ਪੋਤੇ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਉਤੇ ਚੜਾਈ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਵਡੇਰਿਆ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਸਦੇ ਪਤਰ ਨੂੰ ਪਰਵਾਨ ਕਰ ਕੇ ਬਾਬਰ ਨੇ ੧੫੨੬ ਵਿਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ । ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਰਣ ਭੂਮੀ ਵਿਚ ਮੁਗਲ ਤੇ ਹਿੰਦੀ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਜੰਗ ਹੋਈ । ਪਾਣੀ ਪਤ ਉਹੋ ਮੈਦਾਨਿ ਜੰਗ ਹੈ ਜਿਥੇ ਕਈ ਵਾਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਹੋ ਚੁਕਾ ਸੀ। ਸੁਲਤਾਨ ਇਬਰਾਹੀਮ ਦੀ ਹਾਰ ਤੇ ਮੌਤ ੧੫੨੭ ਈ: ਇਸ ਇਤਿਹਾਸਕ ਯੁਧ ਵਿਚ ਜੋ ੨੧ ਅਪਰੈਲ ੧੫੨੬ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਬਾਬਰ ਦੀ ਫਤਹ ਹੋਈ । ਲੋਧੀ ਖਾਨਦਾਨ ਦਾ ਅੰਤਮ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਇਬਰਾਹੀਮ ਮੈਦਾਨਿ ਜੰਗ ਵਿਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਨਾਲ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਖਾਨਦਾਨ ਏਥੇ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਗਿਆ । ਇਬਰਾਹੀਮ ਨੇ ੨੦ ਸਾਲ ਤੀਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਲੋਧੀ ਖਾਲਦਾਨ ਦਾ ਰਾਜ ੧੪੫੦ ਤੋਂ ੧੫੨੬ ਤੀਕ ਅਰਥਾਤ ੭੫ ਸਾਲ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ । ਜ਼ਹੀਰ ਉਦੀਨ ਬਾਬਰ ਬਾਬਰ ਦੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਪਰਕਰਨ-੧੦ ਮੁਗਲ ਖਾਨਦਾਨ ਬਾਬਰ ਤੈਮੂਰ ਦੀ ਛੇਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ 'ਤੇ ਉਮਰ ਸ਼ੇਖ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦਾ । ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਕੁਤਲੂਘ ਨਗਾਰ ਖਾਨਮ ਚੰਗੇਜ਼ ਖਾਨੀ ਵਿਚੋਂ ਸੀ। ਭਰ ਸੀ ਨਸਲ ਬਚਪਨ " ਏਸ਼ਿਆਈ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ੯ ਦੀ ਇਕੋ ਇਕ ਹਸਤੀ ਮੰਨੀ ਗਈ ਹੈ । ਅਜੇ ਉਹ ੧੨ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਨੌਜਵਾਨ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਬਾਪ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜੁਦੀਜਾਨ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹਤ ਸੌਂਪ ਦਿਤੀ । ੳਮਰ ਸ਼ੇਖ ਮਿਰਜ਼ਾ ਦੀ ਕਬੂਤਰ ਘਰ ਤੋਂ ਡਿਗ ਪੈਣ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> 6a3qgc3ljhlb42lret1k253ookczsry 250 64253 179713 2024-10-31T07:40:07Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਗਈ ਤਦ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਗਦੀ ਉਪਰ ਬਿਠਾ ਦਿਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਨਵੇਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਜ਼ਹੀਰ ਉਦੀਨ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਬਾਪ ਦੀ ਗਈ ਸੰਭਾਲੀ। ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਬਾਬਰ ਨੇ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179713 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>ਗਈ ਤਦ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਗਦੀ ਉਪਰ ਬਿਠਾ ਦਿਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਕਾਰਨਾਮੇ ਨਵੇਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਜ਼ਹੀਰ ਉਦੀਨ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਬਾਪ ਦੀ ਗਈ ਸੰਭਾਲੀ। ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਬਾਬਰ ਨੇ ਸਮਰ ਬੰਦ ਨੂੰ ਫਤਹ ਕਰ ਲਿਆ ਜੋ ਉਸ ਦੇ ਵਡੇਰਿਆਂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ । ਛੋਟੇਰੀ ਉਮਰ ਦਾ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਿਤ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਨਾ ਰਖ ਸਕਿਆ । ਨਾ ਕੇਵਲ ਜਿਤਿਆ ਇਲਾਕਾ ਹੀ ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਇਲਾਕਾ ਵੀ ਹਥੋਂ ਨਿਕਲ ਗਿਆ। ਹਿੰਦ ਬਾਰੇ ਬਾਬਰ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਤਾਰ ਚੜ੍ਹਾ ਮਗਰੋਂ ਬਾਬਰ ਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਪੱਛਮੀ ਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨ ਸੁਰਖਿਅਤ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਨਿਸਵਾਂ ਧਾਰਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਮੁਦਤ ਤੋਂ ਦਿਲੀ-ਰੀਝ ਸੀ ਕਿ ਆਪਣੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਦਾ ਸਦਕਾ ਉਹ ਵੀ ਉਥੇ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕਰੇ। ਉਸ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਮੁਹਿੰਮ ੧੫੧੯ ਉਸ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਉਤੇ ਪਹਿਲਾ ਹਮਲਾ ੧੫੧੯ ਈ: ਵਿਚ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਲੈ ਕੇ ਮਾਰੋ ਮਾਰ ਕਰਦਾ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਤੀਕ ਅਪੜ ਗਿਆ। ਫੇਰ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਭੋਰੇ ਵਿਚ ਆਣ ਡੇਰੇ ਲਾਏ। ਤੇਰੇ ਪਾਸੋਂ ਖਰਾਜ ਏਥੇ ਬਾਬਰ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਲੁਟ ਨਹੀਂ ਮਚਾਈ, ਸਗੋਂ ਓਥੋਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਉਤੇ ੪ ਲਖ ਸ਼ਾਹ ਰੁਖੀ ਦਾ ਤਾਵਾਨ ਪਾ ਦਿਤਾ ।ਭੋਰਾ ਤੋਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜਦੂਤ ਮੌਲਾਨਾ ਮੁਰਸ਼ਦ ਨੂੰ ਇਬਰਾਹੀਮ ਲੋਧੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਞ ਭੇਜਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਲੋਧੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਰਾਜ ਉਸ ਦੇ (ਬਾਬਰ ਹੈ) ਵਡਿਆਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਅਨੇਕ ਵਾਰ ਰਹਿ ਚੁਕਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਚੰਗੀ ਇਹ ਹੀ ਹੈ ਕਿ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਉਸ ਸੂਬੇ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ੇ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਤਿਆਗ ਦੇਵੇ ਤਾਂ ਜੁ ਜੰਗ ਛੇੜਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੀ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਏ। H ਹਿੰਦਾਲ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦਾ ਜਨਮ ਏਸੇ ਥਾਂ ਉਤੇ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਇਹ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਪੁਜੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਘਰ ਲੜਕਾ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਪੈਦਾਇਸ਼ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੋਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਹਿੰਦ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਵਿਚ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਬਚੇ ਦਾ ਨਾਮ ਹੀ ਹਿੰਦਾਲ ਰਖ ਦਿਤਾ। ਚਨਾਬ ਵਲ ਪੇਸ਼-ਕਦਮੀ ਉਸ ਨੇ ਚਨਾਬ ਤੀਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਜਿਤ ਕੇ ਆਪਣੇ (942) ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਹਸਨ ਬੇਗ ਅਤਕਾ ਨੂੰ ਇਸ ਜਿਤੇ ਹੋਏ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ। ਗਖੜਾਂ ਦੀ ਸੁਧਾਈ ਇਸ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਗਖੜਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧਣ ਲਈ ਅਗੇ ਵਧਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਬੀਰ ਹਾਲਾ ਦੇ ਕਿਲੇ ਉਤੇ ਜਾ ਹੱਲਾ ਬੋਲਿਆ । ਏਥੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਜਰਨੈਲ ਦੋਸਤ ਬੇਗ ਨੇ ਗਖੜਾਂ ਨੂੰ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਹਾਰ ਦਿਤਾ । ਬਾਬਰ ਨੇ ਆਪ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਛਾਂਹ ਨੱਸਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿਤਾ, ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਉਹ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚ ਨੱਸ ਗਏ । ਦੌੜਦੇ ਹੋਏ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗਖੜ ਮਾਰੇ ਗਏ। ਬੀਰ ਹਾਲੇ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ ਤੇ ਉਥੋਂ ਦਾ ਸਾਰਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਵਿਜਈ ਦੇ ਹਥ ਲਗਾ । ਬਾਬਰ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਬਣਾ ਕੇ ਪਿਛੇ ਛਡਿਆ ਅਤੇ ਆਪ ਕਾਬ ਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਗਿਆ। ਦੂਜੀ ਮੁਹਿੰਮ ੧੫੧੯ ਉਸੇ ਸਾਲ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਅਧ ਵਿਚ ਬਾਬਰ ਦਾ ਹਿੰਦ ਉਤੇ ਦੂਜਾ ਹਮਲਾ ਹੋਇਆ । ਇਸ ਹਮਲੇ ਦਾ ਮੰਤਵ ਸੀ ਲਾਹੌਰ ਨੂੰ ਫਤਹ ਕਰਨਾ । ਯੂਸਫਜ਼ਈਆਂ ਦੀ ਹਾਰ ਯੂਸਫਜ਼ਈਆਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਪੇਸ਼ ਕਦਮੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਜਤਨ ਕੀਤਾ ਪਰ ਉਲਟਾ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਾ ਮੂੰਹ ਵੇਖਣਾ ਪਿਆ ਤੇ ਉਹ ਪਛਾਂਹ ਵਾਪਸ ਹੋ ਗਏ । ਪਸ਼ਾਵਰ ਪੁਜ ਕੇ ਬਾਬਰ ਨੇ ਕਿਲੇ ਦੀ ਪੂਰੀ ਪੂਰੀ ਮੁਰਮੰਤ ਕਰਾਈ ਅਤੇ ਓਥੇ ਸਰਹਦਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਪਟਾਉਣ ਮਗਰੋਂ ਹਿੰਦ ਵਲ ਕੂਚ ਬੋਲ ਦਿਤਾ । ਠੀਕ ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਸ ਨੂੰ ਖਬਰ ਪੂਜੀ ਕਿ ਸੁਲਤਾਨ ਸਯਦ ਬ ਹ ਕਾਸ਼ਗਰ ਨੇ ਬਦਖਸ਼ਾਂ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਖ ਰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਮੁੜਨਾ ਪੈ ਗਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਬੰਧੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸੁਲਤਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੂੰ 8 ਹਜ਼ਾਰ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ ਦੇ ਕੇ ਪਿਛੇ ਛੱਡਿਆ ਤਾਂ ਜੁ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਕੰਮ ਚਲਾਏ ਅਤੇ ਆਪ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਪਿਛਾਂਹ ਗਿਆ । ਮੁੜ ਤੀਜੀ ਮੁਹਿੰਮ ਸੰਨ ੧੫੨੦ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਫ਼ੇਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਲ ਕੂਚ ਬੋਲਿਆ ਤੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਵਿਰੋਧੀ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੀ ਭੁਗਤ ਸਵਾਈ । ਫੇਰ ਸਿਆਲਕੋਟ ਨੂੰ ਫਤਹ ਕੀਤਾ ਪਰ ਓਥੋਂ ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਲੁਟ ਮਾਰ ਤੇ ਕਤਲਿ ਆਮ ਤੋਂ ਬਚਾ ਲਿਆ । ਵਸਨੀਕਾਂ ਦੀ ਕਤਲਿਆਮ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਸਯਦ ਪੁਰ ਘਟ ਖੁਸ਼ ਕਿਸਮਤ ਰਿਹਾ ਕਿਉਂਕਿ ਓਥੋਂ ਦੇ ਵਾਸਨੀਕਾਂ ਨੇ ਹਮਲਾ ਆਵਰ ਨੂੰ ਰੋਕਿਆ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਓਥੋਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਦਾ ਨਿਰਦੈਤਾ ਨਾਲ ਕਤਲਿ ਆਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਸੋਂ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ । ਇਹਨਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੀ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਖਬਰ ਪੁਜੀ ਕਿ ਕੰਪਾਰ ਵਲੋਂ ਫੌਜ ਨੇ ਕਾਬਲ ਉਤੇ ਹਲਾ ਬੋਲ ਦਿਤਾ। । ਇਹ ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਮੁਹਾਰਾਂ ਫੇਰ ਵਤਨ ਵਲ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> eb2jo4nsvykoo37tbvfg9tatnlwf8fb 250 64254 179714 2024-10-31T07:40:27Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਨਾ ਕੇਵਲ ਉਸ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੰਧਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਫਤਹ ਕਰ ਅਰਬਨ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਸ ਵਿਚੋਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਭਖੜ ਵਿਚ ਜਾ ਦਾ ਰਾਜ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਪੁਤਰ ਮੋੜਨੀਆਂ ਪੈ ਗਈਆਂ । ਵਾਪਸ ਜਾ ਕੇ ਆਵਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਬਾਹਰ ਨਸਾਇਆ ਸਗੋਂ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਦੇ ਸ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179714 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>ਨਾ ਕੇਵਲ ਉਸ ਨੇ ਹਮਲਾ ਕੰਧਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਫਤਹ ਕਰ ਅਰਬਨ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਸ ਵਿਚੋਂ ਰਾਜਧਾਨੀ ਭਖੜ ਵਿਚ ਜਾ ਦਾ ਰਾਜ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਪੁਤਰ ਮੋੜਨੀਆਂ ਪੈ ਗਈਆਂ । ਵਾਪਸ ਜਾ ਕੇ ਆਵਰਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਬਾਹਰ ਨਸਾਇਆ ਸਗੋਂ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਦੇ ਸ਼ਾਹ ਬੇਰਾ ਬਾਹਰ ਕਢ ਦਿਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਸਿੰਧ ਦੀ ਪਨਾਹ ਲਈ । ਬਾਬਰ ਨੇ ਬੰਦਸ਼ਾਂ ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੇ ਅਤੇ ਕੰਧਾਰ ਦਾ ਦੂਜੇ ਬੇਟੇ ਕਾਮਰਾਨ ਦੇ ਸਪੁਰਦ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਚੌਥੀ ਮੁਹਿੰਮ ੧੫੨੪ ਈ (੧੫੩) ਸੰਨ ੧੫੨੪ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਵਲੋਂ ਇਕ ਡੈਪੂਟੇਸ਼ਨ ਕਾਬਲ ਪੁਜ ਕੇ ਬਾਬਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਇਆ ਜਿਸ ਨੇ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਦਾ ਸਦਾ ਦਿਤਾ ਉਸ ਡੈਪੂਟੇਸ਼ਨ ਨੇ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਜੇ ਉਸ ਨੇ ਦੇਸ ਉਤੇ ਚੜਾਈ ਕੀਤੀ ਤਦ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਦੇ ਦਿਤਾ ਜਾਏਗਾ। ਬਾਬਰ ਦਾ ਖਤ ਪੱਤਰ ਲਾਹੌਰੀ ਵਾਇਸਰਾਏ ਨਾਲ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਦਿਲੀ ਦੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਦੀ ਵਫਾਦਾਰੀ ਵਿਚ ਸ਼ੱਕ ਪੈ ਗਿਆ । ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰੋਂ ਜਲਾਵਤਨ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਸਾਬਕਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਨੂੰ ਬਲੋਚੀਆਂ ਪਾਸ ਪਨਾਹ ਲੈਣੀ ਵੀ । ਏਨੇ ਨੂੰ ਬਾਬਰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਵਲ ਵਧਿਆ । ਗਖੜਾਂ ਦੇ ਦੇਸ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਅਫਸਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਪੇਸ਼ ਕਦਮੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਜਤਨ ਕੀਤਾ । ਰੁਕਾਵਟ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਬਿਹਾਰ ਖਾਂ ਲੋਧੀ, ਮੁਬਾਰਕ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਅਤੇ ਭੀਖਣ ਖਾਂ ਲੁਹਾਨੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪਾਸ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਸੀ । ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਤੇ ਜਿੱਤ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੀ ਲਹੂ ਡੋਲਵੀਂ ਜੰਗ ਹੋਈ। ਅੰਤ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਖਣੀ ਪਈ । ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਜੰਗ ਵਿਚ ਮਾਰੀ ਗਈ ਤੇ ਬਾਕੀ ਦੀ ਫੌਜ ਨੜ · ਗਈ ਮਕਾਨ ਸਾੜ ਦਿਤੇ ਬਾਬਰ ਵਿਜ਼ਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਬੜੀ ਧੂਮ ਧਾਮ ਨਾਲ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਬੀਲੇ ਦੇ ਆਮ ਦਸਤੂਰ ਮੂਜਬ ਮਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਦਿਤੀ। ਉਹ ਪੂਰੇ ਚਾਰ ਦਿਨ ਤੀਕ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਟਿਕਿਆ ਰਿਹਾਂ ।ਫੇਰ ਉਸ ਨੇ ਦੀਪਾਲ ਪੁਰ ਵਿਰੁਧ ਕੂਚ ਬੋਲ ਦਿਤਾ । ਉਥੋਂ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚਲੀ ਫੌਜ ਨੇ ਬਾਬਰ ਦਾ ਡਟ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ । ਉਸ ਨੇ ਬੜੇ ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਹਲਾ ਬੋਲਿਆ ਤੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚਲੀ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤੀ । ਦੀਪਾਲ ਪੁਰ ਵਿਚ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਲੋਧੀ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਉਹ ਤਿੰਨ ਪੁਤ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਆਣ ਮਿਲੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਲੋਚੀਆਂ ਪਾਸ ਪਨ ਹ ਲਈ ਹੋਈ ਸੀ ਬਾਬਰ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬੜੇ ਆਦਰ ਨਾਲ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜਲੰਧਰ ਸੁਲਤਾਨ ਪੁਰ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਕਈ ਹੋਰ ਜ਼ਿਲਿਆਂ ਦੀ ਗੌਰਮਿੰਟ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਪੁਰਦ ਕਰ ਦਿਤੀ। ਪਰ ਕੁਝ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਨੇ ਬਾਬਰੀ ਜੂਆ ਗਲੋਂ ਲਾਹ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਆਂਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਲ ਨਸ ਗਿਆ । ਇਸ ਕਾਰਰਵਾਈ ਨਾਲ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਬਾਬਰ ਦੇ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਪੂਜਾ | ਬਾਬਰ ਨੇ ਹੁਣ ਇਹੋ ਯੋਗ ਸਮਝਿਆ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਬਾਰੇ ਆਪਣੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਚੇ ਛਡ ਕੇ ਕਾਬਲ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਜਾਏ । ਜਿਤੇ ਹੋਏ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਉਸ ਨੇ ਹੁਣ ਲਾਹੌਰ ਵਲ ਕੂਚ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਏਥੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਜਿਤੇ ਹੋਏ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਲਈ ਸਕੀਮ ਬਣਾਈ । ਉਸ ਸਕੀਮ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਮੀਰ ਅਬਦੁਲ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਖੁਸਰੋ ਗੋਕਲਤਾ ਸਿਆਲਕੋਟ ਦਾ ਗਵਰਨਰ, ਬਾਬਾ ਖੜਕਾ ਜੋ ਬਾਹ ਦਿਲੀ ਦੇ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋਏ ਭਾਈ ਸੁਲਤਾਨ ਅਲਾਉਦੀਨ ਦੇ ਮਾਤਹਿਤ ਸੀ, ਦੀਪਾਲਪੁਰ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਤਾਜਕ ਕਲਾਨੌਰ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਥਾਪਿਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰ ਕੇ ਬਾਬਰ ਕਾਬਲ ਨੂੰ ਮੁੜ ਗਿਆ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚੋਂ ਬਾਬਰ ਦੀ ਗੈਰ-ਹਾਜ਼ਰੀ ਸਮੇਂ ਅਲਾਉਦੀਨ ਨੇ ਦੌਲਤ ਖਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਗਾਜ਼ੀ ਖਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ੪੦ ਹਜ਼ਾਰ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ ਨਾਲ ਦਿਲੀ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਘੇਰੋ ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਪੰਜਵੀਂ ਮੁਹਿੰਮ ੧੫੨੫ ਈ: ਪਰ ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਹਮਲਾਆਵਰ ਹਾਰ ਖਾ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਮੁੜ ਆਏ। ਜਦ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਇਸ ਚੜ੍ਹਾਈ 'ਤੇ ਹਾਰ ਦੀ ਖਬਰ ਪੁਜੀ ਤਦ ਉਸ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਉਤੇ ਪੰਜਵਾਂ ਹੱਲਾ ਬੋਲਿਆ। ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿਚ ਉਸ ਦਾ ਬੇਟਾ ਹਮਾਯੂੰ ਬਦਖਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਅਤੇ ਖਞ ਜਾ ਕਲਾਂ ਗਜ਼ਨੀ ਤੋਂ ਅਣ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ । ੧੦ ਦਸੰਬਰ ੧੫੨੫ ਈ: ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦੇ ਪਾਸ ੧੦ ਹਜ਼ਾਰ ਚੋਣਵੇਂ ਘੋੜ-ਸਵਾਰਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਸੀ। ਦਿਲੀ ਵਿਚ ਕੂਚ ਉਸ ਨੇ ੧੩ ਹਜ਼ਾਰ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ ਨਾਲ ਦਿਲੀ ਉਤੇ ਧਾਵਾ ਬੋਲਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਲਈ ਇਬਰਾਹੀਮ ਲੋਧੀ ੧ ਲਖ ਘੋੜ- ਸਵਾਰ ਤੇ ੧੦੦ ਹਾਥੀ ਲੈ ਕੇ ਪਾਨੀਪਤ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਨਿਕਲਿਆ । ਪਾਨੀਪਤ ਦੀ ਲੜਾਈ ਪਹਾੜਾਂ ਤੇ ਸਖਤ ਜਾਨ ਵਸਨੀਕ ਆਪਣੇ ਸੂਰਬੀਰ ਅਤੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਆਗੂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਜਾਨਾਂ ਹੀਲ ਕੇ ਲੜ । ਪਰ ਅਫਗਾਨ ਜੰਗ ਦੇ ਹੁਨਰ ਤੋਂ ਅਗਿਆਤ ਸਨ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਸਤੇ ਫੈਲਾ ਕੇ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਦਿਤੇ ਅਤੇ ਂ ਛੁਟਦੇ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਸਾਲੇ ਨੇ ਹੱਲਾ ਬੋਲਿਆ । ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਅਗ ਵਧਣ ਵਾਲੇ ਕਾਲਮਾਂ ਦਾ ਡਟ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਵੈਰੀ ਦੇ ਉਹਨਾ ਦੀ ਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਤੀਕ ਅਪੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਖਲ-ਬਲੀ ਮਚਾ ਦਿਤੀ । ਪਸਪਾ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਅਫਗਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਘਿਰ ਗਏ। ਦਿਲੀ ਦੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦੀ ਹਾਰ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਕਤਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬੜੀ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਅਗੇ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਵੈਰੀ ਦੇ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> qudc8ojlye4pb69ujw03aygqr6swnbq 250 64255 179715 2024-10-31T07:40:47Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਵਿਚਕਾਰ ਜਾ ਕੋ ਹਲਾ ਬੋਲਿਆ । ਪਰ ਹੁਣ ਤੀਕ ਅਫਗਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਉਤੇ ਹਾਰ ਹੋ ਚੁਕੀ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ੫ ਹਜ਼ਾਰ ਫੌਜ ਮਾਰੀ ਜਾ ਚੁਕੀ ਸੀ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਇਬਰਾਹੀਮ ਲੋਧੀ ਵੀ ਕਤਲ ਹੋ ਚੁਕਾ ਸੀ । ਇਸ ਰਣ ਘਮਸਾਨ ਵਿਚ ੧੬ ਹਜ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179715 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>ਵਿਚਕਾਰ ਜਾ ਕੋ ਹਲਾ ਬੋਲਿਆ । ਪਰ ਹੁਣ ਤੀਕ ਅਫਗਾਨਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਉਤੇ ਹਾਰ ਹੋ ਚੁਕੀ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ੫ ਹਜ਼ਾਰ ਫੌਜ ਮਾਰੀ ਜਾ ਚੁਕੀ ਸੀ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਇਬਰਾਹੀਮ ਲੋਧੀ ਵੀ ਕਤਲ ਹੋ ਚੁਕਾ ਸੀ । ਇਸ ਰਣ ਘਮਸਾਨ ਵਿਚ ੧੬ ਹਜ਼ਾਰ ਅਫਗਾਨ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਛਡ ਕੇ ਨਸ ਗਏ । ਜੰਗ ਤੋਂ ਤੁਰਤ ਪਿਛੋਂ ਬਾਬਰ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ ਸੁਲਤਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ ਤੇ ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਜਰਨੈਲਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲੀ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਹਮਾਯੂੰ ਨੂੰ ਵੀ ਆਗਰੇ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਲੈਣ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਕੀਤਾ। ਵਿਜਈ ਬਾਬਰ ਦਾ ਦਿਲੀ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਅਪਰੈਲ ੧੫੨੬ ਈ. ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਵਿਜਈ ਹੋ ਕੇ ੨੨ ਅਪਰੈਲ ੧੫੨੬ ਈਸਵੀ ਦਿੱਲੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ। ਸ਼ੇਖ ਜ਼ਿਆ ਦੀਨ ਦਿਲੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਦਾ ਖੁਤਬਾ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸੰਤਾਂ ਤੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਮਕਬਰਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿਆਰਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਫੇਰ ਉਥੋਂ ਆਗਰੇ ਵਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋਇਆ। ਇਨਾਮਾਂ ਦੀ ਵੰਡ ਉਸੇ ਸਾਲ ਦੀ ੯ ਮਈ ਨੂੰ ਬਾਬਰ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਦਾ ਮੂੰਹ ਖੋਲ ਦਿਤਾ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਲਖ ੫੦ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਏ ਦਾ ਇਨਾਮ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਹਮ ਯੂੰ ਨੂੰ, ੨ ਲਖ ਰੁਪਏ ਤੇ ੪ ਵਾਲਾਂ ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਾਈ ਮੁਹੰਮਦ ਸੁਲਤਾਨ ਮਰਜ਼ਾ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਵਜੋਂ ਦਿਤੀਆਂ ਆਪਣੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਨਾਮ ਵੰਡੇ ਅਤੇ ਉਹ ਸੌਦਾਗਰ ਵੀ ਇਨਾਮਾਂ ਦੇ ਹਕਦਾਰ ਸਮਝੇ ਗਏ ਜਿਹੜੇ ਉਹਦੇ ਕੰਪ ਦੇ ਨਾਲ ਆਏ ਸਨ । ਖਜ਼ ਨੇ ਦਾ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਭਾਗ ਕਾਬਲ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ । ਜਿਥੇ ਉਸ ਦੀ ਵੰਡ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਜਿਹੜੇ ਇਨਾਮ ਦੇ ਹਕਦਾਰ ਸਨ । ਸਮਰਕੰਦ, ਖੁਰਾਸਾਨ, ਕਾਸ਼ਗ਼ਰ, ਇਰਾਕ, ਮਕੇ, ਮਖੀਨੇ ਕਰਬਲਾ, ਨਜ਼ਫ; ਮਸ਼ਹੂਦ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਮੁਕਦਸ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਮਜ਼ਹਬੀ ਵਕਫਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਭਾਰੀ ਰਕਮਾਂ ਭੇਜੀਆਂ ਗਈਆਂ । ਇਸ ਵਡੇ ਦਾਨ ਪੁੰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬਾਬਰ ਨੂੰ , ਕਲੰਦਰ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿਤਾ ਜਿਸ ਦਾ ਭਾਵ ਐਸਾ ਮਨੁੱਖ ਹੈ ਜੋ ਆਪਣਾ ਸਭ ਖਰਚ ਕਰ ਦੇਵੇ ਤੇ ਕਲ ਲਈ ਕੁਛ ਬਚਾ ਕੇ ਨਾ ਰਖੇ । ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਜੰਗੀ ਕਾਰਰਵਾਈਆਂ ਸੰਨ ੧੫੨੯ ਵਿਚ ਬਾਬਰ ਨੇ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੁਹੰਮਦ ਖਿਲਜੀ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦੇ ਕੇ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਮੁਹੰਮਦ ਲੋਧੀ ਵਿਰੁਧ ਵੀ ਜੰਗ ਛੇੜੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸੁਲਤਾਨ ਦਾ ਲਕਬ ਧਾਰ ਕੇ ਬਨਾਰਸ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਜਮਾ ਬੈਠਾ ਸੀ । ਬਾਬਰ ਨੇ ਇਕ ਲਖ ਫੌਜ ਨਾਲ ਚੜਾਈ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਿਤੀ ਤੇ ਬਨਾਰਸ ਵਿਚੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਨਸਾ ਦਿਤਾ । ਉਸ ਨੇ ਬੰਗਾਲ ਤੇ ਅਵਧ ਨੂੰ ਵੀ ਫਤਹ ਕੀਤਾ। ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੇ ਸੰਖੇਪ ਜਿਹ ਸਮੇਂ ਵਿਚ- ਕਾਰ ਦਿਲੀ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੁਰਾਣੇ ਖੁਸ ਹੋਏ ਇਲਾਕੇ ਉਸ ਨੇ ਮੁੜ ਫਤਹ ਕਰ ਲਏ। ਬਾਬਰ ਦੀ ਮੌਤ ੧੫੩੦ ਈਸਵੀ ੨੬ ਦਸੰਬਰ ੧੯੩੦ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ੫੦ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ, ੩੯ ਸਾਲ ਤੱਕ ਰਾਜ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਬਾਬਰ ੨੬ ਦਸੰਬਰ ੧੫੩੦ ਈ. (੧੫੪) ਨੂੰ ਆਗਰੇ ਵਿਚ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੇ ਹਮਾਯੂੰ ਸਖਤ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਐਨਾ ਬੀਮਾਰ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਜੀਉਣ ਦੀ ਕੋਈ ਆਸ ਬਾਕੀ ਨ ਰਹੀ। ਜਦ ਹਕੀਮਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾ ਇਲਾਜ ਕਹਿ ਦਿਤਾ ਤਦ ਪਿਤਰੀ ਸਨੇਹ ਵਸ ਬਾਬਰ ਨੇ ਉਸ ਬੀਮਾਰ ਪੁਤਰ ਦੀ ਚਾਰਪਾਈ ਉਦਾਲੇ ਤਿੰਨ ਪਰਕਰਮਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੁਆ ਮੰਗੀ ਕਿ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੇ ਦਾ ਰੋਗ ਉਸ ਨੂੰ ਲਗ ਜਾਏ ਥੋੜਾ ਸਮਾ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੇ ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਲੈ ਲਈ ਹੈ ।” ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਿਘਰਨੀ ਆਰੰਭ ਹੋਈ ਜੋ ਨਿਘਰਦੀ ਹੀ ਚਲੀ ਗਈ ਤੇ ਅੰਤ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ । ਕਹਿਣ ਨੂੰ ਵਿਥਿਆ ਭਾਵੇਂ ਕਿੰਨੀ ਦਿਲ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੋਵੇ ਅਸਲ ਗਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਖ ਵਖ ਜੰਗਾਂ ਵਿਚ ਖਰਚ ਹੋਈ ਸ਼ਕਤੀ ਔਸ਼ ਪ੍ਰਤੀ ਤੇ ਹਿੰਦ ਦੇ ਪੌਣ ਪਾਣੀ ਨੇ ਇਸ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਰੀਰ ਵਾਲੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਸਿਹਤ ਉਤੇ ਬੜਾ ਅਸਰ ਪਾਇਆ ਤੇ ਇਸ ਅਨੋਖੇ ਹੁਕਮਰਾਨ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਾਬਤ ਹੋਏ । ਬਾਂਬਰ ਦੀ ਵਸੀਅਤ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸ ਦੀ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇਹ ਕਾਬਲ ਪੁਢਾਈ ਗਈ ਅਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਵਗਦੀ ਨਦੀ ਦੇ ਪਾਸ ਵਾਲੇ ਉਸ ਮਕਬਰ ਵਿਚ ਦਫਨਾਈ ਗਈ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਅੰਤਮ ਆਰਾਮ ਗਾਹ ਲਈ ਬਣਾ ਰਖੀ ਸੀ । ਇਹ ਮਕਬਰਾ ਬੜੇ ਸੋਹਣੇ ਬਾਂਗ ਬਗੀਚਿਆਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਲੋਕ ਤੇ ਸੈਲਾਨੀ ਏਥੇ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਸਿਰ ਸਪਾਟੇ ਲਈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਇਓਂ ਦਰਜ ਹੈ ਅਰਥਾਤ ਰਸ ਉਸ ਨੂੰ ਸਵਰਗ ਵਿਚ ਵਾਸਾ ਦੇਵੇ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਨਮ ੬ ਮੁਹਰਮ ਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦ ਗੇੜ ਵੇਖੋ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਵੀ ੬ ਮੁਹਰਮ ਨੂੰ ਹੀ ਹੋਈ । ਉਸ ਦੀ ਕਬਰ ਤੇ ਇਹ ਸ਼ਿਅਰ ਦਰਜ ਹੈ— ਬਰੋਜ਼ਿ ਸ਼ਸ਼ ਮੁਹਰਮ ਜ਼ਾਦ ਆਨ ਸ਼ੁਦ ਮੁਕਰਮ ਤਾਰੀਖ ਵਫਾਤਸ਼ ਹਮ ਆਮਦ ਸ਼ਸ਼ ਮੁਹਰਮ ਅਰਥਾਤ ੬ ਮੁਹਰਮ ਨੂੰ ਨਾਮੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕਾਲ ਵਸ ਹੋਇਆ । ਉਸ ਦੀ ਪੈਦਾਇਸ਼ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਵੀ ੬ ਮੁਹਰਮ ਸੀ। ਚਲਨ ਜਿਹੜੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਏਸ਼ਿਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਉਤੇ ਰਾਜ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹਨ ਬਾਬਲ ਉਹਨਾਂ ਸਭਨਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵਧੀਕ ਸਫਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ । ਉਹ ਜਮਾਂਦੂਰ ਲੜਾਕਾ ਸੀ ਤੇ ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਹ ਸੂਝ ਬੂਝ ਦਿਤੀ ਸੀ ਜੋ ਕਿਸੇ ਸਫਲ ਜਰਨੈਲ ਤੇ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਵਿਚ ਹੋਣੀ ਅਵਸ਼ਕ ਹੈ। ਉਹ ਇਕ ਵਿਦਵਾਨ ਕਵੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਹਰ ਸੋਹਣੀ ਸ਼ੈ ਦਾ ਕਦਰ ਦਾਨ ਵੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਤੁਰਕੀ ਜ਼ਬਾਨ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਸਮਾਚਾਰ ਆਪ ਲਿਖੇ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਲਿਖਤ ਪੂਰਬ ਦੇ ਚੰਗੇ ਤੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਲਿਖਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਤ ਕਰਦੀ ਹੈ । ਉਸ ਦੀ ਲਿਖਤ ਕੀ ਹੈ, ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਸ਼ੇਸ਼ ਆਦਤਾਂ ਚੰਗੇਰੀ ਬੂਝ ਹਾਸ ਰਸ ਅਕਲਮੰਦੀ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀਆਂ ਨਿਆਮਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਨਣ ਵਾਲ ਸੁਭਾ ਦਾ ਰਿਕਾਰਡ ਹੈ। ਮਿਰਜ਼ਾ, ਅਬਦੁਲ ਰਹੀਮ ਖਾਨਿ ਖਾਨਾਂ ਨੇ ਬਾਬਰ ਦੇ ਪੋਤੇ ਅਕਬਰ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਵਿਚ ਉਸਦੀ ਲਿਖਤ ਦਾ ਫਾਰਸੀ ਉਲਬਾ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਬਾਬਰ ਵਿਚ ਆਮਗੀ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦਰਿੜਤਾ, ਫੁਰਤੀ ਤੇ ਪਕਿਆਈ ਦਾ ਗੁਣ ਵੀ ਮੰਨ ਅਤੋ ਇਹੋ ਗੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਤੇ ਵੱਡੀ ਔਕੜ ਵਿਚ ਕੰਮ ਆਉਂਦੇ ਸਨ । ਸ਼ਇਦ ਹੀ ਕੋਈ ਏਸ਼ਿਆਈ ਬਾਦਸ਼ ਹ ਐਸਾ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿਸਮਤ ਦ ਐਨੇ ਥਪੇੜੇ ਤੇ ਕਸ਼ਟ ਝਲਣੇ ਪਏ ਹੋਣ। ਕਿਸੇ ਵੇਲ਼ੇ ਤੇ ਉਹ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹਤ ਦੇ ਰਾਜ ਸਿੰਘਾਸਣ ਉਤੇ ਬੈਠਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਉਹਨੂੰ ਸਿਰ ਲਕੌਣ ਲਈ ਕੱਖਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲੀਂ ਤੀਕ ਨਸੀਬ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦੀ । ਕਦੇ ਉਹ ਫੌਜ ਦਾ ਵੱਡਾ ਜਰਨੈਲ ਦਾ ਅਤੇ ਕਦੇ ਉਹ ਕਲਮਕਲਾਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਉਸ ਪਾਸ ਇਕ ਨੌਕਰ ਤੀਕ ਨ ਹੁੰਦਾ । ਉਹ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> ihr27scp6sue13fc9eyxdl0tetrvsjz 250 64256 179717 2024-10-31T07:41:06Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਸੂਰਬੀਰ ਸਰਦਾਰ ਸੀ ਤੇ ਮਧ ਕਾਲੀਨ ਖ਼ਮਾਂ ਦੇ ਸੂਰਬੀਰਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਉਸ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ । ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਉਸ ਦੀ ਜਾਤ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਉਹ ਬੜਾ ਸੁਣੱਖਾ, ਮਿਠ ਬੋਲਾ, ਦਿਲ ਦਾ ਸਖੀ, ਸ ਫ ਦਿਲ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਲਗਦਾ ਜਵਾਨ ਸੀ ।..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179717 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>ਸੂਰਬੀਰ ਸਰਦਾਰ ਸੀ ਤੇ ਮਧ ਕਾਲੀਨ ਖ਼ਮਾਂ ਦੇ ਸੂਰਬੀਰਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗੁਣ ਉਸ ਵਿਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ । ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਉਸ ਦੀ ਜਾਤ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਹੈ ਉਹ ਬੜਾ ਸੁਣੱਖਾ, ਮਿਠ ਬੋਲਾ, ਦਿਲ ਦਾ ਸਖੀ, ਸ ਫ ਦਿਲ ਅਤੇ ਮੂੰਹ ਲਗਦਾ ਜਵਾਨ ਸੀ । ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਜਿੱਤਾਂ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਮਹਿਮੂਦ ਗਜ਼ਨਵੀ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਗੌਰੀ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਤੇ ਦਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਉਸ ਦੀ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਉਹਨਾਂ ਵਜ਼ਈਆਂ ਤੋਂ ਅਡਹੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਮੁਗਲ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਘਰ ਵਿਚ ਤੇ ਬਾਹਰ ਕੀ ਕੀ ਔਕੜਾਂ ਪੇਸ਼ ਆਈਆਂ । ਭਾਵੇਂ ਉਸ ਨੇ ਜਿੱਤਾਂ ਤ ਸ਼ਾਨ ਸ਼ੌਕਤ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਸਦੀਆਂ ਬਣਾ ਰਖੀਆਂ ਸਨ ਫੇਰ ਵੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਖੁਸ਼ ਰਹਿਣ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਰੰਗ ਰਲੀਆਂ ਮਨਾਉਂਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਤੇ ਪਾਪ ਵੀ ਕਰਨੇ ਪੈਂਦੇ। ਫਰਿਸ਼ਤਾ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਰੰਗ-ਰਲੀਆਂ ਸਮੇਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਗ ਵਿਚ ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਹੌਜ਼ ਭਰ ਲੈਂਦਾ ਸੀ । ਇਹਨਾਂ ਹੌਜ਼ਾਂ ਉਤੇ ਇਹ ਲਿਖਤ ਦਰਜ ਸੀ :- ਮੈਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਹੁਸੀਨ ਸੁੰਦਰੀਆਂ ਤੋਂ ਛੁਟ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦਾ, ਹੋਰ ਸਭ ਅੰਸ਼ ਮੈਂ ਜੁਤੀ ਨਾਲ ਠੁਕਰਾਉਂਦਾ ਹਾਂ। ਐ ਬਾਬਰ ! ਐਸ਼ ਬਹਾਰਾਂ ਲੁਟ ਲੈ, ਇਹ ਜਵਾਨੀ ਮੁੜ ਨਹੀਂ ੳ ਆਉਣੀ । ਬਾਬਰ ਬ ਐਸ਼ ਕੌਸ਼ ਕਿ, ਆਲਮ ਦੁਬਾਰਾ ਨੌਬਤ ਐ ਬਾਬਰ ! ਇਸ ਦੁਨੀਆ ਉਤ ਮੌਜ ਬਹਾਰਾਂ ਕਰ ਲੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਦੁਨੀਆ ਉਤੇ ਦੁਬਾਰਾ ਕਿਸੇ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮੁੜ ਇਹ ਜਵਾਨੀ ਲਭਣੀ ਹੈ । ਨਸੀਰਉਦੀਨ ਹਮਾਯੂੰ ਉਸ ਦੇ ਰਾਜ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦੌਰ ਹਮਾਯੂੰ ਦੀ ਜਾਨਸ਼ੀਨੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਤਖਤ ਉਪਰ ਬਾਬਰ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਦਾ ਸਪੁਤਰ ਹਮਾਯੂੰ ਬੈਠਾ । ਉਹ ਬੜਾ ਹਰਮਨ ਪਿਆਰਾ ਤੇ ਸਫਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ । ਉਹ ਆਪਣੇ ਨਰਮ ਸੁਭਾ ਤਰਸ ਤੇ ਮਿਲਨਸਾਰੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ। ਜੋਤਸ਼ ਵਿਦਿਆ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਜੋਤਸ਼ ਵਿਦਿਆ ਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਧਿਐਣ ਦਾ ਵਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਸ਼ਾ ਬਣਾ ਰੱਖਿਆ ਸੀ । ਉਸ ਨੇ ਮਾਦੇ ਬਾਰੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਅਤੇ ਸੱਤ ਸ਼ਾਹੀ ਹਾਲ ਬਣਵਾਏ, ਹਰ ਇਕ ਹਾਲ ਦਾ ਨਾਮ ਇਕ ਇਕ ਸਿਤਾਰੇ ਦ ਨਾਮ ਉਤੇ ਰਖਿਆ । ਉਹ ਹਫਤ ਵਿਚ ਇਕ ਇਕ ਵਾਰ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਦਰਬਾਰ ਲਾਉਂਦਾ ਸੀ । ਸਿਤਾਰੇ ਦੇ ਦਿਨ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਉਹ ਦਰਬਾਰ ਲਾਉਂਦਾ । ਫੌਜੀ ਸਰਦਾਰਾਂ ਤੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨਾਲ ਮਰੀਖ਼ ਹਾਲ ਵਿਚ, ਜੱਜ ਤੇ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਨਾਲ ਬੁਧ ਹਾਲ ਵਿਚ, ਰਾਜਦੂਤਾਂ, ਕਵੀਆਂ ਤੇ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨਾਲ ਚੰਦਰ ਹਾਲ ਵਿਚ ਤੇ ਸਿਵਲ ਦੇ ਅਫਸਰਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਕਰ ਹਾਲ ਵਿਚ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਹਰ ਇਕ ਹਾਲ ਨੂੰ ਐਸੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਤੇ ਰੰਗ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਤੋਂ ਓਸੇ ਸਿਤਾਰੇ ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਪਰਗਟ ਹੋਵੇ। ਨੌਕਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਸੇ ਵਸ਼ੇਸ਼ ਹਾਲ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਵਰਦੀਆਂ 'ਮਿਲ ਦੀਆਂ ਸਨ । ਹਮਾਯੂ ਨੂੰ ਤਖਤ ਨਸ਼ੀਨ ਹੋਇਆਂ ਬੜਾ ਹੀ ਸਮਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਭਾਈ ਕਾਮਰਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੇ, ਜੋ ਕਾਬਲ ਤੇ ਕੰਧਾਰ ਦਾ (942) ਗਵਰਨਰ ਸੀ ਪੰਜ ਬ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਸਾਜਸ਼ ਕੀਤੀ । ਇਸ ਮੰਤਥ ਲਈ ਂ ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਕਾਬਲ ਤੋਂ ਕੂਚ ਬੋਲਿਆ ਕਿ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਤਖਤ ਉਤੇ ਬੈਠਣ ਸੰਬੰਧੀ ਉਹ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਵਧਾਈ ਦਣ ਚਲਿਆ ਹੈ। ਕਾਮਰਾਨ ਮਿਰਜ਼ਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਹਮਾਯੂੰ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲੀ ਇਰਾਦੇ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗ ਗਿਆ ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣ ਪ੍ਰਤੀ ਨਿਧ ਭੇਜ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ, ਪਸ਼ਾਵਰ, ਅਤੇ ਲਘੁਮਾਣ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਥਾਪ ਦਿਤਾ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਹਮਾਯੂੰ ਨ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਕਰ ਲਿਆ। ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਹਮਲੇ ਹਮਾਯੂੰ ਨੇ ਬੁੰਧੇਲ ਖੰਡ ਦੇ ਹਿੰਦੂ ਰਾਜਿਆਂ ਵਿਰੁਧ ਚੜਾਈ ਕੀਤੀ । ਚਨਾਰ ਉਫਰ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ, ਗੁਜਰਾਤ ਤੇ ਮਾਲਵੇ ਦੇ ਰਾਜੇ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਉਪਰ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਿਤੀ ; ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਪਠਾਨ, ਜਿਸ ਨ ਬੰਗਾਲ ਤੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਸੁਤੰਤਰ ਰਾਜ ਕਾਇਮ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਨਾਲ ਖੂਨੀ ਲੜਾਈਆਂ ਕੀਤੀਆਂ । ਛੀਨੇ ਹੋਏ ਵਖ ਵਖ ਸੂਬਿਆ ਨੂੰ ਮੁੜ ਕਬਜ਼ ਵਿਚ ਲਿਆ ਕੇ ਅਤੇ ਬਗਾਵਤਾਂ ਨੂੰ ਕਰੜੇ ਹਬਾਂ ਨਾਲ ਦਬਾ ਕੇ ਹਮਾਯੂੰ ਅਮਨ ਚੈਨ ਨਾਲ ਰਾਜ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ । ਉਸ ਦੇ ਭਾਈਆਂ ਦੀ ਗਦਾਰੀ ਅੱਜ ਉਹ ਸੁਖ ਦਾ ਸਾਹ ਲੈਣ ਹੀ ਲਗਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਭਾਈਆਂ ਕਾਮਰਾਨ ਅਤੇ ਹਿੰਦਾਲ ( ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੇ ਉਹ ਦੇ ਲਈ ਨਵਾਂ ਸਿਰਦਰਦ ਖੜਾ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਸੰਨ ੧੫੩੯ ਵਿਚ ਕਾਮਰਾਨ ਨੇ ਲਾਹੌਰੋਂ ਚੜਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ੧੦ ਹਜ਼ਾਰ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਦਿਲੀ ਵਲ ਵਧਿਆ ਇਹ ਉਹੋ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਰ ਖਾਂ ਨਾਲ ਰੁਹਤਾਬ ਵਿਚ ਜੰਗ ਕਰ ਿਹਾ ਸੀ । ਪਰ ਦਿਲੀ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਫਖਰ ਉਦੀਨ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਸਾਰ ਮਨਸੂਬੇ ਮਿਟੀ ਵਿਚ ਮਿਲਾ ਦਿਤੇ । ਆਗਰੇ ਵਿਚ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਲੜਾਈ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਲਾਹੌਰ ਮੁੜ ਆਇਆ। ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਹੱਥੋਂ ਹਾਰ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਸ਼ਰ ਖਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਿਤੀ ਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਛਡਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋ ਗਿਆ । ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੋਂ ਨ ਕੇ ਉਹ ਲਾਹੌਰ ਆ ਵੜਿਆ । ਜੁਲਾਈ ੧੫੪੦ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮੁਗ਼ਲ ਅਫਸਰ ਉਸ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਆਨ ਮਿਲੇ । ਇਹ ਅਫਸਰ ਪਹਿਲੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿਚ ਉਸ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੜ ਗਏ ਸਨ । ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਨੇ ਅਜੇ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਪਿਛਾ ਨਾ ਛੱਡਿਆ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨ ਪੁਰ ਦੇ ਪਾਸ ਰਿਆ ਬਿਆਸ ਪਾਰ ਕਰ ਕੇ ਨਵੰਬਰ ਵਿਚ ਬਹਿਠਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਰਾਵੀ ਪਾਰ ਕਰ ਕ ਠਟਾ ਅਤੇ ਭਖੜ ਵਲ ਪਸਪਾ ਹੋ ਜਾਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿਤਾ ਮਾਰੂਥਲਾਂ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਮਾਰੇ ਫਿਰਨਾ ਪਛਮੀ ਮਾਰੂਥਲ ਵਿਚਲੇ ਕਚ ਵਿਚ ਹਿਮਾਯੂੰ ਨੂੰ ਬੜੀਆਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਨਾਲ ਦੇ ਚਾਰ ਹੋਣਾ ਪਿਆ । ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਦੁਖੜੇ ਪੂਰਬੀ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੇ ਪਹਿਲੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਝਾਗੇ । ਮਾਰੂ ਬਲਾਂ ਦਾ ਸੜਦੀ ਬਲਦੀ ਰੇਤ ਵਿਚ ਐਸੇ ਅਸਥਾਨਾਂ ਤੇ ਮਾਰੇ ਮਾਰੇ ਫਿਰਨਾ ਪਿਆ ਜਿਥੇ ਨਾ ਪਾਣੀ ਲਭਦਾ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਦਰਖਤ ਦੀ ਛਾਂ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੀ ਸੀ। 3 Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> ct5pz6nl0cqm37m1g9ws6zvxkl8ospf 250 64257 179718 2024-10-31T07:41:32Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "ਉਹ ਭੁਖ ਤੇ ਤਪਸ਼ ਹਥੋਂ ਬੇਹਾਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਉਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਾਥੀ ਥਕਾਣ ਤੇ ਭੁਖ ਨਾਲ ਹੀ ਮਰ ਗਏ। ਇਸ ਜਲਾਵਤਨੀ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਹਰਮ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨਾ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਤੇ ਬਚਾ ਬਚੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸੀ । ਇਹੋ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179718 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>ਉਹ ਭੁਖ ਤੇ ਤਪਸ਼ ਹਥੋਂ ਬੇਹਾਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਉਸ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਾਥੀ ਥਕਾਣ ਤੇ ਭੁਖ ਨਾਲ ਹੀ ਮਰ ਗਏ। ਇਸ ਜਲਾਵਤਨੀ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਹਰਮ ਵੀ ਸੀ ਅਤੇ ਸੁਲਤਾਨਾ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਤੇ ਬਚਾ ਬਚੀ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਸੀ । ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਬਿਆਬਾਨਾਂ ਤੇ ਉਜਾੜਾਂ ਵਿਚ ਜਿਹੜੇ ਖੂਹ ਆਦਿ ਸਨ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਡਾਕੂਆਂ ਤੇ ਲੁਟੇਰਿਆਂ ਨੇ ਕਬਜ਼ੇ ਜਮਾ ਰਖੇ ਸਨ । ਇਹ ਖੂਹ ਐਨੇ ਡੂੰਘੇ ਸਨ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦ ਡੋਲ ਕਢਣ ਲਈ ਲਜਾਂ ਨੂੰ ਖਿਚਣ ਲਈ ਬੋਲ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ । ਜਦ ਪਾਣੀ ਦਾ ਡੌਲ ਖੂਹ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਬਾਹਰ ਪਹੁੰਚਦਾ ਤਦ ਢੋਲ ਵਜਾ ਕੇ ਇਸ ਦੀ ਖਬਰ ਦਿਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਬੈਲਾਂ ਦੇ ਬੈਲ ਹਿਕਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲਗ ਜਾਏ । ੪ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਲੰਮੇ ਸਫਰ ਤੇ ਬਕਾਨ ਮਗਰੋਂ ਹਮਾਯੂੰ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਇਕ ਖੂਹ ਉਤੇ ਪੁੱਜੀ । ਜਦੋਂ ਡੌਲ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਿਆ ਪਿਆਸੇ ਲੋਕ ਐਓਂ ਟੁਟ ਕੇ ਪੈ ਗਏ ਕਿ ਰਸੀ ਟੁਟ ਗਈ ਅਤੇ ਝੋਲ ਫੇਰ ਖੂਹ ਵਿਚ ਜਾ ਪਿਆ । ਨਾਲ ਹੀ ਜਾ ਪਏ ਕੁਛ ਉਹ ਬਦਨਸੀਬ ਬੰਦੇ ਜੋ ਆਪਣੀ ਪਿਆਸ ਬੁਝਣ ਲਈ ਘੁਟ ਪਾਣੀ ਲਈ ਆਪੋ ਵਿਚ ਗੁਥਮ ਗੁਬਾ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ । ਇਕ ਮੁਕਾਮ ਤੇ ਇਹ ਹਾਲਤ ਹੋਈ ਕਿ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦਾ ਘੋੜਾ ਥਕ ਟੁਟ ਕੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਮਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜਹਾਂ ਪਨਾਹ (ਜਹਾਨ ਨੂੰ ਪਨਾਹ ਦੇਣ ਵਾਲੇ) ਨੂੰ ਕੋਈ ਦੂਜਾ ਘੋੜਾ ਓਦੋਂ ਤੀਕ ਪਰਾਪਤ ਨਾ ਹੋ ਸਕਿਆ ਜਦ ਤੀਕ ਕਿ ਇਕ ਫੌਜੀ ਸਵਾਰ ਨੇ ਆਪਣੀ ਬੁਢੀ ਮਾਂ ਪਾਸੋਂ ਘੋੜਾ ਖਾਲੀ ਕਰਾ ਕੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਦਿਤਾ (੧੫੬) ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਅਕਬਰ ਦਾ ਜਨਮ ੧੪ ਅਕਤੂਬਰ ੧੫੪੨ ਈਸਵੀ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਬਿਖੜੇ ਸਮੇਂ ਤੇ ਬਿਆਬਨਾਂ ਦੀ ਆਵਾਰਾ ਗਰਦੀ ਵਿਚਾਲੇ ਸੁਲਤਾਨਾ ਹਮੀਦਾ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ ਦੇ ਘਰ ਇਕ ਪੁਤਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ । ਇਹ ਲੜਕਾ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦਾ ਅਕਬਰ ਸੀ ਜੋ ਪਿਛੋਂ ਪੂਰਬ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ । ਹਮਾਯੂੰ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਅਜੋ ਵੀ ਉਸ ਦਾ ਪਿਛਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਹਮਾਯੂੰ ਦੀ ਸੀਸਤਾਨ ਵਲ ਪਸਪਾਈ ਇਹ ਹਾਲਤ ਵੇਖ ਕੇ ਹਮਾਯੂੰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਰਾਣਾ ਅਮ1 ਕੋਟ ਦੇ ਘਰ ਛੱਡਿਆ ਅਤੇ ਆਪ ਸੀਸਤਾਨ ਵਲ ਨਬ ਗਿਆ। ਅੱਰ ਕੋਟ ਦੇ ਦਗਾ ਬਾਜ਼ ਰਾਜੇ ਨੇ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਅਕਬਰ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦੇ ਭਾਈ ਕਾਮਦਾਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿਤਾ ਜੋ ਹਮ ਯੂੰ ਦਾ ਜਾਨੀ ਵੇਰੀ ਸੀ । ਉਹ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੇ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਕੰਧਾਰ ਲੈ ਗਿਆ । ਹਮਾਂਯੂੰ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਮੁਗਲ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਵਿਚ ਹੀ ਛਡਣਾ ਪਿਆ । ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰ ਦਾ ਮੁਢ ਪਰਕਰਨ-੧੧ ਸੂਰ ਖਾਨਦਾਨ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਅਸਲ ਨਾਮ ਫਰੀਦ ਸੀ । ਉਹ ਹਸਨ ਪੁਤਰ ਇਬ੍ਰਾਹੀਮ ਖਾਂ ਦਾ ਪੁਤਰ ਸੀ ! ਜੋ ਪਸ਼ਾਵਰ ਦੇ ਪਿੰਡ ਰੋਹ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਤੇ ਸ਼ੂਰ ਕਬੀਲੇ ਵਿਚੋਂ ਸੀ। ਬਹਿਲੋਲ ਲੋਧੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਫੌਜੀ ਨੌਕਰੀ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿਚ ਦਿੱਲੀ ਆ ਗਿਆ । ਕਿਉਂਕਿ ਹਸਨ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਤੌਂ ਲਾਹ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਫਰੀਦ ਉਸ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਛਡਕ ਜੌਨ ਪਰ ਦੇ ਗਵਰਨਰ ਜਮਾਲ ਖਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿਚ ਸਾਧਾਰਨ ਸਿਪਾਹੀ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਿਆ । ਜਮਾਲਉਦੀਨ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਉਸ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਤੇ ਕੁਛ ਸਮੇਂ ਮਗਰੋਂ ਚੰਗਾ ਬਿਦਵਾਨ ਹੋ ਗਿਆ। ਅਧਿਕਾਰ ਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਇਸ ਦੇ ਮਗ਼ਰੋਂ ਉਹ ਦਰਿਆ ਖਾਂ ਲੋਹਾਨੀ ਦੇ ਸਪੁਤਰ ਬਹਾਦਰ ਖਾਂ ਪਾਸ ਚਲਾ ਗਿਆ ਜਿਸਨੇ ਬਿਹਾਰ ਨੂੰ ਵਿਜੇ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਮਹੁੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਸ਼ਾਹੀ ਖਿਤਾਬ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ । ਇਕ ਅਵਸਰ ਉਪਰ ਜਦੋਂ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਗਿਆ ਤਦ ਫਰੀਦ ਨ ਆਪਣੀ ਕੁਹਾੜੀ ਦੇ ਇਕੋ ਵਾਰ ਨਾਲ ਇਕ ਸ਼ੇਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿਤਾ । ਬ ਦਸ਼ਾਹ ਉਸ ਦੇ ਕਮਾਲ ਤੇ ਸੂਰਬੀਰਤਾ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕ ਐਨਾ ਖੁਸ਼ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਵਲ ਸ਼ੇਰਖਾਂ ਦਾ ਖਤਾਬ ਬਖਸ਼ ਦਿਤਾ ਤੇ ਪਿਛੋਂ ਉਹ ਇਸ ਹੀ ਨਾਮ ਨਾਲ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ । ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਲੋਹਾਨੀ ਦੀ ਮੌਤ ਮਗਰੋਂ ਉਸਦੀ ਬੇਗਮ ਸੁਲਤਾਨਾ ਲਾ ਆਪਣੇ ਨਾਬਾਲਗ ਬੇਟੇ ਦੀ ਰੀਜੰਟ ਨਿਯਤ ਹੋਈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੋਕ ਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵਜ਼ੀਰ ਨਿਯਤ ਕਰ ਲਿਆ । ਪਰ ਥੋੜੇ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਉਹ ਵੀ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਜਾਂ ਪਈ ਜਿਸ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> 5uzezgj6ybtuucz6qm77w0eicaxu8s9 250 64258 179719 2024-10-31T07:41:50Z G Tarkdeep 2081 /* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ "(੧੫੭) ਤੇ ਸਾਰਾ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼ੇਰ ' ਖਾਂ ਨੇ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ । ਪਿਛੋਂ ਉਸ ਨੇ ਚਨਾਰ ਦੇ ਸੂਰਬੀਰ ਗਵਰਨਰ ਤਾਜ ਖਾਂ ਦੀ ਬੇਢਾ ਲਾਡੋ ਮਲਕਾ ਨਾਲ ਸ਼ ਦੀ ਕਰ ਲਈ ਜਿਸ ਤੇ ਉਹ ਉਸ ਅਜਿਤ ਕਿਲੇ ਤੇ ਉਸਦੇ ਮਾਤਹਿਤ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਮਾਲਕ ਬਣ..." ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ 179719 proofread-page text/x-wiki <noinclude><pagequality level="1" user="G Tarkdeep" /></noinclude>(੧੫੭) ਤੇ ਸਾਰਾ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼ੇਰ ' ਖਾਂ ਨੇ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ । ਪਿਛੋਂ ਉਸ ਨੇ ਚਨਾਰ ਦੇ ਸੂਰਬੀਰ ਗਵਰਨਰ ਤਾਜ ਖਾਂ ਦੀ ਬੇਢਾ ਲਾਡੋ ਮਲਕਾ ਨਾਲ ਸ਼ ਦੀ ਕਰ ਲਈ ਜਿਸ ਤੇ ਉਹ ਉਸ ਅਜਿਤ ਕਿਲੇ ਤੇ ਉਸਦੇ ਮਾਤਹਿਤ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਮਾਲਕ ਬਣ ਗਿਆ । ਹਮਾਯੂੰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਜੰਗ ਵਿਚ ਰੁਝਾ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾਕੇ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂਨ ਸਾਰੇ ਬਿਹਾਰ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ ਗੌਰ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਮੁਢਲਾਂ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦੇਣ ਮ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਬਣ ਬੈਠਾ । ੧੫੩੯ ਸੰਨ ਵਿਚ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਬੰਗਾਲ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਘੋਸ਼ਤ ਹੋ ਗਿਆ ਆਗਰੇ ਦੀ ਜੰਗ ੧੫੪੦ਈ, ਗੱਦੀ ਨਸ਼ੀਨੀ ਦੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਹਮਾਯੂੰ ਵਿਰੁਧ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਦਿਤੀ, ਜੋ ੧ ਲਖ ਫ਼ੌਜ ਲੈ ਕੇ ਆਗਰੇ ਵਲ ਵਧ ਰਿਹ ਸੀ । ਆਗਰੇ ਦੇ ਪਾਸ ਜਿਹੜੀ ਲੜਾਈ ਛਿੜੀ ਉਸ ਵਿਚ ਹਮਾਯੂੰ ਨੂੰ ਹਾਰ ਹੌਈ । ਏਸ ਜੰਗ ਨੇ ਹਿੰਦੂਸਤਾਨ ਦੀ ਸਲਤਨਤ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਨ ਆਪ ਹਮਾਯੂੰ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਤੀਕ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ । ਖਵਾਸ ਖਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸਰਦਾਰ ਬਣਿਆ ਹਮਾਯੂੰ ਦੀ ਸਿੰਧ ਨੂੰ ਫਤਾਰੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਬਿਪਤਾ ਦੀ ਵਾਰਤਾ ਪਿਛਲੇ ਪਰਕਰਣ ਵਿਚ ਦਰਜ ਹੋ ਚੁਕੀ ਹੈ । ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣ ਲਾਇਕ ਤੇ ਭਰੋਸੇ-ਯੋੜ ਜਰਨੈਲ ਖਵਾਸ ਖਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨੀਯਤ ਕੀਤਾ ਤੇ ਆਪ ਵਾਪਸ ਆਗਰੇ ਨੂੰ ਮੁੜ ਗਿਆ । ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮਧ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਹਿੰਦੂ ਰਿਆਸਤਾਂ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ ਨੂੰ ਕਰੜੇ ਹਥਾਂ ਨਾਲ ਦਬਾ ਕੇ ਮਾਰਵਾੜ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਚਿਤੌੜ ਵੀ ਫਤਿਹ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਥੋੜਾ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੇ ਫ਼ੌਜਾਂ ਸਮੇਤ ਕਾਲੰਜਰ ਵਲ ਧਾਵਾ ਬੋਲਿਆ, ਪਰ ਕਾਲੰਜਰ ਰਾਜੇ ਨ ਆਪਣਾ ਕਿਲਾ ਹਵਾਲੇ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿਤਾ ! ਇਹ ਕਿਲਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਭਰ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਮਜ਼ਬੂਤ ਤੇ ਅਜਿਤ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਹ ਹਾਲਤ ਵੇਖ ਕੇ ਕਿਲੇ ਦਾ ਘੇਰਾ ਘਤ ਲਿਆ ਜਿਸ ਪਹਾੜੀ ਉਤੇ ਕਿਲ੍ਹਾ ਬਣਿਆ ਸੀ ਉਸ ਹੇਠ ਬਾਰੂਦੀ ਸੁਰੰਗਾਂ ਖੋਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਕਿਲੇ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਨੂੰ ਬਾਰੂਦ ਨਾਲ ਉਡਾ ਦੇਣ ਦਾ ਬੰਬਸਤ ਕੀਤਾ । ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਹ ਵੇਖ ਕੇ ਕਿ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਤਕੀ ਹੋ ਚੁਕੀ ਹੈ, ਵਡੇ ਹਮਲੇ ਦਾ ਹੁਕਮ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਜਿਥੇ ਉਹ ਖੜਾ ਸੀ ਉਥੇ ਦੀ ਬਾਤਰੀ ਦਾ ਇਕ ਗੋਲਾ ਫਟ ਗਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੌਜ਼ੀਨ (ਬਾਰੂਦ) ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਗ ਗਈ। ਕਈ ਤੋਪਚੀ, ਬਾਦਸ਼ ਹ ਆਪ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਈ ਸਰਦਾਰ ਬਰੂਦ ਨਾਲ ਉਡ ਗਏ । ਉਸ ਗਿਆ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਅੰਨਾ ਝੁਲਸਿਆ feet ਪੁਰਾ ਨੂੰ ਮੁਰਦਾ ਸਮਝ ਕੇ ਤੰਬੂ ਵਿਚ ਪਰ ਉਹ ਜੀਉਂਦਾ ਬਚ ਨਿਕਲਿਆ । ਭਾਵੇਂ ( ਸ ਨੂੰ ਸਾਹ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਫਰ ਵੀ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਹਲਾ ਸ਼ੇਰੀ ਦੇਣੀ ਜਾਰੀ ਰਖੀ ਤ ਹਮਲਾ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰਿਹਾ । ਉਹ ਮੌਤ ਬਿਸਤਰ ਉੱਤੇ ਪਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਫਤਹ ਹੋਣ ਦੀ ਖਬਰ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁਚਾ ਗਈ । ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਦੀ ਕਾਲੰਜਰ ਵਿਚ ਮੌਤ ੧੫੪੫ ਈ. ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਖਿੜ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸ ਨੇ ਆਖਿਆ “ਖੁਦਾ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਹੈ |'' ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਉਹਨੋ ਪੁਰਾਣ ਤਿਆਗ ਦਿਤੋ ਇਹ ਘਟਣਾ ੨੨ ਮਈ ੧੫੪੫ ਈਸਵੀ ਦੀ ਹੈ । ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਨੇ ਬਤੌਰ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੀਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ । ਉਸ ਦਾ ਚਲਨ ਸ਼ੇਰਸ਼ਾਹ ਬੜੀ ਫੌਜੀ ਯੋਗਤਾ ਦਾ ਮਾਲਕ ਸੀ । ਜੇ, ਮੁਗਲਾਂ ਹਥੋਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਰਾਜਗਿਆ ਤਦ ਹ ਏਸੇ ਪਠਾਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਸਦਕਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਦੜੜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਉਹ ਇਕ ਸਾਧ ਵਲ ਸਿਪਾਹੀ ਦੇ ਦਰਜੇ ਤੋਂ ਉਠ ਕੇ ਇਕ ਵਡੀ ਸਨਰ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ ਹ ਬਣ ਗਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਹਰ ਪ ਸਂ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੀਆਂ ਹਦਾਂ ਦੌੜੀਆਂ ਕੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਜ ਪਰਬੰਧ ਵਿਚ ਵੀ ਬੜਾ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ । ਉਸ ਵਲੋਂ ਦੇਸ ਅੰਦਰ ਸੁਧਾਰ ਗੰਗਾ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਤੀਕ ਉਸ ਨ ੨੦੦੦ ਮੀਲ ਲੰਮੀ ਇਕ ਜਰਨੈਲੀ ਸੜਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਦੇ ਦੋਹਾਂ ਪਾਲੀ ਫਲਦਾਰ ਦਰਖਤ ਲਾਏ ਗਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਛਾਵੇਂ ਥਕ ਹੋਏ ਮੁਸਾਫਰ ਆਰਾਮ ਕਰਦੇ । ਇਸ ਸੜਕ ਉਤੇ ਹਰ ਦੋ ਮੀਲ ਦੇ ਫਾਸਲੇ ਉਤ ਖੂਹ ਲਵਾਇਆ ਅਤੇ ਹਰ ਮੰਜਲ ਉਤੇ ਇਕ ਸਰਾਂ (ਮੁਬਾਫਰ ਖਾਨਾ) ਮੁਸਾਫਰਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਲਈ ਬਣਵਾਇਆ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਕਮ ਸਰਕਾਰੀ ਖਰਚ ਨਾਲ ਹੋਇਆ । ਿਸ ਸੜਕ ਉਪਰ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਮਸੀਤਾਂ ਬਣਵਾਈਆ ਜਿਸ ਵਿਚ ਕੁਰਾਨ ਖਵਾ ਲਈ ਮੁੱਲਾਂ ਨਿਯਤ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਯੋਗ ਫਾਸਲੇ ਉਤ ਘੜ ਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚੌਕੀਆਂ ਵੀ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀਆਂ ਤਾਂ ਜੋ ਸਰਕਾਰੀ ਡਾਕ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਵਿਚ ਸਹੂਲਤ ਹੋ ਜਾਏ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੌਦਾਗਰਾਂ ਤੇ ਜਨਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਦਾ ਵੀ ਲਾਭ ਪੁੱਜੇ । ਆਗਰਾ ਅਤੇ ਮਾਂ ਡੂ ਦਾਲ ਵੀ ਜੋ ਕਿ ੪੫੦ ਮੀਲ ਦਾ ਫਾਸਲਾ ਹੈ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਸੜਕ ਬਣਵਾਈ। ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਅਮਨ ਚੈਨ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਗਲ ਐਨ ਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਇਸ ਫੌਜੀ ਸੂਮੇ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੋਰ ਲੰਮੇਰੀ ਹੁੰਦੀ ਤਦ ਿਸ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਅਮਨ ਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਦਾ ਦੌਰ ਚਾਲੂ ਰਹਿੰਦਾ। ਕਥਾਵਾਂ ਫਰਿਸ਼ਤਾ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਇਕ ਦਿਨ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਆਖਿਆ ਉਸ ਦੀ ਦਾੜ੍ਹੀ ਚਿੱਟੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ । ਉਸ ਨੇ ਉਤਰ ਦਿਤਾ ‘‘ਇਹ ਠੀਕ ਤਖਤ ਨਸ਼ੀਨ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਸ਼ਾਮਾਂ ਵੇਲੇ ਹੋਇਆ ਤੇ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਮੈਨੂੰ ਸਦਾ ਹੀ ਅਫਸੋਸ ਰਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਕਾਫੀ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਿਆ।" ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਮਕਬਰਾ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦੀ ਲਾਸ਼ ਸ਼ਾਜਰਾਮ ਵਿਚ ਪੁਚਾਈ ਗਈ ਜਿਥੇ ਕਿ ਉਸਦੀ ਖਾਨਦਾਨੀ ਜਾਗੀਰ ਸੀ । ਉਸ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਇਕ ਬੜਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਮਕਬਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਅੱਜ ਦਿਨ ਤੀਕ ਉਸੇ ਦਸ਼ਾ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ । ਇਸ ਮਕਬਰੇ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਇਕ ਤਲਾ ਹੈ । ਪਠਾਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਇਹ ਮਕਬਰਾ ਅਦੁਤੀ ਇਮਾਰਤ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਲੀਮ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰ ਸਲੀਮ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਵਡੇ ਭਾਈ ਦਾ ਤਖਤ ਸਾਂਭਿਆ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਮੌਤ ਉਪਰ ਫੌਜ ਦੇ ਵਡੇ ਵਡੇ ਅਫਸ ਨੇ ਉਸਦੇ Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com<noinclude></noinclude> k6frdegmi96r48og75ta2pib2eamuup