ਮੌਡਿਊਲ:Documentation

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.11.xsd" version="0.11" xml:lang="pa">
  <siteinfo>
    <sitename>ਵਿਕੀਸਰੋਤ</sitename>
    <dbname>pawikisource</dbname>
    <base>https://pa.wikisource.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A9%B1%E0%A8%96_%E0%A8%B8%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%BE</base>
    <generator>MediaWiki 1.44.0-wmf.1</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">ਮੀਡੀਆ</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">ਖ਼ਾਸ</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">ਵਰਤੋਂਕਾਰ</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">ਵਰਤੋਂਕਾਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">ਵਿਕੀਸਰੋਤ</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">ਤਸਵੀਰ</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">ਤਸਵੀਰ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">ਮੀਡੀਆਵਿਕੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">ਫਰਮਾ</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">ਫਰਮਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">ਮਦਦ</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">ਮਦਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">ਸ਼੍ਰੇਣੀ</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="100" case="first-letter">ਲੇਖਕ</namespace>
      <namespace key="101" case="first-letter">ਲੇਖਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="106" case="first-letter">ਪੋਰਟਲ</namespace>
      <namespace key="107" case="first-letter">ਪੋਰਟਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="108" case="first-letter">ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ</namespace>
      <namespace key="109" case="first-letter">ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="110" case="first-letter">ਲਿਖਤ</namespace>
      <namespace key="111" case="first-letter">ਲਿਖਤ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="112" case="first-letter">ਆਡੀਓਬੁਕ</namespace>
      <namespace key="113" case="first-letter">ਆਡੀਓਬੁਕ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="114" case="first-letter">ਅਨੁਵਾਦ</namespace>
      <namespace key="115" case="first-letter">ਅਨੁਵਾਦ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="250" case="first-letter">ਪੰਨਾ</namespace>
      <namespace key="251" case="first-letter">ਪੰਨਾ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="252" case="first-letter">ਇੰਡੈਕਸ</namespace>
      <namespace key="253" case="first-letter">ਇੰਡੈਕਸ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">ਮੌਡਿਊਲ</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">ਮੌਡਿਊਲ ਗੱਲ-ਬਾਤ</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>ਮੌਡਿਊਲ:Documentation</title>
    <ns>828</ns>
    <id>954</id>
    <revision>
      <id>180407</id>
      <parentid>171398</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:19:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Zulf</username>
        <id>1752</id>
      </contributor>
      <comment>Update from [[d:Special:GoToLinkedPage/enwiki/Q14357839|master]] using [[mw:Synchronizer| #Synchronizer]]</comment>
      <origin>180407</origin>
      <model>Scribunto</model>
      <format>text/plain</format>
      <text bytes="35082" sha1="ky7myqtha9rjaznz4jxomjtdpuanlqs" xml:space="preserve">-- This module implements {{documentation}}.

-- Get required modules.
local getArgs = require('Module:Arguments').getArgs

-- Get the config table.
local cfg = mw.loadData('Module:Documentation/config')

local p = {}

-- Often-used functions.
local ugsub = mw.ustring.gsub
local format = mw.ustring.format

----------------------------------------------------------------------------
-- Helper functions
--
-- These are defined as local functions, but are made available in the p
-- table for testing purposes.
----------------------------------------------------------------------------

local function message(cfgKey, valArray, expectType)
	--[[
	-- Gets a message from the cfg table and formats it if appropriate.
	-- The function raises an error if the value from the cfg table is not
	-- of the type expectType. The default type for expectType is 'string'.
	-- If the table valArray is present, strings such as $1, $2 etc. in the
	-- message are substituted with values from the table keys [1], [2] etc.
	-- For example, if the message &quot;foo-message&quot; had the value 'Foo $2 bar $1.',
	-- message('foo-message', {'baz', 'qux'}) would return &quot;Foo qux bar baz.&quot;
	--]]
	local msg = cfg[cfgKey]
	expectType = expectType or 'string'
	if type(msg) ~= expectType then
		error('message: type error in message cfg.' .. cfgKey .. ' (' .. expectType .. ' expected, got ' .. type(msg) .. ')', 2)
	end
	if not valArray then
		return msg
	end

	local function getMessageVal(match)
		match = tonumber(match)
		return valArray[match] or error('message: no value found for key $' .. match .. ' in message cfg.' .. cfgKey, 4)
	end

	return ugsub(msg, '$([1-9][0-9]*)', getMessageVal)
end

p.message = message

local function makeWikilink(page, display)
	if display then
		return format('[[%s|%s]]', page, display)
	else
		return format('[[%s]]', page)
	end
end

p.makeWikilink = makeWikilink

local function makeCategoryLink(cat, sort)
	local catns = mw.site.namespaces[14].name
	return makeWikilink(catns .. ':' .. cat, sort)
end

p.makeCategoryLink = makeCategoryLink

local function makeUrlLink(url, display)
	return format('[%s %s]', url, display)
end

p.makeUrlLink = makeUrlLink

local function makeToolbar(...)
	local ret = {}
	local lim = select('#', ...)
	if lim &lt; 1 then
		return nil
	end
	for i = 1, lim do
		ret[#ret + 1] = select(i, ...)
	end
	-- 'documentation-toolbar'
	return format(
		'&lt;span class=&quot;%s&quot;&gt;(%s)&lt;/span&gt;',
		message('toolbar-class'),
		table.concat(ret, ' &amp;#124; ')
	)
end	

p.makeToolbar = makeToolbar

----------------------------------------------------------------------------
-- Argument processing
----------------------------------------------------------------------------

local function makeInvokeFunc(funcName)
	return function (frame)
		local args = getArgs(frame, {
			valueFunc = function (key, value)
				if type(value) == 'string' then
					value = value:match('^%s*(.-)%s*$') -- Remove whitespace.
					if key == 'heading' or value ~= '' then
						return value
					else
						return nil
					end
				else
					return value
				end
			end
		})
		return p[funcName](args)
	end
end

----------------------------------------------------------------------------
-- Entry points
----------------------------------------------------------------------------

function p.nonexistent(frame)
	if mw.title.getCurrentTitle().subpageText == 'testcases' then
		return frame:expandTemplate{title = 'module test cases notice'}
	else
		return p.main(frame)
	end
end

p.main = makeInvokeFunc('_main')

function p._main(args)
	--[[
	-- This function defines logic flow for the module.
	-- @args - table of arguments passed by the user
	--]]
	local env = p.getEnvironment(args)
	local root = mw.html.create()
	root
		:wikitext(p._getModuleWikitext(args, env))
		:wikitext(p.protectionTemplate(env))
		:wikitext(p.sandboxNotice(args, env))
		:tag('div')
			-- 'documentation-container'
			:addClass(message('container'))
			:attr('role', 'complementary')
			:attr('aria-labelledby', args.heading ~= '' and 'documentation-heading' or nil)
			:attr('aria-label', args.heading == '' and 'Documentation' or nil)
			:newline()
			:tag('div')
				-- 'documentation'
				:addClass(message('main-div-classes'))
				:newline()
				:wikitext(p._startBox(args, env))
				:wikitext(p._content(args, env))
				:tag('div')
					-- 'documentation-clear'
					:addClass(message('clear'))
					:done()
				:newline()
				:done()
			:wikitext(p._endBox(args, env))
			:done()
		:wikitext(p.addTrackingCategories(env))
	-- 'Module:Documentation/styles.css'
	return mw.getCurrentFrame():extensionTag (
		'templatestyles', '', {src=cfg['templatestyles']
	}) .. tostring(root)
end

----------------------------------------------------------------------------
-- Environment settings
----------------------------------------------------------------------------

function p.getEnvironment(args)
	--[[
	-- Returns a table with information about the environment, including title
	-- objects and other namespace- or path-related data.
	-- @args - table of arguments passed by the user
	--
	-- Title objects include:
	-- env.title - the page we are making documentation for (usually the current title)
	-- env.templateTitle - the template (or module, file, etc.)
	-- env.docTitle - the /doc subpage.
	-- env.sandboxTitle - the /sandbox subpage.
	-- env.testcasesTitle - the /testcases subpage.
	--
	-- Data includes:
	-- env.protectionLevels - the protection levels table of the title object.
	-- env.subjectSpace - the number of the title's subject namespace.
	-- env.docSpace - the number of the namespace the title puts its documentation in.
	-- env.docpageBase - the text of the base page of the /doc, /sandbox and /testcases pages, with namespace.
	-- env.compareUrl - URL of the Special:ComparePages page comparing the sandbox with the template.
	-- 
	-- All table lookups are passed through pcall so that errors are caught. If an error occurs, the value
	-- returned will be nil.
	--]]
	
	local env, envFuncs = {}, {}

	-- Set up the metatable. If triggered we call the corresponding function in the envFuncs table. The value
	-- returned by that function is memoized in the env table so that we don't call any of the functions
	-- more than once. (Nils won't be memoized.)
	setmetatable(env, {
		__index = function (t, key)
			local envFunc = envFuncs[key]
			if envFunc then
				local success, val = pcall(envFunc)
				if success then
					env[key] = val -- Memoise the value.
					return val
				end
			end
			return nil
		end
	})	

	function envFuncs.title()
		-- The title object for the current page, or a test page passed with args.page.
		local title
		local titleArg = args.page
		if titleArg then
			title = mw.title.new(titleArg)
		else
			title = mw.title.getCurrentTitle()
		end
		return title
	end

	function envFuncs.templateTitle()
		--[[
		-- The template (or module, etc.) title object.
		-- Messages:
		-- 'sandbox-subpage' --&gt; 'sandbox'
		-- 'testcases-subpage' --&gt; 'testcases'
		--]]
		local subjectSpace = env.subjectSpace
		local title = env.title
		local subpage = title.subpageText
		if subpage == message('sandbox-subpage') or subpage == message('testcases-subpage') then
			return mw.title.makeTitle(subjectSpace, title.baseText)
		else
			return mw.title.makeTitle(subjectSpace, title.text)
		end
	end

	function envFuncs.docTitle()
		--[[
		-- Title object of the /doc subpage.
		-- Messages:
		-- 'doc-subpage' --&gt; 'doc'
		--]]
		local title = env.title
		local docname = args[1] -- User-specified doc page.
		local docpage
		if docname then
			docpage = docname
		else
			docpage = env.docpageBase .. '/' .. message('doc-subpage')
		end
		return mw.title.new(docpage)
	end
	
	function envFuncs.sandboxTitle()
		--[[
		-- Title object for the /sandbox subpage.
		-- Messages:
		-- 'sandbox-subpage' --&gt; 'sandbox'
		--]]
		return mw.title.new(env.docpageBase .. '/' .. message('sandbox-subpage'))
	end
	
	function envFuncs.testcasesTitle()
		--[[
		-- Title object for the /testcases subpage.
		-- Messages:
		-- 'testcases-subpage' --&gt; 'testcases'
		--]]
		return mw.title.new(env.docpageBase .. '/' .. message('testcases-subpage'))
	end

	function envFuncs.protectionLevels()
		-- The protection levels table of the title object.
		return env.title.protectionLevels
	end

	function envFuncs.subjectSpace()
		-- The subject namespace number.
		return mw.site.namespaces[env.title.namespace].subject.id
	end

	function envFuncs.docSpace()
		-- The documentation namespace number. For most namespaces this is the
		-- same as the subject namespace. However, pages in the Article, File,
		-- MediaWiki or Category namespaces must have their /doc, /sandbox and
		-- /testcases pages in talk space.
		local subjectSpace = env.subjectSpace
		if subjectSpace == 0 or subjectSpace == 6 or subjectSpace == 8 or subjectSpace == 14 then
			return subjectSpace + 1
		else
			return subjectSpace
		end
	end

	function envFuncs.docpageBase()
		-- The base page of the /doc, /sandbox, and /testcases subpages.
		-- For some namespaces this is the talk page, rather than the template page.
		local templateTitle = env.templateTitle
		local docSpace = env.docSpace
		local docSpaceText = mw.site.namespaces[docSpace].name
		-- Assemble the link. docSpace is never the main namespace, so we can hardcode the colon.
		return docSpaceText .. ':' .. templateTitle.text
	end
	
	function envFuncs.compareUrl()
		-- Diff link between the sandbox and the main template using [[Special:ComparePages]].
		local templateTitle = env.templateTitle
		local sandboxTitle = env.sandboxTitle
		if templateTitle.exists and sandboxTitle.exists then
			local compareUrl = mw.uri.canonicalUrl(
				'Special:ComparePages',
				{ page1 = templateTitle.prefixedText, page2 = sandboxTitle.prefixedText}
			)
			return tostring(compareUrl)
		else
			return nil
		end
	end		

	return env
end	

----------------------------------------------------------------------------
-- Auxiliary templates
----------------------------------------------------------------------------

p.getModuleWikitext = makeInvokeFunc('_getModuleWikitext')

function p._getModuleWikitext(args, env)
	local currentTitle = mw.title.getCurrentTitle()
	if currentTitle.contentModel ~= 'Scribunto' then return end
	pcall(require, currentTitle.prefixedText) -- if it fails, we don't care
	local moduleWikitext =  package.loaded[&quot;Module:Module wikitext&quot;]
	if moduleWikitext then
		return moduleWikitext.main()
	end
end

function p.sandboxNotice(args, env)
	--[=[
	-- Generates a sandbox notice for display above sandbox pages.
	-- @args - a table of arguments passed by the user
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	-- 
	-- Messages:
	-- 'sandbox-notice-image' --&gt; '[[File:Sandbox.svg|50px|alt=|link=]]'
	-- 'sandbox-notice-blurb' --&gt; 'This is the $1 for $2.'
	-- 'sandbox-notice-diff-blurb' --&gt; 'This is the $1 for $2 ($3).'
	-- 'sandbox-notice-pagetype-template' --&gt; '[[Wikipedia:Template test cases|template sandbox]] page'
	-- 'sandbox-notice-pagetype-module' --&gt; '[[Wikipedia:Template test cases|module sandbox]] page'
	-- 'sandbox-notice-pagetype-other' --&gt; 'sandbox page'
	-- 'sandbox-notice-compare-link-display' --&gt; 'diff'
	-- 'sandbox-notice-testcases-blurb' --&gt; 'See also the companion subpage for $1.'
	-- 'sandbox-notice-testcases-link-display' --&gt; 'test cases'
	-- 'sandbox-category' --&gt; 'Template sandboxes'
	-- 'module-sandbox-category' --&gt; 'Module sandboxes'
	-- 'other-sandbox-category' --&gt; 'Sandboxes outside of template or module namespace'
	--]=]
	local title = env.title
	local sandboxTitle = env.sandboxTitle
	local templateTitle = env.templateTitle
	local subjectSpace = env.subjectSpace
	if not (subjectSpace and title and sandboxTitle and templateTitle
		and mw.title.equals(title, sandboxTitle)) then
		return nil
	end
	-- Build the table of arguments to pass to {{ombox}}. We need just two fields, &quot;image&quot; and &quot;text&quot;.
	local omargs = {}
	omargs.image = message('sandbox-notice-image')
	-- Get the text. We start with the opening blurb, which is something like
	-- &quot;This is the template sandbox for [[Template:Foo]] (diff).&quot;
	local text = '__EXPECTUNUSEDTEMPLATE__'
	local pagetype, sandboxCat
	if subjectSpace == 10 then
		pagetype = message('sandbox-notice-pagetype-template')
		sandboxCat = message('sandbox-category')
	elseif subjectSpace == 828 then
		pagetype = message('sandbox-notice-pagetype-module')
		sandboxCat = message('module-sandbox-category')
	else
		pagetype = message('sandbox-notice-pagetype-other')
		sandboxCat = message('other-sandbox-category')
	end
	local templateLink = makeWikilink(templateTitle.prefixedText)
	local compareUrl = env.compareUrl
	if compareUrl then
		local compareDisplay = message('sandbox-notice-compare-link-display')
		local compareLink = makeUrlLink(compareUrl, compareDisplay)
		text = text .. message('sandbox-notice-diff-blurb', {pagetype, templateLink, compareLink})
	else
		text = text .. message('sandbox-notice-blurb', {pagetype, templateLink})
	end
	-- Get the test cases page blurb if the page exists. This is something like
	-- &quot;See also the companion subpage for [[Template:Foo/testcases|test cases]].&quot;
	local testcasesTitle = env.testcasesTitle
	if testcasesTitle and testcasesTitle.exists then
		if testcasesTitle.contentModel == &quot;Scribunto&quot; then
			local testcasesLinkDisplay = message('sandbox-notice-testcases-link-display')
			local testcasesRunLinkDisplay = message('sandbox-notice-testcases-run-link-display')
			local testcasesLink = makeWikilink(testcasesTitle.prefixedText, testcasesLinkDisplay)
			local testcasesRunLink = makeWikilink(testcasesTitle.talkPageTitle.prefixedText, testcasesRunLinkDisplay)
			text = text .. '&lt;br /&gt;' .. message('sandbox-notice-testcases-run-blurb', {testcasesLink, testcasesRunLink})
		else
			local testcasesLinkDisplay = message('sandbox-notice-testcases-link-display')
			local testcasesLink = makeWikilink(testcasesTitle.prefixedText, testcasesLinkDisplay)
			text = text .. '&lt;br /&gt;' .. message('sandbox-notice-testcases-blurb', {testcasesLink})
		end
	end
	
	-- Add the sandbox to the sandbox category.
	omargs.text = text .. makeCategoryLink(sandboxCat)

	-- 'documentation-clear'
	return '&lt;div class=&quot;' .. message('clear') .. '&quot;&gt;&lt;/div&gt;'
		.. require('Module:Message box').main('ombox', omargs)
end

function p.protectionTemplate(env)
	-- Generates the padlock icon in the top right.
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	-- Messages:
	-- 'protection-template' --&gt; 'pp-template'
	-- 'protection-template-args' --&gt; {docusage = 'yes'}
	local protectionLevels = env.protectionLevels
	if not protectionLevels then
		return nil
	end
	local editProt = protectionLevels.edit and protectionLevels.edit[1]
	local moveProt = protectionLevels.move and protectionLevels.move[1]
	if editProt then
		-- The page is edit-protected.
		return require('Module:Protection banner')._main{
			message('protection-reason-edit'), small = true
		}
	elseif moveProt and moveProt ~= 'autoconfirmed' then
		-- The page is move-protected but not edit-protected. Exclude move
		-- protection with the level &quot;autoconfirmed&quot;, as this is equivalent to
		-- no move protection at all.
		return require('Module:Protection banner')._main{
			action = 'move', small = true
		}
	else
		return nil
	end
end

----------------------------------------------------------------------------
-- Start box
----------------------------------------------------------------------------

p.startBox = makeInvokeFunc('_startBox')

function p._startBox(args, env)
	--[[
	-- This function generates the start box.
	-- @args - a table of arguments passed by the user
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	-- 
	-- The actual work is done by p.makeStartBoxLinksData and p.renderStartBoxLinks which make
	-- the [view] [edit] [history] [purge] links, and by p.makeStartBoxData and p.renderStartBox
	-- which generate the box HTML.
	--]]
	env = env or p.getEnvironment(args)
	local links
	local content = args.content
	if not content or args[1] then
		-- No need to include the links if the documentation is on the template page itself.
		local linksData = p.makeStartBoxLinksData(args, env)
		if linksData then
			links = p.renderStartBoxLinks(linksData)
		end
	end
	-- Generate the start box html.
	local data = p.makeStartBoxData(args, env, links)
	if data then
		return p.renderStartBox(data)
	else
		-- User specified no heading.
		return nil
	end
end

function p.makeStartBoxLinksData(args, env)
	--[[
	-- Does initial processing of data to make the [view] [edit] [history] [purge] links.
	-- @args - a table of arguments passed by the user
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	-- 
	-- Messages:
	-- 'view-link-display' --&gt; 'view'
	-- 'edit-link-display' --&gt; 'edit'
	-- 'history-link-display' --&gt; 'history'
	-- 'purge-link-display' --&gt; 'purge'
	-- 'module-preload' --&gt; 'Template:Documentation/preload-module-doc'
	-- 'docpage-preload' --&gt; 'Template:Documentation/preload'
	-- 'create-link-display' --&gt; 'create'
	--]]
	local subjectSpace = env.subjectSpace
	local title = env.title
	local docTitle = env.docTitle
	if not title or not docTitle then
		return nil
	end
	if docTitle.isRedirect then 
		docTitle = docTitle.redirectTarget
	end

	-- Create link if /doc doesn't exist.
	local preload = args.preload
	if not preload then
		if subjectSpace == 828 then -- Module namespace
			preload = message('module-preload')
		else
			preload = message('docpage-preload')
		end
	end
	
	return {
		title = title,
		docTitle = docTitle,
		-- View, display, edit, and purge links if /doc exists.
		viewLinkDisplay = message('view-link-display'),
		editLinkDisplay = message('edit-link-display'),
		historyLinkDisplay = message('history-link-display'),
		purgeLinkDisplay = message('purge-link-display'),
		preload = preload,
		createLinkDisplay = message('create-link-display')
	}
end

function p.renderStartBoxLinks(data)
	--[[
	-- Generates the [view][edit][history][purge] or [create][purge] links from the data table.
	-- @data - a table of data generated by p.makeStartBoxLinksData
	--]]
	local docTitle = data.docTitle
	-- yes, we do intend to purge the template page on which the documentation appears
	local purgeLink = makeWikilink(&quot;Special:Purge/&quot; .. data.title.prefixedText, data.purgeLinkDisplay)
	
	if docTitle.exists then
		local viewLink = makeWikilink(docTitle.prefixedText, data.viewLinkDisplay)
		local editLink = makeWikilink(&quot;Special:EditPage/&quot; .. docTitle.prefixedText, data.editLinkDisplay)
		local historyLink = makeWikilink(&quot;Special:PageHistory/&quot; .. docTitle.prefixedText, data.historyLinkDisplay)
		return &quot;&amp;#91;&quot; .. viewLink .. &quot;&amp;#93; &amp;#91;&quot; .. editLink .. &quot;&amp;#93; &amp;#91;&quot; .. historyLink .. &quot;&amp;#93; &amp;#91;&quot; .. purgeLink .. &quot;&amp;#93;&quot;
	else
		local createLink = makeUrlLink(docTitle:canonicalUrl{action = 'edit', preload = data.preload}, data.createLinkDisplay)
		return  &quot;&amp;#91;&quot; .. createLink .. &quot;&amp;#93; &amp;#91;&quot; .. purgeLink .. &quot;&amp;#93;&quot;
	end
	return ret
end

function p.makeStartBoxData(args, env, links)
	--[=[
	-- Does initial processing of data to pass to the start-box render function, p.renderStartBox.
	-- @args - a table of arguments passed by the user
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	-- @links - a string containing the [view][edit][history][purge] links - could be nil if there's an error.
	--
	-- Messages:
	-- 'documentation-icon-wikitext' --&gt; '[[File:Test Template Info-Icon - Version (2).svg|50px|link=|alt=]]'
	-- 'template-namespace-heading' --&gt; 'Template documentation'
	-- 'module-namespace-heading' --&gt; 'Module documentation'
	-- 'file-namespace-heading' --&gt; 'Summary'
	-- 'other-namespaces-heading' --&gt; 'Documentation'
	-- 'testcases-create-link-display' --&gt; 'create'
	--]=]
	local subjectSpace = env.subjectSpace
	if not subjectSpace then
		-- Default to an &quot;other namespaces&quot; namespace, so that we get at least some output
		-- if an error occurs.
		subjectSpace = 2
	end
	local data = {}
	
	-- Heading
	local heading = args.heading -- Blank values are not removed.
	if heading == '' then
		-- Don't display the start box if the heading arg is defined but blank.
		return nil
	end
	if heading then
		data.heading = heading
	elseif subjectSpace == 10 then -- Template namespace
		data.heading = message('documentation-icon-wikitext') .. ' ' .. message('template-namespace-heading')
	elseif subjectSpace == 828 then -- Module namespace
		data.heading = message('documentation-icon-wikitext') .. ' ' .. message('module-namespace-heading')
	elseif subjectSpace == 6 then -- File namespace
		data.heading = message('file-namespace-heading')
	else
		data.heading = message('other-namespaces-heading')
	end
	
	-- Heading CSS
	local headingStyle = args['heading-style']
	if headingStyle then
		data.headingStyleText = headingStyle
	else
		-- 'documentation-heading'
		data.headingClass = message('main-div-heading-class')
	end
	
	-- Data for the [view][edit][history][purge] or [create] links.
	if links then
		-- 'mw-editsection-like plainlinks'
		data.linksClass = message('start-box-link-classes')
		data.links = links
	end
	
	return data
end

function p.renderStartBox(data)
	-- Renders the start box html.
	-- @data - a table of data generated by p.makeStartBoxData.
	local sbox = mw.html.create('div')
	sbox
		-- 'documentation-startbox'
		:addClass(message('start-box-class'))
		:newline()
		:tag('span')
			:addClass(data.headingClass)
			:attr('id', 'documentation-heading')
			:cssText(data.headingStyleText)
			:wikitext(data.heading)
	local links = data.links
	if links then
		sbox:tag('span')
			:addClass(data.linksClass)
			:attr('id', data.linksId)
			:wikitext(links)
	end
	return tostring(sbox)
end

----------------------------------------------------------------------------
-- Documentation content
----------------------------------------------------------------------------

p.content = makeInvokeFunc('_content')

function p._content(args, env)
	-- Displays the documentation contents
	-- @args - a table of arguments passed by the user
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	env = env or p.getEnvironment(args)
	local docTitle = env.docTitle
	local content = args.content
	if not content and docTitle and docTitle.exists then
		content = args._content or mw.getCurrentFrame():expandTemplate{title = docTitle.prefixedText}
	end
	-- The line breaks below are necessary so that &quot;=== Headings ===&quot; at the start and end
	-- of docs are interpreted correctly.
	return '\n' .. (content or '') .. '\n' 
end

p.contentTitle = makeInvokeFunc('_contentTitle')

function p._contentTitle(args, env)
	env = env or p.getEnvironment(args)
	local docTitle = env.docTitle
	if not args.content and docTitle and docTitle.exists then
		return docTitle.prefixedText
	else
		return ''
	end
end

----------------------------------------------------------------------------
-- End box
----------------------------------------------------------------------------

p.endBox = makeInvokeFunc('_endBox')

function p._endBox(args, env)
	--[=[
	-- This function generates the end box (also known as the link box).
	-- @args - a table of arguments passed by the user
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	-- 
	--]=]
	
	-- Get environment data.
	env = env or p.getEnvironment(args)
	local subjectSpace = env.subjectSpace
	local docTitle = env.docTitle
	if not subjectSpace or not docTitle then
		return nil
	end
		
	-- Check whether we should output the end box at all. Add the end
	-- box by default if the documentation exists or if we are in the
	-- user, module or template namespaces.
	local linkBox = args['link box']
	if linkBox == 'off'
		or not (
			docTitle.exists
			or subjectSpace == 2
			or subjectSpace == 828
			or subjectSpace == 10
		)
	then
		return nil
	end

	-- Assemble the link box.
	local text = ''
	if linkBox then
		text = text .. linkBox
	else
		text = text .. (p.makeDocPageBlurb(args, env) or '') -- &quot;This documentation is transcluded from [[Foo]].&quot; 
		if subjectSpace == 2 or subjectSpace == 10 or subjectSpace == 828 then
			-- We are in the user, template or module namespaces.
			-- Add sandbox and testcases links.
			-- &quot;Editors can experiment in this template's sandbox and testcases pages.&quot;
			text = text .. (p.makeExperimentBlurb(args, env) or '') .. '&lt;br /&gt;'
			if not args.content and not args[1] then
				-- &quot;Please add categories to the /doc subpage.&quot;
				-- Don't show this message with inline docs or with an explicitly specified doc page,
				-- as then it is unclear where to add the categories.
				text = text .. (p.makeCategoriesBlurb(args, env) or '')
			end
			text = text .. ' ' .. (p.makeSubpagesBlurb(args, env) or '') --&quot;Subpages of this template&quot;
		end
	end
	
	local box = mw.html.create('div')
	-- 'documentation-metadata'
	box:attr('role', 'note')
		:addClass(message('end-box-class'))
		-- 'plainlinks'
		:addClass(message('end-box-plainlinks'))
		:wikitext(text)
		:done()

	return '\n' .. tostring(box)
end

function p.makeDocPageBlurb(args, env)
	--[=[
	-- Makes the blurb &quot;This documentation is transcluded from [[Template:Foo]] (edit, history)&quot;.
	-- @args - a table of arguments passed by the user
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	-- 
	-- Messages:
	-- 'edit-link-display' --&gt; 'edit'
	-- 'history-link-display' --&gt; 'history'
	-- 'transcluded-from-blurb' --&gt; 
	-- 'The above [[Wikipedia:Template documentation|documentation]] 
	-- is [[Help:Transclusion|transcluded]] from $1.'
	-- 'module-preload' --&gt; 'Template:Documentation/preload-module-doc'
	-- 'create-link-display' --&gt; 'create'
	-- 'create-module-doc-blurb' --&gt;
	-- 'You might want to $1 a documentation page for this [[Wikipedia:Lua|Scribunto module]].'
	--]=]
	local docTitle = env.docTitle
	if not docTitle then
		return nil
	end
	if docTitle.exists then
		-- /doc exists; link to it.
		local docLink = makeWikilink(docTitle.prefixedText)
		local editDisplay = message('edit-link-display')
		local editLink = makeWikilink(&quot;Special:EditPage/&quot; .. docTitle.prefixedText, editDisplay)
		local historyDisplay = message('history-link-display')
		local historyLink = makeWikilink(&quot;Special:PageHistory/&quot; .. docTitle.prefixedText, historyDisplay)
		return message('transcluded-from-blurb', {docLink})
			.. ' '
			.. makeToolbar(editLink, historyLink)
			.. '&lt;br /&gt;'
	elseif env.subjectSpace == 828 then
		-- /doc does not exist; ask to create it.
		local createUrl = docTitle:canonicalUrl{action = 'edit', preload = message('module-preload')}
		local createDisplay = message('create-link-display')
		local createLink = makeUrlLink(createUrl, createDisplay)
		return message('create-module-doc-blurb', {createLink})
			.. '&lt;br /&gt;'
	end
end

function p.makeExperimentBlurb(args, env)
	--[[
	-- Renders the text &quot;Editors can experiment in this template's sandbox (edit | diff) and testcases (edit) pages.&quot;
	-- @args - a table of arguments passed by the user
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	-- 
	-- Messages:
	-- 'sandbox-link-display' --&gt; 'sandbox'
	-- 'sandbox-edit-link-display' --&gt; 'edit'
	-- 'compare-link-display' --&gt; 'diff'
	-- 'module-sandbox-preload' --&gt; 'Template:Documentation/preload-module-sandbox'
	-- 'template-sandbox-preload' --&gt; 'Template:Documentation/preload-sandbox'
	-- 'sandbox-create-link-display' --&gt; 'create'
	-- 'mirror-edit-summary' --&gt; 'Create sandbox version of $1'
	-- 'mirror-link-display' --&gt; 'mirror'
	-- 'mirror-link-preload' --&gt; 'Template:Documentation/mirror'
	-- 'sandbox-link-display' --&gt; 'sandbox'
	-- 'testcases-link-display' --&gt; 'testcases'
	-- 'testcases-edit-link-display'--&gt; 'edit'
	-- 'template-sandbox-preload' --&gt; 'Template:Documentation/preload-sandbox'
	-- 'testcases-create-link-display' --&gt; 'create'
	-- 'testcases-link-display' --&gt; 'testcases'
	-- 'testcases-edit-link-display' --&gt; 'edit'
	-- 'module-testcases-preload' --&gt; 'Template:Documentation/preload-module-testcases'
	-- 'template-testcases-preload' --&gt; 'Template:Documentation/preload-testcases'
	-- 'experiment-blurb-module' --&gt; 'Editors can experiment in this module's $1 and $2 pages.'
	-- 'experiment-blurb-template' --&gt; 'Editors can experiment in this template's $1 and $2 pages.'
	--]]
	local subjectSpace = env.subjectSpace
	local templateTitle = env.templateTitle
	local sandboxTitle = env.sandboxTitle
	local testcasesTitle = env.testcasesTitle
	local templatePage = templateTitle.prefixedText
	if not subjectSpace or not templateTitle or not sandboxTitle or not testcasesTitle then
		return nil
	end
	-- Make links.
	local sandboxLinks, testcasesLinks
	if sandboxTitle.exists then
		local sandboxPage = sandboxTitle.prefixedText
		local sandboxDisplay = message('sandbox-link-display')
		local sandboxLink = makeWikilink(sandboxPage, sandboxDisplay)
		local sandboxEditDisplay = message('sandbox-edit-link-display')
		local sandboxEditLink = makeWikilink(&quot;Special:EditPage/&quot; .. sandboxPage, sandboxEditDisplay)
		local compareUrl = env.compareUrl
		local compareLink
		if compareUrl then
			local compareDisplay = message('compare-link-display')
			compareLink = makeUrlLink(compareUrl, compareDisplay)
		end
		sandboxLinks = sandboxLink .. ' ' .. makeToolbar(sandboxEditLink, compareLink)
	else
		local sandboxPreload
		if subjectSpace == 828 then
			sandboxPreload = message('module-sandbox-preload')
		else
			sandboxPreload = message('template-sandbox-preload')
		end
		local sandboxCreateUrl = sandboxTitle:canonicalUrl{action = 'edit', preload = sandboxPreload}
		local sandboxCreateDisplay = message('sandbox-create-link-display')
		local sandboxCreateLink = makeUrlLink(sandboxCreateUrl, sandboxCreateDisplay)
		local mirrorSummary = message('mirror-edit-summary', {makeWikilink(templatePage)})
		local mirrorPreload = message('mirror-link-preload')
		local mirrorUrl = sandboxTitle:canonicalUrl{action = 'edit', preload = mirrorPreload, summary = mirrorSummary}
		if subjectSpace == 828 then
			mirrorUrl = sandboxTitle:canonicalUrl{action = 'edit', preload = templateTitle.prefixedText, summary = mirrorSummary}
		end
		local mirrorDisplay = message('mirror-link-display')
		local mirrorLink = makeUrlLink(mirrorUrl, mirrorDisplay)
		sandboxLinks = message('sandbox-link-display') .. ' ' .. makeToolbar(sandboxCreateLink, mirrorLink)
	end
	if testcasesTitle.exists then
		local testcasesPage = testcasesTitle.prefixedText
		local testcasesDisplay = message('testcases-link-display')
		local testcasesLink = makeWikilink(testcasesPage, testcasesDisplay)
		local testcasesEditUrl = testcasesTitle:canonicalUrl{action = 'edit'}
		local testcasesEditDisplay = message('testcases-edit-link-display')
		local testcasesEditLink = makeWikilink(&quot;Special:EditPage/&quot; .. testcasesPage, testcasesEditDisplay)
		-- for Modules, add testcases run link if exists
		if testcasesTitle.contentModel == &quot;Scribunto&quot;  and testcasesTitle.talkPageTitle and testcasesTitle.talkPageTitle.exists then
			local testcasesRunLinkDisplay = message('testcases-run-link-display')
			local testcasesRunLink = makeWikilink(testcasesTitle.talkPageTitle.prefixedText, testcasesRunLinkDisplay)
			testcasesLinks = testcasesLink .. ' ' .. makeToolbar(testcasesEditLink, testcasesRunLink)
		else
			testcasesLinks = testcasesLink .. ' ' .. makeToolbar(testcasesEditLink)
		end
	else
		local testcasesPreload
		if subjectSpace == 828 then
			testcasesPreload = message('module-testcases-preload')
		else
			testcasesPreload = message('template-testcases-preload')
		end
		local testcasesCreateUrl = testcasesTitle:canonicalUrl{action = 'edit', preload = testcasesPreload}
		local testcasesCreateDisplay = message('testcases-create-link-display')
		local testcasesCreateLink = makeUrlLink(testcasesCreateUrl, testcasesCreateDisplay)
		testcasesLinks = message('testcases-link-display') .. ' ' .. makeToolbar(testcasesCreateLink)
	end
	local messageName
	if subjectSpace == 828 then
		messageName = 'experiment-blurb-module'
	else
		messageName = 'experiment-blurb-template'
	end
	return message(messageName, {sandboxLinks, testcasesLinks})
end

function p.makeCategoriesBlurb(args, env)
	--[[
	-- Generates the text &quot;Please add categories to the /doc subpage.&quot;
	-- @args - a table of arguments passed by the user
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	-- Messages:
	-- 'doc-link-display' --&gt; '/doc'
	-- 'add-categories-blurb' --&gt; 'Please add categories to the $1 subpage.'
	--]]
	local docTitle = env.docTitle
	if not docTitle then
		return nil
	end
	local docPathLink = makeWikilink(docTitle.prefixedText, message('doc-link-display'))
	return message('add-categories-blurb', {docPathLink})
end

function p.makeSubpagesBlurb(args, env)
	--[[
	-- Generates the &quot;Subpages of this template&quot; link.
	-- @args - a table of arguments passed by the user
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	
	-- Messages:
	-- 'template-pagetype' --&gt; 'template'
	-- 'module-pagetype' --&gt; 'module'
	-- 'default-pagetype' --&gt; 'page'
	-- 'subpages-link-display' --&gt; 'Subpages of this $1'
	--]]
	local subjectSpace = env.subjectSpace
	local templateTitle = env.templateTitle
	if not subjectSpace or not templateTitle then
		return nil
	end
	local pagetype
	if subjectSpace == 10 then
		pagetype = message('template-pagetype')
	elseif subjectSpace == 828 then
		pagetype = message('module-pagetype')
	else
		pagetype = message('default-pagetype')
	end
	local subpagesLink = makeWikilink(
		'Special:PrefixIndex/' .. templateTitle.prefixedText .. '/',
		message('subpages-link-display', {pagetype})
	)
	return message('subpages-blurb', {subpagesLink})
end

----------------------------------------------------------------------------
-- Tracking categories
----------------------------------------------------------------------------

function p.addTrackingCategories(env)
	--[[
	-- Check if {{documentation}} is transcluded on a /doc or /testcases page.
	-- @env - environment table containing title objects, etc., generated with p.getEnvironment
	
	-- Messages:
	-- 'display-strange-usage-category' --&gt; true
	-- 'doc-subpage' --&gt; 'doc'
	-- 'testcases-subpage' --&gt; 'testcases'
	-- 'strange-usage-category' --&gt; 'Wikipedia pages with strange ((documentation)) usage'
	-- 
	-- /testcases pages in the module namespace are not categorised, as they may have
	-- {{documentation}} transcluded automatically.
	--]]
	local title = env.title
	local subjectSpace = env.subjectSpace
	if not title or not subjectSpace then
		return nil
	end
	local subpage = title.subpageText
	if message('display-strange-usage-category', nil, 'boolean')
		and (
			subpage == message('doc-subpage')
			or subjectSpace ~= 828 and subpage == message('testcases-subpage')
		)
	then
		return makeCategoryLink(message('strange-usage-category'))
	end
	return ''
end

return p</text>
      <sha1>ky7myqtha9rjaznz4jxomjtdpuanlqs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/264</title>
    <ns>250</ns>
    <id>7035</id>
    <revision>
      <id>180388</id>
      <parentid>141138</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:28:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180388</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2956" sha1="nro5xm4rfdjrk67vn3sjsyxwm7xzhe2" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Kwamikagami&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left|{{larger|ਮੁਟਿਆਰ ਤੇ ਚੰਨ-ਮਨੁਖ}}}}
{{left|ਚੁਕਚੀ ਪਰੀ-ਕਹਾਣੀ}}
{{Css image crop
|Image = ਮਾਣਕ_ਪਰਬਤ.pdf
|Page = 264
|bSize = 464
|cWidth = 444
|cHeight = 120
|oTop = 102
|oLeft = 8
|Location = center
|Description =
}}

{{gap}}ਇਕ ਵਾਰੀ ਚੁਕਚੀਆਂ ਵਿਚ ਇਕ ਆਦਮੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਹਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਕੋ ਬੱਚਾ ਸੀ, ਇਕ ਧੀ ਮੁਟਿਆਰ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਸਹਾਇਕ ਸੀ। ਉਹ ਹਰ ਹੁਨਾਲਾ ਡੇਰੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਗੁਜ਼ਾਰਦੀ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੇ ਹਿਰਨਾਂ ਦੇ ਇੱਜੜ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦੀ, ਤੇ ਹਰ ਸਿਆਲੇ ਉਹ ਇੱਜੜ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਅਗੇ ਲੈ ਜਾਂਦੀ। ਸਿਰਫ਼ ਕਦੀ - ਕਦਾਈਂ ਹੀ ਉਹ ਖਾਣ - ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ ਹਿਰਨ ਉਤੇ ਡੇਰੇ ਆਉਂਦੀ।

{{gap}}ਇਕ ਰਾਤੀਂ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਡੇਰੇ ਵਲ ਆ ਰਹੇ ਸਨ, ਹਿਰਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਚੁਕਿਆ ਤੇ ਉਪਰ ਅਸਮਾਨ ਵਲ ਵੇਖਿਆ।

{{gap}}&quot;ਵੇਖੀਂ! ਵੇਖੀਂ!&quot; ਉਹ ਕੂਕਿਆ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਉਪਰ ਧਿਆਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ ਚੰਨ-ਮਨੁਖ ਦੋ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਵਾਲੀ ਸਲੈਜ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਉਤਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।

{{gap}}&quot;ਕਿਥੇ ਤੇ ਕਿਸ ਕੰਮ ਜਾ ਰਿਹੈ?&quot; ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਤੈਨੂੰ ਚੁਕ ਲੈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੈ,&quot; ਹਿਰਨ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ!

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਬਹੁਤ ਡਰ ਗਈ।

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਕਰਾਂ ਤੇ ਕੀ ਕਰਾਂ? ਮੈਨੂੰ ਸਚੀ ਮੁੱਚੀ ਈ ਨਾ ਚੁਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾਏ!” ਉਹ ਕੂਕੀ।
ਇਕ ਲਫ਼ਜ਼ ਵੀ ਬੋਲੇ ਬਿਨਾਂ ਹਿਰਨ ਆਪਣੇ ਖੁਰ ਨਾਲ ਬਰਫ਼ ਕਰਾਹਲਣ ਲਗਾ ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਉਹਨੇ ਇਕ
ਮਘੋਰਾ ਬਣਾ ਲਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆ, ਇਸ ਮਘੋਰੇ ’ਚ ਵੜ ਜਾ, ਛੇਤੀ ਕਰ!&quot; ਉਹ ਬੋਲਿਆ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਮਘੋਰੇ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ ਤੇ ਹਿਰਨ ਖੁਰਾਂ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਬਰਫ਼ ਸੁੱਟਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਛੇਤੀ ਹੀ ਮੁਟਿਆਰ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਓਥੇ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਇਕ ਟਿੱਬਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਪਹਿਲੋਂ ਕਿਹੜੀ ਥਾਂ ਸੀ।&lt;noinclude&gt;{{center|੨੫੦}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>nro5xm4rfdjrk67vn3sjsyxwm7xzhe2</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180427</id>
      <parentid>180388</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T01:36:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180427</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2967" sha1="p5kw10hnb364ixyws8ac232wwei473x" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Kwamikagami&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left|{{larger|ਮੁਟਿਆਰ ਤੇ ਚੰਨ-ਮਨੁਖ}}}}
{{left|ਚੁਕਚੀ ਪਰੀ-ਕਹਾਣੀ}}
{{Css image crop
|Image = ਮਾਣਕ_ਪਰਬਤ.pdf
|Page = 264
|bSize = 464
|cWidth = 444
|cHeight = 120
|oTop = 102
|oLeft = 8
|Location = center
|Description =
}}

{{gap}}ਇਕ ਵਾਰੀ ਚੁਕਚੀਆਂ ਵਿਚ ਇਕ ਆਦਮੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਹਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਕੋ ਬੱਚਾ ਸੀ, ਇਕ ਧੀ ਮੁਟਿਆਰ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਸਹਾਇਕ ਸੀ। ਉਹ ਹਰ ਹੁਨਾਲਾ ਡੇਰੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਗੁਜ਼ਾਰਦੀ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੇ ਹਿਰਨਾਂ ਦੇ ਇੱਜੜ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦੀ, ਤੇ ਹਰ ਸਿਆਲੇ ਉਹ ਇੱਜੜ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਅਗੇ ਲੈ ਜਾਂਦੀ। ਸਿਰਫ਼ ਕਦੀ - ਕਦਾਈਂ ਹੀ ਉਹ ਖਾਣ - ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ  ਹਿਰਨ ਉਤੇ ਡੇਰੇ ਨੂੰ ਆਉਂਦੀ।

{{gap}}ਇਕ ਰਾਤੀਂ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਡੇਰੇ ਵਲ ਆ ਰਹੇ ਸਨ, ਹਿਰਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਚੁਕਿਆ ਤੇ ਉਪਰ ਅਸਮਾਨ ਵਲ ਵੇਖਿਆ।

{{gap}}&quot;ਵੇਖੀਂ! ਵੇਖੀਂ!&quot; ਉਹ ਕੂਕਿਆ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਉਪਰ ਧਿਆਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ ਚੰਨ-ਮਨੁਖ ਦੋ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਵਾਲੀ ਸਲੈਜ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਉਤਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।

{{gap}}&quot;ਕਿਥੇ ਤੇ ਕਿਸ ਕੰਮ ਜਾ ਰਿਹੈ?&quot; ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਤੈਨੂੰ ਚੁਕ ਲੈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੈ,&quot; ਹਿਰਨ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ!

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਬਹੁਤ ਡਰ ਗਈ।

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਕਰਾਂ ਤੇ ਕੀ ਕਰਾਂ? ਮੈਨੂੰ ਸਚੀ ਮੁੱਚੀ ਈ ਨਾ ਚੁਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾਏ!” ਉਹ ਕੂਕੀ।
ਇਕ ਲਫ਼ਜ਼ ਵੀ ਬੋਲੇ ਬਿਨਾਂ ਹਿਰਨ ਆਪਣੇ ਖੁਰ ਨਾਲ ਬਰਫ਼ ਕਰਾਹਲਣ ਲਗਾ ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਉਹਨੇ ਇਕ
ਮਘੋਰਾ ਬਣਾ ਲਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆ, ਇਸ ਮਘੋਰੇ ’ਚ ਵੜ ਜਾ, ਛੇਤੀ ਕਰ!&quot; ਉਹ ਬੋਲਿਆ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਮਘੋਰੇ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ ਤੇ ਹਿਰਨ ਖੁਰਾਂ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਬਰਫ਼ ਸੁੱਟਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਛੇਤੀ ਹੀ ਮੁਟਿਆਰ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਓਥੇ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਇਕ ਟਿੱਬਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਪਹਿਲੋਂ ਕਿਹੜੀ ਥਾਂ ਸੀ।&lt;noinclude&gt;{{center|੨੫੦}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>p5kw10hnb364ixyws8ac232wwei473x</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180428</id>
      <parentid>180427</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T01:38:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180428</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2975" sha1="atw11oh0jmdjqmkxxdanl8jgzsudqet" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left|{{larger|ਮੁਟਿਆਰ ਤੇ ਚੰਨ-ਮਨੁਖ}}}}
{{left|ਚੁਕਚੀ ਪਰੀ-ਕਹਾਣੀ}}
{{Css image crop
|Image = ਮਾਣਕ_ਪਰਬਤ.pdf
|Page = 264
|bSize = 464
|cWidth = 444
|cHeight = 120
|oTop = 102
|oLeft = 8
|Location = center
|Description =
}}

{{gap}}ਇਕ ਵਾਰੀ ਚੁਕਚੀਆਂ ਵਿਚ ਇਕ ਆਦਮੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਹਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਕੋ ਬੱਚਾ ਸੀ, ਇਕ ਧੀ ਮੁਟਿਆਰ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਸਹਾਇਕ ਸੀ। ਉਹ ਹਰ ਹੁਨਾਲਾ ਡੇਰੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਗੁਜ਼ਾਰਦੀ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੇ ਹਿਰਨਾਂ ਦੇ ਇੱਜੜ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦੀ, ਤੇ ਹਰ ਸਿਆਲੇ ਉਹ ਇੱਜੜ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਅਗੇ ਲੈ ਜਾਂਦੀ। ਸਿਰਫ਼ ਕਦੀ - ਕਦਾਈਂ ਹੀ ਉਹ ਖਾਣ - ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ  ਹਿਰਨ ਉਤੇ ਡੇਰੇ ਨੂੰ ਆਉਂਦੀ।

{{gap}}ਇਕ ਰਾਤੀਂ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਡੇਰੇ ਵਲ ਆ ਰਹੇ ਸਨ, ਹਿਰਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਚੁਕਿਆ ਤੇ ਉਪਰ ਅਸਮਾਨ ਵਲ ਵੇਖਿਆ।

{{gap}}&quot;ਵੇਖੀਂ! ਵੇਖੀਂ!&quot; ਉਹ ਕੂਕਿਆ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਉਪਰ ਧਿਆਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ ਚੰਨ-ਮਨੁਖ ਦੋ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਵਾਲੀ ਸਲੈਜ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਉਤਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।

{{gap}}&quot;ਕਿਥੇ ਤੇ ਕਿਸ ਕੰਮ ਜਾ ਰਿਹੈ?&quot; ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਤੈਨੂੰ ਚੁਕ ਲੈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੈ,&quot; ਹਿਰਨ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ!

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਬਹੁਤ ਡਰ ਗਈ।

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਕਰਾਂ ਤੇ ਕੀ ਕਰਾਂ? ਮੈਨੂੰ ਸਚੀ ਮੁੱਚੀ ਈ ਨਾ ਚੁਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾਏ!” ਉਹ ਕੂਕੀ।

{{gap}}ਇਕ ਲਫ਼ਜ਼ ਵੀ ਬੋਲੇ ਬਿਨਾਂ ਹਿਰਨ ਆਪਣੇ ਖੁਰ ਨਾਲ ਬਰਫ਼ ਕਰਾਹਲਣ ਲਗਾ ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਉਹਨੇ ਇਕ ਮਘੋਰਾ ਬਣਾ ਲਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆ, ਇਸ ਮਘੋਰੇ ’ਚ ਵੜ ਜਾ, ਛੇਤੀ ਕਰ!&quot; ਉਹ ਬੋਲਿਆ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਮਘੋਰੇ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ ਤੇ ਹਿਰਨ ਖੁਰਾਂ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਬਰਫ਼ ਸੁੱਟਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਛੇਤੀ ਹੀ ਮੁਟਿਆਰ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਓਥੇ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਇਕ ਟਿੱਬਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਪਹਿਲੋਂ ਕਿਹੜੀ ਥਾਂ ਸੀ।&lt;noinclude&gt;{{center|੨੫੦}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>atw11oh0jmdjqmkxxdanl8jgzsudqet</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180450</id>
      <parentid>180428</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T09:36:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>180450</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2972" sha1="pad3s6xgcccwm26n5cljajmz8zno8d2" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{left|{{larger|ਮੁਟਿਆਰ ਤੇ ਚੰਨ-ਮਨੁਖ}}}}
{{left|ਚੁਕਚੀ ਪਰੀ-ਕਹਾਣੀ}}
{{Css image crop
|Image = ਮਾਣਕ_ਪਰਬਤ.pdf
|Page = 264
|bSize = 464
|cWidth = 444
|cHeight = 120
|oTop = 102
|oLeft = 8
|Location = center
|Description =
}}

{{gap}}ਇਕ ਵਾਰੀ ਚੁਕਚੀਆਂ ਵਿਚ ਇਕ ਆਦਮੀ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਜਿਹਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਇਕੋ ਬੱਚਾ ਸੀ, ਇਕ ਧੀ ਮੁਟਿਆਰ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਸਹਾਇਕ ਸੀ। ਉਹ ਹਰ ਹੁਨਾਲਾ ਡੇਰੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਗੁਜ਼ਾਰਦੀ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੇ ਹਿਰਨਾਂ ਦੇ ਇੱਜੜ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦੀ, ਤੇ ਹਰ ਸਿਆਲੇ ਉਹ ਇੱਜੜ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਅਗੇ ਲੈ ਜਾਂਦੀ। ਸਿਰਫ਼ ਕਦੀ - ਕਦਾਈਂ ਹੀ ਉਹ ਖਾਣ - ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਲਈ ਆਪਣੇ  ਹਿਰਨ ਉਤੇ ਡੇਰੇ ਨੂੰ ਆਉਂਦੀ।

{{gap}}ਇਕ ਰਾਤੀਂ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਡੇਰੇ ਵਲ ਆ ਰਹੇ ਸਨ, ਹਿਰਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿਰ ਚੁਕਿਆ ਤੇ ਉਪਰ ਅਸਮਾਨ ਵਲ ਵੇਖਿਆ।

{{gap}}&quot;ਵੇਖੀਂ! ਵੇਖੀਂ!&quot; ਉਹ ਕੂਕਿਆ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਉਪਰ ਧਿਆਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ ਚੰਨ-ਮਨੁਖ ਦੋ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਵਾਲੀ ਸਲੈਜ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਉਤਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।

{{gap}}&quot;ਕਿਥੇ ਤੇ ਕਿਸ ਕੰਮ ਜਾ ਰਿਹੈ?&quot; ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਤੈਨੂੰ ਚੁਕ ਲੈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੈ,&quot; ਹਿਰਨ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ!

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਬਹੁਤ ਡਰ ਗਈ।

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਕਰਾਂ ਤੇ ਕੀ ਕਰਾਂ? ਮੈਨੂੰ ਸਚੀ ਮੁਚੀ ਈ ਨਾ ਚੁਕ ਕੇ ਲੈ ਜਾਏ!” ਉਹ ਕੂਕੀ।

{{gap}}ਇਕ ਲਫ਼ਜ਼ ਵੀ ਬੋਲੇ ਬਿਨਾਂ ਹਿਰਨ ਆਪਣੇ ਖੁਰ ਨਾਲ ਬਰਫ਼ ਕਰਾਹਲਣ ਲਗਾ ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਉਹਨੇ ਇਕ ਮਘੋਰਾ ਬਣਾ ਲਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆ, ਇਸ ਮਘੋਰੇ ’ਚ ਵੜ ਜਾ, ਛੇਤੀ ਕਰ!&quot; ਉਹ ਬੋਲਿਆ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਮਘੋਰੇ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ ਤੇ ਹਿਰਨ ਖੁਰਾਂ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਬਰਫ਼ ਸੁੱਟਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਛੇਤੀ ਹੀ ਮੁਟਿਆਰ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਓਥੇ ਬਰਫ਼ ਦਾ ਇਕ ਟਿੱਬਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਸੀ, ਉਹ ਪਹਿਲੋਂ ਕਿਹੜੀ ਥਾਂ ਸੀ।&lt;noinclude&gt;{{center|੨੫੦}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>pad3s6xgcccwm26n5cljajmz8zno8d2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/146</title>
    <ns>250</ns>
    <id>18648</id>
    <revision>
      <id>180431</id>
      <parentid>161768</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:20:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>180431</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4223" sha1="p8cm2w2xcu2vai3irtgekckbwjzbnvf" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਇਕ ਵਰੇ ਦੇ ਅੰਦਰ-ਅੰਦਰ, ਵਾਚਾਗਾਨ ਨੇ ਕੰਮ ਸਿਖ ਲਿਆ। ਹੁਣੀ ਤਿੱਲੇ ਦੀ ਤਾਰ ਵਰਤ ਉਹਨੇ ਕੀਮਤੀ ਜ਼ਰੀ ਦਾ ਇਕ ਟੋਟ' ਬੁਣਿਆ ਤੇ ਵਾਮੀਨਾਕ ਹਥ ਅਨਾਇਤ ਨੂੰ ਘਲ ਦਿਤਾ।

{{gap}}ਅਨਾਇਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਟੋਟਾ ਮਿਲਿਆ, ਉਹ ਕਹਿਣ ਲਗੀ:

{{gap}}&quot;ਜਿਵੇਂ ਅਖਾਣ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦੈ, ਅਜ਼ਮਾਇਸ਼ਾਂ ਕਿਸਮਤ ਦੀਆਂ ਝਲ ਜਾਏ ਉਹ ਬੰਦਾ, ਗਰੀਬੀ ਨਾ ਛੂਹਵੇ, ਜੇ ਆਵੇ ਕੋਈ ਧੰਦਾ। ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੇ ਨੂੰ ਕਹੀਂ, ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਾਣ 'ਤੇ ਰਾਜ਼ੀ ਆਂ, ਤੇ ਇਹ ਗਲੀਚਾ ਉਹਨੂੰ ਮੇਰੇ ਵਲੋਂ ਸੁਗਾਤ ਦਈਂ।&quot;

{{gap}} ਵਿਆਹ ਲਈ ਤਿਆਰੀਆਂ ਇਕਦਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀਆਂ ਗਈਆਂ, ਤੇ ਜ਼ਿਆਫ਼ਤਾਂ ਸਤ ਦਿਨ ਤੇ ਸਤ ਰਾਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ।
{{center|੪}}
{{gap}}ਪਰ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਹੀ ਪਿਛੋਂ, ਵਾਚਾਗਾਨ ਦਾ ਵਫ਼ਾਦਾਰ ਦੋਸਤ ਤੇ ਨੌਕਰ, ਵਾਮੀਨਾਕ ਕਿਤੇ ਗਾਇਬ ਹੋ ਗਿਆ। ਕਿੰਨਾ ਹੀ ਚਿਰ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਚੂੰਡਦੇ ਰਹੇ, ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਉਹਨਾਂ ਉਹਦੇ ਲਭ ਪੈਣ ਦੀ ਸਾਰੀ ਆਸ ਲਾਹ ਛੱਡੀ। ਏਧਰ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਬੁਢ ਵਿਰੇਸ ਬਿਤਾ, ਜ਼ਾਰ ਤੇ ਜ਼ਾਰਿਤਸਾ ਪੂਰੇ ਹੋ ਗਏ, ਤੇ ਵਾਚਾਗਾਨ ਜ਼ਾਰ ਬਣ ਗਿਆ।

{{gap}}ਇਕ ਦਿਨ ਅਨਾਇਤ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ:

{{gap}}“ਮੇਰਿਆ ਜ਼ਾਰਾ, ਮੈਂ ਵੇਖ ਰਹੀ ਆਂ, ਤੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਾਰਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ। ਲੋਕ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਦਸਦੇ, ਉਹ ਤੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਕਰਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਸਭ ਕੁਝ ਠੀਕ - ਠੀਕ ਚਲ ਰਿਹੈ। ਪਰ ਸ਼ਾਇਦ ਅਸਲੋਂ ਇੰਜ ਨਹੀਂ। ਚੰਗਾ ਹੋਵੇ, ਜੇ ਤੂੰ ਕਦੀ-ਕਦੀ ਦੇਸ ਦਾ ਚੱਕਰ ਲਾਏ, ਕਦੀ ਭਿਖਾਰੀ ਦੇ ਭੇਸ ਵਿਚ, ਕਦੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਾਂ ਸੁਦਾਗਰ ਦੇ ਭੇਸ ਵਿਚ।

&quot;ਠੀਕ ਕਹਿ ਰਹੀਂ ਏ ਤੂੰ, ਅਨਾਇਤ,&quot; ਵਾਚਾਗਾਨ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਪਿੰਡਾਂ 'ਚ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸਾਂ, ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਨਾਲੋਂ ਚੰਗਾ ਜਾਣਦਾ ਸਾਂ। ਪਰ ਹੁਣ ਮੈਂ ਕਿਵੇਂ ਜਾ ਸਕਨਾਂ? ਮੇਰੇ ਪਿਓ ਰਾਜ ਕੌਣ ਕਰੇਗਾ?&quot;

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਕਰਾਂਗੀ,&quot; ਅਨਾਇਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਤੇ ਅਗੋਂ ਬੋਲੀ &quot;ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਦੱਸਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਤੂੰ ਗਿਆ ਹੋਇਐਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਠੀਕ ਏ। ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਸਫ਼ਰ ਤੇ ਕਲ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਜੋ ਮੈਂ ਵੀਹ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਵਾਪਰੇ ਨਹਾ ਆਂਦਾ, ਤਾਂ ਸਮਝ ਲਈ, ਜਾਂ ਤੇ ਮੈਂ ਜਿਉਂਦਾ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜਾਂ ਮੇਰੇ ਸਿਰ ਕੋਈ ਮੁਸੀਬਤ ਆ ਗਈ ਏ।&quot;
{{center|੫}}
{{gap}}ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਆਮ ਕਿਸਾਨ ਦਾ ਭੇਸ ਵਟਾ, ਜ਼ਾਰ ਵਾਚਾਗਾਨ ਆਪਣੀ ਜ਼ਾਰਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਚੱਕਰ ਲਾਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹਨੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸੁਣਿਆ, ਤੇ ਕੁਝ ਚਿਰ ਪਿਛੋਂ ਉਹ ਪੇਰੋਜ਼ ਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਪਹੁੰਚਿਆ।&lt;noinclude&gt;{{center|੧੩੬}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>p8cm2w2xcu2vai3irtgekckbwjzbnvf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/255</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19212</id>
    <revision>
      <id>180343</id>
      <parentid>179911</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:32:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>180343</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4483" sha1="2tmasv8ymtjuw66tk1sod9t8d2odr5f" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;
{{left|{{larger|ਪੌਣਾਂ ਦਾ ਸਾਈਂ, ਕੋਤੂਰਾ}}}}

{{left|ਨੇਨੋਤਸ ਪਰੀ-ਕਹਾਣੀ}}
{{Css image crop
|Image = ਮਾਣਕ_ਪਰਬਤ.pdf
|Page = 255
|bSize = 464
|cWidth = 222
|cHeight = 120
|oTop = 50
|oLeft = 197
|Location = center
|Description =
}}
{{gap}}ਇਕ ਵਾਰੀ, ਟਪਰੀਵਾਸਾਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਡੇਰੇ ਵਿਚ ਇਕ ਬੁੱਢਾ ਆਪਣੀਆਂ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਤਿੰਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੇ ਦਿਲ ਵਾਲੀ ਤੇ ਸਿਆਣੀ ਸੀ।

{{gap}}ਬੁੱਢਾ ਬੜਾ ਗ਼ਰੀਬ ਸੀ। ਉਹਦਾ ‘ਚੂਮ’, ਖੱਲਾਂ ਦਾ ਖ਼ੈਰਾ, ਪਾਟਾ-ਪੁਰਾਣਾ ਤੇ ਛੇਕੋ-ਛੇਕ ਸੀ।
ਪਾਣ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਪੜੇ ਬਹੁਤ ਘਟ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਕੱਕਰ ਡਾਢਾ ਸਖ਼ਤ ਪੈਂਦਾ, ਬੁੱਢਾ ਆਪਣੀਆਂ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਨਾਲ ਅੱਗ ਕੋਲ ਗੁੱਛਾ-ਮੁੱਛਾ ਹੋ ਬਹਿੰਦਾ ਤੇ ਨਿੱਘਾ ਰਹਿਣ ਦਾ ਜਤਨ ਕਰਦਾ। ਰਾਤੀਂ, ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਹ ਅੱਗ ਬੁਝਾ ਦੇਂਦੇ, ਤੇ ਫੇਰ ਉਹ ਸਵੇਰ ਤਕ ਠੰਡ ਨਾਲ ਕੰਬਦੇ ਰਹਿੰਦੇ।

{{gap}}ਇਕ ਵਾਰੀ, ਭਰ ਸਿਆਲੀਂ, ਤੁੰਦਰਾ ਵਿਚ ਇਕ ਭਿਆਣਕ ਬਰਫ਼-ਝੱਖੜ ਝੁਲ ਪਿਆ। ਹਵਾ ਇਕ ਦਿਨ ਝੁਲਦੀ ਰਹੀ, ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਝੁਲਦੀ ਰਹੀ ਤੇ ਉਹ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਝੁਲਦੀ ਰਹੀ, ਤੇ ਇੰਜ ਲਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ 'ਚੂਮ' ਕਿਤੇ ਦੂਰ ਉਡ ਜਾਣਗੇ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ
ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈ ਰਹੀ ਤੇ ਉਹ ਭੁੱਖੇ-ਭਾਣੇ ਤੇ ਠਰੂ-ਠਰੂ ਕਰਦੇ, ਆਪਣੇ ‘ਚੂਮਾਂ’ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਰਹੇ।

{{gap}}ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਬੁੱਢਾ ਤੇ ਉਹਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਧੀਆਂ ਵੀ ਬੈਠੀਆਂ ਸਨ। ਉਹ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਸਨ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਝੁਲਦੇ ਝੱਖੜ ਉਤੇ ਕੰਨ ਲਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਤੇ ਬੁੱਢਾ ਆਖਣ ਲਗਾ:

{{gap}}&quot;ਇਸ ਝੱਖੜ ’ਚੋਂ ਬੈਠੇ-ਬੈਠੇ ਅਸੀਂ ਬਚ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਇਹ ਪੌਣਾਂ ਦੇ ਸਾਈਂ, ਕੋਤੂਰਾ, ਨੇ
ਝੁਲਾਇਐ। ਜ਼ਰੂਰ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੋਏਗਾ ਸੂ, ਉਡੀਕ ਰਿਹਾ ਹੋਏਗਾ, ਅਸੀਂ ਉਹਦੇ ਲਈ ਸੁਚੱਜੀ ਵਹੁਟੀ
ਘੱਲੀਏ। ਤੈਨੂੰ, ਮੇਰੀਏ ਵਡੀਏ ਧੀਏ, ਕੋਤੂਰੇ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕੀ ਮਰ-ਮੁਕ
ਜਾਣਗੇ। ਤੂੰ ਜਾ ਤੇ ਮਿੰਨਤ ਕਰ ਸੂ, ਝੱਖੜ ਬੰਦ ਦੇਵੇ।&quot;

{{gap}}&quot;ਜਾਵਾਂ ਕਿਵੇਂ ਮੈਂ?&quot; ਕੁੜੀ ਨੇ ਪੁਛਿਆ। &quot;ਮੈਨੂੰ ਰਾਹ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ।”

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਸਲੈਜ ਦੇਨਾਂ। ਇਹਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਖ ਦਈਂ ਕਿ ਇਹ ਹਵਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਜਾਏ, ਉਹਨੂੰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਧਕ ਦਈਂ ਤੇ ਉਹਦੇ ਪਿਛੇ-ਪਿਛੇ ਹੋ ਪਈਂ। ਹਵਾ, ਤੇਰੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਖੋਲ੍ਹ ਦੇਵੇਗੀ, ਪਰ ਤੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਅਟਕੀਂ ਨਾ। ਬਰਫ਼ ਤੇਰੇ ਬੂਟਾਂ 'ਚ ਵੜ ਜਾਵੇਗੀ, ਪਰ ਤੂੰ ਉਹਨੂੰ ਝਾੜਨ ਲਈ ਖਲੋਈਂ ਨਾ। ਓਦੋਂ ਤਕ ਕਿਤੇ ਨਾ ਠਹਿਰੀਂ, ਜਦੋਂ ਤਕ ਤੂੰ ਇਕ ਉਚੇ ਪਹਾੜ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ। ਪਹਾੜ 'ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਜਾਈਂ ਤੇ ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਟੀਸੀ ਉਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਂ, ਫੇਰ ਤੂੰ ਬੂਟਾਂ 'ਚੋਂ&lt;noinclude&gt;{{center|੨੪੧}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2tmasv8ymtjuw66tk1sod9t8d2odr5f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/256</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19216</id>
    <revision>
      <id>180344</id>
      <parentid>171682</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:41:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180344</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5169" sha1="dhrv3pgi08nqbbj1v9j4p2t5agrqp1i" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਬਰਫ਼ ਝਾੜਨ ਤੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਠਹਿਰ ਸਕਣੀ ਏਂ। ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਇਕ ਨਿੱਕਾ ਜਿਹਾ
ਪੰਛੀ ਉਡਦਾ-ਉਡਦਾ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਆਏਗਾ ਤੇ ਤੇਰੇ ਮੋਢੇ 'ਤੇ ਆ ਬਹੇਗਾ। ਉਹਨੂੰ ਉਡਾਈਂ ਨਾ, ਉਹਦੇ
ਨਾਲ ਮਿਹਰ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲਵੀਂ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰੀਂ। ਫੇਰ ਸਲੈਜ 'ਚ ਬਹਿ ਜਾਈਂ ਤੇ ਪਹਾੜ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ
ਚਲੀ ਜਾਵੀਂ। ਸਲੈਜ ਤੈਨੂੰ ਸਿਧੀ ਕੋਤੂਰੇ ਦੇ ' ਚੂਮ ' ਦੇ ਬੂਹੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਾ ਦੇਵੇਗੀ। ‘ਚੂਮ' ਅੰਦਰ ਵੜ ਜਾਈਂ, ਪਰ ਕਿਸੇ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਛੁਹੀਂ ਨਾ, ਬਸ ਬੈਠ ਜਾਈਂ ਤੇ ਉਡੀਕੀਂ। ਜਦੋਂ ਕੋਤੂਰਾ ਆਵੇ, ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਉਹ ਤੈਨੂੰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹੇ, ਕਰੀਂ।&quot;

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੱਤ ਦੇ ਕਪੜੇ ਪਾ ਲਏ, ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੀ ਦਿਤੀ ਸਲੈਜ ਨੂੰ ਉਹਨੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਖ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹ ਹਵਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੋ ਗਈ, ਤੇ ਇਕ ਵਾਰੀ ਧਕ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਅਗੇ ਵਲ ਠੇਲ ਦਿਤਾ।

{{gap}}ਉਹ ਉਹਦੇ ਪਿਛੇ-ਪਿਛੇ ਕੁਝ ਕੁ ਵਾਟ ਗਈ, ਤੇ ਉਹਦੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਖੁਲ੍ਹ ਗਈਆਂ, ਬਰਫ਼ ਉਹਦੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਡਾਢੀ ਸਖ਼ਤ ਠੰਡ ਲਗਣ ਲਗ ਪਈ। ਉਹਨੇ ਉਵੇਂ ਨਾ ਕੀਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨੂੰ ਉਹਦੇ ਪਿਓ ਨੇ ਆਖਿਆ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਅਟਕ ਗਈ ਤੇ ਆਪਣੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਗ ਪਈ ਤੇ ਆਪਣੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਰਫ਼ ਝਾੜਨ ਲਗ ਪਈ। ਇਸ ਪਿਛੋਂ ਉਹ ਫੇਰ ਅਗੇ ਤੁਰ ਪਈ, ਓਧਰ ਜਿਧਰੋਂ ਹਵਾ ਆ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਤੁਰਦੀ ਰਹੀ ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਉਹਨੂੰ ਇਕ ਉੱਚਾ ਸਾਰਾ ਪਹਾੜ ਦਿਸਿਆ। ਉਹ ਪਹਾੜ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹੀ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਪੰਛੀ ਉਡਦਾ-ਉਡਦਾ ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਤੇ ਉਹਦੇ ਮੋਢੇ ਉਤੇ ਬਹਿਣ ਲਗਾ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਚਿਕ ਦੇਣ ਲਈ ਹਥ ਮਾਰੇ ਤੇ ਪੰਛੀ ਕੁਝ ਚਿਰ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਚੱਕਰ ਲਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਫੇਰ ਉਡ ਗਿਆ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਪਹਾੜ ਤੋਂ ਠਿਲ ਪਈ, ਤੇ ਸਲੈਜ ਇਕ ਵਡੇ ਸਾਰੇ 'ਚੂਮ' ਅਗੇ ਆਣ ਖਲੋਤੀ। 

{{gap}}ਕੁੜੀ ਅੰਦਰ ਵੜ ਗਈ ਤੇ ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਦੁਆਲੇ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਪਹਿਲੀ ਚੀਜ਼ ਜਿਹੜੀ ਉਹਨੇ
ਵੇਖੀ, ਉਹ ਸੀ ਹਿਰਨ ਦੇ ਭੁੱਜੇ ਹੋਏ ਮਾਸ ਦਾ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵਡਾ ਟੋਟਾ। ਉਹਨੇ ਅਗ ਬਾਲੀ, ਆਪਣੇ
ਆਪ ਨੂੰ ਨਿਘਿਆਂ ਕੀਤਾ ਤੇ ਮਾਸ ਤੋਂ ਚਰਬੀ ਦੀਆਂ ਬੋਟੀਆਂ ਤੋੜਨ ਲਗ ਪਈ। ਉਹ ਇਕ ਬੋਟੀ ਤੋੜਦੀ ਤੇ ਖਾ ਲੈਂਦੀ, ਤੇ ਫੇਰ ਇਕ ਹੋਰ ਤੋੜ ਲੈਂਦੀ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਵੀ ਖਾ ਲੈਂਦੀ ਤੇ ਜਦੋਂ ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਉਹਨੇ ਕਿਸੇ ਦੇ 'ਚੂਮ' ਵਲ ਆਉਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੁਣੀ, ਉਹਨੇ ਢਿਡ ਭਰ ਕੇ ਖਾ ਲਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਖੱਲ ਜਿਹੜੀ ਬੂਹੇ ਉਤੇ ਟੰਗੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਚੁੱਕੀ ਗਈ, ਤੇ ਇਕ ਜਵਾਨ ਦਿਓ ਅੰਦਰ ਆਣ ਵੜਿਆ। ਇਹ ਆਪ ਕੋਤੂਰਾ ਸੀ। ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਵਲ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:

{{gap}}&quot;ਕਿਥੋਂ ਆਈਂ ਏ, ਤੀਵੀਏਂ, ਤੇ ਏਥੇ ਕੀ ਚਾਹੀਦਾ ਈ?&quot;

{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਪਿਓ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਘੱਲਿਐ,&quot; ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਕਿਉਂ ਘਲਿਆ ਸੂ ਤੈਨੂੰ?&quot;

{{gap}}&quot;ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਹੁਟੀ ਬਣਾ ਲਵੇਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਬਾਹਰ ਸ਼ਿਕਾਰ 'ਤੇ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸਾਂ ਤੇ ਮੈਂ ਕੁਝ ਮਾਸ ਲਿਆਂਦੈ। ਉਠ ਖਲੋ ਤੇ ਮੇਰੇ ਲਈ ਚਾੜ੍ਹ ਦੇ,&quot; ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਆਖਿਆ।&lt;noinclude&gt;{{center|२४२}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>dhrv3pgi08nqbbj1v9j4p2t5agrqp1i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/257</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19220</id>
    <revision>
      <id>180358</id>
      <parentid>179369</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:52:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180358</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4941" sha1="cqdw4ik59h2p1hk10cpgsj7mueevfmo" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਉਵੇਂ ਹੀ ਕੀਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਤੇ ਜਦੋਂ ਮਾਸ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਕੋਤਰੇ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ, ਮਾਸ ਨੂੰ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਢ ਲੈ ਤੇ ਉਹਦੇ ਦੋ ਹਿੱਸੇ ਕਰਦੇ।

{{gap}}&quot;ਤੂੰ ਤੇ ਮੈ ਮਾਸ ਦਾ ਇਕ ਹਿੱਸਾ ਖਾਵਾਂਗੇ,&quot; ਉਹ ਕਹਿਣ ਲਗਾ। ਦੂਜਾ ਹਿੱਸਾ ਲਕੜੀ ਦੀ
ਤਸ਼ਤਰੀ 'ਚ ਪਾ ਲੈ ਤੇ ਇਹਨੂੰ ਗਵਾਂਢ ਦੇ ‘ਚੁਮ' ਲੈ ਜਾ। ਆਪ ‘ਚੂਮ’ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਾ ਜਾਈਂ, ਪਰ
ਬਾਹਰ ਬੂਹੇ ’ਤੇ ਉਡੀਕੀਂ। ਤੇ ਇਕ ਬੁੱਢੀ ਬਾਹਰ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਆਏਗੀ। ਉਹਨੂੰ ਮਾਸ ਦੇ ਦਈਂ ਤੇ ਓਨਾ
ਚਿਰ ਉਡੀਕੀਂ, ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਉਹ ਖਾਲੀ ਤਸ਼ਤਰੀ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਲੈ ਆਂਦੀ।&quot;

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਮਾਸ ਚੁਕਿਆ ਤੇ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਹਵਾ ਚਾਂਗਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਤੇ ਬਰਫ਼ ਪੈ ਰਹੀ ਸੀ, ਤੇ ਕਾਲਾ ਸ਼ਾਹ ਹਨੇਰਾ ਸੀ। ਏਡੇ ਝੱਖੜ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਕਿਵੇਂ ਲਭ ਸਕਦੀ ਸੀ! ..ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਕੁਝ ਅਗੇ ਗਈ, ਅਟਕ ਗਈ, ਉਹਨੇ ਕੁਝ ਚਿਰ ਸੋਚਿਆ ਤੇ ਫੇਰ ਉਹਨੇ ਮਾਸ ਬਰਫ਼ ਵਿਚ ਸੁਟ ਦਿਤਾ। ਉਸ ਪਿਛੋਂ ਉਹ ਖਾਲੀ ਤਸ਼ਤਰੀ ਲੈ ਵਾਪਸ ਕੋਤੂਰੇ ਕੋਲ ਆ ਗਈ।

{{gap}}ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਉਹਦੇ ਵਲ ਤਕਿਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ:

{{gap}}&quot;ਗਵਾਂਢੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਸ ਦੇ ਦਿਤਾ ਈ?&quot;

{{gap}}&quot;ਆਹੋ, ਦੇ ਦਿਤੈ,&quot; ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਮੈਨੂੰ ਤਸ਼ਤਰੀ ਵਿਖਾ, ਮੈਂ ਤਕਣਾ ਚਾਹੁਨਾਂ, ਮਾਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਉਹਨਾਂ ਤੈਨੂੰ ਕੀ ਦਿਤੈ,&quot;ਉਹਨੇ
ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ।

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਕੋਤੂਰੇ ਨੂੰ ਖਾਲੀ ਤਸ਼ਤਰੀ ਵਿਖਾਈ, ਪਰ ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਕੁਝ ਨਾ ਕਿਹਾ। ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਹਿੱਸੇ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਧਾ ਤੇ ਸੌਂ ਗਿਆ।

{{gap}}ਸਵੇਰੇ ਉਹ ਉਠਿਆ, ਹਿਰਨ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਅਣ-ਕਮਾਈਆਂ ਖੱਲਾਂ ‘ਚੂਮ' ਅੰਦਰ ਲਿਆਇਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:

&quot;ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਗਿਆ, ਇਹਨ ਖੱਲਾਂ ਨੂੰ ਕਮਾ ਲਈਂ ਤੇ ਇਹਨਾਂ 'ਚੋਂ ਮੈਨੂੰ ਇਕ ਨਵਾਂ
ਕੋਟ, ਨਵੇਂ ਬੂਟ ਤੇ ਨਵੇਂ ਦਸਤਾਨੇ ਬਣਾ ਦਈਂ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਵਾਪਸ ਆਵਾਂਗਾ, ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਵਾਂਗਾ ਤੇ
ਵੇਖਾਂਗਾ, ਤੂੰ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਸੁਚੱਜੀ ਏਂ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।&quot;

{{gap}}ਤੇ ਇਹ ਕਹਿ, ਕੋਤੂਰਾ ਤੁੰਦਰਾ ਵਿਚ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਚਲਾ ਗਿਆ, ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਕੰਮ
ਲਗ ਗਈ। ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਬੂਹੇ ਉਤੋਂ ਖਲ ਦਾ ਪਰਦਾ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ, ਤੇ ਇਕ ਧੌਲੇ ਸਿਰ ਵਾਲੀ ਬੁੱਢੀ
ਅੰਦਰ ਆਈ।

{{gap}}&quot;ਬੱਚੀਏ, ਮੇਰੀ ਅੱਖ 'ਚ ਕੁਝ ਪੈ ਗਿਐ,&quot; ਉਹ ਕਹਿਣ ਲਗੀ।&quot; ਵੇਖ ਖਾਂ, ਕਢ ਸਕਣੀ ਏਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਸਿਰ ਖਪਾਣ ਨੂੰ ਵਕਤ ਨਹੀਂ, ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ,
&quot;ਮੈਂ ਕੰਮ 'ਚ ਰੁੱਝੀ ਹੋਈ ਆਂ।&quot;

{{gap}}ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਕੁਝ ਨਾ ਆਖਿਆ, ਪਰ ਉਹਨੇ ਮੂੰਹ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਚਲੀ ਗਈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਇਕੱਲੀ ਰਹਿ ਗਈ। ਉਹਨੇ ਖੱਲਾਂ ਨੂੰ ਕਾਹਲੀ-ਕਾਹਲੀ ਕਮਾਇਆ, ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਚਾਕੂ ਨਾਲ ਕੱਟਣ ਲਗ ਪਈ, ਕੰਮ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮ ਤਕ ਮੁਕਾਣ ਲਈ ਕਾਹਲ ਕਰਨ ਲਗੀ। ਸਚੀ
ਮੁਚੀ, ਉਹਨੂੰ ਏਨੀ ਕਾਹਲ ਪਈ ਹੋਈ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨੇ ਕਪੜਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਹਣੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣਾਣ ਦੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ&lt;noinclude&gt;{{center|੨੪੩}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>cqdw4ik59h2p1hk10cpgsj7mueevfmo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/258</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19224</id>
    <revision>
      <id>180330</id>
      <parentid>50180</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:05:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180330</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4634" sha1="tfaq6ty4ov5yntbq3c424zgxx90ypt5" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਮੁਕਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਸਿਊਣ ਨੂੰ ਸੂਈ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤੇ
ਕੰਮ ਮੁਕਾਣ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇਕੋ ਦਿਨ ਸੀ, ਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਬਣਾਣ ਲਈ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਵਧ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਕਰ ਸਕਦੀ।

{{gap}}ਸ਼ਾਮੀਂ ਕੋਤਰਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।

{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਨਵੇਂ ਕਪੜੇ ਤਿਆਰ ਨੇ?&quot; ਉਹਨੇ ਉਹਦੇ ਤੋਂ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਤਿਆਰ ਨੇ,' ਸਭ ਤੋ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਕਪੜੇ ਫੜੇ, ਤੇ ਆਪਣੇ ਹਥ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਫੇਰੇ, ਤੇ ਖੱਲਾਂ ਏਨੀ ਭੈੜੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਮਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਕਿ ਛੂਹਣ ਨਾਲ ਉਹ ਖਰ੍ਹਵੀਆਂ ਲਗੀਆਂ। ਉਹਨੇ ਤਕਿਆ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਦਿਸਿਆ ਕਿ ਕਪੜੇ ਸਫ਼ਾਈ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕੱਟੇ ਹੋਏ, ਲਾ-ਪਰਵਾਹੀ ਨਾਲ ਸੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੇ ਸਨ।

{{gap}}ਇਹ ਵੇਖ ਉਹਨੂੰ ਡਾਢਾ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਤੇ ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੂੰ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਸੁਟ ਦਿਤਾ। ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਦੂਰ, ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੂਰ, ਸੁਟ ਦਿਤਾ ਤੇ ਉਹ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਢੇਰ ਵਿਚ ਡਿਗ ਪਈ ਤੇ ਓਥੇ ਪਈ ਰਹੀ ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਯਖ਼ ਹੋ ਕੇ ਮਰ ਗਈ।

{{gap}}ਤੇ ਹਵਾ ਦੀਆਂ ਚਾਂਗਰਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਤੁੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ।

{{gap}}ਬੁੱਢਾ ਆਪਣੇ ' ਚੂਮ ' ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਰਿਹਾ, ਤੇ ਦਿਨੇ ਰਾਤੀਂ ਹਵਾ ਦਾ ਚਾਂਗਰਨਾ ਤੇ ਝੱਖੜ ਦਾ ਝੂਲਣਾ ਸੁਣਦਾ ਰਿਹਾ, ਤੇ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:

{{gap}}&quot;ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਮੇਰੇ ਆਖੇ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲੀ, ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਉਹਨੇ ਉਵੇਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇਸੇ ਕਰ ਕੇ ਹਵਾ ਨੇ ਚਾਂਗਰਨਾ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਕੋਤੂਰਾ ਗੁੱਸੇ ਏ। ਦੂਜੀਏ ਧੀਏ, ਤੈਨੂੰ ਉਹਦੇ ਕੋਲ਼ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ।

{{gap}}ਬੁੱਢੇ ਨੇ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਸਲੈਜ ਬਣਾਈ, ਉਹਨੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਐਨ ਉਹੀਉ ਕੁਝ ਦਸਿਆ, ਜੋ ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੂੰ ਦਸਿਆ ਸੀ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਉਹਨੇ ਕੋਤਰੇ ਵਲ ਘਲ ਦਿਤਾ। ਤੇ ਉਹ
ਆਪ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨਾਲ ' ਚੂਮ' 'ਚ ਰਹਿ ਗਿਆ, ਤੇ ਝੱਖੜ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਉਡੀਕ
ਕਰਨ ਲਗਾ।

{{gap}}ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਸਲੈਜ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਖ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹਦਾ ਮੂੰਹ ਹਵਾ ਵਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਧਕ, ਉਹ ਉਹਦੇ ਪਿਛੇ ਤੁਰ ਪਈ। ਤੁਰਦੀ-ਤੁਰਦੀ ਦੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਖੁਲ੍ਹ ਗਈਆਂ ਤੇ ਬਰਫ਼ ਉਹਦੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ। ਉਹਨੂੰ ਡਾਢੀ ਠੰਡ ਲੱਗਣ ਲਗੀ, ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਭੁਲ, ਉਹਨੇ ਬਰਫ਼ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਝਾੜ ਸੁੱਟੀ ਤੇ ਆਪਣੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਨ੍ਹ ਲਈਆਂ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ।

{{gap}}ਉਹ ਪਹਾੜ ਕੋਲ ਆਈ ਤੇ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਈ, ਤੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਵੇਖ, ਉਹਨੇ 'ਹਥ ਹਿਲਾ ਉਹਨੂੰ ਚਿਕ ਦਿਤਾ। ਫੇਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਪਹਾੜ ਤੋ ਠਿਲਦੀ ਸਿੱਧੀ ਕੰਤ ਦੇ 'ਚਮ' ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਪਈ।&lt;noinclude&gt;{{center|੨੪੪}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tfaq6ty4ov5yntbq3c424zgxx90ypt5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180367</id>
      <parentid>180330</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:56:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180367</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4637" sha1="i8vodp5p97iumltnh6c2n9brya5blm1" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਮੁਕਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਸਿਊਣ ਨੂੰ ਸੂਈ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤੇ
ਕੰਮ ਮੁਕਾਣ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇਕੋ ਦਿਨ ਸੀ, ਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਬਣਾਣ ਲਈ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਵਧ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਕਰ ਸਕਦੀ।

{{gap}}ਸ਼ਾਮੀਂ ਕੋਤੂਰਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।

{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਨਵੇਂ ਕਪੜੇ ਤਿਆਰ ਨੇ?&quot; ਉਹਨੇ ਉਹਦੇ ਤੋਂ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਤਿਆਰ ਨੇ,' ਸਭ ਤੋ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਕਪੜੇ ਫੜੇ, ਤੇ ਆਪਣੇ ਹਥ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਫੇਰੇ, ਤੇ ਖੱਲਾਂ ਏਨੀ ਭੈੜੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਮਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਕਿ ਛੂਹਣ ਨਾਲ ਉਹ ਖਰ੍ਹਵੀਆਂ ਲਗੀਆਂ। ਉਹਨੇ ਤਕਿਆ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਦਿਸਿਆ ਕਿ ਕਪੜੇ ਸਫ਼ਾਈ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕੱਟੇ ਹੋਏ, ਲਾ-ਪਰਵਾਹੀ ਨਾਲ ਸੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੇ ਸਨ।

{{gap}}ਇਹ ਵੇਖ ਉਹਨੂੰ ਡਾਢਾ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਤੇ ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੂੰ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਸੁਟ ਦਿਤਾ। ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਦੂਰ, ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੂਰ, ਸੁਟ ਦਿਤਾ ਤੇ ਉਹ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਢੇਰ ਵਿਚ ਡਿਗ ਪਈ ਤੇ ਓਥੇ ਪਈ ਰਹੀ ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਯਖ਼ ਹੋ ਕੇ ਮਰ ਗਈ।

{{gap}}ਤੇ ਹਵਾ ਦੀਆਂ ਚਾਂਗਰਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਤੁੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ।

{{gap}}ਬੁੱਢਾ ਆਪਣੇ ' ਚੂਮ ' ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਰਿਹਾ, ਤੇ ਦਿਨੇ ਰਾਤੀਂ ਹਵਾ ਦਾ ਚਾਂਗਰਨਾ ਤੇ ਝੱਖੜ ਦਾ ਝੂਲਣਾ ਸੁਣਦਾ ਰਿਹਾ, ਤੇ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:

{{gap}}&quot;ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਮੇਰੇ ਆਖੇ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲੀ, ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਉਹਨੇ ਉਵੇਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇਸੇ ਕਰ ਕੇ ਹਵਾ ਨੇ ਚਾਂਗਰਨਾ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਕੋਤੂਰਾ ਗੁੱਸੇ ਏ। ਦੂਜੀਏ ਧੀਏ, ਤੈਨੂੰ ਉਹਦੇ ਕੋਲ਼ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ।

{{gap}}ਬੁੱਢੇ ਨੇ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਸਲੈਜ ਬਣਾਈ, ਉਹਨੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਐਨ ਉਹੀਉ ਕੁਝ ਦਸਿਆ, ਜੋ ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੂੰ ਦਸਿਆ ਸੀ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਉਹਨੇ ਕੋਤਰੇ ਵਲ ਘਲ ਦਿਤਾ। ਤੇ ਉਹ
ਆਪ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨਾਲ ' ਚੂਮ' 'ਚ ਰਹਿ ਗਿਆ, ਤੇ ਝੱਖੜ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਉਡੀਕ
ਕਰਨ ਲਗਾ।

{{gap}}ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਸਲੈਜ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਖ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹਦਾ ਮੂੰਹ ਹਵਾ ਵਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਧਕ, ਉਹ ਉਹਦੇ ਪਿਛੇ ਤੁਰ ਪਈ। ਤੁਰਦੀ-ਤੁਰਦੀ ਦੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਖੁਲ੍ਹ ਗਈਆਂ ਤੇ ਬਰਫ਼ ਉਹਦੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ। ਉਹਨੂੰ ਡਾਢੀ ਠੰਡ ਲੱਗਣ ਲਗੀ, ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਭੁਲ, ਉਹਨੇ ਬਰਫ਼ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਝਾੜ ਸੁੱਟੀ ਤੇ ਆਪਣੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਨ੍ਹ ਲਈਆਂ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ।

{{gap}}ਉਹ ਪਹਾੜ ਕੋਲ ਆਈ ਤੇ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਈ, ਤੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਵੇਖ, ਉਹਨੇ 'ਹਥ ਹਿਲਾ ਉਹਨੂੰ ਚਿਕ ਦਿਤਾ। ਫੇਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਪਹਾੜ ਤੋ ਠਿਲਦੀ ਸਿੱਧੀ ਕੰਤ ਦੇ 'ਚਮ' ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਪਈ।&lt;noinclude&gt;{{center|੨੪੪}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>i8vodp5p97iumltnh6c2n9brya5blm1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180370</id>
      <parentid>180367</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:01:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180370</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4652" sha1="q3b6di7vxfpy7x2pq2oglfptzxlixpx" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਤੋਂ ਛੇਤੀ ਮੁਕਾਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਸਿਊਣ ਨੂੰ ਸੂਈ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਤੇ
ਕੰਮ ਮੁਕਾਣ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇਕੋ ਦਿਨ ਸੀ, ਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਬਣਾਣ ਲਈ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਵਧ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਕਰ ਸਕਦੀ।

{{gap}}ਸ਼ਾਮੀਂ ਕੋਤੂਰਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।

{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਨਵੇਂ ਕਪੜੇ ਤਿਆਰ ਨੇ?&quot; ਉਹਨੇ ਉਹਦੇ ਤੋਂ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਤਿਆਰ ਨੇ,' ਸਭ ਤੋ ਵਡੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਕਪੜੇ ਫੜੇ, ਤੇ ਆਪਣੇ ਹਥ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਫੇਰੇ, ਤੇ ਖੱਲਾਂ ਏਨੀ ਭੈੜੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਮਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ ਕਿ ਛੂਹਣ ਨਾਲ ਉਹ ਖਰ੍ਹਵੀਆਂ ਲਗੀਆਂ। ਉਹਨੇ ਤਕਿਆ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਦਿਸਿਆ ਕਿ ਕਪੜੇ ਸਫ਼ਾਈ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕੱਟੇ ਹੋਏ, ਲਾ-ਪਰਵਾਹੀ ਨਾਲ ਸੀਤੇ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਬਹੁਤ ਹੀ ਛੋਟੇ ਸਨ।

{{gap}}ਇਹ ਵੇਖ ਉਹਨੂੰ ਡਾਢਾ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਤੇ ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੂੰ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਸੁਟ ਦਿਤਾ। ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਦੂਰ, ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੂਰ, ਸੁਟ ਦਿਤਾ ਤੇ ਉਹ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਢੇਰ ਵਿਚ ਡਿਗ ਪਈ ਤੇ ਓਥੇ ਪਈ ਰਹੀ ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਯਖ਼ ਹੋ ਕੇ ਮਰ ਗਈ।

{{gap}}ਤੇ ਹਵਾ ਦੀਆਂ ਚਾਂਗਰਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਤੁੰਦ ਹੋ ਗਈਆਂ।

{{gap}}ਬੁੱਢਾ ਆਪਣੇ ' ਚੂਮ ' ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਰਿਹਾ, ਤੇ ਦਿਨੇ ਰਾਤੀਂ ਹਵਾ ਦਾ ਚਾਂਗਰਨਾ ਤੇ ਝੱਖੜ ਦਾ ਝੂਲਣਾ ਸੁਣਦਾ ਰਿਹਾ, ਤੇ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:

{{gap}}&quot;ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਮੇਰੇ ਆਖੇ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਚੱਲੀ, ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਉਹਨੇ ਉਵੇਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇਸੇ ਕਰ ਕੇ ਹਵਾ ਨੇ ਚਾਂਗਰਨਾ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਕੋਤੂਰਾ ਗੁੱਸੇ ਏ। ਦੂਜੀਏ ਧੀਏ, ਤੈਨੂੰ ਉਹਦੇ ਕੋਲ਼ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ।&quot;

{{gap}}ਬੁੱਢੇ ਨੇ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਸਲੈਜ ਬਣਾਈ, ਉਹਨੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਐਨ ਉਹੀਉ ਕੁਝ ਦਸਿਆ, ਜੋ ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੀ ਧੀ ਨੂੰ ਦਸਿਆ ਸੀ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਉਹਨੇ ਕੋਤੂਰੇ ਵਲ ਘਲ ਦਿਤਾ। ਤੇ ਉਹ
ਆਪ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨਾਲ ' ਚੂਮ' 'ਚ ਰਹਿ ਗਿਆ, ਤੇ ਝੱਖੜ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਦੀ ਉਡੀਕ
ਕਰਨ ਲਗਾ।

{{gap}}ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਸਲੈਜ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਖ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹਦਾ ਮੂੰਹ ਹਵਾ ਵਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਧਕ, ਉਹ ਉਹਦੇ ਪਿਛੇ ਤੁਰ ਪਈ। ਤੁਰਦੀ-ਤੁਰਦੀ ਦੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਖੁਲ੍ਹ ਗਈਆਂ ਤੇ ਬਰਫ਼ ਉਹਦੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ। ਉਹਨੂੰ ਡਾਢੀ ਠੰਡ ਲੱਗਣ ਲਗੀ, ਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਭੁਲ, ਉਹਨੇ ਬਰਫ਼ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਝਾੜ ਸੁੱਟੀ ਤੇ ਆਪਣੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਨ੍ਹ ਲਈਆਂ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ।

{{gap}}ਉਹ ਪਹਾੜ ਕੋਲ ਆਈ ਤੇ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਈ, ਤੇ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਵੇਖ, ਉਹਨੇ ਹਥ ਹਿਲਾ ਉਹਨੂੰ ਚਿਕ ਦਿਤਾ। ਫੇਰ ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਪਹਾੜ ਤੋ ਠਿਲਦੀ ਸਿੱਧੀ ਕੋਤੂਰੇ ਦੇ 'ਚੂਮ' ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਪਈ।&lt;noinclude&gt;{{center|੨੪੪}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>q3b6di7vxfpy7x2pq2oglfptzxlixpx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/259</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19227</id>
    <revision>
      <id>180372</id>
      <parentid>179906</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:04:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180372</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4604" sha1="f2mwfykua9qhsmhf0tihrqmd2xd8onp" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}ਉਹ ਚੂਮ ਅੰਦਰ ਵੜ ਗਈ, ਉਹਨੇ ਅੱਗ ਬਾਲੀ ਤੇ ਢਿਡ ਭਰ ਕੇ ਹਿਰਨ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਧਾ ਤੇ
ਕੋਰੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ|

{{gap}}ਕੋਤੂਰਾ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ, ਉਹਨੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਪੱਛਣ ਲਗਾ:
{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਿਉਂ ਆਈ ਏਂ?&quot;

{{gap}}&quot;ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਮੇਰੇ ਪਿਓ ਨੇ ਭੇਜਿਐ,&quot; ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਕਿਉਂ ਭੇਜਿਆ, ਸੂ ਤੈਨੂੰ?&quot;

{{gap}}&quot;ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਹੁਟੀ ਬਣਾ ਲਵੇਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਤਾਂ ਫੇਰ ਓਥੇ ਕਿਉਂ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਏਂ? ਮੈਨੂੰ ਭੁਖ ਲਗੀ ਹੋਈ ਏ, ਛੇਤੀ ਕਰ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਮਾਸ ਬਣਾ ਦੇ।&quot;

{{gap}}ਜਦੋਂ ਮਾਸ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ, ਉਹਨੂੰ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਢ
ਲਵੇ ਤੇ ਦੋ ਹਿਸਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਲਵੇ।

{{gap}}&quot;ਅੱਧਾ ਮਾਸ ਤੂੰ ਤੇ ਮੈਂ ਖਾਵਾਂਗੇ,&quot; ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਆਖਿਆ।&quot;ਤੇ ਬਾਕੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਤੂੰ ਓਸ ਲਕੜੀ
ਦੀ ਤਸ਼ਤਰੀ 'ਚ ਪਾ ਲੈ ਤੇ ਇਹਨੂੰ ਗਵਾਂਢ ਵਾਲੇ 'ਚੂਮ' ਲੈ ਜਾ। ਆਪ ‘ਚੂਮ' ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਾ ਵੜੀਂ,
ਪਰ ਉਹਦੇ ਨੇੜੇ ਖਲੋ ਜਾਈਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਤਸ਼ਤਰੀ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵਾਪਸ ਲਿਆ ਦਿਤੇ ਜਾਣ ਤਕ ਉਡੀਕੀਂ।

{{gap}}ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਮਾਸ ਚੁਕ ਲਿਆ ਤੇ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਹਵਾ ਚਾਂਗਰ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਬਰਫ਼,
ਘੁੰਮੇਰੀਆਂ ਪਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਲਭਣਾ-ਬੁਝਣਾ ਔਖਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਹਦਾ ਹੋਰ ਅਗੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਨਾ ਕੀਤਾ, ਉਹਨੇ ਮਾਸ ਨੂੰ ਬਰਫ਼ ਉਤੇ ਸੁਟ ਦਿਤਾ, ਓਥੇ ਕੁਝ ਚਿਰ ਖਲੋਤੀ ਰਹੀ ਤੇ ਫੇਰ ਕੋਤੂਰੇ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਚਲੀ ਗਈ।

{{gap}}&quot;ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਸ ਦੇ ਦਿਤਾ ਈ?&quot; ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆਹੋ, ਦੇ ਦਿਤੈ,&quot; ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਤੂੰ ਆ ਬੜੀ ਛੇਤੀ ਗਈ ਏਂ। ਮੈਨੂੰ ਤਸ਼ਤਰੀ ਵਿਖਾ, ਮੈਂ ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁਨਾਂ, ਉਹਨਾਂ ਤੈਨੂੰ ਮਾਸ ਦੇ ਬਦਲੇ 'ਚ ਕੀ ਦਿਤੈ।&quot;

{{gap}}ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਉਵੇਂ ਹੀ ਕੀਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ, ਤੇ ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਖਾਲੀ
ਤਸ਼ਤਰੀ ਵਲ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀ, ਪਰ ਮੂੰਹੋਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕਿਹਾ ਤੇ ਸੌਂ ਗਿਆ। ਸਵੇਰੇ ਉਹ ਹਿਰਨ ਦੀਆਂ ਕੁਝ
ਅਣ-ਕਮਾਈਆਂ ਖੱਲਾਂ ਲੈ ਆਇਆ ਤੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲਗਾ, ਉਵੇਂ ਹੀ ਜਿਵੇਂ ਉਹਨੇ ਉਹਦੀ ਭੈਣ
ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਸ਼ਾਮ ਤਕ ਉਹਨੂੰ ਨਵੇਂ ਕਪੜੇ ਬਣਾ ਦੇਵੇ।

{{gap}}&quot;ਕੰਮ ਲਗ ਜਾ,&quot; ਉਹਨੇ ਆਖਿਆ। &quot;ਸ਼ਾਮੀਂ ਮੈਂ ਵੇਖਾਂਗਾ, ਤੂੰ ਕਿੰਨੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿਉਂ ਸਕਣੀ ਏਂ।&quot;

{{gap}}ਇਹ ਕਹਿ ਕੋਤੂਰਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਤੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਕੰਮ ਲਗ ਗਈ। ਉਹਨੂੰ ਬਹੁਤ
ਕਾਹਲ ਪਈ ਹੋਈ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਮ ਤਕ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਮੁਕਾਣਾ ਸੀ।
ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਇਕ ਧੌਲੇ ਸਿਰ ਵਾਲੀ ਬੁੱਢੀ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚ ਆਣ ਵੜੀ।

&quot;ਬਚੀਏ, ਮੇਰੀ ਅੱਖ 'ਚ ਤੀਲਾ ਪੈ ਗਿਐ,&quot; ਉਹਨੇ ਆਖਿਆ। &quot;ਇਹਨੂੰ ਕਢ ਦੇ, ਆ, ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦਾ।&quot;&lt;noinclude&gt;{{center|੨੮੫}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>f2mwfykua9qhsmhf0tihrqmd2xd8onp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180376</id>
      <parentid>180372</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:09:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180376</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4605" sha1="kea3mny6ktmhrqmxhkiekhvezbxt0oj" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}ਉਹ ਚੂਮ ਅੰਦਰ ਵੜ ਗਈ, ਉਹਨੇ ਅੱਗ ਬਾਲੀ ਤੇ ਢਿਡ ਭਰ ਕੇ ਹਿਰਨ ਦਾ ਮਾਸ ਖਾਧਾ ਤੇ
ਕੋਰੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ|

{{gap}}ਕੋਤੂਰਾ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ, ਉਹਨੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਪੱਛਣ ਲਗਾ:
{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਿਉਂ ਆਈ ਏਂ?&quot;

{{gap}}&quot;ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਮੇਰੇ ਪਿਓ ਨੇ ਭੇਜਿਐ,&quot; ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਕਿਉਂ ਭੇਜਿਆ, ਸੂ ਤੈਨੂੰ?&quot;

{{gap}}&quot;ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਹੁਟੀ ਬਣਾ ਲਵੇਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਤਾਂ ਫੇਰ ਓਥੇ ਕਿਉਂ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਏਂ? ਮੈਨੂੰ ਭੁਖ ਲਗੀ ਹੋਈ ਏ, ਛੇਤੀ ਕਰ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਮਾਸ ਬਣਾ ਦੇ।&quot;

{{gap}}ਜਦੋਂ ਮਾਸ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ, ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ, ਉਹਨੂੰ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਢ
ਲਵੇ ਤੇ ਦੋ ਹਿਸਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡ ਲਵੇ।

{{gap}}&quot;ਅੱਧਾ ਮਾਸ ਤੂੰ ਤੇ ਮੈਂ ਖਾਵਾਂਗੇ,&quot; ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਆਖਿਆ।&quot;ਤੇ ਬਾਕੀ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਤੂੰ ਓਸ ਲਕੜੀ
ਦੀ ਤਸ਼ਤਰੀ 'ਚ ਪਾ ਲੈ ਤੇ ਇਹਨੂੰ ਗਵਾਂਢ ਵਾਲੇ 'ਚੂਮ' ਲੈ ਜਾ। ਆਪ ‘ਚੂਮ' ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਾ ਵੜੀਂ,
ਪਰ ਉਹਦੇ ਨੇੜੇ ਖਲੋ ਜਾਈਂ ਤੇ ਆਪਣੀ ਤਸ਼ਤਰੀ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵਾਪਸ ਲਿਆ ਦਿਤੇ ਜਾਣ ਤਕ ਉਡੀਕੀਂ।&quot;

{{gap}}ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਮਾਸ ਚੁਕ ਲਿਆ ਤੇ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਹਵਾ ਚਾਂਗਰ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਬਰਫ਼,
ਘੁੰਮੇਰੀਆਂ ਪਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਕੁਝ ਵੀ ਲਭਣਾ-ਬੁਝਣਾ ਔਖਾ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਉਹਦਾ ਹੋਰ ਅਗੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਦਿਲ ਨਾ ਕੀਤਾ, ਉਹਨੇ ਮਾਸ ਨੂੰ ਬਰਫ਼ ਉਤੇ ਸੁਟ ਦਿਤਾ, ਓਥੇ ਕੁਝ ਚਿਰ ਖਲੋਤੀ ਰਹੀ ਤੇ ਫੇਰ ਕੋਤੂਰੇ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਚਲੀ ਗਈ।

{{gap}}&quot;ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਸ ਦੇ ਦਿਤਾ ਈ?&quot; ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆਹੋ, ਦੇ ਦਿਤੈ,&quot; ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਤੂੰ ਆ ਬੜੀ ਛੇਤੀ ਗਈ ਏਂ। ਮੈਨੂੰ ਤਸ਼ਤਰੀ ਵਿਖਾ, ਮੈਂ ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁਨਾਂ, ਉਹਨਾਂ ਤੈਨੂੰ ਮਾਸ ਦੇ ਬਦਲੇ 'ਚ ਕੀ ਦਿਤੈ।&quot;

{{gap}}ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਉਵੇਂ ਹੀ ਕੀਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ, ਤੇ ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਖਾਲੀ
ਤਸ਼ਤਰੀ ਵਲ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀ, ਪਰ ਮੂੰਹੋਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕਿਹਾ ਤੇ ਸੌਂ ਗਿਆ। ਸਵੇਰੇ ਉਹ ਹਿਰਨ ਦੀਆਂ ਕੁਝ
ਅਣ-ਕਮਾਈਆਂ ਖੱਲਾਂ ਲੈ ਆਇਆ ਤੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲਗਾ, ਉਵੇਂ ਹੀ ਜਿਵੇਂ ਉਹਨੇ ਉਹਦੀ ਭੈਣ
ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ, ਸ਼ਾਮ ਤਕ ਉਹਨੂੰ ਨਵੇਂ ਕਪੜੇ ਬਣਾ ਦੇਵੇ।

{{gap}}&quot;ਕੰਮ ਲਗ ਜਾ,&quot; ਉਹਨੇ ਆਖਿਆ। &quot;ਸ਼ਾਮੀਂ ਮੈਂ ਵੇਖਾਂਗਾ, ਤੂੰ ਕਿੰਨੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿਉਂ ਸਕਣੀ ਏਂ।&quot;

{{gap}}ਇਹ ਕਹਿ ਕੋਤੂਰਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਤੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਕੰਮ ਲਗ ਗਈ। ਉਹਨੂੰ ਬਹੁਤ
ਕਾਹਲ ਪਈ ਹੋਈ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨੇ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਮ ਤਕ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਮੁਕਾਣਾ ਸੀ।
ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਇਕ ਧੌਲੇ ਸਿਰ ਵਾਲੀ ਬੁੱਢੀ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚ ਆਣ ਵੜੀ।

&quot;ਬਚੀਏ, ਮੇਰੀ ਅੱਖ 'ਚ ਤੀਲਾ ਪੈ ਗਿਐ,&quot; ਉਹਨੇ ਆਖਿਆ। &quot;ਇਹਨੂੰ ਕਢ ਦੇ, ਆ, ਮੇਰੇ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਦਾ।&quot;&lt;noinclude&gt;{{center|੨੮੫}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kea3mny6ktmhrqmxhkiekhvezbxt0oj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/260</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19231</id>
    <revision>
      <id>180332</id>
      <parentid>50187</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:09:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180332</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5104" sha1="ovd2g5uexl8hflqri9ycgxft6pz9egf" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਤੇਰੇ ਇਸ ਪੁਰਾਣੇ ਤੀਲੇ ਨਾਲ ਸਿਰ ਖਪਾਣ ਲਈ ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ!&quot; ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ
ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ। &quot;ਚਲੀ ਜਾ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ।&quot;

{{gap}}ਤੇ ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਾ ਕਿਹਾ ਤੇ ਇਕ ਵੀ ਲਫ਼ਜ਼ ਬੋਲੇ ਬਿਨਾਂ ਚਲੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਰਾਤ ਪਈ, ਕੋਤੂਰਾ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।

{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਕਪੜੇ ਤਿਆਰ ਨੇ?' ਉਹਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆਹੋ, ਤਿਆਰ ਨੇ, &quot; ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਲਿਆ ਫੇਰ ਮੈਨੂੰ ਪਾ ਕੇ ਵੇਖਣ ਦੇ।&quot;

{{gap}}ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਕਪੜੇ ਪਾਏ, ਤੇ ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ ਉਹ ਸਫ਼ਾਈ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕੱਟੇ ਗਏ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ
ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਸਨ, ਤੇ ਸਿਊਣਾਂ ਹੀ ਡਿੰਗ-ਪੜਿੰਗੀਆਂ ਸਨ। ਕੋਤੂਰੇ ਨੂੰ ਡਾਢਾ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਉਹਨੇ
ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵੀ ਓਥੇ ਸੁਟ ਦਿਤਾ, ਜਿਥੇ ਉਹਨੇ ਉਹਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਸੁਟਿਆ ਸੀ, ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਯਖ਼ ਹੋ ਮਰ
ਗਈ
I
ਤੇ ਬੁੱਢਾ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਸੀ ਤੇ ਝੱਖੜ ਦੇ ਮੱਠੇ ਪੈ
ਜਾਣ ਦੀ ਨਿਸਫਲ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹਵਾ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਤੁੰਦ ਸੀ, ਤੇ ਇੰਜ ਲਗਦਾ ਸੀ,
ਜਿਵੇਂ ' ਡੂਮ ' ਕਿਸੇ ਪਲ ਵੀ ਉਡ-ਪੁਡ ਜਾਵੇਗਾ।
16
ਮੇਰੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਆਖੇ 'ਤੇ ਕੰਨ ਨਹੀਂ ਧਰੇ, &quot; ਬੁੱਢੇ ਨੇ ਆਖਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਹਾਲਤ
ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰ ਦਿਤੀ ਏ, ਕੋਤਰੇ ਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿਤਾ ਨੇ। ਤੂੰ ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਗਈ ਮੇਰੀ
ਆਖਰੀ ਧੀ ਏਂ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਵੀ ਤੈਨੂੰ ਕਤੂਰੇ ਕੋਲ ਭੇਜਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਇਸ ਆਸ ਨਾਲ ਕਿ ਉਹ ਤੈਨੂੰ
ਆਪਣੀ ਵਹੁਟੀ ਬਣਾ ਲਵੇਗਾ। ਜੇ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਘਲਦਾ, ਸਾਡੇ ਲੋਕ ਭੁਖ ਨਾਲ ਮਰ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ,
ਧੀਏ . ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾ ਤੇ ਚਲ
&quot;
ਪੌ।'
ਤੇ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਦਸਿਆ, ਕਿਥੇ ਜਾਣਾ ਸੀ ਤੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਸੀ।
ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ' ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਈ, ਉਹਨੇ ਸਲੈਜ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਖਿਆ ਕਿ ਉਹਦਾ
ਮੂੰਹ ਹਵਾ ਵਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਤੇ, ਇਕ ਵਾਰੀ ਧਕ, ਉਹਨੂੰ ਉਹਨੇ ਅਗੇ ਠੇਲ ਦਿਤਾ। ਹਵਾ ਚਾਂਗਰ ਤੇ
ਗੜਕ ਰਹੀ ਸੀ, ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੂੰ ਡੇਗ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਤੇ ਬਰਫ਼ ਉਹਦੀਆਂ ਅੱਖਾ
ਵਿਚ ਵਜ ਰਹੀ ਸੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ।
ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਝੱਖੜ ਵਿਚ ਅਗੇ ਵਧਦੀ ਗਈ, ਉਹਨੇ ਪਿਓ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਦਾ ਇਕ ਲਫ਼ਜ਼
ਵੀ ਨਾ ਭੁਲਾਇਆ ਤੇ ਉਹ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਐਨ ਉਵੇਂ ਕਰਦੀ ਗਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ
ਸੀ। ਉਹਦੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਖੁਲ੍ਹ ਗਈਆਂ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਨਾ ਅਟਕੀ।
ਬਰਫ਼ ਉਹਦੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਝਾੜਨ ਲਈ ਨਾ ਖਲੋਤੀ। ਡਾਢੀ ਠੰਡ ਸੀ ਤੇ
ਹਵਾ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਨਾ ਅਟਕੀ ਤੇ ਅਗੇ ਹੀ ਅਗੇ ਤੁਰਦੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਹਾੜ ਕੋਲ
ਪੁਜੀ ਤੇ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਈ, ਉਹ ਤਾਂ ਹੀ ਅਟਕੀ ਤੇ ਆਪਣੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਰਫ਼ ਝਾੜਨ ਤੇ ਆਪਣੇ
ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਗੀ। ਫੇਰ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਪੰਛੀ ਉਡਦਾ-ਉਡਦਾ ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਆਇਆ
ਤੇ ਉਹਦੇ ਮੋਢੇ ਉਤੇ ਬਹਿ ਗਿਆ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਪਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਚਿਕ ਦਿਤਾ। ਉਹਨੇ,
२४६&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ovd2g5uexl8hflqri9ycgxft6pz9egf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180336</id>
      <parentid>180332</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:11:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180336</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5148" sha1="o3yp80gonsupzrqrntdsn5mk1ktzdhm" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਤੇਰੇ ਇਸ ਪੁਰਾਣੇ ਤੀਲੇ ਨਾਲ ਸਿਰ ਖਪਾਣ ਲਈ ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ!&quot; ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ
ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ। &quot;ਚਲੀ ਜਾ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ।&quot;

{{gap}}ਤੇ ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਾ ਕਿਹਾ ਤੇ ਇਕ ਵੀ ਲਫ਼ਜ਼ ਬੋਲੇ ਬਿਨਾਂ ਚਲੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਰਾਤ ਪਈ, ਕੋਤੂਰਾ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।

{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਕਪੜੇ ਤਿਆਰ ਨੇ?' ਉਹਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆਹੋ, ਤਿਆਰ ਨੇ, &quot; ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਲਿਆ ਫੇਰ ਮੈਨੂੰ ਪਾ ਕੇ ਵੇਖਣ ਦੇ।&quot;

{{gap}}ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਕਪੜੇ ਪਾਏ, ਤੇ ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ ਉਹ ਸਫ਼ਾਈ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕੱਟੇ ਗਏ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਸਨ, ਤੇ ਸਿਊਣਾਂ ਹੀ ਡਿੰਗ-ਪੜਿੰਗੀਆਂ ਸਨ। ਕੋਤੂਰੇ ਨੂੰ ਡਾਢਾ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਉਹਨੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵੀ ਓਥੇ ਸੁਟ ਦਿਤਾ, ਜਿਥੇ ਉਹਨੇ ਉਹਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਸੁਟਿਆ ਸੀ, ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਯਖ਼ ਹੋ ਮਰ ਗਈ

{{gap}}ਤੇ ਬੁੱਢਾ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਸੀ ਤੇ ਝੱਖੜ ਦੇ ਮੱਠੇ ਪੈ ਜਾਣ ਦੀ ਨਿਸਫਲ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹਵਾ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਤੁੰਦ ਸੀ, ਤੇ ਇੰਜ ਲਗਦਾ ਸੀ,
ਜਿਵੇਂ ' ਡੂਮ ' ਕਿਸੇ ਪਲ ਵੀ ਉਡ-ਪੁਡ ਜਾਵੇਗਾ।

{{gap}}&quot;ਮੇਰੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਆਖੇ 'ਤੇ ਕੰਨ ਨਹੀਂ ਧਰੇ, &quot; ਬੁੱਢੇ ਨੇ ਆਖਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਹਾਲਤ
ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰ ਦਿਤੀ ਏ, ਕੋਤਰੇ ਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿਤਾ ਨੇ। ਤੂੰ ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਗਈ ਮੇਰੀ
ਆਖਰੀ ਧੀ ਏਂ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਵੀ ਤੈਨੂੰ ਕਤੂਰੇ ਕੋਲ ਭੇਜਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਇਸ ਆਸ ਨਾਲ ਕਿ ਉਹ ਤੈਨੂੰ
ਆਪਣੀ ਵਹੁਟੀ ਬਣਾ ਲਵੇਗਾ। ਜੇ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਘਲਦਾ, ਸਾਡੇ ਲੋਕ ਭੁਖ ਨਾਲ ਮਰ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ,
ਧੀਏ . ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾ ਤੇ ਚਲ ਪੈ।&quot;

{{gap}}ਤੇ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਦਸਿਆ, ਕਿਥੇ ਜਾਣਾ ਸੀ ਤੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਸੀ।

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ' ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਈ, ਉਹਨੇ ਸਲੈਜ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਖਿਆ ਕਿ ਉਹਦਾ ਮੂੰਹ ਹਵਾ ਵਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਤੇ, ਇਕ ਵਾਰੀ ਧਕ, ਉਹਨੂੰ ਉਹਨੇ ਅਗੇ ਠੇਲ ਦਿਤਾ। ਹਵਾ ਚਾਂਗਰ ਤੇ ਗੜਕ ਰਹੀ ਸੀ, ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੂੰ ਡੇਗ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਤੇ ਬਰਫ਼ ਉਹਦੀਆਂ ਅੱਖਾ ਵਿਚ ਵਜ ਰਹੀ ਸੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ।

{{gap}}ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਝੱਖੜ ਵਿਚ ਅਗੇ ਵਧਦੀ ਗਈ, ਉਹਨੇ ਪਿਓ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਦਾ ਇਕ ਲਫ਼ਜ਼ ਵੀ ਨਾ ਭੁਲਾਇਆ ਤੇ ਉਹ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਐਨ ਉਵੇਂ ਕਰਦੀ ਗਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ। ਉਹਦੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਖੁਲ੍ਹ ਗਈਆਂ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਨਾ ਅਟਕੀ।
ਬਰਫ਼ ਉਹਦੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਝਾੜਨ ਲਈ ਨਾ ਖਲੋਤੀ। ਡਾਢੀ ਠੰਡ ਸੀ ਤੇ
ਹਵਾ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਨਾ ਅਟਕੀ ਤੇ ਅਗੇ ਹੀ ਅਗੇ ਤੁਰਦੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਹਾੜ ਕੋਲ
ਪੁਜੀ ਤੇ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਈ, ਉਹ ਤਾਂ ਹੀ ਅਟਕੀ ਤੇ ਆਪਣੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਰਫ਼ ਝਾੜਨ ਤੇ ਆਪਣੇ
ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਗੀ। ਫੇਰ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਪੰਛੀ ਉਡਦਾ-ਉਡਦਾ ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਆਇਆ
ਤੇ ਉਹਦੇ ਮੋਢੇ ਉਤੇ ਬਹਿ ਗਿਆ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਪਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਚਿਕ ਦਿਤਾ। ਉਹਨੇ,&lt;noinclude&gt;{{center|੨੪੬}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>o3yp80gonsupzrqrntdsn5mk1ktzdhm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180381</id>
      <parentid>180336</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:16:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180381</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5147" sha1="jh4ve412gxwetl6kls17kn5pdecgxe8" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਤੇਰੇ ਇਸ ਪੁਰਾਣੇ ਤੀਲੇ ਨਾਲ ਸਿਰ ਖਪਾਣ ਲਈ ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ!&quot; ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ
ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ। &quot;ਚਲੀ ਜਾ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ।&quot;

{{gap}}ਤੇ ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਾ ਕਿਹਾ ਤੇ ਇਕ ਵੀ ਲਫ਼ਜ਼ ਬੋਲੇ ਬਿਨਾਂ ਚਲੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਰਾਤ ਪਈ, ਕੋਤੂਰਾ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।

{{gap}}&quot;ਮੇਰੇ ਕਪੜੇ ਤਿਆਰ ਨੇ?' ਉਹਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆਹੋ, ਤਿਆਰ ਨੇ, &quot; ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਲਿਆ ਫੇਰ ਮੈਨੂੰ ਪਾ ਕੇ ਵੇਖਣ ਦੇ।&quot;

{{gap}}ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਕਪੜੇ ਪਾਏ, ਤੇ ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ ਉਹ ਸਫ਼ਾਈ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕੱਟੇ ਗਏ, ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਬਹੁਤ ਛੋਟੇ ਸਨ, ਤੇ ਸਿਊਣਾਂ ਹੀ ਡਿੰਗ-ਪੜਿੰਗੀਆਂ ਸਨ। ਕੋਤੂਰੇ ਨੂੰ ਡਾਢਾ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ, ਉਹਨੇ ਦੂਜੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵੀ ਓਥੇ ਸੁਟ ਦਿਤਾ, ਜਿਥੇ ਉਹਨੇ ਉਹਦੀ ਭੈਣ ਨੂੰ ਸੁਟਿਆ ਸੀ, ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਯਖ਼ ਹੋ ਮਰ ਗਈ

{{gap}}ਤੇ ਬੁੱਢਾ ਆਪਣੀ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਸੀ ਤੇ ਝੱਖੜ ਦੇ ਮੱਠੇ ਪੈ ਜਾਣ ਦੀ ਨਿਸਫਲ ਉਡੀਕ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹਵਾ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਤੁੰਦ ਸੀ, ਤੇ ਇੰਜ ਲਗਦਾ ਸੀ,
ਜਿਵੇਂ ' ਚੂਮ ' ਕਿਸੇ ਪਲ ਵੀ ਉਡ-ਪੁਡ ਜਾਵੇਗਾ।

{{gap}}&quot;ਮੇਰੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਆਖੇ 'ਤੇ ਕੰਨ ਨਹੀਂ ਧਰੇ, &quot; ਬੁੱਢੇ ਨੇ ਆਖਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਹਾਲਤ
ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰ ਦਿਤੀ ਏ, ਕੋਤਰੇ ਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹਾ ਦਿਤਾ ਨੇ। ਤੂੰ ਬਾਕੀ ਰਹਿ ਗਈ ਮੇਰੀ
ਆਖਰੀ ਧੀ ਏਂ, ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਵੀ ਤੈਨੂੰ ਕਤੂਰੇ ਕੋਲ ਭੇਜਣਾ ਪਵੇਗਾ, ਇਸ ਆਸ ਨਾਲ ਕਿ ਉਹ ਤੈਨੂੰ
ਆਪਣੀ ਵਹੁਟੀ ਬਣਾ ਲਵੇਗਾ। ਜੇ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਘਲਦਾ, ਸਾਡੇ ਲੋਕ ਭੁਖ ਨਾਲ ਮਰ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਲਈ,
ਧੀਏ . ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾ ਤੇ ਚਲ ਪੌ।&quot;

{{gap}}ਤੇ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਦਸਿਆ, ਕਿਥੇ ਜਾਣਾ ਸੀ ਤੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਸੀ।

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ 'ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਈ, ਉਹਨੇ ਸਲੈਜ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰਖਿਆ ਕਿ ਉਹਦਾ ਮੂੰਹ ਹਵਾ ਵਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਤੇ, ਇਕ ਵਾਰੀ ਧਕ, ਉਹਨੂੰ ਉਹਨੇ ਅਗੇ ਠੇਲ ਦਿਤਾ। ਹਵਾ ਚਾਂਗਰ ਤੇ ਗੜਕ ਰਹੀ ਸੀ, ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੂੰ ਡੇਗ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਤੇ ਬਰਫ਼ ਉਹਦੀਆਂ ਅੱਖਾ ਵਿਚ ਵਜ ਰਹੀ ਸੀ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ।

{{gap}}ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਝੱਖੜ ਵਿਚ ਅਗੇ ਵਧਦੀ ਗਈ, ਉਹਨੇ ਪਿਓ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਦਾ ਇਕ ਲਫ਼ਜ਼ ਵੀ ਨਾ ਭੁਲਾਇਆ ਤੇ ਉਹ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਐਨ ਉਵੇਂ ਕਰਦੀ ਗਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ। ਉਹਦੇ ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਖੁਲ੍ਹ ਗਈਆਂ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਈ ਨਾ ਅਟਕੀ।
ਬਰਫ਼ ਉਹਦੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚ ਵੜ ਗਈ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਝਾੜਨ ਲਈ ਨਾ ਖਲੋਤੀ। ਡਾਢੀ ਠੰਡ ਸੀ ਤੇ
ਹਵਾ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਨਾ ਅਟਕੀ ਤੇ ਅਗੇ ਹੀ ਅਗੇ ਤੁਰਦੀ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਹਾੜ ਕੋਲ
ਪੁਜੀ ਤੇ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਈ, ਉਹ ਤਾਂ ਹੀ ਅਟਕੀ ਤੇ ਆਪਣੇ ਬੂਟਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਰਫ਼ ਝਾੜਨ ਤੇ ਆਪਣੇ
ਕੋਟ ਦੀਆਂ ਤਣੀਆਂ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲਗੀ। ਫੇਰ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਪੰਛੀ ਉਡਦਾ-ਉਡਦਾ ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਆਇਆ
ਤੇ ਉਹਦੇ ਮੋਢੇ ਉਤੇ ਬਹਿ ਗਿਆ। ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਪਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਚਿਕ ਦਿਤਾ। ਉਹਨੇ,&lt;noinclude&gt;{{center|੨੪੬}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jh4ve412gxwetl6kls17kn5pdecgxe8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/261</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19235</id>
    <revision>
      <id>180421</id>
      <parentid>50191</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T00:38:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180421</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4898" sha1="2dvq2lc3tby2b2sw6fk25xibiqoj4r6" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;﻿________________

ਸਗੋਂ ਉਹਨੂੰ ਲਾਡ · ਕੀਤਾ ਤੇ ਥਾਪੜਿਆ । ਜਦੋ ਪੰਛੀ ਉਡ ਗਿਆ , ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਆਪਣੀ ਸਲੇਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਪਹਾੜ ਤੋਂ ਠਿਲ ਸਿੱਧੀ ਕੋਤੂਰੇ ਦੇ ‘ਚੂਮ' ਕੋਲ ਜਾ ਪੁੱਜੀ। 

{{gap}}ਉਹ 'ਚੁਮ' ਅੰਦਰ ਚਲੀ ਗਈ ਤੇ ਉਡੀਕਣ ਲਗੀ । ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਬੂਹੇ ਉਤੇ ਟੰਗੀ ਖਲ ਚੁੱਕੀ ਉਹ ' ਜਾ', ਤੇ ਇਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦਿਓ ਅੰਦਰ ਆਇਆ। ਜਦੋਂ ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ , ਉਹ ਹੱਸ ਪਿਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ :

{{gap}}ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਿਉਂ ਆਈਂ ਏਂ ?&quot;

“ਮੇਰੇ ਪਿਓ ਨੇ ਭੇਜਿਐ , &quot; ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ। “ਕਿਉਂ ਭੇਜਿਆ ਸੂ ?''
“ ਝੱਖੜ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਤੈਨੂੰ ਮਿੰਨਤ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ , ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਜੇ ਤੂੰ ਝੱਖੜ ਬੰਦ ਨਾ ਕੀਤਾ , ਸਾਡੇ, ਸਾਰੇ ਲੋਕੀ ਮਰ ਜਾਣਗੇ ।&quot;
“ਓਥੇ ਕਿਉਂ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਏ ? ਅੱਗ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਾਲਦੀ ਤੇ ਕੁਝ ਮਾਸ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਚਾਦੀ ? &quot; ਕਤੂਰੇ ਨੇ ਆਖਿਆ। “ ਮੈਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲਗੀ ਹੋਈ ਏ , ਤੇ ਭੁਖ ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਲਗੀ ਹੋਈ ਹੋਣੀ ਏਂ , ਮੈਂ ਵੇਖਿਐ , ਜਦੋਂ ਦੀ ਤੂੰ ਆਈ ਏ , ਤੂੰ ਖਾਧਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ।&quot; | ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਮਾਸ ਚਾੜਿਆ , ਉਹਨੂੰ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਢਿਆ ਤੇ ਕਤੂਰੇ ਨੂੰ ਦਿਤਾ , ਤੇ ਕੋਰੇ ਨੇ ਕੁਝ ਕੁ ਖਾਧਾ ਤੇ ਫੇਰ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅੱਧਾ ਮਾਸ ਗਵਾਂਢ ਵਾਲੇ ਚੂਮ ਲੈ ਜਾਵੇ। | ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਮਾਸ ਦੀ ਤਸ਼ਤਰੀ ਫੜੀ ਤੇ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਹਵਾ ਉਚੀ-ਉਚੀ ਗੜਕ ਰਹੀ ਸੀ, ਬਰਫ਼ ਚੱਕਰਾ ਤੇ ਘੂਕਰ ਖਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹਨੇ ਕਿੱਧਰ ਜਾਣਾ ਸੀ ? ਗਵਾਂਢੀਆਂ ਦਾ ‘ਚੂਮ ' ਕਿਥੇ ਲੱਭਣਾ ਸੀ ? ਉਹ ਕੁਝ ਚਿਰ ਖਲੋ ਗਈ , ਸੋਚਣ ਲਗੀ , ਤੇ ਫੇਰ ਉਹ ਝੱਖੜ ਵਿਚ ਚਲ ਪਈ , ਉਹਨੂੰ ਆਪ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੂਝ ਰਿਹਾ , ਉਹ ਕਿੱਧਰ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। | ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਹੀਉ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ , ਪੰਛੀ ਆ ਨਿਕਲਿਆ , ਜਿਹੜਾ ਪਹਾੜ ਉਤੇ ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਉਡਦਾ ਆਇਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਕੋਲ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਉੱਡਣ ਲਗਾ , ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਪੰਛੀ ਦੇ ਮਗਰ-ਮਗਰ ਜਾਣ ਦਾ ਮਤਾ ਪਕਾਇਆ । ਪੰਛੀ ਜਿਸ ਪਾਸੇ ਵੀ ਗਿਆ , ਉਹ ਉਸੇ ਪਾਸੇ
ਕਰਦੀ ਗਈ। ਉਹ ਅਗੇ ਹੀ ਅਗੇ ਚਲਦੀ ਗਈ, ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ , ਕੁਝ ਦੂਰ , ਇਕ ਪਾਸੇ ਕਰਕੇ , ਉਹਨੂੰ ਕੁਝ ਬਿਆ , ਜੋ ਕਿਸੇ ਲਾਟ ਦਾ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ ਲਗਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਹਦ ਨਾ ਰਹੀ . ਤੇ ਉਹ ਇਹ ਸੋਚਦੀ ਕਿ ‘ਚੂਮ' ਓਥੇ ਹੋਵੇਗਾ , ਉਸ ਪਾਸੇ ਹੋ ਪਈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਨੇੜੇ ਪੁੱਜੀ , ਉਹਨੇ 26 ਕਿ ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਉਹਨੇ &quot;ਚੂਮ' ਸਮਝਿਆ ਸੀ , ਇਕ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਟਿਲਾ ਸੀ . ਜਿਹਦੇ ਵਿਚੋਂ .
ਉਪਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਟਿੱਲੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਫ਼ਿਰੀ ਤੇ ਉਹਨੇ - a ਚੱਭਿਆ , ਤੇ ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਕ ਬੂਹਾ ਖੁਲ੍ਹ ਗਿਆ। ਇਕ ਧੌਲੇ ਸਿਰ ਵਾਲੀ ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਬੂਹੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਤਕਿਆ ਤੇ ਬੋਲੀ : .
“ਕੌਣ ਏਂ ਤੂੰ ? ਕੀ ਕਰਨ ਆਈਂ ਏਂ ? '
4.
ਜੇ
ਤੇਰੇ ਲਈ ਕੁਝ ਮਾਸੇ ਲਿਆਂਦੇ ,&quot; ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ। “ ਕੋਤਰੇ .
ਮੈਨੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ, ਤੈਨੂੰ ਦੇ ਆਵਾਂ।”
२४०&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2dvq2lc3tby2b2sw6fk25xibiqoj4r6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180423</id>
      <parentid>180421</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T00:56:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180423</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4971" sha1="2fpqllna1a6c3al5fw7zbz8fkw6jd25" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;﻿________________

ਸਗੋਂ ਉਹਨੂੰ ਲਾਡ · ਕੀਤਾ ਤੇ ਥਾਪੜਿਆ । ਜਦੋ ਪੰਛੀ ਉਡ ਗਿਆ , ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਆਪਣੀ ਸਲੇਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਪਹਾੜ ਤੋਂ ਠਿਲ ਸਿੱਧੀ ਕੋਤੂਰੇ ਦੇ ‘ਚੂਮ' ਕੋਲ ਜਾ ਪੁੱਜੀ। 

{{gap}}ਉਹ 'ਚੁਮ' ਅੰਦਰ ਚਲੀ ਗਈ ਤੇ ਉਡੀਕਣ ਲਗੀ । ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਬੂਹੇ ਉਤੇ ਟੰਗੀ ਖਲ ਚੁੱਕੀ ਉਹ ' ਜਾ', ਤੇ ਇਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦਿਓ ਅੰਦਰ ਆਇਆ। ਜਦੋਂ ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ , ਉਹ ਹੱਸ ਪਿਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ :

{{gap}}ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਿਉਂ ਆਈਂ ਏਂ ?&quot;

{{gap}}“ਮੇਰੇ ਪਿਓ ਨੇ ਭੇਜਿਐ , &quot; ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।

{{gap}}“ਕਿਉਂ ਭੇਜਿਆ ਸੂ ?&quot;

{{gap}}“ ਝੱਖੜ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਤੈਨੂੰ ਮਿੰਨਤ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ , ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਜੇ ਤੂੰ ਝੱਖੜ ਬੰਦ ਨਾ ਕੀਤਾ , ਸਾਡੇ, ਸਾਰੇ ਲੋਕੀ ਮਰ ਜਾਣਗੇ ।&quot;

{{gap}}“ਓਥੇ ਕਿਉਂ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਏ ? ਅੱਗ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਾਲਦੀ ਤੇ ਕੁਝ ਮਾਸ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਚਾੜ੍ਹਦੀ ? &quot; ਕਤੂਰੇ ਨੇ ਆਖਿਆ। “ ਮੈਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲਗੀ ਹੋਈ ਏ , ਤੇ ਭੁਖ ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਲਗੀ ਹੋਈ ਹੋਣੀ ਏਂ , ਮੈਂ ਵੇਖਿਐ , ਜਦੋਂ ਦੀ ਤੂੰ ਆਈ ਏ , ਤੂੰ ਖਾਧਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ।&quot; 

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਮਾਸ ਚਾੜਿਆ , ਉਹਨੂੰ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਢਿਆ ਤੇ ਕਤੂਰੇ ਨੂੰ ਦਿਤਾ , ਤੇ ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਕੁਝ ਕੁ ਖਾਧਾ ਤੇ ਫੇਰ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅੱਧਾ ਮਾਸ ਗਵਾਂਢ ਵਾਲੇ ਚੂਮ ਲੈ ਜਾਵੇ।
{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਮਾਸ ਦੀ ਤਸ਼ਤਰੀ ਫੜੀ ਤੇ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਹਵਾ ਉਚੀ-ਉਚੀ ਗੜਕ ਰਹੀ ਸੀ, ਬਰਫ਼ ਚੱਕਰਾ ਤੇ ਘੂਕਰ ਖਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹਨੇ ਕਿੱਧਰ ਜਾਣਾ ਸੀ ? ਗਵਾਂਢੀਆਂ ਦਾ ‘ਚੂਮ ' ਕਿਥੇ ਲੱਭਣਾ ਸੀ ? ਉਹ ਕੁਝ ਚਿਰ ਖਲੋ ਗਈ , ਸੋਚਣ ਲਗੀ , ਤੇ ਫੇਰ ਉਹ ਝੱਖੜ ਵਿਚ ਚਲ ਪਈ , ਉਹਨੂੰ ਆਪ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੂਝ ਰਿਹਾ , ਉਹ ਕਿੱਧਰ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। 

{{gap}}ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਹੀਉ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ , ਪੰਛੀ ਆ ਨਿਕਲਿਆ , ਜਿਹੜਾ ਪਹਾੜ ਉਤੇ ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਉਡਦਾ ਆਇਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਕੋਲ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਉੱਡਣ ਲਗਾ , ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਪੰਛੀ ਦੇ ਮਗਰ-ਮਗਰ ਜਾਣ ਦਾ ਮਤਾ ਪਕਾਇਆ । ਪੰਛੀ ਜਿਸ ਪਾਸੇ ਵੀ ਗਿਆ , ਉਹ ਉਸੇ ਪਾਸੇ ਤੁਰਦੀ ਗਈ। ਉਹ ਅਗੇ ਹੀ ਅਗੇ ਚਲਦੀ ਗਈ, ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ , ਕੁਝ ਦੂਰ , ਇਕ ਪਾਸੇ ਕਰਕੇ , ਉਹਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਸਿਆ , ਜੋ ਕਿਸੇ ਲਾਟ ਦਾ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ ਲਗਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਹਦ ਨਾ ਰਹੀ . ਤੇ ਉਹ ਇਹ ਸੋਚਦੀ ਕਿ ‘ਚੂਮ' ਓਥੇ ਹੋਵੇਗਾ , ਉਸ ਪਾਸੇ ਹੋ ਪਈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਨੇੜੇ ਪੁੱਜੀ , ਉਹਨੇ 26 ਕਿ ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਉਹਨੇ &quot;ਚੂਮ' ਸਮਝਿਆ ਸੀ , ਇਕ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਟਿਲਾ ਸੀ . ਜਿਹਦੇ ਵਿਚੋਂ .
ਉਪਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਟਿੱਲੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਫ਼ਿਰੀ ਤੇ ਉਹਨੇ - a ਚੱਭਿਆ , ਤੇ ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਕ ਬੂਹਾ ਖੁਲ੍ਹ ਗਿਆ। ਇਕ ਧੌਲੇ ਸਿਰ ਵਾਲੀ ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਬੂਹੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਤਕਿਆ ਤੇ ਬੋਲੀ : .
“ਕੌਣ ਏਂ ਤੂੰ ? ਕੀ ਕਰਨ ਆਈਂ ਏਂ ? '
4.
ਜੇ
ਤੇਰੇ ਲਈ ਕੁਝ ਮਾਸੇ ਲਿਆਂਦੇ ,&quot; ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ। “ ਕੋਤਰੇ .
ਮੈਨੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ, ਤੈਨੂੰ ਦੇ ਆਵਾਂ।”
२४०&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2fpqllna1a6c3al5fw7zbz8fkw6jd25</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180424</id>
      <parentid>180423</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T01:03:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180424</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5068" sha1="0olp068i97lc4rblqhtwnhrcgriu5k4" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;﻿________________

ਸਗੋਂ ਉਹਨੂੰ ਲਾਡ · ਕੀਤਾ ਤੇ ਥਾਪੜਿਆ । ਜਦੋ ਪੰਛੀ ਉਡ ਗਿਆ , ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਆਪਣੀ ਸਲੇਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਪਹਾੜ ਤੋਂ ਠਿਲ ਸਿੱਧੀ ਕੋਤੂਰੇ ਦੇ ‘ਚੂਮ' ਕੋਲ ਜਾ ਪੁੱਜੀ। 

{{gap}}ਉਹ 'ਚੁਮ' ਅੰਦਰ ਚਲੀ ਗਈ ਤੇ ਉਡੀਕਣ ਲਗੀ । ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਬੂਹੇ ਉਤੇ ਟੰਗੀ ਖਲ ਚੁੱਕੀ ਉਹ ' ਜਾ', ਤੇ ਇਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦਿਓ ਅੰਦਰ ਆਇਆ। ਜਦੋਂ ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ , ਉਹ ਹੱਸ ਪਿਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ :

{{gap}}ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਿਉਂ ਆਈਂ ਏਂ ?&quot;

{{gap}}“ਮੇਰੇ ਪਿਓ ਨੇ ਭੇਜਿਐ , &quot; ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।

{{gap}}“ਕਿਉਂ ਭੇਜਿਆ ਸੂ ?&quot;

{{gap}}“ ਝੱਖੜ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਤੈਨੂੰ ਮਿੰਨਤ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ , ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਜੇ ਤੂੰ ਝੱਖੜ ਬੰਦ ਨਾ ਕੀਤਾ , ਸਾਡੇ, ਸਾਰੇ ਲੋਕੀ ਮਰ ਜਾਣਗੇ ।&quot;

{{gap}}“ਓਥੇ ਕਿਉਂ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਏ ? ਅੱਗ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਾਲਦੀ ਤੇ ਕੁਝ ਮਾਸ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਚਾੜ੍ਹਦੀ ? &quot; ਕਤੂਰੇ ਨੇ ਆਖਿਆ। “ ਮੈਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲਗੀ ਹੋਈ ਏ , ਤੇ ਭੁਖ ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਲਗੀ ਹੋਈ ਹੋਣੀ ਏਂ , ਮੈਂ ਵੇਖਿਐ , ਜਦੋਂ ਦੀ ਤੂੰ ਆਈ ਏ , ਤੂੰ ਖਾਧਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ।&quot; 

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਮਾਸ ਚਾੜਿਆ , ਉਹਨੂੰ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਢਿਆ ਤੇ ਕਤੂਰੇ ਨੂੰ ਦਿਤਾ , ਤੇ ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਕੁਝ ਕੁ ਖਾਧਾ ਤੇ ਫੇਰ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅੱਧਾ ਮਾਸ ਗਵਾਂਢ ਵਾਲੇ ਚੂਮ ਲੈ ਜਾਵੇ।
{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਮਾਸ ਦੀ ਤਸ਼ਤਰੀ ਫੜੀ ਤੇ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਹਵਾ ਉਚੀ-ਉਚੀ ਗੜਕ ਰਹੀ ਸੀ, ਬਰਫ਼ ਚੱਕਰਾ ਤੇ ਘੂਕਰ ਖਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹਨੇ ਕਿੱਧਰ ਜਾਣਾ ਸੀ ? ਗਵਾਂਢੀਆਂ ਦਾ ‘ਚੂਮ ' ਕਿਥੇ ਲੱਭਣਾ ਸੀ ? ਉਹ ਕੁਝ ਚਿਰ ਖਲੋ ਗਈ , ਸੋਚਣ ਲਗੀ , ਤੇ ਫੇਰ ਉਹ ਝੱਖੜ ਵਿਚ ਚਲ ਪਈ , ਉਹਨੂੰ ਆਪ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੂਝ ਰਿਹਾ , ਉਹ ਕਿੱਧਰ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। 

{{gap}}ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਹੀਉ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ , ਪੰਛੀ ਆ ਨਿਕਲਿਆ , ਜਿਹੜਾ ਪਹਾੜ ਉਤੇ ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਉਡਦਾ ਆਇਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਕੋਲ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਉੱਡਣ ਲਗਾ , ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਪੰਛੀ ਦੇ ਮਗਰ-ਮਗਰ ਜਾਣ ਦਾ ਮਤਾ ਪਕਾਇਆ । ਪੰਛੀ ਜਿਸ ਪਾਸੇ ਵੀ ਗਿਆ , ਉਹ ਉਸੇ ਪਾਸੇ ਤੁਰਦੀ ਗਈ। ਉਹ ਅਗੇ ਹੀ ਅਗੇ ਚਲਦੀ ਗਈ, ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ , ਕੁਝ ਦੂਰ , ਇਕ ਪਾਸੇ ਕਰਕੇ , ਉਹਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਸਿਆ , ਜੋ ਕਿਸੇ ਲਾਟ ਦਾ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ ਲਗਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਹਦ ਨਾ ਰਹੀ . ਤੇ ਉਹ ਇਹ ਸੋਚਦੀ ਕਿ ‘ਚੂਮ' ਓਥੇ ਹੋਵੇਗਾ , ਉਸ ਪਾਸੇ ਹੋ ਪਈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਨੇੜੇ ਪੁੱਜੀ , ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਉਹਨੇ &quot;ਚੂਮ' ਸਮਝਿਆ ਸੀ , ਇਕ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਟਿਲਾ ਸੀ . ਜਿਹਦੇ ਵਿਚੋਂ ਧੂੰਆ ਕੁੰਡਲ ਖਾਂਦਾ ਉਪਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਟਿੱਲੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਫ਼ਿਰੀ ਤੇ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪੈਰ ਚੋਭਿਆ , ਤੇ ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਕ ਬੂਹਾ ਖੁਲ੍ਹ ਗਿਆ। ਇਕ ਧੌਲੇ ਸਿਰ ਵਾਲੀ ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਬੂਹੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਤਕਿਆ ਤੇ ਬੋਲੀ : 

{{gap}}“ਕੌਣ ਏਂ ਤੂੰ ? ਕੀ ਕਰਨ ਆਈਂ ਏਂ ?&quot;
4.
ਜੇ
ਤੇਰੇ ਲਈ ਕੁਝ ਮਾਸੇ ਲਿਆਂਦੇ ,&quot; ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ। “ ਕੋਤਰੇ .
ਮੈਨੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ, ਤੈਨੂੰ ਦੇ ਆਵਾਂ।”
२४०&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>0olp068i97lc4rblqhtwnhrcgriu5k4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180425</id>
      <parentid>180424</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T01:16:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180425</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5102" sha1="i519f0205303cn8nl4lvc382c3jbop3" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;﻿________________

ਸਗੋਂ ਉਹਨੂੰ ਲਾਡ · ਕੀਤਾ ਤੇ ਥਾਪੜਿਆ । ਜਦੋ ਪੰਛੀ ਉਡ ਗਿਆ , ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਆਪਣੀ ਸਲੇਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਪਹਾੜ ਤੋਂ ਠਿਲ ਸਿੱਧੀ ਕੋਤੂਰੇ ਦੇ ‘ਚੂਮ' ਕੋਲ ਜਾ ਪੁੱਜੀ। 

{{gap}}ਉਹ 'ਚੁਮ' ਅੰਦਰ ਚਲੀ ਗਈ ਤੇ ਉਡੀਕਣ ਲਗੀ । ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਬੂਹੇ ਉਤੇ ਟੰਗੀ ਖਲ ਚੁੱਕੀ ਉਹ ' ਜਾ', ਤੇ ਇਕ ਨੌਜਵਾਨ ਦਿਓ ਅੰਦਰ ਆਇਆ। ਜਦੋਂ ਉਹਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵੇਖਿਆ , ਉਹ ਹੱਸ ਪਿਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ :

{{gap}}ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕਿਉਂ ਆਈਂ ਏਂ ?&quot;

{{gap}}“ਮੇਰੇ ਪਿਓ ਨੇ ਭੇਜਿਐ , &quot; ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ।

{{gap}}“ਕਿਉਂ ਭੇਜਿਆ ਸੂ ?&quot;

{{gap}}“ ਝੱਖੜ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਤੈਨੂੰ ਮਿੰਨਤ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ , ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਜੇ ਤੂੰ ਝੱਖੜ ਬੰਦ ਨਾ ਕੀਤਾ , ਸਾਡੇ, ਸਾਰੇ ਲੋਕੀ ਮਰ ਜਾਣਗੇ ।&quot;

{{gap}}“ਓਥੇ ਕਿਉਂ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਏ ? ਅੱਗ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਬਾਲਦੀ ਤੇ ਕੁਝ ਮਾਸ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਚਾੜ੍ਹਦੀ ? &quot; ਕਤੂਰੇ ਨੇ ਆਖਿਆ। “ ਮੈਨੂੰ ਭੁੱਖ ਲਗੀ ਹੋਈ ਏ , ਤੇ ਭੁਖ ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਲਗੀ ਹੋਈ ਹੋਣੀ ਏਂ , ਮੈਂ ਵੇਖਿਐ , ਜਦੋਂ ਦੀ ਤੂੰ ਆਈ ਏ , ਤੂੰ ਖਾਧਾ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ।&quot; 

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਛੇਤੀ-ਛੇਤੀ ਮਾਸ ਚਾੜਿਆ , ਉਹਨੂੰ ਭਾਂਡੇ ਵਿਚੋਂ ਕਢਿਆ ਤੇ ਕਤੂਰੇ ਨੂੰ ਦਿਤਾ , ਤੇ ਕੋਤੂਰੇ ਨੇ ਕੁਝ ਕੁ ਖਾਧਾ ਤੇ ਫੇਰ ਉਹਨੂੰ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅੱਧਾ ਮਾਸ ਗਵਾਂਢ ਵਾਲੇ ਚੂਮ ਲੈ ਜਾਵੇ।
{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਮਾਸ ਦੀ ਤਸ਼ਤਰੀ ਫੜੀ ਤੇ ਬਾਹਰ ਚਲੀ ਗਈ। ਹਵਾ ਉਚੀ-ਉਚੀ ਗੜਕ ਰਹੀ ਸੀ, ਬਰਫ਼ ਚੱਕਰਾ ਤੇ ਘੂਕਰ ਖਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਹਨੇ ਕਿੱਧਰ ਜਾਣਾ ਸੀ ? ਗਵਾਂਢੀਆਂ ਦਾ ‘ਚੂਮ ' ਕਿਥੇ ਲੱਭਣਾ ਸੀ ? ਉਹ ਕੁਝ ਚਿਰ ਖਲੋ ਗਈ , ਸੋਚਣ ਲਗੀ , ਤੇ ਫੇਰ ਉਹ ਝੱਖੜ ਵਿਚ ਚਲ ਪਈ , ਉਹਨੂੰ ਆਪ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੂਝ ਰਿਹਾ , ਉਹ ਕਿੱਧਰ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। 

{{gap}}ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਹੀਉ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ , ਪੰਛੀ ਆ ਨਿਕਲਿਆ , ਜਿਹੜਾ ਪਹਾੜ ਉਤੇ ਉਹਦੇ ਕੋਲ ਉਡਦਾ ਆਇਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਕੋਲ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਉੱਡਣ ਲਗਾ , ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਪੰਛੀ ਦੇ ਮਗਰ-ਮਗਰ ਜਾਣ ਦਾ ਮਤਾ ਪਕਾਇਆ । ਪੰਛੀ ਜਿਸ ਪਾਸੇ ਵੀ ਗਿਆ , ਉਹ ਉਸੇ ਪਾਸੇ ਤੁਰਦੀ ਗਈ। ਉਹ ਅਗੇ ਹੀ ਅਗੇ ਚਲਦੀ ਗਈ, ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ , ਕੁਝ ਦੂਰ , ਇਕ ਪਾਸੇ ਕਰਕੇ , ਉਹਨੂੰ ਕੁਝ ਦਿਸਿਆ , ਜੋ ਕਿਸੇ ਲਾਟ ਦਾ ਲਿਸ਼ਕਾਰਾ ਲਗਦਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਹਦ ਨਾ ਰਹੀ . ਤੇ ਉਹ ਇਹ ਸੋਚਦੀ ਕਿ ‘ਚੂਮ' ਓਥੇ ਹੋਵੇਗਾ , ਉਸ ਪਾਸੇ ਹੋ ਪਈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਨੇੜੇ ਪੁੱਜੀ , ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਉਹਨੇ &quot;ਚੂਮ' ਸਮਝਿਆ ਸੀ , ਇਕ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਟਿਲਾ ਸੀ . ਜਿਹਦੇ ਵਿਚੋਂ ਧੂੰਆ ਕੁੰਡਲ ਖਾਂਦਾ ਉਪਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਟਿੱਲੇ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਫ਼ਿਰੀ ਤੇ ਉਹਨੇ ਉਹਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪੈਰ ਚੋਭਿਆ , ਤੇ ਚਾਣਚਕ ਹੀ ਉਹਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਇਕ ਬੂਹਾ ਖੁਲ੍ਹ ਗਿਆ। ਇਕ ਧੌਲੇ ਸਿਰ ਵਾਲੀ ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਬੂਹੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਤਕਿਆ ਤੇ ਬੋਲੀ : 

{{gap}}“ਕੌਣ ਏਂ ਤੂੰ ? ਕੀ ਕਰਨ ਆਈਂ ਏਂ ?&quot;

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਬੇਬੇ,ਤੇਰੇ ਲਈ ਕੁਝ ਮਾਸੇ ਲਿਆਂਦੇ ,&quot; ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ। “ ਕੋਤੂਰੇ 
ਮੈਨੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ, ਤੈਨੂੰ ਦੇ ਆਵਾਂ।”&lt;noinclude&gt;{{center|੨੪੭}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>i519f0205303cn8nl4lvc382c3jbop3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/263</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19243</id>
    <revision>
      <id>180385</id>
      <parentid>50199</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:23:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180385</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3518" sha1="4fq69a4tia1rntekdzej4gfepcsf08a" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}&quot;ਓਥੇ ਕੀ ਦਿਸਦਾ ਈ?&quot; ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਤੇਰੇ ਕੰਨ 'ਚ ਇਕ ਕੁੜੀ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਏ, ' ਸਭ ਤੋ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਉਹਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੀ? ਕੋਤਰੇ ਦੇ ਕਪੜੇ ਬਣਾਣ 'ਚ 'ਤੇਰਾ ਹੱਥ ਵਟਾਏਗੀ।
ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਹਦ ਨਾ ਰਹੀ, ਤੇ ਉਹਨੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ। ਉਹਦੇ ਆਵਾਜ਼
ਦੇਣ ਉਤੇ, ਬੁੱਢੀ ਦੇ ਕੰਨ ਵਿਚੋਂ, ਇਕ ਨਹੀਂ, ਚਾਰ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਕੁੱਦ ਪਈਆਂ, ਤੇ ਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਚਾਰੇ ਕੰਮ ਲਗ ਗਈਆਂ। ਉਹਨਾਂ ਖੱਲਾਂ ਕਮਾਈਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੁਰਚਿਆ, ਕਟਿਆ ਤੇ ਸੀਤਾ। ਛੇਤੀ ਹੀ
ਕਪੜੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਪਿਛੋਂ ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਚਾਰਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਕੰਨ ਵਿਚ ਲੁਕਾ ਲਿਆ ਤੇ
ਚਲੀ ਗਈ।

{{gap}}ਸ਼ਾਮੀਂ ਕੋਤੂਰਾ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।

{{gap}}&quot;ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਕਰ ਲਿਆ ਈ, ਜੋ ਕੁਝ ਕਰਨ ਨੂੰ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ?&quot; ਉਹਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆਹੋ, ਕਰ ਲਿਐ,&quot; ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਵਿਖਾ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਨਵੇਂ ਕਪੜੇ, ਮੈਂ ਪਾਕੇ ਵੇਖਨਾਂ।&quot;

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਕਪੜੇ ਦੇ ਦਿਤੇ, ਤੇ ਕੋਰੇ ਨੇ ਫੜ ਲਏ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਆਪਣਾ
ਹੱਥ ਫੇਰਿਆ: ਖੱਲਾਂ ਨਰਮ ਸਨ ਤੇ ਛੁਹਣ ਨੂੰ ਸਖਾਵੀਆਂ। ਉਹਨੇ ਕਪੜੇ ਪਾ ਲਏ, ਤੇ ਉਹ ਨਾ ਤਾਂ ਛੋਟੇ ਸਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵਡੇ, ਸਗੋਂ ਉਹਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੂਰੇ ਆ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਬਣੇ ਵੀ ਹੰਢਣਸਾਰ ਸਨ। ਕੋਤੂਰਾ ਮੁਸਕਰਾਇਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:

{{gap}}&quot;ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀਏ ਧੀਏ, ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੀ ਲਗੀ ਏਂ, ਤੇ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਤੇ ਚਾਰ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਚੰਗੀ ਲਗੀ ਏਂ। ਤੂੰ ਕੰਮ ਚੰਗਾ ਕਰਨੀਂ ਏਂ, ਤੇ ਤੇਰੇ 'ਚ ਹੌਸਲਾ ਏ। ਤੂੰ ਡਾਢੇ ਝੱਖੜ ਨਾਲ ਮੱਥਾ ਮਾਰਿਆ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਤੇਰੇ ਲੋਕ ਮਰ ਨਾ ਜਾਣ। ਮੇਰੀ ਵਹੁਟੀ ਬਣ ਜਾ, ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ‘ਚੂਮ 'ਚ ਰਹੁ।&quot;

{{gap}}ਇਹ ਲਫ਼ਜ਼ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲੇ ਹੀ ਸਨ ਕਿ ਤੰਦਰਾ ਵਿਚ ਝੱਖੜ ਝੁਲਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਲੋਕਾਂ ਹੁਣ ਹਵਾ ਤੋਂ ਲੁਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਾ ਕੀਤੀ, ਹੁਣ ਉਹ ਯਖ਼ ਨਾ ਹੋਏ। ਉਹ, ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ, ਆਪਣੇ ‘ਚੂਮਾਂ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਦਿਨ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਨਿਕਲ ਆਏ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4fq69a4tia1rntekdzej4gfepcsf08a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180426</id>
      <parentid>180385</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T01:31:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180426</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3527" sha1="2tpt8vpgrk9nuibly0hmg4dhwwacvs7" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{gap}}&quot;ਓਥੇ ਕੀ ਦਿਸਦਾ ਈ?&quot; ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਤੇਰੇ ਕੰਨ 'ਚ ਇਕ ਕੁੜੀ ਬੈਠੀ ਹੋਈ ਏ&quot; ਸਭ ਤੋ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਉਹਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੀ? ਕੋਤਰੇ ਦੇ ਕਪੜੇ ਬਣਾਣ 'ਚ 'ਤੇਰਾ ਹੱਥ ਵਟਾਏਗੀ।

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਹਦ ਨਾ ਰਹੀ, ਤੇ ਉਹਨੇ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ। ਉਹਦੇ ਆਵਾਜ਼ ਦੇਣ ਉਤੇ, ਬੁੱਢੀ ਦੇ ਕੰਨ ਵਿਚੋਂ, ਇਕ ਨਹੀਂ, ਚਾਰ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਕੁੱਦ ਪਈਆਂ, ਤੇ ਚਾਰੇ ਦੀਆਂ ਚਾਰੇ ਕੰਮ ਲਗ ਗਈਆਂ। ਉਹਨਾਂ ਖੱਲਾਂ ਕਮਾਈਆਂ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੁਰਚਿਆ, ਕਟਿਆ ਤੇ ਸੀਤਾ। ਛੇਤੀ ਹੀ
ਕਪੜੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਏ। ਇਸ ਪਿਛੋਂ ਬੁੱਢੀ ਨੇ ਚਾਰਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਕੰਨ ਵਿਚ ਲੁਕਾ ਲਿਆ ਤੇ
ਚਲੀ ਗਈ।

{{gap}}ਸ਼ਾਮੀਂ ਕੋਤੂਰਾ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਇਆ।

{{gap}}&quot;ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਕਰ ਲਿਆ ਈ, ਜੋ ਕੁਝ ਕਰਨ ਨੂੰ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ?&quot; ਉਹਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਆਹੋ, ਕਰ ਲਿਐ,&quot; ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ।

{{gap}}&quot;ਵਿਖਾ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਨਵੇਂ ਕਪੜੇ, ਮੈਂ ਪਾਕੇ ਵੇਖਨਾਂ।&quot;

{{gap}}ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਧੀ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਕਪੜੇ ਦੇ ਦਿਤੇ, ਤੇ ਕੋਰੇ ਨੇ ਫੜ ਲਏ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਆਪਣਾ
ਹੱਥ ਫੇਰਿਆ: ਖੱਲਾਂ ਨਰਮ ਸਨ ਤੇ ਛੁਹਣ ਨੂੰ ਸਖਾਵੀਆਂ। ਉਹਨੇ ਕਪੜੇ ਪਾ ਲਏ, ਤੇ ਉਹ ਨਾ ਤਾਂ ਛੋਟੇ ਸਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਵਡੇ, ਸਗੋਂ ਉਹਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪੂਰੇ ਆ ਗਏ ਸਨ ਤੇ ਬਣੇ ਵੀ ਹੰਢਣਸਾਰ ਸਨ। ਕੋਤੂਰਾ ਮੁਸਕਰਾਇਆ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:

{{gap}}&quot;ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀਏ ਧੀਏ, ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੀ ਲਗੀ ਏਂ, ਤੇ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਤੇ ਚਾਰ ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਚੰਗੀ ਲਗੀ ਏਂ। ਤੂੰ ਕੰਮ ਚੰਗਾ ਕਰਨੀਂ ਏਂ, ਤੇ ਤੇਰੇ 'ਚ ਹੌਸਲਾ ਏ। ਤੂੰ ਡਾਢੇ ਝੱਖੜ ਨਾਲ ਮੱਥਾ ਮਾਰਿਆ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਤੇਰੇ ਲੋਕ ਮਰ ਨਾ ਜਾਣ। ਮੇਰੀ ਵਹੁਟੀ ਬਣ ਜਾ, ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ‘ਚੂਮ 'ਚ ਰਹੁ।&quot;

{{gap}}ਇਹ ਲਫ਼ਜ਼ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਨਿਕਲੇ ਹੀ ਸਨ ਕਿ ਤੁੰਦਰਾ ਵਿਚ ਝੱਖੜ ਝੁਲਣਾ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ। ਲੋਕਾਂ ਹੁਣ ਹਵਾ ਤੋਂ ਲੁਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਾ ਕੀਤੀ, ਹੁਣ ਉਹ ਯਖ਼ ਨਾ ਹੋਏ। ਉਹ, ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ, ਆਪਣੇ ‘ਚੂਮਾਂ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਦਿਨ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਨਿਕਲ ਆਏ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2tpt8vpgrk9nuibly0hmg4dhwwacvs7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/265</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19247</id>
    <revision>
      <id>180429</id>
      <parentid>50203</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T01:42:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180429</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3683" sha1="dnkeaw1nlkruswrj41uj78cnf99i8np" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;
{{gap}}ਚੰਨ-ਮਨੁਖ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਉਤਰ ਆਇਆ, ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰ ਖਲ੍ਹਾਰੇ ਤੇ ਸਲੈਜ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ।ਉਹ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਚੌਹਾਂ ਪਾਸੇ ਘੁੰਮਣ ਲਗਾ, ਆਪਣੇ ਚੁਗਿਰਦੇ ਵੇਖਣ ਲਗਾ। ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲੱਭੀ। ਏਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਉਹ ਟਿੱਬੇ ਤਕ ਵੀ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਨੇ ਉਹਦੀ ਟੀਸੀ ਵਲ ਤਕਿਆ, ਪਰ ਉਹਨੂੰ ਇਕ ਪਲ ਵੀ ਨਾ ਸੁਝਿਆ, ਉਹ ਕੀ ਸੀ।

“ਅਜੀਬ ਗਲ ਏ!” ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਖਿਆ। “ਮੁਟਿਆਰ ਕਿਥੇ ਜਾ ਸਕੀ ਹੋਏਗੀ? ਮੈਥੋਂ ਲੱਭੀ ਨਹੀਂ
ਜਾ ਰਹੀ। ਮੇਰਾ ਖਿਆਲ ਏ, ਹੁਣ ਮੈਂ ਚਲਾ ਜਾਨਾਂ ਤੇ ਪਿਛੋਂ ਫੇਰ ਉਤਰ ਆਵਾਂਗਾ। ਓਦੋਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ
ਲਭ ਪਵੇਗੀ ਤੇ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਂਗਾ ਉਹਨੂੰ।”
ਇਹ ਕਹਿ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਿਆ, ਤੇ ਉਹਦੇ ਰੇਡੀਅਰ ਉਹਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ
ਲੈ ਗਏ |
ਉਹ ਅਜੇ ਗਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਹਿਰਨ ਨੇ ਬਰਫ਼ ਨੂੰ ਖੁਰਚ ਪਰ੍ਹਾਂ ਸੁਟ ਦਿਤਾ, ਤੇ ਕੁੜੀ ਮਘੋਰੇ ਵਿਚੋਂ
ਨਿਕਲ ਆਈ।
ਚਲ ਛੇਤੀ - ਛੇਤੀ ਡੇਰੇ ਨੂੰ ਚਲੀਏ!” ਉਹ ਕਹਿਣ ਲਗੀ। ‘ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਮੈਨੂੰ ਵੇਖ ਲਵੇਗਾ
ਤੇ ਫੇਰ ਹੇਠਾਂ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਲੁਕ ਸਕਣ ਲਗੀ।”
ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਹਿਰਨ ਉਹਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਡਾ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ।
ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਡੇਰੇ ਪਹੁੰਚ ਪਏ, ਤੇ ਕੁੜੀ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੇ ‘ਚੁਮ’ ਅੰਦਰ ਭਜ ਗਈ। ਪਰ ਉਹਦਾ ਪਿਓ ਬਾਹਰ
ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹਦੀ ਕੌਣ ਮਦਦ ਕਰਦਾ? ਹਿਰਨ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:
ਏਨਾ
“ਤੈਨੂੰ ਲੁਕ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦੈ, ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਸਾਡੇ ਪਿਛੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੋਣਾਂ।”
“ਮੈਂ ਕਿਥੇ ਲੁੱਕਾਂ?” ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।
“ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕੁਝ ਬਣਾ ਦੇਨਾਂ — ਸ਼ਾਇਦ, ਇਕ ਪੱਥਰ” ਹਿਰਨ ਨੇ ਆਖਿਆ।
ਇਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਲਗਾ, ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਲਭ ਲਵੇਗਾ।”
&quot;ਨਹੀਂ:
“ਹਥੌੜਾ।”
ਇਹ ਵੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਲਗਾ।&quot;
‘‘ਬਾਂਸ।
“ਨਹੀਂ
&quot;
ਬੂਹੇ ’ਤੇ ਲਮਕਦੀ ਖਲ ਦਾ ਵਾਲ।”
“ਨਹੀਂ, ਨਹੀਂ।
“ਵੇਰ ਕੀ? ਹੱਛਾ, ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਦੀਵਾ ਬਣਾ ਦੋਨਾਂ।”
“ਠੀਕ ਏ।”
&quot;
“ਚੰਗਾ, ਸੁੰਗੜ ਬਹਿ।&quot;
ਮੁਟਿਆਰ ਸੁੰਗੜ ਗਈ। ਹਿਰਨ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਉਤੇ ਖੁਰ ਮਾਰਿਆ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀਵਾ ਬਣ ਗਈ। ਉਹ
ਤੇਜ਼ ਬਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚ ਰੌਸ਼ਨੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ!
੨੫੧&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>dnkeaw1nlkruswrj41uj78cnf99i8np</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180430</id>
      <parentid>180429</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:06:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180430</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3792" sha1="oipvu89rbph2jfd7qfk0ful88u7cr1u" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;
{{gap}}ਚੰਨ-ਮਨੁਖ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਉਤਰ ਆਇਆ, ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰ ਖਲ੍ਹਾਰੇ ਤੇ ਸਲੈਜ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ।ਉਹ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਚੌਹਾਂ ਪਾਸੇ ਘੁੰਮਣ ਲਗਾ, ਆਪਣੇ ਚੁਗਿਰਦੇ ਵੇਖਣ ਲਗਾ। ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲੱਭੀ। ਏਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਉਹ ਟਿੱਬੇ ਤਕ ਵੀ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਨੇ ਉਹਦੀ ਟੀਸੀ ਵਲ ਤਕਿਆ, ਪਰ ਉਹਨੂੰ ਇਕ ਪਲ ਵੀ ਨਾ ਸੁਝਿਆ, ਉਹ ਕੀ ਸੀ।

{{gap}}&quot;ਅਜੀਬ ਗਲ ਏ!” ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਖਿਆ। &quot;ਮੁਟਿਆਰ ਕਿਥੇ ਜਾ ਸਕੀ ਹੋਏਗੀ? ਮੈਥੋਂ ਲੱਭੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਹੀ। ਮੇਰਾ ਖਿਆਲ ਏ, ਹੁਣ ਮੈਂ ਚਲਾ ਜਾਨਾਂ ਤੇ ਪਿਛੋਂ ਫੇਰ ਉਤਰ ਆਵਾਂਗਾ। ਓਦੋਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਲਭ ਪਵੇਗੀ ਤੇ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਂਗਾ ਉਹਨੂੰ।&quot;

{{gap}}ਇਹ ਕਹਿ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਿਆ, ਤੇ ਉਹਦੇ ਰੇਡੀਅਰ ਉਹਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਲੈ ਗਏ |

{{gap}}ਉਹ ਅਜੇ ਗਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਹਿਰਨ ਨੇ ਬਰਫ਼ ਨੂੰ ਖੁਰਚ ਪਰ੍ਹਾਂ ਸੁਟ ਦਿਤਾ, ਤੇ ਕੁੜੀ ਮਘੋਰੇ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਆਈ। ਚਲ ਛੇਤੀ - ਛੇਤੀ ਡੇਰੇ ਨੂੰ ਚਲੀਏ!” ਉਹ ਕਹਿਣ ਲਗੀ। ‘ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਮੈਨੂੰ ਵੇਖ ਲਵੇਗਾ ਤੇ ਫੇਰ ਹੇਠਾਂ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਲੁਕ ਸਕਣ ਲਗੀ।&quot;

{{gap}}ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਹਿਰਨ ਉਹਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਡਾ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ। ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਡੇਰੇ ਪਹੁੰਚ ਪਏ, ਤੇ ਕੁੜੀ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੇ ‘ਚੁਮ’ ਅੰਦਰ ਭਜ ਗਈ। ਪਰ ਉਹਦਾ ਪਿਓ ਬਾਹਰ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹਦੀ ਕੌਣ ਮਦਦ ਕਰਦਾ? ਹਿਰਨ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:

{{gap}}&quot;ਤੈਨੂੰ ਲੁਕ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦੈ, ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਸਾਡੇ ਪਿਛੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੋਣਾਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਕਿਥੇ ਲੁੱਕਾਂ?&quot; ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕੁਝ ਬਣਾ ਦੇਨਾਂ — ਸ਼ਾਇਦ, ਇਕ ਪੱਥਰ” ਹਿਰਨ ਨੇ ਆਖਿਆ।

{{gap}}&quot;ਨਹੀਂ, ਇਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਲਗਾ, ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਲਭ ਲਵੇਗਾ।&quot;

{{gap}}&quot;ਹਥੌੜਾ।&quot;

{{gap}}&quot;ਇਹ ਵੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਲਗਾ।&quot;

{{gap}}&quot;ਬਾਂਸ।&quot;

{{gap}}&quot;ਨਹੀਂ&quot;

{{gap}}&quot;ਬੂਹੇ ’ਤੇ ਲਮਕਦੀ ਖਲ ਦਾ ਵਾਲ।&quot;

{{gap}}&quot;ਨਹੀਂ, ਨਹੀਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਫੇਰ ਕੀ? ਹੱਛਾ, ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਦੀਵਾ ਬਣਾ ਦੇਨਾਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਠੀਕ ਏ।&quot;

{{gap}}&quot;ਚੰਗਾ, ਸੁੰਗੜ ਬਹਿ।&quot;

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਸੁੰਗੜ ਗਈ। ਹਿਰਨ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਉਤੇ ਖੁਰ ਮਾਰਿਆ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀਵਾ ਬਣ ਗਈ। ਉਹ ਏਨਾ ਤੇਜ਼ ਬਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚ ਰੌਸ਼ਨੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ!&lt;noinclude&gt;{{center|੨੫੧}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>oipvu89rbph2jfd7qfk0ful88u7cr1u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180451</id>
      <parentid>180430</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T09:45:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180451</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3790" sha1="jfp7wau0wgga3c73hug59je34qq5ngl" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;
{{gap}}ਚੰਨ-ਮਨੁਖ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਉਤਰ ਆਇਆ, ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰ ਖਲ੍ਹਾਰੇ ਤੇ ਸਲੈਜ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ।ਉਹ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਚੌਹਾਂ ਪਾਸੇ ਘੁੰਮਣ ਲਗਾ, ਆਪਣੇ ਚੁਗਿਰਦੇ ਵੇਖਣ ਲਗਾ। ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲੱਭੀ। ਏਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਉਹ ਟਿੱਬੇ ਤਕ ਵੀ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਨੇ ਉਹਦੀ ਟੀਸੀ ਵਲ ਤਕਿਆ, ਪਰ ਉਹਨੂੰ ਇਕ ਪਲ ਵੀ ਨਾ ਸੁਝਿਆ, ਉਹ ਕੀ ਸੀ।

{{gap}}&quot;ਅਜੀਬ ਗਲ ਏ!” ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਖਿਆ। &quot;ਮੁਟਿਆਰ ਕਿਥੇ ਜਾ ਸਕੀ ਹੋਏਗੀ? ਮੈਥੋਂ ਲੱਭੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਹੀ। ਮੇਰਾ ਖਿਆਲ ਏ, ਹੁਣ ਮੈਂ ਚਲਾ ਜਾਨਾਂ ਤੇ ਪਿਛੋਂ ਫੇਰ ਉਤਰ ਆਵਾਂਗਾ। ਓਦੋਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਲਭ ਪਵੇਗੀ ਤੇ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਂਗਾ ਉਹਨੂੰ।&quot;

{{gap}}ਇਹ ਕਹਿ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਿਆ, ਤੇ ਉਹਦੇ ਰੇਡੀਅਰ ਉਹਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਲੈ ਗਏ |

{{gap}}ਉਹ ਅਜੇ ਗਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਹਿਰਨ ਨੇ ਬਰਫ਼ ਨੂੰ ਖੁਰਚ ਪਰ੍ਹਾਂ ਸੁਟ ਦਿਤਾ, ਤੇ ਕੁੜੀ ਮਘੋਰੇ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਆਈ। ਚਲ ਛੇਤੀ - ਛੇਤੀ ਡੇਰੇ ਨੂੰ ਚਲੀਏ!” ਉਹ ਕਹਿਣ ਲਗੀ। &quot;ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਮੈਨੂੰ ਵੇਖ ਲਵੇਗਾ ਤੇ ਫੇਰ ਹੇਠਾਂ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਲੁਕ ਸਕਣ ਲਗੀ।&quot;

{{gap}}ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਹਿਰਨ ਉਹਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਡਾ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ। ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਡੇਰੇ ਪਹੁੰਚ ਪਏ, ਤੇ ਕੁੜੀ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੇ ‘ਚੂਮ’ ਅੰਦਰ ਭਜ ਗਈ। ਪਰ ਉਹਦਾ ਪਿਓ ਬਾਹਰ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹਦੀ ਕੌਣ ਮਦਦ ਕਰਦਾ? ਹਿਰਨ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:

{{gap}}&quot;ਤੈਨੂੰ ਲੁਕ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦੈ, ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਸਾਡੇ ਪਿਛੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੋਣਾਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਕਿਥੇ ਲੁੱਕਾਂ?&quot; ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕੁਝ ਬਣਾ ਦੇਨਾਂ — ਸ਼ਾਇਦ, ਇਕ ਪੱਥਰ” ਹਿਰਨ ਨੇ ਆਖਿਆ।

{{gap}}&quot;ਨਹੀਂ, ਇਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਲਗਾ, ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਲਭ ਲਵੇਗਾ।&quot;

{{gap}}&quot;ਹਥੌੜਾ।&quot;

{{gap}}&quot;ਇਹ ਵੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਲਗਾ।&quot;

{{gap}}&quot;ਬਾਂਸ।&quot;

{{gap}}&quot;ਨਹੀਂ&quot;

{{gap}}&quot;ਬੂਹੇ ’ਤੇ ਲਮਕਦੀ ਖਲ ਦਾ ਵਾਲ।&quot;

{{gap}}&quot;ਨਹੀਂ, ਨਹੀਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਫੇਰ ਕੀ? ਹੱਛਾ, ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਦੀਵਾ ਬਣਾ ਦੇਨਾਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਠੀਕ ਏ।&quot;

{{gap}}&quot;ਚੰਗਾ, ਸੁੰਗੜ ਬਹਿ।&quot;

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਸੁੰਗੜ ਗਈ। ਹਿਰਨ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਉਤੇ ਖੁਰ ਮਾਰਿਆ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀਵਾ ਬਣ ਗਈ। ਉਹ ਏਨਾ ਤੇਜ਼ ਬਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚ ਰੌਸ਼ਨੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ!&lt;noinclude&gt;{{center|੨੫੧}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jfp7wau0wgga3c73hug59je34qq5ngl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180452</id>
      <parentid>180451</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T09:47:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180452</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3787" sha1="o2a4gscmdf7dp03w38vml1wg1mss7vu" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;
{{gap}}ਚੰਨ-ਮਨੁਖ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਉਤਰ ਆਇਆ, ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰ ਖਲ੍ਹਾਰੇ ਤੇ ਸਲੈਜ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ।ਉਹ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀ ਭਾਲ ਵਿਚ ਚੌਹਾਂ ਪਾਸੇ ਘੁੰਮਣ ਲਗਾ, ਆਪਣੇ ਚੁਗਿਰਦੇ ਵੇਖਣ ਲਗਾ। ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲੱਭੀ। ਏਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਉਹ ਟਿੱਬੇ ਤਕ ਵੀ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਨੇ ਉਹਦੀ ਟੀਸੀ ਵਲ ਤਕਿਆ, ਪਰ ਉਹਨੂੰ ਇਕ ਪਲ ਵੀ ਨਾ ਸੁਝਿਆ, ਉਹ ਕੀ ਸੀ।

{{gap}}&quot;ਅਜੀਬ ਗਲ ਏ!” ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਖਿਆ। &quot;ਮੁਟਿਆਰ ਕਿਥੇ ਜਾ ਸਕੀ ਹੋਏਗੀ? ਮੈਥੋਂ ਲੱਭੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਰਹੀ। ਮੇਰਾ ਖਿਆਲ ਏ, ਹੁਣ ਮੈਂ ਚਲਾ ਜਾਨਾਂ ਤੇ ਪਿਛੋਂ ਫੇਰ ਉਤਰ ਆਵਾਂਗਾ। ਓਦੋਂ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਲਭ ਪਵੇਗੀ ਤੇ ਨਾਲ ਲੈ ਜਾਂਗਾ ਉਹਨੂੰ।&quot;

{{gap}}ਇਹ ਕਹਿ, ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਿਆ, ਤੇ ਉਹਦੇ ਰੇਡੀਅਰ ਉਹਨੂੰ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਲੈ ਗਏ |

{{gap}}ਉਹ ਅਜੇ ਗਿਆ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਹਿਰਨ ਨੇ ਬਰਫ਼ ਨੂੰ ਖੁਰਚ ਪਰ੍ਹਾਂ ਸੁਟ ਦਿਤਾ, ਤੇ ਕੁੜੀ ਮਘੋਰੇ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲ ਆਈ। ਚਲ ਛੇਤੀ - ਛੇਤੀ ਡੇਰੇ ਨੂੰ ਚਲੀਏ!” ਉਹ ਕਹਿਣ ਲਗੀ। &quot;ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਮੈਨੂੰ ਵੇਖ ਲਵੇਗਾ ਤੇ ਫੇਰ ਹੇਠਾਂ ਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੈਂ ਉਹਦੇ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਨਹੀਂ ਲੁਕ ਸਕਣ ਲਗੀ।&quot;

{{gap}}ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਈ ਤੇ ਹਿਰਨ ਉਹਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਡਾ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ। ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਡੇਰੇ ਪਹੁੰਚ ਪਏ, ਤੇ ਕੁੜੀ ਆਪਣੇ ਪਿਓ ਦੇ ‘ਚੂਮ’ ਅੰਦਰ ਭਜ ਗਈ। ਪਰ ਉਹਦਾ ਪਿਓ ਬਾਹਰ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹਦੀ ਕੌਣ ਮਦਦ ਕਰਦਾ? ਹਿਰਨ ਕਹਿਣ ਲਗਾ:

{{gap}}&quot;ਤੈਨੂੰ ਲੁਕ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦੈ, ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਸਾਡੇ ਪਿਛੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੋਣੇ।&quot;

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਕਿਥੇ ਲੁੱਕਾਂ?&quot; ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਪੁਛਿਆ।

{{gap}}&quot;ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕੁਝ ਬਣਾ ਦੇਨਾਂ — ਸ਼ਾਇਦ, ਇਕ ਪੱਥਰ” ਹਿਰਨ ਨੇ ਆਖਿਆ।

{{gap}}&quot;ਨਹੀਂ, ਇਹ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਲਗਾ, ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਲਭ ਲਵੇਗਾ।&quot;

{{gap}}&quot;ਹਥੌੜਾ।&quot;

{{gap}}&quot;ਇਹ ਵੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਲਗਾ।&quot;

{{gap}}&quot;ਬਾਂਸ।&quot;

{{gap}}&quot;ਨਹੀਂ&quot;

{{gap}}&quot;ਬੂਹੇ ’ਤੇ ਲਮਕਦੀ ਖਲ ਦਾ ਵਾਲ।&quot;

{{gap}}&quot;ਨਹੀਂ, ਨਹੀਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਫੇਰ ਕੀ? ਹੱਛਾ, ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਦੀਵਾ ਬਣਾ ਦੇਨਾਂ।&quot;

{{gap}}&quot;ਠੀਕ ਏ।&quot;

{{gap}}&quot;ਚੰਗਾ, ਸੁੰਗੜ ਬਹਿ।&quot;

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਸੁੰਗੜ ਗਈ। ਹਿਰਨ ਨੇ ਜ਼ਮੀਨ ਉਤੇ ਖੁਰ ਮਾਰਿਆ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀਵਾ ਬਣ ਗਈ। ਉਹ ਏਨਾ ਤੇਜ਼ ਬਲ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚ ਰੌਸ਼ਨੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ!&lt;noinclude&gt;{{center|੨੫੧}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>o2a4gscmdf7dp03w38vml1wg1mss7vu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/266</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19251</id>
    <revision>
      <id>180397</id>
      <parentid>50207</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:36:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180397</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5055" sha1="pqd5n9gz6lug8e3uhdei1fkuoc683ql" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;
{{gap}}ਏਧਰ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਉਹਦੇ ਹਿਰਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਢੂੰਡਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਡਾਢੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਡੇਰੇ ਵਲ ਆ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ।

{{gap}}ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਲੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿਤਾ, ‘ਚੂਮ’ ਅੰਦਰ ਵੜ ਆਇਆ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਫੇਰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹਨੇ ਹਰ ਥਾਂ ਵੇਖਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲੱਭੀ। ਉਹਨੇ ਉਹਨਾਂ ਬਾਂਸਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵੇਖਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਹਾਰੇ 'ਚੂਮ' ਦੀ ਛਤ ਖੜੀ ਸੀ, ਉਹਨੇ ਹਰ ਭਾਂਡੇ, ਖੱਲਾਂ ਦੇ ਹਰ ਵਾਲ, ਮੰਜਿਆਂ ਹੇਠ ਪਈ ਹਰ ਡਾਹਣੀ, ਫ਼ਰਸ਼ ਉਤੇ ਪਏ ਮਿਟੀ ਦੇ ਹਰ ਢਲੇ, ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਕਿਤੋਂ ਨਾ ਲੱਭੀ।

{{gap}}ਤੇ ਦੀਵਾ ਉਹਨੇ ਗੌਲਿਆ ਹੀ ਨਾ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਤੇਜ਼ — ਤੇਜ਼ ਚਮਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਆਪ ਵੀ ਓਨਾ ਹੀ ਚਮਕੀਲਾ ਸੀ।

{{gap}}ਅਜੀਬ ਗਲ ਏ,” ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਖਿਆ। “ਕਿਥੇ ਚਲੀ ਗਈ ਹੋਵੇਗੀ? ਮੈਨੂੰ ਵਾਪਸ ਅਸਮਾਨੋਂ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ।&quot;

{{gap}}ਉਹ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਤੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਚੱਲਣ ਹੀ ਵਾਲਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਟਿਆਰ ਬੂਹੇ ਉਤੇ ਲਗੀ ਖਲ ਦੇ ਪਲਤੇ ਕੋਲ ਭੱਜੀ — ਭੱਜੀ ਆਈ। ਆਪਣੇ ਲੁਕ ਤਕ ਬਾਹਰ ਉੜ, ਉਹਨੇ ਉਚੀ ਸਾਰੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਹਾਸਾ ਛਣਕਾਇਆ।

{{gap}}&quot;ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ! ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ!&quot; ਉਹਨੇ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ।
ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਛਡ ਦਿਤਾ ਤੇ ‘ਚੂਮ' ਅੰਦਰ ਵਲ ਨੂੰ ਭਜਿਆ। ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ
ਫੇਰ ਦੀਵਾ ਬਣ ਗਈ ਹੋਈ ਸੀ।

{{gap}}ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਉਹਨੂੰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹਨੇ ਹਰ ਡਾਹਣੀ ਤੇ ਹਰ ਪੱਤਾ, ਖੱਲਾਂ ਦਾ ਹਰ ਵਾਲ ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਹਰ ਢੇਲਾ ਵੇਖਿਆ — ਚਾਖਿਆ, ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲਭ ਸਕੀ।

{{gap}}ਕਿੱਡੀ ਅਜੀਬ ਗਲ ਸੀ? ਉਹ ਹੋ ਕਿਥੇ ਸਕਦੀ ਸੀ? ਉਹ ਅਲੋਪ ਕਿਥੇ ਹੋ ਗਈ ਸੀ? ਇੰਜ ਜਾਪ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਉਹਦੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣਾ ਪੈਣਾ ਸੀ।

{{gap}}ਪਰ ਉਹ ਅਜੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹੀ ਸੀ ਤੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਹੀ ਲਗਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਟਿਆਰ ਪਲਤੇ ਥਲਿਉਂ ਬਾਹਰ ਵਲ ਨੂੰ ਉੜੀ।

{{gap}}&quot;ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ! ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ!&quot; ਉਹਨੇ ਹਾਸਾ ਹਸਦਿਆਂ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ।

{{gap}}ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ‘ਚੂਮ' ਅੰਦਰ ਭਜਿਆ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਫੇਰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਹੀ ਚਿਰ ਲਭਦਾ ਰਿਹਾ, ਉਹਨੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਫਰੋਲ ਮਾਰੀ, ਤੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਉਲਟਾ - ਉਲਟਾ ਵੇਖੀ, ਪਰ ਲਭ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਸਕਿਆ।

{{gap}}ਉਹ ਲਭਦਾ — ਲਭਦਾ ਏਨਾ ਥਕ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪਤਲਾ ਤੇ ਨਿਤਾਣਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹਦੇ
ਕੋਲ ਆਪਣੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹਿਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਤੇ ਬਾਹਵਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਚੁੱਕੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਹੁਣ ਉਹਦਾ ਡਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ। ਉਹਨੇ ਆਪਣਾ ਠੀਕ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲਿਆ, ਛਾਲਾਂ ਮਾਰਦੀ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੀ, ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਉਹਨੇ ਪਿਠ ਭਰਨੇ ਸੁਟ ਲਿਆ ਤੇ ਰੱਸੀ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਹਥ ਪੈਰ ਬੰਨ ਦਿਤੇ।

{{gap}}&quot;ਉਫ਼!&quot; ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਕਰਾਹਿਆ। &quot;ਮੈਨੂੰ ਪਤੈ, ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣੈਂ! ਤਾਂ ਫੇਰ ਮਾਰ ਦੇ ਮੈਨੂੰ! ਠੀਕ
੨੫੨&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>pqd5n9gz6lug8e3uhdei1fkuoc683ql</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180399</id>
      <parentid>180397</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:37:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180399</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5065" sha1="kcp8hste51ccq4qqu8tnjgv7u49hzs0" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;
{{gap}}ਏਧਰ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਉਹਦੇ ਹਿਰਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਢੂੰਡਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਡਾਢੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਡੇਰੇ ਵਲ ਆ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ।

{{gap}}ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਲੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿਤਾ, ‘ਚੂਮ’ ਅੰਦਰ ਵੜ ਆਇਆ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਫੇਰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹਨੇ ਹਰ ਥਾਂ ਵੇਖਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲੱਭੀ। ਉਹਨੇ ਉਹਨਾਂ ਬਾਂਸਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵੇਖਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਹਾਰੇ 'ਚੂਮ' ਦੀ ਛਤ ਖੜੀ ਸੀ, ਉਹਨੇ ਹਰ ਭਾਂਡੇ, ਖੱਲਾਂ ਦੇ ਹਰ ਵਾਲ, ਮੰਜਿਆਂ ਹੇਠ ਪਈ ਹਰ ਡਾਹਣੀ, ਫ਼ਰਸ਼ ਉਤੇ ਪਏ ਮਿਟੀ ਦੇ ਹਰ ਢਲੇ, ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਕਿਤੋਂ ਨਾ ਲੱਭੀ।

{{gap}}ਤੇ ਦੀਵਾ ਉਹਨੇ ਗੌਲਿਆ ਹੀ ਨਾ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਤੇਜ਼ — ਤੇਜ਼ ਚਮਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਆਪ ਵੀ ਓਨਾ ਹੀ ਚਮਕੀਲਾ ਸੀ।

{{gap}}ਅਜੀਬ ਗਲ ਏ,” ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਖਿਆ। “ਕਿਥੇ ਚਲੀ ਗਈ ਹੋਵੇਗੀ? ਮੈਨੂੰ ਵਾਪਸ ਅਸਮਾਨੋਂ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ।&quot;

{{gap}}ਉਹ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਤੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਚੱਲਣ ਹੀ ਵਾਲਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਟਿਆਰ ਬੂਹੇ ਉਤੇ ਲਗੀ ਖਲ ਦੇ ਪਲਤੇ ਕੋਲ ਭੱਜੀ — ਭੱਜੀ ਆਈ। ਆਪਣੇ ਲੁਕ ਤਕ ਬਾਹਰ ਉੜ, ਉਹਨੇ ਉਚੀ ਸਾਰੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਹਾਸਾ ਛਣਕਾਇਆ।

{{gap}}&quot;ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ! ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ!&quot; ਉਹਨੇ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ।
ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਛਡ ਦਿਤਾ ਤੇ ‘ਚੂਮ' ਅੰਦਰ ਵਲ ਨੂੰ ਭਜਿਆ। ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ
ਫੇਰ ਦੀਵਾ ਬਣ ਗਈ ਹੋਈ ਸੀ।

{{gap}}ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਉਹਨੂੰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹਨੇ ਹਰ ਡਾਹਣੀ ਤੇ ਹਰ ਪੱਤਾ, ਖੱਲਾਂ ਦਾ ਹਰ ਵਾਲ ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਹਰ ਢੇਲਾ ਵੇਖਿਆ — ਚਾਖਿਆ, ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲਭ ਸਕੀ।

{{gap}}ਕਿੱਡੀ ਅਜੀਬ ਗਲ ਸੀ? ਉਹ ਹੋ ਕਿਥੇ ਸਕਦੀ ਸੀ? ਉਹ ਅਲੋਪ ਕਿਥੇ ਹੋ ਗਈ ਸੀ? ਇੰਜ ਜਾਪ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਉਹਦੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣਾ ਪੈਣਾ ਸੀ।

{{gap}}ਪਰ ਉਹ ਅਜੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹੀ ਸੀ ਤੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਹੀ ਲਗਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਟਿਆਰ ਪਲਤੇ ਥਲਿਉਂ ਬਾਹਰ ਵਲ ਨੂੰ ਉੜੀ।

{{gap}}&quot;ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ! ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ!&quot; ਉਹਨੇ ਹਾਸਾ ਹਸਦਿਆਂ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ।

{{gap}}ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ‘ਚੂਮ' ਅੰਦਰ ਭਜਿਆ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਫੇਰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਹੀ ਚਿਰ ਲਭਦਾ ਰਿਹਾ, ਉਹਨੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਫਰੋਲ ਮਾਰੀ, ਤੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਉਲਟਾ - ਉਲਟਾ ਵੇਖੀ, ਪਰ ਲਭ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਸਕਿਆ।

{{gap}}ਉਹ ਲਭਦਾ — ਲਭਦਾ ਏਨਾ ਥਕ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪਤਲਾ ਤੇ ਨਿਤਾਣਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹਦੇ
ਕੋਲ ਆਪਣੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹਿਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਤੇ ਬਾਹਵਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਚੁੱਕੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਹੁਣ ਉਹਦਾ ਡਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ। ਉਹਨੇ ਆਪਣਾ ਠੀਕ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲਿਆ, ਛਾਲਾਂ ਮਾਰਦੀ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੀ, ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਉਹਨੇ ਪਿਠ ਭਰਨੇ ਸੁਟ ਲਿਆ ਤੇ ਰੱਸੀ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਹਥ ਪੈਰ ਬੰਨ ਦਿਤੇ।

{{gap}}&quot;ਉਫ਼!&quot; ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਕਰਾਹਿਆ। &quot;ਮੈਨੂੰ ਪਤੈ, ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣੈਂ! ਤਾਂ ਫੇਰ ਮਾਰ ਦੇ ਮੈਨੂੰ! ਠੀਕ&lt;noinclude&gt;{{center|੨੫੨}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>kcp8hste51ccq4qqu8tnjgv7u49hzs0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180453</id>
      <parentid>180399</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T09:51:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180453</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5068" sha1="oymd3pll4kao2pketf86svgpc4tci34" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;
{{gap}}ਏਧਰ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਉਹਦੇ ਹਿਰਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਢੂੰਡਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਡਾਢੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਡੇਰੇ ਵਲ ਆ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ।

{{gap}}ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਲੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿਤਾ, ‘ਚੂਮ’ ਅੰਦਰ ਵੜ ਆਇਆ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਫੇਰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹਨੇ ਹਰ ਥਾਂ ਵੇਖਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲੱਭੀ। ਉਹਨੇ ਉਹਨਾਂ ਬਾਂਸਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵੇਖਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਹਾਰੇ 'ਚੂਮ' ਦੀ ਛਤ ਖੜੀ ਸੀ, ਉਹਨੇ ਹਰ ਭਾਂਡੇ, ਖੱਲਾਂ ਦੇ ਹਰ ਵਾਲ, ਮੰਜਿਆਂ ਹੇਠ ਪਈ ਹਰ ਡਾਹਣੀ, ਫ਼ਰਸ਼ ਉਤੇ ਪਏ ਮਿਟੀ ਦੇ ਹਰ ਢੇਲੇ, ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਕਿਤੋਂ ਨਾ ਲੱਭੀ।

{{gap}}ਤੇ ਦੀਵਾ ਉਹਨੇ ਗੌਲਿਆ ਹੀ ਨਾ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਤੇਜ਼ — ਤੇਜ਼ ਚਮਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਆਪ ਵੀ ਓਨਾ ਹੀ ਚਮਕੀਲਾ ਸੀ।

{{gap}}ਅਜੀਬ ਗਲ ਏ,” ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਖਿਆ। “ਕਿਥੇ ਚਲੀ ਗਈ ਹੋਵੇਗੀ? ਮੈਨੂੰ ਵਾਪਸ ਅਸਮਾਨੋਂ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ।&quot;

{{gap}}ਉਹ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਤੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਚੱਲਣ ਹੀ ਵਾਲਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਟਿਆਰ ਬੂਹੇ ਉਤੇ ਲਗੀ ਖਲ ਦੇ ਪਲਤੇ ਕੋਲ ਭੱਜੀ — ਭੱਜੀ ਆਈ। ਆਪਣੇ ਲੁਕ ਤਕ ਬਾਹਰ ਉੜ, ਉਹਨੇ ਉਚੀ ਸਾਰੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਹਾਸਾ ਛਣਕਾਇਆ।

{{gap}}&quot;ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ! ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ!&quot; ਉਹਨੇ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ।
ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਛਡ ਦਿਤਾ ਤੇ ‘ਚੂਮ' ਅੰਦਰ ਵਲ ਨੂੰ ਭਜਿਆ। ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ
ਫੇਰ ਦੀਵਾ ਬਣ ਗਈ ਹੋਈ ਸੀ।

{{gap}}ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਉਹਨੂੰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹਨੇ ਹਰ ਡਾਹਣੀ ਤੇ ਹਰ ਪੱਤਾ, ਖੱਲਾਂ ਦਾ ਹਰ ਵਾਲ ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਹਰ ਢੇਲਾ ਵੇਖਿਆ — ਚਾਖਿਆ, ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲਭ ਸਕੀ।

{{gap}}ਕਿੱਡੀ ਅਜੀਬ ਗਲ ਸੀ? ਉਹ ਹੋ ਕਿਥੇ ਸਕਦੀ ਸੀ? ਉਹ ਅਲੋਪ ਕਿਥੇ ਹੋ ਗਈ ਸੀ? ਇੰਜ ਜਾਪ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਉਹਦੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣਾ ਪੈਣਾ ਸੀ।

{{gap}}ਪਰ ਉਹ ਅਜੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹੀ ਸੀ ਤੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਹੀ ਲਗਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਟਿਆਰ ਪਲਤੇ ਥਲਿਉਂ ਬਾਹਰ ਵਲ ਨੂੰ ਉੜੀ।

{{gap}}&quot;ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ! ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ!&quot; ਉਹਨੇ ਹਾਸਾ ਹਸਦਿਆਂ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ।

{{gap}}ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ‘ਚੂਮ' ਅੰਦਰ ਭਜਿਆ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਫੇਰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਹੀ ਚਿਰ ਲਭਦਾ ਰਿਹਾ, ਉਹਨੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਫਰੋਲ ਮਾਰੀ, ਤੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਉਲਟਾ - ਉਲਟਾ ਵੇਖੀ, ਪਰ ਲਭ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਸਕਿਆ।

{{gap}}ਉਹ ਲਭਦਾ — ਲਭਦਾ ਏਨਾ ਥਕ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪਤਲਾ ਤੇ ਨਿਤਾਣਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹਦੇ
ਕੋਲ ਆਪਣੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹਿਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਤੇ ਬਾਹਵਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਚੁੱਕੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਹੁਣ ਉਹਦਾ ਡਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ। ਉਹਨੇ ਆਪਣਾ ਠੀਕ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲਿਆ, ਛਾਲਾਂ ਮਾਰਦੀ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੀ, ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਉਹਨੇ ਪਿਠ ਭਰਨੇ ਸੁਟ ਲਿਆ ਤੇ ਰੱਸੀ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਹਥ ਪੈਰ ਬੰਨ ਦਿਤੇ।

{{gap}}&quot;ਉਫ਼!&quot; ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਕਰਾਹਿਆ। &quot;ਮੈਨੂੰ ਪਤੈ, ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣੈਂ! ਤਾਂ ਫੇਰ ਮਾਰ ਦੇ ਮੈਨੂੰ! ਠੀਕ&lt;noinclude&gt;{{center|੨੫੨}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>oymd3pll4kao2pketf86svgpc4tci34</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180454</id>
      <parentid>180453</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T09:57:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180454</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5072" sha1="tvtr75yzvqeyppbcnpykheusczb1p7o" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;
{{gap}}ਏਧਰ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਉਹਦੇ ਹਿਰਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਢੂੰਡਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤੇ ਹੁਣ ਉਹ ਡਾਢੀ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਡੇਰੇ ਵਲ ਆ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ।

{{gap}}ਉਹਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਲੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿਤਾ, ‘ਚੂਮ’ ਅੰਦਰ ਵੜ ਆਇਆ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਫੇਰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹਨੇ ਹਰ ਥਾਂ ਵੇਖਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲੱਭੀ। ਉਹਨੇ ਉਹਨਾਂ ਬਾਂਸਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਵੇਖਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਹਾਰੇ 'ਚੂਮ' ਦੀ ਛਤ ਖੜੀ ਸੀ, ਉਹਨੇ ਹਰ ਭਾਂਡੇ, ਖੱਲਾਂ ਦੇ ਹਰ ਵਾਲ, ਮੰਜਿਆਂ ਹੇਠ ਪਈ ਹਰ ਡਾਹਣੀ, ਫ਼ਰਸ਼ ਉਤੇ ਪਏ ਮਿਟੀ ਦੇ ਹਰ ਢੇਲੇ, ਦਾ ਮੁਆਇਨਾ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਕਿਤੋਂ ਨਾ ਲੱਭੀ।

{{gap}}ਤੇ ਦੀਵਾ ਉਹਨੇ ਗੌਲਿਆ ਹੀ ਨਾ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਤੇਜ਼ — ਤੇਜ਼ ਚਮਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਆਪ ਵੀ ਓਨਾ ਹੀ ਚਮਕੀਲਾ ਸੀ।

{{gap}}ਅਜੀਬ ਗਲ ਏ,” ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਖਿਆ। “ਕਿਥੇ ਚਲੀ ਗਈ ਹੋਵੇਗੀ? ਮੈਨੂੰ ਵਾਪਸ ਅਸਮਾਨੋਂ ਜਾਣਾ ਪਵੇਗਾ।&quot;

{{gap}}ਉਹ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਤੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਸਲੈਜ ਵਿਚ ਬਹਿ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ ਚੱਲਣ ਹੀ ਵਾਲਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਟਿਆਰ ਬੂਹੇ ਉਤੇ ਲਗੀ ਖਲ ਦੇ ਪਲਤੇ ਕੋਲ ਭੱਜੀ — ਭੱਜੀ ਆਈ। ਆਪਣੇ ਲਕ ਤਕ ਬਾਹਰ ਉੜ, ਉਹਨੇ ਉਚੀ ਸਾਰੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਹਾਸਾ ਛਣਕਾਇਆ।

{{gap}}&quot;ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ! ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ!&quot; ਉਹਨੇ ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ।

{{gap}}ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੇ ਆਪਣੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਛਡ ਦਿਤਾ ਤੇ ‘ਚੂਮ' ਅੰਦਰ ਵਲ ਨੂੰ ਭਜਿਆ। ਪਰ ਮੁਟਿਆਰਫੇਰ ਦੀਵਾ ਬਣ ਗਈ ਹੋਈ ਸੀ।

{{gap}}ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਉਹਨੂੰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹਨੇ ਹਰ ਡਾਹਣੀ ਤੇ ਹਰ ਪੱਤਾ, ਖੱਲਾਂ ਦਾ ਹਰ ਵਾਲ ਤੇ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਹਰ ਢੇਲਾ ਵੇਖਿਆ — ਚਾਖਿਆ, ਪਰ ਮੁਟਿਆਰ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਲਭ ਸਕੀ।

{{gap}}ਕਿੱਡੀ ਅਜੀਬ ਗਲ ਸੀ? ਉਹ ਹੋ ਕਿਥੇ ਸਕਦੀ ਸੀ? ਉਹ ਅਲੋਪ ਕਿਥੇ ਹੋ ਗਈ ਸੀ? ਇੰਜ ਜਾਪ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨੂੰ ਉਹਦੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣਾ ਪੈਣਾ ਸੀ।

{{gap}}ਪਰ ਉਹ ਅਜੇ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹੀ ਸੀ ਤੇ ਰੇਡੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਖੋਲ੍ਹਣ ਹੀ ਲਗਾ ਸੀ ਕਿ ਮੁਟਿਆਰ ਪਲਤੇ ਥਲਿਉਂ ਬਾਹਰ ਵਲ ਨੂੰ ਉੜੀ।

{{gap}}&quot;ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ! ਏਥੇ ਵਾਂ ਮੈਂ!&quot; ਉਹਨੇ ਹਾਸਾ ਹਸਦਿਆਂ ਆਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ।

{{gap}}ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ‘ਚੂਮ' ਅੰਦਰ ਭਜਿਆ ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਫੇਰ ਲੱਭਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਉਹ ਕਿੰਨਾ ਹੀ ਚਿਰ ਲਭਦਾ ਰਿਹਾ, ਉਹਨੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਫਰੋਲ ਮਾਰੀ, ਤੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਉਲਟਾ - ਉਲਟਾ ਵੇਖੀ, ਪਰ ਲਭ ਉਹ ਉਹਨੂੰ ਨਾ ਸਕਿਆ।

{{gap}}ਉਹ ਲਭਦਾ — ਲਭਦਾ ਏਨਾ ਥਕ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪਤਲਾ ਤੇ ਨਿਤਾਣਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹਦੇ
ਕੋਲ ਆਪਣੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹਿਲਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਤੇ ਬਾਹਵਾਂ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਨ ਚੁੱਕੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ।

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਨੂੰ ਹੁਣ ਉਹਦਾ ਡਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ। ਉਹਨੇ ਆਪਣਾ ਠੀਕ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲਿਆ, ਛਾਲਾਂ ਮਾਰਦੀ ‘ਚੂਮ' ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੀ, ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਉਹਨੇ ਪਿਠ ਭਰਨੇ ਸੁਟ ਲਿਆ ਤੇ ਰੱਸੀ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਹਥ ਪੈਰ ਬੰਨ ਦਿਤੇ।

{{gap}}&quot;ਉਫ਼!&quot; ਚੰਨ - ਮਨੁਖ ਕਰਾਹਿਆ। &quot;ਮੈਨੂੰ ਪਤੈ, ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣੈਂ! ਤਾਂ ਫੇਰ ਮਾਰ ਦੇ ਮੈਨੂੰ! ਠੀਕ&lt;noinclude&gt;{{center|੨੫੨}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tvtr75yzvqeyppbcnpykheusczb1p7o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/267</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19255</id>
    <revision>
      <id>180455</id>
      <parentid>154980</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:04:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180455</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4105" sha1="g446tzj6gywh3uj0y70z25ciighacfz" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Rajji patran&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;﻿ਏ, ਮੈਂ ਹੈ ਈ ਇਸ ਕਾਬਲ ਹਾਂ, ਸਾਰਾ ਮੇਰਾ ਆਪਣਾ ਕਸੂਰ ਏ। ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਚੁਕ ਲਿਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸਾਂ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਮਰਾਂ, ਮੇਰੇ ਉਤੇ ਖੱਲਾਂ ਪਾ ਦੇ, ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਨਿੱਘਾ ਹੋ ਲੈਣ ਦੇ, ਮੈਨੂੰ ਡਾਢੀ ਠੰਡ ਲਗ ਰਹੀ ਏ ...&quot;

{{gap}}ਮੁਟਿਆਰ ਦੀ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਹਦ ਨਾ ਰਹੀ।

{{gap}}&quot;ਤੈਨੂੰ — ਠੰਡ ਲਗ ਰਹੀ ਏ?&quot; ਉਹ ਕਹਿਣ ਲਗੀ। &quot;ਕਿਉਂ ਭਲਾ, ਤੂੰ ਬਾਹਰ ਖੁਲ਼ 'ਚ ਰਹਿਣੈਂ, ਤੇਰਾ ਘਰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ, ਤੇਰਾ 'ਚੂਮ' ਕੋਈ ਨਹੀਂ, ਤੂੰ ਖੁਲ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲੈਂ, ਤੇ ਤੈਨੂੰ ਰਹਿਣਾ ਵੀ ਓਥੇ ਈ ਚਾਹੀਦੈ। ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੀਆਂ ਖੱਲਾਂ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ਏ!&quot;

{{gap}}ਫੇਰ ਚੰਨ-ਮਨੁਖ ਮੁਟਿਆਰ ਦੀਆਂ ਮਿੰਨਤਾਂ ਕਰਨ ਲਗ ਪਿਆ, ਤੇ ਉਹ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੋਲਿਆ:

{{gap}}&quot;ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਮੇਰਾ ਘਰ - ਘਾਟ ਕੋਈ ਨਹੀਂ, ਤੇ ਕਦੀ ਮੇਰਾ ਹੋਣਾ ਵੀ ਨਹੀਂ, ਮੈਨੂੰ ਅਸਮਾਨੇਂ ਫਿਰਨ ਲਈ ਛਡ ਦੇ। ਮੈਂ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਹੋਵਾਂਗਾ, ਜਿਹਨੂੰ, ਤੇਰੇ ਲੋਕ ਵੇਖਿਆ ਕਰਨਗੇ, ਕੋਈ ਚੀਜ਼, ਜਿਹੜੀ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਦਿਆ ਕਰੇਗੀ। ਮੈਨੂੰ ਛਡ ਦੇ ਤੇ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਚਾਨਣ - ਮੁਨਾਰਾ ਬਣਾਂਗਾ ਤੇ ਤੁੰਦਰਾ ਦੇ ਆਰ — ਪਾਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿਖਾਵਾਂਗਾ। ਮੈਨੂੰ ਛਡ ਦੇ, ਤੇ ਮੈਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਦਿਨ ਬਣਾ ਦਿਆਂਗਾ! ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇ, ਤੇ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਸਾਲ ਮਾਪਿਆ ਕਰਾਂਗਾ। ਪਹਿਲੋਂ ਮੈਂ, ਬੁੱਢੇ ਢੱਗੇ ਵਾਲਾ ਚੰਨ ਹੋਵਾਂਗਾ, ਫੇਰ ਵਛੇਰਿਆਂ ਦੇ ਸੂਣ ਵਾਲਾ ਚੰਨ ਹੋਵਾਂਗਾ, ਫੇਰ ਪਾਣੀਆਂ ਵਾਲਾ ਚੰਨ, ਫੇਰ ਪਤਿਆਂ ਵਾਲਾ ਚੰਨ, ਫੇਰ ਨਿਘ ਵਾਲਾ ਚੰਨ, ਤੇ ਫੇਰ ਹਿਰਨ-ਸਿੰਙਾਂ ਦੇ ਝੜਨ ਵਾਲਾ ਚੰਨ ਤੇ ਫੇਰ ਜੰਗਲੀ ਹਿਰਨਾਂ ਵਿਚ ਪਿਆਰ ਵਾਲਾ ਚੰਨ, ਫੇਰ ਪਹਿਲੇ ਸਿਆਲ ਵਾਲਾ ਚੰਨ, ਤੇ ਫੇਰ ਛੋਟੇ ਹੋ ਰਹੇ ਦਿਨਾਂ ਵਾਲਾ ਚੰਨ।&quot;

{{gap}}&quot;ਤੇ ਜੇ ਤੈਨੂੰ ਮੈਂ ਛਡ ਦਿਆਂ ਤੇ ਤੂੰ ਫੇਰ ਤਕੜਾ ਹੋ ਜਾਏਂ ਤੇ ਤੇਰੇ ਹੱਥਾਂ ਤੇ ਪੈਰਾਂ 'ਚ ਜ਼ੋਰ ਆ ਜਾਏ — ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਚੁਕ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਨਹੀਂ ਆਏਂਗਾ?&quot;

{{gap}}&quot;ਨਹੀਂ, ਨਹੀਂ, ਕਦੀ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਵਲ ਦਾ ਰਾਹ ਤਕ ਵੀ ਭੁਲਾ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗਾ। ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਈ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਏ। ਮ ਫੇਰ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਕਦੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਉਤਰਨ ਲਗਾ। ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇ ਸਹੀ, ਤੇ ਮੈਂ ਧਰਤੀ ਤੇ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਰੁਸ਼ਨਾ ਦਿਆਂਗਾ!&quot;

{{gap}}ਤੇ ਮੁਟਿਆਰ ਨੇ ਚੰਨ-ਮਨੁਖ ਨੂੰ ਛਡ ਦਿਤਾ ਤੇ ਉਹ ਉਪਰ ਅਸਮਾਨ ਵਿਚ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਨੇ ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਲੈ ਆਂਦਾ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>g446tzj6gywh3uj0y70z25ciighacfz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਾਣਕ ਪਰਬਤ.pdf/269</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19263</id>
    <revision>
      <id>180457</id>
      <parentid>163988</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:07:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>180457</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="928" sha1="7fophx48ztx7q1ctujymei7v0w6c34q" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Rajji patran&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|ਪਾਠਕ ਨੂੰ}}

{{gap}}ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਲਿਖੋ ਤੇ ਦੱਸੋ, ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡਾ ਕੀ ਖਿਆਲ ਹੈ, ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ, ਡੀਜ਼ਾਈਨ ਤੇ ਛਪਾਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਹੋ ਜਿਹੀ ਲਗੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰ ਹੋਵਾਂਗੇ। ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਗੇ ਜਾ ਕੇ ਛਾਪੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸੁਝਾਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਅਸੀਂ ਸੁਆਗਤ ਕਰਾਂਗੇ। ਸਾਡਾ ਪਤਾ ਹੈ:
{{Block center|&lt;poem&gt;ਪ੍ਰੱਗਤੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ,
੨੧, ਜੂਬੋਵਸਕੀ ਬੂਲੇਵਾਰਦ,
ਮਾਸਕੋ, ਸੋਵੀਅਤ ਯੂਨੀਅਨ
&lt;/poem&gt;}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>7fophx48ztx7q1ctujymei7v0w6c34q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/138</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19869</id>
    <revision>
      <id>180302</id>
      <parentid>180101</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T12:04:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180302</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1498" sha1="7mr437mf8b53vo013vlszs5j4p0zncp" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||136|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਪਤਾ ਲੱਗਾ, ਜੋ ਓਹ ਵਡ ਜੋਧਾ ਸੀ, ਅਰ ਮੌਤ ਓਹਦੇ ਵੱਸ ਸੀ, ਉਸਨੂੰ ਉਹ ਨੈ ਜੁੱਧ ਵਿਚ ਮਾਰ ਸੁੱਟਿਆ, ਭਾਵੇਂ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਜਿੰਦ ਬੜੀ ਜੋਖੋਂ ਵਿਚ ਪੈ ਗਈ ਸੀ, ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਉਹਦੇ ਲਈ ਮੇਰੀ ਪ੍ਰੀਤ ਬਹੁਤ ਵਧ ਗਈ ਕਿੰਉਂ ਜੋ ਪਰਗਟ ਹੈ, ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੇ ਪਿਆਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਹ ਕੰਮ ਆਪਣਾ ਲਹੂ ਵਹਾ ਵਹਾ ਕੇ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧਕੇ ਉਤਮ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ, ਜੋ ਉਸ ਨੈ ਨਿਰਾ ਆਪਣੇ ਦੇਸ ਦੀ ਭੱਲਿਆਈ ਵਾਸਤੇ ਇਹ ਸਭ ਕੁਛ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਦੇ ਖੂਣੋਂ ਉਸ ਮਹਿਲ ਦੇ ਕਇਯਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੈ ਆਖਿਆ, ਜੋ ਅਸੀਂ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਸਾਂ, ਅਤੇ ਜਦ ਉਹ ਸਲੀਬ ਉਤੇ ਮੋਆ, ਤਾਂ ਅਸਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਗਲਾ ਬੀ ਕੀਤੀਆਂ, ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਸਾਖੀ ਦਿੱਤੀ ਜੋ ਅਸਾਂ ਉਹ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਸੁਣਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਓਹ ਵਿਚਾਰੇ ਗਰੀਬ ਜਾਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹੋ ਜੇਹਾ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਹੈ, ਜੋ ਓਹ ਦੇ ਵਰਗਾ ਪੂਰਬ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>7mr437mf8b53vo013vlszs5j4p0zncp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/139</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19872</id>
    <revision>
      <id>180303</id>
      <parentid>180102</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T12:12:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180303</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1752" sha1="5ctlit86jhu8kuig4jo4lvc58877q0o" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Jashan Preet Rao&quot; /&gt;{{rh||137|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਥੋਂ ਪੱਛਮ ਤੋੜੀ ਕੋਈ ਨਾ ਲਭੇਗਾ। ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ ਉਨਾਂ ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਦੇ ਦ੍ਰਿੜ ਕਰਨ ਲਈ ਇਹ ਵਾਰਤਾ ਬੀ ਸੁਣਾਈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਰਤਾਪ ਥੋਂ ਸਖਣਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਓਹ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਪਰਤਾਪ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਨੈ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿੰਦੇ ਸੁਣਿਆ, ਭਈ ਮੈਂ ਸੈਹੂਨ ਦੇ ਪਹਾੜ ਉੱਤੇ ਇਕੱਲਾ ਨਾ ਰਹਾਂਗਾ, ਸਗੋਂ ਹੋਰਨਾਂ ਨੂੰ ਜਰੂਰ ਹੀ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਰਲਾਵਾਂਗਾ, ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਇਹ ਬੀ, ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੈ ਬਹੁਤ ਗਰੀਬ ਜਾਤ੍ਰੂਆਂ ਨੂੰ ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਓਹ ਜਮਾਂਦਰੂ ਮੰਗਤੇ ਸਨ ਅਤੇ ਭਾਵੇਂ ਓਹ ਅਰੂੜੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕਢੇ ਗਏ ਸਨ (ਸਮੂਏਲ ੨ ਕਾਂਡ ੮ ਪੌੜੀ ਅਤੇ ੧੧੩ ਜਬੂਰ ੭ ਪੌੜੀ) ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਓਹ ਵੜੀ ਰਾਤ ਤਾਈਂ ਆਪੋ ਵਿਚ ਗਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਕਰਦੇ ਰਹੇ, ਉਪਰੰਦ ਆਪਣੇ ਆਪਨੂੰ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸੌਂਪਣਾ ਵਿਚ ਕਰਕੇ ਓਹ ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਥਾਂ ਗਏ ਅਤੇ ਮਸੀਹੀ ਲਈ ਕੁਸਲ ਨਾਮੇ ਇੱਕ ਚੌਬਾਰੇ ਵਿਚ, ਜਿਹਦੀ ਬਾਰੀ ਚੜ੍ਹਦੀ ਵੱਲ ਸੀ,&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>5ctlit86jhu8kuig4jo4lvc58877q0o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/140</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19875</id>
    <revision>
      <id>180304</id>
      <parentid>179961</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T12:16:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180304</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1207" sha1="1wh49z7fy0f4pnqwlcszxel7615w041" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Jashan Preet Rao&quot; /&gt;{{rh||138|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਮੰਜਾ ਵਿਛਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰਭਾਤ ਹੁੰਦੇ ਸਾਰ ਜਦ ਓਹ ਜਾਗਿਆ, ਤਾਂ ਇਹ ਗੀਤ ਗਉਣ ਲੱਗਾ! {{center|&lt;poem&gt;ਪ੍ਰਭੂ ਈਸਾ ਦਾ ਹੈ ਕੇਹੋ ਜੇਹਾ ਪਿਆਰ।
 ਦਿੱਤਾ ਓਸ ਨੇ ਸੁਖ ਸਾਨੂੰ ਅਪਾਰ। 
 ਹੋਮਾ ਨੇੜੇ ਸਾਨੂੰ ਸੁਰਗ ਅਰ ਸੈਸਾਰ। 
 ਛਿਮਾ ਉਸ ਦੀ ਸਾਨੂੰ ਮਿਲੀ ਅੱਜ ਯਾਰ॥&lt;/poem&gt;}}
ਉਪਰੰਦ ਜਾਂ ਘਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜਾਗ ਉੱਠੇ, ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ਭਾਈ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਚੰਗੀਆ ਚੰਗੀਆ ਵਸਤਾਂ ਨਾ ਦਿਖਾਇਯੇ, ਤੁਸਾਂ ਤੁਰਨਾਂ ਨਹੀਂ, ਪਹਿਲਾਂ ਓਹ ਉਸ ਨੂੰ ਦਫਤ੍ਰ ਵਿਚ ਲੈ ਗਏ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਗ੍ਰੰਥ ਉਹ ਨੂੰ ਵਿਖਾਏ ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਖੋਹਲ ਕੇ ਪਹਾੜ ਦੇ ਸੁਆਮੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1wh49z7fy0f4pnqwlcszxel7615w041</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180305</id>
      <parentid>180304</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T12:16:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180305</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1214" sha1="jjify37qdj2kehr7fz2onazpf1lvxkr" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Jashan Preet Rao&quot; /&gt;{{rh||138|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਮੰਜਾ ਵਿਛਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰਭਾਤ ਹੁੰਦੇ ਸਾਰ ਜਦ ਓਹ ਜਾਗਿਆ, ਤਾਂ ਇਹ ਗੀਤ ਗਉਣ ਲੱਗਾ! {{center|&lt;poem&gt;ਪ੍ਰਭੂ ਈਸਾ ਦਾ ਹੈ ਕੇਹੋ ਜੇਹਾ ਪਿਆਰ।
 ਦਿੱਤਾ ਓਸ ਨੇ ਸੁਖ ਸਾਨੂੰ ਅਪਾਰ।{{gap}} 
 ਹੋਮਾ ਨੇੜੇ ਸਾਨੂੰ ਸੁਰਗ ਅਰ ਸੈਸਾਰ। 
 ਛਿਮਾ ਉਸ ਦੀ ਸਾਨੂੰ ਮਿਲੀ ਅੱਜ ਯਾਰ॥&lt;/poem&gt;}}
ਉਪਰੰਦ ਜਾਂ ਘਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜਾਗ ਉੱਠੇ, ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ਭਾਈ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਚੰਗੀਆ ਚੰਗੀਆ ਵਸਤਾਂ ਨਾ ਦਿਖਾਇਯੇ, ਤੁਸਾਂ ਤੁਰਨਾਂ ਨਹੀਂ, ਪਹਿਲਾਂ ਓਹ ਉਸ ਨੂੰ ਦਫਤ੍ਰ ਵਿਚ ਲੈ ਗਏ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣੇ ਪੁਰਾਣੇ ਗ੍ਰੰਥ ਉਹ ਨੂੰ ਵਿਖਾਏ ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਖੋਹਲ ਕੇ ਪਹਾੜ ਦੇ ਸੁਆਮੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jjify37qdj2kehr7fz2onazpf1lvxkr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/141</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19878</id>
    <revision>
      <id>180306</id>
      <parentid>180103</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T12:26:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180306</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1741" sha1="sw1apqwtl7p7s7cft43jnomt4uhlgzs" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Jashan Preet Rao&quot; /&gt;{{rh||139|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਦੀ ਕੁਲਪਤ੍ਰੀ, ਜੋ ਓਹ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦਾ ਪੁਤ੍ਰ ਹੈ, ਓਹ ਸਦਾ ਦੀ ਪੀਹੜੀ ਥੋਂ ਨਿੱਕਾਲਿਆਂ ਇਥੇ ਉਹਦੇ ਸਾਰੇ ਕਰਤਬਾਂ ਦਾ ਬਿਰਤੰਤ ਬੀ ਪੂਰਾ ਪੂਰਾ ਲਿਖਿਆ ਹੋਯਾ ਸੀ,ਅਤੇ ਸੈਕੜੇ, ਮੱਨੁਖਾਂ ਦੇ ਨਾਉਂ ਬੀ, ਕਿ ਜਿਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਨੈ ਆਪਣਾ ਸੇਵਕ ਬਣਾਯਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਬੀ ਲਿਖਿਆ ਹੋਯਾ ਸੀ, ਕਿ ਉਸ ਨੈ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਕੁੱਰ ਅਜੇਹਿਆਂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸਾਯਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਬਿਨਾਸੀ ਹਨ, ਤਦ ਉਨਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਉਹ ਦੇ ਕੱਈਆਂ ਸੇਵਕਾਂ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਵਖਿਆਨ ਪੜ੍ਹ ਸੁਣਾਯਾ, ਭਈ ਉਨਾਂ ਨੈ ਕਿੱਕੁਰ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਲਿਆ ਸੀ, ਅਰ ਧਰਮ ਦੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ, ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤਾ। ਸੀਹਾਂ ਦੇ ਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕੀਤਾ, ਅੱਗ ਦੇ ਭਬੂਾਕਿਆਂ ਨੂੰ ਬਝਾਇਆ, ਤਲਵਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਧਾਰਾਂ ਥੋਂ ਬਚ ਨਿਕਲੇ, ਨਿਰਬਲਤਾਈ ਵਿਚ ਬਲਵਾਨ ਹੋਏ, ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਸੂਰਮੇ ਬਣੇ ਅਤੇ ਓਪਰਿਆਂ ਤੀਆਂ ਦੇ ਦਲਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਯਾ, ਅਰ ਭੁਜਯਾਾ {{smaller|(ਪਤ੍ਰੀ ਇਬਰਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ੧੧ ਕਾਂਡ ੩੩-੩੪ ਪੌੜੀ)}}-&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>sw1apqwtl7p7s7cft43jnomt4uhlgzs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/142</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19881</id>
    <revision>
      <id>180307</id>
      <parentid>180104</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:01:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180307</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1654" sha1="97veto5dplj7utx2hphvjfwl9t9ipog" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Gagandeep singh Rao&quot; /&gt;{{rh||140|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਤਦ ਉਨਾਂ ਨੈ ਉਥੋਂ ਪੜਕੇ ਸੁਣਾਯਾ, ਕਿ ਜਿਥੇ ਲਿਖਿਆ ਹੋਯਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਘਰ ਦਾ ਸੁਆਮੀ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਹਰੇਕ ਜਣੇ ਨੂੰ ਭਾਵੇਂ ਓਹ ਕੇਹਾ ਹੋਵੇ, ਆਪਣੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਰਲਾਉਣ ਨੂੰ ਢੱਕ ਬੰਨ੍ਹੀ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆ ਪਰਸਿਧ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਜੀ, ਅਤੇ ਕੀ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕੀ ਨਵੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਮਸੀਹੀ ਨੈ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਡਿੱਠਾ ਨਾਲੇ ਆਗਮਾਵਾਕਾਂ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖਤ ਖਬਰਾਂ ਨੂੰ ਜੋ ਆਪਣੇ ਵੇਲੇ ਸਿਰ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਇਯਾਂ, ਅਥਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ, ਜਿਨਾਂ ਕਰਕੇ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵਡਾ ਭੈ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਾਤ੍ਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਂਤਿ ਅਰ ਅਨੰਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

{{gap}}ਅਗਲੇ ਭਲਕ ਓਹ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਸਤ੍ਰਸਾਲਾ ਵਿਚ ਲੈ ਗਏ, ਅਤੇ ਭਾਂਤ ਭਾਂਤ ਦੇ ਸਸਤ੍ਰ ਉਹ ਨੂੰ ਵਿਖਾਏ, ਜੇਹੜੇ ਉਸ ਦੇ ਸੁਆਮੀ ਨੇ ਜਾਤ੍ਰੀਆਂ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਹਾ ਕੁ ਤਲਵਾਰ ਢਾਲ ਟੋਪ ਸੰਜੋਅ ਨਿਤ ਬੇਨਤੀ ਅਤੇ ਜੁਤੀਆਂ ਜੋ ਕਦੇ -&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>97veto5dplj7utx2hphvjfwl9t9ipog</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/143</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19884</id>
    <revision>
      <id>180314</id>
      <parentid>179967</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:19:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180314</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1672" sha1="rqz26ujrk87xgech5t03uy8d555433h" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Jashan Preet Rao&quot; /&gt;{{rh||141|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਪਰਾਣੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਉਥੇ ਐਨੇ ਸਸਤ੍ਰ ਸਨ, ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਅਕਾਸ ਦੇ ਤਾਰਿਆਂ ਜਿੰਨੇਂ ਸੇਵਕ ਹੋਣ ਤਾਂ ਬੀ ਓਹ ਘਟ ਨਾ ਜਾਣਗੇ, ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਨੈ ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਈ ਵਸਤਾਂ ਵਿਖਾਇਯਾਂ, ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਕਈਆਂ ਸੇਵਕਾਂ ਨੈ ਵਡੇ ਵਡੇ ਅਣੋਖੇ ਕੰਮ ਕੀਤੇ ਸਨ, ਅਰਥਾਤ ਮੂਸਾ ਪਿਕੰਬਰ ਦੇ ਹੱਥ ਦੀ ਲਾਠੀ, ਅਤੇ ਓਹ ਹਥੌੜਾ, ਅਤੇ ਕਿੱਲ ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਯਾਏਲ ਬੁੱਢੀ ਨੈ ਸੀਸਰਾ ਨੂੰ ਮਾਰ ਘਾਤਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਓਹ ਘੜੇ ਅਤੇ ਨਰਸਿੰਗੇ, ਅਤੇ ਦੀਵੇ, ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗਿਦਾਊਨ ਨੈ ਮਿਦਿਆਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਭਜਾਯਾ ਸੀ। ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਨੈ ਉਸ ਨੂੰ ਓਹ ਪਿਰਾਇਣ ਵਿਖਾਇਆ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਮਗਰ ਨੈ ਛੇ ਸੌ ਮਨੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਵੱਢ ਸੁੱਟਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਓਹ ਜਬੜਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਮਸੂਨ ਨੈ ਇੱਕ ਹਜਾਰ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਵੱਢ ਸਿਟਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਓਹ ਖੁਭਾਣੀ ਅਰ ਪੱਥਰ ਜਿਸ ਨਾਲ ਦਾਊਦ ਨੈ ਜਾਤੀ ਜੂਲੀਅਤ ਜਿੰਦੇਂ ਮਾਰ ਮੁਕਾਯਾ॥&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rqz26ujrk87xgech5t03uy8d555433h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/144</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19887</id>
    <revision>
      <id>180319</id>
      <parentid>180105</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:28:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180319</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1711" sha1="ne3elxt6j5k3gtb7ffjry8pjq5mcuc2" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||142|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਸੀ, ਅਤੇ ਓਹ ਤਲਵਾਰ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭੂ ਪੁਰਸ ਪਾਪ ਨੂੰ ਜਿਸ ਦਿਨ ਓਹ ਨਸਟ ਕਰਨ ਲਈ ਉੱਠੇਗਾ - ਮਾਰ ਘੱਤੂ। ਇਨਾਂ ਦੇ ਬਾਝੋਂ ਉਨਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਉਤਮ ਉਤਮ ਵਸਤਾਂ ਵਿਖਾਈਆਂ, ਜਿਨਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਮਸੀਹੀ ਗਦ ਗਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਾਂ ਇਹ ਸੈਰ ਪੂਰੀ ਹੋ ਚੁਕੀ ਤਾਂ ਓਹ ਫੇਰ ਅਰਾਮ ਕਰਨ ਨੂੰ ਚਲੇ ਗਏ। ਤਦ ਮੈਂ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਡਿੱਠਾ ਜੋ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਦੇ ਹੀ ਜਾਂ ਮਸੀਹੀ ਤੁਰਨ ਲਗਾ, ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਉਹ ਦੇ ਅਗੇ ਬੇਨਤੀ ਕਰਕੇ ਆਖਿਆ, ਮਹਾਰਾਜ ਕਲ ਦਾ ਦਿਨ ਤੁਸੀਂ ਇਥੇ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਟਿਕੋ, ਅਤੇ ਜੇ ਦਿਨ ਖੁੱਲਾ ਹੋਊ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਨਭਾਉਂਦਾ ਪਹਾੜ, ਦਿਖਾਵਾਂਗੇ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹੋਰ ਬੀ ਸਾਂਤਿ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਹੋਊ, ਕਿੰਉਂਕਿ ਜਿਸ ਥਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਓਹ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਹੈਂ, ਸੋ ਉਹ ਨੈ ਮੰਨ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਉਥੇ ਰਿਹਾ, ਜਾਂ ਛਾਹਵੇਲਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਤਿਸ ਨੂੰ ਕੋਠੇ ਉੱਤੇ ਲਿਜਾ ਕੇ ਆਖਿਆ, &quot;ਭਾਈ ਦਖਣ ਦੀ ਗੱਲ ਵੇਖੋ (ਯਸਾਇਆ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ne3elxt6j5k3gtb7ffjry8pjq5mcuc2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/145</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19890</id>
    <revision>
      <id>180413</id>
      <parentid>180106</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:37:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180413</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1488" sha1="2hnic2ybr7d6046nd4bmc7jlskw7n6i" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||143|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;{{smaller|ਅਗੰਮਵਾਚਕ ਦੀ ਪੋਥੀ ੩੩ ਕਾਂਡ ੧੩-੧੭ ਪੌੜੀ}}) ਸੋ ਉਹ ਅੱਖਾਂ ਚੁਕ ਕੇ ਉੱਠਾ, ਅਤੇ ਕੀ ਵੇਖਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਵਡੀ ਦੂਰ ਇਕ ਬੜਾ ਸੁੰਦਰ ਸੁਹਾਉਣਾ ਮਨਭਾਉਣਾ ਪਹਾੜੀ ਦੇਸ ਦਿਸਦਾ ਹੈ,ਜੋ ਬੜੇ ਚੰਗੇ ਬ੍ਰਿਛਾਂ ਅਤੇ ਭਾਂਤ ਭਾਂਤ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਫਲਾਂ ਅਤੇ ਦਾਖ ਦੀਆਂ ਵੇਲਾਂ ਨਾਲ ਹਰਿਆ ਭਰਿਆ, ਅਤੇ ਸੋਮਿਆਂ ਅਤੇ ਨਹਿਰਾਂ ਨਾਲਿਆਂ ਫੁਹਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸਜਿਆ ਹੋਯਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਵੇਖਣ ਵਿਚ ਅਤ ਸੋਹੁੰਣਾ ਹੈ, ਉਸ ਪੁੱਛਿਆ ਇਹ-ਕੋਹੜਾ ਦੇਸ ਹੈ? ਉਨਾਂ ਆਖਿਆ ਇਹ ਇਮਾਨੁਏਲ ਦਾ ਦੇਸ ਹੈ: ਅਤੇ ਜਿਕੁਰ ਇਹ ਪਹਾਤ ਹੈ, ਤੇਹਾ ਹੀ ਓਹੁ ਸਾਰਿਆਂ ਜਾਤ੍ਰੀਆਂ ਦਾ ਸਾਂਝਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਜਾਂ ਤੁਸੀਂ ਉੱਥੇ ਅਪੜੋਗੇ, ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਸੁਰਗੀ ਨਗਰ ਦੇ ਬੂਹੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਿਸ ਪੈਣਗੇ, ਕਿੰਉਂਕਿ ਜਿਹੜੇ ਚਰਵਾਲੇ ਉਥੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਓਹ ਅਵਸੋਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵਿਖਾਉਣਗੇ॥&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2hnic2ybr7d6046nd4bmc7jlskw7n6i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/146</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19893</id>
    <revision>
      <id>180414</id>
      <parentid>179973</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:41:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180414</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1423" sha1="44oi7e4qdu30g0whmyaj946wm08b5l4" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||144|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;{{center|'''ਉਪਦੇਸ਼'''}}

{{gap}}ਉੱਤਲੀ ਵਾਰਤਾ ਏਂ ਪਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਥਾਂ ਥਾਂ ਸ਼ੈਤਾਨ ਧਰਮੀਆਂ ਦੇ ਡਰਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਰਾਹ ਥਾਂ ਭਰਮਾਉਣ ਲਈ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਤਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਦ ਉਸ ਕੋਲੋਂ ਕੋਈ ਪਾਪ ਅਥਵਾ ਭੁੱਲ ਚੁਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਧੰਨ ਪਰਮੇਸੁਰ ਦਾ ਓਹ ਤਾਂ ਬੱਧਾ ਹੋਯਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਪੁਰੋਜਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਅਤੇ ਇਹ ਬੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਆਪਣੇ ਜਾਤ੍ਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਧਰਮੀਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਚੰਗੇ ਪੁਰਾਣੇ ਧਰਮੀ ਲੋਕ ਬੀ ਮਿਲ ਪੈਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਹੜੇ ਧਰਮ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਅਤੇ ਸੁਰਗ ਦੇ ਭੇਤਾਂ ਦੇ ਅੱਛੀ ਤਰਾਂ ਜਾਣੂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਬਾਤ ਚੀਤ ਥੋਂ ਨਵਿਆ ਧਰਮੀਆਂ ਨੂੰ ਵਡੀ ਸਾਂਤਿ ਪ੍ਰਾਪਤਿ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਨਾਲੇ ਹੋਣਹਾਰ ਭਵਿੱਖਤ ਗੱਲਾਂ ਬੀ ਖੁੱਲ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>44oi7e4qdu30g0whmyaj946wm08b5l4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/147</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19896</id>
    <revision>
      <id>180416</id>
      <parentid>180107</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:46:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180416</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1118" sha1="8i6zqc2lj5aj083a1pbokxit9buo2pg" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||145|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਇਹੋ ਜੇਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਤੇ ਓਹ ਡਾਢੇ ਤਕੜੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ, ਅਤੇ ਅਗੇ ਨੂੰ ਬੇਧੜਕ ਹੋਏ ਪੈਂਡਾ ਰਹੇ ਹਨ॥
{{center|{{x-larger|'''ਨੌਵਾਂ ਪਰਬ '''}}}} 
{{center|&lt;poem&gt;ਇਸ ਪਰਬ ਵਿਚ ਇਹ ਵਰਨਨ ਹੋਵੇਗਾ, ਜੋ ਮਸੀਹੀ ਅਧੀਨਤਾ ਦੀ
ਦੂਣ ਵਿਚ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਿੱਥੇ ਨਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਦੇਉ
ਉਸ ਉਤੇ ਹੱਲ ਾਕਰੇਗਾ, ਅਰ ਇਹ ਉਸਨੂੰ ਜੈਤੇਗਾ,॥&lt;/poem&gt;}} 
{{gap}}ਹੁਣ ਅਜਿਹਾ ਹੋਯਾ, ਜੋ ਮਸੀਹੀ ਨੈ ਅਗਾਹਾਂ ਜਾਣ ਲਈ ਲੱਕ ਬੱਧਾ, ਅਤੇ ਮਹਿਲ ਦੇ ਲੋਕ ਬੀ ਉਸ ਦੇ ਵਿਦਿਆ ਕਰਨ ਨੂੰ ਪਰਸਿੰਨ ਸਨ, ਪਰ ਉਨਾਂ ਆਖਿਆ ਭਾਈ ਜੀ ਆਓ, ਅਸੀ ਇਕ ਵਾਰੀ ਫੇਰ ਸ਼ਸਤ੍ਰਸਾਲਾ ਵਿਚ ਜਾਇਯੇ, ਅਤੇ ਉਥੇ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8i6zqc2lj5aj083a1pbokxit9buo2pg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/148</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19899</id>
    <revision>
      <id>180418</id>
      <parentid>180108</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:58:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180418</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1710" sha1="ijkd9nbg9fe5p5lkc6m8h4sotks4e15" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||146|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਜਾਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉਸ ਨੈ ਸਿਰੋਂ ਲੈਕੇ ਪੈਰਾਂ ਤੋੜੀ ਸ਼ਸਤ੍ਰਾ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ, ਕਿ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਜੋ ਰਾਹ ਵਿਚ ਕੌਈ ਉਸ ਉੱਤੇ ਹੱਲਾ ਕਰੇ, ਸੋ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਸ਼ਸਤ੍ਰਾਂ ਨਾਲ ਸਨਧਬਧ ਹੋਕੇ ਓਹ ਆਪਣੇ ਮਿਤ੍ਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਫਾਟਕ ਤੀਕ ਗਿਆ, ਅਰ ਉਥੇ ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੂੰ ਪੁਛਿਆ, ਕਿ ਭਾਈ ਤੈਂ ਕਿਸੇ ਜਾਤ੍ਰੀ ਨੂੰ ਏਥੋਂ ਦੀ ਲੰਘਦੇ ਵੇਖਿਆ, ਉਸ ਨੈ ਉਤੱਰ ਦਿਤਾ ਆਹੋ ਜੀ, ਵੇਖਿਆ, ਮਸੀਹੀ ਨੈ ਕਿਹਾ, ਭਲਾ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਦਾ ਨਾਉਂ ਬੀ ਜਾਣਦੇ ਹੋ? ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੈ ਉਤੱਰ ਦਿੱਤਾ, ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੈ ਦੱਸਿਆ, ਮੇਰਾ ਨਾਉਂ ਪਰਤੀਤਮਾਨ ਹੈ, ਮਸੀਹੀ ਬੋਲਿਆ ਵਾਹ ਵਾਹ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਣਦਾ ਹਾਂ, ਉਹ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਹੀ ਨਗਰ ਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਮੇਰਾ ਗੁਆਫੀ ਹੈ, ਭਲਾ ਦੱਸ ਖਾਂ ਓਹ ਕਿਨੀ ਕੁ ਦੂਰ ਗਿਆ ਹੋਊ, ਚੌਕੀਦਾਰ ਨੈ ਉੱਤਰ ਦਿੱਤਾ, ਜੋ ਹੁਣ ਓਹ ਪਹਾੜ ਦੇ ਹਿਠਾਂਹ ਲਹਿ ਗਿਆ ਹੋਉ॥

{{gap}}ਮਸੀਹੀ ਨੈ ਆਖਿਆ ਚੌਕੀਦਾਰ ਅੱਛਾ ਹੁਣ ਮੈਂ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ। ਤੈਨੂੰ ਪਰਮੇਸੁਰ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ijkd9nbg9fe5p5lkc6m8h4sotks4e15</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/149</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19902</id>
    <revision>
      <id>180419</id>
      <parentid>180109</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T23:07:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180419</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1732" sha1="3vwo4j6n2a0alplbwyeup7ist2afjzm" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||147|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਚਿਤ ਆਵੇ, ਅਤੇ ਜੇਹਾ ਆਦਰ ਭਾਉ ਤੈਂ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇਸ ਦੇ ਬਦਲੇ ਪਰਮੇਸੁਰ ਤੈਨੂੰ ਅਸੀਸ ਦੇਵੇ, ਅਤੇ ਤੇਰਾ ਭਲਾ ਕਰੇ ਇਹ ਕਹ ਿਕੇ ਓਹ ਅੱਗੇ ਤੁਚਨ ਲੱਗਾ, ਤਾਂ ਬੁਧ ਸਿੰਘ ਧਰਮ ਦਾਸ ਪ੍ਰੇਮ ਦਾਸ ਅਤੇ ਸੁਚੇਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਅਸੀਂ ਬੀ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਪਹਾੜ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਤੋੜੀ ਜਾਇਯੇ, ਸੋ ਓਹ ਆਪੇ ਵਿਚ ਗਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਕਰਦੇ ਕਰਦੇ ਤੁਰ ਪਏ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅਗਲੀਆਂ ਗਲਾਂ ਨੂੰ ਦੂਹਰੀ ਤੀਹਰੀ ਵਾਰ ਮੁੜ ਮੁੜ ਕਰਦੇ ਪਹਾੜ ਦੇ ਹੇਠ ਤੋੜੀ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ ਤਾ ਮਸੀਹੀ ਬੋਲਿਆ ਭਈ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਪਹਾੜ ਦੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਔਖੀ ਹੈ, ਤਿਵੇਂ ਇਸ ਦੀ ਲਹਾਈ ਵਿਚ ਬੀ ਡਰ ਹੈ, ਅਰਥਾਤ ਸੌਖੀ ਨਹੀਂ, ਸੁਚੇਤ ਸਿੰਘ ਨੈ ਕਿਹਾ, ਇਹ ਤਾਂ ਸਚ ਹੈ, ਅਧੀਨਤਾਈ ਦੀ ਦੂਣ ਵਿਚ ਲਹਿਣਾਂ ਕੋਈ ਸੌਖੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਵਡੀ ਔਖੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਪਹਾੜ ਦੇ ਹਿਠਾਂਹ ਤੋੜੀ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਜਾਂਣ ਨੂੰ ਆਏ ਹਾਂ, ਤਦ ਓਹ ਵੜੀ ਚੌਕਸੀ ਨਾਲ ਮਸੀਂ ਮਸੀਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3vwo4j6n2a0alplbwyeup7ist2afjzm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/150</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19905</id>
    <revision>
      <id>180420</id>
      <parentid>180110</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T23:15:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180420</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1699" sha1="6vvqxcus9m39qh67whdb94ax9bclxsx" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||148|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਲਹਿੰਦਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਬੀ ਇਕ ਦੋ ਥਾਂ ਓਹ ਦੇ ਪੈਰ ਤਿਲਕੇ, ਤਦ ਮੈਂ ਸੁਪਨੇ ਵਿਚ ਡਿੱਠਾ ਭਈ ਜਾਂ ਮਸੀਹੀ ਪਹਾੜ ਦੇ ਹਿਠਾਂ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਤਾਂ ਓਹਦੇ ਪਿਆਰੇ ਮਿਤ੍ਰਾਂ ਨੇ ਉਹਨੂੰ ਕੁਛ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਬੋਤਲ ਦਾਖਰਸ ਦੀ ਨਾਲੇ ਕੁਛ ਸਾਉਗੀ ਮੇਵਾ ਦੇਕੇ ਵਿਦਾ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ ਓਨ ਆਪਣਾ ਰਾਹ ਫੜਿਆ, ਪਰ ਹੁਣ ਇਸ ਅਧੀਨਤਾ ਦੀ ਦੂਣ ਵਿਚ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਵਿਚਾਰਾ ਮਸੀਹੀ ਬੜੀ ਔਕੜ ਵਿਖੇ ਆ ਗਿਆ,ਕਿੰਉਂਜੋ ਥੋਹੜੀ ਦੂਰ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਕੇ ਉਹ ਨੇ ਇਕ ਅਪਵਿਤ੍ਰ ਰਾਖਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵੱਲ ਆਉਂਦੇ ਡਿੱਠਾ, ਉਸ ਦਾ ਨਾਉਂ ਨਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਮਸੀਹੀ ਓਦਰ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚਿੱਤ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰਨ ਲੱਗਾ, ਜੋ ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਾਂ ਮੈਂ ਪਿਛਾਂਹ ਮੁੜ ਜਾਵਾਂ, ਕਿ ਅਗੇ ਵਧਾਂ ਕਿ ਏਥੇ ਹੀ ਖੜਾ ਰਹਾਂ, ਤਾਂ ਉਹ ਨੂੰ ਚੇਤਾ ਆਯਾ, ਜੋ ਮੇਰੀ ਪਿਠ ਦੇ ਲਈ ਕੋਈ ਅੜਤਲਾ ਨਹੀ ਹੈ, ਜੇ ਮੁੜਕੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਪਿੱਠ ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਖਾਈ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬੜਾ ਸੁਖਾਲਾ ਦਾਓ ਹੱਥ ਆ ਜਾਵੇਗਾ, ਜੋ ਆਪਣੇ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>6vvqxcus9m39qh67whdb94ax9bclxsx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/151</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19908</id>
    <revision>
      <id>180482</id>
      <parentid>180111</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T11:48:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180482</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1694" sha1="2o2lnbx9s468ojp9aoiak04nrai0mw3" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||149|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਤੀਰਾਂ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਵਿੰਨੂੰ, ਜੋ ਮੇਰੇ ਲਈ ਇਹ ਚੰਗਾ ਹੈ, ਜੋ ਮੈਂ ਇਸ ਰਾਹ ਵਿਚ ਬਿਧੜਕ ਖੜਾ ਰਹਾਂ, ਕਿੰਉਂਕਿ ਭਾਵੇਂ ਜਿੰਦ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਕੋਈ ਹੋਰ ਉਪਾਓ ਨਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਵੀ ਇਹ ਚੰਗਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਖੜ੍ਹਾ ਰਹਾਂ, ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਕੇ ਮਸੀਹੀ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ, ਅਤੇ ਨਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਉਹਨੂੰ ਆਣ ਟਕਾਰਿਆ। ਉਹ ਦਾ ਰੂਪ ਬੜਾ ਕਰੂਪ ਅਤੇ ਡਰਾਉਣਾ ਸੀ ਉਹ ਦੇ ਲੀੜੇ ਮੱਛੀ ਦੇ ਛਿਲਿਕਿਆਂ ਵਰਗੇ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਓਹ ਖਮੰਡ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਖੰਭ ਉੱਡਣ ਵਾਲੇ ਅਜਗਰ ਸਰਪ ਦੇ ਸਮਾਨ ਸਨ ਅਤੇ ਰਿੱਛ ਜੇਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹਦੇ ਢਿੱਡ ਵਿਚੋਂ ਅੱਗ ਅਤੇ ਧੂੰਆਂ ਨਿਕਲਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਦਾ ਮੂੰਹ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਰਗਾ ਸੀ, ਜਾਂ ਓਹ ਮਸੀਹੀ ਦੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਾ ਤਾਂ ਨੱਕ ਐਂਠ ਕੇ ਵੇਖੱਣ ਲੱਗਾ ਅਤੇ ਬੋਲਿਆ ਕਿ ਤੂੰ ਕਿਥੋਂ ਆਯਾ, ਅਰ ਕਿਧਰ ਨੂੰ ਜਾਵੇਂਗਾ- ਮਸੀਹੀ ਨੇ ਉਤੱਰ ਦਿੱਤਾ ਭਈ ਮੈਂ ਨਾਸ  ਦੇ ਨਗਰੋਂ ਆਯਾ ਹਾਂ ਜੋ ਸਾਰੀਆਂ ਬੁਰਿਆਈਆਂ ਦਾ ਨਿਵਾਸਥਾਨ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2o2lnbx9s468ojp9aoiak04nrai0mw3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/152</title>
    <ns>250</ns>
    <id>19911</id>
    <revision>
      <id>180483</id>
      <parentid>180112</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T11:57:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180483</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1826" sha1="n2kd97fg1wvxi9eihsr7fv6k6ln5ztn" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||150|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਹੈ, ਅਤੇ ਸੈਦੂਨ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ - ਨਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਤੇਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਪਰਜਾ ਵਿਚੋਂ ਹੈ। ਕਿੰਉਂਕਿ ਓਹ ਸਾਰਾ ਦੇਸ ਮੇਰਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਹਦਾ ਰਾਜਾ ਹਾਂ, ਇਹ ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ ਜੋ ਤੂੰ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਭੱਜ ਆਯਾ ਹੈਂ, ਭਲਾ ਜੇ ਮੇਂ ਤੈਥੋਂ ਹੋਰ ਟਾਹਿਲ ਸੇਵਾ ਲੈਣ ਦੀ ਆਸ ਨਾ ਰਖਦਾ, ਤਾਂ ਹੁਣੇਂ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਇਕੋ ਸੱਟ ਕਰਕੇ ਮਾਰ ਸੁੱਟਦਾ, ਮਸੀਹੀ ਬੋਲਿਆ, ਜੋ ਠੀਕ ਤੇਰੇ ਰਾਜ ਵਿਖੇ ਮੇਰਾ ਜਨਮ ਹੋਯਾ ਹੈ। ਪਰ ਤੁਹਾਡੀ ਟਹਿਲ ਡਾਢੀ ਔਖੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਤਲਬ ਥੋਂ ਲਾਂਘਾ ਨਹੀ ਲੰਘਦਾ ਕਿੰਉਂਕਿ ਪਾਪਾਂ ਦੀ ਮਜੂਰੀ ਮੌਤ ਹੈ {{smaller|(ਪਤ੍ਰੀ ਰੂਮੀਆ ਨੂੰ ੬ ਕਾਂਡ ੨੩ ਪੌੜੀ)}} ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸਿਆਣਾ ਹੋਯਾ ਤਾਂ ਹੋਰ ਬੁਧਵਾਨਾਂ ਵਾਙੂੰ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਭਲੇ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨ ਲੱਗਾ॥

ਨਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਵੇਖੋ ਬੜੇ ਅਚਰਜ ਦੀ ਗਲ ਹੈ, ਭਲਾ ਕੋਈ ਰਾਜਾ ਆਪਣੀ ਪਰਜਾ ਨੂੰ ਐਵੇਂ ਜਾਣ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਫੇਰ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕਦ ਜਾਣ ਦੇਵਾਂਗਾ - ਪਰ ਇਸ ਲਈ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>n2kd97fg1wvxi9eihsr7fv6k6ln5ztn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/554</title>
    <ns>250</ns>
    <id>21299</id>
    <revision>
      <id>180446</id>
      <parentid>52344</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T04:03:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180446</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1342" sha1="asbrsi69olb5tupg9n7c484rfmzllrq" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;{{rh||552|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਜਿੱਥੇ ਨਾ ਦੁੱਖ ਨਾ ਪੀ, ਨਾ ਰੋਣਾ ਨਾ ਪਿੱਟਣਾ ਨਾ ਸੋਗ ਨਾ ਸ਼ੈਤਾਨ ਨਾ ਕੋਈ ਵੈਰੀ ਆ ਸੱਕਦਾ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਦਰਗਾਹੇ ਸਾਰੇ ਪਵਿਤ੍ਰ ਦੂਤ ਅਤੇ ਸੁਰਗੀ ਸੈਨਾ ਸਣੇ ਪਰਮੇਸਰ ਦੀ ਉਸਤਤਿ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਅਨੰਦ ਨਾਲ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਭਈ ਮਹਿਮਾ ਅਤੇ ਤੇਜ ਅਤੇ ਵਡਿਆਈ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਉਸ ਨੂੰ ਜੇਹੜਾ ਸਿੰਘਾਸਣ ਉੱਤੇ ਬਿਰਾਜਮਾਨ ਹੋਯਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਲੇਲੇ ਅਰਥਾਤ ਪ੍ਰਭੁ ਈਸਾ ਸੱਤਿ ਸੁਆਮੀ ਨੂੰ ਸਦਾ ਤੋੜੀ ਹੋਵੇ, ਨਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਬੀਬਾ ਦੀ ਨਿਜ ਉਸਤਾਤੇ, ਕਰ ਕੇ ਉਹ ਨੂੰ ਅੰਉਂ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਭਈ ਤੂੰ ਲਾਇਕ ਹੈ, ਕਿਉਂ ਜੋ ਅਸਾਨੂੰ ਸਾਰੇ ਘਰਾਣਿਆਂ ਅਤੇ ਭਾਖਿਆਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਕੌਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤੈਂ ਮੁੱਲ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਪਰਮੇਸਰ ਦੇ ਅੱਗੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਜਾਜਕ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>asbrsi69olb5tupg9n7c484rfmzllrq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180459</id>
      <parentid>180446</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:16:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180459</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1339" sha1="80enmq561aoa2bgmp1bu4uphlnn1qzt" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;{{rh||552|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਜਿੱਥੇ ਨਾ ਦੁੱਖ ਨਾ ਪੀ, ਨਾ ਰੋਣਾ ਨਾ ਪਿੱਟਣਾ ਨਾ ਸੋਗ ਨਾ ਬੰਤਾ
ਨ ਨਾ ਕੋਈ ਵੈਰੀ ਆ ਸੱਕਦਾ ਹੈ। ਸਰੋਂ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਦਰਗਾਹੇ ਸਾਰੇ
ਪਾਵੈੜ ਦੂਤ ਅਤੇ ਸੁਰਗੀ ਸੈਨਾ ਸਣੇ ਪਰਮੇਸ਼ਰ ਦੀ ਉਸਤਤਿ ਕਰਦੇ
ਅਤੇ ਅਨੰਦ ਨਾਲ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਭਈ ਮਹਿਮਾ ਅਤੇ ਤੇਜ ਅਤੇ ਵ
ਡਿਆਈ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥਾ ਉਸ ਨੂੰ ਜੇਹੜਾ ਸਿੰਘਾਸਣ ਉੱਤੇ ਬਿਰਾ
ਜਮਾਨ ਹੋਆ ਹੈ, ਅਤੇ ਲੇਲੇ ਅਰਥਾਤ ਪ੍ਰਭੁ ਈਸਾ ਜਾਤਿ ਸੁਆਮੀ
ਨੂੰ ਸਦਾ ਤੋੜੀ ਹੋਵੇ, ਨਾਲੇ ਪ੍ਰਭੂ ਬੀਬਾ ਦੀ ਨਿਜ ਉਸਤਾਤੇ, ਕਰ ਕੇ
ਉਹ ਨੂੰ ਅੰਉਂ ਗਾਉਂਦੇ ਹਨ ਭਈ ਤੂੰ ਲਾਇਕ ਹੈ, ਕਿਉਂ ਜੋ ਅਸਾਨੂੰ
ਸਾਰੇ ਘਰਾਣਿਆਂ ਅਤੇ ਭਾਖਿਆਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਕੌਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤੋਂ
ਖੁੱਲ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਪਰਮੇਸਰ ਦੇ ਅੱਗੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਜਾਜਕ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>80enmq561aoa2bgmp1bu4uphlnn1qzt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/555</title>
    <ns>250</ns>
    <id>21304</id>
    <revision>
      <id>180435</id>
      <parentid>52350</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:30:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180435</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1144" sha1="rf8nmnmhtmkpy2xr27zllg5axkgwn6u" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;{{rh||553|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਬਣਾਇਆ॥

{{gap}}ਫੇਰ ਇਹ ਬੀ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ, ਭਈ ਉਹ ਮੂਰਖ ਬੰਦ ਰਿਆ ਚੋਂ ਸੁਖਾਲਾ ਲੰਘ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਾ ਭੈ ਉਹ ਨੂੰ ਕੁਛ ਨਾ ਲੱਗਾ - ਪਰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਆਸਰੇ ਤੋਂ ਬਹਿਜੇ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ, ਇਬ ਲਈ ਇਹੋ ਜੇਹਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਹੋਯਾ ਹੈ - ਭਾਈ ਇਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਵਿੱਚ ਬੰਧਨ ਅਤੇ ਖਟਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸੋ ਭਾਵੇਂ ਬੇ ਪਰਤੀਤੇ ਨਿਧੜਕ ਅਤੇ ਬੇਸੰਸਾ ਮਰਨ ਪਰ ਮਰਨ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਦੇ ਜਾਂ ਪ੍ਰਭੁ ਆਖਦਾ ਹੈ ਭਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਨਰਕ ਦੀ ਅੱਗ ਅਤੇ ਗੰਧਕ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿਓ, ਜਿੱਥੇ ਸਦਾ ਤੀਕ ਰੋਣਾਂ, ਅਤੇ ਕਚੀਚੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ, ਅਤੇ ਦੰਦੀਆਂ ਵਿਲਕਣੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ - ਤਾਂ ਉਨਾਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>rf8nmnmhtmkpy2xr27zllg5axkgwn6u</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180458</id>
      <parentid>180435</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:13:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180458</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1139" sha1="8xxa79om1w532ysetcuywpu4zdnxh83" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;{{rh||553|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਬਣਾਇਆ॥ ਫੇਰ ਇਹ ਬੀ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ, ਭਈ ਉਹ ਮੂਰਖ ਬੰਦ ਰਿਆ ਚੋਂ ਸੁਖਾਲਾ ਲੰਘ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਾ ਭੈ ਉਹ ਨੂੰ ਕੁਛ ਨਾ ਲੱਗਾ - ਪਰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਆਸਰੇ ਤੋਂ ਬਹਿਜੇ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ, ਇ ਬ ਲਈ ਇਹੋ ਜੇਹਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਹੋਯਾ ਹੈ - ਭਾਈ ਇ ਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਵਿੱਚ ਬੰਧਨ ਅਤੇ ਖਟਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸੋ ਭਾਵੇਂ ਬੇ ਪ ਰਤੀਤੇ ਨਿਧੜਕ ਅਤੇ ਬੇਸੰਸਾ ਮਰਨ ਪਰ ਮਰਨ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਦੇ ਜਾਂ ਪ੍ਰਭੁ ਆਖਦਾ ਹੈ ਭਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਨਰਕ ਦੀ ਅੱਗ ਅਤੇ ਗੰਧਕ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿਓ, ਜਿੱਥੇ ਸਦਾ ਤੀਕ ਰੋਣਾਂ, ਅਤੇ ਕਚੀਚੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ, ਅਤੇ ਦੰਦੀਆਂ ਵਿਲਕਣੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ - ਤਾਂ ਉਨਾਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8xxa79om1w532ysetcuywpu4zdnxh83</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180460</id>
      <parentid>180458</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:17:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180460</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1148" sha1="6a7k44gtgrrcbzmm2e4rxcgaizumi6e" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Karamjit Singh Gathwala&quot; /&gt;{{rh||553|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਬਣਾਇਆ॥ 

{{gap}}ਫੇਰ ਇਹ ਬੀ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ, ਭਈ ਉਹ ਮੂਰਖ ਬੰਦ ਰਿਆ ਚੋਂ ਸੁਖਾਲਾ ਲੰਘ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਾ ਭੈ ਉਹ ਨੂੰ ਕੁਛ ਨਾ ਲੱਗਾ - ਪਰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਆਸਰੇ ਤੋਂ ਬਹਿਜੇ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ, ਇ ਬ ਲਈ ਇਹੋ ਜੇਹਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਹੋਯਾ ਹੈ - ਭਾਈ ਇ ਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਵਿੱਚ ਬੰਧਨ ਅਤੇ ਖਟਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸੋ ਭਾਵੇਂ ਬੇ ਪ ਰਤੀਤੇ ਨਿਧੜਕ ਅਤੇ ਬੇਸੰਸਾ ਮਰਨ ਪਰ ਮਰਨ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਦੇ ਜਾਂ ਪ੍ਰਭੁ ਆਖਦਾ ਹੈ ਭਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਨਰਕ ਦੀ ਅੱਗ ਅਤੇ ਗੰਧਕ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿਓ, ਜਿੱਥੇ ਸਦਾ ਤੀਕ ਰੋਣਾਂ, ਅਤੇ ਕਚੀਚੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ, ਅਤੇ ਦੰਦੀਆਂ ਵਿਲਕਣੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ - ਤਾਂ ਉਨਾਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>6a7k44gtgrrcbzmm2e4rxcgaizumi6e</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180474</id>
      <parentid>180460</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:55:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180474</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1131" sha1="pp37dvabdee6p6ocux6jcs1ga28frml" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Charan Gill&quot; /&gt;{{rh||553|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਬਣਾਇਆ॥ 

{{gap}}ਫੇਰ ਇਹ ਬੀ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ, ਭਈ ਉਹ ਮੂਰਖ ਬੀ ਦਰਿਆ ਥੋਂ ਸੁਖਾਲਾ ਲੰਘ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਾ ਭੈ ਉਹ ਨੂੰ ਕੁਛ ਨਾ ਲੱਗਾ - ਪਰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਆਸਰੇ ਥੋਂ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ, ਇਸ ਲਈ ਇਹੋ ਜੇਹਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਲਿਖਿਆ ਹੋਯਾ ਹੈ - ਭਾਈ ਇਨਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਵਿੱਚ ਬੰਧਨ ਅਤੇ ਖਟਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸੋ ਭਾਵੇਂ ਬੇ ਪਰਤੀਤੇ ਨਿਧੜਕ ਅਤੇ ਬੇਸੰਸਾ ਮਰਨ, ਪਰ ਮਰਨ ਦੇ ਪਿੱਛੋਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਭੁ ਆਖਦਾ ਹੈ ਭਈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਨਰਕ ਦੀ ਅੱਗ ਅਤੇ ਗੰਧਕ ਵਿੱਚ ਸੁੱਟ ਦਿਓ, ਜਿੱਥੇ ਸਦਾ ਤੀਕ ਰੋਣਾਂ, ਅਤੇ ਕਚੀਚੀਆਂ ਲੈਣੀਆਂ, ਅਤੇ ਦੰਦੀਆਂ ਵਿਲਕਣੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ - ਤਾਂ ਉਨਾਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>pp37dvabdee6p6ocux6jcs1ga28frml</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਮਸੀਹੀ ਮੁਸਾਫਰ ਦੀ ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf/556</title>
    <ns>250</ns>
    <id>21308</id>
    <revision>
      <id>180433</id>
      <parentid>52355</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:28:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180433</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="323" sha1="lcjvf0rrkaq5kt6s3i7gshif9wqkkli" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;{{rh||554|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;
ਦੀਆਂ ਅੱਖੀਆਂ ਖੁੱਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ॥
{{Css image crop
|Image = ਮਸੀਹੀ_ਮੁਸਾਫਰ_ਦੀ_ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf
|Page = 556
|bSize = 450
|cWidth = 372
|cHeight = 165
|oTop = 87
|oLeft = 45
|Location = center
|Description = 
}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>lcjvf0rrkaq5kt6s3i7gshif9wqkkli</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180434</id>
      <parentid>180433</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:28:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kaur.gurmel</username>
        <id>192</id>
      </contributor>
      <origin>180434</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="322" sha1="6mrsejf7dg2bqj1pmvv3tt1jlr6dz0x" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;{{rh||554|}} {{border/s|3=double|4=3px}}&lt;/noinclude&gt;ਦੀਆਂ ਅੱਖੀਆਂ ਖੁੱਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ॥
{{Css image crop
|Image = ਮਸੀਹੀ_ਮੁਸਾਫਰ_ਦੀ_ਜਾਤ੍ਰਾ.pdf
|Page = 556
|bSize = 450
|cWidth = 372
|cHeight = 165
|oTop = 87
|oLeft = 45
|Location = center
|Description = 
}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>6mrsejf7dg2bqj1pmvv3tt1jlr6dz0x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਸਹੁਰਾ ਘਰ.pdf/93</title>
    <ns>250</ns>
    <id>37617</id>
    <revision>
      <id>180396</id>
      <parentid>94605</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:35:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Parmjit kaur rao</username>
        <id>477</id>
      </contributor>
      <origin>180396</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2555" sha1="jmadi7a8qt5tjeptrmi4jxfepkqyzfp" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Manpreet Jhinjer&quot; /&gt;{{Block center|{{xxx-larger|ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ}}}}&lt;/noinclude&gt;{&lt;poem&gt;{gap}}ਅਜੇਹੇ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਆਉਂਦੇ ਹਨ-ਜਦ ਝੂਠੇ ਖ਼ਿਆਲ ਸਾਨੂੰ ਜੋਸ਼ੀਲਾ ਬਣਾ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਅਕਲ ਉਤੇ ਪਰਦਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਅਨੁਮਾਨ ਤੋਂ ਹੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਕਲਪਣਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਨਾ ਸਿਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਨਾ ਪੈਰ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝੂਠੇ ਵਹਿਮਾਂ ਕਰ ਕੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਗ਼ਲਤ-ਫਹਿਮੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਅੰਤ ਵਿਚ ਨਿਰਾਸਤਾ ਤੇ ਚੁਪ ਦੇ ਕਾਰਣ ਸੱਚੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਦਿਨ ਰਾਤ ਝੂਠੀਆਂ ਸੱਚੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਦਿਆਂ ਸੁਣਦਿਆਂ, ਮਨ ਖੱਟਾ ਤੇ ਵਹਿਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਥੋੜੀ ਥੋੜੀ ਗੱਲ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੋ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨਾ ਤੇ ਲੁਕ ਲੁਕ ਕੇ ਭੇਦ ਲੈਦੇ ਫਿਰਨਾ ਆਦਿਕ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਫ਼ਰਕ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨਿੰਦਿਆ ਕਰਨੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਲੈਣ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਰੱਖਣ। ਜਿਥੇ ਸੱਚਾ ਭਰੋਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

{{gap}}ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਆਲਸ ਤੇ ਬੇਕਾਰੀ ਹੈ, ਇਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਸਦਾ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਅਜੇਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਦੁਜਿਆਂ ਘਰਾਂ ਦੀ ਜਾਚ ਪੜਤਾਲ ਤੇ ਬੁਰਿਆਈਆਂ ਦੀ ਛਾਣ-ਬੀਣ ਕਰਨ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾ 
&lt;/poem&gt;&lt;noinclude&gt;{{rh||-੯੨-}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jmadi7a8qt5tjeptrmi4jxfepkqyzfp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180398</id>
      <parentid>180396</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:36:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Parmjit kaur rao</username>
        <id>477</id>
      </contributor>
      <origin>180398</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2557" sha1="igt2ihg4yrufb0q5ie73ph16brpgitp" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Manpreet Jhinjer&quot; /&gt;{{Block center|{{xxx-larger|ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ}}}}&lt;/noinclude&gt;{{&lt;poem&gt;{gap}}ਅਜੇਹੇ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਆਉਂਦੇ ਹਨ-ਜਦ ਝੂਠੇ ਖ਼ਿਆਲ ਸਾਨੂੰ ਜੋਸ਼ੀਲਾ ਬਣਾ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਅਕਲ ਉਤੇ ਪਰਦਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਅਨੁਮਾਨ ਤੋਂ ਹੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਕਲਪਣਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਨਾ ਸਿਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਨਾ ਪੈਰ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝੂਠੇ ਵਹਿਮਾਂ ਕਰ ਕੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਗ਼ਲਤ-ਫਹਿਮੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਅੰਤ ਵਿਚ ਨਿਰਾਸਤਾ ਤੇ ਚੁਪ ਦੇ ਕਾਰਣ ਸੱਚੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਦਿਨ ਰਾਤ ਝੂਠੀਆਂ ਸੱਚੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਦਿਆਂ ਸੁਣਦਿਆਂ, ਮਨ ਖੱਟਾ ਤੇ ਵਹਿਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਥੋੜੀ ਥੋੜੀ ਗੱਲ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੋ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨਾ ਤੇ ਲੁਕ ਲੁਕ ਕੇ ਭੇਦ ਲੈਦੇ ਫਿਰਨਾ ਆਦਿਕ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਫ਼ਰਕ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨਿੰਦਿਆ ਕਰਨੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਲੈਣ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਰੱਖਣ। ਜਿਥੇ ਸੱਚਾ ਭਰੋਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

{{gap}}ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਆਲਸ ਤੇ ਬੇਕਾਰੀ ਹੈ, ਇਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਸਦਾ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਅਜੇਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਦੁਜਿਆਂ ਘਰਾਂ ਦੀ ਜਾਚ ਪੜਤਾਲ ਤੇ ਬੁਰਿਆਈਆਂ ਦੀ ਛਾਣ-ਬੀਣ ਕਰਨ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾ- 
&lt;/poem&gt;&lt;noinclude&gt;{{rh||-੯੨-}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>igt2ihg4yrufb0q5ie73ph16brpgitp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180400</id>
      <parentid>180398</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:37:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Parmjit kaur rao</username>
        <id>477</id>
      </contributor>
      <origin>180400</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2555" sha1="37r1bmillxvz7m9ggd1jpm3mlvtwbsv" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Manpreet Jhinjer&quot; /&gt;{{Block center|{{xxx-larger|ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ}}&lt;/noinclude&gt;{{&lt;poem&gt;{gap}}ਅਜੇਹੇ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਆਉਂਦੇ ਹਨ-ਜਦ ਝੂਠੇ ਖ਼ਿਆਲ ਸਾਨੂੰ ਜੋਸ਼ੀਲਾ ਬਣਾ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਅਕਲ ਉਤੇ ਪਰਦਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਅਨੁਮਾਨ ਤੋਂ ਹੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਕਲਪਣਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਨਾ ਸਿਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਨਾ ਪੈਰ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝੂਠੇ ਵਹਿਮਾਂ ਕਰ ਕੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਗ਼ਲਤ-ਫਹਿਮੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਅੰਤ ਵਿਚ ਨਿਰਾਸਤਾ ਤੇ ਚੁਪ ਦੇ ਕਾਰਣ ਸੱਚੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਦਿਨ ਰਾਤ ਝੂਠੀਆਂ ਸੱਚੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਦਿਆਂ ਸੁਣਦਿਆਂ, ਮਨ ਖੱਟਾ ਤੇ ਵਹਿਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਥੋੜੀ ਥੋੜੀ ਗੱਲ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੋ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨਾ ਤੇ ਲੁਕ ਲੁਕ ਕੇ ਭੇਦ ਲੈਦੇ ਫਿਰਨਾ ਆਦਿਕ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਫ਼ਰਕ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨਿੰਦਿਆ ਕਰਨੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਲੈਣ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਰੱਖਣ। ਜਿਥੇ ਸੱਚਾ ਭਰੋਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

{{gap}}ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਆਲਸ ਤੇ ਬੇਕਾਰੀ ਹੈ, ਇਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਸਦਾ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਅਜੇਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਦੁਜਿਆਂ ਘਰਾਂ ਦੀ ਜਾਚ ਪੜਤਾਲ ਤੇ ਬੁਰਿਆਈਆਂ ਦੀ ਛਾਣ-ਬੀਣ ਕਰਨ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾ- 
&lt;/poem&gt;&lt;noinclude&gt;{{rh||-੯੨-}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>37r1bmillxvz7m9ggd1jpm3mlvtwbsv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180401</id>
      <parentid>180400</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:37:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Parmjit kaur rao</username>
        <id>477</id>
      </contributor>
      <origin>180401</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2555" sha1="qkw2lvfwdqb77s244b97nujskl5mt5s" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Manpreet Jhinjer&quot; /&gt;{{Block center|{{xxx-larger|ਕੁਝ ਜ਼ਰੂਰੀ ਗੱਲਾਂ}}}}&lt;/noinclude&gt;&lt;poem&gt;{gap}}ਅਜੇਹੇ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਆਉਂਦੇ ਹਨ-ਜਦ ਝੂਠੇ ਖ਼ਿਆਲ ਸਾਨੂੰ ਜੋਸ਼ੀਲਾ ਬਣਾ ਦੇਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਅਕਲ ਉਤੇ ਪਰਦਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਅਨੁਮਾਨ ਤੋਂ ਹੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਕਲਪਣਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਦਾ ਨਾ ਸਿਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਨਾ ਪੈਰ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਝੂਠੇ ਵਹਿਮਾਂ ਕਰ ਕੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਗ਼ਲਤ-ਫਹਿਮੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹ ਅੰਤ ਵਿਚ ਨਿਰਾਸਤਾ ਤੇ ਚੁਪ ਦੇ ਕਾਰਣ ਸੱਚੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਦਿਨ ਰਾਤ ਝੂਠੀਆਂ ਸੱਚੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਦਿਆਂ ਸੁਣਦਿਆਂ, ਮਨ ਖੱਟਾ ਤੇ ਵਹਿਮੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਥੋੜੀ ਥੋੜੀ ਗੱਲ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਹੋ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਚਾਲ-ਚਲਣ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨਾ ਤੇ ਲੁਕ ਲੁਕ ਕੇ ਭੇਦ ਲੈਦੇ ਫਿਰਨਾ ਆਦਿਕ ਅਜਿਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਭਾਰੀ ਫ਼ਰਕ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਉਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਉਸ ਦੀ ਨਿੰਦਿਆ ਕਰਨੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਪਤੀ ਪਤਨੀ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਫ਼ਰਜ਼ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਲੈਣ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਰੱਖਣ। ਜਿਥੇ ਸੱਚਾ ਭਰੋਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਖ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 

{{gap}}ਦੂਜੀ ਗੱਲ ਆਲਸ ਤੇ ਬੇਕਾਰੀ ਹੈ, ਇਨਾਂ ਦੋਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਸਦਾ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਅਜੇਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਆਪਣਾ ਸਮਾਂ ਦੁਜਿਆਂ ਘਰਾਂ ਦੀ ਜਾਚ ਪੜਤਾਲ ਤੇ ਬੁਰਿਆਈਆਂ ਦੀ ਛਾਣ-ਬੀਣ ਕਰਨ ਵਿਚ ਗੁਜ਼ਾ- 
&lt;/poem&gt;&lt;noinclude&gt;{{rh||-੯੨-}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qkw2lvfwdqb77s244b97nujskl5mt5s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/59</title>
    <ns>250</ns>
    <id>61891</id>
    <revision>
      <id>180410</id>
      <parentid>171211</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:27:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180410</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10875" sha1="1wry1iwmzzolv7u07t63iy5ai6rnq2b" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|(੬੫)}}&lt;/noinclude&gt;{{multicol}}ਕੀਮਤੀ ਹੀਰਿਆਂ ਜੜਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ । ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਗਲਾਂ ਵਿਚ
ਮੋਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮਾਲਾਂ ਸੋਭਦੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਅਤੇ
ਛਾਤੀਆਂ ਨਾਲ ਲਿਸ਼ਕਦੇ ਹੀਰੇ ਬੁਝਦੇ ਸਨ। ਸੁਨਹਿਰੀ ਗੁਰਜ ਇਸ
ਗਲ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਾਹੀ ਖਾਨਦਾਨ ਦੇ ਬੰਢੇ ਹਨ।
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਮੇ ਲਿਖਤੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉਤੇ ਹਾਥੀ ਦੰਦ
ਦੀ ਮੋਹਰ ਲਗੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।
{{Block center|}}ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਰਾਜੇ ਲਈ ਅਤਿਅੰਤ
ਸ਼ਰਧਾ

ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਰਾਜੇ ਲਈ ਅਤਿਅੰਤ ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਇਜ਼ਤ
ਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਉਹ ਰਾਜੇ ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਗੋਡਿਆਂ ਪਰਨੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ । ਉਹਨਾਂ
ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਰਧਾ ਇੱਥੋਂ ਤੀਕ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ
ਵਾਂਗ ਪੂਜਦੇ । ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਅਵਸਰਾਂ ਉਤੇ ਜਿਹਾ ਕਿ ਜੰਗ ਵਿਚ
ਫਤਹ, ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਜਨਮ, ਯਗ, ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀ, ਪਰਾਹੁਣੇ
ਦੀ ਆਮਦ ਸਮੇਂ ਘੰਟੀਆਂ ਵਜਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਬਰ ਦਿਤੀ ਜਾਂਦੀ
ਸੀ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ  ਂ ਸ਼ੁਭ ਅਵਸਰਾਂ ਉਤੇ ਗਲੀਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕੀਤੀ
ਜਾਂਦੀ ਅਤੇ ਗਲੀਆਂ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪੁਸ਼ਪ ਤੇ ਪੁਸ਼ਪਮਾਲਾਂ ਲਟਕਾਈਆਂ
ਜਾਂਦੀਆਂ; ਸੜਕਾਂ ਉਤੇ ਸੰਦਲ ਜਲ ਦਾ ਛਿੜਕਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ,
ਥਾਂ ਪਰ ਥਾਂ ਝੰਡੀਆਂ ਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਫੁਲਾਂ ਦੇ ਗੁਲਦਸਤੇ,
ਮਰਤਬਾਨਾਂ ਦੀ ਕਤਾਰ ਵਿਚ ਸਜਾਏ ਜਾਂਦੇ, ਤੇ ਸੁਗੰਧਤ ਧੂਪ ਨਾਲ
ਵਾਯੂ ਨੂੰ ਸੁਗੰਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
{{Block center|}}ਰਣਵਾਸ
ਬਾਦਸ਼ਾਹ (ਰਾਜੇ) ਦੇ ਕਈ ਕਈ ਰਣਵਾਸ (ਮਹਤ) ਹੁੰਦੇ ਤੇ
ਰਾਣੀਆਂ ਦਾ ਰਾਜ ਕਾਜ ਵਿਚ ਥੜਾ ਰਸੂਖ ਹੁੰਦਾ।ਜਿਹੜਾ ਆਦਮੀ ਰਾਣੀ
ਵਲ ਅੱਖ ਉੱਚੀ ਕਰਕੇ ਤਕਦਾ ਉਸ ਦਾ ਘੋਗਾ ਚਿੱਤ ਕਰ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ।
ਰਾਜੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਬੜੀ ਰਖਿਆ ਕਰਦੇ। ਉਹ ਸਾਜ਼ਸ਼ਾਂ ਤੋਂ
ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਰਖਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਸਾਜ਼ਸ਼ਾਂ ਉਦੋਂ
ਆਮ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ । ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਕੇਵਲ ਉਹੋ ਤੀਵੀਆਂ ਨਿਯਤ
ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਮੂਲ ਖਰੀਦ ਲਈਆਂ
ਜਾਂਦੀਆਂ । ਸ਼ਾਹੀ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਸੁੰਦਰ
ਦਾਸੀਆਂ ਦੇ ਸਪੁਰਦ ਹੁੰਦੀ ।
{{Block center|}}ਸੁੰਦਰੀਆਂ ਦੀ ਗਾਰਦ
ਇਹ ਸੁੰਦਰੀਆਂ ਰਾਜੇ ਦਾ ਭੋਜਨ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀਆਂ, ਉਸ
ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਖੁਵਾਉਂਦੀਆਂ, ਰਾਜੇ ਲਈ ਸ਼ਰਾਬ ਲਿਆਉਂਦੀਆਂ ਤੇ
ਉਸ ਨੂੰ ਰਣਵਾਸ ਵਿਚ ਪੁਚਾਂਦੀਆਂ ਸਨ । ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਦਿਨੇ ਸੌਣ ਦਾ
ਕਦ ਹੌਸਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦਾ, ਸਗੋਂ ਸਾਜ਼ਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਸਫਲ
ਬਨੌਣ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਵੀ ਕਈ ਕਈ ਸੌਣ ਕਮਰੇ
ਬਦਲਨੇ ਪੈਂਦੇ ਸਨ । ਰਾਜੇ ਦੀਆਂ ਰਾਣੀਆਂ ਸਦਾ ਉਹਦੇ ਅੰਗ
ਸੰਗ ਰਹਿੰਦੀਆਂ : ਇਥੋਂ ਤੀਕ ਕਿ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਮੇਂ ਵੀ ਨਾਲ ਹੀ
ਹੁੰਦੀਆਂ । ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਰਖਿਆ ਲਈ ਵੀ ਸਿਪਾਹੀ ਨਿਯਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ।
ਇਹ ਸੁਨੱਖੀਆਂ ਤੀਵੀਆਂ ਕੁਛ ਰੱਥਾਂ ਉਤੇ ਅਤੇ ਕੁਛ ਹਾਥੀਆਂ ਅਤੇ
ਘੋੜਿਆਂ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮ ਦੇ
ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਮਾਨੋ ਜੰਗ ਕਰਨ ਜ{{rule}}ਾ{{multicol-break}}  
;
*
*ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਨੇ ਰਾਜਾ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਯੁਵਕ
ਤੀਵੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਕਮਾਨਾਂ ਤੇ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਫੁਲਾਂ ਦੀਆਂ
ਮਾਲਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ -ਐਮ. ਕਰਿੰਡਲੇ
ਰਹੀਆਂ ਹਨ
{{Block center|}}ਸ਼ਿਕਾਰ-ਗਾਹ
ਰਾਜਾ ਅਥਵਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਚਾਰ-ਦੀਵਾਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਿਕਾਰ
ਖੇਡਦਾ ਅਤੇ ਇਕ ਉਚੇ ਚੌਂਤੜੇ (ਪਲੇਟਫ਼ਾਰਮ) ਤੇ ਖੜ ਕੇ ਤੀਰ
ਛਡਦਾ। ਉਸ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਹਥਿਆਰ ਬੰਦ ਤੀਵੀਆਂ
ਖੜੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ। ਜੰਗ ਵਿਚ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸਤਰੀਆਂ
ਹੁੰਦੀਆਂ। ਰਾਜਾ ਕੇਵਲ ਜੰਗ ਵਿਚ ਜਾਣ ਸਮੇਂ, ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ
ਸਮੇਂ, ਯਗ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿਚ ਸ਼ਰੀਕ ਹੋਣ ਸਮੇਂ
ਹੀ ਮਹਲ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ।
ਰਾਜੇ ਦਾ ਜਲੂਸ
{{Block center|}}ਰਾਜੇ ਦਾ ਜਲੂਸ ਬੜਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ' ਤੇ ਦਬਦਬੇ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ।
ਪਹਿਲੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਉਤੇ ਅਸਵਾਰ ਢੰਡੋਰਚੀ ਅਤੇ ਨਕਾਰਚੀ ਆਉਂਦੇ,
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਗਰ ਸੋਨੇ ਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਝੋਲਾਂ ਵਾਲੇ ਹਾਥੀ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਫੇਰ
ਚਾਰ ਘੋੜਿਆਂ ਜਾਂ ਬੈਲਾਂ ਵਾਲੇ ਰੱਬ ਹੁੰਦੇ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਸੁੰਦਰ
ਤੇ ਸਜੇ ਹੋਏ ਸਿਪਾਹੀ। ਫੇਰ ਸ਼ਾਹੀ ਪੁਸ਼ਾਕਾਂ,ਸੋਨੇ ਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਬਰਤਨ,
ਹੀਰੇ ਤੇ ਜਵਾਹਰਾਤ ਜੜੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਭਾਂਡੇ, ਕੁਰਸੀਆਂ ਮੇਜ਼ਾਂ
ਆਦਿਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਸ਼ੇਰ, ਚੀਤੇ, ਭੈਸੇ ਤੇ
ਹੋਰ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰ ਹੁੰਦੇ । ਕੁਛ ਵਡੇ ਵਡੇ ਪਿੰਜਰਿਆਂ ਵਿਚ ਤੇ
ਬਾਕੀ ਬੰਨੇ ਹੋਏ, ਗੱਡੀਆਂ ਤੇ ਵੈਗਨਾਂ ਵਿਚ ਬੰਦ ਹੁੰਦੇ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ
ਮਗਰੋਂ ਚਾਰ ਪਹੀਆਂ ਵਾਲੇ ਗੱਡਿਆਂ ਉਤੇ ਬ੍ਰਿਛ ਹੁੰਦੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਪਰ
ਘਰੇਲੂ ਜਾਨਵਰ ਜਿਹਾ ਕਿ ਤੋਤੇ, ਕਬੂਤਰ, ਮੋਰ ਆਦਿਕ ਹੁੰਦ, ਜੋ
ਆਪਣੀਆਂ ਸੁਰੀਲੀਆਂ ਮਿਠੀਆਂ ਤਾਨਾਂ ਅਥਵਾ ਸੁੰਦਰ ਖੰਭਾਂ ਤੇ
ਕਲਗੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਰਜਾ ਬ ਹ ਨਾ ਠਾਠ ਬਾਠ ਨਾਲ
ਹਾਥੀ ਉਪਰ ਜਾਂ ਸ਼ਾਹੀ ਗੱਡੀ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਤਰ ਫੁਲੇਲ
ਤੇ ਧੁੱਪ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਦੀਆਂ ਲਾਟਾਂ ਚੁਗਿਰਦੇ ਨੂੰ ਸੁਗੰਧਤ ਕਰਦੀਆਂ
ਸਨ। ਰਾਜੇ ਉਦਾਲੇ ਸੁੰਦਰ ਅਪੱਛਰਾਂ ਦਾ ਝੁਰਮਟ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਇਸ
ਸ਼ਾਹੀ ਦਾਇਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਬਰਛੀਆਂ ਵਾਲੇ ਜਵਾਨ ਪਹਿਰਾ
ਦੇਂਦੇ । ਸ਼ਾਹੀ ਸਵਾਰੀ ਦੇ ਮਗਰ ਦਰਬਾਰੀ ' ਤੇ ਵਜ਼ੀਰ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਰਾਗ
ਰੰਗ ਦੀ ਮਹਿਫ਼ਲ ਗਰਮ ਰਹਿੰਦੀ। ਸ਼ਾਹੀ ਸਵਾਰੀ ਦੇ ਲੰਘਣ ਦਾ
ਰਸਤਾ ਰਸਿਆਂ ਨਾਲ ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਇਸ ਰਸਤੇ ਵਿਚ
ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮੌਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ।
{{Block center|}}ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹਿੰਦ ਬਾਰੇ ਮੈਗਸਥਨੀਜ਼ ਦਾ ਬਿਆਨ
ਮੈਗਸਥਨੀਜ਼ ਸਲਯੂਕਸ ਨਿਕੇਟਰ ਦਾ ਰਾਜਦਤ ਸੀ, ਜਿਸ
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਚੰਦਰ ਗੁਪਤ (ਸੈਂਡਰਾ ਕੋਟਾਸ) ਵਾਲੀਏ ਪਰਾਸੀ ਦੇ
ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ । ਚੰਦਰ ਗੁਪਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ
ਪਾਲੀ ਬੋਥਰਾ (ਪਟਨਾ) ਸੀ । ਮੈਗਸਥਨੀਜ਼ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਵਿਸਥਾਰ
ਹਾਲ ਲਿਖਿਆ ਹੈ । ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸੰਨ ਈਸਵੀ
ਤੋਂ ੩੦੨ ਤੇ ੨੮੮ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਟਨ ਕੀਤਾ । ਕਲਿੰਟਨ
ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ ਉਹ ਸੰਨ ਈਸਵੀ ਤੋਂ ੩੦੨ ਸਾਲ ਪਹਿਲੇ ਹਿੰਦ
ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਆਇਆ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਫਰਨਾਮੇ ਵਿਚ ਦਰਿਆ
ਕਾਬਲ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜੋ ਵਿਸਥਾਰ ਦਿਤਾ ਹੈ ਉਸ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ
ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਪਰੋਕਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ
ਚਿਰ ਰਹਿ ਵੀ ਚੁਕਾ ਸੀ । ਉਸ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਵਖ
ਵਖ ਹੁਨਰਾਂ ਵਿਚ ਮਾਹਰ ਸਨ । ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫਲ
ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਭ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ{{multicol-end}}  
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1wry1iwmzzolv7u07t63iy5ai6rnq2b</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180412</id>
      <parentid>180410</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:37:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180412</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10953" sha1="a87f81dn92l5qxf7qkdlsn43kxsw85w" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|(੬੫)}}&lt;/noinclude&gt;{{multicol}}ਕੀਮਤੀ ਹੀਰਿਆਂ ਜੜਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ । ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਗਲਾਂ ਵਿਚ
ਮੋਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮਾਲਾਂ ਸੋਭਦੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ ਅਤੇ
ਛਾਤੀਆਂ ਨਾਲ ਲਿਸ਼ਕਦੇ ਹੀਰੇ ਬੁਝਦੇ ਸਨ। ਸੁਨਹਿਰੀ ਗੁਰਜ ਇਸ
ਗਲ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਾਹੀ ਖਾਨਦਾਨ ਦੇ ਬੰਢੇ ਹਨ।
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਮੇ ਲਿਖਤੀ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉਤੇ ਹਾਥੀ ਦੰਦ
ਦੀ ਮੋਹਰ ਲਗੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ।
{{center|{{larger|'''ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਰਾਜੇ ਲਈ ਅਤਿਅੰਤ ਸ਼ਰਧਾ'''}}}} 

ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਰਾਜੇ ਲਈ ਅਤਿਅੰਤ ਸ਼ਰਧਾ ਤੇ ਇਜ਼ਤ
ਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਉਹ ਰਾਜੇ ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਗੋਡਿਆਂ ਪਰਨੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ । ਉਹਨਾਂ
ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਰਧਾ ਇੱਥੋਂ ਤੀਕ ਹੁੰਦੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ
ਵਾਂਗ ਪੂਜਦੇ । ਖੁਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਅਵਸਰਾਂ ਉਤੇ ਜਿਹਾ ਕਿ ਜੰਗ ਵਿਚ
ਫਤਹ, ਰਾਜ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਜਨਮ, ਯਗ, ਵਿਆਹ ਸ਼ਾਦੀ, ਪਰਾਹੁਣੇ
ਦੀ ਆਮਦ ਸਮੇਂ ਘੰਟੀਆਂ ਵਜਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖਬਰ ਦਿਤੀ ਜਾਂਦੀ
ਸੀ। ਇਹੋ ਜਿਹੇ  ਂ ਸ਼ੁਭ ਅਵਸਰਾਂ ਉਤੇ ਗਲੀਆਂ ਦੀ ਸਫਾਈ ਕੀਤੀ
ਜਾਂਦੀ ਅਤੇ ਗਲੀਆਂ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿਚ ਪੁਸ਼ਪ ਤੇ ਪੁਸ਼ਪਮਾਲਾਂ ਲਟਕਾਈਆਂ
ਜਾਂਦੀਆਂ; ਸੜਕਾਂ ਉਤੇ ਸੰਦਲ ਜਲ ਦਾ ਛਿੜਕਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ,
ਥਾਂ ਪਰ ਥਾਂ ਝੰਡੀਆਂ ਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਫੁਲਾਂ ਦੇ ਗੁਲਦਸਤੇ,
ਮਰਤਬਾਨਾਂ ਦੀ ਕਤਾਰ ਵਿਚ ਸਜਾਏ ਜਾਂਦੇ, ਤੇ ਸੁਗੰਧਤ ਧੂਪ ਨਾਲ
ਵਾਯੂ ਨੂੰ ਸੁਗੰਧਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
{{center|{{larger|'''ਰਣਵਾਸ'''}}}} 
ਬਾਦਸ਼ਾਹ (ਰਾਜੇ) ਦੇ ਕਈ ਕਈ ਰਣਵਾਸ (ਮਹਤ) ਹੁੰਦੇ ਤੇ
ਰਾਣੀਆਂ ਦਾ ਰਾਜ ਕਾਜ ਵਿਚ ਥੜਾ ਰਸੂਖ ਹੁੰਦਾ।ਜਿਹੜਾ ਆਦਮੀ ਰਾਣੀ
ਵਲ ਅੱਖ ਉੱਚੀ ਕਰਕੇ ਤਕਦਾ ਉਸ ਦਾ ਘੋਗਾ ਚਿੱਤ ਕਰ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ।
ਰਾਜੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਬੜੀ ਰਖਿਆ ਕਰਦੇ। ਉਹ ਸਾਜ਼ਸ਼ਾਂ ਤੋਂ
ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਰਖਦੇ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਸਾਜ਼ਸ਼ਾਂ ਉਦੋਂ
ਆਮ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ । ਇਸ ਕੰਮ ਲਈ ਕੇਵਲ ਉਹੋ ਤੀਵੀਆਂ ਨਿਯਤ
ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ, ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਮੂਲ ਖਰੀਦ ਲਈਆਂ
ਜਾਂਦੀਆਂ । ਸ਼ਾਹੀ ਭੋਜਨ ਦੀ ਸੇਵਾ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਸੁੰਦਰ
ਦਾਸੀਆਂ ਦੇ ਸਪੁਰਦ ਹੁੰਦੀ ।
{{center|{{larger|''' ਸੁੰਦਰੀਆਂ ਦੀ ਗਾਰਦ'''}}}}
ਇਹ ਸੁੰਦਰੀਆਂ ਰਾਜੇ ਦਾ ਭੋਜਨ ਤਿਆਰ ਕਰਦੀਆਂ, ਉਸ
ਨੂੰ ਭੋਜਨ ਖੁਵਾਉਂਦੀਆਂ, ਰਾਜੇ ਲਈ ਸ਼ਰਾਬ ਲਿਆਉਂਦੀਆਂ ਤੇ
ਉਸ ਨੂੰ ਰਣਵਾਸ ਵਿਚ ਪੁਚਾਂਦੀਆਂ ਸਨ । ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਦਿਨੇ ਸੌਣ ਦਾ
ਕਦ ਹੌਸਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦਾ, ਸਗੋਂ ਸਾਜ਼ਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਅਸਫਲ
ਬਨੌਣ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਵੀ ਕਈ ਕਈ ਸੌਣ ਕਮਰੇ
ਬਦਲਨੇ ਪੈਂਦੇ ਸਨ । ਰਾਜੇ ਦੀਆਂ ਰਾਣੀਆਂ ਸਦਾ ਉਹਦੇ ਅੰਗ
ਸੰਗ ਰਹਿੰਦੀਆਂ : ਇਥੋਂ ਤੀਕ ਕਿ ਸ਼ਿਕਾਰ ਸਮੇਂ ਵੀ ਨਾਲ ਹੀ
ਹੁੰਦੀਆਂ । ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਰਖਿਆ ਲਈ ਵੀ ਸਿਪਾਹੀ ਨਿਯਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ।
ਇਹ ਸੁਨੱਖੀਆਂ ਤੀਵੀਆਂ ਕੁਛ ਰੱਥਾਂ ਉਤੇ ਅਤੇ ਕੁਛ ਹਾਥੀਆਂ ਅਤੇ
ਘੋੜਿਆਂ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮ ਦੇ
ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਹੁੰਦੀਆਂ, ਮਾਨੋ ਜੰਗ&lt;ref&gt;;
ਸ਼ਕੁੰਤਲਾ ਨੇ ਰਾਜਾ ਦੁਸ਼ਯੰਤ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਯੁਵਕ
ਤੀਵੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਕਮਾਨਾਂ ਤੇ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਫੁਲਾਂ ਦੀਆਂ
ਮਾਲਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ -ਐਮ. ਕਰਿੰਡਲੇ&lt;/ref&gt; ਕਰਨ ਜਾ{{rule}}{{multicol-break}} 
ਰਹੀਆਂ ਹਨ
{{center|{{larger|'''ਸ਼ਿਕਾਰ-ਗਾਹ'''}}}} 
ਰਾਜਾ ਅਥਵਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਚਾਰ-ਦੀਵਾਰੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸ਼ਿਕਾਰ
ਖੇਡਦਾ ਅਤੇ ਇਕ ਉਚੇ ਚੌਂਤੜੇ (ਪਲੇਟਫ਼ਾਰਮ) ਤੇ ਖੜ ਕੇ ਤੀਰ
ਛਡਦਾ। ਉਸ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਹਥਿਆਰ ਬੰਦ ਤੀਵੀਆਂ
ਖੜੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ। ਜੰਗ ਵਿਚ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸਤਰੀਆਂ
ਹੁੰਦੀਆਂ। ਰਾਜਾ ਕੇਵਲ ਜੰਗ ਵਿਚ ਜਾਣ ਸਮੇਂ, ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਣ
ਸਮੇਂ, ਯਗ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿਚ ਸ਼ਰੀਕ ਹੋਣ ਸਮੇਂ
ਹੀ ਮਹਲ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ।
ਰਾਜੇ ਦਾ ਜਲੂਸ
{{center|{{larger|'''ਰਾਜੇ ਦਾ ਜਲੂਸ ਬੜਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ' ਤੇ ਦਬਦਬੇ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ।'''}}}} 
ਪਹਿਲੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਉਤੇ ਅਸਵਾਰ ਢੰਡੋਰਚੀ ਅਤੇ ਨਕਾਰਚੀ ਆਉਂਦੇ,
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਗਰ ਸੋਨੇ ਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਝੋਲਾਂ ਵਾਲੇ ਹਾਥੀ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਫੇਰ
ਚਾਰ ਘੋੜਿਆਂ ਜਾਂ ਬੈਲਾਂ ਵਾਲੇ ਰੱਬ ਹੁੰਦੇ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਸੁੰਦਰ
ਤੇ ਸਜੇ ਹੋਏ ਸਿਪਾਹੀ। ਫੇਰ ਸ਼ਾਹੀ ਪੁਸ਼ਾਕਾਂ,ਸੋਨੇ ਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਬਰਤਨ,
ਹੀਰੇ ਤੇ ਜਵਾਹਰਾਤ ਜੜੇ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਦੇ ਭਾਂਡੇ, ਕੁਰਸੀਆਂ ਮੇਜ਼ਾਂ
ਆਦਿਕ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਸ਼ੇਰ, ਚੀਤੇ, ਭੈਸੇ ਤੇ
ਹੋਰ ਜੰਗਲੀ ਜਾਨਵਰ ਹੁੰਦੇ । ਕੁਛ ਵਡੇ ਵਡੇ ਪਿੰਜਰਿਆਂ ਵਿਚ ਤੇ
ਬਾਕੀ ਬੰਨੇ ਹੋਏ, ਗੱਡੀਆਂ ਤੇ ਵੈਗਨਾਂ ਵਿਚ ਬੰਦ ਹੁੰਦੇ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ
ਮਗਰੋਂ ਚਾਰ ਪਹੀਆਂ ਵਾਲੇ ਗੱਡਿਆਂ ਉਤੇ ਬ੍ਰਿਛ ਹੁੰਦੇ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਪਰ
ਘਰੇਲੂ ਜਾਨਵਰ ਜਿਹਾ ਕਿ ਤੋਤੇ, ਕਬੂਤਰ, ਮੋਰ ਆਦਿਕ ਹੁੰਦ, ਜੋ
ਆਪਣੀਆਂ ਸੁਰੀਲੀਆਂ ਮਿਠੀਆਂ ਤਾਨਾਂ ਅਥਵਾ ਸੁੰਦਰ ਖੰਭਾਂ ਤੇ
ਕਲਗੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹਨ। ਰਜਾ ਬ ਹ ਨਾ ਠਾਠ ਬਾਠ ਨਾਲ
ਹਾਥੀ ਉਪਰ ਜਾਂ ਸ਼ਾਹੀ ਗੱਡੀ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਇਤਰ ਫੁਲੇਲ
ਤੇ ਧੁੱਪ ਦੇ ਧੂੰਏਂ ਦੀਆਂ ਲਾਟਾਂ ਚੁਗਿਰਦੇ ਨੂੰ ਸੁਗੰਧਤ ਕਰਦੀਆਂ
ਸਨ। ਰਾਜੇ ਉਦਾਲੇ ਸੁੰਦਰ ਅਪੱਛਰਾਂ ਦਾ ਝੁਰਮਟ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਇਸ
ਸ਼ਾਹੀ ਦਾਇਰੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਬਰਛੀਆਂ ਵਾਲੇ ਜਵਾਨ ਪਹਿਰਾ
ਦੇਂਦੇ । ਸ਼ਾਹੀ ਸਵਾਰੀ ਦੇ ਮਗਰ ਦਰਬਾਰੀ ' ਤੇ ਵਜ਼ੀਰ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਰਾਗ
ਰੰਗ ਦੀ ਮਹਿਫ਼ਲ ਗਰਮ ਰਹਿੰਦੀ। ਸ਼ਾਹੀ ਸਵਾਰੀ ਦੇ ਲੰਘਣ ਦਾ
ਰਸਤਾ ਰਸਿਆਂ ਨਾਲ ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਇਸ ਰਸਤੇ ਵਿਚ
ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਮੌਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ।
{{center|{{larger|'''ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹਿੰਦ ਬਾਰੇ ਮੈਗਸਥਨੀਜ਼ ਦਾ ਬਿਆਨ'''}}}} 
ਮੈਗਸਥਨੀਜ਼ ਸਲਯੂਕਸ ਨਿਕੇਟਰ ਦਾ ਰਾਜਦਤ ਸੀ, ਜਿਸ
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਚੰਦਰ ਗੁਪਤ (ਸੈਂਡਰਾ ਕੋਟਾਸ) ਵਾਲੀਏ ਪਰਾਸੀ ਦੇ
ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ । ਚੰਦਰ ਗੁਪਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ
ਪਾਲੀ ਬੋਥਰਾ (ਪਟਨਾ) ਸੀ । ਮੈਗਸਥਨੀਜ਼ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਵਿਸਥਾਰ
ਹਾਲ ਲਿਖਿਆ ਹੈ । ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਸੰਨ ਈਸਵੀ
ਤੋਂ ੩੦੨ ਤੇ ੨੮੮ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਰਤ ਦਾ ਰਟਨ ਕੀਤਾ । ਕਲਿੰਟਨ
ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ ਉਹ ਸੰਨ ਈਸਵੀ ਤੋਂ ੩੦੨ ਸਾਲ ਪਹਿਲੇ ਹਿੰਦ
ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਆਇਆ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਫਰਨਾਮੇ ਵਿਚ ਦਰਿਆ
ਕਾਬਲ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਜੋ ਵਿਸਥਾਰ ਦਿਤਾ ਹੈ ਉਸ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ
ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਪਰੋਕਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਿਆ ਸੀ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ
ਚਿਰ ਰਹਿ ਵੀ ਚੁਕਾ ਸੀ । ਉਸ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕ ਵਖ
ਵਖ ਹੁਨਰਾਂ ਵਿਚ ਮਾਹਰ ਸਨ । ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਹਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫਲ
ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਭ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ{{multicol-end}}  
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>a87f81dn92l5qxf7qkdlsn43kxsw85w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/60</title>
    <ns>250</ns>
    <id>61892</id>
    <revision>
      <id>180415</id>
      <parentid>171212</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:46:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180415</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10049" sha1="qo3qv42dqljg70oskxs2awuqx8lo57b" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|(੬੬)}}&lt;/noinclude&gt;{{multicol}}ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ । ਇਸ ਧਰਤੀ ਹੇਠ ਬੇਅੰਤ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ
ਧਾਤਾਂ, ਸੋਨਾ, ਚਾਂਦੀ, ਤਾਂਬਾ, ਲੋਹਾ, ਟੀਨ, ਆਦਿਕ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ
ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜ਼ੇਵਰ, ਬਰਤਨ ਤੇ ਜੰਗ ਦੇ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾਏ
ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
{{center|{{larger|'''ਉਸ ਦੇ ਬਿਆਨ ਦੀ ਏਰੀਅਨ ਵਲੋਂ ਪਰੌਢਤਾ'''}}}} 
ਮੈਗਸਥਨੀਜ਼ ਅਤੇ ਏਰੀਅਨ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਹੀ ਯਾਦਾਸ਼ਤਾਂ ਵਿਚ
ਸਿਕੰਦਰ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਹਾਲ ਲਿਖਿਆ ਹੈ । ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਲਿਖਦੇ
ਹਨ ਕਿ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਦੋ ਫਸਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਇਕ ਸਰਦੀਆਂ
ਵਿਚ ਜਦ ਕਿ ਦੂਜੇ ਦੇਸਾਂ ਵਾਂਗ ਕਣਕ, ਜੌ ਤੇ ਹੋਰ ਹੋਰ ਖਾਦ ਪਦਾਰਥਾਂ
ਦੀ ਫਸਲ ਬੀਜੀ ਜਾਂਦੀ ।ਦੂਜੀ ਫਸਲ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਜਦ
ਕਿ ਕਪਾਹ, ਜਵਾਰ, ਸਰਵੋੱ ਤੇ ਚਾਵਲ ਬੀਜੇ ਜਾਂਦੇ। ਮੈਗਸਥਨੀਜ਼
ਲਿਖਦਾ ਹੈ—“ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਕਦੇ ਕਾਲ ਨਹੀਂ ਪਿਆ, ਨਾ ਹੀ
ਖੁਰਾਕੀ ਜਿਨਸਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਕਦੇ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤੀ ਗਈ ।” ਜਿਹੜੇ
ਲੋਕ ਖੇਤੀ ਬਾੜੀ ਕਰਦੇ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਜੰਗ ਦਾ ਕੋਈ ਅਸਰ ਨਹੀਂ
ਸੀ ਪੈਂਦਾ । ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੇ ਫਿਕਰ ਦੇ ਆਪਣਾ
ਖੇਤੀ ਬਾੜੀ ਦਾ ਕੰਮ ਜਾਰੀ ਰਖਦੇ । ਵਿਜਈ ਫ਼ੌਜਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਬੀਜੀਆਂ
ਹੋਈਆਂ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਉਜਾੜਾ ਨਹੀਂ ਸਨ ਕਰਦੀਆਂ । ਖੇਤੀ ਬਾੜੀ
ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਪਵਿਤਰ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ । ਹਲ ਵਾਹਕ ਜਨਤਾ
ਦੇ ਹੇਤੁ - ਸਮਝੇ ਜਾਂਦੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਰਖਿਆ ਕੀਤੀ
ਜਾਂਦੀ । ਇਹੋ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ ਦਿਤੇ
ਜਾਂਦੇ । ਨਾ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਫ਼ੌਜੀ ਕਰ ਯਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਟੈਕਸ
ਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
{{center|{{larger|''' ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚ ਦਾਸਤਾ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ'''}}}}
ਹਿੰਦੂ ਜਾਣਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਗੁਲਾਮੀ (ਦਾਸਤਾ) ਕੀ ਹੁੰਦੀ
ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿਚ ਦਰਜ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਦਾ ਦਬੈਲ
ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦਾ । ਰਿਸ਼ੀ ਲੋਕ ਯੁਗ ਰਚਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਮੁਰਦਿਆਂ
ਦੀਆਂ ਸਭ ਰਸਮਾਂ ਕਰਦੇ । ਇਹ ਲੋਕ ਜੰਤਰੀਆਂ (ਤਿਥ ਪੱਤਰੀਆਂ
ਬਣਾਉਂਦੇ ਅਤੇ ਯਗ ਲਈ ਤੇ ਲੋਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਲਈ ਤਰੀਕਾਂ ਨਿਯਤ
ਕਰਦੇ
{{center|{{larger|'''ਹਿੰਦੂ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਤੇ ਫ਼ਲਾਸਫ਼ਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪੇਸ਼ੀਨਗੋਈਆਂ'''}}}} 
ਹਰ ਸਾਲ ਦੇ ਆਰੰਭ ਵਿਚ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਵਲੋਂ ਇਹਨਾਂ ਰਿਸ਼ੀਆਂ
ਦਾ ਇਕੱਠ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ । ਇਸ ਇਕਤਰਤਾ ਵਿਚ ਉਹ ਲੋਕ
ਦੇਸ਼ ਬਾਰੇ ਭਵਿਖ ਬਾਣੀਆਂ ਕਰਦੇ । ਸਾਲ ਦਾ ਵਰਸ਼ ਫਲ ਤਿਆਰ
ਕਰਦੇ ਤੇ ਇਹ ਭੇਤ ਦਸਦੇ ਕਿ ਮੌਸਮ ਖੁਸ਼ਕ ਰਹੇਗਾ ਯਾ ਬਰਖਾ
ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਅਰੋਗਤਾ ਰਹੇਗੀ ਯਾ ਰੋਗ ਫੈਲਣਗੇ।
ਸਮੇਂ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਲੋਕ ਇਹਨਾਂ ਭਵਿਖ ਬਾਣੀਆਂ ਦੇ ਚਾਨਣ
ਵਿਚ ਯੋਗ ਉਪਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ । ਜੇ ਕੋਈ ਫਿਲਾਸਫਰ ਭਵਿਖ ਬਾਣੀ
ਵਿਚ ਭੁੱਲ ਕਰ ਦੇਂਦਾ ਤਦ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਭੁੱਲਾਂ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ
ਕੋਈ ਸਜ਼ਾ ਨ ਦਿਤੀ ਜਾਂਦੀ 
{{center|{{larger|'''ਅਨੋਖਾ ਡੰਨ'''}}}} 
ਤੀਜੀ ਵਾਰ ਕੁਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਡੰਨ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਸਾਰੀ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਮੂੰਹ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਦੁਨੀਆਂ
ਦੀ ਕੋਈ ਸ਼ਕਤੀ ਉਸ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਜਿਸ ਨੂੰ, ਚਪ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਜ਼ਾ{{multicol-break}} 

ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੋਵੇ, ਇਕ ਬੋਲ ਬੋਲਣ ਲਈ ਵੀ ਮਜਬੂਰ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਕਰ ਸਕਦੀ।
{{center|{{larger|'''ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਤੇ ਰਸਮਾਂ'''}}}} 
ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ
ਬਿਲਕੁਲ ਸਾਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਬੜਾ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਜੀਵਨ ਜੀਉਂਦੇ
ਸਨ । ਸਵਾਏ ਯੁੱਗ ਦੇ ਅਵਸਰਾਂ ਦੇ ਉਹ ਸ਼ਰਾਬ ਨੂੰ ਕਦੇ ਮੂੰਹ ਨਹੀਂ
ਸਨ ਲਾਉਂਦੇ । ਅਮੀਰ ਲੋਕ ਬੜੇ ਨਫਾਸਤ ਪਸੰਦ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੁਸ਼ਾਕਾਂ ਤਿਲੇ ਜੜਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤੇ ਉਹ ਹੀਰੇ
ਮੋਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਜ਼ੇਵਰ ਪਹਿਨਦੇ ਸਨ । ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਗੁਣਾਂ ਦੀ
ਬੜੀ ਕਦਰ ਸੀ । ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਪਾਰ ਬੜਾ ਸੱਚਾ ਤੇ ਸੱਚਾ ਸੀ ਅਤੇ
ਉਹ ਲੋਕ ਕਦੇ ਕਦਾਈਂ ਹੀ ਕਚਹਿਰੀ ਵਿਚ ਜਾਂਦੇ ਸਨ | ਚੋਰੀ
ਚਿਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਲਕ ਮਕਾਨਾਂ ਨੂੰ ਤਾਲੇ ਲਾਉਣ ਤੇ
ਜੈਦਾਦ ਦੀ ਰਾਖੀ ਦੇ ਆਦੀ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਸਭ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖੁਲੀਆਂ
ਛਡ ਜਾਂਦੇ । ਰੁਪਏ ਦੇ ਲੈਣ ਦੇਣ ਵਿਚ ਉਹ ਇਕ ਦੂਜੇ ਉਤੇ
ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਪੌਦਿਆਂ ਉਤੇ ਨਾ ਕੋਈ ਮੋਹਰ ਲਗਦੀ ਸੀ
ਤੇ ਨਾ ਗਵਾਹੀ ਦੀ ਲੋੜ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ । ਨਾ ਹੀ ਕਦੇ ਜ਼ਮਾਨਤ
ਮੰਗੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ । ਰੁਪਿਆ ਸੂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਜੇ
ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰੁਪਿਆ ਵਸੂਲ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂ ਆਮਾਨਤ ਵਾਪਸ ਨਾ ਮਿਲਦੀ
ਤਦ ਵੀ ਉਹ ਕਦੇ ਮੁਕਦਮਾ ਨਾ ਲੜਦਾ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ
ਨੂੰ ਕੋਸਦਾ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਐਸੇ ਠੱਗ ਉਤੇ ਕਿਉਂ ਭਰੋਸਾ ਕੀਤਾ।
ਉਹ ਰਬ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਸਮਝਕੇ ਨੁਕਸਾਨ ਸਹਾਰ ਲੈਂਦਾ । ਫਟੜ ਕਰਨ
ਵਾਲੇ ਫ਼ਟੜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਫਟੜ ਕਰਨ ਵਾਲਾ
ਹੱਥ ਵੀ ਵੱਢ ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਪਰ ਜਿਹੜਾ ਆਦਮੀ ਕਿਸੇ ਕਾਰੀਗਰ
ਦੀ ਅੱਖ ਜਾਂ ਹੱਥ ਕਟਣ ਦਾ ਭਾਗੀ ਹੁੰਦਾ ਉਸ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ
ਦਿਤੀ ਜਾਂਦੀ । ਜਾਅਲ ਸਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦਾ ਹੱਥ ਜਾਂ ਪੈਰ ਵੱਢ
ਦਿਤਾ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਘਿਣਾਉਣੇ ਜੁਰਮਾਂ ਲਈ ਕਸੂਰ ਵਾਰ ਦੀ
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਖੱਲ ਉਧੜੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਕ ਹੋਰ ਡੰਨ
ਜੋ ਅਤਿ-ਅੰਤ ਸ਼ਰਮਨਾਕ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਉਹ ਸੀ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਿਰ
ਮੁੰਨ ਦੇਣਾ ।
{{center|{{larger|'''ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਇਨਸਾਫ'''}}}} 
ਹਿੰਦੀਆਂ ਦੇ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਿਯ ਹੋਣ ਦੀ ਯੁਨਾਨੀਆਂ ਨੇ ਬੜੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ
ਕੀਤੀ ਹੈ । ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਮੈਜਿਸਟਰੇਟ ਅਤੇ ਜਜ ਬੜੇ ਪਵਿਤਰ
ਆਤਮਾਂ ਹੁੰਦੈ ਤੇ ਸਭ ਨਾਲ ਇਕੋ ਜਿਹਾ ਨਿਆਂ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਆਪ ਇਨਸਾਫ ਕਰਨ ਦਾ ਬੜਾ ਧਿਆਨ ਰਖਦਾ ਅਤੇ
ਕਈ ਵਾਰ ਤੇ ਉਹ ਸਾਰਾ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਮੁਕਦਮੇ ਸੁਣਦਾ ਤੇ ਇਨਸਾਫ਼
ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ । ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਨਿਆਂ ਕਰਨ ਵਿਚ ਰੁੱਝਾ ਹੁੰਦਾ
ਚਾਰ ਨੌਕਰ ਲਕੜ ਦੇ ਵੇਲਨੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਮਾਲਸ਼ ਕਰਦੇ ਕਿਉਂਕਿ
ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਮਾਲਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਇਹ ਢੰਗ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ।
{{center|{{larger|'''ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚ ਕਈ ਪਤਨੀਆਂ ਦਾ'''}}}} 
ਰਿਵਾਜ
ਸਾਨੂੰ ਦਸਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਹਿੰਦ ਵਾਸੀ ਕਈ ਪਤਨੀਆਂ ਨਾਲ
ਵਿਆਹ ਰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਬੈਲ ਦੇ ਜੂਲੇ ਤੋਂ ਇਕ ਪਤਨੀ ਖਰੀਦੀ
ਜਾ ਸਕਦੀ ਸੀ । ਐਨੇ ਘਟ ਮੂਲ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹ ਬੜੀ ਵਫ਼ਾਦਾਰ{{multicol-end}}
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qo3qv42dqljg70oskxs2awuqx8lo57b</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/61</title>
    <ns>250</ns>
    <id>61893</id>
    <revision>
      <id>180417</id>
      <parentid>171213</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:55:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180417</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10122" sha1="8rxfu3i3zb1ylwf35amo1lbwka0ckla" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|(੬੭)}}&lt;/noinclude&gt;{{multicol}} ਅਤੇ ਪਤੀ ਵਰਤਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ । ਜਿੱਤਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਵਿਚ
ਤੀਵੀਆਂ ਵੀ ਦਿਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਵਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਤੀਰ
ਅੰਦਾਜ਼ੀ; ਕੁਸ਼ਤੀ, ਮੁੱਕਾਬਾਜ਼ੀ, ਦੌੜ ਅਥਵਾ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਮਰਦਾਨਾ
ਕਰਤਬ ਵਿਚ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਜ਼ੀ ਲੈ ਜਾਂਦੇ।
{{center|{{larger|''' ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ'''}}}}
ਮੈਗਸਥਨੀਜ਼ ਇਸ ਗਲ ਦੀ ਨਖੇਧੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੀ ਲੋਕ
ਨਿਯਤ ਸਮੇਂ ਉਤੇ ਭੋਜਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਕੇਵਲ ਇਕ ਖੁਰਾਕ ਹੀ
ਖਾ ਕੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਸਨ । ਇਸ ਇਕ ਗਲ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ
ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਅਨੇ ਰੁਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਕਿ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ
ਦੇ ਆਰਾਮ ਦਾ ਵੀ ਖਿਆਲ ਨਾ ਰਖਦੇ। ਆਮ ਜਨਤਾ ਵਿਚ ਨਾ ਖਾਣ
ਦਾ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਗਟ ਤੌਰ ਉਤੇ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਦੀ ਹੋਂਦ
ਸੀ ; ਜਿਸ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਹਿੰਦ ਦੇਸ ਵਿਚ
ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਜਮਾ ਲਏ ਸਨ।
{{center|{{larger|'''ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਕਾਰ'''}}}} 
ਸਟਰਾਬੋ ਦੇ ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ ਦਾ ਰਾਜ ਕਾਜ ਉਹ ਕਰਮ-
ਚਾਰੀ ਕਰਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿੰਮੇ ਇਹ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
{{center|{{larger|'''ਸਿਵਲ ਮਹਿਕਮਾ'''}}}} 
ਇਹ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੋ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਇਕ ਸਿਵਲ
ਅਰਥਾਤ ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਮਿਲਟਰੀ ਅਰਥਾਤ ਫ਼ੌਜੀ । ਪਹਿਲੀ
ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਟੈਕਸ ਉਗਰਾਹੁਣ ਵਾਲੇ, ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਮਾਪਣ ਵਾਲੇ,
ਮੰਡੀਆਂ ਦੇ ਸੁਪਰਨਟੈਂਡੈਂਟ, ਜੋ ਮਾਪ ਤੋਲ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰਖਦੇ,
ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਿਗਰਾਨ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ
ਨਹਿਰਾਂ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ । ਲੁਹਾਰਾਂ, ਤਰਖਾਣਾਂ, ਖਾਨਾਂ ਪਟਨ ਵਾਲਿਆਂ
ਅਤੇ ਆਰਾਕਸ਼ਾਂ ਵਰਗੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਅਫ਼ਸਰ
ਨਿਯਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਤਜਾਰਤ, ਬਪਾਰ, ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ
ਅਤੇ ਦਸਤਕਾਰਕ ਹੁਨਰਾਂ ਦੀ ਨਿਗਾਹਬਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਫ਼ਸਰ
ਪੈਦਾਇਸ਼ ਤੇ ਮੌਤ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀ,
ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਅਫ਼ਸਰ ਨਿਯਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ । ਫ਼ਾਸਲੇ ਨੂੰ ਦਸਣ ਲਈ ਦਸ
ਦਸ ਸਟਾਡੀਆਂ ਦੀ ਵਿੱਥ ਉਪਰ ਇਕ ਇਕ ਮੁਨਾਰਾ ਖੜਾ ਸੀ।
ਰਾਮਾਯਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸੜਕਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ
ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਬੜੀਆਂ ਚੌੜੀਆਂ ਤੇ ਖੁਲੀਆਂ ਸਨ । ਇਹਨਾਂ
ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਦੋ ਤਰਫੀ ਤਾਜਰਾਂ, ਸੌਦਾਗਰਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਛੁੱਟ
ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਘਰ ਬੜੇ ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਘੱਟਾ ਬਠੌਣ
ਲਈ ਸੜਕਾਂ ਉਪਰ ਛੜਕਾਉ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਝਾੜੂ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਦੀ
ਸਫਾਈ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ! ਰਾਮਾਯਣ ਵਿਚ ਇਕ ਐਸੀ ਜਰਨੈਲੀ ਸੜਕ
ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਵਧ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਤੀਕ ਜਾਂਦੀ ਸੀ
ਇਹ ਸਭ ਚੀ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹਨ ਕਿ ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੂ
ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਸਭਿਅਕ ਜੀਵਨ ਜੀਉਂਦੇ ਸਨ ।
{{center|{{larger|'''ਅਤਿੱਬੀ ਸਤਿਕਾਰ'''}}}} 
ਪ੍ਰਦੇਸੀਆਂ ਦੇ ਸੁੱਖ ਆਰਾਮ ਦਾ ਯੋਗ ਖ਼ਿਆਲ ਰਖਿਆ ਜਾਂਦਾ
ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਠਹਿਰਾਉ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਫ਼ਸਰ ਨਿਯਤ ਸਨ ।
ਇਹ ਅਫ਼ਸਰ ਬਦੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵੀ
ਕਰਦੇ ਸਨ ।{{multicol-break}}
{{center|{{larger|'''ਫ਼ੌਜੀ ਮਹਿਕਮਾ'''}}}} 
ਫ਼ੌਜੀ ਮਹਿਕਮੇ ਵਿਚ ਇਹ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਅਫ਼ਸਰ, ਪੈਦਲ, ਸਿਪਾਹੀ
ਅਤੇ ਰਥਵਾਨ।ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਪਾਸ ਬੰਦੋ ਬੰਦੇ ਜਿਡੇ ਲੰਮੇ ਕਮਾਨ ਹੁੰਦੇ।
ਇਹਨਾਂ ਧਨੁਖਾਂ ਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਅੰਗੂਠੇ ਨਾਲ ਦਬਾ ਕੇ ਇਸ ਵਿਚੋਂ
ਤੀਰ ਛੱਡੇ ਜਾਂਦੇ । ਏਰੀਅਨ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੀ ਤੀਰ ਅੰਦਾਜ਼
ਦਾ ਚਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਤੀਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਾਲ ਅਤੇ
ਨਿੱਗਰ ਤੋਂ ਨਿੱਗਰ ਛਾਤੀ ਦੀ ਪਲੇਟ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿੰਨ੍ਹ ਕੇ ਰਖ ਦੇਂਦਾ।
ਸਿਪਾਹੀ ਦੇ ਖਬੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਚਮੜੇ ਦੀ ਢਾਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਸਭ
ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਪਾਸ ਤਲਵਾਰਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ । ਕੁਛ ਲੋਕਾਂ ਪਾਸ ਬਰਛੀਆਂ
ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ । ਘੋੜ ਸਵਾਰਾਂ ਪਾਸ ਨੇੜੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਈਜ਼ ਦੇ
ਬਰਛੇ
ਹੁੰਦੇ । ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖਬੇ ਹਥ ਵਲ ਰਥਵਾਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ
ਦੋ ਲੜਾਕੇ ਜੋਧੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੇ। ਜੰਗੀ ਹਾਥੀ ਉਪਰ ਮਹਾਵਤ ਅਤੇ
ਤੀਰ ਕਮਾਨਾਂ ਵਾਲੇ ਤਿੰਨ ਜੋਧੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੇ । ਰੱਥ ਬੜੀ ਚੰਗੀ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਜਾਏ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ।
{{center|{{larger|'''ਜੰਗੀ ਰੱਥ'''}}}} 
ਦੇ
ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਇਕ ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੱਥ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਉਂਦਾ
ਹੈ। ਇਹ ਕਲਪਨਾ ਅਤੇ ਉਚ ਉਡਾਰੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ
ਗਲ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸੰਦੇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਵੇਦਕ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰੱਥ ਮਾਲਕ ਦੀ
ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਹੀ ਸਜਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
{{center|{{larger|'''ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੱਬ'''}}}} 
ਰਾਮਾਇਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਿਛੋਂ
ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਹਨ । ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਵਡੇ ਆਦਮੀਆਂ ਦੇ ਰਥਾਂ
ਬਾਰੇ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੋਤੀਆਂ ਤੇ ਹੀਰਿਆਂ ਜੜਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੀ ਰਬਾਂ ਦੀ ਸਜਾਵਟ ਬਾਰੇ ਜੋ ਵਰਨਣ ਹੈ ਉਸ ਵਿਚ
ਤ ਹਦ ਹੀ ਮੁਕਾ ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੈ | ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ
“ਸਾਵਿਤਰੀ ਆਪਣੇ ਉਸ ਉਚੇ ਰੱਬ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਕਈ
ਪਰਕਾਰ ਦੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ੰਗਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ
ਜਿਸ ਦੇ ਜੂਲੇ ਵੀ ਸੋਨੇ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ। “ਬਰਕਤਾਂ ਦੇ ਦਾਤੇ
ਇੰਦਰ ਦਾ, ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੱਥ ਦੀ ਦਾਤ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ
ਹੈ।” ਉਸ ਦਾ ਇਸ ਲਈ ਆਵਾਹਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ
ਸੋਹਣੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੱਥ ਬਖਸ਼ੇ ।' ਪੁਰਾਨਾਂ ਵਿਚ ਸੁਨਹਿਰੀ ਗੱਦੀ,
ਸੁਨਹਰੀ ਲਗਾਮ, ਸੁਨਹਿਰੀ ਤਖ਼ਤ, ਸੁਨਹਿਰੀ  ਂ ਕੁਹਾੜੇ ਅਤੇ
ਸੁਨਹਿਰੀ ਪਹੀਆਂ ਦਾ ਵਾਰ ਵਾਰ ਵਰਨਣ ਆਇਆ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨ
ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਰਥਾਂ ਦੀ ਤੀਬਰ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਾਈ
ਜਾਂਦੀ ਸਗੋਂ ਅਸੀਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਪਾਸ ਵੀ ਸਜੇ ਹੋਏ ਵੱਡਮੁਲੇ ਰਬ ਹੁੰਦੇ
ਸਨ। ਸੰਨ ਈਸਵੀ ਤੋਂ ੧੫ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲੇ ਮਿਸਰੀਆਂ ਨੂੰ
ਮੈਸੋਪੋਟੇਮੀਆਨਾਂ ਪਾਸੋਂ ਐਸੇ ਰੱਥ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸਨ ਜੋ ਅੰਦਰੋਂ
ਸੋਨੇ ਜੜਤ ਤੇ ਬਾਹਰੋਂ ਵੱਡਮੁਲੇ ਅਭੂਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਸਜੇ ਹੋਏ ਸਨ।
ਰੱਥ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਜੰਗਾਂ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ । ੪੫੦
ਪੈਦਲ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਹਰ ਬਟਾਲੀਅਨ ਪਾਸ, ਅਮਰ ਕੋਸ਼ ਦੇ
ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ੮੧ ਰੱਬ ਤੇ ੨੪੩ ਘੋੜੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
{{center|{{larger|'''ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਯੁੱਧ ਕੁਸ਼ਲਤਾ'''}}}} 
ਹੋਰੇਸ ਹਮੈਨ ਵਿਲਸਨ ਅਤੇ ਗੁਟਾਵ ਓਪਰਟ ਨੇ ਪੁਰਾਤਨ{{multicol-end}}
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8rxfu3i3zb1ylwf35amo1lbwka0ckla</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180432</id>
      <parentid>180417</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:23:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <minor />
      <origin>180432</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10024" sha1="k2fuublgqtndshbgmzn3zst6sed0m5z" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|(੬੭)}}&lt;/noinclude&gt;{{multicol}} ਅਤੇ ਪਤੀ ਵਰਤਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਜਿੱਤਨ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਇਨਾਮ ਵਿਚ
ਤੀਵੀਆਂ ਵੀ ਦਿਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਵਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਤੀਰ
ਅੰਦਾਜ਼ੀ; ਕੁਸ਼ਤੀ, ਮੁੱਕਾਬਾਜ਼ੀ, ਦੌੜ ਅਥਵਾ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਮਰਦਾਨਾ
ਕਰਤਬ ਵਿਚ ਦੂਜਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਜ਼ੀ ਲੈ ਜਾਂਦੇ।
{{center|{{larger|''' ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਦੀਆਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ'''}}}}
ਮੈਗਸਥਨੀਜ਼ ਇਸ ਗਲ ਦੀ ਨਖੇਧੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੀ ਲੋਕ
ਨਿਯਤ ਸਮੇਂ ਉਤੇ ਭੋਜਨ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਕੇਵਲ ਇਕ ਖੁਰਾਕ ਹੀ
ਖਾ ਕੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਇਕ ਗਲ ਤੋਂ ਸਪਸ਼ਟ
ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿਚ ਅਨੇ ਰੁਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਕਿ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ
ਦੇ ਆਰਾਮ ਦਾ ਵੀ ਖਿਆਲ ਨਾ ਰਖਦੇ। ਆਮ ਜਨਤਾ ਵਿਚ ਨਾ ਖਾਣ
ਦਾ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਗਟ ਤੌਰ ਉਤੇ ਉਹਨਾਂ ਅੰਦਰ ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਦੀ ਹੋਂਦ
ਸੀ; ਜਿਸ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਹਿੰਦ ਦੇਸ ਵਿਚ
ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਜਮਾ ਲਏ ਸਨ।
{{center|{{larger|'''ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸਰਕਾਰ'''}}}}
ਸਟਰਾਬੋ ਦੇ ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ਦੇਸ ਦਾ ਰਾਜ ਕਾਜ ਉਹ ਕਰਮਚਾਰੀ ਕਰਦੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜ਼ਿੰਮੇ ਇਹ ਕੰਮ ਸੌਂਪਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।
{{center|{{larger|'''ਸਿਵਲ ਮਹਿਕਮਾ'''}}}}
ਇਹ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੋ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਇਕ ਸਿਵਲ
ਅਰਥਾਤ ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਮਿਲਟਰੀ ਅਰਥਾਤ ਫ਼ੌਜੀ। ਪਹਿਲੀ
ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿਚ ਧਰਤੀ ਟੈਕਸ ਉਗਰਾਹੁਣ ਵਾਲੇ, ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਮਾਪਣ ਵਾਲੇ,
ਮੰਡੀਆਂ ਦੇ ਸੁਪਰਨਟੈਂਡੈਂਟ, ਜੋ ਮਾਪ ਤੋਲ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਰਖਦੇ,
ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਿਗਰਾਨ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ਤੀਆਂ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ
ਨਹਿਰਾਂ ਦੇ ਕਰਮਚਾਰੀ। ਲੁਹਾਰਾਂ, ਤਰਖਾਣਾਂ, ਖਾਨਾਂ ਪਟਨ ਵਾਲਿਆਂ
ਅਤੇ ਆਰਾਕਸ਼ਾਂ ਵਰਗੇ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਅਫ਼ਸਰ
ਨਿਯਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਤਜਾਰਤ, ਬਪਾਰ, ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ
ਅਤੇ ਦਸਤਕਾਰਕ ਹੁਨਰਾਂ ਦੀ ਨਿਗਾਹਬਾਨੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਫ਼ਸਰ
ਪੈਦਾਇਸ਼ ਤੇ ਮੌਤ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਕਰਮਚਾਰੀ,
ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਅਫ਼ਸਰ ਨਿਯਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਫ਼ਾਸਲੇ ਨੂੰ ਦਸਣ ਲਈ ਦਸ
ਦਸ ਸਟਾਡੀਆਂ ਦੀ ਵਿੱਥ ਉਪਰ ਇਕ ਇਕ ਮੁਨਾਰਾ ਖੜਾ ਸੀ।
ਰਾਮਾਯਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰੀ ਸੜਕਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ
ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਬੜੀਆਂ ਚੌੜੀਆਂ ਤੇ ਖੁਲੀਆਂ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ
ਸੜਕਾਂ ਦੇ ਦੋ ਤਰਫੀ ਤਾਜਰਾਂ, ਸੌਦਾਗਰਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਛੁੱਟ
ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਘਰ ਬੜੇ ਸੁੰਦਰ ਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਘੱਟਾ ਬਠੌਣ
ਲਈ ਸੜਕਾਂ ਉਪਰ ਛੜਕਾਉ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਝਾੜੂ ਨਾਲ ਇਹਨਾਂ ਦੀ
ਸਫਾਈ ਹੁੰਦੀ ਸੀ! ਰਾਮਾਯਣ ਵਿਚ ਇਕ ਐਸੀ ਜਰਨੈਲੀ ਸੜਕ
ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਅਵਧ ਤੋਂ ਪੰਜਾਬ ਤੀਕ ਜਾਂਦੀ ਸੀ
ਇਹ ਸਭ ਚੀ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹਨ ਕਿ ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੂ
ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਸਭਿਅਕ ਜੀਵਨ ਜੀਉਂਦੇ ਸਨ।
{{center|{{larger|'''ਅਤਿੱਥੀ ਸਤਿਕਾਰ'''}}}}
ਪ੍ਰਦੇਸੀਆਂ ਦੇ ਸੁੱਖ ਆਰਾਮ ਦਾ ਯੋਗ ਖ਼ਿਆਲ ਰਖਿਆ ਜਾਂਦਾ
ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਠਹਿਰਾਉ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਫ਼ਸਰ ਨਿਯਤ ਸਨ।
ਇਹ ਅਫ਼ਸਰ ਬਦੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਵੀ
ਕਰਦੇ ਸਨ।{{multicol-break}}
{{center|{{larger|'''ਫ਼ੌਜੀ ਮਹਿਕਮਾ'''}}}}
ਫ਼ੌਜੀ ਮਹਿਕਮੇ ਵਿਚ ਇਹ ਲੋਕ ਹੁੰਦੇ ਅਫ਼ਸਰ, ਪੈਦਲ, ਸਿਪਾਹੀ
ਅਤੇ ਰਥਵਾਨ।ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਪਾਸ ਬੰਦੋ ਬੰਦੇ ਜਿਡੇ ਲੰਮੇ ਕਮਾਨ ਹੁੰਦੇ।
ਇਹਨਾਂ ਧਨੁਖਾਂ ਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਅੰਗੂਠੇ ਨਾਲ ਦਬਾ ਕੇ ਇਸ ਵਿਚੋਂ
ਤੀਰ ਛੱਡੇ ਜਾਂਦੇ। ਏਰੀਅਨ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੀ ਤੀਰ ਅੰਦਾਜ਼
ਦਾ ਚਲਾਇਆ ਹੋਇਆ ਤੀਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਵਾਲ ਅਤੇ
ਨਿੱਗਰ ਤੋਂ ਨਿੱਗਰ ਛਾਤੀ ਦੀ ਪਲੇਟ ਨੂੰ ਵੀ ਵਿੰਨ੍ਹ ਕੇ ਰਖ ਦੇਂਦਾ।
ਸਿਪਾਹੀ ਦੇ ਖਬੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਚਮੜੇ ਦੀ ਢਾਲ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਸਭ
ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਪਾਸ ਤਲਵਾਰਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਕੁਛ ਲੋਕਾਂ ਪਾਸ ਬਰਛੀਆਂ
ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ। ਘੋੜ ਸਵਾਰਾਂ ਪਾਸ ਨੇੜੇ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਸਾਈਜ਼ ਦੇ
ਬਰਛੇ
ਹੁੰਦੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖਬੇ ਹਥ ਵਲ ਰਥਵਾਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ
ਦੋ ਲੜਾਕੇ ਜੋਧੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੇ। ਜੰਗੀ ਹਾਥੀ ਉਪਰ ਮਹਾਵਤ ਅਤੇ
ਤੀਰ ਕਮਾਨਾਂ ਵਾਲੇ ਤਿੰਨ ਜੋਧੇ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦੇ। ਰੱਥ ਬੜੀ ਚੰਗੀ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਜਾਏ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ।
{{center|{{larger|'''ਜੰਗੀ ਰੱਥ'''}}}}
ਦੇ
ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਇਕ ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੱਥ ਦਾ ਵਰਨਣ ਆਉਂਦਾ
ਹੈ। ਇਹ ਕਲਪਨਾ ਅਤੇ ਉਚ ਉਡਾਰੀ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ
ਗਲ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸੰਦੇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਵੇਦਕ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰੱਥ ਮਾਲਕ ਦੀ
ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਹੀ ਸਜਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ।
{{center|{{larger|'''ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੱਬ'''}}}}
ਰਾਮਾਇਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਿਛੋਂ
ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਵਡੇ ਆਦਮੀਆਂ ਦੇ ਰਥਾਂ
ਬਾਰੇ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਮੋਤੀਆਂ ਤੇ ਹੀਰਿਆਂ ਜੜਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੀ ਰਬਾਂ ਦੀ ਸਜਾਵਟ ਬਾਰੇ ਜੋ ਵਰਨਣ ਹੈ ਉਸ ਵਿਚ
ਤ ਹਦ ਹੀ ਮੁਕਾ ਦਿਤੀ ਗਈ ਹੈ | ਰਿਗਵੇਦ ਵਿਚ ਦਰਜ ਹੈ ਕਿ
“ਸਾਵਿਤਰੀ ਆਪਣੇ ਉਸ ਉਚੇ ਰੱਬ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਸੀ, ਜੋ ਕਈ
ਪਰਕਾਰ ਦੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ੰਗਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤੇ
ਜਿਸ ਦੇ ਜੂਲੇ ਵੀ ਸੋਨੇ ਦੇ ਬਣੇ ਹੋਏ ਸਨ। “ਬਰਕਤਾਂ ਦੇ ਦਾਤੇ
ਇੰਦਰ ਦਾ, ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੱਥ ਦੀ ਦਾਤ ਲਈ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ
ਹੈ।” ਉਸ ਦਾ ਇਸ ਲਈ ਆਵਾਹਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਉਹ
ਸੋਹਣੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਰੱਥ ਬਖਸ਼ੇ।' ਪੁਰਾਨਾਂ ਵਿਚ ਸੁਨਹਿਰੀ ਗੱਦੀ,
ਸੁਨਹਰੀ ਲਗਾਮ, ਸੁਨਹਿਰੀ ਤਖ਼ਤ, ਸੁਨਹਿਰੀ ਕੁਹਾੜੇ ਅਤੇ
ਸੁਨਹਿਰੀ ਪਹੀਆਂ ਦਾ ਵਾਰ ਵਾਰ ਵਰਨਣ ਆਇਆ ਹੈ। ਪੁਰਾਤਨ
ਹਿੰਦੂਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਰਥਾਂ ਦੀ ਤੀਬਰ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਾਈ
ਜਾਂਦੀ ਸਗੋਂ ਅਸੀਰੀਅਨ ਲੋਕਾਂ ਪਾਸ ਵੀ ਸਜੇ ਹੋਏ ਵੱਡਮੁਲੇ ਰਬ ਹੁੰਦੇ
ਸਨ। ਸੰਨ ਈਸਵੀ ਤੋਂ ੧੫ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲੇ ਮਿਸਰੀਆਂ ਨੂੰ
ਮੈਸੋਪੋਟੇਮੀਆਨਾਂ ਪਾਸੋਂ ਐਸੇ ਰੱਥ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਸਨ ਜੋ ਅੰਦਰੋਂ
ਸੋਨੇ ਜੜਤ ਤੇ ਬਾਹਰੋਂ ਵੱਡਮੁਲੇ ਅਭੂਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਸਜੇ ਹੋਏ ਸਨ।
ਰੱਥ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਜੰਗਾਂ ਯੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ। ੪੫੦
ਪੈਦਲ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦੀ ਹਰ ਬਟਾਲੀਅਨ ਪਾਸ, ਅਮਰ ਕੋਸ਼ ਦੇ
ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ੮੧ ਰੱਥ ਤੇ ੨੪੩ ਘੋੜੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
{{center|{{larger|'''ਪੁਰਾਤਨ ਹਿੰਦੂਆਂ ਦੀ ਯੁੱਧ ਕੁਸ਼ਲਤਾ'''}}}}
ਹੋਰੇਸ ਹਮੈਨ ਵਿਲਸਨ ਅਤੇ ਗੁਟਾਵ ਓਪਰਟ ਨੇ ਪੁਰਾਤਨ{{multicol-end}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>k2fuublgqtndshbgmzn3zst6sed0m5z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਭਾਰਤ ਦਾ ਸੰਵਿਧਾਨ (ਮਈ 2024).pdf/15</title>
    <ns>250</ns>
    <id>62097</id>
    <revision>
      <id>180436</id>
      <parentid>172534</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:53:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kuldeepburjbhalaike</username>
        <id>1640</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180436</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1662" sha1="tq6p74hoo471hqnfq2iay3q1mabbefu" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Kuldeepburjbhalaike&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|'''ਅਧਿਆਏ V&lt;br&gt;ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੰਪਟਰੋਲਰ ਅਤੇ ਮਹਾਂ ਲੇਖਾ-ਪਰੀਖਿਅਕ'''}}
{|{{ts|w100}}
|{{ts|w15}}| 148 || ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੰਪਟਰੋਲਰ ਅਤੇ ਮਹਾਂ ਲੇਖਾ-ਪਰੀਖਿਅਕ
|-
| 149 || ਕੰਪਟਰੋਲਰ ਅਤੇ ਮਹਾਂ ਲੇਖਾ-ਪਰੀਖਿਅਕ ਦੇ ਕਰਤੱਵ ਅਤੇ ਸ਼ਕਤੀਆਂ
|-
| 150 || ਕੰਪਟਰੋਲਰ ਅਤੇ ਮਹਾਂ ਲੇਖਾ-ਪਰੀਖਿਅਕ ਦੀ ਲੇਖਿਆਂ ਬਾਬਤ ਨਿਦੇਸ਼ ਦੇਣ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ
|-
| 151 || ਲੇਖਾ-ਪਰੀਖਿਆ ਰਿਪੋਟਾਂ
|}

{{center|'''ਭਾਗ VI&lt;br&gt;ਰਾਜ'''}}

{{center|'''ਅਧਿਆਏ I---ਸਧਾਰਨ'''}}
{|{{ts|w100}}
|{{ts|w15}}| 152 || ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ
|}

{{center|'''ਅਧਿਆਏ II - ਕਾਰਜਪਾਲਕਾ&lt;br&gt;ਰਾਜਪਾਲ'''}}
{|{{ts|w100}}
|{{ts|w15}}| 153 || ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਰਾਜਪਾਲ
|-
| 154 || ਰਾਜ ਦੀ ਕਾਰਜਪਾਲਕ ਸ਼ਕਤੀ
|-
| 155 || ਰਾਜਪਾਲ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ
|-
| 156 || ਰਾਜਪਾਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀ ਅਉਧ
|-
| 157 || ਰਾਜਪਾਲ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਣ ਲਈ ਕਾਬਲੀਅਤਾਂ
|-
| 158 || ਰਾਜਪਾਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਦੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ
|-
| 159 || ਰਾਜਪਾਲ ਦੀ ਸਹੁੰ ਜਾਂ ਪ੍ਰਤਿੱਗਿਆ
|-
| 160 || ਕੁਝ ਕੁ ਅਚਾਨਕਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਪਾਲ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰ ਦਾ ਨਿਭਾਉਣਾ
|}
{{nop}}&lt;noinclude&gt;{{rh||15}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>tq6p74hoo471hqnfq2iay3q1mabbefu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਆਕਰਣ.pdf/13</title>
    <ns>250</ns>
    <id>62154</id>
    <revision>
      <id>180404</id>
      <parentid>180178</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T17:56:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nitesh Gill</username>
        <id>21</id>
      </contributor>
      <origin>180404</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2150" sha1="i960ot4uguezecx8zbmiy0d2bqdvp1p" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Jasvir Begampuri&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|{{larger|ਸੰਖਿਪਤ ਰੂਪ ਅਤੇ ਖ਼ਾਸ ਚਿੰਨ੍ਹ}}}}
{{center|ਸੰਖਿਪਤ ਰੂਪ}} 
{{multicol}}

{{gap}}ਗੁਰਮੁਖੀ-ਲਿਪੀ {{gap|12em}} देव नागरी (ਦੇਵ ਨਾਗਰੀ)

ਸੰਖਿਪਤ ਰੂਪ {{gap|5em}} ਪੂਰਾ ਸ਼ਬਦ {{gap|5em}} ਸੰਖਿਪਤ ਰੂਪ {{gap|5em}} ਪੂਰਾ ਸ਼ਬਦ

ਅੰ੦ {{gap|7em}} ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ {{gap|7.6em}} अप.{{gap|7.5em}} अपभ्रंश

ਅ੦ {{gap|7em}} ਅਰਬੀ {{gap|8em}} प्रा.{{gap|8em}} प्राकृत

ਇਸਤ੍ਰੀ੦ {{gap|5em}} ਇਸਤ੍ਰੀਲਿੰਗ {{gap|6.5em}} वै.{{gap|8em}} वैदिक भाषा

ਸ੦ {{gap|7em}} ਸਫ਼ਾ {{gap|8.5em}} सं.{{gap|8em}} संस्कृत

ਸਾ੦ ਵਾ੦ {{gap|5em}} ਸਾਹਿੱਤ-ਵਾੜੀ {{gap|5.5em}} हिं.{{gap|8em}} हिंदी

ਤੁ੦ {{gap|7em}} ਤੁਲਨਾ ਕਰੋ

ਦੇ੦ {{gap|7em}} ਦੇਖੋ

ਪੰ੦ {{gap|7em}} ਪੰਜਾਬੀ

ਪੁ੦ {{gap|7em}} ਪੁਲਿੰਗ

ਫ਼ਾ੦ {{gap|7em}} ਫ਼ਾਰਸੀ

{{center|{{larger|'''ਚਿੰਨ੍ਹ'''}}}}

ਸੁਰ ; ਜਿਵੇਂ :-ਘੋੜਾ [=ਕੋ ੜਾ]।
 
 • ਸੁਰ ; ਜਿਵੇਂ :-ਦੁੱਧ ] = ਦੁ \ ਦੱ ]
&quot;
&gt; ਪਹਿਲੇ ਰੂਪ ਤੋਂ ਪਿਛਲੇ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਦੱਸਣ ਲਈ; ਜਿਵੇਂ :- ੨੫੦
ਵੀਕਰ&gt;ਪੰ॰ ਦੀਵਾ ।
अप०
&lt; ਪਿਛਲੇ ਰੂਪ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਦੇ ਨਿਕਲਣ ਦਾ ਬੋਧ ਕਰਾਂਦਾ ਹੈ; ਜਿਵੇਂ :-ਪੰ
ਇੱਟ &lt; To Z
/ ਧਾਤੂ ਲਈ; ਜਿਵੇਂ: ਪੰ੦/ ਜਾ, / ਕਰ
-
* ਕਲਪਿਤ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਰੂਪ ਦਾ ਬੋਧ ਕਰਾਉਣ ਲਈ; ਜਿਵੇਂ: -ਫ੍ਰੀਕ
-
ਇਹ ਲੀਕ ਸਰ-ਰਹਿਤ ਨਿਰੇ ਵਿਅੰਜਨ ਦਾ ਬੋਧ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਦੇ
ਹੇਠ ਬਾਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ; ਜਿਵੇਂ :-ਰਾਸ=ਰਾਸ ।
Digitized by Panjab Digital Library | www.panjabdigilib.org&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>i960ot4uguezecx8zbmiy0d2bqdvp1p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਵਿਆਕਰਣ.pdf/14</title>
    <ns>250</ns>
    <id>62158</id>
    <revision>
      <id>180405</id>
      <parentid>173154</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T18:01:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nitesh Gill</username>
        <id>21</id>
      </contributor>
      <origin>180405</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2054" sha1="edhpamp70r57b73jiqm6x2se9wzom89" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|ਵਿਸ਼ੇ-ਸੂਚੀ}}

ਵਿਸ਼ਾ{{gap|30em}} ਪੰਨਾ

{{gap}}ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ{{gap|10em}}...{{gap|5em}}੧-੧੯

ਭਾਰਤ-ਯੂਰਪੀ{{gap|21em}}...{{gap|6em}}੧

ਭਾਰਤ-ਈਰਾਨੀ{{gap|20.7em}}...{{gap|6em}}੧

ਭਾਰਤੀ ਆਰਯ ਭਾਸ਼ਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}੧

ਵੇਦਿਕ ਭਾਸ਼ਾ{{gap|21.7em}}...{{gap|5.9em}}੨

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}੨

ਸਾਹਿਤਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਜਨਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}३
600
ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
३
੪
ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਾਂ
ਅਪਭ੍ਰੰਸ਼
ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਪਭ੍ਰੰਸ਼
ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ
ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ
ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਜੱਦੀ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਹਿੰਦੀ ਆਦਿ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲਏ ਸ਼ਬਦ
ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ
ਤਤਸਮ ਸ਼ਬਦ
ਨਵੇਂ ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਤਦਭਵ ਸ਼ਬਦ
ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ
ਧੁਨੀ-ਵਟਾਂਦਰਾ
ਅੰਤਲਾ ਸ੍ਰ
ਉਪਾਂਤ ਅੱਖਰ
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਏ, ਬੀ
ਅਨੁਨਾਸਿਕਤਾ
ਇਕਹਿਰੇ ਆਰੰਭਿਕ ਵਿਅੰਜਨ
ਆਰੰਭਿਕ , ਤ੍,
ਅੰਤਲੇ ਵਿਅੰਜਨ
ਆਰੰਭਿਕ ਜਾਂ ਵਿਚਲੇ ਵਿਅੰਜਨ
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਇਕਹਿਰੇ ਵਿਅੰਜਨ
::
પ
ਪ
مع
::::
੧੦
੧੨
੧੩
...
੧੩
...
੧੩
੧੩
੧੪
੧੪
...
૧૫
૧૫
::
::::
Digitized by Panjab Digital Library www.panjabdigilib.org:
૧૫
੧੬
੧੬
૧૭
੧੭&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>edhpamp70r57b73jiqm6x2se9wzom89</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180406</id>
      <parentid>180405</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T18:01:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Nitesh Gill</username>
        <id>21</id>
      </contributor>
      <origin>180406</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2055" sha1="569kr7tixa999foy42jgkg1ftywj4rt" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|ਵਿਸ਼ੇ-ਸੂਚੀ}}

ਵਿਸ਼ਾ{{gap|30em}} ਪੰਨਾ

{{gap}}ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ{{gap|10em}}...{{gap|5em}}੧-੧੯

ਭਾਰਤ-ਯੂਰਪੀ{{gap|21em}}...{{gap|6em}}੧

ਭਾਰਤ-ਈਰਾਨੀ{{gap|20.7em}}...{{gap|6em}}੧

ਭਾਰਤੀ ਆਰਯ ਭਾਸ਼ਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}੧

ਵੇਦਿਕ ਭਾਸ਼ਾ{{gap|21.7em}}...{{gap|5.9em}}੨

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}੨

ਸਾਹਿਤਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਜਨਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}३
600
ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ
३
੪
ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਾਂ
ਅਪਭ੍ਰੰਸ਼
ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਪਭ੍ਰੰਸ਼
ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ
ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ
ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਜੱਦੀ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਹਿੰਦੀ ਆਦਿ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲਏ ਸ਼ਬਦ
ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ
ਤਤਸਮ ਸ਼ਬਦ
ਨਵੇਂ ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਤਦਭਵ ਸ਼ਬਦ
ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ
ਧੁਨੀ-ਵਟਾਂਦਰਾ
ਅੰਤਲਾ ਸ੍ਰ
ਉਪਾਂਤ ਅੱਖਰ
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਏ, ਬੀ
ਅਨੁਨਾਸਿਕਤਾ
ਇਕਹਿਰੇ ਆਰੰਭਿਕ ਵਿਅੰਜਨ
ਆਰੰਭਿਕ , ਤ੍,
ਅੰਤਲੇ ਵਿਅੰਜਨ
ਆਰੰਭਿਕ ਜਾਂ ਵਿਚਲੇ ਵਿਅੰਜਨ
ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਇਕਹਿਰੇ ਵਿਅੰਜਨ
::
પ
ਪ
مع
::::
੧੦
੧੨
੧੩
...
੧੩
...
੧੩
੧੩
੧੪
੧੪
...
૧૫
૧૫
::
::::
Digitized by Panjab Digital Library www.panjabdigilib.org:
૧૫
੧੬
੧੬
૧૭
੧੭&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>569kr7tixa999foy42jgkg1ftywj4rt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180408</id>
      <parentid>180406</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:20:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180408</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2535" sha1="fs2vqtp2kqktjxp0qveoftegdakmb8a" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|ਵਿਸ਼ੇ-ਸੂਚੀ}}

ਵਿਸ਼ਾ{{gap|30em}} ਪੰਨਾ

{{gap}}ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ{{gap|10em}}...{{gap|5em}}੧-੧੯

ਭਾਰਤ-ਯੂਰਪੀ{{gap|21em}}...{{gap|6em}}੧

ਭਾਰਤ-ਈਰਾਨੀ{{gap|20.7em}}...{{gap|6em}}੧

ਭਾਰਤੀ ਆਰਯ ਭਾਸ਼ਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}੧

ਵੇਦਿਕ ਭਾਸ਼ਾ{{gap|21.7em}}...{{gap|5.9em}}੨

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}੨

ਸਾਹਿਤਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਜਨਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}३

ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ{{gap|17.8em}}...{{gap|6em}}

ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਾਂ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}੪

ਅਪਭ੍ਰੰਸ਼{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}੪

ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਪਭ੍ਰੰਸ਼{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਜੱਦੀ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਹਿੰਦੀ ਆਦਿ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲਏ ਸ਼ਬਦ{{gap|10em}}...{{gap|5em}}

ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਤਤਸਮ ਸ਼ਬਦ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਨਵੇਂ ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਤਦਭਵ ਸ਼ਬਦ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਧੁਨੀ-ਵਟਾਂਦਰਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਅੰਤਲਾ ਸ੍ਵਰ {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਉਪਾਂਤ ਅੱਖਰ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ऋ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}} 

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਏ, ਬੀ {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਅਨੁਨਾਸਿਕਤਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਇਕਹਿਰੇ ਆਰੰਭਿਕ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਆਰੰਭਿਕ श्, ष्, स् {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਅੰਤਲੇ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਆਰੰਭਿਕ ਜਾਂ ਵਿਚਲੇ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਇਕਹਿਰੇ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>fs2vqtp2kqktjxp0qveoftegdakmb8a</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180409</id>
      <parentid>180408</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:23:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180409</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2535" sha1="7dwn7zp140jxwc2591er2t853re34to" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|ਵਿਸ਼ੇ-ਸੂਚੀ}}

ਵਿਸ਼ਾ{{gap|30em}} ਪੰਨਾ

{{gap}}ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ{{gap|10em}}...{{gap|5em}}੧-੧੯

ਭਾਰਤ-ਯੂਰਪੀ{{gap|21em}}...{{gap|6em}}੧

ਭਾਰਤ-ਈਰਾਨੀ{{gap|20.7em}}...{{gap|6em}}੧

ਭਾਰਤੀ ਆਰਯ ਭਾਸ਼ਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}੧

ਵੇਦਿਕ ਭਾਸ਼ਾ{{gap|21.7em}}...{{gap|5.9em}}੨

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}੨

ਸਾਹਿਤਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਜਨਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ{{gap|15.9em}}...{{gap|6em}}३

ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ{{gap|17.8em}}...{{gap|6em}}

ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਾਂ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}੪

ਅਪਭ੍ਰੰਸ਼{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}੪

ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਪਭ੍ਰੰਸ਼{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ{{gap|16.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਜੱਦੀ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ{{gap|16.8em}}...{{gap|6em}}

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਹਿੰਦੀ ਆਦਿ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲਏ ਸ਼ਬਦ{{gap|10em}}...{{gap|5em}}

ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਤਤਸਮ ਸ਼ਬਦ{{gap|19.8em}}...{{gap|6em}}

ਨਵੇਂ ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਤਦਭਵ ਸ਼ਬਦ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਧੁਨੀ-ਵਟਾਂਦਰਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਅੰਤਲਾ ਸ੍ਵਰ {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਉਪਾਂਤ ਅੱਖਰ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ऋ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}} 

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਏ, ਬੀ {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਅਨੁਨਾਸਿਕਤਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਇਕਹਿਰੇ ਆਰੰਭਿਕ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਆਰੰਭਿਕ श्, ष्, स् {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਅੰਤਲੇ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਆਰੰਭਿਕ ਜਾਂ ਵਿਚਲੇ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਇਕਹਿਰੇ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>7dwn7zp140jxwc2591er2t853re34to</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180411</id>
      <parentid>180409</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T22:30:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180411</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2535" sha1="m8z37u0zbqv3df2hqrzh6mvaje0t58p" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Kaur.gurmel&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|ਵਿਸ਼ੇ-ਸੂਚੀ}}

ਵਿਸ਼ਾ{{gap|30em}} ਪੰਨਾ

{{gap}}ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ{{gap|10em}}...{{gap|5em}}੧-੧੯

ਭਾਰਤ-ਯੂਰਪੀ{{gap|21em}}...{{gap|6em}}੧

ਭਾਰਤ-ਈਰਾਨੀ{{gap|20.7em}}...{{gap|6em}}੧

ਭਾਰਤੀ ਆਰਯ ਭਾਸ਼ਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}੧

ਵੇਦਿਕ ਭਾਸ਼ਾ{{gap|21.7em}}...{{gap|5.9em}}੨

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ{{gap|22.9em}}...{{gap|6em}}੨

ਸਾਹਿਤਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਜਨਤਾ ਦੀ ਬੋਲੀ{{gap|13.9em}}...{{gap|6em}}३

ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ{{gap|17.8em}}...{{gap|6em}}

ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤਾਂ{{gap|23.9em}}...{{gap|6em}}੪

ਅਪਭ੍ਰੰਸ਼{{gap|23.9em}}...{{gap|6em}}੪

ਸਾਹਿਤਿਕ ਅਪਭ੍ਰੰਸ਼{{gap|17.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ{{gap|17.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ{{gap|15.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ਜੱਦੀ ਸ਼ਬਦ-ਭੰਡਾਰ{{gap|16.8em}}...{{gap|6em}}

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਹਿੰਦੀ ਆਦਿ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਲਏ ਸ਼ਬਦ{{gap|10em}}...{{gap|5em}}

ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਤਤਸਮ ਸ਼ਬਦ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਨਵੇਂ ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਤਦਭਵ ਸ਼ਬਦ{{gap|15.8em}}...{{gap|6em}}

ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ {{gap|17.8em}}...{{gap|6em}}

ਧੁਨੀ-ਵਟਾਂਦਰਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਅੰਤਲਾ ਸ੍ਵਰ {{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਉਪਾਂਤ ਅੱਖਰ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ऋ{{gap|18.9em}}...{{gap|6em}} 

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਏ, ਬੀ {{gap|15.8em}}...{{gap|6em}}

ਅਨੁਨਾਸਿਕਤਾ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਇਕਹਿਰੇ ਆਰੰਭਿਕ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|16.8em}}...{{gap|6em}}

ਆਰੰਭਿਕ श्, ष्, स् {{gap|17.8em}}...{{gap|6em}}

ਅੰਤਲੇ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|18.8em}}...{{gap|6em}}

ਆਰੰਭਿਕ ਜਾਂ ਵਿਚਲੇ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|16.8em}}...{{gap|6em}}

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਵਿਚਲੇ ਇਕਹਿਰੇ ਵਿਅੰਜਨ{{gap|14.8em}}...{{gap|6em}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>m8z37u0zbqv3df2hqrzh6mvaje0t58p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ੀ.pdf/163</title>
    <ns>250</ns>
    <id>62934</id>
    <revision>
      <id>180402</id>
      <parentid>176840</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T16:37:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gill jassu</username>
        <id>619</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ */</comment>
      <origin>180402</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4744" sha1="e0dz1sj5esnfr4rv9f10m59b3jp20x7" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Gill jassu&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਉਤਨੀ ਹੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਥੱਲੇ ਡਿਗਦਾ ਹੈ। ਉਤੇ ਤਾਂ ਗਗਨ 'ਤੇ ਜੀਵਨ ਜੋਤੀ ਦਾ ਸੂਰਜ ਚਮਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਥੱਲੇ ਪ੍ਰਿਥਵੀ 'ਤੇ ਘੋਰ ਹਨੇਰੇ ਮੰਡਲ ਹਨ। ਜੇ ਸੂਰਤ ਉਤਾਂਹ ਰਖੇ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਉਲਟਾ ਹੋ ਲਹਿੰਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵਿਚ ਉਤਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਤਿਮਰ ਅਗਿਆਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਠੋਕਰ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਦੀ ਸਹੀ ਚਾਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਨ ਆਤਮ ਪ੍ਰਾਇਣ ਰਹੇ ਤੇ ਉਸ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਆਤਮਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇ, ਤਨ ਨੂੰ ਚਲਾਵੇ। ਪਰ ਆਪਣੀ ਚੰਚਲਤਾ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਵੇਰੀ ਇਹ ਚਾਲੋਂ ਉੱਖੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

{{gap}}ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਹਰ ਇਕ ਜੀਊਂਦੀ ਜਾਗਦੀ ਹਸਤੀ ਦੀ ਚਾਲ ਕਿਸੇ ਨਿਯਮ ਵਿਚ ਬੱਝੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਚਾਲ ਤੋਂ ਉਖੜਿਆਂ ਬੜੇ ਬੜੇ ਸਿਆਰੇ ਤੇ ਸਿਤਾਰੇ ਇਕ ਅੱਖ ਦੇ ਪਲਕਾਰੇ ਵਿਚ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਚੀਣੀ ਚੀਣੀ ਹੋ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਚਾਲ ਦਾ ਇਕ-ਰਸ ਤੇ ਇਕ ਨਿਯਮ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਹੀ ਸਾਰੀ ਮਕੈਨੀਕਲ (mechanical) ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਭੇਦ ਹੈ। ਛੋਟੀ ਜੇਹੀ ਘੜੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੇ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਟੀਮ ਇੰਜਣਾਂ ਤਕ ਸਾਰੇ ਚਾਲ ਦੀ ਨਿਯਮਾਵਲੀ ਅੰਦਰ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵੀ ਖ਼ੂਨ ਦੀ ਬਾਕਾਇਦਾ ਚਾਲ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

{{gap}}ਗੱਲ ਕੀ, ਚਾਲ ਦੀ ਬਾਕਾਇਦਗੀ ਤੇ ਤਰਤੀਬ ਦੀ ਹਰ ਥਾਂ ਲੋੜ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਸੂਤ (discipline) ਵਿਚ ਬੱਝ ਕੇ ਹੀ ਠੀਕ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵੇਰਾਂ ਇਹ ਵੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਨ ਤਾਂ ਨਿਰਾ ਪੁਰਾ ਮਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ, ਮਾਨਸਕ ਭਾਵ ਸ਼ੁੱਧ ਹੋਣ ਨਾਲ ਤਨ ਦੀ ਚਾਲ ਆਪੇ ਹੀ ਦਰੁਸਤ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਗੱਲ ਬਹੁਤ ਹਦ ਤਕ ਤਾਂ ਸਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਦੋ ਤੇ ਦੋ ਚਾਰ ਵਾਂਗ ਨਹੀਂ ਆਖ ਸਕਦੇ।

{{gap}}ਢਹਿੰਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵਾਲਾ ਮਨ, ਤਨ 'ਤੇ ਅਸਰਾਂ ਨੂੰ ਕਬੂਲ ਕਰਦਾ ਦਿਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਪ੍ਰਪੱਕ ਅਵਸਥਾ ਵਾਲੇ ਮਨ ਉਤੇ ਤਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪੈ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਪ੍ਰਪੱਕ ਅਵਸਥਾ ਨਿਰਾ ਪੁਰਾ ਕਹਿਣ ਸੁਣਨ ਤੇ ਸਮਝਣ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ, ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਯਤਨ ਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਲਈ ਜਨਮ-ਜਨਮਾਂਤਰਾਂ ਦਾ ਲਗ ਜਾਣਾ ਕਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ:

{{lm|13%|'''ਬਹੁਤ ਜਨਮ ਬਿਛੁਰੇ ਥੇ ਮਾਧਉ ਇਹੁ ਜਨਮੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ ਲੇਖੇ॥'''&lt;/br&gt;
'''ਕਹਿ ਰਵਿਦਾਸ ਆਸ ਲਗਿ ਜੀਵਉ ਚਿਰ ਭਇਓ ਦਰਸਨੁ ਦੇਖੇ॥'''}}

{{right|{{smaller|(ਧਨਾਸਰੀ ਰਵਿਦਾਸ, ਪੰਨਾ ੬੯੪)}}}}

ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਚਨ ਵਿਚ ਕਈ ਜਨਮ ਆਸ ਵਿਚ ਬਿਤਾਏ ਦੱਸੇ ਹਨ।

ਸਰਮੱਦ ਜੀ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ:

{{lm|13%|'''ਉਮਰੇ ਬਾਯਦ ਕਿ ਆਯਦ ਯਾਰੇ ਬਕਨਾਰ'''}}

{{gap}}(ਉਮਰਾਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਯਾਰ ਬੁੱਕਲ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।)

ਮਸਤ ਸ਼ਮਸ ਵੀ ਕਈ ਜਨਮਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਾ ਹੈ:

&lt;poem&gt;{{lm|13%|'''ਬਾਜ਼ ਆਮਦਮ ਬਾਜ਼ ਆਮਦਮ ਤਾ ਯਾਰ ਰਾ ਮੇਹਮਾਂ ਕੁਨਮ॥'''
'''ਹਰ ਕਿ ਜੁਜ਼ ਦਿਲਬਰ ਬਵਦ ਅਜ਼ ਸ਼ਹਿਰੇ ਦਿਲ ਬੇਰੂੰ ਕੁਨਮ॥'''}}&lt;/poem&gt;&lt;noinclude&gt;{{rh||੧੬੩|}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>e0dz1sj5esnfr4rv9f10m59b3jp20x7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180403</id>
      <parentid>180402</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T16:39:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Gill jassu</username>
        <id>619</id>
      </contributor>
      <origin>180403</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4752" sha1="9ttsllxvrd8q5s5je2xyd2nz9pj5yek" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Gill jassu&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਉਤਨੀ ਹੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਥੱਲੇ ਡਿਗਦਾ ਹੈ। ਉਤੇ ਤਾਂ ਗਗਨ 'ਤੇ ਜੀਵਨ ਜੋਤੀ ਦਾ ਸੂਰਜ ਚਮਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਥੱਲੇ ਪ੍ਰਿਥਵੀ 'ਤੇ ਘੋਰ ਹਨੇਰੇ ਮੰਡਲ ਹਨ। ਜੇ ਸੂਰਤ ਉਤਾਂਹ ਰਖੇ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੇ ਉਲਟਾ ਹੋ ਲਹਿੰਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵਿਚ ਉਤਰ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਤਿਮਰ ਅਗਿਆਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਠੋਕਰ ਖਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਦੀ ਸਹੀ ਚਾਲ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਨ ਆਤਮ ਪ੍ਰਾਇਣ ਰਹੇ ਤੇ ਉਸ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਜੋ ਇਸ ਨੂੰ ਆਤਮਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇ, ਤਨ ਨੂੰ ਚਲਾਵੇ। ਪਰ ਆਪਣੀ ਚੰਚਲਤਾ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਵੇਰੀ ਇਹ ਚਾਲੋਂ ਉੱਖੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

{{gap}}ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਹਰ ਇਕ ਜੀਊਂਦੀ ਜਾਗਦੀ ਹਸਤੀ ਦੀ ਚਾਲ ਕਿਸੇ ਨਿਯਮ ਵਿਚ ਬੱਝੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਚਾਲ ਤੋਂ ਉਖੜਿਆਂ ਬੜੇ ਬੜੇ ਸਿਆਰੇ ਤੇ ਸਿਤਾਰੇ ਇਕ ਅੱਖ ਦੇ ਪਲਕਾਰੇ ਵਿਚ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਚੀਣੀ ਚੀਣੀ ਹੋ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਚਾਲ ਦਾ ਇਕ-ਰਸ ਤੇ ਇਕ ਨਿਯਮ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਹੀ ਸਾਰੀ ਮਕੈਨੀਕਲ (mechanical) ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਭੇਦ ਹੈ। ਛੋਟੀ ਜੇਹੀ ਘੜੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੇ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਟੀਮ ਇੰਜਣਾਂ ਤਕ ਸਾਰੇ ਚਾਲ ਦੀ ਨਿਯਮਾਵਲੀ ਅੰਦਰ ਹੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਵੀ ਖ਼ੂਨ ਦੀ ਬਾਕਾਇਦਾ ਚਾਲ ਕਰਕੇ ਹੀ ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

{{gap}}ਗੱਲ ਕੀ, ਚਾਲ ਦੀ ਬਾਕਾਇਦਗੀ ਤੇ ਤਰਤੀਬ ਦੀ ਹਰ ਥਾਂ ਲੋੜ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਸੂਤ (discipline) ਵਿਚ ਬੱਝ ਕੇ ਹੀ ਠੀਕ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵੇਰਾਂ ਇਹ ਵੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤਨ ਤਾਂ ਨਿਰਾ ਪੁਰਾ ਮਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੈ, ਮਾਨਸਕ ਭਾਵ ਸ਼ੁੱਧ ਹੋਣ ਨਾਲ ਤਨ ਦੀ ਚਾਲ ਆਪੇ ਹੀ ਦਰੁਸਤ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਗੱਲ ਬਹੁਤ ਹਦ ਤਕ ਤਾਂ ਸਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਦੋ ਤੇ ਦੋ ਚਾਰ ਵਾਂਗ ਨਹੀਂ ਆਖ ਸਕਦੇ।

{{gap}}ਢਹਿੰਦੀਆਂ ਕਲਾਂ ਵਾਲਾ ਮਨ, ਤਨ 'ਤੇ ਅਸਰਾਂ ਨੂੰ ਕਬੂਲ ਕਰਦਾ ਦਿਸ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀਂ ਕਿ ਪ੍ਰਪੱਕ ਅਵਸਥਾ ਵਾਲੇ ਮਨ ਉਤੇ ਤਨ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਪੈ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਪ੍ਰਪੱਕ ਅਵਸਥਾ ਨਿਰਾ ਪੁਰਾ ਕਹਿਣ ਸੁਣਨ ਤੇ ਸਮਝਣ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ, ਇਸ ਅਭਿਆਸ ਲਈ ਯਤਨ ਤੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸੰਤਾਂ ਨੇ ਇਸ ਗੱਲ ਲਈ ਜਨਮ-ਜਨਮਾਂਤਰਾਂ ਦਾ ਲਗ ਜਾਣਾ ਕਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ:

{{lm|13%|'''ਬਹੁਤ ਜਨਮ ਬਿਛੁਰੇ ਥੇ ਮਾਧਉ ਇਹੁ ਜਨਮੁ ਤੁਮ੍ਹਾਰੇ ਲੇਖੇ॥'''&lt;/br&gt;
'''ਕਹਿ ਰਵਿਦਾਸ ਆਸ ਲਗਿ ਜੀਵਉ ਚਿਰ ਭਇਓ ਦਰਸਨੁ ਦੇਖੇ॥'''}}

{{right|{{smaller|(ਧਨਾਸਰੀ ਰਵਿਦਾਸ, ਪੰਨਾ ੬੯੪)}}}}

ਰਵਿਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਚਨ ਵਿਚ ਕਈ ਜਨਮ ਆਸ ਵਿਚ ਬਿਤਾਏ ਦੱਸੇ ਹਨ।

ਸਰਮੱਦ ਜੀ ਦਾ ਕਥਨ ਹੈ:

{{lm|13%|'''ਉਮਰੇ ਬਾਯਦ ਕਿ ਆਯਦ ਯਾਰੇ ਬਕਨਾਰ'''}}

{{gap}}(ਉਮਰਾਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਯਾਰ ਬੁੱਕਲ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।)

ਮਸਤ ਸ਼ਮਸ ਵੀ ਕਈ ਜਨਮਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦਾ ਹੈ:

&lt;poem&gt;{{lm|13%|'''ਬਾਜ਼ ਆਮਦਮ ਬਾਜ਼ ਆਮਦਮ ਤਾ ਯਾਰ ਰਾ ਮੇਹਮਾਂ ਕੁਨਮ॥'''
'''ਹਰ ਕਿ ਜੁਜ਼ ਦਿਲਬਰ ਬਵਦ ਅਜ਼ ਸ਼ਹਿਰੇ ਦਿਲ ਬੇਰੂੰ ਕੁਨਮ॥'''}}&lt;/poem&gt;
{{nop}}&lt;noinclude&gt;{{rh||੧੬੩|}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>9ttsllxvrd8q5s5je2xyd2nz9pj5yek</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/34</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64139</id>
    <revision>
      <id>180308</id>
      <parentid>180301</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:02:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180308</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3206" sha1="5wnnt3a6oqm6k8kcf49053pzcgukbu7" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੪)}}&lt;/noinclude&gt;ਨਾਲ ਇਹ ਕਰੇ ਗੁਫ਼ਤਾਰ ਬੇਲੀ। ਸਭ ਦੁਲੇ ਦਾ ਕੌੜਮਾਂ ਬੰਨ ਲੈਣਾ
ਇਹ ਧਾਰਿਆ ਦਿਲ ਧਾਰ ਬੇਲੀ।ਦੇਵੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸਾਨੂੰ ਇਨਾਮ ਭਾਰੇ
ਸੁਣ ਹੋਂਵਦੇ ਖੁਸ਼ੀ ਸਰਦਾਰ ਬੇਲੀ। ਸਾਂਦਲ ਬਾਰ ਦੀ ਹਦ ਵਿਚ
ਜਾਇਕੇ ਤੇ ਫੌਜ ਹੈ ਦਿਤੀ ਕੁਲ ਉਤਾਰ ਬੇਲੀ। ਫਿਰ ਸਭ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ
ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ ਪਹਿਰਾ ਲਾ ਦਿਓ ਤਰਫ਼ ਚਾਰ ਬੇਲੀ। ਪਹਿਰੇਦਾਰਾਂ
ਖੂਬ ਤਾਗੀਦ ਕਰਨੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਹਿਣਾ ਖਬਰਦਾਰ ਬੇਲੀ
{{center|{{smaller|ਸੁੰਦਰੀ ਗੁਜਰੀ ਦਾ ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਵਿਚ ਦੁਧ ਵੇਚਣ ਲਈ ਜਾਣਾ ਤੇ ਫਰੇਬ ਦੇ ਕੇ
ਮਿਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਜੰਜੀਰਾਂ ਵਿਚ ਜਕੜਨਾ}}}}
{{gap}}ਇਕ ਸੁੰਦਰੀ ਨਾਮ ਦੀ ਗੁਜਰੀ ਸੀ ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਹੁਤ ਖੌਰ ਸੰਦ
ਜਾਨੀ। ਸ਼ਕਲ ਅਕਲ ਦੇ ਵਿਚ 'ਭਰਪੂਰ ਆਹੀ ਸੁੰਦਰ ਸੋਹਣਾ ਕਦ
ਬੁਲੰਦ ਜਾਨੀ। ਦੇਖ ਫੌਜ ਨੂੰ ਵੇਚਣੇ ਦੁਧ ਜਾਂਦੀ ਚਲੇ ਚਾਲ ਜਿਵੇਂ
ਅਸਬ ਸਮੰਦ ਜਾਨੀ। ਹਸਮੁਖ ਤੇ ਚੰਦ ਮਿਸਾਲ ਚੇਹਰਾ ਚਿਟੇ ਵਾਂਗ
ਦਲੇਰ ਦੇ ਦੰਦ ਜਾਨੀ। ਵਿਚ ਫੌਜ ਦੇ ਜਾ ਅਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ ਲਵੋ ਦੁਧ ਤਾਜ਼ਾ
ਮਿਠਾ ਕੰਦ ਜਾਨੀ। ਮਿਰਜਾ ਹੋਯਾਂ ਆਸ਼ਕ ਦੇਖ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਕਲ ਸੋਹਣੀ
ਹੋਈ ਪਸੰਦ ਜਾਨੀ। ਲਵੇ ਤੰਬੂ ਦੇ ਵਿਚ ਬੁਲਾ ਉਸਨੂੰ ਮੂੰਹੋਂ ਆਖਦਾ ਹੈ
ਦਿਲ ਬੰਦ ਜਾਨੀ। ਐਪਰ ਅਕਲਾਂ ਔਰਤਾਂ ਚਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਯਾਰ ਨਾ
ਸਕਦੇ ਨਿੰਦ ਜਾਨੀ। ਅੰਦਰ ਤੀਕ ਜੰਜੀਰ ਜੋ ਰਖਿਆ ਸੀ ਪੁਛੇ ਮਿਰਜੇ
ਕੋਲੋਂ ਇਹ ਕੀ ਫੰਦ ਜਾਨੀ। ਮਿਰਜ਼ਾ ਆਖਦਾ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਪਕੜ ਕੇ ਤੇ
ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਕਰਾਂਗੇ ਬੰਦ ਜਾਨੀ। ਕਿਸ ਤੌਰ ਹੋਸੀ ਬੰਦ ਵਿਚ ਉਸਦੇ
ਪੁਛੇ ਸੁੰਦਰੀ ਮੁਖ ਥੀਂ ਜਿੰਦ ਜਾਨੀ। ਮਿਰਜਾ ਦਸਦਾ ਸਿਰ ਤੇ ਪੈਰ ਪਾ
ਕੇ ਉਤੋਂ ਸੁੰਦਰੀ ਮਾਰਦੀ ਜਿੰਨ ਜਾਨੀ। ਜਕੜ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਤੰਬੂਓਂ
ਬਾਹਰ ਆਈ ਐਸੀ ਗੂਜਰੀ ਸੀ ਅਕਲਮੰਦ ਜਾਨੀ। ਫਿਰ ਲਧੀ ਨੂੰ
ਦਸਿਆ ਹਾਲ ਸਾਰਾ ਆਏ ਪਕੜਨੇ ਤੇਰਾ ਫਰਜੰਦ ਜਾਨੀ। ਪੁਛ
ਮਿਰਜੇ ਦਾ ਉਸ ਤੋਂ ਹਾਲ ਸਾਰਾ ਵੇਲਾ ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਲਟਕ ਚੰਦ ਜਾਨੀ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>5wnnt3a6oqm6k8kcf49053pzcgukbu7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180309</id>
      <parentid>180308</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:03:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180309</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3206" sha1="0ohnlc5sy6ju2wy16g0nabri2qfkni3" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੪)}}&lt;/noinclude&gt;ਨਾਲ ਇਹ ਕਰੇ ਗੁਫ਼ਤਾਰ ਬੇਲੀ। ਸਭ ਦੁਲੇ ਦਾ ਕੌੜਮਾਂ ਬੰਨ ਲੈਣਾ
ਇਹ ਧਾਰਿਆ ਦਿਲ ਧਾਰ ਬੇਲੀ।ਦੇਵੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸਾਨੂੰ ਇਨਾਮ ਭਾਰੇ
ਸੁਣ ਹੋਂਵਦੇ ਖੁਸ਼ੀ ਸਰਦਾਰ ਬੇਲੀ। ਸਾਂਦਲ ਬਾਰ ਦੀ ਹਦ ਵਿਚ
ਜਾਇਕੇ ਤੇ ਫੌਜ ਹੈ ਦਿਤੀ ਕੁਲ ਉਤਾਰ ਬੇਲੀ। ਫਿਰ ਸਭ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ
ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ ਪਹਿਰਾ ਲਾ ਦਿਓ ਤਰਫ਼ ਚਾਰ ਬੇਲੀ। ਪਹਿਰੇਦਾਰਾਂ
ਖੂਬ ਤਾਗੀਦ ਕਰਨੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਹਿਣਾ ਖਬਰਦਾਰ ਬੇਲੀ
{{center|{{smaller|ਸੁੰਦਰੀ ਗੁਜਰੀ ਦਾ ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਵਿਚ ਦੁਧ ਵੇਚਣ ਲਈ ਜਾਣਾ ਤੇ ਫਰੇਬ ਦੇ ਕੇ
ਮਿਰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਜੰਜੀਰਾਂ ਵਿਚ ਜਕੜਨਾ}}}}
{{gap}}ਇਕ ਸੁੰਦਰੀ ਨਾਮ ਦੀ ਗੁਜਰੀ ਸੀ ਵਿਚ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਹੁਤ ਖੌਰ ਸੰਦ
ਜਾਨੀ। ਸ਼ਕਲ ਅਕਲ ਦੇ ਵਿਚ 'ਭਰਪੂਰ ਆਹੀ ਸੁੰਦਰ ਸੋਹਣਾ ਕਦ
ਬੁਲੰਦ ਜਾਨੀ। ਦੇਖ ਫੌਜ ਨੂੰ ਵੇਚਣੇ ਦੁਧ ਜਾਂਦੀ ਚਲੇ ਚਾਲ ਜਿਵੇਂ
ਅਸਬ ਸਮੰਦ ਜਾਨੀ। ਹਸਮੁਖ ਤੇ ਚੰਦ ਮਿਸਾਲ ਚੇਹਰਾ ਚਿਟੇ ਵਾਂਗ
ਦਲੇਰ ਦੇ ਦੰਦ ਜਾਨੀ। ਵਿਚ ਫੌਜ ਦੇ ਜਾ ਅਵਾਜ਼ ਦਿਤੀ ਲਵੋ ਦੁਧ ਤਾਜ਼ਾ
ਮਿਠਾ ਕੰਦ ਜਾਨੀ। ਮਿਰਜਾ ਹੋਯਾਂ ਆਸ਼ਕ ਦੇਖ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਕਲ ਸੋਹਣੀ
ਹੋਈ ਪਸੰਦ ਜਾਨੀ। ਲਵੇ ਤੰਬੂ ਦੇ ਵਿਚ ਬੁਲਾ ਉਸਨੂੰ ਮੂੰਹੋਂ ਆਖਦਾ ਹੈ
ਦਿਲ ਬੰਦ ਜਾਨੀ। ਐਪਰ ਅਕਲਾਂ ਔਰਤਾਂ ਚਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਯਾਰ ਨਾ
ਸਕਦੇ ਨਿੰਦ ਜਾਨੀ। ਅੰਦਰ ਤੀਕ ਜੰਜੀਰ ਜੋ ਰਖਿਆ ਸੀ ਪੁਛੇ ਮਿਰਜੇ
ਕੋਲੋਂ ਇਹ ਕੀ ਫੰਦ ਜਾਨੀ। ਮਿਰਜ਼ਾ ਆਖਦਾ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਪਕੜ ਕੇ ਤੇ
ਵਿਚ ਇਸ ਦੇ ਕਰਾਂਗੇ ਬੰਦ ਜਾਨੀ। ਕਿਸ ਤੌਰ ਹੋਸੀ ਬੰਦ ਵਿਚ ਉਸਦੇ
ਪੁਛੇ ਸੁੰਦਰੀ ਮੁਖ ਥੀਂ ਜਿੰਦ ਜਾਨੀ। ਮਿਰਜਾ ਦਸਦਾ ਸਿਰ ਤੇ ਪੈਰ ਪਾ
ਕੇ ਉਤੋਂ ਸੁੰਦਰੀ ਮਾਰਦੀ ਜਿੰਨ ਜਾਨੀ। ਜਕੜ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਤੰਬੂਓਂ
ਬਾਹਰ ਆਈ ਐਸੀ ਗੂਜਰੀ ਸੀ ਅਕਲਮੰਦ ਜਾਨੀ। ਫਿਰ ਲਧੀ ਨੂੰ
ਦਸਿਆ ਹਾਲ ਸਾਰਾ ਆਏ ਪਕੜਨੇ ਤੇਰਾ ਫਰਜੰਦ ਜਾਨੀ। ਪੁਛ
ਮਿਰਜੇ ਦਾ ਉਸ ਤੋਂ ਹਾਲ ਸਾਰਾ ਵੇਲਾ ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਲਟਕ ਚੰਦ ਜਾਨੀ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>0ohnlc5sy6ju2wy16g0nabri2qfkni3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/35</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64140</id>
    <revision>
      <id>180310</id>
      <parentid>179182</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:05:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180310</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3214" sha1="3po7nmj0xx2zh3vvm9echeg2cs8euik" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੫)}}&lt;/noinclude&gt;ਮਿਰਜ਼ਾ ਫਜਰ ਦਾ ਬਾਹਰ ਨਾ ਹੋਸ਼ ਮੰਦ ਜਾਨੀ। ਜਦ ਜਾ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ ਕਰਨ ਸੋਚ ਲਗੇ ਤੇ
ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਵਿਚ ਤੰਬੂ ਮਿਰਜ਼ਾ ਹੋਇਆ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮਿੰਦ ਜਾਨੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਹੋਯਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਮਿਰਜਾ ਜਿਵੇਂ
ਭਾਲਿਆ ਮਿਰਗ ਕਸੰਦ ਜਾਨੀ।
{{center|{{smaller|ਖਬਰ ਕਰਨੀ ਲਧੀ ਨੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਤੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਕਾਜੀ ਨੂੰ ਨਜੂਮੀਆਂ ਪਾਸ ਭੇਜਣਾ}}}}
{{gap}}ਲਧੀ ਹਾਲ ਸੁਣ ਕੇ ਗੁਜਰੀ ਤੋਂ ਤੁਰਤ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਜਾ ਜਗਾਂਵਦੀ
ਜੇ। ਆਖੇ ਬਚਿਆ ਸਤਿਆ ਹੋਸ਼ ਕਰ ਲੈ ਚੜੀ ਫੌਜ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ
ਆਂਵਦੀਂ ਜੇ। ਤੂੰ ਜੋ ਬਚਿਆ ਬਦੀ ਸੀ ਨਿਤ ਕਰਦਾ ਅਜ ਜਾਨ ਤੇਰੀ
ਪਈ ਤਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਹੁਣ ਲਾ ਲੈ ਜੋਰ ਜੋ ਲਗਦਾ ਈ ਮਾਂ ਪੁਤ ਨੂੰ ਆਖ
ਸੁਣਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਉਠਕੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਨਜ਼ਰ ਕੀਤੀ ਫੌਜ ਉਸ ਦੀ
ਨਜ਼ਰ ਦਿਸ ਆਂਵਦੀ ਜੇ। ਚਲੋ ਕਾਜੀ ਤੋਂ ਪੁਛੀਏ ਨੇਕ ਸਾਹਤ ਦਿਲ
ਦੁਲੇ ਦੇ ਬਾਤ ਇਹ ਭਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਕਾਜੀ ਦੁਲੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਬੇਜਾਰ ਹੋਇਆ
ਐਪਰ ਹੋਣੀ ਸਭ ਕੰਮ ਕਰਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਨਾ ਦੁਲਿਆ ਜੰਗ
ਕਰਨਾ ਹੋਣੀ ਕਾਜੀ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਕਢਾਂਵਦੀ ਜੇ।ਫਿਰ ਚਲਿਆ ਦੁਲਾ ਨਜੂਮੀ
ਕੋਲ ਹੋਣੀ ਕਾਜੀ ਨੂੰ ਅਗੋਂ ਪੁਚਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਕਾਜੀ ਜੋ ਨਜੂਮੀ ਨੂੰ
ਆਖਿਆ ਸੀ ਹੋਣੀ ਉਸ ਨੂੰ ਖੂਬ ਪਕਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਦੁਲੇ ਨੇ ਆ ਕੇ
ਪੁਛਿਆ ਸੀ ਪੰਡਤ ਆਖਦਾ ਪੋਬੀ ਬਤਲਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਤਿੰਨ ਰੋਜ ਜ
ਦੁਲਿਆ ਟਾਲ ਦੋਵੇਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤਾਈਂ ਜਿਤ ਆਂਵਦੀ ਜੇ।
{{center|{{smaller|ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਚੌਥੜਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਰੋਜ ਟਾਲਣ ਵਾਸਤੇ ਅਤੇ
ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਲਧੀ ਨੇ ਰੋਕਣਾ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਪੰਜ ਸੌ ਸੰਗ ਸਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਤਰਫ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ
ਚਲਿਆ ਈ। ਖਬਰ ਲਧੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਆਣ ਦਸੀ ਤੁਰਤ ਉਸ ਨੇ
ਰਾਹ ਆ ਮਲਿਆ ਈ। ਮਬਾ ਜੋੜਕੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਬਚਾ ਹੁਣ ਕਾਸ
ਨੂੰ ਜਾਂਵਦਾ ਟਲਿਆ ਈ। ਟਬਰ ਤੇਰਾ ਬੰਨ੍ਹ ਲੈ ਜਾਵਣਗੇ ਅਕਬਰ
ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਘਲਿਆ ਈ। ਤੂੰ ਤਾਂ ਸੂਰਮਾਂ ਨਾਮ ਸਦਾਂਵਦਾ ਸੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3po7nmj0xx2zh3vvm9echeg2cs8euik</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180311</id>
      <parentid>180310</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:12:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180311</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3215" sha1="j2abjixfezonhzqs2xzrqhp76p4t8x7" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੫)}}&lt;/noinclude&gt;ਮਿਰਜ਼ਾ ਫਜਰ ਦਾ ਬਾਹਰ ਨਾ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ ਕਰਨ ਸੋਚ ਲਗੇ ਤੇ ਹੋਸ਼ ਮੰਦ ਜਾਨੀ। ਜਦ ਜਾ
ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਵਿਚ ਤੰਬੂ ਮਿਰਜ਼ਾ ਹੋਇਆ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮਿੰਦ ਜਾਨੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਹੋਯਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਮਿਰਜਾ ਜਿਵੇਂ
ਭਾਲਿਆ ਮਿਰਗ ਕਸੰਦ ਜਾਨੀ।
{{center|{{smaller|ਖਬਰ ਕਰਨੀ ਲਧੀ ਨੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਤੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਕਾਜੀ ਨੂੰ ਨਜੂਮੀਆਂ ਪਾਸ ਭੇਜਣਾ}}}}
{{gap}}ਲਧੀ ਹਾਲ ਸੁਣ ਕੇ ਗੁਜਰੀ ਤੋਂ ਤੁਰਤ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਜਾ ਜਗਾਂਵਦੀ
ਜੇ। ਆਖੇ ਬਚਿਆ ਸਤਿਆ ਹੋਸ਼ ਕਰ ਲੈ ਚੜੀ ਫੌਜ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ
ਆਂਵਦੀਂ ਜੇ। ਤੂੰ ਜੋ ਬਚਿਆ ਬਦੀ ਸੀ ਨਿਤ ਕਰਦਾ ਅਜ ਜਾਨ ਤੇਰੀ
ਪਈ ਤਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਹੁਣ ਲਾ ਲੈ ਜੋਰ ਜੋ ਲਗਦਾ ਈ ਮਾਂ ਪੁਤ ਨੂੰ ਆਖ
ਸੁਣਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਉਠਕੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਨਜ਼ਰ ਕੀਤੀ ਫੌਜ ਉਸ ਦੀ
ਨਜ਼ਰ ਦਿਸ ਆਂਵਦੀ ਜੇ। ਚਲੋ ਕਾਜੀ ਤੋਂ ਪੁਛੀਏ ਨੇਕ ਸਾਹਤ ਦਿਲ
ਦੁਲੇ ਦੇ ਬਾਤ ਇਹ ਭਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਕਾਜੀ ਦੁਲੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਬੇਜਾਰ ਹੋਇਆ
ਐਪਰ ਹੋਣੀ ਸਭ ਕੰਮ ਕਰਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਨਾ ਦੁਲਿਆ ਜੰਗ
ਕਰਨਾ ਹੋਣੀ ਕਾਜੀ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਕਢਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਫਿਰ ਚਲਿਆ ਦੁਲਾ ਨਜੂਮੀ
ਕੋਲ ਹੋਣੀ ਕਾਜੀ ਨੂੰ ਅਗੋਂ ਪੁਚਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਕਾਜੀ ਜੋ ਨਜੂਮੀ ਨੂੰ
ਆਖਿਆ ਸੀ ਹੋਣੀ ਉਸ ਨੂੰ ਖੂਬ ਪਕਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਦੁਲੇ ਨੇ ਆ ਕੇ
ਪੁਛਿਆ ਸੀ ਪੰਡਤ ਆਖਦਾ ਪੋਬੀ ਬਤਲਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਤਿੰਨ ਰੋਜ ਜ
ਦੁਲਿਆ ਟਾਲ ਦੋਵੇਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤਾਈਂ ਜਿਤ ਆਂਵਦੀ ਜੇ।
{{center|{{smaller|ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਚੌਥੜਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਰੋਜ ਟਾਲਣ ਵਾਸਤੇ ਅਤੇ
ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਲਧੀ ਨੇ ਰੋਕਣਾ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਪੰਜ ਸੌ ਸੰਗ ਸਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਤਰਫ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ
ਚਲਿਆ ਈ। ਖਬਰ ਲਧੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਆਣ ਦਸੀ ਤੁਰਤ ਉਸ ਨੇ
ਰਾਹ ਆ ਮਲਿਆ ਈ। ਮਬਾ ਜੋੜਕੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਬਚਾ ਹੁਣ ਕਾਸ
ਨੂੰ ਜਾਂਵਦਾ ਟਲਿਆ ਈ। ਟਬਰ ਤੇਰਾ ਬੰਨ੍ਹ ਲੈ ਜਾਵਣਗੇ ਅਕਬਰ
ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਘਲਿਆ ਈ। ਤੂੰ ਤਾਂ ਸੂਰਮਾਂ ਨਾਮ ਸਦਾਂਵਦਾ ਸੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>j2abjixfezonhzqs2xzrqhp76p4t8x7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180312</id>
      <parentid>180311</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:13:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180312</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3215" sha1="9xmnund17i6rc3d53d5amjki5udnhz8" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੫)}}&lt;/noinclude&gt;ਮਿਰਜ਼ਾ ਫਜਰ ਦਾ ਬਾਹਰ ਨਾ ਨਿਕਲਿਆ ਹੈ ਕਰਨ ਸੋਚ ਲਗੇ ਤੇ ਹੋਸ਼ ਮੰਦ ਜਾਨੀ। ਜਦ ਜਾ
ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਵਿਚ ਤੰਬੂ ਮਿਰਜ਼ਾ ਹੋਇਆ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮਿੰਦ ਜਾਨੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਹੋਯਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਮਿਰਜਾ ਜਿਵੇਂ
ਭਾਲਿਆ ਮਿਰਗ ਕਸੰਦ ਜਾਨੀ।
{{center|{{smaller|ਖਬਰ ਕਰਨੀ ਲਧੀ ਨੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਤੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਕਾਜੀ ਨੂੰ ਨਜੂਮੀਆਂ ਪਾਸ ਭੇਜਣਾ}}}}
{{gap}}ਲਧੀ ਹਾਲ ਸੁਣ ਕੇ ਗੁਜਰੀ ਤੋਂ ਤੁਰਤ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਜਾ ਜਗਾਂਵਦੀ
ਜੇ। ਆਖੇ ਬਚਿਆ ਸਤਿਆ ਹੋਸ਼ ਕਰ ਲੈ ਚੜੀ ਫੌਜ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ
ਆਂਵਦੀਂ ਜੇ। ਤੂੰ ਜੋ ਬਚਿਆ ਬਦੀ ਸੀ ਨਿਤ ਕਰਦਾ ਅਜ ਜਾਨ ਤੇਰੀ
ਪਈ ਤਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਹੁਣ ਲਾ ਲੈ ਜੋਰ ਜੋ ਲਗਦਾ ਈ ਮਾਂ ਪੁਤ ਨੂੰ ਆਖ
ਸੁਣਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਉਠਕੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਨਜ਼ਰ ਕੀਤੀ ਫੌਜ ਉਸ ਦੀ
ਨਜ਼ਰ ਦਿਸ ਆਂਵਦੀ ਜੇ। ਚਲੋ ਕਾਜੀ ਤੋਂ ਪੁਛੀਏ ਨੇਕ ਸਾਹਤ ਦਿਲ
ਦੁਲੇ ਦੇ ਬਾਤ ਇਹ ਭਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਕਾਜੀ ਦੁਲੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਬੇਜਾਰ ਹੋਇਆ
ਐਪਰ ਹੋਣੀ ਸਭ ਕੰਮ ਕਰਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਨਾ ਦੁਲਿਆ ਜੰਗ
ਕਰਨਾ ਹੋਣੀ ਕਾਜੀ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਕਢਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਫਿਰ ਚਲਿਆ ਦੁਲਾ ਨਜੂਮੀ
ਕੋਲ ਹੋਣੀ ਕਾਜੀ ਨੂੰ ਅਗੋਂ ਪੁਚਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਕਾਜੀ ਜੋ ਨਜੂਮੀ ਨੂੰ
ਆਖਿਆ ਸੀ ਹੋਣੀ ਉਸ ਨੂੰ ਖੂਬ ਪਕਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਦੁਲੇ ਨੇ ਆ ਕੇ
ਪੁਛਿਆ ਸੀ ਪੰਡਤ ਆਖਦਾ ਪੋਬੀ ਬਤਲਾਂਵਦੀ ਜੇ। ਤਿੰਨ ਰੋਜ ਜ
ਦੁਲਿਆ ਟਾਲ ਦੋਵੇਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤਾਈਂ ਜਿਤ ਆਂਵਦੀ ਜੇ।
{{center|{{smaller|ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਚੌਥੜਾਂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਰੋਜ ਟਾਲਣ ਵਾਸਤੇ ਅਤੇ
ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਲਧੀ ਨੇ ਰੋਕਣਾ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਪੰਜ ਸੌ ਸੰਗ ਸਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਤਰਫ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ
ਚਲਿਆ ਈ। ਖਬਰ ਲਧੀ ਨੂੰ ਕਿਸ ਨੇ ਆਣ ਦਸੀ ਤੁਰਤ ਉਸ ਨੇ
ਰਾਹ ਆ ਮਲਿਆ ਈ। ਮਬਾ ਜੋੜਕੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ ਬਚਾ ਹੁਣ ਕਾਸ
ਨੂੰ ਜਾਂਵਦਾ ਟਲਿਆ ਈ। ਟਬਰ ਤੇਰਾ ਬੰਨ੍ਹ ਲੈ ਜਾਵਣਗੇ ਅਕਬਰ
ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਘਲਿਆ ਈ। ਤੂੰ ਤਾਂ ਸੂਰਮਾਂ ਨਾਮ ਸਦਾਂਵਦਾ ਸੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>9xmnund17i6rc3d53d5amjki5udnhz8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/36</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64141</id>
    <revision>
      <id>180313</id>
      <parentid>179183</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:14:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180313</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3195" sha1="td9s1591z6c9gachpo0mua45n8ygftz" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੬)}}&lt;/noinclude&gt;
ਦੁੱਧ ਦਹੀਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਲਿਆ ਈ। ਨਾਮ ਕੈਰਾਂ ਵਿਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਵ
ਜੇ ਤੂੰ ਛਡ ਮੈਦਾਨ ਨੂੰ ਚਲਿਆ ਈ।ਜੇ ਤੂੰ ਦੁਲਿਆਤ ਫਰੀਦ ਦਾ ਏਂ
ਨਹੀਂਜਾਵੇਂਗਾ ਏਥੋਂ ਅਥਲਿਆ ਈ। ਯਾਂ ਜਾਨ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਵਿਚ ਦੇਵੇਂ
ਤੈਨੂੰ ਮਾਊਂਨ ਆਖ ਅਠਲਿਆ ਈ।ਸਿਧਾ ਹੋਇਕ ਜੰਗਾਂਵਿਚ ਜਾਨ ਦੇਵੇਂ
ਨਾਮ ਉਸ ਦਾ ਸੂਰਮਾਂ ਰਲਿਆ ਈ। ਲੁਧੀ ਜੋਰ ਲਗਾਂਵਦੀ ਕਿਸ਼ਨ
ਸਿੰਘਾ ਐਪਰ ਪਿਛਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ ਨਾ ਵਲਿਆ ਈ।
{{center|{{smaller|ਜਾਣਾ ਭੁਲਰਾਂ ਦੁਲੇ ਦੀ ਔਰਤ ਦਾ ਵਾਸਤੇ ਮੋੜਨ ਦੇ ਪਰ ਵਾਪਸ ਨਾ ਆਉਣਾ ਦੁਲੇ ਦਾ}}}}
{{gap}}ਲਧੀ ਜਾਇਕੇ ਆਖਦੀ ਕੁਲਰਾਂ ਨੂੰ ਆਖਾ ਮਾਂ ਦਾ ਪੁੱਤ ਨਾ
ਮੰਨਦਾ ਈ। ਜੇਤਿਆ ਅਜ ਦੁਲਾ ਏਥੋਂ ਉਠ ਜਾਏ ਕਲ ਮੁਗਲ ਬਾਂਧੀ
ਸਾਨੂੰ ਬੰਨਦਾ ਈ। ਜਿਵੇਂ ਚਲੋ ਉਹਨੂੰ ਹੁਣ ਮੋੜ ਲੈ ਤੂ ਕੋਈ ਲਾ ਕੇ
ਵਿਚ ਨਗੰਦਾ ਈ। ਜਾਕੇ ਭੁਲਰਾਂ ਲਖੀ ਦੀ ਵਾਗ ਪਕੜੇ ਬੋਲੀ ਮਾਰਦੀ
ਹੈ ਵਿਚ ਤਨ ਦੇ ਨੀ। ਭਲਾ ਉਹਨਾਂ ਕੀ ਪੂਰੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਸੀ ਜੇਹੜੇ
ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਘੜੇ ਭੰਨਦੇ ਨੀ। ਜੇਤਿਆਮਰਦ ਹੈ ਮੁੜਕੇ ਡਾਹ ਮਥਾ ਜਿਵੇਂ
ਟਲੇ ਨਾ ਚੋਰ ਵਿਚ ਸੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਕੌਰ ਹੋਕੇ ਪਿਠ ਨਾ ਦੇਹ ਸ਼ਿਆਰੇਚਾਹੜ
ਸਲਾ ਜੋਬਨ ਜੰਡ ਦੇ ਨੀ। ਜੇ ਤਾਂ ਭਜਨਾਂ ਦੇ ਸਵਾਰ ਮੈਨੂੰ ਦੇਖ ਹਥ ਤੂੰ
ਭੁਗਰ ਰੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਖਾਲੀ ਹਥ ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਤੂੰ ਛਡ ਜਾਵਾਂ ਕੌਣ ਰਹਿਣ
ਦੇਵੇ ਵਿਚ ਛੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਗਲਾਂ ਸਚੀਆਂ ਤੈਨੂੰ ਸੁਣਾਈਆਂ ਮੈਂ ਕਰੋ ਸੋਚ
ਜਰਾ ਵਿਚ ਮਨ ਦੇ ਨੀ। ਜੇਤਿਆ ਸੂਰਮਾਂ ਹਠ ਦਿਖਾਈਂ ਬੋਲੀ ਮੁਗਲ
ਹੋਣ ਦੂਰੇ ਵਾਂਗ ਰੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਡਰਦਾ ਮੁਗਲਾਂ ਤੋਂ ਭਜਿਆ ਜਾਂਵਦਾ ਏਂ
ਜਿਵੇਂ ਜਾਨ ਲਾਗੀ ਮੇਰੀ ਭੰਨਦਾਨੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਭੁਲਰਾਂ ਆਖਦੀ
ਸੀ ਅਸੀਂ ਮਰਾਂਗੇ ਬਾਝ ਨਾ ਹਿੰਦ ਦੇ ਨੀ।
{{center|{{smaller|ਜਾਣਾ ਵਲੇ ਦਾ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਭੁਲਰਾਂ ਫੇਰ ਮੋੜਕੇ ਤੇ ਵਿਚ ਚੰਡਰਾਂ ਦੇ ਜਾ ਕੇ ਵੜਦਾ
ਜੇ। ਜਦੋਂ ਪੰਜ ਸੌ ਨਾਲ ਸਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਪਾਸ ਮਾਮੇ ਦੇ ਜਾਕੇ ਛਡਦਾ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>td9s1591z6c9gachpo0mua45n8ygftz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180315</id>
      <parentid>180313</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:22:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180315</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3218" sha1="g9w7zgu0w2ev1pqovkgbc0thxlsfnb0" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੬)}}&lt;/noinclude&gt;
ਦੁੱਧ ਦਹੀਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਲਿਆ ਈ। ਨਾਮ ਕੈਰਾਂ ਵਿਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਵੇ 
ਜੇ ਤੂੰ ਛਡ ਮੈਦਾਨ ਨੂੰ ਚਲਿਆ ਈ। ਜੇ ਤੂੰ ਦੁਲਿਆ ਪੁਤ ਫਰੀਦ ਦਾ ਏਂ
ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਂਗਾ ਏਥੋਂ ਅਥਲਿਆ ਈ। ਯਾਂ ਜਾਨ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਵਿਚ ਦੇਵੇਂ
ਤੈਨੂੰ ਮਾਊਂਨ ਆਖ ਅਠਲਿਆ ਈ। ਸਿਧਾ ਹੋਇਕੇ ਜੰਗਾਂ ਵਿਚ ਜਾਨ ਦੇਵੇਂ
ਨਾਮ ਉਸ ਦਾ ਸੂਰਮਾਂ ਰਲਿਆ ਈ। ਲੁਧੀ ਜੋਰ ਲਗਾਂਵਦੀ ਕਿਸ਼ਨ
ਸਿੰਘਾ ਐਪਰ ਪਿਛਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ ਨਾ ਵਲਿਆ ਈ।
{{center|{{smaller|ਜਾਣਾ ਭੁਲਰਾਂ ਦੁਲੇ ਦੀ ਔਰਤ ਦਾ ਵਾਸਤੇ ਮੋੜਨ ਦੇ ਪਰ ਵਾਪਸ ਨਾ ਆਉਣਾ ਦੁਲੇ ਦਾ}}}}
{{gap}}ਲਧੀ ਜਾਇਕੇ ਆਖਦੀ ਭੁਲਰਾਂ ਨੂੰ ਆਖਾ ਮਾਂ ਦਾ ਪੁਤ ਨਾ
ਮੰਨਦਾ ਈ। ਜੇਤਿਆ ਅਜ ਦੁਲਾ ਏਥੋਂ ਉਠ ਜਾਏ ਕਲ ਮੁਗਲ ਬਾਂਧੀ
ਸਾਨੂੰ ਬੰਨਦਾ ਈ। ਜਿਵੇਂ ਚਲੇ ਉਹਨੂੰ ਹੁਣ ਮੋੜ ਲੈ ਤੂ ਕੋਈ ਲਾ ਕੇ
ਵਿਚ ਨਗੰਦਾ ਈ। ਜਾਕੇ ਭੁਲਰਾਂ ਲਖੀ ਦੀ ਵਾਗ ਪਕੜੇ ਬੋਲੀ ਮਾਰਦੀ
ਹੈ ਵਿਚ ਤਨ ਦੇ ਨੀ। ਭਲਾ ਉਹਨਾਂ ਕੀ ਪੂਰੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਸੀ ਜੇਹੜੇ
ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਘੜੇ ਭੰਨਦੇ ਨੀ। ਜੇਤਿਆ ਮਰਦ ਹੈ ਮੁੜ ਕੇ ਡਾਹ ਮਥਾ ਜਿਵੇਂ
ਟਲੇ ਨਾ ਚੋਰ ਵਿਚ ਸੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਕੈਰ ਹੋਕੇ ਪਿਠ ਨਾ ਦੇਹ ਸ਼ਿਆਰੇ ਚਾਹੜ
ਸਲਾ ਜੋਬਨ ਜੰਡ ਦੇ ਨੀ। ਜੇ ਤਾਂ ਭਜਨਾਂ ਦੇ ਸਵਾਰ ਮੈਨੂੰ ਦੇਖ ਹਥ ਤੂੰ
ਭੁਗਰ ਰੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਖਾਲੀ ਹਥ ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਤੂੰ ਛਡ ਜਾਵੇਂ ਕੌਣ ਰਹਿਣ
ਦੇਵੇ ਵਿਚ ਛੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਗਲਾਂ ਸਚੀਆਂ ਤੈਨੂੰ ਸੁਣਾਈਆਂ ਮੈਂ ਕਰੋ ਸੋਚ
ਜਰਾ ਵਿਚ ਮਨ ਦੇ ਨੀ। ਜੇਤਿਆ ਸੂਰਮਾਂ ਹਠ ਦਿਖਾਈਂ ਬੋਲੀ ਮੁਗਲ
ਹੋਣ ਦੂਰੇ ਵਾਂਗ ਰੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਡਰਦਾ ਮੁਗਲਾਂ ਤੋਂ ਭਜਿਆ ਜਾਂਵਦਾ ਏਂ
ਜਿਵੇਂ ਜਾਨ ਲਾਗੀ ਮੇਰੀ ਭੰਨਦਾ ਨੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਭੁਲਰਾਂ ਆਖਦੀ
ਸੀ ਅਸੀਂ ਮਰਾਂਗੇ ਬਾਝ ਨਾ ਹਿੰਦ ਦੇ ਨੀ।
{{center|{{smaller|ਜਾਣਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਭੁਲਰਾਂ ਫੇਰ ਮੋੜ ਕੇ ਤੇ ਵਿਚ ਚੰਡਰਾਂ ਦੇ ਜਾ ਕੇ ਵੜਦਾ
ਜੇ। ਜਦੋਂ ਪੰਜ ਸੌ ਨਾਲ ਸਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਪਾਸ ਮਾਮੇ ਦੇ ਜਾਕੇ ਛਡਦਾ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>g9w7zgu0w2ev1pqovkgbc0thxlsfnb0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180316</id>
      <parentid>180315</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:22:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180316</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3218" sha1="1yfxgkzkjljjlj0c9qf7vmjys05ex7e" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੬)}}&lt;/noinclude&gt;
ਦੁੱਧ ਦਹੀਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਲਿਆ ਈ। ਨਾਮ ਕੈਰਾਂ ਵਿਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੋਵੇ 
ਜੇ ਤੂੰ ਛਡ ਮੈਦਾਨ ਨੂੰ ਚਲਿਆ ਈ। ਜੇ ਤੂੰ ਦੁਲਿਆ ਪੁਤ ਫਰੀਦ ਦਾ ਏਂ
ਨਹੀਂ ਜਾਵੇਂਗਾ ਏਥੋਂ ਅਥਲਿਆ ਈ। ਯਾਂ ਜਾਨ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਵਿਚ ਦੇਵੇਂ
ਤੈਨੂੰ ਮਾਊਂਨ ਆਖ ਅਠਲਿਆ ਈ। ਸਿਧਾ ਹੋਇਕੇ ਜੰਗਾਂ ਵਿਚ ਜਾਨ ਦੇਵੇਂ
ਨਾਮ ਉਸ ਦਾ ਸੂਰਮਾਂ ਰਲਿਆ ਈ। ਲੁਧੀ ਜੋਰ ਲਗਾਂਵਦੀ ਕਿਸ਼ਨ
ਸਿੰਘਾ ਐਪਰ ਪਿਛਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ ਨਾ ਵਲਿਆ ਈ।
{{center|{{smaller|ਜਾਣਾ ਭੁਲਰਾਂ ਦੁਲੇ ਦੀ ਔਰਤ ਦਾ ਵਾਸਤੇ ਮੋੜਨ ਦੇ ਪਰ ਵਾਪਸ ਨਾ ਆਉਣਾ ਦੁਲੇ ਦਾ}}}}
{{gap}}ਲਧੀ ਜਾਇਕੇ ਆਖਦੀ ਭੁਲਰਾਂ ਨੂੰ ਆਖਾ ਮਾਂ ਦਾ ਪੁਤ ਨਾ
ਮੰਨਦਾ ਈ। ਜੇਤਿਆ ਅਜ ਦੁਲਾ ਏਥੋਂ ਉਠ ਜਾਏ ਕਲ ਮੁਗਲ ਬਾਂਧੀ
ਸਾਨੂੰ ਬੰਨਦਾ ਈ। ਜਿਵੇਂ ਚਲੇ ਉਹਨੂੰ ਹੁਣ ਮੋੜ ਲੈ ਤੂ ਕੋਈ ਲਾ ਕੇ
ਵਿਚ ਨਗੰਦਾ ਈ। ਜਾਕੇ ਭੁਲਰਾਂ ਲਖੀ ਦੀ ਵਾਗ ਪਕੜੇ ਬੋਲੀ ਮਾਰਦੀ
ਹੈ ਵਿਚ ਤਨ ਦੇ ਨੀ। ਭਲਾ ਉਹਨਾਂ ਕੀ ਪੂਰੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਸੀ ਜੇਹੜੇ
ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਘੜੇ ਭੰਨਦੇ ਨੀ। ਜੇਤਿਆ ਮਰਦ ਹੈ ਮੁੜ ਕੇ ਡਾਹ ਮਥਾ ਜਿਵੇਂ
ਟਲੇ ਨਾ ਚੋਰ ਵਿਚ ਸੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਕੈਰ ਹੋਕੇ ਪਿਠ ਨਾ ਦੇਹ ਸ਼ਿਆਰੇ ਚਾਹੜ
ਸਲਾ ਜੋਬਨ ਜੰਡ ਦੇ ਨੀ। ਜੇ ਤਾਂ ਭਜਨਾਂ ਦੇ ਸਵਾਰ ਮੈਨੂੰ ਦੇਖ ਹਥ ਤੂੰ
ਭੁਗਰ ਰੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਖਾਲੀ ਹਥ ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਤੂੰ ਛਡ ਜਾਵੇਂ ਕੌਣ ਰਹਿਣ
ਦੇਵੇ ਵਿਚ ਛੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਗਲਾਂ ਸਚੀਆਂ ਤੈਨੂੰ ਸੁਣਾਈਆਂ ਮੈਂ ਕਰੋ ਸੋਚ
ਜਰਾ ਵਿਚ ਮਨ ਦੇ ਨੀ। ਜੇਤਿਆ ਸੂਰਮਾਂ ਹਠ ਦਿਖਾਈਂ ਬੋਲੀ ਮੁਗਲ
ਹੋਣ ਦੂਰੇ ਵਾਂਗ ਰੰਨ ਦੇ ਨੀ। ਡਰਦਾ ਮੁਗਲਾਂ ਤੋਂ ਭਜਿਆ ਜਾਂਵਦਾ ਏਂ
ਜਿਵੇਂ ਜਾਨ ਲਾਗੀ ਮੇਰੀ ਭੰਨਦਾ ਨੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਭੁਲਰਾਂ ਆਖਦੀ
ਸੀ ਅਸੀਂ ਮਰਾਂਗੇ ਬਾਝ ਨਾ ਹਿੰਦ ਦੇ ਨੀ।
{{center|{{smaller|ਜਾਣਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਨਾਨਕੇ ਪਿੰਡ ਦੇ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਭੁਲਰਾਂ ਫੇਰ ਮੋੜ ਕੇ ਤੇ ਵਿਚ ਚੰਡਰਾਂ ਦੇ ਜਾ ਕੇ ਵੜਦਾ
ਜੇ। ਜਦੋਂ ਪੰਜ ਸੌ ਨਾਲ ਸਵਾਰ ਲੈ ਕੇ ਪਾਸ ਮਾਮੇ ਦੇ ਜਾਕੇ ਛਡਦਾ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1yfxgkzkjljjlj0c9qf7vmjys05ex7e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/37</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64142</id>
    <revision>
      <id>180317</id>
      <parentid>179184</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:24:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180317</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3194" sha1="3qti40asotpiak81jsdmhx007edqah8" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;(੩੭)&lt;/noinclude&gt;ਜੇ। ਆਓ ਭਾਨਜੇ ਕਿਥੇ ਨੂੰ ਦੌੜ ਕੀਤੀ ਅਜ ਕਟਕ ਕਿਸ ਦੇ ਸਿਰ
ਚੜਦਾ ਜੇ। ਅਸੀਂ ਆਏ ਸੀ ਅਜ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨੇ ਦੇਖੋ ਬਾਤ ਕੈਸੀ
ਦੁਲਾ ਘੜਦਾ ਜੇ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਭਾਨਜਾ ਲਗਿਆ ਸੀ ਚੰਡਰਾਂ ਦਾ ਮੇਰਾ
ਕਾਲਜਾਂ ਤਦੋਂ ਦਾ ਸੜਦਾ ਜੇ। ਦਿਲ ਆਈ ਦਲੀਲ ਬਖਸ਼ਾਂਵਦਾ ਹੈ
ਦੇਖੋ ਮਿਠੀਆਂ ਠੰਢੀਆਂ ਜੁੜਦਾ ਹੈ। ਮਾਮਾ ਦੁਲੇ ਦੀ ਇਤਨੀ ਗਲ
ਸੁਣਕੇ ਖੂਬ ਜਫੇ ਵਿਚ ਘੁਟ ਕੇ ਫੜਦਾ ਹੈ। ਨਾਲੇ ਖੂਬ ਸੀ ਇਹਨਾਂ
ਦੀ ਟਹਿਲ ਕੀਤੀ ਐਪਰ ਦੁਲੇ ਨੇ ਰਖਿਆ ਪੜਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਿਛੇ ਦਾ
ਸੁਣੋ ਹਵਾਲ ਯਾਰੋ ਮਿਰਜਾ ਛਕਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ਼ਨ
ਸਿੰਘ ਲੁਟਕੇ ਸ਼ੇਰ ਜਾਵੇ ਕੇਹੜਾ ਫਿਰ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਵੜਦਾ ਹੈ।
{{center|{{smaller|ਮਿਰਜ਼ੇ ਨੇ ਡਰਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਫੋਕੀਆਂ ਵਾਰਾਂ ਕਰਨੀਆਂ}}}}
{{gap}}ਮਿਰਜੇ ਪਿੰਡੀ ਵਿਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਸੁਲਕਾਂ ਫੋਕੀਆਂ ਪਹਿਲੇ
ਚਲਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਨਾਲੇ ਸਭ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਖ ਮੂੰਹੋਂ ਦਿਲ ਉਹਨਾਂ
ਦਾ ਖੂਬ ਠਹਿਰਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਦੁਲਾ ਦੇਖ ਕੇ ਇਸ ਜਲੂਸ ਤਾਈਂ ਦੇਖੋ
ਕੈਸਾ ਹੁਣ ਜਗ ਨੂੰ ਆਂਵਦਾ ਜੇ। ਕੀ ਹੈ ਤਾਬ ਜੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ
ਅੜਦਾ ਵੈਰੀ ਪਾਂਧੀਆਂ ਲੁਟ ਕੇ ਖਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਚੰਗੀ ਕਰ ਤਾਂ ਅਜ ਹੀ
ਆਣ ਮਿਲਸੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੋੜਮਾਂ ਕੁਲ ਨਾ ਪਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲੇ
ਨਾ ਲੜਾਂਗੇ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਬਾਤ ਸਭ ਨੂੰ ਆ ਕੇ ਸੁਨਾਂਵਦਾ ਜੇ
{{center|{{smaller|ਲਧੀ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਸੁਣ ਕੇ ਵਡੇ ਪੁਤਰ ਮੋਹਰ ਨੂੰ ਸਦਣਾ ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਹੋਣਾ}}}}
{{gap}}ਸੁਣੀ ਗੂੰਜ ਜਾਂ ਲਧੀ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਤੁਰਤ ਮੋਹਰ ਨੂੰ ਚਾ
ਬੁਲਾਇਆ ਨੀ। ਉਠ ਬਚਿਆ ਮੇਹਰੂਆ ਹੋਸ਼ ਕਰ ਤੂੰ ਕਟਕ ਅਜ
ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਆਇਆ ਨੀ। ਦੁਲਾ ਭਜ ਕੇ ਨਾਨਕੇ ਜਾ ਵੜਿਆ ਸਾਰਾ
ਉਸ ਦਾ ਹਾਲ ਸੁਣਾਇਆ ਨੀ। ਜਦੋਂ ਦੁਲੇ ਦੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਹਾਲ ਸੁਣਿਆ
ਇਕ ਬੋਲ ਇਹ ਮੇਹਰੁ ਨੂੰ ਲਾਯਾ ਨੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਢੂੰਡ
ਮਾਤਾ ਮਖਣ ਨਾਲ ਜੋ ਬੁਰਜ ਬਣਾਯਾ ਨੀ। ਮੈਨੂੰ ਕਦੀ ਨਾ ਚੂਰਮਾ ਕੁਟ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3qti40asotpiak81jsdmhx007edqah8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180318</id>
      <parentid>180317</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:26:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180318</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3205" sha1="qs9i1jcuafoirfzeoqy7ycj5vrwjcrh" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੭)}}&lt;/noinclude&gt;ਜੇ। ਆਓ ਭਾਨਜੇ ਕਿਥੇ ਨੂੰ ਦੌੜ ਕੀਤੀ ਅਜ ਕਟਕ ਕਿਸ ਦੇ ਸਿਰ
ਚੜਦਾ ਜੇ। ਅਸੀਂ ਆਏ ਸੀ ਅਜ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨੇ ਦੇਖੋ ਬਾਤ ਕੈਸੀ
ਦੁਲਾ ਘੜਦਾ ਜੇ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਭਾਨਜਾ ਲਗਿਆ ਸੀ ਚੰਡਰਾਂ ਦਾ ਮੇਰਾ
ਕਾਲਜਾਂ ਤਦੋਂ ਦਾ ਸੜਦਾ ਜੇ। ਦਿਲ ਆਈ ਦਲੀਲ ਬਖਸ਼ਾਂਵਦਾ ਹੈ
ਦੇਖੋ ਮਿਠੀਆਂ ਠੰਢੀਆਂ ਜੁੜਦਾ ਹੈ। ਮਾਮਾ ਦੁਲੇ ਦੀ ਇਤਨੀ ਗਲ
ਸੁਣਕੇ ਖੂਬ ਜਫੇ ਵਿਚ ਘੁਟ ਕੇ ਫੜਦਾ ਹੈ। ਨਾਲੇ ਖੂਬ ਸੀ ਇਹਨਾਂ
ਦੀ ਟਹਿਲ ਕੀਤੀ ਐਪਰ ਦੁਲੇ ਨੇ ਰਖਿਆ ਪੜਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਿਛੇ ਦਾ
ਸੁਣੋ ਹਵਾਲ ਯਾਰੋ ਮਿਰਜਾ ਛਕਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ਼ਨ
ਸਿੰਘ ਲੁਟਕੇ ਸ਼ੇਰ ਜਾਵੇ ਕੇਹੜਾ ਫਿਰ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਵੜਦਾ ਹੈ।
{{center|{{smaller|ਮਿਰਜ਼ੇ ਨੇ ਡਰਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਫੋਕੀਆਂ ਵਾਰਾਂ ਕਰਨੀਆਂ}}}}
{{gap}}ਮਿਰਜੇ ਪਿੰਡੀ ਵਿਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਸੁਲਕਾਂ ਫੋਕੀਆਂ ਪਹਿਲੇ
ਚਲਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਨਾਲੇ ਸਭ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਖ ਮੂੰਹੋਂ ਦਿਲ ਉਹਨਾਂ
ਦਾ ਖੂਬ ਠਹਿਰਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਦੁਲਾ ਦੇਖ ਕੇ ਇਸ ਜਲੂਸ ਤਾਈਂ ਦੇਖੋ
ਕੈਸਾ ਹੁਣ ਜਗ ਨੂੰ ਆਂਵਦਾ ਜੇ। ਕੀ ਹੈ ਤਾਬ ਜੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ
ਅੜਦਾ ਵੈਰੀ ਪਾਂਧੀਆਂ ਲੁਟ ਕੇ ਖਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਚੰਗੀ ਕਰ ਤਾਂ ਅਜ ਹੀ
ਆਣ ਮਿਲਸੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੋੜਮਾਂ ਕੁਲ ਨਾ ਪਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲੇ
ਨਾ ਲੜਾਂਗੇ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਬਾਤ ਸਭ ਨੂੰ ਆ ਕੇ ਸੁਨਾਂਵਦਾ ਜੇ
{{center|{{smaller|ਲਧੀ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਸੁਣ ਕੇ ਵਡੇ ਪੁਤਰ ਮੋਹਰ ਨੂੰ ਸਦਣਾ ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਹੋਣਾ}}}}
{{gap}}ਸੁਣੀ ਗੂੰਜ ਜਾਂ ਲਧੀ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਤੁਰਤ ਮੋਹਰ ਨੂੰ ਚਾ
ਬੁਲਾਇਆ ਨੀ। ਉਠ ਬਚਿਆ ਮੇਹਰੂਆ ਹੋਸ਼ ਕਰ ਤੂੰ ਕਟਕ ਅਜ
ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਆਇਆ ਨੀ। ਦੁਲਾ ਭਜ ਕੇ ਨਾਨਕੇ ਜਾ ਵੜਿਆ ਸਾਰਾ
ਉਸ ਦਾ ਹਾਲ ਸੁਣਾਇਆ ਨੀ। ਜਦੋਂ ਦੁਲੇ ਦੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਹਾਲ ਸੁਣਿਆ
ਇਕ ਬੋਲ ਇਹ ਮੇਹਰੁ ਨੂੰ ਲਾਯਾ ਨੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਢੂੰਡ
ਮਾਤਾ ਮਖਣ ਨਾਲ ਜੋ ਬੁਰਜ ਬਣਾਯਾ ਨੀ। ਮੈਨੂੰ ਕਦੀ ਨਾ ਚੂਰਮਾ ਕੁਟ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qs9i1jcuafoirfzeoqy7ycj5vrwjcrh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180320</id>
      <parentid>180318</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:30:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180320</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3206" sha1="8znjnqhthpnc7jf2q495wr1sx7z6dvm" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੭)}}&lt;/noinclude&gt;ਜੇ। ਆਓ ਭਾਨਜੇ ਕਿਥੇ ਨੂੰ ਦੌੜ ਕੀਤੀ ਅਜ ਕਟਕ ਕਿਸ ਦੇ ਸਿਰ
ਚੜਦਾ ਜੇ। ਅਸੀਂ ਆਏ ਸੀ ਅਜ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨੇ ਦੇਖੋ ਬਾਤ ਕੈਸੀ
ਦੁਲਾ ਘੜਦਾ ਜੇ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਭਾਨਜਾ ਲਗਿਆ ਸੀ ਚੰਡਰਾਂ ਦਾ ਮੇਰਾ
ਕਾਲਜਾਂ ਤਦੋਂ ਦਾ ਸੜਦਾ ਜੇ। ਦਿਲ ਆਈ ਦਲੀਲ ਬਖਸ਼ਾਂਵਦਾ ਹੈ
ਦੇਖੋ ਮਿਠੀਆਂ ਠੰਢੀਆਂ ਜੜਦਾ ਹੈ। ਮਾਮਾ ਦੁਲੇ ਦੀ ਇਤਨੀ ਗਲ
ਸੁਣਕੇ ਖੂਬ ਜਫੇ ਵਿਚ ਘੁਟ ਕੇ ਫੜਦਾ ਹੈ। ਨਾਲੇ ਖੂਬ ਸੀ ਇਹਨਾਂ
ਦੀ ਟਹਿਲ ਕੀਤੀ ਐਪਰ ਦੁਲੇ ਨੇ ਰਖਿਆ ਪੜਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਿਛੇ ਦਾ
ਸੁਣੋ ਹਵਾਲ ਯਾਰੋ ਮਿਰਜਾ ਛਕਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ਼ਨ
ਸਿੰਘ ਲੁਟਕੇ ਸ਼ੇਰ ਜਾਵੇ ਕੇਹੜਾ ਫਿਰ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਵੜਦਾ ਹੈ।
{{center|{{smaller|ਮਿਰਜ਼ੇ ਨੇ ਡਰਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਫੋਕੀਆਂ ਵਾਰਾਂ ਕਰਨੀਆਂ}}}}
{{gap}}ਮਿਰਜੇ ਪਿੰਡੀ ਵਿਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਸੁਲਕਾਂ ਫੋਕੀਆਂ ਪਹਿਲੇ
ਚਲਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਨਾਲੇ ਸਭ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਖ ਮੂੰਹੋਂ ਦਿਲ ਉਹਨਾਂ
ਦਾ ਖੂਬ ਠਹਿਰਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਦੁਲਾ ਦੇਖ ਕੇ ਇਸ ਜਲੂਸ ਤਾਈਂ ਦੇਖੋ
ਕੈਸਾ ਹੁਣ ਜਗ ਨੂੰ ਆਂਵਦਾ ਜੇ। ਕੀ ਹੈ ਤਾਬ ਜੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ
ਅੜਦਾ ਵੈਰੀ ਪਾਂਧੀਆਂ ਲੁਟ ਕੇ ਖਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਚੰਗੀ ਕਰ ਤਾਂ ਅਜ ਹੀ
ਆਣ ਮਿਲਸੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੋੜਮਾਂ ਕੁਲ ਨਾ ਪਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲੇ
ਨਾ ਲੜਾਂਗੇ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਬਾਤ ਸਭ ਨੂੰ ਆ ਕੇ ਸੁਨਾਂਵਦਾ ਜੇ। 
{{center|{{smaller|ਲਧੀ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਸੁਣ ਕੇ ਵਡੇ ਪੁਤਰ ਮੋਹਰ ਨੂੰ ਸਦਣਾ ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਹੋਣਾ}}}}
{{gap}}ਸੁਣੀ ਗੂੰਜ ਜਾਂ ਲਧੀ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਤੁਰਤ ਮੋਹਰ ਨੂੰ ਚਾ
ਬੁਲਾਇਆ ਨੀ। ਉਠ ਬਚਿਆ ਮੇਹਰੂਆ ਹੋਸ਼ ਕਰ ਤੂੰ ਕਟਕ ਅਜ
ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਆਇਆ ਨੀ। ਦੁਲਾ ਭਜ ਕੇ ਨਾਨਕੇ ਜਾ ਵੜਿਆ ਸਾਰਾ
ਉਸ ਦਾ ਹਾਲ ਸੁਣਾਇਆ ਨੀ। ਜਦੋਂ ਦੁਲੇ ਦੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਹਾਲ ਸੁਣਿਆ
ਇਕ ਬੋਲ ਇਹ ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਲਾਯਾ ਨੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਢੂੰਡ
ਮਾਤਾ ਮਖਣ ਨਾਲ ਜੋ ਬੁਰਜ ਬਣਾਯਾ ਨੀ। ਮੈਨੂੰ ਕਦੀ ਨਾ ਚੂਰਮਾ ਕੁਟ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8znjnqhthpnc7jf2q495wr1sx7z6dvm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180321</id>
      <parentid>180320</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:30:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180321</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3206" sha1="f2nmnfgwm8qccchtpnkaqljdrtw2glk" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੭)}}&lt;/noinclude&gt;ਜੇ। ਆਓ ਭਾਨਜੇ ਕਿਥੇ ਨੂੰ ਦੌੜ ਕੀਤੀ ਅਜ ਕਟਕ ਕਿਸ ਦੇ ਸਿਰ
ਚੜਦਾ ਜੇ। ਅਸੀਂ ਆਏ ਸੀ ਅਜ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਨੇ ਦੇਖੋ ਬਾਤ ਕੈਸੀ
ਦੁਲਾ ਘੜਦਾ ਜੇ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਭਾਨਜਾ ਲਗਿਆ ਸੀ ਚੰਡਰਾਂ ਦਾ ਮੇਰਾ
ਕਾਲਜਾਂ ਤਦੋਂ ਦਾ ਸੜਦਾ ਜੇ। ਦਿਲ ਆਈ ਦਲੀਲ ਬਖਸ਼ਾਂਵਦਾ ਹੈ
ਦੇਖੋ ਮਿਠੀਆਂ ਠੰਢੀਆਂ ਜੜਦਾ ਹੈ। ਮਾਮਾ ਦੁਲੇ ਦੀ ਇਤਨੀ ਗਲ
ਸੁਣਕੇ ਖੂਬ ਜਫੇ ਵਿਚ ਘੁਟ ਕੇ ਫੜਦਾ ਹੈ। ਨਾਲੇ ਖੂਬ ਸੀ ਇਹਨਾਂ
ਦੀ ਟਹਿਲ ਕੀਤੀ ਐਪਰ ਦੁਲੇ ਨੇ ਰਖਿਆ ਪੜਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਪਿਛੇ ਦਾ
ਸੁਣੋ ਹਵਾਲ ਯਾਰੋ ਮਿਰਜਾ ਛਕਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ਼ਨ
ਸਿੰਘ ਲੁਟਕੇ ਸ਼ੇਰ ਜਾਵੇ ਕੇਹੜਾ ਫਿਰ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਵੜਦਾ ਹੈ।
{{center|{{smaller|ਮਿਰਜ਼ੇ ਨੇ ਡਰਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਫੋਕੀਆਂ ਵਾਰਾਂ ਕਰਨੀਆਂ}}}}
{{gap}}ਮਿਰਜੇ ਪਿੰਡੀ ਵਿਚ ਫੌਜ ਨੂੰ ਭੇਜ ਕੇ ਤੇ ਸੁਲਕਾਂ ਫੋਕੀਆਂ ਪਹਿਲੇ
ਚਲਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਨਾਲੇ ਸਭ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਆਖ ਮੂੰਹੋਂ ਦਿਲ ਉਹਨਾਂ
ਦਾ ਖੂਬ ਠਹਿਰਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਦੁਲਾ ਦੇਖ ਕੇ ਇਸ ਜਲੂਸ ਤਾਈਂ ਦੇਖੋ
ਕੈਸਾ ਹੁਣ ਜਗ ਨੂੰ ਆਂਵਦਾ ਜੇ। ਕੀ ਹੈ ਤਾਬ ਜੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਨਾਲ
ਅੜਦਾ ਵੈਰੀ ਪਾਂਧੀਆਂ ਲੁਟ ਕੇ ਖਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਚੰਗੀ ਕਰ ਤਾਂ ਅਜ ਹੀ
ਆਣ ਮਿਲਸੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੋੜਮਾਂ ਕੁਲ ਨਾ ਪਾਂਵਦਾ ਜੇ। ਅਸੀਂ ਪਹਿਲੇ
ਨਾ ਲੜਾਂਗੇ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਬਾਤ ਸਭ ਨੂੰ ਆ ਕੇ ਸੁਨਾਂਵਦਾ ਜੇ। 
{{center|{{smaller|ਲਧੀ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਗੂੰਜ ਸੁਣ ਕੇ ਵਡੇ ਪੁਤਰ ਮੋਹਰ ਨੂੰ ਸਦਣਾ ਅਤੇ ਤਿਆਰ ਹੋਣਾ}}}}
{{gap}}ਸੁਣੀ ਗੂੰਜ ਜਾਂ ਲਧੀ ਨੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਤੁਰਤ ਮੋਹਰ ਨੂੰ ਚਾ
ਬੁਲਾਇਆ ਨੀ। ਉਠ ਬਚਿਆ ਮੇਹਰੂਆ ਹੋਸ਼ ਕਰ ਤੂੰ ਕਟਕ ਅਜ
ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਆਇਆ ਨੀ। ਦੁਲਾ ਭਜ ਕੇ ਨਾਨਕੇ ਜਾ ਵੜਿਆ ਸਾਰਾ
ਉਸ ਦਾ ਹਾਲ ਸੁਣਾਇਆ ਨੀ। ਜਦੋਂ ਦੁਲੇ ਦੀ ਮਾਂ ਤੋਂ ਹਾਲ ਸੁਣਿਆ
ਇਕ ਬੋਲ ਇਹ ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਲਾਯਾ ਨੀ। ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾ ਕੇ ਢੂੰਡ
ਮਾਤਾ ਮਖਣ ਨਾਲ ਜੋ ਬੁਰਜ ਬਣਾਯਾ ਨੀ। ਮੈਨੂੰ ਕਦੀ ਨਾ ਚੂਰਮਾ ਕੁਟ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>f2nmnfgwm8qccchtpnkaqljdrtw2glk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/38</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64143</id>
    <revision>
      <id>180322</id>
      <parentid>179185</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:32:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180322</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2977" sha1="0fs1y5syvhmb8dkjop7euq6b2k0dc64" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੮)}}&lt;/noinclude&gt;ਦਿਤਾ ਕਦੀ ਗੋਹੜ ਨਾ ਗਲ ਬਲਾਯਾ ਨੀ। ਮੈਨੂੰ ਢੂੰਡ ਦੇ ਵਹਿੰਦੀ
ਵਹਿੰਦੀ ਲਖ ਗਾਲੀ ਦੁਲਾ ਦੁਧ ਥੀਂ ਨਹੀਂ ਹਟਾਯਾ ਨੀ। ਸੁਣਦੇ ਸਾਰ
ਲਧੀ ਨੇ ਢਾਹ ਮਾਰੀ ਤਦੋਂ ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਰਹਿਮ ਭੀ ਆਇਆ ਨੀ। ਡਿਗਾਂ
ਖੂਹ ਦੇ ਵਿਚ ਜੇ ਕਹੇ ਮਾਤਾ ਤੇਰਾ ਹੁਕਮ ਨਾ ਕਦੇ ਭਵਾਇਆ ਨੀ।
ਐਪਰ ਅਮਲ ਦੇ ਨਾਲ ਰਜਾ ਮੈਨੂੰ ਏਹੋ ਮੇਹਰ ਸੁਆਲ ਪਾਯਾ ਨੀ।
ਲਧੀ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨਸ਼ੇ ਮਿਲਾ ਕੇ ਤੇ ਝਟ ਮਦਰਾ ਚਾ ਬਨਾਯਾ ਨੀ। ਡਾਵਾਂ
ਡਗ ਕੀਤੀ ਮੈਂ ਸ਼ੇਰ ਵਾਲਾ ਤੁਰਤ ਮੇਹਰ ਨੂੰ ਜਾ ਭੜਕਾਯਾ ਨੀ। ਬਾਰਾਂ
ਨੀਰ ਸੀ ਮੇਹਰੂ ਦੇ ਪੋਸਤੀ ਜੇ ਫਿਰ ਲਧੀ ਨੇ ਨੁਗਲ ਕਰਾਇਆ ਨੀ
ਜਦੋਂ ਨਸ਼ੇ ਨੇ ਆਣ ਕੇ ਲੈਹਰ ਦਿਤੀ ਹੁਕਮ ਨੌਕਰਾਂ ਚਾ ਸੁਣਾਇਆ
ਨੀ। ਝਟ ਘੋੜੇ ਕਰੋ ਤਿਆਰ: ਬਾਰਾਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰੋਜਾ
ਕਸਾਇਆ ਨੀ।
{{center|{{smaller|ਮੋਹਰੂ ਨੇ ਰੋਜੇ ਨਾਮ ਘੋੜੇ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋਣਾ ਤੇ ਬਾਰਾਂ ਪੋਸਤੀਆਂ ਨਾਲ ਮੈਦਾਨ
ਵਿਚ ਅਗੇ ਲੜਨਾ}}}}
{{gap}}ਮੋਹਰੂ ਰੋਜੇ ਤੇ ਜਦੋਂ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਦਿਲ ਉਸਦਾ ਸ਼ੇਰ ਮਿਸਾਲ
ਹੋਇਆ। ਨਾਲ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੇ ਜੋਰ ਕੀਤਾ ਨਾਲ ਹੌਂਸਲੋ ਦੇ
ਚੇਹਰਾ ਲਾਲ ਹੋਇਆ। ਪਹਿਨ ਲਏ ਸੀ ਜਦੋਂ ਹਥਿਆਰ ਸਾਰੇ ਸ਼ੌਕ
ਜੰਗ ਦਾ ਤਦੋਂ ਕਮਾਲ ਹੋਇਆ। ਮੇਹਰੂ ਬਾਰਾਂ ਹੀ ਪੋਸਤੀ ਸੰਗ ਲੈ ਕੇ
ਦਿਲ ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਹੈਸੀ ਚਾਲ ਹੋਇਆ। ਨੇਪੜੇ ਜਾਇਕੇ, ਰੋਜ਼ ਛਡ ਕੇ
ਤੇ ਵਿਚ ਜਾਂਵਦਾ ਗਾਲ ਹੋਇਆ। ਢਾਹਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਕਈ ਸਰਦਾਰ
ਵਢੇ ਤਦੋਂ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਬਦਹਾਲ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹਥ
ਨਾ ਆਂਵਦੇ ਨੇ ਕਾਲ ਆਣ ਕੇ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਢਾਲ ਹੋਇਆ। ਸੋਲਾਂ
ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਸਰਦਾਰ ਵਢੇ ਤਦੋਂ ਉਸਦਾ ਹਾਲ ਬੇਹਾਲ ਹੋਇਆ।
ਸਾਰੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਬਚਾਂਵਦੋ ਸੀ ਵਿੰਗਾਇਕ ਨਾ ਮੇਹਰ ਦਾ ਵਾਲ
ਹੋਇਆ। ਮੁੜਕੇ ਲਧੀ ਨੂੰ ਮੋਹਰਾ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>0fs1y5syvhmb8dkjop7euq6b2k0dc64</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180323</id>
      <parentid>180322</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:48:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180323</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2977" sha1="4e4oq02at12qv9kkl4qa1qyetfblwuo" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੮)}}&lt;/noinclude&gt;ਦਿਤਾ ਕਦੀ ਗੋਹੜ ਨਾ ਗਲ ਬਲਾਯਾ ਨੀ। ਮੈਨੂੰ ਢੂੰਡ ਦੇ ਵਹਿੰਦੀ
ਵਹਿੰਦੀ ਲਖ ਗਾਲੀ ਦੁਲਾ ਦੁਧ ਥੀਂ ਨਹੀਂ ਹਟਾਯਾ ਨੀ। ਸੁਣਦੇ ਸਾਰ
ਲਧੀ ਨੇ ਢਾਹ ਮਾਰੀ ਤਦੋਂ ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਰਹਿਮ ਭੀ ਆਇਆ ਨੀ। ਡਿਗਾਂ
ਖੂਹ ਦੇ ਵਿਚ ਜੇ ਕਹੇ ਮਾਤਾ ਤੇਰਾ ਹੁਕਮ ਨਾ ਕਦੇ ਭਵਾਇਆ ਨੀ।
ਐਪਰ ਅਮਲ ਦੇ ਨਾਲ ਰਜਾ ਮੈਨੂੰ ਏਹੋ ਮੇਹਰ ਸੁਆਲ ਪਾਯਾ ਨੀ।
ਲਧੀ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨਸ਼ੇ ਮਿਲਾ ਕੇ ਤੇ ਝਟ ਮਦਰਾ ਚਾ ਬਨਾਯਾ ਨੀ। ਡਾਵਾਂ
ਡਗ ਕੀਤੀ ਮੈਂ ਸ਼ੇਰ ਵਾਲਾ ਤੁਰਤ ਮੇਹਰ ਨੂੰ ਜਾ ਭੜਕਾਯਾ ਨੀ। ਬਾਰਾਂ
ਨੀਰ ਸੀ ਮੇਹਰੂ ਦੇ ਪੋਸਤੀ ਜੇ ਫਿਰ ਲਧੀ ਨੇ ਨੁਗਲ ਕਰਾਇਆ ਨੀ
ਜਦੋਂ ਨਸ਼ੇ ਨੇ ਆਣ ਕੇ ਲੈਹਰ ਦਿਤੀ ਹੁਕਮ ਨੌਕਰਾਂ ਚਾ ਸੁਣਾਇਆ
ਨੀ। ਝਟ ਘੋੜੇ ਕਰੋ ਤਿਆਰ: ਬਾਰਾਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਰੋਜਾ
ਕਸਾਇਆ ਨੀ।
{{center|{{smaller|ਮੋਹਰੂ ਨੇ ਰੋਜੇ ਨਾਮ ਘੋੜੇ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋਣਾ ਤੇ ਬਾਰਾਂ ਪੋਸਤੀਆਂ ਨਾਲ ਮੈਦਾਨ
ਵਿਚ ਅਗੇ ਲੜਨਾ}}}}
{{gap}}ਮੋਹਰੂ ਰੋਜੇ ਤੇ ਜਦੋਂ ਸਵਾਰ ਹੁੰਦਾ ਦਿਲ ਉਸਦਾ ਸ਼ੇਰ ਮਿਸਾਲ
ਹੋਇਆ। ਨਾਲ ਨਸ਼ੇ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੇ ਜੋਰ ਕੀਤਾ ਨਾਲ ਹੌਂਸਲੋ ਦੇ
ਚੇਹਰਾ ਲਾਲ ਹੋਇਆ। ਪਹਿਨ ਲਏ ਸੀ ਜਦੋਂ ਹਥਿਆਰ ਸਾਰੇ ਸ਼ੌਕ
ਜੰਗ ਦਾ ਤਦੋਂ ਕਮਾਲ ਹੋਇਆ। ਮੇਹਰੂ ਬਾਰਾਂ ਹੀ ਪੋਸਤੀ ਸੰਗ ਲੈ ਕੇ
ਦਿਲ ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਹੈਸੀ ਚਾਲ ਹੋਇਆ। ਨੇਪੜੇ ਜਾਇਕੇ, ਰੋਜ਼ ਛਡ ਕੇ
ਤੇ ਵਿਚ ਜਾਂਵਦਾ ਗਾਲ ਹੋਇਆ। ਢਾਹਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਕਈ ਸਰਦਾਰ
ਵਢੇ ਤਦੋਂ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਬਦਹਾਲ ਹੋਇਆ। ਆਪ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹਥ
ਨਾ ਆਂਵਦੇ ਨੇ ਕਾਲ ਆਣ ਕੇ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਢਾਲ ਹੋਇਆ। ਸੋਲਾਂ
ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਸਰਦਾਰ ਵਢੇ ਤਦੋਂ ਉਸਦਾ ਹਾਲ ਬੇਹਾਲ ਹੋਇਆ।
ਸਾਰੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਬਚਾਂਵਦੋ ਸੀ ਵਿੰਗਾਇਕ ਨਾ ਮੇਹਰ ਦਾ ਵਾਲ
ਹੋਇਆ। ਮੁੜਕੇ ਲਧੀ ਨੂੰ ਮੋਹਰਾ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4e4oq02at12qv9kkl4qa1qyetfblwuo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/39</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64144</id>
    <revision>
      <id>180324</id>
      <parentid>179186</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:50:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180324</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2899" sha1="olso9hft0u2k1c9cqrundokh7gct9pd" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੯)}}&lt;/noinclude&gt;ਬੜਾ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਇਆ।
{{center|{{smaller|ਦੂਸਰੀ ਲੜਾਈ ਮੇਹਰੁ ਪੋਸਤੀ ਦੀ}}}}
{{gap}}ਰੋਜ ਦੂਸਰੇ ਮੇਹਰੂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਕੇ ਤੁਰਤ ਜਾਇਕੇ ਫੌਜ ਵਿਚ
ਵਜਿਆ ਈ।ਜਾ ਫੌਜ ਵਿਚ ਹਿਲ ਜੁਲ ਪਾ ਦਿਤੀ ਜਦੋਂ ਸ਼ੇਰ ਵਾਂਗੂੰ
ਗਜਿਆ ਈ।ਨਾਲ ਫਰਾਂਵਦਾ ਚਾਰ ਤਰਫੋਂ ਖੂਬ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ
ਰਜਿਆ ਈ। ਫਿਰ ਆਖਦਾ ਆਇਕੇ ਲੜੇ ਮਿਰਜਾ ਜੇਕਰ ਉਸਨੂੰ
ਆਂਵਦੀ ਲਜਿਆ ਈ। ਐਵੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਵਿਚ ਮਾਰਦਾ ਏ ਮਿਰਜੇ
ਆਪਣਾ ਆਪ ਤਾਂ ' ਕਜਿਆ ਈ। ਕਈ ਮੇਹਰ ਨੇ ਮਾਰ ਜੁਆਨ ਦਿਓਂ
ਚਾਰ ਪੋਸਤੀ ਭੀ ਤਨ ਛਡਿਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਮੇਹਰੂ ਦੇ ਆਦਮੀ ਚਾਰ
ਮੋਏ ਲੈ ਕੇ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਤਦੋਂ ਭਜਿਆ ਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੋ ਮੇਹਰੂ
ਦਾ ਵਸ ਲਗਾ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਲਜਾਇਆ ਉਪਰ ਸਜਿਆ ਈ।
{{center|{{smaller|ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਵਾਪਸ ਜਾ ਕੇ ਹਾਲ ਦਸਣਾ ਚਾਰ ਪੋਸਤੀ ਤੇ ਮਰਨ ਦਾ ਹਾਲ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਮੈਂ
ਕਲ ਜੰਗ ਕਰਨ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ}}}}
{{gap}}ਮੋਹਰੂ ਜਾਇਕੇ ਲਧੀ ਨੂੰ ਦਸਦਾ ਹੈ ਸੁਣੀ ਅਜ ਦਾ ਮੇਰਾ
ਬਿਆਨ ਮਾਤਾ। ਮੁਗਲ ਅਜ ਭੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਕਈ ਮਾਰੇ ਪਰ ਮੇਰਾ
ਭੀ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ ਮਾਤਾ। ਅਜ ਵਿਚ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਜੰਗ ਕਰਕੇ
ਗਈ ਪੋਸਤੀ ਚਾਰ ਦੀ ਜਾਨ ਮਾਤਾ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਅਜ ਉਦਾਸ ਹਾਂ
ਮੈਂ ਚੇਹਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਮਾਤਾ। ਕੁਲ ਜਾਇਕੇ ਜੰਗ ਨਾ ਮੂਲ
ਕਰਨਾ ਮੈਨੂੰ ਸੁਝਦਾ ਨਹੀਂ ਖਾਣ ਪੀਣ ਮਾਤਾ। ਦੂਏ ਰੋਜ ਮੈਂ ਮੁਗਲਾਂ
ਨੁੰ ਧੱਕਿਆ ਸੀ ਸਾਰਾ ਲਾ ਕੇ ਜੋਰ ਤੇ ਤਾਣ ਮਾਤਾ। ਇਕ ਗਲ ਅਜ
ਤੈਨੂੰ ਆਖਦਾ ਹਾਂ ਸੁਣੀ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਇਕੇ ਕਾਨ ਮਾਤਾ। ਜੰਗ ਵਾਸਤੇ
ਕਰੀਂ ਤਿਆਰ ਜਾ ਕੇ ਬੇਟਾ, ਦੁਲੇ ਦਾ ਜੋ ਨੂਰ ਖਾਂ ਮਾਤਾ।ਕਲ ਮੂਲ
ਨਾ ਪੈਰ ਰਕਾਬ ਪਾਵਾਂ ਮੇਰੀ ਗਲ ਨੂੰ ਤੂੰ ਸੁਣੀ ਜਾਣ ਮਾਤਾ। ਕਿਸ਼ਨ
ਸਿੰਘ ਤੈਨੂੰ ਖਬਰਦਾਰ ਕੀਤਾ ਮਤਾਂ ਕਲ ਹੋਵੇਂ ਹੈਰਾਨ ਮਾਤਾ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>olso9hft0u2k1c9cqrundokh7gct9pd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180325</id>
      <parentid>180324</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:55:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180325</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2902" sha1="51lr7643otome8krxmzl5vjmmck12zm" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੯)}}&lt;/noinclude&gt;ਬੜਾ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਇਆ।
{{center|{{smaller|ਦੂਸਰੀ ਲੜਾਈ ਮੇਹਰੂ ਪੋਸਤੀ ਦੀ}}}}
{{gap}}ਰੋਜ ਦੂਸਰੇ ਮੇਹਰੂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਕੇ ਤੁਰਤ ਜਾਇਕੇ ਫੌਜ ਵਿਚ
ਵਜਿਆ ਈ। ਜਾ ਫੌਜ ਵਿਚ ਹਿਲ ਜੁਲ ਪਾ ਦਿਤੀ ਜਦੋਂ ਸ਼ੇਰ ਵਾਂਗੂੰ
ਗਜਿਆ ਈ। ਨਾਲ ਫਰਾਂਵਦਾ ਚਾਰ ਤਰਫੀਂ ਖੂਬ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ
ਰਜਿਆ ਈ। ਫਿਰ ਆਖਦਾ ਆਇਕੇ ਲੜੇ ਮਿਰਜਾ ਜੇਕਰ ਉਸਨੂੰ
ਆਂਵਦੀ ਲਜਿਆ ਈ। ਐਵੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਵਿਚ ਮਾਰਦਾ ਏ ਮਿਰਜੇ
ਆਪਣਾ ਆਪ ਤਾਂ ਕਜਿਆ ਈ। ਕਈ ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਮਾਰ ਜੁਆਨ ਦਿਤੇਂ
ਚਾਰ ਪੋਸਤੀ ਭੀ ਤਨ ਛਡਿਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਮੇਹਰੂ ਦੇ ਆਦਮੀ ਚਾਰ
ਮੋਏ ਲੈ ਕੇ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਤਦੋਂ ਭਜਿਆ ਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੋ ਮੇਹਰੂ
ਦਾ ਵਸ ਲਗਾ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਲਜਾਇਆ ਓਪਰ ਸਜਿਆ ਈ।
{{center|{{smaller|ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਵਾਪਸ ਜਾ ਕੇ ਹਾਲ ਦਸਣਾ ਚਾਰ ਪੋਸਤੀ ਤੇ ਮਰਨ ਦਾ ਹਾਲ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਮੈਂ
ਕਲ ਜੰਗ ਕਰਨ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ}}}}
{{gap}}ਮੋਹਰੂ ਜਾਇਕੇ ਲਧੀ ਨੂੰ ਦਸਦਾ ਹੈ ਸੁਣੀ ਅਜ ਦਾ ਮੇਰਾ
ਬਿਆਨ ਮਾਤਾ। ਮੁਗਲ ਅਜ ਭੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਕਈ ਮਾਰੇ ਪਰ ਮੇਰਾ
ਭੀ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ ਮਾਤਾ। ਅਜ ਵਿਚ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਜੰਗ ਕਰਕੇ
ਗਈ ਪੋਸਤੀ ਚਾਰ ਦੀ ਜਾਨ ਮਾਤਾ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਅਜ ਉਦਾਸ ਹਾਂ
ਮੈਂ ਚੇਹਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਮਾਤਾ। ਕੁਲ ਜਾਇਕੇ ਜੰਗ ਨਾ ਮੂਲ
ਕਰਨਾ ਮੈਨੂੰ ਸੁਝਦਾ ਨਹੀਂ ਖਾਣ ਪੀਣ ਮਾਤਾ। ਦੂਏ ਰੋਜ ਮੈਂ ਮੁਗਲਾਂ
ਨੁੰ ਧਕਿਆ ਸੀ ਸਾਰਾ ਲਾ ਕੇ ਜੋਰ ਤੇ ਤਾਣ ਮਾਤਾ। ਇਕ ਗਲ ਅਜ
ਤੈਨੂੰ ਆਖਦਾ ਹਾਂ ਸੁਣੀ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਇਕੇ ਕਾਨ ਮਾਤਾ। ਜੰਗ ਵਾਸਤੇ
ਕਰੀਂ ਤਿਆਰ ਜਾ ਕੇ ਬੇਟਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਜੋ ਨੂਰ ਖਾਂ ਮਾਤਾ। ਕਲ ਮੂਲ
ਨਾ ਪੈਰ ਰਕਾਬ ਪਾਵਾਂ ਮੇਰੀ ਗਲ ਨੂੰ ਤੂੰ ਸੁਣੀ ਜਾਣ ਮਾਤਾ। ਕਿਸ਼ਨ
ਸਿੰਘ ਤੈਨੂੰ ਖਬਰਦਾਰ ਕੀਤਾ ਮਤਾਂ ਕਲ ਹੋਵੇਂ ਹੈਰਾਨ ਮਾਤਾ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>51lr7643otome8krxmzl5vjmmck12zm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180326</id>
      <parentid>180325</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:55:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180326</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2902" sha1="f839bta7169em8vhjhgcjtl0eqqqeh7" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੩੯)}}&lt;/noinclude&gt;ਬੜਾ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਹੋਇਆ।
{{center|{{smaller|ਦੂਸਰੀ ਲੜਾਈ ਮੇਹਰੂ ਪੋਸਤੀ ਦੀ}}}}
{{gap}}ਰੋਜ ਦੂਸਰੇ ਮੇਹਰੂ ਤਿਆਰ ਹੋ ਕੇ ਤੁਰਤ ਜਾਇਕੇ ਫੌਜ ਵਿਚ
ਵਜਿਆ ਈ। ਜਾ ਫੌਜ ਵਿਚ ਹਿਲ ਜੁਲ ਪਾ ਦਿਤੀ ਜਦੋਂ ਸ਼ੇਰ ਵਾਂਗੂੰ
ਗਜਿਆ ਈ। ਨਾਲ ਫਰਾਂਵਦਾ ਚਾਰ ਤਰਫੀਂ ਖੂਬ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ
ਰਜਿਆ ਈ। ਫਿਰ ਆਖਦਾ ਆਇਕੇ ਲੜੇ ਮਿਰਜਾ ਜੇਕਰ ਉਸਨੂੰ
ਆਂਵਦੀ ਲਜਿਆ ਈ। ਐਵੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜੰਗ ਵਿਚ ਮਾਰਦਾ ਏ ਮਿਰਜੇ
ਆਪਣਾ ਆਪ ਤਾਂ ਕਜਿਆ ਈ। ਕਈ ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਮਾਰ ਜੁਆਨ ਦਿਤੇਂ
ਚਾਰ ਪੋਸਤੀ ਭੀ ਤਨ ਛਡਿਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਮੇਹਰੂ ਦੇ ਆਦਮੀ ਚਾਰ
ਮੋਏ ਲੈ ਕੇ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਤਦੋਂ ਭਜਿਆ ਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੋ ਮੇਹਰੂ
ਦਾ ਵਸ ਲਗਾ ਦੂਜੀ ਵਾਰ ਲਜਾਇਆ ਓਪਰ ਸਜਿਆ ਈ।
{{center|{{smaller|ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਵਾਪਸ ਜਾ ਕੇ ਹਾਲ ਦਸਣਾ ਚਾਰ ਪੋਸਤੀ ਤੇ ਮਰਨ ਦਾ ਹਾਲ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਮੈਂ
ਕਲ ਜੰਗ ਕਰਨ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ}}}}
{{gap}}ਮੋਹਰੂ ਜਾਇਕੇ ਲਧੀ ਨੂੰ ਦਸਦਾ ਹੈ ਸੁਣੀ ਅਜ ਦਾ ਮੇਰਾ
ਬਿਆਨ ਮਾਤਾ। ਮੁਗਲ ਅਜ ਭੀ ਜੰਗ ਵਿਚ ਕਈ ਮਾਰੇ ਪਰ ਮੇਰਾ
ਭੀ ਹੋਇਆ ਨੁਕਸਾਨ ਮਾਤਾ। ਅਜ ਵਿਚ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਜੰਗ ਕਰਕੇ
ਗਈ ਪੋਸਤੀ ਚਾਰ ਦੀ ਜਾਨ ਮਾਤਾ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਅਜ ਉਦਾਸ ਹਾਂ
ਮੈਂ ਚੇਹਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਮਾਤਾ। ਕੁਲ ਜਾਇਕੇ ਜੰਗ ਨਾ ਮੂਲ
ਕਰਨਾ ਮੈਨੂੰ ਸੁਝਦਾ ਨਹੀਂ ਖਾਣ ਪੀਣ ਮਾਤਾ। ਦੂਏ ਰੋਜ ਮੈਂ ਮੁਗਲਾਂ
ਨੁੰ ਧਕਿਆ ਸੀ ਸਾਰਾ ਲਾ ਕੇ ਜੋਰ ਤੇ ਤਾਣ ਮਾਤਾ। ਇਕ ਗਲ ਅਜ
ਤੈਨੂੰ ਆਖਦਾ ਹਾਂ ਸੁਣੀ ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਇਕੇ ਕਾਨ ਮਾਤਾ। ਜੰਗ ਵਾਸਤੇ
ਕਰੀਂ ਤਿਆਰ ਜਾ ਕੇ ਬੇਟਾ ਦੁਲੇ ਦਾ ਜੋ ਨੂਰ ਖਾਂ ਮਾਤਾ। ਕਲ ਮੂਲ
ਨਾ ਪੈਰ ਰਕਾਬ ਪਾਵਾਂ ਮੇਰੀ ਗਲ ਨੂੰ ਤੂੰ ਸੁਣੀ ਜਾਣ ਮਾਤਾ। ਕਿਸ਼ਨ
ਸਿੰਘ ਤੈਨੂੰ ਖਬਰਦਾਰ ਕੀਤਾ ਮਤਾਂ ਕਲ ਹੋਵੇਂ ਹੈਰਾਨ ਮਾਤਾ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>f839bta7169em8vhjhgcjtl0eqqqeh7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/40</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64145</id>
    <revision>
      <id>180327</id>
      <parentid>179187</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T13:57:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180327</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3155" sha1="fhdg56kvyldq8pqjyb012vzspzch89c" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੦)}}&lt;/noinclude&gt;{{center|{{smaller|ਨੂਰ ਖਾਂ ਦਾ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ ਵਾਸਤੇ ਜੰਗ ਦੇ}}}}
{{gap}}ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਸੀ ਨੂਰ ਖਾਂ ਦੀ ਜਦੋਂ ਜੰਗ ਨੂੰ ਕੀਤਾ
ਤਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਲੱਕ ਕਸ ਕੇ ਪਹਿਨ ਹਥਿਆਰ ਸਾਰੇ ਜਾਵੇ ਲਧੀ ਦੇ
ਵਲੋਂ ਸਵਾਰ ਯਾਰੋ। ਅੰਮਾਂ ਦਸ ਮੈਂਨੂੰ ਕੇਹੜੀ ਤਰਫ ਜਾਵਾਂ ਮੁਗਲ
ਮਲਿਆ ਹੈ ਕੇਹੜਾ ਬਾਰ ਯਾਰੋ। ਬੱਚਾ ਸਦਕੇ ਜਾਵਾਂ ਮੈਂ ਜਾਹ ਵਾਰੀ
ਜਾਣਾ ਕੋਇਕੇ ਖੂਬ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਡੇਰਾ ਮੁਗਲਾਂ ਤਰਫ ਲਾਹੌਰ
ਦੀ ਹੈ ਜਾਵੀਂ ਕਿਤੋਂ ਦੂਸਰੇ ਪਾਰ ਯਾਰੋ। ਤੁਰਤ ਲੱਧੀ ਨੂੰ ਆਨ
ਅਸਲਾਮ ਕੀਤੇ ਨਾਲ ਅਲਾ ਨੂੰ ਮਨ ਚਿਤਾਰ ਯਾਰ। ਘੋੜਾ ਛੇੜ
ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਵਿਚ ਵੜਿਆ ਦੂਰੋਂ ਕਰਦਾ ਸੀ ਮਾਰੋ ਹੀ ਮਾਰ ਯਾਰੋ।
ਕੰਬ ਗਏ ਸੀ ਮੁਗਲ ਸਰਦਾਰ ਸਾਰੇ ਗਜਿਆ ਖੂਬ ਲਲਕਾਰ ਯਾਰੋ।
ਸਾਰੇ ਆਖਦੇ ਸੀ ਦੁਲਾ ਆਇ ਗਿਆ ਖੂਨ ਇਸ ਕੀਤਾ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ
ਯਾਰੋ। ਮੁਗਲ ਜਾਨ ਬਚਾਂਵਦੇ ਇਕ ਦੂਜੀ ਕਠੇ ਦਸਦੇ ਨਾ ਦੋ ਚਾਰ
ਯਾਰੋ। ਬੇਈਮਾਨ ਕਾਜੀ ਸੀ ਜੋ ਪਿੰਡੀ ਕਰਕੇ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰ
ਯਾਰੋ। ਜਾ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਝਟ ਇਹ ਖਬਰ ਦਿਤੀ ਦੁਲਾ ਪਿੰਡੀਓਂ ਹੋਇਆ
ਫਰਾਰ ਯਾਰੋ। ਇਹ ਤਾਂ ਪੁਤ ਹੈ ਦੁਲੇ ਦਾ ਜੰਗ ਕਰਦਾ ਲਓ ਹੌਂਸਲਾ
ਮਨ ਵਿਚ ਧਾਰ ਯਾਰੋ। ਮੈਨੂੰ ਦੁਲੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਖ ਦਿਤਾ ਇਸ
ਵਾਸਤੇ ਕੀਤਾ ਇਜਹਾਰ ਯਾਰੋ। ਸੁਣੀ ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਕਾਜੀ ਦੀ ਗਲ ਜਦੋਂ
ਚਾਂਗਾਂ ਮਾਰਦਾ ਹਥ ਉਲਾਰ ਯਾਰੋ। ਕਈ ਮੁਗਲ ਆਏ ਝਟ ਪਾਸ
ਉਸ ਦੇ ਜਦੋਂ ਮਿਰਜੇ ਦੀ ਸੁਣੀ ਪੁਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਮਿਰਜਾ ਆਖਦਾ ਦੁਲੇ
ਦਾ ਪੁਤ ਹੈ ਤਾਂ ਲਓ ਘੇਰ ਜਲਦੀ ਵਿਚਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ
ਸੀ ਪਕੜਨਾ ਪਾਏ ਘੇਰਾ ਅਕਠੇ ਹੋ ਕੇ ਕਈ ਸਰਦਾਰ ਯਾਰੋ।

{{center|{{smaller|ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਭੇਤ ਪਾ ਕੇ ਪਿੰਡੀ ਨੂੰ ਲੁਟਣਾ ਤੇ ਦੁਲੇ ਦੇ ਕੁਟੰਬ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰਨਾ}}}}
{{gap}}ਜਦੋਂ ਕਾਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਭੇਦ ਸਾਰਾ ਖੁਸ਼ੀ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਦਿਲ
ਵਿਚ ਆਂਵਦੀ ਏ।ਨਾਲੇ ਹੌਂਸਲੇ ਦੇ ਇਕ ਪਲ ਅੰਦਰ ਫੌਜ ਆ ਪਿੰਡੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>fhdg56kvyldq8pqjyb012vzspzch89c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180328</id>
      <parentid>180327</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:04:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180328</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3156" sha1="8qu3d9cz49lwrxw0oijz7wi1w9shm3s" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੦)}}&lt;/noinclude&gt;{{center|{{smaller|ਨੂਰ ਖਾਂ ਦਾ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ ਵਾਸਤੇ ਜੰਗ ਦੇ}}}}
{{gap}}ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਸੀ ਨੂਰ ਖਾਂ ਦੀ ਜਦੋਂ ਜੰਗ ਨੂੰ ਕੀਤਾ
ਤਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਲੱਕ ਕਸ ਕੇ ਪਹਿਨ ਹਥਿਆਰ ਸਾਰੇ ਜਾਵੇ ਲਧੀ ਦੇ
ਵਲੋਂ ਸਵਾਰ ਯਾਰੋ। ਅੰਮਾਂ ਦਸ ਮੈਂਨੂੰ ਕੇਹੜੀ ਤਰਫ ਜਾਵਾਂ ਮੁਗਲ
ਮਲਿਆ ਹੈ ਕੇਹੜਾ ਬਾਰ ਯਾਰੋ। ਬੱਚਾ ਸਦਕੇ ਜਾਵਾਂ ਮੈਂ ਜਾਹ ਵਾਰੀ
ਜਾਣਾ ਕੋਇਕੇ ਖੂਬ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਡੇਰਾ ਮੁਗਲਾਂ ਤਰਫ ਲਾਹੌਰ
ਦੀ ਹੈ ਜਾਵੀਂ ਕਿਤੋਂ ਦੂਸਰੇ ਪਾਰ ਯਾਰੋ। ਤੁਰਤ ਲੱਧੀ ਨੂੰ ਆਨ
ਅਸਲਾਮ ਕੀਤੇ ਨਾਲ ਅਲਾ ਨੂੰ ਮਨ ਚਿਤਾਰ ਯਾਰ। ਘੋੜਾ ਛੇੜ
ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਵਿਚ ਵੜਿਆ ਦੂਰੋਂ ਕਰਦਾ ਸੀ ਮਾਰੋ ਹੀ ਮਾਰ ਯਾਰੋ।
ਕੰਬ ਗਏ ਸੀ ਮੁਗਲ ਸਰਦਾਰ ਸਾਰੇ ਗਜਿਆ ਖੂਬ ਲਲਕਾਰ ਯਾਰੋ।
ਸਾਰੇ ਆਖਦੇ ਸੀ ਦੁਲਾ ਆਇ ਗਿਆ ਖੂਨ ਇਸ ਕੀਤਾ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ
ਯਾਰੋ। ਮੁਗਲ ਜਾਨ ਬਚਾਂਵਦੇ ਇਕ ਦੂਜੀ ਕਠੇ ਦਸਦੇ ਨਾ ਦੋ ਚਾਰ
ਯਾਰੋ। ਬੇਈਮਾਨ ਕਾਜੀ ਸੀ ਜੋ ਪਿੰਡੀ ਕਰਕੇ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰ
ਯਾਰੋ। ਜਾ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਝਟ ਇਹ ਖਬਰ ਦਿਤੀ ਦੁਲਾ ਪਿੰਡੀਓਂ ਹੋਇਆ
ਫਰਾਰ ਯਾਰੋ। ਇਹ ਤਾਂ ਪੁਤ ਹੈ ਦੁਲੇ ਦਾ ਜੰਗ ਕਰਦਾ ਲਓ ਹੌਂਸਲਾ
ਮਨ ਵਿਚ ਧਾਰ ਯਾਰੋ। ਮੈਨੂੰ ਦੁਲੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਖ ਦਿਤਾ ਇਸ
ਵਾਸਤੇ ਕੀਤਾ ਇਜਹਾਰ ਯਾਰੋ। ਸੁਣੀ ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਕਾਜੀ ਦੀ ਗਲ ਜਦੋਂ
ਚਾਂਗਾਂ ਮਾਰਦਾ ਹਥ ਉਲਾਰ ਯਾਰੋ। ਕਈ ਮੁਗਲ ਆਏ ਝਟ ਪਾਸ
ਉਸ ਦੇ ਜਦੋਂ ਮਿਰਜੇ ਦੀ ਸੁਣੀ ਪੁਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਮਿਰਜਾ ਆਖਦਾ ਦੁਲੇ
ਦਾ ਪੁਤ ਹੈ ਤਾਂ ਲਓ ਘੇਰ ਜਲਦੀ ਵਿਚਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ
ਸੀ ਪਕੜਨਾ ਪਾਏ ਘੇਰਾ ਅਕਠੇ ਹੋ ਕੇ ਕਈ ਸਰਦਾਰ ਯਾਰੋ।

{{center|{{smaller|ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਭੇਤ ਪਾ ਕੇ ਪਿੰਡੀ ਨੂੰ ਲੁਟਣਾ ਤੇ ਦੁਲੇ ਦੇ ਕੁਟੰਬ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰਨਾ}}}}
{{gap}}ਜਦੋਂ ਕਾਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਭੇਦ ਸਾਰਾ ਖੁਸ਼ੀ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਦਿਲ
ਵਿਚ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਨਾਲੇ ਹੌਂਸਲੇ ਦੇ ਇਕ ਪਲ ਅੰਦਰ ਫੌਜ ਆ ਪਿੰਡੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8qu3d9cz49lwrxw0oijz7wi1w9shm3s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180329</id>
      <parentid>180328</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:05:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180329</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3156" sha1="jk440zzocloe2e6fgbw9erx6nqeaa9p" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੦)}}&lt;/noinclude&gt;{{center|{{smaller|ਨੂਰ ਖਾਂ ਦਾ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ ਵਾਸਤੇ ਜੰਗ ਦੇ}}}}
{{gap}}ਦਸ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਸੀ ਨੂਰ ਖਾਂ ਦੀ ਜਦੋਂ ਜੰਗ ਨੂੰ ਕੀਤਾ
ਤਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਲੱਕ ਕਸ ਕੇ ਪਹਿਨ ਹਥਿਆਰ ਸਾਰੇ ਜਾਵੇ ਲਧੀ ਦੇ
ਵਲੋਂ ਸਵਾਰ ਯਾਰੋ। ਅੰਮਾਂ ਦਸ ਮੈਂਨੂੰ ਕੇਹੜੀ ਤਰਫ ਜਾਵਾਂ ਮੁਗਲ
ਮਲਿਆ ਹੈ ਕੇਹੜਾ ਬਾਰ ਯਾਰੋ। ਬੱਚਾ ਸਦਕੇ ਜਾਵਾਂ ਮੈਂ ਜਾਹ ਵਾਰੀ
ਜਾਣਾ ਕੋਇਕੇ ਖੂਬ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਡੇਰਾ ਮੁਗਲਾਂ ਤਰਫ ਲਾਹੌਰ
ਦੀ ਹੈ ਜਾਵੀਂ ਕਿਤੋਂ ਦੂਸਰੇ ਪਾਰ ਯਾਰੋ। ਤੁਰਤ ਲੱਧੀ ਨੂੰ ਆਨ
ਅਸਲਾਮ ਕੀਤੇ ਨਾਲ ਅਲਾ ਨੂੰ ਮਨ ਚਿਤਾਰ ਯਾਰ। ਘੋੜਾ ਛੇੜ
ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਵਿਚ ਵੜਿਆ ਦੂਰੋਂ ਕਰਦਾ ਸੀ ਮਾਰੋ ਹੀ ਮਾਰ ਯਾਰੋ।
ਕੰਬ ਗਏ ਸੀ ਮੁਗਲ ਸਰਦਾਰ ਸਾਰੇ ਗਜਿਆ ਖੂਬ ਲਲਕਾਰ ਯਾਰੋ।
ਸਾਰੇ ਆਖਦੇ ਸੀ ਦੁਲਾ ਆਇ ਗਿਆ ਖੂਨ ਇਸ ਕੀਤਾ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ
ਯਾਰੋ। ਮੁਗਲ ਜਾਨ ਬਚਾਂਵਦੇ ਇਕ ਦੂਜੀ ਕਠੇ ਦਸਦੇ ਨਾ ਦੋ ਚਾਰ
ਯਾਰੋ। ਬੇਈਮਾਨ ਕਾਜੀ ਸੀ ਜੋ ਪਿੰਡੀ ਕਰਕੇ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰ
ਯਾਰੋ। ਜਾ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਝਟ ਇਹ ਖਬਰ ਦਿਤੀ ਦੁਲਾ ਪਿੰਡੀਓਂ ਹੋਇਆ
ਫਰਾਰ ਯਾਰੋ। ਇਹ ਤਾਂ ਪੁਤ ਹੈ ਦੁਲੇ ਦਾ ਜੰਗ ਕਰਦਾ ਲਓ ਹੌਂਸਲਾ
ਮਨ ਵਿਚ ਧਾਰ ਯਾਰੋ। ਮੈਨੂੰ ਦੁਲੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਖ ਦਿਤਾ ਇਸ
ਵਾਸਤੇ ਕੀਤਾ ਇਜਹਾਰ ਯਾਰੋ। ਸੁਣੀ ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਕਾਜੀ ਦੀ ਗਲ ਜਦੋਂ
ਚਾਂਗਾਂ ਮਾਰਦਾ ਹਥ ਉਲਾਰ ਯਾਰੋ। ਕਈ ਮੁਗਲ ਆਏ ਝਟ ਪਾਸ
ਉਸ ਦੇ ਜਦੋਂ ਮਿਰਜੇ ਦੀ ਸੁਣੀ ਪੁਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਮਿਰਜਾ ਆਖਦਾ ਦੁਲੇ
ਦਾ ਪੁਤ ਹੈ ਤਾਂ ਲਓ ਘੇਰ ਜਲਦੀ ਵਿਚਕਾਰ ਯਾਰੋ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ
ਸੀ ਪਕੜਨਾ ਪਾਏ ਘੇਰਾ ਅਕਠੇ ਹੋ ਕੇ ਕਈ ਸਰਦਾਰ ਯਾਰੋ।

{{center|{{smaller|ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਭੇਤ ਪਾ ਕੇ ਪਿੰਡੀ ਨੂੰ ਲੁਟਣਾ ਤੇ ਦੁਲੇ ਦੇ ਕੁਟੰਬ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰਨਾ}}}}
{{gap}}ਜਦੋਂ ਕਾਜੀ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਭੇਦ ਸਾਰਾ ਖੁਸ਼ੀ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਦਿਲ
ਵਿਚ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਨਾਲੇ ਹੌਂਸਲੇ ਦੇ ਇਕ ਪਲ ਅੰਦਰ ਫੌਜ ਆ ਪਿੰਡੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jk440zzocloe2e6fgbw9erx6nqeaa9p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/41</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64146</id>
    <revision>
      <id>180331</id>
      <parentid>179188</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:06:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180331</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3205" sha1="mjjepaka5qdeykgw02kjeiua5xoq730" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੧)}}&lt;/noinclude&gt;ਧਾਂਵਦੀ ਏ। ਨਾਹਰੇ ਮਾਰਦੇ ਮਾਰੋ ਹੀ ਮਾਰ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ
ਖੂਬ ਲੁਟਾਂਵਦੀ ਏ। ਘਰ ਦੁਲੇ ਦਾ ਖੂਬ ਹੀ ਲੁਟਿਆ ਸੀ ਛਡੀ ਚੀਜ
ਨਾ ਜਿਹੜੀ ਦਿਸ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਫਿਰ ਬੰਨਿਆ ਦੁਲੇ ਦਾ ਬਾਲ ਬਚਾ
ਸੁਣਕੇ ਰੋਂਦੀਆਂ ਮੋਹਰ ਨਾ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਰੋਂਦੀ ਭੁਲਰਾਂ ਵਾਲੇ ਦੇ ਘਰ
ਵਾਲੀ ਨਾਲੇ ਆਪਣਾ ਆਪ ਵੰਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਏ ਵੇ ਲਾੜਿਆ ਛਡ ਕੇ
ਗਿਆ ਕਿਥੇ ਅਜ ਜਾਨ ਅਸਾਡੜੀ ਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਸਾਡੇ ਭਾਣੇ ਮੋਇਆਂ
ਸਮਾਨ ਹੋਇਓਂ ਵੈਣ ਕਰਨ ਤਾਂ ਲਧੀ ਹਟਾਂਵਦੀ ਏ। ਭੈਣ ਦੁਲੇ ਦੀ
ਬਖਤੋ ਨਾਮ ਜਿਸਦਾ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਜਾਨ ਗਵਾਂਵਦੀ ਏ। ਨਿਜ ਆਈ ਮੈਂ
ਵੀਰਨਾ ਮਿਲਣ ਤੈਨੂੰ ਬੋਲ ਬੋਲ ਕੇ ਕੂਕ ਸੁਣਾਂਵਦੀ ਏ। ਜੇ ਮੈਂ ਜਾਣਦੀ
ਪਿੰਡੀ ਨਾ ਪੈਰ ਧਰਦੀ ਢਾਹਾਂ ਮਾਰ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਲੱਧੀ
ਆਖਦੀ ਬਸ ਕਰ ਬਚੀਏ ਨੀ ਅਗੇ ਹੋਣੀ ਦੇ ਪੇਸ਼ ਨਾ ਜਾਂਵਦੀ ਏ।
ਕਹੇ ਮਾਉਂ ਮਰਾਂ ਮੈਂ ਜ਼ਹਿਰ ਖਾ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੂਲ ਨਾ ਭਾਂਵਦੀ
ਏ। ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਤਾਂ ਬਖਤੋ ਵੀ ਵੈਣ ਕਰਦੀ ਬਾਹਾਂ ਮਾਂ ਦੇ ਗਲ ਵਿਚ
ਪਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਇ ਅੰਮੜੀਏ ਨਿਜ ਜਨਦੀਓਂ ਨੀ ਕਿਥੇ ਮੌਤ ਹੁਣ
ਜਾਇ ਵੰਡਾਂਵਦੀ ਏ। ਵੀਰ ਡਰ ਸਣੇ ਛਡ ਕੇ ਜਾਏ ਗਿਆ ਸਾਡੀ
ਜਿੰਦੜੀ ਧੂ ਹੀ ਖਾਂਵਦੀ ਏ। ਸਾਡਾ ਹਾਲ ਕੀ ਕਰਨ ਲਾਹੌਰ ਜਾ ਕੇ
ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਜਾਨ ਘਬਰਾਂਵਦੀ ਏ। ਵੀਰ ਭੈਣ ਨੂੰ ਛੋੜਕੇ ਭਜ ਗਿਆ
ਤਾਹੀਏਂ ਜਿੰਦ ਸਾਡੀ ਗਮ ਖਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਇ ਮੁਗਲਾਂ ਤੋਂ ਜਾਨ ਬਚਾ
ਸਾਡੀ ਇਹ ਬੋਲ ਕੇ ਬਾਂਹ ਉਠਾਂਵਦੀ ਏ। ਬੇਟੀ ਦੁਲੇ ਦੀ ਨਾਮ ਸਲੀਮੋ
ਜਿਸਦਾ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਰੁਖ ਰੁਵਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਏ ਬਾਬਲਾ ਛਡ ਕੇ ਗਿਆ
ਕਿਥੇ ਫੌਜ ਬੰਨਕੇ ਸਾਨੂੰ ਲਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਝਟ ਆਇਕੇ ਲਵੋ ਛੁੜਾ ਸਾਨੂੰ
ਗੋਯਾ ਸੁਤੇ ਨੂੰ ਪਈ ਜਗਾਂਵਦੀ ਏ। ਸਾਡਾ ਹਾਲ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਬਾਬਲਾਵੇ
ਨੰਗੀ ਤੇਗ ਸਾਨੂੰ ਦਿਖ ਆਂਵਦੀਏ। ਬੇਟਾ ਨੂਰ ਖਾਂ ਜੁਦਾ ਸੀ ਕੈਦ ਕੀਤਾ
ਓਹਦੀ ਲੁਧੀ ਨੂੰ ਖਬਰ ਨਾ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਦਿਲ ਲੁਧੀ ਦੇ ਵਿਚ ਸੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mjjepaka5qdeykgw02kjeiua5xoq730</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180333</id>
      <parentid>180331</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:09:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180333</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3207" sha1="co7ams1rdz9c31gkksj6ug47j7hizsa" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੧)}}&lt;/noinclude&gt;ਧਾਂਵਦੀ ਏ। ਨਾਹਰੇ ਮਾਰਦੇ ਮਾਰੋ ਹੀ ਮਾਰ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ
ਖੂਬ ਲੁਟਾਂਵਦੀ ਏ। ਘਰ ਦੁਲੇ ਦਾ ਖੂਬ ਹੀ ਲੁਟਿਆ ਸੀ ਛਡੀ ਚੀਜ
ਨਾ ਜਿਹੜੀ ਦਿਸ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਫਿਰ ਬੰਨਿਆ ਦੁਲੇ ਦਾ ਬਾਲ ਬਚਾ
ਸੁਣਕੇ ਰੋਂਦੀਆਂ ਮੋਹਰ ਨਾ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਰੋਂਦੀ ਭੁਲਰਾਂ ਵਾਲੇ ਦੇ ਘਰ
ਵਾਲੀ ਨਾਲੇ ਆਪਣਾ ਆਪ ਵੰਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਏ ਵੇ ਲਾੜਿਆ ਛਡ ਕੇ
ਗਿਆ ਕਿਥੇ ਅਜ ਜਾਨ ਅਸਾਡੜੀ ਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਸਾਡੇ ਭਾਣੇ ਮੋਇਆਂ
ਸਮਾਨ ਹੋਇਓਂ ਵੈਣ ਕਰਨ ਤਾਂ ਲਧੀ ਹਟਾਂਵਦੀ ਏ। ਭੈਣ ਦੁਲੇ ਦੀ
ਬਖਤੋ ਨਾਮ ਜਿਸਦਾ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਜਾਨ ਗਵਾਂਵਦੀ ਏ। ਨਿਜ ਆਈ ਮੈਂ
ਵੀਰਨਾ ਮਿਲਣ ਤੈਨੂੰ ਬੋਲ ਬੋਲ ਕੇ ਕੂਕ ਸੁਣਾਂਵਦੀ ਏ। ਜੇ ਮੈਂ ਜਾਣਦੀ
ਪਿੰਡੀ ਨਾ ਪੈਰ ਧਰਦੀ ਢਾਹਾਂ ਮਾਰ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਲੱਧੀ
ਆਖਦੀ ਬਸ ਕਰ ਬਚੀਏ ਨੀ ਅਗੇ ਹੋਣੀ ਦੇ ਪੇਸ਼ ਨਾ ਜਾਂਵਦੀ ਏ।
ਕਹੇ ਮਾਉਂ ਮਰਾਂ ਮੈਂ ਜ਼ਹਿਰ ਖਾ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੂਲ ਨਾ ਭਾਂਵਦੀ
ਏ। ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਤਾਂ ਬਖਤੋ ਵੀ ਵੈਣ ਕਰਦੀ ਬਾਹਾਂ ਮਾਂ ਦੇ ਗਲ ਵਿਚ
ਪਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਇ ਅੰਮੜੀਏ ਨਿਜ ਜਨਦੀਓਂ ਨੀ ਕਿਥੇ ਮੌਤ ਹੁਣ
ਜਾਇ ਵੰਡਾਂਵਦੀ ਏ। ਵੀਰ ਡਰ ਸਣੇ ਛਡ ਕੇ ਜਾਏ ਗਿਆ ਸਾਡੀ
ਜਿੰਦੜੀ ਧੂ ਹੀ ਖਾਂਵਦੀ ਏ। ਸਾਡਾ ਹਾਲ ਕੀ ਕਰਨ ਲਾਹੌਰ ਜਾ ਕੇ
ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਜਾਨ ਘਬਰਾਂਵਦੀ ਏ। ਵੀਰ ਭੈਣ ਨੂੰ ਛੋੜਕੇ ਭਜ ਗਿਆ
ਤਾਹੀਏਂ ਜਿੰਦ ਸਾਡੀ ਗਮ ਖਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਇ ਮੁਗਲਾਂ ਤੋਂ ਜਾਨ ਬਚਾ
ਸਾਡੀ ਇਹ ਬੋਲ ਕੇ ਬਾਂਹ ਉਠਾਂਵਦੀ ਏ। ਬੇਟੀ ਦੁਲੇ ਦੀ ਨਾਮ ਸਲੀਮੋ
ਜਿਸਦਾ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਰੁਖ ਰੁਵਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਏ ਬਾਬਲਾ ਛਡ ਕੇ ਗਿਆ
ਕਿਥੇ ਫੌਜ ਬੰਨਕੇ ਸਾਨੂੰ ਲਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਝਟ ਆਇਕੇ ਲਵੋ ਛੁੜਾ ਸਾਨੂੰ
ਗੋਯਾ ਸੁਤੇ ਨੂੰ ਪਈ ਜਗਾਂਵਦੀ ਏ। ਸਾਡਾ ਹਾਲ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਬਾਬਲਾ ਵੇ
ਨੰਗੀ ਤੇਗ ਸਾਨੂੰ ਦਿਖ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਬੇਟਾ ਨੂਰ ਖਾਂ ਜੁਦਾ ਸੀ ਕੈਦ ਕੀਤਾ
ਓਹਦੀ ਲੁਧੀ ਨੂੰ ਖਬਰ ਨਾ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਦਿਲ ਲੁਧੀ ਦੇ ਵਿਚ ਸੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>co7ams1rdz9c31gkksj6ug47j7hizsa</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180334</id>
      <parentid>180333</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:10:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180334</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3207" sha1="taf7bhk4092tsccgfldw7ggsg0hymg7" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੧)}}&lt;/noinclude&gt;ਧਾਂਵਦੀ ਏ। ਨਾਹਰੇ ਮਾਰਦੇ ਮਾਰੋ ਹੀ ਮਾਰ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ
ਖੂਬ ਲੁਟਾਂਵਦੀ ਏ। ਘਰ ਦੁਲੇ ਦਾ ਖੂਬ ਹੀ ਲੁਟਿਆ ਸੀ ਛਡੀ ਚੀਜ
ਨਾ ਜਿਹੜੀ ਦਿਸ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਫਿਰ ਬੰਨਿਆ ਦੁਲੇ ਦਾ ਬਾਲ ਬਚਾ
ਸੁਣਕੇ ਰੋਂਦੀਆਂ ਮੋਹਰ ਨਾ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਰੋਂਦੀ ਭੁਲਰਾਂ ਵਾਲੇ ਦੇ ਘਰ
ਵਾਲੀ ਨਾਲੇ ਆਪਣਾ ਆਪ ਵੰਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਏ ਵੇ ਲਾੜਿਆ ਛਡ ਕੇ
ਗਿਆ ਕਿਥੇ ਅਜ ਜਾਨ ਅਸਾਡੜੀ ਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਸਾਡੇ ਭਾਣੇ ਮੋਇਆਂ
ਸਮਾਨ ਹੋਇਓਂ ਵੈਣ ਕਰਨ ਤਾਂ ਲਧੀ ਹਟਾਂਵਦੀ ਏ। ਭੈਣ ਦੁਲੇ ਦੀ
ਬਖਤੋ ਨਾਮ ਜਿਸਦਾ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਜਾਨ ਗਵਾਂਵਦੀ ਏ। ਨਿਜ ਆਈ ਮੈਂ
ਵੀਰਨਾ ਮਿਲਣ ਤੈਨੂੰ ਬੋਲ ਬੋਲ ਕੇ ਕੂਕ ਸੁਣਾਂਵਦੀ ਏ। ਜੇ ਮੈਂ ਜਾਣਦੀ
ਪਿੰਡੀ ਨਾ ਪੈਰ ਧਰਦੀ ਢਾਹਾਂ ਮਾਰ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋ ਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਲੱਧੀ
ਆਖਦੀ ਬਸ ਕਰ ਬਚੀਏ ਨੀ ਅਗੇ ਹੋਣੀ ਦੇ ਪੇਸ਼ ਨਾ ਜਾਂਵਦੀ ਏ।
ਕਹੇ ਮਾਉਂ ਮਰਾਂ ਮੈਂ ਜ਼ਹਿਰ ਖਾ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੂਲ ਨਾ ਭਾਂਵਦੀ
ਏ। ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਤਾਂ ਬਖਤੋ ਵੀ ਵੈਣ ਕਰਦੀ ਬਾਹਾਂ ਮਾਂ ਦੇ ਗਲ ਵਿਚ
ਪਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਇ ਅੰਮੜੀਏ ਨਿਜ ਜਨਦੀਓਂ ਨੀ ਕਿਥੇ ਮੌਤ ਹੁਣ
ਜਾਇ ਵੰਡਾਂਵਦੀ ਏ। ਵੀਰ ਡਰ ਸਣੇ ਛਡ ਕੇ ਜਾਏ ਗਿਆ ਸਾਡੀ
ਜਿੰਦੜੀ ਧੂ ਹੀ ਖਾਂਵਦੀ ਏ। ਸਾਡਾ ਹਾਲ ਕੀ ਕਰਨ ਲਾਹੌਰ ਜਾ ਕੇ
ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਜਾਨ ਘਬਰਾਂਵਦੀ ਏ। ਵੀਰ ਭੈਣ ਨੂੰ ਛੋੜਕੇ ਭਜ ਗਿਆ
ਤਾਹੀਏਂ ਜਿੰਦ ਸਾਡੀ ਗਮ ਖਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਇ ਮੁਗਲਾਂ ਤੋਂ ਜਾਨ ਬਚਾ
ਸਾਡੀ ਇਹ ਬੋਲ ਕੇ ਬਾਂਹ ਉਠਾਂਵਦੀ ਏ। ਬੇਟੀ ਦੁਲੇ ਦੀ ਨਾਮ ਸਲੀਮੋ
ਜਿਸਦਾ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਰੁਖ ਰੁਵਾਂਵਦੀ ਏ। ਹਾਏ ਬਾਬਲਾ ਛਡ ਕੇ ਗਿਆ
ਕਿਥੇ ਫੌਜ ਬੰਨਕੇ ਸਾਨੂੰ ਲਜਾਂਵਦੀ ਏ। ਝਟ ਆਇਕੇ ਲਵੋ ਛੁੜਾ ਸਾਨੂੰ
ਗੋਯਾ ਸੁਤੇ ਨੂੰ ਪਈ ਜਗਾਂਵਦੀ ਏ। ਸਾਡਾ ਹਾਲ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਬਾਬਲਾ ਵੇ
ਨੰਗੀ ਤੇਗ ਸਾਨੂੰ ਦਿਖ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਬੇਟਾ ਨੂਰ ਖਾਂ ਜੁਦਾ ਸੀ ਕੈਦ ਕੀਤਾ
ਓਹਦੀ ਲੁਧੀ ਨੂੰ ਖਬਰ ਨਾ ਆਂਵਦੀ ਏ। ਦਿਲ ਲੁਧੀ ਦੇ ਵਿਚ ਸੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>taf7bhk4092tsccgfldw7ggsg0hymg7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/42</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64147</id>
    <revision>
      <id>180335</id>
      <parentid>179189</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:11:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180335</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3159" sha1="07ghwdl7stle86qdvu8ovnb516pmgg5" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੨)}}&lt;/noinclude&gt;ਗਮ ਕਰਦੀ ਐਪਰ ਬੋਲਕੇ ਨਹੀਂ ਸੁਣਾਂਵਦੀ ਏ। ਲੁਧੀ ਦੇਖ ਕੇ ਹਾਲ
ਕਬੀਲੜੇ ਦਾ ਨਾਲੇ ਰੋਵੇ ਨਾਲੇ ਬਤਾਂਵਦੀ ਏ। ਏਹਨੂੰ ਜਿਮੀਂ ਅਸਮਾਨ
ਨਾ ਵੇਹਲ ਦੇਵੇ ਜਾਨ ਆਪਣੀ ਪਈ ਗੁਵਾਂਵਦੀ ਏ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਚਲ
ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਖਬਰ ਕਰੀਏ ਇਹ ਆ ਦਿਲ ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਆਂਵਦੀ ਏ।
{{center|{{smaller|ਖਬਰ ਹੋਈ ਮੇਹਰੂ ਪੋਸਤੀ ਨੂੰ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸੁਥਰਾ ਬਣਕੇ ਲਧੀ ਕੋਲ ਜਾਣਾ}}}}
{{gap}}ਜਦੋਂ ਪਿੰਡੀ ਨੂੰ ਮਾਰ ਉਜਾੜ ਕੀਤਾ ਖੌਫ ਦੁਲੇ ਦਾ ਸਭ ਉਠਾਇਆ
ਈ। ਅਜ ਕਰਾਂਗੇ ਅਸੀਂ ਮੁਕਾਮ ਏਥੇ ਮੁਗਲਾਂ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਆਖ
ਸੁਣਾਇਆ ਈ। ਬੜੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਹੌਂਸਲੇ ਬਹੁਤ ਮਾਰੇ ਡੇਰਾ ਸਭ ਦੇ
ਵਿਚ ਲਗਾਇਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਫਜਰ ਨੂੰ ਫੌਜ ਨੇ ਕੂਚ ਕੀਤਾ ਕਿਸੇ
ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਚਾ ਬੁਲਾਇਆ ਈ। ਪਿੰਡੀ ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਲੁਟ ਲਈ ਮੇਹਰੂਆ
ਵੇ ਅਤੇ ਤੁਧ ਨੂੰ ਹੋਸ਼ ਭੁਲਾਇਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਮੇਹਰ ਨੇ ਇਤਨੀ ਗਲ
ਸੁਣੀ ਸੁਥਰੇ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਸਾਂਗ ਬਣਾਇਆ ਈ। ਚਾਬੀ ਭੋਰੇ ਦੀ ਲਧੀ ਦੇ
ਪਾਸ਼ ਆਈ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਚ ਸੀ ਰੋਜਾ ਲੁਕਾਯਾ ਜੇ। ਡੰਡੇ ਪਕੜ ਕੇ
ਤਰਤ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ ਥੈਲਾ ਬਗਲ ਦੇ ਵਿਚ ਲਟਕਾਇਆ
ਜੇ। ਜਦੋਂ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਦੋ ਪਾਸ ਜਾਂਦਾ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਨੇ ਅਗੇ
ਅਟਕਾਇਆ ਜੇ। ਨਿਤ ਦਾਨ ਮੈਂ ਲੱਧੀ ਤੋਂ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ ਸੁਥਰੇ ਸ਼ਾਹ
ਨੇ ਇਹ ਫੁਰਮਾਇਆ ਜੇ। ਸੁਥਰਾ ਲੱਧੀ ਤੋਂ ਦਾਨ ਇਕ ਮੰਗਦਾ ਹੈ
ਜਾਏ ਮਿਰਜਾ ਨੂੰ ਇਹ ਬਤਾਇਆ ਜੇ। ਮਿਰਜਾ ਆਖਦਾ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਨ
ਦਿਓ ਸੁਥਰਾ ਜਾਏ ਨਾ ਤਦੋਂ ਹਟਾਇਆ ਜੇ। ਸਜਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਲੁਧੀ
ਦੇ ਪਾਸ ਜਾਕੇ ਨਾਲੇ ਰਮਜ ਨਾਲ ਸਮਝਾਇਆ ਜੇ। ਮਾਤਾ ਦੇਹ ਚਾਬੀ
ਇਸ ਕੋਠੜੀ ਦੀ ਰੋਜਾ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਚ ਲੁਕਾਇਆ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਚਾਬੀਆਂ
ਲਗੀਆਂ ਹਥ ਉਹਦੇ ਝਟ ਪਿਛਾਂਹ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਭਵਾਯਾ ਜੇ। ਫਿਰ ਮੇਹਰੂ
ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਤੇ ਤੁਰਤ ਵਿਜੇ ਦਾ ਕੁਫਲ ਖੁਲਾਯਾ ਜੋ। ਰੋਜਾ
ਮੇਹਰੂ ਦੇ ਵਲ ਧਿਆਨ ਕਰਕੇ ਨਾਲ ਕਰੋਧ ਦੇ ਹਨ ਹਠਾਯਾ ਜੇ। ਜਾਨੋਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>07ghwdl7stle86qdvu8ovnb516pmgg5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180337</id>
      <parentid>180335</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:16:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180337</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3159" sha1="k0bdsajnhkx6bkd21k4wbb2qibozyzz" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੨)}}&lt;/noinclude&gt;ਗਮ ਕਰਦੀ ਐਪਰ ਬੋਲਕੇ ਨਹੀਂ ਸੁਣਾਂਵਦੀ ਏ। ਲੁਧੀ ਦੇਖ ਕੇ ਹਾਲ
ਕਬੀਲੜੇ ਦਾ ਨਾਲੇ ਰੋਵੇ ਨਾਲੇ ਬਤਾਂਵਦੀ ਏ। ਏਹਨੂੰ ਜਿਮੀਂ ਅਸਮਾਨ
ਨਾ ਵੇਹਲ ਦੇਵੇ ਜਾਨ ਆਪਣੀ ਪਈ ਗੁਵਾਂਵਦੀ ਏ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਚਲ
ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਖਬਰ ਕਰੀਏ ਇਹ ਆ ਦਿਲ ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਆਂਵਦੀ ਏ।
{{center|{{smaller|ਖਬਰ ਹੋਈ ਮੇਹਰੂ ਪੋਸਤੀ ਨੂੰ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸੁਥਰਾ ਬਣਕੇ ਲਧੀ ਕੋਲ ਜਾਣਾ}}}}
{{gap}}ਜਦੋਂ ਪਿੰਡੀ ਨੂੰ ਮਾਰ ਉਜਾੜ ਕੀਤਾ ਖੌਫ ਦੁਲੇ ਦਾ ਸਭ ਉਠਾਇਆ
ਈ। ਅਜ ਕਰਾਂਗੇ ਅਸੀਂ ਮੁਕਾਮ ਏਥੇ ਮੁਗਲਾਂ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਆਖ
ਸੁਣਾਇਆ ਈ। ਬੜੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਹੌਂਸਲੇ ਬਹੁਤ ਮਾਰੇ ਡੇਰਾ ਸਭ ਦੇ
ਵਿਚ ਲਗਾਇਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਫਜਰ ਨੂੰ ਫੌਜ ਨੇ ਕੂਚ ਕੀਤਾ ਕਿਸੇ
ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਚਾ ਬੁਲਾਇਆ ਈ। ਪਿੰਡੀ ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਲੁਟ ਲਈ ਮੇਹਰੂਆ
ਵੇ ਅਤੇ ਤੁਧ ਨੂੰ ਹੋਸ਼ ਭੁਲਾਇਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਇਤਨੀ ਗਲ
ਸੁਣੀ ਸੁਥਰੇ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਸਾਂਗ ਬਣਾਇਆ ਈ। ਚਾਬੀ ਭੋਰੇ ਦੀ ਲਧੀ ਦੇ
ਪਾਸ਼ ਆਈ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਚ ਸੀ ਰੋਜਾ ਲੁਕਾਯਾ ਜੇ। ਡੰਡੇ ਪਕੜ ਕੇ
ਤਰਤ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ ਥੈਲਾ ਬਗਲ ਦੇ ਵਿਚ ਲਟਕਾਇਆ
ਜੇ। ਜਦੋਂ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਦੋ ਪਾਸ ਜਾਂਦਾ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਨੇ ਅਗੇ
ਅਟਕਾਇਆ ਜੇ। ਨਿਤ ਦਾਨ ਮੈਂ ਲੱਧੀ ਤੋਂ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ ਸੁਥਰੇ ਸ਼ਾਹ
ਨੇ ਇਹ ਫੁਰਮਾਇਆ ਜੇ। ਸੁਥਰਾ ਲੱਧੀ ਤੋਂ ਦਾਨ ਇਕ ਮੰਗਦਾ ਹੈ
ਜਾਏ ਮਿਰਜਾ ਨੂੰ ਇਹ ਬਤਾਇਆ ਜੇ। ਮਿਰਜਾ ਆਖਦਾ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਨ
ਦਿਓ ਸੁਥਰਾ ਜਾਏ ਨਾ ਤਦੋਂ ਹਟਾਇਆ ਜੇ। ਸਜਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਲਧੀ
ਦੇ ਪਾਸ ਜਾਕੇ ਨਾਲੇ ਰਮਜ ਨਾਲ ਸਮਝਾਇਆ ਜੇ। ਮਾਤਾ ਦੇਹ ਚਾਬੀ
ਇਸ ਕੋਠੜੀ ਦੀ ਰੋਜਾ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਚ ਲੁਕਾਇਆ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਚਾਬੀਆਂ
ਲਗੀਆਂ ਹਥ ਉਹਦੇ ਝਟ ਪਿਛਾਂਹ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਭਵਾਯਾ ਜੇ। ਫਿਰ ਮੇਹਰੂ
ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਤੇ ਤੁਰਤ ਵਿਜੇ ਦਾ ਕੁਫਲ ਖੁਲਾਯਾ ਜੇ। ਰੋਜਾ
ਮੇਹਰੂ ਦੇ ਵਲ ਧਿਆਨ ਕਰਕੇ ਨਾਲ ਕਰੋਧ ਦੇ ਹਨ ਹਠਾਯਾ ਜੇ। ਜਾਨੋਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>k0bdsajnhkx6bkd21k4wbb2qibozyzz</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180338</id>
      <parentid>180337</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:16:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180338</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3159" sha1="jhbhv69va1ka4wttjcwpveu17jql3fm" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੨)}}&lt;/noinclude&gt;ਗਮ ਕਰਦੀ ਐਪਰ ਬੋਲਕੇ ਨਹੀਂ ਸੁਣਾਂਵਦੀ ਏ। ਲੁਧੀ ਦੇਖ ਕੇ ਹਾਲ
ਕਬੀਲੜੇ ਦਾ ਨਾਲੇ ਰੋਵੇ ਨਾਲੇ ਬਤਾਂਵਦੀ ਏ। ਏਹਨੂੰ ਜਿਮੀਂ ਅਸਮਾਨ
ਨਾ ਵੇਹਲ ਦੇਵੇ ਜਾਨ ਆਪਣੀ ਪਈ ਗੁਵਾਂਵਦੀ ਏ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਚਲ
ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਖਬਰ ਕਰੀਏ ਇਹ ਆ ਦਿਲ ਮੇਰੇ ਵਿਚ ਆਂਵਦੀ ਏ।
{{center|{{smaller|ਖਬਰ ਹੋਈ ਮੇਹਰੂ ਪੋਸਤੀ ਨੂੰ ਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸੁਥਰਾ ਬਣਕੇ ਲਧੀ ਕੋਲ ਜਾਣਾ}}}}
{{gap}}ਜਦੋਂ ਪਿੰਡੀ ਨੂੰ ਮਾਰ ਉਜਾੜ ਕੀਤਾ ਖੌਫ ਦੁਲੇ ਦਾ ਸਭ ਉਠਾਇਆ
ਈ। ਅਜ ਕਰਾਂਗੇ ਅਸੀਂ ਮੁਕਾਮ ਏਥੇ ਮੁਗਲਾਂ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਆਖ
ਸੁਣਾਇਆ ਈ। ਬੜੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਹੌਂਸਲੇ ਬਹੁਤ ਮਾਰੇ ਡੇਰਾ ਸਭ ਦੇ
ਵਿਚ ਲਗਾਇਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਫਜਰ ਨੂੰ ਫੌਜ ਨੇ ਕੂਚ ਕੀਤਾ ਕਿਸੇ
ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਚਾ ਬੁਲਾਇਆ ਈ। ਪਿੰਡੀ ਮੁਗਲਾਂ ਨੇ ਲੁਟ ਲਈ ਮੇਹਰੂਆ
ਵੇ ਅਤੇ ਤੁਧ ਨੂੰ ਹੋਸ਼ ਭੁਲਾਇਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਇਤਨੀ ਗਲ
ਸੁਣੀ ਸੁਥਰੇ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਸਾਂਗ ਬਣਾਇਆ ਈ। ਚਾਬੀ ਭੋਰੇ ਦੀ ਲਧੀ ਦੇ
ਪਾਸ਼ ਆਈ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਚ ਸੀ ਰੋਜਾ ਲੁਕਾਯਾ ਜੇ। ਡੰਡੇ ਪਕੜ ਕੇ
ਤਰਤ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ ਥੈਲਾ ਬਗਲ ਦੇ ਵਿਚ ਲਟਕਾਇਆ
ਜੇ। ਜਦੋਂ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਦੋ ਪਾਸ ਜਾਂਦਾ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਨੇ ਅਗੇ
ਅਟਕਾਇਆ ਜੇ। ਨਿਤ ਦਾਨ ਮੈਂ ਲੱਧੀ ਤੋਂ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ ਸੁਥਰੇ ਸ਼ਾਹ
ਨੇ ਇਹ ਫੁਰਮਾਇਆ ਜੇ। ਸੁਥਰਾ ਲੱਧੀ ਤੋਂ ਦਾਨ ਇਕ ਮੰਗਦਾ ਹੈ
ਜਾਏ ਮਿਰਜਾ ਨੂੰ ਇਹ ਬਤਾਇਆ ਜੇ। ਮਿਰਜਾ ਆਖਦਾ ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਨ
ਦਿਓ ਸੁਥਰਾ ਜਾਏ ਨਾ ਤਦੋਂ ਹਟਾਇਆ ਜੇ। ਸਜਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਲਧੀ
ਦੇ ਪਾਸ ਜਾਕੇ ਨਾਲੇ ਰਮਜ ਨਾਲ ਸਮਝਾਇਆ ਜੇ। ਮਾਤਾ ਦੇਹ ਚਾਬੀ
ਇਸ ਕੋਠੜੀ ਦੀ ਰੋਜਾ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿਚ ਲੁਕਾਇਆ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਚਾਬੀਆਂ
ਲਗੀਆਂ ਹਥ ਉਹਦੇ ਝਟ ਪਿਛਾਂਹ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਭਵਾਯਾ ਜੇ। ਫਿਰ ਮੇਹਰੂ
ਨੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਤੇ ਤੁਰਤ ਵਿਜੇ ਦਾ ਕੁਫਲ ਖੁਲਾਯਾ ਜੇ। ਰੋਜਾ
ਮੇਹਰੂ ਦੇ ਵਲ ਧਿਆਨ ਕਰਕੇ ਨਾਲ ਕਰੋਧ ਦੇ ਹਨ ਹਠਾਯਾ ਜੇ। ਜਾਨੋਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jhbhv69va1ka4wttjcwpveu17jql3fm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/43</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64148</id>
    <revision>
      <id>180339</id>
      <parentid>179190</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:19:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180339</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3029" sha1="8q1snmqf7tc1tsjkfjyijcyopo7fn27" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੩)}}&lt;/noinclude&gt;ਆਖਦਾ ਹੈ ਭੁਖਿਆ ਂ ਮਾਰ ਮੈਨੂੰ ਅਜ ਜਹਿਨ ਥੀਂ ਆਨ ਦਿਖਾਇਆ
ਜੇ। ਜੇ ਮੇਹਰੂਆ ਮੇਰੇ ਨਜਦੀਕ ਆਵੇਂ ਤੈਨੂੰ ਜਾਨ ਤੋਂ ਮਾਰ ਮੁਕਾਯਾ
ਜੇ। ਮੇਹਰੂ ਆਖਦਾ ਕੁਝ ਨਾ ਵਸ ਮੇਰੇ ਸਾਰਾ ਕੌੜਮਾਂ ਬੰਨ ਚਲਾਇਆ
ਜੇ। ਮੈਂ ਵੀ ਅਜ ਭੋਰੇ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਭੁਖ ਪਿਆਸ
ਸਤਾਇਆ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਵਾਸਤਾ ਮੇਹਰ ਨੇ ਕੀਤਿਆ ਈ ਪਾਣੀ ਰੋਜੇ
ਦੇ ਨੇਤਰੋਂ ਆਇਆ ਜੇ। ਆਖੇ ਕਸ ਤੂੰ ਜੀਨ ਸ਼ਤਾਬ ਮੇਹਰੂ ਤਦੋਂ
ਪਿਠ ਨੂੰ ਖੂਬ ਝੁਕਾਇਆ ਜੇ। ਮੋਹਰ ਕਸ ਕੇ ਜੀਨ ਸਵਾਰ ਹੋਇਆ
ਘੋੜਾ ਫੌਜ ਦੇ ਵਿਚ ਨਚਾਇਆ ਜੇ। ਪਾਇਆ ਫੌਜ ਦੇ ਵਿਚ ਭੁਚਾਲ
ਜਾ ਕੇ ਸਿਰ ਕਈਆਂ ਦਾ ਜਦੋਂ ਕਟਾਇਆ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਫੌਜ ਸਾਰੀ ਓਦੇ
ਮਗਰ ਲਗੀ ਮੂੰਹ ਚੰਡਰਾਂ ਵਲ ਭੁਵਾਇਆ ਜੇ। ਘੋੜਾ ਚੀਰ ਕੇ ਚੰਡਰਾਂ
ਵਿਚ ਵੜਿਆ ਦੁਲਾ ਸੁਭਾ ਸੀ ਆਨ ਜਗਾਇਆ ਜੇ। ਨਾਲੇ ਸੋਚਦਾ
ਨਹੀਂ ਸ਼ਿਤਾਬ ਦਸਾਂ ਬਾਝ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਮੈਂ ਤਾਂ ਧਾਇਆ ਜੇ। ਦੁਲਾ ਪੁਛਦਾ
ਪਿੰਡੀ ਦਾ ਹਾਲ ਕੀ ਏ ਮੇਹਰੂ ਆਖਦਾ ਖੂਬ ਸੁਹਾਇਆ ਜੇ। ਨਸ਼ੇ
ਸਜਰੀ ਲਈ ਸ਼ਰਾਬ ਦੁਲੇ ਨਾਲੇ ਬਕਰਾ ਤੁਰਤ ਕਟਾਇਆ ਜੇ। ਦੋਨੋਂ
ਭਾਂਈ ਹੀ ਬੈਠਦੇ ਇਕ ਜਗਾ ਨਸ਼ਾ, ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਖੂਬ ਪਲਾਯਾ ਜੇ। ਜਦੋਂ
ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਨਸ਼ੇ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਕੀਤਾ ਫਿਰ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਜਗਾਯਾ ਜੇ। ਪਾਜੀ
ਹੋ ਕੇ ਲਿਆ ਭਜ ਆਇਓਂ ਏਥੇ ਆਇਕੇ ਆਪ ਲੁਕਾਇਆ ਜੇ।
ਪਹਿਲੇ ਦੂਸਰੇ ਰੋਜ਼ ਮੈਂ ਜੰਗ ਕੀਤਾ ਬਹੁਤ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ
ਜੇ।ਰੋਜ ਤੀਸਰੇ ਨੂਰ ਖਾਂ ਪੁਤ ਤੇਰਾ ਮੂੰਹ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਖੂਬ ਭਵਾਇਆ
ਜੇ। ਐਪਰ ਨੂਰ ਖਾਂ ਬੰਨ੍ਹਿਆਂ ਸਣੇ ਡੇਰੇ ਨਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਭੀ ਕੁਲ
ਲੁਟਾਇਆਜੇ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਇਕ ਹਲਾ ਮੈਂ ਅਜ ਕੀਤਾ ਬਾਰਾਂ ਵਢਕੇ
ਏਥੇ ਮੈਂ ਆਇਆ ਜੇ।
ਦੁਲੇ ਨੇ ਪਿੰਡੀ ਦੀ ਤਰਫ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ
ਹਾਲ ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਦਸਿਆ ਜਾਂ ਤੁਰਤ ਬਕੀ ਤੇ ਜੀਨ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8q1snmqf7tc1tsjkfjyijcyopo7fn27</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180340</id>
      <parentid>180339</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:29:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180340</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3059" sha1="92gmrdl2bb8q274pmam2jl1vn1s4b70" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੩)}}&lt;/noinclude&gt;ਆਖਦਾ ਹੈ ਭੁਖਿਆ ਮਾਰ ਮੈਨੂੰ ਅਜ ਜਹਿਨ ਥੀਂ ਆਨ ਦਿਖਾਇਆ
ਜੇ। ਜੇ ਮੇਹਰੂਆ ਮੇਰੇ ਨਜਦੀਕ ਆਵੇਂ ਤੈਨੂੰ ਜਾਨ ਤੋਂ ਮਾਰ ਮੁਕਾਯਾ
ਜੇ। ਮੇਹਰੂ ਆਖਦਾ ਕੁਝ ਨਾ ਵਸ ਮੇਰੇ ਸਾਰਾ ਕੌੜਮਾਂ ਬੰਨ ਚਲਾਇਆ
ਜੇ। ਮੈਂ ਵੀ ਅਜ ਭੋਰੇ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਭੁਖ ਪਿਆਸ
ਸਤਾਇਆ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਵਾਸਤਾ ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਕੀਤਿਆ ਈ ਪਾਣੀ ਰੋਜੇ
ਦੇ ਨੇਤਰੋਂ ਆਇਆ ਜੇ। ਆਖੇ ਕਸ ਤੂੰ ਜੀਨ ਸ਼ਤਾਬ ਮੇਹਰੂ ਤਦੋਂ
ਪਿਠ ਨੂੰ ਖੂਬ ਝੁਕਾਇਆ ਜੇ। ਮੋਹਰੂ ਕਸ ਕੇ ਜੀਨ ਸਵਾਰ ਹੋਇਆ
ਘੋੜਾ ਫੌਜ ਦੇ ਵਿਚ ਨਚਾਇਆ ਜੇ। ਪਾਇਆ ਫੌਜ ਦੇ ਵਿਚ ਭੁਚਾਲ
ਜਾ ਕੇ ਸਿਰ ਕਈਆਂ ਦਾ ਜਦੋਂ ਕਟਾਇਆ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਫੌਜ ਸਾਰੀ ਓਦੇ
ਮਗਰ ਲਗੀ ਮੂੰਹ ਚੰਡਰਾਂ ਵਲ ਭਵਾਇਆ ਜੇ। ਘੋੜਾ ਚੀਰ ਕੇ ਚੰਡਰਾਂ
ਵਿਚ ਵੜਿਆ ਦੁਲਾ ਸੁਤਾ ਸੀ ਆਨ ਜਗਾਇਆ ਜੇ। ਨਾਲੇ ਸੋਚਦਾ
ਨਹੀਂ ਸ਼ਿਤਾਬ ਦਸਾਂ ਬਾਝ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਮੈਂ ਤਾਂ ਧਾਇਆ ਜੇ। ਦੁਲਾ ਪੁਛਦਾ
ਪਿੰਡੀ ਦਾ ਹਾਲ ਕੀ ਏ ਮੇਹਰੂ ਆਖਦਾ ਖੂਬ ਸੁਹਾਇਆ ਜੇ। ਨਸ਼ੇ
ਸਜਰੀ ਲਈ ਸ਼ਰਾਬ ਦੁਲੇ ਨਾਲੇ ਬਕਰਾ ਤੁਰਤ ਕਟਾਇਆ ਜੇ। ਦੋਨੋਂ
ਭਾਂਈ ਹੀ ਬੈਠਦੇ ਇਕ ਜਗਾ ਨਸ਼ਾ ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਖੂਬ ਪਲਾਯਾ ਜੇ। ਜਦੋਂ
ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਨਸ਼ੇ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਕੀਤਾ ਫਿਰ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਜਗਾਯਾ ਜੇ। ਪਾਜੀ
ਹੋ ਕੇ ਦੁਲਿਆ ਭਜ ਆਇਓਂ ਏਥੇ ਆਇਕੇ ਆਪ ਲੁਕਾਇਆ ਜੇ।
ਪਹਿਲੇ ਦੂਸਰੇ ਰੋਜ਼ ਮੈਂ ਜੰਗ ਕੀਤਾ ਬਹੁਤ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ
ਜੇ। ਰੋਜ ਤੀਸਰੇ ਨੂਰ ਖਾਂ ਪੁਤ ਤੇਰਾ ਮੂੰਹ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਖੂਬ ਭਵਾਇਆ
ਜੇ। ਐਪਰ ਨੂਰ ਖਾਂ ਬਨਿਆਂ ਸਣੇ ਡੇਰੇ ਨਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਭੀ ਕੁਲ
ਲੁਟਾਇਆ ਜੇ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਇਕ ਹਲ਼ਾ ਮੈਂ ਅਜ ਕੀਤਾ ਬਾਰਾਂ ਵਢਕੇ
ਏਥੇ ਮੈਂ ਆਇਆ ਜੇ।
{{center|{{smaller|ਦੁਲੇ ਨੇ ਪਿੰਡੀ ਦੀ ਤਰਫ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ}}}}
{{gap}}ਹਾਲ ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਦਸਿਆ ਜਾਂ ਤੁਰਤ ਬਕੀ ਤੇ ਜੀਨ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>92gmrdl2bb8q274pmam2jl1vn1s4b70</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180341</id>
      <parentid>180340</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:30:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180341</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3059" sha1="hl0egifg7pjf62asbsxslo0v52e6wl7" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੩)}}&lt;/noinclude&gt;ਆਖਦਾ ਹੈ ਭੁਖਿਆ ਮਾਰ ਮੈਨੂੰ ਅਜ ਜਹਿਨ ਥੀਂ ਆਨ ਦਿਖਾਇਆ
ਜੇ। ਜੇ ਮੇਹਰੂਆ ਮੇਰੇ ਨਜਦੀਕ ਆਵੇਂ ਤੈਨੂੰ ਜਾਨ ਤੋਂ ਮਾਰ ਮੁਕਾਯਾ
ਜੇ। ਮੇਹਰੂ ਆਖਦਾ ਕੁਝ ਨਾ ਵਸ ਮੇਰੇ ਸਾਰਾ ਕੌੜਮਾਂ ਬੰਨ ਚਲਾਇਆ
ਜੇ। ਮੈਂ ਵੀ ਅਜ ਭੋਰੇ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਭੁਖ ਪਿਆਸ
ਸਤਾਇਆ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਵਾਸਤਾ ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਕੀਤਿਆ ਈ ਪਾਣੀ ਰੋਜੇ
ਦੇ ਨੇਤਰੋਂ ਆਇਆ ਜੇ। ਆਖੇ ਕਸ ਤੂੰ ਜੀਨ ਸ਼ਤਾਬ ਮੇਹਰੂ ਤਦੋਂ
ਪਿਠ ਨੂੰ ਖੂਬ ਝੁਕਾਇਆ ਜੇ। ਮੋਹਰੂ ਕਸ ਕੇ ਜੀਨ ਸਵਾਰ ਹੋਇਆ
ਘੋੜਾ ਫੌਜ ਦੇ ਵਿਚ ਨਚਾਇਆ ਜੇ। ਪਾਇਆ ਫੌਜ ਦੇ ਵਿਚ ਭੁਚਾਲ
ਜਾ ਕੇ ਸਿਰ ਕਈਆਂ ਦਾ ਜਦੋਂ ਕਟਾਇਆ ਜੇ। ਜਦੋਂ ਫੌਜ ਸਾਰੀ ਓਦੇ
ਮਗਰ ਲਗੀ ਮੂੰਹ ਚੰਡਰਾਂ ਵਲ ਭਵਾਇਆ ਜੇ। ਘੋੜਾ ਚੀਰ ਕੇ ਚੰਡਰਾਂ
ਵਿਚ ਵੜਿਆ ਦੁਲਾ ਸੁਤਾ ਸੀ ਆਨ ਜਗਾਇਆ ਜੇ। ਨਾਲੇ ਸੋਚਦਾ
ਨਹੀਂ ਸ਼ਿਤਾਬ ਦਸਾਂ ਬਾਝ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਮੈਂ ਤਾਂ ਧਾਇਆ ਜੇ। ਦੁਲਾ ਪੁਛਦਾ
ਪਿੰਡੀ ਦਾ ਹਾਲ ਕੀ ਏ ਮੇਹਰੂ ਆਖਦਾ ਖੂਬ ਸੁਹਾਇਆ ਜੇ। ਨਸ਼ੇ
ਸਜਰੀ ਲਈ ਸ਼ਰਾਬ ਦੁਲੇ ਨਾਲੇ ਬਕਰਾ ਤੁਰਤ ਕਟਾਇਆ ਜੇ। ਦੋਨੋਂ
ਭਾਂਈ ਹੀ ਬੈਠਦੇ ਇਕ ਜਗਾ ਨਸ਼ਾ ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਖੂਬ ਪਲਾਯਾ ਜੇ। ਜਦੋਂ
ਮੇਹਰੂ ਨੂੰ ਨਸ਼ੇ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਕੀਤਾ ਫਿਰ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਜਗਾਯਾ ਜੇ। ਪਾਜੀ
ਹੋ ਕੇ ਦੁਲਿਆ ਭਜ ਆਇਓਂ ਏਥੇ ਆਇਕੇ ਆਪ ਲੁਕਾਇਆ ਜੇ।
ਪਹਿਲੇ ਦੂਸਰੇ ਰੋਜ਼ ਮੈਂ ਜੰਗ ਕੀਤਾ ਬਹੁਤ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਮੁਕਾਇਆ
ਜੇ। ਰੋਜ ਤੀਸਰੇ ਨੂਰ ਖਾਂ ਪੁਤ ਤੇਰਾ ਮੂੰਹ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਖੂਬ ਭਵਾਇਆ
ਜੇ। ਐਪਰ ਨੂਰ ਖਾਂ ਬਨਿਆਂ ਸਣੇ ਡੇਰੇ ਨਾਲੇ ਸ਼ਹਿਰ ਭੀ ਕੁਲ
ਲੁਟਾਇਆ ਜੇ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਇਕ ਹਲ਼ਾ ਮੈਂ ਅਜ ਕੀਤਾ ਬਾਰਾਂ ਵਢਕੇ
ਏਥੇ ਮੈਂ ਆਇਆ ਜੇ।
{{center|{{smaller|ਦੁਲੇ ਨੇ ਪਿੰਡੀ ਦੀ ਤਰਫ ਰਵਾਨਾ ਹੋਣਾ}}}}
{{gap}}ਹਾਲ ਮੇਹਰੂ ਨੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਦਸਿਆ ਜਾਂ ਤੁਰਤ ਬਕੀ ਤੇ ਜੀਨ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>hl0egifg7pjf62asbsxslo0v52e6wl7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/44</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64149</id>
    <revision>
      <id>180342</id>
      <parentid>179191</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:32:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180342</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2956" sha1="2mjfe32nidvbf6rz5dh7z529lxjclzh" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੪)}}&lt;/noinclude&gt;ਕਸਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਮਾਮਾ ਉਸ ਦਾ ਜੰਗ ਨੂੰ ਨਾਲ ਟੁਰਿਆ ਸੰਗ ਕਈ
ਅਸਵਾਰਚ ਝਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਨਾਲ ਕਰੋਧ ਦੇ ਚਲਿਆ ਚੰਡਰਾਂ ਤੋਂ ਇਕ
ਪਲ ਵਿਚ ਪਿੰਡੀ ਆਂਵਦਾ ਜੀ। ਦੇਖ ਪਿੰਡੀ ਦਾ ਹਾਲ ਬਰਬਾਦ
ਹੋਇਆ ਨਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਖ ਸੁਣਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਧਾਵਾ ਲਾਹੌਰ
ਤੋ ਅਜ ਕਰਨਾ ਚਲੋ ਸੰਗ ਜਿਸਦਾ ਦਿਲ ਚਾਂਹਵਦਾ ਜੀ। ਸਭੇ ਪਹਿਨ
ਹਥਿਆਰ ਤਿਆਰ ਹੋਏ ਦੁਲਾਂ ਰਾਹ ਦੇ ਵਿਚ ਠਹਿਰਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਫੌਜ
ਉਤਰੀ ਹੋਈ ਮਮ ਦੁਲਾ ਹੋਈ ਲੀਕ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਪਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਜਿਸ
ਨੂੰ ਜਾਨ ਪਿਆਰੀ ਹੈ ਹੋ ਪਿਛੇ ਧਾਵੇ ਮੌਤ ਦੇ ਕਦਮ ਉਠਾਂਵਦਾ ਜੀ।
ਕੰਬੋ ਦਿਲ ਸਭ ਪਿਛਾਂਹ ਹਟ ਜਾਂਦੇ ਲੜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਸਾਥ ਲਿਜਾਂਵਦਾ
ਜੀ। ਦਸਾਂ ਅਣੀ ਦਾ ਹਾਲ ਮੈਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਇਹ ਦਿਲ ਮੇਰੇ ਵਿਚ
ਹੋਂਵਦਾ ਜੀ।
{{center|{{smaller|ਹੋਣੀ ਦਾ ਆਉਣਾ ॥ ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥}}}}
{{gap}}ਚੜਿਆ ਜਾਂ ਦੁਲਾ ਅਗੋਂ ਹੋਣੀ ਆਂਵਦੀ। ਦੁਲੇ ਲੈ ਕੇ ਨਾਮ
ਉਹਦਾ ਸੀ ਬੁਲਾਂਵਦੀ। ਕੰਨਿਆ ਦਾ ਮੈਂ ਭਾਰ ਲਾ ਆਇਕੇ। ਦੁਲੇ
ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਸੁਣਕੇ ਭਾਣਜਾ ਦੁਲੇ ਨੇ ਘਲਿਆ।
ਜੈਰ ਸੀ ਲਗਾਇਆ ਟੋਕਰਾ ਨਾ ਹਲਿਆ। ਮੋੜਦੀ ਹੈ ਹੋਣੀ ਉਸ
ਹਟਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ 1 ਹੋਣੀ ਕਹੇ ਟੋਕਰਾ
ਨਾ ਮੂਲ ਹਿਲਦਾ। ਦੁਲਾ ਤਦੋਂ ਲੰਮੀ ਲੰਮੀ ਚਾਲ ਚਲਦਾ। ਆਖਦੀ
ਹੈ ਹੋਣੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਣਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੋ।
ਦੁਲਾ ਆਖੇ ਜੇ ਮੈਂ ਟੋਕਰਾਂ ਚੁਕਾਵਸਾਂ 1 ਹੋਣੀ ਆਖੋ ਸਿਰ ਦੀ ਸ਼ਰਤ
ਲਾਇਸਾਂ। ਚੁਕਦਾ ਹੈ ਸਿਰ ਤੇ ਸ਼ਰਤ ਲਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੇਕਰਾ
ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਟੋਕਰਾ ਨਾ ਦੁਲਾ ਪਾਸੋਂ ਜਾਇ ਚੁਕਿਆ। ਸਾਰਾ
ਜੋਰ ਆਪਣਾ ਲਗਾਇ ਥਕਿਆ। ਸਿਰ ਤੇਰਾ ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਵਢਾਂ
ਜਾਇਕੈ। ਦੁਲਿਆ ਟੋਕਰਾ ਟੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਹੋਣਾ ਮੇਰਾ ਨਾਸ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2mjfe32nidvbf6rz5dh7z529lxjclzh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180356</id>
      <parentid>180342</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:48:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180356</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2964" sha1="c6eq5gobmejwdveuw588whn75b67ona" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੪)}}&lt;/noinclude&gt;ਕਸਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਮਾਮਾ ਉਸ ਦਾ ਜੰਗ ਨੂੰ ਨਾਲ ਟੁਰਿਆ ਸੰਗ ਕਈ
ਅਸਵਾਰਚ ੜਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਨਾਲ ਕਰੋਧ ਦੇ ਚਲਿਆ ਚੰਡਰਾਂ ਤੋਂ ਇਕ
ਪਲ ਵਿਚ ਪਿੰਡੀ ਆਂਵਦਾ ਜੀ। ਦੇਖ ਪਿੰਡੀ ਦਾ ਹਾਲ ਬਰਬਾਦ
ਹੋਇਆ ਨਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਖ ਸੁਣਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਧਾਵਾ ਲਾਹੌਰ
ਤੋ ਅਜ ਕਰਨਾ ਚਲੋ ਸੰਗ ਜਿਸਦਾ ਦਿਲ ਚਾਂਹਵਦਾ ਜੀ। ਸਭੇ ਪਹਿਨ
ਹਥਿਆਰ ਤਿਆਰ ਹੋਏ ਦੁਲਾਂ ਰਾਹ ਦੇ ਵਿਚ ਠਹਿਰਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਫੌਜ
ਉਤਰੀ ਹੋਈ ਮਾਲੂਮ ਦੁਲਾ ਹੋਈ ਲੀਕ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਪਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਜਿਸ
ਨੂੰ ਜਾਨ ਪਿਆਰੀ ਹੈ ਹੋ ਪਿਛੇ ਧਾਵੇ ਮੌਤ ਦੇ ਕਦਮ ਉਠਾਂਵਦਾ ਜੀ।
ਕੰਬੋ ਦਿਲ ਸਭ ਪਿਛਾਂਹ ਹਟ ਜਾਂਦੇ ਲੜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਸਾਥ ਲਿਜਾਂਵਦਾ
ਜੀ। ਦਸਾਂ ਅਣੀ ਦਾ ਹਾਲ ਮੈਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਇਹ ਦਿਲ ਮੇਰੇ ਵਿਚ
ਹੋਂਵਦਾ ਜੀ।
{{center|{{smaller|ਹੋਣੀ ਦਾ ਆਉਣਾ ॥ ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥}}}}
{{gap}}ਚੜਿਆ ਜਾਂ ਦੁਲਾ ਅਗੋਂ ਹੋਣੀ ਆਂਵਦੀ। ਦੁਲੇ ਲੈ ਕੇ ਨਾਮ
ਉਹਦਾ ਸੀ ਬੁਲਾਂਵਦੀ। ਕੰਨਿਆ ਦਾ ਮੈਂ ਭਾਰ ਲਾ ਆਇਕੇ। ਦੁਲੇ
ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਸੁਣਕੇ ਭਾਣਜਾ ਦੁਲੇ ਨੇ ਘਲਿਆ।
ਜੈਰ ਸੀ ਲਗਾਇਆ ਟੋਕਰਾ ਨਾ ਹਲਿਆ। ਮੋੜਦੀ ਹੈ ਹੋਣੀ ਉਸ
ਹਟਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਹੋਣੀ ਕਹੇ ਟੋਕਰਾ
ਨਾ ਮੂਲ ਹਿਲਦਾ। ਦੁਲਾ ਤਦੋਂ ਲੰਮੀ ਲੰਮੀ ਚਾਲ ਚਲਦਾ। ਆਖਦੀ
ਹੈ ਹੋਣੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਣਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ।
ਦੁਲਾ ਆਖੇ ਜੇ ਮੈਂ ਟੋਕਰਾਂ ਚੁਕਾਵਸਾਂ। ਹੋਣੀ ਆਖੋ ਸਿਰ ਦੀ ਸ਼ਰਤ
ਲਾਇਸਾਂ। ਚੁਕਦਾ ਹੈ ਸਿਰ ਤੇ ਸ਼ਰਤ ਲਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੇਕਰਾ
ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਟੋਕਰਾ ਨਾ ਦੁਲਾ ਪਾਸੇ ਜਾਇ ਚੁਕਿਆ। ਸਾਰਾ
ਜੋਰ ਆਪਣਾ ਲਗਾਇ ਥਕਿਆ। ਸਿਰ ਤੇਰਾ ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਵਢਾਂ
ਜਾਇਕੈ। ਦੁਲਿਆ ਟੋਕਰਾ ਟੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਹੋਣਾ ਮੇਰਾ ਨਾਸ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>c6eq5gobmejwdveuw588whn75b67ona</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180357</id>
      <parentid>180356</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:49:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180357</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2964" sha1="fkmwuggebxvces7n1i4c3nc1itt9jea" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੪)}}&lt;/noinclude&gt;ਕਸਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਮਾਮਾ ਉਸ ਦਾ ਜੰਗ ਨੂੰ ਨਾਲ ਟੁਰਿਆ ਸੰਗ ਕਈ
ਅਸਵਾਰਚ ੜਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਨਾਲ ਕਰੋਧ ਦੇ ਚਲਿਆ ਚੰਡਰਾਂ ਤੋਂ ਇਕ
ਪਲ ਵਿਚ ਪਿੰਡੀ ਆਂਵਦਾ ਜੀ। ਦੇਖ ਪਿੰਡੀ ਦਾ ਹਾਲ ਬਰਬਾਦ
ਹੋਇਆ ਨਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਖ ਸੁਣਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਧਾਵਾ ਲਾਹੌਰ
ਤੋ ਅਜ ਕਰਨਾ ਚਲੋ ਸੰਗ ਜਿਸਦਾ ਦਿਲ ਚਾਂਹਵਦਾ ਜੀ। ਸਭੇ ਪਹਿਨ
ਹਥਿਆਰ ਤਿਆਰ ਹੋਏ ਦੁਲਾਂ ਰਾਹ ਦੇ ਵਿਚ ਠਹਿਰਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਫੌਜ
ਉਤਰੀ ਹੋਈ ਮਾਲੂਮ ਦੁਲਾ ਹੋਈ ਲੀਕ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਪਾਂਵਦਾ ਜੀ। ਜਿਸ
ਨੂੰ ਜਾਨ ਪਿਆਰੀ ਹੈ ਹੋ ਪਿਛੇ ਧਾਵੇ ਮੌਤ ਦੇ ਕਦਮ ਉਠਾਂਵਦਾ ਜੀ।
ਕੰਬੋ ਦਿਲ ਸਭ ਪਿਛਾਂਹ ਹਟ ਜਾਂਦੇ ਲੜਨ ਵਾਲਿਆਂ ਸਾਥ ਲਿਜਾਂਵਦਾ
ਜੀ। ਦਸਾਂ ਅਣੀ ਦਾ ਹਾਲ ਮੈਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਇਹ ਦਿਲ ਮੇਰੇ ਵਿਚ
ਹੋਂਵਦਾ ਜੀ।
{{center|{{smaller|ਹੋਣੀ ਦਾ ਆਉਣਾ ॥ ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥}}}}
{{gap}}ਚੜਿਆ ਜਾਂ ਦੁਲਾ ਅਗੋਂ ਹੋਣੀ ਆਂਵਦੀ। ਦੁਲੇ ਲੈ ਕੇ ਨਾਮ
ਉਹਦਾ ਸੀ ਬੁਲਾਂਵਦੀ। ਕੰਨਿਆ ਦਾ ਮੈਂ ਭਾਰ ਲਾ ਆਇਕੇ। ਦੁਲੇ
ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਸੁਣਕੇ ਭਾਣਜਾ ਦੁਲੇ ਨੇ ਘਲਿਆ।
ਜੈਰ ਸੀ ਲਗਾਇਆ ਟੋਕਰਾ ਨਾ ਹਲਿਆ। ਮੋੜਦੀ ਹੈ ਹੋਣੀ ਉਸ
ਹਟਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਹੋਣੀ ਕਹੇ ਟੋਕਰਾ
ਨਾ ਮੂਲ ਹਿਲਦਾ। ਦੁਲਾ ਤਦੋਂ ਲੰਮੀ ਲੰਮੀ ਚਾਲ ਚਲਦਾ। ਆਖਦੀ
ਹੈ ਹੋਣੀ ਇਸ ਨੂੰ ਸੁਣਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ।
ਦੁਲਾ ਆਖੇ ਜੇ ਮੈਂ ਟੋਕਰਾਂ ਚੁਕਾਵਸਾਂ। ਹੋਣੀ ਆਖੋ ਸਿਰ ਦੀ ਸ਼ਰਤ
ਲਾਇਸਾਂ। ਚੁਕਦਾ ਹੈ ਸਿਰ ਤੇ ਸ਼ਰਤ ਲਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੇਕਰਾ
ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਟੋਕਰਾ ਨਾ ਦੁਲਾ ਪਾਸੇ ਜਾਇ ਚੁਕਿਆ। ਸਾਰਾ
ਜੋਰ ਆਪਣਾ ਲਗਾਇ ਥਕਿਆ। ਸਿਰ ਤੇਰਾ ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਵਢਾਂ
ਜਾਇਕੈ। ਦੁਲਿਆ ਟੋਕਰਾ ਟੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ। ਹੋਣਾ ਮੇਰਾ ਨਾਸ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>fkmwuggebxvces7n1i4c3nc1itt9jea</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/45</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64150</id>
    <revision>
      <id>180362</id>
      <parentid>179192</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:54:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180362</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2765" sha1="7etob3xjuh7cynu6l00l46ga1ajnew8" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੫)}}&lt;/noinclude&gt;ਤੇਰਾ ਸਿਰ ਕਟਦੀ। ਕੌਲ ਤੇ ਕਰਾਰ ਨੂੰ ਨਾ ਮੂਲੋਂ ਹਟਦੀ। ਸਭ ਨੂੰ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ
ਨੂੰ ਛਡਾਂ ਖਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ।
{{center|{{smaller|ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਖਤ ਲਿਖਣਾ}}}}
{{gap}}ਨਹੀਂ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਗਿਆ ਮਿਰਜਾ ਸੁਣੋ ਇਸ ਦੀ ਕੁਛ
ਹਵਾਲ ਪਿਆਰੇ।ਲਿਖੇ ਖਤ ਇਕ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਹੈ ਮਿਰਜਾ ਦਸਖਤ ਕਰਦਾ
ਮੇਹਰ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਮੈਨੂੰ ਮਿਲੇ ਜਗੀਰ ਇਨਾਮ ਸ਼ਾਹਾ ਕੰਮ
ਕੀਤਾ ਜੇ ਨਿਮਕ ਹਲਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਅਕਬਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੋੜ ਜੁਆਬ
ਦਿਤਾ ਦੇਸਾਂ ਬਹੁਤ ਮੈਂ ਧਨ ਤੇ ਮਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਹੁੰਦੀ ਤਦੋਂ ਜਗੀਰ
ਅਤਾ ਤੈਨੂੰ ਦੁਲਾ ਹੋਂਵਦਾ ਜੇ ਸੰਗ ਬਿਆਲ ਪਿਆਰੇ। ਜੇ ਤਾਂ ਲੋੜ ਹੈ
ਤੈਨੂੰ ਜਗੀਰ ਵਾਲੀ ਲਿਆਵੀਂ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਢੂੰਡ ਤੇ ਭਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਹੋਵੇ
ਲੋੜ ਜੇ ਧਨ ਦੀ ਹੋਵੇ ਹਾਜ਼ਰ ਆਈਂ ਲਾਹੌਰ ਫਿਲਹਾਲ ਪਿਆਰੇ।
ਮਿਰਜਾ ਬਾਜੀਗਰ ਨਾ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ, ਏਹ ਕੀਤੀ ਹੈ
ਚਾਲ ਪਿਆਰੇ।
{{center|{{smaller|ਪਹਿਲਾ ਜੰਗ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਦੁਲੇ ਦੇ ਭਾਣਜੇ ਦਾ}}}}
{{gap}}ਵੇਲੇ ਸੁਬਾ ਦੇ ਉਠਕੇ ਵਜੂ ਸਾਜ ਨਮਾਜ ਗੁਜਾਰਦਾ ਹੈ। ਕਹੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਅੱਜ ਮੈਂ ਜੰਗ ਕਰਸਾਂ ਲੈਂਦਾ ਨਾਮ ਮੈਂ ਪਾਕ ਗੁਫਾਰ ਦਾ ਹੈ। ਦੁਲਾ ਆਖਦਾ ਵਸਨ ਭਾਣਜੇ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਰਹੇ ਜੇਹੜਾ ਐਪਰ ਸੰਗ ਨਾਂ ਜਾਏ ਕੋਈ ਤੇਰੇ ਹੁਕਮ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ
ਜੰਗ ਧਾਰਦਾ ਹੈ। ਜਗ ਵਿਚਾਰਦਾ ਹੈ।ਕਹੇ ਸ਼ੋਰ ਥਾਂ ਫਿਕਰ ਨਾ ਇਕ ਰਤੀ ਜੰਗ ਹੋਵਨਾ ਅਜ ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਹੈ।ਛੇੜੇ ਲਤ ਤੋ ਹਥ ਤੇ ਹਥ ਰਖੇ ਨਾਲੇ ਰਬ ਦਾ ਨਾਮ ਚਿਤਾਰਦਾ ਹੈ। ਘੋੜਾ ਵੜਿਆ ਹਵਾ ਦੇ ਵਾਂਗ ਲੈਕੇ ਜਾਵੇ ਫੌਜ ਅਗੇ ਲਲਕਾਰਦਾ
ਹੈ। ਆਏ ਚਾਰ ਜੁਆਨ ਤਿਆਰ ਹੋ ਕੇ ਸ਼ੋਰ ਮਚਦਾ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>7etob3xjuh7cynu6l00l46ga1ajnew8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180368</id>
      <parentid>180362</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T14:59:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180368</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2771" sha1="a4pj2r0ljvmqencrthvx3uw6rr10rba" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੫)}}&lt;/noinclude&gt;ਤੇਰਾ ਸਿਰ ਕਟਦੀ। ਕੌਲ ਤੇ ਕਰਾਰ ਨੂੰ ਨਾ ਮੂਲੋਂ ਹਟਦੀ। ਸਭ ਨੂੰ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ
ਨੂੰ ਛਡਾਂ ਖਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ।
{{center|{{smaller|ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਖਤ ਲਿਖਣਾ}}}}
{{gap}}ਨਹੀਂ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਗਿਆ ਮਿਰਜਾ ਸੁਣੋ ਇਸ ਦੀ ਕੁਛ
ਹਵਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਲਿਖੇ ਖਤ ਇਕ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਹੈ ਮਿਰਜਾ ਦਸਖਤ ਕਰਦਾ
ਮੇਹਰੂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਮੈਨੂੰ ਮਿਲੇ ਜਗੀਰ ਇਨਾਮ ਸ਼ਾਹਾ ਕੰਮ
ਕੀਤਾ ਜੇ ਨਿਮਕ ਹਲਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਅਕਬਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੋੜ ਜੁਆਬ
ਦਿਤਾ ਦੇਸਾਂ ਬਹੁਤ ਮੈਂ ਧਨ ਤੇ ਮਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਹੁੰਦੀ ਤਦੋਂ ਜਗੀਰ
ਅਤਾ ਤੈਨੂੰ ਦੁਲਾ ਹੋਂਵਦਾ ਜੇ ਸੰਗ ਬਿਆਲ ਪਿਆਰੇ। ਜੇ ਤਾਂ ਲੋੜ ਹੈ
ਤੈਨੂੰ ਜਗੀਰ ਵਾਲੀ ਲਿਆਵੀਂ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਢੂੰਡ ਤੇ ਭਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਹੋਵੇ
ਲੋੜ ਜੇ ਧਨ ਦੀ ਹੋਵੇ ਹਾਜ਼ਰ ਆਈਂ ਲਾਹੌਰ ਫਿਲਹਾਲ ਪਿਆਰੇ।
ਮਿਰਜਾ ਬਾਜੀਗਰ ਨਾ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਏਹ ਕੀਤੀ ਹੈ
ਚਾਲ ਪਿਆਰੇ।
{{center|{{smaller|ਪਹਿਲਾ ਜੰਗ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਦੁਲੇ ਦੇ ਭਾਣਜੇ ਦਾ}}}}
{{gap}}ਵੇਲੇ ਸੁਬਾ ਦੇ ਉਠਕੇ ਵਜੂ ਸਾਜ ਨਮਾਜ ਗੁਜਾਰਦਾ ਹੈ। ਕਹੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਅੱਜ ਮੈਂ ਜੰਗ ਕਰਸਾਂ ਲੈਂਦਾ ਨਾਮ ਮੈਂ ਪਾਕ ਗੁਫਾਰ ਦਾ ਹੈ। ਦੁਲਾ ਆਖਦਾ ਵਸਨ ਭਾਣਜੇ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਰਹੇ ਜੇਹੜਾ ਜੰਗ ਧਾਰਦਾ ਹੈ। ਐਪਰ ਸੰਗ ਨਾਂ ਜਾਏ ਕੋਈ ਤੇਰੇ ਹੁਕਮ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਜਗ ਵਿਚਾਰਦਾ ਹੈ। ਕਹੇ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਫਿਕਰ ਨਾ ਇਕ ਰਤੀ ਜੰਗ ਹੋਵਨਾ ਅਜ ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਹੈ। ਛੇੜੇ ਲਤ ਤੋ ਹਥ ਤੇ ਹਥ ਰਖੇ ਨਾਲੇ ਰਬ ਦਾ ਨਾਮ ਚਿਤਾਰਦਾ ਹੈ। ਘੋੜਾ ਵੜਿਆ ਹਵਾ ਦੇ ਵਾਂਗ ਲੈਕੇ ਜਾਵੇ ਫੌਜ ਅਗੇ ਲਲਕਾਰ ਦਾ
ਹੈ। ਆਏ ਚਾਰ ਜੁਆਨ ਤਿਆਰ ਹੋ ਕੇ ਸ਼ੋਰ ਮਚਦਾ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>a4pj2r0ljvmqencrthvx3uw6rr10rba</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180369</id>
      <parentid>180368</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:00:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180369</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2771" sha1="jn0n8wz3yrctyll0aq23dmj09we6exs" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੫)}}&lt;/noinclude&gt;ਤੇਰਾ ਸਿਰ ਕਟਦੀ। ਕੌਲ ਤੇ ਕਰਾਰ ਨੂੰ ਨਾ ਮੂਲੋਂ ਹਟਦੀ। ਸਭ ਨੂੰ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ
ਨੂੰ ਛਡਾਂ ਖਾਇਕੇ। ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਟੋਕਰਾ ਚੁਕਾਈਂ ਆਇਕੇ।
{{center|{{smaller|ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਖਤ ਲਿਖਣਾ}}}}
{{gap}}ਨਹੀਂ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਗਿਆ ਮਿਰਜਾ ਸੁਣੋ ਇਸ ਦੀ ਕੁਛ
ਹਵਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਲਿਖੇ ਖਤ ਇਕ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਹੈ ਮਿਰਜਾ ਦਸਖਤ ਕਰਦਾ
ਮੇਹਰੂ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਮੈਨੂੰ ਮਿਲੇ ਜਗੀਰ ਇਨਾਮ ਸ਼ਾਹਾ ਕੰਮ
ਕੀਤਾ ਜੇ ਨਿਮਕ ਹਲਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਅਕਬਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮੋੜ ਜੁਆਬ
ਦਿਤਾ ਦੇਸਾਂ ਬਹੁਤ ਮੈਂ ਧਨ ਤੇ ਮਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਹੁੰਦੀ ਤਦੋਂ ਜਗੀਰ
ਅਤਾ ਤੈਨੂੰ ਦੁਲਾ ਹੋਂਵਦਾ ਜੇ ਸੰਗ ਬਿਆਲ ਪਿਆਰੇ। ਜੇ ਤਾਂ ਲੋੜ ਹੈ
ਤੈਨੂੰ ਜਗੀਰ ਵਾਲੀ ਲਿਆਵੀਂ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਢੂੰਡ ਤੇ ਭਾਲ ਪਿਆਰੇ। ਹੋਵੇ
ਲੋੜ ਜੇ ਧਨ ਦੀ ਹੋਵੇ ਹਾਜ਼ਰ ਆਈਂ ਲਾਹੌਰ ਫਿਲਹਾਲ ਪਿਆਰੇ।
ਮਿਰਜਾ ਬਾਜੀਗਰ ਨਾ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਏਹ ਕੀਤੀ ਹੈ
ਚਾਲ ਪਿਆਰੇ।
{{center|{{smaller|ਪਹਿਲਾ ਜੰਗ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਦੁਲੇ ਦੇ ਭਾਣਜੇ ਦਾ}}}}
{{gap}}ਵੇਲੇ ਸੁਬਾ ਦੇ ਉਠਕੇ ਵਜੂ ਸਾਜ ਨਮਾਜ ਗੁਜਾਰਦਾ ਹੈ। ਕਹੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਅੱਜ ਮੈਂ ਜੰਗ ਕਰਸਾਂ ਲੈਂਦਾ ਨਾਮ ਮੈਂ ਪਾਕ ਗੁਫਾਰ ਦਾ ਹੈ। ਦੁਲਾ ਆਖਦਾ ਵਸਨ ਭਾਣਜੇ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਰਹੇ ਜੇਹੜਾ ਜੰਗ ਧਾਰਦਾ ਹੈ। ਐਪਰ ਸੰਗ ਨਾਂ ਜਾਏ ਕੋਈ ਤੇਰੇ ਹੁਕਮ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਜਗ ਵਿਚਾਰਦਾ ਹੈ। ਕਹੇ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਫਿਕਰ ਨਾ ਇਕ ਰਤੀ ਜੰਗ ਹੋਵਨਾ ਅਜ ਤਲਵਾਰ ਦਾ ਹੈ। ਛੇੜੇ ਲਤ ਤੋ ਹਥ ਤੇ ਹਥ ਰਖੇ ਨਾਲੇ ਰਬ ਦਾ ਨਾਮ ਚਿਤਾਰਦਾ ਹੈ। ਘੋੜਾ ਵੜਿਆ ਹਵਾ ਦੇ ਵਾਂਗ ਲੈਕੇ ਜਾਵੇ ਫੌਜ ਅਗੇ ਲਲਕਾਰ ਦਾ
ਹੈ। ਆਏ ਚਾਰ ਜੁਆਨ ਤਿਆਰ ਹੋ ਕੇ ਸ਼ੋਰ ਮਚਦਾ ਮਾਰ ਹੀ ਮਾਰ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jn0n8wz3yrctyll0aq23dmj09we6exs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/46</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64151</id>
    <revision>
      <id>180371</id>
      <parentid>179193</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:02:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180371</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3026" sha1="4v5odlt2svnd2m491elp8xcsklg9utt" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੬)}}&lt;/noinclude&gt;ਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਘੋੜੇ ਨੂੰ ਛੇੜਦਾ ਸੀ ਛਾਲ ਪਲੰਘ ਪਲੰਘ ਉਹ
ਮਾਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਸ਼ੇਰ ਬੱਚਾ ਸਿਰ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਚਾ
ਉਤਾਰਦਾ ਹੈ।
{{center|{{smaller|ਦੂਸਰਾ ਜੰਗ ਦੁਲੇ ਦੇ ਮਾਮੇ ਦਾ}}}}
{{gap}}ਫਿਰ ਜੰਗ ਨੂੰ ਜੰਗ ਖਾਂ ਰਵਾਂ ਹੋਏ ਹੁਣੇ ਦੇਖ ਤੂੰ ਭਾਣਜਿਆ
ਵਾਰ ਮੇਰਾ। ਖੜਾ ਹੋਵੇ ਨਾ ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ੇਰ ਮੇਰੇ ਜਦੋਂ ਦੇਖਸੀ ਜੋਰ ਤੇ
ਸੋਰ ਮੇਰਾ। ਘੋੜਾ ਛੇੜਦਾ ਤੁਰਤ ਜਵਾਨ ਬਾਂਕਾ ਦੇਖੋ ਜੰਗ ਵਿਚ ਕੀਤਾ
ਪੂਰ ਮੇਰਾ। ਭੇਜ ਛਾਂਟ ਕੇ ਮਰਦ ਤੂੰ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਜਿਹੜਾ ਘਲਦਾ
ਗਰਜ ਤੇ ਘੇਰ ਮੇਰਾ। ਜਦੋਂ ਜੰਗ ਖਾਂ ਜਾਇ ਪੁਕਾਰਿਆ ਸੀ ਮਿਰਜਾ
ਭੇਜਨਾ ਚਾਰ ਜੁਆਨ ਬੇਲੀ। ਤੁਸੀਂ ਚਾਰ ਤੇ ਉਹ ਅਕਲੜਾ ਹੈ ਕਰੇ
ਪਲ ਦੇ ਵਿਚ ਬੇਜਾਨ ਬੋਲੀ। ਚਾਰੇ ਕਸ ਹਥਿਆਰ ਤਿਆਰ ਹੋਏ ਹੋਏ
ਤਰਫ ਮੈਦਾਨ ਰਵਾਨ ਬੇਲੀ। ਇਕ ਜੰਗ ਖਾਂ ਤੇ ਜਗ ਕਰਦੇ ਲਵੇ ਚੌਹਾਂ
ਨੂੰ ਪਲ ਵਿਚ ਰਾਨ ਬੋਲੀ। ਥੋਹੜੀ ਦੇਰ ਅੰਦਰ ਡਿਗੇ ਘੋੜਿਆਂ ਤੋਂ
ਜਦੋਂ ਲਾ ਬੈਠੇ ਸਾਰਾ ਤਾਨ ਬੇਲੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੰਗ ਦੇ ਰਹਿਮ ਕੀਤੇ
ਬਾਪ ਪੁਤਰਾਂ ਝਟ ਕੁਹਾਨ ਬੋਲੀ।
{{center|{{smaller|ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਘਲਿਆ ਸੰਗ ਦੁਲੇ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਜਲਾਲ ਖ਼ਾਂ ਦਾ ਮਾਰਿਆ ਜਾਣਾ}}}}
{{gap}}ਰੋਜ ਤੀਸਰੇ ਉਠ ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਜੰਗ ਕਰਨ ਜਲਾਲ ਖਾਂ ਚਲਿਆਂ
ਈ। ਪੰਜੇ ਲਾ ਹਥਿਆਰ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ ਤੁਰਤ ਜਾਏ ਮੈਦਾਨ ਨੂੰ
ਮਿਲਿਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਦੇਖਿਆ ਮਿਰਜੇ ਜਲਾਲ ਖਾਂ ਨੂੰ ਸਤ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ
ਉਠਕੇ ਘਲਿਆਂ ਈ। ਦਿਲ ਵਾਲਾ ਜੁਆਨ ਨਾ ਮੂਲ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖ
ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ ਨਾ ਹਲਿਆ ਈ। ਮਾਰੋ ਚਾਰੇ ਤੇ ਜੰਗ ਸੀ ਖੂਬ
ਕੀਤਾ ਧਾਰ ਹੌਂਸਲਾ ਸਭ ਨੂੰ ਠਲਿਆ ਈ। ਐਪਰ ਲੇਖ ਨਸੀਬ ਦਾ
ਲਿਖਿਆ ਜੋ ਓਹ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਜਾਏ ਨਾ ਟਲਿਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਮਿਰਜੇ
ਨੇ ਦੂਰੋਂ ਹਵਾਲ ਡਿਠਾ ਹੋਰ ਸੂਰਮੇ ਭੇਜ ਉਬਲਿਆ ਈ। ਸਾਰਾ ਦੁਲੇ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>4v5odlt2svnd2m491elp8xcsklg9utt</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180373</id>
      <parentid>180371</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:06:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180373</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3023" sha1="m1wvjn1tujeefz18ss1kl926lm14mb9" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੬)}}&lt;/noinclude&gt;ਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਘੋੜੇ ਨੂੰ ਛੇੜਦਾ ਸੀ ਛਾਲ ਪਲੰਘ ਪਲੰਘ ਉਹ
ਮਾਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਸ਼ੇਰ ਬੱਚਾ ਸਿਰ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਚਾ
ਉਤਾਰਦਾ ਹੈ।
{{center|{{smaller|ਦੂਸਰਾ ਜੰਗ ਦੁਲੇ ਦੇ ਮਾਮੇ ਦਾ}}}}
{{gap}}ਫਿਰ ਜੰਗ ਨੂੰ ਜੰਗ ਖਾਂ ਰਵਾਂ ਹੋਏ ਹੁਣੇ ਦੇਖ ਤੂੰ ਭਾਣਜਿਆ
ਵਾਰ ਮੇਰਾ। ਖੜਾ ਹੋਵੇ ਨਾ ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ੇਰ ਮੇਰੇ ਜਦੋਂ ਦੇਖਸੀ ਜੋਰ ਤੇ
ਸੋਰ ਮੇਰਾ। ਘੋੜਾ ਛੇੜਦਾ ਤੁਰਤ ਜਵਾਨ ਬਾਂਕਾ ਦੇਖੋ ਜੰਗ ਵਿਚ ਕੀਤਾ
ਪੂਰ ਮੇਰਾ। ਭੇਜ ਛਾਂਟ ਕੇ ਮਰਦ ਤੂੰ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਜਿਹੜਾ ਘਲਦਾ
ਗਰਜ ਤੇ ਘੇਰ ਮੇਰਾ। ਜਦੋਂ ਜੰਗ ਖਾਂ ਜਾਇ ਪੁਕਾਰਿਆ ਸੀ ਮਿਰਜਾ
ਭੇਜਨਾ ਚਾਰ ਜੁਆਨ ਬੇਲੀ। ਤੁਸੀਂ ਚਾਰ ਤੇ ਉਹ ਅਕਲੜਾ ਹੈ ਕਰੇ
ਪਲ ਦੇ ਵਿਚ ਬੇਜਾਨ ਬੇਲੀ। ਚਾਰੇ ਕਸ ਹਥਿਆਰ ਤਿਆਰ ਹੋਏ ਹੋਏ
ਤਰਫ ਮੈਦਾਨ ਰਵਾਨ ਬੇਲੀ। ਇਕ ਜੰਗ ਖਾਂ ਤੇ ਜਗ ਕਰਦੇ ਲਵੇ ਚੌਹਾਂ
ਨੂੰ ਪਲ ਵਿਚ ਰਾਨ ਬੇਲੀ। ਥੋਹੜੀ ਦੇਰ ਅੰਦਰ ਡਿਗੇ ਘੋੜਿਆਂ ਤੋਂ
ਜਦੋਂ ਲਾ ਬੈਠੇ ਸਾਰਾ ਤਾਨ ਬੇਲੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੰਗ ਦੇ ਰਹਿਮ ਕੀਤੇ
ਬਾਪ ਪੁਤਰਾਂ ਝਟ ਕੁਹਾਨ ਬੇਲੀ।
{{center|{{smaller|ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਘਲਿਆ ਸੰਗ ਦੁਲੇ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਜਲਾਲ ਖ਼ਾਂ ਦਾ ਮਾਰਿਆ ਜਾਣਾ}}}}
{{gap}}ਰੋਜ ਤੀਸਰੇ ਉਠ ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਜੰਗ ਕਰਨ ਜਲਾਲ ਖਾਂ ਚਲਿਆਂ
ਈ। ਪੰਜੇ ਲਾ ਹਥਿਆਰ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ ਤੁਰਤ ਜਾਏ ਮੈਦਾਨ ਨੂੰ
ਮਲਿਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਦੇਖਿਆ ਮਿਰਜੇ ਜਲਾਲ ਖਾਂ ਨੂੰ ਸਤ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ
ਉਠਕੇ ਘਲਿਆਂ ਈ। ਦਿਲ ਵਾਲਾ ਜੁਆਨ ਨਾ ਮੂਲ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖ
ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ ਨਾ ਹਲਿਆ ਈ। ਮਾਰੇ ਚਾਰੇ ਤੇ ਜੰਗ ਸੀ ਖੂਬ
ਕੀਤਾ ਧਾਰ ਹੌਂਸਲਾ ਸਭ ਨੂੰ ਠਲਿਆ ਈ। ਐਪਰ ਲੇਖ ਨਸੀਬ ਦਾ
ਲਿਖਿਆ ਜੋ ਓਹ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਜਾਏ ਨਾ ਟਲਿਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਮਿਰਜੇ
ਨੇ ਦੂਰੋਂ ਹਵਾਲ ਡਿਠਾ ਹੋਰ ਸੂਰਮੇ ਭੇਜ ਉਬਲਿਆ ਈ। ਸਾਰਾ ਦੁਲੇ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>m1wvjn1tujeefz18ss1kl926lm14mb9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180374</id>
      <parentid>180373</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:07:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180374</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3023" sha1="puosqph1qdh7jkowhu6ex22jynrbns4" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੬)}}&lt;/noinclude&gt;ਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਘੋੜੇ ਨੂੰ ਛੇੜਦਾ ਸੀ ਛਾਲ ਪਲੰਘ ਪਲੰਘ ਉਹ
ਮਾਰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ੇਰ ਖਾਂ ਸ਼ੇਰ ਬੱਚਾ ਸਿਰ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਚਾ
ਉਤਾਰਦਾ ਹੈ।
{{center|{{smaller|ਦੂਸਰਾ ਜੰਗ ਦੁਲੇ ਦੇ ਮਾਮੇ ਦਾ}}}}
{{gap}}ਫਿਰ ਜੰਗ ਨੂੰ ਜੰਗ ਖਾਂ ਰਵਾਂ ਹੋਏ ਹੁਣੇ ਦੇਖ ਤੂੰ ਭਾਣਜਿਆ
ਵਾਰ ਮੇਰਾ। ਖੜਾ ਹੋਵੇ ਨਾ ਸਾਹਮਣੇ ਸ਼ੇਰ ਮੇਰੇ ਜਦੋਂ ਦੇਖਸੀ ਜੋਰ ਤੇ
ਸੋਰ ਮੇਰਾ। ਘੋੜਾ ਛੇੜਦਾ ਤੁਰਤ ਜਵਾਨ ਬਾਂਕਾ ਦੇਖੋ ਜੰਗ ਵਿਚ ਕੀਤਾ
ਪੂਰ ਮੇਰਾ। ਭੇਜ ਛਾਂਟ ਕੇ ਮਰਦ ਤੂੰ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਜਿਹੜਾ ਘਲਦਾ
ਗਰਜ ਤੇ ਘੇਰ ਮੇਰਾ। ਜਦੋਂ ਜੰਗ ਖਾਂ ਜਾਇ ਪੁਕਾਰਿਆ ਸੀ ਮਿਰਜਾ
ਭੇਜਨਾ ਚਾਰ ਜੁਆਨ ਬੇਲੀ। ਤੁਸੀਂ ਚਾਰ ਤੇ ਉਹ ਅਕਲੜਾ ਹੈ ਕਰੇ
ਪਲ ਦੇ ਵਿਚ ਬੇਜਾਨ ਬੇਲੀ। ਚਾਰੇ ਕਸ ਹਥਿਆਰ ਤਿਆਰ ਹੋਏ ਹੋਏ
ਤਰਫ ਮੈਦਾਨ ਰਵਾਨ ਬੇਲੀ। ਇਕ ਜੰਗ ਖਾਂ ਤੇ ਜਗ ਕਰਦੇ ਲਵੇ ਚੌਹਾਂ
ਨੂੰ ਪਲ ਵਿਚ ਰਾਨ ਬੇਲੀ। ਥੋਹੜੀ ਦੇਰ ਅੰਦਰ ਡਿਗੇ ਘੋੜਿਆਂ ਤੋਂ
ਜਦੋਂ ਲਾ ਬੈਠੇ ਸਾਰਾ ਤਾਨ ਬੇਲੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੰਗ ਦੇ ਰਹਿਮ ਕੀਤੇ
ਬਾਪ ਪੁਤਰਾਂ ਝਟ ਕੁਹਾਨ ਬੇਲੀ।
{{center|{{smaller|ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਘਲਿਆ ਸੰਗ ਦੁਲੇ ਦੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਜਲਾਲ ਖ਼ਾਂ ਦਾ ਮਾਰਿਆ ਜਾਣਾ}}}}
{{gap}}ਰੋਜ ਤੀਸਰੇ ਉਠ ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਜੰਗ ਕਰਨ ਜਲਾਲ ਖਾਂ ਚਲਿਆਂ
ਈ। ਪੰਜੇ ਲਾ ਹਥਿਆਰ ਤਿਆਰ ਹੋਇਆ ਤੁਰਤ ਜਾਏ ਮੈਦਾਨ ਨੂੰ
ਮਲਿਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਦੇਖਿਆ ਮਿਰਜੇ ਜਲਾਲ ਖਾਂ ਨੂੰ ਸਤ ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ
ਉਠਕੇ ਘਲਿਆਂ ਈ। ਦਿਲ ਵਾਲਾ ਜੁਆਨ ਨਾ ਮੂਲ ਹੁੰਦਾ ਦੇਖ
ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ ਨਾ ਹਲਿਆ ਈ। ਮਾਰੇ ਚਾਰੇ ਤੇ ਜੰਗ ਸੀ ਖੂਬ
ਕੀਤਾ ਧਾਰ ਹੌਂਸਲਾ ਸਭ ਨੂੰ ਠਲਿਆ ਈ। ਐਪਰ ਲੇਖ ਨਸੀਬ ਦਾ
ਲਿਖਿਆ ਜੋ ਓਹ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਜਾਏ ਨਾ ਟਲਿਆ ਈ। ਜਦੋਂ ਮਿਰਜੇ
ਨੇ ਦੂਰੋਂ ਹਵਾਲ ਡਿਠਾ ਹੋਰ ਸੂਰਮੇ ਭੇਜ ਉਬਲਿਆ ਈ। ਸਾਰਾ ਦੁਲੇ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>puosqph1qdh7jkowhu6ex22jynrbns4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/47</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64152</id>
    <revision>
      <id>180375</id>
      <parentid>179194</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:09:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180375</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2914" sha1="mbb0vb07rc7tbebmr9am3cjd249vehv" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੭)}}&lt;/noinclude&gt;ਨੇ ਦਗਾ ਮਲੂਮ ਕੀਤਾ ਹਾਲ ਭਾਈ ਦਾ ਦੇਖ ਨਾ ਝਲਿਆਂ ਈ। ਭਰਤ
ਫੌਜ ਨੂੰ ਕਰੇ ਤਿਆਰ ਦੁਲਾ ਗੁਸਾ ਖਾਇਕੇ ਆਪ ਹੀ ਚਲਿਆ ਈ।
ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਦੁਲੇ ਨੇ ਹਲ ਕੀਤਾ ਜਾਏ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਕਾਲਜਾ
ਸਲਿਆ ਈ।
{{center|{{smaller|ਦੁਲੇ ਦਾ ਫੌਜ ਵਿਚ ਕਤਲੇਆਮ ਕਰਨਾ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਪਹੁੰਚਿਆ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਜਾ ਕੇ ਜਿਵੇਂ ਜੰਝਦੀ ਪੈਂਦੀ
ਜੋ ਧਾੜ ਲੋਕੋ। ਪਹਿਲੇ ਜਾਏ ਬੰਦੂਕ ਦਾ ਵਾਰ ਕਰਦਾ ਗੋਲੀ ਚਲਦੀ
ਸੀ ਸਾੜ ਸਾੜ ਲੋਕੋ। ਗਿਆ ਮੁਕ ਬਰੂਦ ਜਾਂ ਪਾਸ ਵਾਲਾ ਫਿਰ ਤੀਰ
ਛਡੇ ਕਾੜ ਕਾੜ ਲੋਕੋ। ਵਾਂਗ ਪਤਿਆਂ ਮੁਗਲ ਉਡਾਏ ਸਟ ਜਿਮੀ
ਉਤੇ ਝਾੜ ਝਾੜ ਲੋਕੋ। ਹੋਏ ਖਤਮ ਜਾਂ ਤੀਰ ਫੜ ਲਏ ਨੇਜੇ ਸੀਨਾ
ਸੁਟਿਆ ਪਾੜ ਪਾੜ ਲੋਕੋ। ਜਿਵੇਂ ਬਕਰੀ ਮਿਲੇ ਬਘਿਆੜ ਤਾਈਂ
ਕਰੇ ਟੁਕੜੇ ਚਾਰ ਚਾਰ ਲੋਕੋ। ਹਾਲ ਮੰਦਾ ਜਾਂ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ
ਆਇਆ ਜਾਏ ਪਕੜ ਦਾ ਲਧੀ ਦੀ ਆੜ ਲੋਕੋ। ਛਾਤੀ ਲਧੀ ਦੀ ਮੂੰਹ
ਦੇ ਵਿਚ ਪਕੜੇ ਨਾਲੇ ਰੋਂਦਾ ਹੈ ਯਾਰੋ ਯਾਰ ਲੋਕੋ। ਕਹੇ ਮਾਤਾ ਮੈਂ
ਧਰਮ ਦਾ ਪੁੱਤ ਹਾਂ ਰਖੀ ਜਾਨ ਮੇਰੀ ਕਰਕੇ ਮਾਰ ਲੋਕੋ। ਦੁਲਾ
ਪਹੁੰਚਿਆ ਮਿਰਜੇ ਦੇ ਪਾਸ ਜਾ ਕੇ ਲੱਧੀ ਰੋਕਦੀ ਵਾਂਗ ਪਹਾੜ ਲੋਕੋ।
ਬਚਾ ਦੂਲਿਆ ਮਿਰਜਾ ਹੈ ਸ਼ਰਨ ਡਿੱਗਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨਾ ਕਬਰ ਵਿਚ
ਗਾਰ ਲੋਕੋ।
{{center|{{smaller|ਲਧੀ ਦੇ ਕਹੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਛਡਣਾ ਤੇ ਮਿਰਜੇ ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਆਉਣਾ}}}}
{{gap}}ਸ਼ਰਨ ਪਿਆ ਨਾ ਮਾਰਨਾ ਘੁਲਿਆ ਵੇ ਲਧੀ ਆਖਦੀ ਹਥ
ਉਠਾਇਕੇ ਤੇ। ਜਦੋਂ ਮਾਤਾ ਦੇ ਮੁਖ ਥੀਂ ਬਾਤ ਸੁਣੀ ਤਦੋਂ ਜੰਗ ਤੋਂ
ਫੌਜ ਹਟਾਏ ਉਥੇ। ਕਹੇ ਫੌਜ ਨੂੰ ਕਰੋ ਅਰਾਮ ਭਾਈ ਤਦੋਂ ਸਭ ਨੇ
ਤੰਬੂ ਲਗਾਏ ਓਥੇ। ਐਪਰ ਰੰਜ ਸੀ ਮਾਮੇ ਜਲਾਲ ਖਾਂ ਦਾ ਦੇਵੇ ਲੁਧੀ
ਨੂੰ ਬਾਤ ਸੁਣਾਏ ਓਥੇ। ਮਾਤਾ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਛਡਦਾ ਮੈਂ ਤੈਂ ਤਾਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mbb0vb07rc7tbebmr9am3cjd249vehv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180378</id>
      <parentid>180375</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:13:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180378</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2914" sha1="puuw8acc17xtzinyk91n1u0xejoisqp" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੭)}}&lt;/noinclude&gt;ਨੇ ਦਗਾ ਮਲੂਮ ਕੀਤਾ ਹਾਲ ਭਾਈ ਦਾ ਦੇਖ ਨਾ ਝਲਿਆਂ ਈ। ਤੁਰਤ
ਫੌਜ ਨੂੰ ਕਰੇ ਤਿਆਰ ਦੁਲਾ ਗੁਸਾ ਖਾਇਕੇ ਆਪ ਹੀ ਚਲਿਆ ਈ।
ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਦੁਲੇ ਨੇ ਹਲ ਕੀਤਾ ਜਾਏ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਕਾਲਜਾ
ਸਲਿਆ ਈ।
{{center|{{smaller|ਦੁਲੇ ਦਾ ਫੌਜ ਵਿਚ ਕਤਲੇਆਮ ਕਰਨਾ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਪਹੁੰਚਿਆ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਜਾ ਕੇ ਜਿਵੇਂ ਜੰਝਦੀ ਪੈਂਦੀ
ਜੋ ਧਾੜ ਲੋਕੋ। ਪਹਿਲੇ ਜਾਏ ਬੰਦੂਕ ਦਾ ਵਾਰ ਕਰਦਾ ਗੋਲੀ ਚਲਦੀ
ਸੀ ਸਾੜ ਸਾੜ ਲੋਕੋ। ਗਿਆ ਮੁਕ ਬਰੂਦ ਜਾਂ ਪਾਸ ਵਾਲਾ ਫਿਰ ਤੀਰ
ਛਡੇ ਕਾੜ ਕਾੜ ਲੋਕੋ। ਵਾਂਗ ਪਤਿਆਂ ਮੁਗਲ ਉਡਾਏ ਸਟ ਜਿਮੀ
ਉਤੇ ਝਾੜ ਝਾੜ ਲੋਕੋ। ਹੋਏ ਖਤਮ ਜਾਂ ਤੀਰ ਫੜ ਲਏ ਨੇਜੇ ਸੀਨਾ
ਸੁਟਿਆ ਪਾੜ ਪਾੜ ਲੋਕੋ। ਜਿਵੇਂ ਬਕਰੀ ਮਿਲੇ ਬਘਿਆੜ ਤਾਈਂ
ਕਰੇ ਟੁਕੜੇ ਚਾਰ ਚਾਰ ਲੋਕੋ। ਹਾਲ ਮੰਦਾ ਜਾਂ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ
ਆਇਆ ਜਾਏ ਪਕੜ ਦਾ ਲਧੀ ਦੀ ਆੜ ਲੋਕੋ। ਛਾਤੀ ਲਧੀ ਦੀ ਮੂੰਹ
ਦੇ ਵਿਚ ਪਕੜੇ ਨਾਲੇ ਰੋਂਦਾ ਹੈ ਯਾਰੋ ਯਾਰ ਲੋਕੋ। ਕਹੇ ਮਾਤਾ ਮੈਂ
ਧਰਮ ਦਾ ਪੁੱਤ ਹਾਂ ਰਖੀ ਜਾਨ ਮੇਰੀ ਕਰਕੇ ਮਾਰ ਲੋਕੋ। ਦੁਲਾ
ਪਹੁੰਚਿਆ ਮਿਰਜੇ ਦੇ ਪਾਸ ਜਾ ਕੇ ਲੱਧੀ ਰੋਕਦੀ ਵਾਂਗ ਪਹਾੜ ਲੋਕੋ।
ਬਚਾ ਦੂਲਿਆ ਮਿਰਜਾ ਹੈ ਸ਼ਰਨ ਡਿੱਗਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨਾ ਕਬਰ ਵਿਚ
ਗਾਰ ਲੋਕੋ।
{{center|{{smaller|ਲਧੀ ਦੇ ਕਹੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਛਡਣਾ ਤੇ ਮਿਰਜੇ ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਆਉਣਾ}}}}
{{gap}}ਸ਼ਰਨ ਪਿਆ ਨਾ ਮਾਰਨਾ ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਲਧੀ ਆਖਦੀ ਹਥ
ਉਠਾਇਕੇ ਤੇ। ਜਦੋਂ ਮਾਤਾ ਦੇ ਮੁਖ ਥੀਂ ਬਾਤ ਸੁਣੀ ਤਦੋਂ ਜੰਗ ਤੋਂ
ਫੌਜ ਹਟਾਏ ਉਥੇ। ਕਹੇ ਫੌਜ ਨੂੰ ਕਰੋ ਅਰਾਮ ਭਾਈ ਤਦੋਂ ਸਭ ਨੇ
ਤੰਬੂ ਲਗਾਏ ਓਥੇ। ਐਪਰ ਰੰਜ ਸੀ ਮਾਮੇ ਜਲਾਲ ਖਾਂ ਦਾ ਦੇਵੇ ਲਧੀ
ਨੂੰ ਬਾਤ ਸੁਣਾਏ ਓਥੇ। ਮਾਤਾ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਛਡਦਾ ਮੈਂ ਤੈਂ ਤਾਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>puuw8acc17xtzinyk91n1u0xejoisqp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180379</id>
      <parentid>180378</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:14:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180379</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2914" sha1="p548xok5r9b2wq9je3q0unh5sudh8o0" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੭)}}&lt;/noinclude&gt;ਨੇ ਦਗਾ ਮਲੂਮ ਕੀਤਾ ਹਾਲ ਭਾਈ ਦਾ ਦੇਖ ਨਾ ਝਲਿਆਂ ਈ। ਤੁਰਤ
ਫੌਜ ਨੂੰ ਕਰੇ ਤਿਆਰ ਦੁਲਾ ਗੁਸਾ ਖਾਇਕੇ ਆਪ ਹੀ ਚਲਿਆ ਈ।
ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਦੁਲੇ ਨੇ ਹਲ ਕੀਤਾ ਜਾਏ ਮੁਗਲਾਂ ਦਾ ਕਾਲਜਾ
ਸਲਿਆ ਈ।
{{center|{{smaller|ਦੁਲੇ ਦਾ ਫੌਜ ਵਿਚ ਕਤਲੇਆਮ ਕਰਨਾ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਪਹੁੰਚਿਆ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਜਾ ਕੇ ਜਿਵੇਂ ਜੰਝਦੀ ਪੈਂਦੀ
ਜੋ ਧਾੜ ਲੋਕੋ। ਪਹਿਲੇ ਜਾਏ ਬੰਦੂਕ ਦਾ ਵਾਰ ਕਰਦਾ ਗੋਲੀ ਚਲਦੀ
ਸੀ ਸਾੜ ਸਾੜ ਲੋਕੋ। ਗਿਆ ਮੁਕ ਬਰੂਦ ਜਾਂ ਪਾਸ ਵਾਲਾ ਫਿਰ ਤੀਰ
ਛਡੇ ਕਾੜ ਕਾੜ ਲੋਕੋ। ਵਾਂਗ ਪਤਿਆਂ ਮੁਗਲ ਉਡਾਏ ਸਟ ਜਿਮੀ
ਉਤੇ ਝਾੜ ਝਾੜ ਲੋਕੋ। ਹੋਏ ਖਤਮ ਜਾਂ ਤੀਰ ਫੜ ਲਏ ਨੇਜੇ ਸੀਨਾ
ਸੁਟਿਆ ਪਾੜ ਪਾੜ ਲੋਕੋ। ਜਿਵੇਂ ਬਕਰੀ ਮਿਲੇ ਬਘਿਆੜ ਤਾਈਂ
ਕਰੇ ਟੁਕੜੇ ਚਾਰ ਚਾਰ ਲੋਕੋ। ਹਾਲ ਮੰਦਾ ਜਾਂ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰ
ਆਇਆ ਜਾਏ ਪਕੜ ਦਾ ਲਧੀ ਦੀ ਆੜ ਲੋਕੋ। ਛਾਤੀ ਲਧੀ ਦੀ ਮੂੰਹ
ਦੇ ਵਿਚ ਪਕੜੇ ਨਾਲੇ ਰੋਂਦਾ ਹੈ ਯਾਰੋ ਯਾਰ ਲੋਕੋ। ਕਹੇ ਮਾਤਾ ਮੈਂ
ਧਰਮ ਦਾ ਪੁੱਤ ਹਾਂ ਰਖੀ ਜਾਨ ਮੇਰੀ ਕਰਕੇ ਮਾਰ ਲੋਕੋ। ਦੁਲਾ
ਪਹੁੰਚਿਆ ਮਿਰਜੇ ਦੇ ਪਾਸ ਜਾ ਕੇ ਲੱਧੀ ਰੋਕਦੀ ਵਾਂਗ ਪਹਾੜ ਲੋਕੋ।
ਬਚਾ ਦੂਲਿਆ ਮਿਰਜਾ ਹੈ ਸ਼ਰਨ ਡਿੱਗਾ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨਾ ਕਬਰ ਵਿਚ
ਗਾਰ ਲੋਕੋ।
{{center|{{smaller|ਲਧੀ ਦੇ ਕਹੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਛਡਣਾ ਤੇ ਮਿਰਜੇ ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਆਉਣਾ}}}}
{{gap}}ਸ਼ਰਨ ਪਿਆ ਨਾ ਮਾਰਨਾ ਦੁਲਿਆ ਵੇ ਲਧੀ ਆਖਦੀ ਹਥ
ਉਠਾਇਕੇ ਤੇ। ਜਦੋਂ ਮਾਤਾ ਦੇ ਮੁਖ ਥੀਂ ਬਾਤ ਸੁਣੀ ਤਦੋਂ ਜੰਗ ਤੋਂ
ਫੌਜ ਹਟਾਏ ਉਥੇ। ਕਹੇ ਫੌਜ ਨੂੰ ਕਰੋ ਅਰਾਮ ਭਾਈ ਤਦੋਂ ਸਭ ਨੇ
ਤੰਬੂ ਲਗਾਏ ਓਥੇ। ਐਪਰ ਰੰਜ ਸੀ ਮਾਮੇ ਜਲਾਲ ਖਾਂ ਦਾ ਦੇਵੇ ਲਧੀ
ਨੂੰ ਬਾਤ ਸੁਣਾਏ ਓਥੇ। ਮਾਤਾ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਕਦੇ ਨਾ ਛਡਦਾ ਮੈਂ ਤੈਂ ਤਾਂ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>p548xok5r9b2wq9je3q0unh5sudh8o0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/48</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64153</id>
    <revision>
      <id>180380</id>
      <parentid>179195</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:15:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180380</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3013" sha1="mebahxm4nf6xpzirly8purxi2v98wlq" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੮)}}&lt;/noinclude&gt;ਉਸਨੂੰ ਲਿਆ ਬਚਾਏ ਉਥੇ। ਲੁਧੀ ਆਖਦੀ ਹੋਣੀ ਨਾ ਮੁੜੇ ਬਚਾ ਉਮਰ
ਇਸਦੀ ਏਨੀ ਹਾਏ ਓਥੋਂ। ਬੰਦਾਂ ਨਚੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਰਜੇ ਨਾਲ
ਦਾਵਤਾਂ ਲਏ ਕਰਾਏ ਓਥੇ। ਝੂਠ ਮੂਠ ਦੁਲਾ ਬਣਾ ਭਾਈ ਰਾਤੀ
ਮਜਲਸਾਂ ਖੂਬ ਸਜਾਏ ਓਥੇ। ਭਾਈ ਦੁਲਿਆ ਸੁਣੀ ਤੂੰ ਗਲ ਸਾਰੀ
ਪਿੰਡੀ ਸਭ ਨੂੰ ਦੇਵੇਂ ਪੁਚਾਏ ਓਥੇ। ਐਪਰ ਕਲ ਲਾਹੌਰ ਤੂੰ ਨਾਲ ਮੇਰੇ
ਦੇਵਾਂ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸੰਗ ਮਿਲਾਏ ਓਥੇ। ਰਹੇ ਲਧੀ ਤੇ ਮੇਹਰੁ ਹਟਾਇ ਸਾਰੇ
ਜ਼ੋਰ ਆਪਣਾ ਕੁਲ ਲਗਾਏ ਓਬੇ। ਐਪਰ ਆਖਦਾ ਦੁਲਾ ਨਾ ਫਿਕਰ
ਕਰਨਾ ਮੇਰਾ ਸੇਖੋਂ ਹੈ। ਧਰਮ ਭਰਾਏ ਓਥੇ। ਫਜਰੇ ਕੋਰਮਾ ਪਿੰਡ
ਟੋਰ ਦਿਤਾ ਆਪ ਜਾਨ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਦਾਏ ਓਥੇ। ਫੌਜ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਦੇ
ਜਾ ਵੜੀ ਮਿਰਜਾ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਘੇਰੇ ਲਿਜਾਏ ਓਥੇ। 
{{center|{{smaller|ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਪਿਆਕੇ ਬੇਹੋਸ਼ ਕਰਨਾ ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਫੇਰ ਬੰਨ ਕੇ ਜੇਲ ਵਿਚ ਸੁਟਣਾ}}}}
{{gap}}ਤਿੰਨ ਰੋਜ਼ ਸੀ ਹੋਣੀ ਜਾਨ ਬਖਸ਼ੀ ਸੋਈ ਬੀਤਿਆ ਤੀਸਰਾ ਵਾਰ
ਯਾਰੋ। ਵਕਤ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਉਸ ਨੇ ਭਲਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿਤਾ ਘਲ ਇਕ ਸਰਦਾਰ
ਯਾਰੋ। ਕਰਨੀ ਦੁਲੇ ਦੀ ਅਸਾਂ ਹੈ ਖੂਬ ਖਾਤਰ ਨਾਲੇ ਹੋਣਾ ਕਬਾਬ
ਤਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਪੈਹਲੇ ਤੋੜ ਦਾ ਨਸ਼ਾ ਮੇਰਾ ਜੀ ਕਰਦਾ ਖਾਤਰ
ਹੋਏ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਇਕ ਖਾਸ ਹੈ ਜੋਰ ਆਂਦਾ ਰਲ ਉਸਨੂੰ
ਦੋਵੇਂ ਕਿਤਾਰ ਯਾਰੋ। ਵਿਚ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਘੋਲ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਕੇ
ਰਹੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਸੁਰਤ ਨਾ ਸਾਰ ਯਾਰੋ। ਜਦੋਂ ਹੋਸ਼ ਤੋਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਦੁਲਾ ਮੈਨੂੰ
ਆਏ ਕਰਨਾ ਖਬਰਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਹੋਈ ਰਾਤ ਜਾ ਖਾਣਾ ਤਿਆਰ
ਹੋਇਆ ਕਹੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਦੁਲਿਆ ਨਸ਼ਾ
ਨਾ ਕਦੀ ਪੀਤਾ ਇਸ ਵਾਰ ਤੂੰ ਮੈਂ ਉਜਰਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਐਪਰ
ਠਹਿਰਾਇਆ ਭੀ ਕੁਝ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਖਾਤਰ ਯਾਰ ਯਾਰੋ। ਅਰਜ
ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਦੁਲਾ ਸੁਣਦਾ ਹੋਏ ਲਾਚਾਰ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mebahxm4nf6xpzirly8purxi2v98wlq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180382</id>
      <parentid>180380</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:20:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180382</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3013" sha1="avwool59mc5ocvcvzse3k3jwte6wslb" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੮)}}&lt;/noinclude&gt;ਉਸਨੂੰ ਲਿਆ ਬਚਾਏ ਉਥੇ। ਲਧੀ ਆਖਦੀ ਹੋਣੀ ਨਾ ਮੁੜੇ ਬਚਾ ਉਮਰ
ਇਸਦੀ ਏਨੀ ਹਾਏ ਓਥੋਂ। ਬੰਦਾਂ ਨਚੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਰਜੇ ਨਾਲ
ਦਾਵਤਾਂ ਲਏ ਕਰਾਏ ਓਥੇ। ਝੂਠ ਮੂਠ ਦੁਲਾ ਬਣਾ ਭਾਈ ਰਾਤੀ
ਮਜਲਸਾਂ ਖੂਬ ਸਜਾਏ ਓਥੇ। ਭਾਈ ਦੁਲਿਆ ਸੁਣੀ ਤੂੰ ਗਲ ਸਾਰੀ
ਪਿੰਡੀ ਸਭ ਨੂੰ ਦੇਵੇਂ ਪੁਚਾਏ ਓਥੇ। ਐਪਰ ਕਲ ਲਾਹੌਰ ਤੂੰ ਨਾਲ ਮੇਰੇ
ਦੇਵਾਂ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸੰਗ ਮਿਲਾਏ ਓਥੇ। ਰਹੇ ਲਧੀ ਤੇ ਮੇਹਰੂ ਹਟਾਇ ਸਾਰੇ
ਜ਼ੋਰ ਆਪਣਾ ਕੁਲ ਲਗਾਏ ਓਬੇ। ਐਪਰ ਆਖਦਾ ਦੁਲਾ ਨਾ ਫਿਕਰ
ਕਰਨਾ ਮੇਰਾ ਸੇਖੋਂ ਹੈ ਧਰਮ ਭਰਾਏ ਓਥੇ। ਫਜਰੇ ਕੋਰਮਾ ਪਿੰਡ ਨੂੰ
ਟੋਰ ਦਿਤਾ ਆਪ ਜਾਨ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਦਾਏ ਓਥੇ। ਫੌਜ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਦੇ
ਜਾ ਵੜੀ ਮਿਰਜਾ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਘੇਰੇ ਲਿਜਾਏ ਓਥੇ। 
{{center|{{smaller|ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਪਿਆਕੇ ਬੇਹੋਸ਼ ਕਰਨਾ ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਫੇਰ ਬੰਨ ਕੇ ਜੇਲ ਵਿਚ ਸੁਟਣਾ}}}}
{{gap}}ਤਿੰਨ ਰੋਜ਼ ਸੀ ਹੋਣੀ ਜਾਨ ਬਖਸ਼ੀ ਸੋਈ ਬੀਤਿਆ ਤੀਸਰਾ ਵਾਰ
ਯਾਰੋ। ਵਕਤ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਉਸ ਭੁਲਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿਤਾ ਘਲ ਇਕ ਸਰਦਾਰ
ਯਾਰੋ। ਕਰਨੀ ਦੁਲੇ ਦੀ ਅਸਾਂ ਹੈ ਖੂਬ ਖਾਤਰ ਨਾਲੇ ਹੋਣਾ ਕਬਾਬ
ਤਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਪੈਹਲੇ ਤੋੜ ਦਾ ਨਸ਼ਾ ਮੇਰਾ ਜੀ ਕਰਦਾ ਖਾਤਰ
ਹੋਏ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਇਕ ਖਾਸ ਹੈ ਜੋਰ ਆਂਦਾ ਰਲ ਉਸਨੂੰ
ਦੋਵੇਂ ਕਿਤਾਰ ਯਾਰੋ। ਵਿਚ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਘੋਲ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਕੇ
ਰਹੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਸੁਰਤ ਨਾ ਸਾਰ ਯਾਰੋ। ਜਦੋਂ ਹੋਸ਼ ਤੋਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਦੁਲਾ ਮੈਨੂੰ
ਆਏ ਕਰਨਾ ਖਬਰਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਹੋਈ ਰਾਤ ਜਾ ਖਾਣਾ ਤਿਆਰ
ਹੋਇਆ ਕਹੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਦੁਲਿਆ ਨਸ਼ਾ
ਨਾ ਕਦੀ ਪੀਤਾ ਇਸ ਵਾਰ ਤੂੰ ਮੈਂ ਉਜਰਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਐਪਰ
ਠਹਿਰਾਇਆ ਭੀ ਕੁਝ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਖਾਤਰ ਯਾਰ ਯਾਰੋ। ਅਰਜ
ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਦੁਲਾ ਸੁਣਦਾ ਹੋਏ ਲਾਚਾਰ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>avwool59mc5ocvcvzse3k3jwte6wslb</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180383</id>
      <parentid>180382</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:21:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180383</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3013" sha1="iz6iz8sy37r849ri5p8g9fttz2ivfzy" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੮)}}&lt;/noinclude&gt;ਉਸਨੂੰ ਲਿਆ ਬਚਾਏ ਉਥੇ। ਲਧੀ ਆਖਦੀ ਹੋਣੀ ਨਾ ਮੁੜੇ ਬਚਾ ਉਮਰ
ਇਸਦੀ ਏਨੀ ਹਾਏ ਓਥੋਂ। ਬੰਦਾਂ ਨਚੀਆਂ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਰਜੇ ਨਾਲ
ਦਾਵਤਾਂ ਲਏ ਕਰਾਏ ਓਥੇ। ਝੂਠ ਮੂਠ ਦੁਲਾ ਬਣਾ ਭਾਈ ਰਾਤੀ
ਮਜਲਸਾਂ ਖੂਬ ਸਜਾਏ ਓਥੇ। ਭਾਈ ਦੁਲਿਆ ਸੁਣੀ ਤੂੰ ਗਲ ਸਾਰੀ
ਪਿੰਡੀ ਸਭ ਨੂੰ ਦੇਵੇਂ ਪੁਚਾਏ ਓਥੇ। ਐਪਰ ਕਲ ਲਾਹੌਰ ਤੂੰ ਨਾਲ ਮੇਰੇ
ਦੇਵਾਂ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸੰਗ ਮਿਲਾਏ ਓਥੇ। ਰਹੇ ਲਧੀ ਤੇ ਮੇਹਰੂ ਹਟਾਇ ਸਾਰੇ
ਜ਼ੋਰ ਆਪਣਾ ਕੁਲ ਲਗਾਏ ਓਬੇ। ਐਪਰ ਆਖਦਾ ਦੁਲਾ ਨਾ ਫਿਕਰ
ਕਰਨਾ ਮੇਰਾ ਸੇਖੋਂ ਹੈ ਧਰਮ ਭਰਾਏ ਓਥੇ। ਫਜਰੇ ਕੋਰਮਾ ਪਿੰਡ ਨੂੰ
ਟੋਰ ਦਿਤਾ ਆਪ ਜਾਨ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਦਾਏ ਓਥੇ। ਫੌਜ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਦੇ
ਜਾ ਵੜੀ ਮਿਰਜਾ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਘੇਰੇ ਲਿਜਾਏ ਓਥੇ। 
{{center|{{smaller|ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਪਿਆਕੇ ਬੇਹੋਸ਼ ਕਰਨਾ ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਫੇਰ ਬੰਨ ਕੇ ਜੇਲ ਵਿਚ ਸੁਟਣਾ}}}}
{{gap}}ਤਿੰਨ ਰੋਜ਼ ਸੀ ਹੋਣੀ ਜਾਨ ਬਖਸ਼ੀ ਸੋਈ ਬੀਤਿਆ ਤੀਸਰਾ ਵਾਰ
ਯਾਰੋ। ਵਕਤ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਉਸ ਭੁਲਰਾਂ ਨੂੰ ਦਿਤਾ ਘਲ ਇਕ ਸਰਦਾਰ
ਯਾਰੋ। ਕਰਨੀ ਦੁਲੇ ਦੀ ਅਸਾਂ ਹੈ ਖੂਬ ਖਾਤਰ ਨਾਲੇ ਹੋਣਾ ਕਬਾਬ
ਤਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਪੈਹਲੇ ਤੋੜ ਦਾ ਨਸ਼ਾ ਮੇਰਾ ਜੀ ਕਰਦਾ ਖਾਤਰ
ਹੋਏ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਇਕ ਖਾਸ ਹੈ ਜੋਰ ਆਂਦਾ ਰਲ ਉਸਨੂੰ
ਦੋਵੇਂ ਕਿਤਾਰ ਯਾਰੋ। ਵਿਚ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਜ਼ਹਿਰ ਘੋਲ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਕੇ
ਰਹੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਸੁਰਤ ਨਾ ਸਾਰ ਯਾਰੋ। ਜਦੋਂ ਹੋਸ਼ ਤੋਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਦੁਲਾ ਮੈਨੂੰ
ਆਏ ਕਰਨਾ ਖਬਰਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਹੋਈ ਰਾਤ ਜਾ ਖਾਣਾ ਤਿਆਰ
ਹੋਇਆ ਕਹੇ ਦੁਲੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਯਾਰੋ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਦੁਲਿਆ ਨਸ਼ਾ
ਨਾ ਕਦੀ ਪੀਤਾ ਇਸ ਵਾਰ ਤੂੰ ਮੈਂ ਉਜਰਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਐਪਰ
ਠਹਿਰਾਇਆ ਭੀ ਕੁਝ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ ਖਾਤਰ ਯਾਰ ਯਾਰੋ। ਅਰਜ
ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਦੁਲਾ ਸੁਣਦਾ ਹੋਏ ਲਾਚਾਰ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>iz6iz8sy37r849ri5p8g9fttz2ivfzy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/49</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64154</id>
    <revision>
      <id>180386</id>
      <parentid>179196</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:23:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180386</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2694" sha1="gn3oogaky03l61pol1xblz8gn5qndgq" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੯)}}&lt;/noinclude&gt;
ਯਾਰੋ। ਇਕ ਅਧਾ ਜਾਂ ਦੁਲਾ ਚੜਾਏ ਗਿਆ ਹੋਏ ਅਕਲ ਤੇ
ਹੋਸ਼ ਵਰਾਰ ਯਾਰੋ। ਝਟ ਨੌਕਰਾਂ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਖਬਰ ਕੀਤੀ ਦੇਵੋ
ਤੌਕ ਜੰਜੀਰ ਵਿਚ ਡਾਰ ਯਾਰੋ।ਫਿਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੁਟਿਆ ਜੇਲਖਾਨੇ
ਉਤੇ ਲਾਏ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਜਦੋਂ ਹੋਣੀ ਨੇ ਆ ਕੇ ਘੇਰ ਲੀਤਾ
ਕਰ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰ ਯਾਰੋ। ਸੁਣਕੇ ਹੋਣੀ ਦੀ ਬਾਤ ਨੂੰ ਆਖਦਾ
ਹੈ ਤੇਰਾ ਕੌਲ ਨਾ ਸਕਦਾ ਟਾਲ ਯਾਰੋ। ਐਪਰ ਵੈਰੀ ਦੇ ਹਥੋਂ
ਹੈ ਨਹੀਂ ਮਰਨਾ ਦਿਲ ਵਿਚ ਦਲੀਲ ਲਈ ਧਾਰ ਯਾਰੋ। ਹੋਣੀ ਦੁਲੇ
ਦਾ ਸੁਣ ਸਵਾਲ ਕਿਹਾ ਮਰੇ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿਚ ਟਕਰਾਂ ਮਾਰ ਯਾਰੋ।
ਹੋਣੀ ਛਡਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਏਹ ਮੁਝ ਤੇ ਚਾੜ
ਵਾਰ ਯਾਰੋ। 
{{center|{{smaller|ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਨੂੰ ਦਸ ਕੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਜਾਨ ਦੇਣੀ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਦੇਖ ਕੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੈਦ ਅੰਦਰ ਵਿਚ ਦਿਲ ਦੇ ਆਪ
ਝੂਰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਅਕਲ ਦੇ ਹਾਰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਪੈਹਰੇਦਾਰ ਤਾਈਂ
ਨਾਲੇ ਘੂਰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਮੁਗਲ ਦੀ ਜਾਨ ਨਾ ਛਡਦਾ ਮੈਂ ਜੋ
ਜਾਣਦਾ ਪਤਾ ਏਹ ਸੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਧਰਮ ਦਾ ਭਾਈ ਬਣਾ
ਆਂਦਾ ਮੈਂ ਨਾ ਸੋਚਿਆ ਛੰਦ ਫਤੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਐਪਰ ਹੋਣੀ ਸੀ
ਕੁਕਦੀ ਸਿਰ ਉਤੇ ਮੂੰਹ ਦਸਿਆ ਸੂ ਚੰਨ ਨੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਆਖ
ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਹੀ · ਪਕੜਿਆ ਰਾਹ
ਗਰੁਰ ਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਸੇਖੋਂ ਦੇ ਮਿਲਣ ਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਆਹਾ ਐਪਰ
ਆ ਗਿਆ ਵਕਤ ਸਬੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਵਿਚ ਦਰਗਾਹ ਦੇ
ਆ ਹੈ
ਹੋਏ ਮੇਲੇ ਅਸਾਂ ਮਲਿਆ ਰਾਹ ਹਜੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਵਕਤ ਆਖਰੀ
ਇਤਨੀ ਬਾਤ ਕਹਿਕੇ ਮਿਝ ਕਢੀ ਜਿਵੇਂ ਮਸਕ ਕਵੂਰ ਦਾ
ਹੈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਟਕਰਾਂ ਮਾਰ ਮਰਿਆ ਪੁਰਜੇ ਹੋਵੇ ਜਿਵੇਂ
ਡੰਡਾ ਖ਼ਜਰ ਦਾ ਹੈ
।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>gn3oogaky03l61pol1xblz8gn5qndgq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180391</id>
      <parentid>180386</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:30:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180391</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2673" sha1="gs4unnrleq1lpd36vl6020skdtyt07n" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੯)}}&lt;/noinclude&gt;ਯਾਰੋ। ਇਕ ਅਧਾ ਜਾਂ ਦੁਲਾ ਚੜਾਏ ਗਿਆ ਹੋਏ ਅਕਲ ਤੇ
ਹੋਸ਼ ਵਰਾਰ ਯਾਰੋ। ਝਟ ਨੌਕਰਾਂ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਖਬਰ ਕੀਤੀ ਦੇਵੋ
ਤੌਕ ਜੰਜੀਰ ਵਿਚ ਡਾਰ ਯਾਰੋ। ਫਿਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੁਟਿਆ ਜੇਲਖਾਨੇ
ਉਤੇ ਲਾਏ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਜਦੋਂ ਹੋਣੀ ਨੇ ਆ ਕੇ ਘੇਰ ਲੀਤਾ
ਕਰ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰ ਯਾਰੋ। ਸੁਣਕੇ ਹੋਣੀ ਦੀ ਬਾਤ ਨੂੰ ਆਖਦਾ
ਹੈ ਤੇਰਾ ਕੌਲ ਨਾ ਸਕਦਾ ਟਾਲ ਯਾਰੋ। ਐਪਰ ਵੈਰੀ ਦੇ ਹਥੋਂ
ਹੈ ਨਹੀਂ ਮਰਨਾ ਦਿਲ ਵਿਚ ਦਲੀਲ ਲਈ ਧਾਰ ਯਾਰੋ। ਹੋਣੀ ਦੁਲੇ
ਦਾ ਸੁਣ ਸਵਾਲ ਕਿਹਾ ਮਰੇ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿਚ ਟਕਰਾਂ ਮਾਰ ਯਾਰੋ।
ਹੋਣੀ ਛਡਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਏਹ ਮੁਝ ਤੇ ਚਾੜ
ਵਾਰ ਯਾਰੋ। 
{{center|{{smaller|ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਨੂੰ ਦਸ ਕੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਜਾਨ ਦੇਣੀ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਦੇਖ ਕੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੈਦ ਅੰਦਰ ਵਿਚ ਦਿਲ ਦੇ ਆਪ
ਝੂਰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਅਕਲ ਦੇ ਹਾਰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਪੈਹਰੇਦਾਰ ਤਾਈਂ
ਨਾਲੇ ਘੂਰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਮੁਗਲ ਦੀ ਜਾਨ ਨਾ ਛਡਦਾ ਮੈਂ ਜੋ
ਜਾਣਦਾ ਪਤਾ ਏਹ ਸੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਧਰਮ ਦਾ ਭਾਈ ਬਣਾ
ਆਂਦਾ ਮੈਂ ਨਾ ਸੋਚਿਆ ਛੰਦ ਫਤੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਐਪਰ ਹੋਣੀ ਸੀ
ਕੂਕਦੀ ਸਿਰ ਉਤੇ ਮੂੰਹ ਦਸਿਆ ਸੂ ਚੰਨ ਨੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਆਖ
ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਹੀ ਪਕੜਿਆ ਰਾਹ
ਗਰੁਰ ਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਸੇਖੋਂ ਦੇ ਮਿਲਣ ਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਆਹਾ ਐਪਰ
ਆ ਗਿਆ ਵਕਤ ਸਥੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਵਿਚ ਦਰਗਾਹ ਦੇ
ਹੋਏ ਮੇਲੇ ਅਸਾਂ ਮਲਿਆ ਰਾਹ ਹਜੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਵਕਤ ਆਖਰੀ
ਇਤਨੀ ਬਾਤ ਕਹਿਕੇ ਮਿਝ  ਜਿਵੇਂ ਮੂਸਕ ਕਫੂਰ ਦਾ
ਹੈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਟਕਰਾਂ ਮਾਰ ਮਰਿਆ ਪੁਰਜੇ ਹੋਵੇ ਜਿਵੇਂ
ਡੰਡਾ ਖ਼ਜਰ ਦਾ ਹੈ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>gs4unnrleq1lpd36vl6020skdtyt07n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180392</id>
      <parentid>180391</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:30:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180392</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2673" sha1="nyml5bqz9yon88co0949kfjr7683xct" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੪੯)}}&lt;/noinclude&gt;ਯਾਰੋ। ਇਕ ਅਧਾ ਜਾਂ ਦੁਲਾ ਚੜਾਏ ਗਿਆ ਹੋਏ ਅਕਲ ਤੇ
ਹੋਸ਼ ਵਰਾਰ ਯਾਰੋ। ਝਟ ਨੌਕਰਾਂ ਮਿਰਜੇ ਨੂੰ ਖਬਰ ਕੀਤੀ ਦੇਵੋ
ਤੌਕ ਜੰਜੀਰ ਵਿਚ ਡਾਰ ਯਾਰੋ। ਫਿਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੁਟਿਆ ਜੇਲਖਾਨੇ
ਉਤੇ ਲਾਏ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਯਾਰੋ। ਜਦੋਂ ਹੋਣੀ ਨੇ ਆ ਕੇ ਘੇਰ ਲੀਤਾ
ਕਰ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿਚ ਵਿਚਾਰ ਯਾਰੋ। ਸੁਣਕੇ ਹੋਣੀ ਦੀ ਬਾਤ ਨੂੰ ਆਖਦਾ
ਹੈ ਤੇਰਾ ਕੌਲ ਨਾ ਸਕਦਾ ਟਾਲ ਯਾਰੋ। ਐਪਰ ਵੈਰੀ ਦੇ ਹਥੋਂ
ਹੈ ਨਹੀਂ ਮਰਨਾ ਦਿਲ ਵਿਚ ਦਲੀਲ ਲਈ ਧਾਰ ਯਾਰੋ। ਹੋਣੀ ਦੁਲੇ
ਦਾ ਸੁਣ ਸਵਾਲ ਕਿਹਾ ਮਰੇ ਮਹਿਲਾਂ ਵਿਚ ਟਕਰਾਂ ਮਾਰ ਯਾਰੋ।
ਹੋਣੀ ਛਡਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘਾ ਏਹ ਮੁਝ ਤੇ ਚਾੜ
ਵਾਰ ਯਾਰੋ। 
{{center|{{smaller|ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਨੂੰ ਦਸ ਕੇ ਦੁਲੇ ਨੇ ਜਾਨ ਦੇਣੀ}}}}
{{gap}}ਦੁਲਾ ਦੇਖ ਕੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੈਦ ਅੰਦਰ ਵਿਚ ਦਿਲ ਦੇ ਆਪ
ਝੂਰਦਾ ਹੈ। ਨਾਲ ਅਕਲ ਦੇ ਹਾਰ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਪੈਹਰੇਦਾਰ ਤਾਈਂ
ਨਾਲੇ ਘੂਰਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਮੁਗਲ ਦੀ ਜਾਨ ਨਾ ਛਡਦਾ ਮੈਂ ਜੋ
ਜਾਣਦਾ ਪਤਾ ਏਹ ਸੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਧਰਮ ਦਾ ਭਾਈ ਬਣਾ
ਆਂਦਾ ਮੈਂ ਨਾ ਸੋਚਿਆ ਛੰਦ ਫਤੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਐਪਰ ਹੋਣੀ ਸੀ
ਕੂਕਦੀ ਸਿਰ ਉਤੇ ਮੂੰਹ ਦਸਿਆ ਸੂ ਚੰਨ ਨੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਆਖ
ਮਿਰਜੇ ਨੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਹੀ ਪਕੜਿਆ ਰਾਹ
ਗਰੁਰ ਦਾ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਸੇਖੋਂ ਦੇ ਮਿਲਣ ਦਾ ਸ਼ੌਂਕ ਆਹਾ ਐਪਰ
ਆ ਗਿਆ ਵਕਤ ਸਥੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਵਿਚ ਦਰਗਾਹ ਦੇ
ਹੋਏ ਮੇਲੇ ਅਸਾਂ ਮਲਿਆ ਰਾਹ ਹਜੂਰ ਦਾ ਹੈ। ਵਕਤ ਆਖਰੀ
ਇਤਨੀ ਬਾਤ ਕਹਿਕੇ ਮਿਝ  ਜਿਵੇਂ ਮੂਸਕ ਕਫੂਰ ਦਾ
ਹੈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਟਕਰਾਂ ਮਾਰ ਮਰਿਆ ਪੁਰਜੇ ਹੋਵੇ ਜਿਵੇਂ
ਡੰਡਾ ਖ਼ਜਰ ਦਾ ਹੈ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>nyml5bqz9yon88co0949kfjr7683xct</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਦੁੱਲਾ ਭੱਟੀ.pdf/50</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64155</id>
    <revision>
      <id>180393</id>
      <parentid>179197</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:31:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180393</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1352" sha1="1ypxw5dinsqh8i5kl9f684w2r3j2uts" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੫੦)}}&lt;/noinclude&gt;{{center|{{smaller|ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਦੁਲੇ ਦੀ ਮੌਤ ਸੁਨਣੀ ਅਤੇ ਸੇਖੋਂ ਨੇ ਹੀਰਾ ਚਟਣਾ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ
ਸ਼ੋਕ ਮਨਾਣਾ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਜਨਾਜਾ ਕਢ ਕੇ ਕਠਿਆਂ ਦਫਨਾਣਾ
ਅਤੇ ਵਰਲਾਪ ਕਰਨਾ ਦੁਲੇ ਦੀ ਔਰਤ ਦਾ}}}}
{{gap}}ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥ ਆਈ ਤਦੋਂ ਹੋਸ਼ ਆਖੇ ਹਾਇ ਲਾੜਿਆ । ਸ਼ਾਹਾਂ
ਨਾਲ ਵੈਰ ਪਾਇਆ ਕਾਹਨੂੰ ਲਾੜਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਮੇਰਾ ਸੀਨਾ
ਸਾੜਿਆ । ਬਾਹਾਂ ਨਾਲ ਵੈਰ ਪਾਇਆ ਕਾਹਨੂੰ ਲਾੜਿਆ। ਜੇ ਮੈਂ
ਤੈਨੂੰ ਆਖਦੀ ਸੀ ਕਦੀ ਸਿਆਣਿਆਂ। ਬਦੀਆਂ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਕਾਹਨੂੰ
ਚਾਣੀਆਂ। ਰੱਬ ਦਿਤਾ ਅੰਨ ਘਰ ਬੈਠੇ ਖਾਵਣਾ। ਵੈਰ ਤੂੰ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ
ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਾਵਣਾ।ਲੁਧੀ ਮਾਤਾ ਕਈ ਵਾਰ ਤੈਨੂੰ ਤਾੜਿਆ । ਸ਼ਾਹਾਂ
ਨਾਲ ਵੈਰ ਪਾਇਆ ਕਾਹਨੂੰ ਲਾੜਿਆ।
ਭਾਈ ॥ ਇੜੀ ॥
ਵਿੱਚ ਹਨ
ਨਾਲ
ਕਿ ਕਾਰਕ
**&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1ypxw5dinsqh8i5kl9f684w2r3j2uts</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180394</id>
      <parentid>180393</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:34:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <origin>180394</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1327" sha1="laruqgs2n48njydtfahuzemx3edju53" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੫੦)}}&lt;/noinclude&gt;{{center|&lt;poem&gt;{{smaller|ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਦੁਲੇ ਦੀ ਮੌਤ ਸੁਨਣੀ ਅਤੇ ਸੇਖੋਂ ਨੇ ਹੀਰਾ ਚਟਣਾ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ 
ਸ਼ੋਕ ਮਨਾਣਾ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਜਨਾਜਾ ਕਢ ਕੇ ਕਠਿਆਂ ਦਫਨਾਣਾ 
ਅਤੇ ਵਰਲਾਪ ਕਰਨਾ ਦੁਲੇ ਦੀ ਔਰਤ ਦਾ}}&lt;/poem&gt;}}
 {{gap}}ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥ ਆਈ ਤਦੋਂ ਹੋਸ਼ ਆਖੇ ਹਾਇ ਲਾੜਿਆ। ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਵੈਰ ਪਾਇਆ ਕਾਹਨੂੰ ਲਾੜਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਮੇਰਾ ਸੀਨਾ ਸਾੜਿਆ। ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਵੈਰ ਪਾਇਆ ਕਾਹਨੂੰ ਲਾੜਿਆ। ਜੇ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਆਖਦੀ ਸੀ ਕਦੀ ਸਿਆਣਿਆਂ। ਬਦੀਆਂ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਕਾਹਨੂੰ ਚਾਣੀਆਂ। ਰੱਬ ਦਿਤਾ ਅੰਨ ਘਰ ਬੈਠੇ ਖਾਵਣਾ। ਵੈਰ ਤੂੰ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਾਵਣਾ। ਲਧੀ ਮਾਤਾ ਕਈ ਵਾਰ ਤੈਨੂੰ ਤਾੜਿਆ। ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਵੈਰ ਪਾਇਆ ਕਾਹਨੂੰ ਲਾੜਿਆ।&lt;noinclude&gt;{{center|॥ ਇੜੀ ॥}}
{{center|**}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>laruqgs2n48njydtfahuzemx3edju53</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180395</id>
      <parentid>180394</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:35:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taranpreet Goswami</username>
        <id>2106</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180395</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1327" sha1="a86b28wxkq6ctlx20n82si5p2vmq11i" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Taranpreet Goswami&quot; /&gt;{{center|(੫੦)}}&lt;/noinclude&gt;{{center|&lt;poem&gt;{{smaller|ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਦੁਲੇ ਦੀ ਮੌਤ ਸੁਨਣੀ ਅਤੇ ਸੇਖੋਂ ਨੇ ਹੀਰਾ ਚਟਣਾ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ 
ਸ਼ੋਕ ਮਨਾਣਾ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਦਾ ਜਨਾਜਾ ਕਢ ਕੇ ਕਠਿਆਂ ਦਫਨਾਣਾ 
ਅਤੇ ਵਰਲਾਪ ਕਰਨਾ ਦੁਲੇ ਦੀ ਔਰਤ ਦਾ}}&lt;/poem&gt;}}
 {{gap}}ਕੋਰੜਾ ਛੰਦ॥ ਆਈ ਤਦੋਂ ਹੋਸ਼ ਆਖੇ ਹਾਇ ਲਾੜਿਆ। ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਵੈਰ ਪਾਇਆ ਕਾਹਨੂੰ ਲਾੜਿਆ। ਇਸ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਮੇਰਾ ਸੀਨਾ ਸਾੜਿਆ। ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਵੈਰ ਪਾਇਆ ਕਾਹਨੂੰ ਲਾੜਿਆ। ਜੇ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਆਖਦੀ ਸੀ ਕਦੀ ਸਿਆਣਿਆਂ। ਬਦੀਆਂ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਕਾਹਨੂੰ ਚਾਣੀਆਂ। ਰੱਬ ਦਿਤਾ ਅੰਨ ਘਰ ਬੈਠੇ ਖਾਵਣਾ। ਵੈਰ ਤੂੰ ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਾਵਣਾ। ਲਧੀ ਮਾਤਾ ਕਈ ਵਾਰ ਤੈਨੂੰ ਤਾੜਿਆ। ਸ਼ਾਹਾਂ ਨਾਲ ਵੈਰ ਪਾਇਆ ਕਾਹਨੂੰ ਲਾੜਿਆ।&lt;noinclude&gt;{{center|॥ ਇੜੀ ॥}}
{{center|**}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>a86b28wxkq6ctlx20n82si5p2vmq11i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਰਾਜਾ ਰਸਾਲੂ (ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਰਫ਼).pdf/2</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64279</id>
    <revision>
      <id>180440</id>
      <parentid>180218</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:58:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kuldeepburjbhalaike</username>
        <id>1640</id>
      </contributor>
      <origin>180440</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3302" sha1="sd6ygya8qq3u5trdkdwup2xaooowewg" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Kuldeepburjbhalaike&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;{{center|ਤੂੰ ਦਾਤਾ ਦਾਤਾਰ ਤੇਰਾ ਦਿਤਾ ਖਾਵਣਾ॥}}
{{rule}}
{{center|{{xx-larger|'''ਕਿੱਸਾ ਰਾਜਾ ਰਸਾਲੂ'''}}&lt;br&gt;&lt;small&gt;ਕ੍ਰਿਤ ਕਵੀ—&lt;/small&gt;&lt;br&gt;ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਵਰਗਵਾਸੀ ਸ੍ਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ&lt;br&gt;&lt;small&gt;—ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ—&lt;/small&gt;&lt;br&gt;ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਮਾਲਿਕ, ਆਜ਼ਾਦ ਬੁਕ ਡਿਪੋ,&lt;br&gt;ਹਾਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ}}
{{rule}}
ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਮ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰਾਂ ਪੂਰਿਆਂ ਦਾ ਕਿੱਸਾ ਰਾਜੇ ਰਸਾਲੂ ਦਾ ਗਾਈਏ ਜੀ। ਰਾਣੀ ਲੂਣਾ ਏਧਰ ਫਰਜ਼ੰਦ ਹੋਯਾ ਪੁਤ੍ਰ ਰਾਜੇ ਸਲਵਾਨ ਦਾ ਧਿਆਈਏ ਜੀ ਬਾਰਾਂ ਬਰਸ ਰਿਹਾ ਵਿਚ ਭੋਰੇ ਦੇ ਸਾਹਿਬ ਅਕਲ ਤੇ ਸ਼ਕਲ ਜਤਾਈਏ ਜੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜਾਂ ਭੋਰਿਉਂ ਬਾਹਰ ਆਯਾ ਸਿਫਤ ਉਸਦੀ ਆਖ ਸੁਨਾਈਏ ਜੀ ॥੧॥ 

{{gap|1em}}ਸਰੂ ਕੱਦ ਤੇ ਹੱਦਬੀਂ ਹੁਸਨ ਬਾਹਿਰ ਕੱਦ ਖਾਲ ਨਿਹਾਲ ਕਮਾਲ ਆਹਾ ਮੱਥਾ ਮਾਹਿਤੇ ਭਵਾ ਸਿਆਹ ਚਸ਼ਮਾਂ ਸੁੰਦਰ ਸੋਹਣਾ ਖੂਬ ਜਵਾਲ ਆਹਾ। ਇਲਮ ਹੁਨਰ ਸਬ ਸਿਖ ਤਿਆਰ ਹੋਯਾ ਸ਼ਾਹ ਤਰਫ ਇਨਸਾਫ ਖਿਆਲ ਆਹਾ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸ਼ਤਰੰਜ ਤੇ ਨਰਦ ਚੌਪਟ ਬਾਜ਼ੀ ਖੇਲਨੇ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਾਲ ਆਹਾ ॥੨॥ 

{{gap|1em}}ਕਦੇ ਸੈਫ ਤਲਵਾਰ ਤੇ ਫੜੀ ਬਰਛੀ ਕਦੇ ਤੀਰ ਕਮਾਨ ਚਲਾਂਵਦਾ ਸੀ। ਕਦੇ ਹੋਏ ਸਵਾਰ ਤੇ ਪਕੜ ਨੇਜ਼ਾ ਕਿੱਲਾ ਥੁਟਕੇ ਦੂਰ ਵਗਾਂਵਦਾ ਸੀ। ਕਦੇ ਪਕੜ ਬੰਦੂਕ ਨਿਸ਼ਾਨ ਕਰਦਾ ਕਦੇ ਗਤਕੇ ਫੇਰ ਵਗਾਂਵਦਾ ਸੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਸਾਲੂ ਜਵਾਨ ਹੋਇਆ ਪੂਰਾ ਸੂਰਮਾਂ ਜ਼ੋਰ ਕਹਾਂਵਦਾ ਸੀ ॥੩॥ 

{{gap|1em}}ਇਕ ਰੋਜ਼ ਇਕ ਨਿਆਉਂ ਸਲਵਾਨ ਕੀਤਾ ਕੈਦੀ ਕੈਦ ਕਰ ਆਪ ਸ਼ਿਕਾਰ ਗਿਆ। ਅਹਿਲਕਾਰੀ ਕੁਝ ਨਾਰਾਜ਼ ਰਹੇ ਰਾਜਾ ਉਲਟ ਵਿਚਾਰ ਵਿਚਾਰ ਗਯਾ ਸੁਣੀ ਗੱਲ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਆਣ ਉਥੇ ਸਾਰਾ ਸਚ ਤੇ ਝੂਠ ਨਿਤਾਰ ਗਿਆ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕੈਦੀ ਕੈਦੋਂ ਕੱਢ ਦਿਤੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੂਰ ਆਜ਼ਾਰ ਗਿਆ ।੪। 

{{gap|1em}}ਸੁਣੀ ਆਨ ਸਲਵਾਨ ਨੇ ਗੱਲ ਸਾਰੀ ਬੜਾ ਦਿਲ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋਯਾ, ਕਹਿੰਦਾ ਕਿਵੇਂ ਰਸਾਲੂ ਨੂੰ ਕੱਢ ਦਈਏ ਨਾਲ ਵਜ਼ੀਰ ਬਿਆਨ ਹੋਇਆ,ਏਹੋ ਰਾਜੇ ਨੇ ਰਲ ਸਲਾਹ ਕੀਤੀ ਪੁਤ੍ਰ ਕੱਢਣੋਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਹੋਇਆ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>sd6ygya8qq3u5trdkdwup2xaooowewg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਰਾਜਾ ਰਸਾਲੂ (ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਰਫ਼).pdf/3</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64280</id>
    <revision>
      <id>180439</id>
      <parentid>180250</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:57:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kuldeepburjbhalaike</username>
        <id>1640</id>
      </contributor>
      <origin>180439</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3746" sha1="c6m776dsyijxn0eak365rr91u7sj57o" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Kuldeepburjbhalaike&quot; /&gt;{{rh||[4]}}&lt;/noinclude&gt;ਕੀ ਰਹੇਗੀ ਪਤ ਮੇਰੀ ਜੇ ਤਾਂ ਹੁਣੇ ਇਹ ਸਾਹਿਬ ਸੁਲਤਾਨ ਹੋਇਆ ॥੫॥

{{gap|1em}}ਰਾਜੇ ਇਕ ਗੋਲੀ ਤਾਈਂ ਕਿਹਾ ਚੋਰੀ ਜਦੋਂ ਆਵੇ ਜਰਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੀਂ। ਦੇਵੀਂ ਰੋਟੀਆਂ ਲਿਆ ਤਿੰਨ ਖਾਵਣੇ ਨੂੰ ਤੇ ਖੜਾਵਾਂ ਵੀ ਪੁਠੀਆਂ ਆਣ ਰੱਖੀਂ। ਜਿਵੇਂ ਕਿਹਾ ਰਾਜੇ ਤਿਵੇਂ ਗੋਲੀ ਕੀਤਾ ਕੰਵਰ ਆਖਦਾ ਸਾਈਂ ਈਮਾਨ ਰਖੀਂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਫਿਰ ਲੂਨਾਂ ਨੂੰ ਆਨ ਮਿਲਿਆ ਕਹਿੰਦਾ ਕੰਨ ਵਿਚ ਏਹ ਬਿਆਨ ਰੱਖੀਂ ॥੬॥

{{gap|1em}}ਦਿਤਾ ਦੇਸ ਨਿਕਾਲੜਾ ਬਾਪ ਮੈਨੂੰ ਤੂੰ ਵੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਤਿਆਰ ਹਾਂ ਮੈਂ। ਲੂਨਾਂ ਆਖਿਆ ਇਹ ਕੀ ਕਹਿਰ ਹੋਇਆ ਏਸ ਦੁਖ ਕੋਲੋਂ ਬੜੀ ਜ਼ਾਰ ਹਾਂ ਮੈਂ। ਕਿਹਾ ਪੂਰਨ ਦਾ ਅੱਜ ਦਰੁਸਤ ਹੋਇਆ ਏਸ ਸਜ਼ਾ ਦੀ ਹੀ ਸਜ਼ਾਵਾਰ ਹਾਂ ਮੈਂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕੀਕਰਾਂ ਤਕਦੀਰ ਅਗੇ ਸਚੇ ਰੱਬ ਦੀ ਸ਼ੁਕਰ ਗੁਜ਼ਾਰ ਹਾਂ ਮੈਂ ॥੭॥ 

{{gap|1em}}ਵਰ ਪੂਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਤੂੰ ਹੋਈਉਂ ਪੈਦਾ ਪੰਧ ਕਰਨਾ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲ ਬੇਟਾ। ਬਾਰਾਂ ਬਰਸ ਪਿਛੋਂ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਈ ਫੇਰ ਆਵਸੀ ਸੁਖਦੇ ਨਾਲ ਬੇਟਾ ਫੇਰ ਕਰੇਗਾ ਰਾਜ ਸਮਾਜ ਜਾ ਕੇ ਬਾਰਾਂ ਬਰਸ ਪਹਿਲੇ ਦੁਖ ਝਾਲ ਬੇਟਾ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਹੋਣੀ ਠੀਕ ਹੋਏ ਰਹਿਸੀ ਏਸ ਗਲ ਦਾ ਰੱਖ ਖਿਆਲ ਬੇਟਾ ॥੮॥

{{gap|1em}}ਚਾਰ ਲਾਲ ਦਿਤੇ ਹੋਰ ਸਵਰਣ ਚਾਂਦੀ। ਕਹਿੰਦੀ ਖੈਰ ਹੁਣ ਜਾਹ ਸਿਧਾਰ ਬੇਟਾ। ਰਿਹੋਂ ਜੀਂਵਦਾ ਆਏ ਫਿਰ ਮਿਲੀਂ ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ ਚੱਲਿਓ ਮੋਈ ਨੂੰ ਮਾਰ ਬੇਟਾ। ਖਰਚ ਬੰਨ੍ਹ ਪਲੇ ਵਕਤ ਕਟਣੇ ਨੂੰ ਅਤੇ ਹੋ ਜਾ ਤੁਰਤ ਸਵਾਰ ਬੇਟਾ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕੀ ਕਹਾਂ ਤੂੰ ਆਪ ਸਿਆਣਾ ਰਹੀਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਦੇਸ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਬੇਟਾ ।੯। 

{{gap|1em}}ਕੰਵਰ ਚੱਲਿਆ ਛੱਡ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਆਪਣਾ ਕਈਆਂ ਜੰਗਲਾਂ ਨੂੰ ਗਿਆ ਚੀਰ ਲੋਕੋ। ਸ਼ੇਰ ਚਿਤਰੇ ਕਈ ਦਰਿੰਦੇ ਆਏ ਲੰਘ ਜਾਂਵਦਾ ਜੰਡ ਕਰੀਰ ਲੋਕੋ। ਅਗੇ ਬਾਹਿਰ ਕਦੇ ਨ ਨਿਕਲਿਆ ਸੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਬਦਨ ਤੇ ਨਰਮ ਸਰੀਰ ਲੋਕੋ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਪੇਸ਼ ਆਈਆਂ ਨੈਣੀਂ ਰੋਂਦਿਆ ਜਾਵਦਾ ਨੀਰ ਲੋਕੋ ॥੧੦॥

{{gap|1em}}ਏਕ ਗਾਓਂ ਮੇਂ ਜਾਏ ਆਰਾਮ ਕੀਤਾ ਦੇਸ਼ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਗਿਆ ਦੂਰ ਬੇਲੀ। ਘੋੜਾ ਥਕ ਰਿਹਾ ਆਪ ਅੱਕ ਰਿਹਾ ਹੋਇਆ ਚਲਦਾ ਚਲਦਾ ਚੂਰ ਬੇਲੀ। ਓਥੇ ਰਾਜ ਰਾਜੇ ਸਿਰਕੱਪ ਦਾ ਸੀ ਕੀਤਾ ਹਾਲ ਮਲੂਮ ਜ਼ਰੂਰ ਬੇਲੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੋ ਗਿਆ ਨ ਫੇਰ ਆਇਆ ਤੂੰ ਬੀ ਜਾਹ-ਸੈਂ ਮੌਤ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>c6m776dsyijxn0eak365rr91u7sj57o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਰਾਜਾ ਰਸਾਲੂ (ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਰਫ਼).pdf/4</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64281</id>
    <revision>
      <id>180438</id>
      <parentid>180263</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:57:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kuldeepburjbhalaike</username>
        <id>1640</id>
      </contributor>
      <origin>180438</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3779" sha1="8hnffyh1cbflr0m9i257mnued7o37pm" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Gill jassu&quot; /&gt;{{rh||[5]}}&lt;/noinclude&gt;ਹਜ਼ੂਰ ਬੇਲੀ ॥੧੧॥

{{gap|1em}}ਲੋਕਾਂ ਆਖਿਆ ਹੋਰ ਨ ਖਬਰ ਸਾਨੂੰ ਸਹਿਜੇ ਜਾਇ ਕੇ ਉਸ ਦੀ ਸਾਰ ਲਵੀਂ। ਓਸ ਦਾ ਨਾਮ ਸਿਰਕੱਪ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਲਵੀਂ। ਬਾਜ਼ੀ ਜੂਏ ਦੀ ਖੇਲੇਗਾ ਨਾਲ ਤੇਰੇ ਭਾਵੇਂ ਜਿਤ ਲਵੀਂ ਭਾਵੇਂ ਹਾਰ ਲਵੀਂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਪਿਛੇ ਜਾਵੀਂ ਪਾਸ ਉਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰ ਵਿਚਾਰ ਲਵੀਂ ॥੧੨॥

{{gap|1em}}ਕੰਵਰ ਚੱਲਿਆ ਤੁਰਤ ਰਵਾਨ ਹੋਕੇ ਜਾਂਦਾ ਇਕ ਜੰਗਲ ਦੀ ਵਲ ਗਿਆ। ਲਗੀ ਅੱਗ ਸੀ ਉਸ ਜੰਗਲ ਤਾਈਂ ਸਾਰਾ ਜਲਦਾ ਜਲਦਾ ਜਲ ਗਿਆ। ਆਇਆ ਇਕ ਦ੍ਰਖਤ ਦੇ ਪਾਸ ਰਾਜਾ ਉਹਵੀ ਜੜ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਕੁਛ ਬਲ ਗਿਆ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਉਤੇ ਸੁੰਦਰ ਇਕ ਤੋਤਾ ਮਾਰੇ ਗਮ ਦੇ ਹੋਏ ਬਿਕਲ ਗਿਆ ।੧੩।

{{gap|1em}}ਰਾਜੇ ਆਖਿਆ ਉੱਡ ਜਾ ਤੋਤਿਆ ਓਏ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਦਰਖਤ ਨੂੰ ਜਲੇਂਗਾ ਤੂੰ। ਪਰਦਾਰ ਬ੍ਰਿਖਸ਼ ਤੇ ਬੈਠ ਰਿਹੋਂ ਤਾਹੀਂ ਬਚੇਂਗਾ ਜੇ ਉਡ ਚਲੇਂਗਾ ਤੂੰ ਏਸ ਰੁਖ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀ ਚਾਹ ਤੇਰੀ ਐਵੇਂ ਹੋਏ ਹਲਾਕ ਕਿਉਂ ਗਲੇਂਗਾ ਤੂੰ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆ ਜਾ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਉਤੇ ਖੂਬ ਖਾਇਕੇ ਚੂਰੀਆਂ ਪਲੇਂਗਾ ਤੂੰ ॥੧੪॥

{{gap|1em}}ਤੋਤੇ ਕਿਹਾ ਇਹ ਰੁੱਖ ਕਦੀਮ ਦਾ ਹੈ ਏਸ ਰੁਖ ਤੇ ਮੈਂ ਪੈਦਾਵਾਰ ਹੋਇਆ ਗੰਦਾ ਜਾਨ ਆਂਡਾ ਇਥੇ ਛੱਡ ਗਏ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਮੈਨੂੰ ਉਡਨਹਾਰ ਹੋਇਆ। ਝੁੰਡ ਸਾਧੂਆਂ ਦਾ ਲੱਥਾ ਆਣ ਇਥੇ ਸੁਣਿਆ ਸ਼ੋਰ ਮੈਂ ਆਂਡਿਉਂ ਬਾਹਰ ਹੋਇਆ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਮੇਰਾ ਗੋਰਖ ਨਾਥ ਗੁਰੂ ਚੇਲਾ ਉਸਦਾ ਮੈਂ ਪਰਦਾਰ ਹੋਇਆ ।੧੫।

{{gap|1em}}ਏਸ ਰੁਖ ਦੀ ਅੱਗ ਬੁਝਾ ਰਾਜਾ ਤੋਤੇ ਆਖਿਆ ਕੌਲ ਕਰਾਰ ਕਰਕੇ। ਮੇਰਾ ਆਖਿਆ ਮੰਨਣਾ ਹੋਏ ਰਾਜਾ ਨਹੀਂ ਮੋੜਨਾ ਵਚਨ ਇਨਕਾਰ ਕਰਕੇ। ਨਿਮਕ ਖਾਏ ਤੇਰਾ ਨਹੀਂ ਬੁਰਾ ਕਰਸਾਂ ਨੇਕੀ ਕਰਾਂਗਾ ਜਾਨ ਤਕਰਾਰ ਕਰਕੇ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੇ ਤੋੜ ਨਿਭਾਵਣੀ ਹੈ ਚੱਲਾਂ ਨਾਲ ਤੇਰੇ ਪੱਕਾ ਯਾਰ ਕਰਕੇ ॥੧੬॥

{{gap|1em}}ਰਾਜੇ ਆਖਿਆ ਅੱਗ ਬੁਝਾਵਨਾ ਹਾਂ ਹੋਰ ਕਹੇਂ ਜੋ ਸਭ ਕਬੂਲ ਮੈਨੂੰ। ਪਾਣੀ ਪਾਏ ਕੇ ਅੱਗ ਬੁਝਾ ਦਿਤੀ ਤੋਭੇ ਆਖਿਆ ਰਿਹਾ ਨ ਸੂਲ ਮੈਨੂੰ। ਤੋਤਾ ਰਾਜੇ ਦੇ ਹੱਥ ਤੇ ਬੈਠ ਗਿਆ ਕਹਿੰਦਾ ਦਿਲੋਂ ਨ ਜਾਵਨਾ ਭੂਲ ਮੈਨੂੰ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦਾ ਰਾਜਾ ਚੱਲ ਪਿਆਰੇ ਇਥੇ ਸਬਰ ਨ ਆਂਵਦਾ ਮੂਲ ਮੈਨੂੰ ।੧੭।

{{gap|1em}}ਰਾਜਾ ਤੋਤੇ ਨੂੰ ਪਕੜ ਸਵਾਰ ਹੋਇਆ ਇਕ ਬਾਵਲੀ ਦੇ ਹੇਠ ਆਂਵਦਾ ਈ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>8hnffyh1cbflr0m9i257mnued7o37pm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਰਾਜਾ ਰਸਾਲੂ (ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਰਫ਼).pdf/5</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64282</id>
    <revision>
      <id>180437</id>
      <parentid>180266</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:56:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kuldeepburjbhalaike</username>
        <id>1640</id>
      </contributor>
      <origin>180437</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3764" sha1="fpiur8umu9oyhakvfhqrpnkf9ozm9i3" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Gill jassu&quot; /&gt;{{rh||[6]|}}&lt;/noinclude&gt;ਕਹਿੰਦਾ ਤੋਤੇ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਖਬਰ ਲਿਆਓ ਆਪ ਲਾਹਕੇ ਕਪੜੇ ਨਹਾਂਵਦਾ ਈ ਇਕ ਸਿਲ ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਦੇਖ ਲੀਤਾ ਜਦੋਂ ਧਿਆਨ ਉਹਦੀ ਵਲ ਪਾਂਵਦਾ ਈ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਪਾਣੀ ਪੀਵੇ ਖੇਡ ਬਾਜ਼ੀ ਏਹੋ ਰਾਜਾ ਸਿਰਕਪ ਫੁਰਮਾਂਵਦਾ ਈ ।੧੮।

{{gap|1em}}ਰਾਜਾ ਬਾਵਲੀ ਦੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਯਾ ਪਾਣੀ ਪੀਵਣਾ ਜਦੋਂ ਸੁਗੰਧ ਹੋਇਆ ਤੋਤਾ ਆਏ ਕੇ ਹੱਥ ਤੇ ਬੈਠ ਗਿਆ ਰਾਜਾ ਦੇਖਕੇ ਬਹੁਤ ਆਨੰਦ ਹੋਇਆ। ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਲ ਹਵਾਲ ਸੁਨਾਉ ਸਾਰਾ ਮੈਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆ ਫਿਕ੍ਰ-ਮੰਦ ਹੋਇਆ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਦੇਸ ਕਲੇਸ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਗਮ ਨਾਲ ਦੁਖੀ ਬੰਦ ੨ ਹੋਇਆ ।੧੯।

{{gap|1em}}ਤੋਤਾ ਆਖਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਚੱਲ ਰਾਜਾ ਪਹਿਲੇ ਆਵਸੀ ਇਕ ਘੜਿਆਲ ਭਾਈ। ਸਵਾ ਮਣ ਪਕਾ ਉਹਦਾ ਭਾਰ ਹੋਸੀ ਸਵਾ ਮਣ ਦੀ ਮੂੰਗਲੀ ਨਾਲ ਭਾਈ। ਅੱਵਲ ਉਹ ਘੜਿਆਲ ਬਜਾਏ ਕੇ ਜੀ ਅਗੋਂ ਰੱਖਣਾ ਪੈਰ ਸੰਭਾਲ ਭਾਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਇਕ ਚੀਲ ਆ ਫਿਰੂ ਸਿਰ ਪਰ ਕਰੂ ਹਾਲ ਥੀਂ ਚਾਏ ਬੇ-ਹਾਲ ਭਾਈ ॥੨੦॥

{{gap|1em}}ਉਹ ਚੀਲ ਹੈ ਰਾਜਿਆ ਕਾਲ ਜੋਗਨ ਤੀਰ ਮਾਰ ਉਹ ਨੂੰ ਥਲੇ ਸੁਟ ਜਾਵੀਂ। ਅਗੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬੂਹੇ ਨੂੰ ਜੰਦਰਾ ਹੈ ਲੱਤ ਮਾਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਸੁਟ ਜਾਵੀਂ ਬਾਹਰ ਲੜਕੀਆਂ ਪੀਂਘ ਝੂਟੇਂਦਿਆਂ ਨੇ ਖੰਡੇ ਨਾਲ ਲਾਸਾਂ ਸਭੇ ਕੱਟ ਜਾਵੀਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਦੇਵ ਹੋਸੀ ਉਸਨੂੰ ਮਾਰਕੇ ਚੌੜ ਚੁਪੱਟ ਜਾਵੀਂ ।੨੧।

{{gap|1em}}ਕੰਵਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਤਰਫ ਰਵਾਨ ਹੋਇਆ ਪਹਿਲੇ ਜਾਏ ਘੜਿਆਲ ਬਜਾਇਓ ਸੂ। ਚੀਲ ਆਏ ਕੇ ਸਿਰ ਤੇ ਭੌਣ ਲੱਗੀ ਉਹਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਤੀਰ ਗਿਰਾਇਓ ਸੂ। ਲੱਤ ਮਾਰਕੇ ਜੰਦਰਾ ਤੋੜ ਦਿਤਾ ਤੇਗ ਦਿਉ ਦੇ ਸੀਸ ਚਲਾਇਉ ਸੂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਲਾਸਾਂ ਕਟ-ਪਟ ਵਾਲੀਆਂ ਥਲੇ ਚਾਏ ਭੰਗੂੜੇ ਨੂੰ ਡਾਇਉ ਸੂ ॥੨੨॥

{{gap|1em}}ਰਾਜਾ ਸ਼ਹਿਰ ਸਿਰਕੱਪ ਦੇ ਜਾਏ ਵੜਿਆ ਪਿਆ ਸ਼ੋਰ ਸ੍ਰਕਾਰ ਦਰਬਾਰ ਸਾਈਂ। ਲਾਸਾਂ ਵਡੀਆਂ ਤੋੜਿਆ ਜੰਦਰੇ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਸਾਰਿਆਂ ਜਾਏ ਪੁਕਾਰ ਸਾਈਂ। ਸੁਣਕੇ ਕਿਹਾ ਸਿਰਕੱਪ ਕੁਝ ਫਿਕਰ ਨਾਹੀਂ ਖੂਬ ਲਵਾਂਗਾ ਉਸਦੀ ਸਾਰ ਸਾਈਂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੋ ਖੇਲੇਗਾ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਉਹਨੂੰ ਜਿਤਕੇ ਲਵਾਂਗਾ ਮਾਰ ਸਾਈਂ ॥੨੩॥

{{gap|1em}}ਕੰਵਰ ਸ਼ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਜਾਂ ਵੜਨ ਲੱਗਾ ਇਕ ਯਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਪਾਯਾ ਜਿਹੜਾ ਭੇਤੀ ਰਾਜੇ ਸਿਰਕੱਪ ਦਾ ਸੀ ਕਿਸੇ ਯਾਰ ਕੋਲੋਂ ਇਸਰਾਰ ਪਾਇਆ। ਜੂਆ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>fpiur8umu9oyhakvfhqrpnkf9ozm9i3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180444</id>
      <parentid>180437</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T03:00:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kuldeepburjbhalaike</username>
        <id>1640</id>
      </contributor>
      <origin>180444</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3763" sha1="e8tgo0co6amf5dog2km62uk29f4krh9" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Gill jassu&quot; /&gt;{{rh||[6]}}&lt;/noinclude&gt;ਕਹਿੰਦਾ ਤੋਤੇ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਖਬਰ ਲਿਆਓ ਆਪ ਲਾਹਕੇ ਕਪੜੇ ਨਹਾਂਵਦਾ ਈ ਇਕ ਸਿਲ ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਦੇਖ ਲੀਤਾ ਜਦੋਂ ਧਿਆਨ ਉਹਦੀ ਵਲ ਪਾਂਵਦਾ ਈ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਪਾਣੀ ਪੀਵੇ ਖੇਡ ਬਾਜ਼ੀ ਏਹੋ ਰਾਜਾ ਸਿਰਕਪ ਫੁਰਮਾਂਵਦਾ ਈ ।੧੮।

{{gap|1em}}ਰਾਜਾ ਬਾਵਲੀ ਦੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਯਾ ਪਾਣੀ ਪੀਵਣਾ ਜਦੋਂ ਸੁਗੰਧ ਹੋਇਆ ਤੋਤਾ ਆਏ ਕੇ ਹੱਥ ਤੇ ਬੈਠ ਗਿਆ ਰਾਜਾ ਦੇਖਕੇ ਬਹੁਤ ਆਨੰਦ ਹੋਇਆ। ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਲ ਹਵਾਲ ਸੁਨਾਉ ਸਾਰਾ ਮੈਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆ ਫਿਕ੍ਰ-ਮੰਦ ਹੋਇਆ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਦੇਸ ਕਲੇਸ਼ ਰਹਿੰਦਾ ਗਮ ਨਾਲ ਦੁਖੀ ਬੰਦ ੨ ਹੋਇਆ ।੧੯।

{{gap|1em}}ਤੋਤਾ ਆਖਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਚੱਲ ਰਾਜਾ ਪਹਿਲੇ ਆਵਸੀ ਇਕ ਘੜਿਆਲ ਭਾਈ। ਸਵਾ ਮਣ ਪਕਾ ਉਹਦਾ ਭਾਰ ਹੋਸੀ ਸਵਾ ਮਣ ਦੀ ਮੂੰਗਲੀ ਨਾਲ ਭਾਈ। ਅੱਵਲ ਉਹ ਘੜਿਆਲ ਬਜਾਏ ਕੇ ਜੀ ਅਗੋਂ ਰੱਖਣਾ ਪੈਰ ਸੰਭਾਲ ਭਾਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਇਕ ਚੀਲ ਆ ਫਿਰੂ ਸਿਰ ਪਰ ਕਰੂ ਹਾਲ ਥੀਂ ਚਾਏ ਬੇ-ਹਾਲ ਭਾਈ ॥੨੦॥

{{gap|1em}}ਉਹ ਚੀਲ ਹੈ ਰਾਜਿਆ ਕਾਲ ਜੋਗਨ ਤੀਰ ਮਾਰ ਉਹ ਨੂੰ ਥਲੇ ਸੁਟ ਜਾਵੀਂ। ਅਗੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬੂਹੇ ਨੂੰ ਜੰਦਰਾ ਹੈ ਲੱਤ ਮਾਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਸੁਟ ਜਾਵੀਂ ਬਾਹਰ ਲੜਕੀਆਂ ਪੀਂਘ ਝੂਟੇਂਦਿਆਂ ਨੇ ਖੰਡੇ ਨਾਲ ਲਾਸਾਂ ਸਭੇ ਕੱਟ ਜਾਵੀਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਦੇਵ ਹੋਸੀ ਉਸਨੂੰ ਮਾਰਕੇ ਚੌੜ ਚੁਪੱਟ ਜਾਵੀਂ ।੨੧।

{{gap|1em}}ਕੰਵਰ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਤਰਫ ਰਵਾਨ ਹੋਇਆ ਪਹਿਲੇ ਜਾਏ ਘੜਿਆਲ ਬਜਾਇਓ ਸੂ। ਚੀਲ ਆਏ ਕੇ ਸਿਰ ਤੇ ਭੌਣ ਲੱਗੀ ਉਹਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਤੀਰ ਗਿਰਾਇਓ ਸੂ। ਲੱਤ ਮਾਰਕੇ ਜੰਦਰਾ ਤੋੜ ਦਿਤਾ ਤੇਗ ਦਿਉ ਦੇ ਸੀਸ ਚਲਾਇਉ ਸੂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਲਾਸਾਂ ਕਟ-ਪਟ ਵਾਲੀਆਂ ਥਲੇ ਚਾਏ ਭੰਗੂੜੇ ਨੂੰ ਡਾਇਉ ਸੂ ॥੨੨॥

{{gap|1em}}ਰਾਜਾ ਸ਼ਹਿਰ ਸਿਰਕੱਪ ਦੇ ਜਾਏ ਵੜਿਆ ਪਿਆ ਸ਼ੋਰ ਸ੍ਰਕਾਰ ਦਰਬਾਰ ਸਾਈਂ। ਲਾਸਾਂ ਵਡੀਆਂ ਤੋੜਿਆ ਜੰਦਰੇ ਨੂੰ ਕੀਤੀ ਸਾਰਿਆਂ ਜਾਏ ਪੁਕਾਰ ਸਾਈਂ। ਸੁਣਕੇ ਕਿਹਾ ਸਿਰਕੱਪ ਕੁਝ ਫਿਕਰ ਨਾਹੀਂ ਖੂਬ ਲਵਾਂਗਾ ਉਸਦੀ ਸਾਰ ਸਾਈਂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੋ ਖੇਲੇਗਾ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਉਹਨੂੰ ਜਿਤਕੇ ਲਵਾਂਗਾ ਮਾਰ ਸਾਈਂ ॥੨੩॥

{{gap|1em}}ਕੰਵਰ ਸ਼ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਜਾਂ ਵੜਨ ਲੱਗਾ ਇਕ ਯਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਪਾਯਾ ਜਿਹੜਾ ਭੇਤੀ ਰਾਜੇ ਸਿਰਕੱਪ ਦਾ ਸੀ ਕਿਸੇ ਯਾਰ ਕੋਲੋਂ ਇਸਰਾਰ ਪਾਇਆ। ਜੂਆ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>e8tgo0co6amf5dog2km62uk29f4krh9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਰਾਜਾ ਰਸਾਲੂ (ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਰਫ਼).pdf/6</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64283</id>
    <revision>
      <id>180441</id>
      <parentid>180268</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:59:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kuldeepburjbhalaike</username>
        <id>1640</id>
      </contributor>
      <origin>180441</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3742" sha1="1d4r0xvvdbyuyh03ppvpdykfn2j99mo" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Rajdeep ghuman&quot; /&gt;{{rh||[7]|}}&lt;/noinclude&gt;ਖੇਲ ਜਿਤੇ ਜਿਵੇਂ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਓਸਦਾ ਵਣਜ ਵਪਾਰ ਪਾਇਆ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਯਾਰੀ ਕਾਰੀ ਕੰਮ ਆਵੇ ਹੋਇਆ ਕੰਮ ਸਾਰਾ, ਜਦੋਂ ਯਾਰ ਪਾਇਆ ।੨੪।

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਯਾਰ ਨੇ ਰਾਜਿਆ ਸਮਝ ਤੈਨੂੰ ਦਸਾਂ ਹਾਲ ਸਿਰਕੱਪ ਦਾ ਫੋਲ ਕੇ ਜੀ। ਪਾਸ ਖੇਲਦਾ ਤੇ ਮਕਰ ਮੇਲਦਾ ਹੈ ਮਾਰੇ ਸੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਝੂਠ ਬੋਲ ਕੇ ਜੀ। ਚੂਹਾ ਇਕ ਸਿਖਾਏ ਜੀ ਰੋਲ ਕੀਤਾ ਕਰੇ ਰੋਲ ਮਾਰੇ ਰਦ ਰੋਲ ਕੇ ਜੀ।  ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਟੱਲੀ ਰੁਖ ਨਾਲ ਬੱਧੀ ਟੱਲੀ ਨਾਲ ਰੱਸੀ ਇਕ ਟੋਲ ਕੇ ਜੀ ॥੨੫॥ 

{{gap|1em}}ਦਗੇ ਨਾਲ ਉਹ ਬਾਜ਼ੀਆਂ ਜਿਤਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਰਦਾ ਰਾਜਿਆਂ ਰਾਣਿਆਂ ਨੂੰ। ਕੈਦ ਕੀਤੇ ਪਏ ਢੋਣ ਕੂੜਾ ਨਾਹੀਂ ਦੇਂਵਦਾ ਜਾਣ ਨਿਮਾਣਿਆਂ ਨੂੰ। ਕਈ ਮਾਰ ਤਲਵਾਰ ਦੋ ਚਾਰ ਟੁਕੜੇ ਅਤੇ ਰਖਿਆ ਸਿਰ ਨਿਤਾਣਿਆਂ ਨੂੰ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਮਿਲਿਆ ਖੇਤ ਬੀਜਦਾ ਭੁੰਨਿਆਂ ਦਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ॥੨੬॥ 

{{gap|1em}}ਤੈਨੂੰ ਓਸ ਦਾ ਖੂਬ ਇਲਾਜ ਦਸਾਂ ਬੱਚਾ ਬਿਲੀ ਦਾ ਲਿਆ ਇਕ ਪਾਲ ਭਾਈ। ਪਾਸਾ ਖੇਲ ਤੇ ਸਿਖਾ ਬੈਠਾਲ ਉਹਨੂੰ ਚੂਹੇ ਮਾਰਨੇ ਖੂਬ ਸਿਖਾਲ ਭਾਈ। ਜਦੋਂ ਸਿਖ ਬਿਲੀ ਖਬਰਦਾਰ ਹੋਵੇ ਫੇਰ ਖੇਲ ਸਿਰਕੱਪ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰੋ ਸਿਰ ਬਾਜ਼ੀ ਲਏ ਕੇ ਤੂੰ ਏਵੇਂ ਗੁਆਏਂਗਾ ਵਕਤ ਨ ਟਾਲ ਭਾਈ ॥੨੭॥

{{gap|1em}}ਬਿਲੀ ਇਕ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਆਣ ਪਾਲੀ ਅਤੇ ਓਸਨੂੰ ਵਲ ਸਿਖਾਇਆ ਈ। ਚੂਹੇ ਪਕੜਨੇ ਨੂੰ ਮਿਸਲ ਸ਼ੇਰ ਹੋਈ ਪਾਸਾ ਖੇਲਕੇ ਪਾਸ ਬਿਠਾਇਆ ਈ। ਲਿਆ ਯਾਰ ਨੂੰ ਨਾਲ ਤੇ ਸਾਥ ਬਿੱਲੀ ਉਠ ਤਰਫ ਸਿਰਕੱਪ ਸਿਧਾਇਆ ਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਲੈਕੇ ਮਿਲਿਆ ਦਸਤ-ਪੰਜਾ ਬੜੇ ਅਦਬ ਦੇ ਨਾਲ ਬੁਲਾਇਆ ਈ ॥੨੮।

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਰਾਜੇ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਆਓ ਬੈਠੋ ਬੜੀ ਦਯਾ ਹੋਈ ਮਹਾਰਾਜ ਪਿਆਰੇ ਦੂਰੋਂ ਆਏ ਕੇ ਦਰਸ ਦੀਦਾਰ ਦਿਤਾ ਸਾਡੇ ਭਾਗ ਜਾਗੇ ਸੁਤੋ ਆਜ ਪਿਆਰੇ। ਕਈਆਂ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਆਏ ਹੋ ਸ਼ਹਿਰ ਸਾਡੇ ਦੀਆਂ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਆ ਆ ਕਾਜ ਪਿਆਰੇ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰਕਪ ਜਿਉਂ ਬੇਰ ਕਾਠਾ ਉਤੋਂ ਨਰਮ ਵਿਚੋਂ ਸਖਤ ਪਾਜ ਪਿਆਰੇ ॥੨੯॥

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਰਾਜੇ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਦਇਆ ਤੇਰੀ ਤੇਰਾ ਆਸਰਾ ਤਕਕੇ ਆਇਆ ਮੈਂ। ਦਿਤਾ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲੜਾ ਬਾਪ ਮੈਨੂੰ ਹਾਂ ਰਾਜੇ ਸਲਵਾਨ ਦਾ ਜਾਇਆ ਮੈਂ। ਇਹ ਯਾਰ ਮਿਲਿਆ ਰਿਹਾ ਪਾਸ ਇਸਦੇ ਨਾਹੀਂ ਆਇਆ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮਾਯਾ ਮੈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>1d4r0xvvdbyuyh03ppvpdykfn2j99mo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180443</id>
      <parentid>180441</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T03:00:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kuldeepburjbhalaike</username>
        <id>1640</id>
      </contributor>
      <origin>180443</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3741" sha1="n7ivjiq48z8fvepryhlrdcdalfgoahy" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Rajdeep ghuman&quot; /&gt;{{rh||[7]}}&lt;/noinclude&gt;ਖੇਲ ਜਿਤੇ ਜਿਵੇਂ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਓਸਦਾ ਵਣਜ ਵਪਾਰ ਪਾਇਆ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਯਾਰੀ ਕਾਰੀ ਕੰਮ ਆਵੇ ਹੋਇਆ ਕੰਮ ਸਾਰਾ, ਜਦੋਂ ਯਾਰ ਪਾਇਆ ।੨੪।

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਯਾਰ ਨੇ ਰਾਜਿਆ ਸਮਝ ਤੈਨੂੰ ਦਸਾਂ ਹਾਲ ਸਿਰਕੱਪ ਦਾ ਫੋਲ ਕੇ ਜੀ। ਪਾਸ ਖੇਲਦਾ ਤੇ ਮਕਰ ਮੇਲਦਾ ਹੈ ਮਾਰੇ ਸੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਝੂਠ ਬੋਲ ਕੇ ਜੀ। ਚੂਹਾ ਇਕ ਸਿਖਾਏ ਜੀ ਰੋਲ ਕੀਤਾ ਕਰੇ ਰੋਲ ਮਾਰੇ ਰਦ ਰੋਲ ਕੇ ਜੀ।  ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਟੱਲੀ ਰੁਖ ਨਾਲ ਬੱਧੀ ਟੱਲੀ ਨਾਲ ਰੱਸੀ ਇਕ ਟੋਲ ਕੇ ਜੀ ॥੨੫॥ 

{{gap|1em}}ਦਗੇ ਨਾਲ ਉਹ ਬਾਜ਼ੀਆਂ ਜਿਤਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਰਦਾ ਰਾਜਿਆਂ ਰਾਣਿਆਂ ਨੂੰ। ਕੈਦ ਕੀਤੇ ਪਏ ਢੋਣ ਕੂੜਾ ਨਾਹੀਂ ਦੇਂਵਦਾ ਜਾਣ ਨਿਮਾਣਿਆਂ ਨੂੰ। ਕਈ ਮਾਰ ਤਲਵਾਰ ਦੋ ਚਾਰ ਟੁਕੜੇ ਅਤੇ ਰਖਿਆ ਸਿਰ ਨਿਤਾਣਿਆਂ ਨੂੰ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਮਿਲਿਆ ਖੇਤ ਬੀਜਦਾ ਭੁੰਨਿਆਂ ਦਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ॥੨੬॥ 

{{gap|1em}}ਤੈਨੂੰ ਓਸ ਦਾ ਖੂਬ ਇਲਾਜ ਦਸਾਂ ਬੱਚਾ ਬਿਲੀ ਦਾ ਲਿਆ ਇਕ ਪਾਲ ਭਾਈ। ਪਾਸਾ ਖੇਲ ਤੇ ਸਿਖਾ ਬੈਠਾਲ ਉਹਨੂੰ ਚੂਹੇ ਮਾਰਨੇ ਖੂਬ ਸਿਖਾਲ ਭਾਈ। ਜਦੋਂ ਸਿਖ ਬਿਲੀ ਖਬਰਦਾਰ ਹੋਵੇ ਫੇਰ ਖੇਲ ਸਿਰਕੱਪ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰੋ ਸਿਰ ਬਾਜ਼ੀ ਲਏ ਕੇ ਤੂੰ ਏਵੇਂ ਗੁਆਏਂਗਾ ਵਕਤ ਨ ਟਾਲ ਭਾਈ ॥੨੭॥

{{gap|1em}}ਬਿਲੀ ਇਕ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਆਣ ਪਾਲੀ ਅਤੇ ਓਸਨੂੰ ਵਲ ਸਿਖਾਇਆ ਈ। ਚੂਹੇ ਪਕੜਨੇ ਨੂੰ ਮਿਸਲ ਸ਼ੇਰ ਹੋਈ ਪਾਸਾ ਖੇਲਕੇ ਪਾਸ ਬਿਠਾਇਆ ਈ। ਲਿਆ ਯਾਰ ਨੂੰ ਨਾਲ ਤੇ ਸਾਥ ਬਿੱਲੀ ਉਠ ਤਰਫ ਸਿਰਕੱਪ ਸਿਧਾਇਆ ਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਲੈਕੇ ਮਿਲਿਆ ਦਸਤ-ਪੰਜਾ ਬੜੇ ਅਦਬ ਦੇ ਨਾਲ ਬੁਲਾਇਆ ਈ ॥੨੮।

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਰਾਜੇ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਆਓ ਬੈਠੋ ਬੜੀ ਦਯਾ ਹੋਈ ਮਹਾਰਾਜ ਪਿਆਰੇ ਦੂਰੋਂ ਆਏ ਕੇ ਦਰਸ ਦੀਦਾਰ ਦਿਤਾ ਸਾਡੇ ਭਾਗ ਜਾਗੇ ਸੁਤੋ ਆਜ ਪਿਆਰੇ। ਕਈਆਂ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਆਏ ਹੋ ਸ਼ਹਿਰ ਸਾਡੇ ਦੀਆਂ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਆ ਆ ਕਾਜ ਪਿਆਰੇ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰਕਪ ਜਿਉਂ ਬੇਰ ਕਾਠਾ ਉਤੋਂ ਨਰਮ ਵਿਚੋਂ ਸਖਤ ਪਾਜ ਪਿਆਰੇ ॥੨੯॥

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਰਾਜੇ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਦਇਆ ਤੇਰੀ ਤੇਰਾ ਆਸਰਾ ਤਕਕੇ ਆਇਆ ਮੈਂ। ਦਿਤਾ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲੜਾ ਬਾਪ ਮੈਨੂੰ ਹਾਂ ਰਾਜੇ ਸਲਵਾਨ ਦਾ ਜਾਇਆ ਮੈਂ। ਇਹ ਯਾਰ ਮਿਲਿਆ ਰਿਹਾ ਪਾਸ ਇਸਦੇ ਨਾਹੀਂ ਆਇਆ ਬਹੁਤ ਸ਼ਰਮਾਯਾ ਮੈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>n7ivjiq48z8fvepryhlrdcdalfgoahy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਰਾਜਾ ਰਸਾਲੂ (ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਰਫ਼).pdf/7</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64284</id>
    <revision>
      <id>180442</id>
      <parentid>180272</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T02:59:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kuldeepburjbhalaike</username>
        <id>1640</id>
      </contributor>
      <origin>180442</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3710" sha1="llq1c4vgr6rgjtuemnj20z55g4lrsbv" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;4&quot; user=&quot;Gill jassu&quot; /&gt;{{rh||[8]}}&lt;/noinclude&gt;ਲਾਚਾਰ ਜਦ ਯਾਰ ਕਿਹਾ ਅਜ ਆਏ ਤੇਰਾ ਦਰਸ਼ਨ ਪਾਇਆ ਮੈਂ ॥੩੦॥

{{gap|1em}}ਬਾਜ਼ੀ ਖੇਡਣ ਦਾ ਬੜਾ ਸ਼ੌਕ ਮੈਨੂੰ ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਐਸਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਹੋਇਆ। ਜੂਆ ਖੇਲਿਆ ਕੌਰਵਾਂ ਪਾਂਡਵਾਂ ਨੇ ਰਾਜਾ ਨਲ ਬੜਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਹੋਯਾ। ਰਾਜਨੀਤ ਵਾਲੇ ਚਾਲੇ ਜਾਣੇ ਸਾਰੇ ਜਿਹੜਾ ਵਿਚ ਜੂਏ ਖਬਰਦਾਰ ਹੋਇਆ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਪਹਿਲੇ ਨਿਜ ਸਜਾਣ ਜੂਆ ਸਭ ਇਹ ਕਾਰ ਵਿਹਾਰ ਹੋਇਆ ।੩੧।

{{gap|1em}}ਚੌਪਟ ਆਏ ਵਿਛਾਇਆ ਚਾਕਰਾਂ ਨੇ ਦੋਵੇਂ ਬੈਠ ਗਏ ਬਾਜ਼ੀ ਖੇਲਣੇ ਨੂੰ। ਲਾਲ ਕੱਢ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਰਖ ਦਿਤਾ ਚੂਹਾ ਨਿਕਲ ਆਯਾ ਨਰਦ ਰੋਲਣੇ ਨੂੰ। ਬਾਜ਼ੀ ਲਾਈ ਪਹਿਲੀ ਕੰਵਰ ਹਾਰ ਦਿੱਤੀ ਦੂਜਾ ਲਾਲ ਧਰਿਆ ਨਰਦ ਰੋਲਣੇ ਨੂੰ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਬਾਜ਼ੀ ਦੂਜੀ ਜਿਤ ਲੀਤੀ ਹੱਥ ਮਾਰਿਆ ਮਾਲਦੇ ਮੇਲਣੇ ਨੂੰ ।੩੨।

{{gap|1em}}ਬਾਜ਼ੀ ਤੀਸਰੀ ਦੀ ਜਦੋਂ ਵਾਰ ਆਈ ਪਿਆ ਦਾਓ ਰਸਾਲੂ ਦੇ ਪਾਵਣੇ ਨੂੰ। ਰੱਸੀ ਨਾਲ ਟੱਲੀ ਖੜਕਾਏ ਦਿਤੀ ਚੂਹਾ ਨਿਕਲਿਆ ਨਰਦ ਹਿਲਾਵਣੇ ਨੂੰ। ਬਿਲੀ ਛੱਡ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਨਰਦ ਮਾਰੀ ਚੂਹਾ ਦੌੜਿਆ ਜਾਨ ਬਚਾਵਣੇ ਨੂੰ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਦਾਓ ਪਾਇਆ ਆਈਆਂ ਲੜਕੀਆਂ ਨਾਚ ਦਿਖਾਵਣੇ ਨੂੰ ।੩੩।

{{gap|1em}}ਸੁੰਦਰ ਸੋਹਣੀਆਂ ਮੋਹਣੀਆਂ ਵਾਂਗ ਪਰੀਆਂ ਕਿੰਗ ਮਧਰਾ ਰੰਗ ਬਜਾਏ ਰਹੀਆਂ। ਲਲਤ ਭੈਰਵੀ ਸਿੰਧਵੀ ਔਰ ਗੁਜਰੀ ਰੰਗ ਰੰਗ ਦੇ ਰਾਗ ਸੁਣਾਏ ਰਹੀਆਂ। ਲੋਟ-ਪੋਟ ਕਬੂਤਰਾਂ ਵਾਂਗ ਹੋਵਣ ਬੜੇ ਨਾਜ਼ ਅਦਾ ਸੋਂ ਗਾਏ ਰਹੀਆਂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨ ਭਰਮਿਆ ਭਗਤ ਪੂਰਨ ਜਾਦੂ ਹੁਸਨ ਦੇ ਪਾਏ ਭਰਮਾਏ ਰਹੀਆਂ ॥੩੪॥

{{gap|1em}}ਲਿਆ ਜਿਤ ਸਿਰਕਪ ਦਾ ਰਾਜ ਸਾਰਾ ਘੋੜੇ ਫਾਲ ਤੇ ਕੁਲ ਅਸਬਾਬ ਲੋਕੋ। ਸਣੇ ਰਾਣੀਆਂ ਮਹਿਲ ਮਕਾਨ ਜਿਤੇ ਹੋਰ ਦੌਲਤਾਂ ਬੇ-ਹਿਸਾਬ ਲੋਕੋ। ਕੜਕ ਸੀਸ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਹਾਰ ਦਿਤਾ ਉਡ ਗਈ ਚਿਹਰੇ ਉਤੋਂ ਆਬ ਲੋਕੋ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਖਿੱਚ ਖੰਡਾ ਕਿਹਾ ਕਰਾਂ ਹੁਣ ਮਾਰ ਕਬਾਬ ਲੋਕੋ ॥੩੫॥

{{gap|1em}}ਦਗੇ ਨਾਲ ਤੈਂ ਮਾਰਿਆ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਹਤਿਆਰਿਆ ਖੂਨ ਗੁਜ਼ਾਰਿਆ ਓਏ। ਰਾਜਾ ਹੋਏ ਅਨਿਆਏ ਤੇ ਲੱਕ ਬਧੋ ਧਰਮ ਕਰਮ ਤੇ ਸ਼ਰਮ ਬਿਸਾਰਿਆ ਓਏ। ਜੂਆ ਪਾਪੀਆਂ ਦਾ ਕਸਬ ਪਕੜਿਆ ਈ ਕੀਤਾ ਪਾਪ ਤੈਂ ਜਨਮ ਚ ਹਾਰਿਆ ਓਏ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕੀ ਜੱਗ ਤੇ ਆਏ ਲੀਤੋ ਦਿਤਾ ਦਾਨ ਨ ਨਾਮ ਚਿਤਾਰਿਆ ਓਏ ॥੩੬॥
{{nop}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>llq1c4vgr6rgjtuemnj20z55g4lrsbv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਰਾਜਾ ਰਸਾਲੂ (ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਰਫ਼).pdf/8</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64285</id>
    <revision>
      <id>180422</id>
      <parentid>179817</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T00:48:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mulkh Singh</username>
        <id>386</id>
      </contributor>
      <origin>180422</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3741" sha1="j4atv1gurhjb2o4l2s61z24g30g9q44" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Mulkh Singh&quot; /&gt;{{rh||[9]|}}&lt;/noinclude&gt;ਕਰਾਂ ਮਾਰ ਤਲਵਾਰ ਦੋ ਚਾਰ ਟੁਕੜੇ ਮਦਦਗਾਰ ਦੇਖਾਂ ਤੇਰਾ ਕੌਣ ਹੈ ਓਏ। ਤੈਨੂੰ ਆਸਰਾ ਇਕ ਅਖੇਲ ਦਾ ਏ ਜਿਸਦੀ ਤਾਬਿਆ ਮੇਂ ਤੀਨ ਭਵਨ ਹੈ ਓਏ। ਕੇਸ ਪਕੜ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਮੂਹੋਂ ਕਿਹਾ ਖੰਡਾ ਮਾਰ ਵਢਾਂ ਤੇਰੀ ਧੌਣ ਹੈ ਉਏ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰਕਪ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜੇ ਕਿਹਾ ਰੱਖ ਦੁਨੀਆਂ ਆਵਾਗੌਣ ਹੈ ਉਏ।੩੭॥

{{gap|1em}}ਆਤਰ ਹੋਏ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਅਰਜ਼ ਕੀਤੀ ਹੋਇਆ ਅੱਜ ਮੈਂ ਨਫ਼ਰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਤੇਰਾ,ਮੈਨੂੰ ਬਖਸ਼ ਹੁਣ ਰੱਬ ਦਾ ਵਸਤਾ ਈ ਸਦਾ ਜਪਦਾ ਰਹਾਂਗਾ ਨਾਮ ਤੇਰਾ। ਹੁਕਮ ਕਰੇਂ ਸੋ ਮੰਨਸਾਂ ਸੀਸ ਉੱਤੇ ਹੋਇਆ ਰਾਜ ਦੇਸ ਤਮਾਮ ਤੇਰਾ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਮੈਂ ਹਾਰਿਆ ਜਿਤਿਆ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਜਿਤ ਲੀਤਾ ਹੋਇਆ ਕਾਮ ਤੇਰਾ ।੩੮। 

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਰਾਜੇ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ ਜਿਹੜਾ ਨਿਮਰੇ ਤਿਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ  ਕੀ ਜਾਹ ਬਖਸ਼ ਦਿਤੀ ਹੁਨ ਜਾਨ ਤੇਰੀ ਪੈਰੀਂ ਪਿਆ ਦਾ ਸੀਸ ਉਤਾਰਨਾ ਕੀ। ਤੇਰਾ ਰਾਜ ਹੈ ਪਿਆਰਿਆ ਮੌਜ ਕਰ ਤੂੰ ਅਸਾਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕੰਮ ਵਿਗਾੜਨਾ ਕੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕਰ ਜੂਏ ਦੀ ਕਸਮ ਪਹਿਲੇ ਸਾਰ ਹੋਏ ਕੇ ਜਿਤਨਾ ਹਾਰਨਾ ਕੀ॥੩੯॥ 

{{gap|1em}}ਕੈਦੀ ਕੈਦ ਤੋਂ ਸਭ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਦੇ ਘੋੜੇ ਨਿਆ ਤਾਂ ਦੇਕੇ ਨਾਲ ਭਾਈ ਡੋਲੀ ਪਾਏ ਕੇ ਵਿਆਹ ਕੁਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਵਨ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਹਏਨਿਹਾਲ ਭਾਈ ਜਿਹੜੇ ਮੋਏਸੋਂ ਫੂਕ ਜਲਾਏ ਦੇ_ਕਿਸੇ ਮੋੜਨਾ ਕਦੇ ਨ ਕ ਲ ਭਾਈ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਤਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਰਾਜੇ ਰਸਾਲੂ ਸਵਾਲ ਭਾਈ॥੪੦॥

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਫੇਰ ਸਿਰਕ। ਰਸਾਲੂ ਤਾਈਂ ਬੇਟੀ ਇਕ ਮੇਰੀ ਆਪਲੀਜੀਏ ਜੀ। ਧੌਲਰ ਵਖਰੇ ਪਾਏਕੇ ਤਹੋ, ਓਥੇ ਕੋਈ ਰੋਜ਼ ਸਾਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਜੀਏ ਜੀ । ਕੰਵਰ ਆਖਿਆ ਰਹਾਂਗਾ ਪਾਸਤੇਰੇਐਪਰ ਇਸ ਕਦੀਨ ਕੀਜ਼ ਏਜੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਡਾਢੀ ਜਾਤ ਇਸਤੀ ਦੀ ਜਾਤ ਪਰ ਸ਼ਾਹੀਂ ਪਤੀਜੀਏ ਜੀ ॥੪੧॥

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਫਰ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਨਾਹੀਂ ਚੰਗੀ ਇਸਤ੍ਰੀ ਨੇਕ ਨਿਹਾਦ ਹੋਵੇ। ਸੂਰਤ ਸੀਰਤੋਂ ਖੂਬ ਤੇ ਸ਼ਰਮਵਾਲੀ ਜਿਹਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਦਿਲਸ਼ਾਦ ਹਵੇ ਪਰ ਨਾਰਬਦਕਾਰ ਤੋਂ ਪਰੇ ਰਹੀਏ ਬੁਰੇ ਨਾਲ ਜੋ ਮਿਲੇ ਬਰਬਾਦਹੋਵੇ।ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੇ ਮਰਦ ਸਭ ਰਹਿਣ ਐਵੇਂ ਕਿਥੋਂ ਕਹੇ ਜਹਾਨ ਆਬਾਦ ਹੋਵੇ।੪੨। 

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਫੇਰ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਸੁਣੀ ਰਾਜਾ ਇਹਨਾਂ ਰੰਨਾਂਦੇ ਕਸਬ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>j4atv1gurhjb2o4l2s61z24g30g9q44</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180445</id>
      <parentid>180422</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T03:01:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kuldeepburjbhalaike</username>
        <id>1640</id>
      </contributor>
      <origin>180445</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3744" sha1="b0uo0qhk9mt9izvq2br2rni04scl4bi" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;Mulkh Singh&quot; /&gt;{{rh||[9]}}&lt;/noinclude&gt;ਕਰਾਂ ਮਾਰ ਤਲਵਾਰ ਦੋ ਚਾਰ ਟੁਕੜੇ ਮਦਦਗਾਰ ਦੇਖਾਂ ਤੇਰਾ ਕੌਣ ਹੈ ਓਏ। ਤੈਨੂੰ ਆਸਰਾ ਇਕ ਅਖੇਲ ਦਾ ਏ ਜਿਸਦੀ ਤਾਬਿਆ ਮੇਂ ਤੀਨ ਭਵਨ ਹੈ ਓਏ। ਕੇਸ ਪਕੜ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਮੂਹੋਂ ਕਿਹਾ ਖੰਡਾ ਮਾਰ ਵਢਾਂ ਤੇਰੀ ਧੌਣ ਹੈ ਉਏ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰਕਪ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜੇ ਕਿਹਾ ਰੱਖ ਦੁਨੀਆਂ ਆਵਾਗੌਣ ਹੈ ਉਏ ।੩੭॥

{{gap|1em}}ਆਤਰ ਹੋਏ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਅਰਜ਼ ਕੀਤੀ ਹੋਇਆ ਅੱਜ ਮੈਂ ਨਫ਼ਰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਤੇਰਾ,ਮੈਨੂੰ ਬਖਸ਼ ਹੁਣ ਰੱਬ ਦਾ ਵਸਤਾ ਈ ਸਦਾ ਜਪਦਾ ਰਹਾਂਗਾ ਨਾਮ ਤੇਰਾ। ਹੁਕਮ ਕਰੇਂ ਸੋ ਮੰਨਸਾਂ ਸੀਸ ਉੱਤੇ ਹੋਇਆ ਰਾਜ ਦੇਸ ਤਮਾਮ ਤੇਰਾ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਮੈਂ ਹਾਰਿਆ ਜਿਤਿਆ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਜਿਤ ਲੀਤਾ ਹੋਇਆ ਕਾਮ ਤੇਰਾ ।੩੮। 

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਰਾਜੇ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ ਜਿਹੜਾ ਨਿਮਰੇ ਤਿਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ  ਕੀ ਜਾਹ ਬਖਸ਼ ਦਿਤੀ ਹੁਨ ਜਾਨ ਤੇਰੀ ਪੈਰੀਂ ਪਿਆ ਦਾ ਸੀਸ ਉਤਾਰਨਾ ਕੀ। ਤੇਰਾ ਰਾਜ ਹੈ ਪਿਆਰਿਆ ਮੌਜ ਕਰ ਤੂੰ ਅਸਾਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕੰਮ ਵਿਗਾੜਨਾ ਕੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕਰ ਜੂਏ ਦੀ ਕਸਮ ਪਹਿਲੇ ਸਾਰ ਹੋਏ ਕੇ ਜਿਤਨਾ ਹਾਰਨਾ ਕੀ ॥੩੯॥ 

{{gap|1em}}ਕੈਦੀ ਕੈਦ ਤੋਂ ਸਭ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਦੇ ਘੋੜੇ ਨਿਆ ਤਾਂ ਦੇਕੇ ਨਾਲ ਭਾਈ ਡੋਲੀ ਪਾਏ ਕੇ ਵਿਆਹ ਕੁਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਵਨ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਹਏਨਿਹਾਲ ਭਾਈ ਜਿਹੜੇ ਮੋਏਸੋਂ ਫੂਕ ਜਲਾਏ ਦੇ_ਕਿਸੇ ਮੋੜਨਾ ਕਦੇ ਨ ਕ ਲ ਭਾਈ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਤਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਰਾਜੇ ਰਸਾਲੂ ਸਵਾਲ ਭਾਈ ॥੪੦॥

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਫੇਰ ਸਿਰਕ। ਰਸਾਲੂ ਤਾਈਂ ਬੇਟੀ ਇਕ ਮੇਰੀ ਆਪਲੀਜੀਏ ਜੀ। ਧੌਲਰ ਵਖਰੇ ਪਾਏਕੇ ਤਹੋ, ਓਥੇ ਕੋਈ ਰੋਜ਼ ਸਾਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਜੀਏ ਜੀ । ਕੰਵਰ ਆਖਿਆ ਰਹਾਂਗਾ ਪਾਸਤੇਰੇਐਪਰ ਇਸ ਕਦੀਨ ਕੀਜ਼ ਏਜੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਡਾਢੀ ਜਾਤ ਇਸਤੀ ਦੀ ਜਾਤ ਪਰ ਸ਼ਾਹੀਂ ਪਤੀਜੀਏ ਜੀ ॥੪੧॥

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਫਰ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਨਾਹੀਂ ਚੰਗੀ ਇਸਤ੍ਰੀ ਨੇਕ ਨਿਹਾਦ ਹੋਵੇ। ਸੂਰਤ ਸੀਰਤੋਂ ਖੂਬ ਤੇ ਸ਼ਰਮਵਾਲੀ ਜਿਹਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਦਿਲਸ਼ਾਦ ਹਵੇ ਪਰ ਨਾਰਬਦਕਾਰ ਤੋਂ ਪਰੇ ਰਹੀਏ ਬੁਰੇ ਨਾਲ ਜੋ ਮਿਲੇ ਬਰਬਾਦਹੋਵੇ।ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੇ ਮਰਦ ਸਭ ਰਹਿਣ ਐਵੇਂ ਕਿਥੋਂ ਕਹੇ ਜਹਾਨ ਆਬਾਦ ਹੋਵੇ ।੪੨। 

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਫੇਰ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਸੁਣੀ ਰਾਜਾ ਇਹਨਾਂ ਰੰਨਾਂਦੇ ਕਸਬ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>b0uo0qhk9mt9izvq2br2rni04scl4bi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180456</id>
      <parentid>180445</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:05:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mulkh Singh</username>
        <id>386</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180456</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3809" sha1="hn2a42kbhwhtyv5vcm84ucnquzh4qff" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Mulkh Singh&quot; /&gt;{{rh||[9]}}&lt;/noinclude&gt;ਕਰਾਂ ਮਾਰ ਤਲਵਾਰ ਦੋ ਚਾਰ ਟੁਕੜੇ ਮਦਦਗਾਰ ਦੇਖਾਂ ਤੇਰਾ ਕੌਣ ਹੈ ਓਏ। ਤੈਨੂੰ ਆਸਰਾ ਇਕ ਅਖੇਲ ਦਾ ਏ ਜਿਸਦੀ ਤਾਬਿਆ ਮੇਂ ਤੀਨ ਭਵਨ ਹੈ ਓਏ। ਕੇਸ ਪਕੜ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਮੂਹੋਂ ਕਿਹਾ ਖੰਡਾ ਮਾਰ ਵਢਾਂ ਤੇਰੀ ਧੌਣ ਹੈ ਉਏ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰਕਪ ਨੇ ਹੱਥ ਜੋੜੇ ਕਿਹਾ ਰੱਖ ਦੁਨੀਆਂ ਆਵਾਗੌਣ ਹੈ ਉਏ ।੩੭॥

{{gap|1em}}ਆਤਰ ਹੋਏ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਅਰਜ਼ ਕੀਤੀ ਹੋਇਆ ਅੱਜ ਮੈਂ ਨਫਰ ਗੁਲਾਮ ਤੇਰਾ। ਮੈਨੂੰ ਬਖਸ਼ ਹੁਣ ਰੱਬ ਦਾ ਵਾਸਤਾ ਈ ਸਦਾ ਜਪਦਾ ਰਹਾਂਗਾ ਨਾਮ ਤੇਰਾ। ਹੁਕਮ ਕਰੇਂ ਸੋ ਮੰਨਸਾਂ ਸੀਸ ਉੱਤੇ ਹੋਇਆ ਰਾਜ ਤੇ ਦੇਸ ਤਮਾਮ ਤੇਰਾ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਮੈਂ ਹਾਰਿਆ ਜਿਤਿਆ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਜਿਤ ਲੀਤਾ ਹੋਇਆ ਕਾਮ ਤੇਰਾ ।੩੮। 

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਰਾਜੇ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਅੱਛਾ ਜਿਹੜਾ ਨਿਮਰੇ ਤਿਨਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਕੀ। ਜਾਹ ਬਖਸ਼ ਦਿਤੀ ਹੁਨ ਜਾਨ ਤੇਰੀ ਪੈਰੀਂ ਪਿਆ ਦਾ ਸੀਸ ਉਤਾਰਨਾ ਕੀ। ਤੇਰਾ ਰਾਜ ਹੈ ਪਿਆਰਿਆ ਮੌਜ ਕਰ ਤੂੰ ਅਸਾਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਕੰਮ ਵਿਗਾੜਨਾ ਕੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕਰ ਜੂਏ ਦੀ ਕਸਮ ਪਹਿਲੇ ਸਾਰ ਹੋਏ ਕੇ ਜਿਤਨਾ ਹਾਰਨਾ ਕੀ ॥੩੯॥ 

{{gap|1em}}ਕੈਦੀ ਕੈਦ ਤੋਂ ਸਭ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਦੇ ਘੋੜੇ ਨਿਆਮਤਾਂ ਦੇਕੇ ਨਾਲ ਭਾਈ। ਡੋਲੀ ਪਾਏ ਕੇ ਵਿਆਹ ਕੁਆਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਵਨ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਹੋਏ ਨਿਹਾਲ ਭਾਈ। ਜਿਹੜੇ ਮੋਏ ਸੋ ਫੂਕ ਜਲਾਏ ਦੇਹੋ ਕਿਸੇ ਮੋੜਨਾ ਕਦੇ ਨ ਕਾਲ ਭਾਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਤਿਵੇਂ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਰਾਜੇ ਰਸਾਲੂ ਸਵਾਲ ਭਾਈ ॥੪੦॥

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਫੇਰ ਸਿਰਕਪ ਰਸਾਲੂ ਤਾਈਂ ਬੇਟੀ ਇਕ ਮੇਰੀ ਆਪ ਲੀਜੀਏ ਜੀ। ਧੌਲਰ ਵਖਰੇ ਪਾਏਕੇ ਰਹੋ ਓਥੇ ਕੋਈ ਰੋਜ਼ ਸਾਨੂੰ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਜੀਏ ਜੀ। ਕੰਵਰ ਆਖਿਆ ਰਹਾਂਗਾ ਪਾਸ ਤੇਰੇ ਐਪਰ ਇਸਤ੍ਰੀ ਕਦੀ ਨ ਕੀਜ਼ੀਏ ਜੀ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਡਾਢੀ ਜਾਤ ਇਸਤ੍ਰੀ ਦੀ ਜਾਤ ਪਰ ਸ਼ਾਹੀਂ ਪਤੀਜੀਏ ਜੀ ॥੪੧॥

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਫੇਰ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਦੋਸ਼ ਨਾਹੀਂ ਚੰਗੀ ਇਸਤ੍ਰੀ ਨੇਕ ਨਿਹਾਦ ਹੋਵੇ। ਸੂਰਤ ਸੀਰਤੋਂ ਖੂਬ ਤੇ ਸ਼ਰਮਵਾਲੀ ਜਿਹਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਦਿਲਸ਼ਾਦ ਹੋਵੇ ਪਰ ਨਾਰ ਬਦਕਾਰ ਤੋਂ ਪਰੇ ਰਹੀਏ ਬੁਰੇ ਨਾਲ ਜੋ ਮਿਲੇ ਬਰਬਾਦ ਹੋਵੇ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੇ ਮਰਦ ਸਭ ਰਹਿਣ ਐਵੇਂ ਕਿਥੋਂ ਕਹੇ ਜਹਾਨ ਆਬਾਦ ਹੋਵੇ ।੪੨। 

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਫੇਰ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਸੁਣੀ ਰਾਜਾ ਇਹਨਾਂ ਰੰਨਾਂ ਦੇ ਕਸਬ ਕਹਾਣੀਆਂ ਨੂੰ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>hn2a42kbhwhtyv5vcm84ucnquzh4qff</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਰਾਜਾ ਰਸਾਲੂ (ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਆਰਫ਼).pdf/9</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64286</id>
    <revision>
      <id>180465</id>
      <parentid>179818</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:28:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mulkh Singh</username>
        <id>386</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਲਾਈਆਂ */</comment>
      <origin>180465</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3509" sha1="snz6puway5ikg7qdnl6qmhitm7774ph" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;3&quot; user=&quot;Mulkh Singh&quot; /&gt;{{rh||[10]}}&lt;/noinclude&gt;ਰਾਮਚੰਦ ਜਹੇ ਫਿਕਰ ਮੰਦ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਮਾਰਿਆ ਰਾਜਿਆਂ ਰਾਣਿਆਂ ਨੂੰ। ਰੋਜੇ ਭੋਜ ਉਤੇ ਅਸਵਾਰ ਹੋਈਆਂ ਗਿਆ ਭਰਥਰੀ ਛੋੜ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਤਮਾਮ ਇਮਾਮ ਕੁਠੇ ਅਤੇ ਮਾਰਿਆ ਇਸ਼ਕ ਵਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ॥੪੩॥

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਫੇਰ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਸਚ ਆਖੇਂ ਤਾਂ ਭੀ ਇਸਤ੍ਰੀ ਮਰਦ ਨੂੰ ਯੋਗ ਹੈਜੀ। ਜਗ ਜੀਵਨੇ ਦਾ ਇਹੋ ਫਲ ਕਹਿੰਦਾ ਇਕ ਨਾਮ ਸਾਹਿਬ ਦੂਜਾ ਭੋਗ ਹੈ ਜੀ। ਵਲੀ ਪੀਰ ਫਕੀਰ ਪੈਗੰਬਰਾਂ ਦਾ ਨਾਲ ਨਾ ਰੀਆ ਦੇ ਸੰਯੋਗ ਹੈ ਜੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਮੇਹਰੀ ਮਰਦ ਮਿਲਤ ਜਦੋਂ ਦੂਰ ਹੋਵੇ ਤਦੋਂ ਸਾਰਾ ਵਿਯੋਗ ਹੈ ਜੀ ।੪੪।

{{gap|1em}}ਕੰਵਰ ਅਖਿਆ ਕਰਾਂਗਾ ਕੰਮ ਐਸਾ ਜੰਮੀ ਅਜ ਦੀ ਮਿਲੇ ਜੇ ਨਾਰ ਕੋਈ। ਕਿਹਾ ਰਾਜੇ ਸਿਰਕਪ ਨੇ ਬਹੁਤ  ਚੰਗੀ ਲੜਕੀ ਅਜ ਮੇਰੇ ਪੈਦਾਵਾਰ ਹੋਈ। ਧੌਲਰ ਵੱਖਰੇ ਵਿਚ ਵਸਾਓ ਉਸਨੂੰ ਖਾਸ ਰੱਖ ਦਈਏ ਖਿਦਮਤਗਾਰ ਕੋਈ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਦਾਈਆਂ ਮਾਈਆਂ ਪਾਸ ਰਹਿਸਣ ਤੇਰੇ ਹੁਕਮ ਦਾ ਨਹੀਂ ਇਨਕਾਰ ਕੋਈ ॥੪੫॥ 

{{gap|1em}}ਕਿਹਾ ਰਾਜੇ ਰਸਾਲੂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਧੌਲਰ ਵੱਖਰੇ ਵਿਚ ਵਸਾਵਸਾਂ ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਹੋਵਸੀ ਖੂਬ ਜਵਾਨ ਰਾਣੀ ਲੈਕੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ ਨੂੰ ਜਾਵਸਾਂ ਮੈਂ। ਬਾਰਾਂ ਬਰਸ ਇਥੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾਵਣਾ ਹੈ ਸੋਈ ਤੁਸਾਂ ਦੇ ਪਾਸ ਲੰਘਾਵਸਾਂ ਮੈਂ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਸਿਰਕੱਪ ਨੇ ਅਰਜ਼ ਕੀਤੀ ਤੇਰਾ ਹੁਕਮ ਬਜਾਏ ਲਿਆਵਸਾਂ ਮੈਂ ।੪੬।

{{gap|1em}}ਰਾਣੀ ਕੋਕਲਾਂ ਦਾਈ ਦੇ ਗੇਂਦ ਪਾਈ ਅਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਕੋਲ ਖਿਡਾਵਣੇ ਨੂੰ। ਸੁੰਦਰ ਤੋਤੇ ਦਾ ਪਿੰਜਰਾ ਪਾਸ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਨਾਲ ਮੈਨਾ ਪ੍ਰਚਾਵਣੇ ਨੂੰ। ਬਾਰਾਂ ਬਰਸ ਦੀ ਜਦੋਂ ਜਵਾਨ ਹੋਈ ਪਰੀਆਂ ਉਡ ਆਈਆਂ ਦਰਸ਼ਨ ਪਾਵਣੇ ਨੂੰ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕੀ ਉਸ ਦੀ ਸਿਫਤ ਕਰੀਏ ਦੇਖ ਦਿਲ ਨ ਚਾਹੁੰਦਾ ਆਵਣੇ ਨੂੰ ॥੪੭॥

{{gap|1em}}ਜ਼ੁਲਫਾਂ ਨਾਗ ਕਾਲੇ ਚਿਹਰਾ ਚੰਦ ਜਿਹਾ ਸ਼ੰਮਸ ਸ਼ੇਖ ਚਸ਼ਮਾ ਨੂਰ ਦਾ ਸੀ। ਨੱਕ ਖੰਡੇ ਦੀ ਧਾਰ ਸਿਓ ਗੱਲ੍ਹਾਂ ਗਰਦਨ ਕੂੰਜ ਤੇ ਹੁਸਨ ਜ਼ਹੂਰ ਦਾ ਸੀ। ਕੱਦ ਸਰੂ ਅਤੇ ਸੀਨਾ ਸਾਫ ਸੁੰਦਰ ਚਾਲ ਫੀਲ ਦਿਲ ਮੱਸਤ ਮਖਮੂਰ ਦਾ ਸੀ। ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਜੋ ਹੋਵਣਾ ਸੋਈ ਹੋਈ ਰਾਣੀ ਕੋਕਲਾਂ ਕੰਮ ਸ਼ਊਰ ਦਾ ਸੀ ।੪੮।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>snz6puway5ikg7qdnl6qmhitm7774ph</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/243</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64413</id>
    <revision>
      <id>180345</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:41:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;Ex ਲਾਹੌਰ ਦੀਆਂ ਮਰਦਾਂ ਜੰਗੀ ਕੌਂਸਲ ਬੁਲਾਈ ਗਈ ਇਹ ਦਸ਼ਾ ਵੇਖਕੇ ਇਕ ਜੰਗੀ ਕੌਂਸਲ ਬੁਲਾਈ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਰਾਜਾ ਕੌੜਾ ਮਲ, ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਉਮਰਾਂ ਸੰਦੇ ਗਏ। ਸਭ ਨੇ ਸਰਬ ਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹੁਣ ਘਿ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180345</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10391" sha1="b91cr4r0im4ud3wr0ga9tpiv79door0" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;Ex
ਲਾਹੌਰ
ਦੀਆਂ
ਮਰਦਾਂ
ਜੰਗੀ ਕੌਂਸਲ ਬੁਲਾਈ ਗਈ
ਇਹ ਦਸ਼ਾ ਵੇਖਕੇ ਇਕ ਜੰਗੀ ਕੌਂਸਲ ਬੁਲਾਈ ਗਈ ਜਿਸ
ਵਿਚ ਰਾਜਾ ਕੌੜਾ ਮਲ, ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਉਮਰਾਂ ਸੰਦੇ
ਗਏ। ਸਭ ਨੇ ਸਰਬ ਸੰਮਤੀ ਨਾਲ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਹੁਣ ਘਿਰੇ
ਹੋਏ ਅਸਥਾਨ ਤੋਂ ਧਾਵਾ ਬੋਲਣਾ ਅਤਿ ਅਵਸ਼ਕ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ
ਫ਼ੌਜਾਂ ਲਈ ਅਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵਧੀਕ ਸਮੇਂ ਲਈ ਭੁੱਖੇ ਰਹਿ
ਸਕਣ। ਪਰ ਰਾਜਾ ਕੌੜਾ ਮਲ ਦਾ ਇਸ ਗਤੇ ਮਤਭੇਦ ਸੀ ਕਾਰਨ
ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਸੰਮੜੀ ਵਿਚ ਖੁਲੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ੌਜ
ਸਖਤ ਜਾਨ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰ ਸਕਦੀ ਇਸ ਲਈ
ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਨ ਬਰੋਬਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਕਰਨੀ ਪਾਗਲ ਪਨ ਸੀ । ਉਸ
ਨੇ ਆਖਿਆ ਹੁਣ ਗਰਮੀ ਦੀ ਰੁਤ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੰਦਵਾੜੇ
ਭੀਕ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਇਹ ਪਹਾੜੀ ਰਾਸ਼ੇ ਇਥੋਂ ਦੀ ਸਖਤ ਗਰਮੀ ਨੂੰ
ਸਹਾਰਨੋਂ ਅਸਮਰਥ ਹੋ ਜਾਣਗੇ। ਐਸੀ ਦਸ਼ਾ ਵਿਚ ਜਾਂ ਤੇ ਉਹ
ਘੇਰਾ ਬੁਕ ਲੈਣ ਗੇ ਜਾਂ ਫੇਰ ਮੋਰਚੇ ਬੰਦ ਫੌਜ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ
ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋਣਗੇ ਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਰਾਸਰ ਘਾਟਾ
ਰਹੇਗਾ । ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਦਾ ਦੇਸ ਤਬਾਹ ਤੇ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਚੁਕ
ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਚਾਰੇ ਤੇ ਅਨਾਜ ਦੀ ਤੰਗੀ ਹਥੋਂ ਦੁਰਾਨੀ ਕੈਂਪ ਨੂੰ
ਵੀ ਉਨੀ ਹੀ ਬਿਪਤਾ ਸਹਾਰਨੀ ਪਏਗੀ ਜੰਨੀ ਕਿ ਹਿੰਦੀ ਸਹਾਰ
ਰਹੇ ਹਨ । ਅੰਤ ਰਾਜੇ ਨੇ ਆਖਿਆ ਸਮੁੱਚੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪਰਦੇਸੀ ਵੈਰੀ
ਨੂੰ ਬੜੀ ਹਾਣੀ ਪੁਜੇਗੀ ਜੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਆਈ ਹੋਈ ਫੌਜ ਮੌਜੂਦਾ
ਔਕੜ ਵਿਚ ਵੀ ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਹੋਰ ਕਢ ਗਈ । ਉਸ
ਸਮੇਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਬਿਰਤੀਨ ਪਾਲਿਸੀ ਸੀ ਪਰ ਕਠਨਾਈ
ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਸਭ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਬਤ ਦਾ ਕਟੋਰਾ ਉਛਲ ਰਿਹਾ ਸੀ
ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਇਸ ਤਰਬੇਕਾਰ ਹਿੰਦੂ ਦੀ ਸੂਝ ਭਰੀ ਸਲਾਹ ਉਤੇ
ਕਿਸੇ ਨੇ ਧਿਆਨ ਨ ਦਿਭਾ
ਮਨੂੰ ਮੋਰਚਾ ਬੰਦੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਇਆ
P
ਹੁਣ ਵੈਰੀ ਉਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ
ਗਈਆਂ; ਅਤੇ ੧੨ ਅਪ੍ਰੈਲ ੧੭੯੨ ਈਸਵੀ ਦੀ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਬਸਬਰ
ਮਨੂੰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਾਏਂ ਤੇ ਬਾਬੇਂ ਬਾਜ਼ੂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਪਿੰਡ ਮਹਿਮੂਦ
ਬੂਟੀ ਦੇ ਇਕ ਪੁਰਾਣੇ ਇਟਾਂ ਦੇ ਭੱਠੇ ਦੀ ਉਚਾਨ ਉਤੇ ਆਪਣੀ
ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨ ਕਾਇਮ ਕਰ ਲਈ । ਅਬਦਾਲੀ ਬਾਦਸ਼ ਹ ਆਪਣੀ ਘੜ
ਸਵਾਰ ਫ਼ੌਜ ਲੈ ਕੇ ਤੁਰਤ ਅਗੇ ਵਧ ਆਇਆ। ਉਸ ਦੇ ਰਿਸਾਲੇ
ਨੇ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ । ਦੁਪਹਿਰ ਤੀਕ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਵਲੋਂ
ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਰੀ ਰਹੀ । ਬੜਾ ਘਮਸਾਨ ਦਾ ਰਣ
ਮਚਿਆ । ਪਹਿਲੇ ਤੇ ਇਹ ਗੱਲ ਸ਼ੱਕੀ ਸੀ ਕਿ ਕੌਣ ਜਿਤਦਾ ਹੈ
ਪਰ ਜਦ ਹਿੰਦੀ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚ ਕੁਛ ਫੜਾ ਦਫੜੀ ਪਈ ਤਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ
ਆਪਣੀ ਦੁਰਾਨੀ ਘੁੜ ਸਵਾਰ ਫੌ1 ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਹਮਲੇ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ
ਦਿਤਾ ।
ਮਨੂੰ ਦੀ ਹਾਰ ਤੇ ਪਸਪਾਈ
ਦੁਰਾਨੀਆਂ ਦਾ ਇਹ ਹਮਲਾ ਐਨਾ ਕਰੜਾ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੀ ਫ਼ੌਜ
ਦੇ ਪੈਰ ਉਖੜ ਗਏ ਜੰਗ ਦਾ ਪਾਸਾ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੇ ਹਕ ਵਿਚ ਪਲਟ
ਗਿਆ । ਮੀਰ ਮੰਨੂੰ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਮੋਰਚੇ ਬੰਦੀਆਂ
ਵਲ ਪਸਪਾ ਹੋਣਾ ਪੈ ਗਿਆ। ਇਸ ਬਿਖੜੇ ਸਮੇਂ ਰਾਜਾ ਕੌੜਾ ਮਲ
ਆਪਣੇ ਚੋਣਵੇਂ ਰਸਾਲੇ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ
ਲਈ ਪੁੱਜਾ। ਉਸਦੀ ਫ਼ੌਜ ਐਨਾ ਜਾਨ ਤੋੜਕੇ ਲੜੀ ਕਿ ਲੜਾਈ
ਦਾ ਪਾਸਾ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫੇਰ ਪਲਟਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ ਪਰ ਠੀਕ
ਮੌਕੇ ਉਤੇ ਇਕ ਐਸੀ ਦੁਰਘਟਣਾ ਵਾਪਰੀ ਜਿਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਰਾਜੇ
ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਤੋਂ ਹਥ ਧੋਣੇ ਪੈ ਗਏ । ਉਹ ਜਿਸ ਹਾਥੀ ਉਤੇ
ਸਵਾਰ ਸੀ ਉਸ ਹਾਥੀ ਦਾ ਪੈਰ ਇਕ ਪਰਾਣੀ ਕਬਰ ਦੇ ਅੰਦਰ
ਧਸ ਗਿਆ ਤੇ  ਂ ਹਾਥੀ ਸਵਾਰ ਸਮੇਤ ਡਿਗ ਪਿਆ । ਡਰਾਈਵਰ
ਅਜੇ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕਢ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਕਿਆ ਕਿ ਇਕ
ਦੁਰਾਨੀ ਘੁੜ ਸਵਾਰ ਰਾਜੇ ਦੇ ਸਿਰ ਉਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।
ਰਾਜਾ ਕੌੜਾ ਮਲ ਦੀ ਮੌਤ
ਇਸ ਦੁਰਾਨੀ ਸਵਾਰ ਨੇ ਆਉਂਦੇ ਹੀ ਤੁਰਤ ਫੁਰਤ ਰਾਜੇ ਦਾ
ਸਿਰ ਧੜ ਤੋਂ ਵਖ ਕਰ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਸਿਰ ਨੂੰ ਜਿਤ ਦੇ ਨਯਾਨ ਵਜੋਂ
ਲੈ ਕੇ ਅਬਦਾਲੀ ਸ਼ਾਹ ਪਾਸ ਜਾ ਪੁਜਾ। ਇਸ ਸੂਰਮੇ ਜਰਨੈਲ ਦੀ
ਮੌਤ ਦੀ ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਅੰਦਰ ਹਲ ਚਲ ਮਚ
ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਨਿਰਾਸ ਹੋ ਕੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚੋਂ ਨਸ ਉਠਿਆ। ਇਹ
ਵੇਖ ੋ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਵੀ ਮੈਦਾਨ ਛਡ ਗਿਆ। ਮਨੂੰ ਦੀ ਫ਼ੌਜ
ਵਿਚ ਐਨੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਫੈਲ ਗਈ ਕਿ ਵਾਇਸਰਾਏ ਇਹ ਵੇਖਕੇ ਕਿ
ਹੁਣ ਜੰਗ ਨੂੰ ਹੋਰ ਲੰਮਾ ਕਰਨਾ ਤਬਾਹੀ ਨੂੰ ਸਦਾ ਦੇਣਾ ਹੈ ਆਪਣੀ
ਫੌਜ ਸਮੇਤ ਕਿਲੇ ਅੰਦਰ ਜਾ ਵੜਿਆ।
ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਬਚਾਉ ਦੀਆਂ ਕਿਲੇ ਬੰਦੀਆਂ ਵੀ ਹਮਲੇ ਅਗੇ ਦੇਰ
ਤੀਕ ਨ ਠਹਿਰ ਸਕੀਆਂ, ਉਹ ਬਚਾਉ ਕਰਨ ਦੇ ਅਸਮਰਥ ਸਨ
ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਦਸ਼ਾ ਵਿਚ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਐਸੀ ਸੱਟ ਵਜੀ ਜਿਸ ਨਾਲ
ਉਹ ਹੋਰ ਵੀ ਬੇਦਿਲ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਦਿਲੀ ਵਲੋਂ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ
ਸਹਾਇਤਾ ਜਾਂ ਮਕ ਦੀ ਉੱਕਾ ਹੀ ਆਸ ਨ ਰਹੀ। ਸ਼ਹਿਰ ਵਾਸੀ
ਲੰਮੇਰੇ ਘੇਰੇ ਹਥੋਂ ਸਖਤ ਤੰਗ ਆ ਚੁਕੇ ਸਨ। ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਦੂਰ
ਦਸ਼ਾ ਵੇਖਕੇ ਮੱਨੂੰ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਹੁਣ ਭਲਈ ਏਸੇ ਵਿਚ ਹੈ ਕਿ
ਵਿਜਈ ਦੀ ਈਨ ਮੰਨ ਲਈਏ ।
ਮਨੂੰ ਨੇ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਤਾਬੇਦਾਰੀ ਮੰਨੀ
ਉਸ ਨੇ ਈਨ ਮੰਨ ਲੈਣ ਦੀ ਇਛਾ ਸ਼ਾਹ ਤੀਕ ਪੁਚਾਈ ਅਤੇ
ਆਪਣੇ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਕੁ ਮੋਹਤਬਰ ਉਮਰਾ ਉਹਢੇ ਪਾਸ ਸ਼ਾਲਾ-
ਮਾਰ ਬਾਗ ਵਿਚ ਭੇਜੇ। ਸੁਲਾਹ ਦੀ ਗਲ ਬਾਤ ਮਹਾ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹ
ਵਲੀ ਖਾਨ ਰਾਹੀਂ ਹੋਈ।
ਅਬਦਾਲੀ ਵਲੋਂ ਸੁਵਾਗਤ
ਅਬਦਾਲੀ ਵੀ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ
ਹੋ ਗਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਜਹਾਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ
ਭੇਜਿਆ ਤਾਂ ਜੁ ਵਾਇਸਰਾਏ ਨੂੰ ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਲੈ ਆਵੇ । ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ
ਨੂੰ
ਮਨੂੰ ਦਾ ਉਸਦੀ ਸ਼ਾਨ ਤੇ ਪਦਵੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ  ਂ ਸੁਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ
ਉਸ ਦੀ ਇਸ ਦਲੇਰੀ ਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਬੜੀ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਉਸਨੇ
ਹਰ ਸਮੇਂ ਪਰਗਟ ਕੀਤੀ । ਜੱਜ ਨੂੰ ਸਿਪਾਹੀ ਦੇ ਤੌਰ ਉਤੇ ਉਸਦੇ
ਕਮਾਲ ਤੇ ਦਰਿੜ੍ਹਤਾ ਦੀ ਅਤੇ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਸ ਦ
ਸੂਝ ਬੂਝ ਦੀ ਵੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ।
*ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਅਬਦੁਲ ਕਰੀਮ ਉਲਦੀਨ ਨੇ ਇਸ
ਸੰਬੰਧੀ ਇਕ ਸਵਾਦਲੀ ਵਾਰਤਾ ਲਿਖੀ ਹੈ । ‘ਕਿ ਹਾਲ ਜਦ ਮੀਰ ਮਨੂੰ ਵਿਜਈ
ਅਬਦਾਲੀ ਦੇ ਰੁਬਰੂ ਪੇਸ਼ ਹੋਇਆ ਤਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮਿਹਣੇ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ-
“ਕੀ ਗੱਲ ਹੈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲੋਂ ਆਪਣੇ ਮਾਲਕ ਦੀ ਕਦਮ ਬੋਸੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ
ਹਾਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ?'' ਮੀਰ ਮਨੂੰ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿਤਾ – ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂਨੂੰ ਇਕ ਹੋਰ
ਬਾਕੀ ਦੇਖੋ ਅਗਲੇ ਸਫੇ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕਾਲਮ ਦੇ ਅਖੀਰ ਤੇ
1
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>b91cr4r0im4ud3wr0ga9tpiv79door0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/244</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64414</id>
    <revision>
      <id>180346</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:42:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਵਾਇਸਰਾਏ ਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਜਈ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ੫੦ ਲਖ ਰੁਪਏ, ੧੧ ਘੋੜੇ ਸਮੇਤ ਸ਼ੋਨੇ ਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਸਾਮਾਨ ਦੇ, ਅਤੇ ਦੋ ਹਾਥੀ ਹੋਇਆਂ ਸਮੇਤ ਜੋ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਮੜ੍ਹੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਵੀ ਉਸ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180346</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9428" sha1="ruuvpw468erdi2fu908yciahuwseong" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਵਾਇਸਰਾਏ ਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਜਈ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ
੫੦ ਲਖ ਰੁਪਏ, ੧੧ ਘੋੜੇ ਸਮੇਤ ਸ਼ੋਨੇ ਤੇ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਸਾਜ਼ ਸਾਮਾਨ
ਦੇ, ਅਤੇ ਦੋ ਹਾਥੀ ਹੋਇਆਂ ਸਮੇਤ ਜੋ ਚਾਂਦੀ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਨਾਲ ਮੜ੍ਹੇ
ਹੋਏ ਸਨ। ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਵੱਡਮੁੱਲਾ ਖਿਲਅਤ, ਹੀਰੋ
ਜੜਤ ਤਲਵਾਰ ਅਤੇ ਇਕ ਘੋੜਾ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਵਲੋਂ
ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਵਾਈਸਰਾਏ ਥਾਪ ਦਿਤਾ।
ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਜਿੱਤ
ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮੁੜ ਦਰਿਆ ਰਾਵੀ ਪਾਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੇ
ਮਕਬਰੇ ਵਿਚ ਜਾ ਕੈਂਪ ਜਾ ਲਾਇਆ ਇਸ ਥਾਂ ਤੋਂ ਉਸ ਨੇ ਦੁਰਾਨੀ
ਅਮੀਰ ਮਰਬਦੁੱਲਾ ਖਾਨ ਨੂੰ ਫੌਜ ਦੇਕੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ
ਤੇ ਉਥੋਂ ਦੇ ਮੁਗਲ ਗਵਰਨਰ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕਢ ਦੇਣ ਲਈ ਰਵਾਨਾ
ਕੀਤਾ । ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਇਹ ਦਾ ਇਹ ਕਮਾਂਡਰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਕਸ਼ਮੀਰ
ਦੀ ਵਾਦੀ ਵਿਚ ਜਾ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਸੂਬੇ ਉਤੇ ਉਸਨੇ
ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਟਾਕਰੇ ਦੇ ਹੀ ਜਾ ਕਬਜ਼ਾ ਕੀਤਾ । ਇਸ ਤੇ ਕਾਬਲ
ਦਾ ਖਤਰੀ ਸੁਖ ਜੀਵਨ ਲਾਲ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਗਵਰਨਰ
ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਸਰਹੰਦ ਤੀਕ ਦੇ ਦੇਸ ਉਤੇ ਅਬਦਾਲੀ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ
ਉਸੇ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਖੜ ਪੱਤਰ ਰਾਹੀਂ ਦਿਲੀ ਦੇ
ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਪਾਸੋਂ ਸਰਹਿੰਦ ਤੀਕ ਦਾ ਦੇਸ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਲੈ
ਲਿਆ । ਏਨੇ ਨੂੰ ਅਬਦੁਲਾ ਖਾਨ ਵੀ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹਦਰੇ ਆਨ ਮਿਲਿਆ
ਹੁਣ ਕਿਉਂਕਿ ਬਰਸਾਤ ਲਗਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਮੁੜ ਦਰਿਆ
ਸਿੰਧ ਪਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਬਲ
ਮੁੜ ਗਿਆ ।
ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਛੁਟੜ ਦਸ਼ਾ
ਹਮਲਾ ਆਵਰ ਅਬਦਾਲੀ ਦੀ ਰਵਾਨਗੀ ਮਗਰੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ
ਦਸ਼ਾ ਛੁਟੜ ਦੇਸ ਵਰਗੀ ਹੋ ਗਈ। ਸੂਬੇ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਪਰਦੇਸੀ
ਪਿਛਲੇ ਸਫੇ ਦੇ ਦੂਜੇ ਕਾਲਮ ਬੀ ਬਾਕੀ
ਮਾਲਕ ਦੀ ਵੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਸੀ । ਦੁਰਾਨੀ ਨੇ ਮੁੜ ਤਾਹਨਾ ਮਾਰਿਆ ਅਤੇ ਤੇਰੇ
ਮਾਲਕ ਨੇ ਤੈਨੂੰ ਕਿਉਂ ਇਸ ਬਿਪਤਾ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾ ਪਹੁੰਚਾਈ ?'' ਨੌਜਵਾਨ
ਮਨੂੰ ਨੇ ਬੜੀ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਉੱਤਰ ਦਿਤਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਗੋਲ ਦਾ
ਨਿਸ਼ਚਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸਦਾ ਨੌਕਰ ਆਪ ਹੀ ਨਜਿਠ ਲਏਗਾ’ । ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਫੇਰ ਪੁੱਛਿਆ
-ਫਰਜ਼ ਕਰੋ ਜੇ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਕਾਬੂ ਆ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕੀ ਵਰਤਾਓ
ਕਰਦਾ ? ਉਸ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿਤਾ ~ ਮੈਂ ਹਜ਼ੂਰ ਦਾ ਸਿਰ ਧੜ ਨਾਲੋਂ ਵਖ ਕਰ ਦੇਂਦਾ
' ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਪਾਸ ਭੇਜ ਦੇਂਦਾ । ਅਤੇ ਜਦ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਦਹਿਮ ਉੱਤੇ
ਹੈਂ ਤੂੰ ਮੈਥੋਂ ਕਿਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਦੰਡ ਦੀ ਆਸ ਰਖਦਾ ਹੈ : ' ਮਨੂੰ ਨੇ ਉੱਤਰ ਦਿਤਾ
ਜੇ ਤੇ ਆਪ ਸੁਦਾਗਰ ਹੋ ਤਦ ਮੈਂਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿਓ, ਜੇ ਜਲਾਦ ਤੇ ਜ਼ਾਲਮ ਹੋ ਤਦ ਮੇਰਾ
ਸਿਰ ਕਲਮ ਕਰ ਦੇਓ, ਪਰ ਜੇ ਆਪ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਹੋ ਤਦ ਸ਼ਾਹ ਨਾ ਸਖਾਵਤ ਤੋਂ ਕੰਮ
ਲੈਕੇ ਮੈਨੂੰ ਜੀਵਨ ਬਖਸ਼ ਦੇਓ ।’’ ਸ਼ਾਹ ਇਸ ਨੌਜਵਾਨ ਵੈਰੀ ਦੀ ਬੇਬਾਕ ਦਲੇਰੀ
ਵੇਖਕੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ‘ਫਰਜ਼ੰਦ ਖਾਨ ਬਹਾਦਰ ਰੁਸਤਮਿ ਹਿੰਦ
ਦਾ ਉਪਨਾਮ ਦਿਤਾ।
*ਕੰਧਾਰ ਵਿਚ ਵਾਪਸੀ ਉਤੇ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਕ ਵਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰਖੀ
ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮ ਉਤੇ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹੀ ਰਖਿਆ ।
੩੫੩
ਵਲੋਂ ਛੀ ਮਹੀਨੇ ਤੀਕ ਜੰਗ ਜਾਰੀ ਰਖਣ ਕਰਕੇ ਉਥੋਂ ਦਾ ਰਾਜ
ਪ੍ਰਬੰਧ ਬਿਲਕੁਲ ਦਿਲਾਂ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਪੈ ਗਿਆ।
ਸਿੱਖ ਮੁੜ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ
ਦੇਸ ਦੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣ ਵਿਚ ਸਿੱਖਾਂ
ਨੇ ਰਤਾ ਵੀ ਢਿਲ ਮਠ ਨ ਕੀਤੀ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਰ ਪਾਸੇ ਛਾਪੇ
ਮਾਰਨੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੇ । ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਅਤੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਸਾਰੇ
ਦੇਸ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲੂਣ, ਪੁਟ ਕੇ ਹੂੰਜਾ ਫੇਰ ਦਿਤਾ। ਲਾਹੌਰ ਦੇ
ਵਾਇਸਰਾਏ ਨੇ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਨੂੰ ਜਿਸ ਦੀ ਲਾਹੌਰ ਵਲੋਂ ਬੇਰੁਖੀ
ਸ਼ਕ ਰਹਿਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹ ਬਾਗੀ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕਰੜੀ
ਸਜ਼ਾ ਦੇਵੇ। ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਮਲੀਆਮੇਟ ਕਰਨ
ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਧੇ ਰਾਹ ਪਾਉਣ ਲਈ ਮੌਕੇ ਦੀ ਤਾੜ ਕਰਨ ਲਗਾ ।
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਹਥੋਂ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਹਾਰ ੧੭੫੨
ਮਾਖੋਵਾਲ ਵਿਚ ਸਿਖ ਇਕ ਤਿਹਾਰ ਉੱਪਰ ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
ਵਿਚ ਇਕੱਤਰ ਹੋਏ ਇਸ ਮੌਕੇ ਨੂੰ ਤਾੜਕੇ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਅਚਾਨਕ
ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਜਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਧਾਰ ਦਿਤੀ।
ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਗਲ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪੂਰਾ ਖਿਆਲ ਰਖਿਆ ਕਿ ਸਿਖ ਚੁੱਕਾ
ਹੀ ਖਤਮ ਨ ਹੋ ਜਾਣ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਤਬ ਹੀ
ਮਗਰੋਂ ਉਸਦੀ ਆਪਣੀ ਉਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤ ਵੀ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਣ ਗ।
ਉਸਨੂੰ ਫਸਾਦੀ ਸੂਬੇ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ ।
ਦੇ
ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੁਵਾਰਥ ਲਈ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਪੂਰਨ ਤਬਾਹੀ ਨਾ
ਹੋਣ ਦਿਤੀ
ਉਸ ਨੇ ਸਿਖਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰ ਲਿਆ ਕਿ ਉਹ ਸਿਖਾਂ
ਵਿਰੁਧ ਸਖਤੀ ਤੇ ਅਤਿਆਚਾਰਾਂ ਵਿਚ ਕਮੀ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ ਤੇ ਉਹਨਾਂ
ਪਾਸੋਂ ਸਰਕਾਰੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਲਈ ਵਸੂਲੀ ਵੀ ਘਟ ਕਰ ਦੇਵਗਾ।
ਏਥੇ ਹੀ ਬਸ ਨਹੀਂ ਉਸਨੇ ਕਈ ਚੋਣਵੇਂ ਲੜਾਕ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ
ਫ਼ੌਜ ਵਿਚ ਵੀ ਭਰਤੀ ਕਰ ਲਿਆ ; ਇਉਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲੁੱਟਾਂ
ਮਾਰਾਂ ਵੀ ਰੁਕ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਤੋਂ ਲਾਭ
ਵੀ ਉਠਾਇਆ ।
ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਭਰਤੀ ਕੀਤਾ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਜੱਸਾ
ਸਿੰਘ ਤਰਖਾਨ ਵੀ ਸੀ ਜੋ ਪਿੱਛੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿਧ ਜਥੇਦਾਰ
(ਲੀਡਰ) ਹੋਇਆ । ਇਉਂ ਜਾਲੰਧਰ ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਸਿਆਨੇ ਗਵਰਨਰ
ਨੇ ਨਿੱਚਲੇ ਤੇ ਸਾਹਸੀ ਫਿਰਕੇ ਦੇ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕੁਛ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰੋਕ
18311
ਦਿਲੀ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਮਾਮਲੇ
ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਚਿਨਕਲਿਚ ਖਾਨ ਦਾ ਪੋਤਾ ਗ਼ਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ
ਅਮੀਰਊਲ ਉਮਰਾ ਬਣ ਗਿਆ । ਸੰਨ ੧੭੫੨ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਉਸਦੀ
ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਬੇਟਾ ਸ਼ਹਾਬ ਉਦ ਦੀਨ ਆਪਣੇ ਬਾਪ ਦੇ
ਉਪਨਾਮ ਨਾਲ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਪਦਵੀ ਤੇ ਨਿਯਤ ਹੋਇਆ।
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com
t&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ruuvpw468erdi2fu908yciahuwseong</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/245</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64415</id>
    <revision>
      <id>180347</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:43:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਵਜ਼ੀਰ ਸਫਦਰ ਜੰਗ ਦੀ ਈਰਖਾ ਵਜ਼ੀਰ ਸਫਦਰ ਜੰਗ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਖਵਾਸਾ ਸਰਾ ਜਾਵੇਦ ਦੇ ਵਧਦੇ ਹੋਏ ਅਸਰ ਰਸੂਖ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਈਰਖਾ ਕਰਨ ਲਗਾ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਵਲੋਂ ਜਾਵੇਦ ਨੂੰ ਜੋ ਰਿਆਇਤਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180347</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6054" sha1="l2jliuvzi7f7y9yxxzxq8lasj1lubdz" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਵਜ਼ੀਰ ਸਫਦਰ ਜੰਗ ਦੀ ਈਰਖਾ
ਵਜ਼ੀਰ ਸਫਦਰ ਜੰਗ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਖਵਾਸਾ ਸਰਾ ਜਾਵੇਦ ਦੇ
ਵਧਦੇ ਹੋਏ ਅਸਰ ਰਸੂਖ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਈਰਖਾ ਕਰਨ ਲਗਾ
ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ ਵਲੋਂ ਜਾਵੇਦ ਨੂੰ ਜੋ ਰਿਆਇਤਾਂ
ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈਆਂ ਉਹਨਾਂ ਬਲਦੀ ਉਤੇ ਤੇਲ ਪਾਇਆ ।
ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦੇ ਕਿਰਪਾ ਪਾਤਰ ਜਾਵੇਦ ਦਾ ਕਤਲ
ਇਕ ਬਾਅਦਤ ਵਿਚ ਖਵਾਜਾ ਸਚਾ ਜਾਵੇਦ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ
ਲਈ ਸਦਿਆ ਗਿਆ ਤੇ ਵਜ਼ੀਰ ਨੇ ਇਸ ਮੌਕੇ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾਕੇ
ਉਸ ਨੂੰ ਓਥੇ ਹੀ ਕਤਲ ਕਰਵਾ ਦਿਤਾ। ਇਸ ਕਾਰਰਵਾਈ ਨੂੰ ਵੇਖ
ਕੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਬੜੇ ਤੈਬ ਵਿਚ ਆਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਸਫਦਰ ਜੰਗ
ਪਾਸੋਂ ਵਜ਼ਾਰਤ ਦਾ ਕਲਮਦਾਨ ਖੋਹ ਲਿਆ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਹ
ਪਦਵੀ ਖ ਨਿਖਾਲਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਉਦ ਦੌਲਾ ਸਪੁੱਤਰ ਸਵਰਗੀ ਕ ਮਰ
ਉਦ ਦੀਨ ਨੂੰ ਬਖਸ਼ ਦਿੱਤੀ ! ਇਹ ਘਟਣਾ ਸੰਨ ੧੭੫੩ ਈਸਵੀ
ਦੀ ਹੈ ।
ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਛੋਟਾ
ਸਫਦਰ ਜੰਗ ਵੀ ਕੱਚੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਖੇਡਿਆ
ਉਸ ਨੇ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਝੰਡਾ ਖੜਾ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਗਾਜ਼ੀ ਉਦੀਨ ਛੋਟਾ
ਉਸ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ । ਮੀਰ ਮੁਈਨ ਉਲ ਮੁਲਕ ਗਵਰਨਰ
ਪੰਜਾਬ ਨੇ ਇਸ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਮੇਂ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਦੁਰਾਨੀ ਧੜੇ
ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿਚ ਭੇਜੀ।
ਫਲ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਡੀ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਖਾਨਾ ਜੰਗੀ ਜਾਰੀ ਰਹੀ।
ਉਸ ਨੇ ਮਰਹਟੇ ਸਦਕੇ ਸਫਦਰ ਜੰਗ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕਢਿਆ
ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਮਦਹਣੇ ਬੁਲਾ
ਲਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਸਫਦਰ ਜੰਗ ਨੂੰ
ਕਢ ਬਾਹਰ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਜਾਗੀਰ ਅਲਾਹਾਬਾਦ ਤੇ ਅਵਧ
ਵਲ ਨਸ ਗਿਆ
}
ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦੀ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦੀਨ ਵਿਰੁਧ ਨਰਾਜ਼ਗ ਤੇ ਜੰਗ
ਢਿਲ ਮਿਲ ਯਕੀਨ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਹਥੋਂ ਬੜਾ
ਤੰਗ ਆ ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਫਦਰ ਜੰਗ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਬਹੁਤਾ
ਹੰਕਾਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਫ਼ੌਜ ਇਕਠੀ
ਕਰਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਬਾਹਰ ਕੂਚ ਬੋਲਿਆ ਤਾਂ ਜੁ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ
ਨਾਲ ਜੰਗ ਕਰੇ ਤੇ ਤਾਕਤ ਦੇ ਬਲ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਹੰਕਾਰ ਤੋੜੋ।
ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਚੀਨ ਨੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਵਿਰੁਧ ਜੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ
ਮਰਹਦਾਇਤਿਹਾਦੀ ਨੂੰ ਅਗੇ ਕਰ ਦਿਤਾ ! ਉਸ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ
ਸਿਕੰਦਰਾ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਅਚਾਨਕ ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜਾਂ ਉਤੇ ਜਾ ਪਈਆਂ
ਅਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਕੈਂਪ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਨਪੁੰਸਕ ਬਾਦਸ਼ਾਹ
ਆਪਣੀ ਹਰਮ ਦੀਆਂ ਬੇਗਮਾਂ ਨੂੰ ਵੈਰੀ ਰਹਿਮ ਉੱਤੇ ਛਡ ਕੇ ਆਪ
ਦਿਲੀ ਵਲ ਨਸ ਗਿਆ, ਜਿਥੇ ਉਹ ਮਹਲ ਵਿਚ ਜਾ ਲੁਕਿਆ।
ਪਿਛੋਂ ਵਿਰੋਧੀ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਬੇਗਮਾਂ ਦੇ ਕੀਮਤੀ ਗਹਿਣੇ ਉਤਰਵਾ ਲਏ
ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਛਕੜਿਆਂ ਵਿਚ ਸਵਾਰ ਕਰਕੇ ਦਿਲੀ ਭੇਜ ਦਿਤਾ।
ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹਿਆਂ ਕਰਕੇ ਗਦੀ ਤੋਂ ਧਕਾ
ਇਸ ਜਿਤ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦੀਨ ਦਿੱਲੀ ਪੁਜਾ ਅਤੇ ਓਥੋ
ਸਰਕਾਰੀ ਤੌਰ ਉਤੇ ਵਜ਼ੀਰ ' ਦਾ ਜਾਮਾ ਪਾਕੇ ਉਸਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ
ਤਖਤੋਂ ਬਲੇ ਲਾਹ ਦਿਤਾ। ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ
ਕਢਵਾ ਦਿਤੀਆਂ । ਇਹ ਘਟਣਾ ੫ ਜੂਨ ੧੭੫੪ ਨੂੰ ਹੋਈ।
ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਉਦ ਦੌਲਾ ਦੀ ਪਦਵੀ ਤੇ ਉਸਦਾ ਸਾਰਾ ਧਨ ਖੋਹ ਲਿਆ
ਤੇ ਅੰਤ ਉਸਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਰਵਾ ਦਿਤਾ। ਇਸ ਦੇ ਥੋੜਾ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ
ਪੀ ਸਫਦਰ ਜੰਗ ਮਰ ਗਿਆ । ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਪੁਤਰ ਜਲਾਲ ਉਦ
ਦੀਨ ਹੈਦਰ ਉਪਨਾਮ ਸ਼ਜਾਹ ਉਦ ਦੌਲਾ ਬਹਾਦਰ ਉਸਦੇ ਸੂਬਿਆਂ
ਵਿਚ ਉਹ ਦਾ ਜਾਨਸ਼ੀਨ ਬਣਿਆ।
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਮੌਤ
ਮੰਦ ਭਾਗੋ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਫੇਰ ਕੋਈ ਤਸੀਹਾ ਨ ਦਿਤਾ
ਗਿਆ ਪਰ ਉਹ ਸਲੇਮ ਗੜ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿਚ ਸ਼ਾਹੀ ਕੈਦੀ ਬਣਾਕੇ
ਰਖਿਆ ਗਿਆ ਜਿਥੇ ਉਹ ੧੭੭੯ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ੬ ਸਾਲ ਰਾਜ ਕਰਨ
ਮਗਰੋਂ ਕੁਦਰਤੀ ਮੌਤ ਹੋਇਆ ।
-:0:-
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>l2jliuvzi7f7y9yxxzxq8lasj1lubdz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/246</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64416</id>
    <revision>
      <id>180348</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:43:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਪਰਕਰਨ-੨੫ ਅਜ਼ ਉਦ ਦੀਨ ਆਲਮਗੀਰ ਦੂਜਾ ਸਿਕੰਦਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਮਗਰੋਂ ਨਵਾਬ ਮਲਕਾ ਜ਼ਮਾਨੀ (ਰਾਜ ਮਾਤਾ) ਨਾਜ਼ਿਰ ਰੋਜ਼ਅਫਜ਼ੂਲ ਖਾਨ ਅਤੇ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਦੂਜੇ ਉਮਰਾਂ ਨੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੁਹੰਮਦ ਅਜ਼ ਉਦ ਦੀਨ ਸਪੁਤਰ ਖੋਜ ਉ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180348</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7535" sha1="bra9wetbjf4apsg9zxm4cr4fyl9zrsq" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਪਰਕਰਨ-੨੫
ਅਜ਼ ਉਦ ਦੀਨ ਆਲਮਗੀਰ ਦੂਜਾ
ਸਿਕੰਦਰ ਦੀ ਲੜਾਈ ਮਗਰੋਂ ਨਵਾਬ ਮਲਕਾ ਜ਼ਮਾਨੀ (ਰਾਜ
ਮਾਤਾ) ਨਾਜ਼ਿਰ ਰੋਜ਼ਅਫਜ਼ੂਲ ਖਾਨ ਅਤੇ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਦੂਜੇ
ਉਮਰਾਂ ਨੇ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੁਹੰਮਦ ਅਜ਼ ਉਦ ਦੀਨ ਸਪੁਤਰ ਖੋਜ ਉਦ
ਦੀਨ ਜਹਾਨਦਾਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਰਾਜ ਸਿੰਘਾਸਨ ਉੱਤੇ ਬਠਾਇਆ
ਜਾਏ।
ਆਲਮਗੀਰ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਬਣਿਆ ੧੭੫੦
ਨਿਜ਼ਾਮ ਉਲ ਮੁਲਕ ਆਸਫ ਜਾਹ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਖਾਨ ਨੇ
ਵੀ ਇਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਮਤੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅਜ਼ ਉਦ ਦੀਨ
ਨੂੰ ਦਿਵਾਨਿ ਆਮ ਵਿਚ ਸੱਦਿਆ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਅਬੂਲ ਅਦਲ
ਆਜ਼ ਉਦ ਦੀਨ ਮੁਹੰਮਦ ਆਲਮਗੀਰ ਸਾਨੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਗਾਜ਼ੀ ਦੇ
ਉਪਨਾਮ ਨਾਲ ਤਖਤ ਉਤੇ ਬਿਠਾਇਆ ਗਿਆ। ਨਵੇਂ ਸ਼ਹਨਸ਼ਾਹ
ਦੀ ਉਮਰ ਵਡੇਰੀ ਅਰਥਾਤ ਪਪ ਬਰਸ ਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਨੇ ਸੰਨ ੧੬੯੯
ਈਸਵੀ ਅਰਥਾਤ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ੪੩ਵੇਂ ਸਾਲ ਜਨਮ
ਲਿਆ ਸੀ ਉਸ ਦੇ ਪੰਜ ਬੇਟੇ ਸਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡੇ ਪੁਤਰ
ਦੀ ਆਯੂ ੨੮ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ।
ਨਵਾਂ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨਮਾਜ਼ੀ
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਆਪਣਾ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਮਜ਼ਹਬ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜਨ
ਵਿਚ ਖਰਚ ਕਰਦਾ । ਉਹ ਹਰ ਪਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਰੰਗ ਤਲਿਆਂ ਤੋਂ
ਉਪਰਾਮ ਰਹਿੰਦਾ ।ਉਹ ਪੰਜੇ ਵੇਲੇ ਹੀ ਨਿਮਾਜ਼ ਤੋਂ ਕਦੇ ਨਾ ਖੂੰਜਦਾ
ਉਹ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਖੜਕੇ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਦਾ ਅਤੇ ਜੁੰਮੇ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਜਾਮਾ
• ਮਸੀਤ ਵਿਚ ਹਾਜਰੀ ਜਰੂਰ ਭਰਦਾ, ਜੇ ਉਥੇ ਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਤਦ
ਮਹਲ ਦੀ ਲਕੜੀ ਦੀ ਮਸੀਤ ਵਿਚ ਹੀ ਜੁੰਮੇ ਦੀ ਨਿਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ
ਲੈਂਦਾ। ਇਹੋ ਜਿਹਾ ਨਿਮਾਜ਼ੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਭਲਾ
ਕੀ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈ ਸਕਦਾ ਸੀ । ਨੌਜਵਾਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਥਾਂ
ਹਾਜੀ ਉਦ ਦੀਨ ਹੀ ਰਸ ਕਾਜ ਦਾ ਸਭ ਕਾਰ ਵਿਹਾਰ ਚਲਾਉਂਦੇ
ਤੇ ਉਸੇ ਦਾ ਹੁਕਮ ਹੀ ਹਰ ਥਾਂ ਚਲਦਾ ਸੀ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼
ਵਿਚ ਜੋ ਬੇਚੈਨੀ ਤੇ ਬਦਅਮਨੀ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਸੀ ਉਸ ਮੰਗ ਮੁਗਲ ਦੇ
ਵਕਾਰ ਲਈ ਮੌਤ ਸਟ ਸਾਬਤ ਹੋਈ, ਅਕਬਰ ਦੇ ਰਾਜ ਦੀ ਦਸ਼ਾ
ਅਤਿ ਅਤਿ ਤਰਸ ਯੋਗ ਹੋ ਚੁਕੀ ਸੀ।
ਮੁਗਲ ਰਾਜ ਦੀ ਨਿਰਬਲਤਾ
ਮਰਹਦਿਆਂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਾਰੇ ਦਖਣੀ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਹਊਆ ਬਣ
ਚੁਕਾ ਸੀ । ਅਵਧ ਅਤੇ ਅਲਾਹਾਬਾਦ ਉਤੇ ਬੁਜਾਹ ਉਦ ਦੌਲਾ ਦਾ
ਕਬਜ਼ਾ ਸੀ। ਆਂਗਰੇ ਤੋਂ ਦਖਣ ਵਲ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਉਤੇ ਜਾਦ
ਕਬਜ਼ਾ ਕਰੀ ਬੈਠੇ ਸਨ, ਬੰਗਾਲ, ਬਿਹਾਰ ਤੇ ਉੜੀਸੇ ਉਪਰ ਅਲੀ
ਵਰਦੀ ਖਾਨ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਹੁਕਮ ਚਲਦਾ ਮਾਲਵੇ ਤੇ ਰਾਜਪੂਤਾਨੇ
ਨੇ ਸ਼ਾਹੀ ਖਰ ਜ ਦੇਣਾ ਬੰ॰ ਕਰ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਉਸ ਨਵੀਂ
ਦੁਰਾਨੀ ਰਾਜ ਅਫਗਾਨਸਤਾਨ ਦਾ ਬਾਜ਼ ਗੁਜ਼ਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਜੋ
ਅਬਦਾਲੀ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਾਇਮ ਕਰ ਲਈ ਸੀ ਕੇਵਲ
ਦਿਲੀ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਤੇ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਕੁਝਕੁ ਉਤਰੀ
ਜ਼ਿਲੇ ਹੀ ਤੈਮੂਰ ਦੀ ਔਲਾਦ ਦੇ ਸਿਧੇ ਕਬਜ਼ੇ ਹੇਠ ਰਹਿ ਗਏ
ਸਨ ।
ਮੀਰ ਮਨੂ ਵਾਇਸਰਾਏ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮੌਤ ੧੭੫੬
ਮੀਰ ਮੰਨੂ ਅਰਥਾਤ ਮੁਈਨ ਉਲ ਮੁਲਕ ਵਾਇਸਰਾਏ ਪੰਜਾਬ
ਨਵੇਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਬਣਕੇ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਆਪਣਾ
ਅਧਿਕਾਰ ਜਮਾਉਣ ਤੀਕ ਜੀਉਂਦਾ ਨ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਸ਼ਿਕਾਰ ਖੇਡਦਾ
ਹੋਇਆ ਸੰਨ ੧੭੫੬ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਘੋੜੇ ਉਦੋਂ ਡਿਗ ਕੇ
ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ। ਉਸਦੀ ਵਿਧਵਾ ਮਰਾਦ ਬੇਗਮ* ਨੇ ਜੋ ਬੜੀ
ਦਲਦੀ ਪੁਰਜ਼ੀ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਸ਼ਾਲੀ ਤੀਵੀਂ ਸੀ, ਆਪਣੇ ਨਾਬਾਲਗ ਬੇਟੇ
ਅਮੀਨ ਉਦ ਦੀਨ ਨੂੰ ਜੋ ਉਦੋਂ ਕੇਵਲ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦਾ ਬਤਾਂ ਸੀ
ਅਪਣੀ ਸਰਪਰਸਤੀ ਹੇਠ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਘੋਸ਼ਤ ਕਰ ਦਿਤਾ
ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦਰਬਾਰ ਦੀ ਈਨ ਵੀ ਮੰਨ ਲਈ ਅਤੇ ਅਬਦਾਲ
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਤ ਜ ਗੁਜਾਰੀ ਵੀ ਪਰਵਾਨ ਕਰ ਲਈ ਅਤੇ ਮਜ਼ੇ
ਦੀ ਗਲ ਇਹ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਹੀ ਉਸਨੂੰ ਬਾਲਕ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੀ
ਰੀਜੰਟ ਮੰਨ ਲਿਆ ।
ਮੀਰ ਮਨੂੰ ਦੀ ਬੇਵਾ ਮੁਰਾਦ ਬੇਗਮ ਨਾਬਾਲਗ ਪੜ੍ ਦੇ ਨਾਮ
ਉਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਰਾਜ ਕਰਨ ਲਗੀ
ਮੁਰਾਦ ਬੇਗਮ ਨੇ ਰਾਜ ਮੱਭਾ :ਪਣੇ ਰਥ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੀ
ਸਵਰਗੀ ਪਤੀ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਤੇ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਦਿਤਾ ਅਤੇ
ਰਾਜ ਦੇ ਸਾਂਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੇ ਮਸ਼ਵਰੇ ਨਾਲ
ਨਿਪਰਾਉਣ ਲਗੀ। ਹੁਣ ਤੀਕ ਉਸ ਨੇ ਆਂਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਵੀ
ਪਕਿਆਂ ਤਾਂ ਕਰ ਲਿਆ ਪਰ ਹੁਣ ਉਸ ਉਤੇ ਇਕ ਨਵਾਂ ਬਿਪਤਾ
ਆ ਪਈ । ਜਿਸ ਬੱਚੇ ਦੇ ਨਾਮ ਉਤੇ ਉਹ ਰਾਜ ਕਰ ਕਹੀ ਸੀ ਉਹ
ਦਸ ਮਹੀਨੇ ਮਗਰੋਂ ਚੇਚਕ ਦੇ ਰੰਗ ਨਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ।
* ਇਸ ਨੂੰ ਮੁਗਲਾਨੀ ਬੇਗਮ ਵੀ ਆਖਦੇ ਹਨ--ਤਾਰੀਖਿ ਅਹਿਮਚੀ
ਵੇਖੋ ਕਨਿੰਘਮ ਦੀ ਰਚਨਾ- ਹਿਸਟਰੀ ਆਫ ਵੀ ਸਿਖ ਸਫਾ 104
(ਇਸਦਾ ਵੀ ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦ ਹੋ ਚੁਕਾ ਹੈ ਜੋ ਲਾਹੌਰ ਬੁਕ ਸ਼ਾਪ ਲੁਧਿਆਣਾਂ ਤੋਂ
ਮਿਲਦਾ ਹੈ - ਅਨੁਵਾਚਕ)
-
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>bra9wetbjf4apsg9zxm4cr4fyl9zrsq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/247</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64417</id>
    <revision>
      <id>180349</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:44:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;.. ਤੇ ਨਾਲ ਮੁਰਾਦ ਬੇਗਮ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਪੰਜਾਬ ਹੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ ਉਸ ਦਲੇਰ ਬੇਗਮ ਨੇ ਰਾਜ ਕਾਜ ਦਾ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਆਪਣੇ ਹਥ ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵਾਇਸਰਾਲੀ ਘੋਸ਼ਤ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਲਾਹੌਰ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਉਮਰਾ ਨੇ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180349</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10211" sha1="eroc4eq2hfuy12mduzs109gzkssmvwt" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;..
ਤੇ ਨਾਲ
ਮੁਰਾਦ ਬੇਗਮ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਪੰਜਾਬ ਹੋਣ ਦਾ ਐਲਾਨ
ਉਸ ਦਲੇਰ ਬੇਗਮ ਨੇ ਰਾਜ ਕਾਜ ਦਾ ਸਾਰਾ ਕੰਮ ਆਪਣੇ ਹਥ
ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਵਾਇਸਰਾਲੀ
ਘੋਸ਼ਤ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਲਾਹੌਰ ਦਰਬਾਰ ਦੇ ਉਮਰਾ ਨੇ ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਦਿਲ
ਵਿਚ ਉਸਦੇ ਸੁਵਰਗੀ ਪਤੀ ਲਈ ਬੜੀ ਸ਼ਰਧਾ ਸੀ, ਉਸ ਤੀਵੀਂ
ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਪਰਵਾਨ ਕਰ ਲਈ। ਦਿੱਲੀ ਅਤੇ ਕਾਬਲ ਦੇ ਦਰਬਾਰਾਂ
ਵਿਚ ਏਜੰਟ ਭੇਜੇ ਗਏ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਸ਼ਾਹੀ ਫਰਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ
ਕੀਤੇ ਗਏ ਜਿਨਾਂ ਵਿਚ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਹੋਣਾ
ਪਰਵਾਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਆਪਣੀ ਗੌਰਮਿੰਟ ਨੂੰ ਪਕਿਆਂ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਮੁਰਾਂਦ ਤੀਵੀਂ
ਜਾਤੀ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀ
ਦੇ ਦਰਬਾਰੀ ਉਹਨਾਂ ਹੀ ਦੇ ਉਮਰਾ ਵਿਰੁਧ ਬੇਭਰੋਸਗੀ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨੀ
ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਦਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਉੱਚੀ ਸ਼ਾਨ ਅਤੇ
ਰਾਜ ਸਤਾ ਪਰਾਪਤ ਹੋਈ ਸੀ।
ਮੀਰ ਭਿਖਾਰੀ ਖਾਨ
ਮੀਰ ਭਿਖਾਰੀ ਖਾਨ ਸਪੁੱਤਰ ਰੌਸ਼ਨ ਉਦ ਦੌਲਾ ਤੁੱਰੇ ਬਾਜ਼ ਖਾਨ
ਮਹਾਂ ਮੰਤਰੀ ਸਵਰਗੀ ਵਾਇਸਰਾਏ ਅਤੇ ਚੀਫ ਸੈਕੇਟਰੀ ਦਰਬਾਰੀ
ਬੇਗਮ, ਕਦੇ ਬੇਗਮ ਦੇ ਚੰਰਾ ਮੂੰਹ ਮੱਥੇ ਲਗਦਾ ਸੀ । ਇਕ ਦਿਨ
ਉਸ ਨੂੰ ਮਹਲਾਂ ਦੇ ਜ਼ਨਾਨੇ ਵਿਚ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੇਗਮ ਦੇ
ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਜੁੜੀਆਂ ਤੇ ਸੋਟਿਆਂ ਨਾਲ ਐਨੀ ਭਗਤ ਸਵਾਰੀ
ਗਈ ਕਿ ਉਹ ਮਾਰ ਖਾਂਦਾ ਖਾਂਦਾ ਉਥੇ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ । ਮੀਰ ਦਾ
ਕਂ ਸੁਰ ਕੇਵਲ ਐਤਨਾ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਸਨੇ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਜ਼ਾਤੀ ਤੌਰ ਉਤੇ
ਕਿਸੇ ਐਸ ਗੱਲੋਂ ਨਿਰਾਸ਼ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਿ ਔਰਤ ਜ਼ਾਤ
ਕਦੇ ਖਿਮਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਬੇਗ਼ਮ ਦੇ ਇਸ ਜ਼ਾਤੀ ਵੈਰ ਦੇ
ਜਜ਼ਬੇ ਹੇਠ ਕੀਤੇ ਗਏ ਇਸ ਅਤਿਆਚਾਰ ਨੇ ਸਾਰੇ ਪੁਰਾਣੇ
ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਨਰਾਜ਼ਗੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਉਤਪਨ ਕਰ ਦਿਤੀ ।
ਲਗ ਪਗ ਸਭ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਨੇ ਐਸੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਅਉਣਾ ਹੀ
ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਤਾ ਜਿਥੇ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨ ਕੇਵਲ ਇਜ਼ਤ ਹੀ ਸਗੋਂ
ਜਾਨ ਵੀ ਸੁਰਖਿਅਤ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਵਲੋਂ ਦਿਲੀ
ਨੂੰ ਬਿਨੈ ਖਤਰ ਭੇਜੇ ਗਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਬੇਗਮ ਦੇ ਚਲਨ ਦੀ ਸ਼ਕਾਇਤ
ਕੀਤੀ ਗਈ ।
ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਫੇਰ ਧਾਵੇ ਬੋਲਣੇ ਆਰੰਭੇ
ਇਸ ਸਮੇਂ ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਗੌਰਮਿੰਟ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ
ਵਿਚਲੀ ਬੇਚੈਨੀ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰਖਕੇ ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਮੁੜ ਲੁਟ ਮਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ
ਦਿਤੀ । ਝਾੜੀਆਂ ਵਾਲੇ ਧਾੜਵੀ ਸਾਰੇ ਸੂਬੇ ਉਤੇ ਛਾ ਗਏ ਦੇਸ
ਵਿਚ ਹੂੰਜਾ ਫੇਰ ਦਿਤਾ। ਪਿੰਡਾਂ ਤੇ ਨਗਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀਰਾਨ ਕਰ ਦਿਤ
ਅਤੇ ਡੰਗਰਾਂ ਦੀਆਂ ਧਾੜਾਂ ਹਿਕ ਕੇ ਲੈ ਗਏ। ਸ਼ਹਿਰੀ ਅਤੇ ਫੌ ਜੀ
ਅਮਨ ਦੇਸ਼ ਵਿਚੋਂ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਜ਼ਿਮੀਦਾਰਾਂ ਪਾਸੋਂ ਮਾਲੀਏ
ਦਾ ਇਕ ਪੈਸਾ ਵੀ ਉਗਾਹੁਣਾ ਅਸੰਭਲ ਹੋ ਗਿਆ ਸਾਰੇ ਦੇਸ ਵਿਚ
ਬਦ ਅਮਲੀ ਸੀਨਾਜ਼ੋਰ ਤੇ ਗੜ ਬੜ ਫੈਲ ਗਈ |
ਸਯਦ ਜਮੀਲ ਨੂੰ ਡਿਪਟੀ ਗਵਰਨਰ ਬਣਾ ਕੇ ਲਾਹੌਰ ਭੇਜਿਆ
ਦਿਲੀ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਜਿਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹੋਣ
*ਇਹੋ ਉਹ ਹੀ ਸਜਨ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਮਸੀਤ ਬਣਵਾਈ
੩੫੪
ਵਾਲੀ ਸਸ ਦਾ ਲਿਹਾਜ਼ ਸੀ, ਨੇ ਸਯਦ ਜਮੀਲ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦੇ
ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਲਈ ਲਾਹੌਰ ਭੇਜ ਦਿਤਾ ਅਤੇ
ਸਯਦ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਪੁਜ ਕੇ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵਿਚ ਕੁਛ ਸੁਧਾਰ ਵੀ ਕੀਤਾ
ਪਰ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਉਸ ਨਾਲ ਈਰਖਾ ਉਪਜ ਪਈ ਇਸ ਲਈ ਉਸ
ਨੇ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਨੂੰ ਲਿਖ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਸਯਦ ਜਮਾਲ ਨੂੰ ਵਾਪਸ
ਬੁਲਾ ਲਵੇ । ਨੌਜਵਾਨ ਵਜ਼ੀਰ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਇਹ ਗਲ ਪਰਵਾਨ ਨ
ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੇ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਬੜਾ ਕਰੋਧ ਆਇਆ । ਉਹ ਰਾਜ
ਸਤਾ ਲਈ ਪਾਗਲ ਹੋ ਚੁਕੀ ਸੀ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣ ਵਕੀਲ (ਏਜੰਟ)
ਅਬਦਾਲੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਵਲ ਭੇਜੋ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇਹ ਸ਼ਕਾਇਤ
ਕੀਤਾ ਕਿ ਦਿਲੀ ਦਰਬਰ ਉਸ ਦੇ ਹੱਕ ਉਤੇ ਛਾਪਾ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ
ਤੇ ਸ਼ਾਹੀ ਅਫਸਰ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਰੋਕ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ।
ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੇ ਅਲੀ ਗੌਹਰ ਦਾ ਲਾਹੌਰ ਵਲ ਕੂਚ
ਬੇਗਮ ਦੀ ਇਸ ਸਾਜ਼ਸ਼ ਦਾ ਦਿੱਲੀ ਦਰਬਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਲਗ
ਗਿਆ ਇਸ ਲਈ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਨੇ ਆਲਮਗੀਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ
ਵੱਡੇ ਬੇਟੇ ਮਿਰਜ਼ਾ ਅਲੀ ਗੌਹਰ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਦਿਲੀ ਤੋਂ ਭਾਰੀ
ਫੌਜ ਸਮੇਤ ੧੧੬੯ ਹਿਜਰੀ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵਲ ਕੂਚ ਬੋਲ ਦਿਤਾ ।
ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਸਰਹਿੰਦ ਤੋਂ ੭੦ ਕੋਹ ਦੇ ਫ਼ਾਸਲੇ ਉਪਰ ਮਾਛੀਵਾੜੇ ਦੇ
ਅਸਥਾਨ ਉਤੇ ਪੂਜ ਗਈ । ਤਦ ਵਜ਼ੀਰ ਨੇ ਅਪਣੀ ਸ਼ਾਦ ਲਈ
ਗਲ ਬਾਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ। ਉਹ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਫੌਜ ਲੈ ਕੇ ਆਪ
ਲਾਹੌਰ ਵਲ ਵਧਿਆ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਾਦੀ ਕਰਾਉਣ ਜਾ ਰਿ
ਹੈ ! ਜਦ ਸਭ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਠੀਕ ਸ਼ਾਦੀ ਦਾ
ਧੂਮ ਧੜਾਕਾ ਹੈ ਤਦ ਉਸ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਹੀ ਬਗ਼ਮ ਦੇ ਘਰ ਨੂੰ ਘੇਰ
ਲਿਆ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਕੈਦ ਕਰ ਦਿਤਾ।
ਗਾਜ਼ ਉਦ ਦੀਨ ਵਲੋਂ ਫਰੇਬ ਨਾਲ ਮੁਰਾਦ ਬੇਗਮ ਦੀ
ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ
ਜਦ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਨੇ ਡਿਠਾ ਕਿ ਨਿਕਾਹ ਲਈ ਉਸ ਦੀਆਂ
ਸਭ ਬੇਨਤੀਆਂ ਅਕਾਰਥ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤਦ ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਹਥਕੰ
ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੁਰਦ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਫੜਕ ਕੈਦ ਕਰ ਲਿਆ, ਉਸ ਦੇ ਸਭ
ਅਧਿਕਾਰ ਖੋਹ ਲਏ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਕੈਦਨ ਬਣ ਕੇ ਦਿਲੀ ਲੇ
ਗਿਆ। ਵਜ਼ੀਰ ਨੇ ਵਾਪਸੀ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਪਾਸੋਂ ੩੦ ਲਖ ਖਰਾਜ
ਲੈਕੇ ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਗੌਰਮਿੰਟ ਉਸ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿਤਾ।
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ
ਬਾਹਜ਼ਾਦਾ ਅਲੀ ਗੌਹਰ ਨੂੰ ਮੁਰਾਦ ਬੇਗਮ ਦੀਆਂ ਸ਼ਕਾਇਤਾਂ
ਸੁਣਕੇ ਬੜਾ ਦੁੱਖ ਹੋਇਆ । ਉਸਨੇ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਉਤੇ ਜ਼ੋਰ
ਪਾਇਆ ਕਿ ਉਹ ਮੁਰਾਦ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਮੁੜ ਰਾਣੀ ਉਤੇ ਬਹਾਲ ਕਰ
ਦੇਵੇ ਪਰ ਨੌਜਵਾਨ ਵਜ਼ੀਰ ਨੇ ਬਹਜ਼ਾਦੇ ਦੀ ਮੰਗ ਦੀ ਕੋਈ ਪ੍ਰਵਾਹ
ਨ ਕੀਤੀ ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੇ ਬੇਗਮ ਨੂੰ ਹਰ ਸੰਭਵ ਢੰਗ ਨਾਲ ਦੁੱਖੀ
ਕੀਤਾ। ਦਿਲੀ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਹੋਈ ਗੁੱਸ਼ ਜੋਸ਼ ਵਿਚ ਭਰੀ ਹੋਈ ਸ
ਨੇ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਫਰੇਬ ਤੇ ਧੋਖੇ ਲਈ ਸਖਤ ਝਾੜ
ਮਾਲੂਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮੀਰ ਮਨੂੰ ਨੇ ਦਿਲੀ ਦਰਬਾਰ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਲਾਭ ਹਿਤ,
ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਲੜਕੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਇਕਰਾਰ
ਕੀਤਾ ਸੀ ਤੇ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਆਸ ਸੀ ਕਿ ਉਹਚੀ ਸ਼ਾਦੀ ਉਥੇ ਹੋ
ਜਾਏਗੀ ਭਾਵੇਂ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੀ ਮੌਤ ਪਿਛੋਂ ਬੇਗਮ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਧੀ ਦੋਵੇਂ ਵਿਆਹ
ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਸਨ ।
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>eroc4eq2hfuy12mduzs109gzkssmvwt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/248</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64418</id>
    <revision>
      <id>180350</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:44:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਝੰਬ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਆਖਿਆ ਕਿ ਹਿੰਦ ਦਾ ਰਾਜ ਵੀ ਜਾਏਗਾ, ਤਬਾਹੀ ਵੀ ਮਰੇਗੀ ਤੇ ਦੇਸ ਤੇ ਬਿਪਤਾ ਵੀ ਪਏਗੀ । ਉਸ ਨੇ ਤਾੜਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਖਿਅ' ਉਤਰੀ ਹਮਲਾਆਵਰ ਹਥੋਂ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਤਲਿਆਮ ਹੋਵੇਗਾ ਅਬਦਾ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180350</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9789" sha1="sjlem6i5ennw174hnc9q4uv1s08ob0s" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਝੰਬ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਆਖਿਆ ਕਿ ਹਿੰਦ ਦਾ ਰਾਜ
ਵੀ ਜਾਏਗਾ, ਤਬਾਹੀ ਵੀ ਮਰੇਗੀ ਤੇ ਦੇਸ ਤੇ ਬਿਪਤਾ ਵੀ ਪਏਗੀ ।
ਉਸ ਨੇ ਤਾੜਨਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਆਖਿਅ' ਉਤਰੀ ਹਮਲਾਆਵਰ ਹਥੋਂ
ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਤਲਿਆਮ ਹੋਵੇਗਾ ਅਬਦਾਲੀ ਕਦੇ ਵੀ ਸ਼ਾਹੀ
ਹਾਕਮਾਂ ਦੀ ਇਸ ਬੁਜ਼ਦਿਲੀ ਵਾਲੀ ਕਾਰਰਵਾਈ ਤੇ ਉਸ ਦੇ
ਅਪਮਾਨ ਨੂੰ ਮਾਫ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ। ਪਰ ਬੇ ਹਯਾ ਵਜੀਰ ਨੇ । ਰਾ
ਬੇਗਮ ਦੀ ਲੜਕੀ ਨਾਲ ਸ਼ਾਦੀ ਕਰ ਲਈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਸੱਸ ਦੇ
ਗੁੱਸੇ ਤੇ ਨਰਾਜਗੀ ਦੀ ਕਖ ਪਰਵਾਹ ਨ ਕੀਤੀ ।
ਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਦਾ ਚੌਥਾ ਹਮਲਾ ੧੦੫੫੫੬
ਬਿਧ ਤੀਵੀਂ ਦੀ ਭਵਿਖ ਬਾਣੀ ਛੇਤੀ ਹੀ ਸੱਚੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ
ਕਿਉਂਕਿ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਦਿਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ
ਦੀ ਖਬਰ ਅਤੇ ਰੀਜੰਟ ਤੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਤਿਆਚਾਰ ਦੀ ਖਬਰ ਸੁਣੀ
ਉਹ ਝਟ ੧੭੭੫-੭੬ ਵਿਚ ਕੰਧਾਰ ਤੋਂ ਹਿੰਦ ਵਲ ਚਲ ਪਿਆ।
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਪਾਰ ਕਰਕੇ
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਗਵਰਨਰ ਲਾਹੌਰ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਕਢ ਬਾਰ ਕੀਤਾ
ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਛਾਉਣੀ ਪਾ ਦਿਤੀ ।
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਦੀ ਭਾਜੜ
ਅਦਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ
ਸਭਿਆ। ਇਸ ਲਈ
ਤੇ ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ
ਅਬਦਾਲੀ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਨ ਕਰ
ਉਹ ਲਾਹੌਰੋਂ ਦੀ ਉਤਰ ਵਲ ਭਜ ਗਿਆ
ਜਾ ਸਰਨ ਲਈ
ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ
ਰਸਤੇ ਦਿਲੀ ਵਲ ਕੂਚ ਬੋਲ ਦਿਤਾ ਤੇ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਰੋਕ ਟੋਕ ਦੇ
ਦਿਲੀ ਦੇ ਬੂਹਿਆਂ ਤੀਕ ਜਾ ਪੂਜਾ । ਨਵਾਬ ਨਜੀਬ ਉਦ ਦੌਲਾ,
ਜਿਸ ਬਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਅੰਦਰ ਖਾਤੇ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ
ਨਾਲ ਮਿਲਿਆ ਹੋਆ ਸੀ ਤੇ ਉਥੇ ਨਾਲ ਲੁਕ ਛਿਪਕੇ ਖਤ ਪ
ਵੀ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ । ਉਸ ਨੂੰ ਕਰਨਾਲ ਜਾ ਮਿਲਿਆ ਅਤੇ
ਅਬਦਾਲੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵਫਾਦਾਰੀ ਜਾ ਜਤਾਈ। ਏਨ
ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਆਲਮਗੀਰ ਦੂਜਾ ਵੀ ਇਮਾਦ ਉਲ ਮੁਲਕ ਗਾਜ਼ੀ
ਉਦ ਦੀਨ ਖ ਨ ਵਜ਼ੀਰ ਸਹਿਤ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿਲੀ ਤੋਂ ਦਸ ਕੋਹ ਉਰੇ
ਸਰਹਿੰਦ ਰੋਡ ਉੱਪਰ ਨਾਰੋਲਾਂ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਉਤੇ ਆ ਮਿਲਿਆ ।
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਬੜੇ ਆਦਰ ਨਾਲ ਸੁਵਾਗਤ
ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦੋਵੇਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਇਕੱਠ  ਿਲੀ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ।
ਆਲਮਗੀਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰਾਹੁਣੇ ਲਈ ਮੁਗਲ ਮਹਲ
ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਸਜ਼ਾ ਰਖਿਆ ਸੀ। ਅਬਦਾਲੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਰਾਜ
ਧਾਨੀ ਵਿਚ ਆਉਣ ਤੇ ਗਾਜ਼ੀ ਉਦ ਦੀਨ
ਦਿਲ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਭਰਿਆ
ਇਸ ਲਈ ਉਹਨੇ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਅਲੀ ਗੌਹਰ ਰਾਹੀਂ ਉਸ ਨੇ ਮੁਈਨ
ਉਲ ਮੁਲਕ ਦੀ ਵਿਧਵਾ ਬੇਗਮ ਨਾਲ ਮਨ ਮਨੌਤੀ ਕਰ ਲਈ।
ਇਸ ਦਾ ਫ਼ਲ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਬੇਗਮ ਨੇ ਵਜ਼ੀਰ ਦੀ ਅਬਦਾਲੀ
ਪਾਸ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰ ਦਿਤੀ ਜਿਸ ਤੇ ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਕੇ ਉਸ
ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਪਦਵੀ ਉਤੇ ਬਹਾਲ ਰਹਿਣ ਦਿਤਾ ਪਰ ਉਸਨੂੰ ਭਾਰੀ
ਰਕਮ ਦੀ ਖੱਟੀ ਪਾ ਦਿਤੀ। ਇਸਦੇ ਮਗਰੋਂ ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ ਰਾਜ
ਧਾਨੀ ਦੇ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਉਪਰ ਵੀ ਭਾਰਾ ਭਾਵਾਨ ਪਾ ਦਿਤਾ। ਉਸ
ਨੇ ਨਵਾਬ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਉਚ ਦੌਲਾ ਖਾਨਿ ਖਾਨਾ ਸਪੁਤਰ ਕਮਰ ਉਹ
੨੫੬
.
ਪਾਸੋਂ ੬੦ ਲਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਰਕਮ ਦੀ
ਵਸੂਲੀ ਲਈ ਉਸਨੇ ਜਹਾਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ। ਨਵਾਬ ਨੇ
ਆਖਿਆ ਐਡੀ ਵੱਡੀ ਰਕਮ ਉਹ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦਾ।
ਵਸੂਲੀ
ਮਹਿਰਮ ਖਾਨ  ਾ ਖਾਜਾ ਸਰਾ ਨੂੰ ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ ਕਿ
ਉਹ ਨਵਾਬ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲੈਕੇ ਨਕਦੀ ਤੇ ਕੀਮਤੀ ਜ਼ੇਵਰ ਕਬਜ਼ੇ
ਵਿਚ ਕਰੇ। ਇਸ ਆਗਿਆ ਦਾ ਪਾਲਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਓਸਨੇ
ਤਲਾਸ਼ੀ ਰਾਹੀਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਦਬਿਆ ਹੋਇਆ, ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿਚ
ਤੇ ਘਰ ਅਦਰੋਂ ਮੰਗੀ ਹੋਈ ਰਕਮ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਗੁਣਾ ਵਧੀਕ ਧਨ ਕਢ
ਲਿਆ। ਦਿਲੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਉਮਰਾਂ ਤੇ ਨਵਾਬਾਂ ਦੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਵੀ ਏਸੇ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਲਾਸ਼ੀਆਂ ਲਈਆਂ ਗਈਆਂ ਤੇ ਓਥੋਂ ਵੀ ਅਣ ਗਿਣਤ ਧਨ
ਦੌਲਤ ਅਬਦਾਲੀ ਬ ਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਹਥ ਲਗਾ। ਮੀਰ ਮੱਠੂ ਦੀ ਬੇਵਾ
ਮੁਰਾਦ ਬੇਗਮ ਪਾਸੋਂ ਪਤਾ ਲਗਣ ' ਤੇ ਕਮਰ ਓਦ ਦੀਨ ਖਾਨ ਦੀ
ਪਤਨੀ ਸ਼ੋਲਾਪੁਰੀ ਬੇਗਮ ਦੇ ਮਕਾਨ ਦੀ ਵੀ ਤਲਾਸ਼ੀ ਲਈ ਗਈ,
ਓਥੋਂ ਵੀ ਕਈ ਲਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਨਕਦੀ ਗਹਿਣੇ ਤੇ ਹੀਰੇ ਮੋਤੀ ਆਦ
ਪਰਾਪਤ ਹੋਏ। ਪਰ ਲਾਲਚੀ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਧਨ ਦੀ ਪਿਆਸ ਅਜੇ ਵੀ
ਮੱਠੀ ਨ ਹੋਈ। ਦਿਲੀ ਦੇ ਬੰਦਕਾਰਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਅਜੇ ਹੋਰ ਬਿਪਤਾ
ਪੈਣ ਵਾਲੀ ਸੀ ।
ਲੁਟ ਮਾਰ
ਰਾਜ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਤੇ ਓਮਰਾਂ ਪਾਸੋਂ ਜਿੰਨਾ ਧਨ ਮਿਲ ਸਕਿਆ
ਓਹ ਸਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਣ ਮਗਰੋਂ ਓਸ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਲੁਦਨ ਦਾ
ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿਤਾ। ਨਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਹਮਲੇ ਸਮੇਂ ਲੋਕਾਂ ਉਤੇ ਜੋ ਜੋ
ਅਤਿਆਚਾਰ ਹੋਏ ਸਨ ਲਗ ਪਗ ਓਰ ਸਾਰੇ ਹੀ ਜ਼ੁਲਮ ਹੁਣ ਫੇਰ
ਦਿਲੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਹਿਣੇ ਪਏ । ਅਬਦਾਲੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਦੋ ਮਹੀਨੇ
ਟਿਕਿਆ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਕੌਨਾ ਕੌਨਾ
ਲੁਟਿਆ ਗਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਤੈਮੂਰ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ
ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਬੇਟੇ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਪੁਤਰੀ ਨਾਲ ਕਰਕੇ ਦਿਲ
ਦੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਵੀ ਸੰਬੰਧ ਜੋੜ ਲਿਆ।
ਕਤਲਿਆਮ
ਇਸਦੇ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਨੇ ਬਾਲਮ ਗੜ੍ਹ ਦੇ ਕਿਲੇ ਦਾ ਘੇਰਾ ਘਤ
ਕੇ ਓਥੋਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਓਥੋਂ ਓਹ ਮਥਰਾ
ਵਲ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਠੀਕ ਓਸ ਵੇਲੇ ਓਥੇ ਪੂਜਾ ਜਦ ਕਿ ਲੋਕ
ਆਪਣਾ ਇਕ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਹਾਰ ਮਨਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਓਸਨੇ ਸਭ
ਯਾਤਰੀਆਂ ਦਾ ਬੇਦਰੇਗ ਕਤਲਿਆਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਸ਼ਹਿਰ
ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ ਕਿਓਂਕਿ ਓਹਨਾਂ ਨੇ
ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਤੇ ਇਜ਼ਤ ਨੂੰ ਬਚਾਓਣ ਦਾ ਵਡਾ ਅਪ੍ਰਾਧ ਕੀਤਾ ਸੀ ।
ਗੁਲਾਮ ਬਣਾ ਲਏ
ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ ਵਡੇ ਵਡੇ ਤੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਕੇ ਢੇਰੀ
ਕਰ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਹੀ ਹਿੰਦੂਆਂ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮ (ਦਾਸ) ਬਣਾਕੇ ਲੈ
ਗਿਆ। ਮਥਰਾ ਤੋਂ ਇਹ ਅਤਿਆਚਾਰੀ ਆਗਰੇ ਵਲ ਵਧਿਆ
ਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹੀ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਘੇਰਾ ਘਤ ਲਿਆ। ਕਿਉਂਕਿ ਏਥੋਂ ਦੇ
ਮੁਗਲ ਗਵਰਨਰ ਫ਼ਾਜ਼ਲ ਖਾਨ ਹਥੋਂ ਦੁਰਾਨੀ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੇ
ਪਸਪਾਈ ਨਸੀਬ ਹੋਈ ਸੀ ਲਈ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕਰੋਧ ਵਿਚ ਆਕੇ ਜਾਵਾਂ
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>sjlem6i5ennw174hnc9q4uv1s08ob0s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/249</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64419</id>
    <revision>
      <id>180351</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:45:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਦੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਮੌਤਾਂ ਤਬਾਹੀ ਤੇ ਬਰਬਾਦੀ ਦਾ ਹੂੰਜਾ ਫੇਰ ਦਿਤਾ ! ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕਤਲਾਂ ਅਤੇ ਅਤਿਆਚਾਰਾਂ ਮਗਰੋਂ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਜਦ ਗਰਮੀ ਨੇ ਸਤਾਇਆ ਤਦ ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਆਇਆ। ਏਥੇ ਅਕੋ ਉਸਨੇ ਆ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180351</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9338" sha1="jyyvrvu49eqlwrdsyjcq8yahcvazove" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਦੇ ਇਸ ਇਲਾਕੇ ਵਿਚ ਮੌਤਾਂ ਤਬਾਹੀ ਤੇ ਬਰਬਾਦੀ ਦਾ ਹੂੰਜਾ ਫੇਰ
ਦਿਤਾ !
ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕਤਲਾਂ ਅਤੇ ਅਤਿਆਚਾਰਾਂ ਮਗਰੋਂ
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਜਦ ਗਰਮੀ ਨੇ ਸਤਾਇਆ ਤਦ ਉਹ ਦਿੱਲੀ
ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਆਇਆ। ਏਥੇ ਅਕੋ ਉਸਨੇ ਆਪ ਹਜ਼ਰਤ ਬੇਗ ਮ
ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਰਚਾਇਆ, ਜੋ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਛੋਟੀ ਬੇਟੀ
ਉਸਦੀ ਬੇਗਮ ਸਾਹਿਬ ਮਤਲ ਦੇ ਪੇਟੋਂ ਸੀ ।
,
ਦਿਲੀ ਦੇ ਤਖਤ ਤੇ ਆਲਮਗੀਰ ਦੀ ਬਹਾਲੀ
ਅਬਦਾਲੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਆਲਮਗੀਰ ਪਾਸੋਂ ਵੀ
ਭਾਰੀ ਤਾਵਾਨ ਵਸੂਲ ਕਰਕੇ ਉਸਨੂੰ ਉਹਦੇ ਵੱਡਿਆਂ ਦੇ ਤਖਤ ਉਤੇ
ਬਹਾਲ ਰਹਿਣ ਦਿਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਉਦ ਦੌਲਾ ਖਾਨਿ
ਖਾਲਾ ਪੁਤਰ ਕਮਰ ਉਦ ਦੀਨ ਨੂੰ ਮਹਾਂ ਮੰਤਰੀ ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ।
ਅਤੇ ਨਜੀਬ ਉਦ ਦੌਲਾ ਨੂੰ ਅਮੀਰ ਉਲ ਉਮਰਾਂ ਬਖਸ਼ੀ ਅਰਥਾਤ
ਰਾਜ ਦਾ ਸੈਨਾਪਤੀ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਤਲ ਮਗਰੋਂ ਉਹ
੧੭੫੭ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਕੰਧਾਰ ਵਲ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਗਿਆ ।
ਪੰਜਾਬ ਅਤੇ ਸਿੰਧ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਤੈਮੂਰ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਹਵਾਲੇ
ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦਿਲੀ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ
ਅਤੇ ਸਿੰਧ ਦੇ ਸੂਬੇ ਤੈਮੂਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਦੇ ਦੇਵੇ । ਇਉਂ ਉਹ ਤਬਾਹੀ
ਬਰਬਾਦੀ ਜਿਸਦਾ ਆਰੰਭ ਨਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕੀਤਾ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ
ਦੇ ਹਥੋਂ ਪੂਰਨਤਾ ਨੂੰ ਪੁਜੀ। ਲਾਹੌਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ
ਅਬਦਲੀ ਦਾ ਮਾਲ ਅਸਬਾਬ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਲੁਟ ਲਿਆ ਅਤੇ ਮੰਗ
ਫੌਜ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਭਾਗ ਨੂੰ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਨਾਲੋਂ ਵਿਛੋੜ ਲਿਆ।
ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਲੁਟ ਮਾਰ ਦੇ ਇਸ ਦਲੇਰੀ ਭਰੇ ਕਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਣਕੇ
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਬੜਾ ਜੋੜ ਵਿਚ ਆਇਆ ਅਤੇ ਧਮਕੀ ਦਿਤੀ ਕਿ
ਉਹ ਬਾਗੀਆਂ ਨੂੰ ਕਰੜੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇਵੇਗਾ ਪਰ ਇਸ ਧਮਕੀ ਉਤੇ
ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਉਸ ਨੂੰ ਤੁਰਕਿਸਤਾਨ ਜਾਣਾ ਪੈ
ਗਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਥੇ ਬਗਾਵਤ ਫੈਲ ਗਈ ਸੀ । ਉਸ ਨ
ਆਪਣੇ ਪੁਤਰ ਤੈਮਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ
ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇਵੇ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਵਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਉਤੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਦੇਸ ਦੀ ਗੌਰਮਿੰਟ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ
ਵਿਜਈ ਨੇ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਦੇ ਖਬੇ ਪਾਸੇ ਦੇ ਸੂਬਿਆਂ ਦਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ
ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ 'ਤੇ ਮੁਲਤਾਨ ਦ ਇਲਾਕੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਪ੍ਰਬੰਧ
ਆਪਣੇ ਬੇਟੇ ਤੈਮੂਰ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ । ਤੈਮੂਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਤੇ
ਨਿਗਰਾਨੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਯੋਗ ਜਰਨੈਲ ਤੇ ਇਤਬਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ
ਜਹਾਂਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਵੀ ਉਹਦੇ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੇ ਨੂੰ ਜੇ ਫੌਥ
ਦਿਤੀ ਗਈ ਉਹ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਇਸ ਫੌਧ ਵਿਚ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ
ਦੁਰਾਨੀ ਅਤੇ ਈਰਾਨੀ ਗਾਰਡਸ ਅਤੇ ਇਕ ਦਸਤਾ ਉਸ ਫੌਦਾ
ਸੀ ਜੋ ਏਸੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚੋਂ ਭਰਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ । ਅਬਦੁਲ ਸਮੱਦ
ਖਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਜ਼ਿਆਈ ਸਰਹਿੰਦ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ।
ਗਿਆ ; ਸਰ ਫਰਾਜ ਖਾਨ ਅਫਗਾਨ ਦਵਾਬਾਂ ਅਰਥਾਤ ਸਤਲੁਜ ਤੇ
ਬਿਆਸ ਵਿਚਲਾ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਫੌਜਦਾਰ ਅਤੇ ਮੁਲਤਾਨ ਦੇ ਸਵੈਜਈ
ਬੁਲੰਦ ਖਾਨ ਨੂੰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦਾ ਸੂਬੇਦਾਰ ਥਾਪਿਆ ਗਿਆ।
પ
ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਤੈਮੂਰ ਦਾ ਸ਼ਲਾਘਾ ਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧ
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਰਵਾਨਗੀ ਮਗਰੋਂ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਤੈਮੂਰ ਨੇ
ਪੰਜਾਬ ਉਪਰ ਕਰੜੇ ਹਥਾਂ ਤੇ ਯੋਗਤਾ ਨਾਲ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਜਿਸ
ਕਰਕੇ ਇਕ ਸਾਲ ਤੀਕ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਮਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਾਇਮ
ਰਹੀ। ਬਾਗੀ ਮਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ; ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਥਿਆਰ
ਬੰਦ ਜਬ ਖਿੰਡਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਪੂਰਾਂ ਪੂਰਾ ਕਾਬੂ ਪਾ
ਲਿਆ ਗਿਆ ।
ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਫੇਰ ਸਿਰ ਚੁਕਿਆ
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਿਚ ਦਿਲੀ ਦੇ
ਵਜ਼ੀਰ ਨੂੰ ਸਹਾਇਤਾ ਪੁਚਾਈ ਸੀ ਉਹ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਅਉਣ
ਉਤੇ ਪਹਾੜਾਂ ਵਲ ਨਸ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਮੌਕਾ ਪਾ ਕੇ ਉਹ ਮੁੜ
ਮੈਦਾਨ ਚ ਨਿਕਲ ਆਇਆ। ਅਫ਼ਗਾਨੀ ਲਾਭ ਨੂੰ ਲਾਂਭੇ ਰਖ ਕੇ
ਉਸਨੇ ਜਾਲੰਧਰ ਦੁਆਬ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਜਮਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ
ਫੌਜ ਵਿਚ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਭਰਤੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ । ਉਸ ਦੀ ਬੁਰਦਬਾਰੀ
ਅਤੇ ਮਿਲਵਰਤਨ ਤੋਂ ਕੌਂਸਲਾਂ ਪਾ ਕੇ ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਫਸਾਦ
ਖੜਾ ਕਰ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੁਖ ਦੇਣ ਲਗ ਪਏ। ਉਹ
ਬਿਆਸ ਅਤੇ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਦੇਸ਼ ਉਤੇ ਛਾ ਗਏ । ਉਹਨਾਂ
ਦੇ ਹੌਸਲੇ ਐਨੇ ਵਧ ਗਏ ਕਿ ਉਹ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤਕ ਮਾਰ ਧਾੜ
ਕਰਨ ਲਗ ਪਏ । ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਜਸਾ ਸਿੰਘ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਏ ਨੇ
ਕਿਲਾ ਰਾਮ ਰਾਉਣੀ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਉਸਾਰ ਲਿਆ । ਸਿਖ ਜੱਥ
ਕਲਾਨੌਰ ਅਤੇ ਦਾਲ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਦੇ ਦੇਸ ਨੂੰ ਵੀ ਲੁਟਦੇ
ਵੇਖੇ ਗਏ ।
ਉਸਨੂੰ ਲਾਹੌਰੋਂ ਬੁਲਾਵਾ
ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਤੈਮੂਰ ਨੇ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗੌਰਮਿੰਟ
ਦੇ ਅਧੀਨ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਬੁਲਾਇਆ । ਸ ਵਧਾਲ
ਤੇ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਕਰਮਚਾਰੀ ਇਸ ਹੁਕਮ ਨੂੰ ਢਾਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ।
ਉਸਨੇ ਹਾਜ਼ਰ ਨ ਹੋਣ ਲਈ ਇਹ ਬਹਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਕਿ ਬਾਗ਼ੀ
ਸਿਖ ਮੌਕੇ ਦੀ ਤਾੜ ਵਿਚ ਹਨ ਅਤੇ ਜੇ ਮੈਂ ਜ਼ਰਾ ਵੀ ਇਧਰੋਂ ਗੈਰ
ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਇਆ ਤਦ ਉਹ ਦੇਸ਼ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲੈਣਗੇ ਤੇ ਸਦਾ
ਲਈ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਉਤੇ ਕਾਬਜ਼ ਹੋ ਜਾਣਗੇ।
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਵਿਰੁੱਧ ਫੌਜ ਦੀ ਚੜਾਈ
ਇਸ ਉਤਰ ਨਾਲ ਅਬਦਾਲੀ ਸ਼ਾਹਜ਼ ਦੇ ਦੀ ਤਸੱਲੀ ਨ ਹੋਈ ।
ਉਸਨੇ ਮੁਰਾਦ ਖਾਨ ਨੂੰ ਫੌਜ ਦੇਕੇ ਭੇਜਿਆ ਕਿ ਉਹ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ
ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਅਦੂਲੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਦੁਆਬੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ
ਉਸ ਪਾਸੋਂ ਲੈ ਲਵੇ। ਸਰਬੁਲੰਦ ਖ਼ਾਨ ਅਤੇ ਸਰਫਰਾਜ ਖਾਨ
ਅਫਗਾਨ ਵੀ ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਵਿਚ ਜਰਨੈਲ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭੇਜੇ ਗਏ ।
ਮੁਰਾਦ ਖਾਨ ਨੇ ਬਿਆਸ ਪਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਫੌਜਾਂ ਵੀ
ਪਾਰ ਉਤਰ ਲਈਆਂ
ਮੁਰਾਦ ਖਾਨ ਦੀ ਹਾਰ
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸਿਖ ਸਿਪਾਧੀ ਇਕਠੇ ਕਰਕੇ
ਮੁਰਾਦ ਖਾਨ ਨਾਲ ਜੰਗ ਕਰਨ ਲਈ ਅਗੇ ਵਧਿਆ। ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jyyvrvu49eqlwrdsyjcq8yahcvazove</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/250</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64420</id>
    <revision>
      <id>180352</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:45:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਵਿਚਾਲੇ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਲਕ ਤੋੜ ਹਾਰ ਹੋਈ। ਅਫਗਾਨ ਜਰਨੈਲ ਸਰਬਲੰਦ ਖਾਨ ਵੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਮੁਰਾਦ ਖਾਨ ਤੇ ਸਰ ਫਰਾਜ਼ ਖਾਨ ਲਈ ਹੁਣ ਸਵਾਏ ਹਰਨ ਹੋਣ ਦੇ ਕਈ ਚਾਰਾ ਬਾ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180352</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9443" sha1="hp4f9h8n6yazyqrrclbqbz2ytea1idz" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਵਿਚਾਲੇ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ
ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਲਾਹੌਰ ਦੀ
ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਲਕ ਤੋੜ ਹਾਰ ਹੋਈ। ਅਫਗਾਨ ਜਰਨੈਲ ਸਰਬਲੰਦ ਖਾਨ
ਵੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਮੁਰਾਦ ਖਾਨ ਤੇ ਸਰ ਫਰਾਜ਼
ਖਾਨ ਲਈ ਹੁਣ ਸਵਾਏ ਹਰਨ ਹੋਣ ਦੇ ਕਈ ਚਾਰਾ ਬਾਕੀ ਨ ਰਿਹਾ
ਜਿਸ ਲਈ ਉਹ ਬਚੀ ਖੁਚੀ ਫੋਜ ਲੈਕੇ ਲਾਹੌਰ ਵਲਨਸ ਗਏ ।
ਵਜ਼ੀਰ ਜਹਾਨ ਖਾਨ ਦੀ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਵਿਰੁੱਧ ਚੜਾਈ
ਵਜ਼ੀਰ ਜਹਾਨ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪ ਲਾਹੌਰੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਲੈਕੇ
ਕੂਚ ਬੋਲ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਜਾਲੰਧਰ ਦੇ ਬਾਂਗੀ ਗਵਰਨਰ ਨੂੰ ਮੋਧੇ । ਬਟਾਲੇ
ਪੰਜ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਰਾਦ ਖਾਨ ਵੀ ਮਿਲ ਪਿਆ। ਬੁੱਢੇ ਵਜ਼ੀਰ
ਸ਼ਕ ਸੀ ਕਿ ਉਹਵੀ ਵੈਰੀ ਨਾਲ ਮਿਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਉਸ
ਦਗਾਬਾਜ਼ੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਵਟਾਲੇ ਦੇ
ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਦੇ ਭਲਾ ਉਤੇ ਫਾਂਸੀ ਲਾ ਦਿਤਾ ਗਿਆ।
ਅਦੀਨਾ ਦੋਗ ਦੀ ਪਹਾੜਾਂ ਵਲ ਭਾਜੜ
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਨੇ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਅਫਗਾਨ
ਫੌਜ ਨਾਲ ਵਜ਼ੀਰ ਚੜਾਈ ਕਰਕੇ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਉਹ ਮੁੜ ਉਤਰੀ
ਪਹਾੜਾਂ ਵਲ ਨਸ ਗਿਆ ਜੋ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਸਦਾ ਤੋਂ ਪਨਾਹ ਗਾਹ
ਸਨ।
ਤੈਮੂਰ ਦਾ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰੋਂ ਬਾਹਰ ਕਢਣਾ
ਨੌਜਵਾਨ ਅਫਗਾਨ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੇ ਅਤੇ ਵਜ਼ੀਰ ਜਹਾਨ ਖਾਨ ਨੇ
ਹੁਣ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਦਿਨੋ ਦਿਨ ਵਧ ਰਹੀ ਦਲੇਰੀ
ਵਲ ਦੇਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਧਾੜ ਲਈ ਡੰਨ
ਦੇਣ ਦਾ ਨਿਸਚਾ ਧਾਰਿਆ। ਅਫਗਾਨ ਫੌਜ ਨੇ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ
ਜੋ ਰਾਮ ਰਾਉਣੀ ਦਾ ਕਿਲਾ ਸੀ ਉਸ ' ਤੇ ਹਲਾ ਬੋਲਿਆ ਤੇ ਉਸ
ਨੂੰ ਢਾਹ ਢੇਰੀ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਪਵਿਤਰ ਸਰੋਵਰ ਨੂੰ ਮਿਟੀ ਨਾਲ
ਪਰ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਪਵਿਤਰ ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ ।
ਖਾਲਸੇ ਦੇ ਪਵਿਤਰ ਸ਼ਹਿਰ ਉਤੇ ਹੋਏ ਇਸ ਹਮਲੇ ਨੇ ਸਾਰੀ ਸਿਖ
ਕੌਮ ਵਿਚ ਐਨਾ ਜੋਸ਼ ਭਰ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਭਾਰੀ ਇਕੱਠ ਕਰੋੜ
ਕੇ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਬਲ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਪਵਿਤਰ ਧਰਮ
ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਬਚਾਉ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ ।
ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਜਥੇਬੰਦ ਹੋ ਕੇ ਉਸਨੂੰ ਹਾਰ ਦਿਤੀ
ਸਿਖ ਘੁੜਸਵਾਰਾਂ ਦੇ ਜਥੇ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਉਤੇ ਛਾ ਗਏ ਤੇ
ਉਹਨਾਂ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਦਾ ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਲੁਟ ਪੁਟ ਲਿਆ।
ਜਹਾਨ ਖਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਲਈ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਨਿਕਲਿਆ।
ਪਹਿਲੇ ਪਹਿਲ ਉਹ ਕਿਸੇ ਹਦ ਤੀਕ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨਸਾ ਦੇਣ ਵਿਚ
ਸਫਲ ਵੀ ਹੋਇਆ ਪਰ ਉਹ ਮੁੜ ਵਧੀਕ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਇਕਠੇ
ਹੋ ਕੇ ਆ ਗਏ। ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਐਨੀ ਵਧ ਗਈ ਕਿ ਨ
ਕੇਵਲ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਲੇ ਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚਾਲ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਹੀ
ਕਟ ਦਿਤੀ ਸਗੋਂ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਮਾਮਲਾ
ਵੀ ਵਸੂਲ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਉਹ ਵਸੂਲ ਕੀਤੇ ਹੋਏ
ਮਾਲੀਏ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ ਖਰਚ ਕਰਦੇ । ਅਫਗਾਨ
੨੫
ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੇ ਨੇ ਕਈ ਥਾਈਂ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਸਿਖ
ਬਹੁ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਸਦਾ ਹਾਰ ਦਾ ਮੂੰਹ ਵੇਖਣਾ
ਪਿਆ ! ਪਠਾਣਾਂ ਅਤੇ ਸਿਖਾਂ ਦੇ ਇਕ ਵਡੇ ਭਾਰੀ ਘਮਸਾਨ ਵਿਚਾਲੇ
ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਜੋ ਵੀ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਵੀ ਗੋਲੀ
ਖਾਲੀ ਨ ਗਈ । ਇਸਦਾ ਫਲ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ
ਪਠਾਣ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਜੋ ਬਚੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਨਸਕੇ ਜਾਨ
ਬਚਾਈ ! ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਤਾਬੜ ਤੋੜ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਮੀਂਹ ਵਰ੍ਹਾਉਣਾ
ਜਾਰੀ ਰਖਿਆ । ਮੱਚੇ ਹੋਏ ਘਮਸਾਨ ਵਿਚ ਜਹਾਨ ਖਾਨ ਦਾ ਘੋੜਾ
ਫਟੜ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਆਪਣੇ ਸਵਾਰ ਸਮੇਤ ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਆਨ
ਡਿੱਗਾ । ਸਿੱਖ ਓਸ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਜੰਗੀ ਜੈਕਾਰਾ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫਤਹ ਗਜਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਗੇ ਵਧੇ। ਖਾਨ
ਇਹ ਵੇਖ ਸਿਰ ਓਤੇ ਪੈਰ ਰਖਕੇ ਨਸ ਉਠਿਆ । ਇਹ ਅਫਗਾਨਾਂ
ਤੇ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਫੈਸਲਾ ਕਲੂ ਜਿਤ ਸੀ ਜੋ ਲਿਖਤ ਵਿਚ
ਆਈ।
9
ਜਲੰਧਰ ਦੁਆਬ ਵਿਚ ਗੜ ਬੜੀ
ਠੀਕ ਏਸੇ ਸਮੇਂ ਜਾਲੰਧਰ ਦੁਆਬ ਵਿਚ ਖਤਰਨਾਕ ਫਸਾਦ ਸ਼ੁਰੂ
ਹੋ ਗਏ । ਇਹ ਗੜ ਬੜ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਦੀ ਸ਼ਹਿ ਨਾਲ ਹੋਈ
ਜੋ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦੇ ਦੇ ਪੁਜਣ ਓਤੇ ਨਸ ਗਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਓਸ ਨੇ
ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਫਗਾਨਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਭੜ ਾਇਆ ਅਤੇ ਓਹਨਾਂ ਦੀ
ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਅਫਗਾਨ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਓਸ ਡਵੀਯਨ ਨੂੰ ਜਾਲੰਧਰ
ਵਿਚ ਹਾਰ ਦਿਤੀ ਜੋ ਸਭ ਫਰਾਜ ਖਾਨ ਦੀ ਕਮਾਨ ਹੇਠ ਸੀ। ਇਹ
ਹਲ ਚਲ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਫੈਲ ਗਈ । ਅਫਗਾਨ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਤੇ
ਓਸ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਨੇ ਇਹ ਵੇਖ ਲਿਆ ਕਿ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਨਸਾ ਦੇਣ
ਦੇ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਕੇਵਲ ਸਾਰੇ ਜਤਨ ਹੀ ਨਿਸਫਲ ਰਹੇ ਹਨ ਸਗੋਂ
ਬਾਗੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਓਹਨਾਂ ਦੀਆਂ
ਫੌਜਾਂ ਭਾਵੇਂ ਕਿਨੀਆਂ ਹੀ ਜਥੇਬੰਦ ਤੇ ਜਬਤ ਵਾਲੀਆਂ ਹੋਣ ਸਿਖਾਂ
ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਉਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘਟ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਓਹ ਸਿਖਾਂ ਅੱਗੇ
ਠਹਿਰ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀਆਂ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਏਸੇ ਵਿਚ ਸਲਾਮਤੀ
ਜਾਤੀ ਕਿ ਹੁਣ ਬਿਨਾਂ ਹੀਲ ਹੁਜਤ ਦੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿਤਾ
ਜਾਏ।
ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੀ ਪਸਪਾਈ
ਅਫਗਾਨਾਂ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿਤਾ ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ
ਲੈ ਕੇ ਚਨਾਬ ਵਲ ਪਸਪਾ ਹੋ ਗਏ। ਓਹਨਾਂ ਦੀ ਪਸਪਾਈ ਰਾਤ
ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਐਨੀ ਚੁਪ ਚਾਪ ਹੋਈ ਕਿ ਓਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ
ਫੌਜਾਂ ਤੀਕ ਨੂੰ ਵੀ ਪਤਾ ਨ ਲਗਾ ਕਿ ਉਹ ਕਦੋਂ ਤੇ ਕਿੱਧਰ ਨੂੰ
ਨਸ ਕੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਹੋ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇਹ ਐਨੀ ਅਫੜਾ ਦਫੜ
ਵਿਚ ਨਸ਼ੇ ਕਿ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਬੇਗਮਾਂ ਵੀ ਸਿਖਾਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ
ਵਿਚ ਹੀ ਛਡ ਗਏ ਜਿਨਾਂ ਨੂੰ ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਪਿਛੋਂ ਰਿਹਾ ਕਰਕੇ ਜਾਣ
ਦੀ ਆਗਿਆ ਦੇ ਦਿਤੀ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਸੰਨ ੧੭੫੮ ਦੇ ਅਧ
ਵਿਚਕਾਰ ਹੀ ਹੈ ।
ਸਿਖਾਂ ਦਾ ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਅਧਿਕਾਰ
ਵਿਜਈ ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਮਵਰ ਲੀਡਰ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਕਲਾਲ
( ਆਹਲੂਵਾਲੀਏ ) ਦੀ ਜਥੇਦਾਰੀ ਹੇਠ ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ
ਲਿਆ । ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹੁਣ ਖਾਲਸਾ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ
F
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>hp4f9h8n6yazyqrrclbqbz2ytea1idz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/251</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64421</id>
    <revision>
      <id>180353</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:46:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਆਪਣੇ ਹਥ ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ । ਇਸ ਪਰਕਾਰ ਸਿੱਖ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬਣੇ। ਖਾਲਸੇ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਚਾਲੂ ਕੀਤੀ ੧੭੫੬-੫੮ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਟਕਸਾਲ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਰੁ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180353</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9285" sha1="mpbyjaywfcpd0jfgdtg9m6iql5makop" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਐਲਾਨ ਕਰ ਦਿਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਆਪਣੇ ਹਥ ਵਿਚ ਲੈ
ਲਿਆ । ਇਸ ਪਰਕਾਰ ਸਿੱਖ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬਣੇ।
ਖਾਲਸੇ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਚਾਲੂ ਕੀਤੀ ੧੭੫੬-੫੮
ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਟਕਸਾਲ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਰੁਪਿਆ ਚਾਲੂ
ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਉਤੇ ਇਹ ਲਿਖਤ ਦਰਜ ਸੀ—
سکه زد جہاں بغفل اکال - پر ملک احمد از جسا کلال
ਅਰਥਾਤ-ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਮਿਹਰ
ਨਾਲ ਜੱਥਾ ਸਿੰਘ ਕਲਾਲ (ਆਹਲੂਵਾਲੀਏ) ਨੇ ਸਿੱਕਾ ਚਾਲੂ ਕੀਤਾ ;&quot;
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਤੇ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਮਤਭੇਦ
ਸਿੱਖਾਂ ਦੀ ਚੜ੍ਹਤ  ੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਤਿ-
ਹਾਦੀ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਂ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਵੀ ਘਟ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਹੁਣ ਸਿਖ
ਉਸਦਾ ਹਸਾਨ ਭੁਲ ਗਏ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਦੇ ਏਜੰਟ
ਖ੍ਵਾਜਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਜਾਨ ਨੂੰ ਅਪਮਾਨਤ ਕਰਕੇ ਲਾਹੌਰੋਂ ਕੱਢ ਬਾਹਰ ਕੀਤਾ
ਪਰ ਉਹ ਖੜਾਂਟ ਤੇ ਚਾਲਾਕ ਸਰਦਾਰ ਵੀ ਕੱਚੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਨਹ
ਸੀ ਖੇਡਿਆ । ਉਹ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਦਾ ਰੋੜਾ ਬਨਣਾ ਜਾਣਦਾ
ਸੀ । ਸ਼ਹਾਬ ਉਦ ਦੀਨ ਉਪਨਾਮ ਗਾਜੀ ਉਦ ਦੀਨ ਨੇ ਰੁਹੇਲਾ
ਸਰਦਾਰ ਨਜੀਬ ਉਦ ਦੌਲਾ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰਖਿਆ
ਲਈ ਮਃਹਦਿਆਂ ਪਾਸੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਨਜੀਬ ਉਦ
ਦੌਲਾ ਅਬਦਾਲੀ ਦਾ ਉਹੋ ਏਜੰਟ ਸੀ ਜੋ ਅਬਦਾਲੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਅਗੋਂ
ਆਕੇ ਕਰਨਾਲ ਵਿਚ ਮਿਲਿਆ ਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹ ਦਿਲੀ ਨਾਲ ਗਦਾ
ਕਰਨ ਤੇ ਇਨਾਮ ਵਜੋਂ ਅਬਦਾਲੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਕਮਾਂਡਰ
ਇਨ-ਚੀਫ ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ ਸੀ । ਰ ਘੋ ਨਾਥ ਰਾਓ ਨੇ ਜੋ ਰਾਘੋਬਾ ਦੇ
ਨਾਮ ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਸਿਧ ਸੀ, ਦਿਲੀ ਦੇ ਸ਼ਾਹੀ ਕਿਲੇ ਦਾ ਘੇਰਾ ਘਤ
ਲਿਆ । ਪੂਰਾ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਤੀਕ ਕਿਲੇ ਦਾ ਬਚਾਉ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ
ਨਜੀਬ ਉਦ ਦੌਲਾ ਉਦੋਂ ਨਸ ਗਿਆ। ਬੇਸਹਾਰਾ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੂੰ
ਇਕ ਵਾਰ ਮੁੜ ਗਾਜੀ ਉਦ ਦੀਨ ਦੇ ਅਸਰ ਰਸੂਖ ਬਲੇ ਆਉਣ
ਪਿਆ।
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਵਲੋਂ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਆਉਣ ਦਾ ਸੱਦਾ
ਠੀਕ ਇਸ ਸਮੇਂ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਨੇ ਮਰਹੱਟਾ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ
ਸੱਦਾ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਆਉਣ ਅਤੇ ਸਿੰਧ ਤੀਕ ਦੇ ਇਲਾਕ
ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਕਰ ਲੈਣ। ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼
ਕੀਤੀ ਕਿ ਹਮਲਾ ਆਵਰ ਮਰਹਟਾ ਫੌਜਾਂ ਦੇ ਖਰਚ ਲਈ ਉਹ ਉਹਨਾਂ
ਨੂੰ ਮਾਰਚ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ* ਖਰਚ ਦੇਵੇਗਾ । ਨ ਕੇਵਲ ਇਹ
ਸਗੋਂ ਉਸਨੇ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਲਾਲਚ ਵੀ ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹ ਇਥੋਂ
ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਲੁਟਕੇ ਮਾਲਾ ਮਾਲ ਹੋ ਜਾਣ ਗੇ।
ਮਰਹਟਿਆਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਵਲ ਕੂਚ
ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਲ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਬੜੀ ਤੇਜ਼ੀ
ਨਾਲ ਕਰ ਲਏ । ਰਘੂਬਾ ਅਤੇ ਮਲਹਾਰ ਰਾਉ ਮਰਹਟਾਂ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੇ
- ਮੈਮਾਇਰਜ਼
ਇਕ ਲਖ ਰੁਪਇਆ ਕੂਚ ਦਾ ਅਤੇ ਪੰਜਾਹ ਹਜ਼ਾਰ ਪੜਾਉ ਦਾ▬
ਆਫ ਮੌਲਵੀ ਚੀਨ ਮੁਹੰਮਦ ਆਫ ਬਟਾਲਾ ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਫੌਜ ਲੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਵਲ ਕੂਚ ਬੋਲ ਦਿਤਾ । ਸਤਲੁਜ
ਪੁਜਣ ਉਤੇ ਮਰਹਟਾ ਫੌਜ ਨਾਲ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਵੀ ਆਣ ਸ਼ਾਮਲ
ਹੋਇਆ । ਉਸ ਨੇ ਮਦਿਆਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਉਹ ਸਿਖ ਫੌਜ ਵੀ ਕਰ
ਦਿਤੀ ਜੋ ਅਜੇ ਤੀਕ ਉਹਦੇ ਪਾਸ ਨੌਕਰ ਸੀ ।
ਮਰਹਦਿਆਂ ਦਾ ਸਰਹਿੰਦ ਉਤੇ ਅਧਿਕਾਰ
ਮਰਹਟਾ ਫੌਜ ਮਾਰੋ ਮਾਰ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਸਰਹਿੰਦ ਵਿਚ ਆ ਦਾਖਲ
ਹੋਈ ਅਤੇ ਦੁਰਾਨੀ ਜਰਨੈਲ ਅਬਦੁਲ ਸਮਦ ਖਾਨ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਿਤੀ ਜੋ
ਉਥੇ ੨੦
ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਹੇਲਾ ਸਵਾਰ ਤੇ ਪੈਦਲ ਫੌਜ ਨਾਲ ਠਹਿਰਿਆ
ਸੀ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਅਫਗਾਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਖਾਲੀ ਕੀਤਾ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ
ਦੀਆਂ ਸਿਖ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਇੱਟ ਨਾਲ ਇੱਟ ਖੜਕਾ ਦਿਤੀ।
ਇਸ ਤੇ ਵਜਦੀ ਮਰਹੱਟੇ ਬੜੇ ਜੋਸ਼ ਵਿਚ ਆਏ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਲੁਟ
ਦੇ ਨਾਂ ਉਤੇ ਆਪਣਾ ਹੀ ਹੱਕ ਜਤਾਉਂਦੇ ਸਨ । ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਾਂ
ਨਾਲ ਬੜੀ ਈਰਖਾ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਹਮਲੇ ਦੀ
ਸਜ਼ਾ ਦੇਣ ਉਤੇ ਤੁਲ ਗਏ । ਪਰ ਖਾਲਸੇ ਦੇ ਬਾਲਕੇ ਰਾਤ ਦੇ ਹਨੇਰੇ
ਦੀ ਓਟ ਵਿਚ ਲੁੱਟ ਦਾ ਮਾਲ ਲੈਕੇ ਹਰਨ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਪਿੱਛਾ
ਕਰ ਰਹੀ ਮਰਹਟਾ ਫੌਜ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋ ਗਏ ।
ਕੱਚੀ ਸਰਾਏ ਵਿਚ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੀ ਹਾਰ
ਸਰਹਿੰਦ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰ ਹੇਠ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਮਰਹਟੋ ਬੜੀ ਤੇਜ਼ੀ
ਨਾਲ ਲਾਹੌਰ ਵਲ ਵਧੇ । ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਿਠੂ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਵੀ
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੀ। ਸਰਦਾਰ ਜਹਾਨ ਖਾਨ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਤੈਮੂਰ
ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੈਂਪ ਕੱਚੀ ਸਰਾਂ ਦੇ ਅਸਥਾਨ ਆ ਲਾਇਆ ਅਤੇ
ਉਥੇ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਮੋਰਚੇ ਬੰਦ ਹੋ ਕੇ ਬੈਠ ਗਈ । ਉਹ ਜੰਗ
ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ। ਮਰਹਟਾ ਫੌਜ ਦੇ ਪੂਜਣ ਤੇ ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ
ਵਿਚਾਲੇ ਚੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ । ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਦੁਰਾਨੀਆਂ ਨੂੰ
ਹਾਰ ਖਾਣੀ ਪਈ ਤੇ ਜਹਾਨ ਖਾਨ ਦੋ ਸੌ ਘੁੜ ਸਵਾਰ ਲੋਕ ਅਟਕੋਂ
ਪਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਮਾਲ ਅਸਬਾਬ ਤੇ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹਮਲਾ
ਆਵਰਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਲਈ ਪਿਛੇ ਛਡ ਗਿਆ ।
ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਮਰਹਟਿਆਂ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ
ਅੱਗੇ ਵਧਕੇ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਉਤੇ ਵੀ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ।
ਇਹ ਘਟਣਾ ਮਈ ੧੭੫੮ ਦੀ ਹੈ । ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਨੇ ਇਸ ਫਤਹ
ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਢੰਡੋਰਾ ਪਿਟਕੇ ਅਤੇ ਜਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਮਨਾਈ ।
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰਖਕੇ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ
ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਵਾਇਸਰਾਏ ਅਤੇ ਖਵਾਜਾ ਮਿਰਜ਼ਾ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਉਸਦਾ
ਡਿਪਟੀ ਬਾਪ ਦਿਤਾ । ਮਰਹਟਾ ਜਰਨੈਲ ਸਾਹਿਬ ਪਾਵਲ ਨੇ ਦਸ
ਹਜ਼ਾਰ ਫੌਜ ਲੋਕ ਤੈਮੂਰ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਲਾ ਅਟਕ
ਵਲ ਕੂਚ ਬੋਲਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮਾ ਜੀ ਰਾਉ ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਗਵਰਨਰ
ਥਾਪਿਆ ਗਿਆ ।
ਮਰਹਟਾ ਐਸ਼ਵਰਜ ਸਿਖਰ ਤੇ
ਇਸ ਸਮੇਂ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦਾ ਤੇਜ ਪ੍ਰਤਾਪ ਸ਼ਿਖਰ ਉਤੇ ਪੁਜ ਚੁਕਾ
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>mpbyjaywfcpd0jfgdtg9m6iql5makop</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/252</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64422</id>
    <revision>
      <id>180354</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:46:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਸੀ। ਇਉਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਦੀ ਉਹ ਭਵਿਖ ਬਾਣੀ ਸੱਚੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘੋੜੇ ਸਿੰਧ ਤੇ ਹੁਗਲੀ ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਗੇ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦਖਣ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਸਿੰਧ ਤੀਕ ਦਾ ਦੇਸ ਪੈਰਾਂ ਥਲੇ ਮਧੋਲ ਆ ਅਤੇ ਰਾ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180354</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9477" sha1="oql738fsp8by8viva723neoje90in4n" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਸੀ। ਇਉਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸ਼ਿਵਾ ਜੀ ਦੀ ਉਹ ਭਵਿਖ
ਬਾਣੀ ਸੱਚੀ ਸਾਬਤ ਹੋ ਗਈ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘੋੜੇ ਸਿੰਧ ਤੇ ਹੁਗਲੀ
ਦਾ ਪਾਣੀ ਪੀਣਗੇ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦਖਣ ਤੋਂ ਲੈਕੇ ਸਿੰਧ ਤੀਕ ਦਾ
ਦੇਸ ਪੈਰਾਂ ਥਲੇ ਮਧੋਲ ਆ ਅਤੇ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਾਲੇ ਸੂਬੇ ਦਿਲੀ ਤੇ
ਆਗਰਾ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਲੁਟ ਮਾਰ ਤੋਂ ਨਾ ਬਚੇ, ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਦੇ
ਮਾਲਕ ਬਣ ਗਏ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦਿਲੀ ਦੇ ਵਜੀਰ ਗਾਜੀ ਉਦ ਦੀਨ
ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਜਿਤਾਂ ਵਿਚ ਅਵਧ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਦੇਣ
ਲਈ ਵੀ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲਿਆ । ਹੁਣ ਉਹ ਖੁਲ੍ਹੇ ਡਲੇ ਸਾਰੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ
ਉਤੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਲੈਣ ਲਗੇ । ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਵੱਡੀ ਲੜਾਈ
ਮਗਰੋਂ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਤਾਕਤ ਦਾ ਪਤਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ
ਤੱਕ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਥਾਂ ਰੱਖਿਆਂ ।
ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਮਾਲਕ ਬਣਕੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਹੈਡ ਕੁਆਰਟਰ
ਬਟਾਲੇ ਲੈ ਆਂਦਾ
ਬਾਗੀ ਕਬੀਲਿਆਂ ਉਤੇ ਇਸ ਭਰੀ ਜਿਤ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਦੀਨਾ
ਬੰਗ ਦੀ ਪੁਜ਼ੀਸ਼ਨ ਪੱਕੀ ਕਰ ਦਿਤੀ। ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਰੇ ਪੰਜਾਬ
ਅੰਦਰ ਦਹਿਸ਼ਤ  ੇ ਡਰ ਫੇਲ ਗਿਆ । ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਹੈਡ ਕੁਆਰਟਰ
ਵਟਾਲੇ ਲੋ ਆਂਦਾ ਅਤੇ ਸੂਬਾ ਮੁਲਤਾਨ, ਖੱਟਾ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਲਈ
ਆਪਣੇ ਹੀ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯਤ ਕੀਤੇ। ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ
ਬਾਜ਼ ਦੇਣੀ ਮੰਨ ਲਈ ; ਜਿਮੀਂ ਦਾਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਈਨ ਮੰਨ
ਅੰਤ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਖਾਲੀ ਕੀਤਾ ਤੇ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਨੂੰ ਲਈ । ਰਾਜਾ ਸੈਫ ਅਲੀ ਖਾਨ ਕਾਂਗੜਾ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰਨ
ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਥਾਪਿਆ
ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ  ਾ ਮਰਹਟਾ ਰਾਜ ਬਹੁਤ ਥੋੜਾ ਚਿਰ ਰਿਹਾ ਪਰ ਇਸ
ਸਮੇਂ ਵੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਅਮਨ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਕਾਇਮ ਨ ਰਹਿ ਸਕੀ । ਸਿਖ
ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਮਾਰਾਂ ਮਾਰਦੇ ਸਨ । ਪਰਦੇਸੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ
ਰੋਕ ਥਾਮ ਕਰਨੋਂ ਅਸਮਰਥ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਤੇ ਨਾਮ ਮਾਤਰ
ਦੇ ਹੀ ਹੁਕਮਰਾਨ ਸਨ ਗੌਰਮਿੰਟ ਵਲੋਂ ਮਾਲੀਏ ਦੀ ਮੰਗ ਹੋਣ ਤੇ
ਜਿਮੀਂਦਾਰ ਟਾਕਰੇ ਲਈ ਡਟ ਜਾਂਦੇ । ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਦੱਖਣ ਵਿਚ
ਏਨੇ ਚਿਰ ਨੂੰ ਬਗਾਵਤਾਂ ਤੇ ਫਬਾਦ ਉਠ ਖੜੇ ਹੋਏ ਜਿਸ ਕਰਕੇ
ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜਬੂਰ ਹੋਕੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇਸ਼ ਖਾਲੀ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ।
ਆਪਣੀ ਜਿਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਅੰਦਰ ਉਹ ਲਾਹੌਰ
ਵਿਚ ਫੌਜ ਦਾ ਦਸਤਾ ਛਡਕੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚੋਂ ਚਲਦੇ ਬਣੇ। ਮਰਦਿਆਂ
ਨੇ ੭੫ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਖਰਾਜ ਦੇਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਉਤੇ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਨੂੰ
ਆਪਣੀ ਵਲੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਥਾਪ ਦਿਤਾ ।
ਰੁਹੇਲੇ ਤੇ ਮਲੇਰ ਕੋਟਲੇ ਦੇ
ਅਫ਼ਗ਼ਾਨਾਂ ਦੀ ਗੜ ਬੜ
ਰੁਹੇਲਿਆਂ ਨੇ ਕੁਤਬ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ ਹੇਠ ਬਗ਼ਾਵਤ ਬੜੀ ਕਰ
ਦਿਤੀ ਅਤੇ ਮਲੇਰ ਕੋਟਲੇ ਦੇ ਅਫਗਾਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸਰਦਾਰ ਜਮਾਲ
ਖਾਨ ਦੀ ਲੀਡਰੀ ਬਲੇ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਝੰਡਾ ਖੜਾ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਫਲੌਰ
ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਬਾਗੀ ਫੌਜਾਂ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਜਮਾ ਹੋ ਗਈਆਂ
ਜਿਥੇ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ।
ਇਹ ਲੜਾਈ ਬੜੀ ਭਿਆਨਕ ਤੇ ਲਹੂ ਡੋਲ ਸੀ । ਅਫਗਾਨ
ਅਤੇ ਰੁਹੇਲਿਆਂ ਦੀ ਫੌਜ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੀ ਫੌਜ ਤੋਂ ਬਹੁ
ਵਧੀਕ ਸੀ। ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੀ ਫੌਜ ਵੀ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ
ਵਿਚ ਮਾਰੀ ਗਈ ਤੇ ਫਟੜ ਹੋਈ। ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਜਮਾਲ ਖਾਨ ਦਾ
ਹਾਥੀ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੇ ਹਾਥੀ ਦੇ ਪਾਸ ਆਇਆ ਤਦ ਮੁਹੰਮਦ ਤੁਫੈਲ
ਨੇ ਜੋ ਖਾਨ ਬਹਾਦਰ ਦਾ ਚੇਲਾ ਅਤੇ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਦੇ ਹਾਥੀ
ਦਾ ਮਹਾਵਤ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਆਪਣੀ ਬੰਦੂਕ ਨਾਲ ਉਸ ਉਤੇ
ਗੋਲੀ ਚਲਾ ਦਿਤੀ। ਇਸ ਗੋਲੀ ਨਾਲ ਜਮਾਲ ਖਾਨ ਮਾਰਿਆ
ਗਿਆ ।
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਹੱਥੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹਾਰ
ਜੇਮਾਲ ਖਾਨ ਦੇ ਗੋਲੀ ਖਾਕੇ ਡਿਗਦੇ ਸਾਰ ਹੀ ਬਾਗ਼ੀ ਫੌਜਾਂ
ਵਿਚ ਦਹਿਸ਼ਤ ਤੇ ਖਿਲਬਲੀ ਮਚ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਨਸ ਉਠੀਆਂ।
ਲਾਹੌਰੀ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਨਸੇ ਜਾਂਦੇ ਬਾਗੀਆਂ ਦਾ ਦੂਰ
ਆਇਆ। ਦਿਲੀ ਦਰਬਾਰ ਵਲੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਜ਼ਫਰ ਜੰਗ ਬਹਾਦਰ ਦਾ
ਖਿਤਾਬ ਮਿਲਿਆ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰ ਸਰਦਾਰੀ ਮੰਨ ਲਈ ਗਈ ।
ਮਾਝੇ ਦੇ ਸਿਖਾਂ ਵਲੋਂ ਗੜਬੜ
ਹੁਣ ਮਥੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਤੰਗ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ।
ਉਹ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਇਕਠ ਹੋਕੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਦੇ ਜ਼ਿਲਿਆਂ
ਵਿਚ ਲੁਟ ਮਾਰ ਕਰਨ ਲਗੇ। ਮੀਰ ਅਜ਼ੀਜ ਬਖਸ਼ੀ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੀ
ਸੋਧ ਲਈ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ । ਉਹ ੧੨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ
ਕਰਕੇ ਵਟਾਲੇ ਲੈ ਆਇਆ। ਜਿਥੇ ਕਿ ਵਾਇਸਰਾਏ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ।
ਇਹਨਾਂ ਸਿਖਾਂ ਦਾ ਲੀਡਰ ਨਿਧਾਨ ਸਿੰਘ ਰੰਧਾਵਾ ਸੀ ।
ਹੋਰ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ
ਅਜੇ ਸਿਖਾਂ ਦੀ ਇਹ ਬਗਾਵਤ ਦਬੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਰਾਮਗੜ
(ਓਦੋਂ ਰਾਮ ਰਾਉਣੀ) ਵਿਚ ਇਸਤੋਂ ਵਧੀਕ ਬਗਾਵਤ ਫੁਟ ਪਈ ।
ਇਸ ਬਗਾਵਤ ਦ ਲੀਡਰ ਸਨ ਜੈ ਸਿੰਘ ਘਨਈਆ ਅਤੇ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ
ਰਾਮਗੜੀਆ। ਇਸ ਬਗ਼ਾਵਤ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਫੌਜ
ਭੇਜੀ ਗਈ । ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਪੂਰਨ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ
ਇੱਛਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਵਾਇਸ ਦਾ ਅੰਤ ਨੜ ਆ ਚੁਕਾ ਸੀ ।
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਦੀ ਮੌਤ-੧੭੫੮
ਵਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਵਾਇਸਰਾਏ ਆਪਣੇ ਮਹਲ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦਾ
ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਦਰਦਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਉਹ ਸੰਨ ੧੭੫੮
ਮੁਕਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ੧੧ਵੀ ਮੁਹਰਮ ਨੂੰ ਕਬਰ ਵਿਚ ਜਾ ਪਿਆ । ਉਸ
ਦੀ ਵਸੀਅਤ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸਦਾ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਰੀਰ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਪਾਸ ਹੀ
ਨਗਰ ਖਾਨ ਪੁਰ ਵਿਚ ਲਿਜਾਕੇ ਦਫਨਾਇਆ ਗਿਆ।
ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਇਤਿਹਾਸ ਤੇ ਚਲਨ
ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਡਿਪਲੋਮੇਸੀ (ਰਾਜਨੀਤੀ) ਵਿਚ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ
ਦਾ ਬੜਾ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਜੀਵਨ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਉਠਕੇ ਉਹ
ਸੁਲਤਾਨ ਪੁਰ ਦਾ ਕਾੜਦਾਰ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਵਾਇਸਰਾਏ
ਨਵਾਬ ਜ਼ਕਰੀਆ ਖਾਨ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗੁਰਦਾਸ ਪੁਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿਚ
ਬਹਿਰਾਮ ਪਰ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯਤ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਇਕ ਵਾਰ ਸਰਕਾਰੀ
ਫਰਹਾਤੂਨ ਨਾਜ਼ੀਰਨ
---
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com
1&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>oql738fsp8by8viva723neoje90in4n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/253</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64423</id>
    <revision>
      <id>180355</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:47:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਮਾਲੀਆ ਨਾ ਤਾਰਨ ਦੇ ਅਧ ਵਿਚ ਨਵਾਬ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਦ ਵਿਚ ਪਾ ਦਿਤਾ ਪਰ ਉਮਰਾ (ਦਰਬਾਰੀਆਂ) ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰ ਦਿਤੀ ਤੇ ਉਹ ਮੁੜ ਆਪਣੀ ਪਦਵੀ ਉਤੇ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਉਹ ਹਿੰਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਮਾਹਰ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬਦ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180355</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9674" sha1="m7duyja6p2m8h1urmfqne1umw2l2438" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਮਾਲੀਆ ਨਾ ਤਾਰਨ ਦੇ ਅਧ ਵਿਚ ਨਵਾਬ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਦ ਵਿਚ
ਪਾ ਦਿਤਾ ਪਰ ਉਮਰਾ (ਦਰਬਾਰੀਆਂ) ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਕਰ
ਦਿਤੀ ਤੇ ਉਹ ਮੁੜ ਆਪਣੀ ਪਦਵੀ ਉਤੇ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਉਹ
ਹਿੰਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਮਾਹਰ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਬਦਅਮਨੀ ਫਸਾਦ
ਗੜ ਬੜ ਤੇ ਅਨਾਰਕੀ ਵਿਚ ਵੀ ਜੋ ਸਵਾਰਥੀ ਬਿਨਾਂ ਵਲੋਂ ਰਾਜਸੀ
ਅਧਿਕਾਰ ਲਈ ਮਚਾਈ ਗਈ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਬਚਾਈ
ਰਖਿਆ । ਆਪਣੀ ਸਿਆਣਪ, ਸੂਝ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਸਦਕਾ ਉਹ ਲਾਹੌਰ
ਦੇ ਬਨਣ ਵਾਲੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ ਬੜੀ ਮੁਹ ਭਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ
ਕਰ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਸੋਮਾਂ ਸਮਝਣ ਲਗ ਪਏ
ਉਸਨੇ ਜਲੰਧਰ ਦੁਆਬ ਦਾ ਜੋ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਉਹ ਸਫਲ ਰਿਹਾ ।
ਉਹ ਬੜਾ ਮੱਕਾਰ ਤੇ ਸੋਚ ਸਮਝਕੇ ਪੈਰ ਧਰਨ ਵਾਲਾ ਨੀਤੀਵਾਨ ਸੀ ।
ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਉਹ 'ਖੁਸ਼ ਰਖਦਾ, ਦਿਲੀ ਦਰਬਾਰ ਤੋਂ ਉਹ ਘ੍ਰਿਣਾ ਕਰਦਾ,
ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਉਹ ਗੁਡੀਆਂ ਭਵਾਉਂਦਾ, ਸਿਖਾਂ ਤੇ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੀ
ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣ ਤੇ ਆਪਣੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਉਹ ਮਰਹੱਟਿਆਂ
ਨੂੰ ਮੁਠੀ ਵਿਚ ਰਖਦਾ ਸੀ। ਦੋਸ਼ ਵਿਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਹਰ ਅਦਲਾ
ਬਦਲੀ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਲਾਭ ਹਿਤ ਵਰਤਦਾ ਭਾਵੇਂ ਪੈਣ ਵਾਲੀ
ਬਦਅਮਨੀ ਤੋਂ ਹ3 ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹਾਨੀ ਪੁਜਦੀ ਪਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ
ਨੂੰ ਕਦੇ ਕੁਰਬਾਨ ਨ ਹੋਣ ਦੇਂਦਾ। ਉਹ ਬੜਾ ਦੇ ਪਰਵਾਹ ਤੇ ਕਦੇ ਕਦੇ
ਜ਼ਾਲਮ ਵੀ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਕ ਵਾਰ ਇਕ ਮਿਠਾਈ ਵਾਲੇ ਨੇ
ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਰਬਾ ਦਿ ਤਦ ਉਸ ਨੂੰ ਜੀਉਂਦਾ ਹੀ ਦੇਗ ਵਿਚ ਪਾਕੇ
ਸੜ ਦਿਤਾ । ਪਰ ਕੁਛ ਰਾਹੀਆਂ ਨੇ ਮਿਨਤ ਸਮਾਜਤ ਕਰਕੇ ਉਸ
ਗਰੀਬ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ।
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਦੇ ਮਾਤਹਿਤ ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਦਸ਼ਾ
ਉਸ ਦੇ ਰਾਜ ਸਮੇਂ ਲਾਹੌਰ ਕਦੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ । ਅਨਾਜ
ਦਾ ਆਮ ਤੌਰ ਉਤੇ ਤੋੜਾ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਆਗਿਆ
ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਕੋਈ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦੀ ਸ਼ੈ ਹਿਰ ਵਿਚ ਦਰਾਮਦ ਨਹੀਂ ਸੀ
ਹੋ ਸਕਦੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਪਿਛੇ ਕੋਈ ਔਲਾਦ ਨਹੀਂ ਛਡੀ ਭਾਵੇਂ
ਅਦੀਨਾ ਨਗਰ ਦਾ ਉਹ ਉਨੱਤ ਨਗਰ ਜੋ ਉਸਨੇ ਗੁਰਦਾਸ ਪੁਰ ਜ਼ਿਲੇ
ਵਿਚ ਬਾਗਾਂ ਤੇ ਮਹਲਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਅੱਜ ਤੀਕ ਉਸਦੀ ਸਿਮਰਤੀ
ਵਜੋਂ ਵਿਦਮਾਨ ਹੈ । ਸਿੱਖ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਅੰਤਮ
ਮੁਗਲ ਦੀ ਇਸ ਯਾਦਗਾਰ ਦਾ ਆਦਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਦੇ ਚਲਾਣੇ ਉਤੇ ਜਾਨਕੂ ਰਾਉ ਮਰਹੱਦਾ
ਸਰਦਾਰ ਜੋ ਇਕ ਤਕੜੀ ਫ਼ੌਜ ਸਮੇਤ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ
ਠਹਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਲਾਹੌਰ ਦੀ ਗੌਰਮਿੰਟ ਮਰਹੱਟਾ ਸਰਦਾਰ ਸ਼ਾਮਾ
ਜੀ ਦੇ ਸਪੁਰਦ ਕਰ ਦਿਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਭਜ ਦਿਤਾ। ਅਦੀਨਾ
ਬੇਗ ਖਾਨ ਦੇ ਪਿਛਲਗ ਸਦਰ ਬੇਗ ਖਾਨ ਨੂੰ ਮਰਹੱਟਾ ਸਰਦਾਰ ਨੇ
ਸਰਹਿੰਦ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ ਜਦ ਕਿ ਵਾਲੰਧਰ ਆਬ ਦਾ
ਰਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਦੀ ਬਵਾ ਦੇ ਹਥ ਦ ਦਿਤਾ।
ਸ਼ਮਾ ਜੀ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਬੜੀ ਸਿਆਣਪ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ
ਗੋਰਮਿੰਟ ਦਾ ਕੰਮ ਸੰਭਾਲਿਆ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਸਿੰਧ ਤੀਕ
ਲੈ ਗਿਆ।
*ਮਾਲੂਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਬਾਲ ਕੇ ਤਸੀਹੇ ਦੇਣੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਆਮ ਵਰਤੋਂ ਸੀ ।
દવ
ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਬੇਰੋਕ ਟੋਕ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਮਾਰ ਧਾੜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ
ਅਦੀਨਾ ਬੇਗ ਖਾਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਨਾਲ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਲੁਟ
ਮਾਰ ੇ ਬਾਜ ਰਖਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬੇਰੋਕ ਟੋਕ ਹੋਕੇ ਪੰਜਾਬ
ਅੰਦਰ ਲੁਟ ਮਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਉਤੇ
ਬੜੀਆਂ ਸਖੜੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ । ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਪਵਿਤਰ ਸਰੋਵਰ
ਜਿਸ ਨੂੰ  ੰਮੂਰ ਸ਼ਾਹ ਨ ਪੂਰ ਦਿਤਾ ਸੀ ਨਵੇਂ ਸਿਰੇ ਸਾਫ ਕਰ ਲਿਆ ।
ਸਿਖਾਂ ਨੇ ਸਰੋਵਰ ਵਿਚੋਂ ਮਿਟੀ ਆਦਕ ਕਢਣ ਦਾ ਕੰਮ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਤੋਂ
ਕਰਵਾਇਆ । ਕੰਮ ਨੂੰ ਛੇਤੀ ਛੇਤੀ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ
ਨੂੰ ਬੰਦੂਕਾਂ ਦੀਆਂ ਹੂਜਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ । ਤੈਮੂਰ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਪੰਜਾਬ
ਵਿਚੋਂ ਅਤਿ ਮੰਦੀ ਪਸਪਾਈ ' ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਤੇ ਸਿਖਾਂ
ਦੀਆਂ ਸਫਲਤਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਖਬਰਾਂ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਨੂੰ
ਪੁਜ ਗਈਆਂ।
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਦਾ ਜਰਨੈਲ ਨੂਰ ਉਦ ਦੀਨ
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜਰਨੈਲ ਨੂਰ ਉਦ ਦੀਨ
ਖਾਨ, ਬਾਮੀ ਜ਼ਈ ਸਰਦਾਰ ਨੂੰ ਭਾਰੀ ਫੌਜ ਦੇਕੇ ਸਿੰਧ ਦੇ ਪਾਰ
ਭੇਜਿਆ। ਉਹ ਜਿਹਲਮ ਵਲ ਅਗੇ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਬਿਨਾ ਰੋਕ ਟੋਕ
ਦਰਿਆ ਜਿਹਲਮ ਅਤੇ ਦਰਿਆ ਸਿੰਧ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਇਲਾਕੇ ਦਾ
ਮਾਲਕ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਹ ਇਲਾਕਾ ਉਹਨਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਗੁਖੜ
ਕੰਤਾਰ ਅਤੇ ਐਂਡ ਨਾਮੀ ਮੁਸਲਮਾਨੀ ਕਬੀਲਿਆਂ ਨਾਲ ਆਬਾਦ ਸੀ
ਜੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅਸਲੀ ਵਸਨੀਕ ਸਨ । ਇਹ ਲੋਕ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੇ ਹਿੱਤ ਚਿੰਤਕ
ਸਨ । ਇਕੋ ਹੀ ਜਰਨੈਲ ਨੂਰ ਉਦ ਦੀਨ ਖਾਨ ਨੇ ਚਨਾਬ ਵਲ ਕੂਚ
ਬੋਲਿਆ ਤੇ ਇਥੇ ਪਹੁੰਚਕੇ ਉਸ ਨੇ ਅਬਦਾਲੀ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਦੀ ਉਡੀਕ
ਕਰਨ ਲਗਾਂ ।
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਹਮਲਾ ੧੭੫੯
ਬਲੋਚਿਸਤਾਨ ਦੇ ਆਜ਼ਾਦ ਸਰਦਾਰ ਨਸੀਰ ਖਾਨ ਨਾਲ ਨਿਪਟ ਕੇ
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਬੇਅੰਤ ਫੌਜ ਸਮੇਤ ਕੂਚ ਬੋਲਿਆ ਅਤੇ ਮੰਨ ੧੭੫੬
ਦੀਆਂ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਸਿੰਧ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਇਥੋਂ ਉਹ ਜਮੂੰ ਸੜਕ ਰਾਹੀਂ
ਚਨਾਬ ਵਲ ਅਗੇ ਵਧਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਕੂਚ ਉਤਰੀ ਪੰਜਾਬ
ਰਾਹੀਂ ਜਾਰੀ ਰਖਿਆ ਤਾਂ ਜੁ ਹੜ ਆਏ ਹੋਏ ਦਰਿਆ ਤੋਂ ਬਚਿਆ
ਰਹੇ |
ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਮਰਹਟਾ ਕਮਾਂਡਰ ਨੂੰ ਹਾਰ
ਲਾਹੌਰ ਪੁਜਕੇ ਉਸ ਨੇ ਮਰਹਟਾ ਕਮਾਂਡਰ ਨੂੰ ਹਾਰ ਦਿਤੀ ਤੇ
ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਉਸ ਨੂੰ ਬੜਾ ਨੁਕਸਾਨ ਪੁਚਾਇਆ । ਇਹ ਸਰਦਾਰ
ਹਾਰ ਖਾਕ ਦਿਲੀ ਨੂੰ ਨਸ ਗਿਆ। ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਿਤ ਮਗਰੋਂ
ਕਰੀਮ ਦਾਸ ਖ ਨ ਅਫਗਾਨ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਸੂਬੇ ਦਾ ਅਤੇ ਜ਼ੈਨ ਖਾਨ
ਗੁਜਰਾਤ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਬਣਾਇਆ ।
ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਮੂੰ ਵਲ ਕੂਚ
ਨਜੀਬ ਉਦ ਦੌਲਾ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਉਸ ਪਾਸੋਂ ਸਮਾਨ ਰਸਦ
ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਅਤੇ ਫੇਰ ਜਮੂੰ ਵਲ ਕੂਚ ਬੋਲ ਦਿਤਾ।
ਦਿਲੀ ਦੇ ਸਮਾਚਾਰ
ਇਸ ਸਮੇਂ ਵਿਚਕਾਰ ਦਿਲੀ ਦੇ ਮਕਾਰ ਵਜ਼ੀਰ ਗਾਜੀ ਉਦ ਦੀਨ
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>m7duyja6p2m8h1urmfqne1umw2l2438</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/254</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64424</id>
    <revision>
      <id>180359</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:54:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਨੂੰ ਇਹ ਭੋ ਲਗਾ ਕਿ ਅਬਦਾਲੀ ਹਾਨੀਰਹਿਤ ਬੁਢੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਗਦੀ ਉਦੋਂ • ਬਹਾਲ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਉਦ ਦੌਲਾ ਸਾਬਕ ਖਾਨਿ ਖਾਨਾ ਉਪਰ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਕ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਞ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦਾ ਹਮਾਇਤ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180359</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7352" sha1="23rvxg0zi99ekgszae5z5r08fny7ksu" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਨੂੰ ਇਹ ਭੋ ਲਗਾ ਕਿ ਅਬਦਾਲੀ ਹਾਨੀਰਹਿਤ ਬੁਢੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੂੰ
ਗਦੀ ਉਦੋਂ • ਬਹਾਲ ਕਰ ਦੇਵੇਗਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਉਦ
ਦੌਲਾ ਸਾਬਕ ਖਾਨਿ ਖਾਨਾ ਉਪਰ ਵੀ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਕ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ
ਞ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦਾ ਹਮਾਇਤੀ ਹੈ ।
ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਉਦ ਦੌਲਾ ਦਾ ਖੂਨ
ਉਸ ਨੇ ਨਿਸਚਾ ਧਾਰ ਲਿਆ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰ ਦਿਤਾ
ਜਾਏ । ਉਸ ਨੇ ਇੰਤਜਾਮ ਉਦ ਦੌਲਾ ਨੂੰ ਮਰਵਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰ
ਲਿਆ ਜਦ ਉਹ ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ। : ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਮਜਬੀ
ਆਲਮਾਂ ਤੇ ਦਰਵੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਆਰਤਾਂ ਦਾ ਬੜਾ ਪ੍ਰੇਮੀ ਸੀ। ਇਸ
ਹਾਲ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾਕੇ ਇਮਾਦ ਉਲ ਮੁਲਕ ਨੇ ਦੂਰ ਨੇੜੇ ਇਹ ਖਬਰ
ਧੁਮਾ ਦਿਤੀ ਕਿ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਕੰਧਾਰ ਦਾ ਕਰਨੀ ਵਾਲਾ ਪੀਰ ਆਇਆ
ਹੈ ਜੋ ਫਿਰੋਜ਼ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਟੁਟੇ ਭਜੇ ਕੋਟਲੇ ਵਿਚ ਠਹਿਰਿਆ ਹੋਇਆ
ਹੈ । ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਉਸਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਬਿਨਾਂ ਨੌਕਰ
ਚਾਕਰਾਂ ਦੇ ਹੀ ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ ਸਵਾਰ ਹੋਕੇ : ਕੋਟਲੇ ਵਲ ਤੁਰ ਪਿਆ
ਜਦ ਉਹ ਕੋਟਲੇ ਦੇ ਦਰਵਜ਼ੇ ਪਾਸ ਪੁਜਾ ਤਦ ਉਸਨੇ ਇਕ ਪੜਦਾ
ਡਿਠਾ ਜੋ ਉਸਦੇ ਸੁਵਾਗਤ ਲਈ ਉਪਰ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ । ਉਸਦੇ
ਕਮਰੇ ਅੰਦਰ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹੀ ਬਚਾਓ ਬਚਾਓ ਦੀ ਆਵਜ਼ ਸੁਣਾਈ
ਦਿਤੀ । ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਵਾਈ ਮਿਰਜ਼ਾ ਬਾਬਰ ਜੋ ਬਾਹਰ ਹੀ
ਠਹਿਰਿਆ ਸੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਰਤ ਦਾ ਸ਼ਕ ਹੋਇਆ । ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਤਲਵਾਰ
੨੬੧
ਮਿਆਨ ਵਿਚੋਂ ਧੂਹ ਲਈ ਤੇ ਕਈ ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਫਟੜ ਕਰ ਦਿਤਾ।
ਪਰ ਮਹਿਦੀ ਅਲੀ ਖਾਨ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ ਹੇਠ ਸਾਜਸ਼ੀਆਂ
ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਾਲਕੀ ਵਿਚ ਬਿਠਾਕੇ ਸਖਤ ਪਹਿਰੇ ਵਿਚ ਸ਼ਹਿਰ ਵਲ
ਵਾਪਸ ਮੋੜ ਦਿਤਾ
ਬਹਿਨਸ਼ਾਹ ਆਲਮਗੀਰ ਦੂਜੇ ਦਾ ਭਿਆਨਕ ਕਤਲ
੧੧ ਨਵੰਬਰ ੧੭੫
ਉਹ ਨਾਮ ਨਿਹਾਦ ਪੀਰ : ਬਾਲਾਬਾਸ਼ ਖਾਨ ਨਾਮੀ ਖੂਨੀ, ਉਜ਼ਬੇਕ
ਸੀ । ਇਸ਼ਾਰਾ ਮਿਲਦੇ ਹੀ ਉਹ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੋਂ ਲਪਕਿਆ । ਅਤੇ
ਤਿੰਨ ਹੋਰ ਸਾਥੀਆਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਸਹਿਨਸ਼ਾਹ ਉਤੇ ਵਾਰ ਕਰਨੇ
ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੇ। ਜਿਥੋਂ ਤੀਕ ਕਿ ਉਹ ਬ੍ਰਿਧ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਬੇਸੁਧ ਹੋ ਕੇ
ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਡਿਗ ਪਿਆ। ਕਾਤਲਾਂ ਨੇ ਉਸਦੇ ਸਰੀਰ ਉਤੋਂ ਕੰਮੜੀ
ਪੁਸ਼ਾਕ ਲਾਹ ਲਈ ਅਤੇ ਮ੍ਰਿਤਕ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕੋਠੇ ਉਪਰ ਚਾੜਕੇ ਕੋਟਲੀ
ਦੀ ਅਥਾਹ ਰੇਤ ਵਿਚ ਸੂਟ ਪਾਇਆ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦੀ ਲਾਸ਼
ਉਥੇ ੧੮ ਘੰਟੇ ਤੱਕ ਪਈ ਰਹੀ । ਏਨੇ ਚਿਰ ਮਗਰੋਂ ਮਹਿਦੀ ਅਲੀ
ਖਾਨ ਦੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਉਹ ਲਾਸ਼ ਚੁਕਕੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਹਮਾਯੂੰ ਦੇ ਮਕਬਰੇ
ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਦਫਨਾਈ ਗਈ। ਇਹ ਖੂਨੀ ਘਟਨਾ ੩੦ ਨਵੰਬਰ
੧੭੫੯ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਹੋਈ । ਆਲਮਗੀਰ ਦੂਜੇ* ਦੀ ਆਯੂ ਮੌਤ ਵੇਲੇ
੬੦ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ। ਉਹਨੇ ੬ ਸਾਲ ਤੱਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ।
ਪਰਕਰਨ-੨੬
ਅਲੀਗੌਹਰ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਦੂਜਾ
ਆਲਮ ਗੀਰ ਦੂਜੇ ਦੇ ਕਤਲ ਮਗਰੋਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ
ਸਲਤਨਤ ਦਾ ਵੀ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਵਜ਼ੀਰ ਇਮਾਦ ਉਲ ਮੁਲਕ ਨੇ
ਨਾਮ ਮਾਤਰ ਰਾਜਗੱਦੀ ਉਤੇ ਮੁਹੀ ਉਨਾਂ੍ਹ ਮਿਲਤ ਨਾਮੀ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ
ਕਾਮ ਬਖਸ਼ ਦੇ ਪੋਤੇ ਨੂੰ ਬਣਾ ਦਿਤਾ ਪਰ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨ
ਪਰਵਾਨਿਆ ਗਿਆ । ਇਸ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਾ ਅਲੀ
ਗੌਹਰ ਜੋ ਬੰਗਾਲ ਵਿਚ ਭਗੌੜਾ ਹੋਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ ਗਦੀ ਨਸ਼ੀਨ
ਹੋਇਆ
ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਦੀ ਗਦੀ ਨਸ਼ੀਨੀ ੧੭੫੯
ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਉਪ ਨਾਮ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਰਖਿਆ ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ
ਸਾਰਾ ਇਲਾਕਾ ਜਿਸ ਉਤੇ ਉਸਦਾ ਰਾਜ ਸੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦੇ ਇਰਦ
ਗਿਰਦ ਦੇ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਜ਼ਿਲਿਆ ਤੋਂ ਛੁਟ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਬਾਕੀ
ਦੇ ਸਭ ਸੂਬੇ ਤੇ ਇਲਾਕੇ ਰਾਜ ਨਾਲੋਂ ਟੁਟ ਚੁਕੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ
ਜਾਂ ਤੇ ਵਾਇਸਰਾਏ ਆਕੀ ਹੋ ਬੈਠੇ ਸਨ ਜਾਂ ਉਹ ਪਰਦੇਸੀ ਵਿਜਈਆਂ
ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਵਿਚ ਲੇ ਗਏ ਸਨ । ਇਮਾਦ ਉਲ ਮੁਲਕ ਨੇ ਅਪਣੀ
ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਬਿੜਕਦੀ ਵੇਖਕੇ ਜਾਟਾਂ ਨਾਲ ਗੰਢ ਪ ਕਰ ਲਈ । ਇਸ
ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਦੱਖਣ ਵਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਥੇ ਹੀ ਉਹ ਗੁੰਮਨਾਮੀ ਦੀ
ਬਿਆਲੇ ਅਪਣੀ ‘ਮਿਫਤਾਹ ਉਲ ਤਵਾਰੀਖ ਵਿਚ ਇਸ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੀ ਮੁਦਰਾ
ਉਪਰ ਹੇਠ ਲਿਖੀ ਲਿਖਤ ਦਸਦਾ ਹੈ-
بزد زد سکه صاحب قرانی - عزيز الدین عالمگیر ثانی
ਅਰਥਾਤ ਅਜ਼ੀਜ਼ ਉਦ ਦੀਨ ਆਲਮਗੀਰ ਦੂਜੇ ਨੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਉਵੇਂ ਹੀ
ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਸਾਹਿਬ ਮਿਕਰਾਨ ਨੇ ਕੀਤੀ ਸੀ ।
ਇਕ ਹੋਰ ਸਿਕੇ ਉਤੇ ਇਹ ਲਿਖਤ ਦਰਜ ਸੀ ; -
سکه زد بر هفت کشور همچو تابان مهرو
شه عزیز الدین عالمگیر غازی بادشاه
ਅਰਥਾਤ : - ਸੂਰਬੀਰ
-
ਤੇ ਚੰਦ ਵਾਂਗ ਸਤਾਂ
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਜੀਜ਼ ਉਦ ਦੀਨ ਆਲਮਗੀਰ ਨੇ ਚਮਕਦੇ
ਬਾਦਸ਼ਾਹੀਆਂ ਉਤੇ ਛਾਪ ਲਾਈ ।
ਹੋਏ
ਸੂਰਜ
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>23rvxg0zi99ekgszae5z5r08fny7ksu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/255</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64425</id>
    <revision>
      <id>180360</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:54:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਦਸ਼ਾ ਵਿਚ ੧੮੦੦ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਮਰ ਗਿਆ। ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਮਨਾ ਪਾਰ ਕਰਨਾ ਦੁਰਾਨੀ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਦਰਿਆ ਜਮਨਾ ਸਹਾਰਨ ਪੁਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੀਂ ਵਲੋਂ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਖੂਨੀ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜਿਆ ਜਿਨਾਂ ਦੀ ਕਤਲ ਤੇ ਤਬਾਹੀ ਦੀ ਮ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180360</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8298" sha1="p5erl5z900sspt5sa4s873eg5dpvxhp" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਦਸ਼ਾ ਵਿਚ ੧੮੦੦ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਮਰ ਗਿਆ।
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਜਮਨਾ ਪਾਰ ਕਰਨਾ
ਦੁਰਾਨੀ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਦਰਿਆ ਜਮਨਾ ਸਹਾਰਨ ਪੁਰ ਦੇ
ਸਾਹਮਣੀਂ ਵਲੋਂ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਖੂਨੀ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜਿਆ
ਜਿਨਾਂ ਦੀ ਕਤਲ ਤੇ ਤਬਾਹੀ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ !
ਦੇਸਦੇ ਲੋਕ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦੀ ਲੁਟ ਮਾਰ ਤੋਂ ਬੜੇ ਤੰਗ ਪੈ ਏਕੋ ਸਨ ਏਸੇ
ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੇ ਅਬਦਾਲੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਆਉਣ ਤੇ
ਖੁਸ਼ੀ ਮਨਾਈ
ਲੋਕ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਤੋਂ ਤੰਗ ਆ ਗਏ
ਅਬਦਾਲੀ ਦੇ ਆਉਣ ਤੇ ਮਰਚਦਾ ਫ਼ੌਜਾਂ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਚਲਦੀਆਂ
ਬਣੀਆਂ । ਅਬਦਾਲੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿਧ ਨਜੀਬ ਉਦ ਦੌਲਾ
ਹਾਫਜ ਰਹਿਮਤ ਖਾਨ ਰੁਹੇਲਾ ਸਰਦਾਰ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਮੁਸਲਮਾਨ
ਪਰਿਵਾਰ ਵੀ ਆ ਮਿਲੇ
ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਜਥੇਬੰਦੀ
ਦੁਰਾਨੀ ਫੌਜਾਂ ਅਤੇ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਵਿਚਾਲੇ ਕਈ ਛੋਟੀਆਂ ਮੋਟੀਆਂ
ਝੜਪ ਹੋਈਆਂ । ਅੰਤ ਮਰਹਟੀ ਫੌਜਾਂ ਦਾਤਾ ਜੀ ਸਿੰਧੀਆ ਦੀ
ਕਮਾਨ ਹੇਠ ਜਮਨਾ ਪਾਰ ਕਰ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਦਿਲੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਬਦਲੀ
ਵਿਚ ਜਾ ਉਤਰੀਆਂ।
ਬਦਲੀ ਦੀ ਲੜਾਈ
ਬਦਲੀ ਵਿਚ ਦੋਵੇਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਕਈ ਦਿਨ ਤੀਕ ਆਮੋ ਸਾਹਮਣੇ
ਮੋਰਚੇ ਗਭੀ ਖੜੀਆਂ ਰਹੀਆਂ । ਸ਼ਾਹ ਅਬਦਾਲੀ ਨੇ ਵੈਰੀ ਦੇ ਸਾਮਾਨ
ਰਸਦ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਤੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮਰਹਦਾ ਫੌਜਾਂ
ਦੀ ਦਸ਼ਾ ਵਿਗੜ ਗਈ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਲੜਾਈ
ਕਰਨ ਲਈ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਏ। ਉਹ ਬੜੀ ਦਰਿੜਤਾ ਨਾਲ
ਅੱਗੇ ਵਧੇ । ਏਥੇ ਬੜੀ ਲਹੂ ਡੋਹਲਵੀਂ ਜੰਗ ਲੜੀ ਗਈ ਜਿਸਦੀ
ਪਹਿਲੀ ਕਰਾਰੀ ਸਵ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਰੁਹੇਲਾ ਫੌਜ ਨੂੰ ਸਹਾਰਨੀ ਪਈ !
ਰੁਹੇਲਾ ਫੌਜ ਪੈਦਲ ਸ। ਚੁਸਤ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਨ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਬੜਾ
ਦਬਾ ਪਾਇਆ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਟਟੂਆਂ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਸਨ।
ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਸ਼ੱਕੀ ਸਵਾਲ
੨੬੩
ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਜੰਬੂਰਚੀਆਂ (ਤੋੜੇਦਾਰ ਬੰਦੂਕਚੀਆਂ) ਨੂੰ ਹੁਕਮ
ਦਿਤਾ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਮਰਹਟੀ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲੈਣ ਜਿਨਾਂ ਨੇ ਰੁਹੇਲਿਆਂ
ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਸੀ। ਉਹ ਜੰਬੂਰਚੀਏ ਊਠਾਂ ਉਤੇ ਸਵਾਰ
ਸਨ । ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਊਠਾਂ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹੀ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਬੁਛਾੜ
ਕੀਤੀ ।ਫੌਰਨ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਲਈ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਤਨ ਰਖਿਅਕ
ਫੌਜ ਵੀ ਪੁਜ ਗਈ ਜੋ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭੀੜ ਜਮਨਾ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਚੋਣ
ਵਿਚ ਪੁਜ ਚੁਕੀ ਸੀ।
ਬਾਜ਼ੀ ਅਹਿਮਦ ਖਾਨ ਬੰਗਸ਼ ਦੇ ਹਥ
ਉਸ ਦਿਨ ਦੀ ਬਾਜ਼ੀ ਜਿਤ) ਦੁਆਬੇ ਦੇ ਪਠਾਨ ਸਰਦਾਰ
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਖਾਨ ਬੰਗਜ਼ ਦੇ ਫਰਖਾਬਾਦੀ ਹਥ ਰਹੀ ਜਿਸ ਨੇ
ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਘੁੜ ਸਵਾਰਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ ਐਨਾ ਜ਼ੋਰਦਾਰ
ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਜੰਗ ਦਾ ਪਾਸਾ ਦੁਰਾਨੀ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਹਕ ਵਿਚ ਪਲਟ
ਗਿਆ |
ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦੀ ਹਾਰ
ਮਰਦਿਆਂ ਦੀ ਕਤਲਿਆਮ ਕਰ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਰਣ
ਵਿਚੋਂ ਨਸਾ ਦਿਤਾ। ਮਰਹਟਿਆਂ ਦੀ ੮੭ ਹਜ਼ਾਰ ਫੌਜ
ਪੂਰਨ
ਤੌਰ ਉਤੇ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਲੀਡਰ ਦਾਤਾ ਜੀ
ਸਿੰਧਿਆ ਰਣ ਵਿਚ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ। ਵਾਏ ਮਹਾਰ ਰਾਉ
ਹੁਲਕਰ ਦੇ ਜੋ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਹਲੇ ਵਿਚ ਨਸ ਗਿਆ ਸੀ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ
ਜਰਨੈਲ ਅਧੀਨ ਕਰ ਲਏ ਗਏ।
ਸਿਕੰਦਰਾ ਦੀ ਲੜਾਈ
ਇਧਰੋਂ ਵਿਹਲਾ ਹੋ ਕੇ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਸਿਕੰਦਰ ਦੇ ਪਾਸ ਮਲ-
ਹਾਰ ਰਾਉ ਦੇ ਡਵੀਯਨ ਉਤੇ ਟੁੱਟਕੇ ਜਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਐਨੀ
ਲਕ ਤੋੜ ਹਾਰ ਦਿਤੀ ਕਿ ਮਰਹਟਾ ਸਕਦਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਗਿਣਤੀ
ਦੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨਾਲ ਉਥੋਂ ਨੰਗੇ ਪੈਰ ਨਜ ਕੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਜਾਨ
ਬਚਾਈ
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਦਿਲੀ ਉਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਤੇ ਲੁਟ
ਇਸਦੇ ਮਗਰੋਂ ਅਬਦਾਲੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ। ਮੰਦ
ਭਾਗੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਨੂੰ ਫੇਰ ਬੁਰੀ ਤਰਾਂ ਲੁਟਿਆ ਗਿਆ । ਸ਼ਾਹ
ਅਬਦਾਲੀ ਕੁਛ ਦਿਨ ਤੀਕ ਦਿਲੀ ਵਿਚ ਹੀ ਟਿਕਿਆ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ
ਉਸ ਨੇ ਜੈਪੁਰ, ਮਾਰਵਾੜ ਆਦਕ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਾਂ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ
ਕੀਤੀ ਜੋ ਨਜ਼ਰਾਂ ਲੈਕੇ ਉਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਏ। ਉਸ ਨੇ
ਬਰਸਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੀਕ ਅਨੂਪ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਹੀ ਛਾਉਣੀ ਪਾਈ
ਰਖੀ ਜੋ, ਅਵਧ ਦੀ ਸਤਹਦ ਉਪਰ ਸੀ । ਏਥੇ ਹੀ ਉਹ ਖਤ ਪਤਰ
ਦਵਾਰਾ ਸ਼ਕਤੀ ਸ਼ਾਲੀ ਸੜਾਹ ਉਣ ਦੌਲਾ ਦੇ ਮਿਲਾਪ ਪ੍ਰਾਪਤ
ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਫਲ ਹੋਇਆ।
ਮਰਹਟਿਆਂ ਦੀ ਫੈਸਲਾ ਕਰੂ ਜੰਗ ਲਈ ਤਿਆਰੀ
ਦੀ
ਭਾਵੇਂ – ਬਾਦਲੀ ਤੇ ਸਿਕੰਦਰਾ ਦੇ ਅਸਬ ਨਾਂ ਉੱਤੇ ਮੜਦਿਆਂ
ਨੂੰ ਲਕ ਤੋੜ ਹਾਰ ਹੋ ਚੁਕੀ ਸੀ ਫੇਰ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਦਿਲ ਨ ਛਡਿਆ
ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਹੋ ਚੁਕੀ ਹਾਨੀ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਸਿਰ ਤੋੜ ਜਤਨ
ਕੀਤੇ । ਤਿਆਰੀ ਪੂਰਨ ਹੋ ਚੁਕਣ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ
ਆਪਣੀ ਉਚੀ ਹਸਤੀ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਕ ਵਡੀ ਤੇ
ਫੈਸਲਾ ਕਰੂ ਜੰਗ ਲੜਨ ਦਾ ਸੰਕਲਪ ਧਾਰਿਆ। ਇਸ ਫੈਸਲੇ
ਅਨੁਸਾਰ ਮਰਹਟਿਆਂ ਦੀ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਦਖਣ ਤੋਂ ਰਵਾਨਾ
ਹੋ। ਇਸ ਫੌਜ ਦੀ ਕਮਾਨ ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੇ ਜਾਂ ਨਸ਼ਨ ਵਿਸਵਾਸ ਰਾਉ
ਸਦਾ ਸ਼ਿਵ ਰਾਉ, ਉਸਦੇ ਭਤੀਜੇ ਸਦਾਸ਼ਿਵ ਰਾਉ ਜੋ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ
ਵਿਚ ਭਾਉ ਜਨਕੂ ਰਾਉ ਪ੍ਰਸਿਧ ਹੈ, ਮਲਹਾਰ ਰਾਉ ਅਤੇ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ
米
ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਰਾਉ, ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਪਤਨੀ ਦਾ ਪੁਤ੍ਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੁਸਲਮਾਨ
ਸੀ । ਪੇਸ਼ਵਾ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ : ਪਤਨੀ ਰਖਣ ਦੀ ਖੁੱਲ ਹੈ।
--
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>p5erl5z900sspt5sa4s873eg5dpvxhp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/256</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64426</id>
    <revision>
      <id>180361</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:54:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਬਹਾਦਰ ' ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਲੜਕੇ ਦੇ ਹਬਾਂ ਵਿਚ ਸੀ । ਸਾਰੇ ਮਹਾਂ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ' ਤੇ ਵਡੇ ਵਡੇ ਮਰਦੇ ਸਰਦਾਰ ਉਪ੍ਰੋਕਤ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਗਏ। ਸੂਰਜ ਮਲ ਤੇ ਰਾਜਪੂਤ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਕੁਮਕ ੩੦ ਹਜ਼ਾਰ ਜਾਟਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਲੈਕ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180361</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10159" sha1="2wk9mnbn2eqjxa1k7y9qdek3jc83r7e" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਬਹਾਦਰ ' ਪੇਸ਼ਵਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਲੜਕੇ ਦੇ ਹਬਾਂ ਵਿਚ ਸੀ । ਸਾਰੇ ਮਹਾਂ
ਬ੍ਰਾਹਮਣ ' ਤੇ ਵਡੇ ਵਡੇ ਮਰਦੇ ਸਰਦਾਰ ਉਪ੍ਰੋਕਤ ਸ਼ਾਹਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੇ
ਨਾਲ ਗਏ।
ਸੂਰਜ ਮਲ ਤੇ ਰਾਜਪੂਤ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਕੁਮਕ
੩੦ ਹਜ਼ਾਰ ਜਾਟਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਲੈਕੇ ਸੂਰਜ ਮਲ ਵੀ ਇਸ ਫੌਜ
ਆ ਮਿਲਿਆ। ਹੋਰ ਰਾਜਪੂਤ ਰਾਜੇ ਵੀ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਕੁਮਕ
ਕੇ ਆ ਗਏ ।
ਦਿਲੀ ਅਤੇ ਝੁੰਜਪੁਰੇ ਦੀ ਦੁਰਾਨੀ ਫੌਜ ਦਾ ਕਤਲਿਆਮ
ਇਸ ਵੱਡੀ ਫੌਜ ਨੇ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਦਿਲੀ ਉਤੇ ਜਾ ਅਧਿਕਾਰ
ਜਮਾਇਆ ਜਿਥੇ ਥੋੜੀ ਜਿਹੀ ਦੁਰਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਸੀ । ਇਸ ਦੁਰਾਨੀ ਫੌਜ
ਨੇ ਬੜੀ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ ਪਰ ਮਰਧਟਾ ਫੌਜਾਂ ਨੇ ਇਹਨਾਂ
ਦੇ ਪੜਛੇ ਉਡਾ ਦਿਤੇ । ਕਿਲੇਦਾਰ ਯਕੂਬ ਅਲੀ ਖਾਨ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ
ਨਾਲ ਜਾਨ ਬਚਾਕੇ ਨਸ ਗਿਆ। ਇਥੋਂ ਚਲਕੇ ਮਰਹਟਾ ਫੌਜ ਨੇ
ਕੁੰਜਪੁਰੇ ਦਾ ਜਾ ਘੇਰਾ ਘਤਿਆ ਜੋ ਦਿਲੀ ਤੋਂ ੬੦ ਮੀਲ ਦੀ ਵਿ
ਉਤੇ ਹੈ, ਇਥੋਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਦੁਰਾਨੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ
ਦਿਤਾ। ਇਹਨਾਂ ਮਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਨਜਾਬਤ ਖਾਨ ਨਾਮੀ ਉਸ
ਪਠਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਵਡੇਰਾ ਵੀ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਕਿ ਇਹ
ਇਲਾਕਾ ਸੀ। ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੁਰਾਨੀ ਜਮਨਾ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਪਾਰ
ਕੈਂਪ ਲਾਈ ਬੈਠਾ ਸੀ । ਦਰਿਆ ਜਮਨਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਬਾਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀ
ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਜੋਬਨ ਉਤੇ ਠਾਠਾਂ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਦੋਵਾਂ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚਾਲੇ
ਵੱਡੀ ਰੋਕ ਬਣਿਆ ਬੈਠਾ ਸੀ।
ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਜਮਨਾ ਪਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਦਲੇਰੀ ਭਰੀ ਕਾਰਵਾਈ
ਕੁੰਜਪੁਰੇ ਦੀ ਦੁਰਾਨੀ ਫੌਜ ਦਾ ਕਤਲਿਆਮ ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਦੁਰਾਨੀ
ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸਾਹਵੇਂ ਤਕੜੇ ਦੁਰਾਨੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਲਹੂ ਉਬਾਲੇ
ਖਾਨ ਲਗ ਪਿਆ। ਅਤੇ ਉਹ ਐਨਾ ਡੈਸ਼ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਸ
ਨੇ ਸਭ ਖਤਰਿਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਆਪਣੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਦਰਿਆ ਪਾਰ
ਇਸ ਮੌਕੇ ਉਪਰ ਭਾਊ ਨੇ ਲੁਟ ਮਾਰ ਦੇ ਉਹ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਜੋ ਵਹਿਸ਼ੀਆਂ ਦਾ
ਵਸ਼ੇਸ਼ ਚਿੰਨ੍ਹ ਹੈ, ਆਪਣੇ ਲੋਭ ਲਾਲਚ ਦਾ ਪੂਰਾ ਵਖਾਵਾ ਪਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਸੋਹਣੇ
ਸੋਹਣੇ ਮਕਬਰੇ ' ਤੇ ਮਸੀਤਾਂ ਢਾਹ ਦਿਤੀਆਂ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਭ ਮਾਲ ਮਜ਼ਾ ਲੁਟ
ਲਿਆ । ਕੀਮਤੀ ਸਜਾਵਟ ਤੇ ਹੀਰੇ ਮੋਤੀਆਂ ਦੀ ਖਾਤਰ ਮਾਲਦਾਰ ਸ਼ਾਹੀ ਮਹਲਾਂ
ਦਾ ਅਨਾਦਰ ਕੀਤਾ । ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੇ ਦੀਵਾਨ ਆਮ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਚਾਂਦੀ
ਦੀ ਛਤ ਵੀ ਲਾਹ ਲਈ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ੧੭ ਲਖ ਦੀ ਚਾਂਦੀ ਨੂੰ ਪਿਘਲਾ ਲਿਆ।
ਸ਼ਾਹੀ ਤਖਤ ਉਤੇ ਵੀ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਸ਼ਾਹੀ ਮਹਲ ਦੇ ਕੀਮਤੀ ਜ਼ੇਵਰਾਤ ਵੀ
ਉਸਤੋਂ ਨ ਬਚ ਸਕੇ ਜੋ ਭਾਵੇਂ ਪੁਰਾਣੇ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ ਪਰ ਜਿਸ ਵਿਚ ਬੇਅੰਤ ਧਨ ਅਜੇ
ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਬਹੁਤ ਥੋੜੋ ਪੂਰਬੀ ਰਾਜ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਪੁਜਦੇ ਸਨ।
* ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਕੁਰਾਨ ਦੀਆਂ ਕੁਛ
ਆਇਤਾਂ ਪੜ੍ਹੀਆਂ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੀਰ ਉਤੇ ਫੂਕਕੇ ਓਹ ਤੀਰ ਕਮਾਨ ਵਿਚ
ਚੜਾਕੇ ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਵਗਾਹ ਮਾਰਿਆ। ਇਸ ਮਗਰੋਂ ਉਹਨੇ ਬਿਸਮਲਾਹ ਅਲਾਹ
ਹੂ ਅਕਬਰ' ਦਾ ਨਾਹਰਾ ਲਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪ ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਠਿਲ ਪਿਆ। ਓਸਦੇ
ਮਗਰੋਂ ਮਗਰ ਉਸਦੇ ਉਹ ਬਾਡੀ ਗਾਰਡ ਵੀ ਠਿਲ ਪਿਏ ਜਿਨਾ ਦੀ ਨਫਰੀ ਚਾਰ ਹਜ਼ਾਰ
ਗੁਲਾਮਾਂ ਦੀ ਸੀ। ਇਸਦੇ ਪਿਛੋਂ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਦੂਜੀ ਫੌਜ ਵੀ ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਦਾਖਲ
ਹੋ ਗਈ -- ਤਾਰੀਖਿ ਅਹਿਮਦੀ
૨૯૪
ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇ ਦਿਤਾ।
ਬਹਾਦਰ ਬੁਰਾਲੀ ਫੌਜਾਂ ਜਮਨਾ ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਠਿਲ ਪਈਆਂ ।
ਕੁਛ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਪਤਨ ਤੋਂ ਅਤੇ ਕੁਛ ਨੇ ਤਰਕੇ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰ
ਲਿਆ। ਇਹ ਘਟਣਾ ੨੩ ਅਕਤੂਬਰ ਦੀ ਹੈ । ਦਰਿਆ ਜਮਨਾ
ਪਾਰ ਕਰਨ ਸਮੇਂ ਫੌਜ ਦੀ ਭਾਰੀ ਹਾਨੀ ਹੋਈ ਪਰ ਦੁਰਾਨੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ
ਨੇ ਜਿਸ ਦਲੇਰੀ ਤੇ ਬੇਜਿਗਰੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਜਿਸ ਤੇਜ਼ੀ
ਨਾਲ ਦੁਰਾਨੀ ਫੌਜ ਨੇ ਦਰਿਆ ਜਮਨਾ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਉਸ ਨੇ ਮਰਹਦਾ
ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਹੈਰਾਨੀ ਤੇ ਬਦ ਦਿਲੀ ਫੈਲਾ ਦਿਤੀ । ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚਾ
ਹੋ ਗਿਆ ਕਿ ਖੁਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਉਹ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਖਤ ਜਾਂਨ
ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਣਗੇ ।
ਮਰਹਟਿਆਂ ਦੀ ਪਾਣੀਪਤ ਵਲ ਪਸਪਾਈ
ਏਸੇ ਖਿਆਲ ਨਾਲ ਉਹ ਪਾਣੀਪਤ ਵਲ ਪਰਤ ਆਏ ਅਤੇ
ਏਥੇ ਆਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਮੋਰਚੇ ਬੰਦ ਕਰ ਲਿਆ।
ਜਿੰਨਾਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਪਾਸ ਤੋਪਖਾਨਾ ਸੀ ਉਹ ਉਚੇ ਅਸਥਾਨ ਉਤੋਂ ਬੀੜ
ਦਿਤਾ ।
ਮਰਹਟਾ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
ਇਸ ਸਮੇਂ ਮਰਦਿਆਂ ਪਾਸ ਜੋ ਫੌਜ ਸੀ ਉਸਦੀ ਨਫਰੀ
੩ ਲਖ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਕਾਇਦਾ ਘੋੜਸਵਾਰ ਫੌਜ
ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸੀ । ਇਹ ਘੁੜਸਵਾਰ ਤਨਖਾਹਦਾਰ ਸਨ ਤੇ ਇਹਨਾਂ
ਦੀ ਗਿਣਤੀ ੫੫ ਹਜ਼ਾਰ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟ ਮਰਹਟਾ ਘੂੜ
ਸਵਾਰ, ਪੈਦਲ ਫੌਜ ਅਤੇ ਸੰਮਲਿਤ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਵੀ ਫੌਜ ਸੀ।
ਅਬਦਾਲੀ ਦੀ ਫੌਜ
ਅਬਦਾਲੀ ਦੀ ਫੌਜ ਵਿਚ ੪੦ ਹਜ਼ਾਰ ਅਫਗਾਨ ਤੇ ਈਰਾਨੀ
੧੩ ਹਜ਼ਾਰ ਹਿੰਦੀ ਘੋੜ ਸਵਾਰ ਅਤੇ ੩੮ ਹਜ਼ਾਰ ਹਿੰਦੀ ਪੈਦਲ
ਫੌਜ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟ ਉਸਦੇ ਪਾਸ ੭੦ ਤੋਪਾਂ ਵੀ ਸਨ ਜੋ ਉਸ
ਨੇ ਹਿੰਦੀ ਰਾਜਾਂ ਪਾਸੋਂ ਹੁਦਾਰ ਲਈਆਂ ਸਨ। ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਵੈਰੀ ਦੇ
ਸਾਮਾਨ ਤੇ ਰਸਦ ਨੂੰ ਰੋਕ ਦੇਣ ਲਈ ਬੜੀ ਕਰੜਾਈ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲਿਆ
ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮੋਰਚੇ ਬੰਦ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਉਤੇ ਵੀ ਕਟੜੀ ਨਿਗਰਾਨੀ
ਰਖੀ। ਗੋਵਿੰਦਾ ਰਾਉ ਬੁੰਦੇਲਾ ਨੇ ਹੇਠਲੀ ਜਮਨਾ ਦੇ ਇਲਾਕੇ
ਵਿਚੋਂ ੧੦ ਜਾਂ ੧੨ ਹਜ਼ਾਰ ਘੁੜ ਸਵਾਰ ਫੌਜ ਇਕਠੀ ਕਰਕੇ ਉਸ
ਨੂੰ ਦੇਸ ਵਿਚ ਐਸੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਖਿਲਾਰ ਦਿਤਾ ਕਿ ਅਫਗਾਨ ਫੌਜਾਂ ਦੀ
ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਸਭ ਕੜੀ ਦੁਟ ਗਈ ਅਤੇ ਦਸ਼ਾ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਹੋ ਗਈ
ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਖਾਨ ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਮਿਲਣੀਆਂ ਵੀ ਬੰਦ ਹੋ
ਗਈਆਂ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਫਾਕੇ ਦੀ ਨੋਬਤ ਪਜ ਗਈ । ਇਹ ਵੇਖਕੇ
ਮਹਾਂ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਭਤੀਜੇ ਅਤਾਈ ਖਾਨ ਪੌਪਲਜ਼ਈ ਤੇ ਹਾਜੀ ਕਰੀਮ
ਦਾਦ ਖਾਨ ਦੁਰਾਲੀ ਅਚਾਨਕ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਉ ਦੇ ਕੈਂਪ ਉਤੇ ਜਾ ਪਏ
ਅਤੇ ਦਿਨ ਦਿਹਾੜੇ ਨੂੰ ਉਹਦਾ ਕੈਂਪ ਤਬਾਹ ਕਰਕੇ ਰਖ ਦਿਤਾ।
ਏਥੇ ਜੋ ਲੜਾਈ ਹੋਈ ਉਸ ਵਿਚ ਗੋਬਿੰਦਾ ਰਾਉ ਵੀ ਕਤਲ ਹੋ
ਗਿਆ। ਮਰਹਦਾ ਫੌਜ ਲਈ ਜੋ ਰਸਦ ਤੇ ਖਜ਼ਾਨਾ ਉਹਨੇ ਜਮਾ
ਕਰ ਰਖਿਆ ਸੀ ਉਹ ਸਭ ਵਿਜਈ ਅਫਗਾਨਾਂ ਦੇ ਹਥ ਆ ਗਿਆ।
ਸ਼ੰਕਰ ਰਾਉ ਮਰਹੱਟਾ ਕਿਲੇ ਦਾਰ ਦਿਲੀ ਵੀ ਇਸ ਲੜਾਈ ਵਿਚ
ਹੀ ਮਾਰਿਆ ਗਿਆ । ਇਸ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਟਿਕਾਨੇ ਲਾਕੇ ਦੁਰਾਨੀ ਆਸ
ਪਾਸ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਮਾਲਕ ਬਣ ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫੌਜ
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>2wk9mnbn2eqjxa1k7y9qdek3jc83r7e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/257</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64427</id>
    <revision>
      <id>180363</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:54:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;: ਲਈ ਸਾਮਾਨ ਰਸਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਜਿਹੜੀ ਰੋਕ ਸੀ ਉਹ ਵੀ ਦੂਰ ਹੋ ਗਈ । ਹੋਰ ਝੜਪਾਂ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਕਾਇਮ ਰਖੀ ਤੇ ਉਹ ਮੋਰਚੇ ਬੰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਡਦੇ ਰਹੇ । ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵਿਚ ਇਕਾ ਚੁਕਾ ਹਮਲੇ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180363</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10603" sha1="cstdsbni8os30kxrlpucl36mfwzryo2" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;:
ਲਈ ਸਾਮਾਨ ਰਸਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਜਿਹੜੀ ਰੋਕ ਸੀ ਉਹ ਵੀ
ਦੂਰ ਹੋ ਗਈ ।
ਹੋਰ ਝੜਪਾਂ
ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਫ਼ੌਜ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੁਜੀਸ਼ਨ ਕਾਇਮ ਰਖੀ
ਤੇ ਉਹ ਮੋਰਚੇ ਬੰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਡਦੇ ਰਹੇ । ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵਿਚ ਇਕਾ
ਚੁਕਾ ਹਮਲੇ ਤੇ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਝੜਪਾਂ ਸਮੇਂ ਸਮੇਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ
ਮਰਹਟੇ ਖੁਲ੍ਹੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਰਹੇ । ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਦਸ਼ਾ ਤਿੰਨ ਚਾਰ
ਮਹੀਨੇ ਤੀਕ ਜਾਰੀ ਰਹੀ । ਦੋਵੇਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਆਮੋ ਸਾਹਮਣੇ ਡਟੀਆਂ
ਰਹੀਆਂ ਇਥੋਂ ਤੀਕ ਕਿ ਦੋਵਾਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਦਾ ਸਬਰ ਟੁੱਟਣ ਤੇ ਆ ਗਿਆ।
ਜੰਗ ਲੰਮੀ ਹੋ ਗਈ
ਸ਼ਾਹ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਲੀਡਰ ਉਤੇ ਪੂਰਾ ਪੂਰਾ ਭਰੋਸਾ
ਸੀ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਹਿੰਦੀ ਇਤਿਹਾਦੀ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਸੰਮਤੀ ਦੀ ਬੜੀ
ਕਦਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਰ ਔਕੜ ਦਾ ਦਲੇਰੀ
ਤੇ ਹੌਸਲੇ ਨਾਲ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ। ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਡਰ (ਹਝੂੰਆ) ਉਹਨਾਂ
ਉਤੇ ਐਨਾ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿਰੁੱਧ ਕੋਈ ਇਕ
ਲਫ਼ਜ[] ਤੀਕ ਵੀ ਮੂੰਹੋ ਕਢਣ ਦਾ ਹੌਸਲਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦਾ।
豪
* ਇਹਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਅੰਤਮ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਲਕ ਤੋੜ ਹਾਰ ਹੋਈ ।
ਨਜੀਬ ਉਦ ਦੌਲਾ ਦੀ ਕਮਾਨ ਹੇਠਲੇ ਲਗ ਪਗ ਛੀ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਹੇਲੇ ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ
ਪੰਜ ਸੌ ਪੈਦਲ ਫ਼ੌਜ ਫਟੜ ਹੋਈ । ਇਸ ਜਿਤ ਨੇ ਮਾਲੂਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦੇ
ਹੌਸਲੇ ਵਧਾ ਦਿਤੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਖੁਲ੍ਹੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਲੋਹਾ ਲੈਣ ਦਾ ਖਤਰਾ ਸਹੇੜ
ਲਿਆ।
[]ਸਮਕਾਲੀ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ' ਕਾਂਸੀ ਰਾਉ ਨੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਵਾਕਿਆਤ ਦਾ
ਸਵਿਸਥਾਰ ਲਿਖਿਆ ਹੈ । ਉਸਨੇ ਵਡੀਆਂ ਵਡੀਆਂ ਹਸਤੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਵਰਨਣ ਕੀਤਾ
ਹੈ । ਦੁਰਾਨੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਕੈਂਪ ਤੋਂ ਡੇਢ ਮੀਲ ਦੂਰ
ਆਪਣਾ ਵਖਰਾ ਹੀ ਲਾਲ ਤੰਬੂ ਲਾ ਰਖਿਆ ਸੀ। ਸਵੇਰ ਦੀ ਨਿਮਾਜ਼ ਮਗਰੋਂ ਉਹ
ਹਰ ਰੋਜ਼ ਸਵੇਰੇ ਆਪਣੇ ਤੰਬੂ ਤੋਂ ਘੋੜੇ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋਕੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ । ਉਸ ਦੇ
ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਪੁਤ੍ਰ ਤੈਮੂਰ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ੪੦ ਜਾਂ ੫੦ ਘੁੜ ਸਵਾਰ ਵੀ ਹੁੰਦੇ । ਉਹ
ਆਪ ਹੀ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜੀ ਚੌਕੀਆਂ ਦੀ ਦੇਖ ਭਾਲ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਵੈਰੀ ਦੀ ਪੁਜੀਸ਼ਨ
ਦੀ ਪਰਖ ਪੜਤਾਲ ਵੀ ਕਰਦਾ । ਉਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ੪੦ ਜਾਂ ੫੦ ਕੋਹ ਪੈਂਡ ਕਰਦਾ
ਅਤੇ ਦੁਪਹਿਰ ਵੇਲੇ ਆਪਣੇ ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਮੁੜਦਾ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਉਹ ਜਾਂ ਤੇ ਲਾਲ ਤੰਬੂ
ਵਿਚ ਜਾਂ ਸਫਾਂ ਵਿਚਲੇ ਸ਼ਾਹੀ ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਦੁਪਹਿਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਕਰਦਾ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ
ਪਹਜ਼ਾਰ ਦੁਰਾਨੀ ਤੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਘੁੜ ਸਵਾਰ ਉਹਦੇ ਕੈਂਪ ਉਪਰ ਪਹਿਰਾ ਦੇਂਦੇ
ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਹਥਿਆਰ ਬੰਦ ਹੋਕੇ ਤਿਆਰ ਬਰ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ । ਸ਼ਾਹ
ਵੀ ਲਗਾਤਾਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਦਖਾਈ ਦੇਂਦਾ ਸੀ ਉਹ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ
ਆਖਿਆ ਕਰਦਾ –‘ਤੁਸੀਂ ਸੌਂ ਜਾਉ, ਮੈਂ ਖੜਕੇ ਪਹਿਰਾ ਦਿਆਂਗਾ ਕਿ ਤੁਹਾਨੂੰ
ਕੋਈ ਵੈਰੀ ਹਾਨੀ ਨ ਪੁਚਾ ਸਕੇ ।” ਹਰ ਰੋਜ਼ ਤੋਪਖਾਨਾ ਤੋਪਾਂ ਨਾਲ ਗੋਲਾਬਾਰੀ
ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਝੜਪਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ । ਸ਼ਾਮ ਵੇਲੇ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਵਾਲੀਆਂ ਧਿਰਾਂ
ਆਪਣੇ ਕੁਆਰਟਰਾਂ ਵਿਚ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ । ਇਉਂ ਤਿੰਨ ਸਖਤ ਲੜਈਆਂ
ਲੜੀਆਂ ਗਈਆਂ ਪਰ ਕੋਈ ਲੜਾਈ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਸਾਬਤ ਨ ਹੋਈ । ਇਹ ਦਸ਼ਾ
ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਜਾਰੀ ਰਹੀ । ਅੰਤ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਸਬਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ
ਭਰ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸ਼ਾਹ ਪਾਸ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਦੂ ਬਦੂ ਲੜਾਈ ਕਰਕੇ
ਇਸ ਬਿਪਤਾ ਦਾ ਅੰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਏ । ਇਸ ਦਾ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਇਹ ਉਤਰ ਦਿਤਾ -
રદય
ਮਰਹਟਾ ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਸਮਾਨ ਰਸਦ ਦੀ ਵੋਟ ਬਹੁਤ ਬੁਰੀ ਤੰਰ੍ਹਾਂ
ਮਸੂਮੀ ਜਾਣ ਲਗੀ ਤੇ ਉਹ ਬੜੀ ਬਿਪਤਾ ਵਿਚ ਫਸ ਗਏ ।
ਪਾਣੀਪਤ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਹੱਦਾਂ (ਪਹੁੰਚ) ਵਿਚ ਸੀ। ਏਥੇ
ਜਿੰਨੀ ਵੀ ਖੁਰਾਕ ਜਾਂ ਗਲਾ ਸੀ ਉਹ ਇਹ ਸਭ ਮੁਕਾ ਚੁਕੇ ਸਨ ।
ਮਰਹਟਾ ਕੈਂਪ ਦੀ ਬਿਪਤਾ
ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਮੋਏ ਹੋਏ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ
ਭੁਖ ਨਾਲ ਮਰ ਰਹੇ ਡੰਗਰ ਫਾਕਾ ਮਸਤ ਸਿਪਾਹੀ ਸਨ ਤੇ ਉਹ
ਆਪਣੇ ਕੈਂਪ ਵਿਚ ਹੀ ਜਕੜੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀ ਬਿਪਤਾ ਨੂੰ ਅਸਹਿ
ਮਸੂਸ ਕਰਨ ਲਗੇ । ਇਕ ਮਜਬੂਤ ਗਾਰਦ ਦੀ ਰਖਿਆ ਵਿਚ
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਕ ਲੁਟੇਰੀ ਪਾਰਟੀ ਖੁਰਾਕ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਬਾਹਰ
ਭੇਜੀ । ਅਫਗਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲ ਗਿਆ ਤੇ
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਕੇ ਇਸ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਹੀ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿਤਾ। ਅੰਤ
ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਮਰਹੱਟਾ ਸਰਦਾਰ ਇਸ ਮੁਸੀਬਤ ਹਥੋਂ ਸਖਤ ਤੰਗ ਆ
ਗਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਭਾਊ ਦ ਕੈਂਪ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਪਾਸ
ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਕੋ ਹਲਾ ਬੋਲਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਦਾ
ਅੰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਏ । ਇਸ ਅੰਤਮ ਦਸ਼ਾ ਸਮੇਂ ਭਾਊ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ
ਨਾਲ ਕਾਂਸੀ ਰਾਉ ਵਲ ਇਕ ਸੰਖੇਪ ਜਿਹਾ ਨੋਟ ਲਿੱਖਿਆ ਅਤੇ
ਆਪਣੇ ਭਰੋਸੇ ਯੋਗ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਦੇ ਹਥ ਇਸ ਨੂੰ ਦੁਰਾਨੀ ਕੈਂਪ ਵਿਚ
ਭੇਜਿਆ। ਇਸ ਨੋਟ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਇਉਂ ਸਨ :--
ਹੈ
ਮਹਟਿਆਂ ਦੇ ਸਬਰ ਦਾ ਪਿਆਲਾ
ਭਰਪੂਰ
ਪਿਆਲਾ ਹੁਣ ਲਬੋ ਲਬ ਭਰ ਚੁਕਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਿਚ ਹੁਣ ਹੋਰ
ਇਕ ਤੁਬਕਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਮਾਂ ਸਕਦਾ ; ਜੋ ਕੁਛ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤਦ
ਹੁਣ ਹੀਲਾ ਕਰ ਲਉ ; ਵਰਨਾ ਮੈਨੂੰ ਸਾਫ ਉਤਰ ਦੇ ਦੇਓ। ਇਸ
ਰਕੇ ਦੇ ਮਗਰੋਂ ਲਿਖਣ ਦਾ ਜਾਂ ਗਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦਾ ਕੋਈ ਮੌਕਾ
ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਏਗਾ ।
ਉਹ ਕੈਂਪ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਏ
ਕਾਂਸੀ ਰਾਓ ਨੇ ਇਹ ਰੁਕਾ ਬੁਜਾਹ ਉਦ ਦੌਲਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਸਵੇਰੇ
੩ ਬਜੇ (੭ ਜਨਵਰੀ ੧੭੬੧ ਬੀ) ਨੂੰ ਕੀਤਾ। ਨਵਾਬ ਨੂੰ ਇਹ
ਖਬਰ ਵੀ ਤੁਰਤ ਪੁਜ ਗਈ ਕਿ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦੀ ਸਾਰੀ ਫ਼ੌਜ
ਦੁਰਾਨੀਆਂ ਉਤੇ ਹੱਲਾ ਬੋਲਣ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿਚੋਂ
ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਆਈ ਹੈ । ਨਵਾਬ ਤੁਰਤ ਬਹ ਦੇ ਤੰਬੂ ਵਿਚ ਗਿਆ
ਅਤੇ ਖਵਾਜਾ ਸਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਤੁਰਤ ਜ
ਦੇਣ ਇਹ ਸੁਣਕੇ ਸ਼ਾਹ ਤੁਰਤ ਬਾਹਰ ਅਇਆ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ
ਆਪਣੇ ਕਪੜੇ ਬਦਲਾਏ ਹੀ ਘੋੜੇ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਗਿਆ । ਇਹ
ਘੋੜੇ ਸਦਾ ਹੀ ਉਸਦੇ ਤੰਬੂ ਦੇ ਅਗੇ ਤਿਆਰ ਖੜੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ
ਫਿਰ ਕੇ ਸਭ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਸੁਣਾ ਦਿਤਾ। ਇਹ ਕਾਰਰਵਾਈ ਸੂਰਜ
ਚੜਨ ਦੇ ਥੋੜਾ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲੇ ਦੀ ਹੈ । ਦੁਰਾਨੀ ਫ਼ੌਜ ਅਜੇ ਡੇਢ ਕੋਸ
ਪਹਿਲੇ ਕਾਲਮ ਦੀ ਬਾਕੀ
“ਇਹ ਜੰਗ ਦੀ ਚਾਲ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ । ਦੂਜੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿਚ
ਤੁਸੀਂ ਜਿਵੇਂ ਮਰਜੀ ਆਵੇ ਕਰੋ ਪਰ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਮੇਰੋ ਉਤੇ ਛਡ ਦਿਓ । ਫ਼ੌਜੀ
ਕਾਰਰਵਾਈਆਂ ਵਿਚ ਕਾਹਲ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਹੀ ਵੇਖੋਗੇ ਕਿ ਮੈਂ ਇਸ
ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਨਜਿੱਠਦਾ ਹਾਂ । ਯੋਗ : ਸਮੇਂ ਤੇ ਮੈਂ ਇਸ ਲੜਾਈ ਨੂੰ ਸਫਲਤਾ
ਤੀਕ ਪੂਰਾ ਦਿਆਂਗਾ।”
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>cstdsbni8os30kxrlpucl36mfwzryo2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/258</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64428</id>
    <revision>
      <id>180364</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:55:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਹੀ ਅਗੇ ਵਧੀ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦੀ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਤੋਪਾਂ ਦੇ ਚਲਨ ਦੀ ਅਵਾਜ ਸੁਣੀ । ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਤੁਰਤ ਆਪਣੇ ਮਹਾਂ ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹ ਵਲੀ ਖਾਲ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਸ਼ਾਹ ਪਸੰਦ ਖਾਨ ਆਦਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਬੁਲ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180364</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10822" sha1="ecac5k30qyjuyymrhdod1dp8ymgi6qp" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਹੀ ਅਗੇ ਵਧੀ ਹੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦੀ ਲਾਈਨਾਂ ਵਿਚੋਂ
ਤੋਪਾਂ ਦੇ ਚਲਨ ਦੀ ਅਵਾਜ ਸੁਣੀ । ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਤੁਰਤ ਆਪਣੇ ਮਹਾਂ
ਮੰਤਰੀ ਸ਼ਾਹ ਵਲੀ ਖਾਲ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਜ਼ੀਰਾਂ ਸ਼ਾਹ ਪਸੰਦ ਖਾਨ
ਆਦਕ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਬੁਲਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਈਰਾਨੀ
ਕਲੀਆਨ ਹੱਕ ਗੜਗੜੀ) ਜੋ ਉਹ ਘੋੜੇ ਉਤੇ ਚੜਿਆ ਪੀ ਰਿਹਾ
ਸੀ ਆਪਣੇ ਖਵਾਜਾ ਸਰ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿਤਾ ਅਤੇ ਆਪ ਪੂਰੀ ਤੇਜ਼ੀ
ਨਾਲ ਘੋੜਾ ਦੌੜਾਉਂਦਾ ਹੋਇਆ ਵੈਰੀ ਵਲ ਉਠ ਨਸਾ ।
ਪਾਣੀ ਪਤ ਦਾ ਜੰਗ ੧੭੬੧ ਈ :
ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਰਣ ਭੂਮੀ ਵਿਚ
ਟੱਕਰ ਹੋਈ । ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿਚ ਦੁਹੇਲੇ ਅਤੇ ਦੁਰਾਨੀ ਮਹਾਂ
ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਕਮਾਨ ਹੇਠ ਸਨ । ਰੀਜ਼ਰਵ ਫੌਜ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਮਾਤਹਿਤ
ਰਖੀ ਹੋਈ ਸੀ ਇਸ ਵਿਚ ਚੋਣਵੀਂ ਅਫਗਾਨ ਫੌਜ ਸੀ। ਮਰਹ ਦਿਆਂ
ਦਾ ਤੋਪਖਾਨਾ ਫਰੰਟ ਵਿਚ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਿਛੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪੈਦਲ ਫੌਜ
ਸੀ। ਤੋਪਖਾਨੇ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਗੋਲਾਬਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀ ਅਤੇ
ਇਬਰਾਹੀਮ ਖਾਨ ਗਾਰਡੀ ਨਾਮੀ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਫੌਜ ਦੇ ਇਕ
ਮੁਸਲਮਾਨ ਭਗੌੜੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਭਾਈ ਫਤਹ ਖਾਂ ਸਮੇਤ ਬੜੀ ਬੇ ਜਿਗਰੀ
ਅਤੇ ਸਫਲਤਾ ਪੂਰਬਕ : ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਫੌਜ ਦੇ ਬਾਜ਼ ਉਪਰ ਗੋਲਾਬਾਰੀ
ਕੀਤੀ! ਇਸ ਤਰਾਂ ਸ਼ਾਹ ਵਲੀ ਖਾਨ ਦਾ ਚਾਈਨਾ ਬਾਜ਼
ਖਾਲੀ ਹੋ ਗਿਆ । ਇਹ ਗੋਲਾ ਬਾਰੀ ਅਤਿਅੰਤ ਸੰਘ
ਮਹਾਂ ਭਿਆਣਕ ਸੀ । ਮਹਾਂ ਮੰਤਰੀ ਦਾ ਭਤੀਜਾ ਅਤਾਈ ਖਾਨ
ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗੋਲੀ ਖਾਕੇ ਡਿਗ ਪਿਆ । ਦੁਰਾਨੀਆਂ
ਉਤੇ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦਾ ਦਬਾਉ ਬਹੁਤ ਵੱਧ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਪਿਛੇ
ਹਰਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਗਏ। ਭਾਉ ਵਿਸਵਾਸ ਰਾਉ ਦੋਵੇਂ ਹੀ
ਘੋੜੀਆਂ ਉਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋਕੇ ਆਪਣੇ ਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲਾ ਖੇਤੀ ਦੇ ਰਹੇ
ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਯੁਧ ਲਈ ਜੋਸ਼ ਵੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ।
ਮਰਦਿਆਂ ਦਾ ਜੰਗੀ ਨ ਹਰਾਸ –ਹਰ ਧਰ ਜੈ ਮਹਾਦੇਵ
ਉਹ ਨਾਹਰਾ ਅਕਾਸ਼ ਵਿਚ ਗੂੰਜ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦਲਾਂ ਵਿਚ ਉਤਸ਼ਾਹ
ਭਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਚਿਹਨ ਚਕਰ ਤੋੰ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦੀ ਜਿਤ ਹੁੰਦੀ
ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੀ ਸੀ। ਨਵਾਬ ਸ਼ੁਜਾਹ ਉਦ ਦੌਲਾ, ਜਿਸਦਾ ਡਵੀਜ਼ਨ
ਨੇੜੇ ਹੀ ਸੀ, ਘਟੇ ਦੇ ਬਦਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹ ਬੁਰੀ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਘਿਰਿਅਾ ਸੀ ਕਛ ਨ ਵੇਖ ਸਕਿਆ। ਮਹਾ ਮੰਤਰੀ ਜ਼ੱਰਾ
ਬਕਤਰ ਪਾਈ ਆਪਣੀਆਂ ਨਸ ਰਹੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਵਿਚ ਘੋੜਾ ਦੁੜਾਕੇ
ਪੁਜ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬੜੇ ਕ੍ਰੋਧ ਤੇ ਨਿਰਾਸਤਾ ਨਾਲ ਓਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਸ ਛਡ
ਜਾਣ ਉਤੇ ਮੁਲਾਮਤ ਕਰਨ ਲਗਾ । ਉਹਨੇ ਆਖਿਆ -- ਸਾਡਾ
ਵਤਨ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਹੈ, ਮੇਰੇ ਮਿਤਰੋਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਧਰ ਨੂੰ ਨਸ ਕੇ ਜਾਉਗੇ?”
ਬੁਜਾਹ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਡਟਿਆ ਰਿਹਾ ਪਰ ਉਹ ਵਜ਼ੀਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ
ਲਈ ਅਗਨ ਵਧਿਆ।
ਸ਼ਾਹ ਵੀ ਇਸ ਦਸ਼ਾ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਹ ਮਸੂਸ
ਕਰਕੇ ਕਿ ਹੁਣ ਆਪ ਅਗੇ ਵਧਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਆ ਗਿਆ ਹੈ ਉਹ
ਆਪਣੀ ਰੀਜ਼ਰਵ ਫੌਜ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ। ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਹਮਲੇ
ਦਾ ਹੁਕਮ ਚਾੜ੍ਹ ਦਿਤਾ। ਇਹ ਵੱਡਾ ਹਮਲਾ ਬੜਾ ਹੀ ਭਿਆਣਕ
ਸੀ । ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦਾ ਬਾਜ਼ ਘਿਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹਥ ਪੜਬੀ ਲੜਾਈ
ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਦੁਰਾਨੀਆਂ ਨੇ ਜਿਸ ਦਲੇਰੀ ਤੇ ਦਰਿੜਤਾ ਨਾਲ
ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ ਉਸ ਨਾਲ ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦ ਹੌਸਲੇ ਐਨੇ ਢਠ ਗਏ ਕ
ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਭਵਾ ਲਏ ਤੇ ਉਹ ਬੇਅੰਤ ਮੁਰਦਿਆਂ ਤੇ
ਫਟੜਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੁਣ ਤੱਤਾ ਛੱਡ ਕੇ ਨਸ ਗਏ।
* ਦਖਣ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ ਬੜੀ ਨਾਮਵਰੀ ਖੱਟੀ ਸੀ ਅਤੇ
ਉਸਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਨੂੰ ਯੂਰਪੀਨ ਢੰਗ ਦੇ ਜੰਗ ਲੜਨ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦਿਤੀ ਗਈ ਸੀ ।
੨੬੬
ਮਰਹੱਟਿਆਂ ਦੀ ਹਾਰ ਤੇ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਤਬਾਹੀ
ਜਨਵਰੀ ੧੭੯੧ ਈ:
;
ਵਿਜਈ ਅਫਗਾਨਾਂ ਨੇ ਨਸਦੇ ਹੋਏ ਮਰਦਿਆਂ ਦਾ ਹਰ ਪਾਸੇ
ਵਲੋਂ ਪਿਛਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਹ ਤੀਕ ਨ ਲੈਣ ਦਿਤਾ । ਨਸਦੇ
ਹੋਏ ਮਹਰੇ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਮਾਰੇ ਗਏ । ਇਉਂ ਦੁਰਾਨੀ ਫੌਜਾਂ
ਨੇ ਹਰ ਪਾਸੇ ੧੫ ੧੫ ; ੨੦-੨੦ ਮੀਲ ਤੀਕ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ । ਇਹ
ਦਸਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰਾਓ ਤੇ ਭਾਊ ਵੀ ਕਤਲ ਹੋਣ
ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਸਨ । ਲਗ ਪਗ ਸਾਰੇ ਤੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਮਰਦਾ
ਸਰਦਾਰ ਜਾਂ ਤੇ ਮਾਰੇ ਜਾਂ ਫਟੜ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ । ਬਾਕੀ ਜਿਹੜੇ ਨੱਸੇ
ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰਫਤਾਰੀ ਦਾ
ਸਦਕਾ ਹੀ ਬਚ ਸਕੀਆਂ | ਭਗੌੜਿਆਂ ਵਿਚ ਮਲਹਾਰ ਰਾਓ ਹੁਲਕਰ,
ਮਾਧੋ ਜੀ ਸਿੰਧੀਆ, ਜੋ ਪਿੱਛੋਂ ਵੱਡੇ ਰਾਜ ਦਾ ਮੋਢੀ ਬਣਿਆ ਪਰ ਜੋ
ਨਸਦਾ ਹੋਇਆ ਬੰਦੂਕ ਦੀ ਗੋਲੀ ਖਾਕੇ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲਈ
ਲੰਗੜਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਬਹਾਦਰ ਨੇ ਵੀ ਨਸਕੇ ਜਾਨ ਬਚਾਈ
ਪਰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਪਿਛੋਂ ਜੰਗ ਵਿਚ ਲਗੇ ਧੌਣ ਵਿਚਲੇ ਫੱਟਾਂ ਨਾਲ ਮਰ
ਗਿਆ। ਜਾਣ ਕਾਰ ਸਮਕਾਲੀਆਂ ਦੇ ਕਥਨ ਅਨੁਸਾਰ ਮਰਹਟਿਆਂ ਦੇ
ਕਤਲ ਹੋਏ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ੨ ਲਖਤੇ ਕੈਦੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ
੨੨ ਹਜ਼ਾਰ ਸੀ । ਇਸ ਤੋਂ ਛੁਟ ਵਿਜਈਆਂ ਦੇ ਹਥ ੫੦ ਹਜ਼ਾਰ
ਘੋੜੇ ਅਤੇ ਬੇਅੰਤ ਲੁਟਦਾ ਜੋ ਮਾਲ ਲਗਾ ਉਹ ਵਖਰਾ ਸੀ ।
&quot;
ਮਰਹਟਿਆਂ ਦੀ ਨਿਰਾਸਤਾ
ਇਸ ਮਹਾਨ ਵਡੀ ਜੰਗ ਨੇ, ਜੋ ਕਤਲ ਆਮ ਦੇ ਲਿਹਾਜ ਨਾਲ
ਬੇਮਿਸਾਲ ਅਤੇ ਮਰਹਟਿਆਂ ਲਈ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਉਤੇ ਨਸ਼ਟ ਕਾਰੀ
ਸੀ, ਉਸ ਹੌਸਲਾਮੰਦ ਕੌਮ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਸਦਾ ਲਈ ਫੈਸਲਾ
ਕਰ ਦਿਤਾ। ਸਭ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਨਿਰਾਸਤਾ ਤੇ ਗਮੀ ਪਸਤ ਗਈ
ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪੇਸ਼ਵਾ ਜਾਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨਿਰਾਸਤਾ ਤੇ ਰੰਜ ਦੇ ਕਾਰਨ
ਛੇਤੀ ਹੀ ਮੌਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚਾਲੇ
ਆਪਣੇ ਸਭ ਇਲਾਕੇ ਖਾਲੀ ਕਰ ਦਿਤੇ ਅਤੇ ਨਰਬਦਾ ਦਰਿਆ ਤੋਂ
ਪਾਰ ਲੰਘ ਗਏ ਜਿਥੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਮੁੜ ਕਦੇ ਬਹਾਲ ਨ ਹੋਈ ।
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਵਾਪਸੀ
ਪਾਣੀਪਤ ਦੀ ਫਤਹ ਮਗਰੋਂ ਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ
ਅਬਦਾਲੀ ਵਿਜਈ ਦੇ ਰਹਿਮ ਉਤੇ ਸੀ। ਪਰ ਉਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਚਾਹੁੰਦਾ
ਕਿ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਖਾਲੀ ਤਖਤ ਉਤੇ ਆਪ ਬੈਠੇ ਇਸ ਲਈ ਦਿਲੀ ਵਿਚ
ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਦਿਨ ਰਹਿਣ ਮਗਰੋਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ
ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਕੇ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਵਲ ਮੁੜ ਆਇਆ ਜੋ ਪਹਿਲੇ ਹੀ
ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਏਸੇ ਉਤੇ ਹੀ ਸੰਤੁਸ਼ਦ ਸੀ।
ਹੋ
ਸਿਖ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ
ਨੇ
ਪਾਣੀਪਤ ਵਿਚ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੀ ਗੈਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖਾਂ
ਨੇ ਫੇਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਿਰ ਚੁਕਿਆ। ਦੁਰਾਨੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸੂਬੇਦਾਰ
ਲਾਹੌਰ ਕਰੀਮ ਦਾਦ ਖਾਨ ਅਤੇ ਗਵਰਨਰ ਪਸਰੂਰ ਫ਼ੌਜਦਾਰ ਖਾਨ
ਨੂੰ ਜੰਗ ਵਿਚ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਪਾਣੀਪਤ ਬੁਲਾ ਲਿਆ ਸੀ । ਇਸ
ਸਮੇਂ ਜਾਲੰਧਰ ਦੁਆਬ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਸਰ ਬਲੰਦ ਖਾਨ ਅਤੇ ਲਾਹੌਰ
ਸੂਬੇ ਦਾ ਇਨਚਾਰਜ ਅਮੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਨ ਨਿਯਤ ਹੋਇਆ। ਜਿਸ
ਸਮੇਂ
ਵਣ
ਜਿਥੇ
ਸਿੰਘ
ਜਥੇ
ਗਿ
Af
મેદ
ਉਹ
im
ਪੰਜ
घ
3
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ecac5k30qyjuyymrhdod1dp8ymgi6qp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/259</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64429</id>
    <revision>
      <id>180365</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:55:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ર 1. ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਰਦਾਰਾਂ 'ਤੇ ਹਾਕਮ ਦਾ ਸਾਰਾ ਧਿਆਨ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ | ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀ ਵੱਸੋਂ ੨ ਕਰੋੜ ੫੦ ਲੱਖ ਅਤੇ ਮਾਲੀਆ ੪੦ ਲਖ ਵਲ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਦੂਰ ਨੜੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਲੁਟ ਲਿਆ । ਪਿ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180365</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7169" sha1="a0qesbbs8069w9mmqmc08lnn1kjdryk" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ર
1.
ਸਮੇਂ ਕੁਝ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਰਦਾਰਾਂ 'ਤੇ ਹਾਕਮ ਦਾ ਸਾਰਾ ਧਿਆਨ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ | ਇਹਨਾਂ ਸਭ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀ ਵੱਸੋਂ ੨ ਕਰੋੜ ੫੦ ਲੱਖ ਅਤੇ ਮਾਲੀਆ ੪੦ ਲਖ
ਵਲ ਲੱਗਾ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਦੂਰ ਨੜੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਦੇਸ਼ ਲੁਟ ਲਿਆ । ਪਿੰਡ ਸੀ ।
ਸਿਖ ਭਾਰੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਬਯਾਖੀ ਦ ਮੌਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਿਚ ਇਕਠੇ ਹੋਏ
ਜਿਥੋਂ ਕਿ ਜਥਾ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ, ਚੇਤ ਸਿੰਘ ਕਰਨੀਆ ਸਿੰਘ ਹਰੀ
ਸਿੰਘ ਭੰਗੀ, ਅਤੇ ਲਹਿਣਾਸਿੰਘ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਸਿੱਖ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੇ ਮਿਲਕੇ ਇਕੋ | ਗੁਲਾਅਨਾਦਰ ਰੁਹੇਲੇ ਨੇ ਸਹਿਨਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹਿਆਂ
ਜਥੇਬੰਦੀ ਲਾਹੌਰ ਨੂੰ ਲੁਟਣ ਲਈ ਬਣਾਈ ॥
ਸਿਖਾਂ ਦਾ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਨ ਵਾਹੀ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਲੁਟਣਾ
ਸਿੱਖ ਘੋੜ ਚੜ੍ਹਿਆਂ ਦਾ ਟਿਡੀਦਲ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਇਰਦ ਗਿਰਦ ਜਮਾ
ਗਿਆ। ਇਹ ਸਿਖ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਚਾਰ ਦੀਵਾਰੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਵਸਨੀਕਾਂ
ਨੂੰ ਲੁੱਟਦੇ ਅਤੇ ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਦੇਂਦੇ ਸਨ। ਇਓਂ ਸੈਂਕੜੇ ਲੋਕ
ਮਾਰੇ ਗਏ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਜੋ ਹਾਨੀ ਪੁਜੀ ਉਸਦਾ ਕੋਈ ਆਸ
ਹਿਸਾਬ ਹੀ ਨਹੀਂ । ਅਮੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਨ, ਨਾਇਬ ਸੂਬੇਦਾਰ ਨੇ
ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬੰਦ ਕਰ ਲਿਆ । ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਸਭ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ
ਘੇਰ ਲਿਆ। ਉ। ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲਈ ਇਹ ਸ਼ਰਤ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਦੇ
ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ “ਕੜਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਲਈ ਚੋਖੀ ਰਕਮ ਦਿ ਜਾਏ
*
ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਬਾਜ ਵਸੂਲ ਕਰਨਾ
ਸਨਕ
ਨਾਇਬ ਸੂਬੇਦਾਰ ਨੇ ਖਾਲਸੇ ਦੇ
ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਲਡੂਆਂ
ਲਈ ੩੦ ਹਜ਼ਾਰ
ਬਣੇ
{ ਪਾਣੀਪਤ
ਅਥਵਾ
ਉਸ ਕਮੇ
ਕੀਤਾ ।
ਰੁਪਇਆ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਸੂਲ ਕਰ ਕੇ ਉ ੜ ' ਚ ਲ ਦੇ
ਤੋਂ ਵਾਪਸੀ ਉੱਤੇ ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧਨ ਲਈ
ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਅੰਦਰ ਫੈਲ ਰਹੀ ਬੇਆਰਾਮੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੋਈ ਪ੍ਰਬੰਧ
ni
ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦਾ ਕਾਬਲ ਨੂੰ ਮੋੜਾ ੧੭੬੧ ਈ:
ਦੁਰਾਨੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਖਵਾੜਾ ਉਬੈਦ ਖਾਨ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਦਾ ਗਵਰਨਰ, ਸਰ
ਬੁਲੰਦ ਖਾਨ ਨੂੰ ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਤੇ ਜ਼ੈਨ ਖਾਨ ਨੂੰ ਕਿਰਹੰਦ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ
ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਪ ਸੰਨ ੧੭੬੧ ਈਸਵੀਂ ਦੀ ਬਸੰਤ ਰੁਭ ਵਿਚ ਕਾਬਲ
ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਗਿਆ।
੧੨ ਅਗਸਤ ੧੭੬੫ ਨੂੰ ਸਹਿਨਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਨੇ ਬੰਗਾਲ, ਬਿਹਾਰ
ਤੋ ਉੜੀਸਾ ਸੂਬਿਆਂ ਦੀ ਦੀਵਾਲੀ (ਮਾਲੀਏ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ) ਸਦਾ ਲਈ
ਕਲਕਤੇ ਦੋ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਲਾਰਡ ਕਲਾਈਵ ਦੇ ਸਪੁਰਦ ਕਰ
ਕਰਕੇ ਗੱਦੀ ਤੋਂ ਲਾਹੁਣਾ ੧੭੮੮ ਈ :
ਅਗਸਤ ੧੭੮੮ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ਦੁਹੇਲਾ ਸਰਦਾਰ ਗੁਲਾਮ ਕਾਦਰ
ਬਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਅੰਨ੍ਹਿਆਂ ਕਰ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸ਼ਾਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਉੱਤੇ ਝੜ
ਅ-ਆਚਾਰ ਕੀਤੇ
ਮਰਦਿਆਂ ਨੇ ਸਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰਨਾ
ਕਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦੇ ਹਮਾਇਤੀ ਸਿੰਧੀਆ ਦੇ ਆ ਪੁਜਣ ਉੱਤੇ ਰੁਹੇਲਾ ਸਰਦਾਰ
ਨਸ ਗਿਆ ਪਰ ਗਿਰਫਤਾਰ ਕਰਕੇ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿਤਾ ਗਿਆ । ਅੰਨ੍ਹੇ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ
ਨੂੰ ਮੁੜ ਤਾਕਤ ਉੱਤੇ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ । ਪਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸ਼ਾਹੀ
ਇਲਾਕਾ ਸਿੰਧ ਆਦ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਮੁਗਲ ਦੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹਤ
ਕੇਵਲ ਨਾਮ ਦੀ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈ ।
ਉਸਦਾ ਚਲਾਣਾ
ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਦੂਜਾ ੧੯੦੭ ਈਸਵੀ ਨੂੰ ੮੦ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿ
ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਬਜਾਇ ਦਿਲੀ ਦੇ ਸਿੰਘਾਸਨ ਉਤੇ ਉਸਦ
ਬਟਾ ਅਬੁਲ ਨਾਸਰ ਮੁਈਨ ਉਦ ਦੀਨ ਅਕਬਰ : ਸ਼ਾਹ ਦੂਜਾ ਬੈਠਾ ਜੋ ੧੮੨
ਵਿਚ ਮਰ ਗਿਆ
f
ਮੁਗਲ ਰਾਜ ਦਾ ਕੀਰਤਨ ਸੋਹਲਾ
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਬਰਤਾਨਵੀ ਜਿਤਾਂ ਦਾ ਵਿਸਥਾਰ ਇਸ ਪੁਸਤਕ ਨਾਲ
ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਰਖਦਾ । ਇਸ ਸਮੇਂ ਮੁਗਲ ਰਾਜ ਦਾ ਕੀਰਤਨ ਸੋਹਲਾ ਪੜਿਆ
ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਆਪਣੀ ਪੁਸਤਕ, ਇਕ ਹੋਰ ਕੌਮ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ
ਨਾਲ ਜਾਰੀ ਰਖਦੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਰਾਜਸਤਾ ( ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਜਥੇਬੰਦ ਹੀ
ਨਹੀਂ ਸੀ । ਇਸ ਨੂੰ
ਇਕ ਵਖਰੇ, ਭਾਗ ਦੇ ਸਪੂਰਦ ਕੀਤਾ
ਦਿਤਾ
ਜਾ ਹੈ (
سه زد بر کشور سایه فضل الله
حامی دین مهمر شاه عالم بادشاه
*ਕੜਾਹ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਚੀਨੀ, ਰਵੇ ਤੇ ਘੀ ਦੇ ਮੇਲ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਓਸ ਨੇ ਸਿੱਕਾ ਚਲਾਇਆ ਜਿਸ ਉਤੋਂ ਦਰਜ ਸੀ।
ਅਰਥਾਤ ਉਸ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਾਮੀ ਧੀਨ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੇ
ਆਪਣੀ ਸਤਾਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀਆਂ ਤੇ ਲਾਫੀ ਇਕ ਹੋਰ ਸਿਕੇ ਉੱਤੇ ਦਰਜ ਸੀ
ਅਰਥਾਤ – ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਨੇ ਰਬ ਦੀ ਮਿਹਰ ਨਾਲ਼ ਸਾਹਿਬ ਕੁਰਾਨ ਵਾਲ
ਸਿੱਕਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ।
Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>a0qesbbs8069w9mmqmc08lnn1kjdryk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - ਮੁਹੰਮਦ ਲਤੀਫ਼.pdf/260</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64430</id>
    <revision>
      <id>180366</id>
      <timestamp>2024-11-04T14:56:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary Namdhari Elibrary@gmail.com 2&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180366</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66" sha1="83swdkhp9md0ewj116wzufhtgjsrmcw" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;Sri Satguru Jagjit Singh Ji eLibrary
Namdhari Elibrary@gmail.com
2&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>83swdkhp9md0ewj116wzufhtgjsrmcw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਸਤਵੰਤ ਕੌਰ.pdf/136</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64431</id>
    <revision>
      <id>180377</id>
      <timestamp>2024-11-04T15:09:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਆ ਕੀਤੀ ਹੈ— ਸਤੀ ਪਹਰੀ ਸਤੁ ਭਲਾ ਬਹੀਐ ਪੜਿਆ ਪਾਸਿ ॥ ਓਥੇ ਪਾਪੁ ਪੁੰਨੁ ਬੀਚਾਰੀਐ ਕੂੜੈ ਘਟੈ ਰਾਸਿ ਬਸੰਤ ਕੌਰ-ਸੱਚ ਹੈ, ਪਤੀ ਜੀ ! ਜਿ਼ਕਰ ਮੇਰੀ ਅੱਜ ਦੀ ਭੁੱਲ ਨੂੰ ਜੇ ਆਪ ਨਾ ਕੱਟਦੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਈ ਦਿਨ ਧੁਖ ਸੁਖ ਕੇ ਦੁੱ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180377</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3033" sha1="llhedhql0ca17kuiws53jed3fs9u3n7" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;ਆ ਕੀਤੀ ਹੈ—
ਸਤੀ ਪਹਰੀ ਸਤੁ ਭਲਾ ਬਹੀਐ ਪੜਿਆ ਪਾਸਿ ॥
ਓਥੇ ਪਾਪੁ ਪੁੰਨੁ ਬੀਚਾਰੀਐ ਕੂੜੈ ਘਟੈ ਰਾਸਿ
ਬਸੰਤ ਕੌਰ-ਸੱਚ ਹੈ, ਪਤੀ ਜੀ ! ਜਿ਼ਕਰ ਮੇਰੀ ਅੱਜ ਦੀ
ਭੁੱਲ ਨੂੰ ਜੇ ਆਪ ਨਾ ਕੱਟਦੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਕਈ ਦਿਨ ਧੁਖ ਸੁਖ ਕੇ ਦੁੱਖ
ਪਾਕੇ ਮੋੜਾ ਖਾਂਦੀ; ਕੀਹ ਜਾਣੀਏਂ ਨਾਂ ਹੀ ਮੋੜਾ ਖਾਂਦੀ।
ਪਤੀ-ਸਤਿਸੰਗ ਤਾਂ ਡਾਢੀ ਹੀ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸ਼ੈ ਹੈ ਤੇ ਇਸ
ਗਲ ਦੀ ਬੀ ਖ਼ਤਰਦਾਰੀ ਚਾਹੀਏ ਕਿ ਸਤਿਸੰਗ ਅਸਲੀ ਹੋਵੇ।
ਸਾਡੇ ਵਿਚ ਤਾਂ ਮਿਹਰ ਹੈ, ਕਰਨੀ ਵਾਲੇ ਗੁਰ ਸਿੱਖੀ ਵਿਚ ਬਹੁਤ
ਹਨ, ਪਰ ਉਂਞ ਗੁਰਮੁਖ ਆਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ। ਆਮ ਜੋ ਸਾਧ ਸੰਤ
ਦਿੱਸਦੇ ਹਨ, ਕੋਈ ਤਪੀਏ, ਕੌਈ ਨੇਮੀ ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਪਖੰਡੀ
ਸਤਿਗੁਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ, ‘ਢੂੰਡਿ ਸਜਨ ਸੰਤ ਪਕਿਆ’। ਕਬੀਰ ਜੀ
ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ, ‘ਕਬੀਰ ਜਉ ਤਹਿ ਸਾਧ ਪਿਰੰਮ ਕੀ ਪਾਕੇ ਸੇਤੀ
ਖੇਲੁ॥ ਕਾਚੀ ਸਰਸਉ ਪੇਲਿਕੈ ਨਾ ਖਲਿ ਭਈ ਨ ਤੇਲੁ॥ ਸੋ
ਪ੍ਰਿਯ ! ਕਿਵੇਂ ਹੋਵੇ, ਦੁੱਖ ਨਾਲ ਚਾਹੋ ਅੰਦਰਲੇ ਦੀ ਚਾਹ ਨਾਲ
ਚਾਹੋ ਹੋਰ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜਦ ਅੰਦਰੋਂ ਉਮਾਹ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਦਾ
ਉੱਠੇ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾ ਕੰਮ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਿਤਨੇਮ ਦਾ ਰੋਜ ਮਨ
ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਲਾਕੇ ਪਾਠ ਕਰਨਾ। ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦਾ
ਰੋਜ਼ ਦਰਸ਼ਨ ਤੇ ਪਾਠ ਕਰਨਾ ਵੀਚਾਰ ਨਾਲ ਅਰ ਆਪਣੇ
ਬਚਾਉ ਲਈ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਨੀ ਕਿ
‘ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਜੀ ਆਪਣੀ ਅਗਵਾਨੀ ਵਿਚ ਆਪ ਟਰੋਂ'।
ਗੁਰਮੁਖ ਦੇ ਮੇਲ ਲਈ ਅਰਦਾਸ ਨਿਤ ਕਰੇ। ਅਸੀਂ ਰੋਜ਼ ਅਰ-
ਦਾਸਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ: ‘ਗੁਰਮੁਖ ਦਾ ਮੇਲ, ਸਾਧ ਦਾ ਸੰਗ, ਸੇਈ
ਯਾਰੇ ਮੇਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਮਿਲਿਆਂ ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਚਿੱਤ ਆਵੇ'। ਅਰਥਾਤ
ਗੁਰਮੁਖ-ਸੱਚੇ ਗੁਰਮੁਖ-ਦਾ ਮਿਲਾਪ ਹੋਵੇ। ਮਿਲਾਪ ਡਾਢੇ
ਪਿਆਰ ਵਾਲੇ ਸੰਬੰਧ ਦਾ ਨਾਉਂ ਹੈ। ਸਾਧ ਦਾ ਸੰਗ ਹੋਵੇ,
-930-
Digitized by Panjab Digital Library | www.panjabdigilib.org&lt;noinclude&gt;{{c|-130-}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>llhedhql0ca17kuiws53jed3fs9u3n7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ.pdf/13</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64432</id>
    <revision>
      <id>180384</id>
      <timestamp>2024-11-04T15:22:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;( ੧੧ ) 66 66 ਜਥੇਦਾਰ ਜੀ ਅਗੇ ਲਿਖਦੇ ਨੇ .....ਭਾਈ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਨੇਡੀਅਨ, ਨਰਿੰਜਨ ਸਿੰਘ, ਨਰਾਇਣ ਸਿੰਘ, ਮਾਲਾ ਸਿੰਘ, ਚਾਲੀਆਂ ਰਾਮ, ਸੋਹਣ ਲਾਲ, ਪਾਠਕ ਪੱਟੀ ਤੇ ਵਸਾਵਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬਰਮਾ ਤੇ ਮਲਾਯਾ ਵਿਚ ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਰਾਉਣ ਦ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180384</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2453" sha1="s60kj0160nuivfwij881wr1ir5nuoa6" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;( ੧੧ )
66
66
ਜਥੇਦਾਰ ਜੀ ਅਗੇ ਲਿਖਦੇ ਨੇ .....ਭਾਈ ਬਲਵੰਤ
ਸਿੰਘ ਜੀ ਕਨੇਡੀਅਨ, ਨਰਿੰਜਨ ਸਿੰਘ, ਨਰਾਇਣ ਸਿੰਘ,
ਮਾਲਾ ਸਿੰਘ, ਚਾਲੀਆਂ ਰਾਮ, ਸੋਹਣ ਲਾਲ, ਪਾਠਕ ਪੱਟੀ
ਤੇ ਵਸਾਵਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬਰਮਾ ਤੇ ਮਲਾਯਾ ਵਿਚ ਬਗ਼ਾਵਤ
ਕਰਾਉਣ ਦੇ ਜੁਰਮ ਵਿਚ ਬਰਮਾ ਤੇ ਸਿੰਘਾਪੁਰ ਦੀਆਂ ਜੇਲ੍ਹਾਂ
ਵਿਚ ਫਾਂਸੀ ਲਾਇਆ ਗਿਆ .....ਡਾਕਟਰ ਮਥਰਾ ਦਾਸ ਤੇ
ਭਾਈ ਬਾਲ ਮੁਕੰਦ ਧਨੀ ਤੇ ਪੋਠੋਹਾਰ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹਨ।
(ਲਾਹੌਰ ਸੈਂਟਰਲ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਫਾਂਸੀ ਲਾਇਆ ਗਿਆਸੀ).....
(ਸਫਾ ੭੧ ਅਕਾਲੀ ਲਹਿਰ) .....ਸ: ਆਤਮਾ ਸਿੰਘ ਤੇ
ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਠੱਠੀ ਖਾਰਾ (ਜ਼ਿਲਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ) ਕਾਲਾ ਸਿੰਘ
ਜਗਤ ਪੁਰਾ, ਚੰਦਨ ਸਿੰਘ, ਬੂੜ ਚੰਦ (ਲਾਹੌਰ).....
ਜੀਉ ਬਗਾ, ਇੰਦਰ ਸਿੰਘ ਪਧਰੀ, ਅਰਜਨ ਸਿੰਘ ਨਾਮਾ
(ਫੀਰੋਜ਼ਪੁਰ), ਸ: ਜਵੰਦ ਸਿੰਘ ਨੰਗਲ ਕਲਾਂ (ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ)
ਸ: ਬੂਟਾ
ਸਿੰਘ ਛੀਨਾ ਲੁਧਿਆਨਾ, ਬੰਤਾ ਸਿੰਘ ਖੁਰਦਪੁਰ
(ਜਲੰਧਰ), ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਹੋਵਾਲ (ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ)ਡਾ: ਅਰੂੜ
ਸਿੰਘ ਸੰਘਵਾਲ (ਜਲੰਧਰ) ਰੰਗਾ ਸਿੰਘ ਖੁਰਦਪੁਰ ਆਦਿਕਾਂ
ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦਿਤੀ ਗਈ।”
ਭਾਈ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਕਨੇਡੀਅਨ ਤੇ ਬਤਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ
ਕਨੇਡਾ ਦੇ ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਵਾਰੇ ਵਿਚ ਹੀ ਬੇਲਾ ਸਿੰਘ ਨਾਮ
ਪਾਪੀ ਤੇ ਗ਼ਦਾਰ ਨੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਆਖੇ ਲਗਕੇ ਪਸਤੌਲ
ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ। ਦੋਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਭਗਤਾਂ
ਉਤੇ ਜਦੋਂ ਵਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਤਦੋਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ
ਹਜ਼ੂਰ ਅਰਦਾਸ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ।
ਦੇ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>s60kj0160nuivfwij881wr1ir5nuoa6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/15</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64433</id>
    <revision>
      <id>180387</id>
      <timestamp>2024-11-04T15:26:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;( 2 ) ਇਸ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿਚ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਇਕ ਮਾਤਰ ਬਾਲਕ ਹੈ ਜਾਂ ਬਾਲਕ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ । ਸਿਖਿਆ ਬਾਲਕ ਨੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਸਫਲ ਅਤੇ ਸਾਰਥਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਅਤਿਅੰਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180387</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3076" sha1="ngsjetd9ayu1ltrkryq48zreh1nt033" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;&lt;/noinclude&gt;( 2 )
ਇਸ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿਚ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਇਕ ਮਾਤਰ
ਬਾਲਕ ਹੈ ਜਾਂ ਬਾਲਕ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ । ਸਿਖਿਆ ਬਾਲਕ ਨੇ ਪ੍ਰਾਪਤ
ਕਰਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਸਫਲ ਅਤੇ ਸਾਰਥਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਹ
ਅਤਿਅੰਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲ ਦੇ ਹਰ ਕੰਮ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਬਾਲਕ ਪੂਰੀ
ਦਿਲਚਸਪੀ ਲਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਚੁਸਤੀ ਨਾਲ ਭਾਗ ਲਵੇ। ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਿਤ ਦਾ
ਪਰੋਗਰਾਮ ਕੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
ਪਾਠ ਕ੍ਰਮ ਦੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਕਿਨਾਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ
ਤੇ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਸਮਾਂ ਮਿਲੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਾਲਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਅਤੇ
ਦਿਲਚਸਪੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰਖ ਕੇ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਬਾਲਕ ਨੂੰ ਹੀ
ਗਾਹਕ' ਦੀ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਦੇਖਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੀਆਂ ਮੁਖ ਮੰਗਾਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣੀਆਂ ' ਤੇ ਜਾਣਨੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਜਿਥੋਂ ਤਕ ਹੋ ਸਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਕਰਨ
ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਹੈ।
ਨਿਰਨਾ
ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਕੋਨ ਨਵਾਂ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ । ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿਚ
ਅਜਿਹੇ ਬਾਲਕ ਪ੍ਰਧਾਨ (Child Centred) ਸਕੂਲਾਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ
ਹੈ ਜਿਥੋਂ ਸਮੁਚਾ ਜਤਨ ਬਾਲਕ ਦੇ ਸਰਬੰਗੀ ਹਿਤ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ, ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਝੁਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰੁਚੀ ਦੇ ਆਧਾਰ
ਸਾਰਾ ਕਾਰਜ ਕ੍ਰਮ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਉਸ ਵੱਡੀ
ਸਿੱਟਾ ਹੈ ਜੋ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੋਸਟਾਲੋਜੀ (Pestalozzi)
ਜਿਸ ਤੋਂ ਪੜਨ ਪੜਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਮਨੋ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪੁਠ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਤੋਂ
ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਤਵ ਦਾ ਸੱਚਾ ਸਨਮਾਨ ਹੋਣ ਲੱਗਾ । ਪਹਿਲਾਂ ਰੂਸੋ
(Rousseau), ਫਿਰ ਪੈਸਟਾਲੋਜੀ (Pestalozzi) ਅਤੇ ਪਿਛੋਂ ਫਰੋਈਵਲ
9
ਤੇ ਸਕੂਲ ਦਾ
ਲਹਿਰ ਦਾ
ਦੁਆਰਾ ਚਲੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ngsjetd9ayu1ltrkryq48zreh1nt033</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180389</id>
      <parentid>180387</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:29:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180389</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3023" sha1="qih1xwj20zogyjzi0e0h120h99daeka" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|( 2 )}}&lt;/noinclude&gt;
{{gap}}ਇਸ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿਚ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਇਕ ਮਾਤਰ
ਬਾਲਕ ਹੈ ਜਾਂ ਬਾਲਕ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ । ਸਿਖਿਆ ਬਾਲਕ ਨੇ ਪ੍ਰਾਪਤ
ਕਰਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਸਫਲ ਅਤੇ ਸਾਰਥਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਹ
ਅਤਿਅੰਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲ ਦੇ ਹਰ ਕੰਮ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਬਾਲਕ ਪੂਰੀ
ਦਿਲਚਸਪੀ ਲਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਚੁਸਤੀ ਨਾਲ ਭਾਗ ਲਵੇ। ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਿਤ ਦਾ
ਪਰੋਗਰਾਮ ਕੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
ਪਾਠ ਕ੍ਰਮ ਦੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਕਿਨਾਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ
ਤੇ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਸਮਾਂ ਮਿਲੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਾਲਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਅਤੇ
ਦਿਲਚਸਪੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰਖ ਕੇ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਬਾਲਕ ਨੂੰ ਹੀ
ਗਾਹਕ' ਦੀ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਦੇਖਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੀਆਂ ਮੁਖ ਮੰਗਾਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣੀਆਂ ' ਤੇ ਜਾਣਨੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਜਿਥੋਂ ਤਕ ਹੋ ਸਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਕਰਨ
ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਹੈ।
{{gap}}ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਕੋਨ ਨਵਾਂ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ । ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿਚ
ਅਜਿਹੇ ਬਾਲਕ ਪ੍ਰਧਾਨ (Child Centred) ਸਕੂਲਾਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ
ਹੈ ਜਿਥੋਂ ਸਮੁਚਾ ਜਤਨ ਬਾਲਕ ਦੇ ਸਰਬੰਗੀ ਹਿਤ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ, ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਝੁਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰੁਚੀ ਦੇ ਆਧਾਰ
ਸਾਰਾ ਕਾਰਜ ਕ੍ਰਮ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਉਸ ਵੱਡੀ
ਸਿੱਟਾ ਹੈ ਜੋ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੋਸਟਾਲੋਜੀ (Pestalozzi)
ਜਿਸ ਤੋਂ ਪੜਨ ਪੜਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਮਨੋ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪੁਠ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਤੋਂ
ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਤਵ ਦਾ ਸੱਚਾ ਸਨਮਾਨ ਹੋਣ ਲੱਗਾ । ਪਹਿਲਾਂ ਰੂਸੋ
(Rousseau), ਫਿਰ ਪੈਸਟਾਲੋਜੀ (Pestalozzi) ਅਤੇ ਪਿਛੋਂ ਫਰੋਈਵਲ
{{center|9}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qih1xwj20zogyjzi0e0h120h99daeka</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180390</id>
      <parentid>180389</parentid>
      <timestamp>2024-11-04T15:30:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180390</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3024" sha1="70wuvz95t9juo0z5la490a5g14tuv4x" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|( 2 )}}&lt;/noinclude&gt;
{{gap}}ਇਸ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿਚ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਇਕ ਮਾਤਰ
ਬਾਲਕ ਹੈ ਜਾਂ ਬਾਲਕ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ । ਸਿਖਿਆ ਬਾਲਕ ਨੇ ਪ੍ਰਾਪਤ
ਕਰਨੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੂੰ ਸਫਲ ਅਤੇ ਸਾਰਥਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇਹ
ਅਤਿਅੰਤ ਜਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲ ਦੇ ਹਰ ਕੰਮ ਅਤੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਬਾਲਕ ਪੂਰੀ
ਦਿਲਚਸਪੀ ਲਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚ ਚੁਸਤੀ ਨਾਲ ਭਾਗ ਲਵੇ। ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਿਤ ਦਾ
ਪਰੋਗਰਾਮ ਕੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਵਿਚ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
ਪਾਠ ਕ੍ਰਮ ਦੇ ਕਿਨ੍ਹਾਂ ਕਿਨਾਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ । ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ
ਤੇ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਸਮਾਂ ਮਿਲੇ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬਾਲਕਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਅਤੇ
ਦਿਲਚਸਪੀਆਂ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰਖ ਕੇ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਬਾਲਕ ਨੂੰ ਹੀ
ਗਾਹਕ' ਦੀ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਦੇਖਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਦੀਆਂ ਮੁਖ ਮੰਗਾਂ, ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੀ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣੀਆਂ ' ਤੇ ਜਾਣਨੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਜਿਥੋਂ ਤਕ ਹੋ ਸਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਕਰਨ
ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨੀ ਹੈ।

{{gap}}ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਕੋਨ ਨਵਾਂ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ । ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਵਿਚ
ਅਜਿਹੇ ਬਾਲਕ ਪ੍ਰਧਾਨ (Child Centred) ਸਕੂਲਾਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ
ਹੈ ਜਿਥੋਂ ਸਮੁਚਾ ਜਤਨ ਬਾਲਕ ਦੇ ਸਰਬੰਗੀ ਹਿਤ ਲਈ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ, ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਝੁਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰੁਚੀ ਦੇ ਆਧਾਰ
ਸਾਰਾ ਕਾਰਜ ਕ੍ਰਮ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਉਸ ਵੱਡੀ
ਸਿੱਟਾ ਹੈ ਜੋ ਕਈ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੋਸਟਾਲੋਜੀ (Pestalozzi)
ਜਿਸ ਤੋਂ ਪੜਨ ਪੜਾਉਣ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਮਨੋ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪੁਠ ਮਿਲੀ ਅਤੇ ਜਿਸ ਤੋਂ
ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਤਵ ਦਾ ਸੱਚਾ ਸਨਮਾਨ ਹੋਣ ਲੱਗਾ । ਪਹਿਲਾਂ ਰੂਸੋ
(Rousseau), ਫਿਰ ਪੈਸਟਾਲੋਜੀ (Pestalozzi) ਅਤੇ ਪਿਛੋਂ ਫਰੋਈਵਲ
{{center|9}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>70wuvz95t9juo0z5la490a5g14tuv4x</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/16</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64434</id>
    <revision>
      <id>180447</id>
      <timestamp>2024-11-05T06:13:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot; (Froeval) ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ (Herbart) ਜਿਹੇ ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸਦੀ ਅਤੇ ਪਿਛੋਂ ਦੇ ਸਿਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤੀਆਂ ਨੇ ਏਸ ਮੁੱਖ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਅਤੇ ਫੈਲਾਇਆ ਕਿ ਬਾਲਕ ਦਾ ਭਰਨ ਪੋਸ਼ਨ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਕਿਸੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਗ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180447</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3274" sha1="7dsbdllhc3slf35a7haptozfuwtbxyp" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center10|}}&lt;/noinclude&gt;
(Froeval) ਅਤੇ ਹਰਬਰਟ (Herbart) ਜਿਹੇ ਉਨ੍ਹੀਵੀਂ ਸਦੀ ਅਤੇ ਪਿਛੋਂ ਦੇ
ਸਿਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤੀਆਂ ਨੇ ਏਸ ਮੁੱਖ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ ਅਤੇ ਫੈਲਾਇਆ ਕਿ
ਬਾਲਕ ਦਾ ਭਰਨ ਪੋਸ਼ਨ ਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਕਿਸੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲਈ
ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਗੋਂ ਬਾਲਕ ਦਾ ਿਜੀ ਮਹਤਵ ਇਸੇ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਅਤੇ
ਇਸੇ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਹੈ । ਸਾਡੇ ਆਪਣੇ ਜੁਗ ਵਿਚ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵੱਡੇ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰ ਅਤੇ
ਸਿਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਜਾਨ ਛੇਵੀ (John Dewey) ਨੇ ਬਾਲਕ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਿਖਿਆ
ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਰੂਪ ਅਤੇ ਬਲ ਦਿੱਤਾ | ਜੋ ਅੱਜ ਨਵੀਂ
(New Education) ਜਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸਿਖਿਆ (Modren
tion) ਤੋਂ ਪਰਚਲਤ ਹੈ ਤੇ ਡੇਢ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇਰਤ ' ਤੇ ਲੜਤ
ਉਸ ਦੀ ਇਹ ਖਾਹਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਲ
ਹੀ ਆਦਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਸਿਖਿਆ
ਵਿਚ ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਤਵ ਦਾ ਉਨਤੀ
ਜਿਨਾ
ਵਡਿਆਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਤਵ ਦਾ ਸਮਾਜ ਵਿਚ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ
ਇਸ ਲਹਿਰ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਾਲ ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ  ਾ ਸੁਭਾ ਅਤੇ ਮੰਗਾਂ ਦਾ ਅਨੇਕ
ਮਨੋ ਵਿਗਿਆਨਕਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਅਧਿਅਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਮ ਲੋਕ
ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਨ ਤੇ ਜਾਣਨ ਲੱਗੇ ।
ਨਮੂਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ । ਇਸ ਲਈ ਵੱਡਿਆਂ
ਹੁਭਾਓ ਅਤੇ ਮੰਗਾਂ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਨਹੀਂ
1. ਬਾਲਕ ਵੱਡਿਆਂ ਦਾ ਇਕ ਨਿੱਕਾ
ਦੇ ਸੁਭਾਵ ਅਤੇ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ ਉਸ ਦੇ
ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ । ਉਸ ਦਾ ਮਨ ਅਤੇ ਆਚਰਨ, ਉਸ ਦੇ ਤੌਰ ਤਰੀਕੇ ਅਤੇ
ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਢੰਗ ਉਸ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਸਿਆਣਿਆਂ (ਲੋਕਾਂ) ਨਾਲੋਂ
ਉਤਨੇ ਹੀ ਵਧੇਰੇ ਹਨ ਜਿਨਾ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਕਪੜੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਇਕ
ਸਾਲ ਦਾ ਬੱਚਾ ਵੀਹ ਸਾਲ ਦੇ ਜੁਆਨ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਵੀਹਵਾਂ ਭਾਗ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ
ਉਸ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਬਿਲਕੁਲ ਭਿੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤਰ ਕੇਵਲ ਮਾਤਰਾ ਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ
2. ਹਰ ਬਾਲਕ ਇਕ ਅਨੂਠਾ ਪਾਣੀ (Unique being) ਹੈ ।
ਵਿਅਕਤਕ ਵਿਭਿਨਤਾ (Individual Differences) ਬਾਲਕਾਂ ਵਿਚ ਉਹ
ਉਨੀ ਹੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਿਨੀ ਵੱਡਿਆਂ (ਢਾਂ) ਵਿਚ । ਇਹ ਪਰਚਲਤ ਧਾਰਨ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>7dsbdllhc3slf35a7haptozfuwtbxyp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/17</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64435</id>
    <revision>
      <id>180448</id>
      <timestamp>2024-11-05T06:20:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot; ਹੈ ਜਨਮ ਪੁਰ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਛੱਡ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਇਹਦਾ ਇਹ ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚ ਪਰਸਪਰ ਸਮਾਨਤਾ ਦੀ ਥੁੜ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਇਹ ਕਿ ਬੱਚਿਆ ਦੇ ਪਰਸਪਰ ਭੇਦ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇ ਤੇ ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇਣ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180448</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3347" sha1="huama8ejsfwfbsgxmepb6x1o7ty76yy" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center11}}&lt;/noinclude&gt;
ਹੈ ਜਨਮ ਪੁਰ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਛੱਡ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਇਹਦਾ
ਇਹ ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚ ਪਰਸਪਰ ਸਮਾਨਤਾ ਦੀ ਥੁੜ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਇਹ
ਕਿ ਬੱਚਿਆ ਦੇ ਪਰਸਪਰ ਭੇਦ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇ ਤੇ
ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇਣ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕ ਹੀ ਕਾਰ
ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।

{{gap}}ਬੱਚਾ ਨਿਸ਼ਕ੍ਰਿਆ (Passive learner) ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਗਿੱਲੀ ਮਿੱਟੀ ਵਾਂਗ
ਹਰ ਪਾਸੇ ਸੁਗਮਤਾ ਨਾਲ ਢਲਣ ਵਾਲਾ ਨਿਸ਼ਕ੍ਰਿਆ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹ
ਤਾਂ ਜੀਉ ਦਾ ਜਾਗਦਾ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲ (Active living being) ਹੈ । ਜੋ
ਕਿਸੇ ਉਦੇਸ਼ (Goal) ਦੀ ਸਿਧੀ ਲਈ ਹਰ ਵੇਲੇ ਲਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ
ਦਿਮਾਗ਼ ਵਿਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਠੋਸਿਆਂ ਹੀ ਸਿਖਿਆ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਉਹ ਕੇਵਲ
ਗਹਿਣ ਸ਼ੀਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੇ ਸ੍ਵੈ-ਛੰਦਤਾ ਹੈ । ਆਤਮ
ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਤੇ ਆਵਲੰਬਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਬਲ ਇਛਾ ਰਹਿੰਦੀ
ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਹੱਥ ਪੈਰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਸਿਖੋ । ਪਰੰਪਰਾ ਜਾਂ ਵਿਰਸਾ
(Heredity) ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਮਨ, ਸੁਭਾਉ ਅਤੇ ਚਰਿਤਰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਸਿਬਰ ਕਰਦੀ ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਗਠਨ ਵਿਚ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਾ ਬੜਾ
ਹੱਥ ਰਹਿਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਵਡੇ ਹੋ ਕੇ ਕੀ ਬਣਨਗੇ, ਉਸ ਦਾ ਝਟਾਉ ਕਿਧਰ ਹੋਵੇਗਾ
ਉਸ ਦੀਆਂ ਯੋਗਤਾਂ ਕੇਹੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਉਸ ਦਾ ਫਸਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਤੇ
ਨਿਰਭਰ ਰਹੇਗਾ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਰਨ ਪੋਸ਼ਨ ਜਾਂ ਸਿਖਿਆ ਹੋਵੇਗੀ।
ਵੱਡਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਨ ਬੜਾ ਮਹਤਵ ਰਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ-
ਤਵ ਤੇ ਅਲਪ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਗੂੜਾ ਅਤੇ ਛਾਪ ਪੱਕੀ ਅਤੇ
ਅਮਿਟ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।

{{gap}}ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ ਅਧਿਅਨ (Study), ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਵਿਚ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ
ਦੀ ਨਵੀਂ ਲਹਿਰ ਸਭ ਮੂਲ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰਖਦੀ ਹੈ ਤੇ ਜਤਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਸਿਖਿਆ
ਕਾਰਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ ।

{{gap}}ਪਰਚੱਲਤ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਮਹਤਵ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਪੜ੍ਹਨ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>huama8ejsfwfbsgxmepb6x1o7ty76yy</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180449</id>
      <parentid>180448</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T06:21:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180449</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3348" sha1="f6toc2e6l5y46n8k9rccusixm8ap3w5" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|11}}&lt;/noinclude&gt;
ਹੈ ਜਨਮ ਪੁਰ ਸਾਰੇ ਬੱਚੇ ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਛੱਡ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਇਹਦਾ
ਇਹ ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿਚ ਪਰਸਪਰ ਸਮਾਨਤਾ ਦੀ ਥੁੜ ਹੈ। ਸਗੋਂ ਇਹ
ਕਿ ਬੱਚਿਆ ਦੇ ਪਰਸਪਰ ਭੇਦ ਨੂੰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇ ਤੇ
ਦੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇਣ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕ ਹੀ ਕਾਰ
ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ।

{{gap}}ਬੱਚਾ ਨਿਸ਼ਕ੍ਰਿਆ (Passive learner) ਨਹੀਂ ਜਾਂ ਗਿੱਲੀ ਮਿੱਟੀ ਵਾਂਗ
ਹਰ ਪਾਸੇ ਸੁਗਮਤਾ ਨਾਲ ਢਲਣ ਵਾਲਾ ਨਿਸ਼ਕ੍ਰਿਆ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਉਹ
ਤਾਂ ਜੀਉ ਦਾ ਜਾਗਦਾ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲ (Active living being) ਹੈ । ਜੋ
ਕਿਸੇ ਉਦੇਸ਼ (Goal) ਦੀ ਸਿਧੀ ਲਈ ਹਰ ਵੇਲੇ ਲਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ
ਦਿਮਾਗ਼ ਵਿਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਠੋਸਿਆਂ ਹੀ ਸਿਖਿਆ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ ਉਹ ਕੇਵਲ
ਗਹਿਣ ਸ਼ੀਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਤੇ ਸ੍ਵੈ-ਛੰਦਤਾ ਹੈ । ਆਤਮ
ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਤੇ ਆਵਲੰਬਨ ਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਬਲ ਇਛਾ ਰਹਿੰਦੀ
ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਹੱਥ ਪੈਰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਸਿਖੋ । ਪਰੰਪਰਾ ਜਾਂ ਵਿਰਸਾ
(Heredity) ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਮਨ, ਸੁਭਾਉ ਅਤੇ ਚਰਿਤਰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਨਹੀਂ
ਸਿਬਰ ਕਰਦੀ ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਅਤੇ ਗਠਨ ਵਿਚ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਾ ਬੜਾ
ਹੱਥ ਰਹਿਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਵਡੇ ਹੋ ਕੇ ਕੀ ਬਣਨਗੇ, ਉਸ ਦਾ ਝਟਾਉ ਕਿਧਰ ਹੋਵੇਗਾ
ਉਸ ਦੀਆਂ ਯੋਗਤਾਂ ਕੇਹੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਉਸ ਦਾ ਫਸਲਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਤੇ
ਨਿਰਭਰ ਰਹੇਗਾ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਭਰਨ ਪੋਸ਼ਨ ਜਾਂ ਸਿਖਿਆ ਹੋਵੇਗੀ।
ਵੱਡਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਨ ਬੜਾ ਮਹਤਵ ਰਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ-
ਤਵ ਤੇ ਅਲਪ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਗੂੜਾ ਅਤੇ ਛਾਪ ਪੱਕੀ ਅਤੇ
ਅਮਿਟ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ।

{{gap}}ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ ਅਧਿਅਨ (Study), ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਵਿਚ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ
ਦੀ ਨਵੀਂ ਲਹਿਰ ਸਭ ਮੂਲ ਗੱਲਾਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰਖਦੀ ਹੈ ਤੇ ਜਤਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਸਿਖਿਆ
ਕਾਰਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇ ।

{{gap}}ਪਰਚੱਲਤ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧ ਮਹਤਵ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਪੜ੍ਹਨ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>f6toc2e6l5y46n8k9rccusixm8ap3w5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/18</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64436</id>
    <revision>
      <id>180461</id>
      <timestamp>2024-11-05T10:20:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ (Subject and Text Book) । ਬਿਲਕੁਲ ਚੁਪ ਚਾਪ ਅਤੇ ਨਿਸਚਿੰਤ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਬਾਲਕ ਅਧਿਅਪਕਾਂ ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਬੜੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਵੰਡਿਆ, ਸਜਾਇਆ ਤੇ ਜਗਾਇਆ ਹੋਇਆ (Graded and Classified) ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180461</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3666" sha1="c3ak2tty0zqq27thrlh26e8mnqe3cdc" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|12}}&lt;/noinclude&gt;ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ (Subject and Text Book) । ਬਿਲਕੁਲ
ਚੁਪ ਚਾਪ ਅਤੇ ਨਿਸਚਿੰਤ ਬੈਠੇ ਹੋਏ ਬਾਲਕ ਅਧਿਅਪਕਾਂ ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਬੜੀ
ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਵੰਡਿਆ, ਸਜਾਇਆ ਤੇ ਜਗਾਇਆ ਹੋਇਆ (Graded and
Classified) ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਹਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਨਹੀਂ ਨਾ ਹੀ ਕੁਝ
ਕਰਦੇ ਹਨ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਸਾਧ ਇਥੋਂ ਤਕ ਮਹਿਦੂਦ ਹੈ ਕਿ
ਜੋ ਕੁਝ ਉਨ੍ਹਾ ਨੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਤੋਂ ਸਿਖਿਆ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ
ਰਟ ਲੈਣ ਕਿ ਅਧਿਆਪਕ ਦੇ ਸਾਫ਼ ਸਾਫ਼ ਦੁਹਰਾ ਦੇਣ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਖਿਆ
ਤੀਹ ਤੋਂ ਪੰਜਾਹ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਦੀਆਂ ਜਮਾਤਾਂ ਵਿਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਇਕ ਤੋਂ
ਆਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਗਿਆਨ ਦੇ ਇਕ ਨਿਸਚਿਤ ਸਤਰ (Standred)
ਨੂੰ ਪੂਜ ਕੇ ਹੀ ਆਪਣੀ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਵੇ । ਅਜਿਹਾ ਵਿਦਾਰਿਆ
ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਕੂਲ ਤੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕਿਤਾਬੀ ਗਿਆਨ
ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹੋਣ ਤੇ ਕੰਮ ਆਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਦੋਹਾਂ ਅਧਿ-
ਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਛਾਤ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਦੇ ਭੇ ਨਾਲ ਤਾਹਦੇ (ਡਰਦੇ) ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਕੁਝ
ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਅਤੇ ਪੁਸਤਕ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸਿਖਿਆ ਦੀ ਡਾਢੀ ਸਮਾਲੋਚਨਾ
(Criticism) ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ । ਮਨੁਖ ਦਾ ਵਡੇਰਾ ਗਿਆਨ ਭੰਡਾਰ ਜੋ ਕਈ ਭਿੰਨ
ਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਮਨੁੱਖ ਜਾਤੀ ਦੇ ਅਰਜਿਤ ਅਨੁਭਵ
(Accumulated Experience) ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਵੰਡ ਨੇ
ਉਸ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਰੂਪ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜਾਤੀ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਭਵ
ਵਿਚ ਇਕ ਗੂੜ੍ਹੀ ਖਾਈ ਪੈਂਦੀ ਗਈ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਵਿਚ
ਸਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਤੋਂ ਇਕ ਦਮ ਅੱਡ ਰਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬੱਚੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਰਬ 'ਤੇ ਮਹਤਵ ਨਹੀਂ
ਸਮਝਦੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਟ ਲੈਣਾ ਹੀ ਆਪਣਾ ਉਦੇਸ਼ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਧਨ। ਇਹ
ਸਚਾਈ ਮਨੁਖੀ ਅਨੁਭਵ ਦੇ ਖਿਲਰੇ ਹੋਏ ਕਣ ਜਾਂ ਟੁਕੜੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜੋ ਭੀ ਜਤਨ
ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਚ ਬੱਚੇ ਕਰਦੇ ਹਨ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਲੋੜਾਂ, ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੇ
ਰੁਚੀਆਂ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>c3ak2tty0zqq27thrlh26e8mnqe3cdc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/19</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64437</id>
    <revision>
      <id>180462</id>
      <timestamp>2024-11-05T10:24:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot; ਕਈ ਵਾਰ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੇ ਦੋਸ਼ ਗਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸਿਲਪ ਪ੍ਰਧਾਨ (Craft Centered) ਹੈ ਬਾਲਕ ਪ੍ਰਧਾਨ (Child Centre) ਨਹੀਂ । ਜਦੋਂ ਹਰ ਗੱਲ ਕਿਸੇ ਇਕ ਦਸਤਕਾਰੀ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਹੀ ਸਿਖਣੀ ਸਿਖਾਣੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਬੱਚਿਆ ਦੀ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180462</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3695" sha1="96t2amfodh0wlslptu9jhihfz1rrghl" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center13|}}&lt;/noinclude&gt;
ਕਈ ਵਾਰ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੇ ਦੋਸ਼ ਗਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ
ਉਹ ਸਿਲਪ ਪ੍ਰਧਾਨ (Craft Centered) ਹੈ ਬਾਲਕ ਪ੍ਰਧਾਨ (Child
Centre) ਨਹੀਂ । ਜਦੋਂ ਹਰ ਗੱਲ ਕਿਸੇ ਇਕ ਦਸਤਕਾਰੀ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ
ਹੀ ਸਿਖਣੀ ਸਿਖਾਣੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਬੱਚਿਆ ਦੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ
ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੇਚ ਕੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਖ਼ਰਚ ਚਲਾਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ
ਜ਼ਰ ਉਪਜ ਦਾ ਸਟੈਂਡਰਡ ਅਤੇ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਣ ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਬਾਲਕ ਦੀਆਂ ਸੁਭਾਵਿਕ
ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਤੇ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦਾ ਇਸੇ ਲਖਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਉਪਯੋਗ ਹੋਵੇਗਾ । ਇਸ
ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਲਖਸ਼ ਬਾਲਕ ਦੀ ਬੁਧੀ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਅਤੇ
ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਟ ਕੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਉਨਤੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ । ਸਕੂਲ
ਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਬਾਲਕ ਦੋ ਹਿੱਤ ਤੌਂ ਕਲਿਆਨ ਨਾਲੋਂ ਅਧਿਕ ਧਿਆਨ ਸਿਲਪ ਦੇ
ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਣਗੇ । ਜਿਸ ਤੋਂ ਚੀਜ਼ਾ ਚੰਗੀਆਂ ਬਣਨ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਆਮਦਨ
ਵਧੇ । ਇਹੋ ਖ਼ਤਰਾ ਕੇਵਲ ਬੇਸਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੀ ਹੀ ਨਿਗਾਹਾਂ
ਵਿਚ ਵਸਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੂੰ (Critics) ਨੂੰ ਫ਼ਰਜ਼ੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਸਿਆਣੇ (Exponent) ਡਾਕਟਰ ਜ਼ਾਕਰ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਫ਼-
ਸਾਫ਼ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਿਲਪ ਦਾ ਕੰਮ ਲਖਸ਼
ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆਂ, ਅਪਣਾਇਆ
ਜਾਵੇਗਾ ਜੋ ਸਿਖਿਆ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਰੀ ਪੂਰਨ ਹੋਵੇਗਾ (Rich in
education Possibilities) ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਚੇਸ਼ਟਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ ਤੋਂ
ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਸੁਭਾਵਕ ਅਤੇ ਨਿਕਟਤਮ ਹੋਵੇਗਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਾਰ ੨ ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ
ਦੁਹਰਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕੇਵਲ ਸਿਖਿਆ ਦੀ ਹੈ, ਉਪਜ ਵਧਾਉਣ ਦੀ
ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੁਖ ਉਦੇਸ਼ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਸਿਲਪਕਾਰ ਤਿਆਰ
ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ । ਸਗੋਂ ਸਿਲਪ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਜੋ ਸਿਖਿਆ-ਸੰਬੰਧੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ
ਸਹੂਲਤਾਂ ਲੁਕੀਆਂ ਹਨ ਉਨਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣਾ ਹੈ ਇਸ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ
ਤੋਂ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੀ ਤਸੱਲੀ ਹੋ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਜੇ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਤੋਂ ਸਾਡਾ ਉਪੇਸ਼ ਏਹ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਬੱਚਾ ਵਧ ਤੋਂ ਵਧ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>96t2amfodh0wlslptu9jhihfz1rrghl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180463</id>
      <parentid>180462</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:25:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180463</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3694" sha1="k2i61a7eltmsxpxxtv3d5thdlvj0zdu" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center13}}&lt;/noinclude&gt;
ਕਈ ਵਾਰ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੇ ਦੋਸ਼ ਗਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ
ਉਹ ਸਿਲਪ ਪ੍ਰਧਾਨ (Craft Centered) ਹੈ ਬਾਲਕ ਪ੍ਰਧਾਨ (Child
Centre) ਨਹੀਂ । ਜਦੋਂ ਹਰ ਗੱਲ ਕਿਸੇ ਇਕ ਦਸਤਕਾਰੀ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ
ਹੀ ਸਿਖਣੀ ਸਿਖਾਣੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਬੱਚਿਆ ਦੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ
ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੇਚ ਕੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਖ਼ਰਚ ਚਲਾਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ
ਜ਼ਰ ਉਪਜ ਦਾ ਸਟੈਂਡਰਡ ਅਤੇ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਣ ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਬਾਲਕ ਦੀਆਂ ਸੁਭਾਵਿਕ
ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਤੇ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦਾ ਇਸੇ ਲਖਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਉਪਯੋਗ ਹੋਵੇਗਾ । ਇਸ
ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਲਖਸ਼ ਬਾਲਕ ਦੀ ਬੁਧੀ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਅਤੇ
ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਟ ਕੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਉਨਤੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ । ਸਕੂਲ
ਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਬਾਲਕ ਦੋ ਹਿੱਤ ਤੌਂ ਕਲਿਆਨ ਨਾਲੋਂ ਅਧਿਕ ਧਿਆਨ ਸਿਲਪ ਦੇ
ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਣਗੇ । ਜਿਸ ਤੋਂ ਚੀਜ਼ਾ ਚੰਗੀਆਂ ਬਣਨ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਆਮਦਨ
ਵਧੇ । ਇਹੋ ਖ਼ਤਰਾ ਕੇਵਲ ਬੇਸਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੀ ਹੀ ਨਿਗਾਹਾਂ
ਵਿਚ ਵਸਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੂੰ (Critics) ਨੂੰ ਫ਼ਰਜ਼ੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਸਿਆਣੇ (Exponent) ਡਾਕਟਰ ਜ਼ਾਕਰ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਫ਼-
ਸਾਫ਼ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਿਲਪ ਦਾ ਕੰਮ ਲਖਸ਼
ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆਂ, ਅਪਣਾਇਆ
ਜਾਵੇਗਾ ਜੋ ਸਿਖਿਆ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਰੀ ਪੂਰਨ ਹੋਵੇਗਾ (Rich in
education Possibilities) ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਚੇਸ਼ਟਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ ਤੋਂ
ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਸੁਭਾਵਕ ਅਤੇ ਨਿਕਟਤਮ ਹੋਵੇਗਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਾਰ ੨ ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ
ਦੁਹਰਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕੇਵਲ ਸਿਖਿਆ ਦੀ ਹੈ, ਉਪਜ ਵਧਾਉਣ ਦੀ
ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੁਖ ਉਦੇਸ਼ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਸਿਲਪਕਾਰ ਤਿਆਰ
ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ । ਸਗੋਂ ਸਿਲਪ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਜੋ ਸਿਖਿਆ-ਸੰਬੰਧੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ
ਸਹੂਲਤਾਂ ਲੁਕੀਆਂ ਹਨ ਉਨਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣਾ ਹੈ ਇਸ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ
ਤੋਂ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੀ ਤਸੱਲੀ ਹੋ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਜੇ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਤੋਂ ਸਾਡਾ ਉਪੇਸ਼ ਏਹ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਬੱਚਾ ਵਧ ਤੋਂ ਵਧ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>k2i61a7eltmsxpxxtv3d5thdlvj0zdu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180464</id>
      <parentid>180463</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:27:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180464</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3695" sha1="lpojmjmnuvy0506nsmvif8gfze495ci" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|13}}&lt;/noinclude&gt;
ਕਈ ਵਾਰ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੇ ਦੋਸ਼ ਗਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ
ਉਹ ਸਿਲਪ ਪ੍ਰਧਾਨ (Craft Centered) ਹੈ ਬਾਲਕ ਪ੍ਰਧਾਨ (Child
Centre) ਨਹੀਂ । ਜਦੋਂ ਹਰ ਗੱਲ ਕਿਸੇ ਇਕ ਦਸਤਕਾਰੀ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ
ਹੀ ਸਿਖਣੀ ਸਿਖਾਣੀ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਬੱਚਿਆ ਦੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ
ਚੀਜ਼ਾਂ ਵੇਚ ਕੇ ਸਕੂਲ ਦਾ ਖ਼ਰਚ ਚਲਾਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਸੋਚਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ
ਜ਼ਰ ਉਪਜ ਦਾ ਸਟੈਂਡਰਡ ਅਤੇ ਮਾਤਰਾ ਵਧਾਉਣ ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਬਾਲਕ ਦੀਆਂ ਸੁਭਾਵਿਕ
ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਤੇ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਦਾ ਇਸੇ ਲਖਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਉਪਯੋਗ ਹੋਵੇਗਾ । ਇਸ
ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਲਖਸ਼ ਬਾਲਕ ਦੀ ਬੁਧੀ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਜਲਦੀ ਅਤੇ
ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਹਟ ਕੇ ਦਸਤਕਾਰੀ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਉਨਤੀ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ । ਸਕੂਲ
ਤੇ ਅਧਿਆਪਕ ਬਾਲਕ ਦੋ ਹਿੱਤ ਤੌਂ ਕਲਿਆਨ ਨਾਲੋਂ ਅਧਿਕ ਧਿਆਨ ਸਿਲਪ ਦੇ
ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਣਗੇ । ਜਿਸ ਤੋਂ ਚੀਜ਼ਾ ਚੰਗੀਆਂ ਬਣਨ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਦੀ ਆਮਦਨ
ਵਧੇ । ਇਹੋ ਖ਼ਤਰਾ ਕੇਵਲ ਬੇਸਿਕ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੀ ਹੀ ਨਿਗਾਹਾਂ
ਵਿਚ ਵਸਿਆ ਹੈ, ਉਸ ਦੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੂੰ (Critics) ਨੂੰ ਫ਼ਰਜ਼ੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਸਿਆਣੇ (Exponent) ਡਾਕਟਰ ਜ਼ਾਕਰ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਫ਼-
ਸਾਫ਼ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿੱਚ ਸਿਲਪ ਦਾ ਕੰਮ ਲਖਸ਼
ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਬਾਲਕਾਂ ਦੇ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਸਾਧਨ ਨੂੰ ਚੁਣਿਆਂ, ਅਪਣਾਇਆ
ਜਾਵੇਗਾ ਜੋ ਸਿਖਿਆ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਰੀ ਪੂਰਨ ਹੋਵੇਗਾ (Rich in
education Possibilities) ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਚੇਸ਼ਟਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ ਤੋਂ
ਜਿਸ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਸੁਭਾਵਕ ਅਤੇ ਨਿਕਟਤਮ ਹੋਵੇਗਾ । ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਾਰ ੨ ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ
ਦੁਹਰਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕੇਵਲ ਸਿਖਿਆ ਦੀ ਹੈ, ਉਪਜ ਵਧਾਉਣ ਦੀ
ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਮੁਖ ਉਦੇਸ਼ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਸਿਲਪਕਾਰ ਤਿਆਰ
ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ । ਸਗੋਂ ਸਿਲਪ ਕਾਰਜ ਵਿੱਚ ਜੋ ਸਿਖਿਆ-ਸੰਬੰਧੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ
ਸਹੂਲਤਾਂ ਲੁਕੀਆਂ ਹਨ ਉਨਾਂ ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣਾ ਹੈ ਇਸ ਸਪਸ਼ਟੀਕਰਨ
ਤੋਂ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੀ ਤਸੱਲੀ ਹੋ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਜੇ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਤੋਂ ਸਾਡਾ ਉਪੇਸ਼ ਏਹ ਹੈ ਕਿ ਹਰ ਬੱਚਾ ਵਧ ਤੋਂ ਵਧ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>lpojmjmnuvy0506nsmvif8gfze495ci</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/20</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64438</id>
    <revision>
      <id>180466</id>
      <timestamp>2024-11-05T10:37:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਉਚੇਰਾ ਵਿਕਾਸ ਪਾਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਵਿਕਾਮ ਬਹੁ ਮੁਖੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ · ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਫ਼ਰਕਾਂ (Individual Differences) ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਸਕੂਲ ਦੇ ਕਾਰਜ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਾਂਗੇ ਕਿ ਉਨਾ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180466</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4033" sha1="ja0zvcy061ux7zi88vdae2vu9ygwnti" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|14}}&lt;/noinclude&gt;ਉਚੇਰਾ ਵਿਕਾਸ ਪਾਵੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਵਿਕਾਮ ਬਹੁ ਮੁਖੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ
· ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਫ਼ਰਕਾਂ (Individual Differences) ਤੋਂ ਪੂਰਾ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ
ਹੋਵੇਗਾ। ਅਸੀਂ ਸਕੂਲ ਦੇ ਕਾਰਜ ਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਾਂਗੇ ਕਿ ਉਨਾ ਦੀ
ਰੁਚੀ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਹੈ । ਸਗੋਂ ਇਹ ਮੰਨ ਕੇ ਅਗਾਂਹ ਵਧਾਂਗੇ ਕਿ ਹਰੇਕ
ਬਾਲਕ ਆਪਣੇ ਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਿਖਦਾ ਤੇ ਵਿਕਾਸ ਪਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਿਖਣ
ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਪਾਣ ਦੀ ਗਤੀ ਨਿਰਾਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਇਹ ਸੱਚ ਸਾਡੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਕਾਰਜ
ਕ੍ਰਮ ਦਾ ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਤੇ ਆਧਾਰ ਹੋਵੇਗਾ । ਜਦੋਂ ਹਰ ਛਾਤਰ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਰੁਝ ਹੈ ਅਤੇ
ਆਪਣੀ ਲੋੜ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਫਿਕਰ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਅਧਿਆਪਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਭੌਂਦਾ ਰਹੇ
ਅਤੇ ਛਾਤਰਾਂ ਨੂੰ ਮਦਦ ਤੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦੇਦਾ ਰਹੋ, ਜਦ ਅਤੇ ਜਿਥੇ ਉਸ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇ
ਉਹ ਹਰ ਬਾਲਕ ਦੇ ਕੰਮ ਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਵੇ ਕੇਵਲ ਸਮੂਚੀ ਜਮਾਤ ਦੇ ਔਸਤ ਕੰਮ ਤੋਂ
ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੋ ਕੇ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਵੇ । ਬੱਚੇ ਮਿਲ ਕੇ ਤਾਂ ਕੰਮ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਸਾਧਾਰਨ
ਬੱਚੇ ਆਪਣੀ ਗਤੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਅਧਕ ਸਮਾਂ ਲੈ ਕੇ ਸੰਤੋਖ ਜਨਕ ਸਿੱਟੇ
ਨੂੰ ਪੂਜਣਗੇ ਅਤੇ ਤੇਜ ਬਾਲਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸਮਾਂ ਨਾਸ ਨਾ ਕਰ ਕੇ ਆਪਣੀ ਲੋੜ
ਅਨੁਸਾਰ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਅਗਾਂਹ ਵਧਣਗੇ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰ ਸਟੈਂਡਰਡ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ
ਛਾਤਰ ਆਪਣੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਕੇ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਵਿੱਚ ਭਰੋਸਾ ਪ੍ਰਾਪਤ
ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਲੋਂ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ
ਅਗਾਂਹ ਵਧਣਗੇ । ਇਸ ਤੋਂ ਅਧਿਆਪਕ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਲਾਭ ਪੁਜੇਗਾ । ਉਹ ਹਰ ਛਾਤਰ
ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਪਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਖ਼ਾਸ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਚੰਗੀ
ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣ ਸਕੇਗਾ । ਉਸ ਨੂੰ ਹਰ ਛਾਤਰ ਦੀਆਂ ਦਿਲਚਸਪੀਆਂ, ਤਜਰਬਿਆਂ ਤੇ
ਸੁਫਨਿਆਂ ਤੇ ਕਿਤਿਆਂ (ਵੈਵਸਾਯ) ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਦੀ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ
ਕੁਝ ਚਿਰ ਪਿਛੋਂ ਉਹ ਜਾਣਨ ਵਿੱਚ ਟ੍ਰੇਡ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦਾ ਮਨ ਅਤੇ ਬੁਧੀ
ਸਮਸਿਆਵਾਂ, ਦੇ ਸਮਾਧਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ
ਵਾਕਫ਼ੀਅਤ ਅਨੁਭਵ ਸਿਖਿਆ ਦੇ ਲਈ ਖ਼ਾਸ ਮੁੱਲ ਰੱਖਦੀ ਹੈ । ਅਤੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ
ਅਜਿਹੀਆਂ ਅਨੁਭੂਤੀਆਂ (ਤਜਰਬਿਆਂ) ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਛਾਤਰ ਨੂੰ ਉਜ
ਦੋ ਬਹੁ ਮੁਖੇ ਅਤੇ ਉਚੇਰੇ ਵਿਕਾਸ ਵੱਲ ਜਾਣ ਵਿੱਚ ਸਿਖਿਅਕ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਰਹਿੰਦੀ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ja0zvcy061ux7zi88vdae2vu9ygwnti</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/21</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64439</id>
    <revision>
      <id>180467</id>
      <timestamp>2024-11-05T10:38:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot; ਹੈ । ਸਿਖਿਅਕ ਉਨ੍ਹਾ ਨੂੰ ਰਾਹ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਵੇਗਾ। ਸ ੋ ਵੰਸ ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੀਨਤਾਵਾਂ ਤੇ ਜਿਤ ਪਾਉਣ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ ਜਿਸ ਤੋਂ ਛਾਤਰ ਉਤਸ਼ਾਹ ਸਹਿਤ ਸਫਲਤਾ ਵੱਲ ਵਧਣ । ਇਸ ਪ੍ਰਕਾ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180467</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="915" sha1="o5nvppranjo1nprqqaccntbhy3zxflv" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|15}}&lt;/noinclude&gt;
ਹੈ । ਸਿਖਿਅਕ ਉਨ੍ਹਾ ਨੂੰ ਰਾਹ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਵੇਗਾ। ਸ ੋ ਵੰਸ ਪਰੰਪਰਾ ਅਤੇ
ਵਾਤਾਵਰਨ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੀਨਤਾਵਾਂ ਤੇ ਜਿਤ ਪਾਉਣ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ
ਜਿਸ ਤੋਂ ਛਾਤਰ ਉਤਸ਼ਾਹ ਸਹਿਤ ਸਫਲਤਾ ਵੱਲ ਵਧਣ । ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹਰ ਛਾਤਰ ਤੋਂ
ਧਿਆਨ ਦੇਂਦਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਕਠਿਨਾਈਆਂ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਂਦਾ
ਹੋਇਆ ਇਕ ਬੇਸਿਕ ਸਕੂਲ ਬਾਲਕ ਦੇ ਮਨੋਵਿਕਾਸ ਦੇ ਮਾਰਗ ਵਿੱਚ ਨਵਾਂ ਪਥ
ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਚੇ ਸਤਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੇਗਾ ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>o5nvppranjo1nprqqaccntbhy3zxflv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/22</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64440</id>
    <revision>
      <id>180468</id>
      <timestamp>2024-11-05T10:41:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;{{Block center|ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਇਕ ਅਭਿੰਨ ਅਖੰਡ ਸਮੂਹ}} (Knowledge is treated as one unified whole ) ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅਨੇਕਾਂ, ਅਨਸੰਬੰਧ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ, ਪਰਸਪਰ ਅਨਵੰਡ ‘ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਨਖਿੱਧ ਹੈ । {{gap}}ਸਾਮਾਨਯ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਡਿੱਠਾ ਜਾਵੇ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180468</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2510" sha1="nlgqa52hptxp8xjo2724oe7f9xa1hbc" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|(3)}}&lt;/noinclude&gt;{{Block center|ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਇਕ ਅਭਿੰਨ ਅਖੰਡ ਸਮੂਹ}}
(Knowledge is treated as one unified whole ) ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ
ਅਨੇਕਾਂ, ਅਨਸੰਬੰਧ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ, ਪਰਸਪਰ ਅਨਵੰਡ ‘ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ
ਨਖਿੱਧ ਹੈ ।
{{gap}}ਸਾਮਾਨਯ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਡਿੱਠਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵਿਸ਼ਾ ਕੇਵਲ ਉਪਯੋਗੀ ਸਿਰਲੇਖ
ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਬਲੋ ਉਪਯੋਗ ਅਤੇ ਭਾਵ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ' ਤੇ ਸੰਬੰਧ ਸੱਚ ਅਤੇ ਨਿਯਮ
(Facts and Principles) ਇਕ ਸਮੂਹ ਵਿਚ ਵਿਧੀ ਪੂਰਬਕ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤੇ
ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਜਿਸ ਤੋਂ ਨਵੇਂ ਭਾਲੇ ਹੋਏ ਸੱਚਾ ਅਤੇ ਿਯਮਾਂ ਦੋ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਸਮਝਾਣ
ਵਿੱਚ ਸਹੂਲਤ ਰਹੇ। ਸਾਡਾ ਗਿਆਨ ਭੰਡਾਰ ਬੜਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਵਡੇਰਾ ਹੋ ਗਿਆ
ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅੱਝ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਵੈਵਸਥਾਪਤ Organisation) ਅਤੇ
ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵੰਡ (Clasification) íਬਲ_ਲ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਉਹ ਅਜੇ ਵੱਧ ਫੁਲ
ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੋ ਜੋ ਲੋਕ ਉਸ ਚੋ ਵਾਧੇ ਵਿਚ ਜਤਨ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਿਕ
ਖ਼ਾਸ ਮੈਦਾਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਅਤਿਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ਤਾਕਿ ਜੋ ਗਿਆਨ
ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਾਪਤ ਕਰ ਲੈਣ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰ ਉਸ
ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੋਰ ਜੋੜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਭਿੰਨ ੨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ
ਪਈ ਇਤਿਹਾਸ (History), ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ (Economics, ਸਾਧਨ
fefe (Chemistory), Hofeíama (Psychology), infax-
ਸ਼ਾਸਤਰ ਆਦਿਕ ਸਾਰੇ ਅਰਜਿਤ ਸੱਚ ( Acumulated Facts ਅਤੇ
ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਿਤ ਰੂਪ ਹੋਣ ।
{{gap}}ਵਰਤਮਾਨ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਵੰਡਿਤ ਗਿਆਨ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪ-
{{center|16}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>nlgqa52hptxp8xjo2724oe7f9xa1hbc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180469</id>
      <parentid>180468</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:44:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180469</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2505" sha1="9b66ygmk1q4mdz9ohme6adew6rj49ue" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|(3)}}&lt;/noinclude&gt;
{{xxxx-larger|ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਇਕ ਅਭਿੰਨ ਅਖੰਡ ਸਮੂਹ}}
(Knowledge is treated as one unified whole ) ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ
ਅਨੇਕਾਂ, ਅਨਸੰਬੰਧ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ, ਪਰਸਪਰ ਅਨਵੰਡ ‘ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ
ਨਖਿੱਧ ਹੈ ।

{{gap}}ਸਾਮਾਨਯ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਡਿੱਠਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵਿਸ਼ਾ ਕੇਵਲ ਉਪਯੋਗੀ ਸਿਰਲੇਖ
ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਬਲੋ ਉਪਯੋਗ ਅਤੇ ਭਾਵ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ' ਤੇ ਸੰਬੰਧ ਸੱਚ ਅਤੇ ਨਿਯਮ
(Facts and Principles) ਇਕ ਸਮੂਹ ਵਿਚ ਵਿਧੀ ਪੂਰਬਕ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤੇ
ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਜਿਸ ਤੋਂ ਨਵੇਂ ਭਾਲੇ ਹੋਏ ਸੱਚਾ ਅਤੇ ਿਯਮਾਂ ਦੋ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਸਮਝਾਣ
ਵਿੱਚ ਸਹੂਲਤ ਰਹੇ। ਸਾਡਾ ਗਿਆਨ ਭੰਡਾਰ ਬੜਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਵਡੇਰਾ ਹੋ ਗਿਆ
ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅੱਝ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਵੈਵਸਥਾਪਤ Organisation) ਅਤੇ
ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵੰਡ (Clasification) íਬਲ_ਲ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਉਹ ਅਜੇ ਵੱਧ ਫੁਲ
ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੋ ਜੋ ਲੋਕ ਉਸ ਚੋ ਵਾਧੇ ਵਿਚ ਜਤਨ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਿਕ
ਖ਼ਾਸ ਮੈਦਾਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਅਤਿਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ਤਾਕਿ ਜੋ ਗਿਆਨ
ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਾਪਤ ਕਰ ਲੈਣ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰ ਉਸ
ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੋਰ ਜੋੜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਭਿੰਨ ੨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ
ਪਈ ਇਤਿਹਾਸ (History), ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ (Economics, ਸਾਧਨ
fefe (Chemistory), Hofeíama (Psychology), infax-
ਸ਼ਾਸਤਰ ਆਦਿਕ ਸਾਰੇ ਅਰਜਿਤ ਸੱਚ ( Acumulated Facts ਅਤੇ
ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਿਤ ਰੂਪ ਹੋਣ ।

ਵਰਤਮਾਨ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਵੰਡਿਤ ਗਿਆਨ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪ-
{{center|16}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>9b66ygmk1q4mdz9ohme6adew6rj49ue</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180470</id>
      <parentid>180469</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T10:50:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Charan Gill</username>
        <id>36</id>
      </contributor>
      <origin>180470</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2505" sha1="3tev1c414f2y8gcptfj1qcmod1w5ibr" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|(3)}}&lt;/noinclude&gt;{{larger|ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿੱਚ ਗਿਆਨ ਇਕ ਅਭਿੰਨ ਅਖੰਡ ਸਮੂਹ}}
(Knowledge is treated as one unified whole ) ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ
ਅਨੇਕਾਂ, ਅਨਸੰਬੰਧ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ, ਪਰਸਪਰ ਅਨਵੰਡ ‘ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ
ਨਖਿੱਧ ਹੈ ।

{{gap}}ਸਾਮਾਨਯ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਡਿੱਠਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵਿਸ਼ਾ ਕੇਵਲ ਉਪਯੋਗੀ ਸਿਰਲੇਖ
ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਬਲੋ ਉਪਯੋਗ ਅਤੇ ਭਾਵ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨ ' ਤੇ ਸੰਬੰਧ ਸੱਚ ਅਤੇ ਨਿਯਮ
(Facts and Principles) ਇਕ ਸਮੂਹ ਵਿਚ ਵਿਧੀ ਪੂਰਬਕ ਸੰਗਠਿਤ ਕੀਤੇ
ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਜਿਸ ਤੋਂ ਨਵੇਂ ਭਾਲੇ ਹੋਏ ਸੱਚਾ ਅਤੇ ਿਯਮਾਂ ਦੋ ਸਮਝਣ ਅਤੇ ਸਮਝਾਣ
ਵਿੱਚ ਸਹੂਲਤ ਰਹੇ। ਸਾਡਾ ਗਿਆਨ ਭੰਡਾਰ ਬੜਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਅਤੇ ਵਡੇਰਾ ਹੋ ਗਿਆ
ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਅੱਝ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਵੈਵਸਥਾਪਤ Organisation) ਅਤੇ
ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵੰਡ (Clasification) íਬਲ_ਲ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ । ਉਹ ਅਜੇ ਵੱਧ ਫੁਲ
ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੋ ਜੋ ਲੋਕ ਉਸ ਚੋ ਵਾਧੇ ਵਿਚ ਜਤਨ ਲਗਾ ਰਹੇ ਹਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਿਕ
ਖ਼ਾਸ ਮੈਦਾਨ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਅਤਿਕ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ਤਾਕਿ ਜੋ ਗਿਆਨ
ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਉਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਾਪਤ ਕਰ ਲੈਣ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰ ਉਸ
ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਹੋਰ ਜੋੜਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਭਿੰਨ ੨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ
ਪਈ ਇਤਿਹਾਸ (History), ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ (Economics, ਸਾਧਨ
fefe (Chemistory), Hofeíama (Psychology), infax-
ਸ਼ਾਸਤਰ ਆਦਿਕ ਸਾਰੇ ਅਰਜਿਤ ਸੱਚ ( Acumulated Facts ਅਤੇ
ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਿਤ ਰੂਪ ਹੋਣ ।

{{gap}}ਵਰਤਮਾਨ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੇ ਵੰਡਿਤ ਗਿਆਨ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਅਪ-&lt;noinclude&gt;{{center|16}}&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3tev1c414f2y8gcptfj1qcmod1w5ibr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/23</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64441</id>
    <revision>
      <id>180471</id>
      <timestamp>2024-11-05T10:52:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਅਪਣਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਸਾਮਗਰੀ ਦੱਸਿਆ। ਗਿਆਨ ਦੀ ਉਪਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਗਿਆਨ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਤੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਹੋਣ ਲਗੀ, ਚੂੰਕਿ ਇਨਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਅਨ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਅਵਸਥਾ, ਅਨੁਭਵ, ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180471</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3920" sha1="qgd9v0x7lgjr62ra6304j9napuo8ead" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|17}}&lt;/noinclude&gt;ਅਪਣਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਸਾਮਗਰੀ ਦੱਸਿਆ। ਗਿਆਨ ਦੀ
ਉਪਜ ਉਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਗਿਆਨ ਰਾਸ਼ੀਆਂ ਤੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਹੋਣ ਲਗੀ, ਚੂੰਕਿ ਇਨਾਂ
ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਅਨ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਅਵਸਥਾ, ਅਨੁਭਵ, ਯੋਗਤਾ ਅਤੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ
ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਚਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਬੜੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ
ਅੱਡ ਅੱਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਲ ਤੋਂ ਸਰਲ ਰੂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋ
ਉਦਾਹਰਣ ਸੌਖੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਅਤੇ ਛਾਤਰਾਂ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਆ
ਖਿਆ ਅਤੇ ਵੈਵਸਥਾ ਅਨੇਕਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿਚ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੀਤੀ
ਗਈ ਹੈ । ਇਸ ਪਕ੍ਰਿਆ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਚਾਂ ਤੋ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਯਥਾਰਥ ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ
ਮੂਲ ਸੰਬੰਧ ਛੁਟ ਗਿਆ । ਵਰਤਮਾਨ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਜ਼ੋਰ ਗਿਆਨ
ਉਪਜਾਣ, ਸੱਚਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਜੋੜ ਤਬਾ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ
ਦੀ ਰਟਾਈ ਪੁਰ ਹੈ । ਅਜਿਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਸਿਖਿਆਲਿਆਂ ਦਾ ਇਕ ਮਾਤਰ ਉਦੇਸ਼
ਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਬਣਨਾ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਅਧਿਆਪਕ ਕਿਤਾਬਾਂ
ਵਿਚ ਭਰਿਆ ਗਿਆਨ ਛਾਤਰਾਂ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਢੂੰਢਣ ਦੀ
ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਛਾਤਰ ਉਸ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਰਟ ਕੇ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਾਰਜ
ਤੇ ਉਲਟ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੋਈ  ਂ ਵਿਦਿਆ ਨਾ ਤਾਂ ਛਾਤਰਾਂ ਦੀ
ਸੰਸਾਰ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਹੱਲਾਂ ਸਮਝਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ
ਇਸ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਚਰਨ ਅਤੇ ਵਿਹਾਰ ਤੇ ਚੰਗਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ, ਸਿਖਿਆ-
ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਜਰਾ ਭੀ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ । ਇਹੀ
ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਵਰਤਮਾਨ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਦੀਰਘ ਪਰੰਪਰਾ ਹੋਰ ਵਿਆਪਕ
ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਤੋ ਹੀ ਇਸ ਦੀ ਕਰੜੀ ਸਮਾਲੋਚਨਾ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਥਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ
ਪ੍ਰਬਲ ਇੱਛਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਵਿਚ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ।

{{gap}}ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਮਨੁਖ ਜਾਣਨਾ ਇਸ ਲਈ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਗੱਲ
ਸਮਝਣੀਆਂ ਅਤੇ ਕਰਨੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਸਮਝਣ ਤੇ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ
ਆਪਣੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਧਾਈ | ਗਿਆਨ ਦਾ ਵਾਧਾ ਉਸ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲ
ਹੋਇਆ । ਗਿਆਨ ਦਾ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਸਦਾ ਬਣਿਆ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਉਹ ਜੀਵਨ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>qgd9v0x7lgjr62ra6304j9napuo8ead</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/24</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64442</id>
    <revision>
      <id>180472</id>
      <timestamp>2024-11-05T10:54:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਅਜ ਸਾਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਿਚਾਰ ਭਵਨ ਮਨੁਖ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਜਗਤ ਵਿਚ ਸਾਮੰਜਸ ਤੇ ਤਾਲ ਮੇਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਜਤਨ ਹਨ ਪਰ ਪੈਦਾ ਤਾਂ ਮਨੁਖ ਜਾਤੀ ਦੋ ਅਨੁਭਵ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180472</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3683" sha1="ely9mc6m7rb6jt0f83k9wmuu776l5jo" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|18}}&lt;/noinclude&gt;ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਅਜ ਸਾਦੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਧਰਮ
ਦੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਵਿਚਾਰ ਭਵਨ ਮਨੁਖ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਜਗਤ ਵਿਚ ਸਾਮੰਜਸ ਤੇ ਤਾਲ
ਮੇਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਜਤਨ ਹਨ ਪਰ ਪੈਦਾ ਤਾਂ ਮਨੁਖ ਜਾਤੀ ਦੋ ਅਨੁਭਵ
ਤੋਂ ਹੀ ਹੋਏ ਹਨ । ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਸਦਾ ਆਪੋ ਵਿਚ ਸਮਬਧ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਵਿਵਹਾਰਕ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ ਗਿਆਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਦ ਕਦੀ ਨਹੀਂ
ਪੁਛਦੇ ਕਿ ਜਿਸ ਗਿਆਨ ਰਾਸ਼ੀ ਦੀ ਅਸੀਂ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ ਉਹੀ ਕਿਸ ‘ਵਿਸ਼ੇ’ ਦੀ
ਹੈ । ਅਤੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਸ਼ਾਸਤਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਲੋੜ ਪੈਣ ਤੇ
ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਕਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ । ਬੇਸਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਗਿਆਨ ਦੇ ਮੂਲ
ਭਾਵ ਨੂੰ ਮੁੜ ਕੇ ਜਗਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਤੇ ਜੀਵਨ ਦੋ ਵਿਵਹਾਰਿਕ ਲਖ਼ਬਾਂ ਦੀ
ਸਿੱਧੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਵੇਂ ਸੱਰਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ । ਯਥਾਰਥ ਜੀਵਨ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ,
ਸਜੀਵ ਪ੍ਰਯੋਜਨਾਂ ਅਤੇ ਰੁਚੀਆਂ ਦੀ ਸਿਧੀ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਉੱਗਰ ਜੀਵਨ (Real life)
ਸੰਬੰਧੀ ਮੰਗਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ
ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ । ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਤੇ ਕਿਸੇ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇ ਦੀ ਛਾਇਆ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਨਾ
ਹੋਵੇ, ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਕੁਝ ਅਰਥ ਅਤੇ ਮਹਾਨਤਾ ਹੋਵੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਹਰੇਕ ਬੱਚੇ
ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਦਿਲਚਸਪੀਆਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਜਨਾ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਸੰਬੰਧ (Closely
Related) ਰਖੇਗਾ ।

{{gap}}ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਜਿਥੇ ਬਾਲਕ ਪ੍ਰਧਾਨ (Child Centred)
ਹੈ, ਉਥੇ ਮੌਜੂਦਾ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਸ਼ੇ ਪ੍ਰਧਾਨ (Subject Centred ਭੀ
ਹੈ । ਉਸ ਦਾ ਪਾਠਯ ਕ੍ਰਮ ਬਾਰੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਕੌਣ ਕ੍ਰਿਆਤਮਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ
(Functional and Dynamic) ਹੈ । ਇਥੋ ਸਾਡੀ ਇਸ ਗੱਲ ਨਾਲ
ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਪਾਠਯ ਕ੍ਰਮ ਕੀ ਹੈ ? ਸਗੋਂ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਬਾਲਕ
ਦੇ ਕਿਸ ਕੰਮ ਆਉਂਦਾ ਹੈ? ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਕੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ? ਜੇ ਅਸੀਂ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ
ਕਿ ਬੱਚੇ ਗਿੱਲੀ ਮਿਟੀ ਨਹੀਂ, ਜਿਸਨੂੰ ਵੱਡੇ ਜੋ ਰੂਪ ਚਾਹੁੰਣ, ਦੋ ਦੇਣ ਜਾਂ ਖ਼ਾਲੀ ਭਾਂਡਾ
ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਕਿਤਾਬੀ ਗੱਲਾਂ ਨਾਲ ਭਰ ਦੇਣ, ਸਗੋਂ ਉਹ ਕ੍ਰਿਆਸ਼ੀਲ
ਪਾਣੀ (Active Agents) ਹਨ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਤਮ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ, ਆਤਮ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>ely9mc6m7rb6jt0f83k9wmuu776l5jo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/25</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64443</id>
    <revision>
      <id>180473</id>
      <timestamp>2024-11-05T10:55:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਚੇਤਨ ਅਤੇ ਆਤਮ ਵਿਕਾਸ (Self Activity, Self Direction and Self Growth) ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਾਠ ਕ੍ਰਮ ਵਿਸ਼ਿਆ ਦਾ ਤਾਨਾਬਾਨਾ ਅਤੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ | ਉਸ ਦੀ ਇਕ ਸਜੀਵ ਪਰੀਭਾਸ਼ਾ ਕਰਨੀ ਹੋਵੇਗੀ; ਉਹ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਕਾਰਜ ਕ੍ਰ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180473</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3598" sha1="k8hlyl7drjp163pj9wjrczf72yrlwr4" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|19}}&lt;/noinclude&gt;ਚੇਤਨ ਅਤੇ ਆਤਮ ਵਿਕਾਸ (Self Activity, Self Direction and
Self Growth) ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪਾਠ ਕ੍ਰਮ ਵਿਸ਼ਿਆ ਦਾ ਤਾਨਾਬਾਨਾ ਅਤੇ
ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ | ਉਸ ਦੀ ਇਕ ਸਜੀਵ ਪਰੀਭਾਸ਼ਾ ਕਰਨੀ
ਹੋਵੇਗੀ; ਉਹ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਕਾਰਜ ਕ੍ਰਮ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਕੰਮਾ
ਦਾ ਸਮਾਵੇਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਲਕ ਸਕੂਲ ਦੀ ਚਾਰ ਦੀਵਾਰੀ ਵਿੱਚ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਖਾਂਦੇ
ਹਨ । ਸਿਖਿਆ ਦੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਬੇਸਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ ਅਤੇ
ਸਕੂਲ ਦੀ ਉਨਤੀ ਤੇ ਅਨੁਭਵਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆਂ ਪਾਠਯ ਕ੍ਰਮ ਉਸ
ਉਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ । ਨਵਾਂ ਪਾਠਯ ਕ੍ਰਮ ਪੁਰਾਨੇ ਢਰੇ ਦਾ ਸ਼ੰਕੋਚਵਾ
ਅਤੇ ਥੋਥਾ ਢਾਂਚਾ ਨਹੀਂ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਅਤੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੀਆਂ ਹੀ
ਸੂਚੀਆਂ ਮਿਲਣ ਸਗੋਂ ਨਿੱਤ ਬਦਲੀਆਂ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਵਧਦੇ ਬਦਲਦੇ ਬੱਚੇ ਦੇ
ਲਈ ਵਧਦਾ ਬਦਲਦਾ (Growing and ever changing) ਕਾਰਜ ਕ੍ਰਮ
ਹੈ । ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਾਠਯ ਕ੍ਰਮ ਦਾ ਭੀ ਵਿਕਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।

{{gap}}ਵਿਗਿਆਨ (Scientific Knowledge) ਦੀ ਉਪਜ ਮਨੁੱਖੀ
ਅਨੁਭਵ ਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਉਦਭਾਵ ਅਤੇ ਈਜਾਦ (New Investiga-
tions and Discoveries) ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਮੈਦਾਨਾਂ ਅਤੇ
ਪ੍ਰਸੰਗਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤਣ ਲਈ ਸੱਚ (Facts) ਅਤੇ ਨਿਯਮ ਦੀ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ
ਵਿਚ ਵਿਧੀ ਪੂਰਬਕ ਵੈਵਸਥਾ ਕਰ ਲੈਣਾ ਅਤਿਅੰਤ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਵੇਂ
ਤਜਰਬੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜਲਦੀ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ ' ਤੇ ਸਮਝ ਆਉਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ । ਜੋ ਉਨ
ਸੰਬੰਧ ਪਹਿਲਾਂ (ਪੂਰਨ) ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਵੇ। ਸੰਚਿਤ (ਪ੍ਰਾਪਤ) ਗਿਆਨ
(Accumulated Knowledge) ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਨਵੀਆਂ ਸਚਾਈਆਂ ਤੇ
ਅਨੁਭਵਾਂ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਬੜੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦ
ਹੈ । ਜੰਗਾਲ ਲੱਗਣ (Rust), ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਸੇਬ ਦਾ ਲਾਲ ਹੋਣਾ, ਲਕੜੀ ਦ
ਸੜਨਾ ਆਦਿਕ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ । ਜੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕ
ਹੀ ਪੜ੍ਹਿਆ ਦੀ ਉਦਾਹਰਣ ਸਮਝਿਆ ਜਾਵੇ। ਜਿਵੇ ਆਕਸੀਜਨ ਗੋਸ ਦਾ ਦੂਜੀਆ
ਨਾਲ ਮਿਲਣਾ। ਇਸ ਲਈ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਅੱਛ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>k8hlyl7drjp163pj9wjrczf72yrlwr4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/26</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64444</id>
    <revision>
      <id>180475</id>
      <timestamp>2024-11-05T10:56:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੂਖਮ ਸਰਲ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗੀ ਬਣਦਾ ਹੈ । ਵਰਤ ਮਾਨ ਪਾਠਯ ਕ੍ਰਮ ਤਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹੀਕਰਨ (Groups and Combi nation) ਹੈ । ਉਸ ਵਿਚ ਨਵੇਂ ਵਿਸ਼ੇ ਤਾਂ ਜੁੜਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕਦੀ ਕੋਈ ਪੁਰਾਣਾ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180475</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3698" sha1="7j2u8guwuxcw8rryxv4hoc33x9u2loi" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|20}}&lt;/noinclude&gt;ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਉਹ ਸੂਖਮ ਸਰਲ ਅਤੇ ਉਪਯੋਗੀ ਬਣਦਾ ਹੈ । ਵਰਤ
ਮਾਨ ਪਾਠਯ ਕ੍ਰਮ ਤਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹੀਕਰਨ (Groups and Combi
nation) ਹੈ । ਉਸ ਵਿਚ ਨਵੇਂ ਵਿਸ਼ੇ ਤਾਂ ਜੁੜਦੇ ਹੀ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕਦੀ ਕੋਈ
ਪੁਰਾਣਾ ਵਿਸ਼ਾ ਛਡਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ! ਪਰੰਪਰਾ ਦਾ ਬੋਲ ਬਾਲਾ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ
ਦਾ ਸੁਆਰਥ ਉਸ ਵਿਚ ਕੋਈ ਭੀ ਤਬਦੀਲੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੰਦਾ।

{{gap}}ਪਰ ਇਹ ਉਪਰ ਕਹੋ ਵਿਸ਼ੇ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਡਿਆਂ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਕੋਣ
ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਾਲਾਤ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗਿਆਨ (Environment and
its Knowledge) ਦੀ ਵੰਡ ਹੈ। ਇਹ ਵਡਿਆਂ ਲਈ ਉਪਯੋਗੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ
ਪਰ ਕੀ ਇਹ ਉਤਨੇ ਹੀ ਸਾਰਥਕ ਛੋਟਿਆਂ ਬੱਚਿਆਂ (Children) ਲਈ ਭੀ ਹਨ
ਵਿਸ਼ੇ ਨਾਲੋਂ ਅਸਾਡੀ ਰੁਚੀ ਬੱਚੇ ਵਿਚ ਵਧੇਰੇ ਹੈ। ਕੀ ਉਸ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹੈ, ਕੀ
ਉਹ ਸਿਖਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਰਤਮਾਨ ਮੰਗਾਂ, ਰੁਚੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕੀ ਹਨ, ਉਹ
ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਵਿਚਾਰ, ਰੁਚੀ ਅਤੇ ਆਚਰਨ ਸਿਖਣ ਜਾ
ਰਿਹਾ ਹੈ । ਜੋ ਕੁਝ ਉਹ
ਸਿਖਦਾ ਹੈ, ਸੋ ਕੁਝ ਉਹ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਇਹੀ ਉਸ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਸਿਖਿਆ
ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਰਜ ਦਾ ਇਕ ਪਹਿਲੂ ਹੈ । ਉਸ ਦਾ ਢਾਂਚਾ ਵਡਿਆਂ ਦੀ
ਵਿਚਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ । ਸਕੂਲ ਦਾ ਪਾਠ ਕ੍ਰਮ ਨੀਰਸ
ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਸਮਸਿਆਵਾਂ ਕਠਿਨਾਈਆਂ ਯੋਜਨਾਂ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ, ਮਹਤੱਵ
ਪੂਰਨ ਅਨੁਭਵਾਂ ਅਤੇ ਮੰਗਾਂ ਦਾ ਸੂਚਕ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸਭ ਕਿਸ ਤਰਤੀਬ
ਵਿਚ ਰਖੇ ਜਾਣ, ਇਸ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਵਡਿਆਂ ਦੀ ਤਰਕ ਬੁਧੀ (Adult logic or
System) ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ, ਬਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਮੰਗਾਂ ਅਤੇ
ਰੁਚੀਆਂ ਕਰਨਗੀਆਂ । ਚਾਲੂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਕ੍ਰਮ ਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕ ਤੋਂ
ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਬਦਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ। ਉਸ ਦਾ ਤਾਂ ਅੰਤਮ ਫ਼ੈਸਲਾ ਪਾਠਯ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿਚ
ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਪਰ ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਵਿਚ ਇਹ ਕੰਮ ਨਿਤ ਬਦਲਦਾ
ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਚਲਦੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਲੋੜ ਪੈਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ
ਜੋਭੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਕੰਮ ਵਿਚ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਾਰ
ਜ਼ਮ ਨਿਸਬਤਨ ਲਚੀਲਾ ਅਤੇ ਪਰੀਵਰਤਨਸ਼ੀਲ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸਿਖਿਆ ਦਾ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>7j2u8guwuxcw8rryxv4hoc33x9u2loi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/27</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64445</id>
    <revision>
      <id>180476</id>
      <timestamp>2024-11-05T11:02:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;ਕੇਂਦਰ ਵਿਸ਼ੇ ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ ਸ਼ਿਲਪ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਤਦ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਝੰਡ ਨਹੀਂ ਖ਼ਿਆਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਹਰੇਕ ਵਿਸ਼ਾਖ਼ਾਸ ਕਾਰ ਨਾਲ ਸਚਾਈਆਂ ਦਾ ਜੋੜ ਹੋਵੇ ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਅਖੰਡ, ਏਕੀ ਕ੍ਰਿਤ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180476</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3514" sha1="bdwuc864976123lx4jf3ntkplg0ewhg" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|2.}}&lt;/noinclude&gt;ਕੇਂਦਰ ਵਿਸ਼ੇ ਤੋਂ ਹਟ ਕੇ ਸ਼ਿਲਪ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਤਦ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ
ਝੰਡ ਨਹੀਂ ਖ਼ਿਆਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਜਿਸ ਵਿਚੋਂ ਹਰੇਕ ਵਿਸ਼ਾਖ਼ਾਸ ਕਾਰ ਨਾਲ
ਸਚਾਈਆਂ ਦਾ ਜੋੜ ਹੋਵੇ ਸਗੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਅਖੰਡ, ਏਕੀ ਕ੍ਰਿਤ (Unified)
ਹਾਸ਼ੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਨਵਾਂ ਪਾਠਯ ਕ੍ਰਮ ਏਕੀ ਕ੍ਰਿਤ ਪਾਠਯ ਕ੍ਰਮ
(Integrated Curriculum) ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਪ੍ਰਸਿਧ ਹੈ । ਇਕ ਪਾਸੇ ਤਾਂ
'ਇਸ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਤੇ ਬਦਲੀਆਂ ਰੁਚੀਆਂ (Growing and
Maturnig Interests) ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਬਦਲ ਦੋ
ਹਾਲਾਤ (Changing Environment) ਨਾਲ।

{{gap}}ਇਹ ਸੁਧਾਰ ਇਕ ਦਮ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਵਰਤਮਾਨ ਪਾਠ ਕ੍ਰਮ ਤੋਂ ਲਕ
ਨੂੰ ਬੜਾ ਅਸੰਤੋਸ਼ ਹੈ—ਉਸ ਵਿਚ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਬੋਲ ਬਾਲਾ ਹੈ । ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਅੱਡ
ਅੱਡ ਰਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਆਦਿ । ਇਹ ਅਸੰਤੋਸ਼ ਸਪਸ਼ਟ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ
ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸਕੂਲ ਦੇ ਕਾਰਜ ਕ੍ਰਮ ਵਿਚ ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਆਂ ਪ੍ਰਵੇਸ਼
ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ । ਵਾਦ ਵਿਵਾਦ ਸਭਾਵਾਂ, ਪ, ਕੁਦਰਤੀ ਮੁਤਾਲਿਆ
(Nature Study) ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰ (Social Study) ਗੋਹ ਸ਼ਾਸਤਰ
(Domestic Science) ਆਦਿ । ਪਾਠ ਕ੍ਰਮ ਵਿਚ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਸਜਾਵਟ
ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਜੋੜਨ ਨਾਲੋਂ ਸਾਫ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ
ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਅਧੂਰਾ ਅਤੇ ਅਪੂਰਨ ਹੈ। ਉਹ ਅਸਫ਼ਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਵਿਚ
ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ? ਅਜਿਹਾ ਸੁਧਾਰ ਉਸੇ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਸ ਦਾ ਇਥੇ
ਸੰਕੇਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਉਸ ਵਿਚ ‘ਕੁਝ’ ਅਤੇ ‘ਕਾਫ਼ੀ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ
ਉਸ ਨੂੰ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਜਿਹਾ ਕਿ ਬੇਸਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ।

{{gap}}ਪਰ ਏਕੀ ਕ੍ਰਿਤ ਪਾਠਯਕ੍ਰਮ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਜਤਨ ਨਹੀਂ
ਪ੍ਰਯੋਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (Project method) ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਇਕ ਸਮਸਿਆਤਮਕ
ਕਾਰਜ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਅਤੇ ਮੂਲ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅਸਲ
ਲਿਖਤੀ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕਈ ਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਇਕਠਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਅਤੇ
ਅਭਿਆਸ ਕਰਨ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ੇ ਕਾਰਜ, ਸੰਪਨ ਕਰਨ ਵਿਚ&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>bdwuc864976123lx4jf3ntkplg0ewhg</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/28</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64446</id>
    <revision>
      <id>180477</id>
      <timestamp>2024-11-05T11:16:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot;    ਕਿਨੇ ਉਪਯੋਗੀ ਸਿਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਉਸੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਨੀ ਲੋੜ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ਾ ਪੂਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਤਨਾ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਮਹਾਂਯੁਧ ਵਿਚ ਹਵਾਈ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇਣ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180477</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3559" sha1="a2rvlqqx69gaulz9yjay97n3k73e5dk" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|22}}&lt;/noinclude&gt;


ਕਿਨੇ ਉਪਯੋਗੀ ਸਿਧ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਉਸੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਜਿਨੀ ਲੋੜ ਕੋਈ ਵਿਸ਼ਾ ਪੂਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਤਨਾ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਉਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ
ਹੈ । ਮਹਾਂਯੁਧ ਵਿਚ ਹਵਾਈ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ
ਵਿਚ ਜੋ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਉਸ ਤੋਂ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਣਿਤ ਜਿਹਾ
ਬਾਮਾਨਯ ਅਤੇ ਨੀਰਸ ਵਿਸ਼ਾ ਭੀ ਰੁਚੀਕਰ (ਸੁਆਦਲਾ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦ
ਉਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰਜ ਵਿਚ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਕੋਈ
ਲੋੜੀਂਦਾ ਅਤੇ ਪਿਆਰਾ ਲਖਸ਼ ਸਿਧ ਹੋਵੇ । ਕੋਈ ਭੀ ਅਧਿਆਪਕ ਬਚਿਆਂ ਦੇ ਅਨੇਕ
ਉਦਾਹਰਨ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਸੇ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਚ ਕਦੀ ਕੋਈ
ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਲਈ ਅਤੇ ਨਾ ਅਧਿਅਨ ਵਿਚ ਕੋਈ ਉਨਤੀ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ
ਤਕ ਉਸ ਵਿਸ਼ੇ ਦਾ ਸਬੰਧ ਕਿਸੇ ਨਿਜੀ ਲੋੜ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ
ਅਜਿਹਾ ਸਬੰਧ ਜੁੜ ਜਾਣ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬਚਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਵਿਸ਼ੇ ਤੇ ਪੂਰਾ ਅਧਿਕਾਰ
ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਜੋ ਯੋਗ ਅਤੇ ਸਮਸਿਆਤਮਕ ਕਾਰਜ
ਜਟਿਲ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਾਲਕ ਇਕਠੇ ਮਿਲਕੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਉਸ ਵਿਚੋਂ
ਹਰੇਕ ਕਿਸੇ ਭਿੰਨ ੨ ਅੰਸ਼ ਤੋਂ ਲਗਾ ਰਹੇ । ਤਾਂ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰਾ ਤਥਾ ਆਪਣੇ
ਅਨੁਭਵਾਂ ਤੋਂ ਪਰਸਪਰ ਲਾਭ ਉਠਾ ਕੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਏਕੀ ਕਰਨ ਅਧਿਕ ਪੂਰਨ
ਸਪਸ਼ਟ ਅਤੇ ਨਿਸਚਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਟਤਮ ਸਿਖਿਆ ਉਹ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਅਨੇਕਾਂ
ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਚਾਈਆਂ ਵਿਚ ਸਬੰਧ ਜਾਣਨ ਤੇ ਕਾਇਮ ਕਰਨ
ਵਿਚ ਬਾਲਕਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਮਿਲੇ । ਪਰ ਜਦੋਂ ਤਕ ਪਾਠ ਕ੍ਰਮ ਦੇ ਭਿੰਨ ੨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ
ਦਾ ਪਰਸਪਰ ਸਬੰਧ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਜੋੜਿਆ ਦਿਖਾਇਆ
ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ । ਬਾਲਕ ਆਲ ਦੁਆਲੇ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਦੇਖਣਗੇ
ਅਤੇ ਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੜ੍ਹਨ ਲਿਖਣ ਦਾ ਹੀ ਕੋਈ ਭਾਵ ਸਮਝ ਵਿਚ
ਆਵੇਗਾ | ਜਦੋਂ ਸੂਚਨਾਤਮਕ ਵਿਦਿਆ ਤੋ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਜਾਣਨ ਅਤੇ ਕਰਨ
ਵਿਚ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਵੇਗਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਈ ਸੰਸਾਰ ਇਕ
ਬੋਬੀ ਅਤੇ ਨਿਰਾਰਥਕ ਵਸਤੂ ਹੋਵੇਗੀ।&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>a2rvlqqx69gaulz9yjay97n3k73e5dk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>ਪੰਨਾ:ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਕੀ ਹੈ.pdf/29</title>
    <ns>250</ns>
    <id>64447</id>
    <revision>
      <id>180478</id>
      <timestamp>2024-11-05T11:18:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <comment>/* ਗਲਤੀਆਂ ਨਹੀਂ ਲਾਈਆਂ */ &quot; {{Block center|ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਬਾਲਕ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਜਾਂ ਆਤਮ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ (Learn by doing or through self activity) ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਦੇ ਹਨ, ਸੁਣ ਪੜ੍ਹ ਤੇ ਯਾਦ ਕਰ ਕੇ ਨਹੀਂ ।}}   {{gap}}ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ ਤੋ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਸਿਖਣ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਕੋਈ...&quot; ਨਾਲ਼ ਸਫ਼ਾ ਬਣਾਇਆ</comment>
      <origin>180478</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3108" sha1="3ys0pbmdirv35v55vyszlmjdbk7f9ts" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|( 4 )}}&lt;/noinclude&gt;
{{Block center|ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਬਾਲਕ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਜਾਂ
ਆਤਮ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ (Learn by doing or through
self activity) ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਦੇ ਹਨ, ਸੁਣ ਪੜ੍ਹ ਤੇ ਯਾਦ ਕਰ
ਕੇ ਨਹੀਂ ।}} 

{{gap}}ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ ਤੋ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਸਿਖਣ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ।
ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਿਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ (Educationist) ਇਸ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਦੇ
ਹਨ । ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਕੁਝ ਹੈ ਭੀ ਗੂੜਾ ਸਬੰਧ । “ਅਸੀਂ ਜੀਉਂਦੇ
ਹਾਂ ਤੇ ਸਿਖਦੇ ਹਾਂ।” (We Live and Learn) ਬੱਚੇ ਜੋ ਸੋਚਦੇ ਘਟ ਹਨ
ਅਤੇ ਕਰਦੇ ਅਧਿਕ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡਾ ਕੰਮ ਜੀਊਣਾ ਹੈ, ਜੋ ਜੀਵਨ
ਦੀਆਂ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਲਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਪਰ
ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਗਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਚੁਪ ਚਾਪ ਅਧਿਆਪਕ
ਦੀਆਂ ਰਲਾਂ ਸੁਣਨ। ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਨਿਜੀ ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ
ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਖਦੇ ਹਨ । ਨਵੀਨ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਭੀ ਇਸੇ
ਸੱਚ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਕ ਸਾਧਾਰਨ ਸਮ ਰੋਗ ਬਾਲਕ ਜੀਉਂਦਾ ਜਾਗਦਾ
ਚਲਦਾ ਫਿਰਦਾ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲ ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਵੇਲੇ ਕਿਸੋ ਨਾ ਕਿਸੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ
ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਲਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਜਾਣਨ, ਹਥਿਆਉਣ ਅਤੇ ਬਣਾਉਣ
(Curiosity, Manipulation or Construction) ਦੀਆਂ ਅੰਦਰ-
ਲੀਆਂ ਨੈਸਰਗਿਕ ਪ੍ਰਣਾਵਾਂ (Instincts) ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ
ਤਾਂਤਾ ਲਗਾਈ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੀ ਭੀ ਨਿਚੱਲਾ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣ
ਦੇਂਦੀਆਂ । ਉਹ ਸਦਾ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕੁਝ ਜਾਣਨਾ
ਹੈ, ਕੁਝ ਬਣਾਨਾ ਹੈ, ਕੁਝ ਮਰੋੜਨਾ, ਧਕਣਾ, ਸੁਟਣਾ, ਡੋਗਨਾ ਹੈ । ਆਮ ਸ਼ਕਾਇਤ
ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੋ ਕਦੀ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬੈਠਦੇ । ਬੈਠਣ ਕਿਵੇਂ, ਲਗਾਤਾਰ ਹੱਥ ਪੈਰ
ਮਾਰਨਾ ਤੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਅੰਗ ਹੈ। ਬਾਲਕ ਇਸ

{{center|23}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>3ys0pbmdirv35v55vyszlmjdbk7f9ts</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180479</id>
      <parentid>180478</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T11:18:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180479</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3101" sha1="jrs6m7bbub6flnosow356tmatu0vc6v" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|( 4 )}}&lt;/noinclude&gt;{{xxxx-larger|ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਬਾਲਕ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਜਾਂ
ਆਤਮ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ (Learn by doing or through
self activity) ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਦੇ ਹਨ, ਸੁਣ ਪੜ੍ਹ ਤੇ ਯਾਦ ਕਰ
ਕੇ ਨਹੀਂ}}

{{gap}}ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ ਤੋ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਸਿਖਣ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ।
ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਿਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ (Educationist) ਇਸ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਦੇ
ਹਨ । ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਕੁਝ ਹੈ ਭੀ ਗੂੜਾ ਸਬੰਧ । “ਅਸੀਂ ਜੀਉਂਦੇ
ਹਾਂ ਤੇ ਸਿਖਦੇ ਹਾਂ।” (We Live and Learn) ਬੱਚੇ ਜੋ ਸੋਚਦੇ ਘਟ ਹਨ
ਅਤੇ ਕਰਦੇ ਅਧਿਕ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡਾ ਕੰਮ ਜੀਊਣਾ ਹੈ, ਜੋ ਜੀਵਨ
ਦੀਆਂ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਲਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਪਰ
ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਗਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਚੁਪ ਚਾਪ ਅਧਿਆਪਕ
ਦੀਆਂ ਰਲਾਂ ਸੁਣਨ। ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਨਿਜੀ ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ
ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਖਦੇ ਹਨ । ਨਵੀਨ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਭੀ ਇਸੇ
ਸੱਚ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਕ ਸਾਧਾਰਨ ਸਮ ਰੋਗ ਬਾਲਕ ਜੀਉਂਦਾ ਜਾਗਦਾ
ਚਲਦਾ ਫਿਰਦਾ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲ ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਵੇਲੇ ਕਿਸੋ ਨਾ ਕਿਸੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ
ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਲਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਜਾਣਨ, ਹਥਿਆਉਣ ਅਤੇ ਬਣਾਉਣ
(Curiosity, Manipulation or Construction) ਦੀਆਂ ਅੰਦਰ-
ਲੀਆਂ ਨੈਸਰਗਿਕ ਪ੍ਰਣਾਵਾਂ (Instincts) ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ
ਤਾਂਤਾ ਲਗਾਈ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੀ ਭੀ ਨਿਚੱਲਾ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣ
ਦੇਂਦੀਆਂ । ਉਹ ਸਦਾ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕੁਝ ਜਾਣਨਾ
ਹੈ, ਕੁਝ ਬਣਾਨਾ ਹੈ, ਕੁਝ ਮਰੋੜਨਾ, ਧਕਣਾ, ਸੁਟਣਾ, ਡੋਗਨਾ ਹੈ । ਆਮ ਸ਼ਕਾਇਤ
ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੋ ਕਦੀ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬੈਠਦੇ । ਬੈਠਣ ਕਿਵੇਂ, ਲਗਾਤਾਰ ਹੱਥ ਪੈਰ
ਮਾਰਨਾ ਤੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਅੰਗ ਹੈ। ਬਾਲਕ ਇਸ

{{center|23}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>jrs6m7bbub6flnosow356tmatu0vc6v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180480</id>
      <parentid>180479</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T11:20:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180480</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3099" sha1="q40uzp267sd7j9mywatolry7j22gn2s" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|( 4 )}}&lt;/noinclude&gt;{{xx-larger|ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਬਾਲਕ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਜਾਂ
ਆਤਮ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ (Learn by doing or through
self activity) ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਦੇ ਹਨ, ਸੁਣ ਪੜ੍ਹ ਤੇ ਯਾਦ ਕਰ
ਕੇ ਨਹੀਂ}}

{{gap}}ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ ਤੋ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਸਿਖਣ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ।
ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਿਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ (Educationist) ਇਸ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਦੇ
ਹਨ । ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਕੁਝ ਹੈ ਭੀ ਗੂੜਾ ਸਬੰਧ । “ਅਸੀਂ ਜੀਉਂਦੇ
ਹਾਂ ਤੇ ਸਿਖਦੇ ਹਾਂ।” (We Live and Learn) ਬੱਚੇ ਜੋ ਸੋਚਦੇ ਘਟ ਹਨ
ਅਤੇ ਕਰਦੇ ਅਧਿਕ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡਾ ਕੰਮ ਜੀਊਣਾ ਹੈ, ਜੋ ਜੀਵਨ
ਦੀਆਂ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਲਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਪਰ
ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਗਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਚੁਪ ਚਾਪ ਅਧਿਆਪਕ
ਦੀਆਂ ਰਲਾਂ ਸੁਣਨ। ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਨਿਜੀ ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ
ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਖਦੇ ਹਨ । ਨਵੀਨ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਭੀ ਇਸੇ
ਸੱਚ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਕ ਸਾਧਾਰਨ ਸਮ ਰੋਗ ਬਾਲਕ ਜੀਉਂਦਾ ਜਾਗਦਾ
ਚਲਦਾ ਫਿਰਦਾ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲ ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਵੇਲੇ ਕਿਸੋ ਨਾ ਕਿਸੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ
ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਲਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਜਾਣਨ, ਹਥਿਆਉਣ ਅਤੇ ਬਣਾਉਣ
(Curiosity, Manipulation or Construction) ਦੀਆਂ ਅੰਦਰ-
ਲੀਆਂ ਨੈਸਰਗਿਕ ਪ੍ਰਣਾਵਾਂ (Instincts) ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ
ਤਾਂਤਾ ਲਗਾਈ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੀ ਭੀ ਨਿਚੱਲਾ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣ
ਦੇਂਦੀਆਂ । ਉਹ ਸਦਾ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕੁਝ ਜਾਣਨਾ
ਹੈ, ਕੁਝ ਬਣਾਨਾ ਹੈ, ਕੁਝ ਮਰੋੜਨਾ, ਧਕਣਾ, ਸੁਟਣਾ, ਡੋਗਨਾ ਹੈ । ਆਮ ਸ਼ਕਾਇਤ
ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੋ ਕਦੀ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬੈਠਦੇ । ਬੈਠਣ ਕਿਵੇਂ, ਲਗਾਤਾਰ ਹੱਥ ਪੈਰ
ਮਾਰਨਾ ਤੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਅੰਗ ਹੈ। ਬਾਲਕ ਇਸ

{{center|23}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>q40uzp267sd7j9mywatolry7j22gn2s</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>180481</id>
      <parentid>180480</parentid>
      <timestamp>2024-11-05T11:20:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>G Tarkdeep</username>
        <id>2081</id>
      </contributor>
      <origin>180481</origin>
      <model>proofread-page</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3098" sha1="snlya6u31p2f772r8niwbnqfphgtgw2" xml:space="preserve">&lt;noinclude&gt;&lt;pagequality level=&quot;1&quot; user=&quot;G Tarkdeep&quot; /&gt;{{center|( 4 )}}&lt;/noinclude&gt;{{x-larger|ਬੇਸਿਕ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਬਾਲਕ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਜਾਂ
ਆਤਮ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ (Learn by doing or through
self activity) ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਦੇ ਹਨ, ਸੁਣ ਪੜ੍ਹ ਤੇ ਯਾਦ ਕਰ
ਕੇ ਨਹੀਂ}}

{{gap}}ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲਤਾ ਤੋ ਕੁਝ ਕਰ ਕੇ ਸਿਖਣ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਕੋਈ ਨਵਾਂ ਨਹੀਂ।
ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਿਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ (Educationist) ਇਸ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਦੇ
ਹਨ । ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਦਾ ਕੁਝ ਹੈ ਭੀ ਗੂੜਾ ਸਬੰਧ । “ਅਸੀਂ ਜੀਉਂਦੇ
ਹਾਂ ਤੇ ਸਿਖਦੇ ਹਾਂ।” (We Live and Learn) ਬੱਚੇ ਜੋ ਸੋਚਦੇ ਘਟ ਹਨ
ਅਤੇ ਕਰਦੇ ਅਧਿਕ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਡਾ ਕੰਮ ਜੀਊਣਾ ਹੈ, ਜੋ ਜੀਵਨ
ਦੀਆਂ ਗਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਉਲਝੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਪਰ
ਜ਼ਰੂਰੀ ਮੰਗਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਵਿਹਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ, ਚੁਪ ਚਾਪ ਅਧਿਆਪਕ
ਦੀਆਂ ਰਲਾਂ ਸੁਣਨ। ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਪੁਸਤਕਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਨਾਲ ਨਿਜੀ ਅਨੁਭਵ ਨਾਲ
ਕਿਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਖਦੇ ਹਨ । ਨਵੀਨ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਭੀ ਇਸੇ
ਸੱਚ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਕ ਸਾਧਾਰਨ ਸਮ ਰੋਗ ਬਾਲਕ ਜੀਉਂਦਾ ਜਾਗਦਾ
ਚਲਦਾ ਫਿਰਦਾ ਕ੍ਰਿਆ ਸ਼ੀਲ ਪ੍ਰਾਣੀ ਹੈ ਜੋ ਹਰ ਵੇਲੇ ਕਿਸੋ ਨਾ ਕਿਸੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ
ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿਚ ਲਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ । ਜਾਣਨ, ਹਥਿਆਉਣ ਅਤੇ ਬਣਾਉਣ
(Curiosity, Manipulation or Construction) ਦੀਆਂ ਅੰਦਰ-
ਲੀਆਂ ਨੈਸਰਗਿਕ ਪ੍ਰਣਾਵਾਂ (Instincts) ਉਸ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਦਾ
ਤਾਂਤਾ ਲਗਾਈ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਦੀ ਭੀ ਨਿਚੱਲਾ ਨਹੀਂ ਬੈਠਣ
ਦੇਂਦੀਆਂ । ਉਹ ਸਦਾ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਕਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕੁਝ ਜਾਣਨਾ
ਹੈ, ਕੁਝ ਬਣਾਨਾ ਹੈ, ਕੁਝ ਮਰੋੜਨਾ, ਧਕਣਾ, ਸੁਟਣਾ, ਡੋਗਨਾ ਹੈ । ਆਮ ਸ਼ਕਾਇਤ
ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੋ ਕਦੀ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬੈਠਦੇ । ਬੈਠਣ ਕਿਵੇਂ, ਲਗਾਤਾਰ ਹੱਥ ਪੈਰ
ਮਾਰਨਾ ਤੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਅੰਗ ਹੈ। ਬਾਲਕ ਇਸ

{{center|23}}&lt;noinclude&gt;&lt;/noinclude&gt;</text>
      <sha1>snlya6u31p2f772r8niwbnqfphgtgw2</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>